text_structure.xml 778 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Marek Borowski oraz wicemarszałkowie Janusz Wojciechowski, Tomasz Nałęcz i Donald Tusk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#MarekBorowski">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#MarekBorowski">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie i panów posłów Bożenę Kozłowską, Irenę Marię Nowacką, Jakuba Derech-Krzyckiego i Andrzeja Mańkę.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#MarekBorowski">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani poseł Bożena Kozłowska i pan poseł Jakub Derech-Krzycki.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#MarekBorowski">Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie posłowie Jakub Derech-Krzycki i Andrzej Mańka.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#MarekBorowski">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#MarekBorowski">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#JakubDerechKrzycki">Informuję, że ze względu na wagę rozpatrywanych spraw i ich pilność za zgodą marszałka Sejmu w dniu dzisiejszym odbędzie się posiedzenie następujących komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#JakubDerechKrzycki">- Ustawodawczej - o godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#JakubDerechKrzycki">- Europejskiej - o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#JakubDerechKrzycki">- Kultury i Środków Przekazu - o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#JakubDerechKrzycki">- Nadzwyczajnej do Spraw Zmian w Kodyfikacjach - o godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#JakubDerechKrzycki">- Mniejszości Narodowych i Etnicznych - o godz. 16.15,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#JakubDerechKrzycki">- Edukacji, Nauki i Młodzieży - o godz. 16.30,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#JakubDerechKrzycki">- Polityki Społecznej i Rodziny wspólnie z Komisją Zdrowia - o godz. 18.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#JakubDerechKrzycki">O godz. 16. w sali nr 51 w gmachu głównym Sejmu odbędzie się spotkanie Polsko-Irlandzkiej Grupy Parlamentarnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#MarekBorowski">Komisja Zdrowia przedłożyła sprawozdanie o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#MarekBorowski">Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 1269.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#MarekBorowski">W związku z tym po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#MarekBorowski">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie klauzuli z art. 54 ust. 5 regulaminu Sejmu oraz aby w dyskusji nad dodanym punktem Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#MarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#MarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#MarekBorowski">Dodany punkt rozpatrzymy w dniu dzisiejszym po zakończeniu rozpatrywania punktu dotyczącego informacji rządu na temat polskiej polityki zagranicznej w 2003 r.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#MarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Informacja rządu na temat polskiej polityki zagranicznej w 2003 roku.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#MarekBorowski">Witam prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej pana Aleksandra Kwaśniewskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#MarekBorowski">Witam ambasadorów akredytowanych w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#MarekBorowski">Witam pana premiera Leszka Millera wraz z Radą Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#MarekBorowski">Proszę o zabranie głosu ministra spraw zagranicznych pana Włodzimierza Cimoszewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Prezydencie! Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Miniony rok w polskiej polityce zagranicznej zakończył się pod znakiem pomyślnego sfinalizowania negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską. Był to niewątpliwie nasz znaczący sukces polityczny i dyplomatyczny.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pragnę wykorzystać tę okazję, by wyrazić uznanie wszystkim politykom, urzędnikom i ekspertom, którzy w ciągu kilku ostatnich lat przyczynili się do końcowego sukcesu.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pomyślny finał negocjacji daje powód do satysfakcji wszystkim, którzy rozumieją znaczenie naszego przystąpienia do Unii Europejskiej. Chodzi o wydarzenie doprawdy historycznej rangi. Słowa wielkie i podniosłe w jego ocenie są w pełni uprawnione i ich nie zabrakło. Stworzyliśmy warunki, aby zapewnić Polsce lepsze, bezpieczne, dostatnie jutro. Droga do Unii Europejskiej stoi teraz otworem. Nie możemy zmarnować szansy, przed którą stanęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Rychłe członkostwo w Unii jest więc głównym punktem odniesienia do definiowania celów naszej polityki w nadchodzących miesiącach. Priorytetem jest doprowadzenie do uprawomocnienia się traktatu akcesyjnego, który podpiszemy w kwietniu na szczycie w Atenach. Wymaga to ratyfikacji traktatu przez państwa unijne oraz oczywiście przez Polskę.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Zapewnienie pozytywnego wyniku referendum w naszym kraju jest priorytetowym zadaniem polityki wewnętrznej rządu. Dbanie zaś o korzystny klimat dla decyzji ratyfikacyjnych w parlamentach państw unijnych staje się najważniejszym wyzwaniem dla polityki zagranicznej. Liczymy, że dyplomację polską aktywnie wspierać będą w tym zadaniu parlamentarzyści.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jednocześnie szykować się będziemy do należytego spełniania obowiązków członkowskich. Podejmiemy rolę aktywnego obserwatora w instytucjach unijnych. Włączymy się do dostępnych nam mechanizmów współpracy.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Będziemy z dniem 1 maja 2004 r. gotowi do członkostwa w całym wymaganym od nas zakresie.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Członkostwo w Unii Europejskiej otworzy w naszej historii nowy rozdział. Nada też nowy wymiar naszej polityce zagranicznej. Dlatego w tegorocznym exposé chcę odstąpić nieco od dotychczas obowiązującej formy. Musimy bowiem dokonać głębszej refleksji nad polską polityką zagraniczną. Musimy spojrzeć na wiele jej aspektów od nowa. Wymaga tego także szerszy kontekst międzynarodowy.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nowe stulecie niesie ze sobą znaczący potencjał przemian. Proces historyczny, jeszcze w latach 90. ubiegłego wieku dokonujący się głównie na osi wschód-zachód i przywołujący niekiedy zimnowojenny klimat nieufności, wszedł w zupełnie nową fazę. Wydarzenia z 11 września 2001 r. wysunęły na pierwszy plan zjawiska, których częstokroć nie dostrzegano lub nie doceniano. Są to: terroryzm, państwa upadłe, proliferacja broni masowego rażenia, przestępczość zorganizowana. Obecnie widzimy je w nowym świetle, jako poważne zagrożenia. Zmienia się więc środowisko międzynarodowe i zmienia się sposób jego postrzegania. Dotyczy to między innymi bezpieczeństwa międzynarodowego. Stary ład odchodzi w przeszłość, a związane z nim struktury nie zawsze są w stanie sprostać nowej sytuacji, muszą być pilnie reformowane. Każde państwo jest nieustannie stawiane wobec konieczności dokonania wyboru, rozstrzygania zasadniczych dylematów - także Polska.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nie zmieniają się zasadnicze cele naszej polityki: zapewnienie suwerenności, bezpieczeństwa, jak najlepszych warunków zewnętrznych dla rozwoju kraju, ochrona praw naszych obywateli, choć zmieniają się uwarunkowania. Pojawiają się przede wszystkim nowe możliwości realizacji tych celów. Od nas zależy, czy potrafimy je wykorzystać. Wstępujemy do instytucji, która jest jednym z głównych aktorów międzynarodowych, jest swoistym zbiorowym mocarstwem. Do tej pory do stanowiska Unii Europejskiej mogliśmy co najwyżej się przyłączać. Teraz będziemy je współtworzyć.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jeśli będziemy zdolni trafnie definiować nasze interesy i umiejętnie przekonywać naszych unijnych partnerów, nasze możliwości oddziaływania na środowisko międzynarodowe, w tym najbliższe otoczenie, zdecydowanie wzrosną. Głos Unii będzie wzmacniał nasze przesłanie. Jeśli zaś popadniemy w bierność i zaściankowość myślenia, staniemy się ledwie trybikiem w mechanizmie wspólnej polityki unijnej. Nie mamy powodu do kompleksu niższości. W Radzie Unii dysponować będziemy liczbą głosów porównywalną z liczbą głosów europejskich mocarstw.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoka Izbo! Najbliższe kilkanaście miesięcy będzie decydujące dla przyszłego kształtu Europy. Wejdziemy do innej Europy niż ta, z którą negocjowaliśmy. Tak bowiem jak nasza akcesja zmienia nas, tak odmieni ona również Europę. Równolegle do procesu ratyfikacji traktatów akcesyjnych powstawać będzie bowiem wizja dalszej integracji. Za kilka miesięcy dobiegną końca prace Konwentu Europejskiego. Ich rezultatem będzie przedstawienie nowego traktatu konstytucyjnego. Już teraz polscy przedstawiciele biorą aktywny udział w pracach konwentu. Jest to ważne, ponieważ wyniki prac konwentu, choć nie będą miały waloru stanowiącego, ukierunkują dalsze myślenie w gremiach rządowych. Zaraz potem ruszą negocjacje w ramach konferencji międzyrządowej, które będą miały za zadanie formalne uzgodnienie tekstu traktatu. Chcemy uczestniczyć w tych rokowaniach na równoprawnych zasadach. Rozstrzygać się w nich będzie kształt Unii Europejskiej, której będziemy członkiem.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Na mocy decyzji Rady Europejskiej w Kopenhadze będziemy uczestniczyć w podejmowaniu decyzji na temat przyszłych rozwiązań instytucjonalnych, nawet jeżeli będzie to przed uzyskaniem przez nas pełnego członkostwa w Unii. Taka sytuacja ma bezprecedensowy charakter. Nigdy wcześniej państwa kandydujące nie miały podobnej sposobności. Nie możemy sobie pozwolić na bierność, zaniechanie, fałszywą nieśmiałość. Chodzi bowiem o określenie miejsca Polski w zmieniającym się kształcie Europy, miejsca odpowiadającego naszym aspiracjom i chroniącego naszą tożsamość. Udział w konferencji międzyrządowej to jedno z najważniejszych zadań polskiej polityki zagranicznej. Nasza polityka wewnętrzna, nasza polska wewnętrzna debata nad przyszłym kształtem Unii ma już znaczący dorobek, dyskontowany przez naszych przedstawicieli w konwencie.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przypomnijmy, że w lutym ub.r. rozpoczęło pracę Forum „Wspólnie o przyszłości Europy” pod patronatem prezydenta i premiera. Co kilka tygodni odbywały się spotkania i dyskusje w całym kraju poświęcone polskiej wizji przyszłej Unii Europejskiej. Działalność forum będzie w tym roku kontynuowana. Prowadzona w konwencie dyskusja o przyszłości Unii Europejskiej ma na celu wypracowanie propozycji reform, które potwierdzą i wzmocnią system wartości stanowiący fundament Unii, wzmocnią legitymację społeczną unijnych instytucji, stworzą warunki dla sprawnego działania rozszerzonej Unii i przybliżą ją obywatelom przez pełniejsze stosowanie zasad subsydiarności, proporcjonalności oraz przez daleko idące uproszczenie struktury traktatowej.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Polski rząd opowiada się za tym, aby zreformowana Unia Europejska była unią państw i obywateli zapewniającą poszanowanie tożsamości narodowej i różnorodności kulturowej wszystkich jej państw członkowskich. Podzielamy też w pełni dążenia zmierzające do wypracowania efektywnych mechanizmów funkcjonowania poszerzonej Unii pozwalających jej na stawianie czoła wyzwaniom gospodarczym i politycznym dzisiejszego świata. Reformy instytucjonalne powinny mieć na celu wzmocnienie sprawności instytucji unijnych kluczowych dla funkcjonowania Wspólnoty, zapewniając - co do zasady - właściwy sposób realizacji interesów poszczególnych państwa członkowskich wespół z interesem Unii jako całości. Takie założenie będzie podstawą propozycji rozwiązań instytucjonalnych, jakie będziemy współkształtować i jakim udzielimy poparcia.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Opowiadamy się za włączeniem do traktatu konstytucyjnego preambuły odnoszącej się do systemów wartości respektowanych w Unii Europejskiej, w tym zasad wolności, równości i solidarności. Powinno tam znaleźć się odwołanie do źródeł inspiracji moralnej i filozoficznej, wzorowane na sformułowaniu zawartym w polskiej konstytucji. Zależy nam na umocnieniu w praktyce unijnego działania, zasad demokratyzmu i przejrzystości. Dążąc do uwzględnienia naszego stanowiska w decyzjach przyszłej konferencji międzyrządowej, nasilamy obecnie konsultacje na ten temat z naszymi europejskimi partnerami.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoka Izbo! Chcemy wykorzystać przyszłe miesiące, aby tworzyć w polityce międzynarodowej wizerunek Polski jako dobrego, godnego zaufania uczestnika Wspólnoty Europejskiej. Nie powodują nami względy koniunkturalne. To wybór strategiczny. Europa jest naszym losem, tu decydują się nasze interesy. Jesteśmy przekonani, że politykę tę potrafimy dobrze łączyć ze specjalnym charakterem, jakiego nabrały nasze stosunki ze Stanami Zjednoczonymi. Uważamy wręcz, że są one naszym aktywem wewnątrz Unii, budują tam naszą pozycję, stanowią trwały dorobek naszej polityki zagranicznej. Ubiegłoroczna wizyta państwowa prezydenta Kwaśniewskiego wytyczyła długofalowe kierunki rozwoju tych stosunków. Niedawne konsultacje polityczne prezydenta w Waszyngtonie stanowią potwierdzenie ich nowej jakości. Już wkrótce wizytę w USA złoży premier Leszek Miller.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W stosunkach z USA zmierzamy do utrwalenia dojrzałego partnerstwa strategicznego, podtrzymywania dynamiki relacji politycznych i wojskowych. Wyzwaniem dla polskiej polityki zagranicznej pozostaje podniesienie polsko-amerykańskich kontaktów gospodarczych na poziom odpowiadający współpracy politycznej. Chodzi zwłaszcza o pozyskiwanie takich amerykańskich inwestycji, które ułatwią na unowocześnienie naszej gospodarki. Jest to szczególnie aktualne w kontekście decyzji o wyborze samolotu wielozadaniowego dla polskich sił zbrojnych. Nie może też nas zadowalać wartość polskiego eksportu na rynek amerykański.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Będziemy starać się o zapewnienie spójności i wspólnoty transatlantyckiej. Powinniśmy co prawda przyzwyczaić się do tego, że różnice poglądów między Europą i Ameryką są zjawiskiem naturalnym, odzwierciedlają specyfikę rozwoju historycznego, położenia geograficznego i ról w świecie. Nie należy ich jednak dramatyzować, bowiem wspólnota podstawowych interesów, a także wartości cywilizacyjnych jest tak mocna i trwała, że zamortyzuje doraźne rozbieżności zdań. Ameryka i Europa mają długą wspólną agendę spraw do załatwienia we współczesnym świecie i zrealizować ją mogą tylko wspólnymi siłami. Nikt dziś zresztą nie powinien próbować budować tożsamości Europy w opozycji do USA. Pragniemy, aby utrwalała się świadomość, że Stany Zjednoczone, mimo ich globalnej aktywności i zaangażowania na obszarach odległych od Europy, pozostają również europejskim mocarstwem. Wierzymy też, że Europejczycy nadal będą postrzegani przez USA jako partnerzy i wiarygodni sojusznicy niezależnie od koniunktur politycznych na dobre i na złe.</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jesteśmy zwolennikami wzmocnienia europejskiej polityki zagranicznej oraz wspólnej polityki w sprawach bezpieczeństwa i obrony, bo tworzą one przesłanki do kształtowania dojrzałej formuły partnerstwa transatlantyckiego. Traktujemy europejską politykę w sprawach obrony jako komplementarną wobec NATO i zamierzamy w niej aktywnie uczestniczyć. Będziemy brać udział w operacjach pod egidą Unii Europejskiej, jesteśmy zainteresowani jej programami dotyczącymi przemysłu zbrojeniowego. Kompatybilność europejskiej polityki obronnej i NATO najlepiej jest widoczna na tle przemian, które dokonują się w NATO.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Szczyt w Pradze zapoczątkował głęboką transformację Sojuszu Północnoatlantyckiego. Ma ona poważne konsekwencje dla naszego bezpieczeństwa, którego filarem jest Sojusz. NATO odnajduje nową tożsamość jako polityczny czynnik bezpieczeństwa regionalnego, a w perspektywie także, zakładać należy, bezpieczeństwa globalnego. Te zmiany potwierdzają rację bytu Sojuszu, ugruntowują wśród jego członków przekonanie o jego użyteczności, czynią jego misję ważną i aktualną. To jest zgodne z polskimi interesami, choć klasyczne funkcje NATO jako systemu obrony zbiorowej stają się relatywnie mniej pilne. Dla Polski Sojusz jest instrumentem szczególnie cennym, niezastąpionym i zależy nam przede wszystkim na tym, by był instrumentem czynnym, efektywnym, istotnym z punktu widzenia interesów jego członków. Dlatego transformację Sojuszu będziemy wspierać. Nic bowiem nie byłoby dlań bardziej groźnego niż bezczynność wobec zmniejszania się tradycyjnych zagrożeń. Również i na naszą politykę bezpieczeństwa nie możemy patrzeć w sposób statyczny. Nie powinniśmy inercyjnie myśleć kategoriami zagrożeń, które minęły, nie dostrzegając nowych. Przyjęcie w perspektywie najbliższych miesięcy siedmiu nowych członków doda Sojuszowi świeżej energii, uczyni go jeszcze bardziej żywotnym, w jego szeregi trafiają bowiem kolejne państwa, którym jest on bardzo potrzebny. To przypieczętowanie końca powojennego podziału Europy, przekreślenie skutków paktu Ribbentrop-Mołotow. Do Sojuszu wchodzą państwa bliskie nam geograficznie, dzielące podobne doświadczenia historyczne, podobnie jak my myślące. Zyskujemy dwóch nowych sojuszników na naszych granicach: Litwę i Słowację. Polska była konsekwentnym rzecznikiem ich członkostwa, o czym państwa te pamiętają.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wszystko to wzmacnia naszą polityczną pozycję w Sojuszu i w regionie. Decyzje praskie są niewątpliwie naszym sukcesem. Będziemy teraz dbać o to, aby drzwi do NATO pozostały otwarte. Wspieramy aspiracje atlantyckie pozostałych państw regionu, które, pozostając nadal poza Sojuszem, chcą do niego wstąpić. Dotyczy to także Ukrainy. Naszym celem jest doprowadzenie do pełnej likwidacji starych podziałów geopolitycznych. W logice tej mieści się nasze wsparcie dla budowy przez Sojusz bliskich stosunków z Rosją. Wspólna walka z zagrożeniem terrorystycznym stała się naturalną dźwignią współpracy. W Pradze podjęto decyzje reformujące strukturę dowodzenia, tworzące nowe zdolności obronne, przewidujące powołanie natowskich sił odpowiedzi. Zadeklarowaliśmy nasz aktywny udział w tworzeniu nowych sił i zdolności. To materialny sposób, w jaki możemy potwierdzać żywotność NATO. Wartość Sojuszu zawsze opierała się na tym, że misja polityczna była w pełni uwiarygodniana przez zdolności militarne.</u>
          <u xml:id="u-5.22" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wejście do Unii Europejskiej przeobrazi nasze stosunki dwustronne z jej państwami członkowskimi. Stosunki te uzyskają dodatkową przestrzeń rozwoju. Według innych wzorców będą funkcjonować nasze przedstawicielstwa dyplomatyczne w tych krajach.</u>
          <u xml:id="u-5.23" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W naszym najbliższym sąsiedztwie kluczowym partnerem spośród państw członkowskich jest Republika Federalna Niemiec. Wspólnym zadaniem jest dobre wpisanie w nowy kontekst, jakim jest nasza akcesja do Unii, polityki strategicznego partnerstwa i pojednania. Chcemy, aby uwzględniała ona znaczenie kontaktów międzyludzkich i inicjatyw obywatelskich, kontaktów przedsiębiorstw w ramach współpracy przy- i transgranicznej, współpracy gospodarczej w szerszym zakresie, dialogu społeczeństw i przezwyciężania stereotypów.</u>
          <u xml:id="u-5.24" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Będziemy zabiegać o utrzymanie intensywnego dialogu politycznego z Francją, zarówno na płaszczyźnie rządowej, jak i międzyparlamentarnej. Naszym celem jest wzmocnienie obecności polskich przedsiębiorstw na francuskim rynku przez promocję gospodarczą oraz wykorzystanie sieci kontaktów regionalnych.</u>
          <u xml:id="u-5.25" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Będziemy także przekonywać partnerów, że Trójkąt Weimarski ma do odegrania istotną rolę po rozszerzeniu Unii Europejskiej. Mamy nadzieję, że służyć temu będzie spotkanie na szczycie Trójkąta Weimarskiego w Warszawie w tym roku. Jednym z impulsów, który może zdynamizować współpracę w ramach trójkąta, byłoby jej większe zorientowanie na dialog i wypracowywanie koncepcji dotyczących wschodniego wymiaru polityki Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.26" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Z kolei bliska współpraca z Wielką Brytanią po wejściu Polski do Unii Europejskiej może być wielce przydatna w dbaniu o spoistość wymiaru transatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-5.27" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wejście do Unii przybliży nas do regionalnych wymiarów unijnych, współpracy śródziemnomorskiej, wymiaru północnego, a przez to stworzy okazję do zintensyfikowania stosunków z państwami basenu Morza Śródziemnego oraz państwami nordyckimi.</u>
          <u xml:id="u-5.28" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Nadal wiele pozostaje do zrobienia na Bałkanach w procesie odbudowy pokonfliktowej. Unia Europejska przejmuje odpowiedzialne zadania stabilizacji w dziedzinie bezpieczeństwa. Dopełni to obecną wiodącą rolę Unii w stabilizacji politycznej i gospodarczej w regionie. Polska będzie kontynuować swój aktywny udział w tym przedsięwzięciu. Widzimy potrzebę scalenia wysiłków międzynarodowych w długofalową, kompleksową strategię. Nie można dopuścić, aby odżyły stare napięcia i komplikacje.</u>
          <u xml:id="u-5.29" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Witamy nowy impuls, jaki decyzje kopenhaskie nadały stosunkom Unii z Turcją. Liczymy, że dojdzie do trwałego uregulowania kwestii cypryjskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.30" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Specjalne miejsce w naszej polityce zajmują stosunki ze Stolicą Apostolską. Ubiegłoroczna pielgrzymka papieska do Polski była ważnym wydarzeniem międzynarodowym. W świat popłynęło głębokie i aktualne przesłanie o miłosierdziu. Znajdujemy w nim także moralne odniesienie do polityki międzynarodowej. Jesteśmy wdzięczni Ojcu Świętemu za wsparcie naszych dążeń do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.31" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Niezmiennie naszym priorytetem jest polityka regionalna w najbliższym otoczeniu. Chcemy, aby region Europy Środkowej i Wschodniej zachował swoją tożsamość i podmiotowość po rozszerzeniu Unii. Czynnikiem sprzyjającym dobrosąsiedztwu i partnerskiemu współdziałaniu Polski z Czechami, Słowacją, Węgrami oraz Litwą, oprócz stosunków dwustronnych oraz wielostronnych w skali regionalnej, będzie sprzyjanie pomyślnemu przebiegowi ratyfikacji traktatów akcesyjnych do Unii Europejskiej i równoczesne przystąpienie do tej struktury. Będziemy sprzyjać podtrzymywaniu dobrej dynamiki rozwoju handlu z tymi państwami. Liczymy na pozytywną reakcję władz Litwy na wysuwane od dłuższego czasu uzasadnione postulaty Polaków żyjących w tym kraju.</u>
          <u xml:id="u-5.32" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Polska będzie się także przyczyniać, po zaproszeniu Litwy i Słowacji do NATO, do pomyślnego przebiegu ratyfikacji protokołu akcesyjnego zapewniającego tym państwom możliwie szybkie członkostwo w Sojuszu Północnoatlantyckim.</u>
          <u xml:id="u-5.33" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wielostronne płaszczyzny kontaktów regionalnych wykorzystane będą przede wszystkim do przeciwdziałania powstawaniu nowych podziałów po rozszerzeniu Unii i NATO. Służyć temu będzie m.in. promowanie i rozwijanie inicjatywy ryskiej prezydenta Rzeczypospolitej. Inicjatywa stała się jednym z istotnych elementów dorobku polskiej polityki zagranicznej w minionych miesiącach.</u>
          <u xml:id="u-5.34" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wyzwaniem dla polskiej polityki zagranicznej będzie dostosowanie struktur współpracy regionalnej do nowej jakości politycznej, jaką tworzy rozszerzenie Unii i NATO. Należy zwłaszcza dokonać pogłębionej oceny aktualnego potencjału i perspektyw współpracy w ramach Grupy Wyszehradzkiej. Udało nam się w ubiegłym roku zintensyfikować współdziałanie w tej formule. Szansę dalszego partnerstwa, czym jesteśmy głęboko zainteresowani, stwarza m.in. współudział w wypracowywaniu polityki unijnej wobec Europy Wschodniej i Bałkanów, dialog subregionów w ramach Unii oraz kształtowanie kulturowej tożsamości środkowoeuropejskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.35" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Polska przejmuje w 2003 r. przewodnictwo w Inicjatywie Środkowoeuropejskiej. Będzie to stanowić okazję do przemyślenia dotychczasowych form działania tej instytucji oraz do promocji polskich doświadczeń w zakresie transformacji, demokratyzacji, a także współpracy transgranicznej i międzyregionalnej. Chcemy także wykorzystać nasze przewodnictwo do zainicjowania głębszej refleksji nad przyszłością inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-5.36" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoka Izbo! Naszym zamiarem jest intensyfikacja polityki we wschodnim sąsiedztwie. Wchodzimy do Unii Europejskiej nie po to przecież, by odwrócić się plecami do naszych wschodnich partnerów. Wręcz przeciwnie. Dorobek naszych stosunków z Europą Wschodnią chcemy uczynić jednym z naszych głównych atutów wewnątrz Unii. Nasze członkostwo pragniemy wykorzystać do nadania impulsu rozwojowi w całym regionie. Dlatego propagujemy koncepcję utworzenia wschodniego wymiaru Unii. Przedstawiłem niedawno unijnej prezydencji konkretne przemyślenia i propozycje zmierzające do zintensyfikowania unijnego wsparcia dla procesów transformacyjnych u naszych wschodnich sąsiadów, w tym dotyczące utworzenia europejskiego funduszu demokracji, europejskiego korpusu pokoju czy też uruchomienia specjalnego europejskiego programu stypendialnego.</u>
          <u xml:id="u-5.37" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Polska zawsze wspierała europejską orientację w polityce naszych sąsiadów. Nie sprowadzamy naszej roli do formuły pomostu. Chcemy być dobrymi adwokatami regionu i rozszerzania struktur europejskich na Wschód. Zależy nam na strategicznym partnerstwie Unii z Rosją, opartym na wartościach europejskiej cywilizacji i wspólnych interesach politycznych i gospodarczych. Cieszy nas, że region Europy Środkowej jest traktowany podmiotowo jako samoistna wartość w polityce rosyjskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.38" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dorobkiem tego rządu jest doprowadzenie do znaczącej poprawy klimatu w stosunkach z Rosją. Podtrzymujemy wysoką intensywność stosunków politycznych, staramy się uruchomić nowe możliwości dla współpracy gospodarczej. Rzeczowo rozmawiamy także o kwestiach trudnych. Widzimy dalekosiężne perspektywy tej współpracy. Wytyczać je oraz nadawać im konkretny wymiar będzie ustanowiony w ubiegłym roku komitet strategii współpracy, którego kolejne posiedzenie odbędzie się wkrótce. Stosunki polsko-rosyjskie stają się bardziej przejrzyste dzięki temu, że udało nam się w ostatnich latach rozwiać niektóre widma przeszłości ciążące nad tymi stosunkami inercyjną siłą stereotypów. Liczymy, że dalszemu postępowi w tej materii będzie służyć Forum Dialogu Polsko-Rosyjskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.39" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Partnerstwo strategiczne między Polską a Ukrainą wytrzymało próbę czasu i ma przed sobą przyszłość. Polska będzie działać na rzecz napełniania tego partnerstwa konkretną treścią wspólnych projektów i przedsięwzięć. Będziemy nadal wspierać Ukrainę w kontaktach wielostronnych, zwłaszcza z państwami i instytucjami zachodnimi, licząc na to, że strona ukraińska potwierdzi w nich swoją partnerską wiarygodność.</u>
          <u xml:id="u-5.40" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Polska w minionych miesiącach przyczyniła się znacznie do podtrzymania dialogu Ukrainy z Unią Europejską. Istotnym wydarzeniem stała się konferencja „Ukraina w Europie”, zorganizowana w październiku 2002 r. w Warszawie, w której wzięli udział przedstawiciele władz oraz ugrupowań opozycyjnych Ukrainy, a także wysocy rangą przedstawiciele Unii Europejskiej i państw unijnych. Uważamy, że deklaracja Ukrainy, iż docelowo chciałaby ona zostać członkiem Unii Europejskiej, zasługuje na docenienie ze strony Brukseli. Będziemy wspierać dążenia Ukrainy do zawarcia umowy stowarzyszeniowej. Wymaga to od Kijowa konsekwentnego wcielania w życie mechanizmów wolnorynkowych oraz standardów legislacyjnych Unii. Dotyczy to także stosowania w praktyce politycznej reguł demokracji, praw człowieka, rządów prawa, wolności słowa.</u>
          <u xml:id="u-5.41" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Naszymi stosunkami z Białorusią kieruje zasada dobrosąsiedztwa. W pełni podzielamy przesłanki, na jakich zostały oparte restrykcje Unii Europejskiej i USA wobec członków białoruskiego kierownictwa. Nasze specyficzne sąsiedzkie interesy wymagały innego postępowania i zostało to dobrze zrozumiane. Naszym celem jest sprzyjanie, mimo ewidentnych barier, białoruskiej niepodległości, demokracji, reformom gospodarczym i proeuropejskim tendencjom.</u>
          <u xml:id="u-5.42" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wymiar wschodni Unii Europejskiej winien też służyć wspieraniu reform w Mołdowie.</u>
          <u xml:id="u-5.43" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Ważne pozostaje doprowadzenie do stabilizacji w rejonie Kaukazu i Zakaukazia, strategicznych rubieży szerokiej Europy. Polscy dyplomaci wojskowi tradycyjnie uczestniczą w międzynarodowych wysiłkach na tamtym obszarze. Mamy zwłaszcza nadzieję, że pokój wróci drogą dialogu i pojednania do Czeczenii.</u>
          <u xml:id="u-5.44" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Stając się członkiem Unii Europejskiej, Polska będzie coraz bardziej postrzegana nie tylko jako aktor sceny regionalnej i subregionalnej, ale jako uczestnik procesu światowego, co wynika z rosnącego zaangażowania globalnego Unii. Dobrze zdajemy sobie sprawę, że wejście do Unii rozszerzy horyzonty naszej polityki, wprowadzi Polskę w krąg wielu nowych globalnych zagadnień. Polska będzie się coraz bardziej włączać w ich podejmowanie. Niesie to ze sobą niemałe korzyści, przede wszystkim gospodarcze, ale także wzrost autorytetu politycznego i atrakcyjności kulturowej. Równocześnie jednak pociągać to może i wyzwania, wynikające z postrzegania Polski jako przynależącej do bloku północy, związane z oczekiwaniami, iż Polska będzie wnosiła zwiększoną pomoc rozwojową. Historia naszego kraju, który nigdy nie był kolonialną metropolią, przez stulecia zaś podlegał obcej dominacji, a także nasze tradycje nakazujące tolerancję i szacunek wobec innych kultur i wyznań predestynują Polskę do odgrywania konstruktywnej roli w kontaktach na linii północ-południe.</u>
          <u xml:id="u-5.45" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Opowiadamy się za dialogiem cywilizacji. Będziemy wnosić swój wkład do działań pomocowych, dbając o to, aby służyły one przemianom modernizacyjnym w krajach potrzebujących tej pomocy, ich demokratyzacji i dobremu rządzeniu. Chcemy aktywniej zaznaczać naszą obecność w debacie międzynarodowej w kwestiach globalizacji, zrównoważonego rozwoju, ochrony środowiska, problemów społecznych. Faktem znaczącym było przewodniczenie przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego obradom przy jednym z „okrągłych stołów” podczas szczytu w Johannesburgu.</u>
          <u xml:id="u-5.46" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Polska będzie na miarę sił intensyfikować swoją aktywność ekonomiczną, polityczną, kulturalną na obszarach pozaeuropejskich. Już teraz, mimo oczywistego skoncentrowania się na sprawach europejskich, udało nam się pokazać, że doceniamy ten kierunek naszej polityki. Chcemy na tle wspólnego unijnego stanowiska w sprawach pozaeuropejskich konstruktywnie zaznaczać własną tożsamość, odbudowując dawne związki, wykorzystując dla ich rozwoju fakt naszego członkostwa w Unii. Chcemy w ten sposób równoważyć obecną europejską dominantę w naszej polityce.</u>
          <u xml:id="u-5.47" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Łączą nas liczne, utrwalone w dziejach dawnych, a także najnowszych, powiązania z krajami pozaeuropejskiego, w tym i dalekiego sąsiedztwa. Na nich właśnie, wykorzystując aktywność naszej służby zagranicznej, zamierzamy opierać współpracę oraz dialog z państwami Bliskiego Wschodu.</u>
          <u xml:id="u-5.48" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jesteśmy głęboko zainteresowani odbudową naszych powiązań gospodarczych z państwami Środkowego Wschodu, w szczególności państwami Azji Centralnej, Afganistanem i Iranem, oraz rozwojem i bilansowaniem handlu z państwami Dalekiego Wschodu, zwłaszcza Chinami i Japonią.</u>
          <u xml:id="u-5.49" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Otworzyły się w ubiegłym roku, m.in. w trakcie wizyty premiera Malezji w Polsce, nowe perspektywy dla stosunków gospodarczych z Azją Południową i Południowo-Wschodnią.</u>
          <u xml:id="u-5.50" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Istnieją także możliwości intensywnych działań na innych kontynentach, w tym w Ameryce Łacińskiej i Australii, gdzie pomocna temu może być Polonia.</u>
          <u xml:id="u-5.51" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Na większą uwagę zasługuje w naszej polityce Afryka. To kontynent dotknięty głęboko stagnacją i kataklizmami społecznymi. Jednak szereg państw afrykańskich pozostaje ważnymi i potencjalnymi partnerami współpracy.</u>
          <u xml:id="u-5.52" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Wagę kontekstu globalnego w naszej polityce uświadomiły nam wydarzenia z 11 września 2001 r. Polska aktywnie włączyła się do kampanii antyterrorystycznej i zamierza swoje zaangażowanie kontynuować. Chodzi bowiem o zagrożenia, które mogą i nas bezpośrednio dotyczyć. Odnosi się to także do kwestii proliferacji broni masowego rażenia. Naszym niepoślednim wkładem do zapobiegania proliferacji broni masowego rażenia jest sprawowanie przewodnictwa w tzw. międzynarodowym reżimie technologii rakietowej. To znaczące osiągnięcie polskiej dyplomacji. Nie muszę zapewniać, że z uwagą śledzimy sytuację wokół Iraku. Pełna realizacja rezolucji Rady Bezpieczeństwa 1441 ma kluczowe znaczenie dla sukcesu starań o powstrzymanie proliferacji i stabilizację sytuacji na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Z niepokojem odbieramy sygnały wskazujące na luki i nieścisłości w irackich deklaracjach dotyczących programów zbrojeniowych. Czekamy na pełną opinię inspektorów międzynarodowych, która niebawem ma zostać przedstawiona na forum Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych. Jesteśmy zdania, że poważne naruszenie rezolucji 1441 przez Irak wymagałoby stanowczej reakcji. Polska gotowa jest ją poprzeć. Wierzymy nadal, że problemy te da się rozwiązać drogą pokojową. Akcję zbrojną traktować należy jako ostateczność, lecz z jej koniecznością liczyć się trzeba. Nasze zaniepokojenie wywołały oświadczenia władz Korei Północnej o wycofaniu się z traktatu o nierozprzestrzenianiu broni nuklearnej. Wierzymy, że jest możliwe odwrócenie negatywnego biegu wypadków i uniknięcie destabilizacji w regionie.</u>
          <u xml:id="u-5.53" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowe zagrożenia powodują, że środowisko międzynarodowe cechuje się dużą niestabilnością i nieprzewidywalnością. Nakładają się na to skutki procesów globalizacji i fragmentaryzacji we współczesnym świecie. Nadal nie potrafimy sobie poradzić z problemem ubóstwa, upośledzenia społecznego, chorób zakaźnych, bezdomności. Brak dobrych rozwiązań dla tych wyzwań rzutuje zaś na niską stabilność całego systemu międzynarodowego. Niepewność co do kierunków rozwoju jest pogłębiana przez wyraźny spadek koniunktury gospodarczej w niektórych regionach, a także przez wzrost liczby państw słabych, upadłych oraz aktorów niepaństwowych, których oddziaływanie na stan środowiska międzynarodowego stale się powiększa.</u>
          <u xml:id="u-5.54" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Źródłem napięć i problemów w świecie jest niedostatek demokracji, prześladowania, nieprzestrzeganie praw człowieka, korupcja i złe zarządzanie. Stary, dwubiegunowy układ definitywnie upadł, lecz nie ukształtował się w pełni nowy system bezpieczeństwa globalnego. Nie istnieje już żaden wielki projekt, żaden schemat, podług którego powstać by miał nowy ład. Nie pomogą dyskusje nad tym, ile jest, a ile powinno być biegunów w systemie międzynarodowym. Nowy system będzie kształtował się niezależnie od takich debat. Ważne jest to, aby jego ideą porządkującą stały się podstawowe wartości naszej cywilizacji: prawa człowieka, demokracja, rządy prawa, gospodarka rynkowa, sprawiedliwość społeczna, tolerancja. To właśnie te wartości winny być naszym kompasem w poszukiwaniu rozwiązań strukturalnych, w konstruowaniu odpowiedzi na bieżące wyzwania.</u>
          <u xml:id="u-5.55" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Na poważną próbę przydatności w nowych warunkach zostaną wystawione istniejące organizacje międzynarodowe. Wiele z nich, w tym ONZ w skali globalnej i OBWE w skali regionalnej, może stracić na znaczeniu, jeśli nie dokonają niezbędnej transformacji. Polska opowiadać się będzie za wzmacnianiem i szerszym wykorzystaniem instrumentów wielostronnych. Z tą właśnie myślą zgłosiłem na forum ONZ propozycję opracowania dokumentu, który bez rewizji Karty Narodów Zjednoczonych otworzyłby perspektywę uchwalenia aktu politycznego odpowiadającego adekwatnie nowym tendencjom i uwarunkowaniom właściwym dla XXI wieku. Chodziłoby zwłaszcza o rozwinięcie lub opracowanie nowych zasad działania ONZ w wymiarach skutecznego multilateralizmu, korelacji między ONZ a organizacjami regionalnymi w formule subsydiarności oraz współdziałania systemu Narodów Zjednoczonych z niepaństwowymi podmiotami międzynarodowymi, na przykład organizacjami pozarządowymi czy korporacjami transnarodowymi. Nie jest to inicjatywa doraźna. Patrzeć na nią należy w dłuższej perspektywie.</u>
          <u xml:id="u-5.56" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoki Sejmie! Zdajemy sobie sprawę z tego, że niepewność co do rozwoju sytuacji gospodarczej w świecie będzie rzutować na skuteczność polityki zagranicznej naszego kraju. Spodziewane w drugiej połowie 2002 r. ożywienie koniunktury u naszych głównych partnerów gospodarczych nie nastąpiło, a prognozy na rok 2003 są mniej optymistyczne niż wcześniej zakładano. Wzmacnia to potrzebę ekonomizacji działalności zagranicznej. Nie jest to hasło koniunkturalne. Wejście do Unii Europejskiej jeszcze bardziej pogłębia tę konieczność. O naszej pozycji w Unii decydować będzie przede wszystkim sprawność państwa i dynamika rozwoju gospodarczego. Każdy punkt procentowy tempa wzrostu gospodarczego przekładać się będzie na realne możliwości wpływania na bieg spraw w naszym otoczeniu. Polska służba dyplomatyczna nadal będzie aktywnie włączać się w zagraniczną politykę gospodarczą kraju, we wspomaganie działań proeksportowych oraz przyciąganie zagranicznych kapitałów i inwestycji. Będziemy przygotowywać się do aktywnego podejmowania kwestii międzynarodowej polityki gospodarczej, w orbitę której wprowadzi nas członkostwo w Unii. Zgodnie ze strategią gospodarczą rządu „Przedsiębiorczość - Rozwój - Praca” w polityce handlowej działania proeksportowe koncentrować będziemy na wybranych rynkach. Należą do nich partnerzy z Unii Europejskiej, państwa członkowskie CEFTA, Ameryka Północna, Chiny, Japonia, Rosja i szereg innych krajów.</u>
          <u xml:id="u-5.57" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z chwilą wejścia do Unii musimy z nową mocą postawić sobie pytanie o nasz wizerunek za granicą. Chcemy, aby w zbiorowym obrazie Europy wyraziście zaznaczał się pierwiastek polski, nasza tożsamość. Pragniemy, aby Polska wywoływała jak najlepsze skojarzenia. Wymaga to unowocześnienia i intensyfikacji działań promocyjnych. Będziemy rozwijać instrumenty dyplomacji publicznej, dyplomacja polska sprzyjać będzie rozwojowi pozarządowych form dialogu społecznego z zagranicą. Pogłębiane będą związki z zapleczem naukowym dyplomacji. Istotnym kierunkiem działalności promocyjnej, obok aktywności politycznej i gospodarczej, będzie wykorzystywanie naszych atutów w dziedzinie kultury, a także lobbingu polonijnego. Chcielibyśmy też lepiej niż dotąd promować naukę polską za granicą. W 2003 r. wdrażany będzie nowy rządowy program współpracy z Polonią i Polakami za granicą, przyjęty przez ponad miesiącem. Został w nim położony szczególny akcent m.in. na inicjatywy adresowane do młodszych pokoleń polonijnych, kontakty z wybitnymi osobistościami polskiego pochodzenia, a także zwiększenie udziału Polonii w rozwoju współpracy gospodarczej z zagranicą. Udzielana będzie zwiększona pomoc instytucjom realizującym zadania związane ze wspieraniem działalności kulturalno-oświatowej Polonii, w tym materialna pomoc dla domów kultury, bibliotek, domów polskich. MSZ wspólnie z resortem edukacji narodowej i sportu będzie dążyć do poszerzenia zasięgu nauczania języka polskiego i w języku polskim za granicą, włączania go w miejscowe systemy oświatowe, zachęcania młodzieży polonijnej do nauki języka. Kontynuowane będą starania o pozyskanie współdziałania wybitnych przedsiębiorców polonijnych w tworzeniu sieci powiązań gospodarczych z krajami ich osiedlenia oraz promocji ekonomicznego potencjału Polski.</u>
          <u xml:id="u-5.58" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Szczególne miejsce zajmować będzie pomoc Polakom na Wschodzie. Chcemy to uczynić m.in. przez zwiększenie pomocy stypendialnej, udzielanie większego wsparcia przy wyposażaniu instytucji i organizacji polonijnych na Wschodzie w nowoczesne środki techniczne. Zamierzamy także inspirować organizacje polonijne na Zachodzie do rozwijania różnych form pomocy Polakom na Wschodzie. Kontynuowane będą działania nakierowane na dalsze usprawnienie naszej służby konsularnej, a doraźnie - na poradzenie sobie ze zwiększonym obciążeniem wizowym na Wschodzie.</u>
          <u xml:id="u-5.59" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wysoka Izbo! Wejście do Unii Europejskiej wprowadzi nas jako integralną część do strefy postępu cywilizacyjnego, dobrobytu, bezpieczeństwa. Odsunie wiele geopolitycznych i gospodarczych zagrożeń. Nie zmniejszy jednak ilości dylematów, jakie musi rozstrzygać nasza polityka zagraniczna. Nic w dzisiejszym świecie nie jest dane raz na zawsze, zatem musimy zawsze dobrze określać nasze interesy, miejsce, jakie chcielibyśmy zająć w Unii, własną tożsamość, którą chcielibyśmy chronić, profil naszego zaangażowania w regionie i w świecie. W polityce europejskiej i światowej trwa wielki ruch. Stawiajmy sobie ambitne, lecz realistyczne cele i dążmy do nich konsekwentnie, czerpiąc siłę ze sprawnego urzędowo i zdrowego gospodarczo państwa, opierając politykę zagraniczną na jak najszerszym narodowym porozumieniu. Liczę, że wizja polityki, którą przedstawiłem Wysokiej Izbie, spotka się z państwa aprobatą. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-5.60" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#MarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#MarekBorowski">Ogłaszam teraz 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#MarekBorowski">Po przerwie przystąpimy do debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 46 do godz. 9 min 54)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JanuszWojciechowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 10. porządku dziennego: Informacja rządu na temat polskiej polityki zagranicznej w 2003 roku.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JanuszWojciechowski">Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 85 minut, to jest debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JanuszWojciechowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Jaskiernię, który wystąpi w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej z niezwykłym zainteresowaniem wysłuchał dzisiejszego wystąpienia ministra spraw zagranicznych pana Włodzimierza Cimoszewicza prezentującego główne kierunki polskiej polityki zagranicznej w 2003 r. Dobrze się stało, że ta debata ma miejsce w styczniu, u progu roku, a nie - tak jak dotychczas - po kilku miesiącach. Aczkolwiek wiemy, że w świetle Konstytucji RP politykę zagraniczną prowadzi rząd, niemniej jednak nie jest bez znaczenia społeczny ogląd i społeczny odbiór tej polityki i w takim rozumieniu wsłuchiwaliśmy się w dzisiejsze wystąpienie ministra spraw zagranicznych, aby skonfrontować to, co zamierza rząd, z ocenami, które są w Klubie Parlamentarnym Sojuszu Lewicy Demokratycznej i w środowiskach reprezentowanych w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JerzyJaskiernia">Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej wysoko ocenia politykę zagraniczną rządu. Dzisiejsze wystąpienie pokazało z jednej strony priorytety: NATO, Unia Europejska, bezpieczeństwo międzynarodowe, a z drugiej strony kompleksowość tej polityki. Nie było już tego błędu, który pojawił się w niektórych poprzednich wystąpieniach ministrów spraw zagranicznych, gdy marginalnie potraktowano Azję, Afrykę, Amerykę Łacińską. Tym razem widzieliśmy wszystkie barwy polityki, wszystkie odcienie i jednocześnie bardzo istotne propozycje.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JerzyJaskiernia">Podzielamy opinię pana ministra Cimoszewicza, że w 2003 r. jedynym priorytetem powinna być kwestia właściwego wprowadzenia Polski do Unii Europejskiej. Szczyt w Kopenhadze był sukcesem Polski, był sukcesem państwa polskiego, ale był też sukcesem polskiego rządu, tych wszystkich, którzy ten szczyt przygotowywali, którzy wypracowali strategię negocjacji i tę strategię skutecznie wdrożyli w życie. To nie kwestia tylko naszych ocen w SLD, bo to oczywiste, ale gdy rozmawiamy za granicą, ostatnio na forum przewodniczących komisji spraw zagranicznych Grupy Wyszehradzkiej w Bratysławie, słyszymy bardzo wysokie oceny zachowania się polskiej delegacji, determinacji, strategii, twardości premiera Millera w ostatniej fazie, wykorzystania każdej szansy, aby te warunki, na których uzgodniliśmy członkostwo, były jak najkorzystniejsze. Gdy występowałem w grudniu w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD, powiedziałem, że oczekujemy, iż wszystko, co jest do wygrania w tej sprawie, zostanie wygrane. I tak się stało. Widać to już w reakcjach opinii publicznej, poprawia się stosunek do integracji. Kopenhaga przekonała ludzi, że nie idziemy do Unii Europejskiej na klęczkach, że tam, gdzie trzeba, byliśmy twardzi, tam, gdzie trzeba, byliśmy elastyczni, że dbamy o interes państwa polskiego, dbamy o interes narodu.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JerzyJaskiernia">I jeśli pan minister Cimoszewicz dzisiaj powiedział, że jesteśmy za Unią państw i obywateli, za Unią, która chroni tożsamość kulturalną, tożsamość narodową, to jest właśnie stanowisko Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Oczywiście, Unia niesie pewne ograniczenia suwerenności, ale na rzecz organów wspólnych. Będziemy mieli w Unii komisarza, będziemy mieli ponad 50 członków w Parlamencie Europejskim, będziemy mieli siłę w głosowaniach w Radzie Europejskiej. Już dzisiaj mówią nam nasi partnerzy, że trudno jest się dostać do Unii, ale gdy będziecie w Unii, będziecie bardzo istotnym elementem gry decyzyjnej w tej obecnie jednej z najważniejszych organizacji międzynarodowych. Dlatego, aczkolwiek są inne ważne cele, to ten priorytet jest istotny, bo Kopenhaga tylko pozornie zamknęła sprawę.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#JerzyJaskiernia">Czeka nas referendum. Niektórzy powiedzą, że rola rządu tu już się skończyła, traktat jest wynegocjowany, ale czeka nas przecież wielki dialog ze społeczeństwem poprzedzający referendum. Oczywiście, ważna jest frekwencja w świetle uwarunkowań konstytucyjnych, ważne są dylematy, czy mają to być dwa dni, czy jeden, ważne są techniczno-logistyczne kwestie, ale najistotniejsze jest to, abyśmy w rozmowie ze społeczeństwem w sposób uczciwy, mówiąc prawdę, całą prawdę i tylko prawdę, pokazując szanse i zagrożenia, potrafili wykazać, że jest to moment dla Polski historyczny, że jest to szansa niepowtarzalna, że ci, którzy nas spychali, radzili, by czekać, odkładać na lepszy moment, może za trzy lata, nie zdawali sobie sprawy, że wówczas szanse Polski będą znacznie bardziej ograniczone, więcej będzie partnerów z konfliktowymi interesami. Dlatego z uznaniem witamy również te głosy z opozycji, ostatnio, po kongresie z Prawa i Sprawiedliwości, jednoznacznego poparcia dla Unii Europejskiej. To bardzo ważne, aby w tej sprawie nie było tylko opinii koalicji rządzącej, by krąg proeuropejski był coraz szerszy, by wszystkie autorytety - episkopat, inne, które angażują się w ten proces - mogły do tego dialogu się włączyć. Zwracamy jednak uwagę na to, Wysoka Izbo, że referendum europejskie nie jest zakończeniem procesu. Czeka nas wielomiesięczna faza ratyfikacji traktatu w piętnastu państwach członkowskich, a nie jest to tylko procedura formalna. Doświadczenia uczą, że szereg uwarunkowań wewnętrznych tych państw może rzutować na stosunek do Unii Europejskiej, do integracji, do rozszerzenia. Mogą być wykorzystywane różne preteksty. Rodzi się tu pytanie co do wymiaru parlamentarnego integracji europejskiej. Będziemy prosili pana ministra Cimoszewicza, żeby odniósł się do tego w wystąpieniu końcowym. Wiele mówi się bowiem o aktywności rządu, ministrów, a pomija się wkład, który wnieśli parlamentarzyści, działając aktywnie na forum sejmowej Komisji Europejskiej, pomija się wkład Senatu, udział naszych przedstawicieli w Konwencie. Istnieje potrzeba postawienia pytania, co my możemy zrobić przed referendum oraz w procesie ratyfikacyjnym, docierając do środowisk. Bo to my mamy kontakt ze społeczeństwem. To nie ministrowie odpowiadają na pytania, to my odpowiadamy na pytania i my musimy mieć motywację i koncepcję, by odegrać konstruktywną rolę.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#JerzyJaskiernia">Chciałbym zwrócić uwagę na element, który pan minister podniósł, jako że ta sprawa wymaga pogłębienia. To prawda, że na szczycie w Kopenhadze podjęta została pozytywna polityczna decyzja co do naszej roli w Konferencji Międzyrządowej 2004. Należałoby jednak to pogłębić poprzez wymiar prawny co do zagwarantowania naszego uczestnictwa. Oczywiście zdajemy sobie sprawę z trudności. Polska nie jest jeszcze członkiem Unii Europejskiej, nie można postawić znaku równości między członkiem i nie-członkiem. Jednak ta szczególna sytuacja, w jakiej się znaleźliśmy, nie jest już sytuacją sprzed kilku lat, kiedy dopiero mieliśmy szansę, kiedy to była odległa perspektywa. Dzisiaj wiemy, że będziemy w Unii, że jest to kwestia miesięcy, a skoro tak, to byłoby nielogiczne, aby zasadnicze rozstrzygnięcia, które podejmuje Komisja i które będzie rozstrzygała Konferencja Międzyrządowa, były wyłączone z procedur opiniodawczych i by nie było pełnego uczestnictwa w tych sprawach państw, które tworzą grupę rozszerzeniową i które w sposób oczywisty będą ponosiły konsekwencje tych rozstrzygnięć. Państwa te powinny być do tego procesu włączone.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#JerzyJaskiernia">Wysoka Izbo! Problem bezpieczeństwa międzynarodowego wyeksponowany w wystąpieniu pana ministra Cimoszewicza ma znaczenie fundamentalne zwłaszcza w dobie terroryzmu, zwłaszcza w dobie innych zagrożeń. To dobrze, że Polska jest lojalnym, pewnym, konsekwentnym sojusznikiem Stanów Zjednoczonych, lojalnym państwem członkowskim w NATO, które podejmuje swoje zobowiązania nie tylko na papierze. Polska podejmuje olbrzymi wysiłek obronny. Poprzez wybór F-16 stworzyła dodatkowy bodziec do pogłębienia stosunków polsko-amerykańskich, które stanowią fundament naszego bezpieczeństwa. Uważam, że pan minister trafnie postawił dzisiaj tezę, że nie ma przeciwieństwa między identyfikacją NATO-owską czy też proamerykańską, szerzej mówiąc, a potrzebą wzmocnienia europejskiej podmiotowości w zakresie polityki zagranicznej i polityki obronnej. Tu trzeba szukać komplementarności. Nie jest tak, że wystarczy tylko wzmacniać NATO, nie dostrzegając aspiracji europejskich. Trzeba szukać wszystkich mechanizmów, które stworzą synergię wysiłków, a także dostrzegać NATO w skali globalnej jako jedyny realny instrument ochrony pokoju w dniu dzisiejszym. Trzeba też widzieć to, że skoro stajemy się członkiem Unii Europejskiej, to coś z tego wynika. Potrzeba kształtowania świadomości europejskiej jest bardzo istotna, ten proces jest dość powolny. Nie zawsze społeczeństwo jest poinformowane i rozumie, o co chodzi. Jest ważne, aby Polska i w Unii Europejskiej była postrzegana nie tylko jako formalny członek, ale jako państwo, które z tożsamością europejską wiąże swoje aspiracje.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#JerzyJaskiernia">Sprawa Iraku jest bardzo ważna, bardzo dramatyczna. Wsłuchiwaliśmy się w dzisiejsze wystąpienie pana ministra w tej sprawie. Odnotowaliśmy nieco inne rozłożenie akcentów niż na wczorajszym posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych. I dobrze. W tej sprawie musimy być bardzo ostrożni i bardzo precyzyjni.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#JerzyJaskiernia"> Tak długo, jak długo się uda, trzeba wykorzystywać wszystkie możliwości dialogu. Trzeba je wykorzystać. Tak długo, jak długo są inspektorzy i mówią, że chcą mieć więcej czasu, trzeba im dać czas, aby nie powstało wrażenie, że nie wszystkie możliwości zostały wykorzystane. Tak długo, jak długo są możliwości rozstrzygnięcia w ramach struktur, trzeba szukać takich możliwości. Wsłuchujmy się w to, co mówią Niemcy i Francuzi, wsłuchujmy się w to, co mówią stali członkowie Rady Bezpieczeństwa NATO. Polska jest krajem ambitnym, jest krajem solidarnym, ale Polska musi być krajem, który bezpieczeństwo narodowe stawia na pierwszym miejscu. Nie może zrobić niczego, co mogłoby stworzyć wrażenie, że wychodzimy przed szereg w sytuacji, kiedy nie wszystkie możliwości dialogu i poszukiwania rozwiązań zostały wykorzystane. </u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niezwykle ważnym elementem w strategii zaprezentowanej przez pana ministra Cimoszewicza jest kwestia ekonomizacji polskiej polityki zagranicznej. To ważne. Nie może być tak, że państwo ma bardzo dobrą politykę zagraniczną, a jednocześnie wysoki deficyt i w istocie dyplomacja jest zorientowana na prowadzenie jakiejś wielkiej gry międzynarodowej, często w sprawach, w których Polska obiektywnie nie odgrywa większego znaczenia. Nie dostrzegamy tych wszystkich zagrożeń, jakie wiążą się z tym deficytem, jakie niesie sytuacja gospodarcza, jakie niesie brak wsparcia polskiej gospodarki w tym zakresie. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że to są złożone zagadnienia, że w dobie gospodarki wolnorynkowej państwo nie może dekretować. To już nie są te czasy, kiedy traktatami międzynarodowymi przesądzało się o powodzeniu gospodarczym. Musimy tu zrobić znacznie więcej. Dlatego cieszymy się, że po wizycie prezydenta Władimira Putina, po przełomie psychologicznym, politycznym, moralnym, emocjonalnym, historycznym coś drgnęło w stosunkach polsko-rosyjskich. Niezwykle groźne dla naszych interesów byłoby to, gdyby dwa państwa sąsiedzkie o tak olbrzymich potencjałach w obszarze współpracy gospodarczej w istocie nie odnotowywały żadnego postępu. Oby ten trend się utrzymał. Zróbmy wszystko, aby w ramach zespołu, który pracuje po wizycie prezydenta Putina, można było wykorzystać wszystkie możliwości ożywienia handlu ze Wschodem. Cała ściana wschodnia Polski na to czeka, czekają producenci owoców, warzyw, wielu ludzi wiąże swoje losy jednostkowe z tym, co może się zdarzyć. Po tym okresie emocji, odrzucania jest czas na racjonalność, i oby ta racjonalność zaistniała.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#JerzyJaskiernia">To samo dotyczy stosunków ze Stanami Zjednoczonymi. Z jednej strony eksponujemy niezwykłą wartość tych stosunków, cieszymy się z ostatniej wizyty prezydenta w Waszyngtonie, z traktowania Polski jako znaczącego partnera, ze zbliżającej się wizyty pana premiera Millera w Waszyngtonie, ale z drugiej strony trzeba zwrócić uwagę na wymiar ekonomiczny. Nie może być tak, że dwa państwa mają szczególne stosunki, a ich obrót gospodarczy jest na żenująco niskim poziomie, znacznie niższym niż obrót z wieloma mniej rozwiniętymi krajami europejskimi. Być może offset związany z F-16 zapoczątkuje ten impet. Jest też szereg innych kwestii do rozwiązania, na przykład problem wiz. Chciałoby się szybciej postępować, aby Polacy nie byli pod tym względem dyskryminowani. Jeśli mamy tak dobre stosunki, to powinno to mieć również wymiar w zakresie dostępu polskich obywateli do Stanów Zjednoczonych. Zwłaszcza zbliżające się członkostwo w Unii Europejskiej powinno temu sprzyjać.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#JerzyJaskiernia">Wysoka Izbo! Ważnym elementem wystąpienia pana ministra była kwestia współpracy z organizacjami międzynarodowymi. Fakt, że Polska obejmuje przewodnictwo w Inicjatywie Środkowoeuropejskiej, jest okazją dla postawienia pytania w sprawie roli tej instytucji, racjonalizacji jej działania. Mówiliśmy o tym na forum Komisji Spraw Zagranicznych wielokrotnie i to nie tylko w odniesieniu do Inicjatywy Środkowoeuropejskiej. Tak się składa, że szereg organizacji międzynarodowych w Europie żyje własnym życiem. Z jednej strony jest Unia Europejska ze swoimi aspiracjami, Rada Europy ze swoimi aspiracjami, OBWE ze swoimi aspiracjami. Czy nie czas zastanowić się nad racjonalizacją? Jest Inicjatywa Środkowoeuropejska, jest Grupa Wyszehradzka, istnieje współpraca państw bałtyckich, jest wiele struktur, wiele konferencji, wiele formalnych ruchów, a gdyby tak dokładnie się przyjrzeć, co z tego realnie wynika dla współpracy transgranicznej, dla ochrony środowiska, dla zwalczania terroryzmu, zwalczania przestępczości zorganizowanej, dla tworzenia partnerskich kontaktów gospodarczych, to trudno byłoby na to odpowiedzieć, ponieważ te struktury żyły swoim życiem, formalizowały się, strukturyzowały się. Wiele aspektów jest znaczących, ale trzeba brać pod uwagę to, co z tego wynika. Pan minister poruszył dzisiaj problem wykorzystania tego przewodnictwa do podjęcia zadania racjonalizacji tych struktur, by uczynić je bardziej pragmatycznymi po to, by społeczeństwo dostrzegało, że to nie jest tak, że tylko zbierają się ministrowie i jacyś prominentni przedstawiciele. W istocie świadomość dokonującego się postępu jest bardzo ograniczona. Chciałbym tutaj w szczególności wyeksponować Radę Europy. Jest pewnym paradoksem, że mówimy o Unii Europejskiej w nieskończoność, w tysiącu wariantach, a zapominamy o Radzie Europy, w której już jesteśmy - jesteśmy od ponad 10 lat - w której podejmuje się olbrzymi wysiłek w wielu dziedzinach, często nieznany polskiemu społeczeństwu. Chciałbym w związku z tym zapytać pana ministra: Jaki jest stosunek rządu do inicjatywy, aby trzeci szczyt szefów państw i rządów Rady Europy zorganizować w Polsce? I nie chodzi tu tylko o aspekt formalny, że będziemy przewodniczyli, że możemy tutaj zaakcentować swoją obecność. Chodzi o uświadomienie sobie problemu bezpieczeństwa demokratycznego, ponieważ wielokrotnie mówimy o bezpieczeństwie w kategoriach militarnych, zagrożeń, zbrojeń, pocisków, a pomijamy bezpieczeństwo demokratyczne. Większość konfliktów w Europie ma u podłoża konflikty w oparciu o mniejszości narodowe, etniczne, religijne, o różne nierozwiązane problemy lokalne. I tu jest wielkie zagrożenie. Instrumenty zaś, które Rada Europy wypracowuje, mają niezwykle istotne znaczeniu, i to powinno być wyeksponowane.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#JerzyJaskiernia">W tym kontekście chciałbym, Wysoka Izbo, nawiązać do inicjatywy ryskiej pana prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, do której odnosimy się z dużym uznaniem, ponieważ stawia ona fundamentalny problem: Co - w sytuacji kiedy jesteśmy członkiem NATO i będziemy członkiem Unii Europejskiej - z naszymi sąsiadami w Europie Środkowowschodniej? Co zrobić, żeby nie powstał nowy mur, tym razem nie berliński? Co zrobić, żeby nie powstała nowa żelazna, może już nie żelazna, ale jakaś kurtyna? Przecież jest pewien paradoks w tym, że z jednej strony chcemy się rozszerzać na kontakty, dostrzegamy problem strategicznego partnerstwa z Ukrainą, a z drugiej strony wprowadzanie wiz w sposób obiektywny będzie to utrudniało. W związku z tym chcielibyśmy usłyszeć nieco więcej na temat tego, jak rząd widzi to, że z jednej strony wprowadzamy obowiązek wizowy, ale z drugiej strony mamy świadomość tego, że chce on mieć dobre kontakty z tymi państwami, z tymi społeczeństwami - chodzi o inicjatywy, które wynikają z inicjatywy ryskiej, ale i o te, o których mówił pan minister - również w zakresie pewnych koncepcji stypendialnych i programów gospodarczych. Zróbmy wszystko, aby nie powstała tu ta granica i aby aspiracje Polski w tym zakresie zostały odnotowane.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#JerzyJaskiernia">Panie Ministrze! W tym kontekście nasuwa się również pytanie o stosunek do Białorusi. Zdajemy sobie sprawę, że jest to trudna kwestia, bo są oceny Unii Europejskiej, OBWE, Rady Europy; są krytyczne oceny ustrojowe, które stanowią jakąś barierę. Ale czy nie powstaje błędne koło? Europa się obraża, bo nie ma postępu w zakresie procesów demokratycznych, ale z drugiej strony, jeśli się odcinamy, to nie wspomagamy tych sił, które mogłyby te procesy demokratyczne ewentualnie nasilić. Czy w tym wypadku Polska nie powinna jednak wyjść przed szereg, nawet z pewnym ryzykiem? Ktoś to musi zrobić, a nie tylko czekać pasywnie, co Europa w oparciu o te standardy, skądinąd znane w tym zakresie, mówi, bo wydaje się, że w tej sytuacji trudno będzie osiągnąć postęp.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#JerzyJaskiernia">Wreszcie chciałbym się odnieść do sprawy Trójkąta Weimarskiego. Wydaje mi się, że budowanie wschodniego wymiaru polityki europejskiej staje się wielką polską powinnością. Chodziłoby jednak o sprecyzowanie, na czym to mogłoby polegać. Czy to nie jest właśnie ten pomost na Wschód? Czy to nie jest próba łagodzenia tych wszystkich konsekwencji, które obiektywnie członkostwo w Unii Europejskiej i w NATO będzie niosło? Sądzę, że poszerzenie wiedzy w tym zakresie w końcowym wystąpieniu pana ministra byłoby bardzo istotne.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#JerzyJaskiernia">Wysoka Izbo! Chciałbym wreszcie nawiązać do polityki kadrowej ministra spraw zagranicznych. Wiem, że ta sprawa wzbudza emocje, także na forum Komisji Spraw Zagranicznych, ale chodzi o to - o czym minister mówił i dzisiaj, i na poprzednich spotkaniach - że rozstrzygać powinny kompetencje, rozstrzygać powinny kwalifikacje. Powinniśmy budować korpus służby cywilnej, apolitycznej, ponad podziałami, gotowej służyć państwu polskiemu. Stąd powołanie Akademii Dyplomatycznej MSZ wydaje się być ważnym sukcesem. Byłem pod wrażeniem informacji, którą wczoraj pan minister przedstawił na posiedzeniu komisji, że do konkursu o miejsca w MSZ zgłosiło się kilkaset osób - wykształconych, z językami - z których chyba tylko około 30 zostało wyselekcjonowanych w oparciu o trudne kryteria; i im się dzisiaj tworzy szansę w Akademii Dyplomatycznej. Niech rosną te nowe kadry po to, by Polska miała gwarancję, że bez względu na to, kto w Polsce rządzi, służba zagraniczna jest apolityczna, jest zorientowana propaństwowo i taką służebną rolę chciałaby pełnić.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie wspierał politykę zagraniczną rządu. Będziemy podpowiadali, uwrażliwiali tak, jak to robi społeczeństwo. Społeczeństwo boi się wojny. Społeczeństwo boi się konfliktu i społeczeństwo ma nadzieję, że politycy wczują się w to myślenie i nie zrobią niczego, co by oznaczało, że ta wielka nadzieja na pokój i na pokojowe rozwiązanie została zaprzepaszczona. Z tą myślą, z najlepszymi życzeniami chciałbym swoje wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD zakończyć. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JanuszWojciechowski">W imieniu Klubu Poselskiego Platformy Obywatelskiej głos zabierze pan marszałek Maciej Płażyński, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#MaciejPłażyński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Panie Ministrze! Najkrócej można powiedzieć o pana wystąpieniu: nic nowego, ale nie jest to przygana tylko wyraz uznania co do głównych założeń polityki zagranicznej państwa, bo tak być powinno. Nie ma i nie może być rewolucji co kilka lat, nie może być zmiany ustroju i nie może być też zmiany kierunków polityki zagranicznej. Jest oczywiste, że na tym głównym pułapie kierunków polskiej polityki zagranicznej zgoda musi być; z naszej strony ona jest. Jest jasne, że zgadzamy się co do konsekwentnej realizacji głównych postulatów od lat niezmiennych, a więc kwestii polityki euroatlantyckiej, silnej obecności w polityce regionalnej w wymiarze bałtyckim, w tym środkowoeuropejskim, polityki bilateralnej, szczególnej kwestii stosunków ze Stolicą Apostolską. Ubiegły rok to rok wizyty Ojca Świętego. Pewnie dla Polaków nie ma w tym niczego z polityki zagranicznej. To jest po prostu narodowe święto, za co trzeba Ojcu Świętemu i Opatrzności dziękować. To samo dotyczy szczególnej roli stosunków z Polakami rozsianymi po całym świecie, kwestii współpracy z organizacjami polonijnymi. Tak jest od lat, tak jest również za pana działalności. Możemy się spierać, na ile konsekwentnie te kierunki realizujemy, na ile jest to wykorzystanie pełnych szans, ale co do kierunków oczywiście sporu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#MaciejPłażyński">Pana obowiązkiem jako ministra spraw zagranicznych jest przedstawienie całości kwestii polskiej polityki, łącznie z tym, co wskazywał jako dobrą stronę pana wystąpienia pan przewodniczący Jaskiernia, a więc kwestii Afryki, Azji i wszystkich innych krajów. Chciałbym się jednak skoncentrować na tym, co dla Polski zdecydowanie jest najważniejsze. Chodzi o te obszary, gdzie są realizowane nasze podstawowe interesy narodowe, bo przecież polityka zagraniczna to element realizacji narodowych interesów, a więc kwestia Unii Europejskiej, NATO i polityki wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#MaciejPłażyński">Mamy za sobą szczyt w Kopenhadze, zamknięcie negocjacji. Można powiedzieć, że dobrze; trzeba oceniać jako sukces sam fakt zamknięcia negocjacji, bo przecież to wysiłek wieloletni negocjatorów i z ekipy poprzedniego rządu, i premiera Millera, ale trudno z pełnym przekonaniem mówić, że mamy pełną satysfakcję z samego wyniku negocjacji. Tak się złożyło, że trafiliśmy na zamknięcie negocjacji w czasie, kiedy Unia Europejska ma swoje problemy gospodarcze, szczególnie te najważniejsze państwa, chociażby Niemcy, i w czasie chyba takiej rywalizacji dwóch idei: jednej bardzo mocno podkreślanej, czyli solidarności europejskiej, a drugiej może mniej podkreślanej, ale faktycznej, czyli egoizmów narodowych; chyba trochę wygrały tu egoizmy narodowe. Takie są rezultaty. Nie mieliśmy na to wpływu. Trochę szkoda, że państwa Unii nieco poskąpiły na proces ponownej integracji kontynentu, proces odbudowy wspólnoty po tylu latach podziału. Ale są też pewne zarzuty co do naszej strony, co do naszych negocjatorów. Sądzę, że podkreślają ciągłość w polityce zagranicznej. Chyba tej ciągłości, przynajmniej takiej werbalnej, na zewnątrz, zabrakło w pierwszych miesiącach działalności rządu, kiedy zbyt narzucono wyścig w zamykaniu obszarów negocjacyjnych, pokazując, na ile ekipa pana premiera jest ekipą lepszą od poprzedniego rządu. Chyba zbyt łatwo zamknięto przede wszystkim jeden obszar, dla nas podstawowy w tej sytuacji gospodarczej, w tej sytuacji społecznej, a jest to kwestia swobody przepływu siły roboczej, rynek pracy. Konsekwencje tego na najbliższe lata są dla nas oczywiste, bo przecież to mniej legalnych miejsc pracy, szczególnie dla młodych Polaków, mniej pieniędzy, które przepłynęłyby do Polski z racji pracy za granicą, i pewnie słabsza pozycja negocjacyjna w końcówce.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#MaciejPłażyński">Pan przewodniczący Jaskiernia mówił właśnie o tych twardych negocjacjach w końcówce, i tak to chyba jest odbierane. Twarde negocjacje w końcówce, ale żeby mieć rezultat, trzeba twardo negocjować cały czas. Na samym finiszu nie nadrabia się wcześniejszych opóźnień. I to chyba jest pewien zarzut: czy one rzeczywiście były twarde i czy wycisnęliśmy wszystko, co było możliwe? Faktem jest, że negocjacje są zakończone, że to, co wynegocjowano, jest, i tego nie zmienimy.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#MaciejPłażyński">Jako Platforma Obywatelska z pełnym przekonaniem będziemy namawiać Polaków, żeby, mimo tych zastrzeżeń, byli przekonani, że na tych warunkach też można być silnym członkiem Unii Europejskiej. Oczywiście będziemy przekonywali do głosowania na tak w czekającym nas w tym roku referendum.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#MaciejPłażyński">Referendum trzeba wygrać po to, żeby mieć silną legitymację do członkostwa w Unii Europejskiej. Referendum trzeba wygrać, żeby decyzja była podjęta przez Polaków, a nie przez Wysoką Izbę. To po prostu zdecydowanie wzmacnia poczucie współodpowiedzialności, w związku z tym przy progu 50%, wynikającym z konstytucji, jest oczywista wspólna mobilizacja do tego, żeby frekwencja wyniosła ponad 50%. Warto zastanawiać się, co zrobić w sensie organizacyjnym, żeby ułatwić Polakom branie udziału w tym referendum jako w głosowaniu o wyjątkowej wadze.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#MaciejPłażyński">Sądzę, że warto też wesprzeć wysiłki Episkopatu, jeśli chodzi o wpisanie klauzuli wzmacniającej poczucie wyłącznej naszej kompetencji w kwestiach ochrony życia; nawet jeśli to wynika wprost z prawa, to zawsze warto wzmacniać, bo są to jednak obawy milionów Polaków i warto w imię lepszego wyniku referendum te obawy rozwiewać.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#MaciejPłażyński">Jednak wygrać referendum to jest jedno. To jest oczywiście ważny etap, ale przecież nie zamknięcie, tak jak zamknięciem całej kwestii europejskiej nie jest zamknięcie negocjacji w Kopenhadze. A druga sprawa to jest wygrać członkostwo. Wygrać referendum to wspólna odpowiedzialność rządu, ale to nie powinna być wyłącznie kampania rządowa, wręcz przeciwnie, to powinna być kampania różnych sił politycznych, również Platformy Obywatelskiej. Wygrać członkostwo, czyli co zrobić, żeby być silnym członkiem Unii Europejskiej, i to jeszcze w tym czasie, kiedy zmierzamy do takiego członkostwa? To przede wszystkim odpowiedzialność państwa rządu, rządu pana premiera Millera. Bo tak na dobre trzeba powiedzieć, że państwo muszą przedstawić, a później przyjąć, projekt twardej reformy finansów państwa. To jest postulat zgłaszany od wielu lat, ale najwyższy czas, żeby go zrealizować. Bez reformy finansów publicznych nie pojawią się pieniądze na wykorzystanie pieniędzy z funduszy europejskich. W związku z tym będą po naszej stronie wyrzeczenia, a nie będzie korzyści. Bez naprawy finansów publicznych nie jesteśmy w stanie spełnić tych kryteriów, które pozwolą na znalezienie się Polski w strefie euro.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#MaciejPłażyński">Polacy przyzwyczajeni do kibicowania, do przyglądania się negocjacjom, zamykania poszczególnych obszarów, muszą się przyzwyczaić do oceny przez inne kryterium, takie jak strefa euro, Schoengen, IACS, bo one będą wyznaczały realizację tego, co jest związane z tymi pojęciami, będą wyznaczały naszą pozycję w Unii Europejskiej. Jak do tej pory, sądzę, trzeba by jednak oceniać tę realizację bardzo krytycznie, również jeśli chodzi o przybliżanie się do strefy euro. Budżet, co prawda, pierwszy raz przyjęto przed końcem roku, ale nie jest to budżet, który przybliża do realizacji naszych oczekiwań szybkiej obecności w strefie euro i zdrowia finansów publicznych. Schoengen też jest jeszcze jednak zależne od faktycznej poprawy w pracy wymiaru sprawiedliwości, policji, uszczelnienia granicy, która stanie się przecież granicą wschodnią Unii Europejskiej. Jeśli chodzi o system IACS, zarzuty też są oczywiste. To są oczywiste zobowiązania, jeśli chodzi o państwa działalność, rządu, który ponosi odpowiedzialność, a konsekwencje tego będą oczywiście również w następnych latach, bo to bardzo trudno nadrobić.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#MaciejPłażyński">NATO jako druga kwestia. NATO zmienia się, bo zmienia się świat, zmieniają się zagrożenia. NATO na szczycie w Pradze w 2002 r. poszerzyło się, niewątpliwie jest to też sukces polskiej polityki zagranicznej i prezydenta Kwaśniewskiego, i poprzednich ekipy, i obecnej, bo przecież to były wspólne zabiegi, żeby poszerzyć je o naszych sąsiadów. To było też nasze spojrzenie na otwarte drzwi do NATO. Dobrze, że mamy to za sobą. Zmieniają się też wyzwania, pojawiają się zagrożenia zewnętrzne, które są efektem wydarzeń: z 2001 r. Afganistan, teraz prawdopodobnie Irak. Zgadzam się w pełni, że w tej kwestii dobrze byłoby ważyć słowa, być bardzo ostrożnym w deklaracjach. Jednocześnie absolutnie i jednoznacznie Polska musi być jednoznacznym, wiarygodnym partnerem w ramach NATO i szczególnym partnerem dla Stanów Zjednoczonych, ale też nie powinna wychodzić przed orkiestrę. Są decyzje gremiów, takich jak ONZ czy NATO, warto w związku z tym z ostatecznymi deklaracjami czekać do tego, co wcześniej musi być rozstrzygnięte.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#MaciejPłażyński">Na jedną kwestię trzeba zwrócić uwagę, trzeba ją jednak podnosić. Dla nas NATO jest sojuszem obronnym, na który patrzymy przez pryzmat możliwości realizacji art. 5 tego traktatu, solidarnej obrony terytoriów państw członkowskich, a więc Polski. Nasza obecność w NATO, nasza wiarygodność sojusznicza też musi być budowana i spostrzegana przez nasze oczekiwania obrony naszego terytorium, bo po to tam przede wszystkim jesteśmy. Nie jesteśmy dlatego, że jesteśmy mocarstwem światowym, jesteśmy po to, żeby za nasze zaangażowanie w innych wymiarach oczekiwać pełnego zaangażowania członków wtedy, kiedy byłaby taka konieczność. To jest budowanie poczucia narodowego bezpieczeństwa i przy wszystkich przemianach w NATO, przy poszerzeniu, które powoduje, że jest to pakt postrzegany trochę jako pakt zbiorowego bezpieczeństwa, jest w naszym podstawowym interesie, żeby w dalszym ciągu był to silny militarny pakt, silny wojskową obecnością amerykańską w Europie, z bardzo dobrymi relacjami bezpośrednimi między Polską a Stanami Zjednoczonymi. Rok 2002 trzeba zapisać zdecydowanie na plus, bo to był rok zacieśnienia kontaktów polsko-amerykańskich. Sądzę, że to również dobrze służy naszym narodowym interesom.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#MaciejPłażyński">Pytania czy wątpliwości mogą być związane z możliwościami finansowymi wypełniania przez Polskę przyjmowanych nowych zobowiązań: i zobowiązań sojuszniczych wynikających z tego, co zostało przez nas przyjęte na szczycie w Pradze, i zobowiązań wcześniejszych, i zobowiązań wynikających z rozstrzygniętych przetargów. Chcielibyśmy znać odpowiedź, chcielibyśmy nie mieć żadnych wątpliwości, że Polska, przyjmując na najbliższe kilka lat te zobowiązania, jest w stanie je sfinansować, bo nic nie podważa tak wiarygodności, jak nierealizowanie tego, co się samemu przyjmuje.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#MaciejPłażyński">Druga kwestia wynikająca z całej sytuacji kontekstu NATO-wskiego, związana też z Irakiem. Jest oczywiste, że zagrożenia zewnętrzne, zagrożenia wewnętrzne przenikają się, taki jest współczesny świat. To, co się dzieje czy może się dziać w Iraku, w jakiś sposób może dotyczyć naszego bezpieczeństwa wewnętrznego. W wielu krajach, chociażby w Niemczech, toczy się na ten temat dyskusja. Jest kwestią dyskusji, w jakiej kolejności chronić się przed potencjalnymi epidemiami, co robić, żeby zwiększyć obronę ludności cywilnej. U nas tej dyskusji nie ma, a przynajmniej nie za bardzo ją słychać. Nie chodzi o to, by podsycać jakiekolwiek obawy, ale jest chyba naszym obowiązkiem pytać rząd, jak wygląda bezpieczeństwo wewnętrzne Polski w tego typu sytuacjach, które pewnie nie będą miały miejsca, ale pytanie i oczekiwanie jasnej odpowiedzi jest naszym obowiązkiem.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#MaciejPłażyński">Kwestią bardzo ważną od lat, bo tak jesteśmy umiejscowieni w tej geopolityce, jest nasza współpraca z sąsiadami ze Wschodu, nasza polityka wschodnia. Pan przewodniczący Jaskiernia mówił, że drgnęło, pewnie ma lepszy wzrok. Nie zauważyłem żadnego przełomu po wizycie pana prezydenta Putina. Wizyta była, okrzyknięto, że była sukcesem, przełomem, ale przyjrzyjmy się, jakie są rezultaty tego przełomu. Co się wydarzyło przez rok w kwestii współpracy polsko-rosyjskiej? Jeśli chodzi o kwestię gazu, nigdy nie było tak źle. Już nawet nie ma umów okresowych, jest właściwie stała negocjacja, nie wiadomo, co dalej. W tym czasie zamrożono negocjacje z Norwegią, a więc zatrzymano możliwość dywersyfikacji źródeł gazu. Kwestia drobna, ale jednak istotna, nieruchomości Federacji Rosyjskiej w Polsce, była od lat nierozwiązana, i jest dalej. Kwestia programu dla Kaliningradu podnoszona przez pana premiera Pola - nic z niej nie wyszło. Nie słyszałem o żadnym przedsięwzięciu polskim w ostatnim czasie w Kaliningradzie, które by niejako wzmacniało naszą obecność, o jakichkolwiek wspólnych działaniach, o których była wtedy mowa.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#MaciejPłażyński">Sprawa ciągle jednak tak ważna, związana z przeszłością, o której przecież też była mowa w czasie wizyty pana prezydenta Putina, to kwestia odszkodowań dla więźniów łagrów sowieckich czy dla Sybiraków. Poza deklaracjami, głównie pana ministra - nie mam do pana ministra pretensji dotyczących realizacji tej kwestii - nic się nie zmieniło. Zmieniło się to, że jesteśmy o rok starsi, że żyje coraz mniej osób, których te odszkodowania by dotyczyły. Na razie deklaracje pozostały deklaracjami. Trudno być zadowolonym i trudno mówić, że to był przełom tylko dlatego, że prezydent Putin zdecydował się na gesty i złożył wiązanki kwiatów. To naprawdę, jak na stosunki między państwami, mimo wszystko zdecydowanie za mało.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#MaciejPłażyński">Sprawa Białorusi, która była tutaj poruszana. Nasze wątpliwości dotyczą tego, czy Polska niezbyt łatwo traktuje jednak kwestie praw człowieka, gwałcenie praw człowieka na Białorusi, czy nie jesteśmy w tej sytuacji zbyt łaskawi. Rozumiemy, że mamy tam nasze interesy, że mieszkają tam Polacy, że mamy sąsiada, z którym musimy utrzymywać stosunki na jakimś poziomie, ale oczywiste zastrzeżenia budzi to, czy nie przekraczamy pewnego poziomu legitymizowania Łukaszenki, co byłoby ewidentnym błędem; sądzę, że o tym za każdym razem, w każdych kontaktach z władzą białoruską warto pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#MaciejPłażyński">Ukraina. Tu pewnie akurat trochę jaśniejszy rok; rok w miarę intensywnej współpracy. Można by się zastanawiać, czy taka polityczna monopolizacja na poziomie prezydenckim dobrze służy obu państwom, chociażby z tego powodu, że drugi prezydent, czyli prezydent Kuczma, ma swoje bardzo poważne polityczne kłopoty, i dobrze by było rozbudowywać te stosunki możliwie szeroko, po to by nie były związane tak personalnie z osobą pełniącą dominującą funkcję na Ukrainie, ale przecież nie w sposób nieskończony. W tym podtekście Platforma Obywatelska podjęła współpracę z ukraińską partią opozycyjną, z Naszą Ukrainą premiera Juszczenki, ważną siłą polityczną. Chcemy się wpisywać w te stosunki polsko-ukraińskie, mając świadomość, jesteśmy o tym przekonani, że im będą szersze, tym lepiej dla Polski i dla Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#MaciejPłażyński">Pojawia się problem wiz; dobrze, że o tym była mowa. Jeśli Ukraina zdobędzie się na gest niewprowadzania jednostronnie wiz dla Polaków, to dobrze. Warto ten gest uszanować. Warto też doprowadzić do tego, żeby wizy do Polski były możliwie tanie i możliwie dostępne, warto przyjazd do nas ułatwić w sposób maksymalny obywatelom tych państw. Pojawia się pytanie do pana ministra, na ile polskie służby konsularne są do tego przygotowane, czy jesteśmy przygotowani organizacyjnie i finansowo do wprowadzenia obowiązku wizowego latem tego roku. Trudno powiedzieć w związku z tym, że nastąpił jakiś przełom. Nawet jeśli są pewne kwestie pozytywne, to na pewno wielkich zmian w polskiej polityce wschodniej nie zaobserwowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#MaciejPłażyński">Panie Ministrze! I jeszcze kwestia może mniejszej wagi, ale jednak bardzo istotna; kwestia polityki kadrowej. Przyglądając się kandydatom, których pan przedstawia Komisji Spraw Zagranicznych, sądzimy, że zbyt duża ich część okres swojej największej aktywności zawodowej ma za sobą, w latach 70. i 80. I nie tyle chodzi o to, żebyśmy chcieli ich oceniać przez pryzmat poglądów politycznych, ale sądzę, że przy tych współczesnych wyzwaniach polskiej dyplomacji przydaliby się ludzie, którzy mieliby doświadczenia z innego czasu.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#MaciejPłażyński">Platforma będzie wspierała generalnie główne kierunki polskiej polityki zagranicznej i to, co rząd w tym zakresie robi, pozostając przy swoich istotnych uwagach, które starałem się w tych głównych polach wykazać; uzupełnią to jeszcze koledzy z klubu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jarosława Kaczyńskiego, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska jest dużym europejskim krajem. To wyzwanie, które stoi przed polską polityką zagraniczną, to zadanie do spełnienia. Jest to zadanie, dlatego że w polskiej samoświadomości, także niestety samoświadomości elit, istnieje ciągle poczucie małości, poczucie tego, że Polska jest krajem małym, że jesteśmy małym narodem. A to nieprawda, to trzeba czynnie odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#JarosławKaczyński"> Jeśliby zapytać, jakie jest podstawowe zadanie polskiej polityki zagranicznej na następne lata, więcej, na następne 10-lecie, będzie to właśnie takie zadanie.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#JarosławKaczyński">W pierwszych kilkunastu latach III Rzeczypospolitej zadaniem głównym, wpisującym się w to zasadnicze przedsięwzięcie, chociaż niestety bardzo rzadko tak to formułowano, było akomodowanie naszego kraju do struktur Zachodu. Była to konieczność, bez której wypełnienia wszystko inne było niemożliwe. Ten proces zbliża się dzisiaj do końca; wejście do Unii Europejskiej będzie jego zakończeniem. Trzeba jednak pamiętać, że ten proces wymaga stałego wysiłku, że choćby sprawa charakteru NATO, o którym była tu mowa - podnosił to pan marszałek Płażyński - to nadal kwestia otwarta. Musimy walczyć o to, żeby NATO było ciągle sojuszem militarnym, musimy walczyć także o to, żeby nie było swoistego półczłonkowstwa w NATO, w którym ma się prawa, a nie ma się zobowiązań - nie tylko dotyczących polityki zagranicznej, art. 5, ale także dotyczących spraw wewnętrznych. Sądzę, że nietrudno się domyślić, o jakie państwo w tym momencie chodzi.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#JarosławKaczyński">Mamy także jeszcze do wykonania szereg innych zadań zewnętrznych, ale także wewnętrznych, które mają kończyć i zabezpieczać ten proces akomodacji. Ale zanim do nich przejdę, pozwolę sobie jeszcze raz wrócić do tego zadania głównego. Kiedy proces akomodacji zostanie ostatecznie zakończony i umocniony, będziemy musieli podjąć - chociaż oczywiście te podziały nie mają charakteru czasowego, chronologicznego, i wszystkie te działania muszą być dokonywane równolegle - walkę o znaczenie Rzeczypospolitej, walkę o to, żeby Warszawa stała się jedną z najważniejszych europejskich stolic, aby nikt nie miał wątpliwości, że nasz kraj należy do najważniejszych europejskich państw.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#JarosławKaczyński">Jeśli chodzi o te uzupełniające zadania akomodacyjne, można powiedzieć, ująwszy je w kilku punktach, że wyglądają one tak. Po pierwsze, musimy zabezpieczyć moralne warunki naszego wejścia do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#JarosławKaczyński"> Chodzi o sprawę protokołu, choćby takiego jak ten, który zabezpieczyła sobie swego czasu Irlandia. To bardzo ważna sprawa, i ze względów zewnętrznych, i ze względów wewnętrznych; ze względu na konieczność utrzymania jedności wokół sprawy naszej przynależności do Europy. Sprawa druga, ogromnej wagi, to kwestia procedury przyjmowania aktów europejskich i roli naszego parlamentu, naszego Sejmu w przyjmowaniu tych aktów. Tutaj model skandynawski, model uprzedniego zatwierdzania tych aktów przez parlament, wydaje się w najwyższym stopniu właściwy. Dalej jest kwestia, która wydawałaby się bardziej wewnętrzna, ale w tym kontekście jest ona niesłychanie ważna - kwestia ordynacji w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Ta ordynacja musi mieć charakter ogólnopolski, ogólnonarodowy, w tym sensie, żeby te wybory nie partykularyzowały delegacji partyjnych, które będą nas reprezentować w Parlamencie Europejskim. Polityka w Parlamencie Europejskim powinna nawiązywać do tradycji polskich kół w Petersburgu, w Wiedniu, w Berlinie. Powinna to być, przy wszystkich różnicach, polityka jednolita; i w sensie podziałów partyjnych, i w sensie podziału terytorialnego kraju. Stąd ta sprawa jest tak ważna.</u>
          <u xml:id="u-13.8" who="#JarosławKaczyński">Dalej, kwestia zabezpieczenia, można powiedzieć, ostatecznego zabezpieczenia polskiej własności na całym terytorium państwa. Ta kwestia nie jest jeszcze do końca rozwiązana, w szczególności w kontekście różnych, być może tylko teoretycznych, ale jednak niebezpieczeństw, które mogą mieć miejsce po naszym wejściu do Unii Europejskiej. Tę sprawę także trzeba załatwić. Wreszcie jest przed nami także kwestia, można powiedzieć, najbardziej doraźna. My przecież już bardzo niedługo, to już jest czas liczony na miesiące, znajdziemy się w sytuacji bezpośrednio przedakcesyjnej, będziemy wysuwali naszych kandydatów do różnego rodzaju instytucji europejskich, w tym do trybunałów europejskich. To ważna sprawa i to bardzo ważny sprawdzian dla SLD. Tu staje zasadnicze pytanie: reguła partyjna czy reguła państwowa?</u>
          <u xml:id="u-13.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.10" who="#JarosławKaczyński"> Bo te reguły są w istocie przeciwstawne i trzeba z całym zdecydowaniem stwierdzić, że jedyną dopuszczalną regułą jest reguła państwowa i jednocześnie zwrócić się z apelem do władz, do obecnego rządu, do SLD, co za tym idzie, o to, żeby tę regułę państwową uznały za obowiązującą. W ramach tej reguły wydaje nam się oczywiste, że osoby wysuwane powinny przechodzić przez weryfikację parlamentarną, choćby przez komisje parlamentarne. </u>
          <u xml:id="u-13.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.12" who="#JarosławKaczyński"> To dobra metoda zabezpieczenia.</u>
          <u xml:id="u-13.13" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Akomodacja to, powtarzam, swego rodzaju podstawa, to platforma, z której należy się odbić do tej polityki zasadniczej, do tej polityki, która ma zapewnić naszemu narodowi właściwe znaczenie. I tutaj można powiedzieć, że mamy do czynienia z dwoma rodzajami zagadnień. Zagadnienie pierwsze to jest uchylenie tego wszystkiego, co naszą pozycję osłabia, bo są takie elementy sytuacji, które naszą politykę, naszą pozycję osłabiają. Po pierwsze więc muszą być rozwiązane sprawy naszego bezpieczeństwa w sferze energetycznej i telekomunikacyjnej w tych wszystkich kwestiach, które wynikają z charakteru dzisiejszej gospodarki, powiązań, uwarunkowań, także uwarunkowań czysto technicznych. Tu stało się - i to już w latach 90., dlatego nie zaliczam tego do pozostałości dawnych czasów - wiele złego i to trzeba naprawić, to trzeba także wyjaśnić. Te kwestie mogą być potencjalnie ważne w razie jakiegoś kryzysu, ale one są ważne także na co dzień, bo przecież są dostrzegane. Nasi partnerzy, także ci zaprzyjaźnieni, to widzą i oceniają nasz rzeczywisty status wedle tego, czy się temu przeciwstawiamy, czy nie. Niestety, w tej chwili się nie przeciwstawiamy, a sprawa dostaw gazu jest tego bardzo dobrym przykładem.</u>
          <u xml:id="u-13.14" who="#JarosławKaczyński">Jest sprawa delikatna, trudna, budząca swego czasu - nie tak dawny to czas - bardzo wiele kontrowersji, ale nie wolno o niej nie mówić - to sprawa penetracji Polski przez obce służby wywiadowcze. Konieczność przeciwstawiania się tej penetracji, jeśli trzeba także jawnego - mieliśmy do czynienia z tego rodzaju aktami za poprzedniego rządu - jest tu niezwykle istotna dla naszego bezpieczeństwa oraz dla naszej pozycji i to zarówno na wschodnim, jak i zachodnim azymucie.</u>
          <u xml:id="u-13.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.16" who="#JarosławKaczyński"> O tym trzeba pamiętać. Tolerowanie tego rodzaju działalności, najłagodniej mówiąc, Polsce nie służy, a często zakrawa wręcz na politykę, która ma uwarunkowania już poza Polskę wykraczające.</u>
          <u xml:id="u-13.17" who="#JarosławKaczyński">Wreszcie kolejna kwestia, bardzo ważna dla naszego statusu, gdzie nasza aktywność jest, powiedzmy sobie, zbyt mała, żeby nie powiedzieć często żadna. To kwestia historyczna, to kwestia godności naszego narodu, to kwestia oceny wydarzeń II wojny światowej i tego wszystkiego, co wiąże się z tym wielkim wyzwoleniem 1989 r., z wyzwoleniem od komunizmu.</u>
          <u xml:id="u-13.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.19" who="#JarosławKaczyński">W Europie istnieje, niestety, nie mówiąc tu o Stanach Zjednoczonych, gdzie to być może jest bardziej nasilone, tendencja do, z jednej strony, zrównywania win i zasług z tego okresu, także z okresu II wojny światowej, ostatnio tego rodzaju deklarację złożył Parlament Europejski, chodzi o takie, powiedzmy sobie, traktowanie wszystkich równo - wszyscy ponieśli straty, wszyscy się dopuścili zbrodni, a z drugiej strony jest znana dyfamacyjna kampania dotycząca naszego narodu, jeśli chodzi o jego „zaangażowanie”, tutaj używam wielkiego cudzysłowu, w holocaust, jego rzekomą współwinę za najstraszliwszą zbrodnię tej wojny. Otóż tu nasze przeciwdziałanie jest zdecydowanie zbyt słabe, a jeśli chodzi o pewną część nie polskiej dyplomacji, ale polskich elit, to możemy nawet mówić o współdziałaniu w tego rodzaju dyfamacyjnych przedsięwzięciach.</u>
          <u xml:id="u-13.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.21" who="#JarosławKaczyński"> Musimy być tutaj jednoznaczni i zdecydowani, musimy podejmować wszystkie możliwe działania, żeby się temu przeciwstawić.</u>
          <u xml:id="u-13.22" who="#JarosławKaczyński">Przejdę teraz do tych działań, które mają już wprost umacniać naszą pozycję. Sądzę, że zacząć trzeba od pewnej generalnej dyrektywy, dyrektywy aktywności, poszukiwania sojuszników, nieustannego aktywnego uczestniczenia w grze, która jest dla polityki zagranicznej czymś immanentnym, czymś, co nigdy nie ustaje. Trzeba w ramach tej gry unikać takich sytuacji, w których Polska byłaby zaliczana do jakiejś strefy wpływów. Chodzi o naszych silniejszych, wielokroć silniejszych od nas sąsiadów...</u>
          <u xml:id="u-13.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.24" who="#JarosławKaczyński">...gdybyśmy pozwolili się do takiej strefy zaliczyć, byłby to koniec naszych politycznych ambicji. Sprawa druga, niesłychanie istotna, jeśli chodzi o naszą pozycję w Unii Europejskiej, a to dzisiaj niezmiernie ważny, choć nie jedyny wymiar naszej polityki, to kwestia naszego czynnego udziału w konstruowaniu nowej Europy, w konstruowaniu traktatu konstytucyjnego oraz tego wszystkiego, co wiąże się z historyczną i moralną legitymizacją ładu Unii Europejskiej. To nasz wysiłek intelektualny, wysiłek naszej dyplomacji, naszych elit, tworzy sam przez się, jeśli będzie miał miejsce, będzie tworzył, bo tu trzeba niestety użyć czasu przyszłego, naszą pozycję. Ale oczywiście jest też kwestia kształtu Europy, takiego, który odpowiada naszym interesom, naszym zapatrywaniom. Europa oparta na tradycji, nieodrzucająca tradycji, niepodważająca tradycyjnych instytucji społecznych, Europa państw narodowych związanych silnie z zasadą solidarności, która niestety w polskim traktacie akcesyjnym nie znalazła pełnego wyrazu, to jest ta Europa, do której powinniśmy dążyć. Powtarzam: ten wymiar naszego zaangażowania, zaangażowania naszej dyplomacji będzie w najbliższych latach miał znaczenie szczególne. I jeszcze raz podkreślę - to musi być także zaangażowanie szeroko rozumianych elit, to musi być zaangażowanie zarówno tych, którzy rządzą, jak i tych, którzy są w opozycji...</u>
          <u xml:id="u-13.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.26" who="#JarosławKaczyński">...ale także i tych, którzy bezpośrednio w procesach politycznych nie uczestniczą.</u>
          <u xml:id="u-13.27" who="#JarosławKaczyński">Sprawa dalsza o znaczeniu także bardzo poważnym dla naszej pozycji to rola Polski w Europie Środkowej i Wschodniej. Z jednej strony musimy dążyć do rewitalizacji układu wyszehradzkiego. Trójkąt Wyszehradzki, czy dzisiaj czworokąt, być może pięciokąt, bo dobrze byłoby go uzupełnić o Litwę, to jest poważny instrument polityki wszystkich państw, które by doń wchodziły, to jest przedsięwzięcie umacniające nasz prestiż i naszą realną pozycję w Europie.</u>
          <u xml:id="u-13.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.29" who="#JarosławKaczyński"> To jest próba konstrukcji swego rodzaju środkowoeuropejskiego Beneluksu. Żadne z państw, które wchodzą do Beneluksu, na tym nie straciły - wszystkie zyskały. Powinniśmy iść w tym kierunku, powinniśmy iść z całym zdecydowaniem. To nie jest łatwe, to jest uwikłane w szereg sprzeczności. Wiem o tym, moja partia wie o tym, że niektórzy spośród partnerów nie są tacy szybcy, skorzy do tego, żeby uznawać wyłożone przeze mnie racje, ale musimy być tutaj cierpliwi, zdecydowani, musimy działać z całą konsekwencją.</u>
          <u xml:id="u-13.30" who="#JarosławKaczyński">Szczególne znaczenie, można powiedzieć, odrębne i strategiczne, mają stosunki z Ukrainą. To, co było tutaj już powiedziane przez marszałka Płażyńskiego, musi być szczególnie mocno podkreślone. Stosunki z Ukrainą pozostają niezwykle istotnym, strategicznym wymiarem polskiej polityki zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-13.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.32" who="#JarosławKaczyński"> Utrzymanie ich na obecnym poziomie, podniesienie tego poziomu, czynne dążenie do tego, żeby Ukraina znalazła się w strukturach euroatlantyckich, to nasz obowiązek. To nasz obowiązek wynikający nie tylko z solidarności z bratnim narodem ukraińskim, ale to jest nasz obowiązek wynikający także z konieczności strzeżenia polskich interesów narodowych. </u>
          <u xml:id="u-13.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.34" who="#JarosławKaczyński"> Polska w ścisłym sojuszu z Ukrainą jest w Europie siłą nie do pominięcia, w każdym wymiarze. I o tym musimy pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-13.35" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szczególny wymiar, odnoszący się do naszej międzynarodowej pozycji, mają stosunki ze Stanami Zjednoczonymi. Jak wszyscy wiemy, jest to zasługa obecnej polityki zagranicznej, w tym obecnego prezydenta - i trzeba tę zasługę oddać. Są one dzisiaj na bardzo wysokim, na bardzo dobrym poziomie. Trzeba to oczywiście podtrzymywać. Trzeba to podtrzymywać, choć musimy wiedzieć, że nie jest to problem prosty. Wchodzimy tutaj w obszar szeregu sprzeczności, które wiążą się - co tutaj dużo mówić - z antyamerykańską postawą znacznej części europejskiej opinii publicznej, ale także, chociaż może to jest bardziej wyciszone, znacznej części europejskich przywódców. Musimy manewrować i te manewry będą trudne. Zresztą w odniesieniu do tych zagadnień, o których mówiłem przedtem, tych, które dotyczą choćby kształtu Europy czy niewspomnianego przeze mnie kontynuowania polityki rolnej, też te manewry będą trudne, bo będziemy wchodzili tutaj w różnego rodzaju polityczne przeciągi, w obszary różnego rodzaju sprzeczności. Ale od tego jest polityka zagraniczna, od tego jest sztuka polityki zagranicznej, żeby z takich trudnych sytuacji wychodzić.</u>
          <u xml:id="u-13.36" who="#JarosławKaczyński">W ramach naszych bardzo dobrych stosunków ze Stanami Zjednoczonymi musimy jednak robić wszystko, co potrzebne, by unikać sytuacji, która by była odbierana przez innych, a bywają tego rodzaju sugestie w Europie, jako wasalstwo. To zawsze szkodzi. To zawsze szkodzi i, powtarzam, to trzeba odrzucać. Nie sądzę, żeby to odrzucenie było trudne. Jestem przekonany, że nasi amerykańscy przyjaciele do tego rodzaju sytuacji nie dążą. Ale bywają takie niebezpieczeństwa i warto zabiegać o ich uchylenie, choćby stawiając bardzo zdecydowanie te sprawy, o których mówił już tutaj przewodniczący Jaskiernia, mianowicie sprawy wiz, sprawy traktowania polskich obywateli. Tak, to ważna sprawa, ważna dla Polaków...</u>
          <u xml:id="u-13.37" who="#komentarz">(oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.38" who="#JarosławKaczyński">‍...ważna dla statusu naszego kraju, i powinniśmy tutaj być możliwie jak najbardziej zdecydowani.</u>
          <u xml:id="u-13.39" who="#JarosławKaczyński">Sądzę, że w kontekście naszych stosunków ze Stanami Zjednoczonymi trzeba mówić także o naszym udziale w wojnie z terroryzmem. Musimy wziąć tu udział, to jest oczywiste, musimy być tutaj zdecydowani. Ten wymiar naszych stosunków ze Stanami Zjednoczonymi ma, można powiedzieć, charakter globalny i dotyczy także naszego dalekosiężnego interesu. Tak, dzisiaj Polska nie jest na pierwszej linii tej walki. Nic nie wskazuje na to, żebyśmy byli jakimś szczególnym celem planowanych ataków, chociaż każdego dnia możemy się przekonać, że jest inaczej. Ale w perspektywie historycznej, w perspektywie, która odnosi się do Polski jako części cywilizacji euroatlantyckiej, mającej swoje korzenie w starożytnej kulturze obszaru Morza Śródziemnego, ta wojna jest także naszą wojną. I stąd bez zastrzeżeń powinniśmy popierać nawet drastyczne przedsięwzięcia, które są konieczne, by tę wojnę wygrać.</u>
          <u xml:id="u-13.40" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.41" who="#JarosławKaczyński"> Nie należy w żadnym wypadku nawiązywać do monachijskiego syndromu, który dzisiaj niestety wydaje się ożywać w niektórych sytuacjach. W tej sprawie popieramy deklaracje ministra Cimoszewicza.</u>
          <u xml:id="u-13.42" who="#JarosławKaczyński">Nie oznacza to oczywiście, byśmy nie mieli czy nie powinni mieć nic do powiedzenia w tych kwestiach, które wiążą się z rozwiązaniem światowych problemów głodu, nędzy, nierównowagi ekonomicznej, z tym wszystkim, co tworzy światową przestrzeń nieszczęścia, zła. Trzeba pamiętać, że ostateczne rozwiązanie co do tej wojny, która się toczy, będzie musiało być rozwiązaniem nie tylko na polu bitwy - to musi być rozwiązanie także w sferze ekonomicznej i w sferze socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-13.43" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.44" who="#JarosławKaczyński"> Inaczej ta wojna będzie trwała bardzo długo, a może nigdy, w żadnej przewidywalnej perspektywie się nie skończy.</u>
          <u xml:id="u-13.45" who="#JarosławKaczyński">Sprawy stosunków z poszczególnymi państwami są oczywiście w polityce zagranicznej najważniejsze - jeszcze na chwilę do nich wrócę. Ale w żadnym wypadku nie można zapominać o jeszcze jednej kwestii związanej z umacnianiem naszej pozycji - o kwestii promocji Polski, energicznej promocji naszej kultury, naszej ekonomii, wszystkiego, co się z nami wiąże w Europie i świecie.</u>
          <u xml:id="u-13.46" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.47" who="#JarosławKaczyński"> To było często zaniedbywane i niestety w tej kwestii zapadają różnego rodzaju decyzje personalne, które trzeba krytykować, które mają wymiar partyjny, a nie państwowy. Odnosimy się do tego z najwyższą niechęcią, z najsurowszym krytycyzmem. Te kwestie, powtarzam, nie mogą podlegać żadnym partyjnym kryteriom. Tu jest jedno kryterium - interes narodowy. </u>
          <u xml:id="u-13.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.49" who="#JarosławKaczyński"> I jest potrzeba, jeszcze raz to powtarzam, intensyfikacji tych działań, także we wspominanej tutaj sferze ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-13.50" who="#JarosławKaczyński">Zgoda, polska polityka zagraniczna - nawiązuję do przemówienia pana przewodniczącego Jaskierni - powinna być intensyfikowana. To prawda, ale przestrzegamy przed kupczeniem, przestrzegamy przed sprowadzeniem polityki zagranicznej do ekonomii. To są dwa wymiary zbliżone, często idące jednym torem, ale jednak oddzielne. O tym też trzeba pamiętać, choć, powtarzam, promocja naszego eksportu, walka o interes polskich przedsiębiorstw, także polskich przedsiębiorstw funkcjonujących za granicą, to jest bardzo poważne zadanie naszej dyplomacji.</u>
          <u xml:id="u-13.51" who="#JarosławKaczyński">Stawały tutaj, i ja nie mogę ich nie postawić, kwestie naszych stosunków z wielkim sąsiadem ze wschodu - z Rosją. Jest, jak sądzę, tak - a wskazuje na to nie tylko doświadczenie ostatnich miesięcy, choćby to doświadczenie po wizycie prezydenta Putina - że stosunki z Rosją mogą być dobre (wskazuje na to, powtarzam, doświadczenie całej historii) wtedy, kiedy mocna jest pozycja Polski, kiedy Moskwa zdaje sobie sprawę, że z Warszawą trzeba rozmawiać. Stąd perspektywa trwałego polepszenia tych bardzo ważnych dla Polski stosunków, bardzo ważnych także dla naszej pozycji międzynarodowej, jest wpisana w te zabiegi, o których mówiłem, w cały szereg zabiegów zmierzających do umocnienia naszej pozycji.</u>
          <u xml:id="u-13.52" who="#JarosławKaczyński">W tym kontekście nie można oczywiście zapomnieć o jeszcze jednym wymiarze polityki międzynarodowej, wymiarze niesłychanie trudnym dla kraju, który ma taką gospodarkę, jaką ma dzisiaj Polska, który ma taką sytuację budżetową i ekonomiczną, jaką ma dzisiaj Polska. To jest sprawa sił zbrojnych, to jest sprawa wysiłku zmierzającego do postawienia naszej armii na choćby średnim poziomie. Potrzebujemy tego i dlatego, że każde państwo tego potrzebuje, ale także dlatego, że dzisiejsza polityka znów przywróciła w bardzo wysokim stopniu walor tego rodzaju elementom politycznej siły. Tak po prostu jest. Zmieniła się sytuacja w porównaniu z tym, co było choćby kilka lat temu. Musimy o tym pamiętać, musimy to brać pod uwagę, rozwijając nasze siły zbrojne, podtrzymując nasz przemysł obronny, podejmując wszystkie konieczne działania ku temu, by nasza armia w możliwie najkrótszym czasie uzyskała przyzwoitą zdolność bojową. Ostatnie zakupy, jakie zostały dokonane, są na pewno krokiem we właściwym kierunku. Trzeba iść tą drogą, choć powtarzam: jest to trudne.</u>
          <u xml:id="u-13.53" who="#JarosławKaczyński">Pewne znaczenie, i to w wymiarze nie tylko politycznym, ale także moralnym, mają nasze stosunki z Białorusią. Nie traktowałbym tego kraju - a słyszałem tutaj takie słowa - jak zwykłego kraju europejskiego. To jest niestety jeden z ostatnich w Europie, a może ostatni kraj całkowicie niedemokratyczny. Powinniśmy w ramach możliwości, w ramach tego, co w międzynarodowych stosunkach jest dopuszczalne, o tę białoruską demokrację, która ma przecież swoich obrońców, zabiegać. Powinniśmy ich wspierać.</u>
          <u xml:id="u-13.54" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.55" who="#JarosławKaczyński"> To musi być bardzo ważny wymiar naszych stosunków ze Wschodem.</u>
          <u xml:id="u-13.56" who="#JarosławKaczyński">Ten wymiar jest związany także z innym, o którym mówi się zwykle w tego rodzaju przemówieniach - i ja nie uniknąłem tego - na końcu. To sprawa stosunków z Polonią. Wielkim moralnym wyzwaniem dla Polski są nasze stosunki z Polonią na Wschodzie. Sytuacja Polaków na Litwie, na Białorusi, na Ukrainie, a także w Rosji nie jest najlepsza. Powinniśmy o poprawę tej sytuacji walczyć. Nie w imię jakichś historycznych rewindykacji, ale w imię zwykłej narodowej przyzwoitości.</u>
          <u xml:id="u-13.57" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.58" who="#JarosławKaczyński"> W imię przyzwoitości wobec ludzi, których historia potraktowała wyjątkowo brutalnie. Ale nie wolno nam zapominać także o stosunkach z Polonią amerykańską, która mogłaby - sądzę, że potrzebne byłoby tutaj wsparcie z Polski - odgrywać dużo większą rolę, niż w tej chwili odgrywa; z Polonią w innych krajach. Problemem samym w sobie jest sytuacja Polonii niemieckiej; sytuacja ta nie jest taka, jak być powinna. Płacimy za zgodę na niesymetryczny w tym względzie układ zawarty z Republiką Federalną Niemiec. </u>
          <u xml:id="u-13.59" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.60" who="#JarosławKaczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeszcze raz przypomnę, że realizacja tych wszystkich punktów, całego planu, o którym tutaj mówiłem, wymaga jednego: wymaga traktowania polityki zagranicznej jako polityki państwa polskiego, wymaga odrzucenia partyjności, wymaga tam wszędzie, gdzie jest to możliwe, a w wielu wypadkach, jak sądzę, jest to możliwe, ogólnej zgody, wymaga profesjonalizmu i wymaga przede wszystkim tego, czego niekiedy braknie, patriotyzmu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-13.61" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JanuszWojciechowski">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Samoobrona RP przedstawi pan poseł Andrzej Lepper.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#AndrzejLepper">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Grzechem pierworodnym polityki zagranicznej rządu Leszka Millera, ale, szerzej, także elit politycznych w Polsce, wielu poprzednich rządów, była i jest służalczość. Służalczość. Służalczość wobec czynników zewnętrznych. Opisywał to już Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”, że jest w Polsce moda na cudzoziemszczyznę. I tak dzisiaj w Polsce jest. Ci, co kiedyś kłaniali się Moskwie, dzisiaj bez żenady kłaniają się Brukseli. Minister Cimoszewicz sprawia wrażenie człowieka, który widzi tylko tyle, ile zobaczy, uderzając czołem o ziemię przed obcymi, przed Zachodem.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#AndrzejLepper">Aby można było mówić o polityce zagranicznej, o sprawozdaniu, o realizacji zadań polityki zagranicznej w 2002 r., informacji rządu o planach na 2003 r., trzeba sobie wyraźnie powiedzieć: Co to jest polityka zagraniczna państwa i czemu ma ona służyć? Mówiąc najprościej, przedmiot polityki zagranicznej państwa to osiąganie najlepszych efektów w zakresie bezpieczeństwa zewnętrznego, warunków gospodarczych i społecznych dla obywateli własnego państwa w stosunkach z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#AndrzejLepper">Jakie te warunki są? Najlepiej o tym świadczą dane z Rocznika Statystycznego. Jak my dbamy, jak rząd dba o interesy polskie? O bezpieczeństwie zewnętrznym powiem w dalszej części, ale teraz o bezpieczeństwie gospodarczym. Wyniki są zastraszające. Wyniki mówią same za siebie, że interes Polski jest drugoplanowy. I tak: import ogółem w Polsce - 48,9 mld euro, eksport - 31,6 mld euro, saldo - minus 17,3 mld euro. Połowa naszego eksportu to jest deficyt w handlu. Deficyt w handlu. Z krajami Unii jak to się ma? Import - 32,5 mld euro, eksport - 24 mld euro, a więc minus 8,5 mld euro tylko za jeden rok. Tylko z takimi krajami, jak Dania, Grecja i Portugalia, mamy bilans dodatni w handlu. Z Niemcami mamy bilans ujemny, z Francją, z innymi państwami.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#AndrzejLepper">Odnośnie do innych państw, takich jak Rosja, chcę przypomnieć Wysokiej Izbie, że na początku kadencji tego Sejmu mówiłem wielokrotnie o odbudowie dobrosąsiedzkich stosunków z Rosją i z krajami byłego Związku Radzieckiego. Widziałem uśmiechy na twarzach posłów różnych opcji: Marzy mu się czy to RWPG-bis, a może Związek Radziecki-bis. Nie. Rosja, Wysoka Izbo, była mocna i mocarstwem jest i będzie. I z Rosją będą się liczyć najsilniejsi na tym świecie. Stany Zjednoczone również liczą się z Rosją. A my, jako Polska, co? Pokazujemy swoją siłę, a pokazujemy ją tak, że wicepremier rządu Marek Pol chyba już szósty raz za tej kadencji Sejmu jest w Rosji dzisiaj. I co tam załatwia? Jedną sprawę - gaz polski - i do dzisiaj załatwić nie może. A deficyt w handlu z Rosją to 3,7 mld dolarów. Tak załatwiamy sprawy z Rosją.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#AndrzejLepper">Ukraina - oczywiście sprawa bardzo ważna dla nas wszystkich i dla naszej partii również. Deficytu w handlu nie ma. O dziwo, mamy tam nadwyżkę 0,3 mld dolarów.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#AndrzejLepper">Te kraje to nasi najbliżsi sąsiedzi. Jeżeli my będziemy ich lekceważyć, jeżeli będziemy ciągle żyć przeszłością, która jest bardzo ważna, i tę przeszłość trzeba w końcu wyjaśnić raz do końca, ale ciągłe odgrzebywanie następnych mogił do poprawy tych stosunków politycznych, gospodarczych nie doprowadzi. Musimy w końcu powiedzieć sobie prawdę, że jeżeli Polska wyjdzie z zapaści gospodarczej, zapaści naszego przemysłu i rolnictwa, jeżeli osiągniemy produkcję na poziomie 1987 r. czy nawet 1996 r., to będziemy mieć nadwyżkę produkcji. I co zrobimy z nią? Gdzie ją sprzedamy? Czy rząd uważa, że nasze nadwyżki produkcji zakupią kraje Unii, a może Stany Zjednoczone, a może jeszcze inne państwa? Nie, takiego obrotu sprawy proszę się nie spodziewać, bo tego naprawdę nie będzie. Jedyny naturalny rynek zbytu dla naszych nadwyżek produkcyjnych to są kraje wschodnie, to jest Rosja, Ukraina.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#AndrzejLepper">W sprawozdaniu pana ministra główny nacisk położony jest na Unię. I tu chciałbym szerzej powiedzieć o tym. Twierdzi pan, że Polska stała się de facto politycznym liderem grupy negocjacyjnej. A kto miałby być, pana zdaniem, liderem w grupie 10 państw, w której Polska stanowi ponad połowę potencjału pod każdym względem, może Łotwa, może Estonia? Przecież to Polska jest najsilniejszym krajem.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#AndrzejLepper">„Pomyślne zakończenie negocjacji na najlepszych warunkach spośród państw kandydackich jest znaczącym sukcesem polityki zagranicznej”. Panie ministrze, albo pan uważa, że naród polski, że posłowie to są ludzie, którzy nie potrafią czytać, robić analiz, wyciągać wniosków, albo pan sam nie wie, co Polska wynegocjowała. O jakich najlepszych warunkach tu mowa? Jeśli Słowenia wynegocjowała 100-procentowe dopłaty do rolnictwa, czy to znaczy, że jest to gorszy wynik od naszych 25%? Czy pan odwrotnie czyta, że 100% jest mniej niż 25%? Jeżeli Litwa, którą zamieszkuje 3 mln ludzi, otrzymała 1,3 mld euro więcej pieniędzy od kwoty, którą ma wpłacać do wspólnej kasy w Brukseli w latach 2004–2006, a 13 razy większa od Litwy Polska prawdopodobnie, bo to nie jest pewne, otrzyma 6,5 mld, to kto wynegocjował lepsze warunki - Litwa czy Polska? Gdyby nasi negocjatorzy na czele z panem osiągnęli wynik litewski, to Polska powinna otrzymać prawie 18 mld euro ponad to, co wpłaci do wspólnej kasy unijnej. Tego nie ma, jest trzykrotnie mniej. Jeśli Litwa wynegocjowała kwotę produkcji mleka na poziomie 1,5 mln ton, a 13 razy większa Polska na poziomie 8,5 mln ton, to kto osiągnął lepsze warunki, kto może mówić o sukcesie - Polska czy Litwa? Gdyby w tym przypadku także osiągnięto wynik litewski, to Polska powinna otrzymać limit produkcji mleka na poziomie 20 mln ton. Nasze potrzeby, jeżeli dojdziemy do poziomu spożycia mleka w Unii, będą na poziomie ok. 13, 14...</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#komentarz">(Głos z sali: 16.)</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#AndrzejLepper">...a nawet 16 mln ton mleka. Tak że to zachwycanie się tym, że wynegocjowane warunki są dobre, jest co najmniej przesadzone.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#AndrzejLepper">Dalej. Jeśli plon referencyjny pszenicy negocjatorzy węgierscy wynegocjowali na poziomie 5 ton z ha, Czesi 4 tony z ha, to nasze 3 tony z ha są najlepsze spośród państw kandydackich? Panie ministrze, trochę samokrytycyzmu, przyznania się do błędu!</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#AndrzejLepper">Polska w okresie stowarzyszeniowym, w okresie realizacji traktatu, który w 1991 r. podpisała z Unią, poniosła już na podstawie tej umowy bardzo duże straty i wyrzeczenia. Najważniejsze, powtarzane niejednokrotnie tu z trybuny przed Wysoką Izbą, to związane z prywatyzacją, szczególnie z prywatyzacją polskich banków. To, co zrobiono z bankami, to jest po prostu sabotaż, to jest zdrada narodowych interesów. To są ciężkie słowa oskarżenia, tak, proszę nie kiwać głowami posłowie z lewej strony, bo to jest zdrada interesów narodowych. I będziemy to mówić głośno i wyraźnie.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#AndrzejLepper"> Żadne państwo na świecie nie pozwoliło sobie na to, aby oddać banki wraz z infrastrukturą, z wyposażeniem i oddać jeszcze klientów i ich pieniądze, a to się dokonało w Polsce. I o tym musimy mówić głośno i wyraźnie, i zrobić wszystko, aby ten proces odwrócić przynajmniej w części. Nie mamy zamiaru nikogo z Polski wyganiać, żadnych nowych właścicieli banków, ale efekty tego, co się stało, dzisiaj widzimy, widzimy tego skutki - to stan naszego przemysłu, górnictwa, hutnictwa, rolnictwa, to sytuacja naszych emerytów i rencistów, szalejące bezrobocie, bo bankom zachodnim, które przejęły nasze banki, nie zależało, nie zależy i zależeć nie będzie w najbliższej przyszłości, jeżeli będzie takie prawo w Polsce, na tym, aby udzielać kredytów na rozwój naszego przemysłu, naszego rolnictwa, a poprzez to na tworzenie nowych miejsc pracy. 80% banków, majątek narodowy sprzedano za śmieszną kwotę. Tu chciałbym się zwrócić do naszej Polonii w każdym zakątku świata i pozdrowić ją. To wy uciekaliście z Polski przed poprzednim reżimem, jak to się mówi, to wy zostawiliście w Polsce rodziny, swój majątek przez dziesiątki lat zdobywany ciężką pracą. Co dzisiaj z tego macie? Co macie, rodacy, którzy opuściliście kraj? Co mają wasze rodziny w Polsce? 70% majątku narodowego jest w obcych rękach. Wszystkie po kolei rządy maczały w tym palce. A co z tego ma Polska? Mówi się, że majątek, fabrykę sprzedaje się za tyle, ile ktoś chce dać - doktryna liberałów. To może zrobimy przetarg na liberałów w Polsce i zobaczymy, kto ile chce za nich dać. </u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#AndrzejLepper"> Na pewno będą to takie kwoty, na jakie zasługują. Polski majątek został wypracowany przez kilka pokoleń, przez naszych dziadków i naszych rodziców i dzisiaj my, którzy mieliśmy mieć lepiej, bo takie same argumenty, panowie z rządu, panie premierze, były używane w 50., w 60. latach w stosunku do naszych właśnie rodziców i dziadków. Kiedy za czasów stalinizmu mówiono im: jest ciężko, będzie lepiej, wtedy mogli mieć jeden argument: jesteśmy po wojnie, Polska zniszczona, trzeba kraj odbudować, płacili więc złotówkę na stolicę, rolnicy też płacili, wszystkie inne grupy społeczne również. Dzisiaj używacie jakiego argumentu? Tej samej retoryki. To już nie naszym dzieciom będzie lepiej, tylko, mówicie, że wnukom naszym będzie lepiej. Już nasze wnuki, niektórych tu siedzących na sali, są dorosłe. </u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#AndrzejLepper">A nasze dzieci na pewno w większości chcą dzisiaj w Polsce pracować, chcą tu założyć rodzinę, tu chcą mieć szansę na godne życie. Nie stwarzacie tego, łudzicie nadzieją. 45 lat też łudziliście nadzieją, że będzie lepiej. I co się okazało? Przyszła wolność i nic z tego. I my, dzieci i wnuki tych, którzy odbudowali kraj ze zgliszczy wojennych, dzisiaj musimy znowu oszukiwać, słuchając was, boście chcieli tego, abyśmy oszukiwali nasze dzieci i wnuki, że będą miały lepiej. Nie będą miały lepiej! Jeżeli ktoś siebie stawia w pozycji słabego, jeżeli ktoś negocjacje prowadzi na kolanach albo czołgając się, bijąc czołem o beton Brukseli, to nic z tego nie będzie. Silnego szanują! Jeżeli ktoś nie ma szacunku sam...</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#komentarz">(Głos z sali: Dla siebie.)</u>
          <u xml:id="u-15.21" who="#AndrzejLepper">...dla siebie, to jest lekceważony, jest poniżany i w takiej sytuacji jest Polska. Zniszczone jest praktycznie wszystko, bezrobocie na poziomie 3,5 mln osób oficjalnie, to jest 18%. Minister Hausner mówił, że w listopadzie bezrobocie spadnie - i według danych statystycznych spadło, ale tylko w listopadzie. Ono na pewno nie spadło naprawdę, tylko spadło według danych ministra. Bezrobocie prawdziwe to jest ponad 5 mln ludzi, tych którzy są niezarejestrowani. Bezrobocie tzw. ukryte sięga już prawie 30% ludności, która może pracować, ludności zdolnej do pracy. Z tym trzeba zrobić porządek, tu trzeba iść w ramach polityki zagranicznej, aby te miejsca pracy też były tworzone. Do Unii na kolanach? To Unia powinna być nam dzisiaj wdzięczna, że utrzymujemy tam 1,5 mln miejsc pracy. Tak, bo przez ten deficyt w handlu my tam utrzymujemy 1,5 mln miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-15.22" who="#AndrzejLepper">Wynegocjowane warunki są niekorzystne dla Polski. Polska nie skorzystała, Wysoka Izbo, z jednej karty przetargowej, potężnej karty przetargowej. Mogliśmy razem z Ukrainą wchodzić do Unii. Proces stowarzyszenia i wejścia Ukrainy mógł być przyspieszony, a wtedy negocjacje byłyby inne, panie premierze, całkowicie inne. Tego Unia się bała. Po co te częste wyjazdy na Ukrainę premiera, prezydenta, który nie zawsze wiedział, gdzie są drzwi w samochodzie...</u>
          <u xml:id="u-15.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.24" who="#AndrzejLepper">...ale jeździł tam bardzo często, jeździł tam bardzo często załatwiać nie wiadomo jakie sprawy. I co? Taka karta przetargowa. Mogliśmy wynegocjować bardzo dobre warunki, gdybyśmy stawiali na to, że Polska wejdzie razem z Ukrainą. Czy ktoś rozsądny w Polsce dopuszcza taką myśl, że Unia nie przyjęłaby Polski, gdyby Polska stawiała twarde warunki, prowadziła twarde negocjacje, że gdybyśmy stawiali takie warunki, abyśmy mogli wykorzystać moce produkcyjne naszego przemysłu i rolnictwa, to Polski by nie przyjęto, a przyjęto by Litwę, Łotwę i Estonię? No chyba ktoś niepoważny albo nieznający się na polityce może mówić takie rzeczy. Żaden szanujący się polityk tego nie powie, bo to byłoby nierealne. To niby gdzie by przebiegała granica Unii na Wschodzie, gdzie? Litwa i granica? Ukraina nie, Polska nie. Tranzyt przez Polskę - niewykorzystany również.</u>
          <u xml:id="u-15.25" who="#AndrzejLepper">Co do warunków przystąpienia do Unii, to też nie mówicie prawdy. Oczywiście tego w negocjacjach nie było, ale czemu łudzicie społeczeństwo, tę część najbiedniejszą, te 70% ludzi, którzy żyją poniżej minimum socjalnego, z czego połowa to jest już dzisiaj sfera ubóstwa? Dlaczego łudzicie w wypowiedziach swoich, pokazujecie, że tam, w Niemczech, we Francji, jest tzw. minimum socjalne? Niemiec otrzymywał 1000 marek miesięcznie, w tej chwili otrzymuje 500 euro. Bezrobotny w Polsce myśli: To dlaczego są przeciwnicy wstąpienia do Unii albo ci, którzy chcą renegocjacji umów na takich warunkach, aby były one partnerskie? Myśli sobie: Jak to, skoro nam dadzą, to czego oni jeszcze chcą? Powiedzcie prawdę bezrobotnym, którzy to oglądacie: Nie dostaniecie ani jednego euro, żebyście wiedzieli, bo rząd polski nawet nie wspominał o sytuacji społecznej...</u>
          <u xml:id="u-15.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Zapomniał.)</u>
          <u xml:id="u-15.27" who="#AndrzejLepper">... bo w żadnym z punktów tego nie było. Tam tego nie było, to jest sprawa wewnętrzna Polski, a rządu polskiego niestety długo, długo przy takich rządach, przy takiej polityce finansowej, gospodarczej nie będzie stać na odpowiednią politykę społeczną państwa. Bo doktryna, filozofia...</u>
          <u xml:id="u-15.28" who="#komentarz">(oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.29" who="#AndrzejLepper">‍...gospodarcza musi być jedna - to polityka finansowa, pieniężna państwa kreowana przez rząd - nie przez jednego człowieka w Polsce, ale przez rząd - ma stymulować wzrost i rozwój gospodarczy kraju, aby ten wzrost spowodował płacenie podatków przez przedsiębiorstwa, firmy, małą i średnią przedsiębiorczość i aby tych podatków starczało na sprawy społeczne. Tyle na temat Unii. Warunki na dzisiaj są nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-15.30" who="#AndrzejLepper">Sprawa wyśmiewania się... Powrócę jeszcze do dwóch wielkich mocarstw na świecie, wobec których polityka nasza jest co najmniej zachowawcza, bo nie powiem, że żadna. To jest Rosja i Chiny. Tak, możemy sobie kręcić głowami i mówić, że jest źle. Prezydent Putin tu, w Sejmie, w tym gmachu, był. Może ci, którzy byli, zapomnieli już, jak pytania zadawałem takie prowokujące - robiłem to, powiem dzisiaj, z premedytacją wobec rządu i z wyrafinowaniem - odnośnie do banków.</u>
          <u xml:id="u-15.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.32" who="#AndrzejLepper">Tak, robiłem to. Jaki bank w Rosji został sprzedany Zachodowi? Żaden. Chiny to samo, proszę państwa. Żadnego banku obcokrajowcom nie sprzedały. Są tam banki zachodnie, oczywiście, że są, ale działa to na innych zasadach. Musiały one tam kupić budynki, dostać w dzierżawę ziemię pod nimi, wyposażyć je, sprowadzić całą infrastrukturę i jeszcze pieniądze i walczyć o klienta. Walczyć o klienta. Jeśli był kredyt przykładowo na 5%, to oni musieli dać tańszy, żeby do nich klienci przyszli. Oszczędności - odwrotnie. I wywalczyli to, ale to przyczyniło się do tego, że dzisiaj Rosja ma 7-procentowy wzrost produktu krajowego brutto, Chiny - 8-procentowy. I jest kwestia słynnego ostudzania gospodarki uzdrowiciela naszego Balcerowicza, który jeszcze chciał studzić...</u>
          <u xml:id="u-15.33" who="#komentarz">(oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.34" who="#AndrzejLepper">.‍..nie wiadomo co. Już gospodarka ma minus 20, a on mówi, że jeszcze za ciepła jest, że jeszcze trzeba studzić. Oni nie dali się oszukać. I paradoks na skalę światową, Wysoka Izbo. My będziemy odpowiadać za to, przyszłe pokolenia nas za to rozliczą, wszystkich, jak tu jesteśmy, łącznie ze mną, wszystkich nas rozliczą za to. A wie Wysoka Izba za co? Za to, że jeśli chodzi o te banki zachodnie, to przyszły tu golasy zachodnie, golasy bez jednego centa, przejęły budynki, przejęły pieniądze nasze, klientów i dzisiaj ten rząd sprzedaje im obligacje skarbu państwa. I ten, i poprzednie rządy. Ci ludzie kupują je za nasze pieniądze, bo ani centa nie przywieźli. I my im dajemy gwarancje, że odkupimy je od nich i jeszcze zapłacimy odsetki. Proszę mi pokazać drugi taki kraj. Nie chcę ubliżać Polsce i Polakom, ale głupszego systemu nie ma na świecie, żeby golas całkowity przyszedł, a dzisiaj opływał w miliardy dolarów. To są fakty, które my znamy. Dlaczego boimy się mówić o tym głośno? W kuluarach, na boku mówimy między sobą o tym, rozmawiamy, czy to jest lewica czy prawica, nie ma znaczenia. Dlaczego nie robimy nic, aby to zmienić? Bo jeżeli będzie to tak szło dalej, na pewno nic dobrego z tego nie będzie. Należy naprawdę...</u>
          <u xml:id="u-15.35" who="#komentarz">(oklaski)</u>
          <u xml:id="u-15.36" who="#AndrzejLepper">‍...odbudować jak najszybciej nasze stosunki i w niektórych sprawach z tych państw, z tych mocarstw światowych - Rosji i Chin, wziąć przykład. Nie ze wszystkiego - nie śmiejmy się z nich - ale są takie dziedziny, są takie rozwiązania, które powinny nam służyć za przykład.</u>
          <u xml:id="u-15.37" who="#AndrzejLepper">Sprawa...</u>
          <u xml:id="u-15.38" who="#komentarz">(Kazimierz Michał Ujazdowski: Szacunku dla ludzi.)</u>
          <u xml:id="u-15.39" who="#AndrzejLepper">Pan ten szacunek dla ludzi to już pokazał przez te 10 lat, panie pośle Ujazdowski. Niech wszyscy to słyszą. Pan pokazał tego szacunku tyle, że niech pan lepiej się nie odzywa.</u>
          <u xml:id="u-15.40" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy też pokazujecie w województwach.)</u>
          <u xml:id="u-15.41" who="#AndrzejLepper">Proszę państwa, sprawa następna...</u>
          <u xml:id="u-15.42" who="#komentarz">(Głos z sali: Z komunistami.)</u>
          <u xml:id="u-15.43" who="#AndrzejLepper">Panie marszałku, po co te uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JanuszWojciechowski">Bardzo proszę o nieprzeszkadzanie w wystąpieniu, a pana posła również o nieprowokowane dyskusji z salą.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A kto prowokował?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AndrzejLepper">Ja mam prawo, Wysoka Izbo - oglądają nas też ludzie - przedstawić stanowisko, które jest stanowiskiem mojego klubu i mojej partii.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest na mównicy.)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#AndrzejLepper">A czy wam się to podoba czy nie, to już do was należy ocena tego. Proszę nie dyskutować z tym i nie mówić, że to jest prowokacja. Przedstawiam stanowisko partii i klubu i mam takie prawo. A o tym, jak to zostanie odebrane, zdecydujecie na pewno nie wy panowie, bo na wasze głosy w następnych wyborach liczyć nie możemy na pewno.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#AndrzejLepper">Sprawa jeszcze jedna to jest NATO i nasze w nim zaangażowanie. Jak to, bez żadnego ale, najlepszy przyjaciel Stanów Zjednoczonych w Europie to Polska. Tak... Jeszcze nikt nie wyraził zgody na wojnę, jeszcze nie ma rezolucji Narodów Zjednoczonych, a prezydent Kwaśniewski, który siedział tu na sali tylko podczas pierwszej części debaty, bo po co ma słuchać, nudzić się, wypowiedzi klubów opozycyjnych czy koalicyjnych, po co ma siedzieć... Polityka zagraniczna raz w roku, panie prezydencie jest omawia tu przed Wysoką Izbą i pana obowiązkiem chyba jest być tutaj. Ja kalendarza panu nie mam zamiaru ustalać, ale schował się pan za tym orłem, godłem Polski, i nawet nie było pana dobrze widać. A ten orzeł dzisiaj płacze, bo ten orzeł to są nasze dzieci i wnuki.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#AndrzejLepper">Panie prezydencie Kwaśniewski, na razie pan nie ma jeszcze syna i nie wyśle pan go tam, do Iraku, ale pan nie ma prawa wysyłać naszych dzieci i wnuków do Iraku. Kto panu pozwolił na to? To jest niedopuszczalne. Jesteśmy członkiem NATO, oczywiście zobowiązania mamy, ale nie możemy wysyłać naszych niewinnych dzieci do Iraku, przelewać krew. Pytam: w imię czego? W imię czego? Dzisiaj Stany Zjednoczone, z którymi chcemy mieć jak najlepsze stosunki, i za tym jesteśmy, uzurpują sobie prawo do tego, aby być jedynym mocarstwem na świecie. I tu padały słowa - jedyne mocarstwo. Nie, nie jedyne mocarstwo. I nawet nie myślmy, że tak jedyne do końca. Tak że jak najbardziej jesteśmy w NATO i nasze stanowisko jest takie, że występować z NATO nie będziemy, ale nie spieszmy się, nie spieszmy się do tego, aby nasze rodziny zostały osierocone.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#AndrzejLepper">Polityka zagraniczna, odnoszę wrażenie, jest prowadzona pod dyktando i pod przyszłość właśnie prezydenta Kwaśniewskiego. A bo to propozycja sekretarza NATO, w ONZ jakieś stanowisko, i to się bardzo mocno nagłaśnia. Myślę, że te słowa, które wypowiem... Oby w przyszłości nikt nie miał złudzeń: prezydent Kwaśniewski dokładnie wie, że niczego mu tam nie szykują. Niczego. Tylko to, żeby Polska była posłuszna dzisiaj NATO, kupowała tam samoloty, gdzie oni chcą, brała taki offset, jak oni chcą, i wszystko inne. A prezydent jeździ, całuje się z prezydentem Stanów Zjednoczonych. I dobrze, ale korzyści z tego Polska nie ma. Natomiast można przewidzieć scenariusz taki, jaki będzie. Prezydent Kwaśniewski za trzy lata kończy kadencję. Nie dostanie żadnego stołka ani w Unii, ani w NATO, ani w ONZ. I co powie? Rozbijając, jeśli pozwoli sobie na to lewa strona sali, Sojusz Lewicy, powie: dla dobra Polski, ja muszę tu zostać - bo będzie miał dopiero 51 lat, proszę państwa, żeby wszyscy wiedzieli. To jest koniec polityczny, a niektórzy w tym wieku zaczynają swoją karierę. Musi zostać w Polsce i to rozdanie, proszę państwa, jest przygotowywane z tymi, jak powiedziałem, może brzydko wtedy, ale powiem w delikatny sposób: z tymi, którzy już odpadli z polityki. Oni nadal mają zamiar do niej wrócić.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#AndrzejLepper">Tak że stanowisko mojego klubu i partii jest jednoznaczne, że ta polityka prowadzona do tej pory nie służy rozwojowi Polski, nie służy Polakom i nie można mówić o dwóch politykach - o polityce bezpieczeństwa i o gospodarczej - osobno. To są sprawy powiązane, jedna z drugą. Trzeba je prowadzić tak, abyśmy jako Polska byli wszędzie pełnoprawnym partnerem. Szanujmy się. My nie jesteśmy słabym państwem. W przeszłości pokazaliśmy to, a dzisiaj nie potrafimy wyciągać wniosków z historii. I oby historia się nie powtórzyła. Ale, niestety, historia ma to do siebie, że bardzo często powtarza się, tylko zawsze trochę inaczej. Oby nie było tego, co było kiedyś. Polska już swoją niepodległość straciła. Lata niewoli, wykreślenia Polski z mapy świata, to nam dzisiaj nie grozi. To jest przesada, że Polska zostanie rozebrana, wymazana z mapy świata. Ale zniewolenie ekonomiczne poprzez politykę zagraniczną tego rządu i poprzednich nam grozi. Ekonomicznie możemy być wymazani z mapy świata, a to jest straszne. I polityka, która jest prowadzona przez nasze ambasady za granicą, nie kreuje, nie promuje naszej dobrej polskiej produkcji, nie tylko artykułów żywnościowych, ale przemysłowych również. I należy tę politykę natychmiast zmienić, aby ta polityka zagraniczna była adekwatna nie tylko do naszych potrzeb, ale możliwości, naszego położenia, żebyśmy jako Polska nie mieli też wielkiego mniemania o sobie, ale byśmy też nie pozwalali na to, żeby nas traktowano jak lokai za granicą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Janusz Dobrosz proszony jest o wystąpienie w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpędzający się wiek XXI zobowiązuje nas, by w tej historycznej chwili na przełomie epok rozważać polską politykę zagraniczną nie tylko w okresie jednego roku, a w znacznie szerszej czasowo i terytorialnie perspektywie.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#JanuszDobrosz">Od dziesiątków lat ugruntowane jest w naszym kraju przekonanie, że Polska jest geopolitycznie rozpostarta tylko pomiędzy Wschód i Zachód, znajdując na tej osi swoją rolę: raz supermocarstwa, raz rozdartego między sąsiadów zniewolonego narodu bez państwa. Na takim przekonaniu budowana jest nie tylko polityka zagraniczna Polski przez cały XX wiek, ale też Polaków stawia się przed idącym za takim rozumowaniem zestawem rozwiązań strategicznych na zewnątrz, jak i w polityce wewnętrznej. Tymczasem Polska przez większość swej podmiotowej historii jako integralna część Europy Środkowej znajduje się pod wpływem trzech ośrodków politycznych: obszaru pomiędzy Bałtykiem, Adriatykiem i Morzem Czarnym. Nigdy nie należał ten obszar w pełni ani do Europy Zachodniej, ani do Rosji, a jako całość zawsze był i jest terenem intensywnej penetracji: ze strony wymienionych ośrodków mocarstwowych oraz Orientu, rozumianego jako imperium tureckie i cały tygiel cywilizacyjny obejmujący Bliski Wschód prawie po Afganistan. Aż dziw bierze, że zapominamy, jaki wpływ na naszą pozycję i rolę w latach chwały Rzeczypospolitej miały kontakty polityczne i handlowe z Persją, Gruzją, Armenią czy w długich okresach pokoju z Turcją. Nawet ówczesna polska kultura i moda bardziej była zbieżna z kulturą Orientu niż Zachodu czy Rosji. Tak rozumiana historia i współczesność Europy Środkowej każe zweryfikować dominujący pogląd na kierunki politycznego zainteresowania Polski. W naszym mniemaniu winny one być zatem ustawione w trzech głównych kierunkach, na trzech głównych osiach i nie powinniśmy tego terenu, określonego kulturowo jako Orient, zaniedbywać. Tam są wielkie rezerwy, tam są możliwości i wcale to nie jest sprzeczne z sensem ewentualnej integracji Polski z Unią Europejską. Bo przecież stawia Polskę w roli podmiotu, a nie przedmiotu, kreatora tej polityki, a nie tylko państwa, które w zasadzie wykonuje politykę innych mocarstw.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego jest przekonany, iż silnej pozycji Polski na arenie międzynarodowej nie zbudujemy bez mocnego państwa, bez dominacji polskiej własności, kultury i wartości, na których opiera się nasza tożsamość narodowa. Niestety, dotychczasowa praktyka lat transformacji kreowana przez identyfikowalne i zakamuflowane środowiska wielokrotnie przefarbowanych kosmopolitów osłabiała państwo. Ograniczała znaczenie własności publicznej i indywidualnej Polaków, a wartości są w cenie tylko podczas uroczystości państwowych i kościelnych. Logika zdarzeń realizowana od lat przez prawdziwych sterników polityki zagranicznej bez względu na to, kto oficjalnie w Polsce sprawował władzę, była postawiona często na przysłowiowej głowie. Ciągle deklarowane tego rodzaju sformułowania, że nie ma alternatywy, jeśli chodzi o integrację z Unią Europejską, w efekcie obniżyły naszą wartość negocjacyjną, dały bogatej zachodniej Europie świetny pretekst do potraktowania Polski, jak to było do przewidzenia, w finale negocjacji kopenhaskich. I choć wynegocjowane warunki są lepsze niż te, które proponowano nam przed ich finałem, to przecież Polska nie została potraktowana sprawiedliwie i równorzędnie. Jakże inaczej byłyby polskie warunki ustawione w tej sytuacji, gdybyśmy w inny sposób, skuteczniej realizowali nasze własne interesy. I to nie jest uwaga do obecnego rządu, ale do wszystkich kolejnych rządów, kiedy ani selektywnie z kapitału obcego nie umieliśmy korzystać, ani otwierać własnego rynku na tyle, na ile inne rynki otwierają się przed polską produkcją. Nie było tej zasady wzajemności i dzisiaj za te nieuczciwy dumping wszyscy płacimy tą, a nie inną naszą pozycją.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#JanuszDobrosz">W referendum ogólnokrajowym najwyższy suweren - naród sam oceni, czy Unii Europejskiej tak czy nie. Ale odpowiedzialni politycy muszą mieć przygotowany plan działań na każdą okazję. Polityka, zwłaszcza zagraniczna nie jest zajęciem dla idealistów i dogmatyków. Tylko zdradzona narzeczona może tłumaczyć się z płaczem, że amant obiecał i nie zamierza dotrzymać. Polityka zagraniczna to szczególny sejsmograf. Trudno zakładać dobrą wolę, uczciwość wszystkich dokoła. W polityce nie liczą się gesty, poklepywania po plecach, czcze słowa i sentymenty, a interesy. Najlepiej o tym świadczy np. wynik głosowania ostatnio nad kandydaturą Wrocławia w związku z organizacją światowej wystawy Expo. Ani jeden kraj członek Unii Europejskiej za kandydaturą naszego Wrocławia nie zagłosował, a zagłosowano za Chinami, które po kątach się potępia. Ale tam, gdzie wchodzą w zakres interesy, to się głosuje na te interesy.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#JanuszDobrosz"> I niestety, póki jest tak, że wielkie interesy wygrywają z wartościami, a wartości czasem wygrywają wtedy, kiedy równe są również tym interesom, i w jakiś sposób jest to zbieżne, to my musimy wiecznie mieć to w swojej świadomości. A przecież historia takich nauczek nam nie skąpiła. W naszej ocenie dziś szczególnie widać, jak dalece w stosunkach międzynarodowych dominuje relatywizm. Jedni mogą mieć broń jądrową, biologiczną czy chemiczną, uchylać się od międzynarodowych konwencji, a inni muszą udowadniać, że są niewinni. Jedni mogą łamać prawa człowieka od lat, a inni nie muszą się wcale z tych grzechów spowiadać.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#komentarz">(Głos z sali: O kogo chodzi?)</u>
          <u xml:id="u-19.7" who="#JanuszDobrosz">Można sobie dopowiedzieć. Co niezwykle przykre, nawet nie dostrzegamy, że powszechnieją takie sformułowania w języku międzynarodowym, jak odwet czy wojna prewencyjna. Potępia się i słusznie terroryzm cywilny, a nie dostrzega się terroryzmu państwowego, jaki uprawiają niektóre armie i siły policyjne, no choćby Izrael w konfrontacji z Palestyńczykami. Polska, jako kraj szczególnie dotknięty przez wojny, powinna na arenie międzynarodowej szczególnie dbać o inicjatywy pokojowe. Dzisiaj takie sygnały tu zostały przekazane. A skoro mimo całego dorobku międzynarodowego prawa publicznego o ochronie suwerennych praw państw - taka była doktryna wieku XX - zaczyna dominować doktryna ochrony praw ludzkich, to musimy wszyscy znaleźć formułę, obiektywną formułę, co do tego, kto te prawa ludzkie łamie, żeby nie było tak, jak jest dzisiaj w odczuciu przeciętnego Polaka, że silny może prawa człowieka łamać, ale słaby nie. Ten relatywizm jest nie do przyjęcia. To nie tworzy dobrej atmosfery, jeśli chodzi o organizacje międzynarodowe. I na tym tle Polskie Stronnictwo Ludowe - myślę, że i cały naród, wszyscy Polacy - w pełni identyfikuje się z tym, co dyplomacja watykańska stara się zrobić, przeciwdziałając konfliktowi w Iraku. Nie słuchaliśmy Ojca Świętego przed konfliktem w Jugosławii i widzę, że niespecjalnie słuchamy teraz. A przecież dyplomacja watykańska ma olbrzymie doświadczenie. I jeżeli dzisiaj weźmiemy pod uwagę oświadczenia prezydenta Kwaśniewskiego dotyczące użycia siły wbrew temu, czy będzie rezolucja ONZ-u w tej sprawie czy nie, to na taką interpretację się zgodzić nie możemy w żaden sposób. To musi rozstrzygnąć Organizacja Narodów Zjednoczonych. Obawiamy się, że te działania przeciwko Irakowi mogą być początkiem konfliktu globalnego. Słuszna walka z terroryzmem nie powinna przekształcić się w walkę ras i religii, bo do tego możemy doprowadzić. Walki z nienawiścią nie wygrają nawet myśliwce F-16, nie są w stanie. Nawet uzasadniona interwencja może przynieść opłakane skutki, gdy nad decyzjami polityków unosi się niewidzialna ręka lobby zbrojeniowego, lobby finansowych grup interesu, które w podtekście chcą poprawić koniunkturę gospodarczą. Rozumiemy pewne motywy działań Stanów Zjednoczonych, które po ataku na Nowy Jork czują się zagrożone i usiłują zniszczyć niewidzialnego wroga. Wielce doceniamy fakt uratowania przez naszych amerykańskich przyjaciół Europy przed zagładą w I i II wojnie światowej, ale nerwowa walka po omacku wcale nie osłabia ukrytego wroga, a daje mu ideologiczny oręż, natomiast ukrytym inspiratorom konfliktu - prawdziwe korzyści polityczne, ze szkodą również dla społeczeństwa amerykańskiego.</u>
          <u xml:id="u-19.8" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jak słusznie zauważył w artykule były ambasador w Niemczech pan Krzysztof Miszczak, paradoksalnie nowa sytuacja międzynarodowa, nowa rola rozszerzonego i bardziej politycznego NATO oraz rozwój współpracy sojuszu z Rosją zwiększają znaczenie Niemiec na arenie międzynarodowej. Wyraźnie widać, że Bruksela będzie rezerwowała dla Niemiec zadania priorytetowe, sprzyjając zarazem realizacji swych żywotnych interesów narodowych. Obecne plany rozwoju obu największych instytucji europejskich i Sojuszu Północnoatlantyckiego są konstruowane pod widocznym wpływem Berlina i odpowiadają niemieckim interesom narodowym. Opozycyjne CDU-CSU i FDP są coraz bardziej radykalne przy programowaniu takiego interesu niemieckiego. Ewidentny wzrost samodzielności politycznej Niemiec ostatnich lat nasuwa pytanie, czy młoda demokracja niemiecka pod pretekstem realizacji interesów narodowych nie będzie narażona na pokusę kreowania Europy pod własne dyktando. My Polacy musimy szczególnie być wyczuleni na to niebezpieczeństwo, gdyż mimo pewnych pozytywnych zmian w ustawie niemieckiej o obywatelstwie z 1992 r. nadal w Niemczech obowiązuje 116 art. konstytucji, wyraźnie sprzeczny z uznanym na arenie międzynarodowej, również przez Niemcy, statusem polskich ziem odzyskanych. Najsilniejsze partie polityczne Niemiec na czele z CDU-CSU i FDP oficjalnie domagają się zwrotu lub odszkodowań na majątku ruchomym i nieruchomym, tym, który obecnie, już od wielu, wielu lat, należy do polskich indywidualnych właścicieli na ziemiach odzyskanych. I w związku z tym pytanie: czy te intencje potem w zderzeniu z prawem europejskim będą wzmacniane czy osłabiane? Od lat coraz nachalniej, zupełnie przemilczając okoliczności i przyczyny, Niemcy wszędzie manifestują swoje prawdziwe i urojone krzywdy związane z przesiedleniami. To wcale nie humanizm stoi za pomysłem ulokowania we Wrocławiu czy w Berlinie Centrum Wypędzonych, to próba odwrócenia historii, to sprytnie pomyślany akt takiego międzynarodowego myślenia, że to Polska ma moralne i historyczne zobowiązania wobec Niemiec, a nie odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-19.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-19.10" who="#JanuszDobrosz">I niestety, jest to również niekwestionowane w jakiś sposób, a powinno być, przez obecnego kanclerza Niemiec. Myślę, że Polacy i Czesi w tej sprawie w zjednoczonej Europie będą mieli szczególną rolę, bo przy tych konkretnych roszczeniach różne się rządy mogą w Niemczech pojawić i różne rzeczy można przewidzieć.</u>
          <u xml:id="u-19.11" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny PSL od lat, tak jak to i dziś deklaruje w swym wystąpieniu minister spraw zagranicznych, popiera coraz szerszą współpracę Polski ze Stanami Zjednoczonymi. Miliony obywateli amerykańskich polskiego pochodzenia to najlepszy spójnik pomiędzy naszymi narodami. Dlatego też jesteśmy zainteresowani tym, by Stany Zjednoczone były obecne w Europie. Wszelkie polityczne dywagacje o tym, czy Stany mają być w Europie, czy nie, są nie na miejscu. One nam gwarantują bezpieczeństwo. Ale też podobnie jak poprzednicy, jak poseł Jaskiernia i wszyscy, który potem ten temat poruszali, nie możemy zrozumieć, że tak po przyjacielsku traktowane Stany Zjednoczone w Polsce są, a Polacy w Stanach Zjednoczonych nie są. Ta nierównowaga musi być zmieniona. Zresztą to samo dotyczy obrotu handlowego, to było dzisiaj też przez ministra artykułowane.</u>
          <u xml:id="u-19.12" who="#JanuszDobrosz">Podobnie wygląda nasz stosunek do Rosji. Myśmy wielokrotnie ostrzegali przed lekceważeniem kierunku rosyjskiego. Dzisiaj sytuacja się zmienia, my dostrzegamy rozwój Rosji, jednak trzeba też pamiętać, ile straciliśmy i ile trzeba by było wysiłku, żeby na te rynki ponownie powrócić. Nie jest to tylko kwestia samej gospodarki, lecz również kultury i tego wszystkiego, co się z tym wiąże. Co nie znaczy, że możemy przymykać oko na to, że np. polskich księży z Rosji się usuwa. To na pewno dobrej współpracy polsko-rosyjskiej nie służy. Pamiętamy też, że terroryzm dotyka tak samo Amerykę, jak Rosję, więc mi się wydaje, że tego relatywizmu, który do niedawna był tu obecny, dzisiaj już nie ma.</u>
          <u xml:id="u-19.13" who="#JanuszDobrosz">Nie lekceważymy kierunku ukraińskiego, ale też cały czas uważaliśmy, że nie można tworzyć na zewnątrz wrażenia, że my kartą ukraińską chcemy rozgrywać swoje własne polityczne cele wobec Rosji. To jest iluzja. Jakie są wpływy takie tradycyjnie moskiewskie na Ukrainie, to wielu przecież wie. Tam nie jest tak, że to jest prosta problematyka, bo obok tego są nacjonaliści, w wysokim stopniu Polsce nieprzychylni. I nie może być tak - tu akurat całe szczęście, że interwencja Ministerstwa Spraw Zagranicznych była - że nasz ukraiński partner gloryfikuje to, co robili żołnierze spod znaku UPA, a w zasadzie banderowcy czy SS Galizien. Polacy, którzy tam zostawili swoje mogiły, tego zapomnieć nie mogą. O tym też trzeba w stosunkach polsko-ukraińskich pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-19.14" who="#JanuszDobrosz">Natomiast uważamy również, że nie możemy lekceważyć kierunku białoruskiego. Białoruski naród jest polskiemu narodowi szczególnie bliski. Co do tego, jaka jest tam dzisiaj władza, to jest to, jak każda władza, rzecz przemijająca. A o dobrych stosunkach trzeba pamiętać, bo jak się tam władza zmieni, to ulokują się inni, ci, którzy demokrację mają na ustach, ale przede wszystkim mają pełne portfele i umieją tymi portfelami się posługiwać.</u>
          <u xml:id="u-19.15" who="#JanuszDobrosz">Z nadzieją oczekujemy, że nowy prezydent Litwy będzie w stosunku do Polaków taki, jak deklarował w kampanii wyborczej, bo dotychczas były słowa pełnego uznania we wzajemnych stosunkach, a jaka była rola i możliwości Polaków na Litwie, to my wszyscy, którzy wyjeżdżaliśmy na Litwę, doskonale wiemy.</u>
          <u xml:id="u-19.16" who="#JanuszDobrosz">Z zainteresowaniem odnotowaliśmy też to, że pan minister poruszył kwestię tych obszarów, które dotychczas były zaniedbane, łącznie z Afryką i Ameryką Łacińską. Nie traktujmy ich peryferyjnie. To samo zresztą dotyczy Australii, która jest przecież miejscem zamieszkania wielu naszych rodaków.</u>
          <u xml:id="u-19.17" who="#JanuszDobrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Naród polski ma swoich przedstawicieli na wszystkich kontynentach - kolega Samborski, poseł Samborski o tym powie szerzej. Dlatego też dobrze się stało, że powstał kompleksowy program współpracy z Polonią, z Polakami na Wschodzie. Ale też uważamy, że musimy stworzyć realną ofertę dla Polaków mieszkających w bogatych krajach zachodnich, którzy powinni mieć realne szanse inwestowania w Polsce. Dotychczas było tak, że inni mieli takie szanse, zwłaszcza na ziemiach odzyskanych. Proszę państwa, szanowna Wysoka Izbo, 40% obcego kapitału, który wpłynął do Chin i dzisiaj decyduje o prężnym rozwoju tej gospodarki, to jest kapitał Chińczyków zamorskich. Czyli można tak zrobić, nawet w tamtym systemie. Trzeba po prostu nie zaniedbywać tego wszystkiego.</u>
          <u xml:id="u-19.18" who="#JanuszDobrosz">Myślę też - my tę kwestię wielokrotnie poruszaliśmy - że Polska nie może być skuteczna, kiedy obraz Polski na arenie międzynarodowej będzie wypaczany. Było tu dzisiaj powiedziane - ja wielokrotnie to podkreślałem - że my nie możemy się na to godzić, że jedno Jedwabne, za które przecież odpowiedzialności nie ponosi ani naród polski, ani państwo polskie, nie może być przeciwstawiane milionom, setkom tysięcy polskich ofiar, które chroniły Żydów i dzięki temu ci ludzie przetrwali okrutny holocaust. Nie ma tej równowagi, a zły obraz Polski na arenie międzynarodowej to również słaba pozycja Polski. To akurat w tych moralnych kategoriach się w jakiś sposób ze sobą wiąże.</u>
          <u xml:id="u-19.19" who="#JanuszDobrosz">I deklaracja ze strony naszego klubu: Oczywiście będziemy popierali wszystkie te działania, które zostały dzisiaj wskazane, a które służą pozycji Polski na arenie międzynarodowej. Ale też z pewnym sarkazmem chciałbym powiedzieć - proszę tego źle nie odbierać - że na tyle będziemy mogli wspierać tę politykę, na ile jesteśmy obecni personalnie w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Zatem za błędy nie chcemy odpowiadać, choć niestety jako koalicjantowi nieraz przychodzi nam za te błędy płacić. A są przecież w tym ministerstwie osoby związane z partiami, które nawet w parlamencie nie funkcjonują, a mają tam dominującą rolę. Co nie znaczy - jeszcze raz mówię - że będziemy kontestować to wszystko i na tej płaszczyźnie przede wszystkim prowadzić dyskusję. Ale chciałbym wyraźnie stwierdzić, wyjaśnić, żeby nie było żadnych niedomówień: Będziemy popierali te wszystkie działania, które dają Polsce pozycję, a inne będziemy krytykować, bo, jak mówił Wincenty Witos - i to jest wyraźnie widoczne w stosunkach międzynarodowych - Polska musi trwać wiecznie. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-19.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Macieja Giertycha występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#MaciejGiertych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od tematu stosunków Polski z Watykanem, z Kościołem katolickim.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#MaciejGiertych">Jakże żenująca jest postawa kolejnych rządów III Rzeczypospolitej, które Ojca Świętego traktują jako pomocnika w akcjach politycznych. Taki sens mają wizyty kolejnych premierów i prezydentów w Watykanie przed każdymi wyborami, by tylko uzyskać zdjęcia do eksploatowania w kampanii wyborczej. Taki sens mają nalegania na papieża, by coś powiedział o Unii Europejskiej. Jest to eksploatowanie autorytetu największego Polaka naszych czasów dla doraźnych celów politycznych. Tego po prostu robić nie wypada. Echo tego jest też w exposé pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#MaciejGiertych">Kościół zasługuje na szczególny nasz szacunek. Szanujmy Ojca Świętego i nie nadużywajmy jego autorytetu do celów politycznych. Natomiast pamiętajmy, jakże wielką jest on ostoją dla nas w obliczu ataków na dobre imię Polski. Często nie zdajemy sobie sprawy, jak skutecznie wyręcza nasz MSZ w tej mierze. Sam fakt, że żyje polski papież, powstrzymuje godzących w dobre imię Polski, gdyż wiedzą, że jest ktoś, kto się o Polskę upomni w taki sposób, że świat to usłyszy. Ale papież nie jest wieczny. Państwo polskie musi samo umieć zatroszczyć się o swoje dobre imię, a tego MSZ pod pańskim kierownictwem, panie ministrze, czynić nie potrafi.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#MaciejGiertych">Temat Polonii. Współpracować z Polonią należy w walce o dobre imię Polski, w zwalczaniu antypolskich stereotypów, w korygowaniu międzynarodowych informacji o Polsce kursujących w prasie krajów osiedlenia. Polonia walczy o dobre imię Polski o wiele skuteczniej niż polskie placówki dyplomatyczne. I nie ma współpracy w tej mierze. Nam nie wolno wtrącać się w rozgrywki polityczne wewnątrz Polonii. Należy popierać te struktury, które Polonia tworzy sama, bez względu na ich oblicze polityczne. I nie wolno angażować Polonii w nasze krajowe spory polityczne. To, co robi MSZ w stosunku do Polonii, jest po prostu tworzeniem sytuacji konfliktowych, które nie przynoszą Polsce pożytku. Wreszcie musimy stworzyć wszelkie możliwe ułatwienia tym, co pragną repatriacji. Dotyczy to szczególnie Polaków ze Wschodu, z Kazachstanu.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#MaciejGiertych">Stosunki ze Stanami Zjednoczonymi mają miejsce szczególne. Uważam za bardziej prawdopodobne to, że to USA będzie nas bronić, niż to, że będą to robić Niemcy czy Francja. USA ma obyczaj, że wybiera sobie w różnych częściach świata partnerów strategicznych i ich broni, na ogół nie wtrącając się specjalnie w ich życie wewnętrzne. Takimi partnerami USA są: Anglia, Tajwan, Arabia Saudyjska, Chile. W Europie Środkowej mogłaby być Polska, ale musiałaby Polska się bardziej związać z USA niż z Unią Europejską. Wcale nie oznacza to, że mamy zaraz służyć Ameryce w wojnach, gdzie nie mamy żadnych interesów. Trzeba mieć trochę własnej godności i szanować się. Polska od wielu już lat uczestniczy w różnych misjach pokojowych na całym świecie, wszędzie tam, gdzie drogą negocjacji udało się zażegnać istniejące konflikty. Polska winna nadal wyrażać gotowość służenia społeczności międzynarodowej w tej mierze.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#MaciejGiertych">Ale w naszej historii nie było uczestniczenia w wojnach zamorskich. Uniknęliśmy udziału w podboju świata kolonialnego, a nawet w czasach PRL, w odróżnieniu od innych krajów Paktu Warszawskiego, nie daliśmy się wciągnąć czynnie w konflikty inspirowane przez obóz socjalistyczny w krajach Trzeciego Świata. To właśnie Polska w 1989 r. wskazała wszystkim krajom naszego bloku, że można bezkrwawo wychodzić z poważnych konfliktów.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#MaciejGiertych">Z niepokojem śledzimy narastające napięcie wokół Iraku. Polska nie chce być stroną w tym konflikcie, ale gotowa jest wspomagać wszelkie wysiłki zmierzające do jego rozwiązania drogą pokojową. Polska gotowa jest wypełniać swoje zobowiązania sojusznicze w ramach NATO i w misjach ONZ, ale zawsze w zgodzie z prawem międzynarodowym i etyką. To jest dla nas zagadnienie zasadnicze. Chcemy być lojalnym sojusznikiem USA, ale nie chcemy uczestniczyć w czynach niemoralnych, w akcjach, które nie posiadają moralnego uzasadnienia. Planowana wojna w Iraku to przedłużenie konfliktu izraelsko-palestyńskiego...</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#MaciejGiertych">...tam obie strony od początku nie kierują się etyką, a w każdym razie nie w naszym rozumieniu tego słowa. Nie powinniśmy być stroną w tym konflikcie.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#MaciejGiertych">Teraz parę słów o międzymorzu. W tej chwili Unia Europejska rozmawia z każdym z krajów międzymorza indywidualnie. Wabią nas lub grożą nam wspólnie. Czy nie można odwrócić tej sytuacji? Czy nie można byłoby na tyle rozwinąć naszych stosunków w ramach Grupy Wyszehradzkiej, CEFTA, a w szczególności w ramach inicjatywy środkowo-europejskiej, gdzie właśnie obejmujemy prezydencję, by zmusić zarówno Niemcy, jak i Rosję do rozmawiania z nami jako z blokiem? To zależy przede wszystkim od prężności polskiej polityki zagranicznej. To my musimy nawiązać odpowiednie kontakty i doprowadzić do skonsolidowania bloku. Nikt na międzymorzu nie czuje się przez nas zagrożony, więc nasza inicjatywa nie będzie odebrana jako próba dominacji, a potrzebę bezpieczeństwa zbiorowego odczuwa każde państwo regionu A, B i C pomiędzy Adriatykiem, Bałtykiem i Morzem Czarnym.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#MaciejGiertych">Może warto tu przypomnieć, że głównym celem polskiej polityki zagranicznej w czasie I wojny światowej było stworzenie bloku suwerennych państw, które odsuwałyby Rosję od Niemiec, a oba te państwa od Dardaneli. Przynajmniej tak cele polskie sformułował Roman Dmowski, który tę politykę prowadził. W owym czasie państwa ententy nie miały własnej koncepcji Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej na wypadek pokonania państw centralnych, myślały raczej o wyrwaniu Austro-Węgier z sojuszu z Prusami, czyli o utrzymaniu ich panowania na Bałkanach. Pomysł Polski został jednak zauważony i uznany za interesujący i ostatecznie przyjęty. Powołanie bloku niepodległych państw na międzymorzu zostało wpisane w traktat wersalski, w zasadzie nawet I wojna światowa go nie przekreśliła. Zaraz po rozpadzie bloku sowieckiego widzieliśmy z jednej strony usamodzielnianie się krajów tego obszaru, a z drugiej wzrost inicjatyw niemieckich na Bałkanach i obronę wpływów przez Rosję, co zaowocowało wojną na tym terenie, która się właściwie jeszcze niezupełnie skończyła. Czyli parcie zarówno Niemiec, jak i Rosji w kierunku Dardaneli trwa. Europa oparta o sąsiedztwo i porozumienie Niemiec i Rosji to niewola nie tylko Polski, ale i całego bloku państw od Finlandii po Grecję. I właśnie południowy kierunek polskiej polityki zagranicznej widziałbym jako mogący przynieść w najbliższym czasie najwięcej pożytku nam i całej Europie.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#MaciejGiertych">Teraz sprawa najważniejsza - stosunki z Rosją i z Niemcami. Cała nasza historia polega na próbie zachowania niezależności, zarówno od Rosji, jak i od Niemiec. Wyzwoliliśmy się spod panowania ZSRR i nie mamy żadnego interesu, żeby wchodzić pod panowanie niemieckie w ramach jakiejś Republiki Federalnej Niemiec, Republiki Federalnej Europy, Stanów Zjednoczonych Europy czy jakkolwiek to się będzie nazywać. Tam jest i będzie dominacja niemiecka. Nasz MSZ liczy na Niemcy jako na naszego adwokata, liczy na Trójkąt Weimarski. Traktuje Niemcy jako sojusznika, pomocnika w wejściu do Unii Europejskiej. Z drugiej strony pozwalamy na to, żeby z Rosją rozmawiać przez pośredników, poprzez Brukselę. Pan minister stawia na partnerstwo Unii Europejskiej z Rosją i widzi nasze miejsce w ramach tego partnerstwa. Skutek jest taki, że np. naszą postawą wpychamy Białoruś w objęcia Rosji.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#MaciejGiertych">Powinniśmy mieć własną politykę wobec Rosji, własną politykę wobec Niemiec i pilnować naszych interesów. I przede wszystkim zdawać sobie sprawę z tego, że nasi sąsiedzi mają cele długofalowe. Chcę tu parę słów powiedzieć o długofalowych celach niemieckich. W roku 1871 Bismarck zjednoczył państewka niemieckie w unii celnej, formalnie niepodległej, faktycznie pod przywództwem Prus. A po czterdziestu latach Niemcy już jako zjednoczone państwo wszczęły I wojnę światową. Jakie były cele tej wojny? Na samym jej początku było to już wyraźnie zaakcentowane. Ówczesny kanclerz, Bethmann Hollweg, przedstawił kajzerowi w czasie bitwy nad Marną, kiedy już wydawało się, że wojna jest wygrana i wkraczają do Paryża, projekt zorganizowania Europy po zwycięskiej wojnie. I jest tam taki fragment: „Należy osiągnąć ustanowienie środkowoeuropejskiego związku gospodarczego drogą wspólnych układów celnych obejmujących Francję, Belgię, Holandię, Danię, Austro-Węgry, Polskę oraz ewentualnie także Włochy, Szwecję i Norwegię. Związek ten wprawdzie bez wspólnej konstytucyjnej nadbudowy i przy zachowaniu zewnętrznej równości swoich członków, ale faktycznie pod niemieckim kierownictwem będzie musiał utrwalić panowanie gospodarcze Niemiec nad środkową Europą”. Rok 1914 - taki program. Rok później, w 1915 r., wyszła w Berlinie książka Fridricha Naumanna pt. „Mitteleuropa”, która jest szczegółowym rozpisaniem tego planu Bethmanna Hollwega. Jest tam mowa o środkowoeuropejskim bloku gospodarczym pod duchowym kierunkiem Niemiec, obszar ten miałby być zorganizowany przy współpracy Niemiec i Austro-Węgier. Naumann ocenia, że w ten sposób wejdą narody bloku w drugi okres kapitalistyczny, od kapitalizmu prywatnego do socjalizmu jako systemu zwiększającego wspólny dorobek wszystkich dla wszystkich. Innymi słowy Mitteleuropa miała przynieść korzyści materialne za cenę niemieckiego panowania, za cenę poddania się niemieckiej organizacji. Przecież jest to program realizowany dziś przez Unię Europejską. Naumann traktuje Bismarcka, który zjednoczył państewka niemieckie w 1871 r. pod przywództwem Prus, jako inicjatora idei zjednoczenia Europy pod przywództwem Niemiec. Cały ten obszar Hitler zjednoczył w roku 1941 pod szyldem narodowego socjalizmu. Naumann jako chadek proponował jednak nie pruską, ale habsburską metodę panowania nad mniejszymi narodami, w tym nad Polską.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#MaciejGiertych">Czy plany niemieckie tak bardzo się zmieniły? Czy Niemcy nie dążą do podporządkowania sobie całej Europy przy pomocy wspólnego wojska pod komendą niemieckich generałów, wspólnej waluty regulowanej przez Bundesbank, wspólnej gospodarki zdominowanej przez niemiecki przemysł i handel, wspólnej polityki dyktowanej przez niemieckiego kanclerza, ale z tolerancją wobec mniejszych narodów? Unia Europejska jest oczywiście bliższa propozycji Naumanna niż metodzie Hitlera. I dzisiaj słyszymy w exposé pana ministra Cimoszewicza, że wejdziemy do innej Europy niż ta, z którą negocjowaliśmy. Czyli kupujemy kota w worku. Dlaczego? Dlatego, że trwają prace nad Konwentem Europejskim, są plany powołania konstytucji europejskiej, powołania prezydenta Europy i kto wie, czy nie w czasie już po referendach, ale przed naszym wstąpieniem, czyli decyzje w sprawie kształtu konstytucji i w sprawie tego, kto będzie prezydentem Europy, zapadną zanim my tam wejdziemy, ale już po podjęciu przez nas decyzji, że wejdziemy. Nie zdziwiłbym się, gdyby się okazało, że prezydentem Unii Europejskiej będzie Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#MaciejGiertych">W związku z wchodzeniem do Unii Europejskiej zawiesiliśmy wywieranie presji na Niemcy w sprawach dwustronnych, w sprawach, które nas szczególnie interesują. Dotyczy to wielu spraw, które są dla nas bardzo istotne. Była tu już o tym mowa, nie chcę tego rozwijać, w szczególności przywileje mniejszości niemieckiej w Polsce muszą znaleźć analogiczne zapisy w prawie niemieckim wobec mieszkających tam Polaków. To jest sprawa zupełnie zostawiona, niezałatwiona, chodzi o status Polaków w Niemczech. Pragniemy takich układów politycznych, które uczyniłyby zamach na granicę na Odrze i Nysie czy zamach na naszą własność na ziemiach odzyskanych zamachem na pokój w Europie. Tak to Europa musi odbierać, jeżeli będzie miał miejsce zamach na nasze ziemie odzyskane. Proszę państwa, sygnały, które mieliśmy w czasie kampanii wyborczej w Niemczech w zeszłym roku, nie spotkały się z wystarczającą odpowiedzią ze strony polskiego MSZ. Te zagrożenia istnieją i one, jak czkawka, będą powracać w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#MaciejGiertych">Teraz sama sprawa Unii Europejskiej. Jak widzimy, pomysł Unii Europejskiej ma niemieckie korzenie, ale nie tylko. Euroentuzjaści wielokrotnie odwołują się do chadeckich korzeni europejskich, do rzekomych inicjatorów: Alcide de Gaspariego, Roberta Schumana i Konrada Adenauera. Jest to nieporozumienie, to nie jest pomysł chadecji. Unia Europejska ma zupełnie inny rodowód, niemiecki, ale też i masoński. Warto przypomnieć, że pod koniec czerwca 1917 r., gdy już widać było, że Niemcy przegrały wojnę, w Paryżu w siedzibie Grand Orientu odbył się wielki zjazd masoński, w którym uczestniczyli przedstawiciele lóż masońskich z Francji, USA, Włoch, Belgii, Serbii i wielu innych krajów, ale bez udziału Anglii. Zastanawiano się tam, jak zorganizować powojenną Europę i ustalono, że skoro Niemcom nie udało się zjednoczyć Europy, to trzeba powołać Federację Stanów Zjednoczonych Europy, tak to nazwano. Uznano, że w tym celu trzeba powołać Ligę Narodów, nad którą potem pracowano. Liga Narodów był to pomysł francuskiego Wielkiego Wschodu. Dmowski był przeciwny jej powołaniu i na konferencji pokojowej w Paryżu z ramienia delegacji Polski osobiście zasiadał w Komisji ds. Ligi Narodów. O ile w innych komisjach delegacja polska stale musiała się ścierać z polityką angielską, a opierała się o Francuzów, o tyle w tej komisji Dmowski współpracował najbliżej właśnie z Anglikami. Podczas gdy Francuzi pod przewodnictwem wybitnego masona Leona Bourgeois pragnęli jak najszerszych kompetencji dla Ligi, Anglicy chcieli jak najbardziej je ograniczyć i takie samo było stanowisko Dmowskiego. W gruncie rzeczy Liga Narodów większej roli nie odegrała.</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#MaciejGiertych">Wkrótce jednak po zakończeniu wojny pojawił się pomysł Paneuropy ogłoszony drukiem w roku 1924 przez masona Richarda Nicolasa Coudenhove-Kalergi w książce „Das Paneuropaprogram” oraz nieco późniejszej „Die Europeische Nation”, która jest propozycją, jak spowodować zjednoczenie całej Europy. Z Unii Paneuropejskiej i nieboszczki Ligi Narodów z czasem wyłonił się pomysł obecnej Unii Europejskiej. Łącznikiem był tu Jean Monnet, zausznik Schumana, pracownik Ligi Narodów, inicjator Komitetu Akcji na Rzecz Stanów Zjednoczonych Europy. Wtórował mu Józef Hieronim Rettinger, agent wszelkich możliwych wywiadów, sekretarz Komitetu Koordynacji Międzynarodowych Ruchów na Rzecz Zjednoczenia Europy, inicjator tajnych spotkań faktycznego zakulisowego rządu światowego, czyli Klubu Bilderberg. Nawiasem mówiąc, dzisiaj do tego klubu z Polski zapraszany jest tylko jeden człowiek - pan Andrzej Olechowski.</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#MaciejGiertych">To ten rodowód, a nie chadecki, odpowiedzialny jest za obecny kształt ideowy Unii Europejskiej. Jest to krok na drodze do rządu światowego, do globalizmu, który tak bardzo cieszy pana ministra. Nie dziwi więc, że w Unii Europejskiej miejsce dla religii pozostawione jest jedynie jako tolerowane indywidualne prawo do przekonań religijnych, w jednym szeregu z poglądami politycznymi i orientacją seksualną. Miejsca instytucjonalnego dla Kościoła tam nie ma i nie będzie. Nie ma tam też miejsca dla tradycyjnej katolickiej i narodowej Polski. To germanofile i sympatycy masonerii próbują nas na siłę do tego eurokołchozu wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#MaciejGiertych"> My musimy szukać innych sposobów na ratowanie naszej tożsamości. Musimy też dać przykład Europie, jak o swoją suwerenność trzeba walczyć. Nie pierwszy raz w dziejach przyszło Polsce ratować Europę przed próbą jej zniewolenia, wspomnę chociażby Legnicę, Wiedeń, cud nad Wisłą czy wrzesień.</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#MaciejGiertych">Obecny rząd prowadzi błędną politykę, pod obce dyktando, nie w naszym interesie. Nie jest to polityka do przyjęcia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#TomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#TomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Aleksandra Małachowskiego występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#AleksanderMałachowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Źle się dzieje, kiedy debata o polskiej polityce zagranicznej przeradza się w obrażanie prezydenta, obrażanie ministra spraw zagranicznych, premiera, kiedy jakieś historiozoficzne zamierzchłe teorie zaczynają zdobywać prawo obywatelstwa; źle się dzieje. Źle się dzieje szczególnie wtedy, kiedy jeden z posłów, szef klubu bądź co bądź znaczącego, posuwa się w swojej manii obrażania Rzeczypospolitej, władz Rzeczypospolitej poza granicę, którą można wytrzymać, dlatego mówię o tym parę słów. Jeśli nie mamy zamienić parlamentu w jakieś miejsce, które naród będzie potępiał, które naród polski będzie odrzucał, bo Polacy nie lubią tego, co się tu dzieje... Dowodem na to, o czym mówię, są notowania parlamentu, jedne z najniższych w jego historii. Źle się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#AleksanderMałachowski">Przejdźmy jednak do zasadniczego przedmiotu naszego spotkania, naszej debaty. Myślę, że chciałbym zacząć od gratulacji dla pana premiera Cimoszewicza, który zrobił bardzo wiele dla tego, by polską politykę zagraniczną, która - jak się wydawało w poprzednich latach - nie bardzo pewnie stała na nogach, postawić na nogach mocno. Obecnie dyplomacja polska uzyskała kilka znaczących osiągnięć. Pierwsze, najważniejsze, to jest Unia Europejska. To jest bardzo ważny, historyczny moment dla Polski. Niestety, przypadł on na moment poważnego kryzysu ekonomicznego w Europie i dlatego nasze warunki przyjęcia nie mogły być takie, jakie można było osiągnąć jeszcze parę lat temu, kiedy Europa się rozwijała. Wystarczy wspomnieć Niemców, którzy sprowadzali robotników z całej Europy, z Azji, Turków, sprowadzali z biednych krajów, Greków, ludzi z Chorwacji, Jugosławii, dzisiaj w Niemczech jest parę milionów bezrobotnych. Często politycy nasi, krytykując to, że nie osiągnęliśmy tego, co chcieliby widzieć w dziedzinie akcesji do Unii, zapominają o tym, że akcesja nasza następuje się w bardzo trudnym momencie dla istniejącej Unii Europejskiej. Tam też jest bardzo ostry kryzys. Jeżeli się o tym zapomina, jeżeli się o tym mówi bez uwzględnienia tego faktu, to mówi się po prostu nieprawdę.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#AleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Następnym powodem do złożenia gratulacji panu premierowi jest umocnienie sytuacji kadrowej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Ja byłem członkiem komisji w poprzednich kadencjach, w I i II kadencji Sejmu, i widziałem tam rzeczy bardzo zabawne. Widziałem tam nerwowe poszukiwanie nowych kadr, które to poszukiwanie prowadziło do tego, że bardzo często na stanowiska ambasadorów, na stanowiska w tym urzędzie centralnym byli powoływani ludzie zupełnie przypadkowi, bez kwalifikacji, bez doświadczenia, bez znajomości języków. Otóż wydaje mi się, że premier Cimoszewicz przeciął te praktyki, a były one niedobre. Pamiętam kiedyś taką odbytą przed laty dwudziestu rozmowę z ambasadorem Polski w Chinach. To był poważny profesor uniwersytetu z Poznania, który mi opowiadał, jak jego ambasada zamienia się w śmietnik, do którego zrzuca się wszystkich ludzi niewygodnych dla władzy w Polsce - niech jadą do Chin, bo to daleko, bo trudno przyjechać. A on musiał się tam męczyć, prowadząc ambasadę z niekompetentnymi ludźmi. Przypłacił to zresztą ciężką chorobą. Tak było przez długie lata. Potem także zaczął się okres, który mogliśmy tutaj obserwować w Sejmie, poszukiwania za wszelką cenę nowych ludzi. W tym był pewien racjonalny wątek, mianowicie że trudno przekonać Europę, że ta bezkrwawa rewolucja w Polsce przyniosła jakieś konkretne efekty, jeśli na stanowiskach dyplomatycznych pozostawali ludzie związani z poprzednią epoką, z poprzednim reżimem. To poszukiwanie nowych twarzy było zatem sensowne w założeniu, ale niestety w praktyce bardzo często do dyplomacji trafiali ludzie przypadkowi, trafiali ludzie czasami wręcz cynicznie traktujący swoją powinność. Pamiętam spotkanie z pewnym młodym człowiekiem, który mówił, że w gruncie rzeczy to nie dyplomacja go interesuje, ale badania plemienia indiańskiego w Ameryce Południowej i dlatego on się godzi zostać tam urzędnikiem dyplomatycznym. Mam nadzieję, że to się już na zawsze skończyło, choć być może znajdą się jacyś ludzie, którzy będą teraz jeszcze wypominać premierowi Cimoszewiczowi takie czy inne pociągnięcia, ale nie sądzę, żeby te wypominania miały inne podłoże niż czysto polityczne. W każdym razie na pewno tworzy się nowa kadra dyplomatyczna, a ta kadra, która tam jest teraz - bo jestem dalej członkiem Komisji Spraw Zagranicznych - prezentowana, jest kadrą z prawdziwego zdarzenia. Są to ludzie doświadczeni, są to ludzie wykształceni, są to ludzie znający języki - i to się liczy. Liczą się ich umiejętności, a nie tylko i wyłącznie rozpatrywanie tego, czy oni byli kiedyś w dyplomacji czy nie byli. W dyplomacji byli różni ludzie, byli także bardzo dobrzy, znakomici ludzie, którzy do dzisiaj zajmują tam odpowiedzialne stanowiska i przynoszą Polsce wiele korzyści.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#AleksanderMałachowski">Następna sprawa, którą chciałbym poruszyć - mówiłem o tym także wczoraj na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych - to polityka wschodnia. Myślę, że wbrew tym oskarżeniom, które słyszeliśmy, pan premier Cimoszewicz dużo zrobił w tej dziedzinie - pan minister spraw zagranicznych, bo ciągle mówię „pan premier” wskutek dawnego nawyku - aby ułożyć stosunki, poprawić stosunki. Z tym że tutaj tak do końca się tego nie da osiągnąć, to musi być proces wieloletni. Proszę państwa, ja pochodzę ze wschodu, z dawnej Galicji, ten kraj jest obecnie częścią Ukrainy, tam nienawiść pomiędzy tymi narodami i zbrodnie, do jakich tam doszło, są tak straszne, że tego się przez jedno czy dwa pokolenia nie zapomni. Kto raz widział, jak jego rodziców piłują piłą na żywca, ten nie zapomni tego Ukraińcom do końca życia i szkoda go przekonywać. On musi swoje przecierpieć, on musi tę swoją nienawiść chować, bo to jest ludzkie, to jest prawda. Tak samo Ukraińcy mają także wiele pretensji do nas, o czym my niechętnie mówimy, do różnych naszych akcji pacyfikacyjnych. A co się działo w 1920 r.? - przypominają, a co się działo za czasów walk z Kozakami? - przypominają. Wszystkośmy to słyszeli, my, ludzie stamtąd, słyszeliśmy te rzeczy bardzo wiele razy. Wydaje mi się, że tu trzeba uzbroić się w wielką cierpliwość, trzeba prawdopodobnie te ambasady wyposażyć także w coś, co było kiedyś na tamtych obszarach Związku Radzieckiego bardzo ważne - polskie pisma, polska kultura były tam wielkim magnesem. Polskie pisma były traktowane tak, jak my traktowaliśmy pisma zachodnie. Oni stamtąd czerpali wiedzę o świecie, o tym innym świecie, niesowieckim. To miało wielkie znaczenie w przebudowie myśli politycznej w Związku Radzieckim. Myślę, że to dzisiaj powinno być kontynuowane, aby polska myśl polityczna, myśl kulturalna tam odgrywała rolę, bo to jest tam nadal popularne, nadal chętnie tam są widziane nasze zespoły artystyczne, nasi artyści, nasze filmy. Tylko trzeba temu zapewnić bazę materialną, a z tym, jak wiemy, jest gorzej, choć może nie do końca.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#AleksanderMałachowski">Mówimy tutaj o złych stosunkach z Rosją, mamy oczywiście uzasadnione pretensje do Rosji, ale nie zapominajmy, że także Rosjanie mają pretensje do nas. Proszę państwa, bardzo złym echem odbiły się w Rosji wszystkie takie działania, jak niszczenie cmentarzy radzieckich, burzenie pomników...</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#AleksanderMałachowski">Teraz, panie Antku, teraz to się dzieje. Niech pan pojedzie na cmentarz bohaterów radzieckich we Wrocławiu i zobaczy, w jakim jest stanie, co się tam dzieje. Niech pan to tylko obejrzy uczciwym okiem, a nie poprzestaje na krzykach na sali sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#AleksanderMałachowski">Niech pan to zobaczy. Tam oni nie są w stanie zrozumieć tego, ponieważ dla nich groby bohaterów wojny wyzwoleńczej, tej wielkiej wojny ojczyźnianej, są święte, a tutaj były burzone pomniki tych żołnierzy, była ta afera w Toruniu, niszczone są cmentarze. Nie wolno zapominać, że nie ma wyodrębnionej jednej sprawy, te wszystkie sprawy się łączą, powodując nieustający konflikt, i raczej należy szukać jakichś ludzkich sposobów zapobieżenia tym konfliktom niż udawać, że tego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#AleksanderMałachowski">Jeszcze ostatnia rzecz, którą chciałem tu poruszyć - tu nie będę w zgodzie z panem premierem Cimoszewiczem. Bardzo mnie niepokoi ta nasza akceptacja zagrożenia wojennego, które w tej chwili na świecie się pojawia.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#AleksanderMałachowski"> Mówię to dlatego, że ja tutaj, na tej trybunie sejmowej nie jestem tylko politykiem polskim, przewodniczącym partii koalicyjnej, ale jestem także członkiem największej na świecie organizacji humanitarnej - i współodpowiedzialnym za nią - jaką jest Polski Czerwony Krzyż, którym kieruję od 5 lat. Dla nas, ludzi Czerwonego Krzyża, wojna jest czymś, o czym wiemy bardzo dużo. Zapraszam państwa za parę dni - nie mogę dokładnie podać daty, bo zapomniałem - na wystawę do biblioteki uniwersyteckiej, gdzie Polski Czerwony Krzyż dzięki środkom, którymi nas wspomogła Kanada, organizuje wystawę o skutkach stosowania min przeciwpiechotnych. Państwo zobaczą, co to jest wojna, jak to wygląda, bo my to znamy, bo my się przez kilkadziesiąt lat istnienia, a właściwie to już sto kilkadziesiąt lat istnienia Czerwonego Krzyża, tymi sprawami zajmujemy. Zresztą nie zajmujemy się biernie, bo nie tylko znak Czerwonego Krzyża jest obecny na wszystkich miejscach, gdzie życie ludzkie jest zagrożone, my także uczymy - i w Polsce też to robimy, dzięki wsparciu pana ministra obrony narodowej i poprzednich ministrów mamy możność działania - prawa humanitarnego. Czerwony Krzyż jest promotorem w armii, w Policji, we wszystkich służbach mundurowych humanitarnych zasad walki, rycerskiej wojny. Uczymy tego. I dlatego z olbrzymim niepokojem słuchamy słów wyrażających akceptację ewentualnego zagrożenia wojennego. Ja patrzę na to także z punktu widzenia człowieka mojego wieku. Jestem jednym z nielicznych już tu w Sejmie ludzi, może jedynym, który był i ofiarą, i żołnierzem ostatniej wojny światowej. Byłem więźniem, byłem działaczem czy żołnierzem Armii Krajowej. Także potem kilkakrotnie byłem więźniem politycznym. Do dzisiaj mi to grozi, nawet w III Rzeczypospolitej. Podobno mam iść do więzienia na trzy lata za obronę działaczy Solidarności przed zniesławieniem, przed pohańbieniem ich przez sąd lustracyjny. Proszę państwa, dla mnie wojna - dla nas wszystkich, którzy to przeżyliśmy - to jest złe wspomnienie, tym bardziej że ta wojna dla nas, ludzi Czerwonego Krzyża, toczy się w sposób bolesny, bo my tworzymy Federację Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Ta wojna dla nas toczy się w obrębie naszego świata, bo stworzyliśmy nasz wspólny świat. Tworzymy wspólnotę ideowo-moralną z ludźmi, którym ideały Czerwonego Krzyża są bliskie i którzy - ponieważ krzyż jest dla nich rzeczą trudną do przyjęcia i obcą - posługują się swoim znakiem religijnym, jakim jest półksiężyc.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#AleksanderMałachowski">Z pozycji członka Federacji Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca patrzę na to wszystko, co się dzieje, z dużym niepokojem. Źródłem tego - mówił o tym wczoraj na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych pan prof. Giertych i ja się z nim zgadzam - jest ciągle nierozwiązany konflikt wokół Palestyny. Tam jest źródło tej wojny, która może się łatwo, jeśli będziemy nieostrożni, zamienić w wojnę dwóch cywilizacji: cywilizacji islamskiej i cywilizacji chrześcijańskiej czy pochrześcijańskiej, jak ją tam możemy nazwać, bo niewątpliwie chrześcijaństwo zdominowało te kraje, które są po drugiej stronie tego konfliktu, nie po stronie muzułmańskiej. Dlatego z bardzo dużym niepokojem mówię o tym nie tylko jako stary człowiek, który doznał szkody w czasie wojny i widział to wszystko straszne, co się działo, ale także jako prezes Polskiego Czerwonego Krzyża. Chciałbym tu widzieć raczej nasze działania pokojowe. Myślę, że pan minister Cimoszewicz, jeśli zechce uznać racje, o których mówię, podejmie starania zmierzające w tym kierunku, by iść drogą pokojowego rozwiązania tego konfliktu. A mamy w tym wsparcie nie byle kogo, bo Jana Pawła II, papieża Kościoła katolickiego.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#AleksanderMałachowski">Myślę, Wysoka Izbo, że ta dramatyczna sytuacja, w jakiej w tej chwili żyjemy, nie zostanie rozwiązana tak długo, jak długo nie zostanie rozwiązany konflikt palestyński. Tam rodzi się ta nienawiść, a można ją załagodzić w jeden sposób: trzeba przywrócić państwo palestyńskie.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#AleksanderMałachowski"> Ta idea została zapomniana, a jednak temu narodowi należy się własne, samodzielne państwo, tak jak należy się innym narodom. Sądzę, że dopóki ta sprawa nie zostanie rozwiązana pomyślnie, dopóty będzie jarzył się ten konflikt, który może zapalić świat. Oby do tego nie doszło. Generalnie sądzę, że dużo zrobiono na rzecz tego, by polską dyplomację skierować na dobrą drogę, by ona zmieniła swoje oblicze, by była dzisiaj siłą pożyteczną dla naszego narodu. Dziękuję, panie marszałku. </u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Janusz Wojciechowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JanuszWojciechowski">To było ostatnie wystąpienie wygłoszone w imieniu klubu.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Zbigniew Chrzanowski wystąpi w imieniu Koła Parlamentarnego Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#ZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Członkowie Koła Parlamentarnego Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego z zainteresowaniem wysłuchali informacji rządu dotyczącej kierunków polityki zagranicznej w tym roku. Ostatnie lata pokazały, że polityka zagraniczna kolejnych rządów Polski niepodległej nie wzbudza znaczących kontrowersji. W obszarze tym potrafiliśmy się porozumieć bez względu na dzielące nas różnice polityczne. Uważamy to zjawisko za bardzo korzystne z punktu widzenia naszych interesów międzynarodowych. Uważamy, że sukcesy takie jak przystąpienie Polski do NATO czy zakończenie negocjacji z Unią Europejską można było osiągnąć tylko dzięki polityce kontynuacji i porozumienia wszystkich sił politycznych w Polsce. W tym aspekcie przystąpienie Polski do Unii Europejskiej trzeba traktować jako dorobek kolejnych rządów III Rzeczypospolitej. Dobrze, że ten rząd o tym pamięta.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#ZbigniewChrzanowski">Pan minister Cimoszewicz przedstawił nam główne kierunki polskiej polityki zagranicznej w 2003 r. Zasadniczym priorytetem będzie podpisanie i ratyfikacja traktatu akcesyjnego Polski do Unii Europejskiej. Niewątpliwie będzie to wydarzenie historyczne. Podzielamy zdanie rządu, iż powinniśmy uznać to za priorytet polskiej polityki zagranicznej. Kopenhaga nie zakończyła naszej drogi do Unii. Był to niewątpliwie sukces polityczny. Niestety, nie udało się wynegocjować warunków, które w pełni satysfakcjonowałyby polskie społeczeństwo. Niedobrze się dzieje, że im dalej od Kopenhagi, tym więcej niewiadomych odnośnie do tego, co tak naprawdę wynegocjowano. Tę sytuację należy przeciąć i przedstawić porządny bilans naszego członkostwa, szczególnie w obszarze rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#ZbigniewChrzanowski">Przed nami referendum. W ostatnich latach na polskiej scenie politycznej pojawiły się siły kontestujące potrzebę integracji. Używają one często demagogicznych argumentów, straszą społeczeństwo utratą suwerenności, relatywizmem światopoglądowym, a także możliwością utraty polskiej tożsamości. W ten sposób budują swój kapitał polityczny. Rząd nie powinien dostarczać im argumentów. Wspieramy inicjatywę Episkopatu Polski dążącego do zawarcia klauzul ochronnych w traktacie akcesyjnym, idąc za przykładem Malty i Irlandii. Klauzule ochronne, które zagwarantują Polsce suwerenność w decydowaniu o sferze moralnej, kulturowej i światopoglądowej, w znacznym stopniu pomogą zlikwidować nieuzasadnione fobie występujące w polskim społeczeństwie.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#ZbigniewChrzanowski">Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe aktywnie włączyło się w inicjatywę dotyczącą Karty Przyszłości, ruchu obywatelskiego na rzecz integracji europejskiej. Jest to inicjatywa środowisk posierpniowych, ludzi, którzy wnieśli największy wkład w przystąpienie Polski do struktur europejskich. Pracujemy aktywnie na rzecz pozytywnego wyniku referendum.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#ZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Równolegle do naszych działań akcesyjnych toczą się prace Konwentu Europejskiego nad przyszłym kształtem Europy. Nie tak dawno przeprowadziliśmy debatę w Sejmie na ten temat. Wiemy, że w pracach aktywnie uczestniczą przedstawiciele parlamentu i rządu. Cieszymy się z propozycji złożonej przez polską delegację dotyczącej umieszczenia preambuły z naszej konstytucji w traktacie konstytucyjnym Europy. Kończy się czas dyskusji w Konwencie. Nadchodzi czas decyzji. Świadczy o tym ostatnia propozycja Schroedera i Chiraca dotycząca prezydencji Unii Europejskiej. Są to ważne decyzje, decyzje, które będą miały wpływ na to, w jakiej Europie się znajdziemy. W naszym przekonaniu za mało jest aktywności ze strony polskiej. Nasze stanowisko w tych kwestiach powinno być bardziej znane opinii publicznej, wszak niedługo czeka nas drugie referendum, w którym społeczeństwo polskie będzie musiało się wypowiedzieć w sprawie przyjęcia traktatu konstytucyjnego. Dobrze byłoby budować świadomość uczestniczenia społeczeństwa w procesie podejmowania decyzji.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#ZbigniewChrzanowski">Wysoka Izbo! Pan minister Cimoszewicz powiedział, że po 11 września zmieniło się środowisko międzynarodowe. Stało się mniej przewidywalne, mniej stabilne. Stawia to nowe wyzwania przed polską dyplomacją. Mamy tego świadomość. W pełni popieramy udział Polski w koalicji antyterrorystycznej. To, co się wydarzyło 11 września, a także po tej dacie, nie może pozostać bez reakcji.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#ZbigniewChrzanowski">Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe w pełni popiera zbliżenie polsko-amerykańskie, jakie nastąpiło w ostatnim okresie. Jest to szczególnie ważne w czasie, kiedy rządy socjaldemokratyczne państw europejskich starają się dystansować od polityki Georga Busha. Wspólnie z innymi państwami z naszego regionu powinniśmy umacniać współpracę transatlantycką. Pamiętajmy, że Stany Zjednoczone Ameryki były jednym z głównych adwokatów poszerzenia Unii Europejskiej. Dzisiaj naszym obowiązkiem jest śmiałe i niezachwiane wsparcie Stanów Zjednoczonych w działaniach zmierzających do eliminacji zagrożenia terrorystycznego na świecie. To niewątpliwie wzmacnia pozycję Polski także w stosunkach z innymi państwami. Mamy nadzieję, że ta współpraca polityczna przyniesie także wymierne korzyści gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#ZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Próba odbudowy dobrych stosunków z Rosją nie do końca się powiodła. Owszem, jeśli chodzi o spotkania na wysokim szczeblu, to widać wyraźne ocieplenie stosunków. Nadal jednak pozostają nierozwiązane sprawy gazociągu i dostaw gazu. Pozostaje duży deficyt w wymianie handlowej. Polscy przedsiębiorcy nadal napotykają problemy po kryzysie 1998 r. Wiele do zrobienia pozostaje w zakresie ochrony praw człowieka w Rosji. Chodzi nam głównie o przypadki dyskryminacji polskich księży. Znane nam przypadki wydalenia polskich księży do tej pory nie doczekały się wyjaśnień ze strony rosyjskiej. Polska dyplomacja zbyt delikatnie podchodzi do tych spraw. Okazuje się, że rządy lewicowe nie mają recepty na poprawę stosunków polsko-rosyjskich. A przecież dobre stosunki polsko-rosyjskie mają dla nas ogromne znaczenie. Uważamy, że kluczem do nich będzie mocna pozycja Polski zarówno w NATO, jak i w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#ZbigniewChrzanowski">Istotnym problemem są stosunki polsko-ukraińskie. Od roku 1993 były one ukierunkowane na rozwiązywanie konkretnych problemów utrudniających współpracę gospodarczą, kulturalną i wojskową. Zbliżenie polsko-ukraińskie nie opiera się jednak jeszcze na mocnych fundamentach gospodarczych. Utrzymuje się niewielki obrót handlowy. Stosunki polsko-ukraińskie wpływają także na sytuację w Europie Środkowowschodniej. Przez nasze kraje przechodzą przecież strategiczne szlaki: Wschód-Zachód i Północ-Południe. Polska i Ukraina posiadają ponadto znaczące w Europie zasoby terytorialno-demograficzne. Współpracując razem, muszą być zawsze poważnie brane pod uwagę przez inne państwa naszego kontynentu. Trwałość strategicznego partnerstwa Polski i Ukrainy przechodzi obecnie próbę pod wpływem efektu zróżnicowanego tempa procesów transformacyjnych. Polska gospodarka, jak również instytucje społeczno-polityczne rozwijają się o wiele szybciej i skuteczniej niż na Ukrainie, gdzie niestety od lat trwa kryzys ekonomiczny. Istnieją obawy, że Ukraina może ponownie popaść w zależność od Rosji. Chcemy podkreślić z całą stanowczością, że sprawa pojednania polsko-ukraińskiego leży w interesie obu naszych niepodległych państw i narodów. Ta historyczna szansa nie powinna być zaprzepaszczona. Jeśli Polska chce być kreatorem polityki wschodniej w przyszłej Unii Europejskiej, to powinna aktywnie działać na rzecz zbliżenia Ukrainy do struktur atlantyckich i europejskich. Prezydent Bush określił wolną i zjednoczoną Europę jako obszar pomiędzy Morzem Bałtyckim a Morzem Czarnym.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#ZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister mówił także o dalszej ekonomizacji służby dyplomatycznej. Obserwując działalność placówek dyplomatycznych w naszym kraju, widać, jak wielką wagę przywiązują one do realizacji interesów gospodarczych swoich państw. Dziś w globalizującej się gospodarce coraz mniejszą rolę odgrywa polityka, ustępując na rzecz ekonomii. Niemniej jednak promocja polskiej gospodarki, zabieganie o dobre interesy polskich firm na rynkach zagranicznych mają ogromne znaczenie. Poprawa w tej kwestii jest zauważalna. Jednak przełomu nie widać. Bardzo wolno przebiega realizacja ustawy o zespoleniu placówek radców handlowych z ambasadami. Uważamy także, że istnieje potrzeba zmiany mentalności naszych kadr dyplomatycznych. Ostatnio zauważamy, że na placówki nominowane są w większości osoby o długim stażu dyplomatycznym w dawnym PRL. Jak wiemy, osoby te nie mają problemów merytorycznych, raczej problemy z mentalnością i sposobem myślenia. Jesteśmy przekonani, że nie służy to realizacji zadań, jakie stawia przed sobą Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Warto sięgnąć po nowych ludzi. Jak pokazują doświadczenia innych państw Europy Środkowowschodniej, postawienie na nowe kadry przyniosło wymierne efekty.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#ZbigniewChrzanowski">Panie i Panowie Posłowie! Ministerstwo Spraw Zagranicznych przedstawiło ostatnio rządowy program działań na rzecz środowisk polonijnych. To bardzo ważna inicjatywa. Program ten jest przedmiotem prac Komisji Spraw Zagranicznych naszego parlamentu. Polonia powinna być najlepszym ambasadorem Polski w wielu krajach świata. Odpowiednia polityka w stosunku do środowisk polonijnych na całym świecie, jak i środki na nią przeznaczone mogą przynieść nam ogromne korzyści. Należy podkreślić pracę, jaką Polonia amerykańska wykonała na rzecz przyjęcia Polski do NATO. Nie bez znaczenia będzie też rola Polonii europejskiej w procesie naszej integracji. Program przedstawiony komisji wzbudził wiele uwag. Mamy nadzieję, że rząd będzie skłonny przyjąć uwagi komisji i aktywnie będzie realizował ten program.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#ZbigniewChrzanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej, a także nowa sytuacja międzynarodowa otwierają przed polskimi służbami dyplomatycznymi nowe możliwości, ale też nakładają na nie szereg obowiązków. Mamy nadzieję, że wykorzystamy dane nam możliwości i podołamy obowiązkom. Z uwagą wysłuchaliśmy informacji rządu na temat kierunków polityki zagranicznej i będziemy głosować za jej przyjęciem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Macierewicza w imieniu koła Ruchu Katolicko-Narodowego, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Koło Ruchu Katolicko-Narodowego odrzuca perspektywę polityki zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej zarysowaną przez rząd pana Millera i przedstawioną w imieniu tego rządu przez pana ministra Cimoszewicza. Odrzucamy tę perspektywę dlatego, że zbudowana ona jest na zanegowaniu, na kwestionowaniu państwa narodowego i interesu narodowego jako głównego motoru oparcia i źródła polityki państwa. Odrzucamy tę politykę, tę perspektywę dlatego, że podporządkowuje ona politykę polską w pełni i absolutnie wejściu i istnieniu w nowym bycie politycznym, jakim ma być Unia Europejska. Odrzucamy tę perspektywę także dlatego, że nie stwarza ona żadnych nadziei - dzisiejsze kolejne już przemówienie przedstawiciela rządu upewnia nas o tym - ani nie daje ona żadnych szans na to, by odbudować siłę państwa polskiego. Polska potrzebuje dzisiaj trzech rzeczy. Potrzebuje pokoju; potrzebuje pokoju dlatego, że - mimo upływu blisko 60 lat od zakończenia II wojny światowej - na skutek okupacji komunistycznej i zmarnowania ostatnich 13 lat wciąż niezaleczone są rany, jakie zadano nam w tych minionych 60 latach. Polska potrzebuje odbudowy siły moralnej, gospodarczej i politycznej narodu. Polska potrzebuje wreszcie rzeczywiście silnego państwa. Mówiono tutaj, z tej trybuny - wspominał o tym pan przewodniczący Kaczyński - iż trzeba mówić, że Polska jest silnym państwem. Panie prezesie, od samego mówienia rzeczywistość niestety się nie zmienia. Polska musi być silnym państwem, ale szanse, jakie na to były w ciągu ostatnich 13 lat, zostały w dużej mierze zaprzepaszczone. Polska dzisiaj nie jest silnym państwem. Polska nie ma uczciwej administracji, Polska nie ma armii, Polska nie ma policji, Polska nie ma wreszcie gospodarki. Polska jest państwem słabym. Zadaniem polityki zagranicznej jest stworzenie warunków, by była państwem silnym. Likwidacja, abdykacja, rezygnacja z niepodległości nie jest drogą do budowy silnego państwa. Idea, że Francuzi, Niemcy, Hiszpanie czy Anglicy zbudują za Polaków siłę polskiego państwa, jest absurdem i każdy, kto sobie to uzmysłowi, jest w stanie to zrozumieć. I albo panowie, którzy nas pchacie do Unii, oszukujecie siebie, albo oszukujecie cały naród polski.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#AntoniMacierewicz">Kwestionowanie polityki narodowej odbywa się zarówno w wymiarze międzynarodowym, jak i w wymiarze wewnętrznym. Jeśli chodzi o wymiar międzynarodowy, to wynikało to z przemówienia pana Cimoszewicza w taki oto sposób, że Polonii, Polaków żyjących na świecie w tym przemówieniu niemal nie było, na doczepkę na samym końcu. Tymczasem polityka narodowa polega na tym, że się dba tak samo o obywateli własnego państwa, jak i o wszystkich Polaków, którzy mieszkają na całym świecie. Gdzie w tym przemówieniu, i gdzie w wizji tego rządu były interesy Polonii w Niemczech? Gdzie był postulat, który został zmarnowany i - mimo powtarzania go przez opozycję - systematycznie negowany przez rządzących, żeby Polakom w Niemczech przywrócić prawa mniejszości narodowej?</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#AntoniMacierewicz">Panie Ministrze! To hańba nie tylko dlatego, że o tym nie mówicie, ale także dlatego, że o tym nie pamiętacie.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#AntoniMacierewicz">To po prostu hańba. Gdzie w tej polityce mieści się wielka wspólnota Polska na Wschodzie? Gdzie mieści się walka o jej interesy, nie tylko o to, by zapewnić jej warunki mniejszości narodowej - co jest punktem wyjścia - ale także o to, by odbudować polską przestrzeń kulturalną na Wschodzie, bo ci ludzie tam są i oni - jak słusznie mówią - z Polski nie wyszli, oni Polski nie zdradzili. To Polska ich porzuciła. Nie mówimy o czasach okupacji, ale mówimy o czasach po 1989 r., Polska ich wtedy porzuciła. O tym, panowie, nie chcecie pamiętać, a to jest wymiar polityki narodowej; 20 mln Polaków mieszkających poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej. Rozumiem, że panu ministrowi ani panu premierowi Millerowi nie podoba się Polonia amerykańska. Prezydentowi Bushowi podoba się. Mówi, że to jest w ogóle to, co Ameryka ma najcenniejsze; to jego przemówienie, które zostało w Polsce zapomniane. Eksponowaliście państwo miłe słowa, które w obecności prezydenta Kwaśniewskiego pan Bush skierował do Polaków, do narodu polskiego, a nie do pana Kwaśniewskiego - do Polaków i do narodu polskiego - a zapomnieliście o tym, co powiedział o Polonii, co powiedział o Kongresie Polonii Amerykańskiej. Zapomnieliście o tej instytucji w ogóle. Dlaczego? Może dlatego, że to jest instytucja reprezentująca 10 mln Polaków, w której jasno się mówi: alternatywą rzeczywistą dla służalczej polityki, jaką państwo teraz realizujecie, jest polityka sojuszu ze Stanami Zjednoczonymi; i to w przesłaniu Kongresu Polonii Amerykańskiej jasno zostało powiedziane. Wreszcie polityka narodowa rozumiana jako polityka wobec obywateli czy też na rzecz obywateli państwa polskiego. Co z niej, panowie, rzeczywiście realizujecie? Co rzeczywiście gwarantujecie? Pan minister mówi, że Polska wchodzi do Unii Europejskiej, będzie częścią mocarstwa europejskiego. Gdy usłyszałem te słowa, przypomniał mi się fragment z pamiętników pana towarzyszki, współtowarzyszki z przeszłości, pani Wandy Wasilewskiej, która w roku 1944, gdy pan Stalin powiedział jej, że pójdzie do utworzonego przez komunistów rządu w Warszawie, powiedziała: towariszcz Stalin, ja by chotieła rabotat' w mirowych massztabach. Wy ciągle chcecie pracować na poziomie światowym, ale zapominacie o kraju, ale nie myślicie o Polsce, ale, że tak powiem, za złudzenie pewnej szansy międzynarodowej płacicie interesami Polaków. Na tym polega problem, przed którym stoimy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Donald Tusk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, obowiązany jestem przypomnieć, że językiem używanym w Sejmie jest język polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#AntoniMacierewicz">Dziękuję najmocniej. Tylko cytowałem współtowarzyszkę Sojuszu Lewicy Demokratycznej panią Wandę Wasilewską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#DonaldTusk">Byłoby lepiej od razu z tłumaczeniem.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#AntoniMacierewicz">Jeżeli można kontynuować, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#AntoniMacierewicz">Przedstawiacie państwo wspaniałą perspektywę wejścia do Unii Europejskiej. Ale czy gwarantujecie Polakom pełną własność na ziemiach zachodnich? Czy załatwiliście państwo, że zostały rozwiązane problemy nierozwiązane przynajmniej od 1991 r., od traktatu polsko-niemieckiego? Nie tylko, że ich nie załatwiliście, ale wprowadzacie w błąd Sejm i opinię publiczną, że tego problemu nie ma, a on niestety jest, tylko objawi się wtedy, kiedy będzie za późno na reakcje. I to jest wasza odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#AntoniMacierewicz">Podobnie, niestety, wygląda sytuacja na granicy wschodniej. Podobnie nie zostały do końca rozwiązane problemy z Kaliningradem i z dążeniem Rosji do tworzenia korytarza przez Polskę. Te dążenia ciągle są i żaden układ między Unią Europejską a Rosją tych dążeń nie przekreśli, bo przekreślić może tylko zdecydowane stanowisko Polski, a nie innego mocarstwa, nie innej organizacji.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#AntoniMacierewicz">Najważniejsze w tej sprawie jest to, że wprowadzacie Polskę do Unii Europejskiej, która ma być jednym państwem, federacyjnym, ale jednym państwem, z prezydentem, rządem, parlamentem, wspólnymi granicami i jednym scentralizowanym bankiem kierującym finansami. Wprowadzacie w błąd polską opinię publiczną nie tylko co do korzyści gospodarczych. Cóż to za korzyść, że ceny wzrosną o 30%? To ma być korzyść? Cóż to za korzyść, że produkcja rolna i produkcja stali będą musiały spaść? To ma być korzyść? Ale przede wszystkim wprowadzacie w błąd, nie pokazując fundamentalnego, zasadniczego faktu, iż Polska będzie musiała zrzec się suwerenności. Ba, pan minister Cimoszewicz, a także jego zastępczyni pani Hübner, idzie dalej. Na żądania, które były formułowane tu, na tej sali, ale przede wszystkim na żądania Kościoła katolickiego, żeby do traktatu akcesyjnego została dołączona nota jednoznacznie stwierdzająca, że nie będzie żadnych zmian godzących w ochronę życia i godzących w rodzinę, pan Cimoszewicz i pani minister Hubner powiedzieli: nie. A dzisiejsze pana przemówienie potwierdza to „nie”. Mówię o tym także dlatego, że istotni i ważni przywódcy części centroprawicy, pan przewodniczący Płażyński, pan przewodniczący Kaczyński, podnosili tę sprawę jako ważny dla siebie postulat - to jest postulat ważny dla wszystkich Polaków, to jest postulat ważny dla narodu polskiego i nie wystarczy tylko sformułować go z tej mównicy. Apeluję do pana Płażyńskiego, apeluję do Prawa i Sprawiedliwości, żeby wymusić jeszcze w tym tygodniu, bo tylko ten tydzień jest przeznaczony na interwencje w tej sprawie, zmianę stanowiska rządu. Jeżeli rząd nie zmieni swego stanowiska, liczę na to, że będziecie głosowali za odrzuceniem tego sprawozdania, bo w tym sprawozdaniu, przedstawionym przez pana Cimoszewicza, zawarte jest „nie” dla noty gwarantującej ochronę życia i ochronę rodziny, ochronę przyszłości narodu polskiego, nawet w waszej perspektywie, podporządkowującej interesy polskie Unii. Rozumiem, że w tej sprawie, panowie, jeżeli nie zostanie zmienione przez pana Cimoszewicza stanowisko, będziecie głosowali za odrzuceniem tej informacji.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#AntoniMacierewicz">Oczywiście, takie noty, gdybyśmy zachowali taką logikę, powinny dotyczyć także zwierzchnictwa konstytucji, prawa konstytucyjnego, prawa polskiego nad prawem unijnym. Niech pan powie, panie ministrze, jak wyglądać będzie praktyka po wejściu Polski do Unii: Czy prawo polskie będzie ponad prawem unijnym, czy odwrotnie? Czy konstytucja polska będzie rzeczywiście najwyższym prawem w Rzeczypospolitej, czy będzie rodzajem regulaminu, nawet nie regulaminu Sejmu, takim regulaminem jednego z dodatkowych zakładów pracy w wielkim, jak to niestety trafnie czasami się mówi, eurokołchozie?</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#AntoniMacierewicz">Otóż to są problemy, które przed nami stoją, podobnie jak zagwarantowanie tego, o co podobno teraz toczą się targi, a mianowicie zagwarantowanie prawa nabywania ziemi przede wszystkim obywatelom polskim, a nie cudzoziemcom.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#AntoniMacierewicz">Wreszcie sprawa, która w perspektywie, być może, jest najważniejsza.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#AntoniMacierewicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Do dzisiaj Sejm Rzeczypospolitej i polska opinia publiczna nie znają traktatu akcesyjnego. Jeżeli nie zostanie on nam przedstawiony do końca tego tygodnia, to powtórzy się to, od czego rząd pana Millera rozpoczął swoje działania na arenie międzynarodowej, co - jak rozumiem - ma być fundamentalną zasadą i myślą przewodnią tego rządu: najpierw załatwiamy w Brukseli, a potem ewentualnie pokazujemy polskiej opinii publicznej. Najpierw ważni są pan Verheugen i mocodawcy z Brukseli, a dopiero później obywatel i podatnik, wyborca polski. Tak wygląda polityka tego rządu. Dlatego raz jeszcze domagam się, żeby ten traktat akcesyjny został Sejmowi polskiemu przedstawiony. To Sejm polski, to polska opinia publiczna musi się do niego ustosunkować jako pierwsza, a nie urzędnicy brukselscy.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#AntoniMacierewicz">Na koniec taka uwaga. Wszyscy sobie zdajemy sprawę, że we współczesnym świecie polityka państwa narodowego jest niesłychanie trudna. Sytuacja Polski, także na skutek zmarnowania przez elitę „okrągłego stołu” szansy, jaką ciężką walką narodu uzyskaliśmy w 1989 r.... Bo nie jest tak - z całym szacunkiem dla pana posła Oleksego i pana Cimoszewicza - że to panowie daliście narodowi polskiemu tę szansę - wy robiliście wszystko, żeby jej nie było; to ludzie, walcząc, ginąc i cierpiąc przez 60 lat, wywalczyli szansę dla państwa polskiego. Ona jest teraz marnowana. Otóż jeżeli ona ma być odzyskana, to trzeba tak prowadzić politykę międzynarodową i zagraniczną Polski, żeby Polska nie została zgnieciona przez gigantyczne, tworzone teraz bloki międzynarodowe, bo to jest rzeczywiście logika współczesnego świata: tworzą się gigantyczne bloki, w których interes poszczególnego narodu się nie liczy, w których cedowany jest on na najsilniejszego partnera, stąd zagrożenie związane z wejściem do Unii Europejskiej. Wejście do Unii Europejskiej oznacza podporządkowanie się interesom politycznym i gospodarczym Niemiec oraz libertyńskiej polityce narzucanej przez elity libertyńskie, elity francuskie. Takie byłyby tego skutki.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#AntoniMacierewicz">Nie jest łatwe wyjście z tej sytuacji. Co jest w związku z tym strategicznym interesem polskiej polityki zagranicznej? Strategicznym interesem polskiej polityki zagranicznej jest takie działanie, żeby uniemożliwić porozumienie się ponad głowami Polski przez tworzące się mocarstwo Europy i przez wielki blok azjatycko-europejski, blok rosyjski. Co należy zrobić, żeby to uniemożliwić? Jest tylko jeden partner na świecie, który, jeżeli będziemy silnym państwem, jeżeli stworzymy przestrzeń w środkowej Europie, przestrzeń zdolną funkcjonować gospodarczo i politycznie, jeżeli odbudujemy środkową Europę, będzie mógł być, że tak powiem, współdziałającym z nami mocarstwem, współdziałającym dla zagwarantowania polskich interesów politycznych, gospodarczych, polskiej niepodległości. Tym mocarstwem, tym państwem są Stany Zjednoczone Ameryki Północnej. Państwo to dobrze wiecie, ale polityka, która....</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, przekroczył pan wszystkie normy czasowe. Proszę o finał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#AntoniMacierewicz">Ale polityka, którą proponujecie, polityka, którą chcecie Polsce narzucić, zmierza w dokładnie przeciwnym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#AntoniMacierewicz">Dlatego Ruch Katolicko-Narodowy wnosi o odrzucenie informacji rządu na temat polityki zagranicznej, przedstawionej przez pana ministra Cimoszewicza. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Wojciech Mojzesowicz, Polski Blok Ludowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WojciechMojzesowicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wsłuchując się w debatę, słuchając niektórych wystąpień, można by pomyśleć, że Polska to państwo potężniejsze niż Stany Zjednoczone, słuchając zaś tego, co mówią inni, że jest tak słabe, że w ogóle już go prawie nie ma. Myślę, że prawda leży pośrodku. Czy chcemy, czy nie chcemy, to w Unii Europejskiej, w Europie i na świecie to miejsce znaleźć sobie musimy. Nie ma takiej możliwości, żebyśmy się odcinali od wszystkich i od wszystkiego. Chciałoby się być obywatelem najsilniejszego i największego państwa. Ale my, Polacy, chcemy być obywatelami i Polakami i żyć tu, w tym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WojciechMojzesowicz">Chcę powiedzieć, że w wielu kwestiach nie podzielam tego, co robi pan minister Cimoszewicz. Wrócę potem do tego, jak zachowuje się nasze przedstawicielstwo, jak promowana jest Polska, tam gdzie powinno się to robić. Ale chcę też powiedzieć, że po 1945 r. też naród polski nie miał prawa wyboru. I wtedy Związek Radziecki i Wschód zmusiły nas do tego, żebyśmy zbudowali linię graniczną i odcięli się od tzw. państw demokratycznych. Przecież to nie z winy nas, Polaków, tak się stało. I trochę to powraca. Bo dzisiaj Unia Europejska ustawia nas znowu jako państwo graniczne, Niemcy rozmawiają i współpracują z Rosją, cała Unia Europejska prowadzi interesy, ale mówi: Wy, Polacy, będziecie pilnowali granicy na wschodzie. Pojawia się pytanie, na ile my możemy, a na ile powinniśmy prowadzić swoją niezależną politykę i na ile nie dać się zmusić do tego, żebyśmy byli odgraniczeni. Bo z jednej strony mówimy: Trzeba współpracować z Rosją, ze Wschodem, tam są rynki zbytu. Miałem okazję być teraz na tzw. targach żywnościowych w Berlinie. I muszę powiedzieć, że Rosja to już nie ta Rosja, co była 20 lat temu. Rosja dzisiaj ma nadprodukcję zboża, jest samowystarczalna żywnościowo. Oczywiście są tam rynki zbytu, ale całkiem inne niż te, które były 20 lat temu.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Samborski: Nie, Rosja jeszcze długo nie będzie samowystarczalna.)</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#WojciechMojzesowicz">Ale, panie pośle, pan pozwoli; jeśli chodzi o te dane, to mam szczegółowe.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Samborski: Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#WojciechMojzesowicz">Jeżeli chodzi o traktat akcesyjny, bo mówimy o pewnych zdarzeniach, o integracji z Unią Europejską, to myślę, panie ministrze, że będzie to naszą klęską, jeżeli nie pokusimy się wszyscy, wspólnie, o to, żeby przekonać społeczeństwo do uczestnictwa w referendum. Znając nasze polskie przywary, jeżeli pokusimy się o to, żeby obniżyć próg poniżej 50%, to w naszym polskim parlamencie następne pokolenia będą wciąż dyskutować o tym, kto zdradził, kto miał rację, kto dobrze życzył Rzeczypospolitej. W tak ważnej historycznej sprawie nam wszystkim, obecnemu rządowi i każdemu, kto ma wpływ na politykę państwa, powinno na tym zależeć. Trzeba zachęcić ludzi, niech podejmą decyzję. Nie podejmujmy decyzji za nich.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#WojciechMojzesowicz">A teraz wracam do kwestii tych targów, bo chciałbym mówić o tym, na czym się najbardziej znam. Zwolennicy integracji z Unią Europejską mówią, że przedstawiają nas tam w jak najlepszym świetle. I cóż ja spotykam na tych targach, panie ministrze, kiedy jest cztery miesiące do referendum i, nie wiem, rok do integracji? Takie targi odwiedza 300 czy 400 tys. Europejczyków z Unii Europejskiej. A jeśli chodzi o Polskę, która jest największym z 10 państw, o największym potencjale gospodarczym, i moglibyśmy pokazać, cośmy do tej pory zrobili i z czym teoretycznie wchodzimy lub nie wchodzimy, bo to się rozstrzygnie w referendum - to jest tam malutkie stoisko polskich przedsiębiorców. A my powinniśmy tam się pokazać. Pokazać, czegośmy dokonali, co potrafimy; tym bardziej że te targi odwiedzają nie tylko politycy, ale dziesiątki tysięcy mieszkańców Europy, w tym przede wszystkim mieszkańców Unii Europejskiej. Tutaj, szczerze mówiąc, zaniedbaliśmy to; i nie ukrywam... Bo mówi się też o powołaniach w dyplomacji, jeśli chodzi o przedstawicielstwa. Muszę panu ministrowi powiedzieć, że kiepsko to funkcjonuje. Jeżeli chodzi o przygotowanie ludzi, znają po dwa języki, a może i trzy. To świetnie, przecież zdaję sobie z tego sprawę, bo nie znam języka obcego i trudno się poruszać; jest to raczej dla młodych ludzi. Ale oprócz znajomości języków, pewnych zasad dyplomacji, muszą oni sporo wiedzieć o tym, co należy tam przekazać. Urzędnik nie może nie wiedzieć, co się w Rzeczypospolitej dzieje, i nie przekonywać. Takie są uwagi.</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#WojciechMojzesowicz">Wracając do tego, jakie jest nasze stanowisko wobec tzw. potencjalnej wojny z Irakiem. Myślę, że lojalność partnera politycznego jest rzeczą bardzo ważną. Dokonaliśmy pewnego wyboru; i to prawda. Natomiast miałem też okazję wsłuchać się w to, co mówią trochę mocniejsi od nas, mający większy wpływ na politykę europejską. Mówią wyraźnie i dystansują się od tego. Bo wojna jest ostatecznością, a my, Polacy, po doświadczeniach, mamy prawo wobec tego się dystansować. To nie znaczy, że mamy w tym momencie być nielojalni w stosunku do partnera. Jeżeli rzeczywiście takie coś następuje, jesteśmy w pewnym układzie, to ja to rozumiem. Bo jako obywatel Polski mam obowiązek podporządkowywać się pewnym porozumieniom, traktatom. Tym bardziej, że nasze doświadczenia są takie, iż ci, co z nami je podpisywali, często tego nie dotrzymywali. Polska w tamtym właśnie czasie przeżywała problemy. Dlatego, panie ministrze, to prawda, że w tych prowadzonych rozmowach uzyskano zbyt mało. Można by uzyskać na pewno więcej. Ale muszę panu powiedzieć, że należy się pokusić o to, by nie prowadzili tego tylko i wyłącznie urzędnicy, dla których najważniejsze jest złożenie podpisu, a tak w większości się dzieje, tylko o to, żeby jednak na bieżąco, bez wzajemnej agresji, pytać tych, którzy z tego dokumentu będą czerpać korzyści lub po podpisaniu takiego dokumentu będą tracić, a to, jak myślę, ma miejsce.</u>
          <u xml:id="u-38.8" who="#WojciechMojzesowicz">I jeszcze jedna kwestia. Jak miałem okazję, bo nieczęsto bywałem w Berlinie, trzy razy, to rozmawiałem z przedstawicielami parlamentu i szefową komisji rolnictwa. Oczywiście Niemcy prowadzą sympatyczne rozmowy, ale najpierw jest ich narodowy interes, nie inaczej, a potem dopiero jest wspólny interes Unii Europejskiej. Bardzo często tutaj zarzucano nam, którzy lubią po tej ziemi chodzić, na niej pracować, że mamy jakieś fobie dotyczące jej wykupu. Panie ministrze, mam pretensje, może nie do pana, bo w tym czasie pan nie był, ale do naszych służb dyplomatycznych. Dlaczego nam nie podpowiedziano, że w byłej NRD przez pierwsze trzy lata obcokrajowiec nie wydzierżawił ani jednego hektara? Ani jednego. Pierwszeństwo mieli Niemcy. Dzisiaj, jak się tam zagospodarowali, to mówi się, że już można; tylko już nie ma po co. Są to pewne moje uwagi, świadczące o tym, że można wykorzystywać prawo dobrze służące w innych państwach, przenosząc je, poprzez naszą dyplomację, na naszą stronę; Chodzi o to, żebyśmy tworząc ustawy, też wykorzystywali podobne rzeczy. Tak to widzę, panie ministrze. Wiem, że położenie Polski jest piękne, ale z punktu widzenia i politycznego, i historycznego zawsze było trudno. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-38.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Roman Jagieliński, Partia Ludowo-Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Koła Poselskiego Partii Ludowo-Demokratycznej przedstawić stanowisko partii i koła do informacji zaprezentowanej dzisiaj w imieniu rządu przez pana ministra Włodzimierza Cimoszewicza. Skuteczność polityki zagranicznej oceniamy po osiąganiu celów. I trzeba powiedzieć, że ten czas transformacji przyniósł nam skuteczność polityki zagranicznej, chociaż wielu z nas jest do tego nastawionych krytycznie. Jeśli postanowiliśmy, że będziemy państwem stowarzyszonym z Unią Europejską, to ten cel osiągnęliśmy. Jak postanowiliśmy wejść do OECD, to ten cel wynegocjowaliśmy. Jeśli postanowiliśmy, że będziemy członkiem Paktu Północnoatlantyckiego, to jesteśmy członkiem. I dzisiaj też jesteśmy na dobrej drodze, żeby osiągnąć pełny status, bo to jest życzenie większości Polaków, członka Unii Europejskiej. Wciąż ta droga na pewno nie jest wysłana płatkami róż, są też i kolce. I trzeba stwierdzić, taka jest moja refleksja, czy to jest tylko wola elit, czy też jest to wola narodu.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#RomanJagieliński">W ostatnią sobotę wizytowałem Trójmiasto, a podkreślam, że tam spędziłem 5 lat, chodząc do technikum. Centralna ulica wiodąca z Gdańska przez Oliwę, Sopot do Gdyni przypomina mi wyjątkowo ulicę europejską. I pojawia się pytanie, czy jest to wola kapitału obcego, który u nas w gospodarce, i nie tylko w tych sferach, funkcjonuje, czy też wola większości Polaków. A odzwierciedla się to w tym, że co najmniej 1/3 szyldów w sklepach, reklam jest już, ku mojemu zdziwieniu, w języku angielskim. I mogę to przenieść na inną płaszczyznę, że jednak Polacy chcą do Europy, tylko, wydaje mi się, moglibyśmy trochę bardziej reprezentować tutaj interes narodowy.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#RomanJagieliński">Pan poseł Macierewicz mówił, że Polska chce silnej Polski. To też jest refleksja, czy tak naprawdę powinniśmy się odnieść, bo według mnie Polacy jako naród chcą silnej Polski, chcą być partnerami w Europie, w świecie. Myślę, że ten cel osiągamy, chociaż główne problemy widzę nie po stronie naszych partnerów z zewnątrz, ale po naszej stronie, wewnętrznej, bo jeśli inni przeżywając głębszy obszar komunizacji, wspomnę tutaj także kraje Wspólnoty Niepodległych Państw, wykształtowali kapitał rodzimy i bronią swojego interesu narodowego, jeśli popatrzymy na wielkie Chiny, które przecież mianowane czy mienione były i dzisiaj w dalszym ciągu są określane jako państwo komunistyczne, to ze zdziwieniem ciągle patrzę na nich, jak szybko się rozwijają i jakie mają ograniczenia dla chińskich grup kapitałowych. Tam kapitał inwestuje, ale nie wpuszczają tego kapitału po to, żeby penetrować pełną infrastrukturę organizmu państwowego, tylko po to, żeby ten kapitał ich wspierał. Zresztą mój przedmówca też o tym powiedział, że ten kapitał powinien służyć i polskiej bankowości, jeśli będzie w polskim banku inwestowany, i polskiej gospodarce, a patrząc na to, co osiągnęliśmy, trzeba stwierdzić, że tutaj też mamy zastrzeżenia. I to jest ten ból, to jest to, co winno przyświecać polskiej dyplomacji i polskim władzom w układzie kreowania społeczno-gospodarczego, żeby jednak chroniąc interes narodowy wspierać ten żywy instrument, który ten narób mobilizuje do wielkiego wysiłku.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#RomanJagieliński">Niejednokrotnie podkreślałem fakt, że proces akcesji przynosi nam, Partii Ludowo-Demokratycznej dużą satysfakcję, że ten status, jeśli chodzi o warunki został już osiągnięty i że na tej bazie możemy prowadzić racjonalną dyskusję ze społeczeństwem, w tym także z polskimi rolnikami, którym trzeba pokazać, że lepszej sytuacji i koniunktury być nie może, dlatego że tu odetniemy się od nacisków politycznych, a będziemy wiedzieć, że przymierzymy się jako równorzędni partnerzy do tego, co Unia Europejska sprawdzała we Wspólnej Polityce Rolnej przez wiele, wiele lat. I na pewno to ustabilizuje poziom naszych dochodów, bo my tylko mówimy o ochronie dochodów rolników, o ochronie dochodów każdego z polskich obywateli, ale jakoś nam to nie wychodzi, później mówimy, że 15%, 25% spadku w dochodach to jest coś naturalnego, bo to jest związane z transformacją. Nie, to nie jest li tylko transformacja, to jest też wynik określonej promocji i Polski, i polskiej gospodarki. I pod tym względem mam spore zastrzeżenia. Cieszę się, że pan prezydent, pan premier, rząd podjęli określone działania, a nawet wynajmujemy firmy i ludzi, którzy będą pracować na rzecz wypromowania Polski i polskiego produktu, żeby za 10–15 lat Polska kojarzyła się nie z koniem zaprzęgniętym w brony, nie z polską wódką, tylko nazywaną „Wyborowa”, i nie z tym, że jesteśmy niechlujni, niewiarygodni, tylko że będziemy się utożsamiać jako naród wiarygodny, odpowiedzialny i że wypromujemy takie produkty, które będą przenosić się na polskie uwarunkowania w tej zewnętrznej bardzo pozytywnej wersji.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#RomanJagieliński">To jest prawda, że dzisiaj nie mamy polskiej maszyny, polskiego samochodu, że polski ciągnik już jest nie pod polską nazwą i moglibyśmy tak wymieniać wiele, wiele dziedzin, ale mamy obszar związany z rolnictwem. I tak jak Francuzi świetnie wypromowali kwaśne, bo kwaśne, kilkutygodniowe wino „Beaujolais”, w Polsce też w czwartki listopadowe to wino pijemy, tak jak Szwedzi, którzy w zasadzie z produkcją ogrodniczą niewiele mają do czynienia, mają święto truskawki, tak i w polskiej promocji trzeba coś zrobić dla polskiej doskonałej wieprzowiny, dla polskiej doskonałej wołowiny, dla wielu warzyw, w tym polskiego jabłka, żeby wypromować, żeby Polska się z tym utożsamiała. Bo jeśli pytamy Amerykanina, jaki sok jabłkowy pije, to rzadko który wie, że przede wszystkim polski, a prawda jest taka, że tam ten polski sok jabłkowy jest robiony albo ulepszany polskim koncentratem. I ta promocja winna być kontynuowana przez wszystkich - i przez tych, którzy są za integracją z Unią Europejską i przez tych, którzy są przeciwko tej integracji. Na szczęście ten obszar, jeśli chodzi o tych, którzy są przeciwko, tu, w tej Izbie się kurczy. Już, tak patrzę, zostanie was tylko garstka, szanowni państwo...</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Okulary, panie pośle!)</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#RomanJagieliński">...w tym jednym skrzydle, bo reszta wie, co jest potrzebne Polsce i polskiemu narodowi.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Targowica też uważała, że dla dobra Polski robi.)</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#RomanJagieliński">I chcę podkreślić fakt, że również ci, którzy są za granicą, z wyjątkiem poniektórych, ale nie mieńmy ich, że oni są reprezentantem Polonii amerykańskiej; wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#komentarz">(Poseł Antoni Macierewicz: Nie, oczywiście, że nie.)</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#RomanJagieliński">Bo ja wiem, że w Polonii amerykańskiej są inne nurty i nie tylko pan Moskal ma prawo się wypowiadać w interesie Polonii amerykańskiej, bo jej część pana Moskala nie uznaje. Chociaż nie twierdzę, że akurat Moskal źle i tylko źle się wypowiada, bo są fragmenty, że jednak naszego ducha podbudowuje, ale jego fobia nie najlepiej służy Polsce. Zresztą nawet jeśli popatrzymy na reprezentację Polaków, to popatrzmy na zaprzyjaźnione z nami różnego rodzaju opcje na Litwie. Tych Polaków jest tam w stosunku do naszego narodu garstka, przecież tam jest różna reprezentacja - są tacy, którzy chcą trzymać z układem pronarodowym Polski, ale także tacy, którzy się temu sprzeciwiają, a przede wszystkim ciągle się o coś kłócą. I to też jest emanacja tego, co jest u nas w układzie wewnętrznym, to się przejawia także w układzie zewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-40.11" who="#RomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uważam, że dobrze się stało, iż minister spraw zagranicznych podjął wreszcie działania na rzecz kształtowania kadr, że w październiku 2002 r. powstała i zaczęła funkcjonować akademia dyplomatyczna. Niejednokrotnie na ten temat zwracałem uwagę, że brak jest apolitycznych, wykształconych, kompetentnych przedstawicieli w polskiej dyplomacji, co negatywnie skutkowało w wielu przypadkach w okresie transformacji. Ale też mam pytanie, myślę, że pan minister Cimoszewicz do tego się odniesie, a co z tą pełną konsolidacją służb zagranicznych w kontekście i politycznym, i kulturowym, i gospodarczym, bo jak bywam, to formalnie niby to wygląda, że jest to monolit, ale grają na różnych instrumentach, często tych samych. Jeden fałszuje, bo nie wie, jak się w polityce poruszać, drugi dużo robi, bo wie, jak się poruszać w układzie gospodarczym, ale są też takie przypadki, o czym przeczytałem w Rzeczpospolitej, że polska promocja gospodarcza była tylko kompromitacją, w nawiązaniu też do tego, co przedstawił poseł Mojzesowicz, że polska prezentacja na Grune Woche, na Zielonych Targach w Berlinie to jest namiastka naszego potencjału. Jeśli my zgrywamy się tak daleko, bo w Chinach, i tak blisko, bo w Berlinie, to gdzie ta promocja, żeby wypromować towar, z którym Polska będzie się utożsamiać.</u>
          <u xml:id="u-40.12" who="#RomanJagieliński">Wysoka Izbo! Mimo tych wątłych działań, idziemy jednak w kierunku bilansowania handlu zagranicznego i myślę, że to jest ten sukces. W związku z tym, w całości oceniając sprawozdanie, koło poselskie będzie głosować za przyjęciem informacji przedstawionej przez ministra Włodzimierza Cimoszewicza. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-40.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Jan Łopuszański, Porozumienie Polskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#JanŁopuszański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Głównym problemem współczesnego świata jest lekceważenie i łamanie praw narodów oraz agresja przeciwko narodom i ich prawom. W różnych miejscach świata, w różnych sytuacjach politycznych jest ona realizowana zarówno środkami nacisku politycznego, ekonomicznym podbojem, eksploatacją, jak i środkami militarnymi. Lekceważone są zwłaszcza oczywiste zasady prawa narodów do wolności, prawa narodów do rozwoju i nie jest szanowana zasada sprowadzająca się do tego, żeby rozwój własnego narodu dokonywał się na własny koszt, a nie kosztem narodów cudzych. Taka niesprawiedliwość gromadzi potencjały sprzeciwu w różnych miejscach świata, które niestety wyrażają się czasem także aktami niegodziwymi. Po prostu zło pociąga za sobą zło. Świat współczesny potępia terroryzm, i słusznie. Czy jednak wielu z tych, którzy go potępiają, ma prawo do takiego potępiania, skoro sami się angażują przeciwko prawom innych narodów? Tak przy okazji: Czy pamiętamy, że dzisiaj jest rocznica wybuchu powstania styczniowego, i czy nie wydaje się wielu z państwa debatującym i słuchającym naszej debaty, że gdyby przed nami stanęli dzisiaj bohaterowie narodu polskiego, powstańcy styczniowi, to by ich potraktowano jak terrorystów? Przecież ich, łapanych po walce, zabijano właśnie za to, że byli terrorystami, którzy ośmielali się występować przeciwko legalnie panującej władzy.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#JanŁopuszański">Polityka kolejnych rządów Rzeczypospolitej Polskiej - bałbym się ją nazwać polityką polską - opiera się na rezygnacji z praw narodu polskiego, w tym z prawa do życia w wolnym i suwerennym państwie. To nie jest straszenie, to jest informacja. To jeden z przedstawicieli SKL uczestniczący w debacie mówił o demagogach, którzy straszą utratą suwerenności w ramach Unii Europejskiej, i trzy zdania później powiedział, że on, że oni będą popierać klauzule, które w traktacie akcesyjnym zagwarantują Polsce suwerenność w zakresie spraw moralnych. To znaczy, że w zakresie innych spraw nie byłaby ona gwarantowana. Czy sam wie, co mówi? Polityka kolejnych rządów RP, również tego, opiera się także na rezygnacji z dążeń do osiągania równych korzyści ze współpracy międzynarodowej. Opiera się też na wspieraniu przeróżnych działań, które stanowią naruszenie praw innych narodów - mówię tutaj o takich działaniach, jak wspieranie agresji przeciwko Serbii w swoim czasie, przeciwko Afganistanowi, obecnie przeciwko Irakowi. Porozumienie Polskie konsekwentnie wypowiadało się przeciwko tym agresjom i przeciwko wspieraniu tych agresji przez Polskę. Rząd pana Leszka Millera nie różni się istotnie w swojej polityce, jeśli chodzi o standardy, od standardu ostatnich rządów Rzeczypospolitej, choć, kiedy minister spraw zagranicznych tego rządu pan Włodzimierz Cimoszewicz mówi, że będziemy gotowi do członkostwa w Unii w maju 2004 r. w całym wymaganym od nas zakresie, to trudno nie skojarzyć tego z dawniejszą gotowością spełniania oczekiwań już nie Brukseli, ale Moskwy w całym wymaganym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#JanŁopuszański"> I to niezależnie od tego, by użyć jego słów, że wejdziemy do innej Europy niż ta, z którą negocjowaliśmy. Gotów jest on wysługiwać pozycję godnego zaufania uczestnika w każdych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#JanŁopuszański">Jeden z przedstawicieli rządzącej koalicji a propos tych warunków powiedział, że nie mogło być lepszych, bo Unia Europejska jest w kryzysie gospodarczym - no i trudno, stało się. Pani Michaele Schreyer, minister do spraw budżetowych Unii Europejskiej, zaraz po Kopenhadze, jeśli dobrze pamiętam, w Hamburgu, w czasie konferencji prasowej powiedziała, że tanio im wyszło, bo wydali tylko 9,6 mld euro, a spodziewali się, że wydadzą 40 mld. To jako komentarz do tych trudnych warunków.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#JanŁopuszański">I tak na marginesie: Ile razy jeszcze trzeba będzie prostować, że proces akcesji do Unii nie jest procesem wejścia do Europy? Polska w Europie była zawsze i jest, nie musi do Europy wchodzić. Mowa może być jedynie o wejściu lub niewejściu do Unii Europejskiej, która zrywa z tradycją Europy, z tradycją wolnych, suwerennych narodów, i która buduje zawiązki systemu totalitarnego.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#JanŁopuszański"> Współczesny świat dopracował się pewnych procedur w sprawach dotyczących statusu narodów i państw, w sprawach zasad sprawiedliwości między nimi, przywracania pokoju, tworzenia jego gwarancji. Procedury te są nadal nieskuteczne, mówię tu o takich procedurach, jak przed Zgromadzeniem Ogólnym Narodów Zjednoczonych, przed Radą Bezpieczeństwa. To jest zrozumiałe, że muszą być nieskuteczne, bo żadna procedura nie zapewni poszanowania praw narodu, jeżeli odrzucane będzie samo przekonanie o istnieniu takich praw. W takim chorym politycznie i moralnie świecie, który poczucie praw narodu odrzuca, niektórzy, korzystając z przywileju siły, jeżeli nie mogą osiągnąć swoich celów poprzez te procedury, deklarują gotowość toczenia wojen nawet wbrew uznanym przez siebie procedurom. Mówię na przykład o deklaracjach gotowości uderzenia na Irak nawet wbrew stanowisku Rady Bezpieczeństwa. Sprzeciw wobec terroryzmu jest tutaj wykorzystywany przewrotnie do walki z prawami narodu. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej zamiast trzymać się zasady prawa, zamiast działać na rzecz powstrzymania wojny, na rzecz pokoju, dopuszcza możliwość łamania praw narodu, jeżeli tylko dostatecznie silny sojusznik go o to poprosi. I to ustami tych samych, którzy w 1968 r. jechali do ówczesnej Czechosłowacji. </u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#JanŁopuszański">Rząd Rzeczypospolitej Polskiej czyni to rzekomo w polskim interesie. Polska - trzeba to bardzo mocno powiedzieć - nie ma interesów zaprzeczających prawom narodów. Polska ma interes, jeżeli już mamy używać tego handlowego języka, nieadekwatnego do zjawisk politycznych, w poszanowaniu praw narodów wszędzie na świecie, bo jeżeli siła działająca wbrew prawu będzie mogła być użyta dziś przeciwko któremukolwiek z narodów świata, to jutro może być użyta chociażby przeciwko Polsce.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#JanŁopuszański">Oczywiste postulaty wobec polityki polskiej to, po pierwsze, szanować własne prawo do wolności, do wolności politycznej, czyli do suwerenności, i odrzucić akcesję do Unii Europejskiej, która jest równoznaczna z rezygnacją z suwerenności, po drugie, domagać się poszanowania praw narodów, w tym prawa do wolności politycznej wyrażającej się suwerennością państwową, i po trzecie, nie brać udziału w żadnych wojnach, które nie wynikałyby z dążenia do obrony praw narodu własnego lub innego, zgodnie z polską tradycją walki „za wolność naszą i waszą”, a nie przeciwko wolności. W imię tych postulatów wnoszę o odrzucenie informacji ministra spraw zagranicznych o polityce zagranicznej rządu Rzeczypospolitej, która tym postulatom zaprzecza.</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Jan Olszewski, Ruch Odbudowy Polski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JanOlszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Linia polityki zagranicznej rządu Leszka Millera, która została nam dzisiaj przedstawiona, budzi w ocenie Koła Poselskiego Ruchu Odbudowy Polski zasadniczy sprzeciw w wielu podstawowych punktach. Nie chciałbym jednak swojego wystąpienia, a to jest nieuniknione, jeżeli mówi się o wszystkim, ograniczyć do ogólnikowych ocen, które zamykają się często w kategoriach bardzo podniosłego i niekiedy efektownego frazesu, z którego niewiele wynika. Dlatego pozwoli Wysoka Izba, że skoncentruję swoje wystąpienie na jednym tylko zagadnieniu, jeżeli nawet nie najważniejszym dzisiaj dla polityki polskiej, to na pewno najbardziej aktualnym. Jest to kwestia porozumienia w sprawie akcesji Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JanOlszewski">Trzeba sobie wyraźnie powiedzieć, że to porozumienie jest ciężką porażką polskiej polityki. I żeby nie było wątpliwości: odpowiedzialność za tę porażkę ponosi nie tylko ekipa, która negocjowała w ostatniej fazie to porozumienie, nie tylko ekipa rządu pana premiera Millera. Na tę ciężką porażkę, jeśli nie klęskę, złożyło się całe minione 13 lat działalności dominującego w naszej elicie politycznej nurtu euroentuzjastów rekrutujących się z różnych opcji politycznych. Podstawą ich widzenia sprawy polskiej akcesji do Unii Europejskiej była teza, że samo dopuszczenie Polski do członkostwa w Unii, jak to formułowano, „na jakichkolwiek warunkach”, jest już sukcesem. Sukcesem dla Polski nieomal niewyobrażalnym, co słusznie zostało odebrane przez drugą stronę jako zgoda na wszelkie warunki. Także rząd pana premiera Millera (przypominam jego exposé wygłoszone na tej sali) tezę, że przystąpienie do Unii „na jakichkolwiek warunkach” jest pożyteczne i konieczne dla Polski, przyjął za podstawę swej polityki. No to zaproponowano i przyznano nam takie właśnie jakiekolwiek warunki. Zresztą na dobrą sprawę do końca nie wiemy, jakie te warunki ostatecznie są, ponieważ w tej chwili dopiero spisywany jest tekst traktatów akcesyjnych. (Przyznam szczerze, że nie podtrzymam postulatu, aby w ciągu tygodnia rząd ten traktat przedstawił, bo to jest po prostu niemożliwe.) My się o nich dowiemy ostatecznie dopiero wtedy, kiedy traktat będzie podpisywany w kwietniu tego roku. Ale już w tej chwili z tego, co do polskiej opinii publicznej przeważnie przez źródła zagraniczne dociera, widać, że nawet w tej fazie toczy się jeszcze walka o pogorszenie warunków polskiej akcesji do Unii Europejskiej. W tym zakresie chciałbym, panie ministrze, aby zostało jasno zajęte przez pana i przez rząd, który pan reprezentuje, stanowisko. My w tej sprawie, chociaż nasza generalna ocena porozumienia jest jednoznacznie negatywna, uważamy, że walkę w obronie interesów Polski trzeba prowadzić w każdym momencie, w każdej płaszczyźnie i przy każdej sposobności.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#JanOlszewski">Jeżeli rząd w tej sprawie jeszcze walczy o jakiekolwiek polepszenie warunków akcesji, to nie powinno to się odbywać w tajemnicy przed opinią publiczną, a zwłaszcza w tajemnicy przed Sejmem Rzeczypospolitej, ponieważ w tej sprawie rząd będzie mógł liczyć - mówię tu, mam nadzieję, nie tylko we własnym imieniu - na wsparcie posłów ze wszystkich opcji politycznych. Ale nie zmieni to już generalnie sytuacji, w której się znaleźliśmy. Stawia ona wszystkich Polaków, którzy będą musieli w referendum powszechnym, każdy we własnym sumieniu i na własną odpowiedzialność, podejmować decyzję o przyszłości naszego kraju wobec niezmiernie ciężkiego dylematu. Dlatego że tutaj każde rozwiązanie jest rozwiązaniem mającym swoje bardzo daleko idące koszty.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#JanOlszewski">W tej chwili nie chciałbym mówić o tym, jakie to są koszty ekonomiczne, bo te sprawy do końca będą możliwe do zsumowania dopiero po ujawnieniu treści traktatów akcesyjnych. Ale chciałbym się odnieść do dwóch problemów, dwóch spraw, które muszą być przed ostatecznymi rozstrzygnięciami jeśli nie załatwione, to przynajmniej podjęte i przedstawione i wobec naszych partnerów zagranicznych, i wobec polskiej opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#JanOlszewski">Problem pierwszy. Otóż pewne sformułowania dokumentu, który pan minister nam dzisiaj przedstawił jako linię polityki zagranicznej rządu - że podstawy bezpieczeństwa naszego państwa, które dotychczas łączyliśmy przede wszystkim z naszym udziałem w Pakcie Północnoatlantyckim - zmieniają jakby punkt ciężkości. Przesuwa się on w tym zakresie na nasz udział we wspólnocie obronnej i wspólnej polityce zagranicznej prowadzonej przez Unię Europejską. Otóż tutaj takiego zastępstwa nie ma. Tu musi obowiązywać wyraźna hierarchia: podstawą bezpieczeństwa Polski jest i pozostaje udział Rzeczypospolitej Polskiej i jej pozycja partnera Paktu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#JanOlszewski"> Jest to naszym wspólnym, podstawowym interesem narodowym, który powinien być respektowany przez wszystkie orientacje ideologiczne i wszystkie opcje polityczne w Polsce. Dlatego nasz udział w pakcie powinien zachować w wymiarze politycznym, ale także militarnym bezpośredni podmiotowy charakter. Podmiotowy charakter naszego udziału to jest absolutnie pierwsza przesłanka gwarantująca Polsce trwałe bezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#JanOlszewski">Sprawa druga. Ja już z tej trybuny parokrotnie co najmniej tę sprawę podnosiłem i muszę do niej wrócić. Bo jest to sprawa zbyt ważna, żeby ją zbywać albo niedopowiedzeniami albo milczeniem. To jest sprawa niezamkniętego rachunku II wojny światowej między Rzecząpospolitą Polską a Federalną Republiką Niemiec. Używam nazw oficjalnych i mówię o oficjalnej płaszczyźnie stosunków międzypaństwowych, dlatego że z traktatu polsko-niemieckiego z 1991 r. i zgłoszonych do niego przez stronę niemiecką zastrzeżeń, w pewien sposób przyjętych do wiadomości przez stronę polską, wynika, że problem pretensji majątkowych niemieckich obywateli, którzy musieli opuścić terytoria dawnej III Rzeszy dzisiaj stanowiące integralną część Rzeczypospolitej Polskiej, jest w stosunkach między Polską a Republiką Federalną Niemiec, ciągle sprawą otwartą.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#JanOlszewski">Otóż w takim stanie rzeczy wejście w struktury Unii Europejskiej i narażenie polskiego stanu posiadania poprzez możliwość objęcia tej problematyki jurysdykcją organów sądownictwa europejskiego jest zagrożeniem. Jest zagrożeniem, na które się godzić nie wolno. Taka możliwość musi być wykluczona zanim w ogóle będzie można mówić o akcesji Polski do Unii Europejskiej, dlatego że ten problem dotyczy 1/3 terytorium naszego kraju i własności wielu milionów polskich obywateli. Tutaj nie wolno narazić polskiego interesu narodowego na jakikolwiek uszczerbek. Dlatego zanim znajdziemy się w Unii, możliwość zwracania się przez zainteresowanych obywateli Federalnej Republiki Niemiec ze skargami w tej sprawie do trybunałów europejskich musi być po prostu wyłączona. W tej sprawie stanowisko polskie musi być jasno zdeklarowane przed jakimikolwiek aktami akcesji i jako polski dokument do umów akcesyjnych dołączone.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#JanOlszewski">Te dwie sprawy, o których mówię jakby w oderwaniu od generalnego stanowiska, jakie Ruch Odbudowy Polski zajmuje w sprawie akcesji i oceny traktatu akcesyjnego, bo dzisiaj na szeroką dyskusję nie wystarcza czasu, te dwie sprawy muszą być z punktu widzenia naszego interesu narodowego uznane za nadrzędne, jako wspólne dla wszystkich polskich orientacji politycznych. A ponieważ w informacji, którą pan minister Cimoszewicz dzisiaj przedstawił, nie znajdujemy na nie żadnej odpowiedzi, posłowie Ruchu Odbudowy Polski będą głosować za odrzuceniem tej informacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Józef Oleksy, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#JózefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dość liczne już mam za sobą debaty nad polityką zagraniczną, doroczne, w naszym Sejmie. Mają one jedną wspólną cechę: Zawsze w jakiejś fazie dominuje w nich strach o przyszłość, lęk wyprowadzany z przeróżnych przesłanek i ginie gdzieś tonacja konstruktywna, która zawarta jest zwykle w exposé ministrów spraw zagranicznych. Tym razem dzieje się podobnie, chociaż cieszę z tego, że w przeważającej mierze kurs polskiej polityki zagranicznej jako dorobek wszystkich dotychczas działających rządów jest akceptowany. Informacja ministra Włodzimierza Cimoszewicza jest trafnym przeglądem polskiej aktywności międzynarodowej wychodzącej naprzeciw polskim interesom, dobrze rozumianym interesom, choć tu się właśnie, jak widzę, także Izba różni za sprawą niektórych mówców co do tego, że jest to dobre ustawienie priorytetów, a przecież euroatlantycka polityka Polski to nie jest wynalazek tej chwili, to jest wynik zwrotu historycznego, który został dokonany za wolą narodu. Rząd Leszka Millera, minister Cimoszewicz według tej linii kształtują dziś polską obecność w świecie i w Europie i ich zadaniem jest definiować i identyfikować wyzwania oraz przyjmować instrumenty działań, które państwo polskie umacniają w Europie i świecie, a Polakom dają nadzieję.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#JózefOleksy">Jest zrozumiałe, że sprawa Europy, Stanów Zjednoczonych i NATO oraz zagrożeń wojennych wysuwa się na plan pierwszy. W sprawie europejskiej nie mógłbym podzielić wielu tutaj wygłoszonych tez. Pan premier Olszewski mówi o zgodzie na każdych warunkach. Nigdy nikt nie mówił o zgodzie na każdych warunkach. Każdy rząd polski formułował tezę, a rząd Leszka Millera bardzo dobitnie, że warunki muszą być korzystne dla Polski. Możemy się różnić co do sposobu mierzenia tych korzyści, i różnimy się. Bardzo wielu występujących posłów mówiło tutaj o korzyściach i bilansie związanym z Europą, patrząc na to przez pryzmat Kopenhagi i negując sukces osiągnięty przez rząd polski, a nie patrząc na to przez pryzmat 31 rozdziałów negocjacyjnych, w ramach których były dyskutowane stanowiska negocjacyjne różnych rządów polskich i w ramach których są zawarte pozostałe warunki, korzystne dla Polski i jej rozwoju, modernizacji i europejskiego partnerstwa. Najpierw więc skorygujmy kryterium oceniania korzyści i kosztów. Powiedzmy sobie także, że za dużo było dotąd wypowiedzi w tonacji, że Unia Europejska to tylko źródło szczęśliwości i automat pomyślności. Tak to szło w ramach zwrotu historycznego Polski, że Unia, Wspólnota Europejska urosła do rangi symbolu właśnie samoczynnie zbawczego. To się utrwaliło w odbiorze społecznym, a także w spłyconym rozumowaniu niektórych ugrupowań i polityków, i dzisiaj jest jakby nieuprawniony szok z tego powodu, że Unia to jest bilans, to jest szansa, instrument, ale nie cudowny lek na polskie sprawy, na polskie problemy. Podkreślam to dlatego na samym początku, że my dziś mieliśmy tu bardzo wiele wątków, w których na tle polskiej polityki zagranicznej stawia się sprawę pozycji Polski w świecie, jej wizerunku, i powątpiewa się w to, czy polska polityka, decyzje akcesyjne, natowskie i składane deklaracje w tej sprawie umacniają Polskę i jej pozycję, czy dają jej to pierwsze miejsce, a pan poseł Kaczyński mówi o bitwie o to, by Warszawa była jedną z wiodących stolic w Europie. Bądźmy realistami i powiedzmy sobie, że pozycję Polski tylko po części kształtuje polityka zagraniczna, ona ją lokuje na jakimś miejscu w jakiś sposób, najpierw trzeba tę pozycję wypracować u siebie w kraju. Mnie niesłychanie niepokoi ton polskich rozmów i dyskusji, które sprowadzają się do poszukiwania źródeł polskiej siły w układach, traktatach, i tylko w tym. Oczywiście traktaty, porozumienia, alianse, dobre umowy, dobre sojusze to jest rzecz niezbędnie konieczna dla pozycji kraju, ale to owocuje dopiero wtedy naprawdę, kiedy kraj jest silny gospodarczo, ma rozwój i wzrost gospodarczy, ma kreatywną gospodarkę, ma eksport innowacyjnie ukształtowanych produktów, kiedy ma ład wewnętrzny, kiedy jest państwem zmodernizowanym, kiedy jest w nim prawo przejrzyste i wszystkich jednakowo obowiązujące i ład moralny, kiedy dialog społeczny w nim kwitnie i potencjał rozwojowy jest pomnażany. Wtedy oczywiście cała infrastruktura stosunków zagranicznych czyni taki kraj silnym i jego obecność stanowczą i widoczną. Natomiast zapominanie o tym, że siła kraju jest wewnątrz tego kraju, jest to życie iluzją i jest to ucieczka przed realiami, i jest to naiwna chęć poszukiwania siły państwa wyłącznie, podkreślam, poprzez zręczne, sprytne układy międzynarodowe i traktatowe. Powiadam, musimy widzieć tu zdrową równowagę i nie ulegać żadnemu złudzeniu w żadną stronę.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#JózefOleksy">Chcę też odnieść się do tezy, że podmiotowy charakter naszego udziału w NATO i strukturach międzynarodowych, jak mówi pan premier Olszewski, musi być kryterium numer jeden. To jest sprawa definicji i sporu o to, co rozumiemy przez pojęcie podmiotowego charakteru, skoro dziś współzależność państw w tym świecie jest faktem oczywistym i nie ma państwa jednego od drugiego niezależnego, a więc nie ma czystej, klinicznej podmiotowości, czyli wyłącznie własnej tożsamości niezależnej od innych czynników. Dlatego to klasyczne rozumienie podmiotowości, moim zdaniem, jest pewnym zamazywaniem tematu, bo ono prowadzi w sumie do lękliwego pytania o to, czy Polska we Wspólnocie Europejskiej będzie niepodległa, niezależna, suwerenna, samodzielna, czy interesów swoich zdoła się dobić itd. Otóż ja nie ulegam tym lękom, bo wystarczy spojrzeć na fakt, iż Polska jest którymś krajem starającym się dostać do Wspólnoty Europejskiej. Dlaczegóż to Polska miałaby się najbardziej bać zniewolenia, czego niektórzy się obawiają, ci którzy eksponują w swoim odbiorze i w swojej analizie czynniki, jak powiedział słusznie minister Cimoszewicz, i obawy wynikłe z faktów, które przeminęły? Bardzo to trafne. Uważam, że jest to w polskich zachowaniach często obecne i że jest wyzwaniem czasu współczesnego dla elit, ale i dla społeczeństwa to, czy zdołamy wyrwać się z uprawnionych, ale niepotrzebnych i szkodliwych okowów tych niebezpieczeństw, które przeminęły, i czy dzięki temu będziemy potrafili identyfikować rzeczywiste niebezpieczeństwa, które zawsze rozwój niesie z sobą. Jest wyzwaniem dla elit umieć identyfikować te przyszłe i bieżące niebezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#JózefOleksy">Referendum, które jest przed nami, otwiera drogę do wkładu Polski do Wspólnoty. Wierzę, że ono będzie pozytywne dla sprawy. Niepotrzebne zresztą byłoby to, by rząd chciał mieć jakąś wyrazistą wyłączność na sprawę informacji przeznaczonej dla społeczeństwa, na sprawę przekonywania, bo tu nie kwestia prestiżowa ma mieć znaczenie, tylko rzeczywiste wywołanie zainteresowania społeczeństwa. Będzie niesłychanie trudno zmieścić 31 rozdziałów negocjacyjnych i 6 tys. stron traktatu w jednej pigułce, która przecież musi dotrzeć do bardzo niezorientowanego obywatela niemającego wiedzy ani chęci, by wchłonąć całą treść towarzyszącą akcesji. Tak więc sprawdźmy się wszyscy, od rządu po organizacje pozarządowe, Kościół, szkołę polską, stowarzyszenia i wszystkich, którzy chcą, żeby większość Polaków była przekonana o słuszności tej drogi, bo nie będzie to zadanie w tym referendum łatwe. Ma rację pan marszałek Płażyński, mówiąc, że wygrać referendum to nie wszystko, trzeba wygrać członkostwo. I to jest następna faza, nad którą się za mało zastanawiamy. Za mało dziś jest rozmowy interpolitycznej o tym, jak być w Unii Europejskiej; nie tylko jak do niej dojść, ale i jak w niej potem być, jak w niej grać, jak identyfikować i wygrywać narodowe interesy, bo wszyscy to robią. Wszyscy to w Unii Europejskiej robią. Unia nie jest wolna od gry interesów, często bardzo egoistycznych, i nic tu żale nie pomogą ani sentyment historyczny, ani wspomnienie, ani oczekiwania na prowizję historyczną, rentę itd. To jest nowy układ, w którym Polska się znajdzie z własnej woli, wierzę w to głęboko, ale układ nie sielanki, tylko układ uporządkowanej, silnej organizacji, która ma wartości, zasady, wspólny rynek, wspólne polityki, wspólny pieniądz, wspólne prawo i grę interesów, oczywiście, i dominacje jednych interesów przed drugimi itd. A więc jest to kolejne wyzwanie przed naszym społeczeństwem, a elitami w szczególności, żeby wygrać to członkostwo od pierwszych jego dni.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#JózefOleksy">Ten wizerunek Polski także przed ratyfikacją w krajach „piętnastki” muszą wszyscy kształtować. Powiem, że Komisja Europejska Sejmu już to czyni, mając grafik kontaktów do czerwca i później do końca roku z parlamentami krajów „piętnastki”, z ich środowiskami około parlamentarnymi, mediami, izbami gospodarczymi, ośrodkami uniwersyteckimi, bo tak trzeba to czynić do czasu ratyfikacji tego traktatu u siebie, dbając o to, żeby społeczeństwo dostało dużo uczciwej informacji. Nie wiem osobiście jak rząd przeprowadzi prezentację traktatu, ale nie wyobrażam sobie, żeby się to mogło odbyć bez Izby, żeby traktat nie miał być przedstawiony, przed podpisaniem go w Grecji, Wysokiej Izbie. To jest interes nas wszystkich, żeby wiedzieć jak najwięcej.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#JózefOleksy">Padła tu też teza o polskim patriotyzmie. Pan prezes Kaczyński, nie wiem z jakiego powodu, mówił o deficycie patriotyzmu, że go czasem brakuje. Warto by się też umówić, co będziemy rozumieć na przyszłość przez patriotyzm. Pamiętajmy, że nasze poczucie instynktowne polskiego patriotyzmu jest szalenie historyczne, szalenie bitewne i wojenne, bardzo moralnie głębokie i wrażliwe. Ale niekoniecznie musi odpowiadać temu, czym patriotyzm w przyszłej Wspólnocie Europejskiej powinien się objawiać. Wedle mnie patriotyzm to jest przede wszystkim umiejętność definiowania i realizowania interesów państwa i narodu w danych warunkach, w danych okolicznościach, w różny sposób. Natomiast ta część tradycjonalna objawów polskiego patriotyzmu wcale nie musi być nam przydatna w życiu we Wspólnocie.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#JózefOleksy">Była tu także mowa o niedosycie co do polskich poglądów na reformy Unii Europejskiej, o potrzebie czynnego udziału w konstruowaniu Europy przyszłości. Ja także mam niedosyt rozmowy w Polsce o tym, o co nas już pytają i w konwencie, w którym pracuję w imieniu Izby, i w różnych rozmowach politycznych. Zaczynają padać bardzo konkretne pytania w związku z reformami wewnętrznymi Unii, co będzie Polska popierać, ludzie z Polski, co będą popierać w sprawie wspólnotowości, poszerzania jej zakresu, w sprawie wspólnej polityki zagranicznej i obronności, w sprawie tożsamości obronnej Europy i jej poczucia wspólnego, w sprawie podziału kompetencji i władzy wewnątrz Unii Europejskiej, pomiędzy Unią a państwami członkowskimi, w kwestii konstytucjonalizmu i preambuły, o której wspomniano, w kwestii parlamentaryzmu.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! My w tej Izbie nie chcemy, mam takie wrażenie, rozmawiać o zupełnie zmienionej roli parlamentu narodowego po wejściu do Unii Europejskiej. To będzie przecież inna kompetencja legislacyjna - dużą część tej kompetencji przejmą instytucje europejskie, to będzie potrzeba ustanowienia nowego porządku w monitorowaniu i kontroli działań rządu na niwie europejskiej. W ogóle o tym nie rozmawiamy, a przecież to rząd będzie spełniał wiele funkcji we Wspólnocie i musi podlegać kontroli parlamentarnej, bo to parlamenty reprezentują społeczeństwa. Kiedy mówimy o Europie ludzi i bliskiej ludziom, to musimy mówić o zmienionej roli parlamentaryzmu w krajach narodowych w przyszłej Wspólnocie. O wielu tych sprawach nie rozmawiamy także w tej Izbie, a one mieszczą się w najbliższej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#JózefOleksy">Dziś konwent w ciągu lutego będzie debatować nad Europą społeczną. Powiem z żalem, zwróciłem się, by dobrze przygotować polskie kontrybucje, do kilku polskich instytucji i instytutów z prośbą, by zechciały przybliżyć pomoc z analizą, określić polskie wyobrażenia o społecznej Europie przyszłości, o społecznej Unii Europejskiej - żaden nie odpowiedział pozytywnie, żadna instytucja nie miała czasu. A to jest ten wkład Polski w dyskusję o Europie przyszłości. Pytają nas, jakie będzie polskie dziedzictwo wnoszone do Wspólnoty Europejskiej. Czy mamy to uporządkowane w naszych polskich poglądach, z których elementów tego dziedzictwa będziemy chcieli robić polską wizytówkę, działać na rzecz polskich interesów poprzez te właśnie odbiory i skojarzenia, a które przemilczymy dyskretnie, bo niekoniecznie dobrze kształtują nasz wizerunek. Jest trochę gnuśności w państwowym myśleniu o przyszłości państwa, które chce być wraz z innymi państwami we Wspólnocie. Jest trochę niefrasobliwości w oczekiwaniu automatyzmu, że to wszystko się samo stanie i Europa nas przyjmie, a potem nie będziemy musieli się wysilać, bo sama z siebie będzie wszystko regulować. To jest równie niebezpieczne podejście, jak hurraoptymizm hurraentuzjastów, bo to jest optymizm, który pcha nas w bierność, w bierność szkodliwą dla polskiej pozycji w przyszłej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#JózefOleksy">Raz jeszcze powtórzę. Traktat z Nicei daje Polsce miejsce w pierwszej szóstce krajów Wspólnoty 25 państw. I co z tego? Tylko od naszych działań i przygotowania zależy, czy będziemy w tej pierwszej wpływowej szóstce, której zdanie, opinia będzie pożądana i będzie się liczyła. Wszystko w kraju się decyduje i przesądza, prawie wszystko.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#JózefOleksy">Podobnie, my bardzo szybko kończymy dyskusję o Unii Europejskiej na katalogu wartości, na katalogu celów i misji. Jeszcze czasem invocatio Dei kogoś zaabsorbuje. Natomiast to jest cząstka tylko spraw Wspólnoty Europejskiej. Ona żyje, dyskutuje, dialog prowadzi ze społeczeństwami, chce zaradzić własnemu brakowi demokratyzmu, własnemu deficytowi parlamentaryzmu itd. Czy my w tym uczestniczymy? Mogę tylko zapewnić, że na miarę swoich możliwości, jako przedstawiciel Sejmu, staram się to robić, ale jest to o wiele za mało, jak na ambicje Polski, które także w tej dyskusji bardzo żywo się przewijały.</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#JózefOleksy">Polityka zagraniczna państwa, Wysoka Izbo, wprowadza nas w świat współczesny, zawsze wprowadza w świat współczesny, i powinna być także źródłem wiedzy o tym świecie, wyczucia tego, co w nim się toczy, i wyprowadzania z tej wiedzy i wyczucia, wyprowadzania polskiego przesłania do innych narodów i krajów i polskiego uporczywego dążenia do realizacji pewnych celów, które z tego oglądu świata się biorą. Otóż uważam, że nas przesadnie absorbuje już tylko terroryzm, niesłychanie pierwszoplanowe groźne zjawisko, ale już jak byśmy chcieli pójść i wiedzieć, jak kształtują się i rodzą nowe fundamentalizmy, nie tylko w Trzecim Świecie, rodzą się także w wysoko rozwiniętej cywilizacji, i zalążki fanatyzmów różnego rodzaju, i jak dziś myśl intelektualistów światowych ocenia ten glob współczesny i procesy w nim zachodzące, to powiem z żalem, że niestety zainteresowań w tę stronę jest niewiele. I mogę tylko apelować do resortu, do ministra, do rządu, żeby nie uchylać się od tej funkcji informacyjno-edukacyjnej, którą tylko dobra służba zagraniczna może zbierać, i nauka poniekąd, żeby społeczeństwo polskie nie żyło w oderwaniu, przynajmniej przesadnym, od tego, co się w świecie toczy. Otóż ten świat współczesny to nie jest tylko sprawa Iraku i Korei, i terroryzmu, i badań, i wszystkiego, co się wiąże ze skutkami wydarzeń 11 września. Tu linię mamy jasną, nawet niektórzy ją krytykowali w niektórych elementach. Ale dziś współczesny świat to przede wszystkim rozwieranie się nożyc pomiędzy globalizmem gospodarki i globalną gospodarką a brakiem uniwersalizmu demokracji. Wskazują na to wszyscy współcześni intelektualiści, że niedługo możemy stracić kontrolę nad globalną gospodarką światową, bo ona się toczy transnarodowo. To są nowe kategorie kapitału, nowy sposób działania tego kapitału, wyzbywanie się wszelkiej społecznej odpowiedzialności przez kapitał, który przecież decyduje o losie tego globu i o losie miliardów ludzi. To jest sprawa nowych standardów menedżeryzmu, nowych wymogów konkurencyjności, to jest sprawa fuzji i koncentracji kapitału, co wywrze niesłychane, i szybko, skutki na kraje małe. To jest świat przyszły wielkich tylko organizacji gospodarczych, państwowych i państwowo-gospodarczych, gdzie dla małych i słabych może nie być miejsca, itd. To jest sprawa niesprawiedliwości tego świata, nierówności, które się w nim dzieją, niegodziwych nieraz nierówności i zapóźnień, i braku dostępu do cywilizacji młodych pokoleń innych części tego świata niż euroatlantycki obszar. Myślę, że trzeba tę wiedzę w jakiś sposób przetwarzać i słać społeczeństwu, bo z niej rodzi się wrażliwość na Wspólnotę, a dopiero poczucie wspólnoty globalnej czy europejskiej daje nowe impulsy i nowe zachęty do myślenia o ludziach w ogóle, nie tylko o sobie. Myślę, że ta edukacyjna funkcja służby zagranicznej jest jeszcze równie nierozwinięta, jak ekonomiczna funkcja strzeżenia i promowania interesów gospodarczych. To jest nowy priorytet, który, myślę, że minister Cimoszewicz w niedługim czasie mocniej uwypukli w działaniach polskiej służby zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#JózefOleksy">Nam jest potrzebna własna, a nie tylko zapożyczona, wizja tego świata i analiza jego funkcjonowania. To jest kwestia, która oznacza także pytanie o dostęp do pożytku z cywilizacji, z cywilizacji informacyjnej, o przepaści dzielące grupy i społeczeństwa na tym globie. Bo od tego, jak trafnie i wrażliwie zanalizujemy ten świat, będzie zależeć to, czy trafnie opowiadamy się czy dążymy ku ładowi w tym świecie, nowemu rzeczywiście potrzebnemu ładowi bezpieczeństwa zbiorowego, globalnego, ładowi społecznemu, od którego się czasem w niektórych segmentach tego świata oddalamy, a nie do którego się przybliżamy.</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#JózefOleksy">Chciałbym też podkreślić, że dialog cywilizacji, o którym wspomniał minister Cimoszewicz, to jest także nowy element, w którym Polska poprzez Wspólnotę, ale i samodzielnie, będzie i powinna uczestniczyć, O to właściwie mi chodzi, by analiza tego świata, własna, a nie zapożyczona, podkreślam, prowadziła nas do dialogu cywilizacji, nie cywilizacji między sobą, a naszego spojrzenia na nią i na jej dalszy rozwój.</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#JózefOleksy">Wreszcie była mowa o wymiarze parlamentarnym Europy. Ja mogę tylko za mówcami podkreślić, że bardzo małą wagę przykładamy do kanału parlamentarnego w ogóle w funkcjonowaniu demokracji i w tym co ona będzie oznaczać we Wspólnocie Europejskiej. I tylko to sygnalizuję, przyjdzie pora, można będzie ten temat szerzej rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#JózefOleksy">Bardzo mnie zdumiała wypowiedź pana posła Macieja Giertycha. W tym lęku o tożsamość, raz jeszcze podkreślam, nikt nikomu tożsamości nie może zabrać, jeśli jej sam nie zechce stracić i spłycić. Tak jest w Unii Europejskiej. I mnożenie w tej kwestii strachów jest objawem słabości i niemocy w pilnowaniu u siebie tożsamości, polskości i kulturowego wymiaru własnego narodu i państwa. Ale pan poseł Maciej Giertych przedstawił tezę, której trudno nie skomentować. Mówił o par excellence mafijnym, o masońskim, o zakulisowym życiu tego świata i porządku kształtowanego w tym świecie. Trudno mi się z tym zgodzić. To jest jakieś lękliwe myślenie o spisku i o centrum rządzenia światem. Jeśli nawet pan poseł Maciej Giertych ma tego typu refleksje i spostrzeżenia, to przecież jakże trzeba uważać, żeby nie rozprzestrzeniać wizji, które rodzą strach i podejrzenie i paraliżują gotowość do działania aktywnego na własną rzecz. Odżegnuję się od tego i traktować to tylko mogę jako refleksję własną, autorską, mimo że padały konkrety i nazwiska.</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#JózefOleksy">Zgadzam się z panem posłem Kaczyńskim, że kadry dla Europy to wielka sprawa, że powinny być weryfikowane parlamentarnie, także z tym, że reguła państwowa musi przeważać. Bardzo wiele tu wspólnych poglądów zostało zaprezentowanych.</u>
          <u xml:id="u-46.17" who="#JózefOleksy">Pan poseł Lepper zaś przedstawił de facto negację wobec wszystkiego co się toczy w polskiej polityce zagranicznej i trudno się z nim zgodzić, nawet jeśli chodzi o tonację, która tu zapanowała, była ona bardzo bezwzględna i nieuprawniona.</u>
          <u xml:id="u-46.18" who="#JózefOleksy">Nie tylko pan poseł Lepper dezawuował wyniki negocjacji i w ogóle wyniki traktatu akcesyjnego. Proszę państwa, trzeba najpierw poznać ten traktat, zapoznać się z tymi trzydziestoma rozdziałami, a potem mówić, że one są klęską, porażką i że niczego nie osiągnięto i że to droga donikąd. To niedobra maniera i dlatego chcę to krytycznie skomentować, bo takie poglądy mogą się ludziom niezorientowanym udzielać.</u>
          <u xml:id="u-46.19" who="#JózefOleksy">Przyłączam się do głosu pana marszałka Aleksandra Małachowskiego, jeśli chodzi o potrzebę bardzo wyważonego i spokojnego reagowania Polski na to, co może ją ciągnąć w stronę wydarzeń trudnych do przewidzenia w swoich skutkach, a angażujących nas jako państwo. Ale podzielam także tezę ministra, że wszystko w co wchodzimy i czego chcieliśmy i chcemy ma swoje różnorodne aspekty i skutki i nie wszystkie są tylko wygodne. Nie wszystkie. Ale w pierwszej kolejności podzielam przestrogi i prośbę o negocjacyjny i pokojowy charakter rozwiązań, do których to polska polityka zagraniczna powinna z całą konsekwencją dążyć.</u>
          <u xml:id="u-46.20" who="#JózefOleksy">Kończąc, chcę powiedzieć, że odrzucać trzeba z całą stanowczością stwierdzenia, w których bez żenady się ogłasza, iż polska szansa narodu jest marnowana, że wszystko co się działo i dzieje, to klęska, porażka, „kolana” i służalczość. To jest tonacja, która prowadzi donikąd. Popierając sens wszelkich sporów, bo polskie sprawy wymagają dobrego sporu, żeby do dobrych konkluzji dochodzić, sprzeciwiam się temu, żebyśmy znowu totalnie, znowu w strachu przed historią i znowu bez kreatywnej motywacji brania spraw w swoje ręce i pisania swojej historii w Europie i świecie na nowy czas, temu mieli właśnie ulegać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Bogdan Klich, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#BogdanKlich">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zamykamy obecnie pewien okres budowania międzynarodowej pozycji Polski i to okres chyba najważniejszy, bo pierwszy okres dyplomacji, polityki zagranicznej niepodległej Rzeczypospolitej. Warto sobie uświadomić to, że osiągamy w tej chwili chyba ostatni z celów strategicznych, które zostały wyznaczone przed czternastoma laty. Mam na myśli przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Wcześniej udało się utrwalić suwerenność naszego państwa, zbudować pozycję Polski w regionie, przystąpić do NATO. Obecnie zamykamy długi okres starań o przystąpienie do Unii Europejskiej i jeżeli tylko tego celu nie podważymy, nie zaprzepaścimy własnymi rękami, to zostanie on osiągnięty. Ale warto też sobie zdawać sprawę z tego, że w w tym czasie zmieniło się otoczenie międzynarodowe. Nie mam tutaj na myśli tego, do czego zdążyliśmy się przyzwyczaić, tzn. że w wyniku zakończenia rywalizacji między dwoma blokami, okresu zimnej wojny, ta stabilność, jeśli chodzi o zagrożenie, została zastąpiona przez nieporządek. Ale mam na myśli to co się wydarzyło w ciągu ostatnich dwóch lat w polityce międzynarodowej, a mianowicie że znacznie wzrosło znaczenie siły, a zmniejszyło się znaczenie prawa międzynarodowego, że znacznie zmniejszyło się nawet znaczenie organizacji międzynarodowych, a pojawiły się koalicje zawiązywane ad hoc, które są obecnie coraz częstszym sposobem na rozwiązywanie spraw międzynarodowych. No i jak w takiej sytuacji powinna określać się Polska? Jak definiować powinna swoją rolę międzynarodową? I gdzie leżą nasze interesy narodowe? Pewien publicysta przed kilkoma miesiącami napisał, że Polska polityka zagraniczna po przystąpieniu do Unii Europejskiej powinna być jagiellońska w treści, a unijna w formie. Trzeba się nad tym zastanowić. Mnie bardziej odpowiada stwierdzenie, że powinna być jagiellońska w treści, a euroatlantycka w formie. Ale nie w takim znaczeniu jagiellońska, jak to rozumie dzisiaj pan poseł Giertych, bo koncepcja przedstawiona w jego wystąpieniu to jest raczej koncepcja rodem już z trumny, a nie współczesna.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#BogdanKlich">W moim przekonaniu tę jagiellońskość naszej polityki zagranicznej powinny wyznaczać następujące cztery priorytety. Po pierwsze, rozmach - to gwarantują nam dobre stosunki, partnerstwo ze Stanami Zjednoczonymi, w szczególności w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony. Przypomnijmy, że Stany Zjednoczone dzisiaj przeznaczają na cele obronne ok. 40% wszystkich światowych wydatków zbrojeniowych. Oznacza to, że nie tylko dialog polityczny, ale także nasz udział w systemie obrony przeciwrakietowej, partnerstwo naszych jednostek wojskowych, to kwestie, które Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Ministerstwo Obrony Narodowej powinny pogłębiać w najbliższym roku.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#BogdanKlich">Jest kwestia współpracy naukowo-badawczej, oznacza ona tak naprawdę współpracę między naszymi ośrodkami naukowo-badawczymi, czego wynikiem powinien być transfer najnowszych technologii.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#BogdanKlich">Jest kwestia wykorzystania offsetu. Powiedzmy sobie szczerze, że zakup czy na razie rozstrzygnięcie przetargu w sprawie samolotu wielozadaniowego oznacza nie tylko ten offset, który wraz za nim do Polski przyjdzie, ale oznacza otwarcie drzwi dla inwestycji amerykańskich w polskiej gospodarce. Jeżeli tylko my Polacy damy Amerykanom szansę, poprzez usprawnienie naszego ustawodawstwa, poprzez odbiurokratyzowanie naszej gospodarki, poprzez w szczególności walkę z korupcją, do której Amerykanie nie są tak przyzwyczajeni, to wtedy możemy liczyć, że te drzwi będą szeroko otwarte.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#BogdanKlich">No i jest wreszcie kwestia Iraku, o której na tej sali już była mowa. Ta sprawa jest w tej chwili najgorętszą sprawą w debacie międzynarodowej i my oczywiście musimy w niej uczestniczyć. Stany Zjednoczone jako nasz główny sojusznik wymagają wsparcia politycznego, ale już wsparcie wojskowe jest sprawą znacznie poważniejszą. No i pytanie, które po tej sali krąży, to jest pytanie, czy uzależniać to wsparcie wojskowe od mandatu Rady Bezpieczeństwa. Chciałbym przypomnieć, że w NATO, zarówno w 1999 r. podczas szczytu w Waszyngtonie, jak i w ubiegłym roku podczas szczytu w Pradze, ta dyskusja się odbyła, tzn. czy Sojusz Północnoatlantycki jest uprawniony do podejmowania operacji wojskowych tylko i wyłącznie na podstawie mandatu Rady Bezpieczeństwa, czy nie tylko. Przeważył pogląd, że mandat Rady Bezpieczeństwa nie może determinować suwerennych decyzji Sojuszu. Jeżeli tak, to warto zastanowić się nad innym kryterium, mianowicie nad takim: Czy oto Irak łamie prawo międzynarodowe, czy nie? Czy są dowody na wspieranie terroryzmu przez Irak, czy nie? I tym powinno być wyznaczone nasze stanowisko. A zatem nie faktem mandatu Rady Bezpieczeństwa, ale konkretnymi danymi, konkretnymi dowodami łamania prawa międzynarodowego oraz wspierania terroryzmu przez Irak. Bo to jest terroryzm - posła Małachowskiego nie ma na sali - a nie akcja komandosów, jak raczył się wyrazić pan poseł Małachowski na wczorajszym posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych, mając na myśli 11 września sprzed dwóch lat. To nie jacyś tam komandosi w słusznej sprawie mordowali niewinnych ludzi, ale zwykli zbrodniarze, terroryści właśnie. Dlatego wydaje się, że jest to wystarczająca racja, żeby przeciwko nim podejmować przedsięwzięcia wojskowe.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#BogdanKlich">Drugim priorytetem naszej polityki zagranicznej winna być w tej perspektywie wieloletniej wiarygodność Polski w Sojuszu Północnoatlantyckim. Tu mam pewne wątpliwości co do tego, czy udźwigniemy przyjęte zobowiązania. Są te stare zobowiązania z roku 2000. Jak słyszeliśmy w tym roku, w połowie tego roku, jeśli chodzi o 9 spośród tych zobowiązań, które są celami sił zbrojnych z 2000 r., zagrożona jest ich realizacja na koniec 2003 r. Są do tego nowe zobowiązania, cele sił zbrojnych edycji 2002, czyli te, które zostały ostatecznie przyjęte w ubiegłym roku. Wysoki jest ich stopień akceptacji ze strony polskiej, ale też ogromne są pieniądze, które musimy na to przeznaczyć - ponad 19 mld zł w ciągu najbliższych 6 lat. I wreszcie są te zobowiązania, które wynikają ze zreformowanej Inicjatywy Zdolności Obronnych - 21 zobowiązań w wypadku Polski. Czy te zobowiązania wypełnimy? To jest pytanie zasadnicze. Czy nie lepiej było być ostrożniejszym w ich przyjmowaniu? Ale skoro już je przyjęliśmy, to musimy je wypełnić.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#BogdanKlich">Te same pytania odnoszą się do naszego udziału w operacjach pod sztandarem NATO. Są Bałkany, jest Afganistan, może być także Irak. A dochodzą do tego jeszcze siły reagowania NATO, które do 1 stycznia przyszłego roku winny (przynajmniej część z nich) uzyskać gotowość operacyjną, i europejskie siły reagowania, w których zamierzamy, jak to potwierdził dzisiaj minister Cimoszewicz, uczestniczyć. I o ile dylemat: Europa czy Ameryka wydaje się na poziomie politycznym pozorny, o tyle gdy chodzi o tego typu zobowiązania, jest to dylemat realny - wtedy kiedy chodzi o uczestnictwo w operacjach ekspedycyjnych i kiedy chodzi oczywiście także o międzynarodowe programy zbrojeniowe. Musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, na jaki cel przeznaczać nie tak znowu duże środki budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#BogdanKlich">Trzecim priorytetem, który wydaje się ważny z punktu widzenia strategicznej perspektywy, jest budowanie naszej pozycji w Unii Europejskiej. Mówiono o tym także na tej sali i była mowa o tym, że musimy wykorzystać te możliwości, które dała nam Nicea. Marszałek Płażyński mówił tutaj o konieczności budowania naszej pozycji w Unii Europejskiej. Ale oznacza to także konieczne decyzje wewnętrzne. Oznacza to, że musi obowiązywać zasada przejrzystości, tu, w Polsce, podczas wyznaczania urzędników z polskiej puli do struktur Unii Europejskiej. Jak najszybciej winniśmy rozpocząć debatę publiczną nad projektem (projektami) ordynacji wyborczej. Wydaje się, że chodzi o takie jej zasady, jak to, aby w wyborach europejskich było kilka okręgów wyborczych, przy minimalnej ich liczbie (6, góra 7), tak by te okręgi wyborcze były odzwierciedleniem regionów, które w Polsce istnieją; aby głosowanie było głosowaniem na nazwisko z listy wyborczej, a zatem według tej zasady, która w Polsce już się przyjęła przy wyborach parlamentarnych i samorządowych; i wreszcie aby nie dopuszczać do żadnych list krajowych ani list europejskich. To jest taki kanon, który warto szybko rozważyć. On bowiem gwarantuje identyfikację deputowanego do Parlamentu Europejskiego z regionem, z krajem i z Europą - taką potrójną, ważną identyfikację.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#BogdanKlich">Z punktu widzenia zadań dla polskiej dyplomacji oczywiście ogromnie ważne jest uczestnictwo we wspólnej polityce zagranicznej, zwłaszcza w wymiarze wschodnim, który winien być naszą polską specjalizacją. Co to oznacza? To nie oznacza, że Polska winna być przedmurzem. To oznacza, że Polska winna być pośrednikiem. To oznacza historyczną szansę, jaką daje nam zbliżenie Zachodu z Rosją, szansę niepowtarzalną, wydaje się, która jeszcze niedawno mogła być zagrożeniem. W tej chwili jest szansą, gdy jesteśmy sojusznikiem Stanów Zjednoczonych, gdy będziemy członkiem Unii Europejskiej, miejmy nadzieję, i jesteśmy członkiem NATO.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#BogdanKlich">Jeśli chodzi o Rosję, to podzielam w pełni ten krytyczny pogląd, który został wyrażony przez przewodniczącego Płażyńskiego. Wspomniałbym tylko tutaj o dwóch sukcesach naszej dyplomacji, o których nie mówiło się w ciągu tej debaty - o profesjonalnym rozegraniu sprawy z Kaliningradem, gwarantującej nam aktywne uczestnictwo w kwestii wiz, oraz o rozpoczęciu współpracy wojskowo-technicznej, co przejawia się w porozumieniach z koncernami „Suchoj” i „Mig”, oraz o ewentualnym porozumieniu w sprawie modernizacji śmigłowców Mi-24.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#BogdanKlich">Jeżeli chodzi o pozostałe ważne priorytety polskiej polityki wschodniej, zwłaszcza jeżeli chodzi o Ukrainę, warto pomyśleć, w jaki sposób, i to wspólnie, wydobyć stosunki polsko-ukraińskie z impasu. Klub Poselski Platforma Obywatelska złoży w tej sprawie propozycje na najbliższym posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych poświęcone współpracy polsko-ukraińskiej. To samo odnosi się do spraw współpracy polsko-białoruskiej.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#BogdanKlich">Na zakończenie chciałbym powiedzieć, że ten jagielloński wymiar naszej polityki zagranicznej tak naprawdę zależy w dużym stopniu od kadr dyplomatycznych. Nie jest tak, jak było to powiedziane w kilku wystąpieniach, że kadry dyplomatyczne Polski są w tej chwili lepsze jakościowo. Niestety, obserwując kandydatury urzędników, kandydatury tych, którzy są, którzy byli rekomendowani na ambasadorów, podzielam w pełni opinię, którą zaprezentował marszałek Płażyński, mówiąc o tym, że to są osoby, których największa kreatywność przypadła na lata 70. i 80. I nie ze względu na ich życiorysy, na to, gdzie kto studiował, w jakich strukturach politycznych funkcjonował, ale ze względu na to, że kreatywność tych osób największa była w latach 70. i 80., wydaje się, że poziom kadr ambasadorskich przynajmniej jest w tej chwili niższy niż wcześniej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Tadeusz Samborski, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debatując dziś nad polską polityką zagraniczną, my, ludowcy, z satysfakcją odnotowujemy podniesienie rangi problematyki Polonii i Polaków za granicą w całokształcie zamierzeń państwa w sferze jego aktywności międzynarodowej. Widomym tego przejawem jest rządowy program współpracy z Polonią i Polakami za granicą. Jest to program ambitny, klarowny i realny, pod warunkiem iż zostanie wzmocnione logistyczne zaplecze dla działalności polonijnej w różnych krajach świata.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#TadeuszSamborski">Podzielamy pogląd pana ministra, iż potrzebne są działania nakierowane na dalsze usprawnienie naszej służby konsularnej. Z pewnością do spraw współpracy z Polakami i Polonią muszą być delegowani dyplomaci ze szczególnymi kwalifikacjami, dużym doświadczeniem, talentem organizatorskim i zrozumieniem potrzeb duchowych i materialnych naszych rodaków żyjących poza macierzą. W tym szlachetnym dziele czysto urzędnicze podejście do sprawy nie przyniesie pożądanych rezultatów. Tutaj oprócz urzędniczej sprawności potrzebne jest także serce i charakter.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#TadeuszSamborski">Wykluczone być powinno znudzenie polskością, tradycją, przywiązaniem do etosu ojczyzny, nawet w tym staroświeckim, historycznym pojęciu. Konsulowie do spraw Polonii i Polaków są dla nich bowiem uosobieniem ojczyzny dobrej matki i w taką rolę muszą wchodzić z całym przekonaniem, oddaniem i ofiarnością. W zdecydowanej większości placówek tak się dzieje, chociaż znamy przykłady także zachowań niestosownych. Należy te przypadki eliminować z dużą konsekwencją i bez opieszałości, gdyż tolerowanie przez dłuższy czas niewłaściwych postaw rodzi bardzo często ujemne skutki dla wizerunku ojczyzny, państwa polskiego i jego placówek oraz powoduje straty moralne i polityczne trudne do odrobienia. W tym kontekście zgłaszam postulat, by Ministerstwo Spraw Zagranicznych było w tych ważnych kwestiach sprawiedliwe, bardziej rychliwe i skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uważamy, iż problematyka polonijna winna być obecna - oczywiście w różnym stopniu - w działalności wszystkich polskich przedstawicielstw zagranicznych, czyli ambasad, instytutów, wydziałów ekonomiczno-handlowych i innych placówek. Mówiąc o zapleczu logistycznym, mam też na uwadze samą centralę, czyli MSZ. Nie można bowiem rozwijać programów merytorycznych - a takim rozwinięciem jest na pewno rządowy program współpracy - redukując jednocześnie strukturalnie służbę w centrali. Uważam, że w MSZ powinien funkcjonować departament do spraw Polonii, jak to było wcześniej, gdyż kilkuosobowy wydział w departamencie konsularnym, jak to jest obecnie, nie jest w stanie skutecznie koordynować wdrażania rządowego programu w życie. Jednym z ważniejszych walorów rządowego programu jest zaliczenie do jego głównych kierunków szczególnej pomocy Polakom na Wschodzie, w tym także odbudowanie polskiej inteligencji.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#TadeuszSamborski">Rządowy program przewiduje też dla Polski i Polaków pewne zadania, ważne również z punktu widzenia polskiej racji stanu. Jednym z nich jest przeciwdziałanie negatywnym stereotypom Polaka w świecie, a co jeszcze ważniejsze - w oczach naszych najbliższych sąsiadów. Sądzę więc, że postulat utworzenia Instytutu Polskiego we Lwowie i przekazania środków na zakup Domu Polskiego tamże jest w kontekście tego właśnie zadania bardzo zasadny.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Niepokoi nas sytuacja naszych rodaków na Litwie. Rozwój sytuacji wewnętrznej na Litwie i przyjmowane tam rozwiązania prawne powodują, że bardzo poważnie zagrożone są ich możliwości kultywowania polskości, nauczania i rozwoju języka polskiego oraz korzystania z innych praw przysługujących mniejszościom narodowym, w tym prawa własności ziemi. Poczynania władz litewskich wobec mniejszości narodowych, a więc także wobec Polaków, nie są zgodne z duchem i literą art. 14 traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy z 26 kwietnia 1994 r. Próby egzekwowania postanowień traktatu przez stronę polską po formalnej akcesji Litwy do Unii Europejskiej będą miały bardzo małe szanse powodzenia. Jednocześnie pragnę z całą mocą podkreślić nasze peeselowskie stanowisko sprowadzające się do tezy, iż wejście Polski do struktur europejskich w żadnym stopniu nie może zmniejszyć troski państwa polskiego o los naszych rodaków we wszystkich krajach, gdziekolwiek zamieszkują, a w szczególności w krajach naszych sąsiadów, których aspiracje europejskie popieraliśmy i nadal wspieramy ich działania na niwie międzynarodowej. Bez fałszywej skromności także dyplomacja polska obok naukowców i publicystów - czy równolegle z nimi - winna uświadamiać litewskim partnerom, że nasze poparcie dla europejskich aspiracji Litwy wynika z wielonarodowych i wielowyznaniowych tradycji Rzeczypospolitej, które przywiodły Polskę i Litwę od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej. I musi być jasno wyrażone nasze stanowisko wobec przejawów dyskryminacji mniejszości polskiej na Litwie. Nie ma na to przyzwolenia za cenę zewnętrznej poprawności w stosunkach dwustronnych.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#TadeuszSamborski">Zauważamy też pewną asymetrię w przejawach dobrej woli, życzliwości i wsparcia międzynarodowego ze strony Polski na rzecz Ukrainy, gdzie pod różnymi pretekstami toleruje się antypolskie działania niektórych - podkreślam: niektórych samorządów, instytucji i osób publicznych. Ten stan rzeczy winien ulec zmianie dla dobra stosunków polsko-ukraińskich przyszłości, które uważamy i klasyfikujemy jako strategiczne. I to jest oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#TadeuszSamborski">Będziemy popierali wszelkie próby polepszania naszych stosunków z Białorusią, gdzie stwierdzamy pokaźny kapitał sympatii do Polski i Polaków, w tym także dla Polaków zamieszkałych w tym kraju.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego pragnie podkreślić, iż modyfikacji winna ulec polityka wobec największych skupisk polonijnych w Ameryce Północnej, bardziej uwzględniony winien być interes narodowy Polski oraz dobro tamtejszej Polonii, nie zaś, jak to czasem bywa, cele naszych partnerów na arenie międzynarodowej, które wchodzą nieraz w kolizję z polską racją stanu i dążeniami środowisk polonijnych. Należałoby przeto doprowadzić do trwałego porozumienia z kierownictwem wpływowego w USA i w świecie Kongresu Polonii Amerykańskiej i zainicjować wspólne działania z korzyścią dla Polski i Polaków żyjących w diasporze.</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#TadeuszSamborski">Trzeba również jak najszybciej podjąć kroki zmierzające do uzyskania przez polską grupę etniczną statusu mniejszości narodowej w Niemczech i Austrii oraz statusu narodu represjonowanego w Rosji. To samo dotyczy uregulowania dyskryminacyjnego statusu obywateli polskich przebywających w USA oraz w innych państwach i ubiegających się tam o prawo legalnego pobytu. Działania jakże słusznie zainicjowane przez marszałka Senatu prof. Longina Pastusiaka, a następnie kontynuowane przez pana ministra spraw zagranicznych Włodzimierza Cimoszewicza, stanowią dobry prognostyk właściwego rozwiązania tego problemu w bliskiej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa, że sformułowany i dziś zaprezentowany program polskiej polityki zagranicznej, także w aspekcie relacji między naszymi rodakami i macierzą, zasługuje na zdecydowane poparcie. Wzmacnia to, mimo uwag, które zgłosiłem, naszą argumentację na rzecz akceptacji przez ludowców głównych kierunków i zamierzeń polityki zagranicznej naszego państwa w roku 2003. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-50.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Gabriel Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#GabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Kończąc swoje wystąpienie, pan minister był łaskaw powiedzieć: „Liczę, że wizja polityki, którą Wysokiej Izbie przedstawiłem, spotka się z państwa aprobatą”. Panie ministrze, do pana mówię.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Minister Spraw Zagranicznych Włodzimierz Cimoszewicz: Ja słyszę, mam podzielną uwagę.)</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#GabrielJanowski">Cieszę się. Otóż, panie ministrze, nie jest pan pierwszym ministrem, który nie przedstawił żadnej wizji. To, o czym pan mówił, było po prostu sieczką i to - przykro mi powiedzieć - jałową. Jak mówię, żaden z rządów praktycznie nie przedstawił wizji rozwoju państwa polskiego, zarówno jeżeli chodzi o stosunki wewnętrzne jak i o stosunki zagraniczne. Bo, pytam się, czyż wizją rozwoju dla Polski, 40-milionowego narodu, o tysiącletniej tradycji, była - w stosunkach wewnętrznych - wizja rekonstrukcji, restrukturyzacji, modernizacji, która faktycznie sprowadzała się do wyprzedaży polskiego majątku? Miast upowszechnić majątek wśród Polaków, myśmy doprowadzili do wyzucia Polaków z majątku. Była dzisiaj mowa tutaj o tych sprawach. Polska faktycznie jest jedynym krajem, który wyzbył się banków, wyzbył się znaczących dziedzin własnej wytwórczości, dzisiaj wyzbywa się energetyki. To jest przerażające. Czyż wizją stosunków zagranicznych było takie ślepe, powiedziałbym, ukierunkowanie na Unię Europejską, a początkiem był układ o stowarzyszeniu, układ, który od samego początku nie był równoprawny, układ, który faktycznie doprowadził do eksploatacji Polski? Mam prawo o tym tu mówić tak jednoznacznie, ponieważ należałem do tych polityków, którzy wielekroć mówili panu Olechowskiemu, ówczesnemu wiceministrowi w ministerstwie stosunków zagranicznych, że ten układ dla Polski jest szkodliwy, że przyniesie nam, praktycznie rzecz biorąc, bardzo niekorzystną wymianę.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#GabrielJanowski">Szanowni Państwo! Czyż wizją rozwoju Polski można nazwać zupki pana Kuronia, który od początku demoralizował młodzież, który praktycznie swoją filozofią doprowadził do tego, że Polacy, miast rozwijać przedsiębiorczość... Że tę przedsiębiorczość dławiono?</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Jak zupkami można demoralizować?)</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#GabrielJanowski">Macie w tym swój udział, więc niech pan milczy, panie Lewandowski.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Zupkami demoralizować? No, panie pośle...)</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#GabrielJanowski">Tak. Bo zamiast rozwijać przedsiębiorczość, zamiast rozwijać w młodych ludziach chęć walki o pozycję, ustawiliśmy ich w kolejce do okienek po zasiłki.</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#GabrielJanowski">Szanowni Państwo! Dzisiaj praktycznie mamy podobną wizję, tylko obejmującą już całe społeczeństwo. Bo oto proponuje nam się jałmużnę - jałmużnę w postaci tzw. pomocy unijnej, szczególnie dla rolników. To jest przerażające, zamiast dawnych kuroniówek będziemy mieli teraz werheugenówki - jałmużnę, która będzie demoralizować polskich rolników, która spowoduje, że utrwalimy ten system rolny, zamiast go rozwijać. Będziemy go utrwalać. To jest specjalne działanie, bo w ten sposób chce się przekupić tę grupę społeczną, by zagłosowała za Unią Europejską. I wy, politycy, ponosicie odpowiedzialność za ten stan rzeczy! Bo nie macie wizji państwa polskiego, nie macie wizji rozwoju polskiego rolnictwa, polskiej przedsiębiorczości, bo ją skazujecie na tych warunkach, które pan i pańscy koledzy wynegocjowali, na zatratę. Tak jest. Nastąpi zagłada polskiego rolnictwa, zagłada polskiej przedsiębiorczości, szczególnie tej mniejszej. Tak jest, proszę panów. I o tym trzeba dzisiaj głośno mówić, żeby nie nastąpiła ta katastrofa. I to, co obserwowaliśmy w Unii... Po prostu trupa pana Millera odegrała w Kopenhadze tragikomedię. Tak jest, to był żenujący spektakl. I to nie jest tylko moje zdanie. Przywołam tu choćby zdanie pana Rogera Boyes'a z „The Times”. Reporter ten napisał: „Unia Europejska urządziła kabaret z okazji ogłoszenia decyzji o przyjęciu nowych członków, ale w rzeczywistości przez ostatnie dwa lata terroryzowała Europę Środkową i zmuszała ją do ciągłych ustępstw. (...) Uczyniono wszystko, by zneutralizować przyszłe zdolności konkurencyjne nowych członków i zdławić tę energię, która czyni ów region ważnym. (...) Z całą pewnością powinniśmy świętować z okazji integracji Wschodu z Zachodem. Jednak rozwlekłe negocjacje w tej kwestii były prowadzone w atmosferze przypominającej operację wrogiego przejęcia spółki akcyjnej. Unia Europejska zachowuje się haniebnie: historyczna integracja została sprowadzona przez nią do rangi pchlego targu”. Myślę, że to jest prawidłowa ocena kopenhaskiego szczytu.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#GabrielJanowski">Panie marszałku, niech pan przestanie sygnalizować, że czas się kończy. Ja zakończę we właściwym czasie.</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#GabrielJanowski">Otóż, szanowni państwo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, właśnie jest właściwy czas. Rozumiem, że zgodnie z obietnicą zakończy pan swoje wystąpienie w tym momencie.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Więcej liberalizmu, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#GabrielJanowski">Proszę o trzy minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#GabrielJanowski">Szanowni Państwo! Chcę też przedstawić wizję tej nowej Europy i nowego ładu europejskiego. Przywołam słowa sprzed 150 laty, które wypowiedział Wiktor Hugo, wielki poeta, pisarz francuski: Nadejdzie dzień, kiedy ty, Francjo, i ty, Rosjo, Anglio, Niemcy, wy, wszystkie narody kontynentu, nie tracąc swych szczególnych cech, nie wyrzekając się dumnej indywidualności, po prostu zanurzycie się w jedności wyższego stopnia i stworzycie braterstwo Europy.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#GabrielJanowski">Tak jest. Chciałbym rzeczywiście, żeby taka Europa powstała. Ale ona nie powstanie na warunkach dyktowanych z Brukseli i na warunkach ustrojowych, które tam panują. I na warunkach, które, panowie, podpisaliście w Kopenhadze. Przyszłość Europy musi być inna. I dlatego jeśli Polacy powiedzą podczas referendum: nie, to rozpoczną prawdziwą debatę o przyszłości Europy. Tak jest - prawdziwą debatę o przyszłości Europy, bo Polska leży w środku Europy. Jest jej sercem. Nasze położenie geopolityczne, które mamy, powiedziałbym, dzięki opatrzności, jest darem, który zaniedbujemy. Bo chcecie panowie, żeby zamiast sercem, była nerką, i to nerką...</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Chorą!)</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#GabrielJanowski">Chorą. Polsce przeznacza się kroplówkę unijną, żeby się nie rozwinęła i żeby, nie powiem, skonała. Takiej roli Polacy przyjąć nie mogą. I dlatego wizja nowej Europy musi być inna. Nie może być tak, żeby Unia Europejska kończyła się na Bugu, bo w ten sposób Polskę odcina się od wielkich przestrzeni gospodarczych i od naszego dziedzictwa historycznego. Krokodyle łzy wylewacie nad Ukrainą, ale w ten sposób my skazujemy Ukrainę na to, że zostanie ona zawłaszczona przez Rosję, a Polska zostanie zmarginalizowana, stanie się wschodnią marchią niemiecką. To jest przyszłość Europy? Nie, to jest nowe poddaństwo, neokolonializm i imperializm w wykonaniu możnych tego świata. Jeżeli dzisiaj pan Jeziorański w reklamówkach powiada, że wchodzimy w strefę burzliwego rozwoju i dobrobytu gospodarczego, to myślę, że on co najmniej 10 lat się spóźnił z tą swoją oceną.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#GabrielJanowski">I dlatego, szanowni państwo, przyszłość Europy, alternatywa musi polegać na tym, że Polska, mówiąc: nie, zawrze nowy układ o współpracy z Unią Europejską, zawrze podobny układ z Rosją, tak jest, z Rosją, układ specjalny z Ukrainą i w przyszłości z Białorusią i w końcu szczególny układ z Turcją. Tak jest, bo ci egoiści z Brukseli mamią Turcję przynależnością. Turcja jest wielkim krajem na styku Europy i Azji, Islamu. I te kraje: Polska, Ukraina, Turcja mogą rzeczywiście zbudować nowy ład europejski, nie pod dyktando biurokratów z Brukseli, ale wedle sumienia, wzajemnych interesów i tego, co się nazywa prawdziwym braterstwem.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#GabrielJanowski">Mówię dzisiaj o tym i być może niektórzy dziwią się, że wymieniam Turcję. Tak jest, jest to prawdziwe otwarcie na ten świat, dzisiaj dla nas inny, tajemniczy, ale jeżeli Europa ma być pełna i prawdziwie otwarta, to musi również pamiętać o tym kierunku i o tym państwie.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#GabrielJanowski">Mam nadzieję, że Polacy w referendum powiedzą: nie, i tym sposobem rozpoczną prawdziwie ogólnopolską debatę o przyszłości Europy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#GabrielJanowski">Dziękuję panu za trzy minuty i jedną więcej.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Przynajmniej w tej dziedzinie pan marszałek jest liberalny.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#DonaldTusk">Odnotowałem wezwanie pana posła Piłki do zwiększenia dawki liberalizmu.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: To jest debata...)</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Okazuje się, że wszędzie są liberałowie.)</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#DonaldTusk">Pan poseł Zbyszek Zaborowski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#ZbyszekZaborowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Myślę, że główne cele polskiej polityki zagranicznej, jej generalna linia, są mimo wszystko bardziej akceptowane i wśród elit politycznych, i w polskim społeczeństwie niż by to wynikało z przebiegu dzisiejszej debaty. Ale sam chciałem też zgłosić kilka wątpliwości, przede wszystkim do funkcjonowania polskiej polityki bezpieczeństwa międzynarodowego, zwłaszcza naszego udziału w Pakcie Północnoatlantyckim.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#ZbyszekZaborowski">Pan minister Cimoszewicz stwierdził dzisiaj w swoim wystąpieniu, że klasyczne zadania NATO jako systemu obrony zbiorowej stają się relatywnie mniej pilne. Rozumiem, że pilniejsze stają się walka z terroryzmem, walka z rozprzestrzenianiem broni masowego rażenia oraz inne współczesne wyzwania. Trudno polemizować z tą tezą, natomiast sądzę, iż w polskim interesie narodowym leży ciągłe przypominanie, dlaczego wstąpiliśmy do NATO. W polskim interesie narodowym leży przypominanie art. 5 w tej postaci, w jakiej został on zapisany w traktacie północnoatlantyckim. Dla nas najważniejsze jest bezpieczeństwo narodowe i bezpieczeństwo Europy. Myślę, że rozwój stosunków polsko-amerykańskich to jest ta sprawa, która w ostatnim czasie budzi największe emocje. Uzyskano tu też największy postęp, ale mam wrażenie, że to wychodzenie przed orkiestrę w drażliwych kwestiach międzynarodowych przyczynia się również do pewnych problemów polskiej polityki zagranicznej. Walka z terroryzmem, którą oczywiście wspieramy, jak i z rozprzestrzenianiem broni atomowej, nie może prowadzić do takiej sytuacji, że podstawowi nasi sojusznicy w Europie mają wątpliwości co do polskiego stanowiska. Sądzę, że taką decyzję, jak w sprawie Iraku, warto konsultować szerzej, warto poczekać na decyzje Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych czy organów samego Paktu Północnoatlantyckiego, a nie deklarować z wyprzedzeniem udziału w potencjalnej wojnie.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#ZbyszekZaborowski">Oczywiście Stany Zjednoczone są dla nas najważniejszą częścią Paktu Północnoatlantyckiego, co więcej, uważam, że obecność amerykańska w Europie jest w dalszym ciągu potrzebna, stabilizuje sytuację wewnątrz samego Paktu Północnoatlantyckiego, pozwala utrzymać pewną równowagę polityczną i z pewnością leży również w polskim interesie narodowym. Musimy jednak pamiętać o naszych europejskich sojusznikach i rozumiem, że ta deklaracja o komplementarności europejskiej polityki zagranicznej i obronnej z polityką prowadzoną w ramach Paktu Północnoatlantyckiego będzie przez rząd w pełni szanowana.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#ZbyszekZaborowski">Dzisiaj czeka nas ratyfikacja traktatów akcesyjnych Polski i innych nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Myślę, że atmosfera polityczna w stolicach starych członków Unii Europejskiej i w społeczeństwach zachodniej Europy jest dla nas bardzo ważna. Sądzę, że musimy o tym pamiętać, zwłaszcza w tym roku, kiedy czeka nas referendum, a we wszystkich krajach członkowskich - procesy ratyfikacyjne traktatów akcesyjnych.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#ZbyszekZaborowski">Druga kwestia z dziedziny naszego bezpieczeństwa narodowego to sprawa reorganizacji sił zbrojnych. W ostatnim czasie pojawiły się daleko idące postulaty kolejnej redukcji polskiej armii. Mówi się o tym, że Polsce wystarczyłaby armia 80-, 100-tysięczna, za to w pełni zawodowa. Jest to co najmniej przedwczesna projekcja. My jeszcze nie zredukowaliśmy armii do planowanego stanu 150 tys., co czeka nas w ciągu tego roku, a próbujemy wybiegać w daleką przyszłość, zresztą niezgodnie z możliwościami finansowymi państwa polskiego, bo pełne uzawodowienie armii wymaga, oczywiście, kolejnych nakładów finansowych i znaczącego zwiększenia budżetu. Mówi się w tej koncepcji, że w razie niebezpieczeństwa można by szybko zorganizować szkolenie poborowych i rezerwistów na dużą skalę. Jeżeli ten poważny kryzys czy poważne zagrożenie polskiego bezpieczeństwa narodowego zdarzy się w nieco bardziej odległej przyszłości, to można się obawiać, że jeśli w tym czasie nie będzie poborowych, to nie będzie również rezerwistów, których można by powołać w razie czego pod broń. Polska armia to armia narodowa, w pewnym stopniu z poboru. Plan rządowy do 2008 r. przewiduje profesjonalizację na poziomie 60% i myślę, że powinniśmy ponad podziałami politycznymi się na tym skoncentrować.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#ZbyszekZaborowski">Trzecia kwestia to problem przyszłości Unii Europejskiej. Ja podobnie do pana posła Oleksego nieco ubolewam nad tym, że polska debata w tej sprawie toczy się głównie wokół preambuły, wartości, tożsamości narodowej, która jest bardzo ważna, ale umykają nam z pola widzenia zasadnicze sprawy, jeżeli chodzi o konstrukcję Unii Europejskiej jako obszaru integracji gospodarczej i politycznej.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#ZbyszekZaborowski">Mamy nową propozycję kanclerza Schroedera i prezydenta Francji Chiraca w sprawie prezydencji w Unii Europejskiej i myślę, że przede wszystkim to warto byłoby dzisiaj szczegółowo omówić. Dobrze byłoby, gdyby również rząd zajął wstępnie stanowisko w tej sprawie. Propozycja wprowadzenia stałego prezydenta Rady Europejskiej wydaje się zmierzać do umocnienia roli dużych państw Unii Europejskiej i raczej dotychczasowych członków, a osłabiać rolę państw mniejszych i tych, które właśnie przystępują do Unii Europejskiej, i jest jakby wpisana w proces federalizacji Europy, ale to jest moja osobista opinia. Interesuje mnie również stanowisko pana ministra spraw zagranicznych i polskiego rządu.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#ZbyszekZaborowski">Dzisiaj mówiono także sporo o polityce wschodniej. Ja oceniam pozytywnie to nowe otwarcie w stosunkach z naszymi sąsiadami ze Wschodu. Chciałbym jedynie zwrócić uwagę na stosunkowo małą skuteczność konkretnych projektów w dziedzinie współpracy gospodarczej. Jest taki konkretny projekt, do którego warto, aby rząd przywiązywał dużą wagę. Mam na myśli projekt budowy terminalu na końcówce szerokiego toru, który łączy nas z Ukrainą i z Rosją, z naszym strategicznym partnerem i z tym bardzo dużym sąsiadem na Wschodzie, jakim jest Rosja. Mówiąc o strategicznym partnerze, miałem na myśli, oczywiście, Ukrainę. Gdyby udało się rozpocząć tę inwestycję - a dwa lata się o tym gada, konkretne wysiłki natomiast są na razie mało budujące - to myślę, że to byłby konkretny wymiar, konkretna rzecz, która nasze stosunki gospodarcze mogłaby ułatwić. Chodzi, oczywiście, również o transport towarów z Azji Wschodniej, ale i z samej Rosji, z Ukrainy na zachód i w odwrotnym kierunku, a więc o ułatwienie wymiany gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#ZbyszekZaborowski">Teraz sprawa bardzo przyziemna. Pan minister Cimoszewicz mówił dzisiaj o staraniach, aby ułatwić Polakom wizyty w Stanach Zjednoczonych, o wizach, funkcjonowaniu systemu wizowego Stanów Zjednoczonych. Myślę, że obok tego warto podjąć rozmowy również z rządem brytyjskim, bo chociaż nie ma tam wiz, bardzo często się zdarza, iż polscy obywatele są zawracani z granicy. Myślę, że nie powinno tak być między sojuszniczymi państwami i w ramach Unii Europejskiej, w której niedługo mamy być, po, daj Boże, zwycięskim referendum. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-60.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Joanna Nowiak, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JoannaNowiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Realizacja założeń polskiej polityki zagranicznej odbywała się w dość trudnych warunkach, zarówno jeśli chodzi o arenę międzynarodową, jak i sytuację wewnętrzną Polski. W poprzednim exposé mówił pan, panie ministrze, że polska polityka zagraniczna będzie uwzględniała w programie na 2002 r. i na kolejne lata następujące zagadnienia: po pierwsze, potrzebę kontynuacji w odniesieniu do priorytetów tej polityki w zakresie zagadnień euroatlantyckich oraz integracji z Unią Europejską, po drugie, konieczność zdynamizowania polskiej polityki w zakresie promocji naszej gospodarki i, po trzecie, wymóg kreatywności i inicjatywy, szczególnie wobec wyzwań wynikających z globalizacji oraz szans stworzonych przez współpracę z państwami pozaeuropejskimi.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#JoannaNowiak">Myślę, że jeżeli chodzi o realizację pierwszego założenia, to możemy powiedzieć, że ona na pewno nas satysfakcjonuje, aczkolwiek niewątpliwie został zapoczątkowany proces, który musi być i będzie kontynuowany. Jeżeli chodzi natomiast o dwa kolejne punkty, dwa kolejne założenia, czyli o promocję naszej gospodarki oraz o wyzwania tak naprawdę wynikające z globalizacji, to znowu mamy tu do czynienia z procesem, który został zapoczątkowany, ale na ocenę jego skutków będziemy musieli jeszcze poczekać i tak naprawdę nikt nie powinien kusić się dzisiaj o ocenę realizacji tych założeń, bo będzie ona mogła być dokonana dopiero za kilka lat.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#JoannaNowiak">Myślę natomiast, że dzisiaj jest dobry moment, żeby uświadomić polskiemu społeczeństwu, także polskim elitom, zarówno z lewej, jak i z prawej strony, że mamy do czynienia z czymś takim, co określa się mianem procesu. Chodzi o to, żeby uświadomić sobie, że nic tak naprawdę nie dzieje się z dnia na dzień, w związku z tym zmiany, które nas czekają, ich ocena wymagają czasu.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#JoannaNowiak">Niewątpliwie dzisiaj tematem, którego nie da się usunąć z pola widzenia, i to wnikliwego widzenia, jest członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Dziś już wiemy, że zostaniemy objęci pierwszą rundą rozszerzenia. Należy jednak uniknąć pewnego niebezpieczeństwa. Wdrażanie aktów prawa wspólnotowego musi być połączone ze zmianami instytucjonalnymi, niezbędnymi do przygotowania polskiej administracji do warunków członkostwa. Tak naprawdę musimy zadbać dzisiaj o to, o co zadbać jest najtrudniej, a mianowicie o zmianę mentalności polskiego społeczeństwa. Myślę, że należy się nastawić na bardzo intensywny trening, i to nie tylko kadr zajmujących się Unią Europejską bądź zagadnieniami związanymi z Unią Europejską, ale wszystkich. Z rzetelną informacją o Unii musimy dotrzeć wszędzie, gdzie jest to możliwe, pod przysłowiowe strzechy, co oznacza dotarcie do świadomości każdego polskiego obywatela. Należy uniknąć wrażenia, że tylko prezydent, rząd, parlament i elity wchodzą do Unii Europejskiej. Jest to szansa i wyzwanie dla wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#JoannaNowiak">Musimy skoncentrować się na intensywnej, merytorycznej i profesjonalnej kampanii, by uniknąć wrażenia, że społeczeństwo polskie z całą pewnością opowie się za wejściem naszego kraju do Unii Europejskiej, wrażenia opartego na dzisiejszych sondażach, które mogą nam dawać dobre samopoczucie, ale niekoniecznie odzwierciedlają stan faktyczny. Mówiliśmy bardzo dużo na temat dialogu społecznego i czas go wreszcie rozpocząć. Dzisiaj już nie ma czasu na zwłokę w rozmowach na temat Unii Europejskiej z partnerami społecznymi, samorządami lokalnymi, związkami zawodowymi, organizacjami pracodawców, rolnikami, konsumentami, a także wszelkimi innymi organizacjami pozarządowymi. Jest to konieczność. Sprawdziany wiedzy na temat Unii przeprowadzane w środowiskach młodzieży licealnej czy akademickiej budzą, niestety, niepokój. Ta wiedza jest powierzchowna, niewystarczająca i nieusystematyzowana. Zacznijmy wreszcie edukować społeczeństwo, bo ono musi świadomie podjąć decyzję. My z kolei musimy mieć czyste sumienie, że zrobiliśmy wszystko, co było do zrobienia.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#JoannaNowiak">Oprócz promocyjno-edukacyjnego działania w Polsce czeka nas bardzo trudne zadanie przekonania do siebie społeczeństw „piętnastki”. Na tym polu straciliśmy, niestety, wiele miesięcy. Unia Europejska, członkostwo Polski w strukturach, to, jak wspomniałam, tematy priorytetowe. Dokonując analizy wydarzeń na arenie międzynarodowej, szczególnie w Europie Środkowo-Wschodniej, zapoczątkowanych w latach 1989–1991, kiedy Polska, podobnie jak inne kraje regionu, stanęła przed koniecznością wykreowania nowych ram polityki zagranicznej, które, zdefiniowane już w 1990 r., przetrwały niezmienione ponad dekadę, mamy wrażenie, że polska dyplomacja charakteryzowała się zarówno stabilnością, jak i ciągłością. W zasadzie dopiero debata nad Unią zarysowała widoczne często i artykułowane w ostrej formie różnice poglądów w sprawie zasadniczych celów w polityce zewnętrznej, które winno realizować państwo. Po raz pierwszy podważono swoistą zgodę co do głównych celów i założeń polskiej polityki zagranicznej. Rozgorzał bardzo silny spór. Jest to jednoznaczny sygnał, że skończył się tak zwany okres przejściowy, a na pewno skończy się z chwilą akcesji. Nadszedł czas na redefinicję priorytetów polityki zagranicznej, albowiem z zupełnie innej pozycji będziemy uczestniczyć w życiu politycznym całego świata, mając do czynienia z głęboką transformacją Unii Europejskiej, NATO, Rosji, Chin czy Organizacji Narodów Zjednoczonych.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#JoannaNowiak">Co nas czeka? Po pierwsze, rozstrzygnięcie wewnętrznej debaty na temat członkostwa w Unii. Tu zakładamy wariant, że społeczeństwo opowie się za pełnoprawnym uczestnictwem Polski w strukturach unijnych. Po drugie, aktywne kształtowanie nowego ładu międzynarodowego po upadku porządku dwubiegunowego. Po trzecie, globalizacja, która stanowi wielkie wyzwanie. W tym przypadku w polskiej polityce zagranicznej trzeba wypracować własne stanowisko. Nie mam wątpliwości, że tak się stanie, przy bardzo silnym zaangażowaniu prezydenta, premiera, resortu spraw zagranicznych pod kierownictwem ministra Cimoszewicza i wszystkich tych, dla których dobro naszego kraju jest celem nadrzędnym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Jan Chaładaj, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JanChaładaj">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zabierając głos po tak wspaniałych przedmówcach, pozwolę sobie wygłosić tylko kilka uwag dotyczących tej debaty. Myślę, że pan poseł Józef Oleksy uległ niesłusznie sugestii, że ta debata miała akcenty pesymistyczne. Jest wprost przeciwnie. Porównałem ją z ubiegłoroczną debatą na tematy zagraniczne i uważam, że bardzo mnie ona wzbogaciła. Większość posłów zasiadających w sali sejmowej wykazała troskę i konstruktywne podejście do tak delikatnej, a jednocześnie tak istotnej sprawy, jaką jest polska polityka zagraniczna.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#JanChaładaj">Z natury rzeczy nasza dyskusja i nasza polityka zagraniczna zdominowane są problemami europejskimi. Dlatego tak cenię sobie tych - nawet jeśli są zdecydowanie przeciwni wejściu Polski do struktur europejskich - którzy dyskutują z troską o tym problemie i pokazują, że nadrzędnym celem, nawet jeśli nie zgadzamy się na kierunek, w którym idziemy, jest interes Polski. Natomiast nie zgadzam się z tymi, którzy straszą, i to straszą w sposób nieodpowiedzialny, podając liczby wyrwane z kontekstu, przedstawiając nieprawdziwe konteksty polityczne, strasząc masonami, żydami i cyklistami, pokazując jakieś dziwne konteksty, które nie mają miejsca. Takich dyskutantów nie cenię.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#JanChaładaj">Wrażenie, jakie odniósł pan poseł Oleksy, mogło być wynikiem tego, że najmniejsza część sali podzieliła się na kilka kół. Mówiąc jednym głosem w takiej masie, być może stworzyła wrażenie, że jest to dyskusja pesymistyczna, choć myślę, że pan poseł tego się nie doczeka.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Czekamy na taki sam podział w SLD.)</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#JanChaładaj">Natomiast rzeczywiście może powstać wrażenie, że jeśli chodzi o naszą akcesję do Unii Europejskiej, to są tylko euroentuzjaści, i to siedzący po lewej stronie, większość tej sali, którzy nie zdają sobie sprawy z konsekwencji. To nie jest prawda. My wszyscy, którzy zasiadamy w tej sali, a także cały nasz kraj, debiutujemy w tak ważnym dziejowym procesie. Nikt z nas - ani minister spraw zagranicznych, ani premier, ani ja, ani nikt z państwa - nie jest w stanie precyzyjnie określić skutków. To wszystko, o czym dzisiaj mówimy, to są symulacje, często na papierze, niemające odniesienia. Chodzi o procesy gospodarcze, które trudno jest określić. My też jesteśmy pełni troski o to, jak to będzie, ale wiemy, że to, czy będzie litr mleka więcej czy mniej na obecnym etapie albo kilogram czegoś więcej lub mniej, nie jest tak bardzo istotne. Tak naprawdę istotne jest to, czy wykorzystamy szansę, jaką stwarza nam akcesja europejska.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#JanChaładaj">Kilka lat temu zaprzyjaźniony ze mną minister gospodarki ze Szwecji powiedział, że dopiero po kilku latach - minęły wtedy cztery lata - Szwecja nauczyła się korzystać z dobrodziejstwa Unii Europejskiej, z funduszy strukturalnych i z bardzo wielu innych dóbr, z których można skorzystać po procesie zjednoczenia, mimo że stan gospodarki Szwecji w tamtym czasie był nieporównywalny. Musimy nauczyć się takiej cierpliwości. Nie chodzi o litr mleka dzisiaj obiecany. Tak naprawdę będzie się liczyło to, czy za rok, dwa, trzy będziemy potrafili poruszać się w tej materii, czy będziemy potrafili przygotować kadry, wyedukować je. Beneficjentami europejskiej wspólnoty będą polscy rolnicy, polscy producenci, polska administracja terenowa i rządowa. Myślę, że deklaracja co do tego, iż ci, którzy są za wejściem do Unii, też są pełni troski, powinna państwu wiele rozjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#JanChaładaj">Dziwię się tym, którzy z góry, na pewno, na 100% wiedzą, że to jest bardzo zła umowa, bardzo zły wypracowany system, którzy mówią, że to skandal. Zazdroszczę takiej beztroski i pewności siebie. Ja takiej pewności nie jestem w stanie z siebie wykrzesać. Krokodyle łzy pana posła Macierewicza, który stwierdza, iż dlatego jest przeciwny wejściu do Unii Europejskiej, że nie zna traktatu akcesyjnego, to są tylko krokodyle łzy, ponieważ gdyby znał traktat, to zapewne też byłby przeciwny, nawet wtedy, gdyby ten traktat był, nie wiem jak, dobry.</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#JanChaładaj">Chcę zwrócić uwagę jeszcze na jedną sprawę, którą tutaj poruszono, a która nie została zauważona. Pan prof. Giertych, którego bardzo cenię jako kulturalnego dyskutanta, oprócz tego, że straszył nas masonami i innymi ciemnymi siłami, które leżą u podstaw Unii Europejskiej, był uprzejmy zarzucić większości tej sali, czyli tym, którzy wykazują postawę proeuropejską, że ośmielamy się wywierać nacisk na najwyższy autorytet, czyli na Jana Pawła II, w celu wymuszania na nim jakiś proeuropejskich wystąpień. Chciałbym powiedzieć, że nigdy nie odważyłbym się na to. Być może nie jestem najlepszym synem Kościoła, ale jestem przekonany o tym, że Jan Paweł II samodzielnie formułuje swoje sądy i żadna siła - polityczna czy narodowa - ani żadna koteria nie jest w stanie wpłynąć na te sądy. Cenimy go sobie dlatego, że jest sędzią niezależnym i człowiekiem obdarzonym naprawdę umiejętnością kreowania prawdy. To chciałem powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#JanChaładaj">I ostatnia sprawa, która - po tym, co powiedzieli moi przedmówcy, a właściwie powiedzieli wszystko - zdeterminowała moją chęć wypowiedzenia kilku słów. Było coś, co bulwersuje mnie na tej sali od początku naszej kadencji. Otóż ogromna większość to ludzie mówiący konstruktywnie, rozumiejący, że elementem, wymogiem wobec naszej akcesji do świata, a nie tylko do Europy jest nasza osobista kultura, kultura polityczna, kultura wypowiedzi. Kilka osób wyłamuje się z tego permanentnie i po prostu nie mogę już tego słuchać, bo to uderza we mnie, bezpośrednio w moją wrażliwość. To, co wyprawia pan Lepper, który od półtora roku, że tak powiem, raczy nas tutaj tym samym wystąpieniem... Jest to wciąż to samo przemówienie, które wygłasza w związku z dyskusją o szkolnictwie, o rolnictwie czy w związku z innymi tematami. I zawsze jest tam inwektywa, zawsze jest coś, co nie tylko ociera się, ale jest wręcz ordynarnym chamstwem. To, że bezkarnie potrafił oskarżyć kiedyś pana ministra spraw zagranicznych o korupcję, że bezkarnie dzisiaj obraził tę samą osobę...</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: A w tej sprawie prowadzi się śledztwo.)</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#JanChaładaj">...po prostu poruszyło mnie do głębi, tym bardziej że akurat w tym przypadku naszą polityką zagraniczną kieruje człowiek, z którym miałem przyjemność długo współpracować w poprzednim rządzie, odznaczający się czymś, co jest już rzadko spotykane, bo jest to człowiek o czystych rękach, konsekwentny, pracowity, wspaniale oceniany na arenie międzynarodowej, nieuginający się przed żadnymi kompromisami, które nie są w zgodzie z jego twardymi zasadami. I w takim przypadku upowszechnianie, mówienie opinii publicznej, że są tutaj jakieś podejrzane sprawy czy że wali się czołem o ziemię przed Europą, jest nieprawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-64.11" who="#JanChaładaj">Żadnej z kandydatur, które pan Cimoszewicz prezentował na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych, nikt - nawet z opozycji - nie był w stanie merytorycznie nic zarzucić. Dzisiejsze zarzuty co do tego, że ktoś tam był wiekowy... Nie przyjmuję, panie pośle Klich, takich uwagę, dlatego że nie wiek będzie cezurą kultury czy wiedzy. Myślę, że obraził pan wielu ludzi aktywnych zawodowo, którzy są trochę starsi od nas, od pana i ode mnie; chociaż ząb czasu już też nas napoczął. Chciałbym powiedzieć, że wspaniałe kandydatury pod względem merytorycznym, językowym... I nie było nigdy żadnej uwagi, bo pan minister spraw zagranicznych jest człowiekiem bezkompromisowym i nikt nie jest w stanie mu narzucić kogoś, kto nie spełnia - czasem może zbyt sztywnych - jego kryteriów; bo nie lubi się go też za to, że uparcie urzeczywistnia swoje zasady. Być może, gdyby był bardziej elastyczny, być może, gdyby był bardziej zabawowy, to by się go łatwiej akceptowało. Jest trudny do zaakceptowania, ale zasady ma niezmienne. Tym akcentem chciałbym zakończyć, namawiając państwa do przyjęcia założeń polityki zagranicznej naszego państwa, bo pod kierunkiem ministra Cimoszewicza na pewno będą zrealizowane perfekcyjnie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-64.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Eugeniusz Czykwin, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#EugeniuszCzykwin">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przyłączam się do oceny mojego kolegi pana Chaładaja co do osoby pana ministra. Oczywiście rząd, w tym również polska dyplomacja, skupiając się na akcesji do Unii Europejskiej jako na najważniejszym zadaniu, deklarował też wolę dokonania przełomu w naszej polityce wschodniej. Konieczność utrzymywania bliskich, partnerskich stosunków ze wschodnimi sąsiadami była i pozostaje oczywista. Wynika to z naszego położenia, wielowiekowych historycznych więzi powstałych na przestrzeni wieków, gdy znacząca część obecnej Ukrainy i Białorusi znajdowała się wspólnie z Polską w państwie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, z całego kontekstu polsko-rosyjskich stosunków. Mimo tych oczywistych przesłanek jeszcze do niedawna stosunki Polski z Rosją były tak złe, że budziło to niepokój naszych zachodnich partnerów. Odreagowując okres politycznego i ekonomicznego uzależnienia od ZSRR, duża część polskich elit zaczęła w stosunkach ze Wschodem kierować się irracjonalną zasadą: czym gorzej, tym lepiej. Tyle tylko, że bardzo szybko skutki takiej właśnie polityki boleśnie odczuła polska gospodarka, a polskie rolnictwo w szczególności. Oczywiście wiele przyczyn, które doprowadziły do wycofania się Polski z rynków wschodnich, notabene bardzo szybko zajętych przez naszych zachodnich partnerów, miało obiektywny, niezależny od nas charakter. Wiele jednak uczyniono, by stosunki te celowo pogorszyć. Tu, w tej Izbie, są posłowie, którzy organizowali protesty i domagali się niewpuszczania przywożących, ich zdaniem, brud i przestępczość tzw. ruskich turystów. Chodzi oczywiście o ludzi przyjeżdżających do nas na handel. Ulegając tym naciskom, rząd Jerzego Buzka zaraz po objęciu władzy wprowadził ograniczenia w ruchu ludności. Ograniczenia te zbiegły się...</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Była ustawa już w Sejmie II kadencji.)</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#EugeniuszCzykwin">...w czasie z kryzysem rosyjskim, uderzyły właśnie w tę „turystykę”; z potężnych nadwyżek dolarowych, z wielu miejsc pracy trzeba było zrezygnować, pozostaliśmy bez dolarów; a według szacunków - nie wiem, czy są prawdziwe - blisko 100 tys. ludzi straciło pracę. Dziś, w przededniu wprowadzenia dla obywateli Białorusi, Rosji i Ukrainy wiz, pojawia się realne zagrożenie dalszego ograniczenia tej „turystyki”, co w pierwszej kolejności odczują przygraniczne i tak relatywnie biedniejsze regiony naszego kraju. Dobrze więc, że polski rząd, polska dyplomacja - mówił o tym minister Cimoszewicz - zamierzają tym zagrożeniom przeciwdziałać. Ani rząd, ani Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie mogą być w tych działaniach osamotnione. Szczególnie ważną rolę do odegrania mają tu samorządy, organizacje pozarządowe, a przede wszystkim media. Dotychczas każdy pojawiający się, wymagający rozwiązania w stosunkach polsko-rosyjskich problem wywoływał histerię tzw. niezależnych mediów i tzw. autorytetów. Jako przykłady przytoczę propozycję wybudowania łącznika stwarzającego alternatywę dla przebiegających przez Ukrainę gazociągów. Pod presją właśnie tych autorytetów w obronę ukraińskich interesów włączył się rząd, jego premier i prezydent. W końcu sami Ukraińcy oświadczyli, że nic przeciwko łącznikowi nie mają, a dziś Gazprom ujawnił plany budowy z firmami niemieckimi rurociągu przebiegającego po dnie Bałtyku, omijającego Polskę. Podobna sprawa to problem wiz dla mieszkańców Kaliningradu, kiedy to demonstrowaliśmy pryncypialne stanowisko, a ostatecznie Rosja porozumiała się bezpośrednio z Unią. Innym bardzo nagłaśnianym problemem, mogącym wpływać na stosunki ze wschodnimi sąsiadami, jest konflikt między rosyjską cerkwią prawosławną a Watykanem. Niezależnie od ocen i sympatii państwo polskie w tym konflikcie nie może odgrywać żadnej roli. Polska jako państwo już raz za czasów króla Zygmunta III Wazy włączyła się aktywnie w realizację watykańskiej polityki wschodniej. Skończyło się to dla Rzeczypospolitej tragicznie. Jeśli więc dziennikarze, w dużej mierze polskie elity w myśleniu o wschodnich sąsiadach kierują się fobiami, historycznymi resentymentami, a nie pragmatyczną kalkulacją interesów, to rząd wcale nie musi zbytnio wsłuchiwać się w ich głosy.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#EugeniuszCzykwin">Chciałbym też powiedzieć kilka słów o Białorusi. Białoruś to jeden z najbliższych Polsce, w sensie historyczno-kulturowym, kraj. Naszych stosunków z Białorusią nie obciążają - dające się porównać z innymi, a nie tylko z Niemcami czy Ukraińcami, ale nawet z Litwinami czy Czechami - historyczne, tragiczne doświadczenia. Dziś Białorusini - takie są wyniki badań na Białorusi - na liście sympatii do innych narodów Polaków umieszczają na pierwszym miejscu. Jednocześnie w świadomości przeciętnego Polaka Białoruś jawi się jako najbardziej ponury kraj, mroczna dziura w Europie. Jako przyczynę takiego stanu wskazuje się autorytatywne zapędy prezydenta Białorusi Aleksandra Łukaszenki. Jest prawdą, że na Białorusi istnieje wiele nierozwiązanych problemów, nie wyjaśniono losu kilku zaginionych polityków, a standardy demokratyczne odbiegają od tych obowiązujących w Europie Zachodniej. Niestety, i mówię to z głębokim żalem, bo bardzo chciałbym, żeby na Białorusi ludziom żyło się bezpiecznie i dostatnio. Białoruś nie stanowi w tym regionie wyjątku. Dziesięciolecie po upadku Związku Radzieckiego na całym tym obszarze było okresem poszukiwań nowych rozwiązań ustrojowych, z jednej strony adekwatnych do sytuacji geopolitycznej po upadku komunizmu i zwycięstwie idei demokracji oraz wolnego rynku, z drugiej zdolnych wydobyć społeczeństwa z ekonomicznego i moralnego kryzysu, ocalić państwa. Oceniając te procesy bez choćby próby ich zrozumienia - zachęcałbym krytyków do refleksji nad fenomenem popularności prezydenta Białorusi - niewiele osiągniemy, a już na pewno nie zdołamy wpływać na zachodzące tam procesy. W polskiej polityce zagranicznej w moim przekonaniu powinno się różnicować oceny sytuacji w państwach byłego ZSRR w zależności od ich historycznych i regionalno-kulturowych uwarunkowań.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#EugeniuszCzykwin">Na marginesie, ciekawe byłoby porównanie ukształtowanych w tych państwach systemów władzy. W mojej ocenie istniejący na Białorusi system co do istoty, pomijając swoistą retorykę prezydenta, jest bardzo podobny do systemów innych sąsiednich państw słowiańskich. O specyficznej demokracji w byłych republikach azjatyckiej części byłego ZSRR, z którymi utrzymujemy bardzo dobre stosunki, nie będę tutaj mówił. Zasadne jest więc pytanie: Dlaczego jedynie Białoruś obłożono anatemą? Zasadne jest pytanie: Co osiągnęliśmy, izolując Białoruś, sprowadzając kontakty, jak uczynił to rząd Jerzego Buzka, do najniższego z możliwych szczebli? Kontakty z obecnym prezydentem czy jego następcą, kontakty oczywiście polityczne, w końcu dłużej klasztora niż przeora, łatwo się da odbudować. Trudniej zmienić sposób postrzegania przez Polaków zohydzanych niemal każdego dnia przez polskie media Białorusinów; tego odbudować się tak łatwo nie da. Dlatego dziękuję panu ministrowi Cimoszewiczowi za nieprzyłączenie się do bojkotu władz sąsiedniego państwa. Liczę też, że polska dyplomacja znajdzie sposoby rzeczywistego przełamania tej szkodzącej zarówno Polsce, jak i Białorusi sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#EugeniuszCzykwin">Wysoka Izbo! Ważną rolę w kształtowaniu stosunków ze wschodnimi sąsiadami, w tym z Białorusią, mogłyby odegrać nasze bilateralne grupy parlamentarne. Jako przewodniczący polsko-białoruskiej grupy w imieniu posłów i senatorów, jej członków, deklaruję taką gotowość, wciąż jednak oczekujemy na przyzwolenie pana marszałka. Oczywiście wiem, że polityki podwójnych standardów nie wymyślili ani polscy politycy, ani polscy parlamentarzyści, jednak we wszystkim należałoby zachowywać umiar.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#EugeniuszCzykwin">Na koniec dwa słowa o ewentualności wojny z Irakiem, w której, jak słyszymy, może zginąć pół miliona cywili. Tak ochoczo wypowiadającym się w sprawie tej wojny posłom z prawej strony sali dedykuję ewangeliczne przesłanie, że błogosławieni będą ci, którzy pokój czynią. Chciałbym też podzielić się z państwem osobistą refleksją. Kilkakrotnie byłem w czasie wojny w Jugosławii. Gdy ostatnio na obelisku w Belgradzie, upamiętniającym ofiary bombardowań NATO, zobaczyłem w spisie państw, które zaatakowały Jugosławię, Polskę, poczułem wstyd. Polska kilkakrotnie wysyłała swoich żołnierzy poza granice kraju. Polacy ze smutkiem, ze wstydem wspominają udział polskich żołnierzy w walkach na Santo Domingo, w okresie peerelowskim polscy żołnierze raz uczestniczyli w interwencji w Czechosłowacji. Tak się składa, że w ostatnich latach kolejny raz mają być użyci w wojnie poza granicami, oczywiście nie w wojnie obronnej. To trudny problem, ale skłaniałbym i polityków, i Wysoką Izbę do refleksji na ten temat. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#DonaldTusk">Głos miał zabrać pan poseł Bogdan Lewandowski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, jako ostatni zapisany mówca, ale klubowi SLD została jedna minuta. Czy satysfakcjonuje pana posła możliwość wystąpienia w tym czasie?</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Prosiłbym pana marszałka o 3 minuty.)</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, panie pośle. Po trzech minutach proszę zakończyć wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#BogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed laty marszałek Marshall McLuhan napisał książkę, w której sformułował tezę o światowej wiosce. Dzisiaj rzeczywiście dożyliśmy tego, że globalizacja jest faktem, jest ważną przesłanką określającą czynniki kształtujące stosunki międzynarodowe. Żyjemy w epoce dynamicznych procesów politycznych, gdzie ulegają przewartościowaniu nasze dotychczasowe spojrzenia na różnego rodzaju instytucje międzynarodowe, dotyczy to również Organizacji Narodów Zjednoczonych. Coraz częściej kwestionowany jest mocarstwowy status Francji, Anglii w Radzie Bezpieczeństwa, gdyż w tym czasie pojawiły się inne państwa, które dysponują znacznie większym potencjałem, zwłaszcza gospodarczym. Unia Europejska też nie jest strukturą zamkniętą, raz na zawsze określoną, podlega ona, i będzie podlegać jeszcze mocniej, przemianom.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#BogdanLewandowski">W różnych publikacjach mówi się, nie bez racji, o deficycie demokracji w Unii Europejskiej, o tym, że trzeba ten problem podjąć wraz z akcesją nowych członków do Unii Europejskiej. Jeżeli chodzi o akcesję, to trzeba sobie jasno powiedzieć, że przeciwnicy wejścia Polski do Unii Europejskiej właściwie nie mają żadnych poważnych argumentów. Jeżeli poseł z trybuny usiłuje odtańczyć oberka na nutę ronda a la Turek, to może budzić jedynie uśmiech, a nie skłaniać kogokolwiek do głosowania przeciw wejściu Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#BogdanLewandowski">Chciałbym przyłączyć się do głosu pana posła Chaładaja, jeżeli chodzi o ocenę informacji rządu, która została przedstawiona przez pana ministra Cimoszewicza. Naprawdę jest ona poważna, odpowiedzialna i budzi szacunek. Polska polityka zagraniczna jest w dobrych rękach. Mamy do czynienia nie tylko ze skierowaniem uwagi na Unię Europejską, ale również na naszych sąsiadów ze Wschodu: Rosję, Ukrainę i Białoruś. Polska zwraca się także w stroną innych kontynentów, Azji, Afryki, i to jest najlepszym potwierdzeniem, że nasza polityka zagraniczna nie musi świecić światłem odbitym, ale stać nas na poważne inicjatywy, które, myślę, będzie można jeszcze silniej podkreślać w ramach naszego członkostwa w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#BogdanLewandowski">Dziękuję panu marszałkowi za umożliwienie mi tego wystąpienia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#DonaldTusk">Przystąpimy do pytań. Ograniczam czas zadawania pytań do dwóch minut na jedno wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Może do trzech minut, panie marszałku, ze względu na pana liberalizm?)</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#DonaldTusk">Do dwóch minut.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#DonaldTusk">Informuję i przypominam Wysokiej Izbie, że w tym momencie debata się kończy. Pytania, będąc oczywiście elementem debaty w sensie formalnym, nie mają jej zastępować, mają być tylko pytaniami. Dwie minuty, wbrew pozorom, to jest czas na zadanie dużej liczby pytań, co wielokrotnie już sprawdziliśmy.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#DonaldTusk">Pan poseł Marian Piłka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#MarianPiłka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam do pana kilka pytań. Pierwsze dotyczy intencji rządu. Czy rząd zamierza w traktacie akcesyjnym wprowadzić protokół dotyczący obrony praw, życia dzieci nienarodzonych, praw rodziny, obrony przed upowszechniającymi się różnymi dewiacjami? Chciałbym prosić o jednoznaczną odpowiedź pana ministra w tej kwestii. Chodzi przecież o zabezpieczenie naszego narodu przed tym barbarzyństwem, którego groźba, niestety, istnieje, barbarzyństwem aborcyjnym czy eutanazyjnym, które upowszechnia się w zachodniej Europie.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#MarianPiłka">Pytanie drugie dotyczy dalszych działań, jakie polski rząd podejmie w sprawie obrony praw katolików w Rosji. Tu chcę powiedzieć, że to nie jest kwestia stosunków Watykanu i Rosji. To jest kwestia elementarnych praw człowieka, których Polska także powinna bronić, bo to są standardy powszechnie uznawane za nienaruszalne. Polska jako gwarant zasad cywilizacyjnych powinna bronić praw polskich katolików i w ogóle praw katolików w Rosji.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#MarianPiłka">Kwestia trzecia. Jakie działania podejmuje pan, aby doprowadzić do wypłacenia odszkodowań dla Polaków, którzy byli represjonowani, więzieni, którzy byli zmuszani do pracy przymusowej w Rosji? Sprawa ta nie jest do tej pory rozwiązana, a wymaga rozwiązania szybkiego, choćby ze względu na wiek osób represjonowanych.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#MarianPiłka">Pytanie następne. Za czasów Bieruta PRL zrzekł się odszkodowań za zniszczenia wojenne majątku polskiego przez Rzeszę. Niemniej kwestia własności prywatnej zniszczonej przez Niemców jest nadal otwarta. Oczywiście tutaj jest teoretycznie możliwość występowania przez indywidualnych właścicieli, ale także państwo polskie powinno podjąć wysiłek na rzecz uregulowania tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#MarianPiłka">Ostatnie pytanie dotyczy spraw gospodarczych. Kiedy zostawał pan ministrem spraw zagranicznych, deklarował pan, podobnie jak premier Miller, że będziemy mieli do czynienia z ekonomizacją polskiej polityki zagranicznej. W ostatnim roku mamy do czynienia z dwoma bardzo spektakularnymi porażkami, jeżeli chodzi o inwestycje zagraniczne w Polsce. Mówię tu o inwestycji Toyoty, która miała być w Radomsku, a znalazła miejsce w Kolinie w Czechach, i o inwestycji Peugeota, który także miał zainwestować w Radomsku, a będzie inwestycja w Trnavie na Słowacji. Dlaczego strona polska nie postąpiła jak wszyscy nasi konkurenci, Czechy, Słowacja oraz Węgry, i nie podpisała z inwestorem tzw. memorandum of understanding, przez co inwestor mógł nie mieć pewności, że to, co strona polska zaproponowała i uzgadniała podczas spotkań, będzie wiążące? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#DonaldTusk">Szanowni państwo posłowie, zapisanych do pytań jest w tej chwili 31 pań posłanek i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#DonaldTusk">Proponuję zamknięcie listy, jeśli nie będzie teraz dodatkowych zgłoszeń. Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#DonaldTusk">Uznaję listę zapisanych do pytań za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#DonaldTusk">Pan poseł Marcin Libicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#MarcinLibicki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Historię kształtują wielkie idee; wielkie idee, które są wprowadzane metodami pokojowymi, idee pokojowe, i wielkie idee wprowadzane często, niestety, również metodami zbrojnymi. Jesteśmy dzisiaj świadkami urealniania się, urzeczywistniania wielkiej idei jednoczenia Europy, oby szczęśliwej, oby bogatej. Ale przecież za tymi wielkimi ideami kryją się zawsze pewne konkretne interesy militarne i gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#MarcinLibicki">Zawsze mówimy o tym, co Polska zyskuje na wejściu do Unii Europejskiej, zarówno w kategorii tych wielkich idei, jak i tych zupełnie przyziemnych spraw, tych taborów, jak to nazywał gen. de Gaulle. Ale scena polityczna, podzielona w Polsce na euroentuzjastów i eurosceptyków, nie pozwalała nigdy, nie pozwala jak dotąd w tej debacie, by wyraźnie powiedzieć, jakie są również interesy strategiczne, polityczne i gospodarcze strony zachodniej. Przecież żeby dobrze wynegocjować nasz pakt z Europą Zachodnią, z Unią Europejską, trzeba wiedzieć, co Unia Europejska na tym zyskuje. Odnoszę wrażenie, że nigdy taka lista nie została zrobiona.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#MarcinLibicki">Panie ministrze, czy kiedykolwiek u nas powiedziano, że interesem Zachodu jest zwiększenie rynku gospodarczego, że interesem Zachodu jest przede wszystkim przesunięcie zagrożenia po stronie wschodniej? Bo jednak mimo wszystko tak to trzeba traktować. Chodzi o przesunięcie tego zagrożenia o setki kilometrów, na wysokości Polski o 700 km, na wysokości krajów bałtyckich o 1000 km na wschód; Berlin, który mógłby mieć zagrożenie na Odrze, nagle będzie miał zagrożenie na Bugu, a więc jego strefa bezpieczeństwa będzie znacznie większa. Panie ministrze, czy kiedykolwiek została przedstawiona, choćby w wewnętrznej debacie, taka lista zysków Europy Zachodniej, które zostaną osiągnięte, kiedy Unia Europejska powiększy się w tym regionie Europy w tak znacznym stopniu? Czy nasz rząd zdawał sobie sprawę z korzyści, jakie zyska Zachód, i czy wykorzystał tę świadomość do tego, żeby wynegocjować dla Polski jak najlepsze warunki?</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#DonaldTusk">Pan poseł Andrzej Gałażewski, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#DonaldTusk">Jeśli państwo posłowie nie będą mieli nic przeciwko temu, dopiszemy jeszcze do zamkniętej listy pana posła Gabriela Janowskiego, który musiał na chwilę opuścić salę i nie miał szansy zapisania się do pytań; i uznamy, że lista jest definitywnie zamknięta. Nie słyszę sprzeciwu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#AndrzejGałażewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam właściwie dwa pytania. W ostatnich dniach obserwujemy tworzenie wewnątrz Unii Europejskiej bloku unii francusko-niemieckiej, czyli bloku silnego ekonomicznie, silnego pod względem prowadzenia polityki, w sumie sceptycznego wobec polityki proamerykańskiej. Jak polski rząd ustosunkowuje się do tworzenia takiego specjalnego ugrupowania wewnątrz Unii Europejskiej? Czy nie uważa pan minister, że może to osłabić spójność Unii?</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#AndrzejGałażewski">Drugie pytanie dotyczy programu współpracy z Polonią i Polakami za granicą. Pan minister wspominał, że taki program został przyjęty przez Radę Ministrów; jeden z posłów PSL mówił, że jest to wspaniały program, a jeszcze w dodatku realny. Jednakże w tym programie jest zapis, że program będzie mógł być zrealizowany, jeżeli w budżecie państwa znajdą się odpowiednie środki na jego realizację. Ale tych środków nie ma w tej chwili. W związku z tym mam pytanie, w jakiej części ten imponujący program współpracy z Polakami za granicą i z Polonią będzie mógł być zrealizowany, jeśli są likwidowane domy polskie, a te, które istnieją, są na granicy bankructwa i de facto funkcjonują tylko dzięki umiejętnemu pozyskiwaniu sponsorów zagranicznych, a nie żyją z polskiego budżetu? Są to przecież jednostki, organizacje, które szczególnie promują polską kulturę, organizują też Polaków, którzy w tej dziedzinie funkcjonują na Zachodzie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Jan Rzymełka, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#JanRzymełka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#JanRzymełka">Panie Ministrze! Takie dyżurne pytanie na debatach o polityce zagranicznej. Chciałbym się dowiedzieć, czy przy pięknej alei Unter den Linden w Berlinie nadal straszy budynek dawnej polskiej ambasady i czy nadal przewodnicy niemieccy pokazują go jako negatywny przykład polskiej wizytówki w Berlinie, w Unii Europejskiej. Jaki nastąpił postęp w stosunku do tego, co było rok, dwa, trzy lata temu podczas takiej samej debaty?</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#JanRzymełka">Drugie pytanie, już zdecydowanie łatwiejsze. Chciałbym zapytać, co jest przyczyną, że im lepsze są stosunki polsko-niemieckie, im jesteśmy bliżej i normalizacja spraw jest na lepszym etapie, tym więcej poruszanych jest w tej Izbie upiornych tematów, straszaków niemieckich, tym więcej nawiązuje się do mitów, do stereotypów. Czy prawdą jest, że to właśnie pieniądze, na które Polska czeka, z Unii Europejskiej, z funduszy strukturalnych i wszelakich funduszy, pochodzą w większości od niemieckiego podatnika? I czy prawdą jest, że największa liczba małżeństw mieszanych w Europie to małżeństwa polsko-niemieckie i że są one najtrwalsze itd.? Chciałbym, żeby pan minister odpowiedział, kto tutaj zawinił. Czy jest błąd informacyjny ze strony rządu w zakresie rzeczywistych stosunków polsko-niemieckich? Bo w prasie można głównie usłyszeć o zagrożeniu, że Niemiec nas wykupi, ewentualnie o mniejszości niemieckiej czy o sprawach rent, emerytur dawnych żołnierzy; natomiast o rzeczywistych kontaktach, o tym, że minęło 10 lat od podpisania traktatów, że była już 10. edycja nagrody polsko-niemieckiej i uhonorowano znamienite osoby, które przyczyniły się do pojednania Polski i Niemiec, przeciętny obywatel praktycznie nie może usłyszeć. Czy w polityce informacyjnej nie ma braku informacji o współczesnych stosunkach polsko-niemieckich, o sprawach gospodarczych, o wymianie handlowej? Proszę odpowiedzieć, czy prawdą jest, że praktycznie 30% obrotów eksportowych Niemcy mają w stosunku do Polski, a jeśli chodzi o zakres informacji kulturalnej, filmów niemieckich, sztuk, muzyki w polskim radiu i telewizji, to nawet nie jest to 1%. Jest to ogromna dysproporcja. Skąd to się bierze? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Z Polski niemieckiej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Marek Kuchciński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#MarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#MarekKuchciński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ponieważ sprawy pomocy Polakom za granicą i współpracy z Polonią są, moim zdaniem, jednym z najsłabszych ogniw polityki zagranicznej rządu. Potwierdza to nie tylko rządowy program współpracy z Polonią i Polakami z grudnia ubiegłego roku, który nie tylko moim zdaniem, ale również zdaniem wielu środowisk polonijnych co najmniej w 80% jest nie do przyjęcia, ale także brak wsparcia rządu dla polskich mniejszości narodowych w krajach ościennych w myśl Konwencji Ramowej Rady Europy o Ochronie Mniejszości Narodowych.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#MarekKuchciński">Panie Ministrze! Dlaczego nie jest realizowany w związku z tym art. 15 owej konwencji mówiący o obowiązku stron do stwarzania warunków niezbędnych dla rzeczywistego uczestniczenia przez mniejszości narodowe w życiu kulturalnym, społecznym, gospodarczym i w sprawach politycznych? Dlaczego nie jest realizowany art. 18 owej konwencji dotyczący ochrony interesów mniejszości polskiej poprzez stosowne dwustronne i wielostronne umowy międzynarodowe, a tym samym różne działania interwencyjne, choć w programie rządowym jest o tym mowa? Proszę powiedzieć, w którym miejscu jest mowa o tym, że rząd polski stara się, by Polakom w Niemczech pomóc w taki sposób, w jakim mniejszość niemiecka otrzymuje tę pomoc tutaj w Polsce. Dlaczego w programie rządowym nigdzie nie ma mowy o zabezpieczeniu praw Polaków do ochrony ich tożsamości narodowej według obowiązującej właśnie Konwencji Ramowej, jest tylko mowa o wspieraniu interesów Polaków?</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#MarekKuchciński">Polacy potrzebują gwarancji prawnych dla ochrony ich praw, a nie tylko deklaracji o wspieraniu ich interesów i jak dotąd w sposób najczęściej werbalny. Takie gwarancje dla mniejszości narodowych w naszym kraju są i choć, zgadzamy się, nie dotyczy to spraw polityki zagranicznej, to musimy pamiętać i mieć świadomość, że różnice wsparcia ze strony państwa polskiego płynące wobec mniejszości w Polsce i odwrotnie słaba pomoc czy czasami brak pomocy dla mniejszości polskich w państwach ościennych wywołują liczne protesty. I, panie ministrze, pan jest za to odpowiedzialny w pełnym tego słowa znaczeniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#DonaldTusk">Pani poseł Irena Nowacka, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#IrenaMariaNowacka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pan minister w swoim wystąpieniu poświęcił sporo uwagi Polakom żyjącym poza naszą wschodnią granicą. Chciałabym w związku z tym zapytać o kilka kwestii.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#IrenaMariaNowacka">Po pierwsze. Istnieje organizacja pozarządowa pod nazwą Wspólnota Polska, bardziej znana poza granicami naszego kraju niż w Polsce. Ale chcę zwrócić uwagę na to, że Wspólnota Polska dysponuje ogromnymi środkami i to z budżetu państwa. Rzeczywiście te środki wydawane są na budowę szkół, domów kultury itd., ale nie zawsze racjonalnie. Chciałabym więc zapytać w tej chwili pana jako członka rządu, czy rząd ma instrumenty, czy może ich użyć, żeby te środki, którymi dysponuje Wspólnota Polska, nie były traktowane...</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Co pani gada... zupełnie się nie orientuje.)</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#IrenaMariaNowacka">Panie pośle, ja panu nie przeszkadzałam, zechce pan swoje uwagi zachować na później.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#IrenaMariaNowacka">...by te środki, którymi dysponuje Wspólnota Polska, nie były traktowane jak środki jednego pana, który wyjmuje je z kieszeni i jednej szkole, np. na Litwie, na naprawę dachu daje, a innej nie.</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#IrenaMariaNowacka">Kolejna kwestia, która jest bardzo ważna i o której pan minister tutaj również mówił, to system stypendialny.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#IrenaMariaNowacka">Panie Ministrze! Wielokrotnie rozmawiałam na ten temat z naszymi kolegami na Litwie, jak również z przedstawicielami MEN. Czy państwo nie uważacie, że ten system stypendialny trzeba zmienić? Otóż za jedno stypendium, które dostaje młody człowiek z Litwy studiujący w Polsce, można ufundować dwa stypendia dla studiujących w uczelniach na Litwie czy w innym kraju, tam gdzie ci nasi młodzi ludzie mieszkają. Inaczej jest to drenaż inteligencji, bo w ogromnej liczbie oni zostają już w Polsce zamiast wracać do siebie.</u>
          <u xml:id="u-80.8" who="#IrenaMariaNowacka">I ostatnia kwestia. Podczas mojej ostatniej wizyty na Litwie dowiedziałam się, że parlament pracuje w tej chwili nad tzw. ustawą oświatową, w której chce się zapisać nauczanie w języku litewskim historii i geografii. Czy służby pana ministra będą mogły podjąć jakieś działania w tym kierunku, żeby ta ustawa, która w jaskrawy sposób narusza artykuły traktatu o dobrym sąsiedztwie, nie została przyjęta? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#DonaldTusk">Pan poseł Stanisław Gudzowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#StanisławGudzowski">Panie Ministrze! W pańskim wystąpieniu głównym lejtmotyw była oczywiście polityka zagraniczna, ale widziana tylko przez pryzmat Unii Europejskiej. I to nic dziwnego ani nic nowego. Ale ja chcę zapytać, czy w Ministerstwie Spraw Zagranicznych istnieje jakiś departament czy sztab ludzi, którzy pracują nad przygotowaniem planu alternatywnego? Jak będzie wyglądała polska polityka zagraniczna, kiedy okaże się, że społeczeństwo w referendum powie: nie dla Unii Europejskiej, w co oczywiście głęboko wierzę? Jak wtedy po zbudowaniu barier i muru chociażby na granicy wschodniej i po ochłodzeniu stosunków z wieloma państwami poprzez wypowiadanie umów dwustronnych będzie wyglądało miejsce Polski w Europie, a nie w Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#StanisławGudzowski">I pytanie w odniesieniu do polityki wobec 1,5 mln rodaków za granicą wschodnią. Dlaczego oni, kosztem akcesji do Unii Europejskiej, mają mieć ograniczoną łączność z ojczyzną chociażby poprzez wprowadzanie wiz? Czy to jest rzeczą normalną, aby Polak musiał zabiegać o wizę do własnej ojczyzny? Co dla nich, naszych rodaków za granicą ma do zaoferowania polski rząd? Czy istnieje jakiś plan np. przesiedlenia wielu tysięcy Polaków chociażby z Kazachstanu do Polski? Czy 60 lat to jeszcze jest za mało, aby mogli wrócić na łono ojczyzny? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#DonaldTusk">Pan poseł Jerzy Czerwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W swojej informacji minister spraw zagranicznych pominął praktycznie stosunki Polski z Niemcami, chyba że użyte w informacji wyrazy: Unia Europejska zamienimy na wyraz: Niemcy, ale te stosunki nie są w pełni uregulowane. Proszę wobec tego o odpowiedź na następujące pytania.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#JerzyCzerwiński">Jakie konkretne kroki podjął rząd polski, aby pozycja Polaków w Niemczech była taka sama, jak Niemców w Polsce, w szczególności, aby Polacy zamieszkali od pokoleń w Niemczech uzyskali status mniejszości narodowej? Czy rząd wykorzystuje tu możliwości tkwiące w Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości Narodowych?</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#JerzyCzerwiński">Pytanie drugie. W traktacie polsko-niemieckim z 1991 r. nie uregulowano spraw majątkowych. Czy rząd przewiduje regulacje traktatowe tej sfery, w szczególności w kontekście żądań tzw. wypędzonych i wspierających ich polityków niemieckich?</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#JerzyCzerwiński">Pytanie trzecie. Dlaczego polski rząd nie podniósł wobec rządu Niemiec zmiany art. 116 konstytucji RFN? Przypomnę, że w oparciu o ten artykuł za Niemca może być uznana osoba, która urodziła się w granicach Rzeszy z 1937 r. albo jej potomek. Czy nie jest to przejaw dyplomatycznej agresji Niemiec wobec Polski, wręcz naruszenie suwerenności państwa polskiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#DonaldTusk">Pani poseł Gabriela Masłowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#GabrielaMasłowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Jakie działania podjął rząd w poszukiwaniu alternatywy dla integracji z Unią Europejską chociażby po to, aby wzmocnić swoją pozycję przetargową w negocjacjach z Unią Europejską? Taką alternatywę stanowi ścisła współpraca w ramach grupy państw słowiańskich. Na tym obszarze przecież istnieją historycznie ukształtowane więzi naturalne i dobre doświadczenia, więzi i doświadczenia współpracy, które rodziły się także w poczuciu wspólnego zagrożenia wobec państw Europy Zachodniej, gdzie były unie, a nie było napaści, gdzie były unie, ale nie żądano od siebie nawzajem wyrzeczenia się własnego prawa, własności majątku narodowego i ostatecznie suwerenności. Dlaczego manipuluje się opinią publiczną w tym znaczeniu, że oto wszyscy nasi wschodni i południowi sąsiedzi są zdecydowani, jeśli chodzi o wejście ich krajów do Unii Europejskiej, wobec tego nam też tylko to pozostaje. To słyszą Polacy, tak samo słyszą Czesi i inne narody.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#GabrielaMasłowska">Co zrobił rząd, aby nawiązać kontakt z tymi politykami, tymi środowiskami w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, aby rozważyć inny wariant sytuacji, aby rozważyć alternatywę? Krążą niepokojące wieści, że na teren regionów ekologicznych jeszcze wschodniej Polski wchodzą bardzo ekspansywnie amerykańskie firmy z wielkoprzemysłowym tuczem świń. Krążą wieści, że ma to jakiś związek z ostatnio zawartą umową offsetową. Proszę zdementować, jeżeli jest to nieprawda. Jeśli ma to miejsce, to kto za to odpowiada, do kogo mogę się zwrócić jako poseł ziemi lubelskiej, żeby potwierdzić lub zdementować informację, że na terenie Lubelszczyzny jest już co najmniej 5 takich ogromnych przemysłowych ferm tuczu? Wiadomo, czym to grozi w odniesieniu do ekologii, konsumentów, a także funkcjonowania rynku, chociażby żywca wieprzowego w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#GabrielaMasłowska">I jeszcze jedno pytanie. Panie ministrze, czy własność ziemi, naszych nieruchomości na terenie Polski zachodniej i północnej jest dostatecznie zabezpieczona? Jaką w tym rolę spełnia ustawa o przekształceniu wieczystego użytkowania w prawo własności? Jeżeli ta ustawa rozwiązuje problem, to dlaczego rząd, mając służby, mając media, mając urzędy, nie propaguje przekształcenia wieczystego użytkowania w prawo własności? Wielu Polaków mieszkających na tych ziemiach nie zawiera takich umów, ponieważ ludzie zwyczajnie o tym nie wiedzą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#DonaldTusk">Pan poseł Piotr Gadzinowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PiotrGadzinowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chcę zadać dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#PiotrGadzinowski">Panie ministrze, w swoim wystąpieniu mówił pan o bilansowaniu handlu z państwami Dalekiego Wschodu, zwłaszcza z Chinami i Japonią. Czy zamierza pan zmodyfikować politykę wizową naszego państwa wobec biznesmenów chińskich i wietnamskich? Podczas ostatniej wizyty ministra Piechoty - byłem w składzie tej delegacji - na seminarium gospodarczym w Szanghaju słyszeliśmy wielokrotnie skargi na działalność naszych konsulatów, które odmawiają wiz biznesmenom współpracującym z dużymi polskimi firmami i, nawet, z Państwową Agencją Inwestycji Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#PiotrGadzinowski">I drugie pytanie, panie ministrze. Koresponduje ono z pytaniami, które już tu padły, zwłaszcza z pytaniem pani posłanki Nowackiej. Czy zamierza pan zmienić politykę stypendialną wobec studentów pochodzenia polskiego, zwłaszcza studentów ze Wschodu? Prosty rachunek świadczy, że zamiast jednego stypendium w kraju możemy mieć tam 6–7 stypendiów i tam możemy tworzyć polską inteligencję, a nie drenować najlepszych ludzi, pozostawiając tam pustkę. Zawsze można takich stypendystów zapraszać na roczne staże do naszego kraju, utrzymywać z nimi kontakty. Czy zamierza pan zmienić tę politykę? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#DonaldTusk">Poseł Józef Stasiewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JózefStasiewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Powiedział pan dzisiaj, że w rokowaniach przedakcesyjnych z Unią Europejską osiągnęliśmy możliwie najlepsze warunki. Jak rzecz się przedstawia, wykazał w dzisiejszej debacie występujący w imieniu klubu Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej przewodniczący tego klubu pan Andrzej Lepper. Nie jest to ocena prawdziwa, a ponadto nie są to wyniki oparte na równoprawnych zasadach, bo np. dopłaty do rolnictwa, jeżeli oczywiście wejdziemy do Unii, mają być częściowe, a nie wyrównujące warunki w pełnym wymiarze. To oznacza, że z założenia mamy funkcjonować przez pierwsze lata na gorszych warunkach. Moim zdaniem nie ma szans, by te warunki uległy poprawie, bo Światowa Organizacja Handlu naciska na Unię Europejską, aby ta otworzyła swój rynek na rolnicze produkty pozaunijne. Ażeby to zrealizować, Unia zamierza zredukować pomoc dla swoich rolników o 55%. Jeżeli tak by się stało, to nawet te warunki, jakie ustalono w rokowaniach w Kopenhadze, przestaną obowiązywać. Czy wobec tego może być tak, że po przyjęciu do Unii Polska będzie w niej trwale państwem drugiej kategorii?</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#JózefStasiewski">Jeszcze jedno pytanie. Jeśli nasze stosunki ze Stanami Zjednoczonymi są tak ciepłe, to kiedy zostaną zniesione wizy dla Polaków odwiedzających to państwo? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#DonaldTusk">Pan poseł Stanisław Stec.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#StanisławStec">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Chciałbym nawiązać do ekonomizacji polskiej polityki zagranicznej. Wspomniał pan w swoim wystąpieniu, że polska służba dyplomatyczna będzie wspierać działalność gospodarczą w kraju głównie w zakresie eksportu oraz inwestycji zagranicznych dokonywanych w naszym kraju. Czy mógłby pan już wskazać osiągnięcia któregoś z dyplomatów w tym zakresie? I czy nie rozważyłby pan propozycji, aby ufundować nagrodę ministra spraw zagranicznych dla ambasadora lub attaché handlowego za szczególny wkład w promocję polskiej gospodarki, który przejawiałby się poprawą naszego bilansu handlowego w danym kraju? Jest to szczególnie ważne, gdyż mamy ujemny bilans w handlu zagranicznym z większością krajów.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#StanisławStec">I druga sprawa. Chciałbym panu podziękować za poruszenie w Waszyngtonie sprawy odsyłania obywateli polskich przez służby imigracyjne. Ktoś powie, że to tylko 300 osób, ale to o 300 osób rocznie za dużo. Uważam, że jeśli Polak otrzyma wizę, za którą płaci 400 zł, to już nie powinien być odsyłany. I pańska propozycja, żeby ta analiza była przeprowadzana w naszym kraju przez biuro emigracyjne, jest bardzo słuszna. Chciałbym się dowiedzieć, jak zostało to przyjęte przez dyplomatów w Waszyngtonie i kiedy możemy się spodziewać zaniku, zaprzestania tej dyskryminacji? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#DonaldTusk">Poseł Antoni Stryjewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, czy otrzymał pan od Jana Pawła II i Stolicy Apostolskiej upoważnienie do podpierania swoich wątpliwych tez o konieczności integracji Polski z Unią Europejską słowami Ojca Świętego? Czy uzyskał pan od Jana Pawła II i Stolicy Apostolskiej aprobatę dla wynegocjowanych warunków akcesji Polski do Unii Europejskiej? Czy Jan Paweł II widział traktat akcesyjny z Kopenhagi i zaaprobował go? Jeśli rząd tak ochoczo włącza autorytet Jana Pawła II i Kościoła katolickiego w propagandę na rzecz akcesji Polski do Unii Europejskiej, to dlaczego nie występuje do tejże Unii o gwarancje poszanowania dekalogu i praw moralnych, ładu etycznego i normalności oraz suwerenności narodowej nie tylko dla Polski, ale i dla wszystkich państw narodowych tworzących tę Unię, co jest zgodne oczywiście ze słowami Jana Pawła II i Stolicy Apostolskiej? Dlaczego państwo trzymacie w zanadrzu wolę zniszczenia tego ładu moralnego, społecznego i politycznego, i tylko czekacie na lepszą okazję, np. na większość sejmową lub usprawiedliwienie traktatem akcesyjnym z Unią Europejską? Przykład ostatni - nagłaśniana sprawa aborcji.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#AntoniStanisławStryjewski">Jak rząd i Ministerstwo Spraw Zagranicznych przeciwstawiały się w minionym roku, za który jest sprawozdanie, pomówieniom i kłamstwom historycznym niektórych środowisk żydowskich, ukraińskich, niemieckich i innych deprecjonujących dobre imię Polski i Polaków w świecie? Kiedy będzie otwarty Cmentarz Orląt Lwowskich i jak będzie on wyglądał? Jak rząd i Ministerstwo Spraw Zagranicznych wspierały roszczenia Polaków, obywateli Ukrainy, Białorusi, Litwy, Łotwy, Estonii i Rosji, odnośnie do zagrabionych w czasie wojny i po wojnie przez władze sowieckie majątków, domów, zakładów wytwórczych, gospodarstw rolnych? Z tamtej strony dochodzą liczne głosy, że Polacy są traktowani po prostu w sposób dyskryminujący. Dlaczego rząd ani Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie podjęło jeszcze rozmów z Rosją - przynajmniej nie padło to w sprawozdaniu - w sprawie powrotu rejonu królewieckiego do Polski? Ta enklawa rosyjska w tym rejonie naszego dziedzictwa kulturowego jest pozostałością jałtańską, zimnowojenną, niewątpliwie nienaturalną, a potencjalnie jest zarzewiem konfliktu międzynarodowego, dlatego wymaga uregulowania w stosunkach polsko-rosyjskich. Myślę, że te rozmowy trzeba już zacząć, by w jakiejś przewidywalnej perspektywie czasu tę sprawę załatwić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#DonaldTusk">Czas minął, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Czy mogę jeszcze chwilę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#DonaldTusk">Czas minął, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Czy mogę zadać ostatnie pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#DonaldTusk">Ostatnie pytanie, tak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Dlaczego rząd ani Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie doprowadziło dotychczas do uchwalenia Karty Polaka? Dziękuję pięknie.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#DonaldTusk">Poseł Ryszard Stanibuła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#RyszardStanibuła">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#RyszardStanibuła">Wysoka Izbo! Pragnę skierować trzy pytania do pana ministra spraw zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#RyszardStanibuła">Przedstawiona w dniu dzisiejszym informacja rządu na temat polskiej polityki zagranicznej zmierza do pomyślnego sfinalizowania negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską. Jednocześnie obserwuje się chłodne stosunki gospodarcze z Ukrainą. Czy dla równowagi stosunków wielostronnych rząd przewiduje ożywienie w dziedzinie gospodarczej i kulturalnej oraz wymianie handlowej tzw. przygranicznej z woj. lubelskim, szczególnie z wieloma powiatami: tomaszowskim, zamojskim, hrubieszowskim, chełmskim, krasnostawskim oraz takimi gminami przygranicznymi, jak: Dołhobyczów, Lubycza Królewska, Mircza, Pytanie to kieruję, panie ministrze, w imieniu wielu mieszkańców tego regionu, ale także i wielu samorządów, które są tymi sprawami szczególnie zainteresowane. Czy rząd posiada konkretny program, stanowiący wsparcie tych wielu konkretnych wzajemnych polsko-ukraińskich inicjatyw?</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#RyszardStanibuła">Czy w świetle przedstawionej polityki zagranicznej rząd przewiduje konkretne przedsięwzięcia, jeśli chodzi o długofalowe kierunki rozwoju stosunków polsko-amerykańskich w dziedzinie intensyfikacji współpracy gospodarczej i politycznej oraz nowych inwestycji o nowoczesnych technologiach?</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#RyszardStanibuła">Czy rząd przewiduje lepsze, i jakie, wykorzystanie potencjału Polonii i Kongresu Polonii Amerykańskiej w pomocy i ochronie interesów politycznych, w tym i gospodarczych Polski? Jeśli tak, to proszę o program w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#RyszardStanibuła">Ostatnie pytanie. Czy rząd przewiduje program współpracy z Polonią i Polakami za granicą? Czy program ten uwzględnia współpracę, a jeśli tak, to w jakich obszarach, z Polonią na terytorium Republiki Federalnej Niemiec? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#DonaldTusk">Poseł Marek Suski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#MarekSuski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym zadać pytania w dwóch kwestiach.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#MarekSuski">Jedna kwestia dotyczy naszego stosunku do jednego z naszych sąsiadów; chodzi mi tu konkretnie o Białoruś. W swoim wystąpieniu pan minister powiedział, że na Białorusi nie ma demokracji, że są łamane prawa człowieka, ale z racji tego, że jest to nasz bezpośredni sąsiad, jest zrozumienie naszej innej polityki niż polityka krajów Unii Europejskiej czy też Stanów Zjednoczonych. Mam pytanie: Na czym polega ta różnica i przez kogo jest rozumiane czy też akceptowane to, że my nawiązujemy kontakty handlowe i gospodarcze z Białorusią, mimo że tam nie ma demokracji i mimo że Stany Zjednoczone chociażby w tej sprawie przygotowują specjalną rezolucję, która będzie się domagała przywrócenia normalności na Białorusi?</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#MarekSuski">Następne pytanie też nieco wiąże się z tym tematem. Chodzi mi o politykę w stosunku do Polaków na Wschodzie i Polonii w ogóle. Otóż wypowiedział pan takie zdanie, jeśli chodzi o Polonię i Polaków na Wschodzie, mówiąc o tym, że Polska będzie wspierać naszych rodaków, którzy nie z własnej winy zostali opuszczeni przez nasz kraj - wynik historycznych wydarzeń, wiemy, postawił ich w trudnym położeniu, znaleźli się za granicami swojej ojczyzny - że będą oni wspierani przez stypendia i przez dosprzętowienie organizacji polskich w tych krajach.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#MarekSuski">Mam pytanie: Czy poza tym dosprzętowieniem Polska będzie prowadzić jakieś działania dyplomatyczne? Już nie mówię o tym, że warto by nadmienić, że na przykład biblioteki polskie bardzo są spragnione polskich książek, ale rozumiem, że krótki czas wystąpienia na to nie pozwoli.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#MarekSuski">Kolejne pytanie: Czy polska dyplomacja będzie podejmować wysiłki, żeby Polacy będący w krajach byłego Związku Radzieckiego mieli równe prawa jak Polacy z mniejszości narodowych w Polsce. Występuje obecnie ewidentna nierówność, a tego elementu w pańskim wystąpieniu - domagania się, żądania, a wręcz w stosunkach międzynarodowych wywierania presji, żeby Polacy w innych krajach mieli takie prawa, jakie my przyznajemy obywatelom polskim innego pochodzenia - zabrakło. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#DonaldTusk">Poseł Stanisław Dulias.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#StanisławDulias">Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie Ministrze! Nie ulega kwestii, że ostatni okres był dla rządu trudny. Można różnie oceniać, lepiej czy gorzej. Ale jest i druga strona tego medalu, a mianowicie sprawa efektów. W związku z tym będę miał pytania.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#StanisławDulias">Jak pan ocenia efekty ostatnich kilkunastu lat, na tle biedy i nędzy społeczeństwa polskiego, które jest na granicy wytrzymałości? I jakie jest pana zdanie: czy należy tu mówić o sukcesie, czy o porażce?</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#StanisławDulias">W tym okresie straciliśmy bezpieczeństwo żywnościowe i energetyczne, pozbawiliśmy Polaków najważniejszych rzeczy: zburzyliśmy, może niedoskonały, ale własny dom, pozbawiliśmy Polaków pracy i chleba, a o to wołają dzisiaj wszystkie grupy społeczne. Czy pan uważa ten stan za sukces czy za porażkę?</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#StanisławDulias">Jaki będzie udział w rozwiązaniu tych problemów krajów unijnych i świata, aby Polsce pomóc?</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#StanisławDulias">Z tego wynika następne pytanie. Jaka jest wizja Polski, oczywiście z wyjątkiem szczęścia dla wnuków? Już dzisiaj, zmniejszając od kilkunastu lat produkcję żywności, staliśmy się krajem nieeksportującym, lecz importującym produkcję rolniczą, żywność. Dzisiejszy stan już jest tragiczny, a w najbliższych latach, po zrealizowaniu przez Polskę zobowiązań przedakcesyjnych, ten stan zdecydowanie się pogłębi.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#StanisławDulias">Najtrudniejszy okres to będą lata, jak sądzę, 2003–2004, co potwierdzają informacje w zakresie możliwości i środków finansowych. Ale tragiczna sytuacja w rolnictwie może być odwrócona po uwolnieniu limitów kwot produkcyjnych przy uwolnieniu od nakazów unijnych, gdyby nie doszło do naszego wejścia do Unii. Mamy jeszcze ziemię, i to jest dobrze, to może szczęście. Będą tu kolosalne nakłady, ale jest taka szansa.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#StanisławDulias">Niestety, nie odtworzymy zdewastowanego przemysłu, który nie tylko, że nie produkuje lub przestanie produkować, ale pozostawia po sobie zdegenerowane obszary, które na długie lata będą „ozdobą” przebytej drogi transformacji ustrojowej w Polsce. A najgorsze jest to, że nie tylko pozostawia on pamiątki, ale przez wiele lat będziemy ponosić koszty likwidacji i zabezpieczeń. Utrudniać będą w tej chwili działania związane z dalszą likwidacją części przemysłu i rolnictwa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#DonaldTusk">Czas, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#StanisławDulias">Jeszcze tylko krótkie pytanie. Lata 2003–2004; żadne dokumenty nie mówią, jak rząd widzi przejście przez ten okres, zanim będziemy mieć środki unijne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#DonaldTusk">To było ostatnie pytanie przed przerwą.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#DonaldTusk">Zarządzam przerwę do godz. 17.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 do godz. 17 min 03)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#DonaldTusk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#DonaldTusk">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 10: Informacja rządu na temat polskiej polityki zagranicznej w 2003 r.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#DonaldTusk">Przed przerwą Sejm wysłuchał informacji przedstawionej przez ministra spraw zagranicznych pana Włodzimierza Cimoszewicza oraz rozpoczął dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#DonaldTusk">Kontynuujemy obecnie zadawanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#DonaldTusk">Pan poseł Krzysztof Filipek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#KrzysztofFilipek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie ministrze, mam pytanie do pana. Nawiązując do dzisiejszego wystąpienia przewodniczącego Andrzeja Leppera, który przedstawiał stan negocjacji, głównie chodzi mi o kwotę mleczną, o środki finansowe, jak również o plon referencyjny, które są niższe od wynegocjowanych przez niektóre kraje również ubiegające się o członkostwo w Unii, co było później negowane przez niektórych posłów, chciałem zapytać pana ministra, czy pan przewodniczący Andrzej Lepper mówił prawdę o tych kwotach, o tym, jakie mamy dostać środki finansowe i o plonie referencyjnym, czy też nie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#DonaldTusk">Poseł Andrzej Grzesik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#AndrzejGrzesik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wróciliśmy niedawno z Chin, z Hongkongu wraz z grupą bilateralną polsko-chińską, która była podejmowana w sześciu specjalnych strefach ekonomicznych. Jesteśmy pod ogromnym wrażeniem bomu gospodarczego Chin. 9-procentowy wzrost gospodarczy jest tego dowodem. Jesteśmy pod wrażeniem wielkich inwestycji, wyścigu w budowie drapaczy chmur, tysięcy kilometrów autostrad, mostów, tuneli. Podziwialiśmy centra cywilizacyjne, jakich nie ma w Europie. Mamy bardzo wysoki deficyt w handlu z Chinami, ale nie tylko, również z krajami Azji Południowo-Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#AndrzejGrzesik">Panie ministrze, pytanie. W jakim kierunku pójdzie polska polityka zagraniczna w tej części świata? Czy uważa pan, że jest ona zadowalająca? Czy zwiększymy intensywność tej polityki w Chinach, w samych Chinach? Jeżeli tak, to w jakim kierunku pójdzie ta polityka? Co robi Ministerstwo Spraw Zagranicznych, aby zmienić negatywny wizerunek Chin w oczach polskiej opinii publicznej? Czy polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych planuje wizyty na najwyższym szczeblu w Chinach i dlaczego poświęcił pan w swoim wystąpieniu tak mało czasu polityce w Azji Południowo-Wschodniej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#DonaldTusk">Poseł Tomasz Markowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#TomaszMarkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak wiadomo, Polska korzysta w handlu ze Stanami Zjednoczonymi z klauzuli najwyższego uprzywilejowania. Wiemy, że pułap polskiego eksportu do USA nie może satysfakcjonować. Czy Polska po wejściu do Unii Europejskiej będzie mogła tę klauzulę utrzymać? Stając się bowiem krajem unijnym, będziemy przez USA traktowani inaczej. Jak wiadomo, kraje Unii z klauzuli najwyższego uprzywilejowania nie korzystają.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#TomaszMarkowski">W sprawozdaniu z realizacji zadań polskiej polityki zagranicznej w 2002 r. dosłownie pół strony poświęcono działalności promocyjnej i dyplomacji społecznej, i właściwie prawie tylko w zakresie organizacji Roku Polskiego w Austrii i Hiszpanii, a w 2003 r. w Szwecji. Ponadto opracowano strony internetowe: Panorama Polski i wydano kilka broszur, i to wszystko. Czy to nie jest stanowczo za mało? Tutaj mam konkretne pytanie. Jakie było zaangażowanie rządu, jeśli chodzi o pomoc dla Wrocławia w jego staraniach o organizację wystawy EXPO? Jak to się stało, że po bardzo dobrym starcie przygotowanym przez władze samorządowe Wrocławia cała akcja skończyła się blamażem?</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#TomaszMarkowski">I ostatnie pytanie. Czy propozycja jednego z ministrów dotycząca podjęcia starań o organizację w Polsce letnich igrzysk olimpijskich jest planem całego rządu? Czy rząd ma w tej sprawie jakąś koncepcję, czy fundusze na to przeznaczone będą służyć tylko organizacji kilku lukratywnych wycieczek z pobytem w ekskluzywnych hotelach kilku urzędników? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#DonaldTusk">Pan poseł Tadeusz Polański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#TadeuszPolański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Im bardziej jesteśmy potrzebni innym narodom Europy i świata, tym łatwiej nam uprawiać własną politykę. Gorzej być sługą, z którym nikt się nie liczy. Wielkim problemem jest bardzo niski udział Polski w światowym eksporcie, pozostający na tym samym poziomie od 1935 r. Musimy zdecydowanie zmienić jakość promowania naszej gospodarki w świecie.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#TadeuszPolański">Pierwsze pytanie. Jakie zmiany w polskich placówkach zagranicznych zamierza przeprowadzić Ministerstwo Spraw Zagranicznych, aby w większym stopniu odpowiadały one za wyniki ekonomiczne w eksporcie polskich produktów?</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#TadeuszPolański">Drugie pytanie. Jaki jest procentowy udział w zatrudnieniu w placówkach zagranicznych osób posiadających odpowiednie kwalifikacje zajmujących się zdobywaniem rynków zbytu i promowaniem polskich produktów?</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#TadeuszPolański">I trzecie, ostatnie pytanie. Jakimi środkami finansowymi dysponuje Ministerstwo Spraw Zagranicznych na promocję polskiej gospodarki i polskich produktów poza granicami kraju i jak się to ma do potrzeb? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#DonaldTusk">Poseł Adam Woś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#AdamWoś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W sprawie polityki zagranicznej staram się być zawsze bacznym obserwatorem, stąd moje do pana pytanie. Dlaczego pan jako człowiek, który zawsze podkreśla swój szacunek do demokracji, neguje demokratyczny wybór Kongresu Polonii Amerykańskiej, chodzi o prezesa Edwarda Moskala. Czy to przypadek, czy też zamierzone działanie, że nie znajduje pan czasu na spotkanie z prezesem Moskalem, choć jako szef polskiej dyplomacji ma pan taki obowiązek, prywatnie nie, ale jako minister tak. Musi budzić zdziwienie fakt, że zarówno pan, jak i pan prezydent Aleksander Kwaśniewski w czasie swoich wizyt w Stanach Zjednoczonych zawsze znajduje czas na spotkanie ze społecznością żydowską, a rzadko czy prawie nigdy z Polonią amerykańską. Czyżbyście panowie nie lubili Polonii?</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#AdamWoś">I drugie pytanie. Czy jest pan w stanie odpowiedzieć, jakiej natury zagrożenia istnieją ze strony władz irackich i narodu irackiego dla naszego państwa? Jakie to żywotne interesy ma nasz kraj w zabijaniu narodu irackiego? Bo wojna to zabijanie. Ja tak przynajmniej to rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#AdamWoś">Na podstawie tego, co słyszę od moich wyborców, od ludzi, z którymi się spotykam, z którymi rozmawiam, można jednoznacznie stwierdzić, że to nie my będziemy czerpać korzyści ze złóż ropy naftowej w Iraku. Z czyjego upoważnienia zadeklarował pan nasze zaangażowanie, nie tylko polityczne, w konflikt iracki? Czy na ten temat debatował rząd? Jeśli tak, to kiedy i w jakim składzie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#DonaldTusk">Poseł Bronisław Dutka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#BronisławDutka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana ministra. Jakie kroki podejmuje MSZ, by zmienić na lepsze traktowanie Polaków przez konsulaty innych państw, zwłaszcza przez konsulat Stanów Zjednoczonych, i co za rodzaj wzajemności stosują Stany Zjednoczone traktując wszystkich Polaków jak przestępców przy wydawaniu wiz?</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#BronisławDutka">Kolejne pytanie: Jaki jest stosunek Ministerstwa Spraw Zagranicznych i rządu Polski do państwa tajwańskiego? Oczywiście jest to wyspa chińska, ale odrębne państwo, i jakie są plany Ministerstwa Spraw Zagranicznych w tych stosunkach na przyszłość?</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#BronisławDutka">Pytanie wielokrotnie się powtarzające, ale w innym kontekście, jakie realne korzyści - mam na myśli realne korzyści - odniesie Polska z deklarowanego udziału naszego wojska w interwencji irackiej? Wszystko, co się robi, powinno się robić w jakimś celu. Mam nadzieję, że takie korzyści Polska odniesie.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#BronisławDutka">I pytanie ostatnie. Wiele tutaj mówiono o kadrach dyplomatycznych. Zaznaczam, że dyplomatą nie zamierzam zostać, ale chciałbym, aby pan minister przekazał w pewnym sensie społeczeństwu i oczekującym często na pracę młodym ludziom informację, jakie wymagania stawia się kadrom dyplomatycznym, po to aby można było wyjechać na placówkę i tam reprezentować dobrze Polskę, bowiem jest taka sytuacja, że te kadry jakoś dziwnie układają się w jednej partii politycznej, i to wcale nie koalicyjnej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#DonaldTusk">Poseł Wojciech Szarama.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#DonaldTusk">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#DonaldTusk">Poseł Zdzisław Jankowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#ZdzisławJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Polska utraciła niemal połowę swego terytorium na wschodzie, natomiast przyznano jej na zachodzie tereny poprzednio należące do Niemiec. Propaganda władz komunistycznych nazwała je ziemiami odzyskanymi. Kto upoważnił negocjatorów polskich do zmiany nazwy ziemie odzyskane na „tereny należące do Niemiec”? Czy polscy negocjatorzy kwestionują przynależność ziem zachodnich do polskich w obecnych granicach? Niejeden raz w historii troszczyliśmy się o inne nacje bardziej niż o siebie, a rzadko okazywano nam wdzięczność. Przez wieki drogo broniliśmy swej wolności, lecz raz daliśmy się jej pozbawić, a innym razem odebrano nam na siłę. Historia nie zakończyła się w ubiegłym wieku, ona nadal trwa, a lubi się powtarzać. Dlaczego polski rząd słucha zawsze kogoś, co mamy robić, zapominając o własnej ojczyźnie i obowiązkach wobec własnego narodu, a dowodów jest wiele, np. wyprzedaż majątku narodowego, co jest ciężkim przestępstwem wobec narodu i państwa polskiego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#DonaldTusk">Posłanka Maria Nowak.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#DonaldTusk">Poseł Lech Kuropatwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#LechKuropatwiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Omawiamy dziś informację rządu o polityce zagranicznej państwa polskiego. Padało wiele słów o dobrej polityce rządu, o tym, że zrobiono wszystko przed podpisaniem akcesji do Unii Europejskiej, ale były też słowa krytyki.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#LechKuropatwiński">Panie Ministrze! To na panu ciąży odpowiedzialność za politykę zagraniczną państwa i winien pan powiedzieć Polakom prawdę, z jakiej strony mogą spodziewać się zysków, a z jakiej strony straty, nie tylko w polityce narodowej, ale także w gospodarczej i suwerennej polityce państwa.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#LechKuropatwiński">Panie ministrze, proszę odpowiedzieć Polakom, którzy mieszkają na zachodzie Polski, jaką mają pewność, że po wejściu do Unii Europejskiej nie zostaną pozbawieni swych gospodarstw na wsi i mieszkań w miastach pobudowanych przez Niemców?</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#LechKuropatwiński">Panie ministrze, proszę odpowiedzieć konkretnie, czy nasi obecni bezrobotni otrzymają zasiłki socjalne na poziomie chociażby 50% w stosunku do obywateli Unii Europejskiej i kto im to zagwarantuje - czy rząd polski, czy Wspólnota? Bo w zapisie o sprawach socjalnych obywateli, przedłożonym w raporcie, zapisu takiego się nie doczytałem.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#LechKuropatwiński">Panie ministrze, doskonale pan wie, że aby zabezpieczyć Polakom zrównoważone życie i egzystencję, to wzrost gospodarczy musiałby wzrosnąć 4-krotnie po wejściu do Wspólnoty, a budżet narodowy musiałby osiągnąć kwotę chociażby 500 mld zł. Czy są takie możliwości? Czy nasi obywatele z takich możliwości mogą skorzystać? Może pan też podpisuje się pod tym, co mówił niejednokrotnie wiceminister Kołodko: Jeżeli nie będzie dobrze w 2013 r., to może będzie lepiej w 2026. Chyba do tego nie zmierzamy.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#LechKuropatwiński">Pytanie kolejne: Czy możliwa jest renegocjacja umowy negocjacyjnej z Unią Europejską w zakresie rolnictwo, budownictwo, opieka socjalna? Dziś padały słowa o dialogu społecznym i rozpoczęciu kampanii referendalnej. Może trzeba było odwrotnie - najprzód rozmowa, dialog, a potem podpisanie i równe warunki.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#LechKuropatwiński">Chciałbym się odnieść do wypowiedzi pana posła Chaładaja z SLD, który krytycznie wypowiedział się o przewodniczącym Andrzeju Lepperze, o jego krytycznej wypowiedzi w sprawie Unii Europejskiej. Panie pośle, to nie pan będzie oceniał Andrzeja Leppera, to ocenią wyborcy w przyszłych wyborach, które nas czekają. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#DonaldTusk">Poseł Grzegorz Dolniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#GrzegorzDolniak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dlaczego nasza polityka zagraniczna zdominowana jest kontaktami obliczonymi na współpracę przede wszystkim z Europą i Stanami Zjednoczonymi? W przedstawionej informacji dotknął pan, panie ministrze, zaledwie jednym zdaniem kwestii współpracy z krajami Dalekiego Wschodu. Jest to o tyle dziwne, że zarówno kraje Unii Europejskiej, jak i Stany Zjednoczone mające mocne swoje rynki wewnętrzne, poszukują jedynie możliwości zbytu nadprodukcji swoich towarów i usług, co nie do końca zgodne jest z naszymi oczekiwaniami.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#GrzegorzDolniak">Panie ministrze, nie dość, że unikamy w rozmowach ze stroną chińską delikatnych kwestii w materii poszanowania praw człowieka czy też statusu obecnych prowincji chińskich, tłumacząc ten fakt potrzebą wzmocnienia bilateralnych kontaktów, to w konsekwencji i tak jesteśmy zupełnie nieobecni na rynku chińskim. A przecież Chiny, z którymi w nieodległej przeszłości łączyły nas bardzo dobre stosunki gospodarczego, to obecnie olbrzymi rynek inwestycyjny. Aktualnie same tylko inwestycje zagraniczne w Chinach, według ostatnich szacunków, to kwota 50 mld dolarów na przestrzeni jednego roku. Obecnie Chiny są największym światowym placem budowy zarówno w zakresie budownictwa kubaturowego, jak i liniowego. Rocznie buduje się tutaj 2300 km autostrad, wyzwalając olbrzymie zapotrzebowanie na rynku usług i materiałów budowlanych. Chiny to nie tylko rynek chłonny inwestycji, ale to rynek równie chłonny materiałów konsumpcyjnych. Aktualnie łącznie import zamyka się kwotą 250 mld dolarów rocznie i nie jest w stanie nasycić rzeczywistego zapotrzebowania. Na rynku chińskim obecne są praktycznie rzecz biorąc wszystkie światowe firmy, natomiast polskich zupełnie nie widać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#DonaldTusk">Pani poseł Maria Nowak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#MariaNowak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#MariaNowak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mam trzy pytania. Pierwsze pytanie dotyczy grupy wyszehradzkiej. Otóż jakie działania podjął rząd, a konkretnie pan minister, celem umocnienia pozycji grupy wyszehradzkiej na arenie polityki zarówno europejskiej, jak i światowej, bo tam Polska ma na pewno o wiele większą rolę do odegrania aniżeli w samej Unii Europejskiej. I czy zamierza się powiększyć Grupę Wyszehradzką o kolejne państwa, mam tu konkretnie na myśli Litwę? Jeżeli tak, to jakie kroki zostały już w tym temacie podjęte przez polską dyplomację?</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#MariaNowak">Pytanie drugie dotyczy Polaków mieszkających poza granicą Polski na Wschodzie, a konkretnie tego, jakie działania podejmuje polska dyplomacja na rzecz udzielania pomocy Polakom mieszkającym na Litwie, Białorusi, Ukrainie. Ponieważ na podstawie doświadczeń, jakie posiadam, oceniam działania ministerstwa w tym względzie negatywnie. Mam wrażenie, że rząd pomoc Polakom, naszym rodakom mieszkającym na Wschodzie, spycha na organizacje pozarządowe. Ale aby organizacje pozarządowe, które naprawdę mają tu wielką rolę do spełnienia, mogły właściwie pomagać tam mieszkającym Polakom, to musi być odpowiednio prowadzona praca na poziomie ministerstw. Stąd moje pytanie o konkretne zamierzenia w tej dziedzinie, ale na szczeblu ministerstw.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#MariaNowak">I pytanie trzecie. Dlaczego w trakcie negocjacji z Unią Europejską nie poruszano zagadnień dotyczących takich tematów, jak ochrona życia od poczęcia czy innych wynikających z tradycji chrześcijańskiej? Już kończę, panie marszałku. Dokończę tylko to pytanie. Dlaczego w polskim traktacie akcesyjnym nie znajdują się dokumenty mówiące o tych sprawach, tak jak ma to np. miejsce w przypadku Irlandii czy ostatnio Malty? Czy rząd celowo pominął te tematy jako nieistotne, ponieważ pragnie zaraz po przeprowadzonym referendum zmienić polskie prawodawstwo w zakresie aborcji? Chcę poznać stanowisko rządu w tym względzie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#DonaldTusk">Pan poseł Tadeusz Samborski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#TadeuszSamborski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Jeśli można, w jednym zdaniu do tego się odniosę. To nie jest tak, że rząd tylko spycha to na pozarządowe organizacje, bo ja np. prezesuję organizacji rządowej, która udziela pomocy Polakom na Wschodzie i zakres tej pomocy jest bardzo szeroki. Tak że tutaj zarzut tego, że pomoc jest nieskuteczna na Wschodzie...</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Nowak: Nie mówiłam o wszystkich.)</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#TadeuszSamborski">Rozumiem. Mówię na podstawie pewnego oglądu działalności bardzo aktywnej organizacji w tym zakresie. Natomiast pragnę zadać pytanie panu ministrowi w kontekście takiej oto sytuacji. Wprowadzimy wizy od 1 lipca i liczymy na to, że strona ukraińska nie wprowadzi wiz, ale przecież obowiązek wizowy jest pewną uciążliwością dla wszystkich obywateli z obszaru wschodniego. Mam świadomość, że przepisy unijne nie pozwalają dyferencjonować różnego rodzaju ułatwień pod względem kryterium narodowości. Jednakowoż słyszy się tu i ówdzie, że państwo w resorcie pragniecie znaleźć pewne sposoby czy jakieś warianty rozwiązań, które Polakom, naszym rodakom na Wschodzie, ułatwią procedurę uzyskiwania wiz. Rozważa się ponoć także możliwość włączenia w ten proces organizacji polskich i innych podmiotów. Jeśli na tym etapie przygotowań pan minister mógłby coś powiedzieć na ten temat, to w tym przedmiocie zadaję pytanie, ale jeśli to jest faza jeszcze np. dyskrecjonalna, to je wycofuję. Jeśli jednak można, to bardzo proszę o odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#DonaldTusk">Pan poseł Edward Maniura.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#EdwardManiura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Chciałbym zadać panu kilka pytań. Na stronie 11. informacji rządu na temat polskiej polityki zagranicznej w 2003 r. czytamy, że jesteśmy głęboko zainteresowani odbudową naszych powiązań gospodarczych z państwami Środkowego Wschodu oraz rozwojem i bilansowaniem handlu z państwami Dalekiego Wschodu, m.in. z Japonią. Co zdaniem pana ministra stoi na przeszkodzie w rozwoju tych stosunków?</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#EdwardManiura">W związku z tym pytaniem chciałbym zadań drugie pytanie. Przegraliśmy rywalizację o wielkie inwestycje w obszarze motoryzacyjnym. Osobiście uważam, że te decyzje wiążą się również z pewną wiarygodnością Polski, która została w ostatnich latach zachwiana. Jak przywrócić wiarygodność Polski, a mam na myśli zachwianie tej wiarygodności w związku ze zmianami w naszym prawodawstwie, na podstawie których odebrano przyznane ulgi i zwolnienia firmom inwestującym, m.in. firmom japońskim inwestującym w specjalnych strefach ekonomicznych? Chodzi o zwolnienia z podatku od nieruchomości. Z tego, co udało się przeczytać w prasie, podczas wizyty grupy biznesmenów japońskich premier obiecał rozwiązanie tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#EdwardManiura">Drugie pytanie dotyczy spraw wizowych. Czy jest szansa, aby w najbliższych latach nie tylko wizy do Stanów zostały zniesione, ale również do Kanady? Pan poseł Stec w swoim wystąpieniu poruszył bardzo ważki problem, chodzi o funkcjonowanie pionów gospodarczych w naszych placówkach dyplomatycznych. Jak pan minister ocenia funkcjonowanie tych placówek? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#DonaldTusk">Poseł Gabriel Janowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#GabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Promocja Polski za granicą winna być ważną dziedziną aktywności szeroko rozumianych służb zagranicznych. Doświadczenia w tym względzie, przywołane choćby dzisiaj tutaj przykłady mówią, że nie jest najlepiej w tej kwestii. Świadczy o tym choćby sprawa naszej wystawy w Pekinie, w Berlinie. Śledzę również rozmaite artykuły, niektóre z nich są sponsorowane, tak jak ogłoszenia. Ukazał się na przykład niedawno artykuł na temat Polski w „Wall Street Journal Europe”. Czytałem ogłoszenie podobno płatne o Polsce „Polska - serce Europy” w „Timesie”. Ale kiedy śledzę te ogłoszenia, te artykuły, to odnoszę wrażenie, że one są przypadkowe, że nie ma żadnej myśli przewodniej w tym względzie w promowaniu Polski.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#GabrielJanowski">Mam pytanie. Czy jest w rządzie ośrodek, osoba, koordynujące w jakiś sposób tę politykę, bo o ile wiem, środki nie są zbyt duże i powinny być w związku z tym bardzo efektywnie wykorzystane? Proszę o zapoznanie nas z tą sprawą. I uwaga końcowa. O ile można, to proszę jednak o bardziej wnikliwe przyjrzenie się tej sprawie, o większy nadzór i, krótko mówiąc, bardziej efektywne działanie na tym polu i w tym obszarze. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#DonaldTusk">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#DonaldTusk">Głos zabierze minister spraw zagranicznych pan Włodzimierz Cimoszewicz.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję, zwłaszcza za te głosy w debacie, które nawet jeśli kwestionowały takie czy inne propozycje rządu czy elementy koncepcji przedstawionej w imieniu rządu w zakresie naszej polityki zagranicznej w 2003 r., to jednak były elementem poważnej debaty na odpowiednim dla parlamentu poziomie. Nie ukrywam swojego rozczarowania, chociaż bez jakiegokolwiek zaskoczenia, że po raz kolejny w tej kadencji Sejmu w debacie również miały miejsce absolutnie niekulturalne zachowania, posługiwanie się inwektywami, próby obrażania osób czy też rządu. Jest to niegodne Wysokiej Izby. To jest coś, co absolutnie nie przystoi parlamentowi.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przechodząc do meritum rozmaitych pytań i wypowiedzi, bardzo żałuję, że w większości będę odpowiadał osobom nieuczestniczącym w tej chwili w posiedzeniu, ale to także jest już pewien element tradycji.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Jaskiernia pytał o mój pogląd, o pogląd rządu na temat wkładu parlamentu w zagwarantowanie, aby procedury ratyfikacyjne w krajach Piętnastki przyniosły oczekiwany przez nas skutek. Wspomniałem o tym w swoim wystąpieniu. Uważam, że ci z nas, którzy są przekonani o potrzebie wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, którym zależy na tym, aby ten proces zakończył się pozytywnie, niezależnie od tego, czy są w rządzie, czy są w parlamencie, czy są w koalicji rządzącej, czy są w opozycji, powinni zrobić wszystko, aby wpływać na poglądy o Polsce i obraz Polski w społeczeństwach 15 krajów członkowskich Unii Europejskiej, a więc także w parlamentach tych krajów. Sądzę, że istnieje ogromny dorobek i wielkie doświadczenie w zakresie współpracy międzyparlamentarnej. Chodzi o kontakty Komisji Spraw Zagranicznych, czasami komisji europejskich - tam, gdzie one istnieją, o inne tego typu spotkania, o wystąpienia. Szczególną rolę do odegrania mają tutaj marszałkowie, którzy często składają wizyty w obcych państwach, jak również grupy bilateralne, tak liczne obecnie w naszym parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Rozważamy pewne spektakularne inicjatywy - o szczegółach, ze względu na to, że partnerzy jeszcze nie zostali o nich poinformowani, nie chcę mówić - które mogłyby polegać nawet na spotkaniach całych parlamentów, oczywiście z udziałem polskiego parlamentu i naszych najważniejszych partnerów z Unii Europejskiej. Uważam, że przez najbliższe kilka miesięcy - zarówno przed podpisaniem traktatu akcesyjnego, jak i później, uwzględniając czas niezbędny do przeprowadzenia procedur ratyfikacyjnych w państwach Piętnastki - powinniśmy wszyscy bardzo aktywnie o to poparcie dla naszego kraju zabiegać.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kolejne pytanie pana posła Jaskierni dotyczyło prawnych gwarancji naszego udziału w przyszłej konferencji międzyrządowej. Z jednej strony pragnę przypomnieć, że w trakcie szczytu kopenhaskiego Rada Europejska, a więc reprezentacja 15 państw członkowskich jednoznacznie zadeklarowała, że kraje zaproszone do członkostwa w Unii wezmą udział w kolejnej konferencji międzyrządowej na takich samych zasadach i prawach, jak obecnie kraje członkowskie. To jest bardzo ważna, jednoznaczna, całkowicie klarowna deklaracja. Przyznaję jednak, że jest to deklaracja o charakterze politycznym, i jestem przekonany, że wymaga ona wzmocnienia o dokument, który miałby również wymiar prawny. Rozmawiamy o tym z naszymi partnerami. Dzisiaj rano rozmawiałem o tym z ministrem spraw zagranicznych Grecji Georgiosem Papandreu - Grecja, jak wiadomo, w tej chwili przewodzi Unii Europejskiej, przygotowuje uroczystość podpisania traktatu akcesyjnego. Zwróciłem się do niego o możliwość odbycia szybkiego spotkania w celu przedyskutowania m.in. tej kwestii. Będziemy zabiegali o to, aby na deklaracji politycznej z Kopenhagi się nie skończyło.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przez wielu mówców, także przez posła Jaskiernię, był podnoszony problem wiz dla naszych obywateli podróżujących do Stanów Zjednoczonych, zarówno dzisiaj, jak i w przyszłości. Poseł Jaskiernia zaapelował, aby Polacy nie byli w tej kwestii dyskryminowani. Otóż, jak państwo zapewne wiedzą, w trakcie ostatniej wizyty prezydenta Kwaśniewskiego w Waszyngtonie zarówno prezydent w rozmowie z prezydentem Bushem, jak i ja we wcześniejszej rozmowie z sekretarzem stanu Colinem Powellem podnosiliśmy kilka kwestii związanych z tym zagadnieniem. Po pierwsze, zwróciliśmy się po raz kolejny - lista przykładów zajmowania przez nas stanowiska i reagowania na te przypadki jest długa - w sprawie właściwego czy ściślej: niewłaściwego traktowania niektórych naszych obywateli przez amerykańską służbę imigracyjną. Aby trzymać się rzeczywistości, pragnę zwrócić uwagę państwa na to, że wedle naszej wiedzy przy ruchu osobowym z Polski do USA na poziomie mniej więcej 70 tys. osób odwiedzających Stany Zjednoczone problem zatrzymywania i przeprowadzanej w absolutnie niestosowny sposób deportacji dotyczy mniej więcej 1 promila - jednego przypadku na tysiąc, a więc kilkudziesięciu osób rocznie. Niemniej nie bagatelizujemy tego zjawiska i stanowczo zwróciliśmy po raz kolejny uwagę na to, że tak być nie powinno. W związku z tym wystąpiłem do sekretarza stanu Colina Powella z propozycją, o której wspominał jeden z mówców, w tym wypadku udzielając jej poparcia, aby amerykańska służba imigracyjna ANS zlokalizowała na lotniskach w Polsce swoje placówki czy swoich przedstawicieli, którzy zajmowaliby stanowisko w kwestii wpuszczenia na terytorium Stanów Zjednoczonych obywatela polskiego posiadającego wizę amerykańską, co powinno oczywiście oznaczać, że osoba ta nie podlegałaby kolejnej kontroli imigracyjnej po przyjeździe do Stanów Zjednoczonych. Nie jest to rozwiązanie idealne, mam tego świadomość. Pozwoliłoby jednak ludziom uniknąć dramatycznej sytuacji polegającej na podróży w obie strony i niedającym się zaakceptować traktowaniu na miejscu. Chociaż trzeba też powiedzieć, że to zachowanie amerykańskiej służby imigracyjnej nie dotyczy wyłącznie Polaków, ale wszystkich cudzoziemców, których służba ta nie chce wpuścić na terytorium Stanów Zjednoczonych. W odpowiedzi na nasze interwencje i protesty słyszymy zazwyczaj argumenty związane z bezpieczeństwem Stanów Zjednoczonych, zwłaszcza po 11 września 2001 r., i tych argumentów oczywiście racjonalnie odrzucić nie można. Wszyscy zresztą, udając się do tego kraju czy podróżując po nim, poddajemy się z reguły procedurom związanym z zagwarantowaniem bezpieczeństwa, zwłaszcza lotów lotniczych itd.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Poruszyliśmy także sprawę opłat za czynności konsularne związane z wydawaniem wiz dla naszych obywateli. Zwróciłem uwagę pana sekretarza stanu na to, że w 1991 r. doszło do zawarcia porozumienia między naszym krajem i Stanami Zjednoczonymi, na którego podstawie my znieśliśmy obowiązek wizowy dla obywateli amerykańskich, a strona amerykańska zobowiązała się do zniesienia opłat wizowych. Formalnie rzecz biorąc, opłaty wizowe zostały zniesione i nie zostały przywrócone, wprowadzono natomiast stopniowo podwyższoną opłatę za czynności konsularne związane z procedurą aplikacyjną, co w gruncie rzeczy jest rozwiązaniem jeszcze gorszym, dlatego że opłatę wizową wnosili ci, którzy wizę otrzymywali, a opłatę za czynności konsularne wnoszą wszyscy. Tymczasem w naszym przypadku procent odrzucenia wniosków o wizę amerykańską sięga 60%, a więc blisko 2/3 osób wnoszących tę opłatę nie otrzymuje wizy amerykańskiej. Wystąpiliśmy o zrezygnowanie z tej praktyki, tak aby praktyka obu stron, chociaż przy braku obowiązku wizowego dla obywateli amerykańskich i istnieniu tego obowiązku dla obywateli polskich nie może być idealnie ekwiwalentna, była bliższa zasady ekwiwalentności niż w chwili obecnej.</u>
          <u xml:id="u-138.7" who="#WłodzimierzCimoszewicz">I wreszcie oczywiście jest problem obowiązku wizowego dla obywateli polskich. Prezydent Aleksander Kwaśniewski zwrócił uwagę prezydentowi Bushowi na to, że wstępując do Unii Europejskiej oczekujemy podobnego traktowania przez władze amerykańskie, jak obywatele innych państw unijnych. Oczywiście będziemy bardzo poważnie zabiegali o dalszą liberalizację sposobu traktowania naszych obywateli przez władze amerykańskie, niemniej jednak musimy także zdawać sobie sprawę z rzeczywistości. Otóż w większości przypadków obywatele państw unijnych, wobec których nie stosuje się obowiązku wizowego, korzystają z instytucji tzw. Visa Waver, zawieszenia obowiązku wizowego. Jednym z warunków jej zastosowania jest to, aby w okresie poprzedzającym podjęcie decyzji o zawieszeniu obowiązku wizowego odsetek odmów wydania wizy nie przekraczał 3 punktów procentowych. Proszę to porównać z 60% w naszym przypadku. Oczywiście można dyskutować, czy tak wysoki odsetek jest wyłącznie wyrazem tego, że aż tak wielu polskich obywateli dało powody, by im odmówić, czy też jest w jakimś stopniu wyrazem takiej, a nie innej praktyki konsularnej konsulatów amerykańskich, niemniej dystans między tymi wielkościami jest bardzo duży i niewątpliwie uzyskanie owego zawieszenia obowiązku wizowego nie jest zadaniem prostym.</u>
          <u xml:id="u-138.8" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Jaskiernia pytał o stosunek rządu do idei zwołania trzeciego szczytu Rady Europy w Polsce. My oficjalnie wystąpiliśmy z taką propozycją do Rady Europy, decyzja należy w tej chwili do niej. Liczymy, że otrzymamy prawo zorganizowania takiego szczytu - my proponujemy, aby odbył się w pierwszej połowie 2005 r. - czyli że taka decyzja zostanie podjęta.</u>
          <u xml:id="u-138.9" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Jaskiernia pytał o koncepcję zapobiegania podziałom między nami i naszymi wschodnimi sąsiadami m.in. w związku z wprowadzeniem obowiązku wizowego. Wiele osób, wielu dyskutantów dotykało tej kwestii, wypowiem się więc na ten temat nieco szerzej.</u>
          <u xml:id="u-138.10" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jak państwu wiadomo, obowiązek wprowadzenia wiz wynika z ustawodawstwa czy prawodawstwa europejskiego. Takie są ogólne zasady, nie będziemy pod tym względem wyjątkiem w Unii Europejskiej, a jednocześnie Polska od dawna wskazywała na szczególną sytuację w relacjach z naszymi najbliższymi, bezpośrednimi sąsiadami. Dlatego też robimy wszystko, aby zarówno od strony organizacyjnej, jak i prawnej, a także finansowej zaaranżować te rozwiązania, ten projekt w sposób możliwie najmniej uciążliwy dla obywateli państw sąsiednich. Dlatego rozbudowujemy sieć konsulatów, wyposażamy te konsulaty w odpowiedni sprzęt komputerowy, łączności, gromadzenia, przekazywania danych, tak aby rozpatrywanie wniosków wizowych było szybkie.</u>
          <u xml:id="u-138.11" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Po drugie, w sposób oficjalny w konsultacjach konsularnych z naszymi wschodnimi sąsiadami zapowiedzieliśmy, że jest naszą intencją powszechne stosowanie wiz wielokrotnych, wieloletnich i jest naszą intencją pobieranie niskich opłat wizowych. W przypadku tych spośród naszych sąsiadów, którzy nie zdecydowaliby się na wprowadzenie po swojej stronie obowiązku wizowego dla polskich obywateli, zaproponowaliśmy stosowanie szczególnie obniżonej opłaty wizowej. Realnie rzecz biorąc, nasze kalkulacje, które prowadzimy według założenia, iż opłata powinna wyrównywać jedynie koszty funkcjonowania tego systemu, a nie przynosić żadnych ekstra dochodów do budżetu naszego kraju, wskazują na to, iż podstawowy koszt wizy byłby na poziomie 5–7 euro, ten szczególnie obniżony wynosiłby nie więcej niż połowa tej kwoty.</u>
          <u xml:id="u-138.12" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Mówimy, przypominam, o wizach wieloletnich, wielokrotnego użytku czy zastosowania. W związku z tym nawet w przypadku krajów o niskim poziomie stopy życiowej nie są to opłaty szczególnie wygórowane. Jednak w przypadku tych państw, które wprowadzą obowiązek wizowy wobec naszych obywateli, wyraźnie mówimy, że ostateczna decyzja dotycząca wysokości opłaty wizowej będzie podjęta przy uwzględnieniu zasady wzajemności, a więc zwracamy się w ten sposób z sugestią, aby nie wprowadzano wysokich opłat wizowych w stosunku do polskich obywateli. Jednocześnie staramy się zapobiegać tym podziałom nie tylko na poziomie możliwie najmniejszych trudności dla ludzi, dla tych, którzy chcą podróżować, chcą do nas przyjeżdżać, ale także wysyłając rozmaite inne projekty związane z intensyfikowaniem naszych kontaktów, naszej współpracy z naszymi wschodnimi sąsiadami.</u>
          <u xml:id="u-138.13" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wspomniałem w swoim wystąpieniu, że opracowaliśmy niedawno i przekazywaliśmy kilkanaście dni temu, początkowo prezydencji duńskiej, prezydencji greckiej, ale także komisarzowi Chrisowi Pattenowi wysokiemu przedstawicielowi Unii Europejskiej Javierowi Solanie, a następnie wszystkim państwom członkowskim Unii Europejskiej, jak również wszystkim kandydatom zaproszonym do członkostwa w Unii Europejskiej oraz naszym wschodnim sąsiadom, a także Stanom Zjednoczonym, polską koncepcję wymiaru wschodniego wspólnej polityki zagranicznej Unii Europejskiej. Jest to koncepcja oparta na zasadach otwartości, aktywności, bardzo poważnego traktowania naszych wschodnich sąsiadów ze względu na ich rangę w Europie, ich rangę dla Polski, ale także dla wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. W tej koncepcji poza płaszczyzną polityczną, gospodarczą i innymi charakterystycznymi dla stosunków międzypaństwowych, międzyrządowych, bardzo silnie akcentujemy pożądaną rolę organizacji pozarządowych, a więc dyplomacji społecznej. Jesteśmy głęboko przekonani, że dzięki projektom adresowanym bezpośrednio do społeczeństw tych państw można tym krajom pomagać w ich transformacji, w ich reformach politycznych i gospodarczych, można coś pozytywnego bezpośrednio dla ludzi w tych państwach zrobić.</u>
          <u xml:id="u-138.14" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Zgodnie z moją zapowiedzią, jaką miałem okazję przedstawić Wysokiej Izbie w ubiegłym roku, tegoroczny budżet państwa umożliwia Ministerstwu Spraw Zagranicznych ufundowanie kilkuset stypendiów, dodatkowo, poza wszystkimi dotychczasowymi projektami stypendialnymi, zaoferowanych obywatelom naszych wschodnich sąsiadów po to, aby wysłać więcej niż symbolicznie sygnał o tym, że troszczymy się, że nam zależy, że chcemy być dobrymi, otwartymi, gościnnymi sąsiadami.</u>
          <u xml:id="u-138.15" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Jaskiernia, podobnie jak wielu innych mówców, poruszył kwestię stosunków z Białorusią. Przy czym pan poseł Jaskiernia stwierdził, że odcinamy się od Białorusi, że tracimy przez to wpływy, czy nie należy wyjść przed swoisty szereg w tej sprawie. Proszę państwa, od kilkunastu miesięcy, kiedy mam wpływ na koncepcję polskiej polityki zagranicznej i działania polskiej dyplomacji, zachowujemy się konsekwentnie. Z jednej strony z całą otwartością, przyjazną otwartością wobec narodu białoruskiego przedstawiamy nasze krytyczne oceny dotyczące sytuacji praktyki politycznej w tym kraju. I jednocześnie mówimy, że chcemy współpracować, że chcemy rozwijać rozmaite formy kontaktów i współpracy społecznej, gospodarczej, kulturalnej. Zachęcamy do tych kontaktów organizacje pozarządowe, zachęcamy do tych kontaktów władze lokalne. Utrzymujemy dość intensywny dialog, zwłaszcza w sprawach gospodarczych. Niedawno przebywał w Polsce wicepremier Białorusi odpowiedzialny za politykę gospodarczą tego kraju. Te kontakty są utrzymywane, w moim przekonaniu, na możliwym, jak na okoliczności, poziomie. Jak wiadomo, podzielając krytycyzm wobec praktyki politycznej na Białorusi, nie przyłączyliśmy się do restrykcji wizowych przyjętych przez państwa Unii Europejskiej i Stany Zjednoczone. Wynika to z oczywistych potrzeb sąsiedztwa i dobrosąsiedztwa. Krytycyzm wobec sytuacji politycznej w tym kraju nie zmienia faktu, że Białoruś czy Białorusini są naszymi najbliższymi sąsiadami i że powinniśmy budować swoją politykę wobec tego państwa i narodu w długiej perspektywie, a nie jedynie doraźnie reagując na to co się w tym kraju dzieje, chociaż doraźnie również musimy reagować i to próbujemy ze sobą spójnie godzić.</u>
          <u xml:id="u-138.16" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wreszcie pan poseł Jaskiernia pytał o owe koncepcje dotyczące wschodniego wymiaru polityki Unii Europejskiej. O pewnych zasadach wspomniałem, dokument gotowi jesteśmy państwu zaprezentować - na pewno w Komisji Spraw Zagranicznych w celu bardziej szczegółowego przedyskutowania.</u>
          <u xml:id="u-138.17" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Jaskiernia, podobnie jak bardzo wielu mówców, wypowiedział się w kwestii irackiej, stwierdzając, że w moim dzisiejszym wystąpieniu zaobserwował inne rozłożenie akcentów niż to było na wczorajszym posiedzeniu komisji. Otóż zarówno wczoraj, jak i dzisiaj prezentowałem pewne całościowe podejście do tej kwestii i byłbym zobowiązany za to, aby w interesie państwa, a nie w interesie rządu czy moim osobistym, nie wyrywać elementów tego całościowego podejścia i nie prezentować czy nie komentować stanowiska rządu w tej sprawie przez pryzmat wyrwanych z kontekstu zdań. Polska, podzielając opinię o zagrożeniu wynikającym z jednej strony z charakteru reżimu panującego w Iraku, z drugiej strony z faktu posiadania przez to państwo broni masowego rażenia, co przed kilku laty było dowiedzione, i przy braku dowodów wiarygodnych na to, że ta broń masowego rażenia została zlikwidowana, uważa, iż Irak musi być wreszcie skutecznie zobowiązany do tego, aby przestał lekceważąco odnosić się do prawa międzynarodowego i przestał naruszać zobowiązania międzynarodowe. Gotów jestem państwu przypomnieć bardzo długą listę rezolucji Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych dotyczących Iraku, które bez wyjątku były przez ten kraj lekceważone. Właśnie w imię poszanowania prawa - tutaj często pytano, jakie mamy interesy w tej sprawie - naszym podstawowym interesem, jako państwa takiej wielkości, takiego potencjału i takiego położenia, jest to, żeby w stosunkach międzynarodowych dominującą rolę odgrywały sprawdzone reguły, reguły prawa międzynarodowego, sprawdzone mechanizmy wielostronne. A więc w naszym interesie jest, aby prawo międzynarodowe było przestrzegane i było egzekwowane, ponieważ w tym przypadku było wielokrotnie, notorycznie łamane. Społeczność międzynarodowa ma uprawnienie do tego, aby podejmować bardziej stanowcze działania. Od początku zaistnienia tej kwestii na forum międzynarodowym Polska opowiadała się za tym, aby była ona rozpatrzona i rozstrzygana na forum Narodów Zjednoczonych. Tak się stało m.in. w wyniku inicjatyw zawartych w wystąpieniu prezydenta Busha 12 września na sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych. Popieraliśmy to, popieramy, popieraliśmy rezolucję Rady Bezpieczeństwa, popieramy działalność inspektorów międzynarodowych w Iraku, oczekujemy wyników działań tych inspektorów. Gdyby te wyniki albo przebieg inspekcji wskazywały na to, że Irak nie współpracuje, a w tej chwili są podstawy do twierdzenia, zwłaszcza gdy chodzi o przedstawione przez Irak dokumenty, że nie są one w pełni wiarygodne albo są niewiarygodne, gdyby okazało się, że nie jest to działanie skuteczne, Rada Bezpieczeństwa powinna zająć się tą sprawą po raz kolejny i stworzyć klarowną podstawę do dalszych działań. Ale jednocześnie nie możemy wykluczyć takiej sytuacji, że z powodów niezwiązanych z sytuacją w Iraku Rada Bezpieczeństwa nie będzie w stanie podjąć takiej rezolucji. Trzeba sobie wtedy odpowiedzieć na pytanie, jak się w takiej sytuacji zachować, jeżeli konieczność działania związanego z poziomem ryzyka wydaje się oczywista, a ONZ niestety po raz kolejny może okazać się nieskutecznym mechanizmem rozwiązywania tego typu problemów międzynarodowych. Otóż w takiej szczególnej, skrajnej sytuacji my uważamy, iż Polska może być postawiona wobec odpowiedzi na pytanie, czy przyłączamy się do działań międzynarodowych dla rozbrojenia Iraku, czy też nie. I nie może być, w moim głębokim przekonaniu, odpowiedzi innej niż ta, jaka została przedstawiona. Powtarzam jeszcze raz: przy odwołaniu się, jako do rozwiązania podstawowego, do działania w ramach i z udziałem Organizacji Narodów Zjednoczonych. Tyle że oczywiście, jak też to już kilkakrotnie publicznie mówiłem, jest to test dla Organizacji Narodów Zjednoczonych - test, czy jest to organizacja, która jest w stanie w najbardziej skomplikowanych sytuacjach międzynarodowych podejmować skuteczne działania.</u>
          <u xml:id="u-138.18" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan marszałek Płażyński, komentując przebieg negocjacji, po raz kolejny powrócił do kwestii strategii negocjacyjnej i sposobu negocjowania, twierdząc, że zbyt łatwo zamykano rozdziały, i wskazał tutaj przykład tego rozdziału, który dotyczy przepływu pracowników. Otóż, po pierwsze, nie zgadzam się z tą opinią, nie zgadzam się z tą oceną i zapewne ten spór między nami pozostanie. Jestem głęboko przekonany o tym, że zmiana strategii negocjacyjnej była absolutnie niezbędna - oczywiście przy założeniu, że chcieliśmy skutecznie doprowadzić do sytuacji, w której możliwy był nasz udział w szczycie kopenhaskim i zakończenie tych negocjacji. Twierdzę, że lansowana przez wiele osób koncepcja tzw. negocjacji pakietowych i pozostawienia wielu otwartych kwestii, i to bardzo poważnych kwestii, na koniec negocjacji mogła doprowadzić do tego, że w rocznym raporcie okresowym Komisja Europejska mogła uznać Polskę za nieprzygotowaną do udziału w szczycie kopenhaskim ze względu na zbyt wielką liczbę spraw pootwieranych. Czy to oznacza, że w każdym przypadku mamy prawo do absolutnie pełnej satysfakcji z warunków zamknięcia? Nie. I oczywiście przykład dotyczący przepływu siły roboczej, przepływu pracowników, jest przykładem dobrym i nieukrywanym nigdy przez rząd. Od samego początku mówiliśmy, że wyrażamy zgodę, dlatego że nie widzimy w najmniejszym stopniu skłonności „piętnastki” do ustępstw w tym zakresie, a jednocześnie twierdziliśmy, że jest to stanowisko, które należy ocenić krytycznie z punktu widzenia zasad, wolności, swobód obowiązujących w ramach integracji europejskiej, i dotyka to jednej z podstawowych wolności integracyjnych. Niemniej już wtedy deklarowaliśmy, nie tylko jednostronnie, ale i w porozumieniu z wieloma państwami członkowskimi należącymi do Unii Europejskiej, że w porozumieniach bilateralnych będziemy poszukiwali ułatwień dla polskich obywateli. I tak się stało. Jak państwo wiedzą, 5 krajów członkowskich, łącznie z Wielką Brytanią, która jako ostatnia ogłosiła taką deklarację, już w tej chwili zapowiedziało, że nie będzie stosowało żadnych restrykcji przy zatrudnianiu polskich obywateli po momencie wstąpienia, po 1 maja 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-138.19" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Szwecja odstąpiła.)</u>
          <u xml:id="u-138.20" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wiele krajów zaproponowało, że ograniczy okres przejściowy jedynie do wstępnych 2 lat, a następnie dokona analizy sytuacji z gotowością do zrezygnowania z tych środków ochronnych. Ponieważ jesteśmy przekonani, że mit o fali migracji zarobkowej z Polski jest właśnie mitem i że rzeczywistość tego nie potwierdzi, daje nam to podstawę do wyrażenia poważnej nadziei, że te ograniczenia będą szybko zniesione. Jak wiadomo, wcześniejsze doświadczenia Wspólnoty Europejskiej czy Wspólnot Europejskich związane z przystąpieniem Hiszpanii i Portugalii, wobec których zastosowano bardziej drastyczne ograniczenia w zakresie tej swobody, szybko nauczyły państwa członkowskie, że te obawy były nieuzasadnione. W przypadku Hiszpanii - zwłaszcza Hiszpanii - doszło do procesu odwrotnego, mianowicie bardzo wielu Hiszpanów, którzy wcześniej pracowali w państwach należących do Wspólnot Europejskich, po przystąpieniu Hiszpanii do Wspólnoty ze względu na szybszy rozwój gospodarczy ich kraju powróciło do siebie. Nastąpiła migracja zwrotna, a nie ta, której się państwa należące do Wspólnot Europejskich obawiały.</u>
          <u xml:id="u-138.21" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan marszałek Płażyński, podobnie jak wielu, bardzo wielu innych mówców, poruszył kwestię specjalnej klauzuli, która by dotyczyła spraw ochrony życia. Jak rozumiem, należy to ująć szerzej - także rozmaitych innych spraw o wymiarze moralnym czy dotyczących kultury. Pozwolę sobie przypomnieć państwu, że rząd zajął w tej sprawie stanowisko i przyjął deklarację stwierdzającą, że tak rozumiemy prawo europejskie, a więc traktaty europejskie, iż ono gwarantuje suwerenność naszego państwa w stanowieniu prawa dotyczącego kwestii o wymiarze moralnym, w tym także kwestii związanych z ochroną życia. Ta deklaracja, informacja o fakcie jej przyjęcia była przedstawiona Wysokiej Izbie przez prezesa Rady Ministrów Leszka Millera w trakcie debaty na temat ustaleń szczytu kopenhaskiego. Dlaczego nie występowaliśmy w trakcie negocjacji o jakieś szczególne prawne ujęcie tego zagadnienia? Po prostu byliśmy przekonani, że z prawnego punktu widzenia nie ma żadnych podstaw do jakichkolwiek obaw. Chcę jednoznacznie powiedzieć, iż fakt, że występują dość powszechnie sygnalizowane lęki w naszym społeczeństwie, jest oczywiście poważnym zagadnieniem, nielekceważonym przez rząd. Dyskutowaliśmy o tym na wczorajszym posiedzeniu Rady Ministrów i z całą powagą odnosimy się do tego faktu. M.in. zasygnalizowano to w trakcie posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu. Niemniej z prawnego punktu widzenia nie ma żadnych podstaw do obaw. Ustawodawstwo unijne nie reguluje tych kwestii i nie będzie regulowało dopóty, dopóki ewentualnie państwa członkowskie nie wyrażą na to zgody. Otóż, jak rozumiem, Polska nie ma zamiaru wyrażać na to nigdy zgody. Ja nie słyszałem nigdy o jakichkolwiek próbach dotyczących ustawodawstwa europejskiego - a nie poglądów wypowiadanych np. przez parlamentarzystów Parlamentu Europejskiego - co do wejścia w ten obszar z prawem czy standardami europejskimi. Niemniej ze względu na ten zasygnalizowany przeze mnie respekt dla faktu, że tego typu lęki istnieją, rząd bardzo poważnie odniesie się do tej kwestii, wystąpi z odpowiednimi propozycjami.</u>
          <u xml:id="u-138.22" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan marszałek Płażyński, komentując naszą współpracę ze wschodnimi sąsiadami, powiedział, że w przypadku Rosji nie ma przełomu, nic nie drgnęło. Otóż, panie marszałku i Wysoka Izbo, w ciągu 10 miesięcy ubiegłego roku eksport polski do Rosji wzrósł o 26,4%, import polski z Rosji zmalał o 6,2%. Jeżeli to jest oznaka tego, że nic nie drgnęło, to myślimy innymi kategoriami. Ja mam wrażenie, że żaden inny handlowy partner Rosji nie odnotował takiego skokowego wzrostu swojego eksportu na rynek rosyjski w ciągu jednego roku. To jest, nawiasem mówiąc, również odpowiedź na jedną z uwag zgłoszonych przez innego z dyskutantów o tym, że Polska przestała być eksporterem żywności, a stała się importerem żywności. To nieprawda. Jak raz w przypadku Rosji w ubiegłym roku istotna część przyrostu naszego eksportu wiąże się z istotną ekspansją, poważną ekspansją eksportową w zakresie produktów żywnościowych. Do tego stopnia, że w tej chwili - o czym będę chciał rozmawiać z Igorem Iwanowem za kilkanaście dni w Moskwie - Rosjanie zastanawiają się nad wprowadzeniem kontyngentów ograniczających rosyjski import w zakresie niektórych produktów żywnościowych, w tym mięsa. Tak więc, w moim przekonaniu, chociaż nie chcę przypisywać tego jako zasługi wyłącznie rządowi, nastąpiła skokowa poprawa sytuacji w zakresie obrotów handlowych z Rosją i mimo że nadal utrzymuje się poważny deficyt handlowy, jest on znakomicie mniejszy niż rok wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-138.23" who="#WłodzimierzCimoszewicz">To prawda, że w zakresie wielu spraw nie mamy ciągle powodów do satysfakcji. Dzisiaj trwa kolejna runda negocjacji w sprawie dostaw gazu, wielkości, zasad itd. Nie mam jeszcze informacji z Moskwy od wicepremiera Pola, z jakimi rezultatami. Niemniej wyrażamy głębokie przekonanie, że uwzględniając interesy obu stron, dojdziemy do porozumienia, które spowoduje obniżenie poziomu naszych zobowiązań w tym zakresie. Pozwolę sobie zwrócić uwagę jedynie na to, że to wiosną 1993 r. - wiosną 1993 r. - doszło do podpisania porozumienia z Rosją na temat wielkości dostaw gazu, że później to było uszczegółowiane na poziomie przedsiębiorstw, że do tego doszły jeszcze zobowiązania zaciągane w porozumieniu z innymi potencjalnymi dostawcami gazu. Dzisiaj sytuacja wygląda tak, że poziom zakontraktowanych dostaw gazu do Polski za lat 7–8 sięgnąłby 24 mld m3 rocznie, przy stałym zużyciu gazu w naszym kraju na poziomie mniej więcej 11–12 mld m3. We wszystkich tych przypadkach zobowiązań, nie tylko wobec Rosji, ale także tych, które zainicjowano w porozumieniu z innymi krajami, obowiązuje zasada „bierz i płać”. I w związku z tym niezależnie od tego, od którego dostawcy pochodziłby gaz, którego nie skonsumujemy, a do którego odbioru się zobowiązaliśmy, musielibyśmy za to zapłacić. Dlatego przede wszystkim trzeba urealnić poziom naszych zobowiązań do odbioru gazu, bo w przeciwnym razie będziemy musieli płacić, nie mogąc skonsumować dostaw tego surowca. Te rozmowy są oczywiście niełatwe, ponieważ nie tak łatwo jest wytłumaczyć partnerowi, że powinien zrezygnować z dobrych interesów. Natomiast ponieważ jednak ten partner ma, po pierwsze, długofalowe interesy, a po drugie, także nie wywiązuje się ze wszystkich swoich zobowiązań, np. w zakresie budowy drugiej nitki gazociągu jamalskiego, mamy argumenty w tej dyskusji i ich używamy.</u>
          <u xml:id="u-138.24" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kwestia nieruchomości dyplomatycznych. Kończymy przygotowania po polskiej stronie, w porozumieniu z ministerstwem skarbu, do rozpoczęcia rozmów z Rosjanami na ten temat. Po raz pierwszy od lat Rosjanie są gotowi do rozmów na ten temat. Do tej pory nie wykazywali takiej zgody, nie wykazywali takiej skłonności. Mam nadzieję, że tę sprawę również uda nam się uregulować.</u>
          <u xml:id="u-138.25" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Najmniej sukcesów jest w przypadku realizacji pakietu zaoferowanego Kaliningradowi, chociaż i tutaj jest szereg przedsięwzięć, które zostały zainicjowane. Mam na myśli chociażby zakontraktowanie budowy fabryki autobusów na polskich licencjach, według polskich projektów w obwodzie kaliningradzkim czy uruchomienie połączenia lotniczego, jedynego w tej chwili połączenia Kaliningradu z innym krajem niż Rosja. Niemniej mamy sami świadomość tego, że osiągnięto tutaj niewiele. No tak, tylko, że tego się nie da narzucić. To trzeba ze sobą uzgodnić i druga strona musi być tym zainteresowana, a ponadto musi mieć pieniądze na to, żeby rozmaite projekty realizować.</u>
          <u xml:id="u-138.26" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Odszkodowania dla sybiraków - również wiele osób na ten temat się wypowiadało. Jak państwu już wielokrotnie mówiłem, w wyniku przedstawienia przeze mnie odpowiedniej propozycji została powołana tzw. grupa do spraw trudnych, kierowana przez ministrów spraw zagranicznych obu państw. Ta grupa podjęła działania trzy miesiące temu. Pierwszym tematem była kwestia odszkodowań dla sybiraków. Strona rosyjska zapowiedziała, że tworzy u siebie przy rządzie zespół, który będzie kompetentny do podjęcia tej sprawy. Kilka dni temu otrzymałem potwierdzenie z naszej ambasady, że strona rosyjska sygnalizuje, iż ten zespół będzie utworzony. Sprawa zostanie poruszona na najbliższym posiedzeniu Komitetu Strategii Współpracy Polsko-Rosyjskiej.</u>
          <u xml:id="u-138.27" who="#WłodzimierzCimoszewicz">I wreszcie ostatnia uwaga dotycząca fragmentów wypowiedzi pana marszałka Płażyńskiego, kilku innych dyskutantów, w tym posła Klicha, odnosi się do polityki kadrowej. Otóż, mówiąc w skrócie, jeżeli jest taka sytuacja, jaka ma miejsce, że ze strony części polityków czy sympatyków koalicji rządowej słyszę uwagi krytyczne, że nie usuwam z pracy w dyplomacji osób związanych z innymi środowiskami politycznymi, a ze strony części opozycji słyszę uwagi, iż proponuję kandydatury osób, których, jak rozumiem, szczyt kreatywności miał miejsce lat temu kilkanaście, to uważam, że prowadzę dobrą politykę kadrową. I będą ją dalej tak prowadził. Podstawowym kryterium są i pozostaną kompetencje i kwalifikacje ludzi i mnie nie interesuje, ile ci ludzie mają lat - chyba że mają wiek emerytalny, takich ludzi, mimo rozmaitych propozycji, nie będziemy wysyłali na placówki. Jeżeli są w pełni zdrowia i dobrej kondycji, wykazują się aktywnością i energią i mają duże doświadczenie, to ich kwalifikacje będą honorowane. Uważam, że do MSZ trzeba przyciągnąć ludzi o wysokich kwalifikacjach, że trzeba przyciągać przede wszystkim tych ludzi, którzy chcą związać się z polską dyplomacją na dobre, na całe swoje życie zawodowe. Dlatego kładziemy akcent na przyjmowanie ludzi młodych i to w wyniku niezwykle surowych konkursów. Wspominano tutaj już o tym. Spośród 600 kandydatów przyjęliśmy 37 osób na pierwszy rok Akademii Dyplomatycznej. Zwróciłem się do rektorów wyższych uczelni, zarówno publicznych jak i niepublicznych, z informacją o działalności akademii, o kryteriach naboru, o warunkach studiów po to, aby absolwenci tegoroczni, roku 2003, zostali o tym poinformowali z wyprzedzeniem, byśmy mieli jeszcze więcej zainteresowanych i byśmy mieli zainteresowanych wśród najlepszych absolwentów polskich wyższych uczelni. Jesteśmy bardzo usatysfakcjonowani jakością, poziomem tych ludzi, którzy zostali do Akademii Dyplomatycznej przyjęci. Są świetnie wykształceni, znają często po wiele języków, są bardzo silnie motywowani, uczą się tak, jak należy. Staramy się zagwarantować im bardzo wysoki poziom tego kształcenia. Tu nawiążę przez moment do wypowiedzi pana posła Józefa Oleksego, który mówił o potrzebnej funkcji edukacyjnej resortu spraw zagranicznych, o potrzebie prowadzenia otwartych debat na temat nowych procesów i zjawisk zachodzących we współczesnym świecie. Zgadzam się z tą opinią, chociaż oczywiście mam nadzieję, iż nie oczekuje się, iż MSZ zastąpi naukę, środowiska naukowe, a także działalność organizacji, rozmaitych struktur pozarządowych, które mają ambicje dyskutowania o procesach zachodzących we współczesnym świecie. Jednym z tych przedsięwzięć jest Akademia Dyplomatyczna, która organizuje serię odczytów, na jakie zapraszamy wybitne osobistości nauki lub z dziedziny stosunków międzynarodowych. Są to wykłady z reguły realizowane w salach Belwederu, na które zapraszamy wszystkich zainteresowanych, zapraszamy korpus dyplomatyczny. Jest to jedna z inicjatyw, które mają na celu wytwarzanie potencjału intelektualnego stanowiącego zaplecze bądź kontekst dla formułowania koncepcji polskiej polityki zagranicznej. Występowaliśmy z rozmaitymi inicjatywami także wespół z organizacjami pozarządowymi w celu inicjowania rozmaitych forów dyskusyjnych w najprzeróżniejszych konfiguracjach międzynarodowych. Udało nam się zainicjować m.in. bardzo ciekawą formę dialogu trójstronnego czy też debaty trójstronnej Polska - Stany Zjednoczone - Rosja na tematy bezpieczeństwa międzynarodowego. Mógłbym podawać także inne przykłady.</u>
          <u xml:id="u-138.28" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wiele osób, także pan poseł Kaczyński i wielu innych dyskutantów, stawiało kwestię ostatecznego zabezpieczenia polskiej własności na całym terytorium państwa, odnosząc to w szczególności do naszych ziem zachodnich i północnych. Miałem okazję wielokrotnie publicznie na ten temat się wypowiadać, stwierdzając jednoznacznie, że nie ma żadnych podstaw do jakichkolwiek obaw w tym zakresie. Ale poproszę pana ministra Dąbrowę o wypowiedź uzupełniającą. Bardziej szczegółowo przedstawi on państwu nasz pogląd prawny i argumenty, jakimi tego typu stanowisko wspieramy.</u>
          <u xml:id="u-138.29" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Maciej Giertych stwierdził, że MSZ nie ma własnej polityki wobec Rosji i Białorusi i chce przyjąć politykę unijną. Delikatnie mówiąc, nie zgadzam się z tym poglądem. To, co do tej pory powiedziałem, jednoznacznie to uzasadnia. Nie tylko, że mamy własną politykę i mamy własne koncepcje, ale, co więcej, chcemy, aby jak najwięcej z naszych koncepcji stało się wspólnymi koncepcjami całej zintegrowanej Europy. I to jest nasze rozumienie naszych interesów, interesów Europy i tego, w jaki sposób, zanim jeszcze staniemy się członkiem Unii Europejskiej, powinniśmy budować pozycję Polski w Europie, w naszej części Europy, i wprowadzać do tej polityki europejskiej problematykę dotyczącą naszych wschodnich sąsiadów. Poseł Giertych, cytując bardzo niedokładnie fragment mojej wypowiedzi, stwierdził, że ja powiedziałem, że wejdziemy do innej Unii Europejskiej niż ta, z którą negocjowaliśmy, co równa się: kupujemy kota w worku. Ja wyraźnie rozwinąłem tę myśl: wstąpimy do innej Unii Europejskiej, bo my już w niej będziemy, tym samym Unia Europejska się zmienia. Ale jednocześnie temu towarzyszy proces dyskusji o przyszłości Unii Europejskiej, proces toczący się w ramach konwentu i w ramach kontaktów politycznych, dyplomatycznych dzisiaj w Europie. My w tym wszystkim uczestniczymy i chcemy uczestniczyć na takich zasadach, aby mieć pełen wpływ na ostatecznie podejmowane decyzje. Pamiętajmy, że te decyzje, które będą zapadały na konferencji międzyrządowej i które będą potem wymagały zatwierdzenia przez państwa członkowskie, wymagać będą tym samym jednomyślności, czyli że nic o nas bez nas. Będziemy mieli jednoznaczny wpływ na to, co ostatecznie się rozstrzygnie. Ale musimy oczywiście posługiwać się stosowną, silną, wiarygodną i przekonywającą argumentacją i musimy wykazać dużą aktywność w tym zakresie. Ja państwu zasygnalizowałem w swoim wystąpieniu, że już nasililiśmy nasze konsultacje z partnerami europejskimi na ten temat. W tym zakresie na razie muszę pozostać dość dyskretny, bo te konsultacje są w toku, są po prostu w toku. My sobie wyjaśniamy, jak się m.in. wzajemnie odnosimy do elementów pozycji przyjętej i uzgodnionej przez kanclerza Schrödera i prezydenta Chiraca kilka dni temu w Paryżu. Kiedy będziemy mieli to stanowisko w pełni sprecyzowane, oczywiście zaprezentujemy je państwu, polskiej opinii publicznej i naszym partnerom europejskim.</u>
          <u xml:id="u-138.30" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Giertych stwierdził, że nie było dostatecznej odpowiedzi ze strony MSZ na wydarzenia związane z kampanią wyborczą w Niemczech. To nieprawda. Następnego dnia po wystąpieniu pana Stoibera w Lipsku zarówno ja, jak i niemal równocześnie premier Leszek Miller i prezydent Kwaśniewski, stanowczo, jednoznacznie i ostro zareagowaliśmy na tezy tego wystąpienia. Nikt później w toku kampanii wyborczej w Niemczech, w tym pan Stoiber, nie powracał do tego typu stwierdzeń, sformułowań, postulatów itd. Nigdy w oficjalnie prezentowanym w stosunkach międzynarodowych, w tym w stosunkach z Polską, stanowisku rządu niemieckiego tego typu myśli czy postulaty się nie znalazły, tym samym należało traktować ten fakt jako element kampanii wyborczej, nie lekceważyć go, ale i nie przeceniać, nie wnosić go do oficjalnych stosunków na poziomie rządów państw, ponieważ żaden z rządów w tej sprawie nie uczestniczył.</u>
          <u xml:id="u-138.31" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wreszcie dosyć zabawne sformułowanie, stwierdzenie pana posła Giertycha, że cieszy mnie globalizm. On mnie ani cieszy, ani nie cieszy, ja go po prostu odnotowuję i to jest rzecz zupełnie oczywista. Fakt, iż nasileniu, rozszerzeniu, rozwinięciu uległy wszelkie procesy - ekonomiczne, społeczne, technologiczne, jakiekolwiek jeszcze sobie inne wymyślimy - w skali globalnej, jest faktem obiektywnym, który zmienił rzeczywistość międzynarodową. I my musimy do tego faktu się odnieść, musimy funkcjonować właśnie w tych warunkach. Z tego w sposób oczywisty należy wyciągać wnioski, że tradycyjny sposób myślenia o polityce zagranicznej, o pozycji państwa, jego możliwościach należy odsunąć do lamusa, z całym szacunkiem dla przeszłości. To, co wymyślono 150 czy 100 lat temu, w nowej rzeczywistości międzynarodowej ma wartość notatki historycznej, natomiast ma szalenie ograniczoną wartość jako koncepcja użytkowa.</u>
          <u xml:id="u-138.32" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kilka osób odnosiło się do spraw Polaków, Polonii, programu polonijnego. Padały tutaj krytyczne opinie, wypowiedzi w stylu: 80% programu rządowego jest odrzucane przez środowiska czy organizacje polonijne, to jest temat na doczepkę. Ja zachęcam do przestudiowania tego rządowego programu i merytorycznej polemiki, jeżeli będą do niej podstawy. Nie znam krytycznych opinii organizacji polonijnych, a przedstawiałem ten program światowej Radzie Konsultacyjnej Polonii i wielu przedstawicielom poważnych organizacji. Ten program był przedmiotem debaty w Telewizji Polonia z przedstawicielami Polonii amerykańskiej, brytyjskiej i kazachskiej. Ze wszystkich stron padały pochwały. Gdzie jest więc ta krytyka wobec 80% zawartości tego programu? Fakt, że został on opracowany po raz pierwszy od 11 lat, że uwzględnia zmiany zachodzące i w świecie, i w środowiskach polskich na świecie, to jednoznaczne dowody wagi, jaką rząd przywiązuje do współpracy z Polakami za granicą i Polonią. Jeżeli wszyscy mamy taki sam szacunek dla naszych rodaków za granicą, to nie bawmy się w tego typu grę polityczną. Niech to wszystko będzie przedmiotem poważnej analizy. Jeżeli są propozycje korekt, proszę je przedstawić w sposób rzeczowy, my jesteśmy otwarci na uwzględnianie zmian, które będą właściwie argumentowane. Ale jeżeli to jest robione na zasadzie gry politycznej, propagandy, kłótni, to uważam to za rzecz niestosowną, za naigrywanie się z naszych rodaków, którzy w ten sposób stają się piłką w grze politycznej na polskim podwórku politycznym. I to jest rzecz, która nie powinna mieć miejsca.</u>
          <u xml:id="u-138.33" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Macierewicz zarzucił rządowi, że do dzisiaj nieznany jest traktat akcesyjny. Tak, bo go nie ma. Jak pan wie, w tej chwili dyskutuje się nad nim w sensie artykulacji, ale jaka jest czy będzie zasadnicza jego treść, wszyscy, którzy mają tylko ochotę trochę popracować, mogą się przekonać. Otóż będą się na nią składać wszystkie zamknięte rozdziały negocjacyjne, a treść wszystkich decyzji związanych z zamknięciem tych rozdziałów jest publiczna - było to przedstawiane w Sejmie, w Komisji Europejskiej, jest to na stronie internetowej Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. Kliknięcie myszką, i wszystko wiadomo. Ale w tej chwili rozmawiamy o szczegółach zapisów, co się wiąże z precyzją sformułowań, używanych słów itd. Ten proces w założeniu ma potrwać do końca stycznia. W momencie, kiedy zostanie zakończony traktat akcesyjny, oczywiście zostanie on wszystkim zaprezentowany, chociaż myślę, że fakt, iż składać się na niego będą tysiące stron tekstu, sprawi niejaką trudność w przestudiowaniu każdego szczegółu. Ale oczywiście kto jest zainteresowany, ten będzie miał taką okazję.</u>
          <u xml:id="u-138.34" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Jagieliński pyta, co z konsolidacją służby zagranicznej. Otóż chcę zauważyć, że ustawa o służbie zagranicznej, uchwalona jeszcze przez poprzedni Sejm, weszła w życie, funkcjonuje i jak do tej pory nie wywołuje poważniejszych problemów. Nie obserwujemy jakichś błędów legislacyjnych, chociaż oczywiście pracownicy służby zagranicznej po 1 stycznia, kiedy po raz pierwszy mieli wypłacane wynagrodzenia wedle nowych zasad, skwapliwie przeliczali, czy coś tracą, czy nie. Jak się sygnalizuje, nie tracą, chociaż oczywiście każdy chciałby więcej, ale to będzie w miarę możliwości budżetowych MSZ i państwa. W każdym razie w ustawie zostały zawarte takie mechanizmy dotyczące m.in. statusu materialnego służby zagranicznej, że jeżeli warunki finansowe na to pozwolą, to rozmaite elementy tej konstrukcji będą mogły być bardziej wypełnione niż w chwili obecnej.</u>
          <u xml:id="u-138.35" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Ktoś pytał o kryteria i warunki, jakie musi spełniać dyplomata, zwłaszcza ten wyjeżdżający na placówkę zagraniczną. O tym, jakie kryteria musi spełniać osoba chcąca pracować w służbie zagranicznej, mówi ustawa o służbie zagranicznej, zaś o tym, jakie kryteria musi spełniać ktoś, kto ma wyjechać na placówkę zagraniczną, decyduje dodatkowo pewna praktyka MSZ. Na tę praktykę składają się bardzo surowa weryfikacja kwalifikacji, porównywanie kwalifikacji rozmaitych kandydatów, otwarte konkursy na stanowiska w placówkach zagranicznych, a także pewne dodatkowe wymogi, które pozwoliłem sobie wprowadzić, m.in. wymóg zdawania testów ze sprawności językowej, które mają potwierdzić - mam nadzieję, że potwierdzić, czasami pewnie zweryfikować - formalne dokumenty, jakie są przedstawiane w tym zakresie. I to są te podstawowe wymogi. Nawiasem mówiąc, chcę w tym roku doprowadzić do pewnej istotnej zmiany w polityce rotacyjnej w MSZ - jak wiadomo, jest to normalna praktyka w każdej służbie dyplomatycznej. Co roku część kadr w placówkach ulega zmianie, przy czym do tej pory zawsze było tak, że decyzje dotyczące wyjazdów były podejmowane z wyprzedzeniem kilkumiesięcznym w stosunku do daty wyjazdu, czyli w danym roku, w którym rotacja miała się dokonywać. Chciałbym, abyśmy w jednym roku, być może w tym, przeprowadzili podwójną operację podejmowania decyzji, tak by przejść na system podejmowania tych decyzji z ponadrocznym wyprzedzeniem w stosunku do terminu wyjazdu na placówkę zagraniczną, po to aby, jak w niektórych innych służbach dyplomatycznych, stworzyć wydłużony okres przygotowywania się do pełnienia obowiązków, aby pracownik, który ma wyjechać, wiedział o tym z dużym wyprzedzeniem, by jego przełożeni mogli podjąć w stosunku do niego właściwe działania i aby instytucje MSZ mogły stworzyć warunki do właściwego przygotowania się pracownika przed wyjazdem. To jest potrzebne do podnoszenia poziomu naszej dyplomacji, podnoszenia stopnia przygotowania do pełnienia konkretnych obowiązków w danej placówce zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-138.36" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jedno nie uległo zmianie w istotnej części. Mianowicie do tej pory nie doszło do pełnej konsolidacji tej części służby zagranicznej, która w pełni podlega ministrowi spraw zagranicznych, i tej, która częściowo, np. ze względu na budżet, etaty, podlega ministrowi gospodarki - chodzi o obsadę tych etatów. Ja nie chcę tego komentować. Jestem w dosyć trudnej sytuacji, znane są moje poglądy na ten temat i znane jest stanowisko rządu w tej sprawie. Podjąłem rozmowy na ten temat z obecnym ministrem gospodarki, pracy i polityki społecznej, panem prof. Hausnerem, i przedstawiłem mu swoje argumenty w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-138.37" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Olszewski stwierdził, że trwają próby pogorszenia warunków naszego przystąpienia do Unii Europejskiej przy spisywaniu traktatu akcesyjnego. W moim przekonaniu nie ma takich prób czy czegoś, co by zasługiwało na takie określenie, czyli działań, które się podejmuje z intencją zmiany tych warunków. Natomiast na poziomie pewnych szczegółów technicznych występują rozbieżności, w moim przekonaniu, nieprzekraczające pewnej normy w tego typu sytuacji, chociaż w takiej sytuacji jesteśmy po raz pierwszy. Chodzi o sposób używania rozmaitych określeń dla precyzyjnego wyrażenia tego, co zostało uzgodnione. Osobiście uważam, że obie strony podchodzą do tego z dobrą wolą i w dobrej wierze dążą do spisania tego porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-138.38" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Samborski, podobnie jak wielu innych posłów, wyraził zaniepokojenie sytuacją Polaków na Litwie, wspomniał o pewnej asymetrii w zakresie stosunków z Ukrainą, podobnie także do innych biorących udział w dyskusji mówił o niezbędnej modyfikacji, jakiej powinna ulec polityka wobec głównych skupisk Polonii w USA, w tym Kongresu Polonii Amerykańskiej itd. Jeśli chodzi o sytuację Polaków na Litwie, w swoim oficjalnym wystąpieniu wyraziłem nadzieję, że ich uzasadnione zgłaszane od lat postulaty zostaną przez władze litewskie uwzględnione. Przy każdym spotkaniu przedstawicieli Polski i Litwy, czy jest to przedstawiciel rządu, czy prezydent, takie kwestie, jak reprywatyzacja ziemi w okręgu wileńskim, szkolnictwo polskie, pisownia nazwisk, ustawa o obywatelstwie, są podnoszone. Z rozczarowaniem stwierdzam, że do tej pory władze litewskie nie zmieniły bądź praktyki, bądź decyzji, które w moim głębokim przekonaniu mamy podstawę krytycznie oceniać. Wyrażamy nadzieję, że ulegnie to zmianie, wiążemy także pewną nadzieję z faktem, że obecnie wybrany prezydent, pan Paksas ma świadomość, iż w bardzo dużym stopniu dzięki poparciu polskiej grupy, grupy Polaków, wyborców polskich na Litwie odniósł zwycięstwo w wyborach, i że wyciągnie wnioski z błędu popełnionego przez poprzednika, który np. podpisał kontrowersyjną ustawę o obywatelstwie ewidentnie dyskryminującą obywateli litewskich nielitewskiego pochodzenia etnicznego, jeśli chodzi o ich prawa w zakresie regulowanym tą ustawą. Będziemy oczywiście nadal konsekwentnie zabiegali o to, aby te uzasadnione oczekiwania zostały uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-138.39" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Generalnie muszę powiedzieć - padło bowiem też takie pytanie - w jakim stopniu rząd udziela pomocy Polakom na Wschodzie, zwłaszcza wymieniano kraje sąsiednie: Litwę, Białoruś, Ukrainę. W bardzo różny sposób, w bardzo różny sposób. Pan poseł Samborski wspomniał m.in. o fundacji na rzecz pomocy Polakom na Wschodzie. Rząd udziela tej pomocy także w sposób bezpośredni, m.in co najmniej kilkaset osób stale otrzymuje emerytury polskie za sprawa decyzji prezesa Rady Ministrów, polskie konsulaty starają się udzielać różnorodnej pomocy organizacjom polonijnym działającym w tych krajach. Gdy chodzi natomiast o ogólny wymiar, zwłaszcza materialny, bo i ta kwestia wielokrotnie tu powracała, to rząd pomaga na tyle, na ile może, m.in. w oparciu o decyzje budżetowe Wysokiej Izby. W sytuacji, gdy jedna z dyskutantek niesłusznie zarzuciła rządowi, że wyręcza się organizacjami pozarządowymi - niesłusznie, ponieważ rząd nie ma intencji wyręczania się kimkolwiek - to ja bym chciał zaapelować o pewną konsekwencję, pewną spójność w dyskusji na ten temat. Otóż, dzisiaj obowiązujący i, jak rozumiem, akceptowany przez większość obu Izb obecnego parlamentu system polega właśnie na tym, że to organizacje pozarządowe, a zwłaszcza Wspólnota Polska jako organizacja pozarządowa jest pośrednikiem w udzielaniu pomocy Polakom za granicą, jeśli chodzi o zasadniczą część środków publicznych, jakie na ten cel są wydatkowane. Ja przyjmuję to do wiadomości, taka jest wola Wysokiej Izby. W związku z tym MSZ robi tyle, ile może w ramach stworzonych mu warunków.</u>
          <u xml:id="u-138.40" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jestem oczywiście usatysfakcjonowany faktem, że w tym roku przyjęto postulat MSZ o zwiększenie budżetu MSZ na rzecz pomocy Polakom za granicą. Nie jest to oszałamiające zwiększenie, bo z 1,5 mln zł do 5 mln zł, ale jednak jest to zwiększenie i próbujemy te środki wykorzystać jak najsensowniej.</u>
          <u xml:id="u-138.41" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Ktoś z dyskutujących wspomniał tu o potrzebie pomocy poza tymi instytucjami, które wymieniłem, także polskim bibliotekom. Tak, to jest jeden z pomysłów, o których mowa w rządowym programie współpracy z Polakami za granicą. Chcemy w porozumieniu z wydawcami ustalić swoisty kanon polskiej literatury, tak aby zestawy tak dobranych pozycji polskiej literatury trafiały do polskich bibliotek, aby te biblioteki były często z naszej inicjatywy specjalnie zakładane. Oczywiście, polska książka na miejscu jest bardzo ważna, ale kiedy mówię o odpowiednim wyposażeniu technicznym, co zostało tu określone w dyskusji mianem usprzętowienia, to mam na myśli także komputery, np. pomoc w opłacie abonamentu internetowego na korzystanie z tego typu łączności z Polską i z zasobami rozmaitych polskich instytucji, chociażby biblioteki internetowej, biblioteki on-line, która została kilka tygodni temu uruchomiona, myślę też o środkach multimedialnych, tak aby można było do tych centrów polskich, domów polskich, domów kultury, bibliotek itd. wysyłać także płyty kompaktowe, rozmaite nośniki, na których jest muzyka, filmy, literatura, środki do nauki języka polskiego itd. W moim głębokim przekonaniu wszystko, co zawarte jest w programie, poza pewną obszernością tej koncepcji, jej wszechstronnością, jest bardzo praktyczne, jest bardzo pragmatyczne. Nie chcę lekceważyć żadnych wielkich słów wypowiadanych na temat naszych rodaków za granicą, ale to wszystko musi się przekładać na konkretne czynności, na konkretne działania, na konkretne projekty. Możemy się licytować, jeśli chodzi o wielkość używanych słów, tylko że Polakom za granicą nic z tego nie przyjdzie.</u>
          <u xml:id="u-138.42" who="#WłodzimierzCimoszewicz">My mamy pełen respekt dla Polonii na całym świecie, także dla Polonii amerykańskiej, oczywiście. Mamy pełen respekt dla Kongresu Polonii Amerykańskiej, znamy historię kongresu, znamy jego zasługi w różnych okresach. Kłamstwem jest to, co powiedział tu jeden z dyskutantów, że kiedy prezydent Kwaśniewski, premier czy minister spraw zagranicznych jedzie do Stanów Zjednoczonych, to ma czas spotykać się ze środowiskami żydowskimi, a nie ze środowiskami polonijnymi. To jest po prostu kłamstwo. Tak, kontaktujemy się ze środowiskami żydowskimi, ponieważ dialog polsko-żydowski na tle rozmaitych wydarzeń w historii należy do istotnych zadań polskiej polityki zagranicznej. I zawsze spotykamy się z przedstawicielami Polonii amerykańskiej, także bardzo wysokimi przedstawicielami Kongresu Polonii Amerykańskiej. Sam praktycznie w trakcie każdej swojej wizyty odbywam tego typu spotkania i spotykałem się z wieloma m.in. wiceprzewodniczącymi Kongresu Polonii Amerykańskiej. Oczywiście, respektuję decyzje wyborcze Kongresu Polonii Amerykańskiej, przyjmuję je do wiadomości i respektuję, ale - tak jak mówiłem, choć nie jest to za bardzo dyplomatyczne i wiem, że może być nadużyte, powtarzam - są pewne granice, których przekraczać nie wolno i także nie wolno wyrządzać szkody Polsce, idei Polski i Polonii np. przez prymitywny antysemityzm stanowiący dziś granicę, której nikomu nie wolno przekraczać i za to płaci się wysoką cenę. I m.in. Polonia amerykańska, Kongres Polonii Amerykańskiej za błędy popełniane przez prezesa w tym zakresie płaci dzisiaj wysoką cenę w postaci poważnego spadku autorytetu tej organizacji w Stanach Zjednoczonych. Dzisiaj władze amerykańskie liczą się z tą organizacją zdecydowanie mniej niż lat temu kilkanaście czy kilkadziesiąt. To jest wydarzenie smutne i z tego należałoby wyciągnąć poważne wnioski, a nie sprowadzać to znowu do poziomu pyskówki politycznej w grze politycznej w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-138.43" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Natomiast, respektując, oczywiście, Kongres Polonii Amerykańskiej, stwierdzamy, że trzeba poszukiwać kontaktu także z tymi Polakami, którzy w ogóle nie należą do organizacji polonijnych albo do tych tradycyjnych organizacjach polonijnych. Chociażby w Stanach Zjednoczonych powstały setki, jeśli nie tysiące, organizacji skupiających Polaków, organizacji niemających charakteru politycznego, bo tych ludzi akurat sprawy polityczne nie interesują lub mniej interesują, bo są na tyle wykształceni, mają takie zawody, taki poziom życia, że sami wiedzą, co o polityce mają sądzić i skupiają się na podstawie innych kryteriów, ze względu na inne przesłanki. Z nimi też musimy odnaleźć kontakt, oni są takimi samymi Polakami, jak ci, którzy należą do innych organizacji, oni są również bardzo wartościowi. Często jest tu mowa o tym, żeby wykorzystywać, próbować wykorzystywać i stwarzać warunki do tego, aby Polacy za granicą byli istotnym uczestnikiem współpracy gospodarczej naszego kraju z zagranicą, a bardzo często jest właśnie tak, że poza tradycyjnymi organizacjami lokują się ci ludzie, którzy odnieśli poważny sukces, np. w biznesie. Trzeba umieć nawiązać z nimi kontakt. Tu nie ma zastępowania jednego przez drugiego, tu jest wzbogacenie naszej koncepcji współpracy z Polakami za granicą. Proszę nie przekręcać, nie zmieniać intencji rządu w tej sprawie, w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-138.44" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Zaborowski poruszył kwestię - poza sprawami, które podnosili inni mówcy i na które już odpowiedziałem - w odniesieniu do której muszę zareagować. Stwierdził, iż Polsce mówi się, że wystarczy 80-tysięczna zawodowa armia i że to jest perspektywa nie do przyjęcia. Kto tak mówi, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-138.45" who="#komentarz">(Poseł Zbyszek Zaborowski: Poseł Komorowski w „Gazecie Wyborczej”.)</u>
          <u xml:id="u-138.46" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wczoraj, w obecności prezydenta i premiera, minister obrony podpisał oficjalny dokument dotyczący przyszłości polskiej armii, w którym jest mowa o 150-tysięcznej armii oraz o dążeniu do tego, aby osiągnąć 60-procentowy poziom uzawodowienia tej armii. Mówię o faktach i o decyzjach. To są oficjalne decyzje rządowe i tylko na tej podstawie mogę na ten temat dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-138.47" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Zaborowski, mówiąc o małej skuteczności konkretnych projektów gospodarczych w stosunkach z naszymi wschodnimi sąsiadami, wspomniał o terminalu. Rozumiem, że chodzi o terminal w Sławkowie. Panie pośle, być może o tej sprawie dyskutuje się od dwóch lat, ale obecny rząd miał okazję dyskutować o niej trochę krócej niż dwa lata. W tym czasie udało nam się osiągnąć pełne porozumienie z rządem rosyjskim w sprawie lokalizacji terminala w Sławkowie. Ponieważ wcześniej przygotowano zupełnie inny projekt, jak pan wie, należy przeprowadzić szereg prac w celu zmiany projektu, zmiany tej koncepcji, a to nie jest takie proste, dlatego że za poprzednim projektem stała odpowiednia grupa potencjalnych inwestorów. Wszystko to wymaga poważnej zmiany, nie tylko zmiany nazwy miejscowości, w której terminal ma być zbudowany. Rzecz jest uzgodniona, jestem głęboko przekonany, że zostanie to zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-138.48" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wspomniał pan również, o czym mówili również inni mówcy, o problemie traktowania Polaków w Wielkiej Brytanii. Proszę państwa, problem ten dotyczy niektórych państw, w tym właśnie Wielkiej Brytanii. Jest problem z uzyskaniem wizy w przypadku Stanów Zjednoczonych, w Wielkiej Brytanii natomiast, gdzie nie ma problemu wizy, obywatel, który chce wjechać do kraju, nie ma gwarancji, że zostanie wpuszczony, ponieważ na podstawie ustawodawstwa wewnętrznego obowiązuje tam kontrola imigracyjna. Kontrolerzy wedle swoich kryteriów - głęboko wierzę, że nie jest to dowolne - decydują o tym, kto ma wjechać, a kto nie.</u>
          <u xml:id="u-138.49" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy reagujemy na to? Tak, oczywiście reagujemy. Sam osobiście rozmawiałem o tym z ministrem spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Jackiem Strowem, ale co mamy odpowiedzieć, jeżeli dowiadujemy się, iż zdarzają się przypadki, że autobusem z Polski przyjeżdża 50 młodych osób, które twierdzą, że przyjechały na wycieczkę do Wielkiej Brytanii, a funkcjonariusze służby imigracyjnej stwierdzają brak u nich atrybutów charakterystycznych dla turystów: aparatów fotograficznych itd. Rodzi się wówczas podejrzenie, że osoby te przyjechały do pracy, nie mając zezwolenia na pracę. W związku z tym autobus jest odsyłany z powrotem do Polski. Oczywiście możemy dyskutować o konkretnych przypadkach i różnie to oceniać. Musimy jednak przyjąć także do wiadomości fakt, że nie jest tak, iż nasi rodacy jako jedyni na świecie nie popełniają żadnych naruszeń prawa kraju, do którego chcą się udać.</u>
          <u xml:id="u-138.50" who="#komentarz">(Poseł Marcin Libicki: Ale lepiej, żeby były wizy.)</u>
          <u xml:id="u-138.51" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Mam nadzieję, że w tych przypadkach, zwłaszcza w przypadku Wielkiej Brytanii, problem przestanie istnieć w momencie naszego przystąpienia do Unii Europejskiej i wprowadzenia swobody podejmowania pracy w Wielkiej Brytanii. Wówczas skończą się te problemy.</u>
          <u xml:id="u-138.52" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Podobnie jest w przypadku Izraela, gdzie również zdarzają się tego typu sytuacje niewłaściwego traktowania naszych obywateli przez straż graniczną, przez funkcjonariuszy, którzy wykonują kontrolę graniczną. Interweniujemy - często bardzo stanowczo - gdy to się zdarza. Informowano mnie, że w ciągu ostatnich kilku miesięcy po ostatniej ostrej interwencji nie odnotowano podobnych przypadków niewłaściwego traktowania naszych rodaków. Staramy się reagować natychmiast, kiedy wiemy o jakimś zdarzeniu. Bywa tak, że nie jesteśmy o tym poinformowani dlatego, że nasi obywatele nie zdecydowali się poinformować polskich władz, bywa, że nie mieli takiej możliwości, ponieważ władze lokalne, naruszając często porozumienia zawarte z Polską, uniemożliwiały im to albo nie informowały o przysługującym im prawie do natychmiastowego kontaktu z naszym konsulatem bądź konsulem. To również podnosimy i wytykamy.</u>
          <u xml:id="u-138.53" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Przechodzę teraz do odpowiedzi na pytania pana posła Piłki. Pierwsze pytanie dotyczyło sprawy, o której mówiłem, a więc kwestii związanych z ochroną życia, moralnością itd. Drugie pytanie dotyczyło naszych działań na rzecz obrony praw katolików w Rosji. Otóż tak jak w przypadku Rosji tak i w przypadku każdego innego kraju, jak również tak jak w przypadku katolików tak i w przypadku każdego innego wyznania uważamy, że wolność wyznania, wolność religii musi być traktowana jako elementarny standard państwa praworządnego i państwa demokratycznego. Z tej pozycji gotowi jesteśmy reagować na przypadki naruszania tej wolności.</u>
          <u xml:id="u-138.54" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W przypadku Rosji, jak wiadomo, w ubiegłym roku podjęto kilka decyzji o niewpuszczeniu księży katolickich będących polskimi obywatelami na terytorium tego kraju. We wszystkich tych przypadkach interweniowaliśmy zarówno na poziomie ambasadora, wiceministra odpowiedzialnego za stosunki polsko-rosyjskie, jak i z moim udziałem, poprzez moje kontakty z ministrem Igorem Iwanowem. Tak jak powiedziałem wczoraj na posiedzeniu Komisji Spraw Zagranicznych, prawdą jest, że nie uzyskaliśmy do tej pory wyjaśnień strony rosyjskiej, do której się zwróciliśmy, podobnie jak prawdą jest, na ile nam wiadomo, że również Watykan nie uzyskał takich wyjaśnień. Jednocześnie prawdą jest, że od czasu mojej wrześniowej interwencji podjętej podczas rozmowy z Igorem Iwanowem nie odnotowaliśmy żadnego tego typu przypadku. Wierzymy, że oznacza to zmianę zachowania władz administracyjnych. Na stosunki Cerkwi prawosławnej w Rosji i w Stolicy Apostolskiej nie mamy i nie możemy mieć żadnego wpływu.</u>
          <u xml:id="u-138.55" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jakie działania podejmuję w sprawie odszkodowań dla Sybiraków? Już o tym powiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-138.56" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jeśli chodzi o odpowiedź w kwestii własności prywatnej zniszczonej przez Niemców, to poproszę pana ministra Dąbrowę o odniesienie się do tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-138.57" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Sprawy gospodarcze. Deklarowałem ekonomizację. Mamy porażki z inwestorami zagranicznymi w Polsce. Dlaczego nie zrobiliśmy tego, co inni itd.? Jeśli chodzi o inwestycje zagraniczne w Polsce, to MSZ ma na to wpływ bardzo ograniczony. Jedynie mamy wpływ w zakresie promocji naszego kraju i zachęcania do inwestowania, natomiast nie mamy w zakresie ostatecznych decyzji podejmowanych przez inwestorów. Każdy z nich ma jakiś swój powód. Rozumiem, że w przypadku Toyoty powody były inne niż w przypadku Peugeota. W przypadku Toyoty, o ile mi wiadomo, powodem było to, co się wydarzyło lub co się nie wydarzyło, zanim powstał obecny rząd. Nie wykonano zobowiązań przyjętych w zakresie poprzedniego kontraktu z Toyotą dotyczących przeszkolenia pracowników tej firmy. Zaoszczędzono bodajże 10 mln zł, jakie trzeba było wydać na to przeszkolenie, a stracono inwestycję. Ten rząd na szczęście nie ma z tym nic wspólnego, chociaż decyzja o lokalizacji czeskiej fabryki Toyoty została podjęta w okresie urzędowania obecnego rządu.</u>
          <u xml:id="u-138.58" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W przypadku francuskiej decyzji nie potrafiłbym na razie tego rzeczowo i w sposób uzasadniony skomentować, ponieważ dwa miesiące temu w trakcie wizyty francuskiego ministra spraw zagranicznych pana de Vilpena zostałem poinformowany, że Peugeot ulokuje swoją inwestycję w Polsce. Wtedy, jak rozumiem, rozważono wszystkie uwarunkowania. Jeden z mówców, odnosząc się do tej kwestii, powiedział o wiarygodności inwestycyjnej Polski oraz że być może podstawą tego typu decyzji był fakt, iż zmieniliśmy zasady dotyczące ulg przysługujących inwestorom w specjalnych strefach ekonomicznych. To rozumowanie częściowo jest uzasadnione w tym sensie, że mamy świadomość, iż Polska nie lokuje się na pierwszej pozycji jako kraj potencjalnych inwestycji zagranicznych. Chcę państwu powiedzieć, że jeżeli chodzi o klasyfikację krajów ustalaną na podstawie opinii biznesu międzynarodowego pod względem ich otwartości i przychylności dla inwestycji zagranicznych, to lokujemy się dosyć nisko. Natomiast jeżeli weźmiemy pod uwagę klasyfikację państw z punktu widzenia ich atrakcyjności inwestycyjnej, to lokujemy się na 11 pozycji. Nie jest zatem tak źle, chociaż z tych dwóch zestawień wynika, że zarówno jeśli chodzi o praktykę, jak i ustawodawstwo wewnętrzne, wszyscy powinniśmy się zastanawiać, co robić w celu podniesienia wiarygodności inwestycyjnej Polski.</u>
          <u xml:id="u-138.59" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jednocześnie z Polski musiałby wychodzić w miarę spójny sygnał o naszym stosunku do inwestycji zagranicznych. Z jednej strony narzekamy, że niektórzy inwestorzy postanawiają ominąć Polskę, a z drugiej strony, gdy niektórzy inwestorzy chcą lokować swoje pieniądze w Polsce, to w tej Izbie odbywają się gorączkowe debaty - i nie tylko gorączkowe debaty - żeby nie dopuścić do inwestycji. To są dwie strony tego samego medalu. To wszystko kształtuje obraz Polski jako kraju, w którym warto lub nie warto inwestować. Musimy mieć świadomość tego, że te kwestie są ze sobą powiązane.</u>
          <u xml:id="u-138.60" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Libicki pyta: Jakie są interesy strategiczne, polityczne i gospodarcze Unii Europejskiej związane z rozszerzeniem? Czy chodzi tutaj o powiększenie rynku, o odsunięcie zagrożenia ze Wschodu itd.? Nie użyłbym takiego określenia jak odsunięcie zagrożenia ze Wschodu. Natomiast niewątpliwie tak jak my jesteśmy zainteresowani tym, żeby lepiej się działo w krajach naszych wschodnich sąsiadów, żeby tam był bardziej stabilny system polityczny, żeby były to państwa praworządne, żeby respektowano tam standardy w zakresie praw człowieka, żeby gospodarka się rozwijała, bo widzimy w tym nasz interes, bo będziemy mieli lepszych sąsiadów, takich, z którymi lepiej się współżyje, z którymi robi się lepsze interesy, będziemy mieli do czynienia z sąsiadami bardziej stabilnymi i przewidywalnymi, wydaje mi się, że dokładnie tak samo myśli obecna „piętnastka” Unii Europejskiej o relacjach z państwami, które zostały zaproszone do członkostwa w Unii Europejskiej. Oczywiście na to składają się rozmaite elementy, jak chociażby powiększenie rynku, które dotyczy wszystkich. Rozszerzony rynek Unii Europejskiej będzie większy dla każdego z piętnastu członków dzisiejszej Unii i będzie większy dla każdego z dziesięciu państw przystępujących do tej Unii. Tak więc chociażby z faktu działania w większej skali, na większym rynku można wnosić o korzyściach gospodarczych. Ale przecież nie tylko o korzyściach gospodarczych trzeba tutaj pamiętać. Nie tylko my chcemy się rozstać z powojennym podziałem Europy. Nie tylko my chcemy żyć, funkcjonować w obrębie jednolitego kontynentu. A więc także przesłanki natury politycznej, kulturowej, cywilizacyjnej i psychologicznej przemawiają za tym, że ci ludzie w Europie Zachodniej, w „piętnastce”, którzy są zdolni do myślenia w dłuższej perspektywie, nie mają żadnej wątpliwości co do potrzeby rozszerzania Unii Europejskiej. Natomiast ci, którzy się boją napływu pracowników z Polski, którzy się boją jakichś innych rzekomych plag, wzrostu przestępczości itd., występują przeciwko temu. Te lęki, frustracje, obawy występują po obu stronach dzielącej nas do tej pory granicy. Są w jakimś stopniu zrozumiałe, w dużym stopniu są, w moim głębokim przekonaniu, nieracjonalne, ale zostanie to zweryfikowane dopiero wtedy, kiedy już się wspólnie w tej strukturze znajdziemy.</u>
          <u xml:id="u-138.61" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Gałażewski mówi o powstawaniu w Unii Europejskiej bloku francusko-niemieckiego. Jak rząd odnosi się do tego? Czy nie osłabi to spójności Unii Europejskiej? Po pierwsze, trzeba powiedzieć, że stosunki francusko-niemieckie w okresie powojennym są dość wyjątkowe, jeśli chodzi o ich ewolucję, a także stopień intensywności, nasilenia, wszechstronności itd. To jest niezwykle pozytywny przykład w powojennej historii Europy. Po drugie, prawdą jest, że te dwa państwa ze względu na swój potencjał odgrywają szczególną rolę w Unii Europejskiej. I nie zaskakuje bynajmniej to, że w ramach intensywnego dialogu politycznego Francja i Niemcy dyskutują także o kwestiach związanych z przyszłością europejską, w tym także o rozwiązaniach, jakie chcą zaproponować Konwentowi Europejskiemu, a w przyszłości konferencji międzyrządowej. W moim głębokim przekonaniu bliska współpraca francusko-niemiecka nie zagraża spójności Unii Europejskiej. Natomiast proponowane rozwiązania albo przynajmniej niektóre z tych rozwiązań nie muszą być uznane za odpowiadające interesom wszystkich - zarówno obecnych, jak i przyszłych członków Unii Europejskiej. Jak jednak powiedziałem, oficjalne stanowisko w tej sprawie rząd polski zajmie - o czym jestem głęboko przekonany - w najbliższej przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-138.62" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Gałażewski pytał o... przepraszam bardzo... Tak, pan poseł Gałażewski pytał też o program polonijny, pytał o to, czy są środki. Powiedziałem, że w tym roku środki zostały zwiększone. Nie jest to skokowy wzrost. Senat dysponuje mniej więcej takimi samymi środkami jak w ubiegłym roku. MSZ - większymi, co zobrazowałem danymi. Jestem osobiście przekonany, że w ciągu szeregu lat - nie chcę mówić tego, czy kilku, czy kilkunastu - każdego roku powinniśmy zwiększać środki na współpracę z Polakami za granicą, na opiekę nad Polonią. To nie powinien być moim zdaniem skokowy wzrost, ponieważ mogłoby się okazać, że nie jesteśmy przygotowani do najbardziej właściwego wykorzystania tych środków, które rosłyby lawinowo. Natomiast nie mam wątpliwości co do tego, że kilkunastoprocentowy coroczny wzrost jest wskazany i polecam to pamięci Wysokiej Izby podczas przyszłych debat budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-138.63" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Rzymełka pytał o ambasadę w Berlinie. Z punktu widzenia tego, co można zaobserwować na Unter den Linden, niewiele się zmieniło. Sytuacja była i pozostaje niezwykle ambarasująca, dlatego że z jednej strony przygotowano projekt, wydano na to wiele pieniędzy; przygotowano projekt architektonicznie wspaniały, ale jednocześnie tak drogi, że nas na to nie stać, i jednocześnie ogromnie rozbudowany, jeśli chodzi o wielkość tego budynku, co nam nie jest potrzebne. Mieliśmy dylemat do rozstrzygnięcia, jak się w tej sytuacji, w której już wydatkowano sporo środków publicznych, zachować. Po sprawdzeniu rozmaitych możliwości zdecydowaliśmy się na wariant polegający na modyfikacji tego projektu i zrealizowaniu go w mniejszej skali i za znacznie mniejsze pieniądze. Mówiąc szczerze, w ostatnich kilku tygodniach nie interesowałem się aktualnym stanem spraw, ale jestem w stanie - oczywiście po konsultacji z dyrektorem generalnym - udzielić państwu bardziej precyzyjnej odpowiedzi. Musimy ten problem rozwiązać. Jest nie do zaakceptowania to, że nie tylko w tym miejscu, ale w ogóle w Berlinie Polska nie ma w tej chwili odpowiedniej ambasady.</u>
          <u xml:id="u-138.64" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Rzymełka pytał również o przyczynę upiornych tematów i wypowiedzi na temat Niemiec jako państwa, narodu w miarę, jak nasze stosunki ulegają poprawie. To nie jest właściwie zaadresowane pytanie, chociaż pan poseł Rzymełka podparł się dodatkowym pytaniem: Czy rząd informuje właściwie o stanie stosunków polsko-niemieckich? Mam wrażenie, że rząd to robi. Natomiast to, co dociera do opinii publicznej, zupełnie nie zależy od rządu.</u>
          <u xml:id="u-138.65" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Kuchciński... To właśnie pan poseł Kuchciński mówił o tym, że 80% rządowego programu polonijnego jest nie do przyjęcia. Rozumiem, że nie dzisiaj, bo pewnie wszyscy będziemy już dość zmęczeni po tej debacie, ale w przyszłości prosiłbym o podanie bardziej rzeczowych przykładów tego, co jest w tym programie do odrzucenia. Polacy na Wschodzie, Wspólnota Polska, środki z budżetu. Czy rząd może zagwarantować, by wspólnota właściwie wykorzystywała te środki? Rząd ma niezwykle ograniczony wpływ na to, jak te środki są wydawane, ale rozumiem, że Senat kontroluje sposób wydawania tych środków.</u>
          <u xml:id="u-138.66" who="#WłodzimierzCimoszewicz">System stypendialny - wiele osób o to pytało - czy... Przepraszam bardzo, pomyliłem się. To już są pytania pani posłanki Nowackiej. Czy system stypendialny nie może tak się zmienić, by więcej stypendiów realizowano na miejscu? To jest moim zdaniem trafne rozumowanie. Zwrócę się w związku z tym o przedyskutowanie tej kwestii do pani minister edukacji narodowej.</u>
          <u xml:id="u-138.67" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pytanie dotyczące Polaków na Litwie... Acha! To dotyczy tej projektowanej zmiany w ustawie oświatowej i nauczania w języku litewskim takich przedmiotów, jak historia, geografia. Co zrobi MSZ? Już zrobiliśmy, już się zwróciliśmy oczywiście w tej sprawie do rządu litewskiego, aby tej zmiany w takim kształcie nie wprowadzać.</u>
          <u xml:id="u-138.68" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Gudzowski pyta: Czy w MSZ ktoś pracuje nad planem alternatywnym dla Unii Europejskiej, jeżeli w referendum społeczeństwo się sprzeciwi? Wypowiadałem się już na ten temat. Moim zdaniem alternatywa przedstawia się w czarno-białych barwach, dosyć jednoznacznie. Taka decyzja miałaby wprost katastrofalne skutki dla Polski, dla naszej pozycji politycznej, dla naszej gospodarki. Za mrzonki należy uznać rozmaite pomysły często powtarzane na temat tego, co może być alternatywą dla Unii Europejskiej. Dzisiaj m.in. jedna z pań dyskutantek zaproponowała tutaj, by swoista wspólnota państw słowiańskich była alternatywą dla Unii Europejskiej. Być może miło brzmiąca opinia, nawiązująca jeszcze do znanych sprzed ponad 100 lat idei panslawistycznych, żeby miała jednak swoją wartość, to trzeba byłoby jeszcze porównać chociażby produkt globalny brutto państw słowiańskich z państwami Unii Europejskiej i zastanowić się nad tym, jakie to stwarza perspektywy; trzeba byłoby się zastanowić nad poziomem nowoczesności gospodarki, nowoczesności technologicznej, siły ekonomicznej w świecie itd. Na tej podstawie dopiero można byłoby budować alternatywę. Rzeczowa, poważna analiza sytuacji każe nastawiać się na doprowadzenie do członkostwa Polski; na tym się koncentrujemy i na tym będziemy się koncentrowali.</u>
          <u xml:id="u-138.69" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Polacy na Wschodzie. Wizy utrudnią im kontakty z ojczyzną. Czy jest plan przesiedlenia tysięcy Polaków z Kazachstanu? Oczywiście dostrzegamy ten problem, to, że wprowadzenie wiz dla naszych wschodnich sąsiadów dotknie także naszych rodaków mieszkających na Wschodzie. Jak powiedziałem, staramy się rozwiązać problem tak, aby nikt, a więc także nasi rodacy, nie odczuwał zauważalnie skutków wprowadzenia systemu wizowego. Intencją nie jest bowiem to, żeby utrudniać przekraczanie granicy, tylko żeby efektywniej kontrolować zarówno ruch osobowy, jak i towarowy przez naszą wschodnią granicę. Efektywność kontroli nie musi oznaczać - i nie powinna - dla przeciętnego podróżnego jakichś zauważalnych kłopotów. Oczywiście mam świadomość, że trudniejszy może być pierwszy okres po wprowadzeniu systemu wizowego, ale jeżeli będziemy konsekwentnie posługiwali się owymi wieloletnimi, wielokrotnymi wizami, to po wstępnym, być może kilkutygodniowym, okresie, sytuacja powinna stać się całkowicie normalna i ludzie nie powinni odczuwać związanych z tym kłopotów. Niemniej jednak, ponieważ padały dodatkowe pytania dotyczące tego tematu, m.in. pana posła Samborskiego, odpowiadam: tak, w MSZ prowadzimy pewne studia natury prawnej, czy można byłoby znaleźć jakieś szczególne rozwiązania, ale na razie nie mogę zrelacjonować ich wyników. Kwestią, którą należy tutaj uwzględnić, jest fakt, iż jesienią ubiegłego roku po raz pierwszy Komisja Europejska okazała gotowość rozmowy o specjalnych ułatwieniach dla ruchu przygranicznego, co - przynajmniej dla dużej części Polaków mieszkających na wschód od polskiej granicy i obywateli polskich na przykład narodowości ukraińskiej czy białoruskiej - mogłoby oznaczać dodatkowe ułatwienia.</u>
          <u xml:id="u-138.70" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wreszcie gdy chodzi o łatwość przekraczania granicy wschodniej, ma na to wpływ również infrastruktura graniczna. Zapewne wiecie państwo, że niedawno wraz z ministrem Janikiem gościliśmy na wschodniej granicy ambasadorów państw „piętnastki”. Była to okazja do rozmów ze Strażą Graniczną, służbą celną i kierownictwem resortu spraw wewnętrznych i administracji o liczbie przejść na wschodniej granicy. Potwierdzono tam, że będą otwierane nowe przejścia na tej granicy, co powinno ułatwiać ludziom jej przekraczanie.</u>
          <u xml:id="u-138.71" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Żadnego specjalnego planu przesiedlania tysięcy Polaków z Kazachstanu nie ma. Jest ustawa o repatriacji i są znane i praktyka, i pewne problemy związane ze skalą tej repatriacji. To, co należy do MSZ, czyli udzielanie Polakom w Kazachstanie informacji o możliwościach i warunkach repatriowania do Polski, jest wykonywane, jest robione. Skala repatriacji, jak państwo doskonale wiedzą, zależy od skali wydatków budżetowych na ten cel, a także od stopnia współpracy i zakresu współpracy władz samorządu terytorialnego, które są odpowiedzialne za zagwarantowanie repatriantom pracy i lokum. To, jak wiadomo, w obecnej sytuacji, przy tym poziomie bezrobocia i problemach mieszkaniowych, jakie mają ludzie mieszkający w Polsce, nie jest zadaniem łatwym, chociaż oczywiście poza dyskusją jest słuszna teza o szczególnym moralnym wymiarze powinności wobec naszych rodaków mieszkających zwłaszcza w Kazachstanie, a więc tam, gdzie zostali przymusowo przesiedleni, wywiezieni.</u>
          <u xml:id="u-138.72" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Poseł Czerwiński mówi, że pominąłem stosunki z Niemcami. To jest nieprawda, nie pominąłem ich. Jakie kroki podjęto dla zagwarantowania praw Polaków w Niemczech? Proszę państwa, po pierwsze, oczywiście można dyskutować, czy sformułowania zawarte w układzie polsko-niemieckim, gdzie z jednej strony mówi się o mniejszości niemieckiej w Polsce, a z drugiej o osobach przyznających się do tradycji kulturalnych, językowych, są porównywalne i ekwiwalentne. Po drugie, muszę powiedzieć, że wielokrotnie ten problem był podnoszony w stosunkach z władzami niemieckimi, ale przez całe lata było tak, że to niestety środowiska polskie nie potrafiły się zorganizować w sposób odpowiedni do pewnej struktury podejmowania decyzji w rozmaitych kwestiach ważnych dla osób innej narodowości mieszkających w Niemczech, na przykład w zakresie decyzji o poziomie finansowania oświaty przez władze landów. To szalenie utrudniało rozmowy. Szereg decyzji w sprawach, w obszarach ważnych z tego punktu widzenia, podejmowanych jest w sposób zdecentralizowany i rząd federalny nie jest partnerem do załatwiania tych spraw. Oczywiście o tym także rozmawiamy z władzami poszczególnych landów.</u>
          <u xml:id="u-138.73" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kwestia uregulowania spraw majątkowych na ziemiach zachodnich. Jak powiedziałem, wiceminister Dąbrowa wypowie się na ten temat. Podobnie kwestia art. 16 konstytucji RFN. Od siebie jedynie stwierdzę, że niewątpliwie zrezygnowanie z tego artykułu konstytucji niemieckiej byłoby w sposób oczywisty dobrze przyjęte w naszym kraju. Niemniej jednak trudno mi sobie przypomnieć inne przykłady czy przypadki tego, żeby jeden kraj sugerował drugiemu, jak ma wyglądać konstytucja tego państwa. Po prostu skutków prawnych tego artykułu, tego przepisu nie przyjmujemy do wiadomości i nie uznajemy tego w tym znaczeniu, że nie uznajemy, iż on w naszym kraju obowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-138.74" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pani posłanka Masłowska: Co rząd robi w poszukiwaniu alternatywy dla Unii? Już się na ten temat wypowiedziałem. USA wchodzi we wschodniej Polsce z masowym tuczem świń w ramach offsetu. Owszem, na długiej liście stu kilkudziesięciu pozycji zawartych w ofercie offsetowej firmy Lockheed Martin był i taki pomysł, ale został odrzucony. Nie wiem, oczywiście, czy jacyś amerykańscy inwestorzy chcą tuczyć świnie w Polsce, czy nie, być może chcą. Natomiast na pewno nie będą robili tego w ramach offsetu. Z tego punktu widzenia pani posłanka Masłowska nie ma powodów do niepokoju.</u>
          <u xml:id="u-138.75" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kolejne pytanie dotyczyło własności na ziemiach zachodnich.</u>
          <u xml:id="u-138.76" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Gadzinowski: Czy zmodyfikujemy, czy ja zmodyfikuję, politykę wizową wobec Chin i Wietnamu dla bilansowania handlu? Z panem posłem Gadzinowskim rozmawiamy o tym od dawna. Problem polega na tym, że nasze doświadczenie uczy, iż biznesmeni chińscy czy wietnamscy przyjeżdżający do Polski nie tylko nie ułatwiają nam zbilansowania naszego handlu, a wręcz przeciwnie - przyczyniają się do pogłębienia deficytu handlowego, ponieważ z bezwyjątkową regułą zajmują się eksportem towarów z własnych krajów do Polski, a nie importem polskich towarów do siebie. Oczywiście możemy dyskutować o tym, jaka praktyka wizowa w tym zakresie może być uznana za lepszą czy gorszą, ale na pewno nie możemy tego łączyć z tezą o potrzebie bilansowania naszych obrotów handlowych, bo to jest teza w tym przypadku karkołomna.</u>
          <u xml:id="u-138.77" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy zamierzam zmienić politykę stypendialną wobec Polaków na Wschodzie? Już się na ten temat wypowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-138.78" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Stasiewski: warunki członkostwa w Unii - nie jest prawdą, że są najlepsze, na przykład dopłaty bezpośrednie nie są równoprawne, Unia będzie w przyszłości redukowała pomoc dla rolnictwa. Na ten temat wypowiadało się kilku posłów, kolejny poseł Samoobrony pytał mnie, czy pan poseł Lepper mówił prawdę, kiedy porównywał te wszystkie wskaźniki dotyczące plonu referencyjnego, kwoty mlecznej, środków finansowych. Powiedziałbym tak: mówił taką prawdę, która jest nieprawdą, tak też bywa. Otóż to prawda, że Węgrzy wynegocjowali wyższy plon referencyjny niż Polska. Tylko trzeba wiedzieć, jaki jest mechanizm, jaka jest regulacja prawna ustalania poziomu plonu referencyjnego. To ma związek z realnym plonem uzyskiwanym w pewnym czasie, w pewnym okresie w danym państwie. A prawda jest taka, że plony na Węgrzech w ostatnich kilkunastu czy kilkudziesięciu latach, średnie plony z hektara, były dużo wyższe niż w Polsce. W związku z tym Węgrzy mieli podstawę prawną do domagania się wyższego plonu referencyjnego niż my. Jeżeli wszyscy w Polsce i na świecie wiedzą, że w Polsce nie zdarzyło się, aby średni plon w jakimś roku z hektara wszystkich zbóż był większy niż 3,07 tony, to jak możemy oczekiwać przyznania nam plonu referencyjnego na poziomie 5 ton?</u>
          <u xml:id="u-138.79" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Filipek: Panie ministrze, jak to się nie zdarzyło?)</u>
          <u xml:id="u-138.80" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Oczywiście, że się nie zdarzyło. Niech pan zajrzy do rocznika statystycznego, proszę pana.</u>
          <u xml:id="u-138.81" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Filipek: O czym pan mówi?)</u>
          <u xml:id="u-138.82" who="#WłodzimierzCimoszewicz">O czym mówię? O tym, co doskonale wiem, proszę pana. A więc taka jest niestety prawda o poziomie realnych planów. My przecież doskonale sami to wiemy. Naiwny jest ten, kto sądzi, że wprowadzi kogokolwiek w Europie w błąd. To są dane, które można przeczytać w roczniku statystycznym, zajrzeć do odpowiednich obiektywnych informacji nie tylko polskich, ale i międzynarodowych urzędów i instytucji statystycznych itd. To jest poza dyskusją. Chciałoby się powiedzieć, że dżentelmeni o faktach nie dyskutują. I proponowałbym, żeby przyjąć tego typu konwencję.</u>
          <u xml:id="u-138.83" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kwota mleczna. To prawda, że jeżeli się przeliczy kwotę mleczną na liczbę ludności itd., to można dojść do takich wniosków. Tylko znowu przecież problem polega na tym, że trzeba wiedzieć, jak się ustala kwotę mleczną i czego ta kwota dotyczy. Otóż dotyczy ona wielkości hurtowej sprzedaży mleka w danym państwie. Wielkość hurtowej sprzedaży w Polsce wynosiła w 2001 r. 7 mld 200 mln ton, w 2002 r. wedle szacunków wynosiła 7 mld 400 mln ton, a wynegocjowaliśmy 8 mld 500 tys. ton. Czyli wynegocjowaliśmy grubo ponad 1 mld ton więcej od tego, ile wynosi realna sprzedaż hurtowa mleka w naszym kraju. Jeżeli w innym kraju sprzedaż hurtowa jest np. w odniesieniu do liczby ludności wyższa, to tym samym wynegocjowano wyższą kwotę mleczną. Ale można się zastanawiać, z czego to się bierze. Bierze się m.in. z tego powodu, że w niektórych innych krajach w wyniku słusznie niechcianego przez nas ukołchozowienia rolnictwa doprowadzono jednak efektywnie do tego, że przynajmniej część rodzajów produkcji, np. hodowlanych, wyprowadzono na wysoki poziom. Jak wiadomo, Litwa, na którą się tu powoływano w tym przykładzie, w czasie istnienia Związku Radzieckiego była największym dostawcą mleka i nabiału w tym państwie, ponieważ akurat specjalizowała się w produkcji mleka i wyrobów mlecznych. W związku z tym uzyskiwano tam i uzyskuje się bardzo wysoki poziom sprzedaży hurtowej mleka.</u>
          <u xml:id="u-138.84" who="#komentarz">(Głos z sali: My też byliśmy tacy.)</u>
          <u xml:id="u-138.85" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Filipek: My też byliśmy potentatami.)</u>
          <u xml:id="u-138.86" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Być może. Ale chodzi o okres, do którego się to odnosi. To nie są lata dowolnie wybierane. Są określone mechanizmy, określone zasady ustalania okresu referencyjnego, w którym bada się poziom wielkości sprzedaży hurtowej. I my przy zastosowaniu tych reguł uzyskaliśmy bardzo wysoki wynik. Ja chciałbym zapytać...</u>
          <u xml:id="u-138.87" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Przeszło trzy razy mniej niż Niemcy.)</u>
          <u xml:id="u-138.88" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Ale na przykład, panie pośle, półtora raza więcej w stosunku do możliwego poziomu sprzedaży niż Hiszpania, która przy uwzględnieniu kryteriów ludnościowych jest państwem o tej samej liczebności społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-138.89" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Bo byli frajerzy. Dzisiaj żałują, tak samo jak Grecja. Irlandia ma 6 mld litrów.)</u>
          <u xml:id="u-138.90" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Niech pan do mnie nie krzyczy, kiedy mówię. Ja nie krzyczałem, bez względu na to, co pan tutaj wygadywał.</u>
          <u xml:id="u-138.91" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-138.92" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Ale ja do pana mówię teraz, bo pan ze mną prowadził dialog, odzywał się, więc odpowiedziałem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, proszę nie zakłócać wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W porządku. A więc proszę uwzględnić zasady prawne, wedle których się to określa. Ale ja chcę zapytać o jedno. Co państwa niepokoi w 8,5 mld ton, skoro to jest o 1 mld 100 mln ton więcej niż szacunkowa wielkość sprzedaży hurtowej?</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Panie ministrze, to są miliony, nie miliardy. Pan myli jednostki.)</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Mówię o miliardach ton...</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Nie, o milionach.)</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#WłodzimierzCimoszewicz">O milionach ton, o miliardach litrów. Mówię o milionach ton. Co państwa niepokoi w tych 8,5 mln ton, jeżeli to jest znacznie wyżej niż realnie wynosząca sprzedaż hurtowa; nawet uwzględniając, że będzie rosła wielkość sprzedaży hurtowej? Bo argumentowaliśmy w Kopenhadze...</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Filipek: Panie ministrze, nie chciałbym wchodzić...)</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#WłodzimierzCimoszewicz">...że przewidujemy, iż będzie rosła wielkość sprzedaży hurtowej, ponieważ będzie się zwiększała produkcja mleka, a ponadto będzie ograniczanie tzw. konsumpcji na potrzeby własne. Otóż jest tu bardzo wysoki zapas uwzględniający dynamikę produkcji i sprzedaży hurtowej mleka w naszym kraju. I to jest istotne; i to zostało zagwarantowane.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Filipek: Panie ministrze, chciałbym powiedzieć tylko jedno...)</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jeżeli porównać warunki członkostwa wynegocjowane przez nasz kraj z innymi, to porównujmy uczciwie cały zestaw tych warunków, we wszystkich obszarach negocjacyjnych, i dokonujmy choćby w miarę przyzwoitego i rzetelnego, i uczciwego bilansu. Oczywiście zawsze można wskazać gdzieś jakiś przykład czegoś tam dotyczący. Ale proszę spojrzeć na to całościowo. W debacie o warunkach naszego przystąpienia do Unii Europejskiej podawałem państwu liczne przykłady z obszaru spraw rolnych. Pamiętam, jak to mówiłem. Na 15 przypadków uwzględnionych w tabelach, obejmujących rozmaite produkty, problemy, sposoby wsparcia itd., w ośmiu wynegocjowaliśmy najlepsze warunki w stosunku do tego, z czym wyszliśmy na starcie negocjacji, w siedmiu przypadkach wynegocjowaliśmy warunki nie gorsze niż inni; średnio na poziomie innych. W jednym przypadku wynegocjowaliśmy warunki gorsze; chodzi o izoglukozę. Ale z kolei w tym wypadku wynegocjowaliśmy warunki gorsze, bo wynegocjowaliśmy jedne z najlepszych, jeśli chodzi o kwotę cukru produkowanego z buraków, na poziomie 96% tego, z czym wystąpiliśmy. A więc proszę o rzetelność; dlatego że można powiedzieć część prawdy, która się złoży w obrazie ogólnym niestety na obraz całkowicie nieprawdziwy.</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Stasiewski pytał o wizy w Stanach Zjednoczonych. Już na ten temat mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-140.10" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Stec pytał o wyniki ekonomizacji, o sugestie dotyczące specjalnej nagrody. Proszę państwa, trudno jest mi mówić o bardzo konkretnych wynikach tego, że 8 czy 9 miesięcy temu w podobnej debacie mówiłem o tej koncepcji, że pół roku temu na konferencji ambasadorów polskich z całego świata mówiliśmy o tym bardzo wiele; połowa czasu tej konferencji była poświęcona problematyce gospodarczej. Te wyniki muszą przychodzić z czasem. Chodzi o motywowanie, o większe zaangażowanie, o wyposażanie w odpowiednią wiedzę, chociażby z wyniku kontaktu z ludźmi odpowiedzialnymi za prowadzenie w naszym kraju polityki gospodarczej, polityki finansowej, monetarnej, robienie biznesu itd. To zadanie nie tylko będzie kontynuowane, ale musi być ono kontynuowane w jeszcze większym wymiarze. Bo chociaż ktoś tu przestrzegał przed kupczeniem i sprowadzaniem polityki zagranicznej wyłącznie do wymiaru ekonomicznego, co oczywiście generalnie jest tezą słuszną, to jednak prawdą jest, że w przypadku większości naszych stosunków z naszymi partnerami na świecie problematyka gospodarcza ma dominujące znaczenie, ma wręcz większe znaczenie niż inna. A ze względu m.in. na to, co tu wielu mówców podnosiło, na utrzymujący się od dłuższego czasu deficyt w obrotach z zagranicą, w tym deficyt handlowy, jest to oczywiście jedno z podstawowych zadań. Żeby polska gospodarka się rozwijała, musi natrafić albo na większy popyt wewnętrzny, albo na większy popyt zewnętrzny, musi mieć zdolność do zwiększonego eksportu. I to oczywiście wyznacza zadanie także dla polskiej służby zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-140.11" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jak przyjęto moją propozycję dotyczącą kontroli imigracyjnej w Polsce? Z wyraźnym zainteresowaniem. Przepraszam, już nie pamiętam, czy państwu powiedziałem, że 3, 4 lutego w Warszawie odbędą się pierwsze od wielu lat konsultacje konsularne między Polską i Stanami Zjednoczonymi i w trakcie tych konsultacji wszystkie sprawy, o których tutaj była mowa, będą szczegółowo przedyskutowane.</u>
          <u xml:id="u-140.12" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Stryjewski pyta, czy otrzymałem od Ojca Świętego upoważnienie do podpierania się jego słowami. Imiennego nie, ale rozumiem, że Ojciec Święty z całą powagą wypowiada swoje słowa, i myślę, że pan poseł Stryjewski w to nie wątpi; a tym samym te słowa i te tezy stają się własnością publiczną i każdy może się do nich odwołać. Ja nie interpretowałem, podziękowałem jedynie Ojcu Świętemu za popieranie naszego dążenia do Unii Europejskiej. Jak inaczej należy zrozumieć słowa wypowiedziane m.in. w Krakowie, w trakcie pożegnania, kiedy Ojciec Święty wyrażał nadzieję, że Polska znajdzie należne jej miejsce w strukturach europejskich? Trzeba mieć wiele złej woli, żeby inaczej to interpretować.</u>
          <u xml:id="u-140.13" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dlaczego nie występujemy do Unii o deklarację dotyczącą poszanowania dekalogu itd.? Już na ten temat się wypowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-140.14" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jak MSZ przeciwstawiał się kłamstwom żydowskim, niemieckim, ukraińskim na temat Polaków? Po pierwsze, oczywiście w świecie funkcjonuje wiele negatywnych stereotypów - wśród Polaków o innych narodach, wśród innych narodów o Polakach. Nie jest łatwo walczyć z tymi stereotypami. Dotyczą one nie tylko wymienionych tu narodów czy narodowości, lecz także wielu innych społeczeństw. Staramy się w ramach dialogu, promocji, a także czasami poprzez interwencje reagować zwłaszcza na wszystkie publiczne przejawy krzywdzącego Polaków opiniowania, osądzania, wypowiadania się itd. Jesteśmy szczególnie zainteresowani tym, żeby m.in. Polonia na to reagowała. Przy czym niekoniecznie przy pomocy uchwał, których czasami ci, którzy wygłaszają stereotypowe, negatywne, krytyczne opinie o Polakach, niewiele przyjmują, ale np. przez interwencję w środkach masowego przekazu, które upowszechniają tego typu, czasami kłamliwe czy obelżywe, opinie i wypowiedzi. I są znane przypadki tego, np. w Kanadzie, gdy ostra reakcja polonusów, Polaków, naszych rodaków, wobec jednej z gazet publikującej teksty, w których pisano o polskich obozach koncentracyjnych, doprowadziła do przeprosin i zaniechania w sposób jednoznaczny i konsekwentny takiej praktyki. A więc jest to dzieło dla nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-140.15" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Sprawa cmentarza lwowskiego. Oczywiście z wielkim rozczarowaniem stwierdzamy, że do tej pory nie powstały warunki do oficjalnego otwarcia tego cmentarza, ale jednocześnie mamy świadomość i wszyscy powinniśmy to sobie uzmysłowić, że ten cmentarz został odremontowany i stanowi dzisiaj godne miejsce pochówku Orląt Lwowskich.</u>
          <u xml:id="u-140.16" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jak wspieraliśmy Polaków na Wschodzie, którzy utracili mienie? Mówiąc szczerze, nie wiem o co tutaj chodzi, czy o tych Polaków, którzy repatriowali się, tracąc mienie na Wschodzie. To jest problem m. in. tzw. umów republikańskich i mienia zabużańskiego, problem zbyt szeroki, żebym go w tej chwili bardzo szczegółowo omawiał.</u>
          <u xml:id="u-140.17" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dlaczego nie domagamy się zwrotu Królewca? Gratuluję panu wyobraźni, panie pośle, jest pan dowodem tego, że wyobraźnia ludzka jest niczym nieograniczona. Ale muszę powiedzieć, że ponieważ mnie tak jak panu wyobraźni trochę brakuje, to do kanonu polskiej polityki zagranicznej tego postulatu nie wprowadzę, pamiętając m. in. o tym, że w interesie naszego państwa, jak żadnego innego w Europie, leży pełny respekt dla zasady nienaruszalności powojennych granic, ponieważ kto jak kto, ale podważenie tej zasady może doprowadzić do tego, że to Polska poniosłaby największe straty.</u>
          <u xml:id="u-140.18" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Wreszcie pan poseł Stanibuła - chłodne stosunki gospodarcze z Ukrainą, czy przewidujemy ożywienie współpracy przygranicznej, czy mamy program wsparcia tej współpracy, czy mamy konkretne programy... przepraszam, to są te sprawy związane z Ukrainą. Nie jesteśmy usatysfakcjonowani poziomem intensywności tej współpracy gospodarczej, ale jednocześnie dostrzegamy, że ma ona jednak spory wymiar i niezłą dynamikę. Oczywiście jesteśmy bardzo zainteresowani, jestem zdania, że wszystkie instytucje publiczne starają się w miarę swoich umiejętności i możliwości wspierać rozmaite formy współpracy przygranicznej i w ramach euroregionów, i rozmaitych porozumień lokalnych itd. Ukraina byłaby jeszcze bardziej interesującym partnerem gospodarczym, gdyby była tam większa przejrzystość prawa, praktyki gospodarczej, gdyby był większy stopień przyjazności wobec zagranicznych inwestycji itd. Kiedy mówimy o wiarygodności inwestycyjnej państw i wiarygodności ich jako partnerów w prowadzeniu interesów gospodarczych, to oczywiście powinniśmy pamiętać o czymś, co jest wielką plagą Ukrainy i co niestety w ostatnich latach stało się wielką plagą Polski - o korupcji. To odstrasza ludzi, to odstrasza inwestorów, to odstrasza biznes od robienia interesów i to jest coś, nad czym wszyscy powinni się poważnie zastanowić zarówno na Ukrainie, jak i w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-140.19" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy mamy konkretne programy rozwojowe związane z inwestycjami amerykańskimi w zakresie nowoczesnych technologii itd.? Dwa tygodnie temu rząd, dyskutując na posiedzeniu o problemach offsetu, sformułował publicznie swoje stanowisko, które było wstępnie zaprezentowane przez prezydenta Kwaśniewskiego i przeze mnie w Waszyngtonie, i z tym stanowiskiem premier Leszek Miller w najbliższych dniach jedzie do Waszyngtonu. Chcemy jak najwięcej inwestycji i wspólnych projektów inwestycyjnych, a także związanych z zamówieniami nie tylko na polskie towary, ale także na usługi w tych obszarach, które decydują o nowoczesności gospodarki, i w tych, które mogą przyczynić się do modernizacji struktury naszej gospodarki. W okresie kilkunastu lat transformacji ekonomicznej dokonaliśmy wielkich zmian, które jedni określają jako złodziejstwo, drudzy jako ważny postęp, niemniej co do jednego musimy się zgodzić - nie udało nam się zmienić struktury naszej gospodarki, pozostaje ona tradycyjna i w polskiej gospodarce nie doszło do zaimplantowania tego, z czego rozwijały się sektory nowoczesnych technologii, badania, które mają zastosowania we współczesnej gospodarce itd. To wszystko, co się wiąże z pojęciem informatyki, komunikacji, to wszystko, co się wiąże z nowoczesnością w zakresie np. biotechnologii, to wszystko, co się wiąże z nowoczesnością w obszarze zrównoważonego rozwoju, a więc także z ochroną środowiska itd., to powinny być pola, na których będziemy oczekiwali współpracy ze Stanami Zjednoczonymi w ramach offsetu. To jest przesłanie, z jakim premier jedzie do Stanów, z jakim chce się spotkać z biznesem amerykańskim w Kalifornii, wybranym nieprzypadkowo, dlatego że chcemy mieć kontakt z najnowocześniejszym biznesem amerykańskim, nie z hodowcami trzody chlewnej, ale z tymi, którzy specjalizują się w tych supernowoczesnych obszarach technicznych i technologicznych.</u>
          <u xml:id="u-140.20" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy program polonijny dotyczy Polonii w Niemczech? Dotyczy wszystkich Polaków za granicą.</u>
          <u xml:id="u-140.21" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Suski - na czym polega odrębność naszej polityki wobec Białorusi? Kto akceptuje ją na Zachodzie? Myślę, że wielokrotnie już się na ten temat wypowiadałem, także dzisiaj ta polityka po prostu spotyka się ze zrozumieniem. Nie słyszałem o protestach wobec faktu, że nieco inaczej kształtujemy praktykę naszych kontaktów codziennych, przy czym zawsze podkreślamy, i to jest zrozumiane, że ta nasza praktyka nie prowadzi do stworzenia chociażby pozorów akceptacji tej sytuacji politycznej na Białorusi, jaka tam ma miejsce. I nie odnosiłbym się z lekceważeniem do naszego sąsiada, ponieważ po prostu powinno nam właśnie starczać wyobraźni do myślenia na wiele lat do przodu. Tacy czy inni prezydenci, szefowie rządów, naczelnicy, dyktatorzy itd. bywają, odchodzą, zmieniają się, państwa i narody pozostają i w związku z tym trzeba w tej perspektywie budować koncepcję stosunków z tymi państwami narodami.</u>
          <u xml:id="u-140.22" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Polacy na Wschodzie - na ten temat też już się wypowiadałem.</u>
          <u xml:id="u-140.23" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Dulias - jak oceniam efekty ostatnich kilkunastu lat na tle nędzy, czy to sukces, czy... Rozumiem, że pytanie nie dotyczy debaty o polityce zagranicznej. Jaka jest wizja Polski, nie eksportujemy żywności ale importujemy. Nieprawda, na ten temat też już się wypowiadałem, wprost zwiększamy eksport naszej żywności, chociaż powinniśmy sobie zdawać sprawę z tego, że dzisiaj nie ma perspektywy dla nieograniczonego wzrostu eksportu żywności produktów żywnościowych, zwłaszcza żywności słabo przetworzonej, dlatego że na całym świecie występuje ogromny wzrost produkcji takich chociażby towarów, jak mięso, zboża czy rozmaite inne produkty roślinne. Rozwinięto tę produkcję na niespotykaną wcześniej skalę w wielu państwach rozwijających się i to są wielcy i tani dostawcy tych produktów. Państwa europejskie nie są w stanie wręcz konkurować z punktu widzenia poziomu kosztów wytwarzania tych towarów na rynkach międzynarodowych. Chyba wspominałem kiedyś państwu, rozmawiałem w swoim czasie z moim partnerem z Brazylii, ministrem spraw zagranicznych, który z zainteresowaniem stwierdził, że podobnie jak ja jest prawnikiem i rolnikiem. Tylko jak porównaliśmy się jako rolnicy, okazało się, że ja mam gospodarstwo 20-hektarowe, a on gospodarstwo o powierzchni 5 tys. ha. I przyznał mi się do pewnego kłopotu, mianowicie dobry biznes robi się na produkcji soi, ale on ma za małe gospodarstwo do produkcji soi, ponieważ nie opłaca się jej produkować na obszarze mniejszym niż 10 tys. ha, bo dopiero przy takiej skali można na tyle obniżyć koszty jednostkowe, że można konkurować z soją amerykańską i chińską na rynkach międzynarodowych. W takich kategoriach myśli się o tym, jaka jest konkurencja na świecie, jakie są także zdolności eksportowe. Oczywiście jeżeli potrafilibyśmy naszą żywność w wysokim stopniu przetwarzać, oferować atrakcyjne produkty przetworzone, to, czego dowodzi słusznie przypominany tutaj przykład Francji, szansa jest. Francja jest największym eksporterem przetworzonych produktów żywnościowych na świecie i dochody z tego eksportu stanowią bardzo poważną część dochodów eksportowych Francji w ogóle, więc ten przykład wskazuje na to. Tak, tylko że np. trzeba móc produkować wina francuskiej jakości, na które jest zapotrzebowanie na całym świecie, trzeba mieć renomę państwa produkującego nie tylko bardzo smaczny i wielce szacowny oscypek, ale jeszcze 2 tysiące innych gatunków sera i parę innych rzeczy. Ja trochę żartuję, żeby tylko uzmysłowić, że to nie jest taka prosta sprawa, na to składają się stulecia tradycji. Niemniej oczywiście szansa w eksporcie wyrobów przetworzonych jest, ale trzeba to tak właśnie widzieć i rozumieć.</u>
          <u xml:id="u-140.24" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Lata 2003–2004 - jak przeżyjemy bez środków unijnych? Cieszę się, że pan poseł dostrzega znaczenie środków unijnych dla funkcjonowania naszej gospodarki. Nie będzie tak źle. Programy przedakcesyjne funkcjonują i to na niezłym poziomie, mniej więcej rzędu miliarda euro rocznie, i będą kontynuowane w tym roku, a w przyszłym roku pomoc dla nas jako członka Unii Europejskiej jest naliczana od początku 2004 r. Nie jest tylko jeszcze rozstrzygnięta kwestia tego, czy niektóre elementy tej pomocy będziemy uzyskiwali przed formalnym nabyciem członkostwa. Niemniej to, co się należy w skali całego 2004 r., mimo że członkiem będziemy po upływie pierwszych 4 miesięcy tego roku, Polska otrzyma.</u>
          <u xml:id="u-140.25" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Filipek pytał właśnie o tę kwotę mleczną, plon referencyjny itd. Wypowiedziałem się na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-140.26" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Grzesik, mówiąc o swojej wizycie w Chinach i silnym wrażeniu, mówił też o naszym deficycie. Pytał, co chcemy zrobić w Azji Wschodniej czy Azji Południowo-Wschodniej, jakie są tutaj kierunki działań, jaka ich intensywność, co robimy dla poprawy wizerunku Chin w Polsce, dlaczego tak mało miejsca poświęciłem temu w swojej wypowiedzi, jakie wizyty są składane. Poświęciłem Chinom tyle miejsca, ile mogłem poświęcić jednemu ze stu kilkudziesięciu państw, z którymi utrzymujemy stosunki, chociaż wyraźnie wymieniłem Chiny jako ważnego partnera gospodarczego. Przypisujemy temu partnerstwu i tej współpracy bardzo duże znaczenie - bardzo duże znaczenie. Ale sam pan poseł Grzesik mówił z uznaniem o tym, że Chiny to jest kraj, w którym wartość rocznych inwestycji zagranicznych przekracza 50 mld dolarów. Na tym m.in. polega robienie interesów z Chinami. Tam się przynosi pieniądze, a jeśli ktoś nie może przynieść pieniędzy, to jest po prostu słabszym partnerem i przegrywa w konkurencji z tymi, którzy mogą przynieść pieniądze. I to jest obiektywny fakt nakazujący ocenić naszą pozycję startową jako mniej dogodną czy gorszą od pozycji naszej konkurencji. Ale jednocześnie chcę powiedzieć, że przyczyny leżą także po naszej stronie. Za taką przyczynę uważam utrzymującą się przez wiele lat niezwykle słabą obecność naszej reprezentacji dyplomatycznej, tej dyplomacji odpowiadającej za sprawy ekonomiczne. Ponieważ nie mam na to bezpośredniego wpływu, podjąłem wraz z dyrektorem generalnym z ministerstwa w ubiegłym roku decyzję o wysłaniu dwóch dodatkowych dyplomatów na etatach MSZ, którzy są odpowiedzialni wyłącznie za rozwój współpracy gospodarczej z Chinami. Na tyle było MSZ stać. Mam świadomość, że jest to zdecydowanie za mało. Szwedzka instytucja, organizacja promocji eksportu tego państwa, utrzymuje w Chinach 4 stałe przedstawicielstwa zatrudniające bodajże 28 stałych pracowników. I to jest jedna z informacji pokazujących, co wpływa na zdolności marketingowe i zdolność robienia interesów w tym kraju. Tak więc nie tylko nie lekceważymy - oczywiście doceniamy.</u>
          <u xml:id="u-140.27" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jakie wizyty. W ubiegłym roku w Polsce miały miejsce trzy chińskie wizyty na szczeblu wicepremierów lub na szczeblu porównywalnym. To jest pewne novum, dlatego że w ostatnich latach utrzymywał się bardzo wyraźny dysparytet, jeśli chodzi o wizyty polityczne na wysokim szczeblu. Jednym z efektów tych wizyt były pewne kontrakty, które tutaj zawarto, czy zamówienia chińskie. Ich skala była niewystarczająca, mam tego świadomość, niemniej miało to miejsce. Przy okazji odniosę się do sprawy tak chętnie krytykowanej w prasie i w dzisiejszej debacie polskiej wystawy gospodarczej w Pekinie - tylko jedna polska firma, KGHM, zawarła kontrakty opiewające na kilkadziesiąt milionów dolarów plus porozumienie z chińskim partnerem o wspólnych inwestycjach i działaniach na rynkach trzecich, co tej polskiej firmie może przynieść bardzo pokaźne dochody.</u>
          <u xml:id="u-140.28" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Markowski pyta, czy w przypadku USA zachowamy prawo do systemu preferencji celnych po wejściu do Unii Europejskiej. Przyznam, że nie mogę zupełnie jednoznacznie odpowiedzieć, muszę to wyjaśnić, ale wedle mojego rozumienia tzw. GSP, czyli system ogólnych preferencji celnych, przysługuje krajom niezależnie od tego, do jakiej struktury gospodarczej należą. To dotyczy oceny ich własnego poziomu gospodarczego. Ta klauzula ogólnych preferencji celnych przyznawana jest Polsce od kilku lat, mówiąc nieco nieoficjalnie, trochę na wyrost, bo sami się nie zaliczamy do państw Trzeciego Świata, a te preferencje celne są przyznawane z założenia państwom rozwijającym się. A więc traktujemy decyzje Senatu amerykańskiego o kolejnym włączaniu do ustawy o handlu preferencji celnych dla Polski jako przyjazny gest w stosunkach polsko-amerykańskich. To mi daje podstawę do wyrażenia nadziei, że będą one nadal nam przysługiwały.</u>
          <u xml:id="u-140.29" who="#WłodzimierzCimoszewicz">W sprawozdaniu za 2002 r. mało informacji o działalności promocyjnej, co zrobiono dla promocji Wrocławia jako kandydata do organizacji Expo. Sam pan powiedział, że w tym sprawozdaniu jest mniej więcej pół strony o działalności promocyjnej. Jak na kilkunastostronicowe sprawozdanie to i tak sporo. Natomiast co zrobiono dla promocji Wrocławia. Otóż korzystam z tej okazji, żeby powiedzieć, że zrobiono, na miarę możliwości polskiej dyplomacji, niezwykle wiele i w związku z tym traktuję publiczną wypowiedź byłego prezydenta tego miasta próbującego obciążyć odpowiedzialnością za niepowodzenie kandydatury Wrocławia polską dyplomację za skandaliczną - po prostu skandaliczną. To jest rodzaj takiego skarżypyctwa, które ma prowadzić do uchylenia się od własnej odpowiedzialności za niepowodzenia. Nie chcę w tej chwili analizować przyczyn tego niepowodzenia. Zawsze wyznaję zasadę, że przede wszystkim trzeba zastanowić się nad tym, co samemu się zrobiło, a czego się nie zrobiło. Polskie ambasady zostały w tym zakresie jeszcze wczesną wiosną czy w początkowym okresie ubiegłego roku, a więc natychmiast po tym, jak rząd podjął oficjalną decyzję o wsparciu kandydatury Wrocławia, zobowiązane do promocji tej kandydatury i zabiegania o poparcie. I robiły to, co mogły, ale, jak państwo posłowie w związku z wynikiem głosowania w Monako sami rozumieją, nieco inne względy decydowały o tym, kto jakiego kandydata poparł. I tutaj zabiegi dyplomatyczne nie miały, jak się okazuje, istotnego znaczenia. Trzeba było użyć innej argumentacji - samemu zaprezentować inną argumentację.</u>
          <u xml:id="u-140.30" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy inicjatywa olimpiady w Polsce ma charakter rządowy. Ja nie słyszałem o takiej inicjatywie, rząd się tym w każdym razie nie zajmował.</u>
          <u xml:id="u-140.31" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Polański pyta, jakie zmiany należałoby przeprowadzić na placówkach, by w większym stopniu odpowiadały za wyniki eksportu. No cóż, wydaje mi się, że jednak idea integracji służby zagranicznej jest z tego punktu widzenia czynnikiem nieobojętnym.</u>
          <u xml:id="u-140.32" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jaki procent stanowią osoby odpowiedzialne na placówkach za kwestie gospodarcze. Nie potrafię tego określić procentowo, ale jest to znaczący udział.</u>
          <u xml:id="u-140.33" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jakie środki MZS ma na promocję gospodarki. Jeśli chodzi o promocję gospodarki, to w zasadzie zerowe, bo mamy środki na promocję ogólną, na promocję kultury. Oczywiście przy okazji rozmaitych przedsięwzięć promocyjnych robimy to także na rzecz polskiej gospodarki, ale środki na promocję gospodarczą są w gestii ministra gospodarki, a w przyszłości zapewne będą w gestii agencji do spraw promocji polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-140.34" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Woś pyta, dlaczego neguję demokratyczny wybór KPA. Już się wypowiedziałem. No i tutaj właśnie było to kłamstwo na temat spotkań ze środowiskami żydowskimi, a nie z Polonią.</u>
          <u xml:id="u-140.35" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Irak - jakie interesy mamy w tym przypadku. Już się wypowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-140.36" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Z czyjego upoważnienia zadeklarowałem nasze stanowisko. Otóż takie jest polskie stanowisko deklarowane od wielu, wielu miesięcy w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-140.37" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Dutka pyta, co robimy, by obce konsulaty lepiej traktowały Polaków. Zwracamy uwagę ambasadorom, jeżeli czasami są chroniczne kolejki przed tymi konsulatami itd. Ale tutaj często skuteczność interwencji jest dosyć ograniczona, bo słyszymy np., że jest tak bardzo wielu interesantów, iż to jest nieuchronne. W niektórych przypadkach zapewne tak jest. Co prawda nie ukrywam także swojego krytycznego stosunku do tego, w jakich warunkach ludzie często czekają na przyjęcie, a więc do tego, że często muszą stać na ulicy itd. Niektóre kraje wyciągnęły z tego wnioski. Jakże zmieniła się m.in. infrastruktura ambasady kanadyjskiej - jeszcze kilka czy kilkanaście miesięcy temu ludzie stali na ulicy, a w tej chwili jest to rozwiązane, jak mi się wydaje, inaczej.</u>
          <u xml:id="u-140.38" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Stosunek do Tajwanu i plany. Stosunek jest jasny. W naszym przekonaniu Tajwan jest częścią Chin i nie utrzymujemy z tym krajem, podobnie jak 99% innych państw świata, stosunków dyplomatycznych. Natomiast, tak jak z wieloma innymi partnerami, utrzymujemy stosunki gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-140.39" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kolejne pytanie też dotyczyło Iraku.</u>
          <u xml:id="u-140.40" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Następne - jakie wymagania stawia się kadrom. Już na to odpowiedziałem.</u>
          <u xml:id="u-140.41" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kto upoważnił negocjatorów do określania ziem zachodnich jako ziem należących dawniej do Niemiec. To jest kłamstwo i tyle mogę na ten temat powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-140.42" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Następnie pan poseł Kuropatwiński: Unia, jakie zyski i jakie straty. Przepraszam, ale na to nie odpowiem, bo temu były poświęcone dwie długie, kilkunastogodzinne debaty sejmowe. Szanujmy samych siebie. Powiedziano na ten temat wystarczająco wiele, będzie też wiele wypowiedzi w okresie najbliższych kilku miesięcy. Rozumiem, że niektórych i tak się nie przekona, bez względu na to, co by tutaj powiedziano na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-140.43" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Jaka jest pewność, że Polacy nie stracą własności na ziemiach zachodnich? Już się do tego odnosiłem i będzie dalsza wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-140.44" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy bezrobotni dostaną wyższe zasiłki? Jak polski budżet będzie na to stać, to dostaną; bardzo bym chciał, żeby to było możliwe. Jak rozumiem, to zależy przede wszystkim od rozwoju gospodarczego naszego państwa, ponieważ on by się podwójnie przyczynił do ułatwienia sytuacji bezrobotnych. Po pierwsze byłoby ich mniej, a po drugie, można byłoby większe niż dzisiaj środki dzielić między mniejszą liczbę bezrobotnych, tym samym wsparcie publiczne byłoby wyższe. Natomiast członkostwo w Unii Europejskiej z tego punktu widzenia jest czynnikiem obojętnym i nie ma żadnego związku z pomocą udzielaną przez każde państwo w ramach jego własnych możliwości, przeznaczaną na rozwiązywanie kwestii bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-140.45" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Czy można renegocjować ustalenia z Unią Europejską? W tej chwili nie. Po to się negocjuje i po to się przyjmuje jakieś ustalenia, żeby one obowiązywały. Jest takie powiedzenie: „słowo się rzekło, kobyłka u płota” i ono obowiązuje w nieco bardziej mądrze wypowiedzianej formule: pacta sunt servanta, w stosunkach międzynarodowych. Jak coś uzgodniliśmy, to teraz oczywiście możemy nie podpisać traktatu akcesyjnego bądź możemy nie dokonać ratyfikacji, natomiast negocjacje zostały zakończone.</u>
          <u xml:id="u-140.46" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Dolniak pyta, dlaczego polityka zagraniczna zdominowana jest przez kontakty z Europą i Stanami Zjednoczonymi. Ta opinia jest i prawdziwa, i nieprawdziwa. Prawdą jest, że stosunki europejskie i polsko-amerykańskie są niezwykle ważne w naszej polityce zagranicznej i naprawdę trudno mi jest zrozumieć, jak można nie rozumieć przyczyn tego stanu rzeczy. Jesteśmy państwem położonym w Europie, z państwami Unii Europejskiej wiąże nas ponad 2/3 obrotów handlowych, Polacy mają całą masę spraw, interesów wiążących ich z Europą. Relacje ze Stanami Zjednoczonymi, zarówno ze względu na historię, Polonię i problemy naszego bezpieczeństwa, też wydają się zupełnie oczywiste, gdy chodzi o ich rangę. Natomiast jest to o tyle nieprawda, że - starałem się to zademonstrować w dzisiejszym wystąpieniu - przywiązujemy nie tylko coraz większe znaczenie do współpracy z państwami pozaeuropejskimi, z innymi regionami, ale i dajemy na to wiele potwierdzeń. Świadczyły o tym chociażby ubiegłoroczne kontakty, wizyty itd. Sam byłem w ubiegłym roku dwukrotnie w Azji. W tym roku, kiedy właśnie można ze względu na zakończenie intensywnych prac związanych z negocjacjami europejskimi poświęcić więcej czasu na kontakty pozaeuropejskie, planuję bardzo ważne wizyty w Azji, w Ameryce Łacińskiej, także w Australii i Nowej Zelandii, bo nareszcie powstały do tego warunki w ramach obowiązków. To będzie praktyczne potwierdzenie naszego autentycznego zainteresowania rozwojem współpracy z tymi regionami.</u>
          <u xml:id="u-140.47" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Dolniak pytał również o Chiny. Już się na ten temat wypowiadałem.</u>
          <u xml:id="u-140.48" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pani posłanka Nowak pytała o Grupę Wyszehradzką, co robię dla umacniania Grupy Wyszehradzkiej na arenie międzynarodowej, czy przyjęta będzie Litwa. Do tej pory Grupa Wyszehradzka stała na stanowisku, że nie zostaje poszerzana, natomiast jest otwarta na specjalne formy współpracy z poszczególnymi partnerami, którzy taką współpracą są zainteresowani. Może to oczywiście - w moim przekonaniu nawet powinno - obejmować Litwę. To zależy także od zainteresowania samej Litwy.</u>
          <u xml:id="u-140.49" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Co robimy dla umocnienia Grupy Wyszehradzkiej na arenie międzynarodowej? Wydaje mi się, że ubiegłoroczne inicjatywy moje, premiera, związane z wdrożeniem procesu konsultacji w grupie 10 państw kandydujących do Unii Europejskiej, ale przede wszystkim w Grupie Wyszehradzkiej, przyczyniły się do wzrostu znaczenia tej współpracy, przynajmniej na arenie europejskiej. Nasza formuła współpracy Wyszehrad−Beneluks również jest z tego punktu widzenia niezwykle ważna. Gdy raz współpraca wyszehradzka uległa w ubiegłym roku pewnemu zakłóceniu w wyniku sporu węgiersko-czeskiego i węgiersko-słowackiego, a w najmniejszym stopniu Polska nie przyczyniła się do tego zjawiska, właśnie z inicjatywy polskiej doszło do załagodzenia tego sporu i wznowienia tej współpracy.</u>
          <u xml:id="u-140.50" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Obecnie na przykład zaproponowałem już moim partnerom szybkie konsultacje w ramach Grupy Wyszehradzkiej dotyczące kwestii rozpatrywanych przez Konwent Europejski. Tak że bardzo poważnie traktujemy tę formę współpracy.</u>
          <u xml:id="u-140.51" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Polacy na Wschodzie. Już się wypowiadałem na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-140.52" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Dlaczego w negocjacjach z Unią nie poruszono tych kwestii moralnych? Już się wypowiedziałem na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-140.53" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Samborski: wizy na Wschodzie. Liczymy na to, że Ukraina ich nie wprowadzi. Czy możemy w tym względzie zastosować jakieś szczególne ułatwienia dla Polaków? Niestety, jak już mówiłem, prawdą jest, że z punktu widzenia prawnego różnicowanie ze względu na narodowość jest niemożliwe, ale prowadzimy, kontynuujemy pewne analizy prawne, poszukując tu jakichś możliwości.</u>
          <u xml:id="u-140.54" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Pan poseł Maniura: Środkowy Wschód i Daleki Wschód; co stoi na przeszkodzie rozwoju współpracy gospodarczej? Częściowo już się na ten temat wypowiedziałem, ale chcę powiedzieć, że odnotowujemy wzrost współpracy gospodarczej z niektórymi państwami tego regionu. Dobrym przykładem jest Malezja, ale nie wyłącznie. Myślę, że także nasza współpraca z Singapurem, który odwiedziłem w ubiegłym roku i dokąd wybiera się niedługo premier, ma duże perspektywy. Postanowiliśmy posłać tam naszego ambasadora. Współpraca z niektórymi krajami Azji Środkowej, Azji Centralnej, w tym zwłaszcza z Kazachstanem, również rozwija się interesująco i ma spore perspektywy. Tak więc bardzo wyraźnie doceniamy państwa rozmaitych części, rozmaitych regionów Azji.</u>
          <u xml:id="u-140.55" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kolejne pytanie dotyczyło inwestycji zagranicznych. Wypowiadałem się już na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-140.56" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kolejne pytanie dotyczyło wiz amerykańskich. Także wypowiadałem się już na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-140.57" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Ocena pionu gospodarczego w naszych ambasadach. Generalnie pozytywna. Powiedziałbym nawet, że poprawia się współpraca osób odpowiedzialnych za sprawy gospodarcze z pozostałymi pracownikami służby zagranicznej. Takie oceny docierają do mnie od ambasadorów. Mam jednak wrażenie, że powinniśmy jeszcze włożyć wiele wysiłku, aby nie tylko ta część polskiej służby zagranicznej, ale cała służba zagraniczna, jeśli chodzi o jej przygotowanie do reprezentowania interesów gospodarczych, była bardziej sprawna, bardziej profesjonalna i bardziej efektywna.</u>
          <u xml:id="u-140.58" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Promocja Polski, nie jest najlepiej. Przypadkowe artykuły sponsorowane. Czy jest w rządzie ktoś, kto to wszystko koordynuje? To jest dobre pytanie, a dotyczy ono nie tylko ważnej kwestii, ale pewnego kłopotu, który rzeczywiście istnieje.</u>
          <u xml:id="u-140.59" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Kilka miesięcy temu zaproponowałem utworzenie międzyresortowej czy ponad resortowej rady do spraw promocji, która byłaby organem koordynującym działania promocyjne naszego kraju za granicą. Na razie jeszcze decyzje nie zostały podjęte. Mam nadzieję, że będą. Podzielam bowiem pogląd, że koordynacja działalności promocyjnej powinna być traktowana jako rzecz wskazana, konieczna. Środki mamy ograniczone i to tym bardziej powinno nas zobowiązywać do efektywnego ich wydawania. Niezależnie jednak od rządu pewne problemy występujące w relacjach między resortami są zjawiskiem stałym. Nie chcę mówić o jakichś napięciach czy konfliktach, ale o tym, że rutyna i przyzwyczajenie do starych sytuacji są często silne. Rozmawiałem o tym właśnie z nowym ministrem gospodarki, pracy i polityki społecznej i mam nadzieję, że szybko dojdziemy do porozumienia w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-140.60" who="#WłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydaje mi się, że nie tylko wyczerpałem pytania, ale także państwa, w jakimś stopniu i siebie, chociaż mam niezłe możliwości. Jeszcze raz więc dziękuję za tę debatę. Bardzo się cieszę, że się odbyła w styczniu, bo, jak mówił pan poseł Jaskiernia, to ma szczególny sens, aby debata, na podstawie której MSZ będzie mógł precyzyjnie formułować zadania dla naszych placówek zagranicznych w roku bieżącym, odbywała się na początku danego roku. Pod tym względem polska polityka zagraniczna nie jest kontynuacją praktyki dotychczasowej, lokującej tę debatę znacznie później w kalendarzu rocznych prac rządu i Sejmu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.61" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#DonaldTusk">Widzę las rąk.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan minister Dąbrowa jeszcze.)</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#DonaldTusk">Tak, pamiętam, że pan minister Dąbrowa także ma zamiar zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#DonaldTusk">Widzę las rąk, ale dobrze by było, żeby państwo posłowie mieli świadomość tego, że w tej chwili wchodzi w rachubę wyłącznie tryb sprostowania, nie domagania się lepszej odpowiedzi ani nie debaty, tylko prostowania źle zrozumianej wypowiedzi. Będę bezwzględnie pilnował tego trybu, także z tego względu, że debata nam się przedłuża.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#DonaldTusk">Kto z państwa posłów w trybie sprostowania?</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, poseł Suski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#MarekSuski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trybie sprostowania. Pan minister widocznie mnie źle zrozumiał. Ja nie mówiłem o bagatelizowaniu Białorusi, tylko o właśnie bardzo poważnym traktowaniu tego, co się tam dzieje. A to, że jest to nasz sąsiad, nie zwalnia nas z obowiązku, żeby patrzeć na to, że jest tam łamanie praw obywateli.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#MarekSuski">Jeszcze druga sprawa. W debacie pan minister dopuścił się bardzo nieeleganckiego zachowania wobec mnie, określając mnie pewną inwektywą, której nie będę powtarzał, ale mam nadzieję, że pan minister mnie przeprosi z tej trybuny, a jeżeli do tego nie dojdzie, to złożę odpowiedni wniosek w odpowiednie miejsce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#komentarz">(Minister Spraw Zagranicznych Włodzimierz Cimoszewicz: Najlepiej do prokuratora.)</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#komentarz">(Jeżeli pan sobie tego życzy...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#DonaldTusk">Poseł Zaborowski.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#DonaldTusk">Ja pana posła proszę o wyjście z ław rządowych i nieprzeszkadzanie, sprostowania dotyczą wypowiedzi ministra. Proszę dać mu szansę wysłuchania tych sprostowań.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#ZbyszekZaborowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#ZbyszekZaborowski">Rzecz dotyczy rekonstrukcji sił zbrojnych. Pan minister Cimoszewicz niepotrzebnie bronił polityki rządowej w tym zakresie przed moimi poglądami, ponieważ ja poparłem politykę rządową, wręcz mówiąc o tym, że uzawodowienie armii do 2008 r. wynikające z programu 2003–2008 do poziomu 60% jest jedynie realne i słuszne. Natomiast krytykowałem poglądy, które powstały w kręgu Platformy Obywatelskiej i były wyrażane przez byłego ministra obrony narodowej pana Bronisława Komorowskiego, za dzisiejszą „Gazetą Wyborczą”, wcześniej były one prezentowane kilkakrotnie na posiedzeniach Komisji Obrony Narodowej. Sądziłem, że są one znane również panu ministrowi, ale od tej pory będę cytował dokładnie, za kim omawiam te poglądy, poglądy - przypominam - dotyczące redukcji polskiej armii, potrzeby dalszej redukcji i pełnego uzawodowienia, redukcji do poziomu 80–100 tys. Te 150 tys., mówiłem o tym, które mamy zredukować do końca bieżącego roku, to wydaje się maksimum i nie ma sensu rozmawiać o dalszej redukcji, jeżeli nie zakończono jednej. Taki był mój pogląd, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#DonaldTusk">Pan poseł Dulias.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#DonaldTusk">Zapisałem wszystkich zgłaszających się posłów, są zapisani na karcie, proszę się nie denerwować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#StanisławDulias">Panie Marszałku! Panie Premierze! Krótkie pytanie. Naprawdę ja nie chciałem przekazać tego złośliwie... ale pytanie, bo...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#DonaldTusk">Nie, nie ma, panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#StanisławDulias">Ale ja tylko chcę... no muszę, tylko sprostuję...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, bardzo pana proszę o niezadawanie pytań, bo nie dopuszczę do zadawania pytań. W tej chwili może pan sprostować swoją wypowiedź źle zrozumianą przez pana ministra i nic więcej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#StanisławDulias">Zapytałem się o ceny, chodzi o handel zagraniczny, i pan premier odpowiedział, że to nie dotyczy polityki zagranicznej. A przecież o to chodziło, żeby powiedzieć, że na sytuację w kraju miały wpływ m.in. handel i wymiana zagraniczna. To jest pierwsza rzecz. Na to nie otrzymałem odpowiedzi, a zwrócę się w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#StanisławDulias">I druga sprawa, to jest sprawa plonów referencyjnych, z którymi również się nie zgadzam. Nie będę tego komentował. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#DonaldTusk">Pan poseł Stryjewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Nim zacznę prostować, to chciałem tylko zwrócić uwagę, że pan minister Cimoszewicz po raz kolejny obraził, i to w polskim Sejmie, pana Edwarda Moskala, nazywając go tak naprawdę prymitywnym antysemitą. Jest to oburzające, panie ministrze, i po prostu proszę o przeproszenie pana Moskala i przeproszenie Wysokiej Izby za takie słowa.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#AntoniStanisławStryjewski">Również niedopuszczalne jest wykrzykiwanie w tej Wysokiej Izbie na posła, nawet jeśli on ma inną wyobraźnię niż pan, bądź w ogóle ma wyobraźnię, której pan nie ma, to jednak nie warto krzyczeć i nie można krzyczeć na posła.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#AntoniStanisławStryjewski">A teraz, proszę państwa, zadając pytanie o to, czy pan minister ma zgodę, czy rząd polski również ma zgodę Jana Pawła II na używanie jego imienia, pan minister raczył powiedzieć, że nie ma i z tego wynika, że swobodnie interpretuje słowa, wypowiedzi Jana Pawła II, a myślę, że w powszechnym przekonaniu jest tak, że wszyscy wiemy, że papież mówi i wie, co mówi i kiedy mówi, i jak mówi. To po pierwsze. W związku z tym niedopuszczalne jest, by pan swobodnie interpretował...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, nadużywa pan zaufania prowadzącego, ponieważ używa pan trybu pouczania, którego nie ma w regulaminie. Proszę o przystąpienie do sprostowania źle zrozumianej wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Jest to niedopuszczalna forma funkcjonowania ministra spraw zagranicznych, który po prostu w Sejmie interpretuje słowa papieża w sposób dowolny i bez jego zgody.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, szanuję pański pogląd, ale regulamin mówi o prostowaniu źle zrozumianej wypowiedzi i nalegam, żeby pan skorzystał z tej...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#AntoniStanisławStryjewski">Już, panie marszałku, przechodzę w tej chwili. Prosiłem pana ministra o to, by odpowiedział, czy poinformował papieża o warunkach akcesji i o treści traktatu akcesyjnego. Również prosiłem o to, by pan minister raczył przedstawić informację o stanie prac nad Kartą Polaka. Tych informacji nie uzyskałem.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest sprostowanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#DonaldTusk">Z przykrością stwierdzam, że do końca wypowiedzi nie użył pan trybu sprostowania. Proszę o więcej dyscypliny, na drugi raz będę zmuszony do wyłączenia mikrofonu.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#DonaldTusk">Poseł Filipek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#KrzysztofFilipek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Rozumiem, że trudno było panu przyznać rację przewodniczącemu Andrzejowi Lepperowi, dlatego udzielił pan mi odpowiedzi tak, powiedziałbym, pół na pół. Przewodniczący, stwierdził pan, że miał rację i nie miał racji, ale trudno jest chyba, panie ministrze, dyskutować o tym, że 5 ton to jest więcej niż 3 tony i w tym przypadku powinien pan przyznać rację przewodniczącemu. Natomiast co do...</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprostowanie!)</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest czytanie, a nie sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#KrzysztofFilipek">Ale, panie pośle, naprawdę...</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Albo jest regulamin, albo nie.)</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#KrzysztofFilipek">No, jest regulamin, oczywiście, że jest. I jest on po to, żeby jeden drugiemu nie przeszkadzał.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#DonaldTusk">Panie pośle, proszę prostować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#KrzysztofFilipek">Oczywiście, ja już kończę. I należało tylko, panie ministrze, przyznać rację, nie wstydząc się tego, że jednak mamy gorsze trochę warunki od tych krajów, które zostały wymienione. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Dalej nic nie rozumie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#DonaldTusk">Z przykrością stwierdzam, że nadal państwo posłowie macie poważny kłopot z używaniem trybu sprostowania, ale być może jest to kwestia doświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#DonaldTusk">Pana posła Filipka proszę o zajęcie miejsca i niekontynuowanie polemiki.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#DonaldTusk">Panie pośle, proszę o zajęcie miejsca i...</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Filipek: Pan myli pojęcia...)</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba było przeczytać...)</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Pojęcia w ogóle pan nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-161.7" who="#komentarz">(Głos z sali: A pan niby co...)</u>
          <u xml:id="u-161.8" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-161.9" who="#DonaldTusk">Pan minister Dąbrowa, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych udzieli kolejnych odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-161.10" who="#DonaldTusk">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#SławomirDąbrowa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pan minister zlecił mi udzielenie odpowiedzi czy pogłębienie odpowiedzi na grupę pytań dotyczących podobnej sprawy oraz udzielenie odpowiedzi na jedno szczegółowe pytanie. Zaczynam od pierwszej sprawy, czyli problemów własnościowych na terenach Polski zachodniej i północnej, który to temat znalazł się w całym szeregu pytań i wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#SławomirDąbrowa">Obecny rząd polski tak jak i poprzednie rządy stoi niezmiennie na stanowisku całkowitej legalności działań podjętych przez władze polskie na terenach przyznanych Polsce na mocy postanowień układu poczdamskiego z 1945 r., w tym legalności wysiedlenia i wywłaszczenia bez odszkodowania ludności niemieckiej. Stanowisko nasze jest znane stronie niemieckiej, która prezentuje często odmienny pogląd w tej kwestii odnośnie do aspektów prawnych, a nie aspektów terytorialnych czy granicznych. Według rządu polskiego stosunki ludnościowe i własnościowe na tej części terytorium państwa polskiego, która przed II wojną światową należała do Rzeszy Niemieckiej, są ostatecznie uregulowane poprzez: po pierwsze, decyzje wielkich mocarstw z tego okresu, po drugie, powojenne ustawodawstwo polskie, po trzecie, umowy między Polską a Niemcami, w szczególności te podstawowe traktaty z grudnia 1970 r. i z czerwca 1991 r., i po czwarte, traktat moskiewski z 1990 r. o ostatecznej regulacji w odniesieniu do Niemiec, tzw. traktat dwa plus cztery.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#SławomirDąbrowa">W sferze stosunków własnościowych, które najczęściej dzisiaj były podnoszone, wysiedlane po II wojnie światowej osoby narodowości niemieckiej traciły własność bez odszkodowania. Podobnie na rzecz skarbu państwa polskiego bez odszkodowania przechodziła własność publiczna Rzeszy Niemieckiej oraz własność niemieckich osób prawnych. Sytuacja taka odpowiadała z jednej strony postanowieniom mocarstw sprzymierzonych w stosunku do Niemiec, mam tu na myśli szereg postanowień Sojuszniczej Rady Kontroli Niemiec, oraz porozumień między państwami z tego okresu, które jednoznacznie przewidywały przejmowanie mienia niemieckiego za granicą bez odszkodowania. Często zresztą było to traktowane w ramach realizacji roszczeń reparacyjnych. I, po drugie, były to nie tylko postanowienia, ale również praktyka mocarstw sprzymierzonych i innych państw po II wojnie światowej. Tak więc stanowisko Polski w tej mierze, stanowisko o braku podstaw do żądania od Polski lub obywateli polskich odszkodowania czy restytucji z tytułu przejętego wówczas mienia publicznego i prywatnego, sprowadza się do tego, że wszystkie roszczenia majątkowe zostały ostatecznie zamknięte najpóźniej wraz ze wspomnianym przeze mnie traktatem dwa plus cztery. Powrót do tych roszczeń oznaczałby powrót do całego pakietu roszczeń finansowych w stosunku do Niemiec związanych z II wojną światową. Nie chciałbym mówić dzisiaj o aspektach takich, jak status Niemiec jako agresora, jak paradoks, którym byłaby sytuacja, w której Polska miałaby wypłacać odszkodowania obywatelom państwa agresora itd., itd. Koncentruję się na zagadnieniach prawnych tej sprawy. Również nie zamierzam dzisiaj mówić o wielkim dziele pojednania, jakie wspólnie realizują od 1989 r. Polska i Niemcy, bo nie to było przedmiotem pytań.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#SławomirDąbrowa">Panie Marszałku! Przedstawiciele rządu w każdej wymagającej tego sytuacji reagują na wypowiedzi niemieckich polityków formułujących roszczenia pod adresem naszego kraju. W zakresie zadań realizowanych przez polską służbę dyplomatyczną i konsularną mieści się również informowanie międzynarodowej opinii publicznej o szerokim historycznym kontekście wysiedleń i wywłaszczeń oraz o zależności przyczynowo-skutkowej między nimi i tragicznymi wydarzeniami okresu II wojny światowej. Kwestia wysiedleń i wywłaszczeń ludności niemieckiej jest sprawą pozostającą poza materią negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską. Ani instytucje Unii Europejskiej, ani przedstawiciele rządów państw członkowskich Unii Europejskiej nie podważają legalności wysiedleń i wywłaszczeń ludności niemieckiej przeprowadzonych przez władze polskie i nie wiążą z tymi sprawami członkostwa w Unii Europejskiej. Słuszność takiego stanowiska potwierdziła ekspertyza dotycząca tzw. dekretów Benesza, przygotowana na zlecenie Parlamentu Europejskiego przez wybitnego prawnika, zresztą niemieckiego, profesora Froweina. Oczywiście nie wywoła naszego zdziwienia, jeżeli koła ziomkowskie w Niemczech będą przygotowywały czy już przygotowały odmienne opinie prawne w tej sprawie. My również dysponujemy szeregiem ekspertyz. Chciałbym w tej chwili powiedzieć tylko o jednej, ponieważ odnosi się bezpośrednio do poruszonego tu dzisiaj w dyskusji czy pytaniach aspektu wewnętrznego w tej sprawie. Mianowicie istniejący od kilku miesięcy doradczy komitet prawny przy ministrze spraw zagranicznych, po dokładnym zbadaniu tej sprawy wyraził opinię, aby możliwie szybko w naszym wewnętrznym ustawodawstwie zakończyć proces przekształcania użytkowania wieczystego na tych ziemiach w prawo własności.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#SławomirDąbrowa">Teraz, panie marszałku, krótka odpowiedź na pytanie pana posła Piłki dotyczące sprawy własności czy odszkodowania za zniszczenie przez Niemców własności prywatnej podczas II wojny światowej nie w wyniku działań wojennych. Nieobecność pana posła Piłki nie pozbawia go wiedzy, którą zaprezentuję króciutko, ponieważ dosłownie w tych dniach pan poseł Piłka... To znaczy pan poseł Piłka wcześniej złożył w tej sprawie interpelację do ministra spraw zagranicznych i minister w tych dniach udzieli mu odpowiedzi na piśmie; być może ta odpowiedź leży w kancelarii jednej lub drugiej instytucji, czyli MSZ lub Sejmu. Krótko, odpowiedź jest taka: w prawie międzynarodowym w przeszłości różnie traktowano sprawę odszkodowań za prywatną własność zniszczoną nie w wyniku działań wojennych, niemniej od czasu traktatu wersalskiego w 1919 r., regulującego skutki I wojny światowej, odszkodowania za szkody cywilne, które powstały nie w wyniku działań wojennych, poprzednio wyodrębniane z innych rodzajów szkód i odszkodowań, zostały w prawie międzynarodowym włączone do kategorii reparacji wojennych. Dlatego po II wojnie światowej w protokole końcowym z konferencji w Jałcie w lutym 1945 r., w umowie poczdamskiej z sierpnia 1945 r. była mowa tylko o ogólnym zobowiązaniu Niemiec do naprawienia szkód wyrządzonych narodom zjednoczonym, bez oddzielnej artykulacji szkód cywilnych. Również w umowie paryskiej z 1946 r. zawartej przez państwa Europy Zachodniej, dotyczącej podziału niemieckich świadczeń reparacyjnych, nie ma podziału szkód na wojskowe i o charakterze cywilnym. Podobnie w traktatach pokojowych z sojusznikami III Rzeszy podpisanych w Paryżu w 1947 r. czy w traktacie pokojowym Stanów Zjednoczonych z Japonią w Tokio z 1951 r. Tak więc trzeba przyjąć, że nastąpiło zamknięcie aspektu roszczeń reparacyjnych związanych z II wojną światową, również w tym aspekcie, o który pytał pan poseł Piłka. A wspomniany przeze mnie w pierwszej odpowiedzi traktat dwa plus cztery ostatecznie to potwierdził. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#DonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#DonaldTusk">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie przedstawionej informacji.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#DonaldTusk">Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w czwartek w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#DonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (druki nr 1258 i 1269).</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#DonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Alfreda Owoca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#AlfredOwoc">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#AlfredOwoc">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Muszę powiedzieć, że przy tej olbrzymiej dawce polityki zagranicznej przychodzi czas na małą pigułkę z dziedziny ochrony zdrowia, przy czym ta pigułka ma ten walor, że dotyczy bezspornie wszystkich Polaków, również tych najmniejszych, jednodniowych itd. Chcę przez to powiedzieć, że nasza debata, myślę, będzie krótsza, ale w swoim znaczeniu na pewno nie mniejsza. Oczywiście jesteśmy z natury rzeczy już w finale procesu legislacyjnego, jeśli chodzi o uchwalenie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. W związku z wpłynięciem do Sejmu stosownej uchwały Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z propozycjami poprawek wczoraj odbyło się posiedzenie Komisji Zdrowia na ten temat. Przedyskutowano wszystkich 56 poprawek zgłoszonych przez Senat. Chcę powiedzieć, że poprawki generalnie mają przede wszystkim charakter redakcyjny i tu jest ze względów pragmatycznych bardzo dobra propozycja Komisji Zdrowia. Otóż proponujemy, żeby aż nad 34 poprawkami, ze względu na podobny charakter redakcyjny, głosować w jednym głosowaniu, pozostałe w bloku już bardziej merytorycznym, dwa głosowania zgrupowane i 16 tzw. pojedynczych poprawek. Przy czym, jeśli można, Komisja proponuje, żeby wszystkie poprawki przyjąć, tylko 21. poprawkę odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#AlfredOwoc">I, jeśli mogę, w dwóch zdaniach o generaliach, merytorycznie. Senat, po pierwsze, proponuje, żeby prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia powoływał prezes Rady Ministrów - podobnie jak w przedłożeniu sejmowym, które wpłynęło do Senatu. Novum polega na tym, że proponuje się skreślić zapis o konieczności składania takiego wniosku przez ministra właściwego do spraw zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#AlfredOwoc">Druga poprawka merytoryczna dotyczy tzw. środka specjalnego. Senat proponuje rozszerzenie jego zakresu, oprócz resortu obrony narodowej, w którym to było uwzględnione w przedłożeniu sejmowym, ma to objąć ministra spraw wewnętrznych i ministra sprawiedliwości. I, co jest bardzo ważne, proponuje się zawarcie w ustawie delegacji dla Rady Ministrów, która by uszczegółowiła całą tę sprawę, nazwijmy ją tak umownie, gospodarki środkiem specjalnym w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#AlfredOwoc">I trzecia szalenie ważna sprawa. Otóż Senat proponuje poprawkę w kwestii objęcia bezpłatnymi świadczeniami zdrowotnymi dzieci do ukończenia 18 roku życia, przy czym novum polega w zasadzie na ścieżce dojścia do tego. Według przedłożenia sejmowego wszystkie te dzieci byłyby de facto objęte tąże opieką, dobrodziejstwem tejże ustawy, z tym że opłata z tytułu leczenia tych prawdopodobnie około 1200 dzieci - mówię: prawdopodobnie, bo taka liczba jest podawana przez resort edukacji - byłaby obowiązkiem opieki społecznej. W propozycji senackiej jest zapis, że opłacano by to budżetu państwa, co de facto zwiększa koszty budżetu w resorcie zdrowia. I myślę, że to tyle. Oczywiście jestem gotów do odpowiedzi, gdyby była taka potrzeba. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#DonaldTusk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#DonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Zbigniew Podraza, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#ZbigniewPodraza">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej wobec uchwały Senatu w sprawie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia zawartej w druku nr 1258.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#ZbigniewPodraza">Senat na swoim 32. posiedzeniu w dniu 16 stycznia 2003 r. przyjął 56 poprawek do omawianej ustawy. Znaczna większość tych poprawek ma charakter redakcyjny, porządkujący, uściślający i zapewnia poprawność legislacyjną. Wszystkie poprawki poza poprawką nr 21 uzyskały akceptację Komisji Zdrowia, która obradowała w dniu wczorajszym. Zdaniem klubu SLD poprawka ta może stworzyć pewne niebezpieczeństwo niekontrolowanego rozszerzenia zakresu tzw. ustawy o lekach za złotówkę i spowodować nieprzewidziane konsekwencje finansowe. Należy również zwrócić uwagę na poprawki, które powodują objęcie bezpłatnymi świadczeniami zdrowotnymi dzieci do ukończenia 18 roku życia niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. Są to poprawki 11., 12., 13. i 52., tym samym likwidując problem dzieci nieubezpieczonych.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#ZbigniewPodraza">Uściślono artykuły dotyczące funkcjonowania świadczeniodawców tworzonych i nadzorowanych przez ministra obrony narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych i ministra sprawiedliwości. Zapisy poprawki 48. uściślają kwestię przychodów środka specjalnego w jednostkach budżetowych resortów mundurowych oraz sposób ich wykorzystania. Również w tej poprawce nadano uprawnienia Radzie Ministrów, aby w drodze rozporządzenia określiła wykaz jednostek, w których może być gromadzony środek specjalny, by uniknąć tym samym ewentualnego niekontrolowanego powstawania takich jednostek. Dokonano poprawek uściślających definicję lekarza opieki zdrowotnej. Zgodnie z zasadami techniki prawodawczej zapisano artykuły odnoszące się do wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#ZbigniewPodraza">Wysoka Izbo! Prace nad ustawą o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia dobiegają końca. Obok ustawy o zakładach opieki zdrowotnej jest to ustawa, która będzie miała niezwykle istotne znaczenie dla wszystkich uczestników systemu opieki zdrowotnej. Stanie się ważnym elementem naprawy po prawie 4 latach obowiązywania reformy, która doprowadziła do zapaści systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia nie pogorszy dostępu do lekarza, do szpitala, jak to niekiedy przedstawia się pacjentom, ponieważ nie zapowiada gwałtownych zmian w organizacji ochrony zdrowia. Proponowana ustawa ukierunkowana jest na spokojny, racjonalny system przekształceń, system, który zapewni pacjentom godziwy i prawidłowy dostęp do świadczeń zdrowotnych. To, co zaproponowano w ustawie i w jej poprawkach, jest przywróceniem odpowiedzialności rządu i państwa za system opieki zdrowotnej, który został zupełnie wyłączony spod jakiejkolwiek kontroli i nadzoru.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#ZbigniewPodraza">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Wiele osób wypowiadało się w sprawie tej ustawy z tego miejsca. Przedstawiano jej zalety, niepokoje związane z jej funkcjonowaniem. Dzisiaj jesteśmy już tak daleko w procesie ustalania jej zapisu, że w zasadzie ważne jest jak najszybsze wprowadzenie tej ustawy w życie. Zapewne rzeczywistość zweryfikuje pozytywne i negatywne opinie, które tutaj przedstawiano, ale tak naprawdę alternatywy dla rozwiązań zawartych w tej ustawie nie ma, bo nikt takiej alternatywy nie przedstawił. I tak naprawdę kasy muszą przestać funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#ZbigniewPodraza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej akceptuje poprawki Senatu przyjęte przez Komisję Zdrowia zawarte w druku nr 1269. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#DonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#DonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Ewa Kopacz, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#EwaKopacz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsza debata nad ostatecznym kształtem ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia jest jeszcze jedną okazją do pochylenia się nad niełatwymi sprawami ochrony zdrowia. Obradujemy dziś w nieco zmienionej sytuacji. Witamy na stanowisku ministra pana Marka Balickiego, ufając, że jego doświadczenia zawodowe z zakresu psychiatrii i anestezjologii bardzo się polskiej służbie zdrowia przydadzą, szczególnie w obecnej jej kondycji. Jesteśmy oto bowiem w systemie ubezpieczenia zdrowotnego świadkami zjawisk, których racjonalnie wyjaśnić nie sposób. Te zjawiska paranormalne polegają na tym, że im bardziej ministerstwo oszczędzało, tym było mniej środków w systemie, im bardziej szef resortu zdrowia się starał, tym mniej mu się udawało. Historia pamięta tych wielkich, którzy chcieli dobrze i im nie wyszło. Może jedynym ratunkiem dla ochrony zdrowia będzie wreszcie minister, który będzie chciał źle i też mu nie wyjdzie.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#EwaKopacz">Wysoka Izbo! Oszczędności w obrębie listy leków refundowanych, zwiększenie składki na ubezpieczenie zdrowotne - to dodatkowy zastrzyk finansowy dla systemu. A tymczasem kasy chorych podpisały ze świadczeniodawcami na rok 2003 kontrakty niższe i to niewspółmiernie niższe, od tych z roku 2002. Ktoś się znowu pomylił, ktoś się znowu przeliczył, bo to - przypominam - leki miały być za złotówkę, a nie kontrakty. Gdzie się zatem podziały te zaoszczędzone pieniądze w systemie? Oto pytanie godne bohaterów serialu „Archiwum X”. Minister odszedł, została nam jedynie płyta, na której panujący do niedawna z politycznych zaświatów hipnotyzerskim głosem namawia do zaufania Narodowemu Funduszowi Zdrowia. Widocznie ja i moi koledzy klubowi jesteśmy złym medium, skoro nie zostaliśmy przekonani i dalej nie wierzymy w zbawczą i uzdrawiającą dla polskiej służby zdrowia moc powszechnego ubezpieczenia w Narodowym Funduszu Zdrowia. Nie my jedyni. Szereg ostrych protestów w służbie zdrowia, w tym ten najgłośniejszy na Śląsku, uzmysłowił opinii publicznej, że w tle szumu medialnego związanego z ponad dwukrotnym obniżeniem ceny niektórych leków - bo, przypominam, z 2,5 zł do złotówki - kasy chorych zaserwowały szpitalom i przychodniom kurację odchudzającą w postaci kontraktów zmniejszonych poniżej poziomu już nie przyzwoitości, lecz wręcz poniżej poziomu umożliwiającego przeżycie nie tylko personelowi, ale i pacjentom. Rodzi się więc pytanie - o co tu chodzi? Czy o to, by Narodowy Fundusz Zdrowia mógł dostać wyprawkę w postaci ekstrapieniędzy wygospodarowanych z owych obcinanych kontraktów? A może chodziło o swoisty „dobór naturalny” polegający na dobraniu sieci szpitali, w której po bankructwie pozostałych zostaliby tylko najwierniejsi sojusznicy ministerialnej władzy?</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#EwaKopacz">Panie i Panowie Posłowie! Senat wniósł do ustawy uchwalonej przez Sejm 56 poprawek. Poprawki te nie zmieniają niestety merytorycznej zawartości przyjętych przez Sejm uregulowań. Mają one bowiem charakter wyłącznie uściślający, porządkujący i redakcyjny. Narodowy Fundusz Zdrowia pozostaje zatem klonem swoich poprzedników - regionalnych kas chorych. Przypominam, że klon nie tylko dziedziczy wady genetyczne komórki macierzystej, ale i, jak dowiodły badania, jest słabszy i bardziej skłonny do infekcji. Ta nowa superkasa chorych jest świadectwem naiwnej wiary w sprawczą moc centralizacji i zarządzania z jednego miejsca. Cóż zatem nam, obywatelom i pracownikom służby zdrowia, funduje Narodowy Fundusz Zdrowia? Bo co funduje rządzącym, to dokładnie wiemy. Otóż łaskawie oferuje hasła i obiecanki zamiast realnego i skutecznego pomysłu na ochronę zdrowia, pomysłu pozwalającego zapewnić nam bezpieczeństwo zdrowotne. I wreszcie, co najważniejsze, oferuje podwyższenie podatku od dochodów osobistych, dokonane pod pozorem zwiększenia składki na ubezpieczenie zdrowotne.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#EwaKopacz">Szczególnie żal, że Senat nie zechciał zmienić treści art. 41 ustawy i wprowadzić w skład rady funduszu przedstawicieli samorządów zawodów medycznych. W ten sposób ustawodawca pozbawił się niejako z góry tej części autorytetu i zaufania, którą mogłaby dać obecność samorządów medycznych w realizacji tego projektu. Ustawa nie tworzy żadnych istotnych przesłanek dla usunięcia głównej przyczyny zapaści ochrony zdrowia, jaką jest chroniczny brak środków. Jak się szacuje, zadłużenie placówek medycznych sięga blisko 8 mld zł, z czego bilans ostatniego roku to aż 3 mld. A przecież nie jest tak, że wszyscy zarządzający tymi placówkami prześcigają się w niegospodarności. Jest to odłożony przez miesiące i lata niedostatek, widoczny gołym okiem przez każdego, kto jest pacjentem szpitala czy przychodni. Dlatego nie sposób oprzeć się wrażeniu, że zabieg polegający na likwidacji kas chorych i zastąpieniu ich jedną superkasą chorych, dla niepoznaki nazwaną Narodowym Funduszem Zdrowia, jest paliatywem, swoistym opakowaniem zastępczym, zastępującym debatę o rozwiązaniach instytucjonalnych, zapewniających Polkom i Polakom uczciwą realizację konstytucyjnego prawa do ochrony zdrowia finansowanej ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#EwaKopacz">Wysoka Izbo! W leczeniu cuda się zdarzają. W dziedzinie organizacji ochrony zdrowia nie ma cudów. Wejście w życie proponowanej ustawy cudu nie sprawi i nie zmieni nic ani w sytuacji pacjenta, ani w sytuacji lekarza lub pielęgniarki, natomiast jak każda reorganizacja pochłonie czas i pieniądze potrzebne gdzie indziej. Klub Poselski Platformy Obywatelskiej wzywa więc koalicję rządzącą do poważnej i odpowiedzialnej debaty, do współpracy z opozycją. Do debaty, która powinna przynieść odpowiedź na pytanie, jak uzdrowić polski chory system ochrony zdrowia, tak aby niezbędna reforma nie sprowadzała się jak obecnie do zmiany szyldów i karuzeli kadrowej.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#EwaKopacz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Poselski Platformy Obywatelskiej konsekwentnie nie przyłoży ręki do uchwalenia ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia w proponowanej i rzekomo poprawionej przez Senat formie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Janusz Wojciechowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Bolesława Piechę o przedstawienie stanowiska klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#BolesławPiecha">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko w sprawie uchwały Senatu do ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w narodowym funduszu zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#BolesławPiecha">Aktualna sytuacja w polskiej ochronie zdrowia jaka jest, każdy widzi. Otóż anarchizacja systemu, powodująca ogromne napięcia społeczne, zwłaszcza wśród pracowników służby zdrowia, wyzwala też potężny niepokój, żeby nie powiedzieć: panikę naszych obywateli, zwłaszcza pacjentów. Niestety musimy w tym miejscu podkreślić, że poziom frustracji narastał stopniowo wraz z realizacją programu forsowanego przez poprzedniego ministra zdrowia. Gołym okiem przecież widać, że wraz z wdrażaniem powtarzanego jak mantra sformułowania poprzedniego ministra o konieczności odzyskania kontroli nad kasami chorych przez ministra zdrowia poziom demolowania systemu systematycznie wzrasta. Obecnie osiągnął poziom masy krytycznej, gotowej do wybuchu. Przez politykę zdrowotną rządu koalicji SLD-UP-PSL, zapowiadanie niemalże cudu i rozbudzenie oczekiwań doszliśmy do ściany. Po jednej stronie mamy zdemolowany przez ręczne sterowanie, sprzeczne i nawzajem wykluczające się decyzje, zadłużony system kas chorych, a z drugiej lekarstwo na wszystkie bolączki - nieistniejący jeszcze Narodowy Fundusz Zdrowia. Mam uzasadnione obawy, pozostając w konwencji terminologii medycznej, że to proponowane lekarstwo, Narodowy Fundusz Zdrowia, nie jest żadnym panaceum, powiem więcej: nie jest nawet lekarstwem na tę chorobę. Zalecanie pacjentowi nietrafionego, złego leku, którego konsekwencje zażycia są groźne dla jego zdrowia lub nawet życia, jest nie tylko błędem w sztuce. Niejednokrotnie jest przestępstwem, przestępstwem nie tylko politycznym.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#BolesławPiecha">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Czy dzisiaj, rozpatrując stanowisko Senatu w sprawie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, będąc na końcu procesu legislacyjnego, bez prawidłowej diagnozy opartej na zasadach dobrej praktyki - nie aplikujemy przypadkiem naszej służbie zdrowia lekarstwa, którego skuteczność jest nieznana, ba, które nie jest nawet zarejestrowane w annałach międzynarodowych modeli polityki zdrowotnej i które wreszcie, jak zasadnie podejrzewamy, jest szkodliwe dla zdrowia naszych obywateli? Jesteśmy przekonani, że niestety mamy rację. Niestety, tego eksperymentu, wbrew przyjętym i ratyfikowanym konwencjom, rząd Rzeczypospolitej i popierająca go koalicja dokonuje na żywym organizmie naszego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#BolesławPiecha">W trakcie 15-miesięcznych rządów koalicji SLD-UP-PSL rząd nadal nie posiada żadnego rzetelnego rozeznania sytuacji polskiej służby zdrowia. Zgubił gdzieś z pola widzenia wielopłaszczyznowość problemów. Jak epileptyk przylepił się do haseł głoszonych przez ministra zdrowia, a efektem 15-miesięcznej pracy jest niestety jedynie ułomna i kiepska ustawa o płatniku, jakim jest fundusz. Kasa jest zresztą tradycyjną przyczyną zaślepienia rządu pana premiera Leszka Millera. W tym miejscu pragnę przypomnieć, że szacowane łączne zadłużenie kas chorych wynosi według danych UNUZ ok. 600 mln zł, a np. szacowane zadłużenie polskich szpitali według różnych źródeł sięga 6–8 mld zł i narasta w dramatycznym tempie. I to właśnie jest bomba z opóźnionym zapłonem, która może rozsadzić system ochrony zdrowia w Polsce. Tym problemem rząd się nie zajmuje, a jedynie nieśmiało scedował to zadanie na rachityczną podkomisję w ramach działań Komisji Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#BolesławPiecha">Wysoki Sejmie! Senat w swej uchwale zgłosił do ustawy o Narodowym Funduszu Zdrowia aż 56 poprawek. Znakomita większość z nich, bo aż 34, ma charakter redakcyjny, więc możemy je w tym miejscu pominąć. Dwie poprawki, a mianowicie 10. i 48., rozszerzają definicję świadczeniodawców w zakresie podmiotów nadzorujących jednostki budżetowe już nie tylko, jak chciał Sejm, o ministra właściwego do spraw wewnętrznych, ale również o ministra sprawiedliwości i tym samym umożliwiają im tworzenie środka specjalnego do realizacji umów zawartych z funduszem, otwierając coraz szerzej wrota do wypływu środków funduszu do tworzonych ad hoc środków specjalnych w jednostkach budżetowych. Cztery następne poprawki dotyczą postulowanej od dawna przez Prawo i Sprawiedliwość konieczności finansowania przez fundusz kosztów leczenia wszystkich dzieci do 18. roku życia, co jest zresztą zgodne z zapisanymi w Konstytucji o szczególnej opiece państwa nad dziećmi. W przyjętej przez Sejm ustawie rząd wspólnie z posłami koalicji forsował rozwiązania mało czytelne i pokrętne, w myśl których obowiązek finansowania świadczeń zdrowotnych tzw. dzieci wykluczonych przerzucał na inne instytucje, a poszukiwanie płatnika na zakłady opieki zdrowotnej. Nasze poprawki, poparte stanowiskiem rzecznika praw dziecka w tej materii, stały się podczas prac komisji przedmiotem wielu niewybrednych czasami ataków posłów koalicji na rzecznika. Tę grupę poprawek Prawo i Sprawiedliwość poprze.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#BolesławPiecha">Pewnym novum jest poprawka Senatu dotycząca sposobu powołania prezesa funduszu. Otóż prezesa powołuje i odwołuje premier swoją autonomiczną decyzją, bez konieczności zasięgania opinii ministra zdrowia, jednocześnie zaś nadzór i odpowiedzialność utrzymane są w gestii ministra zdrowia, ale bez wpływu na osobę prezesa. Powstaje zatem stanowisko quasi-ministra, odpowiedzialnego tylko przed premierem rządu. Podzielamy w tym miejscu stanowisko legislatorów o braku spójności prawa w tym zakresie. Z zapisu tego wynika bowiem, że premier bierze bezpośrednią odpowiedzialność za działanie prezesa funduszu. Część wprowadzonych przez Senat poprawek wychodzi naprzeciw oczekiwaniom grupy zawodowej pielęgniarek i położnych. I te poprawki popieramy.</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#BolesławPiecha">Wysoki Sejmie! Nadal brak w ustawie zasad dotyczących czytelnego przepływu środków finansowych, co naszym zdaniem otwiera szerokie możliwości działań woluntarystycznych i korupcjogennych. Widocznie zdaniem Senatu nie należy sobie zaprzątać głowy takim problemem, jak transparentność operacji finansowych dokonywanych w zakresie finansów publicznych. Nie zajęto się też konstytucyjnym obowiązkiem nałożonym na ministra właściwego do spraw finansów - sprawowaniem właściwego nadzoru nad groszem publicznym. Być może jest to pokłosie dziwnej gry medialnej, jaka toczyła się po przedstawieniu stanowiska rządu, czytaj: ministra finansów, najpierw z Sejmem, a później z Senatem, w sprawie wysokości składki i możliwości jej odliczenia od podstawy opodatkowania. Gra dziwna, wybitnie nakierowana na modelowanie zamieszania w świadomości obywateli, polegająca głównie na tworzeniu wrażenia, jak to dobry i odpowiedzialny rząd martwi się o finanse polskiego obywatela, a niedobrzy posłowie, notabene koalicji rządzącej, zwiększają nakłady, sięgając do ich kieszeni.</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#BolesławPiecha">W tej sytuacji Prawo i Sprawiedliwość, które dało szansę w okresie przejściowym polskim pacjentom, chroniąc ich przed totalnym upadkiem służby zdrowia pod nieudolnymi, amatorskimi rządami koalicji, będzie występowało z wszelkimi inicjatywami, w tym również ustawowymi, o zmianę tej sytuacji w roku przyszłym.</u>
          <u xml:id="u-171.8" who="#BolesławPiecha">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Konkludując, w obecnej sytuacji zawieszenia między zdemolowanym, z dużym udziałem tego rządu, obecnie systemem finansowania służby zdrowia a proponowanym eksperymentalnym rozwiązaniem, jakim jest bardzo kiepska naszym zdaniem ustawa o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, pozostaje nam bacznie obserwować efekty, jakie przyniesie tak reklamowany i propagowany przez byłego ministra zdrowia i rząd fundusz. Oby jedynym sukcesem miesięcznych reform nie była rzeczywiście profesjonalnie nagrana i wydana przez ministra Łapińskiego płyta kompaktowa. Nagrania w tej formule, o uspokajającym charakterze, są często stosowane na oddziałach opieki terminalnej i w opiece paliatywnej. Łagodzą one psychologiczne skutki odchodzenia, mówiąc trywialnie - umierania. Oby to nagranie nie towarzyszyło nam i nie było swoistym memento dla pacjentów i pracowników ochrony zdrowia w Polsce po wprowadzeniu słabej naszym zdaniem ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-171.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#JanuszWojciechowski">Pani poseł Alicja Lis przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Samoobrony Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AlicjaLis">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej stanowisko dotyczące ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. Popieramy tę ustawę, gdyż dopatrujemy się w niej normalizacji działania i organizacji służby zdrowia. Ponadto jest to nasz konstytucyjny obowiązek względem obywatela, aby stworzyć warunki do tego, aby mógł być zdrowy, leczony, warunki do sprawowania tej opieki. Działalność kas chorych doprowadziła do niewyobrażalnych zniszczeń w zakresie lecznictwa, nie tylko gdy chodzi o społeczeństwo, które korzystało z różnego rodzaju usług medycznych. Skutki również negatywnie odczuli lekarze, pielęgniarki, położne oraz pozostali pracownicy zatrudnieni w całym lecznictwie.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#AlicjaLis">Protestowali lekarze, protestują pielęgniarki i położne. Szpitale są zadłużone, niewyobrażalnie zadłużone, brak sprzętu, niskie zarobki. Kontrakty z kasami chorych zawarte są na pierwszy kwartał br. Jest to destabilizacja, brak przewidywań i prognoz co do działania tych jednostek.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#AlicjaLis">Zbyt długo powstaje ustawa o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. Nie ma planowania różnego rodzaju wydatków w jednostkach lecznictwa. Poprawki wniesione do ustawy miały najczęściej charakter korygujący i uporządkowujący zdania. Rzeczywiście trochę kontrowersji wzbudziła ta ustawa, jeśli chodzi o art. 10 i 48. Z pozostałymi poprawkami zgadzamy się. Jesteśmy przekonani, że ustawa wniesie spodziewane rezultaty. Zostaną wyrównane w kraju różnice cenowe w usługach medycznych, zwiększy się dostęp do usług wysoce specjalistycznych. Dobrze, że powstała nowa reforma, która jest w stanie uzdrowić chore lecznictwo, bo jak mawiał nasz poeta Jan Kochanowski: że nic nad zdrowie ani lepszego, ani droższego. Dlatego też mając na uwadze zdrowie społeczeństwa, Klub Parlamentarny Samoobrona RP popiera ustawę o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#JanuszWojciechowski">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawi pan poseł Józef Szczepańczyk.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#JózefSzczepańczyk">Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Jak już powiedziałem z tej mównicy, sporą część poprawek Senatu, które dotyczą ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, stanowią te, które mają charakter redakcyjny i uściślający. Z oczywistych względów nie będę się więc do nich odnosił.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#JózefSzczepańczyk">Prezentując stanowisko Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, skupię się więc nad tymi propozycjami Senatu, które mają charakter merytoryczny, a przy tym są kontrowersyjne.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#JózefSzczepańczyk">Poprawki, które budzą wątpliwości naszego klubu, to poprawka 10. i powiązana z nią poprawka 48., zmierzające do rozszerzenia możliwości tworzenia środków specjalnych w jednostkach budżetowych tworzonych i nadzorowanych również przez ministra sprawiedliwości oraz ministra spraw wewnętrznych i administracji. Jak już tu wspomniano z tej mównicy, ta propozycja jest bardzo niebezpieczna, gdyż tworzy możliwość wypływania środków poza system w sposób niekontrolowany.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#JózefSzczepańczyk">Zastanawialiśmy się także nad tym, czy przepis art. 50a ust. 3 w brzmieniu zaproponowanym przez Senat wypełnia wytyczne zawarte w art. 92 konstytucji, określające warunki, jakim powinno odpowiadać rozporządzenie. W naszym odczuciu brakuje pełnych wytycznych dotyczących treści tego aktu. Pojawia się też pytanie, czy wydanie rozporządzenia w takim kształcie, jak proponuje Senat, nie naruszy przepisów o ochronie informacji niejawnych. Te wątpliwości powodują, że będziemy głosować za odrzuceniem tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#JózefSzczepańczyk">Inną poprawką, przeciw której opowie się mój klub, jest poprawka 19., w której proponowana jest zmiana zasad powoływania prezesa funduszu. Senat chce, aby prezesa funduszu powoływał premier z własnej inicjatywy, a nie, jak uchwalił Sejm, na wniosek ministra właściwego do spraw ochrony zdrowia. Takie rozwiązanie, jakie proponuje wyższa Izba naszego parlamentu, prowadzi, według naszej opinii, do kolizji z art. 152 ustawy, gdzie stwierdza się, że nadzór nad funduszem sprawuje minister zdrowia. Przyjęcie poprawki Senatu spowodowałoby pozbawienie ministra zdrowia jednego z instrumentów tej kontroli i przeniesienie tej części odpowiedzialności faktycznie na premiera. Wprawdzie prawo wnioskowania o powołanie i odwołanie prezesa jest tylko jednym z instrumentów kontroli, ale zgodzimy się, że wzmacnia także zakres odpowiedzialności osoby desygnującej kandydata za sytuację finansową funduszu.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#JózefSzczepańczyk">Przypomnę tylko, że prawo powoływania i odwoływania dyrektorów placówek służby zdrowia jest bardzo często podawane jako przykład zbyt słabego instrumentu oddziaływania na sytuację tych placówek i zbyt małe uprawnienie kontrolne. Czy więc pozbawienie ministra zdrowia możliwości desygnowania kandydata na prezesa funduszu miałoby być wzmocnieniem pozycji ministra i jego funkcji nadzorczych?</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#JózefSzczepańczyk">Odmiennie niż proponuje komisja klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zagłosuje nad poprawką 25. Od początku prac nad ustawą zapis art. 69 ust. 4 nie był przedmiotem kontrowersji. Od początku przewidziane w tym przepisie uprawnienie do korzystania z bezpłatnego wyżywienia i zakwaterowania w prewentoriach i sanatoriach uzdrowiskowych przez osoby niepełnosprawne w znacznym stopniu, bez względu na wiek, nie było przez nikogo kwestionowane. Łatwo jest także stwierdzić, iż poprawka Senatu zmienia propozycję rządu zawartą w przedłożonym Wysokiej Izbie projekcie na początku prac.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#JózefSzczepańczyk">Ponadto uwzględnienie poprawki Senatu prowadzi do karkołomnych sformułowań w tym przepisie. W wersji przyjętej przez Sejm korzystać z uprawnień, o których mówię, mogą dzieci i młodzież do ukończenia 18 roku życia, a jeżeli pobierają naukę - do 26 lat. I dotyczy to wszystkich dzieci i tych ludzi młodych, który uczą się, bez względu na stopień niepełnosprawności, w tym także tych, którzy są niepełnosprawni w stopniu znacznym. Czemu więc miałaby służyć poprawka Senatu? Powiem, że trudno jest zgadnąć. Ale na pewno nie sprzyja ona, gdyby ją Wysoka Izba przyjęła, czytelniejszemu, jaśniejszemu sformułowaniu przepisu art. 69 ust. 4.</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#JózefSzczepańczyk">Wysoki Sejmie! Nasze krytyczne stanowisko w sprawie trzech wskazanych przeze mnie poprawek nie oznacza, że wszystkie propozycje Senatu mające charakter merytoryczny są kontestowane przez Klub Parlamentarny PSL. W naszym odczuciu na szczególną uwagę zasługuje blok poprawek przesądzających, że w nowym modelu finansowania usług medycznych nie będzie dzieci, za których leczenie nie będzie miał kto płacić. Decyzja, aby za leczenie dzieci nieubezpieczonych płacił budżet państwa, powinna spowodować, iż placówki służby zdrowia, przychodnie, szpitale nie będą miały oporów przed przyjęciem dzieci i ich leczeniem z obawy o to, iż wpłynie to negatywnie na ich kondycję finansową. Objęcie takim samym rozwiązaniem kobiet w ciąży jest wyrazem dążenia do realizacji konstytucyjnej zasady szczególnej opieki państwa nad niektórymi grupami społecznymi.</u>
          <u xml:id="u-175.9" who="#JózefSzczepańczyk">Wysoka Izbo! W głosowaniu nad poprawkami Senatu Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował zgodnie z propozycjami Komisji Zdrowia, z wyjątkiem poprawek: 10. i powiązanej z nią 48., poprawki 19. oraz poprawki 25. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-175.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę panią poseł Urszulę Krupę o przedstawienie stanowiska Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#UrszulaKrupa">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiam w imieniu Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin stanowisko wobec poprawek zgłoszonych przez Senat do ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, wniesionych uchwałą z dnia 16 stycznia 2003 r. (druk nr 1258).</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#UrszulaKrupa">Jesteśmy za przyjęciem poprawki 1. i 3., która wydaje się zasadna, gdyż rozszerza definicję członka rodziny o dziecko obce w ramach rodziny zastępczej. Będziemy głosować także za przyjęciem poprawek: 5., 6. i 9., od 14. do 39., od 42. do 47., 49., 50., 51., 53., 54. i 56., które mają znaczenie legislacyjne, techniczne i porządkujące. Poprzemy też poprawki: 21. i 22. Będziemy głosować także za poprawkami: 11., 12., 13. i 52. Poprawka 11. wykreśla definicję dzieci do lat 18 ubezpieczonych w funduszu, jeżeli nie są ubezpieczone z innych tytułów, a poprawki: 12. i 13. są konsekwencją tego wykreślenia. Aby dzieci otrzymały świadczenia zdrowotne oraz leki, wprowadzono w poprawce 52. uprawnienia tych dzieci i kobiet w ciąży, porodzie i połogu do otrzymania świadczeń. W związku z tymi poprawkami nasuwają się jednak pytania, czy poprawka dotyczy też cudzoziemców i czy budżet zabezpieczył środki finansowe na ten cel oraz w jakim trybie i jaki organ państwa zapewni obsługę finansowania świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#UrszulaKrupa">Wstrzymamy się w głosowaniu nad poprawką 7., która komplikuje sprawę, przyłączając opiekę długoterminową do podstawowej opieki zdrowotnej, oraz nad poprawkami: 10. i 48., których istotą jest rozszerzenie katalogu świadczeniodawców o ZOZ-y tworzone przez pozostałych ministrów branżowych. Także wstrzymamy się w głosowaniu nad poprawkami: 35., 40. i 41.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#UrszulaKrupa">Natomiast jesteśmy za odrzuceniem poprawek: 2., 4., 8., 25., 26., 27. oraz poprawki 55., gdyż naszym zdaniem poprzedni zapis był bardziej spójny.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#UrszulaKrupa">W dalszym ciągu jednak jesteśmy przeciwni ustawie o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, który ma kosztować minimum 350 mln i nie poprawi funkcjonowania służby zdrowia. Natomiast nasze składki, ok. 30 mld zł, będą w dyspozycji jednego ministra, który będzie je rozdzielał według nieznanych nam zasad, co stwarza chaos i jest korupcjogenne. Dalsza polityka SLD, gdy w ostatnim roku doszło do 2-miliardowego długu szpitali, które są fundamentem systemu, wróży zapaść i niemożność leczenia Polaków. Poprawki Senatu nie poprawiły ustawy, której jesteśmy przeciwni. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę panią poseł Barbarę Błońską-Fajfrowską o przedstawienie stanowiska klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#BarbaraBłońskaFajfrowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parlamentarnego Unii Pracy dotyczące sprawozdania Komisji Zdrowia, przedstawionego w druku nr 1269, o stanowisku Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, zaprezentowanym w druku nr 1258.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#BarbaraBłońskaFajfrowska">Senat zaproponował wniesienie 54 poprawek do omawianej ustawy. Zdecydowana większość tych poprawek, można powiedzieć, upiększa ustawę, nie wnosząc zmian merytorycznych. Zmianę merytoryczną wnosi poprawka 19., w myśl której powoływanie prezesa funduszu pozostawia się wyłącznie w gestii prezesa Rady Ministrów, co daje premierowi możliwość z jednej strony szybkich jednoosobowych decyzji, a z drugiej strony możliwość rozszerzonych konsultacji, gdy zajdzie taka potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#BarbaraBłońskaFajfrowska">Poprawki Senatu nie zmieniają merytorycznej warstwy ustawy, starają się raczej o nadanie ustawie staranniejszego wykończenia.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#BarbaraBłońskaFajfrowska">Klub Unii Pracy poprze poprawki Senatu zgodnie z rekomendacją Komisji Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#BarbaraBłońskaFajfrowska">Pani poseł Kopacz stwierdziła, że jest złym medium. Muszę powiedzieć, że zgadzam się z panią poseł w 100%, bowiem dobre media zawsze mówią na temat, złe - nie zawsze. Żale nad zwiększonym podatkiem również uważam za nieuzasadnione, bowiem - podkreślam jeszcze raz - składka na ubezpieczenia jest daniną, która nie spełnia kryteriów podatku, bo są tylko dwa kryteria, tj. bezzwrotność i bez ekwiwalentność. Bezzwrotność rzeczywiście tutaj zachodzi, ale druga cecha jest nieprawdziwa, bowiem ekwiwalentem za składkę są świadczenia zdrowotne, nawet jeżeli one nie zawsze są świadczone dobrze. Cóż, miejmy nadzieję, że fundusz będzie kontraktować świadczenia zdrowotne dobrze realizowane.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#BarbaraBłońskaFajfrowska">Z kolei pan poseł Piecha wniósł wiele uwag i wiele poprawek do ustawy o Narodowym Funduszu Zdrowia w czasie pracy komisji i muszę powiedzieć, że wiele z tych poprawek zostało przez komisję uwzględnionych. Czyżby ta dzisiejsza wypowiedź była poniekąd samokrytyką i kajaniem się za udział w tym demolowaniu, o którym była mowa? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Wojtyłę, który wystąpi w imieniu koła Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#AndrzejWojtyła">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#AndrzejWojtyła">Panie Marszałku! W imieniu Koła Parlamentarnego SKL chciałbym się ustosunkować do stanowiska Senatu w sprawie ustawy o Narodowym Funduszu Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#AndrzejWojtyła">Na tej sali w imieniu SKL wielokrotnie podkreślałem, że niedobrze jest, że tak ważny dokument, wprowadzający konstytucyjne zmiany funkcjonowania tak ważnej sfery życia społecznego i gospodarczego, jaką jest zdrowie, jest rozpatrywany i dyskutowany naprędce, bez odpowiednich ekspertyz prawnych, i że wreszcie ogranicza się dyskusję posłów do kilkuminutowych wystąpień w trakcie krótkich debat, jakie proponuje pan marszałek. Wielka szkoda, że nie można było lepiej pracować nad tą ustawą i lepiej jej przygotować.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#AndrzejWojtyła">Dlatego też trudne jest ustosunkowanie się do kilkudziesięciu poprawek senackich do tej tak ważnej ustawy. Mówiłem o tym podczas pierwszego czytania. Zarówno w trakcie dyskusji sejmowych - wszystkie debaty bowiem miały charakter debat krótkich - jak i w trakcie dyskusji w Komisji Zdrowia stosowano wiele metod eliminujących głównie opozycję z udziału w dyskusjach, nie słuchano nawet merytorycznych rad próbujących poprawić uchybienia w ustawie, dążąc do szybkiego jej uchwalenia.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#AndrzejWojtyła">I wyszło tak, że jednak nie została ta ustawa wprowadzona 1 stycznia, tak jak mówiono. Teraz przesuwa się wdrożenie tej ustawy na okres późniejszy. Było jasne już w trakcie pierwszego czytania, że nie uda się tej koncepcji wprowadzić w założonym przez rząd terminie, każdy to wiedział, kto zajmuje się trochę polityką i w tej Izbie przebywa. Mamy tego efekty. Protesty środowisk medycznych, niepodpisane umowy na świadczenia w części regionów (np. w Wielkopolsce do dnia dzisiejszego trwają negocjacje, a ostateczny termin podpisania umów ze szpitalami mija jutro), zadłużanie się placówek medycznych w związku z zapowiedziami ich oddłużenia - to są wszystko efekty nieprzemyślanych decyzji, nonszalanckich decyzji. Najgorsze jest jednak to, że organy założycielskie i dyrektorzy placówek medycznych stracili wiarę w sens działań reformatorskich, restrukturyzacyjnych, bo ostatnimi decyzjami i zapowiedziami, że słabo gospodarujące kasy otrzymają pomoc, poczuli się po raz kolejny oszukani i wyszli - jak mówili przedwczoraj w Wielkopolsce dyrektorzy szpitali - na zwyczajnych frajerów. Mają oni przeświadczenie, że oszczędzać nie warto, że tym niegospodarnym i tak się pomoże. Będzie to miało długotrwały negatywny wpływ na przyszłość i w dużym stopniu zablokuje zapał menedżerów zarządzających placówkami zdrowotnymi i środkami w kasach ubezpieczeniowych. Do takich skutków dochodzi, gdy podejmuje się nieprzemyślane decyzje, gdy odrzuca się wszelką, nawet merytoryczną argumentację, gdy postępuje się nonszalancko i niemerytorycznie.</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#AndrzejWojtyła">Większość decyzji dotychczas podejmowanych przez rząd i większość parlamentarną miała tylko jeden cel: ograniczenie wydatków budżetowych - i tutaj ten cel można zrozumieć. Zupełnie jednak niezrozumiałe są propozycje zawarte w proponowanej ustawie. Czasami czytając tę ustawę, ma się wrażenie, jakby zmiany wprowadzano dla samych tylko zmian. Dla potwierdzenia tej tezy można przytoczyć np. fakt, że koszty funkcjonowania nowego systemu będą zbliżone do kosztów funkcjonowania kas chorych i wyniosą 360 mln, o czym mówi się w uzasadnieniu, a miało być lepiej i taniej. Czytając dalej uzasadnienie, wydaje się, że będzie nawet drożej. Zapomniano bowiem o tym, że trzeba do tego dodać koszty przygotowania planów zdrowotnych przez samorządy. Fałszywą więc jest teza, jakoby przygotowanie owych planów nie powodowało skutków finansowych dla samorządów, o czym czytamy w uzasadnieniu. Po co więc te zmiany? W takim przypadku lepiej byłoby powrócić do systemu budżetowego finansowania ochrony zdrowia, bo przynajmniej byłoby to tańsze. Po co utrzymywać całą biurokratyczną machinę urzędników, skoro nie przewiduje się funkcjonowania na rynku zdrowotnym innych instytucji ubezpieczeniowych, które byłyby konkurencją dla funduszu? Jakość usług nie ulegnie poprawie, nawet pogorszy się, ponieważ konkurencja na rynku ubezpieczeń zdrowotnych, która dotychczas dopiero zaczęła się tworzyć, zniknie doszczętnie.</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#AndrzejWojtyła">W dokumencie występuje wiele sprzeczności, np. brak czytelnych reguł podziału środków między poszczególne oddziały funduszu nie wyeliminuje barier dostępu do świadczeń zdrowotnych dla pacjentów zamieszkałych poza oddziałem funduszu czy w innym województwie. Obawiam się, że tzw. promesy nie zostaną wyeliminowane. Zapowiadany przez ministra cel polegający na zniesieniu limitowania świadczeń zdrowotnych jest również fałszywy, ponieważ w jednym z artykułów ustawy czytamy, że fundusz finansuje świadczenia zdrowotne w ramach posiadanych środków. Owa więc finansowa bariera w sposób wystarczający będzie limitowała dostęp do usług zdrowotnych.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#AndrzejWojtyła">Są to tylko niektóre argumenty przemawiające za tym, że nowy system oprócz centralizacji i wzrostu wpływu ministra na funkcjonowanie systemu nic tak naprawdę nie zmieni. Jakość usług pogorszy się, ponieważ nie zakłada się konkurencji na rynku ubezpieczeń, nie przewiduje się funkcjonowania innych systemów ubezpieczeniowych, np. ubezpieczeń dodatkowych, nie próbuje się wprowadzić metod ograniczających korzystanie z opieki specjalistów czy usług szpitalnych, których ilość z powodu braku mechanizmów zniechęcających do korzystania z tego rodzaju świadczeń wzrosła w Wielkopolsce aż - czego dowiedziałem się przedwczoraj - o 60% w ostatnich latach. Tych wad dotychczasowego systemu nie eliminuje się tą ustawą, a pomyśleć należało przede wszystkim o tym.</u>
          <u xml:id="u-181.8" who="#AndrzejWojtyła">I na końcu ustosunkuję się tylko do jednej poprawki Senatu, moim zdaniem niebezpiecznej w skutkach. W poprawce 2. proponuje się wprowadzić normę swobodnego, a nie, jak proponował Sejm, równego i wolnego wyboru świadczeniodawców. Jest to bardzo niebezpieczne dla systemu i może budzić wątpliwości prawne. Oto zasada swobodnego wyboru świadczeniodawcy we Francji np. jest rozumiana tak, że każdy ubezpieczony może udać się bezpośrednio do wybranego przez siebie lekarza specjalisty lub szpitala. W ustawie jednak stawiamy pewne bariery. Tą barierą jest np. skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu do wyższych pięter organizacyjnych systemu: szpitala i specjalisty. Sformułowanie „swobodnego wyboru” jest z tymi rozwiązaniami sprzeczne.</u>
          <u xml:id="u-181.9" who="#AndrzejWojtyła">Na koniec pragnę zadeklarować, że koło SKL wstrzyma się od głosu w sprawie omawianej ustawy. Uważamy bowiem, że proponowane rozwiązania nie eliminują wad systemu obecnego i wprowadzają organizacyjny bałagan. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#JanuszWojciechowski">Na tym została wyczerpana lista zgłoszeń do wystąpień w imieniu klubów i kół. Ale są posłowie, którzy chcą zadać pytania. Są cztery zgłoszenia: pani poseł Skowrońska, pani posłanka Stryjska, pan poseł Piecha i pan poseł Jurgiel.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#JanuszWojciechowski">Czy jeszcze ktoś chciałby się dopisać do tej listy? Nie ma dalszych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#JanuszWojciechowski">W takim razie listę uznaję za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo panią poseł Krystynę Skowrońską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Przysłuchuję się bardzo uważnie wszystkim wystąpieniom dotyczącym tego tematu i chciałabym zadać pytanie, jako że przed ostatecznym głosowaniem chyba wszyscy w Polsce zadają sobie to pytanie. Jaki system ochrony zdrowia funkcjonuje dzisiaj w Polsce - budżetowy, samorządowy czy może mieszany?</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym również zadać drugie pytanie: Jak to się stało, że w placówkach służby zdrowia wygenerowano w 2002 r. 3 mld dodatkowego długu, z czego to wynika? Przecież pan minister posiadał możliwości wyrównywania dysproporcji pomiędzy kasami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#JanuszWojciechowski">Pani poseł Małgorzata Stryjska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#MałgorzataStryjska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Mam dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#MałgorzataStryjska">Czy jednostki budżetowe, zakłady opieki zdrowotnej tworzone przez Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwo Sprawiedliwości mają podstawy prawne do pobierania pieniędzy z Narodowego Funduszu Zdrowia? Tworzy się przecież środek specjalny. Czy poszerzenie możliwości korzystania z pieniędzy funduszu przez te jednostki budżetowe nie jest przypadkiem otworzeniem możliwości wypływu środków finansowych z funduszu na zadania, które powinien realizować budżet państwa?</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#MałgorzataStryjska">Oraz drugie pytanie: Pan minister zdrowia rozporządzeniem z 11 listopada 2002 r. zmienił wskaźnik przydziału finansów dla Wielkopolski z 8,1 do 6,9. Wskutek tego nastąpi zmniejszenie przypływu pieniędzy dla Wielkopolskiej Regionalnej Kasy Chorych o ok. 300 mln zł w stosunku do 2002 r., mimo że składka na ochronę zdrowia jest zwiększona do 8%. Spowodowało to zaproponowanie szpitalom stawek o ok. 20% niższych niż w 2002 r. Dyrektorzy szpitali zjednoczyli się pod wspólnym szyldem porozumienia pracodawców ochrony zdrowia i nie godzą się na podpisanie aneksu do tych umów. Proszę mi odpowiedzieć, panie ministrze, jak pan chce zapewnić świadczenia lecznictwa zamkniętego pacjentom w Wielkopolsce, gdy dyrektorzy szpitali nie podpiszą aneksu do umów z Wielkopolską Regionalną Kasą Chorych, bojąc się o konieczność znacznego zmniejszenia jakości świadczeń zdrowotnych za te znacznie zmniejszone pieniądze. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Bolesława Piechę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#BolesławPiecha">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najpierw chciałem sprostować. Mówiąc o demolowaniu, nie mówiłem o ustawie o Narodowym Funduszu Zdrowia - uważam ją za ustawę kiepską - tylko mówiłem o tym, co się w ciągu roku działo z systemem kas chorych.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#BolesławPiecha">A teraz pytania. Te pytania są do ministerstwa. Czy jest prawdą, że koszty związane z organizacją funduszu są ostrożnie szacowane w wysokości 300–350 mln zł? Jeżeli tak, to skąd te środki finansowe, skąd te pieniądze na realizację tych zadań organizacyjnych mają pochodzić?</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#BolesławPiecha">I trzecie pytanie: Czy przypadkiem nie jest tak, że środki z tytułu prolongowania spłaty pożyczki udzielonej kasom chorych przez budżet państwa w wysokości, jak niedawno usłyszeliśmy, 300 mln zł - powtarza się magiczna suma 300 mln zł, przesunięta na inne lata - posłużą do sfinansowania organizacji funduszu, a nie będą, jak się powszechnie mniema i sądzi, przeznaczone na finansowanie świadczeń zdrowotnych? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#JanuszWojciechowski">I pan poseł Krzysztof Jurgiel, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#KrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Chciałem zadać trzy pytania.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#KrzysztofJurgiel">Pierwsze pytanie dotyczy powoływania prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Jakie jest w tym zakresie zdanie rządu, bo Senat proponuje rozwiązanie dotyczące kompetencji prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, powoływanego decyzją premiera, a funkcję nadzorczą przyznaje właśnie ministrowi zdrowia, który będzie nadzorował, ale nie będzie miał wpływu na obsadę personalną?</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#KrzysztofJurgiel">Drugie pytanie: Jak rząd zamierza ograniczyć możliwości tworzenia środka specjalnego w jednostkach budżetowych podległych tzw. resortom mundurowym w kontekście bardzo otwartego zapisu, jaki proponuje Senat w zakresie delegacji do wydania rozporządzenia w sprawie zasad tworzenia środka specjalnego?</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#KrzysztofJurgiel">I trzecie pytanie do przedstawiciela rządu. W 1999 czy na koniec 1998 r. zadłużenie w ochronie zdrowia wynosiło 8 mld zł. W poprzedniej kadencji ten dług został zredukowany przez Bank Handlowy, w ostatnich dwóch latach zadłużenie wzrosło znów do 8 mld zł. Czy w ramach wprowadzenia nowego systemu zarządzania ochroną zdrowia rząd przewiduje środki na oddłużenie szpitali i kas chorych? Czy generalnie rząd ma jakąś koncepcję na to, aby nie doprowadzać do likwidacji szpitali? Słyszeliśmy dzisiaj w telewizji, że pewien zarząd w jednym z województw zaproponował sejmikowi likwidację szpitala. Czy w tym zakresie będzie prowadzona jakaś polityka, czy chce się doprowadzić do likwidacji, a potem do tzw. prywatyzacji szpitali? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#JanuszWojciechowski">O udzielenie odpowiedzi w imieniu rządu proszę panią minister Ewę Kralkowską, sekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#EwaKralkowska">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Chciałabym odpowiedzieć po kolei na wszystkie pytania, mimo że dyskusja trwa już bardzo długo i wiele pytań się powtarza.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#EwaKralkowska">Pierwsze pytanie, pani poseł Skowrońskiej: Jaki system funkcjonuje obecnie? Otóż obecnie głównie funkcjonuje system chaosu, dlatego że, teoretycznie rzecz biorąc, jest to system ubezpieczeniowy, ma on elementy budżetowe, a tak naprawdę jest chaos. Mamy nadzieję, że proponowany przez nas system, który jest systemem ubezpieczeniowym, wreszcie wprowadzi, spróbuje pomóc wprowadzić porządek. Taka jest odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#EwaKralkowska">Następna sprawa: W jaki sposób zostało wygenerowane zadłużenie, które jest w tej chwili w służbie zdrowia? Chyba tak mam rozumieć pytanie pani poseł. Otóż zadłużenie, które jest w tej chwili w zakładach opieki zdrowotnej, szacujemy w ten sposób, że długi wymagalne wynoszą ponad 3 mld zł. Przewinęła się tutaj informacja o wysokości około 8 mld, my takich danych nie posiadamy i one nie są, że tak powiem, prawdziwe. Ale jest około 3200 milionów wymagalnych długów, troszeczkę więcej. Naturalnie mówimy o długach wymagalnych. Przyczyny tego są różne. Chciałabym przypomnieć, że nie tak dawno z tej trybuny odpowiadaliśmy na pytania państwa posłów dotyczące zadłużenia i omawialiśmy dokładnie jego strukturę, przyczyny i wszystko, co jest z nim związane. Ale powtórzę to teraz bardzo krótko. Otóż, proszę państwa, wynika to z dwóch powodów. Naturalnie, środki finansowe, którymi dysponowały kasy chorych, nigdy nie były zbyt duże, ale wśród przyczyn zadłużenia trzeba również wymienić sposób gospodarowania tymi środkami. Przez to, że różne kasy chorych zawierały kontrakty według różnych kryteriów, różnych praw konstruowanych na poziomie kas chorych, nie było żadnej możliwości koordynowania takich działań, a tym samym koordynowania przepływów finansowych.</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#EwaKralkowska">Następne pytanie, pani poseł Stryjskiej: Czy jednostki budżetowe, które są w resortach, mówiąc w skrócie, mundurowych, mają podstawy prawne do zawierania kontraktów? Otóż, proszę państwa, ustawa o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia właśnie daje takie zapisy prawne, tworzy lex specialis. Zapisy te były konieczne ze względu na to, że istnieją takie miejsca, gdzie pracownicy i funkcjonariusze mają bardzo daleko do miejsc, w których funkcjonują samodzielne zakłady opieki zdrowotnej. Tak jest np. w zielonych garnizonach. W takich sytuacjach trzeba zarówno funkcjonariuszom, jak i pracownikom tychże jednostek stworzyć możliwość równego dostępu do świadczeń zdrowotnych i właśnie w tym celu został wprowadzony taki zapis, który państwo posłowie zaakceptowali.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#EwaKralkowska">Następne pytanie: Czy to nie będzie powodowało wypływu środków finansowych z funduszu? Otóż w naszej ocenie nie będzie, dlatego że podopieczni tych jednostek budżetowych - bo to są jednostki budżetowe - i tak byliby leczeni, czyli i tak trzeba byłoby zawrzeć kontrakt na leczenie tych pacjentów, tylko z innego typu jednostkami. Czyli i tak, i tak kontrakt na leczenie tych pacjentów, na świadczenie wobec nich świadczeń zdrowotnych trzeba byłoby zawrzeć i nie będzie to powodowało wypływu dodatkowych środków.</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#EwaKralkowska">Następne pytanie dotyczy województwa wielkopolskiego: Jak zapewnić świadczenia zdrowotne w województwie wielkopolskim? Pytanie jest bardzo szerokie, bo nie sprowadza się tylko do tego, jak zapewnić świadczenia zdrowotne, gdyż zapewniamy je poprzez ich wykup - w tej chwili przez kasę chorych, w przyszłości przez fundusz - od świadczeniodawców. I myślę, że jest to kwestia dochodzenia w procesie negocjacji do takiego momentu, gdy świadczeniodawcy zawrą kontrakty z Wielkopolską Regionalną Kasą Chorych i dzięki temu świadczenia będą mogły być udzielane. W chwili obecnej naturalnie wykonuje to kasa chorych, zaś ustawa o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia stworzy możliwość zawierania kontraktów według innych zasad.</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#EwaKralkowska">Pan poseł Piecha pyta, czy nie można domniemywać, że pieniądze z ewentualnego odroczenia spłaty pożyczki będą przeznaczone na funkcjonowanie funduszu. Otóż nie, panie pośle, nie będą przeznaczone. Jak pan poseł doskonale wie, koszty funkcjonowania kas chorych kształtują się na poziomie około 360 mln, na tym samym poziomie będzie się kształtowało funkcjonowanie struktur funduszu w pierwszym roku. Czy nie spowoduje to dodatkowych kosztów? Chciałam jeszcze powiedzieć, o czym też pan poseł wie, że w roku 2001 koszt obsługi funkcjonowania kas chorych wynosił 410 mln, czyli w ramach przygotowywania się do przejścia na inny system organizacyjny płatnika udało nam się ograniczyć koszty administracji, funkcjonowania tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-191.7" who="#EwaKralkowska">Pytanie pana posła Jurgiela zmierza do tego, jakie jest stanowisko rządu na temat sposobu powoływania prezesa funduszu. Otóż kolejna poprawka, która została wniesiona przez Senat do projektu ustawy, wraca do przedłożenia rządowego. Naturalnie rząd popiera przedłożenie rządowe, bo byłoby dziwne, gdyby było inaczej. Zatem pozytywnie opiniujemy tą inicjatywę.</u>
          <u xml:id="u-191.8" who="#EwaKralkowska">Następne pytanie: Czy istnieje ograniczenie - przepraszam, niedokładnie zapisałam - czy rozporządzenie...</u>
          <u xml:id="u-191.9" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Jurgiel: Środka specjalnego.)</u>
          <u xml:id="u-191.10" who="#EwaKralkowska">W jaki sposób rząd ograniczy tworzenie środka specjalnego. Otóż, proszę państwa, środek specjalny i możliwość korzystania z niego... Jest to zapisane, jak już mówiłam, jako lex specialis w określonym celu, w celu stworzenia możliwości korzystania ze świadczeń zdrowotnych przez funkcjonariuszy i pracowników w konkretnych warunkach. I żeby ten środek specjalny nie był nadużywany, została stworzona delegacja dla Rady Ministrów do wydania stosownego rozporządzenia, gdzie będą wymienione jednostki, które powinny mieć taką możliwość. Naturalnie rozporządzenie Rady Ministrów jest autorstwa całej Rady Ministrów, w związku z tym wszystkie resorty mają możliwość konsultowania takiego rozporządzenia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#JanuszWojciechowski">Lista osób zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#JanuszWojciechowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#JanuszWojciechowski">Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy w czwartek w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#JanuszWojciechowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 785 i 1238).</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Wojciecha Jasińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WojciechJasiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Finansów Publicznych przedłożyć sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WojciechJasiński">Dotychczas Bank Gospodarstwa Krajowego działał na podstawie Prawa bankowego i statutu banku nadanego rozporządzeniem ministra skarbu państwa w 1999 r. Proponowana ustawa ma być lex specialis w stosunku do ustawy Prawo bankowe. Wyłączenie Banku Gospodarstwa Krajowego jako jedynego działającego w Polsce banku państwowego z rygorów Prawa bankowego rząd w uzasadnieniu do projektu ustawy tłumaczy koniecznością zwiększenia kontroli nad środkami publicznymi oraz zapewnieniem ich bezpieczeństwa poprzez wprowadzenie jak największej ilości rachunków bankowych dla jednostek sektora finansów publicznych przez bank państwowy. Według koncepcji projektodawców bank miałby rozszerzać swoją działalność w następujących dziedzinach: bankowa obsługa, jak mówiłem, jednostek sektora finansów publicznych, wspieranie i obsługa rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz wspieranie rozwoju regionalnego. Istotne znaczenie ma tu art. 4 projektu ustawy, który właśnie te podstawowe cele definiuje.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#WojciechJasiński">W związku z tym, że podczas zamykania rozdziału negocjacyjnego: Swoboda świadczenia usług strona polska wnioskowała o wyłączenie Banku Gospodarstwa Krajowego spod działania dyrektyw bankowych konsolidowanych później w tzw. trzeciej dyrektywie bankowej, Polska zadeklarowała, że Bank Gospodarstwa Krajowego będzie realizował funkcje specjalistyczne w zakresie zadań zleconych państwa. Strona unijna stanowisko to zaakceptowała.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#WojciechJasiński">Dotychczas, Wysoka Izbo, Bank Gospodarstwa Krajowego realizuje następujące główne zadania zlecone: zarządzanie i obsługa Krajowego Funduszu Mieszkaniowego, udzielanie gwarancji i poręczeń krajowym podmiotom gospodarczym, gminom i osobom fizycznym ze środków Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych, realizowanie dopłat do oprocentowania kredytów dla studentów z Funduszu Pożyczek i Kredytów Studenckich - klientami funduszu są studenci uczelni publicznych i niepublicznych, wspieranie inwestycji energooszczędnych finansowanych kredytami z Funduszu Termomodernizacji, udzielanie pożyczek i kredytów oraz realizacja dopłat do oprocentowania zobowiązań wobec innych podmiotów podmiotom gospodarczym i osobom prywatnym na usuwanie skutków powodzi i innych klęsk naturalnych. Bank udziela także poręczeń spłaty kredytów dla powodzian. To są główne zadania, które bank dotychczas wypełniał. W projekcie ustawy te zadania mają być zachowane, a ponadto do zadań banku ma należeć wykonywanie wszystkich czynności określonych w Prawie bankowym oraz obsługa funduszów utworzonych na podstawie ustawy, tak jak w odniesieniu do tych, które dotychczas obsługiwał. Bank będzie wykonywał także to, co dotychczas, czyli czynności dotyczące instytucji kredytowych zlikwidowanych lub uznawanych za zlikwidowane na podstawie dekretu o zasadach i trybie likwidacji niektórych przedsiębiorstw państwowych, dekretu o zasadach i trybie likwidacji niektórych instytucji kredytu długoterminowego oraz dekretu o reformie bankowej. W zasadzie tymi trzema ostatnio wymienionymi sprawami Bank Gospodarstwa Krajowego zajmował się od okresu powojennego do... Było to wówczas główne jego zadanie.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#WojciechJasiński">W związku z tym, Wysoka Izbo, że bank według projektodawców ma wykonywać zadania zlecone państwu bądź też zadania, do wykonywania których właściwy jest minister ds. finansów publicznych, ustawa przewiduje mocne podporządkowanie banku ministrowi właściwemu ds. finansów publicznych. Wprawdzie generalnie banki państwowe zgodnie z ustawą Prawo bankowe... Tu właściwy jest minister ds. skarbu państwa, a w tym banku ciężar odpowiedzialności, także uprawnień, został przeniesiony na ministra ds. instytucji finansowych. Wprawdzie minister ds. skarbu państwa w porozumieniu z ministrem ds. instytucji finansowych nadaje statut, ale władze powołuje już minister finansów. Przypominam, że w Prawie bankowym władze banku państwowego powołuje prezes Rady Ministrów, z tym że obecnie nie mamy żadnego banku państwowego poza Bankiem Gospodarstwa Krajowego, jest on jedynym takim bankiem.</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#WojciechJasiński">Oprócz tego, że minister ds. instytucji finansowych powołuje radę banku, powołuje i odwołuje zarząd. Na posiedzeniu komisji odbyła się dyskusja na temat zakresu uprawnień ministra ds. finansów publicznych, jeśli chodzi o odwoływanie członków władz. Ci, którzy to podnosili, zwracali uwagę, że o ile jeszcze można przyjąć możliwość odwołania członka zarządu banku przed upływem kadencji z uwagi na to, że - jak to jest w ustawie - dalsze pełnienie przez niego funkcji nie daje rękojmi ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem, jest to jednak rzecz mocno uznaniowa i o ile można się z podobnym sformułowaniem było zgodzić, jeśli chodziło o członka zarządu, to zdaniem dyskutantów podobne sformułowanie przy możliwości odwołania członka rady nadzorczej jest dyskusyjne. Niemniej jednak tak to zostało w projekcie ustawy przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-193.6" who="#WojciechJasiński">Bank jest przygotowywany według koncepcji także do tego, aby prowadzić w przyszłości obsługę bankową budżetu państwa w zakresie rachunków bankowych zarówno instytucji rządowych, jak i pozarządowych, a także wszelkich innych instytucji publicznych, jednostek sektora finansów publicznych. Jest jednak przewidziane, że ta możliwość nastąpi nie wcześniej niż z dniem przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do unii gospodarczej i walutowej. Jest dążenie także do tego, aby w przyszłości jak największa liczba funduszy publicznych była obsługiwana przez jednostkę bankową, przez bank krajowy. Jest to szansa dla banku, ale jest to także pewne ryzyko, sytuacja wymaga po prostu, aby ten bank dobrze pracował, aby oferował odpowiednie warunki.</u>
          <u xml:id="u-193.7" who="#WojciechJasiński">W rezultacie, panie marszałku, Wysoka Izbo, mam zaszczyt zwrócić się o uchwalenie ustawy zgodnie ze sprawozdaniem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#JanuszWojciechowski">Informuję, że przedstawiciele Komisji Ustawodawczej nie przedłożyli prezydium Komisji Ustawodawczej nieuwzględnionych przez Komisję Finansów Publicznych propozycji poprawek.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#JanuszWojciechowski">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#JanuszWojciechowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Anitę Błochowiak, która przedstawi stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#AnitaBłochowiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej stanowisko dotyczące projektu ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 785 i 1238).</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#AnitaBłochowiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na dzień dzisiejszy Bank Gospodarstwa Krajowego jest jedynym bankiem działającym w formie banku państwowego. Jest on związany z Ministerstwem Finansów i realizuje zlecone przez ten resort zadania. Należy przy tym zaznaczyć, że BGK - pozwolę sobie używać skrótu w wystąpieniu - łączy prowadzenie pełnej działalności komercyjnej w zakresie obrotu krajowego i zagranicznego z misją w zakresie finansowania i wspierania przedsięwzięć społeczno-gospodarczych państwa.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#AnitaBłochowiak">Główne cele i główne zadania banku na dzień dzisiejszy to:</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#AnitaBłochowiak">- zarządzanie Krajowym Funduszem Mieszkaniowym i jego obsługa,</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#AnitaBłochowiak">- udzielanie gwarancji i poręczeń krajowym podmiotom gospodarczym i gminom oraz osobom fizycznym,</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#AnitaBłochowiak">- realizowanie dopłat do oprocentowania kredytów dla studentów,</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#AnitaBłochowiak">- wspieranie inwestycji energooszczędnych, finansowanych kredytami z Funduszu Termomodernizacji,</u>
          <u xml:id="u-195.7" who="#AnitaBłochowiak">- udzielanie pożyczek i kredytów oraz realizacja dopłat do oprocentowania zobowiązań wobec innych podmiotów, podmiotów gospodarczych i osób prawnych na usuwanie skutków powodzi i innych klęsk naturalnych,</u>
          <u xml:id="u-195.8" who="#AnitaBłochowiak">- od roku 2002 realizacja programu dopłat do kredytów eksportowych o stałym oprocentowaniu, co stanowi nową formę wspierania przez państwo krajowego eksportu.</u>
          <u xml:id="u-195.9" who="#AnitaBłochowiak">Docelowo bank mógłby wykonywać także inne czynności, które mogłyby obejmować: 1) dokonywanie operacji na rachunkach bankowych w zakresie realizowanym obecnie przez NBP, 2) sporządzanie, w uzgodnieniu z ministrem finansów, operatywnej sprawozdawczości budżetowej, 3) dokonywanie zleconych przez Ministerstwo Finansów czynności związanych z przekazywaniem i rozliczaniem wydatków budżetowych, 4) budowa i eksploatacja specjalnie w tym celu uruchomionej platformy elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-195.10" who="#AnitaBłochowiak">Bank Gospodarstwa Krajowego, jako bank ściśle związany z administracją rządową i zdolny do wykonywania różnorodnych operacji bankowych, mógłby zatem wykonywać więcej zadań z zakresu bankowej obsługi operacji finansowych państwowego sektora finansów publicznych. Jednak wymienione czynności w zakresie bankowej obsługi jednostek sektora finansów publicznych są ujęte w ustawie jako zadania fakultatywne, a nie obligatoryjne.</u>
          <u xml:id="u-195.11" who="#AnitaBłochowiak">Przepis art. 6 mówi, iż zakres działania Banku Gospodarstwa Krajowego może również obejmować obsługę budżetów jednostek samorządu terytorialnego, obsługę budżetu państwa, o której mowa w art. 107 ustawy o finansach publicznych, oraz obsługę rachunków państwowych lub samorządowych osób prawnych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych. Zadania te mogłyby być wykonywane i podejmowane przez BGK w zależności od przygotowania techniczno-organizacyjnego banku, jak również zasadności systemowego przekazywania BGK tychże zadań.</u>
          <u xml:id="u-195.12" who="#AnitaBłochowiak">Rozszerzenie zadań Banku Gospodarstwa Krajowego wymaga zmian ustawy o finansach publicznych, które ramowo zostały zaproponowane w projekcie. Prowadzenie przez BGK takich rachunków, jak: 1) centralny rachunek budżetu państwa, 2) rachunki bieżące jednostek wymienionych w art. 83 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, 3) rachunek bieżący środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi (co dzisiaj, chcę zaznaczyć, jest wykonywane przez NBP), może nastąpić, w myśl zaproponowanej nowelizacji ustawy o finansach publicznych, nie wcześniej niż z dniem przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Gospodarczej i Walutowej.</u>
          <u xml:id="u-195.13" who="#AnitaBłochowiak">W projekcie ustawy proponuje się także wyeliminowanie konieczności uzyskiwania opinii prezesa NBP w przypadku możliwości wystąpienia nadwyżki na rachunku środków bieżących i dokonywania lokat w innych bankach niż NBP. Zmiana ta zawarta jest w art. 108.</u>
          <u xml:id="u-195.14" who="#AnitaBłochowiak">Projekt ustawy zawiera także zapisy dotyczące ustawowych organów banku, takich jak: rada nadzorcza, zarząd. Zapisane zostały ustawowe zadania tych organów oraz upoważnienia dla właściwych ministrów, to jest ministra finansów i ministra skarbu państwa. Szczegółowo i precyzyjnie jest to zapisane w nowelizacji, mówił także o tym sprawozdawca, a zatem nie będę rozwijała tych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-195.15" who="#AnitaBłochowiak">Reasumując, chcę powiedzieć, że podstawowe cele BGK, które zostały określone w art. 4, wskazują wyraźnie na misję BGK jako banku państwowego, realizującego określone zadania publiczne. Bank Gospodarstwa Krajowego jako bank państwowy działa według przepisów ustawy Prawo bankowe i może wykonywać wszelkie czynności określone tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-195.16" who="#AnitaBłochowiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnoszę o przyjęcie sprawozdania Komisji Finansów Publicznych zawartego w druku nr 1238. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę panią posłankę Krystynę Skowrońską o przedstawienie stanowiska klubu Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Poselskiego Platforma Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu w sprawie rządowego projektu ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 785 i 1238). Kształt aktualnie przedłożonej Wysokiej Izbie ustawy wskazuje, że merytorycznym uzasadnieniem wyżej wymienionego aktu prawnego jest, cytuję z uzasadnienia rządowego: „uregulowanie sytuacji formalnoprawnej Banku Gospodarstwa Krajowego w obliczu integracji z Unią Europejską oraz zwiększenie kontroli nad środkami publicznymi i ich bezpieczeństwa poprzez prowadzenie jak największej ilości rachunków bankowych jednostek sektora finansów publicznych przez bank państwowy”.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#KrystynaSkowrońska">W dotychczasowym stanie prawnym Bank Gospodarstwa Krajowego funkcjonuje w oparciu o zapis art. 185 Prawa bankowego, a zaproponowane w projekcie ustawy rozwiązanie prawne stanowi lex specialis względem ustawy Prawo bankowe. Mówił o tym poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#KrystynaSkowrońska">Po przeprowadzeniu analizy zasad bankowej obsługi rządowej części państwowego sektora finansów publicznych oraz sektora samorządowego, a także obecnych i potencjalnych możliwości BGK rząd doszedł do wniosku - i przedłożył Izbie projekt - że bank mógłby podejmować się wykonywania nowych czynności przez rozszerzenie swojej działalności w następujących dziedzinach:</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#KrystynaSkowrońska">- obsługa bankowa jednostek sektora finansów publicznych,</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#KrystynaSkowrońska">- wspieranie rządowych programów społeczno-gospodarczych,</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#KrystynaSkowrońska">- wspieranie samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego.</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#KrystynaSkowrońska">Do projektu ustawy w zakresie regulacji materii dotyczącej powołania instytucji, jaką jest bank, nie można mieć zastrzeżeń, gdyż poprawnie skonstruowane są przepisy dotyczące zadań, zakresu działalności oraz organizacji Banku Gospodarstwa Krajowego. Na przykład art. 4 projektu wskazuje, że do podstawowych celów należy wspieranie rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz programów w zakresie samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego realizowanych z wykorzystaniem środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-197.7" who="#KrystynaSkowrońska">Zadania zlecone z tego zakresu - przypomnę je, chociaż mówili o tym przedmówcy, gdyż będę do tego nawiązywała w dalszej części wystąpienia - są następujące:</u>
          <u xml:id="u-197.8" who="#KrystynaSkowrońska">- zarządzanie Krajowym Funduszem Mieszkaniowym i jego obsługa,</u>
          <u xml:id="u-197.9" who="#KrystynaSkowrońska">- udzielanie gwarancji i poręczeń,</u>
          <u xml:id="u-197.10" who="#KrystynaSkowrońska">- realizowanie dopłat do kredytów studenckich,</u>
          <u xml:id="u-197.11" who="#KrystynaSkowrońska">- wspieranie inwestycji energooszczędnych z Funduszu Termomodernizacji,</u>
          <u xml:id="u-197.12" who="#KrystynaSkowrońska">- udzielanie pożyczek i kredytów oraz realizacja dopłat do oprocentowania zobowiązań wobec innych podmiotów gospodarczych,</u>
          <u xml:id="u-197.13" who="#KrystynaSkowrońska">- od 2002 r. realizacja dopłat do kredytów eksportowych o stałym oprocentowaniu.</u>
          <u xml:id="u-197.14" who="#KrystynaSkowrońska">Jeśli chodzi o wykonywane zadania zlecone, rodzi się pytanie: Dlaczego środki, które są umiejscowione na tych funduszach, nie są wykazane w budżecie? Rząd nie przedstawia sprawozdań o sposobie ich wykorzystania. Chcielibyśmy uzyskać odpowiedź w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-197.15" who="#KrystynaSkowrońska">Według proponowanego zapisu art. 5 bank będzie wykonywał pełny katalog czynności bankowych określonych ustawą Prawo bankowe. Do tego zakresu należy również działalność komercyjna, w tym komercja detaliczna.</u>
          <u xml:id="u-197.16" who="#KrystynaSkowrońska">Propozycja nowelizacji wskazuje, że zakres działania Banku Gospodarstwa Krajowego może obejmować również:</u>
          <u xml:id="u-197.17" who="#KrystynaSkowrońska">- obsługę budżetu państwa, o której mowa w art. 107 ustawy o finansach publicznych,</u>
          <u xml:id="u-197.18" who="#KrystynaSkowrońska">- obsługę budżetów jednostek samorządu terytorialnego,</u>
          <u xml:id="u-197.19" who="#KrystynaSkowrońska">- obsługę rachunków państwowych lub samorządowych osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-197.20" who="#KrystynaSkowrońska">Chciałabym powrócić do obsługi budżetu jednostek samorządu terytorialnego. W tym zakresie składamy poprawkę o wykreślenie tego zapisu, gdyż prowadzenie rachunku winno być, naszym zdaniem, w dalszym ciągu dokonywane na podstawie dotychczasowych zasad, określonych w ustawie o zamówieniach publicznych, natomiast samorząd powinien mieć prawo wyboru najkorzystniejszej oferty. Odnosimy się do tej kwestii zdecydowanie, chociaż w projekcie ustawy określa się, iż będzie to możliwość fakultatywna dla banku.</u>
          <u xml:id="u-197.21" who="#KrystynaSkowrońska">Tak zaplanowany docelowy zakres czynności wykonywanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego obejmowałby m.in.:</u>
          <u xml:id="u-197.22" who="#KrystynaSkowrońska">- dokonywanie operacji na rachunkach budżetowych,</u>
          <u xml:id="u-197.23" who="#KrystynaSkowrońska">- sporządzanie, w uzgodnieniu z ministrem finansów, operatywnej sprawozdawczości budżetowej,</u>
          <u xml:id="u-197.24" who="#KrystynaSkowrońska">- dokonywanie zleconych przez ministra finansów czynności z przekazywaniem i rozliczaniem wydatków budżetowych,</u>
          <u xml:id="u-197.25" who="#KrystynaSkowrońska">- budowę i eksploatację specjalnie w tym celu utworzonej platformy elektronicznej.</u>
          <u xml:id="u-197.26" who="#KrystynaSkowrońska">Proces obejmowania wymienionych zadań przez Bank Gospodarstwa Krajowego musiałby być procesem długotrwałym, poprzedzonym wszechstronną analizą możliwości banku, rachunkiem kosztów dla budżetu oraz odpowiednim przygotowaniem instytucji. Pomimo zapisanych w projekcie możliwości wyłączenia części lub całej działalności banku z obowiązku spełniania niektórych wymogów i norm ostrożnościowych bank wymaga przede wszystkim dokapitalizowania ze strony właściciela (skarbu państwa), a informacja na powyższy temat nie została przedłożona Komisji Finansów Publicznych ani też nie poinformowano o tym Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-197.27" who="#KrystynaSkowrońska">Art. 7–11 regulują sposób powoływania, stan liczbowy, kadencyjność organów banku, tj. Rady Nadzorczej i i Zarządu, oraz ich zadania, a art. 12 - uprawnienia ministra finansów wobec Rady Nadzorczej. Zakres zaproponowanych w projekcie ustawy uregulowań wymagał wprowadzenia zmian w obowiązujących przepisach, z których za najistotniejszą należy uznać regulację w art. 14: wyliczanie norm ostrożnościowych, współczynnika wypłacalności, adekwatności kapitału. W art. 15 - zmiany do ustawy o finansach publicznych, art. 107 i 108; stanowi to lex specialis w sprawie obsługi kasowej.</u>
          <u xml:id="u-197.28" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gwarancja dobrego funkcjonowania banku, a w tym konkretnym przypadku Banku Gospodarstwa Krajowego, to przede wszystkim: odpowiednie do zakresu prowadzonej działalności fundusze własne - dla spełniania norm bezpieczeństwa; dobre zarządzanie aktywami i pasywami (w tym minimalizacja ryzyka kredytowego, które w obecnej sytuacji gospodarczej jest bardzo wysokie, o czym świadczy wskaźnik kredytów nieregularnych, w tym również straconych, na które należy tworzyć rezerwy, kształtujący się dla sektora bankowego w przedziale 10–15%); oszczędna gospodarka kosztowa - w przypadku projektu ustawy brak jest jednak jakiejkolwiek symulacji kosztów działalności BGK (brak jest takiego projektu dla tej jednostki, przynajmniej planu średniookresowego), jeśli chodzi o organizację nowych placówek i ich wyposażenie w kosztowne systemy informatyczne, a wiemy, że wydatki - co stwierdzono na posiedzeniu komisji - na ten cel zostały już poniesione przez Narodowy Bank Polski.</u>
          <u xml:id="u-197.29" who="#KrystynaSkowrońska">Reasumując, rząd zamierza Bankowi Gospodarstwa Krajowego - bankowi państwowemu powierzyć nowe zadania, rozbudować jego strukturę, ale... właśnie ale - rząd nie poinformował o kosztach, które w tym wypadku trzeba będzie ponieść (chodzi o rozbudowę sieci i systemu informatycznego); rząd nie poinformował o trybie wzajemnych uzgodnień z Narodowym Bankiem Polskim co do zakresu i ram czasowych, w których BGK może objąć obsługę rachunków budżetu państwa; rząd nie przedłożył projektu rozporządzenia o nadaniu statutu Bankowi Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-197.30" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chcemy jako posłowie głosować odpowiedzialnie za przyjęciem projektu ustawy, wiedząc, że tworzymy instytucję finansową - mamy taką nadzieję - bezpieczną, której nie będzie się dokapitalizowywać jak wcześniej BGŻ, instytucję bezpieczną, jeśli chodzi o przechowywanie środków finansowych, środków finansowych publicznych i prywatnych. Wiemy, że w ten sposób zostanie zmniejszony w kolejnych latach zysk Narodowego Banku Polskiego wpłacany do budżetu, ale niestety nie wiemy, o jakiej wielkości zmniejszenia zysku, przychodu budżetowego mówimy. Klub Poselski Platformy Obywatelskiej jest zdania, że brakujące informacje powinny być przedłożone Wysokiej Izbie w trakcie drugiego czytania, i uważa, że jest to możliwe, gdyż na dzisiejszym posiedzeniu składamy poprawki do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-197.31" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Mam przyjemność przedłożyć poprawki do projektu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Krzysztofa Jurgiela o przedstawienie stanowiska klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#KrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość chciałbym przedstawić naszą opinię o rządowym projekcie ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych ustaw. Bank Gospodarstwa Krajowego powstał w okresie międzywojennym, a jego głównym zadaniem było wówczas kredytowanie jednostek samorządu terytorialnego. Po przemianach ustrojowych w naszym kraju odnowiono również instytucję tego banku jako instrumentu wspierania przedsięwzięć społeczno-gospodarczych państwa. Jest on obecnie jedynym działającym w Polsce bankiem państwowym, a jego działalność opiera się na ustawie Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. oraz wydanym w oparciu o nią w 1999 r. w formie rozporządzenia ministra skarbu państwa statucie. Statut ten określa zakres działalności banku. Obejmuje on zarówno działalność komercyjną określoną w Prawie bankowym, jak i szereg zadań związanych z obsługą funduszy celowych. Obecnie bank prowadzi działalność na rzecz pięciu publicznych funduszy celowych, w tym tak ważnego jak Krajowy Fundusz Mieszkaniowy. Działalność ta obejmuje szeroką skalę czynności - od opłat, poręczeń i premii po formalny zarząd. Oprócz obsługi funduszy bank realizuje też inne cele publiczne, takie jak pożyczki udzielane powodzianom i dopłaty do kredytów eksportowych. Bank Gospodarstwa Krajowego przejął również ostatnio od Banku Handlowego obsługę długu zagranicznego, następnym zaś planowanym etapem przejmowania obsługi finansów publicznych jest - poza zmianami wprowadzanymi niniejszym projektem - przejęcie obsługi długu wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#KrzysztofJurgiel">Obecnie wobec perspektywy przystąpienia Polski do Unii Europejskiej powstaje konieczność ustanowienia ścisłej kontroli nad finansami publicznymi. Nie jest to możliwe w sytuacji, gdy finanse te rozbite są między rachunki w wielu różnych bankach. I tak bieżący centralny rachunek budżetu państwa prowadzony jest przez Narodowy Bank Polski, tak samo jak rachunki jednostek budżetowych, urzędów skarbowych i funduszy celowych. Inne przewidziane prawem o finansach publicznych środki, takie jak środki zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych oraz środki specjalne, przechowywane są na rachunkach w bankach komercyjnych wybranych w drodze zamówień publicznych. To samo dotyczy budżetów jednostek samorządu terytorialnego, które również muszą wybierać w drodze zamówień publicznych banki komercyjne. Dla kontroli i właściwego gospodarowania środkami publicznymi zasadne jest, aby jak największa liczba takich rachunków była prowadzona przez bank państwowy, co gwarantuje stabilność i zarazem daje państwu instrumenty wpływu na politykę banku.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#KrzysztofJurgiel">Przedstawiony przez Radę Ministrów projekt ustawy należy ocenić jako krok w odpowiednim kierunku. Uregulowanie w formie odrębnej ustawy statusu Banku Gospodarstwa Krajowego jest wzmocnieniem jego roli jako banku państwowego. Jest to nawiązanie do międzywojennych tradycji, w którym to okresie Bank Gospodarstwa Krajowego zajmował kluczowe miejsce w obsłudze finansów publicznych. Ustawa przynosi wiele szczegółowych regulacji dotyczących prowadzenia przez Bank Gospodarstwa Krajowego obsługi rachunkowej budżetów wielu jednostek publicznych - od bieżącego rachunku budżetu państwa, poprzez rachunki agencji, funduszy celowych, po budżety jednostek samorządu terytorialnego. Jak zaznaczyłem wyżej, może to przynieść poprawę kontroli nad gospodarowaniem finansami publicznymi. Komisja Finansów Publicznych w pracach nad projektem poczyniła jeszcze jeden krok w kierunku rozszerzenia zakresu obsługi publicznych środków finansowych przez Bank Gospodarstwa Krajowego, umożliwiając fakultatywne korzystanie z usług banku państwowym lub samorządowym osobom prawnym, utworzonym na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego. W praktyce zmiana ta będzie dotyczyć przede wszystkim agencji państwowych.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#KrzysztofJurgiel">Ustawa pozwalać będzie na dokonywanie wyboru przy obsłudze rachunków dotyczących zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, środków specjalnych, rachunków pomocniczych i agencji pomiędzy Narodowym Bankiem Polskim a Bankiem Gospodarstwa Krajowego i bankiem komercyjnym. Istotne jest tutaj, że wyboru pomiędzy Narodowym Bankiem Polskim oraz Bankiem Gospodarstwa Krajowego będzie można dokonywać z pominięciem ustawy o zamówieniach publicznych. Należy się zastanowić, czy takiego samego złagodzenia rygorów przy wyborze pomiędzy bankiem komercyjnym a Bankiem Gospodarstwa Krajowego nie powinno się ustanowić dla obsługi budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Projekt ustawy modyfikuje art. 107 ustawy o finansach publicznych dotyczący obsługi budżetu państwa, pozostawia jednak niezmieniony art. 134 tej ustawy, który mówi, że obsługę budżetu jednostek samorządu terytorialnego prowadzi bank komercyjny wybrany w trybie zamówienia publicznego. W tej sytuacji przepisem umożliwiającym jednostkom samorządu terytorialnego korzystnie z usług Banku Gospodarstwa Krajowego pozostaje art. 6 projektowanej ustawy, a jego sprzeczność z art. 134 ustawy o finansach publicznych trzeba będzie rozwiązywać za pomocą ogólnych reguł kolizyjnych.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#KrzysztofJurgiel">Ustawa zwiększa również swobodę działania Banku Gospodarstwa Krajowego, znosząc uprawnienie Komisji Nadzoru Bankowego do wyznaczenia bankowi państwowemu rygorów w postaci pozycji dodatkowych funduszu podstawowego banku. Komisja Nadzoru Bankowego będzie za to mogła zwolnić spod rygorów przewidzianych Prawem bankowym działalność banku państwowego związaną z obsługą funduszy celowych. Zmiany te naszym zdaniem doprowadzą do zmniejszenia ryzyka ponoszonego przez bank, a związanego z powierzaną mu obecnie działalnością. Zmiana art. 108 ustawy o finansach publicznych wyeliminuje w uzasadnionych przypadkach konieczność uzyskiwania opinii prezesa Narodowego Banku Polskiego w przypadku lokowania nadwyżek na rachunku bieżącym w innym banku niż NBP, co jak dotychczas, mimo braku wiążącego charakteru tych opinii, prowadziło często do zwłoki nie do naprawienia w przypadku nadwyżek krótkoterminowych. Należy wspomnieć o wypowiadanych w trakcie prac nad ustawą opiniach, według których projekt narusza niezależność Banku Gospodarstwa Krajowego oraz cały system Prawa bankowego w Polsce. Faktycznie projekt nadaje ministrowi niezwykle szerokie uprawnienia w zakresie odwoływania władz banku, zarówno członków Rady Nadzorczej, jak i Zarządu. W ten sposób może on egzekwować wykonywanie instrukcji określonych w art. 12 projektu. Trzeba jednak przypomnieć, że Bank Gospodarstwa Krajowego jest instytucją specyficzną i wyjątkową, bankiem państwowym, a specyfika ta pogłębi się jeszcze po wejściu w życie ustawy. Minister finansów odpowiedzialny za politykę finansową państwa musi mieć instrumenty dające mu wpływ na zasady i tryb obsługi środków publicznych, a trzeba zaznaczyć, że instrukcje zawarte w art. 12 dotyczyć mogą tylko realizacji zadań związanych z wykorzystaniem środków publicznych. To samo można odpowiedzieć na zarzut dotyczący burzenia przez ustawę porządku Prawa bankowego. Fakt, że daje ona uprawnienie nadzorcze nad Bankiem Gospodarstwa Krajowego ministrowi finansów, a nie, jak w przypadku innych banków, ministrowi skarbu państwa, wynika z wyżej omówionej specyfiki obsługi środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#KrzysztofJurgiel">Dla właściwego wykonywania zadań nakładanych na Bank Gospodarstwa Krajowego nową ustawą konieczne będzie, po pierwsze, istotne dokapitalizowanie banku. Pierwszy krok w tym kierunku został uczyniony w ubiegłym roku przez przekazanie na rzecz Banku Gospodarstwa Krajowego ok. 40 mln sztuk akcji Telekomunikacji Polskiej. Ich sprzedaż na koniec roku przyniosła Bankowi Gospodarstwa Krajowego kwotę 520 mln zł. Skarb państwa powinien zaplanować dalsze działania w tym kierunku, tym bardziej że nowe zadania wymagać będą znacznego rozszerzenia sieci placówek banku, zwiększenia zatrudnienia, a także nakładów na zakup nowoczesnych środków techniki informatycznej.</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#KrzysztofJurgiel">Zdaniem PiS ustawa przyczyni się do poprawy kontroli nad obsługą publicznych środków finansowych. Prawo i Sprawiedliwość uważa, że dla zwiększenia gospodarności i praworządności można ponieść koszty w postaci pewnego zmniejszenia niezależności konkretnego, specyficznego banku państwowego. Z tego powodu klub będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Józefa Cepila o przedstawienie stanowiska klubu Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#JózefCepil">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej przedstawić stanowisko odnośnie do sprawozdania Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#JózefCepil">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bank Gospodarstwa Krajowego jest jedynym bankiem działającym w formie banku państwowego. Jest on silnie związany z Ministerstwem Finansów, dlatego też projekt ustawy przyznaje ministrowi finansów szereg uprawnień nadzorczych w zakresie działalności banku. W projekcie ustawy proponuje się rozwiązania, które uwzględniają zaangażowanie banku w zakresie: obsługi bankowej jednostek sektora finansów publicznych, wspierania rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz wspierania samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego. W projektowanej ustawie znajdują się uregulowania dotyczące podstawowych zadań Banku Gospodarstwa Krajowego i zakresu jego działalności, struktury organizacyjnej oraz niezbędne zmiany obowiązujących przepisów innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#JózefCepil">Klub Parlamentarny Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej nie zgłasza zastrzeżeń do sprawozdania Komisji Finansów Publicznych i popiera projekt omawianej ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Józefa Gruszkę, który wystąpi w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#JózefGruszka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debatujemy nad sprawozdaniem Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 1238).</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#JózefGruszka">Jak zostało powiedziane przez pana posła sprawozdawcę, ale również podkreślane przez koleżankę i kolegów zabierających głos, jest to jedyny bank państwowy. Dobrze się stało, że Bank Gospodarstwa Krajowego decyzją Wysokiej Izby ma mieć własną ustawę. Do tej pory Bank Gospodarstwa Krajowego działał w oparciu o ustawę Prawo bankowe, w tej chwili ta regulacja będzie jednoznaczna, jeżeli oczywiście Wysoka Izba takie rozwiązanie przyjmie, ale gdy wsłuchuję się w głosy przedmówców, to nie ma takiego podejrzenia, że problem zostanie odsunięty.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#JózefGruszka">Oczywiście ustawa mówi o funkcjach, jakie ten bank powinien spełniać. Otóż ma to być narzędzie, że tak powiem, w rękach rządu do wykonywania zadań, szczególnie w obszarze finansowym. Projekt przewiduje również zmiany w innych ustawach, takich jak Prawo bankowe, ustawa o finansach publicznych i kilku innych; zapisy, które w tamtych ustawach nawiązywały do funkcjonowania banku dzisiaj, po przyjęciu tej ustawy staną się niepotrzebne, a przepisy dotyczące funkcjonowania będą zgromadzone w jednym miejscu. Oczywiście można dyskutować, czy wszystkie zadania sfery finansów realizowane przez rząd mogą być przez ten bank kreowane i finansowane. Kwestię, o której mówiła pani poseł Skowrońska z Platformy Obywatelskiej, składając poprawkę, aby wyłączyć z tej obsługi finanse samorządów, uważam za niezbyt ciekawe rozwiązanie proponowane przez Platformę. Uważam, że samorządy również powinny mieć możliwość, tym bardziej że propozycja, która jest składana, jest obligatoryjna, a nie fakultatywna, czyli wybór i tak będzie zależał od samorządu. Myślę, że takie rozwiązanie jest bardzo dobre i nie powinno się go skreślać, dlatego już wypowiadam się w imieniu mojego klubu przeciwko tej poprawce.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#JózefGruszka">Kwestia kolejna, i tu chciałbym zwrócić się z pytaniem do rządu, dotyczy oddziałów z kraju, które mogłyby ten bank reprezentować. Dobrze się zaczęło, ale w tym momencie problem, że tak powiem, został wyhamowany. Ten bank zaczął przejmować, zgodnie zresztą z porozumieniem z Narodowym Bankiem Polskim, oddziały w byłych województwach. Według mojej wiedzy zostały przejęte chyba dwa takie oddziały; jeżeli się mylę, to pan minister to sprostuje. Stąd pytanie: Czy rząd zamierza, w porozumieniu z Narodowym Bankiem Polskim, przejmować te oddziały, z tego chociażby względu, że istnieje tam cała infrastruktura: są skarbce, jest doposażenie? Wydaje mi się, że byłoby lepiej, żeby ten majątek przejął bank państwowy niż żeby udostępnić to komercji, bo stanie się to na pewno za małe pieniądze, a za kilka lat, a może za rok, dwa, będziemy szukać rozwiązań i tworzyć oddziały, budując nowe siedziby dla tych oddziałów w kraju. Jeżeli te funkcje zostaną powierzone, co w tej ustawie widzimy, to na pewno trzeba będzie takie oddziały tworzyć, żeby klient miał bliżej do banku, a nie musiał jechać, powiedzmy, do stolicy. Stąd moje pytanie do pana ministra w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#JózefGruszka">Oczywiście Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego ze zrozumieniem odnosi się do wszystkich propozycji tutaj zawartych, popiera je. Stąd, panie marszałku, Wysoka Izbo, deklaratywnie jestem upoważniony powiedzieć, że Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem przedkładanego sprawozdania przez Komisję Finansów Publicznych. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#JanuszWojciechowski">W imieniu klubu Ligi Polskich Rodzin wystąpi pan poseł Witold Hatka.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WitoldHatka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z upoważnienia Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin mam zaszczyt przedstawić stanowisko mojego ugrupowania w sprawie rządowego projektu ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 275 i 1238).</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WitoldHatka">Dzisiaj już chyba nikogo nie trzeba przekonywać, jak ważną funkcję w całej gospodarce państwa spełniają banki, jak ważne jest to, do kogo należą i czyje dyrektywy wykonują. Dlatego konieczne jest stworzenie warunków prawnych, które spowodują zmianę tej niekorzystnej dla nas sytuacji. Na mocy przedstawionego przez rząd projektu ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych ustaw ma powstać docelowo ogromna instytucja finansowa skupiająca środki finansowe całej sfery budżetowej. Będą to więc kwoty zgromadzone w jednym miejscu, które będzie można, przy założeniu prawidłowej gospodarki środkami, wykorzystać dla rozwoju Polski. W przedstawionym projekcie zostały stworzone ustawowe warunki.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#WitoldHatka">W myśl projektu ustawy do zadań Banku Gospodarstwa Krajowego będzie należała m.in. obsługa różnego rodzaju funduszy oraz obsługa transakcji eksportowych i zastosowanie instrumentów wspierania eksportu. Liga Polskich Rodzin jest jak najbardziej za tym, aby powstała silna polska instytucja finansowa, ażeby głównym jej celem było działanie na rzecz Polski pojmowanej jako niezależne, w pełni suwerenne w swoich decyzjach państwo. Ale w trakcie ustawy co chwilę pojawiają się jak zaklęcie odwołania do art. 12. Zapis tego artykułu jest bardzo groźny, ponieważ daje władzę nad bankiem, w którym zostały zgromadzone wszystkie środki budżetowe państwa, budżetów terenowych, różnych funduszy, jednemu człowiekowi, ministrowi właściwemu do spraw instytucji finansowych. Jeżeli w takiej formie ustawa miałaby wejść w życie, to Rada Nadzorcza Banku Gospodarstwa Krajowego byłaby marionetką na usługach ministra. Minister mógłby nakazać bankowi takie, a nie inne zachowania; a wtedy niech zamilkną wszyscy, którzy będą mieli inne zdanie w konkretnej kwestii, bo minister nieposłusznego członka rady odwoła. W zakresie oceny działalności Banku Gospodarstwa Krajowego nie będzie miała nic do powiedzenia Komisja Nadzoru Bankowego, bo taką możliwość dopuszcza art. 14 projektu ustawy. Takie działanie nakazowe już w swej historii kiedyś przerabialiśmy.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#WitoldHatka">Projekt ustawy zawiera inne wystarczające instrumenty pozwalające wpłynąć na bank, tak aby wspomagał on politykę społeczną i gospodarczą rządu. Przede wszystkim to, że radę nadzorczą powołuje ów minister właściwy do spraw instytucji finansowych, a w jej skład obligatoryjnie wchodzą czterej przedstawiciele różnych ministrów. Niech więc będą to osoby, które z przekonania wesprą działania rządu, a nie takie, na których pożądane zachowanie będzie wymuszane przez zdecydowane naciski. Bank powinien wspomagać działania całego rządu, a nie jednego z jego członków, chociażby jego opinia była w tych działaniach najistotniejsza. Przecież przez okres roku może się zmienić dwóch, a nawet trzech ministrów finansów, a każdy będzie w banku „grzebał” po swojemu.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#WitoldHatka">Przedstawiony przez rząd projekt ustawy jest bardzo krótkim aktem prawnym, zawiera zaledwie 21 artykułów, a jednak nawet i tu nie ustrzeżono się niespójności i nielogiczności. Chodzi o kwestię powołania i odwołania członków zarządu. Otóż zgodnie z proponowaną ustawą rada nadzorcza powołuje prezesa zarządu, a następnie na wniosek prezesa powołuje pozostałych członków zarządu. I wydawałoby się, że w myśl zasady logiczności aktów prawnych ten organ, który powołał, będzie mógł odwołać członka zarządu. Niestety ta czynność ustawowo została zarezerwowana dla ministra właściwego do spraw instytucji finansowych. Zastanawiam się, dlaczego taki zapis został zamieszczony. Przez niedbalstwo, niedopatrzenie, czy też celowo, aby stworzyć furtkę dla doraźnych, niejasnych celów? Stanowione prawo powinno być jasne, przejrzyste, logiczne, bez żadnych niedomówień i podejrzeń o ukryte cele. Wówczas będzie dobrze służyło społeczeństwu. Pomijając art. 12, proponowany przez rząd projekt ustawy nie posiada tych cech.</u>
          <u xml:id="u-205.5" who="#WitoldHatka">Biorąc pod uwagę przedstawione argumenty, Klub Parlamentarny Ligi Polskich Rodzin dopiero rozważy, czy poprze ustawę o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych ustaw w tym kształcie, jaki został przekazany. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Janusza Lisaka o przedstawienie stanowiska klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#JanuszLisak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rządowy projekt ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych ustaw przedstawia nową koncepcję funkcjonowania banku; tworzy ten bank jako wyjątek, wyłączając go w pewnej mierze spod działań Prawa bankowego i dając w odniesieniu do niego nowe uregulowanie ustawowe. W ramach tej nowej koncepcji projekt ustawy przekazuje Bankowi Gospodarstwa Krajowego nowe kompetencje, a w szczególności obsługę budżetu państwa, obsługę budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz obsługę rachunków państwowych lub samorządowych osób prawnych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych. Jednocześnie dając te zwiększone w stosunku do dotychczas obowiązujących kompetencje, projekt ustawy przyznaje ministrowi finansów szereg uprawnień nadzorczych nad działalnością Banku Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#JanuszLisak">Jest to spójna koncepcja, którą Klub Parlamentarny Unii Pracy w pełni popiera. Bo to bardzo dobrze, w przeciwieństwie do tego, co twierdził mój przedmówca, że minister właściwy do spraw finansów będzie mógł nie tylko powierzać odpowiednie operacje do wykonywania bankowi, ale również, jeżeliby te operacje były przeprowadzane w sposób niezadowalający, będzie on mógł wyciągać tu stosowne konsekwencje, będzie się mógł domagać stosownych korekt. Dzięki temu, tak Unia Pracy sądzi, będzie lepsza niż dotychczas obsługa budżetu państwa, będzie więcej pożytków ze środków, które budżet państwa posiada, które budżet państwa lokuje, którymi budżet państwa obraca. A jeżeli będzie więcej pożytków, to znaczy, że będzie zwiększony dochód. To, co w tej chwili, być może w sposób nie do końca uzasadniony, trafia w inne ręce, pozostanie w rękach budżetu państwa. A jest to bardzo ważne, bo przecież wiadomo, że ten budżet w ciągu dającego się przewidzieć okresu będzie musiał liczyć się dosłownie z każdym groszem.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#JanuszLisak">Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych nad przedłożeniem rządowym nie wnosi kardynalnych zmian, natomiast przynosi kilka istotnych poprawek, jak choćby tę, że maksymalna liczba członków Zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego będzie wynosić 7, a nie 8. To ze wszech miar korzystne, ponieważ parzyste liczby we wszelkich zarządach mogą zawsze prowadzić do niezbyt trafnych, niezbyt szczęśliwych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Komisja Śledcza ma parzystą...)</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#JanuszLisak">Podpowiadają mi tu koledzy, że Komisja Śledcza ma liczbę parzystą, natomiast, jak państwo doskonale wiedzą, ma ona zupełnie inny charakter niż zarząd instytucji o charakterze finansowym. W związku z tym nie polemizujmy może w tej chwili, zostawmy to do dyskusji kuluarowej.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#JanuszLisak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie popierał sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz o zmianie niektórych ustaw i będzie głosował za jego uchwaleniem. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#JanuszWojciechowski">Zgłosili się jeszcze posłowie do zadania pytań. Pani posłanka Krystyna Skowrońska, pan poseł Tomasz Szczypiński i poseł Krzysztof Jurgiel.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#JanuszWojciechowski">Czy jeszcze ktoś chciałby zadać pytanie? Nie ma dalszych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#JanuszWojciechowski">W takim razie proszę panią poseł Krystynę Skowrońską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#KrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ja bym uprzejmie poprosiła o wyjaśnienie bardzo precyzyjnej kwestii, tzn. o odpowiedź, jaki jest dzisiaj współczynnik wypłacalności, który posiada Bank Gospodarstwa Krajowego. Bo jest to element, który będzie, przynajmniej na dzisiaj, mówił o określonej skali jego działalności i o potrzebach dokapitalizowania w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#KrystynaSkowrońska">Jak będzie wyglądała sieć placówek? W wystąpieniach posłów, którzy informowali o stanowiskach klubowych, była bowiem mowa o tym, iż będą zmiany w zakresie placówek Narodowego Banku Polskiego. Jak będzie wyglądała sieć Banku Gospodarstwa Krajowego? Cele, które sobie postawiono, a które zostały zapisane w projekcie, są ambitne i na pewno trzeba będzie... Jakie jest zatrudnienie na dzień dzisiejszy Banku Gospodarstwa Krajowego i ile będzie ono wynosiło w najbliższym okresie? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Tomasza Szczypińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#TomaszSzczypiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam dwa pytania do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#TomaszSzczypiński">Po pierwsze, tworzenie tego typu silnej, rządowej w sumie instytucji stwarza czy może stwarzać takie sytuacje, w których pewne pieniądze będą wydawane niejako na polecenie rządu. Chodzi o sytuacje, które będą czy mogą być elementem ingerencji w przedsiębiorstwa, w ich stan. Art. 12, na który wskazywał jeden z moich przedmówców, mówi, co prawda, tylko o wiążących zaleceniach ministra do spraw instytucji finansowych w zakresie realizacji zadań z wykorzystaniem środków publicznych, jeśli chodzi o realizację polityki społeczno-gospodarczej, ale rozumiem, że bank - to jest niejako pytanie - będzie prowadził też działalność komercyjną. W związku z tym będzie to coś w rodzaju bank „wash and go”. Będą i pieniądze publiczne - i niby tam są tylko zalecenia wiążące dla realizacji polityki gospodarczej, i będą prywatne, wynikające z działalności komercyjnej. Jak pan minister widzi, czy będą wprowadzone mechanizmy, w których nie będzie się realizowało pewnych decyzji, które będą elementem ratowania np. upadłych firm bez właściwego planu, bez właściwego zabezpieczenia w wyniku przenikania tych pieniędzy publicznych i prywatnych, które będą z obsługi bankowej działalności.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#TomaszSzczypiński">I pytanie drugie związane jest z tymi samorządowymi rachunkami, panie ministrze. Bo ja rozumiem, że teraz wprowadzamy pewną alternatywę - bez zamówienia publicznego będzie można wybrać NBP i Bank Gospodarstwa Krajowego, a z zamówieniem publicznym dowolny inny. Ale chciałbym, żeby pan minister powiedział nam tutaj, czy jest intencją rządu, czy nie planuje jednak przymuszania samorządów do tego. To znaczy wolałbym odpowiedź tego typu, że Ministerstwo Finansów w ogóle tego nie bierze pod uwagę i tę swobodę zostawia samorządom. Ale chciałbym usłyszeć taką deklarację jasnej intencji ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#TomaszSzczypiński">I z tym związana sprawa dotycząca zamówienia publicznego w procedurze wyboru banku czy jednostki samorządu. Panie ministrze, wiem, że to jest w dzisiejszej ustawie o finansach publicznych, ale jak pan to minister widzi? Bo w tej chwili mamy taką sytuację, że jednostki samorządu dokonują często wyboru banku w trybie zamówienia publicznego i otrzymują oferty: zero opłat za prowadzenie, zero prowizji za przelewy wszelkich opłat wypuszczających pieniądze publiczne; zero. Tryb zamówienia publicznego służy optymalizacji wydatków pieniędzy publicznych, natomiast tak naprawdę te procedury zaczynają przypominać szacowanie dochodów gmin, kiedy będą mniejsze, kiedy większe, jeżeli wydatki, czyli prowizje, opłaty są bardzo często zerowe. Znam to ze swojego doświadczenia i pracy. Czy pan minister nie uważa, że oczywiście trzeba wybierać w jakimś trybie przez jednostki samorządu banki, ale tryb zamówienia publicznego, mimo że występujący w dzisiejszej ustawie o zamówieniach publicznych, nie jest tutaj najbardziej pasujący do rzeczywistości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#JanuszWojciechowski">Pan poseł Krzysztof Jurgiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#KrzysztofJurgiel">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałem zapytać, pytanie w zasadzie nie bezpośrednio do ustawy, tylko jest okazja, żeby uzyskać informacje dotyczące Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Jak wiadomo jest to instytucja udzielająca preferencyjnych kredytów na społeczne budownictwo mieszkaniowe na podstawie ustawy z 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego. W roku 2000, jak pamiętamy, po raz pierwszy mimo przekroczenia planu finansowo-kredytowego zabrakło już środków na realizację składanych tam wniosków. Chciałem po prostu zapytać, jak na dzień dzisiejszy to wygląda w roku 2003, ile jest obecnie wniosków oczekujących, na jaką kwotę, jeśli pan minister zna te liczby, w jakim procencie to zostanie zaspokojone i czy te plany banku dotyczące pozyskiwania dodatkowych kapitałów, które były referowane podczas prac nad budżetem państwa w październiku czy też w listopadzie 2002 r., będą zrealizowane; chodziło tutaj o uzyskanie dodatkowych kwot rzędu ok. 2 mld na zaspokojenie tych wniosków kredytowych. Chciałbym po prostu wiedzieć, jaka jest obecnie sytuacja w zakresie możliwości zaspokojenia wniosków na społeczne budownictwo czynszowe? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o udzielenie odpowiedzi przedstawiciela rządu, podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Jana Czekaja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#JanCzekaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpocznę wystąpienie od tego, iż przebieg prac nad tą ustawą można by chyba nazwać jako modelowy. Niemal wszystkie kluby zgadzały się co do konieczności wprowadzenia takiej ustawy, oczywiście są różnice zdań co do poszczególnych zapisów, ale to jest normalne. Życzyłbym sobie, aby następne ustawy, które będę miał przyjemność tutaj prezentować, również w takiej miłej atmosferze były procedowane. Oczywiście są tutaj pewne wątpliwości, które były zgłaszane już w trakcie wcześniejszych prac na posiedzeniu podkomisji, komisji, one nadal występują. W związku z czym krótko chciałbym w tej chwili do nich się odnieść. Nie będę odpowiadał każdemu z państwa osobno, ponieważ niektóre pytania dotyczyły tych samym problemów, w związku z czym odpowiadając jednemu z państwa rozumiem, że będę odpowiadał również pozostałym.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#JanCzekaj">Ale może zacznę od pytań pani poseł Skowrońskiej. Otóż to techniczne pytanie, które było na początku. Współczynnik wypłacalności dzisiaj, to znaczy, może nie dzisiaj, lecz na koniec ubiegłego roku wynosi 25,71, czyli można powiedzieć, że jest bardzo wysoki zgodnie ze standardami i wymaganiami Prawa bankowego.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#JanCzekaj">Jeżeli chodzi natomiast o sieć placówek, ta kwestia była podnoszona przez parę osób, zresztą to pytanie zostało skierowane także do ministra finansów w ramach zapytań poselskich, ale niestety ten punkt jakoś nie mógł się dotychczas zmieścić w posiedzeniach Izby, w związku z czym króciutko może powiem tak. Jeżeli chodzi o sieć placówek, jaka jest planowana, to przede wszystkim w każdym województwie będzie oddział wojewódzki. Według deklaracji to ma być zrobione do końca 2004 r., ale prawdopodobnie kierownictwo banku będzie chciało ten proces zakończyć do połowy 2004 r. Niemniej przyjmujemy jako ostateczny termin otworzenie w każdym województwie oddziału wojewódzkiego na koniec 2004 r. To z tym pytaniem wiąże się problem, który był tutaj podniesiony, jakie będą relacje pomiędzy placówkami Narodowego Banku Polskiego i Banku Gospodarstwa Krajowego. Otóż wstępnie zakładaliśmy, że zwalniane przez Narodowy Bank Polski placówki zostaną przejęte przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Jednakże po przeprowadzeniu przez Bank Gospodarstwa Krajowego analizy okazuje się, że nie jest w stanie udźwignąć finansowo tego ciężaru. Po prostu Narodowy Bank Polski, te oddziały, które będą likwidowane i które trzeba by przejąć i w sensie materialnym, i w sensie zasobów kadrowych, bank komercyjny nie jest w stanie tego udźwignąć. To może tutaj bez dalszego komentarza.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#JanCzekaj">W tej chwili zatrudnienie w Banku Gospodarstwa Krajowego, bo o to też było pytanie, wynosi ok. 600 osób. Nie jestem w stanie w tej chwili dokładnie powiedzieć, jak będzie się kadrowo ten bank rozwijał, dlatego że odpowiednie plany nie zostały jeszcze opracowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego, ponieważ ostatecznie bank nie wie, jakie będzie miał zadania, bo te zadania zostaną określone właśnie tą ustawą, którą dzisiaj omawiamy. W związku z czym tego dzisiaj jednoznacznie powiedzieć nie mogę. To będzie się pewnie rozwijać wraz z tym, jak bank będzie przejmował te zadania, o których jest mowa w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#JanCzekaj">Skoro jesteśmy przy zadaniach Banku Gospodarstwa Krajowego, to chciałbym się odnieść do pytania pana posła Szczypińskiego. Otóż myślę, że tutaj nie ma jakiegoś niebezpieczeństwa, jest wyraźnie powiedziane, iż zalecenia mogą być, czy mogą dotyczyć tylko środków publicznych. Wyobraźmy sobie, że Bank Gospodarstwa Krajowego jest dysponentem środków Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych. To są środki publiczne, nie ma tutaj mieszania, przenikania się tych środków ze środkami prywatnymi. Wyobraźmy sobie, że jest taka sytuacja - mamy ją zresztą de facto dzisiaj - iż chcemy przeprowadzać reformę górnictwa węgla kamiennego, która powinna być wsparta działaniami osłonowymi w formie chociażby poręczeń czy pożyczek dla przedsiębiorstw, które byłyby tworzone czy które istnieją na Śląsku, a które miałyby się rozwijać i absorbować osoby zwalniane z górnictwa. Ja myślę, że w tym stanie rzeczy rząd może wydać zalecenie - minister finansów został tutaj upoważniony, ale oczywiście działa jako przedstawiciel rządu w stosunku do banku, bo wszyscy ministrowie nie mogą tych funkcji pełnić - by środki te były kierowane np. na Śląsk, dlatego że taka jest dzisiaj potrzeba. Te środki zawsze są ograniczone. Natomiast nie obawiam się, że te środki będą się przenikać. Delegacja ustawowa jest dość jasna, te zalecenia mogą dotyczyć środków publicznych, czyli, tak jak mówię, chodzi o Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych, być może Krajowy Fundusz Mieszkaniowy, jeżeli chcielibyśmy w określony sposób ukierunkowywać wydawanie tych środków.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#JanCzekaj">Jeżeli chodzi o relacje tego banku z jednostkami samorządu terytorialnego, chciałbym powiedzieć, że w ustawie nie zobowiązuje się jednostek samorządu terytorialnego do korzystania z usług Banku Gospodarstwa Krajowego, natomiast ten zapis, który znalazł się w ustawie, mówi o misji tego banku. Otóż jednym z zadań tego banku, oprócz obsługi rachunków budżetu centralnego, państwowych osób prawnych, funduszy celowych itd. - nie chcę tego rozwijać - może być także obsługa budżetów czy rachunków jednostek samorządu terytorialnego. Przy tym, ponieważ nie uzyskaliśmy od Unii Europejskiej wyłączenia obsługi rachunków jednostek samorządu terytorialnego spod rygorów dotyczących zamówień publicznych, bank będzie występował w tym przypadku jako jeden z oferentów, na równi z innymi bankami, bankami komercyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#JanCzekaj">Jeżeli chodzi o kwestię wyboru i funkcjonowania ustawy o zamówieniach publicznych w tym kontekście, nie chciałbym się wypowiadać, pan poseł Szczypiński ma pewnie lepszą wiedzę w tym względzie jako wieloletni samorządowiec. Być może są tam nieprawidłowości, ale to wymagałoby zmian w ustawie o zamówieniach publicznych czy zmian w praktyce działania jednostek samorządu terytorialnego, a nie jest to problem, który by się wiązał z ustawą o Banku Gospodarstwa Krajowego. Oczywiście nie ma mowy o żadnym przymusie, trudno w ogóle sobie wyobrazić taką sytuację, żeby rząd zmuszał jednostki samorządu terytorialnego do jakichkolwiek działań.</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#JanCzekaj">I na zakończenie jeszcze jedna kwestia, związana z powoływaniem i odwoływaniem władz banku, bo widzę, że w tym względzie również występują pewnego rodzaju nieporozumienia. Otóż proszę zwrócić uwagę, że to nie jest osłabienie zarządu banku. Te przepisy absolutnie nie oznaczają osłabienia roli czy pozycji zarządu banku, one w istocie rzeczy ją wzmacniają, dlatego że rada nadzorcza wybiera zarząd Banku Gospodarstwa Krajowego na 5-letnią kadencję. Jego sytuacja jest więc całkiem odmienna od sytuacji zarządu zwykłego banku komercyjnego - tam zarząd może być z dnia na dzień, w każdym momencie, odwołany przez radę nadzorczą. Tutaj procedura chroni w istocie rzeczy zarząd Banku Gospodarstwa Krajowego, dlatego że w trakcie kadencji członek zarządu może być odwołany przez ministra na wniosek rady nadzorczej, jeśli są spełnione 4 warunki. Nie chcę ich w tej chwili przytaczać, bo myślę, że to nie jest najistotniejsze, chcę natomiast tylko zwrócić uwagę na ten właśnie mechanizm. Ten zastosowany mechanizm oznacza, iż zarząd Banku Gospodarstwa Krajowego uzyskuje mocniejszą pozycję w stosunku do zarządu każdego innego banku działającego w oparciu o ogólne przepisy Prawa bankowego.</u>
          <u xml:id="u-215.8" who="#JanCzekaj">I jeszcze pytanie zadane przez pana posła Jurgiela. Niestety, przykro mi, ale nie dysponuję w tej chwili, panie pośle, szczegółowymi danymi dotyczącymi Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Oczywiście Bank Gospodarstwa Krajowego zajmuje się obsługą Krajowego Funduszu Mieszkaniowego, ale, przepraszam, nie byłem na tego typu pytanie przygotowany i w tej chwili nie mam po prostu informacji. Możemy, rzecz jasna, udzielić odpowiedzi na to pytanie, jeżeli przygotujemy się do tego. Jest to, panie pośle, sprawa na tyle techniczna, że ja, nie będąc w ogóle pracownikiem banku, w tej chwili nie posiadam w tym względzie informacji. Jak mówię, jeśli to będzie forma zapytania czy jakakolwiek inna, to, jeżeli pan poseł będzie sobie tego życzył, udzielimy tej odpowiedzi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-215.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#JanuszWojciechowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#JanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonego projektu ustawy, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Finansów Publicznych w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#JanuszWojciechowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#JanuszWojciechowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#JanuszWojciechowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 13. i 14. porządku dziennego: 13. Sprawozdanie Komisji Europejskiej oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie ustawy o czasowym zakazie podejmowania pracy w instytucjach Unii Europejskiej przez osoby prowadzące w imieniu rządu negocjacje o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (druki nr 589 i 898). 14. Sprawozdanie Komisji Europejskiej oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie ustawy o ograniczeniu działalności zarobkowej w instytucjach Unii Europejskiej przez niektóre osoby pełniące funkcje publiczne w strukturach państwa (druki nr 590 i 899).</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Czepułkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#JerzyCzepułkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Grupa posłów Prawa i Sprawiedliwości skierowała do laski marszałkowskiej projekt ustawy o czasowym zakazie podejmowania pracy w instytucjach Unii Europejskiej przez osoby prowadzące w imieniu rządu negocjacje o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. W dniu 22 maja 2002 r. marszałek Sejmu nadał temu projektowi status dokumentu sejmowego i formę druku sejmowego oznaczonego nr 589, kierując równocześnie ten projekt do Komisji Europejskiej celem odbycia pierwszego czytania. Pierwsze czytanie tego poselskiego projektu ustawy odbyło się 25 września 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#JerzyCzepułkowski">Projekt poselski, o którym mowa, określa zasady czasowego zakazu podejmowania pracy w instytucjach Unii Europejskiej przez osoby prowadzące w imieniu rządu negocjacje o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. Osobami prowadzącymi negocjacje w rozumieniu tegoż projektu są: pełnomocnik rządu do spraw negocjacji o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, czyli główny negocjator, osoby, które na podstawie odrębnych przepisów zapewniają pełnomocnikowi, o którym mowa w pkt. 1, obsługę merytoryczną, oraz sekretarze i podsekretarze stanu prowadzący negocjacje z Unią Europejską. Osoby określone w art. 2 ustawy, a wymienione przeze mnie, prowadzące negocjacje, przez 3 lata od przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej nie mogą podejmować pracy w instytucjach Unii Europejskiej. Zważywszy, że członkami Unii Europejskiej najprawdopodobniej zostaniemy 1 maja 2004 r., oznacza to, że nie będą mogli jej podejmować do roku 2007. Nawet osoby, które w swojej pracy miały w roku 1998 r. na przykład epizod jako osoby pracujące w obsłudze merytorycznej zespołu negocjatorów, nie będą, teoretycznie rzecz biorąc, miały szansy ubiegania się o podjęcie pracy w instytucjach Unii Europejskiej przez lat blisko 10.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#JerzyCzepułkowski">Art. 4 tego projektu mówi o tym, że podjęcie pracy w rozumieniu niniejszej ustawy oznacza świadczenie pracy na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania lub wyboru lub na podstawie umowy cywilnoprawnej. Wywieść można z ust. 1 tegoż artykułu, że rzecz może dotyczyć również potencjalnych kandydatów do Parlamentu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#JerzyCzepułkowski">Również grupa posłów Samoobrony przedstawiła marszałkowi Sejmu projekt ustawy o ograniczeniu działalności zarobkowej w instytucjach Unii Europejskiej przez niektóre osoby pełniące funkcje publiczne w strukturach państwa. Ten dokument drukiem sejmowym stał się w dniu 6 maja 2002 r., oznaczony jest nr 590. Pierwsze czytanie tego projektu w komisji sejmowej, podobnie jak i poprzedniego, odbyło się 25 września.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#JerzyCzepułkowski">Tutaj jest o wiele większy katalog osób, które, zdaniem wnioskodawców, nie powinny reprezentować państwa polskiego w instytucjach Unii Europejskiej. Tymi osobami są: prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, prezes Rady Ministrów, prezes Narodowego Banku Polskiego, sekretarze stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wiceprezes Rady Ministrów, ministrowie rządu, wiceprezesi Narodowego Banku Polskiego, członkowie Rady Polityki Pieniężnej, osoby - uczestnicy 29 rozdziałów negocjacyjnych reprezentujący rząd RP przygotowujący traktat akcesyjny między Unią Europejską a Polską. Zdaniem wnioskodawców osoby wymienione w art. 1 nie mogą podjąć pracy w instytucjach Unii Europejskiej wcześniej niż 5 lat po zaprzestaniu pełnienia funkcji.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#JerzyCzepułkowski">To ograniczenie nie dotyczy osób desygnowanych do organów przedstawicielskich Unii Europejskiej w związku z pełnieniem funkcji posła lub senatora. W uzasadnionych (chyba: w uzasadnionych, nie: „w uzgodnionych”, jak piszą wnioskodawcy) przypadkach „zgodę na zatrudnienie przed upływem 5 lat może podjąć Sejm RP”. Projektodawcy przewidują również sankcje za złamanie tego zakazu, a sankcja to możliwość pozbawienia wolności do lat 5.</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#JerzyCzepułkowski">W Komisji Europejskiej odbyła się w związku z przedstawieniem przez wnioskodawców tych projektów ustaw dość żywa dyskusja, wielowątkowa, wieloprzymiotnikowa, emocjonalna, której myślą przewodnią było to, że te projekty ustaw szkodzą procesowi negocjacji Polski o członkostwo w Unii Europejskiej - przypominam, że byliśmy wówczas w okresie największego natężenia prac negocjacyjnych - szkodzą pozycji Polski, szkodzą prestiżowi negocjatorów, osłabiając pozycję negocjatorów w negocjacjach, stanowią swoiste wotum nieufności wobec osób sprawujących najwyższe funkcje w państwie, wobec osób prowadzących negocjacje o członkostwo Polski w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-217.7" who="#JerzyCzepułkowski">W trakcie dyskusji nad tymi projektami zgłoszone zostały wnioski, zarówno w stosunku do projektu ustawy zawartego w druku nr 589, jak też w stosunku do projektu ustawy zawartego w druku nr 590, o odrzucenie projektów w pierwszym czytaniu. W wyniku głosowania większością głosów komisja rekomenduje Wysokiej Izbie odrzucenie wymienionych projektów ustaw w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-217.8" who="#JerzyCzepułkowski">Mam zatem w imieniu Komisji Europejskiej zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Europejskiej i Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, bo połączone komisje rozpatrywały te druki, zawarte w druku nr 898 oraz sprawozdanie Komisji Europejskiej i Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka zawarte w druku nr 899. Sprawozdania te właśnie wnoszą o to, aby Wysoki Sejm odrzucić raczył oba te projekty i to w imieniu komisji czynię. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-217.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#JanuszWojciechowski">Sejm zdecydował o wysłuchaniu w dyskusji nad tymi punktami 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#JanuszWojciechowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Roberta Smolenia o zabranie głosu w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#RobertSmoleń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej w odniesieniu do tych dwóch projektów ustaw, które tak precyzyjnie i szczegółowo opisał i scharakteryzował sprawozdawca pan poseł Czepułkowski. Otóż stanowisko to jest jednoznacznie negatywne, jednakowo negatywne. Nie mieliśmy jakiegokolwiek cienia wątpliwości, że takie właśnie stanowisko powinniśmy w tej sprawie zająć, nie tylko dlatego, że są to, naszym zdaniem, źle napisane projekty, projekty niejasne, projekty, które wprowadzają w wielu miejscach wątpliwości co do precyzji zapisów, z których można na przykład wyczytać, wyinterpretować, że to ograniczenie dostępu do pełnienia funkcji w instytucjach Unii Europejskiej może również dotyczyć deputowanych do Parlamentu Europejskiego, nie tylko dlatego, że są to projekty ustaw, które budzą wątpliwości z punktu widzenia ich zgodności z konstytucją, ale również dlatego zajęliśmy tak negatywne stanowisko, że nie mamy wątpliwości co do złych intencji autorów obu tych projektów. Otóż uważamy, że zostały one złożone w złej wierze. Przypomnę, że były składane wtedy, kiedy obydwa ugrupowania, które reprezentują grupy posłów - autorów tych dwóch projektów, zajmowały stanowiska krytyczne w stosunku do procesu integracji, włącznie z Prawem i Sprawiedliwością. Pojawiało się wówczas coraz więcej wypowiedzi z ust prominentnych polityków i z Samoobrony, i z Prawa i Sprawiedliwości świadczących o coraz większym sceptycyzmie w stosunku do procesu integracji. Cieszymy się, notabene, że Prawo i Sprawiedliwość na ostatnim kongresie zmieniło swoje stanowisko. To cieszy.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#RobertSmoleń">Uważamy, że są to projekty złożone w złej wierze, dlatego że wynika z nich bardzo niedwuznacznie brak zaufania do osób, które prowadziły negocjacje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Tu nie chodzi o to, żeby zapewnić bezstronność tych osób, które prowadziły negocjacje. Chodzi o to, żeby te negocjacje były prowadzone właśnie stronniczo, w interesie Rzeczypospolitej Polskiej. Naszym zdaniem tak te negocjacje się toczyły i taki był efekt tych rokowań - efekt ostatecznie potwierdzony rezultatem negocjacji w Kopenhadze. Wszyscy pamiętamy te trudne chwile, trudne godziny negocjacji w Kopenhadze i wszyscy pamiętamy dobry rezultat, który został osiągnięty. Oczywiście to, czy on rzeczywiście jest satysfakcjonujący dla Polaków, okaże się w referendum. Mamy nadzieję i głębokie przekonanie, że tak właśnie będzie. Będziemy namawiać wyborców do tego, aby zagłosowali za zaakceptowaniem tych rozwiązań, ale nie mamy tutaj wątpliwości, że na dzisiaj jest to dobrze wynegocjowane porozumienie. A więc te wszystkie obawy, które wynikają z tych projektów, nie zostały potwierdzone przez historię. Oczywiście to, że to właśnie te ostatnie godziny negocjacji były tak dramatyczne, nie świadczy w naszym przekonaniu o tym, że wcześniej nasi negocjatorzy lenili się czy byli nieudolni. To po prostu wynika z pewnego rytmu negocjacji, z logiki, którą cechują się negocjacje, rokowania międzynarodowe. Bardzo często jest tak, że w ostatnich chwilach przed zakończeniem, przed ostatecznym terminem zamknięcia rozmów następuje usztywnienie stanowisk i ostateczne rozstrzygnięcie kwestii, które strony negocjujące pozostawiają do tej ostatniej rundy. Myślę, że Polacy również podzielają ten pogląd. Świadczy o tym również to, że po zakończeniu rozmów w Kopenhadze sondaże opinii publicznej wskazały zarówno rosnące poparcie dla procesu integracji, jak też - nie ukrywam, że jesteśmy z tego radzi - rosnące poparcie dla ugrupowań, które są utożsamiane z procesem negocjacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#RobertSmoleń">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej zagłosuje za odrzuceniem obu tych projektów ustaw w pierwszym czytaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Andrzeja Markowiaka o przedstawienie stanowiska klubu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#AndrzejMarkowiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pozwolę sobie, za przyzwoleniem pana marszałka, przedstawić stanowisko Klubu Poselskiego Platformy Obywatelskiej w sprawie dwóch poselskich projektów ustaw dotyczących ograniczonego zakazu zatrudniania w instytucjach Unii pewnej grupy osób związanych z negocjowaniem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, projektów przedstawionych w drukach nr 589 i 590.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#AndrzejMarkowiak">Oceniając oba projekty, przede wszystkim trzeba odczytać intencje projektodawców, aby ta ocena była jak najbardziej trafna. Intencje te zostały dość klarownie przedstawione w uzasadnieniach do obu projektów, aczkolwiek z tych uzasadnień wypływa pewna istotna różnica w intencjach. Uzasadnienie projektu ustawy z druku 589 świadczy o tym, że miała czy ma ona mieć charakter prewencyjny. Wynika ona z obawy, że negocjatorzy mogą zbyt łatwo ustępować wobec oczekiwań czy żądań strony unijnej, licząc być może przy tym na jakieś korzyści osobiste. Wtedy, jak by się wydawało autorom, przyjmując taką ustawę, da się w czytelny sposób do zrozumienia negocjatorom i osobom obsługującym negocjacje, że jeżeli zechcą pójść na daleko idące ustępstwa wobec strony unijnej, to i tak liczyć na - jak to w drugim projekcie określono - synekury nie mogą. Natomiast jeżeli chodzi o projekt przedstawiony w druku 590, to ten charakter prewencyjny został jakby przygłuszony pewną formą brzmiącą bardziej jak akt oskarżenia niż ustawa, która ma zapobiegać. W tym akcie oskarżenia, w sformułowaniu, które pozwolę sobie przytoczyć, mianowicie że celem negocjacji nie jest przyszłość Polski, lecz szansa na zdobycie intratnych stanowisk przez negocjatorów i osoby pełniące kierownicze stanowiska w państwie, wskazuje się w niezbity, niepodważalny sposób, iż mamy do czynienia z nadużyciami.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Ależ skąd. To tylko dobra wola i szczere intencje.)</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#AndrzejMarkowiak">Ten sposób przedstawiania ustawy, która, wydawałoby się, powinna wypływać z czystych intencji, świadczy o daleko idącym zacietrzewieniu i stawianiu oskarżeń, jakich absolutnie nikt nie ma prawa, bo nie ma podstaw, przedstawić komukolwiek, ponieważ nie dysponujemy - przynajmniej ugrupowanie, które ja reprezentuję - wiarygodnymi informacjami, które by potwierdzały, że polscy negocjatorzy dopuścili się sprzedaży interesów narodowych w trakcie negocjacji. Ja mam świadomość, że być może pułapy naszych oczekiwań co do niektórych rozdziałów nie zostały osiągnięte, natomiast nie ma absolutnie, drodzy państwo, podstaw, żeby oskarżać o to negocjatorów. Tym bardziej, że zdajemy sobie sprawę, iż w pewnych dziedzinach nie dlatego nie osiągano pewnych oczekiwanych standardów, choćby w przypadku VAT w budownictwie, że negocjatorzy się ociągali czy byli ustępliwi, tylko dlatego, iż rząd nie przygotował stanowiska w odpowiednim momencie. Jednak już dzisiaj można mówić, że ta kwestia została rozstrzygnięta. I teraz, szanowni państwo posłowie, mamy do czynienia z taką sytuacją, że te ustawy zostały przedstawione Wysokiej Izbie w maju ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#AndrzejMarkowiak">Dzisiaj mamy już drugą połowę stycznia roku 2003 i ta prewencyjność straciła swój sens, dlatego że negocjacje zostały zakończone. Trudno więc dzisiaj sygnalizować negocjatorom, że nie mogą zdradzić interesów narodowych, jako że po prostu ich rola w negocjacjach praktycznie dobiegła końca. W związku z tym, że ta prewencyjność utraciła sens, pozostała nam tylko kwestia ewentualnego przyjęcia tych ustaw i przyjęcia założenia, że będą one miały charakter sankcji w sytuacji, gdyby rzeczywiście okazało się, że negocjatorzy liczyli na pewne korzyści, pewne synekury, jak tutaj się mówi. Teraz dowiedzą się, że nic z tego nie będzie, że sankcją za to będzie ograniczenie czy zakaz zajmowania stanowisk. Myślę, że nie taka była intencja projektodawców. Nie z ich winy oczywiście tak się stało, że mówimy o tym dzisiaj niejako w czasie przeszłym, a ich intencja straciła sens z racji upływu czasu.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#AndrzejMarkowiak">Inną kwestią, która, jak myślę, jest warta podkreślenia, stanowi jakiś sygnał mówiący o słabości tych projektów, jest brak precyzji w określeniu i stanowisk, i kręgu osób, których te projekty dotyczą. Jeżeli się weźmie pod uwagę fakt, że złamanie tych ustaw grozi poważnymi sankcjami, karą grzywny do 500 tys. zł, karą więzienia czy pozbawienia wolności do lat 5, to niezbędne jest precyzyjne określenie i stanowisk, które ta ustawa obejmuje, i osób, które mogą być tą ustawą objęte. I to jest jakby druga słabość obu projektów. W związku z tym, powołując się na przyczyny, o których przed chwilą powiedziałem, informuję, że Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej nie poprze tych projektów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Michała Tomasza Kamińskiego o przedstawienie stanowiska klubu Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#MichałTomaszKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Są takie momenty w pracy parlamentarnej, kiedy parlamentarzysta, nawet średnio doświadczony, a ja już w tej Izbie zasiadam drugą kadencję, czuje się w pewnym sensie bezsilny, a czuje się tak niestety nie wobec siły argumentów strony przeciwnej, które każą z uznaniem odnieść się do przeciwników politycznych i przyznać, że tym razem mieli rację, ale wobec procedur parlamentarnych, które, zastosowane do niewygodnych dla większości ustaw, powodują, że w istocie debata nad tymi ustawami toczona o godzinie wpół do jedenastej w nocy ma charakter wyłącznie symboliczny. Ale, panie marszałku, wahając się, czy w ogóle wystąpić w tej debacie, doszedłem jednak do wniosku, że skoro słowa, które wypowiadamy z trybuny, są zaprotokołowane i w jakiś sposób przechodzą do historii, to słowa te wypowiem. Otóż...</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Skasują w protokole.)</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#MichałTomaszKamiński">Powiedziano o tym już z tej trybuny w dyskusji nad tym projektem bodaj 2-czy 3-krotnie, przyznał to sam sprawozdawca komisji, że projekt ustawy Prawa i Sprawiedliwości, o którym mówię, został skierowany do Sejmu - projekt Samoobrony krótko potem - w maju ubiegłego roku. Dzisiaj mamy połowę stycznia 2003 r. Panie marszałku, nie znajduję drugiego takiego projektu parlamentarnego. Być może można taki znaleźć i rad bym się dowiedzieć, jakie projekty były w ten sposób traktowane przez Wysoką Izbę. Oto projekt ten złożony zostaje do Izby w maju 2002 r., jest rozpatrywany przez Komisję Europejską 25 września 2002 r., a przez Wysoką Izbę w styczniu 2003 r. No, naprawdę nie trzeba być człowiekiem, który wszędzie węszy spisek i wszędzie dostrzega jakieś niecne knowania, aby zauważyć, że wyjątkowa opieszałość większości parlamentarnej w pracy nad tymi projektami ustaw, nad projektem ustawy zgłoszonym przez Prawo i Sprawiedliwość, którego miałem zaszczyt być wnioskodawcą, wygląda jednak na próbę uniknięcia dyskusji nad tą kwestią. Bo oczywiście można się zgodzić, że taki czy inny zapis w projekcie ustawy, który zgłosiliśmy, może budzić prawnicze wątpliwości. Ale, panie marszałku, Wysoka Izbo, dowiedziałem się wczoraj od marszałka Sejmu, że projekt zgłoszony przez wicepremiera Pola, który do dziś jest wicepremierem, nie został zdymisjonowany, budzi bardzo poważne wątpliwości prawnicze i że marszałek zamraża proces legislacyjny tego projektu - mam na myśli ustawę o tzw. winietach. Okazało się, że projekt zgłoszony przez rząd, projekt otrąbiony jako jeden ze sztandarowych projektów tej koalicji rządowej, rozpatrywany przez Wysoką Izbę przy kamerach telewizyjnych i przy mikrofonach radiowych, też budzi wątpliwości. Po kilkunastu miesiącach pan marszałek Sejmu stwierdził, że ma pewne wątpliwości prawnicze co do tego projektu...</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Trzeba było go odwołać.)</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#MichałTomaszKamiński">...ale nie doszedł do wniosku, że nad tym projektem nie należy debatować, bo nad tym projektem otwarcie debatowano. Tak więc nie sposób oprzeć się wrażeniu, że próba uniknięcia debaty nad projektem, który zgłosiliśmy, nie miała charakteru poważnych wątpliwości natury prawnej, jak to usiłował przedstawić pan poseł Smoleń z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, tylko miała charakter po prostu próby uniknięcia dyskusji nad niezwykle poważnym problemem, nad problemem takim oto, czy Wysoka Izba, w której mam zaszczyt już drugą kadencję zasiadać, chce traktować Rzeczpospolitą Polską lepiej, niż traktuje jakiekolwiek przedsiębiorstwo biznesowe w tym kraju. Oto bowiem prawo polskie, Kodeks pracy, pozwala każdemu pracodawcy zapisać tzw. klauzulę konkurencyjności w umowie o pracę ze zwykłym pracownikiem swojej firmy. Prawo w naszym kraju pozwala na to, bo sam taką klauzulę, będąc dziennikarzem, podpisywałem. Jeżeli pracuję np. jako dziennikarz radiowy w jednej z rozgłośni radiowych, to podpisuję zobowiązanie, że przez pół roku czy przez rok od czasu zakończenia pracy w tym przedsiębiorstwie nie podejmę pracy w przedsiębiorstwie konkurencyjnym wobec niego. A więc ustawodawca, a więc Wysoka Izba pozwoliła na to, i zresztą słusznie, by w Polsce pracodawca mógł być chroniony w ten sposób przed potencjalnym konfliktem interesów. Przecież fakt zapisania w Kodeksie pracy takich przepisów wcale nie oznacza, że uznajemy wszystkich pracowników w Polsce za potencjalnych przestępców. Nie, po prostu prawodawca chciał uniknąć potencjalnego konfliktu interesów.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#MichałTomaszKamiński">Wysoka Izba, a w każdym razie niestety większość w tej Wysokiej Izbie, chce doprowadzić do tego, że przepisu podobnego do tego, który pozwala chronić interesy pracodawców, nie będzie w odniesieniu do rzeczy dla Polaków najważniejszej: w odniesieniu do państwa polskiego. I to jest naszym zdaniem skandaliczne, i właśnie dlatego chcieliśmy, aby takie prawo w Polsce istniało, choć byliśmy gotowi na dyskusję dotyczącą szczegółowych zapisów tego prawa. Tutaj bardzo wyraźnie chcę się odnieść do tego, o czym mówił pan poseł Smoleń w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, oceniając to, jakie mieliśmy intencje. Ja nigdy nie staram się przypisywać złych intencji ludziom, którzy chcą coś dobrego zrobić dla Polski, choć nie zawsze ze wszystkimi się zgadzam. Intencje Prawa i Sprawiedliwości, które przyświecały temu projektowi, były intencjami słusznymi. Zmierzały do tego, by osoby, które jeździły przez ostatnie lata do Brukseli i negocjowały w Brukseli konkretne, bardzo szczegółowe warunki polskiej integracji, w dniu wejścia Polski do Unii Europejskiej nie znalazły się nagle po drugiej stronie stołu, bo zawsze będzie istniało niebezpieczeństwo, zawsze będzie istniało podejrzenie: co sobie ci panowie i te panie załatwiali podczas negocjacji?</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#MichałTomaszKamiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę z uznaniem powitać jedną część wypowiedzi pana posła Smolenia, który tutaj, z tej trybuny powoływał się na sondaże, tylko że człowiek honoru, jak się powołuje na sondaże, to powinien być w tym powoływaniu się konsekwentny. Oto dzisiaj, oprócz sondażu, o którym mówił pan poseł Smoleń... W istocie, w tym jednym sondażu z 10 stycznia poparcie dla Sojuszu Lewicy Demokratycznej wzrosło, to prawda. Gratulujemy Sojuszowi Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#MichałTomaszKamiński">Ale dzisiaj również, panie marszałku, Wysoka Izbo, został opublikowany sondaż, z którego wynika, że 44% Polaków życzy sobie dymisji premiera Leszka Millera, a tego, żeby premier się do dymisji nie podawał, życzy sobie tylko 30% Polaków. Czy to jest dla pana posła Smolenia argumentem? A jeśli jest człowiekiem honoru, który się powołuje z tej trybuny na sondaże, to mam nadzieję, że się powołuje konsekwentnie. I oczekuję, że jutro przynajmniej na forum Sojuszu Lewicy Demokratycznej pan poseł Smoleń zgłosi wniosek o dymisję pana premiera Millera, powołując się na sondaże, które dla niego są tak ważne, że mówi o nich z tej trybuny sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#MichałTomaszKamiński">Ale odkładając żarty na bok, panie marszałku, Wysoka Izbo, chcę powiedzieć, że niezależnie od tego, jak oceniamy poszczególne zapisy projektu ustawy zgłoszonego przez Prawo i Sprawiedliwość, możemy nad nimi dyskutować. Próba zamknięcia dyskusji w tej ważnej kwestii ma dla nas znaczenie doniosłe, ma dla nas bowiem znaczenie, które wykracza poza tylko i wyłącznie debatę o samym procesie integracji europejskiej. To dla nas także ważny wskaźnik, jak rolę Polski w Europie postrzegać będzie większość parlamentarna w tej Izbie, czy mamy być suwerennym krajem, który nawet będąc w Unii Europejskiej, będzie w stanie skutecznie bronić swoich interesów i będzie w stanie swoim urzędnikom i swoim obywatelom narzucać pewne twarde warunki, które będą ich zmuszały, jeśli ich moralność im na to nie pozwoli, do obrony polskich interesów, czy będziemy krajem, który będzie pozwalał na to, by polskimi interesami kupczono. Ja głęboko wierzę, panie marszałku, że nawet jeśli dzisiaj okaże się, że większość w tej Izbie pozwoliła na to, by ten projekt trzymać w szufladzie 8 miesięcy, pozwoliła na to, by ten projekt nie został uczciwie rozpatrywany w tej Izbie, a jest to projekt ważny, bo sondaże, również te, o których mówił pan poseł Smoleń, wykazały, że tylko 2% Polaków ma zaufanie do naszych negocjatorów, to dziwne, że o tych sondażach pan Smoleń nie pamięta, głęboko wierzę, że prędzej czy później do tej sprawy wrócimy. I wcześniej czy później, jeśli nie ten parlament, to następny pracy tych, którzy toczyli negocjacje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, w jakim rządzie by ich nie toczyli, kiedyś jakiś polski parlament tej pracy się przyjrzy. Proszę Wysoką Izbę o to, by nie odrzucała projektów ustaw zmierzających do tego, by osoby negocjujące w imieniu Polski z Unią Europejską w tej Unii Europejskiej zaraz po naszym wejściu do niej nie pracowały.</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#JanuszWojciechowski">Choć dziwił się pan tym terminom, które raczej zdziwienia nie powinny budzić, panie pośle, w Sejmie przy tym nawale projektów, to kilkumiesięczne oczekiwanie projektu nie jest czymś nadzwyczajnym. Niestety, może powinniśmy pracować szybciej wszyscy, ale z całą pewnością nie jest to rekord w oczekiwaniu na rozpatrzenie.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#komentarz">(Poseł Michał Tomasz Kamiński: Ale jest to w dolnych granicach, a nie w górnych.)</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Filipka, który przedstawi stanowisko Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Cała Polska patrzy na ciebie, tzn. przedstawiciele całej Polski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#KrzysztofFilipek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie następujących dwóch poselskich projektów ustaw: projektu ustawy przedstawionego przez grupę posłów Samoobrony o ograniczeniu działalności zarobkowej w instytucjach Unii Europejskiej przez niektóre osoby pełniące funkcje publiczne w strukturach państwa, zawartego w druku sejmowym nr 590, oraz projektu ustawy wniesionego przez grupę posłów Prawa i Sprawiedliwości o czasowym zakazie podejmowania pracy w instytucjach Unii Europejskiej przez osoby prowadzące w imieniu rządu negocjacje o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, zawartego w druku sejmowym nr 589.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#KrzysztofFilipek">Na wstępie pragnę zauważyć, że oba projekty ustaw zbyt długo oczekiwały na rozpatrzenie ich przez Wysoką Izbę. Zwlekano już od maja ub.r., czyli od chwili ich wniesienia, a następnie od 25 września ub. r., czyli od chwili rozpatrzenia projektu przez dwie sejmowe Komisje: Europejską oraz Sprawiedliwości i Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#KrzysztofFilipek">Negatywne stanowisko rządu akurat nas specjalnie nie dziwi, gdyż osoby ze sfer rządowych są żywotnie zainteresowane zatrudnieniem w instytucjach Unii Europejskiej. Wydaje się, sądząc po licznych entuzjastycznych i zupełnie bezkrytycznych wypowiedziach tych osób, że liczą one wprost na zatrudnienie się w instytucjach unijnych i do tego pilnie się już przygotowują. Niestety, takie duże apetyty związane z ambicjami objęcia bardzo intratnych stanowisk w Brukseli i w Strasburgu wiążą się z postawami wręcz służalczymi wobec Unii Europejskiej. Niejednokrotnie wśród urzędników i polityków związanych z rządem obserwujemy prześciganie się wzajemne w komplementach i hołdach oddawanych instytucjom i urzędnikom unijnym.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#KrzysztofFilipek">Budzi to nasze poważne niepokoje, gdyż taka wazeliniarska postawa tych osób związana jest z utratą przez nie instynktu państwowego, brakiem zdecydowanej postawy służby wobec polskiego państwa i jego obywateli. Odnosimy wrażenie, że osoby takie przedkładają osobiste korzyści, jakie płyną z ich spodziewanego tzw. awansu do instytucji unijnych, nad polskie interesy państwowe i narodowe.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#KrzysztofFilipek">Trudno udowodnić wprost konkretnym osobom brak lojalności wobec swojego państwa i obywateli, ale w naszym przekonaniu, posłów Samoobrony, na zimne trzeba dmuchać. Dlatego nasz projekt ustawy, prezentowany na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu, ma stworzyć pewne mechanizmy zapobiegające nadużyciom zaufania przez urzędników państwowych wysokiego szczebla, aby lepiej zabezpieczyć polskie interesy, szczególnie teraz, kiedy decydują się losy Polski i Polaków na długie lata.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#KrzysztofFilipek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Inicjatywa ustawodawcza posłów Samoobrony w powyższym względzie związana jest jeszcze przynajmniej z dwiema poważnymi okolicznościami. Po pierwsze, Polska jest niestety zaliczana przez instytucje międzynarodowe do krajów o szczególnym nasileniu korupcji wśród urzędników.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Ależ skąd. Tu wszystko dają, a nikt nie bierze.)</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#KrzysztofFilipek">A po drugie, mamy zbyt wiele sygnałów o tym, że rząd i jego przedstawiciele przesuwają sprawy kraju na dalszy plan, stawiając bezkrytycznie i bezwzględnie na czele swych zadań akcesję Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#KrzysztofFilipek">Niewiele dni temu podczas zaprzysiężenia nowego ministra zdrowia pan premier Leszek Miller wprost oświadczył, że najważniejszym zadaniem jego rządu jest wejście Polski do Unii Europejskiej, a dopiero na dalszym planie wymienił problemy rozwoju gospodarczego i zwalczania bezrobocia. Czy to ma być jedyny cud, który ocali nasz kraj przed dalszym spychaniem w przepaść kryzysu gospodarczego i zamętu społecznego, niczym w Argentynie? W takie cuda zdecydowanie nie wierzymy i jest to tylko mamienie opinii publicznej.</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#KrzysztofFilipek">Na koniec chciałbym podkreślić, że cała filozofia działania tego rządu, podobnie jak rządu jego poprzednika Jerzego Buzka i innych poprzedników, jest z gruntu błędna. Otóż rząd w wielu dokumentach i wypowiedziach swych przedstawicieli twierdzi, że Polska powinna tylko dostosować się do Unii Europejskiej. Nie mówi się wcale o konieczności i potrzebie realizowania kardynalnej zasady bezwzględnego służenia interesom naszego państwa i obywateli, interesom polskich przedsiębiorstw, branż, środowisk.</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#KrzysztofFilipek">Polska przede wszystkim, Polska ponad wszystko, także ponad prywatne interesy, ambicje - takie hasło powinno przyświecać wszystkim reprezentantom narodu, w tym parlamentarzystom, politykom, urzędnikom. Tymczasem nasze społeczeństwo wstrząsane jest systematycznie nowymi aferami, które podsycają uzasadnioną podejrzliwość wobec skorumpowanych elit.</u>
          <u xml:id="u-225.11" who="#KrzysztofFilipek">To nie przypadek, że kolejne rządy, w tym obecny, pana Leszka Millera, zupełnie nie zareagowały na raport Banku Światowego, który głosił, że ustawę w Polsce można kupić już za łapówkę w wysokości 3 mln dolarów. Ostatnia wielka afera Rywin-Michnik ujawnia, że w przypadku rządowych projektów ustaw kwota łapówki może sięgać nawet 17,5 mln dolarów. Zwykły obywatel - wyborca jest tym wszystkim wstrząśnięty i czuje się zawiedziony.</u>
          <u xml:id="u-225.12" who="#KrzysztofFilipek">Wysoka Izbo! Kończąc, pragnę oświadczyć, że w Polsce nie brakuje osób niebiorących udziału w negocjacjach unijnych i niepełniących różnych funkcji publicznych, które mogą być zatrudnione w strukturach unijnych. Są m.in. wybitni niezależni eksperci, jest zdolna i wykształcona młodzież.</u>
          <u xml:id="u-225.13" who="#KrzysztofFilipek">Proponowana przez posłów Samoobrony ustawa będzie wyrazem stanowiska świadczącego o nieprawidłowości zarzutu wysokiego stopnia skorumpowania polskich elit politycznych i o samooczyszczaniu się tych elit. W razie odrzucenia przez nie tego projektu, wręcz przeciwnie, elity same przyznają, że nie chcą żadnych barier ani ograniczeń dla swych wielkich ambicji i korzyści. A biorąc pod uwagę, jakie zostały wynegocjowane warunki, jesteśmy coraz bardziej przeświadczeni o tym, że ci, którzy brali udział, patrzyli przez pryzmat tych stanowisk w Brukseli, a nie mieli na uwadze interesu Polski i Polaków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-225.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.15" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#JanuszWojciechowski">W nawiązaniu do przypomnienia tego zarzutu Banku Światowego, tylko zwrócę uwagę, że ten zarzut poszedł w świat i wyrządził sporo zła imieniu polskiego parlamentu, natomiast nie był on oparty na jakichkolwiek dowodach, tylko na jakichś tam sugestiach, a logika naszej pracy wskazuje, że by kupić ustawę, należałoby uzyskać większość Sejmu, bo większość uchwala ustawy.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Nie 3 miliony, tylko 17 milionów.)</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#JanuszWojciechowski">Myślę, że po prostu lepiej byłoby nie przywoływać zbyt często tej opinii, bo ona trochę godzi w nas wszystkich. Komisja Śledcza pracuje m.in. w tym celu, żeby i tę sprawę zbadać.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#JanuszWojciechowski">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Grzyba, który przedstawi stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: Andrzej, cała Polska na ciebie patrzy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#AndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że już nie patrzy o tej porze, panie pośle Pęk, co najwyżej tutaj zgromadzeni na tej sali i nieliczni, którzy obserwują tę debatę jeszcze na monitorach.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#AndrzejGrzyb">Połączone komisje przedłożyły dwa sprawozdania dotyczące dwóch poselskich projektów ustaw, które miałyby uregulować status urzędników państwowych prowadzących negocjacje z Unią Europejską w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Projekty te to: projekt o czasowym zakazie podejmowania pracy w instytucjach Unii Europejskiej przez osoby prowadzące w imieniu rządu negocjacje o członkostwo Rzeczypospolitej w Unii Europejskiej (z druku nr 589), przedłożony przez posłów Prawa i Sprawiedliwości, oraz projekt z druku nr 590 o ograniczeniu działalności zarobkowej w instytucjach Unii przez niektóre osoby pełniące funkcje publiczne w strukturach państwa, autorstwa posłów Samoobrony.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#AndrzejGrzyb">Projekty dotyczą tego samego obszaru spraw, jakkolwiek zupełnie różnie są uregulowane i w zupełnie różny sposób przedstawiają argumentację. Wydaje mi się, że gdybym miał porównać te dwa projekty, to powiedziałbym, że jeśli chodzi o projekt posłów Prawa i Sprawiedliwości, to rzeczywiście miał on rozwiązać pewien problem, nawet jego uzasadnienie wykazuje pewną troskę o to, by była pewna przejrzystość i transparentność w życiu publicznym. Natomiast wydaje mi się, że retoryka uzasadnienia ze strony państwa posłów Prawa i Sprawiedliwości jednak wskazywała na to, że oto już się stało wielkie zło, że oto wszyscy przedstawiciele polskiego państwa negocjujący warunki członkostwa są co najmniej podejrzani o nierespektowanie interesów tego państwa. I to jest ta zasadnicza różnica, która na początku się niejako jawi przy czytaniu tych dwóch projektów.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#AndrzejGrzyb">Połączone komisje wnoszą w przedłożonych sprawozdaniach o odrzucenie przedłożonych projektów. Choć tutaj warto się jednak zastanowić nad tym, kto może być zatrudniony w instytucjach Unii Europejskiej. Są dwie kategorie osób zatrudnionych. Jedni to zatrudnieni na stanowiskach politycznych, w Komisji Europejskiej czy w Trybunale Audytorów - dotyczy to również Parlamentu Europejskiego, choć różne są sposoby powoływania tychże przedstawicieli - a drudzy to zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych i pomocniczych. Ci drudzy to osoby, które są powoływane najczęściej w trybie konkursu. Zresztą wspomnę o tym na samym końcu. Myślę, że te kwestie związane z postępowaniem konkursowym na bazie pewnych informacji z ostatniego czasu mogą być też przedmiotem do refleksji dla polskiego rządu. Przy czym o obsadzie zatrudnionych pierwszej kategorii, a więc w Komisji Europejskiej, w Trybunale Audytorów, decydują państwa członkowskie lub wyborcy w wyborach do Parlamentu Europejskiego. I tutaj trzeba przyznać, że tych funkcjonariuszy publicznych, którzy prowadzą negocjacje w imieniu rządu polskiego - kończące się już - wyłącza projekt Prawa i Sprawiedliwości z kategorii tych, którzy mieliby być poddani tejże prewencji.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#AndrzejGrzyb">Intencja projektodawców dotyczy ograniczenia możliwych zjawisk, jakby to można było nazwać, spolegliwości funkcjonariuszy publicznych, którzy są odpowiedzialni za negocjacje, w zamian za perspektywę pracy w szeroko pojętych instytucjach Unii Europejskiej - jak podkreślają to projektodawcy projektu Prawa i Sprawiedliwości - w celu ograniczenia sytuacji korupcjogennych. Intencja być może jest słuszna, choć znajdujemy się w czasie, gdy proces negocjacji został zakończony, a jesteśmy już w trakcie konstruowania traktatu akcesyjnego.</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#AndrzejGrzyb">Należałoby tu też zapytać, czy instytucje Unii Europejskiej chciałyby oto w swoim szeregu widzieć urzędnika, którego moralne kompetencje do wypełniania określonych funkcji zostały podważone przez taką sytuację pewnej spolegliwości, czy - jak tu się wręcz mówi - korupcjogenności. To też jest pytanie, które należałoby zadać. Skoro raz mógłby podlegać takiej sytuacji, to dlaczego nie miałby tego uczynić po raz wtóry? Czy chciałoby się mieć takiego funkcjonariusza w administracji instytucji międzynarodowej? To też jest pytanie.</u>
          <u xml:id="u-227.6" who="#AndrzejGrzyb">Zwraca uwagę fakt, że projekt z druku nr 589 - jak już powiedziałem - wyłącza te osoby, które zostaną desygnowane przez polski rząd i administrację publiczną lub organizację pozarządową. Liczba stanowisk z decyzji władzy publicznej, a więc polskiego rządu, jest niezwykle ograniczona. Wątpię natomiast, aby ludzie z zespołu głównego negocjatora, podsekretarze stanu, zdecydowali się startować np. na stanowiska urzędnicze w postępowaniu konkursowym. Myślę, że to jest wielce wątpliwe. Można zatem pytać, o jaką kategorię stanowisk mogliby ubiegać się funkcjonariusze z tzw. boardu negocjacyjnego. To jest oczywiście nie bardzo rozjaśnione w tych projektach. Jakkolwiek zdaję sobie sprawę, w jakich warunkach te projekty powstawały i co mogło się znaleźć u ich podstaw.</u>
          <u xml:id="u-227.7" who="#AndrzejGrzyb">Wydaje się, że szkoda, iż Wysoka Izba nie podjęła tej problematyki w momencie rozpoczęcia negocjacji. Jak ukształtować zasady funkcjonowania przedstawicieli polskiego rządu w procesie negocjacji, jakie powinny być ich losy, co im wolno, a czego nie wolno? Był to najwłaściwszy moment określenia zasad wobec funkcjonariuszy publicznych, którym powierzono mandat prowadzenia negocjacji. Choć gdybym porównywał te dwa projekty, to projekt Prawa i Sprawiedliwości budzi mniej kontrowersji i pytań niż projekt z druku nr 590, co do którego zgadzamy się z konkluzją połączonych komisji, że jest to projekt, którego klub Polskiego Stronnictwa Ludowego absolutnie nie jest w stanie poprzeć i będzie głosował za jego odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-227.8" who="#AndrzejGrzyb">W pracach połączonych komisji nie podjęto jednak pracy nad zmianą treści zapisów projektu, lecz większością głosów komisje zdecydowały o tym, że obydwa projekty należy oddalić. W związku z tym trudno ze względu na wielkość, liczbę wątpliwości uznać, że projekt ten mógłby być np. przedmiotem uchwalenia, gdyby nawet dopuścić, że projekt Prawa i Sprawiedliwości mógłby być przedmiotem jakiejś dalszej refleksji w Izbie.</u>
          <u xml:id="u-227.9" who="#AndrzejGrzyb">Zważywszy jednak na to, że przedmiot proponowanej regulacji budzi również społeczne zainteresowanie, trudno uznać, że proste odrzucenie projektowanych, proponowanych regulacji przez grupy posłów załatwia problem. Zarówno ustawodawca, jak i rząd jest adresatem wielu uwag, wniosków dotyczących omawianego tematu. Również jako posłowie jesteśmy bardzo często w takcie swojej publicznej pracy o to pytani, a wręcz są to pytania niejako sugerujące odpowiedź, które wskazują na to, że oto nie dość dobrze dbamy o polskie interesy jako przedstawiciele ustawodawcy, a także ci, którzy stają przed Wysoką Izbą, a więc urzędnicy polskiego rządu. Jest w tym powszechna niewiara po wielu przykładach interesowności funkcjonariuszy publicznych w relacjach ze sferą np. prywatnego biznesu, znanych przykładach, że oto po procesie prywatyzacji funkcjonariusze publiczni, ja nie mówię nawet o bieżącym okresie funkcjonowania rządu, ale o przeszłości - dziwnym trafem nagle znajdowali się w firmach, które były przedmiotem procesu prywatyzacji bądź zakupu przez kapitał zewnętrzny. Nagrodą było wielokrotnie lokowanie się na wysokich stanowiskach w zarządach tychże firm. Z tego też, jak sądzę, wynika przyjęcie takiego oto prostego mechanizmu: Skoro działo się to w relacjach pomiędzy funkcjonariuszami publicznymi a biznesem, to dlaczego nie miałoby się dziać pomiędzy polskimi negocjatorami a instytucjami unijnymi? W społecznym odbiorze to niestety funkcjonuje. Wynika to oczywiście z kryzysu zaufania społeczeństwa do sfery działalności publicznej i leży u podstaw podejrzeń, które przenoszone są do sfery prowadzonych przez Polskę negocjacji z Unią Europejską. Brak zaufania potęgował się w szczególności wtedy, gdy odnotowywaliśmy brak sukcesów w części obszarów negocjacyjnych. Wydaje mi się, że jest możliwy również na obecnym etapie, w momencie konstruowania traktatu akcesyjnego.</u>
          <u xml:id="u-227.10" who="#AndrzejGrzyb">Zadaniem rządu jest zatem usuwanie wszelkich tego typu podejrzeń. Tu wrócę do pewnej części mojego wystąpienia. Nie mogę nie przytoczyć przykładu dotyczącego postępowania konkursowego dla kandydatów do pracy w instytucjach unijnych, którzy mają być wyłonieni z 10 krajów kandydujących. Postępowanie zostało ogłoszone przez Biuro Rekrutacji Komisji Europejskiej. MSZ podał informację na ten temat, ale nie była to informacja publiczna w takim stopniu, żeby można było ją uzyskać poprzez media powszechne. Przynajmniej ja takiej informacji nie uzyskałem. Znalazłem natomiast takie informacje w wydawnictwie „Unia Europejska”, w nr 12, w którym na jednej ze stron podano, że Biuro Rekrutacji Komisji Europejskiej ogłosiło rozpoczęcie naboru do pracy w instytucjach europejskich pracowników z 10 krajów przyszłych członków Unii, o czym poinformowało Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Podobno rekrutacja rozpoczęła się 27 listopada, a do 10 stycznia można było składać wnioski za pośrednictwem strony internetowej. Wydawnictwo to jest z grudnia 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-227.11" who="#AndrzejGrzyb">Oczywiście to dotyczy ograniczonej liczby, pewnej kategorii potencjalnych urzędników, ale trzeba jednak staranności ze strony polskiego rządu, by takie sytuacje się nie zdarzały, bo to powoduje, że dowiadujemy się o pewnych sprawach post factum. Ten numer dotarł do nas w styczniu. Nawet posłowie mogą mieć potem wrażenie, że jest to informacja przeznaczona dla wąskiego kręgu odbiorów.</u>
          <u xml:id="u-227.12" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: Już mają.)</u>
          <u xml:id="u-227.13" who="#AndrzejGrzyb">Transparentność w postępowaniu, publiczne ogłoszenie o naborze to jeden ze sposobów na uniknięcie wątpliwości co do tego, czy kryteria są właściwe.</u>
          <u xml:id="u-227.14" who="#AndrzejGrzyb">Konkludując, powiem tak: Jesteśmy za przyjęciem wniosku połączonych komisji o odrzucenie projektu posłów Samoobrony. Natomiast w zakresie drugiego projektu ze względu na różnice zdań pozostawiamy podjęcie decyzji w tej sprawie posłom klubu parlamentarnego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Pęka, który przedstawi stanowisko klubu Ligi Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#BogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To jest ciekawa debata. Na wstępie muszę powiedzieć, że Polska to jest bardzo piękny kraj. To bardzo piękny kraj. Sytuacja tu jest taka, że gospodarka słabnie, a wartość waluty rośnie. Koalicja rządowa popełnia błąd za błędem, zwiększa się bezrobocie, wzrasta niezadowolenie społeczne, a notowania koalicji rosną. Tu wystarczy w dobrym czasie telewizyjnym ogłosić, jaki to wspaniały sukces osiągnęła koalicja w negocjacjach z Unią Europejską, a niebywale fatalne warunki zostaną przyjęte przez polskie społeczeństwo za dobrą monetę. Piękny kraj. Ale, Wysoka Izbo, ten gorzki żart świadczy jedynie o tym - a mówię to z ogromną przykrością w imieniu Ligi Polskich Rodzin - że my w jakiejś mierze nie jesteśmy niestety Europą, ale jesteśmy Azją. I to właśnie ta część elity, która ma się za najbardziej europejską, ta supereuropejska elita stosuje azjatyckie metody ogłupiania polskiego społeczeństwa; azjatyckie i na razie skuteczne. One są proste. To jest, po pierwsze, niedopuszczanie do rzetelnej informacji ogółu społeczeństwa; to jest, po drugie, manipulowanie tą informacją w sposób dowolny i to jest nawet, jak się okazuje, manipulowanie projektami ustaw w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Przecież te ustawy, o których dzisiaj mówimy, miałyby istotny sens i - powiem nawet więcej - z całą pewnością mogłyby wpłynąć na, że tak powiem, większą dbałość naszych negocjatorów o nasze polskie sprawy, gdyby zostały uchwalone przed zakończeniem głównych negocjacji. Co prawda, okazuje się teraz, że co innego chce się zapisać w tym traktacie, a co innego uzgodniono podczas negocjacji. W kilku sprawach tak jest i zdziwienie towarzyszy dywagacjom niektórych naszych wysokich funkcjonariuszy rządowych, bo nie wiadomo, czy te kwoty mleczne są takie, jak uzgodniono; o innych bowiem ważnych kwestiach nie ma tutaj czasu, by wspominać. Może to jednak oznaczać, że w kwietniu dowiemy się, iż ten wielki ogłoszony już sukces jest znacznie mniejszy, kiedy przyjdzie zatwierdzić ostateczną wersję pisaną, a od kwietnia do maja zostanie miesiąc na przekazanie rzetelnej informacji o tym, jakie to warunki zgotowano 40-milionowemu narodowi.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#BogdanPęk">Wysoka Izbo! Cóż mówić dzisiaj o ustawach, skoro koalicja uznała i na wspólnym posiedzeniu komisji przeprowadziła szybkie głosowanie nad odrzuceniem całości i prawdopodobnie podczas tego posiedzenia oba projekty ustaw przestaną istnieć. Można tylko zapytać: Czy przykład przedstawiony przed chwilą przez pana posła Grzyba z Polskiego Stronnictwa Ludowego, odnoszący się co prawda do spraw prywatyzacyjnych, nie może stać się ciałem i w tym przypadku? Jeżeli jest tak, że wynegocjowaliśmy fatalne warunki, a tak jest naprawdę, to choćby nie wiem ilu mędrców głosiło, że jest inaczej, wystarczy poczytać to, co wynegocjowano, i to, co jest w traktacie europejskim; wystarczy pomyśleć przez pięć minut, jakie będą tego długotrwałe i strategiczne skutki dla gospodarki, dla własności, dla rolnictwa, dla młodzieży itd., żeby zdać sobie sprawę, że nasi dzielni negocjatorzy przyjęli zasadę, że negocjuje się pro forma, a de facto przyjmie się to, co możni tego świata w Unii Europejskiej dają. Może nieprawda? Proszę zatem podać jeden choćby przykład, kiedy wynegocjowaliśmy w istotny sposób więcej, niż chcieli nam dać w swojej propozycji przedstawiciele Komisji Europejskiej. Kiedy tak było? W którym momencie tak było? Bo, oczywiście, skoro potrafiliście wmówić polskiemu społeczeństwu, że przesunięcie miliarda euro z funduszy prorozwojowych do wypłat bezpośrednich jest sukcesem, to proszę bardzo. Skoro chcecie powiedzieć, że przesunięcie kwoty mlecznej, bardzo małej, właściwie dramatycznie małej, która skazuje Polskę na trwały import mleka i przetworów mlecznych w przyszłości, to jest sukces, to oczywiście gratuluję. Mówię tak dlatego, że nie można nie wykorzystać okazji, bo może ktoś przeczyta ten stenogram, choć mało ludzi niestety czyta. Wystarczy tylko... Nie trzeba z wami walczyć, wystarczy tylko przekazać prawdę o waszych dokonaniach i jesteście przegrani. Ponieważ jesteście jednak świetni w manipulacji, nawet tu w Sejmie, i robicie to w sposób profesjonalny, dzisiejszy przykład z Agorą też jest tego najlepszym dowodem, kiedy okazuje się, że to Komisja Papierów Wartościowych i Giełd stwierdza, a nie grupa posłów, która brała udział w konferencji kilka godzin wcześniej, podejrzenie o poważne nadużycia. Zostawmy te drobiazgi. Powiadam wam, że w tej polityce, nawet tak azjatyckiej, jaką prowadzicie, będzie taki moment, kiedy polskie społeczeństwo przekona się i ów przysłowiowy dzban się przeleje. Wtedy spadniecie bardzo nisko z tego wysokiego stołka. Jest to, moim zdaniem, nieuniknione.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#BogdanPęk">To, że ta ustawa nie wejdzie, to bardzo źle, gdyż widzę już i słyszę rozmowy tych, którzy są głęboko przekonani, że przede wszystkim wygrają referendum. Ta grupa młodzieżówki patrząca już w przyszłość tych kilku tysięcy euro, które będą otrzymywać, pracując jako wysocy urzędnicy brukselscy, zgodziła się na wszystko, zgodzi się na wszystko i nie chce nawet dopuszczać do poważnej dyskusji. To oni szykują, wraz z odpowiedzialnymi politycznie, los dla przyszłych pokoleń naszego umęczonego narodu. Nie jest to wesoły los i myślę, że kiedy minie fałszywa nadzieja, jaką zgotowaliście, że Unia Europejska w takim wydaniu i na takich warunkach wprowadzi istotny postęp w życie polskiego społeczeństwa, a nie upadnie jeszcze demokracja, to przyjdzie wam zapłacić wysoką cenę, a te nasze słowa z wysokiej trybuny będą dowodem, że nie wszyscy tak myśleli i że były formacje, że byli ludzie, którzy myśleli inaczej.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#BogdanPęk">Liga Polskich Rodzin wyraża głębokie zaniepokojenie faktem, że ustawa ta była przetrzymywana przez wiele miesięcy, że została, delikatnie mówiąc, spuszczona po politycznej brzytwie, że nie ujrzała światła dziennego. Natomiast wszyscy ci, którzy ponoszą polityczną odpowiedzialność za przegrane negocjacje, będą mieli pełną szansę zasiąść w wygodnych i dobrze płatnych fotelach, ale nie w interesie narodu, tylko we własnym interesie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Sztwiertnię, który przedstawi stanowisko klubu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#JanSztwiertnia">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy mam zaszczyt przedstawić opinię do poselskiego projektu ustawy o czasowym zakazie podejmowania pracy w instytucjach Unii Europejskiej przez osoby prowadzące w imieniu rządu negocjacje o członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (druki nr 589 i 898) oraz poselskiego projektu ustawy o ograniczeniu działalności zarobkowej w instytucjach Unii Europejskiej przez niektóre osoby pełniące funkcje publiczne w strukturach państwa (druki nr 590 i 899).</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#JanSztwiertnia">Przedstawiony poselski projekt ustawy o czasowym zakazie podejmowania pracy w instytucjach Unii Europejskiej przez osoby prowadzące w imieniu rządu negocjacje według wnioskodawców ma służyć przede wszystkim zapewnieniu bezstronności osób uczestniczących w negocjacjach o członkostwo w Unii Europejskiej. W ocenie projektodawców konieczne jest rozgraniczenie prywatnych interesów tych osób od polskiego interesu narodowego. Projektodawcy nie określają w projekcie ustawy organów Unii Europejskiej, w których podejmowanie pracy byłoby zakazane. Posługują się pojęciem instytucji Unii Europejskiej. Tak szerokie określenie ma umożliwić dochodzenie prawa przez podejmowanie pracy w instytucjach Unii Europejskiej również na podstawie zlecenia bądź umowy o dzieło. Art. 6 określa, że osoba naruszająca zakaz podejmowania pracy w instytucjach Unii Europejskiej podlegałaby karze grzywny w wysokości 500 tys. zł. Tak wysoka kara miałaby zapobiegać naruszeniu zakazu.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#JanSztwiertnia">Drugi przedstawiony poselski projekt ustawy o ograniczeniu działalności zarobkowej w instytucjach Unii Europejskiej przez osoby pełniące funkcje publiczne w strukturach państwa ogranicza zatrudnienie w instytucjach Unii Europejskiej w okresie 5 lat od dnia zaprzestania pełnienia funkcji.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#JanSztwiertnia">Przedłożone Wysokiej Izbie projekty ustaw mają w swych założeniach przesłanki braku zaufania do osób prowadzących negocjacje, jak również pełniących funkcje publiczne w państwie. Przyjęcie takiego założenia z gruntu rzeczy jest błędem, gdyż nie ma żadnych podstaw, żeby sądzić, że przedkładano swój interes nad interes narodowy. Ponadto zatrudnienie w instytucjach Unii Europejskiej jest regulowane prawem, głównie w traktacie o Wspólnocie Europejskiej, oraz przepisami wewnętrznymi. Obsada stanowisk politycznych regulowana jest w traktacie o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej i wydanych na jego podstawie dyrektywach. Członkostwo w Parlamencie Europejskim reguluje art. 189 traktatu Wspólnoty Europejskiej oraz dyrektywa Rady 93/109/WE o wykonywaniu czynnego i biernego prawa wyborczego. Członkostwo w Komisji Europejskiej reguluje art. 213 traktatu Wspólnoty Europejskiej. Kwestie obsady sędziów Trybunału Sprawiedliwości i rzeczników generalnych, jak również kwestie obsady w Trybunale Obrachunkowym są regulowane prawem europejskim. Ponadto o obsadach tych stanowisk decydują obywatele danego państwa (np. Parlament Europejski) czy też państwa członkowskie (np. komisja, Trybunał Obrachunkowy). Warunki dostępu do stanowisk urzędniczych i pomocniczych regulowane są aktami wewnętrznymi poszczególnych instytucji. W praktyce organizowane są kilkuetapowe konkursy.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#JanSztwiertnia">Projekty ustaw przedstawione Wysokiej Izbie ograniczają zatrudnienie w instytucjach Unii Europejskiej naszych obywateli, posiadających dużą wiedzę, nie tylko teoretyczną, ale i praktyczną, jak poruszać się w instytucjach Unii, jak również skutecznie działać.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#JanSztwiertnia">Zakończone zostały negocjacje. My wynegocjowaliśmy w wielu dziedzinach lepsze warunki niż pozostałe państwa kandydujące, również uzyskaliśmy właściwe naszemu krajowi przedstawicielstwo w instytucjach politycznych Unii. Po wstąpieniu do Unii Europejskiej w dużej mierze od naszych przedstawicieli w instytucjach unijnych będzie zależało to, jak będzie zmieniała się Unia, ale również to, jakie korzyści uzyskamy z członkostwa. Stąd wyeliminowanie tych, którzy przede wszystkim w instytucjach politycznych Unii Europejskiej mogą działać na rzecz naszego kraju, jest błędem.</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#JanSztwiertnia">W polityce, oprócz wiedzy, liczy się doświadczenie, ale również i w dużej mierze bezpośrednia znajomość czy wręcz przyjaźnie. Poseł Kamiński mówił tutaj o zakazie podejmowania pracy w firmach konkurencyjnych. Tego przykładu nie można porównywać do Unii Europejskiej, bo instytucje Unii Europejskiej nie są w żadnym wypadku konkurencyjne wobec naszego państwa. Biorąc pod uwagę tryb zatrudniania w instytucjach unijnych, jak również celowość wykorzystania ludzi z największym doświadczeniem, w szczególności w instytucjach politycznych, o ich zatrudnieniu nie powinny decydować ustawowe zakazy, lecz ich wiedza, predyspozycje oraz właściwe reprezentowanie interesu państwa.</u>
          <u xml:id="u-231.7" who="#JanSztwiertnia">Stąd też Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie głosował zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej, tzn. za odrzuceniem obydwu projektów ustaw w pierwszym czytaniu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-231.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Jerzego Czerwińskiego o przedstawienie stanowiska koła Ruchu Katolicko-Narodowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Ruchu Katolicko-Narodowego mam zaszczyt wypowiedzieć się w sprawie dwóch projektów ustaw, które ograniczają prowadzenie działalności zarobkowej, w tym podejmowanie pracy w instytucjach Unii Europejskiej, przez niektóre osoby pełniące funkcje publiczne, a także prowadzące negocjacje o członkostwo Polski w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#JerzyCzerwiński">Posłowie Ruchu Katolicko-Narodowego opowiedzą się w głosowaniu za oboma projektami ustaw, tzn. przeciw wnioskom komisji o ich odrzucenie. Dlaczego? Przyczyna jest prosta. Bo są to ustawy korzystne dla Polski, dla polskiej racji stanu. Z powodów oczywistych osoby odpowiedzialne za przebieg spraw publicznych w Polsce, w tym negocjatorzy, nie powinny być, nawet tylko potencjalnie, zależne finansowo od obcych instytucji. Bez względu na to, czy jest to zależność w trakcie pełnienia funkcji (ten stan dopiero od niedawna zaczęto nazywać korupcją), czy też po zakończeniu piastowania urzędu osoby te będą mogły być gratyfikowane finansowo przez zapewnienie zatrudnienia w unijnej instytucji. Temu ostatniemu mają przeciwdziałać przepisy obu rozpatrywanych projektów. A że jest coś na rzeczy, niech świadczą niektóre kariery polskich polityków, np. byłej prezes Narodowego Banku Polskiego pani Hanny Gronkiewicz-Waltz czy byłego premiera pana Jana Krzysztofa Bieleckiego.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Paradoksalnie to samym tzw. euroentuzjastom powinno najbardziej zależeć na uchwaleniu omawianych ustaw po to, aby zrzucić z siebie zarzut kierowania się niskimi pobudkami przy procesie negocjacyjnym i wtłaczaniu Polski w objęcia Unii Europejskiej. W tej chwili można im zarzucić, że tak naprawdę to nie o interes Polski tu chodzi, lecz o ich małe prywatne interesiki, o te kilka tysięcy synekur dobrze opłacanych posad, które czekają na nich w Unii oczywiście pod warunkiem dobrego „spisania się” przy prowadzeniu ogłuszonej Polski w unijną czeluść. Ten zarzut prywaty graniczącej ze zdradą stanu łatwo można by zbić poprzez uchwalenie omawianych ustaw, ale rządzący nie chcą tego, widać, że czują się silni, butni i nietykalni. Zarzutów wobec obecnej ekipy negocjacyjnej, jej zaplecza politycznego jest zresztą więcej.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#JerzyCzerwiński">Zarzut pierwszy. Proces negocjacyjny był prowadzony tak szybko, niechlujnie i spolegliwie, bo sytuacja gospodarcza jest coraz gorsza i jedynym ratunkiem w oczach rządzącej koalicji jest jak najszybsze wejście do Unii. Wtedy odpowiedzialność za stan polskiej gospodarki rozmyje się, część winy można będzie zrzucić na Brukselę.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#JerzyCzerwiński">Zarzut drugi. Im szybciej Polska wejdzie do Unii, tym szybciej majątki zgromadzone przez byłych towarzyszy, politycznych kapitalistów, można będzie ukryć w unijnej magmie. Będzie to koniec, uwieńczenie procesu „okrągłego stołu”. Wtedy to przecież zezwolono PZPR-owcom na bezkarne bogacenie się, często aferalne i z naruszeniem prawa. Teraz ich spadkobiercy z SLD stwarzają warunki na wprowadzenie w obieg międzynarodowy zawłaszczonego majątku narodowego. A tam to już nikt nie odzyska, żaden trybunał narodowy, którym ośmielają się grozić niektórzy politycy prawicy.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#JerzyCzerwiński">Zarzut trzeci tzw. mentalność lokajska. Rządzący postkomuniści nie wyobrażają sobie, aby Polska mogła być niepodległym, suwerennym państwem. Przecież za ich historycznej pamięci zawsze był jakiś „wielki brat”, zewnętrzny suweren, który podejmował kluczowe decyzje i zapewniał swoimi czołgami bezpieczne rządzenie. Dawniej był to brat ze Wschodu - Związek Radziecki, teraz ma to być brat z Zachodu - Unia Europejska, a być może Stany Zjednoczone Europy.</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#JerzyCzerwiński">Zarzut czwarty. Akcesja Polski do Unii to krok ku powstaniu euroazjatyckiego superpaństwa niemiecko-rosyjskiego. Naród polski będzie w nim pełnił zaszczytną rolę taniej siły roboczej połączoną z niemniej zacną funkcją konsumencką. Będzie narodem nomadów wyzutych z własnej ojcowizny, poszukującym pracy w zachodniej Europie. Przy okazji ostatecznie wyrzuci się z Europy wiarę katolicką. Nowym spoiwem superstruktury będzie pieniądz. Powstanie długo oczekiwana przez marksistów nowa cywilizacja i nowy człowiek - następca homo sovieticus, obywatel unijny.</u>
          <u xml:id="u-233.7" who="#JerzyCzerwiński">Zarzut piąty. W procesie akcesyjnym nie chodzi o interesy Polski, ale o prywatne interesy obecnie rządzącej grupy polityków, głównie z SLD. Rzecz w zapewnieniu dla nich, ich kolegów partyjnych, dzieci i pociotków łatwego życia w instytucjach unijnych dobrze płatnych funkcji i stanowisk.</u>
          <u xml:id="u-233.8" who="#JerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiane dwa projekty ustaw, odnosząc się do tego ostatniego, piątego zarzutu, zmniejszają realnie zagrażające Polsce niebezpieczeństwo sprzedaży interesów narodu za prywatne korzyści. I dlatego posłowie Ruchu Katolicko-Narodowego będą głosować przeciw odrzuceniu obu rozpatrywanych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-233.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Wacława Klukowskiego, wystąpienie w imieniu koła Polskiego Bloku Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WacławKlukowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polskiego Bloku Ludowego wobec sprawozdania komisji o projekcie ustawy o czasowym zakazie podejmowania pracy w instytucjach Unii Europejskiej przez osoby prowadzące w imieniu rządu negocjacje o członkostwo Rzeczypospolitej w Unii Europejskiej (druki nr 589 i 898) i kolejnego sprawozdania komisji o projekcie ustawy o ograniczeniu działalności zarobkowej w instytucjach Unii Europejskiej przez niektóre osoby pełniące funkcje publiczne w strukturach państwa (druki nr 590 i 899).</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WacławKlukowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Temat jest bardzo ważny i wielowątkowy. W kraju, w którym tysiące młodych ludzi, i nie tylko młodych, bardzo często dobrze wykształconych poszukuje pracy, wpływają projekty ustaw ograniczające zatrudnienie dla pewnego grona osób, wysoko postawionych w strukturach państwa. Gdyby temat spłycić tylko do tego rozważania, to ustawy te nosiłyby znamiona absurdu. Niestety, jest zupełnie inaczej. Wielce złą sprawą jest to, iż dopiero po zakończeniu negocjacji rozmawiamy o wyżej wymienionej kwestii. Ten temat powinien być rozstrzygnięty tuż przed rozpoczęciem negocjacji akcesyjnych. Powinny być przedstawione konkretne kryteria odnośnie do osób prowadzących negocjacje, a także odnośnie do samych negocjacji, szczególnie jeśli chodzi o progi finansowe, skutki społeczne, a także limity w poszczególnych rozdziałach negocjacyjnych. Dopiero po przeanalizowaniu przez przyszłych negocjatorów powyższej materii wypowiedzieliby się oni, czy sprostają postawionemu przed nimi zadaniu, czy też nie. W takim przypadku można by było także rozliczyć negocjatorów po negocjacjach, bo byłaby określona swoista skala porównawcza. Niestety, tak też się nie stało. Same negocjacje trwały długo, zaś osoby negocjujące bezsprzecznie nabyły doświadczenie i rozszerzyły znajomości. To trzeba podkreślić - na pewno rozszerzyły znajomości. Są specjalistami na poszczególnych odcinkach swojej pracy, bezwzględnie znają procedury, w oparciu o które działa Unia Europejska. Dlatego też proponujemy, aby osoby te nadzorowały choćby przygotowywanie wniosków o pomoc z Unii Europejskiej albo szkoliły przyszłe kadry polskich pracowników w Unii Europejskiej, ale tu w kraju. Jeżeli warunki przystąpienia do Unii Europejskiej są korzystne, to po kilku latach od momentu akcesji osoby te będą mogły pracować w strukturach Unii Europejskiej i nikt nikogo nie oskarży - także nas, Wysoką Izbę - o niemoralność. Jeżeli zaś jest odwrotnie, to żadną siłą nie powstrzyma się narodu, aby nie upomniał się o negocjatorów, i nie tylko o negocjatorów, choćby pracowali w danej chwili nawet w Brukseli. Na dzień dzisiejszy mamy jednak koalicję rządzącą, która dobrych negocjatorów nie skrzywdzi. Konkluzja jest taka - niech więc pracują w kraju. (Osobiście - to na marginesie - przeraża mnie ogromna rzesza pracowników, którzy będą pracowali w Unii Europejskiej.) Ważną sprawą jest także rozgraniczenie interesów prywatnych osób prowadzących negocjacje i interesów państwa polskiego. To jest w zasadzie sprawa najważniejsza.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#WacławKlukowski">Pierwsza część aktu już dobiegła końca, bo negocjacje są zakończone - osobiście mam mieszane uczucia - natomiast druga jest przed nami. Koło Polskiego Bloku Ludowego poprze obydwa projekty. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#JanuszWojciechowski">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Czepułkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#JanuszWojciechowski">Czy pan poseł sprawozdawca chce zabrać głos? Tak.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#JanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#JerzyCzepułkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zanotowałem sobie kilka myśli, mniej i bardziej cennych, zwerbalizowanych przez występujących w imieniu klubów posłów, i chciałbym kilka uwag, bardzo ogólnych, skierować do państwa, by rozwiać wątpliwości - chociaż w wypadku niektórych występujących jestem pewien, że nie rozwieję żadnych wątpliwości, bo są one częścią ich samych, od początku i chyba do końca. Otóż chcę poinformować chociażby samych wnioskodawców, że ich projekty ustaw nie dotyczą tylko negocjatorów powołanych do pełnienia tej funkcji czy tych ról przez obecny koalicyjny rząd. Dotyczą również negocjatorów powołanych przez poprzednie rządy, ponieważ mówi się tutaj o osobach biorących udział w negocjacjach. Na tle tej oczywistej prawdy retoryka pana posła Czerwińskiego ma się tutaj jak pięść do nosa - przepraszam za ten kolokwializm.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#JerzyCzepułkowski">Jeśli chodzi o pracę negocjatorów, negocjatorzy pracowali w ściśle określonych przez rząd ramach. Każde stanowisko Unii Europejskiej było analizowane przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej, następnie rząd przygotowywał odpowiedź na stanowisko Unii Europejskiej, przyjmował ją na swoim plenarnym posiedzeniu i tylko w tych ramach negocjatorzy mogli i mieli prawo się porozumiewać. W tym wypadku oskarżanie negocjatorów o jakieś niecne czyny i zamiary, używanie języka - nie chcę tutaj używać podobnego jak pan poseł Czerwiński - takiego, jakiego używał pan poseł Czerwiński, jest po prostu zwykłą nieprzyzwoitością, krzywdzącą ludzi, którzy ciężko pracowali w imieniu i na rzecz polskiego państwa, polskiego społeczeństwa, polskiego narodu. To jest niezwykle niesprawiedliwe.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#JerzyCzepułkowski">Teraz przejdę do wypowiedzi poszczególnych posłów, wygłoszonych z tej mównicy. Występując jako sprawozdawca w trakcie otwierania debaty nad tymi projektami ustaw, relacjonowałem decyzję komisji w momencie, kiedy ona została podjęta, w momencie najgorętszych negocjacji. Dzisiaj negocjacje są zakończone i na ten projekt mam prawo w tej chwili, podsumowując tę dyskusję, spojrzeć również z perspektywy zakończonych negocjacji.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#JerzyCzepułkowski">Otóż pan poseł Michał Kamiński wyraził myśl, że osoba, która bierze udział w negocjacjach, nie może pracować w konkurencyjnej firmie, tak jak on kiedyś nie mógł pracować w konkurencyjnym radiu. W stosunku do czego są konkurencyjne instytucje Unii Europejskiej? Nie ma drugiej Unii Europejskiej, a zatem instytucje nie są konkurencyjne w stosunku do niczego i do nikogo. A zatem ta zasada, która faktycznie często jest w praktyce działalności gospodarczej stosowana, nie ma tutaj żadnego, ale to żadnego zastosowania. Pan poseł Kamiński ponadto, podobnie zresztą jak wszyscy biorący udział w debacie przedstawiciele klubów opozycyjnych, nie brał udziału w piątek w konferencji naukowej, która miała miejsce w Sejmie, organizowanej wspólnie przez Komisję Europejską Sejmu oraz Komisję Europejską i Spraw Zagranicznych Senatu, poświęconej, po pierwsze, Ordynacji wyborczej do Parlamentu Europejskiego (w tej części pan poseł Klukowski brał udział), a po drugie, zasadom obsadzania stanowisk w instytucjach Unii Europejskiej. Podczas tej drugiej części konferencji nie było nikogo. Wiele wypowiedzi tutaj wygłoszonych po prostu usprawiedliwia państwa niewiedza, ponieważ nie mogliście czy nie chcieliście z tej wiedzy skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#JerzyCzepułkowski">Pan poseł Grzyb wyjaśnił, jakie są rodzaje stanowisk w Unii Europejskiej, te polityczne i te urzędnicze. Na te polityczne przedstawiciele państwa polskiego są desygnowani przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej, a te urzędnicze stanowiska trzeba zdobywać w wielostopniowych konkursach, prowadzonych najpierw na terenie Polski, a później przenoszonych na terytorium państw Unii Europejskiej, według procedur określonych ściśle przez prawodawstwo Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#JerzyCzepułkowski">Jeśli chodzi o stanowiska wymienione w projekcie przez Samoobronę, to są to osoby, które mogą pełnić funkcje polityczne w instytucjach Unii Europejskiej. I jeśli wielu występujących wypowiada tezę, że lepiej byłoby dla Polski, żeby do instytucji Unii Europejskiej delegowani byli inni ludzie, też znakomici fachowcy, że to byłoby korzystniej, to ja twierdzę, że nie. Taka postawa i takie oczekiwanie jest działaniem na szkodę Polski, ponieważ w pierwszych dniach, miesiącach i latach członkostwa nasi przedstawiciele w instytucjach Unii Europejskiej mają za zadanie zadbać o wywalczenie właściwej pozycji, roli, prestiżu Polski, po to, żeby już od pierwszego dnia naszego członkostwa nasz kraj mógł w pełni korzystać z szans, jakie daje członkostwo w Unii Europejskiej. O tym oczywistym fakcie nikt nie chce pamiętać i zrozumieć go. Natomiast kto może być delegowany do instytucji? W niektórych wypadkach są to osoby, które są członkami organów w Unii Europejskiej, pewnych instytucji i nie pobierają za to wynagrodzenia. Przedstawicielem państwa w Radzie Europejskiej jest premier, w Radzie Europejskiej musi być minister upełnomocniony przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej, ale już w Komisji Europejskiej, czyli w rządzie Unii Europejskiej, mówiąc językiem bardziej przystępnym, znajdzie się obywatel Rzeczypospolitej Polskiej, który ma być zaprezentowany Parlamentowi Europejskiemu i to Parlament Europejski powoła go na funkcję komisarza. Kogóż powoła Parlament Europejski, osobę nikomu nieznaną czy osobę, która ma szacunek i poważanie w środowisku międzynarodowym? Kogo chcemy mieć w Komisji Europejskiej jako swojego komisarza? Osobę, która swobodnie porusza się po salonach europejskich, czy która nie będzie miała żadnego autorytetu, bo go nie może mieć na starcie, która nie będzie potrafiła przekonać do określonych decyzji lub powstrzymać określone decyzje planowane do podjęcia przez to ciało? Dobre intencje przeradzają się tutaj w zabiegi, które mają w istocie szkodzić naszemu państwu. Chciałbym, aby wszyscy ci, którzy tak gorąco popierają te projekty i używają retoryki podobnej do retoryki pana posła Czerwińskiego czy pana posła Pęka, czy innych jeszcze tu występujących, nie są świadomi tego, że właśnie działają na szkodę interesu naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#JerzyCzepułkowski">Jeśli pan poseł Czerwiński mówi: obce instytucje, to przepraszam, z chwilą członkostwa to będą nasze instytucje.</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Czerwiński: Ale teraz są obce.)</u>
          <u xml:id="u-237.8" who="#JerzyCzepułkowski">Ale teraz nikt nie deleguje przedstawicieli państwa polskiego do składu tychże instytucji jako pełnoprawnych członków z prawem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-237.9" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Czerwiński: Ale teraz negocjują na kolanach.)</u>
          <u xml:id="u-237.10" who="#JerzyCzepułkowski">To są nasze instytucje w momencie akcesji.</u>
          <u xml:id="u-237.11" who="#JerzyCzepułkowski">Proszę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#JanuszWojciechowski">Przepraszam. Chciałem tylko zwrócić uwagę panu posłowi Czerwińskiemu, którego nie widzę z tego miejsca, ale słyszę, z prośbą o powstrzymanie się z takimi okrzykami z sali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#JerzyCzepułkowski">To są nasze instytucje i my poprzez własne członkostwo, poprzez osoby z autorytetem, prestiżem, z wielką wiedzą o zasadach funkcjonowania Unii, o procesach decyzyjnych w Unii Europejskiej możemy właśnie zadbać przede wszystkim o nasz polski interes od pierwszego dnia członkostwa. To są nasze instytucje, bo Unia Europejska, mam nadzieję, ba, jestem przekonany, będzie naszą Unią Europejską. Będziemy działali w imieniu i na rzecz własnego państwa, społeczeństwa i narodu.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#JerzyCzepułkowski">Z pozostałą częścią wypowiedzi pana Czerwińskiego nie będę polemizował, bo po prostu ostentacyjnie ją ignoruję jako niegodną poświęcenia jej jakiejkolwiek uwagi.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#JerzyCzepułkowski">Jeśli chodzi o wypowiedź pana posła Pęka, to mogę skomentować ją w ten oto sposób, że pan Pęk opuścił Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego jeszcze przed zakończeniem negocjacji, a zatem nie wynik negocjacji decyduje o postawie, poglądach i opiniach pana posła Pęka, a z góry zaplanowana strategia, gdyż przeszedł do klubu parlamentarnego, dla którego żadne wyniki nie będą satysfakcjonujące, ponieważ ze względów doktrynalnych, ideologicznych, politycznych jego członkowie są przeciwnikami Unii Europejskiej i oczywiście mają do tego prawo. Natomiast gdyby pan poseł Pęk czytał uważnie dokumenty, a dzisiaj śledził debatę na temat polityki zagranicznej naszego państwa, to nie wypowiadałby takich słów, że Polska będzie importerem mleka, bo dowiedziałby się, że chodzi o wielkość hurtowej sprzedaży mleka, która w roku 2002 wynosiła 7,2 mln ton, w roku 2000 – 7 mln ton, a wynegocjowano kwotę mleczną w wysokości 8,5 mln ton. A zatem zapewnia nam to jeszcze rozwój mleczarstwa na tym poziomie pomiędzy rokiem 2000–2001 przez kilka następnych lat.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Kpiny sobie robi.)</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#JerzyCzepułkowski">Kwota nie uwzględnia tzw. zużycia w gospodarstwach.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Przypominamy to panu.)</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#JerzyCzepułkowski">A ja państwa, skoro państwo tak reagują, zachęcam do czytania, ba, do czytania ze zrozumieniem, bo to jeszcze...</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#komentarz">(Głos z sali: My to czujemy na grzbiecie.)</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#JerzyCzepułkowski">Bo to jeszcze trzeba czytać ze zrozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#JerzyCzepułkowski">Panie i Panowie Posłowie! Jeszcze raz powtarzam: negocjatorzy negocjowali w ramach określonych przez rząd polski. Wyniki negocjacji można oceniać różnie, mają państwo do tego prawo, jednak proszę pamiętać, że negocjatorzy negocjowali w ramach określonych przez państwo polskie. Dlatego przyjęcie ustaw, które osłabiałyby pozycje negocjatorów, które podważają ich autorytet i dokonania, jest wobec tych osób zwykłą nieprzyzwoitością. I tym chciałbym zakończyć swoje wystąpienie. Dziękuję uprzejmie za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#JanuszWojciechowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#JanuszWojciechowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#JanuszWojciechowski">Do głosowania nad wnioskami komisji przystąpimy w jutrzejszym bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#JanuszWojciechowski">Na tym zakończyliśmy, Wysoka Izbo, rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#JanuszWojciechowski">Zgłosili się posłowie do oświadczeń, mam w tej chwili 4 zgłoszenia: pani posłanka Renata Beger, pan poseł Tadeusz Wojtkowiak, pan poseł Witold Hatka i pani posłanka Zofia Krasicka-Domka.</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#JanuszWojciechowski">Czy ktoś jeszcze jest chętny? Nie ma dalszych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#JanuszWojciechowski">Zamykam listę posłów zgłoszonych do oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-240.8" who="#JanuszWojciechowski">Proszę panią posłankę Renatę Beger.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#RenataBeger">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim oświadczeniu chciałbym przybliżyć sytuację, w jakiej znaleźli się kombatanci zrzeszeni w związkach. Ostatnio miałam zaszczyt i przyjemność uczestniczyć w spotkaniu z Sybirakami. To noworoczne spotkanie było nie tylko okazją do składania sobie wzajemnych życzeń, ale także sposobnością do wspomnień, które w pewnej chwili uświadomiły mi, jaką życiową gehennę przeszli ci ludzie, tkwiąc latami na wygnaniu, na nieludzkiej ziemi. Przymusowe deportacje i późniejsza walka o codzienny byt sprawiły, że stali się oni twardzi i odporni na wszelkie przeciwności. Byli poniewierani i gnębieni przez wroga, choć sami wrogami się nie czuli. Mało tego, okazuje się, że wielu z nich zostało wysiedlonych i skazanych na syberyjską zagładę z powodu decyzji Polaków, gdyż wywózki do tajg praktykowano także w pierwszych latach powojennych. Dzisiaj, po powrocie do ojczyzny, ludzie ci czują się zagubieni i oszukani, czują się osobami niższej kategorii, a działania i decyzje struktur administracyjnych są dla nich upokarzające i nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#RenataBeger">Wiele można byłoby mówić i pisać o przeżyciach Sybiraków. Warto, naprawdę warto posłuchać ich opowieści o tym, co przeżyli. Te prawdziwe historie brzmią jak najbardziej koszmarny horror. Wszyscy winniśmy im cześć i szacunek, winniśmy im życzliwość i pomoc w codziennym trudnym życiu. Jesteśmy im to winni, a co tak naprawdę otrzymują? Otóż zamiast im dać, jeszcze odbiera im się to, co już dano wcześniej. Ich zdaniem, są po raz kolejny prześladowani, bo jakże inaczej nazwać działania rządu, który swoimi decyzjami cofa szereg przywilejów, z których dotychczas korzystali? Nie ma kwartału, by do władz związków kombatanckich nie wpływały urzędnicze pisma o likwidacji kolejnych udogodnień. Dla przykładu podam choćby 20 bezpłatnych impulsów telefonicznych, zniżki ubezpieczeniowe, niższe opłaty za leki - a wiadomo, że większość kombatantów to inwalidzi wojenni I i II grupy. Trzeba sobie uświadomić, że takie decyzje dotykają najbiedniejszą sferę naszego społeczeństwa. Dotykają nie tylko sybiraków i kombatantów, ale przede wszystkim inwalidów i emerytów, tak naprawdę 7-milionową rzeszę naszego kraju. Ci ludzie mają ogromny żal, że pamięta się o nich przy okazji rocznic, jednorazowych świąt lub wyborów. Tak właśnie, mają żal do sprawujących władzę, że są potrzebni tylko w dniu wyborów, że wówczas się o nich pamięta. To musi zastanowić nas wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#RenataBeger">Warto wspomnieć także o tzw. zabużanach, którzy przed laty zmuszeni zostali do pozostawienia swoich rodzinnych stron, swoich dóbr, często także majątków i emigracji na Zachód. Co z rekompensatami za utracone mienie? Dziś ludzie ci boją się, że ponownie potraktuje się ich po macoszemu. Ich zdaniem planuje się przekazywanie wszystkim pokrzywdzonym lub sporej ich części popegeerowskich odłogów. Natomiast np. na Złotowszczyźnie głośno szepcze się o przekazywaniu zabużanom ziemi leżącej na poradzieckich poligonach wojskowych usianych niewybuchami. Jeśli tak jest w rzeczywistości, jeśli obawy tych ludzi są choćby w części uzasadnienie, śmiało można nazwać takie zamysły i działania zwykłym skandalem.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#RenataBeger">To tylko kilka kwestii, które spędzają sen z powiek ludziom tak ciężko doświadczonym przez los i przez innych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#RenataBeger">Ale na zakończenie jeszcze jedna refleksja. W naszym kraju nie minęła moda na wszelkiego rodzaju betonowo-stalowe pamiątki. Chętnie odsłania się nowe obeliski i pomniki, dba się o już istniejące, a jednocześnie w zapomnienie odchodzą żywe pomniki historii Polski, prawdziwej i niezakłamanej ideologicznie. W zapomnienie odchodzą żywi ludzie, którzy poświęcili się ojczyźnie, poświęcili się dla nas wszystkich. Powtórzę więc: Winniśmy im chwałę, cześć i szacunek. A cóż im dajemy? Ponowne upokorzenie. To powinno zastanowić wszystkich. Niech wywoła to bodaj skromną refleksję, refleksję nie tylko nad losem tych wspaniałych obywateli Rzeczypospolitej, którzy stanowią naszą dumę, ale przede wszystkim nad ich przyszłością, nad warunkami, jakie winniśmy im stworzyć, by dziś choćby w minimalnym stopniu zrekompensować im nieludzkie traktowanie latami w przeszłości. Niech wywoła to refleksję nad ludzkim postępowaniem z ludźmi, którzy zasługują szczególnie na ludzkie traktowanie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Wojtkowiaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#TadeuszWojtkowiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tematem mojego dzisiejszego oświadczenia będzie dramatyczna sytuacja w polskim rolnictwie. Pojedyncze protesty, które zaczynają wybuchać w całym kraju, nabierają rozpędu. W Środzie Wielkopolskiej zawiązał się komitet protestacyjny, w powiecie gostyńskim działa międzyzwiązkowy komitet protestacyjny, w Rychwale i w Koszutach odbyły się pierwsze protesty, a będzie ich coraz więcej. Kolejny protest zaplanowano na 24 stycznia 2003 r. w Gostyniu. Będzie on miał charakter kroczący. Wszystko dlatego, że sytuacja w rolnictwie stała się dramatyczna, a rząd nie robi w tej sytuacji nic. Wręcz przeciwnie, daje ciche przyzwolenie na niszczenie rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#TadeuszWojtkowiak">Rozejrzyjcie się, panie i panowie - w każdej dziedzinie polskiej gospodarki nastąpił spadek opłacalności. W rolnictwie ogromny. Skutek: degradacja społeczna polskich rodzin w mieście i na wsi. Dziś patologia nie dotyczy rodzin alkoholików, rodzin dysfunkcyjnych czy tych, w których nadużywa się przemocy. Jak dziś wygląda patologiczna rodzina? To normalna rodzina. To rodzina, w której najpierw traci pracę jeden z małżonków i idzie na zasiłek półroczny lub roczny, później drugi z małżonków, pojawiają się niezapłacone rachunki za prąd, czynsz, wodę. Ludzi odsyła się do pomocy społecznej, która daje góra 300 zł, często na kilkuosobową rodzinę. I to już jest rodzina patologiczna, bo stąd do eksmisji na bruk i do noclegowni już tylko jeden mały krok. Może opieka powinna również dodawać do zasiłku sznur? Ludzi by ubyło i ten rząd miałby problem z głowy. Co się dzieje w tym kraju? Czy nie ma już prawdziwych Polaków, czy wszyscy wielcy już mają ciepłe posadki w Brukseli i nic nie interesuje ich społeczeństwo? A nasze media, czy nie oddają nam niedźwiedziej przysługi, pokazując rolnika orzącego koniem? Pytam, gdzie w Polsce są takie gospodarstwa? Gdzie wy, redaktorzy, wyszukujecie takie gospodarstwa? Czy ośmieszacie polskiego rolnika specjalnie? Kto wam za to płaci? Złość szerzy się i zżera naród. Czy nikt tego nie widzi? Czy nie chcecie widzieć? Często wyliczacie, ile któryś z rolników skorzysta na wstąpieniu do Unii, wyceniacie jego majątek, pokazujecie, jakie ma maszyny, samochody. Tak, ma, bo gospodarstwa są przekazywane z pokolenia na pokolenie i majątek jest pomnażany ciężką i uczciwą pracą. Tylko że dziś ten rolnik, którego majątek tak wyliczacie, bierze na życie od dziadka i babci, żyje z ich renty i emerytury. Rolnik uczciwie płaci podatki i nie ukrywa majątku jak nasi rządzący, bo oni tacy biedni, nic nie mają, poprzepisywali wszystko na rodzinę i oświadczają, jacy to oni biedni. Może społeczeństwo powinno im pomóc, bo biedacy z głodu umrą?</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#TadeuszWojtkowiak">Rolnicy, przedsiębiorcy, górnicy, pielęgniarki, brońcie swoich miejsc pracy budowanych przez pokolenia! Protestujących zawsze można ukarać za łamanie przepisów, ale kto ukarał kiedyś aferzystów? Media robią dużo szumu, odwracają uwagę od tego, co ważne, a rozliczenia przekrętów nie doczekamy się.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#TadeuszWojtkowiak">Chcę przekazać tu, w tej Izbie, postulaty, które usłyszałem na spotkaniu zdesperowanych i oszukiwanych rolników. Po pierwsze, agencja rolna jest po to, by w takich sytuacjach równoważyć pobyt i podaż, więc należy uruchomić skup interwencyjny, i to za odpowiednią cenę. Trzeba podać do publicznej wiadomości rzetelne informacje o Unii Europejskiej i naszych warunkach. Następne postulaty: renegocjacja umów z Unią Europejską, wprowadzenie ustawy o biopaliwach, wyliczenie rządowych cen - ile kosztuje wyprodukowanie 1 kg mięsa wołowego, 1 kg mięsa wieprzowego i litra mleka, ustalenie realnych cen skupu, podanie informacji, ile półtusz wpływa do Polski i jaki jest eksport, podanie kwoty, jaką agencja płaci za przechowywanie 1 kg półtusz w chłodniach, oraz wielkości skupu interwencyjnego dziś i w latach poprzednich, zablokowanie dalszej niekorzystnej sytuacji w rolnictwie.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#TadeuszWojtkowiak">Apeluję do wszystkich: to jest moment, w którym należy pomóc naszemu rolnictwu. Rolnicy mają pełne prawo do protestu. Jeśli nie zareagujemy teraz, za chwilę będzie za późno, wybuchną protesty gorsze niż 4 lata temu. Rolnicy, brońmy swego, brońmy swoich miejsc pracy i zrzeszajmy się w związkach zawodowych, bo to siła, której nie doceniacie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę pana posła Witolda Hatkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WitoldHatka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniu 17 grudnia 2002 r. z tej trybuny wygłosiłem oświadczenie, informując Wysoką Izbę, że w rocznicę tamtej nocy, 13 grudnia, dopuszczono się względem mojej osoby, posła na Sejm, bezprawia w formie napaści na biuro poselskie. Przy pomocy łomu i siekiery rozbito pięć zamków i tylko niezawodność ostatniego zamka zapewniła skuteczne zabezpieczenie. Zażądałem dochodzenia i niezwłocznie powiadomiłem Kancelarię Sejmu i marszałka Sejmu. Znane mi jest stanowisko pana marszałka Borowskiego: immunitet poselski nie chroni biura poselskiego przed czynami zabronionymi, w tym również przed ubolewania godnymi przypadkami włamania - co precyzuje, według pana marszałka, art. 105 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WitoldHatka">Nieznani sprawcy widocznie dobrze znają zapisy konstytucji i mogą liczyć na bezkarność. Powtórzono atak na moje biuro już pierwszej lub drugiej nocy 2003 r. Z nieukrywanym ładunkiem nienawiści dokonano rozbicia biura, powybijano okna, dokonano penetracji dokumentów i zaboru trwałych zapisów komputerowych, faksu, rejestru telefonów i pieczątki. Był to piąty atak. Z całą mocą podkreślam, że barbarzyńskie akty przemocy mają podłoże polityczne. Wyrażam śladową nadzieję, że prowadzone dochodzenia ustalą, czy penetrację mojej działalności jako posła Rzeczypospolitej prowadzą służby obce czy służby specjalne rodzimego pochodzenia. Oświadczam, że osiągnięto dno nikczemności, preparowanych zdarzeń, ubarwionych polityczną kakofonią.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#WitoldHatka">Był taki czas w Polsce, czas nagonki, polowań na działaczy ludowych, prześladowań, inwigilacji, napadów na biura poselskie. Działo się to w latach 1945–1948. Jako chłopiec doświadczyłem tego, przeżywałem ataki na dom mego ojca, mojego wuja premiera rządu Stanisława Mikołajczyka i posłów z ówczesnego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Prokuratorów zmuszano do działań, a grobów działaczy nikt nie zliczy. Od tego czasu minęło 55 lat, a do mnie posła Rzeczypospolitej powraca ta ciemna karta historii. Tak jak wtedy, tak i dzisiaj powracają lewicujące media w rytmie unowocześnionej kakofonii politycznej, prowadząc perfidne metody posługujące się szantażem, cyniczną obłudą, hipokryzją, manipulanctwem, kłamstwem, stosując metody terroru psychicznego. W takim stylu zostałem wczoraj zaatakowany przez lewicową gazetę „Trybunę”. To była kontynuacja paszkwili zamieszczonych wcześniej przez pismaków z „Nie”, z „Faktów i Mitów”, z „Gazety Wyborczej” i innych mamrotów.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#WitoldHatka">Wielu uważa, że można kłamać dla idei, można kłamać dla władzy, dla pieniędzy, dopóki nie wchodzi w grę cena życia. Mogę postawić tezę o zagrożeniu życia. I to wcale nie dotyczy parafrazy, że można zabić kogoś słowem. Ataki na moją osobę, na moją działalność są również prowadzone w mediach niemieckich w Berlinie. Dowodzi tego ukazujący się „Dialog”, który w poniżających artykułach publikował również zdjęcia, w tym moje.</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#WitoldHatka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem synem polskiego narodu i jeśli potrzeba dla dobra tego narodu upokorzyć mnie - upokorzenie przyjmę, ale powtarzam - dla dobra tego narodu, polskiego narodu.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#WitoldHatka">Wysoki Sejmie! I to mając na uwadze, zwracam się słowami Alberta Einsteina: Świat, w którym żyjemy, jest groźny nie przez tych, którzy czynią zło, ale przez tych, którzy przyglądają się temu i pozwalają na to.</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#WitoldHatka">Kończąc pierwszą część oświadczenia, słowa Einsteina kładę panu na sercu, panie marszałku, paniom i panom posłom również. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#JanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Zofię Krasicką-Domkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#ZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W 140. rocznicę wybuchu powstania styczniowego winni jesteśmy pamięć temu najdłuższemu zrywowi niepodległościowemu, zrywowi, który trwał 16 miesięcy. Przez ten czas przewinęło się przez oddziały partyzanckie ponad 200 tys. ochotników, którzy stoczyli 1200 bitew i potyczek.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#ZofiaKrasickaDomka">Zgodnie z ogłoszonym 22 stycznia 1863 r., a więc dokładnie 140 lat temu, manifestem powstańczym do walki o wolność ruszyli młodzi, wobec zapowiedzi branki do służby w armii carskiej. Dekret z jesieni 1962 r. zakładał, że „jednym z głównym celów poboru jest pozbycie się części ludności, która postępowaniem swym przyczynia się do zamieszania porządku publicznego”. Poborowi mieli podlegać młodzi ludzie spośród grupy „niekorzystnie notowanej podczas ostatnich rozruchów” - tak pisał margrabia Aleksander Wielopolski w tajnym, prędko zresztą ujawnionym okólniku.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#ZofiaKrasickaDomka">Powstanie styczniowe wybuchło po co najmniej dwóch latach manifestacji patriotycznych i w konspiracji przygotowania do walki zbrojnej. Zryw powstańczy został przyspieszony przytoczonym powyżej dekretem. Wobec zapowiedzianej branki do walki o wolność ruszyli młodzi, którzy poprzysięgli „zrzucić przeklęte jarzmo”. Niestety nieprzygotowani fizycznie walczyli z miażdżącą przewagą wroga - „...gołymi rękami zdobywali karabiny, a zdobytymi karabinami - armaty...”. W walkach poległo blisko 30 tys., w egzekucjach stracono ok. 700, zaś ponad 38 tys. zesłano na Syberię. Skonfiskowano 4 tys. majątków ziemskich, a kilka tysięcy młodych mężczyzn wcielono do rosyjskiej armii.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#ZofiaKrasickaDomka">W dramacie powstania uczestniczył także Kościół. We wrześniu 1863 r. papież Pius IX na prośbę Rządu Narodowego zarządził modły za naszą ojczyznę. Większość polskich księży współpracowała z powstaniem. Każdy oddział miał kapelana, a niektórzy kapłani stawali się dowódcami, jak np. na Podlasiu ksiądz Stanisław Brzóska. Dziesiątki księży rozstrzelano za fakt ogłoszenia Manifestu Rządu Narodowego, za udział w walkach, a nawet tylko za spowiadanie rannych powstańców.</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#ZofiaKrasickaDomka">Ofiara narodu polskiego poniesiona w zrywie niepodległościowym powstania styczniowego odbiła się szerokim echem w literaturze i malarstwie. W pamięci o tym tkwiła siła, która zagrzewała serca następnych pokoleń do walki o niepodległość. Echa powstania styczniowego wróciły w okresie I wojny światowej poprzez stworzenie Legionów, a następnie w ustanawianiu struktur polskiego państwa podziemnego w czasie okupacji niemieckiej, sowieckiej oraz w czasach „Solidarności”. Powstańców styczniowych upamiętniają pomniki w miejscach spoczynku na licznych polskich cmentarzach. Trzeba, aby również pamięć ta żyła w nas. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#JanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#JanuszWojciechowski">Cieszę się bardzo, że pani przypomniała tę rocznicę, trochę zapomnianą w Polsce, a zdążyła pani to uczynić dosłownie w ostatniej chwili, bo tuż przed północą, jeszcze dokładnie w 140. rocznicę. Dziękuję bardzo, to było bardzo potrzebne oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#JanuszWojciechowski">Wysoka Izbo! Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#JanuszWojciechowski">Zarządzam przerwę w obradach do jutra do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 23 min 58)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>