text_structure.xml
19.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 30 marca 1977 r. Komisja Kultury i Sztuki, obradująca pod przewodnictwem posła Witolda Lassoty (SD), rozpatrzyła warunki działalności i program rozwoju gminnych ośrodków kultury.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Kultury i Sztuki z wiceministrem Józefem Fajkowskim, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Oświaty i Wychowania, Najwyższej Izby Kontroli, RSW „Prasa, Książka, Ruch” oraz radna WRN w Radomiu, członek Komisji Oświaty i Kultury - Maria Woźniak.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Podstawą dyskusji był materiał informacyjny opracowany przez Ministerstwo Kultury i Sztuki.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Uwagi podkomisji do spraw upowszechniania kultury przedstawił poseł Tadeusz Orlof (ZSL).</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Udział ludności wiejskiej i małych miast w życiu kulturalnym zapewnić mają wielofunkcyjne obiekty kulturalne tj. gminne i miejskie ośrodki kultury (GOK).</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Idea gminnych ośrodków kultury zyskała już wielu zwolenników. Na 2.128 gmin działa 630 gminnych i 153 miejskich ośrodków kultury. Większość z nich powstała dzięki inicjatywie społecznej. Wiele z nich jest wzorem dla tego typu ośrodków w sąsiednich gminach. Dziesiątki GOK-ów dopracowały się już interesujących i sprawdzonych metod i form pracy kulturalnej.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Pierwotna wizja gminnych ośrodków kultury jako nowoczesnych centrów życia społecznego i kulturalnego zlokalizowanych w jednym budynku i dobrze wyposażonych - ze względu na trudną sytuację w budownictwie musiała zostać odsunięta na plan dalszy. Aktualny stan bazy lokalowej na wsi i w małych miastach, standard urządzeń i sprzętu nie mogą zadowalać. Dostateczną bazą do prowadzenia działalności kulturalnej według kryteriów statutu GOK dysponuje zaledwie 400 gmin, co stanowi 17 proc. Znaczna część gminnych ośrodków kulturalnych mieści się w obiektach niefunkcjonalnych, nie odpowiadających nawet w części założeniom programowym. Dysproporcje występują również w wyposażeniu w sprzęt i urządzenia niezbędne do prowadzenia działalności kulturalnej, a także w środki finansowe. Niektóre ośrodki mają sale widowiskowo-kinowe, telewizyjne, klubokawiarnie, sprzęt fotograficzny i muzyczny, aparaturę nagłaśniającą, grające szafy, magnetofony, w innych natomiast wyposażenie ogranicza się tylko do świetlicowych radioodbiorników i telewizorów.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Analiza obecnej sytuacji kadrowej w placówkach kulturalnych wskazuje na bardzo duże potrzeby w tym zakresie. Program rozwoju kultury na lata 1975-90 jako warunek sukcesu polityki kulturalnej na wsi i w małych miastach uznaje nasycenie tych terenów wysokokwalifikowaną kadrą. Potrzebne jest stworzenie takiego systemu, który gwarantowałby zarówno wzrost liczby kształcących się na studiach artystycznych czy kulturalno-oświatowych, jak i dopływ absolwentów do środowiska wiejskiego, a także ich równomierne rozmieszczenie. W niedostatecznym stopniu wykorzystywani są w GOK-ach jako instruktorzy nauczyciele muzyki, poloniści, plastycy, nauczyciele zajęć praktycznych i zawodu. Szczególnie jednak gminnym ośrodkom kultury jest potrzebny mądry dyrektor placówki, posiadający zdolności organizacyjne i umiejętność skupienia wokół siebie ludzi wykazujących się rzeczywistym zaangażowaniem i pasją w działalności kulturalnej na terenie wiejskim.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Poszczególne gminy dysponują środkami finansowymi na działalność kulturalną w różnej wysokości. W wielu gminach nawet bardzo niewysokie fundusze przeznaczone na kulturę nie zostały w pełni wykorzystane. W zbyt małej liczbie gmin utworzono gminny fundusz rozwoju kultury.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Jak wynika z przeprowadzonych kontroli, gminne ośrodki kultury wykazują wiele braków w działalności merytorycznej, a niektóre z nich nie realizują w ogóle zadań statutowych. Tymczasem stały dopływ różnego rodzaju specjalistów do środowiska wiejskiego z jednej strony, powszechność prasy, radia i telewizji z drugiej, rozbudziły aspiracje środowiska wiejskiego. W związku z tym i program kulturalny gminy powinien, obok zaspokajania potrzeb towarzyskich i rozrywkowych, wprowadzać mieszkańców wsi w krąg wyższych rejonów sztuki. Takie równanie w górę zawierać powinno w założeniu również stały kontakt z działającymi w większych miastach instytucjami kulturalnymi umożliwiający im prezentowanie swych artystycznych osiągnięć na terenie gminy. GOK powinien także samodzielnie rozwijać wszelkiego rodzaju usługi kulturalne, takie jak ogniska artystyczne, muzyczne i praktyczne.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">GOK w większym niż dotychczas stopniu oprzeć się muszą na współpracy z różnymi instytucjami i organizacjami prowadzącymi na terenie wsi działalność kulturalno-oświatową. Zapewnić też trzeba pełniejszą pomoc dla gmin w zakresie programowania działalności kulturalnej ze strony wojewódzkich domów kultury.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Lata 1975-80 będą, zdaniem podkomisji, okresem umocnienia się gmin, krystalizowania się funkcji urzędów gminnych, formowania różnych instytucji gminnych i ich kadry. W tej nowej strukturze gminne ośrodki kultury powinny być przedłużeniem pracy szkoły w kształtowaniu aktywnych społecznie postaw obywatelskich. Stąd konieczność ścisłego związania GOK z gminnymi szkołami zbiorczymi, a w przyszłości z 10-latkami.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Konieczne jest ustalenie i wprowadzenie w życie zasad poradnictwa i instruktażu dla placówek kulturalnych gminy. Zbyt często GOK był przez działaczy terenowych rozumiany jako jedna z samoistnych placówek kulturalnych, gdy tymczasem właśnie GOK, poza bieżącą działalnością kulturalną, są powołane do tego, by tworzyć wspólnie z innymi placówkami jednolity system organizacyjny i programowy kultury dla całej gminy.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#JózefFajkowski">2-letnie blisko doświadczenie wskazuje, że koncepcja powołania gminnych ośrodków kultury była słuszna, że należy je rozwijać kładąc szczególny nacisk na ich działalność programową.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#JózefFajkowski">Nierównomierność rozwoju placówek kulturalnych na terenie wsi ma w dużym stopniu uwarunkowania historyczne. Tam, gdzie przeważa w rolnictwie sektor socjalistyczny, działalność kulturalna prowadzona jest w sposób bardziej zorganizowany. Nieco inaczej sprawa rysuje się w rejonach o przewadze rolnictwa indywidualnego, tam, gdzie duże są wprawdzie tradycje, lecz duże też rozproszenie sił i środków. Te ostatnie rejony wymagają szczególnie przemyślanego działania gminnych ośrodków.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#JózefFajkowski">Powołanie gminnych ośrodków kultury nie powinno zależeć wyłącznie od tego, czy mieścić się on będzie w jednej siedzibie. Jest to oczywiście stan pożądany, ale realny w przyszłości. O działalności ośrodka decydować będzie osoba dyrektora, posiadającego odpowiednie kwalifikacje, którego mianować na to stanowisko powinny wojewódzkie urzędy kultury.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#JózefFajkowski">Pilną sprawą jest zapewnienie gminnym ośrodkom kultury funduszy na działalność podstawową i zniwelowanie dotychczasowej rozpiętości udzielanych dotacji. Niezbędna jest również większa pomoc merytoryczna ze strony wojewódzkich domów kultury.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#JózefFajkowski">Gminne ośrodki kultury, poza korzystaniem z funduszów różnych instytucji działających na wsi, mogą również wypracować własne środki, organizując różne usługi odpłatne.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#JózefFajkowski">Szkolenie kadr dla potrzeb gminnych ośrodków kultury odbywa się w różnych formach, a celem jest zapewnienie również kadr wyspecjalizowanych np. w dziedzinie muzyki, choreografii, plastyki itp.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#JózefFajkowski">Sprawą najistotniejszą jest zintegrowanie prowadzonej przez różne piony działalności kulturalnej na terenie wsi.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#StanisławBohdanowicz">W systemie edukacji narodowej poczesne miejsce zajmuje zapewnienie młodzieży wiejskiej równego startu również i w dziedzinie kultury. Szkoła 10-letnia musi być włączona w rozwijający się ruch kulturalny tak, by mogła wchłaniać również kulturę ludową i ściślej wiązać się z żywo działającymi stowarzyszeniami regionalnymi. Szkoła i środowisko nie powinny być od siebie izolowane, lecz jak najściślej powiązane. Nakazuje to również konieczność wykorzystania istniejących, nienadmiernych zresztą środków materialnych i organizacyjnych. W większym stopniu mobilizować należy całą społeczność gminną, w tym i organizacje młodzieżowe, do czynów społecznych służących tworzeniu urządzeń kulturalnych. Sprawy szczegółowe dotyczące udziału nauczycielstwa w ruchu kulturalnym są w drodze wspólnych ustaleń stopniowo rozwiązywane.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#MariaŁopatkowa">Słusznie podkreślano, że najważniejszą dla gminnych ośrodków kultury jest prawidłowo prowadzona działalność programowa. Powstaje pytanie, czy dyrektor GOK, posiadający nawet wszystkie niezbędne ku temu kwalifikacje, znajdzie czas na tę działalność w sytuacji, gdy pokonywać musi rozliczne trudności organizacyjno-administracyjne.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#MariaŁopatkowa">Przydałby się podręcznik akademicki, który by pomógł absolwentom w przyswajaniu ludziom wsi wartości kulturalnych w warunkach, jakie dziś istnieją. Mówimy o kiczu i szmirze, nie potrafimy jednak w sposób dostępny dla obecnego stanu świadomości zjawisk tych stopniowo eliminować. Wiedza teoretyczna niewiele się tu przydaje.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#MariaŁopatkowa">Ogromnym utrudnieniem dla różnego rodzaju działalności kulturalnej jest resortowy podział funduszów, uniemożliwiający niejednokrotnie organizowanie poszczególnych imprez.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#ZygmuntSurowiec">Sprawą istotną jest możliwość dysponowania odpowiednią bazą materialną upowszechniania kultury, a perspektywy w tej dziedzinie nie są zbyt obiecujące. W wielu tysiącach wsi trzeba rozbudować domy kultury i filie bibliotek gminnych. Należy też wyposażyć w sprzęt i etaty placówki kulturalne budowane w czynie społecznym. Wszystko to wymaga skoordynowania działalności inwestycyjnej.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#ZygmuntSurowiec">Poseł Henryka Wróblewska (ZSL) omówiła sytuację w dziedzinie rozwoju placówek kulturalnych na terenie woj. łomżyńskiego, gdzie mimo trudnych warunków lokalowych i etatowych, wiele uwagi poświęca się rozbudowie bazy służącej kulturze poprzez remonty i modernizację budynków i upowszechnia się zdobywanie przez pracowników kwalifikacji zawodowych w drodze nauki zaocznej. Placówki kulturalne w tym województwie mają poważne trudności z zakupem sprzętu i wyposażenia. Trudno również o mieszkania dla pracowników.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#TadeuszHołuj">Rozmaitość jest cenną wartością twórczości kulturalnej, natomiast w upowszechnieniu kultury niezbędna jest najdalej idąca koordynacja. Przyjąć można, że dwa resorty: kultury i sztuki oraz oświaty i wychowania współdziałają ze sobą w sferze upowszechniania kultury w sposób zgodny; na cele upowszechniania kultury przekazują środki również i inne resorty oraz organizacje. Powoduje to niejednokrotnie powstawanie barier finansowych nie do pokonania.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#TadeuszHołuj">Liczyć trzeba przede wszystkim na ludzi chętnych do pracy w dziedzinie kultury - po ukończeniu zaocznych studiów. Nie można wiązać zbyt dużych nadziei z osobami kierowanymi do tej pracy w drodze administracyjnej, lecz uwzględniać właśnie żywe zainteresowanie tą działalnością, zaangażowanie w niej, zdobyty autorytet. Takie cechy charakteryzowały absolwentów uniwersytetów ludowych, którzy wywodzili się z danego środowiska i chcieli dalej w nim pracować. Trzeba podnieść rangę tych gasnących już raczej placówek, zmodyfikować nieco ich programy i nastawić je na szkolenie średniej kadry dla placówek kulturalnych, tej kadry, która rysuje się obecnie jako najważniejsza.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#JadwigaCichocka">W oparciu o obserwację województwa siedleckiego stwierdzić można, że ten rejon o rozdrobnionej gospodarce, ale niemałych tradycjach kulturalnych, wykazuje narastającą świadomość potrzeby zintegrowania działalności w dziedzinie upowszechnienia kultury. Gminne ośrodki kultury mają już pewien dorobek dzięki współpracy z nauczycielstwem i aktywem zakładów pracy.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#JadwigaCichocka">Model gminnego ośrodka kultury narodził się po latach rozważań. Obecnie ujawniają się jego braki, przede wszystkim w zakresie inspiracji i programowania pracy podległych mu placówek.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#JadwigaCichocka">Zadowolenie budzi fakt objęcia szkoleniem gospodarzy klubów wiejskich, które najgłębiej sięgają w teren. Również pozytywnie ocenić można nasilenie pracy instruktażowej.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#JadwigaCichocka">Organizowane na terenie wiejskim spotkania z aktorami, dziennikarzami i innymi interesującymi ludźmi to dla miejscowej ludności okazje odświętne i imprezy licznie odwiedzane. Zdarzają się jednak imprezy kulturalne na bardzo niskim poziomie. Stąd wniosek, że mimo istnienia tylu ogniw koordynujących i oceniających, właściwego sita brakuje.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#RyszardBender">Powstawania gminnych ośrodków kultury nie powinno łączyć się z obawami o uniformizację lub zubożenie działalności kulturalnej w terenie, jeśli ośrodki te kierować się będą w praktyce zasadą współpartnerstwa.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#RyszardBender">Szczególną uwagę zwrócić należy na faktyczne zainteresowanie dyrektora gminnego ośrodka efektywną pracą. Nie należy tolerować przypadkowej obsady tych stanowisk, trzeba by obejmowali je ludzie rzeczywiście utalentowani w tej dziedzinie, niekoniecznie wykazujący się odpowiednim dyplomem.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#MariaLorentz">Program i formy działania gminnych ośrodków kultury nie mogą być jednakie dla wszystkich placówek. Uwzględniać w nich trzeba charakter gminy - rolniczy, bądź turystyczny, tradycje regionalne, poziom rozwoju kultury itp.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#MariaLorentz">Koordynacja i współdziałanie - to sprawy o kapitalnym znaczeniu. Skoordynowana działalność stwarza warunki lepszego wykorzystania zasobów, którymi dysponują różne instytucje i organizacje zajmujące się upowszechnianiem kultury. Niezbędne jest również włączenie do tej działalności ludzi wyróżniających się zainteresowaniem kulturą, którzy jak dotąd niewiele mają okazji, by aktywność swoją rozwinąć.</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#MariaLorentz">Doskonalenie kadr dla potrzeb upowszechnienia kultury powinno być wspólnie programowane w resortach oświaty i wychowania oraz kultury i sztuki.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#JerzyGrzybczak">Równocześnie z doskonaleniem funkcji koordynacyjnych i rozwijaniem aktywności gminnego ośrodka kultury zapewnić mu trzeba pomoc organizacyjną i merytoryczną ze strony wojewódzkiego domu kultury. Obecnie pomoc ta jest niedostateczna, zwłaszcza w rejonach o słabszych tradycjach kulturalnych i na terenie nowych województw. Tam gdzie WDK dysponuje dostateczną kadrą, może bezpośrednio oddziaływać na gminne ośrodki kultury - jak to ma miejsce w woj. białostockim - bądź też może przekazać tę funkcję filiom w postaci byłych powiatowych domów kultury, które należałoby lepiej wyposażyć.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#JerzyGrzybczak">W istniejącym Studium Oświaty i Kultury Dorosłych można byłoby dokształcać w określonych specjalnościach osoby zainteresowane szerzeniem kultury, a zawodowo pracujące w innych dziedzinach. Rozważyć trzeba możliwość organizacyjnego łączenia istniejącego w jednym mieście wojewódzkiego i miejskiego domu kultury. Bywa tak, że w związku z poprzednio istniejącym układem obsada etatowa WDK mającego do spełnienia wielostronne zadania jest mniejsza od obsady MDK.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#JerzyGrzybczak">W perspektywie należałoby stworzyć projekty typowe dla pomieszczeń gminnych środków kultury.</u>
<u xml:id="u-10.3" who="#JerzyGrzybczak">Radna WRN w Radomiu, członek komisji Oświaty i Kultury - Maria Woźniak: 15 proc. gminnych ośrodków kultury w woj. radomskim posiada własną bazę, inne ośrodki działają w oparciu o bazę szkolną. Powstaje pytanie, co będzie, kiedy utworzone zostaną w gminach „giganty” szkolno-kulturalne, mające dwóch gospodarzy, na kim ciążyć będzie odpowiedzialność. Szkoła i tak prowadzi działalność kulturalną.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#AlicjaBednarczuk">Opinie o gminnych ośrodkach kultury były różne. Nie prędko powstaną giganty szkolno-kulturalne, a więc wszystko zależy obecnie od współdziałania nie tyle inwestycji, ile ludzi.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#AlicjaBednarczuk">Jednym z głównych zadań jest obecnie wyrównanie różnic między dawnymi a nowymi województwami, które należy w pierwszym rzędzie zasilić środkami.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#AlicjaBednarczuk">Istotną sprawą jest podniesienie standardu wyposażenia placówek kulturalnych.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#AlicjaBednarczuk">Dodatkowych wyjaśnień udzielił wiceminister kultury i sztuki Jerzy Fajkowski.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#AlicjaBednarczuk">Przewodniczący Komisji poseł Witold Lassota (SD) stwierdził na zakończenie obrad, że obecnie działalności kulturalnej w terenie najbardziej potrzebna jest koordynacja sił i środków. W okresie półtorarocznego istnienia gminne ośrodki kultury wypracowały wiele cennych form i metod działania, zdobyły bogate doświadczenie; czas już wyjść z fazy eksperymentowania i podjąć szerokim frontem pracę kulturalną na wsi.</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#AlicjaBednarczuk">Komisja zleciła podkomisji opracowanie projektu dezyderatów w oparciu o przebieg posiedzenia.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>