text_structure.xml 465 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu: Józef Zych, Henryk Bąk, Dariusz Wójcik i Andrzej Kern)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#JózefZych">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#JózefZych">Na sekretarzy powołuję posłów Adama Sengebuscha i Waldemara Modzelewskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#JózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Waldemar Modzelewski.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#JózefZych">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#JózefZych">Protokół 40 posiedzenia Sejmu RP uważam za przyjęty wobec niewniesienia przeciwko niemu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#JózefZych">Porządek dzienny został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje dodanie nowego punktu 7 porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje ponadto:</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#JózefZych">— uwzględnić wniosek zgłoszony przez kluby: Konfederacji Polski Niepodległej oraz Ruchu dla Rzeczypospolitej o skreślenie punktu 3 dotyczącego drugiego czytania projektu ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych oraz ich prywatyzacji;</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#JózefZych">— uwzględnić wniosek zgłoszony przez Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej o dodanie punktu 8 w brzmieniu: Sprawozdanie komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (druki nr 788 i 814).</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#JózefZych">— uwzględnić wniosek prezydiów: Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Zdrowia o dodanie punktu 9 w brzmieniu: Sprawozdanie komisji o rządowym projekcie ustawy o włączeniu Akademii Medycznej im. Mikołaja Kopernika w Krakowie do Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#JózefZych">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 2 regulaminu Sejmu zgłoszono następujące propozycje zmian do porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#JózefZych">— dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o Skarbie Państwa - propozycję zgłasza Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej (Prezydium Sejmu przekazało projekt do ekspertyzy, gdyż ma wątpliwości natury prawnej i proceduralnej);</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#JózefZych">— dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Rezolucja Sejmu RP w sprawie zobowiązania rządu do podjęcia zdecydowanych kroków w celu ratowania Huty „Stalowa Wola” SA (druk nr 848) — propozycję zgłasza Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej;</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#JózefZych">— dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu w sprawie działań, jakie zamierza podjąć w związku z dramatyczną, przedstrajkową sytuacją, w jakiej znalazła się polska edukacja narodowa (...) — propozycję zgłasza Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej;</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#JózefZych">— dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu RP w sprawie polityki wobec przemysłu hutnictwa żelaza i stali - propozycję zgłasza Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej;</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#JózefZych">— dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Handlu i Usług, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o drogach publicznych — propozycję zgłaszają prezydia: Komisji Handlu i Usług, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej (Prezydium Sejmu przedłoży tę propozycję do akceptacji Wysokiej Izbie po przedstawieniu przez komisje sprawozdania);</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#JózefZych">— dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#JózefZych">1) o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#JózefZych">2) o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw - propozycję zgłaszają: przewodnicząca Komisji Ustawodawczej pani posłanka Teresa Liszcz oraz poseł Maciej Manicki. Do tego sprawozdania przewodniczący Komisji Polityki Społecznej wniósł zastrzeżenia. Oba stanowiska Senatu będą rozpatrywane łącznie.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#JózefZych">Wnioski, które przed chwilą zreferowałem, po przedstawieniu ich uzasadnień, będę kolejno poddawał pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Rezolucja Sejmu RP w sprawie zobowiązania rządu do podjęcia zdecydowanych kroków w celu ratowania Huty „Stalowa Wola” SA (druk nr 848).</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#JózefZych">W tym wypadku klub Konfederacji Polski Niepodległej uzasadnienia nie przedstawia.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Rezolucja Sejmu RP w sprawie zobowiązania rządu do podjęcia zdecydowanych kroków w celu ratowania Huty „Stalowa Wola” SA, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 332 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 143 posłów, przeciw - 152, 37 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek Konfederacji Polski Niepodległej w przedmiotowej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu w sprawie działań, jakie zamierza podjąć w związku z dramatyczną, przedstrajkową sytuacją, w jakiej znalazła się polska edukacja narodowa (...)</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#JózefZych">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Informacja rządu w sprawie działań, jakie zamierza podjąć w związku z dramatyczną, przedstrajkową sytuacją, w jakiej znalazła się polska edukacja narodowa, nauczyciele i uczniowie oraz rodzice; w szczególności:</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#JózefZych">1. Jakie propozycje uregulowań w zakresie statusu prawnego nauczyciela zawarte są w negocjowanym obecnie układzie zbiorowym?</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#JózefZych">2. Jak przedstawia się przebieg rozmów nad układem, jakie są stanowiska poszczególnych stron oraz rozbieżności między tymi stanowiskami?</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#JózefZych">3. Jakie skutki pociągnie za sobą niepodpisanie układu i jak dalece prawdopodobna jest taka ewentualność?</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#JózefZych">4. Jakie środki w myśl postanowień ustawy budżetowej będą przeznaczone na podwyżki płac nauczycieli w ramach waloryzacji kwietniowej i wrześniowej?</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#JózefZych">5. Jaki ustalono tryb i termin wypłacania podwyżek i jak wzrośnie uposażenie nauczycieli w poszczególnych grupach zaszeregowania?</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#JózefZych">6. Czy prawdziwe są zamieszczane w środkach masowego przekazu informacje o groźbie zawieszenia podwyżek w razie niepodpisania przez stronę związkową układu zbiorowego?</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#JózefZych">7. Jak rząd zamierza przeprowadzić zapowiedzianą redukcję etatów nauczycielskich, jaka będzie skala zwolnień i jakie przyjmie kryteria?</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#JózefZych">8. Jak rząd zamierza postąpić w razie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności ustawy budżetowej z ustawą Prawo budżetowe w zakresie kształtowania wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej w 1993 r. i stwierdzenia przez Sejm zasadności tego orzeczenia?</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#JózefZych">9. Jak uregulowano problem wykupu ulg przejazdowych dla nauczycieli?</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#JózefZych">10. Czy podejmowane przez rząd negocjacje i działania zapobiegną strajkowi generalnemu pracowników oświaty, czy też odsuną jedynie w czasie taką ewentualność.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#JózefZych">Klub KPN wnosi też o przeprowadzenie debaty nad tym punktem.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie nowego punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu w sprawie działań, jakie zamierza podjąć w związku z dramatyczną, przedstrajkową sytuacją, w jakiej znalazła się polska edukacja narodowa, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 346 posłów. Za przyjęciem propozycji w sprawie uzupełnienia porządku dziennego głosowało 173 posłów, przeciw - 145, wstrzymało się od głosu 28 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek Konfederacji Polski Niepodległej w sprawie informacji rządu.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu RP w sprawie polityki wobec przemysłu hutnictwa żelaza i stali.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#JózefZych">W uzasadnieniu czytamy: W hutnictwie żelaza i stali od 1991 r. sytuacja ekonomiczno-finansowa i społeczna staje się coraz bardziej katastrofalna. Jest ona wynikiem nie tylko obiektywnie niekorzystnych warunków techniczno-strukturalnych, ale także braku ze strony rządu własnej koncepcji zrealizowania przyjętych przezeń wcześniej restrykcyjnych żądań międzynarodowych organizacji finansowych i Wspólnot Europejskich. Opracowane przez kanadyjskie konsorcjum zalecenia dla polskiego rządu w zakresie polityki dotyczącej restrukturyzacji hutnictwa, jak również sam program restrukturyzacji, nie gwarantują osiągnięcia formalnie deklarowanych celów. Przyjęte przez rząd, a zalecone mu przez konsorcjum rozwiązania restrukturyzacyjne i społeczne są nierealne i sprzeczne z interesami narodowymi w gospodarce oraz niekorzystne dla naszego handlu zagranicznego. Poza tym zlecenie przez rząd polski zagranicznemu konsorcjum opracowania zaleceń dotyczących określenia jego własnej polityki pozostaje w rażącej sprzeczności nawet z najbardziej elastycznie traktowanym pojęciem suwerenności. Najlepiej ilustruje to cytat z opracowania konsorcjum kanadyjskiego: „Polska jeszcze nie określiła polityki rozwoju gospodarczego. Bieżący kurs rozwoju gospodarki jest określony przez zobowiązania Polski wobec Międzynarodowego Funduszu Walutowego w wysiłkach zwalczania inflacji i utrzymania w miarę stałego kursu wymiany walut”. Opracowanie, zawierające tego rodzaju opinię, Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów przyjął w dniu 4 listopada 1992 r. jako kierunkową strategię wykonania szczegółowego programu, w oparciu o który będą podejmowane decyzje realizacyjne. Hutnictwo uznano wówczas za branżę o znaczeniu strategicznym. Tymczasem 6 kwietnia 1993 r. KERM uznał hutnictwo za branżę o znaczeniu drugorzędnym. Dramatyzm konsekwencji przedstawionych faktów wymaga szczegółowych wyjaśnień ze strony rządu.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej o dodanie do porządku dziennego nowego punktu w brzmieniu: Informacja rządu RP w sprawie polityki wobec przemysłu hutnictwa żelaza i stali, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 111 posłów, przeciw - 181, wstrzymało się od głosu 63 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek Konfederacji Polski Niepodległej w przedstawionej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#JózefZych">Przewodnicząca Komisji Ustawodawczej pani poseł Teresa Liszcz oraz pan poseł Maciej Manicki wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#JózefZych">1) o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#JózefZych">2) o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#JózefZych">W uzasadnieniach czytamy: Wymienione uchwały Senatu wpłynęły do Sejmu odpowiednio w dniach 12 i 23 lutego br. Dotyczą one bardzo ważnych społecznie spraw, a jedna z nich wiąże się z wykonaniem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i jest przedmiotem szczególnego zainteresowania szerokich grup społecznych oraz oficjalnych pytań kierowanych do Prezydium Sejmu i Komisji Ustawodawczej. Tak pisze przewodnicząca tej komisji pani Teresa Liszcz. Natomiast pan poseł Maciej Manicki pisze również, że ustawa o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, uchwalona przez Wysoką Izbę 3 lutego, stanowi między innymi realizację przyjętego przez Sejm orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, przywracając odebrane z naruszeniem konstytucji uprawnienia do dodatków zwiększających emerytury lub renty z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Sprawa ta jest bardzo pilna i wymaga szybkiego rozpatrzenia, ponieważ niezależnie od wymiaru społecznego warunkuje ona ostateczne rozstrzygnięcia dotyczące rekompensaty za okres bezprawnego pozbawienia ponad miliona osób należnego im dodatku. Rozstrzygnięcia te mają być zawarte w ustawie, którą Sejm będzie rozpatrywał w najbliższym czasie w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, jak już na wstępie informowałem, przewodniczący Komisji Polityki Społecznej wniósł zastrzeżenia do tej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.66" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku przewodniczącej Komisji Ustawodawczej pani posłanki Teresy Liszcz oraz pana posła Macieja Manickiego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.67" who="#JózefZych">1) o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-2.68" who="#JózefZych">2) o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.69" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.70" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.71" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 360 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 185 posłów, przeciw - 141, wstrzymało się od głosu 34 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.72" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-2.73" who="#JózefZych">Wszystkie wnioski zgłoszone do ustalonego przez Prezydium Sejmu porządku dziennego zostały rozpatrzone.</u>
          <u xml:id="u-2.74" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm zatwierdził porządek dzienny posiedzenia ustalony przez Prezydium Sejmu wraz z uchwalonymi zmianami.</u>
          <u xml:id="u-2.75" who="#JózefZych">Przechodzimy obecnie do rozpatrzenia wniosków dotyczących trybu rozpatrywania punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.76" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu - po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów - proponuje przeprowadzenie debaty średniej w pierwszym czytaniu poselskich projektów ustaw o Zarządzie Skarbu Państwa oraz o gospodarowaniu składnikami mienia państwowego; a także przeprowadzenie debat krótkich nad:</u>
          <u xml:id="u-2.77" who="#JózefZych">— sprawozdaniem komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz zmianie niektórych innych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.78" who="#JózefZych">— sprawozdaniem komisji o rządowym projekcie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-2.79" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu ponadto proponuje, aby punkt 4 porządku dziennego dotyczący projektów ustaw o zmianie ustawy Prawo spółdzielcze rozpatrzyć w drugim dniu posiedzenia, tj. w piątek rano.</u>
          <u xml:id="u-2.80" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje Prezydium Sejmu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.81" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.82" who="#JózefZych">Klub Parlamentarny Ruch dla Rzeczypospolitej proponuje, aby rozpatrzyć dotychczasowy punkt 7 porządku dziennego, dotyczący projektów ustaw o Zarządzie Skarbu Państwa oraz o gospodarowaniu składnikami mienia państwowego, jako punkt 2 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.83" who="#JózefZych">W uzasadnieniu czytamy: Przedstawione projekty ustaw dotyczą niezwykle istotnej materii - tworzą nowe organy państwa powołane do reprezentowania skarbu państwa, procesu gospodarowania mieniem państwowym. Projekty regulują ustrój, własność i zasady funkcjonowania Agencji Mienia Państwowego i Zarządu Skarbu Państwa, wprowadzają istotne zmiany w ustawach o Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i innych. Wagę uregulowań prawnych w tym zakresie podnoszono w Polsce od samego początku wdrażania zasadniczych zmian systemowych w gospodarce narodowej. Szybkie wprowadzenie projektowanych uregulowań niezbędne jest również z punktu widzenia koniecznego wzmocnienia skutecznej kontroli i zabezpieczenia interesów majątkowych skarbu państwa w tym procesie.</u>
          <u xml:id="u-2.84" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.85" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej o rozpatrzenie punktu 7 porządku dziennego, dotyczącego projektów ustaw o Zarządzie Skarbu Państwa oraz o gospodarowaniu składnikami mienia państwowego, jako punkt 2 porządku dziennego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.86" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.87" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.88" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 365 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 107 posłów, przeciw - 159, wstrzymało się od głosu 99 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.89" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.90" who="#JózefZych">Informuję, że w sali nr 67 działa rządowy punkt konsultacyjny do spraw projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.91" who="#JózefZych">— o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-2.92" who="#JózefZych">— o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-2.93" who="#JózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej - trzecie czytanie (druki nr 125, 757, 757-A i 757-B).</u>
          <u xml:id="u-2.94" who="#JózefZych">Obecnie proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Krzysztofa Króla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JózefZych">Bardzo proszę o umożliwienie kontynuowania obrad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#KrzysztofKról">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Uważam, że zdecydowanie lepiej będzie, jeśli każdą poprawkę i każdy wniosek mniejszości będę omawiał przy głosowaniu. Chodzi o to, by nie wygłaszać teraz długiego wstępu i nie odczytywać całego sprawozdania. Jeśli uzyskam akceptację, przystąpimy do głosowania niemalże natychmiast.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#KrzysztofKról">Chciałbym powiedzieć tylko o jednej sprawie, która była podnoszona podczas prac komisji. Jest to kwestia ewentualnej niezgodności z konstytucją niektórych zgłoszonych poprawek czy wniosków. A oto jak komisja postanowiła rozstrzygnąć ten problem. Na posiedzeniu, gdy przyjmowaliśmy sprawozdanie dotyczące poprawek, ustaliliśmy, iż głos jednego z członków komisji podający w wątpliwość, czy dany zapis jest zgodny czy sprzeczny z konstytucją, wystarczy do skierowania sprawy do Prezydium Sejmu, aby ono rozstrzygnęło nasze wątpliwości. W wypadku kilku poprawek komisja nie zajęła stanowiska, podkreślając swoje wątpliwości dotyczące ich zgodności z konstytucją.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#KrzysztofKról">Panie marszałku, Wysoka Izbo, to jest tyle, jeśli chodzi o wstęp. Jeśli pan marszałek uzna, że możemy przystąpić do głosowania...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Nawiązując do wystąpienia pana posła sprawozdawcy chciałbym poinformować, że Prezydium Sejmu w dniu wczorajszym spotkało się z posłami wnioskodawcami, którzy byli obecni w Sejmie, a także z grupą ekspertów, aby wyjaśnić, czy niektóre wnioski mniejszości i poprawki są sprzeczne z konstytucją. Sprawy te zostały następnie rozpatrzone przez Prezydium Sejmu i w tych wypadkach, w których istnieje uzasadniona wątpliwość albo pewność co do tego, że pojawia się sprzeczność z konstytucją lub innymi przepisami, będę o tym informował Wysoką Izbę, wnosząc o to, aby takich poprawek czy wniosków nie poddawać pod głosowanie. Do tych poszczególnych poprawek i wniosków przejdziemy w odpowiednim czasie. Proszę o przygotowanie się do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#JózefZych">Komisja w sprawozdaniach przedstawiła wnioski mniejszości zawarte w druku nr 757 oraz poprawki zawarte w druku nr 757-B, nad którymi głosować będziemy zgodnie ze wzrastającą numeracją artykułów, przestrzegając zasady głosowania w pierwszej kolejności nad propozycjami dalej idącymi.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#JózefZych">Informuję, że w związku z autopoprawkami komisji zawartymi w druku nr 757-A zostały wycofane następujące wnioski mniejszości z druku nr 757: nr 12 do art. 77 ust. 1, nr 27 do art. 133 oraz następujące poprawki z druku nr 757-B: nr 11 do art. 14, nr 19 do art. 77 ust. 1, nr 40 do art. 131 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#JózefZych">W pierwszej poprawce wnioskodawcy proponują, aby odrzucić projekt ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#JózefZych">Czy pan poseł sprawozdawca chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#JózefZych">Nie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 337 posłów. Za odrzuceniem projektu ustawy głosowało 78 posłów, przeciw - 249, 10 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę polegającą na odrzuceniu projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.15" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 2 w zestawieniu poprawek (druk nr 757-B), dotyczącej art. 1, wnioskodawcy proponują dotychczasową treść art. 1 oznaczyć jako ust. 1 i dodać nowy ust. 2 stanowiący, że dniem wyborów jest wolna od pracy sobota, przypadająca w ciągu miesiąca poprzedzającego upływ kadencji Sejmu; w przypadku rozwiązania Sejmu natomiast - wolna sobota przypadająca nie wcześniej niż 3 miesiące i nie później niż 4 miesiące od zakończenia kadencji.</u>
          <u xml:id="u-6.16" who="#JózefZych">Komisja natomiast w art. 10 i 11 proponuje, aby wyznaczyć datę wyborów na dzień wolny od pracy, nie określając, czy ma być to niedziela czy sobota. W przypadku rozwiązania Sejmu nie może to być wcześniej niż w 65 dniu i nie później niż w 75 dniu od dnia ogłoszenia uchwały Sejmu lub zarządzenia prezydenta o rozwiązaniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-6.17" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tej poprawki należy dokonać odpowiednich zmian w art. 10 i 11.</u>
          <u xml:id="u-6.18" who="#JózefZych">Komisja proponuje, aby przyjąć tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-6.19" who="#JózefZych">Czy pan poseł sprawozdawca chciałby podać dodatkowe wyjaśnienia?</u>
          <u xml:id="u-6.20" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dwa zdania wyjaśnienia. Padały pytania, czy jest to zapis zgodny z konstytucją. Norma konstytucyjna mówi o dniu wolnym od pracy, a w określeniu: „dzień wolny od pracy” zdaniem komisji mieści się zarówno określenie: „dzień ustawowo wolny od pracy”, jak i określenie: „dzień dodatkowo wolny od pracy”, ustalany przez ministra pracy i polityki socjalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 2 do art. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 357 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 215 posłów, przeciw - 130, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 2 do art. 1 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 1 wnioskodawcy proponują w nowym brzmieniu art. 2 rezygnację z ogólnopolskich list kandydatów, a tym samym proponują, aby wszyscy posłowie byli wybierani z list okręgowych.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#JózefZych">Komisja natomiast proponuje, aby 69 posłów wybierać z list ogólnopolskich oraz 391 z list okręgowych.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tego wniosku należy skreślić: art. 4 i 7, w art. 58 pkt 5 i 7, w rozdziale 7 tytuł podrozdziału: „C. Zgłaszanie ogólnopolskich list kandydatów na posłów” oraz art. 91–93, art. 112, w art. 113 ust. 3, art. 117–120, art. 132 ust. 4 oraz dokonać odpowiednich zmian w art. 5 ust. 1, w art. 42 ust. 2, w art. 78 ust. 1 i 2, w art. 111 ust. 2, w art. 114, w art. 121 ust. 1, w art. 133 ust. 1, w art. 143 ust. 2, w art. 144 ust. 1 oraz w art. 145 ust. 1, a także zmienić tytuł rozdziału 11.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#JózefZych">W razie przyjęcia tego wniosku poprawka w zestawieniu poprawek oznaczona nr 4 stanie się bezprzedmiotowa w części dotyczącej art. 4 i art. 7. Staną się również bezprzedmiotowe poprawki nr 7, 35 i 36.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#JózefZych">Czy pan poseł sprawozdawca chciałby to wyjaśnić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#KrzysztofKról">Mimo pozornego skomplikowania pierwszy wniosek mniejszości sprowadza się do jednego - będziemy głosowali, czy jesteśmy za utrzymaniem list ogólnopolskich, czy przeciwko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu nowego brzmienia art. 2 oraz w konsekwencji skreśleniu i zmianie niektórych innych przepisów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 359 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 77 posłów, przeciw - 267, wstrzymało się od głosu 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości polegający na nadaniu nowego brzmienia art. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#JózefZych">Do art. 3 zgłoszono jeden wniosek mniejszości oraz dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#JózefZych">Przyjęcie jednej z tych propozycji spowoduje, że pozostałe staną się bezprzedmiotowe. Bezprzedmiotowe staną się również poprawki do art. 3 ust. 1 i do art. 3 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#JózefZych">Najdalej idącą poprawką jest poprawka oznaczona nr 4 w druku nr 757-B. Wnioskodawcy proponują skreślenie art. 3 oraz art. 4, 5, 6 i 7, a tym samym rezygnację z procentowo określonego progu liczby głosów warunkującego udział w podziale mandatów. W razie przyjęcia tego wniosku należy skreślić art. 112, art. 113 ust. 3 i art. 117 oraz dokonać odpowiednich zmian w art. 109 i 114.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#JózefZych">W poprawce nr 6 z druku nr 757-B wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 3 proponują podwyższenie procentowo określonego progu, którego osiągnięcie daje prawo do uczestniczenia w podziale mandatów, w ust. 1 z 5% do 8%, a w ust. 2, dotyczącym list koalicyjnych, z 8% do 15%.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#JózefZych">W razie przyjęcia tej poprawki należy dokonać odpowiednich zmian w art. 6 i w rozdziale 10.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości oznaczonym nr 2, dotyczącym art. 3, wnioskodawcy proponują obniżenie progu, którego osiągnięcie daje prawo do uczestniczenia w podziale mandatów w okręgach wyborczych, z 5% do 3%, a w przypadku koalicji wyborczej z 8% do 5%.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#JózefZych">W razie przyjęcia tego wniosku należy skreślić art. 6 oraz dokonać odpowiednich zmian w art. 4 i w art. 7 ust. 1 i 2.</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#JózefZych">Z tym wnioskiem mniejszości związany jest wniosek mniejszości nr 4, dotyczący art. 4, w którym wnioskodawcy proponują obniżenie progu z 8% do 5%, od którego osiągnięcia uzależnia się udział list komitetów wyborczych w podziale mandatów między ogólnopolskie listy kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#JózefZych">W razie przyjęcia tego wniosku należy dokonać odpowiednich zmian w art. 7 ust. 1 i 2.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#JózefZych">Nad wnioskami nr 2 i 4, zgodnie z intencją wnioskodawców, będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#JózefZych">Ponieważ do art. 4 zgłoszono wniosek mniejszości oznaczony nr 3, polegający na skreśleniu tego artykułu, dlatego przed przystąpieniem do łącznego głosowania nad wnioskami mniejszości nr 2 i 4 do art. 3 i 4 przegłosujemy wniosek mniejszości nr 3 do art. 4.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia wniosku mniejszości nr 3 bezprzedmiotowy stanie się wniosek mniejszości nr 4 oraz poprawka nr 7 dotycząca art. 4.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia wniosku mniejszości nr 3 do art. 4 bezprzedmiotowe staną się też pozostałe propozycje dotyczące tego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#JózefZych">Ponieważ wywód był długi, zapytuję, czy są może pytania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#komentarz">(Głosy z sali: Wyjaśnienie.)</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Problem dotyczy ustalenia wysokości progów zarówno w wypadku list okręgowych, jak i listy ogólnopolskiej.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#KrzysztofKról">Najdalej idący jest wniosek zgłoszony przez pana posła Jurka - jest to poprawka oznaczona nr 4. Proponuje się w niej rezygnację z wszelkich progów, to znaczy usunięcie wszystkich artykułów dotyczących progów wyborczych. Nad tą poprawką będziemy głosowali, jak powiedział pan marszałek, na początku.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#KrzysztofKról">W poprawce oznaczonej nr 6, zgłoszonej przez pana posła Klisiewicza, zakłada się inny sposób ustalania wysokości tych progów, mianowicie proponuje się podwyższenie progu dla poszczególnych komitetów wyborczych z 5% do 8%, a dla koalicji z 8% do 15%. Obliczane by to było jednak w skali okręgu, a nie w skali całego kraju. To jest poprawka, nad którą będziemy głosowali jako nad drugą z kolei.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#KrzysztofKról">Później, jeśli chodzi o trzecie z kolei głosowanie, najpierw będziemy głosowali nad wnioskiem pana posła Srebro, który nie dotyczy progów obowiązujących poszczególne komitety wyborcze, chodzi o listy zgłaszane w okręgach, natomiast dotyczy progów obowiązujących w wypadku listy ogólnopolskiej. Ta poprawka zakłada rezygnację z zakładanego przy ubieganiu się o mandaty z listy ogólnopolskiej progu. Głosowanie nad tym wnioskiem przesądzi, czy nad wnioskami panów posłów Sumary i Małachowskiego, dotyczącymi obniżenia progów w wypadku poszczególnych komitetów z 5% do 3%, w wypadku koalicji z 8% do 5% i w wypadku listy ogólnopolskiej z 8% do 5%, będziemy głosować łącznie, jak zadecydowali wnioskodawcy, bo być może wcześniej, głosując nad wnioskiem pana posła Srebro, rozstrzygniemy w części sprawy, których dotyczą wnioski panów posłów Sumary i Małachowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JózefZych">Proszę bardzo, pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PawełPiskorski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uważam, że wnioski mniejszości nr 2 i 4 dotyczą różnych spraw i powinniśmy nad nimi głosować oddzielnie.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Sumara: Wnioski mniejszości nr 2 i 4 oddzielnie.)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PawełPiskorski">Przypomnę, to są wnioski mniejszości nr 2 i 4, one muszą być poddane pod głosowanie oddzielnie. Pan marszałek przed chwilą powiedział, że powinniśmy nad nimi głosować łącznie ze względu na intencję wnioskodawców. Musimy nad nimi głosować oddzielnie, bo w każdym z tych wniosków jest zawarta jakby inna intencja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, przedstawiłem taką informację, gdyż taka była wola wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JózefZych">Czy na sali są wnioskodawcy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#WłodzimierzSumara">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiste jest, że te dwa wnioski dotyczą różnych materii - jeden dotyczy progów, jeśli chodzi o kwalifikację, a drugi dotyczy możliwości wzięcia udziału w podziale miejsc z listy krajowej. To są dwie różne materie. W związku z tym nad tymi wnioskami powinniśmy głosować oddzielnie. W sprawozdaniu komisji one zostały zapisane oddzielnie, a gdyby była intencja połączenia ich, zostałyby połączone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#JózefZych">Panie pośle, czy jeżeli przegłosujemy za chwilę poprawkę nr 4, będziemy mogli od razu poddać oddzielnie pod głosowanie te wnioski mniejszości?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KrzysztofKról">Tak, oczywiście. Dokładnie to wyglądało tak - w czasie posiedzenia komisji wyrażono zgodę, żeby głosować nad nimi łącznie. Jeśli jednak jest opinia, że powinno się, zgodnie z wolą wnioskodawców, głosować nad nimi oddzielnie, nie ma żadnego problemu. W tym wypadku oczywiście nie będzie kłopotu z wnioskiem nr 3, po prostu nie rozdzieli on połączonych wniosków, tylko je wyprzedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#JózefZych">Dobrze. Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#JózefZych">Czy są dalsze pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką oznaczoną nr 4, polegającą na skreśleniu art. 3–7.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 4, polegającej na skreśleniu art. 3–7, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 370 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 51 posłów, przeciw - 284, wstrzymało się od głosu 35 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 4, polegającą na skreśleniu art. 3–7, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką oznaczoną nr 6 do art. 3.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 6, polegającej na nadaniu nowego brzmienia art. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.11" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.12" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 364 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 20 posłów, przeciw - 326, wstrzymało się od głosu 18 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.13" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę oznaczoną nr 6 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.14" who="#JózefZych">Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią przystępujemy teraz do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 3, polegającym na skreśleniu art. 4.</u>
          <u xml:id="u-18.15" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 3, polegającego na skreśleniu art. 4 i w konsekwencji skreśleniu oraz zmianie niektórych przepisów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.16" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.17" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.18" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 360 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 110 posłów, przeciw - 243, wstrzymało się od głosu 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.19" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 3 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.20" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 2 dotyczącym art. 3.</u>
          <u xml:id="u-18.21" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.22" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.23" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.24" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 363 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 98 posłów, przeciw - 257, wstrzymało się od głosu 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.25" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości nr 2.</u>
          <u xml:id="u-18.26" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 4 dotyczącym art. 4.</u>
          <u xml:id="u-18.27" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 4, dotyczącego art. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.28" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.29" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.30" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 362 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości nr 4 głosowało 163 posłów, przeciw - 195, wstrzymało się od głosu 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.31" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości nr 4.</u>
          <u xml:id="u-18.32" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 5, dotyczącej art. 3, wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 1 proponują obniżenie progu, od osiągnięcia którego uzależnia się udział list kandydatów w podziale mandatów w okręgach wyborczych, z 5% do 3,5%.</u>
          <u xml:id="u-18.33" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-18.34" who="#JózefZych">Czy potrzebne są wyjaśnienia? Nie.</u>
          <u xml:id="u-18.35" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.36" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 5, dotyczącej art. 3, polegającej na nadaniu nowego brzmienia ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.37" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.38" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.39" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 366 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 102 posłów, przeciw - 253, wstrzymało się od głosu 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.40" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę nr 5, dotyczącą art. 3 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-18.41" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 3, dotyczącej art. 3, wnioskodawcy proponują w nowym, dodanym ust. 2, aby obniżyć próg do 3% w wypadku gdy głosy oddane przez co najmniej 25% biorących udział w głosowaniu nie zostały uwzględnione przy podziale mandatów.</u>
          <u xml:id="u-18.42" who="#JózefZych">Wnioskodawcy proponują również, by dotychczasowy ust. 2 oznaczyć jako ust. 3 oraz obniżyć próg dla koalicji wyborczej z 8% do 6%.</u>
          <u xml:id="u-18.43" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-18.44" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.45" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki oznaczonej nr 3, dotyczącej art. 3, polegającej na dodaniu nowego ust. 2, oraz poprawki do dotychczasowego ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.46" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.47" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.48" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 363 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 106 posłów, przeciw - 251, wstrzymało się od głosu 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.49" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.50" who="#JózefZych">Do art. 4 zgłoszono dwa wnioski mniejszości i poprawkę. Nad wnioskami mniejszości nr 3 i 4 już głosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-18.51" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 7 wnioskodawcy proponują, aby obniżyć próg uprawniający do udziału w podziale mandatów między ogólnopolskie listy kandydatów z 8% na 7%.</u>
          <u xml:id="u-18.52" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-18.53" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką oznaczoną nr 7.</u>
          <u xml:id="u-18.54" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki oznaczonej nr 7, polegającej na nadaniu nowego brzmienia art. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.55" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.56" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.57" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 370 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 181 posłów, przeciw - 176, wstrzymało się od głosu 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.58" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę nr 7 polegającą na nadaniu nowego brzmienia art. 4.</u>
          <u xml:id="u-18.59" who="#JózefZych">Do art. 5 zgłoszono trzy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-18.60" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 8 (druk nr 757-B) wnioskodawcy proponują skreślenie art. 5, w którym się zwalnia listy komitetów wyborczych organizacji mniejszości narodowych z wymogu osiągnięcia progów procentowych określonych w art. 3 ust. 1 i w art. 4.</u>
          <u xml:id="u-18.61" who="#JózefZych">Przyjęcie tej poprawki spowoduje, że pozostałe poprawki staną się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-18.62" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 9 wnioskodawcy proponują w nowym brzmieniu ust. 1, aby listy komitetów wyborczych organizacji mniejszości narodowych zwolnić z wymogu osiągnięcia wymaganego 8-procentowego progu tylko przy podziale mandatów pomiędzy ogólnopolskie listy kandydatów. W wypadku przyjęcia tej poprawki należy dokonać odpowiednich zmian w art. 109 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-18.63" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-18.64" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 10 wnioskodawcy proponują dodanie nowego ust. 2, w którym zwolnienie z wymogów dotyczących progów uzależniają od stosowania odpowiednich zwolnień w stosunku do Polonii.</u>
          <u xml:id="u-18.65" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby nie poddawać tej poprawki pod głosowanie ze względu na jej sprzeczność z prawem i przepisami konstytucyjnymi. Takie stanowisko zajmuje również komisja.</u>
          <u xml:id="u-18.66" who="#JózefZych">Jeżeli w tej części, dotyczącej niepoddawania pod głosowanie tej poprawki, nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-18.67" who="#komentarz">(Poseł Stefan Pastuszewski: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-18.68" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, w tym przedmiocie przeprowadzimy...</u>
          <u xml:id="u-18.69" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: W sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-18.70" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-18.71" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie marszałku, proponuję, by najpierw przeprowadzić głosowanie nad skreśleniem art. 5. Jeżeli ta poprawka zostanie przyjęta, cała dyskusja stanie się bezprzedmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, proponuję, abyśmy honorowali zapis regulaminu Sejmu, upoważniający Prezydium Sejmu do dokonywania wykładni regulaminu. W związku z powyższym przystępujemy do głosowania nad tym, czy poprawka jest prawnie dopuszczalna.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#JózefZych">Kto jest za tym, aby głosować nad przyjęciem poprawki pana posła Pastuszewskiego, oznaczonej nr 10, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 358 posłów. Za tym, aby poddać tę poprawkę pod głosowanie, opowiedziało się 61 posłów, przeciw - 260, wstrzymało się od głosu 37 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#JózefZych">Oznacza to, że Sejm zaakceptował propozycję Prezydium Sejmu i nad tą poprawką nie będziemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 8 dotyczącą art. 5.</u>
          <u xml:id="u-20.8" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 8, polegającej na skreśleniu art. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.9" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.10" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-20.11" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 363 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 137 posłów, przeciw - 212, 14 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-20.12" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę polegającą na skreśleniu art. 5.</u>
          <u xml:id="u-20.13" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 9 do art. 5.</u>
          <u xml:id="u-20.14" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 9 do art. 5, polegającej na nadaniu nowego brzmienia ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.15" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.16" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-20.17" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 361 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 15 posłów, przeciw - 311, wstrzymało się od głosu 35 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.18" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę nr 9 do art. 5.</u>
          <u xml:id="u-20.19" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 5, dotyczącym art. 12, wnioskodawcy proponują skreślenie ust. 2, a przez to pozbawienie czynnego prawa wyborczego tych osób zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, których obywatelstwo polskie nie zostało stwierdzone i które nie są obywatelami innego państwa, tzw. bezpaństwowców.</u>
          <u xml:id="u-20.20" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby nie poddawać tego wniosku pod głosowanie ze względu na jego sprzeczność z prawem i przepisami konstytucyjnymi. Takie stanowisko prezentuje również komisja.</u>
          <u xml:id="u-20.21" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.22" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Jest sprzeciw. Chciałbym wiedzieć, z czym to jest sprzeczne?)</u>
          <u xml:id="u-20.23" who="#komentarz">(Poseł Marek Jurek: Chodzi o wyjaśnienie.)</u>
          <u xml:id="u-20.24" who="#JózefZych">Jest sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-20.25" who="#JózefZych">Sprawa jest jasna, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-20.26" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.27" who="#komentarz">(Poseł Marek Jurek: Chodzi o wyjaśnienie.)</u>
          <u xml:id="u-20.28" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.29" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za dopuszczalnością wniosku i głosowaniem, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.30" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.31" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-20.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.33" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 334 posłów. Za dopuszczalnością głosowania nad tym wnioskiem opowiedziało się 30 posłów, przeciw - 267, wstrzymało się od głosu 37 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.34" who="#JózefZych">Zgodnie z decyzją Sejmu wniosek nie będzie poddawany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-20.35" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 6, dotyczącym art. 14, wnioskodawcy proponują skreślenie tej części artykułu, w której zawarte jest uzależnienie biernego prawa wyborczego od stałego zamieszkiwania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-20.36" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby nie poddawać tego wniosku pod głosowanie ze względu na jego sprzeczność z przepisami konstytucyjnymi. Podobne stanowisko prezentuje komisja.</u>
          <u xml:id="u-20.37" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.38" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę, a zatem wniosek nie będzie poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-20.39" who="#JózefZych">W poprawce nr 12 (druk nr 757-B), dotyczącej art. 24 ust. 1, wnioskodawcy proponują skreślenie tej części przepisu, który mówi, że sporządza się spis wyborców przebywających w zakładach karnych i aresztach śledczych.</u>
          <u xml:id="u-20.40" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia tej poprawki należy w art. 49 ust. 2 i oznaczenie ust. 1 skreślić.</u>
          <u xml:id="u-20.41" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.42" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.43" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 12 do art. 24 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.44" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.45" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-20.46" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 362 posłów. Za uwzględnieniem poprawki głosowało 96 posłów, przeciw - 229, wstrzymało się od głosu 37 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.47" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-20.48" who="#komentarz">(Głos z sali: Kombatanci chcą głosować.)</u>
          <u xml:id="u-20.49" who="#komentarz">(Głos z sali: Poprawka nr 11.)</u>
          <u xml:id="u-20.50" who="#komentarz">(Głos z sali: Zaraz będzie.)</u>
          <u xml:id="u-20.51" who="#JózefZych">Poprawka nr 11 została wycofana.</u>
          <u xml:id="u-20.52" who="#JózefZych">W poprawce nr 13 (druk nr 757-B), dotyczącej art. 30, wnioskodawcy proponują - w dodanym ust. 2 - aby udział w głosowaniu mogli wziąć także ci obywatele polscy przebywający za granicą, którzy udokumentują w wiarygodny sposób obywatelstwo II Rzeczypospolitej w formie metryki urodzenia, świadectwa chrztu lub opinii właściwego konsulatu RP.</u>
          <u xml:id="u-20.53" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia tej poprawki dotychczasowe ust. 2–4 otrzymałyby oznaczenie 3–5.</u>
          <u xml:id="u-20.54" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.55" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.56" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 13 do art. 30, polegającej na dodaniu nowego ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.57" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.58" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-20.59" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 357 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 86 posłów, przeciw - 239, wstrzymało się od głosu 32 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.60" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.61" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 7, dotyczącym art. 30, wnioskodawcy proponują dodanie nowego ust. 5 stanowiącego, że obywatele polscy przebywający za granicą mogą głosować wyłącznie na ogólnopolską listę kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-20.62" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia tego wniosku należy dokonać odpowiednich zmian w art.: 39, 51, 117 i 120.</u>
          <u xml:id="u-20.63" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.64" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 30, polegającego na dodaniu nowego ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.65" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.66" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-20.67" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 367 posłów. Za uwzględnieniem wniosku mniejszości głosowało 47 posłów, przeciw - 300, wstrzymało się od głosu 20 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.68" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 30.</u>
          <u xml:id="u-20.69" who="#JózefZych">W poprawce nr 14, dotyczącej art. 35, wnioskodawcy w ust. 1 proponują, aby zmienić godzinę rozpoczęcia głosowania z 8 na 6 oraz godzinę zakończenia z 20 na 22. Proponują również skreślenie ust. 2, który w uzasadnionych wypadkach dawał obwodowej komisji wyborczej możliwość ustalenia wcześniejszej godziny rozpoczęcia głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.70" who="#JózefZych">Komisja proponuje, aby odrzucić tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-20.71" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.72" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 14 do art. 35 ust. 1 i 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.73" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.74" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-20.75" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 367 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 195 posłów, przeciw - 141, wstrzymało się od głosu 31 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.76" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 14 do art. 35 ust. 1 i 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-20.77" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 8, dotyczącym art. 37, wnioskodawcy proponują dodanie nowego ust. 3, stanowiącego, że wyborca przed otrzymaniem karty do głosowania uiszcza opłatę wyborczą na pokrycie wydatków ponoszonych w związku z wyborami przez budżet państwa w wysokości ustalonej przez Państwową Komisję Wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-20.78" who="#JózefZych">Dotychczasowe ust. 3 i 4 wnioskodawcy proponują oznaczyć jako ust. 4 i 5, a w nowo oznaczonym ust. 4 wyraz: „Wyborca” zastąpić wyrazami: „Po wpłaceniu opłaty wyborczej, wyborca (...)”.</u>
          <u xml:id="u-20.79" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia tego wniosku należy dokonać odpowiednich zmian w art. 58 oraz nadać nowe brzmienie ust. 2 w art. 151.</u>
          <u xml:id="u-20.80" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.81" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 37, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-20.82" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-20.83" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-20.84" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 360 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 6 posłów, przeciw - 342, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-20.85" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 37 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-20.86" who="#JózefZych">Do art. 39 ust. 2 zgłoszono jeden wniosek mniejszości i jedną poprawkę. Przyjęcie pierwszej propozycji spowoduje, że poprawka nr 16 stanie się bezprzedmiotowa.</u>
          <u xml:id="u-20.87" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 9 dotyczącym art. 39 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby wyborca dokonywał zawsze wyboru określonej listy kandydatów poprzez postawienie znaku „x” obok nazwiska jednego z kandydatów z tej listy, przez co wskazywałby jednocześnie jego pierwszeństwo do otrzymania mandatu.</u>
          <u xml:id="u-20.88" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 16 lit. a (druk nr 757-B) wnioskodawcy proponują, aby tylko w pierwszych wyborach zarządzonych na podstawie tej ordynacji wyborca dokonywał wyboru listy, zaznaczając swą decyzję przez postawienie znaku „x” przy nazwisku jednego z kandydatów. Poprawka nr 16 lit. b jest natomiast powtórzeniem ust. 2 art. 39 proponowanego przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-20.89" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia tej poprawki zostanie ona zamieszczona w przepisach przejściowych z odpowiednią numeracją.</u>
          <u xml:id="u-20.90" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia jednej z tych propozycji należy również dokonać odpowiednich zmian w art. 96, 101, 102, 104, 108, 111, 113, 132 i 133.</u>
          <u xml:id="u-20.91" who="#JózefZych">Komisja proponuje przyjęcie warunkowe tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-20.92" who="#komentarz">(Głos z sali: Prosimy o wyjaśnienie.)</u>
          <u xml:id="u-20.93" who="#JózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten artykuł dotyczy personalizacji aktu wyborczego, czyli krzyżyka stawianego przy nazwisku. Komisja postanowiła, iż w sprawozdaniu będzie rekomendowała Wysokiej Izbie głosowanie na partie polityczne, a nie na nazwiska. Wobec takiego stanowiska komisji pani posłanka Lipowicz zgłosiła wniosek mniejszości. Następnie, w czasie drugiego czytania, pan poseł Iwiński zgłosił poprawkę mówiącą o tym, iż głosowanie na osoby, czyli personalizacja aktu wyborczego, powinno być epizodyczne - powinno mieć miejsce wyłącznie w najbliższych wyborach przeprowadzanych pod rządami tej ordynacji. Komisja, głosując nad udzieleniem rekomendacji poprawkom, udzieliła poparcia tej poprawce.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#KrzysztofKról">Dlaczego jest ono warunkowe? Otóż by można było głosować nad tą poprawką, trzeba najpierw odrzucić wniosek mniejszości zgłoszony przez panią poseł Lipowicz. Opiera się to na tej zasadzie.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Lub przyjąć.)</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#KrzysztofKról">Albo przyjąć, wtedy poprawka staje się całkowicie bezprzedmiotowa. Po prostu chodzi o to, że komisja nie mogła zmienić zdania w stosunku do wcześniej przygotowanego sprawozdania i poprze wniosek mniejszości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Choiński: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JanuszChoiński">Mam wielką prośbę do posła sprawozdawcy; chodzi o to, aby rzetelnie informował. Jeżeli już wymienia jednego wnioskodawcę wniosku mniejszości, to proszę również o wymienienie dwóch pozostałych.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#JózefZych">Czy są jeszcze wątpliwości w tej sprawie? Nie.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 16 lit. b wnioskodawcy proponują w nowym brzmieniu ust. 3 zapis mówiący o tym, że we wszystkich następnych wyborach wyborca dokonuje jedynie wyboru określonej listy. Komisja natomiast proponuje, aby wyborca zawsze dokonywał jedynie wyboru określonej listy kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 9 dotyczącym art. 39.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 39, polegającego na nadaniu nowego brzmienia ust. 2 i w konsekwencji skreśleniu oraz zmianie niektórych innych przepisów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 356 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 214 posłów, przeciw - 122, wstrzymało się od głosu 20 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 39, polegający na nadaniu nowego brzmienia ust. 2, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 15 dotyczącej art. 39 wnioskodawcy proponują skreślenie ust. 3, który stanowi, że kartę do głosowania wyborca wrzuca do urny w taki sposób, aby strona zadrukowana nie była widoczna.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 15 do art. 39, polegającej na skreśleniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 356 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 42 posłów, przeciw - 291, wstrzymało się od głosu 23 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 15 do art. 39 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 10 dotyczącym art. 45 ust. 2 i 3 wnioskodawcy proponują, aby okręg wyborczy obejmował jedno lub kilka województw, i by w okręgu wyborczym wybierać co najmniej 7 posłów. Komisja natomiast proponuje utworzyć okręgi wyborcze w oparciu o podział na województwa i wybierać w okręgach wyborczych od 3 do 17 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje na podstawie art. 40 ust. 3 regulaminu Sejmu nie poddawać tego wniosku pod głosowanie, ponieważ wnioskodawcy nie przedstawili propozycji zmiany załącznika nr 1 do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#JózefZych">Wniosek nie będzie poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 17 (druk nr 757-B), dotyczącej art. 49, wnioskodawcy proponują dodać nowy ust. 3, stanowiący, że na terenie jednostek wojskowych, niezależnie od liczby uprawnionych do głosowania, tworzy się zamknięte obwody głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tej poprawki dokonać należy odpowiednich zmian w art.: 23 i 24, 139 ust. 2 oraz w art. 141.</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 17, polegającej na dodaniu nowego ust. 3 w art. 49, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.28" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.29" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.30" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 357 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 19 posłów, przeciw - 300, wstrzymało się od głosu 38 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.31" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 17 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.32" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 11 dotyczącym art. 51 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby z obwodów głosowania dla obywateli przebywających za granicą wyodrębnić obwody głosowania dla wyborców przebywających na polskich statkach morskich i by obwody te tworzył minister transportu i gospodarki morskiej, po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą, na wniosek armatora. Obwody te tworzono by tylko wtedy, gdyby na statku przebywało co najmniej 20 wyborców i istniała możliwość przekazania wyników głosowania niezwłocznie po jego zakończeniu.</u>
          <u xml:id="u-24.33" who="#JózefZych">Komisja natomiast nie przewiduje takiego wyodrębnienia z ogólnie utworzonych przez ministra spraw zagranicznych obwodów głosowania dla obywateli przebywających za granicą.</u>
          <u xml:id="u-24.34" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia tego wniosku należy dokonać odpowiednich zmian w art.: 30, 51, 52, 69, 76 ust. 2, 98, 106 ust. 3, 107 ust. 2, 108, 109 ust. 1, 113 oraz 125 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-24.35" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.36" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 51, polegającego na nadaniu nowego brzmienia ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.37" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.38" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.39" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 358 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 191 posłów, przeciw - 120, wstrzymało się od głosu 47 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.40" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek mniejszości do art. 51, polegający na nadaniu nowego brzmienia ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-24.41" who="#JózefZych">Do art. 77 ust. 1 zgłoszono trzy wnioski mniejszości i dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.42" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 13 dotyczącym art. 77 ust. 1 wnioskodawcy proponują, by prawo do zgłaszania list kandydatów przysługiwało tylko partiom politycznym.</u>
          <u xml:id="u-24.43" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tego wniosku należy skreślić art. 5 i art. 91 ust. 3 oraz dokonać odpowiednich zmian w art.: 77, 79, 81, 109 ust. 2 oraz w art. 117.</u>
          <u xml:id="u-24.44" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 14 wnioskodawcy proponują, aby prawo zgłaszania list kandydatów na posłów przysługiwało tylko partiom politycznym wpisanym do ewidencji co najmniej na pół roku przed wyborami oraz organizacjom mniejszości narodowych zarejestrowanym co najmniej na rok przed wyborami.</u>
          <u xml:id="u-24.45" who="#JózefZych">Wniosek mniejszości nr 12 oraz poprawka nr 19, dotycząca art. 77 ust. 1, zostały przez wnioskodawców wycofane.</u>
          <u xml:id="u-24.46" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 18 wnioskodawcy w art. 77 ust. 1 proponują, aby uzupełnić zdanie pierwsze o zapis, w którym zmierzają do uzależnienia prawa do zgłaszania list kandydatów przez organizacje mniejszości narodowych od przysługiwania takiego prawa polskiej mniejszości w innych krajach, którego narodowości ubiegają się o takie prawo w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-24.47" who="#JózefZych">Komisja natomiast proponuje przyznać prawo zgłaszania list partiom politycznym, organizacjom politycznym oraz społecznym, a także wyborcom.</u>
          <u xml:id="u-24.48" who="#JózefZych">Stwierdzam, że przedstawione propozycje stały się nieaktualne w związku z wniesionymi przez komisję autopoprawkami i nie mogą być poddane pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-24.49" who="#JózefZych">Do art. 79 ust. 1 zgłoszono dwie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.50" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 21 (druk nr 757-B) wnioskodawcy proponują zwiększyć liczbę podpisów, którymi ma być poparta lista okręgowa, z 3 tys. do 5 tys.</u>
          <u xml:id="u-24.51" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tej poprawki bezprzedmiotowe staną się wniosek mniejszości nr 21 i poprawka nr 32.</u>
          <u xml:id="u-24.52" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 22 wnioskodawcy proponują zmniejszenie wymaganej liczby podpisów popierających listę z 3 tys. do 2 tys.</u>
          <u xml:id="u-24.53" who="#JózefZych">Komisje proponują odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-24.54" who="#JózefZych">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie poprawkę nr 21. Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość poprawki nr 22.</u>
          <u xml:id="u-24.55" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 21.</u>
          <u xml:id="u-24.56" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 21 do art. 79 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.57" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.58" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.59" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 354 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 193 posłów, przeciw - 103, wstrzymało się od głosu 58 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.60" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę nr 21 do art. 79 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-24.61" who="#JózefZych">Do art. 79 ust. 2 zgłoszono jeden wniosek mniejszości i jedną poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-24.62" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej omyłkowo nr 24, powinien być nr 20, lit. a wnioskodawcy proponują skreślenie tego ustępu, a tym samym zmierzają do tego, aby nie zwalniać komitetów wyborczych z obowiązku uzyskania poparcia zgłoszenia list podpisami, jeżeli zarejestrowały one listy okręgowe w co najmniej połowie okręgów wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-24.63" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.64" who="#JózefZych">Przyjęcie tej poprawki oznaczać będzie bezprzedmiotowość wniosku mniejszości nr 15.</u>
          <u xml:id="u-24.65" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 15 dotyczącym art. 79 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby komitety wyborcze, które zarejestrowały listy okręgowe w co najmniej 5 okręgach wyborczych, miały prawo do zgłoszenia dalszych list bez poparcia zgłoszenia podpisami wyborców, a nie, jak proponuje komisja, po zarejestrowaniu list w co najmniej połowie okręgów wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-24.66" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 20 lit. a.</u>
          <u xml:id="u-24.67" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 20 lit. a do art. 79 ust. 2, polegającej na skreśleniu ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.68" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.69" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.70" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 359 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 72 posłów, przeciw - 272, wstrzymało się od głosu 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.71" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 20 lit. a do art. 79, polegającą na skreśleniu ust. 2, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.72" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad 15 wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-24.73" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 15 do art. 79 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.74" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.75" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.76" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 348 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 56 posłów, przeciw - 275, wstrzymało się od głosu 17 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.77" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 15 do art. 79 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.78" who="#JózefZych">Do art. 79 ust. 3 i 4 zgłoszono jeden wniosek mniejszości i cztery poprawki. Przyjęcie jednej z propozycji spowoduje, że następne staną się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-24.79" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 16 wnioskodawcy proponują, aby skreślić ust. 3 i 4, a tym samym nie zwalniać z obowiązku uzyskania poparcia dla list okręgowych komitetów wyborczych tych partii i organizacji, które w dniu wyborów mają w Sejmie swoje kluby poselskie, liczące co najmniej 15 posłów. Zwolnienie to nie obowiązywałoby również koalicji wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-24.80" who="#JózefZych">Przyjęcie tego wniosku spowoduje konieczność zmiany oznaczenia pozostałych ustępów, a także dokonania odpowiednich zmian w art. 79 ust. 5, w art. 84 ust. 2, w art. 91 ust. 2 oraz skreślenia art. 91 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-24.81" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tego wniosku bezprzedmiotowe staną się: wniosek mniejszości nr 17 do art. 79, polegający na skreśleniu ust. 4, oraz poprawka nr 28.</u>
          <u xml:id="u-24.82" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.83" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 16 do art. 79, polegającego na skreśleniu ust. 3 i 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.84" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.85" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.86" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 45 posłów, przeciw - 289, wstrzymało się od głosu 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.87" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 16 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.88" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 20 lit. b, c, d, dotyczącej art. 79 ust. 3, wnioskodawcy proponują, aby zwalniać z obowiązku uzyskania poparcia te komitety wyborcze partii, organizacji lub koalicji, które bezpośrednio po poprzednich wyborach zgłosiły Prezydium Sejmu istnienie klubu. Odnośnie do liczebności tego klubu wnioskodawcy zgłaszają trzy alternatywne propozycje:</u>
          <u xml:id="u-24.89" who="#JózefZych">— co najmniej 30 posłów (lit. b);</u>
          <u xml:id="u-24.90" who="#JózefZych">— co najmniej 23 posłów (lit. c);</u>
          <u xml:id="u-24.91" who="#JózefZych">— co najmniej 15 posłów (lit. d).</u>
          <u xml:id="u-24.92" who="#JózefZych">Wnioskodawcy proponują również, aby te same zasady stosować dla koalicji wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-24.93" who="#JózefZych">Nad tymi propozycjami głosować będziemy kolejno.</u>
          <u xml:id="u-24.94" who="#JózefZych">Przyjęcie jednej z tych poprawek spowoduje konieczność przyjęcia poprawki nr 20 oznaczonej lit. e, polegającej na skreśleniu ust. 4 w art. 79, który reguluje zwolnienie z obowiązku uzyskania poparcia list koalicyjnych.</u>
          <u xml:id="u-24.95" who="#JózefZych">Komisja proponuje, aby przyjąć poprawkę nr 20 oznaczoną lit. d.</u>
          <u xml:id="u-24.96" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 20 lit. b.</u>
          <u xml:id="u-24.97" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 20 lit.b dotyczącej art. 79, polegającej na nadaniu nowego brzmienia ust. 3, oraz poprawki 20 lit. e, polegającej na skreśleniu ust. 4 w art. 79, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.98" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.99" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.100" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 346 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 162 posłów, przeciw - 172, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.101" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 20 lit. b do art. 79 polegającą na nadaniu nowego brzmienia ust. 3 oraz poprawkę nr 20 lit.e, polegającą na skreśleniu ust. 4 w art. 79 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.102" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 20 lit. c.</u>
          <u xml:id="u-24.103" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 20 lit. c do art. 79, polegającej na nadaniu nowego brzmienia ust. 3, oraz poprawki nr 20 lit. e do art. 79, polegającej na skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.104" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.105" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.106" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 349 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 167 posłów, przeciw - 173, wstrzymało się od głosu 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.107" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.108" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 20 lit. d.</u>
          <u xml:id="u-24.109" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 20 lit. d, dotyczącej art. 79, polegającej na nadaniu nowego brzmienia ust. 3, oraz poprawki nr 20 lit. e, polegającej na skreśleniu ust. 4 w art. 79, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.110" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.111" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.112" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 349 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 276 posłów, przeciw - 64, wstrzymało się od głosu 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.113" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 20 lit. d i lit. e przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.114" who="#JózefZych">Przepraszam, krótka konsultacja związana z przyjęciem poprawek.</u>
          <u xml:id="u-24.115" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 17 i w poprawce oznaczonej nr 28, dotyczącej art. 79, wnioskodawcy proponują skreślenie ust. 4, a tym samym zmierzają do tego, aby nie zwalniać z obowiązku uzyskania poparcia list koalicji wyborczych, utworzonych przez partie i organizacje, które mają swoje kluby w Sejmie liczące co najmniej 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.116" who="#JózefZych">Nad wnioskiem mniejszości i poprawką będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-24.117" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-24.118" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! W celu uporządkowania poprawek związanych z dokonanymi przyjęciami i odrzuceniami zarządzam 15-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-24.119" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.120" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 47 do godz. 11 min 08)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#JózefZych">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 1 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#JózefZych">Będziemy kontynuować głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#JózefZych">Na wstępie informuję, że w wyniku przyjęcia przez Sejm poprawki nr 20 lit. d do art. 79 ust. 3, polegającej na skreśleniu ust. 4, bezprzedmiotowe stały się poprawki nr 24, 25, 26, 27 i 28 oraz wniosek mniejszości nr 17.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#JózefZych">Przechodzę do referowania następnych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-25.6" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 23, a dotyczącej art. 79 wnioskodawcy proponują, aby po ust. 2 dodać dwa nowe ustępy stanowiące, że nie mają prawa zgłaszania list wyborczych partie, w których władzach znajduje się ponad 50% członków byłej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, i nakładają na partie obowiązek przedstawienia Państwowej Komisji Wyborczej wykazu członków władz naczelnych, z podaniem ich przynależności w przeszłości do partii politycznych. Sankcją za zatajenie tych informacji jest skreślenie listy wyborczej, a po wyborach unieważnienie wyboru posła.</u>
          <u xml:id="u-25.7" who="#JózefZych">Po ust. 4 proponuje się dodać nowy ustęp stanowiący, że unieważnia się listy wyborcze tych partii, które na pierwszych dwóch miejscach umieściły w sumie powyżej 50% byłych członków Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.</u>
          <u xml:id="u-25.8" who="#JózefZych">Do tej samej sprawy odnosi się poprawka nr 31 lit. b dotycząca art. 81, a polegająca na dodaniu nowego ust. 2a.</u>
          <u xml:id="u-25.9" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby nie poddawać tych poprawek pod głosowanie ze względu na ich sprzeczność z prawem i przepisami konstytucyjnymi, a tym samym Prezydium Sejmu podziela pogląd wyrażony przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-25.10" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-25.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-25.12" who="#JózefZych">Zgłoszono sprzeciw. Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.13" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za tym, abyśmy głosowali nad poprawkami, o których przed chwilą była mowa, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-25.14" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-25.15" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-25.16" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 301 posłów. Za uwzględnieniem wniosku, a więc za poddaniem pod głosowanie poprawek, głosowało 92 posłów, przeciw - 162, 47 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-25.17" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm podzielił pogląd Prezydium Sejmu - poprawki nie zostaną poddane pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-25.18" who="#JózefZych">Do art. 80 zgłoszono dwa wnioski mniejszości i jedną poprawkę. W poprawce oznaczonej nr 29 dotyczącej art. 80 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby listy okręgowe zgłaszać do okręgowej komisji wyborczej do 40 dnia przed dniem wyborów. Komisja natomiast proponuje, aby listy okręgowe zgłaszać między 40 a 25 dniem.</u>
          <u xml:id="u-25.19" who="#JózefZych">Z tą poprawką łączy się poprawka nr 20 lit. f oraz poprawka nr 34 do art. 84 ust. 1, w której wnioskodawcy proponują, aby Państwowa Komisja Wyborcza przyznawała numer dla list komitetu wyborczego najpóźniej w 35 dniu przed dniem wyborów, a nie, jak proponuje komisja, w 20 dniu.</u>
          <u xml:id="u-25.20" who="#JózefZych">Nad przedstawionymi poprawkami będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-25.21" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-25.22" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.23" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 29 do art. 80 ust. 1, poprawki nr 20 lit. f do art. 79 ust. 5 oraz poprawki nr 34 do art. 84 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-25.24" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-25.25" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-25.26" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 321 posłów. Za przyjęciem poprawek głosowało 173 posłów, przeciw - 133, wstrzymało się od głosu 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.27" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-25.28" who="#JózefZych">Do art. 80 ust. 2 zgłoszono dwa wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-25.29" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 18 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 do art. 80 proponują, aby liczba kandydatów na liście okręgowej nie była mniejsza od liczby posłów wybieranych w danym okręgu.</u>
          <u xml:id="u-25.30" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 19 dotyczącym art. 80 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby liczba kandydatów na liście nie była większa od ogólnej liczby posłów wybieranych w danym okręgu.</u>
          <u xml:id="u-25.31" who="#JózefZych">Przyjęcie pierwszego z tych wniosków uczyni bezprzedmiotowym wniosek drugi.</u>
          <u xml:id="u-25.32" who="#JózefZych">Komisja proponuje, aby na liście było co najmniej 3 kandydatów i nie więcej niż dwukrotność ogólnej liczby posłów wybieranych w danym okręgu.</u>
          <u xml:id="u-25.33" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.34" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 18 do art. 80, polegającego na nadaniu nowego brzmienia ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-25.35" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-25.36" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-25.37" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 328 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 63 posłów, przeciw - 259, wstrzymało się od głosu 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.38" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 80 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-25.39" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.40" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 19 do art. 80 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-25.41" who="#JózefZych">Przepraszam, wobec tego, że przed chwilą aparatura nie działała, powtarzam głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-25.42" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 19 do art. 80 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-25.43" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-25.44" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-25.45" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 337 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 112 posłów, przeciw - 211 posłów, wstrzymało się od głosu 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.46" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości do art. 80 ust. 2 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-25.47" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 20 dotyczącym art. 81 ust. 1 pkt. 1 wnioskodawcy proponują, aby na zgłoszeniu listy okręgowej oprócz nazwy komitetu wyborczego zamieszczać także nazwę i skrót nazwy partii lub organizacji tworzących dany komitet.</u>
          <u xml:id="u-25.48" who="#JózefZych">Komisja proponuje, aby zgłoszenie listy zawierało tylko nazwę komitetu wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-25.49" who="#JózefZych">Z wnioskiem tym łączy się wniosek mniejszości nr 22, dotyczący art. 82, polegający na dodaniu nowego ust. 3, który stanowi, że komisja wyborcza uznaje za wadę zgłoszenie listy komitetu wyborczego, w którego nazwie nie uwzględniono nazwy i skrótu nazwy partii lub organizacji.</u>
          <u xml:id="u-25.50" who="#JózefZych">Nad tymi wnioskami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-25.51" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.52" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości nr 20 do art. 81 ust. 1 oraz 22 do art. 82, polegającego na dodaniu ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-25.53" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-25.54" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-25.55" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 339 posłów. Za przyjęciem wniosków mniejszości głosowało 234 posłów, przeciw - 98, wstrzymało się od głosu 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.56" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości przyjął.</u>
          <u xml:id="u-25.57" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 30, dotyczącej art. 81, wnioskodawcy proponują w ust. 1 w pkt. 2 w pierwszym zdaniu dodać zapis o zobowiązaniu komitetów utworzonych przez wyborców do umieszczenia na zgłoszeniu listy obok nazwiska kandydata informacji o przynależności do partii oraz w nowym ust. 3a postanowienie o tej samej treści.</u>
          <u xml:id="u-25.58" who="#JózefZych">Komisja proponuje przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-25.59" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.60" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 30 do art. 81 ust. 1 pkt 2 oraz do art. 81, polegającej na dodaniu nowego ust. 3a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-25.61" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-25.62" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-25.63" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 342 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 213 posłów, przeciw - 69, wstrzymało się od głosu 60 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.64" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę nr 30 do art. 81 ust. 1 pkt 2 oraz do art. 81, polegającą na dodaniu nowego ust. 3a.</u>
          <u xml:id="u-25.65" who="#JózefZych">W poprawce nr 31 lit. a do art. 81 wnioskodawcy w ust. 1 w pkt. 2 proponują, aby dodać zapis zobowiązujący do umieszczenia na zgłoszeniu listy obok nazwiska kandydata także informacji o przynależności w przeszłości do partii politycznych.</u>
          <u xml:id="u-25.66" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucić tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-25.67" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.68" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 31 lit. a do art. 81 ust. 1 pkt 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-25.69" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-25.70" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-25.71" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 345 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 132 posłów, przeciw -145, wstrzymało się od głosu 68 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.72" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-25.73" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 33, dotyczącej art. 81 ust. 4, wnioskodawcy proponują dodać nowy pkt 4 stanowiący, że do zgłoszenia listy okręgowej należy dołączyć pisemne oświadczenie kandydata stwierdzające, że nie był on funkcjonariuszem ani tajnym współpracownikiem Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz wojskowych służb specjalnych. Tej samej sprawy dotyczy poprawka nr 37 polegająca na dodaniu w rozdziale 12 nowego art. 123a.</u>
          <u xml:id="u-25.74" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby nie poddawać tych poprawek pod głosowanie ze względu na ich sprzeczność z prawem i przepisami konstytucyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-25.75" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-25.76" who="#komentarz">(Poseł Piotr Walerych: Sprzeciw!)</u>
          <u xml:id="u-25.77" who="#komentarz">(Głos z sali: Sprzeciw - tak, ale nie dopuszczać do głosu.)</u>
          <u xml:id="u-25.78" who="#komentarz">(Poseł Piotr Walerych: Ja chciałem...)</u>
          <u xml:id="u-25.79" who="#JózefZych">Nie, panie pośle, nie ma debaty. Był czas pracy i wyjaśnień w komisji.</u>
          <u xml:id="u-25.80" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale panie marszałku, jest potrzebne wyjaśnienie.)</u>
          <u xml:id="u-25.81" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-25.82" who="#JózefZych">Panie pośle, panie pośle...</u>
          <u xml:id="u-25.83" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, poddaję pod głosowanie - proszę uważać - wniosek Prezydium Sejmu, aby poprawki te nie były poddane pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-25.84" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem Prezydium Sejmu, aby poprawki nie były poddane pod głosowanie, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-25.85" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-25.86" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-25.87" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 342 posłów. Za wnioskiem Prezydium Sejmu głosowało 154 posłów, przeciw - 131, wstrzymało się od głosu 57 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.88" who="#JózefZych">Sejm podzielił pogląd Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-25.89" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 24, dotyczącym art. 88 ust. 4, wnioskodawcy proponują, aby wzór wykazu podpisów wyborców był określony w ustawie w formie załącznika.</u>
          <u xml:id="u-25.90" who="#JózefZych">Wnioskodawcy przedstawiają projekt wzoru wykazu, który stanowiłby załącznik nr 2 do ustawy.</u>
          <u xml:id="u-25.91" who="#JózefZych">Komisja proponuje, aby wzór wykazu określiła Państwowa Komisja Wyborcza.</u>
          <u xml:id="u-25.92" who="#JózefZych">Czy potrzebne są tu wyjaśnienia, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-25.93" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-25.94" who="#JózefZych">Wyjaśnienia nie są potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-25.95" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.96" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 88, polegającego na nadaniu nowego brzmienia ust. 4, i za dodaniem załącznika nr 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-25.97" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-25.98" who="#JózefZych">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-25.99" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 341 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 36 posłów, przeciw - 270, wstrzymało się od głosu 35 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.100" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił 24 wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-25.101" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 23 do art. 84 wnioskodawcy w ust. 2 proponują dodać nowe zdanie drugie, stanowiące, że w drugiej kolejności w losowaniu numerów biorą udział listy tych komitetów, które zarejestrowały swoje listy we wszystkich okręgach wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-25.102" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.103" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 84 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-25.104" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-25.105" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-25.106" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 336 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 168 posłów, przeciw - 103, wstrzymało się od głosu 65 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.107" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wniosek został uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-25.108" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 25, dotyczącym art. 90 ust. 1, wnioskodawcy proponują na końcu ust. 1 zapis stanowiący, że o wstrzymaniu rejestracji powiadamia się pełnomocnika jednak nie później niż następnego dnia po przyjęciu zgłoszenia listy okręgowej.</u>
          <u xml:id="u-25.109" who="#JózefZych">Komisja proponuje, aby pełnomocnik był zawiadamiany niezwłocznie po wstrzymaniu rejestracji i wszczęciu postępowania.</u>
          <u xml:id="u-25.110" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.111" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 90 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-25.112" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-25.113" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-25.114" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 111 posłów, przeciw - 206, wstrzymało się od głosu 30 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.115" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 90 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-25.116" who="#JózefZych">W poprawce nr 35 do art. 91 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby do zgłoszenia ogólnopolskiej listy kandydatów uprawnione były te komitety wyborcze, które zarejestrowały listy okręgowe w co najmniej połowie okręgów wyborczych, oraz te, które bezpośrednio po poprzednich wyborach zgłosiły istnienie klubu liczącego co najmniej 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.117" who="#JózefZych">Komisja proponuje, aby oprócz komitetów, które zarejestrowały swoje listy w co najmniej połowie okręgów, prawo to miały także komitety, które mają w Sejmie kluby liczące co najmniej 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-25.118" who="#JózefZych">Komisja proponuje przyjęcie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to kwestia podjęcia decyzji, czy dostosowujemy ten zapis do poprawki, którą przyjęliśmy, tj. poprawki nr 20 lit. d.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Już przegłosowane.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 35 do art. 91, polegającej na nadaniu nowego brzmienia ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 351 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 307 posłów, przeciw - 33, 11 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 35 do art. 91 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#JózefZych">W poprawce nr 36 wnioskodawcy proponują skreślenie ust.3 w art. 91, stanowiącego, że komitety wyborcze organizacji mniejszości narodowych uprawnione są do zgłaszania list ogólnopolskich, jeżeli zarejestrowały listy okręgowe w co najmniej 5 okręgach lub mają w Sejmie klub liczący co najmniej 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 36, polegającej na skreśleniu ust. 3 w art. 91, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-27.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 114 posłów, przeciw - 206, wstrzymało się od głosu 24 posłów.</u>
          <u xml:id="u-27.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 36 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-27.15" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 38, dotyczącej art. 128 ust. 1, wnioskodawcy proponują, aby o ważności wyborów rozstrzygała w pełnym składzie Izba Cywilna Sądu Najwyższego a nie, jak proponuje komisja, Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-27.16" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-27.17" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-27.18" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 38 do art. 128 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-27.19" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-27.20" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-27.21" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 349 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 94 posłów, przeciw - 231, wstrzymało się od głosu 24 posłów.</u>
          <u xml:id="u-27.22" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 38 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-27.23" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 39, dotyczącej art. 131 ust. 1, wnioskodawcy proponują skreślenie w pkt. 5 wyrazów: „oraz wojewody”, a tym samym chodzi o to, aby nie następowało wygaśnięcie mandatu w związku z powołaniem posła na stanowisko wojewody.</u>
          <u xml:id="u-27.24" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu proponuje, aby nie poddawać tej poprawki pod głosowanie ze względu na jej sprzeczność z przepisami konstytucyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-27.25" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-27.26" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-27.27" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 26, dotyczącym art. 132 ust. 2, wnioskodawcy proponują, aby dodać zdanie drugie, stanowiące, że kandydat, który ma pierwszeństwo do obsadzania mandatu, może zrzec się tego pierwszeństwa tylko w wypadku choroby lub z innego ważnego powodu.</u>
          <u xml:id="u-27.28" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Co to znaczy inny powód?)</u>
          <u xml:id="u-27.29" who="#JózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-27.30" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 132 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-27.31" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-27.32" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-27.33" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 69 posłów, przeciw - 266, wstrzymało się od głosu 12 posłów.</u>
          <u xml:id="u-27.34" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 26 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-27.35" who="#JózefZych">Do art. 133 zgłoszono jeden wniosek mniejszości i jedną poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-27.36" who="#JózefZych">Przypominam, że wniosek mniejszości został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-27.37" who="#JózefZych">W poprawce nr 41 do art. 133 ust. 1 wnioskodawcy proponują, aby zawieszeniu ulegał mandat posła powołanego na stanowisko wojewody.</u>
          <u xml:id="u-27.38" who="#JózefZych">Stwierdzam, że poprawka ta stała się nieaktualna w związku z wniesionymi przez komisję autopoprawkami i nie może być poddana pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-27.39" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 28 dotyczącym art. 137 wnioskodawcy proponują skrócenie z 12 do 5 dni przed wyborami okresu, w którym nie można podawać do publicznej wiadomości wyników badań przedwyborczych.</u>
          <u xml:id="u-27.40" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-27.41" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 137, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-27.42" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-27.43" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-27.44" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 68 posłów, przeciw - 269, wstrzymało się od głosu 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-27.45" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 28 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-27.46" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 29 wnioskodawcy w nowym brzmieniu art.140 rozszerzają i enumeratywnie wyliczają wnioski, które ma prawo wnieść do sądu zainteresowany, jeżeli formy propagandy i agitacji przedwyborczej zawierają dane i informacje nieprawdziwe. Do wniosków zaproponowanych przez komisję proponują dodać wnioski o: nakazanie sprostowania informacji, przeproszenia pomówionego, nakazanie wpłacenia kwoty do 20 mln zł na rzecz instytucji charytatywnej albo na rzecz wnioskodawcy tytułem odszkodowania.</u>
          <u xml:id="u-27.47" who="#JózefZych">W nowym brzmieniu ust. 2 wnioskodawcy nie określają terminu, w ciągu którego można wnieść zażalenie na postanowienie sądu wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-27.48" who="#JózefZych">Komisja natomiast proponuje termin 24-godzinny.</u>
          <u xml:id="u-27.49" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-27.50" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości nr 29 polegającego na nadaniu nowego brzmienia art. 140, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-27.51" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-27.52" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-27.53" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 347 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 210 posłów, przeciw - 119, wstrzymało się od głosu 18 posłów.</u>
          <u xml:id="u-27.54" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 29 polegający na nadaniu nowego brzmienia art. 140 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-27.55" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 42 do art. 140 ust. 2 wnioskodawcy proponują, aby dodać nowe zdanie drugie, stanowiące, że sąd może rozpoznać sprawę w wypadku usprawiedliwionej nieobecności wnioskodawcy lub uczestnika postępowania.</u>
          <u xml:id="u-27.56" who="#JózefZych">Komisja proponuje przyjąć tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-27.57" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-27.58" who="#komentarz">(Głosy z sali: Komisja proponowaną poprawkę przyjęła.)</u>
          <u xml:id="u-27.59" who="#komentarz">(Głosy z sali: Komisja proponowaną poprawkę odrzuciła.)</u>
          <u xml:id="u-27.60" who="#JózefZych">Panie pośle, ponieważ są wątpliwości, proszę powiedzieć, co proponuje komisja?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#KrzysztofKról">Komisja udzieliła rekomendacji tej poprawce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#JózefZych">Dziękuję. To znaczy, że przyjęła poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 42 do art. 140 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 343 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 256 posłów, przeciw - 70, wstrzymało się od głosu 17 posłów.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 42 do art. 140 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#JózefZych">Do art. 141 zgłoszono jeden wniosek mniejszości i jedną poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 30, dotyczącym art. 141, wnioskodawcy w dodanym ust. 3 proponują wprowadzenie zakazu prowadzenia kampanii wyborczej na terenie kościołów i kaplic.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 43 wnioskodawcy także proponują dodać nowy ust. 3, ale stanowiący, że zakaz prowadzenia kampanii wyborczej na terenie jednostek wojskowych nie dotyczy organizacji spotkań z kandydatami wyłonionymi przez środowiska wojskowe.</u>
          <u xml:id="u-29.10" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-29.11" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 30.</u>
          <u xml:id="u-29.12" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 141, polegającego na dodaniu nowego ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-29.13" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-29.14" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-29.15" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 343 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 99 posłów, przeciw - 195, wstrzymało się od głosu 49 posłów.</u>
          <u xml:id="u-29.16" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości nr 30 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-29.17" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad poprawką nr 43.</u>
          <u xml:id="u-29.18" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 43 do art. 141, polegającej na dodaniu nowego ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-29.19" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-29.20" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-29.21" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 348 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 3 posłów, przeciw - 297, wstrzymało się od głosu 48 posłów.</u>
          <u xml:id="u-29.22" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 43 do art. 141 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-29.23" who="#JózefZych">Do art. 143 zgłoszono jeden wniosek mniejszości i jedną poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-29.24" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 44 w zestawieniu poprawek wnioskodawcy proponują nadać nowe brzmienie art. 143, który określałby tylko podstawowe zasady rozpowszechniania audycji wyborczych, zgodnie z propozycjami komisji. W ust. 4 natomiast proponują, aby szczegółowe zasady przyznawania i podziału czasu określiła w drodze rozporządzenia Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.</u>
          <u xml:id="u-29.25" who="#JózefZych">Z tą poprawką związana jest poprawka oznaczona nr 45, polegająca na skreśleniu art. 144, 145, 146 i 147, w których komisja uregulowała szczegółowe zasady przyznawania i podziału czasu audycji wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-29.26" who="#JózefZych">Nad tymi poprawkami będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-29.27" who="#JózefZych">W wypadku ich przyjęcia pozostałe propozycje do art. 143 staną się bezprzedmiotowe.</u>
          <u xml:id="u-29.28" who="#JózefZych">Jest prośba o wyjaśnienie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#KrzysztofKról">Poprawki nr 44 i 45, wniesione przez posła Markiewicza, sprowadzają się do dwóch elementów. Pierwszy element to usunięcie czterech artykułów określających szczegółowe zasady kampanii wyborczej w środkach masowego przekazu. Chodzi o tryb ustalania przydziału czasu, informacje o podjętych decyzjach, tryb losowania, powiadamianie pełnomocników komitetów wyborczych o losowaniu kolejności rozpowszechniania audycji wyborczych, ustalenie 50% rabatu na płatne ogłoszenia komitetów wyborczych, zakaz odmowy umieszczenia takiej reklamy. Stwierdza się natomiast, iż te zasady szczegółowe określi Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji w porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#KrzysztofKról">Drugi element dotyczy niepublicznych, prywatnych środków masowego przekazu. Ordynacja wyborcza nie wypowiada się o nich w żaden sposób. W poprawce pana posła Markiewicza proponuje się natomiast objęcie tych środków przekazu tą regulacją: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji w porozumieniu z PKW podejmowałaby decyzje również w tym zakresie. Właśnie do tego sprowadzają się zasadnicze tezy tych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#JózefZych">Pan poseł Marek Markiewicz, pytanie?</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Markiewicz: Czy mogę uzupełnić jako wnioskodawca?)</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#JózefZych">Skoro chodzi o wyjaśnienie, przypominam, że już nie prowadzimy debaty. Będziemy tu konsekwentni.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#komentarz">(Poseł Marek Markiewicz: Tylko uzupełnię.)</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#JózefZych">Wyjaśnień może udzielać tylko pan poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#komentarz">(Poseł Marek Markiewicz: Wobec tego tylko pytanie do posła sprawozdawcy.)</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#JózefZych">Jeżeli pan ma pytanie, to proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#MarekMarkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje pytanie jako wnioskodawcy do posła sprawozdawcy jest następujące: Czy kolejność wskazania istoty owych poprawek była celowa? Jeżeli nie, chcę powiedzieć, iż najistotniejsze w pierwszej poprawce jest to, że pierwotny tekst nie dotyczył telewizji prywatnej. Jeżeli natomiast kolejność była celowa, to było to sprzeczne z intencją wnioskodawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#KrzysztofKról">Panie marszałku, ta kolejność wynikała z kolejności umieszczenia w artykule stosownych zapisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#JózefZych">Tak. Nie powoduje to ewentualnych sprzeczności.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 44, polegającej na nadaniu nowego brzmienia art. 143 oraz poprawki nr 45 polegającej na skreśleniu art. 144–147, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Za przyjęciem poprawek głosowało 144 posłów, przeciw - 187, wstrzymało się od głosu 13 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę nr 44 i poprawkę nr 45 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 31 dotyczącym art. 143 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 2 proponują, aby prawo do nieodpłatnego rozpowszechniania audycji wyborczych w ogólnokrajowych programach miały wszystkie komitety wyborcze, a w programach regionalnych, obejmujących swym zasięgiem okręg wyborczy, tylko te, które zarejestrowały w danym okręgu listę kandydatów. Komisja natomiast proponuje odnośnie do programów ogólnopolskich przyznać to prawo tylko tym komitetom, które zarejestrowały ogólnopolską listę kandydatów, odnośnie zaś do programów regionalnych tym, które zarejestrowały listę w co najmniej jednym okręgu.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#JózefZych">W wypadku przyjęcia tego wniosku należy dokonać odpowiednich zmian w art. 144 ust. 1 i art. 145 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 143, polegającego na nadaniu nowego brzmienia ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 351 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 62 posłów, przeciw - 273, wstrzymało się od głosu 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 46 wnioskodawcy proponują skreślenie art. 146, który przyznaje prawo i reguluje zasady odpłatnego rozpowszechniania audycji wyborczych w radiu i telewizji.</u>
          <u xml:id="u-34.16" who="#JózefZych">Komisja proponuje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-34.17" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.18" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 46, polegającej na skreśleniu art. 146, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.19" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.20" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-34.21" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 349 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 128 posłów, przeciw - 199, wstrzymało się od głosu 22 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.22" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-34.23" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 32 dotyczącym art. 146 wnioskodawcy w nowym brzmieniu ust. 3 proponują, aby opłaty pobierane za czas rozpowszechniania audycji wyborczych były ustalone według cennika ustalonego dla reklam.</u>
          <u xml:id="u-34.24" who="#JózefZych">Komisja natomiast proponuje, aby te opłaty nie przekraczały 50% stawek pobieranych za reklamy.</u>
          <u xml:id="u-34.25" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.26" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 146, polegającego na nadaniu nowego brzmienia ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.27" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.28" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-34.29" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 346 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 156 posłów, przeciw - 172, wstrzymało się od głosu 18 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.30" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-34.31" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 33 wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 156, który stanowi, że komitety wyborcze, które zarejestrowały kandydatów, mają prawo do otrzymania z budżetu państwa dotacji w związku z poniesionymi wydatkami na kampanię wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-34.32" who="#JózefZych">W przypadku przyjęcia tego wniosku należy skreślić art. 151 ust. 2 pkt 6.</u>
          <u xml:id="u-34.33" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.34" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na skreśleniu art. 156, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.35" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.36" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-34.37" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 351 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 34 posłów, przeciw - 301, wstrzymało się od głosu 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.38" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-34.39" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 34 wnioskodawcy w nowym brzmieniu art. 155 i art. 156 oraz w nowym art. 157 proponują ograniczyć koszty związane z prowadzeniem kampanii wyborczej do 60-krotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 6 podstawowych działach sfery produkcyjnej, a za przekroczenie tej granicy ustanowić karę pieniężną w wysokości 5-krotnej kwoty przekroczenia, a także dać prawo Państwowej Komisji Wyborczej lub okręgowej komisji wyborczej do wystąpienia z wnioskiem do urzędu kontroli skarbowej o przeprowadzenie kontroli. Proponują również, aby komitety wyborcze, które zarejestrują listę tylko w jednym okręgu, przedkładały sprawozdanie finansowe właściwej okręgowej komisji wyborczej, a także aby sprawozdania finansowe z kampanii wyborczej były ogłaszane w Monitorze Polskim. Nie przewidują natomiast dotacji z budżetu państwa w związku z wydatkami poniesionymi na kampanię wyborczą.</u>
          <u xml:id="u-34.40" who="#JózefZych">Czy wymaga to wyjaśnień?</u>
          <u xml:id="u-34.41" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-34.42" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.43" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości polegającego na nadaniu nowego brzmienia art. 155 i art. 156 oraz dodaniu nowego art. 157, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.44" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.45" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-34.46" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 68 posłów, przeciw - 263, wstrzymało się od głosu 24 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.47" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-34.48" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 35 dotyczącym art. 156 wnioskodawcy proponują dodanie drugiego nowego zdania w ust. 1 i nadanie nowego brzmienia ust. 3, a tym samym zmierzają do tego, aby mandaty poselskie uzyskane przez kobiety liczone były podwójnie przy obliczaniu należnej komitetowi wyborczemu dotacji podmiotowej z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-34.49" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.50" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 156 ust. 1 oraz polegającego na nadaniu nowego brzmienia ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.51" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.52" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-34.53" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 344 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 76 posłów, przeciw - 220, wstrzymało się od głosu 48 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.54" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-34.55" who="#JózefZych">We wniosku mniejszości nr 36 dotyczącym art. 156 ust. 3 wnioskodawcy proponują, aby kwotę dotacji z budżetu państwa obliczać proporcjonalnie do liczby uzyskanych głosów, a nie, jak proponuje komisja, od liczby posłów wybranych z list kandydatów danego komitetu wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-34.56" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.57" who="#JózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości do art. 156 ust. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.58" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.59" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-34.60" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 83 posłów, przeciw - 249, wstrzymało się od głosu 23 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.61" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-34.62" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wniosek mniejszości nr 37stał się nieaktualny w związku z wniesionymi przez komisję autopoprawkami i nie może być poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-34.63" who="#JózefZych">W poprawce oznaczonej nr 47 wnioskodawcy proponują w nowym brzmieniu art. 167, aby obywatele polscy stale zamieszkujący za granicą byli dopuszczeni do udziału w wyborach nie tylko na podstawie dokumentu uprawniającego do wydania paszportu, jak proponuje komisja, ale także na podstawie innych dokumentów stwierdzających tożsamość tych osób.</u>
          <u xml:id="u-34.64" who="#JózefZych">Komisja proponuje, aby przyjąć tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-34.65" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-34.66" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki nr 46, polegającej na nadaniu nowego brzmienia art. 167, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-34.67" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Nr 47.)</u>
          <u xml:id="u-34.68" who="#JózefZych">Oczywiście, poprawki nr 47, przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-34.69" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.70" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-34.71" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 342 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 205 posłów, przeciw - 93, wstrzymało się od głosu 44 posłów.</u>
          <u xml:id="u-34.72" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.73" who="#JózefZych">W związku z podjętymi przez Sejm decyzjami proszę o upoważnienie marszałka Sejmu do dokonania zmiany numeracji artykułów, ustępów i punktów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-34.74" who="#JózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-34.75" who="#JózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-34.76" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-34.77" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#MarekJurek">Chciałem w imieniu wymaganej regulaminem grupy posłów zgłosić wniosek o reasumpcję głosowania nad wnioskiem mniejszości nr 5 (druk nr 757). Chodzi o kwestię zagwarantowania wyłączności prawa głosu obywatelom polskim. Pan marszałek Zych błędnie przedstawił, w naszym przekonaniu, uzasadnienie Prezydium Sejmu mające na celu niedopuszczenie do głosowania nad tym wnioskiem, ponieważ w świetle utrzymanych w mocy przepisów konstytucyjnych - art. 95 i 96 - wątpliwości prawne, konstytucyjne budzi proponowany zapis projektu przedłożonego Wysokiej Izbie, a nie poprawka do tego projektu, którą chcemy, żeby poddano pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#JózefZych">Chciałbym przy okazji, panie pośle, przypomnieć, że to Wysoka Izba podjęła decyzję, a nie Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Jurek: Ale pan marszałek nie chciał złożyć wyjaśnień.)</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#JózefZych">Panie pośle, chciałbym wyjaśnić, że zgodnie z obowiązującym regulaminem Sejmu nie ja udzielam wyjaśnień w tej sprawie. Jest pan poseł sprawozdawca i on wyjaśnia wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#JózefZych">Czy w sprawie formalnej, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#komentarz">(Poseł Piotr Walerych: W sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#JózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PiotrWalerych">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Proszę umożliwić mi skierowanie zapytania - w kwestii związanej z naszą debatą - do pana marszałka oraz proszę o wyjaśnienie...</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Jest głosowanie.)</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PiotrWalerych">Zaraz wytłumaczę, przed głosowaniem.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#PiotrWalerych">... pana przewodniczącego posła Krzysztofa Króla.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#PiotrWalerych">Sprawa dotyczy mianowicie zgłoszonych przeze mnie poprawek: nr 33 i 37 (druk nr 757-B).</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#PiotrWalerych">Pytanie do pana marszałka: Na jakiej podstawie pan marszałek stwierdził, iż poprawki, które złożyłem, są niezgodne z konstytucją? Chciałbym prosić, żeby pan marszałek złożył to wyjaśnienie przed Wysoką Izbą.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#komentarz">(Głosy z sali: Było już wytłumaczone.)</u>
          <u xml:id="u-37.7" who="#PiotrWalerych">Nie, nie było wytłumaczenia, panie i panowie posłowie. Sprawa jest niezwykle ważna, ponieważ dotyczy - o czym państwo zapewne wiedzą, ale nie wszyscy - tego, czy pracownicy, współpracownicy Służby Bezpieczeństwa i innych służb specjalnych PRL będą zasiadali w przyszłości w tej Izbie. I do pana przewodniczącego należy wyjaśnienie konsekwencji nieprzyjęcia przez Wysoką Izbę tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-37.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#JózefZych">Odpowiadam panu posłowi. Panie pośle, jeżeli pan przysłuchiwał się tym obradom to, po pierwsze, przedstawiłem nie swój punkt widzenia, lecz stanowisko Prezydium Sejmu i komisji.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Walerych: Na jakiej podstawie?)</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#JózefZych">Zostało ono zaakceptowane przez Sejm i nie mam obowiązku udzielania w tej części dalszych wyjaśnień.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#JózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#JózefZych">Proszę, pytanie.</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#komentarz">(Poseł Piotr Walerych: Panie Marszałku!)</u>
          <u xml:id="u-38.7" who="#JózefZych">Nie, panie pośle, nie udzielam głosu, nie ma debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#JanuszChoiński">Panie Marszałku! Nie był poddany pod głosowanie wniosek mniejszości nr 17 zgłoszony w komisji przez posła Srebro. Ani dziś, ani wczoraj na spotkaniu nie został ten wniosek zaprezentowany jako sprzeczny chociażby z konstytucją czy też mogący być sprzeczny, a jednocześnie nie zależy on od żadnego innego wniosku czy też innej poprawki, które były tutaj poddane pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#KrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabiorę głos od razu w dwóch sprawach. Po pierwsze powtórzę, że komisja przyjęła następujący tryb postępowania: jeśli któryś z członków komisji uznał, że jakikolwiek wniosek czy poprawka są sprzeczne z konstytucją, to komisja przekazywała ten wniosek do Prezydium Sejmu celem podjęcia decyzji. Tak było w wypadku tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#KrzysztofKról">Odpowiedź na pytanie pana posła Choińskiego. Otóż wniosek mniejszości nr 17, zgłoszony przez pana posła Srebro, jest tożsamy z poprawką nr 28, złożoną przez pana posła Choińskiego.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#KrzysztofKról">I w ten sposób głosowano nad nią tylko raz.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#komentarz">‍(Głosy z sali: Brawo)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#JózefZych">Czy w sprawie trybu głosowania, panie pośle? Pan poseł Janusz Korwin-Mikke zabierze głos, jeżeli sprawa dotyczy trybu głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: W sprawie wniosku o reasumpcję.)</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#JózefZych">Wniosek o reasumpcję został zgłoszony i Prezydium Sejmu w stosownym czasie rozpatrzy ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Czy mogę prosić mimo wszystko o wyjaśnienie?)</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#JózefZych">Panie pośle, wniosek o reasumpcję składa się na piśmie; wniosek z odpowiednią listą podpisów został zgłoszony i Prezydium Sejmu zapozna się z nim. Przykro mi.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#JózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#IreneuszNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wobec mnogości wniosków mój klub, Konwencja Polska, wnosi o półgodzinną przerwę, abyśmy mogli zastanowić się nad ostatecznym głosowaniem.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#IreneuszNiewiarowski">Możemy to potraktować jednocześnie jako rutynową przerwę, która jest przewidziana o godz. 11, żeby nie tracić czasu.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Wobec zgłoszonego wniosku w celu rozważenia jeszcze jednej poprawki zarządzam półgodzinną przerwę.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#JózefZych">Przepraszam, jeszcze komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#AdamSengebusch">Zebranie Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego odbędzie się w przerwie w sali nr 14, budynek nr 3.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#AdamSengebusch">Wspólne posiedzenie Komisji: Handlu i Usług; Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Ustawodawczej, odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 24.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#AdamSengebusch">Zebranie Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna odbędzie się po ogłoszeniu przerwy w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#AdamSengebusch">Wspólne posiedzenie Komisji: Ustawodawczej; Polityki Społecznej i Obrony Narodowej, odbędzie się w czasie dużej przerwy około godz. 13 w sali posiedzeń plenarnych. Będzie to krótkie spotkanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#JózefZych">Przypominam, że bezpośrednio po przerwie przystąpimy do końcowej części głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 10 do godz. 12 min 50)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! W związku z tym, że przed chwilą został zgłoszony kolejny wniosek o reasumpcję głosowania, zarządzam przedłużenie przerwy o 15 minut. Proszę jednocześnie o zebranie się Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 50 do godz. 13 min 05)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#JózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#JózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#JózefZych">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 1 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#JózefZych">Przypominam, że złożone zostały trzy wnioski o reasumpcję głosowania.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#JózefZych">Pierwszy wniosek, złożony przez grupę posłów w regulaminowym trybie, brzmi następująco: „Na podstawie art. 114 regulaminu Sejmu zwracamy się z wnioskiem o przeprowadzenie reasumpcji głosowania dotyczącego dopuszczenia do decyzji Izby w sprawie wniosku mniejszości nr 5 z druku nr 757. Wniosek swój uzasadniamy błędnym stanowiskiem przedstawionym przez marszałka Zycha. Wątpliwości konstytucyjne w świetle art. 95 i 96, utrzymanych w mocy przepisów konstytucyjnych, budzi zapis projektu ustawy, a nie proponowana poprawka”.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#JózefZych">Pozwolę sobie przypomnieć Wysokiej Izbie treść art. 114 ust. 1. „W razie gdy wynik głosowania budzi uzasadnione wątpliwości, Sejm może dokonać reasumpcji głosowania”.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#JózefZych">Pragnę też Wysokiej Izbie wyjaśnić, że prowadzący obrady nigdy nie przedstawia swojego stanowiska, lecz stanowisko Prezydium Sejmu i komisji, co też uczyniłem.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#JózefZych">Prezydium Sejmu zapoznało się z tym wnioskiem i nadal utrzymuje, że przedstawienie poglądu dotyczącego możliwości naruszenia w tym przypadku przepisów innych ustaw oraz przepisów konstytucyjnych było uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#JózefZych">Zanim poddam ten wniosek pod głosowanie, pragnę to uzasadnić. Otóż, Wysoki Sejmie, zarówno komisja, która rozpatrywała sprawę wniosku pana posła Korwin-Mikke, jak i Prezydium Sejmu przede wszystkim uwzględniały zapis art. 95 przepisów konstytucyjnych, w którym występuje określenie: „każdy obywatel”. W przepisach konstytucyjnych w tych przypadkach, w których wyraźnie chodzi o określenie praw lub obowiązków obywateli Rzeczypospolitej, używa się zwrotu: „obywatel Rzeczypospolitej Polskiej” (art. 91). Stąd też wzięła się ta interpretacja i to stanowisko zarówno komisji, jak i Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, przechodzimy do głosowania nad wnioskiem o reasumpcję głosowania.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przeprowadzeniem reasumpcji głosowania w sprawie wniosku mniejszości nr 5 z druku nr 757, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 369 posłów. Za reasumpcją głosowało 121 posłów, przeciw - 217, wstrzymało się od głosu 31posłów.</u>
          <u xml:id="u-48.15" who="#JózefZych">Stwierdzam, że wniosek został odrzucony.</u>
          <u xml:id="u-48.16" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! Kolejny wniosek o reasumpcję został złożony przez Klub Parlamentarny Porozumienia Centrum. „Na podstawie art. 114 regulaminu Sejmu RP zgłaszamy wniosek o reasumpcję głosowania nad poprawką nr 31 do art. 81 ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Wynik głosowania budzi uzasadnione wątpliwości. Nieprecyzyjne wyjaśnienia posła sprawozdawcy spowodowały odmienne od zamierzonego głosowanie grupy posłów”.</u>
          <u xml:id="u-48.17" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, Prezydium Sejmu zażądało w tym wypadku wypisu z protokołu obrad Sejmu i informuje, że w tej części obrad poseł sprawozdawca w ogóle nie zabierał głosu.</u>
          <u xml:id="u-48.18" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-48.19" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-48.20" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za wnioskiem o reasumpcję głosowania nad poprawką nr 31 do art. 81, zgłoszonym przez Klub Parlamentarny Porozumienia Centrum, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-48.21" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-48.22" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-48.23" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 373 posłów. Za reasumpcją głosowało 107 posłów, przeciw - 236, wstrzymało się od głosu 30 posłów.</u>
          <u xml:id="u-48.24" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o reasumpcję odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-48.25" who="#JózefZych">Kolejny, trzeci wniosek o reasumpcję brzmi następująco: „Na podstawie art. 114 regulaminu Sejmu wnosimy o przeprowadzenie reasumpcji głosowania dotyczącego wniosków nr 33 i 37 z druku nr 757. Wniosek motywujemy błędną kwalifikacją o niezgodności poprawek z konstytucją i odmową uzasadnienia”.</u>
          <u xml:id="u-48.26" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie, ta druga część - odmowa uzasadnienia, w świetle art. 114 nie może być podstawą do przeprowadzenia reasumpcji, bo przepisy nie przewidują takiej ewentualności. Jeżeli zaś chodzi o Prezydium Sejmu i komisję, stoją one na stanowisku, że wobec braku ustawy lustracyjnej, w związku z wprowadzaniem zapisów, które miałyby daleko idące skutki, a także w związku z nieokreśleniem skutków tego w pewnych przypadkach, naruszałoby to obowiązujące przepisy.</u>
          <u xml:id="u-48.27" who="#JózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-48.28" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o reasumpcję głosowania nad poprawkami 33 i 37, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-48.29" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-48.30" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-48.31" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 375 posłów. Za reasumpcją głosowało 127, przeciw - 215, wstrzymało się od głosu 33 posłów.</u>
          <u xml:id="u-48.32" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek o reasumpcję odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-48.33" who="#JózefZych">Wysoki Sejmie! W związku z przykładami, które mieliśmy przed chwilą, musimy dojść do wniosku, że Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich powinna w najbliższym czasie zająć się sprawą zmiany regulaminu i dokonać odpowiedniego zapisu, takiego, który by nie budził wątpliwości i nie powodował tego typu podwójnych czy potrójnych głosowań.</u>
          <u xml:id="u-48.34" who="#JózefZych">Przystępujemy obecnie do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-48.35" who="#JózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w brzmieniu proponowanym przez Komisję Nadzwyczajną, wraz z załącznikiem oraz przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-48.36" who="#JózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-48.37" who="#JózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-48.38" who="#JózefZych">W głosowaniu wzięło udział 375 posłów. Za przyjęciem projektu ustawy głosowało 239 posłów, przeciw - 132, wstrzymało się od głosu 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-48.39" who="#JózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-48.40" who="#JózefZych">W ten sposób, Wysoki Sejmie, mamy otwartą drogę, zrobiliśmy pierwszy krok do przyszłych wyborów.</u>
          <u xml:id="u-48.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-48.42" who="#JózefZych">Proszę o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#AdamSengebusch">Wspólne, krótkie posiedzenie Komisji: Ustawodawczej; Polityki Społecznej oraz Obrony Narodowej odbędzie się w czasie dużej przerwy w sali obrad plenarnych.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#AdamSengebusch">Posiedzenie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy obiadowej w sali nr 24 w budynku nr 3.</u>
          <u xml:id="u-49.2" who="#AdamSengebusch">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy obiadowej w sali nr 106 odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.</u>
          <u xml:id="u-49.3" who="#AdamSengebusch">Wspólne posiedzenie Komisji: Systemu Gospodarczego i Przemysłu; Samorządu Terytorialnego oraz Ustawodawczej odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 101.</u>
          <u xml:id="u-49.4" who="#AdamSengebusch">Bezpośrednio po zarządzeniu przerwy obiadowej w sali nr 17 w budynku nr 3 odbędzie się posiedzenie Komisji Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-49.5" who="#AdamSengebusch">Uprzejmie informuję, że posiedzenie zespołu do spraw współpracy z Kazachstanem odbędzie się o godz. 13.30 w sali nr 105 przy Biurze Stosunków Międzyparlamentarnych, stary Dom Poselski, I piętro.</u>
          <u xml:id="u-49.6" who="#AdamSengebusch">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy obiadowej w sali obrad plenarnych odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji: Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej; Polityki Społecznej oraz Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-49.7" who="#AdamSengebusch">Prezydia Komisji: Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej; Polityki Społecznej oraz Ustawodawczej zawiadamiają, że wspólne posiedzenie komisji odbędzie się 15 kwietnia, czyli dzisiaj w sali obrad plenarnych bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy obiadowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#JózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#JózefZych">Ogłaszam przerwę do godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 23 do godz. 15 min 07)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#HenrykBąk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#HenrykBąk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 240 i 807).</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#HenrykBąk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jana Lityńskiego.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#HenrykBąk">Panie pośle, opóźnienie w rozpoczęciu obrad spowodowane zostało przez pana.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#HenrykBąk">Przepraszam Wysoką Izbę za to opóźnienie.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#HenrykBąk">Proszę pana posła o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#JanLityński">Panie marszałku, kiedy wchodziłem na salę, jeszcze pana marszałka nie było, stałem w drzwiach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#HenrykBąk">Panie pośle, proszę jednak spojrzeć na zegar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#JanLityński">Przepraszam, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowelizacja, którą dzisiaj rozpatrujemy, niesie sprawy trudne. Poruszamy się w bardzo delikatnej sferze problemów, dotyczą one bowiem uprawnień socjalnych dla wielu milionów osób. Muszę od razu powiedzieć, że rozwiązanie, do którego doszliśmy, jest bardzo niezadowalające. Ciągle się odczuwa brak całościowego spojrzenia na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenia chorobowe.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#JanLityński">Nowelizacja ta była zgłoszona dosyć dawno. Była to ustawa okołobudżetowa, związana z budżetem na rok 1993. Wówczas komisje zdecydowały się odłożyć rozpatrywanie tego problemu, a to dlatego, że przedstawiciele rządu stwierdzili, że w tamtym czasie nowelizacja ta nie ma charakteru budżetowego. I była to prawda, ale tylko prawda częściowa - dlatego że w miarę upływu czasu brak tej nowelizacji niewątpliwie oddziałuje na budżet, szczególnie na budżet ZUS, a więc pośrednio także na budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#JanLityński">Związane jest to z tym, że zasiłki chorobowe są obecnie wypłacane pracownikom w różny sposób w zależności od formy własności zakładu pracy. Państwowe zakłady pracy płacą zasiłki chorobowe swoim pracownikom, w prywatnych natomiast zakładach pracy od pierwszego dnia choroby zasiłek jest wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#JanLityński">Przez długi okres nie stanowiło to problemu, gdyż mało było prywatnych zakładów pracy i były one małe. Obecnie, przy postępującym procesie prywatyzacji, duże prywatne zakłady pracy też korzystają z tego przywileju socjalnego, a w związku z tym wydatki ZUS na ten cel wzrosły w ostatnim czasie o kilkanaście procent.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#JanLityński">Istotą projektu nowelizacji jest zrównanie praw przedsiębiorstw niezależnie od formy własności. Dodatkowo projekt nowelizacji przynosi także zrównanie praw pracowniczych. Dotychczas pracownicy otrzymywali zasiłki chorobowe w różnej wysokości, w zależności od wysługi lat: powyżej 8 lat pracy — 100% wynagrodzenia, 3–8 lat — 80%, poniżej 3 lat — 75%. Wysokość zasiłków była także uzależniona od liczby dni choroby.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#JanLityński">Obecnie wnioskodawca proponuje, aby zasiłki były wypłacane w jednakowej wysokości i aby minimalna wysokość zasiłku stanowiła 80% wynagrodzenia, liczonego tak jak za urlop wypoczynkowy, a to jest, trzeba podkreślić, sposób liczenia korzystniejszy dla pracowników. W wyjątkowych wypadkach zasiłek chorobowy wynosi 100%, wtedy mianowicie gdy rzecz dotyczy wypadku przy pracy bądź w drodze do pracy albo z pracy, choroby zawodowej bądź ciąży. Powyższe kwestie są zapisane w zmianie pierwszej do art. 1.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#JanLityński">Długotrwały spór wnioskodawców z przedstawicielami rządu dotyczył zrównania obowiązków zakładów pracy, a byłaby to zmiana zasadnicza. Przedstawiciele komisji w trakcie dyskusji z przedstawicielami rządu wskazywali, że zmiana ta jest zbyt drastyczna i że małe zakłady pracy, zatrudniające do 5 i do 10 osób, a szczególnie zakłady typu rzemieślniczego, nie będą w stanie podołać zmienionej sytuacji, nie będą w stanie wypłacać zasiłków.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#JanLityński">Argumenty przedstawicieli rządu były następujące: Najważniejsze jest to, że wprowadzany system ma charakter powszechny i jest systemem czystym. Przedstawiciele rządu wskazywali dodatkowo na możliwość manipulacji i ukrywanie stanu zatrudnienia, aby nie płacić zasiłków chorobowych.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#JanLityński">Są to argumenty, jak mi się wydaje, niewystarczające i nieprzekonujące, gdyż ukrywanie stanu zatrudnienia jest co prawda rzeczywistym problemem, ale nie jest związane z groźbą płacenia przez pracodawcę zasiłków chorobowych. Pracodawcy ukrywają stan zatrudnienia, by nie płacić ubezpieczenia społecznego (które wynosi znacznie więcej niż jakiekolwiek możliwe zasiłki chorobowe) i by nie płacić podatku dochodowego, gdyż te świadczenia tworzą rzeczywiste obciążenie. Nie wydaje się natomiast, aby pracodawca mógł planować w taki oto sposób: ktoś z pracowników może zachorować, a w związku z tym trzeba zatrudnić go na czarno.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#JanLityński">Zdaniem komisji istotne są argumenty przeciwne. W małym, pięcioosobowym przedsiębiorstwie choroba jednego bądź dwóch pracowników (co, ujmując statystycznie, rzadko może się zdarzyć, ale jednak może się zdarzyć), szczególnie w pierwszym okresie istnienia zakładu, może spowodować sytuację, w której przedsiębiorstwo nie będzie w stanie unieść ciężaru płacenia zasiłku. Co więcej, jak wiadomo, w pierwszym okresie istnienia przedsiębiorstwo najczęściej ma jeszcze nie ustabilizowany rynek zbytu, nie ustabilizowaną kooperację, a to, bardzo często w połączeniu z koniecznością spłacania dużego kredytu, może powodować, że wypłacenie zasiłku chorobowego, ten właśnie stosunkowo nieduży wydatek, zadecyduje o upadku przedsiębiorstwa. W rezultacie - argumentacja rządu także szła w tym kierunku, że to będzie związane ze wzrostem wydatków ZUS - jeżeli uwzględniamy całość wydatków budżetowych państwa, upadek nawet niewielkiej liczby przedsiębiorstw spowoduje wzrost bezrobocia, a więc konieczność płacenia zasiłków dla nowych bezrobotnych, być może spowoduje także w wielu wypadkach konieczność wydatkowania dodatkowych środków z opieki społecznej i pociągnie za sobą spadek produkcji i zmniejszenie szans rozwoju małej przedsiębiorczości.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#JanLityński">Biorąc pod uwagę te argumenty, komisje zdecydowały się na wprowadzenie przepisu - art. 1 zmiana druga: dodanie w Kodeksie pracy art. 921 - mówiącego o tym, że w zakładach pracy zatrudniających do 5 pracowników w okresie pierwszego roku od ich zarejestrowania bądź wpisania do ewidencji pracownikom przysługuje zasiłek chorobowy, wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#JanLityński">Tutaj muszę jeszcze wrócić do zmiany pierwszej, która wprowadza pewną modyfikację nomenklaturową. Otóż zgodnie z tą propozycją za pierwsze 35 dni choroby zakład pracy ma wypłacać pracownikowi wynagrodzenie liczone tak, jak w wypadku urlopu wypoczynkowego: w wysokości minimum 80% faktycznego wynagrodzenia. To było dla nas trochę niejasne - dlaczego akurat 35 dni, a nie 30, 40 dni czy może mniej. W trakcie dyskusji pojawiły się więc propozycje, aby zmniejszyć tę liczbę 35 dni. Otrzymaliśmy wyjaśnienie, że w obecnych warunkach nie zmienia to sytuacji budżetowej. Wydaje mi się, że nie jest to wyjaśnienie dostateczne, wystarczające, niemniej rzeczywiście nie ma żadnych argumentów za zmianą tej liczby (35 dni), z wyjątkiem argumentu, że skrócenie tego okresu powoduje zmniejszenie obciążenia zakładów pracy i odwrotnie: jego wydłużenie powoduje zwiększenie obciążenia zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#JanLityński">Zanim przejdę do kolejnych zmian, chciałem omówić kwestię całościowego podejścia do zasiłków. Otóż wydaje się, że nie dopracowaliśmy się jeszcze pewnego całościowego podejścia do zasiłków chorobowych. Być może prace powinny iść w takim kierunku, żeby szczególnie małym zakładom pracy stworzyć możliwość korzystania z dodatkowych ubezpieczeń chorobowych. Być może należałoby tu umożliwić konkurencję różnych firm, oczywiście przy pełnym zagwarantowaniu ogólnych praw pracowniczych. Wówczas ci przedsiębiorcy - chodzi o małe zakłady pracy, szczególnie rzemieślnicze - mieliby do wyboru, czy chcą się ubezpieczać i otrzymywać ewentualnie z zakładu ubezpieczającego zwrot wypłaconych w okresie choroby pracownika wynagrodzeń, czy też wolą ryzykować i nie płacić. Podkreślam natomiast: nie może to dotyczyć praw pracowniczych, nie może ich ograniczać - to znaczy pracownik musi mieć prawo do wynagrodzeń na zasadach ogólnych. Takie myślenie, moim zdaniem, stworzyłoby także szansę, pewną podstawę dla reformy ZUS, która powinna polegać na tym, że poszczególne fundusze - wielokrotnie już o tym mówiliśmy, a w komisji wielokrotnie to dyskutowaliśmy - zostaną rozdzielone. Ale nie wydaje mi się, aby tutaj, przy okazji tej debaty, można było omawiać całościowo reformę systemu ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-54.14" who="#JanLityński">Trzecia zmiana w art. 1 jest zmianą porządkującą. Chodzi o to, że w wyniku organizacyjnego wyłączenia pomocy społecznej ze struktury służby zdrowia Rada Ministrów utraciła jednocześnie możliwość korzystania z pewnej delegacji, która pozwala na kształtowanie czasu pracy w tych instytucjach. Ta zmiana jest więc po prostu zmianą porządkującą.</u>
          <u xml:id="u-54.15" who="#JanLityński">Przechodzę teraz do art. 2, który dotyczy innej ustawy. Art. 1 dotyczył ustawy zasadniczej, Kodeksu pracy, art. 2 natomiast dotyczy ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa i obejmuje zmiany wielu typów zasiłków: zasiłku chorobowego (zmiany pierwsza i druga), rehabilitacyjnego (zmiany trzecia i czwarta), wyrównawczego (zmiana piąta), porodowego (zmiana szósta), macierzyńskiego (zmiany siódma i ósma), opiekuńczego (zmiany dziewiąta, dziesiąta i jedenasta) oraz pogrzebowego (zmiana dwunasta i trzynasta).</u>
          <u xml:id="u-54.16" who="#JanLityński">Jeżeli chodzi o zasiłek chorobowy, zmiany pierwszą i drugą, zmiana pierwsza dotyczy art. 10–13 i mówi o tym, kiedy jest wypłacany zasiłek chorobowy, a kiedy wynagrodzenie pracownika. Określa się tutaj - art. 11 - że miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku. Z tą zmianą wiąże się drugi wniosek mniejszości, w którym postuluje się, aby zasiłek chorobowy był wypłacany w wysokości 100% wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku. Komisje nie podzieliły tej propozycji, wychodząc - jak wynikało to z dyskusji - z założenia, że nie powinno być tak, iż wysokość zasiłku chorobowego jest dokładnie taka sama, jak wysokość wynagrodzenia. Byłoby to niekorzystne dla przedsiębiorstwa, a przede wszystkim dla pracowników, którzy w danym momencie nie chorują. Niemniej Wysoka Izba zdecyduje, które rozwiązanie jest bardziej korzystne z punktu widzenia całości polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-54.17" who="#JanLityński">Następne zmiany mają w większości charakter porządkujący, chodzi o dostosowanie nazewnictwa do nazewnictwa zmodyfikowanego w wyniku wprowadzenia zmian poprzednich. Chciałbym tu zwrócić uwagę na dwie istotne zmiany, które mają nie tylko porządkujący charakter. Chodzi, po pierwsze, o zmianę drugą dotyczącą art. 19; podobny charakter ma zmiana jedenasta dotycząca art. 40. Otóż dotychczas próbowano dyscyplinować pracowników za pomocą zasiłku chorobowego: jeżeli pracownik utracił prawo do zasiłku poprzez opuszczenie bez usprawiedliwienia choćby jednego dnia pracy, porzucił pracę bądź też popełnił inne przewinienie pracownicze, wówczas przez rok otrzymuje zasiłek chorobowy zmniejszony o 25%. Nie wydaje się to jednak słuszne - i to jest sposób myślenia zarówno wnioskodawcy, jak i komisji - nie jest czymś właściwym postulowanie, by system ubezpieczeń chorobowych był systemem dyscyplinującym pracowników. Tu niewątpliwie trzeba stosować inne środki i stąd wydaje się, że zmiany druga i jedenasta, w których rezygnuje się z tego typu środków dyscyplinujących, są bardzo słuszne.</u>
          <u xml:id="u-54.18" who="#JanLityński">Drugą dosyć istotną zmianą - jej wprowadzenia domagały się zarówno organizacje kobiece, jak i organizacje zabiegające o realizację praw ojca - jest zmiana dziewiąta dotycząca art. 36. Ten artykuł się skreśla, a mówi on o tym, że jeżeli oboje z rodziców pracują, zasiłek z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem przysługuje matce dziecka, ojcu natomiast tylko wtedy, gdy matka przebywa poza miejscem zamieszkania albo nie może sprawować opieki z powodu choroby lub porodu. Jest to niewątpliwie dyskryminacja, przy czym trudno powiedzieć, kogo ona dotyczy: czy jest to dyskryminacja kobiet, które są zmuszane do opieki nad chorym dzieckiem wtedy, kiedy może to robić ojciec i kiedy byłoby to korzystne dla rodziny, czy też dyskryminacja mężczyzn. Niemniej ten przepis niewątpliwie nie ma żadnego uzasadnienia i dobrze się stało, że jest propozycja jego zniesienia.</u>
          <u xml:id="u-54.19" who="#JanLityński">Zmiany dwunasta i trzynasta też mają na celu pewne zrównanie praw. Chodzi o to, że dotychczas zasiłek pogrzebowy w razie śmierci pracownika bądź członka jego rodziny przysługiwał w nierównej wysokości. Obecnie, zgodnie z propozycją w zmianie dwunastej, art. 43 zrównuje te prawa i zasiłek pogrzebowy będzie przysługiwał w wysokości określonej przepisami o zaopatrzeniu emerytalnych pracowników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-54.20" who="#JanLityński">Następne zmiany dotyczą art. 3, 4, 5 i 6. W zmianach tych dąży się do zrównania praw pracowników Sądu Najwyższego, sędziów w sądownictwie powszechnym, prokuratury, a także pracowników wyższych uczelni z prawami, które obecnie przysługują nauczycielom, zgodnie ze znowelizowaną przez Wysoką Izbę Kartą Nauczyciela, i do włączenia przedstawicieli tych zawodów do systemu powszechnego. Jest oczywiste, że z punktu widzenia uprawnień socjalnych tych pracowników nastąpił pewien regres. Ci pracownicy mieli dotychczas wypłacane wynagrodzenie przez rok w pełnej wysokości. Obecnie, nawet jeżeli przepisy będą stanowiły inaczej, tylko przez pierwsze 35 dni będą mieli wypłacane wynagrodzenie w pełnej wysokości, następnie otrzymają zasiłek chorobowy w wysokości powszechnej. Już w tej chwili do komisji nadeszły listy od sędziów, że jest to cofnięcie ich uprawnień. Za tym przepisem przemawia argument, że wszyscy pracownicy powinni być traktowani jednakowo. Skoro zdecydowaliśmy się na cofnięcie tych uprawnień nauczycielom, to nie ma powodów, by nie cofnąć ich innym i nie zrównać wszystkich uprawnień pracowniczych, również przedstawicieli tych zawodów. Co więcej jest pewien dodatkowy argument, może mało istotny dla uprawnień pracowniczych, ponieważ pieniądze przepływają w inną stronę niż zakłada się w większości tej nowelizacji. Otóż oznacza to, że te instytucje, a więc sądy, prokuratury i uczelnie, zostaną zwolnione z wypłaty zasiłków chorobowych bądź wynagrodzeń w okresie choroby pracownika i wypłaty te przejmie na siebie po 35 dniach ZUS. Stąd jest to korzystniejsze dla budżetu tych instytucji. I Wysoka Izba zadecyduje, chociaż nie zgłoszono tutaj na razie żadnego wniosku mniejszości, jaką politykę w tej dziedzinie powinniśmy przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-54.21" who="#JanLityński">Art. 7 ma charakter przejściowy i chciałem zwrócić uwagę na bardzo istotny, wynegocjowany z dużym trudem przez komisje z rządem, ust. 1 tego artykułu. Otóż mówi on o tym, że w zakładach pracy zatrudniających do 10 pracowników stopniowo będzie się dochodzić do tych 35 dni, w trakcie których zakład musi płacić pełne wynagrodzenie choremu pracownikowi. W 1993 r. zakład pracy ma płacić wynagrodzenie przez 5 dni, a potem pracownik otrzymuje zasiłek chorobowy z ZUS, w 1994 r. - przez 15 dni, w 1995 r. - przez 25 dni, następnie w 1996 r. - przez 35 dni. Tego artykułu, a także zmiany drugiej w art. 1 dotyczy wniosek mniejszości złożony przez pana posła Rosparę, w imieniu - jak rozumiem - nie tylko posłów, ale także środowisk rzemieślniczych, postulujący aby w okresie do 1995 r. zakłady pracy zatrudniające do 5 pracowników objęte były, nazwijmy to w ten sposób, pełną ochroną i aby od pierwszego dnia chorzy pracownicy otrzymywali zasiłek chorobowy płacony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jest to wniosek mniejszości nr 4.</u>
          <u xml:id="u-54.22" who="#JanLityński">Dodatkowo są jeszcze dwa wnioski mniejszości. We wniosku mniejszości nr 2 proponuje się skreślenie art. 7. Ta propozycja wyszła od wnioskodawców rządowych, następnie jednak rząd wycofał się z niej i mniejszość komisji z powrotem postuluje tę propozycję. Ten przepis mówi o tym, że pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego, do wynagrodzenia w razie choroby. Skreślenie tego przepisu spowoduje, że pracownik będzie miał prawo do wynagrodzenia w razie choroby od pierwszego dnia pracy, niezależnie od formy zatrudnienia, czy będzie zatrudniony na okres stały czy na okres próbny. Przedstawiciele rządu argumentowali, że umożliwi się w ten sposób przechodzenie po bardzo krótkim okresie zatrudnienia na zasiłek chorobowy i otrzymywanie go przez bardzo długi okres; poza tym może to prowadzić do pewnych manipulacji czy wręcz oszustw. Komisja, jak wynika z głosowania, częściowo przynajmniej podzieliła ten pogląd.</u>
          <u xml:id="u-54.23" who="#JanLityński">Wniosek mniejszości nr 3 dotyczy wysokości zasiłku macierzyńskiego. Otóż rząd proponował, aby zasiłek macierzyński wypłacać w wysokości kwotowej, a nie w wysokości procentowej. Komisje nie podzieliły tej opinii i wnoszą, by pozostawić w art. 31 ustawy o świadczeniach wysokość procentową zasiłku, tzn. w wysokości 12% przeciętnej... Przepraszam bardzo, nie chodzi o zasiłek macierzyński, tylko o zasiłek porodowy. Zasiłek w wysokości 12% przeciętnej płacy. Wnioskodawcy we wniosku mniejszości postulują, aby ten zasiłek uległ zwiększeniu do 15%.</u>
          <u xml:id="u-54.24" who="#JanLityński">Jak się wydaje - o czym już mówiłem - zmiany te są zmianami koniecznymi, aczkolwiek o tyle wątpliwymi, że jeżeli nie będą związane z późniejszą szeroką dyskusją nad formami ubezpieczeń społecznych i całościową reformą systemu ubezpieczeń społecznych, obejmującą także ubezpieczenia chorobowe, to będą zmianami kulawymi, które w imieniu komisji w tej chwili polecam do zatwierdzenia Wysokiej Izbie. Niemniej jednak wydaje mi się, że musi to być związane z obietnicą zarówno rządu, jak i komisji, że reforma systemu ubezpieczeń społecznych będzie przeprowadzona bardziej energicznie niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-54.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#HenrykBąk">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła poselskie przyjęty dla debaty krótkiej, w zależności od ich wielkości, tj. w granicach od 3 do 21 minut, oraz określił czas wystąpień posłów nie zrzeszonych na 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#HenrykBąk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#HenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Wita Majewskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pani poseł Maria Dmochowska, która wystąpi w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#HenrykBąk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej popiera propozycję komisji dotyczącą ujednolicenia zasad wypłacania zasiłków chorobowych bez względu na rodzaj zakładów pracy. Dotychczasowe rozwiązania, które preferowały i stawiały w korzystniejszej sytuacji sektor prywatny, były krytykowane przez organizacje związkowe, kolektywy pracownicze przedsiębiorstw państwowych i spółdzielczych, co oczywiście, zrozumiałe, w warunkach rynkowych i jednakowych reguł konkurencyjnych w gospodarce nie powinno mieć miejsca. Niemniej jednak mamy tutaj do czynienia z równaniem w dół, to znaczy nie równa się do przedsiębiorstw, które były lepiej usytuowane, czyli do przedsiębiorstw prywatnych, jak postulowały kolektywy pracownicze uspołecznionego sektora, ale ogranicza się uprawnienia i jakby pogarsza odpowiednio kondycję sektora prywatnego. Na pewno takie rozwiązanie nie będzie entuzjastycznie przyjmowane przez środowiska pracownicze i przez nasze znajdujące się w bardzo trudnej dzisiaj sytuacji finansowej przedsiębiorstwa państwowe. Należy przy tej okazji domagać się od rządu, aby jednak proponowane reformy miały charakter całościowy - mówił o tym w końcowej części swojego wystąpienia przewodniczący Lityński - myślę bowiem, że dojrzał czas, żebyśmy ujrzeli już projekt całościowych zmian Kodeksu pracy i systemu ubezpieczeniowego, który prawo pracy uczyniłby adekwatnym do istniejącej sytuacji rynkowej i w zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WitMajewski">Wysoka Izbo! Musimy również spojrzeć krytycznie na propozycje zmniejszenia zakresu pewnych dotychczasowych świadczeń obowiązujących w niektórych częściach sektora budżetowego, a mianowicie chodzi tu o świadczenia dla pracowników wymiaru sprawiedliwości, szkolnictwa wyższego, nauki. Przewodniczący komisji uzasadniał to zrównaniem praw wszystkich pracowników, ale wiemy też, że pragmatyki służbowe kształtowały się w pewnej określonej sytuacji, że pewne uprzywilejowania wynikały z pewnych szczególnych obowiązków - w każdym razie poprawiały status pracowniczy. Wszelkie zmiany powodujące pogarszanie się tego statusu powinny być poprzedzone negocjacjami i uzgodnieniami ze środowiskami pracowniczymi. Niestety, nic takiego w tej sprawie się nie stało. Mimo że ustawa leży w Sejmie już rok, odpowiednie środowiska i ich reprezentacje pracownicze nie zostały ze sprawą należycie zapoznane i nie osiągnięto kompromisu. I stąd te listy, które, jak słyszeliśmy, wciąż napływają na ręce przewodniczącego komisji.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#WitMajewski">Wreszcie, Wysoka Izbo, chcę oświadczyć w imieniu klubu, że w związku z tym faktem i brakiem negocjacji w sprawie ograniczenia pewnych uprawnień pracowniczych klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprze pierwszy wniosek mniejszości, który zmierza do poprawy sytuacji pracowników w tym zakresie. Czynimy to z dwóch podstawowych powodów, nie tylko dlatego, że zaniedbano tryb negocjacyjny. Pamiętajmy, że czeka nas reforma w dziedzinie ochrony zdrowia i że pracownik w razie choroby będzie ponosił coraz większe wydatki związane z faktem znalezienia się w sytuacji szczególnej, to jest choroby. Dlatego też zmniejszenie poziomu świadczeń chorobowych w okresie, kiedy zarazem reformujemy ochronę zdrowia w celu obciążenia częściową odpłatnością pacjentów, jest dla pracowników jakby kumulacją obciążeń. Wreszcie musimy pamiętać o stale postępującej pauperyzacji pracowników spowodowanej stałym spadkiem płac realnych, który jest wynikiem polityki rządów ostatnich lat. Te wszystkie względy wskazują na to, że człowiek dotknięty chorobą w wielu przypadkach poniesie dodatkowy uszczerbek finansowy wskutek proponowanej Wysokiej Izbie nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#WitMajewski">Z tych samych powodów klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej poprze drugi i trzeci wniosek mniejszości. Natomiast mamy zróżnicowane poglądy i nie zajęliśmy jednolitego stanowiska w sprawie czwartego wniosku mniejszości. Z jednej strony podzielamy poglądy większości komisji, która twierdzi, że małe zakłady, zwłaszcza rzemieślnicze, znajdą się w trudnym położeniu i może to spowodować straty pracowników tych zakładów, ale z drugiej strony wiemy też, że kondycja finansowa niektórych małych zakładów jest bardzo dobra, i dlatego wydaje się, że komisje powinny różnicować tę sytuację, gdyż dzisiaj są pewne niewielkie spółki i hurtownie, które, mimo że zatrudniają niewielu pracowników, podobnie jak pozostałe zakłady mogłyby bez żadnego uszczerbku pokrywać zobowiązania pracownicze. Fakt, że ujednolicamy system prawny, a zarazem utrzymujemy wyjątki, jest przyczyną tego, że klub w tej sprawie nie ma jednolitego poglądu i na pewno odbije się to również na wynikach głosowania.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#WitMajewski">I wreszcie chcę też na koniec powtórzyć apel, którym zakończył swe wystąpienie pan przewodniczący Lityński - apel do rządu o całościowe reformy zarówno systemu ubezpieczeń społecznych, jak i przepisów prawa pracy, ponieważ te fragmentaryczne zmiany, których dokonujemy tak często w tej Izbie, powodują, że przepisy prawa pracy stają się nieczytelne dla wielu środowisk pracowniczych, a w sektorze prywatnym są nagminnie łamane, a nie mamy jeszcze dzisiaj w tym sektorze tak zorganizowanego ruchu zawodowego, by można było tym zjawiskom zapobiegać. Dlatego apelujemy do rządu o spójne, całościowe, kompleksowe nowelizacje tych praw, a nie zgłaszanie, z posiedzenia na posiedzenie, cząstkowych projektów, które w sumie nie prowadzą do powstania przejrzystego systemu praw pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#WitMajewski">Mimo tych wszystkich ułomności, Wysoka Izbo, rozumiejąc zwłaszcza trudną sytuację Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który nie może wywiązywać się ze swoich zobowiązań wobec seniorów, Klub Parlamentarny Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie w zasadzie głosował za tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#HenrykBąk">Proszę o zabranie głosu panią poseł Marię Dmochowską w imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Hardy, Polski Program Liberalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#MariaDmochowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o zmianie Kodeksu pracy oraz zmianie niektórych innych ustaw dotyczy zmian w zasadach wypłacania niektórych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, w tym zasiłków chorobowych wypłacanych na podstawie zaświadczenia lekarskiego zwanego potocznie drukiem L4, świadczeń rehabilitacyjnych przyznawanych osobom chorującym, lecz mogącym później powrócić do pracy, które po 6-miesięcznym lub przedłużonym, 9-miesięcznym okresie zasiłkowym muszą się jeszcze poddać rehabilitacji lub leczeniu. Jak z tego wynika, nasze ubezpieczenia obejmują tak naprawdę 7 kwartałów.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#MariaDmochowska">Ustawa zmienia również niektóre przepisy dotyczące zasad wypłacania zasiłku porodowego oraz opiekuńczego (czyli za opiekę nad chorym dzieckiem lub członkiem rodziny), a także zasiłku pogrzebowego. Czas wypłacania tych zasiłków oraz ogólne warunki ich przyznawania nie ulegają zmianom w stosunku do uprzednio obowiązujących przepisów zawartych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby, macierzyństwa oraz w stosunku do innych przepisów. Nowelizacja ustawy ma na celu przede wszystkim, jak mówili moi poprzednicy, także ujednolicenie zasad wypłacania tych świadczeń, zarówno jeśli chodzi o ich wysokość i sposób naliczania, jak i źródło pokrycia finansowego. Obecnie, mimo jednakowych zasad opłacania składek ubezpieczeniowych, wynagrodzenia lub zasiłki chorobowe i opiekuńcze wypłacane są różnie, w zależności od zawodu pracownika, stażu pracy - głównie jednak od tego, czy zatrudniający go zakład pracy jest państwowy czy prywatny. Bardziej obciążone są zakłady państwowe, prywatne bowiem od pierwszego dnia choroby pracownika korzystają z funduszów ZUS.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#MariaDmochowska">W budowanym przez nas systemie gospodarczym nie może funkcjonować zasada nierównego obciążenia finansowego - w tym przypadku wypłaty zasiłków - różnych podmiotów gospodarczych i innych, w tym także instytucji opłacanych z budżetu. Składki bowiem są pobierane od wszystkich według jednakowych zasad. Jest to - przypominam - ta sama 45% składka na ZUS, z której wypłacane są również renty i emerytury. Były one wcześniej przedmiotem zmian legislacyjnych zmierzających do uporządkowania systemu (przynajmniej częściowego), wprowadzenia jednolitych zasad obliczania świadczeń dla wszystkich. Teraz przyszła kolej na uporządkowanie i ujednolicenie zasad wypłacania zasiłków - też oczywiście fragmentaryczne.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#MariaDmochowska">Klub Unii Demokratycznej widzi potrzebę wprowadzenia zmian zawartych w ustawie. Wypłacanie przez zakłady pracy najpierw wynagrodzeń za okres choroby, a potem przez ZUS zasiłków chorobowych ze składek ubezpieczenia jest zasadą racjonalną, przyjętą w wielu europejskich systemach ubezpieczeniowych.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#MariaDmochowska">Opowiadamy się za drugim wnioskiem mniejszości o brzmieniu: „Art. 7 skreśla się”. Ten artykuł z ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego z dnia 17 grudnia 1974 r. ogranicza prawo do zasiłku chorobowego osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę zawartej na okres próbny, na czas określony lub na czas wykonywania określonej pracy. Według tego przepisu pracownik zyskuje prawo do zasiłku dopiero po miesiącu pracy. Jest to zapis niekorzystny zwłaszcza w obecnych warunkach, gdy obserwuje się często praktykę krótkotrwałego zatrudniania dla uniknięcia różnych obciążeń finansowych i dużej fluktuacji załóg. I może się zdarzyć, że człowiek o dużym stażu pracy, nie żaden obibok - w razie gdyby nie został skreślony ten artykuł - zmieniwszy pracę może stracić możliwość uzyskania zasiłku.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#MariaDmochowska">Podobnie uznajemy za słuszne zaproponowane w projekcie ustawy skreślenie art. 19, który za naruszenie przez pracownika dyscypliny pracy przewidywał karę obniżenia zasiłku aż o 25% na cały rok. Był to zapis kuriozalny, nie mający nic wspólnego z systemem ubezpieczeniowym, oparty na zasadzie: Dziel i rządź, czyli karz i nagradzaj.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#MariaDmochowska">Ustawa zawiera pewne odstępstwa od ustalonego w niej generalnie jednolitego systemu wypłacania zasiłków chorobowych i trzeba dodać, o czym mówili moi przedmówcy, że są to odstępstwa korzystne. Dotyczy to mianowicie małych zakładów pracy. Zakłady zatrudniające do 5 pracowników przez pierwszy rok swego istnienia będą miały prawo do tego, by zasiłki chorobowe dla ich pracowników były wypłacane przez ZUS już od pierwszego dnia choroby. Zakłady zatrudniające do 10 pracowników wypłacać mają w 1993 r. wynagrodzenie tylko za pierwsze 5 dni niezdolności do pracy, w 1994 r. - za 15, w 1995 r. - za 25 dni, a za ewentualne następne dni choroby zasiłek będzie wypłacał ZUS. Jest to ważna ulga, chroniąca małe zakłady, w których choroba nawet jednego pracownika może spowodować, jak już mówiono, istotne straty w produkcji.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#MariaDmochowska">W czwartym wniosku mniejszości jest zawarta propozycja rozszerzenia, a właściwie nie tyle rozszerzenia, ile przedłużenia do 1995 r. okresu obowiązywania ulg dla małych, zatrudniających do 5 pracowników zakładów. Jest to propozycja na pewno warta rozważenia, lecz trudna do zrealizowania.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#MariaDmochowska">Posłowie Unii Demokratycznej, nie tylko zresztą Unii, opowiadali się w komisji za tymi, a nawet szerszymi zapisami, wręcz walczyliśmy o to, na czele z naszym przewodniczącym, w trosce o wchodzące na rynek małe zakłady produkcyjne, handlowe i usługowe, ponieważ napotykają one na duże trudności, a ich rola w gospodarce jest duża i - miejmy nadzieję - będzie coraz większa.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#MariaDmochowska">Natomiast trudne w pierwszej chwili do przyjęcia mogą być zapisy zawarte w art. 3, 4, 5 i 6, dotyczące pracowników o odrębnej pragmatyce zawodowej i innym sposobie zatrudnienia. Chodzi tu o sędziów Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, prokuratorów oraz pracowników naukowych. Odnoszące się do nich dotychczasowe przepisy płacowe są nieco korzystniejsze od zaproponowanych w ustawie, ale tylko nieco, bo te 80% jest inaczej naliczane, niż poprzednio było naliczane 100%, i różnica nie będzie wynosiła 20%. Nie chcę rozwijać tego szerzej, ale mamy na to dowody w wyliczeniach. Niemniej jednak uważamy, że te trudne zapisy należy przyjąć, ponieważ zasady płacenia składek ubezpieczeniowych są jednakowe dla wszystkich pracowników, zatem i zasady dotyczące wypłat zasiłków także powinny być jednakowe. Zawody, o których mowa, są szczególne, odgrywają wyjątkowo ważną rolę, jeśli chodzi o wypełnianie obowiązków wobec społeczeństwa, są zatem szczególnie godne zapłaty i szacunku. Ich rola powinna być podkreślona w płacach, w każdy inny sposób zależny od płatnika, ale nie przez system ubezpieczeń, który nie znosi ideowej czy jakiejkolwiek innej manipulacji. To zresztą już przerabialiśmy w ustawach o emeryturach.</u>
          <u xml:id="u-58.10" who="#MariaDmochowska">System ubezpieczeniowy powinien być czysty i klarowny, nie wykorzystywany ani politycznie, ani w żaden inny ideowo sposób. Tego jest nam dosyć trudno się nauczyć po długiej epoce realnego socjalizmu. Po prostu patrzymy inaczej, bardziej ideologicznie niż merytorycznie i bardziej życzeniowo, po prostu już w nas to jakby winkrustowano. Każdy z nas, i ja też, z trudem się do tego przystosowuje, ponieważ ubezpieczenie od ryzyka choroby, starości czy czegoś innego musi zależeć od wysokości składki, od częstości występowania tego ryzyka. Im wyższa składka i rzadsze to ryzyko, tym wyższa oczywiście wypłata. Czasem w systemie ubezpieczeń społecznych następuje pewna redystrybucja od bogatszych do biedniejszych, z którą też nie należy przesadzać, trzeba utrzymać ją w pewnych rygorach. Ale nie można manipulować ubezpieczeniami i z systemu, który jest systemem solidarnie przez wszystkich opłacanym i z którego solidarnie wszyscy muszą otrzymywać korzyści, nie można pokrywać innych zobowiązań państwa i uznaniowo dawać komuś innemu, bo wtedy kończy się ubezpieczenie, zaczyna się zaś manipulacja, która może i dawniej doprowadzała do złych rzeczy, a teraz po prostu nie może istnieć.</u>
          <u xml:id="u-58.11" who="#MariaDmochowska">Kończąc, nie sposób powstrzymać się od stwierdzeń bardziej ogólnych. System ubezpieczeń społecznych - wszyscy to rozumiemy - wymaga głębokich i zasadniczych zmian. Ustawa dotycząca jednego zaledwie segmentu może i powinna być uznana za uzasadnioną, nawet konieczną, i wprawdzie nie przybliża w sposób istotny kompleksowego rozwiązania problemu ubezpieczeń społecznych, musi go jednak poprzedzać. Nadal pieniądze ze składek powierzane są instytucji, która nie do końca jest instytucją ubezpieczeniową, lecz jest centralnym organem władzy państwowej podporządkowanym od 1987 r. jednemu ministerstwu - przedtem Radzie Ministrów - ale i to rozwiązanie nie jest słuszne. Nadal nie istnieje system ubezpieczenia zdrowotnego czy od bezrobocia, czyli od ryzyka utraty pracy. System ubezpieczeń wymaga rozdziału poszczególnych funduszy: emerytalnego, zasiłkowego i innych. W tej chwili np. nie wiemy, czy oszczędziwszy trochę na tym systemie zasiłkowym ładujemy gdzieś, nie wiadomo gdzie, te pieniądze, czy może w ten sposób wspieramy ciągle szwankujący i wymagający dopłat z puli budżetu, z funduszy budżetowych system emerytalny. Nie wiemy. Byłoby nam dużo lżej, gdybyśmy wiedzieli, jakie są te rozliczenia i komu można będzie, regulując to w sposób sprawiedliwy, uzyskane jakieś tam, nie wiem nawet jakie, fundusze dołożyć. Tak że nadal tak to wygląda. Trzeba te fundusze rozdzielić. Uchwalając tę ustawę mamy nadzieję, że właśnie zaoszczędziwszy nieco na tych zasiłkach, wspomożemy fundusz emerytalny. Ale ponieważ to jest prawie że w jednym worku, bo jest pewien rozdział, ale nie do końca jest to jasne, tego nie wiemy, potrzebne są zmiany w zakresie organizacji finansowania i gospodarowania tymi wszystkimi funduszami, trzeba zapewnić świadczeniobiorcom wieloletnie gwarancje. Te ciągłe zmiany są męczące nie tylko dla posłów, ale - i to przede wszystkim - dla społeczeństwa. One są zbyt częste, ale konieczne. Społeczeństwo może czasami tego nie rozumie, ale w końcu ktoś kiedyś musi to uregulować. Po jakiejś generalnej regulacji może wreszcie nastąpi jakiś spokój, ludzie będą mogli coś planować, będą wiedzieli, czego się trzymać. A więc ważne są zasady dotyczące trwałości zarówno systemu, jak i waloryzacji wysokości wypłat. Koniecznie jest wprowadzenie ubezpieczeń alternatywnych z prawdziwego zdarzenia, nie typu „Westa-Life”, w tym ubezpieczeń wzajemnych non profit, bo co innego są te dochodowe, co innego społeczne, a co innego wzajemne non profit. One wszystkie powinny egzystować w naszym kraju i być uzupełniane, powinna być dowolność wyboru.</u>
          <u xml:id="u-58.12" who="#MariaDmochowska">Unia Demokratyczna szczególnie mocno programowo opowiada się za reformą ubezpieczeń społecznych oraz rozszerzeniem ich zakresu i form. Projekt ustawy, jak powiedziałam, nie przynosi rozwiązań zasadniczych, ale porządkuje to, co uporządkować, poprawić i ujednolicić należało i dlatego, mimo pewnych zastrzeżeń, będziemy głosować za jego przyjęciem w przekonaniu, że jest to społecznie korzystne.</u>
          <u xml:id="u-58.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#HenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Hardego, Polski Program Liberalny. Następnym mówcą będzie pan poseł Aleksander Bentkowski, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#AndrzejHardy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przemawiać w imieniu Polskiego Programu Liberalnego. Projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw przewiduje przede wszystkim ujednolicenie zasad finansowania wydatków dotyczących absencji spowodowanej chorobą pracowników.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#AndrzejHardy">Podstawową zmianą jest propozycja, aby wszystkie wydatki na zasiłki chorobowe finansowane były ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z tym że generalną zasadą jest, że zasiłek chorobowy wypłacany byłby począwszy od 36 dnia niezdolności do pracy w ciągu roku kalendarzowego. Za okres 35 dni (łącznie) niezdolności do pracy z powodu choroby pracownik miałby zagwarantowane prawo do wynagrodzenia w wysokości 80% (obliczone jak ekwiwalent pieniężny za urlop), chyba że obowiązujące w zakładzie pracy przepisy o płacach przewidują prawo do pełnego (100%) wynagrodzenia za ten okres.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#AndrzejHardy">Propozycje ujednolicenia zasad dotyczących finansowania wydatków związanych z absencją chorobową są w pełni uzasadnione i słuszne. Nie jest bowiem prawidłowe utrzymywanie nadal obowiązujących przepisów, zgodnie z którymi uspołecznione zakłady pracy pokrywają wydatki na zasiłki chorobowe z własnych środków, zaś w wypadku zakładów prywatnych wydatki te są pokrywane w całości z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#AndrzejHardy">Takie zróżnicowanie - w sytuacji gdy zarówno uspołecznione, jak i prywatne zakłady pracy opłacają składki na ubezpieczenie społeczne według tych samych kryteriów - jest nie tylko nieprawidłowe, ale i niesprawiedliwe. Toteż w pełni uzasadniona jest konieczność wprowadzenia nowych, jednolitych zasad, zgodnie z którymi część wydatków za absencję chorobową będą pokrywali pracodawcy (wypłacając wynagrodzenie za okres 35 dni choroby), pozostałą zaś część Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w formie zasiłku chorobowego.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#AndrzejHardy">Podkreślić także należy, że przedstawiony projekt przewiduje dochodzenie do tego stanu etapowo. Chodzi o to, aby wprowadzenie nowej zasady nie spowodowało trudności w funkcjonowaniu małych prywatnych zakładów pracy (do 10 pracowników), które obecnie nie są obciążone wydatkami na zasiłki chorobowe. Zgodnie z projektem obowiązek wypłacania wynagrodzenia za chorobę będzie wprowadzany etapowo przez 3 lata (od wejścia w życie ustawy), tak aby od 1 stycznia 1996 roku we wszystkich zakładach pracy (bez względu na sektor) obowiązywała jednolita zasada, że za 35 dni choroby w roku pracodawca płaci wynagrodzenie.</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#AndrzejHardy">Przedstawione rozwiązania ujednolicające kwestię finansowania zasiłków chorobowych potwierdzają zasadę równego traktowania sektorów. Są więc w pełni słuszne i uzasadnione. Podkreślić także należy, że rozwiązania te będą zapobiegać gwałtownemu wzrostowi wydatków na zasiłki chorobowe w związku z postępującym procesem prywatyzacji. Zgodnie z obecnie obowiązującymi zasadami fakt sprywatyzowania danego zakładu pracy oznacza automatyczne przejęcie wszystkich wydatków na zasiłki chorobowe przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Wobec konieczności dotowania funduszu przez budżet państwa oznacza to wyasygnowanie dodatkowych środków na ten cel. Przyjęcie nowych zasad, zgodnie z którymi część wydatków pokrywać będą pracodawcy zarówno w państwowych, jak i w prywatnych zakładach pracy, zapobiegać będzie temu niekorzystnemu zjawisku, toteż Polski Program Liberalny w pełni popiera przedstawiony projekt.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#HenrykBąk">Proszę pana posła Aleksandra Bentkowskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Następnym mówcą będzie pan poseł Janusz Koza, Konfederacja Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#AleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudno mi zrozumieć dzisiejsze wystąpienie mojego przedmówcy, bo jeżeli słucham, że projekt ustawy, który uderza bezpośrednio w małych pracodawców, jest gorąco popierany przez Kongres Liberałów, dowiaduję się skądinąd, że ustawa, która uderza w pracowników jest popierana przez związek zawodowy „Solidarność”, i nie ma krytycznych głosów ze strony Sojuszu Lewicy Demokratycznej (sądziłem, że będzie zgłoszony wniosek o oddalenie projektu tej ustawy), to czuję się zażenowany, że ja, przedstawiciel Polskiego Stronnictwa Ludowego, nie zgadzam się od początku do końca z propozycjami zawartymi w tym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#AleksanderBentkowski">Jak wynika z uzasadnienia, rządowy projekt ustawy zmierza do przyjęcia jednolitych zasad dotyczących wypłacania zasiłków chorobowych poprzez zniesienie dotychczasowych różnic wynikłych z anachronicznego już podziału na uspołecznione i nieuspołecznione zakłady pracy. Sama idea ujednolicenia tej istotnej kwestii społecznej jest niewątpliwie słuszna. Niestety, praktyczna realizacja tej idei zaprezentowana w omawianym projekcie jest nie do przyjęcia i to z następujących powodów:</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#AleksanderBentkowski">— Po pierwsze, projekt zmierza do wprowadzenia jednolitego zasiłku chorobowego (a także wynagrodzenia za okres choroby przez 35 dni kalendarzowych w roku) w wysokości 80% wynagrodzenia. Przypomnijmy, że obecnie pełny, 100% zasiłek przysługuje pracownikom z co najmniej 8-letnim stażem pracy. 100% zasiłek, do którego dziś ma prawo większość zatrudnionych, ma być zastąpiony zasiłkiem 80%. Jest to więc klasyczny przykład „równania w dół”. Mówiąc wprost, projekt zmierza do zabrania ludziom chorym 1/5 części ich wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#AleksanderBentkowski">Należy postawić pytanie: Jakaż to katastrofa każe szukać pieniędzy w kieszeniach ludzi, których dotknęła choroba czy też nieszczęście. Uzasadnienie rządowego projektu nie zawiera odpowiedzi na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#AleksanderBentkowski">— Po drugie, rząd nie był łaskaw poinformować, jaka jest skala „pseudooszczędności”, które wynikną z obniżenia zasiłków chorobowych o 20%. Należałoby obliczyć, ile pieniędzy odbierze się w ten sposób milionom zatrudnionych, którzy w najbliższym bądź późniejszym czasie będą zmuszeni korzystać z takich zasiłków.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#AleksanderBentkowski">— Po trzecie, rząd nie wziął pod uwagę społecznych następstw realizacji tego pomysłu. Strata 20% wynagrodzenia dla ludzi najniżej zarabiających może być nie do zniesienia. Wyobraźmy sobie samotną matkę z dwojgiem dzieci, która złamała nogę i zamiast dotychczasowej pensji w wysokości półtora miliona złotych otrzyma teraz milion dwieście tysięcy złotych zasiłku chorobowego. Przecież to będzie tragedia dla całej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#AleksanderBentkowski">Czy miliony zatrudnionych zdają sobie sprawę z tego, co dzisiaj proponuje rząd? Czy ten pomysł konsultowano ze związkami zawodowym? Czy jest jeszcze jakiś społeczny zapas cierpliwości i przyzwolenia dla tak bolesnego zabiegu? Tego wszystkiego nie wiemy..., a właściwie wiemy - ludzie więcej nie wytrzymają, już dawali temu wyraz również tutaj, przed budynkiem Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#AleksanderBentkowski">— Po czwarte, rząd nie wziął pod uwagę i tej okoliczności, że czas nadużywania zwolnień lekarskich mamy już za sobą. Dziś do wyjątków należy kombinator, który ubiega się o przysłowiowy druk L-4. Przeciwnie, ludzie słaniający się na nogach przychodzą do pracy. Zmusza ich do tego strach, by choroba nie posłużyła za pretekst do zwolnienia przy najbliższej redukcji. Jeśli ten strach wzmocni się jeszcze perspektywą pozbawienia znacznej części wynagrodzenia, możemy się spodziewać, że ludzie chorzy zamiast się leczyć będą pracować kosztem zdrowia własnego, a czasem także i cudzego.</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#AleksanderBentkowski">Rząd przedstawia tę propozycję w sytuacji, gdy dane statystyczne wykazują, że Polska zajmuje jedno z pierwszych miejsc w Europie, jeśli chodzi o wskaźnik umieralności ludzi będących jeszcze w tak zwanym wieku produkcyjnym, w sytuacji, gdy liczba zgonów w wielu regionach kraju jest wyższa od liczby urodzeń.</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#AleksanderBentkowski">Proszę nie traktować mego wystąpienia jako przejawu taniego populizmu, ale przecież prawdą jest, że kolejny raz zabieramy pieniądze ludziom, którzy znaleźli się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej, którzy nie mają najmniejszej szansy obrony.</u>
          <u xml:id="u-62.10" who="#AleksanderBentkowski">— Po piąte, rząd nie przedstawił w istocie żadnego wyliczenia skutków finansowych proponowanej zmiany poza ogólnikowym stwierdzeniem, że koszty zasiłków w 75% ponosić będą zakłady pracy i w 25% Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Z tej informacji nic nie wynika. Nie wiadomo, jak te proporcje kształtowały się dotychczas. Nie wiemy, jakie będą następstwa obciążenia pracodawców obowiązkiem wypłacania wynagrodzenia za okres choroby, w szczególności o ile zwiększą się obciążenia zakładów, czy te obciążenia wpłyną na wzrost cen, a jeżeli tak, to w jakim stopniu.</u>
          <u xml:id="u-62.11" who="#AleksanderBentkowski">Obecnie wydatki na zasiłki chorobowe pokrywane są z dwóch źródeł. Pracownicy gospodarki uspołecznionej otrzymują je z funduszów wynagrodzeń tych zakładów, pracownicy zakładów prywatnych - z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Proponowane zmiany w Kodeksie pracy zmierzają do tego, by dopiero począwszy od 36 dnia niezdolności do pracy w ciągu roku kalendarzowego wszystkie wydatki na zasiłki chorobowe były finansowane ze składek ubezpieczenia społecznego. Natomiast za 35 dni niezdolności do pracy (łącznie) pracownik zachowywałby prawo do wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-62.12" who="#AleksanderBentkowski">Jest to więc zmiana polegająca na tym, że wypłacanie zasiłków chorobowych, dotychczas należało to do obowiązków ZUS, stałoby się obowiązkiem firm prywatnych. Czy małe zakłady wytrzymają takie obciążenie? Oczywiście w wielu przypadkach nie będą w stanie temu podołać. Zdając sobie z tego sprawę, projektodawca poczynił pewne wyjątki - mam na myśli zwolnienia na rok czy dłużej. Mimo tych zabezpieczeń i tak istnieje duże prawdopodobieństwo, że wiele firm prywatnych nie wytrzyma nawet tego niewielkiego zwiększenia wydatków. Paradoksem jest więc to, że projektowane zmiany Kodeksu pracy obracają się zarówno przeciwko pracodawcy, jak i przeciwko pracobiorcy. A już można przyjąć za pewnik, że pracodawca przy pierwszej okazji pozbędzie się pracownika, który ma nieszczęście chorować od czasu do czasu.</u>
          <u xml:id="u-62.13" who="#AleksanderBentkowski">Nieznane są powody, dla których rezygnuje się z odrębnych zasad wynagrodzenia za okres chorobowy niektórych grup zawodowych, m.in. nauczycieli akademickich, sędziów i prokuratorów. Były to bardzo niewielkie preferencje i właśnie ze względu na szczególny charakter pracy tych grup zawodowych powinny być utrzymane. Podam tylko jeden przykład. Bardzo często, nagminnie jest stosowana zasada, że sędzia ma obowiązek nawet w czasie choroby napisać uzasadnienie, ponieważ nikt inny nie może za niego tego zrobić. I nikt mu za to dodatkowo nie płaci. Jest to reguła. Sędzia idąc na urlop chorobowy musi napisać uzasadnienia dotyczące spraw, które dotychczas prowadził.</u>
          <u xml:id="u-62.14" who="#AleksanderBentkowski">Chciałbym zapytać projektodawców, czy zwrócono się do określonych grup zawodowych o opinię w tej sprawie; niekoniecznie ta opinia musiałaby być negatywna, wydaje mi się jednak, że należało się do nich zwrócić z prośbą o to i dzisiaj przedstawić nam racje przemawiające za takimi zmianami. Znaków zapytania jest nadto, zbyt dużo, by można było poprzeć projekt. Być może pomysł rządu jest dobry, ale trudno poprzeć jakikolwiek projekt, jeśli nie przedstawiono dostatecznych argumentów przemawiających za nim. Byłoby to poparcie na kredyt i tego żadne ugrupowanie polityczne nie powinno robić.</u>
          <u xml:id="u-62.15" who="#AleksanderBentkowski">Na końcu chciałbym powiedzieć, iż wydaje mi się, że należy nazwać rzecz po imieniu. Jest to kolejna niekorzystna zmiana w uprawnieniach pracowniczych, jest ona tym bardziej bolesna, że dotyczy ludzi w zasadzie chorych.</u>
          <u xml:id="u-62.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#HenrykBąk">Proszę pana posła Janusza Kozę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej. Następnym mówcą będzie pan poseł Alojzy Szablewski, który wystąpi w imieniu Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#JanuszKoza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw po raz pierwszy wpłynął do Sejmu w kwietniu 1992 r. jako jeden z projektów okołobudżetowych, zawarty był wówczas w druku nr 240. Następnie rozpoczęto prace nad tym projektem w podkomisji złożonej z przedstawicieli trzech sejmowych komisji, to jest Komisji Polityki Społecznej, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej. Wyżej wymienione komisje przedstawiają Wysokiej Izbie zmienioną wersję projektu zawartą w druku nr 807.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#JanuszKoza">Według większości członków trzech połączonych komisji nie budzi większych zastrzeżeń zasada zrównania w tej kwestii wszystkich podmiotów gospodarczych, niezależnie od formy własności. To znaczy wszystkie te podmioty gospodarcze według niniejszego projektu mają wypłacać zasiłki chorobowe na takich samych zasadach. Główny problem pojawił się natomiast w wypadku małych zakładów pracy. Po dyskusji komisje zajęły stanowisko, że w zakładach pracy zatrudniających do 5 pracowników zasiłek chorobowy powinien być wypłacany przez zakład, a następnie refundowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ciągu pierwszego roku istnienia zakładu.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#JanuszKoza">W imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej chciałbym się ustosunkować do najistotniejszych punktów nowelizującej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#JanuszKoza">Art. 92. Wprowadzenie określonej w tym przepisie zasady oznacza, że przez pierwsze 35 dni choroby zakład pracy nie tylko będzie musiał płacić składki na ZUS, ale i obliczone od podstawy wymiaru wynagrodzenie, czyli w wysokości 80%, czyli de facto będzie wyręczał Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wypłacaniu zasiłku chorobowego. Powstaje zatem pytanie: Czy oznacza to odejście od zasady, że zasiłki chorobowe są świadczeniami wypłacanymi z ubezpieczenia społecznego? To, że wysokość obciążenia składkami na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (48%) nie uległa zmianie, uprawnia do udzielenia odpowiedzi twierdzącej na zadane pytanie. Realne skutki takiego rozwiązania to dalsze obciążenia finansowe zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#JanuszKoza">Złagodzenie wspomnianych skutków finansowych przewidziane w art. 921 na pewno jest niewystarczające, zważywszy na fakt, że ogranicza się je do zakładów zatrudniających do 5 pracowników i obowiązuje to tylko w okresie pierwszego roku działania zakładu.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#JanuszKoza">Natomiast na aprobatę zasługuje art. 2 nowelizującej ustawy, powodujący zerwanie z zasadą różnicowania wysokości zasiłku w zależności od stażu pracy oraz zniesienie obligatoryjności obniżania zasiłku wypłacanego w ciągu jednego roku w takich sytuacjach, jak na przykład porzucenie pracy czy rozwiązanie stosunku pracy przez zakład pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika. Wątpliwość może jednak budzić obniżenie pułapu zasiłku do 80% wynagrodzenia w wypadku wszystkich pracowników, zwłaszcza w takich sytuacjach, jak choroba zakaźna czy niezdolność do pracy wskutek zdarzeń losowych, na przykład pobicie, wypadek drogowy.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#JanuszKoza">Nieuzasadnione i niebezpieczne jest też wprowadzenie delegacji dla Rady Ministrów, aby mogła ona odstępować od zasady, że podstawą wymiaru świadczenia wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest wynagrodzenie, od którego zakład pracy płaci składki na ZUS. Wprowadzenie takiej delegacji stanowi furtkę do łamania wspomnianej zasady, do zmniejszania zasiłku. (Aczkolwiek nie można wykluczyć przyjęcia rozwiązań korzystnych, co jednak jest mało prawdopodobne.) Te same uwagi trzeba odnieść do kolejnej przewidzianej delegacji, dotyczącej możliwości eliminowania przez Radę Ministrów innych jeszcze składników wynagrodzenia przy obliczaniu zasiłku. Stąd nasz postulat, aby wykreślić w art. 13 pkt 1 i ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#JanuszKoza">Powstaje też wątpliwość dotycząca treści art. 7 - różnicowanie długości okresu, za który pracownik pobiera wynagrodzenie w pełnej wysokości, zależnie od liczby osób zatrudnionych w zakładzie pracy to ewidentne naruszenie zasady równości wobec prawa. Aczkolwiek jest to logiczne, że skoro przez pierwsze 35 dni zakład pracy wypłaca zasiłek chorobowy, to wysokość tego zasiłku może i powinna zależeć od zasobności zakładu, tylko na czym opiera się założenie, że im większy zakład, tym ma więcej pieniędzy? Ponadto zwracam uwagę, że po 31 grudnia 1993 r. w zakładach pracy zatrudniających ponad 10 osób wspomniana zasada już nie będzie obowiązywała, a w zakładach zatrudniających do 10 osób będzie ona obowiązywała do końca 1995 r. Moim zdaniem przepis ten jest niezbyt udaną próbą złagodzenia niekorzystnych skutków zasady wprowadzonej w art. 92 Kodeksu pracy.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#JanuszKoza">Zaletą zmian jest natomiast wprowadzenie zasady procentowego obliczania zasiłku porodowego - skoro jest to zasiłek, to o jego wymiarze winna decydować jedynie opłacana składka, a więc de facto pobierane wynagrodzenie - ponadto skreślenie zasady, zgodnie z którą za pierwsze trzy dni nieobecności w pracy przysługiwał zasiłek w wysokości 50% wynagrodzenia, wprowadzenie obligatoryjności przedłużania okresu wypłacania zasiłku chorobowego w razie zaistnienia sytuacji określonej w art. 10 ze str. 2 w druku nr 807, skreślenie w art. 40 ust. 2, gdyż dzięki temu ojciec będzie mógł pobierać zasiłek z tytułu opieki nad dzieckiem na tych samych zasadach co matka dziecka. Ponadto uważamy, choć być może budzi to wiele kontrowersji, że słuszne jest również skreślenie zapisów dotyczących przywilejów dla grup wymienionych w art. 3–6. Dotychczas w okresie choroby te grupy uzyskiwały wynagrodzenie w pełnej wysokości. Uważamy, że jeżeli zrównujemy w prawach podmioty gospodarcze, używając nomenklatury z przeszłości, sektora państwowego i prywatnego, to i prawa tej grupy pracowników powinny być zrównane z prawami innych pracowników w projekcie nowelizacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#JanuszKoza">Natomiast chciałbym zwrócić uwagę, że zmiana 12 do art. 43 w art. 2 zawartym w druku nr 807 oznacza, że bez względu na wysokość opłacanych składek zasiłek pogrzebowy będzie wynosił sześciokrotność najniższej emerytury, a więc w ogóle jego wysokość nie będzie związana z wysokością opłacanych składek.</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#JanuszKoza">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc, chcę stwierdzić, że rozumiejąc intencje tej nowelizacji Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej będzie popierał przyjęcie projektu w jego zasadniczej części, jak również stanowiska trzech połączonych komisji. Jednak mamy świadomość, że ten projekt ma wiele ułomności; by uzupełnić te braki klub Konfederacji Polski Niepodległej będzie popierał przyjęcie wniosków mniejszości - pierwszego, trzeciego i czwartego - które są zawarte w druku nr 807.</u>
          <u xml:id="u-64.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#HenrykBąk">Proszę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego pana posła Alojzego Szablewskiego. Następnym mówcą będzie pan poseł Antoni Tyrakowski, który zabierze głos w imieniu Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#AlojzySzablewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego ZChN pragnę przedstawić Wysokiej Izbie nasze stanowisko dotyczące projektu ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw ujętych w druku nr 240.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#AlojzySzablewski">W czasie pierwszego czytania projektu zaproponowano zmiany, które przedstawiono połączonym trzem komisjom. Na czterech posiedzeniach tych komisji przeanalizowano i przegłosowano przyjęcie proponowanych zmian oraz sporządzono sprawozdanie, wraz z wnioskami mniejszości, zawarte w druku nr 807.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#AlojzySzablewski">Omówię te zmiany oraz przedstawię stanowisko naszego klubu.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#AlojzySzablewski">Pan poseł Lityński szczegółowo przedstawił cały projekt, dlatego będę starał się bardzo krótko omówić poszczególne zmiany. Da nam to pewien obraz tego, w jaki sposób je przeanalizowaliśmy i jakie jest nasze stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#AlojzySzablewski">Jeśli chodzi o zmianę pierwszą do art. 92 § 1, zaproponowano trzy warianty - rządowy oraz dwa związkowe. Komisje przyjęły wariant rządowy, że: „Za czas niezdolności do pracy: 1) z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, trwających do 35 dni w ciągu roku kalendarzowego pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące w zakładzie pracy przepisy o wynagrodzeniu przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu”.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#AlojzySzablewski">Chcę ustosunkować się do wypowiedzi pana posła Bentkowskiego - nie jest tak tragicznie. Zgodnie z brzmieniem pkt. 2, nie będzie tak, jak to przedstawił pan poseł, mówiąc o tej kobiecie, która złamała nogę, dlatego że jeśli to się stanie, czy w drodze do pracy czy w pracy, ona otrzyma wynagrodzenie w wysokości 100%. Przeczytam ten zapis: „2) w okresie wskazanym w pkt. 1, powstałej wskutek wypadku przy pracy, wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby zawodowej lub przypadającej na okres ciąży, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości 100%”.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#AlojzySzablewski">Klub nasz przychyla się do stanowiska komisji, akceptując zmianę pierwszą i jednocześnie odrzucając pierwszy wniosek mniejszości, o którym mówił pan poseł Lityński.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#AlojzySzablewski">Akceptujemy również zapisy § 2, § 3 i § 4, w których wyjaśnia się zasady obliczania ekwiwalentów pieniężnych jak za urlop wypoczynkowy, odsyła się do odrębnych przepisów w wypadkach, gdy wynagrodzenie nie przysługuje lub okres choroby jest dłuższy niż 35 dni.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#AlojzySzablewski">Zmiana trzecia dotyczy art. 298 § 1, gdzie po wyrazach: „w zakładach służby zdrowia”, dodaje się wyrazy: „w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej”. Przyjmujemy tę zmianę, która ma charakter porządkujący.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#AlojzySzablewski">Padła propozycja skreślenia art. 7, w którym się mówi, że pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego po przepracowaniu co najmniej jednego miesiąca. Komisje głosowały za pozostawieniem art. 7 bez zmian. Pan poseł Manicki zgłosił drugi wniosek mniejszości, aby skreślić ten zapis. Nasz klub również jest za pozostawieniem zapisu art. 7. Dlaczego? Uważamy, że wielu pracowników po to na krótko podejmuje pracę, by uzyskać prawo do zasiłku chorobowego, a składki za ten okres pracy nie są odprowadzane do ZUS.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#AlojzySzablewski">Akceptujemy drugą i trzecią zmianę, ponieważ dyscyplinują one przepisy dotyczące ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#AlojzySzablewski">W czwartej, piątej i szóstej zmianie objaśnia się zasady ustalania wysokości zasiłku chorobowego, świadczeń rehabilitacyjnych oraz zasiłku wyrównawczego - z odwołaniem się do odpowiednich przepisów. Tu również popieramy stanowisko komisji.</u>
          <u xml:id="u-66.12" who="#AlojzySzablewski">Proponowana w trzecim wniosku mniejszości nowa zmiana siódma dotyczy zasiłku porodowego oraz jego wysokości. Rząd zaproponował, by zasiłek porodowy wypłacać kwotowo - w wysokości 292 tys. zł. Komisje przyjęły, by ten zasiłek był wypłacany procentowo, czyli w wysokości 12% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, którego wielkość się ogłasza (m. in. służy to do obliczania wysokości świadczeń emerytalnych). Pan poseł Manicki zaproponował, by wysokość tego zasiłku podnieść do 15%. Komisje odrzuciły tę propozycję. Poseł zgłosił więc wniosek mniejszości nr 3. Nasz klub jest za przyjęciem określenia wielkości zasiłku porodowego na poziomie 12% przeciętnego wynagrodzenia. Skreślamy więc proponowaną we wniosku mniejszości nową zmianę siódmą i pozostawiamy dotychczasowe brzmienie art. 31.</u>
          <u xml:id="u-66.13" who="#AlojzySzablewski">Zmiana siódma dotyczy zmiany terminologii.</u>
          <u xml:id="u-66.14" who="#AlojzySzablewski">W zmianie ósmej, dotyczącej art. 34, proponuje się skreślenie ust. 3 (ustalenia podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego) oraz zawarte w ust. 5 powołanie się na przepisy zastępuje się inaczej sformułowanym powołaniem.</u>
          <u xml:id="u-66.15" who="#AlojzySzablewski">Zmiana dziewiąta dotyczy art. 36 - pan Lityński szczegółowo to przedstawił - w którym przyznaje się pewne przywileje ojcom sprawującym opiekę nad dziećmi, chodzi o przyznanie prawa do otrzymywania zasiłków. Zapis ten jest wyraźnie podany.</u>
          <u xml:id="u-66.16" who="#AlojzySzablewski">Zmiana dziesiąta dotyczy art. 39: „1. Miesięcznie zasiłek opiekuńczy wynosi 80% wynagrodzenia. 2. Do zasiłku opiekuńczego stosuje się odpowiednio przepisy art. 11 ust. 3 oraz art. 12–14”.</u>
          <u xml:id="u-66.17" who="#AlojzySzablewski">Zmiana jedenasta dotyczy art. 40, w którym ustala się warunki utraty prawa do zasiłku opiekuńczego. Nie będę jej omawiał, już o tym mówiono.</u>
          <u xml:id="u-66.18" who="#AlojzySzablewski">Zmiana dwunasta dotyczy art. 43: „Zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości określonej przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin”.</u>
          <u xml:id="u-66.19" who="#AlojzySzablewski">W zmianie trzynastej proponuje się skreślenie art. 44 i 45, które dotyczą ograniczeń przy przyznaniu zasiłków pogrzebowych w zależności od tego, przez kogo zostały pokryte koszty, czyli przez osoby inne niż te, które ujęto w art. 43, lub przez skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-66.20" who="#AlojzySzablewski">Zmiany następne, czyli art. 3, 4 i 5. Chodzi o dostosowanie przepisów dotyczących świadczeń w czasie choroby, które zostały przyjęte w projekcie.</u>
          <u xml:id="u-66.21" who="#AlojzySzablewski">Wszystkie zmiany, które wyliczyłem, od siódmej do trzynastej, oraz art. 3, 4, 5 zostały przyjęte przez komisje. Nasz klub również je akceptuje.</u>
          <u xml:id="u-66.22" who="#AlojzySzablewski">Jeszcze została zmiana do art. 7. Przedstawiono wniosek podkomisji, aby w zakładach pracy do 5 osób zasiłek chorobowy był płacony od pierwszego dnia pracy przez ZUS, a nie przez pracodawcę. Do tej zmiany zgłoszono wniosek mniejszości, aby ten przywilej obowiązywał dla tych małych zakładów do 1995 r. Mimo że komisje odrzuciły ten wniosek mniejszości, klub nasz będzie głosował za wnioskiem, aby pomóc tym małym zakładom.</u>
          <u xml:id="u-66.23" who="#AlojzySzablewski">Jeszcze ostatnia zmiana do art. 8. Komisje zaakceptowały termin wejścia w życie ustawy z dniem 1 lipca 1993 r. Klub nasz będzie głosował za przyjęciem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-66.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#HenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Tyrakowskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”. Następnym mówcą będzie pani poseł Teresa Liszcz w imieniu Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#AntoniTyrakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność” sceptycznie ocenia przedłożony projekt zmian w Kodeksie pracy i innych ustawach. Uważamy, że wobec dobiegających końca prac nad Kodeksem pracy nie powinno się wprowadzać rozwiązań cząstkowych, które mogą powodować niespójność przyszłej regulacji kodeksowej. Już w fazie założeń dążyć należy, naszym zdaniem, do wypracowania takich rozwiązań systemowych, które umożliwiałyby wypłatę wszystkich świadczeń, wynikających z ubezpieczenia, przez powołane do tego instytucje ubezpieczeniowe. Zakłady pracy powinny być z tego obowiązku zwolnione.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#AntoniTyrakowski">Uwzględniając jednak istniejące realia, klub nasz z konieczności akceptuje proponowane rozwiązania cząstkowe, polegające na zrównaniu sektorów pod względem obciążeń z tytułu świadczeń z ubezpieczenia. Nie godzimy się natomiast na obniżenie wynagrodzenia za czas trwania choroby lub odosobnienia do 35 dni. Konsekwentnie również będziemy się przeciwstawiać proponowanym zmianom dotyczącym zasad wypłacania i wysokości świadczeń, uregulowanych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Omawiany dziś projekt rezygnuje bowiem z rozróżniania wysokości zasiłków chorobowych w zależności od stażu pracy i wprowadza jednolitą ich wielkość w wysokości 80% wynagrodzenia, stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku. Uzasadniając wprowadzone zmiany strona rządowa twierdzi, że dotychczas ze względu na sposób ustalania podstawy wymiaru świadczeń, faktyczna wysokość wypłacanych zasiłków chorobowych była niejednokrotnie niższa od wielkości gwarantowanych ustawą. Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność” akceptując proponowane, korzystne zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń, nie podziela jednocześnie argumentacji mającej uzasadniać obniżenie wysokości tych świadczeń do 80%. Przedłożoną propozycję dotyczącą nowych zasad ustalania podstawy wymiaru traktujemy jako zmianę niwelującą dotychczasowe, krzywdzące dla pracowników konsekwencje niefortunnych zapisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#AntoniTyrakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność” wobec znacznego wzrostu kosztów leczenia, ciągle niedoskonałego jeszcze systemu refundacji wydatków na leki oraz ewidentnego faktu, iż choroba przestała już być tylko wypadkiem losowym, a stała się poważnym obciążeniem szczupłych budżetów domowych, tego rodzaju rozwiązania systemowe - słuszne być może dla społeczeństw zamożniejszych - uważa w naszych warunkach za przedwczesne. Nie bez znaczenia jest również okoliczność, że proponowane zmiany dotkną przede wszystkim pracowników starszych, o długim stażu pracy, którzy siłą rzeczy chorują częściej niż inni. Z powyższych względów klub nasz będzie głosował za przyjęciem wniosków mniejszości nr 1 i 2 zawartych w druku nr 807. Proponujemy ponadto następujące poprawki:</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#AntoniTyrakowski">— w art. 2 w zmianie pierwszej: zamiast art. 10–13 powinno być: art. 10, 12, 13; natomiast art. 11 skreśla się,</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#AntoniTyrakowski">— w art. 2 w zmianie dziesiątej: pkt 1 skreśla się.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#AntoniTyrakowski">Proponowane poprawki zmierzają do utrzymania dotychczasowej wysokości świadczeń. Gdyby natomiast Wysoka Izba nie zaakceptowała powyższych poprawek, proponujemy dłuższe niż przewidziano w projekcie ustawy vacatio legis, tj. do dnia 31 grudnia 1994 r., z wyjątkiem przepisu art. 1 pkt 1, który wszedłby w życie zgodnie z propozycją ustawową. Klub nasz ma nadzieję, że wydłużone vacatio legis pozwoli lepiej przystosować się do nowej sytuacji prawnej - czy to przez uczestnictwo w nowo powstających instytucjach ubezpieczeniowych, oferujących dodatkowe ubezpieczenia, czy też dzięki realnej możliwości kształtowania wysokości świadczeń w drodze układów zbiorowych oraz uwzględnienia regulacji zawartych w nowym Kodeksie pracy. Z tych powodów klub nasz uzależnia sposób głosowania nad całością ustawy od akceptacji przez Wysoką Izbę zaproponowanych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#AntoniTyrakowski">Na koniec prosiłbym, aby przedstawiciele klubu PSL powstrzymywali się od komentarzy dotyczących postawy klubu NSZZ „Solidarność” przed wystąpieniami klubowymi.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#HenrykBąk">Proszę o zabranie głosu panią poseł Teresę Liszcz w imieniu Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum. Następnym mówcą będzie pan poseł Paweł Kotlarski, który zabierze głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#HenrykBąk">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#TeresaLiszcz">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Omawiany projekt ustawy o zmianie przepisów dotyczących świadczeń należnych pracownikom w okresie nie wykonywania pracy z powodu choroby, kwarantanny sanitarnej lub z powodu opieki nad dzieckiem czy dorosłym chorym członkiem rodziny budzi wśród członków klubu Porozumienia Centrum ambiwalentne uczucia. Przyjęte w tym projekcie założenie - jednakowego traktowania pracowników w razie choroby lub podobnych okoliczności i jednakowego traktowania pracodawców pod względem obciążeń z tym związanych, pracodawców z tzw. sektorów uspołecznionego i nieuspołecznionego - jest oczywiście słuszne. Jednakże sposób, w jaki się ten cel osiąga, budzi nasz sprzeciw. Ustawa przewiduje, że od 1 stycznia 1994 r. za pierwsze 35 dni nieobecności w pracy z powodu choroby czy podobnych okoliczności pracownik otrzymuje wynagrodzenie od swojego pracodawcy, a dopiero w razie przedłużającej się ponad 35 dni (lub kolejnej w tym roku) choroby ciężar świadczeń majątkowych przysługujących pracownikowi przejmują ubezpieczenia społeczne. Oznacza to przerzucenie niemal całego ryzyka choroby pracownika na pracodawcę, a więc praktycznie niemal likwidację ubezpieczenia chorobowego, gdyż właśnie choroby krótkie, do 30 dni, stanowią około 90% wszystkich przypadków nieobecności z powodu choroby.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#TeresaLiszcz">Podobne rozwiązanie obowiązuje co prawda obecnie, od wielu lat, w sektorze uspołecznionym, jednak wprowadzano je w życie w zupełnie innych warunkach ekonomicznych. Państwowe zakłady, będące jednostkami budżetowymi, otrzymywały po prostu na ten cel pieniądze z budżetu. Przedsiębiorstwa państwowe w roku 1974, kiedy nakładano na nie obowiązek finansowania z funduszu płac zasiłków chorobowych dla czynnych pracowników, też w istocie nie działały na prawach rynkowych. Zupełnie inaczej reagują na tego rodzaju obciążenia podmioty gospodarcze w warunkach gospodarki rynkowej. Dla wielu z nich, zwłaszcza słabszych, małych zakładów, może to obciążenie okazać się wręcz rujnujące. Trzeba zwrócić uwagę na i tak ogromne koszty osobowe, wynikające m.in. z bardzo wysokiej składki ubezpieczeniowej i składki płaconej na Fundusz Pracy. Należy wyraźnie sobie powiedzieć, że odbije się to również na pracownikach. Pracownicy będą się bali chorować, mając świadomość, że koszty zasiłków, które otrzymują, ponosi pracodawca. Już dzisiaj się zdarza, że pracownicy w obawie przed utratą pracy - w obecnej sytuacji bezrobocia - przychodzą do pracy z temperaturą, ze zwolnieniami lekarskimi w kieszeni. Teraz to zjawisko może się zaostrzyć i dotknie w największym stopniu ludzi starszych, spracowanych, częściej chorujących. Takiego rozwiązania, niekorzystnego zarówno dla pracodawców, właścicieli zwłaszcza tych małych i średnich firm, które mamy szczególny obowiązek jako Porozumienie Centrum popierać, jak też dla pracowników, mój klub oczywiście poprzeć nie może.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#TeresaLiszcz">Do rozważenia i możliwe do przyjęcia jest obciążenie w znacznie mniejszym zakresie, obciążenie obowiązkiem wypłaty wynagrodzenia za kilkudniowe, krótkie okresy, ale nie w takim zakresie jak obecnie. Każdy pracodawca może zasadnie zapytać: Po co płacę składkę na ubezpieczenie społeczne, skoro praktycznie i tak muszę ponosić cały ciężar ubezpieczenia chorobowego?</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#TeresaLiszcz">Na okres przejściowy projekt przewiduje pewne złagodzenie obciążeń finansowych dla małych zakładów z tytułu wypłaty zasiłków. Jest to jednak, naszym zdaniem, regulacja niewystarczająca. Autorzy czwartego wniosku mniejszości przewidują dalsze złagodzenie obciążeń dla zakładów najmniejszych, zatrudniających do pięciu pracowników. Oczywiście mój klub poprze ten wniosek. Przedstawiona propozycja nie rozwiązuje jednak tego problemu. Sprawiedliwe, racjonalne rozwiązanie tej sprawy mogłoby nastąpić tylko w ramach całościowej reformy ubezpieczeń społecznych (w tym ubezpieczenia chorobowego), przy rzetelnej kalkulacji wpływów ze składek i wysokości wypłat z tytułu ubezpieczenia chorobowego. Niestety, mamy kolejną wyrywkową zmianę, nie przemyślaną, naszym zdaniem, i w efekcie niekorzystną zarówno dla jednej, jak i dla drugiej strony: pracodawców i pracowników. Jednocześnie bowiem projekt wprowadza dla sporej grupy pracowników dosyć znaczne, bo 20% obniżenie wysokości świadczeń w wypadku choroby; w imię równego traktowania pracowników. Samej tej idei nie można kwestionować, sprzeciw budzi natomiast sposób, w jaki tego dokonano: bez konsultacji ze środowiskami tych pracowników, którzy stracą finansowo w wyniku regulacji, i bez uzgodnień ze związkami zawodowymi. Dzieje się to w sytuacji, gdy jednocześnie jest już pewne, że w znacznym stopniu chorzy pracownicy, jak wszyscy inni chorzy, będą ponosić koszty leczenia. Ten problem wiąże się też przede wszystkim z pracownikami długo pracującymi, którzy wnieśli określony wkład i do ubezpieczeń społecznych, i w ogóle do gospodarki narodowej, którzy jednocześnie są bardziej narażeni i na choroby, i przez to na utratę zatrudnienia. To są ogromnie istotne mankamenty ustawy.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#TeresaLiszcz">Niewątpliwie pozytywnie należy natomiast ocenić te zmiany proponowane w projekcie, które oznaczają odejście od wykorzystywania przepisów ubezpieczeniowych do dyscyplinowania pracowników przez pozbawianie prawa do zasiłku pracowników naruszających obowiązki, oraz wprowadzone równouprawnienie obojga rodziców, jeśli chodzi o korzystanie ze zwolnień opiekuńczych i zasiłków opiekuńczych.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#TeresaLiszcz">Dalszą pozytywną zmianę proponuje się w drugim wniosku mniejszości. Chodzi o zniesienie tzw. okresu wyczekiwania na zasiłek (30 dni), obowiązującego pracowników zatrudnionych na podstawie umów terminowych, to znaczy umów o pracę na okres próbny i na czas określony. Zniesienie tego okresu wyczekiwania jest szczególnie pożądane właśnie teraz, gdyż obecnie, zwłaszcza w sektorze prywatnym, nagminnie zatrudnia się pracowników na czas określony, nadużywa się wręcz tej instytucji ze szkodą dla pracowników, więc przynajmniej w tym aspekcie nie powinni oni być pokrzywdzeni.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#TeresaLiszcz">Mój klub poprze również trzeci wniosek mniejszości, w którym przewiduje się nieznacznie zwiększenie wysokości zasiłku porodowego z 12% do 15% przeciętnego wynagrodzenia - w imię chociażby niewielkiego wzrostu ochrony rodziny i dzieci, z których bardzo wiele znajduje się obecnie w ogromnie trudnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#TeresaLiszcz">Na koniec chcę powiedzieć, że te niewątpliwie dostrzegalne pozytywy projektu nie równoważą niestety bardziej zasadniczych, bardziej znaczących negatywów, o których mówiłam na początku i z powodu których mój klub nie może poprzeć tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-70.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#HenrykBąk">Proszę pana posła Pawła Kotlarskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej. Następnym mówcą będzie pan poseł Stefan Pastuszewski, który wystąpi w imieniu Koła Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PawełKotlarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kodeks pracy jako podstawowy akt prawny regulujący stosunki pracy musi zostać dogłębnie zreformowany. Prace nad zmianą Kodeksu pracy są prowadzone od kilku lat przez Komisję Reformy Prawa Pracy powołaną przez prezesa Rady Ministrów. Komisją kieruje pan profesor Tadeusz Zieliński. W jej składzie znajdują się specjaliści prawa pracy z wielu środowisk naukowych.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PawełKotlarski">Działy 10 i 11, obejmujące bhp i układy zbiorowe, mają zostać znowelizowane w związku z opracowaniem „Paktu o przedsiębiorstwie państwowym”. Założenia reformy pozostałych działów Kodeksu pracy mają być przekazane do końca kwietnia do negocjowania ze związkami zawodowymi - zgodnie ze zobowiązaniem złożonym wobec NSZZ „Solidarność” przez wiceministra pracy i polityki socjalnej pana Andrzeja Bączkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#PawełKotlarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zawarte w druku nr 240 zmiany w Kodeksie pracy były przedstawione w kwietniu 1992 r. jeszcze przez rząd Jana Olszewskiego. Zmierzają one do dostosowania do reguł gospodarki rynkowej warunków i zasad wypłacania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy i zasiłków chorobowych. W większości krajów o gospodarce rynkowej zasiłek chorobowy lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy stanowi nie całość, lecz jedynie pewną część wynagrodzenia za czas pracy. Proponowaną w ustawie wysokość 80% wynagrodzenia należy uznać za wielkość odpowiednią, pod warunkiem wszakże, że wynagrodzenie pracowników też zostanie dostosowane do reguł gospodarki rynkowej, tzn. straci socjalny charakter. W dotychczasowej praktyce główne koszty związane z wypłacaniem zasiłku za czas niezdolności do pracy ponoszą tzw. uspołecznione zakłady pracy i Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Sytuacja taka powoduje ogromne obciążenie tzw. sektora uspołecznionego należnościami, które powinien regulować także sektor prywatny. W przeszłości, przed 1989 r., gdy w sektorze uspołecznionym było ogółem ponad 90% zatrudnionych poza rolnictwem, sektor ten był w stanie ponosić takie obciążenia. Do końca lat osiemdziesiątych sytuacja uległa jednak szybkiej zmianie. W roku 1992 w sektorze prywatnym zatrudnionych było ogółem (bez rolnictwa indywidualnego) 44,4% ogólnej liczby pracujących, a w niektórych dziedzinach gospodarki udział zatrudnionych w sektorze prywatnym jest już przeważający; np. budownictwo w 1992 r. zatrudniało w prywatnym sektorze 71%, handel - ponad 90%, przemysł - 41%, gospodarka komunalna - 46%.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#PawełKotlarski">Przypominam, że proponowane zmiany w zasadach wypłacania zasiłku i wynagradzania za czas niezdolności do pracy zostały przedstawione Sejmowi w druku nr 240 już 27 kwietnia 1992 r. Dlatego musi dziwić fakt niewystarczającej konsultacji tego projektu ze związkami zawodowymi i z przedstawicielami środowisk bezpośrednio zainteresowanych tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#PawełKotlarski">Proponowana nowelizacja pozostawia jednak niektóre rozwiązania według zasad wcześniej obowiązujących. Generalnie jest to tendencja do dalszego obciążania funduszów ubezpieczeń społecznych kosztami zasiłków osób niezdolnych do pracy w zakładach zatrudniających do pięciu pracowników, w okresie 1 roku od ich zarejestrowania lub wpisania do ewidencji, zaś liczbę zatrudnionych pracowników ustala się w miesiącu kalendarzowym, w którym wystąpiła niezdolność do pracy. Proponowane rozwiązanie niesie następujące skutki społeczne, prawne i ekonomiczne:</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#PawełKotlarski">1. Narusza przyjęte w projektowanych zmianach zasady polegające na jednakowym obciążaniu sektora prywatnego i uspołecznionego kosztami wynagradzania i zasiłku za czas niezdolności do pracy.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#PawełKotlarski">2. Odstępstwo od przyjętych zasad spowoduje otwarcie szerokiego pola do manipulowania liczbą zatrudnionych, czasem pracy i przyjmowanych do obliczania okresów niezdolności do pracy.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#PawełKotlarski">3. Poszerzy panującą dziś praktykę zatrudniania pracowników na umowę-zlecenie, co znacznie naruszy pewność i stabilność zatrudnienia pracowników.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#PawełKotlarski">4. Powiększy zakres i liczbę zatrudnionych nieoficjalnie, na czarno.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#PawełKotlarski">5. Zatrudnienie w zakładach o małej liczbie pracowników dotyczy między innymi handlu i budownictwa, a więc tych sektorów, które w przeważającej części są prywatne.</u>
          <u xml:id="u-72.10" who="#PawełKotlarski">6. Przepis art. 92 stanowi zachętę do dzielenia zakładów na mniejsze, do częstej zmiany rejestracji zakładów, do nie stabilnego zatrudnienia pracowników.</u>
          <u xml:id="u-72.11" who="#PawełKotlarski">Zdaniem Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej intencje ustawodawcy, aby nie obciążać powstającego sektora prywatnego nadmiernymi zobowiązaniami socjalnymi wobec pracowników, były może uzasadnione w pierwszym okresie transformacji systemowej, jednak doświadczenia ostatnich 3 lat wykazały, że odstępstwa od zasad, w tym zasad równego traktowania sektorów gospodarczych i zatrudnionych w nich pracowników, prowadzą do wielu strat, nieprawidłowości, nadużyć i społecznych napięć. Prowadzą także do społecznego zniechęcenia i oporu wobec zasad gospodarki rynkowej. Z wymienionych względów proponowane odstępstwa od jednolitych zasad wypłacania wynagrodzeń i zasiłków za czas niezdolności do pracy w wypadku zakładów zatrudniających do pięciu pracowników uznać należy za rozwiązanie wątpliwe. Jeżeli względy natury ekonomicznej, np. popieranie zwiększania zatrudnienia w małych zakładach, przemawiają za ograniczeniem obciążenia tych zakładów kosztami wypłaty zasiłku, to zdaniem Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej należy raczej poszukiwać rozwiązań w instrumentach finansowych, np. w prawie podatkowym, nie zaś w prawie pracy.</u>
          <u xml:id="u-72.12" who="#PawełKotlarski">Zdaniem Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej przedstawione w druku nr 807 wnioski mniejszości prowadzą jedynie do pogłębienia i rozszerzenia zakresu opisanych wcześniej negatywnych skutków. Dlatego czekamy nadal na rządową propozycję generalnej reformy Kodeksu pracy, ale teraz, zanim ją rząd przedstawi, opowiadamy się mimo wszystko za przyjęciem przedstawionej nowelizacji w kształcie proponowanym przez komisję sejmową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#HenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Pastuszewskiego w imieniu Koła Poselskiego „Chrześcijańska Demokracja”. Następnym mówcą będzie pani poseł Wiesława Ziółkowska, która wystąpi w imieniu Koła Parlamentarnego Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#StefanPastuszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chrześcijańska Demokracja, podobnie jak PSL i NSZZ „Solidarność”, uważa, że nowelizacja zawarta w art. 1 jest dyskryminująca, odmawia bowiem prawa do pełnego wynagrodzenia w wypadku choroby. Rezultaty takiego rozwiązania można łatwo przewidzieć. Pracownicy w obawie przed zmniejszeniem uposażenia będą przychodzić do pracy mimo objawów choroby. Nikt obecnie nie nadużywa zwolnień lekarskich, choćby w związku z obawą przed utratą miejsca pracy, jako że pracodawcy w większości wprowadzili już zasadę dyspozycyjności. Choroby zakaźne wymagają jednak leczenia i izolacji. Jeżeli natomiast zaniecha się zwolnień lekarskich, stan zdrowia osób zarażonych oraz osób z ich otoczenia gwałtownie się pogorszy. Dobrze wiemy, jakie następstwa może wywołać tzw. przechodzona grypa czy choroba zakaźna, jeżeli pacjent nie pójdzie do lekarza. Nowelizacja zawarta w art. 1 w projekcie dotknie przede wszystkim pracowników sfery budżetowej i zakładów państwowych, jako że obowiązujące w tych zakładach przepisy o wynagrodzeniu nie będą przewidywać innych rozwiązań. Prawo do wynagrodzenia w wysokości 100% według projektu rządowego przewidywane jest co prawda w wypadku choroby zawodowej, ciąży, wypadków przy pracy, wypadków w drodze do pracy lub z pracy, ale nie zmienia to absurdalnego założenia, że należy oszczędzać na osobach chorych. Może dojść do tego, że mile widziane będą choroby długie, powyżej 35 dni, jako że zasiłek będzie wówczas wypłacany z funduszy ZUS. „Lepsze” będą wypadki przy pracy i choroby zawodowe niż pospolite choroby zakaźne. Nowelizacja może prowokować do podejmowania prób ominięcia jej przepisów.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#StefanPastuszewski">W związku z tym proponujemy poprawkę do tego artykułu - aby zasiłek wynosił 100% wynagrodzenia, z tego 80% płacił pracodawca, natomiast 20% ZUS. Jest to możliwe.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#StefanPastuszewski">Popieramy także drugi wniosek mniejszości polegający na skreśleniu art. 7. Chrześcijańska Demokracja popiera też trzeci i przede wszystkim czwarty wniosek mniejszości, jako że są one korzystne dla pracodawców z małych zakładów pracy, dotyczy to głównie rzemiosła. Zgodnie z tym wnioskiem mniejszości zasiłek chorobowy w zakładach zatrudniających mniej niż 5 osób wypłacać będzie ZUS. Rzemiosło znajduje się obecnie w bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej. To byłoby dodatkowym obciążeniem dla tego niezbędnego, uzupełniającego sektora w naszej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#StefanPastuszewski">Chrześcijańska Demokracja popiera też wniosek „Solidarności” o wydłużenie okresu vacatio legis w wypadku tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#HenrykBąk">Proszę o zabranie głosu panią poseł Wiesławę Ziółkowską w imieniu Koła Parlamentarnego Unii Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Janusz Korwin-Mikke, Unia Polityki Realnej.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#HenrykBąk">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Według Unii Pracy z tej trybuny o tym projekcie da się powiedzieć tyle dobrego - że jest to próba ujednolicenia zasad wypłacania zasiłku chorobowego w gospodarczych podmiotach uspołecznionych i nieuspołecznionych. Ale jest to zaledwie próba i to częściowego ujednolicenia tej kwestii, bo nadal - to trzeba sobie jasno powiedzieć - są preferowane małe prywatne podmioty gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WiesławaZiółkowska">Tutaj padło wiele krytycznych uwag pod adresem propozycji zmierzającej do ujednolicenia zasad wypłacania zasiłku chorobowego w podmiotach o różnym statusie własnościowym. Większość posłów, którzy dzisiaj z tej trybuny wyrażali swoją opinię w tej sprawie, twierdziła, że jest to krzywdzące dla małych podmiotów gospodarczych. Proszę państwa, kategoria: małe podmioty gospodarcze, również tak to ujmuje ta ustawa, jest niezwykle obszerna. I tym wszystkim, którzy tak bardzo bronią zysków małych podmiotów gospodarczych czy występują o to, aby nadmiernie nie obciążać tych podmiotów kosztami - co ja też czynię - chcę powiedzieć, że ja jestem też za tym, aby te podmioty mogły mieć efektywnie wygospodarowane zyski. Opowiadam się jednak również za tym, aby te podmioty ujawniały te zyski, tzn., żeby te zyski były faktycznie wykazywane. Tym wszystkim, którzy uważają, że podmioty prywatne są w tej chwili w trudniejszej sytuacji niż podmioty o innej formie własności, proponuję zajrzenie do roczników statystycznych. Tam, proszę państwa, jest po prostu przedstawiona okrutna prawda. A jest ona ni mniej, ni więcej taka... Jaka jest rentowność podmiotów prywatnych przy średniej rentowności w naszej gospodarce wynoszącej 2,1%, w tym w przemyśle - 1,5%? No, któż, proszę państwa, zgadnie? Zero. Zero!</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#WiesławaZiółkowska">Czyli cóż z tego wynika? Nie to, że skoro ktoś - podmiot prywatny - prowadzi działalność i ciągle ponosi straty, to pracuje charytatywnie. Absolutnie nie. Oznacza to tylko tyle, że u nas system księgowania i system kontroli jest taki, że istnieje duża, bardzo duża dowolność, jeżeli chodzi o obciążanie kosztów, i wiele możliwości, jeżeli chodzi o nieujawnianie zysków.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#WiesławaZiółkowska">A więc jeżeli z jednej strony apelujemy o to, aby stworzyć odpowiednie warunki umożliwiające rozwój podmiotów prywatnych i aby dać im czas - za czym Unia Pracy też się opowiada - na przystosowanie się do tego - by mogły ponosić większe koszty związane z częściowym wypłacaniem zasiłku chorobowego pracownikom, chodzi o zwolnienie do 35 dni - to róbmy wszystko, również ci z państwa, i te partie, którzy w imię tego występowali, by zarówno system kontroli i system księgowania w tych podmiotach był taki, żeby faktycznie te zyski były ujawniane i żeby z tego tytułu wpływały także pieniądze do budżetu państwa. Ludzie bowiem pracujący w tych zakładach i ich właściciele korzystają z całej sfery urządzeń państwa, na które my wszyscy łożymy.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#WiesławaZiółkowska">To natomiast, co da się, proszę państwa, zupełnie negatywnego powiedzieć o tym projekcie ustawy, a czego Unia Pracy absolutnie nie zaakceptuje, to obniżenie w tej sytuacji, w jakiej w tej chwili znajdują się pracownicy najemni, ekwiwalentu wynagrodzenia za czas choroby do 80%. Proszę państwa, to jest propozycja, którą - powiedzmy sobie szczerze - chciałam forsować jeszcze w 1989, w początkach 1990 r. Wtedy ta propozycja była niezwykle uzasadniona. A była ona uzasadniona dlatego, że mieliśmy wówczas nadpodaż miejsc pracy, mieliśmy całkowicie bezpłatną opiekę zdrowotną, no i wreszcie sposoby wyliczenia zasiłku chorobowego były takie, że - znam te przykłady z autopsji - za czas choroby otrzymywało się więcej niż za pracę. Tak było jednak w tamtych czasach - dwa, trzy lata temu. W tej chwili...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#HenrykBąk">Pani poseł, przepraszam bardzo, czas minął. Proszę zbliżać się ku końcowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WiesławaZiółkowska">Nie mam możliwości...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#HenrykBąk">Proszę mówić, pani poseł, ale proszę zmierzać ku końcowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WiesławaZiółkowska">Dziękuję, panie marszałku, już kończę.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WiesławaZiółkowska">W tej chwili jest całkiem odwrotnie.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#WiesławaZiółkowska">Po pierwsze, opieka zdrowotna, proszę państwa, jest w dużym stopniu, nieoficjalnie czy oficjalnie, płatna.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#WiesławaZiółkowska">Po drugie, nie ma potrzeby dyscyplinowania pracowników za pomocą obniżania zasiłku chorobowego, ponieważ mamy takie bezrobocie, jakie mamy. I wreszcie po trzecie, sposoby wyliczania zasiłku i system podatkowy są już takie, że nie da się tego tak wyliczyć, by zasiłek chorobowy był wyższy aniżeli wynagrodzenie za pracę.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#WiesławaZiółkowska">Z tych też powodów Unia Pracy w całości popiera propozycję złożoną chyba przez związek zawodowy „Solidarność”, aby utrzymać dotychczasowy 100% ekwiwalent za...</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#komentarz">(Poseł Maciej Manicki: To była nasza propozycja.)</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#WiesławaZiółkowska">Ale nie została oficjalnie zgłoszona.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#komentarz">(Poseł Wit Majewski: Był taki wniosek mniejszości.)</u>
          <u xml:id="u-80.8" who="#WiesławaZiółkowska">Popieramy więc również wniosek mniejszości, w którym się proponuje, aby utrzymać 100% odpłatność za okres choroby, chodzi zarówno o art. 1, jak i art. 2 omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-80.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#HenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Korwin-Mikke. Nie widzę pana posła, wobec tego proszę...</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Gdzie jest pan poseł? Zgłasza się i go nie ma?)</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#HenrykBąk">Idzie pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Całego klubu nie ma, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#HenrykBąk">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#HenrykBąk">Wobec tego proszę o zabranie głosu panią poseł Annę Bańkowską.</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#HenrykBąk">Będzie to już wystąpienie indywidualne.</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#HenrykBąk">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#AnnaBańkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdyby kierować się treścią rządowego uzasadnienia do ustawy zmieniającej Kodeks pracy i ustawy towarzyszące, można by tkwić w przekonaniu, że oto do obecnie obowiązującego ustawodawstwa wprowadzamy zmiany, które mają jeden główny cel, mianowicie zastosowanie w praktyce zasady równości i równego traktowania wszystkich sektorów gospodarki w odniesieniu do problemu opłacania pracownika w czasie jego nieobecności spowodowanej chorobą. Choć nowelizacja zapewnia realizację tego celu, takie przekonanie jest jednak niezmiernie złudne, bowiem nie uwzględnia stopnia skomplikowania problemu, który przychodzi nam rozstrzygać.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#AnnaBańkowska">To fakt, że obecnie obowiązujące przepisy nakładają na przedsiębiorstwa państwowe obowiązek wypłacania zasiłków chorobowych w pełnym zakresie, a całkowicie uwalniają od tego sektor prywatny, mimo że istnieje obowiązek płacenia jednolitej składki na ZUS przez wszystkie podmioty gospodarcze, bez względu na formę własności. Ten stan rzeczy należy zmienić, o tym wielokrotnie już mówiliśmy przy różnych okazjach. Zachodzi jednak pytanie, czy idziemy słuszną drogą, czy dziś dyskutowane zmiany nie niosą zbyt dużego ryzyka dla pracowników sektora nieuspołecznionego. Ponieważ te przepisy pozwalają na pewnego rodzaju oszczędności w dotychczasowych wydatkach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, pojawia się następne pytanie: Na co chcemy przeznaczyć ewentualne rezerwy?</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#AnnaBańkowska">Trzeba otwarcie powiedzieć, że zasada, którą przyjęliśmy w ustawie, polegająca na obowiązku wypłacania wynagrodzenia pracownikowi za pierwsze 35 dni chorobowego przez każdego pracodawcę - z małymi wyjątkami - jest przerzuceniem na zakłady pracy kwestii finansowania świadczeń chorobowych, i to prawie w całości. Chciałabym się przyłączyć do tych osób, które mówiły, że w tym momencie przestaje jak gdyby funkcjonować zobowiązanie ZUS dotyczące pokrywania świadczeń chorobowych.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#AnnaBańkowska">Biorąc pod uwagę dane statystyczne, trzeba wyraźnie stwierdzić, że najczęstsze przypadki absencji dotyczą okresu chorobowego znacznie krótszego niż 35 dni. Stąd też trzeba zakładać, że proponowana nowelizacja ustawy nie zmniejszy w istotny sposób wydatków na ten cel w jednostkach państwowych - ponieważ miały określone problemy, cały czas postulowały, żeby zdjąć z nich ciężar wypłacania świadczeń z tytułu choroby, a to rozwiązanie im tego nie daje - natomiast znacznie zwiększy wydatki w zakładach prywatnych. Jest to zatem nie tylko metoda mająca na celu sprawiedliwość, równość podmiotów wobec prawa: pod tym słusznym hasłem czy zapisem kryje się cel główny, to jest ochrona Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tak na tę nowelizację należy patrzeć - przez pryzmat Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#AnnaBańkowska">Postępujący obecnie proces prywatyzacji powoduje, że wzrasta udział ZUS w finansowaniu świadczeń chorobowych. Ponieważ znamy trudności finansowe ZUS - w efekcie tego w sposób niemalże permanentny dokonujemy niekorzystnych zmian w przepisach emerytalnych - to, acz z rozdartym sercem, pewnie znów przyjdzie posłom wybrać mniejsze zło i poprzeć to właśnie rozwiązanie. Trzeba jednak mieć świadomość zagrożeń, jakie te zmiany powodują. Otóż jest już dość częstym zjawiskiem niesystematyczne wypłacanie przez prywatnych właścicieli - nie tylko przez prywatnych, ale szczególnie przez nich - wynagrodzeń wynikających ze stosunku pracy. Są trudności z wyegzekwowaniem tego, mimo istnienia orzeczeń inspekcji pracy, a nawet wyroków sądu w tych sprawach. Jeśli teraz wprowadzimy zasadę obligatoryjności wypłacania przez sektor prywatny świadczenia chorobowego, może to spowodować konieczność „bycia zdrowym” bez względu na stan zdrowia. Już teraz przecież ludzie chorzy boją się brać zwolnienia lekarskie. Ci, co chorują, są najczęściej zwalniani w pierwszej kolejności. Jest to z punktu widzenia pracodawcy podejście nieludzkie, ale racjonalne, jest ono natomiast tragiczne dla osób zwalnianych. Boję się, że po wprowadzeniu tej ustawy ludziom nie będzie wolno w praktyce pozwolić sobie na luksus opuszczenia miejsca pracy z powodu choroby. Byłoby to bardzo niepokojące, a jest bardzo prawdopodobne. To właśnie martwi mnie najbardziej. Dawno skończył się, słusznie krytykowany, czas swobodnego korzystania ze zwolnień lekarskich, tak zwanej ucieczki na chorobowe, ale teraz możemy doprowadzić do innego „przegięcia”, do sytuacji niekorzystnej z odmiennych powodów.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#AnnaBańkowska">Dlatego też - głównie w celu ochrony ludzi pracy najemnej, a nie, jak niektórzy mówili, w celu ochrony rzemieślników - jestem gotowa popierać, i będę to czynić, czwarty wniosek mniejszości wprowadzający zasadę płacenia zasiłków chorobowych od pierwszego dnia choroby ze środków ZUS w wypadku małych zakładów zatrudniających do 5 osób.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#AnnaBańkowska">Wysoka Izbo! Niepokoi również chęć obniżenia wynagrodzenia za czas choroby osobom o stażu pracy powyżej 8 lat. Obecnie obowiązujące zasady różnicowania wysokości zasiłków w zależności od lat pracy miały na celu ochronę tych, którzy dłużej pracowali. Teraz ma to być zlikwidowane; proponuje się wprowadzić jednakowy wymiar zasiłku: 80% wynagrodzenia. Nie zgadzam się z uzasadnieniem rządu dotyczącym tej kwestii, gdzie stwierdza się, iż na skutek zmiany podstawy ustalania wynagrodzenia za czas choroby wysokość świadczenia, mimo zmniejszenia jego wymiaru do 80%, praktycznie biorąc nie ulegnie obniżeniu, a jeśli nawet, to w niewielkim stopniu. Nie zgadzam się z tym, bowiem jest już czymś wyjątkowym korzystanie z nadgodzin i dopłat za wydłużony czas pracy, dotychczas nie uwzględnianych przy wyliczaniu zasiłków. Dlatego też, biorąc pod uwagę właśnie te uwarunkowania, będę popierać pierwszy wniosek mniejszości, który proponuje prawo do pełnego, 100% wynagrodzenia za pierwsze 35 dni zwolnienia z powodu choroby.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#AnnaBańkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Biorąc pod uwagę coraz popularniejszą zasadę zatrudniania pracowników na czas określony, pozostawienie dotychczasowego art. 7 w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego pozbawiłoby prawa do świadczeń z tytułu choroby duże grono osób zatrudnionych właśnie na czas określony. Stąd też w moim odczuciu należy bezwzględnie poprzeć drugi wniosek mniejszości, który wykreśla to ograniczenie. Przyjęcie tego wniosku będzie również wyrazem uwzględnienia oczekiwań rządu - rząd w druku nr 240 zgłosił tę właśnie propozycję.</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#AnnaBańkowska">Szanowne Panie i Panowie Posłowie! Jestem absolutnie przekonana, że dokonywana dziś nowelizacja Kodeksu pracy i innych ustaw nie jest rozwiązaniem optymalnym. Z powodu swojej fragmentaryczności nie spełnia ona oczekiwań ani pracodawców, ani pracobiorców. Ochroni Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, ale spowoduje - w myśl zasady równości prawa - wiele nieprzewidzianych, nie dostrzeganych dzisiaj negatywnych skutków. Jest to kolejny przykład konieczności wyboru mniejszego zła, i tak też będę traktować moje głosowanie nad przyjęciem tej nowelizacji. Uważam, że nadszedł czas zarówno na generalną przebudowę prawa pracy, jak i na reformę systemu ubezpieczeń. Dzisiejsza nowelizacja proces generalnych rozstrzygnięć w tym zakresie na pewno opóźni, spowoduje jego odłożenie w czasie, a bardzo tego szkoda.</u>
          <u xml:id="u-82.9" who="#AnnaBańkowska">Na zakończenie chcę wyrazić w imieniu Parlamentarnej Grupy Kobiet zadowolenie z racji przyznania ojcu w wypadku sprawowania opieki nad dzieckiem możliwości korzystania z zasiłku opiekuńczego, o co wielokrotnie z tej mównicy, i nie tylko, występowałyśmy.</u>
          <u xml:id="u-82.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#HenrykBąk">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#AdamSengebusch">Po zarządzeniu przerwy odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#AdamSengebusch">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy, to jest ok. godz. 18, odbędzie się wspólne posiedzenie Komisji Handlu i Usług, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej oraz Komisji Ustawodawczej w sali kinowej nowego Domu Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#HenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#HenrykBąk">Zarządzam przerwę do godz. 17.35.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 05 do godz. 17 min 38)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#DariuszWójcik">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#DariuszWójcik">Kontynuujemy debatę nad sprawozdaniem Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Zygmunta Łenyka z Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#ZygmuntŁenyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw opracowywana jest przez Sejm już od niemal roku. Wniesiona została przez poprzedni rząd, przez rząd pana premiera Olszewskiego. Prace w komisji trwały dość długo, ale waga nowelizowanej materii jest bardzo duża. Dlatego też nie dziwię się, że podczas tych prac dochodziło do różnych napięć i przepychanek wokół konkretnych sformułowań. Rządy wykazywały dość sztywną postawę wobec sformułowań ustawy, a posłowie w komisji usiłowali modyfikować przedłożenie rządowe.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#ZygmuntŁenyk">Istota pracy, prowadzonej przez dłuższy czas w komisjach, a potem w podkomisji, której byłem członkiem, polegała na pewnym zmodyfikowaniu systemu działania Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Fundusz ten do tej pory finansował zasiłki chorobowe, z których korzystali pracownicy prywatnych zakładów pracy, natomiast nie płacił zasiłków pracownikom tzw. sfery uspołecznionej. Zakłady pracy sfery uspołecznionej musiały płacić swym pracownikom zasiłki chorobowe przez okres 6, a nawet 9 miesięcy. Obciążało to bardzo fundusz płac. Trudności gospodarcze, jakie przeżywały te zakłady, również w znacznej mierze wiązały z tym właśnie problemem. Dlatego z uznaniem witamy taką modyfikację działania Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która uwolni te zakłady od tego dużego wysiłku finansowego.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#ZygmuntŁenyk">Konfederacja Polski Niepodległej popiera tego typu regulacje. Regulacja ta jednak, skoro wyrównuje się obciążenia, wiąże się z koniecznością przerzucenia obciążeń na prywatne zakłady pracy. Jedne i drugie zakłady w myśl ustawy, którą teraz nowelizujemy, przez 35 dni w ciągu roku będą z własnych funduszy płaciły pracownikom zasiłki w czasie choroby. Po 35 dniach przejmie to finansowanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#ZygmuntŁenyk">Ponieważ regulacja jest nowa i zakłady prywatne nie są jeszcze w pełni przygotowane do przejęcia tych obciążeń, w komisji, a właściwie w podkomisji usiłowaliśmy wypracować takie regulacje, które spowodują, że obciążenia te będą przerzucane stopniowo. Zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że regulacja ta będzie najbardziej uciążliwa dla małych zakładów pracy, gdyż w nich choroba nawet jednego pracownika, czyli 1/4 czy 1/5 całej załogi, stanowi duże obciążenie dla zakładu. Stąd w tej ustawie znalazły się pewne sformułowania, które łagodzą skutki przeniesienia tego ciężaru finansowego na prywatne zakłady pracy, bo te małe zakłady pracy to są przeważnie prywatne zakłady.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#ZygmuntŁenyk">Po tym kilkunastomiesięcznym okresie pracy mamy sytuację pewnego kompromisu. Rząd ustąpił, mimo że na początku uporczywie bronił swego stanowiska i nie godził się na żadne wyjątki w regulacji ani na okres przejściowy, i chciał wszystko rozstrzygnąć jednym cięciem. Praca w komisji polegała na tym, żeby to cięcie zostało wykonane tak delikatnie, by nie zarżnąć słabych podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#ZygmuntŁenyk">Jeżeli chodzi o wnioski mniejszości, to trzeba powiedzieć, iż są one również jakąś formą łagodzenia niekorzystnych skutków przyjęcia tej regulacji. Nie wszyscy bowiem na tym zyskują — zyskują tylko ci, o których mówiłem na początku. Są również pewne straty, bo chociaż ci, którzy obecnie otrzymują zasiłki w granicach 75–80% płacy, nie tracą, to jednak tracą ci pracownicy, którzy otrzymują zasiłki w wysokości 100% płacy. I dlatego wydaje się nam, tj. klubowi KPN, że pierwszy wniosek mniejszości, który chroni interesy tych pracowników, jest słuszny. Będziemy się więc za nim opowiadać. Po prostu wydaje nam się, że w sytuacji, kiedy część rodzin w społeczeństwie polskim zarabia tak mało, że powyżej 80% swoich dochodów musi wydawać na żywność, nie można wprowadzać regulacji, która powoduje, że pracownicy, którzy utrzymują rodziny, w razie choroby tracą 20% zarobków. Oznaczałoby to, że kiedy są chorzy, nie są w stanie utrzymać swoich rodzin, nie są w stanie ich wyżywić. Stąd nasze poparcie dla pierwszego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#ZygmuntŁenyk">Formą osłony socjalnej, bo jednak ciągle Fundusz Ubezpieczeń Społecznych pełni taką rolę, jest wniosek mniejszości nr 3, w którym nie tylko proponuje się utrzymanie zasiłków porodowych w wymiarze procentowym, ale również podniesienie ich wielkości z 12% na 15%. Wiadomo, że urodzenie dziecka jest to jednak dla rodziny duże obciążenie finansowe i dla osób niewiele zarabiających tych parę groszy może być istotną pomocą, przynajmniej na początku.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#ZygmuntŁenyk">Wśród wniosków mniejszości znalazł się również wniosek nr 4, którego jestem autorem. Jest on odbiciem idei tych naszych działań w komisji, których celem była ochrona małych zakładów pracy. W ustawie mówi się o ochronie zakładów pracy, które, powiedziałbym, mają krótki staż - do jednego roku - w tym zaś wniosku mniejszości chodzi o wszystkie zakłady pracy zatrudniające do 5 pracowników. Jest to dla tych zakładów osłona okresowa (dotyczy to art. 7, który ma charakter epizodyczny), która wraz z końcem 1995 r. przestanie istnieć. Te przedłożenia są jakby początkiem regulacji, początkiem zmian, które są konieczne do sprawnego funkcjonowania Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na razie te zmiany dotyczą jedynie sprawy wypłat, a nie dochodów, myślę jednak, że należy pójść dalej - coraz precyzyjniej przyglądać się zarówno wpływom, jak i dochodom tego funduszu i starać się o to, by coraz bardziej był on uzależniony od składek. Natomiast część socjalną można by w przyszłości wyodrębnić, by stanowiła ona formę działalności socjalnej państwa, a nie formę pracy tego funduszu. Dopóki to jednak nie nastąpi, zawarte w przedkładanej regulacji elementy socjalne muszą być i dlatego Konfederacja Polski Niepodległej będzie za nimi głosować.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Iwańca z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#KazimierzIwaniec">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wszystkie uchwalone dotychczas ustawy lub dokonane przez Sejm RP pierwszej kadencji nowelizacje ustaw w sprawach pracowników przedsiębiorstw państwowych zostały podjęte na ich niekorzyść, czyli w porównaniu z okresem poprzednim pogorszyły się warunki bytu i życia załóg pracowniczych. Taką sytuację mamy również obecnie, kiedy debatujemy nad rządowym projektem o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Obowiązujące obecnie zasady dotyczące wypłaty zasiłku chorobowego za czas niezdolności do pracy są następujące: Pracownik, który zachorował, a jest zatrudniony na umowie o pracę, za czas niezdolności do pracy otrzymuje zasiłek chorobowy w wysokości uzależnionej od stażu pracy: do 3 lat pracy — 75% wynagrodzenia, od 3 do 8–80% wynagrodzenia, powyżej 8 lat pracy — 100% wynagrodzenia. Wyjątek stanowią pracownicy, którzy ulegli wypadkowi przy pracy, zachorowali na chorobę zawodową, a także kobiety będące na urlopie macierzyńskim. Wszyscy wymienieni od pierwszego dnia niezdolności do pracy otrzymują zasiłek w wysokości 100% wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#KazimierzIwaniec">Natomiast w art. 1 przedłożonego projektu ustawy proponuje się rozwiązanie, które sprowadza się do tego, że za czas niezdolności do pracy z powodu choroby trwającej do 35 dni w ciągu roku kalendarzowego pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia (art. 92 § 1). Proponowane przez komisję rozwiązanie w zakresie zmiany wysokości zasiłków chorobowych budzi ogromne zastrzeżenia. Wynika z niego, że największa grupa zatrudnionych, a więc tych, którzy mają ponad 8-letni staż pracy, poniesie duże straty finansowe, zamiast bowiem 100% wynagrodzenia w świetle projektu ustawy otrzymaliby jedynie 80% wynagrodzenia. Trzeba dodać, że ostatnio bardzo wzrosły ceny lekarstw, a są one niezbędne w okresie leczenia, co spowoduje dodatkowe wydatki w budżecie domowym. Nie mówię o wielu innych przyczynach, które utrudniają warunki życia większości naszego społeczeństwa i nie możemy świadomie nadal pogarszać tej sytuacji. Również jako związkowiec kierujący organizacją na szczeblu krajowym sprzeciwiam się takim zamiarom.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#KazimierzIwaniec">Biorąc to wszystko pod uwagę, należy odrzucić proponowane w projekcie ustawy zmiany w zakresie zasiłków chorobowych i poprzeć wniosek mniejszości zawarty w druku nr 807.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Korwin-Mikke z Koła Poselskiego Unii Polityki Realnej.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#JanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę przeprosić za nieobecność w regulaminowym czasie, ale wynikło to stąd, że szukałem w pewnym dziele odpowiedniego cytatu, który za chwilę przytoczę.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#JanuszKorwinMikke">Unia Polityki Realnej będzie głosowała przeciwko tej ustawie nie dlatego, że jesteśmy przeciwko ubezpieczeniom społecznym, które chcemy zastąpić normalnymi ubezpieczeniami, podobnie jak sprawiedliwość społeczną chcemy zastąpić normalną sprawiedliwością, ale z konkretnych powodów. Otóż projekt ten lekceważąco traktuje istniejący stan, gwałcąc podstawową zasadę konserwatyzmu. A przecież możliwe jest, że ktoś wybrał dany zawód dlatego, że wiążą się z nim pewne szczególne przywileje. Odbieranie tych przywilejów jest to de facto działanie prawa wstecz. Wyobraźmy sobie dla przykładu, że w państwie o nazwie, załóżmy, Poronia, konkretnie nauczyciele mają niskie pensje, ale za to obiecano im o połowę wyższe emerytury. Ta ustawa jednak zakłada w województwach Poronii, że nauczyciele mogą z tego przywileju zrezygnować, biorąc w zamian za to jednorazową rekompensatę. I wyobraźmy sobie, że połowa nauczycieli z tego skorzystała, wzięła rekompensatę. Mija lat 10 i Sejm Poronii odbiera nauczycielom to prawo do emerytur. Czy będziemy również odbierali tym, co 10 lat temu wzięli rekompensatę, ich pieniądze? Otóż na tym przykładzie widać dokładnie, że to co my robimy, jest to działanie prawa wstecz i że nie możemy tego robić, bo, być może, część ludzi szkoliła się do zawodu np. sędziego z uwagi na to, że tam jest taka a nie inna forma zasiłków chorobowych. I w tak delikatnej materii, w wypadku tak delikatnych zawodów, jak nauczyciele, sędziowie, prokuratorzy, uczeni itd., nie możemy odbierać tych przywilejów, powtarzam, bez żadnych szczególnych powodów, bo jest to wymówienie umowy o pracę, zmiana warunków pracy, i to w sposób zupełnie oczywisty.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#JanuszKorwinMikke">Pretekstem dla ustawodawców było to, że wszyscy mają mieć jednakowe warunki. Otóż urawniłowka to bardzo niebezpieczna idea. Przede wszystkim jest to idea, która idzie w inną stronę niż ubezpieczenia prywatne, bo tam jest zróżnicowanie, każdy ma takie warunki socjalne, jakie sobie zastrzeże w umowie o pracę z prywatnym przedsiębiorcą. W każdym przedsiębiorstwie jest inaczej, w jednym może być 6 dni urlopu (jak np. w Japonii), a w drugim może być 3 miesiące. Lodziarze pracują np. w niedzielę i nikt nie protestuje, nikt nie strajkuje z tego powodu, że pracuje w niedzielę. Otóż urawniłowka jest o tyle jeszcze niebezpieczna, że jeżeli wszyscy mają jednakowe warunki, to również wszyscy o wiele łatwiej się buntują, oczywiście dlatego że jeżeli wszyscy pracownicy państwowi mają jednakowe warunki, to oni wszyscy mają tendencję do buntowania się w tym samym momencie. Przypominam, że wśród tych, którzy burzyli Bastylię, byli również urzędnicy sądowi, dlatego właśnie że już przed rewolucją stworzono im takie same warunki. W książce Alexego de Tocqueville'a pt. „Dawny ustrój i rewolucja” bardzo wyraźnie jest powiedziane, dlaczego nastąpiła rewolucja - dlatego że Francja stała się krajem, którego mieszkańcy byli najbardziej podobni do siebie. Otóż zasada brzmi oczywiście: dziel i rządź, a nie żeby wszystkich traktować jednakowo. I dlatego jedyne właściwie, jakie podano, uzasadnienie dla tego projektu, żeby poodbierać przywileje tym grupom, jest uzasadnieniem fałszywym. Będziemy głosowali przeciwko tej ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Jaskiernię z Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze względu na to, że zostało już bardzo niewiele czasu dla naszego klubu, ograniczą się tylko do czterech pytań zaadresowanych do rządu.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#JerzyJaskiernia">Niewątpliwie na dzisiejszej debacie ciąży to, że rozpatrujemy projekt sprzed roku, który został wprowadzony do Sejmu jako jeden z kilku ważnych projektów ustaw tzw. okołobudżetowych. W istocie nie było czasu na bardzo szczegółową debatę, niemniej jednak chciałbym, po pierwsze, zapytać panią premier oraz pana ministra pracy i polityki socjalnej, czy rząd pani premier podziela te przesłanki aksjologiczne, faktograficzne, socjologiczne i prawne, które legły u podstaw tej legislacji, tego projektu, a w szczególności, czy rząd wyciągnął konsekwencje z faktu, że jest inna sytuacja na rynku pracy, a więc nie są już potrzebne te instrumenty, które jeszcze 2 lata temu wydawały się oczywiste? Czy rząd wyciągnął wnioski z faktu, że jest inna sytuacja w zakresie służby zdrowia, która faktycznie staje się płatna, a więc nie ma potrzeby tworzenia tego bodźca, który jeszcze 2 lata temu wydawał się oczywisty?</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#JerzyJaskiernia">Po drugie, kiedy rząd przedstawi kompleksowy system ubezpieczeń społecznych? Nie po raz pierwszy mamy tutaj w Izbie do czynienia z sytuacją, gdy w ważnej dziedzinie życia (podobnie jest w wypadku projektów dotyczących prawa karnego, prawa cywilnego i wielu innych) rząd występuje z propozycją cząstkowej regulacji, która dezintegruje system. Kiedy wpłynie do Sejmu projekt kompleksowego systemu, o którym przecież wielokrotnie już mówiono; czy znajduje się on w opcjach rządu?</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#JerzyJaskiernia">Po trzecie, co spowodowało, że rząd mając rok czasu (projekt jest gotowy od roku), nie dopełnił ustawowego obowiązku konsultacji ze związkami zawodowymi i nie doprowadził do uzyskania consensusu z reprezentacją pracowniczą?</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#JerzyJaskiernia">I po czwarte, gdyby się okazało, że są to inne przesłanki, czy rząd byłby gotowy do zmiany podejścia w przedmiotowej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#JerzyJaskiernia">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#DariuszWójcik">Na tym lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej pana Andrzeja Bączkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#AndrzejBączkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od odpowiedzi na pytania postawione przez ostatniego mówcę, pana posła Jerzego Jaskiernię. Otóż fakt, iż rząd w pracach komisji sejmowej wspierał wniesiony w ubiegłym roku projekt jest dowodem na to, że uwzględnił te przesłanki (na które powołał się pan poseł) u podstaw tworzenia tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#AndrzejBączkowski">Pytanie drugie, jak pamiętam, dotyczyło finału prac nad reformą systemu ubezpieczeń społecznych. Otóż trudno jest mi w tej chwili określić nawet w przybliżeniu termin zakończenia tych prac, ale chcę pana zapewnić, że takie prace nad kompleksową reformą polskich ubezpieczeń społecznych już od dłuższego czasu trwają w ministerstwie pracy.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#AndrzejBączkowski">Po trzecie wreszcie, projekt tej ustawy był konsultowany ze związkami zawodowymi. Ustawowy wymóg konsultacji jednak nie zakłada konieczności uzyskania pełnego consensusu. Jeśli chodzi o opiniowanie i konsultacje, to głos związków zawodowych w istocie nie jest tutaj wiążący. Z tego, o czym dowiedziałem się właśnie przed chwilą, wynika, że w toku prac komisji sejmowych wykorzystano opinie przedstawione tak przez Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, jak i NSZZ „Solidarność”. Zresztą dzisiaj w wystąpieniach przedstawicieli obu klubów nie zanegowano projektu jako całości, sprzeciw natomiast budziły konkretne rozwiązania, a w szczególności to, które dotyczy obniżenia wymiaru zasiłku chorobowego.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#AndrzejBączkowski">Czy odpowiedziałem już na wszystkie pytania pana posła?</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Czy państwo dysponujecie analizami i danymi szacunkowymi, jeśli chodzi o te 80%?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, bardzo proszę o nieprowadzenie dyskusji i rozmów z ław poselskich, szczególnie w tym tonie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#AndrzejBączkowski">Były oczywiście przeprowadzane szacunki ekonomiczne i to w zakresie różnych rozwiązań zawartych w omawianym projekcie ustawy. Pragnę to zaznaczyć, odpowiadając na zarzut, który postawiono w toku debaty poselskiej, że rozwiązania, które proponuje wprowadzić rząd, będą dużą dolegliwością dla zakładów sektora prywatnego. I w związku z tym padło pytanie, czy to było jakoś oszacowane. Otóż takie szacunki zostały przeprowadzone. Przykładowo, kwota dzienna zasiłku chorobowego w roku ubiegłym wynosiła około 60 tys. zł (60 tys. zł z niewielką nadwyżką). Zakładając, że postanowienia ustawy będą realizowane etapami, to w bieżącym roku w sektorze prywatnym, w szczególności w małych zakładach pracy, pracodawca, który zatrudnia nie więcej niż 5 pracowników, byłby obciążony na jednego świadczeniobiorcę kwotą rzędu 300 tys. zł. W dużych zakładach natomiast, w których okres opłacania zasiłku wynosiłby 17 dni, byłaby to kwota 1100 tys. zł na jednego świadczeniobiorcę. To tak na marginesie.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#AndrzejBączkowski">W toku dyskusji formułowane były różne zarzuty, przy czym niewątpliwie najpoważniejszy zarzut dotyczy obniżenia wymiaru zasiłku chorobowego. W najostrzejszej formie ten zarzut został sformułowany tak, że 1/5 dochodów z pensji będzie odebrana osobom, które dostały zwolnienie lekarskie. Otóż prawda jest inna, mianowicie proponując jednolity wymiar zasiłku w wysokości 80% wynagrodzenia, zastępujemy w ten sposób trzy obecnie obowiązujące stawki - przypomnę, jest to 75%, 80% i 100%, a więc oznacza to de facto, że przeciętny wymiar zasiłku obniży się nie o 20%, ale o 12%.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#AndrzejBączkowski">Po drugie, tej projektowanej zmianie towarzyszy równocześnie propozycja zwiększenia podstawy wymiaru zasiłku. Otóż według naszych szacunków fakt, iż wszystkie składniki wynagrodzenia, które są podstawą opłacania składki ubezpieczeniowej, będą brane pod uwagę przy obliczaniu wysokości zasiłku, spowoduje, że przeciętna podstawa wymiaru zasiłku wzrośnie o 28%. Oznaczałoby to, że przeciętna wysokość zasiłku, gdyby te propozycje zmian zawarte w rządowym projekcie weszły w życie, wzrośnie o 13%. Tak więc nie można tu mówić o obniżeniu przeciętnej wysokości zasiłku, ponieważ według naszych szacunków nastąpiłoby jego zwiększenie. W taki oto sposób pragnąłbym się ustosunkować do tego najpoważniejszego - moim zdaniem - zarzutu, który został tu sformułowany. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Czy to jest zmiana warunków pracy, czy nie?)</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#AndrzejBączkowski">To jest zmiana warunków pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo panu podsekretarzowi stanu.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu posła sprawozdawcę pana Jana Lityńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#JanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ zgłoszono dosyć istotne poprawki, chciałbym prosić o to, aby Wysoka Izba przychyliła się do mojego wniosku o trzecie czytanie. Szczególnie dotyczy to poprawki, którą wniósł pan poseł Pastuszewski, mówiącej o tym, że zasiłek powinien być opłacony w 80% przez pracodawcę, a w 20% przez ZUS. W tej chwili nie jestem w stanie nic powiedzieć na temat skutków finansowych tego wniosku i dlatego chciałbym, aby w tej sprawie wypowiedziała się komisja po zbadaniu tego problemu. I z tego też względu, jeżeli mamy przejść do trzeciego czytania, wolałbym ustosunkować się do głosów w dyskusji już w trakcie trzeciego czytania, z jednym może wyjątkiem, bo pan poseł Korwin-Mikke nie zawsze przebywa na tej sali. Panie pośle - jest to kwestia sprostowania - otóż nowelizacja ustawy nie dotyczy w ogóle nauczycieli. W każdym razie nie odbiera przywilejów nauczycielom.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Podałem przykład specjalnie nie dotyczący tego zagadnienia.)</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#JanLityński">Rozumiem, panie pośle, ale naprawdę lepiej czytać projekty.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Było to w Poronii, a nie w Polsce.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#DariuszWójcik">Przepraszam bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#JanLityński">W trakcie debaty padło wiele interesujących sformułowań, moim zdaniem niektóre wymagają pewnego sprostowania, szczególnie chciałbym zasygnalizować wystąpienie pana posła Bentkowskiego, niemniej jeżeli Wysoka Izba pozwoli, ustosunkuję się do tego podczas trzeciego czytania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: W kwestii formalnej, panie marszałku, można?)</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#DariuszWójcik">Chciałbym tylko powiedzieć, że oczywiście panu posłowi nie chodziło o przejście do trzeciego czytania, tylko o przesłanie projektu ponownie do komisji w celu uporządkowania poprawek.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Lityński: Tak, tak, i o trzecie czytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zastanawiam się, czy te szlachetne intencje pana posła Lityńskiego mogą być zrealizowane. Przecież trzecie czytanie służy w zasadzie jedynie głosowaniu nad poprawkami, które zostały zgłoszone. Jeśli więc pan poseł ma dla nas jakieś ważne informacje, dotyczące dzisiejszej dyskusji, to sądzę, że obecnie jest czas ku temu, żeby pan poseł zechciał się tutaj nimi podzielić, a w trzecim czytaniu pozostanie jedynie skomentowanie zgłoszonych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#JanLityński">Taki właśnie mam zamiar, ponieważ chciałbym się ustosunkować do zgłoszonych poprawek. Niemniej wolałbym w tej sprawie być także „wyposażony” w dodatkowe zdanie komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#DariuszWójcik">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#DariuszWójcik">W związku ze zgłoszeniem w trakcie drugiego czytania nowych poprawek, zgodnie z prośbą pana posła sprawozdawcy, Prezydium Sejmu proponuje ponownie skierować projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#DariuszWójcik">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale w celu uporządkowania poprawek.)</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#DariuszWójcik">Oczywiście, w celu uporządkowania poprawek. Dokonanie innych zabiegów w trakcie trzeciego czytania jest już niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#DariuszWójcik">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#DariuszWójcik">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej, Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi (druki nr 542 i 764).</u>
          <u xml:id="u-105.8" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Józefa Oleksego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#JózefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moja rola sprawozdawcy sprowadzi się do przedstawienia zaledwie kilku kwestii związanych z pracami komisji, jako że obecny kształt projektu, przedstawionego do drugiego czytania, tylko w niektórych miejscach, i to nieznacznie, odbiega od przedłożenia rządowego. Połączone komisje, po pracach przeprowadzonych w podkomisji, przyjęły sprawozdanie - przedłożone Izbie - z dwoma wnioskami mniejszości. Chcę nadmienić, że przedłożenie rządowe, a głównie prace prowadzone nad nim w komisjach, w dużej mierze opierały się na informacjach uzyskiwanych od strony rządowej, jako że materia sprawy jest bardzo specyficzna. Tytuł samej ustawy sygnalizuje ścisły związek z bardzo specjalną dziedziną regulowaną porozumieniami międzynarodowymi, które wiążą Polskę. Stąd nawet wtedy kiedy rodziły się wątpliwości bądź propozycje co do zmiany niektórych zapisów, przeważał pogląd, iż występuje tu pewien wzorzec w stosunkach państw, które zabiegają o zdjęcie embarga COCOM.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#JózefOleksy">Podkomisja i komisje interesowały się kosztami całej operacji, co jest naturalne. I oto dysponujemy takim dokładnym wyliczeniem dokonanym przez stronę rządową. Koszty te nie budziły zastrzeżeń w pracach komisji i nie oznaczają skali, która musiałaby podlegać jakiejś specjalnej weryfikacji. Przypomnę tylko, że w związku ze zmianami ustrojowymi w Europie Środkowej i Wschodniej rozwinięte kraje kapitalistyczne zadeklarowały gotowość sprzedaży do Polski i innych krajów tego regionu nowoczesnych towarów i technologii. Uczyniły to jednak pod określonymi warunkami.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#JózefOleksy">I tak, 17 krajów zachodnich, zrzeszonych w Komitecie Koordynacyjnym ds. Wielostronnej Kontroli Eksportu, czyli COCOM, przedstawiło krajom Europy Środkowej i Wschodniej kryteria, których spełnienie warunkuje dostęp do nowoczesnych towarów i technologii. Były to 4 kryteria, których spełnienie warunkuje zmianę statusu Polski w tych obrotach.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#JózefOleksy">Po pierwsze, kraj musi posiadać odpowiedni system zabezpieczeń i kontroli obrotu towarami i zaawansowanymi technologiami.</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#JózefOleksy">Po drugie, system ten musi mieć odpowiednie podstawy prawne rangi ustawowej i być skutecznie wdrażany.</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#JózefOleksy">Po trzecie, rząd kraju, którego to dotyczy, nie może popierać nielegalnego handlu towarami i technologiami z listy COCOM.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#JózefOleksy">Po czwarte, system kontroli musi być wyraźnie określony ustawowo, i obejmować również towary, technologie jądrowe, chemiczne i biologiczne, tzw. podwójnego przeznaczenia, oraz rakietowe.</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#JózefOleksy">Spełnienie tych kryteriów, właśnie w randze ustawowej, umożliwi Polsce, dzięki dostępowi do zaawansowanych technologii, szybsze dokonanie restrukturyzacji pewnych dziedzin przemysłu i otworzy drogę inwestycjom zagranicznym, wykorzystującym te technologie.</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#JózefOleksy">W ramach prac nad stworzeniem systemu zabezpieczeń i kontroli handlu tymi towarami i technologiami przyjęto rozwiązania stosowane już w innych krajach.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#JózefOleksy">Te cechy systemu zabezpieczeń to:</u>
          <u xml:id="u-106.10" who="#JózefOleksy">1) jednolite dokumenty ewidencji podstawowej, tj. pozwolenia wywozu, pozwolenia przywozu, certyfikaty importowe i zbliżona do innych krajów procedura administracyjna, uwzględniająca specyfikę i uwarunkowania Polski;</u>
          <u xml:id="u-106.11" who="#JózefOleksy">2) jednolita nomenklatura towarowa, umożliwiająca w przyszłości wymianę informacji między krajami działającymi w systemie międzynarodowej kontroli i nadzoru nad obrotem towarami i technologiami objętymi międzynarodową kontrolą.</u>
          <u xml:id="u-106.12" who="#JózefOleksy">Przypomnę, że pierwszym krajem postkomunistycznym, który uzyskał swobodny dostęp do towarów i technologii z listy COCOM, były w ubiegłym roku Węgry. Przyjęty przez Węgrów system nadzoru i kontroli - zawarty w omawianej dziś polskiej ustawie - jest właśnie spójny z systemem stosowanym w krajach COCOM. Obecnie Węgry korzystają z pomocy krajów COCOM zarówno w zakresie szkolenia pracowników administracji, zajmujących się ww. nadzorem i kontrolą, jak też w zakresie pomocy technicznej i finansowej. Inne kraje naszego regionu, np. Czechy, Słowacja, Rumunia i Bułgaria, posiadają również odrębne ustawy oparte na rozwiązaniach przyjętych przez ten komitet. Procedury administracyjne w tych krajach są zbieżne z rozwiązaniami stosowanymi przez kraje COCOM.</u>
          <u xml:id="u-106.13" who="#JózefOleksy">Mówiłem już o głównych dokumentach stosowanych w tych procedurach, dokładnie zdefiniowanych w przedłożonej ustawie, określającej również zadania resortu, zwłaszcza współpracy gospodarczej z zagranicą, jeśli chodzi o zasady ich wydawania, kontroli granicznej, cofania udzielonych pozwoleń i ich kontroli w trakcie procesu użytkowania danego towaru i technologii oraz tranzytu przez terytorium Polski. Dodam tylko, że również Litwa, Łotwa, Estonia, Rosja, Ukraina, Białoruś oraz pozostałe kraje Wspólnoty Niepodległych Państw przewidują w niedalekiej przyszłości analogiczne ustawowe uregulowania prawne systemu nadzoru i kontroli obrotu towarami i technologiami objętymi tą międzynarodową kontrolą.</u>
          <u xml:id="u-106.14" who="#JózefOleksy">Proponowane rozwiązania systemowe w tym zakresie, zgodnie z zapewnieniami strony rządowej, satysfakcjonują kraje COCOM i spowodują skreślenie Polski z listy restrykcyjnej COCOM. Warunkiem jednak wdrożenia w Polsce systemu nadzoru i kontroli obrotu towarami i technologiami objętymi międzynarodową kontrolą jest przyjęcie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi. Tu zwracam uwagę na pierwszy wniosek mniejszości, w którym proponuje się zmianę nazwy ustawy na: o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą niektórymi towarami i technologiami o znaczeniu strategicznym. Zarówno na posiedzeniach podkomisji, jak też na posiedzeniach połączonych komisji, sprawa ta była dyskutowana. Połączone komisje przyjęły argumentację rządu, iż również co do kwestii nazwy ustawy musi wystąpić wyraźna zbieżność z wzorcem przyjętym przez komitet COCOM i przez inne kraje. Sam tytuł ustawy, wg projektu rządowego, dokładnie oznacza materię, jaką reguluje ustawa. Skróty i zmiany w jego treści zamazywać mogą przedmiot regulacji ustawowej. Zresztą komisje zmodyfikowały tytuł przedłożenia rządowego rezygnując z określenia „...w związku z umowami międzynarodowymi”. Podmioty gospodarcze, które powinny stosować się do tej ustawy, mogłyby być zdezorientowane zwłaszcza sformułowaniem: „towarami o znaczeniu strategicznym”.</u>
          <u xml:id="u-106.15" who="#JózefOleksy">Rząd twierdzi, iż w Polsce w praktyce przyjęto, że za towary strategiczne uważa się również m.in. węgiel, koks, gaz, ropę naftową, paliwa, zboże, rudę żelaza oraz inne surowce i nośniki energii. Tego typu kwalifikacja w wypadku towaru strategicznego całkowicie nie przystaje do konkretnej enumeracji, która ma dotyczyć tego rodzaju ustawy. Intencją rządu było przygotowanie ustawy odnoszącej się do porozumień i zobowiązań międzynarodowych, a nie do kwestii zaopatrzenia materiałowo-technicznego polskiej gospodarki. Jak twierdzono, dokonanie proponowanych zmian w treści art. 1 sprawi, że projekt ustawy nie będzie oddawał intencji projektu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-106.16" who="#JózefOleksy">Drugi wniosek mniejszości dotyczy modyfikacji treści art. 1, czyli artykułu podstawowego dla istoty całej ustawy. Ten artykuł bowiem precyzuje i wymienia to, czego mają dotyczyć zobowiązania strony polskiej. Również i w tym wypadku zmiana przyjętego w świecie i traktowanego jako pewien standard tego typu ustaleń międzynarodowych układu prowadziłaby do częściowej utraty klarowności kwestii związanych z wykonaniem przez Polskę zobowiązań dotyczących wprowadzenia ustawowej regulacji, a to - przypominam - jest warunkiem zaistnienia skutków, o które nam chodzi.</u>
          <u xml:id="u-106.17" who="#JózefOleksy">Tak więc Komitet Koordynacyjny do Spraw Wielostronnej Kontroli Eksportu opracował wykaz towarów podlegających tej kontroli. Obejmuje on: zaawansowane technologicznie materiały, przetwarzanie materiałów, elektronikę, komputery, telekomunikację i kryptografię, czujniki i lasery, nawigację i awionikę, technikę morską, systemy napędowe i sprzęt transportowy. Wszystkie te towary są ujęte w art. 1 ust. 1 pkt 1 przedstawionej ustawy. Terminologia użyta w tym artykule dokładnie odpowiada międzynarodowemu nazewnictwu.</u>
          <u xml:id="u-106.18" who="#JózefOleksy">Z kolei tzw. grupa australijska, skupiająca 22 kraje, opracowała listę substancji chemicznych podwójnego przeznaczenia, wirusów, bakterii oraz urządzeń i technologii, które mogą mieć zastosowanie w rozwoju broni chemicznej lub biologicznej. I z kolei terminologia użyta w pkt. 2 w art. 1 projektu ustawy dokładnie odpowiada nazewnictwu stosowanemu przez tę grupę w odniesieniu do substancji chemicznych. Dodam, że Polska przystąpiła do grupy australijskiej.</u>
          <u xml:id="u-106.19" who="#JózefOleksy">Tzw. komitet Zanggera zaś i grupa dostawców jądrowych, zrzeszające po dwadzieścia kilka krajów, opracowały listy kontrolowanych towarów i technologii istotnych ze względu na jądrowy cykl paliwowy i wytwarzanie jądrowych urządzeń wybuchowych. Terminologia używana w art. 1 ust. 1 pkt 3 rządowego projektu ustawy odpowiada wyraźnie nazewnictwu stosowanemu przez ww. grupę państw, do której Polska również należy.</u>
          <u xml:id="u-106.20" who="#JózefOleksy">Z kolei Reżim Kontroli Technologii Rakietowej, skupiający 22 państwa, opracował wykaz technologii rakietowych, które muszą podlegać międzynarodowej kontroli, oraz zasady tej kontroli. W art. 1 ust. 1 pkt 4 przedłożonej ustawy dotyczy tego właśnie wykazu i używa się w nim stosowanej przez to ugrupowanie nazwy: technologia rakietowa. We wniosku mniejszości natomiast proponuje się, by ten właśnie punkt został zmieniony i brzmiał: technologie pocisków kierowanych i rakiet. Z pozoru wydawałoby się, że to jest to samo, ale tak jak przed chwilą powiedziałem, to nazewnictwo i enumeracja jest zgodne z ustaleniami grup międzynarodowych, do których Polska należy, zostało to dokładnie przedyskutowane i dlatego rząd stanowczo obstaje przy takim właśnie ujęciu art. 1.</u>
          <u xml:id="u-106.21" who="#JózefOleksy">I wreszcie jeśli chodzi o art. 1 pkt 5, dotyczy on substancji zubożających warstwę ozonową, określonych z kolei w tzw. protokóle montrealskim. Kraje, które ten protokół podpisały, w tym i Polska, zobowiązały się kontrolować eksport i import tych substancji. Dodam, że Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa stanowczo nalegało w swoim specjalnym opracowaniu, aby ten punkt pozostawić w ustawie w nie zmienionym brzmieniu, do czego komisje się przychyliły.</u>
          <u xml:id="u-106.22" who="#JózefOleksy">Wysoka Izbo! Nie wdaję się w charakterystykę pozostałych części tej ustawy, oprócz tytułu i art. 1, jako że połączone komisje, poza niewielkimi ingerencjami i redakcją, nie wprowadziły zmian w mechanizmie działania ustawy, zachowane zostały wszystkie reguły wykonawcze, zalecenia oraz zawarte w ustawie delegacje odnoszące się do rozporządzeń wykonawczych resortów i rządu.</u>
          <u xml:id="u-106.23" who="#JózefOleksy">Chcę dodać tylko, że w trakcie prac na wniosek pani poseł Teresy Liszcz przedstawione zostało opracowanie Najwyższej Izby Kontroli, która wprawdzie z pewnym opóźnieniem, ale przedstawiła swoje uwagi do projektu rządowego. Zarówno podkomisja, jak i komisje rozpatrzyły zaprezentowane uwagi Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-106.24" who="#JózefOleksy">Chcę też powiedzieć, iż nie było większych sporów merytorycznych w sprawie treści i istoty tej ustawy. Jeśli chodzi o koszty, które są związane z wprowadzeniem tej ustawy po jej ewentualnym przyjęciu, to one łącznie nie powinny przekraczać 0,5 mld zł. Są to głównie koszty związane z rozbudowaniem instytucji zajmujących się organizacją zespołów kontrolnych, koordynacją kontroli, szkoleniem nowym kadr, potrzebnych, aby działania w tej dziedzinie, praca urzędów celnych, Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, były sprawne. Znaczna część tych kosztów może być pokryta ze środków finansowych otrzymanych w ramach zagranicznej pomocy technicznej i finansowej, a przeznaczonych w sposób wyraźny na szkolenie i prace przygotowawcze mające na celu wdrożenie tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-106.25" who="#JózefOleksy">Kończąc, chcę powiedzieć, że toczyła się też dyskusja wokół proponowanego terminu wejścia w życie ustawy. Komisje zaproponowały w tym wypadku zmianę. Uznały, iż jest to stosunkowo nowa regulacja, służby celne i administracyjne nie są dziś do tego przygotowane i aby ten system kontroli i nadzoru był sprawny, muszą być szybko przeszkolone - to jednak wymaga czasu. Komisje więc proponują, by ustawa wchodziła w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Strona rządowa zapewniła, że ten okres wystarczy, aby przygotować całą tę operację.</u>
          <u xml:id="u-106.26" who="#JózefOleksy">Po przeanalizowaniu wniosków i uwag przedstawionych podczas pierwszego czytania projektu ustawy w Izbie, po pracach w podkomisji i w połączonych komisjach, mogę powiedzieć - nie jestem pewien, czy należy to do moich kompetencji jako sprawozdawcy, będzie to oczywiście zależało od przebiegu dyskusji i od uwag zgłoszonych w drugim czytaniu - że można by niezwłocznie przystąpić do trzeciego czytania tej ustawy i przyjąć ją nawet na tej sesji.</u>
          <u xml:id="u-106.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#komentarz">(Poseł Józef Pawelec: Mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, pan poseł w sprawie formalnej...</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#komentarz">(Poseł Józef Pawelec: W sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#DariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#JózefPawelec">Panie Marszałku! Proszę Państwa! Mam tylko krótkie pytanie do sprawozdawcy. Jak to się stało, że przegłosowano to najpierw na posiedzeniu podkomisji, a potem na posiedzeniu komisji nazwa została...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#DariuszWójcik">Panie pośle, bardzo przepraszam, to nie jest wniosek formalny. Pan poseł będzie mógł zadać to pytanie zabierając głos w dyskusji, do której jest zapisany.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#DariuszWójcik">Skoro jednak to pytanie padło, od razu może pan...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#JózefOleksy">Nie wiem, skąd to pytanie. To właśnie pan poseł Pawelec był autorem wniosku mniejszości. Przypominam, że na posiedzeniu połączonych komisji został przyjęty tytuł ustawy w brzmieniu przedstawionym w projekcie rządowym. Pan zaś zgłosił potem wniosek mniejszości dotyczący zmiany tytułu. Nie sądzę, żeby tu zaszło jakieś nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#komentarz">(Poseł Józef Pawelec: Zaszło.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#DariuszWójcik">Przepraszam bardzo, to może już w dyskusji, w trakcie której będzie można wymienić poglądy.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#DariuszWójcik">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła poselskie przyjęty dla debaty krótkiej w zależności od ich wielkości, tj. w granicach od 3 do 21 minut, oraz określił czas wystąpień posłów nie zrzeszonych na 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#DariuszWójcik">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej panią poseł Barbarę Blidę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#BarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojusz Lewicy Demokratycznej, którego stanowisko mam zaszczyt prezentować, wielokrotnie popierał ideę przyjęcia prawnych uregulowań umożliwiających skreślenie Polski z restrykcyjnej listy COCOM. Wiele działań podejmowanych w ostatnich latach - podobnie jak i projekt tej ustawy - ma na celu uwiarygodnienie Polski w obrocie międzynarodowym. Sojusz Lewicy Demokratycznej jest za faktycznym uwiarygodnieniem. Opowiadamy się jednak zdecydowanie przeciwko uwiarygodnieniu rozumianemu jako ubezwłasnowolnienie. Dostęp do nowoczesnych technologii i urządzeń jest nam bardzo potrzebny, ale co najmniej tak samo potrzebna nam jest współpraca na prawach partnera w zbycie towarów wyprodukowanych przy wykorzystaniu tych technologii i tych urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#BarbaraBlida">Rozwój gospodarczy Polski to nie tylko dostęp do najnowocześniejszych technologii oraz kredyty, udzielane nawet na najbardziej korzystnych warunkach - rozwój gospodarczy to również, a może przede wszystkim, możliwość zbytu naszych towarów, w tym także towarów wyprodukowanych przez przemysł obronny, dający przecież zatrudnienie i utrzymanie kilkudziesięciu tysiącom naszych współobywateli. Dramatyczny spadek (17-krotny) eksportu broni od 1988 r., którego skutkiem jest bankructwo przedsiębiorstw i bezrobocie pracowników zatrudnionych przy produkcji broni, zmusza do postawienia pytania: O co właściwie chodzi? Kto, która ze stron powinna się uwiarygodnić? Przecież to nas wyparto z tradycyjnych rynków zbytu. Nie straciliśmy klientów z tego powodu, że nasza broń była technicznie gorsza od tej, jaką sprzedaje dzisiaj nasza konkurencja, która nas z tych rynków wyparła - a sprawiedliwiej należałoby powiedzieć: która weszła na zwolnione przez nas miejsce, bo przecież większość tych rynków straciliśmy na własne życzenie. Trudno często oprzeć się wrażeniu, że im bardziej staramy się dostosować nasze ustawodawstwo do obowiązującego w Europie i nie tylko, im solidniej staramy się wywiązać z międzynarodowych zobowiązań, tym bardziej i tym częściej nasza solidność traktowana jest jako naiwność i głupota i jest bezwzględnie wykorzystywana, przyjęte zaś zobowiązania międzynarodowe naruszają interes naszych przedsiębiorstw, ich produkcji, zatrudnionych w nich pracowników.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#BarbaraBlida">Do niedawna byliśmy rynkiem zbytu dla zachodnich technologii i towarów oraz źródłem taniej siły roboczej. Dzisiaj kraje zachodniej Europy stopniowo odbierają nam możliwość zarobkowania. Możliwość zbytu naszych towarów zablokowano wcześniej. Szczególnie drastyczne decyzje w tej kwestii podejmują Niemcy. Nie mamy żadnych wiarygodnych podstaw, aby sądzić, że ta ustawa postawi nas w jednym rzędzie z państwami będącymi absolutnymi dyktatorami w handlu bronią, technologiami oraz materiałami służącymi do jej produkcji. Wiemy również, że sama ustawa nie rozwiąże wszystkich problemów, niemniej daje ona rządowi prawne podstawy do dokonywania pewnych porządkujących działań. Tylko od mądrości rządu będzie zależało, w jaki sposób wykorzysta on delegację, jaką daje mu ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#BarbaraBlida">Oprócz problemów wymienionych wcześniej obserwujemy zjawiska patologiczne związane z przemytem broni na teren Polski, związane ze zbyt liberalnym, żeby nie powiedzieć naiwnym, stanowiskiem naszych służb celnych i ochronnych, pozwalających na prowadzenie handlu bronią na naszym terytorium. Niezbędne jest niezwłoczne podjęcie działań administracyjnych i koordynacyjnych między produkcją a handlem, zmierzających do wyeliminowania patologii, a także odzyskania utraconych rynków.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#BarbaraBlida">Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, że ta regulacja prawna, właściwie wykorzystana, może dać podstawy do uporządkowania procesów zachodzących na etapie między produkcją a handlem bronią, a także podstawy promocji naszych interesów w tej dziedzinie na arenie międzynarodowej zgodnej z polską racją stanu.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#BarbaraBlida">Sojusz Lewicy Demokratycznej poprze w głosowaniu projekt ustawy w wersji proponowanej przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Ludwika Turko w imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#LudwikTurko">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna od samego początku popierał i popiera projekt omawianej teraz ustawy o zasadach i szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami. Zawsze byliśmy za jak najszybszym wprowadzeniem w życie tego rozwiązania prawnego.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#LudwikTurko">Tak jak już miałem okazję w tej Izbie powiedzieć to podczas pierwszego czytania tego projektu, chodzi przede wszystkim o umożliwienie dopływu do naszego kraju nowoczesnych technologii, do których dotychczas dostęp był w ogóle niemożliwy bądź związany z licznymi utrudnieniami. Działo się tak dlatego, że Polska nie podpisała odpowiednich porozumień międzynarodowych i nie wprowadziła odpowiednich przepisów prawnych. Ta właśnie ustawa od dawna oczekiwana była przez rozmaite środowiska w naszym kraju - i to wcale nie związane akurat z handlem bronią, bo nie handlu bronią ona dotyczy, jak można byłoby sądzić z wypowiedzi mojej przedmówczyni. Otóż ta ustawa była oczekiwana przez wiele środowisk, w tym i przez środowiska naukowe, które często nie miały możliwości korzystać z najnowszych osiągnięć techniki elektronicznej właśnie dlatego, że Polska była na liście restrykcyjnej COCOM.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#LudwikTurko">Jeżeli przyjrzymy się terminarzowi prac nad tą ustawą, którą w gruncie rzeczy wszyscy popierali i która nie była przedmiotem jakichś sporów politycznych, to trudno nam będzie się oprzeć smutnej refleksji, że minęło aż pół roku, zanim doszliśmy do etapu drugiego czytania. Otóż projekt tej ustawy - chciałbym przypomnieć - był przedstawiony Wysokiej Izbie pod koniec października, a dokładnie 26 października ub. r. Przeleżał się niemal 2 miesiące, zanim 16 grudnia trafił do pierwszego czytania. Wszyscy, którzy się wtedy wypowiadali, zgadzali się, że ustawa jest jak najbardziej potrzebna i powinna być szybko uchwalona. Po tych zapewnieniach trzy połączone komisje dokładnie przez 2 miesiące i 1 dzień nie mogły się zebrać, aż w końcu 17 lutego zebrały się, ażeby po krótkim posiedzeniu przygotować sprawozdanie, i już po niespełna 2 miesiącach mamy okazję przystąpić do drugiego czytania tej ustawy. Każdy dzień zwłoki w jej uchwaleniu powoduje wymierne straty.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#LudwikTurko">Ze względu na trudne do wytłumaczenia opóźnienia w procesie legislacyjnym tej niekontrowersyjnej przecież ustawy, uważam - i stawiam w imieniu klubu taki wniosek - że należy przystąpić jeszcze na tym posiedzeniu do trzeciego czytania projektu tej ustawy. Nic nie stoi na przeszkodzie, by Sejm zakończył prace nad ustawą i by znalazła się ona na następnym etapie prac legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#LudwikTurko">Chciałbym też króciutko ustosunkować się do tego, o czym mówiła występująca w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej pani posłanka Blida. Otóż, tak jak powiedziałem, w tej ustawie wcale nie chodzi o to, ażeby ułatwić nam handel i obrót bronią. Nasze kłopoty są związane z całkiem innymi sprawami. Oprócz rzeczywistej konkurencji na tym wrażliwym rynku, istnieje kwestia rozmaitych ograniczeń międzynarodowych. Nasze znakomite skądinąd karabiny maszynowe czy czołgi naprawdę nie są produkowane przy użyciu tych technologii, o których jest mowa w tejże ustawie. Tutaj chodzi po prostu o dostęp do nowoczesnej technologii, a w dzisiejszym świecie należy jednak starać się o to, aby niektóre technologie nie trafiły w niepowołane ręce. Ostatecznie chodzi więc o to, ażeby nasz kraj stał się wiarygodnym partnerem i wiarygodnym odbiorcą tychże technologii. Właśnie to jest najważniejszym celem tej ustawy. Dlatego każdy dzień zwłoki przynosi wymierne straty i dlatego też należy w maksymalnym stopniu skrócić proces legislacyjny, o co w imieniu klubu gorąco apeluję.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Pawła Abramskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polski Program Liberalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PawełAbramski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska staje się coraz bardziej wiarygodnym i znaczącym ogniwem współpracy politycznej i gospodarczej Zachodu ze Wschodem. Prezentowany Wysokiej Izbie projekt ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi jest jednym z elementów, warunków podjęcia przez Polskę szerokiej współpracy polegającej na włączeniu się Polski w zintegrowany system międzynarodowej kontroli obrotu zagranicznego towarami i technologiami objętymi dotychczas nadzorem i kontrolą w rozwiniętych krajach kapitalistycznych i, od 1992 r., na Węgrzech.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#PawełAbramski">W związku ze zmianami ustrojowymi w Europie Środkowej i Wschodniej rozwinięte kraje kapitalistyczne zadeklarowały gotowość sprzedaży do Polski i innych krajów tego regionu nowoczesnych towarów i technologii, jednakże pod określonymi warunkami. I tak 17 krajów zachodnich zrzeszonych w Komitecie Koordynacyjnym do Spraw Wielostronnej Kontroli Eksportu (czyli, popularnie mówiąc, w COCOM) przedstawiło krajom Europy Środkowej i Wschodniej kryteria, których spełnienie warunkuje dostęp do nowoczesnych towarów i technologii, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#PawełAbramski">— dany kraj musi posiadać odpowiedni system zabezpieczeń i kontroli obrotu towarami i zaawansowanymi technologiami, analogiczny do występującego w krajach COCOM;</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#PawełAbramski">— system ten musi mieć odpowiednie podstawy prawne (rangi ustawy) i musi być skutecznie wdrażany;</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#PawełAbramski">— rząd takiego kraju nie może popierać nielegalnego handlu towarami (technologiami) z listy COCOM;</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#PawełAbramski">— system kontroli powinien obejmować również towary (technologie) jądrowe, chemiczne i biologiczne podwójnego przeznaczenia oraz technologie rakietowe.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#PawełAbramski">Głównym celem Komitetu Koordynacyjnego do Spraw Wielostronnej Kontroli Eksportu jest dbałość o bezpieczeństwo krajów członkowskich wyrażająca się w kontroli eksportu towarów i technologii, które mogłyby się przyczynić do wzmocnienia potencjału ekonomicznego i militarnego krajów spoza COCOM, oraz koordynacja polityki krajów członkowskich i wymiana informacji dających gwarancję efektywności funkcjonowania systemu kontroli transferu ww. towarów i technologii. COCOM, będąc jedynie rodzajem luźnej umowy krajów członkowskich, stanowi skuteczną tamę dla swobodnego transferu towarów i zaawansowanych technologii do innych krajów. Wszelkie odstępstwa dotyczące transferu towarów i technologii do krajów nie będących członkami komitetu są możliwe jedynie na zasadzie jednomyślnej zgody członków komitetu. Skuteczność i szczelność systemu stosowanego przez kraje COCOM jest oparta na prostej zależności: w zamian za przestrzeganie wspólnie określonych zasad kontroli towarów i zaawansowanych technologii każdy z krajów członkowskich ma zagwarantowany swobodny dostęp do technologii stosowanych w innych krajach członkowskich COCOM.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#PawełAbramski">Polska ma szansę dostępu, przy spełnieniu tych kryteriów, do nowoczesnych towarów i technologii, co umożliwi restrukturyzację przemysłu i swobodny napływ inwestycji zagranicznych wykorzystujących te technologie.</u>
          <u xml:id="u-116.8" who="#PawełAbramski">Pierwszym krajem postkomunistycznym, który uzyskał swobodny dostęp do towarów i technologii z listy COCOM, były Węgry. Stało się to w ubiegłym roku. Przyjęty przez Węgry system nadzoru i kontroli obrotu towarami i technologiami jest spójny z systemem stosowanym w krajach COCOM. Obecnie Węgry korzystają z pomocy krajów COCOM zarówno w szkoleniu pracowników administracji zajmujących się ww. nadzorem i kontrolą, jak też z pomocy technicznej i finansowej. Inne kraje postkomunistyczne, takie jak Czechy, Słowacja, Rumunia i Bułgaria, posiadają odrębne ustawy oparte na rozwiązaniach zachodnich. Procedury administracyjne w tych krajach są zbieżne z rozwiązaniami stosowanymi przez kraje COCOM.</u>
          <u xml:id="u-116.9" who="#PawełAbramski">Uzyskanie przez Polskę całkowitego zniesienia nadal istniejących ograniczeń ze strony COCOM ma duże znaczenie dla gospodarki, zwłaszcza w kontekście zmniejszania luki technologicznej dzielącej Polskę od państw wysoko rozwiniętych. Konieczność posiadania odpowiedniego ustawodawstwa oraz systemu nadzoru i kontroli jest istotnym kryterium rozwijania stosunków międzynarodowych i ma istotne znaczenie dla procesów integracyjnych. Z tych też powodów Klub Parlamentarny Polski Program Liberalny, w którego imieniu występuję, w całej rozciągłości popiera przedłożony Wysokiej Izbie projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-116.10" who="#PawełAbramski">Na zakończenie chciałbym odnieść się do słów posła sprawozdawcy, który był uprzejmy poinformować, że na wdrażanie legislacji byłaby potrzebna kwota 500 mln zł. Ktoś dowcipny powiedział z ławy poselskiej: 500 mln to dobra roczna pensja prezesa (z popiwkiem). Tak że nie wiem, skąd się ta kwota wzięła - być może z przejęzyczenia lub w wyniku wadliwego obliczenia.</u>
          <u xml:id="u-116.11" who="#PawełAbramski">Panie marszałku, przychylamy się do wniosku pana posła Turko z Unii Demokratycznej, aby zastosować wobec tego projektu przyspieszony tryb legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-116.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Łochowskiego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#JózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podobnie jak podczas pierwszego czytania klub Polskiego Stronnictwa Ludowego potwierdza potrzebę podjęcia ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą niektórymi towarami i technologiami. Jesteśmy jednym z ostatnich krajów europejskich, które nie posiadają takich uregulowań prawnych, co niewątpliwie miało i ma wpływ na kwestię dopływu niektórych technologii do polskiej gospodarki. Jest to jednak przykład klasycznej ustawy dotyczącej biorców technologii, a służącej ekskluzywnym eksporterom, do których, niestety, się nie zaliczamy. Równocześnie mamy także świadomość, że obrót tymi towarami i technologiami jest sprawą marginalną, jeśli chodzi o wielkość obrotów w naszym handlu zagranicznym, bo przecież nie zamierzamy, jak sądzę, stać się nagle znaczącym eksporterem czy importerem na przykład rakiet balistycznych czy też materiałów rozszczepialnych.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#JózefŁochowski">Przy okazji tej ustawy rodzi się pewna refleksja. Dobrze, że zabiegamy o zabezpieczenie interesów obcych eksporterów, zdobywając jednocześnie nowe technologie, że tak łatwo wdrażamy zasadę ochrony interesów obcych producentów. Szkoda natomiast, że z wielkim trudem i oporem wchodzą w życie zasady i ustawy dotyczące ochrony interesów naszych producentów i eksporterów. Szkoda zatem, że dyskutowana dziś ustawa, a może i ustawy towarzyszące, które nie są rozpatrywane w Sejmie, nie próbują uregulować pełnego zakresu spraw związanych z obrotem towarowym z zagranicą. Gdy mówi się o towarze strategicznym, myślimy przede wszystkim o nie kontrolowanym przez nikogo imporcie towarów żywnościowych czy o zalewaniu naszego rynku tandetą przemysłową.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#JózefŁochowski">Przyzwolenie na import do Polski około 33 tys. ton wieprzowiny czy 47 tys. ton wołowiny i około 160 tys. sztuk bydła, ogromnych ilości drobiu, jaj, spowodowało w naszej gospodarce nieodwracalne szkody, które będą nas kosztowały chyba więcej niż szkody, które ponosimy z tytułu nieposiadania czy nieuzyskania tych nowoczesnych technologii.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#JózefŁochowski">Szkoda, że coraz częściej bardziej dbamy o interesy innych i o image Polski za granicą, a jakby coraz mniej o to, jak przeżyć u siebie i poprawić byt swoich.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#JózefŁochowski">Równocześnie przykłady, chociażby z ostatnich dni, dowodzą, że świat, i to ten, który deklaruje, że jest nam przyjazny, jakby idzie w inną stronę. Przykłady te, właśnie z ostatnich dni, to zakaz eksportu mięsa, stali, owoców i wielka afera z bronią.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#JózefŁochowski">Dlatego też, rozumiejąc potrzebę uchwalenia ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą, wnoszę i apeluję w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego o równoczesne szybkie uregulowanie spraw szeroko rozumianej ochrony polskiego rynku, w tym żywnościowego, i zrozumienie, że bezpieczeństwo żywnościowe jest nie mniej ważne od bezpieczeństwa związanego z technologiami strategicznymi. Dlatego liczymy na szybkie przeprowadzenie przez procedurę sejmową m.in. ustawy o dopłatach do importowanych towarów rolniczych oraz skuteczniejsze działania rządu w zakresie ochrony polskiego producenta. Tego oczekuje z takim utęsknieniem polska gospodarka.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#JózefŁochowski">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem tej ustawy w wersji przedłożonej przez posła sprawozdawcę. Klub nasz proponuje także, aby w tym czytaniu, czyli podczas tej sesji już przyjąć tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#DariuszWójcik">Mam do państwa prośbę, aby jednak ograniczać w czasie tę dyskusję i nie wybiegać za daleko poza tematykę, której dotyczy ustawa rozpatrywana przez Wysoką Izbę. Ani handel żywnością, ani handel bronią nie jest przedmiotem tej ustawy. Rozumiem oczywiście wagę poruszanych problemów.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#DariuszWójcik">Proszę pana posła Józefa Jacka Pawelca o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#JózefPawelec">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Trochę jestem nie przygotowany do tego wystąpienia, bo w ostatniej chwili wyniknęły tutaj pewne sprawy formalne, ale myślę, że to poseł Oleksy wyjaśni w swoim końcowym wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#JózefPawelec">Pragnę powiedzieć generalnie, że Konfederacja Polski Niepodległej, tak jak większość klubów, poprze ideę uchwalenia ustawy o szczególnej kontroli obrotu towarami i technologiami strategicznymi. Ustawa ta dotyczy, jak państwo wiedzą, bardzo drażliwych kwestii, na przykład materiałów rozszczepialnych - które mogą służyć do budowy broni jądrowej - materiałów chemicznych i biologicznych, używanych do podobnych celów, technologii pocisków kierowanych (będę używał jednak tej terminologii), technologii elektronicznych COCOM, umożliwiających na przykład precyzyjne kierowanie środkami rażenia, widzenie w nocy, wczesne ostrzeganie, obserwację z kosmosu i Bóg wie jeszcze co. Jest to w końcu ważne, ponieważ daje przewagę strategiczną potencjalnemu przeciwnikowi. Polska, jak słusznie powiedział przedstawiciel PSL, w dającej się przewidzieć przyszłości nie będzie ani wytwórcą, ani importerem większości tych towarów. Może jednak być terenem ich nielegalnego przerzutu z Zachodu na Wschód lub odwrotnie. Takie wypadki już miały miejsce. I wydaje się, że to jest główne źródło różnych nacisków, aby tę ustawę jak najszybciej uchwalić.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#JózefPawelec">Zabiegamy o integrację z Europą, pukamy do drzwi NATO, Zachód ma więc niejako prawo żądać, aby taka ustawa w Sejmie była uchwalona. Musimy sobie jednocześnie zdawać sprawę z konsekwencji tego faktu, a mianowicie z przyjęcia na siebie odpowiedzialności za ochronę przed przepływem tych technologii na Wschód czy na Południe. A takie zagrożenia są, i to duże.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#JózefPawelec">Jakie mamy generalnie zastrzeżenia do projektu ustawy? Można by o nich nie mówić, skoro się decydujemy, by go przyjąć. Powiem jednak bardzo krótko. Mamy zastrzeżenia do samego Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą. Powie ktoś: Co ma piernik do wiatraka? Ma, bo w tej ustawie to ministerstwo kreowane jest na wielkiego monopolistę, otrzymuje bowiem takie uprawnienia, jakich nie miały żadne instytucje nawet w PRL. Na przykład MWGzZ może odmówić zezwolenia na przywóz czy na eksport towaru, nie podając uzasadnienia. Może odmówić także prawa zaskarżenia, czasem bardzo kosztownej operacji. Wystarczy jedno stwierdzenie: „bezpieczeństwo państwa”. Takie wyrażenie mogłoby być w ustawie użyte, gdyby było rozmienione na konkrety, czyli gdyby powiedziano w trzech, czterech punktach, co się pod tym rozumie. Jeśli się zostawi zapis dotychczasowy, to stworzy się dużą szarą strefę, i będą powstawać, z jednej strony, nadużycia, a z drugiej, mimo ochrony, towary będą przeciekać.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#JózefPawelec">Co do tych wniosków mniejszości czy większości. Chcę generalnie powiedzieć, że nie biorę na siebie całej zmiany tytułu ustawy, jaką państwo macie w swoich materiałach: „...o zasadach szczególnej kontroli obrotu niektórymi towarami i technologiami”. To było przegłosowane podczas obrad komisji znaczną większością głosów. Ja nie mogę być tym obciążany. Czuję się odpowiedzialny tylko za dwa słowa: „o znaczeniu strategicznym”. Przyjęcie tytułu, jaki jest obecnie, związałoby nam ręce, jeśli chodzi o ten mały obszar, w którym jednak się udzielamy: pociski przeciwlotnicze, przeciwpancerne. To robimy, to kupujemy i to eksportujemy. I tu ustawa nie może nam wiązać rąk. A gdybyśmy nie dodali słów: „o znaczeniu strategicznym”, to znaczyłoby, że te materiały i te technologie, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4, gdzie jest powiedziane: „technologie rakietowe”, byłyby tak samo obłożone tą szczególną kontrolą jak inne. Wobec tego jestem zdecydowanie przeciwny temu, żeby taką niekonsekwencję pozostawić. Tak samo jestem przeciwny argumentacji dotyczącej drugiego wniosku. Ale już może nie wchodźmy w szczegóły, bo myślę, że generalnie ten projekt jednak nie będzie mógł przejść do trzeciego czytania, zawiera bowiem zbyt wiele punktów wymagających dopracowania, i sądzę, że będą wnioski o skierowanie go ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#JózefPawelec">Nie wierzę w to, że niektóre sformułowania w ustawie pochodzą z wiernego tłumaczenia tekstów anglosaskich na język polski, bo niemożliwe, by Amerykanie używali np. terminu „technologie rakietowe”. Oni używają terminów „ABM”, „BM”, czyli anti-balistic missile, balistic missile, czyli pocisk kierowany, a nie rakieta. Rakieta ma tam inne znaczenie. Uważam, że to pochodzi raczej ze Wschodu.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#DariuszWójcik">Proszę pana posła Stanisława Wądołowskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#StanisławWądołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi winien być uchwalony. I za tym opowie się klub ZChN, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#StanisławWądołowski">W pierwszym czytaniu omawiałem projekt ustawy szczegółowo, dziś tylko ogólnie. Otóż projekt ureguluje kwestię zasad kontroli towarów i technologii oraz zobowiąże nasz kraj i współpracujące z nami państwa do ich przestrzegania. Pod rygorem pozbawienia koncesji zobowiąże również osoby fizyczne i podmioty gospodarcze do przestrzegania warunków określonych w ustawie. Sygnalizowałem, iż w celu pełnego wykonania ustawy niezbędne jest dostosowanie Prawa o ruchu drogowym. Nie znikły również wątpliwości co do sposobu powoływania zespołów kontrolnych, jak również przeprowadzania samej kontroli. Niemniej ustawa była od dawna oczekiwana i myślę, że w należyty sposób ureguluje dotychczasowe niedociągnięcia w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#DariuszWójcik">Proszę pana posła Stanisława Sobańskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#StanisławSobański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny NSZZ „Solidarność”, który mam zaszczyt reprezentować, opowiada się za szybkim uchwaleniem ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi. Dotyczy to szczególnie zobowiązań do kontroli obrotu towarami i technologiami o znaczeniu strategicznym dla interesów państwa. Obejmuje on towary i technologie istotne z punktu widzenia jądrowego cyklu paliwowego oraz zdolności do wytwarzania jądrowych urządzeń wybuchowych. Dotychczasowa kontrola tego obrotu ujętego listą COCOM, jak również wprowadzone ostatnio poprawki do ustawy Prawo celne nie w pełni zabezpieczają przed nie kontrolowanym obrotem zagranicznym materiałami i urządzeniami. Ich obrót, licencjonowanie, nadzór i pełna kontrola muszą być objęte przez państwo. Ustawa reguluje również kwestię tranzytu, wwozu do Polski różnego rodzaju materiałów rozszczepialnych, środków technicznych i surowców związanych ze specjalną produkcją. Uchwalenie ustawy przez Wysoki Sejm będzie świadectwem wiarygodności Polski i sprawi, że przyrzeczone przez COCOM skreślenie z listy restrykcyjnej stanie się faktem. Będzie to miało istotny wpływ na proces integracji gospodarczej i politycznej.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#DariuszWójcik">Proszę pana posła Andrzeja Andrysiaka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Porozumienia Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#AndrzejAndrysiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie będę powtarzał przytaczanych tu argumentów przemawiających za potrzebą uchwalenia tej ustawy. Chciałbym tylko jedną rzecz podkreślić. Wielu przedmówców powoływało się na zbrojenia, na technikę związaną z wojskiem i z obronnością. Chciałbym podkreślić, że właśnie z tytułu restrykcji COCOM, których doświadczaliśmy przez lata, nie mieliśmy dostępu do najnowszych mikroprocesorów, do najnowszych obrabiarek, nie mieliśmy dostępu do całych linii technologicznych i że uzyskanie tego dostępu będzie rzutowało na całą gospodarkę. Jednocześnie, jak już podkreślałem przy pierwszym czytaniu, nadal jednak projekt tej ustawy ma charakter bardzo restrykcyjny. Żeby nie być gołosłownym, w art. 6 odmawia się wydania certyfikatu importowego m.in. „jeżeli wymaga tego interes gospodarki narodowej”. Moim zdaniem jest to zapis zbyt szeroki, który powinien być jednak bardziej szczegółowo sformułowany, przy takim bowiem zapisie wystarczy jakakolwiek wątpliwość, żeby nie wydać certyfikatu, a co gorsza odmowa jego wydania nie wymaga uzasadnienia. Co prawda w odniesieniu do towarów wymienionych w art. 6 pkt 5, jak sądzę, a nie jak podano w art. 5, stwierdza się, że może to nastąpić: „jeżeli wymagają tego względy obronności i bezpieczeństwa państwa lub zobowiązania i porozumienia międzynarodowe”, ale jedynie w tym przypadku, we wszystkich innych przypadkach nie ma ani słowa na ten temat, żeby odmowa wydania certyfikatu wymagała uzasadnienia. Ponieważ decyzja będzie należała do urzędnika, przedsiębiorstwo może ponieść ogromne straty z tego tytułu, gdyż niekompetentny urzędnik, bez konsultowania się ze specjalistami, może bez uzasadnienia odmówić wydania certyfikatu.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#AndrzejAndrysiak">Następna sprawa. Cofnięcie wydanego certyfikatu importowego, to znaczy, że raz wydany certyfikat może być cofnięty bez odszkodowania. Z jakich przyczyn może to nastąpić? Z art. 8 ust. 1 wynika, że: „minister współpracy gospodarczej z zagranicą może cofnąć wydany certyfikat importowy albo pozwolenie na przywóz przed dokonaniem przywozu towarów i technologii objętych tym certyfikatem albo pozwoleniem”, jeżeli wymaga tego interes gospodarki narodowej lub jeśli jest to podyktowane względami obronności i bezpieczeństwa państwa. Oczywiście „względy obronności i bezpieczeństwa państwa” rozumiem, natomiast „interes gospodarki narodowej” jest absolutnie zbyt szerokim pojęciem, którego interpretacja może być dowolna. Dlatego uważam, że do tych punktów powinny być wniesione poprawki.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#AndrzejAndrysiak">Poza tym projekt ustawy zawiera szereg błędów formalnych, np. w art. 5 przywołuje się art. 10 ust. 1, tymczasem w art. 10 nie ma w ogóle ustępów. W artykule, który już cytowałem, o odmowie wydania certyfikatu bez uzasadnienia przywołuje się art. 5 pkt 5, tymczasem chodzi o art. 6 pkt 5. Jest jeszcze wiele innych zapisów, które budzą wątpliwości, a w tego typu ustawie zapisy powinny być wyjątkowo precyzyjne. Z tego względu w imieniu Klubu Parlamentarnego Porozumienia Centrum wnoszę o odesłanie tego projektu ustawy do komisji w celu dopracowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#DariuszWójcik">Proszę pana posła Stefana Szańkowskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Porozumienie Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#StefanSzańkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Porozumienie Ludowe z całą stanowczością popiera przedstawiony przez połączone Komisje: Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej, Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Ustawodawczą projekt ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi. Zarówno pan poseł sprawozdawca, jak i moi przedmówcy wyczerpali w zasadzie argumentację przemawiającą za jak najszybszym przyjęciem tej ustawy oraz podkreślili, że wprowadzenie w życie takich rozwiązań ma ogromne znaczenie w procesie integracji gospodarczej i politycznej z Europą.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#StefanSzańkowski">Nie podzielamy zastrzeżeń wniesionych przez pana posła Pawelca, którego zdaniem projekt ustawy został źle przygotowany przez połączone komisje. Mój klub będzie głosował za odrzuceniem wniosków mniejszości i opowie się za przyjęciem wersji przedstawionej przez komisje. Klub Parlamentarny Porozumienie Ludowe popiera także wniosek zgłoszony przez jednego z moich przedmówców o przejście do trzeciego czytania i uchwalenie tej ustawy jeszcze w trakcie 42 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej. Drobne błędy formalne, jakie zgłosili moi przedmówcy, można poprawić i jeszcze na tym posiedzeniu przystąpić do głosowania nad tym projektem ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#DariuszWójcik">Proszę pana posła Tadeusza Lasockiego o zabranie głosu w imieniu Koła Parlamentarnego Chrześcijańskiej Demokracji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#TadeuszLasocki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prezentowany przez połączone komisje projekt ustawy to długo oczekiwany akt ustawowy. Jest on niezbędny nie tylko ze względu na porozumienia i zobowiązania międzynarodowe, które dotyczą także naszego państwa, ale również ze względów czysto praktycznych. Kraj nasz jest punktem przedmiotowym różnego typu technologii i towarów. Oczywiście, oprócz projektu ustawy najistotniejszy będzie wykaz towarów i technologii objętych szczególną kontrolą, ogłoszony w drodze zarządzenia w „Monitorze Polskim”. Warto, by znalazły się tam również technologie, które ze względu na duże zagrożenie dla środowiska są wycofywane w Europie Zachodniej, a chętnie przejmują je polskie firmy, na przykład spalarnie śmieci. Można uznać je za technologie niebezpieczne nie tylko dla środowiska, lecz również dla zdrowia i życia obywateli.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#TadeuszLasocki">Projekt ustawy skutecznie zabezpiecza przed nielegalnym obrotem i tranzytem towarów i technologii. Znając realia funkcjonowania polskich urzędów i metody omijania przepisów (nie tylko celnych) w projekcie ustawy zawarto art. 16, w którym określa się zasady tworzenia zespołów kontrolnych. Członkowie zespołu powinni mieć bardzo szerokie pełnomocnictwa, upoważniające ich do kontroli także organów wydających certyfikaty i pozwolenia. Cenne jest, że w skład zespołów kontrolnych będą wchodzić przedstawiciele różnych ministerstw i urzędów. Kontrole prowadzone przez zespoły mieszane są bowiem znacznie bardziej skuteczne. Niezbędne jest także systematyczne uaktualnianie wykazu technologii i towarów objętych zakazem. Pragnę zauważyć, że istnieją niespójności pomiędzy projektem ustawy a Prawem celnym, wysokością stawek celnych czy kontrolą celną. Należy też stwierdzić, że koszty centralnego rejestrowania i kontroli wszystkich wypadków przekraczania granicy, tranzytu, skutków tego tranzytu i importu będą obciążały Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą kwotą w wysokości, naszym zdaniem, przekraczającej 20 mld zł. Wobec tego rodzi się problem zapewnienia na ten cel środków z budżetu.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#TadeuszLasocki">Również chcę zwrócić uwagę na art. 3 ust. 5, w którym mówi się, że: „Za wydanie certyfikatu importowego albo pozwolenia przywozu lub wywozu towarów i technologii jest pobierana, przez organ wydający certyfikat albo pozwolenie, opłata 1 promil (promil) wartości towarów i technologii objętych certyfikatem albo pozwoleniem przywozu lub wywozu”. W odniesieniu do technologii czy towarów mniej kosztownych jest to kwota realna, natomiast przy imporcie towarów czy technologii bardzo kosztownych będzie to opłata bardzo wysoka i warto zastanowić się, czy przy przekroczeniu pewnego progu nie obniżyć tej opłaty.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#TadeuszLasocki">Nie będę powtarzał, ale rzeczywiście ujęcie tego rodzaju, że odmawia się wydania certyfikatu, jeżeli wymaga tego interes gospodarki narodowej, należy uznać za zapis bardzo ogólny. Jeśli zaś zapis jest bardzo ogólny, to są i skłonności do manipulowania. Także tutaj już nie będę powtarzał, jeśli chodzi o powołanie się na art. 5 pkt 5 - w projekcie ustawy nie ma takiego artykułu i takiego punktu.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#TadeuszLasocki">Zwracam również uwagę na art. 18. Mam wątpliwości, czy ten artykuł nie powinien się znaleźć w Kodeksie karnym. Być może jest słuszne, że do momentu znowelizowania kodeksu taki artykuł znajduje się w tej ustawie, ale co do tego mam wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu w imieniu Koła Poselskiego Unii Polityki Realnej pana posła Andrzeja Sielańczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#AndrzejSielańczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiamy rządowy projekt ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#AndrzejSielańczyk">Już sama nazwa tego projektu świadczy o tym, że chodzi tutaj jednak o ograniczenie pewnej suwerenności działania podmiotów gospodarczych i samej Rzeczypospolitej. Wynika to - projekt tej ustawy - z już podjętych zobowiązań i umów międzynarodowych. Projekt ustawy przedstawia się na zasadzie automatu - skoro już zostały podjęte pewne zobowiązania, to trzeba je usankcjonować prawnie. Z tego powodu wszelkie opóźnienia w pracach nad tym projektem rzeczywiście nie są wskazane, aczkolwiek zasada, że najpierw się podejmuje zobowiązania, a potem dostosowuje się do nich prawo, wydaje się niezwykle naganna.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#AndrzejSielańczyk">Jeśli chodzi o treści zawarte w ustawie, chcę Wysokiej Izbie przypomnieć takie wydarzenie. Nie tak dawno, tuż przed rozpoczęciem inwazji amerykańskiej, czy sił międzynarodowych, w Iraku, okazało się, że kraj, który nigdy nie był objęty restrykcjami COCOM, który sam te restrykcje w stosunku do innych nakłada, to znaczy Wielka Brytania, eksportuje technologię atomową do Iraku. Gdyby nie działalność dziennikarzy, ten fakt po prostu „nie wyszedłby” na światło dzienne do dnia podjęcia działań bojowych. Spójrzmy więc na to bardzo spokojnie, ponieważ wszelkie podjęte zobowiązania - także przez państwa należące do COCOM - nie zawsze są przez te państwa respektowane.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#AndrzejSielańczyk">Co do poprawek natomiast, które zostały tutaj zgłoszone, będziemy głosowali za przyjęciem pierwszego wniosku mniejszości dotyczącego zmiany tytułu ustawy. Uważamy, że tego typu sformułowanie, jakie przedstawił nam rząd, nie jest dopuszczalne. Jeśli chodzi o szczegółowe rozważania, pan poseł Andrysiak z Porozumienia Centrum dokładnie te sprawy omówił, nie chcę do tego wracać. Naszym zdaniem projekt powinno się jeszcze dopracować w komisji i jak najszybciej poddać pod głosowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pan posła Jerzego Jaskiernię z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Problem, który jest ujęty w rozważanym projekcie ustawy, dotyczy obszaru bezpieczeństwa narodowego, handlu towarami specjalnymi i często atmosfera, jaka towarzyszy dyskusji nad taką problematyką, prowadzi do wytworzenia błędnego wrażenia, iż uprawnienia Sejmu w tym zakresie są ograniczone, że coś już zostało definitywnie przesądzone, a w ogóle ze względu na specyfikę ustawy można ją potraktować nieco inaczej niż normalnie traktujemy projekty ustaw, ponieważ w tych kwestiach nie wypada pytać i zbyt wiele postulować, bo liczy się generalna intencja.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#JerzyJaskiernia">Wbrew takiej tendencji, która nieraz towarzyszy takim projektom, chcę jednak sformułować kilka pytań i kilka propozycji. Część z nich będzie adresowana do pana posła sprawozdawcy, bo w zależności od odpowiedzi, które usłyszymy, obrazujących przebieg prac w komisji, będę uzależniał swoje propozycje.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#JerzyJaskiernia">Sprawa pierwsza, dotycząca tytułu. Trzeba przede wszystkim przesądzić, czego dotyczy spór. W sprawozdaniu posła sprawozdawcy padło stwierdzenie, że spór dotyczy wyrazu: „niektórymi”. Ten wyraz znajduje się w projekcie, który Izba otrzymała do uchwalenia, a więc należałoby stwierdzić, czy rzeczywiście spór dotyczy pojęcia: „niektóre” - To pojęcie już jest zawarte w tytule, a więc to chyba nie jest sporne? - czy chodzi o dodanie słów: „o znaczeniu strategicznym” - o czym mówił pan poseł Pawelec - bo to zmienia kontekst sporu. Rozumiem, że nie ma sporu co do tego, że pojęcie: „niektórymi” ma się znaleźć w tytule, ale proszę pana posła sprawozdawcę o wyjaśnienie tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#JerzyJaskiernia">Kwestia druga. Wysoka Izbo, mam pytanie: Jaka jest relacja ust. 1 do ust. 2 w art. 1? Po lekturze projektu mogłoby się wydawać, że w ust. 1 określa się co jest objęte szczególną kontrolą, że jest to wyliczenie ustawowe. Co więcej - jest ta szczególna klauzula w pkt. 5: „inne towary i technologie, jeżeli poddanie ich szczególnej kontroli wynika z zobowiązań międzynarodowych”. Wydaje się więc, że trzeba się zdecydować: albo twierdzimy, że ust. 1 zawiera wiążące wyliczenie ustawowe, albo jest to jedynie jakaś uwertura do opery, a tą operą będzie to, co zrobi minister współpracy gospodarczej z zagranicą, bo to nie jest bez znaczenia, czy ust. 1 jest wiążący ustawowo, a minister współpracy gospodarczej z zagranicą działa jedynie dla wykonania tego. Jeśli więc dla wykonania, to jako minimum należałoby postulować, by w ust. 2 wprowadzić wyraz: „szczegółowe” wykazy towarów i technologii, bo wtedy będzie zrozumiałe, że w ust. 1 tworzy się wiążące generalne standardy ustawowe, a w ust. 2 jedynie daje się ministrowi szansę opracowania różnych zestawień i tabel szczegółowych. W aktualnej formie ustawodawca z jednej strony w ust. 1 rozstrzyga ten wykaz, a z drugiej w ust. 2 przyznaje ministrowi niczym w istocie nie ograniczone prawo do ustalania wykazu towarów i technologii, co wydaje mi się co najmniej błędem legislacyjnym, ale nie tylko legislacyjnym. Trzeba tutaj wyraźnie zdefiniować rolę ministra.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#JerzyJaskiernia">Przechodzę do art. 3 i kwestii certyfikatu importowego. Wiem, Wysoka Izbo, że w tak szczególnych sprawach powinno, być może, obowiązywać szczególne zaufanie do ministra współpracy gospodarczej z zagranicą. Zastanawiam się jednak, dlaczego tak łatwo tworzymy odstępstwa od reguły - istnieje dwuinstancyjność, ludzie jednak się mylą i ministrowie się mylą. Nie chcę wskazywać na żadne konkretne sprawy z ostatnich miesięcy ani na żadne resorty, ale praktyka wskazuje, że i w tak czcigodnym miejscu jak ministerstwo zdarzają się błędy, żeby nie powiedzieć więcej. Otóż wprowadzamy w istocie zasadę, że minister wydaje certyfikat. Gdyby się okazało, że jest on oparty na ewidentnym błędzie... Proszę sobie wyobrazić taką sytuację. Wyróżniamy w projekcie - wcześniej już stwierdzono, że jest tu błąd, nie chodzi o art. 5 pkt 5, tylko o art. 6 pkt 5 - kiedy odmowa nie wymaga uzasadnienia, co oznacza, że w pozostałych punktach wymaga uzasadnienia. No i co z tego? I co z tego, że minister uzasadnia, dlaczego nie wydał certyfikatu, skoro to uzasadnienie może być ewidentnie błędne. Pytam pana posła sprawozdawcę, ale pytam również przedstawiciela rządu, bo jestem za projektem rządowym: Co się dzieje, kiedy podmiot aplikujący o uzyskanie certyfikatu stwierdza, że jest błąd faktograficzny, błędna podstawa i w świetle ustawy nie ma żadnego powodu do odmowy? Jaką ma on drogę postępowania? Czemu to uzasadnienie służy? Skoro bowiem jest uzasadnienie, to teoretycznie we wszystkich procesach jest ono po to, by strona zainteresowana mogła je ocenić, mogła do niego się odnieść w ewentualnym odwołaniu. Jeśli tak, to wyróżnienie, że odmowa nie wymaga uzasadnienia, wydaje się być bardzo iluzoryczne.</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#JerzyJaskiernia">Sprawa kolejna. Nie wiem, czy rząd nie posuwa się zbyt daleko, a za nim komisje, proponując to wyłączenie, że nie wymaga uzasadnienia odmowa wydania certyfikatu w odniesieniu do art. 6 pkt 5. Przecież w pkt. 5 wymieniono różne przyczyny. Z jednej strony mówi się o względach obronności i bezpieczeństwa państwa. I być może ta szczególna klauzula kwalifikuje się do wyłączenia, bo chodzi o obronność i bezpieczeństwo, nikt zaś nie będzie wyjaśniał, o jaki aspekt obronności czy bezpieczeństwa chodzi. Z drugiej zaś strony mówi się o zobowiązaniach i porozumieniach międzynarodowych. Czy rzeczywiście chodzi o wszystkie? Czy wszystkie są tajne? Przecież często jest to zwykły handel rzeczami. Czy nie należałoby wskazać przynajmniej, o jakie porozumienia międzynarodowe chodzi. Przecież mogą się zdarzyć jakieś tajne porozumienia, ale wtedy podpadają one pod względy bezpieczeństwa i obronności. A więc czy nie należałoby tego pkt. 5 rozbić na dwa punkty i w wypadku obronności i bezpieczeństwa wskazać ewentualnie, że nie wymaga uzasadnienia odmowa ze względu na tę szczególną sytuację, i nie rozciągać tego na wszystkie inne aspekty. Przecież zawiera się porozumienia, część z nich się publikuje, większość, część ratyfikuje. Dlaczego je wyłączać en bloc? Czy tylko dlatego, że są porozumieniami? Wręcz przeciwnie. Skoro i tak nie ma procedury odwoławczej, to jako minimum podmiot powinien otrzymać informację, dlaczego odpowiedź jest negatywna.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#JerzyJaskiernia">Mamy również wątpliwości co do innych kwestii w art. 6. W pkt. 2 mówi się, że odmawia się wydania certyfikatu osobom fizycznym, które zostały prawomocnym wyrokiem sądu skazane za naruszenie przepisów ustawy. Pytam: Której ustawy? Ktoś może domniemywać, że tej ustawy, o którą tutaj chodzi. Ale już np. w pkt. 3 mówi się o niniejszej ustawie. Skoro więc w jednym punkcie jest mowa o niniejszej ustawie, to we wszystkich pozostałych nie powinno się domniemywać, o którą ustawę chodzi. Przecież skazanie prawomocnym wyrokiem może nastąpić na mocy wielu innych ustaw, a w szczególności na mocy Kodeksu karnego, który jest głównym źródłem wiedzy na temat tego, jakie czyny są zabronione. A więc w pkt. 2 należałoby wpisać: niniejszej ustawy. To samo dotyczy pkt. 3, w którym mówi się: „osobom fizycznym, prawnym oraz jednostkom (...), które dopuściły się naruszenia przepisów ustawy...”. I znów nie jest powiedziane, której ustawy. Ale dalej czytamy: „...stwierdzonego w trybie kontroli przewidzianej niniejszą ustawą”. A więc w wypadku trybu kontroli wskazuje się na tę ustawę, natomiast w wypadku naruszenia - nie wiadomo, na którą ustawę. Czy zatem generalnie jeśli ktoś naruszył ustawę z jakiejś innej przyczyny, np. jeśli chodzi o przepisy Prawa o ruchu drogowym, to ma to już być przesłanką. Musi to być, sądzę, wyjaśnione.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#JerzyJaskiernia">Chciałem wreszcie odnieść się do art. 8. Otóż mam podobne wątpliwości, jak jeden z moich przedmówców, czy zbyt daleko nie posuwamy się eliminując kwestię odszkodowania. Co to bowiem oznacza, Wysoka Izbo, że minister współpracy z zagranicą może cofnąć wydany certyfikat, jeżeli wymaga tego interes gospodarki narodowej. A więc pod interes gospodarki podciąga się wszystko, co się dzieje w sferze gospodarki kraju i w jakimś stopniu wiąże się z interesem gospodarki. Praktycznie jest to żadne ograniczenie. Względy obronności, bezpieczeństwa, zobowiązania, porozumienia międzynarodowe - pytam: A kto to zezwolenie wydał? Skoro minister współpracy gospodarczej z zagranicą wydał to zezwolenie, a jest wyraźnie powiedziane, kiedy nie może wydać, chodzi o względy obronności, bezpieczeństwa itd. skoro zatem je wydaje, mimo tych przesłanek, a później cofa, to przynajmniej powinien to uzasadnić, a kto wie, czy się nie powinno przewidzieć, w jakich sytuacjach należne jest odszkodowanie. Ktoś przecież może w dobrej wierze zainwestować, i to często ciężkie pieniądze: otrzymuje zgodę, inwestuje, podejmuje działania, podejmuje zobowiązania, ponosi koszty, tymczasem minister bez żadnego uzasadnienia, opierając się na generalnej klauzuli, cofa zezwolenie - i traktuje się to jako rzecz oczywistą.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#JerzyJaskiernia">Wydaje się, że posuwamy się zbyt daleko, Wysoka Izbo. Odnoszę wrażenie, że specyfika tej ustawy, presja COCOM, te wielkie nadzieje, które się mogą wiązać ewentualnie z płynącymi korzyściami, spowodowały, że posunęliśmy się chyba zbyt daleko. I choć zasygnalizowałem to poprawkami, wiele jednak zależy od stanowiska posła sprawozdawcy, bo być może w każdej z tych spraw poseł sprawozdawca wskaże argumenty, które będą przemawiały inaczej. Nie wiem, czy kwestie samego procesu decyzyjnego i jego kontroli, odszkodowania nie wymagają jednak ponownego przemyślenia. To, że są to szczególne towary, że zdarzały się naruszenia, nie powinno prowadzić do tego, by podmioty zaangażowane w tę działalność pozostały praktycznie bez obrony.</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kalembę z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#StanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projektowana ustawa nie precyzuje, czy szczególną kontrolą obrotu z zagranicą mogą być objęte także niektóre surowce rolne bądź artykuły żywnościowe, zwłaszcza wchodzące w zakres zainteresowań polityki bezpieczeństwa żywnościowego. Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 5 (druk nr 764) można przypuszczać, że poza towarami i technologiami o charakterze strategicznym chodzi też o inne towary i technologie, jednak tylko takie, których poddanie szczególnej kontroli wynika ze zobowiązań międzynarodowych. Jednocześnie wnioski mniejszości co do zmiany tytułu ustawy oraz ust. 1 świadczą o zamyśle stosowania ustawy wyłącznie do towarów o znaczeniu strategicznym w wąsko rozumianym zakresie. Wyrażam opinię, iż takie zawężanie idei, skądinąd bardzo potrzebnej ustawy, nie jest zasadne. Mogłaby ona przecież stanowić element kontroli wpływu liberalizacji importu przynajmniej w odniesieniu do artykułów w największym stopniu decydujących o bezpieczeństwie żywnościowym kraju. Potrzeba takich działań zapisana jest w rządowym projekcie zamierzeń, dostosowujących polską gospodarkę do wymagań Układu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#StanisławKalemba">Art. 3 ust. 3 cytowanej ustawy mówi o wydawaniu certyfikatów importowych albo pozwoleń na przywóz lub wywóz towarów i technologii przez ministra współpracy gospodarczej z zagranicą. Uważam, iż ustawa powinna umożliwić stosowanie tych instrumentów, także w wypadku niektórych surowców i produktów żywnościowych. Można w tym miejscu powołać się na praktykę stosowania tego typu pozataryfowych instrumentów regulacji importu w wielu krajach europejskich. Na przykład na podstawie certyfikatu bądź pozwolenia na przywóz (licencje importowe) odbywa się import w Szwajcarii, Austrii, Finlandii, Węgrzech, a także w krajach EWG. Wszędzie tam instrumenty te działają komplementarnie w stosunku do pozostałych narzędzi sektorowego rozwiązywania problemu ochrony rynku, m.in. licencji, przepisów sanitarnych i fitosanitarnych, przepisów o standaryzacji, pakowaniu, znakowaniu, a także regulacji administracyjnych (np. wizowanie faktur), taryf i opłat wyrównawczych. Certyfikaty importowe bądź zezwolenia na przywóz określane są w tych krajach jako podmiotowe (koncesjonowanie) bądź przedmiotowe (licencjonowanie) regulatory importu, który traktuje się jako: uzupełniający produkcję krajową; konkurencyjny ze względu na jego cechy użytkowe; ograniczający wytwarzanie krajowych surowców niezbędnych do produkcji konfekcjonowanych produktów żywnościowych. W Szwajcarii na podstawie certyfikatu importowego dodatkowo dopuszczane są do obrotu wewnętrznego towary, które nie mogą być ponownie wyeksportowane, przy czym te partie towarów są ściśle określone i precyzyjnie opisane. Warto podkreślić, iż stosowane na Zachodzie regulacje importu są zgodne z art. 19 GATT, który stosuje się, gdy import zagraża krajowym producentom, gdy występują trudności z bilansem płatniczym kraju w warunkach ograniczenia produkcji krajowej i spadku poziomu życia społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#StanisławKalemba">Stosowanie szczególnej kontroli w obrocie z zagranicą w odniesieniu do artykułów rolnych dopuszcza również układ o stowarzyszeniu ze Wspólnotami. Art. 21 układu dopuszcza możliwość zastosowania środków, jakie strony uznają za niezbędne w sytuacji poważnych zakłóceń wywołanych importem produktów rolnych, z drugiej zaś strony art. 30 zezwala na podjęcie stosownych środków zgodnie z warunkami i procedurą ustaloną w art. 33 układu o stowarzyszeniu.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#StanisławKalemba">Wyrażam przekonanie, iż Polska powinna być przygotowana na możliwość natychmiastowej reakcji w wypadku istotnych zagrożeń dla krajowego rynku produktów rolnych i dochodów producentów w związku z importem produktów rolnych zarówno z EWG, jak i krajów trzecich. W związku z tym proponuję, żeby w art. 1 ust. 2 po słowach: „w porozumieniu” dopisać słowa: „z ministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej”. Podobny zapis powinien znaleźć się także w art. 16 ust. 2 - po słowie: „handlu” należy dopisać słowa: „rolnictwa i gospodarki żywnościowej”.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#StanisławKalemba">Będę głosował przeciw zmianie tytułu ustawy. Uważam, że należy w ten sposób przeciwdziałać ograniczeniu treści projektowanej ustawy tylko do kontroli obrotu z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym, w wąskim rozumieniu tego słowa. Wobec zupełnego niemal braku uregulowań prawnych służących zapewnieniu minimum bezpieczeństwa żywnościowego w powiązaniu z ochroną krajowego rynku rolnego rozszerzenie zasady certyfikatów importowych bądź pozwoleń na przywóz dotyczących niektórych artykułów rolnych, ustalonych w porozumieniu z ministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej, uważam za szczególnie ważne i potrzebne. Opowiadam się za skierowaniem omawianego projektu do komisji.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#DariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Rychlika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#AndrzejRychlik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po dogłębnej i wnikliwej analizie sprawozdania Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej, Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej proponuję je zwrócić komisjom w celu przygotowania sprawozdania uzupełniającego.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#AndrzejRychlik">Proszę państwa, powtarza się tutaj problem, który pojawił się w procesie legislacyjnym dotyczącym projektu ustawy o ochronie topografii układów scalonych, kiedy to stwierdzono, że w traktatach międzynarodowych jest stosowane inne słownictwo niż przyjęte w projekcie ustawy. Wtedy pan poseł Oleksy wyraził się, że można uchwalać ustawy z takimi błędami. Dziś poszliśmy jeszcze dalej: w art. 7 wymieniamy art. 5 pkt 5, który w projekcie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi w ogóle nie występuje. Proponuję wykreślić właśnie w tym art. 7 słowo: „nie” albo wykreślić cały art. 7. Takiej analizie należałoby poddać - przy pomocy ekspertów niezależnych od rządu - cały projekt ustawy, łącznie z jej tytułem. Zastanówmy się, czy nie poszliśmy za daleko w podporządkowywaniu prawa narodowego prawu międzynarodowemu, formułując w tytule zapis: „w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi”.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#AndrzejRychlik">Ratowaliśmy sytuację - chodzi o zespół pracujący nad ustawą - przekazując przygotowywany projekt Najwyższej Izbie Kontroli w celu jego przeanalizowania, lecz uwagi NIK również nie spowodowały powołania niezależnych ekspertów przez przewodniczącego zespołu.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#AndrzejRychlik">Mógłbym przytaczać jeszcze więcej argumentów. Są one zbieżne i prowadzą do tej samej konkluzji: sprawozdanie z druku nr 764 należy zwrócić komisjom w celu jego uzupełnienia.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#DariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#DariuszWójcik">Komunikatów nie ma.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#DariuszWójcik">Ogłaszam przerwę do godz. 20.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 31 do godz. 20 min 05)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#AndrzejKern">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#AndrzejKern">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#AndrzejKern">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej, Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zasadach szczególnej kontroli obrotu z zagranicą towarami i technologiami w związku z porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#AndrzejKern">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#AndrzejKern">Udzielam głosu pani poseł Barbarze Blidzie z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#BarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ma wprawdzie ani pana posła Turko, ani pana marszałka prowadzącego obrady przed przerwą, ale ja chciałam przedstawić sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#BarbaraBlida">Jeśli chodzi o pana posła Turko, chciałam zwrócić panu posłowi uwagę, że broń to w tej chwili już nie tylko karabiny maszynowe i czołgi. Tyle w kwestii formalnej.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#BarbaraBlida">Pan marszałek zaś powiedział, że ani handel bronią, ani handel wieprzowiną nie są przedmiotem tej ustawy. Równocześnie pan poseł Turko powiedział, że każdy dzień zwłoki w uchwaleniu tej ustawy powoduje wymierne straty, ponieważ jesteśmy niewiarygodni jako partner międzynarodowy.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#BarbaraBlida">Chciałam zauważyć, że nieustannie od kilku lat uwiarygodniamy się wobec państw Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych i nieustannie jesteśmy przez te państwa w tym dziele uwiarygodniania się ogrywani. I w związku z tym uwiarygodnieniem się Polski, jeśli chodzi o obrót międzynarodowy, ponieśliśmy bodaj największe straty w handlu bronią. Dlatego przykładem handlu bronią posłużyłam się, żeby wykazać, jak faktycznie wygląda to nasze uwiarygodnienie się wobec państw zachodnich. Przestrzegałam też przed dalszym podporządkowywaniem się czy ubezwłasnowolnieniem naszej gospodarki, naszych przedsiębiorstw. Wydaje mi się, że w trakcie tego marszu do świata powinniśmy również pamiętać o polskiej racji stanu, o uwiarygodnieniu się wobec własnych obywateli. A polska racja stanu, panie marszałku, to moim zdaniem również obrona obrotu towarami krajowymi z zagranicą oraz ochrona rynku krajowego i polskiego producenta. Tak to rozumiem i dlatego handel bronią posłużył mi jako przykład odnoszący się do tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#AndrzejKern">Głos ma pan poseł Zdzisław Domański, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#ZdzisławDomański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Istnieje pilna konieczność wprowadzenia w życie ustawy, która będzie zabezpieczać Rzeczpospolitą Polską przed konsekwencjami nie kontrolowanego obrotu z zagranicą materiałami, technologiami i urządzeniami o szczególnym znaczeniu, które muszą bezwzględnie podlegać państwowemu nadzorowi. Potrzeba taka wynika z konieczności ochrony żywotnych interesów Polski, z jej międzynarodowych zobowiązań i z reguł wolnego rynku, które odnoszą się także do obrotu tymi specyficznymi technologiami i towarami. Chodzi też o formalnoprawne zabezpieczenie interesów naszego państwa i pośrednio stworzenie warunków do rozwijania tych dziedzin i technologii (na przykład medycyna, wojsko, nauka, energetyka), dla których rozwoju niezbędne jest stosowanie izotopów, materiałów promieniotwórczych, rozszczepialnych lub innych mających szczególne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#ZdzisławDomański">Trzeba też wziąć pod uwagę konieczność wyeliminowania nieformalnego tranzytu i handlu materiałami rozszczepialnymi - ostatnio były ujawnione takie przypadki - których skutki mogą okazać się bardzo groźne dla zdrowia i życia obywateli.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#ZdzisławDomański">Projekt przedłożonej ustawy reguluje tę specyficzną dziedzinę spraw, a w wielu przypadkach są to sprawy o znaczeniu strategicznym. Projekt ustawy opracowany wspólnie przez cztery komisje sejmowe jest bardziej zwarty i klarowny od przedłożenia rządowego, nadmiernie w niektórych fragmentach rozbudowanego i mało przejrzystego. Tytuł ustawy przedstawiony w projekcie sejmowym jest zwarty i wystarczająco komunikatywny. Choć art. 1 projektowanej ustawy dość szczegółowo określa, jakiego rodzaju towarów i technologii ona dotyczy, to jednak należy też zwrócić wnikliwą uwagę na szczegółowy wykaz towarów i technologii objętych szczególną kontrolą. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu wykaz ten ma być dokładnie ustalony i ogłoszony w Monitorze Polskim. Z jednej strony chodzi bowiem o to, by uniknąć niepotrzebnych nieporozumień, a z drugiej, aby nie pominąć niczego, co już z zakresu materiałów i technologii szczególnego rodzaju jest przez naukę wymyślone lub może w najbliższym czasie pojawić się w obrocie międzynarodowym w wyniku postępu naukowego i rozwoju handlu.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#ZdzisławDomański">Jeśli spojrzymy na to z tego punktu widzenia, to szczególnego znaczenia nabierze art. 4, obligujący ministra współpracy gospodarczej z zagranicą do określenia w drodze rozporządzenia wymogów, którym powinny odpowiadać wnioski o wydanie certyfikatu importowego, pozwolenia na przywóz, wywóz lub tranzyt tych szczególnych towarów i technologii.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#ZdzisławDomański">Komisje sejmowe bardzo słusznie postulowały, aby to samo ministerstwo prowadziło jednocześnie rejestr wydanych pozwoleń. Istotne będzie też to, które z osób fizycznych i prawnych oraz która jednostka organizacyjna (art. 5–9) uzyskają certyfikat importowy, pozwolenie na wywóz, przywóz lub tranzyt i na jakich warunkach, podobnie jak to, komu tego rodzaju dokumenty nie mogą być przyznawane. Chodzi przecież o szczególną ochronę szeroko pojętych interesów państwa i poszanowanie zobowiązań i porozumień międzynarodowych. Uprawnienia takie mogą otrzymać wyłącznie osoby fizyczne i prawne sprawdzone, cieszące się zaufaniem i autorytetem i dające gwarancje, iż nie nadużyją tego do celów sprzecznych z interesami Polski i prawem międzynarodowym. Stąd tak ważne są zarówno określone w ustawie warunki, w jakich może odbywać się obrót tymi szczególnymi towarami i technologiami, jak też okoliczności, które nakazują odebranie nadanych uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#ZdzisławDomański">Ustawa w art. 14–17 bardzo słusznie formułuje zasady przestrzegania warunków obrotu z zagranicą towarami i technologiami, jak też zasady kontroli działań w tej dziedzinie. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę, by nie powstały jakiekolwiek furtki prawne umożliwiające dokonywanie nadużyć. W projekcie ustawy to zagadnienie się precyzuje — na ile w takim dokumencie to jest możliwe — lecz tym bardziej rośnie — co trzeba szczególnie podkreślić — znaczenie wzmiankowanych zespołów kontrolnych, które w myśl tej ustawy zostaną powołane.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#ZdzisławDomański">Komisje - co zasługuje na poparcie - w art. 18 zaproponowały, by wobec tych, którzy dokonują obrotu z zagranicą towarami i technologiami bez wymaganego certyfikatu importowego, pozwolenia na przywóz, wywóz lub tranzyt, stosować karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat, karę grzywny lub obie kary łącznie. Jednak być może należałoby również wymierzyć karę za niezgodne z przepisami, jeżeli naraża to zdrowie i bezpieczeństwo ludzi, a także interes państwa, transportowanie i składowanie tych szczególnych towarów i technologii, objętych obrotem. W projekcie ustawy pomija się tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#ZdzisławDomański">Komisje zaproponowały, żeby ustawa weszła w życie po upływie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia. Za tak krótkim okresem wprowadzenia tych przepisów przemawia pośpiech wynikający z braku takiej ustawy. Jeśli jednak to miałoby się wiązać z brakiem czasu na dopracowanie szczegółów, w tym rozporządzeń wykonawczych, a także na odpowiednie przygotowanie i wyposażenie zespołów i służb kontrolnych, chyba należałoby ów okres przedłużyć do 6 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#AndrzejKern">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#AndrzejKern">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą pana Andrzeja Kisielewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu podsekretarzowi stanu.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#AndrzejKern">Czy pan poseł sprawozdawca pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, słuchamy z uwagą pana posła Józefa Oleksego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#JózefOleksy">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie odnosząc się do całości dyskusji, chcę podkreślić, że część wniosków i uwag, jakie zostały sformułowane, ma ten sam charakter co podczas pierwszego czytania. Należy rozumieć, że wątpliwości pozostały mimo pracy połączonych komisji. I rzecz jasna rozumiem, że w wypadku ich złożenia w regulaminowym trybie Izba będzie nad nimi głosować.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#JózefOleksy">Chcę odnieść się tylko do niektórych stwierdzeń. Na początku, przepraszając pana posła Pawelca, ponieważ mam wrażenie, że w wyniku jednoczesnego odnoszenia się do tytułu sformułowanego w przedłożeniu rządowym, przyjętego przez połączone komisje i zaproponowanego we wniosku mniejszości - spowodowałem pewien zamęt w wyjaśnianiu i argumentacji; właśnie nie podzieliłem tej argumentacji na odnoszącą się do tych trzech wersji tytułów. Istotnie mogło powstać wrażenie, że przypisuję panu posłowi Pawelcowi wersję i intencje, które nie są zawarte w treści wniosku mniejszości. Chcę tylko powtórzyć - jest to zresztą napisane w sprawozdaniu - że pan poseł Pawelec nie zgłosił już później tego drugiego elementu, nad którym toczono dyskusję zarówno w podkomisji, jak i na posiedzeniach komisji. Referowałem przebieg prac i dyskusji i widocznie niezbyt precyzyjnie to zrobiłem, za co pana posła Pawelca przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#JózefOleksy">Po drugie, chcę sprostować - słusznie tu zgłoszoną - ewidentną pomyłkę. Mianowicie koszt wdrożenia tej ustawy, według wyliczenia rządowego, będzie wynosił circa 19 mld zł, jeśli chodzi o koszty po stronie polskiej, a nie - jak podałem całkiem mylnie - 500 mln zł. Oczywiście z góry można było uznać, że to jest pomyłka.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#JózefOleksy">Odniosę się pokrótce do niektórych wątków. Trzech mówców podniosło sprawę bezpieczeństwa obrotu żywnością i potrzebę wpisania formuły pozwoleń na niektóre produkty żywnościowe. Jestem zwolennikiem ochrony polskiego rynku żywnościowego i rynku rolnego, uważam jednak, że wniosek ten nie bierze pod uwagę istoty ustawy i materii, którą ona reguluje. Gdyby nawet w treści art. 1, w którym ma miejsce enumeracja towarów i technologii, udało się to zmieścić, to w całym mechanizmie, zapisanym dalej w ustawie, w żadnym stopniu nie będą się mieściły produkty rolne żywnościowe, chyba że stosownie do tak przegłosowanego wniosku zmienilibyśmy cały - międzynarodowo w końcu praktykowany - mechanizm kontroli, nadzoru i decydowania. Ale oczywiście, jeśli to jest sprawa wniosku formalnego w tej materii, to zarówno dla mnie, jak i dla komisji było oczywiste, że w tej ustawie nie da się zmieścić obrotu rolno-spożywczego i klauzul, mechanizmu gwarancji bezpieczeństwa obrotu żywnością.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#JózefOleksy">Pan poseł Pawelec i pan poseł Jaskiernia podnieśli kwestię zbyt dużej gestii Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą; pan poseł Jaskiernia mówił nawet o niezrozumiałym wielkim stopniu zaufania do tego ministerstwa. Zwracaliśmy na to uwagę w komisjach; z tej ustawy wynika, że podejmowanie decyzji, nadzorowanie całości sprawy znajduje się w gestii tego resortu, ale taka jest jego istota. Jest to sprawa obrotu granicznego, importu, eksportu i tranzytu i właściwie poza nadzorem nad sposobem wykorzystywania zakupionej technologii całość mieści się całkowicie w profilu działania tego resortu i trudno byłoby zlokalizować mechanizm wykonawczy gdzie indziej. Inna sprawa, że pan poseł Jaskiernia podnosząc kwestię braku wymogu uzasadnienia i kwestię odszkodowania, kwestię cofania przyznanych certyfikatów i pozwoleń podnosił kwestię braku dwuinstancyjności odwoławczej. Sprawa ta również była przedmiotem dyskusji, ale komisje przesądziły, że to są decyzje administracyjne, w ostateczności pozostaje sądowa droga odwołania się, co oczywiście nie wyjaśnia kwestii postawionej przez pana posła Jaskiernię odnośnie do braku wymogu odszkodowania.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#JózefOleksy">Przyznaję, że niepotrzebnym błędem formalnym jest powołanie się w art. 10 na ust. 1, który w tym artykule nie występuje. Jest to błąd wynikający stąd, że w jednej z wersji art. 10 posiadał dwa ustępy, a potem skreśliliśmy ust. 2 i pozostał artykuł jednoustępowy, zaś Biuro Legislacyjne nie naniosło tej poprawki. Taki sam błąd formalny występuje w art. 7; jest tam powołanie się na art. 5, a nie na art. 6, tak jak powinno być.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#JózefOleksy">Pan poseł Andrysiak podniósł zasadniczą kwestię (złożył to na piśmie); zarzucił restrykcyjny charakter tej ustawie, jak również odniósł się do kwestii zasad odmowy pozwolenia i ogólnego (jak stwierdził) powołania się na interes bezpieczeństwa państwa i interes gospodarki narodowej. Ta sprawa również była przedmiotem dyskusji i analizy, tylko że takie kategorie jak interes bezpieczeństwa państwa i interes gospodarki narodowej pojawiają się również w innych aktach prawnych - o ile wiem, każdorazowo - i budzą wątpliwości. Prawnicy nie rozstrzygają tego do końca i nieraz pozostają wątpliwości co do swobody możliwej interpretacji kategorii interesu gospodarki i interesu bezpieczeństwa państwa. Dodam, że jeśli chodzi o przygotowywaną ustawę o tajemnicy państwowej, to przy niej dopiero będzie dyskusja, ponieważ pojawia się całkiem nowa kategoria: z uwagi na interes polityczny państwa. Nie wiem, jak odnieść się do tych uwag; rozumiem, że ponieważ zostały przedłożone na piśmie, będą podlegały decyzji Wysokiej Izby; zapewniam tylko, że było to przedmiotem dyskusji i analizy.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#JózefOleksy">Pan poseł Lasocki podniósł kwestię art. 18, powątpiewając, czy powinny być zawarte w tej ustawie sankcje karne czy też powinno być odniesienie do Kodeksu karnego. Po rozważeniu tej sprawy komisje uznały, że trzeba zapisać sankcje karne, jako że ta ustawa ma zamierzony charakter restrykcyjny; on nie jest przypadkowy, jest zamierzony, ponieważ ustawa dotyczy szczególnej kontroli i z tego tytułu sankcje bezpośrednie nie odnoszą się do Kodeksu karnego, lecz są wprost zapisane za delikty spowodowane łamaniem przepisów ustawy.</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#JózefOleksy">Pan poseł Sielańczyk odniósł się do kategorii ograniczenia suwerenności Polski - że oto przyjmujemy prawo, które ma regulować zobowiązania wcześniej podjęte przez państwo. To nie jest do końca tak, mówiąc bowiem o przynależności Polski do tych grup i komitetów międzynarodowych nie mówiłem o traktatowych czy poufnych zobowiązaniach Polski, lecz jedynie o tym, że była to droga do podjęcia ostatecznej decyzji, jaką jest zniesienie embarga. Sądziłem, że pan minister Kisielewicz odniesie się do tej sprawy. Nie jestem w stanie powiedzieć nic więcej na temat charakteru zobowiązań i ich natury oraz jakie to ma znaczenie, jeśli chodzi o dzisiejszą legislację. Na ile się orientuję w kwestiach prawa międzynarodowego - od strony źródeł zobowiązań - myślę, że to były zobowiązania wstępne przed ostateczną regulacją statusu Polski w COCOM.</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#JózefOleksy">Odnośnie do pytań pana posła Jaskierni. Ja również miałem taką wątpliwość, ale nie byłem upoważniony do postawienia kwestii dotyczącej korelacji między ust. 2 i ust. 1 w art. 1. Jednak pan minister Kisielewicz odniósł się do uwag pana posła Jaskierni, jeśli zatem pan poseł uzna te wyjaśnienia za niewystarczające, to - jak go znamy - zapewne ponowi swoje pytania.</u>
          <u xml:id="u-146.10" who="#JózefOleksy">Wreszcie pan poseł Kalemba zgłosił wniosek o dopisanie ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej; uczynił to w związku z drugim swoim wnioskiem o wpisanie pozwoleń na przywóz niektórych artykułów rolnych. My nie widzieliśmy takiej potrzeby. To trzeba będzie rozstrzygnąć, jeśli taka poprawka będzie sformułowana wprost. Nie sądzę, by w świetle tego, co powyżej powiedziałem, udało się - nie zmieniając w sposób zasadniczy charakteru tej ustawy - wprowadzić kategorię pozwoleń na przywóz niektórych artykułów rolnych, choć podzielam wszystkie obawy i intencję wyrażoną przez pana posła Kalembę.</u>
          <u xml:id="u-146.11" who="#JózefOleksy">Pan poseł Rychlik postawił dwa zarzuty, z którymi oczywiście nie mogę się zgodzić. Pierwszy zarzut dotyczył mojej wypowiedzi o tym, jakoby słownictwo stosowane w kontraktach międzynarodowych mogło być inne niż używane w legislacji wewnętrznej - tak to zrozumiałem. Chodziło o trochę inny spór w czasie dyskusji; twierdziłem wtedy, że w Polsce nie obowiązują bezpośrednio akty prawa międzynarodowego, a więc nie można wymagać, by zapisy prawa wewnętrznego były tożsame leksykalnie czy pod względem treści z zapisami aktu międzynarodowego. Ponieważ chodziło właśnie o to, nie rozumiem sformułowanego w tej materii zarzutu - pan poseł Rychlik dobrze wie, że nie ma takiego automatyzmu, jeśli chodzi o obowiązywanie prawa międzynarodowego na terenie danego kraju.</u>
          <u xml:id="u-146.12" who="#JózefOleksy">Drugi zarzut, którego również nie podzielam, dotyczył niepowołania niezależnych ekspertów do analizy przedłożenia rządowego. Chcę przypomnieć panu posłowi Rychlikowi, że podkomisja postanowiła, iż każdy z jej członków, który uważa, że ma możliwość znalezienia niezależnego eksperta, może zwrócić się do niego o ekspertyzę. Nie tylko była taka możliwość; również zapraszaliśmy, pamiętam to dobrze, wszystkich wskazanych ekspertów do udziału w pracach podkomisji i tylko w jednym wypadku członek podkomisji sprowadził na jej posiedzenie swojego eksperta. Trudno więc w odniesieniu do pracy nad projektem ustawy przyjąć zarzut, że nie powołano niezależnych ekspertów. Pomijam już, że pojęcie „niezależny” ma dziś niejasną konotację; nie umiałbym zdefiniować pojęcia „niezależny ekspert”. Rozumiem, że chodziło o ekspertów niezależnych od rządu, ale przecież nie wiem, którzy z ekspertów mają jakieś związki z rządem, wprost czy pośrednio. Chodziło więc o to, że ich nie znaleźliśmy, a może i nie wysilaliśmy się zbytnio, by szukać ekspertów, którzy rzeczywiście prezentowaliby całkiem wolny od jakichkolwiek skojarzeń (występujących w związku z uprzednim udziałem w tych pracach) pogląd na prawną, merytoryczną stronę projektu. W trakcie dalszych prac nie podnoszono tej sprawy i, powtarzam raz jeszcze, członkowie podkomisji nie wracali do tego ani też nie wskazywali osób, które chcieliby zatrudnić jako ekspertów i prosić o ocenę tego tekstu.</u>
          <u xml:id="u-146.13" who="#JózefOleksy">Na zakończenie chcę powiedzieć, że zgłoszono zarówno wnioski o odesłanie projektu do komisji, jak i o przeprowadzenie trzeciego czytania. Oczywiście nie mogliśmy wiedzieć, które z poprawek i wniosków zgłaszanych w dyskusji zostaną ostatecznie zgłoszone w sposób formalny i poddane głosowaniu. Najważniejsze merytorycznie są te poprawki, które dotyczą kwestii odszkodowań, zasad odmowy certyfikatu i kwestii wymogu uzasadnienia tej odmowy. Jeśli zostałyby one konkretnie sformułowane, myślę, że głosowanie nad nimi - przyjmując, że korekty redakcyjne są już niejako uwzględnione - mogłoby się odbyć. Jeśli natomiast Izba skieruje tę ustawę do ponownego przepracowania w komisjach, to nie wiem, czy dla komisji będzie w pełni jasne, co mają przepracować poza - ewentualnie - kwestią sprecyzowania ogólnych kategorii bezpieczeństwa narodowego czy interesu gospodarki narodowej i uszczegółowienia tych pojęć w niektórych zapisach. Z całą pewnością może to przy tym spowodować, że Izba będzie mogła powrócić do tego tematu mniej więcej za 2 miesiące. Jest to oczywiście sprawa Izby; mówię to jedynie po to, by zaakcentować, że tylko niektóre wnioski i poprawki mają taki charakter, że gdyby były brane na warsztat, rzeczywiście musiałoby to oznaczać wprowadzenie głębszych zmian również w innych zapisach tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Jedno zdanie.)</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#AndrzejKern">Słucham? Sprostowanie czy pytanie?</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Nie, jedno pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zadać jedno pytanie, ponieważ pojawiła się zasadnicza rozbieżność merytoryczna między tym, co mówili pan minister Kisielewicz i sprawozdawca poseł Oleksy. Chciałbym, żeby Izba jednak wiedziała, jaki jest faktyczny stan prawny w tej kwestii. Dlatego jeszcze raz formułuję pytanie: Jaki charakter prawny ma wydanie certyfikatu przez ministra współpracy gospodarczej z zagranicą? Z tego, co mówił pan minister, wynika, że nie jest to decyzja administracyjna. Zostało tutaj powiedziane, że jest to rekomendacja bez podawania charakteru prawnego. Sprawozdawca, poseł Oleksy w dalszym ciągu podtrzymywał w swoim wystąpieniu tezę, że chodzi tutaj o decyzję administracyjną podlegającą kontroli sądowej. Ponieważ jest to sprawa o zasadniczym znaczeniu dla sporu wokół art. 6–8, bardzo bym prosił obu panów o ostateczne stanowisko w tej kwestii. Będzie ono rzutowało na dalsze postępowanie, o którym wspominał pan poseł Oleksy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, pan poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#JózefOleksy">To istotnie jest kwestia, która pojawiła się dopiero teraz. Powtórzyłem w wystąpieniu jedynie to, o czym mówiliśmy w komisjach: że certyfikat, pozwolenie wywozu, pozwolenie przywozu są decyzjami administracyjnymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#AndrzejKern">Takie jest stanowisko posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Może pan minister by się wypowiedział?)</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#AndrzejKern">Czy pan się z tym zgadza, czy pańska ocena jest inna?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#AndrzejKisielewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konsultowałem przed chwilą tę sprawę z ekspertami, którzy byli twórcami tej ustawy. Przekonywali mnie, aczkolwiek ta kwestia nie wynika jasno z zapisów ustawy i nie da się tego wprost zdefiniować, że jeżeli wychodzimy z założenia, iż takie działania podejmuje organ administracji państwowej, to powinny one mieć charakter decyzji administracyjnej, niemniej z drugiej strony - nadal odwołuję się do opinii ekspertów - jest to raczej kwestia rekomendacji, a więc udzielenia rękojmi podmiotowi, który zamierza importować te towary z zagranicy. Ta rękojmia, powtarzam jeszcze raz, nie jest w zamierzeniu działaniem administracyjnym. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#AndrzejKern">Pan poseł uzyskał odpowiedź, ale cień wątpliwości pozostaje.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Jaskiernia: Panie marszałku, cień... Pana stwierdzenie jest bardzo delikatne, ponieważ tu jest zasadnicza różnica.)</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#AndrzejKern">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#AndrzejKern">Ponieważ zostały zgłoszone konkretne wnioski - z jednej strony o przekazanie projektu do komisji, z drugiej o przejście do trzeciego czytania - a decyzję podejmiemy jutro, będzie czas, żeby się zastanowić, który z tych wniosków będzie przez Sejm uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#AndrzejKern">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Handlu i Usług, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Sprawiedliwości oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (druki nr 826 i 836).</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#AndrzejKern">Proszę o zabranie głosu posła sprawozdawcę, pana Jana Króla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#JanKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Połączone komisje, które wymienił pan marszałek, w dniu 1 kwietnia ustosunkowały się do 4 poprawek wniesionych przez Senat. Rekomenduję Wysokiej Izbie przyjęcie wszystkich poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#JanKról">Krótko scharakteryzuję wniesione poprawki. W pierwszej proponuje się skreślić w tytule ustawy wyraz: „zapobieganiu”. Senat uważa, iż zmiana, a w zasadzie skrócenie tytułu, nie niwecząc funkcji prewencyjnej, którą pełnią konkretne przepisy ustawy, uprości posługiwanie się tym tytułem w orzecznictwie i w piśmiennictwie. Argument, który trafił do przekonania członkom komisji, polegał na odwołaniu się, nawiązaniu do tradycji, do ustawy z 1926 r., która nazywała się właśnie: ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Tak więc ta zmiana w niczym nie umniejsza prewencyjnego charakteru tej ustawy, chodzi o zapobieganie czynom nieuczciwej konkurencji. Te dwa argumenty, które Senat wysunął, były dla komisji przekonywające, jej członkowie jednogłośnie uznali tę zmianę za uzasadnioną.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#JanKról">Poprawka nr 2 do art. 16 ust. 1. Senat proponuje, aby wyrazy: „czynem nieuczciwej konkurencji jest”, zastąpić wyrazami: „czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności”. Otóż Senat wprowadzając tę poprawkę do art. 16 miał na względzie fakt, iż katalog czynów nieuczciwej reklamy zawarty w art. 16 nie jest katalogiem zamkniętym, tak więc określenie: „w szczególności” będzie pełniło istotną funkcję informacyjną, zwłaszcza w początkowym okresie obowiązywania ustawy. Odwołam się w tym momencie do ducha i litery ustawy o zwalczaniu i zapobieganiu nieuczciwej konkurencji: Ma ona w dużym stopniu właśnie dydaktyczny charakter i nie obejmuje wszystkich przypadków, które mogą zostać zakwalifikowane jako czyny nieuczciwej konkurencji, które mogą podpadać pod klauzulę generalną. Dlatego też połączone komisje również tę poprawkę Senatu rekomendują Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#JanKról">Senat w poprawce nr 3 proponuje, aby art. 28 nadać nowe brzmienie, aby wprowadzić możliwość reklamy wyrobów tytoniowych wbrew decyzji Sejmu, który nie uwzględnił przeciwnego stanowiska połączonych komisji i wprowadził całkowity zakaz reklamy. Otóż komisje w tym przypadku podzieliły stanowisko Senatu, iż całkowity zakaz reklamy wyrobów tytoniowych jest zbyt daleko idącym rozwiązaniem i może rodzić bardzo niedobre następstwa. Ponieważ obecnie te sprawy nie są w ogóle uregulowane, nie podlegają regulacjom prawnym, mamy tutaj do czynienia z pewnym chaosem. W ustawie w wersji przedkładanej Wysokiej Izbie proponowano uregulowanie tych spraw, po odrzuceniu zaś przez Wysoką Izbę tych propozycji Senat do nich wraca. Otóż Senat proponuje zasadnicze ograniczenia w prowadzeniu reklamy wyrobów tytoniowych, wyłączając możliwość zamieszczania takiej reklamy w telewizji, radiu, a także w prasie dziecięcej i młodzieżowej. Senat postuluje również, aby reklama wyrobów tytoniowych w formie graficznej była dozwolona tylko łącznie z widoczną i czytelną informacją dotyczącą szkodliwości palenia tytoniu. Tak więc byłaby to w pewnym sensie reklama połączona z antyreklamą. Senat proponuje też, aby za naruszenie tego zakazu, za przekraczanie dopuszczalnej możliwości reklamowania wyrobów tytoniowych stosować odpowiednie sankcje - kary aresztu lub grzywny - i aby odpowiedzialność za respektowanie tego zapisu ustawowego ponosiła osoba kierująca przedsiębiorstwem, a jeśli została wyznaczona osoba odpowiedzialna za prowadzenie reklamy - ta osoba. Senat postuluje, aby minister zdrowia i opieki społecznej w drodze rozporządzenia ustalił wzory informacji, które byłyby zamieszczane na reklamowanych wyrobach tytoniowych.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#JanKról">Połączone komisje - jak myślę, abstrahując od emocji, które towarzyszyły w pewnym stopniu problematyce reklamy wyrobów tytoniowych, od atmosfery, jaka się wytworzyła, szczególnie po wprowadzeniu zakazu w wyniku poprzedniego głosowania Wysokiej Izby nad projektem tej ustawy - podzieliły stanowisko Senatu dotyczące dopuszczenia w tym ograniczonym zakresie i na ściśle określonych zasadach reklamy tych wyrobów. Komisje kierowały się następującymi przesłankami podejmując taką decyzję: Przede wszystkim chodzi o interes krajowych producentów wyrobów tytoniowych. Krajowi producenci - podkreślam to bardzo mocno, ponieważ problem reklamy wyrobów tytoniowych bardzo często jest wiązany z interesami firm zagranicznych, a okazuje się, że zakaz ten może w znacznym stopniu naruszyć interesy polskich przedsiębiorstw - mieliby wówczas ograniczoną możliwość konkurowania z zagranicznymi producentami wyrobów tytoniowych, chodzi o wyroby importowane, i w związku z tym mieliby również ograniczoną możliwość wprowadzania na rynek nowych, jakościowo lepszych wyrobów tytoniowych. Producenci, plantatorzy tytoniu, powiązani bardzo mocno właśnie z przemysłem krajowym również zrozumieli - co jak gdyby nie potwierdzało pewnych tez prezentowanych chociażby w dyskusji przy tej okazji w Wysokiej Izbie - czy dojrzeli do tego, aby przedstawić stanowisko, aby stwierdzić, że ten zakaz może uderzać i w ich interesy. Ponadto istnieje w Polsce ogromna potrzeba poprawy jakości papierosów. Dzisiaj, jak wynika z wielu badań krajowych i zagranicznych, reklama wyrobów tytoniowych jest nastawiona nie tyle na pozyskanie nowych klientów, ile na walkę z konkurencyjnymi producentami o palacza, który bardzo rzadko podejmuje decyzję o paleniu z powodu reklamy. Dowodami na to są - powtarzam - i krajowe, i zagraniczne badania socjologiczne. Nie chcę nikogo przekonywać o tym, jak złą jakość mają wypalane przez Polaków w wielkich ilościach papierosy, w 80% są to papierosy, które nie spełniają wymogów norm europejskich, reklama zaś daje sposobność poinformowania klienta o nowych, jakościowo lepszych markach papierosów. Wreszcie, jak dowodzą - o czym już mówiłem - badania krajowe i zagraniczne, wpływ reklam na podjęcie decyzji o paleniu jest bardzo znikomy.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#JanKról">I jeszcze jeden argument przemawiający za poparciem propozycji Senatu, wysuwany w zasadzie jako ostatni - związana z tym jest oczywiście możliwość osiągania wielomiliardowych wpływów przez gminy, przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej i krajową prasę. Szacunki są różne, jednak te kwoty sięgają wielu miliardów złotych.</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#JanKról">Ponadto z doświadczeń krajów, które wprowadziły zakaz reklamy, wynika, że bardzo często w związku z tym tworzą się podziemne formy reklamy - kryptoreklama, kładzie się wówczas nacisk na, że tak powiem, ukryte formy reklamy. Walka z tym zjawiskiem to walka z wiatrakami. Siłą rzeczy reklama wyrobów tytoniowych prowadzona jest wówczas w punktach sprzedaży, reklamując nazwy firm produkujących papierosy, uprawia się reklamę wyrobów tytoniowych itd., itd. Tak więc całkowity zakaz reklamy papierosów nie jest rozwiązaniem, które rzeczywiście prowadzi do ograniczenia spożycia tytoniu, na czym chyba wszystkim nam zależy.</u>
          <u xml:id="u-154.7" who="#JanKról">Biorąc pod uwagę te przesłanki, połączone komisje postanowiły poprzeć tę poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-154.8" who="#JanKról">I wreszcie w ostatniej poprawce, oznaczonej nr 4, która dotyczy nadania nowego brzmienia art. 31, Senat proponuje (tak jak proponował Sejm), aby ustawa weszła w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 28 (dopuszczającego w ograniczonym zakresie reklamę wyrobów tytoniowych), który wszedłby w życie z dniem 1 stycznia 1995 roku. Ta poprawka uzasadniana była i przez Senat, i podczas posiedzenia komisji w ten sposób, iż mamy w tej chwili do czynienia z pewnym stanem faktycznym, jeżeli chodzi o reklamę wyrobów tytoniowych. Są podpisane umowy na reklamę tych wyrobów, oczywiście bez uwzględnienia tego wymogu informowania o szkodliwości palenia, co można zaobserwować. Na unormowanie tej sprawy i dostosowanie reklamy do wymogów ustawy jest potrzebny określony czas i z tego względu Senat zaproponował, aby art. 28 wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1995 roku. W tym zakresie połączone komisje wnoszą o przyjęcie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-154.9" who="#JanKról">Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#AndrzejKern">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje ograniczenie czasu wystąpień w debacie nad tym punktem porządku dziennego do 5 minut dla klubów i kół poselskich i do 3 minut dla posłów nie zrzeszonych.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#AndrzejKern">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Wysoka Izba tę propozycję przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#AndrzejKern">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#AndrzejKern">W związku z tym przystępujemy do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#AndrzejKern">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Marek Mazurkiewicz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Przygotuje się pan poseł Bronisław Dutka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#MarekMazurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Już w czasie poprzednich faz procesu legislacyjnego dotyczącego ustawy, do której rozpatrujemy dziś poprawki Senatu, Klub Parlamentarny Sojusz Lewicy Demokratycznej wyraził swoją satysfakcję z powodu podjęcia inicjatywy ustawodawczej w tak ważnej dla należytego funkcjonowania obrotu gospodarczego sprawie.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#MarekMazurkiewicz">Jak na to zwróciliśmy wówczas uwagę i co potwierdzają eksperci, przejście od gospodarki centralnie sterowanej do swobodnej gospodarki w warunkach rynku (gdzie wszystko jest dozwolone, a zabronione jest tylko to, czego prawo zakazuje) stwarza obok podstaw aktywizacji gospodarczej także duże możliwości rozwoju zjawisk patologicznych i nadużywania uprawnień ekonomicznych w sposób nierzetelny i nieuczciwy.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#MarekMazurkiewicz">Cieszymy się z finalizowania tego procesu legislacyjnego i pragnę równocześnie przypomnieć, że nasz klub już w pierwszych fazach tego procesu wyrażał wątpliwość co do objęcia ustawą (w jej artykułach 28–30) wycinkowych nowelizacji ustaw normujących obrót wyrobami tytoniowymi, alkoholem i lekami, mimo iż akty prawne regulujące te materie są przedmiotem procesu legislacyjnego w Sejmie. Byliśmy przekonani, że rozpatrując materię związaną z obrotem i reklamą tych wyrobów kompleksowo, lepiej i w większym stopniu można by uwzględnić zarówno interesy konsumenta, jak i interesy podmiotów gospodarczych, producentów i ich pracowników, mając na uwadze specyfikę tego obrotu.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#MarekMazurkiewicz">Senat Rzeczypospolitej po rozpatrzeniu ustawy wprowadził do jej tekstu 4 poprawki, szczegółowo przedstawione przez pana posła sprawozdawcę, w związku z tym nie ma potrzeby ich tutaj szeroko omawiać. Pragnę poinformować, że klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej podziela stanowisko połączonych komisji co do propozycji przyjęcia tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#MarekMazurkiewicz">Nie rozwijając w tym miejscu kwestii dotyczącej udoskonalenia tytułu ustawy (poprawka nr 1) i poprawki redakcyjnej dotyczącej art. 16 ust. 1 ustawy (poprawka nr 2), co - podkreślam - jest w pełni uzasadnione, ponieważ dotyczy znamion reklamy, a nie norm karno-prawnych, gdzie rozszerzająca interpretacja byłaby niedopuszczalna, pragnę także wyrazić poparcie klubu dla omówionych przez pana posła referenta poprawek nr 3 i 4.</u>
          <u xml:id="u-156.5" who="#MarekMazurkiewicz">Podzielamy pogląd, że całkowity zakaz reklamy wyrobów tytoniowych mógłby się odbić w sposób negatywny na polskiej gospodarce. Bez informacji i reklamy nie podobna wyobrazić sobie działania i rozwoju rynku oraz sprzedaży wyrobów stanowiących przedmiot legalnego obrotu, zwłaszcza w związku z bardzo agresywną informacją i reklamą ze strony zagranicznych podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-156.6" who="#MarekMazurkiewicz">Wypowiadamy się tu jednoznacznie w interesie zarówno polskich przedsiębiorstw i ich pracowników, jak i konsumentów, aprobujemy równocześnie fakt przywrócenia przez Senat ograniczeń reklamy wyrobów tytoniowych (zawartych w pierwotnej wersji projektu, opracowanego przez komisje) i uznajemy to jako bardzo pozytywne zjawisko, uzasadnione i potrzebne. Opowiadamy się za zakazem reklamy w radiu, telewizji, prasie dziecięcej, a także za szerokim, obligatoryjnym informowaniem konsumentów o szkodliwości palenia, jesteśmy bowiem przekonani, że informowanie o negatywnych następstwach palenia w kontekście chorób nowotworowych bardziej odstraszy palaczy od palenia niż brak reklamy.</u>
          <u xml:id="u-156.7" who="#MarekMazurkiewicz">Uwzględniając także już poniesione przez krajowe podmioty gospodarcze nakłady na instalacje służące reklamie, okres amortyzacji tych instalacji, a także ewentualne obowiązki odszkodowawcze podmiotów gospodarczych za likwidację instalacji reklamowych i za zaniechanie zawartych już umów, uważamy za zasadne zaproponowane przez Senat przedłużenie vacatio legis co do wejścia w życie ograniczeń przewidzianych w art. 28 omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-156.8" who="#MarekMazurkiewicz">Posłowie naszego klubu głosować będą za przyjęciem poprawek Senatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#AndrzejKern">Proszę o zabranie głosu pana posła Bronisława Dutkę z Polskiego Stronnictwa Ludowego. Przygotuje się pan poseł Marek Moszczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#BronisławDutka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiając stanowisko Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, chciałbym stwierdzić, iż klub nasz poprze poprawkę nr 1 dotyczącą zmiany tytułu ustawy, istota bowiem tej ustawy tkwi w zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, nie zaś w jej zapobieganiu. Dlatego też uważamy, że proponowany przez Senat tytuł lepiej oddaje treść ustawy.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#BronisławDutka">Trafna, naszym zdaniem, jest też poprawka nr 2, która wprowadza otwarty katalog czynów nieuczciwej konkurencji. Trudno bowiem z góry przewidzieć wszelkie możliwe sytuacje, a pomysłowość ludzka jest zwykle bogatsza niż wyobraźnia ustawodawcy. Formuła zaproponowana przez Senat w poprawce nr 2 jest bezpieczniejsza, a przy tym dopuszczalna nawet w przepisach prawa karnego.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#BronisławDutka">Do przyjęcia jest też poprawka nr 4, dotycząca terminu wejścia w życie ustawy. Istotnie okres tak zwanego vacatio legis tej ustawy powinien być odpowiednio dłuższy z uwagi na konieczność dania czasu na dostosowanie obrotu do wymogów ustawy. Odnosi się to w szczególności do reklamy.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#BronisławDutka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zasadniczą kwestią jest poprawka nr 3, dotycząca reklamy wyrobów tytoniowych. Jak wiemy, kwestia ta wzbudziła szerokie zainteresowanie opinii publicznej i była przedmiotem pełnych emocji dyskusji i polemik. Senat zaproponował złagodzenie bezwarunkowego zakazu reklamy papierosów, przyjętego przez Sejm, i ograniczył funkcjonowanie tego zakazu jedynie w radiu i w telewizji oraz w prasie dziecięcej i młodzieżowej. Przy całym szacunku dla Wysokiego Senatu należy zauważyć, że za tego rodzaju ograniczeniem zakazu reklamy wyrobów tytoniowych kryje się swoista hipokryzja. Oto bowiem stwarza się pozory ograniczenia reklamy papierosów, gdy w istocie faktyczny zakres tych ograniczeń jest żaden. To bardzo pięknie, że Senat zakazuje reklamy w radiu i w telewizji, ale proszę się zastanowić, czy dziś, gdy nie obowiązują przecież żadne ograniczenia, ktokolwiek widział albo słyszał reklamę papierosów w radiu lub telewizji. Zapewne nikt (albo bardzo rzadko) bo jest jej po prostu bardzo mało. Widać specjaliści od marketingu już wiedzą, że reklama papierosów w telewizji nie jest dobrym interesem i że lepiej ją zamieszczać na kioskach, na tramwajach i na taksówkach miejskich. Nie tylko zresztą dotyczy to naszej telewizji, również w programach satelitarnych rzadko widzimy reklamę papierosów.</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#BronisławDutka">W dyskusji argumentowano, że jeśli zakaże się reklamy papierosów w Polsce, to uderzy to w producentów krajowych, ponieważ producenci zagraniczni i tak dotrą do klientów poprzez reklamę w telewizji satelitarnej. Otóż jak widzimy, stacje satelitarne zamieszczają bardzo mało reklam, zaś do rzadkości należy reklama opłacana przez polskie zakłady tytoniowe.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#BronisławDutka">Śmieszne jest wprowadzenie zakazu reklamy wyrobów tytoniowych w prasie dziecięcej i młodzieżowej. Tu muszę przeprosić za wyrażenie, ale tylko idiota zaniesie ogłoszenie reklamujące papierosy do „Misia”, „Świerszczyka” bądź „Płomyczka”, a w firmach tytoniowych zapewne pracują ludzie o zdrowych umysłach. Znowu zatem zabroniono takiej reklamy, której nie ma - nawet dziś, gdy jest dozwolona. Co znaczy ta dziwna i niezrozumiała gra pozorów?</u>
          <u xml:id="u-158.6" who="#BronisławDutka">W toku społecznej dyskusji nad sprawą reklamy papierosów padały różne argumenty. Ponoć jakaś zagraniczna firma sondażowa (nie wiadomo, z czyjej kieszeni opłacana) dowiodła, że niespełna 1% palaczy zaczyna palenie wskutek oddziaływania reklamy. Być może; ludzie zaczynają palić w bardzo młodym wieku i głównie przez ciekawość. Można natomiast zapytać inaczej: Ilu ludzi mogłoby przestać palić, ale tego nie uczyniło ze względu na natarczywe pojawianie się reklam, które kuszą i nakłaniają do zapalenia następnego papierosa?</u>
          <u xml:id="u-158.7" who="#BronisławDutka">Pełen fałszu jest też inny znany argument - o rzekomych bilionowych stratach, jakie poniosą polskie przedsiębiorstwa z tytułu zerwanych kontraktów reklamowych. Termin wejścia w życie zakazu ma być przecież przesunięty (jak wynika z poprawki nr 4) do dnia 1 stycznia 1995 r. A poza tym jeśli rzeczywiście chodzi tu o biliony złotych, to jest to najlepszy dowód, jak wielkie pieniądze angażują w tę reklamę zagraniczne koncerny tytoniowe. Robią to nie dla zabawy, nie dla upiększenia naszych szarych ulic i odrapanych tramwajów, ale po to, by wyciągnąć od nas kilka razy więcej pieniędzy niż włożyli w reklamę. Jeszcze raz powtórzę: nie pracują tam paranoicy, ale ludzie, którzy potrafią liczyć, i to dobrze. Toczy się więc wielka gra o wielki rynek w prawie 40-milionowym państwie, gdzie większość dorosłych ludzi pali papierosy. Toczy się gra o wysoką stawkę i o ogromne pieniądze, które nie są przeznaczone dla nas, ale zostaną wywiezione za granicę. Dla nas bowiem nie jest to gra o pieniądze, my gramy o zdrowie naszego narodu, jednego z najbardziej cherlawych, m.in. wskutek nadmiernego palenia tytoniu.</u>
          <u xml:id="u-158.8" who="#BronisławDutka">W sprawie zakazu reklamy tytoniu wypowiedziały się największe autorytety medycyny. Polskie Towarzystwo Lekarskie dramatycznie apelowało o wprowadzenie pełnego zakazu w imię ratowania resztek zdrowia narodu. Ze zdumieniem należy przyjąć fakt, że głosy te zostały zlekceważone, a zwyciężyła troska o cudze interesy. Jak ktoś słusznie zauważył, zagraniczne koncerny wezmą pieniądze, a nam zostanie rak.</u>
          <u xml:id="u-158.9" who="#BronisławDutka">Tak więc - aczkolwiek nie wszyscy - Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował przeciw trzeciej poprawce Senatu.</u>
          <u xml:id="u-158.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#AndrzejKern">Głos ma pan poseł Marek Moszczyński, Polski Program Liberalny.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#AndrzejKern">Nie przeszkadzam państwu w bombardowaniu palaczy i papierosów, ale proszę to robić w wyznaczonych ramach czasowych.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#MarekMoszczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność w imieniu Klubu Parlamentarnego Polski Program Liberalny ustosunkować się do senackich poprawek dotyczących zmian w ustawie o zapobieganiu i zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Dla nas, liberałów, dyskutowana ustawa jest jedną z ważniejszych ustaw regulujących cały system gospodarczy w Polsce. Określa ona zasady etyczne i prawne rywalizacji podmiotów gospodarczych w gospodarce rynkowej. Ustawa ta jest przejrzystym, nowoczesnym i jasnym aktem prawnym. Pomimo swojej przejrzystości wzbudza jednak liczne kontrowersje, a to za sprawą art. 28, w którym to Sejm, na swoim posiedzeniu w dniu 19 lutego, przyjął całkowity zakaz reklamowania wyrobów tytoniowych. Tak rygorystyczny zapis wzbudza nasz sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#MarekMoszczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polski Program Liberalny uważa, iż kwestia uregulowań dotyczących reklamowania wyrobów tytoniowych powinna znaleźć się w innych aktach prawnych, takich chociażby jak senacki projekt ustawy o szkodliwych skutkach palenia tytoniu, a nie w omawianej w dniu dzisiejszym ustawie. Jednak na skutek kategorycznego stanowiska Sejmu przychylamy się do poprawek wniesionych przez Senat. Uważamy, iż pomimo wprowadzenia całkowitego zakazu reklama wyrobów tytoniowych byłaby prowadzona nadal, w sposób ukryty, np. różne wyroby byłyby oznaczane markami znanych papierosów bądź reklama prowadzona byłaby w prasie wydawanej poza granicami naszego kraju (ale przeznaczonej na nasz rynek) lub przez popularne kanały telewizji satelitarnej; uszczuplałoby to budżety polskich firm reklamowych.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#MarekMoszczyński">Warto zaznaczyć, że w wyniku reklamy wyrobów tytoniowych dofinansowywane są nasze przedsiębiorstwa komunikacyjne, a ponadto reklama nadaje kolorytu naszym miastom i szarym ulicom; dochody z tego tytułu są olbrzymie. Z tych też powodów Klub Parlamentarny Polski Program Liberalny zgadza się z poprawkami Senatu, które zezwalają na prowadzenie reklamy wyrobów tytoniowych, z uwzględnieniem ograniczeń, tj. nieprowadzenia reklamy w radiu, telewizji, prasie dziecięcej i młodzieżowej. Uważamy także, że w wypadku prowadzenia reklamy wyrobów tytoniowych słuszne jest wprowadzenie obowiązku zamieszczania informacji o ich szkodliwości. Taka forma może doprowadzić do zmniejszenia liczby palących. Sam zakaz prowadzenia reklamy wyrobów tytoniowych nie ograniczy szkodliwych skutków ich używania; można to osiągnąć poprzez odpowiednią, świadomą edukację społeczeństwa, na co potrzebne są spore środki.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#MarekMoszczyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozostałe poprawki zgłoszone przez Senat do ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu nieuczciwej konkurencji uzupełniają i precyzują w większym stopniu zapisy w ustawie, nie zmieniając jej sensu merytorycznego. Klub Parlamentarny Polski Program Liberalny, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, będzie głosował za przyjęciem senackich poprawek.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#AndrzejKern">Obecnie wysłuchamy pana posła Adama Łukomskiego, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#AdamŁukomski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego będzie głosował za przyjęciem dwóch pierwszych poprawek, natomiast zdecydowanie opowiada się przeciwko przyjęciu dwóch pozostałych. Można powiedzieć - słuchając niektórych głosów, które już zabrzmiały z tej trybuny - że gdyby dało się w jakiś sposób mierzyć hipokryzję, to hipokryzja zawarta w niektórych wystąpieniach w tej sprawie biłaby chyba wszelkie rekordy. Wspomniano, że sprawa ta wywołała burzliwą dyskusję społeczną. Jest to prawda, ale argumenty, jakich używali przeciwnicy zakazu reklamy wyrobów tytoniowych, rzeczywiście muszą zastanawiać. Czy ta dyskusja prowadzona była zupełnie fair? Otóż słyszeliśmy między innymi - powiedział to również dzisiaj pan poseł Król, sprawozdawca w tej sprawie - że reklama wyrobów papierosowych w minimalnym stopniu wpływa na wzrost spożycia papierosów. Nie wiem, skąd pan poseł czerpał dane na ten temat, w każdym razie są one nieprawdziwe. Uważam, że pan poseł wprowadza Wysoką Izbę w błąd. Pozwolę sobie zacytować dane na podstawie dyskusji w Parlamencie Europejskim ze stycznia 1992 r. Jeśli chodzi o kraje, w których obowiązuje całkowity zakaz reklamy wyrobów tytoniowych - a należą do nich: Francja, Włochy, Portugalia, Norwegia, Finlandia, Islandia, Kanada, Nowa Zelandia, Australia - to np. w Norwegii po wprowadzeniu tego zakazu zanotowano spadek konsumpcji o 9% (według innego opracowania nawet o 16%), w Finlandii - o 6,7%, w Kanadzie - o 4%, w Nowej Zelandii - o 5,5%. W Islandii wysokość wskaźnika osób palących obniżyła się z 32% do 16%, natomiast w Kanadzie w wyniku dwukrotnego wprowadzenia zakazu reklamy wyrobów tytoniowych zanotowano dwukrotny spadek konsumpcji tytoniu. Takie są fakty, panie pośle, są to dane, do których można sięgnąć. Publiczne twierdzenie, że reklama w minimalnym stopniu wpływa na spożycie papierosów, jest po prostu, w moim przekonaniu, nieuczciwością.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#AdamŁukomski">Podobnie ma się również sprawa ze stwierdzeniem, że zakaz reklamy godzi w wolność jednostki, bo i takie argumenty słyszeliśmy. Ostatnio te głosy jakby przycichły. Daje się zauważyć, że teraz jest to takie pianissimo, może dlatego że w trakcie dyskusji społecznej ujawniony został wyrok sądu w Quebecu w Montrealu, gdzie przemysł tytoniowy zaskarżył właśnie taki zakaz. Tenże sąd wyraźnie orzekł, że tego rodzaju zakaz absolutnie nie godzi w prawo jednostki do wolności słowa, natomiast wskazał, że reklama papierosów z naklejką wielbłąda firmy „Camel” spowodowała wzrost spożycia papierosów wśród dzieci, panie pośle, o 0,5–32%, w zależności od okręgu, w którym prowadzano akcję reklamową. Tak wyglądają fakty, takie są rezultaty wprowadzenia bądź niewprowadzenia zakazu reklamy papierosów.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#AdamŁukomski">Przedstawia się również argument - pan poseł go zresztą również tutaj przytaczał - że rzekomo zakaz reklamy ma ujemnie wpływać na polski przemysł tytoniowy, a nawet rujnować go. Chciałbym tutaj z prawdziwą satysfakcją podzielić stanowisko zawarte w wystąpieniu pana posła Dutki z PSL, który w sposób chyba dość jednoznaczny, przekonywający wykazał absurdalność tego rodzaju twierdzenia. Reklama papierosów, reklama wyrobów tytoniowych, z którą się spotykamy, to głównie reklama wyrobów firm zagranicznych: „Camela”, „Marlboro”, „L and M” itd., itd. „Mars” to jest wyjątek, jego reklama zresztą jest prawie w ogóle niezauważalna. W związku z tym, o ile boimy się o przemysł rodzimy, dlaczego nie zakażemy tylko reklamy papierosów zagranicznych? To byłoby uczciwe. Nie można bowiem twierdzić, że w wyniku wprowadzenia zakazu reklamy papierosów zagranicznych zrujnujemy rodzimy przemysł. Rzeczywiście, jest to daleko idąca hipokryzja.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#AdamŁukomski">I wreszcie sprawa pieniędzy. Pan poseł Dutka miał słuszność twierdząc, że przecież kto jak kto, ale producent nie jest zainteresowany wyrzucaniem pieniędzy w błoto. Jeżeli wydaje on na reklamę, to po to, żeby odzyskać tę sumę kilkakrotnie pomnożoną. I to jest chyba dla każdego oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#AdamŁukomski">Aspekt zdrowotny. Na ten temat również się wypowiadano. Przypomnę tylko apel Naczelnej Izby Lekarskiej, który mówi w sposób jednoznaczny o olbrzymiej szkodliwości palenia papierosów, a do zwiększenia spożycia niewątpliwie przyczynia się reklama papierosów i wyrobów tytoniowych.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#AdamŁukomski">Kto jest zainteresowany w tym, aby można było reklamować wyroby tytoniowe w środkach masowego przekazu? Otóż niewątpliwie redakcje dzienników. W „Gazecie Wyborczej”, prawie że organie prasowym Unii Demokratycznej, aż się roi od reklam. Proszę zwrócić uwagę, że na wielu stronach jednego wydania tej gazety mamy reklamę kilku rodzajów wyrobów tytoniowych, oczywiście zagranicznych, reklamy „Marsa” tam nie uświadczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#AndrzejKern">Przepraszam bardzo, panie pośle, nie mam nic przeciwko krytykowaniu „Gazety Wyborczej”, ale nie poza limitem czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#AdamŁukomski">W takim razie, panie marszałku, kończąc, chciałbym tylko zaapelować do posłów. Wprawdzie jest takie powiedzenie łacińskie: pecunia non olet, ale ci, którzy będą głosować za zniesieniem zakazu reklamy papierosów, niech się jednak zastanowią, czy czasami te pieniądze nie pachną, jak owe, również przysłowiowe, 30 srebrników.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#AndrzejKern">Głos ma pan poseł Piotr Fogler, Konwencja Polska, a przygotuje się pan poseł Jan Mizikowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PiotrFogler">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dobry humor wprawiły mnie wystąpienia poprzedników, zwłaszcza mego przedmówcy, ale cóż. Odnośnie do hipokryzji, wiele już na ten temat było powiedziane; odnośnie do aspektów zdrowotnych - zastanawiam się, na czym polega ochrona zdrowia tego biednego polskiego palacza, na szczęście nie jestem palaczem, kiedy to np. przeciwstawiamy się możliwości rozpowszechniania lepszego gatunkowo asortymentu, działając w ten sposób na korzyść tego fatalnego tytoniu, który jest w Polsce produkowany w przeważającej mierze, a który pali 80% Polaków. Nie wiem, tutaj też dostrzegam pewną hipokryzję, no, ale zostawmy to na boku, bo w zasadzie wszystkie przedstawiane argumenty są chybione - być może prezentowane przez każdą ze stron - a to dlatego że cała dyskusja jest w zasadzie podporządkowana pewnej przedziwnej logice, którą trudno, zwłaszcza przeciwnikom ograniczonej reklamy, do końca zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PiotrFogler">Oczywiście w imieniu swojego klubu informuję, że jesteśmy za wszystkimi poprawkami Senatu. Chciałem to zakomunikować.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#PiotrFogler">Jeszcze tylko dwie refleksje, żeby nie przedłużać tej dyskusji. Zdaniem wybitnych specjalistów od reklamy, m.in. na rynku amerykańskim uważa się tak powszechnie, najlepszym sposobem reklamowania tytoniu nie jest umieszczanie reklam w prasie, w telewizji, lecz wykorzystanie do tego filmu. Cała strategia amerykańskiego przemysłu tytoniowego polegała na wyszukiwaniu sposobu, aby palono pewne papierosy np. w czołowych filmach amerykańskich i w filmach produkowanych na całym świecie. Nikt nie wpadł na pomysł - nie sądzę, aby mógł wpaść na taki pomysł - aby wydać odpowiednie zakazy.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#PiotrFogler">Radziłbym, żeby ci, którzy poruszają i pokazują pewne sprawy, naprawdę zgłębili przedtem ten problem. Pan poseł mówił bowiem przed chwilą o tym, jaki to nastąpił spadek palenia w niektórych krajach po wprowadzeniu zakazu reklamy, ale już nie przeprowadził analizy, w których krajach na świecie odsetek palących jest wysoki, w których niski - jaki jest odsetek palących w krajach - nie będę już przytaczał ponownie przykładu Stanów Zjednoczonych - w których nie ma takich zakazów, a jaki w innych krajach, w krajach, w których takiej reklamy prawie w ogóle nie ma; mówię o Trzecim Świecie itd, itd. Tak że argumenty przedstawione w dyskusji są czasami zupełnie chybione i straszliwie naciągane, naginane do wcześniej przyjętej tezy, bez jakiejkolwiek analizy czy merytorycznego uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#PiotrFogler">Konkludując, informuję, że jesteśmy oczywiście nie dlatego za tą ograniczoną reklamą, iż uważamy, że palenie jest zjawiskiem dobrym i należy je propagować, ale dlatego iż ten zakaz w gruncie rzeczy wcale nie jest lepszym rozwiązaniem. Tak więc jeśli porównamy zyski i straty z tytułu wprowadzenia takiej restrykcji jak całkowity zakaz reklamy wyrobów tytoniowych, to okaże się, że wszystkie argumenty, które tu padały za tymi restrykcjami, mówiące, jaki zysk by to przyniosło, są po prostu chybione.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#PiotrFogler">Nie widzimy tego typu zysków, dlatego też zważywszy, że w ogólnym rozrachunku wprowadzenie tego typu restrykcji, zakazów przyniosłoby wymierne straty, opowiadamy się przeciwko temu.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#AndrzejKern">Oddaję głos panu posłowi Janowi Mizikowskiemu, Ruch dla Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#JanMizikowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Ruch dla Rzeczypospolitej będzie głosował za przyjęciem poprawek zgłoszonych przez Senat do ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Ustawa ta jest novum w stosunku do ustawy z roku 1926, ponieważ ustawa z roku 1926 chroniła tylko producenta, natomiast ustawa z 1993 r. chroni nie tylko producenta, ale i klienta przed nieuczciwą konkurencją.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#JanMizikowski">Poprawka nr 1 dotyczy tytułu, nazwy ustawy. Proponuje się tu powrót do tradycyjnej nazwy z roku 1926 - ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#JanMizikowski">Jeśli chodzi o poprawkę nr 2, to odnosi się ona do art. 16, który zawiera katalog czynów stanowiących nieuczciwą konkurencję. Właściwie w tej poprawce proponuje się, aby ten katalog był jak gdyby otwarty, nie zamknięty, bo wiadomo, że życie z każdą chwilą, z każdym dniem przynosi nowe sytuacje, pojawiają się nowe stany faktyczne i dlatego trudno jest enumeratywnie wszystko wymienić; nie należy więc ograniczać się do tych punktów, które znajdują się w art. 16 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#JanMizikowski">Jeśli chodzi o poprawkę nr 3, dotyczącą art. 28, mowa jest w niej o stosowaniu zakazu reklamy wyrobów tytoniowych w środkach masowego przekazu - w radiu, telewizji i w pismach młodzieżowych i dziecięcych. Wiemy, Wysoki Sejmie, że audycje i programy transmitowane w środkach masowego przekazu, to jest w radiu i telewizji, są powszechnie słuchane i oglądane. Młodzież bardzo często wychowuje się na programach Telewizji Polskiej, przynajmniej dotychczas tak było. Przedstawianie w tych środkach reklamy wyrobów tytoniowych będzie oczywiście przynosiło skutki ujemne, ponieważ będzie popularyzowany ten straszliwy środek, który niejednokrotnie przyczynia się do przedwczesnej śmierci człowieka. Oczywiście nie będę musiał przywoływać licznych argumentów. Przytoczę tylko jeden fakt, to, co podaje ministerstwo zdrowia: przeciętnie w ciągu roku na skutek nadmiernego używania tytoniu umiera w Polsce około 70 tys. osób, setki tysięcy osób zapadają na choroby krążenia, choroby nowotworowe, ludzie przedwcześnie idą na rentę, stają się niezdolni do pracy. Są to straszliwe skutki plagi palenia tytoniu. Z tą plagą, oprócz plagi alkoholizmu, musimy walczyć. Temu właśnie służy wniesiona przez Senat poprawka dotycząca art. 28.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#JanMizikowski">Trudno tu mówić o stratach finansowych. Najwyższym dobrem jest człowiek, rodzina, naród. Jeżeli będziemy walczyli z plagą palenia tytoniu, uchronimy naród przed skarłowaceniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#AndrzejKern">Stwierdzam, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#AndrzejKern">Głos ma pan poseł sprawozdawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#JanKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dwa słowa nawiązując do dyskusji, a szczególnie do wystąpień pana posła Dutki i pana posła Łukomskiego. Czy rzeczywiście zakaz reklamy w telewizji jest hipokryzją, skoro i tak obecnie nie ma tej reklamy? Otóż chciałem zwrócić uwagę, że Radiokomitet w instrukcji wewnętrznej wprowadził taki zakaz reklamy, natomiast pojawiło się nowe zjawisko, mianowicie niepubliczna, prywatna telewizja, która przy braku regulacji mogłaby korzystać z możliwości reklamowania. Nie jest więc tak, że telewizja nie uprawiała dotychczas reklamy, ponieważ nie było żadnych regulacji. Sytuacja się zmienia i zakaz wprowadzony poprawką Senatu nie jest hipokryzją, tylko efektem uwzględnienia nowych okoliczności, jakie wystąpiły w sferze środków przekazu.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#JanKról">Pan poseł Łukomski rzucił wiele inwektyw, mówił o nieuczciwym prezentowaniu danych, również o hipokryzji, kierował niejednoznaczne sugestie pod adresem zwolenników reklamy (w ograniczonym zakresie) wyrobów tytoniowych. Referowałem stanowisko Senatu, stanowisko połączonych komisji i nie będę, panie pośle, schodził na ten poziom dyskusji. Również w pana stronę mógłbym skierować tego typu argumenty, ponieważ pan przytoczył dane bardzo wybiórczo i jednostronnie. Otóż dane, w świetle oceny Światowej Organizacji Zdrowia (Londyn 1989 r.), wynikające z badań nad wzrostem ilości spożywanych papierosów w odniesieniu do jednego dorosłego mieszkańca i w relacji do zakazu lub braku zakazu reklamy, są następujące. W Holandii, gdzie istnieje pełna wolność reklamy, spadek spożycia papierosów w ciągu tych 10 lat wyniósł 45%, a w Finlandii, Norwegii, gdzie jest zakaz reklamy, wyniósł, jak pan przytaczał, odpowiednio tylko 9 i 7%. Natomiast we Włoszech i w Islandii, gdzie jest zakaz reklamy, spożycie tytoniu w przeliczeniu na jednego mieszkańca wzrosło odpowiednio o 3 i 16%. Oczywiście, również w Hiszpanii, w której reklama jest dozwolona, ilość wypalanych papierosów wzrosła o 30%. Tak wyglądają obiektywne dane - myślę, że są obiektywne, bo mam powody, by ufać Światowej Organizacji Zdrowia. Te dane pokazują, że nie ma jednoznacznej korelacji pomiędzy zakazem reklamy a spadkiem spożycia ilości wypalanych papierosów, co pan poseł próbował sugerować. Ja natomiast nie formułowałem jednoznacznej tezy, że nie ma żadnego związku między reklamą a ilością wypalanych papierosów, mówiłem tylko, że ta korelacja jest bardzo niejednoznaczna, wygląda to różnie i nie można wprost wyprowadzić wniosku, iż zakaz reklamy prowadzi do zmniejszenia ilości wypalanych papierosów. Jeżeli więc operujemy danymi, to operujmy całościową gamą dostępnych danych, aczkolwiek na podstawie różnych źródeł są oczywiście przytaczane różne wielkości. Chodzi mi jednak o pewne tendencje, które powtarzają się bardzo wyraźnie. Wyniki ostatnich badań, przeprowadzonych przez nasze ośrodki badania opinii publicznej i opublikowane w prasie - znowu oczywiście można podać je w wątpliwość - pokazują, w jak nikłym stopniu reklama wyrobów tytoniowych wpływa na podjęcie decyzji o paleniu lub niepaleniu.</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#JanKról">Ostatnia sprawa. Kwestionowano zakaz reklamy z uwagi na interes polskich przedsiębiorstw produkujących papierosy. Otóż trzeba powiedzieć, że produkcja krajowa zaspokaja potrzeby polskich palaczy w 90%. To poważna skala i poważny problem, ci producenci rzeczywiście produkują papierosy najgorszej jakości. I teraz, właśnie w związku z pewną modą, tendencją czy wzrostem świadomości ludzi i palaczy, jeśli chodzi o rzeczywistą szkodliwość palenia papierosów, wpływ tego na zdrowie, pojawia się bardzo istotny problem poprawy jakości produkowanych papierosów. W tym tkwi interes polskich producentów. Chcę się tu powołać - oczywiście znowu można wszystko kwestionować - na komunikat czy oświadczenie przedstawicieli dyrekcji i rad pracowniczych polskich zakładów tytoniowych, którzy jednoznacznie mówili (wymieniali nawet określone kwoty, ale ich nie przytoczę, bo nie mam przy sobie danych i ich nie pamiętam) o negatywnym wpływie zakazu reklamy na proces, w obliczu którego nieuchronnie stoją. Po prostu w wielu wypadkach tym zakładom grozi bankructwo. Oczywiście możemy się z tego cieszyć - osobiście ucieszyłbym się z bankructwa polskich fabryk tytoniowych, bo nie tylko nie palę, ale jestem przeciwnikiem palenia - niemniej wyraźnie rozróżniam ten stosunek do palenia od sprawy reklamy, zwłaszcza że, mam nadzieję, będzie się zmniejszała liczba palących w Polsce, bo po prostu taka tendencja istnieje na Zachodzie i ona do nas już wyraźnie dociera. Poza tym wzrasta właśnie poziom świadomości, kontakt ze światem jest coraz szerszy i w pewnym sensie palenie przestaje być w modzie, chociaż w Polsce nie widzimy jeszcze tego tak wyraźnie. Niemniej palenie w dającej się przewidzieć przyszłości będzie faktem społecznym, obiektywnym i w związku z tym myślę, że kondycja tych zakładów powinna być jak najlepsza, powinny one dobrze funkcjonować i dawać jak najlepszy produkt. Będzie to możliwe, jeśli będą zdolne sprostać konkurencji ze strony bardzo agresywnych i dynamicznych producentów zachodnich marek papierosów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#AndrzejKern">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#AndrzejKern">Do podjęcia decyzji odnośnie do stanowiska Senatu przystąpimy jutro w rannym bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#AndrzejKern">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej (druki nr 839 i 858).</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#AndrzejKern">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Arkuszewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WojciechArkuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność mówić, chyba po raz pierwszy w tej sali, o sprawie, w której istnieje pełny consensus wszystkich, którzy brali udział w pracach nad projektem. Chodzi o nadanie osobowości prawnej Funduszowi Ochrony Ubezpieczonych. Krótko to przypomnę, w kilku słowach.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WojciechArkuszewski">W roku 1990 uchwalono ustawę o działalności ubezpieczeniowej. Mocą art. 57 ust. 1 tej ustawy powołano Fundusz Ochrony Ubezpieczonych na wypadek upadłości jakiejś firmy ubezpieczeniowej. Fundusz miał zapewniać ubezpieczonym wypłacenie należności nie wypłaconych przez firmę, która upadła. Zarząd tego funduszu jest powoływany w razie potrzeby wspólnie przez wszystkie firmy ubezpieczeniowe w Polsce. Nie było takiej potrzeby do momentu upadku „Westy”. Wtedy się okazało, że ustawa jest niepełna, brakuje zapisu o osobowości prawnej funduszu, i w takiej sytuacji niektórych działań ten fundusz nie może podejmować.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#WojciechArkuszewski">Chodzi o dwa typy działań. Po pierwsze, okazało się, że takie drobne sprawy, jak wynajęcie lokalu czy założenie konta sprawiają funduszowi kłopoty. Po drugie, są poważniejsze problemy, związane z tym, że postępowanie upadłościowe jest postępowaniem sądowym i występują w nim podmioty posiadające zdolność procesową, a więc w tym celu należy mieć osobowość prawną. Dlatego proponujemy to, co jest pilne. Sprowadza się to do wprowadzenia do tekstu ustawy dwóch zdań, w których określa się, że funduszowi ochrony ubezpieczonych nadaje się osobowość prawną i siedzibą funduszu jest miasto stołeczne Warszawa. Na tym polega cały projekt. Jest to pilne z powodu „Westy”. Komisja nadal pracuje nad większą nowelizacją tej ustawy, która będzie gotowa prawdopodobnie w ciągu jednego czy dwóch miesięcy i wtedy - jak myślę - odbędzie się duża debata na temat działalności ubezpieczeniowej. W tej chwili proponujemy uchwalenie Sejmowi tego, co jest pilne. Mam przyjemność zalecić Wysokiej Izbie uchwalenie tej drobnej nowelizacji i stwierdzić, że w tej sprawie obie komisje - budżetowa i systemu gospodarczego - były jednomyślne - mam wrażenie, że po raz pierwszy w historii, przynajmniej tej kadencji Sejmu - łącznie ze wszystkimi ekspertami, którzy brali w tym udział i z przedstawicielami rządu. Tak że był to rzadki wypadek consensusu. Mam wrażenie, że ta sprawa nie wzbudzi żadnych kontrowersji w Wysokiej Izbie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#AndrzejKern">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, ma bardzo nieśmiałą propozycję i prośbę, żeby zaniechać dyskusji nad tym punktem porządku dziennego z przyczyn, o których mówił pan poseł sprawozdawca, i o których opinię podzielamy.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#AndrzejKern">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm tę propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#AndrzejKern">Sprzeciwu nie słyszę, w związku z tym uważam sprawę za wyczerpaną. Do decyzji w sprawie projektu ustawy przystąpimy jutro w porannym bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#AndrzejKern">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o włączeniu Akademii Medycznej im. Mikołaja Kopernika w Krakowie do Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (druki nr 843 i 861).</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#AndrzejKern">Głos zabierze pan poseł sprawozdawca Jerzy Zdrada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#JerzyZdrada">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt przedstawienia projektu ustawy o włączeniu Akademii Medycznej w Krakowie do Uniwersytetu Jagiellońskiego. Komisje: Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Zdrowia 14 kwietnia 1993 r. rozpatrzyły projekt rządowy z druku nr 843, wysłuchały opinii ministra edukacji narodowej, przedstawiciela ministerstwa zdrowia oraz rektorów Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Medycznej w Krakowie, a następnie po przeprowadzeniu dyskusji jednogłośnie przyjęły przedstawiony projekt ustawy (druk nr 861) i zwracają się do Wysokiej Izby o przyjęcie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#JerzyZdrada">Wysoka Izbo, ustawa dotyczy najstarszego polskiego uniwersytetu, który w tym roku wchodzi w 629 rok swego istnienia. Przedstawiony projekt ustawy kończy pewien etap historyczny, a jednocześnie otwiera proces powrotu nauk medycznych na uniwersytety. Przez sześć wieków, od utworzenia akademii krakowskiej po 1950 r., nauki medyczne były obecne w Uniwersytecie Jagiellońskim i zawsze stanowiły znaczną jego część.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#JerzyZdrada">„Oderwania” nauk medycznych dokonano na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 24 października 1949 r. Był to jeden z elementów parcelacji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Z wydziału lekarskiego stworzono Akademię Medyczną, z wydziału rolniczo-leśnego Wyższą Szkołę Rolniczą, wreszcie usunięto z uniwersytetu również teologię. Ta reorganizacja spowodowała osłabienie, a także zmianę charakteru uniwersytetu, nauki medyczne zaś zostały pozbawione naturalnej więzi z innymi dyscyplinami naukowymi.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#JerzyZdrada">Społeczności Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Medycznej uważały ten stan za nienormalny i niejednokrotnie podkreślały potrzebę jego zmiany i organizacyjną integrację obu uczelni, czego wyrazem były na przykład: obchody 600-lecia uniwersytetu, obchody kopernikowskie, wspólne inicjatywy dydaktyczne (np. szkoła zdrowia publicznego); wreszcie program nauczania filozofii w Akademii Medycznej został przygotowany na Uniwersytecie Jagiellońskim.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#JerzyZdrada">Dążenie do włączenia Akademii Medycznej do Uniwersytetu Jagiellońskiego ma już swoją historię. Od grudnia 1990 r. trwały prace przygotowawcze, początkowo na gruncie krakowskim w obu szkołach wyższych, które doprowadziły do uzgodnień międzyuczelnianych. Prace przygotowawcze były uważnie obserwowane przez środowiska naukowe i miały też swe międzynarodowe reperkusje.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#JerzyZdrada">Stanowiska obu społeczności akademickich w sprawie włączenia nauk medycznych - jak to słyszeliśmy na posiedzeniu komisji - są jasne, zdecydowanie jednolite oraz wyraźnie jednoznaczne. Znalazło to wyraz w stosownych uchwałach Senatów obu uczelni, wreszcie w inicjatywie skierowanej do rządu i w tym projekcie, który rząd przedstawił obu komisjom do rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#JerzyZdrada">Włączenie Akademii Medycznej w Krakowie do Uniwersytetu Jagiellońskiego jest więc rezultatem wspólnych dążeń społeczności akademickiej oraz władz tych uczelni. Jest w najlepszym tego słowa znaczeniu nawiązaniem do historycznych tradycji oraz w pełni uzasadnione merytorycznie.</u>
          <u xml:id="u-174.7" who="#JerzyZdrada">Z formalnego punktu widzenia w obecnej sytuacji powrót krakowskich nauk medycznych do Uniwersytetu Jagiellońskiego można zrealizować tylko w drodze odrębnej ustawy. Obok postanowień ogólnych taka ustawa musi zawierać także regulacje szczegółowe, które będą szanowały i wzmacniały tradycje Uniwersytetu Jagiellońskiego, a krakowskiej medycynie przywracały należne jej miejsce w Alma Mater Jagiellonica.</u>
          <u xml:id="u-174.8" who="#JerzyZdrada">Przedstawiony projekt spełnia te warunki. Chodzi przede wszystkim o takie rozwiązania ustawowe, aby w wyniku połączenia nie dokonać formalnego przerwania istnienia Uniwersytetu Jagiellońskiego od 1364 r. Zastosowano więc formułę powrotu medycyny do Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dlatego w art. 1 projektu mówi się o „włączeniu” Akademii Medycznej im. Mikołaja Kopernika w Krakowie do Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz że: „z dniem włączenia znosi się Akademię”.</u>
          <u xml:id="u-174.9" who="#JerzyZdrada">W konsekwencji art. 2 stanowi, że z dniem włączenia akademii Uniwersytet Jagielloński oprócz dotychczasowej działalności prowadzi działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych, prowadzi działalność leczniczą oraz uczestniczy w sprawowaniu opieki zdrowotnej. Nadzór nad uniwersytetem sprawować będą w odpowiednim zakresie minister edukacji narodowej oraz minister zdrowia i opieki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-174.10" who="#JerzyZdrada">Uniwersytet przejmuje prawa i zobowiązania akademii, a jednostki organizacyjne akademii stają się jednostkami organizacyjnymi uniwersytetu, studenci Akademii Medycznej - studentami Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracownicy Akademii Medycznej - pracownikami Uniwersytetu Jagiellońskiego, zaś rektor Akademii Medycznej staje się prorektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego.</u>
          <u xml:id="u-174.11" who="#JerzyZdrada">Ustawa o włączeniu Akademii Medycznej do Uniwersytetu Jagiellońskiego nie powinna i nie może być nazbyt szczegółowa. Stąd w art. 5 projektu ustawy stanowi się, iż w statucie uchwalonym przez Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego określi się organizację oraz inne sprawy dotyczące uniwersytetu, wynikające z włączenia Akademii Medycznej. Tu warto zauważyć, że obie wyższe uczelnie mają charakter uczelni akademickich, tzn. ze względu na strukturę wewnętrzną, poziom kadry naukowej mają pełną autonomię, przyznawaną ustawą z 1990 r. o szkolnictwie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-174.12" who="#JerzyZdrada">Połączenie obu szkół wyższych nie narusza ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej w tych punktach, które odnoszą się do szpitali klinicznych. Sprawę finansowania rozwiązano z zachowaniem dotychczasowego systemu. Finanse zapewni Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, Komitet Badań Naukowych, a także inne źródła. Oznacza to w szczególności, że Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazywać będzie dotację należną Uniwersytetowi Jagiellońskiemu zgodnie z obowiązującymi zasadami. Natomiast Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej przekazywać będzie dotację dla tej części uniwersytetu, która powstanie z obecnej Akademii Medycznej.</u>
          <u xml:id="u-174.13" who="#JerzyZdrada">Włączenie Akademii Medycznej do Uniwersytetu Jagiellońskiego nie obciąży budżetu państwa. W przyszłości zaś - po przeprowadzeniu wewnętrznych zmian w strukturach administracyjnych i dydaktycznych - przyniesie wymierne korzyści finansowe. Włączenie Akademii Medycznej w Krakowie do Uniwersytetu Jagiellońskiego jest formą prawną powrotu krakowskiej medycyny do swych korzeni. Nie chodzi tu więc o jakąś formę przekształcenia uczelni państwowej ani o typowe połączenie uczelni państwowych w rozumieniu art. 10 ustawy z 12 października 1990 r. Oznacza to, iż w tym wypadku art. 10 ustawy o szkolnictwie wyższym nie ma zastosowania. Znalazło to wyraz w art. 8 niniejszego projektu.</u>
          <u xml:id="u-174.14" who="#JerzyZdrada">Powrót medycyny na Uniwersytet Jagielloński to przywrócenie tej normy organizacji nauki uniwersyteckiej, która cechuje uniwersytety na całym świecie. Będzie to początek procesu zmian w strukturze wewnętrznej uniwersytetu, a jak słyszeliśmy na posiedzeniu połączonych komisji, będzie to także wzór dla procesów integracyjnych w innych ośrodkach akademickich kraju. Nauki medyczne na podstawie tej ustawy wejdą w skład uniwersytetu jako całość, z całym swym dorobkiem dydaktycznym i badawczym. Przewiduje się, że trzy wydziały dotychczasowej Akademii Medycznej utworzą w Uniwersytecie Jagiellońskim Collegium Medicum. Zapowiada to ewolucję w kierunku nowoczesnej organizacji dydaktyki, badań, współpracy międzynarodowej. Uniwersytet zyska lepszy model kształcenia, studenci szersze możliwości kształcenia, pracownicy naukowi - korzyści wynikające z integracji, np. w sprawie uznania dyplomów uniwersyteckich za granicą. Będą to więc korzyści organizacyjne, finansowe oraz intelektualne, a dotyczyć będą społeczności uniwersyteckiej liczącej blisko 30 tys. studentów i pracowników nauki.</u>
          <u xml:id="u-174.15" who="#JerzyZdrada">Wysoka Izbo! Pragnę zwrócić uwagę na jeszcze jedną okoliczność. Oto 12 maja przypada kolejna, już 629 rocznica założenia Akademii Krakowskiej. Dzisiejsza dyskusja w Wysokiej Izbie nabiera niejako symbolicznego charakteru. Jeśli taka będzie wola Wysokiej Izby, to w dniu święta Uniwersytetu Jagiellońskiego nastąpi rzeczywiste włączenie Akademii Medycznej do uniwersytetu. Zwracając się do Wysokiej Izby o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 861, wzmocniony jednomyślną decyzją Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego oraz Komisji Zdrowia, które rozpatrywały ten projekt w dniu wczorajszym, proszę jednocześnie Wysoką Izbę o niezwłoczne przejście do trzeciego czytania, tak aby na obecnym posiedzeniu zakończyć sejmowe prace legislacyjne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#AndrzejKern">Prezydium Sejmu proponuje ograniczenie czasu wystąpień w debacie nad tym punktem porządku dziennego do 5 minut dla klubów i kół poselskich oraz do 3 minut dla posłów nie zrzeszonych.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#AndrzejKern">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#AndrzejKern">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#AndrzejKern">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#AndrzejKern">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Jaskiernię w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o włączeniu Akademii Medycznej im. Mikołaja Kopernika w Krakowie do Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie jest niezwykle doniosłym momentem nie tylko dla społeczności akademickiej Krakowa, dla obu uczelni, ale sądzę, że jest nawiązaniem do tej pięknej tradycji, o której mówił pan poseł Jerzy Zdrada, gdy uniwersytet obejmował różne dziedziny wiedzy, sumował doświadczenia naukowe. Później w wyniku różnych zmian zostało to rozdzielone na poszczególne dyscypliny w odrębnych uczelniach. Dlatego też z nadzieją należy powitać inicjatywę środowiska krakowskiego w tym zakresie, jak też inicjatywę rządu. Na marginesie można zauważyć, że tyle się mówi o opieszałości naszej Izby, a tymczasem projekt, który wpłynął do Sejmu 3 kwietnia, już dzisiaj jest w drugim czytaniu. Jest to więc pewien rekord legislacyjny, świadczący o możliwościach Izby w podejmowaniu również innych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#JerzyJaskiernia">Popierając ideę, która została zawarta w tym projekcie i wskazując na właściwe jego dopracowanie, jeśli chodzi o stronę legislacyjną, chciałbym wykorzystać tę okazję, aby skierować trzy pytania do pana ministra edukacji narodowej, który jest reprezentantem pani premier w pracach nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#JerzyJaskiernia">Sprawa pierwsza - mówił o tym pan poseł Zdrada, wskazując, że ta ustawa będzie wzorem dla projektów integracyjnych. Chciałbym pana ministra zapytać, ponieważ pierwsze czytanie odbywało się w komisjach, a niewątpliwie cała Izba chciałaby odpowiedź tę usłyszeć, jakie plany w związku z tym ma minister edukacji narodowej, jakie plany ma rząd? Czy włączenie Akademii Medycznej w Krakowie do Uniwersytetu Jagiellońskiego jest jedynie wyjątkiem, pewną szczególną sytuacją, nawiązującą do historii i tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, czy też Izba powinna traktować to jako sygnał, iż rząd zamierza generalnie przyjąć kierunek integrowania uniwersytetów i akademii medycznych. Te uwarunkowania, o których mówił tutaj pan poseł Zdrada, występują niewątpliwie nie tylko w Krakowie, ale i w innych ośrodkach, i sądzę, że byłoby rzeczą ważną wiedzieć, czy ten proces będzie zataczał - jeśli resort dysponuje już jakimiś informacjami - szersze kręgi.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#JerzyJaskiernia">Po drugie, chciałbym zapytać pana ministra, czy ten proces integracyjny będzie dotyczył tylko uniwersytetów i akademii medycznych? W przeszłości przecież na uniwersytecie była ekonomia, (dzisiaj są odrębne akademie ekonomiczne), były sztuki piękne, było rolnictwo, nie mówiąc już o kulturze fizycznej. Właściwie poza dziedziną nauk technicznych, wyodrębnionych szczególnie w uczelniach politechnicznych, jest szereg innych obszarów tradycyjnego universitas litterarum, które być może powinny być tutaj uwzględnione. Jest to również pytanie do pana posła sprawozdawcy, czy w dalszych planach Uniwersytetu Jagiellońskiego mieszczą się również szersze pola integracyjne.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#JerzyJaskiernia">I wreszcie trzecie pytanie do przedstawiciela rządu - nie wiem, czy kierować je do ministra edukacji narodowej, czy do ministra zdrowia i opieki społecznej. Akademia Medyczna to, poza dydaktyką, poza nauką, również świadczenie usług w zakresie służby zdrowia, usług bardzo ważnych, bo wiemy, że szpitale kliniczne obsługują często szereg województw. Chciałbym zapytać, na ile proces integracji będzie rzutował na te sprawy. W projekcie ustawy jest mowa o nadzorze ministra zdrowia i opieki społecznej, ale odnosi się to do dotacji, środków z budżetu państwa, uprawnień związanych z przyznawaniem środków na badania naukowe. Nie wspomina się nic o nadzorze w zakresie świadczenia usług odnośnie do służby zdrowia. Być może jest to tak oczywiste, że nie wymaga komentarza, ale prosiłbym zarówno pana ministra zdrowia i opieki społecznej, jak i pana posła sprawozdawcę, żeby zechcieli wskazać, czy w procesach integracyjnych uniwersytetu wzięto pod uwagę ochronę świadczenia usług w zakresie służby zdrowia dla obywateli korzystających dotychczas z kliniki Akademii Medycznej.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#JerzyJaskiernia">Mam szereg sygnałów z terenu, że bardzo niebezpiecznie wzrasta wskaźnik zaangażowania środków na służbę zdrowia w układzie podmiotowym, tzn. na opłacanie kadry (obecnie już na poziomie 75–80–85%), a niebezpiecznie maleje wskaźnik środków przeznaczonych na część przedmiotową, i w konsekwencji coraz częściej pacjenci muszą przynosić do szpitala nawet własne nici chirurgiczne lub wręcz instrumenty medyczne po to, żeby był przeprowadzony zabieg. Nie chcę sugerować, że ta integracja może oddziaływać negatywnie. Chciałbym jednak, aby w związku z tym rząd jednoznacznie wypowiedział się, czy przejmuje pełną odpowiedzialność, jeśli chodzi o świadczenie usług w zakresie służby zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#AndrzejKern">Proszę o zabranie głosu panią poseł Józefę Hennelową z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#JózefaHennelowa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę powiedzieć tylko kilka słów, ponieważ ustawa wyjątkowo odpowiada pewnej potrzebie, także emocjonalnej i może to właśnie warto tym razem wypunktować. Jest to bowiem tylko na pozór ustawa o charakterze lokalnym, o ograniczonym celu, który wiąże się jakoby tylko z losami dwóch uczelni jednego miasta. Naprawdę jej wymiar jest inny - jeszcze raz to podkreślam, mimo że już powiedział o tym pan poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#JózefaHennelowa">Dzisiaj już dość rzadko dokonujemy w ustawach naprawy niszczycielskich decyzji minionego systemu, przy pomocy których starano się dzielić społeczeństwo, dzielić instytucje społeczne, przede wszystkim odrywając je od ich korzeni. Wyłamywanie z polskich uczelni poszczególnych wydziałów, tworzenie z nich osobnego bytu miało w zamiarach władz komunistycznych taki właśnie podtekst. Oderwanie tych nowych ciał od dziedzictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, od wspaniałej historii i tradycji tej najstarszej uczelni, było szczególnie jaskrawe i szczególnie boleśnie odczuwane.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#JózefaHennelowa">Dzisiejsza ustawa zasypuje jeden z wykopanych wówczas rowów, z powrotem zakorzenia kierunki medyczne w organizmie uniwersyteckim, w jego wspaniałej tradycji i stylu uprawiania nauki, przywraca studiom medycznym ten właśnie wymiar. Dzieje się to również, co szczególnie ważne, na zasadzie dobrowolnej decyzji zainteresowanych instytucji, z inicjatywy których powstała ta myśl i była przez nie opracowana.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#JózefaHennelowa">W związku z tym klub Unii Demokratycznej z całym przekonaniem będzie głosował za przeprowadzeniem natychmiast trzeciego czytania i za uchwaleniem ustawy. Klub nasz wyraża nadzieję, że tym razem wszystkie kluby spotkają się w podobnym zamiarze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#AndrzejKern">Głos ma pani poseł Bożena Gaj, Konfederacja Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#BożenaGaj">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Akademia Medyczna (również inne wydziały Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, na przykład wydział teologiczny, którego ostatnim docentem był Karol Wojtyła) została przez władze komunistyczne w sposób sztuczny wyrwana z uniwersytetu, a miało to ścisły związek z dążeniem tych władz do podporządkowania sobie nauki.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#BożenaGaj">Po zniszczeniu struktur planowano wprzęgnięcie nauki w służbę jedynie słusznej ideologii. O ile przeprowadzenie tego drugiego etapu zostało dzięki postawie olbrzymiej większości środowisk naukowych udaremnione i w zasadzie nie mieliśmy w Polsce do czynienia z ekscesami na miarę działalności Łysenki, to pierwszy etap, czyli zniszczenie metodami administracyjnymi pewnych struktur, został przez komunistycznych władców Polski, działających z obcego nadania, w znacznej mierze zrealizowany.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#BożenaGaj">Te przekształcenia w sposób bardzo istotny dotknęły jeden z głównych ośrodków wylęgu nieprawomyślnych teorii, jeden z filarów reakcji, czyli Uniwersytet Jagielloński. Dlatego też dążenie do przywrócenia poprzedniego stanu jest jak najbardziej słuszne i zasługuje na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#BożenaGaj">Należy przypomnieć, że kiedy Uniwersytet Jagielloński i Akademia Medyczna zaczęły walczyć o połączenie - od razu gdy tylko stało się to możliwe, to jest w latach 1980–1981 - senaty obu uczelni podjęły stosowne uchwały. Wiemy też, że obie uczelnie wypowiadają się za jak najszybszym zjednoczeniem. Szanując zasadę autonomii wyższych uczelni, należy poprzeć to dążenie.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#BożenaGaj">Projekt słusznie zostawia rozwiązanie kwestii organizacyjnych statutowi uczelni oraz gwarantuje finansowanie uniwersytetu zarówno z budżetu Ministerstwa Edukacji Narodowej, jak i Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. Nie możemy jednak nie wspomnieć o tym, że obawiamy się, iż natychmiastowe połączenie tak różnych obecnie i działających na zupełnie różnych zasadach struktur jak Uniwersytet Jagielloński i Akademia Medyczna spowoduje szereg negatywnych konsekwencji, jeśli chodzi o funkcjonowanie Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obawiamy się ponadto, że tego typu reforma nie może się, wbrew twierdzeniom zawartym w uzasadnieniu, odbyć bez nakładów finansowych, a może i późniejszego wzrostu kosztów utrzymania uczelni. Ponieważ nie są planowane wydatki z budżetu państwa na ten cel, koszty te obciążą znajdujący się i tak w fatalnym stanie budżet uniwersytetu. W konsekwencji polityki ostatnich rządów sytuacja nauki i tak jest skrajnie trudna, grozi zniszczeniem całej infrastruktury, a w konsekwencji zapaścią cywilizacyjną. Dlatego też byłoby dobrze, gdyby rząd pani premier Hanny Suchockiej pospieszył nauce i placówkom naukowym z rzeczywistą i skuteczną pomocą.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#BożenaGaj">Być może bardziej celowe byłoby stopniowe dochodzenie do pożądanego stanu, czyli reunifikacji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uznając jednak nadrzędność zasady autonomii uczelni i szanując stanowiska obu zainteresowanych uczelni, Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej popiera przedłożony projekt ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#AndrzejKern">Stwierdzam, że lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#AndrzejKern">Ze względu na pytania, które zadał pan poseł Jaskiernia, nie zamknę dzisiaj debaty, spowoduję przybycie jutro przedstawiciela ministerstwa, który na te pytania udzieli odpowiedzi, i na zakończenie udzielę głosu panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#AndrzejKern">Kwestie związane z tym punktem porządku dziennego rozstrzygniemy ostatecznie jutro.</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#AndrzejKern">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#AndrzejKern">Do wygłoszenia oświadczenia zgłasza się pan poseł Jerzy Jaskiernia z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#AndrzejKern">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#JerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chcę wyjaśnić, dlaczego wchodzę na trybunę ze Sprawozdaniem Stenograficznym z 40 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Mogłem to zrobić już na poprzednich posiedzeniach, ale wydawało mi się, że jest to tylko jakaś sytuacja omyłkowa.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#JerzyJaskiernia">Otóż otwieram to sprawozdanie w dziale Załączniki. Mamy na stronie 1 informacje Prezydium Sejmu o wpływie interpelacji oraz odpowiedzi na interpelacje. Jest oficjalny druk sejmowy, sygnowany przez pana marszałka, druk nr 815. Dziwi mnie jedna rzecz w tej relacji, którą zamieszcza dokument, który tutaj zacytowałem, a mianowicie ostatnia rubryka, gdzie Prezydium Sejmu informuje, że na następujące interpelacje nie wpłynęły odpowiedzi w regulaminowym terminie.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#JerzyJaskiernia">Otóż w oryginalnym druku, który otrzymujemy co 2 tygodnie, podaje się, ile dni już upłynęło od czasu, kiedy minister powinien odpowiedzieć, a nie odpowiedział. Tymczasem w tym, co jest zamieszczone w stenogramie, znikają informacje, i to nie po raz pierwszy, jak długo ministrowie zalegają z odpowiedziami. Te informacje nie są bez znaczenia, mają one poważny wymiar polityczny, ponieważ tworzą podstawę oceny i umożliwiają odniesienie się do tego, kto i jak długo zalega z odpowiedziami, a w tym wypadku chodzi już o naruszenie ustawy konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#JerzyJaskiernia">W związku z tym chciałbym zwrócić uwagę Wysokiego Prezydium Sejmu na tę kwestię - w trzech aspektach:</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#JerzyJaskiernia">1. Kto doprowadził do ocenzurowania dokumentu z druku nr 815?</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#JerzyJaskiernia">2. Jakimi motywacjami kierował się w tym procesie?</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#JerzyJaskiernia">3. Czy istnieje szansa powrotu do tego, aby druk sejmowy był w sprawozdaniu zamieszczany z tą treścią, z jaką otrzymali go członkowie Izby?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#AndrzejKern">Dziękuję panu posłowi i stwierdzam, że po zapoznaniu się z tą sprawą Prezydium Sejmu udzieli panu w krótkim czasie odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#AndrzejKern">Zarządzam przerwę do jutra, tj. do dnia 16 kwietnia do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#AndrzejKern">Dobranoc państwu.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>