text_structure.xml
36.3 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełAndrzejPęczak">Otwieram wyjazdowe posiedzenie Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. Serdecznie witam zaproszonych gości: pana prezesa NIK Mirosława Sekułę, dyrektora generalnego Izby pana Józefa Górnego, dyrektora Delegatury NIK w Łodzi pana Henryka Tytonia, przewodniczącego Sejmiku Województwa Łódzkiego pana Stanisława Olasa, Marszałka Województwa Łódzkiego pana Mieczysława Teodorczyka, przewodniczącego Rady Miejskiej Łodzi pana Sylwestra Pawłowskiego, wiceprezydenta Łodzi pana Marka Michalika, dyrektora generalnego Urzędu Wojewódzkiego pana Stanisława Woźniakowskiego. Bardzo dziękuję, że zechcieli panowie uczestniczyć w dzisiejszym posiedzeniu. Porządek posiedzenia przewiduje omówienie kryteriów i standardów kontroli w bieżącej pracy delegatury NIK (na przykładzie funkcjonowania delegatury NIK w Łodzi). Następnie odbędzie się uroczystość otwarcia nowej siedziby Delegatury NIK w Łodzi. Po uroczystości wspólnie z panem prezesem Mirosławem Sekułą zwołaliśmy konferencję prasową. Otwarciu nowej siedziby Delegatury NIK towarzyszy bowiem duże zainteresowanie mediów. Czy do porządku dziennego ktoś z państwa posłów zgłasza uwagi? Nie widzę. Stwierdzam, że Komisja przyjęła porządek dzienny. Proszę o zabranie głosu prezesa NIK pana Mirosława Sekułę.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMirosławSekuła">Proponuję aby pracownicy Delegatury NIK w Łodzi przedstawili wprowadzenie do dyskusji.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#DyrektorDelegaturyNIKwŁodziHenrykTytoń">Po raz pierwszy Delegatura NIK w Łodzi gości tak zacne osobistości. Po raz pierwszy, z tego co wiem, Komisja do Spraw Kontroli Państwowej obraduje na wyjazdowym posiedzeniu. Uważam, że wymiana informacji pozwoli Komisji poznać mechanizmy funkcjonowania Najwyższej Izby Kontroli. Wprowadzeniem do dyskusji będzie materiał przygotowany w Delegaturze NIK w Łodzi - „Kryteria i standardy kontroli w bieżącej pracy delegatur na przykładzie funkcjonowania Delegatury NIK w Łodzi”. Wskażemy, jaką rolę w strukturze NIK pełnią delegatury. Następnie przedstawimy działalność Delegatury NIK w okresie 2002 r. - trzy kwartały 2003 r. Prezentację przeprowadzi doradca prawny w Delegaturze NIK w Łodzi pan dr Wojciech Robaczyński, który jednocześnie jest adiunktem Wydziału Prawa Uniwersytetu Łódzkiego, współautorem komentarza do ustawy o NIK oraz członkiem powołanego przez pana prezesa Mirosława Sekułę zespołu do opracowania „Podręcznika kontroli”.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#DoradcaprawnyDelegaturyNIKwŁodziWojciechRobaczyński">Funkcjonowanie delegatury NIK jest fragmentem szerszego zagadnienia funkcjonowania NIK. Dlatego w przedłożonym materiale przedstawiamy strukturę organizacyjną NIK, a następnie kwestie najbardziej istotne z punktu widzenia funkcjonowania delegatur. Prezentowany materiał ma charakter przeglądowy, zawiera również dane statystyczne. Dlatego skoncentruję się na wybranych aspektach. Delegatura NIK jest jednostką organizacyjną Najwyższej Izby Kontroli. Zgodnie ze statutem NIK, kontroli przeprowadzanej przez Delegaturę NIK w Łodzi podlegają jednostki mające siedzibę na terenie województwa łódzkiego. Jednostkami organizacyjnymi NIK są departamenty i delegatury. Stanowią one jednostki równorzędne. Zatem nie ma między nimi układu instancyjnego. Departamenty działają w centrali w Warszawie i ich kompetencje określone są funkcjonalnie. Natomiast delegatury działają w poszczególnych województwach i ich kompetencje określone są terytorialnie. Statut NIK oraz zarządzenie Prezesa NIK określają zadania delegatur w ramach postępowania kontrolnego. Delegatury przeprowadzają postępowania kontrolne w „organach, jednostkach terenowych w zakresie swojej właściwości terytorialnej określonych w par. 2 ust. 2” oraz mogą w porozumieniu z właściwym departamentem przeprowadzać postępowanie kontrolne w naczelnych organach państwowych. Delegatury mogą także być jednostkami koordynującymi kontrole. W większości przypadków kontrole są koordynowane przez poszczególne departamenty. Delegatura NIK co pewien czas koordynuje kontrolę w skali ogólnokrajowej, a później opracowuje projekty informacji. W par. 22 zarządzenia Prezesa NIK w sprawie szczegółowej organizacji wewnętrznej jest rozwinięcie zasady, która wynika ze statutu i dotyczy właściwości delegatur, szczególnie w przeprowadzaniu postępowania kontrolnego w odniesieniu do organów i jednostek mających swe siedziby na terenie województw objętych właściwością terytorialną danej delegatury. Chodzi również o kontrolę wykonania budżetu, gospodarki finansowej i majątkowej wojewodów. Art. 2 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli ma fundamentalne znaczenie dla określenia kompetencji i zakresu zadań Izby. Znajduje to przełożenie na kompetencje kontrolne Delegatury NIK w Łodzi. Kontrolą objęta jest działalność jednostek wymienionych w art. 2 ustawy o NIK, w tym przede wszystkim organów administracji rządowej, państwowych osób prawnych i państwowych jednostek organizacyjnych (art. 2 ust. 1), organów samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych i innych samorządowych jednostek organizacyjnych (art. 2 ust. 2), innych jednostek organizacyjnych i przedsiębiorców w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek, środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się ze zobowiązań na rzecz państwa (art. 2 ust. 3), a także innych jednostek organizacyjnych i podmiotów wykonujących zadania z zakresu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (art. 2 ust. 4). Delegatura NIK w Łodzi przeprowadza kontrole uwzględniając kryteria określone w art. 5 ustawy o NIK. Jednostki państwowe kontrolowane są pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności, jednostki samorządu terytorialnego - pod względem legalności, gospodarności i rzetelności, pozostałe jednostki - pod względem legalności i gospodarności. NIK działa na zasadzie planowości, określonej w art. 6 ustawy o NIK. To dotyczy również delegatur. Podstawą planowania są okresy roczne. Poszczególne tematy kontrolne mieszczą się w zasadniczych obszarach badań kontrolnych.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#DoradcaprawnyDelegaturyNIKwŁodziWojciechRobaczyński">Główne obszary badań kontrolnych, które będą obowiązywały w przyszłym roku w ramach kierunków kontroli na lata 2003–2005 to: deficyt budżetowy i dług publiczny, restrukturyzacja gospodarki, ochrona zdrowia i prawa socjalne, bezpieczeństwo narodowe oraz procesy integracyjne związane z wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Plan centralny zawiera oznaczenie numerów i tematów kontroli, określa także liczbę kontrolowanych jednostek. Konstrukcja planu na poziomie centralnym przekłada się na plan pracy delegatury. W tym planie zawarte są numery tematów, tytuły kontroli oraz oznaczenie departamentu, który koordynuje kontrolę. Poszczególne departamenty np. Departament Administracji Publicznej czy Departament Budżetu i Finansów wskazywane są jako koordynatorzy kontroli. Zdecydowaną większość kontroli koordynują departamenty, choć zdarzają się kontrole koordynowane przez delegatury. Program kontroli, poza porządkowymi kwestiami związanymi z oznaczeniem kontroli, zawiera m. in. oznaczenie celu kontroli, wyniki analizy przedkontrolnej, analizę stanu prawnego, tematykę kontroli (szczegółowe określenie przedmiotowego i podmiotowego zakresu kontroli), wskazówki metodyczne oraz założenia organizacyjne. Określenie tematyki kontroli jest najważniejszym elementem programu kontroli. Program kontroli jest udostępniany jednostce kontrolowanej, chociaż nie ma takiego ustawowego obowiązku. Zdarza się, że jednostki kontrolowane kwestionują jakieś badania jako niezwiązane z tematyką kontroli. Dla kontrolera nie ma to decydującego znaczenia. Dla niego najważniejsze jest to, co zostało ujęte w zatwierdzonej tematyce. Oprócz kontroli koordynowanych prowadzone są również kontrole doraźne. Przeprowadzane są według tej samej procedury co kontrole koordynowane, choć inne przesłanki wskazują na konieczność ich pojęcia. Delegatura często przeprowadza kontrole doraźne, w tym na wniosek parlamentarzystów. Zarządzenie Prezesa NIK z 1 marca 1995 r. w sprawie postępowania kontrolnego wymienia trzy rodzaje kontroli doraźnych: kontrole rozpoznawcze (wstępne badanie określonych zagadnień dla opracowania projektu programu kontroli), kontrole sprawdzające (badanie sposobu wykorzystania uwag i wniosków przez adresatów wystąpień pokontrolnych), kontrole skargowe (rozpatrywanie skarg i wniosków). Kontrole skargowe stanowią istotny element pracy delegatury. Par. 4 zarządzenia Prezesa NIK w sprawie trybu przyjmowania, rozpatrywania i załatwiania skarg i wniosków kierowanych do Najwyższej Izby Kontroli dokonuje rozróżnienia między skargami i wnioskami, które są kierowane do delegatur przez osoby fizyczne, prawne i inne podmioty. Są również skargi i wnioski wnoszone przez posłów, senatorów, partie polityczne, ponadzakładowe organizacje związkowe. W okresie 2002 r. - trzy kwartały 2003 r. Delegatura NIK w Łodzi przeprowadziła 9 kontroli uwzględniających zagadnienia poruszane przez parlamentarzystów. Kontrole na wniosek parlamentarzystów z formalnego punktu widzenia podejmowane są z własnej inicjatywy Najwyższej Izby Kontroli. Natomiast prawo zlecania przeprowadzenia kontroli w sposób wiążący mają jedynie organy parlamentu. Dwie kontrole przeprowadzono na zlecenie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka Sejmu RP: „Prawidłowość funkcjonowania przepisów prawa w zakresie niedopuszczenia do świadczenia pracy w szpitalu im. dr J. Korczaka w Łodzi przez pracowników pozostających pod wpływem alkoholu” oraz „Funkcjonowanie Domu Dziecka nr 5 w Łodzi”. Po przeprowadzonej kontroli delegatura kieruje wystąpienie pokontrolne. Zgodnie z art. 60 ustawy o NIK wystąpienie pokontrolne przekazywane jest - obligatoryjnie - kierownikowi jednostki kontrolowanej, a w razie potrzeby także kierownikowi jednostki nadrzędnej oraz właściwym organom państwowym lub samorządowym. Dlatego liczba wystąpień pokontrolnych jest większa niż przeprowadzonych kontroli. Delegatura NIK w Łodzi w okresie 2002 r. - 3 kwartały 2003 r. przeprowadziła 392 kontrole jednostkowe oraz skierowała 422 wystąpienia pokontrolne. Istotnym elementem wystąpienia pokontrolnego jest ocena kontrolowanej działalności. Ocena może być: pozytywna, pozytywna ze stwierdzeniem nieznacznych uchybień niemających wpływu na kontrolowaną działalność, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, które nie mają zasadniczego wpływu na kontrolowaną działalność, negatywna, kiedy stwierdzono istotne nieprawidłowości. Wystąpienie zawiera wnioski dotyczące wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości. NIK dopuszcza - w szerokim zakresie - kierowników jednostek kontrolowanych do udziału w postępowaniu kontrolnym. Dlatego bardzo istotną dziedziną w pracy delegatury jest rozpatrywanie zastrzeżeń do wystąpień pokontrolnych. Zastrzeżenia są najpierw rozpatrywane przez komisję odwoławczą w delegaturze. Uchwały komisji odwoławczych są przesyłane do zatwierdzenia prezesowi NIK.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#DoradcaprawnyDelegaturyNIKwŁodziWojciechRobaczyński">Jeżeli prezes NIK nie zatwierdzi uchwały, to powołuje komisję rozstrzygającą, której werdykt jest ostateczny. Kiedy uchwała komisji odwoławczej zostanie zatwierdzona przez prezesa NIK, albo komisja rozstrzygająca podejmie ostateczną uchwałę, to wówczas wystąpienie pokontrolne przyjmuje niejako ostateczną treść. Zgodnie z art. 64 ustawy o NIK protokoły kontroli i wystąpienia pokontrolne stanowią podstawę do opracowywania przez Najwyższą Izbę Kontroli informacji o wynikach kontroli. Projekt informacji przygotowywany jest w jednostce organizacyjnej NIK koordynującej kontrolę. Jeżeli delegatura koordynuje kontrolę, to ona przygotowuje projekt takiej informacji. Informacja podlega zatwierdzeniu przez prezesa lub wiceprezesa NIK. Po zatwierdzeniu jest przesyłana do najwyższych organów państwowych oraz prezentowana publicznie.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#DyrektorDelegaturyNIKwŁodziHenrykTytoń">Kontrole doraźne odgrywają istotną rolę w działalności Delegatury NIK w Łodzi. Ale kontrola doraźna musi być spójna z planem pracy delegatury. Prezes NIK lub upoważniony wiceprezes wydaje zgodę na przeprowadzenie takiej kontroli. W okresie 2002 r. - 3 kwartały 2003 r. Delegatura NIK w Łodzi przeprowadziła łącznie kontrole doraźne w 35 tematach obejmując nimi 82 jednostki. Efekty finansowe tych kontroli wyniosły blisko 65 mln zł (54% efektów finansowych Delegatury NIK w Łodzi ogółem). Kontrole koordynowane, o których wspomniał pan dr Wojciech Robaczyński nie są z reguły nastawione na efekt finansowy. Są to kontrole o charakterze problemowym, co ujawnia się w informacjach. Efekty finansowe Delegatury NIK w Łodzi ogółem za okres 2002 r. - 3 kwartały 2003 r. wyniosły ponad 120 mln zł, z czego odzyskano blisko 19 mln zł. Budżet delegatury wynosi 7 mln zł rocznie. Zatem efekty finansowe Delegatury NIK w Łodzi przewyższają koszty. W Delegaturze zatrudnione są 42 osoby wykonujące czynności kontrolne i 10 osób nadzorujących czynności kontrolne. W okresie 2002 - 3 kwartały 2003 skierowano do właściwych organów ścigania 10 zawiadomień o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia oraz 37 zawiadomień o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PrezesNIKMirosławSekuła">Delegatury są pod względem funkcjonowania równorzędnymi z departamentami jednostkami organizacyjnymi NIK. Przywiązuję szczególną wagę do funkcjonowania delegatur. Uważam, że powinny one pracować również dla społeczności wojewódzkich. Chodzi o znacznie większe niż do tej pory zbliżenie delegatur do społeczności i instytucji w województwie. Wtedy spełniłby się zaproponowany przeze mnie zapis do statusu NIK o równorzędności departamentów i delegatur. Niektórzy inaczej postrzegają funkcjonowanie delegatur i departamentów. Owszem, więcej kontroli koordynowanych koordynują departamenty. Czasem mam pretensje do dyrektorów delegatur, że tak rzadko decydują się na koordynowanie kontroli w skali ogólnokrajowej. Ale moje pretensje dają efekty. Coraz więcej dyrektorów uważa, że są w stanie podołać koordynowaniu kontroli w skali całego kraju. Są delegatury, które specjalizują się w niektórych zagadnieniach. Delegatura NIK we Wrocławiu specjalizuje się w działalności podatkowej. Koordynowała kontrolę podatkową w skali całego kraju. Delegatura NIK w Rzeszowie specjalizuje się w gospodarce leśnej. Delegatura NIK w Gdańsku - w gospodarce morskiej i transporcie. Sądzę, że Delegatura NIK w Łodzi, która koordynowała już kilka kontroli może w najbliższym czasie znaleźć obszar zagadnień, w których będzie liderem. Wtedy będę zupełnie zadowolony z roli, jaką spełniają delegatury w funkcjonowaniu Najwyższej Izby Kontroli.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełAndrzejPęczak">Otwieram dyskusję.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełAdamSosnowski">Działania Delegatury NIK w Łodzi są wysoce efektywne. Pan dyrektor Henryk Tytoń mówił o efektywności przeprowadzanych kontroli. W przedłożonym materiale zapisano, że w okresie 2002 r. - 3 kwartały 2003 r. Delegatura NIK w Łodzi uczestniczyła w 78 kontrolach koordynowanych przez inne jednostki organizacyjne NIK, przeprowadzając czynności kontrolne w 392 jednostkach kontrolowanych, ale w innym miejscu mówi się o przeprowadzeniu w tym okresie przez Delegaturę 392 kontroli jednostkowych. Czy chodzi o te same kontrole? Z tekstu wynikałoby, że nie. Czy skargi i wnioski kierowane do NIK są merytorycznie uzasadnione? Środki masowego przekazu donoszą o przestępstwach korupcyjnych. Kształtują pewne społeczne oczekiwania w tym zakresie. Czy zarzuty zawarte we wnioskach i skargach obywateli potwierdzają się?</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełStanisławPiosik">Przedmiotem posiedzenia Komisji są kryteria i standardy kontroli w bieżącej pracy delegatury NIK. Ale niestety do tej pory zbyt mało na ten temat powiedziano. Prosiłbym zatem o wyjaśnienia w tej kwestii. Jest to ważny temat i należałoby przeprowadzić rzetelną dyskusję. Wielu posłów i senatorów zwracało się do Delegatury NIK z wnioskami o przeprowadzenie różnych kontroli. Złożono 9 wniosków. Czy te wnioski były zasadne?</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełTadeuszGajda">Zakładamy, że pracownicy NIK w każdej delegaturze, w tym łódzkiej są dobrze przygotowani. Czy w systemie wynagradzania są zawarte jakieś zachęty motywujące do efektywnej i skutecznej pracy? W różnych instytucjach pracownicy otrzymują premię za wykonaną pracę, która wykracza poza to, co jest zapisane w regulaminie i statucie. Czy w NIK są również tego rodzaju premie? Czy Delegatura NIK prowadzi swego rodzaju ranking dotyczący efektywności kontroli? Jeżeli tak, to jaka jest ich efektywność? W przedłożonym materiale podano, że Delegatura skierowała 10 zawiadomień o popełnieniu przestępstwa? Czy Delegatura śledzi jaki jest dalszy bieg tych wniosków? Owszem, NIK została powołana do kontroli. Ale kontrolowanie dla samego kontrolowania jest sztuką dla sztuki. Ważny jest efekt kontroli, egzekwowanie odpowiedzialności za stwierdzone nadużycia. Jeśli chodzi o wnioski zgłaszane przez parlamentarzystów, to można sobie wyobrazić, że każdy parlamentarzysta zgłosi ileś wniosków i skarg przez co zablokuje pracę Izby. Czy zarzuty zawarte we wnioskach parlamentarzystów potwierdziły się?</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełAdamSosnowski">Z przedłożonego materiału wynika, że wniesiono zastrzeżenia do 6 protokołów kontroli i 21 wystąpień pokontrolnych. Zastrzeżenia te były przedmiotem rozstrzygnięcia przez komisje odwoławcze w Delegaturze. Jakie było to rozstrzygnięcie?</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełAndrzejPęczak">Pan prezes Mirosław Sekuła wspomniał o specjalizowaniu się delegatur w określonej tematyce. Sądzę, że kontakt między NIK a samorządami również wymaga specjalizacji. Może Delegatura NIK w Łodzi zaczęłaby się specjalizować w tym zakresie. Kiedyś dyskutowaliśmy na temat koordynacji kontroli. Pan prezes Mirosław Sekuła odpowiadając na moje pytanie stwierdził, że koordynacja dokonuje się na szczeblu delegatur. Jak przebiega koordynacja kontroli między NIK a regionalnymi izbami obrachunkowymi? W ilu ze złożonych przez Delegaturę 10 zawiadomień o popełnieniu przestępstwa prokuratura podjęła postępowanie? Jaka była skuteczność złożonych przez Delegaturę 37 wniosków o naruszenie dyscypliny finansów publicznych? Jak przebiega realizacja wniosków zawartych w wystąpieniach pokontrolnych? Dyskutowaliśmy na temat różnych systemów kontroli w Unii Europejskiej. Czy w państwach Unii Europejskiej istnieją odpowiedniki regionalne polskich delegatur? Czy też system kontroli jest inaczej zorganizowany? Jest to ważna sprawa, bo regiony będą w niedługim czasie płaszczyzną współpracy.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczącySejmikuWojewództwaŁódzkiegoStanisławOlas">Z przedstawionych informacji dowiedzieliśmy się o rodzajach kontroli. W głównej mierze są to kontrole planowe, ale występują także kontrole tzw. losowe. Czy jest taka ilość jednostek, że trzeba przeprowadzać wyrywkowe kontrole w drodze losowania podmiotów? Czy też jest inne uzasadnienie przeprowadzania tego typu kontroli? Czy NIK przeprowadzając kontrole korzysta z pomocy fachowców np. nadzoru bankowego. Są tam zatrudnieni wysokiej klasy specjaliści. Od paru lat funkcjonuje instytucja rzecznika ochrony konsumentów. Czy Izba nie mogłaby skorzystać z pomocy tej instytucji? Pracownicy tej instytucji przeprowadzają na terenie naszego województwa kilkanaście tysięcy kontroli w sklepach, hurtowniach itp.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#MarszałekWojewództwaŁódzkiegoMieczysławTeodorczyk">Instytucja Marszałka Województwa jest bardzo często poddawana kontroli. Nie zdarzyło się, aby kontrolerzy nie przedstawili mi zakresu i tematyki kontroli. Kontrole są przeprowadzane zgodnie z zasadami i obowiązującym prawem. Chciałbym podkreślić wysoki profesjonalizm pracowników Delegatury NIK w Łodzi. Jest to niewątpliwie efekt planowej długofalowej pracy. Jeżeli kontrolerzy wskażą pewne nieprawidłowości, to przyznajemy im słuszność. Nikt nie lubi kontroli. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na edukacyjny aspekt kontroli. Kontrolowanemu wskazuje się błędy i tłumaczy, jak w przyszłości należy unikać ich popełnienia. Ale stwierdzone nieprawidłowości często nie wynikają ze złej woli, lecz z nieprecyzyjnych zapisów prawa. Kontrola polega na badaniu zgodności stanu faktycznego z obowiązującym prawem. Ale prawo, o czym wiedzą parlamentarzyści, bywa nieprecyzyjne. W jednej sprawie mogą wystąpić dwie rozbieżne opinie prawne. Stąd apel do państwa posłów o tworzenie jasnego i czytelnego prawa. Pozwoli to wyeliminować wiele nieprawidłowości w funkcjonowaniu samorządu. Chciałbym zwrócić uwagę np. na problem oświadczeń majątkowych. Ile było trudności z wypełnieniem tych oświadczeń. Wskazano nam pewne nieprawidłowości, ale nie wynikały one ze złej woli, lecz z nieprecyzyjnych przepisów.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczącyRadyMiejskiejSylwesterPawłowski">Podstawową instytucją kontrolującą samorządy są regionalne izby obrachunkowe. Koordynacja kontroli między NIK regionalnymi izbami obrachunkowymi jest jak najbardziej pożądana. Chciałbym zapytać w jakim stopniu organizacje samorządowe, takie jak Unia Metropolii Polskich, czy Związek Miast Polskich wykorzystują zbiorcze informacje dotyczące wniosków pokontrolnych w różnych poziomach samorządu terytorialnego. Uważam, że taka informacja uwrażliwiłaby samorządowców na różne negatywne zjawiska. Byłbym zobowiązany, gdyby w przyszłości taki materiał został przygotowany i przekazany za pośrednictwem Unii Metropolii Polskich czy Związku Miast Polskich do wszystkich samorządów. Nie chodzi o gruntowną analizę, lecz o ogólne wnioski. Jeśli chodzi o kryteria i zasady kontroli, to często zdarza się, że problem, z którym zwracają się do NIK jednostki samorządu terytorialnego, nie podlega badaniu przez Izbę. Dlatego te kryteria powinny zostać przekazane samorządom. Wówczas będą mogły one jednoznacznie określić, czy dana skarga podlega kontroli NIK.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PosełAndrzejPęczak">Czy ktoś z państwa ma jeszcze pytania? Nie widzę. Oddaję głos przedstawicielom Najwyższej Izby Kontroli.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#DyrektorDelegaturyNIKwŁodziHenrykTytoń">Proporcje między kontrolami doraźnymi a kontrolami koordynowanymi, w których Delegatura też bierze udział są rozsądne. 95% czasu przeznaczone jest na kontrole koordynowane, a 5% - na kontrole doraźne, sprawdzające czy też skargowe. Jeśli chodzi o zasadność wniosków o przeprowadzenie kontroli składanych przez parlamentarzystów, to przyjęliśmy zasadę, że generalnie parlamentarzystom nie odmawiamy. Uważamy, że byłoby to nieprzyzwoite. Wszystkie wnioski złożone przez parlamentarzystów do Delegatury były uzasadnione. W co najmniej czterech przypadkach zostały skierowane do organów ścigania zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Dlatego pozytywnie oceniamy współpracę z parlamentarzystami na terenie województwa łódzkiego. Nasze propozycje tematyki kontroli, prośby o zgodę na przeprowadzenie kontroli są uwzględniane przez pana prezesa NIK. Jeśli chodzi o zastrzeżenia do protokołów i wystąpień pokontrolnych, to możliwość ich wniesienia jest ustawowym prawem kontrolowanego. W Delegaturze NIK w Łodzi komisje odwoławcze uwzględniają w części 2%–3% zastrzeżeń. Zastrzeżenia dotyczą pewnych części protokołu kontroli, jak też poszczególnych ocen, uwag i wniosków zawartych w wystąpieniu pokontrolnym. Delegatura NIK w Łodzi współpracuje na bieżąco z regionalną izbą obrachunkową. Pozytywnie oceniamy tę współpracę. Uzgadniamy z izbą terminy kontroli. Koordynujemy pewne działania. Pan poseł Tadeusz Gajda wspomniał o efektywności kontroli. Jeśli chodzi o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, to skuteczność naszych zawiadomień jest wysoka, wynosi blisko 97%. Ale w 75%–80% komisja dyscypliny finansów publicznych uznając za winne osoby wskazane w zawiadomieniach, odstępuje od wymierzenia kary. Uznaje bowiem, że osoba, która dopuściła się naruszenia dyscypliny finansów działała w dobrej wierze. Głównie dotyczy to instytucji związanych ze służbą zdrowia i rolnictwem. Niemniej jednak zawiadomienia Delegatury NIK były zasadne. Jeśli chodzi o kryteria kontroli, to NIK musi dostosować się do wymogów i standardów Unii Europejskiej. Opracowano i wydano „Podręcznik kontroli”, który zawiera standardy, procedury oraz metody doboru jednostek. Te ostatnie można podzielić na matematyczne i niematematyczne. Kontrole w urzędach skarbowych są wybierane metodą matematyczną. Są też próby losowego doboru w sytuacjach, kiedy środki publiczne otrzymane przez poszczególne jednostki są na wyrównanym poziomie. Jeżeli ten poziom różni się, to wybieramy do kontroli te jednostki, które otrzymały znaczną ilość środków publicznych.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PrezesNIKMirosławSekuła">Od ok. 6 lat ilość skarg wpływających do NIK do Warszawy utrzymuje się na stałym poziomie: od 7 do 8 tys. rocznie oraz od 1500 do 1900 anonimowych. Oprócz tego średnio do delegatur wpływa od 100 do 300 skarg rocznie. Nie jest możliwe, aby każda ze skarg kończyła się kontrolą. Skargi są bardzo wnikliwie rozpatrywane i dzielone na dziedziny, których dotyczą. Skargi w bardzo dużym stopniu wpływają na wybór obszarów kontrolnych. W skali kraju rocznie kontrolowanych jest od 3700 do 4000 podmiotów. Skargi poselskie według prawa są normalnymi skargami, ale są traktowane w szczególny sposób ze zwiększoną wnikliwością. W ciągu roku wpływa ok. 200 skarg od parlamentarzystów. Podejmowanych jest od 90 do 100 kontroli. Czyli w co drugim przypadku muszę odmawiać parlamentarzystom. Różne są powody odmowy. Czasem parlamentarzyści proszą o kontrolę spoza zakresu, który NIK może kontrolować (ok. 10% odmów). Często wnioski parlamentarzystów dotyczą kontroli obszarów, które kontrolowane są w innym trybie, przez prokuraturę, regionalne izby obrachunkowe lub inne organy kontrolne. NIK nie wkracza, albo bardzo rzadko wkracza na obszary kontrolowane przez inne instytucje kontrolne. Zgadzam się z panem posłem Stanisławem Piosikiem, że na dzisiejszym posiedzeniu Komisji zaledwie dotknęliśmy problematykę standardów kontroli i procedur kontrolnych. Wynika to z ograniczenia czasowego posiedzenia Komisji. Tej problematyce należałoby poświęcić odrębne posiedzenie. 1,5 roku temu zostały opracowane i przyjęte na rok standardy kontroli w NIK. NIK był pierwszym najwyższym organem kontroli w Europie, który samodzielnie przyjął takie standardy. Spotkało to się z dużym zainteresowaniem ze strony naszych kolegów z najwyższych organów kontroli 10 państw kandydujących, ale również państw członkowskich Unii Europejskiej. Po roku dokonaliśmy weryfikacji tych standardów. Po tej weryfikacji zatwierdziłem już na trwałe te standardy kontroli. One oparte są na międzynarodowych standardach kontroli tzw. standardach INTOSAI (Międzynarodowej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli), standardach Światowej Organizacji Księgowych oraz wytycznych EUROSAI (Europejskiej Organizacji Najwyższych Organów Kontroli), ale w dużej mierze na dorobku kontrolerskim NIK. Deklaruję gotowość prezentacji tych standardów na oddzielnym posiedzeniu Komisji. Pan poseł Tadeusz Gajda pytał o wynagrodzenia i nagrody. Wynagrodzenia są stałe, ale - tak jak w wielu instytucjach - 3% budżetu płac przewidziane jest na nagrody. W ramach tych 3% środki na nagrody dzielone są na trzy części: pierwsza - dla dyrektorów jednostek organizacyjnych delegatur i departamentów, oni decydują komu przyznać nagrody, druga - dla nadzorujących wiceprezesów i dyrektora generalnego, trzecia - dla prezesa NIK. Obecnie średnie wynagrodzenie pracownika NIK wynosi ok. 5500 zł brutto. Jest stosunkowo wysokie, ale wynika z bardzo wysokich kwalifikacji pracowników. 82% pracowników ma wykształcenie wyższe. Taki duży udział osób z wyższym wykształceniem nie jest nawet spotykany na uczelniach. Do tego dochodzi bardzo duża samodzielność kontrolerów. Jeśli chodzi o komisje rozstrzygające, to działają one w ramach NIK.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#PrezesNIKMirosławSekuła">W skali delegatur uwzględniana jest niewielka ilość zastrzeżeń do protokołów kontroli i wystąpień pokontrolnych. Pan dyrektor Henryk Tytoń powiedział, że w Delegaturze NIK w Łodzi zastrzeżenia uwzględniane są w 2%–3%. W innych delegaturach ten poziom jest wyższy, ale nigdy nie przekracza 10%. Ten próg czasem jest przekraczany przy zastrzeżeniach wnoszonych przez centralne instytucje państwa do Kolegium NIK (10%-15%). Przypuszczam, że ta różnica wynika z lepszej współpracy między kontrolowanymi a kontrolującymi w województwach niż na poziomie NIK - rząd. Dziękuję panu marszałkowi Mieczysławowi Teodroczykowi za dobrą ocenę pracy kontrolerów NIK. Chciałbym zwrócić uwagę, że pan marszałek w zasadzie powiedział dowcip o dwóch kłamstwach kontrolerskich, który często cytuję. Pierwsze kłamstwo - przychodzi kontroler NIK do kontrolowanego i mówi dzień dobry, przyszedłem tutaj, żeby państwu pomóc, a drugie - kiedy w odpowiedzi słyszy, bardzo się cieszymy. Dziękuję, że pan marszałek powiedział, że część tej anegdotki może być prawdziwa. To znaczy, że te kontrole są użyteczne. Jeśli chodzi o efekty finansowe kontroli, to zawsze staram się przestrzegać i zwracać uwagę, że NIK nie ma na siebie zarabiać. Uważam, że największą korzyścią z działalności Izby i wszystkich kontrolerów jest efekt prewencyjny. To, że osoby, które dysponują pieniędzmi publicznymi są przekonane o nieuchronności kontroli wydatkowania tych środków. Współpracę z regionalnymi izbami obrachunkowymi uznaliśmy za jedną z najważniejszych spraw. Dlatego NIK zawarła porozumienie z Krajową Radą Regionalnych Izb Obrachunkowych. Porozumienie dotyczy koordynowania terminów kontroli (żeby obie instytucje nie przeprowadzały równocześnie kontroli w tej samej jednostce) oraz koordynowania interpretacji przepisów. Zdarzały się przypadki odmiennej interpretacji przepisów przez kontrolerów NIK i regionalnych izb obrachunkowych. Jakie są regionalne organy kontroli w innych państwach? To zależy od struktury danego państwa. W państwach federalnych np. w Niemczech istnieje federalna izba obrachunkowa i krajowe izby obrachunkowe. Krajowe izby obrachunkowe są zupełnie niezwiązane z federalną izbą. Nieco inaczej jest w Austrii. Działa tam austriacka regionalna izba obrachunkowa oraz krajowe izby obrachunkowe, one współpracują ze sobą, choć nie jest to jednolity układ. Z kolei w Anglii narodowy urząd kontroli ma swoje trzy delegatury terenowe. Struktura organizacyjna taka jak w NIK, równoległa z podziałem administracyjnym państwa nie występuje w innych państwach. Nie ma wymogu zmiany organizacji NIK. Tę kwestię reguluje statut, który nadaje marszałek Sejmu na wniosek prezesa NIK. Uważam, że nie ma powodu do zmiany organizacyjnej struktury NIK. Obecna struktura umożliwia nawiązanie współpracy delegatur i instytucji regionalnych. Przewodniczący Rady Miejskiej Sylwester Pawłowski zwrócił uwagę na kwestie wykorzystywania przez organizacje samorządowe takie jak Unia Metropolii Polskich, czy Związek Miast Polskich informacji o wynikach kontroli. Ostatnio NIK i regionalne izby obrachunkowe wspólnie przeprowadziły kontrolę dotyczącą zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#PrezesNIKMirosławSekuła">Uważam, że przepływ informacji pomiędzy tymi organizacjami samorządowymi a NIK i regionalnymi izbami obrachunkowymi jest zbyt mały. Informacje z regionalnych izb obrachunkowych, które są dobrą fotografią finansów jednostek samorządu terytorialnego często trafiają w pustkę. Zajmuje się tym Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, Komisja do Spraw Kontroli Państwowej, czasem - wybiórczo samorządy. Uważam, że należy dążyć do poprawy współpracy między organizacjami samorządowymi a NIK i regionalnymi izbami obrachunkowymi. Jeśli chodzi o zawiadomienia o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych, to jak wspomniał pan dyrektor Henryk Tytoń, są one uzasadnione. Komisje dyscypliny finansów publicznych orzekają, że nastąpiło naruszenie dyscypliny, ale z różnych powodów odstępują od wymierzenia kary. Jeśli chodzi o zawiadomienia do prokuratury, to od lat ok. 35%–40% tych zawiadomień do prokuratury kończy się postępowaniem sądowym. Trwa spór, czy kontrolerzy NIK zbyt pochopnie kierują zawiadomienia do prokuratury, czy prokuratorzy zbyt pochopnie nie rezygnują z wdrożenia postępowania w sprawie niegospodarnego wydatkowania środków publicznych. Przypominam, że istotnym kryterium naszej oceny jest kryterium gospodarności. Dlatego duża część zawiadomień do prokuratury dotyczy niegospodarnego dysponowania środkami finansowymi. Odpowiedziałem na wszystkie pytania. Jeżeli ktoś z państwa życzyłby sobie odpowiedzi na piśmie, to udzielimy takiej odpowiedzi.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PosełAndrzejPęczak">Problemy, które poruszyliśmy pojawiają się w pracach Komisji. To że mówimy o nich w siedzibie Delegatury NIK w Łodzi ma trochę inny wymiar. Podzielam spostrzeżenie, że związki pomiędzy delegaturami a miejscowymi władzami mają trochę inne odniesienia niż w Warszawie. Tutaj jest bliższy kontakt między szefami kontrolowanych jednostek a delegaturą, i można wyjaśnić wiele problemów, które potem nie narastają do problemów medialnych. Chciałem podziękować gorąco naszym gościom za obecność i udział w dyskusji. Mam prośbę do pana prezydenta Marka Michalika, żeby władze miejskie spowodowały, żeby ta rudera, która przesłania nową siedzibę NIK została rozebrana. Prośbę tę wspiera prezes NIK pan Mirosław Sekuła.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#DyrektorgeneralnyUrzęduWojewódzkiegowŁodziStanisławWoźniakowski">Urząd Wojewódzki jest permanentnie kontrolowany przez NIK Urząd Wojewódzki również kontroluje wydatkowanie pieniędzy publicznych. Oczekiwalibyśmy pewnego wsparcia w zakresie szkolenia, ukierunkowania pewnych kontroli, aby nasze kontrole były równie wnikliwe, i żeby nie było rozbieżności, o czym wcześniej wspominano.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PosełAndrzejPęczak">Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny. Zamykam posiedzenie Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. Udajemy się na uroczystość otwarcia nowej siedziby Delegatury NIK w Łodzi.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>