PPC / ppc

text_structure.xml 601 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Obradom przewodniczy wicemarszałek Grzegorz Kurczuk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zajmowanie miejsc i pobranie od razu kart do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Listy obecności nie ma, Panie Marszałku!)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#GrzegorzKurczuk">Będzie nieco później.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie Senatorowie, otwieram pięćdziesiąte posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej trzeciej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#GrzegorzKurczuk">Na sekretarzy posiedzenia powołuję: senator Wandę Kustrzebę oraz senatora Krzysztofa Borkowskiego. Listę mówców prowadzić będzie pani senator Wanda Kustrzeba. Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie Senatorowie dziś jest szczególny dzień - święto Piotra i Pawła. Mamy wśród nas czterech solenizantów: pana Piotra Andrzejewskiego, którego serdecznie witam, pana Piotra Miszczuka, Pawła Jankiewicza oraz dwojga imion Piotra Pawła Stępnia. W państwa i swoim imieniu składam naszym kolegom bardzo serdeczne życzenia imieninowe. Wszystkiego najlepszego w życiu osobistym i w pracy zawodowej, również w Senacie!</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie, wobec niewniesienia zastrzeżeń do protokołu z czterdziestego szóstego posiedzenia Senatu stwierdzam, że został on przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#GrzegorzKurczuk">Doręczony państwu wcześniej porządek dzienny poza innymi punktami zawierał dwa punkty, mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#GrzegorzKurczuk">- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz - stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zaspokajaniu ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych niektórych świadczeń przysługujących emerytom i rencistom.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#GrzegorzKurczuk">Wobec nieuchwalenia tych ustaw przez Sejm będą one przez nas rozpatrywane na następnym posiedzeniu Senatu. Sejm uchwalił te ustawy dopiero wczoraj, to jest 28 czerwca 1995 r., na swym pięćdziesiątym trzecim posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#GrzegorzKurczuk">W tej sytuacji Prezydium Senatu proponuje uzupełnienie porządku dziennego o dwa punkty dodatkowe:</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#GrzegorzKurczuk">- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#GrzegorzKurczuk">- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#GrzegorzKurczuk">Byłyby one rozpatrywane jako trzeci i czwarty z kolei. Prezydium Senatu proponuje ich rozpatrzenie, mimo że druki do tych punktów zostały dostarczone w terminie późniejszym niż przewidziany w art. 31 ust. 2 Regulaminu Senatu.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#GrzegorzKurczuk">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Senat przyjął przedstawioną propozycję Prezydium Senatu o uzupełnienie porządku dziennego o nowe punkty.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Gajewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SylwesterGajewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SylwesterGajewski">Zgodnie z art. 42 ust. 2 pktem 8 Regulaminu Senatu wnoszę o uzupełnienie porządku obrad o dodatkowe dwa punkty, to znaczy:</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SylwesterGajewski">- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zasadach, warunkach i trybie nakładania opłat celnych dodatkowych na niektóre towary rolne przywożone z zagranicy;</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SylwesterGajewski">- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne”.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SylwesterGajewski">Obie te ustawy były rządowymi projektami pilnymi i były już rozpatrywane przez komisje. Są ściśle związane z wprowadzeniem w życie od 1 lipca bieżącego roku zasad Światowej Organizacji Handlu WTO. W związku z tym jest pilna potrzeba ich szybkiego uchwalenia, termin mija 6 lipca. Wiemy wszyscy, że następne posiedzenie Senatu będzie bardzo przeciążone, w związku z tym proponujemy, aby te dwa punkty były przedmiotem debaty na dzisiejszym posiedzeniu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze, ale wróćmy najpierw do propozycji prezydium. Czy jeśli chodzi o zaprezentowaną przeze mnie sprawę - do propozycji senatora Gajewskiego powrócimy za chwilę - jest sprzeciw, bo jeśli nie…</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Gawronik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#AleksanderGawronik">Uważam, że sprawa ustawy o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych powinna być przygotowana rzetelniej, a nie tak „na chybcika”. Wnoszę więc o usunięcie tego punktu z porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę jeszcze raz głośno powtórzyć, o który punkt chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#AleksanderGawronik">Wnoszę o usunięcie z porządku obrad punktu trzeciego dotyczącego organizacji i finansowania ubezpieczeń społecznych. To jest zbyt poważna sprawa, nie można o ubezpieczeniach społecznych dyskutować tak od razu, z marszu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dobrze, jest to wniosek formalny, poddamy go w takim razie pod głosowanie jako pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę panie i panów senatorów o uwagę. Jest wniosek formalny pana senatora Gawronika o usunięcie z porządku obrad punktu trzeciego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zamianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę państwa o pobranie kart do głosowania. Proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Kulak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#ZbigniewKulak">Proponowałbym jednak pozostawić ten punkt, gdyż z informacji, które uzyskaliśmy na posiedzeniu komisji, wynika, że każdy dzień zwłoki powoduje tu narastanie olbrzymich zadłużeń wobec ZUS. Ta ustawa ma przyspieszyć ściąganie środków na system ubezpieczeń społecznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dobrze, dziękuję bardzo. Mamy kilka propozycji, więc postaram się je teraz uporządkować.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pytam, czy do proponowanego przez Prezydium Senatu rozszerzenia porządku obrad o dwa stanowiska: w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz w sprawie ustawy o zaspokajaniu ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych niektórych świadczeń przysługujących emerytom i rencistom…</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, to jest wykreślone!)</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#GrzegorzKurczuk">Wykreślone? Przepraszam bardzo, chodzi o te dwie pierwsze ustawy, mianowicie, o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń… Senator Gawronik prosi o rezygnację? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#GrzegorzKurczuk">… i o ogródkach działkowych. Czy w tej sprawie jest sprzeciw, czy nie ma? Jest? Dobrze, musimy to rozstrzygnąć poprzez głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#GrzegorzKurczuk">Chciałem państwa uprzejmie zapytać, kto z państwa jest za propozycją senatora Gawronika, by zrezygnować z rozpatrywania punktu trzeciego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw?</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#GrzegorzKurczuk">Kto jest za wnioskiem senatora Gawronika, bardzo proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#GrzegorzKurczuk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#GrzegorzKurczuk">Kto z państwa wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#GrzegorzKurczuk">Stwierdzam, iż w obecności 71 senatorów za wnioskiem senatora Gawronika wypowiedziało się 9, przeciw było 51 senatorów, wstrzymało się od głosu 11 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#komentarz">(Głosowanie nr 1).</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#GrzegorzKurczuk">Wniosek formalny pana senatora Gawronika nie uzyskał akceptacji większości, więc punkt trzeci pozostaje w naszym porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#GrzegorzKurczuk">Czy co do przyjęcia drugiej propozycji Prezydium Senatu dotyczącej rozpatrywania ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych, ktoś z państwa wnosi sprzeciw, bo takowego nie widziałem? Jeśli nie ma sprzeciwu, nie ma też potrzeby głosowania. Stwierdzam, że Senat zgodził się na rozpatrywanie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#GrzegorzKurczuk">Przystępujemy do rozpatrzenia wniosku pana senatora Sylwestra Gajewskiego, który proponował, by nasz porządek obrad rozszerzyć o dwa punkty: po pierwsze, o stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zasadach, warunkach i trybie nakładania opłat celnych dodatkowych na niektóre towary rolne przywożone z zagranicy; po wtóre, o stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne”.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#GrzegorzKurczuk">Informuję, że te ustawy dopiero w dniu dzisiejszym wpłynęły do Senatu, skierowałem je rano do odpowiednich komisji, które się zebrały i je rozpatrzyły. Stąd wniosek pana senatora Gajewskiego.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#GrzegorzKurczuk">Czy będzie sprzeciw w tej sprawie ze strony pań i panów senatorów?</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Madej, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#JerzyMadej">Uznaję słuszność intencji pana senatora Gajewskiego, jeżeli chodzi o wprowadzenie tych dwóch projektów ustaw do porządku dziennego, ale nie można tego robić w sytuacji, kiedy ustawy wpłynęły do Senatu dziś rano, a my dziś lub najpóźniej jutro mamy zająć stanowisko w tej sprawie. Myślę, że tydzień opóźnienia - a raczej nie opóźnienia, bo to czas na zapoznanie się z ustawami, na prace nad nimi, nie tylko w komisjach, bo chodzi również o prace poszczególnych senatorów - jest tym minimum, które powinniśmy zachować. Chyba że nie było w nich żadnych zmian lub najwyżej jedna zmiana formalna. Ale podejrzewam, że jest ich więcej, więc jestem przeciwny wprowadzeniu tych dwóch punktów do porządku dziennego pięćdziesiątego posiedzenia Senatu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Chcę przypomnieć, iż nasz porządek dzienny w tej chwili obejmuje pięć punktów. Gdyby propozycje pana senatora Gajewskiego zostały przyjęte, to mielibyśmy jeszcze punkt szósty i siódmy. Sądzę, że rozpatrywalibyśmy je najwcześniej w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#GrzegorzKurczuk">Jest wniosek formalny o rozszerzenie porządku obrad, jest również sprzeciw, w takim razie możemy to rozstrzygnąć jedynie przez głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#GrzegorzKurczuk">Będziemy teraz głosować nad wnioskiem pana senatora Gajewskiego o rozszerzenie porządku obrad o dwa punkty, których treść państwu odczytałem.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#GrzegorzKurczuk">Kto jest za wnioskiem o rozszerzenie porządku obrad o dwa punkty proponowane przez pana senatora Gajewskiego, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#GrzegorzKurczuk">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#GrzegorzKurczuk">Kto z państwa wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#GrzegorzKurczuk">W obecności 73 senatorów za wnioskiem senatora Gajewskiego opowiedziało się 54, przeciw było 11 osób, 7 senatorów wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#komentarz">(Głosowanie nr 2).</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#GrzegorzKurczuk">Stwierdzam, iż rozszerzyliśmy porządek obrad o punkty zaproponowane przez pana senatora Sylwestra Gajewskiego.</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#GrzegorzKurczuk">Czy mają państwo jeszcze jakieś wnioski bądź propozycje w sprawie porządku dziennego?</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#GrzegorzKurczuk">W sprawie formalnej pan senator Michaś, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#IreneuszMichaś">Pan senator Gajewski mówił, ażeby zawrzeć te propozycje w punkcie trzecim i czwartym porządku dziennego. Uważam, że należy je zawrzeć w punkcie szóstym i siódmym, czyli na końcu, żebyśmy rozpatrywali je w dniu jutrzejszym. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#GrzegorzKurczuk">Panie Senatorze, ja specjalnie powiedziałem, iż wpisujemy je do porządku jako punkty szósty i siódmy. Mam nadzieję, że państwo senatorowie wiedzieli, nad czym głosowali. Wyraźnie to zaznaczyłem, uwzględniając po części również opinie pana senatora Madeja. Czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos w sprawach formalnych?</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#GrzegorzKurczuk">Jeśli nie, to stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła przedstawiony porządek dzienny pięćdziesiątego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej trzeciej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#GrzegorzKurczuk">Z obowiązku przypominam państwu, że oświadczenia senatorów są składane na końcu posiedzenia, po wyczerpaniu porządku dziennego. Przypominam jednocześnie, iż zgodnie z art. 42 ust. 5 Regulaminu Senatu oświadczenia takie nie mogą dotyczyć spraw będących przedmiotem porządku obrad bieżącego posiedzenia Senatu i nie mogą trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#GrzegorzKurczuk">Przystępujemy do punktu pierwszego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie kodeksu karnego, kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym. Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 238, natomiast sprawozdanie komisji w drukach nr 238A i 238B.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka i Praworządności, pana senatora Romana Karasia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#RomanKaraś">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#RomanKaraś">Przypadł mi zaszczyt przedstawienia stanowiska Komisji Praw Człowieka i Praworządności w sprawie ustawy o zmianie kodeksu karnego, kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#RomanKaraś">Oczywiście, ostatnio dość często rozpatrujemy nowelizacje przepisów kodeksu karnego czy kodeksu karnego wykonawczego. Można by więc było powiedzieć - co zresztą często się powtarza - że w końcu lepiej chyba całe to prawo zmienić. Jednakże skoro już nowelizujemy - a na szczęście, rozpatrywana dziś zmiana w odczuciu większości jest akurat pozytywna - to robimy duży krok naprzód. Dlaczego? Bo są tu rozwiązania wychodzące naprzeciw zmieniającej się rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#RomanKaraś">Może przed omówieniem poprawek, które wnosi Komisja Praw Człowieka i Praworządności, wypada powiedzieć parę słów o najważniejszych sprawach normowanych tą ustawą. Bardzo ważna wydaje się być modyfikacja w kodeksie karnym art. 60 § 1 i 2. Artykuł ten zawierał regulację dotyczącą recydywy, karania sprawców, którzy ponownie - jeśli chodzi o art. 60 § 1 - po odbyciu kary co najmniej 6 miesięcy dopuścili się podobnego przestępstwa umyślnie. Czy chociażby recydywy wielokrotnej, gdzie sprawca na przykład karany dwukrotnie, według warunków określonych w art. 60 § 1, po odbyciu kary co najmniej roku pozbawienia wolności popełnia podobne umyślne przestępstwo.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#RomanKaraś">W dawnych unormowaniach były określone sztywne granice, które nie dawały sądowi wyboru. Niezależnie od tego, jaka była w sensie materialnym waga przestępstwa, sędzia nie mógł orzec mniejszej kary niż 2 lata pozbawienia wolności. Z czego to wynikało? Na spotkaniach, które były organizowane między innymi przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności jeszcze w ubiegłym roku, przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości, sędziowie, poruszali ten problem. Kodeks nakładał obowiązek wymierzania kary przynajmniej 2 lat nawet w przypadkach niezbyt drastycznych. Podawano przykład: ktoś kradnie kurę, jeżeli spełniony jest warunek recydywy wielokrotnej, to musi być orzeczona kara 2 lat pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#RomanKaraś">Nie bez znaczenia jest tu również sytuacja zakładów karnych. Panuje w nich zagęszczenie, rodzi się zatem konieczność jakiegoś działania W kierunku zmiany systemu kar pozbawienia wolności. Dzisiejsza nowelizacja daje sędziom swobodę, nie formułuje już Sztywnych zasad, iż w danym przypadku musi być orzeczona kara 2 lat pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#RomanKaraś">Jeśli chodzi o inne ciekawe rozwiązania wprowadzone przez ustawę, to przede wszystkim dotyczą one problemu podnoszonego przez przedstawicieli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i przez służbę więzienną, a związanego z pewnymi paradoksalnymi sytuacjami. Otóż, kiedy zachodzi potrzeba udziału oskarżonego czy skazanego w pewnych czynnościach procesowych, a rozprawa jest wyznaczona za kilka dni, nie można go zatrzymać w pomieszczeniach komendy lub, jak to było wcześniej, w areszcie policyjnym, lecz ponosi się duże koszty transportu do aresztu śledczego.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#RomanKaraś">Oczywiście, problem może być dyskusyjny, w minionym okresie, jak to powiadamy, mieliśmy dość dużo przypadków, kiedy to areszty policyjne - później zniesione - były wykorzystywane do poddawania podejrzanych tak zwanej obróbce. I to właśnie legło u podstaw wyłączenia ich z tej roli. Jednakże powstał problem związany z prowadzeniem postępowania, z sytuacjami, kiedy jest potrzeba usprawnienia postępowania.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#RomanKaraś">Obecna ustawa dopuszcza - mam na myśli art. 215 i jego kolejne części - zatrzymanie skazanego łub tymczasowo aresztowanego w wydzielonych pomieszczeniach dla osób zatrzymanych, ale tylko na czas niezbędny do wykonania określonej czynności i jednorazowo nie przekraczający 5 dni.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#RomanKaraś">Idąc dalej, jeśli chodzi o unormowania tej ustawy, to kontrowersyjna wydawała się być przede wszystkim zmiana trzecia. Dotyczy ona podwyższenia w kodeksie wykroczeń, kodeksie karnym czy w innych ustawach grzywien za popełnione przestępstwa. Sformułowanie: „w innych ustawach” wydawało się nieostre, powstawały problemy, czy na pewno należy podać wszystkie ustawy. Były tego typu opinie, a to z uwagi na fakt, że mamy szereg ustaw typu lex specialis, że za dopuszczenie się określonego wykroczenia przewidywane są określone sankcje. Ten zapis wydaje się być jednak wyczerpujący, taki jaki obowiązywał dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#RomanKaraś">Przystąpię teraz do szczegółowego przedstawienia poprawek Komisji Praw Człowieka i Praworządności - państwo macie je zaprezentowane w druku.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#RomanKaraś">Najpierw art. 1 pkt 6 i art. 58a. Artykuł 58a mówi o tym, że jeżeli sprawca działa w zorganizowanej grupie lub związku mającym na celu przestępstwo, sąd, wymierzając karę pozbawienia wolności, może ustalić jej wysokość do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, nie przekraczając jednak granic tego rodzaju kary. Komisja proponuje, żeby wyraz: „działa” zastąpić wyrazami: „popełnia przestępstwo działając”. Uznaliśmy, że określenie: „działa” jest zbyt szerokie, nieostre. Nie każde działanie - na przykład jego nieudolne usiłowanie - jest po prostu przestępstwem. Komisja wnosi więc poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-15.12" who="#RomanKaraś">Z kolei poprawka do art. 1 pktu 9, sprawa dotyczy art. 60 § 2 - wyrazy: „chyba że przestępstwo zagrożone jest karą surowszą” skreśla się. O co tu chodzi? Sama komisja kodyfikacyjna stwierdza, że jest to niejako powtórzenie, sformułowanie to nie ma więc znaczenia i akt będzie bardziej czytelny, jeśli je skreślimy.</u>
          <u xml:id="u-15.13" who="#RomanKaraś">Dalej, wart. 1 skreśla się pkt 25. Może dokładniej przedstawię, czego dotyczy ta poprawka. W ustawie przesłanej przez Sejm mamy art. 108, jego dotychczasowa treść zostaje oznaczona jako § 1, dodaje się zaś § 2 w brzmieniu: „Bieg terminu przedawnienia umyślnych przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu, wolności lub wymiarowi sprawiedliwości zagrożonych karą pozbawienia wolności powyżej trzech lat, popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych w okresie od 1 stycznia 1934 r. do 31 grudnia 1989 r. w czasie lub w związku z pełnieniem ich funkcji, rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 1990 r. Przepis art. 2 § 1 nie ma w takich przypadkach zastosowania”. Mamy więc tu przepis traktujący o przedawnieniu. W wersji sejmowej jest ów § 2 stanowiący, że jeśli chodzi o określone typy przestępstw, a więc przeciwko zdrowiu, wolności lub wymiarowi sprawiedliwości zagrożone karą pozbawienia wolności powyżej trzech lat popełnione, oczywiście, przez funkcjonariuszy publicznych między 1 stycznia 1934 r. a 31 grudnia… on zostaje. Na posiedzeniu komisji szukaliśmy jakiegoś innego określenia. Zwyciężyła opinia, by wykreślić ów § 2. Jeśli chodzi o stosunek głosów, to był następujący: 5 do 5. W takim przypadku decyduje głos przewodniczącego.</u>
          <u xml:id="u-15.14" who="#RomanKaraś">Kolejna, czwarta poprawka dotyczy art, 1 pktu 32 litera „c”. W art. 214 § 4 wyrazy: „1,2 lub 3” zastępuje się wyrazami: „ 1 lub 2”. O co tu chodzi? Są to unormowania dotyczące zabrania pojazdu w celu krótkotrwałego użycia. Artykuł 214 po prostu ma trzy postacie: łagodniejszą, bardziej surową i najsurowszą. Przedstawię może treść art. 214. W § 4 mamy unormowanie mówiące, że to przestępstwo ścigane jest na' wniosek pokrzywdzonego. Komisja Praw Człowieka i Praworządności proponuje, aby było to możliwe, ale wtedy, gdy nie jest to działanie ze szczególnym okrucieństwem. Powstaje pytanie, jak to się ma do przestępstw ściganych na wniosek. Przecież w ten sposób są ścigane przestępstwa zgwałcenia.</u>
          <u xml:id="u-15.15" who="#RomanKaraś">Dlaczego jest to istotne? Po prostu osoba pokrzywdzona, pozostająca niekiedy w bardzo bliskim związku ze sprawcą, nie będzie już miała, i o to chodzi w poprawce komisji, możliwości cofnięcia wniosku. Według komisji, z uwagi na ową brutalność trzeba ją jednak pozbawić możliwości wycofania wniosku o ściganie.</u>
          <u xml:id="u-15.16" who="#RomanKaraś">Jeśli chodzi o piątą poprawkę Komisji Praw Człowieka i Praworządności, to w art. 2 po pkcie 11 dodaje się nowy pkt 11a: „w art. 111 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu: «Jeżeli z powodu innej przeszkody ustawowej kara śmierci nie może być wykonana w ciągu 6 miesięcy od dnia rozstrzygnięcia wniosku w przedmiocie ułaskawienia, sąd zamienia karę śmierci na karę dożywotniego pozbawienia wolności»”.</u>
          <u xml:id="u-15.17" who="#RomanKaraś">Jest to sprawa dość kontrowersyjna. Jako sprawozdawca komisji wnoszę o przyjęcie tej poprawki, ale czy nie pozostaje ona w takiej relacji, iż Sejm pozostawi ją bez rozpoznania? Czy nie jest tutaj tego typu problem? Albowiem Sejm nie znowelizował w końcu art. 111. Jest to też problem związany z moratorium, którego nie ma akurat w tej ustawie, dotyczącego niewykonywania orzeczonej kary śmierci przez okres 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-15.18" who="#RomanKaraś">Poprawka szósta, przedostatnia, którą Komisja Praw Człowieka i Praworządności wnosi, dotyczy art. 2 pktu 18: „w art. 2153 wyrazy: «powinien zostać» zastępuje się wyrazem: «zostaje», a zdanie ostatnie skreśla się”. Oczywiście, chodzi tutaj o artykuły traktujące o możliwości pozostawienia skazanego lub aresztowanego w wydzielonym pomieszczeniu dla osób zatrzymanych. Chodzi o uniknięcie tego sformułowania: „powinien zostać”. Naszą intencją jest, by w ustawie było to jednoznaczne: „zostaje”. Jest to bardziej czytelne i bardziej kategoryczne stwierdzenie pozbawione dowolności.</u>
          <u xml:id="u-15.19" who="#RomanKaraś">Ostatnia poprawka wniesiona przez komisję, której jestem sprawozdawcą, dotyczy art. 6, gdzie wyrazy: „30 dni” - chodzi oczywiście o vacatio legis, o wejście w życie ustawy - proponuje się zastąpić wyrazami: „trzech miesięcy”. Jest to sprawa zrozumiała o tyle, że w końcu trzeba się przygotować. W ustawie są unormowania wymagające jednak czasu, by dobrze zadziałały.</u>
          <u xml:id="u-15.20" who="#RomanKaraś">Myślę, że to już tyle, jeśli chodzi o poprawki Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Są jeszcze poprawki mniejszości, ale o tym mówić będą inni sprawozdawcy. Dziękuję bardzo i wnoszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę tej uchwały z poprawkami, które przedstawiłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#GrzegorzKurczuk">To wszystko, tak?</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#komentarz">(Senator Roman Karaś: Tak, wszystko.)</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Romanowi Karasiowi.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości Komisji Praw Człowieka i Praworządności, pana senatora Andrzeja Chronowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#AndrzejChronowski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#AndrzejChronowski">Mniejszość Komisji Praw Człowieka i Praworządności proponuje przyjęcie trzeciej z poprawek mniejszości - druk nr 238A. Brzmi ona w sposób następujący: „w art. 2 w pkcie 18, art. 2154 skreśla się, a dwukrotnie użyte oznaczenie „2155 zastępuje się oznaczeniem „2154.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#AndrzejChronowski">Artykuł 2154, w wersji uchwalonej przez Sejm, ma teraz następujące brzmienie. W § 1: „Tymczasowo aresztowany lub skazany konwojowany przez funkcjonariuszy Policji, Służby Więziennej, Straży Granicznej lub Urzędu Ochrony Państwa, albo żołnierzy Żandarmerii Wojskowej może być umieszczony w pomieszczeniu przeznaczonym dla osób zatrzymanych w razie przeszkody uniemożliwiającej konwojowanie. Decyzję w tym przedmiocie podejmuje dowódca konwoju. Czas umieszczenia nie może przekraczać czasu trwania przeszkody. W czasie tym nie mogą być dokonane czynności procesowe z udziałem konwojowanego. „I § 2: „Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w razie przeszkody uniemożliwiającej przewiezienie do właściwego aresztu śledczego lub zakładu karnego osoby ujętej, poszukiwanej listem gończym oraz do osób tymczasowo aresztowanych lub skazanych kierowanych do aresztu śledczego lub zakładu karnego w celu przyjęcia. Umieszczenie w pomieszczeniu przeznaczonym dla tych osób może trwać tylko do czasu rozpoczęcia urzędowania przez administrację aresztu śledczego lub zakładu karnego, albo usunięcia innej przeszkody uniemożliwiającej przeniesienie takiej osoby do aresztu lub zakładu. Decyzję w tym względzie podejmuje komendant jednostki Policji, Straży Granicznej, Urzędu Ochrony Państwa lub Żandarmerii Wojskowej obowiązanej do konwojowania takiej osoby”. Mniejszość Komisji Praw Człowieka i Praworządności proponuje wykreślenie tegoż artykułu. Uważamy, że przepis ten utrwala stany wyjątkowe związane z przerwami wymuszonymi sytuacją w konwojowaniu, czyniąc z nich wyjątkową instytucję regulującą prawa aresztowanego odmiennie w stosunku do właściwego trybu i warunków postępowania z nim przy pozbawieniu go wolności przez areszt lub wykonanie orzeczonej kary. Sytuacje takie miały miejsce i dotychczas. Życie wymuszało podobne zachowanie, ale jako wyjątek, swoisty stan wyższej konieczności.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#AndrzejChronowski">Zdaniem mniejszości, określanie wyjątków i sytuacji postępowania odbiegających od przyjętych norm i gwarancji nie jest prawidłowe. Areszt bądź pomieszczenie przystosowane dla osób zatrzymanych stwarza bowiem gwarancję pełnego przestrzegania uprawnień aresztowanych, standardów wykonania z zachowaniem gwarancji praw człowieka przy pozbawieniu wolności. Rzeczony przepis art. 2154 może się źle kojarzyć z osławionymi aresztami policyjnymi, których standard niejednokrotnie urągał europejskim wymogom cywilizacyjnym doby obecnej.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#AndrzejChronowski">O ile można zrozumieć regulację art. 2155 dotyczącą osób zatrzymanych, o tyle nie można się zgodzić z takim trybem wobec osób aresztowanych i będących po wyroku skazującym na karę pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#AndrzejChronowski">Mniejszość Komisji Praw Człowieka i Praworządności prosi Wysoką Izbę o uwzględnienie tej poprawki. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Andrzejowi Chronowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę w tej chwili o zabranie głosu senatora Lecha Czerwińskiego, również sprawozdawcę mniejszości Komisji Praw Człowieka i Praworządności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#LechCzerwiński">Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#LechCzerwiński">Chciałbym złożyć oświadczenie. Mimo że nie zniknęły merytoryczne przyczyny proponowanych poprawek, jednocześnie wiedząc, że jest inna inicjatywa rozwiązania problemu, który się z tym wiąże, chciałbym zaproponować wycofanie wniosku mniejszości w tejże sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Proszę to jednak złożyć również na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Pawła Jankiewicza. Nie widzę go na sali. Czy ktoś może nam powiedzieć…</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Przed chwilą był)</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#GrzegorzKurczuk">Powtórzę głośno do mikrofonu, może nas usłyszy: pan senator Paweł Jankiewicz jest proszony na salę posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#GrzegorzKurczuk">Przepraszam państwa za tę chwilę przerwy, ale sądzę, że powinniśmy wysłuchać sprawozdania Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, a dopiero później przystąpić do zadawania pytań sprawozdawcom. Proszę zatem o pozostanie na miejscach. Poczekamy na pana senatora.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#GrzegorzKurczuk">Panie Senatorze, zapraszam od razu na trybunę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PawełJankiewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PawełJankiewicz">Przepraszam za spóźnienie. Chciałem się po prostu należycie przygotować i zaopatrzyć w materiały na wypadek pytań.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PawełJankiewicz">Wysoka Izbo! Omawiany przez nas w tej chwili projekt nowelizacji szeregu ustaw, przede wszystkim kodeksu karnego, kodeksu karnego wykonawczego, a także ustaw zawierających przepisy o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym, to jeden z tych aktów prawnych, do których należy przywiązywać szczególną wagę. W ogóle przepisom prawa karnego, a zwłaszcza kodeksu karnego czy też kodeksów z zakresu prawa karnego należy poświęcić szczególnie wiele uwagi, ponieważ nie wolno dokonywać tam operacji dowolnych, jako że przepisy zawarte w kodeksie tworzą jednolity, spójny, zupełny system i naruszenie porządku, harmonii takiego aktu prawnego może spowodować daleko idące konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PawełJankiewicz">O genezie zmian była już mowa w sprawozdaniach poprzednich komisji, dlatego pozwólcie państwo, że pominę część opisową i przejdę do analizy poszczególnych poprawek i propozycji zgłoszonych przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PawełJankiewicz">Uwaga komisji skupiła się przede wszystkim wokół dwóch kwestii, które budziły największe emocje w Sejmie i w Senacie, a także wokół. Są to przepisy dotyczące nieprzedawniania niektórych przestępstw, a także tak zwanego moratorium na karę śmierci. Pozostałe zmiany są właściwie redakcyjne, aczkolwiek są dosyć istotne.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#PawełJankiewicz">Pierwsza propozycja, którą komisja zawarła w swoim sprawozdaniu, dotyczy art. 1 pktu 25, a więc przepisu o nieprzedawnianiu czy też o zmianie terminu przedawnienia niektórych przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu i wolności. Chodzi o tak zwane przestępstwa urzędnicze, popełniane od 1944 do 1989 r. Dotychczasowy przepis przesuwa termin rozpoczęcia biegu przedawnienia w sprawach o te przestępstwa z dnia opisanego w dotychczasowych ustawach - chodzi tu nie tylko o prawo karne, ale i o poprzednie ustawy - na dzień 1 stycznia 1990 r. Zdaniem naszej komisji, jest to konstrukcja niepoprawna, mówiąc delikatnie - oryginalna, żeby nie powiedzieć wprost - sztuczna.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#PawełJankiewicz">Przy tej okazji Sejm pozwolił sobie na nieprzestrzeganie kilku różnych zasad. Przede wszystkim naruszona jest zasada lex retro non agit. Jest to zasada, która zwłaszcza w ostatnich latach jest poddawana coraz większej ochronie, coraz większemu, mówiąc nieelegancko, usztywnieniu. Ale jest to konieczne z tego względu, że poglądy nie tylko w naszym kraju, ale także w doktrynie prawa światowego, które znajduje coraz większe odzwierciedlenie w naszej doktrynie i w naszym prawodawstwie, przynoszą rozwiązania, które winniśmy recypować do naszego prawa.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#PawełJankiewicz">Od tej zasady - co do tego nikt nie ma wątpliwości - są jednak wyjątki. Takim wyjątkiem są pewne prawa obywatelskie, które, nadane czy poszerzone ustawą, pozwalają na stosowanie ich nieco wcześniej, niż wskazuj e na to data wydania aktu prawnego. Działanie wstecz takich przepisów jest dopuszczalne. Dopuszcza się to także w innych kwestiach. Czasem jest to korzystne dla obywateli, czasem wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości, jednakże w tych przypadkach bardzo rzadko się na to zezwala. Lecz jeśli dobro wymiaru sprawiedliwości zbiega się z dobrem obywateli, zasada może doznać uszczerbku. Wówczas jest to traktowane jako działanie przepisu przynoszące pożytek, a nie szkodę.</u>
          <u xml:id="u-21.8" who="#PawełJankiewicz">W tym przypadku nie mamy do czynienia z tą drugą kwestią, choć uzasadnienia tego przepisu bywały różne, między innymi takie, że w gruncie rzeczy dobro większości obywateli jest tu zaspokajane, ponieważ ściganie pewnych przestępców, które leży w interesie wymiaru sprawiedliwości, w gruncie rzeczy jest czynione dla dobra większości obywateli. Jest to uzasadnienie dosyć nieprecyzyjne, bardzo ogólne i jednak nieco naciągnięte. To jedna kwestia związana z tym przepisem.</u>
          <u xml:id="u-21.9" who="#PawełJankiewicz">Drugą stanowi jego przejściowy charakter. Można by nawet powiedzieć - podwójnie przejściowy.</u>
          <u xml:id="u-21.10" who="#PawełJankiewicz">Po pierwsze dlatego, że przepis ten będzie obowiązywał tylko do pewnego czasu, to znaczy dopóty, dopóki będą żyli ludzie, którzy na jego podstawie będą mogli być pociągnięci do odpowiedzialności. Data w zasadzie nie jest zbyt odległa.</u>
          <u xml:id="u-21.11" who="#PawełJankiewicz">Po drugie, o charakterze przejściowym decyduje też to, że przepis będzie obowiązywał tylko do chwili wejścia w życie nowego kodeksu. Prace nad projektem nowego kodeksu i reformą całego prawa karnego właściwie zostały zakończone. W tej chwili - co było też przyczyną mojego spóźnienia - gotowy jest już projekt nowego kodeksu karnego obejmujący całość regulacji tego zagadnienia. I nie ma tam takiego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-21.12" who="#PawełJankiewicz">Niektórzy przedstawiciele, a właściwie pan profesor Buchała w wypowiedzi skierowanej kiedyś do parlamentu, a także do członków komisji ustawodawczych, apelował, aby nie czynić w tym kodeksie żadnych pojedynczych poprawek, albowiem jest on traktowany przez komisję kodyfikacyjną jako całość i to taką, z którą należy bardzo ostrożnie postępować.</u>
          <u xml:id="u-21.13" who="#PawełJankiewicz">Dlatego nie przypuszczamy, aby komisja kodyfikacyjna zgodziła się na umieszczenie w kodeksie przepisu o charakterze naprawdę tymczasowym, przejściowym. Kodeks karny, ale także inne kodeksy, to nie są akty prawne, w których powinny zawierać się przepisy retroakcyjne. Kodeksy regulują nasze sprawy codzienne, a także to, jak w przyszłości będzie się kształtować nasze życie i jak reagować w razie popełnienia czynów niedozwolonych. Każdy, kto będzie narażał się na taką odpowiedzialność, musi mieć jasność sytuacji opisowej swojego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-21.14" who="#PawełJankiewicz">Przy takim ujęciu tego rodzaju przepis stanowi znakomity dysonans, dlatego że w tej chwili jest on właściwie jedynym przepisem, który sięga wstecz. Znakomite dla niego miejsce znalazłoby się w innym akcie prawnym, ale nie w tym. Jeżeli chcemy utrzymać koncepcję kodeksu karnego jako czystego, jasnego, prostego, klarownego aktu prawnego, to tego rodzaju przepisu nie możemy przyjąć. Powinien się znaleźć w przepisach wprowadzających kodeks karny lub w ustawie szczególnej regulującej to zagadnienie. Ale nie w kodeksie karnym!</u>
          <u xml:id="u-21.15" who="#PawełJankiewicz">Przypomnę państwu, że do tej pory były dwie inicjatywy idące dokładnie w tym kierunku, w którym zmierza Sejm, stanowiąc właśnie przepis zawarty w art. 1 pkcie 25. Jedna inicjatywa wyszła od nas, senatorów, drugą zgłosili posłowie. Senatorska wywodziła się przede wszystkim z Klubu Senackiego NSZZ „Solidarność”. Prace nad nią zresztą trwają, zostały doprowadzone do połowy. Projekt ten - powiedzmy szczerze, komisja zresztą to podkreślała - jest lepszym aktem prawnym aniżeli przepis tej właśnie ustawy. Lepszym przede wszystkim o tyle, że zawiera rozbudowaną definicję zbrodni przeciwko ludzkości. Może to podlegać dalszym dyskusjom, albowiem rozszerza się nieco pojęcie tejże zbrodni wynikające z przepisów międzynarodowych. Ale jest to mimo wszystko akt, który lepiej, w sposób szerszy, bardziej kompleksowy, sytuuje tego rodzaju przestępstwa i przewiduje ich konsekwencje i różne uwarunkowania.</u>
          <u xml:id="u-21.16" who="#PawełJankiewicz">Projekt, nad którym toczą się prace, jest właściwym miejscem dla takiego przepisu. Natomiast jeżeli przyjęlibyśmy go obecnie, to oczywiście inicjatywa w takim wypadku będzie bezprzedmiotowa. I, nie chcę przesądzać, należałoby oczekiwać, że wnioskodawcy się z niej wycofają.</u>
          <u xml:id="u-21.17" who="#PawełJankiewicz">Można tylko się domyślać, i na taki domysł komisja sobie pozwoliła w czasie swojego posiedzenia, że tego rodzaju przepis jest niczym innym, jak tylko pewnym „pójściem na skróty” podczas procesu legislacyjnego. „Pójściem na skróty” izby niższej, czyli naszego Sejmu. Skorzystano z okazji nowelizacji niektórych przepisów prawa karnego i niejako wyrwano ten przepis z kontekstu, z tamtej inicjatywy - czy poselskiej, czy senatorskiej, to wszystko jedno - i przełożono go tutaj. Nie wyrwano go jednak w pełnej treści, czyli tak jak brzmiał artykuł w inicjatywie, a tylko część z niego dopisano w formie § 2 do art. 108.</u>
          <u xml:id="u-21.18" who="#PawełJankiewicz">Doprowadziło to do sytuacji, że my, czyli Senat, stanęliśmy przed koniecznością wyboru: albo poprawność legislacyjna i prawidłowy kształt aktu prawnego, albo zarzut polityczności naszej ewentualnej decyzji zmiany tego przepisu, za którą to decyzją opowiedziała się Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-21.19" who="#PawełJankiewicz">Zdając sobie sprawę, z jednej strony, z potrzeb takiego aktu prawnego, jakim jest kodeks karny, a z drugiej jednak strony, z potrzeb życiowych i poglądów naszego społeczeństwa, komisja nie poparła wniosku o skreślenie w ogóle tego przepisu, natomiast proponuje jego zmianę. Zmianę w kierunku, w którym idzie w tej chwili projekt nowego kodeksu karnego, a także projekt konstytucji, który został przyjęty przez komisję konstytucyjną. Zagadnienie to było szeroko dyskutowane i projekt przepisu, który został zawarty w projekcie konstytucji, został przez wszystkich uznany za właściwy.</u>
          <u xml:id="u-21.20" who="#PawełJankiewicz">Jeżeli mówimy o poprawności kodeksu karnego, to niezależnie od tego, kiedy nowy kodeks karny wejdzie w życie, a coraz powszechniej się uważa, że dobrą datą byłby 1 stycznia 1997 r. - mam nadzieję, że nie później - tekst przepisu w wersji proponowanej przez komisję wyklucza stawianie zarzutu tymczasowości i można by uniknąć sytuacji pewnego zawirowania wokół tej instytucji.</u>
          <u xml:id="u-21.21" who="#PawełJankiewicz">Zmiana brzmienia tego przepisu jest spowodowana również nowymi propozycjami ukształtowania przepisów zawartych w art. 1 w pktach 23 i 24. Proponują one wydłużenie okresu przedawnienia dla niektórych przestępstw, zwłaszcza tych najcięższych. Tak więc przy ich przyjęciu będzie wystarczająco wiele czasu, aby można było skutecznie rozpatrzyć, wyjaśnić i ukarać sprawców chociażby wypadków z 1976 r. Zgadzając się z tego rodzaju ukształtowaniem przepisów przedłużających możliwość rozpoznawania szczególnych przypadków, tym bardziej nie widzimy potrzeby zawierania w kodeksie takiego brzmienia.</u>
          <u xml:id="u-21.22" who="#PawełJankiewicz">Ponadto pozwalamy sobie tutaj na pewnego rodzaju dygresję, uważamy, że przyjęcie takiego przepisu stanowiłoby realizację zasady, raczej dzisiaj unikanej w prawie karnym powszechnie na świecie, a mianowicie, ów przepis cechowałby dosyć mocny rys zemsty, co nie jest głównym celem prawa karnego.</u>
          <u xml:id="u-21.23" who="#PawełJankiewicz">Poprzez drugą poprawkę Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych pragnie uniknąć przepisu, przepraszam za wyrażenie, ale jednak trochę bezsensownego. Możemy się domyślać, że gdzieś w trakcie prac Sejmu nastąpiło pewne przekłamanie i prawdziwa intencja Sejmu, której też możemy się tylko domyślać, bowiem nie mieliśmy okazji do niej bezpośrednio dotrzeć, uległa zniekształceniu w taki sposób, że zmiana dotychczasowego przepisu przez Sejm powoduje, że zupełnie nie wiadomo, o co chodzi. Kwestia dotyczy wynagrodzenia skazanego. Przepis pozwala na danie skazanym wynagrodzenia niższego od prawnie najniższego w gospodarce narodowej. Z uwagi na to, że nawet poprawne brzmienie tego przepisu spowodowałoby sprzeczność przede wszystkim z zasadami prawa pracy, bo mimo że jest ona wykonywana przez skazanego, to pozostaje ciągle pracą, komisja nasza proponuje w ogóle zrezygnować z tego postanowienia.</u>
          <u xml:id="u-21.24" who="#PawełJankiewicz">Trzecia poprawka wiąże się z dylematem, który był rozpatrywany przez naszą komisję. Chodzi mianowicie o moratorium na karę śmierci. Jeżeli chodzi o art. 5, bowiem o nim tutaj mowa, komisja nasza po długiej dyskusji i po rozważeniu szeregu różnych możliwości postanowiła zgodzić się na ten przepis, aczkolwiek na uwagę zasługują tutaj również i ujemne jego strony. Przede wszystkim należy postawić zarzut niehumanitarności, albowiem w wypadku jego przyjęcia mamy do czynienia z sytuacją, w której skazany - zgodnie z ustawą, a więc w majestacie prawa - przez 5 lat jest niepewny swojej sytuacji. Ma gwarancję ustawową, że przez 5 lat życia nie straci, ale jeżeli nie dojdzie do zmiany wyroku bądź też nie skorzysta z prawa łaski, to po ich upływie zaczynamy zadawać sobie pytanie: czy parlament podejmie inicjatywę, uchwali przepis, który pozwoli mu nadal żyć, czy też kara będzie musiała być wykonana? Z uwagi na to, że tego rodzaju rozwiązanie powoduje ogromny stres i jest uciążliwe dla skazanego, komisja zastanawiała się, czy nie zrezygnować z niego w ogóle.</u>
          <u xml:id="u-21.25" who="#PawełJankiewicz">Obecnie kara śmierci, którą można w każdej chwili orzec i wykonać, praktycznie od końca lat osiemdziesiątych, od 1988 r., nie została wykonana. Wprawdzie prawo karne daje różne rozwiązania i możliwości, jednakże uważamy, że utrzymywanie nawet stanu dotychczasowego do chwili wejścia w życie nowego kodeksu karnego, byłoby rozwiązaniem lepszym, aniżeli tego rodzaju zapis ustawowy.</u>
          <u xml:id="u-21.26" who="#PawełJankiewicz">Przypominam, a właściwie informuję, że w projekcie kodeksu karnego nie ma kary śmierci. Nie można jednak ukrywać, że dyskusja nad jej istnieniem bądź zniesieniem w naszym prawie karnym nie została zakończona. Na razie rzec można, że jesteśmy po pierwszym etapie dyskusji, jaką odbyli prawnicy pracujący w komisji kodyfikacyjnej. Oni uważają, że w naszym systemie prawa karnego takiej kary być nie powinno. Kwestia ta będzie dyskutowana w niedługim czasie przez komisję konstytucyjną, a więc w rezultacie przez cały parlament. Mam nadzieję, że do tej dyskusji przystąpi również cały naród, albowiem sądzę, że będzie to jedno z pytań referendum, w którym będzie wypowiadać całe społeczeństwo. Dopiero wówczas będzie można powiedzieć, czy kara śmierci pozostanie, czy też zostanie zniesiona.</u>
          <u xml:id="u-21.27" who="#PawełJankiewicz">Mimo wszystko postanowiliśmy zaproponować Wysokiej Izbie przyjęcie przepisu, jednak proponujemy również, aby w art. 2 po pkcie 11, dodać nowy Pkt 12, w brzmieniu następującym: „Jeżeli z powodu innej przeszkody ustawowej kara śmierci nie może być wykonana w ciągu 6 miesięcy od dnia rozstrzygnięcia wniosku w przedmiocie ułaskawienia, sąd zamienia karę śmierci na karę dożywotniego pozbawienia wolności”. Dotychczasowy przepis art. 111 mówi o pewnych ustawowych sytuacjach, w których nie można wykonać kary śmierci oraz nakłada na sąd obowiązek zmiany wyroku w zakresie tej kary.</u>
          <u xml:id="u-21.28" who="#PawełJankiewicz">Żeby więc nie prowokować dalszych dyskusji i nie budzić emocji, proponujemy przy zachowaniu art. 5 tejże ustawy nowy przepis, o którym przed chwilą mówiłem. W ten sposób będziemy mieli do czynienia z sytuacją następującą: w okresie najbliższych 5 lat, jeżeli zostanie orzeczona kara śmierci i jeżeli prezydent nie skorzysta z prawa łaski, to po upływie 6 miesięcy od daty otrzymania zawiadomienia, że prezydent nie skorzystał z tego prawa, sąd spotka się i orzeknie zamianę kary śmierci na karę dożywotniego więzienia. Nie jest to konstrukcja w pełni poprawna, temu rozwiązaniu też można zarzucić pewne wady, ale uważamy, że i tak jest ono lepsze od zachowania art. 105, na co bardzo mocno naciskali przede wszystkim posłowie.</u>
          <u xml:id="u-21.29" who="#PawełJankiewicz">Jeżeli chodzi o poprawkę czwartą, to proponujemy w niej zrezygnowanie z tak zwanego - nie wiem, czy można to w ten sposób nazwać - przechowania skazanego. Chodzi tutaj o sytuację, gdy skazany musi przez jakiś czas oczekiwać w innym pomieszczeniu do czasu otwarcia aresztu czy zakładu karnego. Oczywiście, wiąże się to z godzinami ich urzędowania. Ale skoro przedtem sami zadecydowaliśmy, że sądy czy prokuratury winny dyżurować tak, aby przez całą dobę miały możliwość normalnego funkcjonowania i reagowania na bieżąco i w sposób szybki na popełniane niedozwolone czyny, to nie widzimy również przyczyny, dla której areszty czy zakłady karne nie mogłyby pracować w takim właśnie systemie. W związku z tym - jeżeliby przyjąć tego rodzaju rozwiązanie - ten przepis, nawet jako niezbyt prawidłowy, byłby znacznie lepszy. Poza tym jest to również rozwiązanie bardziej ekonomiczne. Dlatego, że trzeba by przygotować pomieszczenia o odpowiednich warunkach, aby zaledwie przez kilka czy kilkanaście godzin skazany lub aresztant mógł w nich przebywać - zanim będzie go można skierować do pomieszczenia spełniającego warunki zgodne z przepisami kodeksu.</u>
          <u xml:id="u-21.30" who="#PawełJankiewicz">W poprawce piątej proponujemy niejako uzupełnienie zakresu działania tego przepisu. Poprawka ta dotyczy art. 3 ust. 2, gdzie po wyrazie „towaru” proponujemy dodać wyraz „zamierzony”. Chodzi tutaj o sytuację, w której rozszerzamy granice grzywien i nawiązek do wysokości znacznie przekraczającej dziś obowiązującą. Po przyjęciu takiej poprawki będziemy mieli zastosowanie tej zasady do wszystkich przypadków, w których przepisy będą przewidywały takie kary. A więc do wszelkich postępowań - z jednym jedynym wyjątkiem, o którym powiem za chwilę - przede wszystkim również do postępowania uproszczonego, w którym obok szkody wyrządzonej jest także szkoda zamierzona i następuje karalność również tego znamienia. Z uwagi na to, że w ust. 3 w punkcie oznaczonym literą „d” jest odmienna regulacja tylko w stosunku do postępowania przyspieszonego - które w ten sposób z tej zasady by się wyłamywało - ów przypadek odnosiłby się do wszystkich pozostałych rozwiązań i to w sposób właściwy. Gdybyśmy nie przyjęli tej poprawki, to wówczas w postępowaniu uproszczonym byłby zupełnie inny zakres odpowiedzialności, na przykład w przypadku szkody wyrządzonej, a inny - dotychczasowy, o znacznie mniejszej wysokości - w przypadku szkody zamierzonej. Dlatego proponujemy tę poprawkę przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-21.31" who="#PawełJankiewicz">Charakter uzupełniający ma również poprawka szósta dotycząca ust. 4 art. 3, w którym proponujemy wyraźnie wskazać zakres regulacji przepisami niniejszej ustawy odpowiednio do przypadków zawartych w kodeksie karnym lub w kodeksie wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-21.32" who="#PawełJankiewicz">I wreszcie poprawka siódma. Proponujemy w niej przedłużenie vacatio legis z 30 dni do trzech miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy. Uważamy, że okres 30 dni będzie zbyt krótki, ponieważ poprzednio przyjęta przez nas nowelizacja przepisów prawa karnego będzie obowiązywała, zgodnie z naszym postanowieniem, od dnia 1 stycznia przyszłego roku. Biorąc pod uwagę dalsze losy tej ustawy, a następnie czas jej publikacji, przypuszczamy, że te dwa terminy mogłyby się zbiec i byłoby to z pożytkiem dla prawa karnego.</u>
          <u xml:id="u-21.33" who="#PawełJankiewicz">Dlatego też w imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych pozwalam sobie złożyć wniosek o przyjęcie ustawy wraz z poprawkami komisji. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Jankiewiczowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#GrzegorzKurczuk">Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chciałby skierować krótkie, zadawane z miejsca pytania do senatorów sprawozdawców? Przypomnę, że chodzi o pana senatora Karasia, Chronowskiego i Jankiewicza.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#GrzegorzKurczuk">Senator Piwoński, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#ZbyszkoPiwoński">Pytanie dotyczy nowelizacji art. 58 i 59 kodeksu karnego. Mianowicie art. 58 zakłada zaostrzenie kary w przypadku działań w zorganizowanej grupie. I słusznie. Mam tylko wątpliwość bo jak praktyka wykazuje, sądy rzadko korzystają z dotychczasowych górnych granic - czy nie byłoby skuteczniejsze, gdyby w tej poprawce znalazł się zapis o podwyższeniu dolnej granicy tej kary, który by obligował i chyba byłby bardziej odstraszający?</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#ZbyszkoPiwoński">I druga wątpliwość dotycząca art. 59. Nie wiem, czy się nie mylę, ale rezygnacja z zapisu: „sąd orzeka” na rzecz: „sąd może orzec” jest, w moim przekonaniu, jego złagodzeniem. A nie dotyczy, zgodnie z intencją autorów tej poprawki, zaostrzenia kary. Wtedy właściwie pozostawiamy sądowi dobrowolność i nie jest to obligatoryjne, zwłaszcza że te orzeczenia dotyczą nawiązek na cele charytatywne i społeczne. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#GrzegorzKurczuk">Chciałby pan określić, do którego ze sprawozdawców pan senator kieruje te pytania?</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#komentarz">(Senator Zbyszko Piwoński: Trudno mi wskazać adresata.)</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, który z panów senatorów sprawozdawców odpowie? Pan senator Karaś, tak?</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#komentarz">(Senator Roman Karaś: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#RomanKaraś">Oczywiście, Panie Senatorze, pan ma rację, jeśli chodzi o drugie pytanie, że jest złagodzeniem przepisu zastąpienie obowiązującego sformułowania: „sąd orzeka” wyrazami: „sąd może orzec”. Ale jest tutaj coś innego, tu chodzi o pewną tendencję - która jest nie tylko w tym przepisie - żeby jednak nie stawiać sądu w sytuacji, kiedy nie może każdego wypadku oceniać indywidualnie. To sformułowanie i ta zmiana, którą dzisiaj rozpatrujemy, jest właśnie tego typu. W istocie łagodzi, ale przede wszystkim daje sądowi możliwości podjęcia decyzji w konkretnym przypadku. Wiadomo, że sprawy są różne, różny jest oczywiście ich ciężar gatunkowy.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#RomanKaraś">Jeżeli chodzi o pierwsze pytanie, o podniesienie dolnej granicy w odniesieniu do przestępstwa popełnionego z pobudek chuligańskich, to jest to fakt. Ale przecież co do owej tendencji zaostrzenia, to jak można zaostrzyć inaczej, jeśli nie poprzez wyznaczenie czegoś więcej niż górnego pułapu. A że praktyka stosowania wymiaru kary w tych przypadkach jest różna, że tego typu stanowisko, nawet w ramach tych unormowań co były, gdyby oczywiście stosować górne granice… A w przypadku stosowania tego minimum cel ustawodawcy, ceł owej prewencji szczególnej niejako oddalił się. Nie jest to pozbawione znaczenia, niemniej nie da się po prostu inaczej unormować tych kwestii, niż pozostawiając je w dyspozycji organu orzekającego, jakim jest sąd; również sytuacje, w których będzie uwzględniona ta górna granica, która się podnosi. Jednocześnie można w końcu przecież w każdym przypadku orzec, uwzględniając również dolny pułap. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Karasiowi., Prosi o możliwość zadania pytania pan senator Ochwat, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#RyszardOchwat">Pytania nie adresuję, bo obydwie komisje wniosły identyczną w brzmieniu poprawkę dotyczącą moratorium. Chciałem zapytać, czy nie byłoby wewnętrznej niespójności ustawy po przyjęciu poprawki do art. 2 pktu 11? Bowiem art. 5 zakłada, że orzeka się karę śmierci, ale nie wykonuje. Natomiast w obydwu poprawkach komisji, ze względów humanitarnych - jak powiedział senator sprawozdawca - przyjęto zasadę, iż orzeka się, ale z założeniem, że i tak się kary nie wykona w ciągu 6 miesięcy. W związku z tym humanitaryzm skraca się z okresu 5 lat do 6 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#RyszardOchwat">Czy komisje nie rozważały zmiany art. 5 na bardziej radykalny zapis, że w okresie 5 lat nie orzeka się kary śmierci? I dlaczego takiego rozwiązania nie proponują? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję za pytanie. Kto ze sprawozdawców odpowie?</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Jankiewicz, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PawełJankiewicz">Rozważaliśmy również możliwość dodania w tym przepisie słowa „orzeka”. W takim wypadku ani by się nie orzekało, ani nie wykonywało kary śmierci. Wtedy rzeczywiście byłaby to konstrukcja bardzo przypominająca łamigłówkę z uwagi na to, że w tej chwili istnieje już przepis tego rodzaju, że w przypadku kobiety ciężarnej nie wykonuje się kary śmierci, ale właśnie sąd zamienia tę karę na: do tej pory - 25 lat pozbawienia wolności; w tej chwili - dożywocie. W tym wypadku nie robimy nic innego, jak tamtą instytucję rozszerzamy również i na ten przypadek. Albowiem gdybyśmy chcieli wprowadzić jeszcze rozszerzenie działania tego przepisu na orzekanie, to z jednej strony uszczuplalibyśmy jednak uprawnienia sądu, bo od razu zabronilibyśmy orzekania tej kary; z drugiej zaś strony przesądzalibyśmy o wyniku dyskusji nad istnieniem kary śmierci, toczącej się do dziś i ciągle jeszcze - co przypominam - nie zakończonej. Zgoda, że przesądzalibyśmy tylko na pewien okres, ale jednak byłoby to opowiedzeniem się za którąś ze stron, a tego nie chcemy. Komisja nie chciała proponować Wysokiej Izbie roli arbitra w tej sprawie. Uważamy, że dyskusja powinna toczyć się w sposób naturalny i uzyskać swój naturalny wynik, ażeby ostatecznie wszyscy z pełnym przekonaniem mogli opowiedzieć się za takim rozwiązaniem, jakie zostanie przyjęte przez parlament. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Jerzy Cieślak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JerzyCieślak">Pytanie do pana senatora Jankiewicza. Czy wprowadzenie pktu 1 la do art. 2 nie jest wykroczeniem poza uprawnienia Senatu w odniesieniu do nowelizacji ustawy, której dokonał Sejm?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PawełJankiewicz">Nie, nie będzie to wykroczenie z tego względu, że chociaż wprowadzamy zmianę w dotychczasowym prawie, to jest ona tylko konsekwencją zmiany, jakiej dokonujemy w ustawie, która podlega naszemu rozważaniu. W tej chwili nie podlega jej kodeks karny, kodeks postępowania karnego, kodeks karny wykonawczy czy inne przepisy prawa karnego, lecz konkretna ustawa z 9 czerwca bieżącego roku. My dokonujemy zmiany w tej właśnie ustawie. Zgoda, że jej konsekwencją będą zmiany w innych przepisach prawa karnego, ale taka jest już konstrukcja ustawy zmieniającej inną ustawę. Trzymamy się dokładnie materii ustawy, którą w tej chwili mamy rozważać, i w ramach tego przepisu proponujemy nieco inne rozwiązanie i usytuowanie.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PawełJankiewicz">W trakcie prac komisji również dyskutowaliśmy tę kwestię i byliśmy zgodni co do tego, że nie popełniamy wykroczenia legislacyjnego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję za odpowiedź. Czy ktoś z państwa senatorów chciałby jeszcze skierować pytanie do sprawozdawców? Jeśli nie, to dziękuję naszym sprawozdawcom.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#GrzegorzKurczuk">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#GrzegorzKurczuk">Przypominam, że zgodnie z art. 38 ust. 2 Regulaminu Senatu senatorowie, którzy zamierzają wziąć udział w dyskusji, zapisują się do głosu u prowadzącego listę mówców sekretarza Senatu. Natomiast wnioski o charakterze legislacyjnym składają na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#GrzegorzKurczuk">Przypominam ponadto, że zgodnie z art. 40 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu przemówienie senatora w debacie nie może trwać dłużej niż 10 minut. W dyskusji nad daną sprawą senator może zabierać głos dwukrotnie, ale jego powtórne przemówienie w tej samej sprawie nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu pierwszego mówcę w debacie, pana senatora Leszka Lackorzyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#LeszekLackorzyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#LeszekLackorzyński">Jestem zdecydowanym przeciwnikiem dokonywania cząstkowych zmian legislacyjnych w tak ważnej gałęzi prawa, jaką jest prawo karne. System ten musi pozostać spójny, a każda nowelizacja spójność tę osłabia.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#LeszekLackorzyński">Z zadowoleniem przyjąłem wiadomość, że niedługo III Rzeczypospolita — tak jak II Rzeczypospolita i jak PRL — doczeka się własnej, całościowej, pełnej kodyfikacji prawa karnego. Niemniej jednak rozpatrywana dzisiaj nowelizacja prawa karnego zawiera jeden — w mojej ocenie — bardzo ważny przepis, którego brak przez pięć lat tak bardzo odczuwaliśmy. Pozwolę sobie więc przytoczyć art. 108 § 2 kodeksu karnego: „Bieg terminu przedawnienia umyślnych przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu, wolności lub wymiarowi sprawiedliwości zagrożonych karą pozbawienia wolności powyżej trzech lat, popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych w okresie od 1 stycznia 1944 r. do 31 grudnia 1989 r. w czasie lub w związku z pełnieniem tych funkcji, rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 1990 r. Przepis art. 2 ust. 1 nie ma w tym wypadku zastosowania”. Gdy przed sześcioma laty Tadeusz Mazowiecki w swoim expose wezwał wszystkich do zgodnej budowy demokratycznej ojczyzny, chyba z braku wyobraźni politycznej nie poparł swoich słów taką właśnie nowelizacją kodeksu karnego. Jego szlachetne intencje nie zostałyby wtedy zapewne opacznie zrozumiane i określone tak zwaną grubą kreską. Za błąd ten surowo już zapłacił.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#LeszekLackorzyński">Gdy trzy tygodnie temu Sejm przeważającą większością głosów dokonał tej istotnej nowelizacji, to muszę przyznać, że byłem tym mile zaskoczony i pomyślałem - dlaczego nie uczyniliśmy tego pięć lat temu? Następnego dnia w „Gazecie Wyborczej” ukazał się artykuł pod bardzo trafnym tytułem: „PRL oskarżony”. Tytuł ten oddaje sedno sprawy. PRL została ostatecznie prawnie potępiona i strącona w niebyt. III Rzeczypospolita nie jest jej następcą prawnym, ma tylko takie same granice państwowe i zajmuje to samo terytorium. Jej obywatele są ludźmi wolnymi, może często „wolnymi najmitami”, jak pisała Konopnicka, ale nie są już najmitami zniewolonymi. Tylko w stosunkach międzypaństwowych III Rzeczypospolita jest spadkobierczynią prawną poprzedniej państwowości. Nie mogła przecież pójść drogą Związku Radzieckiego, który zerwał ciągłość prawną z cesarską Rosją. Teraz Rosja tę ciągłość z cesarskim imperium stara się odbudować. My również czerpiemy chętnie z wzorców II Rzeczypospolitej i czcimy jej dokonania.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#LeszekLackorzyński">Nie miałem żadnej wątpliwości, że tak mądra i oczekiwana nowelizacja kodeksu karnego zostanie w Senacie przyjęta bez mała jednogłośnie. W tym też duchu wypowiadałem się publicznie. Całkowitym dla mnie zaskoczeniem była wypowiedź rzecznika praw obywatelskich, profesora Tadeusza Zielińskiego, zamieszczona w „Gazecie Wyborczej” w dniu 26 czerwca, że będzie on nakłaniał komisje senackie do odrzucenia w całości tej poprawki, gdyż stawia ona funkcjonariuszy publicznych PRL w gorszej sytuacji niż innych sprawców przestępstw, a przecież ochrona prawna, status prawny, ale i odpowiedzialność funkcjonariuszy publicznych różni się od statusu i odpowiedzialności zwykłych obywateli - co jest rzeczą naturalną - i różnica ta występuje we wszystkich demokratycznych państwach.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#LeszekLackorzyński">Novum dla mnie stanowiło to, że z wypowiedzi rzecznika nasuwał się wniosek, iż funkcjonariusze publiczni PRL byli dyskryminowani. Bardzo ceniłem pana profesora Tadeusza Zielińskiego jako wybitnego znawcę prawa pracy. Dalszą część swojej wypowiedzi po części kieruję właśnie do niego, bo udało mu się przekonać senacką Komisję Praw Człowieka i Praworządności. Chcę więc opowiedzieć o prawach człowieka w PRL na konkretnym przykładzie oraz na podstawie źródłowych dokumentów, które powieliłem i przywiozłem na dzisiejsze posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#LeszekLackorzyński">W lutym do mojego biura przyszła pani Albina Szafarewicz, prosząc o pomoc w ujawnieniu okoliczności zgonu jej ojca. Ponieważ okazała mi fragmenty źródłowych dokumentów, z których jednoznacznie wynikało, że jej ojciec w latach czterdziestych był represjonowany za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego i zmarł w więzieniu w bliżej nie znanych okolicznościach, pomogłem jej napisać pismo do prokuratury w nadziei, że zajmie się tą sprawą. Prokuratura gdańska, kiedy nią kierowałem, wyjaśniła wiele podobnych spraw ku zadowoleniu represjonowanych i ich rodzin. Dlatego jej były przedstawiciel zasiada w Senacie.</u>
          <u xml:id="u-35.7" who="#LeszekLackorzyński">W maju przyszedł do mnie mąż pani Szafarewicz, bo żona po otrzymaniu odpowiedzi z prokuratury wojewódzkiej w Bydgoszczy utraciła już resztę złudzeń, że w Polsce coś zmieniło się na lepsze, a organy ścigania różnią się od tych z lat pięćdziesiątych. Sądziła, że oszukałem ją jak inni. Przyszedł on w tajemnicy przed żoną, która notabene nie chciała ze mną rozmawiać. Przeprosiłem go najlepiej, jak umiałem. Było mi wstyd, że tak traktujemy historię prawdziwych bohaterów. Pomogłem napisać stosowne pismo do sądu i obiecałem, że przedstawię sprawę ministrowi sprawiedliwości Jerzemu Jaskierni, dlatego zrobiłem kserokopię dokumentów. Nie przypuszczałem nawet, że będę mógł przedstawić tę tragiczną sprawę całej Wysokiej Izbie. A oto ona.</u>
          <u xml:id="u-35.8" who="#LeszekLackorzyński">Najlepiej będzie, jeśli skorzystam tu z pisma pani Szafarewicz, datowanego w maju 1995 r., napisanego w Gdyni, zaadresowanego do trzeciego wydziału karnego Sądu Wojewódzkiego w Bydgoszczy. Jest to wniosek o uznanie za nieważny wyroku Sądu Wojskowego w Bydgoszczy skazującego Józefa Polowca na bliżej nie znaną karę, na podstawie art. 1 ust. 1 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego — DzU nr 34, poz. 149.</u>
          <u xml:id="u-35.9" who="#LeszekLackorzyński">Pani Szafarewicz jako córka represjonowanego wniosła o uznanie za nieważny wyroku Sądu Wojskowego w Bydgoszczy skazującego jej ojca Józefa Polowca na bliżej nie ustaloną karę. A oto uzasadnienie - jej ojciec zmarł w więzieniu w Gdańsku w dniu 31 marca 1951 r. w bliżej nie ustalonych okolicznościach. Dowodem jest kserokopia pisma z więzienia w Gdańsku, z dnia 1 kwietnia 1951 r., zawiadamiającego o śmierci Józefa Polowca. Jest to ciekawy dokument, dlatego chciałbym go tu przytoczyć. Świadczy, jak dumnie brzmiało słowo „człowiek” w latach pięćdziesiątych i następnych.</u>
          <u xml:id="u-35.10" who="#LeszekLackorzyński">Najpierw pieczątka, potem adres - więzienie w Gdańsku, numer 1534/11/51, data Gdańsk, dnia 1 kwietnia 1951 r. „Do obywatel Polowieckiej Marii…” — a zmarły nazywał się Polowiec — „… zamieszkałej w Szoniec, gmina Skrwilno, powiat Rypin”. Zawiadamia się tutaj, że w dniu 31 marca 1951 r. w tamtejszym szpitalu więziennym zmarł „Palowiec Józef”, jak mówiłem, inaczej się nazywał. Zwłoki było można odebrać w więzieniu najpóźniej do 5 kwietnia 1951 r. włącznie. Podpisał to naczelnik więzienia.</u>
          <u xml:id="u-35.11" who="#LeszekLackorzyński">Wracam do listu pani Szafarewicz. Zauważa ona, że okoliczności śmierci jej ojca są zastanawiające, gdy zestawi się niektóre fakty. Otóż skrócony odpis aktu zgonu nr 1243/1951 wydany przez Urząd Stanu Cywilnego w Gdańsku nosi datę 30 marca 1951 r., a zgon miał nastąpić dzień później, to jest 31 marca 1951 r. Pani Szafarewicz ustaliła, że 30 marca 1951 r. to była niedziela, a więc Urząd Stanu Cywilnego nie mógł być czynny. Pismo z więzienia nie podawało przyczyny śmierci. Jej matka, Maria Polowiec, nie żyje już od sierpnia 1968 r., a ona sama w chwili śmierci ojca miała tylko 6 lat. W ubiegłym w więzieniu w Gdańsku oraz w miejscowym sądzie próbowała odnaleźć na własną rękę jakieś dokumenty dotyczące śmierci ojca, lecz nie udało się nic ustalić, również w Urzędzie Stanu Cywilnego w Gdańsku. Wobec tego za moją radą pani Szafarewicz zwróciła się do Prokuratury Wojewódzkiej w Gdańsku z prośbą o pomoc w odnalezieniu dokumentacji dotyczącej zarówno faktów represji, jak i zgonu swojego ojca. Tamtejsza prokuratura przekazała tę prośbę do Bydgoszczy jako bardziej właściwego adresata, ale 3 marca 1995 r. Prokuratura Wojewódzka w Bydgoszczy odpowiedziała, że sprawę tę pani Szafarewicz powinna załatwić sama, bo tajemnice okoliczności śmierci Józefa Polowca jej nie interesują. Dowodem jest odpis pisma.</u>
          <u xml:id="u-35.12" who="#LeszekLackorzyński">Pani Szafarewicz nie wie, przez jaki sąd wojskowy i na jaką karę został skazany jej ojciec. Dysponuje tylko odpisem aktu oskarżenia oraz pismem Wojskowego Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z 17 kwietnia 1950 r., nr SR 439/48, adresowanym do jej matki, informującym, że jej wnioskowi o ułaskawienie nie nadano biegu. Z treści aktu oskarżenia sporządzonego 11 grudnia 1948 r. przez oficera śledczego Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Rypinie wynika, że ojcu pani Szafarewicz postawiono taki zarzut — otóż w listopadzie 1947 r. udzielił on pomocy żołnierzowi podziemia Janowi Malinowskiemu, dając mu pożywienie i nocleg. Według oficera śledczego było to przestępstwo z art. 14 § 1 tak zwanego MKK. Józef Polowiec został aresztowany na mocy postanowienia Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Bydgoszczy z dnia 18 października 1948 r. i osadzony w areszcie śledczym Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Rypinie. Od chwili aresztowania aż do swego tajemniczego zgonu przebywał w więzieniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#GrzegorzKurczuk">Panie Senatorze, proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#LeszekLackorzyński">Już kończę, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#LeszekLackorzyński">Kto mógł wtedy przypuszczać, że na początku czerwca Sejm tak znowelizuje kodeks karny, aby rzetelne organy państwowe, dociekliwi historycy i publicyści mieli prawo zajrzeć do mrocznych kart PRL, do ukrytych pod pretekstem tajności archiwów oraz nakaże organom ścigania zainteresować się tajemniczą śmiercią w więzieniu sprzed czterdziestu czterech lat, śmiercią czterdziestoletniego polskiego rolnika, który, jak nakazuje odwieczny człowieczy obyczaj, udzielił gościny i nakarmił wędrowca. Po roku od tego zwyczajnego zdarzenia został aresztowany i nie ujrzał już więcej żony i dzieci, warto to wiedzieć. Warto też wiedzieć, co chciał przekazać potomnym rzetelny kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w Gdańsku, sporządzając frapujący dokument zgonu więźnia. Postąpił on przecież podobnie jak baron Munchausen, który opatrzył narzucany mu dokument małżeński datą 32 maja.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#LeszekLackorzyński">Niewiara w Sejm i moje braki w wyobraźni politycznej są naturalne i usprawiedliwione. Nienaturalne jest natomiast to, że głównym przeciwnikiem dociekań przyczyn śmierci czterdziestoletniego, przyzwoitego człowieka jest komisja senacka nosząca dumną nazwę Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz sam rzecznik praw obywatelskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#LeszekLackorzyński">Panie Marszałku, proszę, jeszcze kilka minut. To już naprawdę koniec.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#LeszekLackorzyński">Stowarzyszenie Rodzin Ofiar Grudnia '70 w liście otwartym z dnia 28 marca 1995 r. napisało pod adresem Sejmu, Senatu, Belwederu między innymi te przejmujące słowa, godne odczytania właśnie dzisiaj w Senacie: „Sprawiedliwości musi stać się zadość. Jesteśmy to winni tym, którzy zginęli, ale i tym, którzy przyjdą po nas. Czy nie jest bowiem tak, że zbrodnia, która nie boi się kary, zawsze kiedyś wraca?!” Prawda, choć zawsze tak samotna i słaba, nigdy nie kapituluje. Przekonali się o tym wielcy tego świata, którzy zgodnie przez 45 lat starali się ukryć przed opinią publiczną straszliwy mord dokonany na tysiącach naszych oficerów, na naszej inteligencji. Prawdę wspierało tylko grono wdów i sierot oraz kilku patriotów rozproszonych po świecie, a dziś pamięć zamordowanych czci i czcić będzie po wsze czasy cały naród. Za tę zbrodnię na polskich oficerach, tak okrutną, tak nie przystającą do drapieżnych kanonów europejskich dziejów, za konsekwencje, zatajenie prawdy i wystawianie fałszywego świadectwa przeprosili nas dotąd jedynie przyzwoici Rosjanie. Możni milczą, a my Polacy, za przykładem Ojca Świętego, kornie chylimy głowy i bijemy się w piersi za swoje i nie za swoje winy.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#LeszekLackorzyński">Prawdy nie wolno się wyprzeć, bo tylko ona nas wyzwoli. Jeśli rzecznik praw obywatelskich, profesor Tadeusz Zieliński, nie zmieni stosunku do PRL, do jej funkcjonariuszy, do prawdy, od dawna łaknącej odrobiny zwykłej człowieczej sprawiedliwości, to przed przystąpieniem do kampanii prezydenckiej powinien wystąpić o zmianę nazwy pełnionego urzędu na - rzecznika praw byłych funkcjonariuszy publicznych byłego PRL. Swoją narzucającą się nadgorliwością i skuteczną ingerencją, bezprawną ingerencją…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#GrzegorzKurczuk">Panie Senatorze, znacznie już przekroczył pan czas. Bardzo pana proszę o zbliżanie się do końca wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#LeszekLackorzyński">… w prace komisji senackiej, posiadane prawo do posługiwania się nazwą rzecznika praw człowieczych bezpowrotnie już utracił.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#LeszekLackorzyński">Dokumenty dotyczące represji i zgonu świętej pamięci Józefa Polowca składam na ręce pana marszałka w celu utrwalenia ich w protokołach z dzisiejszego posiedzenia. Proszę również o przekazanie odpisów tych dokumentów na ręce profesora Tadeusza Zielińskiego. Dziękuję i przepraszam za przedłużenie wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#GrzegorzKurczuk">Poproszę teraz o zabranie głosu pana senatora Stanisława Kochanowskiego. Pan senator Lackorzyński - pierwszy mówca - znacznie przekroczył dopuszczalny w debacie czas wystąpienia. Uprzedzam, iż będę w sposób bezwzględny przerywał, niezależnie od tego, czy ktoś z państwa skończył myśl, czy też nie. Proszę o trzymanie się przewidzianego czasu wystąpień.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#StanisławKochanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#StanisławKochanowski">Na dzisiejszym posiedzeniu kolejny raz przystępujemy do nowelizacji systemu prawa karnego, konkretnie kodeksu karnego, kodeksu karnego wykonawczego oraz podwyższamy dolne i górne granice grzywien i nawiązek w prawie karnym.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#StanisławKochanowski">Przy uwzględnieniu aktualnego stanu zagrożenia przestępczością i jej rozmiaru oraz charakteru z jednej strony i znaczenia oraz obszerności zagadnień związanych z kompleksową zmianą systemu prawa karnego, przygotowywanego przez komisję do spraw reformy prawa karnego - z drugiej, wydaje się być zasadne dokonanie proponowanych na dzisiejszym posiedzeniu zmian. Poza tym o konieczności znowelizowania w możliwie krótkim czasie prawa karnego materialnego słyszymy już od dłuższego czasu od środowisk sędziowskich. Uzasadniona jest bowiem potrzeba bardziej skutecznego zwalczania przestępczości gospodarczej, a w tym właśnie zakresie obecne prawo karne nie jest dostosowane do występujących potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#StanisławKochanowski">W tej sytuacji słuszne jest rozszerzenie odpowiedzialności karnej w zakresie przestępstw gospodarczych poprzez wprowadzenie nowych typów tych przestępstw, zwłaszcza przestępstw na szkodę wierzycieli, oraz zmodyfikowanie obecnie obowiązujących przepisów kodeksu karnego dotyczących niektórych przestępstw gospodarczych i przeciwko mieniu, jak również urealnienie kar majątkowych, co umożliwi stosowanie surowszej represji ekonomicznej, między innymi wobec sprawców przestępstw przeciwko mieniu i przestępstw gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#StanisławKochanowski">Proponowane w ustawie zmiany w części ogólnej kodeksu karnego stwarzają możliwość różnicowania orzekania kary w odniesieniu do konkretnego sprawcy, przy uwzględnieniu okoliczności popełnionego przez niego czynu i jego właściwości oraz warunków osobistych sprawców. Zmiany te, co jest niezmiernie ważne, dzięki daniu sądom większej możliwości wyboru innej kary niż pozbawienie wolności, w tym także w odniesieniu do zastępczej kary pozbawienia wolności, mogą w przyszłości wpłynąć na zdecydowane zmniejszenie liczby osób osadzanych w zakładach karnych. Pragnę podkreślić, że problem ten był również wielokrotnie poruszany przez przedstawicieli służb więziennych. Obecnie liczba osób osadzonych w zakładach karnych przekracza zdecydowanie normatywne możliwości czy normatywne pojemności tych zakładów.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#StanisławKochanowski">Wysoka Izbo! Dyscyplinowany czasem nie będę szczegółowo omawiał poszczególnych proponowanych zmian. Postaram się przede wszystkim odnieść do niektórych najbardziej tutaj charakterystycznych spraw.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#StanisławKochanowski">Generalnie ustawa spełnia oczekiwania tak wymiaru sprawiedliwości, jak i w pewnym stopniu służb więziennych. Jak twierdzą ci, którzy będą mieli ją stosować, nie przysporzy ona w praktyce kłopotów, co również jest sprawą bardzo istotną. Można powiedzieć, że przedmiotowa ustawa, wprowadzając zaostrzoną odpowiedzialność karną oraz, jak już nadmieniłem, nadając większą swobodę sądom w indywidualizowaniu kar i fakultatywności ich orzekania, stara się dostosować prawo karne do obecnych wymogów.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#StanisławKochanowski">Ważnym proponowanym rozstrzygnięciem jest liberalizacja instytucji recydywy, także wielokrotnie poruszana przez teoretyków i praktyków naszego prawa. Przy proponowanych rozwiązaniach sąd będzie miał możliwość, wobec dotychczasowego zakazu, zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary oraz warunkowego przedterminowego zwolnienia wobec skazanego na warunkach recydywy.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#StanisławKochanowski">Na uwagę zasługuje poza tym wprowadzenie do katalogu kar zasadniczych kary dożywotniego pozbawienia wolności jako rodzajowo odrębnej kary w porównaniu ze zwykłym terminem pozbawienia wolności. Rozwiązanie to zapewne wywoła szerokie dyskusje na temat zagadnień humanizacji prawa.</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#StanisławKochanowski">Istotne jest również ukształtowanie nowej, wydaje się słusznej, instytucji pracy społecznie użytecznej jako zamiennika nieściągalnej grzywny. Słuszne jest także wyposażenie sądu w możliwość umarzania grzywny nie podlegającej zamianie na zastępczą karę pozbawienia wolności. Kontrowersyjny jest natomiast, jak tu już słyszeliśmy, proponowany zapis wprowadzenia moratorium na karę śmierci. Czy nie jest to rozwiązanie będące skutkiem prowadzonych od dłuższego już czasu akademickich dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#StanisławKochanowski">Z zagadnień szczegółowych warto zwrócić uwagę na oczekiwane zaostrzenie art. 214 dotyczącego tak popularnych kradzieży aut, jak również art. 233 i art. 234 dotyczących ochrony funkcjonariuszy publicznych, jako konsekwencji ochrony sędziego. Świeżo bowiem mamy w pamięci słynny zamach na panią prokurator w Opolu, sprawę, która zbulwersowała nasze społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-43.11" who="#StanisławKochanowski">Jak już nadmieniłem, na pozytywną ocenę zasługują również zmiany dotyczące kodeksu karnego wykonawczego. Spełniają one bowiem w pewnej części oczekiwania polskiego więziennictwa. Ważną propozycją jest likwidacja rygorów odbywania kary oraz zwiększenia do 60 limitu godzin, zamiast dotychczasowych 30, pozwalających na nieodpłatne zatrudnienie więźniów przy pracach porządkowych oraz pomocniczych. Propozycja druga szczególnie ważna w sytuacji chronicznego braku pieniędzy w polskim więziennictwie.</u>
          <u xml:id="u-43.12" who="#StanisławKochanowski">Wysoka Izbo! Mam zaszczyt występować dzisiaj również w imieniu senatorów z Klubu Parlamentarnego PSL. Pomimo pewnych wątpliwości proponowaną nowelę uważamy za w pełni zasadną. Niemniej jednak uważamy, że wprowadzone zmiany do kodeksu karnego wykonawczego są wciąż bardzo niewystarczające. Mamy jednak nadzieję, że w niedalekiej przyszłości problemy wykonywania kar zostaną również kompleksowo rozwiązane.</u>
          <u xml:id="u-43.13" who="#StanisławKochanowski">Jako senatorowie PSL wnosimy o przyjęcie proponowanej ustawy wraz z poprawkami zgłoszonymi przez obie komisje. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo senatorowi Stanisławowi Kochanowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu senatora Jerzego Madeja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#JerzyMadej">Gdy spojrzałem na listę dyskutantów, stwierdziłem, że jest ona krótka, bo przedmiot naszej dzisiejszej dyskusji jest po prostu trudny. Zdaję sobie sprawę, że zabieranie głosu na temat pewnych szczegółowych rozwiązań zaproponowanych przez Sejm, a rozważanych przez Senat, również jest sprawą dosyć trudną. Stąd też nie będę udawał, że mam wiele wątpliwości, czy wiele pytań na temat konkretnych punktów zarówno uchwalonych przez Sejm, jak i zawartych w stanowiskach komisji senackich. Chcę natomiast ustosunkować się do sprawy związanej z kodeksem karnym, mającej jednak charakter polityczny, a może nawet moralny. Chodzi oczywiście o poprawkę do art. 108 kodeksu karnego, która zmienia okres przedawnienia za przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności lub wymiarowi sprawiedliwości, popełnione przez funkcjonariuszy publicznych.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#JerzyMadej">Najbardziej zaskoczyła mnie propozycja poprawki Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisja ostatnio zajmuje się pewnymi problemami wybiórczo. Kilka miesięcy temu rozważaliśmy problem emerytów, którym groziło odebranie praw kombatanckich za działalność w poprzednim okresie, nazywaną „utrwalaniem władzy ludowej”. Było to związane również z czynami, o których mówi omawiana ustawa w poprawce do art. 108. Komisja Praw Człowieka i Praworządności wystąpiła wówczas w obronie tych, którym groziła utrata przywilejów wynikających z praw kombatanckich. Teraz komisja wnosi o skreślenie nowelizacji uchwalonej przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#JerzyMadej">Jak powiedziałem, jestem zaskoczony, chociaż można by powiedzieć, że nie dziwi nas, że koalicja rządząca chce uznać zasługi tych, dzięki którym w tej chwili również znalazła się przy władzy, jako że część wyborców twierdzi, że poprzednio jednak było lepiej. Oczywiście argument jest taki, że tego, co się działo 50 lat temu, większość wyborców nie pamięta. I rzeczywiście tak jest. Natomiast pamiętają ci, którzy pełnili funkcje publiczne, którzy prześladowali obywateli polskich za to, że nie podobał im się tamten ustrój, ludzie, system sprawowania władzy.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#JerzyMadej">Nie będę dyskutował dłużej nad argumentami… Zresztą pan senator sprawozdawca nie przedstawił argumentów, nie powiedział, dlaczego Komisja Praw Człowieka i Praworządności proponuje skreślić ten punkt. Zrobił to natomiast w imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych pan senator Jankiewicz. Szkoda, że go nie widzę na sali, jako że przedstawił argumenty, z którymi można polemizować.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#JerzyMadej">Pierwszy argument, zasadniczy, to ten, że naruszenie zasady lex retro non agit będzie nieeleganckie z legislacyjnego punktu widzenia. W tym miejscu chciałbym przypomnieć państwu, że kilkakrotnie w znacznie drobniejszych sprawach, nawet marginalnych, mieliśmy do czynienia z naruszeniem elegancji legislacyjnej, ale większości senatorów z PSL i SLD nie przeszkadzało to w przegłosowaniu rozwiązań, które akurat były korzystne dla pewnej grupy wyborców czy dla osiągnięcia pewnych celów. Kilkakrotnie czy kilkunastokrotnie mówiłem o konieczności przestrzegania zasad elegancji legislacyjnej, ale to wtedy państwu nie przeszkadzało. Teraz natomiast ten argument się przytacza, żeby nie została przegłosowana poprawka do art. 108.</u>
          <u xml:id="u-45.6" who="#JerzyMadej">Pan senator mówił też o tym, że jest opracowany projekt kodeksu karnego, który w jakimś bliżej nie określonym - mam nadzieję, że bliższym niż dalszym - terminie wejdzie w życie i że ten projekt tego nie uwzględnia, zatem przepis będzie miał charakter przejściowy. Według mnie jest to argument za tym, żeby tę poprawkę przyjąć. Będzie miała charakter przejściowy, ale może przynajmniej część tych spraw będzie ujawniona. Tu nie chodzi o rozliczenie, ale o to, żeby pokazać, udowodnić, że takie przestępstwa były popełniane i że to ci ludzie je popełniali. Taki był system, dostawali nagrody za te czyny, które my usiłujemy napiętnować. Za to też właśnie, za słynne utrwalanie władzy ludowej, dostali uprawnienia kombatanckie. A zatem argument, że będzie nowy kodeks karny i że przepis będzie miał charakter przejściowy, moim zdaniem, przemawia za jego uchwaleniem, a nie wykreśleniem.</u>
          <u xml:id="u-45.7" who="#JerzyMadej">Wreszcie sprawa propozycji, którą przedstawiła Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych - nowej redakcji pktu 25 nowelizacji. Niestety, ze względów formalnych zostanie ona przez Sejm natychmiast odrzucona. Mimo najlepszych intencji komisji, przedstawionych przez pana senatora Jankiewicza, propozycja w ogóle nie będzie przez Sejm rozpatrywana, ponieważ jest to niezgodne z przyjętą zasadą. Senat nie ma prawa zmieniać ustawy nowelizowanej, a to jest właśnie zmiana ustawy nowelizowanej, a nie tego, co uchwalił Sejm.</u>
          <u xml:id="u-45.8" who="#JerzyMadej">W tej sytuacji, moim zdaniem, jedynym uczciwym rozwiązaniem — tu patrzę na lewą stronę sali — będzie przyjęcie tego artykułu w wersji zaproponowanej przez Sejm, nieskreślanie go, niewprowadzanie poprawek i uznanie w końcu, że to, co się działo szczególnie w latach 1945–1956, było przestępstwem.</u>
          <u xml:id="u-45.9" who="#JerzyMadej">Wczoraj mogliśmy obejrzeć film poświęcony wydarzeniom w Poznaniu w 1956 r. Żeby było bardziej pikantnie, Urząd Ochrony Państwa nie udostępnił materiałów filmowych, które sporządzała ówczesna milicja i Służba Bezpieczeństwa. Chęć zamazania tych wydarzeń można by uznać za kontynuację tego, co się działo w Polsce 50, 40 czy 30 lat temu. A zatem powtarzam, że jedynym uczciwym rozwiązaniem jest przyjęcie nowelizacji art. 108 i wprowadzenie drobniejszych poprawek, które proponują obydwie komisje. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu senatora Augusta Chełkowskiego. Następnym mówcą będzie pani senator Maria Berny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#AugustChełkowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#AugustChełkowski">Mam jedną poprawkę i nie będę długo mówił, dlatego że na ten temat zostało już tutaj dużo powiedziane, także mój przedmówca wiele o tym mówił. Chodzi o ów art. 1 pkt 25.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#AugustChełkowski">Otóż propozycja, która jest zawarta w projekcie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, może właściwie zostać przyjęta, ale należy tutaj umieścić dodatkowe sformułowanie, które dotyczy art. 2 § 1 kodeksu karnego. Proponuję zatem poszerzenie jej o pkt 25a i dodanie w nim treści, która jest zawarta w poprawce Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, a kończy się następującym zdaniem: „Przepis art. 2 § 1 nie ma w takich wypadkach zastosowania”. Sądzę, że na ten temat zostało tutaj dużo powiedziane i kontynuowanie dyskusji nie ma sensu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Senator August Chełkowski: Złożyłem już to…)</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#GrzegorzKurczuk">Tak. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu panią senator Marię Berny. Jest to ostatni mówca. Jeśli jeszcze 1 ktoś się zgłosił, proszę dopisać.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#MariaBerny">Panie Marszałku! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#MariaBerny">Materia ustawy jest na tyle trudna, że ja, która nie mam właściwie wiele wspólnego z prawem, a już na pewno z wykształceniem prawniczym, byłam absolutnie przygotowana na to, że na jej temat głosu nie zabiorę, ponieważ, mimo że ustawa jest polityczna, nie chciałam do tej dyskusji elementów politycznych wprowadzać. Przyznam jednak, że mało co tak mnie w życiu zbulwersowało, jak wystąpienie pana senatora Lackorzyńskiego i jego zdanie, że się tak bardzo cieszy, iż PRL została strącona w niebyt. Ja zawsze pana senatora Lackorzyńskiego uważałam za przynajmniej średnio inteligentnego człowieka i wydaje mi się, że każdy człowiek powinien wiedzieć, że historia, mijające lata i wieki mają swoje własne prawa, że w historii zdarzają się błędy, zbrodnie, ale nie ma możliwości wykreślenia z niej kilkudziesięciu łat. Bo gdybyśmy tę nieszczęsną PRL strącili w niebyt, to, przepraszam bardzo, skąd by się pan Lackorzyński wziął? To przepraszam, czy nie powinniśmy byli wprowadzić zasady weryfikowania naszego wykształcenia, bo czyżby było tak, że wzięliśmy się z niebytu?</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#MariaBerny">Może to i mało ważne, ale skądże się wzięła rewolucja solidarnościowa? Przecież nie tylko z nieszczęść i krzywd ekonomicznych, ale także z walki o likwidację białych plam. Pan senator Lackorzyński wprowadza ogromną białą plamę. Czy to znaczy, że mamy się spodziewać kolejnej rewolucji, która będzie tę kolejną białą plamę likwidowała? Od początku wieku nic nie robimy, tylko się ciągle rozliczamy, rozliczamy, rozliczamy i rozliczamy. I kolejne pokolenia są wychowywane w nienawiści do tych, którzy odchodzą. Rozliczamy się tutaj i nie mamy już czasu na nic innego.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#MariaBerny">Szybciutko zapisałam sobie takie zdanie, że rozliczamy się, żeby wywoływać kolejne rewolucje niszczące pieniactwem naszą ojczyznę. Sprawiedliwość ma swoje prawa, ale pieniactwo nie. Może wychowamy nowe pokolenie, które zniszczy nas. Rozliczajmy się. Może ktoś z kolei strąci i III Rzeczypospolitą w niebyt.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#GrzegorzKurczuk">Poproszę o zabranie głosu pana senatora Ryszarda Jarzembowskiego. Jest to ostatni senator zapisany do głosu w debacie.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#komentarz">(Senator Ryszard Jarzembowski: Jestem skłonny przepuścić senatora mniejszościowego klubu.) (Senator Piotr Andrzejewski: Nie, dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#RyszardJarzembowski">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#RyszardJarzembowski">Wysoki Senacie! Uchwalona przez Sejm poprawka do kodeksu karnego polegająca na dodaniu § 2 w art. 108, sformułowana ad hoc bez niezbędnej, zwłaszcza w takich przypadkach jak formułowanie kodeksu, wnikliwości, spotkała się, z poważną krytyką, z wieloma zarzutami merytorycznymi i formalnymi. Szkoda tylko, że na tej sali, w izbie powołanej właśnie do takiej krytyki, wątków formalnych i prawnych nie jest najwięcej.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#RyszardJarzembowski">Ogniskiem krytyki, o której mówię, jest problem następujący: że rozszerzenie zakresu działania wspomnianego już art. 108 nie tylko zmieniło bieg przedawnienia dla spraw jeszcze nie przedawnionych, ale także wznowiło obowiązek ścigania przestępstw już od lat przedawnionych. Jest to oczywiste naruszenie zasady, że prawo nie działa wstecz i zarazem swoisty ewenement w europejskim, demokratycznym ustawodawstwie. Takiej kombinacji, z jaką mamy tutaj do czynienia, nie zastosowano nawet podczas pamiętnej walki o uchylenie przedawnienia zbrodni hitlerowskich, skutecznie dążąc do tego, aby nastąpiło, zanim upłynie okres przedawnienia. Ani na Wschodzie, ani tym bardziej na Zachodzie nie sankcjonowano nigdy i nigdzie w tak rażący sposób łamania zasady, że prawo nie może działać wstecz.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#RyszardJarzembowski">Zapis, który zakwestionowała między innymi moja komisja, Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, ze względu na określenie przedziału czasowego i powody takiego określenia, jest typowym przepisem o charakterze polityczno-interwencyjnym, podczas gdy szczególnie kodeks karny powinien z punktu widzenia systematyki legislacyjnej zawierać zapisy uniwersalne. Na przykład takie, jakie stanowi uzgodniony art. 30 projektu ustawy konstytucyjnej, dotyczący tej samej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#RyszardJarzembowski">Argument, że poprawka odnosi się do zbrodni tak zwanego okresu stalinowskiego jest całkowicie nietrafny, bo zbrodnie tamtego okresu nie podlegają przedawnieniu już z mocy ustawy sprzed czterech lat, z 1991 r. Poprawka do art. 108, na co też chcę zwrócić Wysokiej Izbie uwagę, dotyczy funkcjonariuszy publicznych, a w świetle odpowiedniego przepisu funkcjonariusz publiczny to osoba nie tylko z opowiadania pana senatora Lackorzyńskiego, ale także wszyscy pracownicy administracji państwowej, od sołtysa poczynając, wszyscy radni, od gminy i dawnych gromad wzwyż, kierownictwa wszystkich przedsiębiorstw państwowych i spółdzielczych, szkół, teatrów, cyrków, władze organizacji społeczno-zawodowych itd. Zatem teza, iż tak wielomilionowa rzesza obywateli PRL działała bezkarnie, wydaje się zbyt śmiała, nawet w ustach prokuratora.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#RyszardJarzembowski">Nie chcę mnożyć innych obiektywnych przykładów wadliwości prawnej omawianej poprawki. Jest ich wiele, trafnie i szeroko przedstawił je pan senator Paweł Jankiewicz. Widać jednak dzisiaj na tej sali nader wyraziście, że argumenty prawne nie odgrywają należnej im roli. Źle się dzieje, skoro nasza izba zamiast koncentrować się na aspektach prawnych, podlewa tę dyskusję sosem politycznym. W tej sytuacji próba naprawienia ośmieszającego polskie prawo zapisu, jest, czy też może być, wykorzystywana do oskarżeń czysto politycznych.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#RyszardJarzembowski">Koleżanki i koledzy senatorowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej upoważnili mnie do poinformowania, że uznając za błędną konstrukcję art. 108 znowelizowanego kodeksu karnego, będziemy dążyć do naprawienia tego błędu, ale wyłącznie na płaszczyźnie prawnej. Zapowiadam zatem zamiar zwrócenia się przez posłów i senatorów SLD do Trybunału Konstytucyjnego o sprawdzenie zgodności owego zapisu z konstytucją, oczywiście, o ile zostanie ostatecznie uchwalony. A tu i teraz, dystansując się od narzuconych izbie politycznych wątków, wstrzymamy się od głosu. Natomiast panu senatorowi Madejowi radzę, aby kiedy szuka uczciwości, zamiast patrzeć na lewą stronę sali, spojrzał częściej w lustro. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra Andrzejewskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Janusz Okrzesik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PiotrAndrzejewski">Odpowiadając na prośbę pana senatora Jarzembowskiego, aby nadać tej dyskusji wymiar bardziej merytoryczny, chcę przede wszystkim stwierdzić, że oczywiście, można podchodzić do tej ustawy, a zwłaszcza do kontrowersji związanej z przepisem wprowadzonym przez Sejm, który mówi o biegu terminu przedawnienia, w sposób polityczny, ale wydaje mi się, że przede wszystkim trzeba podejść w sposób merytoryczny. Zgadzam się z tym.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PiotrAndrzejewski">Problem powstał również po zaprezentowaniu stanowiska rzecznika praw obywatelskich, którego pogląd zawsze cenię, ale nie zawsze się z nim zgadzam, wystosowanego do przewodniczącego Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#PiotrAndrzejewski">Już od dłuższego czasu pojawiają się takie opinie, że niedopuszczalne jest działanie prawa wstecz i to jest reguła bezwzględna. Otóż tak nie jest. Zasada niedziałania prawa wstecz — lex retro non agit — łączy się bowiem jednocześnie z domniemaniem prawidłowego funkcjonowania prawa w okresie wstecznym. Tylko w takich warunkach, a nie inaczej, można było osądzić jako negatywne takie sytuacje jak obowiązywanie zbrodniczych ustaw norymberskich państwa hitlerowskiego. Można powiedzieć, że czyny te nie przedawniły się dlatego tylko, że nie uznano funkcjonowania tego prawa za zbrodnie, według teorii zarzucalności. I nie załatwia wszystkiego przepis, który sam stanowi wyłom w zasadzie lex retro non agit, a który mówi, że zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne się nie przedawniają. Tak więc nie jest to żelazna reguła.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#PiotrAndrzejewski">Projekt kodeksu karnego jest zbieżny w swoich rozwiązaniach z tym, co proponuje Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych jako dodatek do art. 109. My to proponujemy również i to też jest odstępstwo od zasady lex retro non agit. A więc nie jest to zasada bezwzględna, lecz taka, w której były wyłomy. Kiedy praktyka blokowała prawidłowe funkcjonowanie prawa, wtedy raz doznawała ograniczenia i drugi raz, kiedy prawo było niezgodne z powszechnymi standardami praworządności przyjętymi przez narody cywilizowane. I to jest znowu konsekwencją tego, co zrobił Trybunał Norymberski, jeśli mówimy o standardach praw człowieka.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#PiotrAndrzejewski">Nie jest to w ogóle naruszenie zasady legalizmu, bo PRL był nielegalny i naruszył zasadę legalizmu, a ten wniosek jest wnioskiem politycznym. Wniosek prawny jest taki: nie można zaniechać możliwości osądzenia, bo tu nie chodzi tylko o ściganie, tu chodzi o sądzenie. Bo tym starym ludziom, jeżeli się zgromadzi materiał dowodowy, to na pewno - w myśl chociażby naszych projektów ustaw - nie będzie się wymierzać kary na normalnych zasadach, jeżeli w ogóle będzie się ją wymierzać.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#PiotrAndrzejewski">Zasada legalizmu mówi, że tam, gdzie istniała wadliwość funkcjonowania prawa, tam, gdzie w konkretnym przypadku stwierdzimy, że nie funkcjonowała zasada legalizmu, czyli zasada normalnego funkcjonowania prawa… Takie przypadki, o których mówił pan senator Lackorzyński, się zdarzały i temu nie sposób zaprzeczyć, było ich wiele - jeśli miały miejsce, trzeba to udowodnić. Były to przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości - tam zasada lex retro non agit nie może działać, dlatego, że doznaje ona ograniczeń, o których mówiłem na początku. I nie można tego mistyfikować, bo ona ma służyć ludziom. Prawa człowieka służą zarówno temu, kto popełnia przestępstwo, jak i ofiarom, a także każdemu z nas. I mamy prawo do osądzenia sytuacji; w których w przeszłości prawo nie działało. Stąd wydaje mi się, że ten przepis - przyznaję, kontrowersyjny - dotyczy tylko wybranych elementów, najcięższych przestępstw popełnionych przez funkcjonariuszy, kiedy to udowodni się na podstawie bardzo trudno dostępnego już materiału dowodowego, że zasada prawidłowego funkcjonowania prawa w przeszłości, przy przestępstwach przeciwko życiu, zdrowiu i wymiarowi sprawiedliwości, została złamana.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#PiotrAndrzejewski">Jest to niejako kontynuacja… I chcę poprzeć poprawkę senatora Augusta Chełkowskiego, złożoną zresztą tutaj z pełnym przekonaniem, że to, co zaproponował Sejm, należy uzupełnić o regułę generalną. Jakie stanowisko zajęła Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych? Jest to stanowisko prawidłowe - szukamy reguły generalnej, zgodnej z projektem kodeksu karnego, która rozszerza zakres wyłączeń z zasady lex retro non agit. A taką zasadę stanowi art. 109. Nie mówi się, że jest jakaś nowa kategoria przestępstw, tylko że w ramach czynów, które były przestępstwami w chwili ich popełnienia, prawidłowa zasada funkcjonowania prawa doznała ograniczenia. Tam nie możemy stosować zasady lex retro non agit, bo prawo nie mogło działać w tym okresie, jest to tak jak przerwanie biegu przedawnienia. Zresztą jest to zgodne z tym, co, o ile pamiętam, cytował pan senator Jarzembowski… A jeżeli nie, to jest to cytat z zapisu - co podnosiliśmy na posiedzeniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych - będącego konsensem między ministrem Cimoszewiczem, marszałkiem Cimoszewiczem a naszymi reprezentantami, co do zapisania w art. 30 projektu konstytucji, że przestępstwa popełnione przez funkcjonariuszy lub na ich zlecenie nie ścigane z przyczyn politycznych nie doznają biegu przedawnienia do czasu ustania przyczyn politycznych, które wstrzymywały możliwość zrealizowania prawa wobec nich.</u>
          <u xml:id="u-53.8" who="#PiotrAndrzejewski">W związku z tym wydaj e mi się, że jest problem tylko trafności zapisu. Jeżeli abstrahujemy od kwestii politycznych, to będziemy szukać zasady generalnej. Taką zasadę znaleźć trzeba, bo inaczej poróżni nas polityka, a chciałbym, żeby różniła nas polityka, ale jednoczyło prawo. I stąd wydaje się, że niedobrze by było, gdybyśmy ten zapis art. 1 pktu 25 ustawy dotyczący uzupełnienia art. 108 o fragment dotyczący zawieszenia biegu przedawnienia w okresie od 1 stycznia 1944 r. do 31 grudnia 1989 r. zastąpili tylko tą regułą. Chodzi o to, żebyśmy ów przepis utrzymali w mocy i nie zrealizowali przyjętej bardzo problematyczną większością głosów poprawki Komisji Praw Człowieka i Praworządności dotyczącej skreślenia go, ale uzupełnili jego zapis mądrością Senatu. Mądrością, która wychodzi naprzeciw regułom generalnym, a nie normom interwencyjnym. Mówię o dodaniu do tej ustawy nowego pktu 25 oznaczonego literą „a” w brzmieniu proponowanym przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych - którego zresztą dotyczy również opinia senackiego Biura Studiów i Analiz - z uzupełnieniem, które proponował senator Chełkowski. Mianowicie, że przepis art. 2 § 1 nie ma zastosowania. To znaczy, w stosunku do czynów dziś ujawnionych, nie osądzonych, które trzeba osądzić, nie stosuje się takiej możliwości, aby prawo nie działało wstecz i nie stosuje się przepisów poprzednich, lecz już przepisy tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-53.9" who="#PiotrAndrzejewski">Sprawa jest prawnie dosyć skomplikowana, ale wydaje mi się, że wnioski z niej wypływające są oczywiste. Jeżeli potrafimy wznieść się ponad partykularyzm polityczny i podziały oraz to, co wymaga dzisiaj naprawienia, a więc niewątpliwe krzywdy i osądzenia nie tyle ludzi, co czynów, i jeżeli będziemy zmierzać do uregulowań systemowych, to wydaje mi się, że kompromis względem tego zapisu będzie możliwy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu senatora Janusza Okrzesika, następnym mówcą będzie pan senator Jerzy Madej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#JanuszOkrzesik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#JanuszOkrzesik">Zdecydowałem się zabrać głos po wypowiedzi pani senator Marii Berny, nie dlatego, żebym chciał z nią polemizować, ale dlatego, iż sądzę, że niedobrze by się stało, gdyby tego typu opinie pozostawały bez komentarza. Myślę, że byłoby to szkodliwe nie tylko dla naszej izby, ale w ogóle dla świadomości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#JanuszOkrzesik">Otóż, Pani Senator, nie jestem zwolennikiem żadnych rewolucji, tym bardziej permanentnych, których również pani senator się obawia, ale myślę, że z rewolucjami i z rewoltami mamy do czynienia wtedy, kiedy nie jest zaspokojone poczucie sprawiedliwości, kiedy błędy i zbrodnie - co do których istnienia się zgadzamy, mówiła pani senator również o tym - nie zostały osądzone, nie zostały rozliczone, lecz nadal tkwią w społecznej pamięci i stanowią przeszkodę w pojednaniu. Myślę, że rewoltom czy rewolucjom, których pani senator się obawia, bardziej sprzyjałoby pozostawienie obecnego stanu prawnego niż jego zmiana w kierunku przez nas postulowanym. Myślę też, że pani senator nie do końca chyba zrozumiała wypowiedź senatora Lackorzyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#JanuszOkrzesik">Przepraszam, zabawię się w interpretatora, ale skoro pani zaczęła, to i ja sobie na to pozwolę. Otóż odejście PRL w niebyt dokonało się i mam nadzieję, że nieodwołalnie w sensie prawnym i w sensie politycznym. Natomiast nie ma co liczyć na to, że peerel odszedł w niebyt, jeśli chodzi o pamięć ludzi, którzy w nim żyli, i to zarówno pamięć tych, którzy wspominają go dobrze, jak i tych - o nich mówił senator Lackorzyński, ich moglibyśmy wskazać więcej - którzy wspominają go źle i cieszą się z tego, że odszedł on w ten polityczny i prawny niebyt. Myślę, że to pozostanie peerelu w naszej pamięci również jest argumentem raczej za tym, żeby pkt 25 w art. 1 pozostawić w kształcie uchwalonym przez Sejm. Sejm uchwalił ten punkt między innymi głosami części posłów SLD.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#JanuszOkrzesik">Dzisiaj od senatora Jarzembowskiego usłyszeliśmy, że senatorowie z SLD wstrzymają się od głosu. Myślę, że to jest wszystko, czego możemy wymagać od ludzi tej formacji politycznej, więcej spodziewać się nie można. Ale ten zapis w Sejmie przeszedł również głosami większości posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego. Chciałem z tej trybuny wyrazić nadzieję, że również senatorowie z PSL podtrzymają ten sposób postępowania, który dowodzi prawdziwości tez mówiących, że Polskie Stronnictwo Ludowe rzeczywiście nie przyznaje się do tamtych czasów, chce zerwać z peerelem i tworzyć nową, wiarygodną formację polityczną, nie zakorzenioną w tamtej tradycji, ale w innych tradycjach ruchu ludowego. Mam nadzieję, że senatorowie PSL dzisiaj również będą kontynuować ten sposób postępowania.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#JanuszOkrzesik">Wtedy, jak sądzę, Senat uchwali ustawę w takim kształcie, w jakim zaproponował ją Sejm. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, pan senator Jerzy Madej, po raz drugi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#JerzyMadej">Nie zacznę od powołania się na ostatnie słowa pana senatora Jarzembowskiego, pozostawiając jego wystąpienie ocenie państwa senatorów. Natomiast zacznę od krótkiej polemiki z panią senator Berny. Mnie także nie chodzi o to… Zresztą rzeczywiście niemożliwe jest odesłanie w niebyt czterdziestu kilku lat istnienia państwa, czterdziestu kilku lat życia nas wszystkich. Obawiam się, że to właśnie część z państwa chce wykreślić przynajmniej pewne okresy PRL. To, co robimy w tej chwili i co jest przedmiotem poprawki do kodeksu karnego, jest tylko próbą wskazania winnych takich czy innych czynów, które na pewno nie były zgodne z prawem, i ewentualną próbą pokazania, że ci ludzie zasługują przynajmniej na wskazanie - już nie mówię, na ukaranie, ale na wskazanie - że tak postępowali. Jest to więc tylko ocena pewnych okresów PRL, a nie wykreślanie tego okresu zupełnie z naszego życia.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#JerzyMadej">Pani senator przytoczyła również argument, mówiący o tym, gdzie pan senator Lackorzyński zdobył wykształcenie, jeżeli nie w PRL. Mogę powiedzieć, gdzie ja zdobyłem to wykształcenie. Przytoczę tu anegdotę, którą zawsze opowiadał Gołas, kiedy w minionym okresie pytali go: „Dobrze, a kim był wasz ojciec? Był oficerem przed wojną. To znaczy był oficerem sanacyjnym”. Na to on odpowiadał: „A jaka mogła być przed wojną inna armia?” Argument tego typu przywołała pani senator Berny, że zdobyliśmy wykształcenie w peerelowskich uczelniach. A jakie były inne uczelnie? Wydaje mi się, że powinniśmy przestać przytaczać argumenty tego typu.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#JerzyMadej">Jeśli idzie o wystąpienie pana senatora Jarzembowskiego, to chciałem go uspokoić, że zapis dotyczący funkcjonariuszy publicznych jego akurat nie dotyczy. Przecież było zapisane, że wszyscy funkcyjni działacze partyjni - od najniższego sekretarza komitetu gminnego czy POP, do pierwszego sekretarza komitetu centralnego - nie byli funkcjonariuszami publicznymi. Oni nie byli żadnym organem władzy publicznej. Właśnie na tym polegała genialność tej formacji politycznej i jej struktur, że ci ludzie nie byli funkcjonariuszami publicznymi. Tak że panu senatorowi Jarzembowskiemu nie grożą żadne konsekwencje za to, co robił w minionym okresie.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#JerzyMadej">Dlatego wydaje mi się, możemy spokojnie poprawki zaproponowane przez Sejm przyjąć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu panią senator Annę Olejnicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#AnnaOlejnicka">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#AnnaOlejnicka">Naprawdę nie miałam zamiaru zabierać głosu na ten temat. Próbowałam nawet zapomnieć niektóre gorzkie historie dotyczące mojej własnej rodziny. Mam jednak wrażenie, że na tej sali dzieje się coś takiego, że lewa strona chce o wszystkim zapomnieć, wszystko wymazać z pamięci, natomiast prawa strona chce - nie wiem, przepraszam za określenie - może rewanżu, może zemsty.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#AnnaOlejnicka">Nie w ten sposób. Wszędzie, w każdej chwili, w każdej sytuacji musi panować zdrowy rozsądek, zrozumienie i wyważenie. Akurat nie jestem przekonana ani co do tego, o czym mówią koledzy z lewej strony, ani co do tego, o czym mówią koledzy z prawej strony. Ale wiem, że jeżeli zaproponowana poprawka będzie wykonana zgodnie ze zdrowym rozsądkiem, to nie będzie żadnym aktem zemsty na wszystkich byłych pracownikach Urzędu Bezpieczeństwa, Służby Bezpieczeństwa, służby więziennej czy innych. Wszędzie byli, jak mówi chłopskie przysłowie, ludzie i ludziska. Do tych, którzy byli ludźmi, nikt nie będzie miał zastrzeżeń, bo wykonywali swoje obowiązki, ale nie nadużywali swych praw ani nie wyżywali się na innych. Jaką to miał władzę człowiek nad człowiekiem! Kiedy poprawka wejdzie w życie, będzie dotyczyła tylko tych, którzy byli ludziskami, i tylko wobec nich będzie mogło być wszczęte postępowanie wyjaśniające czy udowadniające.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#AnnaOlejnicka">Podam przykład z życia mojej własnej rodziny. Akurat władzy z lewej strony zawdzięczam historię ojca i swoją własną, kiedy to za posiadanie dokumentów w języku angielskim dotyczących spadku został on posądzony o szpiegostwo, bo jego ojciec krótko przed wojną wrócił z pracy w Stanach Zjednoczonych. I chociaż wcale nie znali się na tym i trzymali ten papier kilkadziesiąt razy, to zrobili z mojego ojca szpiega amerykańskiego i zamknęli go w areszcie UB. Wrócił po kilku miesiącach z gruźlicą, z dziurami w płucach i z trzykrotnym krwotokiem. Ale po paru miesiącach znów przyjechali, bo szukali dolarów. Wtedy moja mama naprawdę starała się o dolary, żeby kupić amerykański lek - będę go pamiętać do końca życia - żeby mój ojciec wyleczył się z gruźlicy.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#AnnaOlejnicka">Moją osobistą historię i historię moich dzieci zawdzięczam z kolei polityce prawej strony. Mam nadzieję, że tym razem będzie górował zdrowy rozsądek i że ta poprawka nie będzie aktem zemsty, ale nie będzie też powodem do tego, żeby nowi nadludzie czy oprawcy mogli chodzić z ironicznym uśmiechem.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#AnnaOlejnicka">Proszę przypomnieć sobie wczorajszą relację z Poznania 1956 r., kiedy robotnicy mówili rozsądnie, obiektywnie, bez jakiegoś żalu, zacietrzewienia czy chęci zemsty. W ten sam sposób wyrażali się mieszkańcy Poznania. A wystąpienie byłych funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa mnie osobiście się nie podobało. Taki ironiczny uśmiech i taka pewność siebie, że wszystko było dobrze, że to było fair, że tak trzeba było postępować z ludźmi. Z takim właśnie przekonaniem wyrażali się wczoraj emerytowani funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. A jeden udawał, że nic nie wie i niczego nie pamięta.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#AnnaOlejnicka">Ta poprawka może doprowadzić do tego, że niektórzy nie będą chodzić z ironicznym uśmiechem na twarzy, a inni będą mieli tę satysfakcję, że ich postępowanie, prace, trudy, klęski i męki zostały docenione. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#AnnaOlejnicka">Przepraszam, jeszcze dodam, że członkowie PSL, ludzie ze wsi, takich przykładów znają bardzo dużo i będą wiedzieli, jak się do tej poprawki ustosunkować, nie zapomną o historii, o ludowcach, którzy też byli różnie traktowani przez Urząd Bezpieczeństwa, ale nie będą żądni zemsty.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Jarzembowski, ad vocem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#RyszardJarzembowski">Sprostowanie, jeśli można, do wypowiedzi pana senatora Madeja.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#RyszardJarzembowski">Otóż dysponuje on niewłaściwymi informacjami na temat mojej osoby. Nigdy nie pracowałem w żadnym aparacie partyjnym. Co więcej, chcę powiedzieć, że najwyższy rangą były funkcjonariusz byłej PZPR, obecnie senator, wcale nie należy do Klubu Parlamentarnego SLD. To tak dla jasności. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#komentarz">(Senator Maria Berny: W kwestii formalnej, można jedno zdanie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#GrzegorzKurczuk">W jakiej kwestii?</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#komentarz">(Senator Maria Berny: Formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#GrzegorzKurczuk">Słucham, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#MariaBerny">Proponuję, żebyśmy w naszych dyskusjach nie traktowali jako dowodów programów telewizyjnych, bo wiemy, jak są one preparowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#GrzegorzKurczuk">Pani Senator, to nie jest wniosek formalny. Chciałem państwa zapytać, czy ktoś jeszcze chciał zabrać głos w debacie? Jeśli nie, to informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#GrzegorzKurczuk">Zgodnie z art. 43 ust. 2 w związku z art. 29 ust. 2 oraz art. 30 ust. 2 Regulaminu Senatu chciałem teraz udzielić głosu przedstawicielowi rządu.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#GrzegorzKurczuk">Zapraszam na mównicę pana Stefana Śnieżkę, zastępcę prokuratora generalnego. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#StefanŚnieżko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#StefanŚnieżko">Chciałbym krótko odnieść się do debaty, a głównie do wniosków, które zostały zgłoszone w Wysokiej Izbie. Ale najpierw powiem krótko o tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#StefanŚnieżko">Oczywiście, wypada się zgodzić z opiniami, które tutaj się pojawiły, że wszelkie cząstkowe nowelizacje prawa karnego nie są dobre. Ale sprawa wygląda w ten sposób - i to jest argumentem zasadniczym - iż dotychczasowe prawo karne w pewnym zakresie wymaga zmian pilnych, nieodzownych. I z uwagi na procedurę uchwalania całościowej kodyfikacji karnej czas ten niewątpliwie musi być dłuższy. Zatem istnieje potrzeba wybrania mniejszego zła i znowelizowania prawa karnego w takim zakresie, jaki jest absolutnie niezbędny.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#StefanŚnieżko">Ustawa uchwalona przez Sejm odpowiada potrzebom aktualizowania, poprawiania tego prawa. Zawiera ona kilka punktów, o których już tu mówiono. Następuje pewne uelastycznienie prawa karnego poprzez umożliwienie sądom wymierzania kary w sposób nie tak sztywny, jak przewidywał to dotychczasowy kodeks, który bardzo ściśle określał dolne granice; szczególnie odnosi się to do art. 60 § 2. Zaważyła na tym z jednej strony pilna potrzeba cywilizowania prawa, a z drugiej - potrzeba reakcji na wzrost pewnego rodzaju szczególnie groźnych przestępstw. Chodzi tu o przestępczość zorganizowaną.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#StefanŚnieżko">W związku z tym pojawia się propozycja wprowadzenia normy ogólnej umożliwiającej zaostrzenie kary za popełnienie przestępstwa w grupie zorganizowanej lub w związku przestępczym. Oczywiście, tej potrzebie odpowiadają inne propozycje dotyczące art. 214, mowa o kradzieżach samochodów. Może inaczej, nie tyle kradzież, ile to, co się potocznie określa kradzieżą samochodu. Chodzi o sytuację, kiedy trudno jest udowodnić zamiar trwałego przywłaszczenia, natomiast ponad wszelką wątpliwość następuje użycie pojazdu. Kodeks karny, prawo karne, wymaga jasnych określeń. Potrzeba zrównania tego z kradzieżą, gdy chodzi o zagrożenia, stała się przyczyną takiej propozycji nowelizującej. Nie chcę tutaj szerzej charakteryzować ustawy, ale o jeszcze jednym warto powiedzieć, mianowicie o wprowadzeniu kary dożywocia. Ma to niejako antycypować zniesienie kary śmierci, jaka jest przewidziana w projekcie kodeksu karnego. Z tym wiąże się moratorium na wykonanie kary śmierci. Ale o stosunku rządu do tej i do innych propozycji za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#StefanŚnieżko">Wysoki Senacie! Zatem generalnie ustawą jest potrzebna polskiemu wymiarowi sprawiedliwości, natomiast być może nie wszystkie jej rozwiązania są zadowalające. Sejm już je przyjął, trudno się do nich odnosić, ale chciałbym przedstawić stanowisko resortu i rządu wobec propozycji, które zostały zgłoszone w Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#StefanŚnieżko">Najpierw odniosę się do propozycji Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Jeśli chodzi o dwie pierwsze poprawki, to przyznaję, że są słuszne, ponieważ lepiej wyrażają tekst zawarty w ustawie sejmowej. Nie zmieniają istoty, natomiast precyzują pojęcia. Poprawka trzecia i to, co się wiąże z innymi propozycjami dotyczącymi art. 108 i 109, a w poprawkach mniejszości § 105 i § 107 - art. 1 pkty 23 i 24 nowelizacji - jest związane z przedawnieniem. Zarówno zapis art. 108 kodeksu karnego przyjęty w Sejmie, jak też propozycja, która została zgłoszona tutaj, dotycząca art. 109 w obu wersjach - komisyjnej i uzupełnionej przez pana senatora Chełkowskiego - były dyskutowane w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#StefanŚnieżko">W dyskusji nad tymi zagadnieniami rząd prezentował negatywne stanowisko, był przeciwko takim regulacjom i to z przyczyn natury merytorycznej, prawnej, żadnej innej. Argumenty natury prawnej zostały obszernie wyłożone w wystąpieniu pana senatora Jankiewicza oraz częściowo pana senatora Jarzembowskiego. Zdaniem rządu, przemawiają one za uznaniem, że te rozwiązania w ustawie są niewłaściwe. Mówiono o tym, i rząd taki argument przedstawił, że jest to miejsce na rozstrzygnięcie trwałe w nowym kodeksie karnym, ewentualnie w innej ustawie. Do tego nie mogę i nie chcę niczego więcej dodać. To jest stanowisko rządu.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#StefanŚnieżko">Oczywiście, rząd nie jest za tym, aby prowadziło to do bezkarności przestępstw popełnionych w okresie poprzednim. Rozwiązania prawne powinny być jednak zgodne z pełnymi standardami, podczas gdy propozycje tu zaprezentowane w obu postaciach tym wymogom standardów dobrego prawa nie odpowiadają.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#StefanŚnieżko">Czwarta poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności dotyczy paragrafu, który mówi, iż kiedy przestępstwo z art. 214 jest popełnione na szkodę osoby najbliższej, to jest to przestępstwo o charakterze wnioskowym, we wszystkich formach, również w propozycji dodanej w § 3.</u>
          <u xml:id="u-67.10" who="#StefanŚnieżko">Naszym zdaniem, każda z tych propozycji jest właściwie dobra, jakkolwiek wydaje się, że jeżeli chodzi tu o przestępstwo wnioskowe, które jest przestępstwem przeciwko mieniu, a osobie najbliższej przyznaje się to prawo w wypadkach przestępstwa przeciwko mieniu, to nie widać istotnych powodów, aby je w jakimś zakresie ograniczać. Uważam zatem, że ta propozycja niekoniecznie jest właściwa, jakkolwiek pozostawiam to decyzji Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-67.11" who="#StefanŚnieżko">Gdy chodzi o piątą poprawkę, że jeżeli w ciągu 6 miesięcy od rozstrzygnięcia wniosku o ułaskawienie, kara nie zostanie wykonana, sąd zastąpi ją karą dożywotniego więzienia… To, oczywiście, wiąże się z art. 5. Rząd prezentował stanowisko, że również propozycja art. 5 - ale ona nie staje się tu przedmiotem dyskusji - jest niewłaściwa z przyczyn, o których już tu mówiono. Nie jest to nawet instytucja humanitarna - pozostawienie w stanie niepewności człowieka skazanego na karę śmierci - bo przecież nie ma zakazu orzekania, tylko nie można wykonywać tej kary w ciągu 5 lat. Zdaniem rządu, jest to, powiedziałbym, instytucja niewłaściwa. Uzupełnienie, które miałoby to naprawiać, że kara nie może być wykonana w ciągu 6 miesięcy, wydaje się też wątpliwe. Oczywiście, ona nie może być wykonana, jeśli obowiązuje art. 5.</u>
          <u xml:id="u-67.12" who="#StefanŚnieżko">Mówienie więc o tym, że w takim przypadku sąd musi zamienić karę śmierci, oznacza przecież, że w czasie obowiązywania tego moratorium właściwie nie wolno orzekać tej kary. Może tak trzeba było postanowić. Okrężną drogą, powiedziałbym, próbuje się jakoś zmienić instytucję art. 5, która - naszym zdaniem - też jest wadliwa. I jedna, i druga jest, ale skoro art. 5 został uchwalony, to naszym zdaniem art. 111 jest w gruncie rzeczy powtarzaniem czegoś, co podważa sens tamtej instytucji albo ją sprowadza do pewnego rodzaju fikcji.</u>
          <u xml:id="u-67.13" who="#StefanŚnieżko">Jeśli chodzi o wnioski dotyczące art. 2152-5, mowa tu o aresztach zwanych kiedyś policyjnymi, to w sejmie też toczyła się na ten temat dyskusja. Najogólniej rzecz biorąc, jesteśmy za pozostawieniem tej instytucji, tak jak to określił Sejm. Naszym zdaniem, źle się stało, iż jest niemożliwe wykorzystanie instytucji krótkotrwałego zatrzymania w areszcie policyjnym osoby w związku z toczącym się postępowaniem przygotowawczym. Tego nie ma. Źle się stało, że jest możliwe tylko po skierowaniu aktu oskarżenia. Dopiero więc po skierowaniu aktu oskarżenia możliwe jest, powiedziałbym, wpłynięcie na obniżenie kosztów postępowania. A przecież to legło u podstaw — z gwarancjami i z pewnymi istotnymi obwarowaniami co do czasu… Jest to słuszne, ale byłoby oczywiście słuszniejsze, gdyby takie możliwości istniały również w postępowaniu przygotowawczym, z tym że ich nie ma.</u>
          <u xml:id="u-67.14" who="#StefanŚnieżko">Tu jest rozszerzona możliwość przetrzymywania, kiedy zachodzą istotne, faktyczne przeszkody w czasie konwojowania aresztowanego na podstawie listu gończego lub skazanego do odbycia kary. Jest to szczególnie kwestionowane w poprawkach senackich. Wydaje się to nieprawidłowe. Naszym zdaniem, ta instytucja powinna istnieć, bo przecież ciągle chodzi o racjonalizowanie postępowania, o umożliwienie organom ścigania, organom porządkowym, organom służby więziennej działania w sposób prawidłowy, bez czynienia szkody, a dostateczne gwarancje zracjonalizowania tych sytuacji są właśnie w proponowanych rozwiązaniach art. 215.</u>
          <u xml:id="u-67.15" who="#StefanŚnieżko">Również zapis o możliwości przetrzymania do czasu rozpoczęcia urzędowania przez administrację zakładu karnego wydaje się słuszny. Jeżeli konwojowany na podstawie listu gończego lub do odbycia kary zostanie dostarczony z dużej odległości w nocy, to trudno wymagać, aby administracja więzienna czekała, nieustannie pełniła dyżur. Przecież istnieje potrzeba zbadania wszystkich dokumentów, zatem słuszne jest, aby w godzinach urzędowania można było prawidłowo przyjąć skazanego lub aresztowanego do zakładu karnego. A zatem powinno być to umożliwione organom konwojującym czy instytucjom doprowadzającym. Wracam jeszcze raz do wszystkich propozycji związanych z art. 215 - naszym zdaniem, najwłaściwsza jest wersja sejmowa.</u>
          <u xml:id="u-67.16" who="#StefanŚnieżko">Co do propozycji wydłużenia okresu wejścia w życie tej ustawy z 30 dni do trzech miesięcy, uważamy ten wniosek za słuszny, ponieważ wszystko to wymaga większego czasu mimo pilności potrzeb związanych ze zmianą prawa karnego. Musi być czas na odpowiednie przygotowanie, a zatem trzymiesięczny okres, gdy chodzi o stronę rządową, uważamy za słuszną propozycję.</u>
          <u xml:id="u-67.17" who="#StefanŚnieżko">Odniosę się teraz do wniosków mniejszości. Propozycja skreślenia w art. 1 pktu 23, a więc przedłużenie okresu przedawnienia ścigania, jak też…</u>
          <u xml:id="u-67.18" who="#komentarz">(Wicemarszałek Grzegorz Kurczuk: Z tego zrezygnowano.)</u>
          <u xml:id="u-67.19" who="#StefanŚnieżko">Aha, zrezygnowano.</u>
          <u xml:id="u-67.20" who="#komentarz">(Wicemarszałek Grzegorz Kurczuk: Poprawka trzecia…)</u>
          <u xml:id="u-67.21" who="#StefanŚnieżko">Poprawka trzecia… Ale do art. 215 odniosłem się już w całości, proponując rozwiązania przyjęte przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-67.22" who="#StefanŚnieżko">Co do projektu poprawek proponowanych przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych w art. 109, już powiedziałem, strona rządowa wyraziła sprzeciw, uważając za nieprawidłowe rozwiązanie, zarówno w formie, jaka została przyjęta w art. 108, jak i w formie rozważanej w Sejmie, a tu zaproponowanej w art. 109. Do tego nie chcę wracać.</u>
          <u xml:id="u-67.23" who="#StefanŚnieżko">Jeśli chodzi o poprawkę drugą dotyczącą art. 49 kodeksu karnego wykonawczego, odnoszącą się do możliwości zatrudniania skazanego z wynagrodzeniem niższym i z jego zgodą, to na ten temat mógłby znacznie więcej powiedzieć obecny na posiedzeniu pan dyrektor Centralnego Zarządu Zakładów Karnych. W porozumieniu z nim twierdzę jednak, że ta propozycja jest słuszna.</u>
          <u xml:id="u-67.24" who="#StefanŚnieżko">Wszyscy wiedzą, jaki jest problem z pracą nie tylko w zakładzie karnym. Osoby odbywające karę mają obowiązki alimentacyjne i nie są w stanie w żadnym wypadku z nich się wywiązać. Jeżeli więc byłoby to możliwe i zechcieliby podjąć zatrudnienie, jednak za niższe wynagrodzenie, to w jakiś sposób pomogliby również sobie, bo - co tu dużo mówić - odbywanie kary bez możliwości sensownej pracy jest dodatkowym utrudnieniem. Tylko to jest realne w dzisiejszych warunkach. Tańsza praca skazanego stwarza jakieś możliwości jego zatrudnienia. Jeżeli ta praca musi być opłacana wysoko, to nie znajdzie się chętnych pracodawców. Może więc szlachetnie jest mówić, że skazany nie powinien zarabiać mniej, ale w istocie oznacza to przecież, że właściwie rząd będzie płacił za pracę skazanego więcej, bo musi jeszcze opłacić w takim przypadku funkcjonariusza służby więziennej. To prowadzi więc do niemożliwości zatrudniania skazanych. Takie są realia. Powtarzam, tu jest podkreślone, że to może mieć miejsce za zgodą skazanego. Jest to zatem przepis racjonalny i opowiadamy się za jego brzmieniem przyjętym przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-67.25" who="#StefanŚnieżko">Teraz poprawka trzecia. To jest powtórzenie art. 111. O tym również mówiłem. Uważam tę propozycję za niewłaściwą. Do art. 215 odniosłem się całościowo, znowu proponując, aby przyjęto wersję sejmową. Uważamy ją za lepszą.</u>
          <u xml:id="u-67.26" who="#StefanŚnieżko">Jeśli chodzi o art. 3, nie mamy nic przeciwko dodaniu wyrazów: „wartości spowodowania szkody zamierzonej”. Propozycja w art. 3 jest słuszna, doprecyzowuje przepis zgodnie z myślą, jaka była zawarta w propozycji sejmowej. Bez tego uzupełnienia przepis budziłby bardzo poważne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-67.27" who="#StefanŚnieżko">Jeśli chodzi wreszcie o ostatnią propozycję dotyczącą wydłużenia okresu wejścia ustawy w życie, to już mówiłem, że jej przyjęcie uważamy za słuszne.</u>
          <u xml:id="u-67.28" who="#StefanŚnieżko">Wysoka Izbo! Nie chcę już przeciągać wystąpienia, wobec tego dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#GrzegorzKurczuk">Ale proszę pozostać na mównicy. Czy ktoś z państwa chciałby zadać pytanie panu prokuratorowi Stefanowi Śnieżce?</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#GrzegorzKurczuk">Senator Adam Daraż, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#AdamDaraż">Chciałbym się odnieść do stwierdzenia pana ministra, że pozostawienie człowieka w stanie niepewności jest niehumanitarne. Jeśli nie bierzemy pod uwagę moratorium… Czy karą jest samo wykonanie kary śmierci, czy okres oczekiwania na to?</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#AdamDaraż">Karą za najcięższe zbrodnie jest zakaz wychodzenia na wolność, dożywocie, a więc skazuje się człowieka na myślenie o tym, co uczynił. A teraz mówimy o tym, że skazanie na oczekiwanie jest niehumanitarne. Więc po co ta kara? Przecież wiemy, że na przykład w Stanach Zjednoczonych niektórzy skazani czekają na wykonanie kary śmierci kilka lat. Weźmy pod uwagę, że w okresie transformacji ustrojowych najcięższe zbrodnie będą wielokrotnie popełniane. Obawiam się, że takie postanowienia nie będą ludzi od nich odwodzić.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#AdamDaraż">Druga sprawa. Wydaje mi się, że nie do końca wyjaśnił pan sprawę, iż skazany nie może zarabiać mniej niż kto inny. Wyraźnie jest powiedziane, że skazany nie powinien - i nie może o tym decydować - zarabiać mniej niż wynosi określone przez państwo minimum socjalne.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#komentarz">(Senator Wacław Strażewicz: A zgoda? Ze zgodą?)</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#AdamDaraż">Nie, nie, bez zgody. Jestem przeciwny tej poprawce. Nie może zarabiać mniej. Ja wiem, że doskonały ślusarz czy tokarz - mówimy o podstawowych zawodach, o normalnych pracach fizycznych, bo nie wyobrażam sobie, żeby człowiek skazany na kilkanaście lat więzienia był prezesem spółki - zarabia dwie, trzy, pięć czy nawet dziesięć średnich krajowych. Mówimy jednak o tym, żeby nie zarabiał mniej niż wynosi minimum. A pan wyraźnie powiedział, że jeszcze powinien się zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#AdamDaraż">Prosiłbym o wyjaśnienie, czy to jest tylko nieporozumienie, czy takie jest stanowisko resortu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#StefanŚnieżko">Zacznę od pierwszego pytania. Zdaniem rządu, sprawa tak kontrowersyjna i dyskusyjna w sensie społecznego odbioru, jaką jest zniesienie kary śmierci, powinna być jednoznacznie przedstawiona w jednym miejscu, to znaczy w nowym kodeksie karnym. Wszelkiego rodzaju moratoria to niewłaściwe miejsce. Z tego powodu rząd opowiedział się za niewkraczaniem w sprawę kary śmierci. Wprowadzona natomiast została instytucja dożywotniego pozbawienia wolności, co stanowi niejako sugestię czy antycypację zniesienia w ogóle kary śmierci. W sprawie kary śmierci więcej nie należy robić. Takie jest stanowisko rządu. Ja od siebie dodałem, że - moim zdaniem - moratorium jest o tyle niehumanitarne, że pozostawia człowieka w niepewności. Pan powiada, że to jest kara. Otóż tego rodzaju kary kodeks karny nie przewiduje, nie powinniśmy więc w odniesieniu do osób skazywanych na podstawie kodeksu wprowadzać żadnej dodatkowej kary, jakieś niepisanej, spoza kodeksu.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#StefanŚnieżko">Sytuacji w amerykańskim prawie czy wymiarze sprawiedliwości nie znam na tyle dobrze, aby się w tej sprawie szerszej wypowiadać. O ile jednak się orientuję, to ten długi okres niewykonywania wyroku, to nie jest dodatkowa kara. Jest to spowodowane przeciąganiem się różnego rodzaju procedur, co uniemożliwia wykonanie kary. Prawo amerykańskie przewiduje czasami bardzo długotrwałe procedury. Nie wolno jednak wydłużenia tego okresu traktować w kategoriach dodatkowej kary polegającej na pozostawieniu człowiekowi czasu na refleksję. Co do tego jestem przekonany.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#StefanŚnieżko">Na zakończenie powtórzę jeszcze raz, że rząd jest temu przeciwny, ponieważ jest to zmiana zasadnicza, fundamentalna i powinna znaleźć swoje miejsce w nowym kodeksie karnym.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#StefanŚnieżko">Przejdę do kwestii związanej z możliwością zatrudniania skazanych. Tak, pan się nie pomylił, ja mam na myśli to niższe od minimum. Bo w istocie jedyne dzisiaj ograniczenie, gdy chodzi o zarobki, to stanowi właśnie ono - najniższe wynagrodzenie w gospodarce. Żadnych innych reguł nie ma. Coraz częściej pojawia się tu sektor prywatny. Umowa o pracę jest sprawą dwóch stron: zatrudniającego i zatrudnionego. Nikt w to nie wkracza, poza pewnymi granicami, jakie narzuca prawo, między innymi to, że nie można zarobić mniej. W istocie w odniesieniu do wynagrodzenia prawnie funkcjonuje tylko ten rygor. Inne kwestie są regulowane w umowach, porozumieniach związkowych czy układach zbiorowych. Ale przecież te nie mogą dotyczyć skazanych, chyba, że się to rozszerzy. Miałem więc na myśli dokładnie to - możliwość zejścia poniżej najniższego wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#komentarz">(Senator Adam Daraż: Panie Marszałku, czy mogę zadać jeszcze jedno pytanie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#GrzegorzKurczuk">Oczywiście, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#AdamDaraż">Panie Ministrze, czy nie dojdzie wtedy do takiej sytuacji, że trzeba będzie pójść do więzienia, żeby dostać pracę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#StefanŚnieżko">Na to pytanie panu nie odpowiem. Nie sądzę jednak, żeby ktokolwiek zechciał w ten sposób załatwiać sobie zatrudnienie. Ja nie mam takich obaw.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#komentarz">(Senator Stanisław Kucharski: Panie Marszałku, chciałbym zadać pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Stanisław Kucharski, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#StanisławKucharski">Panie Marszałku! Panie Prokuratorze! Mam pytanie odnośnie do art. 233 § 1, zaczynającego się od słów: „Kto dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego…”. Czy zniszczenie samochodu policyjnego bądź innych urządzeń jest czynną napaścią? Mam na myśli częste ostatnio w Warszawie starcia policji z różnymi grupami na stadionach i nie tylko. Jak to jest rozumiane przez pana prokuratora i resort sprawiedliwości? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#StefanŚnieżko">Panie Senatorze, z całą pewnością zaatakowanie mienia czy zamach na mienie nie są określone w art. 233. „Dopuszcza się czyny napaści na funkcjonariusza publicznego albo osobę…”, a zatem nie dotyczy to na przykład niszczenia samochodu. Jeśli chodzi o niszczenie mienia policyjnego - samochodu lub czegoś innego - na to są w kodeksie karnym inne przepisy, jak choćby art. 212. Jeszcze inne można znaleźć w zależności od stanu faktycznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję. Nikt z państwa nie ma już pytań. Dziękuję bardzo, Panie Prokuratorze.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie, zamykam dyskusję…</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#GrzegorzKurczuk">Jeszcze pan senator Cieślak, tak? To proszę wcześniej…</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#komentarz">(Senator Jerzy Cieślak: To nie jest pytanie do pana prokuratora, lecz przed zamknięciem dyskusji proszę jeszcze o głos.)</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#JerzyCieślak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#JerzyCieślak">Argumentów za i przeciw moratorium na wykonywanie kary śmierci padło na tej sali bardzo wiele. Debaty toczą się już od wielu miesięcy. Po wyrażeniu przez pana prokuratora stanowiska rządu w tej sprawie pozwolę sobie - umotywowany faktem, że wśród moich wyborców nie ma akceptacji dla niewykonywania kary śmierci w obecnej sytuacji gwałtownego wzrostu przestępczości - złożyć wniosek formalny z nadzieją, że komisje, które się zbiorą, będą mogły go jeszcze rozpatrzyć. Chodzi o skreślenie art. 5. Artykuł 6 byłby wówczas oznaczony jako art. 5. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Przed zamknięciem dyskusji pytam zatem, czy ktoś z pań i panów senatorów chciałby jeszcze zabrać głos? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#GrzegorzKurczuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie, ponieważ w trakcie debaty zostały zgłoszone nowe wnioski o charakterze legislacyjnym, dlatego zgodnie z art. 45 Regulaminu Senatu proszę dwie nasze senackie komisje, mianowicie Komisję Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, o ustosunkowanie się do nich i opracowanie, a następnie przedstawienie Senatowi wspólnego sprawozdania. W związku z tym zarządzam przerwę w rozpatrywaniu tej sprawy. Godzina spotkania komisji zostanie podana nieco później w komunikatach.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#GrzegorzKurczuk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu drugiego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ochronie roślin uprawnych. Przypominam państwu, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 239, natomiast sprawozdania komisji w drukach nr 239A i 239B.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska, pana senatora Ryszarda Żołyniaka. Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#RyszardŻołyniak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#RyszardŻołyniak">Z upoważnienia dwóch komisji Senatu, Komisji Ochrony Środowiska oraz Komisji Rolnictwa, mam zaszczyt przedłożyć Wysokiej Izbie wynik pracy tychże komisji nad uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na pięćdziesiątym pierwszym posiedzeniu, dnia 9 czerwca tego roku, ustawą o ochronie roślin uprawnych, zawartą w druku nr 239.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#RyszardŻołyniak">Uchwalenie nowej ustawy o ochronie roślin uprawnych jest sprawą bardzo pilną ze względu na potrzeby rozwojowe nowoczesnej gospodarki rolnej w nowych warunkach prawnoustrojowych, przystosowanych do gospodarki rynkowej. Niezwalczanie niektórych chorób i szkodników roślin uprawnych może spowodować nawet całkowitą utratę plonów lub ich zniszczenie. Natomiast właściwie prowadzona ochrona roślin nie tylko zmniejsza straty w plonach, ale wpływa na jakość produktów przeznaczonych do bezpośredniej konsumpcji dla ludności, używanych jako pasze oraz służących przetwórstwu. Ochrona roślin w Polsce i na całym świecie jest dziedziną rolnictwa rozwijającą się niezwykle dynamicznie, a podejmowane przez międzynarodowe stowarzyszenia i organizacje decyzje uznają zagadnienia ochrony roślin za jeden z ważniejszych czynników w kontroli międzynarodowej wymiany artykułów rolniczych. Stale rosnące wymagania toksykologiczno-higieniczne w odniesieniu do nowych środków ochrony roślin, jak również tworzenie prawnych podstaw ujednolicenia systemu dopuszczania środków ochrony roślin do obrotu i stosowania to główne czynniki powodujące konieczność modernizacji i dostosowania do obecnych warunków i wymogów obowiązującej od 1961 r. ustawy o ochronie roślin uprawnych przed chorobami, szkodnikami i chwastami.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#RyszardŻołyniak">Rozpatrywana przez Wysoką Izbę ustawa składa się z siedmiu rozdziałów, z których pierwszy dotyczy przepisów ogólnych, drugi i trzeci dotyczą ochrony roślin uprawnych przed organizmami szkodliwymi, czwarty obejmuje zagadnienia związane z obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin, piąty zawiera jedną z najważniejszych zmian, a więc powołanie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin oraz rozdziały szósty i siódmy określają odpowiedzialność karną, a także przepisy przejściowe i końcowe.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#RyszardŻołyniak">Chciałbym nawiązać pokrótce do głównych problemów uregulowanych w poszczególnych rozdziałach ustawy. I tak rozdział pierwszy w art. 1 określa zagadnienia regulowane niniejszą ustawą, a art. 2 zawiera niezbędny słowniczek. Za główne problemy uregulowane w rozdziale drugim uznać należy ustanowienie obowiązku zwalczania organizmów szkodliwych. W celu ochrony roślin uprawnych przed organizmami szkodliwymi utrzymuje się zasadę określoną w art. 3 w ust. 1–3, że minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej określa organizmy szkodliwe podlegające obowiązkowi zwalczania. Równocześnie w art. 3 w ust. 4 upoważniono wojewodę w wypadkach wyjątkowych, na przykład lokalnego zagrożenia powstaniem dużych strat na terenie województwa, do wprowadzenia obowiązku zwalczania innych organizmów szkodliwych w drodze indywidualnych decyzji podejmowanych na wniosek wojewódzkiego inspektora. Artykuł 4 stanowi, że wojewódzki inspektor może zarządzić drogą decyzji wykonanie zabiegów ochrony roślin przez właścicieli, jeżeli konieczność zastosowania określonych zabiegów wynika z umów międzynarodowych, których polska jest stroną.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#RyszardŻołyniak">W rozdziale trzecim, dotyczącym przywozu, wywozu i przewozu produktów roślinnych i przedmiotów, są ważne zapisy odnoszące się do granicznej kontroli fitosanitarnej oraz świadectw fitosanitarnych dla przywożonych, wywożonych czy przewożonych roślin. Zapisy te wydają się w sposób wystarczający zabezpieczać teren Polski przed napływem nowych gatunków szkodliwych, a także przed ich rozprzestrzenianiem się. Jest to bardzo ważna część ustawy, gdyż należy przypomnieć, iż w ostatnich latach były przypadki zawleczenia do Polski nowych gatunków szkodliwych stwarzających duże zagrożenie, na przykład miało to miejsce w uprawach szklarniowych.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#RyszardŻołyniak">Połączenie Wojewódzkich Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin ze służbą graniczną kwarantanny roślin jest rozwiązaniem słusznym, gdyż w najbliższej przyszłości odprawy fitosanitarne odbywać się będą nie tylko na granicy państwa, lecz także w punktach docelowych przesyłek. Organy dokonujące kontroli fitosanitarnej towarów roślinnych będą mieć odpowiednie uprawnienia do wydawania decyzji w przypadkach, gdy zajdzie potrzeba zastosowania środków kwarantanny.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#RyszardŻołyniak">W zależności od wyników granicznej kontroli fitosanitarnej inspektor wojewódzki zezwala na przywóz lub przewóz, może wprowadzić zakaz, względnie nakazać zatrzymanie roślin, produktów roślinnych i przedmiotów w celu przeprowadzenia badań lub obserwacji wykluczających występowanie organizmów szkodliwych. W razie stwierdzenia, że partia przewożonych roślin, produktów roślinnych i przedmiotów nie jest zaopatrzona w świadectwo fitosanitarne lub gdy świadectwo nie spełnia określonych wymogów, wojewódzki inspektor wydaje decyzję zakazującą względnie zatrzymującą rośliny, produkty oraz przedmioty. Decyzje, o których mowa, podlegają natychmiastowemu wykonaniu, o czym mówi art. 12.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#RyszardŻołyniak">Artykuł 13 zobowiązuje Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, w porozumieniu z Ministerstwem Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, do określenia w drodze rozporządzenia wykazu roślin, produktów roślinnych i przedmiotów oraz organizmów szkodliwych, których przywóz jest zabroniony, do określania wzorów świadectw fitosanitarnych i terminów ich wystawienia. Istnieje również możliwość określenia tą samą drogą roślin, produktów roślinnych i przedmiotów, które mogą być przywożone bez świadectwa fitosanitarnego i nie podlegają granicznej kontroli fitosanitarnej, jak stanowi art. 13 ust. 1 w pkcie 3.</u>
          <u xml:id="u-81.9" who="#RyszardŻołyniak">Należy podkreślić, że ustawowe regulacje zawarte w rozdziale trzecim są zharmonizowane z regulacjami międzynarodowymi, co ułatwi wchodzenie polskich artykułów na rynki międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-81.10" who="#RyszardŻołyniak">Komisje z uznaniem odniosły się do wprowadzonych regulacji prawnych dotyczących obrotu i stosowania środków ochrony roślin w kraju. Powszechnie stosowana w Polsce chemiczna ochrona roślin nie jest obojętna dla ludzi i środowiska. Stosowane w zwalczaniu organizmów szkodliwych substancje mają często właściwości trucizn, nie jest więc obojętne, w jaki sposób odbywa się obrót tymi środkami, kto i jak stosuje te substancje.</u>
          <u xml:id="u-81.11" who="#RyszardŻołyniak">Brak do tej pory regulacji prawnych dotyczących dystrybucji środków ochrony roślin jest ważnym mankamentem oznaczającym, że praktycznie każdy podmiot gospodarczy bądź osoba fizyczna może podjąć takie przedsięwzięcie. Doprowadza to w niektórych przypadkach do bardzo groźnego naruszania przepisów, między innymi do rozlewania środków ochrony roślin do nie przystosowanych do tego celu opakowań, a także sprzedaży obwoźnej środków zaliczanych do I i II klasy toksyczności.</u>
          <u xml:id="u-81.12" who="#RyszardŻołyniak">Zdaniem połączonych komisji, ustawa dość dobrze określa obowiązki wszystkich podmiotów uczestniczących w obrocie i stosowaniu środków ochrony roślin. Pozwolę sobie zwrócić uwagę na pewne charakterystyczne procedury wprowadzone ustawą.</u>
          <u xml:id="u-81.13" who="#RyszardŻołyniak">Po pierwsze, wprowadza się generalne ograniczenie do stosowania tylko tych środków ochrony roślin, które przy prawidłowym stosowaniu nie będą stanowić zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska.</u>
          <u xml:id="u-81.14" who="#RyszardŻołyniak">Po drugie, ustawa eliminuje dowolność w stosowaniu środków ochrony roślin przez wprowadzenie obowiązku dopuszczenia ich do obrotu i stosowania po uzyskaniu zezwolenia ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, wynika to z art. 14 ust. 1 i 2, zezwolenie stałe wydaje się na okres dziesięciu lat.</u>
          <u xml:id="u-81.15" who="#RyszardŻołyniak">Po trzecie, środki ochrony roślin znajdujące się w obrocie w dniu upływu ważności zezwolenia na dopuszczenie ich do obrotu muszą być wycofane z obrotu, wynika to z art. 19.</u>
          <u xml:id="u-81.16" who="#RyszardŻołyniak">Po czwarte, art. 20 wprowadza nową klasyfikację środków ochrony roślin ze względu na toksyczność dla ludzi oraz pszczół i ryb. W miejsce dotychczasowych pięciu klas wprowadzono cztery klasy toksyczności, co zbliża tę klasyfikację do klasyfikacji międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-81.17" who="#RyszardŻołyniak">Po piąte, bardzo ważnym rozstrzygnięciem są art. 21–24 mówiące jednoznacznie, że w obrocie mogą znajdować się środki ochrony roślin wyłącznie w oryginalnych, szczelnie zamkniętych opakowaniach, z czytelnie i trwale wykonaną instrukcją w języku polskim, datą produkcji i okresem ważności. Obrót i konfekcjonowanie będą podlegały koncesjonowaniu, a uzyskanie koncesji uwarunkowane będzie odpowiednią wiedzą udokumentowaną świadectwem ukończenia szkolenia. Artykuł 25 określa, w jakich przypadkach wojewódzki inspektor może odmówić udzielenia koncesji. Tak więc zapisy tych artykułów nie dopuszczają możliwości legalnego pojawienia się na rynku polskim środków niewiadomego pochodzenia, przeterminowanych czy źle oznaczonych. Oczywiście, podmiot gospodarczy podejmujący działalność gospodarczą spełnić musi wszystkie wymagania z zakresu ochrony środowiska nakładane na niego w innym trybie przez ustawę o ochronie i kształtowaniu środowiska.</u>
          <u xml:id="u-81.18" who="#RyszardŻołyniak">Szczególne rygory, w tym konieczność ewidencjonowania nabywców środków I i II klasy toksyczności dla ludzi - art. 26; konieczność ewidencjonowania wykonywanych zabiegów z zastosowaniem tychże klas - art. 32, zdaniem komisji mają pełne uzasadnienie. Komisje w pełni akceptują zapis art. 30 wprowadzający ustawowe ograniczenia w stosowaniu środków ochrony roślin w strefach ochronnych źródeł, ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk i otulin parków narodowych.</u>
          <u xml:id="u-81.19" who="#RyszardŻołyniak">Po szóste, ustawa wiele uwagi poświęca sprawności technicznej sprzętu ochrony roślin - art. 36 i 37. Wprowadzony jest wymóg badania sprawności technicznej eksploatowanego sprzętu, zdefiniowano warunki przeprowadzania zabiegów ochrony roślin na terenach otwartych, zarówno sprzętem naziemnym, jak też agrolotniczym przy maksymalnej szybkości wiatru do 3 metrów na sekundę i oddaleniu miejsca stosowania środków sprzętem naziemnym o co najmniej 5 metrów od dróg publicznych i co najmniej 20 metrów od budynków mieszkalnych, zabudowań inwentarskich, pasiek, upraw zielarskich i ogródków działkowych. Przy sprzęcie agrolotniczym powierzchnia upraw, na której stosuje się środki ochrony roślin, musi wynosić co najmniej 30 hektarów i być oddalona od wymienionych wcześniej obiektów o co najmniej 500 metrów zabrania się stosowania przy użyciu tegoż sprzętu środków ochrony roślin zaliczanych do I i II klasy toksyczności, a także desykantów i środków chwastobójczych.</u>
          <u xml:id="u-81.20" who="#RyszardŻołyniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jedną z największych zmian, jaką wprowadza ustawa, jest powołanie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin, czemu poświęcony jest rozdział piąty ustawy. Wszystkie dosyć precyzyjne regulacje ustawy zawarte w poprzednich rozdziałach nie będą miały większego sensu, jeśli nie będzie służby mogącej egzekwować wykonanie ustawy. Dlatego też powołanie z dniem wejścia w życie ustawy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin jest decyzją bardzo ważną, niosącą ważne konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-81.21" who="#RyszardŻołyniak">Ustawa znosi specjalny status granicznych inspektorów ochrony roślin, podporządkowując ich odpowiednim inspektorom wojewódzkim, ustanawiając podległość całej państwowej inspekcji ministrowi rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Ujednolicenie służb ochrony roślin wynika również z potrzeby dostosowania przepisów do prawa europejskiego, bowiem stosownie do dyrektywy 693/91 Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, a także zgodnie z międzynarodową konwencją ochrony roślin kraj członkowski Unii ma obowiązek ustanawiania wyspecjalizowanego organu powołanego do sprawowania nadzoru nad ochroną roślin uprawnych. W ochronie roślin nie ma bowiem miejsca na dowolność działań.</u>
          <u xml:id="u-81.22" who="#RyszardŻołyniak">Artykuł 40 określa podstawowe obowiązki państwowej inspekcji. Są one liczne, a ich całość będzie w dużej mierze miała charakter kontrolny i pozwoli jej pracownikom na szybką i skuteczną interwencję w stosunku do zachodzących nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-81.23" who="#RyszardŻołyniak">Zmuszony jestem w tym momencie podzielić się z Wysoką Izbą troską senackiej Komisji Ochrony Środowiska, aby utworzona omawianą dzisiaj ustawą Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin nie podzieliła w przyszłości losu Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska, którą proponuje się zlikwidować i to w momencie, kiedy zakończył się proces jej formowania i gdy udowodniła, że dobrze potrafi wywiązać się ze swoich zadań.</u>
          <u xml:id="u-81.24" who="#RyszardŻołyniak">Dodatkowym atutem przy tworzeniu Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin jest istnienie licznej grupy specjalistów, dotychczasowych pracowników Wojewódzkich Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin. Są to ludzie posiadający gruntowne przygotowanie zawodowe, długoletni staż w pracy zawodowej, którzy bez większej konieczności specjalnego przeszkolenia mogą przystąpić do wypełniania nowych obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-81.25" who="#RyszardŻołyniak">Rozdziały szósty i siódmy określają odpowiedzialność karną oraz przepisy przejściowe i końcowe. Przepisy określają odpowiedzialność karną dla osób prawnych i fizycznych oraz jednostek nie posiadających osobowości prawnej, na które w przypadku nieprzestrzegania przepisów ustawy będą nakładane kary aresztu lub grzywny.</u>
          <u xml:id="u-81.26" who="#RyszardŻołyniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przejdę do omówienia wprowadzonych przez połączone komisje poprawek do tekstu ustawy, chciałbym przedłożyć Wysokiej Izbie wspólną końcową refleksję obydwu komisji. Otóż, pomimo bardzo wielu szczegółowych uregulowań ustawa nie zajmuje się zagadnieniami związanymi z wycofaniem z obrotu i unieszkodliwieniem przeterminowanych środków ochrony roślin i gospodarką opakowaniami po pestycydach. Powstałą lukę winna zatem zapełnić opracowywana ustawa o zagospodarowywaniu odpadów.</u>
          <u xml:id="u-81.27" who="#RyszardŻołyniak">Połączone komisje, Komisja Ochrony Środowiska i Komisja Rolnictwa proponują Wysokiej Izbie rozpatrzenie i przyjęcie 25 poprawek zawartych w druku nr 239A. Pozwolę sobie odnieść się do niektórych proponowanych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-81.28" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka pierwsza: „w art. 2 pkt 3 otrzymuje brzmienie: «Inne wymagania fitosanitarne, środki zapobiegawcze ograniczające potencjalną możliwość przywozu roślin, produktów roślinnych i przedmiotów opanowanych przez organizmy szkodliwe»”. Słowo „infekcja” zamieniamy na: „opanowanie przez organizmy szkodliwe”. Bowiem, na przykład, szkodnik nie infekuje, lecz opanowuje.</u>
          <u xml:id="u-81.29" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka druga oznaczona literą „a”, „b” i „c” ma charakter poprawki redakcyjnej i chyba nie wymaga komentarza.</u>
          <u xml:id="u-81.30" who="#RyszardŻołyniak">Natomiast poprawki trzecia i czwarta wymagają objaśnienia. W art. 2 w pkcie 9 wyraz: „karencja” zastępuje się wyrazami: „okres karencji”, i podobnie w tym artykule w pkcie 10 wyraz: „prewencja” zastępuje się wyrazami: „okres prewencji”. Chciałem poinformować Wysoką Izbę, iż takie określenia stosuje się w fitopatologii i ontomologii. Są to określenia prawidłowe i stąd te dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-81.31" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka piąta ma charakter uzupełniający. Dodaje się jeszcze wyraz: „wywożenia”.</u>
          <u xml:id="u-81.32" who="#RyszardŻołyniak">W poprawce szóstej dotyczącej art. 2 w pkcie 13 wyrazy: „do jednego odbiorcy” skreśla się. Chodzi o to, że przesyłana partia roślin, produktów, przedmiotów może mieć więcej niż jednego odbiorcę. Dokładniej precyzuje to słowniczek. Zatem proponujemy to skreślenie.</u>
          <u xml:id="u-81.33" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka siódma ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-81.34" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka ósma: „W art. 6 wyraz: «określi» zastępuje się wyrazem: «określa»”. Umożliwi ona ewentualne zmiany rozporządzenia ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej w porozumieniu z ministrem ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa. Chodzi tu o rozporządzenie zawierające wykaz organizmów szkodliwych podlegających obowiązkowi zwalczania.</u>
          <u xml:id="u-81.35" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka dziewiąta ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-81.36" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka dziesiąta jest poprawką uzupełniającą. Dodaje się wyrazy: „oraz przedmiotów”.</u>
          <u xml:id="u-81.37" who="#RyszardŻołyniak">Natomiast w poprawce jedenastej wyrazy: „stan zepsucia” zastępujemy wyrazami: „stan i stopień zepsucia”. Zepsucie roślin określa się bowiem zwykle stopniem ich zepsucia.</u>
          <u xml:id="u-81.38" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka dwunasta, dotycząca art. 15 ust. 2 pktu 2. Wyrazy: „jest odpowiedniej jakości” zastępuje się wyrazami: „spełnia określone wymagania jakościowe”. Wiadomo bowiem, że substancje biologicznie czynne winny spełniać określone wymagania jakościowe.</u>
          <u xml:id="u-81.39" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka trzynasta. W art. 19 wyraz: „powinny” zastępujemy wyrazem: „muszą”. Komisja wyszła z założenia, iż słowo „powinny” stwarza dowolność, natomiast wyraz „muszą” stanowi nakaz.</u>
          <u xml:id="u-81.40" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka czternasta jest chyba czytelna.</u>
          <u xml:id="u-81.41" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka piętnasta ma charakter uzupełniający.</u>
          <u xml:id="u-81.42" who="#RyszardŻołyniak">W poprawce szesnastej dotyczącej art. 26 ust. 1 po wyrazach: „osoby stosujące środki ochrony roślin” dodaje się wyrazy: „w produkcji towarowej”. I tutaj krótkie wyjaśnienie, bowiem środki klasy I i II mogą być stosowane jedynie w produkcji towarowej. To wynika z tekstu omawianej ustawy. Zatem na działkach i w ogródkach przydomowych jest zakaz stosowania tychże środków. Z tego właśnie wynika charakter tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-81.43" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka siedemnasta ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-81.44" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka osiemnasta. Wyrazy: „tych badań” zastępuje się wyrazami: „badań sprzętu”, o którym mowa w ust 1. Oczywiście jest to poprawka dotycząca art. 36. Uważamy, że jest to lepsza redakcja, precyzyjnie określająca, o jaki sprzęt chodzi.</u>
          <u xml:id="u-81.45" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka dziewiętnasta dotyczy tylko zmiany oznaczenia na stosowane w nauce.</u>
          <u xml:id="u-81.46" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka dwudziesta dotyczy art. 37, w którym proponujemy dodanie ust. 2 oznaczonego literą „a” w brzmieniu: „Zastrzeżenie określone w ust. 1 pkt 1 lit. b nie dotyczy dróg publicznych zaliczonych do kategorii dróg gminnych”. Jest to w naszym pojęciu poprawka dosyć istotna, bowiem bardzo precyzyjnie określa często występujące sytuacje. Są takie przypadki w gminach, iż decyzją rad tychże gmin drogi zaliczone do kategorii dróg gminnych to niekiedy drogi śródpolne utwardzone, obok których nie ma ani poboczy, ani rowów. W związku z tym zastosowanie jeszcze dodatkowego pięciometrowego pasa ochronnego z jednej i drugiej strony, przy niekiedy dość bardzo rozdrobnionej szachownicy pól, prowadziłoby do kłopotliwych sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-81.47" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka dwudziesta pierwsza dotyczy art. 37, w którym to w ust. 3 pkt 3 otrzymuje brzmienie: „stosowania środków ochrony roślin niezgodnie z okresami prewencji dla pszczół”. Dotychczasowy zapis w ustawie jest mało precyzyjny. Pragnę zwrócić uwagę pań i panów senatorów na to, że niekiedy w czasie kwitnienia roślin uprawnych kwitną również chwasty, które są w większości roślinami miododajnymi, co może tworzyć określone perturbacje. Dlatego też proponujemy taką zmianę w zapisie.</u>
          <u xml:id="u-81.48" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka dwudziesta druga jest w miarę jasna.</u>
          <u xml:id="u-81.49" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka dwudziesta trzecia. W art. 46 wyraz: „inspekcji” skreśla się. Intencją tejże poprawki jest dopuszczenie do badań pracowników różnego rodzaju instytutów. Stąd nasza propozycja.</u>
          <u xml:id="u-81.50" who="#RyszardŻołyniak">Poprawka dwudziesta czwarta jest oczywista.</u>
          <u xml:id="u-81.51" who="#RyszardŻołyniak">Natomiast w poprawce dwudziesta piątej, dotyczącej art. 55, po wyrazach: „kwarantanny roślin” proponujemy dodać wyrazy: „po weryfikacji”. Pomimo ogólnie dobrej oceny kadry Wojewódzkich Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin, większość komisji uznała za konieczne przeprowadzenie weryfikacji pod względem, może nie tyle fachowego przygotowania, ale - na co członkowie komisji zwracali szczególną uwagę - powiązania z dystrybutorami, z hurtowniami prowadzącymi obrót środków ochrony roślin. Istnieją pewne obawy o bezstronne wywiązywanie się z funkcji Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin, na przykład podczas weryfikacji środków ochrony roślin, którą co roku ci pracownicy będą przeprowadzać.</u>
          <u xml:id="u-81.52" who="#RyszardŻołyniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na omawianą ustawę oczekujemy od dawna. Komisje wyrażają pogląd, że tak przygotowane propozycje rozwiązań, po zatwierdzeniu przez Wysoką Izbę, łącznie z przygotowywanymi rozporządzeniami wykonawczymi, będą sprawnym instrumentem prawnym w zakresie ochrony roślin na długi okres. Z upoważnienia komisji wnoszę, aby Wysoki Senat przyjął ustawę zawartą w druku numer 239 łącznie z poprawkami z druku numer 239A. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Ryszardowi Żołyniakowi, który był sprawozdawcą dwóch komisji: Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#GrzegorzKurczuk">Na marginesie dość obszernego Sprawozdania chcę paniom i panom senatorom zwrócić uwagę, choćby na przyszłość, iż sprawozdawca również musi przestrzegać czasu sprawozdania. Proszę rzucić okiem na art. 40 Regulaminu Senatu. Sprawozdawca ma do dyspozycji 20 minut, ale to taka przestroga na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę w tej chwili o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Adama Daraża.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#AdamDaraż">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#AdamDaraż">Sądzę, że z tych dwudziestu minut parę oszczędzę.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#AdamDaraż">Nie podzielam natomiast tak do końca optymizmu przedstawionego w ostatnich zdaniach wystąpienia kolegi senatora Ryszarda Żołyniaka.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#AdamDaraż">Otóż ta ustawa zajmuje się zaledwie pewnym fragmentem, nie mówi o ochronie roślin przed zagrożeniami przemysłowymi, co jest bardzo ważnym problemem rolnictwa w ostatnim czasie. Ale o tym za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#AdamDaraż">Nowa ustawa, uchwalona przez Sejm, obejmuje swym zakresem ochronę roślin uprawnych, o czym tu była mowa. Za jedno z ważniejszych zagadnień regulowanych tą ustawą uważane jest powołanie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin podległej Ministerstwu Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej jako organowi administracji państwowej. Stwierdza się, iż organami inspekcji będzie główny inspektor i inspektorzy wojewódzcy.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#AdamDaraż">Nasza koalicja zmierza do sytuacji, żeby administracja terenowa państwowa i samorządowa miała jak największy wpływ na to, co się w województwach dzieje. Omawiana ustawa temu przeczy. Bo oto powstaje nowa administracja specjalna, kolejna, którą wyłączymy z zakresu działania wojewodów i administracji państwowej szczebla wojewódzkiego. Nie wiem, jak wówczas będzie się załatwiać sprawy.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#AdamDaraż">Omówię to na przykładzie wręcz osobistym, z województw rzeszowskiego i tarnobrzeskiego. A tak się akurat składa, że poprzedni mówca był sprawozdawcą z województwa tarnobrzeskiego. Mamy tam elektrociepłownię Połaniec. W tym województwie za pyły i zapylenia się płaci, a mieszkańcy kilku gmin województwa rzeszowskiego mieszkają trzysta metrów za Wisłą i niestety już tych odszkodowań nie dostają.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#AdamDaraż">Koledzy mi zwracają, i słusznie, uwagę, bym wrócił do kwestii merytorycznej, ale jako rolnik pozwoliłem sobie na te kilka uwag, za co najmocniej przepraszam Wysoką Izbę. Przeto nie będę już mówił o tym, do jakich kwestii odnosiła się Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, bo ma swoich poprawek dziewięć. Siedem z nich to poprawki zgodne z przedłożonymi wcześniej. Natomiast dwie są odrębne, w związku z powyższym teraz je przedstawię.</u>
          <u xml:id="u-83.8" who="#AdamDaraż">Poprawka pierwsza dotyczy zmiany brzmienia tytułu ustawy i podaję tu, za Kancelarią Senatu, motywację. Zakres przedmiotowy ustawy jest szerszy niż wskazuje na to jej tytuł. Skoro ustawa dokonuje zmian w trzech innych ustawach, a jej rozdział czwarty dotyczący obrotu i stosowania środków ochrony roślin zawiera aż 24 artykuły na ogólną ich liczbę 60 - czyli poprawia ponad jedną trzecią - ta materia powinna być zaznaczona w tytule. Dlatego też tytuł, i tu już precyzyjnie przedstawiam sprawozdanie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, powinien brzmieć: ustawa o ochronie roślin uprawnych oraz o obrocie i stosowaniu środków ochrony roślin.</u>
          <u xml:id="u-83.9" who="#AdamDaraż">Następna poprawka nie jest w zgodzie z poprawkami zgłoszonymi przez dwie połączone misje. Jest to poprawka w druku nr 239B, pozycja siedem. Dotyczy ona zmiany w art. 32 ustawy sejmowej, w którym mówi się, iż posiadacze gospodarstw rolnych są zobowiązani do prowadzenia ewidencji wykonywanych zabiegów środkami ochrony roślin I i II klasy toksyczności.</u>
          <u xml:id="u-83.10" who="#AdamDaraż">Przy dzisiejszej różnorodności środków ochrony roślin, herbicydów czy pestycydów, i przy takiej organizacji rynku, jaką mamy, naprawdę bardzo trudno określić stopień toksyczności stosowanych środków. Zalew środków z Zachodu, nie testowanych, nie podpisanych itd., uniemożliwia wręcz ustalenie, jaki jest proces rozkładu w glebie i w innych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-83.11" who="#AdamDaraż">W związku z powyższym Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych prosi o wprowadzenie zmiany, iżby wyrazy: „I i II klasy toksyczności” zastąpić wyrazami: „w produkcji towarowej”. Wtedy każdy z producentów będzie odpowiadał za to, jakiej klasy środki stosuje, chociaż w mniemaniu rolników jest to ciężki obowiązek, bo sprzedawcy ich oszukują.</u>
          <u xml:id="u-83.12" who="#AdamDaraż">Pozostałe poprawki, które są zapisane w wymienionym wcześniej przeze mnie druku, są zgodne z poprzednimi, są to poprawki redakcyjne.</u>
          <u xml:id="u-83.13" who="#AdamDaraż">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! W imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych proszę, by te dwie poprawki różniące się od wcześniej wymienionych przyjąć i wprowadzić do uchwały Wysokiej Izby. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#GrzegorzKurczuk">Chciałbym w tej chwili zapytać, czy zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu ktoś z pań i panów senatorów chciałby skierować krótkie, zadawane z miejsca zapytanie do obu senatorów sprawozdawców?</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Woźny: Ja mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#GrzegorzKurczuk">Senator Woźny. Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#GrzegorzWoźny">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#GrzegorzWoźny">Mam pytanie do sprawozdawcy Komisji Rolnictwa i Komisji Ochrony Środowiska. Chciałem zapytać, czy komisje, pracując nad ustawą, analizowały kwestie jej dostosowania do wymogów Unii Europejskiej i do obowiązujących tam uregulowań? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#RyszardŻołyniak">Panie Senatorze, w swoim wprowadzeniu kilkakrotnie podkreślałem te rozstrzygnięcia ustawowe, które są właśnie dostosowaniami do wymogów Unii Europejskiej. Nie wiem, czy jest potrzeba przypominania o tym. Jest kilka kwestii, między innymi zmiana klasyfikacji oraz powołanie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin. To jest właśnie spełnienie wymogów Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję za odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#GrzegorzKurczuk">Czy ktoś z państwa chciał jeszcze zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#GrzegorzKurczuk">Jeśli nie, to otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#GrzegorzKurczuk">Przypominam, że zgodnie z art. 38 ust. 2 Regulaminu Senatu ci z państwa, którzy zamierzają wziąć udział w dyskusji, zapisują się u prowadzącego listę mówców sekretarza Senatu. Natomiast wnioski o charakterze legislacyjnym, tradycyjnie, proszę składać na piśmie. Przypominam też o czasie przemówień - 10 minut, przy powtórnym zabraniu głosu - minut 5.</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu pana senatora Henryka Maciołka. Następnym mówcą będzie pan senator Ryszard Ochwat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#HenrykMaciołek">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#HenrykMaciołek">Mam zaszczyt zabrać głos z tej trybuny, odnosząc się do ustawy o ochronie roślin uprawnych. Warto zauważyć, że trudne procesy przeobrażeń naszego rolnictwa wymagają znacznej różnorodności metod i instrumentów polityki gospodarczej stosowanych równocześnie i tworzących jeden uzupełniający się wzajemnie program działań. Jego konsekwentna realizacja musi nieuchronnie prowadzić do koncentracji i intensyfikacji produkcji rolnej, w tym również roślinnej, o czym była już dzisiaj mowa.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#HenrykMaciołek">W tej sytuacji ochrona roślin uprawnych nabiera znaczenia ważnego ogniwa procesu rozwoju gospodarczego, zwłaszcza w przyszłości. Produkcja roślinna bez właściwej ochrony jest już niemożliwa. Rolnictwo bowiem nie może sobie pozwolić na ogromne straty powodowane oddziaływaniem chorób i szkodników. Już obecnie zasięg upraw obejmowanych ochroną jest duży. Dla większości rolników stała się ona koniecznością, a w wielu wypadkach, co słusznie podkreśla się w art. 3 ustawy, ochrona jest wręcz obowiązkiem. Jednak ochrona żywiołowa, niekontrolowana, bez odpowiednich uregulowań prawnych dotyczących samych zabiegów, a jeszcze bardziej produkcji i obrotu środkami, może rodzić negatywne skutki dla jakości produkcji, dla środowiska, a także godzić w bezpieczeństwo człowieka, a szczególnie jego zdrowia, Niezbędna więc jest ustawa kompleksowo obejmująca wszystkie: zagadnienia dotyczące ochrony roślin, dającą podstawy do prawidłowej w tej dziedzinie działalności i zmierzająca do harmonizowania przepisów na bazie standardów międzynarodowych zapisanych w odpowiednich dyrektywach Unii Europejskiej. Tym dyrektywom i tym przepisom odpowiada treść dzisiaj omawianej ustawy. Ma to szczególne znaczenie wobec naszego szerokiego otwarcia na rynki zachodnie i masowego dopływu chemicznych środków ochrony, materiału siewnego, produktów żywnościowych, a również wypływu z naszej strony produktów rolnych, którym stawia się wymóg wysokiej jakości zarówno pod względem smaku, jak i zdrowotności.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#HenrykMaciołek">Wzrastająca wymiana zwiększa zagrożenia. Istotny jest więc wnikliwy nadzór i kontrola przestrzegania przepisów fitosanitarnych w obrocie międzynarodowym, a przez to zapobieganie przenikaniu z zagranicy środków nieskutecznych, przeterminowanych, a co gorsza, szkodliwych ze względu na dużą toksyczność. Ważne też jest zapobieganie przenoszeniu wraz z produktami chorób i szkodników, do tej pory u nas nie występujących. Powołanie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin posiadającej status służby państwowej, wyspecjalizowanej, a jednocześnie wyposażonej w uprawnienia do wydawania decyzji, jest posunięciem w pełni uzasadnionym. Mam nadzieję, że wysoka specjalistyczna wiedza tej służby i jasno określone kompetencje organów inspekcji pozwolą na rzetelne i bezstronne działania w warunkach niezwykle szerokiego zakresu obowiązków i dużej odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#HenrykMaciołek">Odnosząc się do poszczególnych unormowań prawnych zawartych w ustawie, z aprobatą odczytuję zapis dotyczący zachowania szczególnej ostrożności w stosowaniu środków I i II klasy toksyczności. Stawiany wymóg przeszkolenia osób korzystających z tych środków, a także ewidencjonowania sprzedaży i zabiegów, jest ze wszech miar uzasadniony i musi być konsekwentnie przestrzegany. Również wydawanie zezwolenia na dopuszczenie tych środków do obrotu na okres dziesięciu lat, o czym traktuje art. 17, wydaje się słuszne. Taki okres ważności zezwolenia stosuje się w innych krajach Europy Zachodniej. Obawiam się tylko, że brak przy tym zapisie obowiązku systematycznej, cyklicznej kontroli może spowodować obniżenie jakości środka, a nawet odejście od stawianych wymogów. Uważam też, że nie wolno pod żadnym pozorem odejść od wymogu opatrzenia środków zagranicznych w instrukcję w języku polskim. Należy zadbać, aby przekład był fachowy i rzetelny, i nie nasuwał wątpliwości merytorycznych. Zbyt często polskie instrukcje do importowanych towarów nadają się na teksty do kabaretów.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#HenrykMaciołek">Wysoka Izbo! Wczytując się w tekst ustawy, odczuwam również pewien niedosyt. Brakuje mi bardziej wyraźnego i jednoznacznego odniesienia się do faktu, jakim zagrożeniem dla środowiska naturalnego jest niewłaściwa i niefachowa ochrona roślin. Musimy wykorzystać każdą okazję do edukacji ekologicznej, a przecież chemiczne środki ochrony mogą stanowić zagrożenie środowiska naturalnego, przede wszystkim wód, zwierząt, ptaków, mogą też powodować skażenia gruntów. To musi być obiektem szczególnego zainteresowania Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin przede wszystkim w działalności szkoleniowej.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#HenrykMaciołek">Na koniec pozwolę sobie zaproponować dwie poprawki. Skoro jest ich już 25, to myślę, że i te powinny znaleźć się w zestawie, tym bardziej że w treści ustawy nic nie mówi się o strefach chronionych. Nie ma takiego zwrotu. Od razu powiem, że jest to ważne chociażby z punktu widzenia współpracy międzynarodowej. Strefy chronione gwarantują, że będzie w nich produkowana zdrowa żywność, zdrowe artykuły, zdrowe rośliny, co pozwoli nam nawet na eksport za granicę. W przeciwnym wypadku, gdy nie będzie takich stref, to możemy uznać, że cała Polska jest zagrożona czy też skażona danymi chorobami lub szkodnikami.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#HenrykMaciołek">Uważam zatem, że w art. 2 ustawy należałoby wprowadzić termin „strefa chroniona”. Pozwolę sobie również rozszerzyć to sformułowanie. Pod pojęciem „strefy chronionej” rozumie się część obszaru Polski, gdzie nie występują określone organizmy szkodliwe i gdzie podejmowane są działania w celu zwalczania organizmów szkodliwych wyszczególnionych w ustawie. W związku z tym, gdybyśmy uznali za stosowne wprowadzić ten termin w art. 2, to w art. 13 ustawy należałoby dokonać zapisu, że minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej w drodze rozporządzenia określi warunki tworzenia stref chronionych.</u>
          <u xml:id="u-89.8" who="#HenrykMaciołek">Nie chcę tutaj uzasadniać wszystkiego, niemniej jednak wspomniałem już, że jest tu ścisły związek z tymi przepisami Unii Europejskiej, gdzie się mówi o regionalizacji państwa, a co za tym idzie o wyznaczeniu stref niejako wolnych od chorób i szkodników. Dla przykładu, gdybyśmy mieli strefę skażoną w rejonie Zakopanego, to nic nie stoi na przeszkodzie, żebyśmy z centralnej Polski czy z innych jej regionów mogli eksportować i rośliny, i żywność, na przykład ziemniaki. W przeciwnym przypadku, gdy nie będzie tego terminu, możemy uznać, że cała Polska jest zakażona, co byłoby nieprawdą. Dlatego poddaję pod rozwagę Wysokiej Izby, ażeby komisje jeszcze dziś zastanowiły się nad moim wnioskiem. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Proszę te propozycje złożyć na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę w tej chwili o zabranie głosu pana senatora Ryszarda Ochwata. Następnym mówcą będzie pan senator Jerzy Madej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#RyszardOchwat">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#RyszardOchwat">Dotychczas obowiązująca ustawa z 16 lutego 1961 r., dwukrotnie nowelizowana w 1989 i 1990 r., w niedostatecznym stopniu regulowała zagadnienia bezpieczeństwa wprowadzenia do obrotu i stosowania środków ochrony roślin. Nie uwzględniała, co najważniejsze, wymagań prawnych Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#RyszardOchwat">Rekomendując w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego przyjmowaną dzisiaj ustawę, robię to głównie dlatego, że rozwiązuje ona kilka bardzo ważnych problemów. Powołuje mianowicie Państwową Inspekcję Ochrony Roślin, wprowadza obowiązek zwalczania określonych przez Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej organizmów szkodliwych, daje wojewodzie uprawnienia do wprowadzenia na wniosek inspektora wojewódzkiego obowiązku zwalczania innych organizmów szkodliwych niż te, które określił minister rolnictwa, mimo że Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin wyłącza ze struktur wojewódzkich strukturę inspekcji, wprowadza skalę toksyczności środków, reguluje stosowanie środków ochrony roślin w strefach ochronny źródeł, ujęć wodnych, ustala i reguluje warunki techniczne, czyli stan sprzętu oraz odległości. Ponieważ pan senator Żołyniak, sprawozdawca obydwu połączonych komisji - Komisji Rolnictwa i Komisji Ochrony Środowiska - szczegółowo omówił pozytywne walory tej ustawy, pozwolę sobie na tych kilku uwagach poprzestać, przechodząc do wyrażenia wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#RyszardOchwat">Gdy się patrzy na tę ustawę z punktu widzenia ochrony środowiska, jest ona cząstkowa. Dlatego chciałbym do nieobecnego na sali przedstawiciela ministerstwa ochrony środowiska zaadresować kilka uwag pod kątem przygotowywanej nowelizacji ustawy o ochronie środowiska. Kilka zagadnień wydaje się bowiem na tle tej ustawy niezbędnych do uregulowania.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#RyszardOchwat">Pierwsze z nich. Mówimy o ochronie roślin głównie przed szkodnikami i w kontekście złego, niewłaściwego stosowania środków chemizacyjnych. Zastanawiam się, czy w tej kategorii pojęcia ochrony roślin nie należałoby uwzględnić ochrony roślin przed szkodliwym oddziaływaniem komunikacji, w szerokim tego słowa znaczeniu. Ustawa o autostradach nie uwzględnia tej problematyki w ogóle. Dzisiaj przyjmujemy kolejną ustawę, w której ten problem pomijamy. Skażenie pasów przydrożnych ołowiem i innymi związkami metali ciężkich wydaje się być niezbędnym sygnałem do jednoznacznego uregulowania - powtarzam raz jeszcze - w przygotowywanej nowelizacji ustawy o ochronie środowiska naturalnego.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#RyszardOchwat">Drugim zagadnieniem, nie do końca rozstrzygniętym w tej ustawie, jest kwestia właściwego zagospodarowania odpadów po środkach chemizacyjnych. Głównie mówię tutaj o opakowaniach, bowiem i tej kwestii ustawa w ogóle nie reguluje. Chciałem przypomnieć, że na początku lat siedemdziesiątych wydana była instrukcja w tej sprawie, lecz dziś utraciła ona jakąkolwiek ważność.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#RyszardOchwat">Myślę, że należałoby również zastanowić się i na tle tej ustawy rozstrzygnąć w przepisach wykonawczych problem przepływu informacji między jednostkami organizacyjnymi uprawnionymi do badań z zakresu ochrony roślin.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#RyszardOchwat">Odnosząc się do poprawek zgłoszonych na tej sali, ze szczególną starannością chciałbym rekomendować poprawkę dwudziestą, autorstwa połączonych komisji: Komisji Rolnictwa i Komisji Ochrony Środowiska, regulującą niezwykle ważny problem z punktu widzenia rozdrobnionej struktury agrarnej województw Polski południowej i wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-91.8" who="#RyszardOchwat">Do poprawek zgłoszonych przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, rozpatrywanych i analizowanych przez połączone komisje, chciałem odnieść się krótko, ale rzeczowo. Ta ustawa reguluje kilka innych zagadnień, które nie mają swojego odniesienia w tytule. Na przykład, do problematyki przywozu i wywozu środków ochrony roślin oraz roślin, co naraża na przywóz środków szkodliwych oraz również nie ma odniesienia do powołania Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin. Gdybyśmy chcieli w tytule zamieścić wszystkie zagadnienia, które ta ustawa reguluje, byłby on zbyt długi. Dlatego też sądzę, że lepiej pozostawić go w przedłożeniu zaproponowanym przez Sejm i nie próbować poszerzać o kolejne człony, bowiem popadlibyśmy w bardzo dziwny układ, nie tyle merytoryczny, co słowny. To byłoby na tyle. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Ryszardowi Ochwatowi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Jerzego Madeja. Kolejnym mówcą będzie pan senator Jan Antonowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#JerzyMadej">Mam nadzieję, że senatorów z PSL nie zdziwi moja obecność na mównicy, bo mówimy o sprawach rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#JerzyMadej">Jak wiadomo, spotykamy się często przy tych dyskusjach, ja się coraz więcej uczę, coraz częściej zgadzamy się z przewodniczącym komisji - panem senatorem Gajewskim, więc mam nadzieję, że wybaczą mi państwo senatorowie z PSL, że zabieram głos.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#JerzyMadej">A tak na serio mówiąc, to oczywiście zabieram go dlatego, że ta ustawa wiąże się również w dużej mierze z ochroną środowiska. Co więcej, powiedziałbym, że z jednym z bardzo istotnych elementów tego środowiska, czyli z ochroną zdrowia i życia człowieka. I na to właśnie chciałem zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#JerzyMadej">W art. 1 w pkcie 3 jest zapisane, że ustawa reguluje zagadnienia z zakresu zapobiegania zagrożeniom dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz skażeniu środowiska, które może powstać w wyniku obrotu i stosowania środków ochrony roślin. Zresztą jeden z największych rozdziałów, rozdział czwarty, jest właśnie temu zagadnieniu poświęcony. Artykuł 14 mówi, że do obrotu i stosowania mogą być dopuszczane tylko środki, na które daje zezwolenie minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Artykuł 24 stanowi, że konfekcjonowanie i obrót środkami ochrony roślin mogą być prowadzone tylko w wyniku uzyskania koncesji, co znaczy, że jest to jedna ze szczególnych dziedzin działalności gospodarczej. Następnie art. 26 mówi o konieczności szkolenia tych, którzy mają stosować środki ochrony roślin zaliczone do I i II klasy toksyczności. Artykuł 27 zakazuje sprzedaży wyżej wymienionych środków osobom, które nie posiadają świadectwa ukończenia szkolenia. Artykuł 31 dotyczy odpowiednich okresów karencji i prewencji przy stosowaniu środków ochrony roślin. I wreszcie art. 32 nakazuje prowadzenie ewidencji zabiegów wykonywanych środkami ochrony roślin.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#JerzyMadej">W tym miejscu chciałbym się zatrzymać, jako że treść tego artykułu była przedmiotem szerokiej dyskusji właśnie na posiedzeniu połączonych Komisji Rolnictwa i Komisji Ochrony Środowiska. Tam ta poprawka nie uzyskała poparcia, natomiast, co referował pan senator Daraż, jest to owa siódma poprawka Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#JerzyMadej">Jest to bardzo istotna poprawka merytoryczna, która pociąga za sobą daleko idące konsekwencje. Jakie jest źródło tej poprawki? Otóż w zapisie, który został wprowadzony przez Sejm, jest nakaz prowadzenia ewidencji wykonywanych zabiegów środkami ochrony roślin I i II klasy toksyczności. Trzeba wrócić do art. 20, gdzie jest podział środków ochrony roślin na cztery klasy toksyczności, jeśli idzie o ludzi. Klasa I i II to środki bardzo toksyczne i toksyczne, III klasa to szkodliwe, IV to są mało szkodliwe. Można by powiedzieć, przekładając na język potoczny, że I i II klasa to trucizny, natomiast III i IV to środki o mniejszej szkodliwości, co wcale nie oznacza, że są to środki zupełnie nieszkodliwe. Gdyby tak było, to nie trzeba byłoby stosować okresu karencji i okresu prewencji. I stąd właśnie zapis art. 32 w przedłożeniu rządowym był właśnie taki, jaki proponuje Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, że posiadacze są zobowiązani do prowadzenia ewidencji zabiegów wykonywanych środkami ochrony roślin w produkcji towarowej. Znaczy to, że tam, gdzie ta produkcja jest prowadzona na zbyt, trzeba stosować ewidencję środków ochrony roślin niezależnie od klasy toksyczności. Niezależnie, czy to jest klasa I, II czy też III i IV.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#JerzyMadej">Ci z państwa, którzy mają ogródki przydomowe czy ogródki działkowe, na pewno wiedzą, że na opakowaniu środka ochrony roślin klasy III również są podane okresy karencji, czyli okresy, kiedy produktów spryskanych tymi środkami nie można spożywać. Może niezupełnie nie można, ale nie zaleca się spożywać, co oznacza, że spożycie może grozić jakimś zatruciem. To samo dotyczy klasy IV.</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#JerzyMadej">W związku z tym zapis, który był w przedłożeniu rządowym i został zmieniony przez Sejm, moim zdaniem, należy przywrócić. Jest to poprawka siódma we wniosku Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#JerzyMadej">Od razu trzeba uczciwie powiedzieć, jakie są argumenty przeciwne. To będzie dotyczyło kilku milionów podmiotów gospodarczych. Są to przecież ci wszyscy producenci, rolnicy, ogrodnicy, właściciele szklarni, którzy produkują na zbyt i którzy stosują takie środki ochrony roślin. Rozmawiałem na ten temat z pracownikami obecnych stacji kwarantanny roślin i powstaje pytanie: jak to wyegzekwować? Czy tworzyć przepis, który będzie już z założenia niemożliwy do egzekwowania, czy jednak przyjąć nakaz w ustawie, który będzie jednak kłopotliwy? Na pewno dla producentów i dla przyszłych inspektorów ochrony roślin. Moim zdaniem, należy ten przepis wprowadzić ze względu na nasze dobro, czyli również tych z państwa, którzy tu siedzą, na dobro całego społeczeństwa. W końcu wszyscy kupujemy produkty spożywcze przetworzone lub świeże i oczywiście nie mamy żadnej możliwości sprawdzenia, czy faktycznie ostatni raz środki ochrony roślin były stosowane tydzień temu, dwa tygodnie temu, czy dzień przed zebraniem owoców lub warzyw. Zdając sobie sprawę z problemów, które wynikają z przyjęcia tego zapisu, ale jednocześnie biorąc pod uwagę ochronę zdrowia wszystkich ludzi, wszystkich obywateli, uważam, że należy przyjąć siódmą poprawkę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych.</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#JerzyMadej">Jeszcze jedna uwaga. Przyłączam się do wypowiedzi pana senatora Ochwata dotyczącej zmian, które omawiana ustawa wprowadza do ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska. Otóż, w moim przekonaniu, zmiany są zbyt wąskie i zbyt łagodne.</u>
          <u xml:id="u-93.12" who="#JerzyMadej">Po pierwsze, obecnie ustawa mówi wyłącznie o ochronie roślin uprawnych i nie obejmuje swoim działaniem całego obszaru lasów, które stanowią, przypomnę, niemal 30% powierzchni Polski. Jest oczywiście odesłanie w art. 56 do ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, gdzie jest napisane, że minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w porozumieniu z ministrem zdrowia i opieki społecznej oraz z ministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej określi w drodze rozporządzenia sposób, zakres i warunki stosowania ochrony roślin w leśnym użytkowaniu gruntów. Jest to bardzo łagodne odesłanie do ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska i do ministra ochrony środowiska. Tak że tutaj mamy dysproporcje. Wprawdzie skutki stosowania środków ochrony roślin w lasach mogą dotyczyć mniejszej liczby obywateli, ale trzeba się liczyć z takimi możliwościami.</u>
          <u xml:id="u-93.13" who="#JerzyMadej">Druga sprawa, którą również poruszał pan senator Ochwat, to utylizacja opakowań po wszystkich chemicznych środkach, nie tylko ochrony roślin uprawnych. Problem ten na pewno będzie rozwiązany w ustawie o zagospodarowaniu odpadów. Prace nad nią trwają, niestety, już kilka lat, ustawa wciąż nie może ujrzeć światła dziennego. Tu również znajduje się odesłanie do ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, ale bardzo łagodne, mało zobowiązujące. A przecież wiemy, jakie mamy problemy z racji tak zwanych mogilników, gdzie były składowane opakowania po środkach chemicznych. Część tych mogilników już w tej chwili jest trudna do zinwentaryzowania. Można przypuszczać czy nawet mieć pewność, że w wielu przypadkach pozostałości środków chemicznych wyciekają do podłoża, do gruntu, do wód podziemnych i na pewno nie poprawiają ich jakości. W związku z tym mam wątpliwości, czy ten zapis nie jest zbyt łagodny i czy wystarczy do tego, żeby wprowadzić rygory co do utylizacji opakowań po różnego rodzaju środkach chemicznych stosowanych nie tylko do ochrony roślin, ale również po nawozach czy innych środkach. Oczywiście popieram poprawki, które zostały zaproponowane przez połączone komisje — Komisję Rolnictwa i Komisję Ochrony Środowiska, a także siódmą poprawkę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Madejowi. Bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Jana Antonowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#JanAntonowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#JanAntonowicz">Wszyscy moi przedmówcy podkreślali ważność tej ustawy. Co do tego nie mamy żadnej wątpliwości, bowiem tak jak przed chwilą mówił pan senator Madej, w zasadzie chodzi tu o nasze zdrowie, bo czy chcemy czy nie chcemy, jesteśmy konsumentami żywności. W obecnej sytuacji sprawa jest o wiele trudniejsza do opanowania i do ogarnięcia niż przed kilkoma laty. Przypomnę, że jeszcze do niedawna opryskiwacze i środki ochrony roślin były stosowane tylko przez jednostki odpowiednio przygotowane i przeszkolone. Były to eskaery i pegeery. W kraju było tych jednostek około 10 000. Każdy traktorzysta, który wówczas stosował preparaty, musiał być przeszkolony. A wiemy, że i tak zdarzały się przypadki, że ktoś w strumyku wypłukał opryskiwacz i potem znajdowało się tam śnięte ryby.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#JanAntonowicz">Dzisiaj sytuacja jest z jednej strony korzystniejsza, bo w porównaniu z ostatnimi latami spadło zużycie środków ochrony roślin na jeden hektar przeliczeniowy i w ogóle na hektar fizyczny. Ale z drugiej strony sytuacja wymknęła się spod kontroli, ponieważ jest bardzo wiele podmiotów, które mogą stosować preparaty chemiczne. Sprzęt do ochrony roślin zaczęły stosować i zakłady państwowe, i prywatne zakłady przetwórcze. Również wielu rolników, by nie być zmuszonym do długiego oczekiwania na zabiegi, kupiło sprzęt do ochrony roślin. Jak pan senator mówił, dzisiaj może być ich około 1 000 000. A wiedza na temat sposobu stosowania środków chemicznych jest niewielka. Stąd płynie olbrzymie zagrożenie dla naszego zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#JanAntonowicz">Często obserwuję, jak matka kupuje dla dzieci świeże warzywa, nowalijki, myśląc, że jest w nich dużo witamin. Jak znam życie, w tych nowalijkach niejednokrotnie jest więcej trucizny niż witamin. Taka jest nasza polska rzeczywistość. Istnieje wielkie niebezpieczeństwo, że środki ochrony roślin mogą w sposób niekontrolowany przenikać do naszej żywności.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#JanAntonowicz">Czy ta ustawa spełni swoje cele? Uważam, że jest dobrze napisana, jej tworzeniu przyświecały szczytne cele. Ale znając życie, wiem również, że będzie po prostu niewykonalna. W przepisach karnych proponuje się stosować kary na przykład za pryskanie w nieodpowiednim czasie, za nieprzestrzeganie karencji i za wiele, wiele innych rzeczy. Znając polskich rolników, wiem, że jeżeli będzie chodził inspektor, który będzie karał za niewłaściwe stosowanie środków chemicznych, oni będą to robić w takim czasie, kiedy nikt nie będzie widział. To jest po prostu niemożliwe do upilnowania.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#JanAntonowicz">W tym miejscu zwracam się z prośbą do Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#JanAntonowicz">Jedynym wyjściem jest to, żeby po prostu szkolić publicznie - w telewizji, w prasie rolniczej. Innych sposobów nie ma. Ludzie muszą zrozumieć, że środki te, jeżeli są źle zastosowane, szkodzą innym, przynoszą więcej szkody niż pożytku. Tyle na temat spraw ogólnych.</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#JanAntonowicz">Chciałbym jeszcze powiedzieć o dwóch poprawkach. Jedna została zgłoszona przez połączone komisje. Uczestniczyłem w ich posiedzeniu. Poprawka dotyczy weryfikacji pracowników byłych służb kwarantanny. Argumentem za przeprowadzeniem weryfikacji było to, że wielu pracowników jest jednocześnie dealerami firm chemicznych, które to sprzedają, a zatem w ich interesie będzie po prostu łagodniejsze traktowanie preparatów, którymi handlują. Chciałbym zauważyć, że w zasadzie w żadnym zawodzie nie stosuje się weryfikacji z tego tytułu, że ktoś ma na boku jakieś dodatkowe źródło dochodów. Wiemy, że nikt nie każe lekarzom przerywać praktyki prywatnej tylko dlatego, że pracują w jednostce państwowej; nikt nie zabrania nauczycielom udzielania korepetycji dlatego, że uczą w szkole; nikt wreszcie nie zabrania prawnikowi być radcą prawnym dlatego, że pełni jakieś inne funkcje związane z prawem. Uważam, że ta poprawka byłaby krzywdząca, byłaby pewnym sposobem odgryzienia się. W wielu zakładach po prostu byłoby tak, że kierownik firmy zabroniłby weryfikacji i nie chciałby zweryfikować swojego podwładnego przez zazdrość, że on handluje i ma dodatkowe dochody. W większości przypadków byłoby to krzywdzące dla tych ludzi, którzy już wiele lat pracują, mają doświadczenie i wiedzę. Dlatego zachęcałbym panie i panów senatorów, żeby nie popierali tej poprawki. Chcę przypomnieć, że podczas obrad komisji była w tej sprawie równowaga, zadecydował głos przewodniczącego.</u>
          <u xml:id="u-95.8" who="#JanAntonowicz">Druga poprawka została zgłoszona przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Jej sprawozdawca mówił, że nie jesteśmy w stanie określić, czy dany preparat jest I czy II klasy toksyczności. Chcę powiedzieć, że nie ma takich obaw, bo każdy preparat jest określony i nie ma możliwości, żebyśmy nie wiedzieli, która to klasa toksyczności. Jestem przeciwny temu, co popierał pan senator Madej, to znaczy żeby po prostu zapisywać wszystkie środki ochrony roślin. To po prostu nie jest wykonalne. Naprawdę nie ma takiej możliwości. Celowe jest natomiast prowadzenie ewidencji preparatów I i II klasy toksyczności, a to z tego względu, że tych preparatów jest naprawdę bardzo mało, są trudne w zastosowaniu i niewiele osób decyduje się na nie, zwłaszcza że dzisiaj w obrocie mamy już preparaty o niższej klasie toksyczności, bardziej bezpieczne dla ludzi. Dlatego nawet osoby, które to stosują, mają już świadomość, że jednocześnie sobie szkodzą. Bo w tej grupie zdarzają się już naprawdę bardzo groźne sytuacje.</u>
          <u xml:id="u-95.9" who="#JanAntonowicz">Kończąc, chciałbym jeszcze raz zaapelować do ministerstwa rolnictwa o propagowanie tych informacji w środkach masowego przekazu, żeby rolnicy mieli wiedzę na temat stosowanych środków.</u>
          <u xml:id="u-95.10" who="#JanAntonowicz">I druga sprawa, wydaje mi się, że naszą szansą, szansą naszego rolnictwa jest propagowanie gospodarstw ekologicznych, czyli to, co się robi w tej chwili. W gospodarstwach takich w zasadzie w ogóle już się nie stosuje środków chemicznych. I to jest nasza szansa, żeby uniknąć niezdrowej żywności. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Antonowiczowi.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#GrzegorzKurczuk">O zabranie głosu proszę panią senator Wandę Kustrzebę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WandaKustrzeba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WandaKustrzeba">Pozwalam sobie zauważyć pewną niekonsekwencję we wprowadzaniu poprawek przez połączone komisje, Komisję Ochrony Środowiska i Komisję Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WandaKustrzeba">Uważam, że rzeczywiście poprawka druga jest słuszna, ponieważ konstrukcja pktu 7 w art. 2 jest dość dziwaczna. Jeśli mówimy tutaj, w naszej izbie, o pewnej elegancji legislacyjnej, to faktycznie wyraz „lub” na końcu jest zbyteczny. Ale proszę spojrzeć na art. 3 ust. 2 ppkt 2. Tutaj również mamy taką sama konstrukcję zapisu dotyczącą obowiązku posiadacza do zwalczania na własny koszt szkodliwych organizmów. Z Sejmu dostaliśmy taka wersję, w której również na końcu każdego z wymienionych tutaj sposobów zwalczania jest wyraz „lub”, czyli alternatywa.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#WandaKustrzeba">Proponuję, aby konsekwentnie również z art. 3 usunąć ten spójnik alternatywy nierozłącznej, ponieważ uważam, że jest on zbędny. Rzeczywiście, nie jesteśmy przyzwyczajeni do takiej konstrukcji artykułów w ustawach. Pozwalam sobie wnieść poprawkę na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#GrzegorzKurczuk">Informuję państwa, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#GrzegorzKurczuk">Zgodnie z art. 43 w związku z art. 29 i 39 Regulaminu Senatu chciałem teraz udzielić głosu przedstawicielowi rządu. Jest na sali pan Jerzy Pilarczyk, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Czy zechce pan zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#komentarz">(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Jerzy Pilarczyk: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#JerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#JerzyPilarczyk">Ustawa o ochronie roślin uprawnych jest jednym z kilku projektów, które przygotowuje ministerstwo rolnictwa, stawiając sobie za cel dostosowanie prawa z jednej strony do wymogów gospodarki rynkowej, a z drugiej - do wymogów Unii Europejskiej, bowiem taki obowiązek na nas ciąży. Chciałbym poinformować, że ustawa ta jest pierwszą z cyklu ustaw przygotowywanych przez ministerstwo rolnictwa. Przygotowywana jest również ustawa o nasiennictwie, ustawa o państwowym nadzorze weterynaryjnym, ustawa o hodowli zwierząt, ustawa o prawie paszowym. Tak więc te dwa cele przyświecają nie tylko tej ustawie. Nie chciałbym szerzej tego uzasadniać. Pan poseł sprawozdawca zrobił to bardzo dokładnie. Chciałbym się natomiast odnieść do niektórych kwestii zgłoszonych przez komisje, przez sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#JerzyPilarczyk">Na początku chciałbym przekazać podziękowania za tak szczegółowe przeanalizowanie tej ustawy nie tylko pod względem merytorycznym, ale również pod względem legislacyjnym, a nawet redakcyjnym. Niemniej jednak z niektórymi uwagami nie mogę się zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#JerzyPilarczyk">Jeśli chodzi o tytuł tej ustawy, to ministerstwo rolnictwa ma taki sam pogląd na rozszerzenie tego tytułu, jak pan senator Ochwat. Nie będę tego dalej uzasadniał. Faktycznie, wówczas tytuł ustawy byłby bardzo, bardzo długi, bo ta ustawa reguluje wiele zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#JerzyPilarczyk">Następny problem, o którym była tutaj mowa - czy projekt ustawy nie zagraża tendencjom decentralizacji zarządzania gospodarką? Wydaje mi się, że akurat zagadnienia, o których dzisiaj mówimy uprawniają do tego, ażeby potraktować Państwową Inspekcję Ochrony Roślin jako administrację specjalną, bowiem będzie to służba o charakterze, powiedziałbym, nawet policyjnym. Są to zagadnienia, które powinny być bezwzględnie kontrolowane i egzekwowane, nie powinny być w dowolny sposób regulowane w różnych jednostkach organizacyjnych administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#JerzyPilarczyk">Na podstawie analizy stanu poprzedniego można powiedzieć, że są dowody na to, iż w różnych województwach, różni wojewodowie różnie traktowali sprawy, nawet nie tylko tak szczegółowe jak ochrona roślin, ale całego pionu rolnictwa, poprzez organizację czy rolę organizacji administracji szczebla wojewódzkiego, Wojewódzkich Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#JerzyPilarczyk">Chcę zwrócić uwagę, że przekazujemy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin jak gdyby dodatkowe uprawnienia. Dodatkowe uprawnienia, które wynikają przede wszystkim z wprowadzenia obowiązku koncesjonowania obrotu środkami ochrony roślin. To jest nowy mechanizm. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin przejmie również od odpowiedniego departamentu w ministerstwie rolnictwa uprawnienia do wydawania świadectw dopuszczających środki ochrony roślin do obrotu, czyli przejmie rejestrację tych środków. Także graniczne służby fitosanitarne, które do tej pory podlegały bezpośrednio ministrowi rolnictwa, będą również zorganizowane w jednej strukturze, w pionie państwowego inspektora ochrony roślin.</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#JerzyPilarczyk">Panie i panowie senatorowie zwracali uwagę na ważność zagadnień związanych przede wszystkim z materią, która dotyczy substancji - co tu dużo mówić - które można nazwać truciznami. W związku z tym również waga problemu jest bardzo duża nie tylko dla samej ochrony roślin, ale również dla zdrowia i życia ludzi. Były też wypowiedzi sugerujące konieczność rozszerzenia zagadnień ujętych w ustawie o zagadnienia z zakresu ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#JerzyPilarczyk">Ministerstwo rolnictwa, właściwie rząd nie zamierzał wchodzić w tę kwestię. Już w art. 1 ustawy jest wyraźnie zaznaczony jej zakres. Jeśli chodzi o ochronę roślin uprawnych, to ustawa dotyczy tylko ochrony przed organizmami szkodliwymi. A więc sprawy, o których mówił pan senator Daraż - żeby również zaakcentować potrzebę ochrony roślin przed skażeniami przemysłowymi - owszem, one też są bardzo ważne, ale są przedmiotem innej ustawy, ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska. Natomiast tutaj konkretnie chodzi o ochronę tylko i wyłącznie przed organizmami szkodliwymi.</u>
          <u xml:id="u-99.9" who="#JerzyPilarczyk">Również, jeżeli mówimy w ustawie o zapobieganiu zagrożeniu dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz skażeniu środowiska, to mówimy tylko o zakresie dotyczącym zagrożenia wynikającego z obrotu i stosowania środków ochrony roślin. O niczym więcej. W związku z tym, przy takim założeniu i przy takim podziale zagadnień pomiędzy odpowiednie ustawy i resorty odpowiedzialne za te problemy, przyjęta konstrukcja wynika właśnie z tego rozdziału zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-99.10" who="#JerzyPilarczyk">Chciałbym również poinformować Wysoką Izbę o odmiennym stanowisku niż zaprezentowane przez komisje w zakresie wprowadzenia obowiązku szkolenia osób oraz prowadzenia ewidencji stosowanych środków. Chodzi o obowiązek, który jest zapisany w art. 26 i w art. 32. Komisje proponują, ażeby dotyczył on tylko produkcji towarowej, czyli produkcji, która podlega sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-99.11" who="#JerzyPilarczyk">Pragnę zwrócić uwagę, że na przykład w gospodarstwach nasiennych prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na produkcji nasion do dalszych rozmnożeń - w trakcie której stosuje się również środki ochrony roślin I i II klasy - byłoby tutaj niespójne i wyłączałoby te same problemy z pewnego kierunku produkcji. Również chciałbym powiedzieć o obowiązku ewidencji stosowanych środków, terminów i dawek w odniesieniu nawet - bo taki obowiązek może wydawać się niepotrzebny w odniesieniu na przykład do uprawy prowadzonej na własny użytek - w odniesieniu nawet do ogródków przydomowych czy działek służących własnym potrzebom użytkowników. Otóż z premedytacją mówimy, że taki obowiązek dotyczy i tych, którzy w swoich ogródkach do produkcji przeznaczonej dla swojej rodziny stosują środki I i II klasy toksyczności. Oni powinni tę ewidencję prowadzić nawet na swój własny użytek. Ponieważ w przypadku zatruć tymi substancjami informacje są potrzebne służbie zdrowia w celu podjęcia szybkiego i skutecznego leczenia.</u>
          <u xml:id="u-99.12" who="#JerzyPilarczyk">W związku z tym taki obowiązek został wprowadzony również w przepisach wynikających z art. 50, w pkcie 9 przewidziane są sankcje karne za niewykonywanie tego obowiązku. Oczywiście, na pewno służby państwowego inspektora nie będą w stanie egzekwować i sprawdzać, czy działkowicze prowadzą taką ewidencję. I tutaj myślę, że cenna jest również uwaga pana senatora Antonowicza, że to minister rolnictwa… Ale mamy nadzieję, że w niedługim czasie będzie czynił to Państwowy Inspektor Ochrony Roślin. Będzie on musiał zabiegać o to, ażeby te szkolenia masowe odbywały się w różnych formach, również w blokach programowych w telewizji i w radiu. Na pewno taka działalność informacyjna, propagandowa będzie musiała być prowadzona w większym wymiarze niż do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-99.13" who="#JerzyPilarczyk">Nie chcę też podzielić poglądu o konieczności zapisu w ustawie dotyczącego weryfikacji pracowników Wojewódzkich Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin, którzy mają przejść do pionu Państwowego Inspektora Ochrony Roślin. Myślę, że w chwili obecnej nie ma potrzeby, ażeby zapisywać to w ustawie. Niemniej jednak dzisiaj wojewoda - jako bezpośrednio nadzorujący Wojewódzkie Stacje Kwarantanny i Ochrony Roślin czyjego służby, jak i w przyszłości Państwowy Inspektor Ochrony Roślin - ma nawet obowiązek oceny tych pracowników, przede wszystkim jeśli chodzi o ich przydatność merytoryczną.</u>
          <u xml:id="u-99.14" who="#JerzyPilarczyk">Natomiast nakładanie takiego obowiązku w ustawie bez określenia, na czym miałaby ta weryfikacja polegać, jest trochę chyba na wyrost. Rozumiem intencję wnioskodawców, niemniej jednak nie podzielam poglądu, że należy to zapisać w ustawie. Również wniosek dotyczący art. 40, ażeby skreślić, jako jedno z zadań państwowego inspektora, wydawanie świadectw zdrowotności wydaje mi się nieuzasadniony, chociaż takie uwagi może budzić podobny zapis w pkcie 8: „wystawianie świadectw fitosanitarnych”. Ale w trakcie dyskusji w komisjach sejmowych i senackich zwracaliśmy uwagę, że to są dwie odrębne czynności. Dwa odrębne dokumenty. W pkcie 2 mówi się o świadectwie zdrowotności, na przykład z żądaniem takiego dokumentu może wystąpić plantator, rolnik. A świadectwa fitosanitarne są wystawiane najczęściej w obrocie z zagranicą. A więc jest to obowiązek, który służby fitosanitarne mają wykonać w zupełnie innej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-99.15" who="#JerzyPilarczyk">Również propozycja, ażeby w bezpośrednich odległościach z tak zwanymi drogami gminnymi można było stosować środki ochrony roślin jest dość ryzykownym wnioskiem z uwagi na bezpieczeństwo użytkowników tych dróg. Myślę, że nie powinno się wprowadzać rozróżnienia, czy to jest droga wojewódzka, czy gminna. Fakt jest faktem, że po tych drogach — i tych, i tych — poruszają się ludzie, zwierzęta i że takie zagrożenie powstaje. Gdyby nie było takiego obowiązku czy takiego ustawowego wskazania na zachowanie tych norm odległościowych na drogach gminnych, gdybyśmy to wyeliminowali, to godzilibyśmy się z możliwością powstania bezpośredniego zagrożenia w czasie wykonywania tych zabiegów.</u>
          <u xml:id="u-99.16" who="#JerzyPilarczyk">Chciałbym jeszcze prosić o powtórne przeanalizowanie brzmienia poprawki dziesiątej do art. 9, bo próbowałem ją przeanalizować kilkakrotnie i wydaje mi się, że jest ona troszeczkę źle zbudowana. Rozumiem jej intencje, ale przy takim zapisie, jaki został zaproponowany przez komisje, brzmienie tego ust. 2 wydaje mi się trochę dziwne. Należałoby wykreślić słowa, które w poprawce proponuje się dopisać wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-99.17" who="#JerzyPilarczyk">Nie podzielam również poglądu pana senatora Maciołka dotyczącego konieczności wprowadzenia w tak zwanym słowniczku w art. 2 określenia, co to jest „strefa chroniona”. I dalej, w art. 13 pan senator proponuje wprowadzić dla ministra rolnictwa obowiązek określenia warunków w odniesieniu do stref chronionych. Trudno mi w tej chwili powiedzieć, jakie powinny być tego konsekwencje - każdy zapis powinien mieć konkretny cel, któremu by służył. Dziś jednak nie potrafię określić, jaką rolę miałyby pełnić te strefy. Jest to tym trudniejsze, że pan senator określił strefę chronioną jako obszar nie skażony przez organizmy szkodliwe. Trudno go wydzielić ze względu na dużą migrację tych organizmów. Niezależnie od przyszłego przeznaczenia tej strefy, sam fakt jej ustalenia przez ministra niczego nie rozwiąże. Ponieważ organizmy szkodliwe często migrują, więc kiedy dostaną się do strefy chronionej, zarządzenie szybko straci aktualność.</u>
          <u xml:id="u-99.18" who="#JerzyPilarczyk">Podstawowym zarzutem wobec tego projektu poprawki jest nieprecyzyjnie określony cel powołania stref chronionych. Proponowane sformułowanie umożliwiałoby w rozporządzeniu ministra rolnictwa dowolną interpretację celów, taką, jaką uzna za stosowną.</u>
          <u xml:id="u-99.19" who="#JerzyPilarczyk">Chciałbym również ustosunkować się do niektórych uwag pana senatora Ochwata. Pan senator Madej również zwracał już uwagę na to, że sposoby postępowania z odpadami powstającymi w wyniku obrotu środkami ochrony roślin i ich stosowania nie są określone w wystarczający sposób. Teraz, kiedy ministerstwo ochrony środowiska przygotowuje ustawę o odpadach, kwestia ta jest uregulowana w art. 56 w pkcie 2. W drodze rozporządzenia obowiązki te będą nałożone na ministra rolnictwa w porozumieniu z ministrem ochrony środowiska. W tej chwili trwają pracę nad przygotowaniem takiego projektu rozporządzenia. Będzie ono obowiązywać do czasu przedłożenia projektu przez ministra ochrony środowiska i przyjęcia go przez parlament jako obowiązującej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-99.20" who="#JerzyPilarczyk">W zasadzie są to wszystkie uwagi, do których chciałbym się ustosunkować. Dziękuję za propozycje poprawek, które pozwalają na bardziej precyzyjnie oddanie intencji projektodawców ustawy. Dzięki nim jaśniej określony jest cel, dla którego zapis został wprowadzony.</u>
          <u xml:id="u-99.21" who="#JerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Dziękuję za uwagę i szczegółowe zajęcie się tym projektem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę pozostać jeszcze na mównicy.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#GrzegorzKurczuk">Zgodnie z regulaminem chciałbym zapytać, czy ktoś z pań i panów senatorów chce zadać pytanie panu ministrowi? Zgłosił się pan senator Kochanowski i senator Michaś.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę. Pan senator Kochanowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#StanisławKochanowski">Panie Ministrze! W sprawie art. 55, odnośnie do weryfikacji, podzielam opinie zapewne większości z nas. Chociaż faktem jest, że do dzisiaj pracownicy stacji kwarantanny i ochrony roślin dosyć powszechnie współpracują z różnymi hurtowniami zajmującymi się sprzedażą środków ochrony roślin.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#StanisławKochanowski">Czy nie byłoby jednak lepiej, gdyby tutaj dopisać słowa: „po weryfikacji dotyczącej dodatkowego zadudnienia”. Nie wiem, czy moja podpowiedź jest dobra, ale mimo wszystko proponuję wyeksponować w art. 55 tylko ten jeden element. O to tutaj przecież właściwie chodzi.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#StanisławKochanowski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#JerzyPilarczyk">Panie Przewodniczący! Panie Senatorze! Mimo wszystko na pewno byłaby to propozycja łagodniejsza, ale wydaje mi się, że jest tu jednak pewien problem. Już samo słowo „weryfikacja” budzi nie najlepsze skojarzenia i użycie takiego sformułowania zmuszałoby do sprecyzowania w ustawie, na czym ta weryfikacja polega. Moim zdaniem, musiałoby być przynajmniej kilka zapisów na ten temat. Wykonawcy mogliby bowiem opacznie rozumieć to słowo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Pan senator Michaś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#IreneuszMichaś">Panie Marszałku! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#IreneuszMichaś">Jeśli dobrze zrozumiałem, to powstanie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin oznacza likwidację Wojewódzkich Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin lub przejęcie ich obowiązków przez nową instytucję. Zmienia to sytuację wojewodów lub administracji szczebla wojewódzkiego. Zabieramy im bowiem jedną z inspekcji, która kontrolowała ochronę środowiska. Według nowego projektu ustawy, państwowa inspekcja będzie już organem niezależnym. Może jest to dobre rozwiązanie, ponieważ kontrola będzie z zewnątrz, ale czy pan minister nie boi się, że mogą pojawić się pewne kłopoty techniczne?</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#IreneuszMichaś">I następna sprawa. Czy przy stosowaniu preparatów trujących I i II grupy ustawa ta w pełni zabezpiecza środowisko? Dlaczego o to pytam? Ponieważ zarówno w glebie, jak i w roślinach stwierdzamy obecność środków trujących. Chodzi o to, czy w tej inspekcji nie należałoby mimo wszystko prowadzić okresowych badań, które potwierdzałyby nieobecność środków toksycznych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#JerzyPilarczyk">Problem włączenia w pion państwowego inspektora ochrony roślin dotychczasowych struktur Wojewódzkich Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin był przedmiotem dyskusji podczas uzgodnień międzyresortowych. Konsultowano go również z wojewodami. W wyniku ustaleń wojewodowie uzyskają wpływ na służby na szczeblu podstawowym. Chodzi o wojewódzkie inspektoraty i wojewódzkich inspektorów ochrony roślin, przy których zatrudnianiu wymagana jest zgoda wojewody. Czy propozycja zlikwidowania Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska osłabi wpływ wojewody na ochronę i kształtowanie środowiska?</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#JerzyPilarczyk">Myślę, że zagadnienia dotyczące szeroko pojętej ochrony środowiska muszą być w jakiś sposób rozwiązane. Według moich informacji, nie ma jeszcze decyzji o ostatecznej likwidacji inspekcji ochrony środowiska, jest jedynie jej zapowiedź. Zagadnienia te są tak ważne, że nieporozumieniem jest pozostawienie ich bez rozwiązania. Natomiast, moim zdaniem, zakres działalności przypisany w ustawie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin będzie bardziej precyzyjnie zorganizowany i egzekwowany, niż był do tej pory.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#JerzyPilarczyk">Dotychczas bowiem zagadnienia dotyczące części ochrony środowiska wynikające ze stosowania i obrotu środkami ochrony roślin nie były w zasadzie kontrolowane. Służby nie były w jakiś precyzyjny sposób do tego merytorycznie przygotowane. Wydaje mi się, że przy tym schemacie organizacyjnym, przy tej konstrukcji, w jasny, precyzyjny sposób będzie można te zagadnienia kontrolować i egzekwować.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#JerzyPilarczyk">Natomiast drugie pytanie dotyczyło… Przepraszam, Panie Marszałku, jeśli można by było powtórzyć…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#IreneuszMichaś">Czy jest pewność, że ta ustawa zabezpieczy ochronę środowiska przy stosowaniu preparatów I i II grupy? Czy nie można by było w Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin stworzyć jakichś barier, badania co pewien czas wyrywkowo tej sprawy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JerzyPilarczyk">Akurat, Panie Senatorze, w tych służbach nie przewiduje się organizowania specjalnego monitoringu środowiska w zakresie kontroli, w szczególności jeśli chodzi o pozostałości trucizn i metali ciężkich. Niemniej jednak jest przygotowana, a w zasadzie już podjęta, decyzja kolegium Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej i powoływane są służby, które mają zająć się monitoringiem środowiska w tym zakresie. Są to służby, które będą zlokalizowane przy PIS i PAR. W tym roku są przewidziane i zapewnione środki na zorganizowanie takich służb i badań. Tymi badaniami będą sukcesywnie obejmowane poszczególne rejony kraju, w zależności od stopnia zagrożenia, jaki w danym rejonie występuje. Minister rolnictwa przygotowuje harmonogram wykonywania tych prac, a służby zajmujące się monitoringiem będą to robić. Nie będzie to jednak zadanie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę, pan senator Strażewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WacławStrażewicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałbym jeszcze na moment wrócić do art. 55 i kwestii weryfikacji. Czy nie uważa pan, że byłoby zasadne aktem niższego rzędu, chociażby zarządzeniem ministra, zabronienie PIOR, jako organowi administracji specjalnej, i jej pracownikom zajmowania się obrotem środkami? Per analogiam można tutaj posiłkować się instytucją wyłączenia w kodeksie postępowania administracyjnego, gdzie urzędnik państwowy, który może w sposób stronniczy podejmować decyzje, jest po prostu wyłączony ze sprawy. Wyraźnie inspekcje do tego niepowołane nie powinny się zajmować działalnością uboczną, komercyjną. Innym aktem czy pismem nawet, można byłoby to załatwić. Co pan o tym sądzi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#JerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Panie Senatorze! Podzielam pogląd pana senatora i myślę, jeśli chodzi o organizację Wojewódzkich Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin, że w obecnej konstrukcji to nie jest możliwe. Aktualnie każdy wojewoda może w tym zakresie stosować dowolną wykładnię i dowolną praktykę. Dyrektorzy Wojewódzkich Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin podlegają bezpośrednio administracji szczebla wojewódzkiego. Myślę, że przy stosunku podległości wobec państwowego inspektora ochrony roślin, i nie tylko, minister rolnictwa będzie mógł skutecznie tego typu działanie podjąć i takie ustalenia egzekwować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję. I ostatnie pytanie. Zdaje się, że zgłaszał się pan senator Antonowicz. Tak?</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#JanAntonowicz">Mam pytanie do pana ministra. Znając polskie warunki, jak pan minister ocenia, w jakim stopniu ta ustawa będzie obowiązującym prawem, a w jakim stopniu pobożnym życzeniem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#JerzyPilarczyk">Panie Senatorze, jestem zdania, że ta ustawa będzie prawem w pełni obowiązującym. Pobożne życzenie… Rozumiem, że ma pan tutaj zastrzeżenia do egzekwowania tego obowiązku. Oczywiście, w moim przekonaniu, jeżeli każdej czynności polegającej na stosowaniu środków ochrony roślin nie da się skontrolować przez odpowiednie służby, to nie należy domniemywać, że stosujący te środki nie będzie respektował prawa. To, na co pan senator zwraca uwagę, należałoby bardzo mocno „nagłośnić” przed wejściem w życie ustawy. Te uregulowania wynikają nie tylko ze sztywnego przepisu ustawy, ale również z dbałości o bezpieczeństwo zdrowia, życia nie tylko samego rolnika, nie tylko właściciela gospodarstwa, ale również i jego rodziny, czy nawet rodziny działkowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze, za udzielone panom senatorom odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#GrzegorzKurczuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#GrzegorzKurczuk">Ponieważ w trakcie debaty zostały zgłoszone nowe wnioski o charakterze legislacyjnym, dlatego zgodnie z Regulaminem Senatu proszę Komisję Rolnictwa, Komisję Ochrony Środowiska oraz Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych o ustosunkowanie się do zgłoszonych w trakcie debaty wniosków i propozycji.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#GrzegorzKurczuk">Głosowanie nad ustawą przeprowadzimy po przedstawieniu przez połączone komisje wspólnego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę panią senator o komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WandaKustrzeba">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy senatorowie SLD zbiorą się na chwilę w sali nr 234.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WandaKustrzeba">O godzinie 15.50 rozpoczną posiedzenie połączone komisje: komisja Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych w sali nr 217.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WandaKustrzeba">W tej samej sali pół godziny później, czyli o 16.30, odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Ochrony Środowiska i Komisji Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#WandaKustrzeba">O godzinie 17.30 obradować będą: Komisja Rolnictwa, Komisja Gospodarki Narodowej i Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych na temat dodatkowych opłat celnych, również w sali nr 217.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo za komunikaty.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie, ogłaszam przerwę do godziny 18.00.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o punktualne przyjście, albowiem jeśli komisje przedstawią nam sprawozdanie, nie wykluczam, iż przeprowadzimy głosowania.</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godziny 15 minut 39 do godziny 18 minut 01)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#GrzegorzKurczuk">Z uwagi na nieobecność senatorów sprawozdawców nie możemy przystąpić do rozpatrzenia punktu trzeciego. Jeszcze 4 minuty przerwy, do godziny 18.05.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godziny 18 minut 01 do godziny 18 minut 05)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie, bardzo proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#GrzegorzKurczuk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#GrzegorzKurczuk">Przystępujemy do punktu trzeciego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#GrzegorzKurczuk">Przypominam, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 241, natomiast sprawozdania komisji zawierają druki nr 241A, 241B, 241C.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, pana senatora Andrzeja Szczepańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#AndrzejSzczepański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#AndrzejSzczepański">Z upoważnienia Komisji Gospodarki Narodowej mam zaszczyt zarekomendować Wysokiej Izbie projekt ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Zanim to uczynię, proszę mi pozwolić na kilkanaście zdań natury ogólnej, istotnych - jak sądzę - przy rozpatrywaniu tego typu problemów.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#AndrzejSzczepański">Otóż, Wysoka Izbo, sądzę, że jesteśmy zgodni co do stwierdzenia, że polski system ubezpieczeń społecznych jest chory i przeżywa głęboki kryzys spowodowany załamaniem się systemu finansowego kraju. Nakłada się przy tym problem natury politycznej dotyczący kierunku przebudowy tego systemu. W efekcie załamania gospodarczego nastąpił szybki wzrost wydatków na świadczenia społeczne, a tym samym wzrósł udział wydatków w produkcie krajowym brutto. Dla przykładu dodam, że dotacja budżetowa w dochodach funduszu ubezpieczeń społecznych w 1989 r. wynosiła 12,9%, a w 1994 r. już 24,4% i w wymiarze bezwzględnym było to 83 biliony złotych, co stanowi około 12% wszystkich wydatków budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#AndrzejSzczepański">Jest to z jednej strony wynik rosnących zadłużeń płatników składek, z drugiej zaś, rosnącej liczby wypłat z funduszu ubezpieczeń społecznych. Jednocześnie zmalała skuteczność i efektywność ściągania składek od sektora publicznego i prywatnego. Zadłużenie płatników składek wciąż rośnie i na koniec 1994 r. wynosiło około 40 bilionów starych złotych. Prawdą jest, że ZUS na mocy ustawy z 25 listopada 1986 r. ma ustawowe środki egzekucji, takie jak możliwość wymierzania odsetek karnych za zwłokę czy dodatkowej opłaty do wysokości 100% należnej kwoty składek, może też wnosić o wymierzenie grzywny w granicach określonych przepisami o wykroczeniach. Wszystko to podlega ściąganiu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Cóż, ZUS może, przepisy są, życie toczy się jednak swoim torem. Te argumenty i szereg innych zmierzają do jednego wniosku. Fundusz ubezpieczeń społecznych wymaga kompleksowej przebudowy. Czy czyni to przedłożona Wysokiej Izbie pod dzisiejsze obrady nowelizacja ustawy? Byłbym nieodpowiedzialnym sprawozdawcą, gdybym odpowiedział na tak postawione pytanie twierdząco.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#AndrzejSzczepański">Propozycję nowelizacji ustawy, zawartą w druku nr 241, można podzielić na dwie, a nawet trzy grupy.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#AndrzejSzczepański">Grupa pierwsza zmierza w kierunku zwiększenia skuteczności ustawy, a tym samym zwiększa uprawnienia ZUS. Najlakoniczniej można stwierdzić, że składka na ubezpieczenia społeczne otrzyma podobną ochronę prawną jak zobowiązania podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#AndrzejSzczepański">Grupa druga zmierza do stworzenia mechanizmu aktywnego i systemowego zainteresowania się przez ZUS osobami, których stan zdrowia jest przyczyną długotrwałej niezdolności do pracy. W tym miejscu przytoczę kilka liczb. Dwa i pół miliona Polaków to renciści i liczba ta wciąż rośnie. W 1985 r. na 100 ubezpieczonych było 14 rencistów, w 1990 r. - już 16, a na koniec 1994 r. - 20. W ubiegłym roku ZUS przyznał około 200 000 nowych rent. Renty inwalidzkie to około 25% wydatków funduszu ubezpieczeń społecznych. W 1993 r. na renty wydano około 60 bilionów złotych, w 1994 r. prawie 89 bilonów złotych i jest to relatywnie znacznie więcej, niż wydaje się na całą służbę zdrowia. Liczby te przytaczam nie po to, aby kwestionować pojęcie rencisty czy też sugerować łatwość bycia nim. Chciałem wykazać, jak obecny system opieki ubezpieczeniowej jest wysoce niekorzystny. Dziś pacjent po 6 lub 9 miesiącach otrzymywania zasiłku chorobowego jest kierowany na komisję lekarską. Na rehabilitację i powrót do zdrowia jest już często za późno. ZUS zaś ogranicza się do biernego wypłacania rent i zasiłków z tytułu niezdolności do pracy. Nowelizacja ustawy wychodzi naprzeciw temu niekorzystnemu zjawisku.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#AndrzejSzczepański">Trzecia grupa zmian dotyczy innego usytuowania rad nadzorczych szczebla centralnego i wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#AndrzejSzczepański">Wysoka Izbo! Przed omówieniem proponowanych zmian pragnę zwrócić uwagę na nazwę ustawy. Ustawa z 25 listopada 1986 r. była nazwana: „o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych”. Ta, nad którą będziemy dzisiaj debatować, to: ustawa o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Rzecz sprowadza się do tego, że proponowana nowelizacja wprowadza zmiany zapisów czterech innych ustaw: prawa upadłościowego, a konkretnie art. 204 § 1 ust. 3 i 4, o postępowaniu egzekucyjnym w administracji art. 112, ustawy z 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych, art. 47 oraz ustawy o działalności gospodarczej z 23 grudnia 1988 r., a konkretnie art. 3 i art. 25g.</u>
          <u xml:id="u-120.9" who="#AndrzejSzczepański">Wysoka Izbo! Przejdę teraz do uzasadnienia potrzeby zmiany zapisów w ustawie. Najpierw omówię zmiany zapisane w art. 1 znowelizowanej ustawy. Zmiana pierwsza dotyczy art. 4. Wprawdzie nie usprawnia ona realizacji należnych składek, ale jest niezbędna w stosunku do niewłaściwych dotychczasowych uregulowań prawnych, ponadto uzupełnia luki prawne w aktualnej ustawie o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych. Do niewłaściwych zaliczono uregulowania wynikające z art. 4, stanowiące, iż najbliżsi krewni i powinowaci osób prowadzących działalność gospodarczą, agencyjną lub na umowę-zlecenia podlegają ubezpieczeniu społecznemu jako osoby współpracujące nawet wówczas, gdy nie pozostają z tymi osobami we wspólnym gospodarstwie domowym i są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Mają więc oni węższy zakres praw do świadczeń w porównaniu z pracownikami. Chodzi tu o brak prawa do zasiłków opiekuńczych, wychowawczych, zasiłków chorobowych, chociaż ten ostatni przysługuje, ale tylko wówczas, gdy choroba trwa co najmniej 30 dni, wreszcie o brak prawa do renty inwalidzkiej z tytułu III grupy.</u>
          <u xml:id="u-120.10" who="#AndrzejSzczepański">Dodać należy, że orzecznictwo sądowe, wbrew dotychczasowym zapisom art. 4, uznaje te osoby pracowników. Przyjęta zmiana byłaby więc zgodna z oczekiwaniami osób, których dotyczy, oraz z orzecznictwem sądowym. Proponuje się również po ust. 5 dodać ust. 5a, w którym upoważnia się ministra pracy i polityki socjalnej do podejmowania decyzji w sprawie wyłączania z ubezpieczenia w Polsce cudzoziemców zatrudnionych w innych zakładach pracy poza przedstawicielstwami dyplomatycznymi, konsularnymi oraz międzynarodowymi instytucjami o podobnym charakterze. Wynika to z tego, że w obecnym stanie prawnym nawet cudzoziemcy są w Polsce ubezpieczeni, mimo że korzystają z ubezpieczenia za granicą.</u>
          <u xml:id="u-120.11" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana druga, dotycząca art. 11 ust. 2, zobowiązuje ZUS do prowadzenia prewencji rentowej. Obowiązkiem ZUS będzie orzekanie o potrzebie rehabilitacji leczniczej i kierowanie na nią osób oraz pokrywanie części kosztów rehabilitacji na zasadach określonych przez Radę. Ministrów. ZUS będzie też zobowiązany do prowadzenia badań i analiz przyczyn inwalidztwa.</u>
          <u xml:id="u-120.12" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana trzecia dotyczy art. 12, a właściwie dodania art. 12a. W wyniku jej przyjęcia ZUS otrzymuje prawo składania wniosków o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości stanowiącej własność państwowego zakładu uchylającego się od zapłaty składek. Dotychczas, w świetle przepisów ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, nie ma możliwości składania wniosków o założenie księgi wieczystej na nieruchomości, której właścicielem jest jednostka państwowa. W rezultacie dłużnik może sprzedawać nieruchomość, nie regulując należności wobec ZUS. Przepis ten nadal wyklucza zakładanie księgi wieczystej w stosunku do jednostek budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-120.13" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana czwarta dotyczy art. 14 pktu 5. Są tu określone kompetencje naczelnej rady nadzorczej ZUS, chodzi o uszczegółowienie jej kompetencji. Dotyczy to art. 11 dotychczasowej ustawy. Działalność naczelnej rady nadzorczej ZUS była prowadzona jako forma profilaktyki ubezpieczeniowej i rentowej, a obecnie proponuje się rozszerzenie jej kompetencji. Będzie ona decydowała o wydatkach dotyczących prowadzenia we własnym zakresie badań i analiz przyczyn inwalidztwa oraz zaakceptowała koszty wspierania finansowego działań mogących przyczynić się do zmniejszenia wydatków na świadczenia z tytułu niezdolności do pracy.</u>
          <u xml:id="u-120.14" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana piąta dotyczy art. 18 ust. 2 i struktury wewnętrznej rab nadzorczych, a konkretne naczelnej rady nadzorczej. Eliminuje również zarzut, że rady nadzorcze funkcjonują bez umocowania prawnego, bowiem w dotychczasowych przepisach była mowa o tym, że powinny funkcjonować do grudnia 1992 r., jednak nie później niż do czasu, kiedy dokonane zostaną kolejne zmiany w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-120.15" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana szósta dotyczy art. 19 i jest konsekwencją propozycji zmiany art. 18 ust. 2, czyli poprzedniej. Chodzi o to, aby naczelna rada nadzorcza liczyła 24 osoby, a nie 27. Wynika to po części z matematycznych obliczeń dotyczących składu naczelnej rady nadzorczej, mam na myśli 1/2, 1/4 i 1/4. Liczba 27 byłaby w tym przypadku niepodzielna. W art. 19 ust. 2 proponuje się zmianę, która dotyczy rad nadzorczych oddziałów. Jest to również konsekwencja poprawki w art. 18 ust. 2. Proponuje się tu taką samą zmianę.</u>
          <u xml:id="u-120.16" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana siódma dotyczy art. 20 i precyzuje, kto powołuje naczelną radę nadzorczą i na jaki okres, kto powołuje przewodniczącego, z grupy jakich kandydatów oraz przez jakie organizacje zgłoszonych.</u>
          <u xml:id="u-120.17" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana ósma do art. 21 dotyczy tego samego co poprzednia, lecz przypadku rad nadzorczych oddziałów i ich przewodniczących.</u>
          <u xml:id="u-120.18" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana dziewiąta to propozycja dodania art. 21a, w którym precyzuje się, jakie organizacje mają prawo zgłaszania kandydatów. Jest tu uściślenie i odniesienie się do ustawy o związkach zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-120.19" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana dziesiąta do art. 27 pkt 4 dotyczy prewencji rentowej. Chodzi o określenie poziomu wydatków funduszu na świadczenia pieniężne, czyli działalność prewencyjną. Mowa jest również o tym, jakiego rodzaju uprawnienia dotyczą wydatków naczelnej rady nadzorczej i do jakiego jej poziomu.</u>
          <u xml:id="u-120.20" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana jedenasta dotyczy art. 36 poprzez dodanie art. 36a. Chodzi o należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Rzecz w tym, że niektóre sądy włączają do sądowego postępowania układowego należności z tytułu składek na Fundusz Pracy i na Fundusz Gwarancyjny Świadczeń Pracowniczych. Inne natomiast wyłączają te należności z sądowego postępowania układowego z uwagi na to, że na składki rozciągnięte są przepisy ustawy o zobowiązaniach podatkowych. Wynikiem postępowania układowego jest z reguły częściowa redukcja zadłużenia. Składki służące pokryciu wydatków na świadczenia powinny być wyłączone z tego postępowania, bowiem przysługuje im pierwszeństwo zaspokajania na równi z podatkami. Skoro więc zobowiązania podatkowe z tych przyczyn zostały wyłączone z postępowania, to wyłączeniu powinny podlegać także składki. Propozycja zmiany wyeliminuje również zróżnicowanie orzecznictwa sądowego w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-120.21" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana dwunasta dotyczy art. 39. Proponuje się dodanie ust.: 4, 5, 6 i 7. Zmierza to do zobowiązania organów administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego do udzielenia ZUS pomocy przy przeprowadzaniu kontroli w sprawach zgłoszeń do ubezpieczenia oraz wymiaru składek i ustalenia prawa do świadczeń na ubezpieczenia społeczne. Proponuje się wzmocnienie służb kontrolnych ZUS poprzez rozciągnięcie na pracowników przeprowadzających kontrolę niektórych przepisów ustawy o kontroli skarbowej. W poprawce tej jest mowa o dodatkach kontrolerskich, co powinno zwiększyć zainteresowanie kontrolujących wynikami kontroli, a to z kolei powinno urealnić dochody funduszu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-120.22" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana trzynasta dotyczy art. 40 ust. 1 i 2, czyli działalności prewencyjnej. Ma polegać na dopisaniu w art. 11 ust. 2 pktów 2–5. W prewencji działalność ZUS będzie dotyczyła kontaktu z innymi instytucjami. ZUS, angażując swoje środki, będzie musiał analizować i kontrolować ich wykorzystanie.</u>
          <u xml:id="u-120.23" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana czternasta odnosi się do art. 41, który -jak to jest zazwyczaj na końcu każdej ustawy - mówi o tym, że kto narusza przepisy itd., podlega karze. Poprawka ta jest uzupełnieniem, że przepis ust. 1 tego właśnie artykułu stosuje się odpowiednio do należnych na podstawie odrębnych przepisów o ubezpieczeniach społecznych osób nie będących pracownikami.</u>
          <u xml:id="u-120.24" who="#AndrzejSzczepański">Kolejne zmiany zapisane zostały w art. 2 i wynikają ze zmiany rozporządzenia prezydenta, z 24 października 1934 r., „Prawo upadłościowe”. Zmierza do zrównania składki i podatku w postępowaniu upadłościowym i dotyczy zmiany art. 204 tego prawa. Dotychczas należności z tytułu składek są zaspokajane w czwartej kolejności i to tylko za ostatni rok przed ogłoszeniem upadłości. Należności z tytułu podatku natomiast są zaspokajane w trzeciej kolejności. Po przyjęciu poprawki należności z tytułu składek i podatków byłyby zaspokajane w trzeciej kolejności i za ostatnie dwa lata przed ogłoszeniem upadłości, a w siódmej kolejności za pozostały okres zalegania.</u>
          <u xml:id="u-120.25" who="#AndrzejSzczepański">Artykuł 3 dotyczy zmiany w ustawie z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Poprawka zmierza do tego, że nie uregulowanych składek na ZUS będzie można dochodzić w trybie egzekucji administracyjnej. Przepis ten wszedłby w życie od 1 stycznia 1996 r., dając czas na przygotowanie się do realizacji zobowiązań w tym trybie. Poprawka ta pozwoli na zajęcie rachunków bankowych bez uprzedniego zwracania się do jednostki nadrzędnej.</u>
          <u xml:id="u-120.26" who="#AndrzejSzczepański">Artykuł 4 dotyczy ustawy o zobowiązaniach podatkowych z 19 grudnia 1980 r. Poprawka wprowadza możliwość wydawania decyzji co do odpowiedzialności za zobowiązania z tytułu składek wspólnikom spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Obecne uregulowania takiej możliwości nie przewidują. Za takimi uregulowaniami przemawiają również orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 18 października 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-120.27" who="#AndrzejSzczepański">Artykuł 5 dotyczy ustawy z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej. Poprawka wprowadza obowiązek zawiadamiania oddziałów ZUS o wszystkich posiadanych rachunkach bankowych. Niewywiązanie się z tego obowiązku podlega karze. Dotychczas obowiązywało to tylko urzędy skarbowe.</u>
          <u xml:id="u-120.28" who="#AndrzejSzczepański">Artykuł 6 dotyczy zmiany w ustawie z 16 października 1991 r. o zmianie niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym, a dotyczy skreślenia art. 5, który określał, do kiedy powinny działać rady nadzorcze w dotychczasowym składzie. Problem ten omawiałem wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-120.29" who="#AndrzejSzczepański">Artykuł 7 określa, od kiedy rozpoczyna się nowa kadencja rad nadzorczych.</u>
          <u xml:id="u-120.30" who="#AndrzejSzczepański">Artykuł 8 reguluje problemy dotyczące członków dotychczasowych rad nadzorczych, którzy wykonywali swoje obowiązki w ramach stosunku pracy. Jest tu mowa o tym, że ich stosunki pracy wygasają z dniem 31 grudnia 1995 r. i z tym dniem wygasają wszelkie ich roszczenia.</u>
          <u xml:id="u-120.31" who="#AndrzejSzczepański">Artykuł 9 dotyczy 30-dniowego vacatio legis, z wyjątkiem art. 3, art. 6 i art. 7, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-120.32" who="#AndrzejSzczepański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak powiedziałem na wstępie, nowelizacja nie przebudowuje ustawy kompleksowo. Taka potrzeba istnieje więc nadal. Wprowadza zaś duże możliwości egzekucyjne i taki jest jej zasadniczy cel.</u>
          <u xml:id="u-120.33" who="#AndrzejSzczepański">Na posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej korzystaliśmy z obecności zarówno ministra Bączkowskiego, jak i przedstawicieli ZUS. Padały pytania dotyczące zaległości w spłacie składek ZUS w sektorze prywatnym i państwowym w stosunku do firm, które już upadły. Rozmawialiśmy o zaległościach poszczególnych resortów. Dla przykładu podam, że kopalnie zalegają ponoć, na dzień dzisiejszy, z sumą około 13 bilionów starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-120.34" who="#AndrzejSzczepański">Dwie propozycje poprawek o charakterze stylistycznym proponowało Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Komisja nasza zajęła stanowisko, iż, zważywszy na potrzebę pilnego wejścia w życie tej ustawy, nie będzie proponowała Wysokiej Izbie naniesienia poprawek. W tym byliśmy jednomyślni.</u>
          <u xml:id="u-120.35" who="#AndrzejSzczepański">W tej sytuacji w imieniu Komisji Gospodarki Narodowej wnoszę o przyjęcie projektu ustawy o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw bez poprawek. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu profesorowi Szczepańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#GrzegorzKurczuk">O zabranie głosu proszę pana senatora Zbigniewa Kulaka, sprawozdawcę Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#ZbigniewKulak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#ZbigniewKulak">W posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i zdrowia dla rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, poza senatorami członkami komisji, udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#ZbigniewKulak">Minister Andrzej Bączkowski, przedstawiając w imieniu rządu proponowany dokument, zwrócił uwagę na podstawowy argument za jego pilnym uchwaleniem, czyli stworzenie warunków do skuteczniejszej ściągalności należnych składek na ubezpieczenia społeczne. Drugim celem jest przyznanie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych generalnego przywileju hipotecznego, który ma polegać na uznaniu dokumentów stwierdzających istnienie zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za podstawę do wpisu do księgi wieczystej.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#ZbigniewKulak">W czasie dyskusji senatorowie zwracali uwagę na niepokojące zjawisko nieskutecznego spływu pieniędzy w formie składek ubezpieczeniowych, zwłaszcza z sektora górniczego. Z informacji uzyskanych od przedstawicieli ZUS wynika, że zadłużenie tego sektora wynosi ponad 10 bilionów starych złotych. W mniejszym stopniu zadłużenie to dotyczy resortów edukacji i służby zdrowia. Poszerzając aspekt omawianej tematyki, interesowano się też ściągalnością składek na rzecz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Okazuje się jednak, że ściągalność ta jest wysoka, blisko 100% - oczywiście przy obecnych, wydaje się, zaniżonych stawkach.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#ZbigniewKulak">Istotną część obrad komisji pochłonęła dyskusja na temat zaproponowanych przez pana senatora Marcina Tyrnę propozycji poprawek w art. 18 i art. 19 ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych z 25 listopada 1986 r. Pan senator Tyrna zaproponował zmiany w składach rad nadzorczych ZUS, mające na celu wydzielenie z dotychczasowej połowy składu rad - przynależnej przedstawicielom ubezpieczonych oraz emerytów i rencistów - po 1/4 składu dla ubezpieczonych pracujących zawodowo oraz 1/4 dla przedstawicieli emerytów i rencistów. Zarówno senator-inicjator, jak i przedstawiciele strony rządowej zgodzili się, że obecnie rady nadzorcze zdominowane są przez przedstawicieli w wieku poprodukcyjnym, kosztem braku właściwej reprezentacji przedstawicieli pracujących, czynnych zawodowo, na przykład przedstawicieli związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#ZbigniewKulak">Minister Bączkowski zgodził się z powyższymi argumentami oraz z ich niewątpliwym podłożem historycznym. Apelował jednak do inicjatora poprawek o ich wycofanie, aby ustawa mogła szybciej wejść w życie, co ma bardzo istotne znaczenie dla budżetu państwa z powodu wspomnianego zatoru ściągalności składek. Ostatecznie uzgodniono, że resort z jednej strony weźmie pod uwagę zaproponowane poprawki przy opracowywaniu nowych ustaw związanych z reformowaniem systemu ubezpieczeń społecznych w naszym kraju, a z drugiej - że włączy je do zaleceń wykonawczych do uchwalanej dzisiaj ustawy. W tej sytuacji pan senator Tyrna wycofał formalnie swój wniosek.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#ZbigniewKulak">W dyskusji zgłaszano także uwagi i wątpliwości co do słuszności ustawowego zapisu włączającego w zakres obowiązków ZUS „prowadzenie we własnym zakresie badań i analiz przyczyn inwalidztwa, w szczególności z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz inicjowanie i wspieranie finansowo lub w innej formie badań naukowych, dotyczących tej problematyki”, art. 11 ust. 2 pkt 3.</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#ZbigniewKulak">Członkowie komisji zgłaszali wątpliwości, czy należy tak górnolotnie definiować codzienną pracę statystyczną wykonywaną przez ZUS. Uwag powyższych nie formułowano jednak w formie wniosku o odpowiednią poprawkę. Chcielibyśmy jednak, aby przedstawiciele ZUS i Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej zapamiętali to. Na marginesie chciałbym przypomnieć, że podobne zastrzeżenia zgłaszano na niedawnym posiedzeniu komisji, omawiającym ustawę o Polskich Kolejach Państwowych w kontekście badań naukowych lub raczej pseudonaukowych prowadzonych w ramach działalności lecznictwa kolejowego. Przypomnę też polemikę senatora Madeja z prezesem Głównego Urzędu Statystycznego na temat naukowych badań prowadzonych przez tę instytucję, a nałożonych na nią także na mocy ustawy.</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#ZbigniewKulak">W głosowaniu Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych bez poprawek, stosunkiem głosów - 5 za, 3 głosy wstrzymujące się, bez głosów przeciwnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Kulakowi.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#GrzegorzKurczuk">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, senatora Piętra Miszczuka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PiotrMiszczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PiotrMiszczuk">W imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych przypadł mi zaszczyt złożenia sprawozdania z prac komisji nad uchwaloną przez Sejm w dniu 22 czerwca bieżącego roku ustawą o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz zmianie niektórych innych ustaw, druk senacki nr 241.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#PiotrMiszczuk">Zmiany zmierzające do zapewnienia skuteczniejszej egzekucji składek na ubezpieczenie społeczne - takie jak: wyłączenie należności zakładu z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne pracowników; wyłączenie składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z postępowania układowego; ustalenie zaspokojenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne na trzecim miejscu razem z podatkami i innymi daninami publicznymi; danie pracownikom ZUS przeprowadzającym kontrolę niektórych uprawnień przysługujących organom kontroli skarbowej; uprawnienie zakładu do wystąpienia z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości dłużnika także wtedy, gdy jest nim państwowa jednostka organizacyjna - powinny przyczynić się do poprawy kondycji finansowej ZUS, a tym samym do złagodzenia napięcia, jakie ostatnio daje się zauważyć wokół finansowania rent i emerytur.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#PiotrMiszczuk">Ponieważ pan senator Andrzej Szczepański doskonale omówił motywy zmian oraz zmiany w ustawie, pozostaje mi stwierdzić, że Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych na swoim posiedzeniu w dniu wczorajszym jednomyślnie zaaprobowała proponowaną nowelizację ustawy. Komisja wyraża nadzieję, że instrumenty, jakie zostały zaproponowane w ustawie, będą skuteczne i wystarczające do realizacji założonych celów.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#PiotrMiszczuk">W imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych wnoszę o przyjęcie przez Wysoką Izbę ustawy bez poprawek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Miszczukowi.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#GrzegorzKurczuk">Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać, czy ktoś z pań i panów senatorów chciałby skierować krótkie, zadawane z miejsca zapytanie do senatorów sprawozdawców? Nie ma zapytań.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#GrzegorzKurczuk">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#GrzegorzKurczuk">Już tradycyjnie przypominam państwu o obowiązku zapisywania się do głosu u senatora sekretarza, o konieczności składania wniosków legislacyjnych na piśmie, oraz o tym, iż przemówienie senatora w debacie nie może trwać dłużej niż 10 minut, zaś przy powtórnym zabraniu głosu nie dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#GrzegorzKurczuk">Mamy w tej chwili zapisanych pięciu mówców. Jako pierwszego, bardzo proszę pana senatora Tadeusza Rzemykowskiego. Jako drugi zabierze. głos w debacie pan senator Marcin Tyrna. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#TadeuszRzemykowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#TadeuszRzemykowski">Pracując w Komisji Gospodarki Narodowej interesuję się przede wszystkim sprawnością funkcjonowania finansów publicznych w kraju. Nie wątpliwie istotnym elementem tych finansów pozostaje fundusz ubezpieczeń społecznych, którego tegoroczne wydatki określone są bardzo wysoką kwotą - 437 bilionów starych złotych, a w tej kwocie dotacja budżetu państwa wynosi blisko 96 bilionów złotych, a więc pokrywa 20% wydatków funduszu.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#TadeuszRzemykowski">Powszechna i niewątpliwa jest opinia, że obciążenia na ubezpieczenia społeczne są bardzo dotkliwe zarówno dla pracodawców - którzy, jak wszyscy wiedzą, przeznaczają na ten cel ponad 40% od wynagrodzeń brutto - jak i dla budżetu państwa zmuszonego do przekazywania na ten cel z roku na rok coraz większych dotacji kosztem finansowania innych, istotnych potrzeb ogólnospołecznych.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#TadeuszRzemykowski">Tak duże obciążenia nakładane na pracodawców i budżet państwa są powszechnie krytykowane, także z powodu niewystarczającego poziomu świadczeń emerytalno-rentowych i zdrowotnych oraz narastania wobec ZUS zobowiązań wielkiej liczby przedsiębiorstw państwowych i prywatnych zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#TadeuszRzemykowski">Zagadnienie funkcjonowania świadczeń z ubezpieczenia społecznego wymaga radykalnej reformy i należy oczekiwać, że zostanie ona wreszcie podjęta. Natomiast problem skuteczniejszego egzekwowania składek na ubezpieczenia społeczne jest podejmowany już dzisiaj poprzez nowelizację ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych z 1986 r.; rozporządzenia prezydenta Rzeczypospolitej z 1934 r. zawierającego prawo upadłościowe; ustawy z 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawy z 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych i ustawy z 1988 r. o działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#TadeuszRzemykowski">Proponowane zmiany są powszechnie akceptowane. Nie spotkałem się dotąd z żadnymi uwagami krytycznymi, a trzy senackie komisje wnoszą o przyjęcie ustawy z dnia 22 czerwca bieżącego roku w brzmieniu przedstawionym w druku nr 241, czyli bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#TadeuszRzemykowski">Szanowne Panie i Panowie Senatorowie! Zaległości płatnicze wobec ZUS są bardzo wysokie i wynoszą ponad 40 bilionów starych złotych. Największym dłużnikiem - jak już mówił sprawozdawca senator Szczepański - są kopalnie, zalegające w sumie na kwotę 13 bilonów złotych. Także sektor prywatny jest zadłużony łącznie na kwotę ponad 9 bilionów złotych, dużym dłużnikiem jest również Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, która przejęła aktywa i pasywa byłych Państwowych Gospodarstw Rolnych.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#TadeuszRzemykowski">Egzekucja zaległości jest utrudniona nie tylko z powodu trudności finansowych, jakie przeżywa wiele przedsiębiorstw, ale także w dużym zakresie z powodu powszechnie występujących fikcyjnych upadłości, likwidacji i zmian własnościowych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#TadeuszRzemykowski">Trzeba także poddać zdecydowanej krytyce postawę wielkich przedsiębiorstw państwowych, które z pełnym, lecz nieuzasadnionym przekonaniem o swojej bezkarności cynicznie nie płacą składek zusowskich, a także nie odprowadzają podatku od wynagrodzeń pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-126.9" who="#TadeuszRzemykowski">Psucie systemu finansowego państwa jest Polsce powszechne i musi spotykać się z naszym ostrym przeciwdziałaniem. Absolutnie nie możemy bowiem zwiększać obciążeń przedsiębiorstw i ludności na rzecz budżetu państwa, natomiast mamy wielki obowiązek walczyć o umocnienie polskiego systemu finansowego. Służą temu proponowane nowelizacje pięciu wyżej wymienionych ustaw, a szczególnie:</u>
          <u xml:id="u-126.10" who="#TadeuszRzemykowski">- po pierwsze, wpisywanie zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne do ksiąg wieczystych lub zbioru dokumentów dłużników także będących państwowymi jednostkami organizacyjnymi; dzisiaj wielu przedsiębiorstwom państwowym, które nie regulują tych zobowiązań, wydaje się, że są bezkarne;</u>
          <u xml:id="u-126.11" who="#TadeuszRzemykowski">- po drugie, potraktowanie w prawie upadłościowym należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na równi z podatkami i innymi daninami publicznymi;</u>
          <u xml:id="u-126.12" who="#TadeuszRzemykowski">- i po trzecie, danie pracownikom Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przeprowadzającym kontrolę uprawnień przysługujących organom kontroli skarbowej; istotne są także inne zmiany, które w sumie wzmacniają pozycję ZUS i stwarzają warunki do skuteczniejszej egzekucji należności tego zakładu.</u>
          <u xml:id="u-126.13" who="#TadeuszRzemykowski">Oczywiście, ustawa z dnia 22 bieżącego miesiąca nie przyniesie automatycznej likwidacji olbrzymich zaległości wobec ZUS, przypominam, że wynoszą one ponad 40 bilionów starych złotych. Uważam jednak, że bardziej rygorystyczna egzekucja należności ZUS na pewno przyniesie stopniowy wzrost dochodów funduszu ubezpieczeń społecznych i pozwoli - co jest bardzo ważne - skuteczniej ścigać zakłady pracy lekceważące obowiązki wobec polskiego systemu finansowego.</u>
          <u xml:id="u-126.14" who="#TadeuszRzemykowski">Dla osiągnięcia tych celów ważne jest uchwalenie tej ustawy w jak najszybszym czasie. Zwracam się do pań i panów senatorów o przyjęcie ustawy bez wnoszenia do niej poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Rzemykowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Marcina Tyrnę. Kolejnym mówcą będzie natomiast pan senator Jerzy Derkacz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#MarcinTyrna">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#MarcinTyrna">Omawianą w dniu dzisiejszym ustawę o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych należy rozpatrywać w dwóch wymiarach. Nie neguję wzmacniania dyscypliny ściągalności obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne, gdyż prowadzi do zmniejszenia wielkości zadłużenia względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jednak zmianę zasady egzekucji tych zadłużeń musimy traktować bardzo ostrożnie. W wielu wypadkach stanowcza egzekucja doprowadzi zadłużone zakłady do upadłości, nie dając im szansy wynegocjowania postępowania układowego. Po przyjęciu ustawy decyzje te będą w rękach urzędników. Działania związków zawodowych wielokrotnie nas przekonały, że zawarte z wierzycielami układy dały zakładom szansę wyjścia z kryzysu, a ich pracownicy nie stali się świadczeniobiorcami pomocy społecznej czy też Funduszu Pracy.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#MarcinTyrna">Należy po raz kolejny podkreślić, że nie zawsze zły stan finansowy przedsiębiorstw państwowych jest zawiniony przez dane przedsiębiorstwo. To brak konkretnego właściciela, o którego mój związek „Solidarność” już od wielu lat się upomina, właściwego nadzoru właścicielskiego ze strony państwa, arogancja i nieudolność urzędników organu założycielskiego, brak odpowiedzialności materialnej zarządów i rad nadzorczych jednoosobowych spółek skarbu państwa, a w końcu także brak pomocy ze strony skostniałych struktur bankowych, są bardzo częstą przyczyną złego stanu tych organizmów gospodarczych. Jako kuriozalną należy określić sytuację zadłużeń tak zwanej sfery budżetowej. I pytanie, kto ma tutaj płacić?</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#MarcinTyrna">Jeszcze raz chciałbym przypomnieć szanownym paniom i panom senatorom, że błędna polityka w zakresie niskich płac za wykonywaną pracę powoduje wysoki procent składki ubezpieczeniowej. Panie Senatorze, to jest odpowiedź na pytanie, dlaczego ta składka jest tak wysoka. Mówmy otwarcie i wyraźnie, że od 1989 r. skutecznie obniżono płace realne w naszym kraju, przez co wzrosła wysokość ubezpieczeń społecznych i nie tylko. W czasie prac nad wspomnianą ustawą wątpliwości budziły zapisy art. 18 i art. 19 dotyczące parytetu dla określonych grup ubezpieczonych, emerytów i rencistów, dające pełną gwarancję reprezentowania w radach nadzorczych ZUS przedstawicielom zarówno pracodawców i pracowników, jak i emerytów i rencistów.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#MarcinTyrna">Od wniesienia poprawki powstrzymało mnie oświadczenie ministra Andrzeja Bączkowskiego, iż Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej zleci wojewodom zabezpieczenie pełnej reprezentatywności grup społecznych w radach nadzorczych ZUS oraz zagwarantuje właściwy podział miejsc w nadrzędnej radzie nadzorczej.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#MarcinTyrna">Ciągle jednak napotykamy niejednakowe traktowanie podmiotów. Sprawa ta dramatycznie wygląda w ubezpieczeniach społecznych. Trzeba sobie otwarcie o tym powiedzieć, to są fakty. Dopłaty budżetu państwa do świadczeń rolników wynoszą 93% wydatków, natomiast dotacja z budżetu na KRUS na 1995 r. wynosi 63 biliony starych złotych. Dlatego niezrozumiałe są głosy stwierdzające, że stan funduszy ubezpieczenia społecznego obniżają związki zawodowe, które za bardzo wzięły w obronę emerytów i rencistów oraz zagrożone zakłady pracy. Chcę przypomnieć, iż podstawowym zadaniem każdego związku zawodowego, w tym i NSZZ „Solidarność” jest obrona poziomu życia obywateli, także emerytów i rencistów, oraz obrona i tworzenie miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#MarcinTyrna">Reasumując, chcę w imieniu klubu senackiego NSZZ „Solidarność” poinformować, że podczas głosowania nad przedmiotową ustawą klub wstrzyma się od głosu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję senatorowi Tyrnie, bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Jerzego Derkacza, kolejnym mówcą będzie pan senator Stanisław Kucharski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JerzyDerkacz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#JerzyDerkacz">Klub senatorów Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa, że dotychczasowe instrumenty prawne pozwalające Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych na wypełnienie jego statutowych funkcji, w świetle aktualnej sytuacji związanej z egzekwowaniem składek z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, są niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#JerzyDerkacz">Ubezpieczenia opłacają jedynie podmioty rzetelnie wypełniające swoje obowiązki, liczne zakłady nie płacą składek i nie ponoszą z tego tytułu prawie żadnych konsekwencji. Tymczasem zaległości tych niesolidnych podmiotów rosną, a ich ściągalność pozostaje sprawą coraz bardziej wątpliwą. Dlatego poszukiwanie nowych możliwości poprawy egzekucji składek w formie wpisu zaległości do hipoteki właściciela nieruchomości jest sprawą godną poparcia. Zaległości z tytułu składek ZUS powinny być także poważnie potraktowane w postępowaniu upadłościowym, podobnie jak zobowiązania podatkowe. Wprowadzenie proponowanych instrumentów może się przyczynić do stopniowej poprawy funkcjonowania funduszu ubezpieczeń społecznych i, chroniąc interesy ZUS, poprawić sytuację licznych klientów systemu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#JerzyDerkacz">Tym samym celom, czyli interesom ubezpieczonych, może służyć rozszerzenie działalności ZUS na prewencję rentową, rehabilitację leczniczą, badanie inwalidztwa czy możliwości przeciwdziałania wypadkom przy pracy. Jest to zresztą odrębny, obszerny temat, którego tylko dotykamy przy okazji nowelizacji ustawodawstwa ubezpieczeniowego.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#JerzyDerkacz">Mając to wszystko na uwadze, Koło Senatorskie Polskiego Stronnictwa Ludowego, w imieniu którego się wypowiadam, przychylnie potraktuje proponowane zmiany ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz zmianie niektórych innych ustaw. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję panu senatorowi Derkaczowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu senatora Kucharskiego. Kolejnym mówcą będzie pan senator Zbigniew Komorowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#StanisławKucharski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Goście!</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#StanisławKucharski">Ubezpieczenia społeczne stanowią w swojej istocie system świadczeń obligatoryjnych związanych z pracą, mających charakter roszczeniowy. Celem ubezpieczenia społecznego jest zabezpieczenie potrzeb wywołanych przez zdarzenia losowe, w szczególności chorobę, starość i niezdolność do pracy. Pracodawca zawsze musi się liczyć z tym, że będzie ponosić skutki za zatrudnienie pracownika i wtedy, kiedy stanie się on niezdolny do pracy, będzie musiał świadczyć, a świadczy już od chwili zatrudnienia. Ten obowiązek spoczywa na pracodawcy zgodnie z art. 70 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#StanisławKucharski">Wydaje się słuszne, że, wprawdzie jeszcze w sposób powolny, dokonuje się stopniowa poprawa ustawodawstwa, które ma w sposób funkcjonalny zabezpieczyć Zakład Ubezpieczeń Społecznych -zwłaszcza finansowanie ZUS - a tym samym zapewnić, w miarę możliwości i na mocy pełnej umowy między stronami, dopływ środków finansowych dla rencistów i emerytów. Poprawa funkcjonowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wymaga również, tak jak mówili moi przedmówcy, poprawy organów społecznych, jakimi są rady nadzorcze. Wydaje mi się, że ten przedmiot ustawy należy do tej poprawki, za którą będę głosował.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#StanisławKucharski">Nie będę już wspominał o zaległościach zakładów pracy, w szczególności sektora górniczego, który przecież od lat upomina się, może słusznie o zwiększenie rent i emerytur dla pracowników w nim zatrudnionych.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#StanisławKucharski">Dokładnej analizy wymaga również sprawa zdrowotności naszego społeczeństwa. Przecież nie jest przypadkiem, że co roku stwierdzamy zwiększenie liczby otrzymywanych rent, a dotyczy to przecież ludzi w wieku produkcyjnym. W roku 1993 po raz pierwszy otrzymało renty 239 000 osób. W roku 1994 ta liczba wzrosła do 251 500. Moglibyśmy również dokonać analizy, w jakich jednostkach chorobowych przybywa najwięcej rent i tam skierować profilaktykę nie tylko społeczną, ale zakładową i zdrowotną.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#StanisławKucharski">Pozwolę sobie zabrać Wysokiej Izbie sekundę czasu, żeby przedstawić ten problem. W roku 1993 prawie 31,8% rencistów otrzymywało to świadczenie z powodu schorzeń układu krążenia. Drugie miejsce zajmowały schorzenia układu ruchu. Zakładam, że są to wszystko osoby zatrudnione poza rolnictwem.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#StanisławKucharski">Istotną sprawą jest również zwiększanie się liczby zachorowań psychicznych. Poczynając od roku 1992, liczba ta wzrosła o około 1–2%. Dlatego jest konieczne, żeby instytucje odpowiedzialne za ochronę zdrowia, mam na myśli ministerstwo zdrowia i zakłady ZUS, zwróciły uwagę przede wszystkim na profilaktykę.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#StanisławKucharski">Uważam, że nowelizacja tej ustawy jest słuszna i będę za nią głosował. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo senatorowi Kucharskiemu.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu senatora Zbigniewa Komorowskiego. Kolejnym mówcą będzie pan senator Zbigniew Religa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#ZbigniewKomorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#ZbigniewKomorowski">Słychać na tej sali, zresztą w Sejmie również, stwierdzenie, że pracodawca musi ponosić skutki zatrudnienia pracownika. Jest to zdanie nadzwyczaj słuszne, logiczne, wszyscy jesteśmy za tym i chcemy tego. Ale zastanówmy się głębiej.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#ZbigniewKomorowski">Podam przykład zakładu, który zatrudnia 500 osób. W latach 1991–1992 sprzedawał produkcję. Z tego tytułu, że inne zakłady padły, nie spłynęło do tego zakładu 100 miliardów złotych. Ale skarbowej nie interesuje, że te pieniądze nie spłynęły. Tak samo nie interesuje ZUS, że zakład nie miał z czego zapłacić składki. Dzisiaj umacniamy ten problem i umacniamy ten proces. W związku z tym oczywiście podatek został naliczony. To jest należność około 20 czy 30 miliardów złotych, których zakład nie może zapłacić. Mówię tu o państwowym zakładzie. On nie ma po prostu z czego zapłacić, bo inni, którzy mieli mu zapłacić, nie zrobili tego. Tylko dlatego nie płaci tych należności, nie przekazuje ich do ZUS czy do izby skarbowej. Ale nikogo to nie interesuje. Rosną odsetki i z 20 miliardów złotych należności jest już dzisiaj 80 miliardów złotych.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#ZbigniewKomorowski">W związku z tym pytam, czy minister pomyślał o takich sytuacjach? Czy ktokolwiek w tym państwie zastanowił się, że ten pracodawca, mimo szczerych chęci nie mógł zapłacić należności? Czy komukolwiek przyszło do głowy, że należało mu przynajmniej umorzyć odsetki, jeśli się znalazł w takiej sytuacji, że mógł zrealizować podstawową zapłatę? Nikt o tym, Szanowni Państwo, nie myśli. Po prostu następuje totalne dobijanie przedsiębiorstw - niezależnie od tego, czy są państwowe czy prywatne - z racji tego, że ZUS nie ma pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#ZbigniewKomorowski">Zgadzam się, że trzeba egzekwować składki ZUS. Ale musimy też myśleć, czy to jest zawiniona sytuacja. Nie można zmuszać do tego przedsiębiorstwa, niezależnie od tego, czyją jest ono własnością. Należy zastanowić się i wprowadzić - może w prawie o działalności gospodarczej, może w prawie bankowym - określone rozwiązania prawne. Chodzi o to, by realnie podejść do przedsiębiorstwa, nie na zasadzie, że ZUS się należy, że izbie skarbowej się należy. Nie w tym rzecz, by ludzi wyrzucić na bruk, wpisać dług na obowiązkową hipotekę i zakończyć sprawę, choć to jest najprostsze, Panowie.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#ZbigniewKomorowski">Skoro już mówimy o hipotece… Proszę państwa, przecież to jest paranoiczna sytuacja. W żadnym państwie, gdzie funkcjonuje normalna gospodarka rynkowa, nie ma takich bzdurnych przepisów o funkcjonowaniu hipoteki, jak w Polsce. Nie ma! W normalnych państwach po prostu nie stosuje się tego, że obowiązkową hipotekę... Przecież my nie możemy w ogóle ruszyć tak zwanych kredytów hipotecznych, które by się przyczyniały do rozwoju gospodarki! Na przedsiębiorstwa patrzy się jednostronnie, jako na dawców do budżetu. Nikt natomiast nie pomyśli i nie wejdzie głębiej w to, co się tak naprawdę w tych przedsiębiorstwach dzieje. Nie ma więc niemożliwości ruszenia przepisów hipotecznych!</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#ZbigniewKomorowski">I cóż z tego, Szanowny Panie Ministrze, że pan wpisze tę hipotekę na kopalnię, na strefę budżetową, czy też wpisze pan na Agencję Własności Rolnej? I cóż z tego?! Niech pan mi poda dowód na to, że pan to wyegzekwuje, proszę pana! Wtedy ja się z tym zgodzę, że pan tego prywatnego inwestora czy właściciela zniszczy, bo on panu nie zapłacił. A pan tych cwaniaków prywatnych - mówię wyraźnie: cwaniaków - pan ich nie zniszczy, dlatego że oni wszyscy dokładnie już dawno zbankrutowali bądź ogłosili upadłość. I tu jest następny problem, jak rozwiązać kwestię działalności gospodarczej w tym kraju, żeby nie dochodziło do takich sytuacji?</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#ZbigniewKomorowski">Chcę powiedzieć, że ta ustawa i wszystkie rozwiązania, nad którymi debatujemy, jest jednoznacznym stawianiem sprawy - bo się należy ZUS, bo się należy urzędowi skarbowemu, bo należy dać kontrolującym 50% dodatku! Należy również wybudować pałace we wszystkich województwach, wykładane marmurami. Ten biedny rencista, który tam idzie, jest po prostu przerażony wydawanymi bzdurnie pieniędzmi! Pałace! Powtarzam: pałace! Co panowie zrobiliście, żeby przynajmniej zwykła przyzwoitość była tam zachowana? Nic! Wydajecie te pieniądze na lewo i na prawo, i ściągajcie je tylko dlatego, że wam się należy.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#ZbigniewKomorowski">Oczywiście, jestem za tym, że trzeba ściągać tam, gdzie można ściągać, natomiast jestem przeciwko dobijaniu tego, co jeszcze może żyć. Przeciwko! I będę głosował za tą ustawą, jeśli pan, Panie Ministrze, udowodni, że pan, proszę pana, wpisał na hipotekę kopalni, na hipotekę jakiegoś resortu, czy na hipotekę Agencji Własności Rolnej, i że pan ten majątek z tej hipoteki ściągnął, przynajmniej jedną złotówkę! To będzie wtedy logika, a nie, proszę panów, dobijanie właścicieli. Owszem, panowie możecie powiedzieć, że jest kwestia prywatyzacji i idźmy szybko, dajmy to wszystko w ręce prywatnych właścicieli. Ale tego się nie da zrobić w ciągu pół roku. Nie da się!</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#ZbigniewKomorowski">Następne pytanie. Co panowie zrobiliście, co my w ogóle zrobiliśmy na temat tak zwanych rent fikcyjnych, proszę państwa? Co resort zrobił dla rozwiązania problemów tak zwanej III grupy inwalidzkiej? Przecież wszyscy doskonale wiemy, że to jest sztuczne bezrobocie, dawanie rent każdemu i wszystkim, kto tylko chce. Albo kto nie chce pracować, albo kto się poczuł zagrożony w zakładzie, kto za pijaństwo i za inne rzeczy musi odejść, to idzie na rentę. Mogę dziesiątki takich przykładów podać. Nic się w tym celu nie robi. Dokładnie nic!</u>
          <u xml:id="u-134.10" who="#ZbigniewKomorowski">Proszę państwa, jeżeli my tych problemów, o których tu powiedziałem, nie rozwiążemy, to żadne restrykcje, które są w tej ustawie wymyślone, nie pomogą. Powtarzam: nie pomogą. Jest tutaj jeszcze wiele innych punktów. Nie chcę przedłużać i zabierać Wysokiej Izbie czasu, ale to wszystko jest chore, Panowie. To wszystko jest naprawdę chore i potrzebne są nie restrykcje, ale zdrowy rozsądek.</u>
          <u xml:id="u-134.11" who="#ZbigniewKomorowski">Jeśli pan w swoim wystąpieniu dzisiaj powie, że pan z hipoteki kopalni czy z hipoteki jakiejkolwiek sfery budżetowej ściągnął jedną złotówkę, to będę głosował za tą ustawą. W przeciwnym przypadku wstrzymam się od głosu, bo nie chcę dalej brać udziału w działaniach, które nie są do końca logiczne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Komorowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę pana senatora Zbigniewa Religę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#ZbigniewReliga">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#ZbigniewReliga">Chciałem się ustosunkować tylko do art. 11 ust. 2, pozwolę sobie panom senatorom przypomnieć jego brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#ZbigniewReliga">„Do zakresu działania zakładu należy także prowadzenie prewencji rentowej, a w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#ZbigniewReliga">— pkt 1 — orzekanie o potrzebie rehabilitacji leczniczej ubezpieczonych pobierających przez dłuższy okres świadczenia z tytułu czasowej niezdolności do pracy i zagrożonych stałą lub długoterminową niezdolnością do pracy;</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#ZbigniewReliga">— pkt 2 — kierowanie osób, o których mowa w pkcie 1, na rehabilitację leczniczą oraz pokrywanie części kosztów tej rehabilitacji na zasadach określonych przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia”.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#ZbigniewReliga">Panie Ministrze, do pana też kieruję te słowa, nie mam nic przeciwko temu zapisowi. Zapis jest bardzo mądry i głosowałbym za nim, gdyby tego typu zapis pojawił się za 20 lat. Dziś natomiast pan musi wiedzieć, że jest to zapis, który nie ma żadnych realnych możliwości zrealizowania. Jest to po prostu kłamstwo. Jest to zapis nieprawdziwy.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#ZbigniewReliga">Wysoki Senacie! Wyjaśnię, na czym rzecz polega. Wiele razy z tego miejsca mówiłem, że w Polsce umierają ludzie z powodu braku dofinansowania służby zdrowia. W tę sobotę na międzynarodowej konferencji w Zabrzu padły słowa przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, profesora Leszka Ceremurzyńskiego, który mówił, że co roku w Polsce z powodu braku możliwości otrzymania nowoczesnej pomocy kardiologicznej umiera 28 000 osób. Jest to śmierć niepotrzebna, ponieważ gdyby było możliwe pozyskanie takiej pomocy, tej śmierci by nie było.</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#ZbigniewReliga">Państwo mówicie o możliwości rehabilitacji. Jeżeli chodzi o rehabilitację kardiologiczną, to ona nie dotyczy tylko 28 000 osób. Ona dotyczy około 700 000 osób rocznie, osób, które wymagają takiego samego postępowania, jak te 28 000 osób nie otrzymujących pomocy kardiologicznej. Zawężam to tylko do mojej specjalności. I przypominam, że w Polsce tylko 15% osób chorych na serce otrzymuje nowoczesną pomoc, 85% ludzi w Polsce nigdy jej nie otrzyma, bo nie ma wystarczającej liczby ośrodków, nie ma wystarczającej ilości sprzętu, wystarczającej liczby kadry. Postawienie w ten sposób tego zapisu mówi wyraźnie, że jest to zapis, który nie będzie realizowany i że jest on nieprawdziwy. Powtórzę jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#ZbigniewReliga">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Panie Ministrze! Zapis jest słuszny, ale do realizacji za 20 lat, a nie w tej chwili. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuje bardzo senatorowi Relidze.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#GrzegorzKurczuk">O głos prosi Pan senator Stanisław Ceberek. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#StanisławCeberek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#StanisławCeberek">W zasadzie tutaj moi przedmówcy wyjaśniali problem. Nie widzę realnego zastosowania ustawy, o której dzisiaj mówimy, dlatego że system gospodarczy jest chory. Wszyscy mówicie że rolnicy nie płacą składek. W tej sytuacji trudno się pokusić o stwierdzenie, że będziemy je płacić w takiej wysokości, w jakiej się należą, ponieważ nikt dotąd nie zajął się problemem rolnictwa, żeby to rolnictwo zaczęło funkcjonować normalnie, a w zasadzie to rolnictwo się dusi. Mamy bez przerwy import towarów. W tej chwili mamy nadwyżkę mięsa w Polsce i mamy jego import z zagranicy. Sytuacja więc jest żadna.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#StanisławCeberek">I teraz ubezpieczenie. Zakład produkcji celulozy i papieru w Ostrołęce zwolnił 800 osób w różny sposób… Ale te osoby w różny sposób się ratowały i 800 osób ma emerytury i renty. 800 osób nie przyjęto i żyją one z „kuroniówek” i będą miały renty. Ale to jest takie kręcenie się wkoło, które nikomu nic nie daje. Prywatny zakład, który zatrudnia 100 osób, ubezpiecza 20 pracowników, a 80 nie. Ale tym nie ubezpieczonym uda się w jakiś sposób przejść na zasiłek i uzyskać renty, i emerytury. Można byłoby przytoczyć wiele takich przykładów, ale nie rozwiąże to problemu. Proszę państwa, dopóki nie uregulujemy kwestii kierowania gospodarką narodową, dopóty nie rozwiążemy problemu rent i emerytur. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Ceberkowi.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#GrzegorzKurczuk">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#GrzegorzKurczuk">Zgodnie z art. 43, w związku z 29 i 30 Regulaminu Senatu chciałbym udzielić teraz głosu przedstawicielowi rządu. Jest na sali pan Andrzej Bączkowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#GrzegorzKurczuk">Panie Ministrze, bardzo proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#AndrzejBączkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#AndrzejBączkowski">Z dużym zainteresowaniem i satysfakcją wysłuchałem wystąpień senatorów sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#AndrzejBączkowski">Co prawda z mniejszą satysfakcją, ale z nie mniejszym zainteresowaniem śledziłem wystąpienia panów senatorów w debacie senackiej. Pan senatora Tyrna zwrócił uwagę na to, że ustawa ta może wywołać problem ewentualnego przyspieszenia upadłości niektórych zakładów pracy. Natomiast pan senator Komorowski zauważył, że może ona dobijać przedsiębiorstwa. Chciałbym przynajmniej w części uspokoić panów senatorów i zwrócić uwagę na jeden z aspektów tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#AndrzejBączkowski">Wejście w życie pięciu ustaw, o których mówiono w debacie, w niczym nie zmniejsza możliwości zawierania tak zwanych układów ratalnych, a więc umów zawieranych przez zakłady pracy z oddziałami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, umów, które dotyczą regulowania zaległości składkowych. Jeśli oczywiście pozwoli na to Najwyższa Izba Kontroli, bowiem powszechnie znany jest jej krytyczny raport o działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w aspekcie nadmiernego liberalizmu w zawieraniu takich układów. Podkreślam jeszcze raz, że dla mnie, jako przedstawiciela rządu, jest szczególnie istotny fakt, że proponowane rozwiązania prawne nie wkraczają w ogóle w tę sferę. Jest to raczej sprawa polityki, jaką prowadziłby Zakład Ubezpieczeń Społecznych, bo same instrumenty się nie zmienią. Wydaje mi się, że w przypadku zakładów, które bez własnej winy nie mogą regulować należności składkowych, nie powinno być przeszkód w zawieraniu takich ratalnych układów. W interesie rządu nie leży powiększanie bezrobocia, by poprzez przedłożenia rządowe doprowadzać do. upadłości zakładów pracy, jeśli mają one szansę do sanacji swojej sytuacji ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#AndrzejBączkowski">Pan senator Komorowski zwracał uwagę na to, że pracodawcy często mają szczere chęci, chcą płacić, ale nie mogą uczynić tego nie z własnej winy i ja to rozumiem. Oczywiście wobec takich pracodawców każdy racjonalnie myślący dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych będzie mógł stosować dotychczasowe instrumenty, bowiem nowelizacja tych pięciu ustaw nie wyklucza takich możliwości. Chcę natomiast zwrócić uwagę Wysokiej Izby na to, że nowelizacja ta ma wyposażyć aparat Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w skuteczne instrumenty dochodzenia należności składkowych od dłużników, którzy nie płacą, chociaż mogą.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#AndrzejBączkowski">Rozumiem wszystkie zastrzeżenia, które wywodzą się z sytuacji gospodarczej. Jeśli jednak dodamy do tego złe i nieskuteczne prawo, to powstanie sytuacja, że ściągać nie będzie można nie tylko od tych, którzy nie płacą nie z własnej winy, ale także od tych, którzy nie płacą, chociaż mogą. Chciałbym zwrócić też uwagę pana senatora Komorowskiego na to, że zmiana przynajmniej w dwóch ustawach ma ograniczyć uchylanie się prywatnych pracodawców od regulowania zaległości składkowych, o czym pan wspominał. Wprowadzenie odpowiedzialności majątkiem osobistym wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy komandytariuszy ma na celu zapobieganie takim praktykom.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#AndrzejBączkowski">A czymże innym, jak nie stworzeniem lepszych możliwości prawnych dochodzenia zaległych należności składkowych, jest podniesienie kolejności uprzywilejowania roszczeń składkowych w postępowaniu upadłościowym poprzez zrównanie ich ze zobowiązaniami podatkowymi? Temu oczywiście mają służyć zmiany proponowane w innych ustawach, chociaż nie jest to cel nadrzędny.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#AndrzejBączkowski">A co resort nasz robi w przywołanej tutaj sprawie III grupy inwalidzkiej? Mam okazję przypomnieć lub poinformować, jeśli nie jest to powszechnie znane, że już po pierwszym czytaniu w Sejmie mamy z przedłożenia rządowego projekt ustawy dotyczący reformy orzecznictwa inwalidzkiego. Rządowy projekt reformy ubezpieczeń społecznych prawie od miesiąca jest w trakcie konsultacji społecznych i są po temu wszystkie warunki, aby jesienią bieżącego roku rząd, oceniając wyniki konsultacji, mógł przełożyć na język przepisów prawa projekt programu reformy ubezpieczeń społecznych. Oczywiście, o ile nie zostanie on zakwestionowany w toku konsultacji społecznych.</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#AndrzejBączkowski">Odnosząc się do wystąpienia pana senatora Religi, mogę co najwyżej powiedzieć, że z faktu otrzymania przez ZUS nowego zadania - jakim jest możliwość prowadzenia prewencji rentowej - wcale nie wynika automatycznie powiększenie możliwości rehabilitacyjnych. Ale chcę zwrócić uwagę, Panie Senatorze, że ZUS uzyskuje pewien nowy instrument, którego nie miał do tej pory. Dotychczas mógł przyznawać renty inwalidzkie lub ich odmawiać. Teraz będzie mógł kierować osoby chore, ale jeszcze nie inwalidów, na rehabilitację leczniczą. Moim zdaniem, uwzględniając realia, lepiej, jeżeli na dziesięć skierowań rehabilitacja będzie możliwa i skuteczna w dwóch przypadkach, niż kiedy ZUS, nie mając takich możliwości, nie skieruje nikogo. Dwie osoby zostaną przecież wyleczone. I my, jako rząd, cudów się nie spodziewamy. Jak mówiłem, wszystkie instrumenty ze sfery społecznej i gospodarczej mają bardzo silne uwarunkowania ekonomiczne. Jeżeli Polska po wejściu w życie tej ustawy za zgodą Wysokiej Izby z tygodnia na tydzień nie stanie się krajem bogatszym, a tak być nie może, to takie też będą realne możliwości „wyciskania” efektów z tych przepisów. Ale jest o wiele gorzej, gdy przy złym stanie gospodarczym jest i złe prawo.</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#AndrzejBączkowski">Ponieważ nie możemy dosypać pieniędzy, to przynajmniej zadbajmy o to, by prawo było racjonalne. Bądźmy pokorni wobec rzeczywistości, zdając sobie sprawę z tego. Cudów na razie nie będzie, ale z biegiem czasu przepisy te będą powoli ożywać, poznamy ich pozytywne skutki, a w miarę postępów cywilizacyjnych w kraju będą inaczej funkcjonować.</u>
          <u xml:id="u-140.10" who="#AndrzejBączkowski">W państwa wystąpieniach, szczególnie panów senatorów sprawozdawców, ustawa została zaprezentowana bardzo obszernie. Dlatego też nie czuję się zobowiązany do tego, by przypominać zasadnicze kierunki zmian. Podkreślam jeszcze raz, że trzonem proponowanych Wysokiej Izbie nowych regulacji prawnych jest stworzenie warunków do tego, by można było skuteczniej egzekwować należności płatników składek ubezpieczeniowych. Przy czym nie przekłada się to w sposób automatyczny i sztywny na rzeczywistość. To zależy, czy aparat ubezpieczeniowy będzie inteligentnie korzystał z tych instrumentów. Banałem byłoby, gdybym powiedział, że w praktyce można wypaczyć najbardziej słuszne w przesłance rozwiązania prawne. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#GrzegorzKurczuk">Tak, ale proszę pozostać jeszcze na miejscu.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#GrzegorzKurczuk">Kto z państwa chciałby zadać pytania panu ministrowi Bączkowskiemu?</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Komorowski jako pierwszy, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#ZbigniewKomorowski">Panie Ministrze! Chciałbym jednak usłyszeć odpowiedź na kwestie, które poruszyłem w swoim wystąpieniu. Przede wszystkim nie odpowiedział mi pan, czy te instrumenty, które ustawa daje, posłużą do ściągnięcia pieniędzy bezpośrednio ze sfery budżetowej, z kopalń, z Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa? Proszę o konkretny przykład, kiedy chociaż jedna złotówka została ściągnięta. To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#ZbigniewKomorowski">Drugie pytanie. Przepraszam, żeby to skończyć… Czy one służą tylko do tego, żeby tych, którzy płacą, jeszcze bardziej zdyscyplinować, zmobilizować i postraszyć kontrolą? Skoro już jest tyle kontroli, żeby dołożyć im jeszcze waszą, która, tak jak inne kontrole, będzie po tym państwie chodzić? Wchodzimy po malutku w państwo kontroli, żeby nie używać mocniejszych słów, bo ZUS brakuje pieniędzy. Nie odpowiedział mi pan, jak to się dzieje, że ZUS ma bardzo dużo pieniędzy na budowanie pałaców we wszystkich województwach. Powtarzam: pałaców, proszę pana.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#ZbigniewKomorowski">Trzecia sprawa, Panie Ministrze. Mówi pan o zdrowo myślących dyrektorach wojewódzkich czy rejonowych oddziałów ZUS. Oni mogą tyle, mogą, ile dostaną od panów uprawnień. A czy panowie zastanowili się nad tym, że w wielu przypadkach, niezależnie od własności zakładu, nie wystarczy rozłożyć należności na raty, ponieważ te pieniądze nigdy nie wpłynęły do przedsiębiorstwa. Podałem konkretny przykład. Nigdy, Panie Ministrze, nie wpłynęły! A panowie naliczyli ZUS, a urząd skarbowy naliczył podatek. W związku z tym pytam się, z czego mają być zapłacone składki ZUS i podatek? Z jakich pieniędzy mają być realizowane te raty, panie Ministrze?</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek Grzegorz Kurczak: Czy wszystko, Panie Senatorze?)</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#ZbigniewKomorowski">I jeszcze ostatnia uwaga, niezwykle, moim zdaniem, istotna, dotycząca art. 19. Co pan o tym myśli, że w starym prawie było, iż w składzie rady nadzorczej głównie decydowali - i stanowili ją - ci, którzy wypłacali pieniądze. W nowej natomiast radzie nadzorczej panowie proponują, żeby decydowali ci, którzy pieniądze biorą. Czy to jest zdrowe z punktu widzenia logiki? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#AndrzejBączkowski">Od końca. Taka była wola izby sejmowej, która ukształtowała te proporcje inaczej, niż było to w przedłożeniu rządowym.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#AndrzejBączkowski">Wracam natomiast do pytania pierwszego. Ponieważ dyskutujemy o stanie prawnym, który dopiero ma wejść w życie, nie potrafię podać przykładu na skuteczność działania rozwiązań, które jeszcze w życie nie weszły. Tak zrozumiałem pańskie pytanie. Jeżeli istnieje możliwość wpisywania do ksiąg wieczystych kopalń, to wcale nie oznacza, że wszystkie kopalnie zostaną wpisane. Nie wiem, czy wszystkie zostaną wpisane, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#AndrzejBączkowski">Jeżeli natomiast chodzi o egzekwowanie zaległych należności składkowych, to podkreślam jeszcze raz: ta ustawa nie ingeruje w możliwości i zawierania tak zwanych układów ratalnych, i wobec kopalń oczywiście takie możliwości nadal będą istniały. Albo nie rozumiem istoty pańskiego pytania, albo, jeśli je rozumiem, to jest pytanie, na które nikt nie może odpowiedzieć. Mówi pan, że zagłosuje za tą ustawą, jeśli podam przykład, o który pan prosi.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#AndrzejBączkowski">Odpowiadam więc, że nie mogę podać takiego przykładu, ponieważ te rozwiązania nie weszły jeszcze w życie. Jeśli wejdą w życie, pojawią się też przykłady. Mam nadzieję, że w większości pozytywne, ale znając życie, wiem, że nie unikniemy także przykładów negatywnych. To tyle, jeśli chodzi o egzekwowanie czy ze sfery budżetowej, czy z takich podmiotów gospodarczych, jakimi są kopalnie. Podkreślam jeszcze raz, jeżeli tworzy się pewne instrumenty, z których korzystać można fakultatywnie - nie ma tutaj żadnego automatyzmu i przymusowości stosowania - to pan mnie stawia w bardzo trudnej sytuacji, tak formułując pytania. Nie mogę powiedzieć, jak będzie wyglądać praktyka w świetle nowych przepisów. Mogę natomiast powiedzieć, jak chciałbym, żeby wyglądała. Inteligentnie, bez przesady, z uwzględnieniem realiów i wszystkich okoliczności. Pyta pan, co ma zrobić pracodawca, który nie z własnej winy nie otrzymał tych pieniędzy. Po prostu tych składek nie zapłaci. Bardzo wiele zakładów pracy upadło nie z własnej winy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#GrzegorzKurczuk">Czy to wszystko, Panie Ministrze?</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej Andrzej Bączkowski: Na razie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#ZbigniewKomorowski">Chciałbym, Panie Ministrze, powiedzieć jedną rzecz. A może byście się tak, Panowie, zastanowili i może byście przejęli od tego zakładu zamiast czystej gotówki te właśnie należności? Może byście zajęli się egzekucją należności, które się temu zakładowi należą od jego dłużników. Dlaczego znaleźliście sobie taką prostą drogę obłożenia tego zakładu? Ściągajcie te należności i budujcie swoje pałace, Panowie.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Grzegorz Kurczuk: Panie Senatorze!)</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej Andrzej Bączkowski: Przepraszam, jeśli można. Wy, to znaczy kto, Panie Senatorze?)</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#ZbigniewKomorowski">Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#AndrzejBączkowski">Nie reprezentuję tutaj Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Wysoka Izbo. W żadnej mierze urząd ministra pracy, w świetle obowiązującego prawa, nie może ponosić odpowiedzialności za politykę prowadzoną przez ZUS. Chcę, ażeby była jasność. Albo znamy stan prawny i nie kierujemy do wiceministra pracy takich pytań, albo też mamy zasadnicze wątpliwości co do tego stanu prawnego. Dlatego nie odpowiem na pytanie dotyczące pałaców, o których pan mówi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dobrze. Za chwilę drugie pytanie od senatora Kochanowskiego. Bardzo proszę panie i panów senatorów o pytania. Natomiast ocenę i własne stanowisko bardzo proszę przedstawić w dyskusji. Taka możliwość jeszcze jest, bowiem lista dyskutantów nie została zamknięta.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zadanie pytania pana senatora Kochanowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#StanisławKochanowski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#StanisławKochanowski">Panie Ministrze, rozumiem, że na pytanie, które zadam, może trudno będzie panu odpowiedzieć. Skoro jednak reprezentuje pan sprawy dotyczące Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a nas wszystkich, społeczeństwo, bulwersowały inwestycje w zakresie budowy tych obiektów, czy mógłby pan odpowiedzieć, czy nadal są prowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych nowe inwestycje w postaci obiektów? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#AndrzejBączkowski">Nie wiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o kolejne pytanie. Pan senator Krakowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#CzesławKrakowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam kilka pytań dotyczących materii ściśle związanej z działalnością ZUS. Pan minister odpowiada: nie wiem. Myślałem, że pan jest rzecznikiem tej skompromitowanej organizacji. Bardzo proszę pana marszałka, żeby za pulpitem pojawiła się osoba, która zna problematykę ZUS w całości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#GrzegorzKurczuk">Czy rezygnuje pan z pytań, Panie Senatorze?</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#komentarz">(Senator Czesław Krakowski: Na temat ZUS nie mogę rozmawiać z panem ministrem.)</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#GrzegorzKurczuk">Szanowni Państwo, nie koncentrujemy się wyłącznie wokół ZUS, lecz również nad tekstem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o pytanie. Pan senator Tyrna się zgłaszał, czy tak?</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#komentarz">(Senator Marcin Tyrna: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MarcinTyrna">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Moje pytanie dotyczy jednego z największych dłużników to, jest budżetu państwa. W jaki sposób ZUS może windykować należności od tej instytucji Jak pan to widzi?</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej Andrzej Bączkowski: Czy mógłby pan, Panie Senatorze, doprecyzować pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#MarcinTyrna">Z moich wiadomości i informacji, jakie przekazali dzisiaj także sprawozdawcy, jednym z głównych dłużników ZUS jest budżet państwa - z tytułu niepłacenia podatków od płac sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ja tam głosuję przeciwko…)</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#MarcinTyrna">Zaległości te sięgają 4 bilionów złotych. W jaki sposób, zgodnie z tą ustawą, ZUS może dochodzić swoich należności od budżetu państwa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#AndrzejBączkowski">Podobnie jak do tej pory, bowiem zasadnicza część zmian w nowelizowanych ustawach dotyczy raczej państwowych podmiotów gospodarczych. To wpisywanie do ksiąg wieczystych było możliwe tylko w przypadku jednostek budżetowych w aktualnym stanie prawnym.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#AndrzejBączkowski">Generalnie jest to związane z reformą oświaty i służby zdrowia, także z ewentualną polityką oddłużeniową. W chwili, kiedy rząd jest ledwie na etapie zaakceptowania projektu założeń do ustawy budżetowej, trudno jest mi mówić o zamierzeniach na okres najbliższego roku. W tym roku, prawdopodobnie, nie będą podejmowane żadne istotne działania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, pan senator Chełkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#AugustChełkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#AugustChełkowski">Panie Ministrze! Mam dwa pytania. Zaległości te mają głównie przedsiębiorstwa państwowe. Wymienił pan między innymi górnictwo, to też jest przedsiębiorstwo państwowe. Ale z drugiej strony państwo prowadzi politykę - ja zresztą pytam pana nie jako przedstawiciela ministerstwa, ale rządu - jest bardzo bogata energetyka, państwo ustala ceny na węgiel. To wszystko są rzeczy powiązane ze sobą. Niedawno, kilka temu usłyszałem na spotkaniu na szczeblu rządowym, że to będzie teraz podobno uregulowane i ta anomalia zostanie usunięta. Ale obecnie istnieje. W wielu przedsiębiorstwach, dotyczy to również banków, rady nadzorcze ustalają panowie ministrowie. Tak więc jest tu odpowiedzialność rządu. Nie można jej zrzucić na jakąś instytucję, na rady nadzorcze, do których powołało się członków i niech teraz oni sobie robią, co chcą.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#AugustChełkowski">W związku z tymi wszystkimi pytaniami, na które nie otrzymaliśmy odpowiedzi, dotyczącymi tych pałaców… To nie odnosi się zresztą tylko do ZUS, lecz również banków i to upadających. To jest chyba brak nadzoru ze strony rządu i ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#AndrzejBączkowski">Jeśli dobrze zrozumiałem, to było raczej stwierdzenie, a nie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#AugustChełkowski">Chciałem się dowiedzieć, jak to będzie regulowane? Pytam pana jako przedstawiciela rządu, jak rząd zamierza to zrobić? Bo to, na co tutaj narzekamy, wynika z zaniedbania, które panowie zwalają na przedsiębiorstwa w większości państwowe. Bo to głównie one zalegają ze składkami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AndrzejBączkowski">Mam nadzieję, że wiele słusznych postulatów, problemów podnoszonych w związku z funkcjonowaniem całego systemu ubezpieczeń społecznych, znajdzie rozwiązanie w docelowym modelu zreformowanego systemu ubezpieczeń społecznych. Jest to sprawa najbliższych miesięcy. Konsultacje społeczne dopiero się rozpoczęty i my w chwili obecnej ograniczamy się właściwie do zmian najpilniejszych, najbardziej zasadniczych, zakładając od razu, że chodzi o ukształtowanie stanu prawnego na okres przejściowy. Jak powszechnie wiadomo, nowy system ma być zbudowany na zupełnie nowych zasadach, a więc także i instytucja ubezpieczeniowa, jaką jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie miała nowe zasady funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Senator August Chełkowski: Czy można ad vocem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#AugustChełkowski">Czy sądzi pan, Panie Ministrze, że po tych zmianach nagłe ci, którzy nie płacili, Zaczną płacić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#AndrzejBączkowski">Nie, nie jestem naiwny, Panie Senatorze. Już raz powiedziałem, że nie wierzę w cuda związane z wejściem wżycie nowej, nawet najlepszej regulacji. Natomiast z całą pewnością mogę powiedzieć, że poprawi się skuteczność egzekwowania składek na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, to po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#AndrzejBączkowski">Po drugie, będzie możliwość ściągania tych składek od podmiotów, które mając możliwości płacenia, nie płaciły do tej pory, a ZUS był bezsilny.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#AndrzejBączkowski">Wydaje mi się, że jeżeli rozpatrujemy tworzenie prawa w jakimś procesie, to fakt, iż czynimy pewien krok w dobrym kierunku, jest już wystarczający, mam nadzieję, do tego, by pozytywnie ocenić tę regulację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#GrzegorzKurczuk">To wszystko, tak? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę, pan senator Daraż.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#AdamDaraż">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pan do tej pory mówi ciągle o tym, co będzie, jeśli ustawa wejdzie w życie. Słyszeliśmy tu, że tych pieniędzy ciągle nie ma, że ich brakuje, wiemy, jakie są wymiary składek, rent. Koledzy senatorowie mówili o pałacach. Ja wiem, że to pytanie nie do pana, Panie Ministrze, ale chciałbym zapytać, ile kosztuje do dzisiaj budowa pałacu - siedziby ZUS w Rzeszowie, z wieżyczkami i zegarami na wieżyczkach? W środku nie byłem, bo nie było jeszcze otwarcia, nastąpi niebawem, ale jeśli wielokolorowe kostki układa się na zewnątrz, to mogę sobie wyobrazić.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#AdamDaraż">Mówiliśmy do tej pory, ile jest osób prawnych, które mają w stosunku do ZUS zaległości. Postawię otwarte pytanie: gdzie jest ministerstwo, gdzie są wszystkie inne służby finansowe, które mimo takich zaległości… ZUS ma długi, nie potrafi ludziom płacić, a buduje takie pałace? Ja wiem, że pytanie nie powinno być kierowane pod pana adresem, ale chciałem, żeby zostało ono postawione oficjalnie i żeby ktoś odpowiedział, jakie miliardy zostały tam włożone?</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#AdamDaraż">Jeszcze tylko jedna uwaga. Faktem jest, że Rzeszów cieszy się bardzo z takiego obiektu, bo jest wkomponowany w architekturę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#GrzegorzKurczuk">Zechce pan odpowiedzieć?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#AndrzejBączkowski">Pan senator słusznie zauważył, że nie ja jestem adresatem tego pytania.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#AndrzejBączkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#AndrzejBączkowski">Proszę, pan senator Kwiatkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#MarianKwiatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#MarianKwiatkowski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pan się cały czas uchyla od odpowiedzi na te wcześniejsze pytania na temat ZUS, pałaców i innych rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#MarianKwiatkowski">Nie wiem, czy nadszedł po prostu taki moment, że pan nie może odpowiedzieć na to pytanie? Naprawdę są budowane takie pałace. Pan cały czas uchyla się od odpowiedzi na pytania, więc ja, chłop i rolnik, nie wiem, do kogo mam się zwracać: do ministra czy do przedstawiciela ZUS?</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej Andrzej Bączkowski: Do prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.)</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#MarianKwiatkowski">Tak powinno być, ale, o ile są takie pytania, to najprawdopodobniej pan musiałby na nie odpowiedzieć. Ja mogę dzisiaj przytoczyć taki przykład…</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek Grzegorz Kurczuk: Ale, Panie Senatorze…)</u>
          <u xml:id="u-169.6" who="#MarianKwiatkowski">Naprawdę dostałem taki telefon. Rolnik, czyli podmiot gospodarczy, prowadził kiosk w swojej miejscowości. Z tego powodu, że kiosk został okradziony przez jakichś sprawców. Zakład Ubezpieczeń Społecznych karze go, ściągając przez urząd skarbowy egzekucję. Dodatkowo karze się ten podmiot!</u>
          <u xml:id="u-169.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-169.8" who="#MarianKwiatkowski">Panie Ministrze! Przepraszam bardzo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#GrzegorzKurczuk">Panie Senatorze, w tym fragmencie obrad formułujemy pytania. Jeśli będzie pan chciał zabrać głos, za chwilę będzie taka możliwość. Proszę zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MarianKwiatkowski">Zgadzam się. Czy w Polsce jest taki system nakazu? Czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo wchodzić na hipotekę, czy nie? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#GrzegorzKurczuk">Czy chcę pan odpowiedzieć na to pytanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AndrzejBączkowski">Tak, oczywiście. Tak, jak pan powiedział, Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo wejść na tak zwaną hipotekę, ale nie wobec wszystkich. Będzie miał to prawo rozszerzone w imię równości wobec prawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#GrzegorzKurczuk">Czy skończył pan? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pytanie chciał zadać pan senator Andrzejewski, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Ministrze! Pochwalając cel tej ustawy, chcę spytać, jak ma się ona do zapisu, który jutro będzie poddany głosowaniu w Sejmie? Jaki był stosunek resortu dbającego o ściągalność funduszy na ZUS do art. 24 ustawy o restrukturyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstw? Artykuł ten mówi, że zobowiązania wobec budżetu państwa z tytułu ubezpieczeń społecznych będą z mocy tej ustawy przy przekształceniu umarzane w 70%. Wchodzi tu w grę ogromna liczba najbardziej zadłużonych wobec ZUS zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#PiotrAndrzejewski">Jak ma się ta ustawa, która tropi drobnych dłużników, do całkowitego pogrążenia funduszu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w związku z umorzeniem z mocy tej ustawy 70% największych należności? Czy to jest tak, że nie wie lewica, co robi prawica, a prawica, co robi lewica? Proszę wytłumaczyć nam wszystkim ten mechanizm.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#AndrzejBączkowski">Przede wszystkim musiałbym mieć informację, czy przepis, który przytoczył pan senator pochodzi z przedłożenia rządowego, czy też jest dodany w toku prac nadzwyczajnej komisji sejmowej powołanej do pracy nad tą ustawą? Takiej informacji nie mam, ponieważ komisja do ostatniej chwili pracowała bardzo intensywnie, a do reprezentowania stanowiska rządu był tam wyznaczony nie minister pracy, lecz minister przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Rozumiem.)</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#AndrzejBączkowski">Jeśli natomiast jest to przepis, który pochodzi z przedłożenia rządowego, to chcę powiedzieć, że na etapie uzgodnień międzyresortowych musiał uzyskać akceptację ministra pracy. Inaczej, przy kwestionowaniu przez któregokolwiek z ministrów, nie mogłaby powstać wersja, która została skierowana do parlamentu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PiotrAndrzejewski">Rozumiem. Reprezentuje pan pogląd o prawidłowości merytorycznej zapisu - jeżeli to było przedłożenie rządowe, a tak należy wnioskować - żeby umarzać należności głównym dłużnikom tylko dlatego, że „idą w komercjalizację”, natomiast w stosunku do innych zwiększać możliwość ściągania mniejszych kwot nawet kosztem ich wydolności ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej Andrzej Bączkowski: Nie, Panie Senatorze.)</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#PiotrAndrzejewski">Czy tak mam to rozumieć?</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej Andrzej Bączkowski: Właśnie nie, uchylam się od odpowiedzi na to pytanie do momentu, gdy będę miał informację, jakie jest źródło tego przepisu.)</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#PiotrAndrzejewski">Źródłem jest sprawozdanie nadzwyczajnej komisji sejmowej, ostatnie jakie nam dostarczono. Zawarte w druku sejmowym nr 1086, z załączonym przedłożeniem rządowym - projektem oznaczonym jako druk nr 1005 drugiej kadencji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AndrzejBączkowski">Zwróciłem już uwagę, że nie daje to informacji o tym, czy przepis pochodzi z przedłożenia rządowego, czy też to nadzwyczajna komisja sejmowa była autorką proponowanego zapisu. Obaj wiemy, jak istotnych zmian dokonano w toku prac nadzwyczajnej komisji sejmowej w przedłożeniu rządowym.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Wobec tego proszę o określenie swojego stosunku do tego zapisu bez względu na to, skąd pochodzi, gdyby pan zechciał ustosunkować do jego meritum…)</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#AndrzejBączkowski">Sądzę, że jest on przynajmniej w części kontrowersyjny.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pytanie chce zadać pan senator Kieszkowski - tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#ZdzisławKieszkowski">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#ZdzisławKieszkowski">Panie Ministrze, krótkie pytanie. Kto jest organem założycielskim jednostki państwowej, jaką jest ZUS? Czy minister pracy ma swoich przedstawicieli w naczelnej radzie nadzorczej ZUS i ilu? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#AndrzejBączkowski">Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ma organu założycielskiego. Chcę natomiast powiedzieć, że owszem, ogólny nadzór nad działalnością ZUS jest sprawowany przez urząd ministra pracy, ale ten nadzór nie sprowadza się do możliwości prawnych ingerowania w prowadzenie przez ZUS bieżącej polityki. Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych powołuje premier na wniosek ministra pracy i taki też jest tryb odwoływania. Skład naczelnej rady nadzorczej jest nie zmieniony od roku 1989. Są tam także przedstawiciele administracji państwowej, ale nie bezpośrednio reprezentanci ministra pracy.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#komentarz">(Senator Zdzisław Kieszkowski: Dobrze, dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#AndrzejBączkowski">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#AndrzejBączkowski">Chciałbym się jeszcze odnieść do kwestii poruszonych przez pana senatora Daraża, pana senatora Krakowskiego oraz innych. Chciałem państwu zwrócić uwagę, iż niektóre wypowiadane przez panów treści idealnie nadają się do części zawierającej oświadczenia. Jest oczywiście również możliwość innego potraktowania tej problematyki, zwłaszcza dotyczącej kondycji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z Regulaminem Senatu jest możliwość, by senator, grupa senatorów czy klub wystąpili o rozszerzenie porządku obrad o informacje w tej sprawie. Czekam na państwa inicjatywy. Ze swojej strony mogę oświadczyć, iż kwestie, które były przedmiotem obrad, poruszę na najbliższym posiedzeniu Prezydium Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#GrzegorzKurczuk">Jeszcze pan senator Andrzejewski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PiotrAndrzejewski">Składam taki wniosek dlatego, że jest to w tej chwili „nerw uzdrowienia”. Reforma ubezpieczeń społecznych i kondycja funduszu ubezpieczeń społecznych mogą decydować o skuteczności transformacji ustrojowej. Jeżeli będzie trzeba, złożę wniosek na piśmie. Chodzi o kompleksową, całościową informację o kondycji i perspektywach przekształceń Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i sposobie jego finansowania w transformacji ustrojowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję. Wniosek pana senatora Andrzejewskiego wychodzi naprzeciw stanowisku senatora Krakowskiego, Daraża i mojemu również.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#GrzegorzKurczuk">Myślę, że w tym momencie, skoro zakończyliśmy pytania do ministra Bączkowskiego, mogę zamknąć dyskusję, chyba że ktoś z państwa chce jeszcze zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#GrzegorzKurczuk">Jeśli nie, zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie Senatorowie! W dyskusji, mimo że była ona gorąca, brakowało jednak nowych wniosków o charakterze legislacyjnym. Możemy zatem przystąpić do głosowania nad projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo państwa proszę o przygotowanie się do głosowania. Panie Senatorze, proszę się zdecydować…</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#GrzegorzKurczuk">Przechodzimy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#GrzegorzKurczuk">Przypominam, że Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia oraz Komisja Gospodarki Narodowej przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnoszą o przyjęcie ustawy bez poprawek. Ten projekt uchwały za chwilę poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#GrzegorzKurczuk">Przypominam też państwu raz jeszcze, iż przedstawiony projekt uchwały jest zawarty w drukach nr 241A, 241B i 241C.</u>
          <u xml:id="u-186.8" who="#GrzegorzKurczuk">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez trzy senackie komisje projektem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-186.9" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-186.10" who="#GrzegorzKurczuk">Kto z państwa jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-186.11" who="#GrzegorzKurczuk">Kto jest przeciwko przyjęciu przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-186.12" who="#GrzegorzKurczuk">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-186.13" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-186.14" who="#GrzegorzKurczuk">W obecności 63 senatorów za przyjęciem ustawy głosowało 38, przeciw były 3 osoby, wstrzymało się od głosu 21 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-186.15" who="#komentarz">(Głosowanie nr 3).</u>
          <u xml:id="u-186.16" who="#komentarz">(Senatora sekretarza Wandę Kustrzebę zastępuje senator sekretarz Piotr Miszczuk)</u>
          <u xml:id="u-186.17" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie! Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-186.18" who="#GrzegorzKurczuk">Przystępujemy do punktu czwartego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych. Przypominam, że tekst ustawy jest zawarty w druku nr 242, natomiast sprawozdanie komisji w druku nr 242A.</u>
          <u xml:id="u-186.19" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, senatora Andrzeja Szczepańskiego. Bardzo proszę o ciszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#AndrzejSzczepański">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#AndrzejSzczepański">Staję przed Wysoką Izbą jako sprawozdawca dwóch połączonych komisji Senatu: Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, które wczoraj wspólnie obradowały nad projektem ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#AndrzejSzczepański">Już na wstępie powiem, że nie byliśmy jednomyślni co do stanowiska dotyczącego tej nowelizacji, mimo że nikt z uczestników posiedzenia nie wnosił żadnych poprawek. Senator Andrzejewski zgłosił wniosek, poparty jeszcze przez dwóch senatorów, o odrzucenie tej ustawy, proponując jednocześnie podjęcie nowej inicjatywy legislacyjnej przez Senat. Ośmiu członków połączonych komisji było za przyjęciem projektu ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#AndrzejSzczepański">W posiedzeniu uczestniczyli przedstawiciele ministra rolnictwa, ministra finansów, prezes polskiego Związku Działkowców, poseł sprawozdawca profesor Mazurkiewicz. Nikt z naszych gości nie dostrzegał w tym projekcie żadnego zagrożenia, pozytywną opinię wydał również resort wiodący w tej sprawie, jakim jest Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#AndrzejSzczepański">Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu prezentowało odmienne zdanie zawarte w postaci pisemnej opinii, którą panie i panowie senatorowie mają.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#AndrzejSzczepański">Zwyciężył jednak pogląd, że należy przyjąć projekt ustawy, mając na względzie następujące uwarunkowania: po pierwsze, istnieje ustawa o pracowniczych ogrodach działkowych z 6 maja 1981 r. licząca sobie blisko 15 lat; po drugie, przeprowadzona przed 5 laty komunalizacja gruntów nie uchyliła tejże ustawy, nie ograniczyła praw działkowców i reprezentującego ich interesy Polskiego Związku Działkowców, nie osłabiła też formalnych gwarancji prawa użytkowania gruntów jako pracowniczych ogrodów działkowych i zwolnienia działkowców z opłat publicznych.</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#AndrzejSzczepański">Mimo jasnego stanu prawnego w ostatnich 5 latach Polski Związek Działkowców i poszczególne ogrody działkowe odnotowały bardzo wiele przykładów naruszania przez niektóre organy samorządu terytorialnego przepisów tej ustawy i ich konstytucyjnie gwarantowanych praw. Znane są przykłady, kiedy wbrew ustawom o gospodarce gruntami i o pracowniczych ogrodach działkowych dokonano zmiany przeznaczenia tych gruntów.</u>
          <u xml:id="u-187.7" who="#AndrzejSzczepański">Polski Związek Działkowców prowadzi rejestr, tak zwaną „Białą księgę”, w której odnotowane są takie przykłady jak: przekazywanie w wieczyste użytkowanie gruntów działkowców spółkom akcyjnym, sprzedaż tych gruntów osobom fizycznym wraz z całym mieniem dotychczasowych użytkowników, czyli działkowców. Zdarzało się stawianie całych kompleksów działek pod zastaw na kredyty zaciągane przez władze gminne. Znaczono te grunty jako aporty do spółek. Próbowano nakładać na działkowców drakońskie podatki i czynsz, zmieniano przeznaczenie tych gruntów, bardzo często prawo zastępowała koparka i spychacz.</u>
          <u xml:id="u-187.8" who="#AndrzejSzczepański">Naruszenie przepisów prawa nastąpiło w sumie w 21 województwach. Dotyczyło 134 pracowniczych ogrodów działkowych na 7900 istniejących w kraju oraz 15 000 działkowców, których jest w Polsce około 1 miliona, a wraz z rodzinami - około 4 milionów. Przy tym należy uzmysłowić sobie, kim są ci działkowcy, w jakim wieku, czym jest dla nich działka przy skromnej rencie czy emeryturze? Jakie grunty przejmowali działkowcy w momencie tworzenia ogrodów? Czy pierwszą klasę gruntów ornych, może tereny budowlane czy też nikomu niepotrzebne odłogi, bagna, gruzowiska i wysypiska śmieci?</u>
          <u xml:id="u-187.9" who="#AndrzejSzczepański">Ogrody działkowe niedługo będą obchodziły swoje stulecie istnienia w Polsce. Najstarsze ogrody poznańskie, te, które teraz najczęściej potrzebne są pod inne cele, mają 20–50 lat. Ogrody warszawskie pochodzą z lat dwudziestych. Łącznie ogrody zajmują w Polsce powierzchnię ponad 43 000 hektarów. Stąd też, jak sądzę, musimy do tego problemu podejść z wielką powagą, podejmując dzisiaj na tej sali określone decyzje, które — moim skromnym zdaniem — winny tym ludziom zabezpieczyć pewien komfort psychiczny, utwierdzić ich w przekonaniu, że prawo istnieje i ich dorobek, i ciężka praca nie zostaną zniweczone przez jedną decyzję czy też jeden spychacz.</u>
          <u xml:id="u-187.10" who="#AndrzejSzczepański">Projekt ustawy, który mam zaszczyt w imieniu połączonych komisji przedstawić Wysokiej Izbie, ma spełnić trzy zasadnicze zadania.</u>
          <u xml:id="u-187.11" who="#AndrzejSzczepański">Po pierwsze, usunąć dotychczasowe błędy ustawodawcze, które powstały w minionych 5 latach, kiedy sukcesywnie, uwłaszczając użytkowników gruntów państwowych i komunalnych, pominięto działkowców i ich organizację.</u>
          <u xml:id="u-187.12" who="#AndrzejSzczepański">Po drugie, nowelizacja ma ustabilizować zachwianą ostatnio sytuację prawną ogrodów działkowych, które zgodnie z ustawą spełniają funkcję organizacji społecznej wyższej użyteczności publicznej i na to miano ze wszech miar zasługują.</u>
          <u xml:id="u-187.13" who="#AndrzejSzczepański">Po trzecie, chodzi o stworzenie samym działkowcom bardziej stabilnych warunków użytkowania ich działek w ramach istniejących ogrodów działkowych. Nowelizacja chce indywidualne prawa działkowców utwierdzić w przepisach ustawowych i wprowadzić możliwość wpisu do ksiąg wieczystych.</u>
          <u xml:id="u-187.14" who="#AndrzejSzczepański">Wysoka Izbo! Wniesiony pod dzisiejsze obrady projekt ustawy dotyczy w istocie dwóch przepisów czy raczej dwóch bloków przepisów. Artykuł 8, oznaczony w naszych dokumentach jako zmiana druga, w swym ust. 1 potwierdza dotychczasowe ograniczone prawo do użytkowania przez Polski Związek Działkowców gruntów stanowiących własność skarbu państwa lub własność gminy, przeznaczonych, co ważne, w planach zagospodarowania przestrzennego pod ogrody działkowe.</u>
          <u xml:id="u-187.15" who="#AndrzejSzczepański">Jednocześnie proponuje się dodać ust. 2 stanowiący, iż grunty, o których mowa w ust. 1, mogą być oddawane nieodpłatnie Polskiemu Związkowi Działkowców w użytkowanie wieczyste na zasadach określonych w przepisach o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Przepis ten nie ma prawa razić, bowiem art. 4 ust. 6 ustawy o gospodarce gruntami dopuszcza taką praktykę.</u>
          <u xml:id="u-187.16" who="#AndrzejSzczepański">Zmiana trzecia polega na dodaniu art. 121 stanowiącego, iż na wniosek działkowców prawo użytkowania ustanawia się w drodze umowy cywilnoprawnej zawartej w formie aktu notarialnego, jeżeli grunty wchodzące w skład pracowniczego ogrodu działkowego znajdują się w użytkowaniu wieczystym Polskiego Związku Działkowców. Przy czym ustanowione w tej formie prawo użytkowania podlega ujawnieniu w księdze wieczystej. Jest to zmiana proponowana na przyszłość dotycząca ogrodów, które będą zakładane, i praw użytkowników w ogrodach, co do których Polski Związek Działkowców uzyska prawo wieczystego użytkowania.</u>
          <u xml:id="u-187.17" who="#AndrzejSzczepański">Pominąłem zmianę pierwszą polegającą na skreśleniu art. 5. Potrzeba tej zmiany jest oczywista. Artykuł 5 ustawy mówi bowiem o narodowych planach społeczno-gospodarczych, o planach rozwoju ogrodnictwa działkowego, o uchwałach rad narodowych stopnia wojewódzkiego. Propozycja zmiany, jak sądzę, nie wymaga żadnego komentarza.</u>
          <u xml:id="u-187.18" who="#AndrzejSzczepański">Wysoka Izbo! Zasadniczego znaczenia dla tego projektu nabiera art. 2 i kolejne. Artykuł 2 normuje dotychczasową sytuację użytkowników działek i dotyczy tych, którzy w dniu 5 grudnia 1990 r. zachowali je. Artykuł 2 stanowi, aby Polskiemu Związkowi Działkowców reprezentującemu interesy działkowców i poszczególnych ogrodów przysługiwało prawo roszczenia o ustanowienie użytkowania wieczystego tych gruntów, jeżeli są to ogrody stałe, w rozumieniu ustawy o ogrodach działkowych, a zatem w rozumieniu art. 10 i art. 33 tej ustawy. Zdecydowana większość ten wymóg spełnia.</u>
          <u xml:id="u-187.19" who="#AndrzejSzczepański">Kolejne ustępy art. 2 precyzują szczegółowo warunki nabycia tego prawa. Uwzględniają przy tym słuszne interesy gmin i samorządów terytorialnych. Zapisy te dają dodatkowe gwarancje właściwego wykorzystywania tych terenów zgodnie z przeznaczeniem.</u>
          <u xml:id="u-187.20" who="#AndrzejSzczepański">Artykuł 3 dotyczy ustawy z 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Poprawka polega na rozszerzeniu art. 4 ust. 6. Jest w niej mowa, że grunty przeznaczone zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego pod ogrody działkowe mogą być również nieodpłatnie oddawane w użytkowanie wieczyste organizacjom zrzeszającym działkowców. W świetle tego nie można w Polskim Związku Działkowców upatrywać monopolisty, którego przede wszystkim nie obawiają się sami działkowcy i nie może być on zagrożeniem dla nikogo.</u>
          <u xml:id="u-187.21" who="#AndrzejSzczepański">Artykuł 4 stanowi, iż państwowe i komunalne osoby prawne mogą zbywać nieodpłatnie przysługujące im prawo użytkowania wieczystego gruntów wchodzących w skład pracowniczych ogrodów działkowych na rzecz PZD. Dotyczy to zakładów, które posiadały przyzakładowe ogrody działkowe, a z chwilą uwłaszczenia tych zakładów ogrody są ciężarem i zbędnym balastem. Sytuacja jest analogiczna jak przy pozbywaniu się przez zakłady obiektów socjalnych, które mogą w świetle obecnego prawodawstwa przekazać gminom. W ten sposób zakłady uwalniają się od obciążeń z tytułu świadczeń publicznych, które niejednokrotnie są bardzo poważne.</u>
          <u xml:id="u-187.22" who="#AndrzejSzczepański">Artykuły 5 i 6, jak sądzę, nie wymagają żadnego komentarza.</u>
          <u xml:id="u-187.23" who="#AndrzejSzczepański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponowany projekt ustawy, który będzie za chwilę przedmiotem dyskusji w tej izbie, zdaje się godzić interesy zarówno działkowców, jak i społeczności lokalnych, do których działkowcy również się zaliczają. Nowelizacja powinna usunąć źródła animozji wokół pozornych różnic interesów pomiędzy działkowcami a członkami lokalnych samorządów. Powstaje ustawa, która tworzy podstawy do niezakłóconej przyszłości ogrodów działkowych, pozwalając żyć w symbiozie zarówno działkowcom, jak i urbanistom.</u>
          <u xml:id="u-187.24" who="#AndrzejSzczepański">Wnoszę o uchwalenie ustawy w brzmieniu przedstawionym przez połączone komisje. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję senatorowi sprawozdawcy Andrzejowi Szczepańskiemu. Proszę o pozostanie, Panie Senatorze, jeszcze na mównicy.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#GrzegorzKurczuk">Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa chce skierować do senatora sprawozdawcy krótkie, zadawane z miejsca zapytania?</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Zarzycki, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#IreneuszZarzycki">Panie Marszałku! Panie Senatorze! Chciałem zapytać, czy do komisji wpłynęły jakiekolwiek protesty ze strony organizacji, głównie samorządowych, i czy komisja rozpatrywała takie protesty?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#AndrzejSzczepański">Jestem tylko członkiem komisji. Nie otrzymałem żadnych protestów. Chyba, że przewodniczący komisji coś wie, ale na posiedzeniach nikt o tym nie informował i nie zajmowaliśmy się żadnymi tego typu protestami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Czy ktoś z państwa jeszcze chciał zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pani senator Simonides, tak? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#DorotaSimonides">Tak. Chciałam zapytać, czy dobrze rozumiem, że jeżeli przegłosujemy tę ustawę, to działki nie będą już należeć do gmin i nie one będą o nich decydować, lecz właśnie Polski Związek Działkowców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#AndrzejSzczepański">Można by było najbardziej lakonicznie tak odpowiedzieć. Proszę jednak pamiętać, że właściwie gminy i tak nieodpłatnie działkowcom te grunty przekazały. W jakim stanie - jest już w tej chwili nieważne. Odpowiadając wprost na pani pytanie, powiem, iż można byłoby określić, że od tej pory właścicielem, użytkownikiem posiadającym wieczyste użytkowanie byłby Polski Związek Działkowców.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Senator Dorota Simonides: Dziękuję, czy mogę jeszcze zadać pytanie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#GrzegorzKurczuk">Tak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#DorotaSimonides">Mam drugie pytanie. Jeżeli buduje się autostradę albo co innego, to wtedy nie gmina sprzedaje te grunty, lecz pieniądze idą właśnie do polskiego Związku Działkowców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#AndrzejSzczepański">Nie. Do tej pory nigdy nie było takiego przypadku. Są w ustawie artykuły - rozważamy przecież tutaj pewien wycinek nowelizacji ustawy - mówiące o tym, żeby Polski Związek Działkowców te grunty oddał wtedy, kiedy będą one potrzebne na wyższe cele, i to jest tu zagwarantowane. Jest mowa o tym, że można byłoby nawet całe kompleksy oddać na określone cele. Z tym że należałoby, powiedzmy, pertraktować co do kwoty i wówczas oddać Polskiemu Związkowi Działkowców 1% wartości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję za odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Andrzejewski zgłaszał się z pytaniem, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Senatorze, jaka będzie rola i jakie będą prawa samych działkowiczów? Czy to będą tylko wykonawcy praw, które służą Polskiemu Związkowi Działkowców? Bo oni zostają tą nowelizacją, tak jak poprzednio, wywłaszczeni z możliwego nabycia samemu gruntu czy też wieczystego użytkowania. Są po prostu plenipotentami takiego podmiotu, jakim jest Polski Związek Działkowców, który bardzo wzbogaci się o prawa do tych gruntów. Chciałbym się dowiedzieć, jak się rysują prawa działkowiczów wobec tego potentata? Kim oni są z punktu widzenia prawnego? Jakie mają prawa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#AndrzejSzczepański">Panie Marszałku, tak nawiasem mówiąc, pan senator Andrzejewski, o czym mówiłem, uczestniczył w posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#AndrzejSzczepański">Jakie mają prawa? Powiedziałem, że istnieje dotychczasowa ustawa dotycząca działkowców, istniała ustawa o komunalizacji, i w świetle prawa „spych” był jednak w wielu przypadkach, czego przykłady podawałem. Zatem prawa działkowców były w tym momencie żadne. A jakie byłyby od dzisiaj? Po pierwsze takie, że byliby to normalni, zwykli członkowie użytkujący te działki i z jednej strony - mogący wpisać się w księgi wieczyste, ale z drugiej strony - wtedy, gdy działki byłyby potrzebne na cele ważne, to ich przedstawiciel - Polski Związek Działkowców - otrzymywałby ten 1% wartości. Można by było, przepraszam za to słowo, należałoby zwrócić koszta, które działkowiec poniósł. Do tej pory jest to łamane, nie przestrzegane. A zatem takie byłyby ich prawa i przywileje. Nie wiem, czy potrafiłem odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję. Czy jeszcze ktoś z państwa ma pytania do senatora sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Kozłowski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#KrzysztofKozłowski">Pytanie do sprawozdawcy. Czy komisji nie zastanowiło, że jeżeli chcemy rozstrzygnąć i wzmocnić prawa działkowiczów, to powinno się uwłaszczać konkretne ogrody działkowe, a nie jakąś strukturę, która będzie zarządzać 43 000 hektarów? Rozumiem interes działkowiczów, ich prawa do użytkowania, korzyści płynące z ogrodu, ich wkład pracy, ale to jest sprawa pomiędzy samorządem, gminą a konkretnym ogrodem, konkretnym działkowiczem. Karkołomność tej ustawy natomiast polega na tym, że niby w imieniu i dla dobra działkowiczów uwłaszcza się pewną strukturę, co do której nie mamy chyba przekonania, że jest najwłaściwszym adresatem ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#AndrzejSzczepański">Panie Marszałku! Panie Senatorze! Bardzo często spotykam się właśnie z takimi zarzutami wobec Polskiego Związku Działkowców. A może inaczej. Po to, żeby „rozwalić” Polski Związek Działkowców, trzeba by najpierw „rozwalić” działkowców, bo struktura, bo to, bo tamto. To jest około 100 ludzi zatrudnionych w Polsce na ćwiartkach etatów, na umowach-zleceniach. To są najczęściej emeryci, renciści, ci prezesi, i to nie ogrodów, lecz zarządów wojewódzkich. A zatem ta struktura jest odzwierciedleniem samych działkowców - ludzi starszych, w podeszłym wieku.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#AndrzejSzczepański">Myślę, że to my przesadzamy, mówiąc o monopoliście, o strukturze, doszukując się jakichś tam korzeni, bowiem członkowie Polskiego Związku Działkowców czy działkowcy w ogóle chcą te działki uprawiać i mieć jedną gwarancję: święty spokój i żeby ktoś z nimi chciał dyskutować wtedy, kiedy miałby przybyć właśnie ten przysłowiowy „spych”. I o to tutaj chodzi? Nie bójmy się żadnej struktury, a jeżeli już, to jeden z artykułów mówi: jeżeli komuś nie odpowiada Polski Związek Działkowców, proszę wziąć grunty, założyć działki i zrzeszać się, i nie będzie monopolisty. Naprawdę, nie bójmy się. Myślę, że to są fałszywe posądzenia. To jest moje prywatne zdanie i podobne prezentowaliśmy również na posiedzeniu komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję za odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#GrzegorzKurczuk">Senator Kruk, tak?</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#komentarz">(Senator Andrzej Szczepański: Ale tak może w odpowiedzi na ostatnie zdanie pana senatora, przecież ustawa…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WojciechKruk">Przepraszam, ale może odniosę się do ostatniego zdania pana senatora. Przecież ustawa nie dopuszcza, żeby tę ziemię przekazywać komukolwiek innemu niż Polskiemu Związkowi Działkowców. Nie ma chyba możliwości założenia przez kogokolwiek innego takich ogródków?</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#komentarz">(Senator Wacław Strażewicz: Artykuł 3…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#AndrzejSzczepański">Jest. Mówi o tym art. 3: „Grunty przeznaczone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod pracownicze ogrody działkowe mogą być oddawane nieodpłatnie w użytkowanie wieczyste organizacjom zrzeszającym działkowców”. Czyli, może powstać organizacja, nie PZD, a organizacja X, która przejmie te grunty i będzie je użytkować. A tak naprawdę o jakich gruntach rozmawiamy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo za odpowiedź. Kto z państwa jeszcze chce zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#JanuszOkrzesik">Chciałem się tylko upewnić, czy dobrze usłyszałem. Mianowicie, czy rzeczywiście do komisji i do pana sprawozdawcy nie dotarły żadne stanowiska samorządu, w tym na przykład protesty Unii Metropolii Polskich i poszczególnych gmin w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#AndrzejSzczepański">Dzisiaj rano ze skrytki niczego nie brałem, to prawda. Ale do wczoraj do godziny 24.00 wziąłem wszystko i niczego takiego nie mam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Andrzejewski chciał jeszcze zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PiotrAndrzejewski">Chciałem spytać, jak się ma art. 3, dotyczący innej ustawy, a mianowicie: o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu, do arbitralnego brzmienia nowej wersji art. 8, który mówi, że wszystkie grunty, i to obligatoryjnie, bezpłatnie mają przypaść Polskiemu Związkowi Działkowców? Czy nie dostrzega pan senator sprzeczności między zapisem o gospodarce gruntami, który mówi, że mogą być różne formy organizacji działkowiczów, a art. 8, który uwłaszcza wyłącznie Polski Związek Działkowców, to znaczy uwłaszcza użytkowaniem wieczystym, nieodpłatnie? Czy tutaj nie ma sprzeczności? W tej sytuacji art. 3 będzie przepisem pustym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#AndrzejSzczepański">Panie Marszałku, nie jestem prawnikiem. Faktycznie art. 8 tak wygląda. Trudno mi odpowiedzieć na to pytanie i bardzo proszę o zwolnienie mnie z odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Adamski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#JerzyAdamski">Panie Marszałku, jeżeli pan pozwoli, chciałem pomóc panu senatorowi sprawozdawcy. To dotyczy tylko tych gruntów, które w tej chwili zajmuje PZD. Nowe grunty będą mogły być przekazywane fundacjom i zrzeszeniom. Te działki, które w tej chwili, powinno się oddać PZD.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Kochanowski, proszę o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#StanisławKochanowski">Ja też trochę chcę pomóc sprawozdawcy. Przecież jest wyraźnie napisane, że grunty w planie przestrzennego zagospodarowania…</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Senator Andrzej Szczepański: Przeznaczone na działki.)</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#StanisławKochanowski">Tutaj chodzi tylko o grunty, które w planie znajdą się potencjalnie lub się znalazły. Wcześniejsze zapisy mówią wyraźnie, że grunty, które są gdzie indziej, nie mogą być przekazane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#GrzegorzKurczuk">To jest stwierdzenie, a nie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WacławStrażewicz">Też chciałbym dołączyć jedno stwierdzenie odnośnie do tego, dlaczego uwłaszcza się zrzeszenia, a nie poszczególnych działkowiczów, czy to jest Polski Związek Działkowców, czy inna forma. Nie wyobrażam sobie funkcjonowania ogrodów działkowych bez jakiegokolwiek zrzeszenia. Przecież jest tam infrastruktura, która działa na rzecz wszystkich ogrodów działkowych i ktoś tym musi zarządzać. Jest energia elektryczna, trzeba to konserwować; jest woda. W moich ogrodach, na przykład, są urządzenia odwadniające i ktoś tym się musi zajmować. Nie poszczególny działkowicz, ale jakieś zrzeszenie. To jest tylko kwestia nazwy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#GrzegorzKurczuk">Stwierdzam, że w tym momencie już przekraczamy zakres pytań, a powoli wchodzimy w to, co się nazywa dyskusją. Panie Senatorze, serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#GrzegorzKurczuk">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#GrzegorzKurczuk">Jako pierwszy do zabrania głosu zapisał się pan senator Józef Kuczyński.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, Panie Senatorze, o zabranie głosu. Kolejnym mówcą będzie pan senator Zdzisław Kieszkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#JózefKuczyński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#JózefKuczyński">Problemy, które reguluje dyskutowana obecnie nowelizacja ustawy z 6 maja 1981 r. o pracowniczych ogrodach działkowych, mają fundamentalne życiowe wręcz znaczenie dla użytkowników tych ogrodów. Czekali oni na nią z nadzieją od dłuższego już czasu, gdyż coraz częstsze stawały się ostatnio przypadki rażącego wprost naruszenia przepisów tej ustawy przez samorządy terytorialne. Za senatorem Szczepańskim powtórzę takie fakty jak: sprzedaż terenów ogródków osobom fizycznym, przekazywanie ich w użytkowanie spółkom akcyjnym, zastawianie w bankach pod zaciągane kredyty, przekazywanie jako aportów do tworzonych spółek, nakładanie na działkowców podatków, czynszów i tym podobnych. Podobne działania są w całej Polsce. Według rejestru prowadzonego w Krajowej Radzie Polskiego Związku Działkowców, tylko w ciągu bieżącego roku kłopoty takie wystąpiły w 21 województwach i dotyczyły 134 pracowniczych ogrodów działkowych uprawianych przez ponad 15 000 działkowców.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#JózefKuczyński">Nic więc dziwnego, że nowelizacja ustawy, która proponuje grunty pracowniczych ogrodów działkowych z mocy prawa przekazać w wieczyste użytkowanie Polskiemu Związkowi Działkowców jak i w zasadzie zwalnia związek z opłat za to wieczyste użytkowanie, jest oczekiwana przez ponad 5300 zarządów pracowniczych ogrodów działkowych oraz przez ponad 1 milion właścicieli działek. Minimalizuje bowiem ona negatywne skutki, jakie dla pracowniczych ogrodów działkowych przyniosła ustawa komunalizacyjna. Przyjęcie uchwalonej przez Sejm nowelizacji ustawy z 1981 r. da gwarancje spokojnego uprawiania - bez nerwów, napięć i stałego niepokoju - swoich działek z możliwością uzyskania gwarancji użytkowania w formie aktu notarialnego, z wpisem do ksiąg wieczystych kilku milionom ich użytkowników. A większość spośród nich to ludzie zaawansowani wiekowo, dla których możliwość uprawiania ukochanego ogrodu w warunkach stabilizacji to często niemalże główny cel życia.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#JózefKuczyński">Jestem więc za przyjęciem uchwalonej przez Sejm 23 czerwca nowelizacji omawianej ustawy. Mogę tylko wyrazić zdziwienie, że w takiej sytuacji pojawiły się wnioski nielicznych senatorów o jej odrzucenie. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Kuczyńskiemu.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu pana senatora Zdzisława Kieszkowskiego. Następnym mówcą będzie senator Wojciech Kruk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#ZdzisławKieszkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#ZdzisławKieszkowski">Ustawa z 23 czerwca 1995 r. o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych jest bardzo kontrowersyjna, co już znalazło odbicie w dotychczasowej dyskusji. Przeciwnicy zarzucają jej niezgodność z obowiązującym prawem, szczególnie z prawem cywilnym, oraz wiele niewłaściwych rozstrzygnięć. Trudno się z taką opinią nie zgodzić, gdyż akt ten wydaje się nie być najlepszy pod względem legislacyjnym. Patrząc jednak na niego od strony szerokiej rzeszy posiadaczy działek pracowniczych niejednokrotnie tych, którzy własnym staraniem i własnym sumptem wydobywali te grunty z gruzów i rumowisk, doprowadzając do stanu używalności, sądzę, że rozwiązania w nim zawarte stwarzają pewną stabilizację. Ograniczają niekontrolowane możliwości likwidowania istniejących ogrodów działkowych przez oddanie z mocy prawa gruntów będących własnością komunalną lub skarbu państwa w wieczyste użytkowanie organizacjom działkowców oraz określają sposoby zbycia tego prawa.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#ZdzisławKieszkowski">Dużym zagrożeniem stały się występujące w wielu miejscowościach tendencje do wykorzystania gruntów dotychczas zajętych przez ogrody działkowe na cele budowlane, ponieważ jest to najłatwiejszy sposób pozyskania terenów. Zagraża to nie tylko ogrodom, ale również prowadzić może do zniszczenia zielonych przestrzeni w miastach - a myślę, że o potrzebie ich istnienia nikogo nie trzeba przekonywać. Również nie bez znaczenia dla znacznej liczby mieszkańców miast jest funkcja rekreacyjna tych terenów. Mieszkańcy niejednokrotnie nie mają możliwości technicznych i ekonomicznych, by korzystać z oddalonych od miasta innych zielonych obszarów. Ogrody stanowią także znakomite uzupełnienie domowych budżetów wspomaganych przez produkcję warzyw i owoców na własne potrzeby, bardzo często w oparciu o ekologiczne metody uprawy.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#ZdzisławKieszkowski">Do argumentów przemawiających za uchwaleniem tej ustawy można zaliczyć fakt długoletniej działalności ogrodów działkowych w Polsce. W zorganizowanej formie istnieją one od prawie stu lat, co zostało podkreślone w wypowiedzi senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#ZdzisławKieszkowski">Klub senatorów Polskiego Stronnictwa Ludowego jest żywo zainteresowany umacnianiem organizacji działkowiczów, stwarzaniem w miarę stabilnych warunków prowadzenia i użytkowania ogrodów działkowych w oparciu o gwarancje prawne. Dlatego też senatorowie Polskiego Stronnictwa Ludowego, z których upoważnienia mam przyjemność występować, poprą w głosowaniu tę ustawę, mając świadomość jej niedoskonałości. Jesteśmy przekonani, że w niedalekiej przyszłości zostanie skierowany pod obrady parlamentu nowy projekt ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych eliminujący dotychczasowe jej mankamenty. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo panu senatorowi Kieszkowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu pana senatora Wojciecha Kruka. Następnym mówcą będzie pan senator Janusz Okrzesik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WojciechKruk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#WojciechKruk">Po wystąpieniu sprawozdawcy i kilku wypowiedziach w dyskusji wytworzyła się jakby atmosfera zagrożenia dla ogródków działkowych. Dziwię się, ponieważ takiego zagrożenia po prostu nie widzę. Chyba nikt do tej pory nie występował z wnioskami, żeby cokolwiek zabierać, skąd więc takie akcenty w przemówieniach?</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#WojciechKruk">Pozwolę sobie przeczytać parę zdań z dzisiejszej prasy. Proszę, aby niekoniecznie utożsamiać je z moimi poglądami. Byłbym natomiast bardzo zobowiązany, gdyby ktoś z twórców ustawy udzielił mi odpowiedzi na następujące pytania. Jestem zwolennikiem poszanowania interesu społecznego i przedkładania go nad interesy grupowe. Mój przedmówca wspomniał o interesach i rozwoju ogródków działkowych. Popieram jak najbardziej tę ideę. Wiem, ile te ogródki znaczą dla właścicieli, jakie mają znaczenie rekreacyjne, jaką są pomocą - szczególnie dla osób starszych będących w trudnej sytuacji finansowej. Dzisiaj mówiliśmy o ekologii i trochę dziwię się takiemu stawianiu sprawy. Nie wiem, czy przy autostradach, blisko elektrowni czy na hałdach ogródki te zapewnią żywność ekologiczną. Ale to już pozostawię bez komentarza.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#WojciechKruk">Jeśli pozwolicie państwo, teraz przytoczę parę zdań z dzisiejszej prasy: „Sejm nie odważył się odmówić czteromilionowemu elektoratowi prawa do ziemi. Ze sprywatyzowaniem zielonych wysp w miastach nie było więc kłopotu. Ten sam Sejm nie chce jednak oddać dawnym właścicielom utraconych nieruchomości. Wobec takiej sytuacji argumenty działkowców, że mają prawo do ogródków, bo latami w nich kopali, wydają się niesmacznym żartem. Parlament zadziałał tą nowelą przeciw miastom, plany ich rozwoju gdzieniegdzie stały się fikcją, gminy z dnia na dzień straciły miliardy, ale działkowcy będą mogli dalej spać spokojnie, zajadając marchewkę podtrutą ołowiem ze spalin”. Teraz drugi fragment artykułu: „Inwestorzy będą więc kupować ziemię nie od gmin, a bezpośrednio od Polskiego Związku Działkowców. Biorąc pod uwagę naszą dzielnicę, za obecnie działkowe grunty będzie można uzyskać ogółem 250 milionów dolarów. Przeciętna działka na tym terenie kosztuje około 100 dolarów. Warto było walczyć o takie pieniądze. Wicedyrektor dodał również, że ustawa ta jest zbijaniem kapitału wyborczego. Działkowców z najbliższymi rodzinami jest w Polsce około czterech milionów, ustawodawcy wiedzieli, co uchwalają”.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#WojciechKruk">Byłbym bardzo zobowiązany, gdyby ktoś z inicjatorów tej ustawy udzielił mi odpowiedzi i rozwiał pewne wątpliwości. Moim zdaniem, ustawa niczego nie zmienia. Działkowcy użytkują i uprawiają dzisiaj swoje działki. Oczywiście, wspomniano tu o wykroczeniach, naruszeniach prawa. Moim zdaniem, po wprowadzeniu tej ustawy w życie będzie tyle samo wykroczeń i będą takie same problemy. Mówiono o 15 000 skarg. Wobec miliona działek jest to niecałe 0,1%. Nie wiem, czy to może budzić niepokój.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#WojciechKruk">Jeśli mówimy o uszczęśliwianiu działkowców na siłę, to pozwolę sobie zwrócić państwa uwagę na jeden drobny szczegół. Poprzez Polski Związek Działkowców działkowcy mają prawo do wieczystego użytkowania gruntów. Mogą je otrzymać na zasadach określonych w przepisach o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, jak również mogą uzyskać wpis do księgi wieczystej. Za tym idą sprawy notarialne i opłaty sądowe. W związku z tym mam pytanie. Ponieważ prasa wspomina o 250 milionach dolarów, czy to znaczy, że działkowcy ubiegający się o wpis, będą musieli ponieść opłaty rzędu 10% czy 15%, co daje około 25 milionów dolarów? Czy naprawdę nie jest to uszczęśliwianie kogoś na siłę? Czy do tego dojdzie? Nie chcę dalej rozwijać tych wątpliwości, będę głosował przeciwko tej ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu…</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#komentarz">(Senator Edward Kienig: Przepraszam, Panie Marszałku, czy można ad vocem tej wypowiedzi?)</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#GrzegorzKurczuk">Można.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę, pan senator Kienig.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#EdwardKienig">Panie Marszałku! Panie Senatorze! Sądzę, że Pan senator nie wysłuchał dokładnie sprawozdania pana Szczepańskiego. Polski Związek Działkowców nigdy nie otrzyma 250 milionów dolarów. Wyraźnie była mowa tylko o 1% tej kwoty, a to jest zasadnicza różnica. Mam pytanie, która gazeta napisała o tych 250 milionach?</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#komentarz">(Senator Wojciech Kruk: Dzisiejsze „Życie Warszawy”.)</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#EdwardKienig">Rozumiem. Dziękuję, nie mam więcej pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o zabranie głosu pana senatora Janusza Okrzesika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#JanuszOkrzesik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#JanuszOkrzesik">Będę dzisiaj głosował - jeśli będzie głosowanie - przeciwko tej ustawie. Nie przeciwko działkowiczom, lecz przeciw złemu prawu. I chciałbym, żeby ta debata toczyła się wokół ustawy, żebyśmy nie sprowadzali jej na fałszywe tory, sugerując, że jest debatą „za” lub „przeciw” ogródkom działkowym. To będzie głosowanie w sprawie konkretnej ustawy, która - moim zdaniem - jest zła. Dlaczego jest zła?</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#JanuszOkrzesik">Po pierwsze, dlatego że zawiera przepis, moim zdaniem, sprzeczny z istniejącym już prawem. Kieruję to do senatora sprawozdawcy, którego nie ma na sali. Jeśli się mylę, oczekuję w tej sprawie wyjaśnień. Niestety, senator sprawozdawca nie udzielił ich dotychczas. W art. 3 nowelizacji dodaje się w ustawie o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w art. 4 w ust. 6 zdanie trzecie w brzmieniu: „Grunty przeznaczone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod pracownicze ogrody działkowe mogą być oddawane nieodpłatnie w użytkowanie wieczyste organizacjom zrzeszających działkowców”. Sugeruje to, że inne organizacje niż Polski Związek Działkowców mogą zakładać i użytkować ogrody działkowe. Tymczasem nie naruszony pozostaje art. 4 ustawy z dnia 6 maja 1981 r. o pracowniczych ogrodach działkowych, który brzmi następująco: „Pracownicze ogrody działkowe zakłada i prowadzi na zasadzie wyłączności Polski Związek Działkowców”. Wydaje mi się, że jeśli nie uzyskamy wyjaśnienia tej wątpliwości, która zresztą jest zawarta również w opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, to nie wyobrażam sobie, jak można głosować za tak wadliwą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#JanuszOkrzesik">Drugi powód, który skłania mnie do głosowania przeciw, jest taki, że ustawa w ogóle nie polepsza pozycji prawnej i finansowej działkowiczów, a jedynie poprawia sytuację Polskiego Związku Działkowców. Myślę, że nie taki był cel tej ustawy, a sądzę, że nie takie nawet są intencje rzeszy działkowców zabiegających o uchwalenie tej ustawy. Myślę, że powinniśmy rzeczywiście rozpocząć prace legislacyjne, ale nad taką nowelizacją ustawy, która wzmocni pozycję indywidualnego użytkownika, w przyszłości wieczystego dzierżawcy czy właściciela ogródków działkowych. Uwłaszczenie okrężne, poprzez Polski Związek Działkowców, w sytuacji kiedy niedawno - mówił o tym senator Kruk - parlament odrzucił postulaty reprywatyzacyjne, rzeczywiście jest dla mnie niezrozumiałe.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#JanuszOkrzesik">Po trzecie, będę głosował przeciwko, dlatego że ta ustawa może naruszyć konstytucyjne gwarancje dla samorządu, które są zawarte w art. 1 i art. 7 konstytucji. Narusza również prawo własności nabyte przez gminy ustawą z 27 maja 1990 r. Mówi o tym stanowisko wielu gmin, najgłośniejsze chyba - związków gminnych Unii Metropolii Polskich. Bardzo się dziwię, że nie zostało ono wzięte pod uwagę podczas pracy tutaj w Senacie, w momencie kiedy jest głośne i dotarło chyba do wszystkich zainteresowanych.</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#JanuszOkrzesik">Po czwarte, będę głosował przeciwko, dlatego że wprowadzenie w życie tej nowelizacji może spowodować dodatkowe duże obciążenie finansowe gmin z tego względu, że wiele z nich będzie musiało sporządzić nowe plany zagospodarowania przestrzennego. Aktualne plany, niestety, będą musiały ulec zmianie.</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#JanuszOkrzesik">Następny powód, dla którego będę głosował przeciwko - sądzę, że w efekcie nowelizacja może zablokować rozwój ogródków działkowych. Trudno jest mi wyobrazić sobie, żeby przy tego typu rozwiązaniach prawnych jakakolwiek gmina w tworzonych planach zagospodarowania przestrzennego przeznaczała grunty pod następne ogródki działkowe. W gruncie rzeczy pozbawiałaby się prawa własności do tych gruntów. Sądzę, że jak bumerang obróci się to, niestety, przeciwko działkowcom lub tym, którzy w przyszłości będą chcieli te działki uprawiać, a w tej chwili na przykład ich jeszcze nie mają.</u>
          <u xml:id="u-228.7" who="#JanuszOkrzesik">Wreszcie powód szósty, ostatni, dla którego będę głosował przeciwko - uważam, że projektowana nowelizacja jest typowym przykładem politycznego klientelizmu, który jest bardzo groźny zarówno dla systemu prawnego, jak i dla gospodarki. Zaspokajanie czyichś postulatów tylko dlatego, że jest to grupa liczna i z wyborczego punktu widzenia łatwa do pozyskania, może doprowadzić nasz system prawny do takiego rozregulowania, że nie mogę patrzeć na to spokojnie. W związku z tym będę głosował przeciwko. Tak jak będę głosował przeciwko w każdym przypadku, kiedy w tej izbie pojawią się projekty, które są formułowane właśnie na zasadzie spełnienia oczekiwań klienteli wyborczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, ad vocem pan senator Adamski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#JerzyAdamski">Panie Senatorze, czy miał pan jakieś protesty sejmiku samorządowego czy gmin, oprócz tego metropolitarnego, czyli mówiąc krótko Warszawy, która protestuje, ponieważ mogłaby handlować tymi działkami, wyrzucić - tak jak to było w moim województwie - wyrąbać działki i sprzedać je, bo to ona by zyskała? Czy miał pan jakiekolwiek protesty ze strony samorządów?</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#komentarz">(Senator Janusz Okrzesik: Tak)</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#JerzyAdamski">A mógłby pan podać, które to?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#JanuszOkrzesik">Mógłbym, na przykład stanowisko Związku Miast Polskich, które zrzesza większość gmin miejskich.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#komentarz">(Senator Jerzy Adamski: To nie jest samorząd.)</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#JanuszOkrzesik">A co to jest? To jest organizacja samorządowa, Panie Senatorze, i radzę się zapoznać z jej statutem. A jeśli chodzi o gminy, to oczywiście - tak. Ma pan rację, większość tych protestów pochodzi z dużych gmin miejskich. Proszę jednak pamiętać, że samorząd nie kończy się na gminach wiejskich, również w miastach jest samorząd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo za te wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#GrzegorzKurczuk">Teraz ma głos pan senator Zbigniew Romaszewski. Następnym mówcą będzie pan senator Piotr Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Muszę powiedzieć, że problem działkowców i zabezpieczenia ich praw jest bardzo ważny. Osobiście jestem zwolennikiem stworzenia tutaj gwarancji dla ludzi, dla których jest to z jednej strony pewien sposób spędzania czasu, z drugiej zaś - również pewien sposób dopełniania bardzo niepełnych i bardzo ubogich budżetów domowych.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Moje największe zastrzeżenie budzi fakt, że ustawa w sposób jednoznaczny promuje, a właściwie stwarza monopol jednej instytucji, mianowicie Polskiego Związku Działkowców. Myślę, że jest to jakiś przeżytek poprzedniego okresu, kiedy organizacje o charakterze społecznym również były wspierane przez państwo i budowano ich struktury monopolistyczne. Dlatego też jest to najpoważniejsza kwestia, która najbardziej mnie w tej ustawie niepokoi. Bo jeżeli ktoś uprawia działki i miałby ochotę uprawiać w jakiś inny sposób, powinien mieć możliwość stworzenia zrzeszenia działkowiczów i korzystania z uprawnień zgodnych z tą ustawą. Dlatego też proponowałbym po prostu, ażeby w art. 1 oraz w art. 2 wyrazy: „Polski Związek Działkowców” w odpowiednim przypadku, zastąpić wyrazami: „organizacje zrzeszające działkowców”, również w odpowiednim przypadku, tak jak to jest w art. 3 o gospodarce gruntami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#GrzegorzKurczuk">Rozumiem, że pan senator złoży wnioski z uwagi na to, że mają charakter legislacyjny - na piśmie, tak?</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę o zabranie głosu pana senatora Piotra Andrzejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PiotrAndrzejewski">Celem, któremu wszyscy tutaj służymy i co do którego jesteśmy zgodni, są prawidłowo ukształtowane interesy działkowiczów, przeciętnych użytkowników działek. Tymczasem ta ustawa, na co zwracają uwagę opinie przesłane do Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych - i to wybitnych autorytetów z dziedziny prawa wspólnotowego, jakim jest profesor doktor habilitowany Jerzy Ignatowicz czy pan Jan Szachułowicz, również profesor, długoletni sędzia Sądu Najwyższego zajmujący się tego typu sprawami - nie jest poprawna pod względem prawnym.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PiotrAndrzejewski">Dlaczego? Dlatego, że ta ustawa stanowi nie uwłaszczenie, a wywłaszczenie działkowiczów z nadziei na stanie się właścicielami prawa do użytkowania wieczystego. Jest to ustawa uwłaszczająca pewną strukturę, która działała już poprzednio, gdy nie można było jeszcze uwłaszczyć nikogo, bo był inny system w Polsce. I ta struktura reprezentowała niejako interesy ludzi, którzy użytkowali te grunty. To przypomina sytuację, gdybym jako adwokat reprezentował paru klientów i ich majątek, ich grunty - na których nie mogą się uwłaszczyć - i z racji, że ich reprezentuję, uwłaszczono by mnie, a nie moich klientów. To jest taka właśnie ustawa.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#PiotrAndrzejewski">Stąd wydaje mi się, że należy dobrze zabezpieczyć interesy działkowiczów, ale też interesy systemu prawnego w Polsce. Bo jeżeli wprowadzamy do ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w art. 3 przepis, który mówi, że grunty przeznaczone w miejscowych planach mogą być oddawane nieodpłatnie w użytkowanie wieczyste organizacjom zrzeszającym działkowców, to jest w tym pewien pluralizm i wolność zrzeszania się. I nagle w ustawie o działkach mówimy, że muszą być oddawane. Ten przepis zatem będzie sprzeczny i martwy, bo z mocy art. 8 w brzmieniu tej ustawy wszystko obligatoryjnie przejmie struktura pełnomocników działkowiczów, pozbawiając ich jakichkolwiek możliwości uzyskiwania praw do ogródków działkowych. Mało tego, ona będzie mogła je sprzedawać, handlować nimi, uwłaszczać, dawać temu, kto się jej podoba, odbierać temu, kto się nie podoba. To jest sprzeczne z całą reformą systemu prawa i ustroju w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#PiotrAndrzejewski">Ta ustawa jest chyba owocem pomyłki i nieudolności, nawet przy założeniu dobrych intencji tych, którzy ją wprowadzili na ścieżkę legislacyjną. Trzeba by to trochę uzdrowić i spowodować, żeby przepis art. 8 był zgodny z tym, co proponujemy w art. 3. Trzeba by zaproponować jednak rozwiązanie, w którym da się działkowiczom pewne szanse tworzenia czegoś. Bo istnieje w polskiej tradycji użytkowania gruntów tworzenia wspólnot gruntowych, gminnych, które funkcjonowały znakomicie. Chodzi o jakąś formę spółdzielczości, wspólnych podmiotów czy też indywidualnych roszczeń dotyczących użytkowania.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#PiotrAndrzejewski">I to jest na gruncie przemian i uwłaszczenia działkowiczów uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#PiotrAndrzejewski">Oczywiście, najgorzej jest negować, nie proponując rozwiązań pozytywnych, bo gdybyśmy nawet tę ustawę odrzucili, Senat musiałby podjąć natychmiast inicjatywę legislacyjną. Ale wiemy, że to trwa. Dlatego pozwalam sobie zaproponować poprawkę, która uzgadnia te przepisy i te dwie ustawy ze sobą. Dotyczyłaby ona art. 8… Mam to ręcznie napisane, ale za chwilę złożę wniosek panu marszałkowi. Zgodnie z nią grunty stanowiące własność skarbu państwa, tak jak tu jest, lub własność gminy przeznaczone w planach zagospodarowania przestrzennego - nie piszę „miejscowych”, bo gdzieniegdzie tych planów nie ma, a jest nowa ustawa o planowaniu przestrzennym, w związku z tym w ogóle, we wszelkich planach zagospodarowania przestrzennego - pod pracownicze ogrody działkowe mogą być przekazane nieodpłatnie w użytkowanie użytkownikom działek i organizacjom zrzeszającym działkowiczów. I ci, i ci mogą o to występować. Przekazania dokonują kierownicy odpowiednich urzędów rejonowych lub zarządy gmin, tak jak to jest zapisane w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#PiotrAndrzejewski">Ustęp 2: „Grunty, o których mowa w ust. 1, mogą być oddawane…” — i tu jest różnica — „… nieodpłatnie organizacjom zrzeszającym działkowiczów, w tym Polskiemu Związkowi Działkowców…” - oczywiście jeżeli nie ma innych organizacji, ale działkowicze mogą sobie utworzyć jakąś wspólnotę, nie muszą pozostawać pod władzą monopolistycznego Polskiego Związku Działkowców — „… w użytkowanie wieczyste”. Przypominam, że użytkowanie wieczyste jest surogatem tytułu własności, chodzi o to, że pozwala ono na czasowe utrzymanie tego stanu posiadania przez działkowiczów. Działkowicze to już mają i to im przede wszystkim trzeba zagwarantować.</u>
          <u xml:id="u-235.8" who="#PiotrAndrzejewski">A ponadto w ust. 2 mówimy, że oni mogą się ubiegać o prawo, które jest równe z prawem własności, ale tutaj już muszą ich reprezentować organizacje zrzeszające działkowiczów, ewentualnie Polski Związek Działkowców, jeżeli takich organizacji nie utworzą na zasadach określonych w przepisach o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Uzyskujemy wtedy zgodność ustawy o gospodarce gruntami z tym, co proponujemy w tej noweli.</u>
          <u xml:id="u-235.9" who="#PiotrAndrzejewski">Jeśli chodzi o art. 2, to nie widzę, dlaczego te przywileje mają należeć do monopolisty - Polskiego Związku Działkowców, a nie innych organizacji zrzeszających działkowiczów, w których mieści się tenże związek. W związku z tym proponuję, aby w art. 2 w miejsce: „Polskiego Związku Działkowców” zapisać wszędzie: „organizacje zrzeszające działkowiczów lub wspólnoty działkowiczów tworzone na zasadach, które są zgodne z polską tradycją”. I ten wniosek składam panu marszałkowi. Proszę uprzejmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Informuję państwa, iż lista mówców została wyczerpana. Zgodnie…</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Rewaj: Czy można ad vocem?)</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#TadeuszRewaj">Panie Marszałku! Panie Senatorze Andrzejewski!</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#TadeuszRewaj">Wyrażam smutek, iż pan, jako członek Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, coraz częściej nie wprowadza poprawek mniejszościowych w łonie komisji, a potem długo deliberuje na ten temat na forum. Komisje są od tego. Wydaje mi się, że można to było zrobić na posiedzeniu komisji. Naprawdę jest mi smutno, że pan swojej pozycji w komisji nie wykorzystuje.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#komentarz">(Senator Wojciech Kruk: Panie Marszałku!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę, pan senator Andrzejewski pierwszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Senatorze! Proszę uprzejmie, żebyśmy wspólnie poprosili o protokół z posiedzenia komisji. Tam jest rozszerzona wersja tego, co tutaj mówiłem, z tym że nie zostało to sformułowane jako wniosek, ponieważ jestem tam jeden i z reguły nie mam nawet szans na wniosek mniejszości. W związku z tym, jeżeli moja wypowiedź nie zyskuje aprobaty innych członków komisji, nie ma sensu składać wniosku i dlatego odwołuję się do zgromadzenia wszystkich. Myślę, że ta odpowiedź plus lektura tego protokołu uzasadni wycofanie przez pana tych wątpliwości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#GrzegorzKurczuk">Zgodnie z regulaminem… Kto jeszcze?</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Szczepański, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#AndrzejSzczepański">Panie Marszałku! Senator Okrzesik zauważył, że nie byłem na sali, gdy on zabierał głos. Muszę jednak powiedzieć, że wszystko słyszałem i widziałem, a dlatego mnie nie było, za co przepraszam, że poszedłem sprawdzić, jak to jest faktycznie z tą korespondencją. I mam ją tutaj przed sobą. Przejrzeliśmy szybciutko całą korespondencję skierowaną do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej od połowy marca. Mamy tutaj bodajże 14 stanowisk, wszystkie one pochodzą od związków działkowców z całej Polski i wszystkie wspierają to, o czym dzisiaj mówiliśmy, czyli wspierają tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#AndrzejSzczepański">Panie Senatorze! Do komisji nie wpłynęło żadne pismo ze Związku Miast Polskich, z jakiejkolwiek gminy czy jakiegokolwiek innego samorządu. A tak nawiasem mówiąc, jest pan również członkiem naszej komisji i jeżeli miał pan jakieś materiały, to mogliśmy się wczoraj spotkać i je przedyskutować.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#AndrzejSzczepański">Fakt faktem, że może nie do końca, może zawile, mimo że pomagał mi w tym senator Adamski, tłumaczyłem sprzeczność prawną art. 3 i art. 8. Chcę podkreślić, że art. 8 dotyczy organizacji określanej mianem monopolisty w stosunku do gruntów, które już są użytkowane, art. 3 dopuszcza inne organizacje od momentu wejścia w życie tejże ustawy. I to, chciałem dopowiedzieć, Panie Marszałku!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#GrzegorzKurczuk">Traktuję pańską wypowiedź, Panie Senatorze Szczepański, jako głos w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#GrzegorzKurczuk">Informuję, że lista mówców została już wyczerpana. Zgodnie z regulaminem chciałem teraz udzielić głosu przedstawicielowi rządu. Przypominam państwu, że rozpatrywana ustawa była poselskim projektem. Jest na sali pan Andrzej Urban, podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, Panie Ministrze, o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#AndrzejUrban">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#AndrzejUrban">Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 6 maja 1981 r. o pracowniczych ogrodach działkowych odnosi się do dwóch zasadniczym regulacji prawnych: pierwsza dotyczy gruntów zajętych pod pracownicze ogrody działkowe, powtarzam - gruntów już zajętych, a druga - nowo przekazywanych gruntów pod pracownicze ogrody działkowe.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#AndrzejUrban">Jest oczywiste, że regulacja pierwsza jest istotniejsza z uwagi na skutki, jakie będzie powodować, oraz zasięg terytorialny. Projekt ustawy w brzmieniu przedstawionym w czasie pierwszego czytania zakładał, że wszystkie były w użytkowaniu Polskiego Związku Działkowców, staną się z mocy prawa nieodpłatnie przedmiotem użytkowania wieczystego związku. Polski Związek Działkowców uzyskałby więc w drodze uwłaszczenia prawa zbywalne do gruntu, zbliżone do prawa własności, co zdaniem autorów projektu - zapobiegłoby podejmowaniu przez organy samorządu terytorialnego działań zmierzających do likwidacji ogrodów działkowych. Grunty zajęte pod ogrody uległy bowiem komunalizacji, obecnie ich właścicielami są gminy.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#AndrzejUrban">Doceniając rolę, jaką spełniają pracownicze ogrody działkowe w życiu mieszkańców miast, tradycje związane z funkcjonowaniem w Polsce tych ogrodów oraz fakt, że znaczna część osób z nich korzystających to osoby niezamożne, w tym emeryci i renciści, rząd uznał, że celowe jest podjęcie działań przeciwnych likwidacji tych ogrodów, nawet poprzez uwłaszczenie Polskiego Związku Działkowców.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#AndrzejUrban">W stanowisku przyjętym na posiedzeniu w dniu 11 kwietnia 1995 r. rząd poparł podjętą inicjatywę legislacyjną, zwracając jednocześnie uwagę na to, że poselski projekt ustawy bardziej zabezpiecza prawa Polskiego Związku Działkowców niż prawa samych działkowców, to znaczy osób, które użytkują ogrody działkowe. Uwłaszczenie związku nie oznacza bowiem automatycznego umocnienia praw samych działkowców do działek będących w ich użytkowaniu. Nie negując samej propozycji uwłaszczenia związku, rząd zwrócił jednak uwagę na następujące okoliczności i uwarunkowania, które powinny zostać uwzględnione w trakcie prac nad projektem ustawy w komisjach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#AndrzejUrban">Po pierwsze, część gruntów, na których urządzone są pracownicze ogrody działkowe, posiada nie uregulowany stan prawny. Niektóre z nich zostały urządzone na gruntach, które były przekazane w zarząd przedsiębiorstwom państwowym. Tam w dniu 5 grudnia 1990 r. uwłaszczyły się już te przedsiębiorstwa. Dlatego też rząd opowiedział się za uwłaszczeniem Polskiego Związku Działkowców według trybu: na wniosek, a nie, jak to przewidywał projekt poselski, z mocy prawa. Byłoby to uwłaszczenie przeprowadzone na podobnych zasadach jak w spółdzielniach i w stosunku do innych osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#AndrzejUrban">Po drugie, w zakresie odpłatności za nabycie prawa użytkowania wieczystego gruntów, rząd opowiedział się za zawieszeniem na okres 10 lat pobierania tak zwanej opłaty pierwszej, wynoszącej od 15% do 25% ceny gruntów i pobieranej jednorazowo, a po upływie tego okresu za zwolnieniem w ogóle z jej pobrania, jeżeli w tym czasie Polski Związek Działkowców nie zbędzie gruntów, które otrzymał w użytkowanie wieczyste. Rząd opowiedział się za ustaleniem wysokości opłat rocznych za użytkowanie wieczyste gruntów na zasadach preferencyjnych lub w ogóle za zwolnieniem z tych opłat.</u>
          <u xml:id="u-243.7" who="#AndrzejUrban">Po trzecie, rząd uznał, że należałoby ustalić prawo pierwokupu na rzecz gmin w przypadku, gdyby Polski Związek Działkowców zbywał użytkowanie wieczyste gruntów stanowiących ich własność. Z uwagi na w zasadzie nieodpłatne uwłaszczenie związku wykonanie prawa pierwokupu przez gminę powinno być dokonywane za symboliczną opłatą. W przypadku skorzystania przez gminę z prawa pierwokupu związek nie powinien mieć obowiązku zapłacenia zawieszonej opłaty pierwszej.</u>
          <u xml:id="u-243.8" who="#AndrzejUrban">Po czwarte, w przypadku konieczności wywłaszczenia na cele publiczne gruntów, co do których uwłaszczył się Polski Związek Działkowców, zdaniem rządu odszkodowanie powinno być ustalane i wypłacane tylko za części składowe gruntów, natomiast za same grunty już nie, gdyż związek nabył je nieodpłatnie.</u>
          <u xml:id="u-243.9" who="#AndrzejUrban">Po piąte, uzyskanie przez Polski Związek Działkowców prawa użytkowania wieczystego gruntów, które jest prawem zbywalnym, ujawnianym w księgach wieczystych, powinno być - zdaniem rządu - konsekwentnie połączone z wprowadzeniem zapisów umacniających również prawa do gruntów tych osób, które użytkują ogrody działkowe, czyli samych działkowców. Można by to uzyskać przez ustanowienie na rzecz tych osób, w drodze umowy cywilnoprawnej zawartej w formie aktu notarialnego, prawa użytkowania działek jako ograniczonego prawa rzeczowego z wpisem w dziale trzecim księgi wieczystej. Takie załatwienie sprawy byłoby zgodne z ideą ochrony praw działkowców wyrażoną przez autorów projektu.</u>
          <u xml:id="u-243.10" who="#AndrzejUrban">Regulacja druga dotyczy nowo przekazywanych przez skarb państwa lub gminę gruntów na potrzeby pracowniczych ogrodów działkowych. Z uwagi na to, że przekazywanie następowałoby w użytkowanie wieczyste, powinna się ona znaleźć - zdaniem rządu - w ustawie o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, która reguluje generalnie te sprawy, a nie w ustawie o pracowniczych ogrodach działkowych. Wymagałoby to rozszerzenia zapisu art. 4 ust. 6 tej ustawy, który przewiduje możliwość przekazywania gruntów na niektóre cele szczególne bez pobierania opłat z tytułu użytkowania wieczystego.</u>
          <u xml:id="u-243.11" who="#AndrzejUrban">Odnosząc się do prezentowanego dzisiaj projektu ustawy, w imieniu rządu stwierdzam, że uwzględnia on w podstawowych założeniach przedstawione przeze mnie stanowisko rządu. Niektóre zapisy, tak jak na przykład zapis art. 4 projektu ustawy, chociaż nie były zawarte w stanowisku rządu, są jednak zgodne z intencjami zawartymi w tym wniosku, dlatego też rząd zdecydował się poprzeć projekt ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych w brzmieniu dziś prezentowanym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-243.12" who="#AndrzejUrban">Dziękuję bardzo. Proszę, niech pan pozostanie jeszcze przez chwilę. Zapytuję, czy ktoś z państwa chciałby zadać pytanie panu ministrowi Andrzejowi Urbanowi?</u>
          <u xml:id="u-243.13" who="#AndrzejUrban">Pan senator Andrzejewski się zgłasza. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Ministrze! Chciałbym spytać, jaki jest pana stosunek do przedstawionych poprawek, które wydają się wychodzić naprzeciw temu, żeby uwzględniać nie tylko uprawnienia Polskiego Związku Działkowców, jako jedyną formę reprezentowania interesów tych, którzy mają działki, ale też samych działkowców i inne formy pluralistyczne organizacji ich zrzeszających. Czy, zdaniem pana, to stoi w sprzeczności ze stanowiskiem rządu, czy też jest z nim zgodne?</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#PiotrAndrzejewski">Drugie pytanie wynikające z czysto prawniczych zastrzeżeń profesora Jerzego Ignatowicza: czy i na jakich zasadach zarządca czy pełnomocnik interesów działkowców ma się stać właścicielem ograniczonego prawa wieczystego użytkowania z pominięciem samych reprezentowanych? Czy nie byłoby bardziej zgodne ze stanowiskiem rządu, gdyby Polski Związek Działkowców był w dalszym ciągu tylko pełnomocnikiem tych, którzy rzeczywiście powinni uzyskać zgodnie z tym stanowiskiem prawo wieczystego użytkowania, mianowicie samych działkowców? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#AndrzejUrban">Te dwa pytania są w zasadzie jednym pytaniem, Panie Senatorze. Mogę odpowiedzieć, że tylko opiniowaliśmy propozycję, która wpłynęła. Ta propozycja została ulepszona tak, jak to było możliwe. Natomiast wniosku, o którym pan senator mówi, nie było, w związku z tym nie zajmowaliśmy się tym. Nie mam więc podstaw, żeby wobec takiej propozycji prezentować stanowisko rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Czy są jeszcze pytania ze strony pań i panów senatorów?</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#GrzegorzKurczuk">Pan senator Okrzesik i pan senator Kruk, w takiej kolejności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#JanuszOkrzesik">Panie Ministrze, chciałem zapytać o następującą sprawę. Z ustawy z 6 maja 1981 r. o pracowniczych ogrodach działkowych pozostaje nie zmieniony art. 4, że pracownicze ogrody działkowe zakłada i prowadzi na zasadzie wyłączności Polski Związek Działkowców. Chciałem zapytać, jak w tym kontekście widzi pan sensowność art. 3 nowelizacji ustawy o gospodarce gruntami, który mówi o użytkowaniu wieczystym organizacji zrzeszających działkowców, sugerując, że może być ich więcej i mogą być również inne poza Polskim Związkiem Działkowców? Jak mają się do tego poprawki zgłoszone przez senatora Andrzejewskiego, również idące w kierunku rozszerzenia tego wachlarza możliwości? Ustawa o pracowniczych ogrodach działkowych ogranicza te możliwości wyłącznie do Polskiego Związku Działkowców. Czy jest tutaj kolizja i jakie jest pańskie stanowisko w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#GrzegorzKurczuk">Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#AndrzejUrban">Rzeczywiście. Zmiana art. 3, o której pan senator powiedział, została wprowadzona na posiedzeniu Sejmu. Tutaj był zapis dotyczący wyłącznie, zgodnie zresztą z treścią ustawy podstawowej, Polskiego Związku Działkowców. Na wniosek pana posła Rokity zostało to skreślone i w tej formie pozostało. Uważam, że rzeczywiście to jest obecnie niespójne, dlatego że ustawa podstawowa o pracowniczych ogrodach działkowych dotyczyła wyłącznie Polskiego Związku Działkowców.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#komentarz">(Senator Janusz Okrzesik: Panie Marszałku, mogę?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#GrzegorzKurczuk">Jeszcze jedno pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#JanuszOkrzesik">Panie Ministrze, w takim razie, jaki będzie stan prawny po uchwaleniu tej nowelizacji? Nadal prawo do zakładania i prowadzenia ogrodów działkowych będzie miał jedynie Polski Związek Działkowców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#AndrzejUrban">Myślę, że nie. Tutaj mówimy o dwóch kwestiach. Jeśli chodzi o nowe ogrody działkowe, to organizacje, które powstaną na zasadach zawartych między innymi w art. 3, będą mogły nabywać te grunty. Natomiast jeśli chodzi o ogrody istniejące, to zapisy dotyczą oczywiście Polskiego Związku Działkowców.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#komentarz">(Senator Krzysztof Kozłowski: Jest „związek zakłada”, więc mówi o przyszłych również.)</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#AndrzejUrban">Bo w tej chwili nie ma innych organizacji, tylko polski Związek Działkowców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#GrzegorzKurczuk">Zakończył pan odpowiedź, tak?</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę pana senatora Kruka o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WojciechKruk">Panie Ministrze! Kto będzie ponosił koszty tego uwłaszczenia, czyli kto uiści opłaty sądowo-notarialne za przepisanie ogrodów działkowych na rzecz Polskiego Związku Działkowców czy potem indywidualnych działkowców?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#AndrzejUrban">Koszty te ponosi Polski Związek Działkowców. Nie ma tu nic o zwolnieniu ze wszystkich opłat, w związku z tym…</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#komentarz">(Senator Wojciech Kruk: A skąd będzie miał na to środki? Wiemy, że opłaty sądowo-notarialne są relatywnie wysokie.)</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#AndrzejUrban">Na to pytanie ja nie mogę odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#komentarz">(Senator Wojciech Kruk: Czy nie uważa pan, że będzie to uszczęśliwianiem kogoś na siłę?)</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#AndrzejUrban">To nie był wniosek rządowy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#GrzegorzKurczuk">Nie ma więcej pytań?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WojciechKruk">Mam jeszcze jedno pytanie: czy nie uważa pan, że w związku z tym zapisy tych ustaw będą martwe?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#AndrzejUrban">Panie Senatorze, na ten temat mogę mówić osobiście, ale tutaj jestem reprezentantem rządu, w związku z tym…</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#komentarz">(Senator Wojciech Kruk: Pozwoliłem sobie zadać panu pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#AndrzejUrban">Nie mogę odpowiedzieć, jaki jest stan finansowy Polskiego Związku Działkowców w tej chwili i nie mogę także odpowiedzieć na pytanie, czy rzeczywiście Polski Związek Działkowców stać na to, żeby takie operacje przeprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#komentarz">(Senator Wojciech Kruk: Dziękuję.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Nie ma więcej pytań. Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#GrzegorzKurczuk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#GrzegorzKurczuk">Panie i Panowie Senatorowie! Ponieważ w trakcie debaty zostały jednak zgłoszone wnioski mające charakter legislacyjny, zgodnie z art. 45 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę obie komisje senackie: Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej o ustosunkowanie się do wniosków i propozycji oraz przedstawienie Wysokiej Izbie sprawozdania. Głosowanie odbędzie się po przedstawieniu sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#GrzegorzKurczuk">Bardzo proszę, Panie Senatorze, o ogłoszenie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PiotrMiszczuk">Marszałek Senatu zwołuje posiedzenie Konwentu Seniorów z udziałem przewodniczących komisji senackich w dniu jutrzejszym, to jest w piątek 30 czerwca, na pół godziny przed rozpoczęciem posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#PiotrMiszczuk">Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej spotkają się jutro o godzinie 9.00 w sali nr 182 w sprawie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#PiotrMiszczuk">Senatorowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy spotkają się w sali nr 234.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#GrzegorzKurczuk">Dziękuję bardzo. Zarządzam przerwę do jutra, do godziny 10.00. Proszę pamiętać o posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Miszczuk: Powtarzam, komisje o 9.00 w sali nr 182.)</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#GrzegorzKurczuk">Konwent Seniorów o 9.30. Obrady wznawiamy o godzinie 10.00. Dziękuję. Dobranoc państwu.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godzinie 20 minut 55)</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godzinie 10 minut 04)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#StefanJurczak">Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#StefanJurczak">Powracamy do punktu pierwszego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie kodeksu karnego, kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że podczas przerwy w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, które ustosunkowały się do przedstawionych w trakcie debaty wniosków.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#StefanJurczak">Przypominam też, że zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu obecnie głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy komisji i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności, pana senatora Pawła Jankiewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PawełJankiewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#PawełJankiewicz">Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisja Praw Człowieka i Praworządności mają zaszczyt zarekomendować państwu stanowisko w sprawie ustawy o zmianie kodeksu karnego, kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#PawełJankiewicz">Stanowisko komisji zostało przyjęte po długiej dyskusji nad poszczególnymi punktami. Połączone komisje pragną zarekomendować Wysokiej Izbie poprawki, które dotyczą kwestii formalnych i redakcyjnych, ale także bardzo istotnych kwestii, o których mówiłem, już przedstawiając sprawozdanie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, a więc zarówno nowelizacji instytucji przedawnienia, jak i stosunku do moratorium w sprawie kary śmierci.</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#PawełJankiewicz">W trakcie posiedzenia wyniknął problem natury formalnej, o którym też wypada w tym miejscu powiedzieć, dotyczący stosunku do prawidłowości głosowania nad poprawkami oznaczonymi w sprawozdaniu komisji jako trzecia, czwarta i piąta. Zrodziła się tutaj kontrowersja, o której będzie mówił, jak podejrzewam, również pan senator Andrzejewski - czy pozytywny wynik głosowania nad poprawką trzecią przesądza o wyniku głosowania poprawki czwartej i piątej?</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#PawełJankiewicz">Komisja, a właściwie większość komisji, zajęła stanowisko, iż pozytywny wynik głosowania poprawki trzeciej w sprawie skreślenia art. 1 pktu 25 przesądza o bezprzedmiotowości głosowań nad poprawką czwartą i piątą.</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#PawełJankiewicz">Odmiennego zdania był pan senator Andrzejewski, który zgłaszał wniosek mniejszości i będzie go popierał. Większość komisji uważa jednak, iż materią, którą się zajmujemy, nie jest ustawa nowelizowana lecz nowelizująca, dlatego też wykreślenie z niej pktu 25 przesądza, iż w akcie prawnym po pkcie 24 będzie luka. Poprawki czwarta i piąta nie mogą być głosowane z uwagi na to, że tego przepisu w ustawie nowelizującej już nie ma.</u>
          <u xml:id="u-264.6" who="#PawełJankiewicz">W głosowaniu komisja postanowiła, iż poprze poprawkę piątą. A zatem wniosek o całkowite skreślenie przepisu zawartego w art. 1 pkcie nie uzyskał akceptacji. Komisja podzieliła pogląd, że tego rodzaju przepis powinien tam być, ale opowiedziała się w głosowaniu za brzmieniem zawartym właśnie w poprawce piątej. Przewaga głosów „za” była tutaj znikoma. Właściwie zadecydowała regulaminowa większość czy głos przewodniczącego komisji.</u>
          <u xml:id="u-264.7" who="#PawełJankiewicz">Podobna sytuacja zaistniała w przypadku poprawki czternastej. Była ona również gorąco dyskutowana, a w głosowaniu doczekała się niewielkiego poparcia. Zderzyły się tutaj dwa poglądy. Część komisji opowiedziała się za skreśleniem artykułu i pozostawieniem stanu dotychczasowego, część zaś - za pozostawieniem przepisu i uzupełnieniem go treścią zawartą w poprawce ósmej. Jest to konstrukcja spotykana już dzisiaj w naszym prawie. W tym przypadku uległaby rozszerzeniu o określenie, co nastąpi w razie przyjęcia nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-264.8" who="#PawełJankiewicz">Pozostałych poprawek, jeżeli państwo pozwolicie, będę omawiał, ponieważ zostały wyczerpująco omówione w poprzednich sprawozdaniach.</u>
          <u xml:id="u-264.9" who="#PawełJankiewicz">W imieniu połączonych komisji: Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności mam zaszczyt prosić, aby Wysoka Izba raczyła przyjąć projekt ustawy wraz z przedstawionymi i rekomendowanymi przez połączone komisje poprawkami. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu i przedstawienie wniosków sprawozdawcę mniejszości połączonych komisji, pana senatora Piotra Łukasza Juliusza Andrzejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#PiotrAndrzejewski">Przede wszystkim trzeba przedstawić coś w rodzaju przewodnika po zestawionych wnioskach, żebyśmy dokładnie wiedzieli, jakie skutki pociąga za sobą głosowanie, zestawienie jest bowiem mylące.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#PiotrAndrzejewski">Poprawka trzecia, zgłoszona przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności, spotkała się z poparciem większości wszystkich komisji. A zatem jest inaczej niż tu zapisano, nie jest to tylko wniosek Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Nie, przepraszam bardzo, dobrze to jest zapisane. To, o czym mówię, dotyczy następnych…</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#PiotrAndrzejewski">Przyjęto, że komisje wypowiadały się przeciwko skreśleniu art.1 pktu 25, to jest zapisu sejmowego dotyczącego zawieszenia i biegu przedawnienia w stosunku do sprawców przestępstw, o czym była mowa w trakcie debaty. Jednym słowem komisje chcą, żeby proces w sprawie Grudnia 1970 r. odbył się i skończył. Skreślenie tego przepisu, art. 108 w zapisie sejmowym, oznacza wypowiedzenie się w ogóle przeciwko osądzeniu Grudnia 1970 r. Taki jest skutek.</u>
          <u xml:id="u-266.4" who="#PiotrAndrzejewski">Poprawka czwarta i piąta dotyczą innej materii ustawowej, mianowicie art. 109. O ile poprawka czwarta proponuje dodanie nowego punktu dotyczącego art. 109, przedstawiamy ją jako wniosek marszałka Chełkowskiego poparty przez mniejszość, o tyle poprawka piąta to podstęp, bo w razie czego weryfikuje negatywny wynik głosowania poprawki trzeciej. Tam przesądzimy, że się nie skreśla, natomiast głosując za poprawką piątą dokonamy automatycznie ponownego skreślenia, czyli uwzględnimy to, co przegłosowaliśmy negatywnie. W związku z tym, jeżeli państwo będziecie chcieli, aby odbył się proces w sprawie Grudnia 1970 r., to w tym zestawieniu musicie głosować za odrzuceniem i trzeciej, i piątej poprawki. Powtarzam, że to jest podstęp.</u>
          <u xml:id="u-266.5" who="#PiotrAndrzejewski">Jak to powinno być zrobione, żeby było prawidłowo? Będę się zwracał do prezydium, aby przyjąć pewną dyscyplinę zestawiania wniosków, bo może się to powtarzać. Nie operujemy przecież numerkami, tylko pewnymi instytucjami, które regulujemy. Jeżeli jest alternatywa między poprawką czwartą i piątą, to w poprawce piątej powinno być zapisane, że jeżeli nie skreślamy art. 1 pktu 25, to otrzymuje on dodatkowe brzmienie, nie zaś pisać: „brzmienie”. To znaczy, że skoro stwierdziliśmy, że nie skreśla się art. 108, a chcemy zrobić uzupełnienie w art. 109, to do tego, co nie zostało skreślone, trzeba dodać treść art. 109, zamiast wywracać negatywny wynik głosowania poprawki trzeciej.</u>
          <u xml:id="u-266.6" who="#PiotrAndrzejewski">Chciałbym, żeby było jasne, że aby utrzymać art. 108 w brzmieniu uchwalonym przez Sejm, trzeba odrzucić i trzecią, i piątą poprawkę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu i przedstawienie wniosków sprawozdawcę mniejszości połączonych komisji, pana senatora Adama Daraża.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#AdamDaraż">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#AdamDaraż">W czasie posiedzenia połączonych komisji dyskutowano na temat art. 5 omawianego projektu. Głos przewodniczącego zadecydował o tym, iż ten zapis pozostaje.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#AdamDaraż">Wczoraj miałem przyjemność zapytać przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości, w jaki sposób ministerstwo tę sprawę - a chodzi o moratorium na niewykonywanie kary śmierci - interpretuje i dlaczego? Chciałbym poprzeć wniosek o usunięcie tego zapisu. Po pierwsze, mamy teraz w Polsce taki czas, iż wiele służb nie panuje nad zaistniałą sytuacją. Po drugie, kary za najcięższe zbrodnie, bo tylko o nie chodzi, będą zawieszone w wykonaniu. Jest to stwierdzenie, którego ministerstwo nie potrafiło udokumentować.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#AdamDaraż">Chcę powiedzieć, że właśnie z ust pani minister padły słowa, iż od kilku lat, od trzech czy od czterech, nie ma w Polsce żadnego uprawomocnionego wyroku kary śmierci. A więc kary te były zasądzane, ale na skutek procesu odwoławczego żadna z nich nie zyskała prawomocności.</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#AdamDaraż">Zadałem pytanie panu prokuratorowi generalnemu. Odpowiedział, iż w Stanach Zjednoczonych na wykonanie wyroku czeka się kilka lat. Dzieje się to na skutek procesu odwoławczego. Mówimy tutaj, że wykonanie kary śmierci następuje dopiero wówczas, gdy jakikolwiek proces odwoławczy się zakończy. Wobec tego, jeżeli mówimy o humanitaryzmie, to ma on obowiązywać również w czasie procesu odwoławczego. I wtedy skazany, powtarzam: za najcięższe zbrodnie, również przeżywa rozterkę - będzie zgładzony czy nie.</u>
          <u xml:id="u-268.5" who="#AdamDaraż">Połączone komisje zadecydowały dzięki głosowi przewodniczącego. Popieram tę poprawkę w imię ustanowienia naprawdę odpowiedzialnego prawa w Polsce, aby przestępcy nie czuli się bezpiecznie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi. Wnioski zgłosili również: pan senator August Chełkowski, pan senator Jerzy Cieślak i pan senator Andrzej Chronowski. Czy senatorowie wnioskodawcy chcą zabrać głos? Nie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#StefanJurczak">Przystępujemy wobec tego do głosowania w sprawie ustawy o zmianie kodeksu karnego, kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że Komisja Praw Człowieka i Praworządności, Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, mniejszość komisji oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy i poprawki te będą poddane pod głosowanie, według kolejności przepisów ustawy. Przypominam, że wszystkie przedstawione wnioski zawarte są w druku nr 238Z.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#StefanJurczak">Poprawka pierwsza została zgłoszona przez połączone komisje - „W art. 1 w pkcie 6 w art. 58a wyraz «działa» zastępuje się wyrazami: «popełnia przestępstwo działając»”. Poprawka ma charakter redakcyjny i zmierza do nadania przepisowi jednoznacznego brzmienia.</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-269.6" who="#StefanJurczak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.7" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.8" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.9" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-269.10" who="#StefanJurczak">W obecności 79 senatorów za poprawką głosowało 75, głosów przeciwnych nie było, wstrzymało się 3 senatorów, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-269.11" who="#komentarz">(Głosowanie nr 4).</u>
          <u xml:id="u-269.12" who="#StefanJurczak">Poprawka została przez Wysoką Izbę przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-269.13" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką drugą - „W art. 1 w pkcie 9, w art. 60 w § 2 wyrazy: «chyba że przestępstwo zagrożone karą surowszą» skreśla się”. Poprawka usuwa zbędną treść nic nie wnoszącą do przepisu, została poparta przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-269.14" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-269.15" who="#StefanJurczak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.16" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.17" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.18" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Jedna osoba nie głosowała i poprzednio, i teraz. Proszę sprawdzić aparaturę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.19" who="#StefanJurczak">Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-269.20" who="#StefanJurczak">W obecności 79 senatorów za poprawką głosowało 77, 1 osoba była przeciw, 1 się wstrzymała.</u>
          <u xml:id="u-269.21" who="#komentarz">(Głosowanie nr 5).</u>
          <u xml:id="u-269.22" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-269.23" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzecią - „Art. 1 pkt 25 skreśla się”. Jest to poprawka mniejszości komisji. Zmierza ona do usunięcia przepisu przywracającego możliwość ścigania funkcjonariuszy publicznych za popełnienie niektórych przestępstw w określonych ramach czasowych.</u>
          <u xml:id="u-269.24" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-269.25" who="#StefanJurczak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.26" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.27" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.28" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-269.29" who="#StefanJurczak">W obecności 78 senatorów za poprawka głosowało 2, przeciw było 47 senatorów, wstrzymał się od głosu 29 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-269.30" who="#komentarz">(Głosowanie nr 6).</u>
          <u xml:id="u-269.31" who="#StefanJurczak">Poprawka nie uzyskała akceptacji Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-269.32" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką czwartą zgłoszoną przez pana senatora Chełkowskiego, a popartą przez mniejszość połączonych komisji - w art. 1 dodaje się pkt 25a w brzmieniu: „w art. 109 po wyrazach: «zbrodni przeciwko ludzkości» dodaje się wyrazy: «oraz do umyślnych przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu, wolności i lub wymiarowi sprawiedliwości zagrożonych karą pozbawienia wolności powyżej trzech lat, popełnionych przez funkcjonariuszy, publicznych lub na ich zlecenie w związku z pełnieniem obowiązków służbowych. Przepis art. 2 § 1 nie ma w takich wypadkach zastosowania»”. Poprawka zmierza do uzupełnienia przepisu przywracającego uniwersalną normę przewidującą niestosowanie instytucji przedawnienia wobec funkcjonariuszy publicznych za popełnienie niektórych przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-269.33" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-269.34" who="#StefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.35" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.36" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.37" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników.</u>
          <u xml:id="u-269.38" who="#StefanJurczak">W obecności 80 senatorów za poprawką głosowały 43, przeciw było 27 osób, wstrzymało się od głosu 10 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-269.39" who="#komentarz">(Głosowanie nr 7).</u>
          <u xml:id="u-269.40" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-269.41" who="#StefanJurczak">Uwaga: nie będziemy głosować nad poprawką piątą, gdyż przyjęcie poprawki czwartej to wyklucza.</u>
          <u xml:id="u-269.42" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką szóstą, zgłoszoną przez połączone komisje i popartą przez nie - „W art. 1 w pkcie 32 w literze «c», w art. 214 w§ 4 wyrazy: «1, 2 lub 3» zastępuje się wyrazami: «1 lub 2»”. Poprawka zmierza do umożliwienia ścigania z oskarżenia publicznego przestępstwa zaboru samochodu osobie najbliższej przy użyciu przemocy, uznając, iż jest to zbyt szkodliwe społecznie przestępstwo, aby należało je ścigać tylko na wniosek pokrzywdzonego.</u>
          <u xml:id="u-269.43" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-269.44" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.45" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.46" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.47" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-269.48" who="#StefanJurczak">W obecności 80 senatorów za poprawką głosowało 77 osób, przeciw nie głosował nikt. Wstrzymały się 3 osoby.</u>
          <u xml:id="u-269.49" who="#komentarz">(Głosowanie nr 8).</u>
          <u xml:id="u-269.50" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że poprawka uzyskała akceptację Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-269.51" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką siódmą, popartą przez połączone komisje - „W art. 2 w pkcie 9 skreśla się literę «a»”. Poprawka zmierza do wyeliminowania błędnego redakcyjnie zapisu, ma na celu również niedopuszczenie możliwości żądania od skazanych deklaracji, iż zgadzają się na zaniżone wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-269.52" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-269.53" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.54" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.55" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.56" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-269.57" who="#StefanJurczak">W obecności 78 senatorów za poprawką głosowało 70, przeciw — 2 osoby, wstrzymało się 6 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-269.58" who="#komentarz">(Głosowanie nr 9).</u>
          <u xml:id="u-269.59" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że poprawka uzyskała akceptację Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-269.60" who="#StefanJurczak">Przystępujemy teraz do głosowania nad poprawką czternastą. Państwo mają w zestawieniu poprawki kolejno zanotowane, ale zgodnie z logiką, najpierw trzeba głosować czternastą, bo jej przyjęcie wyklucza możliwość głosowania poprawki ósmej.</u>
          <u xml:id="u-269.61" who="#StefanJurczak">Poprawka czternasta brzmi: „Art. 5 skreśla się”. Zmierza ona do odstąpienia od wprowadzenia moratorium na wykonywanie kary śmierci. Jest to wniosek senatora Jerzego Cieślaka poparty przez mniejszość połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-269.62" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-269.63" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.64" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.65" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-269.66" who="#StefanJurczak">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-269.67" who="#StefanJurczak">W obecności 80 senatorów za przyjęciem poprawki głosowało 27, przeciw było 25 senatorów, wstrzymało się od głosu 28 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-269.68" who="#komentarz">(Głosowanie nr 10).</u>
          <u xml:id="u-269.69" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Jeżeli można…)</u>
          <u xml:id="u-269.70" who="#StefanJurczak">Chwileczkę, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-269.71" who="#StefanJurczak">Stwierdzam wobec wyników głosowania, że poprawka uzyskała akceptację Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-269.72" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Senatorze, pan senator Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PiotrAndrzejewski">Mam poważne wątpliwości co do tego zapisu, iż głosowanie poprawki czternastej eliminuje głosowanie ósmej, gdyż dotyczy to innego przepisu i nie tylko moratorium, są bowiem inne przeszkody dla wykonywania kary śmierci, na przykład, jeśli kobieta jest w ciąży. Wtedy mamy swoistą amnestię, w drugiej instancji w przypadku odrzucenia ułaskawienia, co jest proponowane przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Odrzucenie czy przyjęcie poprawki czternastej tego nie eliminuje, bo dotyczy to innej materii ustawy, innego przepisu. Wnoszę więc, aby to jednak przegłosować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#StefanJurczak">Może pan z Biura Legislacyjnego mógłby to wyjaśnić panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Prosiłbym o wyjaśnienie, bo to jest to samo, o czym mówiłem - pomylenie materii dwóch odrębnych przepisów i…)</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#komentarz">(Senator Ireneusz Michaś: Panie Marszałku, w kwestii formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#IreneuszMichaś">Nie czas, żeby dzisiaj przyjmować tego typu wnioski, wcześniej był czas i miejsce, żeby zgłaszać podobne kwestie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PiotrAndrzejewski">Ad vocem…</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#PiotrAndrzejewski">Nie mogło to być wcześniej, bo zestaw poprawek dostaliśmy dzisiaj rano. Natomiast zaistnieje sytuacja, iż jednej z poprawek nie będziemy głosować w ogóle, choć nie jest ona sprzeczna z przyjętą przez nas poprawką czternastą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#komentarz">(Senator Ireneusz Michaś: Panie Marszałku, takie było wyrażone wczoraj stanowisko komisji i ono obowiązuje.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#StefanJurczak">Ale pan senator chce wyjaśnienia. Czy przedstawiciele Biura Legislacyjnego może mogą to zrobić? Bardzo proszę, niech pan odpowie…</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#komentarz">(Senator Jerzy Adamski: Sprawozdawca już jest.)</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator Jankiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PawełJankiewicz">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! To jest niezupełnie tak, jak mówi pan senator Andrzejewski, z uwagi na fakt, iż w art. 111, gdzie proponuje się dodanie drugiego zdania, jest mowa o tym, że jeżeli z powodu innej przeszkody ustawowej… dalej tak jak w zapisie. Ten przepis jest zawarty tylko w drugim zdaniu w art. 111, mówi on, że jeżeli orzeczono karę śmierci, która nie podlega wykonaniu z przyczyn określonych w art. 31 kodeksu karnego, sąd zamienia ją na karę 25 lat pozbawienia wolności. Tak mamy w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#PawełJankiewicz">Artykuł 31 mówi, iż nie stosuje się kary śmierci w stosunku do osoby, która w chwili popełnienia czynu nie ukończyła 18 lat ani w stosunku do kobiety ciężarnej. Ten przepis ma zastosowanie tylko w tym przypadku, natomiast po dodaniu tamtego przepisu rozszerza się ową możliwość na inne przyczyny ustawowe, z tym że w korespondencji z art. 5. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, mam nadzieję, że zostało to w jakiś sposób panu senatorowi wyjaśnione.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Tak jest, potwierdza to moje zastrzeżenie, dziękuję uprzejmie.)</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Panie Senatorze. W związku z tym, że przyjęliśmy poprawkę czternastą, nie będziemy głosować poprawki ósmej.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziewiątą, zgłoszoną przez połączone komisje - „W art. 2 w pkcie 18, w art. 2153 wyrazy: «powinien zostać» zastępuje się wyrazem «zostaje», a zdanie ostatnie skreśla się”. Poprawka zmierza do wprowadzenia obligatoryjności przeniesienia osądzonego do aresztu śledczego w przypadku przerwy w rozprawie lub innej czynności, która trwa dłużej niż 3 miesiące.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.6" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.7" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.8" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-276.9" who="#StefanJurczak">W obecności 84 senatorów za przyjęciem poprawki głosowały 63, przeciw była 1, wstrzymało się 20 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-276.10" who="#komentarz">(Głosowanie nr 11).</u>
          <u xml:id="u-276.11" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że poprawka została przez Wysoką Izbę przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-276.12" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziesiątą zgłoszoną przez mniejszość, a popartą przez połączone komisje - „W art. 2 w pkcie 18 art. 2154 skreśla się, a dwukrotnie użyte oznaczenie «2155» zastępuje się oznaczeniem «2154»”. Poprawka zmierza do ograniczenia możliwości i przypadków osadzania tymczasowo aresztowanych łub skazanych w tak zwanych aresztach policyjnych oraz do pozbawienia osób na szczeblu na przykład dowódcy konwoju możliwości podejmowania takich decyzji.</u>
          <u xml:id="u-276.13" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-276.14" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki. Proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.15" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.16" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.17" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-276.18" who="#StefanJurczak">W obecności 84 senatorów za przyjęciem poprawki głosowało 64, przeciw było 9 osób, wstrzymało się od głosu 11 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-276.19" who="#komentarz">(Głosowanie nr 12).</u>
          <u xml:id="u-276.20" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że oprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-276.21" who="#StefanJurczak">Przyjęcie poprawki dziesiątej wyklucza głosowanie nad poprawką jedenastą.</u>
          <u xml:id="u-276.22" who="#StefanJurczak">Przystępujemy więc do głosowania nad poprawką dwunastą popartą przez połączone komisje - „W art. 3 w ust. 2 po wyrazie «towaru» dodaje się wyraz «zamierzonej»”. Poprawka uzupełnia zapis o szkodę zamierzoną, gdyż takie określenie występuje w przepisach o postępowaniu uproszczonym.</u>
          <u xml:id="u-276.23" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-276.24" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.25" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.26" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.27" who="#StefanJurczak">Proszę o podanie wyniku głosowania.</u>
          <u xml:id="u-276.28" who="#StefanJurczak">W obecności 83 senatorów za poprawką głosowało 78, przeciw była 1 osoba, wstrzymały się 4 osoby.</u>
          <u xml:id="u-276.29" who="#komentarz">(Głosowanie nr 13).</u>
          <u xml:id="u-276.30" who="#StefanJurczak">Wobec tego stwierdzam, że poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-276.31" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do poprawki trzynastej, popartej przez połączone komisje - „W art. 3 w ust. 4 po wyrazach: «określone niniejszą ustawą» dodaje się wyrazy: «odpowiednio w kodeksie karnym lub w kodeksie wykroczeń»”. Poprawka zmierza do konkretyzacji zapisu. Bez niej przepis jest niejasny i nie pozwala na jednoznaczne określenie, do których ustaw należy się odnieść przy zwielokrotnianiu grzywien.</u>
          <u xml:id="u-276.32" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-276.33" who="#StefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.34" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.35" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.36" who="#StefanJurczak">Jedna osoba jeszcze nie głosowała. Proszę sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-276.37" who="#StefanJurczak">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-276.38" who="#StefanJurczak">W obecności senatorów za poprawką głosowało 82, nie było żadnych głosów przeciw, wstrzymała się 1 osoba, 1 nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-276.39" who="#komentarz">(Głosowanie nr 14).</u>
          <u xml:id="u-276.40" who="#StefanJurczak">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że Wysoka Izbę poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-276.41" who="#StefanJurczak">Poprawkę czternastą, jak państwo wiedzą, już głosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-276.42" who="#StefanJurczak">Przystępujemy więc do głosowania nad poprawką piętnastą zgłoszoną przez połączone komisje i popartą przez nie — „W art. 6 wyrazy: «30 dni» zastępuje się wyrazami: «trzech miesięcy»”. Poprawka wydłuża vacatio legis ustawy ze względu na wprowadzenie nowych uregulowań w zakresie penalizacji niektórych zachowań oraz ze względu na znaczne zaostrzenie kar wymierzanych za niektóre przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-276.43" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-276.44" who="#StefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.45" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-276.46" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki. Proszę o podanie wyniku głosowania.</u>
          <u xml:id="u-276.47" who="#StefanJurczak">W obecności 85 senatorów za głosowało 81, przeciw 2 osoby, wstrzymało się od głosu 2 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-276.48" who="#komentarz">(Głosowanie nr 15).</u>
          <u xml:id="u-276.49" who="#StefanJurczak">Wobec wyniku głosowania stwierdzam, że poprawka została przez Wysoką Izbę przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-276.50" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-276.51" who="#komentarz">(Senator Eugeniusz Patyk: Panie Marszałku, jedna uwaga…)</u>
          <u xml:id="u-276.52" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#EugeniuszPatyk">Gdyby pan marszałek był uprzejmy zwrócić uwagę na poprawkę piątą, której nie głosowaliśmy. Czy nie popełniamy błędu, Szanowni Państwo? Nie głosowaliśmy poprawki do pktu 25. Równocześnie proszę zastanowić się nad poprawką trzecią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#StefanJurczak">Nie głosowaliśmy nad poprawką piątą, bo przegłosowaliśmy czwartą. Jeżeli została przegłosowana czwarta, to wyklucza się już głosowanie nad piątą.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#komentarz">(Senator Eugeniusz Patyk: Ale czy trzecia została przyjęta, czy odrzucona, bo jeśli przyjęta, to wtedy pkt 25 również otrzymał inne brzmienie.)</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#StefanJurczak">Poprawka trzecia też nie została przyjęta. Pozostała wersja sejmowa. Obok pana siedzi senator sprawozdawca i panu wyjaśni, że chyba wszystko dobrze głosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#komentarz">(Senator Eugeniusz Patyk: Właśnie też ma wątpliwości.)</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#StefanJurczak">Też ma wątpliwości?</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, może pan wyjaśni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PawełJankiewicz">Podzielę się z państwem swoimi wątpliwościami, ale wynikają one z dyskusji prowadzonej na posiedzeniu połączonych komisji pomiędzy panem senatorem Andrzejewskim i mną. Wprawdzie mam po swojej stronie Biuro Legislacyjne, ale sprawa nie jest do końca wyjaśniona.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#PawełJankiewicz">Przegłosowaliśmy, że pkt 25 w art. 1 nie został skreślony, a więc pozostają wszystkie punkty zawarte w tym przepisie, w art. 1. Ale poprawka czwarta dotyczy dodania nowego punktu 25a. Natomiast w głosowaniu nad poprawką trzecią nie przesądzaliśmy o dokładnym brzmieniu. Przesądziliśmy tylko o pozostawieniu pktu 25, bo wniosek dotyczy skreślenia tego punktu. Gdyby ten wniosek przeszedł, wówczas nie byłoby pktu 25. Zostałyby pkty 24 i 26. Poprawka piąta zmierza do zmiany brzmienia przepisu zawartego w pkcie 25 art. 1. I jest dylemat, który nie jest jasno i precyzyjnie rozstrzygnięty, i będzie budził wątpliwości. Jeżeli uwzględnimy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#StefanJurczak">Panie Senatorze, ale treść poprawki czwartej i piątej jest podobna, więc kto chciał zachować czwórkę mógł głosować przeciwko…</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Ta sama materia.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PawełJankiewicz">Panie Marszałku, jest jeden problem, że rzeczywiście przy przyjęciu takiego stanowiska mielibyśmy, przepraszam za wyrażenie, bzdurę merytoryczną. Natomiast pod względem formalnym, nie jest to prawidłowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#StefanJurczak">Proszę, jeszcze pan senator Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PiotrAndrzejewski">Ja starałem się wytłumaczyć tę sprawę. Ci, którzy przegrali to głosowanie są ofiarami własnego podstępu, którego istnienie stwierdziłem na początku we wniosku mniejszości. Materia ustawowa regulowana w poprawce czwartej i piątej jest identyczna. Natomiast zastosowano tu podstęp. Gdyby przeszła poprawka piąta, a nie przeszła czwarta, to anulowalibyśmy wynik głosowania odnośnie do trzeciej i skreślilibyśmy automatycznie coś, co do czego już zadecydowaliśmy, że nie chcemy tego skreślić, czyli art. 108 § 2 dotyczący przedawnienia.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#PiotrAndrzejewski">Sygnalizowałem to już wcześniej, więc trzeba było wtedy protestować. Ponieważ ci, którzy liczyli, że przejdzie piąta, a nie przejdzie czwarta, wtedy nie protestowali, to wobec tego, że teraz przegrali… Wydaje mi się, że jest już po czasie i nie powinni protestować.</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#PiotrAndrzejewski">Oczywiście, że należy przede wszystkim nosić się nie do oznaczenia poprawek, tylko do materii, którą regulujemy. Zestawienie wniosków w poprawce czwartej i piątej dotyczy art. 109. Gdyby przeszła poprawka piąta, to regulując art. 109, przy okazji anulowalibyśmy art. 108 § 2. I dlatego też mówiłem, że jest to podstępne oznaczenie. Na szczęście, konsekwencje ponoszą ci państwo, którzy byli takim zapisaniem tego w zestawieniu wniosków. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Madej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#JerzyMadej">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Nie twierdzę, jak pan senator Andrzejewski, że wynik głosowania jest efektem podstępu, natomiast chcę zwrócić uwagę państwu senatorom na jedną rzecz, że przyjęcie poprawki czwartej oznacza skreślenie poprawki do art. 108.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Proszę przeczytać, Panie Senatorze, pkt 25.)</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali).</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#JerzyMadej">Czy ja mogę skończyć, Panie Marszałku?</u>
          <u xml:id="u-285.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek Stefan Jurczak: Proszę bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-285.5" who="#JerzyMadej">Jeżeli jest w poprawce piątej zapis, że w art. 1 pkt 25 otrzymuje inne brzmienie, to znaczy, że likwidujemy poprawkę do art. 108, czyli skreślamy…</u>
          <u xml:id="u-285.6" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: To już odpadło, proszę przeczytać czwartą, którą już przegłosowaliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-285.7" who="#JerzyMadej">Ale ja mówię o piątej, o którą zahaczył pan senator Patyk, mówiąc, że przyjęcie poprawki piątej powoduje skreślenie pktu 25 w druk sejmowym. Dlatego też nie ma sensu głosowanie poprawki piątej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#StefanJurczak">Jeszcze pan senator Okrzesik i więcej już głosów nie udzielam. Chciałem tylko paniom i panom senatorom powiedzieć, że nad każdym głosowaniem należy się dokładnie zastanowić, a nie dopiero po przegłosowaniu wnosić zastrzeżenia typu: „cośmy przegłosowali?!”. To znaczy, że albo przy głosowaniu myśleliśmy, albo nie myśleliśmy, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator Okrzesik.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#JanuszOkrzesik">Panie Marszałku, właśnie chciałem wnieść, pan marszałek nie dopuścił do dalszej dyskusji i zastosował tę samą procedurę co przy wątpliwościach dotyczących poprawki ósmej i czternastej. To znaczy, że czas na zgłaszanie wątpliwości był przed głosowaniem, a nie po nim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, nie udzielam już nikomu głosu.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PawełJankiewicz">Ale to tylko ad vocem wypowiedzi senatora Andrzejewskiego i pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#komentarz">(Fragment wykreślony z protokołu na podstawie decyzji wicemarszałka Stefana Jurczaka)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#PiotrAndrzejewski">Zgłaszam wniosek formalny…</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#komentarz">(Fragment wykreślony z protokołu na podstawie decyzji wicemarszałka Stefana Jurczaka)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#StefanJurczak">Panie Senatorze, chciałbym, żeby wszyscy sobie przypomnieli regulamin. Jest taka zasada, że to ja udzielam głosu, choć być może dopuściłem do tego, że wszyscy sobie sami udzielali głosu i doszło do swoistego przekomarzania się. Jak na razie nie udzieliłem nikomu głosu.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#StefanJurczak">Przystępujemy więc do głosowania nad całością projektu uchwały o zmianie kodeksu karnego, kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym wraz z przyjętymi przez Senat poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie…</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan marszałek Struzik prosi o głos.)</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#AdamStruzik">Panie Marszałku, ponieważ pan nie udzielił głosu w tych dwóch wypadkach, proponuję, żeby wypowiedzi wykreślić z protokołu.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A komisji dyscyplinarnej nie ma.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#StefanJurczak">Tak, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności. Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-293.6" who="#StefanJurczak">W obecności 83 senatorów za uchwałą głosowało 54, przeciw były 4 osoby, wstrzymało się 25 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-293.7" who="#komentarz">(Głosowanie nr 16).</u>
          <u xml:id="u-293.8" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie kodeksu karnego, kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższaniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym.</u>
          <u xml:id="u-293.9" who="#StefanJurczak">Powracamy do punktu drugiego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ochronie roślin uprawnych.</u>
          <u xml:id="u-293.10" who="#StefanJurczak">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Ochrony Środowiska, Komisji Rolnictwa, które ustosunkowały się do wniosków przedstawionych w trakcie debaty.</u>
          <u xml:id="u-293.11" who="#StefanJurczak">Przypominam, że zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu obecnie głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy komisji i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-293.12" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-293.13" who="#StefanJurczak">Jestem ciekaw, czy panie i panowie senatorowie mnie słyszą? Bo ja akurat wszystkich słyszę i mam wątpliwości, czy sam siebie mogę usłyszeć.</u>
          <u xml:id="u-293.14" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska, pana senatora Ryszarda Żołyniaka, i przedstawienie uzgodnionych na wspólnym posiedzeniu wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#RyszardŻołyniak">Panie Marszałku - w kwestii formalnej - do tej pory nie uzyskaliśmy druków zbiorczych…</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Są druki, są.)</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#RyszardŻołyniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#RyszardŻołyniak">W dniu wczorajszym podczas debaty nad ustawą o ochronie roślin sprawozdawcy komisji jak również wnioskodawcy dosyć obszernie argumentowali wniesione poprawki, dlatego też czuję się zwolniony z obowiązku argumentowania poprawek przyjętych na wspólnym posiedzeniu połączonych komisji, a więc Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#RyszardŻołyniak">Zwracam się do Wysokiej Izby o przyjęcie wniosków zawartych w druku nr 239Z.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi. Wnioski zgłosili jeszcze pan senator Henryk Maciołek i pani senator Wanda Kustrzeba. Czy senatorowie wnioskodawcy chcą zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#komentarz">(Senator Wanda Kustrzeba: Nie, mój wniosek został przyjęty.)</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#StefanJurczak">Nie? W takim razie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad ustawą o ochronie roślin uprawnych. Przypominam, że komisje oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy i poprawki te będą poddane pod głosowanie zgodnie z kolejnością przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#StefanJurczak">Przypominam, że wszystkie poprawki zawarte są w druku nr 239Z.</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#StefanJurczak">Przechodzimy do głosowania nad przedstawionymi przez komisje poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#StefanJurczak">Proszę o rozdanie druków. Okazuje się, że jednak nie zostały rozdane, pan senator miał rację. Czy wszyscy już mają potrzebne materiały?</u>
          <u xml:id="u-295.7" who="#komentarz">(Głosy z sali: Tak, już mamy.)</u>
          <u xml:id="u-295.8" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką pierwszą - „Tytuł ustawy otrzymuje brzmienie: «Ustawa o ochronie roślin uprawnych oraz obrocie i stosowaniu środków ochrony roślin»”. Poprawka została zgłoszona przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, a dotyczy zmiany tytułu ustawy. Ma być dla adresatów norm zawartych w ustawie wiadomością o szerszym zakresie przedmiotowym aktu, skoro trzecia część przepisów ustawy dotyczy obrotu i stosowania środków ochrony roślin.</u>
          <u xml:id="u-295.9" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-295.10" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.11" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.12" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.13" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-295.14" who="#StefanJurczak">W obecności 74 senatorów za przyjęciem poprawki głosowało 17, przeciw głosowało 51 senatorów, 6 senatorów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-295.15" who="#komentarz">(Głosowanie nr 17)</u>
          <u xml:id="u-295.16" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka nie uzyskała akceptacji Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-295.17" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką drugą, zgłoszoną przez Komisję Rolnictwa oraz Komisję Ochrony Środowiska, popartą przez połączone komisje — „W art. 2 pkt 3, otrzymuje brzmienie: «Inne wymagania fitosanitarne — środki zapobiegawcze ograniczające potencjalną możliwość przywozu roślin, produktów roślinnych i przedmiotów opanowanych przez organizmy szkodliwe»”. Poprawka ta ma na celu doprecyzowanie określenia „inne wymagania fitosanitarne” poprzez zastąpienie pojęcia o węższym znaczeniu — „zainfektowanych”, pojęciem szerszym — „opanowanych”.</u>
          <u xml:id="u-295.18" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-295.19" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.20" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.21" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.22" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-295.23" who="#StefanJurczak">W obecności 74 senatorów za poprawką głosowało 72, przeciwna była 1 osoba, nikt nie wstrzymał się od głosu, 1 osoba nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-295.24" who="#komentarz">(Głosowanie nr 18).</u>
          <u xml:id="u-295.25" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-295.26" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzecią zgłoszoną przez Komisję Rolnictwa oraz Komisję Ochrony Środowiska, popartą przez połączone komisje - „W art. 2 w pkcie 7 litera «a» skreśla się wyraz «lub» i na końcu stawia się przecinek; litera «b» skreśla się wyraz «lub» i na końcu stawia się przecinek i litera «c» skreśla się wyraz «lub»”. Poprawka ma charakter redakcyjny i polega na skreśleniu wyrazów „lub” i dodaniu przecinka.</u>
          <u xml:id="u-295.27" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-295.28" who="#StefanJurczak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.29" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.30" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.31" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-295.32" who="#StefanJurczak">W obecności 78 senatorów za przyjęciem poprawki głosowało 76, przeciw nikt nie głosował, 1 osoba wstrzymała się od głosu, 1 nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-295.33" who="#komentarz">(Głosowanie nr 19).</u>
          <u xml:id="u-295.34" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-295.35" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką czwartą zgłoszoną przez Komisję Rolnictwa oraz Komisję Ochrony Środowiska, popartą przez połączone komisje — „W art. 2 w pkcie 9 wyraz «karencja» zastępuje się sformułowaniem «okres karencji»”. Poprawka ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-295.36" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-295.37" who="#StefanJurczak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.38" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.39" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.40" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-295.41" who="#StefanJurczak">W obecności 77 senatorów za poprawką głosowało 74, przeciw nie głosował nikt, wstrzymała się od głosu 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-295.42" who="#komentarz">(Głosowanie nr 20).</u>
          <u xml:id="u-295.43" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką piątą zgłoszoną również przez Komisję Rolnictwa oraz Komisję Ochrony Środowiska, popartą przez połączone komisje - „W art. 2 w pkcie 10 wyraz «prewencja» zastępuje się sformułowaniem «okres prewencji»”. Poprawka ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-295.44" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-295.45" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.46" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.47" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki?</u>
          <u xml:id="u-295.48" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-295.49" who="#StefanJurczak">W obecności 78 senatorów za przyjęciem poprawki głosowało 76, przeciw nie głosował nikt, wstrzymała się od głosu 1 osoba, 1 osoba nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-295.50" who="#komentarz">(Głosowanie nr 21).</u>
          <u xml:id="u-295.51" who="#StefanJurczak">Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-295.52" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką szóstą zgłoszoną przez Komisję Rolnictwa oraz Komisję Ochrony Środowiska, popartą przez połączone komisje - „W art. 2 w pkcie 11 po wyrazie «przywożenia» dodaje się wyraz «wywożenia». Poprawka rozszerza zakres stosowania kontroli fitosanitarnej, także jeśli chodzi o środki transportu służące do wywożenia roślin.</u>
          <u xml:id="u-295.53" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-295.54" who="#StefanJurczak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.55" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.56" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.57" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-295.58" who="#StefanJurczak">W obecności 78 senatorów za poprawką głosowało 76, przeciw nie głosował nikt, również nikt się nie wstrzymał od głosu, 2 senatorów nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-295.59" who="#komentarz">(Głosowanie nr 22).</u>
          <u xml:id="u-295.60" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-295.61" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką siódmą zgłoszoną przez Komisję Rolnictwa oraz Komisję Ochrony Środowiska, popartą przez połączone komisje - „W art. 2 w pkcie 13 wyrazy: «do jednego odbiorcy» skreśla się”. Poprawka ma na celu rozszerzenie pojęcia partii roślin, produktów roślinnych pochodzących od jednego nadawcy i przewożonych tym samym środkiem transportu.</u>
          <u xml:id="u-295.62" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-295.63" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.64" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.65" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.66" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-295.67" who="#StefanJurczak">W obecności 74 senatorów za poprawką głosowało 73, nikt nie był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu, 1 osoba nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-295.68" who="#komentarz">(Głosowanie nr 23).</u>
          <u xml:id="u-295.69" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-295.70" who="#StefanJurczak">Chciałem przypomnieć, że nad poprawką ósmą należy głosować wraz z poprawką piętnastą. Proszę popatrzeć, bo będziemy głosować równocześnie nad obydwiema poprawkami, które przeczytam. One muszą być głosowane łącznie. Jest to poprawka pana senatora Henryka Maciołka - „W art. 2 po pkcie 15 dodaje się pkt 15a w brzmieniu: «strefa chroniona - część obszaru Polski, gdzie nie występują określone organizmy szkodliwe i w której podejmowane są działania w celu zapobieżenia zawleczenia wyszczególnionych organizmów szkodliwych»”. Poprawka polega na uzupełnieniu słowniczka o pojęcie „strefa chroniona”.</u>
          <u xml:id="u-295.71" who="#StefanJurczak">I poprawka piętnasta - „W art. 13 ust. 1 dodaje się pkt 2a w brzmieniu: «zasady, tryb i warunki tworzenia stref chronionych»”. Poprawka ma na celu nałożenie na ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej obowiązku określenia w drodze rozporządzenia zasad, trybu i warunków tworzenia stref chronionych.</u>
          <u xml:id="u-295.72" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-295.73" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.74" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.75" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.76" who="#StefanJurczak">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-295.77" who="#StefanJurczak">W obecności 78 senatorów za poprawką głosowało 24, przeciw było 42 senatorów, wstrzymało, się 12 osób.</u>
          <u xml:id="u-295.78" who="#komentarz">(Głosowanie nr 24).</u>
          <u xml:id="u-295.79" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania, stwierdzam, że poprawki ósma i piętnasta nie uzyskały akceptacji Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-295.80" who="#StefanJurczak">Proszę sobie zaznaczyć, że głosowaliśmy razem poprawkę ósmą i piętnastą.</u>
          <u xml:id="u-295.81" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziewiątą zgłoszoną przez Komisję Rolnictwa, Komisję Ochrony Środowiska, połączone komisje, popartą przez wszystkie połączone komisje - „W art. 3 w ust. 2 w pkcie 2 wyraz «zapobieganie» zastępuje się wyrazem «zapobiegania»”. Poprawka ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-295.82" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-295.83" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.84" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.85" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-295.86" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-295.87" who="#StefanJurczak">Co z aparaturą? Dobrze, odczytamy.</u>
          <u xml:id="u-295.88" who="#StefanJurczak">W obecności 80 senatorów za poprawką głosowało 77, przeciw nie był nikt, 1 osoba się wstrzymała od głosu, 2 osoby nie głosowały.</u>
          <u xml:id="u-295.89" who="#komentarz">(Głosowanie nr 25)</u>
          <u xml:id="u-295.90" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-295.91" who="#komentarz">(Senator Ryszard Jarzembowski: A co jest z tablicą?)</u>
          <u xml:id="u-295.92" who="#komentarz">(Senator Adam Struzik: Pan marszałek ma podgląd.)</u>
          <u xml:id="u-295.93" who="#StefanJurczak">Ale ja czytam. Co się stało? Jeżeli miałyby być wątpliwości, to wyniki są przecież tu i są też na wydruku. Można sprawdzić. Czy ja…</u>
          <u xml:id="u-295.94" who="#komentarz">(Senator Adam Struzik: To znaczy, Panie Marszałku…)</u>
          <u xml:id="u-295.95" who="#StefanJurczak">Nie będzie wydruku?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#AdamStruzik">Panie Marszałku, jeżeli można…</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#AdamStruzik">Myślę, że ufamy panu i wyniki, które pan odczytuje wspólnie z sekretarzami są obowiązujące. Przerwa może trwać dłużej, bo nie wiadomo, jak długo potrwa naprawa aparatury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#StefanJurczak">Pan senator Romaszewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Jest zasadnicze pytanie, czy będą wydruki? Bo wydruki stanowią podstawowy element głosowania. Głosowania tradycyjnie zawierają wyszczególnienie, kto jak głosował. To jest poważna przeszkoda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Pięć minut przerwy na załatwienie spraw technicznych. Proszę zawołać operatora w celu sprawdzenia urządzeń do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 11 minut 03 do godziny 11 minut 25)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#StefanJurczak">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#StefanJurczak">Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do dalszego ciągu głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#StefanJurczak">Nie ma tylko wydruku z ostatniego głosowania, to znaczy z głosowania poprawki dziewiątej. Przystąpię teraz do reasumpcji… żebyście państwo otrzymali te wydruki. Nie będę już czytał całej procedury.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#StefanJurczak">Państwo znają poprawkę dziewiątą. Zastępuje ona w art. 3 w ust. 2 w pkcie 2 wyraz „zapobieganie” wyrazem „zapobiegania”. Poprawka ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.8" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał pod głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.9" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.10" who="#StefanJurczak">W obecności 61 senatorów za przyjęciem poprawki głosowało 58, przeciw — 1, wstrzymały się od głosu 2 osoby.</u>
          <u xml:id="u-300.11" who="#komentarz">(Głosowanie nr 26).</u>
          <u xml:id="u-300.12" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.13" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziesiątą. Jest to wniosek pani senator Kustrzeby poparty przez połączone komisje. „W art. 3 w ust. 2 w pkcie 2 oznaczonym literą «a» skreśla się wyraz «lub» i na końcu stawia się przecinek, w oznaczonym literą «b» skreśla się wyraz «lub», w oznaczonym literą «c» skreśla się wyraz «lub», w oznaczonym literą «d» skreśla się wyraz «lub». Poprawka ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-300.14" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-300.15" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.16" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.17" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.18" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.19" who="#StefanJurczak">W obecności 70 senatorów za poprawką głosowało 68, przeciw nie głosował nikt, od głosu wstrzymała się 1 osoba, 1 osoba nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-300.20" who="#komentarz">(Głosowanie nr 27).</u>
          <u xml:id="u-300.21" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-300.22" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką jedenastą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa i Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 6 wyraz «określi» zastępuje się wyrazem «określa»”. Poprawka ma na celu zobowiązanie ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej do aktualizowania wykazu organizmów szkodliwych.</u>
          <u xml:id="u-300.23" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-300.24" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.25" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.26" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.27" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.28" who="#StefanJurczak">W obecności 71 senatorów za poprawką głosowało 70, przeciw nikt nie głosował, wstrzymała się od głosu 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-300.29" who="#komentarz">(Głosowanie nr 28).</u>
          <u xml:id="u-300.30" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przez Wysoką Izbę przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.31" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwunastą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa, Komisji Ochrony Środowiska oraz połączonych komisji poparty przez wszystkie połączone komisje. „W art. 8 w ust. 2 wyrazy: «dla celów naukowo-badawczych» zastępuje się wyrazami: «do celów naukowo-badawczych»”. Poprawka eliminuje błąd językowy.</u>
          <u xml:id="u-300.32" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-300.33" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.34" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.35" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.36" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.37" who="#StefanJurczak">W obecności 70 senatorów za poprawką głosowało 67, przeciw nikt nie głosował, wstrzymana się 1 osoba, 2 osoby nie głosowały.</u>
          <u xml:id="u-300.38" who="#komentarz">(Głosowanie nr 29).</u>
          <u xml:id="u-300.39" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-300.40" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzynastą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 11 w ust. 2 wyraz «i» zastępuje się przecinkiem, a na końcu zdania dodaje się wyrazy: «oraz przedmiotu»”. Poprawka nakłada urzędy celne obowiązek zawiadamiania organów kontroli granicznej także o przedmiotach, w których mogą się znajdować szkodliwe organizmy.</u>
          <u xml:id="u-300.41" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”. Kto jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.42" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny - proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki. Kto się wstrzymał od głosowania, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.43" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.44" who="#StefanJurczak">W obecności 73 senatorów za poprawką głosowało 72, przeciw 1 osoba, nikt się nie wstrzymał od głosu.</u>
          <u xml:id="u-300.45" who="#komentarz">(Głosowanie nr 30).</u>
          <u xml:id="u-300.46" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-300.47" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką czternastą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 12 w ust. 2 pkcie 1 wyrazy: «stan zepsucia» zastępuje się wyrazami: «stan i stopień zepsucia»”. Poprawka ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-300.48" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-300.49" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.50" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.51" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.52" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.53" who="#StefanJurczak">W obecności 74 senatorów za poprawką głosowało 70, przeciw nikt nie głosował, wstrzymały się od głosu 3 osoby, 1 osoba nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-300.54" who="#komentarz">(Głosowanie nr 31).</u>
          <u xml:id="u-300.55" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-300.56" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką szesnastą. Jak państwo pamiętają, poprawka piętnasta była już głosowana. Poprawka szesnasta jest wnioskiem Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska popartym przez połączone komisje. „W art. 15 w ust. 2 w pkcie 2 wyrazy: «jest odpowiedniej jakości» zastępuje się wyrazami: «spełnia określone wymagania jakościowe»”. Poprawka ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-300.57" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-300.58" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.59" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.60" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.61" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.62" who="#StefanJurczak">W obecności 75 senatorów za poprawką głosowało 72, przeciw nikt nie głosował, wstrzymały się od głosu 2 osoby, 1 osoba nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-300.63" who="#komentarz">(Głosowanie nr 32).</u>
          <u xml:id="u-300.64" who="#StefanJurczak">Niech państwo sprawdzą, bo ciągle nie głosuje jedna osoba. Nie wiem, czy jest zepsuta aparatura, czy to jest coś innego. Bardzo bym prosił panie i panów senatorów o sprawdzenie swoich kart do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.65" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką siedemnastą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 19 wyraz «powinny» zastępuje się wyrazem «muszą»”. Poprawka ma na celu nałożenie obowiązku, a nie tylko powinności wycofania znajdujących się w handlu środków ochrony roślin w dniu upływu ważności zezwolenia.</u>
          <u xml:id="u-300.66" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.67" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.68" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.69" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.70" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.71" who="#StefanJurczak">W obecności 75 senatorów za poprawką głosowało 75, nikt nie głosował przeciw i nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-300.72" who="#komentarz">(Głosowanie nr 33).</u>
          <u xml:id="u-300.73" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.74" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką osiemnastą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 22 ust. 1 wyraz «termin» zastępuje się wyrazem «okres»”. Poprawka eliminuje błąd językowy.</u>
          <u xml:id="u-300.75" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.76" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.77" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.78" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.79" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.80" who="#StefanJurczak">W obecności 76 senatorów za przyjęciem poprawki głosowało 74, nikt nie głosował przeciw i nikt nie wstrzymał się od głosu, 2 senatorów nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-300.81" who="#komentarz">(Głosowanie nr 34).</u>
          <u xml:id="u-300.82" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.83" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziewiętnastą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa i Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 24 ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie: «określać oznaczenie podmiotu gospodarczego i jego siedzibę lub miejsce zamieszkania»”. Poprawka ma na celu zapewnienie spójności zawartego w tym przepisie określenia z ustawą o działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-300.84" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.85" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.86" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.87" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.88" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.89" who="#StefanJurczak">W obecności 77 senatorów za poprawką głosowało 77, nikt nie był przeciw i nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-300.90" who="#komentarz">(Głosowanie nr 35).</u>
          <u xml:id="u-300.91" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.92" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa i Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 26 ust. 1 po wyrazach: «osoby stosujące środki ochrony roślin» dodaje się wyrazy: «w produkcji towarowej»”. Poprawka ma na celu ograniczenie obowiązku posiadania świadectwa ukończenia szkolenia do osób stosujących środki ochrony roślin w produkcji towarowej.</u>
          <u xml:id="u-300.93" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.94" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.95" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.96" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.97" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.98" who="#StefanJurczak">W obecności 76 senatorów za poprawką głosowało 74, nikt nie był przeciw, 2 osoby wstrzymały się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-300.99" who="#komentarz">(Głosowanie nr 36).</u>
          <u xml:id="u-300.100" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.101" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą pierwszą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa i Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 30 ust. 1 i 2 oraz w art. 50 ust. 1 pkcie 12 użyte wyrazy: «na terenie uzdrowisk i w otulinach parków narodowych» zastępuje się wyrazami «na terenie uzdrowisk i otulin parków narodowych»”. Poprawka polega na właściwym użyciu wyrazu „otuliny”.</u>
          <u xml:id="u-300.102" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.103" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.104" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.105" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.106" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.107" who="#StefanJurczak">W obecności 75 senatorów za poprawką głosowało 73, nikt nie głosował przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu, nie głosowało 2 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-300.108" who="#komentarz">(Głosowanie nr 37).</u>
          <u xml:id="u-300.109" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.110" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą drugą. „W art. 32 wyrazy: «pierwszej i drugiej klasy toksyczności» zastępuje się wyrazami «w produkcji towarowej»”. Poprawka ma na celu ograniczenie obowiązku prowadzenia ewidencji wykonanych zabiegów tylko do osób stosujących środki ochrony roślin w produkcji towarowej. Wniosek jest poparty przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-300.111" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.112" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.113" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.114" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.115" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.116" who="#StefanJurczak">W obecności 75 senatorów za poprawką głosowało 22, przeciw — 44, wstrzymało się od głosu 9 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-300.117" who="#komentarz">(Głosowanie nr 38).</u>
          <u xml:id="u-300.118" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka nie została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.119" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą trzecią. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 36 ust. 2 wyrazy: «tych badań» zastępuje się wyrazami: «badań sprzętu, o którym mowa w ust. 1»”. Poprawka ma na celu zapewnienie poprawności użytego określenia.</u>
          <u xml:id="u-300.120" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.121" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem, poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.122" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.123" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.124" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.125" who="#StefanJurczak">W obecności 74 senatorów za poprawką głosowało 73, nikt nie był przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-300.126" who="#komentarz">(Głosowanie nr 39).</u>
          <u xml:id="u-300.127" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.128" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą czwartą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa oraz komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-300.129" who="#StefanJurczak">„W art. 37 ust. 1:</u>
          <u xml:id="u-300.130" who="#StefanJurczak">a) w pkcie 1 oznaczonym literą «a» wyrazy: „m/sek” zastępuje się wyrazami: „m/s”;</u>
          <u xml:id="u-300.131" who="#StefanJurczak">b) w pkcie 2 oznaczonym literą «b» wyrazy: «m/sek» zastępuje się wyrazami: «m/s»”.</u>
          <u xml:id="u-300.132" who="#StefanJurczak">Poprawka poprawia użyty skrót oznaczenia.</u>
          <u xml:id="u-300.133" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.134" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.135" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.136" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.137" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.138" who="#StefanJurczak">W obecności 76 senatorów za poprawką głosowało 64, przeciw — 4, wstrzymało się od głosu 8 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-300.139" who="#komentarz">(Głosowanie nr 40).</u>
          <u xml:id="u-300.140" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.141" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą piątą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 37 dodaje się ust. 2 oznaczony literą «a» w brzmieniu: «Zastrzeżenie określone w ust. 1 pkcie 1 lit. «b» nie dotyczy dróg publicznych zaliczonych do kategorii dróg gminnych»”. Poprawka ma na celu wyłączenie kategorii dróg gminnych z ograniczenia w stosowaniu środka ochrony roślin.</u>
          <u xml:id="u-300.142" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.143" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.144" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.145" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.146" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.147" who="#StefanJurczak">W obecności 76 senatorów za poprawką głosowało 73, 1 senator był przeciw, 1 wstrzymał się od głosu i 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-300.148" who="#komentarz">(Głosowanie nr 41).</u>
          <u xml:id="u-300.149" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.150" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą szóstą. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 37 w ust. 3 pkt 3 otrzymuje brzmienie: «stosowania środków ochrony roślin niezgodnie z okresami prewencji dla pszczół»”. Poprawka ma na celu zapewnienie pełnej ochrony pszczół przed środkami ochrony roślin.</u>
          <u xml:id="u-300.151" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.152" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.153" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.154" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.155" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.156" who="#StefanJurczak">W obecności 77 senatorów za przyjęciem poprawki głosowało 75, przeciw nie głosował nikt, wstrzymała się od głosu 1 osoba, nie głosowała 1.</u>
          <u xml:id="u-300.157" who="#komentarz">(Głosowanie nr 42).</u>
          <u xml:id="u-300.158" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła. Przystępujemy do poprawki numer dwadzieścia siedem. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa oraz Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 40 pkt 2 skreśla się”. Poprawka ma na celu wyeliminowanie z zadań Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin wystawiania świadectw zdrowotności.</u>
          <u xml:id="u-300.159" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.160" who="#StefanJurczak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.161" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.162" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.163" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.164" who="#StefanJurczak">W obecności 76 senatorów za przyjęciem poprawki głosowało 66, przeciw było 4, wstrzymało się od głosu 6 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-300.165" who="#komentarz">(Głosowanie nr 43).</u>
          <u xml:id="u-300.166" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-300.167" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką numer dwadzieścia osiem. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa poparty przez połączone komisje. „W art. 46 wyraz: «inspekcji» skreśla się. Poprawka umożliwi wykonywanie badań i kontroli przez pracowników wyspecjalizowanych instytutów, a nie tylko przez pracowników inspekcji ochrony roślin.</u>
          <u xml:id="u-300.168" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.169" who="#StefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.170" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.171" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.172" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.173" who="#StefanJurczak">W obecności 77 senatorów za przyjęciem poprawki głosowało 76, przeciwnych głosów nie było, wstrzymała się od głosu 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-300.174" who="#komentarz">(Głosowanie nr 44).</u>
          <u xml:id="u-300.175" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-300.176" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką numer dwadzieścia dziewięć. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa, Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 50 w ust. 1 w pkcie 10 wyrazy: «art. 27 pkt 2» zastępuje się wyrazami: «art. 27 ust. 1 pkt 2»”. Poprawka eliminuje nieprecyzyjne odesłanie.</u>
          <u xml:id="u-300.177" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.178" who="#StefanJurczak">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.179" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.180" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się”.</u>
          <u xml:id="u-300.181" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.182" who="#StefanJurczak">W obecności 77 senatorów za poprawką głosowało 76, głosów przeciwnych i wstrzymujących się nie było, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-300.183" who="#komentarz">(Głosowanie nr 45).</u>
          <u xml:id="u-300.184" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-300.185" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad poprawką numer trzydzieści. Jest to wniosek Komisji Rolnictwa i Komisji Ochrony Środowiska poparty przez połączone komisje. „W art. 55 po wyrazach: «kwarantanny roślin» dodaje się wyrazy «po weryfikacji»”. Poprawka ma na celu wprowadzenie obowiązku przeprowadzenia weryfikacji dotychczasowych pracowników Wojewódzkich Stacji Kwarantanny i Ochrony Roślin oraz Inspektoratu Kwarantanny Roślin przed przyjęciem ich do Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin.</u>
          <u xml:id="u-300.186" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.187" who="#StefanJurczak">Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.188" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.189" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.190" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.191" who="#StefanJurczak">W obecności 76 senatorów za przyjęciem poprawki głosowało 34, przeciw było 30 osób, wstrzymało się od głosu 11 senatorów, nie głosowała 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-300.192" who="#komentarz">(Głosowanie nr 46).</u>
          <u xml:id="u-300.193" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba poprawkę przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-300.194" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad całością uchwały wraz z przyjętymi przez Wysoką Izbę poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-300.195" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-300.196" who="#StefanJurczak">Kto z państwa, pań i panów senatorów jest za podjęciem uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.197" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwny, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.198" who="#StefanJurczak">Kto wstrzymał się od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-300.199" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.200" who="#StefanJurczak">W obecności 76 senatorów za wnioskiem głosowało 75, przeciw nikt nie głosował, od głosu wstrzymała się 1 osoba.</u>
          <u xml:id="u-300.201" who="#komentarz">(Głosowanie 47).</u>
          <u xml:id="u-300.202" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Wysoka Izba podjęła uchwałę.</u>
          <u xml:id="u-300.203" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do punktu piątego, chodzi o stanowisko w sprawie ustawy o normalizacji. Przypominam, że tekst ustawy zawarty jest w druku.</u>
          <u xml:id="u-300.204" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie mamy druku.)</u>
          <u xml:id="u-300.205" who="#StefanJurczak">Niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-300.206" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie Marszałku, przechodźmy dalej.)</u>
          <u xml:id="u-300.207" who="#StefanJurczak">To może przejdziemy do punktu szóstego. Czy są druki?</u>
          <u xml:id="u-300.208" who="#komentarz">(Głos z sali: Już są.)</u>
          <u xml:id="u-300.209" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do punktu piątego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o normalizacji.</u>
          <u xml:id="u-300.210" who="#StefanJurczak">Przypominam, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 237, natomiast sprawozdania komisji są w drukach o nrach 237A i 237B.</u>
          <u xml:id="u-300.211" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Piotra Miszczuka. Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-300.212" who="#komentarz">(Senator Ryszard Jarzembowski: Jeśli wolno, w kwestii formalnej, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-300.213" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#RyszardJarzembowski">Dlaczego pan marszałek przestawia kolejność punktów? Jest to niezgodne z doręczonym nam porządkiem obrad, z kolejnością. W tej chwili, jako punkt czwarty, powinna być omawiana ustawa o pracowniczych ogrodach działkowych. Natomiast ustawa o normalizacji jest następna. Bardzo proszę o wyjaśnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#StefanJurczak">Ustawa o pracowniczych ogrodach działkowych jest jeszcze nie gotowa, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#StefanJurczak">Nie mam uzasadnienia poprawek, Panie Senatorze. Naprawdę. Bardzo proszę, Panie Senatorze…</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#komentarz">(Senator Jerzy Madej: W sprawie formalnej, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#StefanJurczak">Też w formalnej? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#JerzyMadej">Zaskoczyło mnie nieco, że pan senator Jarzembowski prowadzi dzisiejsze posiedzenie, bo myślałem, że pan marszałek Jurczak. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#komentarz">(Senator Ryszard Jarzembowski: Jeszcze niejedno pana zaskoczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#StefanJurczak">Proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#PiotrMiszczuk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#PiotrMiszczuk">W imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych pragnę przedstawić sprawozdanie z prac komisji nad uchwaloną przez Sejm w dniu 8 czerwca bieżącego roku ustawą o zmianie ustawy o normalizacji - druk senacki nr 237.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#PiotrMiszczuk">Omawiana nowelizacja wprowadza trzy zmiany w ustawie o normalizacji z dnia 3 kwietnia 1993 r. Są one wynikiem ponadrocznego sprawdzania w praktyce rozwiązań ustawowych.</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#PiotrMiszczuk">Zmiana pierwsza dotyczy możliwości wycofywania ze zbioru polskich norm tych, które utraciły swą aktualność. Będą one wycofywane na wniosek normalizacyjnych komisji problemowych.</u>
          <u xml:id="u-305.4" who="#PiotrMiszczuk">Zmiana druga rozszerza stosowanie kary grzywny na tych, którzy nie przestrzegają norm branżowych. Dotychczasowy zapis ustawy dawał bowiem możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej tylko tych, którzy nie przestrzegali polskich norm. A trzeba podkreślić, że stosowanie wymagań norm branżowych jest także obowiązkowe.</u>
          <u xml:id="u-305.5" who="#PiotrMiszczuk">Ostatnia zmiana dotyczy przesunięcia terminu zastępowania norm branżowych polskimi normami z 30 czerwca bieżącego roku na koniec 1997 r., bowiem ministrowie rolnictwa i gospodarki żywnościowej, przemysłu i handlu, łączności, pracy i polityki socjalnej, transportu i gospodarki morskiej oraz spraw wewnętrznych wprowadzili swoimi rozporządzeniami obowiązek stosowania ponad 3000 norm branżowych.</u>
          <u xml:id="u-305.6" who="#PiotrMiszczuk">Zastępowanie norm branżowych polskimi normami nie może następować automatycznie. Metodyka działalności normalizacyjnej wymaga opinii konsumentów, użytkowników, producentów, a więc jest to proces trwający często kilka miesięcy. Stąd propozycja ustalenia daty 31 grudnia 1997 r. jako realnego przekształcenia norm branżowych w polskie normy.</u>
          <u xml:id="u-305.7" who="#PiotrMiszczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowelizacja ustawy o normalizacji nie wzbudziła żadnych kontrowersji wśród członków Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych. Zaproponowane zmiany przyjęto jednomyślnie.</u>
          <u xml:id="u-305.8" who="#PiotrMiszczuk">W imieniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych wnoszę, by Wysoka Izba przyjęła ustawę o zmianie ustawy o normalizacji, zawartą w druku nr 237, bez poprawek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Gospodarki Narodowej, panią senator Grażynę Ciemniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#GrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#GrażynaCiemniak">W imieniu Komisji Gospodarki Narodowej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie na temat uchwalonej przez Sejm, w dniu 8 czerwca 1995 r., ustawy o zmianie ustawy o normalizacji. Sprawozdanie jest zawarte w druku nr 237B.</u>
          <u xml:id="u-307.2" who="#GrażynaCiemniak">Komisja Gospodarki Narodowej rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o normalizacji na posiedzeniu w dniu 22 czerwca i wnosi, aby Wysoki Senat uchwalić raczył projekt uchwały przyjmującej ustawę bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-307.3" who="#GrażynaCiemniak">Istotą nowelizacji jest wprowadzenie trzech zmian do obowiązującej obecnie ustawy o normalizacji z dnia 3 kwietnia 1993 r. Zgodnie z tą ustawą stosowanie polskich norm jest dobrowolne. Jednak ministrowie w sprawach należących do zakresu ich działalności i po uzyskaniu opinii lub na wniosek Polskiego Komitetu Normalizacyjnego mogli, do dnia 30 marca 1994 r., w drodze rozporządzenia wprowadzić obowiązek stosowania polskich norm i norm branżowych. I na podstawie art. 19 ust. 2 i art. 26 ust. 3 wprowadzono obowiązek stosowania około 5 000 norm, w tym 3 000 norm branżowych dotyczących w szczególności ochrony życia, zdrowia, mienia, bezpieczeństwa pracy, ochrony środowiska, wyrobów zamawianych przez organy państwowe.</u>
          <u xml:id="u-307.4" who="#GrażynaCiemniak">Jednocześnie, zgodnie z art. 26 ust. 4, Polski Komitet Normalizacyjny miał zastąpić polskimi normami normy branżowe, które podlegają obowiązkowemu stosowaniu. W ustawie z dnia 3 kwietnia 1993 r., która weszła w życie 1 stycznia 1994 r., ostateczny termin zastąpienia norm branżowych polskimi normami został wyznaczony na dzień 30 czerwca 1995 r. A więc upływa dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-307.5" who="#GrażynaCiemniak">Polski Komitet Normalizacyjny nie zdążył do dzisiaj zastąpić wszystkich norm branżowych ze względu na ich znaczną liczbę oraz konieczność zachowania procedur normalizacyjnych. A te procedury przewidują przedstawienie ich do opinii konsumentom, użytkownikom, odbiorcom, producentom i wykonawcom. Normy są również poddawane powszechnej ankiecie. Jest to proces trwający kilka miesięcy i takie uzasadnienie uzyskali członkowie Komisji Gospodarki Narodowej do proponowanej zmiany w art. 26 ust. 4 polegającej na przedłużeniu terminu zastąpienia przez Polski Komitet Normalizacyjny norm branżowych normami polskimi.</u>
          <u xml:id="u-307.6" who="#GrażynaCiemniak">Członkowie komisji uznali, że przedłużenie do 31 grudnia 1997 r. terminu zastąpienia norm branżowych polskimi normami, dla których wprowadzono obowiązek stosowania, jest uzasadnione i konieczne. I tego dotyczy trzecia zmiana odnosząca się do obowiązującej ustawy; jest zawarta w druku nr 237. Termin ten jest realny, aczkolwiek bardzo napięty, jeśli uwzględnić, że dotychczas zastąpiono polskimi normami 110 norm branżowych, a rocznie można to uczynić w zakresie 900 norm. Jednak musi być ten termin dotrzymany, jeśli w ogóle ma mieć sens merytoryczny działalność normalizacyjna w Polsce, jak również ze względu na procesy przystosowawcze wynikające z Układu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-307.7" who="#GrażynaCiemniak">Zaczęłam od trzeciej proponowanej zmiany, ale właśnie najbardziej istotnej. Zmiana pierwsza dotyczy art. 7 ust. 3 i proponuje się w niej rozszerzenie zakresu działania Polskiego Komitetu Normalizacyjnego o przyznanie mu prawa do wycofywania polskich norm ze zbioru na wniosek normalizacyjnych komisji problemowych. Z ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. o normalizacji wynika tylko uprawnienie Polskiego Komitetu Normalizacyjnego do ustanawiania polskich norm oraz do wprowadzania do nich zmian. Nadanie uprawnień Polskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu do wycofywania norm które utraciły swą aktualność lub są zastępowane innymi polskimi normami ze względów merytorycznych lub też jeśli są wycofywane, gdy są sprzeczne z normami europejskimi, umożliwi uporządkowanie zbioru norm.</u>
          <u xml:id="u-307.8" who="#GrażynaCiemniak">Kolejna, druga proponowana zmiana w obowiązującej ustawie o normalizacji dotyczy art. 23 i jest konsekwencją poprzednio omówionych zmian, a prowadzi do wypełnienia luki prawnej, która powstała w wyniku sytuacji wprowadzenia obowiązku stosowania tak dużej liczby norm branżowych i projektowanej zmiany terminu ich zastąpienia polskimi normami. Proponowana zmiana daje podstawy do pociągnięcia do odpowiedzialności karnej i wymierzenia kary grzywny osobom odpowiedzialnym za działalność produkcyjną lub usługową albo za kontrolę jakości, w której nie były przestrzegane wymagania określane przez normy, jeśli ich stosowanie jest obowiązkowe, bądź nie zostały zachowane warunki określone w decyzji zezwalającej na odstąpienie od obowiązku stosowania norm.</u>
          <u xml:id="u-307.9" who="#GrażynaCiemniak">Tak więc zapis ten dotyczy zarówno polskich norm, jak i branżowych wprowadzonych do obowiązkowego stosowania. Ustawa nie daje podstaw do pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za nieprzestrzeganie norm, których stosowanie nie jest obowiązkowe. Zmiana ta jest niezbędna, tak uznali członkowie komisji, bo jeśli ustawa stworzyła możliwość wprowadzenia obowiązku stosowania norm branżowych, to nie byłoby dobrze, gdyby niewykonanie obowiązku nie pociągało sankcji karnych.</u>
          <u xml:id="u-307.10" who="#GrażynaCiemniak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Podczas posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej dyskutowano również kwestię współdziałania polskich norm z międzynarodowymi normami ISO oraz sprawy badań i certyfikacji. I chociaż dyskusja rozszerzyła się o problematykę wykraczającą poza meritum ustawy o zmianie ustawy o normalizacji, to jednak jestem zobowiązana do ujęcia tego w sprawozdaniu, choćby w krótkich słowach, tym bardziej że jest to problem bardzo istotny dla naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-307.11" who="#GrażynaCiemniak">Wdrożenie systemu jakości, według wymagań norm ISO, serii nr 9000, staje się powoli warunkiem współpracy krajowej i międzynarodowej, a przede wszystkim wygrywania konkurencji na rynku światowym. Możliwość dla polskich firm stworzyło opracowanie norm, które są równoważne z europejskimi. Stworzenie, udokumentowanie i wdrożenie takiego systemu jakości jest podstawą do uzyskania przez producenta, dostawcę wyrobu lub usług, certyfikatu. Coraz częściej warunkuje to nawet współpracę przemysłową i handlową, a za 2–3 lata może stać się dla polskich firm barierą uniemożliwiającą sprzedaż wyrobów lub usług na atrakcyjnych, konkurencyjnych rynkach.</u>
          <u xml:id="u-307.12" who="#GrażynaCiemniak">Ponadto wątpliwości senatorów podczas posiedzenia komisji budził również realny termin przygotowania naszych przepisów technicznych i standardów produktów do przepisów i norm europejskich. Mamy na pewno dwuletnie, trzyletnie opóźnienie, które powinno być nadrobione, tym bardziej że w porozumieniu ustanawiającym Światową Organizację Handlu, omawiającym też sprawę barier technicznych w handlu, jednym z wymienionych celów jest zapewnienie, aby przepisy techniczne i standardy produktów oraz procesów wytwórczych nie były nieuzasadnioną barierą w handlu.</u>
          <u xml:id="u-307.13" who="#GrażynaCiemniak">W czasie posiedzenia komisji stwierdzono również konieczność przeprowadzenia kompleksowych, głębszych zmian wynikających z półtorarocznego stosowania ustawy o normalizacji oraz ustawy o badaniach i certyfikacji. W związku z tym komisja uznała za konieczne odbycie posiedzenia na temat systemu badań certyfikacji z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Przemysłu i Handlu, Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej, Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, stowarzyszeń naukowo-technicznych, Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji oraz Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-307.14" who="#GrażynaCiemniak">Reasumując, w imieniu Komisji Gospodarki Narodowej wnoszę o uchwalenie projektu zawartego w druku nr 237B i przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o normalizacji uchwalonej przez Sejm w dniu 8 czerwca 1995 r. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa chciałby skierować krótkie, zadane z miejsca pytanie do senatorów sprawozdawców? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#StefanJurczak">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#StefanJurczak">Przypominam, że zgodnie z art. 38 ust. 2 Regulaminu Senatu senatorowie, którzy zamierzają wziąć udział w dyskusji, zapisują się do głosu u prowadzącego listę mówców sekretarza Senatu, natomiast wnioski o charakterze legislacyjnym składają na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#StefanJurczak">Przypominam ponadto, że zgodnie z art. 40 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu przemówienie senatora w debacie nie może trwać dłużej niż 10 minut, a w debacie nad daną sprawą senator może zabrać głos tylko dwa razy, przy czym powtórne przemówienie nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Henryka Kanickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#HenrykKanicki">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#HenrykKanicki">Myślę, że senatorowie sprawozdawcy powiedzieli już wszystko na temat tej ustawy, dlatego moja wypowiedź zostanie w jakimś stopniu skrócona, nie chciałbym się bowiem powtarzać.</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#HenrykKanicki">Jak stwierdzono, zmiana ustawy o normalizacji była koniecznością wymuszoną przede wszystkim przemianami gospodarczymi, które dokonały się w Polsce w ostatnim okresie. Normalizacja jest procesem tworzenia i stosowania reguł zmierzających do porządkowania określonej działalności dla dobra współpracy zainteresowanych. Celem normalizacji jest zwiększenie stopnia typizacji i unifikacji produkcji, ułatwienie jej specjalizacji i koncentracji, podnoszenie jakości, obniżanie kosztów oraz racjonalne wykorzystanie materiałów i energii.</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#HenrykKanicki">Można powiedzieć, że początki normalizacji sięgają zamierzchłych czasów, wywodzą się już z prób ustalenia pierwszych jednostek miar - długości, objętości i masy. Jako ciekawostkę mogę podać, że w Polsce za początki normalizacji bywa uznawane ustalenie jednostek miar soli w żupach solnych, co miało miejsce za panowania Kazimierza III Wielkiego.</u>
          <u xml:id="u-309.4" who="#HenrykKanicki">Potrzeba nowelizacji ustawy, która obowiązuje już półtora roku, wynikła także z konieczności dostosowania jej do polskiego prawa i do wymogów Unii Europejskiej. Zmiana ustawy o normalizacji nie powoduje, jak podkreślano, negatywnych skutków finansowych, może jedynie wspomóc budżet z tytułu wpływów z grzywien nałożonych za nieprzestrzeganie norm.</u>
          <u xml:id="u-309.5" who="#HenrykKanicki">Biorąc pod uwagę opinię komisji, a także senatorów z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, w którego imieniu występuję, proszę państwa o przyjęcie ustawy bez poprawek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 43 ust. 2 i w związku z art. 29 ust. 2 oraz art. 30 ust. 2 Regulaminu Senatu obecnie udzielam głosu przedstawicielowi rządu.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem, a do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych upoważniony został prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, pan Marian Łukaszewicz.</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#StefanJurczak">Niestety, nie widzę na sali ani pana prezesa, ani nikogo z komitetu. Obydwie komisje stwierdziły jednak, że ustawę należy przyjąć w tej postaci, jaką przegłosował Sejm.</u>
          <u xml:id="u-310.4" who="#StefanJurczak">Wobec tego zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-310.5" who="#StefanJurczak">Przechodzimy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o normalizacji. Przypominam, że obie komisje: Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisja Gospodarki Narodowej, przedstawiły identycznie brzmiące projekty uchwał, w których wnosiły o przyjęcie ustawy bez poprawek. Przypominam, że są one zawarte w drukach o nrach 237A i 237B. Za chwilę zostaną poddane pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-310.6" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisję Gospodarki Narodowej projektem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o normalizacji.</u>
          <u xml:id="u-310.7" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-310.8" who="#StefanJurczak">Proszę o podanie informacji, ilu senatorów jest obecnych na sali. To są dane z poprzedniego głosowania. Poczekamy, proszę włączyć gong.</u>
          <u xml:id="u-310.9" who="#StefanJurczak">Czy mamy kworum?</u>
          <u xml:id="u-310.10" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-310.11" who="#StefanJurczak">Teraz już jest.</u>
          <u xml:id="u-310.12" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-310.13" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-310.14" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-310.15" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-310.16" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-310.17" who="#StefanJurczak">W obecności 59 senatorów za przyjęciem uchwały głosowało 57, nikt nie głosował przeciw, 1 osoba wstrzymała się od głosu i 1 nie głosowała.</u>
          <u xml:id="u-310.18" who="#komentarz">(Głosowanie nr 48).</u>
          <u xml:id="u-310.19" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o normalizacji.</u>
          <u xml:id="u-310.20" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do punktu szóstego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne”.</u>
          <u xml:id="u-310.21" who="#StefanJurczak">Przypominam, że tekst ustawy zawarty jest w druku nr 244, natomiast sprawozdanie komisji w druku nr 244A.</u>
          <u xml:id="u-310.22" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Gospodarki Narodowej, panią senator Elżbietę Solską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#ElżbietaSolska">Porozumienie Ustanawiające Światową Organizację Handlu, które wobec Polski wejdzie w życie od 1 lipca bieżącego roku, a więc już w najbliższą sobotę, nakłada na nas obowiązek dostosowania prawa do przepisów obowiązujących w państwach ratyfikujących WTO.</u>
          <u xml:id="u-311.2" who="#ElżbietaSolska">Dzisiejsza nowelizacja ustawy „Prawo celne” a raczej ta jej cześć, która dotyczy wartości celnej towarów, mimo trybu pilnego narzuconego przez rząd jest przynajmniej o miesiąc spóźniona. Tyle mniej więcej czasu minie do chwili jej wejścia w życie. Pragnę podkreślić, że jest to tylko miesiąc opóźnienia przy niewielkich zmianach dotychczas obowiązującego prawa. Wynika to z faktu, iż 31 października 1980 r. Polska przyjęła kodeks wartości celnej. Kodeks wartości celnej GATT określił w sposób szczegółowy metody i zasady ustalania wartości celnej towarów, co znalazło odzwierciedlenie w art.: 25–30 ustawy „Prawo celne” z 1989 r. a więc aktualnie jeszcze obowiązującej.</u>
          <u xml:id="u-311.3" who="#ElżbietaSolska">Dalsze zmiany na forum międzynarodowym nastąpiły w wyniku zakończonej w kwietniu 1994 r. tak zwanej Rundy Urugwajskiej GATT, co znajduje odzwierciedlenie w części nowelizowanej dzisiaj ustawy.</u>
          <u xml:id="u-311.4" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku, Wysoki Senacie! Artykuł 25 nowelizowanej ustawy wprowadza nowe definicje dotyczące wytworzenia towarów identycznych, towarów tej samej jakości i rodzajów. W dotychczas obowiązującej ustawie używane było jedynie określenie towarów podobnych, ale bez dodania, że przy uwzględnieniu podobieństwa również należy kierować się jakością towarów, znakiem handlowym oraz renomą.</u>
          <u xml:id="u-311.5" who="#ElżbietaSolska">Do art. 25 nowelizowanej ustawy z art. 26 przeniesione zostało określenie: „osoby powiązane ze sobą”. To i dalsze usytuowanie artykułów w rozdziale trzecim dotyczącym wartości celnej towarów powoduje zachowanie logicznej kolejności zapisów nowelizowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-311.6" who="#ElżbietaSolska">W art. 26 mamy do czynienia z metodami ustalenia wartości transakcyjnej towarów przywożonych na polski obszar celny. Zarówno wartości transakcyjnej towarów identycznych, podobnych, jak i ich ceny jednostkowej. W ust. 3 art. 26 wprowadzona została zasada, że w przypadku transakcji między osobami powiązanymi ze sobą, chodzi o sprzedającego i kupującego, na osobach tych spoczywa - a przede wszystkim na kupującym - obowiązek udowodnienia organom celnym, że powiązanie nie miało wpływu na cenę transakcyjną towaru. Natomiast ust. 6 daje organom celnym możliwość kwestionowania zadeklarowanej wartości przywożonych towarów.</u>
          <u xml:id="u-311.7" who="#ElżbietaSolska">Podczas drugiego posiedzenia połączonych komisji, to jest Komisji Gospodarki Narodowej i Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, wyniknął problem polegający na tym, kto komu i co ma udowadniać. I druga sprawa - jak się ma określenie: „osoby powiązane ze sobą” do praw człowieka. Jeden z senatorów zakwestionował tę sprawę, mówiąc o podobnym problemie występującym przy okazji podatków. Komisja nie przyjęła tego stanowiska i podtrzymała stanowisko strony rządowej.</u>
          <u xml:id="u-311.8" who="#ElżbietaSolska">Artykuł 30 ustawy podaję koszty transakcyjne, które są doliczane do wartości celnej, ale nie zostały ujęte w cenie faktycznie zapłaconej za towar. I różnice między poprzednim a obecnie znowelizowanym prawem celnym polegają na wprowadzeniu i zdefiniowaniu pojęcia: „prowizja od zakupu”, zaliczenia do wartości celnej kosztów pakowania towarów - czego nie było - w tym kosztów materiałów i robocizny, wprowadzenia pojęcia: „honoraria” i: „tantiemy autorskie”, to między innymi wynika z prawa autorskiego, rozszerzenia kosztów transportu i ubezpieczenia o opłaty załadunkowe i manipulacyjne, związane z transportem, kopiowania towarów przywożonych na polski obszar celny oraz płatności za prawo do dystrybucji lub odsprzedaży tych towarów.</u>
          <u xml:id="u-311.9" who="#ElżbietaSolska">Z drugiej strony art. 30d w sposób jednoznaczny określa, jakie koszty nie są wliczane do wartości celnej. I tego w poprzednim określeniu wartości celnej nie było. Do nich wlicza się między innymi: należności za prace budowlane, inwestycje, montaż itd. i wykonanie po przywozie do kraju takich towarów jak maszyny lub wyposażenie zakładów przemysłowych, także odsetki od umowy o finansowaniu zakupu przywiezionych towarów, opłaty za prawo do kopiowania towarów, prowizje od zakupu.</u>
          <u xml:id="u-311.10" who="#ElżbietaSolska">Obecnie obowiązująca ustawa nie zawiera zasad stosowania kursów walut obcych w stosunku do złotówki, niezbędnych przy ustalaniu wartości celnej. Nowelizacja to zmienia w art. 30g.</u>
          <u xml:id="u-311.11" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ogólnie można powiedzieć, że zmieniane przepisy dotyczące ustalania wartości celnej regulują w sposób czytelny część przepisów prawa celnego. Ubolewać jedynie należy, że w dniu dzisiejszym zmuszeni jesteśmy po raz kolejny do nowelizacji ustawy „Prawo celne”. O wiele korzystniejsza byłaby sytuacja, gdyby dzisiaj Wysoka Izba przyjmowała nową ustawę „Kodeks celny”.</u>
          <u xml:id="u-311.12" who="#ElżbietaSolska">W imieniu połączonych komisji, to jest Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, przypadł mi zaszczyt zarekomendować Wysokiej Izbie przedstawioną ustawę z jednoczesną prośbą o przyjęcie jej bez poprawek. Treść nowelizowanej ustawy znajduje się w drukach sejmowych o nrach 1010 i 1063 i w drukach senackich o nrach 244 i 244A. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję pani senator. Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chciałbym zapytać, czy ktoś z państwa chciałby skierować krótkie, zadane z miejsca pytania do pani senator sprawozdawcy? Nie widzę chętnych. Dziękuję, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#StefanJurczak">Otwieram debatę.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#StefanJurczak">Przypominam, że zgodnie z art. 38 ust. 2 Regulaminu Senatu senatorowie, którzy zamierzają wziąć udział w dyskusji zapisują się do głosu u prowadzącego listę mówców senatora sekretarza, natomiast wnioski o charakterze legislacyjnym składają na piśmie. Przypominam ponadto, że zgodnie z art. 40 ust. 1 i 2 Regulaminu Senatu przemówienie senatora w debacie nie może trwać dłużej niż 10 minut, a w debacie nad daną sprawą senator może zabrać głos tylko dwa razy, ale powtórne przemówienie senatora w tej samej sprawie nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Mieczysława Bilińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#MieczysławBiliński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#MieczysławBiliński">Z dotychczasowej obserwacji i skromnego doświadczenia wnioskuję, że my ciągle coś zmieniamy, nowelizujemy. Proponowana zmiana ustawy jest kolejną nowelizacją obowiązującego prawa celnego i dobitnym tego przykładem. Czy taka praktyka jest zasadna, jeżeli prace legislacyjne nad nowym kodeksem celnym są zaawansowane. Jak się przewiduje, powinien on obowiązywać już w 1996 r., mówiła już o nim szczegółowo pani senator sprawozdawca, Elżbieta Solska.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#MieczysławBiliński">Nowelizacja prawa celnego wprowadza nowe pojęcia w języku ekonomicznym. Oprócz wartości towaru, wartości wymiennej, wartości użytkowej, mamy wartość celną i wartość transakcyjną importowanych towarów - to jest cenę faktycznie zapłaconą, zgodnie z art. 26, za towar sprzedany w celu przywozu na polski obszar celny. Jeżeli wartość celna nie może być ustalana na podstawie wymienionego przeze mnie art. 26 z rozdziału trzeciego, to za wartość celną przyjmuje się wartość transakcyjną identycznych towarów, dla których ustalono już wartość celną, sprzedanych i wprowadzonych do Polski w tym samym czasie.</u>
          <u xml:id="u-313.3" who="#MieczysławBiliński">Kolejne art.: 26–30 precyzują metody ustalania wartości celnej przywożonych towarów. Jeżeli w ramach tych artykułów nie może być ustalona wartość celna, to wówczas przyjmuje się wartość kalkulowaną, która jest sumą kosztów produkcji, kosztów ogólnych i odpowiedniej kwoty zysku. Ostatecznie, po wyczerpaniu przedstawionych tutaj możliwości mają zastosowanie odpowiednie zasady wynikające z przepisów art. 7 układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu z 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-313.4" who="#MieczysławBiliński">Nowelizacja ustawy „Prawo celne” wynika z potrzeby dostosowania przepisów do wymogów Światowej Organizacji Handlu, jako jednego z warunków wstąpienia w jej szeregi. Ponadto wymogi przepisów międzynarodowych ujednolicają zasadę ustalania wysokości cła w krajach stowarzyszonych, co dla Polski nie jest bez znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-313.5" who="#MieczysławBiliński">Poświęciłem na początku swego wystąpienia więcej uwagi problemowi ustalania wartości celnej, ponieważ uważam, że to jest najważniejsze w nowelizacji. Przepisy prawa celnego powinny chronić interes państwa przed niewiarygodnymi dokumentami. Brak tego rodzaju uregulowań prawnych był jedną z przyczyn rozwoju szarej strefy i w rezultacie wątpliwych wpływów do budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-313.6" who="#MieczysławBiliński">Władze celne w swojej praktyce mogą mieć powody, aby czasem wątpić w prawdziwość deklarowanej wartości celnej towarów, w przypadkach podejrzenia jej zaniżenia, na przykład fałszerstwa faktur, podwójnego fakturowania, manipulacji strukturą kosztów transakcyjnych itd.</u>
          <u xml:id="u-313.7" who="#MieczysławBiliński">Nowy rozdział trzeci, o którym już wspominałem, zgodnie z międzynarodowymi porozumieniami reguluje w sposób czytelny dla importerów i administracji celnej zasadę wyliczania należności przywozowych. Mamy tu zapewnioną podstawę prawną w postępowaniu celnym, pod względem merytorycznym, formalnym i rachunkowym. Zabezpieczony jest interes skarbu państwa i podmiotów dokonujących obrotu towarowego z zagranicą. Obecnie obowiązujące prawo nie zawiera przepisów dotyczących zasad stosowania kursów walutowych w złotych dla celów ustalania wartości celnych. Możliwość taką stwarza nowelizacja, dostosowując metodę określania wartości celnej do norm Unii Europejskiej. Wartość obrotu towarowego wyrażoną w walucie obcej wylicza się na podstawie średniego kursu walut nie zmienionego w ciągu miesiąca. Stwarza to lepsze warunki ustalania podstawy wymiaru cła, eliminuje możliwość uznaniowego interpretowania przepisów dotyczących ustalania wartości celnej. Zakres i kierunek proponowanych zmian prowadzi do wyeliminowania możliwości zaniżania wartości celnej z różnych powodów.</u>
          <u xml:id="u-313.8" who="#MieczysławBiliński">Reasumując, pragnę stwierdzić, że procedura ustalenia wartości celnej towarów, moim zdaniem, nie zawiera sprzeczności z punktu widzenia metod i zasad ustalania cła importowego. Jedynie transakcje pomiędzy powiązanymi ze sobą kupującym i sprzedającym, o których mówiła pani senator sprawozdawca, to sprawa problematyczna. Na przykład, wspólnicy w działalności gospodarczej są obciążeni obowiązkiem udowodnienia, że powiązanie nie miało wpływu na cenę transakcyjną towaru. Wprowadzenie tego obowiązku może spowodować zakłócenie w postępowaniu celnym. Taką wątpliwość wyraził również w czasie dyskusji jeden z członków Komisji Gospodarki Narodowej. Może to spowodować wzrost liczby odwołań instancyjnych oraz skarg do Naczelnego Sądu Administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-313.9" who="#MieczysławBiliński">Z danych, z którymi się zapoznałem, wynika, że liczba skarg do Naczelnego Sądu Administracyjnego na decyzje Głównego Urzędu Ceł wykazuje tendencję wzrostową. Mimo tych wątpliwości w postępowaniu przy ustalaniu cen proponowana zmiana, jako całość, poprawi wiarygodność Polski w międzynarodowych stosunkach gospodarczych. Zbliży nas do systemu prawnego i praktyki uznawanej przez kraje Wspólnoty Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-313.10" who="#MieczysławBiliński">Jestem przekonany, że postulowane zmiany po pewnych korektach powinny znaleźć się w przygotowanym nowym kodeksie celnym. Sprawne rozwiązywanie problemów w postępowaniu celnym ochroni prawidłowo interesy wszystkich uczestniczących podmiotów. Z tą nadzieją będą głosował za przyjęciem ustawy bez poprawek. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi. Informuję, że lista mówców została wyczerpana. Zgodnie z art. 43 ust. 2, w związku z art. 29 ust. 2 oraz art. 30 ust. 2 Regulaminu Senatu chciałem teraz udzielić głosu przedstawicielowi rządu.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#StefanJurczak">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem, a upoważniony do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został podsekretarz stanu w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, pan Andrzej Byrt.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Ministrze…</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#StefanJurczak">Nie wiem, może w imieniu Prezydium Senatu napiszemy pismo do pana premiera? Mamy kolejny punkt, podczas którego rozpatrywania nikogo z rządu nie ma. Nigdy nie ma przedstawicieli rządu, kiedy trzeba się ustosunkować do debaty i do tego, co się dzieje w Senacie, mimo że są na liście zgłaszających się do udziału w obradach.</u>
          <u xml:id="u-314.4" who="#StefanJurczak">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-314.5" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne”.</u>
          <u xml:id="u-314.6" who="#StefanJurczak">Przypominam, że komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisja Gospodarki Narodowej przedstawiły projekt uchwały, w którym wnosiły o przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek. Przypominam, że przedstawiony projekt uchwały zawarty jest w druku nr 244A.</u>
          <u xml:id="u-314.7" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisję Gospodarki Narodowej projektem uchwały, w sprawie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne”.</u>
          <u xml:id="u-314.8" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku „obecny”.</u>
          <u xml:id="u-314.9" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-314.10" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-314.11" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-314.12" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-314.13" who="#StefanJurczak">W obecności 57 senatorów za projektem głosowało 55, przeciw nie głosował nikt, wstrzymały się od głosu 2 osoby.</u>
          <u xml:id="u-314.14" who="#komentarz">(Głosowanie nr 49).</u>
          <u xml:id="u-314.15" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy „Prawo celne”.</u>
          <u xml:id="u-314.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Minister nie wypowiadał się.)</u>
          <u xml:id="u-314.17" who="#StefanJurczak">Dobrze, będzie odpowiadał przy następnym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-314.18" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do punktu siódmego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zasadach, warunkach i trybie nakładana opłat celnych dodatkowych na niektóre towary rolne przywożone z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-314.19" who="#StefanJurczak">Przypominam, że tekst ustawy zawarty jest druku nr 243, natomiast sprawozdanie komisji w druku nr 243A.</u>
          <u xml:id="u-314.20" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę Komisji Rolnictwa, Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, panią senator Elżbietę Solską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#ElżbietaSolska">Tym razem w imieniu trzech połączonych komisji, to jest Komisji Rolnictwa, Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, przypadł mi zaszczyt zaprezentowania i zarekomendowania Wysokiej Izbie ustawy z 28 czerwca bieżącego roku o zasadach, warunkach i trybie nakładania opłat celnych dodatkowych na niektóre towary rolne przywożone z zagranicy, zawartej w druku senackim nr 243.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#ElżbietaSolska">Pragnę przypomnieć Wysokiej Izbie, że omawiane dzisiaj zmiany są następstwem podpisania przez Polskę, 15 kwietnia ubiegłego roku w Marakeszu, Aktu Końcowego Rundy Urugwajskiej GATT, także ratyfikowania przez Polskę Porozumienia Ustanawiającego Światową Organizację Handlu.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Do momentu wejścia w życie omawianej dziś ustawy obowiązywać będzie ustawa z 4 lutego 1994 r. o opłacie wyrównawczej od niektórych towarów rolnych i spożywczych przywożonych z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-315.4" who="#ElżbietaSolska">Zgodnie z art. 11 obecnie omawianej ustawy ustawa o opłacie wyrównawczej będzie nadal obowiązywała w stosunku do państw nie będących członkami Światowej Organizacji Handlu oraz w stosunku do państw, którym Polska nie udzieliła klauzuli najwyższego uprzywilejowania. Pragnę ten fakt szczególnie podkreślić, bowiem podczas pierwszego posiedzenia komisje pracowały na podstawie druków sejmowych, w których termin wejścia w życie przewidziany był na dzień 1 lipca bieżącego roku. Ponieważ prawo nie może działać wstecz, wśród senatorów pojawiły się obawy, czy przy okazji nie powstanie luka prawna skłaniająca wręcz importerów do sprowadzania taniej żywności.</u>
          <u xml:id="u-315.5" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Podstawowym zadaniem WTO jest przede wszystkim liberalizacja handlu światowego, zatem ułatwianie dostępu do rynków. W przypadku rolnictwa układające się strony przyjęły rozwiązania mające nie tylko ułatwić dostęp do rynków, ale także przewidziały preferencyjne traktowanie krajów rozwijających się, jak również łagodzenie negatywnych skutków wdrożenia umowy.</u>
          <u xml:id="u-315.6" who="#ElżbietaSolska">Dotychczas w Polsce podstawową barierę w dostępie do naszego rynku stanowiły ograniczenia pozataryfowe, w tym wspomniane wcześniej opłaty wyrównawcze. Zgodnie z ogólną zasadą Rundy Urugwajskiej takie ograniczenia jak: zakazy, ceny minimalne, opłaty wyrównawcze oraz graniczne muszą zniknąć. Podstawową zaporę stanowić będzie w odpowiedni sposób przeliczona stawka celna. Jak to będzie praktycznie wyglądało? Podam kilka przykładów, ponieważ na ten temat była długa dyskusja wśród członków połączonych komisji. Na przykład, na mięso wołowe świeże lub chłodzone obecnie obowiązuje stawka celna w wysokości 30%, natomiast od 1 lipca będzie to 45%. Natomiast na mięso wieprzowe obecnie obowiązuje stawka w wysokości 30% plus 0,29 złotych za kilogram, czyli wysokość opłaty wyrównawczej, natomiast od 1 lipca będzie to 60%, tak więc wzrost jest widoczny. Natomiast w przypadku stwierdzenia nadmiaru importu jest możliwość podniesienia stawki na to samo mięso wieprzowe do 112,7% i maksymalnie 1316 ECU za tonę. Jak widać, jest to wyraźna zapora.</u>
          <u xml:id="u-315.7" who="#ElżbietaSolska">Jeśli chodzi o indyki, to obowiązuje dzisiaj stawka celna w wysokości 30%, za kilogram trzeba płacić minimum 0,3 ECU plus 1,77 złotego opłaty wyrównawczej - od 1 lipca będzie to wynosiło odpowiednio 60% plus minimum 0,6 ECU za kilogram. Natomiast w przypadku stwierdzenia nadmiernego importu, co zagrażałoby naszemu rynkowi, stawka celna 112,7% i maksimum 1884,7 ECU za tonę. To samo dotyczy kurczaków i różnych innych towarów.</u>
          <u xml:id="u-315.8" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Jak już wcześniej wspomniałam, muszą zniknąć zakazy przywozu, w tym zakaz przywozu alkoholu etylowego o zawartości 80% alkoholu i powyżej. Mówię tylko o jednej grupie alkoholi, ponieważ podam tę kategorię po prostu jako konkretny przykład tego, jak to będzie wyglądało od 1 lipca, natomiast chodzi o wszystkie alkohole, które są również objęte kontyngentami. Od 1 lipca bieżącego roku przewidziany jest kontyngent, w którego przypadku cło będzie wynosiło 105%, ale minimum 58 ECU za hektolitr. Po wyczerpaniu kontyngentu cło podskoczy do 394,7% plus 9,33 ECU za hektolitr. Jest to również zaporowa stawka celna. Stawki te ulegają automatycznie wzrostowi po wyczerpaniu kontyngentów na papierosy i tytoń, wódki, likiery, inne napoje alkoholowe, żelatyny, sosy i przetwory z nich, mięso wołowe, wieprzowe, podroby, mleko i śmietanę, jaja, miód, ogórki, pomidory, mąkę, olej. W przypadku towarów z grupy wrażliwych, o których wcześniej mówiłam, to tu będzie mogła być stawka celna podstawowa, gdzie może być stosowany najwyższy poziom protekcji.</u>
          <u xml:id="u-315.9" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Jeśli zaistnieje sytuacja, że stawki celne stosowane nie będą stanowiły dostatecznej ochrony polskiego rolnictwa, wówczas będzie można zastosować środki ochronne zawarte w art. 5 ustawy. Porozumienie o rolnictwie WTO dopuszcza możliwość nie tylko podniesienia stawki do poziomu jej „związania” w GATT, czyli maksymalnej, ale także nałożenia opłaty dodatkowej. Opłaty dodatkowe mogą być nałożone, gdy import konkretnego towaru rolnego na polski obszar celny przekracza wielkość progową lub gdy import dokonywany jest po cenach niższej niż progowa, natomiast stawki celne nie stanowią skutecznej bariery chroniącej rolnictwo. Pojęcia: „wielkość progowa” oraz „cena progów” zdefiniowane są w art. 2 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-315.10" who="#ElżbietaSolska">Ustawa mówi również o tym, kiedy nie mogą być nałożone dodatkowe opłaty celne. Nie powinny być nakładane na towary wprowadzane na polski obszar celny w ramach uzyskanych koncesji dostępu do rynku, mówi o tym art. 4 ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-315.11" who="#ElżbietaSolska">Nie pobiera się ich, zgodnie z art. 3 ust. 2, w stosunku do towarów zwolnionych z cła na podstawie odrębnych przepisów. Zgodnie z art. 7 ust. 1 nie pobiera się opłaty celnej dodatkowej, jeśli wysyłka towaru nastąpiła przed dniem wejścia w życie stosownego rozporządzenia ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej mówiącego o ustanowieniu opłaty celnej dodatkowej.</u>
          <u xml:id="u-315.12" who="#ElżbietaSolska">Jak już wcześniej wspomniałam, z wnioskiem o ochronę rynku poprzez nałożenie dodatkowych opłat celnych występuje minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej, natomiast Radę Ministrów ustawa upoważnia do określenia sposobu ustalenia wielkości progowej oraz ceny progowej.</u>
          <u xml:id="u-315.13" who="#ElżbietaSolska">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Reasumując, w imieniu trzech połączonych komisji, to jest Komisji Rolnictwa, Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, wnoszę o przyjęcie przez Wysoki Senat nowelizacji omawianej ustawy bez poprawek, zgodnie z treścią zawartą w druku nr 243A. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję serdecznie. Proszę chwilę pozostać na miejscu. Zgodnie z art. 38 ust. 5 Regulaminu Senatu chciałem zapytać, czy ktoś z pań i panów senatorów chciałby skierować krótkie, zadane z miejsca pytanie do pani senator sprawozdawcy? Nie widzę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#StefanJurczak">Informuję, że lista mówców została wyczerpana. Nikt się nie zapisał do debaty.</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#StefanJurczak">Zgodnie z art. 43 ust. 2 w związku z art. 29 ust. 2 oraz art. 30 ust. 2 Regulaminu Senatu chciałem teraz udzielić głosu przedstawicielowi rządu.</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#StefanJurczak">Przypominam, że rozpatrywana ustawa była rządowym projektem, a upoważniony do reprezentowania stanowiska rządu w czasie prac parlamentarnych został podsekretarz stanu w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, pan Andrzej Byrt.</u>
          <u xml:id="u-316.4" who="#StefanJurczak">Bardzo proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#AndrzejByrt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#AndrzejByrt">Przedkładany projekt ustawy w sprawa opłat celnych dodatkowych, nakładanych na niektóre towary rolne sprowadzane do Polski, jest, o czym była już mowa, konsekwencja ratyfikowanego porozumienia o utworzeniu Światowej Organizacji Handlu. Konsekwencją porozumienia, do którego istotnym załącznikiem jest siedemnaście porozumień szczegółowych, w tym jedno regulujące obrót towarami rolnymi, są porozumienia w sprawach rolnictwa. Porozumienia te przewidują modyfikację istniejących dzisiaj w wielu krajach rozbudowanych systemów ochrony własnej polityki i własnego sektora rolnictwa. Sektor ten przez ostatnie 50 lat nie podlegał w żadnym z tych krajów dyscyplinom przyjętym na świecie wcześniej, to znaczy z końcem lat czterdziestych. Mam na myśli ujednolicenie handlu oraz środki ochronne stosowane w celu protekcji wydzielonych segmentów gospodarek państw świata.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#AndrzejByrt">Z jednej strony, w tym czasie handel towarami rolnymi nasilił się. Jeśli chodzi o światowe obroty handlowe, to handel wyrobami rolnymi waha się, osiągając jednak 20%. Z drugiej strony, przez okres 50 lat nieistnienia reguł, które miały charakter ujednolicający, niektóre państwa czy też ich ugrupowania wytworzyły rozbudowane, kosztowne i deformujące handel oraz politykę mechanizmy ochrony własnego sektora rolnego, nawet przy najbardziej rozwiniętej wspólnej polityce rolnej Unii Europejskiej. W ten sposób, chroniąc interesy własnego sektora rolnego, doprowadziły do ogromnej deformacji gospodarczej w obrębie Unii Europejskiej oraz do przerzucenia kosztów tej operacji z jednej strony - na konsumentów w samej Unii, z drugiej zaś - na konkurencję zagraniczną, poprzez subwencjonowanie, subsydiowanie własnej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#AndrzejByrt">Z tego też względu całe przedsięwzięcie - pod nazwą „Porozumienie w sprawie rolnictwa za zgodą rządów 125 państw-sygnatariuszy” - Porozumienia Ustanawiającego Światową Organizację Handlu zdecydowało, że poczynając od roku 1995 również i handel wyrobami rolnymi zostanie podporządkowany trzem generalnym zasadom. Do tej pory regulowały one obroty wszystkimi innymi towarami. Zasady są bardzo proste i sprowadzają się w gruncie rzeczy do kilku stwierdzeń.</u>
          <u xml:id="u-317.4" who="#AndrzejByrt">System będzie przejrzysty. Protekcja w stosunku do cen towarów z sektora rolniczego może być ograniczona wyłącznie do jednego instrumentu: ceł. Wszystkie inne ograniczenia winny zostać zamienione na cła. Te również kiedyś znikną, a na razie będą redukowane. Strona polska zgłosiła również swoją listę koncesyjną, która zamieniła ograniczenia poza celne z lat 1986–1988 na podwyższone cła, których redukcja będzie następowała w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-317.5" who="#AndrzejByrt">Przyjęto realistyczne założenie, aby nie obniżać protekcji celnej, która jest i będzie istniała do 30 czerwca 1995 r. Likwidacja opłat wyrównawczych zamiana ich na cła jest zmianą struktury ochrony rynku, a nie osłabieniem istniejącego poziomu protekcji. Pozwala ona w sytuacjach uzasadnionych, na przykład istnienia presji inflacyjnej z powodu rosnących cen żywności, do zastosowania przez rząd albo poszerzenia kontyngentów o obniżonym cle, albo zawieszenia cła. Jak rozumiem, miało to miejsce wówczas, kiedy z analizy wynikało, że tego typu przedsięwzięcie pozwoli spowolnić inflację.</u>
          <u xml:id="u-317.6" who="#AndrzejByrt">Pomimo że zostaje zachowana protekcja rolna, aprobowana przez Światową Organizację Handlu, należy pamiętać, jest ona identycznie stosowana we wszystkich stu i więcej państwach-członkach Światowej Organizacji Handlu. Organizacja ta zezwoliła na wprowadzenie dodatkowych instrumentów ochronnych, które są przedmiotem przedkładanego projektu ustawy. Wyraźnie chcę powiedzieć, że to nie jest ani wymysł polskiego rządu, ani też pogorszenie warunków dostępu do rynku polskiego, to jest mechanizm zastosowany we wszystkich państwach, które stały się członkami Światowej Organizacji Handlu.</u>
          <u xml:id="u-317.7" who="#AndrzejByrt">Sądzę, że rządowe przedłożenie projektu ustawy w sprawach opłat celnych dodatkowych, które uzyskało już aprobatę parlamentarną, z modyfikacją polegającą na tym, aby stosowanie tychże środków było poprzedzone modyfikacją systemu opłat wyrównawczych, należy przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-317.8" who="#AndrzejByrt">W związku z tym pragnę w imieniu rządu Rzeczypospolitej Polskiej prosić Wysoką Izbę o uchwalenie przedkładanej w dniu dzisiejszym ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu ministrowi. Proszę chwileczkę pozostać na mównicy. Kto z państwa chciałby zadać panu ministrowi pytanie?</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Ministrze, czy ta ustawa, wychodząca naprzeciw standardom Światowej Organizacji Handlu, jest uzgodniona z Unią Europejską, z którą mamy umowę stowarzyszeniową? Czy interesy Unii Europejskiej nie są naruszone? Czy członkowie Unii Europejskiej wprowadzają podobne uregulowania? Mam na myśli Francję, Niemcy, Anglię, Belgię. Jak jest to ujednolicone?</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#PiotrAndrzejewski">Pytam, gdyż wiem, że są różnice, jeśli chodzi o interesy i sposoby regulacji przewidziane w państwach Unii Europejskiej i w Światowej Organizacji Handlu. Zastanawiam się, czy nie pomijamy przypadkiem zdania Unii Europejskiej, z którą mamy umowę stowarzyszeniową? Prosiłbym o odpowiedź na te pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#AndrzejByrt">Panie Senatorze! Wysoka Izbo! Procedura negocjacji redukcji stawek celnych w ramach ósmej Rundy Urugwajskiej, zakładała - ponieważ zaczęła się w Urugwaju - że w tego typu negocjacjach nie ma rozmów dwustronnych poza ściśle określonymi przypadkami. Unia Europejska podpisała tę samą umowę co Polska, zatem wzięła na siebie obowiązek wdrożenia tych samych zobowiązań co i my. Odpowiadając wprost, pragnę powiedzieć, że Unia Europejska przyjęła ten sam system dodatkowych środków ochronnych dla rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#AndrzejByrt">Chcę zaznaczyć, że w ramach umowy o stowarzyszeniu konsultacji rolnych, które prowadzi Ministerstwo Rolnictwa z Dyrekcją do Spraw Rolnictwa Komisji Unii Europejskiej, Unia przedłożyła nam swoje taryfy celne i swój mechanizm działania na podstawie umowy o rolnictwie zaadaptowanym do ustawodawstwa europejskiego. To samo uczyniła Polska. Chcę powiedzieć, że w czasie trwającego wczoraj i dzisiaj posiedzenia Komitetu Stowarzyszeniowego Polska - Unia Europejska ten temat był przedłożony i strona unijna wobec naszego mechanizmu nie wniosła żadnych uwag. Jest to też odpowiedź na drugie pytanie. Umowa Stowarzyszeniowa Polska - Unia Europejska w jej części trzeciej dotyczącej obrotu towarowego nie została naruszona.</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#AndrzejByrt">I sprawa ostatnia. Polityka handlowa Unii Europejskiej nie podlega jurysdykcji poszczególnych państw. Zrzekły się one suwerenności w tym zakresie na rzecz organów Unii. Trzeba powiedzieć, że Polska, chcąc do Unii Europejskiej wstąpić w przyszłości, będzie musiała podobny transfer uprawnień przekazać. Otóż ustawodawstwo unijne, na mocy wprowadzonych dyrektyw i regulacji, przyjęło ten mechanizm dla wszystkich państw - 15 członków Unii Europejskiej bez jakichkolwiek modyfikacji na granicach, na przykład Francji czy Niemiec. Innymi słowy, mechanizm ochronny dla wszystkich państw Unii jest taki sam i jest jednolicie przez wszystkich w jej ramach stosowany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Jeżeli można, jeszcze dodatkowo…)</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#StefanJurczak">Panie Senatorze, ja panu potem udzielę głosu.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-322.4" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator Bartodziej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#GerhardBartodziej">Panie Ministrze, chciałbym wiedzieć, jak wygląda przyjęty poziom ochrony w stosunku do wartości maksymalnych dopuszczonych Rundą Urugwajską? Jaką przyjęto politykę? W szczególności chodzi mi o poziom ochrony tych produktów spożywczych, które mają znaczenie dla poziomu życia.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#GerhardBartodziej">I drugie pytanie, czy zostały przeprowadzone rachunki symulacyjne dotyczące ewentualnych skutków zaproponowanych zmian dla cen na wewnętrznym rynku detalicznym. Dziękuję, Wicemarszałek Stefan Jurczak:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#AndrzejByrt">Odpowiadam na pierwsze pytanie. Górne poziomy polskich stawek zaproponowane są w liście koncesyjnej nr 65, która była załącznikiem do podpisanego przez Polskę porozumienia w sprawie Światowej Organizacji Handlu - dla towarów rolnych jest to grupa 2019 towarów, linii towarowych z polskiej taryfy celnej, której świeży egzemplarz ze zmodyfikowanym całym zapisem mam przed sobą. Cła tak zwane związane - a więc ich górne nieprzekraczalne poziomy - zostały dla towarów, które są produkowane, w Polsce, ustalone zasadniczo przez ministerstwo rolnictwa na poziomie odpowiadającym stawkom w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#AndrzejByrt">Dlaczego u podstaw decyzji legła taka przesłanka? Mianowicie wynika ona z mechanizmu zarządzającego wejściem nowych członków do Unii Europejskiej. Dla przykładu, gdyby dzisiaj Polska związała swoje stawki - na przykład na poziomie 10%, 15% czy 20% - to za kilka lat wchodząc do Unii Europejskiej, musielibyśmy przyjąć ich zewnętrzne, związane stawki. Niezależnie od tego, że oni stosują sporą część tych stawek na znacznie niższym poziomie, ale te związane mieliby na wyższym poziomie. Spowodowałoby to konieczność wypłacenia przez Unię Europejską odszkodowań tym państwom spoza jej obszaru, które eksportowały coś na rynek polski. Mogłyby to być na przykład Stany Zjednoczone, które domagają się od Unii Europejskiej odszkodowań w wysokości kilkuset milionów dolarów rocznie z tytułu ceł, które podskoczyły na rynkach jej nowych członków Finlandii, Szwecji i Austrii.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#AndrzejByrt">Poziom stawek związanych, górnych, nieprzekraczalnych jest zatem wyższy od tych, które faktycznie są stosowane. Polska taryfa celna zmieniła strukturę narzędzi ochronnych, ale zasadniczo nie zmieniła poziomu obciążenia celnego z powodów logicznych - wielokrotnie również podnoszonych w obu izbach parlamentu - dotyczących ochrony poziomu życia polskiego społeczeństwa. Z drugiej strony, przyjęty poziom ochronny odpowiada, jak rozumiemy, interesom polskich producentów, istotnym z punktu widzenia polskiej produkcji towarów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#AndrzejByrt">Drugie pytanie dotyczyło analizy, szacunku wpływu zmian na ceny towarów. Przypomnę, jak wygląda dzisiaj sytuacja. Na 2019 towarów znajdujących się w tej części taryfy celnej, a więc tak zwanych towarów rolnych, dla 1500 cła nie zmieniają swojej wysokości, a dla 286 ulegają stopniowej redukcji. One ulegną redukcji dla tych właśnie towarów o około 36%. Istnieją również towary, które na rynku polskim nie są produkowane, jak na przykład herbata i kawa. Dla 236 towarów cła - poprzez taryfikację, w tym również opłat wyrównawczych - poszły odrobinę w górę. O ile?</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#AndrzejByrt">Otóż średni poziom protekcji celnej mierzony strumieniami handlu dla tych towarów, wzrósł według szacunków wstępnych, o około 1,5%–2%. Jak to można przełożyć na ceny? Odpowiadam. Jest to procent od procenta. Z szacunków, które zostały wykonane, wynika, że powinno być to neutralne. Albowiem wszędzie dla tych 246 towarów, które są podzielone na 40 grup, otworzono kontyngenty dostępu do rynku, zgodnie z regułami Rundy Urugwajskiej, gdzie poziom cen jest dzisiejszy, ale bez opłat wyrównawczych. Weźmy mięso wołowe, które wymieniła pani senator Solska. Dzisiejszy poziom cła wynosi 30%. Dochodzi do tego opłata wyrównawcza, która przeliczona na procenty w zależności od cen wieprzowiny, oznacza, że dzisiejsze cło jest w granicach 45%–60%, od jutra to cło będzie wynosiło 60%. Ale kontyngent w wysokości 27 000 ton mięsa rocznie będzie wwożony do Polski przy cle 30% bez opłaty wyrównawczej i to z kolei obniży cenę.</u>
          <u xml:id="u-325.5" who="#AndrzejByrt">Mówię o tym wszystkim dlatego, że faktyczne symulacje, które były robione, wskazują na to, że zmiana struktury narzędzi ochronnych nie powinna się przełożyć na przyspieszone tempo inflacji bądź inaczej, na spowolnienie redukcji inflacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, pan senator Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#PiotrAndrzejewski">Chciałem jeszcze zadać pytanie dodatkowe do zadanego przeze mnie wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#PiotrAndrzejewski">Czy te mechanizmy zostały równocześnie zastosowane w inicjatywach legislacyjnych Francji i Niemiec? Pytam o to dlatego, że jeśli eliminujemy opłaty wyrównawcze ustawą w określonym zakresie, przy jednoczesnym nieczynieniu tego przez inne państwa, z którymi utrzymujemy stosunki handlowe w Unii Europejskiej, to działamy na niekorzyść polskich producentów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#PiotrAndrzejewski">I w związku z tym powstaje pytanie. Czy nie należało poczekać z ustawą na ujednolicenie legislacyjne w państwach Rundy Urugwajskiej, Światowej Organizacji Handlu, by jednocześnie zrobić to we Francji, Niemczech, Anglii i Polsce? Dzisiaj, z tego co wiem, my to wprowadzamy, a oni jeszcze nie. W związku z tym dajemy im handicap, obniżamy konkurencyjność i działamy na niekorzyść polskich producentów rolnych.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#PiotrAndrzejewski">Czy może pan minister powiedzieć, jak dalece mamy do czynienia z równoczesnością wprowadzenia regulacji i w jakim zakresie owa regulacja wyprzedza podobne mechanizmy protekcjonistyczne w państwach Unii Europejskiej? W jakim zakresie eliminuje już dzisiaj możliwość stosowania przez Polskę opłaty wyrównawczej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#AndrzejByrt">Dziękuję uprzejmie. Panie Senatorze, wyraźnie chcę podkreślić jedną rzecz. Polska wprowadza jutro - stając się jednocześnie członkiem Światowej Organizacji Handlu - system rolny. Między innymi dlatego z tą datą, że również jutro wprowadza swój system Unia Europejska. A więc równocześnie Polska i Unia Europejska, to znaczy wszystkie państwa: Francja, Niemcy, Irlandia, Portugalia i pozostali członkowie, Grecja też. Od jutra i oni, i my będziemy stosować ten sam mechanizm, a więc nie ma obawy o to, że ktoś kogoś, przepraszam za określenie, oszukał.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#AndrzejByrt">Teraz druga sprawa. Opłaty wyrównawcze Unii Europejskiej też zostają zamienione na inne zmodyfikowane cła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Jeszcze jedno, bo nie odpowiedział pan, Panie Ministrze, jak dalece eliminuje opłatę wyrównawczą…)</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#StefanJurczak">Panie Senatorze, udzielę panu głosu.</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#StefanJurczak">Pan senator Gajewski, proszę.</u>
          <u xml:id="u-330.4" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-330.5" who="#StefanJurczak">Mógł pan zadać od razu oba pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#SylwesterGajewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Senacka Komisja Rolnictwa będzie się bacznie przyglądać, w jaki sposób pana ministerstwo wyda kontyngenty. Pamiętam z przeszłości, że nie bardzo dobrze tutaj sobie radziliście. Pamiętam jagnięta, pamiętam zboże… Czy może mnie pan wyprowadzić z błędu, czy z niepoprawnego toku myślenia? To jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#SylwesterGajewski">Druga sprawa jest pośrednio związana z ustawą. Kiedy doczekamy się, że Generalny Inspektorat Celny będzie „wymontowany” spod Głównego Urzędu Celnego i „wmontowany” w Ministerstwo Finansów? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#AndrzejByrt">Dziękuję uprzejmie. Pierwszą kwestią jest sprawność zarządzania kontyngentami. Trzeba to powiedzieć od razu, że każdy kontyngent, jako administracyjny sposób regulowania swobody gospodarowania, jest złem. Trzeba wyraźnie postawić kropkę nad „i”. Jest to czasami wszakże wybór mniejszego zła, nie przez swoisty masochizm ustawodawców czy przedstawicieli administracji centralnej, ale paradoksalnie jest to następstwem umów międzynarodowych. W Polsce 2/3 kontyngentów jest następstwem umów podpisanych przez nasz kraj z państwami, które słusznie nazywają siebie przedstawicielami wolnej gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#AndrzejByrt">Popatrzmy, wymienione przez pana senatora kontyngenty wynikają z umowy Polski z Unią Europejską. W związku z tym zarządzane są w sposób lepszy bądź gorszy. Mam jednak nadzieję, że lepszy. Obecnie zajmuje się tym Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#AndrzejByrt">Jak państwo wiecie - i tu wracam do drugiego pytania zdanego przez pana senatora, a dotyczącego GIC i podległości ministrowi finansów - projekt modyfikacji centralnych organów administracji gospodarczej został już przedłożony i zaaprobowany przez rząd. W obrębie tej reorganizacji, jak rozumiem, będzie również rozstrzygnięta kwestia podległości Głównego Inspektoratu Celnego. Ewentualny podział kontyngentów oczywiście zniknie czy wyjdzie „spod skrzydeł” ministra współpracy gospodarczej z zagranicą i - według przedłożonego projektu - będzie inkorporowany do nowej struktury, Ministerstwa Gospodarki i Handlu Międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#AndrzejByrt">Podziałem kontyngentów będzie się zatem zajmował nowo utworzony urząd centralny sterujący z jednej strony sprawami gospodarczymi wewnątrz kraju, z drugiej - międzynarodowymi aspektami gospodarki, albowiem polska gospodarka od wielu lat nie jest już zamknięta.</u>
          <u xml:id="u-333.4" who="#AndrzejByrt">Na zakończenie niechaj mi będzie wolno uzupełnić odpowiedź na pytanie pana senatora Andrzejewskiego. Nie powiedziałem dotąd, czy i w jakiej mierze sytuacja polskich producentów rolnych ulegnie polepszeniu lub pogorszeniu. Otóż w sprawach samych ceł zmieniają się narzędzia ochronne, ale poziom protekcji pozostaje ten sam. Do tego dochodzi jeszcze dodatkowe narzędzie, o którym jest mowa w przedłożonym dzisiaj projekcie ustawy dotyczącej dodatkowych środków ochrony rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-333.5" who="#AndrzejByrt">Pragnę przypomnieć, że poza tym są jeszcze inne mechanizmy przewidziane porozumieniem w sprawie rolnictwa. Wymienię dwa spośród nich. Po pierwsze, jest to ograniczenie o 36% subsydiów do eksportu towarów rolnych, które nie dotyka strony polskiej. My niczego nie musimy ograniczać, ponieważ rząd polski z powodu braku pieniędzy nie udziela subsydiów do produkcji rolnej. Po drugie, redukcja o 21% wolumenu, a więc wyrażonego zazwyczaj w tonach ciężaru rozmaitych produktów rolnych, które są subsydiowane. W tym sensie sytuacja polskich producentów ulegnie poprawie, na przykład wobec takich towarów, które płyną do Polski z Unii Europejskiej, a są subsydiowane.</u>
          <u xml:id="u-333.6" who="#AndrzejByrt">Lista produktów subsydiowanych przez Unię Europejską jest dosyć długa i dotyczy zasadniczo surowców rolnych, takich na przykład jak mleko, niektóre rodzaje zbóż czy mięsa. Dzięki tym modyfikacjom, które Unia Europejska przez najbliższe 5 lat będzie musiała wdrożyć, powiększą się szanse polskich producentów rolnych. Bez subsydiów koszty produkcji w tamtych państwach wzrosną, a w ślad za tym zapewne wzrosną też i ceny towarów rolnych. Polska przewaga konkurencyjna, która w wielu dziedzinach jest ewidentna, będzie mogła się wówczas bardziej ujawnić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Andrzejewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Ministrze, nie odpowiedział pan na jeszcze jedno moje pytanie. Zadałem ich kilka, więc mogło umknąć. Mianowicie, czy ta ustawa ogranicza aktualną politykę opłat wyrównawczych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#AndrzejByrt">Zgodnie z umową o Światowej Organizacji Handlu opłaty wyrównawcze muszą zniknąć i znikną. Nie oznacza to jednak, że musimy zlikwidować ustawę. W przedłożonej wersji zakłada się, że ustawa nadal istnieje, ale jest stosowana tylko wobec państw, które nie są członkami Światowej Organizacji Handlu albo nie dostały klauzuli najwyższego uprzywilejowania. Szczerze trzeba powiedzieć, że jest to nieduża grupa krajów. Ale tak to formalnie wygląda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#StefanJurczak">Pan senator Frączek, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#JózefFrączek">Panie Ministrze, czy podziela pan pogląd, że ostatnie porozumienia w sprawie światowego handlu artykułami rolnymi służą przede wszystkim importerom amerykańskim? To jest moje pierwsze pytanie. Mam jeszcze drugie.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Stefan Jurczak: Proszę od razu zadać oba.)</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#JózefFrączek">Zatem drugie pytanie. Co pan sądzi o raporcie profesora Richarda Baldwina sporządzonym na zlecenie Komisji Europejskiej, który mówi wyraźnie, że na razie nie należy przyjmować do Unii Europejskiej krajów Grupy Wyszehradzkiej. Główną przeszkodą jest rolnictwo, które w tych krajach produkuje przede wszystkim za dużo i za tanio w stosunku, do towarów produkowanych w Unii Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#AndrzejByrt">Panie Senatorze, odpowiedź na pierwsze pytanie brzmi: nie. Nie sądzę, żeby porozumienia Światowej Organizacji Handlu były skonstruowane z myślą o tym, by służyć interesom eksporterów amerykańskich, ale po to, by służyć rozwojowi wymiany towarowej wszystkich dóbr, w tym również, po raz pierwszy, towarów rolnych. Ma to nastąpić poprzez stopniowe zniesienie narzędzi… Nie jutro, nie pojutrze, ale stopniowo. Stopniowa redukcja barier celnych w handlu, w tym również wyrobami rolnymi, doprowadzi do obniżki cen tych towarów. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#AndrzejByrt">Po drugie, ma to doprowadzić do stworzenia szans wzrostu produkcji u tych producentów, którzy są najbardziej wydajni.</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#AndrzejByrt">Ta teza często spotyka się z negatywną reakcją. Wszyscy chcą żyć. Ci, którzy prowadzą gospodarstwo o marginalnych warunkach glebowych i na małej powierzchni, też chcą mieć prawo do życia. Mechanizm rynku jest jednak taki, że przez normalną konkurencję premiowani są ci, którzy potrafią osiągnąć wyższe plony - czy to dzięki własnym zasługom, czy lepszym warunkom, na przykład klimatycznym. W tym momencie wracam do pytania pana senatora Frączka. Warunki naturalne produkcji na przykład zbóż na rynku amerykańskim są lepsze niż, powiedzmy, w Polsce. Dlatego może być tak, ale nie jutro, nie pojutrze i na pewno nie do końca wieku. Tona zboża wyprodukowana w Stanach Zjednoczonych jest tańsza od wyprodukowanej w Polsce. I tak będzie zawsze. Podobnie tona węgla wydobywanego z kopalni odkrywkowej w Australii jest tańsza od tony węgla wydobywanego z pokładu leżącego pięć czy cztery tysiące metrów pod poziomem ziemi, jak to ma miejsce w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-341.3" who="#AndrzejByrt">Musimy zdać sobie sprawę z tego, że tak wygląda mechanizm gospodarki światowej. Na przykład w związku z wyrobami przemysłowymi przeżyliśmy w ostatnich 5 latach przypadek, który doprowadził do dramatu w kraju. Jeśli pan marszałek pozwoli, przedstawię tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-341.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek Stefan Jurczak: Tak, proszę bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-341.5" who="#AndrzejByrt">Otóż Polska nie obserwowała światowych tendencji. Była największym w Europie producentem siarki wydobywanej metodą odkrywkową. Ale w międzyczasie zastosowano technologię odzysku siarki ze spalin. Dziś okazuje się, że trzy czwarte sprzedawanej na świecie siarki to siarka z odzysku ze spalin. A ponieważ jest ona znacznie tańsza od wydobywanej, trzeba zamykać kopalnie w Polsce. I jest to nieuniknione. Nasze chęci nie odgrywają tu żadnej roli. Musimy zatem obserwować sytuację na świecie i nie bać się zmian, ale świadomie się do nich adaptować. Jestem przekonany, że polskie rolnictwo podoła tym wyzwaniom.</u>
          <u xml:id="u-341.6" who="#AndrzejByrt">Przejdę do drugiego pytania. Pan Richard Baldwin napisał raport zatytułowany Towards Integrated Europe, czyli „W kierunku zintegrowanej Europy”. Tak jak pan senator mówi, jest to tekst, który trudno zaaprobować, albowiem nie jest zgodny z naszym rozumieniem normalnej światowej konkurencji. Rząd Polski nie podziela wypowiedzianych w nim tez dotyczących rolnictwa. Trzeba jednak przyznać, że raport zawiera bardzo wiele gorzkich uwag, które niestety również do nas się odnoszą. Ale ta dotycząca rolnictwa akurat nie.</u>
          <u xml:id="u-341.7" who="#AndrzejByrt">Z powodu krytyki wypowiedzianej między innymi przez nasz rząd, Unia Europejska zamówiła trzy raporty na temat rolnictwa. Wynika z nich, że koszt wejścia Polski łącznie z rolnictwem do Unii Europejskiej oscyluje między 40 miliardami ECU - to najbardziej czarna wersja - a 4 czy 5 miliardami ECU, co jest najbardziej realne. Ta ostatnia wersja pozwoliłaby polskiemu rolnictwu na przełomie wieków, a właściwie po 2000 r. dołączyć do Unii, oczywiście przy założeniu, że w Polsce będzie następował proces modyfikacji struktur rolnych, podnoszenia wydajności i koncentracji gospodarstw. Chcę wyraźnie powiedzieć, że albo cała Polska wraz z rolnictwem będzie w Unii Europejskiej, albo nie będzie w ogóle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Czy są jeszcze pytania do pana ministra? Nie widzę zgłoszeń. Zatem dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#StefanJurczak">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o zasadach, warunkach i trybie nakładania dodatkowych opłat celnych na niektóre towary rolne przywożone z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-342.3" who="#StefanJurczak">Przypominam, że komisje przedstawiły projekt uchwały, w którym wnosiły o przyjęcie ustawy bez poprawek i projekt ten za chwilę zostanie poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-342.4" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-342.5" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-342.6" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwko przyjęciu przedstawionego projektu uchwały, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-342.7" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-342.8" who="#StefanJurczak">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-342.9" who="#StefanJurczak">W obecności 67 senatorów za przyjęciem uchwały głosowało 60, nikt nie głosował przeciw, wstrzymało się od głosu 6 senatorów, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-342.10" who="#komentarz">(Głosowanie nr 50).</u>
          <u xml:id="u-342.11" who="#StefanJurczak">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zasadach, warunkach i trybie nakładania opłat celnych dodatkowych na niektóre towary rolne przywożone z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-342.12" who="#StefanJurczak">Przechodzimy do punktu czwartego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych.</u>
          <u xml:id="u-342.13" who="#StefanJurczak">Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, które ustosunkowały się do przedstawionych w trakcie debaty wniosków. Przypominam, że zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu obecnie głos mogą zabrać jedynie sprawozdawcy komisji i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-342.14" who="#StefanJurczak">Proszę sprawozdawcę Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych, pana senatora Andrzeja Szczepańskiego, o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#AndrzejSzczepański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#AndrzejSzczepański">Po pierwsze, pragnę przeprosić w imieniu osób przygotowujących druk, albowiem jest w nim błąd. Na drugiej stronie, tam gdzie jest tłusty druk, po słowie: „uwaga”, powinno być: „w pktach 1 i 2”, a nie: „w pktach 2 i 3” oraz zamiast: „jako pkt 4”, powinno być: „jako pkt 3”. Jest to błąd maszynowy wynikający z tego, że wprowadzono u góry numerację rzymską. Bardzo za to przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#AndrzejSzczepański">Po drugie, podczas wczorajszej burzliwej debaty padały uzasadnienia dotyczące poszczególnych zapisów projektu ustawy, a także przedstawiono opinie przeciwne. Stąd też nie sądzę, żeby zachodziła potrzeba czynienia dzisiaj jakichkolwiek uzasadnień.</u>
          <u xml:id="u-343.3" who="#AndrzejSzczepański">W trakcie wczorajszej debaty postawiono następujące wnioski. Pierwszy z nich mówił o przyjęciu ustawy bez poprawek, a kolejne dotyczyły wprowadzenia poprawek: po pierwsze, zmianę art. 1 pkt 2, konkretnie art. 8 ust. 1 i 2; po drugie, zmianę art. 2. Dzisiaj rano zebrały się dwie komisje: Komisja Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. W wyniku głosowania, które przedstawiało się następująco: 12 głosów za, 2 głosy przeciwne, nikt się nie wstrzyma od głosu, przyjęty został wniosek o przyjęcie tejże ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-343.4" who="#AndrzejSzczepański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako sprawozdawca dwóch połączonych komisji, Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, rekomenduję stanowisko zawarte w druku nr 242Z, wnosząc o przyjęcie tej ustawy bez poprawek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości połączonych komisji, pana senatora Piotra Łukasza Juliusza Andrzejewskiego. Bardzo proszę. Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#PiotrAndrzejewski">Wobec wyczerpania w dyskusji argumentów może nie będę przedstawiał wypowiedzi merytorycznych, lecz ewentualnie odpowiem na pytania, jeżeli pojawią się jakieś zagadnienia sporne, odwołując się do samego tekstu i do naszej motywacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#StefanJurczak">Panie Senatorze, pytań do pana nie będzie, bo teraz pytań nie ma. Jeśli pan chce uzasadnić cokolwiek, to bardzo proszę. Lepiej będzie, jak pan uzasadni swój wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#PiotrAndrzejewski">Popieramy takie określenie zakresu podmiotów uprawnionych do uzyskania nieodpłatnego użytkowania i użytkowania wieczystego, jakie zostało przedstawione w naszym wniosku, gdyż, zdaniem mniejszości, lepiej i bardziej bezpośrednio służy ono prawom działkowiczów, którzy uzyskują w ten sposób możliwość korzystania z użytkowania, jak i nabywania użytkowania wieczystego na własne konto, a nie tylko za pośrednictwem Polskiego Związku Działkowców. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję. Wobec tego przechodzimy do głosowania w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych. Przypominam, że komisje przedstawiły projekt uchwały, w którym wnosiły o przyjęcie ustawy bez poprawek, natomiast senatorowie wnioskodawcy wnosili o wprowadzenie poprawek do ustawy. Przypominam, że wszystkie wnioski zawarte są w druku nr 242Z.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#StefanJurczak">Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulamin Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem komisji o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie, w wypadku odrzucenia tego wniosku, nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisję wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-348.3" who="#StefanJurczak">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-348.4" who="#StefanJurczak">Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku „za” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-348.5" who="#StefanJurczak">Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku „przeciw” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-348.6" who="#StefanJurczak">Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku „wstrzymuję się” i podniesienie ręki.</u>
          <u xml:id="u-348.7" who="#StefanJurczak">Proszę o podanie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-348.8" who="#StefanJurczak">W obecności 75 senatorów za uchwałą głosowało 56, przeciw było 17 osób, wstrzymał się od głosu 1 senator, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-348.9" who="#komentarz">(Głosowanie nr 51).</u>
          <u xml:id="u-348.10" who="#StefanJurczak">Stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych.</u>
          <u xml:id="u-348.11" who="#StefanJurczak">Informuję, że porządek dzienny pięćdziesiątego posiedzenia został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-348.12" who="#StefanJurczak">Przystępujemy do oświadczeń i wystąpień senatorów poza porządkiem dziennym. Przypominam, że zgodnie z art. 42 ust. 1 Regulaminu Senatu wystąpienie takie nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-348.13" who="#StefanJurczak">Proszę o zabranie głosu pana senatora Stanisława Kochanowskiego.</u>
          <u xml:id="u-348.14" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-348.15" who="#StefanJurczak">Panie i Panowie Senatorowie, można przecież wychodzić z tej sali po cichu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#StanisławKochanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#StanisławKochanowski">Niniejsze oświadczenie kieruję do pana ministra pracy i polityki socjalnej. Jest ono wynikiem mojego spotkania z elbląskim środowiskiem osób niepełnosprawnych, do którego doszło z inicjatywy Wojewódzkiego Zarządu Związku Niewidomych oraz Elbląskiej Rady Konsultacyjnej Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#StanisławKochanowski">Na spotkaniu z olbrzymim dla siebie zaskoczeniem wysłuchałem uzasadnionych, moim zdaniem, żalów i uwag przedstawicieli tych środowisk. Odniosłem wrażenie, że znów po głośnych deklaracjach wielu partii politycznych w kampanii wyborczej oraz po zapowiedziach poprawy warunków życia niepełnosprawnych przez członków ostatnich rządów, o tej grupie naszego społeczeństwa zapomniano. Ludzie ci mają więc prawo czuć się oszukani, zlekceważeni i rozgoryczeni.</u>
          <u xml:id="u-349.3" who="#StanisławKochanowski">Zwracam się więc do pana ministra, licząc na to, że osobiście zainteresuje się pan przedstawionymi postulatami i uczyni wszystko, co będzie możliwe, aby wprowadzić proponowane sugestie w życie, czyniąc tym samym zadość oczekiwaniom tego środowiska. Pragnę nadmienić, iż to środowisko nie oczekuje dzisiaj rozwiązań niemożliwych, uzależnionych głównie od środków finansowych, ale rozstrzygnięć uzależnionych od właściwych unormowań prawnych. Wśród najważniejszych dla siebie problemów wymienili brak pracy czy też utrudnienia w jej pozyskaniu. Poza powszechnie znanym faktem braku miejsc pracy dla niepełnosprawnych istotną przeszkodą jest orzecznictwo inwalidzkie zawierające zakaz pracy, co często nie odpowiada możliwościom inwalidy. Niepełnosprawni postulują, aby o możliwości podjęcia pracy na wniosek zainteresowanego decydował lekarz prowadzący, a nie orzeczenie komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-349.4" who="#StanisławKochanowski">Za konieczne uważają udostępnienie zainteresowanym organizacjom społecznym projektów ustaw o ubezpieczeniach zdrowotnych i społecznych w celu uzyskania ich opinii. Wydaje się to w pełni oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-349.5" who="#StanisławKochanowski">Elbląskie środowisko osób niepełnosprawnych widzi pilną potrzebę reformy systemu pomocy społecznej w kierunku rozwinięcia form tak zwanej pomocy środowiskowej, czyli opieki nad daną osobą w miejscu zamieszkania lub pomoc jej rodzinie w zapewnieniu takiej opieki. Jak wynika z doświadczeń krajów rozwiniętych, taka forma pomocy jest korzystna nie tylko dla podopiecznego, któremu w ten sposób umożliwia się normalne funkcjonowanie w społeczeństwie, ale jest też mniej kosztowna niż pomoc instytucjonalna, zwłaszcza wtedy, gdy wykorzystane zostaną możliwości organizacji charytatywnych. Jako przykład podaję się system niemiecki stosujący zasadę subsydialności i wykorzystujący bezrobotną młodzież. Oczywiście w ramach prac interwencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-349.6" who="#StanisławKochanowski">Wiele krytycznych uwag padło pod adresem Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Najbardziej niepokojąca jest centralizacja i brak wpływu osób niepełnosprawnych i organizacji je reprezentujących na decyzje finansowe Wojewódzkiego Ośrodka Zatrudnienia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Utrudnia to znacznie dostęp do funduszu osobom spoza Warszawy i nadmiernie wydłuża okres oczekiwania na decyzje.</u>
          <u xml:id="u-349.7" who="#StanisławKochanowski">Bardzo niekorzystne są częste zmiany na stanowisku prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, co opóźnia realizację zadań, powoduje ciągłe zmiany zasad korzystania ze środków funduszu. Równie źle są przyjmowane częste zmiany na stanowisku pełnomocnika rządu do spraw osób niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-349.8" who="#StanisławKochanowski">Palącą potrzebą jest udostępnienie młodzieży niepełnosprawnej ruchowo placówek oświatowych w zakresie szkoły podstawowej i średniej. Nie ma żadnego powodu do dalszej izolacji tej młodzieży. Problem leży w przygotowaniu kadry pedagogicznej i technicznym przystosowaniu budynków szkolnych.</u>
          <u xml:id="u-349.9" who="#StanisławKochanowski">Bardzo krytycznie ustosunkowano się do programu dotyczącego samochodów, który przedstawił Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Uznano, że jest on tylko dla ludzi bogatych. Wysokość własnego wkładu oraz rat miesięcznych, około 2 miliony starych złotych, przekracza możliwości nawet pracującego inwalidy. W Elblągu padła propozycja zwiększenia wysokości kredytu do 15 000 złotych i rozłożenia spłat na 6–8 lat. Należy również przewidzieć możliwość umorzenia części kredytu. Trzeba pamiętać, że osoby niepełnosprawne mają skromne renty, a pracujących inwalidów jest dziś niewielu.</u>
          <u xml:id="u-349.10" who="#StanisławKochanowski">Zdaniem środowiska elbląskiego, wykluczenie z programu rodziców dzieci niepełnosprawnych którzy nie pracują, to kolejne dzielenie tego środowiska na inwalidów lepszych i gorszych. Oto kolejny raz wymyślono coś bez konsultacji z bezpośrednio zainteresowanymi. Poza tym elbląskie środowisko osób niepełnosprawnych, chcąc sobie pomóc samo, proponuje utworzyć Miejski Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych obsługiwany przez Wojewódzki Ośrodek Zatrudnienia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Na fundusz ten złożyłyby się dobrowolne wpłaty od osób fizycznych i prawnych, które byłyby wykorzystywane na cele nie objęte przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, na przykład na potrzeby dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. Wydaje się, że propozycja ta jest godna uwagi i wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-349.11" who="#StanisławKochanowski">Biorąc pod uwagę dramat ludzi z tego środowiska i pogarszającą się w ostatnim okresie ich sytuację materialną, liczę na to, że minister pracy i polityki socjalnej podejmie właściwe i skuteczne działania, aby sygnalizowane sprawy znalazły szybko oczekiwane rozwiązania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#StefanJurczak">O zabranie głosu proszę pana senatora Tadeusza Rzemykowskiego. Następnym mówcą będzie pan senator Władysław Lipczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#TadeuszRzemykowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#TadeuszRzemykowski">Zagadnienie, które chcę poruszyć, może interesować panie i panów senatorów i uznałem za zasadne ująć je w oświadczeniu wygłaszanym w Wysokim Senacie. Przypominam, że podczas obrad Senatu Rzeczypospolitej wielokrotnie poruszaliśmy problemy dotyczące bezrobocia w kraju i kryzysu funduszu ubezpieczeń społecznych. Próba zaostrzenia rygoru wypłat zasiłku dla bezrobotnych, niestety się nie powiodła.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#TadeuszRzemykowski">Powszechna i chyba prawdziwa jest opinia, że tysiące Polaków otrzymuje ten zasiłek bezzasadnie że dla tysięcy Polaków jest on czynnikiem zniechęcającym do podejmowania pracy rejestrowanej. Oczywiście, dla wielu też Polaków zasiłek jest jedynym źródłem utrzymania i nie zawsze wystarcza nawet na pokrycie podstawowych potrzeb. Pragnę poznać stanowisko ministra pracy i polityki socjalnej w tej sprawie oraz program działań legislacyjnych i praktycznych. Otrzymuję dużo uwag krytycznych odnośnie do wypłat zasiłków dla bezrobotnych, wymagają one zajęcia stanowiska przeze mnie, a nawet pisemnej odpowiedzi. Chciałbym móc korzystać z jednoznacznego stanowiska ministerialnego w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#TadeuszRzemykowski">Z zagadnieniem bezrobocia wiąże się także przepis zwalniający pracodawców z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń płaconych zatrudnianym emerytom i rencistom. Są liczne głosy, że rozwiązanie to ogranicza dostęp do pracy dużej liczbie młodych pracowników, często absolwentów szkół średnich i wyższych. Znacznie tańsze jest dzisiaj zatrudnianie emeryta niż młodego pracownika. Trudno, według mnie, uznać to rozwiązanie za właściwe. W związku z tym zwracam się także do ministra pracy i polityki socjalnej z prośbą o informację o liczbie pracujących emerytów i rencistów oraz o przedstawienie stanowiska wobec tego problemu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi. Chciałem jeszcze dodać, że drugie oświadczenie pan senator złożył do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#StefanJurczak">Proszę bardzo, pan senator Władysław Lipczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#WładysławLipczak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#WładysławLipczak">W ostatnich dniach niemieckie służby mundurowe zatrzymały we Frankfurcie nad Odrą grupę trzystu obywateli polskich, głównie młodzieży. Ludzi tych podejrzewano o zamiar podjęcia pracy w Niemczech bez stosownego pozwolenia. Po przetrzymaniu w areszcie odesłano ich do Polski, wbijając w paszporty stemple uniemożliwiające przekroczenie granicy z Niemcami, co później anulowano. Pomijając już fakt, że zamiar podjęcia pracy nie jest jeszcze w świetle prawa równoznaczny z jej podjęciem, zastanowienia wymaga brutalne potraktowanie Polaków po ich zatrzymaniu przez niemiecką policję. Przyznał to zresztą zastępca nadkomisarza Frankfurtu nad Odrą, pan Detlef Heiko Ewert. W sprawie tej wypowiedziały się także najwyższe czynniki niemieckie z kanclerzem Kohlem na czele. Zresztą w duchu przeciwnym do stanowiska, jakie zajął zastępca nadburmistrza. Polskie reakcje na ten pożałowania godny incydent ograniczyły się jedynie do relacji w środkach masowego przekazu. Były to zresztą relacje obiektywne, unikające komentarzy, ograniczające się do bezstronnego przedstawienia faktów. I za tę postawę należą się polskim mediom słowa dużego uznania.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#WładysławLipczak">Mój niepokój wzbudza jednak brak wyraźnych reakcji na ten incydent ze strony polskiego MSZ. W sytuacji, gdy dzieje się krzywda trzystu Polakom na terytorium obcego państwa, taka postawa polskich władz jest niedopuszczalna! Po pierwsze, nie służy ona kształtowaniu wiarygodności wśród społeczeństwa, po drugie, nie buduje autorytetu Polski na arenie międzynarodowej. Nie chodzi o to, by bronić przed karą tych obywateli polskich, którzy na terytorium obcego państwa popełnili przestępstwo. Jednak każdy człowiek, w tym i przestępca, czy też jak w tym przypadku - potencjalny przestępca, ma prawo do ludzkiego traktowania. Jeśli odpowiednie służby obcego państwa o tym nie pamiętają, to trzeba im to przypomnieć. I winno to zrobić właśnie Ministerstwo Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#WładysławLipczak">W ostatnich latach zrobiono wiele dla prawidłowego ułożenia stosunków między Polską a Niemcami. Jednak w polskim społeczeństwie wciąż żywa jest pamięć o krzywdach, jakich doznaliśmy od Trzeciej Rzeszy. Takie incydenty, jak ten we Frankfurcie - spełniał wszelkie kryteria tradycyjnej łapanki - tę pamięć podtrzymują. Nie dziwi mnie, że kanclerz Kohl solidaryzuje się z niemieckimi służbami mundurowymi, postępuje bowiem zgodnie z interesami własnego państwa. Nie rozumiem natomiast postępowania władz polskich. Czy przemilczanie spraw bulwersujących społeczeństwo jest zgodne z polską racją stanu? Pytanie to kieruję pod adresem ministra spraw zagranicznych. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#StefanJurczak">O zabranie głosu proszę pana senatora Mieczysława Protasowickiego. Jest to ostatni mówca, który chciał przedstawić swoje oświadczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#MieczysławProtasowicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#MieczysławProtasowicki">Do tematu tego nawiązuję po raz drugi. Pierwsze moje wystąpienie miało miejsce w dniu 13 stycznia 1994 r., a sprawa dotyczy budowy nowej przeprawy mostowej przez Wartę w Gorzowie Wielkopolskim. Uzyskałem wówczas odpowiedź z Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej, datowane 4 lutego 1994 r., oznaczone TA 2F/26/94.</u>
          <u xml:id="u-355.2" who="#MieczysławProtasowicki">W nawiązaniu do tej odpowiedzi, jak też ukazujących się licznie w ostatnim czasie informacji prasowych dotyczących przejścia mostowego oraz zagrożenia starej przeprawy mostowej na Warcie, łączącej trasę A-3, chciałbym poinformować, że w krótkim czasie może dojść do katastrofy budowlanej, która przerwie połączenie trasy A-3 biegnącej z północy na południe.</u>
          <u xml:id="u-355.3" who="#MieczysławProtasowicki">Zapowiadany doraźny remont czyniony dla ratowania istniejącego mostu może wyłączyć całkowicie most z ruchu kołowego, a planowana we wspomnianym piśmie „realna możliwość terminowego ukończenia tej inwestycji w przyszłym, to znaczy w 1995 r.” jest nadal tylko fikcją i pobożnym życzeniem. Tylko skierowanie dodatkowych środków finansowych, sprzętu oraz ludzi pozwoli na przybliżenie terminu dokończenia budowy w roku 1996. A gdzie jeszcze możliwość przejazdu, dojazdu do nowego mostu? Tylko zakończenie tej inwestycji umożliwi „odkorkowanie” miasta, spowoduje zaprzestanie trucia jego mieszkańców i niszczenia zabytków położonych przy tej trasie.</u>
          <u xml:id="u-355.4" who="#MieczysławProtasowicki">W najbliższym czasie, to znaczy 3 lipca 1995 r., planuje się oddanie nowego terminalu odpraw granicznych w Świecku. W uroczystości otwarcia ma uczestniczyć również pan minister transportu i gospodarki morskiej, Bogusław Liberadzki. Do niego też kieruję moje oświadczenie. Może poza wielkimi uroczystościami znajdzie pan minister chwilę, ażeby osobiście zapoznać się z problemem, jakże ważnym dla miasta Gorzowa i w ogóle dla województwa gorzowskiego, jego społeczności, jak również, tak mi się przynajmniej wydaje, dla nas wszystkich, ponieważ jest to trasa północ-południe i wszyscy tamtędy jeździmy.</u>
          <u xml:id="u-355.5" who="#MieczysławProtasowicki">Jeżeli przeprawa mostowa nie zostanie skończona w niedługim czasie, nie będzie możliwości przejechania z lewobrzeżnej części miasta na prawobrzeżną. Dlatego też liczę na osobiste zainteresowanie pana ministra Liberadzkiego przedstawioną sprawą. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#StefanJurczak">Dziękuję panu senatorowi. Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#StefanJurczak">Informuję, że protokół pięćdziesiątego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej trzeciej kadencji zgodnie z art. 34 ust. 3 Regulaminu Senatu będzie udostępniony senatorom w terminie 21 dni od daty posiedzenia Senatu w Biurze Prac Senackich, w pokoju nr 253.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#StefanJurczak">Zamykam pięćdziesiąte posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej trzeciej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-356.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-356.4" who="#StefanJurczak">O, przepraszam, są jeszcze komunikaty. Przepraszam, ale zapomniałem o komunikatach, chyba dlatego, że tak nas mało.</u>
          <u xml:id="u-356.5" who="#StefanJurczak">Proszę o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#WandaKustrzeba">Chciałam odczytać bardzo ważny komunikat. Wspólne wyjazdowe posiedzenie senatorów Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz Sojuszu Lewicy Demokratycznej odbędzie się w Miedzeszynie koło Warszawy w najbliższą środę, to jest 5 lipca. Wyjazd autokarami sprzed hotelu poselskiego o godzinie 18.00. Przypominam - środa, 5 lipca.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 13 minut 44)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>