text_structure.xml
42.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#LeszekKorzeniowski">Otwieram posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Skarbu Państwa. Witam przybyłych gości. Stwierdzam kworum obu Komisji.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#LeszekKorzeniowski">Porządek dzisiejszego posiedzenia jest następujący: pierwsze czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, druk nr 1423. Uzasadnia poseł Woda.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#LeszekKorzeniowski">Czy pan poseł Woda jest na sali? Ponieważ nie ma pana posła Wody, przechodzimy do dalszej części. Nie ma uzasadniającego. Jak się zachowujemy w tym momencie? Są dwa wnioski...</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#StanisławStec">Panie przewodniczący, jest to prosty projekt. Każdy z nas umiał go przeczytać i zinterpretować. Myślę, że warto go rozpatrzyć. A trzeba wykorzystać to, że jest tutaj obecne całe gremium Agencji Nieruchomości Rolnych, cała Rada Nadzorcza. Przy okazji mam pytanie, dlaczego państwo nie respektują rozporządzeń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie zasad udzielania ulg dzierżawcom przy obliczaniu czynszu, w związku ze skutkami klęski suszy. W rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w tym zakresie jest wyraźne wskazanie, że bierze się pod uwagę szacunki gminnych komisji. Te szacunki były każdorazowo akceptowane przez wojewodę danego terenu, natomiast szanowna Agencja Nieruchomości Rolnych, po pierwsze, błędnie interpretuje, że jest to pomoc publiczna, a po drugie, stosuje średnie ważone, czyli nie realizuje poleceń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Chciałbym, żebyśmy w tym zakresie, jako członkowie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, otrzymali wyraźne stanowisko pisemne w terminie siedmiu dni od dnia dzisiejszego. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#LeszekKorzeniowski">Drugi wniosek – pan poseł Ajchler.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#RomualdAjchler">Wspieram to, co powiedział pan poseł Stec, żebyśmy szybko rozpatrzyli tę ustawę, bo tutaj nie ma żadnej filozofii, a uzasadnienie każdy z nas potrafi przeczytać, i sądzę, że to zrobił. W związku z tym proponuję, panie przewodniczący, żebyśmy przeszli do procedowania i rzeczywiście ten czas przeznaczyli na sprawy związane z Agencją, bo jest ich trochę i warto byłoby się nimi z Agencją podzielić.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję. Ponieważ poseł wnioskodawca, pan Wiesław Woda, ma akurat wystąpienie na sali plenarnej, ogłaszam 10 minut przerwy. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę posła wnioskodawcę, pana Wiesława Wodę, o przestawienie projektu ustawy.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#LeszekKorzeniowski">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#WiesławWoda">Panie przewodniczący, szanowni państwo. Moje spóźnienie wynika z faktu, że zabierałem głos w imieniu klubu na plenarnym posiedzeniu w sprawie zmiany ustawy – Prawo o ruchu drogowym i przed momentem zakończyłem to wystąpienie. A teraz mam zaszczyt reprezentować Komisję „Przyjazne Państwo”, która wniosła projekt zmiany ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, druk nr 1423. Projekt jest bardzo krótki, sprowadza się bowiem do uchylenia art. 28 ust. 5 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#WiesławWoda">W obecnym stanie prawnym Agencji z mocy prawa przysługuje prawo odkupu nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa w okresie pięciu lat, licząc od dnia jej nabycia od Agencji, z wyjątkiem niektórych nieruchomości położonych w granicach specjalnych stref ekonomicznych. Prawo odkupu powinno być ujawnione w księdze wieczystej, prowadzonej dla danej nieruchomości.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#WiesławWoda">Trzeba powiedzieć wprost, że przedmiotowa regulacja stanowi ograniczenie prawa dysponowania nieruchomością. Prawo odkupu obciążające nieruchomość stanowi przeszkodę w swobodzie inwestowania w nieruchomość z uwagi na fakt, że w przypadku zbywania nieruchomości Skarb Państwa może skorzystać z prawa odkupu bez obowiązku zwrotu poniesionych nakładów.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#WiesławWoda">W dniu 13 lutego 2008 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przywołanego artykułu ustawy, o której tu rozmawiamy. Z podobnym wnioskiem wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego Sąd Okręgowy w Łodzi. Dalsze istnienie prawa odkupu wprowadza jedynie niepewność i obawę przed ponoszeniem przez 5 lat nakładów na nieruchomości nabyte od Agencji Nieruchomości Rolnych. Przez 5 lat od nabycia nieruchomości od Agencji może ona zostać bez żadnego powodu odkupiona po tej samej cenie, po jakiej Agencja ją sprzedała. Innymi słowy, Agencja wystawiając określoną nieruchomość do sprzedaży musi przemyśleć jej celowość. Jeśli podejmuje się decyzję o zasadności sprzedaży, to później, po pięciu latach, trudno jest zrywać taką umowę, bo przecież ktoś, kto kupuje, inwestuje, ponosi nakłady również ma prawo inwestować w nabytą nieruchomość.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#WiesławWoda">Dlatego też – jak mówiłem na wstępie – wnoszę o pozytywne rozpatrzenie projektu zmiany ustawy z druku nr 1423.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#LeszekKorzeniowski">Rozpoczynamy dyskusję. Jako pierwszy chciałby zabrać głos pan poseł Kowalczyk, ale najpierw pan minister Plocke przedstawi stanowisko strony rządowej w tej kwestii. Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#KazimierzPlocke">Przygotowany projekt zmiany ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa prowadzi w prostej linii do uchylenia art. 29 ust. 5 ustawy z 19 października 1994 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Prawo odkupu zostało wprowadzone do polskiego porządku prawnego ustawą z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, a więc przed wejściem Polski do Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#KazimierzPlocke">Chciałbym poinformować Wysokie Komisje o tym, iż prawo odkupu jest stosowane przez Agencję Nieruchomości Rolnych. Od lipca 2003 r., a więc od wejścia w życie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, Agencja Nieruchomości Rolnych wykonała 150 transakcji odkupu na łączną powierzchnię 1339 ha i łączną kwotę 3 mln 340 tys. 091 zł. To statystyka.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#KazimierzPlocke">Jeśli chodzi o prawo odkupu, zdaniem kierownictwa Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, powinno być utrzymane, ponieważ ma mieć to charakter instrumentu antyspekulacyjnego, przeciwdziałającego odprzedaży nieruchomości w okresie pięciu lat po znacznie wyższej cenie niż wynikałoby to z trendów rynkowych. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie chce się pozbawiać tego instrumentu, tym bardziej, że jest on stosowany w określonych przypadkach.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#KazimierzPlocke">Chciałbym nadmienić, że podobne uprawnienia w tym względzie mają inne kraje europejskie, takie jak Francja, Niemcy czy Dania, które prowadzą własną politykę strukturalną w rolnictwie i również z takiego instrumentu prawa odkupu korzystają. Zatem nie jest to rozwiązanie stosowane wyłącznie na terenie Polski.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#KazimierzPlocke">Natomiast chciałbym państwa poinformować, że przyjęcie tego projektu, czyli uchylenie art. 29 ust. 5, tak czy inaczej znajdzie zastosowanie poprzez przepisy Kodeksu cywilnego. Inaczej mówiąc, Agencja Nieruchomości Rolnych – bez względu na to, czy wejdzie ten projekt, czy nie – będzie korzystać z prawa odkupu na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#KazimierzPlocke">Nad tym projektem przeprowadziliśmy szczegółową debatę w trakcie posiedzenia Komitetu Rady Ministrów. Rządowe Centrum Legislacji, a także ministrowie biorący udział w dyskusji, potwierdzili w trakcie posiedzenia, że należy postąpić w taki sposób, by propozycja złożona przez posłów – mówimy o projekcie komisyjnym – była procedowana łącznie z projektem rządowym, który jest w trakcie ostatnich uzgodnień i – jak myślę – w ciągu najbliższych czterech tygodni zostanie uzgodniony pomiędzy resortami łącznie z poprawkami.</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#KazimierzPlocke">Chciałbym zauważyć, że rzeczywiście mamy opóźnienie w pracach nad tym projektem, ale to wynika z faktu, że w ostatnim czasie Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego zakwestionowała art. 5 ustawy, który pozwalał Agencji Nieruchomości Rolnych przekazywać nieodpłatnie na rzecz samorządów terytorialnych mienie Skarbu Państwa. Generalnie chodziło o mieszkania, ale nie tylko. Ten artykuł został zakwestionowany. Strona samorządowa, pracująca w tej Komisji, uważa, że powinniśmy powrócić do przepisu, który jest stosowany obecnie, a więc możliwość przekazywania mienia Skarbu Państwa na rzecz samorządów terytorialnych będzie istniała na zasadzie alternatywności, a nie obligatoryjnie, jak było w projekcie ustawy. To po pierwsze.</u>
<u xml:id="u-8.7" who="#KazimierzPlocke">Po drugie, chciałbym zaważyć, że jesteśmy zobligowani w tej ustawie odnieść się również do kwestii składu osobowego kierownictwa Agencji Nieruchomości Rolnych. Chodzi o to, żeby określić w ustawie liczbę wiceprezesów. Uwagę w tym zakresie zgłosiło Rządowe Centrum Legislacji. Jesteśmy w stanie wnieść tę poprawkę do projektu.</u>
<u xml:id="u-8.8" who="#KazimierzPlocke">Chciałbym również poinformować – prosiłbym Komisję o zrozumienie – że możemy nad tym projektem dyskutować wspólnie, dlatego, że Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, decyzją Komitetu Rady Ministrów, został zobowiązany do uszczegółowienia prawa odkupu. Ono jest dzisiaj zapisane bardzo ogólnie. Chcemy je uszczegółowić tak, aby nie było już żadnych wątpliwości, w jakich przypadkach i warunkach prawo odkupu będzie zastosowane, a w jakich nie. Informuję więc Wysoką Komisję, że prawo odkupu – według projektu, który mam nadzieję, że trafi do parlamentu do dalszych prac – nie będzie stosowane, po pierwsze, wobec nieruchomości, które zostały przekazane na rzecz stref ekonomicznych. Chcielibyśmy mieć pewność, że te grunty są wyłączone z jurysdykcji prawa odkupu. Po drugie, jeśli grunty objęte ewentualnym prawem odkupu są zapisane w planie zagospodarowania przestrzennego jako mające inne funkcje niż rolnicze, to wobec tych nieruchomości prawo odkupu również nie będzie stosowane. Poza tym chcemy wprowadzić zapis, żeby prawo odkupu było stosowane wobec osób, które nabyły nieruchomości bez przetargu. Zatem w tych przypadkach chcemy uszczegółowić, w jakich warunkach prawo odkupu nie będzie respektowane.</u>
<u xml:id="u-8.9" who="#KazimierzPlocke">Wydaje mi się więc, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby nie pozbawiać się podstawowego instrumentu antyspekulacyjnego, ponieważ – wzorem innych krajów – państwo powinno mieć kontrolę nad procesami dotyczącymi gospodarowania ziemią, zwłaszcza ziemią państwową przekazywaną nabywcom w ramach przetargów.</u>
<u xml:id="u-8.10" who="#KazimierzPlocke">Stanowisko rządu do tego projektu jest takie, jak przed chwilą zaprezentowałem – opowiadamy się za utrzymaniem prawa odkupu z uszczegółowieniem przypadków, wobec których prawo odkupu stosowane nie będzie. Tyle z naszej strony w tym zakresie, panie przewodniczący.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę państwa, pytam, kto z pań i panów posłów chciałby zabrać głos w dyskusji? Proszę o podniesienie ręki do góry. Informuję Komisje, że mamy czas do godziny 15.20, czyli niespecjalnie wiele. Zapiszę posłów do dyskusji. Widzę, że zgłasza się pan poseł Bogucki i pan poseł Kowalczyk. Panowie już są zapisani. Zgłaszają się jeszcze posłowie Stec, Dunin, Kalemba, Pomajda i Szczerba. Czy jeszcze ktoś? Pan poseł Klim. Czy jeszcze ktoś? Nikt się nie zgłasza. Dziękuję bardzo. Zamykam listę.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę państwa, nie chodzi o to, że chciałbym ograniczać czas, ale proszę o w miarę krótkie wypowiedzi, żebyśmy zdążyli przeprowadzić dyskusję, do której oficjalnie zgłosiło się 8 osób.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#LeszekKorzeniowski">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Kowalczyka.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#HenrykKowalczyk">Panie ministrze, będę mówić krótko, ponieważ znaczną część argumentów, które chciałem przytoczyć, wypowiedział pan minister, za co serdecznie dziękuję. Rzeczywiście mieliśmy tutaj do czynienia z pewnym niezrozumieniem. Szczególnie widoczne jest ono w uzasadnieniu. Chciałbym zwrócić na to uwagę, ponieważ posłowie czytający uzasadnienie mogą odnieść wrażenie, że przepis o odkupie, po pierwsze, jest niezgodny z konstytucją, a to na razie jest tylko wniosek rzecznika praw obywatelskich. Zatem powoływanie się na wniosek nie jest dobrym argumentem. Po drugie, mogą odnieść wrażenie, że narusza się prawo własności. A wynika to, między innymi, z takich stwierdzeń w uzasadnieniu: „Obecnie w związku z brakiem jakichkolwiek wytycznych co do stosowania prawa odkupu...”.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#HenrykKowalczyk">Szanowni państwo, to stwierdzenie jest fałszywe. Są konkretne przesłanki, kiedy prawo odkupu można stosować, a nie brak jest jakichkolwiek wytycznych. Jeśli rolnik kupuje ziemię od Agencji, to Agencja nie ma prawa odkupu, jeśli ten rolnik przez 5 lat będzie użytkować tę ziemię zgodnie z przeznaczeniem, z jakim ją kupił. To po pierwsze.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#HenrykKowalczyk">Z tym wiąże się następne zdanie z uzasadnienia, że: „Przez 5 lat od nabycia nieruchomości od ANR może ona zostać bez żadnego powodu odkupiona...”. Jest to kolejne nieprawdziwe stwierdzenie, bo powodem odkupienia może być tylko zmiana przeznaczenia tej ziemi.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#HenrykKowalczyk">Przypomnę tylko – żeby nie przedłużać – że właśnie brak stosowania, albo słabe stosowanie prawa odkupu, doprowadziło do tego, że Agencja Nieruchomości Rolnej reprezentująca Skarb Państwa utraciła w oddziale wrocławskim, w latach 2004–2005, ponad 100 mln zł właśnie z powodu zaniechania prawa odkupu. Tam proceder był następujący. Kupowana była ziemia rolna, a po kilku miesiącach przekształcana była na działki budowlane. Agencja nie korzystała z prawa odkupu, mimo że takie upoważnienie miała. Ta ziemia była sprzedawana po 30-krotie wyższej cenie. Ten mechanizm pokazuje, że zagrożenie korupcyjne istnieje nie w momencie funkcjonowania tego przepisu, ale wtedy, kiedy tego przepisu by nie było, albo kiedy ten przepis nie byłby stosowany przez pracowników Agencji. Zresztą ta sprawa znalazła swój epilog w wymiarze sprawiedliwości. Można uściślać zapisy dotyczące warunków odkupu – tak jak pan ministra wspomniał – można to też łączyć z ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego, ale pamiętajmy, że całkowite pozbawienie tego prawa odkupu będzie powodować jeszcze gorsze sytuacje niż mogłoby się zdarzyć do tej chwili. Natomiast uzasadnienie zawierające wiele przekłamań i złych informacji może u posłów, którzy nie w całości znają praktykę stosowania prawa odkupu, powodować chęć likwidacji tego przepisu. Dlatego apeluję o ostrożność w tym zakresie i jeszcze raz dziękuje panu ministrowi za to stanowisko. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#LeszekKorzeniowski">Nie była to najkrótsza wypowiedź, ale myślę, że wyczerpała wiele tematów, które następni mówcy zamierzali poruszyć. Dlatego proszę o w miarę możliwości krótkie wypowiedzi.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#LeszekKorzeniowski">Pan poseł Bogucki, proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#JacekBogucki">Panie przewodniczący, szanowni państwo. Po raz kolejny mamy przykład tego, że z Komisji Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo”, która miała ograniczać biurokrację, wypływają projekty ustaw, które nie do końca są wynikiem dogłębnej oceny skutków tych zmian. Zdaję sobie sprawę z tego, że Komisja jest nieliczna i pracuje właściwie nad każdym tematem, w związku z czym posłowie pracujący w tej Komisji niektórych informacji nie mają. Prawo odkupu, które wynika z ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa nie jest wyjątkiem w polskim prawie. Od początku istnienia samorządów, początku przemian w Polsce – od lat 1989–1990 – w przypadku obrotu nieruchomościami innymi niż rolne, istnieje przepis o prawie odkupu przez Skarb Państwa lub gminę swojej własności, którą sprzedaje także w drodze przetargowej. Taki przepis obowiązuje do dzisiaj i nie jest niczym nadzwyczajnym – jest uważany za właściwy przepis ograniczający możliwość kupowania nieruchomości jako lokaty pieniędzy, a potem odsprzedawania z zyskiem, a więc korzystania z mechanizmu kupowania od państwa, gmin, instytucji publicznych, a nie w obrocie między podmiotami niepaństwowymi.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#JacekBogucki">Zgadzam się, że można myśleć nad zmodyfikowaniem tych zapisów, ale zupełne wyrzucenie tego przepisu kłóciłoby się z porządkiem prawnym, który obowiązuje w dziedzinie obrotu nieruchomościami nierolnymi. A myślę, że nieruchomości rolne tym bardziej powinny być chronione prze obrotem spekulacyjnym. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę bardzo, pan poseł Stec.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#StanisławStec">Chciałbym powiedzieć, że podzielam stanowisko pana ministra w tym zakresie, aby dzisiejszą pracę nad tym projektem zakończyć na tak zwanym pierwszym czytaniu i poczekać z dalszym rozpatrywaniem na projekt rządowy, który co prawda zapowiadany jest od roku, ale – jak pan minister był uprzejmy powiedzieć – będzie gotowy za około 4 tygodnie, a to jest już dość bliska perspektywa.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#StanisławStec">Natomiast jeszcze raz korzystając z obecności przedstawicieli Agencji, mam drugie pytanie, oprócz czynszu dzierżawnego. Przed chwilą jeden z byłych rolników stwierdził, że bardzo długo czeka na odpowiedź z centrali dotyczącą zgody na wykup gruntów dzierżawionych. Rolnicy motywują to tym, że do końca tego roku są kredyty z dopłatami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i chcą to wykorzystać. Mam więc pytanie do pana prezesa. Jeżeli oddział regionalny złoży wniosek o wyrażenie zgody przez centralę na zakup gruntów, to jak długo musi czekać w centrali i czy na zakup 30 ha – jak w przypadku, o którym była mowa – centrala również musi wyrażać zgodę. Czy nie wystarczy, że upoważnienie w tym zakresie ma dyrektor, jeżeli bowiem dyrektor oddziału regionalnego takiego prawa nie ma, to jest pytanie, po co jest taki odział regionalny i taka dyrekcja? Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#LeszekKorzeniowski">Następnym mówcą będzie pan poseł Dunin. Proszę, panie pośle.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#ArturDunin">Panie przewodniczący, szanowna Komisjo. Nie zgadzam się z wypowiedziami kolegów z PiS-u. uważam, że to uzasadnienie nie jest przekłamaniem, bo nigdzie nie jest napisane „Trybunał Konstytucyjny” tylko jasno „Rzecznik Praw Obywatelskich”. Czytajmy tak jak jest, a nie dorabiajmy do tego filozofii.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#ArturDunin">Spotykałem się z wieloma rolnikami, którzy mają takie problemy i uważam, że ten przepis faktycznie narusza prawo własności. Człowiek, który dokupuje grunt rolny do swojej nieruchomości po to, żeby dobrze prowadzić swoją działalność rolniczą, znajduje się dzisiaj w sytuacji, w której dyrekcja Agencji mówi, że jest decyzja o odkupie za tę samą cenę, co 5 lat temu. Ja całkowicie się z tym nie zgadzam. Uważam, że nad projektem zaproponowanym przez Komisję Nadzwyczajną „Przyjazne Państwo” powinniśmy procedować i ten przepis uchylić. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#LeszekKorzeniowski">Następnym mówcą będzie pan poseł Kalemba. Panie pośle, proszę niezadługo.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#StanisławKalemba">Po pierwsze, takich zmian dotyczących obrotu ziemią nie proponuje się w ten sposób, w jaki to zrobiła Komisja. Pracowaliśmy w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi – ja od początku, od 1991 r. – nad ustawami o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa i o kształtowaniu ustroju rolnego. Powiem krótko, jest to próba wprowadzenia pewnych rozwiązań tylnymi drzwiami. Tym bardziej jest to nie w porządku, jeżeli resort rolnictwa i rząd pracują nad projektem rządowym, a to jest projekt poselski.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#StanisławKalemba">Jest jeden wniosek, z którym chyba wszyscy się zgadzamy, że trzeba zwiększyć areał, od którego będzie obowiązywać prawo pierwokupu.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#StanisławKalemba">Następna sprawa. Ziemią, nieruchomością rolną nie obraca się tak samo, jak wszystkim innym – samochodem itd. Ja nie będę tego tłumaczyć. Mogę powiedzieć, że w pracach podkomisji, którą kierowałem, przedstawiciel dzierżawców powiedział, iż jego zdaniem, żeby ukrócić spekulacje, powinien być zakaz sprzedaży gruntów nabytych od Agencji Nieruchomości Rolnych nawet przez 15–20 lat. A jeśli chodzi o rozwiązania w państwach, o których była tutaj mowa – Francji, Niemczech, Austrii, a nawet w hrabstwach Wielkiej Brytanii – są zupełnie inne zasady.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#StanisławKalemba">Ponadto chciałbym zadać pytanie panu prezesowi Agencji. Jest tu wyraźnie postawiony zarzut, że często decyzje podjęte w tym zakresie są arbitralne i uznaniowe, jeżeli chodzi o pracowników. Okoliczność taka prowadzi do nadużyć. W związku z tym chcę zapytać, czy w stosunku do jakiegoś pracownika jest prowadzone dochodzenie czy dopuścił się nadużycia. Mnie się wydaje, że w tej ustawie są określone zasady, jeżeli chodzi o prawo pierwokupu. I skoro mamy do rozdysponowania w Polsce 2–2,5 mln ha, to powinien być ścisły nadzór z udziałem organizacji rolniczych. Nie powinno być żadnej możliwości spekulacji w tym zakresie. Zresztą mamy wspólną politykę rolną, która stosuje inne rozwiązania niż rynkowe. Mamy art. 23 Konstytucji. W związku z tym stawiam formalny wniosek, abyśmy odrzucili ten projekt. Będziemy nad tymi sprawami pracować przy rozpatrywaniu tych dwóch projektów, o których mówimy.</u>
<u xml:id="u-18.4" who="#StanisławKalemba">Ostatnie pytanie. Panie prezesie, panie ministrze. Ile wartościowo zyskała Agencja korzystając z prawa pierwokupu 3343 ha, a ilu spekulacjom zapobiegła, dlatego że ten mechanizm istnieje? Nawet z rozmów z notariuszami, którzy dokonują odpowiednich zapisów w aktach notarialnych, wynika, iż są za tym, aby taka możliwość była, bo to zapobiega spekulacji, ale żeby zwiększyć obszar. Może 1 ha to jest odpowiednie rozwiązanie. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#LeszekKorzeniowski">Rozumiem, że to jest wniosek formalny, panie pośle o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#StanisławKalemba">Tak jest.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#LeszekKorzeniowski">Czy zgodnie z regulaminem przystępujemy teraz do głosowania? Nie. Dyskusja trwa nadal. Dziękuję za podpowiedź.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#LeszekKorzeniowski">Pan poseł Pomajda, proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#WojciechPomajda">Wysokie Komisje, panie ministrze. Wszyscy musimy sobie zdać sprawę z tego, że ziemia jest w tej chwili najkorzystniejszą formą lokaty kapitału. W ostatnim roku – 2008 – nastąpił wzrost cen ziemi o 30%. Prowadzone teraz szacunki i analizy świadczą o tym, że cena ziemi w obecnym roku nadal będzie rosła – może nie do poziomu kolejnych 30%, ale szacuje się, że na poziomie 20, a nawet 25%, ceny ziemi w tym roku wzrosną. Najlepsza lokata kapitału, bo żadna lokata bankowa ani obligacje, ani inne papiery wartościowe nie są w stanie zapewnić tak wysokiego przyrostu zysku w tak krótkim czasie.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#WojciechPomajda">My w tej chwili próbujemy zmienić dość zasadniczą rzecz idąc na rękę posiadaczom ziemskim, czy tym, którzy w najbliższym czasie kupią od Skarbu Państwa grunty, że będą mogli dysponować tą ziemią, co jest czymś oczywistym. Takie jest prawo własności – i tego powinniśmy się trzymać – czy reguły związane z przypisaniem własności, w tym przypadku do ziemi. Jednocześnie zgadzam się z moimi przedmówcami, że nie do końca zostały oszacowane i przedstawione skutki zmiany tej regulacji. Nie znamy jej skutków. Ja nie będę, panie przewodniczący, składać kolejnego formalnego wniosku, bo był już jeden wniosek pana posła Steca o zakończenie pierwszego czytania i poczekanie na projekt rządowy, a drugi, pana posła Kalemby, o odrzucenie tego projektu, co powinniśmy przegłosować, ale chciałbym się przychylić do tych głosów i apelowałbym o to, abyśmy ten temat na spokojnie przeanalizowali i jeszcze raz przemyśleli, żeby zbyt pochopnie nie podejmować decyzji, które będą wiążące zarówno dla Skarbu Państwa – ograniczą jego wpływ na obrót ziemią – a także będą mieć wpływ na własność.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#WojciechPomajda">Mam pytanie do pana prezesa Agencji... Panie przewodniczący, czy mógłbym prosić o uciszenie rozmów. Dziękuję kolegom za przerwanie rozmów. Mam więc pytanie do pana prezesa Agencji, co w tej chwili dzieje się w oddziałach Agencji z aktualną sprzedażą. Czy są jakieś regulacje, wytyczne, które wstrzymują sprzedaż w tym kwartale, roku, i ograniczają wielkość sprzedaży w poszczególnych oddziałach? Docierają do nas głosy rolników, którzy nie wiem, jakimi kanałami, ale uzyskują informację, że ta sprzedaż w najbliższym czasie ma być zawieszona lub ograniczona. Jakie kryteria są wprowadzane, aby te areały, które już w tym roku mogłyby być oddane do dyspozycji rolników? My wielokrotnie dyskutowaliśmy, a szczególnie na posiedzeniach Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, o wprowadzaniu mechanizmów, które pozwoliły rolnikom nabywać ziemię na zasadach preferencyjnych. A w tej chwili wprowadzamy mechanizm, który – w mojej ocenie – doprowadzi tylko do jeszcze większych spekulacji w obrocie ziemią. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję, panie pośle. Następnym mówcą będzie pan poseł Szczerba. Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#MichałSzczerba">Szanowni panowie przewodniczący, panie ministrze, Wysokie Komisje. Bardzo dobrze, że zajęliśmy się sprawą nowelizacji ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Sprawa odkupu jest kontrowersyjna. Z jednej strony mamy do czynienia z możliwą spekulacją w obrocie nieruchomościami, a z drugiej strony mamy do czynienia z niepewnością, niestabilnością działalności gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#MichałSzczerba">W kontekście nowelizacji zaproponowanej przez Komisję Nadzwyczajną „Przyjazne Państwo” chciałbym zwrócić uwagę na inną nowelizację, którą Sejm już uchwalił, a mianowicie nowelizację ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Przypominam, że w tej ustawie, podpisanej już przez prezydenta, pozwoliliśmy na zmianę, która de facto legalizuje przekształcenia funkcjonalne w granicach administracyjnych miast. Jest to kwestia pewnego rodzaju ciągłości i spójności działań legislacyjnych. To po pierwsze.</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#MichałSzczerba">Po drugie. Zajmujemy się prawem odkupu, a przy okazji tej propozycji warto zwrócić uwagę na inne prawa Agencji, między innymi prawo pierwokupu, które bardzo często występuje w odniesieniu do nieruchomości o powierzchni do 1 ha i jest działaniem bardzo absorbującym biurokratycznie, a jednocześnie przynoszącym małe korzyści finansowe z punktu widzenia Skarbu Państwa. Stąd też wynika moje pytanie do pana ministra – jeśli można – jak nowelizacja zaproponowana przez Komisję Nadzwyczajną „Przyjazne Państwo” ma się do już znowelizowanej ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych i czy tego typu powiązania były przedmiotem analizy ze strony resortu? Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#LeszekKorzeniowski">Na tym została wyczerpana lista mówców. Pozwolę sobie teraz przedstawić swoje stanowisko w tym zakresie, jeśli państwo pozwolą.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#LeszekKorzeniowski">Jestem tym, kto postara się wypracować kompromis pomiędzy głosami wnioskodawców a głosami osób, które mówiły o tym, żeby ta ustawa nie weszła w życie, czyli aby możliwość odkupu została utrzymana. Uważam, że powinniśmy utrzymać prawo odkupu Agencji, ale zdecydowanie skrócić okres jego funkcjonowania. To nie może być 5 lat, bo jest to tak długi okres, że potrafi zabić każdą inicjatywę. Według mnie sensowne byłoby, żeby okres ten trwał od pół roku do jednego roku. Taki jest mój wniosek – ale jest to tylko mój wniosek i moja refleksja. Do tego z pewnością ustosunkują się przedstawiciele zarówno Agencji, jak i resortu. To jest moje osobiste zdanie, które pozwoliłem sobie wyrazić.</u>
<u xml:id="u-25.2" who="#LeszekKorzeniowski">Bardzo proszę, pan poseł wnioskodawca udzieli odpowiedzi na zadane pytanie.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#WiesławWoda">Ponieważ jestem referentem innej ustawy w innej komisji, prosiłem o umożliwienie mi zabrania głosu.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#WiesławWoda">Po pierwsze, ja występuję tutaj w imieniu Komisji Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo”. To nie jest mój prywatny pogląd. Po drugie, nic nie stało na przeszkodzie, aby Komisja, w pracach której mam zaszczyt uczestniczyć, złożyła własny projekt, własne rozstrzygnięcie. Po trzecie, na posiedzeniach Komisji Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” byli obecni nabywcy nieruchomości, od których próbuje się je odkupić. Poznaliśmy osoby, które zgodnie z prawem nabyły nieruchomość, zainwestowały, poniosły określone nakłady, a teraz z nie wiadomo jakich powodów próbuje się ich pozbawić prawa własności.</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#WiesławWoda">Pan minister Plocke poinformował, że zawarto 150 takich transakcji na powierzchnię 1300 ha. A muszę postawić pytanie panu prezesowi Agencji Nieruchomości Rolnych, dlaczego wystawia się do sprzedaży nieruchomość, skoro może ona być inaczej zagospodarowana czy użytkowana? Zatem pozbawienie tego prawa odkupu będzie zmuszać urzędników sprzedających ziemię do myślenia perspektywicznego. Zanim wystawi się na sprzedaż nieruchomość, trzeba się zastanowić, czy ta nieruchomość powinna być sprzedawana.</u>
<u xml:id="u-26.3" who="#WiesławWoda">Wreszcie, szanowni państwo, trzeba odpowiedzieć na pytanie, czy celem państwa jest utrzymanie w zasobach państwowych tych 2,5–3 mln ha, czy celem jest ich sprywatyzowanie. Bo jeśli celem jest utrzymanie, to należy wstrzymać sprzedaż państwowej ziemi i będzie porządek.</u>
<u xml:id="u-26.4" who="#WiesławWoda">Jeśli chodzi o to, że jest to instrument antykorupcyjny, powiem, że pewnie gdzieś się zdarzają przypadki korupcji, ale zdarzają się one nie tylko przy sprzedaży nieruchomości rolnych, ale i przy innych transakcjach – niestety – a to – jak powiedziałem – nie może być argumentem.</u>
<u xml:id="u-26.5" who="#WiesławWoda">Trzeba również określić, jakie jest docelowe zadanie Agencji Nieruchomości Rolnych. Działając bowiem w taki sposób można po pięciu latach można ziemię odkupić, ponownie wystawić do sprzedaży, po kolejnych pięciu latach znowu odkupić i tak Agencja może się w nieskończoność zajmować określoną nieruchomością.</u>
<u xml:id="u-26.6" who="#WiesławWoda">Poza tym – jak już powiedziałem wcześniej – ta propozycja Komisji Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” nakłada odpowiedzialność na sprzedającego, żeby on również myślał perspektywicznie. Jeśli ta ziemia może być przeznaczona na cele nierolnicze, to jej się nie sprzedaje, zmienia przeznaczenie, dzieli na działki i sprzedaje się ją drożej. A skoro się podjęło decyzję o sprzedaży, to trzeba być konsekwentnym. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#LeszekKorzeniowski">Jeszcze proszę o odpowiedź ze strony resortu i Agencji.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#KazimierzPlocke">Dziękuję za wszystkie pytania i wnioski, które państwo zgłosili. Natomiast chciałbym jeszcze podnieść kilka istotnych spraw.</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#KazimierzPlocke">Po pierwsze, teza, jakoby Agencja Nieruchomości Rolnych nie zwracała nakładów poniesionych przez nabywców nieruchomości po zastosowaniu prawa odkupu, jest nieprawdziwa. Informuję Wysokie Komisje, że Agencja zwraca nakłady poniesione przez nabywców nieruchomości, kiedy jest stosowane prawo odkupu.</u>
<u xml:id="u-28.2" who="#KazimierzPlocke">Po drugie, pragnę poinformować, że prawo odkupu jest uregulowane w ustawie o gospodarce nieruchomościami, w art. 68. Zatem nie jest tak, że możemy w państwie tego prawa nie respektować.</u>
<u xml:id="u-28.3" who="#KazimierzPlocke">Po trzecie, chciałbym poinformować, że prawo odkupu jest stosowne także w obrocie indywidualnym, wszakże pod warunkiem, że w umowie jest zapis, który stwierdza, że przekazuje się lub sprzedaje nieruchomość na rzecz nabywcy z zastrzeżeniem na określone cele. Jeżeli nabywca złamie umowę, to oczywiście prawo odkupu może być zastosowane na bazie przepisów o gospodarce nieruchomościami i Kodeksu cywilnego.</u>
<u xml:id="u-28.4" who="#KazimierzPlocke">Po czwarte, chciałbym zwrócić uwagę na to, że prawo odkupu nie narusza własności nabytej nieruchomości, pod warunkiem, że jest ona użytkowana zgodnie z przeznaczeniem, zgodnie z zawartym aktem notarialnym. I dlatego ten zapis, ta ustawa, jest konieczna, aby nas uchronić przed działaniami antyspekulacyjnymi, a nie przed korupcją. Korupcja jest w tym zakresie sprawą uboczną. My mówimy o tym, że są przypadki spekulowania ziemią państwową. W tym kontekście wydaje się, że wszystkie zgłoszone przez państwa uwagi przekonują Ministra Rolnictwa i Rozwoju wsi o konieczności utrzymania tego przepisu, żeby z jednej strony mieć mechanizm zabezpieczający przed spekulacją, a z drugiej strony będzie pozwalać na racjonalne gospodarowanie nieruchomościami rolnymi, bo taki jest cel i sens sprzedaży ziemi rolnej z zasobów Skarbu Państwa.</u>
<u xml:id="u-28.5" who="#KazimierzPlocke">Ostatnia sprawa. Pan poseł Szczerba zwrócił uwagę na prawo pierwokupu. To jest oczywiście inna kategoria prawna, ale chciałbym poinformować Wysokie Komisje, że Senat podjął inicjatywę, która zwalnia Agencję Nieruchomości Rolnych z wykonywania prawa pierwokupu wobec wszystkich nieruchomości rolnych do 1 ha. Przypomnę, że tych transakcji zawieranych jest w skali roku na poziomie około 80%. Inaczej mówiąc, ta inicjatywa zaraz będzie w parlamencie, będziemy mogli nad nią procedować – zresztą jest to wniosek, który wielokrotnie był dyskutowany z samorządem rolniczym i organizacjami rolniczymi. Zatem zmierzamy w takim kierunku, aby rzeczywiście wszystkie nieruchomości do 1 ha były zwolnione spod jurysdykcji prawa pierwokupu. I to jest dobre.</u>
<u xml:id="u-28.6" who="#KazimierzPlocke">Tyle, jeśli chodzi o moje refleksje, natomiast o udzielenie odpowiedzi na szczegółowe pytania kierowane do Agencji Nieruchomości Rolnych, proszę pana prezesa Nawrockiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#TomaszNawrocki">Panie przewodniczący, szanowni państwo, panie ministrze. Było pytanie pana posła Steca, na które pan poseł dał nam najpierw 7 dni na udzielenie odpowiedzi, a teraz – jak rozumiem – mamy na nie odpowiedzieć ustnie, od razu.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#TomaszNawrocki">Są zarzuty kierowane pod adresem Agencji, w sprawie programu suszowego. Nie będę cytować całego programu, ale przywołam jego istotny fragment: „Obniżenie czynszu może nastąpić po złożeniu przez dzierżawcę wniosku, w którym zostaną zawarte informacje dotyczące:</u>
<u xml:id="u-29.2" who="#TomaszNawrocki">1) struktury upraw,</u>
<u xml:id="u-29.3" who="#TomaszNawrocki">2) okoliczności, które miały wpływ na znaczne zmniejszenie plonów,</u>
<u xml:id="u-29.4" who="#TomaszNawrocki">3) rodzaju uprawy i jej powierzchni, na którą miały wpływ okoliczności wymienione w pkt 2, potwierdzone protokołem komisji, o której mowa w ust. 3.1,</u>
<u xml:id="u-29.5" who="#TomaszNawrocki">4) uzyskanego plonu i średniego plonu z ostatnich trzech lat,</u>
<u xml:id="u-29.6" who="#TomaszNawrocki">5) kwot uzyskanych z tytułu odszkodowań i ubezpieczeń”.</u>
<u xml:id="u-29.7" who="#TomaszNawrocki">Informuję, że w żadnym zapisie, który zacytowałem, nie ma mowy o stratach określonych przez komisję. My, biorąc pod uwagę protokoły komisji, wykorzystujemy je po to, aby określić rodzaj uprawy...</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie prezesie, bardzo przepraszam, ale ze względu na czas, który nam pozostał, prosiłbym, jeżeli byłby pan uprzejmy, odpowiedzieć panu posłowi Stecowi na piśmie, bo nie jest to przedmiotem dzisiejszej debaty Komisji. Jeśliby pan chciał się ustosunkować do tematu, o którym dzisiaj mówimy, to bardzo proszę, bo musimy zmierzać do zakończenia posiedzenia.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#TomaszNawrocki">Panie przewodniczący, pytania szczegółowe w zasadzie nie dotyczyły spraw związanych z odkupem.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#LeszekKorzeniowski">Dziękuję uprzejmie. Proszę państwa, stwierdzam zakończenie pierwszego czytania projektu ustawy z druku nr 1423. Zgłoszony został wniosek formalny o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu...</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#RomualdAjchler">Panie przewodniczący, ja w kwestii formalnej.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#LeszekKorzeniowski">Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#RomualdAjchler">Ja się nie zapisałem do dyskusji, ale to stanowi o tym, że nie mam pytań.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#LeszekKorzeniowski">Pytania, panie pośle, już były.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#RomualdAjchler">Była dyskusja w pierwszym czytaniu, w której nie chciałem brać udziału, żeby nie rozgadywać się i uszanować apel pana posła dotyczący ograniczonego czasu, ale chciałbym zadać dwa pytania. To zajmie chwilę.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#LeszekKorzeniowski">Panie pośle – mimo mojego wielkiego szacunku do pana posła – pierwsze czytanie zostało zakończone, o czym pan poseł już słyszał. W tej chwili jesteśmy na etapie głosowania nad wnioskiem pana posła Kalemby i innych posłów, którzy przychylili się do wniosku o odrzucenie projektu tej ustawy w pierwszym czytaniu.</u>
<u xml:id="u-38.1" who="#LeszekKorzeniowski">Bardzo proszę o przygotowanie się do głosowania. Głosujemy ręcznie.</u>
<u xml:id="u-38.2" who="#LeszekKorzeniowski">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem pana posła Kalemby o odrzucenie projektu ustawy z druku nr 1423 w pierwszym czytaniu? Proszę o podniesienie ręki. Dziękuję. Kto jest przeciw? Kto się wstrzymał? Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-38.3" who="#LeszekKorzeniowski">31 posłów głosowało za, 6 przeciw i 6 wstrzymało się od głosu.</u>
<u xml:id="u-38.4" who="#LeszekKorzeniowski">Projekt nie uzyskał pozytywnej opinii Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisji Skarbu Państwa.</u>
<u xml:id="u-38.5" who="#LeszekKorzeniowski">Wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad – zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>