text_structure.xml 86 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='utf-8'?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml" />
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml" />
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 16 min. 35.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WładysławRaczkiewicz">Otwieram posiedzenie. Protokół 12 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 13 posiedzenia leży w, biurze Senatu do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają senatorowie: Hubicka i Barański, Listę mówców prowadzi s. Hubicka.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WładysławRaczkiewicz">Przystępujemy do porządku dziennego. Punkt 1: Sprawozdanie Komisji Gospodarstwa Społecznego o projekcie ustawy o likwidacji stosunków żelarskich na Spiszu (odbitka nr 27). — Jako sprawozdawca głos ma s. Rolle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#KarolRolle">Wysoka Izbo! Ktoby przypuszczał, że w czwartym dziesiątku XX stulecia w Europie środkowej panują jeszcze stosunki pańszczyźniane, a jednakowoż tak jest. W małym bardzo zakątku ziemi polskiej, bo na Spiszu, w miejscowości, sąsiadującej ze znanym zapewne wszystkim pp. senatorom Czorsztynem, istnieje kilka miejscowości, mianowicie: Łapsze Niżne, Niedzica i Felsztyn, w których panują do dziś dnia dzięki temu, że te miejscowości podlegały przedtem ustawodawstwu węgierskiemu, stosunki pańszczyźniane. Pańszczyźniacy ci nazywają się według ustawodawstwa węgierskiego żelarzami. Na czem polegają te stosunki pańszczyźnianie? Otóż właściciele tamtejsi większych posiadłości, mianowicie p. Teodor Jungerfeld i p. Jeza, dają tamtejszym włościanom ziemię, którą oni uprawiają i na której stawiają swoje osiedla. Oprócz tego pozwalają im paść na swoich pastwiskach bydło i pobierać drzewo z lasu. Za to zobowiązani są ci włościanie wykonywać dniówki. Kogo i w jakim stopniu obowiązuje to prawo tam panujące o pańszczyźnie?</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#KarolRolle">Otóż szczegółowo sprawa wygląda w ten sposób, że w Łapszach Niżnich mamy sześciu żelarzy, którzy obrabiają rolę, względnie mają do obsiania 13 ha ziemi, wypasają 18 sztuk bydła na pastwiskach, należących do p. Teodora Jungerfelda i mają prawo poboru drzewa z lasu. Za to odrabiają rocznie 718 dni, co wypada średnio na 1 żelarza około 120 dni w roku.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#KarolRolle">W Niedzicy, posiadłości p. Jezy 12 żelarzy obrabia 25 ha roli, ma 24 sztuki bydła i pobiera drzewo z lasu i za to odrabia 1504 dni, co średnio wypada po 125 dniówek na jednego żelarza.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#KarolRolle">Najgorzej ta sprawa wygląda w Felsztynie, t. j. maleńkim przysiółku, miejscowości Frydman pod samą Niedzicą. Tam jest 14 żelarzy, którzy gospodarują na 23 ha ziemi ornej, mają 37 sztuk bydła i odrabiają 2921 dni, co średnio wypada 210 dni na jednego żelarza.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#KarolRolle">Jeżeli się uwzględni, że są wypadki, że jeden z żelarzy odrabia rocznie 280 dni, więc po odliczeniu świąt i odpustów właściwie cały rok pracuje za te świadczenia, które ma ze strony większej posiadłości, to widzi się cały ogrom niesprawiedliwości społecznej, która ciąży na tych 32 żelarzach, znajdujących się w tych miejscowościach, Jak się przedstawia stan prawny tej sprawy, tych obowiązków żelarzy? Otóż ten stan prawny opiera się na ustawodawstwie węgierskiem. Ustawodawstwo węgierskie dopuszczało istnienie właśnie tych stosunków pańszczyźnianych, ale już w r. 1896 wyszła ustawa węgierska, która umożliwiła uregulowanie stosunków żelarskich, ale w drodze długiego i kosztownego przewodu sądowego, tak, że ta ustawa prawie żadnego efektu w tych stosunkach na Spiszu nie wywołała. Już ta sama ustawa wzmiankuje jak dawne mogą być te stosunki, kiedy powołuje się na to, że reguluje sprawy, które zaistniały przed 1848 r., czyli przed tym rokiem, w którym nastąpiło wówczas na terenie węgierskim uwłaszczenie włościan.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#KarolRolle">Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 1922 roku (Dz. Ust. R. P. Nr. 90 poz. 833), wydanem na zasadzie art. 2 ustawy z 26 października 1921 roku (Dz. Ust. R. P. Nr. 89 poz. 657), zostały rozciągnięte na przyłączone Spisz i Niedzicę przepisy powszechnego kodeksu austriackiego z r. 1811 i przepisy proceduralne. Przepisy tego kodeksu austriackiego nie przewidywały zupełnie możności zniesienia tych pańszczyźnianych obowiązków w drodze przewodu sądowego. Ponieważ równocześnie wygasło prawo, o którem przedtem wspominałem, prawo węgierskie z r. 1896, które umożliwiało zlikwidowanie tych stosunków żelarskich, nastąpiło w tych stosunkach pewnego rodzaju zawieszenie, które całą sprawę regulowania tych stosunków czyniło wprost niemożliwą. Słusznem tedy jest, że Sejm w dniu 25 lutego b. r. uchwalił ustawę o uregulowaniu tych stosunków u nas, już nie w drodze sądowej, co jest niemożliwe, ale w drodze przewodu administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#KarolRolle">Proszę Wysokiej Izby, rzeczywiście te stosunki wymagają tembardziej uporządkowania, że, powiedzmy sobie, już w czasie plebiscytu z wielu stron tym żelarzom obiecywano, że Polska zajmie się zaraz po przyłączeniu Spiszu uregulowaniem tej sprawy. Żelarze dopominali się więc ciągle uregulowania tej sprawy, wielu już nie wykonywało obowiązków tej pańszczyzny, tej dniówki, niektórzy prawie przez lat dziesięć, tak że z tego powodu zawisł cały szereg sporów sądowych, a sąd apelacyjny krakowski stanął na stanowisku, że tych spraw w drodze sporu sądowego likwidować nie może.</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#KarolRolle">Ustawa, którą Szanowni Panowie mają przed sobą, postanawia uregulowanie tych stosunków żelarskich w drodze przewodu administracyjnego. Co jest główną zasadą tej ustawy? Otóż mamy tutaj dwa momenty główne, kapitalne.</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#KarolRolle">Pierwsza zasada to, że żelarze za wieloletnie użytkowanie i uprawianie gruntów są uprawnieni do nabycia tych gruntów. Jest to pewnego rodzaju przywilej, który im się nadaje z powodu tego wieloletniego, może nawet kilkusetletniego władania temi gruntami, użytkowania tych gruntów i uprawiania ich.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#KarolRolle">Drugą zasadą jest, że z chwilą nabycia tych gruntów przez żelarzy gasną wszystkie ich prawa do pasania bydła na pastwiskach odnośnych właścicieli i prawo poboru drzewa z ich lasów, no i naturalnie z tą chwilą gasną obowiązki żelarzy do wykonywania robocizny. Nawiasem tu wspomnę, że ta ustawa dotyczy tylko stosunków zaszłych przed 12 listopada 1921 roku, to znaczy przed terminem, w którym ustawa rozciągnęła wszelkie prawo, obowiązujące na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, także i na teren przyłączonego wówczas Spisza.</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#KarolRolle">Pragnąłbym obok tej głównej zasady, którą przed chwilą przedstawiłem, a która jest momentem najważniejszym całej tej ustawy, pragnąłbym pokrótce przedstawić tu przebieg całej myśli, jaka jest w tej ustawie zawarta.</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#KarolRolle">Otóż ustawa ta w art. 2 przedewszystkiem ustala cenę wykupu gruntów z przynależnościami, na tych gruntach istniejącemi, na 216 zł za hektar gruntu I klasy. Naturalnie odpowiednio niższa cena ma być ustalona przy gruntach klasy niższej. Wiadomą jest rzeczą, że to są grunty najgorsze, bardzo mało urodzajne, a jak wyglądają te przynależności, to każdy z członków tej Wysokiej Izby mógł łatwo widzieć, przejeżdżając tamtędy, że to są bardzo nędzne kurne chaty. Cena 216 zł za hektar wypośrodkowana jest z wartości przychodowej tych gruntów, a obliczona została według tenuty dzierżawnej, według normy ustawy o ochronie drobnych dzierżawców, mianowicie 150 kg. żyta z 1 hektara przy przyjęciu odpowiedniej ceny za żyto 12 zł za 100 kg. i przy kapitalizacji na 8%. Ktoś mógłby powiedzieć, że cena ta jest niesłychanie niska. Bezwątpienia i komisja sejmowa i komisja senacka w ten sposób tę rzecz uważały, Ale cena ta została ustalona tak nisko nie tylko ze względu na rzeczywistą małą wartość tamtych gruntów, ale dlatego, że przyjęliśmy, że ci żelarze setki lat tę ziemię uprawiali i osiedla swoje zbudowali, tak, że przy ocenie tych gruntów i osiedli to musiało być brane w rachubę.</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#KarolRolle">Art. 3 przewiduje, iż żelarze mają prawo wykupić część pastwisk, na których wypasają swoje bydło, w ten sposób, że liczy się 0,5 ha pastwiska na jedną sztukę bydła grubego, t. j. krowę lub konia, względnie 5 sztuk bydła drobnego, owiec i kóz, z tem, że cena pastwiska ma być wypośrodkowana z ceny gruntów III klasy.</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#KarolRolle">Art. 6 do 12 tej ustawy normują sposób postępowania. Jak powiedziałem na wstępie, przewód ma być w drodze administracyjnej. Ta droga jest tańsza i szybsza i prędzej daje rezultaty. Nie będę powtarzał tych przepisów, które Panowie mają w ustawie, w jaki sposób ma być skonstruowana ta komisja i w jaki sposób ma urzędować. Przypuszczam, że Panowie wszyscy tę ustawę czytali.</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#KarolRolle">Art. 13 i 14 regulują sprawy hipoteczne.</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#KarolRolle">Art. 13 mówi o tem, że akta zdziałane przez tę Komisję Administracyjną mają wartość aktów hipotecznych.</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#KarolRolle">Art. 14 mówi o łączeniu hipotek i o uwolnieniu gruntów nabytych przez żelarzy od obciążeń łącznych całego obszaru wielkiej posiadłości.</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#KarolRolle">Art. 16 mówi o kosztach postępowania, że te koszty postępowania bierze na siebie Rząd. Również Rząd uwalnia od opłat stemplowych wszystkie akty, zdziałane w myśl tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#KarolRolle">Wreszcie art. 17 upoważnia Ministra Reform Rolnych do pokrycia części kosztów nabycia w drodze subwencji, a drugiej części w drodze ulgowego długoterminowego kredytu.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#KarolRolle">Sprawa zakreślona jest w granicach bardzo skromnych. Powiedzmy, że żelarzy jest mniej więcej 32. Jeżelibyśmy przeliczyli ten grunt, który otrzymają, a otrzymają wszystkiego 65 ha, bo własność tych biedaków przeważnie obraca się między 0,76 a 2 ha, co jest niezwykle mało, jeżeli uwzględnimy także ilość bydła, które wypasają na pastwiskach i mają prawo zakupić odpowiednią ilość pastwisk na 80 ha, to te 216 zł za 1 ha, gdyby się przyjęło cenę całej tej ziemi jako cenę pierwszej klasy, wynosiłoby to wszystko około dwudziestu kilku tysięcy złotych. Więc kwota wykupienia tych 30-kilku ludzi z pańszczyzny jest rzeczywiście niezwykle mała.</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#KarolRolle">Osobno warto zastanowić się nad punktem 5 i 15 ustawy, którą Panowie mają przed sobą, ze względu na to, że te dwa punkty wzbudzają bądź co bądź pewne wątpliwości. Otóż wspomniałem już przedtem, że żelarze, znaczna ich część, nie wykonywują już przez szereg łat dniówek i jest zaledwie jeden wypadek wykonywania dniówek do ostatnich czasów. Z tego tytułu wytworzyła się zaległość dość znaczna i z tego tytułu zawisł cały szereg spraw sądowych. Otóż komisja sejmowa i Sejm, tak samo i komisja Senatu doszły do tego przekonania, że należy umorzyć wszystkie zaległości z tytułu niewykonywania dniówek i art. 5 o tem umorzeniu mówi.</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#KarolRolle">Art. 15 idzie dalej, bo umarza wszystkie sprawy sądowe, zawisłe z tytułu żelarstwa, i poleca, ażeby wszystkie odnośne akta zostały przekazane postępowaniu administracyjnemu. W tym kierunku jest zmiana przepisów ustawy, uchwalonej przez Sejm. Zmiana ta przedewszystkiem jest w tytule ustawy. Komisja proponuje tytuł: „Ustawa o likwidacji stosunków żelarskich na Spiszu” na: „Ustawa o likwidacji szczątkowych stosunków pańszczyźnianych t. zw. żelarskich na Spiszu”, ażeby już w samym tytule sprawa była zupełnie jasna. Przyznaję otwarcie, że wielu posłów czy senatorów, zapytywanych, co ten tytuł znaczy, nie umiało dać odpowiedzi, to jest zrozumiałe, jeżeli się uwzględni, że są to stosunki lokalne na bardzo małym stosunkowo terenie Rzeczypospolitej. Tytuł nowy zupełnie wyjaśnia treść ustawy.</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#KarolRolle">Następnie proponuje komisja zmianę w art. 15, ażeby po wyrazach: „w sądach spory w sprawach” zamiast „uregulowanych” umieścić wyraz „regulowanych”. Następnie, ażeby ostatni wiersz w art. 15 usunąć, a na jego miejsce wstawić: „a odnośne sprawy przekazane zostają do postępowania określonego niniejszą ustawą”. Dlaczego? Dlatego, że część 1 art. 15 mówi o umorzeniu spraw, znajdujących się w sądach, a druga część mówi „do czasu zakończenia postępowania, przewidzianego w ustawie niniejszej”. Umorzenie to jest ostateczne zakończenie sprawy, nie można umarzać czegoś „do czasu”. Ustawodawca pragnie, ażeby sprawy po umorzeniu ich w sądzie przeszły do Komisji Administracyjnej, do postępowania administracyjnego, ale tego wyraźnie nie umieścił w ustawie. Dlatego proponujemy, ażeby to wyraźnie w ustawie zamieszczone zostało. Otóż te dwa punkty 5 i 15 budziły pewne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#KarolRolle">Trzeba sobie powiedzieć, że bądź co bądź z tytułu dotychczasowego prawa pewne zobowiązania ze strony żelarzy istnieją i te zobowiązania spełnione nie zostały. Komisja jednakowoż, wychodząc z założenia, że żelarze przez setki łat spełniali te ciężkie obowiązki pańszczyźniane, że należy skończyć raz z tą sprawą, przeciąć poprostu ten węzeł najrozmaitszych zagmatwanych spraw, które znajdują się w sądzie, ażeby wykonać pewnego rodzaju akt społecznej sprawiedliwości, ażeby raz wreszcie umorzyć tę sprawę, która jest ogromnie niemiła w stosunkach społecznych i narodowych naszego Państwa, dlatego też komisja zgodziła się na to, ażeby wszelkie pretensje umorzyć i przystąpić jak najprędzej do załatwienia tej sprawy. Sądzę, że Wysoki Senat zgodzi się ze mną, że spełniamy w tej chwili obowiązek, jaki mamy względem tych trzydziestu kilku obywateli naszego Państwa i usuwamy ten zabytek, który jeszcze na naszych ziemiach, dzięki nie naszemu ustawodawstwu, utrzymał się, zabytek, który jeszcze w wykonaniu faktycznie rozrósł się do niebywałej ilości dni w roku, która musiała być odsługiwana, i przez uchwalenie tej ustawy ostatecznie tę sprawę zlikwidujemy.</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#KarolRolle">Proszę Wysoką Izbę o przyjęcie ustawy w brzmieniu sejmowem ze zmianami, zaproponowanemu przez Komisję Gospodarstwa Społecznego Senatu.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WładysławRaczkiewicz">Nikt z Panów Senatorów do głosu się nie zapisał. Przystępujemy do głosowania nad projektem ustawy. Będziemy głosowali zmiany, zaprojektowane przez Komisję Gospodarstwa Społecznego.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WładysławRaczkiewicz">W art. 15 po wyrazach „w sądach spory w sprawach” zamiast wyrazów „uregulowanych” umieścić wyraz „regulowanych”. Kto jest za przyjęciem tej zmiany, zechce wstać. Stoi większość. Przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WładysławRaczkiewicz">Zamiast ustępu: „do czasu zakończenia postępowania, przewidzianego w ustawie niniejszej” umieścić ustęp: „a odnośne sprawy przekazane zostają do postępowania określonego niniejszą ustawą”. Kto jest za przyjęciem tej zmiany, zechce wstać. Stoi większość. Przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WładysławRaczkiewicz">Następnie zaprojektowana jest zmiana w tytule. Komisja proponuje tytuł: „Ustawa o likwidacji szczątkowych stosunków pańszczyźnianych t. zw. żelarskich na Spiszu”. Kto jest za przyjęciem zmiany w tytule, proszę, żeby wstał. Stoi Izba cała — zmiana została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WładysławRaczkiewicz">Wobec tego stwierdzam, że ustawa została przyjęta z poprawkami, zaprojektowanemi przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WładysławRaczkiewicz">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbowo-Budżetowej o projekcie ustawy skarbowej na okres od 1 kwietnia 1931 r. do 31 marca 1932 r. (druk Senatu nr 2).</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WładysławRaczkiewicz">Jako sprawozdawca głos ma p. s. Szarski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#MarcinSzarski">Wysoka Izbo! Sprawozdanie ustawy skarbowej złożyłem Wysokiej Izbie w referacie generalnym, usprawiedliwiając tam nieznaczne zmiany, przeprowadzone w ustawie skarbowej przez Sejm, i nie będę się wskutek tego tutaj powtarzał, powołam się tylko na to, co mówiłem, przedkładając referat generalny. Wnoszę o przyjęcie ustawy skarbowej uchwalonej przez Sejm bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#MarcinSzarski">Wysoka Izbo! Plon tygodniowej dyskusji nad budżetem, która stała w znacznej części na istotnie wysokim poziomie, świadcząc o wiedzy i doświadczeniu, o głębokości i umiarze sądów mówców, nie jest atoli wielkim pod względem budżetowym. Albowiem, opierając się na utartym zwyczaju, panowie senatorowie korzystali z debaty budżetowej jako okazji do omówienia całego szeregu ważnych wprawdzie kwestyj, nie mających jednak bezpośrednio z samym budżetem związku. Obraz, który się podczas debaty roztoczył, był zato naogół nie tak posępny, bo chociaż żaden z mówców nie mógł oczywiście pominąć milczeniem ciężkiego przesilenia gospodarczego, to przecież, o ile wywody nie były napojone politycznemi animozjami, to wykazały, że w wielu dziedzinach życia państwowego nie dzieje się u nas tak źle, że Rząd może się poszczycić znacznemi rezultatami swej pracy, a jeżeli nie osiągnięto jeszcze wszystkiego, co zamierzano, to powodu tego szukać należy przedewszystkiem w szczupłości środków, stojących Rządowi do dyspozycji. To też, o ile chodzi o sam budżet, wszyscy mówcy skarżyli się na niskość jego cyfr w wielu jego częściach, np. w rolnictwie, w robotach publicznych, w opiece społecznej, w oświacie i wojsku, z drugiej strony równocześnie skarżono się na wysokość budżetu, nie stojącą w stosunku do siły płatniczej ludności. Wynik ten schodzi się dokładnie z opinią, wyrażoną w generalnym referacie. Celem usunięcia tej sprzeczności należałoby oczywiście albo podnieść siłę płatniczą społeczeństwa na taki poziom, któryby umożliwiał pokrycie wyższych, a koniecznych wydatków, albo też obniżyć wydatki w tych częściach budżetu, gdzie wydają się one za wysokie. Pierwszy sposób nie jest tak łatwym, zwłaszcza w dzisiejszych czasach, do zrealizowania, a drugi nie da się tak prosto urzeczywistnić, jak to podczas debaty w najgłówniejszych ogólnikach tu przedstawiano, Co było możliwem, to w dziedzinie oszczędności w budżecie tym zrobiono, a nie ulega chyba kwestii, że cała polityka Rządu idzie dzisiaj pod hasłem prawdziwej oszczędności. Odnośnie do dochodów, to opozycja, o ile jej mówcy wogóle się kwestią tą zajmowali, twierdziła apodyktycznie, że preliminowane dochody nie wpłyną. P. s. Głąbiński w swojem przemówieniu obliczył nawet różnicę między preliminowanemi dochodami a ich oczekiwanym wpływem na z górą 200 milionów zł. Odrzucając wszelkie proroctwa stwierdzić należy, a to jest jądrem całego przedłożonego budżetu, że budżet przyszłoroczny jest tak zbudowany, iż ostać się może bez niebezpieczeństwa jakiegoś w rachubę wchodzącego deficytu, nawet na ten przypadek, gdyby proroctwo to miało się spełnić. Realności tego twierdzenia nikt w dyskusji nie zaczepił, a tem mniej nie obalił. Głęboki i trudny problem szerzącego się kryzysu nie mógł być oczywiście w debacie rozwiązany, albowiem nie rozwiązały go dotychczas najgłębsze umysły i najwięksi przedstawiciele nauki. O istocie jego rozstrzygną z pewnością najbliższe lata. Jeżeli kryzys jest strukturalny, to nie zaradzi mu się odmienną strukturą budżetu, jeżeli zaś jest tylko koniunkturalny, to nosi w sobie, jak to już wspomniałem w referacie generalnym, sam w sobie zarodek uzdrowienia, a wtedy możemy patrzeć w przyszłość z większą otuchą, niż patrzą w nią wszyscy mówcy opozycji bez wyjątku podczas dopiero co ukończonej rozprawy.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#MarcinSzarski">Ponieważ w ciągu rozprawy budżetowej wniosków odnośnie do samych pozycji budżetu nie postawiono, z wyjątkiem jedynie wniosku s. Makarewicza, żądającego przywrócenia kwoty 50 tysięcy złotych w budżecie nadzwyczajnym Ministerstwa Sprawiedliwości odnośnie do budownictwa więziennego, który to wniosek został przemieniony w rezolucję, której przyjęcie ośmielam się poprzeć, zatem nie pozostaje mi nic innego — nie mam powodu zmieniać wniosku, postawionego przy rozpoczęciu tej dyskusji — jak zakończyć moje przemówienie apelem, ażeby Wysoki Senat raczył przyjąć budżet w brzmieniu, uchwalonem przez Komisję Skarbowo-Budżetową.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WładysławRaczkiewicz">Głos ma s. Woźnicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#JanWoźnicki">Wysoka Izbo! W związku z toczącą się tu od dni kilku dyskusja nad preliminarzem budżetowym na rok następny, uważam za konieczne dać kilka wyjaśnień co do stanowiska, zajętego przez klub, który mam zaszczyt reprezentować, a nawet przez całą lewicę, tak przy pracy nad budżetem, jak i przy ewentualnem głosowaniu. Jesteśmy obowiązani to zrobić tembardziej, że niektórzy pp. senatorowie, jak p. Wielowiejski, p. Popławski, zdaje się, i p. Minister Matuszewski zwracali się do lewicy z zarzutami, że lewica nie powinna głosować przeciwko budżetowi, a raczej wstrzymać się od głosowania, dając tem wyraz stosunku swojego do budżetu Jestem w tej sprawie innego zdania i to nasze stanowisko chciałbym tutaj uzasadnić, a przedewszystkiem chciałbym zwrócić uwagę na samą ustawę skarbową, nad którą również głosować będziemy. Jest ona nieodłączną, a nawet najważniejszą częścią całego preliminarza budżetowego, ustala ostateczne podsumowanie cyfr, które uchwalamy w budżecie i następnie sposób wydatkowania funduszów, przyznanych Rządowi na rok cały, P. Minister Matuszewski w swojem wczorajszem przemówieniu wyraził się między innemi w sposób następujący: Głosowanie przeciwko budżetowi byłoby zupełnie zrozumiałem, logicznem, poprawnem, gdyby było wynikiem tarcia dwóch światopoglądów gospodarczych, gdyby z dwóch programów jeden program został odrzucony, odsunięty, przez większość potępiony, Ale tego starcia nie było, bo nie było tych programów. Więc już tutaj w swem przemówieniu p. Minister stwierdza rzecz jedną w sposób całkiem niewątpliwy: że nie było tu żadnych programów, ani z jednej, ani z drugiej strony. Jestem tego zdania, że p. Minister w sposób całkiem niewątpliwy mógł to stwierdzić tylko za Rząd i stronnictwo rządowe, nie mógł tego stwierdzić za opozycję, względnie za reprezentowaną tu przeze mnie lewicę, gdyż ta program swój gospodarczy w swoich ogłoszonych programach ma i tym programem zamierza się rządzić wtedy, kiedy będzie przy władzy. P. Minister stwierdził i przyznał, że głosowanie przeciw budżetowi wtedy, kiedy ścierają się dwa światopoglądy i jeden światopogląd zwycięża, w tych warunkach głosowanie przeciw budżetowi jest dopuszczalne, poprawne i logiczne. I my właśnie nic innego nie twierdzimy, tak samo uważamy, że wtedy, kiedy się ścierają takie dwa światopoglądy, w głosowaniu wyraz temu dać można i należy, A te dwa światopoglądy ścierają się wtedy, kiedy zastanawiamy się nad ustawą skarbową. Ta ustawa skarbowa tak, jak ona jest zaprojektowana, nie jest budżetem w ścisłem tego słowa znaczeniu. Ona dale tylko Rządowi preliminarz budżetowy w pewnych maksymalnych granicach i powiada, że w tych granicach Rząd wydatkować może, ale nie musi. Rząd według tej ustawy nie ma obowiązku wydatkować na wszystkie te pozycje, które później w preliminarzu budżetowym są ustalone. Rząd może według tej ustawy skarbowej i według tej interpretacji, jaką Rząd tej ustawie nadaje, może nie wydatkować na niektóre pozycje, jeżeli dochody w pewnej wysokości nie wpłyną albo jeżeli zajdą jakieś inne przyczyny, które Rząd uzna za wystarczające, aby na pewne pozycje funduszów nie przeznaczyć.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#JanWoźnicki">Jest to więc uchwalenie pewnej globalnej sumy Rządowi do pewnego stopnia do jego dyspozycji, jest tak tembardziej, że ustawa skarbowa pozwala na przenoszenie pewnych sum z jednych pozycyj na drugie, a nawet w niektórych swoich postanowieniach nie tylko nie krępuje Rządu wtedy, kiedy chodzi o t. zw. virement, ale pozwala na wydatkowanie więcej, niż w poszczególnych pozycjach jest, chociażby budżet tego nie przewidywał. Więc chodzi tu o ten art. 5 w związku z art, 6, który teraz, przerobiony odpowiednio, daje Rządowi całkowitą w tym względzie swobodę. Oczywiście, że w tych warunkach przy tem brzmieniu art. 5 i 6, względnie i 7, który daje nieograniczone prawo virement, następnie prawo otwierania kredytów wyższych, niż budżet przepisuje, w tych warunkach głosowanie nad ustawą skarbową jest, mojem zdaniem i naszem zdaniem, najwyższym wyrazem zaufania, jest to danie Rządowi prawa gospodarowania w dziedzinie pieniężnej bez żadnych prawie ograniczeń. Jest to wyraz zaufania, którego my, jako stronnictwo opozycyjne, nie mamy w tej chwili i dlatego za tak ułożoną ustawa skarbową głosować nie będziemy; głosować będziemy przeciw, nie wstrzymując się od głosowania. Albowiem wstrzymanie się od głosowania uważam za najgorszą formę wyrażania swojej woli. Albo coś jest dobre, albo coś jest złe. Należy być albo zimnym albo gorącym, ale nic należy do zagadnień tak wielkiej wagi, jak zagadnienia państwowe, odnosić się obojętnie.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">(Głos na ławach B. B.: Słusznie.)</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#JanWoźnicki">I dlatego będziemy głosowali przeciw tym postanowieniom ustawy.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#JanWoźnicki">Proszę Panów, od kilku lat, a może przez cały czas naszej pracy nad budżetem Państwa zawsze stawaliśmy wobec tego zagadnienia, po przegłosowaniu całego szeregu naszych postulatów, poprawek czy żądań, zawsze stawaliśmy wobec zagadnienia, czy głosować za budżetem czy przeciw. I dotychczas zawsze nasza sytuacja była do ostatnich czasów niesłychanie trudna. Przy poprzednich stosunkach w parlamencie i przy tym układzie sił, jaki poprzednio w parlamencie istniał, musieliśmy się zawsze, każde — nawet najmniejsze ugrupowanie — liczyć z tem, że głosowanie przeciw budżetowi może spowodować upadek całego budżetu i Państwo może się znaleźć w tej sytuacji, że Rząd nie otrzyma pieniędzy na wydatkowanie, albo że Rząd znajdzie się w tej sytuacji, że chociaż parlament nie uchwali mu budżetu, to wydatkować będzie wbrew prawu i cała nasza gospodarka państwowa znajdzie się w stanie bezprawia, będzie złamane obowiązujące prawo.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#JanWoźnicki">W tej sytuacji zawsze byliśmy, i w poprzednim Sejmie, kiedyśmy w pewnych warunkach znajdowali większość dla uchwalenia szeregu niemiłych dla rządu, dla rządowego ugrupowania poprawek, czy to, gdy chodziło o fundusze dyspozycyjne, czy jakieś inne poprawki były uchwalane, były przyjmowane i nigdy wobec pewnej tajemniczości, jaka otacza prace Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, nigdy też nie mieliśmy pewności, czy sam Blok Bezpartyjny będzie głosował za tym budżetem, przedstawionym przez Rząd, a tak zniekształconym przez nas. Np. w zeszłym roku, pamiętamy to doskonale, była taka sytuacja, że do ostatniej chwili w parlamencie, a mojem zdaniem nawet w Bezpartyjnym Bloku nie było wiadomo, jak się będzie głosowało, czy za budżetem, czy przeciwko budżetowi. No, przyszedł moment głosowania. B. B. głosował za budżetem, ale i myśmy głosowali za budżetem, bośmy nie chcieli stanu bezprawnego.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#JanWoźnicki">Teraz jest sytuacja inna, proszę Panów. Teraz jest większość, jest ugrupowanie duże, które bierze na siebie całkowita odpowiedzialność za to, co się w Państwie będzie działo i jak się w Państwie będzie działo i ma dostateczną siłę do poniesienia tej odpowiedzialności na swoich barkach. I, proszę Panów, ustalenie tej odpowiedzialności jest, mojem zdaniem, dla Państwa i dla całego społeczeństwa nie szkodliwe, a pożyteczne. P. Minister Skarbu we wczorajszem przemówieniu dał temu wyraz i powiedział, że jeżeli Wy, opozycja prawa i lewa, głosować będziecie przeciwko budżetowi, jako odpowiedzialni budowniczowie Państwa, to jeżeli wyprowadzimy Państwo na równe tory, nie będziemy się też z Wami dzielili zasługa.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#JanWoźnicki">Proszę Panów, wszystkie kwiaty z tego wieńca zasługi, jakie tylko mogą się w nim kiedyś znaleźć, oddajemy Panom, byleby tylko nie być obowiązanymi do poniesienia odpowiedzialności za zło, które może spowodować takie, a nie inne Panów stanowisko. Dlatego też nie będziemy się dzielili ani zasługami, ani odpowiedzialnością za to, co będzie się w Państwie w przyszłości działo, będziemy się tylko przygotowywali do tego, aby kiedyś, jeżeli kiedykolwiek zło wyniknie z tego, aby temu złu zaradzać wspólnemi siłami tych, których niestety p. Minister Matuszewski we wczorajszem swojem przemówieniu jakby chciał troszeczkę poróżnić. Na uwagę p. Ministra, kiedy mówił, że nie padła tu żadna rada, żadna pomoc, żadna wskazówka twórcza ze strony opozycji, powołałem się z miejsca na art. 4 Ustawy Skarbowej, której autorstwo my niesiemy na sobie, a Panowie tylko do nas się przyłączyli i do Ustawy Skarbowej na nasz wniosek włączyli. P. Minister Matuszewski powiedział: tak jest, my przyjęliśmy tę poprawkę, ale nie wiem, czy wśród najbliższych swoich kolegów Pan będzie miał odwagę tem się pochwalić. Proszę Panów, tak źle jeszcze nie jest w tej opozycji, nawet w lewej opozycji, pomiędzy sobą niezblokowanej tak ściśle partyjnie, abyśmy w każdej chwili musieli być skrępowani wzajemnie, pogodzimy się jakoś między sobą o ten dodatek dla urzędników.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#JanWoźnicki">Zdaje się, że p. s. Kłuszyńska na Komisji Skarbowo-Budżetowej wyraziła się, że ugrupowania ludowe dlatego postawiły ten wniosek, że nienawidzą urzędników.</u>
          <u xml:id="u-7.9" who="#komentarz">(S. Kłuszyńska: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-7.10" who="#JanWoźnicki">Tak nie jest, twierdzę, że pobudki nasze my najlepiej znamy i pobudką naszą nie była nienawiść do urzędników, ale miłość do tych, których my reprezentujemy, miłość do tych, którzy płacą podatki i którzy są temi podatkami tak obciążeni, że nie mogą już nastarczyć potrzebom, z jakimi Państwo do nich przychodzi w tej ciężkiej sytuacji materialnej, w jakiej się obecnie znaleźli. Miłość do naszych wyborców nam to podyktowała, a ponieważ nasi wyborcy są w znacznej części i Waszymi wyborcami, więc chciałbym, żebyście ich kochali tak, żebyście zrozumieli te pobudki, jakie dyktują nam ten nasz wniosek. Ale my to między sobą załatwimy jakoś. Mam to głębokie przekonanie, że jeżeli my od 1918 roku, a nawet wcześniej, razem stanęliśmy do budowania zrębów Państwa Polskiego, jeżeliśmy tworzyli razem pierwsze rządy polskie, jeżeli się potem rozeszliśmy trochę na tle takich czy innych koalicyjnych poczynań, jeżeli przyjdzie potrzeba, żebyśmy razem stanęli do odbudowania tego, co mogłoby z obecnej dyktatury wyniknąć na szkodę Państwa Polskiego, to razem znowu w tej pracy się znajdziemy i nie poróżnią nas te chwilowe rozbieżności w poglądach na taką sprawę, jak dodatek dla urzędników albo inne rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-7.11" who="#komentarz">(Głos: Różnie może być na tym świecie.)</u>
          <u xml:id="u-7.12" who="#JanWoźnicki">Może być różnie, naturalnie, przecie tu w proroctwa nikt się nie bawi, tylko ja tak rozumuję, jak mi się ta rzecz wydaje.</u>
          <u xml:id="u-7.13" who="#JanWoźnicki">Teraz jednak chciałbym zwrócić uwagę, że przy tej naszej pracy nad budżetem Panowie z większości nie tylko w Senacie, ale i w Sejmie zastosowali pewne metody, które do twórczej współpracy opozycji z większością, niosącą na sobie odpowiedzialność i ciężar rządzenia, do tej współpracy ogromnieby nas zniechęciły. W Sejmie, proszę Panów, do preliminarza budżetowego zgłosiła opozycja ze sto kilkadziesiąt poprawek do poszczególnych cyfr budżetu. Ani jedna nie została uchwalona. Więc tu p. s. Popławski, Panie Senatorze Wyrostek, powiedział nam taką rzecz, powołam się na jego zdanie, że nikt nie ma tak wiele racji, ażeby jego przeciwnik nie miał jej choć trochę.</u>
          <u xml:id="u-7.14" who="#komentarz">(Głos: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-7.15" who="#JanWoźnicki">Więc przypuszczam, że na te sto kilkadziesiąt poprawek były może dwie, albo trzy rozumne. Przypuszczam, że były w dobrej woli zgłoszone, chociażby np. taka poprawka o budowie szkół. Wszystkie bezapelacyjnie, notorycznie, dlatego, że pochodzą od opozycji, są odrzucane. To samo miało miejsce...</u>
          <u xml:id="u-7.16" who="#komentarz">(Głos: Nie dlatego.)</u>
          <u xml:id="u-7.17" who="#JanWoźnicki">...i w Komisji Skarbowo-Budżetowej Senatu i tu już ośmielę się prorokować, że to samo będzie miało miejsce 5 przy tem głosowaniu, które nas za chwilę czeka...</u>
          <u xml:id="u-7.18" who="#komentarz">(S. Wyrostek: Nie trudno odgadnąć.)</u>
          <u xml:id="u-7.19" who="#JanWoźnicki">...jakkolwiek znowu sądzę, że pomiędzy temi poprawkami są takie, które uwzględnić możeby należało ze względu na pożytek Państwa. Natomiast przyjmowane były pewne poprawki, ale tylko takie, które albo są uzgodnione z Rządem przez referentów, albo przez Rząd nakazane do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-7.20" who="#JanWoźnicki">To nie jest rzeczowa współpraca przy układaniu i opracowywaniu preliminarza budżetowego. To nie jest rzeczowe stanowisko, to jest stanowisko polityczne w myśl znanej zasady, już oddawna tu wśród nas forsowanej, o nieomylności Rządu i niekompetencji pp. posłów i senatorów do zmiany tego, co przez Rząd w przedłożeniu budżetowem zostało napisane. To jest tego rodzaju stanowisko, Jeżeli Panowie uważają tę rzeczową współpracę za użyteczna. to inaczej trzebaby się jakoś do tej pracy ustosunkować i inaczej tę pracę prowadzić. W tych warunkach, po doświadczeniach w Sejmie, zgłaszanie jakichkolwiek poprawek do budżetu, my, stronnictwa ludowe, uważaliśmy za niepotrzebne i nie prowadzące do żadnego celu.</u>
          <u xml:id="u-7.21" who="#JanWoźnicki">Proszę Panów! Jesteśmy i będziemy zawsze jako ugrupowanie polityczne, bez względu na stosunek do nas tej większości, która obecnie Polska rządzi, chcemy być i będziemy siłą stała w Polsce, konieczną i gotowa do ratowania Polski z niebezpieczeństwa, ku któremu popycha, naszem zdaniem, Państwo obecna dyktatura. A odpowiedzialność za obciążenie obywateli niepomiernemi w obecnych warunkach ciężarami i za celowe wydatkowanie pieniędzy państwowych spaść musi całkowicie na tych, którzy uzyskaną większość parlamentarną ograniczają do bezkrytycznego popierania błędnych i niejednokrotnie szkodliwych i niezgodnych z prawem poczynań rządowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WładysławRaczkiewicz">Głos ma s. Targowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#JózefTargowski">Wysoka Izbo Senatorska! W imieniu klubu, który mam zaszczyt przedstawiać, pragnę oświadczyć co następuje:</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#JózefTargowski">Poprawki, które nie uzyskały większości w Komisji Skarbowo-Budżetowej Senatu, dzielimy na 2 grupy. Pierwsze są takie, które uważamy za niezgodne z wytycznemi polityki naszego klubu. Druga zaś grupa nosi cechę rzeczowości i obiektywności, a w niektórych punktach, gdy chodzi o cele nauki, kultury, opieki społecznej czy inne, pokrywa się z naszemi pragnieniami i dążeniami. Niemniej jednak jesteśmy zmuszeni głosować przeciw i wszystkim tym poprawkom, a to ze względów rzeczowych treści następującej:</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#JózefTargowski">1) Uważamy, że zwiększanie dochodów czy wpływów skarbowych w poszczególnych pozycjach preliminarza wbrew projektom Rządu, nie jest praktykowane w żadnym parlamencie świata. Izby mogą zwiększać wpływy jedynie tylko w drodze uchwalania nowych źródeł tych wpływów;</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#JózefTargowski">2) Zmniejszanie wpływów wbrew preliminarzom budżetowym Rządu nie uwzględnia potrzeb państwowych, które w tej chwili muszą być zaspokojone;</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#JózefTargowski">3) Zwiększanie pozycyj nawet na najbardziej celowe i uznania godne pozycje budżetowe, bez posiadania realnego na nie pokrycia, jest w tej chwili, w obecnej sytuacji i kryzysie gospodarczym kraju niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#komentarz">(Oklaski na ławach B. B.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WładysławRaczkiewicz">Nikt już z pp. Senatorów do głosu nie jest zapisany. Wobec tego przechodzimy do następnego punktu porządku dziennego: Głosowanie nad poszczególnemi preliminarzami budżetowemi oraz ustawą skarbową na okres od 1 kwietnia 1931 r. do 31 marca 1932 r.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WładysławRaczkiewicz">Przystępujemy do głosowania. Zechcą Panowie Senatorowie wziąć do ręki druk senacki nr 2 preliminarz budżetowy na rok 1921/32 — załączniki 2 i 9. Głosować będziemy nad poszczególnemi częściami budżetu według grup: A. Administracja, B. Przedsiębiorstwa, C. Monopole. Przyczem najpierw głosować będziemy nad wydatkami (rozchodami), a następnie nad dochodami (wpływami), to znaczy w kolejności, jak są umieszczone w załączniku nr 2.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WładysławRaczkiewicz">Te grupy, części, działy, rozdziały lub paragrafy budżetu, do których nie zgłoszono żadnych poprawek, będę uważał, o ile, oczywiście, nie usłyszę sprzeciwu ze strony Wysokiej Izby, za przyjęte w brzmieniu, zgłoszonem przez Komisie Skarbowo-Budżetową, to jest według uchwały Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WładysławRaczkiewicz">Zwracam się przytem do wszystkich Panów Senatorów z uprzejmą prośbą, aby zechcieli sam' pilnie śledzić, aby, wobec zgłoszenia znacznej ilości poprawek do budżetu, a to zarówno przez Komisję Skarbowo-Budżetowa, jak i przez poszczególne Kluby Senackie, jakakolwiek z tych poprawek nie została w głosowaniu pominięta.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#WładysławRaczkiewicz">Przedewszystkiem głosować będziemy nad częściami budżetu w grupie: A. Administracja. Najpierw nad budżetem wydatków.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 1 budżetu — Prezydent Rzeczypospolitej, 2-a — Sejm, 2-b — Senat, 3 — Kontrola Państwowa, 4 — Prezydium Rady Ministrów, nie zgłoszono żadnych poprawek, Przeto uważam je za przyjęte w brzmieniu, uchwalonem przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#WładysławRaczkiewicz">Przechodzimy do części 5 budżetu — Ministerstwo Spraw Zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#WładysławRaczkiewicz">Są wnioski p. s. Kłuszyńskiej (załącznik 9). Pierwszy — Wydatki zwyczajne w dziale 5 § 10 — Fundusz dyspozycyjny, kwotę 4.700.000 zmniejszyć o 2.000. 000 zł. Kto z Panów Senatorów jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, poprawka upadła. Drugi wniosek p. s. Kłuszyńskiej — wydatki zwyczajne w dziale 5 § 11 — Fundusz propagandowy kwotę 4.260 000 zmniejszyć o 1 000 000 zł. Kto z Panów Senatorów jest za tym wnioskiem zechce wstać. Stoi mniejszość. Poprawka upadła. Wobec tego uważam, że cześć 5 budżetu została przyjęta w brzmieniu, uchwalonem przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#WładysławRaczkiewicz">Przechodzimy do części 6 budżetu — Ministerstwo Spraw Wojskowych. Do wydatków zwyczajnych, dział 1, rozdział 1 § 1 — Uposażenie - są dwa wnioski.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#komentarz">(S. Głąbiński: Cofamy wniosek s. Meissnera.)</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#WładysławRaczkiewicz">Pierwszy jest wycofany.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#WładysławRaczkiewicz">Przechodzimy do wniosku drugiego p. s. Kłuszyńskiej, by kwotę 285.740.000 zmniejszyć o 1.920.000, Kto jest za tym wnioskiem, proszę o wstanie. Stoi mniejszość. Wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Meissnera i s. Kłuszyńskiej.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#komentarz">(S. Głąbiński: S. Meissner cofa.)</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#WładysławRaczkiewicz">Czy p. s. Kłuszyńska podtrzymuje swój wniosek?</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#komentarz">(S. Kłuszyńska: Podtrzymuję.)</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej, aby w wydatkach zwyczajnych w dziale 1 rozdział 1 § 2 — Różne wydatki osobowe — kwotę 4.040.000 zł zmniejszyć o 2.000.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.17" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej — Wydatki zwyczajne — dział 1 rozdział 1 § 10 — Wyżywienie — kwotę 93.437.000 zł zmniejszyć o 74.500.000 zł. Panów Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, proszę, żeby wstali. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.18" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne. W dziale 2 rozdział 1 § 10 — Fundusz dyspozycyjny — kwotę 8.000.000 zł skreślić. Kto, z Panów Senatorów jest za tym wnioskiem, proszę, aby wstał. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.19" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek senatorów ks. Bolta, Głąbińskiego i Meissnera: Wydatki zwyczajne. W dziale 2 rozdział 1 § 10 — Fundusz dyspozycyjny — kwotę 8 000.000 zł — zmniejszyć o 2.000.000 zł. Kto z Panów Senatorów jest za tym wnioskiem, proszę wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.20" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Meissnera.</u>
          <u xml:id="u-10.21" who="#komentarz">(S. Głąbiński: Wycofany.)</u>
          <u xml:id="u-10.22" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne. W dziale 2 rozdział 2 § 12 — Rezerwa zaopatrzenia — kwotę 111.590.000 zł zmniejszyć o 11.590.000 zł. Kto z Panów Senatorów jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.23" who="#WładysławRaczkiewicz">Wszystkie wnioski do tej części budżetu zostały przegłosowane, zatem uważam całą część 6 budżetu wydatków za przyjętą w brzmieniu, proponowanem przez Komisję Skarbowo-Budżetową, bez zmian Przechodzimy do następnej części budżetu, mianowicie do części 7 — Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Wydatki zwyczajne. Dział i § 10 — Fundusz dyspozycyjny. Są dwa wnioski: pierwszy wniosek s. Kłuszyńskiej, żeby kwotę 6.000.000 zł skreślić, następnie wniosek senatorów ks. Bolta i Głąbińskiego, żeby kwotę 6.000.000 zł zmniejszyć o 3.000.000 zł. Najpierw poddaję pod głosowanie wniosek s. Kłuszyńskiej. Kto jest za skreśleniem sumy 6.000.000 zł, proszę wstać. Mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.24" who="#WładysławRaczkiewicz">Będziemy teraz głosowali nad wnioskiem senatorów ks. Bolta i Głąbińskiego o zmniejszenie o 3 000 000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.25" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej (załącznik 2) w wydatkach zwyczajnych w dziale 2 § 6 — Wydatki biurowe — kwotę 2.700.000 zł zmniejszyć o 70 000 zł. Kto jest za wnioskiem Komisji Skarbowo-Budżetowej, zechce wstać. Stoi większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.26" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej: Wydatki zwyczajne w dz. 3 rozdz. 5 § 13 — Badanie klimatologiczne i balneologiczne uzdrowisk — kwotę 20.000 zł zmniejszyć o 10.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.27" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej: Wydatki zwyczajne w dz. 3 rozdz. 5 § 14 — Badanie wód powierzchniowych, ścieków i powietrza — kwotę 25.000 zł zmniejszyć o 10.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, proszę wstać. Stoi większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.28" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek p. s. Kłuszyńskiej — Wydatki zwyczajne — w dziale 4 (Policja Państwowa) — kwotę 123.707.749 zł zmniejszyć o 25.000.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o powstanie. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.29" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek komisji: Wydatki zwyczajne — w dziale 5 § 10 — Wyżywienie ludzi — kwotę 16.042.416 zł zmniejszyć o 30.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem? Stoi większość, wniosek przeszedł, W ten sposób wszystkie wnioski do części 7 budżetu wydatków zostały przegłosowane. Uważam zatem część 7 budżetu wydatków za przyjętą w brzmieniu, proponowanem przez Komisję Skarbowo-Budżetową wraz z przyjętemi dopiero co poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-10.30" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 8 — Wydatków — Ministerstwo Skarbu, do części 9 — Ministerstwo Sprawiedliwości, do części 10 — Ministerstwo Przemysłu i Handlu i do części 11 — Ministerstwo Komunikacji, nie zostały zgłoszone żadne poprawki, uważam je przeto za przyjęte w brzmieniu, uchwalonem przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-10.31" who="#WładysławRaczkiewicz">Przechodzimy do części 12 budżetu — Wydatków — Ministerstwo Rolnictwa. Do tej części jest kilka wniosków.</u>
          <u xml:id="u-10.32" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne: w dziale 2 rozdz. 4 § 10 — Zwalczanie chorób zaraźliwych — kwotę 5.650.000 zł zwiększyć o 150 000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość — wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.33" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne: w dziale 3 § 12 — Zasiłki na popieranie melioracji rolnych — kwotę 1.700.000 zł zwiększyć o 1.300 000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość — wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.34" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne — w dziale 4 rozdz. 1 § 11 — Organizacja i urządzenie szkół i gospodarstw rolnych przy szkołach — kwotę 750.000 zł zwiększyć o 50.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, proszę wstać. Stoi mniejszość — wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.35" who="#WładysławRaczkiewicz">Dalszy wniosek p. s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne — w dz. 4 rozdz. 5 § 10 — Zasiłki i inne wydatki na oświatę pozaszkolną — kwotę 1.200.000 zł zwiększyć o 300 000. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o powstanie. Stoi mniejszość. Wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.36" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek p. s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne — w dz. 5 rozdz. 1 § 11 — Badania potrzeb drobnego rolnictwa — kwotę 300.000 zł zwiększyć o 50.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o wstanie. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.37" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej: Wydatki nadzwyczajne — w dziale 5 rozdz. 2 § 9 — Budowle i remonty — kwotę 60.000 zł zwiększyć o 55.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o powstanie. Stoi mniejszość. Wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.38" who="#WładysławRaczkiewicz">W ten sposób część 12 budżetu — Wydatków — została przegłosowana, wszystkie poprawki upadły, część 12 budżetu została przyjęta w brzmieniu uchwały sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-10.39" who="#WładysławRaczkiewicz">Przechodzimy do głosowania części 13 budżetu — Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Jest kilka wniosków.</u>
          <u xml:id="u-10.40" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek senatorów ks. Bolta i Głąbińskiego — Wydatki zwyczajne — w dz. 3 rozdz. 1 § 12 — Wychowanie fizyczne młodzieży — kwotę 7.900.000 zł zmniejszyć o 3.900.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o wstanie. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.41" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej: Wydatki zwyczajne — w dz. 3 rozdz. 2 § 3 — Podróże służbowe i przesiedlenia — kwotę 50.000 zł zwiększyć o 20.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o powstanie, Stoi większość, wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.42" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej: Wydatki zwyczajne — w dz. 3 rozdz. 2 § 10 — Pomoce naukowe — kwotę 50.000 zł zwiększyć o 50.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Większość, wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.43" who="#WładysławRaczkiewicz">Następnie do wydatków zwyczajnych dz. 3 rozdz, 2 § 11 — Zasiłki i stypendia — są dwa wnioski: Komisji Skarbowo-Budżetowej, ażeby kwotę 877.000 zmniejszyć o 70.000 i p. s. Kłuszyńskiej, ażeby kwotę 877.000 zwiększyć o 250.000. Poddaję pod głosowanie wniosek komisji. Kto z pp. Senatorów jest za wnioskiem komisji, zechce wstać. Stoi większość — wniosek został przyjęty. Wobec tego wniosek p. s. Kłuszyńskiej został przesądzony.</u>
          <u xml:id="u-10.44" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej — Wydatki zwyczajne — w dz. 4 rozdz. 3 § 3 — Podróże służbowe i przesiedlenia — kwotę 50 000 zł zwiększyć o 50.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Większość, wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.45" who="#WładysławRaczkiewicz">Następnie w wydatkach zwyczajnych, dział 6 rozdz. 1 § 10 — Dotacje naukowe — są dwa wnioski: wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej, ażeby kwotę 3.000.000 zł zwiększyć o 250.000 zł i senatorów ks. Bolta i Głąbińskiego, ażeby sumę 3.000.000 zwiększyć o 600.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-10.46" who="#WładysławRaczkiewicz">Najpierw poddaję pod głosowanie, jako dalej idący, wniosek senatorów ks. Bolta i Głąbińskiego. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Mniejszość, wniosek upadł. Kto jest za wnioskiem komisji, zechce wstać. Większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.47" who="#WładysławRaczkiewicz">Następnie jest wniosek ss. ks. Bolta i Głąbińskiego.</u>
          <u xml:id="u-10.48" who="#komentarz">(S. Głąbiński: Cofam ten wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-10.49" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek p. s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne, w dz. 6 rozdz. 1 § 13, Organizacja studiów i nauk w języku ukraińskim — kwotę 90.000 zł zwiększyć o 100.000 złotych. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o powstanie. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.50" who="#WładysławRaczkiewicz">Następnie do wydatków zwyczajnych, dział 6, rozdz. 2, § 12 — Zasiłki dla uczonych i instytucyj naukowych, są dwa wnioski: Komisji Skarbowo-Budżetowej, ażeby sumę 1.897.000 zwiększyć o 350.000, oraz wniosek ss. ks. Bolta i Głąbińskiego, ażeby sumę tę 1.897.000 zwiększyć o 800.000 złotych, względnie sumę, przyjętą przez Komisję w kwocie 2.247.000 zł, zwiększyć o 450.000 zł.</u>
          <u xml:id="u-10.51" who="#WładysławRaczkiewicz">Najpierw poddaję pod głosowanie wniosek ss. ks. Bolta i Głąbińskiego jako dalej idący.</u>
          <u xml:id="u-10.52" who="#komentarz">(S. Głąbiński: To jest tylko zwiększenie o 450.000 a nie o 800.000, to jest omyłka.)</u>
          <u xml:id="u-10.53" who="#WładysławRaczkiewicz">Panie Senatorze, o 800.000 zł to jest podwyżka w porównaniu z uchwałą sejmową, zaś o 450.000 zł — w porównaniu z propozycją komisji. Kto jest za wnioskiem s.s. ks. Bolta i Głąbińskiego, zechce powstać. Mniejszość, wniosek upadł. Kto jest za wnioskiem w redakcji komisji, proszę o powstanie. Stoi większość, przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.54" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej — Wydatki nadzwyczajne w dziale 4 rozdział 1 § 12 — Budowa szkół powszechnych — kwotę 1.000.000 złotych zwiększyć o 19.000.000 złotych. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o wstanie. Stoi mniejszość. Wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.55" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej — Wydatki nadzwyczajne — w dziale 4 rozdział 3 § 9 — Budowle — kwotę 200.000 zł. zmniejszyć o 50.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o wstanie. Stoi większość, przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.56" who="#WładysławRaczkiewicz">W ten sposób uważam, iż cała część 13 budżetu została przyjęta z dopiero co uchwalonemi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-10.57" who="#WładysławRaczkiewicz">Przechodzimy do części 14 budżetu wydatków — Ministerstwo Robót Publicznych. Do tej części jest wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej — Wydatki zwyczajne — w dziale 2, rozdz. 4 § 10 — Dotacja na rzecz Państwowego Funduszu Drogowego — sumę 30.967.700 zł zmniejszyć o 600.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o powstanie. Stoi większość, przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.58" who="#WładysławRaczkiewicz">Wobec tego uważam, iż budżet wydatków administracyjnych części 14 jest przyjęty z uchwaloną dopiero co zmianą.</u>
          <u xml:id="u-10.59" who="#WładysławRaczkiewicz">Przystępujemy do części 15-ej budżetu wydatków — Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-10.60" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne, w dziale 6 rozdz. 1 § 12 — Opieka nad emigrantami i ich rodzinami — kwotę 3.030.000 zł zwiększyć o 300.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.61" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne. W dziale 8 § 12 — Dopłaty do ubezpieczeń społecznych — kwotę 7.524.317 zł zwiększyć o 40.000 zł. Kto z Panów Senatorów jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.62" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne — w dz. 8 § 13 — Opieka nad młodzieżą i dziećmi — kwotę 9.000.000 zł zwiększyć o 100.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Mniejszość, odrzucony, Do wydatków zwyczajnych dział 8 § 22 — Dopłaty do zabezpieczenia na wypadek bezrobocia oraz pomoc dla bezrobotnych — są dwie poprawki: jedna poprawka Komisji Skarbowo-Budżetowej, ażeby sumę 50.000.000 zł zwiększyć o 9.000.000 zł, i poprawka s. Kłuszyńskiej, ażeby sumę tę 50.000.000 zł zwiększyć o 25.000.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek odrzucony. Kto jest za wnioskiem Komisji Skarbowo-Budżetowej, zechce wstać. Stoi większość, wniosek uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-10.63" who="#WładysławRaczkiewicz">Uważam, iż tem samem cała część 15 budżetu — Wydatki — jest przyjęta ze zmianami dopiero co uchwalonemi.</u>
          <u xml:id="u-10.64" who="#WładysławRaczkiewicz">Przystępujemy do części 16 budżetu — Wydatki Ministerstwa Reform Rolnych.</u>
          <u xml:id="u-10.65" who="#WładysławRaczkiewicz">Jest wniosek s. Kłuszyńskiej: Wydatki zwyczajne — w dziale 2 § 11 — Koszty nadzoru nad parcelacją prywatną — kwotę 75.000 zł zwiększyć o 35.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.66" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek s. Kłuszyńskiej — Wydatki zwyczajne — w dziale 2 § 12 — Koszty wywołania i regulacji hipotek notarialne i procesowe — kwotę 600.000 zł zwiększyć o 108.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.67" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej. Wydatki zwyczajne, w dziale 3 § 11 — Prace scaleniowe — kwotę 11.500.000 zł zwiększyć o 1.000.000. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.68" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej: Wydatki zwyczajne, w dziale 3 § 15 — Melioracje, budownictwo i zaopatrywanie osiedli w wodę — kwotę 4.390.000 zł zmniejszyć o 350.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Większość. Przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.69" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek p. s. Kłuszyńskiej. Wydatki zwyczajne, W dziale 3 § 16 — Koszty wykonywania parcelacji zastępczej — kwotę 500.000 zł zwiększyć o 280.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.70" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej: Wydatki zwyczajne, w dziale 4 § 11 — Pomoc kredytowa przy scalaniu i zamianie gruntów — kwotę 9.600.000 zł zmniejszyć o 650.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.71" who="#WładysławRaczkiewicz">Wniosek p. s. Kłuszyńskiej: Wydatki nadzwyczajne. W dziale 2 wstawić nowy § 14: Wykup majątków z licytacji lub znajdujących się w ciężkiem położeniu na cele reformy rolnej, w kwocie 4.419.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem? Mniejszość. Wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.72" who="#WładysławRaczkiewicz">Wobec tego uważam, że cała część 16 budżetu wydatków jest przyjęta z uchwalonemi przed chwilą zmianami.</u>
          <u xml:id="u-10.73" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 17 budżetu wydatków — Ministerstwo Poczt i Telegrafów, części 18 — Emerytury i Zaopatrzenia, części 19 — Renty inwalidzkie i pensje, oraz do części 20 — Długi Państwowe — nie zgłoszono żadnych poprawek, przeto uważam wydatki tych działów za przyjęte w brzmieniu, uchwalonem przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-10.74" who="#WładysławRaczkiewicz">W ten sposób przegłosowaliśmy wszystkie poprawki, dotyczące wydatków administracji.</u>
          <u xml:id="u-10.75" who="#WładysławRaczkiewicz">Przystępujemy do głosowania dochodów administracji.</u>
          <u xml:id="u-10.76" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 1 budżetu dochodów — Prezydent Rzeczypospolitej, części 2-a — Sejm, części 2-b — Senat, części 3 — Kontrola Państwowa, części 4 — Prezydjum Rady Ministrów, części 5 — Ministerstwo Spraw Zagranicznych i części 6 — Ministerstwo Spraw Wojskowych, nie zgłoszono żadnych poprawek, przeto dochody tych części budżetu uważam za przyjęte w brzmieniu, uchwalonem przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-10.77" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 7 budżetu dochodów — Ministerstwo Spraw Wewnętrznych — jest wniosek p. s. Kłuszyńskiej, aby dochody zwyczajne w dziale 2 § 18 — Kary administracyjne — kwotę 1.000.000 zł zmniejszyć o zł 100. Panów Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, proszę, aby wstali. Stoi mniejszość, wniosek upadł. Uważam przeto, że cała część 7 budżetu dochodów jest przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-10.78" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 8 budżetu dochodów — Ministerstwo Skarbu — jest wniosek Komisji Skarbowo-Budżetowej: Dochody nadzwyczajne, w dziale 6 § 15–10% nadzwyczajny dodatek do danin publicznych — sumę 103.650.000 zł zwiększyć o 9.000.000 zł. Panów Senatorów, którzy są za tym wnioskiem, proszę, aby wstali. Stoi większość, wniosek przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-10.79" who="#WładysławRaczkiewicz">Uważam więc część 8 budżetu dochodów za przyjętą ze zmianą dopiero co uchwaloną.</u>
          <u xml:id="u-10.80" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 9 budżetu dochodów — Ministerstwo Sprawiedliwości, do części 10 — Ministerstwo Przemysłu i Handlu, do części 11 — Ministerstwo Komunikacji, do części 12 — Ministerstwo Rolnictwa, do części 13 — Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, nie zgłoszono żadnych poprawek, przeto uważam dochody administracyjne tych części budżetu za przyjęte w brzmieniu uchwalonem przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-10.81" who="#WładysławRaczkiewicz">Przechodzimy do części 14 budżetu dochodów — Ministerstwo Robót Publicznych, Jest zgłoszony wniosek s. Kłuszyńskiej: Dochody nadzwyczajne, w dz. 2 rozdz. 1 § 11 — Zwrot pożyczek udzielonych na inwestycje komunalne dla zwalczania bezrobocia — kwotę 3.800.000 skreślić. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.82" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 15 budżetu dochodów — Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej, 16 — Ministerstwo Reform Rolnych, 17 — Ministerstwo Poczt i Telegrafów, 18 — Emerytury i Zaopatrzenia, 19 — Renty inwalidzkie i pensje oraz 20 — Długi państwowe, niezgłoszono żadnych poprawek, przeto uważam je za przyjęte w brzmieniu uchwalonem przez Sejm, Przegłosowane zostały zatem zmiany do wszystkich części budżetu wydatków i dochodów w grupie A. Administracja, które wobec tego uważam za przyjęte z dopiero co przyjętemi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-10.83" who="#WładysławRaczkiewicz">Obecnie głosować będziemy nad zmianami do części budżetu w grupie B. Przedsiębiorstwa, przyczem, jak to na początku zaznaczyłem, będziemy głosowali najpierw nad rozchodami, a potem nad wpływami.</u>
          <u xml:id="u-10.84" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 4 budżetu — Prezydjum Rady Ministrów — jest wniosek s. Kłuszyńskiej: Rozchody zwyczajne, w dziale 4 § 2 — Koszty eksploatacji — kwotę 2.531.354 zmniejszyć o 500.000. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.85" who="#WładysławRaczkiewicz">Uważam, że tem samem część 4 budżetu została przyjęta w brzmieniu proponowanem przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-10.86" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 6, 7, 8, 9 i 10 budżetu nie zgłoszono żadnych poprawek, przeto uważam je za przyjęte w brzmieniu, uchwalonem przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-10.87" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 11 budżetu — Ministerstwo Komunikacji, Polskie Koleje Państwowe, są tylko wnioski Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-10.88" who="#komentarz">(S. Woźnicki: To wszystko się łączy. Proponuję, aby głosować en bloc.)</u>
          <u xml:id="u-10.89" who="#WładysławRaczkiewicz">Jest propozycja s. Woźnickiego, ażeby te wszystkie poprawki potraktować łącznie i razem głosować. Nie słyszę sprzeciwu. Kto jest za przyjęciem wszystkich poprawek komisji do rozchodów zwyczajnych i nadzwyczajnych Polskich Kolei Państwowych, zechce powstać. Stoi większość, poprawki te zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-10.90" who="#WładysławRaczkiewicz">Przechodzimy do części 12 — Ministerstwo Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-10.91" who="#WładysławRaczkiewicz">Do tej części jest poprawka s. Kłuszyńskiej. Rozchody zwyczajne, w dziale 7 — Lasy Państwowe § 4 Inwentarz ruchomy i nieruchomości — kwotę 23.497.500 zł zwiększyć o 3.000.000 zł. Kto jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł, Do części 14 budżetu — Ministerstwo Robót Publicznych, 15 — Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej, 17 — Ministerstwo Poczt i Telegrafów nie zgłoszono żadnych poprawek, przeto uważam je za przyjęte w brzmieniu, uchwalonem przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-10.92" who="#WładysławRaczkiewicz">Przechodzimy obecnie do głosowania nad wpływami w grupie B. Przedsiębiorstwa. Do części 4, 6, 7, 8, i 10, nie zgłoszono żadnych poprawek, przeto uważam je za przyjęte w brzmieniu, uchwalonem przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-10.93" who="#WładysławRaczkiewicz">Przystępujemy do wpływów części 11 budżetu — Ministerstwo Komunikacji. Są tylko wnioski Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-10.94" who="#komentarz">(S. Szarski: Jest wniosek o przyjęcie en bloc.)</u>
          <u xml:id="u-10.95" who="#WładysławRaczkiewicz">Jest wniosek o przyjęcie en bloc wszystkich poprawek komisji. Nie słyszę protestu. Kto jest za wszystkiemi poprawkami komisji, proszę o powstanie. Większość, wszystkie wnioski komisji przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-10.96" who="#WładysławRaczkiewicz">Przechodzimy do części 12 — Ministerstwo Rolnictwa. Jest wniosek p. s. Kłuszyńskiej: Wpływy zwyczajne w dziale 7 — Lasy Państwowe — § 2. Eksploatacja (dochód netto) — kwotę 127.126.860 zł zwiększyć o 200.000. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o wstanie. Stoi mniejszość. Wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.97" who="#WładysławRaczkiewicz">Uważam przeto całą tę część za przyjętą bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-10.98" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 14 budżetu — Ministerstwo Robót Publicznych, do części 15 — Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej i części 17 — Ministerstwo Poczt i Telegrafów nie zgłoszono żadnych poprawek, przeto uważam je za przyjęte w brzmieniu, uchwalonem przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-10.99" who="#WładysławRaczkiewicz">Do grupy C. Monopole nie zgłoszono żadnych poprawek, wobec czego uważam tę grupę za przyjętą w brzmieniu, uchwalonem przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-10.100" who="#WładysławRaczkiewicz">Zarządzam głosowanie nad całością budżetu wraz z przyjętemi poprawkami. Proszę Panów Senatorów, którzy są za przyjęciem budżetu, aby zechcieli powstać. Stoi większość, budżet przyjęto.</u>
          <u xml:id="u-10.101" who="#WładysławRaczkiewicz">Przechodzimy obecnie do ustawy skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-10.102" who="#WładysławRaczkiewicz">Wszystkie artykuły, do których nie zgłoszone poprawek, uważać będę za przyjęte w brzmieniu, uchwalonem przez Komisję Skarbowo-Budżetową, to jest według uchwały Sejmu, o ile, oczywiście nie usłyszę sprzeciwu, Art. 1, 2 i 3 uważam za przyjęte w brzmieniu komisyjnem bez głosowania. Jest to automatyczne wprowadzenie cyfr do ustawy skarbowej.</u>
          <u xml:id="u-10.103" who="#WładysławRaczkiewicz">Do art. 4 jest poprawka p. s. Kłuszyńskiej, ażeby w tym artykule wstawić nowy ustęp 4 treści następującej: „Ministrowie i podsekretarze stanu, będący jednocześnie posłami, pobierają tylko 25% djet poselskich”. Kto jest za tym Wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.104" who="#WładysławRaczkiewicz">Następnie poprawka ss. ks. Bolta i Głąbińskiego, aby w artykule tym wstawić nowy ustęp 5, treści następującej: „Uposażenie pracowników kontraktowych administracji, przedsiębiorstw państwowych i monopoli łącznie z tantiemą nie może przekraczać więcej niż o 50% norm uposażeniowych etatowych funkcjonariuszów administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-10.105" who="#WładysławRaczkiewicz">Wszelkie wynagrodzenia dodatkowe, pobierane przez funkcjonariuszów państwowych, przedsiębiorstw państwowych i monopoli, jak remuneracje, specjalne dodatki, dodatki reprezentacyjne, wynagrodzenia za nadzór i udział we władzach różnych instytucyj i t. d. nie mogą łącznie wynosić więcej, niż 50% wysokości uposażenia danego pracownika, określonej przez ogólne ustawy lub umowę, zawartą z pracownikiem kontraktowym”.</u>
          <u xml:id="u-10.106" who="#WładysławRaczkiewicz">Kto z pp. Senatorów jest za tym wnioskiem, zechce wstać. Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.107" who="#WładysławRaczkiewicz">Art. 5 uważam za przyjęty w brzmieniu komisji bez głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.108" who="#WładysławRaczkiewicz">Do art. 6 jest poprawka ss. ks. Bolta i Głąbińskiego, aby w ust. 2 wierszu 5 zastąpić wyrazy: „gdy nastąpiła konieczność, wymagająca natychmiastowego asygnowania sum ze Skarbu Państwa” przez: „tylko w czasie, gdy sesja Sejmu jest zamknięta, lub gdy Sejm jest rozwiązany, a nastąpiła klęska żywiołowa, lub inny wypadek nagły tego rodzaju, że odroczenie wydatków, z nim związanych, mogłoby przynieść Państwu niepowetowaną szkodę”. Kto jest za wnioskiem przed chwilą przeczytanym? Stoi mniejszość, wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.109" who="#WładysławRaczkiewicz">Do art. 7 jest poprawka ss. ks. Bolta i Głąbińskiego: W wierszu 1 skreślić słowa: „za zgodą Prezesa Rady Ministrów”. W punkcie 1 lit. a) wyrazy: „związane z normalnym tokiem administracji (bieżące koszty utrzymania i funkcjonowania administracji państwowej)” zastąpić przez słowa: „rzeczowo-administracyjne”. Kto jest za tym wnioskiem, proszę o wstanie. Stoi mniejszość. Wniosek upadł.</u>
          <u xml:id="u-10.110" who="#WładysławRaczkiewicz">Do art. 8, 9, 10, 11 i 12 nie zgłoszono żadnych poprawek. Uważam je za przyjęte w brzmieniu komisyjnem.</u>
          <u xml:id="u-10.111" who="#WładysławRaczkiewicz">Poprawki zatem zostały przegłosowane. Proszę pp. Senatorów, którzy są za całą ustawą skarbową w brzmieniu uchwalonem przez Komisję, ażeby zechcieli wstać. Stoi większość, ustawa została uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-10.112" who="#WładysławRaczkiewicz">Przystąpimy za chwilę do głosowania nad zgłoszonemi rezolucjami.</u>
          <u xml:id="u-10.113" who="#WładysławRaczkiewicz">Ogłaszam 5-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-10.114" who="#komentarz">(Po przerwie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WładysławRaczkiewicz">Przystępujemy do głosowania rezolucyj.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WładysławRaczkiewicz">Rezolucja komisji do części 4 — Prezydium Rady Ministrów: „Senat wzywa Rząd do umieszczenia Państwowej Drukarni w Warszawie w odpowiedniem pomieszczeniu”. Kto jest za przyjęciem tej rezolucji, zechce wstać. Stoi większość. Rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 5 — Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Rezolucja komisji: „Senat wzywa Rząd do należytego zabezpieczenia przy regulowaniu rozrachunków z czasów Wielkiej Wojny należytości wojennych obywateli polskich od Mocarstw Sprzymierzonych”. Kto jest za przyjęciem tej rezolucji, zechce wstać. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 7 — Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Rezolucja komisji: „Senat wzywa Rząd, by fundusze, pochodzące z nadwyżek, wnoszonych przez 4 państwowe zdrojowiska: w Krynicy, Busku, Ciechocinku i Druskienikach, używane były w przyszłości wyłącznie na inwestycje w tych właśnie zdrojowiskach i ażeby Rząd nie przystępował do tworzenia nowych zdrojowisk”. Kto jest za przyjęciem tej rezolucji, zechce wstać. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#WładysławRaczkiewicz">Rezolucja p. s. Kłuszyńskiej: „Senat wzywa Rząd, ażeby formularze spisowe przy przeprowadzaniu spisu ludności na terytorium, zamieszkanem przez ludność ukraińską, były drukowane w językach polskim i ukraińskim”. Kto jest za przyjęciem tej rezolucji, zechce wstać. Stoi mniejszość, rezolucja odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#WładysławRaczkiewicz">Rezolucja druga p. s. Kłuszyńskiej: „Senat wzywa Rząd, ażeby wszelkie druki propagandowe Służby Zdrowia, wydawane na terytorium, zamieszkanem przez ludność ukraińska, były drukowane w językach polskim i ukraińskim”. Kto jest za tą rezolucją, proszę wstać. Stoi mniejszość, rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 8 — Ministerstwo Skarbu — jest rezolucja p. s. Kulerskiego (Odbitka nr 281). Czy P. Senator życzy sobie, aby tę rezolucję całą odczytać?</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#komentarz">(S. Kulerski: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#WładysławRaczkiewicz">Wobec tego przystępujemy do głosowania nad tą rezolucją. Kto jest za tą rezolucją, zechce wstać. Stoi mniejszość, rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 9 — Ministerstwo Sprawiedliwości — jest rezolucja p. s. Makarewicza, która brzmi w sposób następujący: „Senat wzywa Rząd do jak najszybszego wprowadzenia zakładów zabezpieczających dla przestępców niepoprawnych i psychicznie anormalnych, zgodnie z projektem części ogólnej kodeksu karnego, opracowanego przez Komisje Kodyfikacyjną”. Kto jest za tą rezolucją, zechce wstać. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#WładysławRaczkiewicz">Druga rezolucja s. Makarewicza: „Senat wzywa Rząd, by umożliwił Ministerstwu Sprawiedliwości wykonanie prac przygotowawczych przy postanowionej już budowie wiezienia w m. Łodzi”. Kto jest za przyjęciem tej rezolucji, proszę wstać. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 10 — Ministerstwo Przemysłu i Handlu — jest rezolucja komisyjna: „Senat wzywa Rząd, ażeby popieranie przez Państwo zbytu nawozów sztucznych dokonywane było w jednakowym zakresie i jednakowemi metodami dla wszelkich typów nawozów, produkowanych zarówno przez fabryki państwowe, jak prywatne”. Kto jest za przyjęciem tej rezolucji, zechce wstać. Stoi większość; rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 12 — Ministerstwo Rolnictwa — jest rezolucja komisyjna: „Senat wzywa Rząd: 1) aby zrealizował zasadę, że krajowy rynek na artykuły spożywcze winien być w całej rozciągłości zachowany dla produkcji krajowej, a w tym celu odpowiednio znowelizować ustawodawstwo celne, zabezpieczając zwłaszcza od konkurencji importowanych tłuszczów roślinnych oraz ryżu;</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#WładysławRaczkiewicz">2) aby uposażył państwowy aparat interwencyjny w dostateczne środki do skutecznego wypełniania jego zadania;</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#WładysławRaczkiewicz">3) aby poczynił kroki w celu rozszerzania zbytu spirytusu na cele przemysłowe”. Kto jest za przyjęciem tych rezolucyj, zechce wstać. Stoi większość, rezolucje zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#WładysławRaczkiewicz">Rezolucja p. s. Kłuszyńskiej: „Senat wzywa Rząd do stosowania energicznych środków, zapobiegających dewastacji lasów prywatnych”. Kto jest za przyjęciem tej rezolucji, proszę wstać. Stoi mniejszość, rezolucja upadla.</u>
          <u xml:id="u-11.16" who="#WładysławRaczkiewicz">Rezolucja p. s. Kłuszyńskiej: „Senat wzywa Rząd, aby w miarę wygasania kontraktów dzierżawnych majątki państwowe bądź przekazywał parcelacji, bądź prowadził je we własnej administracji jako gospodarstwa wzorowe”. Panów Senatorów, którzy są za tą rezolucją, proszę, aby wstali. Stoi mniejszość, rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-11.17" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 13 — Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego — jest rezolucja komisyjna: „Senat wzywa Rząd, ażeby w wykonaniu dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej z mocą ustawy z dnia 3 grudnia 1930 r. w sprawie zmiany ustawy z dnia 17 lutego 1922 r. o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół powszechnych wydał rozporządzenie, żeby należytość, przypadającą nauczycielom z tytułu dodatku na mieszkanie, wypłacały jak dotąd Kasy Skarbowe niezależnie od wpływów na ten cel z należytości samorządowych”. Kto jest za tą rezolucja, zechce wstać. Stoi cała Izba, rezolucja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.18" who="#WładysławRaczkiewicz">Rezolucja s. Sicińskiego: „Senat wzywa Rząd, ażeby ze względu na zasadę niezależności szkolnictwa od władz administracji ogólnej wydał rozporządzenie, iż władzom szkolnym nie wolno stosować na terenie szkoły jakichkolwiek zarządzeń władz administracji ogólnej bez zgody Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego”. Kto jest za tą rezolucją, proszę wstać. Stoi mniejszość, rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-11.19" who="#WładysławRaczkiewicz">Rezolucja s. Sicińskiego: „Senat wzywa Rząd do wypłaty zaległych dotąd 2/3 kwoty, należnej nauczycielom szkół powszechnych z tytułu dodatku na mieszkanie za r. 1928”. Kto jest za tą rezolucją, zechce wstać. Stoi mniejszość, rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-11.20" who="#WładysławRaczkiewicz">Rezolucja s. Sicińskiego: „Senat wzywa Rząd do przedłożenia najdalej do końca października planu finansowego, któryby, uwzględniając siły podatkowe ludności, dawał możność realizacji powszechnego nauczania”. Kto jest za tą rezolucją, zechce wstać. Stoi mniejszość, rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-11.21" who="#WładysławRaczkiewicz">Rezolucja s. Sicińskiego: „Senat wzywa Rząd do wniesienia ustawy, przywracającej moc tym artykułom ustawy z dn. 9 października 1923 r. o uposażeniu funkcjonariuszów państwowych i wojska i z dn. 7 lutego 1922 r. o utrzymaniu i zakładaniu publicznych szkół powszechnych, które skutkiem t. zw. ustawy sanacyjnej (ustawa z dn. 22. XII.1925 r. o środkach zapewnienia równowagi budżetowej) utrudniają i uniemożliwiają należyty rozwój całego szkolnictwa”. Kto jest za tą rezolucją, zechce wstać. Stoi mniejszość, rezolucja upadła.</u>
          <u xml:id="u-11.22" who="#WładysławRaczkiewicz">Rezolucja s. Nowaka: „Senat wzywa Rząd, aby jak najrychlej przygotował projekt, zmierzający do stworzenia funduszu na wystawienie potrzebnej ilości budynków szkolnych oraz mieszkań nauczycielskich”. Kto jest za tą rezolucją, proszę wstać. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-11.23" who="#WładysławRaczkiewicz">Do części 16 — Ministerstwo Reform Rolnych — są rezolucje komisji:</u>
          <u xml:id="u-11.24" who="#WładysławRaczkiewicz">1. „Senat wzywa Rząd do wniesienia ustawy o utworzeniu Funduszu Pomocy Kredytowej przy scalaniu”.</u>
          <u xml:id="u-11.25" who="#WładysławRaczkiewicz">2. „Senat wzywa Rząd do przeprowadzenia rozrachunku pomiędzy Funduszem Obrotowym Reformy Rolnej a Skarbem Państwa w celu umarzania wierzytelności Skarbu, ciążących na b. właścicielach gruntów, przejętych przez Państwo, a którym należne odszkodowanie dotychczas wypłacone nie zostało”. Kto jest za przyjęciem rezolucji, zechce wstać. Większość, rezolucje zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-11.26" who="#WładysławRaczkiewicz">Rezolucja s. Kulerskiego. Proszę p. Sekretarza o odczytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#JerzyBarański">„W związku z niezwykle ciężkim stanem rolnictwa drobnego i średniego wogóle, a osadnictwa w szczególności, zgłaszam następujące rezolucje:</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#JerzyBarański">W interesie osadnictwa z nowej parcelacji:</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#JerzyBarański">1) Senat wzywa Rząd, ażeby obniżył o połowę szacunek wszystkich osad, powstałych z parcelacji państwowej od początku niepodległości Polski do chwili obecnej, oszacowanych w okresie wysokich cen ziemi od roku 1926 do stycznia r. b.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#JerzyBarański">2) Senat wzywa Rząd, ażeby zwolnił na okres trzech lat wszystkich osadników, którzy nabyli ziemię z parcelacji państwowej bądź prywatnej, od wszelkich podatków i opłat skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#JerzyBarański">3) Senat wzywa Rząd, ażeby na okres lat trzech odroczył wszystkim osadnikom, którzy nabyli ziemię z parcelacji państwowej, wpłaty rat ceny kupna, a osadnikom z parcelacji prywatnej, ażeby odroczył również na okres lat trzech spłaty kredytu długoterminowego, udzielonego im przez Państwowy Bank Rolny.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#JerzyBarański">4) Senat wzywa Rząd, ażeby przyśpieszył udzielenie przewłaszczeń osad, nabytych z parcelacji prywatnej i państwowej oraz by przy przewłaszczeniach zaniechał ściągania dopłat gotówkowych.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#JerzyBarański">5) Senat wzywa Rząd, ażeby poddał rewizji wszystkie plany parcelacyjne majątków, parcelowanych prywatnie oraz przez instytucje upoważnione i przez Państwowy Bank Rolny, i spowodował obniżenie wygórowanych cen, pobieranych od nabywców za ziemię.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#JerzyBarański">W interesie osadników na osadach rentowych:</u>
          <u xml:id="u-12.8" who="#JerzyBarański">1) Senat wzywa Rząd do obniżenia renty ziemskiej na włościach rentowych w b. dzielnicy pruskiej, zwaloryzowanej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 października 1927 r. na 48%, do wysokości zwykłych długów waloryzacyjnych w b. dzielnicy pruskiej, czyli do 15%, oraz do obniżenia renty abluicyjnej, opartej na ustawie pruskiej z dnia 2 marca 1850 r., zwaloryzowanej na 75% wysokości.</u>
          <u xml:id="u-12.9" who="#JerzyBarański">2) Senat wzywa Rząd, ażeby odroczył na okres lat trzech wszelkie opłaty zaległych i bieżących rat renty osadnikom, zamieszkałym na osadach rentowych, oraz odroczył im płacenie kredytów, zaciągniętych w Państwowym Banku Rolnym.</u>
          <u xml:id="u-12.10" who="#JerzyBarański">W interesie osadników na osadach anulacyjnych:</u>
          <u xml:id="u-12.11" who="#JerzyBarański">Senat wzywa Rząd, ażeby osadnikom, którzy nabyli osady anulacyjne w latach od początku niepodległości do roku 1922 i wpłacili za nie jedną trzecią część ceny kupna, uznał dokonane wpłaty w markach polskich za wpłaty pełnowartościowe, oraz by od ostatecznych szacunków uznane wpłaty w wysokości jednej trzeciej, wpłacone w markach, potrącił, 2) Senat wzywa Rząd, ażeby dokonał powtórnego przeszacowania wszystkich osad anulacyjnych, oszacowanych w okresie wygórowanych cen ziemi, t.j. w łatach od 1926 do stycznia r. b., bądź też, by przez odpowiednie zarządzenie obniżył szacunek tych osad o połowę i przystosował szacunki do obecnej ceny rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-12.12" who="#JerzyBarański">3) Senat wzywa Rząd, ażeby ograniczył żądanie zapłacenia odsetek tylko od okresu ostatnich lat czterech, oraz by obniżył odsetki od reszty ceny kupna do wysokości 3% w stosunku rocznym”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#WładysławRaczkiewicz">Kto jest za przyjęciem przed chwilą odczytanych rezolucyj p. s. Kulerskiego, proszę o wstanie, Stoi mniejszość, rezolucje p. s. Kulerskiego upadły.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#WładysławRaczkiewicz">P. s. Horbaczewski zamiast rezolucji, zgłoszonej przez siebie, proponuje rezolucję następującą: „Senat wzywa Rząd, aby przy wykonywaniu budżetu Państwa na rok 1931/32, pomimo kryzysu gospodarczego, uwzględniano słuszne potrzeby ludności ukraińskiej i białoruskiej”. Kto jest za przyjęciem tej rezolucji, proszę o wstanie. Stoi większość, rezolucja przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#WładysławRaczkiewicz">Wysoka Izbo! W ten sposób na dzisiejszem posiedzeniu zakończyliśmy nasze obrady nad preliminarzem budżetowym, nad ustawą skarbową; przyjęte zostały również w związku z uchwalonemi ustawami i rezolucje.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#WładysławRaczkiewicz">P. Prezes Komisji Skarbowo-Budżetowej, zagajając nasze obrady, zaznaczył, że jeżeli zostały wykonane w krótkim okresie czasu te prace tak skrupulatnie, tak szczegółowo i tak wszechstronnie, zawdzięczamy to współpracy wszystkich pp. Senatorów członków komisji. Niech mi wolno będzie być wyrazicielem poglądu Izby i złożyć w jej imieniu całej komisji, a przedewszystkiem p. Prezesowi Komisji Skarbowo-Budżetowej i p. Generalnemu Referentowi, gorące podziękowania za tak ciężką i skrupulatną pracę, tak dokładne przepracowanie tematu, które umożliwiło Wysokiej Izbie uchwalenie tych najważniejszych i podstawowych ustaw w pracy parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#komentarz">(Oklaski.)</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#WładysławRaczkiewicz">Następne plenarne posiedzenia przypadną przypuszczalnie we wtorek i środę przyszłego tygodnia. Jednakże z uwagi na to, że dziś jeszcze nie mogę podać Wysokiej Izbie określonego terminu, zostaną Panowie zawiadomieni przez biuro Senatu.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#WładysławRaczkiewicz">Posiedzenie zamykam.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godzinie 18 m. 16.)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>