text_structure.xml
81 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#TadeuszMazowiecki">Otwieram posiedzenie komisji. Stwierdzam kworum. Witam wszystkich gości i członków komisji.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#TadeuszMazowiecki">Pragnę poszerzyć porządek dzienny o jeden punkt. Od 26 maja br. w prezydium komisji mamy wakat. Jest to związane z powołaniem posła Zbigniewa Chrzanowskiego na stanowisko sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Komisja powinna więc przeprowadzić wybór członka prezydium. Proszę o zgłoszenie kandydatów.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#KazimierzJaniak">Pragnę w imieniu klubu Akcji Wyborczej Solidarność rekomendować na stanowisko wiceprzewodniczącego komisji pana posła Wojciecha Arkuszewskiego. Sądzę, że pan poseł jest wszystkim doskonale znany. Jest posłem kolejnej trzeciej kadencji Sejmu, pełnił funkcje ministerialne oraz zasiadał w prezydiach komisji sejmowych. Gdyby mieli państwo pytania, jestem gotów na nie odpowiedzieć.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#TadeuszMazowiecki">Czy są inne zgłoszenia? Nie słyszę. Czy mają państwo pytania? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#TadeuszMazowiecki">Przystępujemy do głosowania. Kto z państwa jest za wyborem pana posła Wojciecha Arkuszewskiego na stanowisko wiceprzewodniczącego Komisji Integracji Europejskiej?</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#TadeuszMazowiecki">Stwierdzam, że kandydatura została zaakceptowana jednogłośnie przy udziale w głosowaniu 12 posłów. Zapraszam pana posła do zajęcia miejsca w prezydium komisji.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#TadeuszMazowiecki">Przystępujemy do realizacji drugiego punktu porządku dziennego. O wprowadzenie do prezentacji programu operacyjnego SAPARD proszę pana ministra Gmyrka.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#RobertGmyrek">Dziękuję za zaproszenie i możliwość przedstawienia państwu bieżącego stanu przygotowań do rozpoczęcia wdrażania programu SAPARD. Czynię to podczas nieobecności pana ministra Zbigniewa Chrzanowskiego, który miał prezentować dzisiaj program. Choroba nie pozwoliła mu na przybycie na posiedzenie komisji.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#RobertGmyrek">Przedstawimy państwu wyciąg z programu operacyjnego SAPARD dla Polski. Wiedzą państwo, że SAPARD jest skrótem angielskiej nazwy odnoszącej się do specjalnego programu akcesyjnego dla rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich krajów kandydujących. W ramach tego programu w sekcji gwarancji Europejskiego Funduszu Gwarancji i Orientacji w Rolnictwie planuje się przeznaczenie 520.000.000 euro dla 10 krajów kandydujących.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#RobertGmyrek">Decyzją Komisji Europejskiej z 20 lipca 1999 r. z tej sumy dla Polski przeznaczono 168.683.000 euro. Po waloryzacji 2000 r. kwota ta wynosi prawie 172.000.000 euro rocznie. W latach 2000–2006 łączna suma pomocy w ramach SAPARD wyniesie 1.201.217.000 euro. Po doliczeniu środków pochodzących z budżetu państwa, stanowiących konieczny element współfinansowania wkładu Unii Europejskiej, kwota zwiększy się do 1.594.000.000 euro. Ponadto należy doliczyć część środków będących wkładem prywatnym w programy inwestycyjne, co daje łączną kwotę ok. 2.700.000.000 euro.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#RobertGmyrek">W dniu 13 września br. program był przedmiotem posiedzenia komitetu doradczego Unii Europejskiego do spraw rolnictwa i obszarów wiejskich w Brukseli. Komitet wyraża opinię państw członkowskich. Należy uznać za sukces Polski fakt, iż komitet doradczy zaopiniował jednogłośnie pozytywnie nasz program operacyjny, a był to jeden z sześciu programów opiniowanych przez ten organ Unii.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#RobertGmyrek">Pozytywna opinia komitetu jest podstawą do zatwierdzenia programu przez Komisję Europejską. Zwykle bowiem Komisja przychyla się do oceny wydanej przez komitet doradczy. Ostateczny dokument zatwierdzający program SAPARD dla Polski winien być wydany przez Komisję Europejską do 6 października br. Będzie to pierwszy krok do rozpoczęcia finansowania wsparcia Unii Europejskiej. Pozostałe warunki to podpisanie wieloletniej umowy finansowej, rocznej umowy finansowej oraz wydanie przez Komisję Europejską decyzji o akredytacji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Przewiduje się, że spełnienie pozostałych czterech warunków nastąpi w listopadzie br.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#RobertGmyrek">Poproszę teraz o prezentację poszczególnych części programu operacyjnego SAPARD przez pracowników Departamentu Pomocy Przedakcesyjnej Funduszy Strukturalnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Prezentacją pokieruje pan dyrektor Mirosław Drygas, który na wstępie przedstawi strategię i cele programu.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#MirosławDrygas">Pragnę nakreślić państwu proces powstawania programu SAPARD, następnie przedstawimy państwu wszystkie działania programu operacyjnego SAPARD podejmowane na rzecz rozwoju wsi i rolnictwa w Polsce.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#MirosławDrygas">Program operacyjny SAPARD powstawał w warunkach określanych przez prawodawstwo unijne. Jest to program dostosowawczy do acquis communautaire Unii Europejskiej. Jest zorientowany na poprawę konkurencyjności sektora rolnego i obszarów wiejskich. Trzecim zadaniem jest wsparcie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, szczególnie poprzez rozwój infrastruktury technicznej i tworzenia nowych miejsc pracy na terenach wiejskich. Struktura i konstrukcja programu zaplanowana jest w taki sposób, aby środki przekazywane z Unii Europejskiej oraz środki wspierające z zasobów własnych zostały w sposób zrównoważony przeznaczone na: wsparcie rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego, wsparcie poprawy warunków bytowych na terenach wiejskich przez inwestowanie w infrastrukturę, a to z kolei stwarza możliwości tworzenia nowych miejsc pracy i przesuwania wolnych zasobów siły roboczej do zajęć innych niż rolnicze.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#MirosławDrygas">Zaprojektowany w ten sposób program operacyjny spełni dwa cele: dostosowanie rolnictwa i przetwórstwa do uwarunkowań i wymogów Unii Europejskiej oraz przesunięcie siły roboczej do sektorów pozarolniczych. Tu nasuwa się pytanie, dlaczego relatywnie dużo środków zaprogramowaliśmy na rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego. Szansą dla polskiego sektora rolnego jest rozwinięcie przetwórstwa na światowym poziomie, dostosowanego w pełni do sanitarnych wymogów, produkującego towary zbywalne na wszystkich rynkach. Uznaliśmy, że przetwórstwo będzie motorem rozwoju dla całego rolnictwa. Trudno sobie bowiem wyobrazić, aby towar przetworzony mógł być na wysokim poziomie światowym, jeśli surowiec byłby gorszej jakości. Jest to więc systemowe rozwiązanie, które ma doprowadzić do wchodzenia rolników w więzy kooperacyjne w celu zapewnienia łańcucha żywnościowego od uprawy po towar na półce sklepowej.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#MirosławDrygas">Program operacyjny SAPARD musi odpowiadać wymogom prawodawstwa unijnego. Najważniejszym aktem prawnym było rozporządzenie Rady Wspólnot Europejskich nr 1268 z 1999 roku. Program jest zgodny z wymogami Unii Europejskiej, o czym świadczy decyzja komitetu doradczego, wspomniana przez pana ministra Gmyrka. Stworzenie programu wymagało poważnych prac koncepcyjnych i szerokich konsultacji społecznych. Praca nad ostateczną wersją programu trwała ok. półtora roku. Pracownicy departamentu konsultowali poszczególne rozwiązania na szczeblu lokalnym. Program jest więc odpowiedzią na artykułowane przez środowisko potrzeby i oczekiwania.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#MirosławDrygas">W konsultacjach społecznych wzięło udział 1.500 partnerów społecznych różnego szczebla, poczynając od wojewódzkiego samorządu terytorialnego, kończąc na najniższych szczeblach samorządności. Skoncentrowaliśmy się na najważniejszych zagadnieniach nurtujących polską wieś i rolnictwo. Nie objęliśmy programem wszystkich 15 celów zapisanych w rozporządzeniu unijnym. Wybraliśmy 7 celów, które zostaną zaprezentowane w kolejnych wystąpieniach.</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#MirosławDrygas">W naszej opinii program jest zrównoważony wewnętrznie. Środki podzielono tak, aby wspierały rolnictwo i przetwórstwo, a także sprzyjały tworzeniu miejsc pracy poza rolnictwem i odpływowi siły roboczej do innych zawodów.</u>
<u xml:id="u-5.6" who="#MirosławDrygas">W dotychczasowej historii stosunków Polski z Unią Europejską nie było instrumentu zorientowanego tylko na wieś i rolnictwo. W ramach programu PHARE w ciągu 10 lat na ten cel przeznaczano małe środki. SAPARD jest wyrazem przywiązywania przez Unię dużej wagi do problemów wsi i rolnictwa w krajach kandydujących. To także wielka lekcja dla administracji państwowej, organizacji pozarządowych i beneficjantów, bowiem przygotowanie - choć trudne i żmudne - jest wstępem do bardzo ciężkiej pracy, jaka czeka nas w perspektywie członkostwa. Każdy poprawiony przez nas błąd i doświadczenie będzie ze zdwojoną siłą wykorzystywane w przygotowaniach do korzystania z funduszy strukturalnych.</u>
<u xml:id="u-5.7" who="#MirosławDrygas">W ramach prowadzonych prac przygotowujemy instytucje, bez których nie można programować rozwoju. Są one tworzone równolegle z pracami nad systemem prawnym i szkoleniem kadr. Dzisiaj nie mamy w Polsce zbyt wielu specjalistów, ale w kontekście wyzwań związanych z członkostwem w Unii Europejskiej, potrzeba będzie wielu fachowców i do działań szkoleniowych ministerstwo przykłada dużą wagę.</u>
<u xml:id="u-5.8" who="#MirosławDrygas">Program operacyjny SAPARD ma z pewnością duże znaczenie dla przemian w sektorze, jednak wielkość wsparcia jest ograniczona. Można więc stwierdzić, że wymiar finansowy nie dorównuje wymiarowi działań przygotowawczych do przyszłego członkostwa. Unia nie załatwi za nas problemów wewnętrznych, a pomoc ma charakter inicjujący. Chcąc stać się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej musimy pokonać wiele przeszkód i dostosować się do wymogów. Temu służy wsparcie finansowe wspólnoty.</u>
<u xml:id="u-5.9" who="#MirosławDrygas">Program jest skonstruowany z 7 działań. Proszę o prezentację kolejnych tematów.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#EwaGrodzka">Przedstawię państwu pierwsze działanie operacyjne programu SAPARD. Skupiamy się w nim na wspieraniu zakładów przetwórstwa sektora mięsnego, mleczarskiego, rybnego oraz sektora owoców i warzyw. Na wsparcie tych działań w okresie siedmioletnim przeznaczono w sumie 598.000.000 euro ze środków publicznych, a więc krajowych oraz pomocowych Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#EwaGrodzka">W ramach tego działania wyodrębniono dwa schematy pomocy. Pierwszy z nich skupia się na wsparciu restrukturyzacji przetwórstwa i poprawy marketingu artykułów pochodzenia zwierzęcego. Drugi - restrukturyzacji przetwórstwa i poprawy marketingu owoców i warzyw. Większa część środków została przeznaczona na pierwszy schemat ze względu na ostre wymagania higieniczne, weterynaryjne i fitosanitarne Unii. W drugim schemacie skupiliśmy się na wsparciu dla grup producentów owoców i warzyw. Duży nacisk położono na wspieranie inwestycji realizowane przez te grupy.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#EwaGrodzka">Podstawowe cele działania 1 to poprawa bezpieczeństwa produkcji i jakości żywności, zwiększenie liczby zakładów przetwórczych spełniających wymagania sanitarne i weterynaryjne Unii oraz podniesienie ich konkurencyjności na rynku unijnym. Zgodnie z naszą strategią w pierwszej kolejności wspierać będziemy dostosowanie zakładów do wymagań unijnych, zaś dopiero na drugim miejscu znajduje się wsparcie konkurencyjności produktów. Kolejnym celem jest wzmacnianie grup producentów rolnych i ich związków. W ramach pierwszego schematu będzie to wsparcie inwestycji polegających na zakupie sprzętu do odbioru mleka i innych surowców. W drugim schemacie w znacznym stopniu wspierane będą inwestycje w przechowalnictwo, konfekcjonowanie oraz przygotowanie produktów do sprzedaży.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#EwaGrodzka">W programie nie mogło zabraknąć działań prośrodowiskowych. Wśród celów programu znalazło się ograniczenie niekorzystnego oddziaływania zakładów przetwórczych na środowisko naturalne.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#EwaGrodzka">W obydwu schematach będziemy wspierać modernizację zakładów przetwórstwa i dostosowywanie ich do wymogów unijnych, modernizację linii produkcyjnych zgodnie z wymaganiami unijnymi oraz w celu zwiększania wartości dodanej produktów, wprowadzanie nowych technologii, poprawę jakości produktów.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#JerzyOsiatyński">Prosiłbym, aby w wystąpieniach czynili państwo odniesienie do programu SAPARD przekazany nam w formie pisemnej. Chcąc wrócić do tych materiałów, powinniśmy dostrzegać związek między prezentacją a materiałem pisemnym. W celach działania 1 mowa jest o zakresie dotacji dla schematu 1 w inny sposób niż to pani prezentuje. Proszę więc o wskazanie związku.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#EwaGrodzka">W ramach schematu 1 w działaniu 1 należy zaznaczyć następujący kierunek dotacji: modernizacja budynków zakładów przetwórczych zgodnie ze standardami unijnymi, modernizacja linii produkcyjnych i wprowadzanie nowych technologii zwiększających wartość dodaną oraz wdrożenie systemu bezpieczeństwa produkcji żywności (HACCP) oraz klasyfikacji tusz zwierzęcych według standardów EUROP. Te dane znajdują się na stronie 2, 3 i 4. W ramach schematu 2 powtarzają się dwa pierwsze kierunki dotacji.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#EwaGrodzka">W ramach działania 1 wsparcie będzie kierowane na inwestycje związane z ochroną środowiska i zmniejszeniem zużycia wody w procesie produkcyjnym oraz zagospodarowaniem odpadów i produktów ubocznych. Inwestycje będą dotyczyć obu schematów.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#EwaGrodzka">W podziale na sektory inwestycje wspierane w ramach działania 1 dotyczyć będą: w sektorze mleczarskim - zakupu cystern i schładzalników do mleka, w sektorze mięsnym - budowa nowych rzeźni, w sektorze rybnym - budowa i modernizacja przechowalni, wytwórni lodu oraz myjni skrzyń, w sektorze owoców i warzyw - inwestycje w przechowywanie, pakowanie i inne procesy marketingowe oraz przetwórcze realizowane przez grupy producentów rolnych i ich związki.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#EwaGrodzka">W odniesieniu do budowy nowych rzeźni należy dodać, że inwestycja ta będzie wspierana tylko w sytuacji, gdy nie ma możliwości modernizacji istniejącej rzeźni. Jeżeli okaże się, że rzeźnie funkcjonujące na danym terenie nie nadają się do modernizacji, a jedynym wyjściem jest postawienie jednej, większej rzeźni, dotacja zostanie udzielona. Współfinansowana może być budowa rzeźni o przerobie powyżej 1.000 jednostek rocznie lub 150.000 sztuk drobiu.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#EwaGrodzka">Inwestycje w sektorze rybnym powinny wiązać się z poprawą dystrybucji produktów na terenie całego kraju. Obecnie produkcja ta skupiona jest wyłącznie na Pomorzu. Budowa i modernizacja wytwórni lodu i myjni skrzyń wiąże się z poprawą jakości surowca rybnego dostarczanego do bezpośredniej sprzedaży i przetwórstwa.</u>
<u xml:id="u-8.5" who="#EwaGrodzka">W ramach schematu 1 w działaniu 1 beneficjantami będą podmioty zajmujące się przetwórstwem mleka, ryb oraz podmioty zajmujące się ubojem, rozbiorem i przetwórstwem mięsa, jak również grupy producentów rolnych i ich związki.</u>
<u xml:id="u-8.6" who="#EwaGrodzka">Poziom dotacji w ramach schematu 1, zgodnie z zasadami programu SAPARD, poziom dofinansowania nie może przekroczyć 50% całkowitych kosztów kwalifikowanych. W okresie trwania programu jedna jednostka produkcyjna może otrzymać maksymalnie 1.400.000 euro. W okresie trwania programu zakład przetwórczy może kilkakrotnie ubiegać się o przyznanie dotacji, lecz za każdym razem musi ubiegać się minimalnie o dotację w wysokości 30.000 euro.</u>
<u xml:id="u-8.7" who="#EwaGrodzka">Dodatkowo zakłady przetwórcze mogą dostać 250.000 euro na realizację działań na rzecz grup producentów rolnych oraz na działania przez nie przedsiębrane.</u>
<u xml:id="u-8.8" who="#EwaGrodzka">W schemacie 2 w działaniu 1 beneficjantami będą podmioty zajmujące się przetwórstwem owoców i warzyw oraz grupy producentów i ich związki.</u>
<u xml:id="u-8.9" who="#EwaGrodzka">Maksymalna wielkość dotacji obejmować może 40% kosztów inwestycji. Zakłady przetwórcze mogą otrzymać maksymalnie 250.000 euro, a zakres wymagań jest tu niższy niż w przypadku zakładów przetwórstwa produktów pochodzenia zwierzęcego. Grupy producentów mogą pozyskać większą dotację - do 500.000 euro w okresie trwania programu. Podawane wielkości dotyczą jednego podmiotu, zaś minimalna kwota dotacji wynosić musi 300.000 euro. Podkreślam, że w przypadku podmiotów wielozakładowych każdy z zakładów może otrzymać dotację na wyznaczone cele.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#MirosławDrygas">Chcę podkreślić, że prezentacja zawiera skrótowe dane, ponieważ program jest bardzo bogaty. Materiały pisemne są wyciągiem jednego rozdziału, który dotyczy działań i obszarów objętych wsparciem. Przepraszam więc za skrótowość wystąpień.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#MirosławDrygas">Kolejne działanie dotyczy inwestycji w gospodarstwach rolnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#MagdalenaNowicka">Działanie 2 dotyczy bezpośrednich inwestycji w rolnictwo. Jest to ważny fragment programu SAPARD, który w niezbyt imponującym wymiarze finansowym znalazł się w programie. W działaniu 2 postaraliśmy się dokładnie wyznaczyć sektory, w których możliwe będzie pozyskanie dotacji. Kierowaliśmy się oceną, które dziedziny produkcji rolnej szczególnie wymagają dofinansowania i dostosowania do wymagań Unii Europejskiej. Te dziedziny to po pierwsze restrukturyzacja produkcji mleka, zaś celem działań jest podniesienie jakości produktów i stworzenie warunków do konkurencyjności produktów mleczarskich na rynku europejskim. W ramach drugiego schematu, dotyczącego modernizacji gospodarstw specjalizujących się w produkcji zwierząt rzeźnych, wyróżniono trzy grupy gospodarstw specjalizujących się w produkcji: bydła mięsnego, w produkcji owczarskiej oraz łącznie w produkcji trzody chlewnej i drobiu. Ostatnim punktem w działaniu 2 jest stworzenie możliwości na poszukiwanie nowych kierunków produkcji specjalistycznej, co z punktu widzenia Unii Europejskiej jest produkcją nienadwyżkową, a w slangu unijnym nazywa się dywersyfikacją produkcji rolnej. Chodzi również o przedłużanie na poziomie gospodarstwa produkcji o wstępne przetwórstwo artykułów rolnych do sprzedaży.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#MagdalenaNowicka">Grupa docelowa to rolnicy o odpowiednich kwalifikacjach, mający perspektywę 10–15 lat prowadzenia gospodarstwa. Rolnicy są tu pojmowani zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników, a więc są to właściciele i dzierżawcy gospodarstw. Zgodnie z wymaganiami unijnymi w programie znajdą państwo kwalifikacje rolników, które upoważniają do ubiegania się o pomoc. Wprowadziliśmy także kryterium wieku, aby w krótkiej perspektywie zdolności zawodowe rolnika nie kończyły się rychło przejściem na emeryturę.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#MagdalenaNowicka">Pomoc unijna ma być dla rolnictwa impulsem. Z tą myślą określono zakres inwestycji. Mają one prowadzić do dostosowania gospodarstw do wymogów unijnych w zakresie higieny, jakości produkcji, warunków utrzymania zwierząt i ochrony środowiska. Zależy nam, aby funkcjonujące teraz gospodarstwa działały zgodnie ze standardami w chwili przyjmowania Polski do Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#MagdalenaNowicka">W programie określono limity docelowe produkcji w gospodarstwie. Dla gospodarstw mleczarskich, na przykład, podkreśliliśmy, że interesują nas te gospodarstwa, które po inwestycji będą produkować od 80 do 350 tysięcy litrów mleka rocznie. Mniejsza skala produkcji nie gwarantuje opłacalności i możliwości wprowadzania rozwiązań technicznych, które przynoszą wysoką jakość produktu. Gospodarstwa, które w tej chwili przekraczają określone przez nas progi uznajemy za zdolne do kumulacji kapitału i specyficzna pomoc SAPARD nie musi do nich trafiać.</u>
<u xml:id="u-10.4" who="#MagdalenaNowicka">Na podstawie analizy projektów przedsięwzięć chcemy dawać pomoc tym gospodarstwom, które są w stanie podołać inwestycji i kontynuować ją bez zakłócenia równowagi finansowej.</u>
<u xml:id="u-10.5" who="#MagdalenaNowicka">Zakres przedmiotowy pomocy został określony ramowo, gdyż niektóre rodzaje mogą być zróżnicowane w zależności od dziedziny produkcji. Generalnie, pieniądze będą przeznaczane na budowę, rozbudowę i modernizację budynków gospodarczych do produkcji rolniczej wraz z zakupem wyposażenia i infrastruktury. Środki będą przeznaczane na zakup maszyn i urządzeń do produkcji rolnej, przechowywanie i podstawowe przetwórstwo na poziomie gospodarstwa oraz przygotowanie produktów do sprzedaży. Bardzo ważnym punktem, który zawiera jeden z warunków pozyskania pomocy jest budowa, zakup i instalacja urządzeń służących ochronie i poprawie stanu środowiska naturalnego. Zależy nam na realizacji przez gospodarstwa objęte SAPARD części inwestycji w zakresie zagospodarowania odchodów zwierzęcych na poziomie gospodarstwa. To wymóg unijny.</u>
<u xml:id="u-10.6" who="#MagdalenaNowicka">Dalsze punkty określające zakres przedmiotowy to urządzanie i wyposażanie pastwisk oraz zakup stada podstawowego zwierząt gospodarskich. Ostatni element został wynegocjowany przez Polskę z Unią Europejską. Nie dotyczy to drobiu i trzody chlewnej, lecz bydła i owiec.</u>
<u xml:id="u-10.7" who="#MagdalenaNowicka">Poziom pomocy finansowej kształtuje się zależnie od rodzaju produkcji. W zakresie restrukturyzacji produkcji mleka dolny limit to 20.000 euro i dotyczy gospodarstw, które nie muszą włączyć w zakres inwestycji urządzeń do przechowywania odchodów zwierzęcych na poziomie gospodarstwa. Dotyczy to zwłaszcza gospodarstw, które już rozwiązały samodzielnie tę kwestię. Górny limit to 25.000 euro.</u>
<u xml:id="u-10.8" who="#MagdalenaNowicka">Modernizacja produkcji drobiu i trzody chlewnej może być dofinansowana w wysokości 15.000 euro w przypadku trzody i 12.000 euro w przypadku drobiu. Nie mówimy tu jednak o inwestycjach, których celem jest poszerzenie skali produkcji, lecz o modernizacji gospodarstw bez wzrostu zdolności produkcyjnej. Modernizacja gospodarstw specjalizujących się w produkcji bydła mięsnego obejmuje kwoty 12.000–17.000 euro, zaś odbudowa produkcji owczarskiej - 12.000 euro. W zakres pomocy wchodzą także inwestycje prowadzące do modernizacji gospodarstw specjalizujących się w produkcji zwierząt rzeźnych oraz działania w zakresie dywersyfikacji i waloryzacji produkcji rolniczej - 12.000 euro.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#MirosławDrygas">Zapewne państwo zauważyli powiązanie wsparcia dla określonych kierunków rolnictwa i przetwórstwa. Zależy nam na preferowaniu tych gospodarstw, które mają największe szanse na rynkach światowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#WojciechWilk">Działanie 3 dotyczy rozwoju i poprawy infrastruktury obszarów wiejskich. Jest to kontynuacja projektów realizowanych w ramach programu PHARE oraz pożyczki Banku Światowego w wysokości 300.000.000 dolarów, a także działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa podejmowanych w ostatnich latach. Na lata 2000–2006 przewidzieliśmy tu kwotę 437.000.000 euro ze środków publicznych.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#WojciechWilk">W ramach działania 3 wyodrębniliśmy 6 schematów. Każdy z nich dotyczy innego typu inwestycji infrastrukturalnych. Schemat 1 dotyczy zaopatrzenia gospodarstw w wodę oraz jej uzdatniania, schemat 2 - odprowadzania i oczyszczania ścieków, schemat 3 - gospodarki odpadami stałymi, schemat 4 - budowy dróg gminnych i powiatowych na obszarach wiejskich, schemat 5 - zaopatrzenia w energię elektryczną oraz schemat 6 - rozwoju telekomunikacji na obszarach wiejskich.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#WojciechWilk">W ramach pierwszego schematu przewidujemy wsparcie budowy wodociągów oraz stacji uzdatniania wody. Poziom dotacji, jaką gmina może uzyskać na daną inwestycję wynosi maksymalnie 200.000 euro, jednak dofinansowanie nie może przekraczać 50%, a w szczególnych przypadkach 75% kosztów inwestycji. Beneficjantami pomocy są gminy oraz związki celowe gmin. W ramach doboru projektów preferowane będą inwestycje zlokalizowane w gminach o niskim stopniu zwodociągowania, gminach o niskich dochodach oraz inwestycje docierające do wielu odbiorców, tzn. inwestycje realizowane przez związki gminne na obszarach gęściej zaludnionych.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#WojciechWilk">Schemat 2 obejmuje wsparcie budowy kanalizacji sieciowej, zbiorczych oczyszczalni ścieków oraz oczyszczalni przyzagrodowych, co jest nowością. Ta ostatnia inwestycja dotyczy oczyszczalni dla danego gospodarstwa, która zapewnia oczyszczenie ścieków bez potrzeby połączenia z siecią kanalizacyjną ogólną. To ważna inwestycja na terenach rzadko zaludnionych, gdzie budowa kanalizacji sieciowej nie ma uzasadnienia ekonomicznego. Wymagany jest tu własny wkład finansowy w wysokości 10–50% inwestycji. Poziom wsparcia inwestycji w schemacie 2 przewidziano w znacznej kwocie do 400.000 euro z podobnymi ograniczeniami, jak w poprzednim schemacie. Preferencje przewidziano dla gmin o wysokim stopniu zwodociągowania, niskich dochodach i inwestycji docierających do wielu odbiorców. Preferowane będą również gminy na obszarach ważnych ekologicznie, np. u źródeł rzek.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#WojciechWilk">W schemacie 3 opisano wsparcie w ramach gospodarki odpadami stałymi. Dofinansowanie dotyczy budowy składowisk odpadów stałych, w tym szczególnie kompleksowego zagospodarowania odpadów oraz budowę miejsc do utylizacji opakowań i nie zużytych środków ochrony roślin. Poziom wsparcia sięga 300.000 euro z wymienionymi już zastrzeżeniami. Beneficjanci to gminy i związki celowe gmin, a preferowane są gminy o niskich dochodach, inwestycje obejmujące dużą liczbę gospodarstw oraz gminy na obszarach ważnych ekologicznie.</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#WojciechWilk">Schemat 4 dotyczy budowy dróg gminnych i powiatowych na obszarach wiejskich. Poza nimi pomocą objęte będą drogi dojazdowe do gruntów rolnych, lecz tu wymagany jest wkład własny rolnika w wysokości 10–50% inwestycji. Poziom wsparcia dochodzi do 100.000 euro, zaś beneficjantami mają być gminy i powiaty. Ocena projektów będzie uwzględniać wpływ danej inwestycji na rozwój gospodarczy i tworzenie miejsc pracy. Preferencje mają też gminy o niskich dochodach oraz drogi, na których przewidywany jest wzrost liczby przewozów.</u>
<u xml:id="u-12.6" who="#WojciechWilk">Na dofinansowanie w zakresie schematu 5 mogą liczyć gminy i związki gmin, które podejmą inwestycje w obrębie sieci elektroenergetycznych, wykorzystania lokalnych, alternatywnych źródeł energii, jak elektrownie wodne, wiatrowe, geotermiczne i pozyskiwanie energii z biomasy. Poziom wsparcia określiliśmy na 100.000 euro. Preferowane będą inwestycje mające wpływ na rozwój gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy oraz nakierowane na wykorzystanie lokalnych, odnawialnych zasobów energetycznych oraz gminy o deficycie energii.</u>
<u xml:id="u-12.7" who="#WojciechWilk">Zakres pomocy w schemacie 6 obejmuje budowę telefonii stacjonarnych, przewodowych, łączy i systemów internetowych, szczególnie docierających do budynków użyteczności publicznej. Wsparcie może wynieść do 20.000 euro. Beneficjantami będą gminy i związki celowe gmin, zaś środki będą kierowane przede wszystkim na inwestycje służące rozwojowi gospodarczemu, tworzeniu miejsc pracy oraz do gmin o niskich dochodach i słabej gęstości sieci telefonicznej.</u>
<u xml:id="u-12.8" who="#WojciechWilk">Działanie 3 jest w całości, co widać w materiałach na stronie 20, przewidziane dla realizacji celu, jakim jest poprawa warunków działalności gospodarczej oraz tworzenie nowych miejsc pracy.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#AgnieszkaBorysewicz">Działanie 4 związane jest z procesem zróżnicowania działalności gospodarczej na terenach wiejskich. Przeznaczono na ten cel 181.000.000 euro ze środków publicznych w ciągu najbliższych 6 lat.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#AgnieszkaBorysewicz">Wychodząc naprzeciw ogólnie panującej sytuacji na obszarach wiejskich i w rolnictwie, wysokiemu poziomowi bezrobocia oraz zmniejszaniu zatrudnienia w rolnictwie i na wsi, starano się skupić na działaniach zapobiegających tym niekorzystnym procesom. Pomoc ma służyć tworzeniu możliwości zatrudniania i osiągania dodatkowych dochodów dla rolników i mieszkańców obszarów wiejskich.</u>
<u xml:id="u-13.2" who="#AgnieszkaBorysewicz">W ramach działania 4 wyróżniamy dwa schematy. Pierwszy z nich dotyczy dotacji na inwestycje w dziedzinie różnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich, zaś drugi - dotacji na inwestycje na rzecz promocji i marketingu różnicowania działalności gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-13.3" who="#AgnieszkaBorysewicz">Schemat 1 dzieli się na trzy komponenty dotyczące celów szczegółowych. Mamy więc zapewnienie źródeł dodatkowego, trwałego dochodu dla gospodarstw rolnych, tworzenie nowych miejsc pracy oraz zwiększenie atrakcyjności turystycznej obszarów wiejskich.</u>
<u xml:id="u-13.4" who="#AgnieszkaBorysewicz">O pomoc w ramach schematu 1 mogą ubiegać się trzy kategorie beneficjantów. Są to rolnicy i domownicy objęci ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników, a limit dotacji wynosi 6.000 euro na jeden projekt. Druga grupa odbiorców to przedsiębiorcy tworzący miejsca pracy dla mieszkańców obszarów wiejskich. Limit dotacji wynosi 6.000 euro na jedno miejsce pracy, zaś dofinansowanie dotyczy maksymalnie 6 miejsc pracy, co daje kwotę 36.000 euro. Trzecia kategoria to organizacje pozarządowe, gminy i związki międzygminne. Tu limit wynosi 25.000 euro na jeden mały projekt infrastruktury turystycznej. Dla związków kwota ta mnożona jest przez liczbę gmin wchodzących w skład związku.</u>
<u xml:id="u-13.5" who="#AgnieszkaBorysewicz">W schemacie 2, obejmującym dotacje na działania marketingowe i promocyjne, beneficjantami mogą być formalnie zarejestrowane organizacje pozarządowe, organizacje i związki rolników, jednostki samorządu terytorialnego i gospodarczego, instytucje doradztwa rolniczego i inne objęte programem SAPARD. Limit dotacji wynosi 100.000 euro na jeden projekt.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#MirosławDrygas">Ostatnie dwa działania są zorientowane na tworzenie warunków infrastrukturalnych dla powstawania nowych miejsc pracy oraz polepszenie warunków bytowych ludności wiejskiej.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#MirosławDrygas">Działanie 5 obejmuje programy rolnośrodowiskowe i zalesienia, które będą realizowane w drugim i trzecim roku funkcjonowania programu SAPARD. Prezentacja obejmuje projekt pilotażowy. Programy te są bardzo istotne z punktu widzenia przyszłej akcesji, gdyż wspólna polityka rolna Unii Europejskiej ewoluuje. Dlatego zaprojektowaliśmy takie działania, aby przygotować ludzi i instytucje do korzystania z instrumentów wsparcia w zakresie wskazanym w działaniu 5.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#AnnaLiro">Programy rolnośrodowiskowe i zalesieniowe będą realizowane w formie pilotażowej. Są to programy w zakresie tzw. środków towarzyszących wspólnej polityki rolnej. Programy rolnośrodowiskowe są obligatoryjne i przystępują do nich wszystkie kraje członkowskie. Obecnie co siódme gospodarstwo unijne jest beneficjantem tych programów, świadcząc usługi środowiskowe. Są to działania szczególnie istotne dla zachowania zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#AnnaLiro">Ze względu na fakt, iż to programy obligatoryjne w Unii Europejskiej, szansa na ich przetestowanie istnieje w okresie przedakcesyjnym. Podstawowym celem programów pilotażowych jest tworzenie dobrego, docelowego programu rolnośrodowiskowego oraz programu zalesiania gruntów rolnych Polski. W pełnej formie będą one realizowane po akcesji naszego kraju do Unii Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#AnnaLiro">Celem programu jest także promocja produkcji ekologicznej, przyjaznej dla środowiska, realizowanej z uwzględnieniem ochrony przyrody i krajobrazu. Zależy nam na zwiększeniu lesistości kraju włączając w ten proces rolników, prywatnych właścicieli gruntów rolnych.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#AnnaLiro">Działanie 5 podzielono na dwa schematy. Pierwszy z nich dotyczy programów rolnośrodowiskowych. Będziemy testować w ramach tego schematu trzy działania: ochrona różnorodności biologicznej, ochrona środowiska i krajobrazu oraz promocja rolnictwa ekologicznego. Programy te będą realizowane na wyznaczonej powierzchni kraju, zaś beneficjantami będą właściciele lub dzierżawcy gospodarstw o powierzchni powyżej 3 ha. Warunkiem uczestnictwa jest podpisanie pięcioletniego kontraktu. Rolnicy uczestniczący w programach muszą stosować podstawowe dobre praktyki rolnicze, nastawione na ograniczanie zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby.</u>
<u xml:id="u-15.4" who="#AnnaLiro">Programami obejmiemy ok. 30.000 ha użytków rolnych i ok. 3.500 beneficjantów.</u>
<u xml:id="u-15.5" who="#AnnaLiro">Zasięg geograficzny schematu 1 jest ograniczony i obejmuje obszar biebrzańsko-narwiański oraz dolinę ujścia Warty. Są to obszary o międzynarodowym znaczeniu ze względu na ich walory przyrodnicze. Obejmują parki narodowe i rezerwaty przyrody. Programy obejmą także region warmińsko-mazurski i podkarpacki. Będzie tu stosowany również program AJAX i naszym zdaniem oba programy należy połączyć w jednym systemie kontroli realizacji.</u>
<u xml:id="u-15.6" who="#AnnaLiro">Średnia pomoc liczona na 1 ha wynosić będzie ok. 120 euro. Jedno gospodarstwo zwykłe może pozyskać rocznie maksymalnie 6.000 euro, zaś ekologiczne maksymalnie 10.000 euro na 1 ha rocznie.</u>
<u xml:id="u-15.7" who="#AnnaLiro">Schemat 2 dotyczy zalesiania gruntów rolnych. Beneficjantami będą także rolnicy lub dzierżawcy, a minimalna powierzchnia zalesiania wynosi 0,1 ha i wynika z ustawy o lasach. Zakładane rezultaty to zalesienie 3.000 ha gruntów rolnych. Choć to niewielki obszar, sądzimy, że ten program jest wystarczający dla sprawdzenia programów, a będą one prowadzone w dwóch regionach: nizinnym podlaskim i wyżynnym świętokrzyskim. Poziom wsparcia jest zróżnicowany. Na założenie uprawy leśnej przysługuje 1.500 euro na 1 ha, ogrodzenie uprawy - 1.000 euro na 1 ha oraz na pielęgnację przez 5 lat - 100 euro na 1 ha lasu. Warunkiem istotnym jest fakt, iż uprawa musi być udana i rolnik może stracić pieniądze, jeśli z jego winy uprawa nie będzie dobra.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#KatarzynaLaskowska">Działanie 6 dotyczy szkoleń zawodowych i jest spinającym, komplementarnym działaniem wobec wszystkich przedstawionych dotychczas. Nie można mówić o restrukturyzacji polskiego sektora rolnego i obszarów wiejskich bez podnoszenia kwalifikacji i rozwoju kapitału ludzkiego. Analizy sektorowe wskazują, że na wsi występuje niski poziom kwalifikacji. Pomoc ma zainicjować działania na rzecz podnoszenia kwalifikacji mieszkańców wsi. Nie dotyczy to jedynie wiedzy o programie SAPARD, lecz również zwiększania umiejętności rolników i wiedzy koniecznej do przeprowadzenia modernizacji ich gospodarstw.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#KatarzynaLaskowska">Działanie 6 obejmuje szkolenia rolników. Należy zaznaczyć, że działanie jest równoległe do programu PHARE 2000 oraz programu aktywizacji obszarów wiejskich. Ogólnym celem jest wzmocnienie i rozwój kapitału ludzkiego, zaś celami szczegółowymi zwiększenie umiejętności i wiedzy rolników podejmujących dodatkową działalność gospodarczą oraz rolników prowadzących rentowne gospodarstwa rolnicze, leśne i rybne. Jak podkreślałam, są to działania spójne z kolejnymi działaniami szczegółowymi.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#KatarzynaLaskowska">Działania szkoleniowe dotyczą przedsiębiorczości, finansów, marketingu, podstaw księgowości oraz technologii i techniki poza konwencjonalnym rolnictwem. Drugi zakres obejmuje specjalistyczne szkolenia dla rolników modernizujących swoje gospodarstwa. Dotyczą jakości i reorientacji produkcji, stosowania praktyk produkcji zgodnych z zasadami utrzymania i poprawy stanu krajobrazu, ochrony środowiska, zasadami higieny i warunków bytowania zwierząt. Pozwolą także nabyć umiejętności potrzebne do zarządzania rentownymi gospodarstwami.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#KatarzynaLaskowska">W materiałach wyróżnieni są beneficjanci końcowi i ostateczni. Odbiorcami końcowymi będą organizacje, instytucje i firmy prowadzące szkolenia. Beneficjantami ostatecznymi zaś - rolnicy i osoby zajmujące się działalnością rolniczą i leśną, a także rolnicy zmieniający charakter działalności z typowo rolniczej na inne kierunki przedsiębiorczości.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#KatarzynaLaskowska">Przewidujemy, że programy szkoleniowe będą mieć zasięg ogólnokrajowy, horyzontalny oraz lokalny. Poziom wsparcia wynosić będzie 100% kosztów kwalifikowanych programu szkoleniowego.</u>
<u xml:id="u-16.5" who="#KatarzynaLaskowska">Działanie 7 związane jest z pomocą techniczną i skierowane jest do instytucji wdrażających program operacyjny SAPARD. Ma na celu poprawę jakości działań wdrożeniowych. Komisja Europejska rezerwuje sobie 2% środków na prowadzenie działań związanych ze studiami wykonalności projektów, wymianą doświadczeń oraz kontrolą i oceną wdrażania programu. Przewidujemy dofinansowanie działań, które wspierają efektywność wdrażania programu. Będzie to realizowane w postaci szkoleń instytucji centralnych, regionalnych i lokalnych w zakresie wdrażania, monitorowania i kontroli programu SAPARD, aktywizację społeczności lokalnych, kampanie informacyjne, materiały i publikacje, ekspertyzy i analizy oraz ciągła ocena programu wykonywana przez jednostkę analityczno-oceniającą.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#MirosławDrygas">W chwili, gdy nasz program zostanie zaakceptowany przez Komisję Europejską, co stanie się najpóźniej 6 października br., dostarczymy państwu w języku polskim pełny tekst programu operacyjnego.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#MirosławDrygas">Jesteśmy gotowi odpowiedzieć na państwa pytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#TadeuszMazowiecki">Rozpocznę od wyrażenia niepokoju, który nie wiąże się z bardzo dobrą prezentacją programu. Chodzi o stan prawny regulujący działalność Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Projekt zmian do ustawy trafił do trzech komisji sejmowych. Obawiam się, że program operacyjny SAPARD może zostać zatwierdzony wcześniej niż nastąpi ustawowe przygotowanie ARMR pod względem legislacyjnym.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#TadeuszMazowiecki">Proszę resort rolnictwa o podjęcie próby porozumienia się z samorządami, które wyrażają zastrzeżenia wobec planu wyposażenia tej agencji w duże kompetencje. Pan minister wspomniał o konsultacjach z półtora tysiącem partnerów społecznych. Jaki procent stanowią w tej grupie samorządy?</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#TadeuszMazowiecki">Jaki będzie regionalny podział środków pomocowych Unii? Wskazano na to zagadnienie przy jednym działaniu, w którym autorzy projektu dokonali wyboru regionów. Czy resort mógłby pokazać podział terytorialny programu? Kto decyduje o wyborze danego regionu? Czy zapewniono równomierne wsparcie?</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#TadeuszMazowiecki">Czy nie istnieje groźba zinstytucjonalizowania programu odgórnie? Co to jest regionalny komitet sterujący? W jaki sposób można zabezpieczyć się przed zbiurokratyzowaniem programu?</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#JerzyOsiatyński">Dziękuję za kompetentną prezentację materiałów. Była ona rzeczowa i kompletna, jednak poproszę o kilka uzupełniających informacji.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#JerzyOsiatyński">Rozpocznę od ogólnej kwestii. W czasie niedawnego spotkania z przewodniczącym unijnej instytucji podobnej do naszej Najwyższej Izby Kontroli zwracano uwagę na trudności z akredytacją Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, które leżą po stronie samej agencji. Jaki postęp odnotowano w tym zakresie? Czy nie okaże się, że program operacyjny pozostanie na papierze?</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#JerzyOsiatyński">Przy prezentacji poszczególnych działań wymieniano różne wielkości środków. Proszę o podanie wszystkich kwot. Kwoty podane na ostatniej stronie nie sumują się w taki sposób, aby tworzyć wielkości zawarte w słownych wystąpieniach. Dodatkowo mówi się, że jest to maksymalny wkład środków publicznych pochodzących z Unii Europejskiej. Państwo mówili o środkach publicznych, a więc proszę wskazać różnicę.</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#JerzyOsiatyński">Jaki planuje się podział polskiego wkładu w kolejnych latach?</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#StanisławKalemba">Pierwszy raz słuchałem takiej prezentacji na ostatniej konferencji i mogę stwierdzić, że przyjęta przez resort konwencja jest bardzo korzystna. Z materiałów wynika, że z pomocy skorzystać może ok. 20.000 gospodarstw rolnych w zakresie przeprowadzenia zmian w produkcji. Można przyjąć, że program obejmuje 1% ogółu, a biorąc pod uwagę gospodarstwa towarowe - być może 2–3% gospodarstw rolnych. To raczej program pilotażowy. W produkcji trzody z pomocy może skorzystać jedno gospodarstwo na całą gminę, w przypadku produkcji mleka - dwa lub trzy gospodarstwa w gminie itd. Proszę zwrócić uwagę na zakres w stosunku do potrzeb. Skala programu zalesiania jest również minimalna, gdyż dotyczy 30.000 ha, kiedy potrzeby liczy się na ok. 1.000.000–2.000.000 ha w kraju. Często słaba ziemia nie jest uprawiana latami i takie tereny trzeba szybko zalesiać.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#StanisławKalemba">W gospodarstwach zajmujących się produkcją trzody chlewnej zaznacza się wyraźnie, że wsparcie dotyczyć nie może wzrostu produkcji. Wiadomo było wcześniej, że program nie służy zwiększaniu produkcji. Dążymy do specjalizacji, do dostosowania do wielkości gospodarstwa zakresu i rodzaju produkcji. To prawidłowe działania. Jednak w przypadku, gdy rolnik rezygnuje z produkcji bydła i uprawy roślin, a koncentruje się na trzodzie chlewnej, nie obejmuje go program SAPARD, gdyż zwiększa produkcję. Uważam, że to niewłaściwe działanie.</u>
<u xml:id="u-20.2" who="#StanisławKalemba">Przyglądając się programowi pod kątem oddziaływania socjologicznego, trzeba zauważyć, że pomocą może być objęte jedno gospodarstwo na kilka wsi. Dawniej tworzono zespoły specjalistyczne, trójki itd., dawano na to środki i do dziś się to krytykuje. W jaki sposób chcecie dotrzeć do ludzi, przekonując ich o słuszności proponowanych zasad? Czy to działania zgodne z konstytucją? Jak oceni się kilka takich samych programów? Komu odmówi się udziału w SAPARD? Poczucie niesprawiedliwości będzie wśród ludzi widoczne.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#JerzyJaskiernia">Pragnę ograniczyć się do czterech generalnych kwestii. Sprawą SAPARD zajmujemy się już po raz kolejny. Podawano już wiele dat, tym razem jest to 6 października br. Załóżmy, że taki termin zostanie utrzymany, jak poradzimy sobie z wdrożeniem programu, skoro jest to już końcówka roku? Co stanie się, gdy nie wykorzystamy przewidzianych na ten rok środków? Jak odpowiedzieć na oczekiwania związane z SAPARD? Często na kolejne prośby i apele odpowiadano, że tę sprawę załatwi SAPARD. Kiedy realnie SAPARD zostanie wdrożony w życie, kiedy środki pojawią się w terenie?</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#JerzyJaskiernia">Ludzie na wsi nie widzą pozytywnych stron integracji i być może dlatego tam jest tak niskie poparcie dla integracji europejskiej. Być może SAPARD będzie przełomem w tym zakresie, ale w jakim stopniu ten przełom jest spodziewany?</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#JerzyJaskiernia">Z czego wynika dość duże rozdrobnienie programowe? Z państwa prezentacji lista działań jest imponująca. Kilka razy zdarzało się, że skromne środki pomocowe dzieli się na ogromną liczbę inicjatyw. Na przykład, kwestie budowy dróg są bardzo ważne, ale wymagają ogromnych nakładów. Z czego wynika filozofia takiego rozdrobnienia? Swego czasu mówiono, że polskie rolnictwo wymaga inwestycji rzędu 100.000.000.000 dolarów, aby sprostać wymogom europejskim. Pomoc w ramach SAPARD jest znacznie mniejsza, dojdzie do ok. 1.500.000.000 euro. To w dalszym ciągu kropla w morzu potrzeb. Czy takie rozdrobnienie wynika z dyspozycji Unii Europejskiej? Czy nie lepiej było skoncentrować się na 4–5 ważnych kwestiach i rozwiązać je w pełni? Czy w czasie naszych spotkań poselskich możemy sygnalizować, że program SAPARD rozwiąże jakiś problem na wsi? A może lepiej zamiast kilkuset inicjatyw skupić się na 30 projektach i dofinansować je w znacznym stopniu. To dałoby odczuwalne efekty.</u>
<u xml:id="u-21.3" who="#JerzyJaskiernia">Jaka jest relacja wielkości programu SAPARD do prognozowanego kształtowania się wpływów i wydatków w zakresie handlu zagranicznego produktami rolnymi z Unią Europejską? W założeniu stowarzyszenie miało dawać asymetrię na korzyść Polski. Od kilku lat w handlu zagranicznym obserwujemy wielką przewagę na korzyść Unii Europejskiej. Jak w resorcie rolnictwa odbiera się te dysproporcje? Jak na tym tle wygląda SAPARD? Często słyszę, że kolejne programy są niewspółmiernie niższe od strat, jakie Polska notuje - być może ze swojej winy - w stosunkach gospodarczych z Unią Europejską. Ludzie nie wiedzą, czy Unia jest szczodra, czy w skromnym stopniu zwraca Polsce z ogromnej nadwyżki w handlu zagranicznym?</u>
<u xml:id="u-21.4" who="#JerzyJaskiernia">Czy kierownictwo resortu rolnictwa nie obawia się odpowiedzialności za decyzje dotyczące wyboru beneficjantów? Nie mówię o kwestii moralnej, czy aspektach korupcyjnych, ale o odpowiedzialności politycznej. Konieczne są mechanizmy kontrolne i weryfikacyjne. Czy nie jest potrzebne publiczne uzasadnienie wyboru jednych, a odrzucenia innych programów? Czy mamy precyzyjne kryteria oceny projektów?</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#LudwikDorn">Chcę zapytać także o Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, ale w innym kontekście. Na spotkaniu z ambasadorem Francji poinformował nas w imieniu prezydencji, że problem ARMR przeciąga się nie tylko z winy opóźnień ustawodawczych, lecz także w związku z wynikami ekspertyzy Banku Światowego, którą zleciło nasze Ministerstwo Finansów. Proszę o stanowisko rządu w tej sprawie. Niekorzystna wymowa raportu Banku Światowego jest teraz podnoszona przez Komisję Europejską i powoduje trudności z akredytacją.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#LudwikDorn">Wracając do tematu, chcę zatrzymać się na problemach sektora rybołówczego. Była o tym mowa, ale skupiono się głównie na przetwórstwie. Tymczasem rybołówstwo znajduje się w tej chwili w stanie totalnego upadku. Proszę o szczegółową informację, czy środki są kierowane tylko na przetwórstwo, czy też na inne cele? W przypadku braku uwzględnienia tego w programie, obawiam się, że rybołówstwo upadnie.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#LudwikDorn">Kolejne pytanie dotyczy kryteriów wyboru projektów w ramach osi priorytetowej 2 oraz osi komplementarnej. Program nie podoba mi się, ale nie ma to znaczenia. Obawiam się jednak, że przy takiej konstrukcji, która jest zapewne kalką projektów brukselskich, stworzy się wewnętrzna konfuzja. Być może jest to kalka, a więc nie ma o co winić resortu, który nie chce narażać się Brukseli wprowadzając własne koncepcje. Być może nie ma wyjścia i część środków musi być zmarnotrawiona. Konfuzja polega na tym, że kryteria są czasami wzajemnie kontrefektywne. Na przykład programy zaopatrzenia gospodarstw wiejskich w wodę, oczyszczania ścieków komunalnych, budowy dróg gminnych i powiatowych zawierają kryteria, które od razu pokazują, gdzie środki będą kierowane. To podlaskie, warmińsko-mazurskie i ziemie odzyskane. Widać, że te obszary najpełniej spełniają kryteria.</u>
<u xml:id="u-22.3" who="#LudwikDorn">Duży nacisk kładzie się na związki międzygminne, a idea ta średnio sprawdziła się w Polsce. Istnieje dość duży deficyt kooperacji społecznej i taka jest nasza specyfika. Związki gminne już powołane są powodem nieustannych awantur. Kapitał kulturowy prowadzący do kooperacji jest na wymienionych przeze mnie ziemiach wyjątkowo niski.</u>
<u xml:id="u-22.4" who="#LudwikDorn">W zakresie osi komplementarnej można mówić o marzycielstwie i istnieją na to twarde dane empiryczne. Kłopoty z materiałem ludzkim i kapitałem społeczno-kulturowym są zauważalne. Mowa o szkoleniach, o pobudzaniu przedsiębiorczości. Autorzy programu rozumują tak, jakby to były lata 1990–93 i miał miejsce wielki boom drobnej przedsiębiorczości. W tej chwili poważne badania wskazują, że rolnicy są edukacyjnie najbardziej upośledzeni, choć to nie ich wina. Obawiam się, że jeśli nawet na szkolenia skieruje się duże środki, niewielu rolników uda się nakłonić na przedsiębiorczość.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#RobertGmyrek">Będę zmuszony wyjść nieco wcześniej, pozostawiając moich współpracowników do państwa dyspozycji. Pozwolę sobie na kilka uwag dotyczących wystąpień państwa posłów.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#RobertGmyrek">Prawdziwym problemem w Polsce jest przetwórstwo artykułów pochodzenia zwierzęcego. Należy w tym zakresie zrobić bardzo dużo, aby osiągnąć standardy unijne. W tej chwili poniżej 1% zakładów przetwórczych mięsa czerwonego i 10% zakładów przetwórczych rybnych spełnia wymogi Unii. Program SAPARD ma za zadanie pomóc polskim przedsiębiorcom przygotować się do współzawodnictwa po otwarciu naszych granic.</u>
<u xml:id="u-23.2" who="#RobertGmyrek">W koncepcji unijnej przetwórstwo nie jest dziedziną samodzielną. Wymagana jest pełna koncepcja - od zagrody do gospody. Program pokazuje wszystkie elementy i działania, które należy wziąć pod uwagę. Trudno jest objąć grantami wszystkich chętnych. Ważne jest wskazanie działań koniecznych do podjęcia zgodnie ze standardami unijnymi. Myślę, że można kierunkować się na jeden lub dwa działy, ale program miał na celu pokazanie nam samym, jakie kierunki są istotne i jakie będą koszty tych operacji. Proszę zauważyć, że nie wskazano tu wszystkich kosztów, na pewno w wielu dziedzinach środki są zbyt niskie, ale można będzie powiedzieć, ile nam jeszcze potrzeba.</u>
<u xml:id="u-23.3" who="#RobertGmyrek">Pan dyrektor Drygas odpowie na państwa szczegółowe pytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#ZdzisławTuszyński">W programie używa się pojęcia „beneficjanci” w stosunku do rolników, producentów i przetwórców. Słusznie. Jednak w drugim rzędzie odbiorcami powinny być inne działy gospodarki. Pan poseł Dorn podniósł problem przetwórstwa rybnego. Ten dział musi uzyskać środki, aby dogonić Unię Europejską. W tej chwili 80% surowca rybnego przetwarzanego przez zakłady pochodzi z eksportu. Jeśli rybołówstwo nie otrzyma również pomocy, wkrótce ten procent zwiększy się prawie do 100%. W ten sposób drugim beneficjantem będzie tu importem, a więc podmiot zagraniczny.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#ZdzisławTuszyński">Taka uwaga dotyczy także innych działów gospodarki. W działaniu 2 wyspecyfikowano zakup maszyn i urządzeń do produkcji rolnej, zakup i instalacja urządzeń służących ochronie środowiska itp. Producentami są zakłady, dawne Agromy, których stan jest rzeczywiście fatalny. Jeśli nie uzyskają one pomocy technicznej i finansowej, to ostatecznym beneficjantem będą znów zagraniczne firmy produkujące urządzenia do produkcji rolnej.</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#ZdzisławTuszyński">Wiemy, że program zapewnia nam skromne środki, ale będą przecież następne programy i pieniądze. Na ile program jest korelowany z działaniami w różnych dziedzinach polskiej gospodarki, aby ostatecznym beneficjantem był polski producent?</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#KazimierzPoznański">Gratuluję panu ministrowi i wszystkim jego pracownikom wyśmienitej prezentacji. Materiały są przygotowane profesjonalnie. Jednak brakuje mi w nich podkreślenia zagrożeń związanych z realizacją programu. Nie jestem specjalistą w tej dziedzinie i dla celów porównawczych chciałbym dowiedzieć się, jakie doświadczenia wynikają z realizacji wspólnej polityki rolnej w Hiszpanii czy Portugalii. Mówiąc polskim rolnikom o szansach, jakie stwarza program, prezentować trzeba pozytywne przykłady i zagrożenia oraz bariery.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#HalinaNowinaKonopka">SAPARD należy do filaru polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Celem tej polityki jest modelowanie sektora rolnego ze wszystkimi konsekwencjami. Polska jest w fazie przystosowania do wzorca unijnego, a więc fundusz ma spełnić określone zadania. Ma to być działalność dla wymodelowania polskiego rolnictwa.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#HalinaNowinaKonopka">Pan poseł Kalemba zwrócił uwagę na problem niesprawiedliwości przy podziale środków z funduszu. Tylko nieliczni rolnicy będą mogli skorzystać z pomocy. Środki są niesłychanie rozdrobnione pomiędzy wiele celów, co oznacza, że duża część pieniędzy będzie przeznaczona na organizację działań, a nie na główny cel. To charakterystyczne dla Unii i jej instytucji, obrastających w biurokrację i pochłaniających znaczną część środków.</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#HalinaNowinaKonopka">Jak widać, środki z programu SAPARD będą w jeszcze mniejszym wymiarze „pracować” na rzecz poprawy sytuacji polskiego rolnictwa.</u>
<u xml:id="u-26.3" who="#HalinaNowinaKonopka">Chcę odwołać się do wypowiedzi pana ministra Saryusza-Wolskiego z jednego z poprzednich posiedzeń Komisji Integracji Europejskiej. Powiedział on, że szczupłość środków SAPARD jest tak duża, iż nie jest w naszym interesie informowanie rolników o tej pomocy w szerokim zakresie, ponieważ znalazłoby się zbyt wielu chętnych, a nie chcemy przysparzać sobie wrogów na wsi.</u>
<u xml:id="u-26.4" who="#HalinaNowinaKonopka">SAPARD jest funduszem, który ma umożliwić polskim rolnikom osiągnięcie poziomu konkurencyjnego dla rolnictwa Unii Europejskiej. Chodzi o to, aby polscy rolnicy mogli przeżyć, aby nie zginęli po wejściu Polski do Unii. Wszyscy podkreślają znaczącą szczupłość środków pomocowych. Czy będzie inny fundusz, który w rzeczywisty sposób pomoże restrukturyzować polskie rolnictwo, aby nie było ono ofiarą integracji europejskiej? Nie możemy wejść do Unii na grzbietach polskich rolników. Tak się stanie, jeśli będą to jedyne środki pomocowe.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#TadeuszMazowiecki">Wyczerpaliśmy listę mówców. Proszę przedstawicieli resortu rolnictwa o odpowiedzi na postawione pytania.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#MirosławDrygas">Pan przewodniczący wspomniał o kwestiach legislacyjnych. Mogę mówić o tym w zakresie programu SAPARD. Zmiana ustawy o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest konieczna. Trzeba utworzyć agencję płatniczą, a zakres i formy działań ARMR zmienią się z tego powodu. Stworzenie podstaw prawnych jest w tym celu niezbędne. W procesie przygotowań do akredytacji agencja musi poddać się samoocenie, zaś audytorzy europejscy zapytają o podstawy prawne funkcjonowania agencji i zarządzania środkami.</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#MirosławDrygas">Program operacyjny był konsultowany z samorządem terytorialnym, urzędami marszałkowskimi. W ubiegłym roku przeprowadzono szereg spotkań w terenie. Marszałkom zostały przekazane obszerne ankiety, które posłużyły stworzeniu programu. Każdy marszałek i sejmiki samorządowe brały udział w projektowaniu dokumentu.</u>
<u xml:id="u-28.2" who="#MirosławDrygas">Program ma charakter strukturalny i jest to nieco rozbieżne z polityką regionalną, choć część elementów zostanie powiązana z polityką regionalną. Centralnie będzie wdrażane tylko działanie 1, dotyczące modernizacji przetwórstwa rolno-spożywczego. Musi to zostać połączone ze strategią z dziedzinie przetwórstwa. Stąd podział środków w tym działaniu oraz decyzje o przyjęciu projektów będą podejmowane w skali ogólnopolskiej.</u>
<u xml:id="u-28.3" who="#MirosławDrygas">Kolejne pytanie dotyczyło podziału środków na województwa. Taka propozycja jest już przygotowana i będzie przedmiotem obrad krajowego komitetu sterującego. Tam zapadną decyzje w sprawie podziału środków na województwa, oprócz działań zarządzanych centralnie. Podział zostanie dokonany przy uwzględnieniu pewnego algorytmu i wielu czynników obiektywnych.</u>
<u xml:id="u-28.4" who="#MirosławDrygas">Regionalne komitety sterujące są to ciała doradcze w ramach struktur wdrożeniowych programu. Będą one opiniowały i rekomendowały do realizacji kolejne działania, będą też rekomendować podział na schematy w obrębie województw. Jestem przekonany, że przedstawiciele danego regionu lepiej wiedzą, w jaki sposób dokonać podziału środków na poszczególne zadania w zakresie kolejnych działań. Wiedzą, jakie są potrzeby ludzi. Stąd na szczeblu lokalnym pojawiły się komitety sterujące. Jest to realizacja zasady partnerstwa, która charakterystyczna jest dla unijnych programów strukturalnych. Tam wszystkie działania podejmuje się za wiedzą i po konsultacjach z władzami lokalnymi.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#TadeuszMazowiecki">Kto powołuje krajowy komitet sterujący? Kto wchodzi w jego skład? To samo dotyczy komitetów regionalnych. W jakim stopniu są to nominacje, jaka jest ich reprezentatywność? Czy są to komitety sterujące w ramach Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, czy też poza nią?</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#MirosławDrygas">Będą to ciała doradcze bez mocy decyzyjnych. Będą one miały możliwość przydziału pewnej liczby punktów, jakie dostają poszczególne projekty podczas ich oceny. W programie nic nie będzie się dziać na zasadzie uznaniowości. Przygotowujemy w tej chwili procedury i kryteria oceny. Dążymy do zmatematyzowania wniosków. W arkuszu ocen każdego wniosku komitety regionalne przydzielają punkty. Brane są pod uwagę dwa czynniki: zgodność ze strategią rozwoju danego regionu oraz potrzeby regionu na przedsięwzięcie zgłoszone przez beneficjanta.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#MirosławDrygas">W programie operacyjnym temat powołania komitetów jest opisany dość mgliście. To problem natury prawnej. Kierując się prawem Unii Europejskiej i faktem, iż są to tylko ciała rekomendujące, przygotowujemy poprawkę do rozporządzenia Rady Ministrów o kierunkach działania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jeżeli parlament zgodzi się na takie rozwiązanie. Będzie to podstawa prawna do powołania komitetów. Dzisiaj nie ma formuły ich powołania, chcąc zachować obiektywizm i ich niezależność. W najbliższych dniach sprawa zostanie wyjaśniona.</u>
<u xml:id="u-30.2" who="#MirosławDrygas">Borykamy się z pewnymi kłopotami dotyczącymi akredytacji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Nie zawsze leżą one po naszej stronie. Pewne problemy stwarza Unia Europejska. Przyjęliśmy harmonogram dochodzenia do akredytacji. Został on zatwierdzony przez Komitet Integracji Europejskiej. Zgodnie z nim agencja będzie gotowa do połowy października br. na przyjęcie audytora zewnętrznego. Ma to być firma wyłoniona przez ministra finansów w przetargu otwartym. Będzie to zapewne jedna z firm tzw. wielkiej piątki, działających na rynku światowym. Wcześniej będą dokonywane w dalszym ciągu czynności audytowe i na tej podstawie prowadzone są działania dostosowujące agencję do pracy w charakterze agencji płatniczej.</u>
<u xml:id="u-30.3" who="#MirosławDrygas">W ARMR na stanowisku kierownika działu audytu jest fachowiec z uprawnieniami międzynarodowymi, Francuz polskiego pochodzenia. W Polsce nie ma ani jednej osoby z uprawnieniami międzynarodowymi. Na podstawie tych faktów można stwierdzić, że proces przygotowań do akredytacji przebiega szybko. Sądzimy, że w połowie października br. do agencji może wejść audytor zewnętrzny. Dokona on oceny gotowości agencji i akredytacja możliwa będzie w przypadku, gdy opinia będzie pozytywna. Odpowiednie władze polskie wydadzą akt akredytacyjny i on zostanie przekazany Komisji Europejskiej wraz z opinią audytora. Dopiero wówczas można powiedzieć, że ARMR jest w pełni przygotowana do pełnienia funkcji agencji płatniczej SAPARD.</u>
<u xml:id="u-30.4" who="#MirosławDrygas">Przekażemy państwu kompletne materiały, w których do każdego działania dołączone są tabele finansowe z podziałem środków unijnych, krajowych i własnych na 7 lat.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#JerzyOsiatyński">Proszę, aby podkomisja, której przewodniczę, otrzymała te szczegółowe materiały.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#MirosławDrygas">Pan poseł Kalemba słusznie zauważył, że pomoc obejmie 20.000 gospodarstw wówczas, gdy pułapy będą niższe niż maksymalne. To kropla w morzu potrzeb. Jako krajbiorca patrzymy na to z innej strony. Mamy nadzieję, że efekt demonstracji będzie większy. Pozostali będą dokładać sąsiadom, choć sami mają problemy finansowe. Zakres pomocy może obejmować do 50% inwestycji, co oznacza poważny wkład własny. Wiem, że jest to temat na oddzielne seminarium.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#MirosławDrygas">Mam nadzieję również, że nie będzie podstaw do twierdzenia, że naruszamy równość konstytucyjnie zagwarantowaną obywatelom. Sąsiad nie będzie mógł stwierdzić, że miał lepszy projekt, gdyż kryteria oceny mają być jasne.</u>
<u xml:id="u-32.2" who="#MirosławDrygas">Pieniądze pomocowe nie mogą być przeznaczane na poszerzanie mocy produkcyjnych i zwiększania potencjału wytwórczego w rolnictwie. Ta uwaga dotyczy także krajów członkowskich. Pieniądze mają być wykorzystane na dostosowanie do wymogów unijnych, do zwiększania konkurencyjności itp. To nie my nie chcieliśmy wspierać wzrostu mocy, lecz wynikało to z prawodawstwa Unii i programu SAPARD. Jest on typowym programem dostosowawczym.</u>
<u xml:id="u-32.3" who="#MirosławDrygas">Data 6 października br. wynika z rozporządzeń wykonawczych programu SAPARD. Unia zapisała tam, że ma czas pół roku na zatwierdzenie programu operacyjnego, który spełnia wymogi i oczekiwania Unii. Za taki uznano program złożony przez Polskę 6 kwietnia br. Okres pół roku mija 6 października br. Program uzyskał już pozytywną opinię komitetu STAR. Obiecywano, że nawet wcześniej Unia wyda decyzję, być może za kilka dni.</u>
<u xml:id="u-32.4" who="#MirosławDrygas">Środki programu SAPARD nie mogą przepaść, chyba że nie będziemy posiadać mocy absorpcyjnych. Wina może leżeć po stronie instytucji lub beneficjantów, jeśli nie złożą odpowiedniej liczby wniosków. Należy się z tym liczyć. Nie tylko kadry muszą być winne ewentualnego braku zaangażowania wszystkich pieniędzy unijnych.</u>
<u xml:id="u-32.5" who="#MirosławDrygas">Środki mogą pojawić się zgodnie z procedurą, a zgodnie z nią wkład unijny jest refundowany po zakończeniu inwestycji i stwierdzeniu, że została ona zrealizowana zgodnie z wymogami Unii. Beneficjant musi udowodnić, że jego inwestycja zwiększy wartość dodaną gospodarstwa, w przyszłości zwiększy dochody rolnika, rolnik będzie posiadać płynność finansową itp.</u>
<u xml:id="u-32.6" who="#MirosławDrygas">Pytano mnie również, kiedy pieniądze pojawią się w terenie. Do ministra finansów środki z Unii powinny wpłynąć pod koniec 2000 roku lub na początku następnego. Droga do odbiorców będzie dłuższa, ponieważ poszczególne projekty muszą być ocenione. Sądzę, że jeszcze trochę czasu upłynie zanim rolnicy dostaną pieniądze na własne konta.</u>
<u xml:id="u-32.7" who="#MirosławDrygas">Rozdrobnienie programu nie jest nadmierne. W poprzedniej wersji zapisano cztery działania i być może dlatego wydawała się mniej rozdrobniona. Nie było tam jednak szkoleń. W czasie negocjacji z Komisją Europejską zostaliśmy skłonieni do wyodrębnienia jako oddzielne działanie elementu agrośrodowiskowego. Unia postulowała, aby nasze zapisy były kompatybilne z rozporządzeniem do programu. Stąd wyodrębnienie trzech nowych działań, które wcześniej były ukryte w poszczególnych działaniach.</u>
<u xml:id="u-32.8" who="#MirosławDrygas">Można mówić o pewnym rozproszeniu, zastanawialiśmy się, czy skoro środki są tam małe, lepiej będzie skoncentrować je na niewielu działaniach. Doszliśmy do wniosku, że warto na szerszym spektrum zagadnień pokazać sposoby rozwiązywania problemów, aby była to swoista prezentacja dla jak najszerszego grona odbiorców. Nigdy nie twierdziłem, że program SAPARD rozwiąże problemy polskiej wsi. Takie myślenie od początku było mrzonką.</u>
<u xml:id="u-32.9" who="#MirosławDrygas">Działania agrośrodowiskowe są podejmowane w całej Europie. Tam rolnictwo jest przeintensyfikowane i dlatego myśli się poważnie o ochronie środowiska. W Polsce mamy zdrową produkcję, co nie znaczy, że powinniśmy zaniechać działań środowiskowych. Musimy troszczyć się o ocalenie naszych zasobów naturalnych. Nie można iść śladem Unii w kierunku intensyfikacji produkcji.</u>
<u xml:id="u-32.10" who="#MirosławDrygas">Program SAPARD mieć będzie charakter ogólnopolski i każdy beneficjant ma do niego dostęp. Istnieją jednak określone warunki do spełnienia i należy podkreślić, że nigdy nie artykułowano zamiaru skierowania tej pomocy do wszystkich rolników w Polsce. Nasze możliwości finansowe także nie pozwalają na tak szerokie wsparcie. Być może z programem tym wiązano jeszcze rok temu zbyt duże nadzieje. Był trochę przereklamowany.</u>
<u xml:id="u-32.11" who="#MirosławDrygas">Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie uczestniczyć w programie aktywizacji obszarów wiejskich. Bank Światowy oceniał raczej możliwości agencji w tym zakresie. Z naszej wiedzy wynika, że ocena ta była pozytywna. Swego czasu ukazał się również raport dotyczący korupcji w Polsce i być może ktoś pomylił te dwa dokumenty. Dziwię się, że Francuz mógł wyrażać taką opinię, gdyż w ARMR głównymi doradcami są Francuzi i to oni kształtują model agencji.</u>
<u xml:id="u-32.12" who="#MirosławDrygas">Rybołówstwo to bardzo trudny temat. Poproszę o pomoc w odpowiedzi na pytania w tej sprawie panią Ewę Grodzką.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#EwaGrodzka">W ramach programu SAPARD nie jest możliwe wspieranie modernizacji floty. To zasada programu, a nie nasz wybór. Możemy wspierać modernizację i wszelkie inwestycje w obrębie przetwórstwa rybnego, od momentu odbioru surowca do jego sprzedaży.</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#EwaGrodzka">W pierwszej wersji programu operacyjnego było zapisane, że wsparcie finansowe może dotyczyć tylko podmiotów przetwórstwa rybnego, którym surowca dostarczają kraje Unii Europejskiej. Podczas negocjacji ten problem był przez nas stanowczo postawiony, ze względu na złą kondycję polskiego rybołówstwa. Na skutek interwencji Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Komisja Europejska postanowiła stworzyć możliwość poprawki w rozporządzeniu w sprawie pochodzenia surowca dla sektora rybnego. Z naszej wiedzy wynika, że taka poprawka została zapisana przez komitet STAR.</u>
<u xml:id="u-33.2" who="#EwaGrodzka">Wsparcie finansowe w sektorze rybnym nie może dotyczyć także producentów sprzętu i maszyn potrzebnych do przetwórstwa ryb. Jest to program kierowany do przetwórców i rolników.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#ZdzisławTuszyński">Nie powiedziałem, że z programu SAPARD należy wspierać inne dziedziny gospodarki. Chodziło mi o skorelowanie programu z innymi programami wsparcia dla gospodarki.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#MirosławDrygas">Pan poseł Jaskiernia poruszył jeszcze kwestię relacji SAPARD do salda w handlu zagranicznym. Wiemy wszyscy, że są to pieniądze mniejsze niż deficyt w obrotach. W naszym interesie jest szybkie wejście do Unii Europejskiej, gdyż wówczas zostaniemy objęci tym samym instrumentarium, co kraje członkowskie. Sądzę, że wtedy przepływ towarów będzie zupełnie inny. Nasze produkty rolne będą inaczej wspierane niż dzisiaj. Obecnie deficyt wynika m.in. z braku dobrych kanałów marketingowych i trudno sprzedać w Europie nawet zdrowe produkty.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#MirosławDrygas">Chcę podkreślić, że jeśli słyszą państwo na spotkaniach poselskich skargi tych, których wnioski podobno odrzucono, to nie może być prawdą. Program jeszcze nie funkcjonuje. Proszę przestrzegać wszystkich potencjalnych beneficjantów, aby nie wierzyli różnym „domokrążcom”, którzy sprzedają jakieś wnioski do programu SAPARD. Takich wniosków jeszcze nie ma. Wielu żeruje na niewiedzy rolników i możliwe są oferty fałszywych usług w zakresie SAPARD. Stykamy się z tym problemem bezpośrednio, ponieważ zdarza się, że jakiś rolnik przyjeżdża do ministerstwa z projektem i prosi o zatwierdzenie. Tymczasem nie powinien ani trafić do resortu, ani otrzymać wniosku.</u>
<u xml:id="u-35.2" who="#MirosławDrygas">Chcieliśmy skierować ten instrument finansowy do związku gmin, ponieważ przy tak niewielkich środkach pewien problem łatwiej rozwiązać we współpracy kilku gmin. Jeżeli gminy dogadają się, zysk będzie odczuwalny. Jeżeli się nie dogadają, każda z gmin może samodzielnie złożyć wniosek.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#WojciechWilk">W ramach działania, które prezentowałem, dotyczące poprawy i rozwoju infrastruktury obszarów wiejskich maksymalne dofinansowanie inwestycji dla związku gmin wynosi tyle, ile limit na jedną gminę pomnożony przez liczbę uczestniczących w związku gmin. To finansowa zachęta do tworzenia takich związków. Stwarza to możliwość większych inwestycji infrastrukturalnych. Są one bardziej ekonomiczne i przeznaczone są dla większej liczby mieszkańców.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#MirosławDrygas">Nasze szkolenia będą kierowane do ludzi najaktywniejszych. Przeprowadzić chcemy proces selekcji uczestników szkoleń. Nawet 5% aktywnych rolników stwarza szansę na późniejsze korzyści. Sądzę, że do takiej grupy możemy dotrzeć, a jeśli z tego 60% będzie mieć korzyści z przekazanej wiedzy, to wynik będzie zadowalający.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#MirosławDrygas">Sektor mleczarski jest jednym z najbardziej wrażliwych sektorów w Unii Europejskiej. Zajmując się tą dziedziną, poruszamy jeden z takich wrażliwych punktów. Na rynku produktów mleczarskich dochodzi w Unii często do konfliktów. Cieszymy się, że udało się zapisać finansowanie tego sektora jako priorytetu. Modernizacja gospodarstw i przetwórstwa w zakresie mleczarstwa jest atutem tego programu.</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#MirosławDrygas">W programie operacyjnym nie ma takich informacji, ponieważ nie stawiano nam tego wymogu.</u>
<u xml:id="u-37.3" who="#MirosławDrygas">Odpowiadając pani poseł Nowinie-Konopczynie, pieniądze nie mogą być wydane na inne cele, ponieważ w programie nie zabezpieczono kosztów operacyjnych. To jedynie środki na różnego rodzaju działania. Możemy mieć wprawdzie problemy z zabezpieczeniem pieniędzy na pokrycie kosztów operacyjnych, a jest to obowiązek każdego kraju członkowskiego i kandydującego. Musimy pokryć koszty wdrażania z własnych zasobów. Najczęściej z budżetu państwa. Tu mogą powstać problemy. Na przykład, na posiedzeniu komitetu STAR dowiedzieliśmy się, że Węgry, a więc kraj mniejszy od Polski i posiadający słabszy sektor rolny, stworzyły agencję płatniczą na bazie ministerstwa rolnictwa i 19 oddziałów regionalnych zatrudniających po 9 osób. To daje razem 171 osób. W Polsce Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa posiada 16 oddziałów po 10 osób, co daje 160 pracowników. Porównując skalę problemu i wielkość sektora rolnego, pozostawiam tę kwestię bez komentarza. Powstaje pytanie, czy agencja będzie w stanie podołać zadaniu przy takich zasobach ludzkich.</u>
<u xml:id="u-37.4" who="#MirosławDrygas">Nie wypada mi komentować wypowiedzi pana ministra Saryusza-Wolskiego. W rozporządzeniu SAPARD wyraźnie zapisano, że kraj-biorca pomocy zobowiązany jest do stworzenia systemu informowania o programie, aby każdy potencjalny beneficjant mógł bez problemu dotrzeć do informacji. Niespełnienie tego wymogu może na wstępnym etapie oznaczać opóźnienia.</u>
<u xml:id="u-37.5" who="#MirosławDrygas">Jak już powiedziałem, rolnicy, którzy nie produkują na rynek nie mają dostępu do środków SAPARD. Nie mogą spełnić wymogów unijnych. Z zasady program jest zorientowany na małą część rolników i przetwórstwa rolno-spożywczego.</u>
<u xml:id="u-37.6" who="#MirosławDrygas">Jeśli mówiąc o dodatkowym funduszu, pani poseł miała na myśli jakiś fundusz unijny, nic nam o tym nie wiadomo. Patrząc na budżet Unii na najbliższe 7 lat trudno marzyć o innym funduszu.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#EwaFreyberg">Jak pan powiedział, środki SAPARD są refundowane. W związku z tym większość rolników będzie zmuszona korzystać z kredytów. Czy rozpoczęto już współpracę z systemem bankowym? Czy przyszli beneficjanci są informowani o takich możliwościach?</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#MirosławDrygas">Będzie to poważny problem, ponieważ banki niechętnie udzielają kredytów rolnikom. Pytanie jest zapewne pokłosiem artykułu w „Rzeczpospolitej”. Dzisiaj nie prowadzimy ścisłej współpracy z bankami. Za kilka dni staniemy dopiero na pewnym gruncie i wiedząc, jak program ostatecznie wygląda, możemy rozpocząć działania. Interesem banków jest jednak - w kontekście dużo większych funduszy strukturalnych - inicjatywa w zakresie oferty dostępnych dla rolników produktów z niższą stopą procentową. Banki nie myślą o tym jeszcze, ale za to próbują sugerować nam wprowadzenie ich do systemu. Pracownicy resortu nie podejmują jednak takich decyzji. Uważam, że zainteresowane docelowym zyskiem banki powinny nawet wyprzedzać nasze działania.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#HalinaNowinaKonopka">Czy Komitet Integracji Europejskiej rozpatrywał, jaki procent rzeczywistych potrzeb na nakłady związane z dostosowaniem zaspokoi SAPARD?</u>
<u xml:id="u-40.1" who="#HalinaNowinaKonopka">Czy wybór regionu warmińsko-mazurskiego oraz podbeskidzkiego jest związany z polityką unijną? Na przykład w ISPA fundusze są przeznaczone tylko na wielkie transportowe korytarze europejskie. Obszar Mazur i Warmii to zielone płuca Europy i teren rekreacyjny dla Europejczyków. Podbeskidzie również. Czy to zbieg okoliczności, czy działanie celowe?</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#MirosławDrygas">Na drugie pytanie poproszę o odpowiedź panią Annę Liro. Dodam tylko, że cieszyłbym się, gdyby cała Europa chciała przyjeżdżać na Mazury i Warmię. Agroturystyka jest perspektywą dla wielu gospodarstw.</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#AnnaLiro">Wybór tych dwóch regionów był dokonany w celowy sposób i nie był sugestią Unii Europejskiej. Od początku 2001 roku w tych regionach rusza program PHARE skierowany na rozwój regionalny. Wcześniej do programu PHARE wprowadziliśmy komponent dotyczący wstępnego wdrożenia programów rolnośrodowiskowych. Program potrwa półtora roku i mamy nadzieję, że stworzymy w tym czasie podstawy nowego programu. Chcemy na wybranej grupie gospodarstw przetestować wszystkie instrumenty programu oraz system operacyjny.</u>
<u xml:id="u-42.1" who="#AnnaLiro">Programy rolnośrodowiskowe są finansowane w Unii Europejskiej z sekcji gwarancji funduszu rolnego i należą do tzw. płatności bezpośrednich na 1 ha. Muszą być objęte systemem kontroli budowanym w tych dwóch regionach. Uważaliśmy, że działaniem logicznym jest połączenie programów pilotażowych z programem AJAX, ponieważ te dwa działania nakierowane są na stworzenie komplementarnego systemu kontroli.</u>
<u xml:id="u-42.2" who="#AnnaLiro">Specyfika obu regionów miała dla nas także znaczenie. Chodzi o testowanie programów służących ochronie wartości przyrodniczych na terenach górskich i zielonych płuc Polski.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#MirosławDrygas">Nie mogę odpowiadać za działania Komitetu Integracji Europejskiej. Ze wskaźników programu wynika, że skala będzie niewielka. W sektorze mleczarskim wsparcie dotyczyć będzie 7–9 tysięcy gospodarstw. Dziś w Polsce mamy zaś 500.000 poważnych dostawców mleka. Zakładając nawet, że ta liczba spadnie dziesięciokrotnie, program dotyczyć będzie niewielkiego procentu.</u>
<u xml:id="u-43.1" who="#MirosławDrygas">Program SAPARD ma charakter inicjujący, demonstracyjny.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#TadeuszMazowiecki">Dziękuję za prezentację i odpowiedzi na nasze pytania.</u>
<u xml:id="u-44.1" who="#TadeuszMazowiecki">Pragnę państwa poinformować na zakończenie, że 3 października br. odbędzie się w Sejmie seminarium pt. Polska a EURO. Jest ono zorganizowane przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu na życzenie naszej Komisji. Zawiadomienie otrzymają państwo także w formie pisemnej.</u>
<u xml:id="u-44.2" who="#TadeuszMazowiecki">Dziękuję za udział w debacie. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>