PPC / ppc

text_structure.xml 496 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Posiedzeniu przewodniczą marszałek Bogdan Borusewicz oraz wicemarszałkowie Krystyna Bochenek, Zbigniew Romaszewski i Marek Ziółkowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#BogdanBorusewicz">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#BogdanBorusewicz">Senatorowie sekretarze zajęli już miejsca przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#BogdanBorusewicz">Panie i Panowie Senatorowie! Komisja Ustawodawcza zakończyła pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie uczczenia rocznicy śmierci Ojca Świętego Jana Pawła II. Sprawozdanie komisji w tej sprawie zostanie państwu za chwilę dostarczone na salę.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#BogdanBorusewicz">Proponuję więc uzupełnienie porządku obrad o punkt: drugie czytanie projektu uchwały w sprawie uczczenia rocznicy śmierci Ojca Świętego Jana Pawła II - i rozpatrzenie go jako punktu dwudziestego trzeciego porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#BogdanBorusewicz">Rozumiem, że jest zgoda na to, bo nie usłyszałem sprzeciwu.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#BogdanBorusewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego drugiego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#BogdanBorusewicz">Jest to projekt uchwały okolicznościowej, który został wniesiony przez grupę senatorów. Projekt zawarty jest w druku nr 499, a sprawozdanie komisji w druku nr 4990.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#BogdanBorusewicz">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej, pana senatora Piotra Zientarskiego, o przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PiotrZientarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PiotrZientarski">Pragnę w imieniu Komisji Ustawodawczej przedstawić sprawozdanie komisji. Komisja na posiedzeniu w dniu 31 marca 2009 r. rozpatrzyła w pierwszym czytaniu przedstawiony przez wnioskodawców projekt, zawarty w druku 499, i wniosła o przyjęcie go bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PiotrZientarski">Panie Marszałku, jednocześnie chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że po zakończeniu prac komisji i przedstawieniu sprawozdania powstały bardzo poważne wątpliwości co do pewnych sformułowań, co do treści tej uchwały okolicznościowej, które to wątpliwości po prostu nie wypłynęły w trakcie obrad komisji. Stąd też na podstawie art. 84b pkt 4 regulaminu uprzejmie proszę pana marszałka o skorzystanie z jego uprawnień i ze względu na to, że jest to szczególnie uzasadniony przypadek, skierowanie sprawozdania do komisji w celu przygotowania poprawionego sprawozdania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#BogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać trwające nie dłużej niż minutę zapytania do sprawozdawcy komisji oraz do przedstawiciela wnioskodawców. Wnioskodawcy upoważnili do ich reprezentowania pana senatora Pawła Klimowicza.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#BogdanBorusewicz">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie?</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PiotrAndrzejewski">Czy podczas obrad komisji pamiętaliście państwo o tym, o czym pamiętał reżyser „Listy Schindlera”, Spielberg, czyli o małżeństwie Aleksandra i Leokadii Mikołajków z Dębicy? Czy była o tym mowa? Bo mówimy o wielu rodzinach, a... Czy nastąpił jakiś przegląd tego? Czy ta uchwała ma charakter ogólny, czy też rozpatrujemy liczbę i przypadki rodzin, które poświęciły życie, a niejednokrotnie... Mikołajkowie przy samej siedzibie Gestapo w Dębicy, gdzie jest specjalna tablica i specjalnie jest to upamiętnione, uratowali tę rodzinę Polaków pochodzenia żydowskiego, którzy dzisiaj zresztą są bardzo liczną rodziną, rozsianą po całym świecie. Czy nie godzi się przypomnieć nie tylko tych, którzy oddawali życie, ale też tych, którzy z sukcesem ryzykowali życie w celu uratowania osób pochodzenia żydowskiego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PiotrZientarski">Panie Senatorze, ten tekst, który został uzgodniony z dwoma klubami, i właśnie dlatego jest ta prośba o ponowne skierowanie go do komisji w celu ustalenia go, już nie budzi żadnych wątpliwości. Ale odpowiadając konkretnie na pytanie pana senatora, chcę powiedzieć, że jest ostatni akapit, w którym stwierdza się: „Senat Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do społeczeństwa i instytucji państwa polskiego o uznanie czynów rodziny Ulmów, Ireny Gut, Ireny Sendler, Henryka Słowika i wielu innych Sprawiedliwych”, czyli podane są tylko przykładowe nazwiska, a mówi się o wielu innych Sprawiedliwych, które to słowo pisane jest dużą literą.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#BogdanBorusewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#BogdanBorusewicz">Przypominam o konieczności zapisywania się u senatora prowadzącego listę mówców. Przypominam też, że przemówienie nie może trwać dłużej niż dziesięć minut, a drugie czytanie uchwały okolicznościowej nie obejmuje zgłaszania wniosków o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że nikt z państwa senatorów...</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PawełKlimowicz">Panie Marszałku, ja mam tylko pytanie. Czy dyskusja będzie tylko teraz, czy też wtedy, gdy uchwała wróci z komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#BogdanBorusewicz">Nie...</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#komentarz">(Senator Paweł Klimowicz: Jak wróci też?)</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#BogdanBorusewicz">Będzie. Jeżeli zadecyduję tak, jak zadecyduję...</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#BogdanBorusewicz">...to oczywiście dyskusja zostanie przeprowadzona, procedura zostanie powtórzona.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#komentarz">(Senator Paweł Klimowicz: Rozumiem, dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#BogdanBorusewicz">A jeżeli nie, to nie. To znaczy za chwilę podejmę decyzję.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, pan senator Kaleta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PiotrKaleta">Panie Marszałku, takie krótkie pytanie: czy pan marszałek mniej więcej już wie, jak zadecyduje?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#BogdanBorusewicz">Za chwilę pan się dowie, Panie Senatorze. Przypominam, Panie Senatorze, że nie ma pytań do marszałka, są pytania do sprawozdawcy i wnioskodawcy.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że nikt z państwa senatorów nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#BogdanBorusewicz">Dla porządku informuję, że pan senator Ryszka złożył swoje przemówienie w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#BogdanBorusewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że zgodnie z art. 84b ust. 4 Regulaminu Senatu marszałek może w szczególnie uzasadnionych przypadkach skierować sprawozdanie komisji o projekcie uchwały okolicznościowej do ponownego rozpatrzenia przez komisje, które przygotowały sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#BogdanBorusewicz">W związku z tym kieruję projekt uchwały do Komisji Ustawodawczej w celu przygotowania poprawionego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że głosowanie w sprawie projektu uchwały zostanie przeprowadzone razem z głosowaniami nad pozostałymi punktami porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#BogdanBorusewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu czternastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#BogdanBorusewicz">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 481, a sprawozdanie komisji w druku nr 481A.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#BogdanBorusewicz">Proszę sprawozdawcę Komisji Obrony Narodowej, pana senatora Stanisława Zająca, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#StanisławZając">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#StanisławZając">Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej w sprawie uchwalonej przez Sejm w dniu 5 marca 2009...</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#BogdanBorusewicz">Panie Senatorze, trzydzieści sekund przerwy na uspokojenie sali i umożliwienie przemieszczenia się tym, którzy chcą się przemieścić.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Senator Stanisław Zając: Dobrze. Chyba już wystarczy.)</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#BogdanBorusewicz">Myślę, że tak. Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#StanisławZając">Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej w sprawie uchwalonej przez Sejm w dniu 5 marca 2009 r. ustawy o zmianie ustawy o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#StanisławZając">W dniu wczorajszym w ostatniej już fazie naszego posiedzenia rozpatrzyliśmy ustawę o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, która w sposób zasadniczy wpisuje się w proces profesjonalizacji armii. Dzisiejsza ustawa ma zupełnie inny charakter, jest ustawą epizodyczną, ale konieczną do wprowadzenia, dotyczącą znaków Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#StanisławZając">Chcę powiedzieć, że ma ona na celu wprowadzenie dla wojsk specjalnych symboliki przysługującej temu rodzajowi Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Przypomnę, że wojska specjalne zostały utworzone jako nowy rodzaj sił zbrojnych na mocy ustawy z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#StanisławZając">Po wejściu w życie niniejszej nowelizacji znakami wojsk specjalnych staną się: orzeł wojskowy i flaga rodzaju sił zbrojnych, których wzory zawierają stosowne załączniki. A więc te nowe znaki, które będą przysługiwać wojskom specjalnym, to będzie orzeł wojsk specjalnych i flaga. Artykuły, które zmieniamy, mówią o tym, jak ten orzeł wojsk specjalnych będzie wyglądał, jak będzie wyglądała flaga.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#StanisławZając">Chcę przypomnieć, że ta ustawa, uchwalona na podstawie przedłożenia rządowego, w toku jej rozpatrywania w Sejmie nie budziła żadnych zastrzeżeń. Została przyjęta przez Sejm jednogłośnie czterystu dwunastoma głosami. Podobnie było w pracach naszej komisji - nie zgłaszano żadnych zastrzeżeń do przyjętych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#StanisławZając">Propozycja komisji jest taka, aby Wysoki Senat raczył przyjąć tę ustawę bez poprawek. Nie zgłaszano żadnych sugestii, że zastosowane w niej rozwiązania budzą jakiekolwiek wątpliwości. Dlatego też pozwalam sobie przedstawić stanowisko komisji, aby przyjąć ustawę bez poprawek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#BogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#BogdanBorusewicz">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#BogdanBorusewicz">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister obrony narodowej.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#BogdanBorusewicz">Czy pan minister Czesław Piętas pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#CzesławPiątas">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#CzesławPiątas">W pełni popieramy to, co pan senator sprawozdawca przedstawił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(Senator Stanisław Bisztyga: Mam do pana ministra pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#BogdanBorusewicz">Za chwilę będę pytania, Panie Ministrze, zapraszam na mównicę.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#BogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela rządu związane z omawianym punktem porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Bisztyga, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#StanisławBisztyga">Panie Ministrze, ja mam dwa pytania.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#StanisławBisztyga">Ta formacja ma wielką tradycję, bo pamiętamy Cichociemnych, GROM, 1 Pułk Specjalny Komandosów z Lublińca. Czy my jednak nie kładziemy czasem zbyt dużego nacisku na rozbudowę dowództwa i jednostek wsparcia tego dowództwa, zamiast na zdolności bojowe jednostek specjalnych, które wymagają szczególnych umiejętności i szczególnego sprzętu? Czy to nam trochę nie umyka zwłaszcza w dobie kryzysu? To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#StanisławBisztyga">I drugie pytanie. Skąd się wziął pomysł, czyj to jest pomysł, aby to był wizerunek orła siedzącego na tarczy Amazonek? Kolor czarny to jeszcze rozumiem, ale to... Gdyby pan był uprzejmy, Panie Ministrze powiedzieć. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#CzesławPiątas">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#CzesławPiątas">Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#CzesławPiątas">Pragnę poinformować, że rozwijanie sił specjalnych jest przez Ministerstwo Obrony Narodowej traktowane priorytetowo. Tak dowództwo, jak i jednostki wsparcia i jego zabezpieczenia, a także jednostki bojowe rozwijane są harmonijnie. Dowództwo Sił Specjalnych jest dowództwem, które zostało utworzone niedawno, a więc wkładamy wiele wysiłku w to, ażeby to dowództwo oraz jednostki łączności i zabezpieczenia, które zabezpieczają działanie i funkcjonowanie tego dowództwa, zostały jak najszybciej utworzone. Jednostki wchodzące w skład sił specjalnych, to jest GROM, 1 Pułk z Lublińca oraz Jednostka Sił Morskich, już istnieją i mają określoną zdolność bojową. Ich dotyczy tylko korekta, kontynuacja, wprowadzenie nowych rodzajów uzbrojenia odpowiednio do potrzeb obronnych. Jednostkę zabezpieczenia tworzymy natomiast od nowa, od podstaw, ponieważ ona jest potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#CzesławPiątas">Pragnę też zaznaczyć, że nasze Dowództwo Sił Specjalnych jest zgłoszone jako jedno z dowództw sił specjalnych NATO pozostające w gotowości do kierowania operacjami specjalnymi w trakcie misji. A więc musi ono być przygotowane do tego typu działania.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#CzesławPiątas">Odpowiadając na drugie pytanie, pragnę podkreślić, że wybór orła, został oparty na tradycji wzoru orła z 1815 r., i że tradycja ta obowiązuje we wszystkich rodzajach sił zbrojnych. Wyróżnikiem jest barwa czarna na tarczy Amazonek, na której orzeł jest usytuowany. Barwa czarna oznacza najwyższy stopień wtajemniczenia rzemiosła wojskowego, w tym także zdolność do działania w szczególnych warunkach i w warunkach zurbanizowanych. Barwa czarna wyróżnia siły specjalne także innych państw.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#CzesławPiątas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę podkreślić, że znawcy heraldyki i symboliki wojskowej w pełni popierają i akceptują tego rodzaju rozwiązanie. Dlatego też wnosimy o to, aby Wysoka Izba była uprzejma przyjąć, uchwalić i popierać ten projekt. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JanDobrzyński">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JanDobrzyński">Panie Ministrze, ja mam pytanie bardziej ogólne.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#JanDobrzyński">Otóż chciałbym się dowiedzieć, w jaki sposób wyłaniane są projekty, czy też jakieś wcześniejsze przyjęte wzory symboli poszczególnych sił zbrojnych w naszym kraju. Czy działa jakaś komisja, czy to ministerstwo pyta o to różne związki heraldyczne? Jak to jest wyłaniane?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#BogdanBorusewicz">Pytanie zadawał pan senator Dobrzyński.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#CzesławPiątas">Pragnę poinformować, że projekt wychodzi z dwóch lub trzech źródeł. Pierwszym projektodawcą jest dowódca rodzaju sił zbrojnych, który ma prawo do posiadania znaków i symboli zgodnie z ustawą o znakach i symbolach. Te projekty są następnie analizowane i konsultowane w dwóch komisjach, w Komisji Heraldycznej i Wojskowej Komisji Historycznej, i tam specjaliści sprawdzają, podpowiadają oraz ustalają określone wzory, określony symbol w taki sposób, ażeby zawarta w nim była tradycja, historia oraz kontynuacja tego wszystkiego, co związane jest z wojskiem i obronnością, a co powinno być zawarte i co powinno być uwidocznione, ze szczególnym zachowaniem tego, co w naszych tradycjach było chlubne i co jest w pełni akceptowane. Te dwie komisje, które są komisjami niezależnymi, przy czym jedna przynależy do resortu spraw wewnętrznych i administracji, pracują jako komisje upoważnione do tego, ażeby akceptować określone propozycje. Dopiero wtedy, oczywiście po konsultacjach z żołnierzami wojsk specjalnych, w naszym przypadku także z konwentem dziekanów, ogłoszeniu tego do publicznej wiadomości przez przedstawienie w trakcie prac nad przygotowaniem na stronie internetowej ministra obrony narodowej, po zebraniu tego wszystkiego w jeden projekt Ministerstwo Obrony Narodowej wnosi go pod obrady rządu, a następnie parlamentu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#BogdanBorusewicz">Panie Ministrze, ja teraz dowiedziałem się o tym, że podstawą znaków jest orzeł z 1815 r., czyli z momentu powstania Królestwa Kongresowego, państwa, które powstało w wyniku układu wiedeńskiego i można powiedzieć, że było pod protektoratem innego mocarstwa. Ja rozumiem, że jest to pewna zaszłość. Mam pytanie, czy nie nastąpiła jakaś pomyłka, Panie Generalne, czy faktycznie dobrze usłyszałem, że to jest orzeł z 1815 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#CzesławPiątas">Panie Marszałku, w ocenie historyków, znawców heraldyki jest to rozwiązanie prawidłowe. Podstawą jest dla nas opinia Wojskowej Komisji Historycznej i Komisji Heraldycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#BogdanBorusewicz">Dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#BogdanBorusewicz">Nie widzę więcej chętnych do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#BogdanBorusewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#BogdanBorusewicz">Przypominam o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#BogdanBorusewicz">Czas przemówienia w dyskusji nie może trwać dłużej niż dziesięć minut. Podpisane wnioski o charakterze legislacyjnym muszą być zgłaszane do zakończenia dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#BogdanBorusewicz">Poproszę pana senatora Grubskiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#MaciejGrubski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Generale! Wielce Szanowni Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#MaciejGrubski">Materia tej uchwały, która tak naprawdę w stosunku do tego, co rozpatrywaliśmy w dniu wczorajszym, jest jakimś mikronem tego, czym zajmuje się wojsko i Ministerstwo Obrony Narodowej, ale tak naprawdę jest to wyzwanie i niejako dopięcie profesjonalizacji, o której wszyscy myślimy i do której dążymy. Jednostki nazywane ogólnie wojskami specjalnymi stanowią o szczególnym charakterze polskiej armii. Ja się bardzo cieszę z tego, że te zmiany idą również w tym kierunku, aby zachować odznaczenia, symbolikę, która dotyczy tych żołnierzy, z którą będą się na pewno dobrze czuli i z którą będą reprezentowali Polskę również na zewnątrz, bo to są jednostki, które funkcjonują głównie w obszarze dzisiejszych misji i bardzo dobrze się z tego zadania wywiązują. Oni mają być dumni z tych odznaczeń, te odznaczenia, oprócz umiejętności, które posiadają, pokazują ich siłę.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#MaciejGrubski">To jest dobry moment, aby choć przez chwilę pomówić o wojskach specjalnych. Pamiętajmy o tym, że dzisiaj, w sytuacji kryzysu gospodarczego, który nam doskwiera, odczuwalny jest również w Ministerstwie Obrony Narodowej, wojska specjalne to jest coś, co powinno być chlubą, co powinno być najważniejszym elementem, jaki pielęgnujemy i jaki pokazujemy. To jest coś, co daje dumę, ale również coś, co daje poczucie bezpieczeństwa w razie wykonywania określonych misji, zarówno na terenie państwa polskiego, jak i poza jego granicami. Jednocześnie jest to coś, co może dać społeczeństwu przekonanie, że w sytuacji kryzysu, ograniczania środków, wycofywania się z pewnych zadań wojska specjalne są na pewno w swoich działaniach bardzo skuteczne.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#MaciejGrubski">Ja dwa tygodnie temu miałem przyjemność uczestniczyć wspólnie z panem marszałkiem Dornem w spotkaniu z przedstawicielami rządu amerykańskiego, którzy bezpośrednio zajmują się nadzorem nad wojskami specjalnymi. W tym spotkaniu uczestniczyło również szefostwo polskich wojsk specjalnych. Ja tak wielu ciepłych słów i takiego okazania ze strony amerykańskiej tego, jaka jest wartość budowanych przez MON wojsk specjalnych, dawno nie słyszałem i nie widziałem. Wzbierała we mnie wielka duma, kiedy Amerykanie mówili, że to jest partner, z którym chcą rozmawiać, z którym chcą realizować misje prowadzone na zewnątrz, głównie misję w Afganistanie. To jest sytuacja, w której trzeba pamiętać o wojskach specjalnych. Tu apeluję do pana ministra, choć myślę, że jest duża przychylność dla tych wojsk. One w ramach budżetu jeszcze przed cięciami miały przyznaną kwotę około 171 milionów zł, to są bardzo małe środki, jeżeli chodzi o ogólny budżet Ministerstwa Obrony Narodowej. W trakcie ostatnich kilku lat środki mające wzmacniać bazę, wyposażenie, doposażenie, wynosiły około 100 milionów zł. Dzisiaj sytuacja gospodarcza spowodowała, że delikatnie się cofnęliśmy, co moim zdaniem nie jest do końca dobre. Dzisiaj powinien to być priorytet polskiej armii i priorytet polskiego Ministerstwa Obrony Narodowej, wojska specjalne powinny być wizytówką i emanacją poczucia bezpieczeństwa obywateli.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#MaciejGrubski">Cieszę się bardzo, że Ministerstwo Obrony Narodowej również sprawy tak małe, ale jednocześnie tak ważne dopina. To należy do kompleksu profesjonalizacyjnego polskiej armii. Bardzo dziękuję za ten projekt uchwały, oczywiście będę za nim głosował. Przy okazji chcę powiedzieć, że wojska specjalne to będzie coś, o czym cały czas, na każdym spotkaniu naszej dobrej senackiej Komisji Obrony Narodowej będę przypominał, tak ku pamięci ministerstwa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że panowie senatorowie Stanisław Bisztyga i Stanisław Zając złożyli swoje przemówienia w dyskusji do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#BogdanBorusewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#BogdanBorusewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu piętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym.</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#BogdanBorusewicz">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 508, a sprawozdanie komisji w druku nr 508A.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#BogdanBorusewicz">Proszę sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, pana marszałka Zbigniewa Romaszewskiego, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji na posiedzeniu 26 marca rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym. Stanowisko komisji w sprawie tej ustawy jest jednoznacznie negatywne.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Istnieją dwa bardzo poważne zarzuty do przedstawionej ustawy. Pierwszy zarzut ma charakter, powiedziałbym, bardzo głęboki, jest to zarzut o charakterze konstytucyjnym. Otóż cała ustawa, która jest nam przedłożona, powoduje właściwie nieprawdopodobny chaos legislacyjny i psuje porządek prawny państwa. Cóż, trudno się spodziewać, aby w ustawie o referendum krajowym regulowało się problemy związane z podejmowaniem przez Sejm decyzji o sposobie przeprowadzania ratyfikacji międzynarodowych porozumień, o czym mówi art. 90 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, po prostu nie da się ukryć, że mamy tu do czynienia ze zjawiskiem niezwykle niebezpiecznym, mianowicie z używaniem prawa jako pewnej gumy, którą można w dowolny sposób naciągnąć. Niewątpliwie, jeżeli art. 90 ust. 2 i ust. 4 regulują sposób przyjmowania traktatów międzynarodowych przekazujących suwerenne prawa państwa w ręce organizacji międzynarodowych, to czyni to konstytucja. A obchodzenie konstytucji ustawami zwykłymi jest naprawdę niebezpieczne i świadczy w gruncie rzeczy o jakimś kompletnym braku szacunku dla konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Ja należę do tego starszego pokolenia, które wie, czym jest konstytucja, a właściwie czym konstytucja nie była. Takie praktyki, że funkcjonuje sobie konstytucja najbardziej demokratyczna na świecie, jak na przykład konstytucja Związku Radzieckiego, a prawo toczy się w sposób normalny, czyli tak, jak sobie ktoś to wyobrazi, jak wyobrazi sobie władza, są mi dobrze znane, i skutki, jakie z tego wynikają, są mi dobrze znane, zresztą państwu również. To po prostu rodzi bezprawie. I tego rodzaju niewygodnych kwestii, które mogą powstawać, należy po prostu unikać.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#ZbigniewRomaszewski">Rzeczywiście, art. 90 ust. 2, potem ust. 4, regulujące kwestie ratyfikacji umów międzynarodowych, nie do końca rozwiązują problemy przyjmowania tych ustaw w wypadku, gdy ratyfikacja napotyka na trudności. Pierwsza próba regulowania tej kwestii w ustawie o referendum ogólnokrajowym miała miejsce w art. 75 ustawy o referendum ogólnokrajowym. W obawie przed tym, że referendum ogólnokrajowe może nie mieć mocy stanowiącej, wprowadzono art. 75, który pozwalał Sejmowi przyjąć tryb parlamentarny ratyfikacji ustawy. Istniało zagrożenie niepowodzenia w referendum ogólnokrajowym i stworzono takie pragmatyczne rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#ZbigniewRomaszewski">Muszę powiedzieć, że niewątpliwie wolałbym jednak przyjęcie tego w drodze konstytucyjnej jako nowelizacji art. 90 konstytucji, ale z jakichś tam różnych przyczyn to nie było możliwe, w związku z tym przyjęliśmy właśnie takie rozwiązanie, jakie przyjęliśmy. Ale, proszę państwa, tam mówiliśmy o niepowodzeniu referendum ze względu na zbyt niską frekwencję i o możliwości ratyfikacji przez parlament w trybie art. 90 ust. 2. Tu mamy sytuację zupełnie, ale to zupełnie inną, tu się otwiera problem omijania prawa w ogóle i stwarzania rozwiązań, które właściwie są nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#ZbigniewRomaszewski">Otóż ustawa ta powiada, że w przypadku nieuchwalenia w trybie art. 90 ust. 2, to znaczy przez parlament - 2/3 w Sejmie, 2/3 w Senacie - więc w przypadku nieuchwalenia ustawy wyrażającej zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej Sejm może podjąć uchwałę o wyborze trybu wyrażania zgody na ratyfikację takiej umowy. Przepis art. 70 ust. 2 stosuje się odpowiednio... Oczywiście art. 70 ust. 2 nie odnosi się do konstytucji, tylko tej ustawy o referendum, choć trudno nawet się tego domyślić.</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#ZbigniewRomaszewski">No więc, proszę państwa, tu już powiadamy: jednak nie, no, jednak nie. Bo co to znaczy? Bo to oznacza, że my ustaw nie przyjmujemy, tylko je po prostu dopychamy kolanem. Parlament nie przyjął, to jeszcze raz przyjmuje. Nie przyjął, to jeszcze raz przyjmuje. Ile razy parlament ma głosować nad tą samą ustawą, nie przyjmując jej? Bo tu jest powiedziane „w przypadku nieuchwalenia”. To jest przecież jakaś paranoja. No to może po prostu napisać, że ustawa ratyfikująca umowę międzynarodową musi być przyjęta przez parlament - to byłoby krótsze, prostsze... Po co takie podchody? Ta ustawa w ogóle nie przewiduje końca - końca problemu ratyfikacyjnego. Nie wystarczy powiedzieć, że parlament sobie nie życzy ratyfikacji tej umowy. Nie. Możemy jeszcze raz, i jeszcze raz, i jeszcze raz...</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#ZbigniewRomaszewski">Ja bym rozumiał, gdyby na przykład w wypadku braku frekwencji nie udało się przyjąć, no, ale to po prostu się nie udało, a nie w wypadku odrzucenia... A tu nie, w wypadku nieuchwalenia możemy jechać dalej. Przecież to jest niebywałe, żeby coś podobnego mogło się pojawić w państwie prawa. Głosujemy, dopóki nie przyjmiecie.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, my stoimy na stanowisku, że to, co jest w tym przepisie, w ogóle nie jest materią ustawy o referendum ogólnokrajowym, tylko jest materią czysto konstytucyjną i wymaga wprowadzenia po prostu do konstytucji. Ja nie sądzę, żeby to było niemożliwe, bo są to kwestie dość elementarne, po prostu pragmatyzm nakazuje nam zmodyfikować art. 90, ażeby on mógł funkcjonować. Ale też, proszę państwa, nie takim przepisem. Można by go zmodyfikować w ten sposób, że w wypadku braku kworum pozwalającego na przyjęcie... nieprzyjęcie żadnej uchwały... Sejm może się odwołać do swojego suwerena, do narodu, do referendum ogólnokrajowego. Ale nie Sejm do Sejmu i tak w kółko.</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, ta ustawa nie zasługuje na przyjęcie. Stąd wniosek komisji praw człowieka o odrzucenie ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#BogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatora sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Andrzejewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku, jak pan widzi warunki, w których to perpetuum mobile może trwać? Bo jakie są przesłanki... Przede wszystkim ile razy i w jakich okolicznościach można nawracać w tej sprawie? Bo od ustawy do referendum, od referendum do ustawy... Art. 75 mówi o referendum i jest to materia ustawowa. W tej chwili ta ustawa dotyczy materii konstytucyjnej. Możemy z powrotem nawrócić od drogi referendalnej do konstytucyjnej, a później od konstytucyjnej do referendalnej, w myśl tej ustawy. A później znowu: referendum niewiążące, z powrotem do drogi konstytucyjnej. Gdzie jest finał tego perpetuum mobile, nawracania tam i z powrotem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Ja myślę, że do końca kadencji, bo wtedy te zgłoszone ustawy po prostu nie są już rozpatrywane. Tak że to może się pojawiać na każdym posiedzeniu Sejmu i Senatu, można by taki stały punkt wprowadzić. Myślę, że tu jest kompletne nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Muszę powiedzieć, że w wypadku braku kworum - czy w referendum, czy na przykład w parlamencie - ja sobie wyobrażam przeniesienie tego do innej instancji, w szczególności z parlamentu do referendum ogólnokrajowego; parlament sobie z problemem nie poradził, suweren sam podejmie decyzję. Ale w wypadku, kiedy obydwa te środki zawiodą, należy uznać, że po prostu się nie da i już.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Czy jest...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#BogdanBorusewicz">Panie Senatorze...</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Można jeszcze? Jeszcze są pytania? To ja na później się zapiszę, na końcu, jeszcze raz.)</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#BogdanBorusewicz">Tak, tak, są pytania. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Kieres, a potem pan senator Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#LeonKieres">Ta ustawa odnosi się do zagadnień uregulowanych w ustawie o referendum ogólnokrajowym. Przedmiotem ustawy o referendum ogólnokrajowym są zagadnienia dotyczące trybu przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego. Przedstawione przez pana marszałka sprawozdanie dotyczące ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym w gruncie rzeczy nie odnosi się do materii uregulowanej w ustawie o referendum ogólnokrajowym. Jeszcze raz podkreślam: ustawa o referendum ogólnokrajowym mówi właśnie o referendum, o tym, jak się je przeprowadza. My mówimy tutaj o skutkach nieratyfikowania ustawy w trybie art. 90 ust. 2 konstytucji. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, co zresztą też przeczytałem w opinii pana Jakuba Zabielskiego, starszego legislatora w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Sejmu, wprawdzie nie uznaje się za... Zresztą nie mieści się to też w zasadach techniki prawodawczej. W każdym razie w ustawie nie zamieszcza się przepisów, które regulowałyby sprawy wykraczające poza wyznaczony przez nią zakres przedmiotowy oraz podmiotowy. Z jednej strony Trybunał Konstytucyjny delikatnie odnosi się do sytuacji, kiedy ustawa wykracza swoją materią poza zakres przedmiotowy ustawy nowelizowanej, ale z drugiej strony słusznie pan legislator podnosi, że Trybunał Konstytucyjny, mówiąc, że wprawdzie zasady techniki legislacyjnej to nie ustawa - to jest pewien aspekt regulaminowy pracy Sejmu i Senatu - twierdzi też, że ustawodawca bez ważnych powodów nie powinien od zasad tam zawartych odstępować, ponieważ w tym akcie prawnym zostały skodyfikowane powszechnie uznawane reguły postępowania legislacyjnego. Powstają wątpliwości, czy ustawa, nad którą pracujemy, nie narusza konstytucji przez wykraczanie jej przedmiotu regulacji poza przedmiot regulacji ustawy nowelizowanej. Czy państwo rozważaliście ten problem na posiedzeniu komisji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Panie Profesorze, nie mieliśmy czasu, żeby poddać to dokładnym analizom. To niewątpliwie miałoby konsekwencje w postaci dodatkowych ekspertyz, dodatkowego badania, a na to nie mieliśmy czasu. Moje poważne wątpliwości budzi zgodność tych przepisów na przykład z rozdziałem „Źródła prawa”, w którym jest dokładnie sprecyzowane, co jest ustawą, co reguluje konstytucja, co ustawa, co rozporządzenie. A więc z całością systemu prawnego, źródeł prawa w Polsce, w moim przekonaniu, ta ustawa jest w kolizji. Ale to jest oczywiście pogląd, który powinien być przebadany przez ekspertów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Andrzejewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PiotrAndrzejewski">Czy rozważaliście państwo na posiedzeniu komisji, w którym nie brałem udziału, coś, co jest res iudicata czy res concludentia - może per analogiam tak to rozstrzygnijmy - w postępowaniu legislacyjnym? To znaczy, jeżeli Sejm raz wyraża zgodę na tak albo na nie, to czy to nie jest rzecz rozstrzygnięta? Czy można w nieskończoność szukać rozwiązania? Wtedy bowiem jest to rozwiązanie manipulacyjne. Powiedzmy, że sąd wydał wyrok, wyrok nam się nie podoba, w związku z tym wnosimy sprawę jeszcze raz, jeszcze raz i jeszcze raz i anulujemy to, że sprawa jest rozstrzygnięta. To jest pierwsze pytanie.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#PiotrAndrzejewski">Ale jest jedna okoliczność w systemie prawnym, która powinna pomóc znaleźć jakieś wyjście. To jest rebus sic stantibus, o czym teraz się mówi w związku z tymi nieszczęsnymi opcjami. Mianowicie obowiązuje rozstrzygnięcie, ale w wypadku sytuacji, w których znane były te okoliczności, dla tych okoliczności. W procesie karnym jest sytuacja wznowienia, gdy wyszły nowe okoliczności. Wtedy res iudicata jest, ale jest wznowienie postępowania. Jakaś analogia w procesie legislacyjnym powinna chyba występować. Tutaj zupełnie pomija się tę całą wiedzę i tę analogię. W związku z tym jest moje pytanie: jaki jest algorytm działań w takiej sytuacji? Czy są jakieś przesłanki ponowienia, tego nawracania: od ustawy do referendum, od referendum do ustawy? A jeżeli...</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#PiotrAndrzejewski">Rozumiem, że gdy referendum jest niewiążące, i to jest słuszne w ustawie referendalnej, wraca się... Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#PiotrAndrzejewski">Jak pan marszałek widzi ten problem? Czy tu w ogóle jest jakaś analogia do res iudicata, czy jest złamanie tej zasady i można sobie dowolnie czekać, aż przez większość polityczną, która jest w parlamencie, osiągnie się właściwy wynik?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Przepis tego po prostu nie precyzuje. To była jedna z przyczyn, dla której uznaliśmy, że należy tę ustawę odrzucić. Stąd był nasz wniosek. Nie odwoływaliśmy się do analogii, tylko po prostu do tego perpetuum mobile. Można bowiem odwołać się również do perpetuum mobile i mnie to jest bliższe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#BogdanBorusewicz">Nie ma więcej pytań.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: To ja się zapiszę do głosu.)</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#BogdanBorusewicz">Projekt tej ustawy został wniesiony przez posłów.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#BogdanBorusewicz">Czy przedstawiciel rządu pragnie zabrać głos w sprawie rozpatrywanej ustawy i przedstawić stanowisko rządu?</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Zbigniew Sosnowski: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd nie przygotował stanowiska w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym. W związku z tym bardzo serdecznie dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#BogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę pytania do przedstawiciela rządu.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#BogdanBorusewicz">Czy są takie pytania? Nie...</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#BogdanBorusewicz">Panie Ministrze, poproszę do mównicy.</u>
          <u xml:id="u-43.11" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Kieres.</u>
          <u xml:id="u-43.12" who="#BogdanBorusewicz">Panowie Senatorowie, dyskusja jest bardzo ciekawa, więc dotąd nie reagowałem, ale pytania muszą być krótkie i być pytaniami.</u>
          <u xml:id="u-43.13" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#LeonKieres">Nie będę posługiwał się łaciną, wiedząc, że res iudicata to znaczy „rzecz osądzona”, a rebus sic stantibus to znaczy, że rzecz należy oceniać w świetle nowych okoliczności. Zadam panu pytanie, Panie Ministrze, podobne do pytania, które skierowałem pod adresem pana marszałka Romaszewskiego. Jak pan by ocenił argument naszego Biura Legislacyjnego, że materia regulowana w projekcie ustawy tylko pośrednio odnosi się do przedmiotu właściwej ustawy o referendum? Tylko pośrednio. To dotyczy bowiem skutków nieuchwalenia ustawy i zarządzenia w związku z tym referendum. Pośrednio więc nasi legislatorzy dają do zrozumienia, że w zasadzie to powinna być odrębna ustawa. Jak by pan sobie poradził z tym argumentem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#ZbigniewSosnowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#ZbigniewSosnowski">Bardzo trudno jest mi odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ rząd nie przygotował stanowiska. W tej sytuacji nie mam upoważnień, by w tym momencie dokonywać oceny w imieniu rządu. Dlatego też bardzo proszę o zwolnienie mnie z merytorycznej odpowiedzi na to pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#BogdanBorusewicz">Czy są jeszcze inne pytania?</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#BogdanBorusewicz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#BogdanBorusewicz">Przypominam o konieczności zapisania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców. Przemówienie senatora nie może przekraczać dziesięciu minut, a podpisane wnioski legislacyjne muszą być składane do zakończenia dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#BogdanBorusewicz">Poproszę o zabranie głosu pana senatora Władysława Dajczaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WładysławDajczak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WładysławDajczak">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WładysławDajczak">Ustawa, nad którą obecnie debatujemy, jest ustawą krótką, ale zawiera w sobie nieproporcjonalnie wiele błędów i zła, można tak najogólniej powiedzieć, w stosunku do jej rozmiaru.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WładysławDajczak">Najważniejsza wątpliwość, którą chciałbym tutaj podkreślić, jest taka, że przepis, który zostaje wprowadzony na poziomie ustawowym, ma charakter konstytucyjny, w związku z czym nie powinien być wprowadzany w zwykłej ustawie, ale w ustawie zasadniczej, czyli konstytucji. Chcę przypomnieć, że w Sejmie podczas debaty nad tą ustawą mówił o tym bardzo wyraźnie mój kolega, poseł ziemi lubuskiej, doświadczony parlamentarzysta, pan marszałek Józef Zych. Chcę przypomnieć, i myślę, że warto to przypomnieć, że zajmujemy się sprawą trybu wyrażania zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej. Art. 90 konstytucji wskazuje, że taka zgoda jest wyrażana w ustawie uchwalonej większością 2/3 głosów w Sejmie i w Senacie. Ta specyficzna procedura jest przewidziana tylko dla szczególnych umów międzynarodowych, takich, na podstawie których Rzeczpospolita może przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organu władzy państwowej w niektórych sprawach. W kolejnym ustępie tego artykułu czytamy, że wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym, zgodnie z przepisem art. 125. Z następstwa tych przepisów przyjmuje się powszechnie, iż ratyfikacja parlamentarna jest zasadą, a referendum - trybem niejako subsydiarnym, pomocniczym, rezerwowym, o wyborze którego decyduje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Dla przypomnienia dodam, iż na mocy przywołanego już art. 125 konstytucji wynik referendum jest wiążący, jeśli w referendum ogólnokrajowym wzięła udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania. Jeżeli wymóg frekwencji nie został spełniony, to referendum jest niewiążące, prezydent nie uzyskuje zgody na ratyfikację umowy, a wynik referendum w tym kontekście sprowadza się w zasadzie do kosztownego badania opinii publicznej. Tyle tytułem przypomnienia zapisów konstytucyjnych. Myślę, że można tu w tym momencie powiedzieć, iż są one zbyt lapidarne jak na nasze polskie potrzeby. Pojawiają się sytuacje, które można nazwać granicznymi; bardzo trudno jest je rozstrzygnąć na gruncie obowiązujących zapisów konstytucyjnych. Chciałbym przywołać dwie takie sytuacje.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#WładysławDajczak">Pierwsza taka sytuacja to brak wymaganej frekwencji w referendum, co skutkuje swego rodzaju patem konstytucyjnym - w trybie wybranym przez Sejm nie doszło ani do wyrażenia, ani do niewyrażenia przez suwerena zgody na ratyfikację umowy i dla prezydenta nadal nie jest wiadome, czego realnie chce naród suweren w takiej sytuacji, w tej sprawie. W tym miejscu pojawia się propozycja, aby Sejm mógł podjąć w takiej sytuacji jakieś działanie w celu przecięcia patowej sytuacji. Pytanie jest takie: czy Sejm powinien mieć wtedy możliwość ponownego decydowania o wyborze procedury, również z możliwością ponownego wyboru referendum, czy też powinien mieć możliwość wyboru procedury parlamentarnej jako podstawowej z uwagi na fiasko referendum jako trybu fakultatywnego? Konstytucja nie daje na to pytanie odpowiedzi wprost, ale odpowiedź taką daje ustawa o referendum ogólnokrajowym, która w art. 75 mówi, że jeżeli wynik referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej jest niewiążący, Sejm może ponownie podjąć uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację tej umowy. To brzmienie art. 75 ustawy o referendum ogólnokrajowym, w mojej opinii, myślę zresztą, że nie tylko mojej, niezgodne jest z konstytucją, gdyż próbuje na poziomie ustawy zwykłej regulować zagadnienia o charakterze konstytucyjnym. W tym miejscu należy powiedzieć, że Trybunał Konstytucyjny takiej opinii nie podziela, uznając art. 75 ustawy za zgodny z art. 90 konstytucji. Przyjmując jednak orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, pozwolę sobie wyrazić taką opinię, iż zaktualizowanie ponownej możliwości wyboru zarówno drogi referendalnej, jak i parlamentarnej po pierwszym fiasku referendum jest w zasadzie absurdalne, daje bowiem Sejmowi możliwość wielokrotnego urządzania referendum w tej samej sprawie, bez żadnej gwarancji, że kiedykolwiek jego wynik będzie wiążący. Rodzi się w tym miejscu pytanie, ile takich prób referendalnych może się odbyć, aby nie narażać państwa polskiego na śmieszność. Czy będzie to jedna próba, dwie, trzy, dziesięć? Nie wiadomo, w zasadzie nie ma żadnej granicy. Moim zdaniem powinna być tylko jedna, a w przypadku braku frekwencji sprawa powinna trafić obligatoryjnie na drogę parlamentarną. Takie rozwiązanie, jak myślę, podpowiada rozum i celowość interpretacji zapisów konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#WładysławDajczak">Druga sprawa, którą zajmuje się ustawa, dotyczy drugiej sytuacji granicznej, takiej, kiedy Sejm wybrał tryb ratyfikacji parlamentarny i dał on efekt negatywny, to znaczy w Sejmie lub w Senacie zgoda na ratyfikację nie uzyskała poparcia większości kwalifikowanej, czyli dwóch trzecich. Jest to sytuacja analogiczna do wiążącego wyniku referendum, w którym większość wypowiedziała się przeciw zgodzie na ratyfikację.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#WładysławDajczak">W związku z tym stawiam pytanie: co dalej robić w takich sytuacjach? Konstytucja nie daje w tym momencie odpowiedzi wprost, więc moim zdaniem należy szukać odpowiedzi w interpretacji celowościowej zapisów konstytucji, pogłębiając zrozumienie poszczególnych instytucji, których sprawa dotyczy. Zupełnie błędnym pomysłem jest uzupełnienie braku literalnej regulacji na poziomie konstytucji regulacją ustawową, a już absolutną pomyłką, jak myślę, jest procedowana dzisiaj ustawa. Do ustawy o referendum ogólnokrajowym, regulującej zasadę i tryb przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego, o którym mowa w art. 125 i 90 ust. 3 oraz w art. 235 ust. 6 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, proponuje się wprowadzenie przepisu zupełnie z nią niezwiązanego, który stanowi mniej więcej tyle: jeżeli zgoda na ratyfikację umowy międzynarodowej nie znajdzie poparcia w parlamencie, to Sejm może podjąć decyzję, że próbuje uzyskać zgodę na ratyfikację raz jeszcze, raz jeszcze... Tak jak powiedziałem, nie wiadomo, ile razy. I nadal ma do dyspozycji dwa tryby. W zasadzie to samo można wywnioskować z zapisów konstytucji, bez wprowadzania takich zapisów ustawowych, o których dzisiaj mówimy. Mimo że raz już Sejm odrzucił możliwość wprowadzania zmian w konstytucji na przykład w zakresie ochrony życia, wcale nie znaczy to, że nie można ponownie postawić takiego projektu ustawy. Podobna sytuacja jest w przypadku ratyfikacji. Co prawda raz parlament nie wydał zgody na ratyfikację, ale przecież można ponownie spróbować uzyskać taką zgodę. W tym miejscu niejako na marginesie pojawia się zupełnie, jak myślę, zasadne pytanie o kondycję demokracji, skoro referendum, które zostało przeprowadzone i w którym została wyrażona wola suwerena, nie jest akceptowane, jest kwestionowane. Mamy tu chociażby przykład Irlandii, dotyczy to również innych rozwiązań, w różnych parlamentach.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#WładysławDajczak">Myślę, że ta ustawa, nad którą dzisiaj procedujemy, jest ustawą zupełnie zbędną, niezgodną z konstytucją. Lepiej, żeby ona dzisiaj nie była uchwalana, bo przecież mamy 2 kwietnia i można powiedzieć, że właściwie są dwunaste urodziny Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z tym myślę, że takich prezentów jubilatce nie warto dawać. Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze. Dziękuję też za przypomnienie tej daty.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PiotrAndrzejewski">Rzeczywiście, w rocznicę uchwalenia konstytucji trzeba zwrócić szczególną uwagę na to, że tworzy ona spójny system, komplementarny, który należy interpretować niesprzecznie. Poprawianie materii konstytucyjnej ustawą uważam za niedopuszczalne, stąd pełna aprobata dla stanowiska komisji, które mówi o odrzuceniu tej poselskiej inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#PiotrAndrzejewski">Wydaje mi się, że trzeba prześledzić wynikające stąd konsekwencje konstytucyjne, bo mówimy tu o konstytucji, jeżeli nawiązujemy do niekonstytucyjności. Proszę dokładnie przeczytać, co proponuje w ustawie o referendum - zresztą to inna materia - ten przepis. Otóż w przypadku nieuchwalenia w trybie art. 90 ust. 2 można to ponowić, ale ponowić już w trybie zwykłym. Art. 90 ust. 2, proszę szanownego Senatu, tworzy szczególny przepis dotyczący podejmowania uchwał przez Sejm, a tu mówi się, że jeżeli w tym trybie nie zostanie podjęte. To jest tryb mówiący o większości dwóch trzecich w obecności co najmniej połowy, czyli ponowne jest już bez tego trybu. Tak trzeba czytać ten przepis. Nie jest powiedziane, że w wypadku nieuchwalenia ustawy w tym trybie wraca się do trybu z art. 90 ust. 2, tu się wraca do zwykłej ustawy. Tak to brzmi. Proszę czytać systemowo ten przepis. Jest to nieprzemyślane. Skoro tak, to w takim wypadku jest to absolutna, niedopuszczalna zmiana konstytucji, a dotyczy to materii konstytucyjnej, a nie referendalnej. Czytajmy inaczej: w przypadku nieuchwalenia w trybie przewidzianym konstytucją Sejm może podjąć uchwałę, już nie w tym trybie art. 90 ust. 2, o wyborze trybu wyrażenia zgody. Czyli może jeszcze raz wrócić do ustawy, może wrócić do referendum.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PiotrAndrzejewski">Trybunał Konstytucyjny zajmował się konstytucyjnością art. 75 ustawy referendalnej, ale tam jest akurat odwrotnie. Tam nie ma tylko materii konstytucyjnej i tam, aczkolwiek można się nie zgadzać i ja też się nie zgadzam z tym artykułem, rozumowanie jest odwrotne. Sejm podjął uchwałę o trybie nie ustawowym, a referendalnym, ale referendum tak czy inaczej jest niewiążące, bo nie ma tej pięćdziesięcioprocentowej frekwencji. I wtedy rzeczywiście to niewiążące referendum powoduje, że można wrócić do sprawy jeszcze raz, bo jest sondaż, jest wskazówka, ale nie do ponownego uchwalenia referendum, tylko do trybu ustawowego, przewidzianego konstytucją - art. 90 ust. 2. A ten przepis, znosząc ten tryb, tak naprawdę uchyla art. 90 ust. 2. To jest absolutnie niedopuszczalna sytuacja, wskazująca - no trzeba to powiedzieć - albo na nieodpowiedzialność, albo na ignorancję i lekceważenie konstytucji przez tych, którzy podpisali się pod tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#PiotrAndrzejewski">Przykro mi bardzo, ale Sejm jeszcze raz wykazał konieczność istnienia izby rozwagi i rozsądku, która by takie antykonstytucyjne kiksy legislacyjne mogła korygować. Wydaje mi się, że nie trzeba używać więcej argumentów, choć mógłbym, bo te mówią same za siebie. Zachęcam kolegów, żeby poszli za tą analizą. Ja absolutnie aprobuję stanowisko komisji, która wnioskuje odrzucenie tej ustawy z tych właśnie względów. Nie tędy droga i nie takimi środkami. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę o zabranie głosu pana senatora Cichonia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#ZbigniewCichoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#ZbigniewCichoń">Proponowana zmiana ustawy o referendum ogólnokrajowym jest dla mnie zaskakująca, albowiem rzeczywiście jest to regulacja, która usiłuje poprawić konstytucję i to w taki sposób, że czyni ją sprzeczną. Jest to regulacja dotycząca sposobu ratyfikacji umowy międzynarodowej, w której Polska zrzeka się w pewnych granicach własnej suwerenności na rzecz organizacji międzynarodowej, w sposób zupełny, uczyniona w art. 90 ust. 2, gdzie nie na darmo wprowadzono pewne wyższe standardy co do większości kwalifikowanej i kworum. Proszę zważyć na to, że są to standardy, które odpowiadają wymogom obowiązującym przy zmianie konstytucji. Jeżeli porównamy art. 90 ust. 2, który dotyczy właśnie umowy międzynarodowej, z art. 235, który dotyczy zmiany konstytucji, to zauważymy, że na równi potraktowane są tutaj wysokie wymagania co do większości - to ma być 2/3 głosów w obydwu Izbach, przy kworum wynoszącym co najmniej połowę ustawowej liczby parlamentarzystów, zarówno w jednej Izbie, jak i w drugiej.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#ZbigniewCichoń">Wprowadzenie tutaj zasady, która by pozwalała na zmianę sposobu procedowania, gdy nie będzie dokonana ratyfikacja umowy międzynarodowej, w sposób szczególny, przewidziany w art. 90 ust. 2, odstąpienie od już zapadłego orzeczenia - tak w cudzysłowie, przez analogię do orzeczeń sądowych - a tu nie tyle orzeczenia co głosowania, jakie się odbyło w Sejmie i Senacie i nie spowodowało przyjęcia tejże umowy międzynarodowej, i stworzenie takiej furtki, że Sejm może po raz drugi głosować w kwestii w jakim trybie dokonywać akceptacji umowy międzynarodowej: czy w trybie parlamentarnym, czy w trybie referendalnym, stanowi odstępstwo od wymogów art. 90 ust. 2. I moim zdaniem to stawia państwo polskie w bardzo niezręcznej sytuacji. No parlament właściwie nie szanuje swoich własnych uchwał czy też woli narodu wyrażonej w referendum. Bo przecież doszłoby do takiej sytuacji, że to, co zostało zadecydowane czy to w referendum, czy to przez obydwie Izby parlamentu, przy tych wysokich progach co do kworum i liczby oddanych głosów, mogłoby poniekąd być obchodzone poprzez niższe standardy, które są przypisane decyzji co do trybu ratyfikacji umowy. No bo przecież zważmy na to, że art. 90 ust. 4, który mówi o tym, że Sejm ma prawo decydować o trybie ratyfikacji, o tym, czy to będzie ratyfikacja parlamentarna, czy też referendalna, podejmuje decyzję w tej sprawie inną większością głosów, wówczas wymagania są dużo niższe, mianowicie podejmuje decyzję bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. A więc, proszę państwa, doszłoby do sytuacji absurdalnej. Ta wola, która została już wyrażona przy kwalifikowanej większości, gdzie aż 2/3 głosów musiało być oddane, przy kworum 1/2, zostałaby zignorowana, byłaby ona obchodzona właśnie poprzez głosowanie, poprzez to, że jeszcze raz poddajemy określony tryb pod głosowanie i decyzję podejmuje się bezwzględną większością głosów, w obecności połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#ZbigniewCichoń">No moim zdaniem jest to regulacja absolutnie nie do przyjęcia. Ona jest sprzeczna z konstytucją. Jestem przeciwko temu rozstrzygnięciu. Proszę zważyć na opinię legislatorów. Ona jest bardzo wyważona, jest napisana bardzo delikatnym, oszczędnym językiem, ale można tam wyczytać, że jest to sprzeczne z konstytucją. Legislatorzy może nie postawili kropki na „i”, bo szanują wolę parlamentu, ale wynika z ich opinii, że jest to wejście w materię, która jest zastrzeżona dla regulacji konstytucyjnej, a skoro konstytucja stanowi najwyższe prawo, to ustawa nie może być z nią sprzeczna. Dlatego ja będę przeciwny temu projektowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#BogdanBorusewicz">Informuję też, że senator Andrzej Grzyb złożył swoje przemówienie w dyskusji do protokółu.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#BogdanBorusewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#BogdanBorusewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu szesnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#BogdanBorusewicz">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 502, a sprawozdanie komisji w druku nr 502A.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#BogdanBorusewicz">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji pana senatora Piotra Zientarskiego, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PiotrZientarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PiotrZientarski">Mam zaszczyt przedstawić Wysokiemu Senatowi w imieniu dwóch komisji, Komisji Ustawodawczej i Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, projekt uchwały, w którym komisja wnosi, ażeby Wysoki Senat raczył przyjąć projekt ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PiotrZientarski">Teraz przejdę do sprawozdania, do omówienia istoty rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#PiotrZientarski">A sprawa dotyczy art. 398⁴ i 398⁶ kodeksu postępowania cywilnego, który normuje kwestie dotyczące wymogów formalnych złożonej kasacji oraz podstaw do odrzucenia kasacji.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#PiotrZientarski">Ta nowelizacja jest oczywiście wynikiem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, ale akurat ta kwestia została wniesiona przez Radę Ministrów, a nie przez Senat. Chociaż my oczywiście mamy bardzo duży wkład, jeśli chodzi o wykonywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny podkreślił bardzo istotną kwestię, że skarga konstytucyjna nie jest prawem obywatela wskazanym w konstytucji, bo jako minimum konstytucja ustanawia tylko dwie instancje sądowe, ale zauważył, że zawiera art. 45 ust. 1 ustanawiający prawo do sądu, na które składa się prawo do rzetelnej procedury sądowej. I chodzi o to, żeby następowała korelacja wymogów proceduralnych z jednoczesnym istnieniem obowiązku wezwania do usunięcia pewnych braków. I one powinny być ze sobą skorelowane. Krótko mówiąc chodzi o to, żeby to wszystko uszeregować, żeby pewne braki skargi konstytucyjnej uznać za nieusuwalne. I wtedy nie można wzywać do ich usunięcia. Ale nie wszystkie braki są nieusuwalne. I ta nowelizacja porządkuje tę kwestię, wprowadzając w art. 398⁴ § 1 przesłanki, które są tymi podstawami skargi - to są te nieusuwalne - to jest: oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie - powtarzam, chodzi o podstawy kasacyjne - i wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#PiotrZientarski">Ta sytuacja powstała na kanwie takiego oto przykładu, że nie było właśnie odpowiedniego sformułowania, brakowało formułki: wnoszę o przyjęcie i rozpoznanie kasacji, i ta kwestia już powodowała... No przecież wiadomo: inne wymogi były spełnione, nie było uzasadnienia, ale uzasadnienia skargi, a nie uzasadnienia podstaw kasacyjnych. I w tej chwili, dzięki tej nowelizacji, mamy taką możliwość że te wymogi w § 2 i w § 3 są wymienione jako podstawy, które są usuwalne, czyli organ jest obowiązany wezwać do ich usunięcia w określonym terminie. To pozwala, że tak powiem, doprowadzić do pewnej proporcjonalności środków dyscyplinujących, ponieważ Trybunał uznał, że rozwiązania, które funkcjonowały do tej pory, to było nadmierne, nieproporcjonalne nagromadzenie takich środków. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#BogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do senatora sprawozdawcy. Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytanie? Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#BogdanBorusewicz">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony prezes Rady Ministrów. Czy pan minister Krawczyk pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#komentarz">(Wiceprezes Rządowego Centrum Legislacji Jacek Krawczyk: Panie Marszałku, Wysoki Senacie, wszystkie najważniejsze kwestie, które zawarte są w proponowanej nowelizacji, zostały omówione przez senatora sprawozdawcę, tak że dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#BogdanBorusewicz">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do przedstawiciela rządu.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#BogdanBorusewicz">Widzę, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-55.9" who="#BogdanBorusewicz">Panie Ministrze, poprosiłbym na mównicę.</u>
          <u xml:id="u-55.10" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, pan senator Wojciechowski zadaje pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#GrzegorzWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#GrzegorzWojciechowski">O ile wiem, skarga kasacyjna może być wnoszona powyżej pewnej wartości przedmiotu sporu, zdaje się, że to jest, o ile dobrze pamiętam, 50 tysięcy zł. Czy w przypadku, kiedy ta wartość wpisana, że tak powiem, w lewym rogu postanowieniu czy też wyroku jest mniejsza niż 50 tysięcy zł, a z akt sprawy, na przykład z opinii biegłego, wynika, że to jest jednak więcej niż 50 tysięcy zł, skarga kasacyjna może być wnoszona, czy nie? Czy w tym zakresie jest jakaś zmiana? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#JacekKrawczyk">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#JacekKrawczyk">Chciałbym zwrócić uwagę na to, że skarga kasacyjna może być wnoszona od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia, więc sprawa już przeszła jakby cały ten tok i zakłada się, że sądy pierwszej i drugiej instancji w sposób jednoznaczny i pewny określiły, jaka jest wartość sporu. A więc tutaj te postawione bariery, przypomnę, dotyczą wyłącznie skargi kasacyjnej w sprawach o prawa majątkowe i tylko w tym zakresie te kwestie barier finansowych mają tutaj znaczenie. W pozostałych sprawach, oczywiście z wyjątkami, które są zawarte w art. 398² § ², bo tam są jeszcze inne wyjątki, w których skarga kasacyjna jest niedopuszczalna... One mają znaczenie tylko w tych sprawach majątkowych. Zresztą inna wartość przedmiotu zaskarżenia czy sporu jest w sprawach gospodarczych, tam mamy 75 tysięcy zł. Tak że tu te bariery są postawione na różnym poziomie, ale podkreślam, że najistotniejsza jest ta kwestia, iż sprawa przeszła cały tok instancyjny i została już rozstrzygnięta co do meritum sporu w sposób pewny i ostateczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#BogdanBorusewicz">Pan senator Wojciechowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#GrzegorzWojciechowski">Panie Marszałku, Wysoka Izbo, Panie Ministrze, jeszcze takie pytanie doprecyzowujące. Mówiąc krótko, skarga kasacyjna nie może być wnoszona na wartość przedmiotu sporu ustaloną przez sąd, tak? Tak zrozumiałem. Jeżeli sąd drugiej instancji ustalił już, że to jest, powiedzmy, w tych sprawach majątkowych, 40 tysięcy zł, to skarga kasacyjna jest niedopuszczalna? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#komentarz">(Wiceprezes Rządowego Centrum Legislacji Jacek Krawczyk: Panie Marszałku...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#JacekKrawczyk">Wysoki Senacie, jeżeli, jak stanowi o tym kodeks postępowania cywilnego, wartość przedmiotu sporu była niższa niż te kwoty 50 tysięcy bądź 75 tysięcy zł, to oczywiście nie można wnieść skargi kasacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Senator Grzegorz Wojciechowski: Ale jeżeli sąd ustalił taką kwotę, to na takie ustalenie nie ma skargi kasacyjnej?)</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#komentarz">(Marszałek Bogdan Borusewicz: Panie Ministrze, senatorowi chodzi o to, czy można w ramach skargi kasacyjnej wzruszyć wartość kwoty?)</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#JacekKrawczyk">Panie Marszałku, Wysoki Senacie, to, czego ma dotyczyć skarga kasacyjna, jest również uregulowane w kodeksie postępowania cywilnego, w art. 398⁹, i tam kodeks wyraźnie określa, kiedy Sąd Najwyższy może przyjąć skargę kasacyjną do rozpoznania, i wymienia tu te elementy. A więc, po pierwsze, przede wszystkim wtedy, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne. Po drugie, jeżeli istnieje potrzeba wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów. Po trzecie, kiedy zachodzi nieważność postępowania. I po czwarte, jeżeli skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Tylko te podstawy uzasadniają, jak powiedziałem, przyjęcie skargi kasacyjnej przez Sąd Najwyższy. I Sąd Najwyższy za każdym razem po wniesieniu skargi kasacyjnej ocenia, czy z którąś z tych przesłanek mamy tutaj do czynienia, i oczywiście wydaje się, że wyłącznie ten punkt czwarty, w którym mowa, że skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona, może obejmować taką sytuację, teoretycznie rzecz biorąc, w której Sąd Najwyższy uzna, że orzeczenie sądu w zakresie wartości przedmiotu sporu było rażąco niesprawiedliwe, że tak powiem. Oczywiście drogą tej interpretacji można dojść do tej sytuacji, o której mówi pan senator.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Mam pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#BogdanBorusewicz">Aha, pan senator Andrzejewski. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Ministrze, przysłuchując się pana wypowiedzi, można odnieść wrażenie, że wartość przedmiotu sporu w tym zakresie i ustalenie jej nie ma znaczenia, jeśli chodzi o możliwość wniesienia kasacji. Tak? Bo przytoczył pan przepis, w którym nie ma wartości jako kryterium kasacji. Panu mecenasowi chodziło chyba raczej o to, czy przy określonej wartości przedmiotu sporu, ustalonej w drugiej instancji, można wnosić, gdyby było takie ograniczenie, którego pan minister nie dostrzega... czy w skardze kasacyjnej można podważać również, przy tych przesłankach, które tutaj są, dopuszczalność bądź niedopuszczalność kasacji ze względu na błędne ustalenie, albo sporne, albo oparte na przesłankach oczywistej nieprawidłowości - to może być pomyłka w druku, w komputerze - w zakresie przedmiotu sporu. Jak pan minister w ogóle widzi wprowadzenie do tego kryterium wartości przedmiotu sporu? Bo jakoś mi to umknęło, być może przez przeoczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#BogdanBorusewicz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#JacekKrawczyk">Panie Marszałku! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#JacekKrawczyk">W tym momencie odpowiadałem na to pytanie, które zadał pan senator... Oczywiście w art. 398⁹ w §1 jest przesłanka mówiąca, że Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. I to jest...</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Bez względu na wartość przedmiotu sporu?)</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#JacekKrawczyk">Tak.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: I tak zostaje?)</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#JacekKrawczyk">To znaczy, nie...</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Ale to nie jest przedmiotem nowelizacji.)</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#JacekKrawczyk">Nie, nie, w pytaniu chodziło o to, czy jeżeli sąd ustali błędną wartość przedmiotu sporu...</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Właśnie tak.)</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#JacekKrawczyk">...to czy można tu zastosować skargę kasacyjną.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: I czy Sąd Najwyższy, bo do tego zmierzamy, wtedy kiedy jest ten przedsąd, gdy kontroluje dopuszczalność, może określić błąd w ustaleniu wartości przedmiotu sporu.)</u>
          <u xml:id="u-66.12" who="#JacekKrawczyk">To znaczy Sąd Najwyższy... Jeśli mogę...</u>
          <u xml:id="u-66.13" who="#komentarz">(Marszałek Bogdan Borusewicz: Tak, Panie Ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-66.14" who="#JacekKrawczyk">Oczywiście tylko wtedy, kiedy skarga kasacyjna będzie oparta...</u>
          <u xml:id="u-66.15" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski:...tego będzie dotyczyć.)</u>
          <u xml:id="u-66.16" who="#JacekKrawczyk">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#BogdanBorusewicz">Czy są jakieś pytania?</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Bardzo ważna jest dokładna wykładnia...)</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#BogdanBorusewicz">Tak jest, Panie Senatorze, przy okazji otrzymaliśmy dokładną wykładnię prawną.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#BogdanBorusewicz">Stwierdzam... informuję... Aha, nie, przepraszam. Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#BogdanBorusewicz">Przypominam o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#BogdanBorusewicz">Przemówienie senatora w dyskusji nie może trwać dłużej niż dziesięć minut.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#BogdanBorusewicz">Podpisane wnioski o charakterze legislacyjnym muszą być złożone do momentu zamknięcia dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że nikt z państwa nie zapisał się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#BogdanBorusewicz">Dla porządku informuję, że pan senator Stanisław Zając złożył do protokołu swoje przemówienie w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-67.10" who="#BogdanBorusewicz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-67.11" who="#BogdanBorusewicz">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-67.12" who="#BogdanBorusewicz">Rozpoczniemy następny punkt, mamy sześć minut do ogłoszenia przerwy.</u>
          <u xml:id="u-67.13" who="#BogdanBorusewicz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu siedemnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego. Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 503, a sprawozdanie komisji w druku nr 503A.</u>
          <u xml:id="u-67.14" who="#BogdanBorusewicz">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, pana senatora Leona Kieresa, o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#LeonKieres">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#LeonKieres">Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#LeonKieres">Sprawa nie wzbudza kontrowersji i nie jest sporna.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#LeonKieres">Mam obowiązek zreferowania stanowiska komisji odnośnie do projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, w istocie chodzi tu o art. 394¹ §1. To jest nasza inicjatywa ustawodawcza. Procedowanie w tej sprawie rozpoczęliśmy 3 października 2008 r., kiedy odbyło się posiedzenie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Sprawa została przyjęta przez Wysoki Senat bez kontrowersji i przekazana została do Sejmu. Miałem honor reprezentowania Senatu w Sejmie i na posiedzeniu komisji sprawiedliwości, i na posiedzeniu plenarnym Sejmu. Sejm wyraził pełną aprobatę dla naszej inicjatywy, przyjmując ją bez zmian. Zgodnie z zasadami procedury legislacyjnej, ta ustawa, ten projekt ustawy wrócił ponownie do Senatu. Komisja Ustawodawcza zapoznała się tylko ze stanowiskiem Sejmu, aprobującym w pełni naszą inicjatywę. Dlatego też rekomendujemy ponownie Wysokiej Izbie już przyjęcie tej ustawy, której projekt sami ustaliliśmy.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#LeonKieres">Przypominam państwu, zwracam uwagę, że chodzi o wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził niekonstytucyjność starego przepisu, art. 393¹⁸ §2 kodeksu postępowania cywilnego, w zakresie braku możliwości procesowych składania zażaleń co do kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Są takie sytuacje, cztery, o ile pamiętam, czy pięć, w których sąd może orzekać po raz pierwszy o kosztach procesu, na przykład w sprawach skargi kasacyjnej. Obowiązujące i zaskarżone do Trybunału Konstytucyjnego rozwiązania z art. 393¹⁸ §2, powtórzone w art. 394¹ §1 k.p.c., później, już po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, uniemożliwiały stronie właśnie złożenie do Sądu Najwyższego zażalenia co do kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Stąd też zaproponowaliśmy nowelizację tego art. 394¹ §1 dotyczącą pktu 2. Zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje więc, tak jak to było do tej pory, na postanowienie sądu drugiej instancji - to jest w pkcie 1 - odrzucające skargę kasacyjną oraz skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, a także, i teraz jest właśnie ta nasza inicjatywa, zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#LeonKieres">Sprawa jest niekontrowersyjna, jak powiedziałem. Nie byłoby chyba dobrze, gdybyśmy zakwestionowali to, co sami przygotowaliśmy. Zwracam się o łaskawe zaakceptowanie tego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#BogdanBorusewicz">Szanowni Państwo, informuję - bo mogą być pytania - że za chwilę ogłoszę przerwę.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#BogdanBorusewicz">Poproszę o komunikaty.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję, Panie Senatorze. Do pytań przejdziemy po przerwie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#GrażynaSztark">Komunikat. Posiedzenie Komisji Ustawodawczej poświęcone ponownemu rozpatrzeniu skierowanego przez marszałka Senatu projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 176. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#BogdanBorusewicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#BogdanBorusewicz">Ogłaszam przerwę do godziny 11.00 i zapraszam wszystkich na otwarcie wystawy tutaj w holu.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 10 minut 30 do godziny 11 minut 02)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#KrystynaBochenek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#KrystynaBochenek">Witam państwa senatorów.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#KrystynaBochenek">Zapraszam sekretarzy. Już jednego sekretarza widzę.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#KrystynaBochenek">Powracamy do rozpatrywania punktu siedemnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#KrystynaBochenek">Czy jest pan senator sprawozdawca?</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#komentarz">(Senator Leon Kieres: Jestem, jestem. Pani Marszałek, ja przedstawiłem sprawozdanie. Senator Andrzejewski miał mi zadać pytania, ale jego nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#KrystynaBochenek">Ja wiem, że pan senator przedstawił sprawozdanie. Chodziło mi o pytania do pana senatora. Dlatego zapytałam, czy jest pan na sali.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#KrystynaBochenek">Pytania do pana senatora sprawozdawcy. Czy takowe są? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze Profesorze.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#KrystynaBochenek">Projekt tej ustawy został wniesiony przez Senat.</u>
          <u xml:id="u-72.10" who="#KrystynaBochenek">Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-72.11" who="#KrystynaBochenek">Jest z nami... Nie ma jeszcze podsekretarza stanu, pana ministra Wrony. W tej chwili są w Sejmie głosowania i pan minister jest jeszcze w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-72.12" who="#KrystynaBochenek">Uprzejmie proszę o trzy minuty przerwy technicznej. Mamy nadzieję, że w międzyczasie pan minister zdąży do nas przybiec.</u>
          <u xml:id="u-72.13" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-72.14" who="#KrystynaBochenek">Ze względu na to, że w Sejmie trwają jeszcze jakieś bardzo ważne rozmowy, a my nie chcemy przerywać toku obrad, pragnę zapytać państwa senatorów, czy mieliby państwo pytania do pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-72.15" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-72.16" who="#KrystynaBochenek">Nikt nie wyraża takiej woli.</u>
          <u xml:id="u-72.17" who="#KrystynaBochenek">W związku z tym pozwolą państwo, że będziemy dalej kontynuować... No dalej nie można kontynuować, bo kontynuacja już jest dalej, więc to jest to samo. A więc kontynuujemy ten punkt.</u>
          <u xml:id="u-72.18" who="#KrystynaBochenek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-72.19" who="#KrystynaBochenek">Czy ktoś się zapisał do dyskusji, Panie Senatorze Sekretarzu?</u>
          <u xml:id="u-72.20" who="#KrystynaBochenek">Jest jeden głos do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-72.21" who="#KrystynaBochenek">Czy państwo chcą wziąć udział w dyskusji? Nie.</u>
          <u xml:id="u-72.22" who="#KrystynaBochenek">W związku z tym informuję, że pan senator Stanisław Zając złożył swoje przemówienie do protokołu.</u>
          <u xml:id="u-72.23" who="#KrystynaBochenek">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-72.24" who="#KrystynaBochenek">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-72.25" who="#KrystynaBochenek">Panie i Panowie Senatorowie, przystępujemy do rozpatrzenia punktu osiemnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o nadaniu Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”.</u>
          <u xml:id="u-72.26" who="#KrystynaBochenek">Tekst jest w druku nr 504, a sprawozdanie komisji w druku nr 504A.</u>
          <u xml:id="u-72.27" who="#KrystynaBochenek">Proszę uprzejmie senatora sprawozdawcę Komisji Nauki, Edukacji i Sportu, senatora Józefa Bergiera, o przedstawienie sprawozdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#JózefBergier">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#JózefBergier">Przedstawiam sprawozdanie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu o uchwalonej przez Sejm w dniu 19 marca 2009 r. ustawie o nadaniu Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny” - druk nr 504A.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#JózefBergier">Szanowni Państwo, Akademia Medyczna w Gdańsku została powołana w 1945 r. i od tego czasu przeżywa dynamiczny rozwój. Uchwalając ustawę o nadaniu jej nowej nazwy - Gdański Uniwersytet Medyczny - należy zaznaczyć następujące fakty z jej rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#JózefBergier">Uczelnia kształci ponad pięć tysięcy dwustu studentów na czternastu kierunkach, a liczba studentów w ostatnich pięciu latach wzrosła o ponad 40%. Warto nadmienić, że Wydział Lekarski uruchomił w 2002 r. studia dla studentów z całego świata w języku angielskim. Obecnie studiuje na tej uczelni ponad czterystu studentów z krajów Unii Europejskiej oraz takich państw jak USA i Kanada. Na uczelni pracuje dziewięciuset sześćdziesięciu dwóch nauczycieli, w tym sześćdziesięciu siedmiu profesorów tytularnych i osiemdziesięciu jeden doktorów habilitowanych.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#JózefBergier">Warto podkreślić bogaty dorobek naukowy i badawczy, przejawiający się w roku 2007 liczbą stu czterech grantów i liczbą stu osiemnastu tematów realizowanych w ramach działalności statutowej oraz liczbą ponad ośmiuset punktów na liście impact factor za publikacje naukowe.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#JózefBergier">Silną stroną uczelni jest współpraca międzynarodowa. Od 1998 r. uczelnia uczestniczy w programie Socrates - Erasmus. Od tego czasu wyjechało na stypendia trzystu sześćdziesięciu dziewięciu studentów i czterdziestu dziewięciu wykładowców, a uczelnia przyjęła osiemdziesiąt cztery osoby z różnych państw Europy. Uczelnia z dużym sukcesem wykorzystuje środki programu Erasmus i jest w ścisłej czołówce uczelni medycznych. W latach 1998–2004 zajęła pierwsze miejsce, a w latach 2004–2005 drugie miejsce w klasyfikacji uczelni medycznych.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#JózefBergier">Na tle tej charakterystyki najważniejszy jest fakt, że uczelnia spełnia wymogi zawarte w ustawie - Prawo o szkolnictwie wyższym w art. 3 ust. 1, który formułuje warunek, iż uczelnia może używać w nazwie wyrazu „uniwersytet” uzupełnionego innym przymiotnikiem, jeżeli jednostki organizacyjne posiadają co najmniej sześć uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora, w tym co najmniej cztery w zakresie nauk objętych profilem uczelni.</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#JózefBergier">Pani Marszałek! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#JózefBergier">Akademia Medyczna spełnia te wymagania. Wydział Lekarski posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk medycznych w zakresie biologii medycznej, medycyny i stomatologii, Wydział Farmaceutyczny - doktora nauk farmaceutycznych, Wydział Nauk o Zdrowiu - doktora nauk medycznych w zakresie medycyny, a Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii - doktora nauk biologicznych w zakresie biochemii. Należy dodać, że uczelnia posiada także uprawnienia do nadawania doktora habilitowanego nauk medycznych na Wydziale Lekarskim i doktora habilitowanego nauk farmaceutycznych na Wydziale Farmaceutycznym.</u>
          <u xml:id="u-73.9" who="#JózefBergier">Komisja wnosi o to, aby Wysoka Izba poparła zmianę nazwy Akademii Medycznej w Gdańsku na Gdański Uniwersytet Medyczny, co będzie świadectwem uznania dla dynamicznego rozwoju uczelni oraz szansą dla dalszego rozwoju jej misji w systemie ochrony zdrowia w regionie, a także w całym naszym kraju. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo dziękuję za wyczerpujące omówienie tematu panu senatorowi Józefowi Bergierowi.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#KrystynaBochenek">Państwo senatorowie dobrze wiedzą, że mogą teraz zadawać pytania senatorowi sprawozdawcy. Czy takie pytania państwo pragną zadać? Nie ma chętnych.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#KrystynaBochenek">Projekt ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu został upoważniony minister zdrowia. Pan minister podobno już dojeżdża.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#KrystynaBochenek">Czy państwo senatorowie mają ewentualne pytania do ministra, który jeszcze nie dojechał? Nie ma pytań.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#KrystynaBochenek">Pozwolą więc państwo, że przejdę dalej, otworzę dyskusję. Przypomnę o konieczności zapisywania się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#KrystynaBochenek">Uczynili to już w kolejności: pan senator Edmund Wittbrodt i pan senator Janusz Rachoń.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#KrystynaBochenek">Proszę, Panie Profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#EdmundWittbrodt">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#EdmundWittbrodt">Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#EdmundWittbrodt">Ja myślę, że tu właściwie wiele nie trzeba dodawać, bo wiadomo, jak zresztą mówił pan senator Bergier, że uczelnia spełnia wszystkie wymagania, jest to naprawdę dobra uczelnia. I jeżeli spojrzymy na to w ten sposób, że w Polsce mamy jedenaście akademii medycznych, a dziewięć z nich zmieniło już swój szyld, że tak to określę, i nazywa się uniwersytetami, to mnie się wydaje, że tu nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że Akademia Medyczna w Gdańsku należy właśnie do tej grupy uczelni, które są doskonałymi uczelniami medycznymi.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#EdmundWittbrodt">Ja chciałbym podkreślić tutaj jedno, Akademia Medyczna w Gdańsku działa też poza swoim obszarem w tym sensie, że ma świetnie rozwiniętą współpracę z innymi uczelniami z Pomorza i z uczelniami na świecie. Jeszcze wtedy, kiedy ja byłem rektorem politechniki - pan rektor Rachoń pewnie powie, co się działo później - utworzony został na przykład Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii, a potem tworzone były też inne formy interdyscyplinarnego kształcenia i badań naukowych. My w tej chwili zajmujemy się na politechnice biomechaniką we współpracy z Akademią Medyczną, mamy nawet uruchomiony taki kierunek studiów, inżynierię mechaniczno-medyczną. Tak samo robią inne wydziały uczelni, na przykład elektronika w zakresie budowania niektórych urządzeń, aparatury badawczej współdziała na styku z techniką, co jest niezwykle ważne, niezwykle cenne. A poza tym Akademia Medyczna w Gdańsku działa w takim konsorcjum uczelnianym, słuchacze otrzymują międzynarodowe dyplomy ośmiu różnego rodzaju uczelni, i te dyplomy podpisują rektorzy wszystkich tych uczelni.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#EdmundWittbrodt">I wreszcie kwestia badań naukowych. One są na niezwykle wysokim poziomie. Wystarczy podać choćby takie fakty, że pracownicy, profesorowie Akademii Medycznej w Gdańsku uzyskują najwyższe w Polsce nagrody: na przykład Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej - profesor Janusz Limon, czy Nagrodę Prezesa Rady Ministrów - w tym roku taką nagrodę otrzymał profesor Andrzej Szutowicz. I to są sygnały, że ta uczelnia wspaniale działa nie tylko w zakresie dydaktyki, ale również w zakresie badań naukowych i w integracji ze środowiskiem, tak że na pewno powinna być w grupie tych dziewięciu akademii, które już działają pod szyldem uniwersytetu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo proszę o zabranie głosu senatora Janusza Rachonia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#JanuszRachoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#JanuszRachoń">Ja czuję się niejako w obowiązku zabrać głos, bo państwo zapewne pamiętacie moje krytyczne uwagi pod adresem Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, który, w moim pojęciu, nie spełniał wymagań ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym. Teraz bardzo mocno chciałbym podkreślić, że Akademia Medyczna w Gdańsku w pełni spełnia wymagania zapisane w ustawie - Prawo o szkolnictwie wyższym i absolutnie ma prawo nazywać się uniwersytetem medycznym, Gdańskim Uniwersytetem Medycznym.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#JanuszRachoń">Drugi element, na który chciałbym zwrócić uwagę, to ta działalność środowiskowa Akademii Medycznej w Gdańsku, o której mówił mój przedmówca, nie tylko w zakresie kształcenia lekarzy, ale i farmaceutów, stomatologów, biotechnologów. I chciałbym zwrócić państwu uwagę na fakt, że pierwsza w Polsce po 1989 roku środowiskowa inicjatywa miała miejsce w Gdańsku z udziałem Akademii Medycznej w Gdańsku, Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Gdańskiego, ponieważ te trzy uczelnie zbudowały środowiskowe laboratorium magnetycznego rezonansu jądrowego, na tamte czasy - to był początek lat dziewięćdziesiątych - najnowocześniejsze w Europie.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#JanuszRachoń">Nie będę już mówił o tym, o czym mówił pan profesor Wittbrodt, o osiągnięciach Akademii Medycznej, ale chciałbym bardzo mocno podkreślić, że Akademia Medyczna w Gdańsku, a za moment Gdański Uniwersytet Medyczny, ma ogromne osiągnięcia na arenie międzynarodowej, uczelnia ta jest znana między innymi ze swych wielce istotnych badań w zakresie nadciśnienia tętniczego i diabetologii, a wcześniej - wspomnę tu tylko nazwisko pana profesora Pensona - w zakresie wszystkich problemów dotyczących chorób nerek, przeszczepu nerek i tak dalej.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#JanuszRachoń">Innymi słowy, z całym przekonaniem będę głosował za tym wnioskiem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#KrystynaBochenek">I ja dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#KrystynaBochenek">Zapraszam pana senatora Kazimierza Wiatra.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#KrystynaBochenek">Jeszcze zanim udzielę panu głosu, pragnę powitać pana ministra Marka Twardowskiego, który już do nas dojechał. Witamy, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#KrystynaBochenek">Proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#KazimierzWiatr">Pani Marszałek! Szanowni Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#KazimierzWiatr">Korzystając z okazji, chciałbym podzielić się z państwem paroma ogólniejszymi refleksjami na temat tego, o czym dziś rozmawiamy, ale i w nawiązaniu do wypowiedzi moich przedmówców.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#KazimierzWiatr">Otóż czasami zadajemy sobie takie pytanie: czy to dobrze, że uczelnie zmieniają nazwy? Mamy dużo takich przypadków w ostatnim czasie. To jest oczywiście wykorzystanie ustawy o szkolnictwie wyższym z 2005 r. Mówi się też o tym, że jest przywiązanie do tradycyjnej nazwy wielu uczelni. Ja muszę powiedzieć, że w mojej opinii to dobrze, że zmieniają nazwy. Myślę, że niektóre nazwy, takie jak akademia czy szkoła wyższa, poza granicami kraju często nie są do końca zrozumiałe, tak samo zresztą i te zawiłości naszego systemu, tudzież zawiłości historyczne. To powoduje, że czasami wizerunek uczelni... A często jest przecież tak, że anglojęzyczna nazwa uczelnia ma zupełnie inne brzmienie niż nazwa w języku polskim, żeby choć trochę to wyprostować, poprawić wizerunek. Tak więc oczywiście jestem zwolennikiem tych zmian.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#KazimierzWiatr">Można sobie zadać pytanie, czy nie można byłoby delegować pełnomocnictwa w tym zakresie ministrowi, i takie głosy były. Moja refleksja jest taka, że waga tej sprawy jest na tyle duża, że jednak jest też takie dążenie środowiska, ażeby to pozostawić w gestii parlamentu, to zresztą też jest uwarunkowane historycznie. Myślę, że trzeba to dostrzec i uszanować, chociaż mamy świadomość, że to pochłania ogromną ilość czasu. Ale jest to dobra okazja do poznania problemów, a czasami środowiska akademickiego, choć nieraz rzeczywiście jesteśmy na styku interpretacyjnym. To jest oczywiście problem, który tutaj mój przedmówca, pan profesor, senator Rachoń, wywołał, problem tego kłopotliwego dla nas art. 3. Ja muszę powiedzieć, że kłopot nasz polega na tym, że w zasadzie od czterech lat się z tym męczymy, jest więc potrzebna jakaś szybka nowelizacja, nawet niewielka, która by choć trochę te sprawy uporządkowała. Bo one nas, parlament - jako że myślę tu i o Sejmie, i o Senacie - stawiają w dość niezręcznej sytuacji, w szczególności w takich okolicznościach, o jakich mówił pan senator Rachoń, ale nie tylko. Było kilka przypadków, w których mieliśmy poważny kłopot, jak daną sytuację ocenić, jak to zrealizować, mieliśmy po prostu wątpliwości, czy dana sprawa w ogóle mieści się w zakresie lex specialis.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#KazimierzWiatr">Oczywiście to nie dotyczy tego przypadku - uroczyście to podkreślam. Wprawdzie gdy uczelnia, wydział stara się o uprawnienia doktoryzowania czy habilitowania, czy też o zatwierdzenie nowych kierunków kształcenia, zawsze jest pytanie o, że tak powiem, zapas, naddatek, bo chodzi o to, żeby to nie było tak, iż jakieś uprawnienie zostaje przyznane, a potem, po dwóch czy trzech miesiącach albo też po roku, dana okoliczność znika. Otóż ja muszę powiedzieć tak: na posiedzeniu komisji pytaliśmy o to pana rektora i okazało się, że w tym wypadku siła środowiska mierzona liczbą samodzielnych pracowników naukowych, w szczególności profesorów, jest naprawdę imponująca, bo jest to bodaj sto dwadzieścia osób. Jakbyśmy policzyli po sześć osób na jedno uprawnienie, to wyszłoby nam dwadzieścia uprawnień. A więc to jest rzeczywiście niezwykle istotne. I to decyduje o tym, że tam dydaktyka jest realizowana wespół z nauką, czyli jest to właśnie pułap kształcenia na najwyższym poziomie. No i trzeba tu dodać, że ta dydaktyka i nauka stykają się tam ze zwykłą, codzienną służbą w ochronie i ratowaniu zdrowia i życia. A więc to jest taka specyfika.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#KazimierzWiatr">Nie ukrywam, że na posiedzeniu komisji trochę zabrakło nam przedstawiciela Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ja tutaj chciałbym podzielić się taką refleksją, że nie jest najlepiej, jeśli część szkół wyższych jest wyłączona spod jurysdykcji ministra nauki i szkolnictwa wyższego - chociaż kiedy pani marszałek witała pana ministra, to się zawahałem, czy nie będzie niezręcznością wypowiedzenie tej opinii. Niemniej jednak oczywiście jesteśmy świadomi tego, że jeśli chodzi o jurysdykcję w zakresie badań naukowych w ogólności i edukacji wyższej w ogólności, to tutaj absolutnie jurysdykcja jednego ministra nauki i szkolnictwa wyższego powinna być zachowana, zresztą zgodnie z ustawą o działach administracji rządowej, bo myślę, że tak by to działało. Tak że być może warto tutaj taką refleksję przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#KazimierzWiatr">Art. 3 jest do szybkiej zmiany - to jest bardzo potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#KazimierzWiatr">Chciałbym zakończyć gratulacjami dla środowiska gdańskiego, ale również, jak myślę, dla całego środowiska medycznego. To jest rzeczywiście ważne, żeby to słowo „uniwersytet” - odmieniane na tej sali wielokrotnie, także w aspekcie łączenia słowa „uniwersytet” z przymiotnikiem, skoro przecież samo pojęcie „uniwersytet” oznacza coś szerokiego, wielkiego... No ale nadążamy nad pewnymi zmianami i nie bójmy się tego. Gratuluję serdecznie - składam te gratulacje na ręce pana ministra, ale kieruję je też do pana rektora, który może o tym przeczyta, i całego środowiska medycznego. Dziękuję serdecznie za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#KrystynaBochenek">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#KrystynaBochenek">Więcej osób nie zapisało się do głosu.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#KrystynaBochenek">Nie ma wniosków o charakterze legislacyjnym. W związku z tym nie będę pytała pana ministra, czy chce się do wniosków ustosunkować.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#KrystynaBochenek">Informuję wszystkich państwa, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo przedstawicielowi rządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dziewiętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Kijowie dnia 28 marca 2008 roku, oraz Protokołu, podpisanego w Warszawie dnia 22 grudnia 2008 roku, między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zmianie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Kijowie dnia 28 marca 2008 roku.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#KrystynaBochenek">Tekst ustawy zawarty jest w druku nr 491, a sprawozdania komisji - w drukach nr 491A i 491B.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#KrystynaBochenek">Proszę teraz pana senatora Macieja Grubskiego, aby przedstawił sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#MaciejGrubski">Szanowna Pani Marszałek! Panowie Ministrowie! Panie Dyrektorze! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#MaciejGrubski">Mam przyjemność przedstawić w imieniu senackiej Komisji Spraw Zagranicznych sprawozdanie dotyczące uchwały Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Kijowie dnia 28 marca 2008 roku, oraz Protokołu, podpisanego w Warszawie dnia 22 grudnia 2008 roku, między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zmianie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Kijowie dnia 28 marca 2008 roku.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#MaciejGrubski">Szanowana Pani Marszałek! Ruch osobowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą jest regulowany umową między Wspólnotą Europejską a Ukrainą o ułatwieniach w wydawaniu wiz, podpisaną w Luksemburgu w dniu 18 czerwca 2007 r. Z kolei umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach ruchu osobowego podpisano w Kijowie w dniu 30 lipca 2003 r., zaś protokół o zmianie wymienionej umowy - w Warszawie 30 listopada 2007 r. Do czasu dzisiejszej ratyfikacji żadna z umów międzynarodowych nie wiązała Rzeczypospolitej Polskiej i Ukrainy w obszarze uregulowań dotyczących małego ruchu granicznego. Mały ruch graniczny jest odstępstwem od ogólnych zasad regulujących kontrolę graniczną osób przekraczających zewnętrzne granice państw członkowskich Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#MaciejGrubski">Szanowana Pani Marszałek! Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady z dnia 21 grudnia 2006 r., które zmieniło rozporządzenie z 2001 r. dotyczące tej materii, wymieniono tak zwane państwa trzecie, których obywatele są zmuszeni do posiadania wiz podczas przekraczania granic zewnętrznych, oraz te państwa, których obywatele są zwolnieni z wymogu posiadania wiz. Dotyczy to wskazanych w załączniku wymienionego wcześniej rozporządzenia państw, których obywatele posiadają zezwolenie na przekraczanie granic w ramach małego ruchu granicznego. Celem umożliwienia małego ruchu granicznego są względy kulturalne, społeczne, rodzinne oraz uzasadnione powody ekonomiczne.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#MaciejGrubski">Pani Marszałek! W art. 2 rozpatrywanej ustawy przyjęto definicje pojęć, które funkcjonują w umowie o zasadach małego ruchu granicznego. Do takich pojęć należą: mały ruch graniczny, strefa przygraniczna, zezwolenie na przekraczane granicy w ramach małego ruchu granicznego, mieszkańcy strefy przygranicznej. Za mieszkańca strefy przygranicznej uznaje się osobę posiadającą na obszarze przygranicznym miejsce stałego zamieszkania przez okres przynajmniej trzech lat. Dodatkowo mieszkaniec musi posiadać ważny dokument podróży uprawniający do przekraczania granicy państwowej. W umowie wprowadzono zasadę, że pierwsze zezwolenie będzie wydawane na okres dwóch lat, na czas nie dłuższy niż okres ważności dokumentu podróży, a następne, po spełnieniu określonych warunków, na pięć lat, ale również na czas nie dłuższy niż okres ważności dokumentu podróży. Zezwolenie będzie uprawniało korzystającego do wielokrotnego przekraczania granicy i przebywania tylko w strefie przygranicznej każdorazowo do sześćdziesięciu dni, licząc od dnia przekraczania granicy, ale przez czas nie dłuższy niż dziewięćdziesiąt dni w okresie każdych sześciu miesięcy liczonych od dnia pierwszego przekroczenia granicy.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#MaciejGrubski">Ustalono również wysokość opłaty za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o wydanie zezwolenia na przekraczanie granic w ramach małego ruchu granicznego na sumę 20 euro. Z wymienionej opłaty zwolnione zostały: osoby niepełnosprawne, emeryci i renciści, dzieci do osiemnastego roku życia.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#MaciejGrubski">Wydane zezwolenia będą zawierały następujące elementy: fotografię posiadacza zezwolenia; nazwę w języku polskim i ukraińskim; serię i numer zezwolenia; imiona, nazwiska; datę urodzenia; płeć posiadacza zezwolenia; obywatelstwo; miejsce stałego zamieszkania posiadacza zezwolenia; nazwę organu wydającego; datę wydania oraz okres ważności zezwolenia; serię i numer ważnego dokumentu podróży, na podstawie którego wydano zezwolenie; strefę przygraniczną, w której posiadacz zezwolenia jest uprawniony do pobytu i przemieszczania się; zapis, że posiadacz zezwolenia nie jest uprawniony do przemieszczania się poza strefą przygraniczną oraz że każde naruszenie zasad małego ruchu granicznego będzie podlegało określonym sankcjom.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#MaciejGrubski">Osoby korzystające z umowy o małym ruchu granicznym powinny posiadać dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia zdrowotnego. Tego typu ubezpieczenie ma zagwarantować placówce opieki medycznej zwrot ewentualnych poniesionych kosztów. Czas trwania polisy nie może być krótszy niż czternaście dni, a suma gwarancyjna powinna być wysokości minimum 20 tysięcy euro.</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#MaciejGrubski">Przekroczenie granicy w ramach małego ruchu granicznego ma następować w sytuacjach przedstawienia ważnego zezwolenia, przy czym osoba przekraczająca granicę nie może znajdować się w wykazie osób, którym odmówiono zgody na wjazd do Polski, ponadto osoba przekraczająca granicę nie może być uważana za osobę stanowiącą zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych państw umawiających się stron.</u>
          <u xml:id="u-82.9" who="#MaciejGrubski">Szanowna Pani Marszałek! Zasięg strefy przygranicznej określono w następujący sposób. Za podstawową jednostkę administracji terytorialnej w celu wyznaczenia strefy uznano gminę. Szerokość strefy zamyka się w określeniu „30+” - dotyczy to oczywiście kilometrów; czyli nie dalej niż 30 km od wspólnej granicy; wyjątkiem jest sytuacja, gdy wskazana w załączniku do umowy gmina w części znajduje się poza strefą; w takim wypadku ta część, która wykracza poza 30 km, a nie przekracza 50 km, zaliczana jest do strefy przygranicznej. Opracowano wykaz miejscowości znajdujących się w tej strefie. Znalazło się w nim tysiąc sto siedem miejscowości z obwodów wołyńskiego, lwowskiego i zakarpackiego, zamieszkanych przez około miliona mieszkańców, oraz tysiąc pięćset siedemdziesiąt pięć miejscowości województw lubelskiego i podkarpackiego, zamieszkanych przez sześćset osiemdziesiąt dziewięć tysięcy mieszkańców. Przyjęto również wysokość wpływów do budżetu państwa z tytułu pobierania opłat za przyjęcie i rozpatrzenie wymienionego wniosku. Kwota ta może wynieść około 6 milionów euro za skorzystanie z zezwolenia przez minimum trzysta tysięcy osób. Wyliczenia te dotyczą dokumentów ważnych przez pierwsze dwa lata, czyli tego pierwszego okresu.</u>
          <u xml:id="u-82.10" who="#MaciejGrubski">Szanowna Pani Marszałek! Senacka Komisja Spraw Zagranicznych rozpatrywała przedmiotowy projekt uchwały na posiedzeniu w dniu 18 marca bieżącego roku. Uchwała została podjęta jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-82.11" who="#MaciejGrubski">Zostało również zadane pytanie. Jeżeli pan senator profesor Janusz Rachoń wyrazi na to zgodę, to poprosiłbym pana ministra o wsparcie. Pytanie dotyczyło tego, jak kwestia małego ruchu granicznego ma się do Polaków, którzy posiadają Kartę Polaka.</u>
          <u xml:id="u-82.12" who="#MaciejGrubski">Szanowna Pani Marszałek, dziękuję za uwagę i proszę o przyjęcie przedmiotowego projektu uchwały.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#KrystynaBochenek">Znowu króciutka przerwa techniczna... Nie, nie ma przerwy.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#KrystynaBochenek">Teraz pan senator Mariusz Witczak przedstawi sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#MariuszWitczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#MariuszWitczak">Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zajmowała się ustawą o ratyfikacji umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o tak zwanym małym ruchu granicznym. Nie było żadnych wątpliwości, że jest to ze wszech miar pożyteczna ratyfikacja. Bez wątpliwości i dyskusji komisja wnosi o przyjęcie ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#KrystynaBochenek">Czy państwo senatorowie, panie i panowie, chcą zapytać sprawozdawców o przebieg prac komisji poświęconych tym procedowanym sprawom? Nie. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#KrystynaBochenek">Projekt tej ustawy został wniesiony przez rząd. Do prezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni minister spraw zagranicznych oraz minister spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#KrystynaBochenek">Witam pana ministra Jana Borkowskiego, sekretarza stanu, i pana ministra Piotra Stachańczyka, podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#KrystynaBochenek">Czy panowie ministrowie chcą zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#KrystynaBochenek">Proszę uprzejmie, pan minister Borkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#JanBorkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#JanBorkowski">Przede wszystkim chciałbym podziękować za tak zgodne poparcie tej sprawy, która wymagała roku negocjacji, ale jest niezwykle ważna w regulowaniu relacji z naszymi bliskimi sąsiadami.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#JanBorkowski">Odpowiadając na pytanie, które pojawiło się na posiedzeniu komisji w toku prac nad tą umową, chciałbym powiedzieć, że mieszkańcy strefy przygranicznej, tego pasa objętego małym ruchem granicznym, którzy posiadają lub będą posiadali Kartę Polaka, nie będą zainteresowani uzyskaniem zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego. Przede wszystkim dlatego, że mają prawo do uzyskania wizy bezpłatnej, a ponadto uprawnienia, które daje Karta Polaka, są na tyle szerokie, że zapewniają wszystko to, co umowa o małym ruchu granicznym, to zezwolenie na pobyt w ramach małego ruchu granicznego. Dodam jeszcze, że to oznacza, iż osoby polskiego pochodzenia zainteresowane Kartą Polaka praktycznie nie będą obciążały tej kolejki, która będzie się ustawiać do uzyskania zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#JanBorkowski">Istotne z naszego punktu widzenia jest to, że ta umowa daje wyraźny sygnał naszym sąsiadom, iż jesteśmy zainteresowani po prostu kontaktami naszych społeczeństw, nie tylko w przypadku osób polskiego pochodzenia, ale także wszystkich obywateli Ukrainy, którzy na tym obszarze zamieszkują. Tak więc uważamy, że - w ślad za Kartą Polaka - umowy o małym ruchu granicznym są dowodem naszego prawdziwego zainteresowania bliskimi kontaktami z naszymi sąsiadami.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#JanBorkowski">Dziękuję bardzo, Pani Marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję, Panie Ministrze.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#KrystynaBochenek">Czy pan minister też chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Piotr Stachańczyk: Nie, dziękuję, chyba że będą pytania, Pani Marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#KrystynaBochenek">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#KrystynaBochenek">Właśnie, proszę uprzejmie, pan senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#JanuszRachoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#JanuszRachoń">Bardzo podobało mi się to ostatnie zdanie pana ministra o tym, że zależy nam na dobrych relacjach z Ukrainą. Czy może pan powiedzieć, jakie jest racjonalne uzasadnienie wprowadzenia opłat za możliwość uczestniczenia obywatela Ukrainy w tym małym ruchu granicznym? Pamiętajmy, że jest to bardzo biedne społeczeństwo. Gdyby to było zwolnione z opłat, to oczywiście byłby to bardzo elegancki gest z naszej strony. Przypominam tu nasze doświadczenia z lat, kiedy byliśmy w epoce realnego socjalizmu i też musieliśmy wnosić opłaty za wizy do innych państw.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#JanuszRachoń">Drugie moje pytanie, bardzo istotne: czy gdyby prace nad porozumieniem między stroną polską a ukraińską rozpoczęły się i zakończyły się pozytywnie, podpisaniem porozumienia, przed naszym wejściem do strefy Schengen, to byłaby szansa, żeby na przykład okręg lwowski i miasto Lwów znalazły się w tym obszarze małego ruchu granicznego, czyli w strefie przygranicznej?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#KrystynaBochenek">Proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#JanBorkowski">Dziękuję bardzo za te pytania.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#JanBorkowski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#JanBorkowski">Jeśli chodzi o koszty, to wynikają one z zasad, jakie obowiązują w całej strefie Schengen. Dodać należy jeszcze, że opłaty są zwrotem części kosztów, które ponosimy jako kraj, wdrażając tę umowę. Te koszty są przez nas oszacowane, są to koszty zarówno rzeczowe, jak i osobowe, które są znacznym obciążeniem naszego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#JanBorkowski">W dalszej kolejności, między innymi w ramach Partnerstwa Wschodniego, chcemy zmierzać do tego, by skłonić Unię Europejską do liberalizacji ruchu osobowego poprzez zmianę tych reżimów wizowych, łącznie ze swobodnym bezwizowym przemieszczaniem się obywateli objętych Partnerstwem Wschodnim. Taka jest nasza intencja. Myślę, że ten proces umożliwiania, ułatwiania dostępu do Polski, wspierany przez nas, będzie na tyle skuteczny, że będzie to następowało w krótkim czasie.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#JanBorkowski">Odpowiem na drugie pytania pana senatora, proszę mi tylko przypomnieć...</u>
          <u xml:id="u-90.5" who="#komentarz">(Senator Janusz Rachoń: Chodzi o to, że jesteśmy ostatnim krajem, Słowacja i Węgry podpisały te porozumienia, zanim weszły do strefy Schengen, a my dopiero teraz.)</u>
          <u xml:id="u-90.6" who="#JanBorkowski">Wejście do strefy Schengen oznacza, że zostaliśmy objęci regulacjami, które obowiązują w strefie Schengen, czyli przede wszystkim rozporządzeniem 1931 z 2006 r. To oznacza, że każda umowa, która byłaby sporządzona wcześniej, wymagałaby dostosowania do rygorów tego rozporządzenia, a w związku z tym jestem przekonany...</u>
          <u xml:id="u-90.7" who="#komentarz">(Senator Janusz Rachoń: Węgrzy musieli też zweryfikować.)</u>
          <u xml:id="u-90.8" who="#JanBorkowski">Zarówno Słowacy, jak i Węgrzy negocjowali swoje umowy z Ukrainą, te, na mocy których teraz ten ruch się odbywa, już w oparciu o rozporządzenie 1931, chociaż nie w pełni uwzględnili jego wymogi, ale opinia Komisji Europejskiej wymaga, by w określonym czasie to dostosowanie nastąpiło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#KrystynaBochenek">Pan senator Józef Bergier, a potem pan senator Jan Dobrzyński.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#KrystynaBochenek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#JózefBergier">Pani Marszałek! Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#JózefBergier">Wszyscy z zadowoleniem przyjmujemy debatowaną ustawę. Moje pytanie jest następujące: jakie przesłanki zadecydowały o tym, że pas małego ruchu przygranicznego wyznaczono na 30 km „plus”, i to „plus” dotyczy tylko jednej gminy? Z mojej wiedzy wynika, że mógłby to być dłuższy odcinek, bo takie rozważania są często prowadzone. Myślę na przykład o granicy z Białorusią. Jakie przesłanki zadecydowały o tych 30 km „plus”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#KrystynaBochenek">Proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#JanBorkowski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#JanBorkowski">Szerokość strefy wynika jednoznacznie z zapisów rozporządzenia, które jest podstawą tej regulacji, Rozporządzenia (WE) nr 1931 z 2006 r. Rozporządzenie to mówi, że pas, ta strefa przygraniczna, to jest obszar o szerokości 30 km. Ten obszar może w uzasadnionych przypadkach przekroczyć 30 km, jeśli to wynika z kształtu jednostek administracyjnych, które są podstawą delimitacji tej strefy. Ponieważ przyjęliśmy do tej umowy, że po polskiej stronie podstawą delimitacji strefy są podstawowe jednostki, a więc gminy, zatem wyjście poza obszar 30 km występuje tylko wtedy, kiedy obszar danej gminy wychodzi poza odległość 30 km od granicy. I tylko w takich przypadkach.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#JanBorkowski">Przyznaję, że nie do końca wiem, w ilu przypadkach po polskiej stronie występuje przekroczenie tych 30 km. Ale jest to możliwe w wielu przypadkach, nie tylko w jednym, właściwie w bardzo wielu. Dlatego nie jestem tego jednoznacznie pewien, bo podstawą określenia tych miejsc są nazwy miejscowości, które są zapisane w załączniku, ale oczywiście te wszystkie miejscowości mieszczą się w ramach tych jednostek.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#JanBorkowski">Gdybyśmy, tak jak pierwotnie negocjowaliśmy ze stroną ukraińską, za podstawę delimitacji przyjęli większe jednostki, na przykład powiaty, przekroczenia te byłyby większe. Wymagania wynikające z rozporządzenia i te nasze negocjacje doprowadziły jednak do tego, żeby ta strefa była tylko w takim zakresie przekraczana.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#JanBorkowski">Chcę tutaj skorzystać z okazji, żeby powiedzieć, że podjęliśmy inicjatywę, by dokonać zmiany w tym rozporządzeniu. To są nasze starania o zmiany legislacyjne w ramach Unii Europejskiej, by dla specyfiki naszej granicy wschodniej, czyli można powiedzieć dla specyfiki wszystkich granic na wschód od Unii Europejskiej, rozporządzenie uwzględniało celowość, możliwość rozszerzenia strefy do 50 km „plus”. Na tę zmianę legislacyjną potrzeba oczywiście czasu, optymistycznie rzecz biorąc, rzędu kilkunastu miesięcy. Niemniej jednak będziemy pilnowali tej kwestii. To jest uzasadnione zarówno ze względów społecznych, jak i politycznych.</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#JanBorkowski">Trzeba także powiedzieć, że gdybyśmy wspominali o problemie strefy małego ruchu granicznego w odniesieniu do Federacji Rosyjskiej, a konkretnie do obwodu kaliningradzkiego, okazałoby się, że obecna szerokość strefy powoduje... To znaczy gdyby obaj sąsiedzi obwodu kaliningradzkiego podpisali umowy o małym ruchu granicznym na podstawie obecnego rozporządzenia, to nieracjonalnie niewielki, ale w przypadku obwodu kaliningradzkiego bardzo ważny, wycinek byłby pozbawiony tego przywileju. I to jest powodem, że strona rosyjska nie jest zainteresowana wejściem w taką umowę w ramach obecnego rozporządzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#KrystynaBochenek">Uprzejmie proszę pana senatora Jana Dobrzyńskiego o zadanie pytania. Następny będzie Stanisław Bisztyga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#JanDobrzyński">Dziękuję Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#JanDobrzyński">Panie Ministrze, przedstawiona do ratyfikacji umowa określa zasady tak zwanego małego ruchu granicznego między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą, to znaczy warunki przekraczania granicy państwowej w ramach małego ruchu granicznego, zasady i czas pobytu w strefie przygranicznej, tryb i warunki wydawania zezwoleń itd., itd.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#JanDobrzyński">Ja mam pytanie, czy i kiedy rząd podejmie kroki celem wprowadzenia ruchu całkowicie bezwizowego na granicy polsko-ukraińskiej. I jeszcze pytanie, czy w sytuacji kiedy Ukraina w najbliższym czasie nie będzie członkiem Unii Europejskiej, w ogóle jest możliwe, aby taki ruch funkcjonował, aby taki ruch istniał. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#KrystynaBochenek">Tyle tak?</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#KrystynaBochenek">Proszę, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#JanBorkowski">Sprawy ruchu bezwizowego są przedmiotem zapisów w ramach inicjatywy Partnerstwo Wschodnie. Jest to jeden z celów realizacji tego projektu. Oznacza to, że niezależnie od tego, w jakiej to będzie formie, w ramach Partnerstwa Wschodniego, jak to teraz będzie możliwe, czy w inny sposób gdyby nie było Partnerstwa Wschodniego, realizacja ruchu bezwizowego z naszymi sąsiadami spoza strefy Schengen możliwa jest tylko w imieniu całej Unii Europejskiej, nie zaś poszczególnych państw członkowskich. Z całą powagą chcę podkreślić, że my traktujemy zapisy dotyczące osiągania strefy ruchu bezwizowego z Ukrainą lub z innymi partnerami objętymi Partnerstwem Wschodnim jako jeden z naszych priorytetów. To będzie oczywiście wymagało czasu, to będzie proces stopniowej liberalizacji ruchu wizowego aż do osiągnięcia celu, jakim jest ruch bezwizowy.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#JanBorkowski">Obecnie w Unii Europejskiej nie ma atmosfery dla rozszerzania jej na Wschód z wielu względów. Nawet nasze postulaty, by w przedsięwzięciach oferowanych naszym sąsiadom ze Wschodu umieścić zapisy mówiące o perspektywie członkostwa, nie znalazły uznania w Unii Europejskiej. Uruchamiamy zatem takie procesy, które przybliżałyby w tym przypadku Ukrainę do Unii Europejskiej, które umożliwiałyby realizację takich przemian gospodarczych, społecznych i ustrojowych, które ułatwiłyby w przyszłości pełną integrację Ukrainy z Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#JanBorkowski">Istotne jest to, że Partnerstwo Wschodnie obejmuje instrumenty, które będą dostosowane do oczekiwań naszych partnerów w ramach Partnerstwa Wschodniego, a więc takie, które będą funkcjonalne, które będą realnie służyły integracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję uprzejmie za tę odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#KrystynaBochenek">Stanisław Bisztyga, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#StanisławBisztyga">Panie Ministrze, przed nami rok 2012 i Euro 2012. Skoro proces liberalizacji ruchu bezwizowego będzie przebiegał tak stopniowo i powoli, to czy są na ten czas przewidywane jakieś specjalne rozwiązania?</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#StanisławBisztyga">Mam na myśli rozwiązania dla ludzi, którzy, będą mieli bilety i będą jechali na mecze, a także dla ludzi, którzy będą chcieli w zorganizowany sposób oglądać mecze na wielkich telebimach czy billboardach niekoniecznie po polskiej stronie.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#StanisławBisztyga">Czy są przewidywane jakieś rozwiązania, czy też zostanie to puszczone na żywioł? To może z punktu widzenia kibica bardzo wszystko utrudnić i uczynić te mistrzostwa koszmarem dla kibiców, a zwłaszcza kibiców ukraińskich, jeśli się nic nie zmieni. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#JanBorkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#JanBorkowski">Pani Marszałek, Wysoka Izbo, odpowiem bardzo krótko, tak jak na tym etapie mogę, żeby nie wchodzić w kwestie techniczne.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#JanBorkowski">Oczywiście, że przekraczanie granicy w warunkach realizacji Euro 2012, mistrzostw Europy w roku 2012, będzie się musiało odbywać w sposób odpowiednio zorganizowany. Ministerstwo Spraw Zagranicznych będzie koordynatorem działań w tej sprawie. Przygotowujemy cały szereg regulacji, które rozwiązałyby te problemy. Myślę, że w stosownym czasie będziemy mogli przedstawić zarys działań, które temu będą służyły. W żadnym wypadku w obecnych warunkach nie byłoby funkcjonalne, nie byłoby możliwe, by ta impreza mogła się odbyć w normalny sposób.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#KrystynaBochenek">Czy są jeszcze pytania do pana ministra bądź drugiego pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#KrystynaBochenek">Bardzo proszę, pan senator Grzegorz Wojciechowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#GrzegorzWojciechowski">Pani Marszałek, Wysoka Izbo, Panie Ministrze, może jeszcze krótkie pytanie dotyczące uregulowań w tej sprawie, o którą pan senator pytał poprzednio.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#GrzegorzWojciechowski">Czy są jakieś specjalne uregulowania w prawie Unii Europejskiej, które w takich sytuacjach dopuszczają pewne odstępstwa? A jeżeli nie, to czy będą potrzebne, a jeżeli będą potrzebne, to czy Polska będzie się o nie starać? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#KrystynaBochenek">Proszę o odpowiedź pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#JanBorkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#JanBorkowski">Z całą pewnością takie ustępstwa byłyby pożądane. Ja myślę, że na to pytanie mógłby odpowiedzieć pan minister Stachańczyk, bo to jest właściwość Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Jeśli pani marszałek pozwoli, to poprosimy pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#KrystynaBochenek">Proszę uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#KrystynaBochenek">Może pan minister odpowie z miejsca, bo widzę, że nie ma więcej chętnych do zadania pytań.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#KrystynaBochenek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PiotrStachańczyk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PiotrStachańczyk">Odpowiem w kolejności. Nie ma takich rozwiązań unijnych, a wydają się potrzebne. Rozpoczęliśmy na ten temat rozmowy, w czasie ostatniej wizyty pana wiceprzewodniczącego Barrot podczas spotkania z premierem Schetyną zasygnalizowaliśmy stronie unijnej, że chcemy podjąć z Komisją rozmowy na temat zasad przekraczania granic w trakcie Euro 2012 z uwagi na to, że będzie to pierwsza w historii sytuacja, kiedy tego typu impreza organizowana jest przez dwa kraje, jeden należący do strefy Schengen, a drugi będący w ogóle poza Unią Europejską. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Zbigniew Romaszewski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Czy są jeszcze jakieś pytania do pana ministra? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Do protokołu złożył swoje przemówienie pan senator Czelej. Nie ma innych zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#ZbigniewRomaszewski">W tej sytuacji zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#ZbigniewRomaszewski">Informuję, że głosowanie w sprawie rozpatrywanej ustawy zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu.</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#ZbigniewRomaszewski">Przechodzimy do rozpatrzenia punktu dwudziestego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#ZbigniewRomaszewski">Przypominam, że jest to projekt ustawy wykonujący orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#ZbigniewRomaszewski">Zawarty jest on w druku nr 351, a sprawozdanie komisji w druku nr 351S.</u>
          <u xml:id="u-109.9" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, senatora Bohdana Paszkowskiego, o przedstawienie wspólnego sprawozdania komisji o projekcie ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#BohdanPaszkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#BohdanPaszkowski">Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji na wspólnym posiedzeniu w dniu 18 marca bieżącego roku rozpatrzyły w pierwszym czytaniu przedstawiony przez Komisję Ustawodawczą projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych. Komisje wprowadziły do niego poprawki i wnoszą o przyjęcie przez Senat jednolitego, załączonego projektu, który jest zawarty w druku nr 351S, oraz projektu uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#BohdanPaszkowski">Rzeczywiście, tak jak zostało powiedziane, przedmiotowy projekt regulacji jest próbą wykonania przez Senat, a następnie przez Izbę Niższą, jeżeli będziemy procedować zgodnie z zamierzeniami, wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 maja zeszłego roku, który został opublikowany 26 maja 2008 r. i tym samym to orzeczenie weszło do naszego systemu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#BohdanPaszkowski">Orzeczenie zajmowało się przepisem art. 35 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych z roku 1991. Tenże artykuł ustanawiał karalność czynów popełnianych przez osoby pełniące funkcje związkowe, polegających na podejmowaniu działalności sprzecznej z ustawą. Tak w zasadzie był ten przepis określony. W ocenie Trybunału łamał on konstytucyjną zasadę zawartą w art. 42 konstytucji, stanowiącą o tym, że norma karna oprócz wskazania adresata tej normy powinna wskazywać znamiona czynu zabronionego oraz rodzaj sankcji grożącej za popełnienie takiego czynu. O ile w tejże regulacji podmiot był wskazany, bo były to osoby pełniące funkcje związkowe, o ile rodzaj sankcji był określony, bo chodziło tam o kary grzywny lub ograniczenia wolności, o tyle znamion czynu w tej regulacji nie było. Regulacja mówiła o tym, że działacz związkowy podejmuje działalność sprzeczną z ustawą o związkach zawodowych, ale nie odsyłała do konkretnych przepisów tej ustawy ani w inny sposób nie określała, jakie to czynności sprzeczne z ustawą, które podejmuje osoba pełniąca funkcję związkową, są karalne. To jest zasada konstytucja, ale i podstawowa zasada zawarta w kodeksie karnym, można powiedzieć, będąca dorobkiem wielu wieków, wywodząca się jeszcze z prawa rzymskiego, że nie ma przestępstwa, jeżeli nie jest ono określone w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#BohdanPaszkowski">Tak jak mówiłem, ta regulacja została zakwestionowana w kontekście art. 42 ust. 1 konstytucji w tym zakresie, o którym mówię. W wywodach Trybunału Konstytucyjnego połączono to również z art. 31 ust. 3 konstytucji, który określa zasadę proporcjonalności ograniczenia pewnych konstytucyjnych praw. Mówimy tu o prawie do zrzeszania się w związkach zawodowych, działania w nich, podejmowania różnych czynności, czyli tak zwanych wolnościach związkowych. Regulacja zawarta w ustawie o związkach zawodowych nie odpowiadała zasadzie proporcjonalności ograniczania praw konstytucyjnych z uwagi na to, że jest w taki sposób niedookreślona.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#BohdanPaszkowski">W związku z powyższym Komisja Ustawodawcza zajęła się tym wyrokiem. Zaproponowała ona pewne rozwiązania dotyczące ustanawiania kar za pewne czyny i sprecyzowała je poprzez odesłania do konkretnych przepisów ustawy o związkach zawodowych. Zaś na wspólnym posiedzeniu, po zapoznaniu się z opiniami przedstawicieli rządu oraz związków zawodowych, dokonana została w tym zakresie korekta pierwotnej propozycji. Z jednej strony zmierzała ona do tego, by penalizowane działania były w naszej regulacji określone nie poprzez odesłanie, ale wskazanie konkretnych zachowań działaczy związkowych, które będą podlegały ewentualnej sankcji, a z drugiej strony do zmiany zakresu przedmiotowego proponowanej regulacji. W pierwotnej propozycji Komisji Ustawodawczej były określone cztery zachowania, które miały podlegać karze ograniczenia wolności lub grzywny. W propozycji, która została wypracowana na wspólnym posiedzeniu, mówimy o dwóch zachowaniach osób pełniących funkcje związkowe, które mogą narazić te osoby na sankcje karne. Pierwsze zachowanie to jest podejmowanie obrony praw interesów pracownika niezrzeszonego w związku zawodowym wbrew woli tego pracownika. Drugie to przeznaczenie dochodu z działalności gospodarczej prowadzonej przez związek zawodowy na cele niesłużące realizacji zadań statutowych związku lub dzielenie go pomiędzy członków związku.</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#BohdanPaszkowski">Pragnąłbym jeszcze dodać, że te dwa zachowania zostały tak określone, ponieważ odpowiadają one określonym przepisom w ustawie o związkach zawodowych, które zabraniają takich zachowań. Jeżeli chodzi o podejmowanie się obrony wbrew woli osoby zainteresowanej, czyli pracownika, to art. 7 ustawy o związkach zawodowych, który w ust. 1 określa kwestie dotyczące obrony czy też reprezentacji przez związki zawodowe praw interesów zbiorowych pracowników, wyraźnie w ust. 2 określa czy precyzuje zakres działalności związków w tak zwanych sprawach indywidualnych ze stosunków pracy i stanowi, że w sprawach indywidualnych ze stosunków pracy związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków i że - tu uwaga - na wniosek pracownika niezrzeszonego związek zawodowy może podjąć się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#BohdanPaszkowski">Jeżeli chodzi zaś o to drugie zachowanie, to w art. 24 ustawy o związkach zawodowych jest określenie, że dochód z działalności gospodarczej prowadzonej przez związki zawodowe służy realizacji ich zadań statutowych i nie może być przeznaczony do podziału pomiędzy członków. Czyli, powiedzmy, jest określona w tym zakresie zasada prawna. Stąd też taka propozycja sankcjonowania karą ograniczenia wolności lub grzywny w takich wypadkach.</u>
          <u xml:id="u-110.8" who="#BohdanPaszkowski">Już na zakończenie powiem, że zrezygnowaliśmy z takiego rozwiązania, które było zawarte w pierwotnej propozycji, a mianowicie uznaliśmy, że nie należy sankcjonować obowiązku złożenia wniosku o rejestrację - w przypadku utworzenia związku zawodowego można mówić o braku złożenia wniosku - jak również takiego obowiązku, który jest określony w art. 16 w ust. 1, czyli obowiązku przekazywania organowi rejestrującemu informacji o zmianach w statucie. Na wspólnym posiedzeniu uznaliśmy, że sankcja jest już wpisana w to, że po prostu związek nie będzie mógł dokonać tej czynności zgodnie z prawem, bo albo się nie zarejestruje i wtedy w sensie prawnym nie będzie w pełnym zakresie związkiem zawodowym, jedynie będzie mógł być komitetem założycielskim, albo ta zmiana statutu w sensie prawnym nie będzie miała na zewnątrz skutków prawnych.</u>
          <u xml:id="u-110.9" who="#BohdanPaszkowski">W związku z tym w imieniu Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji proszę o przyjęcie przedłożonego projektu ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać trwające nie dłużej niż minutę zapytania do sprawozdawcy komisji oraz do upoważnionego przedstawiciela wnioskodawców. Przypominam, że Komisja Ustawodawcza upoważniła do jej reprezentowania senator Grażynę Sztark.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać takie pytania?</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Raz, dwa, trzy... Czy są jeszcze jakieś zgłoszenia? Rozejrzyjmy się...</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Dobrze, pierwszy był senator Andrzejewski, potem senator Bisztyga i pan senator.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Można?)</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#ZbigniewRomaszewski">Tak, tak, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PiotrAndrzejewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#PiotrAndrzejewski">Pytanie do przedstawiciela dwóch komisji. Czy stanowisko komisji w sprawie respektowania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego było porównywane ze stanowiskiem tych komisji i stanowiskiem Senatu w sprawie podobnego do napiętnowanego przez Trybunał Konstytucyjny nowego przestępstwa, które zawarte jest, i zostało zaaprobowane przez Senat niedawno, na poprzednim posiedzeniu, w ustawie o prawie drogowym? Mamy w niej przepis karny, to jest wykroczenie, który mówi o nieprzestrzeganiu innych przepisów kodeksu drogowego. Jak się mają wymogi, które określa Trybunał Konstytucyjny, do tego stanowiska Senatu? I czy porównywaliście państwo na posiedzeniach komisji swoje tamto stanowisko i tę inicjatywę ustawodawczą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#BohdanPaszkowski">Jak ja pamiętam sprawę rozpatrywania tychże zmian w kodeksie drogowym, to w tym zakresie była chyba składana - o ile dobrze pamiętam, przez senatora Piotrowicza - poprawka do tego artykułu. O ile dobrze pamiętam, została ona przyjęta. Taka jest moja pamięć w tym zakresie. Pamiętam, że senator Piotrowicz zwracał uwagę na niedookreśloność normy prawnej. Tam rzeczywiście było bowiem takie klauzulowe odesłanie. To chyba było poprawione.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Niedookreśloność znamienia czynu przestępnego.)</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#BohdanPaszkowski">Zgadza się. To, o ile dobrze pamiętam, zostało naprawione. Być może byliśmy już nawet po tym posiedzeniu, bo to nasze wspólne posiedzenie było 18 marca 2009 r., i senator Piotrowicz - nie ma go w tej chwili, więc to jest moje tylko przypuszczenie w tym zakresie - natchniony tym orzeczeniem zwrócił na to uwagę w tejże ustawie. O ile dobrze pamiętam, to chyba to zmieniliśmy. O ile pamiętam wspólne posiedzenie naszych połączonych komisji, które rozpatrywały poprawki, to chyba strona rządowa była za. A z reguły, gdy strona rządowa jest za przyjęciem poprawki, to poprawka zostaje przyjęta. Taka jest moja wiedza w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Pan senator Bisztyga, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#StanisławBisztyga">Panie Senatorze, mówił pan o sankcjach za naruszenie ustawy. Chcę zapytać, czy one są jednakowe dla przedstawicieli pracodawców i działaczy związkowych, zwłaszcza tych funkcyjnych, chronionych z tytułu innych ustaw. A jeżeli są jednakowe, to czy decyduje tylko stopień, że tak powiem, przewinienia, czy są tutaj jakieś zróżnicowania? O to chciałbym zapytać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#BohdanPaszkowski">Można powiedzieć ogólnie, że z chwilą wydania wyroku Trybunału Konstytucyjnego grupą uprzywilejowaną na gruncie ustawy o związkach zawodowych, jeżeli chodzi o naruszenia czy też sankcje za naruszenia przepisów ustawy, stali się działacze związkowi. Ponieważ wyrok Trybunału Konstytucyjnego wszedł w życie, jak mówiłem - o ile dobrze pamiętam - w maju ubiegłego roku, przepis art. 35 ust. 2 został z tą datą, w takim potocznym rozumieniu, uchylony. Czyli tego przepisu w formie normy stosowanej w ustawie o związkach zawodowych już nie ma. Dlatego nie ma żadnego przepisu, który by sankcjonował odpowiedzialność, powiedzmy, osób pełniących funkcje związkowe za naruszenia ustawy o związkach zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#BohdanPaszkowski">Jeżeli chodzi o inne osoby, czyli w skrócie mówiąc, osoby, które występują w imieniu pracodawcy... Ustawa używa tutaj sformułowania: kto w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją... i tutaj są wymienione cztery różne zachowania, a nawet więcej, gdyż w ostatnim punkcie mówi się o niedopełnieniu obowiązków określonych w artykułach... i tutaj są wymienione trzy artykuły. W sumie więc można mówić nawet o sześciu zachowaniach. Takie osoby - z reguły są to osoby, które występują w imieniu pracodawcy, choć oczywiście jest to szerzej sformułowane - podlegają karze grzywny lub ograniczenia wolności. Ust. 2, który regulował odpowiedzialność za naruszenia ustawy o związkach zawodowych, ale w tej formie ułomnej, na co zwrócił uwagę Trybunał Konstytucyjny, w tym zakresie utracił moc.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#BohdanPaszkowski">Od maja ubiegłego roku do dzisiaj mamy, można powiedzieć, takie zróżnicowanie odpowiedzialności różnych kategorii osób na gruncie ustawy o związkach zawodowych za naruszenie jej przepisów. Ten wyrok uchylał konkretną normę prawną. Nie był to wyrok zakresowy, czyli nie można było dokonywać jakichś interpretacji itd., nie wyjęto też czegoś częściowo, tylko została uchylona cała norma ust. 2 w art. 35. Stąd też można wyciągnąć wniosek, że obecnie na gruncie ustawy o związkach zawodowych osoby pełniące funkcje związkowe, które naruszają przepisy tejże ustawy, nie odpowiadają w sensie odpowiedzialności karnej - taką bowiem odpowiedzialność przewiduje ustawa - i z tego tytułu cieszą się w porównaniu z innymi osobami przywilejem, czyli szczególnym immunitetem. Tak wyszło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Pan senator Rulewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JanRulewski">Ja chciałbym tylko zwrócić uwagę, że immunitet związkowy nie jest przywilejem, tylko jest normą ochronną, podobnie jak immunitet parlamentarny nie jest przywilejem, jak to media nazywają, tylko jest normą ochronną w interesie obywateli - mniej w interesie samego wybranego, bardziej w interesie obywateli. Chodzi o to, żeby mogli realizować oni swoje suwerenne prawa.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#JanRulewski">Ale wracam do pytania. Czy w tej propozycji rozwiązania, które, jak rozumiem, powinno być podjęte w ślad za orzeczeniem Trybunału, nie nastąpiło pomieszanie pewnych porządków? Ja ograniczę to pytanie do takiej sytuacji, niewątpliwie ekstremalnej, jaką jest strajk. Oto po przeprowadzeniu procedury strajkowej, a więc uzyskaniu ponad pięćdziesięcioprocentowego poparcia strajku wśród załogi, strajk ma formę legalną, ale są pracownicy, którzy się temu sprzeciwiają z różnych powodów lub w tym nie uczestniczą. Na początku mówią, że tak, ale jak dochodzi do pewnych konfrontacji z pracodawcą w oddzielnych gabinetach, to mówią, że to było wbrew ich woli.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#JanRulewski">Pytanie jest takie, czy ci działacze związku, którzy rozpoczęli działanie w interesie załogi, w interesie społecznym, będą z tego tytułu karani?</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#komentarz">(Senator Bohdan Paszkowski: Już odpowiadam, ale odpowiem na...)</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#JanRulewski">To jest jedna sprawa. I druga... Przepraszam, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#komentarz">(Senator Bohdan Paszkowski: To ja przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#JanRulewski">Panie Sprawozdawco, czy działalność gospodarcza, na przykład polegająca na produkcji kanapek, które następnie będą rozdawane strajkującym, też byłaby penalizowana?</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#komentarz">(Senator Stanisław Bisztyga: Zależy, z czym jest kanapka.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#BohdanPaszkowski">Odpowiadając na pytania pana senatora, przede wszystkim odniosę się do uwagi ogólnej. A mianowicie my nie mówimy o immunitecie, że tak powiem, dla działaczy związkowych, tylko mówimy o kwestii naruszania przez działaczy związkowych przepisów ustawy o związkach zawodowych. Dotyczy to również parlamentarzysty, jeżeli narusza przepisy ustawy. Ten immunitet nie jest bezwzględny. W tej chwili w dalszym ciągu mamy taką sytuację: nie naruszamy tego immunitetu, zwanego inaczej na przykład szczególną ochroną działaczy związkowych itd., my się tylko odnosimy do konkretnych zapisów dotyczących tego, że działacz związkowy narusza przepisy ustawy, zresztą konkretnie opisane w naszej propozycji. Również poseł lub senator, jeżeli narusza przepisy ustawy, podlega odpowiedzialności. Oczywiście jest kwestia, powiedzmy, procedury uchylania immunitetu itd., choć on na przykład nie dotyczy spraw cywilnych - o tym też trzeba pamiętać. A w związku z tym ja się nie zgadzam z opinią, którą pan wygłosił.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#BohdanPaszkowski">My - ja na to zwracałem uwagę - chcemy tylko odnieść się do tak zwanej konkretnej działalności polegającej na występowaniu w interesie pracownika niezrzeszonego wobec pracodawcy, ale to dotyczy indywidualnych stosunków pracowniczych, a nie zbiorowych. Oczywiście, że związki zawodowe mogą występować, zresztą jest to zawarte w art. 7 w ust. 1, który również odczytałem... Związki bez żadnego dorozumianego czy wyraźnego upoważnienia mają ustawowe prawo występowania w imieniu zbiorowych interesów załogi. Oczywiście jest ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, która określa szczególną procedurę. Tam, powiedzmy, pojawia się ten element, że trzeba mieć poparcie większości załogi co do pewnych działań, chociażby strajku itd. Zresztą ustawa o związkach zawodowych nawet odsyła do ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, jeżeli chodzi o odpowiedzialność za kierowanie na przykład strajkiem. To nie jest materia tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#BohdanPaszkowski">A co do tych kanapek to powiem tak: to też nie jest materia tej ustawy, bo te sprawy - w kontekście strajku - reguluje ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Tam są przewidziane jakieś fundusze strajkowe itd., itd. Chciałbym jeszcze zwrócić uwagę, że mówimy w tym przepisie o dochodzie: „przeznacza dochód z działalności gospodarczej prowadzonej przez związek zawodowy na cele nie służące realizacji zadań statutowych...” - to ważne - „...lub dzieli go pomiędzy członków związku”. Zresztą sama ustawa...</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#komentarz">(Senator Leon Kieres: To nie jest działalność gospodarcza.)</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#BohdanPaszkowski">To nie jest działalność gospodarcza, chyba że związek prowadzi catering itd.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#BohdanPaszkowski">Ale, jak rozumiem, prowadzenie strajku czy akcji protestacyjnej zawiera się po prostu - to jest dla mnie rzeczą oczywistą - w celach i zadaniach statutowych związku zawodowego. Tak że jeżeli chodzi o przekazywanie kanapek na rzecz strajkujących, to uważam, że w naszym rozwiązaniu żadnej penalizacji w tym zakresie by nie było.</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#BohdanPaszkowski">Podkreślam: chodzi o to, że dochód z tej działalności jest przekazywany nie na cele statutowe, a przecież związek zawodowy sam określa w swoim statucie, jakie ma cele, jakie są formy działalności itd., itd. Nie można tego dochodu dzielić między członków na takiej zasadzie: jak po roku zrobimy bilans i okaże się, że wypracowaliśmy dochód, to podzielimy go między członków. To trzeba, że tak powiem, uregulować w ramach statutowej działalności.</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#komentarz">(Senator Jan Rulewski: Jeszcze dopowiem, Panie Marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#JanRulewski">Zgodnie z interesem społecznym związek dostrzega, że pracownika skrzywdzono przy podziale premii i występuje w tej sprawie wbrew jego woli, to znaczy bez jego woli czy też bez wyrażenia przezeń woli. Czy wtedy działacz będzie ścigany?</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Senator Bohdan Paszkowski: Wbrew woli?)</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#JanRulewski">Tak.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#JanRulewski">I jak to ma być wyrażone wbrew woli?</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#komentarz">(Głos z sali: W stosunku do niezrzeszonego pracownika.)</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#JanRulewski">W stosunku do niezrzeszonego pracownika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#BohdanPaszkowski">Trzeba pamiętać o art. 7 ust. 2, który też cytowałem. Związek może w indywidualnych sprawach występować na rzecz osoby niezrzeszonej tylko za jej zgodą lub na jej wniosek. Wydaje się, że trudno by było dopuścić taką możliwość, bo jest jasno określony przepis, który dotyczy również takiej wartości, że pracownik niezrzeszony w związku zawodowym powinien rozporządzać swoją osobą, a nie być wbrew swojej woli, że tak powiem, przedmiotem różnego rodzaju zabiegów, rozstrzygnięć i decyzji działaczy związków zawodowych. Może być bowiem i taka sytuacja. Zresztą chyba pan marszałek na posiedzeniu mówił o tym, żeby nie traktować tego pracownika, który sobie tego nie życzy, tak przedmiotowo - jako pewne odniesienie do działań, które w rozumieniu związku mogą służyć nie tylko temu pracownikowi, ale również, powiedzmy, podniesieniu prestiżu czy rangi związków zawodowych. Wtedy człowiek staje się w tym zakresie niejako przedmiotem. W związku z tym jest taki zapis.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#BohdanPaszkowski">Jak mówię, ograniczyliśmy się tylko do tych dwóch przepisów, choć wcześniej było ich cztery i inna była ich formuła, bo bezpośrednie odniesienie się do tych zapisów. A czemu wybraliśmy te przepisy? Bo one się, że tak powiem, pojawiły w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Kierowaliśmy się tym, żeby to zrealizować. Ale argumenty podniesione przez same związki zawodowe zostały przez nas uznane, co doprowadziło do tego, że z propozycji związanych z rejestracjami się wycofaliśmy. Wydaje się bowiem, że skutek jest adekwatny, same kwestie proceduralne już są sankcją, więc nie warto tego jeszcze penalizować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Senator Bohdan Paszkowski: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Czy przedstawiciel rządu chce zabrać głos w sprawie przedstawionego projektu ustawy?</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Radosław Mleczko: Nie, dziękuję, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-123.6" who="#ZbigniewRomaszewski">Rząd reprezentuje pan minister Mleczko.</u>
          <u xml:id="u-123.7" who="#ZbigniewRomaszewski">Obecnie senatorowie mogą zgłaszać z miejsca trwające nie dłużej niż minutę zapytania do obecnego na posiedzeniu przedstawiciela rządu w związku z tym punktem porządku obrad. Pytań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-123.8" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Cichoń: Ja mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-123.9" who="#ZbigniewRomaszewski">Tak? A, to proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#ZbigniewCichoń">Przepraszam najmocniej, ale mam pytanie. Mianowicie, proszę państwa, z tego sformułowania o penalizacji wynika, że podlega karze ten, kto wbrew woli pracownika niezrzeszonego podejmuje się obrony. Moje pytanie jest takie. A jeśli chodzi o pracownika zrzeszonego, jeśli ktoś się podejmuje obrony wbrew jego woli, to wtedy co, nie ma żadnej odpowiedzialności karnej? Celowo stawiam to pytanie w sposób wręcz humorystyczny, dlatego że, proszę państwa, uważam, że idziemy zbyt daleko, jeśli chodzi o penalizację pewnych zachowań. Ja sobie osobiście nie wyobrażam, żeby związek zawodowy podejmował się wbrew woli pracownika, wszystko jedno, czy zrzeszonego, czy niezrzeszonego, reprezentowania go. W związku z czym uważam, że ten pkt 1 swobodnie moglibyśmy sobie darować. Wtedy nie penalizowaliśmy takiego zachowania, które właściwie jest chyba zupełnie wyimaginowanym zachowaniem w związku zawodowym. Jeżeli ktoś reprezentuje kogoś wbrew woli pracownika, to takie oświadczenia są nieważne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Bardzo państwa przepraszam, ale w tej chwili mamy pytania do pana ministra, a jeżeli nie będziemy mieli pytań...</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#komentarz">(Senator Bohdan Paszkowski: Ja mogę odpowiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#ZbigniewRomaszewski">...to ja otworzę dyskusję i wtedy wszystkich panów zaproszę do dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#ZbigniewCichoń">Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#ZbigniewCichoń">To właśnie pytanie do pana ministra. Czym jest podyktowane to, że się penalizuje jedynie reprezentowanie pracownika niezrzeszonego, natomiast nie dotyczy to sytuacji, kiedy jest to wbrew woli pracownika zrzeszonego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo o odpowiedź, Panie Ministrze, aczkolwiek pytanie jest bardzo trudne...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#RadosławMleczko">Pytanie rzeczywiście trudne. Dziękuję za to pytanie. Nie bardzo czuję się tutaj upoważniony, żeby jednoznacznie na nie odpowiedzieć. Chciałbym jednak zwrócić uwagę na fakt, że w stanowisku i w opinii ministra pracy i polityki społecznej zwracaliśmy uwagę właśnie na art. 7 ust. 2, który stanowi, że w sprawach indywidualnych stosunków pracy związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków. Zdaniem ministerstwa przywołanie jedynie tego art. 7 ust. 2 nie jest wystarczające, bowiem nie wynika z niego jednoznacznie, jakie działania lub zaniechania będą penalizowane. Co do zasady, wydaje się również, że jeśli ktoś jest członkiem związku zawodowego, to bierze pod uwagę fakt, że związek zawodowy będzie reprezentował jego prawa; między innymi dlatego jest członkiem związku zawodowego, żeby związek to robił. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Jeśli nie chce, to występuje.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo, pan senator Rulewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#JanRulewski">Zwłaszcza w razie sporów mamy sytuacje dynamiczne i reakcje są różnie wyrażane. I wtedy wygląda to tak, że gdy związek chciałby wystąpić...</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek Zbigniew Romaszewski: Proszę o ciszę.)</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#JanRulewski">...oczywiście w poczuciu tak przez siebie rozumianego interesu społecznego, w obronie pracowników, również niezrzeszonych - a o tym mówi ustawa - to oczywiście musiałby wpierw przeprowadzić swoistą kwerendę aktów woli lub niezgody. Jak to by wyglądało? Wobec tego pytanie sprowadza się do tego: czy w ślad za tym należy utworzyć w każdym zakładzie dwa rejestry, rejestr związkowy i rejestr ludzi, którzy nie chcą, żeby związki ich w jakikolwiek sposób reprezentowały? Bo to do tego się sprowadza. Przed sądem trzeba będzie udowodnić, że działacz związkowy działał wbrew woli pracownika. A jak ta wola ma być wyrażana? Jak ona ma być sprawdzana?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo, Panie Ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#RadosławMleczko">Panie Marszałku! Panie Senatorze! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#RadosławMleczko">Odpowiadając na to pytanie, chciałbym, dziękując za tę inicjatywę, jednocześnie wskazać, że Rządowe Centrum Legislacji opracowało projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, realizujący wymienione orzeczenie. Ten projekt został przekazany do zaopiniowania partnerom społecznym. Doprecyzowuje on katalog czynów zagrożonych sankcją karną, a także, mając na uwadze spójność systemu prawa oraz zadośćuczynienia na zasadzie równości podmiotów wobec prawa, wprowadza zmiany również w ustawie z dnia 23 maja... itd. Dlaczego o tym mówię? Chodzi o to, że jest również projekt przygotowywany przez RCL, skierowany do konsultacji społecznych, który to projekt w nieco szerszy sposób traktuje te sprawy. Nie czuję się tutaj upoważniony, żeby ten projekt proponować, natomiast podzielam zdanie pana senatora, że powinniśmy unikać sytuacji, żeby rozwiązania prowadziły do pewnych absurdalnych sytuacji, z których potem trudno się wywikłać. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo, pan senator Andrzejewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PiotrAndrzejewski">Pytania do pana ministra, jak rozumiem, tak?</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Zbigniew Romaszewski: No tak.)</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Ministrze, teraz problem jest w wykładni legalnej treści tego przepisu. Rozumiem, że jeśli nie ma aktywnego wyrażenia woli pracownika niezrzeszonego, to związek zawodowy ma ogólne uprawnienia do jego reprezentowania i dopiero zaznaczenie przez pracownika, że sobie tego nie życzy, rodzi wypełnienie znamienia tego czynu? Proszę o potwierdzenie tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#RadosławMleczko">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#RadosławMleczko">Otóż tutaj niestety... To znaczy nasza odpowiedź jest przecząca. Otóż art. 7 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych mówi o tym, że w sprawach indywidualnych stosunków pracy związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków. Na wniosek pracownika niezrzeszonego związek zawodowy może podjąć się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy. Odpowiadając na to pytanie, chciałbym również wskazać, że część pytań wydaje się skierowana do autorów tej projektowanej nowelizacji, dlatego wspomniałem o projekcie RCL. A więc byłbym zobowiązany, gdybym mógł sugerować takie procedowanie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Czy są jeszcze jakieś pytania? Pytań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Wobec tego otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#ZbigniewRomaszewski">W dyskusji zabierze głos pan senator Cichoń.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Panie Senatorze, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#ZbigniewCichoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#ZbigniewCichoń">Mam propozycję poprawki, która zmierza do wyeliminowania pktu 1, tak że ten punkt, który jest pktem 2, zająłby miejsce pktu 1. Krótko mówiąc, proponuję zlikwidowanie penalizacji reprezentowania pracownika niezrzeszonego wbrew jego woli. Uważam, że jest to zbyt daleko posunięte działanie. Przecież prawo karne czy karno-administracyjne, jak to się mówi, jest to prawo ostatecznych granic i jako ultima ratio jest stosowane wtedy, kiedy nie można zapewnić właściwego zachowania innymi środkami, w tym przypadku zachowania związku zawodowego. Ja sobie nie wyobrażam sytuacji, żeby związek zawodowy usiłował reprezentować, wszystko jedno, czy zrzeszonego, czy niezrzeszonego pracownika, wbrew jego woli. A nawet gdyby tak się działo, to wiadomo, że są to oświadczenia woli, które nie wywołują żadnych skutków prawnych, albowiem zgodnie z ogólnymi zasadami prawa cywilnego ten, kto jest reprezentowany, może swoimi oświadczeniami woli uchylać oświadczenia tego, kto go reprezentuje. Chodzi na przykład o stosunek pełnomocnictwa, a tym bardziej o taką sytuację. Jeżeli pracownik oświadczy, że sobie nie życzy, żeby go dany związek reprezentował, wszystko jedno, czy jest członkiem tego związku zawodowego, czy nie, to się kończy taka reprezentacja i sprawa jest załatwiona. Czynienie z tego faktu wykroczenia wydaje mi się jednak absolutną przesadą i chyba odzwierciedleniem jakiejś dziwnej tendencji w naszym społeczeństwie penalizowania wszystkiego, co jest jakimś zachowaniem nie fair. To zupełnie zbyteczne penalizowanie, dlatego składam tę poprawkę na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Pan senator Andrzejewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PiotrAndrzejewski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PiotrAndrzejewski">Podpisuję się w pełni pod tą poprawką i pod jej motywacją. Będę starał się ją rozszerzyć. Mamy do czynienia z bardzo niebezpiecznym, restrykcyjnym eliminowaniem związków zawodowych i korporacji jako pewnych wspólnot, współuczestniczących w kształtowaniu subsydiarnym obowiązków państwa między innymi w ramach tego typu inicjatyw legislacyjnych. Osobiście należę do ludzi, którzy hołdują dobrze rozumianej zasadzie korporacjonizmu, zwłaszcza takiej, jak w ramach grupy polsko-francuskiej. Mówię tutaj też do pana przewodniczącego, który jest w tej chwili zajęty rozmową z panem przewodniczącym Zientarskim. Otóż w grupie polsko-francuskiej odwołuje się do myśli Charles'a de Gaulle'a, Karola de Gaulle'a, który bardzo obszernie mówił o funkcjonalnym, solidarnym braniu odpowiedzialności przez pracodawców i pracowników za sposób funkcjonowania i zakładów pracy, i życia społecznego. Dzisiaj wydaje się, że tę myśl generała de Gaulle'a należałoby znowu upowszechnić, bo dziś zauważalny jest pewien niebezpieczny kierunek, jeśli chodzi o związki zawodowe, które przecież w okresie transformacji dbały nie tylko o interesy swoich członków, tak samo jak i korporacje nie dbają tylko o interesy swoich członków, o interesy materialne, preferencje, przywileje - one dbają o pewien zasób interesu publicznego, za który czują się solidarnie współodpowiedzialne. Związki zawodowe są powołane nie tylko do bronienia swoich członków, bo są jednocześnie powołane do decydowania o pomyślnym kształtowaniu miejsc pracy w ramach zakładów pracy, w ramach przedsiębiorczości. Członek związku zawodowego jest naturalnym sojusznikiem przedsiębiorcy i pracodawcy. A teraz ni stąd, ni zowąd zaczynamy to eliminować. I przykładem tego jest nagła penalizacja, która mówi: wara ci od reprezentowania interesu społecznego! Mamy to penalizować i mówić: tobie nie wolno nic innego niż uprawiać prywatę w ramach twojego związku zawodowego czy twojej korporacji! No, ja nie wiem, czy to jest zgodne z zasadą państwa subsydiarnego i społeczeństwa obywatelskiego. I popieram wniosek kolegi Cichonia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Pan senator Kogut.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#StanisławKogut">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Panie Ministrze! Zaproszeni Goście!</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#StanisławKogut">Skłoniło mnie do wypowiedzi takie żachnięcie się senatora Bisztygi po wypowiedzi pana senatora Andrzejewskiego, jakoby związki nie patrzyły na dobro zakładu pracy. Ja jestem związkowcem z wieloletnim stażem i powiem jedno: dobry związkowiec musi patrzeć na ekonomię firmy, bo może okazać się, że ludzi będzie miał, a nie będzie miał firmy. W związku z tym jak ktoś nie czuje tych tematów, to niech jak senator Andrzejewski wypowiada się o tym, jak faktycznie według niego jest - i trzeba uszanować jego zdanie.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#StanisławKogut">Ja twierdzę, że ta propozycja zmiany ustawy o związkach zawodowych to zdecydowane uderzenie w związki zawodowe, tak by podlegały karom.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#StanisławKogut">Drodzy Państwo, jak powiedział pan minister, do dzisiaj było według ustawy o związkach zawodowych tak, że niezrzeszony musiał na piśmie zgłosić sprawę do przewodniczącego, i to nie tylko „Solidarności” - ja akurat reprezentowałem i reprezentuję do dzisiaj, i jestem z tego dumny, związek zawodowy „Solidarność” - i wtedy można było podjąć się jego obrony albo nie. Bo jaka jest różnica między pracownikami, którzy są członkami związku, a tymi, którzy nie są zrzeszeni? Czasem ci niezrzeszeni po prostu nie chcą płacić składek na związek zawodowy - taka jest brutalna prawda.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#StanisławKogut">Skoro o tym mówimy, Drodzy Państwo, to zastanówmy się, jak jest w Stanach Zjednoczonych. Tam każdy pracownik przychodzący do pracy musi płacić na związek zawodowy. I związek „Solidarność” staje się związkiem bardzo profesjonalnym, posiada całe działy prawne. Tam, w Stanach, jest podobnie, pracownik płaci na związek, ale też związek ma go autentycznie bronić.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#StanisławKogut">Sprawa następna: niezrzeszeni. Oni, ci niezrzeszeni, i tak, Drodzy Państwo, nie przychodzili, bo byli chytrzy - nie chcieli płacić na działaczy związkowych. No, ja osobiście, Drodzy Państwo, to...</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#StanisławKogut">Punkt kolejny. Czasem przesadzamy i jest tak, że nie wiadomo, o co komu chodziło. Ale tu widać, to jednoznaczne, że chodziło o to, żeby uderzyć w związek. Bo na przykład jest tak, że pracodawca zabiera pracownikowi premię, a związek decyduje, że wyrównuje mu tą premierę. No i faktycznie: czy jest to działanie statutowe?</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#StanisławKogut">Sprawa następna: członek związku uczestniczy, zgodnie ze statutem, z ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, w akcji protestacyjnej. I za czas brania udziału w tej akcji związek mu płaci.</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#StanisławKogut">Ja osobiście jestem ogromnym zwolennikiem tego, żeby skorzystać, tak jak tu kolega Zientarski skorzystał przedtem z takiego rozwiązania, że... Żeby w ogóle ten projekt ustawy i następny - bo przy okazji następnego projektu to dopiero będzie burza mózgów, bo to jest totalne uderzenie w interesy związkowe - całkowicie cofnąć, żeby zgodnie z art. 84 regulaminu wysłać to do ponownego rozpatrzenia przez komisje. Nie chodzi o to, Drodzy Państwo, Panie Senatorze Augustyn, żeby faktycznie przyjechali tu ludzie z Gdańska czy skądś indziej, tylko żeby przedstawiciele związków wzięli naprawdę bardzo czynny udział w pracach komisji, bardzo czynny.</u>
          <u xml:id="u-142.9" who="#StanisławKogut">Ja chylę czoła przed pracownikami Biura Legislacyjnego, bo faktycznie pracują bardzo dobrze, i Biuro Spraw Senatorskich na czele z panem Piotrem Świąteckim, ale oni autentycznie mogą pomóc dopiero po wysłuchaniu głosów przedstawicieli załogi.</u>
          <u xml:id="u-142.10" who="#StanisławKogut">I jest tak, Panie Senatorze Andrzejewski, że porządny związkowiec musi patrzeć na dobro firmy, bo może okazać się, że ludzi będzie miał, ale nie będzie miał firmy.</u>
          <u xml:id="u-142.11" who="#StanisławKogut">Wróciłem teraz, Drodzy Państwo... Są potężne pikiety przed PKP SA, bo faktycznie ludzi wyrzuca się bruk. I widzę: wszyscy niezwiązkowcy - ja ich znam - przyjechali i stoją w kolejce, żeby związki ich broniły. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Informuję, że lista mówców została...</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#ZbigniewRomaszewski">A, jeszcze pan senator Zientarski. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PiotrZientarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PiotrZientarski">Odpowiadam panu senatorowi: akurat w tej sytuacji nie trzeba stosować tego przepisu art. 84b Regulaminu Senatu, ponieważ tu odbywa się normalna debata, jest możliwość składania wniosków o charakterze legislacyjnym. A ta podstawa, o której ja mówiłem, dotyczy tylko i wyłącznie uchwał okolicznościowych, w wypadku których nie było możliwości składania wniosków o charakterze legislacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#PiotrZientarski">Kilka słów natury ogólnej, odwołujących się do debaty. Przede wszystkim trzeba pamiętać, Szanowni Państwo Senatorowie, o art. 7...</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#komentarz">(Senator Stanisław Kogut: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#PiotrZientarski">…o art. 7, który wyraźnie wskazuje zakres działania związków zawodowych: „W zakresie praw i interesów zbiorowych związki zawodowe reprezentują wszystkich pracowników, niezależnie od przynależności związkowej”. I ten przepis jest...</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Dlatego jest domniemanie.)</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#PiotrZientarski">Z kolei w sprawach indywidualnych stosunków pracy związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków - właśnie, swoich członków, w indywidualnych sprawach - i tylko na wniosek pracownika niezrzeszonego związek zawodowy może podjąć się jego obrony, powtarzam: na wniosek. Czyli chodzi o po prostu o realizowanie woli tego, którego obrony by się podejmowano. I dlatego ja uważam, że ta poprawka zgłoszona przez szanownego mojego kolegę, pana mecenasa, senatora Cichonia, nie zasługuje na uwzględnienie. Tu penalizuje się... Ten przepis, o którym mówił pan senator, prosząc o jego wykreślenie, zmiana art. 35, mówi o takiej sytuacji, że tej samej karze podlega ten - a to są kary symboliczne, to jest kara grzywny...</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#komentarz">(Senator Stanisław Kogut: Tak, symboliczne...)</u>
          <u xml:id="u-144.8" who="#PiotrZientarski">...kto wbrew woli pracownika niezrzeszonego w związku podejmuje się obrony jego interesów. No, może być taka sytuacja. Musimy szanować wolę osób, szczególnie osób niezrzeszonych, które nie chcą, ażeby na przykład dana osoba występowała w ich interesie. Być może dana osoba na przykład nie czuje się skrzywdzona, a działacz będzie - no, niech będzie taki przykład - występował w jej imieniu i mówił, że ta kobieta jest molestowana przez dyrektora.</u>
          <u xml:id="u-144.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-144.10" who="#PiotrZientarski">No, na przykład. A ona, ta osoba, sobie tego nie życzy.</u>
          <u xml:id="u-144.11" who="#komentarz">(Senator Jan Rulewski: Ale czy trzeba od razu to penalizować?)</u>
          <u xml:id="u-144.12" who="#PiotrZientarski">Nie... No, penalizować w tym sensie...</u>
          <u xml:id="u-144.13" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-144.14" who="#PiotrZientarski">Ale to jest penalizacja podobna do tej w poprzednich sytuacjach, bo należy szanować wolę osoby, a szczególnie osoby niezrzeszonej, która już wykazała swoją wolę: nie chce być w związku zawodowym i w tej sytuacji nie chce, ażeby działacz związkowy - wbrew jej woli! - bronił jej interesu wobec pracodawcy. Ona nie chce tego, nie chce tego.</u>
          <u xml:id="u-144.15" who="#komentarz">(Senator Jan Rulewski: No, zgoda, wystarczy, że oświadczy w zakładzie, że nie chce.)</u>
          <u xml:id="u-144.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie może...)</u>
          <u xml:id="u-144.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale kto tego wysłucha?)</u>
          <u xml:id="u-144.18" who="#PiotrZientarski">Właśnie chodzi o taką sytuację, kiedy ona złoży oświadczenie, Panie Senatorze, a działacz w dalszym ciągu będzie występował w jej interesie, wbrew jej woli. To ma być właśnie penalizowane, tu chodzi o takie sytuacje.</u>
          <u xml:id="u-144.19" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-144.20" who="#komentarz">(Wicemarszałek Zbigniew Romaszewski: Ciszej, proszę państwa. Nie wszyscy naraz.)</u>
          <u xml:id="u-144.21" who="#PiotrZientarski">Tłumaczę, że na tym polega istota tej poprawki. Uważam, że ustawa, która jest w tym brzmieniu, szanuje właśnie wolę członków, jak i osób niezrzeszonych, które nie życzą sobie, ażeby działacz związkowy w ich interesie bronił ich praw. W sprawach ogólnych, co podkreślam, ma prawo bronić, na podstawie art. 7. W zakresie praw, interesów zbiorowych - tak. Ale w przypadku interesu indywidualnego należy uszanować wolę danej osoby, która może sobie tego nie życzyć, i nie należy występować wbrew tej woli. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Pan senator Paszkowski...</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Jeszcze ja.)</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Nie, senator Andrzejewski później.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo, pan senator Paszkowski. Pięć minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#BohdanPaszkowski">Proszę państwa, chcę zabrać głos powodowany trochę dyskusją, ale jednak i swoją refleksją. Były pewne zastrzeżenia co do treści art. 2a pkt 1 i ja stwierdzam, że rzeczywiście on ma pewien, w moim przekonaniu, brak. Posługujemy się w nim taką terminologią: „wbrew woli pracownika niezrzeszonego w związku zawodowym, podejmuje się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy”. Tutaj od razu zrodziły się wątpliwości, czy to prawa zbiorowe, czy indywidualne itd. Żeby ten przepis naprawić, chcę zgłosić poprawkę zmierzającą do tego, abyśmy użyli jednak terminologii występującej w art. 7 ust. 2, w którym się mówi, że w indywidualnych stosunkach pracy na wniosek pracownika związek może podjąć... Moja poprawka, którą zaraz złożę - może w formie incorrect, ale wiadomo, o co mi chodzi, a już czasu nie ma - zmierzałaby do tego, aby pkt 1 miał następujące brzmienie: „wbrew woli pracownika niezrzeszonego w związku zawodowym podejmuje się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy - i tu dodajemy - w indywidualnych stosunkach pracy”...</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#BohdanPaszkowski">I tu będzie przecinek, a później pkt 2. Będziemy używać terminologii, która jest w ustawie. Chodzi o to, żeby nie stało się tak, jak z tymi nieszczęsnymi strażakami, że użyto sformułowania potocznie właściwego, ale na gruncie innej ustawy było ono już ściśle określone i okazało się, że w każdym zakładzie pracy, nawet w takim jednoosobowym, musi być strażak. W związku z tym jest już i orzecznictwo sądów, i doktryna, itd. Wiadomo, co znaczy na gruncie ustawowym sformułowanie „w indywidualnych stosunkach pracy”. I wtedy może te wątpliwości, które zostały podniesione, chociażby przez senatora Cichonia... Bo ja wbrew temu, co on mówi, wyobrażam sobie taką sytuację, że związek zrobi z kogoś sztandar wbrew jego woli i będzie próbować go bronić.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ja bym nie chciała.)</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#BohdanPaszkowski">Ja osobiście również nie życzyłbym sobie, żeby związek, z którym się nie utożsamiam, występował w mojej sprawie do pracodawcy, w kwestii na przykład mego zwolnienia, pozbawienia mnie nagrody, premii itd. A taką sytuację sobie wyobrażam. Można bowiem sobie wyobrazić, że wydawał opinię w sprawie mego zwolnienia, a może to była opinia aprobująca... Ja sobie takie sytuacje wyobrażam i uważam, że ten przepis powinien się tutaj znaleźć. Zresztą, cóż to za prawo tworzymy, skoro ustanawiamy zakazy, a później nie ma żadnej sankcji z tego tytułu, nawet tej...</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#komentarz">(Senator Jan Rulewski: W kilku przypadkach w prawie tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#komentarz">(Wicemarszałek Zbigniew Romaszewski: Dobrze, proszę państwa. Widzę, że robi się ożywiona dyskusja...)</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#BohdanPaszkowski">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku. Ja to złożę w takiej formie...</u>
          <u xml:id="u-146.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo, pan senator Andrzejewski. Pięć minut.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PiotrAndrzejewski">Proszę państwa, podtrzymuję zdanie, że jest to przepis dyskryminacyjny. I nie wobec związkowca. Chodzi bowiem tylko o tego, który kieruje działalnością związkową. Zwykły związkowiec może podejmować się obrony praw, interesów swojego kolegi, tylko działacz związkowy nie może. Tak czytajmy ten przepis.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PiotrAndrzejewski">Dalej. Nie rozgraniczamy obrony praw i obrony interesów. Co do interesów to ja się zgodzę, ale prawa mamy wszyscy. Przykład bardzo częsty: bita żona w rodzinie. Ona sobie nie życzy obrony z różnych względów, nie tylko dlatego, że jest masochistką albo że przyjemność sprawia jej molestowanie seksualne czy to, że ją biją. W takiej sytuacji każdy jest obowiązany do obrony. Czyli związkowiec wobec pracodawcy jest w gorszej sytuacji niż każdy inny w podobnej sytuacji. Mało tego, kolega związkowiec jest w dobrej sytuacji, natomiast kierujący związkiem zawodowym działacz związkowy jest represjonowany. Jak to się ma do zasady równości wobec prawa? Uważam, że podejmuje się obrony praw. Prawo jest czymś abstrakcyjnym. Jeżeli jest naruszane prawo kogokolwiek jakkolwiek, to należy go bronić. A tylko kierujący działalnością związkową nie może go bronić. To narusza podstawowe zasady równości wobec prawa, zasadę konstytucyjną. Proszę państwa, wydaje mi się, że... Gdzie indziej może, tylko nie wobec pracodawcy. Czyli pracodawca jest świętą krową w tym zakresie. Nie może tego zrobić w ramach działalności związkowej. Na ulicy wobec tego, kto bije tę kobietę, to już może. Jeżeli jednak kieruje działalnością związkową, to gdy bije niepracodawca, może bronić, ale gdy pracodawca, to nie wolno. No bo tak trzeba czytać ten przepis. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Ale, Panie Mecenasie, chcę zauważyć, że jednak można wymówić adwokatowi obronę i nie musi cię bronić niezależnie od twojej woli.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Ale trzeba mu ją wymówić.)</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Ale jeżeli dalej by bronił, to w tym momencie naraziłby się na dyscyplinarkę.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Ale są obowiązki obywatelskie, niewynikające ze szczególnego... Tu zaś nie pozwala się, represjonuje za wypełnianie obowiązków obywatelskich kierującego działalnością związkową.)</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest przeginanie.)</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#JanRulewski">Uważam, że ten przepis jest gorszy niż tylko dyskryminacyjny, on jest miotłą dla związków zawodowych w zakładach pracy. Jeśli przyjmiemy liberalną filozofię życia obywateli, a właściwie jednostek, w państwie, to się to wszystko zgadza. Ale przecież nie ma państwa, w którym obowiązują wyłącznie prawa jednostki, a nie ma praw zbiorowości. Takim wyrazem praw zbiorowości są na przykład media, które mnie reprezentują bez mojej zgody i piszą, że społeczeństwo jest przeciw przywilejom senatorów i posłów. Nie mają mojej zgody, a mnie reprezentują. Ba, donoszą do prokuratury, że ten i ten senator to zrobił... Oczywiście rzadziej piszą na przykład o tym, że producent samochodów oszukał nas na cenie, bo reklamują te ceny. Wtedy zapominają o interesie społecznym. Ale na ogół nie wolno tknąć dziennikarza. Był taki przypadek, że dziennikarz obraził burmistrza, bodajże Polic, i w ogóle nie podporządkował się prawu. I to jest ta taka prosta wykładnia, że tak by było. Trzeba jednak pamiętać, że pracodawcy, właściciele firm - i to nie jest przypadek polski, tylko tak było na przykład w Stanach Zjednoczonych, gdzie obowiązuje filozofia liberalna czy libertyńska - zakładali fałszywe związki zawodowe bądź wprowadzali prowokatorów. Przed II wojną światową z powodu prowokacji zginęło sześciuset związkowców.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#JanRulewski">I w tej sytuacji, na podstawie praktyki, mogę domniemywać, że pracodawca w przypadku przegranego strajku uruchomi akcję kilku pracowników, którzy wyprą się tego, jakoby dali związkom zawodowym prawo występowania w ich sprawach. Konsekwencje tego będą takie, że sprawa będzie skierowana do sądu, pracownik, któremu grozi utrata pracy, będzie oczywiście szedł po linii pracodawcy, organizacja związkowa będzie skazana, a działacz pójdzie za kratki, jeśli to ma być penalizowane. I w ten sposób raz na zawsze wyeliminuje się związki zawodowe, istotną siłę dialogu społecznego, zapisaną w konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Informuję...</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Jeszcze senator Cichoń? Też pięć minut, nie dłużej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#ZbigniewCichoń">Panie Marszałku, Wysoka Izbo.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#ZbigniewCichoń">Ja po raz drugi dzisiaj odwołam się do zasady proporcjonalności regulacji prawnej do interesu czy do prawa, które chcemy chronić. Chcemy tutaj chronić autonomię woli pracownika, czyli to, żeby nie był on reprezentowany wbrew własnej woli. I jest pytanie, czy tutaj rzeczywiście środkiem proporcjonalnym jest stosowanie sankcji karno-administracyjnej. Uważam, że nie, dlatego że wystarczającym, że tak powiem, środkiem zapobiegającym reprezentacji wbrew woli pracownika jest oświadczenie jego woli: ja sobie nie życzę, żeby mnie związek reprezentował. I koniec, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#komentarz">(Senator Jan Rulewski: Tak jest, oświadczenie woli, tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Tak jest. Dalej będą to robić.)</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#ZbigniewCichoń">Podobnie zresztą jest, Panie Senatorze, Mecenasie, jeśli chodzi o pełnomocnictwo dla adwokata. Jeżeli klient sobie nie życzy, żebym go reprezentował, to kończę reprezentację. Jeżeli bym się przy tym upierał, to czeka mnie odpowiedzialność dyscyplinarna. Ale nie karna, nie karna.</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#komentarz">(Senator Mieczysław Augustyn: To jest sankcja.)</u>
          <u xml:id="u-152.6" who="#ZbigniewCichoń">I podobnie, proszę państwa, jest w wielu innych sferach życia. To, że ktoś postępuje nie fair, wcale nie znaczy, że popełnia już wykroczenie czy przestępstwo. Oczywiście możemy, proszę państwa, ustalić w sposób absurdalny, że jeżeli, nie wiem, ktoś na kogoś krzywo spojrzy czy nie poda komuś ręki, to powiemy, że jest to wykroczenie. Ale, proszę państwa, nie doprowadzajmy sytuacji do absurdu, a wydaje mi się, że tutaj naprawdę ocieramy się o sytuację absurdalną, zwłaszcza że dobra, które poświęcamy, o czym mówił pan senator Rulewski, mają chyba dużo większą wagę aniżeli te, które zamierzamy chronić, czyli te jednostkowe przypadki pracowników, którzy wbrew swojej woli byliby reprezentowani. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-152.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Informuję że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Jak wiadomo z działu IXa Regulaminu Senatu, jeśli chodzi o inicjatywy ustawodawcze, wnioski legislacyjne mogą obejmować wyłącznie zmiany zmierzające do wykonywania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego oraz ich niezbędne konsekwencje. Złożone wnioski ten warunek spełniają.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Zostały złożone dwa wnioski: przez senatora Cichonia i przez senatora Paszkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Cóż my dalej mamy... W związku z tym, że zostały złożone wnioski o charakterze legislacyjnym, Senat kieruje projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej oraz do Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#ZbigniewRomaszewski">Czy przedstawiciel rządu chciałby się ustosunkować do tych wniosków?</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#ZbigniewRomaszewski">Dobrze, wobec tego dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#ZbigniewRomaszewski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego pierwszego porządku obrad: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-153.9" who="#ZbigniewRomaszewski">Przypominam, że jest to projekt ustawy wykonujący orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Zawarty jest w druku nr 367, a sprawozdanie komisji w druku nr 367S.</u>
          <u xml:id="u-153.10" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę sprawozdawcę Komisji Ustawodawczej, Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, senatora Mieczysława Augustyna, o przedstawienie wspólnego sprawozdania komisji o projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-153.11" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#MieczysławAugustyn">Panie Marszałku, Panie i Panowie Senatorowie.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#MieczysławAugustyn">Wyrok, którego wykonaniem zajmowała się Komisja Ustawodawcza, przyjmująca ten projekt i kierująca go do pozostałych komisji na pierwsze czytanie, to wyrok z 1 lipca 2008 r., w którym Trybunał stwierdza niezgodność art. 4 ust. 1, 3 i 5 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji z konstytucją w zakresie, w jakim przepisy te określają tryb wyboru oraz odwoływania rady pracowników w zależności od przynależności pracowników do reprezentatywnej organizacji związkowej. Trybunał uznał, że w niewłaściwy sposób starano się przy pomocy tej ustawy uregulować kwestie tworzenia rad pracowników, których tworzenie, dla zapewnienia konsultacji wewnątrz zakładu między pracownikami a pracodawcami, zalecała dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 r. Dlaczego Trybunał tak stwierdził? Dlatego, że jego zdaniem nie wszystkim zatrudnionym zapewniono równie szeroki dostęp do informacji przekazywanych przez pracodawców i równocześnie pozbawiono pewną grupę pracowników realnego wpływu na procesy konsultacji w tak istotnych dla nich sprawach, jak chociażby stan, struktura czy prognoza zmian zatrudnienia, możliwe zmiany w organizacji pracy, względnie w podstawach zatrudnienia. Opisany stan rzeczy wiąże się z udziałem organizacji związkowych w tworzeniu rad pracowników, a także ze skutkiem powiadamiania danego pracodawcy o objęciu go działaniem reprezentatywnej organizacji związkowej, polegającej na automatycznym skróceniu kadencji rady pracowników wybranej przez załogę. Zagwarantowanie organizacjom związkowym prymatu w procesie wyboru przedstawicieli i pracowników, którzy mają reprezentować ogół zatrudnionych w kontaktach z pracodawcą, wywołuje poważne zastrzeżenia natury konstytucyjnej, ponieważ prowadzi do swoistego uprzywilejowania członków organizacji związkowych, a tym samym narusza gwarancję tak zwanej negatywnej wolności związkowej oraz zasadę równości. Tyle Trybunał.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#MieczysławAugustyn">Odpowiedź projektodawców na orzeczenie Trybunału jest taka, że proponują oni uchylenie art. 4 ust. 1, 3 i 5 oraz funkcjonalnie z nimi związanych ust. 2 i 6, a także uchylenie przepisów, które wprost odnoszą się do roli, jaką spełniają organizacje związkowe, jeśli chodzi o powoływanie rad pracowników, liczbę wybieranych przez nią pracowników, zasady działania rad wyłonionych w trybie związkowym i mieszanym - bo trzeba przypomnieć państwu, że właśnie trzy tryby były zapisane w projekcie ustawy, a więc związkowy, mieszany i powszechny. Mając na uwadze potrzebę naprawy prawa, zaproponowano również zmianę wzoru informacji o radzie pracowników, no i z tego samego względu wskazano również nowelizację art. 3 ust. 1 oraz art. 18 ustawy o informowaniu pracowników, a ściślej rzecz ujmując, nadano powołanym jednostkom redakcyjnym nowe brzmienie, dostosowane do tej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#MieczysławAugustyn">Komisje wnoszą do Wysokiej Izby o przyjęcie tego projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Przypominam, że Komisja Ustawodawcza upoważniła do jej reprezentowania senator Grażynę Sztark.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zadać pytania?</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#komentarz">(Senator Stanisław Bisztyga: Oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Bardzo proszę, pan senator Bisztyga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#StanisławBisztyga">Ja mam do pana senatora sprawozdawcy takie pytanie. Czy dysponuje pan danymi, mówiącymi o skali problemu - bo mamy ileś tam podmiotów i firm, w których mogą... w których to działa - ewentualnie o liczbie firm, może w procentach, w których są te rady pracowników? Chciałbym się po prostu zastanowić i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy jest to zjawisko schyłkowe, czy może jest to zjawisko coraz powszechniejsze. Bo z mojej wiedzy wynika, że tam, gdzie w miarę układała się współpraca i pracodawca oraz związki tego chcieli, te rady powstawały, a jeśli związki zawodowe wypełniały swoją funkcję należycie i takiej woli z ich strony i ze strony pracodawcy nie było, to rady pracowników nie powstawały. Czy mamy wiedzę o trendach w tej kwestii? To jest pierwsze pytanie. A drugie pytanie dotyczy skali problemu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#MieczysławAugustyn">Problem polega na tym, że Trybunał Konstytucyjny kwestionuje formę, a właściwie dwie formy wybierania rad pracowników. Ponieważ ten przepis obowiązywał do tej pory, to tutaj, według mojej wiedzy, nie było żadnych wątpliwości i sytuacji tego typu, że na przykład ktoś wnosił sprawę do sądu czy coś takiego. Co nie oznacza, że Trybunał Konstytucyjny, rozpatrując tę sytuację, nie dopatrzył się uchybień. I właśnie w związku z tym wnosi... A co do stosowania tych przepisów, bo rozumiem, że bardziej o to panu senatorowi chodziło, to trzeba powiedzieć, że nadzieje tych, którzy byli zwolennikami przyjęcia tej ustawy zgodnie z dyrektywą, chyba nie okazały się spełnione. Według mojej wiedzy i według doniesień, niestety, tylko prasowych, choć wiem, że było robione takie podsumowanie na odpowiedniej konferencji, ale ja na niej nie byłem i teraz mnie pan senator przyłapał na tym, że nie dysponuję tego rodzaju danymi, ale wedle mojej wiedzy te rady pracowników nie powstają masowo. Jestem przekonany, że pan minister Mleczko i jego współpracownicy udzielą panu senatorowi pełnej odpowiedzi. Ja znam tylko komentarz, który był mniej więcej taki, że te rady pracownicze, owszem, powstają, ale nie na taką skalę, jakiej należałoby się spodziewać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Czy przedstawiciel rządu chce zabrać głos w sprawie przedstawionego projektu?</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo, Panie Ministrze, prosimy tutaj, jeszcze będziemy pana męczyć, ja sam zresztą też. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#RadosławMleczko">Panie Marszałku! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#RadosławMleczko">Rozpocznę może od uzupełnienia wypowiedzi pana senatora Augustyna o dane związane z utworzonymi radami pracowników, sięgając zarówno do rozstrzygnięć historycznych, czyli do tych, które są związane z obowiązującą ustawą, jak i do tego szczególnego stanu pomiędzy orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego a ostatnimi dniami.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#RadosławMleczko">Otóż ogólna liczba rad pracowników, według danych ministra pracy i polityki społecznej, to dwa tysiące osiemset dziewięćdziesiąt siedem rad, w tym w 2007 r. na podstawie art. 4 ust. 1 zostało utworzonych sześćdziesiąt dziewięć rad pracowników przez pracowników spośród kandydatów organizacji związkowych. A liczba porozumień zawieranych wcześniej, czyli przed dniem wejścia w życie samej ustawy, o czym warto pamiętać, wynosi cztery tysiące sześćdziesiąt pięć. I te dwie liczby, czyli dwa tysiące osiemset dziewięćdziesiąt siedem rad pracowników i cztery tysiące sześćdziesiąt pięć porozumień, należy traktować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#RadosławMleczko">Jeśli chodzi o ten szczególnie interesujący nas tu okres, od 7 lipca 2008 r. do 15 marca 2009 r., to dane są następujące, i ja je oczywiście pozostawiam interpretacji Wysokiej Izby. Zarejestrowano trzysta osiemdziesiąt dwie rady pracowników, z tego dziewięćdziesiąt rad pracowników zostało utworzonych przez organizacje związkowe, co stanowi 23,6% ogólnej liczby rad utworzonych w tym okresie, dwieście osiemdziesiąt jeden rad - przez pracowników spośród kandydatów zgłoszonych ustawowo na piśmie, co stanowi 73,6% utworzonych w tym okresie rad, oraz jedenaście rad - przez pracowników spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje związkowe, co stanowi 2,9% ogółu utworzonych w tym okresie rad.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#RadosławMleczko">A zatem pytania dotyczące schyłkowości bądź niepełnej satysfakcji... My oczywiście podzielamy tutaj obawy czy troskę Senatu, co jest związane z tym, że chcielibyśmy, aby te rady pracowników funkcjonowały jak najlepiej, żeby były jak najbardziej dynamiczne i żeby stosowane były mechanizmy, które ułatwią im pracę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Teraz mogą państwo zapytać pana ministra o to, co państwa interesuje. Czy są pytania do pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Panie Ministrze, ja mam następujące pytanie. Jaki jest generalnie stan w tej chwili, ile jest rad pracowniczych, ile związkowych, a ile pozazwiązkowych? Mówił pan o rejestracjach w poszczególnych latach. A ile jest tak ogółem, sumarycznie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#RadosławMleczko">Sumarycznie: dwa tysiące osiemset dziewięćdziesiąt siedem...</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Zbigniew Romaszewski: Aha, to było sumarycznie.)</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#RadosławMleczko">...plus cztery tysiące sześćdziesiąt pięć. To jest ta łączna suma.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek Zbigniew Romaszewski: Wcześniejsze z 24 art....)</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#RadosławMleczko">Tak jest, na podstawie porozumień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo. I jeszcze drugie pytanie. Czy ministerstwo, czy rząd planuje nowelizację przepisów tej ustawy na własną rękę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#RadosławMleczko">Panie Marszałku, odpowiedź brzmi: tak. Ja chętnie zrelacjonuję, na jakim etapie prac jest w tej chwili ta propozycja nowelizacji rządowej, bo my zaproponowaliśmy takie rozwiązanie w nowelizacji, biorąc pod uwagę orzeczenie Trybunału, i procedowaliśmy zgodnie z przyjętymi zasadami w zespole prawa pracy w Komisji Trójstronnej.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#RadosławMleczko">Może warto się teraz odnieść do stanowiska partnerów, ponieważ wówczas pojawiła się pewna kwestia dyskusyjna, dotycząca określenia horyzontu czasowego, do którego rady pracowników będą mogły funkcjonować - te rady, które zostały powołane na podstawie dotychczasowych rozstrzygnięć ustawodawczych. Trybunał bowiem nie określa, czy te rady, które dziś funkcjonują - zresztą zakwestionowany został mechanizm ich powoływania - będą mogły pracować do końca swojej kadencji, czy też będą musiały zakończyć swoją kadencję z chwilą wejścia w życie nowelizacji. Uznaliśmy za stosowne skierować tak sformułowane pytania i wątpliwości do rozstrzygnięcia do partnerów społecznych i poprosiliśmy związki zawodowe i pracodawców, żeby zawarli porozumienie czy uzgodnili między sobą wybór właściwego rozstrzygnięcia czy właściwej drogi. Można uznać, że na pewnym etapie tych rozmów wiele wskazywało na to, że partnerzy społeczni są skłonni przychylić się do rozstrzygnięcia związanego z możliwością dokończenia kadencji. Niemniej jednak dysponujemy już innymi opiniami od naszych partnerów społecznych, którzy kwestionują takie rozstrzygnięcie, uważając, że ta kadencja powinna wygasać z chwilą nowelizacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#RadosławMleczko">Ja mogę powiedzieć tylko tyle, że w projekcie rządowym, oczywiście już po zakończeniu tego etapu konsultacji, zaproponujemy rozwiązanie, które z naszego punktu widzenia będzie najlepsze. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#BarbaraBorysDamięcka">Ja niestety mam trudne pytanie do pana ministra. Skoro mówi pan minister o podjęciu prac nad nowelizacją tej ustawy, to chciałabym zapytać, czy brane jest pod uwagę wprowadzenie wyłączeń odnośnie do konieczności tworzenia rad pracowniczych w instytucjach kultury. Mam tutaj na myśli takie instytucje jak teatry, opery, filharmonie, teatry muzyczne, teatry lalkowe, teatry dziecięce, galerie itp. We wszystkich tych instytucjach funkcjonują rady artystyczne, które spełniają dosłownie wszystkie przewidziane w ustawie powołującej rady pracownicze warunki, a nawet więcej, niż wymaga ustawa, więc można powiedzieć, że w wypadku instytucji kultury te rady pracownicze to byłby taki drugi grzyb w barszcz. Czy nie powinno się pomyśleć o wyłączeniu pewnych instytucji, pewnych zakładów pracy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#RadosławMleczko">Dziękuję bardzo za to pytanie. Ten temat pojawiał się w naszych dyskusjach już wcześniej i Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odnosiło się również do pewnych propozycji czy sugestii ze strony ministra kultury.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#RadosławMleczko">Ja chciałbym powiedzieć, że strategia, którą obecnie przyjęliśmy, jest strategią przygotowania projektu zgodnie z obowiązującymi terminami - a tym terminem, który obliguje nas do zakończenia prac nad tą nowelizacją, jest lipiec. Ze względu na wymagane w ustawodawstwie procedury związane z konsultacjami itd., itd., przyjęliśmy zasadę, że ta propozycja rządowa ma być propozycją, nazwijmy to, minimalną. To znaczy, że ma to być propozycja, która realizuje wprost orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w tym jednym punkcie, o którym mówiłem, czyli jeśli chodzi o kwestie funkcjonowania rad pracowników do zakończenia ich dotychczasowej kadencji bądź krócej. Tylko w tym jednym punkcie pozostawiamy jakiś margines negocjacji, albowiem Trybunał tego nie określa.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#RadosławMleczko">W związku z tym, moja odpowiedź - już wprost - na pytanie pani senator brzmi: nie. Ten przygotowywany w tej chwili projekt to projekt o charakterze dostosowawczym do życzenia Trybunału Konstytucyjnego, i on nie przewiduje takich wyłączeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#BarbaraBorysDamięcka">Wobec tego, Panie Marszałku, zadam drugie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#BarbaraBorysDamięcka">Kiedy ta propozycja będzie rozpatrywana, kiedy będzie brana pod uwagę? Zwracam uwagę na to, że może tych instytucji kultury nie jest aż tak dużo, jak wszystkich zakładów pracy w Polsce, ale samych teatrów, i samorządowych, i rządowych, i innego typu, jest w Polsce ponad dwieście, tak zwanych teatrów dramatycznych. Nie mówię już o galeriach plastycznych, dla których to w ogóle jest dziwna figura, w zasadzie nie do przyjęcia. A więc jest olbrzymia liczba tego, co się nazywa instytucjami kultury. I nie można tego lekceważyć. Czy istnieje wobec tego szansa na zajęcie się tym kiedykolwiek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Przepraszam, Panie Ministrze. Ja może uzupełnię jeszcze pytanie pani senator.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Czy nie ma możliwości, ażeby te rady artystyczne, które istnieją na podstawie art. 24 ust. 1, funkcjonowały po prostu jako rady pracowników? Tak jak to jest przyjęte. Jest przecież ileś rad pracowników, które powstały z komisji socjalnych. Jest ich chyba około czterdziestu. Po prostu komisje socjalne zostały uznane za rady pracowników na podstawie porozumień pomiędzy pracownikami i związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#RadosławMleczko">Pani Senator, Panie Marszałku, moją odpowiedź chciałbym rozpocząć od króciutkiej osobistej refleksji. W życiu zawodowym związany byłem przez wiele lat z instytucjami kultury. I proszę mi wierzyć, że w najmniejszym nawet stopniu nie myślę o tym, żeby lekceważyć potrzeby tych instytucji, czy też uwzględniać ich niezwykłą specyfikę i specyfikę reprezentacji pracowników, która w takich instytucjach powstaje. Mogę tylko zaproponować ponowne rozważenie tych argumentów, które pojawiały się już wcześniej w odniesieniu do tej ustawy, i przyjrzenie się możliwościom ewentualnych zmian. Aczkolwiek reagując w tej chwili na gorąco na pytanie pani senator i pana marszałka, odpowiem, że wydaje mi się, że będzie to niezwykle trudne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Senator Barbara Borys-Damięcka: Trudno mi w to uwierzyć, ale muszę przyjąć.)</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Nie widzę więcej chętnych do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-170.3" who="#komentarz">(Senator Barbara Borys-Damięcka: Ale będziemy bombardować.)</u>
          <u xml:id="u-170.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-170.5" who="#ZbigniewRomaszewski">Przypominam, o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców. Przemówienie senatora w dyskusji nie może trwać dłużej niż dziesięć minut. Podpisane wnioski o charakterze legislacyjnym senatorowie składają do marszałka Senatu do momentu zamknięcia dyskusji. Wnioski legislacyjne mogą obejmować wyłącznie zmiany zmierzające do wykonania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego oraz ich niezbędne konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-170.6" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę o zabranie głosu senatora Koguta.</u>
          <u xml:id="u-170.7" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#StanisławKogut">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Zaproszeni Goście! Ustawa o zmianie ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji wywołała ogromne emocje. Ja nie ukrywam, że na moje ręce wpłynął protest przedstawicieli Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, pana Langera, a także pani magister Ewy Podgórskiej-Rakiel. Byli oni ogromnie oburzeni tym, że nie mieli możliwości na posiedzeniu naszej komisji, komisji rodziny i polityki prorodzinnej, wyrazić swojego stanowiska. Pan przewodniczący... Posiedzenie trwało krótko, a dla związku ta ustawa jest strategiczna. Oni jechali tutaj - chcę dosłownie podać, co piszą - kawał drogi, a po pięciu minutach musieli wracać z powrotem do Gdańska. W związku z tym ja to przekazuję w imieniu Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#StanisławKogut">Jeżeli chodzi o tę ustawę, to wszyscy wiemy, że jest to naprawianie niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#StanisławKogut">Drodzy Państwo, chciałbym ustosunkować się do tej ustawy raczej pod kątem prawa unijnego, bo wszyscy mówimy, że każda ustawa powinna być dostosowana do prawa unijnego. Myśmy zaproponowali projekt ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji i nie przewiduje się w nim w żaden sposób udziału organizacji związkowych w zakresie trybu wyboru oraz odwołania rady pracowników.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#StanisławKogut">Należy zwrócić uwagę na to, że w projekcie rezolucji Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Parlamentu Europejskiego, będącego częścią sprawozdania z posiedzenia w dniu 27 stycznia 2009 r., w sprawie wdrożenia Dyrektywy Unii Europejskiej 2002/14 Wspólnoty Europejskiej ustanawiającej ogólne ramowe warunki informowania i przeprowadzania konsultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej w pkcie 6e wskazuje się na konieczność wzmocnienia dialogu społecznego w przedsiębiorstwie i zaleca się państwom członkowskim uwzględnienie reprezentowanych w przedsiębiorstwie związków zawodowych w ramach podejmowania środków transpozycji. Ponadto w pkcie 6a tej rezolucji postuluje się dokładne zdefiniowanie terminu informowania, aby nie pozostawiać miejsca na jego alternatywną interpretację, przestrzegać ducha dyrektywy 2002/14 Wspólnoty Europejskiej. Postulat ten był podnoszony przez stronę związkową w trakcie posiedzenia zespołu do spraw prawa pracy i układów zbiorowych Komisji Trójstronnej.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#StanisławKogut">Negatywnie należy także odnieść się do treści art. 2 senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji. Trybunał Konstytucyjny wskazał, że przy formułowaniu przepisów przejściowych ustawodawca ma do dyspozycji dwie metody regulacji. Może przesądzić, że rady pracowników wybrane w trybie związkowym - art. 4 ust. 1 lub mieszanym - art. 4 ust. 3 jeszcze przed ogłoszeniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego, czyli przed uchyleniem domniemania konstytucyjności zaskarżonych przepisów, mogą funkcjonować do czasu upływu ich kadencji. Dlatego postuluję zastosowanie rozwiązania, które pozwoli działać do końca kadencji radzie pracowników wybranych przez reprezentatywne organizacje związkowe. Za tym rozwiązaniem przemawia zbliżanie się terminu końcowego działania rady powołanej w sposób, o którym mowa w art. 4 ust. 1 lub ust. 3 ustawy o informowaniu, oraz zgody partnerów, którzy uczestniczą w Komisji Trójstronnej. Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Pozwolę teraz sobie udzielić głosu.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Wysoka Izbo, stajemy przed ustawą, która jest jedną z istotnych ustaw ustrojowych. I ja wcale nie jestem pewien, czy nowelizacja prowadzona w trybie rozdziału 9a, a więc nowelizacji dokonywanych w oparciu o orzeczenia, jest wystarczająca, ażeby rozwiązać problemy związane z tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, zacznijmy od genezy ustawy, może nieusuwalnej, ale która wpłynęła również na wyrok Trybunału i na to, że brnie to dalej. Otóż trzeba powiedzieć jedną rzecz: ta ustawa jest po prostu zła, i to nie tylko w tym jednym punkcie. Ja już reprezentowałem taki pogląd w poprzedniej kadencji, kiedy twierdziłem, że ustawa ta wcale nie sprzyja tworzeniu rad pracowniczych. Powody tego, dlaczego ona temu nie sprzyja, mogę wymienić. Proszę państwa, 10% załogi ma to podpisać. A jak zebrać podpisy 10% załogi w przedsiębiorstwie, które jest rozlokowane na przykład na terenie całej Polski? a oddziałowych rad nie ma. Pośrednich struktur nie ma, czyli w takim Tesco czy gdzieś tam w jakichś firmach budowlanych biegaj, człowieku, i zbieraj te podpisy. Stajemy przed takim problemem. To jest w ogóle tym nieobjęte. Ludzie, którzy występują z taką inicjatywą - a, powtarzam, trzeba mieć 10% podpisów - nie są w żaden sposób chronieni, toteż przy spadku aktywności społecznej tych rad tak znowu dużo nie powstało, każdy się tutaj zastanawiał: a może lepiej się nie narażać.</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#ZbigniewRomaszewski">Dlaczego taka ustawa powstała i dlaczego wnioski, które ja wtedy składałem, na posiedzeniu komisji nie zostały przyjęte? Proszę państwa, dlatego, że minister powoływał się wtedy na wolę komisji trójstronnej i uważał za swój wielki sukces, że związki zawodowe i pracodawcy doszli do porozumienia, i uznał, że to porozumienie trzeba zaakceptować. No i tak to w końcu zostało przez parlament przyjęte, przyjęte zostało również przez Senat. Ale może zwróćmy uwagę na to, że komisja trójstronna to są pracodawcy, związki zawodowe i rząd, który tutaj zajął stanowisko takie: jak się dogadacie, tak sobie róbcie. Ale, proszę państwa, tu w ogóle nie ma pracowników niezrzeszonych. Kto ich reprezentuje? Nikt.</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#ZbigniewRomaszewski">I teraz pytanie, dlaczego doszło do takiej ustawy. A dlatego, że pracodawcy jako tacy w ogóle nie są zainteresowani w tworzeniu rad pracowniczych, dlatego że wcale nie chcą, aby im ktoś w tych kwestiach szperał, nie są zainteresowani budowaniem tego wszystkiego. I dopiero później, gdy jest kryzys, to powstają problemy, jak się dogadywać z ludźmi. A tak to najlepiej narzucić swoją wolę, niech tam pracują i nie zawracają głowy. Taka jest tendencja wśród pracodawców, tymczasem tendencje wśród związków zawodowych są inne. Rady pracowników są dla nich pewną konkurencją. A skoro są konkurencją, no to tak podciągnięto limity, że te samorzutne rady pracownicze złożone z niezrzeszonych pracowników właściwie nie mogą powstać. Jest ich w gruncie rzeczy bardzo mało. Pan minister mówił, że ostatnio one powstawały z większą intensywnością, ale to nie jest zjawisko typowe. I, proszę państwa, w tym momencie trudno było Trybunałowi Konstytucyjnemu nie zauważyć tej nierównoprawności - podkreślam: nierównoprawności - pracowników zrzeszonych w związkach i tych niezrzeszonych, których prawa były ograniczone. Ta ustawa ma przywrócić pewne prawa pracownikom niezrzeszonym w związkach.</u>
          <u xml:id="u-172.6" who="#ZbigniewRomaszewski">Muszę również powiedzieć, że ta związkowa wolność negatywna, na którą powołuje się Trybunał Konstytucyjny, też nie ma takiego zupełnie bezwzględnego charakteru. Ona w zasadzie jest wyrażona w art. 59 ust. 1 konstytucji. I rzeczywiście z tego można wywieść wolność negatywną. Ale tam jest jeszcze art. 59 ust. 2, który Trybunał w gruncie rzeczy pominął, a który pozwala związkom zawierać na przykład układy zbiorowe i prowadzić negocjacje w imieniu wszystkich pracowników. No, tu zaczynamy się już zastanawiać, jak to jest z tą wolnością negatywną, bo mamy tutaj podobną sytuację, jak w radach pracowniczych. I nagle w myśl konstytucji w kwestiach umów zbiorowych, w kwestiach konsultacji związki mogą się wypowiadać, a w radach pracowniczych, w radach pracowników, to już nie można, tak powiedzmy, niczego narzucać i po prostu ich tworzyć. Tak, proszę państwa, wygląda cały problem.</u>
          <u xml:id="u-172.7" who="#ZbigniewRomaszewski">Ja myślę tak: tutaj Trybunał ustalił, co ustalił, ale ja nie jestem przekonany, czy to zostało do końca dobrze zinterpretowane przez nasze Biuro Legislacyjne i przez komisję. Mam co do tego poważne wątpliwości, mianowicie powstała rzecz w jakiś sposób katastrofalna, to znaczy główny autor - w tej chwili chyba jeszcze ciągle główny autor - twórca rad pracowników, czyli związki zawodowe, właściwie został po prostu wyeliminowany z ich tworzenia. Proszę państwa, dla pracodawców jest to w gruncie rzeczy dosyć wygodne, bo związki zawodowe to jest pewna silna struktura, mogąca prowadzić na przykład kształcenie, mogąca oddziaływać. A rozproszone rady są w gruncie rzeczy dalece bardziej dogodne, łatwiejsze do spacyfikowania, ludzie się bardziej boją. Tak to wygląda. No tak to wygląda. Takie są, jak by to powiedzieć, moje doświadczenia jako związkowca. Wobec tego całkowite wyeliminowanie związków zawodowych, tak jak to nastąpiło w Senacie, jest w moim przekonaniu zwyczajnie niedopuszczalne. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-172.8" who="#ZbigniewRomaszewski">Po drugie, w tej ustawie - i to jest feler tego całego rozdziału 9a regulaminu - pewne rzeczy na przykład nie zostały uwzględnione. Przecież, proszę państwa, nie został zaskarżony art. 24 ust. 1 ustawy, w którym mowa o tworzeniu rad pracowników na zasadzie porozumień. Jakich? No pewnie głównie ze związkami zawodowymi. Ale jeżeli takie porozumienie pracownicze istnieje, jeśli jest powołany jakiś ośrodek informacji, ono sobie istnieje i nie musi powoływać już rad pracowników. Jest cztery tysiące takich porozumień, a przez kogo one zostały zawarte? Przez związki zawodowe. A więc jest cztery tysiące funkcjonujących porozumień, to znaczy w dalszym ciągu te rady pracowników powołane przez związki zawodowe istnieją, niezależnie od tej ustawy, bo tego nikt nie dotknął, nikt tego nie zaskarżył. Trybunał Konstytucyjny tego nie uwzględnił, wobec czego tam, gdzie związki powoływały to expressis verbis właśnie jako związki zawodowe, opierając się na ustawie, to się wszystko rozwiązuje, natomiast tam, gdzie to zostało wcześniej przez związki zawodowe wynegocjowane z pracodawcą, w dalszym ciągu to istnieje. No trzeba by albo w tą stronę, albo w tamtą. I to wszystko to są mankamenty tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-172.9" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę Państwa, wydaje mi się, że pewnym rozwiązaniem tego problemu reprezentacji związków zawodowych, związków, powiedziałbym, reprezentatywnych, bo o takich w tej chwili mówię, byłoby uwzględnienie po jednym przedstawicielu reprezentatywnego związku zawodowego w każdej radzie pracowników, co wiązałoby się z pewną elastycznością w kwestii wielkości rady pracowników ze względu na fakt, że reszta byłaby po prostu wybierana spośród pracowników zakładu.</u>
          <u xml:id="u-172.10" who="#ZbigniewRomaszewski">Druga kwestia jest taka, żeby rada pracowników powstawała nie tylko na wniosek 10% pracowników, bo jest to niezwykle skomplikowane, zbierać te podpisy - ja już znam procesy tworzenia tego rodzaju struktur, więc doskonale wiem, jak to jest trudne - ale również aby związek zawodowy istniejący w danym przedsiębiorstwie miał prawo wystąpić o powołanie takiej rady pracowników. A więc tutaj jest parę bardzo istotnych elementów.</u>
          <u xml:id="u-172.11" who="#ZbigniewRomaszewski">Na dodatek chciałbym zauważyć, że przekonanie, iż ta nowelizacja nic nie kosztuje, jest błędne. Tam, gdzie były związki zawodowe, rady pracowników były utrzymywane właśnie przez te związki. Jeżeli my teraz wycofujemy związki zawodowe z rad pracowników, to koszty utrzymywania tych rad przechodzą na pracodawcę. A jak przechodzą na pracodawcę, to on wpisuje to w swoje koszty i państwo traci, powiedzmy sobie, swój dziewiętnastoprocentowy podatek. No, może to jest przeszacowane, należałoby w tej sprawie zasięgnąć opinii ministra finansów. Według moich bardzo pobieżnych i bardzo zgrubnych oszacowań to może sięgać nawet 100 milionów zł. To już jest duża suma, stąd stwierdzenie, że to nie jest problem wyłącznie formalny, nie wyłącznie legislacyjny - to jest problem społeczny.</u>
          <u xml:id="u-172.12" who="#ZbigniewRomaszewski">Dlatego też, Wysoka Izbo, moje zdanie w tej chwili jest takie: w związku z zapowiedziami ministra, że tego rodzaju prace trwają, i w związku z oczywistymi wadami tej ustawy, ja byłbym skłonny proponować, a nawet więcej - ja bym proponował odrzucenie tej ustawy. Niech rząd podejmie odpowiednie prace w komisji trójstronnej, uwzględniając nasze opinie, uwzględniając to, co do tej pory zrobiliśmy, bo posiada zupełnie inne narzędzia. Możemy to robić również my, ale nie w trybie rozdziału 9a, tylko w trybie rozdziału 9, od początku, ażeby można było wprowadzić wszystkie niezbędne zmiany.</u>
          <u xml:id="u-172.13" who="#ZbigniewRomaszewski">Tak że ja w tej chwili wnoszę o odrzucenie tej ustawy, a na wszelki wypadek składam poprawki, które uwzględniają kwestie włączenia związków zawodowych, oraz poprawki, które - z przykrością muszę przyznać - wykraczają poza rozdział 9a, a które są również niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-172.14" who="#komentarz">(Senator Mieczysław Augustyn: To jest sprzeczne z regulaminem.)</u>
          <u xml:id="u-172.15" who="#ZbigniewRomaszewski">No więc właśnie.</u>
          <u xml:id="u-172.16" who="#komentarz">(Senator Mieczysław Augustyn: To jest sprzeczne z regulaminem, pozwolę sobie na to zwrócić uwagę, marszałkowi nie wypada...)</u>
          <u xml:id="u-172.17" who="#ZbigniewRomaszewski">Właśnie, wiem o tym. Kiedy regulamin był przyjmowany, to ja sygnalizowałem, że nie wszystko w ramach rozdziału 9a daje się wykonać. Wobec tego składam poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.18" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Krystyna Bochenek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#KrystynaBochenek">Panie Marszałku, ja już pozwoliłam sobie zająć pana miejsce, bo przyszła moja pora. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#KrystynaBochenek">Zapraszam pana senatora Mieczysława Augustyna.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#KrystynaBochenek">Pan senator też będzie chciał zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Nie, nie, ja przy okazji następnego punktu.)</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#KrystynaBochenek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MieczysławAugustyn">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie! Drogi Panie Ministrze i Wszyscy Pracownicy Ministerstwa!</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#MieczysławAugustyn">Oczywiście myśmy wiedzieli, że resort pracuje nad tym przedłożeniem, ale my w Senacie przyjęliśmy jako zasadę, że nawet jeżeli słyszymy o tych pracach, a nie jest powiedziane i nie ma pewności, że w najbliższym czasie zostaną one zakończone, to inicjujemy proces legislacyjny. Wiele razy tak się zdarzało, a właściwie prawie zawsze, że projekty te spotykały się na gruncie Sejmu i w ten sposób powstawało najlepsze moim zdaniem rozwiązanie. Dlatego upieraliśmy się, ja też się upieram i polecam państwu, abyśmy dalej nad tym projektem pracowali. Z całą pewnością zmobilizuje to rząd do tego, żeby przedstawić swoją odpowiedź i to w nieodległym czasie. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#MieczysławAugustyn">Po drugie, to nie do końca jest tak, że w czasie obrad komisji przedstawiciele strony społecznej nie mieli szansy się wypowiedzieć. Jest tutaj wystarczająco dużo osób, które wiedzą, że taka możliwość była, że stanowisko związku zawodowego „Solidarność” na piśmie zostało dostarczone wszystkim uczestnikom tamtego posiedzenia i że inni uczestnicy, powołując się na stanowisko uzgodnione z „Solidarnością”, prezentowali wspólne stanowisko związków zawodowych. Mimo wszystko wyrażam ubolewanie, że przedstawiciel NSZZ „Solidarność” nie został dopuszczony do głosu. Na swoje usprawiedliwienie mogę powiedzieć tylko tyle, że działaliśmy w bardzo ściśle określonym czasie, że na końcu dopuściłem określoną liczbę głosów i po wyczerpaniu tej listy, na której niestety nie znalazł się przedstawiciel „Solidarności”, dyskusja została zamknięta.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#MieczysławAugustyn">Proszę państwa, chciałbym się odnieść tylko do jednej kwestii. Mianowicie Trybunał pozostawił dwie ścieżki, jeśli chodzi o to, co można zrobić z radami pracowniczymi, które były wybrane na starych zasadach. Jedna, którą zapisaliśmy w naszym projekcie, jest taka, że rada pracowników wybrana przed wejściem w życie niniejszej ustawy na podstawie art. 4 ust. 1 albo ust. 3 tego samego artykułu działa do końca kadencji. Jednak po namyśle dochodzę do wniosku, że i druga ścieżka powinna być zapisana w projekcie, mianowicie dopuszczenie, że skrócenie kadencji rad wybranych w podobnych trybach jest możliwe. Proponuję, abyśmy uwzględnili taką poprawkę - jest ona skonsultowana z Urzędem Komitetu Integracji Europejskiej - polegającą na dodaniu w art. 2 po ust. 3 ust. 3a w brzmieniu: członkostwo w radzie pracowników, o którym mowa w ust. 1, ustaje również w razie złożenia wniosku w sprawie ustania członkostwa, podpisanego przez co najmniej 50% pracowników zatrudnionych u pracodawcy przez co najmniej sześć miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#MieczysławAugustyn">Pani Marszałek, składam tę poprawkę i apeluję o kontynuowanie prac nad tą ustawą. A jeśli rząd w uzgodnieniu z pracodawcami i pracownikami w komisji trójstronnej będzie miał ochotę wprowadzić dodatkowe zapisy, to będzie mógł to przecież uczynić na etapie prac sejmowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#KrystynaBochenek">Zapraszam pana senatora Stanisława Koguta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#StanisławKogut">Pięć minut.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#StanisławKogut">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#StanisławKogut">Miałem nie zabierać głosu, ale skoro się kłócimy o to pismo, to ja, Panie Przewodniczący, przeczytam pismo, jakie otrzymałem, a naprawdę nie chciałem podnosić temperatury dyskusji. Tu jednoznacznie napisane jest tak.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#StanisławKogut">W dniu 17 marca 2009 r. odbyło się wspólne posiedzenie senackiej Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Gospodarki Narodowej, na którym odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji, druk senacki nr 367. Nie muszę chyba tłumaczyć, jakie ta ustawa ma znaczenie zarówno dla pracowników, jak i związków zawodowych działających u danego pracodawcy. Bardzo poważnie potraktowaliśmy zaproszenie na to posiedzenie skierowane do Janusza Śniadka, przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, podpisane przez przewodniczącego Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, pana senatora Mieczysława Augustyna. Specjalnie na obrady komisji przyjechali z Gdańska niżej podpisany Jerzy Langer, zastępca przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, wraz z ekspertem komisji krajowej, panią magister Ewą Podgórską-Rakier.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#StanisławKogut">Pośpiech w obradach narzucony przez pana senatora Mieczysława Augustyna - poświęcono temu punktowi obrad zaledwie kilkanaście minut - nie pozwolił odnieść się do uwag zgłoszonych do przedmiotowego projektu ustawy między innymi przez NSZZ „Solidarność”. Prowadzący zwrócił się do obecnych senatorów oraz przedstawiciela Biura Legislacyjnego Senatu i Rządowego Centrum Legislacyjnego o określenie ich stanowisk. Ponadto udzielił głosu przedstawicielom organizacji pracodawców i przedstawicielowi Instytutu Spraw Obywatelskich, panu Piotrowi Ciompie. Temu ostatniemu, w momencie gdy zaczął się odnosić do uwag NSZZ „Solidarność”, uniemożliwił wyrażenie pełnej opinii, argumentując ten fakt brakiem czasu. Mimo że wielokrotnie zgłaszałem się do głosu, prowadzący uniemożliwił mi zaprezentowanie uwag związku. Po zakończeniu obrad wyraziłem swoje niezadowolenie ze sposobu prowadzenia obrad i faktu niedopuszczenia do głosu, bądź co bądź, zaproszonych na to posiedzenie przedstawicieli zainteresowanych projektem organizacji. Pan senator Mieczysław Augustyn skwitował moje pretensje stwierdzeniem: nie mieliśmy czasu, a swoje uwagi przesłaliście na piśmie. Nie potrafił jednak potwierdzić, że zna te uwagi, podobnie jak i inni senatorowie przysłuchujący się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#StanisławKogut">Trudno też uznać za dowód poważnego traktowania partnerów społecznych reakcję pana senatora Mieczysława Augustyna na moją informację, którą chciałem przekazać komisji, o tym, że oprócz opinii ekspertów komisji krajowej dysponujemy opinią niezależnego eksperta, pana profesora Arkadiusza Sobczyka z Katedry Prawa Pracy i Polityki Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, która podważa jedynie słuszną opinię senackich ekspertów. Nasz ekspert nie ma przed nazwiskiem tytułu profesora, ale ma za to do niego pełne zaufanie. Ten cytat nie wymaga chyba komentarza, a postawa pana senatora jest świadectwem jego pogardy dla instytucji konsultacji i demokratycznych procedur. W ten sposób pan senator wyraził też swój stosunek do przedstawicieli związku bezpośrednio zainteresowanych projektem ustawy, która będzie miała wpływ na relacje pomiędzy pracodawcą a działającymi u niego związkami zawodowymi. Mimo kompromitującej postawy reprezentującego szacowną instytucję, Senat RP, jednego senatora wierzę, że stanowisko Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” zostanie dogłębnie przeanalizowane i znajdzie zrozumienie w Izbie Wyższej polskiego parlamentu. I tutaj podpis: z poważaniem, Gdańsk, dnia tego i tego, Jerzy Langer, zastępca przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#KrystynaBochenek">Czy jeszcze ktoś chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#KrystynaBochenek">Proszę uprzejmie, pan senator Mieczysław Augustyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MieczysławAugustyn">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#MieczysławAugustyn">Nie będę się ustosunkowywał do obraźliwych uwag, w których uogólnia się incydent i wyciąga z tego wnioski na temat mojej postawy wobec partnerów społecznych. To jest draństwo, tak się odnosić. To nie wiec związkowy, lecz trybuna senacka. Tu nie wszystko jest dopuszczalne i nie powinno być. Nie życzę sobie tak obraźliwych sformułowań. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#MieczysławAugustyn">Po drugie, stanowisko wszystkich związków zawodowych zostało zaprezentowane, tak jak zresztą było powiedziane w tym piśmie, zostało uzgodnione. Następnie chciano referować stanowiska poszczególnych organizacji związkowych. Ze względu na to, że musiałem skończyć obrady w określonym terminie, ze względu na to, że sala miała być wolna, musiałem odwołać się do stanowiska pisemnego, które wszyscy przed sobą mieli, co zresztą w tym piśmie zostało potwierdzone. Tyle mogę na ten temat powiedzieć. Zapewniam, że zawsze jest i będzie miejsce na głos partnerów społecznych w pracach komisji, o ile oczywiście będzie on wnosił coś nowego i istotnego, czego senatorowie nie mieli okazji poznać inną drogą. W tym wypadku mieli taką okazję, mieli taką możliwość i ustnie, co prawda nie ustami przedstawiciela „Solidarności”, i pisemnie, bo każdy miał to przed sobą. Tak więc nie ma najmniejszych podstaw do tak obraźliwych sformułowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#KrystynaBochenek">Czy jeszcze ktoś z państwa senatorów zabiera głos? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#KrystynaBochenek">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#KrystynaBochenek">Są złożone, zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym. Dokonał tego pan senator Zbigniew Romaszewski oraz pan senator Mieczysław Augustyn.</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#KrystynaBochenek">W związku z tym, że zostały złożone wnioski o charakterze legislacyjnym, Senat kieruje projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej, Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-179.6" who="#KrystynaBochenek">Przechodzimy teraz do kolejnego punktu...</u>
          <u xml:id="u-179.7" who="#KrystynaBochenek">Nie, przepraszam bardzo, cofam to, bo zanim zamknę ten punkt, muszę jeszcze spytać, czy przedstawiciele rządu chcą się odnieść do tych wniosków. Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.8" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Radosław Mleczko: Nie, dziękuję bardzo. Stanowisko rządu przedstawiłem już wcześniej.)</u>
          <u xml:id="u-179.9" who="#KrystynaBochenek">Nie?</u>
          <u xml:id="u-179.10" who="#komentarz">(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Radosław Mleczko: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-179.11" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.12" who="#KrystynaBochenek">W związku z tym powracamy do rozpatrywania punktu dwudziestego drugiego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-179.13" who="#KrystynaBochenek">Marszałek Senatu skierował projekt ponownie do Komisji Ustawodawczej w celu przygotowania poprawionego sprawozdania. Jest ono w druku nr 499P.</u>
          <u xml:id="u-179.14" who="#KrystynaBochenek">Proszę pana senatora Zientarskiego o przedstawienie poprawionego sprawozdania komisji o projekcie uchwały.</u>
          <u xml:id="u-179.15" who="#KrystynaBochenek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PiotrZientarski">Pani Marszałek! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PiotrZientarski">Mam zaszczyt przemawiać w imieniu Komisji Ustawodawczej, która na posiedzeniu w dniu dzisiejszym ponownie rozpatrzyła projekt uchwały oraz zgłoszone do niego wnioski i wnosi o wprowadzenie poprawki do projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PiotrZientarski">Chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że poprawkę złożył też pan senator Andrzejewski; chodziło o zmianę tytułu uchwały. Proponował, ażeby tytuł brzmiał: „W sprawie uczczenia pamięci Polaków ratujących rodaków pochodzenia żydowskiego w czasie II wojny światowej”. Ta poprawka została odrzucona jednomyślnie, ponieważ uznaliśmy, iż właściwy jest ten tytuł uchwały, który był do tej pory; oczywiście w treści uchwały mówi się właśnie o rodakach pochodzenia żydowskiego. Poprawki złożyłem także ja i one zostały jednomyślnie przyjęte. Chciałbym przypomnieć, że poprawki, które zgłosiłem, były uzgodnione zarówno w klubie Platformy Obywatelskiej, jak i w klubie Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#PiotrZientarski">Pozwolę sobie odczytać treść uchwały, która zawiera zgłoszone poprawki. Do tej pory nie była prezentowana:</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#PiotrZientarski">„Senat Rzeczypospolitej Polskiej, przypominając przypadającą w tym roku sześćdziesiątą piątą rocznicę śmierci Józefa i Wiktorii Ulmów z Markowej na Podkarpaciu, którzy za ukrywanie ośmiu obywateli polskich narodowości żydowskiej z rodzin Szallów i Goldmanów zginęli wraz z nimi i siedmiorgiem dzieci, w tym jednym nienarodzonym, w dniu 24 marca 1944 r. z rąk niemieckiej żandarmerii, pragnie uczcić wszystkich Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej. Poświęcenie rodziny Ulmów, którzy - jak napisano na pomniku w Markowej - «ratując życie innych złożyli w ofierze własne”, winno być zaliczone do tego nurtu w tradycji narodu polskiego, który zasługuje na naszą pamięć i szczególną wdzięczność.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#PiotrZientarski">W Polsce uratowano około 60 tysięcy bliźnich, którzy byli naszymi rodakami, chociaż różnili się od nas wiarą, językiem, obyczajami, czy szczególnym przywiązaniem do tradycji przodków.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#PiotrZientarski">«Żaden naród» - jak powiedział Arnold Mostowicz - «nie złożył na ołtarzu pomocy Żydom takiej hekatomby ofiar jak Polacy, bowiem w wielu krajach okupowanych pomoc ta nie niosła ze sobą takiego ryzyka».</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#PiotrZientarski">Ratujący, a było ich kilkaset tysięcy, wywodzili się z różnych środowisk społecznych, ich świadomość kształtowały odmienne, niekiedy skrajnie przeciwstawne, poglądy polityczne, kierowali się różnymi motywami ratowania. Ich poświęcenie nierzadko narażało ich na śmiertelne niebezpieczeństwo, wynikające z niegodziwych postaw i działań tych nielicznych, którzy utracili zdolność honorową. Wielu oddanych w sprawie ratowania bliźnich z Narodu Żydowskiego nie chciało w swojej skromności zaszczytów, pochwał czy ludzkiej lub oficjalnej wdzięczności: «(...) pragnę - mówiła Irena Sendlerowa - jak najmocniej podkreślić, że nie my ratujący jesteśmy jakimiś bohaterami - te słowa nawet bardzo mnie drażnią. Odwrotnie - ciągle mam wyrzuty sumienia, że tak mało zrobiłam».</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#PiotrZientarski">Wielu z nich, tak jak Ulmowie z Markowej, uczyniło wystarczająco dużo. Wykazali, że człowieczeństwo jest ważniejsze niż życie. «Cześć oddawana» - mówił Jan Paweł II w Yad Vashem - «Sprawiedliwym Wśród Narodów za bohaterskie działania w obronie Żydów, czasami aż do oddania własnego życia, jest uznaniem, iż nawet w najciemniejszej godzinie nie gaśnie wszelkie światło». Winni Oni znaleźć miejsce nie tylko w naszej polskiej zbiorowej świadomości i pamięci.</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#PiotrZientarski">Senat Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do społeczeństwa i instytucji państwa polskiego o uznanie czynów rodziny Ulmów, Ireny Gut, Ireny Sendler, Henryka Sławika i wielu innych Sprawiedliwych za zasługujące na szczególną pamięć i miejsce w świadomości Polaków”.</u>
          <u xml:id="u-180.10" who="#PiotrZientarski">Uchwała podlega ogłoszeniu w dzienniku urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-180.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#KrystynaBochenek">Teraz senatorowie mogą zgłaszać pytania do sprawozdawcy komisji oraz do przedstawiciela wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#KrystynaBochenek">Przypominam, że wnioskodawcy upoważnili do ich reprezentowania pana senatora Pawła Klimowicza.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#KrystynaBochenek">Czy ktoś z państwa senatorów chce...</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#KrystynaBochenek">Proszę bardzo, do którego? Do pana senatora...</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#komentarz">(Senator Sławomir Sadowski: Obojętnie.)</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#KrystynaBochenek">Może poproszę tu bliżej też pana senatora Pawła Klimowicza, jeśli można.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#KrystynaBochenek">Proszę bardzo, pan senator Sławomir Sadowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#SławomirSadowski">Pani Marszałek, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#SławomirSadowski">Mam pytanie do pana senatora, czym kierowała się komisja, podając liczbę sześćdziesięciu tysięcy uratowanych Żydów. Ponieważ według historyków żydowskich... Friedman podaje około pięćdziesięciu tysięcy, a Józef Kermisz sto dwadzieścia tysięcy. Jest to takie moje spostrzeżenie. Czy ta liczba nie jest za mała? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PiotrZientarski">Już odpowiadam, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#PiotrZientarski">Ta liczba była konsultowana. Między innymi pan senator Ryszka, który uczestniczył w dyskusji, jeszcze przed posiedzeniem komisji przedstawił dokumenty, zresztą była też dyskusja z wieloma innymi osobami. Wynikało z nich, że szacunkowo jest to od czterdziestu do stu tysięcy. Tak że ta liczba to jest liczba szacunkowa, która uśrednia, Panie Senatorze, tę wielkość. Nikt nie jest w stanie dokładnie określić liczby osób, ale szacuje się ją właśnie w granicach od czterdziestu do stu tysięcy. Przyjęliśmy taką średnią, w dolnej granicy.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#komentarz">(Senator Sławomir Sadowski: Dziękuję bardzo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#KrystynaBochenek">Kto teraz?</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#KrystynaBochenek">Pan senator Dobrzyński.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#KrystynaBochenek">Czy ktoś jeszcze z państwa senatorów? Chciałabym mieć rozeznanie, kto jeszcze będzie zabierał głos.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#KrystynaBochenek">Proszę pana senatora Jana Dobrzyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#JanDobrzyński">Dziękuję, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#JanDobrzyński">Panie Senatorze Sprawozdawco, chodzi o akapit czwarty. Proszę mi podać podwód, dla którego musimy umieszczać akurat taki zapis? Ja może odczytam. Dobrze, Panie Senatorze?</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Proszę.)</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#JanDobrzyński">Całość: „Ratujący, a było ich kilkaset tysięcy, wywodzili się z różnych środowisk społecznych, ich świadomość kształtowały odmienne, niekiedy skrajnie przeciwstawne, poglądy polityczne, kierowali się różnymi motywami ratowania. Ich poświęcenie nierzadko narażało ich na śmiertelne niebezpieczeństwo wynikające z niegodziwych postaw i działań tych nielicznych, którzy utracili zdolność honorową”.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#JanDobrzyński">O kogo chodzi? Mam na myśli „tych nielicznych”. Czy chodzi o różne narodowości, w tym również Żydów, Panie Senatorze? Czy też chodzi o Polaków? Jaki sens ma utrzymywanie tego typu zapisu w tak potrzebnym, moim zdaniem, projekcie naszego stanowiska?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PiotrZientarski">Już odpowiadam.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PiotrZientarski">Panie Senatorze, chcieliśmy podkreślić szczególne niebezpieczeństwo, jakie wiązało się z udzielaniem pomocy Żydom. Chodzi o to, że osoby te działały w sytuacji, kiedy były narażone, co prawda przez nielicznych, ale na różnego rodzaju doniesienia ze strony folksdojczów, ze strony Polaków, ze strony Żydów, ze strony różnych osób, które...</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Tylko nie gestapo.)</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PiotrZientarski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Niemców nie ma, gestapo nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PiotrZientarski">Nie, mówimy: „tych nielicznych, którzy...”. Przecież generalnie Niemcy zachowywali się, wiadomo w jaki sposób. Tak że trudno mówić, że oni zachowywali się jakoś nietypowo czy... Przecież oni byli oprawcami.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#PiotrZientarski">A my chcieliśmy pokazać warunki, w jakich działali ci ratujący, którzy często byli narażeni właśnie na niebezpieczeństwo wynikające z tych niegodziwych postaw. Te postawy co prawda były nieliczne, ale istniały, i to w różnych środowiskach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#KrystynaBochenek">Proszę bardzo, czy pan senator Klimowicz chciałby coś dodać?</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Senator Paweł Klimowicz: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#KrystynaBochenek">Proszę uprzejmie. A potem pan senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PawełKlimowicz">Pani Marszałek! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PawełKlimowicz">Odnosząc się do pytania pana senatora, chciałbym wyjaśnić, że tym wielkim postawom, takim jak rodziny Ulmów, towarzyszyły również postawy haniebne. Na przykładzie tej rodziny najlepiej to widać, ponieważ ona została wydana żandarmerii niemieckiej przez konkretną osobę, która jest znana z imienia i nazwiska i na której Armia Krajowa wykonała wyrok śmierci. Tak że bez małości nie ma też wielkości. Trzeba mówić i o tych postawach, które były szlachetne, i o tych postawach, które były haniebne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#KrystynaBochenek">Jeszcze pan senator chce dopytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#JanDobrzyński">Panie Senatorze, obyśmy nie wpadli, pan też, w taki nurt jakiegoś braku rzeczywistej oceny, może nawet w nurt haniebny. W takim razie powinniśmy, Panie Senatorze, wymienić te narodowości, które pan senator podał. Wymienić i Niemców, i Żydów. Ta ustawa bowiem ma służyć czemuś innemu. Przy takim zapisie pan pewnym kwestiom i wydarzeniom przeczy. Oczywiście nie trzeba nikomu udowadniać, że w różnych społecznościach są różne osoby, są różne charaktery. Przecież trudno...</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Ale tu były określone warunki, Panie Senatorze.)</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#JanDobrzyński">Panie Senatorze, ja rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#JanDobrzyński">...Tych, którzy będą to czytać, posądzać o to, że nie znają historii II wojny światowej i holokaustu. Naprawdę uważam, że ten zapis jest niepotrzebny. Ten zapis, powiem może kolokwialnie, nawet delikatnie brudzi intencje i całe to stanowisko, Panie Senatorze. I należałoby go wykreślić, po prostu.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Proszę, pan senator Klimowicz chce uzupełnić...)</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#JanDobrzyński">Pani Marszałek, albo narodowości, które pan senator Zientarski słusznie wymienił, też w tym stanowisku wymienić. Przecież różni donosili.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Ale na tym etapie nie ma możliwości zgłaszania poprawek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#KrystynaBochenek">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#KrystynaBochenek">Bardzo proszę, pan senator Klimowicz udziela odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PawełKlimowicz">Pani Marszałek! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PawełKlimowicz">Myślę, że nie chodzi tu o to, żebyśmy wymieniali narodowości, tu chodzi o postawy, jakie były w czasie II wojny światowej. Te postawy dotyczą naszych współobywateli bez względu na to, jaka była ich narodowość. Myślę, że państwo polskie powinno oddać hołd tym, którzy nieśli pomoc w zagrożeniu, w tragicznych warunkach, i powiedzieć o tym, co było złe i kto wydawał ukrywających i współobywateli narodowości żydowskiej...</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PawełKlimowicz">Tak że uważam, że przykład rodziny Ulmów, którzy są również kandydatami na ołtarze w Kościele katolickim, jest najlepszym przykładem wielkości i zarazem małości postaw ludzkich. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#komentarz">(Senator Jan Dobrzyński: Panie Senatorze, jakiej narodowości dotyczy ten akapit?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PiotrZientarski">Panie Senatorze, ja chciałbym panu przypomnieć, że przy uchwałach okolicznościowych nie ma możliwości składania na tym etapie...</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#komentarz">(Senator Jan Dobrzyński: Ja nie składam, ja zadaję pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Panie Senatorze, proszę teraz nie podejmować dyskusji. Teraz jest odpowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#PiotrZientarski">Ja to wyjaśniłem.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#PiotrZientarski">A poza tym podkreślam, że taka treść została ustalona wspólnie z przedstawicielami prezydiów obu klubów. Tak że nie jest to wytwór tylko Komisji Ustawodawczej. Ta uchwała jest po bardzo szerokich uzgodnieniach i wynika z konsensusu, zawartego co do jej treści.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#KrystynaBochenek">Pan senator Wiesław Dobkowski, proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WiesławDobkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WiesławDobkowski">Mi brakuje tu w ogóle słowa czy zdania na temat... Bardzo fajnie, że Polacy ratowali Żydów czy osoby narodowości żydowskiej, pochodzenia żydowskiego, ale nie ma nawet jednego słowa o tym, że chodzi o ratowanie przed faszystami, przed Niemcami. Nigdzie nie ma tego, że trzeba było ratować przed hitleryzmem, przed Niemcami. Przecież taka uchwała będzie czytana i będzie funkcjonowała w innych krajach - na zachodzie Europy, a nawet na całym świecie - a w ogóle nie ma wzmianki, że to właśnie Niemcy, albo inaczej, hitlerowcy tych Żydów mordowali.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PiotrZientarski">Panie Senatorze, po pierwsze w tytule mamy: „w czasie II wojny światowej”, a po drugie, jest podany przykład...</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Absolutnie ma rację.)</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PiotrZientarski">Proszę? Ja odwołuje się do treści - „którzy... zginęli... z rąk niemieckiej żandarmerii...” itd. Jest więc mowa o tym, z czyich rąk zginęli przedstawiciele rodzin Szallów, Goldmanów i wielu innych. Tak że jest mowa o Niemcach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#KrystynaBochenek">Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#KrystynaBochenek">Jeszcze raz pan senator Dobkowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WiesławDobkowski">Mowa jest o tym tutaj w sposób zbyt delikatny. Tu jest tylko wzmianka, a to powinno być zapisane nawet w tytule, że jest to uchwała w sprawie uczczenia pamięci Polaków ratujących Żydów czy osoby pochodzenia żydowskiego w czasie II wojny światowej przed oprawcami niemieckimi czy hitlerowskimi. Tego tu brakuje.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo, ale w tej chwili nie ma już takiej możliwości legislacyjnej, prawnej. Bardzo dziękuję, przyjmujemy tę... Pan senator oczywiście może...</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#komentarz">(Senator Wiesław Dobkowski: Bardzo żałuję, że nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#KrystynaBochenek">...jeśli wyraża taką wolę, wziąć udział w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#KrystynaBochenek">Czy są jeszcze pytania?</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję, nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#KrystynaBochenek">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#KrystynaBochenek">Do dyskusji zapisały się w tej chwili cztery osoby. Jedna, czyli pan senator Ryszka, złożyła swoje przemówienie do protokołu. I teraz w kolejności panowie senatorowie: Klimowicz, Andrzejewski, Romaszewski.</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#KrystynaBochenek">Proszę pana senatora Pawła Klimowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PawełKlimowicz">Pani Marszałek! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PawełKlimowicz">Wybuch II wojny światowej był początkiem tragedii milionów mieszkańców Europy. W sposób szczególny dotknęła ona narody żydowski i polski. Pierwszy z nich, według założeń władz niemieckich, miał być totalnie wyniszczony. Podobny los w późniejszym czasie planowano zgotować Polakom. W okresie II wojny światowej zginęło około sześć milionów obywateli polskich. Połowę z nich stanowiła niemal cała przedwojenna, trzymilionowa społeczność żydowska.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PawełKlimowicz">Pierwsze antyżydowskie prawa Niemcy wprowadzili na okupowanych ziemiach polskich już w pierwszych miesiącach swych rządów. 1 grudnia 1939 r. w Generalnym Gubernatorstwie wydano nakaz, aby wszyscy Żydzi powyżej dwunastego roku życia nosili opaski z gwiazdą Dawida. Nałożono następnie na nich obowiązek pracy, wydano zakazy korzystania ze środków transportu i opuszczania miejsc zamieszkania bez zezwolenia. Konfiskowano majątki, przedsiębiorstwa, sklepy i warsztaty. Wkrótce wyzysk połączono z pozbawieniem wolności: znaczną część ludności żydowskiej skierowano do obozów pracy przymusowej.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#PawełKlimowicz">W 1941 r. przywódcy III Rzeszy podjęli decyzję o tak zwanym ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej, co w konsekwencji oznaczało wolę wymordowania wszystkich europejskich Żydów, także tych, którzy w licznych skupiskach mieszkali na terenie okupowanej przez Niemców Polski. W odpowiedzi na działalność agresora rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie i konspiracyjne władze podziemne w kraju podjęły wysiłki na rzecz ratowania Żydów. Mimo zagrożenia represjami i karą śmierci także część Polaków, niezależnie od decyzji władz, pomagała Żydom. Zorganizowaną pomoc dla ludności żydowskiej prowadziło wiele środowisk już od początku okupacji. Były to zwykle inicjatywy oddolne, pojawiające się głównie tam, gdzie przed wojną Polacy i Żydzi żyli wspólnie. Gdy Niemcy zaczęli przymusowo przesiedlać Żydów do gett, pomoc dla tych, którzy pozostawali po aryjskiej stronie, można było uzyskać między innymi od niektórych konspiracyjnych ugrupowań politycznych, takich jak Polska Partia Socjalistyczna czy Stronnictwo Ludowe, a także od zakonów katolickich. Pomagano głównie w nawiązaniu potrzebnych kontaktów, wskazywano, kto może wyrobić fałszywe dokumenty.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PawełKlimowicz">W lutym 1942 r. w ramach ZWZ-AK utworzono referat żydowski. Zajmował się on między innymi analizą sytuacji Żydów i przekazywaniem informacji polskiemu rządowi, a za jego pośrednictwem - międzynarodowej opinii publicznej. Różne środowiska, skupione między innymi wokół znanej pisarki Zofii Kossak-Szczuckiej, dostrzegły konieczność instytucjonalnej pomocy. Zaproponowano wówczas powołanie komitetu koordynującego akcję ratowania Żydów, w co włączyła się konspiracyjna Delegatura Rządu RP na Kraj. 27 września 1942 r. zawiązano Komitet imienia Konrada Żegoty. 4 grudnia 1942 r. na bazie tego komitetu utworzono Radę Pomocy Żydom. Rada była konspiracyjną, rządową instytucją z własną strukturą wewnętrzną, łącznie z komórkami terenowymi. Dawała gwarancję możliwie trwałego wsparcia środkami uzyskiwanymi od rządu RP w Londynie. Poza wsparciem finansowym współpracownicy rady ułatwiali Żydom przekraczanie granicy i ucieczkę z okupowanej Polski. Ukrywającym się przekazywano nielegalne dokumenty. Działanie te były prowadzone na miarę możliwości poziemnych struktur i w stałym zagrożeniu życia osób w nie zaangażowanych. Mimo usilnych starań rada nie była w stanie udzielić pomocy wszystkim, którzy się po nią zgłosili. Zdołała jednak pomóc tysiącom Żydów. I tak na przykład Irena Sendlerowa, szefowa referatu dziecięcego „Żegoty”, wraz ze współpracownikami uratowała od śmierci około dwa i pół tysiąca dzieci żydowskich. Jeszcze większego wsparcia niż instytucje Polskiego Państwa Podziemnego, udzielały Żydom pojedyncze osoby i rodziny. Postawa ta tym bardziej zasługuje na uznanie, że za każdą taką pomoc groziła na terenie okupowanej Polski kara śmierci, egzekwowana nie tylko wobec tych, którzy bezpośrednio wspierali Żydów, ale także wobec członków ich rodzin, a niejednokrotnie również sąsiadów.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#PawełKlimowicz">Pierwsze rozporządzenie w tej sprawie zostało wydane przez generalnego gubernatora Hansa Franka w dniu 15 października 1941 r. Stwierdzono w nim: Żydzi, którzy bez upoważnienia opuszczają wyznaczoną im dzielnicę, podlegają karze śmierci. Tej samej karze podlegają osoby, które takim Żydom świadomie dają kryjówkę. Podżegacze i pomocnicy podlegają tej samej karze, jak sprawca, czyn usiłowany karany będzie jak czyn dokonany. W lżejszych wypadkach można orzec ciężkie więzienie lub więzienie. W kolejnym rozporządzeniu, wydanym rok później, restrykcje zostały rozszerzone: Wobec tego, kto uzyska wiadomość o tym, że jakiś Żyd bezprawnie przebywa poza obrębem dzielnicy mieszkaniowej, a nie zgłosi tego policji, zastosowane będą policyjne środki bezpieczeństwa. W miastach i na wsiach pojawiły się plakaty przypominające o tym zarządzeniu i zawierające jeszcze bardziej rygorystyczne przepisy, na przykład: Za pomoc udzielaną Żydom nie uważa się tylko przenocowanie ich i wyżywienie, ale również przewożenie ich jakimkolwiek środkiem lokomocji, kupowanie od nich różnych towarów itp.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#PawełKlimowicz">Historyk Szymon Datner, ocalały z zagłady, tak oddaje trudną i skomplikowaną sytuację ludzi szukających pomocy oraz tych, których o tę pomoc proszono: Gdy w nocy do okna chłopskiej chaty zapukał nieznajomy Żyd, wraz z nim zapukał problem żydowski owych lat, z całym splotem implikacji, ryzyka, niebezpieczeństwa, wraz z koniecznością powzięcia decyzji i związaną z tym rozterką duchową. Zaszczuty prosi o pomoc, o łyżkę strawy, o kilka chwil, aby ogrzać się w ciepłym kącie. Gdy trafia na cieplejszy błysk oczu, życzliwe słowo, prosi, by pozwolono mu kilka dni pobyć - popracuje i odejdzie. Chłop staje przed pytaniem, jak zareagować. Zdaje sobie sprawę, że do jego okna zapukał problem moralny, problem człowieka, któremu odmówiono człowieczeństwa, zapukało wielkie zagadnienie humanitarne. Problem odwieczny, będący udziałem tysięcy pokoleń: problem chwilowej przewagi zła, problem ściganego i prześladowanego. W takiej chwili przed człowiekiem staje konieczność sprawdzenia siebie, skonfrontowania swojej postawy z nakazem moralnym. Ryzyko związane z opowiedzeniem się po stronie dobra, po stronie ściganego, było zawsze wielkie. Jednak w latach 1939–1945 rozmiary tego ryzyka były nieporównywalnie wielkie. Tu koniec cytatu.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#PawełKlimowicz">Trwają obecnie badania Instytutu Pamięci Narodowej, które stwierdzą, ilu Żydom Polacy udzielali doraźnej lub długotrwałej pomocy. Nie wiadomo także, ilu Polaków dostosowało się do nieludzkich praw okupanta i ponosi odpowiedzialność za śmierć tych, których wydali. Byli też i tacy, którzy szantażem wymuszali pieniądze od tych, którzy udzielali schronienia Żydom. Na to, że zdarzenia takie miały miejsce, wskazują między innymi zawarte w zarządzeniach polskich władz podziemnych ostrzeżenia, że takie postawy będą tępione. Potwierdzają to także przypadki podziemnych wyroków śmierci za tak zwane szmalcownictwo.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#PawełKlimowicz">O skali pomocy udzielanej Żydom przez Polaków może świadczyć fakt, iż do 1 stycznia 2008 r. wśród dwudziestu dwóch tysięcy dwustu jedenastu wszystkich nagrodzonych zostało uhonorowanych medalem przez Instytut Yad Vashem sześć tysięcy sześćdziesięciu sześciu naszych rodaków. Ze wstępnych badań wynika, że z rąk okupanta niemieckiego za udzielanie pomocy Żydom mogło zginąć lub znaleźć się w obozach koncentracyjnych około dwóch i pół tysiąca osób. Nie znamy dotąd nazwisk choćby połowy z nich. Według szacunkowych badań Szymona Datnera 80% osób zamordowanych za pomoc Żydom to mieszkańcy wsi. Najwięcej było ich w województwach krakowskim i rzeszowskim. W województwie rzeszowskim leży Markowa, w której miał miejsce najbardziej znany mord na Polakach pomagających Żydom.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#PawełKlimowicz">W Markowej, gdzie żyło przed wojną około stu dwudziestu Żydów, ukrywało się ich od 1942 r. co najmniej dwudziestu pięciu, a prawdopodobnie dwudziestu ośmiu. Udzielenia im schronienia podjęło się sześć rodzin: Szylarowie, Przybylakowie, Barowie - dwie różne rodziny o tym samym nazwisku, Cwynarowie, Ulmowie. Dzięki nim przeżyło co najmniej siedemnastu Żydów, a być może nawet dwudziestu, z rodzin Riesenbachów, Weltzów, Segalów i Lorbenfeldów. Spośród nich żyją jeszcze przynajmniej trzy osoby.</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#PawełKlimowicz">Niestety, najliczniejsza ośmioosobowa grupa ukrywających się Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów nie doczekała końca okupacji. Zostali zamordowani 24 marca 1944 r. wraz z całą ośmioosobową ukrywającą ich rodziną Ulmów. Zdarzenie to było tym bardziej tragiczne, że zginęły nie tylko dorosłe osoby, ale także siedmioro dzieci, jedno żydowskie o nieznanym imieniu oraz szóstka dzieci Ulmów w wieku od jednego roku do ośmiu lat. Zamordowana Wiktoria była wówczas w dziewiątym miesiącu ciąży. Jeden ze świadków mówi: „Kładąc do trumny zwłoki Wiktorii stwierdziłem, że była ona w ciąży. Twierdzenie to opieram na tym, że z jej narządów rodnych było widać główkę i piersi dziecka”.</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#PawełKlimowicz">Trudno określić przesłanki, jakimi kierowali się Józef i Wiktoria Ulmowie, przyjmując pod swój dach Żydów. Były to zapewne: miłość bliźniego, współczucie i świadomość tego, że zaniechanie pomocy może być wyrokiem śmierci dla wyjętych spod prawa ludzi. W 1942 r. Ulmowie wielokrotnie widzieli, jak na sąsiedniej parceli, grzebowisku padłych zwierząt, Niemcy rozstrzeliwali Żydów. Czy mógł być jeszcze jakiś inny powód skłaniający ich do takiej postawy, na przykład wynagrodzenie za użyczenie schronienia, gdyż, jak wiadomo, liczna rodzina Ulmów była biedna? Przyjmując Żydów, Ulmowie mogli liczyć na to, że dzięki wspólnej pracy kilku osób w sile wieku wszystkim będzie łatwiej przeżyć trudne wojenne dni. Wiadomo, że Józef Ulma razem z Żydami zajmował się garbowaniem skór, które sprzedawał w dużej ilości, uzyskując w ten sposób pieniądze na życie. Wszystko wskazuje na to, że informacji Niemcom o miejscu przebywania Żydów udzielił Włodzimierz Leś, policjant granatowy ukraińskiego pochodzenia. Wcześniej udzielił on schronienia rodzinie Szallów, a później po odmówieniu dalszej pomocy nie oddał im ich majątku, co powodowało, że domagali się jego zwrotu. W marcu 1944 r. front sowiecki był coraz bliżej Markowej, więc być może obawiał się tego, że będzie musiał te pieniądze zwrócić.</u>
          <u xml:id="u-200.12" who="#PawełKlimowicz">Tragiczny los rodziny Ulmów stanowi symbol poświęcenia Polaków, którzy wbrew niebezpieczeństwu potrafili udowodnić, iż człowieczeństwo jest ważniejsze niż życie. Fakt ich śmierci jest znany nie tylko w Polsce, ale także poza granicami kraju. W 1995 r. zostali odznaczeni przez Instytut Yad Vashem tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W 2003 r. Kościół katolicki rozpoczął proces ich beatyfikacyjny, którego etap diecezjalny zakończył się w kwietniu 2008 r. Kolejny etap będzie prowadzony przez Stolicę Apostolską w Watykanie. Przysługuje im obecnie tytuł Sług Bożych.</u>
          <u xml:id="u-200.13" who="#PawełKlimowicz">Do Markowej przybywa wielu pielgrzymów z całej Polski. Każdego roku pod wzniesiony przez mieszkańców Markowej pomnik przyjeżdżają także setki młodych uczniów z Izraela i USA, gdzie oddają hołd zamordowanym. W corocznych uroczystościach uczestniczą ministrowie, parlamentarzyści, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, ambasador Izraela, a także Abraham Segal, mieszkaniec Haify, który ukrywał się w Markowej podczas wojny. 27 stycznia 2008 r. podczas obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu została zaprezentowana na Rynku Głównym w Krakowie w języku polskim i angielskim wystawa poświęcona Sprawiedliwym z Małopolski. Najwięcej miejsca poświęcono w niej rodzinie Ulmów.</u>
          <u xml:id="u-200.14" who="#komentarz">(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Prosiłabym, by powoli zmierzać do końca. Przepraszam bardzo, ale czas nas goni.)</u>
          <u xml:id="u-200.15" who="#PawełKlimowicz">Już kończę.</u>
          <u xml:id="u-200.16" who="#PawełKlimowicz">25 czerwca 2008 r. jej otwarcia w gmachu Senatu dokonał marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, za co panu marszałkowi z tego miejsca dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-200.17" who="#PawełKlimowicz">Sprawa stosunków polsko-żydowskich podczas II wojny światowej w Markowej oraz fakt ukrywania Żydów przez mieszkańców zostały gruntownie opracowane naukowo, wyprodukowano na ten temat sześć filmów dokumentalnych, ukazało się także, nie tylko w Polsce, wiele artykułów prasowych na ten temat, między innymi w „L'Osservatore Romano”. W Markowej powstaje również pierwsze w Polsce muzeum poświęcone Polakom ratującym Żydów. Jestem przekonany, że istnieje konieczność zauważenia i należytego docenienia faktów, w dużej mierze nieznanych, wskazujących, że podczas zagłady miało miejsce wiele pozytywnych zdarzeń, przejawiających się w udziale Polaków w ratowaniu osób narodowości żydowskiej w warunkach, gdy ten czyn w zajętej przez Niemców Polsce był rygorystycznie ścigany i w odróżnieniu od okupowanej zachodniej Europy karany śmiercią.</u>
          <u xml:id="u-200.18" who="#PawełKlimowicz">Mam nadzieję, że w przyszłości dzień 24 marca będzie dniem, kiedy będziemy wspominać postawy właśnie takich ludzi, którzy zasłużyli na nasz najwyższy szacunek, bowiem za tą datą kryje się los tych, którzy ratując życie innych, własne złożyli w ofierze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-200.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#KrystynaBochenek">Zapraszam pana senatora Andrzejewskiego, potem pana Romaszewskiego, a wreszcie Misiołka.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Romaszewski: Ja rezygnuję.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PiotrAndrzejewski">Pani Marszałek! Koleżanki i Koledzy Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PiotrAndrzejewski">Wydaje się, że z dużą dozą powagi i szacunku przystępujemy do uczczenia pamięci Polaków ratujących osoby, którym ustawy norymberskie przypisały pochodzenie żydowskie. O ile dzisiaj bardzo mocno akcentujemy odrębność narodu polskiego, narodu żydowskiego, narodu ukraińskiego, o tyle proszę pamiętać, że tradycja pierwszej Rzeczypospolitej, to była tradycja ochrony człowieczeństwa różnych nacji w ramach jednolitego, wieloetnicznego, wieloreligijnego narodu polskiego. Ja rozumiem, że każdemu narodowi, który ma pewne cechy odrębne, i język, i kulturę, i cywilizację, zależy na tym, żeby akcentować tę odrębność. Ale tak jak wreszcie stwierdziliśmy w ustawie o obywatelstwie polskim, że istnieje prawo do obywatelstwa nie tylko jednego, że one się przenikają, tak samo proszę pamiętać, że tworzeniu narodu polskiego w pierwszej Rzeczypospolitej towarzyszyło przenikanie z tymi, którzy dzisiaj są poza granicami Polski, a którzy należeli do narodu polskiego, bardzo często poświęcali życie i uczestniczyli we wszystkich zrywach narodowościowych jako należący do narodu polskiego Żydzi. Stąd moja poprawka. Uważam, że to przenikanie narodu polskiego i narodu żydowskiego z poszanowaniem patriotyzmu wzajemnego zasługuje dzisiaj na podkreślenie.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PiotrAndrzejewski">Zabieram głos głównie ze względu na to, o czym mówi ostatni akapit proponowanej uchwały. Mianowicie wymieniając nazwiska niewątpliwie tych, którzy wśród wielu sprawiedliwych zasługują na szczególne uwzględnienie, mówi też o innych, o tych zapomnianych reprezentantach narodu polskiego. Chciałbym przywołać rodzinę, która bardziej znana jest w Stanach Zjednoczonych, w Izraelu, a prawie zupełnie nie jest znana w Polsce - to jest mój były elektorat, Dębica - i przypomnieć małżeństwo Aleksandra i Leokadii Mikołajków. Nie ma chyba lepszego momentu niż ten moment, bo również takich postaw było wiele. To jest małżeństwo, które też powinno być upamiętnione przy okazji tej uchwały. W tym czasie, który mi przysługuje, postaram się przybliżyć państwu te postacie.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#PiotrAndrzejewski">Małżeństwo zamieszkałe w Dębicy pod nr 248 przy ulicy Kościuszki z dziećmi, on - lekarz ubezpieczalni społecznej, ona - higienistka pracująca z dziećmi i młodzieżą, działacze Polskiego Czerwonego Krzyża. Po wkroczeniu niemieckich okupantów do Dębicy stało się to, o czym mówił mój przedmówca. Po utworzeniu getta w 1941 r. doktor Aleksander Mikołajków zatrudnił, najpierw w charakterze gońca pomocnika, młodego chłopaka, Polaka pochodzenia żydowskiego Efraima Reicha. Kiedy w lipcu 1942 r. Niemcy rozpoczęli pierwszą likwidację getta, na prośbę młodego Efraima doktor wraz z żoną przyjęli całą rodzinę pod swój dach. Jeszcze raz trzeba tu podkreślić, że za ukrywanie Żydów groziła kara śmierci, to nie jest byle ryzyko. Proszę pamiętać, że w okupowanej Francji za to samo groziła grzywna pieniężna w wysokości jednodniowych poborów. Tak że trzeba się przyjrzeć w skali europejskiej, czym wówczas ryzykowano. A jest prawdą, że niemiecki okupant zachęcał Polaków do donoszenia na bliźnich, oferując w zamian wysokie nagrody w postaci jednokilogramowego woreczka cukru, butelki wódki, no, za ludzkie życie. To niemieckie poczucie równości, nie można mówić, że tylko hitlerowskie. Nie będę tego dalej komentował.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#PiotrAndrzejewski">No i znajdowali się tacy podli ludzie, którzy donosili na Żydów i na Polaków do gestapo, nazwano ich szmalcownikami, ale władze Polskiego Państwa Podziemnego, komórki Armii Krajowej, sądy akowskie bezwzględnie wydawały wyroki śmierci na tych ludzi i je wykonywały. To też trzeba bardzo wyraźnie podkreślić, bo to właśnie była reprezentacja narodu polskiego, a nie szmalcownicy.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#PiotrAndrzejewski">Po pierwszej likwidacji na terenie getta Niemcy rozlepili plakaty z napisem, że każdy, kto nie wskaże ukrywającego się Żyda, zostanie rozstrzelany. Już nie tylko ukrywanie, ale niewskazanie Żyda było przez Niemców karane śmiercią. Mimo to ta rodzina z jasnej motywacji, bo zostały zapisy, ukrywała Żydów, doktor Mikołajków mówił: zawsze będę narażał życie, by ratować porządnych, niewinnych ludzi. W czasie drugiej likwidacji getta w ciągu kilku dni przemycono na teren domu państwa Mikołajków trzynastu członków dalszej rodziny państwa Reichów. Od tej pory, od grudnia 1942 r. do końca sierpnia 1944 r. strych, garaż, piwnica, ponownie strych był ich mieszkaniem. Tak to się działo aż do wyzwolenia Dębicy przez wojska radzieckie. Grozą napawa to, że obok tego domu, w sąsiednim budynku przez cały czas znajdowała się siedziba dębickiego gestapo, gestapo nawet zarekwirowało doktorowi garaż na swoje potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#PiotrAndrzejewski">Mówiąc o motywacjach, trzeba też podkreślić to, że oni nigdy nie wzięli ani nie zażądali dla siebie żadnej korzyści materialnej za to, co robili, ani wtedy, ani potem. Wspomagali ich, bo jednak trzeba było jakoś utrzymać te trzynaście osób, działacze powiatowej Rady Głównej Opiekuńczej z księżną Heleną Jabłonowską i dyrektorem Franciszkiem Sadowskim. Przez cały czas Aleksander i Leokadia Mikołajkowie pomagali również ocalałym i wyprowadzanym z getta żydowskim dzieciom, umieszczając je w polskich sierocińcach. Jest tu ogromna rola misji katolickich i kościoła katolickiego w tym zakresie, co trzeba podkreślić.</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Panie Senatorze, zmierzamy ku końcowi.)</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#PiotrAndrzejewski">Tak.</u>
          <u xml:id="u-202.9" who="#PiotrAndrzejewski">Efraim Reich umieścił na łamach „New York Times” w 1960 r., już po śmierci, bo w momencie wyzwolenia zginął Aleksander Mikołajków, następujący tekst: „każdego roku w dniu jego śmierci myślę o nim, wierzę w życie pozagrobowe, myślę, że jest tam jednym z wielkich”. I dopisał, że świat musi stać się dobry, jeżeli są na nim tacy ludzie jak on.</u>
          <u xml:id="u-202.10" who="#PiotrAndrzejewski">Pamięć o takich ludziach, jak Aleksander i Leokadia Mikołajkowie, powinna być zachowana, stąd moje wystąpienie. Dzięki takim ludziom, jak oni, jak wszyscy inni, których dotyczy nasza uchwała, możemy z godnością mówić o dobroci i człowieczeństwie kolejnym pokoleniom. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#KrystynaBochenek">Proszę pana senatora Andrzeja Misiołka. Wiem, że kolejne osoby też pragną zabrać głos, na liście są panowie senatorowie Sławomir Sadowski i Kazimierz Wiatr.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#KrystynaBochenek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#AndrzejMisiołek">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#AndrzejMisiołek">Uchwała, nad którą dyskutujemy, jest w moim przekonaniu znakomitą okazją do zaprezentowania postaci Henryka Sławika, jest on zresztą jedną z postaci wymienionych w uchwale. Postanowiłem zabrać głos w tej debacie, ponieważ Henryk Sławik jest, był wielkim Polakiem i wielkim Ślązakiem, ponieważ jest to postać bliska Polakom, bliska ludziom mieszkającym na Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#AndrzejMisiołek">Otóż, gdyby miarą zasług była liczba uratowanych z holokaustu Żydów, to Henryk Sławik byłby pierwszym nie tylko w Polsce, ale sądzę, że również na świecie. Instytut Yad Vashem udowodnił, że Sławik uratował ponad pięć tysięcy Żydów, przypisuje mu się uratowanie ponad pięciu tysięcy Żydów, a inne dokumenty, o których za chwilę powiem, mówią, że to była liczba co najmniej trzykrotnie większa, czyli piętnaście tysięcy. Gdyby zatem przyjąć tę liczbę sześćdziesięciu tysięcy uratowanych Żydów, którą podajemy w uchwale, to należałoby stwierdzić, że Henryk Sławik, jeden człowiek, uratował 1/4 wszystkich osób.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#AndrzejMisiołek">Kim był Sławik? Henryk Sławik urodził w 1894 r. we wsi Szeroka, dzisiaj jest to dzielnica Jastrzębia Zdroju. Pochodził z bardzo biednej rodziny i był samoukiem. Doszedł do bardzo wysokich zaszczytów już w okresie przedwojennym, także w okresie międzywojennym. Był on redaktorem naczelnym „Gazety Robotniczej”, prezesem Syndykatu Dziennikarzy Polskich Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, był radnym Katowic i przedstawicielem Śląska w genewskiej Lidze Narodów.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#AndrzejMisiołek">Henryk Sławik był aktywnym uczestnikiem wszystkich trzech powstań śląskich i jednocześnie bliskim współpracownikiem Wojciecha Korfantego. Z tej to przyczyny we wrześniu 1939 r. znalazł się na samym szczycie listy proskrypcyjnej, którą sporządzili Niemcy, listy obywateli polskich, którzy mieli zostać aresztowani i zgładzeni. Sławik miał tego pełną świadomość, dlatego we wrześniu 1939 r. wyemigrował na Węgry. W Miszkolcu spotkał Josefa Antala, przedstawiciela rządu węgierskiego skierowanego przez ten rząd do organizowania miejsc dla polskich uchodźców i zagospodarowania polskich uchodźców na terenie Węgier. W trakcie spotkania ze Sławikiem obaj stwierdzili, że podejmą ten trud. Sławik w czasie pobytu na Węgrzech, a był tam od września 1939 r. aż do sierpnia, właściwie do lata, do czerwca, lipca 1944 r., organizował przerzuty polskich żołnierzy do Francji i na Bliski Wschód - przerzucił ich ponad pięćdziesiąt tysięcy - a także pomoc dla Żydów, którzy wydostali się z okupowanej Polski i dotarli na Węgry.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#AndrzejMisiołek">Zupełnym majstersztykiem, można powiedzieć, nawet przy jego zdolnościach organizacyjnych było zorganizowanie w Vacu, niewielkim miasteczku na Węgrzech, sierocińca, który nazwany został sierocińcem dla dzieci polskich oficerów. Oczywiście nie było w tym sierocińcu ani jednego dziecka polskich oficerów. Były tam same dzieci żydowskie, sieroty, które zostały przemycone z Polski na Węgry. Wszystkie te dzieci, wszystkie, zostały uratowane, bezpiecznie przewiezione do innych krajów. Część tych dzieci czy część tych osób nadal żyje, mieszka w Izraelu i miała okazję się wypowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#AndrzejMisiołek">Henryk Sławik jest bohaterem trzech narodów - polskiego, żydowskiego i węgierskiego. Dlaczego węgierskiego? Otóż, proszę państwa, w 1944 r., była tu już dzisiaj o tym mowa, Henryk Sławik został zdradzony. Został zdradzony przez Polaka przebywającego w społeczności Polaków na Węgrzech. Najpierw był katowany, a później wywieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen, gdzie w sierpniu 1944 r. został zamordowany. Dlaczego jest również wielkim bohaterem narodu węgierskiego? Otóż gestapo, kiedy katowało Sławika, Niemcy, kiedy katowali Sławika, próbowali wymusić na nim zeznania, że Josef Antal współpracował ze Sławikiem w dziele ratowania Żydów i przerzucania polskich żołnierzy na Zachód i na Bliski Wschód. Henryk Sławik do samego końca temu zaprzeczał. Zaprzeczał i dzięki temu Josef Antal przeżył. Kiedy po raz ostatni wiedzieli się Antal ze Sławikiem w drodze do niemieckich, hitlerowskich katowni, Antal uścisnął dłoń Sławika i powiedział: dziękuję. Na to Sławik odpowiedział: tak płaci Polska.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#AndrzejMisiołek">Należałoby się zastanowić, jak Sławikowi zapłaciła Polska. Zapłaciła kompletnym zapomnieniem. Dzisiaj dzięki wysiłkowi niewielkiej grupy osób staramy się budować pamięć o Henryku Sławiku. I muszę powiedzieć, że te wysiłki napotykają opór. Został nakręcony przez pana Grzegorza Łubczyka i Marka Maldisa film o Henryku Sławiku. Film ten był wyemitowany w pierwszym programie Telewizji Polskiej tylko jeden raz, przed północą. Film, który opisuje życie Sławika, film, który pokazuje również uratowane ofiary z czasów wojny. Tak naprawdę osobą, która przypomniała postać Henryka Sławika był Żyd Henryk Zimmermann, były wiceprzewodniczący Knesetu i wicemer Hajfy, który w 1977 r. wystąpił do Instytutu Yad Vaschem o uznanie Sławika Sprawiedliwym wśród Narodów Świata, a później w roku 1990 przyjechał do Polski i starał się Polakom przypomnieć postać Sławika. Jak widać udało się na tyle, że przekonaniem o wielkości tej postaci zaraził niewielką grupę osób.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#komentarz">(Staram się dzisiaj przybliżyć tę postać także dlatego, że inne postaci, bardzo znane na całym świecie, takie jak Wallenberg, czy takie jak Schindler, w porównaniu ze Sławikiem mają dużo mniejsze zasługi. Wallenberg był szwedzkim dyplomatą, który przyjechał do Budapesztu z paszportem dyplomatycznym, z dużą ilością pieniędzy i uratował, chwała mu za to, wiele istnień żydowskich. Ale Sławik robił to samo bez paszportu dyplomatycznego, bez pieniędzy, i robił to przez pięć lat, od roku 1939 do 1944. Co do Schindlera to wiemy, że jego przeszłość nie była chlubna. Schindler był niemieckim oficerem i ratował osoby narodowości żydowskiej, czerpiąc z tego korzyści. Sławik zapłacił za to życiem. Dziękuję bardzo. Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#KrystynaBochenek">Pan senator Sadowski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#SławomirSadowski">Pani Marszałek! Wysoki Senacie! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#SławomirSadowski">Koledzy prezentowali tutaj różne postawy Polaków, ale przede wszystkim Polaków ratujących Żydów w czasie okupacji. Ja chciałbym przypomnieć tutaj trochę historii, przypomnieć rolę, jaką na początku Żydzi odgrywali w naszych dziejach.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#SławomirSadowski">Otóż Żydzi pojawili się na ziemiach polskich już w IX wieku. Będę mówił krótko o tej historii, aczkolwiek mógłbym dłużej. Słynny podróżnik żydowski Kardadbeh opisuje, że Żydzi zamieszkiwali Małopolskę i Wielkopolskę. Później inny słynny podróżnik i kupiec żydowski Ibrahim ibn Jakub, czyli Abraham syn Jakuba, podaje pierwsze wiadomości o państwie polskim, ta relacja to rok 965. Żydzi odgrywali w państwie polskim bardzo ważną rolę. Już w roku 1203 w okolicach Wrocławia, na terenie dzisiejszego Wrocławia, istnieje osada żydowska, w 1237 - w Kaliszu, wcześniej również w innych miejscowościach. Początkowo zajmowali się handlem, później zamieszkiwali miasta, już od początków XIV w. w Krakowie jest ulica Żydowska. Mało kto o tym wie, ale do roku 1415 na ziemiach litewskich Żydzi mieli obowiązek wystawiania tysiąca jeźdźców na wyprawy zbrojne. A więc z tego wynika, że również oni uczestniczyli w naszym życiu, także politycznym. Później byli także tymi, którzy wspomagali naszych królów, magnatów, także szlachtę.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#SławomirSadowski">I tutaj chciałbym nawiązać do wystąpienia pana senatora Andrzejewskiego, do czasów I Rzeczypospolitej, Rzeczypospolitej zwanej szlachecką, kiedy to na terenach Polski, według naszych historyków statystyków, zamieszkiwało około jednego miliona dwustu tysięcy Żydów. A więc Żydzi stanowili około jednej ósmej ludności Rzeczypospolitej. Odgrywali, jak już wspomniałem, bardzo znaczącą rolę. Powstanie kościuszkowskie, insurekcja z 1794 r. wykazała bohaterstwo między innymi Berka Joselewicza, który przeszedł całą kampanię napoleońską, zginął w 1809 r., był wcześniej we Włoszech, w Niemczech, dosłużył się rangi pułkownika, generała. Te tradycje kontynuowali jego syn Józef i wnuk Leon. A więc można rzec, że jest to przykład uczestnictwa Żydów. Chlubny był też ich udział w powstaniu listopadowym i później w powstaniu styczniowym. Warto tutaj wspomnieć, że Żydzi brali czynnie udział w demonstracjach przed powstaniem styczniowym w 1861 r. - nasi historycy podają przykład studenta Landego, który podczas demonstracji podniósł krzyż z ziemi i szedł z tym krzyżem, a następnie został śmiertelnie ranny. Podają też przykład buntu w szkole rabinów - buntu w pozytywnym znaczeniu tego słowa - kiedy to młodzież żydowska śpiewała pieśń „Boże, coś Polskę” i modliła się do Matki Boskiej. To są takie ciekawostki z historii. Słynne wtedy rody Kronenbergów, Epsteinów, Natansonów i inne wspomagały powstanie styczniowe, a wielu ich przedstawicieli wspomagało również Rząd Narodowy w formie materialnej.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#SławomirSadowski">Szanowni Państwo, już w okresie budzenia się Polski do niepodległości młodzież żydowska działała w Związku Strzeleckim, czyli w „Strzelcu”, w Polskiej Organizacji Wojskowej, w Związku Walki Czynnej, stanowiąc - tutaj uwaga - około 10% uczestników. A więc gdyby ujmować to statystycznie, że Żydzi stanowili około 10% naszej ludności, społeczeństwa, państwa polskiego, to dałoby to wykładnik mniej więcej równego udziału - gdybyśmy chcieli tak to przeliczać.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#SławomirSadowski">Następnie, Szanowni Państwo, jest okres II wojny światowej. Co do tego są różne dane: od stu do stu dwudziestu tysięcy oficerów, podoficerów, żołnierzy żydowskich brało udział w kampanii wrześniowej - czy też wojnie obronnej, jak kto woli - z tego poległo ponad trzydzieści dwa tysiące. Następnie czarna noc okupacji. I tu zbliżamy się właśnie do tych bardzo ciężkich problemów, mianowicie do problemu sytuacji narodu żydowskiego. Według danych - znowu szacunkowych, bo spis był w 1931 r. - ziemie II Rzeczypospolitej zamieszkiwało trzy miliony sto trzydzieści tysięcy Polaków narodowości żydowskiej.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#SławomirSadowski">Koledzy, na przykład pan senator Klimowicz, wspominali tutaj o ofiarach Polaków, kolega Misiołek również wspominał pewne postawy, była też mowa o bohaterskiej rodzinie Ulmów. Ale te postawy, trzeba to powiedzieć, były różne. Polskie Państwo Podziemne, które działało na trzech płaszczyznach, w tym na płaszczyźnie militarnej, w ostatecznym kształcie jako Armia Krajowa, delegatury, a także struktury polityczne starały się udzielać Żydom pomocy, jak już tutaj kolega Klimowicz wspominał, w Komitecie Pomocy Żydom, w Radzie Pomocy Żydom, w „Żegocie” - no, ja nie będę rozwijał tego tematu. Ta pomoc przejawiała się w różnej formie: w dostarczaniu broni - aczkolwiek można mieć pewne wątpliwości, jak mają niektórzy, czy ta pomoc była wystarczająca - w wyrabianiu fałszywych dokumentów potrzebnych do posługiwania się. Wielką pomoc niosły siostry Szarytki, które ukrywały dzieci żydowskie w różnego rodzaju sierocińcach, ochronkach, a także księża katoliccy, wystawiając metryki chrztu. O tym również warto powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#SławomirSadowski">Szanowni Państwo, do dnia dzisiejszego liczba ocalonych Żydów, czy uratowanych z czyjąś pomocą, czy przez siebie samych, jak już wspominałem wcześniej, zawiera się w przedziale pięćdziesiąt - sto dwadzieścia tysięcy. Niektóre źródła może na wyrost, bo to są problemy niezbadane, podają liczbę stu pięćdziesięciu tysięcy. Ale trudno jest w tej chwili to odtworzyć, ponieważ najczęściej te dowody źródłowe są bardzo... one z czasem jakby stały się mało wiarygodne, bo ludzie, którzy udzielali pomocy, poumierali, część relacji nie została sprawdzona...</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#SławomirSadowski">Warto jednak wspomnieć o tym, o czym wspominali już moi przedmówcy - o instytucie naukowym Yad Vashem. Tam nagrodzeni Polacy stanowią mniej więcej jedną trzecią, na dzień dzisiejszy jest to liczba... Ja dokładnie nie wiem, ale kolega Misiołek też ktoś inny z kolegów podawał, zdaje się, liczbę sześciu tysięcy sześćdziesięciu sześciu, jeśli dobrze to zapamiętałem. Jest to istotna liczba świadcząca o tym, że część Polaków potrafiła, narażając własne życie, pomagać Żydom. Wielu tych Polaków pozostało osobami anonimowymi, szczególnie ci z terenów wschodnich, z dawnych terenów wschodnich - mam tu na myśli tereny Białorusi, tereny Podlasia - z tych terenów, gdzie stan wykształcenie, szczególnie polskiego chłopstwa, było bardzo znikomy i, trzeba to powiedzieć, był duży analfabetyzm. Ja takie historie znam z opowiadań własnej babci, która mówiła o tym, że też pomagała Żydom, udzielając im pomocy żywnościowej, przechowując ich w stodole. Ale to są już czasy bardzo, bardzo odległe.</u>
          <u xml:id="u-206.9" who="#SławomirSadowski">Szanowni Państwo, nie chciałbym tutaj przedłużać. Ale jest problem bardzo trudny dla Polaków, a jeszcze trudniejszy dla Żydów. Trzeba powiedzieć, że również wśród Polaków zdarzały się postawy negatywne. Nie chciałbym tego rozwijać... Tu wspominano o szmalcownikach, o...</u>
          <u xml:id="u-206.10" who="#komentarz">(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Kończymy.)</u>
          <u xml:id="u-206.11" who="#SławomirSadowski">Ja już kończę, Pani Marszałek.</u>
          <u xml:id="u-206.12" who="#SławomirSadowski">Uważam, że Senat, podejmując taką uchwałę, robi bardzo dobrze, zwłaszcza że 19 kwietnia bądź 20 kwietnia, jak kto uważa, mamy rocznicę powstania w getcie warszawskim. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-206.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo proszę, pan senator Kazimierz Wiatr.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#KazimierzWiatr">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#KazimierzWiatr">Pięknie moi przedmówcy opowiadali o tych trudnych sprawach. Ale słyszałem w tych wypowiedziach słabe odniesienia do tego tekstu, który mamy uchwalać, a co do którego mam istotne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#KazimierzWiatr">Zapewne tematyka tej uchwały to sprawy wrażliwe, temat nie trudny, a wrażliwy. Wrażliwy szczególnie dlatego, że polityczna poprawność w tych kwestiach jest szczególnie ważna. Ale skoro historia jest nie tylko naszą przeszłością, ale i naszą przyszłością... To nie jest żaden slogan, bo zajmujemy się historią po to, aby budować naszą przyszłość. To są nasze korzenie, które nas definiują, wytyczają pewien kierunek, mobilizują do dobra. Otóż niesłychanie ważne w naszej pamięci są proporcje dotyczące wiedzy historycznej. Kiedy słuchałem dyskusji wczorajszych czy przedwczorajszych o IPN, to bardzo mi się podobały wypowiedzi przypominające o proporcjach, wypowiedzi, w których mówiono: zachowajmy proporcje. Jestem za. Ale chciałbym też zadbać o te proporcje w tej uchwale, a mam wewnętrzne przekonanie, że one są tu zaburzone.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#KazimierzWiatr">Podejmujemy tę uchwałę dzisiaj, 2 kwietnia 2009 r., kiedy mamy w pamięci ciągłe w ostatnich latach wypowiedzi o polskich obozach śmierci, przypisujące nam wiele rzeczy nieprawdziwych, niestety złych - bo o dobrych nie słyszałem, nie przypisywano nam ich ponad miarę. I ta uchwała o uczczeniu Polaków ratujących Żydów jest także pośrednio o uczczeniu Żydów odniesieniem się do tamtego nieszczęścia, tylko czy te proporcje są zachowane. Otóż, proszę państwa, jak czytam akapit druku nr 499, to niestety w druku nr 499P on jest w 3/4 powtórzony. Pani Marszałek, ja odczytam ten tekst: „Ratujący, a były ich dziesiątki tysięcy, wywodzili się z różnych środowisk społecznych, ich świadomość kształtowały odmienne, niekiedy skrajnie przeciwstawne, poglądy polityczne, kierowali się różnymi motywami ratowania. Ich poświęcenie nierzadko narażało ich na śmiertelne niebezpieczeństwo wynikające z niegodziwych postaw i działań tych nielicznych naszych rodaków, którzy utracili zdolność honorową, kształtującą poczucie przynależności do Narodu Polskiego. Poczucie narodowej godności nie pozwala nam zapomnieć o ich współpracy z niemieckim okupantem w jego dziele zagłady Żydów na ziemiach polskich”.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#KazimierzWiatr">Muszę powiedzieć, że źle poczułem się w Izbie, w której taki tekst się narodził. Przede wszystkim, czy ten akapit dotyczy istoty sprawy poruszonej w tej uchwale? Czy tak ma wyglądać polska polityka historyczna? Czy jako Senat Rzeczypospolitej Polskiej mamy wpisać się w ten nurt pogardy dla narodu polskiego? Co przyświecało autorom uchwały zawartej w druku nr 499? Otóż chciałbym podkreślić, że odnoszę się z wielkim szacunkiem do narodu żydowskiego i nieszczęścia holokaustu. Cieszę się, że tylu Polaków ratowało nie tylko siebie, ale także bliźnich narodowości żydowskiej. Cieszę się, że ci Polacy są dostrzegani także przez potomków czy współbraci Żydów, którzy o tym pamiętają. Bardzo im za to dziękujemy. Wstyd mi, że zdarzało się inaczej, o czym jest mowa w tym przytoczonym przeze mnie fragmencie. Ale pytam, jakie są liczby, które upoważniają nas do takiego zapisu. Jakie są liczby?</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#KazimierzWiatr">Zgłaszaliśmy kolegom, aby tego akapitu nie było. W tym czasie odbyły się dwa posiedzenia komisji i on nadal jest w druku nr 499P, poprawka druga...</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Szaleniec: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-208.7" who="#KazimierzWiatr">Mam odczytać?</u>
          <u xml:id="u-208.8" who="#komentarz">(Senator Zbigniew Szaleniec: Ale on jest okrojony.)</u>
          <u xml:id="u-208.9" who="#KazimierzWiatr">Jak powiedziałem, w 3/4 jest powtórzony. Mam tego świadomość.</u>
          <u xml:id="u-208.10" who="#KazimierzWiatr">Otóż nie przestudiowałem wszystkich dotychczasowych uchwał Senatu za ostatnie dwadzieścia lat - będziemy obchodzili niedługo dwudziestolecie Senatu - ale jeśli taki tekst uchwalimy, to będzie to swoiste kuriozum na mapie zasług Senatu dla Rzeczypospolitej Polskiej. I ja do tego ręki nie przyłożę. Owszem, namawiam państwa do odrzucenia tej uchwały w obecnym brzmieniu, a wcześniej proszę pana marszałka o skierowanie jej do ponownego rozpatrzenia, czego precedens zachodził w naszej izbie już niejednokrotnie. Bardzo serdecznie dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-208.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#KrystynaBochenek">I jeszcze pan senator Cichoń.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#KrystynaBochenek">Bardzo proszę pana senatora Zbigniewa Cichonia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#ZbigniewCichoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#ZbigniewCichoń">Ta chwila, kiedy zamierzamy podjąć uchwałę, jaka by uznała zasługi tych Polaków, którzy ratowali Żydów od niechybnej śmierci w czasie okupacji, skłania do pewnej refleksji historycznej na temat polskiej tolerancji. Chciałbym przypomnieć, że już król Zygmunt August mówił do Polaków: nie jestem królem waszych sumień, każdy jest wolny, każdy ma możliwość wybierania sobie wiary i wyznawania jej. I w czasie, kiedy we Francji była rzeź Hugenotów, u nas, nieco wcześniej, w 1573 r., przyjęto akt konfederacji warszawskiej, w którym zapewniono właśnie wolność wyznania. Jest to wydarzenie epokowe na miarę tamtych czasów, czasów, o których wiadomo, że Żydzi byli dosyć powszechnie prześladowani, kiedy były słynne pogromy, chociażby w Hiszpanii czy wielu innych państwach. Mało tego, w granicach Rzeczypospolitej nie tylko Żydzi, ale również inne narodowości, na przykład Ukraińcy i wiele, wiele innych, znajdowali upragnioną wolność, swobodę wyznania religijnego, swobodę prowadzenia takiego trybu życia i zajmowania się sprawami tak, jak sobie życzyli. Byli studentami, studiowali na krakowskiej akademii, której jeszcze wtedy nie zwano Uniwersytetem Jagiellońskim, i często piastowali zaszczytne funkcje i stanowiska państwowe. Warto, żebyśmy o tym wszystkim pamiętali. Warto również pamiętać o tym, jak się zachowała w czasie wojny polska inteligencja, o czym pan senator Piesiewicz już tu wspominał przy okazji debaty na temat zawodów prawniczych. Wspomniał wtedy postać dziekana Warszawskiej Izby Adwokackiej, Nowodworskiego, który na żądanie władz hitlerowskich złożenia listy adwokatów Żydów, wpisał na pierwszym miejscu samego siebie, mimo że nie był Żydem. I to była jego jedna jedyna odpowiedź, nie podał żadnego więcej nazwiska. Ale nie tylko on - podobnie postąpił dziekan izby lubelskiej, mecenas Stanisław Kalinowski. On również na ową listę adwokatów pochodzenia żydowskiego wpisał jedynie siebie. Są to piękne świadectwa z naszej historii, które warto przypominać.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#ZbigniewCichoń">I muszę nawiązać do tych proporcji, o jakich wspomina pan senator Wiatr. Rzeczywiście te zdarzenia, o których tutaj przed chwileczką napomknąłem, podobnie jak zrobili to moi przedmówcy, wskazują na jedno: my, Polacy, i nasza ojczyzna byliśmy zawsze otwarci na osoby, które do nas przybywały z zewnątrz. Żydzi w zasadzie, można by powiedzieć, mieli w Polsce drugą ojczyznę, a właściwie, ponieważ swojej ojczyzny wtedy nie mieli, to znaleźli ją u nas i stąd taka ich liczebność. Dlatego, proszę państwa, wydaje mi się, że możemy tutaj z podniesionym czołem patrzeć w oczy historii. Wszelkie zarzuty o rzekomym antysemityzmie czy o ksenofobii Polaków są wielce niesprawiedliwe. I należałoby chyba apelować do tych, którzy czasami używają takich sformułowań w różnego rodzaju dokumentach, nawet rangi międzynarodowej, żeby przejrzeli na oczy, żeby przestudiowali historię Polski, historię polskiego parlamentaryzmu, żeby przeanalizowali, jak u nas były traktowane inne narody i jakich zaszczytów dostępowali w Polsce ich przedstawiciele. Warto również, aby czasami przyjechali do Polski i naocznie przekonali się, jak to u nas wygląda, albowiem ja w moich bardzo licznych kontaktach międzynarodowych z różnymi ludźmi, bo przyjeżdżają tutaj z całej Europy i zza oceanu różni moi koledzy, znajomi, najczęściej są to prawnicy, zawsze spotykam się z jednym zdaniem, mianowicie takim: jacy wy jesteście wspaniali, gościnni i otwarci. I to jest chyba ta cecha Polaków, która nas pozytywnie wyróżnia. Warto właśnie o tym pamiętać. I też podpisuję się w pełni pod tymi zastrzeżeniami, jakie sformułował pan senator Wiatr co do tego passusu w ostatnim fragmencie zdania pierwszego na stronicy drugiej, że tutaj zostały zachwiane proporcje, z jednej strony w wyrażeniu uznania dla tych Polaków, którzy ratowali Żydów, a z drugiej - w przypomnieniu, że były osoby, które zachowały się niegodnie. Oczywiście, jak w każdym społeczeństwie, jak w każdej rodzinie ludzie się w różny sposób zachowują. I nawet tak szlachetnemu narodowi jak naród polski, który generalnie rzecz biorąc jest otwarty na inne nacje i który jest bardzo gościnny, zdarzały się sytuacje nieprzynoszące mu zaszczytu. Ale myślę, że nie pora na wspominanie o tym w tej uchwale. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#KrystynaBochenek">Pani senator Fetlińska, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#JaninaFetlińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#JaninaFetlińska">Inicjatywa pana senatora Klimowicza w pierwszej wersji, w moim odczuciu, była wspaniałą inicjatywą. Odebrałem to jako inicjatywę dobrego człowieka, parlamentarzysty, Polaka i człowieka myślącego i czującego, że to, co dobre w polskim narodzie, w postawach Polaków należy pokazywać, bo trzeba dawać wzory młodym. Przypuszczałam, że u podstaw tego wniosku legła potrzeba dawania wzoru, toteż pod uchwałą w tej pierwszej wersji z przyjemnością i z radością się podpisałam. Zmiany, które potem zostały wprowadzone z woli władz Senatu, są... Oczywiście czasami trzeba coś zmienić, to jest naturalne, że pewne rzeczy się rozwija. Ale zapisy, które zostały tutaj wprowadzone, budzą moje wątpliwości. O tym mówili bardzo szeroko pan senator Wiatr i pan senator Cichoń.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#JaninaFetlińska">Wydaje mi się, że to zdanie, które jest łyżką dziegciu, takim zgrzytem w całej uchwale - „Ich poświęcenie nierzadko narażało ich na śmiertelne niebezpieczeństwo wynikające z niegodziwych postaw i działań tych nielicznych, którzy utracili zdolność honorową” - no naprawdę jest tu niepotrzebne. Jeżeli ta uchwała ma budować wzory dla młodych Polaków, a przecież chodzi nam właśnie o to, żeby młodzież przejęła te najlepsze wzory, to ten fragment jest naprawdę niekonieczny, niepotrzebny, powoduje zgrzyt. W całej tej uchwale nie ma ani jednego słowa o tym, że to była walka z Niemcami. Jest natomiast to zdanie mówiące, że to Polacy, część z nich utraciła zdolność honorową. Skoro była tak ogromna liczba Polaków, którzy ratowali Żydów, bo niektóre źródła podają, że uratowano trzysta tysięcy Żydów, a sto pięćdziesiąt tysięcy Polaków zginęło - no są takie źródła, choć ja nie potrafię w tej chwili ich tutaj wymienić, ale te liczby pamiętam - skoro były takie ofiary, to jeżeli nawet znalazło się kilka osób wśród Polaków, ale powiedzmy sobie szczerze, że także i wśród Żydów, które wydawały, to nie można umieszczać informacji o tym w takiej uchwale Senatu Rzeczypospolitej. Ja uważam, że to jest po prostu tak: pogłaskanie Polaków po głowie i nóż w serce. Ja to tak odbieram. I dlatego z wielkim bólem to zdanie, tak przez państwa podtrzymywane, odrzucam w swojej świadomości. Bo jeżeli celem uchwały ma być stawianie wzorów, to, na litość boską, nie zadawajmy jednocześnie ciosu w serce. I ostatnie zdanie. Ta uchwała może uczynić wiele dobrego, jeśli tego zdania nie będzie. I może na tym zakończę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#KrystynaBochenek">Teraz proszę pana senatora Andrzeja Misiołka i pana senatora Andrzejewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PiotrAndrzejewski">Chciałbym, żeby Pani Marszałek... Przepraszam, to dotyczy wniosku formalnego, żeby po tym, co powiedział pan senator Wiatr, skierować uchwałę z powrotem do komisji celem rozważenia wykreślenia tego zdania. Prosiłbym panią marszałek, nie wiem, czy teraz, czy ewentualnie po przerwie, o podjęcie stosownej decyzji.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#AndrzejMisiołek">Pani Marszałek! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#AndrzejMisiołek">Zacznę od tego, że trudno mi się zgodzić z tym, co mówił pan senator Wiatr. Zaraz powiem, dlaczego, z przyczyn bardzo oczywistych. Ja postaram się odczytać ten krótki akapit z druku nr 499P, zwracając uwagę na owe proporcje, o których tutaj tyle mówimy. W pierwszym zdaniu jest napisane: „Ratujący, a było ich kilkaset tysięcy - podkreślam, kilkaset tysięcy - wywodzili się z różnych środowisk społecznych” itd. Ten akapit się kończy słowami: „niegodziwych postaw i działań tych nielicznych, którzy utracili zdolność honorową”, podkreślam, tych nielicznych. Czyż nie jest zachowana proporcja? Kilkaset tysięcy i ci nieliczni. Otóż, proszę państwa, ja przed chwilą w swoim wystąpieniu powiedziałem, że jeden z najwybitniejszych Polaków, być może nawet wszechczasów, Henryk Sławik, został wydany przez Polaka, przez młodego człowieka, który ukończył liceum, zdał maturę w liceum założonym przez Sławika na Węgrzech. I on go wydał. Więc dla mnie to jest właśnie ten, który należy do nielicznych. Ja to tak rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#AndrzejMisiołek">A teraz nawiążę do paru innych kwestii. Proszę państwa, czy Armia Krajowa nie wydawała wyroków śmierci na szmalcowników i ich nie wykonywała? Wykonywała. To dotyczyło właśnie tych nielicznych, którzy utracili zdolność honorową, którzy byli niegodni. Więc gdybyśmy tego nie ujęli, to tak, jak byśmy o tym zapomnieli, jak byśmy o tym nie wiedzieli.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#AndrzejMisiołek">Chciałbym do jeszcze jednej sprawy nawiązać. Otóż coraz częściej... To wywołało we mnie ogromne oburzenie. Nie tak dawno w niemieckiej prasie ukazały się stwierdzenia o polskich obozach zagłady. Dotychczas pojawiało się to w prasie amerykańskiej, brytyjskiej, ale już się zaczęło pojawiać i w niemieckiej. Sądzę, że właśnie ta uchwała jest przypomnieniem tego, kto te obozy zakładał i kto w nich mordował, nie tylko zresztą Żydów, bo i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#komentarz">(Głos z sali: W całej tej uchwale niczego takiego nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#AndrzejMisiołek">Ja bardzo gorąco polecam państwu obejrzenie filmu o Sławiku i suplementu do tego filmu. Otóż suplement do tego filmu to jest siedmiominutowe nagranie wypowiedzi Żydów po projekcji filmu o Sławiku w Tel Awiwie. Większość tych ludzi, tych Żydów, mówi tak: myśmy o tym nie wiedzieli, dlaczego o tym nikt nie mówi? Myśmy myśleli, że to Polacy mordowali. I to mówią ci młodzi Żydzi w Tel Awiwie. Oni mówią: my teraz wiemy, jaka była prawda. Proszę to zobaczyć.</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#AndrzejMisiołek">Jeżeli my dzisiaj będziemy starali się tę uchwałę utrącić, to będzie to, dla mnie przynajmniej, jakiś dziwny sygnał.</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie utrącić, tylko polepszyć.)</u>
          <u xml:id="u-216.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Poprawić.)</u>
          <u xml:id="u-216.10" who="#AndrzejMisiołek">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#KrystynaBochenek">Zapraszam pana senatora Andrzejewskiego, a potem pana senatora Zientarskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PiotrAndrzejewski">Pani Marszałek! Szanowny Senacie!</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#PiotrAndrzejewski">Dyskusja i wypowiedzi senatorów przekonały mnie do tego, że w treści tej uchwały należy unikać wszystkiego, co może stworzyć jakiekolwiek zagrożenia i narazić nas na zachwianie proporcji, o których mówił pan senator Wiatr. Proszę zwrócić uwagę - przyjrzałem się uchwale jeszcze raz, nigdy dość - że tu nie ma mowy o Niemcach...</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#PiotrAndrzejewski">Nie, jest tylko wzmianka o tym, że Ulmowie zginęli z rąk niemieckiej żandarmerii, i koniec. Ale jest mowa o tym, że „ratujący, a było ich kilkaset tysięcy, wywodzili się z różnych środowisk społecznych, ich świadomość kształtowały odmienne” poglądy itd., kierowali się różnymi motywami ratowania - i tu trzeba by kropkę postawić. Ale jeżeli mówimy, że „ich poświęcenie nierzadko”... Nie nierzadko, a z reguły, to słowo „nierzadko” trzeba skreślić. W tym, co za cytowałem, nie ma mowy o tym, że kara śmierci była wymierzana nie tylko za ukrywanie i za pomoc, ale za niewskazanie. To obciąża naród niemiecki i trzeba dzisiaj to wyraźnie w tej uchwale napisać. Trzeba napisać o odpowiedzialności całego narodu, który akceptował nazizm. Mamy do czynienia nie tylko z gestapo, nie tylko z nazistami, więc jeżeli o tym mówimy, to trzeba te proporcje zachować, powiedzieć: oczywiście, że te postawy szmalcownicze są hańbą, hańbą dla narodu polskiego, ale ja nie chcę mówić o tym, co się działo we Francji czy na Węgrzech, o tym, dlaczego Zygelbojm - chyba dobrze wymawiam nazwisko - członek rządu londyńskiego popełnił samobójstwo ze względu na to jak Amerykanie zareagowali na wiadomości, które przyszły z Polski, poczynając od meldunków rotmistrza Pileckiego, ani o tym, jak reagowała na to bogata społeczność pochodzenia żydowskiego w Stanach Zjednoczonych. Jest to hańba dla całej ludzkości i nie można jej ograniczyć tylko do szmalcownictwa w Polsce. Ona powinna być napiętnowana, trzeba jednak zachować te proporcje. Dlatego ja myślę, że jeśli mówimy o śmiertelnym niebezpieczeństwie wynikającym z tego, o czym państwo senatorowie tutaj mówicie, to nie sposób nie wspomnieć, co zagrażało ze strony takiego prawa - i jakie były tego źródła - i ze strony społeczeństwa niemieckiego, które to społeczeństwo wtedy aprobowało takie prawo i, powiedzmy sobie, rabowało mienie żydowskie. I tak samo trzeba powiedzieć, że z tego mienia żydowskiego korzystali również Polacy. Tak, korzystali, i to nie tylko szmalcownicy. To też musimy sobie powiedzieć. Ale jeżeli mówimy już o tym wszystkim, to te proporcje trzeba jednak zachować. Dlatego przychylam się do wniosku, żeby uchwałę skierować z powrotem do komisji i te proporcje przywrócić w tym jednym zdaniu, gdzie jest napisane: ich poświęcenie nierzadko narażało ich na śmiertelne niebezpieczeństwo wynikające z niegodziwych postaw rodaków - rozumiemy, że chodzi tu o Polaków, którzy utracili zdolność honorową. Ale gdzie tu są Niemcy? Gdzie tu jest to zagrożenie?</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#PiotrAndrzejewski">Ja myślę, że jeżeli koledzy... Ja przeszedłem nad tym do porządku dziennego, myśląc, że wystarczy tę drugą część skreślić. Jeżeli jednak ktokolwiek na tej sali ma takie zastrzeżenia i je formułuje, to myślę, że powinniśmy dojść do jak najpełniejszego konsensusu. I nie twórzmy poczucia, że coś tu w tej uchwale zgrzyta, bo ona jest zbyt ważna dla Senatu, zbyt ważna dla uregulowania tego, co jest naszym długiem wobec tych wszystkich osób. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Można?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#KrystynaBochenek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PiotrZientarski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PiotrZientarski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#PiotrZientarski">Chciałbym przede wszystkim powiedzieć, że ja, jako przewodniczący Komisji Ustawodawczej, już po obradach komisji, wsłuchiwałem się w uwagi zgłaszane z różnych stron, w szczególności przez przedstawicieli klubu Prawa i Sprawiedliwości. I uwzględniłem praktycznie bez dyskusji, to znaczy przyjąłem za słuszną argumentację, jaka została przedstawiona przez pana senatora. Ta wersja, którą pan przedstawił, Panie Senatorze, była wersją poprzednią i to ona właśnie spowodowała tę istotną zmianę. Czyli pan niejako przedstawił konieczność tej sytuacji, jaką podniósł pan marszałek Borusewicz, czyli skierowanie uchwały do ponownego rozpatrzenia przez Komisję Ustawodawczą. Tak się stało i to zostało wyeliminowane. Pozostały sformułowania, na które zgadzali się - podkreślam - wszyscy. Pojawił się wniosek pana senatora Andrzejewskiego jedynie o zmianę tytułu, nic więcej.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#PiotrZientarski">Chcę powiedzieć, że cytowane tutaj przez pana senatora Andrzejewskiego sformułowanie, zapisane na stronie drugiej, dotyczy nie sytuacji permanentnego zagrożenia ze strony Niemców...</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Tego problemu...)</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#PiotrZientarski">Ale to jest, Panie Senatorze, oczywiste dla każdego Polaka, który wie...</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#komentarz">(Senator Dorota Arciszewska-Mielewczyk: Niekoniecznie.)</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#PiotrZientarski">... co działo się podczas II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-220.9" who="#PiotrZientarski">Dla mnie tak. Ja wiem o tym, że zakłamuje się historię, ale wtedy trzeba reagować. A tutaj...</u>
          <u xml:id="u-220.10" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ale w tej uchwale tak jest...)</u>
          <u xml:id="u-220.11" who="#PiotrZientarski">Ale czy my tu zakłamujemy historię? No proszę państwa...</u>
          <u xml:id="u-220.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba jasno napisać...)</u>
          <u xml:id="u-220.13" who="#PiotrZientarski">Sprawa jest jasna i jednoznaczna. Sformułowanie, o którym mówimy, dotyczy sytuacji donosicielstwa, szmalcownictwa, tego to dotyczy. Proszę przeczytać całe zdanie: „Ich poświęcenie nierzadko narażało ich na śmiertelne niebezpieczeństwo, wynikające z niegodziwych postaw...”, a nie z ustawodawstwa niemieckiego.</u>
          <u xml:id="u-220.14" who="#komentarz">(Głosy z sali: No nie...)</u>
          <u xml:id="u-220.15" who="#PiotrZientarski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-220.16" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest odwracanie...)</u>
          <u xml:id="u-220.17" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: To nie jest tak, jak pan mówi.)</u>
          <u xml:id="u-220.18" who="#PiotrZientarski">Z niegodziwych postaw tych nielicznych...</u>
          <u xml:id="u-220.19" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Czyli to było zagrożenie...)</u>
          <u xml:id="u-220.20" who="#PiotrZientarski">No tak.</u>
          <u xml:id="u-220.21" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski:...a nie Niemcy.)</u>
          <u xml:id="u-220.22" who="#PiotrZientarski">Jak to nie? No Niemcy...</u>
          <u xml:id="u-220.23" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Przecież tu nawet słowa nie ma o Niemcach.)</u>
          <u xml:id="u-220.24" who="#komentarz">(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Panie Senatorze, teraz jest czas wypowiedzi, tak że proszę się ewentualnie zapisać do głosu. Pan senator Wojciechowski się zapisał. Nie dyskutujmy teraz.)</u>
          <u xml:id="u-220.25" who="#PiotrZientarski">I chcę na koniec powiedzieć, że art. 84 ust. 4 Regulaminu Senatu mówi, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach marszałek może skierować... I na prośbę komisji to zrobił. Komisja się zebrała, jednomyślnie przyjęła uchwałę, która rozwiała wątpliwości, jakie przedstawił tutaj pan senator Wiatr, a które stały się obecnie nieaktualne. W związku z tym ja uważam, że absolutnie nie ma w tym momencie uzasadnionej, a tym bardziej szczególnie uzasadnionej sytuacji, żeby znowu składać na ręce marszałka wniosek o ponowne skierowanie tego do Komisji Ustawodawczej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#KrystynaBochenek">Teraz zapraszam senatora Grzegorza Wojciechowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#GrzegorzWojciechowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#GrzegorzWojciechowski">Problem dotyczy w zasadzie tego jednego zdania: ratujący, a było ich kilkuset, itd.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#GrzegorzWojciechowski">Wysoka Izbo, skąd się w ogóle bierze taki pogląd? On jest powszechny nie tylko wśród Polaków, ale, jak mówili tutaj senatorowie, również wśród Żydów. Skąd on się bierze? Zwróćmy uwagę na to, że ten pogląd pochodzi przede wszystkim od Żydów, którzy przeżyli. Przeżyli, bo byli wśród Polaków, a ci, którzy spotkali Niemców, nie przeżyli. I oni nie złożyli sprawozdania ani go już nie złożą. W związku z tym jest pewien stereotyp: Żyd, który przeżył, mówił, że ten jeden Polak, który mu pomógł, był sprawiedliwy, ale ostrzegał go przed innymi Polakami, którzy byli wokół i mogli go zobaczyć, że mogą na niego donieść. Naprawdę musimy ten pogląd skorygować, to jest bardzo ważna sprawa. W sytuacji, kiedy pojawiają się nazwy „polskie obozy śmierci”, „polskie obozy koncentracyjne”, uważam, że powinna tu być zawarta kwestia, kto mordował naród żydowski w okresie II wojny światowej. Nie unikajmy tego, bo to jest tak, jak byśmy sami przyznawali się do winy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#KrystynaBochenek">I proszę bardzo pana senatora Wiatra. Pięć minut jeszcze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#KazimierzWiatr">Pani Marszałek, Panie Marszałku, Panie i Panowie Senatorowie! Ja powiem bardzo krótko. Chciałbym tylko sprostować: nie możemy mówić, że tekstu z druku nr 499 nie ma, bo to jest pierwszy wniosek, o przyjęcie uchwały bez poprawek. I ten tekst jest. Ponadto, on zostanie w dorobku Senatu jako druk roboczy.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#KazimierzWiatr">W druku nr 499P... Jest, tak.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#KazimierzWiatr">Kolejna sprawa. Ja w swoim wystąpieniu mówiłem, że to są dwie wersje i że w wersji 499P zawarte jest 3/4 tego tekstu. Ja to określiłem dość precyzyjnie i proszę tutaj nie wkładać w moje usta słów, których nie powiedziałem. Rzeczywiście, kiedy mówimy o tych proporcjach... Osoby, które jeszcze po mnie zabierały głos, zwróciły uwagę, że tu rzeczywiście nie ma nic o Niemcach, którzy mordowali tych Żydów. Mało tego, w tym akapicie, o którym mówimy, nie ma nic o zagrożeniu życia ratujących ze strony Niemców. Ale chciałbym skoncentrować państwa uwagę na jeszcze jednym wyrazie. Otóż jest tam sformułowanie takie: ich poświęcenie nierzadko narażało ich na śmiertelne niebezpieczeństwo - skracam - wynikające z postaw i działań naszych rodaków. Co to znaczy „nierzadko”? Nierzadko to znaczy często, bo rzadko oznacza, że się zdarza...</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Nie ma sformułowania „naszych rodaków”. Proszę operować tekstem B.)</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#KazimierzWiatr">Tak... Ale jest słowo „nierzadko”. Nierzadko to oznacza często, bo rzadko to oznacza rzadko, a nierzadko to oznacza często. A więc jeżeli często...</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Mniej niż często, mniej niż często.)</u>
          <u xml:id="u-224.7" who="#KazimierzWiatr">Zakończyłem sprostowanie...</u>
          <u xml:id="u-224.8" who="#komentarz">(Senator Dorota Arciszewska-Mielewczyk: Jeśli chcemy tak pisać uchwały, to bez sensu.)</u>
          <u xml:id="u-224.9" who="#KazimierzWiatr">...dziękuję za cierpliwość. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-224.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Podwójna negacja to zaprzeczenie.)</u>
          <u xml:id="u-224.11" who="#KazimierzWiatr">Przepraszam, jeszcze jedno dopowiedzenie. Chciałbym jednak podtrzymać mój wniosek i prośbę do pana marszałka. Był już taki precedens, że pan marszałek powtórnie kierował do komisji... Myślę, że z uwagi na wypracowanie zgodnego poglądu byłoby to ze wszechmiar oczekiwane.</u>
          <u xml:id="u-224.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo proszę, pan senator Cichoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#ZbigniewCichoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#ZbigniewCichoń">Ja myślę że uchwała, którą chcemy podjąć, nie tylko wyraża uznanie dla tych Polaków, którzy ratowali życie Żydom, ale ma również pewien wydźwięk międzynarodowy. Przecież pamiętamy o tym, jak Polska jest często przedstawiana przez media, które fałszują historię, które twierdzą, że w Polsce obozy koncentracyjne były rzekomo zakładane przez Polaków, że to Polacy mordowali Żydów. Tym podobne enuncjacje pojawiają się raz po raz i dopiero na skutek interwencji dyplomatycznych są potem prostowane.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#ZbigniewCichoń">Wydaje mi się, proszę państwa, że ponieważ wszystkie uchwały u nas w Senacie są z reguły podejmowane jednomyślnie, to warto by było, żeby jednak pracować czasami z większym nakładem sił ze strony nas wszystkich, również ze strony pana marszałka, który już raz raczył podjąć decyzję o tym, żeby jeszcze skierować ten projekt do komisji, by go przemyśleć. I dlatego apeluję tutaj do pana marszałka jako najwyższej władzy, żeby ewentualnie rozważył, czy jeszcze raz nie skierować tego projektu do komisji. Ten art. 84b ust. 4 nie zawiera takiego ograniczenia, że marszałek może tylko raz skierować projekt pod obrady komisji. Wydaje mi się że sprawa jest takiej rangi, takiej wagi, że dla dobra całej naszej izby, jak również dla dobra naszego społeczeństwa, warto by było to przepracować i przyjąć taką uchwałę, która dla wszystkich będzie do zaakceptowania. Ja też biję się tutaj w piersi, Piotrze - to w nawiązaniu do tego, co mówił pan senator Zientarski - gdyż rzeczywiście brałem udział w tym posiedzeniu i przyznam się, że nie zgłosiłem zastrzeżeń, bo w tamtym momencie, nie wiem, po prostu nie miałem na tyle refleksu, którym wykazał się tutaj pan senator Wiatr... Przyznaję, że po przeczytaniu tej uchwały rodzą się tego typu zastrzeżenia. Myślę, że dla dobra sprawy warto jednak wziąć to pod uwagę, dlatego że różni ludzie będą to czytać i naprawdę nie da się wykluczyć, a wręcz z większym prawdopodobieństwem można przyjąć, że te sformułowania będą odczytywane w takim duchu, jak to przedstawił pan senator Wiatr: że ludzie będą uważali, iż my tutaj przyznajemy, że były nierzadkie, czyli częste, przypadki, kiedy w naszej społeczności się zdarzało, że te osoby były denuncjowane i że groziło im śmiertelne niebezpieczeństwo. Dlatego ja bym przepracował to w takim kierunku, że zostawiłbym to zdanie kończące się sformułowaniem „śmiertelne niebezpieczeństwa”, a po nim dodałbym: „ze strony hitlerowskiej machiny zbrodniczej”. Coś w tym rodzaju, żeby była postawiona kropka nad „i”, żeby było wiadomo, kto zakładał getta, kto był autorem tej tragicznej historii Żydów w Polsce; żeby nie było żadnych wątpliwości, żeby historycy na świecie czy różnego rodzaju dzienniki nie miały żadnego pretekstu do tego, by wypisywać bzdury, czego świadkiem w ostatnich czasach był każdy z nas. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#KrystynaBochenek">Czy pan senator Zientarski jeszcze...</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#KrystynaBochenek">Nie? Bo myślałam.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#KrystynaBochenek">Czy są... Bardzo proszę, pan marszałek Bogdan Borusewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#BogdanBorusewicz">Wysoka Izbo! Szanowni Państwo Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#BogdanBorusewicz">Zdecydowałem się na ten tryb nadzwyczajny po raz pierwszy, sądząc, że sprawa jest ustalona.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#komentarz">(Senator Piotr Andrzejewski: Ja też tak myślałem.)</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#BogdanBorusewicz">Projekt tej uchwały przeleżał dość długi czas. Wywoływał on różne kontrowersje. Ja zwracałam uwagę osobom, które wystąpiły z tą inicjatywą, że będzie z tym związana dyskusja nie tylko o tych Polakach, którzy ratowali Żydów, ale o całym problemie, który, mówiąc ogólnie, jest bardzo skomplikowany. Przed wojną były trzy miliony Żydów, po wojnie - jakieś czterdzieści tysięcy, z tym że część przyszła tutaj ze Wschodu, uciekli, a uratowało się jakieś trzydzieści tysięcy. I jeżeli się tu uratowali, to dzięki pomocy Polaków, Ukraińców, zdarzała się także pomoc Niemców. A więc to naprawdę jest sprawa trudna i skomplikowana. Ja oczywiście wolałbym, żeby taką uchwałę podjął Kneset, parlament izraelski, nie my. Bo zawsze jest tak, że natychmiast rodzi się kwestia: no dobrze, ale były także inne postawy. Czy były? Oczywiście, były. Napisałem pracę magisterską dotyczącą akurat tego okresu. Przeglądałem biuletyny informacyjne i tam są informacje dotyczące tych spraw, które zostały uchwycone i osądzone, spraw szmalcownictwa wśród naszych rodaków, powiem inaczej - naszych obywateli, bo zdarzało się także szmalcownictwo wśród naszych obywateli, którzy mieli inną narodowość. A więc jest to problem i nie chciałem... Proponowałem, żeby nie wywoływać akurat tej dyskusji. No ale uchwała jest. Swoje uwagi, a także zastrzeżenia zgłosiła minister z kancelarii prezydenta, uwagi, które w zasadzie szły w tym kierunku... To były takie obawy, które ja także miałem. Ta uchwała pojawiła się w wyniku długotrwałych prac i wczoraj wydawało się, że przedstawiciele dwóch klubów ustalili ostateczny tekst. Bez tego ja bym nie podjął decyzji w trybie nadzwyczajnym, tylko poddałbym tę uchwałę pod głosowanie w tym kształcie, w jakim została zgłoszona. Apelowałby o to, żeby nie kontynuować dyskusji, nie kontynuować sporów na ten temat, bo jesteśmy w takiej sytuacji, że odrzucenie tej uchwały byłoby fatalne. Oczywiście chcę powiedzieć, że ja też miałem poważne zastrzeżenia do tekstu tej uchwały. Ale nie zgłaszałem ich i teraz też nie chcę zgłaszać. No nie podjęliśmy żadnej uchwały dotyczącej podziękowania za ratowanie obywateli polskich, narodowości polskiej, podziękowania tym, którzy ratowali Polaków, tak? No i dobrze. Można to analizować, rozdzielać włos na czworo itd., itd. Ale będziemy zapędzali się w coraz trudniejsze rewiry.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#BogdanBorusewicz">A więc ja nie widzę w tej chwili żadnych przesłanek - oczywiście to pani marszałek podejmuje decyzje - aby po raz drugi w odniesieniu do tej samej uchwały podejmować jakiekolwiek nadzwyczajne decyzje. Trzeba głosować i tyle.</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Marek Ziółkowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, pan senator Skorupa. Jak rozumiem, jeszcze trzy osoby chcą zabrać głos: pan senator Kaleta, marszałek Romaszewski i pan senator Dobrzyński.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#TadeuszSkorupa">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#TadeuszSkorupa">Dosyć długo trwa dyskusja nad tym problemem i w pewnym momencie byłem już gotowy zgłosić nawet wniosek formalny z prośbą do pana marszałka o przesłanie tej uchwały jeszcze raz do komisji. Ale stało się tak, że prawdopodobnie jestem już ostatnim mówcą...</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek Marek Ziółkowski: Jeszcze co najmniej trzech mówców będzie. Ale ostatni będą pierwszymi.)</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#TadeuszSkorupa">Ja nie byłem uczestnikiem tego posiedzenia komisji, ale byłem przekonany, że koledzy z klubu, do których mam zaufanie, dopilnują tych spraw i nie będą musiał się tym osobiście zajmować. No niestety nie można mieć do końca zaufania i dlatego postanowiłem tu wystąpić.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#TadeuszSkorupa">Zwracam się jeszcze raz z prośbą do pana marszałka, aby wrócić ten projekt do komisji i wprowadzić prostą poprawkę. My tutaj procedujemy nad chlubną dla Polaków sprawą, możemy się tylko chlubić takimi postawami, nie jest naszym zadaniem ganienie szmalcowników, czy też wprowadzanie jakiegoś zdania, które tę chlubną postawę naszych rodaków ograniczy. I dlatego wnoszę, aby zamienić sformułowanie „Ich poświęcenie nierzadko narażało ich...” na inne „Ich poświęcenie często narażało ich na śmiertelne niebezpieczeństwo ze strony nazistowsko-hitlerowskich Niemiec”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#MarekZiółkowski">Panie Senatorze, może pan wyrazić swoją opinię, ale w tej fazie dyskusji nad uchwałą nie można złożyć wniosku o wprowadzenie poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#TadeuszSkorupa">No właśnie. Dlatego chcę, żeby odesłać to do komisji i żeby tam poprawka o tej treści została wprowadzona.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek Marek Ziółkowski: Panie Senatorze, a jeżeli to jest treść...)</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#TadeuszSkorupa">Panie Marszałku, mogę kontynuować?</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek Marek Ziółkowski: Ależ oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#TadeuszSkorupa">Uważam, że my jako Senat powinniśmy uwypuklić to, co jest chlubą nas Polaków, czyli postawę tych ludzi, którzy pomagali Żydom. I nie tylko Żydom, ale też Romom, Węgrom i innym narodowościom. No tu skupiliśmy się tylko na pomocy Żydom. I dobrze, niech tak będzie. Ale nie możemy w tej samej uchwale jednocześnie chwalić i ganić. Niech Kneset w Izraelu gani za nieprzyjemne postawy. Niech Niemcy to sobie uchwalają, bo to nazistowskie, hitlerowskie Niemcy spowodowały na terytorium okupowanym trudną sytuację Żydów w czasie okupacji. A my jako senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej przynajmniej przemilczmy te przykre sytuacje, działania tych nielicznych ludzi, którzy niegodnie się zachowali. My możemy to przemilczeć. Uwypuklajmy te naprawdę chlubne dla naszego narodu postawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Kaleta jest następnym mówcą.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#MarekZiółkowski">Chciałbym powiedzieć, że ja to traktuję jako głosy w dyskusji. Żadnych poprawek w tej chwili nie rozpatrujemy. Każdy z panów senatorów ma do dziesięciu minut na wystąpienie. To wszystko, co mogę powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Chyba, że będą to wnioski formalne.)</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#MarekZiółkowski">No chyba, że tak.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#komentarz">(Senator Piotr Kaleta: Mogę?)</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze, pan będzie łaskaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PiotrKaleta">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PiotrKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#PiotrKaleta">Wydaje mi się, że należałoby sobie postawić pytanie: jaki jest cel tej uchwały, którą chcemy podjąć? W tytule jest napisane, że jest to projekt uchwały w sprawie uczczenia pamięci Polaków ratujących Żydów. A więc my chcemy uczcić Polaków ratujących Żydów. Czy mamy wątpliwości co do innej grupy Polaków, która niewątpliwie istniała, i też chcemy to zawrzeć w tej uchwale? Odnoszę wrażenie, że nie o to nam chodzi.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#PiotrKaleta">Szanowni Państwo, mój przedmówca pan senator Wiatr podniósł tutaj kwestię, że być może projekt tej uchwały powinien wrócić do komisji. No wydaje mi się, że po tych wszystkich wypowiedziach jest to pomysł najlepszy, można by powiedzieć jedyny. Dlaczego? Ano dlatego, Szanowni Państwo, że w życiu pewnych instytucji, także parlamentów, przychodzą takie chwile, jak ta dzisiejsza, że trzeba się nad czymś zastanowić. Ta chwila przypada na ten szczególny dzień, 2 kwietnia. Myślę, że nikomu nie muszę przypominać, co ta data oznacza dla prawdziwych Polaków. Przychodzą takie chwile, Szanowni Państwo, że taka uchwała powinna być podjęta w sposób bezsporny, jednomyślny, nie wywoływać żadnych kontrowersji. I to jest właśnie ta chwila.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#PiotrKaleta">Jeżeli poważnie podchodzimy do tego, w jaki sposób należy się zachować, pochylając się nad tym projektem, to dobrze by było, żeby pan marszałek wyraził zgodę na to, żeby ta uchwała nie budziła żadnych kontrowersji. A odnoszę wrażenie, że tak naprawdę spieramy się tylko i wyłącznie o to, czy ten projekt powinien trafić do komisji, czy nie. Co do istoty sprawy jesteśmy zgodni - i koledzy z Platformy, i panowie senatorowie z Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#PiotrKaleta">Proszę państwa, uważam, że to jest w tej chwili jedyny dobry pomysł, żeby skorzystać z tego artykułu w Regulaminie Senatu, po to, abyśmy mogli to naprawdę dobrze, merytorycznie i oddając istotę tego, o co nam chodzi, opracować. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#MarekZiółkowski">Pan marszałek Romaszewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#ZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#ZbigniewRomaszewski">Sprawa dotyczy praktycznie jednego zdania „Ich poświęcenie nierzadko narażało ich na śmiertelnie niebezpieczeństwo wynikające z niegodziwych postaw i działań tych nielicznych naszych rodaków, którzy utracili zdolność honorową”. Tylko o tym zdaniu właściwie rozmawiamy, więcej problemów nie ma.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#ZbigniewRomaszewski">Jaki sens ma to zdanie? Jaką treść niesie to zdanie? Wśród Polaków byli przestępcy... No tak, byli, są i będą. Tyle tylko możemy powiedzieć. A to jest treść dość banalna. Ci przestępcy byli wszędzie. Ja myślę, że my pod wpływem politycznej poprawności zatraciliśmy obraz okupacji w Polsce. Zapomnieliśmy to, co żeśmy czytali jako lektury, zapomnieliśmy Borowskiego „Dzień na Harmenzach” czy „Pożegnanie z Marią”. Nie wiemy w ogóle, jak wyglądała okupacja. Zapominamy o tym, że Polacy też w tym uczestniczyli. Ja myślę, że jeszcze w tym pokoleniu trudno byłoby z takim zdaniem się pogodzić. Jest to w moim przekonaniu wpływ pewnego trendu, który ma nas obwinić o holokaust. Proszę państwa, czy ktoś sobie wyobraża, żeby za holokaust i za wysyłkę Żydów obwinić żydowską policję? Jest nieprawdopodobny zupełnie dokument, najstraszniejsza książka, jaką czytałem, pamiętniki Perechodnika, takiego policjanta żydowskiego z żydowskiego getta w Otwocku, który własną żonę kierował do gazu. No jest powód, żeby go o to obwiniać? No, to był faszyzm. To nie ci ludzie za to odpowiadali. Ci szmalcownicy nie funkcjonowaliby w normalnym kraju. To był terror, to był totalitaryzm, to było zdziczenie. Proszę państwa, czy ktoś pamięta... Bo myśmy mówili o pojedynczych szmalcownikach, nielicznych, jak to się mówi. Ale, proszę państwa, ja nie słyszałem, żeby Francuzi, Włosi czy Węgrzy obwiniali się o transporty, które przy pomocy państwowej policji wysyłali do Oświęcimia. Czy nasza wrażliwość w tej sprawie nie jest zbyt wielka? I czy nie posuwamy się po prostu do banału, czy nie staramy się tu przypodobać? Myślę, że jest to niegodne Senatu.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#ZbigniewRomaszewski">Proszę państwa, to jedno zdanie. Sądzę, że z tego zdania możemy spokojnie zrezygnować, a ta uchwała nic na tym nie straci. Jest to tylko kwestia dobrej woli.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Dobrzyński, potem pan senator Abgarowicz i pan senator Zając.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#JanDobrzyński">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#JanDobrzyński">Po tym pięknym wystąpieniu pana marszałka Romaszewskiego, za które bardzo serdecznie dziękuję, naprawdę niewiele da się jeszcze powiedzieć w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#JanDobrzyński">Ale chciałbym zwrócić uwagę na jedną z wypowiedzi, na wypowiedź senatora, który nam tutaj udowadniał, iż ta uchwała, to stanowisko Senatu Rzeczypospolitej Polskiej będzie pewnym dokumentem, który będzie o czymś świadczył lub wpływał na środowiska międzynarodowe, aby nie używano takich stwierdzeń jak „polskie obozy śmierci” czy „polskie obozy koncentracyjne”. Otóż, Szanowny Panie Senatorze, ja to odbieram w inny sposób. Ta uchwała w jakieś mierze będzie dalej upoważniała, oczywiście, bardzo w ograniczonym stopniu, właśnie do tego, aby takie opinie funkcjonowały wśród prasy zachodniej, a nawet wśród niektórych polityków, i do tego, żeby tak o nas mówić.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#JanDobrzyński">Szanowni Państwo! Ten projekt uchwały nie jest w sprawie uczczenia pamięci Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej, moim zdaniem ta uchwała w tym właśnie zdaniu czy też akapicie próbuje też nas - jestem o tym przekonany - w jakiś sposób oskarżać za nie nasze winy. W każdym narodzie, jak to pięknie mówił pan marszałek Romaszewski, są osoby będące przestępcami, które w różny sposób próbują skorzystać z różnych tragicznych wydarzeń czy też postępują źle na przykład ze zwykłej zawiści. To nie dotyczy tylko Polaków, to dotyczy społeczeństw czy też narodów na całym świecie. Jakaś proporcjonalność w tym przypadku musi być zachowana.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#JanDobrzyński">Mam tu prośbę do pana marszałka Borusewicza, żeby skorzystał z art. 48b regulaminu, z tego trybu nadzwyczajnego, i skierował ten projekt jeszcze raz do ponownego rozpatrzenia, abyśmy to przyjęli w drodze konsensusu. Bo przecież po jednej i po drugiej stronie, i w koalicji rządzącej, i w opozycji, jest chęć, aby przyjąć jakiś stosowny, mądry dokument, który by satysfakcjonował wszystkie strony. I to jest na pewno możliwe, ale oczywiście te zapisy muszą z tego projektu zniknąć.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#JanDobrzyński">Panie Marszałku, mam też taką prośbę. Czy ktoś mógłby wyjaśnić, jaki był skład tej komisji, która ten dokument przygotowała? Bo mówi się, że byli tam przedstawiciele Platformy Obywatelskiej i przedstawiciele PiS, ale my tak naprawdę nie znamy składu personalnego tej komisji. Chciałbym wiedzieć, w jakim trybie i w jaki sposób to się odbyło, jaki był stan kadrowy, kto konkretnie uczestniczył w ostatecznym redagowaniu tego projektu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Stanisław Zając, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#MarekZiółkowski">Potem ewentualnie poproszę o odpowiedź na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#StanisławZając">Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#StanisławZając">Ta uchwała ma dość długi rodowód. Chcę przypomnieć, że pierwotnie mówiliśmy o projekcie ustawy, która miałaby stanowić inicjatywę Senatu do przyjęcia w konsekwencji ustawy zmierzającej do uczczenia pamięci Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej. Stanęliśmy wszyscy na stanowisku - bez mała wszyscy, bo nie chcę się wypowiadać za autorów, za tych państwa senatorów, panie i panów, którzy podpisali się pod projektem tej inicjatywy ustawodawczej - aby zastanowić się nad przygotowaniem tekstu uchwały okolicznościowej. I chcę powiedzieć, że tekst tej uchwały w pierwotnym brzmieniu budził, najdelikatniej mówiąc, bardzo wiele kontrowersji, zwłaszcza w odniesieniu do tej części, do tego fragmentu, który w konsekwencji uległ modyfikacji przy ponownym skierowaniu projektu do komisji. Dzisiaj, jak widzimy, wszyscy wypowiadający się widzą potrzebę przyjęcia uchwały okolicznościowej, ale wszyscy chcemy, aby przyjęta uchwała miała taką formę, taką treść, żeby był możliwy absolutny konsensus całej Izby. Chodzi o to, żeby odpowiadała ona wielkości wydarzenia czy zdarzeń, które miały miejsce, które wpisują się w historię narodu polskiego, a jednocześnie odnoszą się do tych bohaterów, którzy nieśli pomoc Żydom w czasie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#StanisławZając">Wsłuchując się w te głosy, które w tej chwili się pojawiły, toczyliśmy dyskusję, w szerszym czy węższym gronie, o tym, jak powinien wyglądać ostateczny kształt tej uchwały. I w tym momencie widzimy, Panie Marszałku, Panie i Panowie Senatorowie, że kontrowersje budzi jedno zdanie, mianowicie to, które umieszczone jest w tym akapicie dotyczącym ratujących, sprowadzające się do takiej treści: „ich poświęcenie nierzadko narażało ich na śmiertelne niebezpieczeństwo wynikające z niegodziwych postaw i działań tych nielicznych, którzy utracili zdolność honorową”. I zacząłem się zastanawiać, czy tak ważny dokument nie może ulec modyfikacji, ale nie w trybie, w jakim teraz procedujemy, bo jest to niemożliwe, tylko w formule zakładającej ponowne rozważenie, skierowanie tego projektu uchwały do komisji, aby bez nadmiernych emocji, a jednocześnie dla dobra nas wszystkich i Wysokiego Senatu przyjąć treść tak, żeby niemalże sprowadzało się do aklamacji. Nie ma w Senacie takiej formy, ale mówię to w takim kontekście, aby rzeczywiście było możliwe przyjęcie uchwały bez jakichkolwiek wątpliwości co do trafności treści, którą chcemy tutaj wyrazić.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#StanisławZając">Dlatego też w pierwszym rzędzie chciałbym się powołać na treść przepisu art. 48 pktu 6 Regulaminu Senatu, o rozważenie i odesłanie jeszcze raz do komisji tego projektu, a posiłkowo odnosiłbym się do pana marszałka i powoływałbym się na treść przepisu art. 84b, który był już dzisiaj przywołany. Doprowadzi to do takiej sytuacji, że ostateczny kształt uchwały nie będzie budził wątpliwości, nie będzie budził zastrzeżeń. Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że przecież o to nam chodzi, aby tak ważny dokument był przyjęty bez jakichkolwiek kontrowersji, które pojawiły się w tej Izbie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Abgarowicz jednak wyraża chęć zabrania głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#ŁukaszAbgarowicz">Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#ŁukaszAbgarowicz">Panie i Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#ŁukaszAbgarowicz">Prace nad tą uchwałą, choć nie toczyły się na tej sali, tak naprawdę trwają już około dwóch miesięcy, jak mi się wydaje. Tekst był zmieniany, forma była zmieniana. Najpierw była to inicjatywa zmierzająca do przyjęcia ustawy, potem zgodzono się, że lepszy będzie tryb przyjęcia uchwały. Złożony został projekt, który był starannie opracowany. Ten projekt we właściwym trybie i właściwym czasie był procedowany w komisji, a także, o czym chcę wyraźnie powiedzieć i co legło, jak sądzę, u podstaw dzisiejszej porannej decyzji marszałka Borusewicza, powrócił on do ponownego poprawienia, ponieważ zgodzono się na pewien konsensus.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#ŁukaszAbgarowicz">Państwo mówią, że jedno zdanie budzi kontrowersje, a ja chcę powiedzieć, że to zdanie zostało zawarte w uchwale w wyniku kompromisu. Ja nie widzę możliwości wykreślenia tego zdania, tak samo jak wnioskodawcy i tak samo jak klub Platformy Obywatelskiej. Szanowni Państwo, jeżeli nie opiszemy otoczenia, w jakim działali ci, którzy z narażeniem życia ratowali Żydów, to nie złożymy im pełnego hołdu, gdyż opresji ze strony Niemców... Wszyscy wiemy, jest to zawarte w tytule, że to jest uchwała w sprawie uczczenia pamięci Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej. Każdy rozumie, co to był za czas, każdy wie, jakie były obowiązki, każdy wie, że groziły kary tak za przechowywanie Żydów, jak i niedoniesienie o tym, że ktoś przechowywał Żydów. Niestety, takie było otoczenie, ci, którzy ukrywali Żydów i im pomagali, niejednokrotnie musieli się z tym ukrywać również przed sąsiadami. Tak wygląda prawda. Bez oddania tego w tym tekście nie złożymy hołdu w pełni.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#ŁukaszAbgarowicz">Z naszego punktu widzenia ten tekst już jest wynikiem kompromisu i mówienie teraz o dalszym kompromisie, który miałby prowadzić do wykreślenia tego zdania, sprawi, że tak naprawdę nie będzie odniesienia do faktów historycznych, do których się w tej uchwale w naszym przekonaniu odnosimy. Tak że wydaje mi się, że decyzja o ponownym odesłaniu projektu uchwały do komisji zmierza donikąd. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#MarekZiółkowski">Panie i Panowie Senatorowie, w tym momencie zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#MarekZiółkowski">Ogłaszam dziesięciominutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 15 minut 52 do godziny 17 minut 00)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#MarekZiółkowski">Wysoki Senacie, wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#MarekZiółkowski">Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc. Pani senator sekretarz już podchodzi?</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#MarekZiółkowski">Powracamy, Wysoki Senacie... Proszę bardzo, Pani Senator.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#komentarz">(Senator Grażyna Sztark: Dziękuję uprzejmie, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#MarekZiółkowski">Wysoki Senacie, powracamy do rozpatrywania punktu dwudziestego drugiego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#MarekZiółkowski">Przed przerwą dyskusja została przeprowadzona i zamknięta. W związku z tym chciałbym w trybie art. 48 przystąpić do głosowania nad wnioskiem formalnym o odesłanie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że pan senator Stanisław Zając zgłosił wniosek formalny o odesłanie do komisji, sprzeciw złożył pan senator Abgarowicz. W związku z tym chciałbym przeprowadzić głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#MarekZiółkowski">Proszę o głosowanie...</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jeszcze moment przerwy!)</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#MarekZiółkowski">Dobrze, minuta na przerwę techniczną.</u>
          <u xml:id="u-244.10" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania, Wysoki Senacie.</u>
          <u xml:id="u-244.11" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-244.12" who="#komentarz">(Senator Mieczysław Augustyn: Ale głosujemy nad odesłaniem do komisji?)</u>
          <u xml:id="u-244.13" who="#MarekZiółkowski">Tak.</u>
          <u xml:id="u-244.14" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za wnioskiem o odesłanie tego projektu do komisji? Proszę o naciśnięcie przycisku „za”.</u>
          <u xml:id="u-244.15" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-244.16" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-244.17" who="#komentarz">(Senator Stanisław Zając: Przepraszam, Panie Marszałku, jeszcze nie wszystkie karty działają.)</u>
          <u xml:id="u-244.18" who="#MarekZiółkowski">Panie Senatorze, w tej chwili na mojej liście osiemdziesiąt dwie osoby są widoczne.</u>
          <u xml:id="u-244.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, jeszcze raz, powtórzmy.)</u>
          <u xml:id="u-244.20" who="#komentarz">(Senator Władysław Ortyl: Niech pan marszałek sprawdzi.)</u>
          <u xml:id="u-244.21" who="#MarekZiółkowski">Działa? Ja to wszystko widzę.</u>
          <u xml:id="u-244.22" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, ogłaszam wynik głosowania.</u>
          <u xml:id="u-244.23" who="#MarekZiółkowski">Na 84 senatorów 37 głosowało za odesłaniem, 47 - przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu.</u>
          <u xml:id="u-244.24" who="#MarekZiółkowski">Informuję, że głosowanie w sprawie projektu uchwały zostanie przeprowadzone pod koniec posiedzenia Senatu bez odesłania do komisji.</u>
          <u xml:id="u-244.25" who="#MarekZiółkowski">I w tym momencie, Wysoki Senacie, możemy przystąpić do punktu dwudziestego trzeciego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w sprawie uczczenia rocznicy śmierci Ojca Świętego Jana Pawła II.</u>
          <u xml:id="u-244.26" who="#MarekZiółkowski">Jest to projekt uchwały okolicznościowej wniesiony przez grupę senatorów.</u>
          <u xml:id="u-244.27" who="#MarekZiółkowski">Projekt jest zawarty w druku nr 512, sprawozdanie komisji - w druku nr 5120.</u>
          <u xml:id="u-244.28" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Piotr Zientarski. Proszę bardzo o sprawozdanie Komisji Ustawodawczej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PiotrZientarski">Panie Marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#PiotrZientarski">Mam zaszczyt przedstawić Wysokiemu Senatowi w imieniu Komisji Ustawodawczej treść uchwały w następującym brzmieniu.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#PiotrZientarski">"Kolejna rocznica śmierci Ojca Świętego Jana Pawła II przywołująca w pamięci świadectwo Jego życia skłania do zastanowienia nad moralnym wymiarem działań ustawodawczych i politycznych, co umyka w prozie dnia codziennego. Jako Senatorowie Rzeczypospolitej będziemy dokładać starań, by wszystko, co czynimy w naszej pracy, odpowiadało wskazaniom moralnym, które były troską całego nauczania Jana Pawła II.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#PiotrZientarski">Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej «Monitor Polski».</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#MarekZiółkowski">Mogą państwo w tej chwili zgłaszać pytania do sprawozdawcy komisji bądź do przedstawiciela wnioskodawców, którym jest pan senator Kazimierz Jaworski.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#MarekZiółkowski">Czy senatorowie mają pytania? Nie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, moglibyśmy przystąpić do dyskusji, ale nikt do dyskusji się nie zapisał.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#MarekZiółkowski">W związku z tym zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#MarekZiółkowski">Informuję, że głosowanie w sprawie projektu uchwały odbędzie się po przerwie, razem z głosowaniami nad pozostałymi punktami porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#MarekZiółkowski">I w tym momencie, Wysoki Senacie, ogłaszam piętnastominutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-246.7" who="#MarekZiółkowski">Najpierw jednak wysłuchamy komunikatów. W trakcie przerwy jest, Panie Marszałku, posiedzenie konwentu?</u>
          <u xml:id="u-246.8" who="#MarekZiółkowski">A więc po piętnastominutowej przerwie wznawiamy obrady o 17.20.</u>
          <u xml:id="u-246.9" who="#MarekZiółkowski">Proszę o komunikaty, Pani Senator.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#GrażynaSztark">Komunikaty. Wspólne posiedzenie Komisji Ustawodawczej, Gospodarki Narodowej i Zdrowia oraz Rodziny i Polityki Społecznej, poświęcone rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych w drugim czytaniu do projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy, druk nr 165S, odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach w sali nr 182.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#GrażynaSztark">Posiedzenie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich odbędzie się w dniu 2 kwietnia 2009 r. w sali nr 179 bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy. Rozpatrywane będą następujące sprawy: przygotowanie projektu uchwały w sprawie wyboru przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich; przygotowanie projektu uchwały Senatu w sprawie zmian w składach komisji senackich.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#GrażynaSztark">Posiedzenie Konwentu Seniorów odbędzie się dzisiaj bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#GrażynaSztark">Wspólne posiedzenie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji poświęcone rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych w drugim czytaniu do projektu ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych odbędzie się dziesięć minut po ogłoszeniu przerwy w obradach w sali nr 182.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, do 17.20 mamy czternaście minut.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#MarekZiółkowski">Ogłaszam przerwę.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 17 minut 06 do godziny 17 minut 22)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#MarekZiółkowski">Wysoki Senacie, proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#MarekZiółkowski">Jeszcze przed rozpoczęciem obrad chcę powiedzieć, że teraz przeprowadzimy wszystkie głosowania normalne i jawne, za pomocą urządzenia elektronicznego. Potem, na samym końcu będziemy mieli jedno głosowanie tajne, w sprawie powołania pana senatora Szaleńca na szefa Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#MarekZiółkowski">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#MarekZiółkowski">Wysoki Senacie, wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do rozpatrywania punktu dwudziestego trzeciego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w sprawie uczczenia rocznicy śmierci Ojca Świętego Jana Pawła II.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#MarekZiółkowski">Przypominam, że komisja przedstawiła wniosek o wprowadzenie poprawki. W pierwszej kolejności odbędzie się głosowanie nad poprawką, a następnie... Tak?</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#komentarz">(Senator Stanisław Zając: Panie Marszałku, czy mógłbym prosić o chwilkę przerwy, bo nie wszyscy są. Nie ogłaszaliśmy terminowo przerwy...)</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-249.9" who="#MarekZiółkowski">W tej chwili po prostu wezmę oddech, napiję się wody, spokojnie, nie będzie przerwy.</u>
          <u xml:id="u-249.10" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-249.11" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, przypominam, że jesteśmy w trakcie rozpatrywania punktu dwudziestego trzeciego. Najpierw będzie głosowanie nad poprawką, a potem dalsze głosowania.</u>
          <u xml:id="u-249.12" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy zatem do głosowania nad poprawką.</u>
          <u xml:id="u-249.13" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-249.14" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-249.15" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-249.16" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-249.17" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-249.18" who="#MarekZiółkowski">Na 86 obecnych senatorów 86 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-249.19" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-249.20" who="#MarekZiółkowski">Możemy zatem przystąpić do głosowania nad całą uchwałą.</u>
          <u xml:id="u-249.21" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-249.22" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-249.23" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-249.24" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-249.25" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-249.26" who="#MarekZiółkowski">Na 86 obecnych senatorów 84 głosowało za, 2 nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-249.27" who="#MarekZiółkowski">Proszę mi tylko pozwolić powiedzieć, że wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie uczczenia rocznicy śmierci Ojca Świętego Jana Pawła II.</u>
          <u xml:id="u-249.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.29" who="#komentarz">(Senator Ryszard Bender: Szkoda, że tylko większością.)</u>
          <u xml:id="u-249.30" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, Wysoka Izbo.</u>
          <u xml:id="u-249.31" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do rozpatrywania punktu dwudziestego drugiego porządku obrad: drugie czytanie projektu uchwały w sprawie uczczenia pamięci Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-249.32" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania nad projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-249.33" who="#MarekZiółkowski">W pierwszej kolejności głosujemy nad wnioskiem o przyjęcie projektu uchwały bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-249.34" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, przystępujemy zatem do głosowania nad przyjęciem uchwały bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-249.35" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-249.36" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-249.37" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-249.38" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-249.39" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-249.40" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-249.41" who="#MarekZiółkowski">Proszę o wyniki. Proszę państwa, ogłaszam wyniki.</u>
          <u xml:id="u-249.42" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 17 głosowało za, 64 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-249.43" who="#MarekZiółkowski">Wniosek o przyjęcie projektu uchwały bez poprawek został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-249.44" who="#MarekZiółkowski">W związku z tym możemy przystąpić do głosowania nad poprawkami zawartymi w druku nr 499P.</u>
          <u xml:id="u-249.45" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, poprawka pierwsza zmienia tytuł uchwały.</u>
          <u xml:id="u-249.46" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-249.47" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-249.48" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-249.49" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-249.50" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-249.51" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 14 głosowało za, 68 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-249.52" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-249.53" who="#MarekZiółkowski">Poprawka druga zmienia treść uchwały.</u>
          <u xml:id="u-249.54" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-249.55" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-249.56" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-249.57" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-249.58" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-249.59" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 77 głosowało za, 1 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-249.60" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-249.61" who="#MarekZiółkowski">Wobec tego głosowanie nad podjęciem uchwały w całości.</u>
          <u xml:id="u-249.62" who="#MarekZiółkowski">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-249.63" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-249.64" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-249.65" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-249.66" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-249.67" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, na 83 obecnych senatorów 70 głosowało za, 12 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-249.68" who="#MarekZiółkowski">Wysoki Senacie, wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie uczczenia pamięci Polaków ratujących Żydów w czasie II wojny światowej.</u>
          <u xml:id="u-249.69" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-249.70" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do rozpatrywania punktu pierwszego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-249.71" who="#MarekZiółkowski">Komisja Rodziny i Polityki Społecznej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o przyjęcie ustawy bez poprawek, druk nr 486A.</u>
          <u xml:id="u-249.72" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, przystępujemy do głosowania nad tym projektem uchwały, czyli nad przyjęciem ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-249.73" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-249.74" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-249.75" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-249.76" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-249.77" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-249.78" who="#MarekZiółkowski">Na 82 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-249.79" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-249.80" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do rozpatrywania punktu drugiego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-249.81" who="#MarekZiółkowski">Komisja Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisja Gospodarki Narodowej przedstawiły jednobrzmiące projekty ustaw i wnoszą o przyjęcie ustawy bez poprawek, druki nr 484A i 484B.</u>
          <u xml:id="u-249.82" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-249.83" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-249.84" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-249.85" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-249.86" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-249.87" who="#MarekZiółkowski">Na 84 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-249.88" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-249.89" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do rozpatrywania punktu trzeciego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz ustawy - Prawo dewizowe.</u>
          <u xml:id="u-249.90" who="#MarekZiółkowski">Komisja Budżetu i Finansów Publicznych przedstawiła projekt uchwały i wnosi o przyjęcie ustawy bez poprawek, druk nr 482A.</u>
          <u xml:id="u-249.91" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, proszę nacisnąć przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-249.92" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-249.93" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-249.94" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-249.95" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-249.96" who="#MarekZiółkowski">Na 84 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-249.97" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz ustawy - Prawo dewizowe.</u>
          <u xml:id="u-249.98" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do punktu czwartego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-249.99" who="#MarekZiółkowski">Komisja Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisja Gospodarki Narodowej przedstawiły projekt uchwały i wnoszą o przyjęcie ustawy bez poprawek, druk nr 505A.</u>
          <u xml:id="u-249.100" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-249.101" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-249.102" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-249.103" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-249.104" who="#MarekZiółkowski">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-249.105" who="#MarekZiółkowski">Na 85 obecnych senatorów 82 głosowało za, 2 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-249.106" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-249.107" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do punktu piątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-249.108" who="#MarekZiółkowski">W przerwie odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej, która po debacie przygotowała sprawozdanie zawarte w druku nr 507Z.</u>
          <u xml:id="u-249.109" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Jan Wyrowiński jako sprawozdawca komisji.</u>
          <u xml:id="u-249.110" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#JanWyrowiński">Komisja Gospodarki Narodowej wnosi, aby Senat przyjął ustawę bez poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#MarekZiółkowski">Czy pan senator wnioskodawca Leon Kieres chce jeszcze zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#komentarz">(Senator Leon Kieres: Tak, chcę, Panie Marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#LeonKieres">Panie Marszałku!</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#LeonKieres">Drugi raz stało się tak, że - delikatnie mówiąc - zderzyłem się z murem. Pierwszy raz przy okazji ustawy na temat prędkości pojazdów, ustawy o tak zwanych fotoradarach. Mimo mojej życzliwej dla ustawy argumentacji przedstawiono nam orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, sugerując, że ma ono istotny związek z tamtą ustawą. Nie miało, o czym nie tylko ja wiem.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#LeonKieres">Drugi raz w tej sprawie. Przypominam państwu, że wczoraj zabrałem głos z całą życzliwością dla nowelizacji, co podkreśliłem w moim wystąpieniu. Złożyłem poprawkę, gdyż miałem wątpliwości nie tylko co do postanowienia mówiącego o tym, że Prokuratoria Generalna nie może uczestniczyć w postępowaniu karnym, ale także do tego, czy w tym postępowaniu karnym nie odbiera się jednocześnie Prokuratorii Generalnej przez brak jej uczestnictwa możliwości wytoczenia tak zwanego powództwa adhezyjnego, czyli dochodzenia roszczeń cywilnoprawnych. Powiedziałem, że zgłaszam tę poprawkę tylko dlatego, żeby pan minister, Ministerstwo Skarbu Państwa ten problem wyjaśniło.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#LeonKieres">Cytuję odpowiedź pana ministra na moją życzliwą uwagę: Panie Senatorze, tak, oczywiście, ma pan rację. Ekonomika procesu - ja tutaj tak na gorąco w pełni panu na to nie odpowiem - uzasadnia sugerowaną przez pana zmianę, jeżeli z innych przepisów nie da się wywieść udziału Prokuratorii w takich procesach, o których pan tu wspomniał. Gdyby tak nie było, to sugerowana zmiana jest w pełni zasadna, bo ekonomika postępowania wskazuje na udział Prokuratorii w tym akurat momencie i miejscu. Koniec. Po trzech godzinach pan minister przedstawił na posiedzeniu komisji pismo, w którym zawarł argumenty merytoryczne. Nie będę z nimi polemizował, to jest temat na odrębną dyskusję. W tym piśmie znalazło się również stwierdzenie, że ministerstwo dogłębnie nad tą sprawą pracowało.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#LeonKieres">Mam więc dwa różne oświadczenia pana ministra. Pierwsze oświadczenie, złożone na posiedzeniu Senatu, informujące, że tą sprawą się nie zajmowano, i drugie oświadczenie, złożone po trzech godzinach, informujące, że zajmowano się nią bardzo dokładnie i szczegółowo. W świetle tego rodzaju reakcji ja oczywiście wycofuję moją poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#MarekZiółkowski">Czy ktoś z państwa senatorów chciałby podtrzymać poprawkę pana senatora Kieresa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#StanisławKogut">Ja podtrzymuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#MarekZiółkowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, w takim razie przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#MarekZiółkowski">W pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a następnie w wypadku odrzucenia wniosku nad poprawką.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem komisji o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, na 87 obecnych senatorów 40 głosowało za, 42 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-255.9" who="#MarekZiółkowski">Wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-255.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-255.11" who="#MarekZiółkowski">W związku z tym głosujemy nad poprawką do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-255.12" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-255.13" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-255.14" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-255.15" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-255.16" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-255.17" who="#MarekZiółkowski">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-255.18" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów 46 głosowało za, 38 - przeciw, 4 wstrzymały się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-255.19" who="#MarekZiółkowski">Stwierdzam, że poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-255.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-255.21" who="#MarekZiółkowski">W związku z tym przechodzimy do głosowania nad uchwałą w całości ze zmianami.</u>
          <u xml:id="u-255.22" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-255.23" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-255.24" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-255.25" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-255.26" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, wyniki.</u>
          <u xml:id="u-255.27" who="#MarekZiółkowski">Na 87 obecnych senatorów 83 głosowało za, 3 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-255.28" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-255.29" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do punktu szóstego porządku obrad: stanowisko Senatu...</u>
          <u xml:id="u-255.30" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-255.31" who="#MarekZiółkowski">Wysoki Senacie. proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-255.32" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do punktu szóstego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-255.33" who="#MarekZiółkowski">W przerwie odbyło się posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisje ustosunkowały się do wniosków i przygotowały wspólne sprawozdanie, zawarte w druku nr 489Z.</u>
          <u xml:id="u-255.34" who="#MarekZiółkowski">Proszę, pan senator Mieczysław Augustyn jako sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-255.35" who="#MarekZiółkowski">Proszę o przedstawienie sprawozdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#MieczysławAugustyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#MieczysławAugustyn">Komisje rozpatrzyły zgłoszone poprawki, poprawki pierwszą i drugą, i opowiedziały się za przyjęciem poprawki drugiej, co państwu rekomenduję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#MarekZiółkowski">Czy pan senator sprawozdawca Lucjan Cichosz chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#MarekZiółkowski">Z tego, co rozumiem, nie chce zabrać głosu. Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#MarekZiółkowski">Najpierw głosowanie w sprawie przyjęcia ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-257.6" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-257.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-257.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, nie, nie, wniosek o odrzucenie...)</u>
          <u xml:id="u-257.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeciw.)</u>
          <u xml:id="u-257.10" who="#MarekZiółkowski">Przepraszam bardzo...</u>
          <u xml:id="u-257.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Wniosek o przyjęcie bez poprawek, następnie wniosek o odrzucenie ustawy.)</u>
          <u xml:id="u-257.12" who="#komentarz">(Głos z sali: A był taki wniosek komisji...)</u>
          <u xml:id="u-257.13" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, jeszcze raz powtarzam, bo zacząłem i mi przerwano.</u>
          <u xml:id="u-257.14" who="#MarekZiółkowski">Głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek, a w przypadku nieprzyjęcia tego wniosku nad przedstawionymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-257.15" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-257.16" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-257.17" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-257.18" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-257.19" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-257.20" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-257.21" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.22" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów 1 głosował za, 87 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-257.23" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-257.24" who="#MarekZiółkowski">Możemy zatem głosować nad poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-257.25" who="#MarekZiółkowski">Poprawka pierwsza ma na celu podwyższenie progów granicy obszarowej gospodarstwa rolnego, od której opłacana ma być dodatkowa składka miesięczna na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.</u>
          <u xml:id="u-257.26" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-257.27" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-257.28" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-257.29" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-257.30" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.31" who="#MarekZiółkowski">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-257.32" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów 38 głosowało za, 50 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-257.33" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-257.34" who="#MarekZiółkowski">Poprawka druga usuwa zbędny i mogący rodzić wątpliwości interpretacyjne przepis przejściowy zawarty w nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-257.35" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-257.36" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-257.37" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-257.38" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-257.39" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.40" who="#MarekZiółkowski">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-257.41" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-257.42" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-257.43" who="#MarekZiółkowski">W związku z tym głosujemy nad podjęciem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-257.44" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-257.45" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-257.46" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-257.47" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-257.48" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.49" who="#MarekZiółkowski">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-257.50" who="#MarekZiółkowski">Na 87 obecnych senatorów 54 głosowało za, 33 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-257.51" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-257.52" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do punktu siódmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o nasiennictwie.</u>
          <u xml:id="u-257.53" who="#MarekZiółkowski">Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-257.54" who="#MarekZiółkowski">Możemy głosować nad tym projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-257.55" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-257.56" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-257.57" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-257.58" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-257.59" who="#MarekZiółkowski">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-257.60" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-257.61" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o nasiennictwie.</u>
          <u xml:id="u-257.62" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do punktu ósmego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-257.63" who="#MarekZiółkowski">W przerwie posiedzenia Senatu odbyło się posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Po debacie komisja sporządziła sprawozdanie, które jest zawarte w druku nr 488Z.</u>
          <u xml:id="u-257.64" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Przemysław Błaszczyk już jest gotowy do przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-257.65" who="#MarekZiółkowski">Proszę, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PrzemysławBłaszczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rekomenduje wszystkie wnioski zgłoszone w czasie dyskusji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#MarekZiółkowski">Czy senatorowie wnioskodawcy, to znaczy Małgorzata Adamczak i Jerzy Chróścikowski, chcieliby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#MarekZiółkowski">Wstrzymują się od zabrania głosu, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.4" who="#MarekZiółkowski">W takim razie przystępujemy do głosowania nad poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-259.5" who="#MarekZiółkowski">Poprawka pierwsza uaktualnia odesłanie do wskazanej dyrektywy unijnej.</u>
          <u xml:id="u-259.6" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-259.7" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-259.8" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-259.9" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-259.10" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.11" who="#MarekZiółkowski">Na 87 obecnych senatorów 86 głosowało za, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-259.12" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-259.13" who="#MarekZiółkowski">Nad poprawkami drugą, piątą i siódmą należy głosować łącznie. Usuwają one przyjętą przez Sejm zmianę dotyczącą zakazu importu zwierząt i produktów zwierzęcych uzyskanych w wyniku chowu lub hodowli z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony zwierząt oraz przywracają związany z tym zakazem przepis karny.</u>
          <u xml:id="u-259.14" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-259.15" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-259.16" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-259.17" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-259.18" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.19" who="#MarekZiółkowski">Na 87 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-259.20" who="#MarekZiółkowski">Poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-259.21" who="#MarekZiółkowski">Poprawka trzecia poprawia wadliwy przepis dotyczący terminu przekazania powiatowemu lekarzowi weterynarii informacji o planowanym zwiększeniu obsady brojlerów.</u>
          <u xml:id="u-259.22" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-259.23" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-259.24" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-259.25" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-259.26" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.27" who="#MarekZiółkowski">Na 86 obecnych senatorów 85 głosowało za, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-259.28" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-259.29" who="#MarekZiółkowski">Poprawka czwarta zmienia odesłanie w związku z utratą mocy rozporządzenia unijnego.</u>
          <u xml:id="u-259.30" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-259.31" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-259.32" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-259.33" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-259.34" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.35" who="#MarekZiółkowski">Na 89 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-259.36" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-259.37" who="#MarekZiółkowski">Poprawka szósta ma na celu dodanie przepisu karnego, wskazującego sankcję karną z tytułu naruszenia obowiązku przechowywania przewidzianej prawem dokumentacji dotyczącej chowu brojlerów.</u>
          <u xml:id="u-259.38" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-259.39" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-259.40" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-259.41" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-259.42" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.43" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-259.44" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, głosujemy zatem nad uchwałą w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-259.45" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-259.46" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-259.47" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-259.48" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-259.49" who="#MarekZiółkowski">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-259.50" who="#MarekZiółkowski">Na 87 osób obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-259.51" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-259.52" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do punktu dziewiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-259.53" who="#MarekZiółkowski">W przerwie posiedzenia Senatu odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej. Po debacie przygotowano sprawozdanie wraz z zestawieniem wniosków. Jest to w druku nr 485Z.</u>
          <u xml:id="u-259.54" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Marek Trzciński proszony jest o przedstawienie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-259.55" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#MarekTrzciński">Panie Marszałku! Szanowni Państwo!</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#MarekTrzciński">Komisja na posiedzeniu w dniu 1 kwietnia po rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych w tym samym dniu w toku debaty nad ustawą o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, przedstawia Wysokiemu Senatowi następujące stanowisko: Wysoki Senat raczy przyjąć poprawki zawarte w punkcie oznaczonym rzymską dwójką: pierwszą, trzecią, czwartą, piątą, szóstą i ósmą. Ponadto komisja informuje, że na podstawie art. 52 ust. 7 Regulaminu Senatu mniejszość komisji wycofała swój wniosek. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Tadeusz Gruszka jako sprawozdawca mniejszości, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Gruszka: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#MarekZiółkowski">Czy senatorowie wnioskodawcy, to znaczy senatorowie: Banaś, Gruszka, Wyrowiński i Trzciński chcą zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę takiej chęci.</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#MarekZiółkowski">Przypominam zatem, że mniejszość komisji wycofała swój wniosek o odrzucenie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-261.5" who="#MarekZiółkowski">Czy ktoś z państwa senatorów chce podtrzymać wycofany wniosek? Nie widzę takiej chęci.</u>
          <u xml:id="u-261.6" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy zatem w pierwszej kolejności do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie ustawy... Przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-261.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma takiego wniosku.)</u>
          <u xml:id="u-261.8" who="#MarekZiółkowski">Dobrze, tak, nie ma.</u>
          <u xml:id="u-261.9" who="#MarekZiółkowski">Głosujemy najpierw nad poprawkami, a potem nad uchwałą w całości.</u>
          <u xml:id="u-261.10" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, poprawki pierwsza, czwarta, piąta i szósta zmierzają do tego, aby nieokazanie dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy OC skutkowało zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego także w stosunku do kierującego pojazdem zarejestrowanym w Polsce, pod warunkiem, że informacji o ubezpieczeniu nie będzie można uzyskać z centralnej ewidencji pojazdów.</u>
          <u xml:id="u-261.11" who="#MarekZiółkowski">Obecność.</u>
          <u xml:id="u-261.12" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-261.13" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-261.14" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-261.15" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.16" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-261.17" who="#MarekZiółkowski">Owe cztery poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-261.18" who="#MarekZiółkowski">Poprawki druga i siódma zmierzają do tego, aby uniemożliwienie korzystania z pojazdu, jego odholowanie i zatrzymanie dowodu rejestracyjnego dotyczyło pojazdów zarejestrowanych w państwie, które nie jest sygnatariuszem Jednolitego Porozumienia między Biurami Narodowymi, oraz obligują Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych do udostępniania i aktualizowania na stronach internetowych tego biura listy państw sygnatariuszy Jednolitego Porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-261.19" who="#MarekZiółkowski">Obecność.</u>
          <u xml:id="u-261.20" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-261.21" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-261.22" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-261.23" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.24" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów 38 głosowało za, 50 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-261.25" who="#MarekZiółkowski">Poprawki zostały odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-261.26" who="#MarekZiółkowski">W związku z tym głosujemy nad poprawką trzecią, która zmierza do ujednolicenia terminologii ustawy.</u>
          <u xml:id="u-261.27" who="#MarekZiółkowski">Obecność.</u>
          <u xml:id="u-261.28" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-261.29" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-261.30" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-261.31" who="#MarekZiółkowski">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-261.32" who="#MarekZiółkowski">Na 87 obecnych senatorów 86 głosowało za, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-261.33" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-261.34" who="#MarekZiółkowski">Poprawka ósma jednoznacznie przesądza, że dowody rejestracyjne zatrzymane przed dniem wejścia w życie ustawy oraz pojazdy umieszczone w tym czasie na parkingu strzeżonym będą po dniu wejścia w życie ustawy zwracane na zasadach dotychczasowych.</u>
          <u xml:id="u-261.35" who="#MarekZiółkowski">Obecność.</u>
          <u xml:id="u-261.36" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-261.37" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-261.38" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-261.39" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-261.40" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów 87 głosowało za, 1 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-261.41" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-261.42" who="#MarekZiółkowski">I głosowanie nad uchwałą w całości ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-261.43" who="#MarekZiółkowski">Obecność.</u>
          <u xml:id="u-261.44" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-261.45" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-261.46" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-261.47" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-261.48" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów 87 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-261.49" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-261.50" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-261.51" who="#MarekZiółkowski">Wysoki Senacie, silentium...</u>
          <u xml:id="u-261.52" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do punktu dziesiątego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.</u>
          <u xml:id="u-261.53" who="#MarekZiółkowski">W przerwie posiedzenia Senatu odbyło się posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po debacie przygotowały sprawozdanie, które jest zawarte w druku nr 509Z. Senator Marek Konopka jest gotowy do jego przedstawienia.</u>
          <u xml:id="u-261.54" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#MarekKonopka">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#MarekKonopka">Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Komisje wnoszą o przyjęcie poprawek pierwszej i piątej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#MarekZiółkowski">Senator sprawozdawca mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#MarekZiółkowski">Panie Senatorze Ortyl, do roboty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WładysławOrtyl">Panie marszałku! Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WładysławOrtyl">Chciałbym uzasadnić, dlaczego poprawka druga jako poprawka mniejszości powinna zostać przegłosowana, o co zwracam się do Wysokiego Senatu. Chcę uświadomić państwu, że wyeliminowanie tej poprawki spowoduje, iż tysiące bezbronnych emerytów utracą możliwość odtworzenia często jedynego ich ogrodu działkowego, który uprawiali i pielęgnowali przez dziesiątki lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#MarekZiółkowski">Czy senatorowie wnioskodawcy lub senator sprawozdawca, dotyczy to senatorów Andrzejewskiego i Owczarka, chcą zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#komentarz">(Senator Andrzej Owczarek: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#MarekZiółkowski">Przystępujemy zatem do głosowania, w pierwszej kolejności nad poprawkami, a potem nad całością.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#MarekZiółkowski">Poprawka pierwsza. Jej przyjęcie wyklucza głosowanie nad poprawkami drugą, trzecią i czwartą. Ta poprawka w sposób czytelny i jednoznaczny wskazuje zasady wypłacania odszkodowania przysługującego Polskiemu Związkowi Działkowców oraz jego członkom w przypadku, gdy dla realizacji inwestycji drogowej niezbędna jest likwidacja rodzinnego ogrodu działkowego. Ponadto poprawka zdejmuje z inwestora obowiązek zapewnienia gruntu zastępczego na odtworzenie likwidowanego ogrodu.</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#MarekZiółkowski">Obecność.</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-265.8" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-265.9" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-265.10" who="#MarekZiółkowski">Na 87 obecnych senatorów 47 głosowało za, 39 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-265.11" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-265.12" who="#MarekZiółkowski">W związku z tym możemy głosować nad poprawką piątą. Dodaje ona do ustawy przepis przejściowy, na podstawie którego do spraw wszczętych a niezakończonych do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy stosować się będzie nowe przepisy.</u>
          <u xml:id="u-265.13" who="#MarekZiółkowski">Obecność.</u>
          <u xml:id="u-265.14" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-265.15" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-265.16" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-265.17" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-265.18" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów 86 głosowało za, 1 - przeciw, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-265.19" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-265.20" who="#MarekZiółkowski">Głosujemy zatem nad uchwałą w całości wraz ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-265.21" who="#MarekZiółkowski">Obecność.</u>
          <u xml:id="u-265.22" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-265.23" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-265.24" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-265.25" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję, proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-265.26" who="#MarekZiółkowski">Na 86 obecnych senatorów 48 głosowało za, 38 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-265.27" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.</u>
          <u xml:id="u-265.28" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do punktu jedenastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-265.29" who="#MarekZiółkowski">W przerwie posiedzenia Senatu odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i przygotowano sprawozdanie. Pan senator Wyrowiński już jest gotowy do jego przedstawienia.</u>
          <u xml:id="u-265.30" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#JanWyrowiński">Panie Marszałku, uprzejmie wnoszę w imieniu Komisji Gospodarki Narodowej, aby Wysoki Senat raczył przyjąć wszystkie poprawki poza piątą, dwunastą i dwudziestą trzecią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję bardzo. Jako wnioskodawca nie chce pan już zabierać głosu, Panie Senatorze? Rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#MarekZiółkowski">Czyli przystępujemy do głosowania, najpierw nad poprawkami, a potem nad podjęciem uchwały w całości.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#MarekZiółkowski">Poprawka pierwsza nakłada na operatora obowiązanego do zapewniania dostępu telekomunikacyjnego obowiązek prowadzenia negocjacji w sprawie zawarcia umowy o tym dostępie.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.5" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.6" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.7" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-267.8" who="#MarekZiółkowski">89 obecnych senatorów, wszyscy za.</u>
          <u xml:id="u-267.9" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.10" who="#MarekZiółkowski">Poprawka druga ma na celu doprecyzowanie sposobu liczenia określonego przez prezesa UKE terminu zakończenia negocjacji o zawarcie umowy o dostępie telekomunikacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-267.11" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.12" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-267.13" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.14" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.15" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.16" who="#MarekZiółkowski">Na 89 obecnych senatorów 88 było za, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-267.17" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.18" who="#MarekZiółkowski">Nad trzecią i czwartą poprawką głosujemy łącznie. Umożliwiają prezesowi UKE z urzędu lub na wniosek strony określenie terminu zakończenia negocjacji o zawarcie umowy o dostępie telekomunikacyjnym z operatorem obowiązanym do zapewnienia tego dostępu na podstawie nałożonych na niego ograniczeń regulacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-267.19" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.20" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.21" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.22" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.23" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.24" who="#MarekZiółkowski">Na 89 obecnych senatorów 86 głosowało za, 1 - przeciw, 2 nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-267.25" who="#MarekZiółkowski">Poprawki zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-267.26" who="#MarekZiółkowski">Poprawki piąta i dwudziesta trzecia. Powodują one wykreślenie zmian dotyczących art. 39 i 40 ustawy, regulujących sposób nakładania obowiązku stosowania opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego oraz sposobu weryfikacji tych opłat przez prezesa UKE.</u>
          <u xml:id="u-267.27" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.28" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-267.29" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.30" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.31" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.32" who="#MarekZiółkowski">Na 89 obecnych senatorów 2 głosowało za, 87 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-267.33" who="#MarekZiółkowski">Poprawki zostały odrzucone.</u>
          <u xml:id="u-267.34" who="#MarekZiółkowski">Poprawka szósta ma charakter porządkowy.</u>
          <u xml:id="u-267.35" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.36" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.37" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.38" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.39" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.40" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-267.41" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.42" who="#MarekZiółkowski">Poprawka siódma ma na celu uwzględnienie w procesie ustalania przez prezesa UKE opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego przesłanki uzasadnionych kosztów operatora.</u>
          <u xml:id="u-267.43" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.44" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.45" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.46" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.47" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.48" who="#MarekZiółkowski">Na 89 obecnych senatorów 86 było za, 3 nie głosowało.</u>
          <u xml:id="u-267.49" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.50" who="#MarekZiółkowski">Poprawka ósma skreśla zbędne odesłanie.</u>
          <u xml:id="u-267.51" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.52" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.53" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.54" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.55" who="#MarekZiółkowski">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.56" who="#MarekZiółkowski">89 obecnych senatorów, wszyscy za.</u>
          <u xml:id="u-267.57" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.58" who="#MarekZiółkowski">Poprawka dziewiąta ma na celu zapewnienie stosowania w ustawie jednolitej terminologii.</u>
          <u xml:id="u-267.59" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.60" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.61" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.62" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.63" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.64" who="#MarekZiółkowski">87 obecnych senatorów, wszyscy za.</u>
          <u xml:id="u-267.65" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.66" who="#MarekZiółkowski">Poprawka dziesiąta doprecyzowuje warunki odstąpienia od zmiany umowy dokonanej telefonicznie.</u>
          <u xml:id="u-267.67" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.68" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.69" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.70" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.71" who="#MarekZiółkowski">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.72" who="#MarekZiółkowski">Na 86 obecnych senatorów 85 było za, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-267.73" who="#MarekZiółkowski">Przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.74" who="#MarekZiółkowski">Poprawka jedenasta precyzuje zakres zmian umowy wykluczającej prawo do wypowiedzenia umowy. Zmiany nazwy firmy, adresu lub siedziby dostawcy nie będą stanowiły zmiany warunków umowy.</u>
          <u xml:id="u-267.75" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.76" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.77" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.78" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.79" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-267.80" who="#MarekZiółkowski">89 obecnych senatorów, wszyscy za.</u>
          <u xml:id="u-267.81" who="#MarekZiółkowski">Poprawka trzynasta ma charakter porządkujący...</u>
          <u xml:id="u-267.82" who="#komentarz">(Głosy z sali: a dwunasta?)</u>
          <u xml:id="u-267.83" who="#MarekZiółkowski">Głosowalibyśmy nad nią tylko w przypadku odrzucenia poprawki jedenastej, a przyjęliśmy jedenastą, Wysoki Senacie.</u>
          <u xml:id="u-267.84" who="#MarekZiółkowski">W związku z tym feralna trzynasta. Ma charakter porządkujący.</u>
          <u xml:id="u-267.85" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.86" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.87" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.88" who="#MarekZiółkowski">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.89" who="#MarekZiółkowski">89 obecnych senatorów, wszyscy za.</u>
          <u xml:id="u-267.90" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.91" who="#MarekZiółkowski">Poprawka czternasta ma na celu zapewnienie jednolitej terminologii ustawy.</u>
          <u xml:id="u-267.92" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.93" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.94" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.95" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.96" who="#MarekZiółkowski">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.97" who="#MarekZiółkowski">84 obecnych senatorów, 83 za, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-267.98" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.99" who="#MarekZiółkowski">Poprawka piętnasta doprecyzowuje wysokość opłaty, jaką abonent jest zobowiązany uiścić dotychczasowemu dostawcy w przypadku realizacji żądania przeniesienia przydzielonego numeru.</u>
          <u xml:id="u-267.100" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.101" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.102" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.103" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.104" who="#MarekZiółkowski">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.105" who="#MarekZiółkowski">86 obecnych senatorów, 86 za.</u>
          <u xml:id="u-267.106" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.107" who="#MarekZiółkowski">Poprawki szesnasta, dziewiętnasta i dwudziesta druga mają na celu poprawienie odesłań do przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-267.108" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.109" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.110" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.111" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.112" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.113" who="#MarekZiółkowski">87 obecnych senatorów, wszyscy za.</u>
          <u xml:id="u-267.114" who="#MarekZiółkowski">Poprawki przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-267.115" who="#MarekZiółkowski">Poprawka siedemnasta ma charakter porządkowy.</u>
          <u xml:id="u-267.116" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.117" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.118" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.119" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.120" who="#MarekZiółkowski">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.121" who="#MarekZiółkowski">87 obecnych senatorów, 86 za, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-267.122" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.123" who="#MarekZiółkowski">Poprawka osiemnasta wyłącza obowiązek niszczenia po dwudziestu czterech miesiącach danych dotyczących wykonywanych połączeń w przypadku ich zabezpieczenia na potrzeby toczących się postępowań.</u>
          <u xml:id="u-267.124" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.125" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.126" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.127" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.128" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.129" who="#MarekZiółkowski">89 obecnych senatorów, 87 za, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-267.130" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.131" who="#MarekZiółkowski">Poprawka dwudziesta umożliwia natychmiastowe wykonanie decyzji w sprawie zniesienia obowiązków regulacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-267.132" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.133" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.134" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.135" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.136" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.137" who="#MarekZiółkowski">88 obecnych senatorów, 87 za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-267.138" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.139" who="#MarekZiółkowski">Poprawka dwudziesta pierwsza ma charakter porządkowy.</u>
          <u xml:id="u-267.140" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-267.141" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.142" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.143" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.144" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.145" who="#MarekZiółkowski">89 obecnych senatorów, wszyscy za.</u>
          <u xml:id="u-267.146" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.147" who="#MarekZiółkowski">Teraz uchwała w całości, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-267.148" who="#MarekZiółkowski">Przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-267.149" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-267.150" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-267.151" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-267.152" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-267.153" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, 89 obecnych senatorów, 89 za.</u>
          <u xml:id="u-267.154" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-267.155" who="#MarekZiółkowski">Powracamy do punktu dwunastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o bateriach i akumulatorach.</u>
          <u xml:id="u-267.156" who="#MarekZiółkowski">W przerwie odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Środowiska. Przygotowały one wspólne sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-267.157" who="#MarekZiółkowski">Pan senator Michał Wojtczak już je czyta.</u>
          <u xml:id="u-267.158" who="#MarekZiółkowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#MichałWojtczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#MichałWojtczak">Komisja Gospodarki Narodowej oraz Komisja Środowiska wnoszą o przyjęcie wszystkich poprawek zawartych w druku nr 487Z z wyjątkiem poprawki siódmej. Muszę jednak dodać, że poprawka pierwsza uzyskała opinię takiej, która jest niekonstytucyjna. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek Marek Ziółkowski: Przepraszam, czy mogę prosić o wyjaśnienie?)</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#MichałWojtczak">Poprawka pierwsza ma charakter niekonstytucyjny w opinii Biura Legislacyjnego i części senatorów, jako że umożliwia zmianę ustawy w drodze rozporządzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#MarekZiółkowski">Rozumiem. Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#MarekZiółkowski">Czy pan senator Andrzej Grzyb jako wnioskodawca chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#komentarz">(Senator Andrzej Grzyb: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#MarekZiółkowski">W takim razie przystępujemy do głosowania, najpierw nad poprawkami, a potem nad uchwałą o podjęciu uchwały w całości.</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#MarekZiółkowski">Proszę państwa, poprawka pierwsza...</u>
          <u xml:id="u-269.6" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-269.7" who="#MarekZiółkowski">Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-269.8" who="#MarekZiółkowski">...Przewiduje możliwość wydania przez ministra właściwego do spraw środowiska rozporządzenia określającego minimalne poziomy wydajności recyklingu wyższe, niż przewiduje ustawa.</u>
          <u xml:id="u-269.9" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-269.10" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-269.11" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-269.12" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-269.13" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-269.14" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów, 32 głosowało za, 51 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-269.15" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-269.16" who="#MarekZiółkowski">Poprawka druga modyfikuje zakres danych umieszczanych we wniosku przez przedsiębiorcę ubiegającego się o wpis do rejestru osób prowadzących działalność w zakresie wprowadzenia do obrotu baterii i akumulatorów.</u>
          <u xml:id="u-269.17" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-269.18" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-269.19" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-269.20" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-269.21" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-269.22" who="#MarekZiółkowski">89 obecnych senatorów, wszyscy za.</u>
          <u xml:id="u-269.23" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-269.24" who="#MarekZiółkowski">Poprawka trzecia precyzuje przepisy regulujące zwolnienie od opłaty rejestrowej i opłaty rocznej w zakresie wymagań, jakie należy spełnić, aby podlegać zwolnieniu.</u>
          <u xml:id="u-269.25" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-269.26" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-269.27" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-269.28" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-269.29" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-269.30" who="#MarekZiółkowski">86 obecnych senatorów, wszyscy za.</u>
          <u xml:id="u-269.31" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-269.32" who="#MarekZiółkowski">Poprawka czwarta określa sposób obliczania wysokości przychodów przez wprowadzającego baterie i akumulatory, czego ustalenie jest konieczne dla wykonania obowiązku finansowania publicznej kampanii edukacyjnej, w sytuacji, gdy ustalenie wysokości tego przychodu w inny sposób jest niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-269.33" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-269.34" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-269.35" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-269.36" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-269.37" who="#MarekZiółkowski">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-269.38" who="#MarekZiółkowski">87 obecnych senatorów, 86 za, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-269.39" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-269.40" who="#MarekZiółkowski">Poprawka piąta zwalnia prowadzącego miejsce odbioru z obowiązku prowadzenia ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów w postaci zużytych baterii i akumulatorów.</u>
          <u xml:id="u-269.41" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-269.42" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-269.43" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-269.44" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-269.45" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-269.46" who="#MarekZiółkowski">88 obecnych senatorów, wszyscy za.</u>
          <u xml:id="u-269.47" who="#MarekZiółkowski">Przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-269.48" who="#MarekZiółkowski">Poprawka szósta określa zasady przetwarzania i recyklingu zużytych baterii i akumulatorów kwasowo-ołowiowych, samochodowych i przemysłowych, przewidując, że takie baterie i akumulatory mogą być przetwarzane wyłącznie w zakładzie prowadzącym recykling ołowiu i jego związków oraz tworzyw sztucznych.</u>
          <u xml:id="u-269.49" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-269.50" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-269.51" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-269.52" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-269.53" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-269.54" who="#MarekZiółkowski">88 obecnych senatorów, wszyscy za.</u>
          <u xml:id="u-269.55" who="#MarekZiółkowski">Poprawka przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-269.56" who="#MarekZiółkowski">I teraz poprawka ósma, która wprowadza w ustawie - Prawo ochrony środowiska zmiany zmierzające do uznania wpływów z kar pieniężnych pobieranych na podstawie ustawy o bateriach i akumulatorach za przychody Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, określenia sposobu rozdysponowania tych środków oraz terminu przekazywania wpływów z kar na rachunek funduszu przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-269.57" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-269.58" who="#MarekZiółkowski">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-269.59" who="#MarekZiółkowski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-269.60" who="#MarekZiółkowski">Wstrzymanie się?</u>
          <u xml:id="u-269.61" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-269.62" who="#MarekZiółkowski">88 obecnych senatorów, 81 za, 2 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-269.63" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-269.64" who="#MarekZiółkowski">Poprawki dziewiątą i dziesiątą poddajemy pod głosowanie łącznie.</u>
          <u xml:id="u-269.65" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-269.66" who="#MarekZiółkowski">Zmierzają one do przeznaczenia... Przepraszam, zmieniają...</u>
          <u xml:id="u-269.67" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-269.68" who="#MarekZiółkowski">Wysoki Senacie, proszę o ciszę. Chcę, żeby mój głos docierał do państwa.</u>
          <u xml:id="u-269.69" who="#MarekZiółkowski">Zmieniają ono przeznaczenie środków zgromadzonych na likwidowanym rachunku bankowym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej prowadzonym na podstawie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej oraz przesuwają termin likwidacji tego rachunku z 1 stycznia na 1 maja 2010 r.</u>
          <u xml:id="u-269.70" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-269.71" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-269.72" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-269.73" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-269.74" who="#MarekZiółkowski">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-269.75" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-269.76" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-269.77" who="#MarekZiółkowski">Poprawka jedenasta. Opóźnia o trzy miesiące termin wejścia w życie przepisów nakładających obowiązek dołączania do sprzętu wprowadzonego do obrotu, w którym zamontowano baterie i akumulatory, instrukcji o rodzaju zamontowanych baterii i akumulatorów oraz o sposobie bezpiecznego ich usuwania.</u>
          <u xml:id="u-269.78" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-269.79" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-269.80" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-269.81" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-269.82" who="#MarekZiółkowski">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-269.83" who="#MarekZiółkowski">Na 88 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-269.84" who="#MarekZiółkowski">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-269.85" who="#MarekZiółkowski">Możemy zatem, Wysoki Senacie, głosować nad przyjęciem całości uchwały.</u>
          <u xml:id="u-269.86" who="#MarekZiółkowski">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-269.87" who="#MarekZiółkowski">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-269.88" who="#MarekZiółkowski">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-269.89" who="#MarekZiółkowski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-269.90" who="#MarekZiółkowski">Na 87 obecnych senatorów wszyscy głosowali za.</u>
          <u xml:id="u-269.91" who="#MarekZiółkowski">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o bateriach i akumulatorach.</u>
          <u xml:id="u-269.92" who="#MarekZiółkowski">Feralny punkt trzynasty będzie prowadziła pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-269.93" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-269.94" who="#komentarz">(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Krystyna Bochenek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#KrystynaBochenek">Powracamy do rozpatrywania punktu trzynastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#KrystynaBochenek">W przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Obrony Narodowej, która ustosunkowała się do przedstawionych w toku debaty wniosków i przygotowała sprawozdanie w tej sprawie, druk nr 480Z.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#KrystynaBochenek">Proszę senatora Andrzeja Owczarka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#AndrzejOwczarek">Wysoka Izba raczy przyjąć wszystkie poprawki oprócz poprawek: trzynastej, dwudziestej, trzydziestej czwartej i trzydziestej szóstej. Poza tym informuję, że wycofana została poprawka dwunasta. Bardzo prosiłbym panią marszałek o poddanie łącznie pod głosowanie poprawek legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#KrystynaBochenek">Czy jest wniosek przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#KrystynaBochenek">Nie ma wniosku przeciwnego. Rozumiem, że będą...</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#KrystynaBochenek">Przepraszam, ale pan senator nie wymienił tych poprawek. Jeśli można... Wiemy które? No bo dla porządku trzeba je wymienić.</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Tylko wolno.)</u>
          <u xml:id="u-272.5" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#AndrzejOwczarek">Przepraszam najmocniej, wymieniłem poprawki co do których jesteśmy przeciw, ale nie wymieniłem poprawek, w przypadku których jesteśmy za. W związku z tym proszę o głosowanie za poprawkami pierwszą, drugą, trzecią, czwartą, piątą, szóstą, siódmą, ósmą, dziewiątą, dziesiątą, jedenastą, czternastą, piętnastą, szesnastą, siedemnastą, osiemnastą, dziewiętnastą, dwudziestą pierwszą, dwudziestą drugą, dwudziestą trzecią, dwudziestą czwartą, dwudziestą piątą, dwudziestą szóstą, dwudziestą siódmą, dwudziestą ósmą, dwudziestą dziewiątą, trzydziestą, trzydziestą pierwszą, trzydziestą drugą, trzydziestą trzecią, trzydziestą piątą, trzydziestą siódmą, trzydziestą ósmą, trzydziestą dziewiątą, czterdziestą i czterdziestą pierwszą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#KrystynaBochenek">Teraz bardzo serdecznie proszę...</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#KrystynaBochenek">Proszę sprawozdawcę mniejszości komisji senatora Macieja Klimę o przedstawienie wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Łącznie.)</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#KrystynaBochenek">Czy pan senator pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-274.7" who="#komentarz">(Senator Maciej Klima: Nie, dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-274.8" who="#KrystynaBochenek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości, pana senatora Stanisława Zająca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#StanisławZając">Ja tylko proszę o głosowanie za wnioskiem mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#KrystynaBochenek">Czy senator Andrzej Owczarek chce jeszcze zabrać głos jako wnioskodawca?</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#komentarz">(Senator Andrzej Owczarek: Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#KrystynaBochenek">Nie chce zabrać głosu.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#KrystynaBochenek">Przypominam, że komisja wycofała swoją poprawkę dwunastą w druku nr 480Z.</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#KrystynaBochenek">Czy ktoś z państwa senatorów chce podtrzymać wycofaną poprawkę? Nie widzę chętnych.</u>
          <u xml:id="u-276.6" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-276.7" who="#KrystynaBochenek">W pierwszej kolejności zostaną przeprowadzone głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie nad podjęciem uchwały ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-276.8" who="#KrystynaBochenek">Państwo Senatorowie, przypominam, że poddajemy teraz pod głosowanie poprawki pierwszą, drugą, trzecią, czwartą, piątą, szóstą, siódmą, ósmą, dziewiątą, dziesiątą, jedenastą, czternastą, piętnastą, szesnastą, siedemnastą, osiemnastą, dziewiętnastą, dwudziestą pierwszą, dwudziestą drugą, dwudziestą trzecią, dwudziestą czwartą, dwudziestą piątą, dwudziestą szóstą, dwudziestą siódmą, dwudziestą ósmą, dwudziestą dziewiątą, trzydziestą, trzydziestą pierwszą, trzydziestą drugą, trzydziestą siódmą, trzydziestą ósmą, trzydziestą dziewiątą, czterdziestą i czterdziestą pierwszą. Innymi słowy, głosujemy nad poprawkami od pierwszej do jedenastej, od czternastej do dziewiętnastej, od dwudziestej pierwszej do trzydziestej drugiej, od trzydziestej siódmej do czterdziestej pierwszej.</u>
          <u xml:id="u-276.9" who="#KrystynaBochenek">Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek?</u>
          <u xml:id="u-276.10" who="#KrystynaBochenek">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-276.11" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-276.12" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciwnego zdania?</u>
          <u xml:id="u-276.13" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-276.14" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-276.15" who="#KrystynaBochenek">87 obecnych, 87 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-276.16" who="#KrystynaBochenek">Wszystkie poprawki w bloku zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-276.17" who="#KrystynaBochenek">Teraz przeglądamy to, żeby się nie pomylić...</u>
          <u xml:id="u-276.18" who="#KrystynaBochenek">Poprawka dwunasta jest wycofana.</u>
          <u xml:id="u-276.19" who="#KrystynaBochenek">Poprawka trzynasta dokonuje zmiany przepisu określającego katalog organów właściwych do wyznaczania na stanowiska służbowe i zwalniania z tych stanowisk żołnierzy zawodowych, przyjmując między innymi, że minister obrony narodowej będzie organem właściwym do wyznaczania na stanowisko służbowe w odniesieniu do stanowisk służbowych o stopniach etatowych od stopnia majora, komandora podporucznika, a nie jak uchwalił Sejm od stopnia pułkownika, komandora.</u>
          <u xml:id="u-276.20" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-276.21" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-276.22" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-276.23" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-276.24" who="#KrystynaBochenek">Na 87 obecnych senatorów 37 głosowało za, 50 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-276.25" who="#KrystynaBochenek">Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-276.26" who="#KrystynaBochenek">Teraz poprawka dwudziesta, która rozszerza zakres przysługujących żołnierzom zawodowym uprawnień do bezpłatnych świadczeń stomatologicznych o świadczenia w zakresie leczenia zachowawczego z endodoncją zębów przedtrzonowych i trzonowych.</u>
          <u xml:id="u-276.27" who="#KrystynaBochenek">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-276.28" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-276.29" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-276.30" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-276.31" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-276.32" who="#KrystynaBochenek">Na 88 obecnych senatorów 34 głosowało za, 53 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-276.33" who="#KrystynaBochenek">Czyli można powiedzieć, że nie będzie leczenia zachowawczego z endodoncją zębów przedtrzonowych i trzonowych. Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-276.34" who="#KrystynaBochenek">Poprawka trzydziesta trzecia...</u>
          <u xml:id="u-276.35" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-276.36" who="#komentarz">(Głos z sali: Cicho.)</u>
          <u xml:id="u-276.37" who="#KrystynaBochenek">Poprawka trzydziesta trzecia wprowadza w przepisach przejściowych w miejsce odesłania do przepisu o wejściu w życie ustawy daty pewne, koreluje terminologię tych przepisów z innymi przepisami nowelizacji oraz skreśla przepis powtarzający uregulowanie zawarte w innym miejscu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-276.38" who="#KrystynaBochenek">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-276.39" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-276.40" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-276.41" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-276.42" who="#KrystynaBochenek">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-276.43" who="#KrystynaBochenek">Na 87 obecnych senatorów 85 głosowało za, 1 - przeciw, 1 nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-276.44" who="#KrystynaBochenek">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-276.45" who="#KrystynaBochenek">Poprawka trzydziesta czwarta wprowadza w przepisach... Aha, ona była w przypadku odrzucenia...</u>
          <u xml:id="u-276.46" who="#KrystynaBochenek">Poprawka trzydziesta piąta zmierza do tego, aby również żołnierz nadterminowej służby wojskowej posiadający stopień wojskowy starszego szeregowego, starszego marynarza, spełniający wymagania do powołania do zawodowej służby wojskowej w korpusie szeregowych zawodowych, mógł być powołany do zawodowej służby wojskowej i wyznaczony, za jego pisemną zgodą, na stanowisko służbowe zaszeregowane do stopnia etatowego szeregowego, marynarza.</u>
          <u xml:id="u-276.47" who="#KrystynaBochenek">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-276.48" who="#KrystynaBochenek">Kto za?</u>
          <u xml:id="u-276.49" who="#KrystynaBochenek">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-276.50" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-276.51" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję. Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-276.52" who="#KrystynaBochenek">Na 87 obecnych senatorów 86 głosowało za, 1 wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-276.53" who="#KrystynaBochenek">Poprawka została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-276.54" who="#KrystynaBochenek">Teraz głosujemy już nad całością.</u>
          <u xml:id="u-276.55" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy do głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw w całości, ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-276.56" who="#KrystynaBochenek">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-276.57" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-276.58" who="#KrystynaBochenek">Kto przeciw?</u>
          <u xml:id="u-276.59" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-276.60" who="#KrystynaBochenek">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-276.61" who="#KrystynaBochenek">Na 87 obecnych senatorów 87 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-276.62" who="#KrystynaBochenek">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-276.63" who="#KrystynaBochenek">Powracamy do rozpatrywania punktu czternastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-276.64" who="#KrystynaBochenek">Komisja Obrony Narodowej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o przyjęcie tej ustawy bez poprawek, druk nr 481A.</u>
          <u xml:id="u-276.65" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy zatem do głosowania nad przedstawionym przez komisję projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-276.66" who="#KrystynaBochenek">Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.</u>
          <u xml:id="u-276.67" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-276.68" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-276.69" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-276.70" who="#KrystynaBochenek">Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-276.71" who="#KrystynaBochenek">Na 85 senatorów 84 głosowało za, 1 senator nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-276.72" who="#KrystynaBochenek">Poprawka została... Chwileczkę, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-276.73" who="#komentarz">(Głos z sali: Uchwała.)</u>
          <u xml:id="u-276.74" who="#KrystynaBochenek">Uchwała została podjęta.</u>
          <u xml:id="u-276.75" who="#KrystynaBochenek">Powracamy do rozpatrywania punktu piętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym.</u>
          <u xml:id="u-276.76" who="#KrystynaBochenek">Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosiła o odrzucenie ustawy, druk nr 508A.</u>
          <u xml:id="u-276.77" who="#KrystynaBochenek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-276.78" who="#KrystynaBochenek">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-276.79" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-276.80" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-276.81" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-276.82" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-276.83" who="#KrystynaBochenek">Na 88 obecnych senatorów 40 głosowało za, 48 - przeciw.</u>
          <u xml:id="u-276.84" who="#KrystynaBochenek">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę... Nie. Momencik, przepraszam bardzo, to było głosowanie nad odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-276.85" who="#KrystynaBochenek">Czyli teraz głosujemy nad przedstawionym przez... Chyba gdzieś się pomyliłam.</u>
          <u xml:id="u-276.86" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani Marszałek, wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-276.87" who="#komentarz">(Senator Piotr Zientarski: Mam wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-276.88" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-276.89" who="#KrystynaBochenek">Proszę bardzo, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PiotrZientarski">Pani Marszałek, w tej sytuacji zgłaszam wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#KrystynaBochenek">W takim razie teraz głosujemy nad przyjęciem ustawy bez poprawek.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#komentarz">(Senator Ryszard Bender: Ale czy można tak? Trzeba zrobić...)</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#KrystynaBochenek">Można.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za tym, żeby przyjąć ten projekt ustawy bez poprawek?</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#KrystynaBochenek">Obecność?</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-278.7" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-278.8" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-278.9" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo. Proszę o wyniki.</u>
          <u xml:id="u-278.10" who="#KrystynaBochenek">Na 88 obecnych senatorów 49 głosowało za, 38 - przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-278.11" who="#KrystynaBochenek">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym.</u>
          <u xml:id="u-278.12" who="#KrystynaBochenek">Powracamy do rozpatrywania punktu szesnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-278.13" who="#KrystynaBochenek">Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przedstawiły projekt uchwały, w którym wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druk nr 502A.</u>
          <u xml:id="u-278.14" who="#KrystynaBochenek">Głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-278.15" who="#KrystynaBochenek">Obecność.</u>
          <u xml:id="u-278.16" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-278.17" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-278.18" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-278.19" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-278.20" who="#KrystynaBochenek">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-278.21" who="#KrystynaBochenek">86 obecnych, 86 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-278.22" who="#KrystynaBochenek">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-278.23" who="#KrystynaBochenek">Powracamy do punktu siedemnastego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-278.24" who="#KrystynaBochenek">Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisja Ustawodawcza przedstawiły projekt uchwały, w którym wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druk nr 503A.</u>
          <u xml:id="u-278.25" who="#KrystynaBochenek">Głosujemy nad przedstawionym przez komisje projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-278.26" who="#KrystynaBochenek">Obecność.</u>
          <u xml:id="u-278.27" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-278.28" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-278.29" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-278.30" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-278.31" who="#KrystynaBochenek">89 obecnych, 89 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-278.32" who="#KrystynaBochenek">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.</u>
          <u xml:id="u-278.33" who="#KrystynaBochenek">Powracamy do rozpatrywania punktu osiemnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o nadaniu Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”.</u>
          <u xml:id="u-278.34" who="#KrystynaBochenek">Komisja Nauki, Edukacji i Sportu przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druk nr 504A.</u>
          <u xml:id="u-278.35" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-278.36" who="#KrystynaBochenek">Obecność.</u>
          <u xml:id="u-278.37" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-278.38" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciwnego zdania?</u>
          <u xml:id="u-278.39" who="#KrystynaBochenek">Kto nie głosował?</u>
          <u xml:id="u-278.40" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-278.41" who="#KrystynaBochenek">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-278.42" who="#KrystynaBochenek">89 obecnych, 89 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-278.43" who="#KrystynaBochenek">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o nadaniu Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”.</u>
          <u xml:id="u-278.44" who="#KrystynaBochenek">Powracamy do rozpatrywania punktu dziewiętnastego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Kijowie dnia 28 marca 2008 roku, oraz Protokołu podpisanego w Warszawie dnia 22 grudnia 2008 roku między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zmianie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Kijowie dnia 28 marca 2008 roku.</u>
          <u xml:id="u-278.45" who="#KrystynaBochenek">Komisja Spraw Zagranicznych oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawiły jednobrzmiące projekty uchwał, w których wnoszą o przyjęcie tej ustawy bez poprawek - druki nr 491A i 491B.</u>
          <u xml:id="u-278.46" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez komisje projektem uchwały.</u>
          <u xml:id="u-278.47" who="#KrystynaBochenek">Proszę, przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-278.48" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-278.49" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-278.50" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-278.51" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-278.52" who="#KrystynaBochenek">87 obecnych, 87 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-278.53" who="#KrystynaBochenek">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Kijowie dnia 28 marca 2008 roku, oraz Protokołu podpisanego w Warszawie dnia 22 grudnia 2008 roku między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zmianie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Kijowie dnia 28 marca 2008 roku.</u>
          <u xml:id="u-278.54" who="#KrystynaBochenek">Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-278.55" who="#KrystynaBochenek">Wnoszę o uzupełnienie punktu dwudziestego czwartego: zmiany w składzie komisji senackich o druk senacki nr 516, oraz o uzupełnienie porządku obrad o punkt: wybór przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich - druk nr 515 - i rozpatrzenie go jako punktu dwudziestego piątego porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-278.56" who="#KrystynaBochenek">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Wysoka Izba przyjęła przedstawione wnioski. Czy jest sprzeciw? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-278.57" who="#KrystynaBochenek">Wobec braku głosów sprzeciwu stwierdzam, że Senat przyjął przedstawione propozycje.</u>
          <u xml:id="u-278.58" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy zatem do rozpatrzenia punktu dwudziestego czwartego porządku obrad: zmiany w składzie komisji senackich.</u>
          <u xml:id="u-278.59" who="#KrystynaBochenek">Wnioski Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich zawarte są w drukach nr 510 i 516.</u>
          <u xml:id="u-278.60" who="#KrystynaBochenek">Proszę sprawozdawcę komisji, senatora Zbigniewa Szaleńca, o przedstawienie wniosków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#ZbigniewSzaleniec">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#ZbigniewSzaleniec">Chciałbym w imieniu komisji zarekomendować przyjęcie dwóch uchwał w sprawie zmian w składach komisji senackich.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#ZbigniewSzaleniec">Pierwsza uchwała dotyczy odwołania senatora Zbigniewa Meresa z Komisji Obrony Narodowej oraz wybrania senatora Zbigniewa Meresa do Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#ZbigniewSzaleniec">W drugiej uchwale w art. 1 odwołuje się senatora Lucjana Cichosza z Komisji Środowiska, senatora Jana Dobrzyńskiego z Komisji Budżetu i Finansów Publicznych i senatora Krzysztofa Marka Piesiewicza z Komisji Kultury i Środków Przekazu, zaś w art. 2 wybiera się senatora Lucjana Cichosza do Komisji Spraw Unii Europejskiej, senatora Jana Dobrzyńskiego do Komisji Gospodarki Narodowej, senatora Ryszarda Knosalę do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, senatora Antoniego Andrzeja Motyczkę do Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, senatora Krzysztofa Marka Piesiewicza do Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#ZbigniewSzaleniec">Proszę o przyjęcie tych uchwał. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#KrystynaBochenek">Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę nikogo, kto chciałby zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#KrystynaBochenek">Wobec tego przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Regulaminową, Etyki i Spraw Senatorskich projektem uchwały - druk nr 510.</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#KrystynaBochenek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#KrystynaBochenek">Proszę, przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-280.6" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-280.7" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-280.8" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-280.9" who="#KrystynaBochenek">85 obecnych, 85 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-280.10" who="#KrystynaBochenek">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie zmian w składzie komisji senackich.</u>
          <u xml:id="u-280.11" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy do głosowania nad przedstawionym przez Komisję Regulaminową, Etyki i Spraw Senatorskich projektem uchwały w sprawie zmian w składzie komisji senackich - druk nr 510... przepraszam, druk nr 516.</u>
          <u xml:id="u-280.12" who="#KrystynaBochenek">Proszę, przycisk obecności.</u>
          <u xml:id="u-280.13" who="#KrystynaBochenek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-280.14" who="#KrystynaBochenek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-280.15" who="#KrystynaBochenek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-280.16" who="#KrystynaBochenek">Wyniki.</u>
          <u xml:id="u-280.17" who="#KrystynaBochenek">85 obecnych, 85 głosowało za.</u>
          <u xml:id="u-280.18" who="#KrystynaBochenek">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie zmian w składzie komisji senackich.</u>
          <u xml:id="u-280.19" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu dwudziestego piątego porządku obrad: wybór przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich. Projekt uchwały znajduje się w druku nr 515.</u>
          <u xml:id="u-280.20" who="#KrystynaBochenek">Informuję, że wniosek w sprawie wyboru senatora Zbigniewa Szaleńca na przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich został pozytywnie zaopiniowany przez Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-280.21" who="#KrystynaBochenek">Proszę sprawozdawcę Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, senatora Piotra Zientarskiego, o zabranie głosu i przedstawienie wniosku komisji oraz przedstawienie kandydatury senatora Zbigniewa Szaleńca na przewodniczącego komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PiotrZientarski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#PiotrZientarski">W imieniu Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich mam zaszczyt przedstawić projekt uchwały komisji w następującym brzmieniu.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#PiotrZientarski">„Senat Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 13 ust. 2 Regulaminu Senatu, wybiera senatora Zbigniewa Szaleńca na przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich”.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#PiotrZientarski">Teraz chciałbym przedstawić sylwetkę kandydata na przewodniczącego. Pan senator Zbigniew Szaleniec urodził się w 1954 r. w Zabrzu. W 1985 r. ukończył studia na Wydziale Wychowania Fizycznego Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, a w 1997 r. studia podyplomowe w zakresie administracji i zarządzania na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W latach 1974–1990 pracował w kopalniach węgla kamiennego w Rudzie Śląskiej, Mysłowicach, Radzionkowie, Wojtkowicach. Od 1990 do 2001 r. pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego w liceum ogólnokształcącym w Czeladzi. W latach 1993–2002 z ramienia Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego pełnił funkcję doradcy metodycznego dla nauczycieli wychowania fizycznego w powiecie będzińskim. W 2002 r. zajmował stanowisko dyrektora Zespołu Szkół nr 1 w Czeladzi. Przez wiele lat był trenerem drużyn piłkarskich na Śląsku - AKS Chorzów, Ruch Radzionków, Górnik Wojkowice, CKS Czeladź. A w tej chwili jest kapitanem naszej, senackiej, drużyny piłkarskiej. Jest głównym inicjatorem, a także animatorem sportu w naszej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#PiotrZientarski">W latach 1994–2002 był radnym Rady Miasta Czeladź, a w okresie 1994–1998 jej wiceprzewodniczącym. Także przez jedną kadencję, w ramach wykonywania funkcji radnego, pełnił funkcję przewodniczącego komisji regulaminowej.</u>
          <u xml:id="u-281.5" who="#PiotrZientarski">W latach 2002–2005 sprawował urząd zastępcy burmistrza i odpowiadał za zarządzanie oświatą, sportem, kulturą i opieką społeczną.</u>
          <u xml:id="u-281.6" who="#PiotrZientarski">W Senacie szóstej kadencji pracował w Komisji Spraw Unii Europejskiej, Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Nauki, Edukacji i Sportu.</u>
          <u xml:id="u-281.7" who="#PiotrZientarski">Pragnę poinformować państwa, że pan senator Zbigniew Szaleniec od początku tej kadencji pełni funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich i jest jedynym wiceprzewodniczącym tej komisji. Posiada duże doświadczenie, jest odpowiedzialnym i rzetelnym senatorem, wykonującym bardzo sumiennie swoje obowiązki. Dlatego pragnę rekomendować tę osobę na stanowisko przewodniczącego komisji regulaminowej.</u>
          <u xml:id="u-281.8" who="#PiotrZientarski">Chcę powiedzieć, że znakomicie mi się współpracowało z panem senatorem, zresztą zostaję w tej komisji. Jest w niej pan marszałek Romaszewski, był pan marszałek Ziółkowski i są sami przewodniczący innych komisji. Jest to komisja istotna, dlatego też uważam, że ten wybór...</u>
          <u xml:id="u-281.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-281.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-281.11" who="#komentarz">(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Brawa, tak.)</u>
          <u xml:id="u-281.12" who="#PiotrZientarski">Co, nie jest istotna?</u>
          <u xml:id="u-281.13" who="#komentarz">(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Istotna, tak.)</u>
          <u xml:id="u-281.14" who="#PiotrZientarski">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#KrystynaBochenek">My też dziękujemy bardzo.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#KrystynaBochenek">Czy ktoś z państwa senatorów ma przemożną chęć zabrania głosu w tej sprawie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy do głosowania w sprawie wyboru przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#KrystynaBochenek">Przypominam, że głosowanie w sprawach personalnych jest tajne i są karty do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy do głosowania tajnego.</u>
          <u xml:id="u-282.6" who="#KrystynaBochenek">Do przeprowadzenia zapraszam panią senator Małgorzatę Adamczak, senatora Waldemara Kraskę i senatora Andrzeja Szewińskiego.</u>
          <u xml:id="u-282.7" who="#KrystynaBochenek">Za chwilę państwo dostaną karty i trzeba postawić krzyżyk. Postawienie większej liczby krzyżyków spowoduje, że głos będzie nieważny.</u>
          <u xml:id="u-282.8" who="#KrystynaBochenek">Po wypełnieniu kart senatorowie będą wrzucać je do urny, a następnie będzie krótka przerwa w obradach.</u>
          <u xml:id="u-282.9" who="#KrystynaBochenek">Proszę senatorów o rozdanie kart do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-282.10" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-282.11" who="#KrystynaBochenek">Proszę teraz senatorów sekretarzy...</u>
          <u xml:id="u-282.12" who="#KrystynaBochenek">Czy wszyscy państwo mają już karty? Mają.</u>
          <u xml:id="u-282.13" who="#KrystynaBochenek">Proszę senatora Kraskę o odczytanie nazwisk.</u>
          <u xml:id="u-282.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze nie.)</u>
          <u xml:id="u-282.15" who="#KrystynaBochenek">Jeszcze nie?</u>
          <u xml:id="u-282.16" who="#KrystynaBochenek">Proszę odczytać nazwiska, Panie Senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#WaldemarKraska">Senator Łukasz Abgarowicz...</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#komentarz">(Rozmowy na sali)</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Proszę się uspokoić, bo nie słychać nazwisk.)</u>
          <u xml:id="u-283.3" who="#WaldemarKraska">...senator Małgorzata Adamczak...</u>
          <u xml:id="u-283.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek Krystyna Bochenek: Moment. Szanowni Państwo, bo przedłużamy. Proszę o spokój, bo przedłużamy. Proszę państwa, jest pewna procedura, musimy jej dopełnić. Proszę wysłuchać nazwisk.)</u>
          <u xml:id="u-283.5" who="#WaldemarKraska">Senator Łukasz Abgarowicz,</u>
          <u xml:id="u-283.6" who="#WaldemarKraska">Senator Małgorzata Adamczak,</u>
          <u xml:id="u-283.7" who="#WaldemarKraska">Senator Piotr Łukasz Andrzejewski,</u>
          <u xml:id="u-283.8" who="#WaldemarKraska">Senator Dorota Arciszewska-Mielewczyk,</u>
          <u xml:id="u-283.9" who="#WaldemarKraska">Senator Mieczysław Augustyn,</u>
          <u xml:id="u-283.10" who="#WaldemarKraska">Senator Grzegorz Banaś,</u>
          <u xml:id="u-283.11" who="#WaldemarKraska">Senator Ryszard Bender,</u>
          <u xml:id="u-283.12" who="#WaldemarKraska">Senator Józef Bergier,</u>
          <u xml:id="u-283.13" who="#WaldemarKraska">Senator Stanisław Bisztyga,</u>
          <u xml:id="u-283.14" who="#WaldemarKraska">Senator Przemysław Błaszczyk,</u>
          <u xml:id="u-283.15" who="#WaldemarKraska">Senator Krystyna Bochenek,</u>
          <u xml:id="u-283.16" who="#WaldemarKraska">Senator Bogdan Borusewicz,</u>
          <u xml:id="u-283.17" who="#WaldemarKraska">Senator Barbara Borys-Damięcka,</u>
          <u xml:id="u-283.18" who="#WaldemarKraska">Senator Jerzy Chróścikowski,</u>
          <u xml:id="u-283.19" who="#WaldemarKraska">Senator Zbigniew Cichoń,</u>
          <u xml:id="u-283.20" who="#WaldemarKraska">Senator Lucjan Cichosz,</u>
          <u xml:id="u-283.21" who="#WaldemarKraska">Senator Włodzimierz Cimoszewicz,</u>
          <u xml:id="u-283.22" who="#WaldemarKraska">Senator Grzegorz Czelej,</u>
          <u xml:id="u-283.23" who="#WaldemarKraska">Senator Władysław Dajczak,</u>
          <u xml:id="u-283.24" who="#WaldemarKraska">Senator Wiesław Dobkowski,</u>
          <u xml:id="u-283.25" who="#WaldemarKraska">Senator Jan Dobrzyński,</u>
          <u xml:id="u-283.26" who="#WaldemarKraska">Senator Jarosław Duda,</u>
          <u xml:id="u-283.27" who="#WaldemarKraska">Senator Janina Fetlińska,</u>
          <u xml:id="u-283.28" who="#WaldemarKraska">Senator Piotr Głowski,</u>
          <u xml:id="u-283.29" who="#WaldemarKraska">Senator Stanisław Gogacz,</u>
          <u xml:id="u-283.30" who="#WaldemarKraska">Senator Stanisław Gorczyca,</u>
          <u xml:id="u-283.31" who="#WaldemarKraska">Senator Ryszard Górecki,</u>
          <u xml:id="u-283.32" who="#WaldemarKraska">Senator Henryk Górski,</u>
          <u xml:id="u-283.33" who="#WaldemarKraska">Senator Maciej Grubski,</u>
          <u xml:id="u-283.34" who="#WaldemarKraska">Senator Piotr Gruszczyński,</u>
          <u xml:id="u-283.35" who="#WaldemarKraska">Senator Tadeusz Gruszka,</u>
          <u xml:id="u-283.36" who="#WaldemarKraska">Senator Andrzej Grzyb,</u>
          <u xml:id="u-283.37" who="#WaldemarKraska">Senator Witold Idczak,</u>
          <u xml:id="u-283.38" who="#WaldemarKraska">Senator Stanisław Iwan,</u>
          <u xml:id="u-283.39" who="#WaldemarKraska">Senator Kazimierz Jaworski,</u>
          <u xml:id="u-283.40" who="#WaldemarKraska">Senator Stanisław Jurcewicz,</u>
          <u xml:id="u-283.41" who="#WaldemarKraska">Senator Piotr Kaleta,</u>
          <u xml:id="u-283.42" who="#WaldemarKraska">Senator Stanisław Karczewski,</u>
          <u xml:id="u-283.43" who="#WaldemarKraska">Senator Leon Kieres,</u>
          <u xml:id="u-283.44" who="#WaldemarKraska">Senator Kazimierz Kleina,</u>
          <u xml:id="u-283.45" who="#WaldemarKraska">Senator Maciej Klima,</u>
          <u xml:id="u-283.46" who="#WaldemarKraska">Senator Paweł Klimowicz,</u>
          <u xml:id="u-283.47" who="#WaldemarKraska">Senator Ryszard Knosala,</u>
          <u xml:id="u-283.48" who="#WaldemarKraska">Senator Stanisław Kogut,</u>
          <u xml:id="u-283.49" who="#WaldemarKraska">Senator Marek Konopka,</u>
          <u xml:id="u-283.50" who="#WaldemarKraska">Senator Bronisław Korfanty,</u>
          <u xml:id="u-283.51" who="#WaldemarKraska">Senator Sławomir Kowalski,</u>
          <u xml:id="u-283.52" who="#WaldemarKraska">Senator Norbert Krajczy,</u>
          <u xml:id="u-283.53" who="#WaldemarKraska">Senator Waldemar Kraska,</u>
          <u xml:id="u-283.54" who="#WaldemarKraska">Senator Krzysztof Kwiatkowski,</u>
          <u xml:id="u-283.55" who="#WaldemarKraska">Senator Roman Ludwiczuk,</u>
          <u xml:id="u-283.56" who="#WaldemarKraska">Senator Krzysztof Majkowski,</u>
          <u xml:id="u-283.57" who="#WaldemarKraska">Senator Adam Massalski,</u>
          <u xml:id="u-283.58" who="#WaldemarKraska">Senator Zbigniew Meres,</u>
          <u xml:id="u-283.59" who="#WaldemarKraska">Senator Tomasz Misiak,</u>
          <u xml:id="u-283.60" who="#WaldemarKraska">Senator Andrzej Misiołek,</u>
          <u xml:id="u-283.61" who="#WaldemarKraska">Senator Antoni Motyczka,</u>
          <u xml:id="u-283.62" who="#WaldemarKraska">Senator Rafał Muchacki,</u>
          <u xml:id="u-283.63" who="#WaldemarKraska">Senator Ireneusz Niewiarowski,</u>
          <u xml:id="u-283.64" who="#WaldemarKraska">Senator Michał Okła,</u>
          <u xml:id="u-283.65" who="#WaldemarKraska">Senator Jan Olech,</u>
          <u xml:id="u-283.66" who="#WaldemarKraska">Senator Władysław Ortyl,</u>
          <u xml:id="u-283.67" who="#WaldemarKraska">Senator Andrzej Owczarek,</u>
          <u xml:id="u-283.68" who="#WaldemarKraska">Senator Maria Pańczyk-Pozdziej,</u>
          <u xml:id="u-283.69" who="#WaldemarKraska">Senator Bohdan Paszkowski,</u>
          <u xml:id="u-283.70" who="#WaldemarKraska">Senator Zbigniew Pawłowicz,</u>
          <u xml:id="u-283.71" who="#WaldemarKraska">Senator Andrzej Person,</u>
          <u xml:id="u-283.72" who="#WaldemarKraska">Senator Antoni Piechniczek,</u>
          <u xml:id="u-283.73" who="#WaldemarKraska">Senator Krzysztof Piesiewicz,</u>
          <u xml:id="u-283.74" who="#WaldemarKraska">Senator Stanisław Piotrowicz,</u>
          <u xml:id="u-283.75" who="#WaldemarKraska">Senator Zdzisław Pupa,</u>
          <u xml:id="u-283.76" who="#WaldemarKraska">Senator Janusz Rachoń,</u>
          <u xml:id="u-283.77" who="#WaldemarKraska">Senator Marek Rocki,</u>
          <u xml:id="u-283.78" who="#WaldemarKraska">Senator Zbigniew Romaszewski,</u>
          <u xml:id="u-283.79" who="#WaldemarKraska">Senator Jadwiga Rotnicka,</u>
          <u xml:id="u-283.80" who="#WaldemarKraska">Senator Jan Rulewski,</u>
          <u xml:id="u-283.81" who="#WaldemarKraska">Senator Czesław Ryszka,</u>
          <u xml:id="u-283.82" who="#WaldemarKraska">Senator Sławomir Sadowski,</u>
          <u xml:id="u-283.83" who="#WaldemarKraska">Senator Janusz Sepioł,</u>
          <u xml:id="u-283.84" who="#WaldemarKraska">Senator Władysław Sidorowicz,</u>
          <u xml:id="u-283.85" who="#WaldemarKraska">Senator Tadeusz Skorupa,</u>
          <u xml:id="u-283.86" who="#WaldemarKraska">Senator Wojciech Skurkiewicz,</u>
          <u xml:id="u-283.87" who="#WaldemarKraska">Senator Eryk Smulewicz,</u>
          <u xml:id="u-283.88" who="#WaldemarKraska">Senator Jacek Swakoń,</u>
          <u xml:id="u-283.89" who="#WaldemarKraska">Senator Zbigniew Szaleniec,</u>
          <u xml:id="u-283.90" who="#WaldemarKraska">Senator Andrzej Szewiński,</u>
          <u xml:id="u-283.91" who="#WaldemarKraska">Senator Grażyna Sztark,</u>
          <u xml:id="u-283.92" who="#WaldemarKraska">Senator Marek Trzciński,</u>
          <u xml:id="u-283.93" who="#WaldemarKraska">Senator Piotr Wach,</u>
          <u xml:id="u-283.94" who="#WaldemarKraska">Senator Kazimierz Wiatr,</u>
          <u xml:id="u-283.95" who="#WaldemarKraska">Senator Mariusz Witczak,</u>
          <u xml:id="u-283.96" who="#WaldemarKraska">Senator Edmund Wittbrodt,</u>
          <u xml:id="u-283.97" who="#WaldemarKraska">Senator Grzegorz Wojciechowski,</u>
          <u xml:id="u-283.98" who="#WaldemarKraska">Senator Michał Wojtczak,</u>
          <u xml:id="u-283.99" who="#WaldemarKraska">Senator Henryk Woźniak,</u>
          <u xml:id="u-283.100" who="#WaldemarKraska">Senator Jan Wyrowiński,</u>
          <u xml:id="u-283.101" who="#WaldemarKraska">Senator Stanisław Zając,</u>
          <u xml:id="u-283.102" who="#WaldemarKraska">Senator Krzysztof Zaremba,</u>
          <u xml:id="u-283.103" who="#WaldemarKraska">Senator Piotr Zientarski,</u>
          <u xml:id="u-283.104" who="#WaldemarKraska">Senator Marek Ziółkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#KrystynaBochenek">Państwo Senatorowie, zarządzam przerwę w obradach do godziny 18.40.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#KrystynaBochenek">Proszę wyznaczonych do przeprowadzenia głosowania tajnego senatorów o obliczenie głosów i sporządzenie protokołu.</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#komentarz">(Przerwa w obradach od godziny 18 minut 28 do godziny 18 minut 40)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#KrystynaBochenek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#KrystynaBochenek">Proszę o zamknięcie drzwi.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#KrystynaBochenek">Zapraszam państwa senatorów na salę obrad, bo chciałabym już wznowić obrady. Proszę uprzejmie, zapraszam, Panie Senatorze, Pani Senator, bardzo proszę na salę.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#KrystynaBochenek">Chciałabym ogłosić wyniki głosowania tajnego.</u>
          <u xml:id="u-285.4" who="#KrystynaBochenek">Uprzejmie proszę zamknąć drzwi, Pani Senator albo Panie Senatorze. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-285.5" who="#KrystynaBochenek">Protokół głosowania tajnego z dnia 2 kwietnia 2009 r. w sprawie wyboru senatora Zbigniewa Szaleńca na przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich. Wyznaczeni przez marszałka Senatu do przeprowadzenia głosowania tajnego sekretarze Senatu - senator Waldemar Kraska, senator Andrzej Szewiński, senator Małgorzata Adamczak - stwierdzają, że w głosowaniu tajnym w sprawie wyboru senatora Zbigniewa Szaleńca na przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich oddano 83 głosy, w tym wszystkie ważne. Za wyborem głosowało 69 senatorów, przeciwnych było 12, wstrzymało się 2 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-285.6" who="#KrystynaBochenek">Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie wyboru przewodniczącego Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich.</u>
          <u xml:id="u-285.7" who="#KrystynaBochenek">Proszę pana przewodniczącego Zbigniew Szaleńca o podejście do stołu prezydialnego.</u>
          <u xml:id="u-285.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#ZbigniewSzaleniec">Dziękuję serdecznie wszystkim, którzy na mnie głosowali, a tych dwunastu, mam nadzieję, przekonam do siebie. Dziękuję też za to, że przynajmniej ta grupa senatorów została i poczekała na ogłoszenie wyników. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#KrystynaBochenek">W związku z podjętymi uchwałami proszę senatorów sprawozdawców o reprezentowanie Senatu w toku rozpatrywania uchwał Senatu przez komisje sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#KrystynaBochenek">Informuję, że porządek obrad trzydziestego posiedzenia Senatu został wyczerpany.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#KrystynaBochenek">Przystępujemy, Państwo Senatorowie, do oświadczeń senatorów poza porządkiem obrad.</u>
          <u xml:id="u-287.3" who="#KrystynaBochenek">Oświadczenia nie mogą trwać dłużej niż pięć minut. Przedmiotem mogą być sprawy związane z wykonywaniem mandatu. Nad oświadczeniem nie przeprowadza się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-287.4" who="#KrystynaBochenek">Teraz proszę osoby, które chcą tutaj wystąpić...</u>
          <u xml:id="u-287.5" who="#KrystynaBochenek">Zapraszam pana senatora Tadeusza Skorupę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#TadeuszSkorupa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#TadeuszSkorupa">Oświadczenie kieruję do ministra sportu i turystyki Mirosława Drzewieckiego.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#TadeuszSkorupa">Szanowny Panie Ministrze!</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#TadeuszSkorupa">Pod koniec ubiegłej dekady Zakopane starało się o organizację XX Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2006 r. Rywalami były wówczas: Turyn - który ostatecznie otrzymał zadanie zorganizowania tych zawodów - Sion, Klagenfurt, Helsinki i Poprad. Kandydatura Zakopanego, podobnie zresztą jak i partnerskiego Popradu po południowej stronie Tatr, została oceniona negatywnie.</u>
          <u xml:id="u-288.4" who="#TadeuszSkorupa">Obecnie, dzięki mojej inspiracji, lokalne samorządy polskie i słowackie mają kolejny raz słuszne, moim zdaniem, aspiracje, aby u podnóża Tatr, po obu stronach, zorganizować taką światową imprezę.</u>
          <u xml:id="u-288.5" who="#TadeuszSkorupa">Zdaję sobie sprawę, że zorganizowanie zimowej olimpiady to ogromny organizacyjny wysiłek, który mógłby być poprzedzony organizacją Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym, choć przecież nie jest to warunek zaporowy. Na marginesie dodam, że dziwię się, iż do tej pory nie czyniono prób uzyskania prawa organizacji mistrzostw świata przez Zakopane wspólnie z Popradem i Wysokimi Tatrami pod hasłem „Tatry”. Po światowych sukcesach Justyny Kowalczyk, Adama Małysza, Tomasza Sikory, polskich skoczków i polskich biathlonistek czy też słowackiego srebrnego snowboardzisty Zidka i alpejki Zuzulovej - że nie wspomnę już o wspaniałych słowackich hokeistach - wydaje się zasadne stworzenie właściwego impulsu do rozwoju pomysłu olimpijskiego „Tatry”.</u>
          <u xml:id="u-288.6" who="#TadeuszSkorupa">Oczywiście od pomysłu do jego realizacji droga jest długa. Ale będzie to właściwy impuls do rozwoju zaniedbanych baz sportowych, infrastruktury technicznej czy nawet turystycznej, zarówno po polskiej, jak i po słowackiej stronie Tatr. A taki rozwój gwarantować może tylko wspólna idea, wspólna praca i wspólna promocja lokalnych samorządów. Bo Zimowa Olimpiada „Tatry” to nie tylko Zakopane i Poprad, ale i Wysokie Tatry, Jasna, Bańska Bystrzyca, Kościelisko, Poronin, Bukowina, Nowy Targ, Krynica czy nawet Mszana Dolna. Wszystko w promieniu około 70 km, a nie, jak choćby było w wypadku Turynu czy tak jak będzie w wypadku nadmorskiego Vancouver albo nadmorskiego Soczi, 150 km. Jednym słowem, jest to inspiracja do wspólnego rozwoju całego przygranicznego regionu polsko-słowackiego.</u>
          <u xml:id="u-288.7" who="#TadeuszSkorupa">Szanowny Panie Ministrze! Jest dla mnie oczywiste, że prace koncepcyjne nad projektem tak wielkiej międzynarodowej imprezy sportowej nie mogą toczyć się bez udziału ministerstwa sportu. Dlatego zachęcam do kontaktów z władzami samorządowymi i do poparcia idei Zimowych Igrzysk Olimpijskich „Tatry”. Proszę jednocześnie o uwzględnienie tego pomysłu w koncepcji rozwoju baz sportowych i polskiego sportu na najbliższe lata. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję, Panie Senatorze.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#KrystynaBochenek">Teraz zapraszam pana senatora Ryszarda Bendera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#RyszardBender">Wysoki Senacie!</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#RyszardBender">Oświadczenie swoje kieruję do marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, pana Bogdana Borusewicza.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#RyszardBender">Czynię to na prośbę kilkunastu senatorów, którzy zwrócili się do mnie o to, żebym podał pełny tytuł i zakres rozprawy dyplomowej, magisterskiej, którą w 1977 r. przedstawił pan Bogdan Borusewicz. Uzyskał on to magisterium na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w I Katedrze Historii Nowożytnej, kierowanej przeze mnie, przez mówiącego te słowa.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#RyszardBender">Tytuł rozprawy: „Program Unii 1940–1943”.</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#RyszardBender">Jestem zobowiązany do wyjaśnienia. Chodziło o program Unii - jak się mówiło, Unii Jerzego Brauna - będącej zapleczem ideowym chrześcijańsko-demokratycznego Stronnictwa Pracy. Tym zagadnieniem zajmował się pan Borusewicz, zresztą z powodzeniem, napisał świetną rozprawę o Unii jako zapleczu ideowym chrześcijańsko-demokratycznego Stronnictwa Pracy w okresie okupacji niemieckiej w latach 1940–1943, bo to są lata działalności w Unii Jerzego Brauna. Skończyłem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#KrystynaBochenek">To było oświadczenie - tak? - skierowane do pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#komentarz">(Senator Ryszard Bender: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#KrystynaBochenek">Zapraszam pana senatora Stanisława Koguta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#StanisławKogut">Pani Marszałek! Panowie Senatorowie!</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#StanisławKogut">Oświadczenie kieruję do ministra infrastruktury, pana Cezarego Grabarczyka.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#StanisławKogut">W Telekomunikacji Kolejowej prowadzona jest ciągła redukcja zatrudnienia. Przygotowane przez zarząd spółki projekty zmian organizacyjnych mają na celu uzasadnienie tych redukcji. Brakuje jednoznacznej koncepcji rozwoju firmy uwzględniającej realia rynkowe.</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#StanisławKogut">Prezentowane przez zarząd spółki plany zmierzają do rewolucyjnego zburzenia istniejących struktur i eksperymentalnego budowania na gruzach nowej organizacji. Tymczasem w opinii wielu zainteresowanych, i to żywotnie zainteresowanych przyszłością spółki pracowników najniższego i średniego szczebla, olbrzymie rezerwy kryją się w obecnej strukturze, do której należy jedynie podejść z rozsądkiem, upraszczając procedury decyzyjne i delegując część uprawnień w dół.</u>
          <u xml:id="u-292.4" who="#StanisławKogut">Wystarczy, że zarząd spółki przekaże zakładom część obecnie kurczowo zatrzymywanej kompetencji, aby poprawić efektywność gospodarowania.</u>
          <u xml:id="u-292.5" who="#StanisławKogut">Brak wizji przyszłości Telekomunikacji Kolejowej w połączeniu z obiektywnymi, niekorzystnymi zmianami na rynku prowadzi do zagrożenia stabilności finansowej spółki. Zamiast szukać lekarstwa usuwającego zauważone oznaki choroby, zarząd spółki, w opinii licznych obserwatorów, zmierza raczej do przygotowania firmy do podziału. Kierownictwo przedsiębiorstwa nie potrafi przedstawić opinii publicznej i środowiskom profesjonalnym wizji przyszłości tej firmy. Tymczasem Telekomunikacja Kolejowa jest sukcesorem sprawnej struktury kolejowej łączności, z długą tradycją dobrej pracy i dużym dorobkiem w zakresie kierowania wielkim organizmem gospodarczym, jakim były nie tak dawno Polskie Koleje Państwowe. Zamiast nadawać kolejno wydzielanym z PKP częściom nowe, nowoczesne oblicze, prowadzi się do ich redukcji i załamania. Wśród firm kolejowych, które po wyjściu z PKP znalazły się na równi pochyłej, jest obecnie również Telekomunikacja Kolejowa. Nie możemy się na to zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-292.6" who="#StanisławKogut">Panie Ministrze, proszę o pochylenie się nad problemem tej spółki, wysłuchanie żywotnie zainteresowanych jej przyszłością środowisk kolejarskich, zbadanie działalności zarządu i spowodowanie, aby postępowania szefów firmy skierować na właściwe, nomen omen, tory.</u>
          <u xml:id="u-292.7" who="#StanisławKogut">Bardzo proszę o informację, jakie kroki pan minister podjął w tej sprawie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#KrystynaBochenek">Ja też dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#KrystynaBochenek">Zapraszam senatora Zbigniewa Cichonia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#ZbigniewCichoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#ZbigniewCichoń">Pragnę skierować do ministra sprawiedliwości oświadczenie w sprawie działań w naszych sądach, w moim przekonaniu ograniczających publiczności dostęp do uczestnictwa w rozprawach w charakterze obserwatorów, jak również działań, które ograniczają możliwość obrony stron w konkretnych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#ZbigniewCichoń">Pierwsza kwestia. Otóż w wielu budynkach sądowych pojawiły się przy wejściach ogłoszenia, że osoby wchodzące na teren sądu proszone są o okazanie wezwania do sądu. Jest to, moim zdaniem, praktyka sprzeczna z zasadą powszechnej dostępności sądów dla publiczności. Jest to jeden z elementów kontroli wymiaru sprawiedliwości przez społeczeństwo, do czego ma ono prawo w demokratycznym państwie prawa. Nie mówię już o innym ważnym elemencie, jakim są walory edukacyjne uczestnictwa społeczeństwa poprzez obserwowanie procesów, jakie się toczą.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#ZbigniewCichoń">Druga kwestia związana jest z prawem do obrony, czyli możliwością korzystania z akt sprawy. W sądach pojawiają się takie praktyki, że się nie udostępnia stronom akt sprawy, tylko żąda się umówienia na określony dzień, czasami dopiero za kilka dni, względnie na określoną godzinę. Uważam, że jest to praktyka, która ogranicza prawo do obrony. Nie można wymagać od stron - od osób, której przybywają do sądu nieraz z odległych miejscowości, żeby czekały kilka dni albo kilka godzin na to, aby móc przeczytać akta. Dlatego zwracam się do ministra sprawiedliwości, żeby położył kres tej praktyce. Oczywiście ma taką możliwość poprzez wskazanie prezesom sądów, że tego typu ograniczenia w dostępie do sądów i w dostępie do akt stanowią pogwałcenie elementarnej zasady, która wynika chociażby z art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, mówiącego, iż sądy w demokratycznym państwie prawa procedują w sposób jawny, chyba że ograniczenie jawności jest niezbędne ze względu na obronę moralności czy praw innych osób. Polska przegrywa wiele spraw z tego powodu, że na przykład w sprawach karnych stronom nie udostępnia się akt sądowych, zwłaszcza na etapie postępowania związanego ze stosowaniem tymczasowego aresztu.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#ZbigniewCichoń">Dlatego uważam, że jest tu potrzebna interwencja ze strony ministra sprawiedliwości, który powinien wskazać prezesom sądów, że powinni dopilnować - w ramach nadzoru czysto administracyjnego, oczywiście, bo prezes sądu nie ma nadzoru judykacyjnego, czyli nie może wpływać na treść wyroku sądowego, może natomiast wpływać na pewne czynności administracyjnoprawne - żeby publiczność miała zapewnioną możliwość udziału w rozprawach i żeby było respektowane prawo do obrony każdego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#KrystynaBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#KrystynaBochenek">Czy ktoś jeszcze pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#KrystynaBochenek">Pan senator?</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#komentarz">(Senator Józef Bergier: Nie, ja tylko towarzyszyłem.)</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#KrystynaBochenek">Nie.</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#KrystynaBochenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#KrystynaBochenek">Informuję państwa senatorów, że oświadczenia złożone do protokołu zostaną zamieszczone w urzędowej wersji sprawozdania stenograficznego. Proszę teraz senatora sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-295.7" who="#komentarz">(Senator Sekretarz Waldemar Kraska: Nie ma komunikatów.)</u>
          <u xml:id="u-295.8" who="#KrystynaBochenek">Nie ma komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-295.9" who="#KrystynaBochenek">Czy pan senator chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-295.10" who="#komentarz">(Senator Tadeusz Skorupa: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-295.11" who="#KrystynaBochenek">Nie.</u>
          <u xml:id="u-295.12" who="#KrystynaBochenek">Informuję, że protokół trzydziestego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej siódmej kadencji zostanie udostępniony senatorom w terminie trzydziestu dni po posiedzeniu Senatu w Biurze Prac Senackich w pokoju nr 255.</u>
          <u xml:id="u-295.13" who="#KrystynaBochenek">Zamykam trzydzieste posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej siódmej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-295.14" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-295.15" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 18 minut 56)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>