text_structure.xml
12.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml" />
<TEI>
<xi:include href="header.xml" />
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Siedemnaste posiedzenie z dnia 24 lutego 1939 r.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">Posiedzenie rozpoczęło się o godz. 9 min. 10.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Wysoka Izba przystąpiła do obrad nad budżetem Ministerstwa Skarbu.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Sprawozdawca pos. Sikorski: Daniny publiczne stanowią wraz z wpływami Monopolów kościec budżetu państwowego. Majątek państwowy, stanowiący część ogólnego majątku narodowego, tylko w minimalnym stopniu przyczynia się do pokrycia wydatków państwowych. W naszych polskich warunkach także rynek pieniężny tylko w bardzo małym stopniu służy życiu gospodarczemu, a to dlatego, że niemal w stu procentach absorbują go czynniki publiczne z Państwem na czele. Przez szereg lat pokrywano z rynku pieniężnego deficyty budżetowe. Obecnie mamy już budżet zrównoważony, ale w publicznych wydatkach inwestycyjnych znajdują się liczne wydatki o charakterze użyteczności publicznej, których przyrodzonym miejscem jest budżet Państwa. W rezultacie także wydatki inwestycyjne Państwa i samorządu stają się pompą ssącą, która niemal bez reszty wyczerpuje nasz rynek pieniężny. A zatem daniny publiczne decydują o budżecie zwyczajnym, a rynek pieniężny o państwowych wydatkach pozabudżetowych.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Budżet na r. 1939/40 przewiduje dochody zwyczajne i nadzwyczajne łącznie na 2.523.173.795 zł. Poza tą kwotą stoją różne fundusze i przedsiębiorstwa, które bądź to tylko przelewem, lub deficytem wchodzą do budżetu, bądź też zupełnie o budżet państwowy nie zaczepiają. Wpływy z trzech głównych źródeł przedstawiają się w ten sposób: Administracja daje 1.693.100.345 zł, Monopole 725.016.700 zł, przedsiębiorstwa i zakłady 105.056.750 zł.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Referent, po wyczerpującym omówieniu, wniósł o przyjęcie budżetu z drobnymi zmianami, uwidocznionymi w sprawozdaniu, przedłożonym p. posłom.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">W dyskusji pos. Pankiewicz zaznaczył m.in., że dalecy jesteśmy od zaspokojenia w rozpatrywanym budżecie wielu elementarnych potrzeb naszego życia.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Postulaty pracownicze oświatowe, oddłużeniowe, komunikacyjne i szereg innych rozbiły się w Komisji Budżetowej i wiele z nich przez czas długi jeszcze rozbijać się będzie o brak środków. Opinia publiczna w kraju uświadomić sobie musi, że Polska jest dzisiaj jednym z najbiedniejszych krajów Europy.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Główną przyczyną takiego stanu rzeczy są nienormalne warunki bytowania naszej wsi. Staliśmy się krajem robotniczym przez pauperyzację wsi, przy czym pauperyzacja ta czyni dalsze i szybkie postępy.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Pod względem możliwości gospodarczo-rozwojowych bijemy jeszcze prawie wszystkie kraje Europy. Ile bowiem siły dynamicznej kryje się chociażby w parumilionowej gromadzie posiadaczy gospodarstw karłowatych. Wciągnięcie tej gromady do procesów produkcyjnych daje nam od razu podstawę materialną do rozwiązania wszelkich bolączek, które wymieniłem na wstępie. Możliwości mobilizacji środków na cele produkcyjne, zwiększające dochód społeczny w najbiedniejszym nawet społeczeństwie, są prawie nieograniczone, a szczególnie duże w Polsce, gdzie człowiek stanowi niewyczerpane źródło energii, której wyzwolenie musi doprowadzić w krótkim stosunkowo czasie do znacznego zwiększenia dochodu społecznego. Możność mobilizacji środków na cele produkcyjne zależy głównie od woli kierowników nawy państwowej i tym się tłumaczy powodzenie polityki gospodarczej naszego Rządu.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Od obecnego Rządu opinia publiczna w Polsce oczekuje wiele i sądzę, ma prawo oczekiwać.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Pos. Rączkowski porusza sprawę dalszej akcji oddłużenia rolnictwa.</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Pos. Janicki podnosi, że budżet nasz nie zawiera sum, które by były potrzebne na bardzo pilne zadania, a przede wszystkim na wydobycie funkcjonariuszy państwowych z ciężkich warunków.</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Pos. ks. Lubelski, podkreślając ciężkie położenie mieszkańców powiatów tarnowskiego, dąbrowskiego i mieleckiego, którzy wskutek nadmiernego rozdrobnienia gospodarstw i klęsk żywiołowych lat ostatnich nie są w stanie spłacić dążących na nich długów, apeluje do P. Ministra Skarbu o przyjście z pomocą społeczeństwu tych okolic. Omawia dalej ustawę uposażeniową z 1934 r. i zgłasza rezolucję:</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Sejm wzywa Rząd, aby jeszcze w tym roku wezwał N.I.K. do przeprowadzenia kontroli P.K.O., Banku Gospodarstwa Krajowego i Banku Rolnego (Oklaski).</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Pos. Pieniążek oświadcza, że najstarsi rolnicy nie pamiętają, żeby było kiedyś rolnikom tak źle, jak obecnie.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Pos. Jóźwiak widzi jedno z wielkich niedomagań gospodarki państwowej w wadliwej gospodarce przedsiębiorstw państwowych. Wpłata do Skarbu od tych przedsiębiorstw wynosi tylko 105 milionów zł, tj. mniej niż 1 proc. wartości tych przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Pos. Sokołowski, omawiając zagadnienie mieszkaniowe, twierdzi, że w miastach bezdomność urosła do rozmiarów klęski społecznej.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Pos. Jurkowski uważa, że na przyszłą sesję budżetową Rząd winien przyjść z projektem nowej ustawy uposażeniowej, która by likwidowała dotychczasowe przerosty i szła po linii postulatów pracowniczych.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Pos. Celewicz wypowiada pogląd, że zarówno budżet, jak i plan inwestycji nie uwzględnia potrzeb województw południowo-wschodnich i wschodnich i ludności ukraińskiej tak w dziedzinie gospodarczej, jak i kulturalnej.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Pos. Mincberg porusza sprawy żydowskie.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Pos. Groth zaznacza, że w ostatnich czasach przeprowadzono pewne uporządkowanie naszego ustawodawstwa podatkowego.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Pos. Dziekoński podkreśla, że obecnie Rząd ma warunki, by działać stopniowo i planowo. Nie było jednak dotąd żadnego planu, jeżeli chodzi o uregulowanie sprawy zagadnienia pracowników państwowych.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Zarządzono przerwę obiadową do godziny 16-ej. Po przerwie w dalszej dyskusji nad budżetem Min. Skarbu przemawiał pos. Rudnicki, poruszając ciężkie położenie urzędników skarbowych i przeciążenie ich pracą oraz wysuwając szereg postulatów.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Pos. Łyszczak zaznacza, że jeśli rzemiosło ma spełnić rolę, jaka mu przypada w ogólnym planie uprzemysłowienia kraju, to koniecznym jest wzmocnienie jego podstaw finansowych.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Pos. Wydra mówi o przyjściu z pomocą urzędnikom.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Pos. Kruk apeluje do P. Ministra Skarbu o nowelizację dekretu z dn. 19 listopada 1938 r., dotyczącego ulg w spłacie zobowiązań spółdzielni rolniczych względnie o wyrażenie zgody na znowelizowanie tego dekretu w drodze inicjatywy poselskiej, idące w kierunku zmniejszania, względnie umarzania zobowiązań publicznoprawnych spółdzielni.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Pos. Antonowicz uważa, że Ministerstwo Skarbu niesłusznie zatrzymało 3 miliony zł osiągnięte w ciągu ostatnich lat ze zwiększonego wpływu z dodatku do świadectw przemysłowych pobieranego z wyraźnym przeznaczeniem go na cele szkolnictwa zawodowego. Najprawdopodobniej jest to przykre nieporozumienie, powstałe bez wiedzy P. Ministra Skarbu.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Pos. Potoczek odpowiada posłom żydowskim.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Pos. Sommerstein w imieniu Żydowskiego Koła Parlamentarnego składa oświadczenie: niegłosowanie Koła Żydowskiego za budżetem skłoni raczej całą Izbę do głosowania za tym budżetem.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Pos. Erdman zaznacza, że stanowisko Sejmu w sprawie opłacalności produkcji rolnej jest jasne i zdecydowane, ale chcielibyśmy usłyszeć jasne i zdecydowane stanowisko Rządu.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Po przemówieniu pos. Łyszczaka, który wysunął szereg postulatów imieniem ludności ukraińskiej, zabrał głos Wicemarszałek Mudryj, który oświadczył imieniem Ukraińskiej Reprezentacji Parlamentarnej jako emanacji Ukraińskiego Zjednoczenia Narodowo-Demokratycznego, że za przedłożonym preliminarzem budżetowym na rok 1939/40 posłowie ukraińscy głosować nie będą.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Po wyczerpaniu listy mówców zabrał głos sprawozdawca budżetu Min. Skarbu pos. Sikorski.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Z kolei zabrał głos sprawozdawca generalny pos. Sowiński. Oświadcza on, że preliminarz budżetowy Prezydenta Rzeczypospolitej, oszczędnie jak zawsze skonstruowany, został przyjęty bez dyskusji, jako wyraz hołdu i głębokiej czci dla Głowy Państwa, prof. Ignacego Mościckiego.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Potrzeby obronne państwa niekwestionowane przez nikogo w tej Izbie spotkały się nie tylko z życzliwą oceną, ale i z powszechnie uznaną potrzebą dalszego ich wzmocnienia. To stanowisko jest niewątpliwie odzwierciedleniem opinii całego kraju, jest wyrazem wiary, kultu i czci dla wojska i Naczelnego Wodza, Marszałka Śmigłego-Rydza (oklaski).</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Potrzeby budżetowe Ministerstwa Spraw Zagranicznych znalazły zgodną, pozytywną ocenę, tak jak i polityka zagraniczna Ministra Becka znalazła nie tylko w tej Izbie, ale w całym narodzie zrozumienie i uznanie (oklaski).</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Zasada równowagi budżetu ani w Komisji Budżetowej, ani w debacie generalnej na plenum Sejmu nie była kwestionowana, a więc wolno mi założyć, że została uznana i przyjęta za słuszną przez całą Izbę.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Sprawozdawca uważa za swój obowiązek podkreślić, że referenci poszczególnych budżetów dobrze spełnili swój obowiązek, ułatwiając w ten sposób znakomicie pracę Sejmowi.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Pos. Sowiński wniósł o przyjęcie ustawy skarbowej w brzmieniu uchwalonym przez Komisję Budżetową wraz z poprawką do art. 6 p. posła Milewskiego.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Następnie przystąpiono do przegłosowania preliminarza budżetowego i ustawy skarbowej w drugim czytaniu. Do preliminarza nie wniesiono żadnych wniosków mniejszości ani żadnych poprawek. Do projektu ustawy skarbowej, zgłoszona została tylko jedna poprawka pos. Milewskiego do art. 6, dotycząca zużytkowania ewentualnych nadwyżek, na którą sprawozdawca wyraził swą zgodę.</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">W głosowaniu preliminarz budżetowy i projekt ustawy skarbowej wraz z poprawką p. Milewskiego zostały przyjęte.</u>
<u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">Trzecie czytanie projektu ustawy skarbowej wraz z preliminarzem budżetowym odbędzie się w poniedziałek dnia 27 bm. o godz. 16-tej. Poza tym porządek dzienny poniedziałkowego posiedzenia obejmuje pierwsze czytanie szeregu projektów ustaw rządowych i poselskich.</u>
<u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">Na tym posiedzenie zamknięto o godz. 18 min. 15.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>