text_structure.xml 59.4 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#Sprawozdawca">Dnia 7 czerwca 1982 r. Komisja Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług, obradująca pod przewodnictwem posła Jerzego Jóźwiaka (SD), rozpatrzyła:</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#Sprawozdawca">- sprawozdanie z wykonania planu i budżetu w 1981 r. oraz budżetu na 1982 r. wraz z informacją o sytuacji gospodarczej kraju w I kwartale 1982 r. i założeniach planu na II kwartał w częściach, dotyczących Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług, Centrali Państwowej Handlu Wewnętrznego, Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych „Samopomoc Chłopska”, Centralnego Związku Spółdzielni Spożywców „Społem”.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#Sprawozdawca">W posiedzeniu udział wzięli: przedstawiciele Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług z wiceministrem Henrykiem Skrobiszem, Ministerstwa Finansów z wiceministrem Jerzym Graczykiem, CZSR „Samopomoc Chłopska” z wiceprezesem Janem Zegarkiem, CZSS „Społem” z wiceprezesem Bronisławem Popardowskim oraz Najwyższej Izby Kontroli i Komisji Planowania przy Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#Sprawozdawca">Koreferat dotyczący wykonania planu i budżetu w 1981 r. oraz założenia na II półrocze br. resortu handlu wewnętrznego i usług oraz Centrali Państwowego Handlu Wewnętrznego przedstawiła poseł Lidia Wołowiec (PZPR).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#LidiaWołowiec">Wyniki 1981 roku dowodzą, że perspektywa wyjścia z kryzysu odsunęła się w czasie. Sytuacja rynkowa w ub.r. była odzwierciedleniem stanu całej gospodarki narodowej. Ukształtowało ją zderzenie szybko rosnących dochodów pieniężnych ludności z drastycznie malejącą podażą towarów. Globalne dostawy towarów na rynek z produkcji krajowej i importu w cenach bieżących były wyższe zaledwie o 5,8% od wykonania 1980 r. W cenach porównywalnych oznacza to spadek dostaw o 10%. Dochody pieniężne ludności wzrosły w tym czasie o 27,1%. Ponadto zanotowano regres w produkcji i dostawach szeregu artykułów istotnych dla zaopatrzenia ludności, rozbieżności między podażą i popytem niemal we wszystkich towarach, zmniejszenie dostaw towarów żywnościowych, masowy wykup wszystkich towarów nieuzasadniony bieżącymi potrzebami, nasilenie się spekulacji, spadek zapasów w handlu o ok. 30%, pogorszenie jakości wyrobów, nagminne niedotrzymywanie umów zawartych między przemysłem a handlem na dostawę towarów rynkowych, zmuszanie handlu do przyjmowania towarów niepotrzebnych rynkowi, a także szereg nieprawidłowości w samym handlu. W rezultacie pogarszał się stan zaopatrzenia rynku. Wystąpiło niezwykle niebezpieczne zjawisko zerwania więzi towarowej między miastem a wsią.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#LidiaWołowiec">Mimo trudności, dzięki wysiłkom resortu i organizacji handlowych, sprzedaż detaliczna towarów była wyższa o 13,3% od sprzedaży osiągniętej w 1980 r. Wzrosła też o prawie 15% sprzedaż usług dla ludności, głównie jednak na skutek wzrostu cen.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#LidiaWołowiec">Na tle głębokiego spadku produkcji w ub.r. należy podkreślić dobre efekty produkcyjne uzyskane przez drobną wytwórczość i rzemiosło, które od lipca 1981 r. pracuje wg nowych zasad reformy gospodarczej. Ubiegłoroczny plan sprzedaży został przekroczony w tym dziale o 1,2%, pomimo silnie odczuwanych braków zaopatrzeniowych. Również jednostki uspołecznionego przemysłu drobnego przekroczyły zadania planowe o 6,4%. Nie wykonały natomiast planu (99,1%) przedsiębiorstwa produkcyjne, działające w ramach planu centralnego MHWiU.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#LidiaWołowiec">Nakłady inwestycyjne na handel były w 1981 r. o 4% niższe niż w 1980 r. i dały niewielki przyrost powierzchni użytkowej. Plan budownictwa handlowego nie został wykonany. W gastronomii liczba placówek zmniejszyła się.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#LidiaWołowiec">Zatrudnienie w handlu zwiększyło się o 2%, nie odnotowano jednak zmian w jego strukturze. Przeciętna płaca ukształtowała się na poziomie 6,165 zł, tj. na poziomie o 38% wyższym w porównaniu z ub.r., lecz o 15% niżej od przeciętnej płacy w gospodarce narodowej.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#LidiaWołowiec">Centrala Państwowego Handlu Wewnętrznego osiągnęła w 1981r. wysoką dynamikę sprzedaży (115%). Nadal jednak występowały duże niedobory w zaopatrzeniu rynku, gdyż wielkości ujęte w planach były niższe od faktycznych potrzeb. Niedobór ilościowy powiększała zła jakość towarów.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#LidiaWołowiec">Przyrost placówek handlowych oraz powierzchni sprzedaży był minimalny. Plan inwestycyjny wykonany został w 69%. 20% placówek prowadzonych jest w systemie agencji. W ub.r. wystąpiło niekorzystne zjawisko likwidacji zakładów usługowych, głównie z przyczyn zaopatrzeniowych. Mimo to, plan usług dla ludności przekroczono prawie o 14%.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#LidiaWołowiec">W ub.r. wystąpił wzrost zatrudnienia w CPHW o 3,2%. Średnia płaca wyniosła 6,669 zł, co oznacza wzrost o 48% w porównaniu z ub.r.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#LidiaWołowiec">Sytuacja rynkowa w br. kształtuje się podobnie jak w ub.r. Podstawowy wpływ na to ma dalszy wysoki przyrost pieniężnych dochodów ludności, ograniczenie podaży towarów i wysoki wzrost cen detalicznych. Ten ostatni czynnik wpłynął na uspokojenie rynku w przeważającej części artykułów spożywczych. W I i II kw. br. dostawy artykułów żywnościowych na rynek są niższe niż w analogicznym okresie ub.r. Poziom tych dostaw zapewnia jednak pokrycie kart zaopatrzenia. Przewiduje się utrzymanie tego stanu w II półroczu br.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#LidiaWołowiec">Dostawy mięsa i jego przetworów wynoszą 129 tys. ton miesięcznie. Zapewnia to zaopatrzenie kartkowe i wyżywienie zbiorowe. Obserwuje się przy tym niepełną realizację kartek, zwłaszcza przez ludność regionów rolniczych. Wystąpiła też zmiana w strukturze zakupów. W III kw. przewiduje się obniżenie dostaw do 119 tys. ton miesięcznie, co spowoduje drastyczne ograniczenie sprzedaży pozarynkowej.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#LidiaWołowiec">Dostawy ryb i przetworów rybnych obniżyły się w porównaniu z ub.r. Pomyślne połowy umożliwiły jednak wzrost dostaw o 10 tys. ton w II kw.br. W III kw. przewiduje się dostawy na poziomie II kw.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#LidiaWołowiec">Dostawy tłuszczów jadalnych pokrywają obecnie potrzeby wynikające z reglamentacji. W II półroczu mogą jednak wystąpić trudności z produkcją margaryny, wobec braku środków dewizowych na import surowców.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#LidiaWołowiec">Dostawy artykułów mleczarskich, tj. mleka spożywczego, mleka w proszku i twarogów w zasadzie pokrywają potrzeby i sytuacja nie powinna ulec zmianie w II półroczu. Nadal przewiduje się kłopoty z nabyciem śmietany i serów dojrzewających.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#LidiaWołowiec">Dostawy przetworów zbożowo-mącznych i cukru przebiegają zgodnie z planem i potrzebami reglamentacji. Podobnie będzie w II półroczu.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#LidiaWołowiec">Zaopatrzenie rynku w artykuły nie objęte reglamentacją było i jest niedostateczne. Sytuacja ta nie ulegnie w najbliższym czasie zmianie.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#LidiaWołowiec">Utrzymuje się głębokie niezrównoważenie popytu i podaży artykułów przemysłowych. Największe niedobory występują w branżach, które nie zostały objęte programami operacyjnymi. Brak zwłaszcza wyrobów przemysłu włókienniczego, pończoszniczego, elektromaszynowego i chemicznego. Pogarsza się zaopatrzenie w produkty przemysłu lekkiego. Chodzi tu o artykuły mające podstawowe znaczenie w życiu codziennym, takie jak obuwie. Prognozy dostaw na b.r. nie dają podstaw do oczekiwania poprawy.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#LidiaWołowiec">W grupie środków czystości i higieny zaopatrzenie rynku przebiegało na ogół prawidłowo. Trzeba jednak podkreślić niezaspokojenie potrzeb odbiorców pozarynkowych i całkowite pominięcie w dodatkowych przydziałach rolników. W II półroczu są niewielkie szanse poprawy tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#LidiaWołowiec">Dostawy artykułów trwałego użytku osiągnęły poziom 60-80% dostaw roku ubiegłego. Trudną sytuację potęgowała konieczność realizacji podjętych przez rząd zobowiązań wobec rolników w ramach sprzedaży wiązanej; osób, które wniosły przedpłaty; górników za pracę w dni wolne oraz częściowe wobec młodych małżeństw, którym udzielono kredytów. Nadal nie rozwiązano sprawy zaopatrzenia w części zamienne do sprzętu trwałego użytku.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#LidiaWołowiec">Duże niedobory występują nadal w grupie artykułów szkolnych. Perspektywy polepszenia zaopatrzenia w zeszyty, bloki rysunkowe czy ołówki są nikłe.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#LidiaWołowiec">Wzrosły dostawy węgla kamiennego, ale nie zostaną zlikwidowane zaległości z ubiegłego roku, szczególnie u rolników. Należy dodać, że powszechnie wysuwane są postulaty przyznania węgla za dostawy mleka.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#LidiaWołowiec">Od dłuższego czasu występują głębokie braki w zaopatrzeniu w artykuły inwestycyjne i środki do produkcji rolnej. Dostawy nawozów nie osiągają wielkości założonej w programie operacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#LidiaWołowiec">Za wzrostem dostaw ciągników nie idzie zwiększenie ilości sprzętu rolniczego współdziałającego z ciągnikami. Również dostawy pasz są nadal niewystarczające.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#LidiaWołowiec">W ub. r. system reglamentacji został rozszerzony, a następnie podlegał modyfikacjom. Jego obecny kształt znajduje na ogół dość powszechną akceptację. Wobec utrzymującego się spadku dostaw towarów rynkowych, przy zwiększonych rozpiętościach w dochodach różnych grup ludności staje się konieczne utrzymanie systemu sprzedaży reglamentowanej. Należy przy tym rozważyć możliwość zwiększenia norm przydziału cukru w sezonie sporządzania przetworów owocowych, a także przyznania rolnikom dodatkowych norm środków czystości.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#LidiaWołowiec">Utrzymuje aktualność problem szczelności systemu reglamentacji i zapobiegania przepływom nie kontrolowanymi kanałami części towarów reglamentowanych. W miarę zwiększania się masy towarowej powstawać będą warunki ograniczenia reglamentacji. W pierwszej kolejności powinno to dotyczyć alkoholu i papierosów. Być może trzeba będzie ograniczyć popyt na te artykuły za pomocą zmiany ich cen.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#LidiaWołowiec">Dużą rolę odgrywa przestrzeganie zasad dyspozycji towarami. Do czasu osiągnięcia równowagi rynkowej niezbędne będzie ingerowanie w sprawy przestrzennego rozmieszczenia towarów, aby wszystkie regiony kraju miały do nich dostęp. Na razie jednak nie wyciąga się konsekwencji wobec niektórych terenowych organów administracji naruszających te zasady.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#LidiaWołowiec">Brak możliwości sprostania wszystkim potrzebom spowodował konieczność wprowadzenia tzw. programów operacyjnych. Trzeba na bieżąco korygować realizację tych programów. Szczególne zainteresowanie należy kierować na te grupy towarowe, których dostawy odbiegają od ustaleń przyjętych w tych programach.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#LidiaWołowiec">Podstawowym zadaniem rynku żywnościowego jest zagwarantowanie w II półroczu dostaw mięsa i jego przetworów na poziomie wynikającym z reglamentacji. Poprawy wymaga zaopatrzenie rynku w napoje chłodzące.</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#LidiaWołowiec">W celu ochrony konsumentów powinny być stosowane kierowane formy sprzedaży. Pozytywnie należy ocenić stosowane obecnie formy sprzedaży pieluszek, zeszytów szkolnych itp. Również wprowadzone zmiany w zasadach sprzedaży towarów na kredyt dla młodych małżeństw poważnie ułatwiają zakupy, chociaż nie dają jego gwarancji. A gwarancja taka powinna istnieć, co wymagałoby ograniczenia liczby osób korzystających z kredytów.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#LidiaWołowiec">W trudnej sytuacji rynkowej należy rozwijać inicjatywy, zmierzające do organizowania obrotu przedmiotami używanymi oraz handlu wymiennego.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#LidiaWołowiec">Poprawie sytuacji rynkowej winna służyć aktywizacja handlu z krajami socjalistycznymi, umiejętne wykorzystanie środków dewizowych, w tym również z PEWEX-u oraz nawiązywanie szerszych kontaktów z przedsiębiorstwami polonijnymi.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#LidiaWołowiec">Należy przeciwdziałać obserwowanemu spadkowi jakości towarów dostarczanych do handlu, zwłaszcza przez przemysł maszynowy i chemiczny. Należy konsekwentnie egzekwować kary za złą jakość.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#LidiaWołowiec">Realizując założenia reformy stwarza się warunki do swobodnego wyboru przedmiotów działalności handlowej. Powołanie ogólnokrajowego Państwowego Przedsiębiorstwa Handlu Opałem i Materiałami Budowlanymi powinno umożliwić specjalistycznej sieci handlu wiejskiego skoncentrowanie się na obsłudze ludności rolniczej. Należy też pozytywnie ocenie utworzenie specjalnego przedsiębiorstwa, zaopatrującego górników. Należy popierać tego rodzaju wysiłki organizacyjne. Budzi natomiast niepokój zapowiedź zmian systemowych w handlu.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#LidiaWołowiec">Istotny wpływ na warunki życia ludności powinien mieć rozwój usług bytowych i rzemiosła. Zależy to przede wszystkim od zaopatrzenia w materiały i surowce i dlatego należy zapewnić rytmiczne dostawy odpowiednich produktów.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#LidiaWołowiec">Uwagi do sprawozdania z wykonania planu i budżetu w 1981 r. oraz założeń na II półrocze br. Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych „Samopomoc Chłopska” przedstawił poseł Zdzisław Sikorski (PZPR).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#ZdzisławSikorski">Patrząc na wartościowe dane charakteryzujące wykonanie podstawowych zadań gospodarczych przez spółdzielczość rolniczą w ub.r. można by odnieść wrażenie, że są to wyniki niezwykle pozytywne. Analiza materiałów CZSR „Samopomoc Chłopska” wskazuje jednak na o wiele gorszą aniżeli w 1980 r. realizację planu. Wartością bezwzględną w. działalności CZSR „Samopomoc Chłopska” są wielkości skupionych płodów rolnych i ilość dostarczanych środków do produkcji rolniczej. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku nie uzyskano w pełni pozytywnych wyników. Dzięki podejmowanym wysiłkom organizacyjnym i pracy załóg jednostek spółdzielczych łagodzono jednak występujące napięcia i trudności. Pozwoliło to w sumie na wykonanie zadań wartościowych przyjętych w planie za rok 1981. Sprzedaż w detalu, hurcie i gastronomii, sprzedaż wyrobów własnej produkcji i usług, dostawy ogółem na zaopatrzenie rynku oraz skup produktów rolnych zamknięto dodatnimi wynikami finansowymi. Uzyskano to głównie dzięki wzrostowi cen i zmniejszeniu się zapasów, zwłaszcza artykułów przemysłowych. Zaobserwowano równocześnie szereg negatywnych zjawisk takich jak np. zmniejszenie się w porównaniu z rokiem 1980, handlowej sieci detalicznej i gastronomicznej, ograniczenie produkcji pasz treściwych, wyrobów ciastkarskich, napojów bezalkoholowych, nie mówiąc o mięsie i jego przetworach.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#ZdzisławSikorski">Założenia planu inwestycyjnego nie zostały w ub.r. wykonane. Za pozytyw należy uznać wzrost nakładów inwestycyjnych na przemysł paszowy, na działy związane z obsługą rolnictwa i przemysł piekarski. Wzrosła liczba gminnych piekarni spółdzielczych, zwiększyła się więc tym samym produkcja pieczywa i zdołano opanować trudną sytuację z zaopatrzeniem w pieczywo wsi.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#ZdzisławSikorski">W dziedzinie zatrudnienia dokonano niewielkich przesunięć kadrowych na rzecz handlu i przemysłu. Należy spodziewać się, że przy wzroście zapotrzebowania na usługi przemieszczenia kadrowe będą występować również i w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#ZdzisławSikorski">CZSR „Samopomoc Chłopska” w aktualnej sytuacji żywnościowej kraju powinna w jeszcze większym stopniu koncentrować się na zaopatrzeniu wsi w środki do produkcji, na sprawnej organizacji skupu płodów rolnych oraz ograniczaniu strat w ich transporcie, przechowywaniu i przetwórstwie. Spółdzielczość wiejska musi też dostosować się do wymogów reformy gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#ZdzisławSikorski">Należy stworzyć warunki umożliwiające spółdzielczości wiejskiej realizację programu inwestycyjnego, jak też rozwój działalności usługowej dla rolników. Usprawnić trzeba transport do czego niezbędne jest uzupełnienie w tabor i części zamienne. Szybkiego rozwiązania wymaga także zaopatrywanie wsi w drobny sprzęt, narzędzia rolnicze, odzież roboczą, zwłaszcza zaś w obuwie gumowe.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#ZdzisławSikorski">Uwagi do wykonania planu i budżetu za 1981 r. oraz projektu budżetu na 1982 r. w części dotyczącej Centralnego Związku Spółdzielni Spożywców „Społem” przedstawiła poseł Władysława Obidoska (ZSL).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WładysławaObidoska">W 1981 r. siła nabywcza ludności kierowana była przede wszystkim na artykuły nieżywnościowe, gdyż racjonowanie żywności unormowało i uspokoiło nieco sytuację na tym rynku. Prawdziwa eksplozja sprzedaży w branżach przemysłowych miała miejsce w III kw. ub.r. Masowy wykup objął wszystkie towary znajdujące się jeszcze w sieci detalicznej i w hurcie. W ogólnej kwocie wydatków towarowych ludności, zwiększył się w ub.r. wartościowy udział sprzedaży napojów alkoholowych. Wynika to jednak nie ze wzrostu spożycia, lecz ze zwyżki cen w marcu i grudniu ub.r. Drastyczny spadek zapasów towarowych w detalu spowodowany był nie tylko wykupem towarów, lecz także znacznym obniżeniem dostaw z przemysłu na rynek.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WładysławaObidoska">W tej sytuacji poziom zaopatrzenia rynku był niejednorodny i zróżnicowany. Ujawnił się czarny rynek, spekulacja, na której robiono duże fortuny, wykorzystując bez skrupułów wszystkie trudności w zaopatrzeniu. Były takie miesiące, kiedy problemem stał się zakup podstawowych artykułów spożywczych - mleka, mąki, serów a kolejki ustawiały się niekiedy wieczorem, aby po wielogodzinnym oczekiwaniu nabyć pożądany towar następnego dnia. Tak nabywano towary do czasu wprowadzenia reglamentacji. System kartkowy, choć jego organizacja długo była wadliwa, uspokoił nieco i unormował sytuację.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WładysławaObidoska">CZSS „Społem”, mimo określonych trudności, zrealizował w ub.r. podstawowe zadania w zakresie wartości produkcji i dostaw własnych wyrobów na rynek krajowy. Osiągnął też postęp w rozwoju swej bazy materialnej, a na niektórych odcinkach gospodarowania w następstwie zmian cen uzyskano również dodatnie efekty finansowe.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WładysławaObidoska">W roku ubiegłym liczba sklepów zmniejszyła się o 97, natomiast wzrosła powierzchnia sprzedażna. Zwiększono liczbę placówek ogólnospożywczych, mięsno-wędliniarskich, natomiast ograniczono liczbę sklepów ze sprzedażą alkoholu, sklepów wąsko-branżowych i specjalistycznych. O ok.18% spadła liczba sklepów ajencyjnych i o 15% placówek gastronomicznych. Nie uległo poprawie wyposażenie sklepów w maszyny i urządzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WładysławaObidoska">Wartość sprzedaży detalicznej ogółem wyniosła 353.140 mln zł i była niższa o 0,3% w porównaniu z 1980 r. O 3,4 punktu spadł udział handlu detalicznego „Społem” w obrotach handlu krajowego.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WładysławaObidoska">Gwałtowny spadek dostaw i zmniejszenie się zapasów spowodowały, że na rynek trafiło mniej mięsa i jego wyrobów, przetworów, serów dojrzewających, śmietany. Poprawie uległy jednak dostawy jaj, mleka.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WładysławaObidoska">Krytycznie ocenić trzeba dyscyplinę dostaw, tak pod względem ilości, jak i terminów, a także geografii. Wiele do życzenia pozostawia nadal organizacja reglamentacyjnego systemu sprzedaży.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#WładysławaObidoska">W gastronomii wystąpił spadek liczby miejsc konsumenckich i placówek gastronomicznych. Wzrosła natomiast liczba placówek i miejsc w żywieniu przyzakładowym. Szczególnie negatywnie trzeba ocenić zmniejszenie się o ponad 8% liczby barów mlecznych. Wartość sprzedaży ogółem w gastronomii była wyższa o ponad 11 mld zł. Wpływ na to miał wzrost cen, ale wyniki kontroli wskazują też na wiele nieprawidłowości. Mimo podejmowanych starań, placówki żywienia zbiorowego zmniejszyły produkcję posiłków regeneracyjnych i profilaktycznych dla załóg w zakładach pracy oraz posiłków abonamentowych. Nie poprawiła się jakość potraw. Przeciętna zatrudnienie w gastronomii ogółem wzrosło o 2% w stosunku do r. 1980, wzrosła również o 48% średnia płaca jednego pracownika.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#WładysławaObidoska">Baza produkcyjna „Społem” powiększyła się w ub.r. o 15 piekarń, 2 ciastkarnie, 3 masarnie, 1 garmażernię, 8 wytwórni wód gazowanych. Wartość sprzedaży wyrobów własnej produkcji i usług w cenach zbytu wyniosła 48.175 mln zł. Wartość dostaw rynkowych towarów z własnej produkcji w cenach detalicznych wyniosła 517,26 mln zł i była o 12,7% wyższa w stosunku do 1980 r. oraz o 19,2% do wielkości planowanej. Wpływ na te wyniki miała przede wszystkim zmiana cen pieczywa, wyrobów garmażeryjnych, ciastek, napoi bezalkoholowych. Równocześnie jednak uzyskano dobre wyniki w produkcji cukierków, czekolady i wyrobów czekoladowych, pieczywa cukierniczego. Wzrosło przeciętne zatrudnienie w produkcji o 2,1% oraz średnia płaca o 46,2%. Poprawiła się jakość niektórych wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#WładysławaObidoska">Dezorganizacja rynku miała również wpływ na działalność usługową. Zmniejszyła się sieć placówek usług dla ludności, wzrosła natomiast wartość usług.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#WładysławaObidoska">Nakłady inwestycyjne wykorzystane, zostały w 75,4%. Spółdzielczość otrzymała również ponad 500 mln zł głównie ze środków Centralnego Funduszu Turystyki i Wypoczynku. Podstawowym kierunkiem inwestowania był przemysł, a do wykonawstwa inwestycyjnego włączono również 63 własne zakłady remontowo-budowlane.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#WładysławaObidoska">Reasumując realizację planu i budżetu przez CZSS „Społem” pragnę stwierdzić, że w okresie ogromnie trudnym na rynku wewnętrznym pełnym napięć i braków towarowych uczyniono bardzo wiele dla opanowania sytuacji, tak w zakresie organizacji dostaw, jak i zapewnienia możliwie największej podaży towarów nie tylko z własnej produkcji, lecz również pochodzenia przemysłowego. Związek wykazał umiejętność adaptacji do jakże złożonych warunków funkcjonowania gospodarki. W sposób krytyczny wyciągnął wnioski z własnych niedociągnięć i uwzględnił je w realizacji zadań planu roku bieżącego. Uwaga „Społem” musi się koncentrować na:</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#WładysławaObidoska">- dążeniu wszystkimi środkami i metodami do maksymalnego wykorzystania wszystkich możliwości zdobycia towarów rynkowych (współpraca z przemysłem drobnym i rzemiosłem, skup artykułów rolnych itp.);</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#WładysławaObidoska">- trosce o poprawę jakości towarów w procesie obrotu towarowego i produkcji;</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#WładysławaObidoska">- usprawnieniu organizacji sprzedaży w ogóle, a artykułów reglamentowanych w szczególności, co będzie miało niewątpliwy wpływ na ograniczenie możliwości spekulacji;</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#WładysławaObidoska">- poprawie wyposażenia technicznego sklepów w celu ułatwienia pracy załóg, które w większości rekrutują się z kobiet;</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#WładysławaObidoska">- rozwijaniu sieci barów mlecznych, udostępnianiu im surowców nie objętych reglamentacją;</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#WładysławaObidoska">- wykorzystaniu zwolnionych mocy produkcyjnych w celu zwiększenia podaży wyrobów rynkowych;</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#WładysławaObidoska">- wzmocnieniu pracy wychowawczej i szkoleniowej wśród załóg.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#StanisławPawłowski">W 1981 r. zadania w dziedzinie dochodów budżetowych (plan po zmianach) zrealizowały: MHWiU w 111,6%, „Społem” w 127,4%, CZSR w 136,4% a CPHW w 174,1%.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#StanisławPawłowski">Problemem zasadniczym jest obciążenie państwa po stronie wydatków znacznymi kwotami w postaci dotacji budżetowych. Dotacje te obejmują szeroką sferę działalności gospodarczej, zwłaszcza spółdzielczości rolniczej i spółdzielczości spożywców.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#StanisławPawłowski">Ujemnie na dochody budżetowe wpływają również w sposób pośredni znaczne straty operacyjne w niektórych dziedzinach działalności gospodarczej organizacji handlu wewnętrznego i usług oraz wysokie straty nadzwyczajne.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#StanisławPawłowski">Okres napięć na rynku, braku towarów, obniżanie się warunków bytowania ludności był jednocześnie dla organizacji handlowych okresem prosperity finansowej. Dotacje i inne ulgi udzielane im przez państwo, zmiany cen i w wyniku tego znaczny przyrost wartości marż handlowych umożliwiły wszystkim organizacjom: pokrycie całego wzrostu płac, miliardowych strat operacyjnych i miliardowych strat nadzwyczajnych i mimo to zwiększenie zysków w porównaniu z 1980 r.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#StanisławPawłowski">W 1981 r. nastąpiła istotna poprawa w stanie finansowym organizacji handlu wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#StanisławPawłowski">Dla wyciągnięcia prawidłowych wniosków usprawniających bieżącą działalność konieczne jest naświetlenie stanu funkcjonowania rynku w 1981 r.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#StanisławPawłowski">Przy analizie stopnia pokrycia funduszu dyspozycyjnego ludności towarami w 1981 r. organizacje handlu nie uwzględniły faktu przeniesienia przez ludność znacznych zapasów pieniężnych do PKO. Wkłady oszczędnościowe w przeliczeniu na jednego mieszkańca wzrosły w 1981 r. w porównaniu z 1980 r. średnio o 4.635 zł tj. o 33,6%.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#StanisławPawłowski">W 1981 r. zaopatrzenie ludności w wiele rodzajów wyrobów było złe, ale przede wszystkim złe było funkcjonowanie samego handlu wewnętrznego.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#StanisławPawłowski">Nie można ocenić stanu zaopatrzenia ludności, wbrew powszechnemu przekonaniu, wyłącznie na podstawie tego co znajduje się w sklepach i magazynach. Nie wszystkie towary trafiają na półki. Jak wytłumaczyć takie zjawiska:</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#StanisławPawłowski">- w 1981 r. nie można było praktycznie nabyć w sieci detalicznej aparatów telewizyjnych. Natomiast sieć abonentów telewizyjnych wzrosła w skali większej niż w 1980 r. (przyrost o 5 odbiorników na każde 1000 mieszkańców). Jakimi drogami i z jakich źródeł trafiały odbiorniki do tych abonentów?</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#StanisławPawłowski">- w 1981 r. handel artykułami obuwniczymi w sklepach zanikł prawie zupełnie. Czym więc uzasadnić dane GUS o zwiększeniu się w 1981 r. zakupu obuwia w przeliczeniu na jednego mieszkańca do średniego wskaźnika 3,9 pary wobec 3,8 w 1980 r.?</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#StanisławPawłowski">- spożycie przetworów zbożowych na mieszkańca w 1981 r. wzrosło o 10 kg w porównaniu z 1979 r., a o 3 kg w stosunku do 1980 r. Wzrosło lub utrzymało się na poziomie roku poprzedniego spożycie: ziemniaków, tłuszczy jadalnych, jaj.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#StanisławPawłowski">Zaopatrzenie rynku w towary zbliżają dane dotyczące stanu zapasów towarów w hurcie i detalu na koniec I kwartału 1982 r. I tak, mimo nadal występujących na rynku trudności z nabyciem niektórych rodzajów towarów:</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#StanisławPawłowski">- we wszystkich województwach wartościowe zapasy artykułów żywnościowych zostały przekroczone w stosunku do stanu na koniec I kwartału 1981 r. Napawa wątpliwością sposób odbudowy zapasów tych towarów. Mimo rozdzielnictwa i reglamentacji gromadzenie zapasów w układzie terytorialnym wykazuje znaczne odchylenia. Np. wzrost wartości zapasów artykułów żywnościowych w województwie warszawskim wyniósł 24,1%, a w wałbrzyskim 177,4%, - w trzech województwach (warszawskim, białostockim, ostrołęckim) również wartość zapasów artykułów nieżywnościowych przekroczyła stan I kwartału 1981 r. W pozostałych województwach nie osiągnięto zapasów ubiegłorocznych, ale skala braków jest bardzo zróżnicowana. Np. w województwie białostockim wartość zapasów artykułów nieżywnościowych była większa o 28,9% w porównaniu z analogicznym okresem 1981 r., natomiast w województwie chełmskim wartość stanowiła tylko 57,1% stanu ubiegłorocznego.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#StanisławPawłowski">Dają się już zaobserwować pewne procesy ujemne będące odwrotnością ogólnych zjawisk rynkowych, a mianowicie nieracjonalność niektórych rodzajów zapasów. Przykładowo w stosunku do norm rotacji artykułów żywnościowych, określonych przez „Społem” w wyniku wieloletnich doświadczeń, rotacja w I kwartale 1982 r. była wydłużona w obrocie kaszą (86 dni, norma 60), cukru (46 dni, norma 30). Natomiast rotacja płatków zbożowych i makaronu ukształtowała się już na poziomie normalnym.</u>
          <u xml:id="u-5.15" who="#StanisławPawłowski">Należałoby oczekiwać od organizacji handlu wewnętrznego i usług nie tylko rzetelnej oceny stanu zaopatrzenia rynku i funkcjonowania ogniw obrotu towarowego, ale też prawidłowej pod względem metodologicznym i uwzględniającym aspekty optymalizacji oceny kosztów tego obrotu. Handel zapomniał o tym, że jego funkcją jest nie tylko kształtowanie odpowiedniej podaży towarów i usług, ale też kreowanie popytu i to popytu racjonalnego, godzącego interesy nabywców i gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-5.16" who="#StanisławPawłowski">Daje się zaobserwować zmniejszenie się liczby uspołecznionych placówek handlowych, gastronomicznych i usługowych. Należy sądzić, że w dalszych etapach realizacji reformy gospodarczej zjawiska likwidacji sieci będą się pogłębiać, stąd przedstawione w uwagach NIK wnioski w tym przedmiocie.</u>
          <u xml:id="u-5.17" who="#StanisławPawłowski">Równolegle ze zmniejszeniem się sieci placówek uspołecznionych następuje stały wzrost liczbowy placówek prywatnych. W stosunku do roku 1980 sieć ta wzrosła: w handlu detalicznym o 9,4%, w gastronomii o 0,5%, w rzemiośle o 7,0%.</u>
          <u xml:id="u-5.18" who="#StanisławPawłowski">Podniosłem już kiedyś sprawę przydatności dla celów podejmowania prawidłowych decyzji gospodarczych analiz i sprawozdań przedkładanych przez organizacje handlu wewnętrznego, Najwyższej Izbie Kontroli i Komisji. Nie można w tym zakresie odnotować istotniejszej poprawy. W analizach ekonomicznych centralnych organizacji nie podnosi się w ogóle takich zagadnień, jak ocena efektywności polityki prowadzonej przez ministerstwo lub centralny związek, ocena skuteczności metod zarządzania oraz sprawności organizacyjnej i funkcjonowania resortu, ocena wyników pracy zaplecza resortowego. Szereg uzasadnień ma w analizach charakter ogólnikowy lub subiektywny, że wspomnę chociażby o poniższym przykładzie:</u>
          <u xml:id="u-5.19" who="#StanisławPawłowski">CZSR „Samopomoc Chłopska” podaje w sprawozdaniu, iż w 1981 r. wystąpił dalszy wzrost cen mięsa króliczego na rynkach światowych, co mimo zmniejszonego eksportu (90,3%) w związku z malejącym skupem królików, pozwoliło jednak wartościowy plan eksportu wykonać w 101,5%. Natomiast CZSS „Społem” na uzasadnienie wykonania planu eksportu królików w 1981 r. do II obszaru płatniczego tylko w 54,1% podaje w analizie, że realizacja dostaw mięsa króliczego na rynek zachodni napotykała trudności z uwagi na konkurencyjność eksportera chińskiego.</u>
          <u xml:id="u-5.20" who="#StanisławPawłowski">Ten sam rok, ten sam asortyment eksportu, ten sam rynek i tak diametralnie różne ceny. Wydawałoby się, iż jeśli jeden związek nie mógł sobie dać rady z ekspansją eksportu chińskiego, to należało towar dać do sprzedaży drugiemu związkowi, który potrafi sprzedać towar lepiej.</u>
          <u xml:id="u-5.21" who="#komentarz">(Dyskusja)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#EugeniuszCzuliński">Jakie są przyczyny powstania nadzwyczajnych strat w wysokości miliarda złotych w przedsiębiorstwach handlu wewnętrznego? Dlaczego dokonano niepotrzebnego zakupu maszyn liczących za ponad 100 mln zł, skoro nie przygotowano lokalu, w którym mogłyby funkcjonować? Straty przy budowie hali targowej w Warszawie wznoszonej przez „Budren” wynoszą 51 mln zł. Jak w takiej sytuacji można było wydać na nagrody i premie dla pracowników tego przedsiębiorstwa ponad 1 min zł? Przedsiębiorstwo „Jubiler” przyniosło strąty rzędu 20 min zł. Ponad 60 min zł zamrożono w kamieniach i wyrobach zwróconych „Jubilerowi” w ramach reklamacji. Jakich zatem fachowców zatrudnia „Jubiler”, skoro tyle wyrobów tej firmy, jest reklamowanych przez klientów? Jakie wyciągnięto konsekwencje w stosunku do tych pracowników, którzy pozwolili na sprzedaż korali i turkusów sprowadzanych z zagranicy tylko wśród załóg? Należałoby zwiększyć ilość kontrolerów Państwowej Inspekcji Handlowej. Jak resort pragnie rozwiązać problem weryfikacji kadr pracowników handlu? Małe nierentowne sklepiki powinny zostać przekazane rzemiosłu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#DanutaSerafin">Praca handlu jest bardzo trudna. Półki sklepowe w tym roku zaczynają się pomału zapełniać. Nadal jednak występują braki, za które najczęściej klient wini sprzedawcę. W materiałach NIK mówi się m.in. o obronie praw konsumentów i pracy w wolne soboty. Reprezentuję woj. kieleckie. 25% sklepów w tym województwie pracuje w wolne soboty. Po prostu nie ma tyle towaru, aby istniała potrzeba, otwierania wszystkich placówek handlowych w te dni. Poza tym w handlu pracują kobiety. One również chcą sobotę i niedzielę poświęcić własnemu domowi. Proponuję więc, aby w wolne soboty i poniedziałki sklepy były czynne przez osiem godzin.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#DanutaSerafin">Handel może sprzedać tylko to co posiada. Próbujemy nawiązywać kontakty z przemysłem, ale jest to bardzo trudne. W jaki sposób zaopatrzeniowcy „Społem” docierają do producentów, jeżeli nie zdążą zawrzeć umów na targach czy giełdach handlowych? Jak będzie wyglądała reorganizacja w „Społem”? Wielokrotnie postulowaliśmy, aby proszek do prania dostarczany był w mniejszych opakowaniach. Nadal jednak nic się nie zmieniło. Dlaczego odebrano deputat uczniom w masarniach? Czy będzie wódka w wolnej sprzedaży i w jakiej cenie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#OlgaRewińska">W ubiegłym roku bardzo wiele uwagi poświęcaliśmy bieżącej działalności handlu. Zgłaszaliśmy wówczas wiele wniosków, opinii i dezyderatów. Część z nich została uwzględniona, część niezałatwiona do dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#OlgaRewińska">Oceniając handel przy okazji wykonania planu i budżetu, musimy patrzeć na jego działania również pod kątem dochodów budżetowych kraju. W ub. roku wszystkie organizacje handlowe wykonały wartościowo swoje zadania. Czujemy jednak niedosyt, jeśli chodzi o prognozy na II półrocze br. Niepokój budzi likwidacja wielu sklepów. Jeszcze przed 1980 r. handel odczuwał braki sieci handlowej i gastronomicznej. Obawiam się, że likwidując obecnie sklepy stracimy lokale, których nigdy więcej nie odzyskamy. Coraz częściej spotykamy się z wypowiedziami przedstawicieli przemysłu informującymi o uruchamianiu własnych placówek handlowych. Punkty skupu używanej odzieży i butów - to dobra inicjatywa. Dlaczego jednak, aby sprzedać używaną odzież godzinami trzeba stać w kolejce, mimo że tyle sklepów jest nie wykorzystanych. Dlaczego handel w niedostatecznym stopniu wykorzystuje wyroby rzemiosła i drobnej wytwórczości? Dlaczego przemysłowe sklepy ajencyjne są pełne towarów, a państwowe prawie puste? Jak wygląda sprawa godzin pracy sklepów ajencyjnych i prywatnych? Dzisiaj są one otwierane w identycznych godzinach jak uspołecznione. Zaczyna się sezon owocowo-warzywny. Jakie szanse będzie miał klient, aby kupić owoce i warzywa w sobotę czy niedzielę?</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#OlgaRewińska">Uważam reglamentację jako zło konieczne, sprzedaż kierowaną zaś za środek ograniczający spekulację i nadużycia. W lutym w Poznaniu na posiedzeniu Komisji w trybie bardzo pilnym opracowywaliśmy opinię o konieczności wprowadzenia sprzedaży kierowanej butów i odzieży dla dzieci. Teraz okazało się, że naszą opinia nie była potrzebna, albowiem zrezygnowano z tego zamysłu. Dlaczego? Przecież to jedyna droga, aby ubrać dzieci. Jest to m.in. powodem wprowadzenia reglamentacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#BożenaMaciejewska">Ubiegły rok był nietypowy z punktu widzenia rozwoju sytuacji gospodarczej. Liczyłam, że na dzisiejszym posiedzeniu poświęcimy więcej uwagi przyszłości. Spotkało mnie rozczarowanie, gdyż w materiałach resortu brak jest rozbudowanych prognoz i wniosków na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#BożenaMaciejewska">Należy wyeksponować negatywną ocenę Komisji dotyczącą reglamentacji wprowadzonej przez poszczególnych wojewodów. Jak pamiętamy, resort zapowiadał wyciąganie konsekwencji w stosunku do wojewodów stosujących taką praktykę. Szczególne rozgoryczenie odczuwają województwa, które podporządkowały się centralnym zasadom reglamentacji.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#BożenaMaciejewska">Proszę też o informację na temat przygotowań do wprowadzenia systemu przedpłat na artykuły trwałego użytku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#JózefaOrłowska">Pilnego rozwiązania wymaga zagospodarowanie odławianych ryb. Obecnie Centrale Rybne odmawiają przyjęcia ryb, choć brakuje ich w handlu. Świadczy to o złym rozpoznaniu potrzeb przez Centralę. W efekcie kutry nie wypływają w morze, a ryby przekazywane są na pasze, gdyż brak opakowań uniemożliwia przeznaczenie ich na przetwory. Rybacy kierowani są do pracy w PGR-ach i leśnictwie oraz na urlopy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#JerzyJóźwiak">Sytuacja przedstawiona przez posłankę J. Orłowską musi być oceniona jako skandaliczna. Przy obecnych brakach artykułów żywnościowych nie powinno się ograniczać odławiania ryb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JózefBańkowski">Przedsiębiorstwa połowowe niemal całkowicie ograniczają swoją działalność. Nie uzyskały one zgody na zorganizowanie własnych punktów sprzedaży ryb. Nie ma też możliwości przetwórczych. Proponuję sprawdzić w magazynach warszawskiej Centrali Rybnej czy rzeczywiście jest nadmiar ryb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#ZdzisławSikorski">Na podstawie uwag napływających z terenu dowiadujemy się, że zdarza się, iż punkty skupu ograniczają skup zwierząt rzeźnych. Sprawa ta wymaga wyjaśnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#JerzyJóźwiak">Przedstawiciele CZSR „Samopomoc Chłopska” powinni nas poinformować o decyzjach administracyjnych powodujących zamykanie punktów skupu żywca oraz ograniczających czas pracy tych punktów.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#JerzyJóźwiak">Jak wynika z dostarczonych materiałów, wnioski o założenie firm polonijnych są rozpatrywane bardzo długo, gdyż wymagana jest opinia w tej sprawie organów MO. Jaki czas na udzielenie takiej opinii przewidują ustalenia poczynione z MSW? Obecnie zdarza się czekać ponad rok. Jaki przepis prawa nakłada obowiązek zasięgania takich opinii?</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#JerzyJóźwiak">Zarówno resort, jak i obie centrale spółdzielcze, nie przedstawiły na dzisiejsze posiedzenie wyczerpujących prognoz dotyczących II półrocza br. Jest to albo wyrazem nadmiernych obaw, albo zgoła inercji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#HenrykSkrobisz">W pełni zgadzamy się z ocenami przedstawionymi dziś w koreferatach. Cała gospodarka, a zwłaszcza organizacje handlowe pracowały w ubiegłym roku szczególnie dramatycznych warunkach. Trzeba to uwzględnić w ocenie działalności handlu w 1981 r. Kierownictwo resortu nie spodziewało się, że organizacje handlowe tak dobrze wypadną w tej ciężkiej próbie.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#HenrykSkrobisz">Zgodnie z ocenami resortu i Komisji Planowania, sytuacja pieniężno-rynkowa w II półroczu będzie nadal trudna. Przewiduje się, że niedobór towarów w stosunku do siły nabywczej ludności osiągnie wartość od 157 do 200 mld zł. Nadal nie w pełni opanowano sytuację na rynku pieniężno-dochodowo-kredytowym. Iluzją jest przypuszczenie, że dodatkowa siła nabywcza ludności może być skierowana na inne cele niż artykuły rynkowe. Również oszczędności są po prostu odłożonym popytem.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#HenrykSkrobisz">Rząd dokłada wszelkich starań, aby zwiększyć w II półroczu podaż artykułów przemysłowych. Komitet Gospodarczy Rady Ministrów podjął decyzję o odczuwalnym zwiększeniu dostaw obuwia dla dorosłych. Zwiększy się import skór i innych składników. Nadal jednak ok. 40% siły nabywczej będzie kierowane na rynek artykułów żywnościowych.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#HenrykSkrobisz">Resort uzyskał akceptację Komitetu Gospodarczego Rady Ministrów i Komisji Planowania dla decyzji o utrzymaniu w II półroczu br. dotychczasowych norm kartkowych na mięso. Stanowi to kontynuację polityki stabilizacji rynku żywnościowego. Utrzymanie tej decyzji będzie trudne wobec oczekiwanego spadku podaży mięsa na przełomie III i IV kwartału. Chcielibyśmy utrzymać normy zaopatrzenia także na inne artykuły.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#HenrykSkrobisz">Poważne zagrożenie występuje na rynku artykułów zbożowych. Mimo dużych wysiłków nie udało się zrealizować planu skupu zbóż od rolników indywidualnych. Potrzebny jest bardzo pilny import kilkuset tysięcy ton zboża. Wszystko wskazuje na to, że uda się zaimportować dodatkowo 400 tys. ton, co pozwoli utrzymać dotychczasowe normy.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#HenrykSkrobisz">Resort pragnie utrzymać też dotychczasowe zasady sprzedaży używek. Pragniemy utrzymać normę na alkohol, gdyż względy społeczne nie pozwalają doprowadzić ceny do ceny równowagi, to jest 600–700 zł za pół litra wódki. Rozważane są propozycje przyjęcia rozwiązań etapowych, które przewidują wprowadzenie wolnej sprzedaży alkoholi wysokich gatunków. Uogólniając, można powiedzieć, że resort jest zwolennikiem rozwiązań ewolucyjnych, nie szokujących społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#HenrykSkrobisz">W niektórych województwach wprowadzono tzw. karty zaopatrzenia na artykuły przemysłowe. Nie popieramy takich inicjatyw. Nie znamy natomiast przykładów zmian w systemie reglamentacji wprowadzanych przez wojewodów, poza przypadkiem wojewody opolskiego, który podjął decyzję o dodatkowym przydziale, cukru. Sprawą ta jest badana, zaś resort domaga się wyciągnięcia konsekwencji.</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#HenrykSkrobisz">Należy odrzucić krytyczne opinie uogólniające negatywne oceny pracowników handlu. Nie uważaliśmy za konieczne przeprowadzenie generalnej weryfikacji pracowników handlu. PIH oraz NIK systematycznie kontrolują pracę jednostek handlowych i wszelkie naruszania norm są karane.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#HenrykSkrobisz">W związku z zasygnalizowanym niedosytem prognoz na II półrocze br. staramy się pilnie dostarczyć Komisji odpowiednie materiały. Chciałbym jedynie zasygnalizować, że uzyskanie informacji od dostawców jest bardzo trudne.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#HenrykSkrobisz">Organizowanie sklepów przyfabrycznych jest zgodne z założeniami reformy gospodarczej. Nie powinno się - naszym zdaniem - przeciwstawiać otwieraniu takich sklepów. Zdarza się obecnie często, że zakłady sprzedają swoje produkty tylko najbliższym odbiorcom. Również to zjawisko jest skutkiem wprowadzanej reformy. Nie można jednak z tego powodu wracać do systemu centralnego rozdzielnictwa. Trzeba być cierpliwym i czekać aż zaczną działać mechanizmy ekonomiczne. Trzeba też sprzyjać wytwarzaniu współzawodnictwa między zakładami przemysłowymi a handlem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#OlgaRewińska">Jeśli Zakłady Obuwnicze w Radomiu uruchomią 20 sklepów, to obuwie nie trafi do Suwałk czy Ostrołęki. Przy niedosycie masy towarowej, brak będzie bardziej dotkliwie odczuwalny. A my słyszymy, że coraz to nowe przedsiębiorstwa przemysłowe chcą organizować sklepy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#EugeniuszCzuliński">Część pracowników handlu pracuje dobrze i należy im się uznanie, ale w terenie mamy ludzi nie nadających się do pracy w handlu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#ZdzisławJusis">Minister mówił o alkoholu, ale nic o używkach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#HenrykSkrobisz">Jeśli chodzi o używki, nie mamy dojrzałej propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#JerzyJóźwiak">Komisja wyraziła wątpliwości co do odrzucenia zasadności sprzedaży sterowanej towarów dla dzieci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#HenrykSkrobisz">Nasze stanowisko było zgodne z tym, co przedstawiliśmy prezydium Komisji. Komitet Gospodarczy Rady Ministrów uznał jednak, że należy szukać jeszcze rozwiązań ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#HenrykSkrobisz">Wiceprezes CZRS „Samopomoc Chłopska” Jan Zegarek: Przedstawione tu uwagi uważamy za trafne i je podzielamy. Pracowaliśmy jednak w bardzo trudnych warunkach. Obecnie na niektórych odcinkach rysują się zapowiedzi poprawy. M.in. dostawy węgla w ciągu pięciu miesięcy br. były o 1,5 mln ton większe niż w analogicznym okresie ub. roku, a zapasy na koniec maja wyniosły 826 tys. ton, tj. były trzy razy większe. W celu likwidacji zaległości ze stycznia przedłużyliśmy sprzedaż za dostawy płodów rolnych do końca czerwca. Do końca maja wypłacono ekwiwalenty za nieodebrany węgiel. Jest poprawa w dostawach cementu. Gorzej wygląda zaopatrzenie w nawozy. Plan na rok gospodarczy 81/82 nie będzie wykonany, jeżeli chodzi o nawozy azotowe i fosforowe. Zapasy są też wyjątkowo niskie.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#HenrykSkrobisz">Dość dobrze przebiega skup żywca. Kontraktacja na I półrocze trzody chlewnej i bydła kształtuje się podobnie jak w tym samym okresie roku ubiegłego. Ostatnio w punktach skupu są trudności z odbiorem żywca. Jest ono tam przetrzymywane ze względu na kłopoty z jego przerobem i brakiem miejsca w chłodniach.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#HenrykSkrobisz">Korzystnie kształtuje się produkcja prowadzona przez spółdzielczość z wyjątkiem produkcji mieszanek paszowych, gdyż brak jest importowanego surowca. Wzrost zapasów w handlu wiejskim wynika przede wszystkim ze wzrostu cen, chociaż rosną również zapasy rzeczowe.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#HenrykSkrobisz">Zmniejszenie sieci barów gastronomicznych było spowodowane decyzjami władz lokalnych. Spółdzielczość wiejska ma niewiele placówek ajencyjnych. W styczniu zaleciliśmy, aby sieć ta została przeanalizowana i przekształcona stosownie do potrzeb. Dlatego obserwujemy jej zmniejszanie się.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#HenrykSkrobisz">Co się tyczy inwestycji, to ceny robót bardzo poważnie wzrosły. Np. koszty budowy piekarni 2,5–3 razy. Chcemy przejrzeć wszelkie dokumentacje, aby jak najbardziej obniżyć koszty, bo spółdzielnie bardzo mocno zastanawiają się teraz nad inwestycjami i występują o przyznanie dodatkowych środków.</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#HenrykSkrobisz">Mamy wiele problemów do załatwienia. Brak np. 200 tys. kos na żniwa. Zapasy i bieżące dostawy nie zabezpieczą w pełni potrzeb. Podobnie jest ze sznurkami do snopowiązałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#BronisławPopardowski">Trudność formułowania prognoz zaopatrzenia w bieżącym roku wynika z tego, że uzgodnienia dostaw z przemysłem obejmują co najwyżej okres jednego kwartału. Podstawowym kierunkiem naszych działań jest pozyskiwanie odpowiedniej ilości towarów oraz wpływanie na ich strukturę i jakość. Niestety niektóre przemysły nie wykazują zrozumienia dla naszych zabiegów, np. przemysł cukierniczy przewiduje zmniejszenie o 50% swej oferty w III kwartale. Udało się nam natomiast poprawić strukturę dostaw artykułów nabiałowych, zwiększając dostawy twarogów tłustych. W III kw. przemysł mięsny zmieni strukturę produkcji wędlin różnicując asortymenty.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#BronisławPopardowski">W br. po raz pierwszy „Społem” prowadzi skup artykułów rolnych na potrzeby własnej produkcji. Intensyfikujemy też wymianę handlową ze spółdzielczością innych krajów socjalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#BronisławPopardowski">Wszystkie nasze działania zmierzające do utrzymania produkcji napojów chłodzących zakończyły się niepowodzeniem. Większość wytwórni pracuje na pół zmiany, zamiast na dwie lub trzy.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#BronisławPopardowski">Poważnym problemem jest rozmieszczenie towarów na terenie kraju. Pomimo że przedsiębiorstwa są samodzielne, należy na nie oddziaływać tak, aby podstawowe artykuły były dostępne w całym kraju. Sprawę tę regulujemy poprzez porozumienia z zakładami pracy, przyjmując na siebie koszty transportu. Obserwowany obecnie wzrost zapasów nie powinien rodzić obaw. Zapasy te zapewniają dostawy towarów masowych do końca czerwca. Brak jest natomiast poprawy w zapasach artykułów nieżywnościowych.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#BronisławPopardowski">W celu pełnego wykorzystania mocy produkcyjnych naszych zakładów opracowaliśmy program wprowadzania produkcji zastępczej na bazie lokalnych surowców. Część zakładów technicznych przestawiła się ponadto na produkcję towarów rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#BronisławPopardowski">Gastronomia stanowi stałą troskę kierownictwa „Społem”. Rozwiązaliśmy problem barów mlecznych, uzyskując dotację z budżetu, która pokryje część marży w tych barach.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#BronisławPopardowski">W ub. roku zmniejszyła się ilość artykułów paczkowanych przez przemysł. Problem ten wiąże się ze sprawą poprawy poziomu obsługi społeczeństwa. Ocena poziomu obsługi jest obniżana przez niezbyt liczną grupę złych, przypadkowych pracowników handlu, który psuje nam opinię. Korzystając z wyników kontroli usuwamy z pracy takie osoby. Dzieje się tak, mimo iż nadal brakuje rąk do pracy w handlu.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#BronisławPopardowski">Mimo naszych nacisków nie udało się załatwić sprawy paczkowania proszków do prania. Przemysł twierdzi, że nie może zmienić gramatury.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#BronisławPopardowski">Współpraca z Centralą Rybną nie układa się dobrze. Nawiązaliśmy bezpośrednie kontakty z Wybrzeżem, gdzie mamy swoich pełnomocników, którzy będą kierować ryby bezpośrednio do sklepów w głębi kraju.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#BronisławPopardowski">W tegorocznym planie przewidujemy zysk w wys. 20 mld zł, z czego 17,3 mld zł będzie odprowadzone do budżetu państwa. Równocześnie uzyskamy dotację w wysokości ponad 8 mld zł. Będą one przeznaczone na dotowanie mąki piekarskiej i cukru.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#JerzyLizak">Wzrost dynamiki sprzedaży w br. wynika przede wszystkim ze wzrostu cen. W warunkach porównywalnych sprzedaż zmalała w porównaniu z ub. rokiem o 30–40%. W celu lepszego wykorzystania sieci handlowej i pracowników, przedsiębiorstwa handlowe podejmują starania na rzecz uzyskania towarów oraz organizują sprzedaż towarów używanych. Rozwijamy też sieć zakładów usługowych.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#JerzyLizak">Jak dotychczas przedsiębiorstwa państwowe nie zmniejszają zatrudnienia i nadal brak jest chętnych do pracy w handlu. Jest to skutkiem złych warunków pracy i niskich płac.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#JerzyLizak">Od początku br. staramy się doprowadzić do odbudowy zapasów. Wzrosły one z 46 do 65% stanu ubiegłorocznego. Najgorzej jest z odzieżą i obuwiem.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#JerzyLizak">Jak wynika z kontroli NIK liczne nieprawidłowości wystąpiły w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa „Jubiler”. Wobec spadku wartości pieniądza w ub. roku ludność zwiększyła zakupy wyrobów z metali szlachetnych. Nie może to jednak usprawiedliwić nieprawidłowości. W wyniku kontroli odwołano dyrektora i głównego księgowego tego przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#JerzyLizak">CPHW kończy działalność 30 czerwca br. i 27 maja br. powołane zostało zrzeszenie państwowych przedsiębiorstw handlowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WładysławaObidoska">Rolnicy postulują, aby w okresie żniw zezwolić im na sprzedaż żywca gminnym spółdzielniom w zamian za możliwość systematycznego zakupu wędlin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#HenrykSkrobisz">Przygotowujemy propozycję zwiększenia dostaw wędlin na wieś w okresie żniw.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#HenrykSkrobisz">Wiceprezes CZSR „Samopomoc Chłopska” Jan Zegarek: W czasie tegorocznych żniw zwiększymy dostawy wędlin trwałych i półtrwałych dla rolników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#JerzyJóźwiak">W trakcie dzisiejszego posiedzenia w koreferatach poselskich i sprawozdaniu NIK dokonano wnikliwej oceny wyników 1981 r. w resorcie handlu wewnętrznego i usług oraz w CZSR „Samopomoc-Chłopska” i CZSS „Społem”. Komisja podzieliła opinię referentów, że wyniki ub. roku są odbiciem uwarunkowań gospodarczych tego okresu. Wynikają one ze zmienności sytuacji społecznej i gospodarczej jak i z narastającej inflacji. Należy wyrazić uznanie pracownikom handlu, zwłaszcza szczebla podstawowego, którzy amortyzowali niezadowolenie społeczne, wynikające z kłopotów rynkowych i niezbyt intensywnych działań administracji i handlu.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#JerzyJóźwiak">Przedstawione materiały koncentrują się przede wszystkim na sprawozdaniu z ub. roku. Bardzo mało jest w nich elementów dotyczących prognoz na rok bieżący. Podobne braki wystąpiły w wyjaśnieniach ustnych przedstawicieli resortu i central. Rodzi to podejrzenie, że administracja handlu nastawia się przede wszystkim na działalność sprawozdawczą. Trudno też zgodzić się z tezą, że wszelkie kłopoty rynkowe są skutkiem zbyt małej produkcji.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#JerzyJóźwiak">Należy zastanowić się nad tym, kto odpowiada za rynek. Przedsiębiorstwa i centrale handlowe są samodzielne i samofinansujące, ale nie oznacza to, że przestały odpowiadać za sytuację rynkową.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#JerzyJóźwiak">Samorządność tych podmiotów nie może też oznaczać przerzucenia ich odpowiedzialności na administrację państwową.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#JerzyJóźwiak">Szkoda, że przedstawiciele resortu i zagrożenia dla rynku i handlu wynikające z reformy. Uwagi tego rodzaju przekazała spółdzielczość inwalidzka i rzemiosło, co umożliwi naszej Komisji sformułowanie odpowiednich dezyderatów na jutrzejszym posiedzeniu, Stwarza to wrażenie, iż kierownictwu jednostek, których działalność dziś omawiamy, brakuje inicjatywy.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#JerzyJóźwiak">Od początku roku Komisja sygnalizuje istnienie dysproporcji w zaopatrzeniu poszczególnych regionów. Nie uzyskaliśmy informacji o działaniach podjętych w celu niwelowania tych dysproporcji.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#JerzyJóźwiak">Budzi niepokój zapowiedź zmian struktur organizacyjnych w handlu. Informacja w tym względzie jest niedostateczna.</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#JerzyJóźwiak">Uchwała Rady Ministrów o wprowadzeniu reglamentacji przewiduje zakaź innej reglamentacji niż centralna. Tymczasem obserwuje się nadal samowolne inicjatywy w tym względzie poszczególnych wojewodów. Rząd musi lepiej egzekwować swoje decyzje.</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#JerzyJóźwiak">Wnioski płynące z koreferatów i dyskusji zostaną przekazane sejmowej Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów. Ponadto Komisja opracuje dezyderaty dotyczące: sprawy kapsli do butelek; sytuacji w skupie i zapasów, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii ograniczania skupu żywca; osłonek i przypraw smakowych; zagospodarowania ryb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#HenrykSkrobisz">Źle się stało, że dostarczone dziś materiały zawierają zbyt mało prognoz i planów. Główny wysiłek resortu skierowany jest na problemy dnia dzisiejszego i przyszłość. Organizacje handlowe koncentrują swoją uwagę przede wszystkim na zdobywaniu towarów.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>