text_structure.xml 76.2 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Otwieram posiedzenie Komisji. Witam wszystkich zaproszonych gości. Witam panie i panów posłów. Stwierdzam kworum oraz przyjęcie protokołu z poprzedniego posiedzenia Komisji wobec niewniesienia do niego zastrzeżeń. Porządek dzienny został państwu doręczony na piśmie. Chciałabym jednak prosić o jego rozszerzenie o jeden punkt. Proponuję, żebyśmy w punkcie pierwszym zajęli się wyborem posła sprawozdawcy do poselskiego projektu uchwały Karta Praw Polskich Rodzin (druk nr 1477). Mieliśmy to zrobić na wczorajszym posiedzeniu Komisji, które się jednak nie odbyło.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Czy są uwagi do zaproponowanego porządku dziennego? Nie słyszę. Stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Przechodzimy do wyboru posła sprawozdawcy. Czy są jakieś kandydatury?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełGrzegorzKołacz">Zgłaszam kandydaturę pani poseł Elżbiety Ratajczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Czy pani poseł wyraża zgodę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełElżbietaRatajczak">Tak, wyrażam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Czy są inne zgłoszenia? Nie słyszę. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Komisja wybrała poseł Elżbietę Ratajczak na sprawozdawcę. Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Stwierdzam, że Komisja jednogłośnie powierzyła poseł Elżbiecie Ratajczak obowiązki sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Przechodzimy do punktu drugiego porządku dziennego. Proszę o zabranie głosu stronę rządową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej dostało zadanie przygotowania informacji na temat polityki społecznej wobec starości i ludzi starych. Na początku chciałbym zaznaczyć, że pojęcie starości ma wiele wymiarów i trudno jest podać jego definicję. Starość będzie definiowana inaczej w środowisku sportowców, a inaczej w środowisku lekarzy. Jeszcze inaczej wygląda to z prawnego punktu widzenia, gdzie za osobę starą uznaje się kobietę po 60 roku życia i mężczyznę po 65 roku życia. Kryterium wiekowe zostało przyjęte na potrzeby systemu zabezpieczenia emerytalnego i polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Trudno jest podać definicję polityki społecznej w stosunku do osób starszych, ponieważ cały system pomocy społecznej oparty jest na kryterium dochodowym.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Spotykamy w codziennym życiu osoby starsze, które dopiero po przejściu na emeryturę mogą realizować swoje cele, są zadowolone ze swojego życia na emeryturze i nie potrzebują korzystać z systemu pomocy społecznej. Z drugiej strony korzystają z niego dużo młodsze osoby czy osoby które mają pracę.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">W systemie pomocy społecznej w Polsce nie ma specjalnych form pomocowych skierowanych wyłącznie do osób starszych. Jak już powiedziałem, cały system pomocy społecznej jest oparty na kryterium dochodowym, a instrumenty pomocowe są przyznawane w zależności od uzyskiwanych dochodów czy od warunków życia. Jednym z takich instrumentów może być system opieki w domach pomocy społecznej. W 792 takich domach przebywa 80.000 osób, które trafiły tam ze względu na zły stan zdrowia lub z racji podeszłego wieku.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Chciałbym poinformować, że wszelkie działania pomocowe, poczynając od zasiłków uzyskiwanych z pomocy społecznej, są kierowane również do osób starszych. Celowo używam słowa „również’’, ponieważ takie świadczenia są uzależnione od kryterium dochodowego i w związku z tym nie wszystkie osoby w podeszłym wieku mogą z pomocy państwa korzystać. Korzystają z takiej pomocy natomiast osoby, które można uznać za młode i które mają niski dochód na osobę w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Osoby starsze mogą również skorzystać z wieloletniego programu „Pomoc Państwa w zakresie dożywiania’’.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Liczną grupę, do której są skierowane działania pomocowe, stanowią osoby niepełnosprawne. Nie ulega wątpliwości, że wśród osób starszych osób niepełnosprawnych jest więcej niż na przykład w grupie wiekowej 15–29 czy 30–39 lat. Gdyby więc rozpatrywać działanie państwa w zakresie pomocy społecznej, to można byłoby powiedzieć, że system pomocy osobom niepełnosprawnym jest w dużej mierze skierowany do osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Przy okazji omawiania polityki społecznej wobec starości i ludzi starych można byłoby się zastanowić nad tym, czy pomoc oparta na kryterium dochodowym, a nie wiekowym jest skuteczna i czy rzeczywiście trafia do osób w podeszłym wieku? Z przeprowadzonego w MPiPS monitoringu wynika, że nie ma zróżnicowania pomiędzy pomocą udzielaną osobom młodszym a osobom w wieku podeszłym. Osoby korzystające z opieki społecznej są traktowane jednakowo. Oczywiście inne formy pomocy są kierowane na przykład do osób będących jeszcze w wieku szkolnym, którym trzeba zapewnić dostęp do zdobywania wiedzy.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Myślę, że przedstawiłem państwu w ogólny sposób pogram pomocowy skierowany do osób starszych. Jednocześnie zwróciłem uwagę na to, że w systemie pomocy społecznej nie jest najważniejsze kryterium wiekowe, bowiem ważne są również warunki życia i kryterium dochodowe. Zgodzimy się chyba ze stwierdzeniem, że trudno jest wyodrębnić z całego systemu pomocy społecznej część skierowaną wyłącznie do osób starszych. Nie wiem, czy stosowanie instrumentów pomocy, biorąc pod uwagę jedynie kryterium wiekowe, byłoby dobrym rozwiązaniem. Pomijamy tutaj oczywiście dodatek pielęgnacyjny czy ze względu na wiek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Zanim przejdziemy do następnych wypowiedzi, chciałabym zapytać, czy jest na sali pani Barbara Szyszko-Wydra – przedstawicielka Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Proszę więc o zabranie głosu przedstawiciela MZ.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Chciałbym zacząć swoją wypowiedź od stwierdzenia, że starość nie jest patologią. Bardzo często spotykamy się bowiem z poglądem, że osoba stara cechuje się pewnymi patologiami, podczas gdy starość oznacza po prostu trochę ograniczoną sprawność. Wszelkie działania Ministra Zdrowia powinny być skierowane w takim kierunku, aby zapewnić maksymalny poziom zdrowia starzejącej się osoby.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Problem starzenia się społeczeństw stał się tak ważny, że WHO już w 2002 r. zaprezentowało w Madrycie Ramową Politykę Dotyczącą Aktywnego Starzenia się. Przyjęto wtedy również dwa dokumenty: Deklarację Polityczną i Międzynarodowy Plan Działania dotyczący Aktywnego Starzenia się. Oba te dokumenty zostały skierowane do społeczeństw i rządów poszczególnych krajów, aby wzmacniały zachowania społeczne na rzecz pełnej akceptacji i możliwości rozwoju osób starszych oraz umożliwienia zdrowego procesu starzenia się.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Główne kierunki działań na rzecz zapewnienia właściwej opieki nad osobami w wieku podeszłym, wydłużenia okresu ich sprawności psychofizycznej oraz możliwości pełnienia przez nich ról społecznych w Polsce są zawarte w dwóch podstawowych dokumentach – przyjętej przez RM w czerwcu 2005 r. Strategii Rozwoju Ochrony Zdrowia na lata 2007–2013 oraz w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2007–2015.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Cele Strategii Rozwoju Ochrony Zdrowia na lata 2007–2013 zostały m.in. poświęcone działaniom zmierzającym do zapewnienia właściwej opieki medycznej osobom w podeszłym wieku oraz wydłużenia okresu sprawności psychofizycznej i możliwości pełnienia ról społecznych przez osoby w wieku podeszłym. Jeżeli zaś chodzi o Narodowy Program Zdrowia na lata 2007–2015, to w jednym ze swoich celów wyraźnie wskazuje on na konieczność oddziaływania na populację osób w wieku podeszłym i zapobiegania wszelkim rodzajom niepełnosprawności.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Warto przypomnieć, że najważniejsze choroby związane z wiekiem podeszłym dotyczą głównie układu krążenia i chorób nowotworowych. W związku z tym powstały w MZ dwa szczegółowe programy – Narodowy Program Profilaktyki Leczenia Chorób Układu Sercowo– Naczyniowego na lata 2006–2008– POLKARD 2006–2008 oraz Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych. Oba te programy są ukierunkowane zwłaszcza na populację osób w wieku podeszłym.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Ponadto chciałbym również wspomnieć o programie w fazie przygotowawczej, który nie znalazł się w przedstawionym materiale. Jest to Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, który swoim zasięgiem obejmie także osoby w podeszłym wieku. Część psychiczna i psychiatryczna wieku podeszłego jest bowiem tak samo ważna jak część somatyczna. Warto pamiętać, że zaburzenia psychiczne staną się po 2020 r. trzecią przyczyną niepełnosprawności po chorobach układu krążenia i chorobach nowotworowych.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Długość życia Polaków rośnie. Wynika to z poprawy opieki zdrowotnej oraz jakości życia pod względem żywienia czy środowiska, w którym żyjemy. W ciągu najbliższych dwudziestu lat liczba osób w wieku powyżej 65 lat osiągnie w Polsce liczbę około 8.000.000 osób. Nie jesteśmy w stanie oszacować, ile mieszkańców będzie miała wtedy Polska. Na razie jednak mamy do czynienia z trendem spadkowym. Przy takich szacunkach osoby w wieku powyżej 65 lat będą stanowić blisko 20% społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Jeżeli chodzi o działania edukacyjne związane z funkcjonowaniem i przygotowaniem kadry medycznej, to istnieje duży problem z lekarzami geriatrami. Sytuacja ta cały czas ulega jednak powolnej poprawie. Obecnie w większości akademii medycznych w Polsce prowadzone są zajęcia z zakresu gerontologii – 8 uczelni prowadzi tego typu zajęcia, a trzy nie mają ich w swoim programie nauczania.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">W Polsce dysponujemy blisko 500 miejscami przeznaczonymi wyłącznie na leczenie geriatryczne. Jest to liczba niewystarczająca, ponieważ potrzeby są znacznie większe. Wszystkie łóżka geriatryczne mieszczą się w 19 ośrodkach, które nie są odpowiednio rozlokowane w skali Polski.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Nieco lepiej przedstawia się sytuacja z poradniami geriatrycznymi, bo jest ich w Polsce 68.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Do końca 2006 r. specjalizację z zakresu geriatrii uzyskało 174 lekarzy. Jest to odczuwalny wzrost, ale nadal jest nam daleko do średniej krajów UE.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Innymi istotnymi działaniami podejmowanymi w MZ są działania związane z utworzeniem Zespołu Roboczego Koordynującego Działania Medyczne na Rzecz Ludzi Starszych. Powstanie takiego zespołu jest wynikiem dostrzegania problematyki ludzi starszych w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Warto również wspomnieć o jeszcze jednej pozytywnej sprawie. W ostatnich latach nastąpił wzrost liczby łóżek w zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych. W 1999 r. mieliśmy 95 zakładów opiekuńczo-leczniczych oraz 20 zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, w 2004 r. zaś było ich odpowiednio 221 i 118. Przez 6 lat nastąpił więc co najmniej pięciokrotny wzrost. Oczywiście tych miejsc cały czas przybywa i skraca się czas oczekiwania na miejsce w tego rodzaju placówkach. Uzyskanie opieki długoterminowej jest możliwe w czasie krótszym niż miesiąc i dobrze by było, gdyby ten czas oczekiwana uległ dalszemu skróceniu.</u>
          <u xml:id="u-8.13" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Jeżeli chodzi o nakłady finansowe na opiekę długoterminową, to tutaj również obserwujemy intensywny wzrost. W 2005 r. wartość świadczeń zakontraktowanych przez NFZ wyniosła 508.697,91 zł, w 2006 r. zaś 540.844,21 zł. Realizacja świadczeń zakontraktowanych na 2005 rok była bliska 98%.</u>
          <u xml:id="u-8.14" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Ponadto w lutym 2007 r. został powołany zespół mający na celu opracowanie projektu ustawy o społecznym ubezpieczeniu pielęgnacyjnym. Przepisy takiej ustawy powinny poprawić jakość opieki nad osobami podeszłymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Przemiany demograficzne określone mianem transformacji demograficznej wyrażają się przede wszystkim w spadającej dzietności, która powoduje, że zmniejsza się liczba dzieci oraz ich udział w ogólnej strukturze społeczeństwa. Przybywa nam natomiast osób starszych, w związku z czym pojawiają się dysproporcje pomiędzy udziałem młodych, udziałem starszych i udziałem osób tworzących zasoby dla zabezpieczenia społecznego. W 2005 r. na 1000 osób w kraju przypadało 171 osób w wieku 60 lat i więcej, co stanowi 17,2% populacji. Od 13% zaś uznaje się społeczeństwo za starzejące się. Wkroczyliśmy wobec tego w fazę społeczeństwa starzejącego się, a proces jego starzenia będzie się oczywiście nadal pogłębiał. Mój przedmówca wspomniał, że wydłuża się przeciętna długość życia ze względu na poprawę usług medycznych i jakości życia. W związku z tym pojawia się kategoria osób sędziwych albo tak zwanych starszych seniorów czyli osób które mają 75 lat lub więcej, a nawet 85 lat lub więcej. Maleje natomiast dzietność – EUROSTAT podał, że w 2006 r. Polska była krajem o najniższym współczynniku dzietności w Europie. Szybko doszliśmy więc do poziomu, od którego kraje zachodnie obecnie odchodzą. Według prognozy GUS przy zachowaniu takiego poziomu dzietności jak obecnie w 2030 r. na 72 osoby starsze i dzieci będzie przypadać 100 osób pracujących. Na 2 osoby pracujące przypadną więc 3 osoby utrzymywane. Jest to dość niebezpieczny sygnał, zważywszy, że wśród osób starszych znajdą się również osoby sędziwe. Taka osoba będzie potrzebowała nie tylko wzmożonej opieki lekarskiej czy opieki pomocy społecznej, ale również wzmożonego wsparcia emocjonalnego. Obecnie senior, który wchodzi w jesień życia i jest jeszcze w pełni sprawny, może poczuć komfort psychiczny, ma wsparcie ze strony dzieci, posiada możliwość dalszej realizacji, może zająć się wychowaniem wnuków.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Możemy mówić o starzeniu się w sensie fizjologicznym, w sensie socjalnym lub ekonomicznym.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Fizjologicznego starzenia się nie da się uniknąć, jest ono bowiem skutkiem pewnego nieodwracalnego procesu. Oczywiście postęp idący w kierunku dalszego wydłużania życia jest bardzo pozytywnym zjawiskiem.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Jeżeli chodzi o starzenie socjalne, to wiąże się ono z aspektem ekonomicznym i jest jednym z najważniejszych problemów człowieka w jesieni życia. Jeżeli chodzi o poglądy polskiego społeczeństwa, to badanie europejskie, które objęło 24 kraje, w 2004 r. wskazuje, że mamy bardzo pozytywny stosunek do osób starszych. Są to osoby twórcze, wnoszące wkład w wychowanie młodszej generacji. Jednocześnie mamy poczucie zagrożenia związane z przyszłością osób starszych. Rodziny deklarują, że w trzeba takie osoby wspomagać, należy udzielać im wsparcia społecznego, ekonomicznego czy emocjonalnego. Obawy związane są natomiast z chorobami osób starszych. W przypadku ciężkiej choroby to dom opieki społecznej, a nie rodzina, która będzie coraz mniejsza, powinien się zająć osobą obłożnie chorą. Być może trzeba już dziś zastanowić się nad tym, czy nie zamieniać budynków szkolnych na domy pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Jeśli chodzi o ocenę procesu starzenia i stosunku do osób starszych wynikających z „Założeń polityki ludnościowej w Polsce’’, to należy również wspomnień o powodach szacunku dla seniorów. Są oni ciągle potrzebni w społeczeństwie dzięki swemu doświadczeniu, zagwarantowaniu zachowania tradycyjnych wartości w społeczeństwie oraz korzyści, jakie młodsze generacje mogą doświadczać, obcując ze starszymi. Senior jest dla młodych osobą, którą trzeba wspierać, ale która jednocześnie dodaje nam optymizmu.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Przejdźmy do pytania dotyczącego problemu transferów. Obecnie mówimy, że jeżeli rodzice będą mieli niską emeryturę, to dzieci pomogą im w przetrwaniu. Wszyscy zgadzają się, że emocjonalna opieka jest bardzo pożądana i możliwa, natomiast jeśli chodzi o opiekę społeczną, to wszystko zależy od stanu zdrowia osoby starszej i możliwości zapewnienia przez młodszą generację odpowiednich warunków tej osobie. Domy pomocy społecznej będą potrzebne, trzeba więc wyjść naprzeciw tym potrzebom już dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Jeżeli chodzi o osoby starsze i ich udział na przestrzeni ostatnich 55 lat, to zaczynaliśmy w 1950 r. odsetkiem ludzi starych równym 8,3% . Obecnie jest to 17,2%. W miastach zaczynaliśmy od 8%, teraz mamy 17,3%. Proces starzenia się wygląda inaczej w zależności od płci. Kobiet żyją dłużej przeciętnie o 8 lat co powoduje, że udział kobiet starszych jest znacznie większy niż udział mężczyzn. Feminizacja jest znamienna dla procesu starzenia.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Poważnym zagrożeniem dla warunków bytu osób starszych jest perspektywa jednoosobowych gospodarstw tych osób, które nie wyjdą z mąż, nie ożenią się i nie będą miały dzieci. Jest to wybór życia w samotności, a zjawisko singla rozpowszechnia się również u nas. W 2030 r. ponad 50% osób będzie żyło w jednoosobowych gospodarstwach. Dla osób starszych nie jest to perspektywa optymistyczna.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Mój poprzednik wspominał o przyczynach umieralności osób starszych. Jeżeli chodzi o choroby układu oddechowego i krążenia, to częstość zgonów z ich powodu w 2005 r. była ponad dziesięciokrotnie wyższa w grupie osób starszych w porównaniu z osobami w wieku średnim. Nie tylko starość, ale również zaniedbania wieku średniego mogą być przyczyną umieralności z ww. przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Mamy również znaczący odsetek zgonów z powodu miażdżycy, co jest naturalnym procesem starzenia biologicznego. Istnieje także niepokojące zjawisko zwiększania się liczby samobójców wśród osób starszych, co może być spowodowane chorobą lub odczuwaniem dyskomfortu codziennego życia. W 2005 r. zanotowano 1149 samobójstw osób w wieku 60 lat i więcej.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Jeżeli chodzi o prognozę ludności w wieku 60 lat i więcej, to GUS przewiduje, że w młodszych grupach wieku (60–64 lata i 65–69 lat) będzie rósł procentowy udział mężczyzn, a w pozostałych grupach udział kobiet.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Oczekuje się, że w 25-letniej perspektywie średnia różnica pomiędzy długością życia kobiet i mężczyzn ma zmniejszać się o około 5–6 lat.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Jeżeli chodzi o udział osób starszych i dzieci oraz osób w wieku produkcyjnym w strukturze ogólnej, to w 2005 r. tzw. wskaźnik zastępowalności mierzony liczbą dzieci w wieku do lat 14 przypadających na 100 osób starszych w wieku 60 lat i więcej obniżył się w skali ogólnopolskiej do 108, w tym w miastach wynosił zaledwie 99, co oznacza liczebną przewagę osób starszych nad dziećmi w wieku do lat 14. Na wsi na 100 osób starszych przypadało średnio 121 dzieci w wieku do lat 14, a przewidujemy, że będzie przypadać 72.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Zjawiska demograficzne, które się aktualnie dokonują, są ściśle związane z rozwojem społecznym Europy i świata. Polska mieściła się do niedawna na wysokiej pozycji, jeżeli chodzi o prostą zastępowalność pokoleń. Od 1983 r. takiej zastępowalności nie mamy. Z tym wiąże się konieczność wypracowania nowych rozwiązań społecznych i zabezpieczenia pogodnej starości osobom w wieku 75 lat i więcej lub 85 lat i więcej.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Jeżeli proporcje pomiędzy liczbą osób pracujących a liczbą osób utrzymywanych pogłębią się, to pojawi się problem odpowiednich funduszy na zabezpieczenie opieki zdrowotnej osobom starszym. Mówi się, że imigracja wyrówna te proporcje. Będą do nas napływać ludzie z krajów, gdzie więcej jest ludzi młodych. Musimy jednak pamiętać, że jeśli mamy napływ imigrantów to mogą oni wnosić nową kulturę, która może być bodźcem do rozwoju, ale może być również trudna do zrozumienia dla osób starszych. Czasami mimo ubóstwa czy mimo złego stanu zdrowia starszemu człowiekowi łatwiej jest przeżyć starość, jeżeli jest otoczony znajomymi ludźmi. Mogą pojawić się problemy z integracją imigrantów ze społeczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-9.15" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Depopulacja jest cechą charakterystyczną wszystkich społeczeństw europejskich. Do 2025 r. będzie się ona wyrażała w redukcji populacji krajów Europy Wschodniej do poziomu 70–80% stanu obecnego. W ciągu najbliższych 20 lat kraje takie jak Litwa czy Łotwa mogą się wyludnić w 20%. Kraje te mają niskie współczynniki dzietności, które będą się nadal obniżać.</u>
          <u xml:id="u-9.16" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Jeżeli chodzi o niską dzietność, to kraje Europy Zachodniej wyciągnęły wnioski i stworzyły odpowiednie warunki życia umożliwiające pogodzenie pracy zawodowej z wychowywaniem dzieci i funkcjonowaniem rodziny. Również w Polsce zostały podjęte ku temu odpowiednie kroki.</u>
          <u xml:id="u-9.17" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Jest wiele pomysłów na zabezpieczenie spokojnej starości. Są to pomysły na poziomie lokalnym czy rządowym. W znaczny sposób podkreśla się wagę samorządów lokalnych w tworzeniu polityki na rzecz osób starszych. Muszą się z tym wiązać konkretne środki finansowe oraz odpowiednie usługi społeczne świadczone przez organizacje samorządowe. Najlepsze warunki dla aktywności zawodowej ludzi starszych mogą być tworzone tylko na poziomie mikro.</u>
          <u xml:id="u-9.18" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Ważne jest również wspomaganie rodziny, chociaż pytaniem jest, jak ona będzie wyglądała za 25 lat. Według prognozy GUS w 2050 r. na 2 rodziny będzie przypadało 1 dziecko, czyli 0,5 dziecka na jedną rodzinę. Nie będzie więc wtedy możliwości zaspokojenia potrzeb ludzi starszych.</u>
          <u xml:id="u-9.19" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Rządowa Rada Ludnościowa przygotowała „Założenia Polityki Ludnościowej w Polsce” zawarte w projekcie działań na rzecz rodziny opublikowanym w Raporcie Rządowej Rady Ludnościowej „Sytuacja demograficzna Polski i założenia polityki ludnościowej. Raport 2004’’z 2006 r. Dokładnie opisuje on propozycję działań, ale samo ich sformułowanie jest dopiero pierwszym etapem. Na realizację tych propozycji trzeba znaleźć odpowiednie środki.</u>
          <u xml:id="u-9.20" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Proces starzenia się społeczeństwa będzie się pogłębiał i jest on trudny do odwrócenia w krótkim czasie. W 2030 r. co czwarta osoba będzie w wieku 65 lat i więcej. Kobiet w wieku 65 lat i więcej będzie 30/100, a mężczyzn 21/100.</u>
          <u xml:id="u-9.21" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">W 2030 r. mężczyzna będzie żył średnio 78 lat a kobieta 83 lata.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Dziękuję bardzo za tę wypowiedź. Przechodzimy do fazy pytań i wypowiedzi posłów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Chciałabym przede wszystkim podziękować pani przewodniczącej za to, że Komisja Rodziny i Praw Kobiet zajmuje się problematyką ludzi starszych.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Na str. 10 i 11 przedstawionego przez panią dr Irenę Kowalską materiału jest napisane, że „konieczność intensyfikowania działań na rzecz ludzi starych wydaje się przerażać polityków i ekonomistów’’. Nie wiem, jak reagują na to ekonomiści, ale jeżeli chodzi o polityków, to chciałabym prosić członków naszej Komisji, żeby się nie przerażali, ponieważ są to działania konieczne i służą one całemu społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Jak powiedział jeden z moich przedmówców, w ciągu najbliższych 20 lat liczba osób w wieku powyżej 65 lat osiągnie w Polsce ponad 6.000.000 osób i będzie nadal rosła. Nie mamy specjalnie na to wpływu. Przez dłuższy czas w Europie będzie się rodzić mniej więcej tyle dzieci ile obecnie we Francji. W Polsce ten ujemny trend również został zmieniony i przyrost naturalny zaczął rosnąć. Opóźnił się okres prokreacji, co jest spowodowane przemianami kulturowymi w krajach europejskich.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Nie podzielam natomiast obaw przed imigrantami. Oczywiście możemy mniej lub bardziej kibicować procesowi imigracji, ale trzeba sobie zdać sprawę, że jest to proces nieuchronny. Europa będzie wielokulturowa.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">W polskim parlamencie cały czas mówimy o starości jako kłopocie. Europa w dużej mierze patrzy na te problemy inaczej. W Polsce poddaliśmy się dyktatowi młodości i kultowi siły, a wykluczyliśmy z wartości kruchość, wiedzę, ostrożność czy dystans do wszystkich spraw bieżących, które młodego człowieka irytują. Starszy człowiek potrafi na wiele spraw spojrzeć z punktu widzenia swojego doświadczenia życiowego.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Zarówno przedstawione materiały, jak i nasza dotychczasowa debata pokazują, że trzeba się starać przewartościować sposób widzenia człowieka starszego. Jest to bowiem grupa różnorodna, jeżeli chodzi o stan zdrowia, możliwości i potrzeby intelektualne czy finansowe. Nie można jedynie mówić o tym, jak będzie wyglądał system emerytalny i zabezpieczenie opieki i pomocy społecznej. Ludzie starsi powinni dostać od państwa możliwość bycia aktywnym, a ich umiejętności, wiedza i doświadczenie powinny zostać pozytywnie wykorzystane i powinny służyć społecznemu rozwojowi.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Wiek życia będzie się wydłużał i osiągnięciem jest fakt, że możemy dłużej żyć w dobrej formie i cieszyć się zdrowiem.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Nie ma natomiast nic w tych materiałach na temat tego, co robi Polska w kierunku stworzenia programu mającego na celu aktywizację osób starszych. UE stworzyła przecież w Strategii lizbońskiej określone wskaźniki wzrostu aktywności zawodowej. Tymczasem jesteśmy daleko od ich osiągnięcia. Także kobiety powinny być według Strategii lizbońskiej zaktywizowane pod względem zawodowym. Przedstawiony materiał pokazuje tradycyjne spojrzenie na człowieka starszego, któremu trzeba jedynie pomóc.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Kiedy byłam Pełnomocnikiem Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn, to przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na wiek było jednym z moich działań. Pozwoliłam sobie wtedy zorganizować konferencję „Oni, czyli za chwilę my”. Udział w niej wzięli ludzie, którzy ubolewali, że w Polsce nie ma Krajowego Programu na Rzecz Osób Starszych. Najpierw więc ja, a potem pani minister Magdalena Środa zaczęłyśmy taki program przygotowywać. Chciałabym zgłosić wniosek formalny o jego kontynuowanie. Myślę, że można byłoby w takim programie wykorzystać m.in. wiedzę specjalistów z bardzo dobrego Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Poznaniu.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Zgadzam się z panią dr Ireną Kowalską, że samorządy lokalne robią bardzo dużo w tworzeniu polityki na rzecz osób starszych. Trzeba takie dobre praktyki upowszechniać, zwiększać nie tylko aktywność zawodową, o czym mówi Strategia lizbońska, ale także działać na rzecz poprawy aktywności społecznej wśród osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Pani dr Irena Kowalska pisze, że konieczna jest praca nad tym, aby ludzie starsi wyzbywali się lękliwości, a nawet przerażenia przed tym, co niesie starość. Tymczasem gdybyśmy osiągnęli wiek 70 lat, to balibyśmy się wejść do pociągu czy autobusu mającego zbyt wysokie stopnie. Mówię to trochę ironicznie, ale w Polsce naprawdę ciężko się żyje starszym ludziom. Z pewnością pamiętają państwo protest emerytów i rencistów przeciwko internetowej obsłudze kont bankowych. Większość ludzi starszych nie zna i boi się nowoczesnych technologii. Trzeba oswoić ich z nowymi technologiami. Czy podejmujemy jakiekolwiek działania tego typu? Osoba starsza ma problemy z obsługą nowoczesnych urządzeń domowych. MPiPS powinno zorganizować kursy dla ludzi starszych dotyczące nowoczesnych technologii.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Uniwersytety trzeciego wieku są bardzo oblegane, ponieważ na jedno miejsce jest dziesięciu chętnych. Mimo tego, że w Polsce jest ogromne zainteresowanie wiedzą, to nie potrafimy wyjść z ofertą, która miałaby na celu uczynienie otaczającego nas świata bardziej zrozumiałym dla ludzi starszych. Mówimy szybko, mówimy w obcych językach i stosujemy pojęcia, które nie zawsze są zrozumiałe dla osób starszych. Tymczasem nie rozumieją oni na przykład języka reklam. Jak więc mają się czuć ludzie, którzy będą musieli się zintegrować z przedstawicielami świata islamskiego, jeżeli nawet nie czują się zintegrowani z młodszym pokoleniem?</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Musimy dołożyć starań, aby współczesny świat był dla ludzi starszych bardziej dostępny. Powinno być to wspólne działanie MKiDN, mediów, KRRiT, MB i samorządów. Jaki jest u nas na przykład rynek zamiany mieszkań na te przystosowane do potrzeb ludzi niepełnosprawnych? Musimy stworzyć taką perspektywę.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Kończąc swoje wystąpienie, chciałabym polecić korzystanie z dobrych przykładów krajów Europy Zachodniej gdzie ludzie mogą pracować dłużej i są potrzebni na rynku pracy. Nie zgadzam się z panią dr Ireną Kowalską, że starzy ludzie nie są w stanie konkurować z ludźmi młodymi. Czasami biją ich na głowę swoimi umiejętnościami.</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Inny problem dotyczy łóżek geriatrycznych. Trzeba zwiększyć ich liczbę, bo będą one w przyszłości potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Wszystkie te zagadnienia należą nie tylko do sfery działań MPiPS, w opracowanie krajowego programu działań na rzecz osób starszych muszą być bowiem zaangażowane wszystkie resorty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Dziękuję bardzo pani poseł. Rozumiem, że mamy wystosować do rządu dezyderat o przygotowanie Krajowego Programu Działań Na Rzecz Osób Starszych.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa jest za odrzuceniem wniosku o przygotowanie Krajowego Programu Działań Na Rzecz Osób Starszych?</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Stwierdzam, że Komisja przyjmuje wniosek jednogłośnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełKrystynaOzga">Materiały, które otrzymaliśmy, bardzo dobrze diagnozują obecną sytuację osób starszych. Aktualny trend w procesach demograficznych daje podstawy do prognozowania zwiększania się liczby osób starszych, a najbardziej intensywny przyrost seniorów przewidywany jest na lata 2014–2022. Prognozy przewidują, że w 2020 r. liczba mieszkańców wyniesie tylko 35.700.000 osób, a co czwarty z nich będzie emerytem. W związku z tym musimy się zastanowić, czy proces starzenia się społeczeństw nie wymaga zmian w dziedzinie szeroko rozumianej polityce społecznej.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełKrystynaOzga">Mam kilka pytań do pana ministra. Czy nie grozi nam niewydolność opiekuńcza państwa związana z wkładami do systemu emerytalnego. Jakie działania przewiduje rząd w tym zakresie? Czy grupa osób czynnych zawodowo będzie w stanie zabezpieczyć świadczenia emerytalne? Słyszymy głosy, że prawdopodobnie założenia systemu emerytalnego będą powodowały ukaranie niższą emeryturą osób dłużej żyjących. Czy będzie nas stać na to, żeby dać człowiekowi zasłużoną emeryturę w momencie, kiedy najbardziej potrzebuje tych pieniędzy, czyli na emeryturze?</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełKrystynaOzga">Samorządy biją na alarm, że nie mają wystarczającej ilości pieniędzy na utrzymanie osób przebywających w zakładach opieki społecznej. Oczywiście częściowy ciężar za utrzymanie takich osób ponoszą rodziny, ale jeżeli osoba jest samotna, to koszty utrzymania ponosi gmina. Jaką pomoc dla samorządów przewiduje rząd w tym zakresie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Myślę, że kluczowe w dzisiejszej dyskusji są zdania które pani dr Kowalska zawarła pod koniec swojego wystąpienia – „Punktem wyjścia dla określonych decyzji politycznych i społecznych powinno być rozpoznanie niekorzystnych zjawisk, ujemnych stron podeszłego wieku oraz braków wynikających z trudnej sytuacji materialnej. Sprawą kluczową staje się zapewnienie osobom starszym samodzielności i w związku z tym polityka społeczna powinna być skierowana na działania mające na celu zaspokojenie potrzeb tej grupy osób, a jednocześnie prowadzić do zmiany sposobu postrzegania człowieka starszego jako bezproduktywnego konsumenta. Wzrastający odsetek ludzi starszych i starych stwarza konieczność głębszego zainteresowania się tą grupą, zwłaszcza jej rolą i pozycją osób w społeczeństwie”.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Przedstawione nam materiały są podsumowaniem tego, co się obecnie dzieje. Opisują one aktualny stan rzeczy, analizują politykę społeczną wobec osób starszych. Brakuje mi w nich jednak dwóch elementów. Po pierwsze brak im diagnozy działań na rzecz osób starszych. Materiały powinny bowiem informować o tym, co u nas szwankuje, co mamy dopracować lub czego nie mamy w ogóle. Nie mamy również konkretów na temat tego, jakie będą zamierzenia rządu związane z dofinansowaniem samorządów lokalnych. W dużych miastach, gdzie samorządy są bogate, osób pod opieką jest sporo, ale łatwiej potrafią się oni upominać o swoje prawa. W małych miastach i miasteczkach jest z tym znacznie gorzej. W związku z tym mam pytanie do obu panów – co wynika z diagnozy społecznej przedstawionej w materiałach? Jakie są działania na przyszłość?</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Materiał przedstawiony przez MPiPS w większości poświęcony jest pomocy społecznej pod postacią świadczeń pieniężnych i niepieniężnych. Zbyt mało jest natomiast o pomocy która nie wynika z niedoborów finansowych, ale z racji bycia osobą starszą. Czytamy w materiale, że w ramach świadczeń niepieniężnych istnieje „poradnictwo specjalistyczne – w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych’’. Szczerze mówiąc, nie wiem, o co tutaj chodzi. O jakiego typu pomoc i poradnictwo chodzi? Komu ono służy? Jak jest dostępne? Jak wygląda sieć tego poradnictwa, by było skuteczne? Jeżeli istnieje jeden tego typu ośrodek w mieście wojewódzkim, to takie poradnictwo jest fikcją. Oczywiście jest to dobry pomysł, ale jak wygląda jego realizacja?</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Następna sprawa również dotyczy wsparcia osób starszych i rodzin opiekujących się osobami starszymi w domu. Czytamy w materiale, że „polityka państwa wobec osób starszych nastawiona jest przede wszystkim na wsparcie tych osób w ich środowisku naturalnym.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Wszelkie formy wsparcia tej grupy natomiast inicjuje samorząd gminy, który świadczy w tym celu usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, tworząc dzienne domy pobytu, w których organizowane są zajęcia dla tych osób, w zależności od potrzeby oraz zainteresowań uczestników”. Czy dokonali państwo analizy, jak to stwierdzenie ma się do ponad 2500 gmin? Ile jest takich dziennych domów pobytu?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Myślę, że przedstawiciel MZ przyzna mi rację w tym, że mamy dzisiaj kłopot ze starszymi ludźmi, którzy nadużywają opieki zdrowotnej. Często przychodzą oni do poradni ambulatoryjnych, do lekarza rodzinnego czy do poradni specjalistycznych nie dlatego, że coś im dolega, ale dlatego, że potrzebują kontaktu i w przychodni mogą spotkać kogoś z kim można porozmawiać. W domach dziennego pobytu osoby starsze mogłyby się ze sobą spotykać, zjeść śniadanie i obiad, a na wieczór wrócić do domu. Osoby, które na to stać, mogłyby płacić za taki pobyt. W moim terenie wyborczym domy dziennego pobytu są piętą achillesową samorządów, ponieważ dzisiaj ich w ogóle nie ma. Być może kiedyś w tego rodzaju domach osoby prowadzące będą mogły organizować spotkania z lekarzem gastrologiem, diabetykiem. Takie godzinne czy półtoragodzinne spotkanie dla 30 osób byłoby więcej warte niż indywidualna wizyta pacjenta, na którego lekarz ma przeznaczone 10–15 minut. Ludzie mogliby się wtedy dowiedzieć, jak o siebie dbać. Jeżeli bowiem piszemy, że potrzebna jest profilaktyka odpowiedniego trybu życia w wieku starszym, to trzeba również zadbać o aspekt edukacyjny. Stąd moje pytanie – jak jest realizowane zadanie dotyczące domów dziennego pobytu osób starszych? Są to osoby niekoniecznie, chociaż przeważnie samotne.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Często bywa tak, że nawet starsi małżonkowie pragną kontaktu z innymi osobami. Czy nie planują państwo tego, żeby rząd wprowadził taki program tworzenia domów dziennego pobytu dla osób starszych? Takie domy rozwiązałyby bardzo wiele problemów, trzeba dać więc w tym celu wsparcie gminom. Byłoby dobrze, gdyby w ramach Krajowego Programu Działań Na Rzecz Osób Starszych stworzone były miejsca w domach dziennego pobytu osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#PosełElżbietaRadziszewska">W materiale MPiPS piszą państwo również, że do końca 2004 r. funkcjonowały tylko cztery rodzinne domy pomocy. Obecnie mamy 2007 r. W krajach Europy Zachodniej jest to najefektywniejsza forma pomocy dla osób starszych. Aktywizuje się rodzinę, gdzie jest osoba starsza, aby zajęła się drugą taką osobą. W domu rodzinnej pomocy może przebywać od trzech do ośmiu osób. Czy państwo nie powinno zachęcić do tworzenia tego typu domów na przykład pod postacią programu rządowego? Być może niektóre osoby mogłyby dorobić do emerytury gdyby rząd dał wsparcie na tworzenie rodzinnych domów pomocy. Czy MPiPS podejmuje jakieś kroki w tym zakresie?</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#PosełElżbietaRadziszewska">W materiale piszą państwo także o tym, że lepiej jest, jeżeli starsza osoba będzie przebywać w domu niż w zakładzie opieki społecznej lub zakładzie opiekuńczo– leczniczym. Gmina może płacić składkę rentową i emerytalną osobie, która rezygnuje ze swojej aktywności zawodowej i zajmie się osobą starszą. Jaka jest promocja tego typu zachowań? Jest to forma opieki nad osobą starszą preferowana od wielu lat w krajach zachodnich. U nas tymczasem jest ona nadal w powijakach. Ile osób korzysta z tego typu płacenia składki emerytalnej i na ubezpieczenie rentowe?</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Chciałabym się również zapytać o to, jakie będą działania MPiPS w kierunku aktywizacji zawodowej osób starszych? Wspominały o tym panie poseł Izabela Jaruga-Nowacka i Krystyna Ozga. Wykorzystywanie wiedzy i umiejętności ludzi w stanie spoczynku zawodowego jest jednym z najbardziej nagłaśnianych i promowanych trendów w Europie. W tym celu są tworzone specjalne programy dla osób na emeryturze. W Polsce natomiast istnieje taki model, że babcia jest potrzebna do pracy w domu. Oczywiście nie dzieje się tak w każdej rodzinie. Często ludzie, którzy przeszli na wcześniejszą emeryturę, mają duże możliwości, ale czują się niepotrzebni. Cała Europa dba o to, by seniorów aktywizować zawodowo po to, by czuli się potrzebni i dowartościowani. Co natomiast robimy my?</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Ostatnie pytanie do pana ministra dotyczy również kwestii społecznej. Wiemy, że istnieje program w ramach Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, który sięga jedynie do obecnego roku. Trochę osób skorzystało z inicjatywy mającej na celu aktywizację ludzi starszych. Myślę, że warto byłoby albo rozciągnąć ten program na kolejne lata albo zaproponować następny program dofinansowywania w ramach jakiegoś funduszu programów adresowanych do osób starszych. Jakie są plany MPiPS wobec takiego typu działań, jakie są realizowane w ramach funduszu FIO?</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Mam jeszcze pytanie do przedstawiciela MZ. Ilość aktualnie czynnych zawodowo lekarzy geriatrów napawa pesymizmem, bo jest ich tylko 120, przy czym do grudnia 2006 r. specjalizację uzyskało 174. Brak jednostek klinicznych w akademiach medycznych czy uniwersytetach medycznych, brak zajęć z dziedziny geriatrii i wreszcie brak kadry wskazują na to, że nie doceniamy zapotrzebowania na lekarzy geriatrów. Choroby wieku starczego są coraz częstsze, ponieważ ludzie dłużej żyją. Ponadto możliwości techniczne i farmakologiczne leczenia tych chorób są dziś o wiele większe. Co ma się więc zmienić, by lekarze chcieli zostać geriatrami?</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Dramatyczna jest również liczba łóżek geriatrycznych na 100.000 mieszkańców. U nas ta liczba wynosi 1,2 łóżka. Tymczasem w Belgii na 100.000 mieszkańców przypada 75 takich łóżek, w Szwecji 40, a na Słowacji 14. W Polsce na 1.000.000 mieszkańców przypada 3 geriatrów, podczas gdy na przykład w Belgii jest ich 30. Świadczy to o tym, że nie doceniamy części naszego życia która wiąże się z wiekiem starszym.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#PosełElżbietaRadziszewska">W materiale przedstawionym przez MZ mamy również informację na temat Zespołu Roboczego Koordynującego Działania Medyczne na Rzecz Ludzi Starszych. Muszę powiedzieć, że zakres zadań tego zespołu jest imponujący. Zadania te są jednak sformułowane na dużym poziomie ogólności. Warto byłoby uzyskać szczegółowy zakres zadań tego zespołu. Dzisiaj ich nie otrzymamy, chciałabym więc prosić o uzupełnienie przedstawionego nam materiału. Co się kryje pod jego elementami? Jaki jest harmonogram dopracowywania tych elementów? Kiedy ten program będzie wprowadzony w życie i czy pod postacią ustawy, czy programów ministerialnych? Jakie pieniądze przeznaczy państwo na ten cel? Dla jak szerokiej liczby odbiorców będzie ten program przeznaczony? W materiale jest bowiem napisane, że zakres zadań tego zespołu obejmuje „wypracowanie strategii rozwoju systemu opieki geriatrycznej i rozwiązań poprawiających jakość opieki nad osobami starszymi”. Jest to piękne zadanie, ale przy obecnym systemie opieki zdrowotnej nie do zrealizowania. Wiem, jakie są kłopoty z dostępnością lekarzy, nie tylko zresztą dla osób starszych. Często jest tak, że pacjent ma wyznaczoną wizytę lekarską za 7 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Dobrze, że rozmawiamy na temat polityki społecznej wobec starości i osób starych. Musimy przygotować program zaplanowany na następne kilkadziesiąt lat i musi być on przemyślany, wieloetapowy i dostosowany do zmieniających się warunków w państwie oraz uwzględniający wszystkie aspekty starzenia się społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#PosełElżbietaRadziszewska">W materiale MZ jest mowa o wypracowaniu planu pielęgnacyjnego typu ubezpieczenie pielęgnacyjne. Nie znamy jego szczegółów. Trzeba więc również tę informację uzupełnić.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Myślę, że powinniśmy spotkać się jeszcze raz przed końcem roku i porozmawiać o polityce społecznej wobec ludzi starszych. Powinniśmy również mobilizować w tym kierunku rządzących, ponieważ potrzebne są pieniądze publiczne, duże zdolności organizacyjne i współdziałanie wszystkich resortów. Jest to problem na tyle poważny i palący, że musimy już teraz zacząć ciężką pracę, żeby przed końcem roku zobaczyć jakieś efekty. Czekanie pogarsza tylko sytuację osób starszych w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Dziękuję bardzo pani poseł. Czy ktoś jest przeciw propozycjom pani przewodniczącej, aby uzupełnić materiały przez MZ i spotkać się ponownie za co najmniej pół roku, żeby ponownie ująć ten temat w programie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełIzabelaJarugaNowacka">Jestem przeciwna uzupełnieniu materiału. Chciałabym jedynie zaproponować, żebyśmy się spotkali w celu omówienia problematyki osób starszych, gdy rząd przygotuje pewne założenia programu, o który będziemy w dezyderacie występować. Myślę, że pod koniec roku takie założenia powinny zostać przygotowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Moją intencją była właśnie propozycja, żeby spotkać się pod koniec roku i porozmawiać o szczegółach programu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Dobrze. Proszę sekretariat o wpisanie tego spotkania w program prac Komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełHenrykGołębiewski">Chciałbym powiedzieć, że przedstawione nam materiały określam jako wyjątkowo istotne. Przeczytałem je z wyjątkową uwagą. Jeżeli chodzi o spotkanie pod koniec roku w celu omówienia szczegółów programu, to chciałbym również zasugerować ewentualność zorganizowania konferencji pod auspicjami Komisji Rodziny i Praw Kobiet. Konferencja mogłaby się odbyć we wrześniu lub w październiku i mogłaby stać się miejscem do omówienia zagadnień związanych ze starością i ludźmi starszymi. Moje przedmówczynie wspominały już, że zagadnienia związane z ludźmi w wieku 65 lat i więcej obejmują wszystkie sfery naszego życia – zdrowie, kulturę, sport, naukę, turystykę. Konferencja mogłaby zostać zorganizowana pod roboczą nazwą „Dlaczego obawiamy się starości”?</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełHenrykGołębiewski">Jeżeli chodzi o turystykę, to starsze osoby przyjeżdżające do naszego kraju odpowiednio zabezpieczonymi autokarami nierzadko wstępują na emeryturze w nowy etap życia. Mam świadomość zależności materialnej wielu starszych osób w Polsce, które nie mają takich możliwości, jak na przykład emeryci w Niemczech. Trzeba dać osobom w trzecim wieku nowe możliwości realizacji, bowiem stworzyły one dla młodszych pokoleń bardzo dużo.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełHenrykGołębiewski">W zorganizowanie takiej konferencji można by również było zaangażować telewizję. Pochodzę z Dolnego Śląska i z przyjemnością oglądam niedzielny program „Seniorzy’’ w którym są poruszane na przykład tematy zdrowotne czy kulinarne. Myślę, że takie programy powinny mieć szerszy zakres.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PosełHenrykGołębiewski">Przechodząc do kolejnej części mojej wypowiedzi, chciałbym prosić pana ministra o odniesienie się do zasiłków okresowych, o których mowa jest na str. 5. Nie ma wyszczególnionej informacji kogo może obejmować taki zasiłek? Na str. 8 z kolei jest mowa o tym, że „obecny program w zakresie dożywiania gwarantuje coroczną pomoc państwa w okresie 4 lat (do 2009 r.) nie niższą niż 500.000.000 zł”. Dlaczego więc w 2006 r. ilość skierowanych na dożywianie środków jest niższa o prawie 16.000.000 zł i wynosi 484.164.329 zł?</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#PosełHenrykGołębiewski">Zaskakuje również informacja zawarta na str. 10. W latach 2004, 2005 i 2006 systematycznie wzrastały nakłady na środowiskowe domy pomocy. Przykre jest więc to, że w 2007 r. środki na realizację tych działań są dwukrotnie niższe. W 2006 r. w rezerwie celowej zaplanowano bowiem na ten cel kwotę 32.000.000 zł, a w 2007 r. 15.945.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#PosełHenrykGołębiewski">W tabeli na str. 20 pokazane są kontrakty wojewódzkie na dofinansowanie domów pomocy społecznej w 2004 i 2005 r. Widać tutaj szaloną dysproporcję, ponieważ niektóre województwa dostały na ten cel kilkumilionowe dotacje, a inne w ogóle nie dostały środków. W 2005 r. zostały zmniejszone środki dystrybuowane przez kontrakty wojewódzkie. Jest ich prawie cztery razy mniej niż w 2004 r. Chciałbym prosić o informację na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-19.6" who="#PosełHenrykGołębiewski">Niepokoi również fakt, o którym wspomniała już pani poseł Radziszewska. Są akademie medyczne, na których nie ma zajęć z dziedziny geriatrii, a niektóre województwa nie mają w ogóle łóżek geriatrycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Dziękuję panu posłowi. Złożył pan propozycję zorganizowania konferencji na temat starości i ludzi starszych. Miałaby się ona odbyć pod auspicjami Komisji Rodziny i Praw Kobiet?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełHenrykGołębiewski">Tak. Mieliśmy już inne konferencje na temat wielu ciekawych zagadnień. Uważam, że materiały, które dostaliśmy, są bardzo istotne i mogą okazać się przydatne w zrealizowaniu programu rządowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Omówimy tę sprawę na posiedzeniu Prezydium Komisji. Potrzebujemy czasu, aby się do takiej konferencji przygotować.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Chciałabym jeszcze dodać, że na posiedzenie Komisji została zaproszona przedstawicielka Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego pani Barbara Szyszko-Wydra, która miała przedstawić materiał na temat Uniwersytetu Trzeciego Wieku, czyli jednej z form aktywizacji osób starszych. Niestety, nie dotarła na dzisiejsze posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Proponuję więc przejść do fazy odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Najwięcej uwag miała pani poseł Izabela Jaruga-Nowacka. Myślę jednak, że w moim wystąpieniu jest wiele treści pozytywnych. Powinniśmy traktować starość jako wyzwanie dla każdego z nas, a ludzi starszych jako zasób wiedzy i umiejętności. Osoby starsze mają bowiem wiele do zaoferowania młodszym generacjom, trzeba jednak pamiętać o tym, że trzeba również takim osobom pomagać.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Jestem bardzo rada z tego, że zostanie wystosowany dezyderat o przygotowanie Krajowego Programu Działań Na Rzecz Osób Starszych. Chciałabym powiedzieć, że mamy wiele przykładów takich działań w projektach polityki prorodzinnej. W projekcie Rządowej Rady Ludnościowej, który był dyskutowany przez szerokie gremia, jeden z rozdziałów został poświęcony osobom starszym. Jeżeli chodzi o inne tego typu działania, to mogę wspomnieć postanowienia Szczytu Społecznego w Kopenhadze w 1995 r. W art. 40 dokumentu końcowego podkreślono wyraźnie konieczność zwrócenia szczególnej uwagi na ochronę osób starszych. Postulaty te są obecnie realizowane. Nie trzeba więc tworzyć programu działań od nowa, ale warto skorzystać z wcześniejszych doświadczeń. Można oczywiście uzupełnić taki program o projekty wynikające z prac Komisji Rodziny i Praw Kobiet czy senackiej Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Trzeba odpowiedzieć na pytanie, jak należy wykorzystać ludzi czynnych zawodowo do wsparcia osób, które sobie nie radzą? Jak zabezpieczyć opiekę ludziom chorym, którzy nie potrafią się zmierzyć z rzeczywistością? Nie jest łatwo przekonać osobę starszą do komputera. Trzeba zrobić to za pomocą osób trzecich.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Chciałabym podkreślić, że przy omawianiu polityki społecznej wobec ludzi starszych ważny jest aspekt lokalny, chociaż na szczeblu rządowym również powinien zostać określony cel działania na przyszłe lata.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PełnomocnikdosprawrodzinywBiurzeRzecznikaPrawObywatelskichdrIrenaKowalska">Warto także skorzystać z doświadczeń krajów zachodnich, gdzie wprawdzie otwierano domy opieki społecznej na wysokim poziomie, ale kosztowały one bardzo dużo pieniędzy i nie dawały ludziom starszym ciepła. W Szwecji i w wielu innych krajach zaczęto więc wracać do form umieszczania osób starszych w środowisku lokalnym, gdzie są otoczeni przez znajomych ludzi, dostają wsparcie od sąsiadów czy bliskich. Trzeba myśleć o stworzeniu programu działań na rzecz osób starszych nie tylko z finansowego punktu widzenia, ale również wyciągnąć wnioski z doświadczeń krajów zachodnich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Wachlarz problemów poruszonych w dzisiejszej dyskusji jest tak szeroki, że właściwie powinna na nie odpowiedzieć większość ministrów obecnego rządu.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Chciałbym, żebyśmy nie traktowali osób starszych jako patologii w społeczeństwie. Odniosłem jednak wrażenie, że właśnie taki ton przybrała dzisiejsza debata. Z materiału pani dr Kowalskiej wynika, że ok. 6.000.000 ludzi w wieku powyżej 60 lat żyje w 5.000.000 gospodarstw domowych. Żyją więc oni normalnie w rodzinach. Tymczasem odniosłem wrażenie, że trzeba do nich kierować jakieś specjalne instrumenty pomocowe.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Z badań pani dr Kowalskiej wynika również, że 69,2% osób starszych wchodzi w skład gospodarstw wieloosobowych. Nie są to więc samotne osoby, bo gospodarstwa te składają się z dwu lub więcej osób. W miastach 63% osób starszych mieszka w rodzinach wieloosobowych, a na wsi ten odsetek wynosi 77,8%. Zdecydowana większość osób starszych ma więc własne rodziny.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Jeżeli mamy pomysły na tworzenie programów dotyczących różnych grup społecznych w Polsce, w tym osób starszych, to najlepszy programem powinien mieć na celu umocnienie rodziny wielopokoleniowej.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Panie poseł Izabela Jaruga-Nowacka i Elżbieta Radziszewska nawiązały do problemu aktywizacji zawodowej osób starszych. Jeszcze rok temu wskaźnik aktywizacji zawodowej wynosił ok. 52%, a obecnie dochodzi do 55%. Chociaż jest on jeszcze daleki od wskaźników Strategii lizbońskiej, to nastąpiła jednak poprawa.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Chciałbym również zwrócić uwagę na to, że możliwości skutecznej realizacji jakiegokolwiek programu wzrostu aktywności zawodowej wśród osób starszych są niewielkie, bo jego powodzenie zależy od sytuacji gospodarczej, od sytuacji na rynku pracy i przede wszystkim od wzrostu wynagrodzeń. Dlaczego w tej chwili jest dość duży nacisk na emerytury pomostowe? Jeżeli ktoś zarabia 1000 zł albo 1200 zł i ma prawie 60 lat, a emerytury może dostać 800 czy 600 zł, to chce przejść na emeryturę. Taka sytuacja nie motywuje ludzi do aktywności zawodowej. Jest to duży problem. Musi w Polsce dojść do zdecydowanego wzrostu wynagrodzeń. Wtedy osoby z doświadczeniem, które chcą pracować i będą więcej zarabiać, pozostaną na rynku pracy i nie będą przechodziły na emeryturę.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Kolejny problem, który poruszyła pani poseł Izabela Jaruga-Nowacka, dotyczy ułatwienia ludziom starszym dostępu do „współczesnego świata”. Czy jednak zamiast zmuszania starszych ludzi do korzystania z komputera nie lepiej wprowadzić na przykład innych metod obsługi kont bankowych? W Stanach Zjednoczonych ludzie starsi posługują się czekami. U nas również powinna być taka możliwość.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Starsi ludzie ze względu na brak umiejętności poruszania się po Internecie, brak znajomości języków nie radzą sobie w dzisiejszej rzeczywistości. Myślę, że trzeba jednak pomyśleć nad innymi metodami rozwiązania tych problemów.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Jeżeli chodzi o pytanie pani poseł Krystyny Ozgi, to obecnie nie grozi nam niewydolność opieki państwa nad osobami starszymi. Takie zagrożenie może się jednak pojawić w przyszłości, jeżeli wziąć pod uwagę wskaźniki przedstawione w materiale opracowanym przez dr Kowalską. Aktualnie w domach pomocy społecznej jest więcej wolnych miejsc niż chętnych.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Jeżeli chodzi o następne pytanie pani poseł, to nie ma zagrożenia, że grupa osób czynnych zawodowo nie zarobi na przyszłe emerytury. Przy obecnej reformie emerytalnej każda osoba wypracuje sobie własne środki i nie będzie na łasce młodszego pokolenia.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Co do dopłat do pensjonariuszy domów pomocy społecznej, to gmin na to nie stać. Od 1999 r., kiedy przeprowadzono drugą reformę ustrojową państwa, wszystkie samorządy począwszy od tych gminnych aż do wojewódzkich, chcą mieć jak najwięcej samodzielności zarówno w uzyskiwaniu dochodów na swoją działalność, jak i podejmowaniu decyzji w wydatkowaniu tych dochodów. W 2004 r. dotacje przekazywane gminom przez budżet państwa na osoby w domach pomocy społecznej zamieniono na wniosek samorządów na udział w podatku PIT. Wójtowie czy burmistrzowie samodzielnie podejmują decyzje, na co chcą przeznaczać dochody własne. Nie pamiętają zaś o tym, że powinni zapłacić za osobę, która została skierowana do domu pomocy społecznej. Ministerstwo nie ma na to wpływu. Samorządy chciałyby, żeby 37% udział podatku PIT został na tym samym poziomie, a ponadto żeby państwo jeszcze raz przekazywało dotacje na osoby przebywające w domach pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Chciałbym powiedzieć, że zazdroszczę domów opieki społecznej w innych krajach, na przykład w Hiszpanii. Są to luksusowe obiekty z bogatym programem kulturalnym, rozrywkowym i turystycznym. Podobnie jest w Norwegii. Chciałbym, aby tak było również w Polsce. U nas jednak dopiero trzeba rozpocząć działania w tym kierunku. Myślę, że jeżeli chodzi o przystosowanie techniczne polskich domów opieki społecznej do europejskich standardów, to wiele już zostało zrobione, jednak często można zobaczyć, że ich pensjonariusze nie czują się tam dobrze. Powinniśmy popracować nad poprawą takiego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Jeżeli chodzi o poradnictwo, to jest ono realizowane przez system powiatowych centrów pomocy rodzinie (PCPR) i ośrodki pomocy społecznej. PCPR wyspecjalizowały się w poradnictwie prawnym, w przemocy rodzinnej, w opiece nad dzieckiem, w rodzinach zastępczych.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Działania w kierunku aktywizacji osób starszych są problemem gospodarki i rynku pracy. Nie sądzę, żeby rząd mógł wymusić na przedsiębiorcach większe płace. Chcielibyśmy jednak, aby Polska osiągnęła wskaźnik aktywizacji zawodowej przygotowany w Strategii lizbońskiej. MPiPS może oczywiście stworzyć program aktywizacji zawodowej osób starszych, ale muszą być w to zaangażowane jeszcze inne podmioty.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Jeżeli chodzi o FIO, to jest to program dedykowany dla wielu grup społecznych, nie tylko dla osób starszych. Jeżeli patrzymy na materiały z realizacji jego programu, to widzimy że wiele fundacji w niego zaangażowanych naprawdę bardzo pomaga ludziom starszym. MPiPS wystąpił do pani minister Grażyny Gęsickiej, aby włączyć FIO do programu operacyjnego „Kapitał ludzki”. Moglibyśmy wtedy jeszcze skuteczniej realizować programy przeznaczone dla różnych grup społecznych.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Przejdę teraz do odpowiedzi na pytania pana posła Gołębiewskiego, które dotyczyło zmniejszenia ilości pieniędzy na środowiskowe domy pomocy na 2007 r. Wynika to z tego, że w 2006 r. była również finansowana bieżąca działalność tych domów, które zostały uruchomione w 2005 r. W tej chwili środki zaplanowane są tylko na uruchomienie nowych placówek.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Wrócę jeszcze do pytania pani poseł Radziszewskiej, które dotyczyło dziennych domów pomocy. Zgodzę się z panią poseł w tym, że nie ma ich wielu. W 2004 r. było 232 gminnych ośrodków wsparcia oraz 3 powiatowe. W ośrodkach gminnych przebywało w 2004 r. 18.939 osób, a w powiatowych 94. W 2005 r. przebywało w nich odpowiednio 22.162 i 159 osób.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Jeżeli chodzi o kontrakty wojewódzkie na 2004 i 2005 r., to wynikają one z decyzji marszałków województw. W jednych województwach dotacje były wielomilionowe, w innych wyniosły zero. W każdym przypadku decyzję podejmował samorząd i marszałek województwa.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Jeżeli nie odpowiedziałem na jakieś pytanie pań i panów posłów, to poprosiłbym o przesłanie ich na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełHenrykGołębiewski">Mam jeszcze pytanie dotyczące „Programu państwa w zakresie dożywiania’’. Gwarantuje on coroczną pomoc państwa w okresie 4 lat (do 2009 r.) nie niższą niż 500.000.000 zł. Wiem, że samorządy decydują o tym, ile pieniędzy trzeba przeznaczyć na ten cel. W jakim zaś zakresie państwo zachęca gminy do wykorzystywania tych pieniędzy na zakup posiłków dla osób starszych?</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełHenrykGołębiewski">Ponadto wyczułem w wypowiedzi pana ministra pesymizm. Nikt nie zakłada, że będziemy zmuszali ludzi starszych do posługiwania się komputerem. Dlaczego MEN nie stworzy więcej uniwersytetów trzeciego wieku? Nie chodzi o to, żeby zajmowało się tym jedynie MPiPS. Myślę, że konferencja poświęcona starości mogłaby tutaj pomóc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełAnnaPakułaSacharczuk">Bardzo się ucieszyłam, kiedy pan minister powiedział, że najlepszą formą wspierania osób starszych jest właśnie wsparcie rodziny wielopokoleniowej. Wszyscy starsi ludzie, których znam chcieliby przebywać ze swoimi wnukami. Rodzina powinna być suwerenem, a starszy człowiek razem ze swoimi dziećmi czy wnukami powinien mieć możliwość zadecydowania, gdzie chce przebywać. Państwo czy struktura samorządowa powinna zaś kierować instrumenty pomocy do rodziny, której jest potrzebna pomoc materialna. Przykładem uszczęśliwiania rodziny na siłę jest na przykład dofinansowanie przez samorząd opieki nad dzieckiem pod warunkiem, że będzie ono chodzić do przedszkola lub żłobka. Dziecko będzie wtedy oderwane od rodziny. Natomiast matka, która ma wiele dzieci i zajmuje się nimi w domu, nie dostanie takiej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PosełAnnaPakułaSacharczuk">Analogiczna sytuacja może wystąpić w przypadku ludzi starszych. Nie ma na przykład dofinansowania dla osób opiekujących się w domu osobami z chorobą. Stosuje się więc presję ekonomiczną, bo takie osoby są kierowane do domów opieki społecznej i tym samym odrywa się starszych ludzi od rodziny. Myślę, że wsparcie finansowe skierowane do rodziny byłoby o wiele bardziej efektywne. Rodzina mogłaby wynająć kogoś do opieki tylko na czas, kiedy jej członkowie idą do pracy czy szkoły.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PosełAnnaPakułaSacharczuk">Ponadto gdyby przekazać wsparcie finansowe rodzicom, to dziadkowie mogliby się zająć dziećmi. Byłoby to korzystniejsze zarówno dla dzieci, jak i do osób starszych. Więzów rodzinnych nie można bowiem stworzyć w przedszkolu.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PosełAnnaPakułaSacharczuk">Chciałabym również zwrócić uwagę na plany budowy systemu emerytalnego, gdzie wysokość emerytury miałaby być zależna od przewidywanej długości życia. Społeczność ludzi starszych zostałaby podzielona na mężczyzn i kobiety. Kobiety miałyby mniejszą emeryturę, ponieważ dłużej żyją. Taki pomysł bardzo mnie niepokoi, bo jest dyskryminujący i nieracjonalny. Równie dobrze można byłoby powiedzieć, że ci, co piją i palą, będą krócej żyć i to im należy się największa emerytura. Może ktoś przeprowadził badania na temat tego, że mężczyźni krócej żyją właśnie dlatego, że piją i palą? Jestem przeciwna takiej formie dyskryminacji kobiet. A może ma ona właśnie na celu skrócenie życia kobiety, bo jeżeli emerytura nie starczy jej na leki, to będzie krócej żyła. Chyba nie o to nam chodzi.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#PosełAnnaPakułaSacharczuk">Chciałabym jeszcze powiedzieć, że powinniśmy uznać za pracę zajęcia matek wychowujących przez wiele lat niepełnosprawne dzieci. Jest im bardzo ciężko, ponieważ są traktowane w taki sposób, jakby przez całe życie nic nie robiły. W podobnej sytuacji są matki, które mają wiele dzieci. Należałoby takie osoby uwzględnić w systemie emerytalnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Myślę, że dzisiejsze posiedzenie Komisji poświęcone problemom osób starszych było bardzo ważne, ponieważ uświadomiło nam wszystkim skalę zjawiska. Jednocześnie wskazało na to, że rozwiązanie problemów związanych ze starzejącą się populacją nie leży jedynie w gestii dwóch resortów.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Jeżeli chodzi o pytania, to jedno z nich dotyczyło geriatrii i deficytu lekarzy geriatrów w Polsce. Musimy pamiętać, że podstawą funkcjonowania i zabezpieczenia właściwej opieki lekarskiej jest lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Geriatra jest w każdej sytuacji osobą współpracującą, ale również niezwykle ważną. MZ ma pełną świadomość tego, że nie rozwiniemy systemu geriatrycznej opieki zdrowotnej w szybkim tempie. W naszym materiale znalazła się jednak informacja o tym, że konieczne będzie rozważenie kilkuletniego programu rozwoju geriatrii w Polsce. Bez niego zapewnienie kompleksowej opieki nad ludźmi w wieku podeszłym nie będzie możliwe, ponieważ lekarz POZ nie będzie w stanie zapewnić adekwatnej do tego wieku opieki.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Jeżeli chodzi o pytanie pani poseł Elżbiety Radziszewskiej dotyczące naszego materiału, to uważam, że wskazaliśmy w nim na istotne braki – brak strategii rozwoju opieki geriatrycznej i konieczności jego rozwoju w Polsce, brak rozwiązań poprawiających jakość opieki nad osobami starszymi. W materiale wyraźnie wskazano na to, że konieczne będzie stworzenie nowoczesnych propozycji legislacyjnych i działań opartych na standardach europejskich. Konieczne będzie podnoszenie wiedzy i kompetencji nie tylko lekarzy, pielęgniarek, pracowników socjalnych, ale również wszystkich osób, które w jakikolwiek sposób stykają się z osobami w wieku podeszłym. Konieczne będzie dokładne zdefiniowanie miejsca geriatrii w systemie ochrony zdrowia. Równie ważne będzie monitorowanie zmieniających się potrzeb zdrowotnych osób starszych.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Istotne będzie stworzenie oferty usług dla niepełnosprawnych osób starszych, a więc inwestowanie w środowisko i miejsce pobytu tej osoby, a nie w bardzo kosztowne systemy opieki instytucjonalnej, które nie zawsze się sprawdzają.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#ZastępcadyrektoraDepartamentuZdrowiaPublicznegowMZWojciechKłosiński">Chciałbym szczególnie podkreślić, że Zespół Roboczy Koordynujący Działania Medyczne na Rzecz Ludzi Starszych ma pełną świadomość wyzwań, jakie przed nim stoją. Chcemy wypracować taki zakres rozwiązań dotyczących problematyki MZ, które byłyby w stanie stworzyć gwarancję opieki medycznej dla starzejącej się populacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Pozwolę sobie wręczyć ministrowi pracy i polityki społecznej kartkę z czterema punktami. Chciałabym prosić o statystykę ludzi korzystających z opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za opiekę nad ludźmi starszymi.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Po drugie wspomniał pan o systemie poradnictwa w PCPR. Nie znam PCPR, który byłby nastawiony na poradnictwo osobom starszym. Prosiłabym o zebranie tego typu informacji. Jak wygląda pomoc w tych poradniach? Jaki będzie program na rzecz aktywizacji osób starszych po 2007 r.?</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PosełElżbietaRadziszewska">Chciałabym również zapytać o to, jak są zachęcane gminy do tworzenia domów dziennego pobytu i rodzinnych domów pomocy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PodsekretarzstanuwMPiPSBogdanSocha">Chciałbym jeszcze krótko odpowiedzieć na pytanie posła Henryka Gołębiewskiego, które dotyczyło programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”. W 2006 r. przeznaczono na jego realizację 484.164.329 zł. Po raz pierwszy w tym programie wszystkie samorządy dostały tyle pieniędzy, ile sobie życzyły. Były takie nawet przypadki, że samorządy nie wykorzystały całej przyznanej kwoty. Nie mogliśmy wydać 16.000.000 zł, bo nie było już zapotrzebowania na środki finansowe ze strony samorządów. Faktyczne potrzeby są oczywiście większe, bo na przykład w jednej z gmin dzieci dostają posiłek za 2 zł 1 gr. Wójt chce wtedy zwrócić pieniądze, a mógłby przecież zapłacić za taki posiłek 2 zł 80 gr albo 3 zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Dziękuję bardzo wszystkim państwu.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczącaposełAnnaSobecka">Wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad – zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>