text_structure.xml 37.7 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#FranciszekTekliński">Dnia 13 lipca 1983 r. Komisja Pracy i Spraw Socjalnych, obradująca pod przewodnictwem posła Felicjanny Lesińskiej (ZSL), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#FranciszekTekliński">- informację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o realizacji ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#FranciszekTekliński">W posiedzeniu udział wzięli prezes ZUS wiceminister Henryk Białczyński, wiceprezes ZUS Ryszard Karolak, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, Ministerstwa Pracy, Płac i Spraw Socjalnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#FelicjannaLesińska">Minęło zaledwie kilkanaście dni od terminu realizacji ustawy emerytalnej. Przypadał on na 50 czerwca. Nie można więc mówić jeszcze o pełnych wynikach tej operacji; zdecydowaliśmy się jednak omówić ten temat, gdyż chodzi o generalne zorientowanie posłów co do tego, jak przebiega reforma, na jakie ZUS napotyka trudności i zaznajomienia się z uwagami przekazywanymi posłom w terenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#FelicjannaLesińska">Posłowie otrzymali pisemną informację o reformie systemów emerytalno-rentowych oraz niektórych innych elementów ubezpieczeń społecznych, przygotowaną przez Ministerstwo Pracy, Płac i Spraw Socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#FelicjannaLesińska">Z informacji tej wynika, że w wyniku realizacji uchwał IX Nadzwyczajnego Zjazdu PZPR podjęto działania zmierzające do socjalnej ochrony rodziny znajdujących się w szczególnie trudnych warunkach materialnych. W tej dziedzinie poważna rola przypadła w udziale ubezpieczeniom społecznym. Świadczenia takie wypłacane przez ZUS stanowią podstawowe, a niekiedy jedyne źródło dochodu ok.7 mln osób oraz uzupełniające źródło dochodu dla dalszych prawie 8 mln osób, które otrzymają z ZUS zasiłki.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#FelicjannaLesińska">W wyniku tej polityki zreformowano niemal wszystkie dziedziny ubezpieczeń społecznych, a Sejm uchwalił 2 podstawowe ustawy: o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin oraz o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#FelicjannaLesińska">Wdrażanie tych zmian stanowiło dla ZUS niezwykle trudne zadanie, wymagające realizacji w stosunkowo krótkim okresie czasu.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#FelicjannaLesińska">W systemach pozarolniczych do najważniejszych zmian należy rewaloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych z tzw. starego portfela, ustanowienie mechanizmów stałej waloryzacji świadczeń począwszy od 1986 r., wprowadzenie nowych stawek wymiaru świadczeń, podniesienie progu degresji w ich wymiarze, zniesienie ograniczeń podwyżek, związanych ze stażem pracy w Polsce Ludowej. Powiązano też wysokość najniższych świadczeń z najniższym wynagrodzeniem w gospodarce uspołecznionej.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#FelicjannaLesińska">Rewaloryzacja i przeliczenie emerytur i rent wymaga ponownego ustalenia podstaw ich wymiaru i ponownego wyliczenia ich wysokości z uwzględnieniem nowych elementów. Podwyżkę wypłaca się albo jednorazowo, od 1 stycznia 1983 r., dla osób które ukończyły 75 lat (do 31 grudnia 1983 r.) lub też są inwalidami pierwszej grupy - albo w 3, lub 2 równych ratach rocznych dla osób pozostałych.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#FelicjannaLesińska">Zakład Ubezpieczeń Społecznych został zobowiązany do przeprowadzenia rewaloryzacji 4,5 mln świadczeń emerytalno-rentowych w terminie do 30 czerwca br. Był to proces trudny, a miał zostać zrealizowany za pośrednictwem pracy ręcznej, przy wspomożeniu techniką elektroniczną jedynie w fazie wypłaty przeliczonych świadczeń. Ponieważ były to prace niezwykle czasochłonne postulowaliśmy zachowanie niezbędnego okresu czasu dla ich realizacji między przyjęciem ustawy i przepisów wykonawczych, a dniem wejścia jej w życie. W praktyce proces legislacyjny został zakończony w początkach marca, co spowodowało znaczne skrócenie czasu niezbędnego dla przeprowadzenia akcji oraz stało się przyczyną wielu komplikacji. Liczono się z zagrożeniem ustawowych terminów, zwłaszcza w tych oddziałach ZUS, gdzie wypłaca się bardzo wiele emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#FelicjannaLesińska">W ZUS-ie dokonano maksymalnej mobilizacji pracowników, przeprowadzono działania organizacyjne, sporządzono harmonogramy i zobowiązano oddziały do ich przestrzegania.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#FelicjannaLesińska">Według stanu na dzień 30 czerwca br. — mimo opóźnienia procesu legislacyjnego - prace nad rewaloryzacją i przeliczaniem świadczeń emerytalno-rentowych zostały w pełni zakończone w 48 na 49 województw. Jedynie w województwie stołecznym warszawskim zrealizowano w ustawowym terminie 560 tys. emerytur i rent, tj. 86% starego portfela. Pozostałe ok. 60 tys. świadczeń zostanie zrewaloryzowane w lipcu br. W całym kraju w ustawowym terminie zrewaloryzowano i wypłacono wraz z wyrównaniem od 1 stycznia 1985 r. - 98,7% ogółu emerytur i rent.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#FelicjannaLesińska">Akcja ta przebiegała w całym kraju z wielką intensywnością i bez większych zakłóceń w wydawaniu bieżących decyzji, chociaż jej tempo było zróżnicowane w poszczególnych regionach kraju. Zależało to od sprawności organizacyjnej oddziału, sytuacji kadrowej i lokalowej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#FelicjannaLesińska">W Warszawie postanowiono wykorzystać w tej operacji elektroniczne maszyny cyfrowe. Przejście na technikę komputerową, jakkolwiek nie w pełni sprawdzoną, podyktowane było rachunkiem czasu oraz możliwościami kadrowymi. Rewaloryzacja metodami ręcznymi ok. 280 tys. świadczeń wypłacanych przez Ⅰ Oddział ZUS w Warszawie, wymagałaby ok. 250 tys. godzin pracy ręcznej, a takich możliwości nie mieliśmy. Oddziały w województwie stołecznym warszawskim od lat borykają się z fluktuacją kadr, co sprawia, że ok. 50% załogi ma tylko roczny staż pracy, a zaledwie 20% legitymuje się stażem dwuletnim. Operacja zaś była złożona, tym bardziej że I Oddział ZUS w Warszawie zdezorganizowany został w roku 1982 w wyniku ogromnego napływu wniosków o wcześniejsze emerytury.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#FelicjannaLesińska">Dlatego też przyjęto wariant, zakładający wykorzystanie elektronicznej techniki obliczeniowej, którą w I Oddziale ZUS w Warszawie objęto wszystkich świadczeniobiorców, zaś w Oddziale II - 20%.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#FelicjannaLesińska">Opóźnienia wynikły głównie na skutek ograniczonego czasu dla wprowadzenia niezbędnych zmian do systemu elektronicznego (zmian, będących konsekwencją nowych postanowień i przepisów wykonawczych) oraz z powodu awarii sprzętu komputerowego i braku dostatecznego doświadczenia pracowników Oddziału ZUS.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#FelicjannaLesińska">Kierownictwo MPPiSS przedłożyło Prezydium Rządu informację o przebiegu rewaloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Prezydium Rządu po rozpatrzeniu jej zaleciło zakończenie rewaloryzacji w Warszawie do końca lipca br.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#FelicjannaLesińska">W wyniku reformy pozarolniczych systemów emerytalno-rentowych spośród 4,5 mln emerytur i rent objętych rewaloryzacją bądź przeliczeniem otrzymuje od 1 stycznia br. podwyżkę świadczeń w pełnej wysokości ponad 1,7 mln emerytów i rencistów, w tym prawie 870 tys. stanowią osoby, którym przysługują świadczenia minimalne. Podwyżkę świadczeń w trzech ratach otrzymuje 1540 tys. osób, a w dwóch ratach - prawie 790 tys. osób. Ponad 460 tys. świadczeń ulegnie wyłącznie przeliczeniu, a uzyskane podwyżki będą realizowane także w dwóch ratach.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#FelicjannaLesińska">Przeciętna docelowa podwyżka jednego świadczenia wyniesie 1655 zł miesięcznie. Docelowo przeciętne miesięczne kwoty podwyżek kształtują się następująco: emerytury - 1815 zł, renty inwalidzkie - 1253 zł, renty rodzinne - 1847 zł, renty kombatanckie - (bez zbiegu uprawnień do innych świadczeń) - 2105 zł, renty kombatanckie w zbiegu uprawnień do innych świadczeń - 5021 zł.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#FelicjannaLesińska">Podwyżka świadczeń spowodowała duże zmiany w ich strukturze. Liczba osób otrzymujących świadczenia minimalne zmalała z 57% ogółu emerytów i rencistów sprzed okresu rewaloryzacji świadczeń do 19,5% po ich rewaloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#FelicjannaLesińska">Szacuje się, że globalny skutek finansowy rewaloryzacji wyniesie w br. - 47,9 mld zł, w 1984 r. - 18,6 mld zł, w 1985 r. - 17,9 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#FelicjannaLesińska">Przeciętny wzrost świadczenia emerytalno-rentowego wyniesie w 1983 r. ok. 1000 zł, w 1984 r. oraz w 1985 po ok. 526 zł.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#FelicjannaLesińska">Uwzględniając planowany wzrost płac w tym okresie otrzymujemy następujące relacje przeciętnej emerytury i renty do przeciętnej płacy: w 1982 r. - 52%, w 1983 r. - 51,6%, w 1984 r. - 49,5%, w 1985 r. - 46,8%. Rewaloryzacja osłabiła jedynie tempo wzrostu dysproporcji w dochodach emerytów i rencistów w porównaniu z dochodami pracowników.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#FelicjannaLesińska">System zaopatrzenia rolników indywidualnych: od 1 stycznia do 30 czerwca 1983 r. do oddziałów ZUS zgłoszono 5.580 wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe przysługujące na podstawie ustawy obowiązującej do 31 grudnia 1982 r., oraz 22.800 wniosków o emerytury i renty dla rolników, przysługujące na podstawie ustawy z 14 grudnia 1982 r.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#FelicjannaLesińska">W II kw. tego roku nastąpił ponad 5-krotny wzrost wniosków o emerytury i renty w porównaniu z I kw.br. i liczba ta ma stałą tendencję wzrostową.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#FelicjannaLesińska">W tym też czasie przyznano 4.587 emerytur i rent z tytułu przekazania gospodarstwa rolnego następcy lub państwu oraz 19.497 emerytur i rent na podstawie ustawy z 14 grudnia 1982 r., a także 3.318 świadczeń dla byłych rolników, którzy przed 1 stycznia 1973 r. przekazali nieodpłatnie gospodarstwo rolne zstępnym, lub zrzekli się własności na podstawie prawa cywilnego. Przeciętna wysokość emerytury lub renty przyznanej z tytułu przekazania gospodarstwa rolnego państwu wynosiła po włączeniu rekompensat 4.590 zł, a z tytułu przekazania gospodarstwa rolnego następcy - 4.175 zł.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#FelicjannaLesińska">Zgodnie z postanowieniami ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych oraz członków ich rodzin od 1 lipca 1985 r. następuje m.in.: - podwyższenie emerytur i rent przyznanych na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 stycznia 1983 r.; przyznanie odrębnych emerytur i rent dla współmałżonków, wtopienie rekompensat w kwoty przeliczanych świadczeń emerytalno-rentowych. Przewiduje się, że akcją przeliczeń będzie objęte ponad 826 tys. świadczeń rolnych, a z podwyżek - po przyznaniu odrębnych rent dla współmałżonków - skorzysta 951 tys. osób, tj. 91% świadczeniobiorców. Do 27 czerwca przeliczono 952,2 tys., a więc 91% ogólnej liczby świadczeń rolnych. Przewiduje się, że na przełomie lipca i sierpnia wszyscy emeryci i renciści - byli rolnicy - otrzymają swoje świadczenia w nowej podwyższonej wysokości. Akcja podwyższania tych emerytur i rent zostanie ostatecznie zakończona w sierpniu br.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#FelicjannaLesińska">W związku z nowymi przepisami dotyczącymi funduszu alimentacyjnego ZUS przeprowadził weryfikację uprawnień do świadczeń osób, które dotychczas korzystały z tego funduszu oraz ustalił nową wysokość świadczeń przysługującą im od 1 kwietnia br. Weryfikacją objęto rodziny, w których znajdowało się 94.654 osób alimentowanych. Prawo do świadczeń utrzymano 86.458 osobom. Główną przyczyną utraty uprawnień było nienadesłanie oświadczeń o źródłach i wysokości dochodów, prawdopodobnie na skutek przekroczenia granicy 4 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#FelicjannaLesińska">Decyzje o podwyższeniu świadczeń wydano w stosunku do 55,7% osób. Niskie kwoty ustalonych sądownie alimentów mają bezpośredni wpływ na przeciętną bieżącą wysokość świadczenia wypłacanego z funduszu alimentacyjnego. W okresie 5 miesięcy br. ta przeciętna wynosiła 878 zł. Przewiduje się, że przeciętna roczna wysokość świadczenia w br. ukształtuje się na poziomie niższym od zakładanego w planie i wyniesie ok. 1.022 zł.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#FelicjannaLesińska">Wpływ nowych wniosków o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego jest znacznie niższy od przewidywanego przy uchwalaniu ustawy. W konsekwencji ograniczeniu ulegną wydatki funduszu alimentacyjnego. Zakładano pierwotnie, że świadczenia będzie pobierać 160 tys. osób, a wydatki wyniosą 2,48 mld zł. Tymczasem wykonanie pierwszych pięciu miesięcy br. wskazuje, że roczna liczba uprawnionych ukształtuje się na poziomie 98.600 osób, a wydatki na poziomie 1,32 mld zł (55,2% kwoty planowanej).</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#FelicjannaLesińska">Po podwyższeniu składek na ubezpieczenie społeczne pracowników gospodarki uspołecznionej do 45%, wydatki na świadczenia w systemie pracowniczym i pochodnych (rzemieślników, agentów, twórców itp.) są w pełni pokrywane wpływami ze składek. Dotacje budżetowe będą niezbędne tylko dla funduszów ubezpieczenia rolników, kombatantów i alimentacyjnego, a ponadto na pokrycie wydatków zaopatrzenia emerytalnego wojska, milicji i służby więziennej.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#FelicjannaLesińska">W okresie wdrażania reformy ubezpieczeń społecznych wzrosła sprawność funkcjonowania ZUS. Świadczy o tym stosunkowo mała liczba skarg i odwołań od decyzji rewaloryzacyjnych (poniżej 1%), a także przebiegające na ogół bez zakłóceń załatwianie bieżących spraw emerytalno-rentowych, w tym wniosków pierwszorazowych oraz tzw. spraw zamiennych związanych z weryfikacją wypłacanych już świadczeń. Liczba spraw zaległych wynosi w zakresie spraw pierwszorazowych 1.500, a w zakresie spraw zamiennych - 17 tys.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#FelicjannaLesińska">W wyniku decyzji Prezydium Rządu uległy znacznej poprawie warunki lokalowe oddziałów ZUS oraz ich wyposażenie w klasyczne środki techniczne. Ponadto stworzono warunki do zastosowania w ubezpieczeniach społecznych elektronicznej techniki obliczeniowej. Perspektywę rozwoju ZUS zawiera trzyletni program jego modernizacji.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#FelicjannaLesińska">W uzupełnieniu materiałów MPPiSS głos zabrał prezes ZUS wiceminister Henryk Białczyński: Akcja rewaloryzacji i wdrożenia nowych przepisów do pierwszorazowych emerytur i rent - co w sumie dotyczyło 4,5 mln przeliczeń i rewaloryzacji - generalnie rzecz biorąc przebiegała sprawnie. A trzeba przecież wziąć pod uwagę duży stopień skomplikowania tych operacji (dokonywanych w przeważającej mierze ręcznie), opóźnienie aktów legislacyjnych i inne trudności. Jednakże termin ustalony przez posłów - a mianowicie 30 czerwca br., został skrócony, choć jeszcze nie tak dawno, mając świadomość naszych słabości, zamierzaliśmy prosić rząd o jego prolongatę.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#FelicjannaLesińska">Na sprawny przebieg akcji wpłynęła przede wszystkim zaangażowana postawa pracowników ZUS, którzy dawali z siebie wszystko, a także pomoc Zakładów Elektronicznej Techniki Obliczeniowej oraz poczty i doręczycieli, którzy często ratowali zagrożone terminy, stawiając się do pracy w wolne soboty. To wszystko o czym mówiłem, odnosi się jednak do oddziałów w kraju, bo w stolicy mamy do czynienia ze szczególną sytuacją. Opisaliśmy ją w przedstawionych posłom materiałach i próbowaliśmy wyjaśnić, iż zastosowanie innej techniki obliczania i wypłaty świadczeń wykluczało możliwość ręcznego obliczania. Trzeba do tego dodać ubiegłoroczne zaległości, na które składało się ok. 8 tys. niezałatwionych spraw, dotyczących głównie przechodzenia na wcześniejszą emerytury.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#FelicjannaLesińska">W Warszawie zastosowano system komputerowy, ale programy, komputerowe - po aktualizacji ustaw i rozporządzeń - nie zostały dostatecznie sprawdzone. Sprawdzanie odbywało się tylko na małych próbach, a nie na próbie np. 40-tysięcznej, która obejmowałaby świadczenia z całego jednego terminu. Nie było jednak na to czasu i pod ogromnym naciskiem społecznym zdecydowaliśmy się pracować na komputerach bez tej wielkiej próby. Tymczasem programy komputerowe są ogromnie skomplikowane. Zawierają 132 rodzaje wypłat, a niezależnie od nich jeszcze kilka różnorodnych kombinacji. Musiały się więc ujawnić różne błędy i niedopatrzenia. Były przypadki błędnego kodowania i wówczas zdarzało się, że komputer „odrzucał” po kilka tysięcy świadczeń, trzeba było więc korygować je ręcznie. W sumie zabrakło jeszcze kilku miesięcy, aby oddział uporał się z tą pracą.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#FelicjannaLesińska">W Warszawie, przyznaję, nie zdążyliśmy na czas i czuję się za to osobiście odpowiedzialny, chociaż pozostaję z całym szacunkiem dla postawy i pracy pracowników I Oddziału ZUS w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#FelicjannaLesińska">Mieliśmy ostatnio nadzieję, że świadczenia terminu „10”, obciążonego wieloma zaległościami uda się jednak wypłacić na czas. Tak się nie stało i ok. 4 tys. świadczeniobiorców nie dostało ich w porę, a do dziś osób, którym emerytur i rent nie wypłacono jest ok. 1600.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#FelicjannaLesińska">Zdarzały się też przypadki niedostarczenia rent w ogóle, jednak Oddział na Senatorskiej reagował natychmiast na wszelkie reklamacje, wypłacając w swojej kasie od ręki należne petentom pieniądze. Mimo tych mankamentów uważamy, że uniknęliśmy totalnego zagrożenia. Mamy poza tym sprawdzony system komputeryzacji, który po usunięciu usterek i wyszkoleniu pracowników utoruje nam drogę do komputeryzacji w skali całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#FelicjannaLesińska">Jest też lepiej z terminowością wypłat pierwszorazowych świadczeń. Bardziej natomiast zawikłane i czasochłonne są sprawy inwalidzkie.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#FelicjannaLesińska">Jeśli idzie o odwołania, dotyczące rewaloryzacji, to stanowią one mniej, niż 1% wydawanych decyzji. Oczywiście mogą one jeszcze wpływać w miarę, jak zainteresowani otrzymywać będą decyzje. Dużo jest listów dotyczących dodatków stażowych, ale nie można ich kwalifikować jako reklamacje czy odwołania, bo są to sprawy wymagające złożenia nowych wniosków i udokumentowania stażu przez petentów. Skarg nadeszło 1700 (tych, które dotyczyły rewaloryzacji) i są to na ogół skargi nieuzasadnione - poza Warszawą.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#FelicjannaLesińska">Dużym natomiast problemem jest napływająca fala wniosków o wydanie decyzji zamiennych. Ok. 51 tysięcy takich wniosków nie zostało jeszcze niestety załatwionych w obowiązującym terminie 60 dni. Dotyczą te wnioski wyższego stażu pracy, przywilejów branżowych (głównie górników i portowców - więc wnioski w przeważającej mierze napływają z terenu Śląska, Gdańska i Szczecina, ale także z Warszawy i Łodzi) oraz przywilejów kombatanckich. Bieżące załatwianie tych wniosków przekracza możliwości kadry ZUS.</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#FelicjannaLesińska">Potwierdziły się przeprowadzane w trakcie przygotowywania ustawy szacunki globalnego kosztu operacji oraz przyrostu świadczeń, które sięgają od kilku czy kilkunastu złotych - do podwyżek kilkutysięcznych, przyznawanych głównie inwalidom wojennym.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#FelicjannaLesińska">Minimalne emerytury stanowiły dotychczas 57% wszystkich emerytur, zaś po reformie spadły do 19,3%. Zbliżyły się też proporcje świadczeń do proporcji płac w momencie ustalania podstawy wymiaru emerytury; utrzymane zostały relacje płac nominalnych do nominalnych świadczeń; ale w najbliższych latach, 1984 i 1985, zależeć one będą od ruchu i tempa podnoszenia płac pracowniczych. Istnieje przypuszczenie, że relacje te mogą się pogorszyć. W przyjętej ustawie o planie 5-letnim na lata 1983–85 przewiduje się łączny spadek o ok. 5%. W tych latach wypłacane będą automatycznie dalsze raty przyznanych emerytom i rencistom podwyżek.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#FelicjannaLesińska">Rewaloryzacja dobiega więc końca, zaś następnym etapem będzie bieżąca waloryzacja świadczeń od 1 marca 1986 r. na podstawie decyzji prezesa GUS, który określi aktualny w tym czasie poziom płac pracowniczych. Wówczas ZUS będzie miał do czynienia z jeszcze większą liczbą zainteresowanych osób. Sądzimy, iż szybkiego, sprawnego załatwienia będzie wymagało 6 mln petentów i do tego trzeba się już w tej chwili przygotowywać.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#FelicjannaLesińska">ZUS kończy także prace nad rewaloryzacją rent i emerytur rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#FelicjannaLesińska">Dyrektor zespołu NIK Klemens Romanowski: Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła w pierwszych miesiącach tego roku tylko w centrali ZUS kontrolę wykonania zadań w roku 1982. Nie przeprowadzaliśmy natomiast kontroli w oddziałach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wychodząc z założenia, że spowoduje to niepotrzebne zamieszanie i zdenerwowanie oraz utrudni pracę urzędników.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#FelicjannaLesińska">Nie dotarła do nas z terenu kraju ani jedna skarga na pracę ZUS, czy też złą obsługę interesantów. Natomiast ladzie z Warszawy masowo do nas telefonowali z prośbą o interwencję, wyrażali niezadowolenie ze sposobu ich załatwiania w warszawskich oddziałach. Zgadzamy się z opinią na ten temat, zawartą w materiałach ZUS-u przedstawionych posłom.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#EugeniaKempara">Czy jest już ocena wykonania reformy emerytalnej w wojsku, MSW, na kolei?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#JaninaŁęgowska">Na trudności z realizacją ustawy o emeryturach i rentach wpłynęło opóźnienie wejścia w życie samych ustaw: brak też było rozporządzeń wykonawczych. Stwierdzić trzeba, że cały aparat ZUS-owski został postawiony na nogi. Oddziały w kraju podołały swoim obowiązkom, zaś Warszawa im nie sprostała.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#JaninaŁęgowska">Można przyjąć do wiadomości składane tu wyjaśnienia, ale zarazem trzeba pamiętać, że ludzie nie dostawali w terminie należnych im świadczeń, często w ogóle pozostawali bez pieniędzy; nie otrzymywali również decyzji lub wyjaśnień, które pomogłyby im zrozumieć jakie są elementy podwyżki.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#JaninaŁęgowska">Moim zdaniem dla Warszawy trzeba przeprowadzić odrębny rachunek sumienia. Trzeba dokonać solidnej, uczciwej oceny i poczynić starania, aby np. jedno wydanie „Kuriera Telewizyjnego” poświęcić tej sprawie. Należałoby wyjaśnić, co się właściwie stało w Warszawie, przeprosić emerytów i rencistów i podać im przyczyny zaistniałej sytuacji. Jest to tym ważniejsze, że poprzez pryzmat funkcjonowania wypłat w oddziałach warszawskich będzie się jednak oceniać pracę ZUS w całej Polsce.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#JaninaŁęgowska">Tymczasem interwencji z Warszawy było b. wiele. Nadchodziły one do Sejmu, do posłów, trafiały do ZUS, prasy itp., a zawierały prośby o wyjaśnienia i sprawdzenie, czy obliczenia zostały właściwie dokonane. Należałoby zebrać wszystkie te uwagi, interwencje i wnioski w jednym miejscu, sięgać do notatek poselskich i interwencji redakcyjnych, aby mogła w ten sposób powstać rzetelna analiza.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#JaninaŁęgowska">Muszę jednak podkreślić, że akcja warszawska była czymś w rodzaju pilotażu, była szkołą dla kadry, która ogromnie się w tę pracę zaangażowała.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#JaninaŁęgowska">Spójrzmy raz jeszcze, jakie są dziś wyniki naszych zeszłorocznych, poselskich starań o nadanie ustawie właściwego kształtu i umieszczenie w niej sformułowań jak najbardziej zbliżonych do społecznych oczekiwań. Spodziewaliśmy się, że zostanie całkowicie zlikwidowany tzw. stary portfel. Tymczasem mamy nadal 19,5% świadczeń minimalnych.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#JaninaŁęgowska">Niezadowalające są też relacje emerytur i rent do średniej płacy. W 1982 r. świadczenia te stanowiły 52% przeciętnych płac w gospodarce uspołecznionej, w rok później wskaźnik ten spadł do 51,6%, w 1984 r. wyniesie już zaledwie 49,5%, zaś w 1985 r. - 46,8%. A przecież odnosimy to do zakładanych przyrostów wynagrodzeń za prace. Tymczasem, jak sądzę, płace będą jednak rosły szybciej, niż to zaplanowano.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#JaninaŁęgowska">Relacja emerytur do przeciętnych płac może się pogorszyć, co zresztą posłowie przewidywali. Nadal aktualny jest zatem wniosek komisji zgłoszony przy rozpatrywaniu planu trzyletniego oraz ocenie reformy gospodarczej, by rząd rozpatrzył możliwość przyspieszenia o rok bieżącej waloryzacji świadczeń emerytalnych i rentowych. Jest to sprawa bardzo trudna, zwłaszcza w warunkach kryzysu i inflacji, ale obowiązkiem komisji jest to powiedzieć, a rząd powinien przeanalizować możliwości rozwiązania tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#JaninaŁęgowska">Komisja powinna pozytywnie ocenić realizację ustawy o zaopatrzeniu pracowników i ich rodzin oraz ponowić wystąpienie do rządu w sprawie poprawy warunków pracy i płac w ZUS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#BernardWidera">Chciałbym przedstawić kilka uwag i wniosków z wizytacji w opolskim oddziale ZUS. Należy podkreślić ogromne zaangażowanie kadry ZUS pracującej „bez wolnych sobót, w nocy, bez urlopów. Warunki pracy są bardzo trudne, stąd duża fluktuacja. Np. w Opolu zmieniło się w ub.r. 50% pracowników oddziału ZUS. Mimo zarządzenia premiera warunki lokalowe w tym oddziale nie polepszyły się. Wiele etatów jest tu nieobsadzonych, nie ma bowiem chętnych do tej pracy ze względu na ogromne obciążenie fizyczne i psychiczne. Nadal nie nastąpiła też zapowiedziana podwyżka płac w ZUS.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#BernardWidera">Emerytów denerwuje zestawienie optymistycznych telewizyjnych i prasowych zapowiedzi podwyżek z rzeczywistością. Narzekają na zbyt skomplikowany system przeliczeń emerytur i rent. Najbardziej uciążliwi i rozżaleni interesanci - to kombatanci, którym obiecano, że będą załatwiani w pierwszej kolejności, a tymczasem wiele ich spraw się opóźnia. Często są narzekania na zmianę interpretacji niektórych przepisów, na brak stabilizacji prawnej w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#BernardWidera">Zainteresowałem się też pracą inspektoratów ZUS. 90% czasu zajmują im sprawy emerytalno-rentowe, ale najwięcej kłopotów sprawiają, im sprawy emerytalno-rentowe, ale najwięcej kłopotów sprawiają pozostałe - zasiłków, składek, świadczeń alimentacyjnych itp. Może więc lepiej byłoby te kłopotliwe sprawy pozostawić oddziałom, które są bardziej zorientowane w przepisach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#HenrykaFrąc">Najmniej skarg do ZUS wpływa od rolników. Może to wynikać z tego, że ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin nie jest najbardziej znana. Podobno wyszły dodatkowe zarządzenia wykonawcze do tej ustawy. Prosilibyśmy o przekazanie ich posłom, by mogli w terenie wyjaśniać ludziom wątpliwości. Notuje się pięciokrotny wzrost wpływu wniosków o emerytury i renty rolnicze. Świadczy to, że nowa ustawa zaczyna się na wsi przyjmować, zwłaszcza wśród tych osób, które są w wieku emerytalnym i przekazują gospodarstwa następcom.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#HenrykaFrąc">Przez cały czas ZUS wykonuje kolejne akcje. Jego pracownicy czekają, kiedy te akcje wreszcie się skończą, kiedy będą mogli pracować normalnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#ZygmuntKarchuć">Z pewnością należą się ZUS słowa uznania za tę wielką operację, choć nie wszędzie przebiegła zupełnie sprawnie. Ustawa była wielokrotnie omawiana w prasie, ale nadal odczuwa się niedosyt informacji na ten temat. Należy zatem wciąż tę ustawę popularyzować w prasie lokalnej i telewizji, a dotyczy to zwłaszcza uprawnień rolników i kombatantów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#JadwigaBecelewska">W woj. leszczyńskim akcja rewaloryzacyjna została przeprowadzona w terminie, a pracownikom ZUS należy się uznanie za zaangażowanie, tym bardziej że przeważają wśród nich kobiety. Ważnym wnioskiem na przyszłość, wynikającym z tej operacji, jest doprowadzenie do tego, by wszystkie akty wykonawcze były przyjmowane równolegle z ustawą. Obecnie wiele wątpliwości budzi kwestia dodatków, dla emerytów z tytułu stażu pracy. Czy rzeczywiście sprawy kombatantów będą obecnie załatwiane w ciągu trzech dni?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JaninaŁęgowska">Chciałabym uzupełnić swój wniosek dotyczący poprawy warunków ZUS. Trzeba wystąpić do rządu, który powinien spowodować, by ZUS otrzymał olbrzymi budynek na pl. Dzierżyńskiego, gdzie mógłby się pomieścić oddział wraz z całą centralą. Należałoby też oddać ZUS cały budynek, w którym się obecnie mieści i który dla centrali ZUS był budowany.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JaninaŁęgowska">Jeśli zaś chodzi o kombatantów, to na początku nastąpiła dezorientacja co do ogromnej ilości zaświadczeń, jakie musieli składać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#FelicjannaLesińska">Najczęściej zgłaszane zastrzeżenia emerytów i rencistów z terenu Łodzi i woj. łódzkiego dotyczą rewaloryzacji emerytur przyznanych przed 1981 r.; tu podwyżki są najmniejsze, przy niskim poziomie świadczeń. Ci, którzy przeszli na emeryturę przed 1 stycznia 1982 r. czują się pokrzywdzeni, że nie przysługuje im rewaloryzacja, a przecież w 1982 r. uposażenia znacznie wzrosły. Byli pracownicy jednostek naukowo-badawczych zwracają uwagę na brak przepisów regulujących wypłatę dodatków z tytułu pracy naukowej. Przy rewaloryzacji dodatków tych im się nie wypłaca. Dlaczego rekompensaty wlicza się do podstawy wymiaru świadczeń, a nie dodaje do emerytury lub renty?</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#FelicjannaLesińska">Kombatanci, którzy otrzymali ordery odrodzenia przed wejściem ustawy w życie, dostają teraz dodatek z tego tytułu, ale w ratach. Gdyby zaś tego odznaczenia nie mieli, otrzymaliby dodatek kombatancki w całości. Odznaczenie państwowe nie może być przecież karą.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#FelicjannaLesińska">Rolnicy na ogół nie mają ciepłej wody, centralnego ogrzewania i innych udogodnień. Czy przewiduje się dla nich zryczałtowany dodatek z tytułu świadczeń rzeczowych?</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#FelicjannaLesińska">Należy ponowić wniosek komisji w sprawie wypłacania rewaloryzacji w dwóch ratach, oraz przyspieszenia waloryzacji o rok. Obecnie mamy do czynienia z ogromnym naciskiem na płace, np. w woj. łódzkim, które pod tym względem pozostało w tyle. Tym bardziej wniosek komisji jest uzasadniony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#HenrykBiałczyński">Z MON nadchodzą już do oddziału w ZUS dyspozycje wypłat podwyższonych emerytur i rent, oczekujemy ich również z MSW.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#HenrykBiałczyński">Rzetelna analiza przebiegu wykonania ustawy, a zwłaszcza informacja w telewizji warszawskiej jest rzeczywiście potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#HenrykBiałczyński">Trzyletni plan modernizacji ZUS znajduje się obecnie w Urzędzie Rady Ministrów. Ok. 20 lipca będą już zgromadzone opinie resortowe i plan będzie przedstawiony na Prezydium Rządu.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#HenrykBiałczyński">Jeżeli tempo wzrostu płac będzie bardzo szybkie, trzeba będzie podjąć sprawę przyspieszenia wypłaty obu rat rewaloryzacyjnych. ZUS nie jest jednak przygotowany do wprowadzenia już w 1985 r. waloryzacji 6 mln emerytur i rent. Za mało czasu pozostałoby do wprowadzenia w ZUS pełnej komputeryzacji, a bez tego groziłoby zwielokrotnienie zakłóceń w wypłatach, jakie teraz nastąpiły w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#HenrykBiałczyński">Płace w ZUS mają być uregulowane od 1 sierpnia i podniesione do poziomu płac w urzędach wojewódzkich.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#HenrykBiałczyński">Inspektoraty ZUS są rzeczywiście jeszcze słabe, ich profil ukształtuje się w przyszłości jako emerytalno-rentowy. W wielu inspektoratach wyposażenie było tak złe, że trzeba było niektóre inspektoraty zlikwidować. Dopiero władze wojewódzkie poprawiły warunki lokalowe inspektorów.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#HenrykBiałczyński">Jeśli chodzi o dalszą popularyzację przepisów, to ZUS ma obowiązek zaopatrzenia oddziałów i społeczeństwa w bieżącą informację o wszystkich przepisach i uprawnieniach emerytów i rencistów. Będziemy też zabiegać o stałą informację telewizyjną.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#HenrykBiałczyński">W związku z uwagami posła Becelewskiej chciałbym stwierdzić że staż pracy wielu emerytów i rencistów jest nieudokumentowany, nawet jeśli dotyczy to pracy w okresie powojennym, co już jest niezrozumiałe.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#HenrykBiałczyński">Jeśli chodzi o warunki pracy w Warszawie, to siedziba na pl. Dzierżyńskiego bardzo by nas uszczęśliwiła. Minister pracy wystąpił z wnioskiem do Prezydium Rządu w sprawie przekazania ZUS tego budynku. Ośrodek elektroniczny ZUS nadal jest w większej części administrowany przez Główny Urząd Statystyczny i sprawa jego przejęcia w całości nie posunęła się naprzód.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#HenrykBiałczyński">Konieczna jest merytoryczna analiza funkcjonowania przepisów ustawy, w tym i jej skutków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#HenrykBiałczyński">Jeśli chodzi o obliczanie podstawy wymiaru renty za okres 12 ostatnich miesięcy pracy, że jest wiele nadużyć, wiele gwałtownych poszukiwań II etatu tylko po to, aby podnieść podstawę wymiaru renty.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#HenrykBiałczyński">Niesprawiedliwe jest także to, że obecnie inwalida III kategorii otrzymuje prawie tyle samo pieniędzy, co emeryt. A przecież ten rodzaj renty powinien raczej zachęcać do pracy niż demobilizować. Moim zdaniem ustawa emerytalna będzie jednak wymagała w przyszłości pewnych korekt.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#HenrykBiałczyński">Dziękując obywatelom posłom za życzliwą ocenę naszego wysiłku i pracy pragnę poinformować, że zamierzamy przekształcić I Oddział Warszawski w oddział najlepiej wyposażony i najlepiej w kraju funkcjonujący. Wizja modernizacji i komputeryzacji podtrzymuje na duchu całą załogę ZUS.</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#HenrykBiałczyński">Na koniec dodam, że wystąpiliśmy z wnioskami o przyznanie odznaczeń państwowych i odznaczeń za pracę w administracji dla najbardziej zasłużonych pracowników ZUS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#FelicjannaLesińska">Z materiałów i dyskusji wynika, iż zarówno działalność Centrali ZUS, jak też i jej oddziałów należy ocenić pozytywnie, wyrażając im podziękowanie.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#FelicjannaLesińska">Sprawą do załatwienia pozostaje poprawa warunków pracy tej instytucji, a zwłaszcza warunków lokalowych. Mówiono tu, że w niektórych województwach nie przywiązuje się wagi do tego problemu. Nasza komisja deklaruje więc pomoc i może wystąpić np. do władz administracyjnych Warszawy z wnioskiem o przyspieszenie przydziału lokali obiecanych Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#FelicjannaLesińska">Ważna jest popularyzacja tego, co ZUS zrobił, ale konieczne są zarazem wyjaśnienia o przyczynach opóźnień ZUS-owskich wypłat, potrzebne informacje bieżące i atmosfera uspokajania wzburzonych interesantów.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#FelicjannaLesińska">Nadal aktualny jest wniosek o przyspieszenie terminu bieżącej waloryzacji, ale musimy pamiętać, iż zależy to od sytuacji gospodarczej i płacowej w naszym kraju. Jeśli nadal będą rosły ceny i płace, jeśli wzrastać będzie inflacja, to poselskie wystąpienie w sprawie przyspieszenia waloryzacji będzie niezbędne.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>