text_structure.xml
46 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#JerzyJaskiernia">Otwieram wspólne posiedzenie Komisji sejmowych. Witam wszystkich członków Komisji, przedstawicieli rządu i przybyłych gości.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#JerzyJaskiernia">Porządek obrad został państwu doręczony. Czy są do jego treści uwagi? Nie słyszę. Rozumiem, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#JerzyJaskiernia">Rozpoczynamy od pierwszego czytania poselskiego projektu ustawy o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 roku - prawo upadłościowe i niektórych ustaw. Jest to druk nr 2246.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#JerzyJaskiernia">Proszę przedstawiciela wnioskodawców, pana posła Rogowskiego, o przedstawienie projektu.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#StanisławRogowski">Jest to krótki projekt nowelizacji prawa upadłościowego. Inicjatorem projektu było m.in. środowisko syndyków, ale również środowiska prawnicze, które zajmują się obsługą prawną upadłości.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#StanisławRogowski">Rozporządzenie Prezydenta z 24 października 1934 roku obowiązuje do dzisiaj. W wielu punktach jest ono anachroniczne. Spowodował to oczywiście znaczny upływ czasu. Niektóre przepisy są niewystarczające w dzisiejszych przypadkach upadłości. Przykładem może być upadłość Stoczni Gdańskiej i szeregu dużych przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#StanisławRogowski">Nie chodzi nam o generalną zmianę. Taką zapowiada od pewnego czasu rząd. Chcemy usprawnić w tej chwili pracę syndyków. Ich status prawny jest teraz zupełnie niejasny. Wielokrotnie syndyk zajmuje się funkcjonowaniem całej firmy, sprzedażą masy środków należących do tej instytucji.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#StanisławRogowski">Syndyk nie ma w tej chwili prawa do ubezpieczenia społecznego. Jego wynagrodzenie i praca są jakby zawieszone w próżni. W zmianie 1 proponujemy zapisanie, iż szczegółowe warunki wyznaczenia syndyka określa umowa zlecenie lub umowa o świadczenie usług, o których mowa w art. 750 Kpc.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#StanisławRogowski">W tej chwili wszelkie świadczenia i inne koszty są pokrywane dopiero, gdy syndykowi uda się sprzedać choć część masy upadłościowej. Terminy nie są więc przestrzegane. Odsetki są zaś naliczane tak, jak w normalnym obrocie.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#StanisławRogowski">W zmianie 2 pojawił się błąd drukarski. W wierszu czwartym zamiast słów „oraz odsetek” powinno znaleźć się „lub odsetek”. Zmienia to sens całego zdania. Chodzi bowiem o to, aby od świadczeń nie były naliczane odsetki.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#StanisławRogowski">Z prawem upadłościowym ściśle wiąże się system podatkowy. Funkcjonowanie upadłości jest teraz obciążane podatkiem VAT oraz podatkiem dochodowym od osób prawnych. W takim przypadku następuje natomiast likwidacja przedsiębiorstwa i trudno mówić o jakimś dochodzie. Urzędy skarbowe twierdzą, że skoro nie ma w przepisach wyraźnego wyłączenia takich przypadków, to podatek trzeba płacić.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#StanisławRogowski">To samo dotyczy podatku VAT i opłaty skarbowej. W teorii interpretuje się tę sytuację następująco: jeśli postępowanie egzekucyjne, a upadłościowe jest w pewnym sensie egzekucyjnym, to brak wyraźnego wyłączenia w ustawie o opłatach skarbowych uniemożliwia rezygnację z pobierania opłaty. Od każdej operacji przeprowadzanej przez syndyka musi być więc wniesiona opłata skarbowa.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#StanisławRogowski">Proponowane zmiany uprościłyby pracę syndyków i zapewniły szybszą realizację po-stępowania upadłościowego. Dziś ciężko jest znaleźć odpowiednio fachowego syndyka. Nie jest to zajęcie, które gwarantuje człowiekowi stabilną pozycję.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#StanisławRogowski">Myślę, że taka krótka nowelizacja, zanim pojawi się gruntowna nowelizacja prawa upadłościowego, zapewniłaby poprawę warunków pracy syndyków i procedur upadłościowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#JerzyJaskiernia">Proszę o pytania i uwagi. Nie słyszę. Proszę więc o zabranie głosu przez pana ministra Zdziennickiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#BogdanZdziennicki">Na wstępie pragnę poinformować, że do Laski Marszałkowskiej wpłynął już rządowy projekt nowelizacji prawa upadłościowego, w którym dokonuje się szerokiej zmiany, m.in. w systemie wynagradzania syndyków.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#BogdanZdziennicki">Prawo upadłościowe z 1934 roku w praktycznym stosowaniu okazało się niedobrym prawem prowadzącym do dużego marnotrawstwa majątku. Na podstawie doświadczeń przygotowaliśmy obszerną nowelizację tego prawa.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#BogdanZdziennicki">Jednocześnie komisja kodyfikacyjna prawa cywilnego, która istnieje od stycznia br. i składa się z 12 najbardziej znanych cywilistów, podjęła pracę nad nowym prawem insolwencyjnym. Pod koniec 1997 roku powinno być już przygotowane prawo zgodne ze standardami najnowszych rozwiązań, które przyjęły Francja i Niemcy.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#BogdanZdziennicki">Proces uzgodnień rządowych był bardzo długi, choć stanowisko w tej sprawie było przygotowane już 2 lata temu.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#BogdanZdziennicki">Rząd składa więc wniosek o objęcie obu projektów pracami Komisji. Niewłaściwe byłoby dokonywanie cząstkowej zmiany, gdy przygotowano już zmianę szerszą. Głęboka reforma będzie zmierzała w kierunku rozbudowy przepisów uzdrawiających - jest to współczesny trend w całym świecie. Upadłość i bankructwo traktuje się w tej chwili jako bardzo niepożądaną sytuację. Jest to zmiana głównego założenia, jakie legło u podstaw rozwiązań przyjętych na początku XX wieku w całej Europie.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#BogdanZdziennicki">Nasze uwagi na temat przedłożonego dziś projektu są krytyczne. Pierwsza z nich dotyczy wynagradzania syndyków. Druga - przygotowana przez Ministerstwo Finansów - dotyczy zwolnień podatkowych.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#BogdanZdziennicki">Czy można ustalić pozycję prawną syndyka upadłości wykonującego swoje obowiązki na podstawie umowy zlecenia, a więc stosunku cywilno-prawnego? Odpowiedź rządu jest tu negatywna. Syndyk pełni funkcję publiczno-prawną na podstawie powołania wynikającego z orzeczenia sądowego. Zakres jego obowiązków określa prawo upadłościowe. Jest to analogiczna sytuacja, jak w wypadku wykonawcy testamentu bądź zarządcy nieruchomości w egzekucji. Jest to niemożliwe do pogodzenia z konstrukcją umowy zlecenia.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#BogdanZdziennicki">Kto ma z syndykiem zawierać umowę? Jaki byłby wzajemny stosunek przepisów Kodeksu cywilnego i prawa upadłościowego, które przede wszystkim przewiduje odpowiedzialność syndyka, ale także to, że każda czynność syndyka poddana jest nadzorowi sędziego komisarza?</u>
<u xml:id="u-4.8" who="#BogdanZdziennicki">Problemy wynagradzania syndyków zostały na nowo określone w rządowym projekcie zmian prawa upadłościowego. Możemy podać państwu szczegóły rozwiązania.</u>
<u xml:id="u-4.9" who="#BogdanZdziennicki">Odnośnie do zwolnienia z opłaty skarbowej, Ministerstwo Finansów prezentuje pogląd następujący: wpływy z opłat skarbowych stanowią w tej chwili dochody gmin. Propozycja zmian powinna więc być skonsultowana z organami samorządu terytorialnego.</u>
<u xml:id="u-4.10" who="#BogdanZdziennicki">W naszym stanowisku odnieśliśmy się też do propozycji rozwiązań dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych. Po wnikliwej analizie i symulacji powstałej sytuacji prawnej dochodzimy do wniosku, iż powstałaby możliwość podwójnego zwolnienia tych samych dochodów. Byłaby to sytuacja bardzo uprzywilejowana. Podstawy opodatkowania byłyby dwukrotnie pomniejszone, co powodowałoby naruszenie pryncypiów podatku dochodowego oraz możliwość powstania sytuacji, w której pojawiłyby się nawet nadużycia. Może się zdarzyć, że podmioty dążyłyby do upadłości chcąc uniknąć płacenia podatku dochodowego.</u>
<u xml:id="u-4.11" who="#BogdanZdziennicki">Są to ogólne uwagi. Szczegóły możemy państwu przedstawić w każdej chwili. Konkludując, do propozycji tej jesteśmy nastawieni krytycznie, ale uważamy, że oba projekty powinny się spotkać w trakcie prac Komisji, powinny być rozpatrywane łącznie. Prawo upadłościowe nie jest dostosowane do obecnych potrzeb - to stwierdzenie nie budzi wątpliwości.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#JerzyJaskiernia">Prezydia Komisji proponują rozpatrzenie propozycji powołania podkomisji, która przeanalizowałaby oba projekty nowelizacji. Wówczas rozpatrzymy sprawozdanie podkomisji i opracujemy opinię Komisji w tej sprawie.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#KazimierzPańtak">Z pewnością odrzucenie projektu nie wchodzi w grę, ponieważ kwestia jest naprawdę poważna, a nie wiadomo, kiedy rządowy projekt znajdzie się w Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#BogdanZdziennicki">30 kwietnia 1997 roku rząd skierował projekt do Laski Marszałkowskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#StanisławRogowski">Czy rząd będzie dążyć do przyjęcia jeszcze w tej kadencji nowelizacji prawa upadłościowego?</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#StanisławRogowski">Kolejność prac nad projektami ustaw jest na pewno określona.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#JerzyJaskiernia">Musimy przyjąć domniemanie, że rząd skierował projekt w celu jak najszybszego jego rozpatrzenia i uchwalenia.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#BogdanZdziennicki">Projekt był już przygotowany znacznie wcześniej, jednak konsultacje trwały długo. Naszym celem było przeprowadzenie szybko tzw. małej reformy na tle istniejącej praktyki sądowej, która świadczy o tym, że przepisy są niedoskonałe. Jednocześnie chcemy przygotować gruntowną zmianę, nad którą pracuje specjalny zespół w komisji kodyfikacyjnej prawa cywilnego.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#BogdanZdziennicki">Wolą rządu jest uchwalenie zaproponowanych zmian. Możemy jedynie ubolewać nad faktem, iż tak późno projekt wpłynął do Sejmu.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#JerzyJaskiernia">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że połączone Komisje wyrażają wolę powołania podkomisji. Nie słyszę sprzeciwu.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#JerzyJaskiernia">Do składu podkomisji zgłasza się pan poseł Kazimierz Pańtak. Z Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka proponujemy panów posłów Stanisława Rogowskiego i Jacka Taylora. Z Komisji Ustawodawczej proponujemy zaś panią poseł Annę Skowrońską-Łuczyńską, panów posłów Sergiusza Karpińskiego, Wita Majewskiego i Wiesława Opęchowskiego.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#JerzyJaskiernia">Po zakończeniu posiedzenia Komisji proszę o ukonstytuowanie podkomisji.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś jest przeciwny powołaniu podkomisji w wymienionym składzie? Nie słyszę sprzeciwu. Podkomisja została powołana.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#JerzyJaskiernia">Przechodzimy do rozpatrzenia uchwały Senatu o stanowisku w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz niektórych innych ustaw. Jest to druk nr 2270. Senat zaproponował 44 poprawki.</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#JerzyJaskiernia">Proszę, aby państwo śledzili poszczególne poprawki. Grupują się one tematycznie - pierwsze to poprawki natury legislacyjnej, drugie to poprawki, które mogą wkraczać w obszar porozumienia, a trzecie to nowe propozycje Senatu.</u>
<u xml:id="u-11.6" who="#JerzyJaskiernia">Rozpoczynamy od propozycji zmiany 1. Proszę o jej ocenę przez pana posła Pańtaka.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#KazimierzPańtak">Zmiana ta dotyczy najpoważniejszej kwestii łączenia w rodzinach funkcji adwokatów i radców prawnych z sędziami. Nie było to nigdy przedmiotem porozumienia.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#JerzyJaskiernia">Proszę o merytoryczną ocenę propozycji Senatu.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#JanuszNiemcewicz">Radcy prawni nie byli zainteresowani tą kwestią, nie zajmowali się nią. Samorząd adwokacki zajmuje jednoznaczne stanowisko w tej kwestii. Jest przeciwny zmianie zaproponowanej przez Senat.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#JerzyJaskiernia">Pan poseł zgłosił propozycję negatywnego ustosunkowania się do poprawki 1.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#KazimierzPańtak">Jako członek Krajowej Rady Sądownictwa, która jednomyślnie wypowiedziała się przeciwko takiej zasadzie, jestem zobowiązany powiedzieć tu kilka zdań. Jest to najpoważniejsza merytoryczna poprawka Senatu.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#JerzyJaskiernia">Na sali pojawił się właśnie minister sprawiedliwości, którego witamy. Będę za chwilę prosił o ustosunkowanie się do poprawki 1.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#WitMajewski">Rozumiem, że przyjęcie poprawki 1 Senatu spowodowałoby brak jakichkolwiek ograniczeń. Czy Senat zaproponował inne rozwiązanie?</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#LeszekKubicki">Mówimy o zasadniczej kwestii. Pan poseł słusznie zauważył, że nie byłoby żadnych ograniczeń, a jednocześnie trzeba byłoby natychmiast zlikwidować inne ograniczenia. Zasada równości wymaga rezygnacji z tych ograniczeń, które dotychczas obowiązują w odniesieniu do adwokatów.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#LeszekKubicki">Ostatecznie nie mielibyśmy żadnych ograniczeń. W tej chwili problem sprowadza się do 99 radców prawnych, którzy wykonują zawód w formie wolnej, a tylko takich zakaz połączalności dotyczy. Podkreślam, że w sytuacji, gdy radca prawny wykonuje zawód w stosunku pracy ograniczenia nie ma.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#LeszekKubicki">Jeżeli zniesiemy ograniczenia również dla adwokatów, problem urośnie nam niewspółmiernie. Wiemy, że tradycja prawnicza w rodzinach jest powszechnie kultywowana. Dzieci prawników często studiują prawo. Mielibyśmy do czynienia w ogromną liczbą przypadków.</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#LeszekKubicki">Kierowaliśmy się pewną wizją proponując odpowiedni zapis. Jeśli nie wprowadzilibyśmy takiego ograniczenia w stosunku do radców prawnych, to musielibyśmy pomyśleć o adwokatach. Wówczas nie stwarzalibyśmy żadnych gwarancji bezstronności sądu, w odniesieniu do której opinia publiczna jest niezwykle uczulona. Pojawiłyby się związki rodzinne pomiędzy sędziami a innymi zawodami prawnymi.</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#LeszekKubicki">Mamy konstytucyjny obowiązek zachowania zasady bezstronności sądu, a także obowiązek międzynarodowy. Europejska Konwencja Praw Człowieka w art. 6 mówi o prawie człowieka do bezstronnego sądu.</u>
<u xml:id="u-19.5" who="#LeszekKubicki">Dotychczas gwarancją bezstronności była instytucja wyłączenia sędziego w przypadku, gdy jego bezstronność mogłaby być kwestionowana z uwagi na związki rodzinne. Jest to jednak instytucja fakultatywna i nie mamy gwarancji, że będzie zawsze stosowana. W istocie zależy to od podwójnego subiektywizmu - osoby, która sama złożyłaby wniosek o wyłączenie ze sprawy lub sądu, gdy wniosek pochodziłby od strony. Byłaby to decyzja faktograficzna, a nie systemowa.</u>
<u xml:id="u-19.6" who="#LeszekKubicki">W znacznej części małych sądów zastosowanie instytucji wyłączenia sędziego powodowałoby ogromne trudności, odbywałoby się to kosztem strony. Wyłączenie w małych sądach oznaczałoby bowiem przeniesienie sprawy do innego równorzędnego sądu.</u>
<u xml:id="u-19.7" who="#LeszekKubicki">W trosce o gwarancje systemowe podstawowego prawa obywatela do bezstronnego sądu chcieliśmy wprowadzić ustawową niepołączalność. Ma to dla nas ogromne znaczenie. Instytucja zakazu wiąże adwokaturę od początku lat 60-tych. Nie jest to w ogóle kwestionowane w tym środowisku.</u>
<u xml:id="u-19.8" who="#LeszekKubicki">Zapytałem adwokaturę, dlaczego nie chciała zniesienia zakazu, który tak oburza radców prawnych i środowisko sędziowskie? Dostałem odpowiedź niezwykle przekonywującą i wymowną. Zniesienie takiego zakazu w praktyce adwokackiej oznaczałoby wprowadzenie w niekontrolowany sposób zasady nieuczciwej konkurencji. Adwokaci mówili - nie mamy wątpliwości, że adwokat rodzinnie związany z sędzią miałby nieporównanie lepszą sytuację zawodową niż adwokat bez takich związków.</u>
<u xml:id="u-19.9" who="#LeszekKubicki">Odnosi się to również do sytuacji radców prawnych. Taka jest rzeczywistość, gdy nie mamy gwarancji systemowej. Prosiłbym więc o utrzymanie zasady, która została uchwalona przez Sejm bez głosu przeciwnego i tylko 3 głosach wstrzymujących się.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#JerzyJaskiernia">Stanowisko rządu i pana posła Niemcewicza pokrywa się. Proponuję, abyśmy nie toczyli długiej dyskusji. Proszę jedynie o argumenty, które pojawiają się po raz pierwszy.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Tę samą kwestię regulują poprawki 1, 4, 24, 38, 39, 41 i 42.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#JerzyJaskiernia">To ważna uwaga. Nasza decyzja będzie więc dotyczyć siedmiu poprawek jednocześnie.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#JacekTaylor">Chciałbym przyłączyć się do ważnej kwestii poruszonej przez pana ministra - opinia publiczna jest niezwykle wyczulona na te sprawy. Chciałbym podzielić się z państwem moim doświadczeniem wynikającym z wieloletniej praktyki zawodowej. Niezależnie od poziomu wykształcenia, od środowiska, klient sądu zwraca na początku uwagę na osobisty stosunek sędziego do swojej sprawy. Adwokat zazwyczaj musi przekonywać klienta po pierwszej rozprawie, że myli się wyciągając wnioski z wyrazu twarzy sędziego. W gruncie rzeczy chodzi o dobre imię wymiaru sprawiedliwości, również radców prawnych i adwokatów. Warto ponieść taką ofiarę, ponieważ dobre imię ma też swoją cenę.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#KazimierzPańtak">Myślę, że w tej sprawie powiedziano już wszystko. Dla przeciwwagi chciałbym, aby opinię w tej sprawie Krajowej Rady Sądownictwa wygłosiła jeszcze pani sędzia Borowiec. Potem powinniśmy przejść do głosowania.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#MałgorzataBorowiec">Krajowa Rada Sądownictwa w pełni podtrzymuje swoje dotychczasowe stanowisko, które zostało zaaprobowane uchwałą Senatu z 4 kwietnia 1997 roku, w przedmiocie wykreślenia z ustawy przepisów ograniczających wykonywanie zawodu radcy prawnego, adwokata z powodu powiązań rodzinnych.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#MałgorzataBorowiec">Wszyscy państwo wiedzą, że polskie prawo procesowe zapewnia bezstronny udział sędziego w sprawach przez niego rozpoznawanych. Istnieje instytucja wyłączenia sędziego zarówno w postępowaniu cywilnym, jak też w postępowaniu karnym, która zapewnia bezstronność. Instytucja ta jest zaliczana do procesowych gwarancji bezstronności sędziego.</u>
<u xml:id="u-25.2" who="#MałgorzataBorowiec">Obok gwarancji procesowych istnieją gwarancje ustrojowe bezstronności sędziów, które wynikają z Konstytucji, z ustroju sądów powszechnych, wiąże się to z normami dotyczącymi powołania sędziów, kwalifikacji, praw, obowiązków i odpowiedzialności.</u>
<u xml:id="u-25.3" who="#MałgorzataBorowiec">Zdaniem Krajowej Rady Sądownictwa instytucja wyłączenia sędziego stanowi dostateczną gwarancję bezstronności sądu, o czym mówi art. 45 Konstytucji uchwalonej przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 roku i art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.</u>
<u xml:id="u-25.4" who="#MałgorzataBorowiec">Pragnę państwa poinformować, że jakiekolwiek zakazy dotyczące małżeństw sędziów, adwokatów i radców prawnych nie obowiązują w Niemczech, Francji, Belgii, Holandii, Włoszech, Szwajcarii, Hiszpanii, Portugalii, Czechach, Słowacji i Chorwacji. Czy w tych krajach wystarczają gwarancje procesowe?</u>
<u xml:id="u-25.5" who="#MałgorzataBorowiec">Instytucje wyłączenia sędziego obowiązują w procedurach polskich od kilkudziesięciu lat. Do tej pory stanowiły dostateczny dowód zaufania do sędziów i gwarancję bezstronności sądów.</u>
<u xml:id="u-25.6" who="#MałgorzataBorowiec">Pytałam wielu doświadczonych sędziów, czy zdarzyło się, że sędzia nie wyłączył się ze sprawy, co w konsekwencji powodowało nieważność postępowania. Żadna ze stron nie podnosiła takiego argumentu, co świadczy o tym, że sędziowie przestrzegają przepisów dotyczących wyłączenia z urzędu, a jednocześnie wszyscy są rzetelni i godni.</u>
<u xml:id="u-25.7" who="#MałgorzataBorowiec">Zdaniem Krajowej Rady Sądownictwa przekonanie o tym, że zakaz jest konieczny ze względu na świadomość prawną społeczeństwa i jest jedynym sposobem stworzenia gwarancji dla zasady prawa do bezstronnego sądu, jest argumentem nie do przyjęcia. Mechanizm tworzenia opinii o sądach jest bardzo skomplikowany. Składają się na to zarówno doświadczenia własne poszczególnych osób, które miały kontakt z sądem, opinii ich bliskich, są to stereotypy i obiegowe opinie. Podejrzenia o brak bezstronności są, będą i pozostaną. Każdy wyrok sądowy zawsze budzi emocje, szereg wątpliwości, a tylko charakter zarzutów ulega zmianie.</u>
<u xml:id="u-25.8" who="#MałgorzataBorowiec">Dawanie społeczeństwu do ręki argumentów, że tylko zakazy dadzą pewność, że mamy do czynienia z sądem bezstronnym, jest zaprzeczeniem budowy zaufania do sądów. Czy nie podważa zaufania do sądu fakt, że małżonek jest prokuratorem, notariuszem, komornikiem? Czy tu nie będzie wątpliwości?</u>
<u xml:id="u-25.9" who="#MałgorzataBorowiec">Sądzę, że powinniśmy oddzielić kwestię wykonywania zawodu od powiązań rodzinnych. Można mieć różne przekonania, a gdy przede mną stanie człowiek, który ma inne przekonania nie oznacza, że zostanie inaczej potraktowany niż inny. Obowiązkiem moim jest rozstrzygnięcie niezawiśle, rzetelnie.</u>
<u xml:id="u-25.10" who="#MałgorzataBorowiec">Moim zdaniem powiązania towarzyskie są bardziej niebezpieczne niż powiązania rodzinne. Fikcją jest rozdzielenie radców prawnych na tych pracujących w prywatnej kancelarii od pracujących na umowie o pracę.</u>
<u xml:id="u-25.11" who="#MałgorzataBorowiec">O wymiarze sprawiedliwości od lat mówiono wiele. Nie zawsze mówiono dobrze. Sądy odzyskują zaufanie społeczne, ale jest to proces powolny. Postawy społeczne wobec sądów są niepełne, oparte na emocjach, a więc labilne. Należy przekonać społeczeństwo poprzez podnoszenie prestiżu zawodu sędziego. Wprowadzanie zakazów temu nie służy.</u>
<u xml:id="u-25.12" who="#MałgorzataBorowiec">Wysoka ranga sędziego w krajach zachodnich jest pochodną wysokiej rangi prawa. Jeżeli sądzimy, że zakazem osiągniemy bezstronność sądów, nie będzie to dobra decyzja.</u>
<u xml:id="u-25.13" who="#MałgorzataBorowiec">Art. 67 ust. 2 Konstytucji mówi o równości obywateli bez względu na płeć, urodzenie, zawód. Dlaczego więc dzieci prawników nie będą mogły wykonywać wybranego zawodu tylko dlatego, że ich rodzice są prawnikami?</u>
<u xml:id="u-25.14" who="#MałgorzataBorowiec">Art. 8 Konwencji Praw Człowieka mówi, że ingerencja władzy ustawodawczej w życie rodzinne jest dopuszczalna wyłącznie w sytuacjach tam określonych.</u>
<u xml:id="u-25.15" who="#MałgorzataBorowiec">Nawet jeśli dotyczyłoby to jednego sędziego, a nie 99, to i tak byłoby to naruszeniem prawa. Nie chodzi o liczby, chodzi o sam fakt naruszenia prawa.</u>
<u xml:id="u-25.16" who="#MałgorzataBorowiec">Pan minister powiedział w Senacie, że będzie to dramat sędziów z dużym doświadczeniem, którzy będą musieli odejść z zawodu. Cieszę się, że minister zauważa problem. Trudno postawić małżeństwa z wieloletnim stażem przed koniecznością uregulowania ich sytuacji życiowej w ciągu 3 lat. Nie można wymuszać odejścia z zawodu przez regulację prawną. Proszę, aby rozważyli państwo wszystkie argumenty za i przeciw. Czy rzeczywiście zakazami możemy osiągnąć zamierzony cel, jakim jest bezstronność sędziów?</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#JerzyJaskiernia">Proszę o zabranie głosu przez senatora Czerwińskiego, który reprezentuje Senat w pracach nad uchwałą.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#LechCzerwiński">Pod względem merytorycznym nie można już nic dodać do dyskusji. Chcę państwa poinformować, jak przebiegało głosowanie w Senacie nad zaproponowaną treścią uchwały. Na posiedzeniu Komisji Inicjatyw i Prac Ustawodawczych oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności, mimo gorących dyskusji, nie przedłożono propozycji poprawki w tej kwestii. Propozycja poprawki została zgłoszona dopiero na posiedzeniu plenarnym i w głosowaniu Senat podzielił się w proporcjach 30 głosów za, 20 głosów przeciw oraz 7 lub 8 wstrzymujących się.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#JerzyJaskiernia">Zanim przejdziemy do głosowania, chciałbym zapytać, czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos w sprawie poprawki 1 i kolejnych, które wiążą się tematycznie z poprawką 1?</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#JanuszNiemcewicz">Pani sędzia zapytała, czy gwarancja procesowa jest wystarczająca dla bezstronności sądu, czy też nie? Powiedziała pani również, że w Konstytucji jest mowa o bezstronności sądu i to wystarczy.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#JanuszNiemcewicz">Przepis, o którym dyskutujemy ma być gwarancją systemową, ma realizować przepis konstytucyjny.</u>
<u xml:id="u-29.2" who="#JanuszNiemcewicz">Pozostaje pytanie, czy wniosek o wyłączenie sędziego wystarczy dla zapewnienia przekonania społecznego o bezstronności sędziów? Nie kwestionuję generalnie uczciwości sędziów. Chodzi o społeczny odbiór sytuacji, w której np. w niewielkim sądzie istnieje powiązanie rodzinne między radcą prawnym a sędzią. Podstawą do wyłączenia sędziego jest stwierdzenie, że łączy go z jedną ze stron osobisty stosunek rzucający cień na jego bezstronność.</u>
<u xml:id="u-29.3" who="#JanuszNiemcewicz">Proszę mi powiedzieć, czy jeśli strona zwróci się z wnioskiem o wyłączenie sędziego, ponieważ w tym samym sądzie pracuje sędzia, który wprawdzie nie prowadzi sprawy, ale jest małżonkiem pełnomocnika przeciwnika. Czy sędzia wyłączy się ze sprawy?</u>
<u xml:id="u-29.4" who="#JanuszNiemcewicz">Pani sędzia stwierdziła, że sędziowie będą wyłączać się na wniosek. Otóż wyrażam pogląd, iż będzie wręcz przeciwnie, ponieważ wyłączając się przyznają tym samym, że tylko fakt, iż w tym samym sądzie pracuje żona lub mąż adwokata uniemożliwia im wydanie bezstronnego wyroku.</u>
<u xml:id="u-29.5" who="#JanuszNiemcewicz">Postanowienia sądów będą odmowne, będą składane zażalenia w sądach wyższej instancji. Sądzę, że należy zatrzymać gwarancje ustawowe niepołączalności, ponieważ społeczeństwo źle odbierze decyzję o likwidacji wszelkich ograniczeń.</u>
<u xml:id="u-29.6" who="#JanuszNiemcewicz">Krajowa Rada Sądownictwa twierdzi, że jest to pozbawianie ludzi ich konstytucyjnych praw. Trybunał Konstytucyjny osądzi, czy zostali oni pozbawieni takich praw, czy też nie. Uważam, że stanowisko pana ministra jest podstawą do podjęcia odpowiedniej decyzji Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#PiotrChojnacki">Pozwolę sobie nie zgodzić z moim przedmówcą. Jestem sędzią z kilkunastoletnim stażem i inaczej oceniam sytuację. Odnoszę wrażenie, że w opiniach wygłaszanych przez środowisko adwokatów przebija duża doza nieufności dla urzędu sędziowskiego.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#PiotrChojnacki">Jedna kwestia jest tu istotna. Sprawa powiązań rodzinnych jest łatwa do ustalenia na podstawie dowodów osobistych i aktów urodzenia. Jeśli nawet ktoś chciałby fakt powiązania rodzinnego zataić, można łatwo udowodnić prawdę i odsunąć sędziego od prowadzenia sprawy.</u>
<u xml:id="u-30.2" who="#PiotrChojnacki">Groźniejsza jest sfera stosunków osobistych i trzeba mieć na względzie, że nie przyjmuje się sprawy, jeżeli łączy nas choć pobieżny stosunek osobisty ze stroną.</u>
<u xml:id="u-30.3" who="#PiotrChojnacki">Proponuję propagować następujący kierunek myślenia: sędzia ma być tak etyczny, że nie powinien dopuszczać nawet do podejrzeń o stronniczość. Nowy kierunek w sądownictwie musi być umacniany dużą dozą zaufania do sędziego. Nie możemy zakładać, że sędzia może nadużyć stanowiska kosztem strony. Stanowisko Krajowej Rady Sądownictwa uważam za w pełni uzasadnione. Zasada, o której mówimy powinna zostać skreślona z ustawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#CzesławJaworski">Nie mogę się zgodzić ze stanowiskiem pana sędziego. Nie można mówić, że z naszego środowiska przebija nieufność do sędziów. Jest pan w głębokim błędzie. Znam dobrze moje środowisko. Zawsze z największym szacunkiem i zaufaniem odnosimy się do sędziów.</u>
<u xml:id="u-31.1" who="#CzesławJaworski">Chciałbym jeszcze zapytać, dlaczego do tej pory nie był w ogóle podejmowany ten temat, który dotyczył tylko adwokatów? Dlaczego sędziowie uważali dotychczas, że zakaz jest słuszny, jeśli dotyczy adwokatów i rodzin adwokackich? Dlaczego adwokaci nie mogli mieć żon sędziów i odwrotnie?</u>
<u xml:id="u-31.2" who="#CzesławJaworski">Przez dziesiątki lat nikt nie zabrał w tej kwestii głosu. Jeżeli było to gwałcenie praw obywatelskich, to należało tym się zająć. Mówiłem już, że nasze środowisko może żyć bez zakazu lub z zakazem. Jesteśmy przygotowani do przyjęcia każdego rozwiązania.</u>
<u xml:id="u-31.3" who="#CzesławJaworski">Popierając stanowisko ministra w tej sprawie, uznaliśmy, że argumenty natury socjologicznej są poważne. W aktualnej sytuacji sądownictwa i stosunku opinii publicznej do sądownictwa zniesienie zakazu nie wzmocni autorytetu sądów. Teraz taki zapis odpowiada oczekiwaniom społecznym.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#AndrzejKalwas">Nie miałem zamiaru zabierać głosu, ponieważ sprawa była już omawiana kilkakrotnie. Wielkiej mądrości posłów, ich profesjonalizmowi i doświadczeniu życiowemu pozostawiamy rozwiązanie tej kwestii. Powinni państwo skorzystać ze swej mądrości i doświadczeń, aby rozstrzygnąć, czy należy przepis ten w ustawie zostawić, czy też nie.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#AndrzejKalwas">W imieniu mojej korporacji chciałbym wyrazić opinię w tej kwestii. Ten problem nie był nigdy przedmiotem racjonalnego, rozsądnego porozumienia zawartego pomiędzy adwokaturą i radcami prawnymi. Z natury rzeczy sprawa nie mogła być przedmiotem porozumienia, które w sposób znakomity zainicjował i zrealizował pan minister Leszek Kubicki.</u>
<u xml:id="u-32.2" who="#AndrzejKalwas">Jednak nie możemy milczeć w tej kwestii, nie tylko jako uczestnicy wymiaru sprawiedliwości, ale jako obywatele. Na ten temat mamy swój pogląd i byłoby niewłaściwe, gdyby na tym forum nie oczekiwano od nas takiego poglądu.</u>
<u xml:id="u-32.3" who="#AndrzejKalwas">Uważamy ten przepis za zbędny. Przepisy o wyłączeniu sędziego są instrumentem wystarczającym. Jest to również rozwiązanie niedobre, przykre dla sędziów. Podważa on zasadę nieskazitelności charakteru sędziego, która jest przecież wymogiem ustawowym. Wprowadzenie zakazu jest stawianiem znaku zapytania przy nieskazitelności sędziów.</u>
<u xml:id="u-32.4" who="#AndrzejKalwas">Przepis powstał w końcu lat 50-tych nie tylko jako instrumentarium prawne dla niezawisłości sądów. Nie był to jedyny motyw powstania przepisu. Gdyby tak było, większość zasad z tamtego czasu byłoby trzeba recypować i je utrzymać. Myślę, że zasadniczy powód był bardzo przyziemny, przepis był wynikiem braku wiary w nieskazitelność sędziego i braku zaufania do etyki zawodowej adwokatów.</u>
<u xml:id="u-32.5" who="#AndrzejKalwas">Nie chcę sugerować jakiegokolwiek rozwiązania. Naszym zdaniem przepis jest niepotrzebny. Rozstrzygnięcie pozostawiam jednak wyłącznie profesjonalizmowi i doświadczeniu państwa posłów.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#LeszekKubicki">Dotychczas miałem wrażenie, że radcy prawni rozumieją przyczyny leżące u podstaw wprowadzenia takiego zakazu i je podzielają. Dziwi mnie więc deklaracja pana prezesa Kalwasa.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy przed głosowaniem ktoś z państwa chce zabrać głos? Nie słyszę. Kto z państwa jest za rekomendowaniem odrzucenia poprawek 1, 4, 24, 38, 39, 41 i 42?</u>
<u xml:id="u-34.1" who="#JerzyJaskiernia">Za rekomendacją odrzucenia głosowało 12 posłów, przeciw - 8 posłów, nikt nie wstrzymał się od głosu.</u>
<u xml:id="u-34.2" who="#JerzyJaskiernia">Przechodzimy do omówienia kolejnych poprawek. Pan minister chciałby złożyć deklarację.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#LeszekKubicki">W odniesieniu do innych poprawek ministerstwo nie zgłasza żadnych zastrzeżeń.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#JerzyJaskiernia">Dziękujemy za tę deklarację.</u>
<u xml:id="u-36.1" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 2? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 2 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-36.2" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 3? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 3 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-36.3" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 5? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 5 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-36.4" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 6? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 6 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-36.5" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 7? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 7 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-36.6" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 8? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 8 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-36.7" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 9? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 9 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-36.8" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 10? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 10 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-36.9" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 11? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 11 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-36.10" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 12? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 12 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-36.11" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 13? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 13 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie. Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 14?</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">W poprawce 14 proponuje się skreślenie wyrazów „w pełnym wymiarze zatrudnienia”. Zmienia to przepis stanowiący, do jakich osób nie stosuje się wymagań odbycia aplikacji adwokackiej, złożenia egzaminu adwokackiego.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa podziela zdanie Biura Legislacyjnego? Nie słyszę. Czy ktoś jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 14? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 14 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-38.1" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 15? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 15 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-38.2" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 16? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 16 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-38.3" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwny pozytywnej rekomendacji poprawki 17?</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">W poprawce 17 i 18 proponuje się zmianę słowa „okres” na słowo „czas”. Chodzi tu jednak o konkretny okres między dwoma terminami.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#LechCzerwiński">Poprawkę tę zaproponował senator, który jest świetnym językoznawcą.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawek 17 i 18? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawki 17 i 18 będą rekomendowane Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-41.1" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 19?</u>
</div>
<div xml:id="div-42">
<u xml:id="u-42.0" who="#JanuszNiemcewicz">Z tej poprawki wynika, że będzie można wymierzyć dyscyplinarną karę w wysokości, np. w województwie katowickim 100 mln zł. Jest to właśnie 50-krotność rocznej składki na potrzeby izby.</u>
</div>
<div xml:id="div-43">
<u xml:id="u-43.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Sformułowanie „roczna składka na potrzeby izby” pojawia się w art. 40 pkt 3. Chodziło zapewne o dostosowanie przepisów.</u>
</div>
<div xml:id="div-44">
<u xml:id="u-44.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko negatywnej rekomendacji poprawki 19? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 19 będzie rekomendowana Sejmowi negatywnie.</u>
<u xml:id="u-44.1" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 20? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 20 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.2" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 21? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 21 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.3" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 22? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 22 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.4" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 23? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 23 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.5" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 25? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 25 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.6" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 26? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 26 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.7" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 27? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 27 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.8" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 28? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 28 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.9" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 29? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 29 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.10" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 30? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 30 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.11" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 31? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 31 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.12" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 32? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 32 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.13" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 33? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 33 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.14" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 34? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 34 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.15" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 35? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 35 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.16" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 36? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 36 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.17" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 37? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 37 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.18" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 40? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 40 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.19" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 43? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 43 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-44.20" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 44?</u>
</div>
<div xml:id="div-45">
<u xml:id="u-45.0" who="#ZbigniewDyka">Przy poprawce 44 powstaje wątpliwość, czy Senat był uprawniony do proponowania takiej zmiany?</u>
</div>
<div xml:id="div-46">
<u xml:id="u-46.0" who="#JerzyJaskiernia">Senat może zaproponować wszystko tak długo, jak to się mieści w formule poprawki.</u>
</div>
<div xml:id="div-47">
<u xml:id="u-47.0" who="#ZbigniewDyka">Nie było to przedmiotem opracowania sejmowego i Sejm nad tym nie dyskutował.</u>
</div>
<div xml:id="div-48">
<u xml:id="u-48.0" who="#JerzyJaskiernia">Senat ma prawo wprowadzać merytoryczne zmiany do ustawy. Senat nie może tylko zmienić całej ustawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-49">
<u xml:id="u-49.0" who="#AnnaSkowrońskaŁuczyńska">Jest to innymi słowami sformułowany zapis o terminie wejścia w życie ustawy dla aplikantów.</u>
</div>
<div xml:id="div-50">
<u xml:id="u-50.0" who="#JerzyJaskiernia">Czy ktoś z państwa jest przeciwko pozytywnej rekomendacji poprawki 44? Nie słyszę sprzeciwu. Poprawka 44 będzie rekomendowana Sejmowi pozytywnie.</u>
<u xml:id="u-50.1" who="#JerzyJaskiernia">Czy na tle całokształtu postępowania budzą się jakieś wątpliwości lub propozycje? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-50.2" who="#JerzyJaskiernia">Dziękuję państwu za przybycie na dzisiejsze posiedzenie. Dziękuję za udział w dyskusji.</u>
<u xml:id="u-50.3" who="#JerzyJaskiernia">Zamykam dzisiejsze posiedzenie połączonych Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>