PPC / ppc

text_structure.xml 538 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 05)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą: marszałek Sejmu Mikołaj Kozakiewicz, wicemarszałkowie Teresa Dobielińska-Eliszewska i Tadeusz Fiszbach)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Dzień dobry. Proszę o zajmowanie miejsc na sali obrad.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską.)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Na sekretarzy powołuję poseł Annę Dynowską i posła Ziemowita Gawskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będzie poseł Anna Dynowska.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsca przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Protokół 47 posiedzenia uważam za przyjęty wobec niewniesienia przeciwko niemu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Ustalony przez Prezydium Sejmu porządek dzienny posiedzenia został posłankom i posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Informuję Wysoką Izbę, że prezydent przesłał na moje ręce pismo zawierające wniosek o powołanie prezesa Rady Ministrów. W związku z tym Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje dodanie nowego punktu pierwszego w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">„Wniosek prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o powołanie prezesa Rady Ministrów”.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">Chcę tutaj wspomnieć, że obradom przysłuchuje się, po raz pierwszy w tej kadencji, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia dalszych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">Zakładając powołanie prezesa Rady Ministrów w dniu dzisiejszym, Prezydium Sejmu — po porozumieniu z Konwentem Seniorów — proponuje rozszerzenie porządku dziennego posiedzenia tak, aby nowo powołany premier w sobotę o godz. 15 przedstawił oświadczenie w sprawie składu i programu prac rządu. Nad oświadczeniem tym przeprowadzilibyśmy debatę w poniedziałek, natomiast w sobotę po zakończeniu obrad oraz w niedzielę komisje sejmowe mogłyby zaopiniować kandydatów przedstawionych do składu rządu.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Proponując w toku obecnego posiedzenia kontynuację pierwszego czytania projektu budżetu na 1991 rok, mimo że Sejm na 46 posiedzeniu zdecydował o odroczeniu tego czytania do czasu otrzymania opinii Senatu, Prezydium Sejmu kierowało się dążeniem do przyspieszenia prac budżetowych. W tym też celu Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje, aby w dniu dzisiejszym Sejm ograniczył się jedynie do skierowania projektu budżetu i dokumentów mu towarzyszących do komisji sejmowych, rezygnując z dalszego ciągu przerwanej debaty. Będzie ona kontynuowana w komisjach sejmowych oraz w czasie drugiego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje również skreślenie dotychczasowego punktu 12 porządku dziennego, dotyczącego zmiany regulaminu Sejmu, a także by Sejm na podstawie art. 46 swojego regulaminu przystąpił do rozpatrzenia na obecnym posiedzeniu tych punktów porządku dziennego, do których druki zostały doręczone w terminie późniejszym, niż to przewiduje art. 43 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Czy ktoś z posłanek i posłów pragnie zabrać głos w sprawie porządku dziennego posiedzenia?</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Proszę bardzo, najpierw pan poseł, a potem pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJózefZych">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoka Izbo! Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego proponuje, aby w przedstawionym przez pana marszałka porządku obrad wprowadzić następujące zmiany, a mianowicie, aby obecne posiedzenie Sejmu zakończyć w sobotę, czyli żeby w poniedziałek nie było posiedzenia. Komisje i kluby powinny mieć 7 dni na przeprowadzenie konsultacji oraz rozmów z kandydatami na poszczególnych ministrów. Wydaje się, że okres jednego dnia, i to niedzieli, nie jest okresem wystarczającym do poważnych rozmów i spokojnego przeprowadzenia konsultacji, w szczególności naszemu klubowi wydaje się, iż same konsultacje w komisjach nie są wystarczające.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Oklaski).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełStefanKozłowski">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoka Izbo! Chciałem złożyć wniosek odmienny od propozycji przedstawionej przez pana marszałka, a mianowicie żeby przeprowadzić i dokończyć dyskusję nad założeniami polityki gospodarczo-społecznej i ustawy budżetowej. Są to najważniejsze sprawy dla naszej Izby spośród tych, jakie w ogóle Izba podejmuje. Odkładanie dyskusji do czasu drugiego czytania powoduje, że psujemy potem ustawy w czasie drugiego czytania. Podjęliśmy decyzję, że na dzisiejszym posiedzeniu będzie dokończona dyskusja nad tymi dwoma niezmiernie ważnymi dokumentami, wnoszę więc o utrzymanie poprzedniego porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełWiesławKaczmarek">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoki Sejmie! Zwracam się z prośbą o skreślenie punktu 5 porządku obrad. Jest to punkt, który miał być poświęcony drugiemu czytaniu ustawy o utworzeniu Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki. Stawiam ten wniosek z dwóch przyczyn.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełWiesławKaczmarek">Po pierwsze, wydaje mi się — i myślę, że Wysoka Izba podzieli ten pogląd — że nie ma sensu tworzenie dzisiaj centralnego urzędu administracji państwowej, kiedy zgodnie z zapowiedzią pana marszałka będziemy tworzyli nowy rząd i nie znamy jego opinii na temat konstrukcji struktury wykonawczej zarządzania państwem. Ponieważ był to projekt rządowy, chciałbym osobiście wysłuchać o nim opinii nowego rządu. Wydaje mi się to przedwczesne, żebyśmy dzisiaj rozstrzygali o utworzeniu tego centralnego urzędu administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełWiesławKaczmarek">Po drugie, wydaje mi się również — i o to zwracałem się w pierwszym czytaniu — że logiczną jest taka kolejność, że najpierw Sejm przyjmuje ustawę regulującą daną dziedzinę życia, a więc ustawę o kulturze fizycznej, ustawę o turystyce, a później dopiero przyjmuje jak gdyby naturalną konsekwencję tego stanu rzeczy — ustawę o utworzeniu urzędu, który miałby te dziedziny nadzorować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Czy są jeszcze zgłoszenia w sprawie porządku dziennego?</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełStefanMleczko">Panie marszałku, chciałem złożyć wniosek przeciwny odnośnie do skreślenia dotychczasowego punktu piątego. Sprawa tego urzędu ciągnie się już praktycznie od ponad roku. Uważam, że powinniśmy ją zdecydowanie rozstrzygnąć, odrzucając na bok wszystkie ambicjonalne sprawy, a do takich dochodziło i w czasie pierwszego czytania, i w czasie prac poszczególnych komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełWojciechSolarewicz">Panie marszałku, chciałem złożyć wniosek przeciwny do wniosku pana posła Zycha. Wydaje mi się, że solidna praca w komisjach w sobotę i w niedzielę powinna wystarczyć posłom do wyrobienia sobie własnego poglądu, jeżeli rzeczywiście mają mieć własny pogląd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Czy jeszcze ktoś z obywateli posłów pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełSzczepanBalicki">Pozwalam sobie zgłosić wniosek kompromisowy, bo rzeczywiście niedziela Trzech Króli nie jest chyba najlepszym dniem na bardzo intensywną pracę.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełSzczepanBalicki">Sądzę jednak, że może nie w ciągu tygodnia, bo to jest jednak trochę za długo, ale po prostu normalnie, w naszym zwykłym, tradycyjnym biegu prac komisje w poniedziałek, wtorek, środę, zależy kiedy która komisja ma zwyczaj obradować, odbyłyby solidne posiedzenia, a my zebralibyśmy się w czwartek, tak jak zwykle to robimy, aby rozpatrzyć już spokojnie, bez nerwowej atmosfery, tę rzecz.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Poseł Kazimierz Ujazdowski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełKazimierzUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To nie jest kwestia tylko komisji, bo w ten sposób ograniczylibyśmy nasze prawa, mielibyśmy bowiem możliwość rozmawiania z kandydatami na ministrów tylko w tej komisji, w której jesteśmy. Ja na przykład jestem członkiem Komisji Ustawodawczej, a mam zamiar wziąć udział w obradach kilku komisji. To musi być zrobione kompleksowo, rozłożone na trzy dni w najrozmaitszy sposób. Wprawdzie nie wydaje mi się, żeby nam Trzej Królowie przeszkodzili w tym i uważam, że powinniśmy to zrobić jak najszybciej, ale nie można tego rozkładać w ten sposób, że to będzie oddzielnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Czy jest jeszcze ktoś chętny do zabrania głosu?</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#Marszałek">Mamy zatem do rozstrzygnięcia sprawę, czy przełożymy ocenę kandydatów na ministrów na czwartek przyszłego tygodnia, czy też zgodnie z kontrpropozycją utrzymamy przedstawioną przez Prezydium Sejmu propozycję. Chcę powiedzieć, że początkowo Prezydium Sejmu przedstawiło Konwentowi Seniorów dwa warianty: jeden, który przewidywał ten ciąg 4-dniowy i drugi, który właśnie przewidywał, że dyskusje nad kandydaturami i spotkania z kandydatami odbędą się w przyszłym tygodniu. Konwent Seniorów opowiedział się za wariantem, który chroni posłów przed pojawianiem się zbyt często w tym gmachu, to znaczy spełnia postulat 2-tygodniowej przerwy przeznaczonej na prace komisji. Ale mamy w tej chwili konkretny wniosek, zmierzający do abolicji decyzji Konwentu Seniorów. I ten wniosek jako pierwszy poddamy pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem wniosku, żeby po wysłuchaniu w sobotę expose premiera i przedstawieniu listy członków rządu, przełożyć debatę nad expose i spotkania z kandydatami na ministrów na przyszły tydzień, to jest na czwartek, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (204) Kto jest przeciw? (85) Kto się wstrzymał od głosowania? (53) Stwierdzam, że wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#Marszałek">Mieliśmy jeszcze drugi wniosek — o przeprowadzenie dyskusji nad budżetem. Chcę wskazać nie tylko na wydłużenie czasu debaty ze względu na zmianę porządku dziennego, ale też na pewien merytoryczny aspekt. Uchwała, którą Sejm podjął, brzmiała: przeprowadzić dyskusję, dokończyć dyskusję nad budżetem po uzyskaniu opinii Senatu. Opinii Senatu nie otrzymaliśmy. Gdybyśmy mieli ten wniosek przyjąć, należałoby zmienić uchwałę, toczyć dalej dyskusję nad budżetem, mimo nieotrzymania tej uchwały, czyli niejako anulować poprzednią uchwałę, przyjąć nową uchwałę. Czy sprawa jest jasna?</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#Marszałek">W takim razie zadaję pytanie: kto jest za kontynuacją debaty nad budżetem na plenarnym posiedzeniu, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (50) Kto jest przeciw? (174) Kto się wstrzymał od głosowania? (120) Wniosek został oddalony.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#Marszałek">I wreszcie mieliśmy dwie znoszące się propozycje: skreślenia i utrzymania punktu 5 porządku dziennego. Będziemy głosowali sprawę skreślenia z porządku dziennego punktu 5 dotyczącego utworzenia Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#Marszałek">Kto jest za wnioskiem o skreślenie tego punktu z porządku dziennego — w oparciu o argumentację przedstawioną przez posła — proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (123) Kto jest przeciw? (123)</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#komentarz">(Wesołość na sali obrad, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał od głosowania? (79)</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#Marszałek">W tej sytuacji ja oddaję głos.</u>
          <u xml:id="u-16.11" who="#Marszałek">Wniosek nie uzyskał wymaganej większości. Ale ja się przychylam do opinii głosujących przeciw.</u>
          <u xml:id="u-16.12" who="#Marszałek">Proszę państwa, w związku z obszernym porządkiem dziennym posiedzenia, Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, określiło czas przemówień posłów we wszystkich punktach na 5 minut, poza wystąpieniami w imieniu klubów oraz debatą nad oświadczeniem prezesa Rady Ministrów, która — jak już uchwaliliśmy — odbędzie się dopiero w przyszłym tygodniu.</u>
          <u xml:id="u-16.13" who="#Marszałek">Informuję również Wysoką Izbę, że Senat nie zgłosił poprawek do następujących ustaw: o uchyleniu ustawy o jednostkach innowacyjno-wdrożeniowych, o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw i o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-16.14" who="#Marszałek">Przystępujemy obecnie do punktu 1 porządku dziennego: Wniosek prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o powołanie prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-16.15" who="#Marszałek">Informuję Wysoką Izbę, że otrzymałem od prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej pismo następującej treści:</u>
          <u xml:id="u-16.16" who="#Marszałek">„Pan Mikołaj Kozakiewicz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej</u>
          <u xml:id="u-16.17" who="#Marszałek">Na podstawie art. 32 f ust. 1 pkt 6 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosek o powołanie pana Jana Krzysztofa Bieleckiego na stanowisko prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-16.18" who="#Marszałek">Pan Jan Krzysztof Bielecki, lat 39, żonaty, dwoje dzieci — jest ekonomistą, wieloletnim działaczem „Solidarności”. Jest także członkiem Prezydium Kongresu Liberalno-Demokratycznego i posłem na Sejm X kadencji”.</u>
          <u xml:id="u-16.19" who="#Marszałek">Podpisano: Lech Wałęsa.</u>
          <u xml:id="u-16.20" who="#Marszałek">Poza tym wczoraj wieczorem prezydent przesłał do Sejmu apel następującej treści:</u>
          <u xml:id="u-16.21" who="#Marszałek">„Trudna sytuacja ekonomiczna Polski wymaga konsolidacji wokół działań rządu. Rząd Rzeczypospolitej nie powinien stać się areną sporów politycznych. Jego zadaniem jest przede wszystkim odbudowa gospodarki. Dlatego zwracam się do Sejmu, Senatu, klubów parlamentarnych i organizacji politycznych o wsparcie nowego premiera. Jego sukces jest Polsce bardzo potrzebny. Stabilność pracy tego rządu jest również konieczna wobec napiętej sytuacji międzynarodowej. Równocześnie pragnę zapewnić reprezentantów życia politycznego, że zamierzam stworzyć takie warunki ich uczestnictwa, które będą gwarantowały uczciwą, demokratyczną konsultację ważnych decyzji. Urząd prezydenta jest dla was otwarty. W nim prowadźmy dyskusje i spory polityczne.”. Podpisał: Lech Wałęsa, Warszawa, 3 stycznia 1990 r.</u>
          <u xml:id="u-16.22" who="#Marszałek">Stwierdzam pomyłkę w dokumencie, przepraszam, oczywiście 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-16.23" who="#Marszałek">Proszę kandydata na urząd prezesa Rady Ministrów pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#KandydatnaUrządPrezesaRadyMinistrówposełJanKrzysztofBielecki">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Panie i Panowie Posłowie!</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#KandydatnaUrządPrezesaRadyMinistrówposełJanKrzysztofBielecki">Miesiąc temu powołaliśmy do życia III Rzeczpospolitą. Dokonaliśmy tego uczestnicząc po raz pierwszy w wolnych i powszechnych wyborach prezydenckich. Tydzień temu prezydent Lech Wałęsa powierzył mi misję sformowania nowego rządu. Dzisiaj moja kandydatura podlega ocenie Wysokiej Izby, jutro — o ile uzyskam akceptację — wygłoszę expose i złożę propozycję składu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#KandydatnaUrządPrezesaRadyMinistrówposełJanKrzysztofBielecki">Szybkie tempo tworzenia nowego gabinetu, zgodnie z logiką przyspieszenia, możliwe będzie dzięki otwartości wszystkich sił politycznych, które zaakceptują formułę rządu fachowców. Jego dewizą będzie pragmatyzm w rozwiązywaniu konkretnych problemów. Stawiamy na wydajność, a nie na wyrzeczenia.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#KandydatnaUrządPrezesaRadyMinistrówposełJanKrzysztofBielecki">Tak jak mój poprzednik na tym stanowisku, jestem człowiekiem „Solidarności”. Uważam sprawdzony system gospodarki rynkowej za fundament wolności, o jaką walczył ten wielki ruch. Chcę, abyśmy postawili kolejne kroki oddalające Polskę od totalitarnego dziedzictwa.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#KandydatnaUrządPrezesaRadyMinistrówposełJanKrzysztofBielecki">Mój rząd będzie miał w pamięci bilans sukcesów i niepowodzeń naszych poprzedników, dlatego chcemy być ekipą kontynuacji i przełomu. W miarę jak Polska staje się na naszych oczach normalnym krajem, drożeje kredyt społecznego zaufania do rządu. Żywię nadzieję, że nasza polityka zahamuje i ten rodzaj inflacji.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#KandydatnaUrządPrezesaRadyMinistrówposełJanKrzysztofBielecki">Nie podjąłbym się tej misji, gdybym nie wierzył w sukces polskich reform. Nie oznacza to jednak, że lekceważę zagrożenia procesu radykalnych przemian. Dostrzegam także ciężary, które spadły na barki licznych grup społecznych. Rozumiem, że niepopularne decyzje dawać muszą pożądane społecznie rezultaty. W stworzeniu szans dla ludzi przedsiębiorczych i młodych upatrujemy szansę dla całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#KandydatnaUrządPrezesaRadyMinistrówposełJanKrzysztofBielecki">Wysoka Izbo! Być pierwszym premierem III Rzeczypospolitej to dla mnie wielki zaszczyt, lecz jeszcze większe zobowiązanie. Ufam, że kompetencje moich kolegów w rządzie oraz powszechne uczestnictwo obywateli w procesie reformowania państwa przywrócą naszemu krajowi normalność.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu Janowi Krzysztofowi Bieleckiemu za oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Obecnie złożą oświadczenia przedstawiciele klubów poselskich.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">W imieniu OKP wystąpi poseł Mieczysław Gil, przygotuje się poseł Włodzimierz Cimoszewicz.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełMieczysławGil">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełMieczysławGil">Obywatelski Klub Parlamentarny po odbyciu debaty klubowej z posłem Janem Krzysztofem Bieleckim, desygnowanym przez pana prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na urząd premiera, postanowił udzielić poparcia jego kandydaturze.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełMieczysławGil">Jan Krzysztof Bielecki jest członkiem naszego klubu, jest jednocześnie członkiem „Solidarności” od chwili jej powstania, a jego działalność publiczna związana jest z działaniami gospodarczymi. Jako zwolennik nowoczesnych poglądów ekonomicznych daje — według oceny naszego klubu — gwarancję kontynuacji rozpoczętych w Polsce 1,5 roku temu reform gospodarczych, społecznych i politycznych.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PosełMieczysławGil">Popierając kandydaturę Jana Krzysztofa Bieleckiego, klub nasz nie zamierza zrezygnować z prawa do krytyki działań przyszłego rządu pod jego kierownictwem. Wyrażamy przekonanie, że będzie to rząd na miarę oczekiwań społecznych, na miarę oczekiwań wszystkich Polaków. Zdajemy sobie jednocześnie sprawę i z tego, że warunki wewnętrzne i zewnętrzne nie będą dla Polski łatwe. Tym bardziej więc szczególne znaczenie będą miały relacje pomiędzy rządem i parlamentem, na co pozwalam sobie zwrócić uwagę raz jeszcze, podkreślając poparcie dla kandydata na urząd premiera.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">W imieniu PKLD głos zabierze poseł Włodzimierz Cimoszewicz, przygotuje się poseł Józef Zych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoki Sejmie! Parlamentarny Klub Lewicy Demokratycznej, który mam zaszczyt reprezentować, stoi na stanowisku, że szacunek wobec woli społeczeństwa wyrażonej w ostatnich wyborach wymaga, by uznać nie tylko formalne prawo prezydenta do wskazania kandydata na urząd prezesa Rady Ministrów. W obecnej sytuacji, w której do czasu nowych wyborów parlamentarnych oczekiwanych przez nas w tym roku trudno jest o jednoznaczne określenie społecznego poparcia dla różnych sił politycznych, odpowiedzialność za trafne propozycje spada bezpośrednio na prezydenta państwa. Znana opinii publicznej aktywność prezydenta w kształtowaniu koncepcji nowego gabinetu oznacza, że odpowiedzialność ta została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Nasz klub wielokrotnie podkreślał znaczenie odpowiednich kwalifikacji członków rządu. Kilkakrotnie wypowiadaliśmy się publicznie za koncepcją tzw. rządu fachowców, jako jedyną uzasadnioną w obecnym czasie. Z uznaniem odnosimy się dzisiaj do deklarowanej woli spełnienia takiej idei. Dwa dni temu miałem okazję powiadomić prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, że kryterium kwalifikacji będzie jedynym, jakie określi stanowisko klubu lewicy wobec rozpatrywanych propozycji personalnych. Dotyczy to kandydatury premiera i przyszłych kandydatur członków rządu. Stanowisko to potwierdzam teraz wobec Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Większość posłów z mojego klubu nie miała dotąd możliwości poznać lepiej pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego. W tej sytuacji jedyną okazją do wyrobienia sobie choćby ogólnej opinii o kwalifikacjach kandydata na urząd premiera było jego spotkanie z członkami PKLD. W odpowiedziach na nasze pytania nie usłyszeliśmy dostatecznie jasnych i precyzyjnych propozycji i opinii na temat planowanych modyfikacji dotychczasowego programu gospodarczego rządu, sposobów rozwiązywania takich nabrzmiewających problemów społecznych jak bezrobocie, rozrastające się obszary ubóstwa, zagrożenie dla zasady równych szans w dostępie do oświaty, kultury i opieki zdrowotnej, klęska budownictwa mieszkaniowego itp. Podobnie oceniamy wypowiedź na temat przyszłej polityki zagranicznej rządu.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Uwzględniając fakt, że kandydat miał niewiele czasu na przygotowanie bardziej precyzyjnego stanowiska w tych kwestiach, biorąc pod uwagę obecną trudną sytuację państwa, potrzebę sprawnego powołania nowego rządu wobec pospiesznej dymisji poprzedniego, a także uznając prawo prezydenta do współodpowiedzialności za powołanie tego konkretnego gabinetu, klub lewicy nie będzie sprzeciwiał się powołaniu pana Jana Krzysztofa Bieleckiego na urząd premiera. Jednocześnie otwarcie stwierdzamy, że w wypadku pozytywnej decyzji Sejmu oczekujemy, że w expose premiera zostanie poświęcone należne miejsce i uwaga problemom podnoszonym przez PKLD, problemom tak ważnym dla większości społeczeństwa, czego pośrednio dowiodły wyniki wyborów prezydenckich.</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PosełWłodzimierzCimoszewicz">Aprobując ideę rządu fachowców, nie utożsamiamy jej jednak z koncepcją tzw. rządu autorskiego, jeżeli rozumieć przez nią oczekiwanie na udzielenie nowemu premierowi poparcia in blanco. Podstawą decyzji w sprawie powołania rządu musi być jego program i kompetencje kandydatów na ministrów. Premier ma oczywiście prawo swobodnego formułowania swoich propozycji. Rozumiemy jednak, że dawno minęły czasy, kiedy fachowcy od reperowania butów mieszkali tylko przy ulicy Szewskiej, a piekarze przy Piekarskiej. Oczekujemy, że propozycje przedstawione Sejmowi potwierdzą otwartość i brak uprzedzeń przy tworzeniu nowego rządu. Bez względu na przewidywany kalendarz wydarzeń politycznych, Polski nie stać na to, byśmy powoływali rząd z założenia tymczasowy czy ograniczony w swoich kompetencjach i zadaniach. Powinniśmy wspólnie stworzyć rząd, który samodzielnie wypełniając swoje określone przez Konstytucję powinności, zdolny będzie podjąć próbę sprostania wyzwaniom nie tylko w sferze gospodarki, ale także we wszystkich innych dziedzinach ważnych dla narodu i państwa.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Głos zabierze w imieniu PSL poseł Józef Zych, przygotuje się pani poseł Wiesława Ziółkowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełJózefZych">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoka Izbo! Zaledwie kilka dni temu Sejm Rzeczypospolitej w tej sali podjął drugą już w dziejach X kadencji uchwałę w sprawie gospodarki rolnej. Od początku tej kadencji Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego domagał się realizacji przez rząd takiej polityki rolnej, która przede wszystkim zabezpieczałaby wyżywienie narodu. W dniu wczorajszym odbyłem rozmowę z prezydentem Rzeczypospolitej Lechem Wałęsą, który zapewnił mnie o pełnym poparciu dla polityki rolnej i konieczności jej przebudowy. Tę rozmowę i oświadczenie prezydenta przyjąłem z dużym szacunkiem i poinformowałem o niej mój klub. W godzinach wieczornych odbyło się spotkanie Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego z kandydatem na premiera — panem posłem Janem Krzysztofem Bieleckim. Członkowie klubu zadali kandydatowi na premiera wiele istotnych pytań. Przede wszystkim interesował nas stosunek kandydata na premiera do zmian w polityce rolnej, a w szczególności to, czy kandydat zdaje sobie sprawę z tego, iż niepowodzenia poprzedniego rządu i wcześniejszych rządów miały swe źródło w niewłaściwej polityce rolnej. Zadaliśmy w szczególności kandydatowi trzy pytania: jaką zamierza realizować politykę w odniesieniu do kredytów, cen gwarantowanych i cła zaporowego. Rozważaliśmy także wiele innych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PosełJózefZych">Niestety, z przykrością muszę stwierdzić, że koncepcja przedłożona przez kandydata na premiera we wczorajszych wypowiedziach w naszym klubie nie zadowala klubu i nie jest to koncepcja zgodna z potrzebami rolnictwa i całej gospodarki w tak trudnym momencie, w jakim znajduje się nasz kraj. Ponieważ uznajemy, że program gospodarczy rządu wymaga w istotny sposób uwzględnienia polityki rolnej, klub nasz po wysłuchaniu kandydata i po rozmowie z nim nie może udzielić mu poparcia.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">W imieniu PUS głos zabierze poseł Wiesława Ziółkowska, przygotuje się poseł Lesław Lech.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoka Izbo! Poselski Klub Polskiej Unii Socjaldemokratycznej postanowił udzielić poparcia kandydaturze pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego na urząd premiera Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Poselski Klub Polskiej Unii Socjaldemokratycznej udziela tego poparcia, mając na uwadze aktualnie bardzo trudną sytuację polityczną i gospodarczą, i mając nadzieję, że w tej sytuacji wybór ten jest wyborem najtrafniejszym.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Poselski Klub Polskiej Unii Socjaldemokratycznej udziela tego poparcia, mając jednocześnie nadzieję, że zobowiązania złożone w dniu wczorajszym w trakcie spotkania z naszym klubem, dotyczące otwartości i współpracy z Sejmem, a także mówiące o tym, że głównym i nadrzędnym, a nawet jedynym kryterium doboru członków rządu będzie kryterium fachowości, zostaną przez kandydata na premiera zrealizowane. Merytorycznie do koncepcji polityki gospodarczej Poselski Klub Polskiej Unii Socjaldemokratycznej ustosunkuje się dopiero po wysłuchaniu expose pana premiera i po przedstawieniu przez niego kandydatur do nowego rządu.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Marszałek">Głos zabierze pan poseł Lesław Lech w imieniu SD, przygotuje się poseł Zbigniew Kostrzewa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełLesławLech">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Panie i Panowie Posłowie! Klub Poselski Stronnictwa Demokratycznego poprze kandydaturę posła Jana Krzysztofa Bieleckiego na premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej. Dwa względy zadecydowały o naszym stanowisku:</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełLesławLech">Po pierwsze, nie chcielibyśmy, aby u początku współpracy nowego prezydenta z parlamentem legły spory powstałe na tle osoby, która zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej powinna należeć do najbliższych współpracowników głowy państwa. Uważamy, że trzeba zaufać prezydentowi, dać szansę jego kandydatowi na premiera, a potem uważnie oceniać pracę Rady Ministrów i w przypadku gdyby ocena nie wypadała pomyślnie, korzystać z przysługujących Sejmowi uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PosełLesławLech">Drugi wzgląd ma charakter bardziej ideowy. Otóż jednym ze źródeł myśli programowej Stronnictwa Demokratycznego był i jest liberalizm. Związek z tym kierunkiem ideologicznym deklaruje przedstawiony nam kandydat — pan Jan Krzysztof Bielecki. Popieramy go zatem, gdyż jesteśmy przekonani, że polskim reformom przyda się większy niż dotychczas wpływ idei liberalnych. Myślimy przy tym nie tylko o gospodarce, która nadal cierpi na nadmierne etaty oraz przygniatającą przewagę wielkich organizmów ekonomicznych nad małymi i średnimi, ale także o całej sferze społecznej i politycznej, w której panować powinna tolerancja tak przecież bliska liberalizmowi.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#PosełLesławLech">Pan Jan Krzysztof Bielecki pragnie rządu autorskiego, rządu fachowców. Tak oświadczył na wczorajszym posiedzeniu naszego klubu. Popieramy tę koncepcję, ponieważ jest logiczna i może okazać się potrzebna krajowi. Uważamy jednak, że tej logiki ani jej przydatności dla Polski wcale nie przekreśliłoby szukanie owych specjalistów w różnych obozach politycznych, a nie tylko wśród ludzi jednego wielkiego ugrupowania. Spodziewamy się zatem, że ten nasz postulat zostanie uwzględniony w procesie formowania składu nowego rządu. Oczekujemy także, że w expose nowego premiera znajdą się elementy świadczące o woli kontynuacji pozytywnych procesów zapoczątkowanych przez ekipę Tadeusza Mazowieckiego. Myślę głównie o: konsekwencji w stabilizowaniu gospodarki; przeciwdziałaniu inflacji; działaniu w ramach prawa i zgodnie z jego wewnętrzną logiką, a nie w oparciu o emocje czy zemstę; nieskładaniu ludziom obietnic bez pokrycia w możliwościach ekonomicznych kraju. Oczekujemy programu szybszej prywatyzacji gospodarki narodowej, rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, stwarzania warunków wzmacniających polskie rzemiosło i kupiectwo, lepszego niż ma to obecnie miejsce powiązania działalności centrum z samorządem terytorialnym. Chcemy także, aby w programach pracy rządu znalazły się inne mechanizmy, służące rozwojowi sfery kulturowo-cywilizacyjnej. Rozwój nauki, oświaty i kultury nie może bowiem podlegać tylko regułom gospodarki rynkowej. Dziedziny te ze swojej natury wymagają zasilenia środkami budżetowymi państwa i gmin. Trzeba po prostu w nie inwestować, bo w przyszłości się to zwróci.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#PosełLesławLech">Dziś popieramy kandydaturę Jana Krzysztofa Bieleckiego na premiera rządu. Nasz stosunek do Rady Ministrów i koncepcji jej pracy będzie zależał od tego, co jej prezes zaprezentuje w swym programowym wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#Marszałek">W imieniu Klubu Niezależnych Posłów głos zabierze poseł Zbigniew Kostrzewa, przygotuje się poseł Wojciech Janicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełZbigniewKostrzewa">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoka Izbo! Pan prezydent Lech Wałęsa przedstawia nam wniosek o powołanie pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego na stanowisko prezesa Rady Ministrów. Sejm ten wniosek ma dzisiaj rozpatrzyć. Wydaje się, że w tych rozważaniach trzeba wziąć pod uwagę przynajmniej trzy elementy:</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełZbigniewKostrzewa">Pierwszy, to osobowość kandydata i jego znana nam zaledwie ogólnie koncepcja i filozofia rządu, bo na sejmowe expose premiera trzeba poczekać do jutra, oczywiście przy założeniu, że Sejm tę kandydaturę dzisiaj zaakceptuje. Wprawdzie do tej pory pan Jan Krzysztof Bielecki nie pokazał się jako jakaś wyjątkowo silna osobowość polityczna i może nie brylował w konstelacji wielkich gwiazd na polskim firmamencie politycznym, i kto wie, czy nie jest to właśnie argument na korzyść kandydata. Skromność i być może brak dotychczas możliwości wykazania swoich politycznych talentów wydaje się potwierdzać tę tezę. W jednym z wywiadów powiedział o swojej kandydaturze, że traktuje ją jako służbę dla państwa, a nie element kariery politycznej. To pięknie powiedziane, a przecież nieczęsto dzisiaj takie słowa w Polsce się słyszy, a co więcej, jeszcze rzadziej mają one autentyczny, niekłamany wymiar.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PosełZbigniewKostrzewa">Element drugi, to ogólna filozofia kandydata dotycząca polityki jego autorskiego rządu. Dotyczy ona głównie założeń polityki gospodarczej, i słusznie, bowiem jest to i być musi w tej chwili dla rządu problem numer jeden. Na ile dotychczasowy program będzie zliberalizowany, jakie i ile będzie w nim niezbędnych korekt dotyczących np. problemu prywatyzacji, bezrobocia, recesji, całej sfery polityki socjalnej, w jakim stopniu uda się dokonać zapowiadanego sojuszu pomiędzy makro a mikroekonomią, to pokaże już najbliższa przyszłość. Wydaje się, że powołany rząd będzie rządem fachowców-praktyków, także sam kandydat na premiera uchodzi za pragmatyka. Można więc mieć nadzieję, że zamiary mają szanse powodzenia.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#PosełZbigniewKostrzewa">I wreszcie trzeci element — czas, czas funkcjonowania tego rządu. — Parlament zadecyduje, kiedy kończyć się będzie moja kreska. Wtedy odejdę — powiada kandydat na premiera, a prezydent Rzeczypospolitej Polskiej obawiając się, iż formowanie tego rządu mogłoby się niebezpiecznie przedłużać i być ewentualnie blokowane, apeluje o zaniechanie polemik politycznych. Istotnie, dzisiaj w Polsce rząd nie może i nie powinien być areną walki politycznej, areną gier politycznych różnych grup i elit. Rząd dzisiaj ma jedno wielkie zadanie — gospodarkę kraju, jej intensywną terapię, bo tego przede wszystkim oczekuje od rządu społeczeństwo, które chce mieć jasny, klarowny i czytelny program.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#PosełZbigniewKostrzewa">Klub Niezależnych Posłów zajmie stanowisko po sejmowym expose premiera. Dzisiaj klub pozostawia swoim członkom samodzielność decyzji w głosowaniu nad kandydaturą premiera.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#Marszałek">Głos zabierze pan poseł Wojciech Janicki w imieniu „Pax”, przygotuje się poseł Ryszard Zieliński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełWojciechJanicki">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoka Izbo! Klub Poselski Stowarzyszenia „Pax” po debacie uznaje za stosowane wyrazić zaufanie do pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego desygnowanego przez pana prezydenta na stanowisko premiera. Spotkanie naszego klubu z kandydatem na premiera pozwala nam wyrazić nadzieję, że koncepcja rządu fachowców w złożonej sytuacji politycznej i gospodarczej kraju wyjdzie naprzeciw najważniejszym wyzwaniom naszych czasów. Oczywiście dopiero expose premiera, poznanie członków rządu, przedstawienie programu pozwoli nam na merytoryczne ustosunkowanie się do niego i zgłoszenie ewentualnych postulatów.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#Marszałek">Głos ma poseł Ryszard Zieliński z UChS, przygotuje się poseł Zbigniew Puzewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełRyszardZieliński">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoki Sejmie! Zapewne wszyscy dobrze pamiętamy euforię, z jaką witaliśmy w 1989 r. poprzedniego premiera. Nie sądzę, aby dziś powtórzył się w tej Izbie ówczesny, wręcz chwytający za gardło, pełen pewności lepszego jutra nastrój. Ale może to i lepiej, że obecnie nowemu premierowi akuszerujemy w klimacie racjonalizmu.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PosełRyszardZieliński">Unia Chrześcijańsko-Społeczna zdecydowała się poprzeć pana Jana Krzysztofa Bieleckiego, kandydującego dziś do fotela premiera oraz poprzeć jego starania o skompletowanie fachowego, w miarę pragmatycznego i wcale niekoniecznie chwilowego rządu. Popieranie zasady fachowości nie jest dla nas niczym nowym. Spodziewamy się, że nasz dotychczasowy kolega z ław poselskich zostawszy premierem uruchomi sprawną przekładnię pomiędzy poczynaniami rządu a aktywnością mas ludzkich, przekładnię zdolną zapobiec ewentualnym rozczarowaniom społeczeństwa, rodzącym się głównie z niezrozumienia między rządzącymi a rządzonymi.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#PosełRyszardZieliński">W pierwszej turze niedawnej kampanii prezydenckiej popieraliśmy premiera Tadeusza Mazowieckiego w głębokim przekonaniu, że per saldo dobrze zasłużył się ojczyźnie. Zresztą, zupełnie niedawno daliśmy temu wyraz z tej mównicy. W drugiej turze przyczyniliśmy się na miarę naszej skali i naszych możliwości do powstania sytuacji, którą mamy dzisiaj. Szczególnie wydarzenia ostatnich dni pozwalają nam szczerze poprzeć kandydaturę przedstawioną przez pana prezydenta, bowiem w zarysowanej przez prezydenta koncepcji rządu, potwierdzonej przez przyszłego premiera, widzimy, nawet ponad oczekiwania, zarówno możliwość kontynuacji zasadniczego kierunku dotychczasowych działań, również w ramach realizacji tzw. planu Balcerowicza, jak i możliwość, jak mówił sam poseł Bielecki, rozwinięcia tych działań na obszarach najbardziej obolałych dziedzin naszej gospodarki, co niektórzy będą nazywać korekturami dotychczasowych planów, choćby częściowo spełniającymi nadzieje wielu kręgów społecznych. Zgadzając się w sposób oczywisty na prymat sfery gospodarczej w działaniach przyszłego premiera, oczekujemy jednak od niego wpływu na klimat życia politycznego, wpływu zgodnego z wizją rysującą się w ostatnich wystąpieniach pana prezydenta, akcentującego konieczność rzeczywistego pluralizmu politycznego oraz naturalnej jego konsekwencji, pluralizmu światopoglądowego i wyznaniowego.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#PosełRyszardZieliński">Moje ugrupowanie od lat stara się przekładać ekumenizm chrześcijański na płaszczyznę życia społecznego. Zgrupowani w Unii Chrześcijańsko-Społecznej katolicy, ewangelicy i prawosławni, oczekując od rządu przyjęcia do życzliwej wiadomości naszej specyfiki, nieco wyróżniającej Unię Chrześcijańsko-Społeczną na mapie wielu szacownych ugrupowań przyjmujących w swych nazwach przymiotnik „chrześcijański”, z całą życzliwością ustosunkują się do rządu. Skoro zdecydowaliśmy się poprzeć pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego, zatem będziemy — znów na skalę naszych możliwości — współdziałać w budowie jak najszerszej akceptacji społecznej dla rządu, bacznie jednak obserwując skalę wymaganych od obywateli wyrzeczeń, szczególnie w dziedzinie ochrony rodziny, funkcjonowania służb socjalnych i w ogóle ochrony słabych, którzy, jakże liczni, także są w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#PosełRyszardZieliński">I jeszcze jedno. Pan Bielecki jest posłem, wywodzi się z tego Sejmu, z jego doświadczeń, ten fakt ułatwi chyba współpracę rządu z Sejmem. Zadania, jakie w pierwszej kolejności stają przed nami, przecież wcale nie wyglądają na chwilowe. Wraz z moimi klubowymi kolegami będziemy się starali przyczynie do harmonijnej i daj Boże owocnej współpracy. Posłowie UChS będą głosować za powierzeniem panu Janowi Krzysztofowi Bieleckiemu misji formowania rządu.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#Marszałek">Głos ma poseł Zbigniew Puzewicz z Klubu Posłów Wojskowych, przygotuje się poseł Ryszard Gajewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełZbigniewPuzewicz">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoka Izbo! Posłowie wojskowi z największą uwagą wysłuchali oświadczenia pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego desygnowanego przez pana prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zwierzchnika sił zbrojnych, na prezesa Rady Ministrów. Za najważniejszy w tym oświadczeniu uznajemy wyraz troski o przyszłość naszej ojczyzny, która dziś potrzebuje szczególnego wsparcia wszystkich Polaków. Myśl ta jest bliska ludziom w mundurach, mającym na uwadze bezpieczeństwo, niepodległość i nienaruszalność naszych granic. Cele te może realizować tylko państwo silne wysiłkiem swych obywateli, państwo nowoczesne, przystosowane do stabilnego istnienia we współczesnym, skomplikowanym świecie. Takie państwo jest nam niezbędne, jeżeli chcemy żyć na równi z równymi wśród bogatych gospodarczo krajów, a także bezpiecznie wśród naszych sąsiadów ze Wschodu i Zachodu. Jedyna droga do zbudowania takiego właśnie państwa wiedzie przez realizację reform społecznych i ekonomicznych, i na tę drogę wkroczyliśmy. Pragnę przypomnieć, że żołnierze Wojska Polskiego opowiedzieli się za tymi reformami i pragną ich kontynuacji. Zdajemy sobie sprawę, że nie powinniśmy się zatrzymywać w połowie drogi i korygując dotychczasowe poczynania realizować podstawowe założenia reform. Wyrażamy jednocześnie nadzieję, że przyszły rząd — złożony z fachowców pod kierownictwem pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego — realizując program reform, stworzy jednocześnie odpowiednie warunki do skutecznego umocnienia obronności i bezpieczeństwa naszego państwa, dlatego członkowie Klubu Posłów Wojskowych wyrażają poparcie dla kandydatury pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego na prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#Marszałek">W imieniu Klubu Poselskiego PZKS zabierze głos poseł Ryszard Gajewski, jako ostatni przygotuje się poseł Tadeusz Kaszubski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełRyszardGajewski">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoka Izbo! W dniu 14 grudnia 1990 roku przyjęliśmy dymisję rządu kierowanego przez pana Tadeusza Mazowieckiego. Wybrany w powszechnych wyborach i zaprzysiężony prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, po licznych konsultacjach i uzgodnieniach, przedkłada nam dziś do przyjęcia kandydaturę pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego, jako człowieka, który zgodził się wziąć na swe barki trud sformułowania nowego gabinetu i prowadzenia prac rządu w szczególnie trudnej sytuacji społecznej i gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PosełRyszardGajewski">Klub Poselski Polskiego Związku Katolicko-Społecznego, w imieniu którego przemawiam, traktuje przyjęcie przedłożonej Wysokiej Izbie kandydatury jako wyraz zaufania do politycznej rozwagi pana prezydenta, podzielając również opinię, iż budowany w obecnej sytuacji rząd stanowić winien zespół szczególnie kompetentny i odpowiedzialny, wolny od politycznych tarć i sporów, dobrze rozumiejący wymogi praktyki życia społecznego i gospodarczego. Wyrażamy nadzieję, że pan poseł Jan Krzysztof Bielecki będzie w stanie taki rząd skompletować i przedłożyć zaproponowany przez siebie skład Rady Ministrów w przewidzianym terminie.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PosełRyszardGajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Posłowie Polskiego Związku Katolicko-Społecznego udzielą poparcia desygnowanemu przez prezydenta kandydatowi na urząd premiera. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#Marszałek">Głos ma poseł Tadeusz Kaszubski — PSL Mikołajczykowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełTadeuszKaszubski">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Wysoka Izbo! Od początku naszym kandydatem na prezydenta był człowiek, który w tej chwili siedzi w loży prezydenckiej, to jest Lech Wałęsa. Z tego względu, że od początku popieraliśmy prezydenta, szanujemy jego decyzję i popieramy kandydata na premiera — pana Jana Krzysztofa Bieleckiego. Popieramy tę kandydaturę nie dlatego, że doskonale znamy kandydata i wiemy o jego możliwościach, ale przede wszystkim dlatego, że taką propozycję pod adresem Wysokiej Izby wysunął Lech Wałęsa, który wielokrotnie zapewniał, że sprawy rolnictwa będą bliskie jego sercu, że będzie te sprawy traktował wyjątkowo poważnie, gdyż rolnictwo nasze jest w fatalnej sytuacji i grozi nam wkrótce poważny kryzys żywnościowy, jeżeli nie zmieni się stosunek rządu do zagadnień rolnych. A więc tym obietnicom ufaliśmy i wierzymy, że pan prezydent desygnując pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego na urząd premiera, prawdopodobnie przedstawi mu ogromną wagę polskiego rolnictwa. Jesteśmy przekonani, że pan premier powoła taki rząd, który mądrze będzie rozwiązywać poważne problemy naszej gospodarki i może wreszcie po półtora roku my, rolnicy, będziemy mogli ocenić program rządu zwany programem polskiego rolnictwa. Bardzo byśmy chcieli poznać wreszcie ten program rozwoju polskiego rolnictwa i ustosunkować się do niego. Kończąc tym akcentem, pragnąłbym przyszłemu premierowi zasugerować, żeby wraz ze swoim przyszłym zespołem dużo sił poświęcił nie tylko wielu pracom bardzo pilnym, bardzo doniosłym, ale i opracowaniu programu rozwoju polskiego rolnictwa, takiego programu, który by umożliwił jego rozkwit.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PosełTadeuszKaszubski">Klub Poselski PSL popiera kandydaturę pana posła Jana Krzysztofa Bieleckiego na stanowisko premiera.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#Marszałek">Przypominam, że zgodnie z art. 31 i 79 regulaminu Sejm powołuje i odwołuje rząd oraz jego poszczególnych członków bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#Marszałek">Stwierdzam, że w posiedzeniu bierze udział wymagana liczba posłów.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#Marszałek">Głosujemy jedynie przez podniesienie rąk, bez użycia urządzenia do obliczania głosów.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#Marszałek">W związku z głosowaniem wniosku w sprawie powołania prezesa Rady Ministrów zarządzam obliczanie głosów przez sekretarzy Sejmu, a mianowicie proszę posłów sekretarzy: Romualdę Matusiak, Jacka Piechotę, Waldemara Pawlaka, Marka Rutkowskiego, Marka Rusakiewicza, Radosława Gawlika, aby po zarządzeniu głosowania dokonali obliczenia głosów w poszczególnych sektorach. Proszę również posłanki i posłów o dostatecznie długie trzymanie podniesionych rąk przy głosowaniu, aby umożliwić posłom sekretarzom obliczenie głosów.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#Marszałek">Proszę posłów sekretarzy na „pozycje bojowe”. Czy wszyscy są?</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania. Proszę o uwagę. Proponuję podjęcie przez Sejm następującej uchwały:</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#Marszałek">„Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 37 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek prezydenta przedstawiony w myśl art. 32 f ust. 1 pkt 6 Konstytucji powołuje Jana Krzysztofa Bieleckiego na stanowisko prezesa Rady Ministrów i powierza mu przedstawienie wniosków co do składu Rady Ministrów.”. Kto z posłanek i posłów jest za podjęciem powyższej uchwały, zechce podnieść rękę i trzymać ją dostatecznie długo.</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#Marszałek">Uwaga, zadaję drugie pytanie:</u>
          <u xml:id="u-40.11" who="#Marszałek">Kto jest przeciw? Proszę o podniesienie ręki i trzymanie w górze.</u>
          <u xml:id="u-40.12" who="#Marszałek">Pytanie trzecie: Kto się wstrzymał od głosowania? Proszę podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-40.13" who="#Marszałek">Proszę posłów sekretarzy: Annę Dynowską oraz Ziemowita Gawskiego o obliczenie wyników głosowania.</u>
          <u xml:id="u-40.14" who="#Marszałek">Ogłaszam wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-40.15" who="#Marszałek">Ogółem w głosowaniu wzięło udział 386 posłów. Większość bezwzględna wynosi więc 194 posłów.</u>
          <u xml:id="u-40.16" who="#Marszałek">Za uchwałą głosowało 276 posłów.</u>
          <u xml:id="u-40.17" who="#Marszałek">Przeciw uchwale głosowało 58 posłów.</u>
          <u xml:id="u-40.18" who="#Marszałek">Wstrzymało się od głosowania 52 posłów.</u>
          <u xml:id="u-40.19" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm powołał Jana Krzysztofa Bieleckiego na stanowisko prezesa Rady Ministrów oraz powierzył mu przedstawienie wniosków co do składu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-40.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-40.21" who="#Marszałek">Gratuluję panu premierowi i proszę o zajęcie miejsca w ławach rządowych.</u>
          <u xml:id="u-40.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-40.23" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 2 porządku dziennego: Pierwsze czytanie projektów:</u>
          <u xml:id="u-40.24" who="#Marszałek">1) założeń polityki gospodarczo-społecznej na 1991 r. (druk nr 639);</u>
          <u xml:id="u-40.25" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-40.26" who="#Marszałek">Proszę się nie denerwować, zaraz będzie wyjaśnienie, dlaczego to czytam.</u>
          <u xml:id="u-40.27" who="#Marszałek">2) ustawy budżetowej na 1991 r. (druk nr 640);</u>
          <u xml:id="u-40.28" who="#Marszałek">3) założeń polityki pieniężnej na rok 1991 (druk nr 644);</u>
          <u xml:id="u-40.29" who="#Marszałek">4) rządowego programu prywatyzacji polskiej gospodarki (druk nr 643).</u>
          <u xml:id="u-40.30" who="#Marszałek">Jak już wspomniałem na początku posiedzenia, jest to kontynuacja punktu rozpoczętego na 46 posiedzeniu Sejmu. Przypominam, że w dniu dzisiejszym na początku posiedzenia Sejm podjął decyzję o odstąpieniu od kontynuowania dyskusji w tym punkcie porządku dziennego i ograniczeniu się jedynie do skierowania dokumentów do komisji.</u>
          <u xml:id="u-40.31" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Prezydium Sejmu proponuje wobec tego, aby Sejm skierował:</u>
          <u xml:id="u-40.32" who="#Marszałek">— założenia polityki gospodarczo-społecznej na 1991 r. do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz do pozostałych komisji, które po rozpatrzeniu założeń we właściwym dla nich zakresie przekażą uwagi Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów;</u>
          <u xml:id="u-40.33" who="#Marszałek">— rządowy projekt ustawy budżetowej na 1991 r. do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz do Komisji Ustawodawczej, z tym że zgodnie z art. 51 regulaminu Sejmu poszczególne części projektu budżetu rozpatrzą właściwe komisje sejmowe, które swe wnioski skierują do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów;</u>
          <u xml:id="u-40.34" who="#Marszałek">— założenia polityki pieniężnej na 1991 r. do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów;</u>
          <u xml:id="u-40.35" who="#Marszałek">— rządowy program prywatyzacji polskiej gospodarki do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz do Komisji Przekształceń Własnościowych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-40.36" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-40.37" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełStefanKozłowski">Panie marszałku, zrozumiałem, że po otrzymaniu stanowiska Senatu wrócimy do tych spraw i dokończymy debatę, którą przerwaliśmy. Debata została przerwana i nie zakończona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełWiesławChmielarski">Wiesław Chmielarski. Popieram wniosek posła Kozłowskiego i byłbym za tym, żeby rozumieć sprawę w ten sposób, że oczekujemy na stanowisko Senatu i podejmiemy debatę generalną dalej w pierwszym czytaniu, albowiem zgadzam się z wnioskiem, że nie ma ważniejszej sprawy dla Sejmu, jak uchwalenie budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#Marszałek">Stwierdzam jedno, że przegłosowaliśmy wniosek, który był jednoznaczny ze skierowaniem tych dokumentów do komisji i do dyskusji przy okazji pracy w komisjach i przy drugim czytaniu. Ta decyzja została już przez Sejm podjęta.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełRyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wydaje mi się, że wniosek o przekazanie do komisji powinniśmy dzisiaj oczywiście przyjąć, bo jest to warunek rozpoczęcia prac w komisjach. Oznacza to jak gdyby formalne zakończenie pierwszego czytania. Sądzę jednak, że przy okazji dyskusji nad expose premiera merytoryczna debata nad tymi kwestiami także nie będzie oczywiście zamknięta, natomiast formalnie rzecz biorąc, jeżeli chcemy to przekazać do komisji, to musimy uznać, że pierwsze czytanie zostało zakończone i jednak bardzo bym prosił o przyjęcie takiego wniosku. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełJanuszSzymański">Chcę poprzeć wniosek pana posła Bugaja, jednak pragnę stwierdzić, że zostało popełnione pewne uchybienie formalne. Otóż dalej idącym wnioskiem był wniosek zgłoszony przez prezydium Sejmu w porozumieniu z Konwentem Seniorów, natomiast pan marszałek był uprzejmy przegłosować wniosek zgłoszony przez pana posła Kozłowskiego. W związku z tym należy w tej chwili z przyczyn formalnych przegłosować wniosek Prezydium Sejmu podjęty w porozumieniu z Konwentem Seniorów, który to wniosek popieramy wspólnie z panem posłem Bugajem.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełJanuszSzymański">Chcę powiedzieć, że Konstytucja nie określa sztywno terminu przekazania przez Senat opinii w sprawie projektu ustawy budżetowej. W praktyce funkcjonowania naszego parlamentu dwuizbowego okazuje się, że Senat na krótko przed drugim czytaniem dostarcza swoją opinię i właściwie komisje rozpatrujące projekt budżetu, czyli Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza na krótko przed zapięciem sprawozdania otrzymują opinię senacką, w związku z tym należy przekazać ten projekt do komisji, tym bardziej że nas goni konstytucyjny termin 3 miesięcy, a on biegnie od 30 listopada.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#Marszałek">Chciałem zapytać, czy pan poseł mógłby teraz sformułować ten wniosek, który powinniśmy przegłosować?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełJanuszSzymański">Tak, bardzo proszę, panie marszałku. Rozumiem, że pan go podda pod głosowanie, ja natomiast sformułuję treść tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PosełJanuszSzymański">Wniosek brzmi, aby Sejm skierował projekty: założeń polityki gospodarczo-społecznej na 1991 r. (druk nr 639), projekt ustawy budżetowej na 1991 r. (druk nr 640), założeń polityki pieniężnej na rok 1991 r. (druk nr 644), rządowego programu prywatyzacji polskiej gospodarki (druk nr 643) — do rozpatrzenia przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisję Ustawodawczą, a w przypadku rządowego programu prywatyzacji polskiej gospodarki również przez Komisję Przekształceń Własnościowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#Marszałek">Ja to akurat przeczytałem przed chwilą i dlatego obiekcje pana są niesłuszne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełJanuszSzymański">Tak, ale to trzeba przegłosować w tej chwili.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#Marszałek">O Boże! Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#Marszałek">Proszę państwa, zgodnie z tym co przeczytałem przed chwilą, było to tylko przerwane przez interwencję poselską, stawiam wniosek o skierowanie tych projektów, tak jak to wszystko przeczytałem, do komisji. Możemy tak przyjąć? Tak?</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełStefanKozłowski">Panie Marszałku! Na liście mówców do pierwszego czytania ustaw, o których mówimy, jest zapisanych 7 albo 9 osób. Przerwaliśmy dyskusję. Uważam, że jest niedopuszczalne przerywanie dyskusji, odmawianie prawa do jej zakończenia, dlatego że przełożyliśmy to na następne posiedzenie. Lista mówców nie została zamknięta i debata pierwszego czytania nie została zakończona, dlatego proszę o dokończenie tej debaty przed skierowaniem projektów ustaw do komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#Marszałek">Przepraszam bardzo, lista mówców obejmuje jeszcze 22 osoby. Izba przyjęła wniosek o skierowanie projektów ustaw do komisji. Rozumiem pański sprzeciw wobec tej decyzji, wobec tego zapytuję Izbę, czy uważa ten sprzeciw za uzasadniony?</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#Marszałek">Pani poseł chce coś powiedzieć? Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełAnnaDynowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów zaproponowały zmiany w porządku dziennym posiedzenia Sejmu. Przyjęta w Sejmie praktyka mówi o tym, że jeżeli Wysoka Izba nie zgłosi sprzeciwu, propozycje zmian w porządku dziennym są przez Izbę przyjmowane. Ponieważ sprzeciw złożył pan poseł Kozłowski, propozycję Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów należy poddać pod głosowanie, czyli należy poddać pod głosowanie wniosek Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów o skierowanie przeczytanych projektów ustaw do komisji sejmowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#Marszałek">Dobrze. Wobec tego poddajemy pod formalne głosowanie propozycję Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#Marszałek">Kto jest za wnioskiem Prezydium Sejmu o skierowanie do komisji projektu budżetu oraz dokumentów mu towarzyszących, które były już przeze mnie wymienione, proszę nacisnąć przycisk i podnieść rękę. (229) Kto jest przeciw? (56) Kto się wstrzymał od głosowania? (36) Stwierdzam, że Sejm większością głosów przyjął wniosek Prezydium Sejmu i wymienione tutaj projekty zostaną skierowane do komisji.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#Marszałek">Był jeszcze wniosek pana posła Kozłowskiego o kontynuowanie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#Marszałek">Nie? Teraz już pan tego wniosku nie podtrzymuje? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#Marszałek">Zanim przystąpimy do kolejnych punktów porządku dziennego, chcę podać pewną informację, a mianowicie informuję, że w sali nr 67 w starym Domu Poselskim działa rządowy punkt konsultacyjny ds. projektów ustaw, takich jak: Kodeks morski, o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej, o pracy na morskich statkach handlowych, o zmianie Prawa geologicznego.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks morski (druki nr 329 i 578).</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji, posła Waldemara Grzywacza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Przedłożony Wysokiemu Sejmowi projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks morski, druk nr 329, uzupełniony jednolitym tekstem — materiałem roboczym do prac nad projektem ustawy Kodeks morski, uwzględniającym nowe nazewnictwo, np. Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej, policja itp., stanowi pierwszy etap w nowelizacji tegoż kodeksu z 1962 roku. Projekt obejmuje zmiany najpilniej potrzebne ze względu na nasze międzynarodowe stosunki żeglugowe. Nowelizowana ustawa Kodeks morski stanowi część kompleksowej problematyki ustawowej poświęconej gospodarce morskiej, na którą złożą się ponadto ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej oraz o pracy na morskich statkach handlowych, które będą przedmiotem rozpatrzenia na obecnym posiedzeniu Sejmu, jak również przygotowywane są następne ustawy: o rybołówstwie, o infrastrukturze morskiej oraz o ochronie morza przed zanieczyszczeniami ze statków.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Celem nowelizacji Kodeksu morskiego jest dostosowanie przepisów regulujących zagadnienia morskie do nowych postanowień umów międzynarodowych, których Polska jest stroną, a w szczególności do czterech konwencji międzynarodowych ratyfikowanych przez Polskę, których postanowienia już obowiązują Polskę w obrocie i stosunkach międzynarodowych. Są to konwencje:</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PosełWaldemarGrzywacz">1) o ograniczeniu odpowiedzialności za roszczenia morskie;</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#PosełWaldemarGrzywacz">2) o przewozie pasażerów i ich bagażu;</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#PosełWaldemarGrzywacz">3) o odpowiedzialności cywilnej za szkody spowodowane przez zanieczyszczenie morza olejami;</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#PosełWaldemarGrzywacz">4) o międzynarodowym funduszu odszkodowań za szkody spowodowane zanieczyszczeniem olejami. Teksty wymienionych konwencji zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Stosowanie wymienionych konwencji w Polsce jest utrudnione ze względu na brak przepisów wprowadzających je do prawa wewnętrznego, których wydanie jest prawnym międzynarodowym obowiązkiem naszego państwa. Przepisy projektu ustawy stanowią więc wykonanie naszych zobowiązań międzynarodowych, niestety dość spóźnione. Ponadto celem ich jest wprowadzenie rozwiązań jednolitych dla stosunków wewnętrznych i stosunków z elementem międzynarodowym, co w prawie morskim jest powszechnie przyjęte. Dostosowanie polskiego ustawodawstwa morskiego do treści konwencji międzynarodowych zostało przeprowadzone przez inkorporowanie tych konwencji do Kodeksu morskiego. Ta metoda jest powszechnie stosowana w państwach zachodnioeuropejskich, nie tylko zresztą w dziedzinie prawa morskiego, gdyż stanowi optymalną metodę dostosowania prawa wewnętrznego do prawa międzynarodowego. Przed zastosowaniem tej metody komisja kodyfikacji prawa morskiego, kierowana przez wybitnego znawcę prawa morskiego profesora Łopuskiego, która przygotowała przedłożenie rządowe o zmianie ustawy Kodeks morski, zasygnalizowała to radzie legislacyjnej i komisji prawniczej Urzędu Rady Ministrów, spotykając się z jednomyślną akceptacją.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Z istotnych zmian, które projekt wprowadza do Kodeksu morskiego, wymienić należy:</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#PosełWaldemarGrzywacz">1. W art. 1 § la wprowadzono przepis wyrażający zasadę pierwszeństwa prawa międzynarodowego przed przepisami Kodeksu morskiego. Sytuacja ta może wystąpić, gdy zaistnieją zmiany w prawie międzynarodowym na mocy zawartych konwencji ratyfikowanych przez Polskę, których czasowo nie wprowadzono jeszcze do wewnętrznego prawa krajowego. Sytuacja taka występuje obecnie w związku z ratyfikowanymi przez Polskę w latach 1969–1974, 1976 i 1986 czterema konwencjami wcześniej przeze mnie wymienionymi, przepisy których dopiero przy obecnej nowelizacji Kodeksu morskiego są wprowadzane do prawa wewnętrznego. Sytuacja taka będzie się prawdopodobnie powtarzała i w przyszłości, przepisy prawa międzynarodowego też będą wyprzedzały czasowo regulacje w przepisach prawa wewnętrznego. Podobne przepisy o zasadzie pierwszeństwa prawa międzynarodowego przed przepisami prawa wewnętrznego zostały wprowadzone do pozostałych projektów ustaw morskich oraz znajdujemy je również w innych ustawach dotyczących stosunków, w których silnie występuje element międzynarodowy. Odpowiadają one polityce naszego państwa, a wobec istniejących rozbieżności w stanowisku orzecznictwa i doktryny w tej kwestii, wyraźne określenie zasady pierwszeństwa prawa międzynarodowego w odniesieniu do prawa morskiego jest niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#PosełWaldemarGrzywacz">2. W nowelizacji projektuje się uchylenie przez skreślenie art. 61 i 66 Kodeksu morskiego, które nakładały wymóg uzyskania zgody resortowego ministra na przeniesienie własności polskiego statku na cudzoziemca lub zagraniczną osobę prawną, a także ustanowienie na polskim statku zastawu hipotecznego na rzecz takich osób. Przepisy te straciły już aktualność i w związku z rozpoczętym procesem prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw stały się anachronizmem.</u>
          <u xml:id="u-57.10" who="#PosełWaldemarGrzywacz">W przedkładanym projekcie ustawy wprowadzono dwa nowe tytuły wzbogacające Kodeks morski o inkorporowane z konwencji międzynarodowej zasady prawne. Są to: tytuł siódmy „Ograniczenie odpowiedzialności za roszczenia morskie” i tytuł ósmy „Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zanieczyszczeniem ze statków”. W tytule siódmym uregulowane zostało postępowanie sądowe w sprawach związanych z ograniczeniem odpowiedzialności za roszczenia morskie. Uregulowanie zagadnień proceduralnych w Kodeksie morskim, będącym ustawą prawno-materialną, nastąpiło w wyniku uzgodnień z komisją do spraw reformy prawa cywilnego, z zespołem prawa procesowego. Decyzja o ewentualnym przesunięciu tych przepisów z Kodeksu morskiego do Kodeksu postępowania cywilnego ma być podjęta w końcowym etapie prac nad reformą prawa procesu cywilnego. Autorem projektu działu drugiego w tym tytule „Postępowanie w sprawach o ustanowienie funduszu ograniczenia odpowiedzialności i jego podział” był wybitny polski procesualista profesor Tyczka, obecnie prezes Trybunału Konstytucyjnego. W tytule ósmym uregulowano w dziale pierwszym odpowiedzialność armatora za szkody spowodowane zanieczyszczeniem środowiska morskiego, z wyłączeniem szkód spowodowanych zanieczyszczeniem olejami, w odniesieniu do których zastosowanie mają przepisy działu drugiego, oparte na inkorporowanej konwencji międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-57.11" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Komisja Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisja Ustawodawcza na wspólnym posiedzeniu w dniu 24 października ubiegłego roku rozpatrzyły sprawozdanie podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks morski. Komisje wnoszą o wprowadzenie poprawek do przedłożenia rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks morski, druk nr 329. Te poprawki są przedstawione w druku nr 578. I tak:</u>
          <u xml:id="u-57.12" who="#PosełWaldemarGrzywacz">W art. 1 po zmianie 2 dodaje się nowe zmiany 3–6 w brzmieniu: „3) w art. 55 wyrazy: «podlega karze grzywny do 50 000 zł» zastępuje się wyrazami: «podlega karze pieniężnej do wysokości nie przekraczającej dwudziestokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego»;</u>
          <u xml:id="u-57.13" who="#PosełWaldemarGrzywacz">4) w art. 56 wyrazy: «podlega karze grzywny do 50 000 zł» zastępuje się wyrazami: «podlega karze pieniężnej, o której mowa w art. 55, a więc 20-krotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia;</u>
          <u xml:id="u-57.14" who="#PosełWaldemarGrzywacz">5) w art. 57 w § 1 wyrazy: «podlega karze grzywny do 30 000 zł» i w § 2 wyrazy: «podlega karze grzywny do 50 000 zł» zastępuje się wyrazami: «podlega karze pieniężnej, o której mowa w art. 55»”, a więc 20-krotnej przeciętnej pensji.</u>
          <u xml:id="u-57.15" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Zmiany wysokości kar pieniężnych odnoszą się do wykroczeń przeciwko obowiązkowi:</u>
          <u xml:id="u-57.16" who="#PosełWaldemarGrzywacz">— w art. 55, zgłoszenia statku do rejestru okrętowego lub rejestracji w Urzędzie Morskim, przedstawienia statku do pomiaru, umieszczenia na statku oznaczenia nazwy i portu macierzystego;</u>
          <u xml:id="u-57.17" who="#PosełWaldemarGrzywacz">— w art. 56, przepisom przewidzianym w art. 49 w zakresie bezpieczeństwa żeglugi oraz obowiązkowi poddania statku inspekcji;</u>
          <u xml:id="u-57.18" who="#PosełWaldemarGrzywacz">— w art. 57 w § 1, okazywania bandery statku jednostkom pływającym marynarki wojennej lub organów ochrony granic, podnoszenia bandery przy wprowadzeniu statku do portu, prowadzenia i przechowywania na statku dokumentów, w § 2, wyprowadzenia statków z portu wbrew zakazowi organu inspekcyjnego.</u>
          <u xml:id="u-57.19" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Podwyższenie wysokości kar ma na celu kroczące urealnienie ich wysokości przez odejście od wymiaru liczbowego, co przy zjawisku inflacji prowadzi do deprecjacji wysokości kary i przez przejście do określenia kary jako krotności przeciętnego wynagrodzenia. Na marginesie chciałbym zaznaczyć, że to są kary porządkowo-administracyjne, nie dotyczą one zanieczyszczenia olejami polskich wód, o czym będzie mowa w następnej ustawie, gdzie kara jest o wiele większa, sięgająca do 1 mln dolarów.</u>
          <u xml:id="u-57.20" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Wracamy teraz do poprawek w art. 1, gdzie zmiana 6 będzie brzmiała:</u>
          <u xml:id="u-57.21" who="#PosełWaldemarGrzywacz">„6) art. 58 otrzymuje brzmienie: «Art. 58. Kary pieniężne, o których mowa w art. 55–57, wymierza dyrektor urzędu morskiego w trybie określonym w odrębnej ustawie»”.</u>
          <u xml:id="u-57.22" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Uzasadnieniem dla nowej treści art. 58 jest likwidacja kolegiów ds. wykroczeń przy terenowych organach administracji morskiej, które uprzednio, zgodnie z wcześniejszym brzmieniem art. 58, wymierzały kary za wykroczenia. Wnoszona poprawka przenosi uprawnienia z dawnych kolegiów na dyrektorów urzędów morskich.</u>
          <u xml:id="u-57.23" who="#PosełWaldemarGrzywacz">W nowo oznaczonej zmianie 19 w art. 312 w § 1 wyrazy: „statkiem o tonażu brutto 300 ton lub mniejszym” zastępuje się wyrazami: „statkiem o tonażu brutto mniejszym niż 300 ton”. Wnoszona poprawka jest uściśleniem w Kodeksie morskim zapisów art. 15 inkorporowane] konwencji olejowej z 1986 roku.</u>
          <u xml:id="u-57.24" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Po art. 341 dodaje się nowy art. 341a w brzmieniu: „Art. 341a. Osoba importująca do Polski olej drogą morską jest obowiązana do składania Międzynarodowemu Funduszowi corocznych sprawozdań, a osoba importująca 150 tys. ton tego oleju lub więcej uiszcza na rzecz funduszu wkłady stosownie do art. 10 i 11 konwencji, o której mowa w art. 340 § 1”. Wnoszona poprawka jest uściśleniem w Kodeksie morskim zapisów inkorporowanej konwencji olejowej i wskazuje strony, które wpłacają wkłady zabezpieczenia wobec Międzynarodowego Funduszu.</u>
          <u xml:id="u-57.25" who="#PosełWaldemarGrzywacz">I ostatnia poprawka.</u>
          <u xml:id="u-57.26" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Art. 4 ustawy o zmianie ustawy Kodeks morski otrzymuje nowe brzmienie: „Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia.”. Wnoszona poprawka skraca okres vacatio legis z 3 do 1 miesiąca. Uzasadnione to jest długotrwałą procedurą, przeszło 2-letnią, przygotowywania projektu ustawy. Zmiana ta przyspieszy prawomocność stosowania ustawy.</u>
          <u xml:id="u-57.27" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Z upoważnienia Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Ustawodawczej wnoszę, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić projekt ustawy z druku nr 329 wraz ze zgłoszonymi poprawkami przedstawionymi w druku nr 578. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po porozumieniu z Konwentem Seniorów, proponuje łączne rozpatrzenie punktów 3, 4 i 5 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 4 i 5 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#Marszałek">4. Sprawozdanie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 330 i 646).</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#Marszałek">5. Sprawozdanie Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o pracy na morskich statkach handlowych (druki nr 331 i 647).</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu posła Janusza Szymańskiego — sprawozdawcę komisji w sprawie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Ustawodawczej pragnę przedłożyć Wysokiej Izbie sprawozdanie komisji o rządowym projekcie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej zawartym w druku nr 330 i 646.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełJanuszSzymański">Pragnę zacząć od takiej ogólnej konstatacji, że potrzeba uchwalenia wspomnianej ustawy wiąże się nie tylko z koniecznością dostosowania polskich rozwiązań do standardów międzynarodowych, wynikających przede wszystkim z powszechnego prawa międzynarodowego, potwierdzonych w nowej Konwencji Prawa Morza podpisanej w Montego Bay w 1982 roku, ale także z potrzebą kompleksowego zabezpieczenia politycznych i gospodarczych interesów naszego państwa na Morzu Bałtyckim.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PosełJanuszSzymański">Pragnę przypomnieć, że prawa Polski do obszarów morskich Morza Bałtyckiego regulują obecnie trzy ustawy. Jest to ustawa o morzu terytorialnym Rzeczypospolitej Polskiej, o polskiej strefie rybołówstwa morskiego i trzecia ustawa o szelfie kontynentalnym Rzeczypospolitej Polskiej. Wszystkie te trzy ustawy zostały uchwalone 17 grudnia 1977 r. i weszły w życie z dniem 1 stycznia 1978 r. Prawa Polski przewidziane w wymienionych ustawach są węższe niż te, które przysługują państwom nadbrzeżnym na podstawie norm prawa zwyczajowego i prawa traktatowego, znajdującego odbicie w ustawodawstwach wielu państw, m.in. również wszystkich państw bałtyckich, ale poza Polską. Koniecznym jest zatem dostosowanie tych praw do praktyk innych państw oraz ujęcie w jednym akcie prawnym przepisów regulujących status prawny polskich obszarów morskich, aby jak najskuteczniej zapewnić na tych obszarach ochronę interesów naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PosełJanuszSzymański">Pragnę również podkreślić, że trzy projekty ustaw morskich, które dzisiaj Wysoka Izba będzie uchwalała, są jedynie ważnym krokiem częściowym do nowoczesnej kodyfikacji Prawa morskiego w Polsce. Oczekujemy od rządu — i pragnę taki postulat zgłosić do nowego rządu pod premierostwem Jana Krzysztofa Bieleckiego — aby w krótkim okresie czasu przedłożył Izbie kolejne projekty ustaw, które w sposób pełny zapewnią nowoczesną kodyfikację Prawa morskiego. Mam tu na myśli przede wszystkim projekt ustawy o utrzymaniu infrastruktury morskiej. Powstaje problem portów i ich infrastruktury, jak również problem stosunków własności i ochrony brzegu morskiego, który, jak później powiem, znalazł kompromisowe rozwiązanie w komisji. Pragnę również powiedzieć, że potrzebna jest nowa ustawa o rybołówstwie morskim i o ochronie środowiska morskiego. My tylko częściowo w tej ustawie te problemy rozwiązujemy.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#PosełJanuszSzymański">Pragnę wreszcie przejść do zasadniczych uwag szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#PosełJanuszSzymański">Po pierwsze, komisja w zasadniczym trzonie oparła się na przedstawionym projekcie rządowym. Chcę w tym miejscu podziękować za bardzo twórczą, ale jednocześnie koncyliacyjną współpracę resortowi i panu ministrowi Kuligowskiemu osobiście. W dziale pierwszym, obok tradycyjnych już pojęć: „morskich wód wewnętrznych” i „morza terytorialnego”, wprowadzono po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie pojęcie „wyłącznej strefy ekonomicznej”, przy jednoczesnej rezygnacji z pojęcia „szelf kontynentalny”. Pragnę podkreślić, że nie oznacza to rezygnacji z praw do dna morskiego i wnętrza ziemi pod nim na obszarze poza granicą morską państwa, bowiem przepisy art. 15 projektu ustawy włączają do polskiej strefy ekonomicznej dno morza i znajdujące się pod tym dnem wnętrze ziemi. Wyliczenie zasięgu obszarów morskich tworzących polskie wody wewnętrzne (dział II, rozdział 1) odpowiada ustaleniom określonym w ustawie o ochronie granicy państwowej. W tym przedmiocie utrzymano istniejący stan faktyczny, z tym że redy, zaliczane dotąd do morskich wód wewnętrznych, zostają włączone do morza terytorialnego, jeżeli w całości lub częściowo są położone poza obszarem tego morza. Rozwiązanie takie jest zgodne z Konwencją Prawa Morza, z jej art. 12. Również w tym miejscu chcę powiedzieć, że przepisy rozdziałów 1 i 2 działu drugiego odnoszących się do morskich wód wewnętrznych i morza terytorialnego, dotyczą terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Te dwa obszary morskie stanowią integralną część terytorium naszego państwa. Suwerenne prawa Polski na tych obszarach są ograniczone jedynie prawem nieszkodliwego przepływu obcych statków przez morze terytorialne. Szerokość polskiego morza terytorialnego przewidziana w art. 5 odpowiada powszechnym normom prawa międzynarodowego, znajdującym potwierdzenie w art. 3 Konwencji Prawa Morza z Montego Bay. Sprawa linii podstawowej, od której mierzy się tę szerokość, odpowiadająca najniższemu stanowi wody, jest również identycznie uregulowana w projekcie ustawy w art. 5 ust. 2 i w Konwencji Prawa Morza. Unormowanie dotyczące red jest wzorowane na art. 12 Konwencji Prawa Morza. Pragnę podkreślić, że zasługą połączonych sił komisyjnych jest nowe brzmienie art. 4, który delimituje morskie wody wewnętrzne naszego państwa. Chcę powiedzieć, że dzięki posłom szczecińskim otrzymał nowe brzmienie pkt 1 tego artykułu. Dziękuję również za — powiedziałbym — odpowiedzialne zrozumienie ważnych problemów granicznych i kompromisowe wyjście im naprzeciw. Otóż w pkt. 1 art. 4 komisje proponują, aby morskimi wodami wewnętrznymi były: część Jeziora Nowowarpieńskiego i część Zalewu Szczecińskiego wraz ze Świną i Dziwną — przy czym nie są to rzeki, a cieśniny w rozumieniu prawa — oraz Zalewem Kamieńskim znajdujące się na wschód od granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Niemcami. Pozostałe rozwiązania przyjęte w art. 4 zostały utrzymane według projektu rządowego.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#PosełJanuszSzymański">Pragnę również podkreślić, że nowością w tym projekcie ustawy jest wprowadzenie do ustawodawstwa polskiego zasad wykonywania zwyczajowo ukształtowanego i konwencyjnie potwierdzonego prawa nieszkodliwego przepływu obcych statków przez morze terytorialne. Przyjęte rozwiązania odpowiadają przepisom Konwencji Prawa Morza i praktyce państw, która to praktyka ukształtowała się po 1982 roku. Przepływ okrętów wojennych obcych państw przez polskie morze terytorialne oraz warunki ich wejścia na polskie morskie wody wewnętrzne będzie określał minister obrony narodowej na mocy upoważnienia zawartego w art. 6 ust. 3 projektu ustawy. Zdaniem komisji szczegółowe określenie warunków korzystania z prawa nieszkodliwego przepływu po winno prawidłowo chronić bezpieczeństwo oraz polskie interesy polityczne i gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#PosełJanuszSzymański">W art. 12 ustawy, który jest odzwierciedleniem art. 27 Konwencji Prawa Morza, przyjęto zasadę, że z wyjątkiem określonych w prawie międzynarodowym przypadków przestępstwa popełnionego na pokładach obcych statków przepływających przez polskie morze terytorialne, czyny te nie podlegają jurysdykcji polskiej. Zasada ta została ograniczona w ust. 4, uprawniającym polskie organy prawne do wszczęcia postępowania, jeżeli czyn naruszył prawa Rzeczypospolitej Polskiej, określone w art. 17 projektu ustawy, jak również w wypadku ścigania sprawców zanieczyszczenia środowiska.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#PosełJanuszSzymański">Wyłączna strefa ekonomiczna, której regulacja jest zawarta w art. 14–22, jest instytucją nową, nieznaną dotychczas prawu polskiemu. Uprawnienia państwa nadbrzeżnego zawarte w tym rozdziale ustawy konsumują uprawnienia wynikające z ustaw z dnia 17 grudnia 1977 roku o polskiej strefie rybołówstwa morskiego oraz o polskim szelfie kontynentalnym. W unormowaniach dotyczących granic strefy, ze względu na specyficzną sytuację prawną i faktyczną na Morzu Bałtyckim, wprowadzono odesłanie do umowy międzynarodowej (art. 16), a w razie braku takiej umowy przewidziano upoważnienie dla Rady Ministrów do przyjęcia w drodze aktu jednostronnego uregulowania delimitacji tego obszaru. Rozwiązanie takie jest spowodowane przede wszystkim potrzebą zabezpieczenia interesów naszego państwa, głównie rybołówczych, w rejonie Bornholmu, bowiem z Danią do dzisiaj nie został rozstrzygnięty problem rozgraniczenia polskiej i duńskiej strefy ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#PosełJanuszSzymański">Specyfika statusu prawnego wyłącznej strefy ekonomicznej — w prawie międzynarodowym publicznym określa się strefę ekonomiczną jako morze otwarte sui generis, czyli morze otwarte o specjalnym statusie. Obok uprawnień państwa nadbrzeżnego, które mają charakter funkcjonalny, państwa trzecie mają tak zwane wolności komunikacyjne, jest to wolność żeglugi oraz wolność przelotu, natomiast nie mają tych wolności, które przysługują w obszarach morza otwartego, jak chociażby wolność eksploatacji, eksploracji zasobów żywych, jak również bogactw naturalnych znajdujących się na tym obszarze. Pragnę podkreślić, że w odniesieniu do rybołówstwa w strefie ekonomicznej przyjęto zasadę, że wyłącznie polskie statki mogą je uprawiać i pozyskiwać żywe zasoby morza — art. 20 i 21. Statki obce są do tego uprawnione wyłącznie na mocy umowy międzynarodowej, której stroną jest Polska, lub w razie uzyskania zezwolenia od polskich organów administracji morskiej. Jest to realizacja fundamentalnej zasady regulującej rybołówstwo w strefie ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#PosełJanuszSzymański">Przepisy o sztucznych wyspach, konstrukcjach i urządzeniach, podmorskich kablach i rurociągach nawiązują do standardów zawartych w Konwencji o prawie morza. Akcentują one wyłączność jurysdykcji naszego państwa, która ma miejsce nawet wówczas, gdy sztuczne wyspy, konstrukcje i urządzenia znajdują się w polskiej strefie ekonomicznej, a więc poza terytorium naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#PosełJanuszSzymański">Pragnę podkreślić, że przepisy rozdziału piątego nawiązują do uregulowań zawartych w Konwencji o prawie morza, które stanowią, że zarówno na morzu terytorialnym jak i w wyłącznej strefie ekonomicznej, badania naukowe mogą być prowadzone tylko za zgodą państwa nadbrzeżnego. Jednakże w strefie ekonomicznej odmowa wydania takiego zezwolenia może nastąpić wyłącznie w przypadkach wymienionych w art. 29 ust. 2 projektu ustawy. Natomiast polskie osoby prawne i fizyczne nie muszą zabiegać o takie zezwolenie. Uzyskanie zezwolenia jest natomiast przesłanką conditio sine qua non badań naukowych na obszarze morskim, prowadzonych przez obce państwa i osoby prawne i fizyczne. Muszą one spełnić szereg warunków, aby otrzymać zezwolenie, a do ich obowiązków należy zapewnienie takiej jawności, by badania mogły być wykorzystane w naszym państwie.</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#PosełJanuszSzymański">Przepisy rozdziału 6, działu drugiego, potwierdzają wyłączność państwa do rozpoznawania oraz wydobywania i wykorzystywania zasobów mineralnych w polskich obszarach morskich. Wydobywanie zasobów mineralnych przez polskie statki lub platformy jest dozwolone tylko na podstawie odpowiedniego zezwolenia. Tak przewiduje projekt. Udział obcych osób prawnych i fizycznych w rozpoznawaniu i wydobywaniu oraz wykorzystywaniu zasobów mineralnych polskich obszarów może mieć miejsce na podstawie umów międzynarodowych zawartych z Rzecząpospolitą Polską. Przewidziano również możliwość wydobywania zasobów mineralnych przez obce osoby prawne i fizyczne na podstawie zezwoleń, tu jest symetryczne rozwiązanie jak w przypadku badań naukowych.</u>
          <u xml:id="u-59.13" who="#PosełJanuszSzymański">W zakresie uprawiania turystyki i sportów wodnych na polskich obszarach morskich przyjęto zasadę, która zresztą była wyrażona w projekcie rządowym, że turystyka i sport nie mogą stanowić przeszkody w korzystaniu z tych obszarów do celów żeglugi lub eksploatacji bogactw naturalnych albo rybołówstwa.</u>
          <u xml:id="u-59.14" who="#PosełJanuszSzymański">Pragnę podkreślić, że największe kłopoty sprawił komisjom rozdział ósmy działu drugiego, dotyczący ochrony brzegu morskiego. W rezultacie komisje osiągnęły pewne rozwiązania kompromisowe, które — jak sądzę — w dalszym czasie będą podlegały ewolucji. Otóż w przedłożeniu rządowym zaproponowano, aby zagadnienie ochrony brzegu morskiego poddać właściwości organów samorządu terytorialnego w ramach zadań zleconych w zakresie ochrony i kształtowania środowiska. Było to istotne novum. Jednak z uwagi na obecną kondycję finansową samorządów, jak również następującą tutaj potrzebę spójnej polityki państwa i resortów, komisje uznały, że to rozwiązanie jest obecnie przedwczesne i należy je rozpatrzyć w późniejszym czasie, po sprawdzeniu realizacji tego uprawnienia przez nową administrację morską, którą dzisiaj w nowym kształcie tą ustawą będziemy powoływać.</u>
          <u xml:id="u-59.15" who="#PosełJanuszSzymański">Natomiast uznaliśmy, że sprawa wykorzystania brzegu morskiego, wód, zalesin dla potrzeb rekreacyjnych musi również znaleźć swoje uzewnętrznienie w pewnych uprawnieniach samorządu i takie uprawnienia samorząd terytorialny może uzyskać w porozumieniu z organami administracji morskiej. W art. 37 projektu ustawy, a przede wszystkim w ust. 1 tego artykułu mówi się, że pas techniczny może być wykorzystany do innych celów niż wymienione w art. 36, za zgodą właściwego organu administracji morskiej, który jednocześnie określa warunki takiego wykorzystania. Tłumaczę tutaj jasne intencje, jakie miał ustawodawca, projektując ten przepis.</u>
          <u xml:id="u-59.16" who="#PosełJanuszSzymański">Pragnę również podjąć w tej chwili sprawę nowego kształtu ustrojowego administracji morskiej, który ta ustawa projektuje. W aktualnym stanie prawnym zasady ustrojowe, właściwość rzeczową i miejscową organów administracji morskiej regulują przepisy dekretu z dnia 2 lutego 1955 r. o terenowych organach administracji morskiej. Terenowymi organami administracji morskiej w rozumieniu tego dekretu są urzędy morskie podległe ministrowi transportu i gospodarki morskiej. Na mocy przepisów wykonawczych zostały utworzone tylko trzy urzędy morskie: w Gdyni, w Słupsku i w Szczecinie. Znaczny okres, jaki upłynął od daty uchwalenia tego dekretu przez Radę Państwa w roku 1950, spowodował potrzebę nowego określenia kształtu ustrojowego administracji morskiej. Komisja stanęła przed problemem rozstrzygnięcia, czy ma to być w tej ustawie wraz z określeniem statusu prawnego obszarów morskich połączonych, czy też sprawa administracji morskiej ma być przedmiotem uregulowania w odrębnej ustawie. Otóż uznaliśmy, że z uwagi na pilność i konieczność uchwalenia tej ustawy powinniśmy niejako zgodzić się na dychotomiczny kształt ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i chcę powiedzieć, że komisja zgodziła się z takim poglądem podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-59.17" who="#PosełJanuszSzymański">Chcę również powiedzieć, że powstał bardzo poważny problem określenia sytuacji prawnej portów. Pojawiło się żądanie municypalizacji portów. Komisja nie przyjęła tego rozwiązania, uważając, że jest to przedwczesne, antycypowalibyśmy bowiem ważne rozwiązania, które pojawią się w ustawie o infrastrukturze morskiej i lepiej poczekać na dojrzałe uregulowanie tej sprawy, choć naciski organów samorządu terytorialnego gmin nadmorskich były tak poważne, że początkowo projektowany rozdział dotyczący właśnie statusu portów został usunięty przez połączone komisje, które przyjmowały finalne sprawozdanie dotyczące projektu, czyli zakończyło się to kompromisem podobnie jak w przypadku sytuacji prawnej brzegu morskiego. W rezultacie ustawa nie normuje sytuacji czy statusu portów, ich infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-59.18" who="#PosełJanuszSzymański">Wracając do spraw administracji morskiej, chcę podkreślić, że w rozdziale 3 działu III projekt przewiduje możliwość wydawania przez dyrektorów urzędów morskich przepisów prawnych, przy czym zakłada się, że będą to zarządzenia wydawane na podstawie upoważnień udzielonych im w ustawach oraz zarządzenia porządkowe wydawane w przypadkach i w zakresie nie unormowanym w przepisach, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia na morzu albo ochrony środowiska morskiego przed zanieczyszczeniem.</u>
          <u xml:id="u-59.19" who="#PosełJanuszSzymański">Chcę podkreślić, że w bardzo troskliwy sposób projekt rozwiązuje ochronę żywotnych gospodarczych interesów Rzeczypospolitej Polskiej na obszarach morskich, co wymaga zwiększenia skuteczności działań organów administracji morskiej w przedmiocie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów niniejszej ustawy. Funkcje kontrolne sprawowane dotąd przez terenowe organy administracji morskiej nie mogły być uznane za adekwatne do zadań wynikających z tego projektu ustawy. W tym celu projekt przewiduje utworzenie inspekcji morskiej grupującej całokształt działań kontrolno-inspekcyjnych w polskich obszarach morskich. Chodzi o efektywne realizowanie i efektywną egzekucję przepisów niniejszej ustawy (rozdział 4 art. 50–56).</u>
          <u xml:id="u-59.20" who="#PosełJanuszSzymański">Chcę również podkreślić, że w sposób realistyczny i zgodny z powszechnym obrotem morskim uregulowaliśmy sprawę kar pieniężnych w dziale IV, wprowadzając bardzo ważne zmiany w porównaniu ze stanem dotychczasowym. Ustaliliśmy system kar pieniężnych w miejsce kar sądowych przewidzianych w uchylonych ustawą przepisach końcowych oraz kar za wykroczenia orzekanych przez kolegia do spraw wykroczeń przy urzędach morskich, które z dniem wejścia w życie ustawy ulegną całkowitej likwidacji. Kary pieniężne będą wymierzać dyrektorzy urzędów morskich w formie decyzji administracyjnej, analogicznie jak to jest stosowane między innymi na podstawie przepisów Prawa wodnego, czyli w tym obszarze jest to novum, ale w ogóle w rozwiązaniach prawnych naszego państwa nie jest to jakieś nowe rozwiązanie. Zmiany powyższe są podyktowane przede wszystkim potrzebą efektywnego egzekwowania przepisów ustawy, bowiem dotychczasowe rozwiązania okazały się mało przydatne, a sądy bardzo wstrzemięźliwie realizowały praktykę karania sprawców poważnych naruszeń naszego prawa. Kary pieniężne przewidziane w projekcie ustawy, co jest istotne, ustalane są w jednostkach tzw. Specjalnego Prawa Ciągnienia (w skrócie SDR). Może krótkie wyjaśnienie. Jednostki SDR jako jednostki rozliczeniowe zostały wypracowane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Okazuje się, że określenie wysokości kar na podstawie SDR jest bardzo efektywne w praktyce wszystkich państw, przede wszystkim państwo nie traci z uwagi na zmianę kursów poszczególnych walut. Na SDR składa się pakiet czy koszyk walut najbardziej rozwiniętych krajów świata. Krótko mówiąc, maksymalna wysokość kary pieniężnej według przepisów przedstawianej przeze mnie ustawy może sięgać nawet 500 tys. dolarów amerykańskich. Pragnę również podkreślić, że proponowany system wymierzania kar pieniężnych jest prosty w działaniu, stabilny i zawsze adekwatny do wartości obiegowej pieniądza, a ponadto wychodzi naprzeciw licznie zgłaszanym postulatom, domagającym się radykalnego zaostrzenia kar, między innymi za zanieczyszczenie środowiska morskiego.</u>
          <u xml:id="u-59.21" who="#PosełJanuszSzymański">Pragnę wreszcie zwrócić uwagę, że przewidujemy vacatio legis tego projektu. Proponujemy przyjąć, aby ustawa otrzymała moc obowiązującą od i lipca 1991 roku. Wydaje się, że ten okres półroczny będzie efektywnie wykorzystany przez resort na wydanie przepisów wykonawczych, przeprowadzenie zmian ustrojowych w administracji morskiej, często na utworzenie nowych organów. Jest to czas — zdaniem komisji — niezbędny na efektywne wprowadzenie w życie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-59.22" who="#PosełJanuszSzymański">Pragnę również podkreślić, że do sprawozdania komisji został zgłoszony tylko jeden wniosek mniejszości. Mówiłem mianowicie o tej spornej sprawie ochrony brzegu morskiego i o substytucie takiego rozwiązania — technicznym pasie ochronnym. Otóż do art. 37 ust. 2 pkt 1 pan poseł Kopczyński zgłosił następującą poprawkę, a mianowicie, aby skreślić wyrazy: „pas ten jest wyłączony z zakresu działania gmin nadmorskich”, czyli krótko mówiąc, skutek tego wniosku mniejszości byłby taki, że mogłaby powstać niejasność interpretacyjna związana z realizacją art. 37 ust. 1. Wydaje mi się, że intencje ustawodawcy przedstawiłem w zasadniczym trzonie sprawozdania, a ten przepis powodowałby zbyt dużą niejasność interpretacyjną.</u>
          <u xml:id="u-59.23" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę na koniec podziękować przede wszystkim posłom z Wybrzeża. Jako śródlądowiec pełniłem często rolę mediatora różnych nadmorskich interesów grupy szczecińskiej i grupy gdańskiej. Pragnę podziękować posłom: Nowakowi, Dowgialle, Krasowskiemu, Kowalczykowi za koncyliacyjne, dobre współdziałanie, jak również panu posłowi Kopczyńskiemu, który zgłosił tylko jeden wniosek mniejszości do sprawozdania. Dziękuję za owocną współpracę i za trudne chwile, które mieliśmy przy narodzinach czy konstytuowaniu tych przepisów prawnych. Natomiast do Wysokiej Izby kieruję wniosek Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Ustawodawczej, aby zechciała uchwalić załączony projekt ustawy według brzmienia zawartego w zasadniczym trzonie sprawozdania komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#Marszałek">Proszę przeczytać komunikat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">Koło Parlamentarne ROAD, Koło Parlamentarne FPD i grupa nie zrzeszonych parlamentarzystów z OKP zapraszają posłów i senatorów zainteresowanych ideą utworzenia nowego klubu parlamentarnego na zebranie w dniu 4 stycznia, czyli dzisiaj, o godzinie 20 w sali kinowej nowego Domu Poselskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#Marszałek">Pierwszy po przerwie będzie przemawiał sprawozdawca, poseł Stefan Gębicki. Dyskutantów mamy siedmiu.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#Marszałek">Ogłaszam przerwę do godziny 11.35.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 05 do godz. 11 min 50)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zajmowanie miejsce na sali plenarnej.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Kontynuujemy punkty 3, 4 i 5 porządku dziennego, tj. sprawozdania komisji o projektach ustaw: o zmianie ustawy Kodeks morski, o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej, o pracy na morskich statkach handlowych.</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Gębickiego — sprawozdawcę komisji w sprawie projektu ustawy o pracy na morskich statkach handlowych.</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełStefanGębicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sejm na 33 posiedzeniu w dniu 22 czerwca 1990 r. skierował projekt ustawy o pracy na morskich statkach handlowych (druk nr 331) do Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz do Komisji Ustawodawczej do rozpatrzenia z udziałem przedstawicieli Komisji Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PosełStefanGębicki">Sądzę, że w sposób dostateczny potrzebę nowelizacji ustawy z 1952 roku wykazała dyskusja podczas pierwszego czytania jej projektu. Przypomnę jednak, że zasadniczym celem jest dostosowanie regulacji prawnej do zreformowanego modelu gospodarki i zmian w życiu społecznym w Polsce, jak również dostosowanie regulacji do wiążących Polskę norm prawa międzynarodowego. Do opracowania przedłożonego projektu powołano specjalną komisję, składającą się z członków Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Ustawodawczej. W trakcie trwania posiedzeń tej podkomisji przeanalizowano nie tylko rządowy projekt ustawy, ale także wystąpienia związków zawodowych, armatorów, jak również niezależnych ekspertów. Ostatecznie Komisje: Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Ustawodawcza rozpatrzyły projekt ustawy na posiedzeniu w dniu 5 grudnia 1990 r. W moim wystąpieniu pragnę omówić poprawki zgłoszone do projektu ustawy dzisiaj rekomendowanej do drugiego czytania i uchwalenia (druk nr 331). Obie komisje przyjęły te poprawki.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#PosełStefanGębicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Do tekstu przedłożenia rządowego wniesiono aż 31 poprawek oraz 3 wnioski mniejszości. W związku z tym, że prawie połowa poprawek ma charakter porządkujący ustawę, poprawiający redakcję i składnię zdań, proszę Wysoką Izbę o wyrażenie zgody na blokowe głosowanie tych poprawek. Przed głosowaniem przedstawię państwu, jakiego typu są to poprawki. Od razu mogę powiedzieć, że nie zmieniają one meritum sprawy. Najwięcej natomiast kontrowersji budziło kilka kwestii z zakresu pośrednictwa pracy (poprawki nr 5 i 6 w druku nr 647) oraz ustania stosunku pracy (poprawka nr 16). Przedstawiona w projekcie ustawy instytucja pośrednictwa dla osób poszukujących pracy na statkach spełnia zobowiązania Polski zaciągnięte w ratyfikowanej przez nasz kraj konwencji nr 9 z 1920 r. w sprawie pośrednictwa kandydatów na marynarzy. W związku z tym, że w konwencji tej pośrednictwo zostało ukształtowane jako instytucja armatorsko-związkowa niedochodowa, członkowie komisji zaproponowali zapis bardziej rygorystyczny, a mianowicie w art. 5 ustawy w ust. 2 wyrazy: „nie pobiera się” zastąpiono wyrazami: „nie wolno pobierać”. Chodzi tutaj oczywiście o pobieranie opłat za pośrednictwo pracy. Mając na uwadze nieuzależnianie osób poszukujących pracy od instytucji pośrednictwa, zaproponowano dodanie w art. 4 ust. 2 o treści: „Korzystanie z pośrednictwa pracy jest dobrowolne”.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#PosełStefanGębicki">Kwestią sporną okazał się zaproponowany przez komisje w nowo oznaczonym art. 31 zapis ust. 3 o brzmieniu: „Pracownikowi, który rozwiązał stosunek pracy na podstawie ust. 1 przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas równy obowiązującemu okresowi wypowiedzenia. Jeżeli rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nastąpiło w okresie wcześniej dokonanego wypowiedzenia, odszkodowanie przysługuje za czas do upływu okresu wypowiedzenia. W razie rozwiązania bez wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas podróży statku, odszkodowanie przysługuje za czas, do którego umowa miała trwać, nie dłuższy niż trzy miesiące”. Zdaniem niektórych członków komisji zapis ten zapewnia równą pozycję obu stronom stosunku pracy. Znamienne tu było stanowisko przedstawicieli związków zawodowych, którzy uczestniczyli w pracach komisji. Byli oni za utrzymaniem zapisu art. 31 jak w przedłożeniu rządowym.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#PosełStefanGębicki">Argumentowali swoje stanowisko obawą wprowadzenia anarchii na statku, obawą stworzenia zachęty do zrywania umów, szczególnie przy dłuższych podróżach, co mogłoby się odbić niekorzystnie na sytuacji finansowej armatorów, pozbawiając ich możliwości skutecznego konkurowania na światowym rynku żeglugowym. Mimo takiej argumentacji zapis ten zaakceptowano większością głosów i zaproponowano w przedstawionym Sejmowi projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#PosełStefanGębicki">Niewiele wątpliwości natomiast budziły pozostałe poprawki zaproponowane przez komisje. Dlatego też, jeżeli Wysoka Izba pozwoli, omówię je przed głosowaniem, jeżeli taka będzie wola Izby.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#PosełStefanGębicki">Komisje — zgodnie z art. 41 ust. 3 regulaminu Sejmu — przedstawiają na żądanie wnioskodawców następujące wnioski mniejszości:</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#PosełStefanGębicki">W art. 40 ust. 2 nadać brzmienie: „2. Uzasadnione koszty repatriacji i oczekiwania na nią ponosi armator, chyba że potrzeba repatriacji powstała z winy pracownika lub byłego pracownika”. Wnioskodawca podkreślił, że przepis w projekcie jest ułomny, gdyż żąda on od pracownika wykazania swojej niewinności, a zawsze dowód winy ciąży na stronie przeciwnej. Zasada taka rządzi prawem o odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#PosełStefanGębicki">Wniosek drugi dotyczy art. 59 ust. 1. Wnioskodawca proponuje w art. 59 ust. 1 skreślić drugie zdanie. Artykuł ten w wersji rządowej stanowi, że: „W okresie prowadzenia połowów lub innej działalności bezpośrednio związanej z rybołówstwem, czas pracy na statku rybackim może być przedłużony do 12 godzin na dobę i 84 godzin na tydzień. Jeżeli zorganizowanie pracy w systemie dwuzmianowym nie jest na określonym statku możliwe, dopuszcza się wprowadzenie innego wymiaru i rozkładu pracy, które muszą jednak zapewnić pracownikowi w ciągu doby co najmniej 8 godzin wypoczynku, w tym 6 godzin wypoczynku nieprzerwanego”. Wnioskodawca poprawki wyszedł z założenia, że czas pracy na statku rybackim jest przesadnie wydłużony. Ze zdania drugiego, które proponuje wykreślić, wynika według wnioskodawcy, że w okresie połowów czas pracy na statku może wynieść 16 godzin. Zdaniem ekspertów skrócenie czasu pracy na statkach rybackich, szczególnie dalekomorskich, działałoby również na niekorzyść samych rybaków. Zwrócono również uwagę na zapis w art. 64 ust. 1 projektu ustawy, który mówi, że: „Za okres pracy na statku odbywającym podróż morską, pracownik nabywa prawo do wolnego od pracy płatnego pobytu na lądzie, zwanego dalej «podstawowym urlopem wyrównawczym». Podstawowy urlop wyrównawczy stanowi ekwiwalent za przedłużenie czasu pracy wykonywanej w uciążliwych warunkach morskich oraz za konieczność spędzenia w podróży morskiej dziennego i tygodniowego czasu wolnego od pracy”.</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#PosełStefanGębicki">Wniosek trzeci brzmi: art. 85 nadać brzmienie: „Art. 85. Zawarcie układu następuje” (chodzi tu o układy zbiorowe, zawarte między armatorem a związkiem zawodowym) „po uzgodnieniu wszystkich spraw objętych rokowaniami lub, za zgodą obydwu stron, po uzgodnieniu niektórych z nich”. Wnioskodawca proponuje wykreślenie ust. 2 i pozostawienie treści art. 85, jaką przed chwilą przeczytałem. Zdaniem wnioskodawcy podkomisja narzuciła stronom obowiązek zawarcia częściowego układu. Podkreślono tu fakt, że nie napotykano w dotychczasowej praktyce układów częściowych.</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#PosełStefanGębicki">Wysoka Izbo! Kończąc sprawozdanie połączonych Komisji: Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Ustawodawczej mam nadzieję, że osiągnięty przez nas efekt zaspokoi choć częściowo oczekiwania marynarzy i rybaków. Zwracam się zatem z prośbą do pań posłanek i panów posłów o pozytywne przyjęcie sprawozdania komisji, w imieniu których mam zaszczyt występować. Wnoszę również o przyjęcie projektu ustawy o pracy na morskich statkach handlowych w wersji zaproponowanej w druku nr 331 z poprawkami zamieszczonymi w druku nr 647.</u>
          <u xml:id="u-64.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Otwieram łączną dyskusję i proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Bohdana Kopczyńskiego z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, kolejnym mówcą będzie pan poseł Czesław Nowak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełBohdanKopczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedłożone przez sprawozdawców projekty trzech ustaw skłaniają mnie do poczynienia kilku uwag.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PosełBohdanKopczyński">Jeżeli chodzi o ustawę z dnia 1 grudnia 1961 r. Kodeks morski, to należy ogólnie wskazać, że normuje on różnorakie kwestie związane z żeglugą morską, w szczególności morskie stosunki prawa cywilnego, administracyjnego, a nawet karne w sferze wewnętrznej i międzynarodowej. W interesującej mnie sprawie dotykam w zasadzie pierwszej zmiany oznaczonej § la do art. 1 Kodeksu morskiego. Treść proponowanego § la brzmi: „Przepisów Kodeksu morskiego nie stosuje się, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, postanawia inaczej”. Z takiego usytuowania tego przepisu wynika, że umowa międzynarodowa, w której Polska jest stroną, ma pierwszeństwo przed Kodeksem morskim. Praktycznie wygląda to tak, że gdy Kodeks morski przyjmuje np. warunki uprawiania żeglugi statkiem lub z zakresu prawa rzeczowego przepisy o odpowiedzialności armatora, o sytuacji prawnej kapitana statku, wreszcie przepisy w sprawach odszkodowawczych za szkody w mieniu i na osobie, to o ile te rozwiązania prawne Kodeksu morskiego są odmienne, muszą ustąpić przed morskim prawem międzynarodowym. Wypada w tym miejscu zaznaczyć z całą mocą, że Polska zawarła szereg umów międzynarodowych (np. z RWPG oraz inne umowy, np. z zakresu uprawiania żeglugi morskiej, w tym z zakresu odszkodowań), które są lub mogą być na tle unormowań przyjętych w Kodeksie morskim korzystniejsze i ta odmienność spowoduje, iż będzie miała zastosowanie umowa międzynarodowa. Oznacza to w tego rodzaju stosunkach pogorszenie sytuacji majątkowej lub innej armatora polskiego. Rozdzielenie przepisem § la drugiego przepisu — § 2 tegoż art. 1 Kodeksu morskiego — oznacza też rozerwanie jedności prawa cywilnego w omawianych sprawach. Taki wniosek wynika z tego, że dotychczas z mocy § 2 art. 1 Kodeksu morskiego: „W stosunkach cywilno-prawnych związanych z żeglugą morską stosuje się w przypadku braku przepisów Kodeksu morskiego przepisy prawa cywilnego”. Trudno w tej chwili wskazać na skutki majątkowe, administracyjne czy inne obowiązującego morskiego prawa wewnętrznego, jakie zostaną zrodzone nowelą przez danie pierwszeństwa prawu morskiemu międzynarodowemu. Trudność ta ulegnie dalszej komplikacji w świetle obowiązującej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, która milczy na ten temat, a w doktrynie zdania są podzielone, w szczególności gdy polskie sady zamiast morskiego prawa wewnętrznego zastosują międzynarodowe prawo morskie, gdzie w jednakowych morskich stosunkach prawnych są odmienne unormowania. Sygnalizuję tę sprawę, byśmy byli świadomi, co uchwalamy przez wprowadzenie zapisu § la do art. 1 Kodeksu morskiego. Z drugiej zaś strony projektodawcy i komisje, pracujące bez własnych ekspertów, mogą tę kwestię jeszcze przemyśleć.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PosełBohdanKopczyński">A teraz uwagi do projektu ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej. Z konieczności pragnę wskazać, że filozofia projektodawców tej ustawy praktycznie sprowadza się do kompilacji ustaw z dnia 17 grudnia 1977 r. o morzu terytorialnym PRL i o szelfie kontynentalnym PRL w ten sposób, że tę problematykę recypuje do projektu ustawy o obszarach morskich i administracji morskiej. Przedmiotowy projekt przejmuje też szereg norm nie ratyfikowanej konwencji z 1982 r. o prawie morza, podpisanej w Montego Bay na Jamajce w dniu 10 grudnia 1982 r. przez 119 państw.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#PosełBohdanKopczyński">Moja uwaga odnosi się do wniosku mniejszości do art. 36 ust. 2 pkt 1. Omyłkowo pan poseł sprawozdawca podał, że wniosek dotyczy art. 37. Wedle mojego projektu wniosek ten, polegający na skreśleniu zwrotu: „pas ten jest wyłączony z zakresu działania gmin nadmorskich”, dotyczy art. 36. Zaznaczam, że ten wniosek przyjąłem na wyraźne życzenie przedstawicieli portów sejmiku krajowego i uważam go za słuszny. Proponowana próba wyłączenia części gruntu spod władztwa każdej gminy nadmorskiej na odcinku Wybrzeża o długości 500 km i nie ustalonej szerokości, licząc od linii brzegowej w głąb lądu z istoty swej zadziwia. Jest to w zamyśle okaleczenie gmin morskich w celu utrzymania centralistycznego administracyjnego władztwa i biurokracji urzędniczej nad gruntami wyłączonymi w każdej gminie nadmorskiej. Nadto taka scentralizowana koncepcja nie odpowiada też treści art. 44 ustawy z dn. 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, która to norma prawna stanowi w powiązaniu z art. 5 ust. 1 ustawy przepisy wprowadzające tę ustawę i mówi, iż to mienie stanowi mienie komunalne. Zatem proponowane wyłączenie jest contra legem na tle tych ustaw samorządowych. Wreszcie, gdy spojrzymy na gminy morskie państw ościennych, np. Niemiec, Szwecji, Norwegii, Danii, to należy stwierdzić, iż rozwiązania co do zasady są takie, że te grunty pasa nadbrzeżnego również należą do gmin morskich. Zatem wyłożone argumenty uzasadniają wniosek wysunięty przez gminy morskie, by skreślić w art. 36 w ust. 2 w pkt. 1 wyrazy: „pas ten jest wyłączony z zakresu działania gmin morskich”. Zachęcam posłów do poparcia wniosku wysuniętego przez gminy nadmorskie.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#PosełBohdanKopczyński">Uwagi do projektu ustawy o pracy na morskich statkach handlowych.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#PosełBohdanKopczyński">Faktem jest, że dyskusja również nad tą ustawą była żarliwa, ale i skuteczna, bo komisje przyjęły 31 istotnych zmian (wobec 102 artykułów w tej ustawie). Pragnę poczynić uwagi uzasadniające trzy wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#PosełBohdanKopczyński">Wniosek do art. 40 ust. 2 — komisja proponuje, by to pracownik domagając się zwrotu od armatora — pracodawcy uzasadnionych kosztów repatriacji i oczekiwania na nią udowodnił armatorowi w czasie procesu, że pozostał za granicą bez własnej winy. Innymi słowy ciężar dowodu z tego tytułu spoczywa na pracowniku czy byłym pracowniku, natomiast wniosek mniejszości zmierza w kierunku, aby armator ponosił koszty takiej repatriacji, a w razie odmowy to armator musi wykazać w sporze przed sądem, że pracownik ponosi winę co do pozostania za granicą i armatorowi należy się zwrot wydatków. Tak też normuje kwestię ciężaru dowodu art. 116 Kodeksu pracy, stanowiąc, że: „Zakład pracy jest obowiązany wykazać, okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody”. Zatem wniosek mniejszości by w art. 40 ust. 2 nadać brzmienie: „Uzasadnione koszty repatriacji i oczekiwania na nią ponosi armator, chyba że potrzeba repatriacji powstała z winy pracownika lub byłego pracownika” jest oczywiście słuszny, bo ma też uzasadnienie w przytoczonym art. 116 Kodeksu pracy. Tak też normuje, te kwestie konwencja nr 23 dotycząca repatriacji marynarzy, a ratyfikowana przez Polskę 21 maja 1931 r., w szczególności jej art. 4 i 5.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#PosełBohdanKopczyński">Uwagi do wniosku dotyczącego skreślenia zdania drugiego w ust. 1 art. 59. W zdaniu tym mówi się, że na statkach rybackich — podkreślam — można ustawowo pracować bez przerwy do 16 godzin na dobę, niezależnie od skutków biologicznych. Normowanie tej kwestii wymaga odniesienia do art. 69 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej o czasie pracy. Przytaczana norma konstytucyjna stanowi, że: „prawo do wypoczynku zapewnia pracownikom ustawowe skrócenie czasu pracy przez urzeczywistnienie 8-godzinnego dnia pracy oraz krótszego czasu pracy w przypadkach przewidzianych ustawami”. Zatem z konstytucyjnego zapisu jednoznacznie wynika zasada 8-godzinnego dnia pracy oraz krótszy czas pracy. Rodzi się pytanie, czy taktycznie Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym — art. 1 Konstytucji — skoro wbrew art. 69 ust. 2 tejże Konstytucji projektodawcy w ustawie zwykłej chcą przyjąć 16-godzinny dobowy czas pracy? Tego rodzaju proponowana eksploatacja ludzi morza nie tylko skraca im życie, ale wystawia świadectwo, iż w nowym „rynkowym” ustroju, za którym się opowiadam, takie rozwiązanie prawne ma być rzekomo słuszne. Pomija się tu niedowłady organizacyjne. Z drugiej strony zadziwia opinia związków zawodowych, polityków i prawników prawa konstytucyjnego, że godzą się na takie rozwiązanie. Jednak mam nadzieję, że nie zostanie ono przyjęte. Zachęcam posłów, by przeciwstawiali się 16-godzinnemu ustawowemu czasowi pracy na statkach rybackich, przyjmując wniosek mniejszości o skreślenie zdania drugiego w art. 59 ust. 1 projektu ustawy, co doprowadzi do zgodności ustawy z art. 69 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#PosełBohdanKopczyński">I uwagi do ostatniego wniosku mniejszości dotyczącego art. 85. Przypominam, że dotyczy on morskiego układu zbiorowego. Proponujemy nadanie art. 85 projektu nowego brzmienia: „Zawarcie układu następuje po uzgodnieniu wszystkich spraw objętych rokowaniami lub za zgodą obydwu stron, po uzgodnieniu niektórych z nich”. Proponowane wyżej rozwiązanie prawne jest bardziej liberalne w zakresie wyrażania woli stron w różnych fazach postępowania. Wyklucza się apodyktyczność narzucaną przez tę ustawę w tak istotnej sprawie, jaką jest morski układ zbiorowy.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Nowaka z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, kolejnym mówcą będzie pani poseł Teresa Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełCzesławNowak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o pracy na morskich statkach handlowych przedłożony Wysokiej Izbie a oczekiwany od kilkunastu lat przez środowisko zawodowe marynarzy i rybaków, jest projektem nietypowym, jest umową społeczną podniesioną do rangi ustawowej, wynegocjowaną w toku długich, wielostronnych uzgodnień pomiędzy stroną związkową, armatorami i stroną rządową. Postanowienia zapisane w projekcie są swoistym kompromisem stron, na który zgodzono się, aby — nie naruszając kondycji finansowej przede wszystkim armatorów — zachować uprawnienia marynarzy i rybaków przyjęte w żegludze międzynarodowej i dostosować polskie prawo do rozwiązań przyjętych w najbardziej rozwiniętych państwach morskich.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#PosełCzesławNowak">Projekt ustawy, oparty na konwencjach międzynarodowych i uwzględniający specyfikę pracy na morzu, wyprzedza niektóre polskie instytucje prawa pracy (np. układ zbiorowy pracy zawierany jest tu po raz pierwszy nie tylko na szczeblu zakładowym, ale nawet może być zawierany częściowo) oraz w inny sposób normuje instytucje wynikające z tej specyfiki, ponieważ pracę na morzu, zwłaszcza na wodach międzynarodowych, trudno porównać do pracy w zakładzie pracy na lądzie, gdyż na statku nie tylko się pracuje, ale również mieszka.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#PosełCzesławNowak">Właśnie specyfika pracy na morzu oraz wprowadzenie nowych rozwiązań wynikających z obowiązujących Polskę konwencji międzynarodowych spowodowało unormowanie m.in. instytucji, które są przedmiotem wniosku mniejszości, a które powinny zostać w formie proponowanej w projekcie ustawy. Proponuję pozostawić treść art. 40 ust. 2 w brzmieniu określonym w projekcie ustawy, a mianowicie: „Jeżeli pracownik pozostał za granicą bez własnej winy, uzasadnione koszty repatriacji i oczekiwania na nią ponosi armator”. Instytucja repatriacji jest znana w polskim ustawodawstwie morskim, w tym również pod rządami ustawy z 1952 roku. Przepis ten wynika z art. 4 Konwencji Nr 23 Międzynarodowej Organizacji Pracy, dotyczącej repatriacji marynarzy, przyjętej w Genewie 23 czerwca 1926 roku, ratyfikowanej przez Polskę. Artykuł ten brzmi następująco:</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#PosełCzesławNowak">„Koszty repatriacji nie mogą obciążać marynarza, jeżeli został pozostawiony z powodu:</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#PosełCzesławNowak">a) wypadku zaszłego przy służbie na statku;</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#PosełCzesławNowak">b) rozbicia się statku;</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#PosełCzesławNowak">c) choroby nie z własnej woli lub winy;</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#PosełCzesławNowak">d) zwolnienia z jakichkolwiek powodów, za które on nie ponosi winy”.</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#PosełCzesławNowak">Postanowienia wynikające z konwencji zostały całkowicie uwzględnione w projekcie ustawy, a nawet rozszerzone na korzyść pracownika. W związku z powyższym pracownik zgłaszając żądanie zwrotu kosztów repatriacji, powinien przedstawić okoliczności i fakty, z których wynika, iż pozostanie nastąpiło bez jego winy, na przykład jest rozbitkiem ze statku, który zatonął, zszedł ze statku w związku z wypadkiem lub chorobą, itp. Dopiero w przypadku wątpliwości armatora kwestionującego fakty mające wpływ na koszty związane z repatriacją, pracownik przedkłada stosowny dowód — zgodnie z zasadą zawartą w art. 6 Kodeksu cywilnego i w związku z art. 300 Kodeksu pracy, który mówi, iż: „Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne” — na przykład przedkłada zaświadczenie stwierdzające okres pobytu w szpitalu, rachunek stwierdzający wysokość opłaty za hotel itp. Stosowanie przez lata tej zasady w praktyce sprawdziło się i nie nastręczało, i nie nastręcza żadnych wątpliwości. W związku z powyższym armator nie miał i nie ma potrzeby, a często nawet i możliwości udowodnienia pracownikowi winy, ponieważ to pracownik sam przedstawia stosowne dokumenty, a niejednokrotnie okoliczności sprawy są powszechnie znane, w tym również armatorowi (np. zatonięcie statku).</u>
          <u xml:id="u-68.9" who="#PosełCzesławNowak">Drugi zgłoszony wniosek mniejszości polega na ograniczeniu czasu pracy rybaków w okresie połowów i ma charakter merytoryczny. Brzmienie art. 59 projektu ustawy zostało wynegocjowane w drodze umowy — armator — związki zawodowe — rybacy. W związku z tym zachodzi potrzeba przedstawienia Wysokiej Izbie stanu faktycznego, wyjaśniającego sens zapisu zawartego w art. 59 ust. 1 projektu ustawy. Prowadzenie połowu poprzedzone jest dniami poszukiwań, obserwacji i innych czynności związanych z połowem (np. przygotowanie sieci, sprzętu, zastawianie itp.) toteż w momencie gdy dochodzi już bezpośrednio do połowu, uczestniczą w nim wszystkie osoby pracujące na statku, nie zajęte niezbędną obsługą statku i nikt nie zamierza tej pracy w tym momencie przerywać. Powód jest prosty. Wynik przedłużonej pracy nie jest dla rybaka obojętny, gdyż ma on wpływ na jego zysk (poprzez udział w parcie). Ma też również wpływ na sytuację finansową armatora. Obie zainteresowane strony są więc zgodne co do tego, iż przerwanie pracy w trakcie połowu jest szkodliwe dla rybaka i dla armatora. Nieprzerwana praca nie może jednak trwać całą dobę ze szkodą dla zdrowia pracowników. Zagwarantowane więc zostały przerwy w pracy, zapewniające 8-godzinny wypoczynek pracownika, w tym 6-godzinny wypoczynek nieprzerwany. Stąd zapis stanowiący treść art. 59 ust. 1. Obie strony zgodziły się również, iż ciężka i prowadzona w wydłużonym czasie praca powinna być rybakowi zrekompensowana. Efektem tej umowy jest m.in. uzyskany ekwiwalent:</u>
          <u xml:id="u-68.10" who="#PosełCzesławNowak">— w postaci dłuższego aniżeli przewiduje Prawo pracy urlopu wypoczynkowego oraz znacznie skróconego terminu prawa do jego nabycia. Po 2 latach pracy na statkach rybackich wymiar tego urlopu wynosi 21 dni, a po 3 i dalszych — 30 dni roboczych;</u>
          <u xml:id="u-68.11" who="#PosełCzesławNowak">— w postaci urlopu wyrównawczego stanowiącego ekwiwalent za przedłużenie czasu pracy wykonywanej w uciążliwych warunkach oraz za konieczność spędzenia w podróży morskiej dziennego i tygodniowego czasu wolnego, liczony odpowiednio do stopnia uciążliwości, warunków pracy i przebywania na statku, zwłaszcza zaś różnic w wymiarze i rozkładzie czasu pracy, długości podróży, rodzaju żeglugi oraz eksploatacji statku;</u>
          <u xml:id="u-68.12" who="#PosełCzesławNowak">— w postaci zwiększenia podstawowego urlopu wypoczynkowego o co najmniej 1 dzień za każdy rozpoczęty dzień przedłużenia okresu przebywania pracownika w jednej podróży morskiej ponad maksymalny okres przewidziany w morskim układzie zbiorowym pracy.</u>
          <u xml:id="u-68.13" who="#PosełCzesławNowak">Ze względu na powyższą argumentację wnoszę o odrzucenie przez Wysoką Izbę wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-68.14" who="#PosełCzesławNowak">Kolejny wniosek mniejszości dotyczy art. 85. Instytucja morskiego układu zbiorowego pracy zaproponowana w projekcie ustawy jest odmienna od obowiązującej w Prawie pracy. Podstawowe różnice są następujące: Morski układ zbiorowy pracy jest umową zawartą między dwoma różnymi podmiotami: samodzielną, autonomiczną organizacją z jednej strony oraz przedstawicielstwem pracowników z drugiej strony. Stąd też morski układ zbiorowy pracy może być zawierany wyłącznie na szczeblu zakładu pracy i wyłącznie w drodze rokowań. Fakt ten determinuje rozwiązanie dotyczące stron układowych (zdolności układowej), którymi są: kierownik zakładu pracy oraz związki zawodowe działające w tym zakładzie (z uwzględnieniem samorządu załogi, jeżeli taki istnieje). W trakcie rokowań strony mają możliwość wzbogacenia metod negocjacji, a także rozstrzygania sporów w drodze koncyliacji, mediacji lub rozjemstwa. Z zasadą odpowiedzialnych rokowań łączy się obowiązek tzw. częściowego zawarcia układu negowany we wniosku mniejszości. Obowiązek tzw. częściowego zawarcia układu ma za zadanie:</u>
          <u xml:id="u-68.15" who="#PosełCzesławNowak">— zapobiegać sytuacjom, w których metoda układowa mogłaby być wykorzystywana do wysuwania i forsowania przez pracowników żądań nie znajdujących np. uzasadnienia ekonomicznego z jednej strony, bądź blokowania przez pracodawcę poprawy sytuacji pracowników, mimo istniejących ku temu realnych możliwości, wydłużając w ten sposób okres związany z wynegocjowaniem układu;</u>
          <u xml:id="u-68.16" who="#PosełCzesławNowak">— przyspieszyć zawarcie układu, eliminując z dalszych negocjacji sprawy, co do których strony uzyskały już consensus.</u>
          <u xml:id="u-68.17" who="#PosełCzesławNowak">Te właśnie argumenty są powodem uzasadniającym potrzebę odrzucenia przez Wysoki Sejm również tego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-68.18" who="#PosełCzesławNowak">Wysoki Sejmie! Jestem związkowcem i rozumiem to, co tutaj powiedział poseł Kopczyński, ale obecnie musimy dbać również i o kondycję przedsiębiorstw armatorskich. Armatorzy mają szczególne trudności z zaciąganiem kredytów, a działają na międzynarodowych rynkach. Obecnie kredyty jak również podatki „zżerają” dochody armatorów. W tej sytuacji gdybyśmy doprowadzili do przyjęcia wniosku mniejszości, zachwiałoby to poważnie kondycję przedsiębiorstw armatorskich. Nie chciałbym dłużej Wysokiej Izbie zabierać czasu, ale otrzymałem listy od dyrektora PLO, w którym on również domaga się odrzucenia wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-68.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Teresę Liszcz — bez przynależności klubowej, kolejnym mówcą będzie pan poseł Kazimierz Jaworski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Chciałam się ustosunkować tylko do jednej z tych trzech ustaw, mianowicie do ustawy o pracy na morskich statkach handlowych. Zabrał mi wiatr z tych morskich żagli częściowo pan poseł Kopczyński, który bardzo szeroko i dobrze, moim zdaniem, uzasadnił wnioski mniejszości. Niemniej sądzę, zwłaszcza po wypowiedzi mego przedmówcy — pana posła Nowaka, że pewne rzeczy trzeba powtórzyć. Chcę oczywiście bronić wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PosełTeresaLiszcz">Jeżeli chodzi o wniosek pierwszy, dotyczący zmiany redakcji art. 40, to jest to typowa zmiana legislacyjna techniczna. Tu nie ma żadnej merytorycznej zmiany. W szczególności nie grozi to żadnymi kosztami i pogorszeniem kondycji finansowej armatora. Tu chodzi o zapis zgodny z praktyką prawniczą. Jest regułą przy regulacjach wszelkiej odpowiedzialności prawnej, że przyjmuje się domniemanie niewinności, a kto wyprowadza skutki w zakresie odpowiedzialności za winę, ten ją udowadnia. Zresztą, w sensie logicznym jest niemożliwe udowodnienie niewinności. Jest to sytuacja wykazywania, że się nie jest wielbłądem. Zasadą jest, że się podaje fakty świadczące o winie i dopiero te fakty można zbijać. W art. 40, w wersji zaproponowanej przez komisję, mamy zły prawniczo zapis. Wniosek mniejszości proponuje zmianę tego zapisu w kierunku przyjmowanym powszechnie w prawie.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#PosełTeresaLiszcz">Inaczej przedstawia się sprawa drugiego wniosku mniejszości. Tu chodzi o merytoryczne rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#PosełTeresaLiszcz">W wypowiedzi pana posła Nowaka były pewne niedomówienia i pewna ocena generalizująca, moim zdaniem nieobiektywna. Nie jest prawdą, że autorzy wniosku mniejszości nie chodzą po ziemi i nie znając realiów pracy na statku, chcą wprowadzić rozwiązania idealistyczne, nonsensowne, nie licujące z praktyką. To nie o to chodzi. Zwracam uwagę państwa na fakt, że przyjęto dla rybaków w projekcie w zdaniu pierwszym art. 59, nie kwestionowanym przez mniejszość, 12-godzinną normę dobową i 84-godzinną normę tygodniową, czyli codziennie na okrągło po 12 godzin pracy. Wydaje mi się, że ze względu na realia pracy na statku rybackim trzeba się zgodzić. Natomiast ze zdania drugiego wynika, że chcemy uznać za dopuszczalną normę ustawową — 16 godzin na dobę, czyli podwójną normę dopuszczoną przez Konstytucję chcemy uznać jako normę ustawową i przeciwko temu protestujemy. Jest nie do pomyślenia w dwudziestym pierwszym prawie wieku, żeby dla jakiejkolwiek grupy pracowników ustanowić jako ustawową normę podwójną normę konstytucyjną. Nie znaczy to wcale, że w sytuacji gdy akurat idzie ryba i trzeba ją łowić, należy przerwać pracę, bo upłynął właśnie 12-godzinny dzień pracy, to jest w Prawie pracy instytucja godzin nadliczbowych. W takich sytuacjach, gdy jest szczególna potrzeba zakładu, a to jest klasyczny przykład szczególnej potrzeby zakładu, pracuje się tak długo, jak długo można, ale nie w granicach normy tylko w granicach ekstra obowiązków, ze względu na szczególne potrzeby zakładu. Inaczej się to rozlicza, inaczej wynagradza. Nie musi się to też wiązać koniecznie z dodatkowym finansowym obciążeniem dla zakładu, bo są formy innego rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych, także przez dodatkowy czas wolny. Zwracam uwagę państwa na to, ze argument, iż rekompensatą przedłużonego czasu pracy jest dodatkowy wolny czas czy dodatkowy urlop, jest o tyle nietrafny, że są pewne granice zmęczenia, których nie jest w stanie nadrobić następujący po paru tygodniach czy miesiącach urlop. Myślę, że medycy by mnie tu poparli i dlatego proszę o rozważenie tego i o poparcie wniosku mniejszości, bo uważam, że wręcz skompromitowalibyśmy się dopuszczając 16-godzinną ustawową normę pracy.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#PosełTeresaLiszcz">Merytoryczna jest również trzecia poprawka proponowana przez mniejszość komisji, dotycząca art. 85. Ten przepis w wersji komisji przyjmuje jako obowiązkowy układ częściowy, nie możliwość zawarcia układu częściowego tylko wręcz automatyczny układ częściowy. Poza tym jest on topornie zredagowany pod względem prawnym. Zawarcie układu następuje po uzgodnieniu wszystkich kolejno rozpatrywanych spraw albo po uzgodnieniu niektórych z nich, więc albo tak, albo tak. Jeśli po kolei, to powstaje ileś tam układów cząstkowych, a potem jeszcze jeden układ całkowity. Jest to po prostu źle napisane. Przede wszystkim jednak merytorycznie — moim zdaniem — jest to rozwiązanie niesłuszne. Co innego gdyby była możliwość zawarcia układu cząstkowego, jeśli stronom to odpowiada i uzgodniły cześć spraw. Natomiast automatyczne zawarcie układu cząstkowego w sytuacji, gdy jednej ze stron to nie odpowiada, a nawet gdy żadnej nie odpowiada, jest mało sensowne. Poza tym ust. 2 jest niepotrzebny. Jak można mówić o możliwości odmówienia zawarcia układu częściowego, skoro z ust. 1 wynika automatyczne zawarcie takiego układu w razie uzgodnienia którejś ze spraw.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#PosełTeresaLiszcz">Moim zdaniem wniosek mniejszości nadaje temu przepisowi prawidłowe brzmienie i merytorycznie prawidłowo ustawia sprawę, a mianowicie przewiduje możliwość zawarcia układu częściowego za zgodą obydwu stron, a więc jeśli im to odpowiada. Musimy pamiętać, że układ stanowi pewien kompleks spraw, które są ze sobą powiązane, i np. jakieś ustępstwa ze strony pracodawcy w zakresie obowiązków, czasu pracy czy przerw w pracy, zwykle mają swoje reperkusje w postanowieniach dotyczących płac i świadczeń pracowniczych. Nie można wobec tego narzucać ustawowo częściowego układu w sytuacji, gdy inne sprawy są niedomówione. Stąd i w tym wypadku mój apel o poparcie wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-70.6" who="#PosełTeresaLiszcz">Kończąc, proszę o poparcie wszystkich wniosków mniejszości, jeśli państwo uznają to za możliwe.</u>
          <u xml:id="u-70.7" who="#PosełTeresaLiszcz">I jeszcze jedna sprawa. W toku trochę męczącej, bardzo intensywnej końcowej pracy nad projektem, wypadł z niego — nie bez mojego udziału, co samokrytycznie muszę przyznać — przepis art. 89, który jednak jest konieczny, bo odsyła do odpowiedniego stosowania w sprawach nie uregulowanych w ustawie, a dotyczących morskiego układu zbiorowego pracy, przepisów tzw. powszechnego ustawodawstwa pracy o układach zbiorowych pracy. Jest on konieczny dlatego, że układ zbiorowy tu przewidziany nosi specyficzną nazwę morskiego układu i tym samym właściwie staje się nieco inną instytucją niż klasyczny układ zbiorowy pracy z Kodeksu pracy, stąd mogłyby być problemy z automatycznym stosowaniem przepisów o układach zbiorowych z Kodeksu pracy przez klauzulę art. 5 kodeksu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Jaworskiego z „Pax”, kolejnym mówcą będzie pan poseł Edmund Krasowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełKazimierzJaworski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Klub Poselski Stowarzyszenia „Pax” z uznaniem wypowiada się o przedstawionych Wysokiej Izbie projektach ustaw morskich i udziela im poparcia, z uwzględnieniem poprawek zaproponowanych przez odnośne komisje sejmowe. Niemniej jednak chciałbym zgłosić pewne wątpliwości, co do niektórych sformułowań, zwrócić uwagę na obszary konfliktowe, jakie mogą wyniknąć ze stosowania ustaw morskich w praktyce oraz zgłosić jedną poprawkę, możliwą — jak sądzę — do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PosełKazimierzJaworski">Konieczność przyjęcia przedłożonych ustaw morskich można uzasadniać uchwaleniem szeregu konwencji międzynarodowych o charakterze publiczno-prawnym, cywilistycznym lub prawa pracy. Przedkładane projekty ustaw są z nimi zgodne i recypują do swych przepisów zasadnicze ich postanowienia i instytucje prawne. Niemniej jednak przepisy polskiego prawa wewnętrznego, nosząc charakter skrótowy w stosunku do przepisów konwencji międzynarodowych i ujęcie w terminach prawa polskiego, nie mogą zapobiec ewentualnemu konfliktowi między prawem międzynarodowym a prawem krajowym. Przepisy polskich ustaw nie będą dostosowane do tych konwencji międzynarodowych, którymi Polska zwiąże się po dacie ich uchwalenia. Ten aspekt jest szczególnie ważny ze względu na rozstrzygnięcie konfliktu między prawem międzynarodowym a prawem wewnętrznym. Słusznie więc wszystkie trzy projekty ustaw morskich zawierają klauzulę prymatu prawa międzynarodowego, w sytuacji gdy polska ustawa stanowi inaczej. Klauzula prymatu prawa międzynarodowego daje wyraz zasadzie sympatii ustawodawcy polskiego dla prawa międzynarodowego i jego szanowania.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#PosełKazimierzJaworski">Projekt ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej recypuje szereg instytucji prawa morza w ich ujęciu przez konwencję Narodów Zjednoczonych z 1982 roku o prawie morza. Wprawdzie konwencja ta nie uzyskała jeszcze wymaganych 60 ratyfikacji koniecznych do jej wejścia w życie, lecz uważa się, że wiele jej postanowień nosi charakter norm prawa zwyczajowego. Tak więc szereg państw, w tym Stany Zjednoczone od 1976 roku, stosowało już istniejące instytucje prawne przyszłej konwencji. Taki charakter noszą też rozwiązania przyjęte w projekcie ustawy polskiej w takich sprawach, jak: morza terytorialnego i nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne, wyłącznej strefy ekonomicznej, sztucznych wysp, podmorskich kabli i rurociągów. Spośród tradycyjnych instytucji prawa morza w projekcie ustawy nie wyróżnia się morskiego pasa przyległego i szelfu kontynentalnego. Suwerenne prawa do eksploracji i eksploatacji dna morskiego i jego wnętrza regulują bowiem przepisy w przedmiocie wyłącznej strefy ekonomicznej, a delimitujące szelf kontynentalny umowy międzynarodowe zostały wymienione w art. 67 projektu ustawy. Na marginesie należy zaznaczyć, że najwyższy już czas, aby zdelimitować obszary morskie z Danią w regionie Bornholmu, gdyż rokowania w tej sprawie trwają już od 1967 r. Postulował to już pan poseł sprawozdawca Janusz Szymański.</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#PosełKazimierzJaworski">W art. 4 projektu ustawy o obszarach morskich i administracji morskiej wymieniono morskie wody wewnętrzne, a wśród nich część Zalewu Wiślanego znajdującą się na południowy zachód od granicy państwowej między Polską a Związkiem Radzieckim na tym zalewie. Zwrócić należy uwagę, że konieczne jest doprowadzenie do istnienia dla statków polskich prawa wypłynięcia z tych morskich wód wewnętrznych na morze otwarte, gdyż stosownie do przepisów Prawa morza, każde państwo ma prawo do wolności żeglugi i przysługiwania jego statkom prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne. Z tych względów celowe wydaje się ustanowienie portu morskiego w Elblągu, na co skierował już uwagę V Sejmik Morski „Pax” obradujący w Krynicy Morskiej w maju 1989 r.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#PosełKazimierzJaworski">Wysoki Sejmie! Wielkie katastrofy morskie ostatnich lat zwróciły uwagę na problemy zatrudnienia polskich marynarzy na obcych statkach, a zwłaszcza na praktyki obsadzania polskimi załogami statków o złym stanie technicznym lub statków armatorów o złej reputacji. Z tej to przyczyny z uznaniem należy powitać przepisy działu I projektu ustawy o pracy na morskich statkach handlowych w przedmiocie pośrednictwa pracy. Zwłaszcza zaakcentować należy, że za czynności pośrednictwa nie wolno pobierać bezpośrednio lub pośrednio żadnych opłat od osób poszukujących pracy na statkach, że osoby poszukujące pracy kieruje się do armatorów w kolejności zgłaszania, a nadto że pośrednik winien się upewnić, czy umowa o pracę, układ zbiorowy lub ustawodawstwo państwa bandery statku zapewniają ubezpieczenie, opiekę lekarską i prawo do bezpłatnej repatriacji. Jeśli dodamy do tych przepisów także ten, który pozwala wybrać stronom prawo państwa, któremu poddano stosunek pracy, uznać należy, że interesy polskich marynarzy obsadzających obce statki, jak również zagranicznych marynarzy obsadzonych na polskich statkach, zostały zabezpieczone.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#PosełKazimierzJaworski">Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks morski dostosowuje go do prawa międzynarodowego, wiążącego Polskę w drodze recepcji postanowień Konwencji Ateńskiej w sprawie przewozu morzem pasażerów i ich bagażu z grudnia 1974 r., postanowień międzynarodowej konwencji w przedmiocie odpowiedzialności cywilnej za szkody spowodowane zanieczyszczeniem olejami z 1969 r. i postanowień protokołu do wspomnianej konwencji z listopada 1976 r. Słusznie dąży się do wprowadzenia pełnej odpowiedzialności za szkody wyrządzone zanieczyszczeniem przez naprawienie szkody, rozumiejąc poniesione straty przez poszkodowanego, utratę korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono szkody i zwrot kosztów środków zapobiegawczych.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#PosełKazimierzJaworski">Na koniec chcę zgłosić wniosek — poprawkę, możliwą — jak sądzę — do przyjęcia akurat w tym punkcie i w tym miejscu w projekcie ustawy bardzo solidnie uzasadnioną. Otóż zarówno w sprawach o ustanowienie i podział funduszu ograniczenia odpowiedzialności na zasadzie art. 314 § 2, jak również w sprawach roszczeń odszkodowawczych z tytułu zanieczyszczenia na zasadzie art. 344, przewidziano wyłączną właściwość Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku. Nie można aprobować tej wyłączności Gdańska. Drugim centrum morskim jest Szczecin, w którym już dawno ukształtowało się środowisko prawnicze, a obecnie kształtuje się także Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Z tej to przyczyny właśnie zgłaszam wniosek-poprawkę, mającą uchylić projektowaną wyłączną właściwość w tych sprawach Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#PosełKazimierzJaworski">Wysoki Sejmie! Udzielając poparcia przedłożonym projektom ustaw, zwracamy także uwagę na potrzebę dalszych inicjatyw ustawodawczych w dziedzinie prawa morskiego, jak: ustawy o rybołówstwie, ustawy o zapobieganiu zanieczyszczeniu środowiska morskiego oraz ustawy o morskim prawie ekonomicznym regulującym konferencje morskie załadowców i działalność monopolistyczną w żegludze. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Edmunda Krasowskiego z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, kolejnym mówcą będzie pan poseł Jan Kościelniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełEdmundKrasowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Gospodarka morska, szczególnie przez ostatnie 15 lat, ulegała powolnej degradacji. 500-kilometrowy brzeg morski zamiast być źródłem bogactwa, często był raczej źródłem utrapienia rządzących. Jestem przekonany, że rozpatrywane i, mam nadzieję, przyjęte dzisiaj przez Wysoką Izbę trzy projekty ustaw morskich, będące jedynie tylko pierwszą grupą ustaw dotyczących gospodarki morskiej, zapoczątkują zmiany na lepsze tego niebezpiecznego i negatywnego trendu. Chcę zaznaczyć, że dwa z tych projektów ustaw, tzn. Kodeks morski oraz o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, dotyczą prawa zewnętrznego i po uchwaleniu przez Sejm będą zgłoszone do wiadomości państw sąsiednich i Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz międzynarodowych organizacji morskich.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#PosełEdmundKrasowski">Wysoki Sejmie! W projekcie ustawy o obszarach morskich w art. 4 pkt 3 jest zapisane, że: „morskimi wodami wewnętrznymi jest część Zalewu Wiślanego, znajdująca się na południowy zachód od granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich na tym zalewie”. Obawiam się, że praktyczne znaczenie tego zapisu będzie znikome. Bo co z tego, że nasz sąsiad, w tym wypadku enklawa kaliningradzka należąca do ZSRR, będzie poinformowany o naszej ustawie, gdy, niestety, strona polska z własnej, nieprzymuszonej woli, będzie traktowała wody Zalewu Wiślanego jako jezioro wewnętrzne. Przypomnę w tym miejscu, że w połowie ubiegłego roku, po raz pierwszy od 45 lat, dwukrotnie miały miejsce przejścia przez Cieśninę Pilawską polskiego statku — sportowego i handlowego. A więc złamany został swego rodzaju dyktat strony radzieckiej, który sprawiał, że polska część Zalewu Wiślanego stanowiła obszar wód wewnętrznych zamkniętych granicą. Uważam, że powyższe fakty świadczą niezbicie o gotowości ZSRR do rozpoczęcia negocjacji z Polską już dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#PosełEdmundKrasowski">Wysoka Izbo! Już w sierpniu 1990 r. Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej wystąpiło do Departamentu Prawno-Traktatowego Ministerstwa Spraw Zagranicznych z wnioskiem o podjęcie rozmów z ZSRR w sprawie nowych warunków przepływu przez Zalew Wiślany w celu otwarcia polskich portów zalewu dla żeglugi międzynarodowej. Do pisma załączono projekt umowy, powołując się w uzasadnieniu na casus Antwerpii i duńskich wód wewnętrznych otwartych dla żeglugi międzynarodowej. Chodzi o cieśniny Mały i Wielki Bełt. Niestety, mimo stałych nalegań ministerstwa na rozpoczęcie negocjacji, do chwili obecnej MSZ nie podjął żadnych działań dyplomatycznych. W tej sytuacji dalsza zwłoka w otwarciu dostępu polskich portów Zalewu Wiślanego, i mam nadzieję, że w niedalekiej przyszłości również portu w Elblągu, do otwartego morza utrzymuje gospodarczo-społeczną degradację regionu. Tolerowanie obecnego stanu świadczy też o tym, iż mimo zaliczenia de jure Zalewu Wiślanego do kategorii morskich wód wewnętrznych, zalew de facto posiada status zamkniętego dla Polski jeziora wewnątrzlądowego, co sprzeczne jest z dyspozycją art. 4 pkt 3 projektu ustawy o obszarach morskich. Obawiam się, że zwłoka w negocjacjach polsko-radzieckich może też zaowocować otwarciem Cieśniny Pilawskiej dla żeglugi międzynarodowej, ale nie na podstawie umowy zawartej przez ZSRR z Polską, ale z innym tzw. sąsiadem, co wiąże się z wielką aktywnością enklawy rejonu Kaliningradu. Uważam, że byłaby to porażka polskiej dyplomacji wynikająca ze zwykłego zaniedbania. Jestem jednak przekonany, że nowy rząd rozwiąże ten problem zgodnie z interesami Polski.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Kościelniaka ze Stronnictwa Demokratycznego, kolejnym mówcą będzie pan poseł Marian Szatybełko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełJanKościelniak">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! W trudnej, zmieniającej się dynamicznie sytuacji polityczno-gospodarczej, przy wzrastającej jednocześnie roli samorządów terytorialnych oraz znacznej presji społecznej, mamy dziś uchwalić pakiet ustaw morskich, to jest ustawę o pracy na morskich statkach handlowych i ustawę o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PosełJanKościelniak">W porozumieniu z posłem Józefem Kowalczykiem, nieobecnym na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu, pozwolę sobie przedstawić Wysokiej Izbie kilka uwag i spostrzeżeń wynikających zarówno z prac komisji, jak i ze spotkań i ustaleń dokonanych w Szczecinie na listopadowym wyjazdowym posiedzeniu Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PosełJanKościelniak">Po pierwsze, zarówno prace nad ustawą o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej, jak i dyskusje w podkomisjach dowodnie wykazały, że pojęcie polityki morskiej państwa jako spójnego systemu zarządzania gospodarką morską i zabezpieczenia jej właściwego miejsca w planowaniu przestrzennym i budżecie państwa właściwie w chwili obecnej nie istnieje. Pewne elementy tej polityki stanowią aktualnie kanwę poczynań rządu i obecnego Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej, ale brak właściwych sprzężeń międzyresortowych i niedomówienia kompetencyjne w administracji rządowej skutecznie, jak dotąd, blokują możliwość załatwienia najważniejszych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#PosełJanKościelniak">Po drugie, na początku prac nad ustawami morskimi zakładano, że ich interdyscyplinarny charakter oraz związki legislacyjne pomiędzy tzw. ustawami ekologicznymi a pakietem ustaw dotyczących spraw morza, a także ścisły związek z ustawą o planowaniu przestrzennym, ustawami: Prawo budowlane i Prawo wodne spowodują konieczność rozpatrywania tego kompleksu projektów łącznie. Stało się jednak, niestety, inaczej i prezentowany dzisiaj projekt ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej raczej petryfikuje dotychczasowe rozwiązania niż wprowadza nowy, pożądany model zarządzania państwa na morzu i wybrzeżu. Dotyczy to szczególnie gospodarki na wodach morskich, gdzie planowane zlewniowe systemy wodno-gospodarcze, wchodzące kompetencyjnie na morskie wody wewnętrzne, zderzają się niejako z uprawnieniami terenowych organów administracji morskiej.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#PosełJanKościelniak">Po trzecie, długofalowa koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju przedstawiona przez ustępujący rząd jako dyrektywa dla polityki przestrzennej państwa na najbliższe lata nie uwzględnia w wystarczającym stopniu specyficznych problemów gospodarki morskiej, pomijając jednocześnie konieczność preferencji regionalnych w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#PosełJanKościelniak">Stąd też zagadnienia wymagające szczegółowych i pilnych rozwiązań związanych z utrzymaniem infrastruktury morskiej, władztwem terenami portowymi czy ochroną środowiska morskiego stanowią jakby „drugi plan” wymienionych niedomówień. Wykazała to m.in. dobitnie dyskusja w Szczecinie i wnioski sformułowane przez poszczególne podzespoły robocze.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#PosełJanKościelniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę także w swoim wystąpieniu zwrócić uwagę na konieczność dokonania w druku nr 646 — zawierającym sprawozdanie komisji o projekcie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej — drobnej, acz istotnej z punktu widzenia kompetencji administracji morskiej korekty sformułowania przyjętego omyłkowo w rozdz. 2 art. 42 ust. 2 pkt 10, znajdującym się na początku str. 14. Słowa: „wydawania pozwoleń budowlanych” winno zastąpić się sformułowaniem: „wydawanie pozwoleń budowlanych”. Ta korekta oddaje w pełni istotę sprawy i zamysł projektodawcy.</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#PosełJanKościelniak">Chciałbym również przychylić się do opinii władz samorządowych gmin i miast znajdujących się w pasie nadmorskim i poprzeć zdecydowanie wniosek mniejszości o skreślenie w art. 36 w ust. 2 w pkt. 1 wyrazów: „pas ten jest wyłączony z zakresu działania gmin nadmorskich”. Zdaję sobie sprawę, że ustawy morskie stanowią jeden, acz istotny element w długiej liście problemów gospodarczo-społecznych i przestrzennych wymagających pilnego uregulowania. Wiem również, że aktualne możliwości kraju nie pozwalają na szybkie wdrożenie rozwiązań dających środki na rozwój i utrzymanie infrastruktury portowo-komunikacyjnej oraz ochrony środowiska morskiego. Wierzę jednak, iż praca nad tymi aktami prawnymi dała paniom i panom posłom szansę bliższego zapoznania się z problematyką morską i zrozumienia złożoności i wagi spraw, które się na nią składają. Pragnę wyrazić pogląd, że będzie to procentować zarówno w pracach Sejmu obecnej, jak i przyszłych kadencji. Rzecz w tym, aby spraw morza nie traktować okazjonalnie, ale wykorzystywać wszystkie jego walory w sposób nowoczesny i kompleksowy, tak jak to czynią kraje o dłuższych niż nasze tradycjach morskich.</u>
          <u xml:id="u-76.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Mariana Szatybełkę z PZKS, kolejnym mówcą będzie pan poseł Krzysztof Dowgiałło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełMarianSzatybełko">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Z kompleksu ustaw morskich ludzie morza najbardziej oczekują na ustawę o pracy na morskich statkach handlowych. I tej właśnie ustawie chcę poświęcić kilka uwag. Przedmiotowy projekt ustawy przez brać rybacką przyjmowany jest bardzo przychylnie, jako że jest względnie dopracowany, wymaga jednak kilku zmian merytorycznych w formie poprawek.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PosełMarianSzatybełko">Pierwsza poprawka dotyczy maksymalnego okresu przebywania pracowników na statkach w jednej podróży morskiej. W projekcie ustawy dla pracowników na statku rybackim okres ten jest wydłużony aż do 160 dni. Należy tu jednak zdać sobie sprawę, że to jest prawie pół roku i to niejednokrotnie w warunkach skrajnie trudnych. Znam to z własnego doświadczenia. Już 10 lat temu, to znaczy w 1980 r., jednym z postulatów załóg statków rybackich było ograniczenie rejsów do 120 dni. Wychodząc naprzeciw temu postulatowi, stawiam formalny wniosek o dokonanie następującej poprawki w art. 56 projektu ustawy, a mianowicie w ust. 1 tego artykułu proponuję drugie zdanie skreślić i zastąpić je zdaniem: „Maksymalny okres przebywania pracownika na statku rybackim wynosi 120 dni lub 160 dni, po uzgodnieniu ze związkami zawodowymi”.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PosełMarianSzatybełko">Wysoka Izbo! O charakterze i systemie pracy rybaków na morzu mówi nam art. 59 projektu ustawy. W artykule tym upoważnia się pracodawcę do przedłużenia czasu pracy na statku do 12 godzin na dobę i 84 godzin na tydzień, a jeżeli zorganizowanie pracy dwuzmianowej jest niemożliwe, dopuszcza się czas pracy na statku do 16 godzin na dobę. W ust. 2 zaś tego artykułu mówi się, że nie jest to praca w godzinach nadliczbowych, jeżeli liczba godzin przepracowanych w czasie podróży morskiej statku nie przekracza sumy tygodniowych norm czasu pracy obliczonej na podstawie art. 57 ust. 2 i 4. Filozofia tego rozwiązania jest zaskakująca, bo z jednej strony eksploatuje się pracownika do granic jego fizycznej możliwości, a z drugiej uzależnia się jego wynagrodzenie od organizacji jego czasu pracy na statku przez pracodawcę. Wynika stąd, że ewentualną, przysługującą mu rekreację, jak również niezależne od niego przestoje w pracy rybak ma wykupić swoją nadmierną pracą przekraczającą jego konstytucyjne uprawnienia. W związku z powyższym stawiam formalny wniosek o skreślenie dotychczasowego tekstu ust. 2 w art. 59 i zastąpienie go następującym tekstem: „Za pracę ponad ustaloną normę pracy dobowej i tygodniowej na statkach rybackich przysługuje dodatkowe wynagrodzenie lub urlop wyrównawczy”. W związku z tym stawiam również wniosek o skreślenie z art. 63 ust. 1 pkt 3 słów: „z wyłączeniem połowów i przetwórstwa ryb”. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Jako ostatni z zapisanych dyskutantów zabierze głos pan poseł Krzysztof Dowgiałło z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełKrzysztofDowgiałło">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedkładana ustawa o obszarach morskich reguluje zakres obszarów morskich Rzeczypospolitej, a także sposób administrowania tymi obszarami. Trzeba stwierdzić z satysfakcją, że rozwiązuje ona w sposób właściwy problem pasa przejściowego między lądem a morzem, zapewniając niezbędne władztwo administracji morskiej w tym obszarze. Zakres tego władztwa zmniejsza się w miarę oddalania się od brzegu. Władztwo administracji morskiej zapewnia właściwe utrzymanie urządzeń technicznych niezbędnych do ochrony brzegu przed zniszczeniem przez żywioł, nie narusza przy tym interesów gmin nadmorskich. Wszelkie obawy w tym względzie należy uznać za oparte na pewnym nieporozumieniu. Władztwo bowiem oznacza, że administracja będzie zatwierdzała projekty wszelkich zamierzeń w pasie technicznym i uzgadniała je w pasie ochronnym, zgodnie z interesem i bezpieczeństwem mieszkańców na całym tym obszarze. Ustawa nie reguluje żadnych problemów własnościowych, a jedynie ustala podział kompetencji pomiędzy administracją rządową i samorządową. Użytkowanie plaż, portów i przystani, a także dochody płynące z użytkowania tych obiektów nie będą ograniczone niczym poza względami dbałości o utrzymanie ich w należytym stanie technicznym. Dodać należy przy tym, że państwo bierze na siebie koszty tego utrzymania. To rozwiązanie bliskie jest rozwiązaniom stosowanym lub aktualnie wprowadzanym w krajach o największych tradycjach, gdy chodzi o utrzymanie brzegów morskich, np. w Holandii. Są to na ogół kraje o najstarszych tradycjach samorządowych. Obserwuje się też tendencje do wycofywania się części krajów wymienionych przez pana posła Kopczyńskiego z władztwa gmin nad brzegami. Wydaje się więc, że wniosek mniejszości zmierzający do zamazania czystego w projekcie ustawy podziału kompetencji należy odrzucić, o co proszę Wysoką Izbę.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#PosełKrzysztofDowgiałło">Na zakończenie zwracam się do Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej o pilne przedstawienie projektów ustaw o ochronie środowiska morskiego i infrastrukturze morskiej jako niezbędnego uzupełnienia legislacji morskiej. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">Chciałem przede wszystkim pani marszałek i Wysokiej Izbie zabrać nieco czasu, ustosunkowując się do wniosków mniejszości zgłoszonych zarówno do ustawy o obszarach morskich i administracji morskiej, jak i do ustawy o pracy na statkach morskich, i przedstawić kilka opinii w innych poruszonych tutaj w debacie sprawach, opinii ze strony rządowej.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">Zacznę od wniosku mniejszości do ustawy o obszarach morskich i administracji morskiej, w których postuluje się skreślenie zapisu o wyłączeniu pasa technicznego nadmorskiego z kompetencji samorządów lokalnych, co rozumiemy w ten sposób, że jeżeli samorząd lokalny czyni jakieś przedsięwzięcia techniczne w tym pasie, to kompetencje co do ich dopuszczenia pozostają po stronie administracji morskiej, jako że ten pas znajduje się pod jej bezpośrednim nadzorem. Chcę Wysokiej Izbie przypomnieć, że w przedłożeniu rządowym, które przedstawiliśmy ponad pół roku temu, cały pas nadmorski, troska o jego zagospodarowanie miała być powierzona samorządom lokalnym, a nadzór nad poprawnością z punktu widzenia ekologicznego ochrony tego wybrzeża od strony lądowej — służbom ochrony środowiska i inspektoratom ochrony środowiska. Na bardzo usilne wnioski posłów i ekspertów, po długich deliberacjach w komisjach, odstąpiliśmy od obrony tego stanowiska i przyjęliśmy sugerowane nam przez stronę sejmowo-ekspercką i lokalnych władz stanowisko, żeby nie przekazywać władztwa nad tymi terenami lokalnym władzom, a utrzymać je pod bezpośrednim nadzorem i na odpowiedzialność administracji morskiej. Wniosek mniejszości jest kolejną próbą cofnięcia się, ale tylko częściowego, łamiącego pewną konsekwencję, która powstała w wyniku zapisu wynegocjowanego w trakcie prac komisji. Dlatego usilnie proszę Wysoką Izbę o oddalenie tego wniosku mniejszości, ponieważ przedstawiony w ustawie zapis, wynegocjowany po długiej pracy komisji, w niczym nie zagraża interesom lokalnym, gdyż urzędy morskie będą troszczyły się tylko o ochronę wybrzeża morskiego przed abrazją, czy też przed niewłaściwym z punktu widzenia przede wszystkim niszczącego wpływu morza czy też interesów morskich zagospodarowaniem terenów portowych.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">Jeśli chodzi o wnioski mniejszości do ustawy o pracy na morskich statkach handlowych — są to trzy wnioski — to mają one jedną wspólną cechę, mianowicie wszystkie zmierzają do rozszerzenia uprawnień pracowników na statkach morskich wobec armatorów, wobec tych, którzy te statki eksploatują. Chcę powiedzieć, że w swojej treści podstawowej proponowana ustawa o pracy na morskich statkach handlowych jest tak daleko już wychodząca naprzeciw interesom pracowniczym, jak to było możliwe ze względu na podstawowe interesy armatorów pływających pod polską banderą, eksploatujących statki pod polską banderą. Jest to wynik długich, kilkuletnich prac w porozumieniu ze związkami zawodowymi. Przedstawione w ustawie zapisy są zaakceptowane przez związki zawodowe. Chcę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt, że głosując te wnioski mniejszości będzie musiała rozstrzygnąć jeden z bardzo ważnych elementów dalszego rejestrowania statków handlowych, w tym i rybackich, pod polską banderą przez polskich armatorów. Mianowicie jeżeli złamiemy równowagę tej ustawy, powstałą w wyniku długich negocjacji interesów armatorskich z jednej strony, pracowniczych reprezentowanych przez związki z drugiej — a do tego prowadzą wnioski mniejszości — to przyspieszymy proces wyrejestrowywania statków spod polskiej bandery, bo grozi to armatorowi dodatkowymi kosztami w stosunku do tych, jakie oferują mu przepisy pracy pod innymi banderami. Jak wiadomo, jednym z ważnych czynników powodujących zjawisko reflagingu, przeflagowania, czyli odchodzenia armatorów od bander narodowych na rzecz tak zwanych tanich bander, jest problem kosztów związanych z uprawnieniami załóg. W tym wypadku ocieramy się o tę granicę równowagi już w samej ustawie. Wnioski mniejszości naszym zdaniem zupełnie niepotrzebnie chcą tę dość wątłą równowagę zwichnąć. Szczegółowo te sprawy były przedstawione w przemówieniu posła Nowaka, nacechowanym znajomością rzeczy, jednocześnie wyważeniem stanowiska związkowego. Poseł Nowak uczestniczył w całości prac komisji, w których uczestniczyli też przedstawiciele central związkowych i oni się zgodzili na takie ustalenia, mając świadomość, że muszą bronić utrzymania statków pod polską banderą, a więc żeby polscy armatorzy mogli efektywnie działać — to jest w interesie państwa przecież — musimy chronić ich interesy, nie posuwać się zbyt daleko.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">Dam przykład sprawy statków rybackich i czasu pracy. Nie wiem, czy w pełni zdajemy sobie sprawę z tego, że rybołówstwo morskie jest ciągle myślistwem, jest polowaniem, ma element ryzyka związany z tym, że statek morski — ten na Bałtyku łowiący, a szczególnie ten łowiący na Morzu Beringa czy w okolicach Falklandów — z pewnym tylko prawdopodobieństwem dopada ławicę ryb, z których, że tak powiem, żyje. Sprzęt elektroniczny to ułatwia, ale żniwa rybackie są sezonowe i nie można mieć pewności, że w określonym momencie trafi się na ławicę ryb, gdyż nie pojawia się ona regularnie. W związku z tym tradycją rybacką jest to, że załogi statków rybackich są opłacane nie według godzin pracy czy innych systemów czasowych, tylko mają udział w wartości połowu, według wartości wyładunku. To zapewnia im rolę wspólników jak gdyby armatora, bowiem ściganie ławic ryb jest wspólnym celem. Jeżeli się je dopadnie, to trzeba je eksploatować dopóty, dopóki pozwala fizjologiczna zdolność ludzi. Tradycja jest taka, że zastrzeżenie rybakowi obowiązkowego 8-godzinnego wypoczynku, w tym nieprzerwanego 6-godzinnego, zabezpiecza jego podstawowe interesy. Jako człowiek mający za sobą doświadczenie pracy w tej dziedzinie mogę państwa zapewnić, że w interesie rybaków i z ich woli często ten czas się ogranicza, i to dość znacznie. 8-godzinny czas wypoczynku w czasie właśnie tych żniw, jak powiedziałby rolnik, jest w interesie obu stron i w ramach długich negocjacji nad treścią tej ustawy związki zawodowe to przyjęły, nikt tego nie kwestionował, leży to w interesie rybaków, bo mają udział w wartości połowów.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">I jeżeli posłowie wiedzeni bardzo humanitarnymi, szczytnymi, tutaj dla prawników bardzo chwalebnymi tendencjami, spowodują, że ograniczymy prawnie po stronie armatora możliwość angażowania załóg w czasie dłuższym niż 12 godzin, albo będziemy to spychali do każdorazowego uzgodnienia ze związkami zawodowymi, to przecież skomplikujemy sprawę, bo to jest generalnie uzgodnione ze związkami zawodowymi i co do 120 dni, i uzgadniania 160 dni pobytu na morzu ze związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">Nasze statki rybackie większość ryb w tej chwili łowią na Morzu Beringa i na południowym Atlantyku w okolicach Falklandów, czy jak to Argentyńczycy wolą — Malwin. To są bardzo odległe wody, załogi przerzucane są samolotami czarterowymi, wiąże się to z ogromnymi kosztami. Ekonomika połowów wynikająca z wieloletniej praktyki wskazuje na mniej więcej półroczny okres jako okres pobytu załóg na łowiskach. 160 dni to jest wynegocjowany ze związkami zawodowymi maksymalny okres trzymania załóg na statkach rybackich na łowiskach, on jeszcze spełnia wymogi ekonomiki. Proszę zauważyć, że na Morzu Beringa, czy w innych rejonach łowisk, nasza flota jest zagrożona, tam jest nie tylko coraz mniej ryb, ale są coraz silniejsze tendencje państw nadbrzeżnych, żeby tam nasze możliwości połowowe ograniczać. Dlatego musimy pomóc również tej dziedzinie naszej gospodarki w utrzymaniu jakiej takiej kondycji finansowej, żebyśmy mogli te statki eksploatować. W tej chwili zasilanie bilansu płatniczego państwa przez flotę dalekomorską jest znaczące i obraca się w granicach 100 mln dolarów (netto) rocznie. Apeluję więc do Wysokiej Izby, żeby wnioski mniejszości do tak zwanej ustawy żeglarskiej, czyli tej o pracy na morskich statkach handlowych, oddalić jako wnioski nie liczące się z wynikiem wynegocjowanego ze związkami zawodowymi kompromisu interesów pracowniczych z interesami armatorskimi.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">Chciałem prosić, jeśli chodzi o ustawę o pracy na morskich statkach handlowych, o jeszcze jedną rzecz i tutaj do pani marszałek jest prośba, żeby głosując nad 31 poprawkami umieszczonymi w druku nr 647, a był wniosek o blokowe ich głosowanie, wyłączyć z tego głosowania poprawkę nr 18, która wprowadza treść wychodzącą właśnie bardzo daleko na rzecz interesów pracowników, którzy rozwiązali stosunek pracy na podstawie ust. 1. Chodzi o to, że naszym zdaniem, zapis przewidziany w tej ustawie zabezpiecza w wystarczającym stopniu interes pracownika, a proponowany tutaj zapis, podobnie jak te we wnioskach mniejszości, wychodzi już bardzo daleko na rzecz interesów pracownika, przewidując takie fawory, które mogą wielu ludzi niesolidnych sprowokować do ich nadużywania, a tym samym narazić na niepotrzebne straty działalność eksploatacyjną, nie mówiąc już o interesach armatorów. Taki wniosek przedkładam.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">Jeżeli pani marszałek pozwoli, to jeszcze kilka zdań powiem na poruszany tu temat polityki morskiej państwa, jej aktualnego stanu, jej koncepcji, jej realizacji. Otóż chcę powiedzieć, że stan prawny tej sprawy jest taki, że ustawa sprzed 6 lat o polityce morskiej państwa, a raczej uchwała ówczesnego Sejmu o polityce morskiej określa kierunki tej polityki i zobowiązuje rząd do realizacji, a w ramach rządu uchwałą ówczesnej Rady Ministrów koordynacyjne funkcje powierzono jednemu z wicepremierów. Dotychczasowy rząd, mając wiele ważniejszych spraw na głowie, dotychczas nie zajmował się sprawami organizowania i koordynowania polityki morskiej. Myślę, że rząd obecnie formowany będzie musiał się tym problemem pełniej zająć z tego względu, że zaczyna już skwierczeć w wielu dziedzinach. Przede wszystkim chodzi o wewnątrz-rządową koordynację polityki morskiej. Mam nadzieję, że nowy rząd znajdzie czas dla tych spraw i będziemy mogli je pełniej rozwiązać, chociażby na tej fali morza, że tak oględnie powiem.</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">Jeśli chodzi o inne szczegółowe sprawy tutaj poruszane przez panów posłów, to nie chciałbym nadużywać cierpliwości Izby i pani marszałek, ale jest jedna kwestia, w której bylibyśmy skłonni przyjąć proponowane tutaj przez posłów w czasie debaty zmiany. Jest to ta mała zmiana proponowana przez posła Kościelniaka, a mianowicie zamiana litery „a” na „e” w jednym ze słów, która to zamiana ma bardzo poważne konsekwencje merytoryczne, bo ona powodowałaby, że nasze organy administracji morskiej, czyli urzędy morskie, same wydawałyby uprawnienia budowlane, tak jak to robią dotychczas, a więc musiałyby utrzymywać odpowiednie służby specjalistyczne w dziedzinie hydrotechniki, a nie tylko konsultować uprawnienia wydawane przez ogólne służby budowlane, więc jeżeli Izba uznałaby, że specyfika prac hydrotechnicznych prowadzonych w portach i na wybrzeżu morskim jest na tyle istotna, że usprawiedliwia ona utrzymanie w ramach administracji morskiej specjalistycznego nadzoru budowlanego, który będzie sam wydawał odpowiednie decyzje, to należałoby pójść za wnioskiem posła Kościelniaka i wprowadzić tam zmianę w postaci literki „e” na końcu tego słowa. Jeżeli natomiast Izba uważałaby, że kompetencje ogólnego nadzoru budowlanego powinny rozszerzać się również na budowle morskie, a urzędy morskie powinny tylko czuwać nad poprawnością od strony funkcjonowania infrastruktury morskiej, co było w naszych intencjach w przedstawionym zapisie, to wtedy moglibyśmy zostawić to „a”.</u>
          <u xml:id="u-82.9" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">Chciałem serdecznie podziękować za szczególnie intensywną, miejscami wręcz przekraczającą te normy, które nawet dla rybaków tutaj są kwestionowane, czasu pracy komisji, podkomisji, zespołów ekspertów. Prace te trwały bardzo długo i intensywnie, miały różne koleje losu. Chciałem zapewnić jednocześnie Izbę, że prace nad kolejnymi ustawami, o których tu mówiono, są absolutnie w stadium końcowym, jeśli chodzi o ustawę rybacką i ustawę dotyczącą ochrony przed rozlewami olejowymi, przed zanieczyszczeniami ze statków, natomiast prace nad ustawą o infrastrukturze morskiej i portach morskich są w pełnym toku i jest to kwestia, którą chyba będziemy chcieli zająć też Wysoką Izbę, wymaga ona bowiem szczególnych rozwiązań, innych niż te, które zostały powzięte w ogólnym ustawodawstwie o gospodarce gruntami i innych ustawach.</u>
          <u xml:id="u-82.10" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">Jeszcze raz dziękuję komisjom, ich przewodniczącym za współudział w tych pracach. Chciałem szczególnie podziękować posłowi Szymańskiemu za bardzo duży wkład pracy, głównie w końcowym stadium, kiedy nieraz występowały bardzo poważne kontrowersje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo panu ministrowi Kuligowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Szymańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełJanuszSzymański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ja krótko tylko w trzech sprawach.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PosełJanuszSzymański">Otóż jeśli chodzi o wniosek pana posła Kopczyńskiego do Kodeksu morskiego, kwestionujący w art. 1 § la dodany do tego kodeksu (chodzi o krytykę instytucji odesłania), to chcę powiedzieć, że absolutnie tych wątpliwości, które pan poseł przedstawił, nie rozumiem. Tę instytucję poza recepcyjnej metody introdukcji traktatu, czyli umowy międzynarodowej do prawa wewnętrznego zna i ustawa o międzynarodowym prawie prywatnym, i Kodeks postępowania karnego, i Kodeks postępowania cywilnego. Jest ona powszechnie stosowana jako reguła kolizyjna, czyli rozstrzyganie o sytuacjach, w których może nastąpić kolizja przepisów prawnych.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#PosełJanuszSzymański">Chcę powiedzieć również, że poprawka, którą był uprzejmy zgłosić pan poseł Kościelniak, jest poprawką contra legem prawu wodnemu i prawu budowlanemu. Otóż problem polega na tym, że pozwolenia wodno-prawne jak również pozwolenia budowlane wydaje nie administracja morska tylko służby budowlane i odpowiednie służby administracji wodnej, stąd jest ten termin „uzgadnianie”, a nie określenie „wydawanie”.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#PosełJanuszSzymański">Teraz chcę jak gdyby wrócić do sprawy formalnej, którą zaproponował pan minister Kuligowski, ale rozumiem, że był to wniosek poselski, a mianowicie żeby wyłączyć poprawkę 18 zawartą w druku 647. Otóż problem polega na tym, że nie są to wnioski mniejszości, w związku z tym my musimy głosować nad sprawozdaniem z tymi poprawkami. Jak rozumiem, problem polega na tym, że trzeba zgłosić wniosek o skreślenie zmiany 18, żeby móc rozstrzygnąć w sposób ostry, co robimy z proponowaną zmianą 18, natomiast w tym trybie proceduralnym, jak to proponuje pan poseł Kuligowski, nie jest możliwe rozstrzygnięcie, to gwoli wyjaśnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Pan poseł ad vocem?</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełBohdanKopczyński">Panie pośle Szymański, nie zamierzam w tej chwili polemizować i robić wykładu na tle niejasności, które pan był uprzejmy przedstawić, ale niech pan zwróci uwagę na art. 1, który składa się z trzech paragrafów. I tak § 1 stanowi: „Kodeks morski reguluje stosunki prawne związane z żeglugą morską”. Wprowadzany hierarchicznie § la mówi: „Przepisów Kodeksu morskiego nie stosuje się, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, postanawia inaczej”, czyli odsyłamy, ale proszę pana to nie wszystko, bo dowcip dopiero się zaczyna. W § 2 mamy zapis zgodny z obowiązującym prawem: „W stosunkach cywilno-prawnych związanych z żeglugą morską stosuje się w braku przepisów Kodeksu morskiego, przepisy prawa cywilnego”. Proszę pana, § 2 świadczy o tzw. jedności prawa cywilnego, a my przez wprowadzenie w § 1a sytuacji stosowania prawa międzynarodowego, przez odesłanie do niego wyłączyliśmy Kodeks morski z jedności prawa cywilnego, spowodowaliśmy jego wyrwanie z tej jedności i tu jest sprzeczność. Ja tego panu dzisiaj tu nie wyjaśnię, ale jest sprzeczność, czy w sytuacji spornej zastosować konwencję, którą ratyfikowaliśmy, czy Kodeks cywilny, o ile odmiennie normuje on sprawę w zakresie zobowiązań. I to są te różne sprawy, proszę pana. Sądzę, że dla pana jako specjalisty prawa konstytucyjnego i doskonałego cywilisty jasne jest, jak trudne są to problemy, bo dotyczą one w szczególności tzw. odpowiedzialności z różnego rodzaju tytułów, wyrównania szkód w stosunkach z elementem obcym. Nie chciałbym więcej zabierać czasu, bo być może części osób nie uda mi się tego wyjaśnić, ale mówię skrótowo, bo rozmawiam ze specjalistą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę, poseł Janusz Szymański.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełJanuszSzymański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wątpliwości pana posła Kopczyńskiego chcę skwitować jednym zdaniem. Otóż ten wątpliwy przepis, o którym pan poseł mówi, jest przecież przepisem Kodeksu morskiego, a nie przepisem Kodeksu cywilnego, w związku z tym nie miałbym tutaj tych wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Pani poseł Teresa Liszcz jeszcze, tak?</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Ad vocem do wypowiedzi pana posła Kuligowskiego w dwóch sprawach.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PosełTeresaLiszcz">Po pierwsze, w sprawie tego zdumiewającego dosyć apelu do pani marszałek o wyłączenie z głosowania poprawki nr 18. Wyręczył mnie właściwie w tej sprawie pan poseł Szymański. Niemniej merytorycznie chciałam się do tego króciutko ustosunkować. To jest akurat uzupełnienie dodane przez komisje, bo to nie są żadne poprawki, tylko to jest tekst sprawozdania komisji. Poprawka nr 18 ma na celu wprowadzenie równowagi do stosunku pracownik-pracodawca, bo ten przepis mówi, że jeśli pracownik bez uzasadnienia natychmiast rozwiąże stosunek pracy, to pracodawcy należy się odszkodowanie od niego, a jeśli pracodawca zmusi pracownika do rezygnacji z pracy, nie stwarzając mu właściwych warunków, to pracownik z dnia na dzień traci pracę i środki do życia. Poprawka nr 18 wprowadza w tej sytuacji odszkodowanie dla pracownika — dla zachowania równowagi. To jest pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#PosełTeresaLiszcz">Dwie następne króciutkie sprawy wiążą się z wypowiedzią pana posła Kuligowskiego, który przemawiał w imieniu rządu. Pan poseł dostarczył mi argumentów za wnioskiem mniejszości do art. 59, bo główny argument przeciwko ograniczeniu czasu pracy do 12 godzin zamiast do 16 godzin na dobę jest taki, że to będzie za dużo kosztować, gdy praca ponad 12 godzin, to będą godziny nadliczbowe. Ten argument traci moc w sytuacji, gdy się okazuje, że gros wynagrodzenia to jest prowizja związana z wielkością połowu. Oznacza to i wielką zachętę do podejmowania pracy, i przeniesienie ciężaru z wynagrodzenia za czas — na prowizję.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#PosełTeresaLiszcz">I jeszcze jedna sprawa. Nie jest tak, żeby praca w godzinach nadliczbowych wymagała uzgodnienia ze związkami zawodowymi. Tego kodeks nie przewiduje, a więc jest łatwość zarządzenia pracy w godzinach nadliczbowych i jest obowiązek pracy w godzinach nadliczbowych, gdy są szczególne potrzeby zakładu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę pana posła Gębickiego o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PosełStefanGębicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oczywiście musimy głosować sprawozdanie połączonych komisji i ja dobrze zrozumiałem i usłyszałem pana ministra Kuligowskiego, który prosił o wyłączenie z blokowego głosowania poprawki nr 18, co nie znaczy wyłączenia tej poprawki w ogóle z głosowania, tylko z blokowego głosowania, natomiast ja mówiłem o niektórych poprawkach, jest ich chyba 15 czy 16, które mają charakter gramatyczny i prosiłem Wysoką Izbę o blokowe głosowanie tych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Czy jeszcze ktoś z państwa chciałby zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Wobec tego, że w trakcie dyskusji zgłoszono do wszystkich trzech ustaw wiele poprawek, proszę panów posłów sprawozdawców, przedstawiciela strony rządowej, czyli pana ministra Kuligowskiego, oraz wszystkich posłów, którzy zgłosili poprawki o spotkanie się w czasie przerwy w saloniku za salą plenarną w celu uporządkowania i uściślenia zgłoszonych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">Po zarządzeniu przerwy obiadowej odbędą się:</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">— wspólne posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej w sali konferencyjnej w nowym Domu Poselskim;</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">— posiedzenie Międzykomisyjnego Zespołu do Spraw Polityki Energetycznej Kraju w dolnej palarni;</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">— posiedzenie podkomisji ds. rozpatrzenia projektów ustaw o zwrocie mienia przejętego na własność państwa w sali nr 217.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Dziękuję bardzo za odczytanie komunikatów. Proszę państwa, po przerwie chcielibyśmy przegłosować ustawy morskie, wobec tego gorąco zapraszam na salę punktualnie o godzinie 15.00.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WicemarszałekTeresaDobielińskaEliszewska">Zarządzam przerwę do godziny 15.00.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 25 do godz. 15 min 10)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Wysoka Izbo! Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proponuję, abyśmy w tej chwili przystąpili do punktu 6 porządku dziennego, wysłuchali sprawozdawcy, a w międzyczasie przygotowany zostanie materiał do głosowania, bo kilka poprawek wymaga jeszcze uściślenia.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy zatem do punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Handlu i Usług; Komisji Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o utworzeniu Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki (druki nr 436 i 635).</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Adelę Dankowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełAdelaDankowska">Panie Marszałku! Panie, Panowie Posłowie! Z upoważnienia Komisji: Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu; Handlu i Usług oraz Ustawodawczej pragnę jako poseł sprawozdawca przedstawić sprawozdanie wymienionych komisji dotyczące rządowego projektu ustawy o utworzeniu Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PosełAdelaDankowska">Wymieniony projekt rządowy (druk nr 436) rozpatrywany był na posiedzeniu Wysokiej Izby w dniu 11 listopada ub. r. i po dyskusji skierowany został do wyżej wymienionych komisji. W czasie dyskusji na posiedzeniu Wysokiej Izby w dniu 11 listopada ub. r. nikt z dyskutantów nie podważył celowości podjęcia wniesionej przez urząd ustawy, natomiast podniesiono celowość łączenia w jednym resorcie problematyki kultury fizycznej i turystyki oraz słuszność ograniczenia kompetencji nowo powoływanego urzędu w zakresie kształcenia i doskonalenia kadr dla potrzeb kultury fizycznej i turystyki.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#PosełAdelaDankowska">W pierwszej sprawie, to jest łączenia w jednym resorcie kultury fizycznej i turystyki, już w czasie dyskusji w dniu 11 listopada ub. r. większość dyskutantów poparła propozycję rządową, która m.in. wynika z celowości zapewnienia turystyce wypoczynkowej właściwej opieki jako części kultury fizycznej, niezależnie od zmniejszonych kosztów administracji państwowej. Pogląd taki, to jest utrzymania jednego wspólnego urzędu, wyraziła zdecydowana większość posłów na wspólnym posiedzeniu komisji, tylko jeden głos był przeciw. I w związku z powyższym w projekcie ustawy wnoszonym aktualnie (druk nr 635) utrzymany jest tekst według projektu rządowego, to jest powołanie Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#PosełAdelaDankowska">W drugiej wątpliwej sprawie, to jest ustalenia kompetencji dotyczących kształcenia i doskonalenia kadr dla potrzeb kultury fizycznej i turystyki, po wymianie poglądów przy pierwszym czytaniu projektu ustawy strona rządowa wyraziła zgodę na zmianę poprzedniej redakcji ograniczającej kompetencje nowo powołanego urzędu do współdziałania w przytaczanym obszarze na rzecz odpowiedzialności za ten odcinek działalności, co wyrażone jest w art. 3 pkt 5: „realizacja polityki i określanie systemu kształcenia w szkołach wyższych, szkolenia oraz doskonalenia kadr w dziedzinie wychowania fizycznego, sportu, rekreacji, turystyki i rehabilitacji, współdziałanie w organizacji kształcenia tych kadr w innych szkołach”. Tekst ten komisje, które mam zaszczyt reprezentować, przyjęły bez zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#PosełAdelaDankowska">Ponadto w czasie rozpatrywania projektu ustawy na posiedzeniu trzech wymienionych komisji podniesiona została celowość wprowadzenia poprawek porządkowo-redakcyjnych, które zostały przy udziale przedstawicieli Biura Prawnego Sejmu i przedstawiciela Komisji Ustawodawczej wprowadzone na roboczo do tekstu rozdanego druku nr 635 i które jako upoważniony poseł sprawozdawca wnoszę jako zachowujące merytoryczną treść projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#PosełAdelaDankowska">Podając powyższe do wiadomości Wysokiej Izby z upoważnienia wymienionych na wstępie komisji, wnoszę o uchwalenie tekstu rozpatrywanej ustawy w brzmieniu, jak podano w druku nr 635.</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Otwieram dyskusję. Zapytuję, czy ktoś z pań i panów posłów chciałby zabrać głos w dyskusji? Proszę o zgłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Nie mamy zgłoszeń do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proponuję, abyśmy obecnie przystąpili do punktu 7 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy jest na sali poseł Tadeusz Dziuba — sprawozdawca do punktu 7?</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Moglibyśmy przystąpić do kolejnej sprawy, a później byłby cały cykl głosowań.</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy te urządzenia są włączone, panie dyrektorze? Tak?</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Może roboczo potraktujemy tę chwilę, aby sprawdzić obecność na sali.</u>
          <u xml:id="u-98.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o naciśnięcie przycisków. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-98.9" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">A zatem niechaj gong wezwie posłów do zajęcia miejsc. Nie będzie przerwy. Proponuję, abyśmy przystąpili do punktu 7.</u>
          <u xml:id="u-98.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest poseł Dziuba)</u>
          <u xml:id="u-98.11" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Wiem, widzę właśnie.</u>
          <u xml:id="u-98.12" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do punktu 7 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy w sprawie zmiany ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o likwidacji Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch” (druki nr 630 i 666).</u>
          <u xml:id="u-98.13" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji posła Tadeusza Dziubę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełTadeuszDziuba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z upoważnienia Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu wnoszę o to, aby Wysoki Sejm raczył oddalić projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o likwidacji Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch” (druk nr 630).</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PosełTadeuszDziuba">Projekt ustawy nowelizującej sprowadza się do ustanowienia obowiązku przekazywania odpowiednich składników majątku byłej RSW spółdzielniom pracy założonym przez co najmniej połowę pracowników jednostek organizacyjnych likwidowanej RSW w celu kontynuowania ich działalności. Uzasadnieniem tej noweli jest, zdaniem projektodawców, przede wszystkim teza, iż intencją ustawodawcy było przyznanie spółdzielcom pierwszeństwa w uzyskiwaniu jednostek organizacyjnych likwidowanego koncernu, w tym w szczególności wydawnictw. Teza ta jest błędna. Przypomnę, że intencją ustawodawcy było ustanowienie możliwości a nie obowiązku przekazania składników majątku RSW powstającym spółdzielniom pracy. Drogą głosowania wybrano wariant fakultatywny, a odrzucono wariant obligatoryjny. Odsyłam w tej sprawie do Sprawozdania Stenograficznego z 24 posiedzenia Sejmu (str. 95 i 96). Zapis zatem, iż stosowne składniki majątku byłej RSW mogą być przekazane powstającym spółdzielniom pracy był wynikiem świadomego wyboru. Podstawowa więc przesłanka, na jakiej oparto nowelę, jest błędna. Uzasadnia to od strony formalnej wniosek komisji sejmowych. Pragnę przy tym wyjaśnić, iż ustawodawca świadomie co prawda uchwalił fakultatywność przekazywania części majątku byłej RSW spółdzielniom pracy, nie ustanowił jednak zupełnej dowolności. Przede wszystkim ustawodawca z rozmysłem przewidział ścisłą sekwencję działań. Najpierw podejmuje się decyzje co do przekazania wyodrębnionych części likwidowanej RWS tym właśnie spółdzielniom, dopiero potem likwidator może przeprowadzić sprzedaż pozostałych składników majątku. Nie przekazane i nie sprzedane składniki majątku byłej RSW przechodzą na skarb państwa. Ponadto ustawa z dnia 22 marca 1990 roku określa inne formalne warunki, jakie musi spełnić spółdzielnia, aby uzyskać tytuł do otrzymania odpowiedniej części majątku dawnej RSW.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#PosełTadeuszDziuba">W uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej przypomina się, że do specjalnego zespołu wyłonionego z kilku komisji sejmowych wpłynęło szereg skarg na działanie likwidatora, głównie dotyczących stosowania kryteriów przekazywania spółdzielniom pracy części majątku RSW.</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#PosełTadeuszDziuba">W dniu 27 października 1990 r. zespół orzekł, iż likwidator nie naruszył przepisów ustawy i nie przekroczył nadanych mu tą ustawą uprawnień. W konsekwencji Rada Ministrów w dniu 29 października na mocy ustawy zatwierdziła plan zagospodarowania majątku likwidowanej spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-99.4" who="#PosełTadeuszDziuba">Niezależnie od wyżej podanych, nieco formalnych powodów uzasadniających wniosek o oddalenie projektu noweli, istnieją dalsze przesłanki rzeczowe. Ustawa o likwidacji RSW skutecznie uruchomiła proces likwidacji koncernu i skutecznie otworzyła drogę do demonopolizacji rynku prasowo-wydawniczego oraz jego obrzeży. Proces likwidacji jest zaawansowany.</u>
          <u xml:id="u-99.5" who="#PosełTadeuszDziuba">Wprowadzenie do ustawy o likwidacji RSW zasadniczej zmiany polegającej na zobowiązaniu likwidatora do przekazania powstałym już spółdzielniom pracy odpowiednich części majątku oznacza faktycznie przerwanie procesu likwidacji, a dalej — oznacza przymus wycofania się z dotychczasowych zobowiązań podjętych w procesie likwidacji, zwłaszcza wobec poważnych kontrahentów zagranicznych. Prawie na pewno podważy to wiarygodność polskiego ustawodawcy i pociągnie utratę zaufania ze strony inwestorów zagranicznych zainteresowanych nie tylko rynkiem prasowym, wydawniczym oraz siecią dystrybucji prasy.</u>
          <u xml:id="u-99.6" who="#PosełTadeuszDziuba">Projekt noweli jest wyraźnie obliczony na sferę prasy, ale jego sformułowania są ogólne i dotyczą również sfer pozostałych, a więc także np. kolportażowo-handlowej. Z całą pewnością przekazanie — w świetle noweli obowiązkowe — majątku powstałym spółdzielniom pracy w tej sferze oznacza katastrofę pionu kolportażowo-handlowego. Jest to jedna z wad projektu noweli. Mając na uwadze wybraną część likwidowanej RSW, ingeruje się ze skutkami rujnującymi w pozostałe jej części.</u>
          <u xml:id="u-99.7" who="#PosełTadeuszDziuba">Projekt noweli ma usterki formalno-legislacyjne i to jest jeszcze jeden argument za wnioskiem komisji. Ostatecznie apeluję do Wysokiej Izby o oddalenie projektu noweli przedstawionej w druku nr 630.</u>
          <u xml:id="u-99.8" who="#PosełTadeuszDziuba">Na zakończenie chciałbym wnieść dodatkową sprawę. W trakcie posiedzenia połączonych komisji sejmowych, z upoważnienia których występuję, komisje te zostały zapoznane z projektem uchwały Sejmu oznaczonej numerem 664. Uchwała ta wiąże się z materią obecnie omawianą. Jeśli Wysoka Izba raczy oddalić projekt ustawy, wówczas debata o tym projekcie uchwały będzie bezprzedmiotowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wystąpienie.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Posiadam trzy zgłoszenia do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu posłankę Małgorzatę Węgrzyn z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, kolejnym mówcą będzie posłanka Teresa Czarnik-Sojka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełMałgorzataWęgrzyn">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Tworzenie prawa w tak szybkim tempie, w jakim to robi Sejm X kadencji, powoduje to, że przepisy, które są uchwalane, bywają nieprecyzyjne i stwarzają możliwości dowolności ich interpretacji. Z wypowiedzi pana posła sprawozdawcy też można było to wywnioskować. I tak właśnie się stało z ustawą o RSW „Prasa-Książka-Ruch”. Wiemy, że sama nazwa RSW wywoływała wiele emocji i polemik, mocą Sejmu została zlikwidowana i bardzo dobrze. Natomiast inicjatywa ustawodawcza grupy posłów zmierzała do sprecyzowania art. 5 omawianej właśnie ustawy, aby jednak spółdzielnie pracownicze założone w myśl tej ustawy miały prawo do ubiegania się o tytuł danej gazety. Z wielu publikacji prasowych, jak również z informacji, które do mnie dotarły, wynika, że Komisja Likwidacyjna dowolnie interpretuje przepisy i stosuje je w zależności od swego własnego uznania. Uważam, że Komisja Likwidacyjna nie przyznając tytułu, winna dać spółdzielni decyzję, a tym samym prawo do odwołania się i do skorzystania z prawnie zagwarantowanego dochodzenia roszczeń.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PosełMałgorzataWęgrzyn">Zgłaszam wniosek formalny, aby jednak projekt tej ustawy wrócił ponownie do komisji i by na ich posiedzenie zostali zaproszeni eksperci i znawcy prawa, i obiektywnie przedstawili posłom te sprawy. Z protokołu wynika, że na posiedzeniu komisji byli tylko przedstawiciele Komisji Likwidacyjnej, którzy są w pewnym sensie zainteresowani, dlatego też mój wniosek formalny zmierza do ponownego przesłania tego projektu do komisji.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#PosełMałgorzataWęgrzyn">Pan poseł sprawozdawca mówił o uzasadnieniu, ja też czytałam to uzasadnienie rządowe i stwierdzam, że jednak było w nim zaznaczone, aby tam gdzie będą to spółdzielnie pracy w pierwszej kolejności przekazywać im wydawnictwa i inne jednostki organizacyjne, o ile spełnią wymogi zawarte w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#PosełMałgorzataWęgrzyn">Spółdzielnie wielu naszych gazet mają stare rodowody. Uważam, ze spółdzielnia również powinna być jedną z form, jakie będą w przyszłości obowiązywać w naszym pluralistycznym systemie państwa. W ustawie o likwidacji RSW „Prasa-Książka-Ruch” art. 5 stanowi właśnie o możliwości przekazania spółdzielniom pracy założonym przez co najmniej połowę pracowników tych jednostek w celu kontynuowania ich działalności i po spełnieniu wszelkich wymogów określonych tą ustawą, a jeszcze jest ustawa ze stycznia, która w art. 6 nakłada obowiązek, aby każdy taki wniosek był bezwzględnie rozpatrywany i to w pierwszym rzędzie przez Komisję Likwidacyjną. Nie można również pominąć faktu, iż to spółdzielnie pracy powstałe w tym trybie, a właściwie ich członkowie, jak również poprzednicy wypracowali przez lata określoną część majątku likwidowanej RSW.</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#PosełMałgorzataWęgrzyn">Byłoby ogromnym nieporozumieniem doprowadzenie w chwili obecnej do sprzedaży tych jednostek z pominięciem zespołów redakcyjnych. Również paradoksem jest sytuacja, gdy prawnie powstałe spółdzielnie pracy, zarejestrowane w izbach gospodarczych, posiadające tytuły gazet lub innych jednostek, miały być kierowane do sprzedaży. Dojdzie wówczas do paradoksalnej sytuacji prawnej, iż na rynku znajdować się będą dwie jednostki organizacyjne, posiadające prawo do tego samego tytułu, jakim jest właśnie tytuł i znak towarowy. I może dochodzić do poważnych procesów sądowych wytaczanych przeciwko skarbowi państwa.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#PosełMałgorzataWęgrzyn">Pragnę również poinformować Wysoką Izbę, że grupa posłów zwróciła się do ministra sprawiedliwości o skorzystanie z uprawnień przewidzianych w art. 5 ustawy o prokuraturze i wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego o. ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni prawa dotyczącej omawianej dzisiaj ustawy.</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#PosełMałgorzataWęgrzyn">Zwracam się również do pana premiera o przedsięwzięcie w trybie nadzoru działań na rzecz przywrócenia działaniom Komisji Likwidacyjnej zgodności z praktycznym wykonywaniem ochrony interesów i własności pracowniczej — w myśl art. 5 omawianej ustawy i art. 3 i 4 ustawy o zmianach w organizacji działalności spółdzielczości — oraz o uwzględnienie przez Komisję Likwidacyjną woli Sejmu, zawartej mimo wszystko w motywach ustawodawczych, które legły u podstaw ich uchwalenia i do legalnej ich wykładni. Proszę również, aby Komisja Likwidacyjna złożyła Wysokiej Izbie sprawozdanie ze swej działalności, bo mija już prawie rok od uchwalenia tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-101.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu posłankę Teresę Czarnik-Sojkę z Poselskiego Klubu Polskiej Unii Socjaldemokratycznej, kolejnym mówcą będzie poseł Waldemar Pawlak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełTeresaCzarnikSojka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W marcu zeszłego roku uchwaliliśmy ustawę o likwidacji RSW „Prasa-Książka-Ruch”, wychodząc z założenia, że 3 miesiące wcześniej przyjęta ustawa o organizacji i działalności spółdzielczości nie wystarcza, że rozbicie prasowego koncernu wymaga spec-ustawy. Tworzyliśmy ją w ogromnym pośpiechu i jak wskazuje praktyka wdrażania jej w życie, nie uniknęliśmy pewnych niedomówień. Zabrakło w uregulowaniach prawnych precyzji, co nie pozwoliłoby interpretować ich zbyt dowolnie. Spec-ustawa o likwidacji koncernu RSW, a był to projekt rządowy, w swoim uzasadnieniu określa nie tylko cel tego aktu prawnego, ale i sposób realizacji. Cytuję: „Przewiduje się zagospodarowanie dotychczasowego potencjału RSW przez przekazanie go na własność innym podmiotom gospodarczym, jak spółdzielniom zakładanym przez pracowników zakładów i innych jednostek organizacyjnych RSW, przedsiębiorstwom państwowym, spółkom, a także dotychczasowym członkom RSW i skarbowi państwa, (bezpłatnie)” W tym miejscu chciałbym się odnieść do wypowiedzi posła sprawozdawcy, który stwierdził, że nie ma wykładni tej sprawy w uzasadnieniu ustawy. Zacytowałam.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PosełTeresaCzarnikSojka">Wysoka Izbo! Celem nadrzędnym rozbicia monopolu prasowego było stworzenie nowego ładu informacyjnego, między innymi poprzez różne formy własności odpowiadające pluralistycznemu systemowi państwa. Po raz pierwszy w powojennych dziejach Polski zespoły dziennikarskie dostrzegły szansę, iż w procesie przekształceń własnościowych traktowane będą nie jak dotychczas przedmiotowo, jako dodatek do tytułu gazety czy czasopisma, stanowiącego własność wydawcy, lecz jako podmiot współtworzący nowy model prasy, odzwierciedlającej bogactwo odcieni naszego współczesnego życia w jego wszystkich dziedzinach i przejawach. Odzwierciedleniem tych nadziei było powstanie, zgodnie z sugestią tej spec-ustawy o likwidacji koncernu RSW, spółdzielni dziennikarskich i spółek pracowniczych. Większość z nich spełniała ustawowe warunki tej ustawy. Ich członkowie wnieśli określone wkłady, złożyli likwidatorowi wnioski o przekazanie tytułów i większość z nich, mimo spełnienia tych warunków, a także mimo gwarancji ciągłości wydawania tytułów, czyli kondycji ekonomicznej, nie otrzymała swoich tytułów. Rada Ministrów, mimo licznych odwołań zarządów spółdzielni dziennikarskich obu stowarzyszeń dziennikarskich, zatwierdziła wniosek likwidatora, który odmówił blisko 100 spółdzielniom przekazania im tytułów, aczkolwiek art. 5 ustawy o likwidacji RSW wskazuje w pierwszej kolejności na spółdzielnie pracy jako jednostki wytypowane do kontynuowania działalności wydawniczej, a dopiero art. 6 formułuje wskazanie, by nie przekazane spółdzielniom pracy w trybie art. 5 składniki majątku sprzedać wedle zasad ustawy styczniowej, o której to ustawie styczniowej wydaje się likwidator zupełnie zapominać. A więc wówczas, kiedy nie zostaną przekazane spółdzielniom, ponieważ po prostu nie będą te spółdzielnie gwarantowały ciągłości wydawniczej. Podkreślam, dopiero wtedy sprzedać, a więc najpierw przekazać. Tak się jednak nie stało, a to dlatego, że w art. 5 zapisaliśmy słowa: „mogą być przekazane”. Mogą, a więc nie muszą, nie powinny. I tą furtką Komisja Likwidacyjna wyprowadziła na przetarg dziesiątki tytułów, odmawiając ich zespołom prawa do gospodarowania tym, co wypracowali przez lata.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PosełTeresaCzarnikSojka">Wysoka Izbo! Niezależnie od tego, jak surowo ocenimy pracę mojego środowiska dziennikarskiego, a oceniać ją trzeba nie odrywając od systemu, w jakim pracowało, poczytność tytułów i fakt, iż szerokie rzesze czytelników, mimo słusznych pretensji do dawnego kształtu prasy, nie odrzucają dziś większości tych tytułów, pozostają im wierne, jest niekwestionowanym, choć często gorzkim dorobkiem ludzi. Tak zresztą ten problem ujmuje ustawa styczniowa o spółdzielczości, na której bazuje art. 5 i 6 naszej spec-ustawy.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#PosełTeresaCzarnikSojka">Proponowana przez grupę posłów nowelizacja, nad której przyjęciem lub odrzuceniem dyskutujemy teraz, jest niczym innym jak sugestią, by zamknąć ową furtkę, zmienić nieprecyzyjne sformułowanie i pozwolić, by ustawę realizowano zgodnie i z literą, i z duchem prawa, zgodnie z intencją zawartą w jej uzasadnieniu.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#PosełTeresaCzarnikSojka">Uważając tę nowelizację za uzasadnioną z prawnego punktu widzenia, zwracam się do Wysokiej Izby z gorącym apelem o nieodrzucanie tego projektu. Znaczna część posłów Komisji Kultury i Środków Przekazu jest tego samego zdania. Proszę o przyjęcie tego projektu, bądź ponowne skierowanie go do komisji. Tę drugą propozycję przedkładam nie bezzasadnie. Pierwsze przetargi, jakie zorganizowała Komisja Likwidacyjna, mam tu na myśli przetargi na sprzedaż „Życia Warszawy” i „Expressu Wieczornego”, przetargi jeszcze nie zakończone, ujawniły wiele nieprawidłowości, wiele niedostatków regulaminowych. Wobec podejrzenia działania sprzecznego z prawem na szkodę obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej porządku prawnego, w imieniu członków spółdzielni redakcji „Życia Warszawy”, skierowany został do ministra sprawiedliwości i do Prokuratora Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej wniosek o wszczęcie postępowania wyjaśniającego.</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#PosełTeresaCzarnikSojka">Wysoka Izbo! Pospieszne tworzenie prawa, jakie jest naszym udziałem, powoduje, że czasem nie dość precyzyjnie formułujemy nasze intencje. Starajmy się poprawić niedoskonałości, zwłaszcza jeżeli to może przyczynić się do urzeczywistnienia, aby przyszły ład w Polsce budować własnymi rękami. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Waldemar Pawlak z Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego, kolejnym mówcą będzie pani poseł Józefa Hennelowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełWaldemarPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nawiązuję do wystąpienia pana posła sprawozdawcy. Chciałbym zauważyć, ze wiarygodności polskiego ustawodawcy nie poprawimy, jeżeli nie będziemy poprawiać złego prawa. Przewodniczący Komisji Likwidacyjnej publicznie sugerował, że ustawa jest zła, tym niemniej z zapałem tę złą ustawę wypełnił jeszcze gorszą treścią. Wyjątkowo dobrze traktowane były te spółdzielnie, które opowiadały się po jedynie słusznej stronie i stawiały się do dyspozycji, gorzej było w tych spółdzielniach, które okazały się niegodne zaufania. Tytuły szły pod młotek, nawet jeżeli tymi tytułami kierowali koledzy z „Solidarności”, działacze z lat osiemdziesiątych, nawet jeżeli czasopisma zajmowały się wyłącznie techniką i to techniką zachodnią, w której w żaden sposób nie można się dopatrzeć ani wpływu nomenklatury, ani jakichkolwiek sukcesów komunizmu. Komisja Likwidacyjna systematycznie lekceważyła wszelkie opinie i środowiska dziennikarskiego, i posłów. Okazała się też nieczuła na wszelkie sugestie dotyczące zmian w stylu pracy, zadecydowała tak, jak uważała za słuszne tylko we własnym gronie.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PosełWaldemarPawlak">Komisja Kultury i Środków Przekazu podeszła do tej sprawy bardzo formalnie i potraktowała projekt tej ustawy tylko z punktu widzenia formalnego. Oczywiście można i tak, z tym że sprawa nadal pozostaje nierozwiązana. Wydaje mi się, że niezależnie od tego, czy ten projekt przyjmiemy, czy być może skierujemy do dopracowania w komisji, przynajmniej powinniśmy podjąć dobrze opracowaną uchwałę, zmierzającą do tego, aby wskazała nowemu rządowi konieczność ponownego przeanalizowania procesu likwidacji RSW, rozpatrzenia wielu nieprawidłowości, które się w tym procesie zdarzyły. Jeżeli mówimy tutaj o pewnych niedoskonałościach, to wydaje się, że bardzo uzasadnionym byłoby pozostawienie spółdzielniom przynajmniej własności tytułu. Nie chodzi może nawet o majątek, ale o tytuły, bo gazetę można wydawać niezależnie od tego, czy się działa w budynku RSW czy nie. I to też wydaje mi się warte zastanowienia. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi za wypowiedź. Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Józefę Hennelową.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełJózefaHennelowa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj rano znajdowaliśmy się w sposób niewątpliwy na następnym etapie i padły tutaj piękne słowa o trzeciej Rzeczypospolitej. Rozpatrując ten dzisiejszy wniosek po raz drugi, w drugim czytaniu, i słuchając protestów przeciwko wnioskowi Komisji Kultury i Środków Przekazu o oddalenie projektu ustawy z druku nr 630, czuje się z powrotem zawrócona do etapu PRL. Proszę mi wybaczyć te słowa, ale tak dokładnie jest. Bardzo mi przykro również dlatego, że w takim momencie właściwie ma się poczucie straconego czasu. Na posiedzeniu komisji bardzo dokładnie omówiliśmy ten projekt i dzisiaj tutaj poseł sprawozdawca analizował jego sens, i przedstawiał konkretne argumenty. Potem słyszeliśmy nie kontrargumenty, tylko zupełnie mijające się apele. Do czego sprowadza się wniosek?</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PosełJózefaHennelowa">Proszę państwa, nic do tego nie ma kulawa praktyka Komisji Likwidacyjnej, którą to praktykę można zaskarżyć, można ją analizować, można ją poprawiać. Posłowie proponujący zmiany w ustawie zaproponowali formułę, która z formuły szerokiej staje się formułą wąską. Zamiast pojęcia: „Komisja może przekazywać także zespołom redakcyjnym zawiązującym spółdzielnie”, proponuje się wprowadzenie słowa „przekazuje”, a zatem obligatoryjnie nie dotyczy to również — jak muszę znowu powtarzać za posłem sprawozdawcą — samych pism, dotyczy tak samo zespołów poligraficznych, kolportażu, różnego typu działalności prasowej. Jest zatem propozycja wprowadzenia w trakcie realizowania poprzedniej ustawy czegoś, co zmienia tę ustawę w sposób zupełnie zasadniczy od tej strony, co więcej, pozwalam sobie zwrócić uwagę, że drugi punkt tego krótkiego projektu mówi: „wstrzymuje się sprzedaż wydawnictw i innych jednostek organizacyjnych, które zostały skierowane do przetargu”, a zatem znowu stwarzamy nowe prawo z powodu niezadowolenia z pewnych praktyk szczegółowych, które to prawo — tak jak powiedział pan poseł Dziuba — postawiłoby pod znakiem zapytania całą wiarygodność działań będących w tej chwili w toku. I to w imię niezadowolenia społecznego, które podobno jest ogromnie szerokie.</u>
          <u xml:id="u-107.2" who="#PosełJózefaHennelowa">Jak wiadomo, działalność Komisji Likwidacyjnej była przedmiotem analiz sejmowych. Zostało to inaczej ocenione po tych analizach, tym niemniej nie widzę najmniejszych przeszkód do oprotestowywania spraw związanych z konkretnym tytułem czy placówką wydawniczą. Natomiast zmienianie, do tego celu całej ustawy w trakcie jej realizowania jest nawrotem do obrony jednego z najważniejszych bastionów starego systemu, bastionu, który próbowaliśmy i chcieliśmy w sposób mądry całkowicie zlikwidować. Pociągnie to za sobą określone koszty społeczne, o których tutaj poseł sprawozdawca mówił. Na temat kosztów dyskutujący nie odezwali się absolutnie.</u>
          <u xml:id="u-107.3" who="#PosełJózefaHennelowa">Pozwalam sobie wreszcie być przeciwnego zdania niż pani posłanka Węgrzyn, która zaproponowała powrót tej ustawy do komisji. Mieliśmy bardzo długą debatę, wysłuchaliśmy wszystkich, którzy byli innego zdania niż ostatecznie większość komisji, i — moim zdaniem — jest to tylko po prostu przeciąganie sprawy, by koniecznie doprowadzić do realizacji tego wniosku. Wniosek ten również jako precedensowy Wydaje mi się bardzo niebezpieczny. Konkretne, praktyczne niezadowolenie z czegoś nie może powodować zmiany zupełnie zasadniczej, bo zmiany ustawy. Chcę to podkreślić z całym przekonaniem, ta zmiana jest bardzo daleko sięgająca, to nie jest żadna kosmetyka i żadna drobna korekta. Chciałabym, aby Wysoka Izba, jeżeli przychyli się do wniosku, żeby dzisiaj głosować wniosek Komisji Kultury i Środków Przekazu, zwróciła uwagę właśnie na tę sprawę zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-107.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Izabellę Sierakowską.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Czarnik-Sojka: Ad vocem!)</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, pani poseł Czarnik-Sojka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełTeresaCzarnikSojka">Przepraszam najmocniej, ale muszę polemizować z panią poseł Hennelową, aczkolwiek pochodzimy z tego samego środowiska, choć z zupełnie różnych tytułów. Różnią nas także opcje polityczne.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PosełTeresaCzarnikSojka">Pani poseł, upieram się przy tym, że proponowana w tej ustawie zmiana nie jest zmianą kosmetyczną, ale jest zmianą uściślającą, natomiast nieprawda, że burzy ona całą ustawę, ponieważ po to, aby istniejące spółdzielnie mogły otrzymać tytuły, muszą spełniać określone warunki i zmieniając to jedno słowo w art. 5 ust. 1 naszej ustawy, nie zmieniamy niczego w pozostałych artykułach, mówiących o warunkach, które muszą być spełnione, jeżeli spółdzielnie mają otrzymać jakieś składniki majątku byłej RSW. Natomiast nie zgadzam się z panią, że nie ma znaczenia, jak Komisja Likwidacyjna przeprowadziła ten proces. Ma to znaczenie, dlatego że w tej ustawie, którą nazwałam spec-ustawą, jak również w ustawie o spółdzielczości, którą uchwaliliśmy równo rok temu, jest dokładnie mowa, jaka jest kolejność, praktycy mówią zdaje się paradygmat, załatwiania poszczególnych spraw. To zostało przekroczone, likwidator nie trzymał się tej kolejności, jaka powinna być według ustawy. Dlatego wydaje mi się, że skoro jest taka luka, naszym obowiązkiem jest tę lukę wypełnić treścią prawną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę panią poseł Izabellę Sierakowską z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, a następnie pana posła Juliusza Brauna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełIzabellaSierakowska">Panie Marszałku, Panie i Panowie Posłowie! Nie ma tego dobrego, co by na złe nie wyszło, chce się w tym wypadku powiedzieć, obserwując poczynania Komisji Likwidacyjnej RSW „Prasa-Książka-Ruch”. Gdy przed kilkoma miesiącami Sejm przyjął ustawę o likwidacji RSW. wszyscy zgodnie twierdzili, że jest to krok ku prawdziwej wolności prasy, do pluralizmu na gazetowym rynku. Kto zada sobie trud przejrzenia stenogramu z tego posiedzenia, bez trudu zauważy, iż większość mówców podkreślała korzyści płynące z umożliwienia dziennikarzom przejmowania swoich redakcji, opowiadała się za rozbiciem monopolu poprzez tworzenie spółdzielni pracowniczych. Okazało się jednak, że interpretacja ustawy przez Komisję Likwidacyjną jest inna. Nie przebrzmiał jeszcze stuk marszałkowskiej laski zamykającej posiedzenie, a już okazało się, że o tym kto dostanie tytuł, a kto wyląduje na bruku, decydować będą: kryteria ekonomiczne, społeczne, polityczne i słuszności moralne. Tak w każdym razie zapowiadał w wywiadzie likwidator Drygalski.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PosełIzabellaSierakowska">Dziwnym zbiegiem okoliczności słuszność moralna kazała panu likwidatorowi przeznaczyć na przetarg tytuły przynoszące największy zysk, a oddać spółdzielniom te, które stoją na progu bankructwa. Nie wiem, dlaczego „słuszne moralnie” miało być sprzedanie „Expressu Wieczornego”, „Trybuny”, „Sztandaru Młodych” czy „Kuriera Lubelskiego”, mimo iż prężnie działały tam już od pewnego czasu dziennikarskie spółdzielnie.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#PosełIzabellaSierakowska">Wysoka Izbo! Naszym wspólnym błędem było niedopilnowanie brzmienia ustawy. Tak zwykle drobiazgowi sejmowi styliści tym razem nie zauważyli, że słowo „mogą” nie jest równoważne z „przejmują”. Ot, drobna pomyłka, nie rozumiem tylko, dlaczego tak wiele osób nie chce zgodzić się na jej sprostowanie. Nie rozumiem, dlaczego zwołana w trybie awaryjnym, bo inaczej tego nazwać się nie da, komisja po 30 minutach obrad uchyla nowelizację, a tym samym opowiada się przeciwko pierwotnemu zamysłowi Sejmu. Jestem bowiem przekonana, że wszystkim nam tu nie chodziło o zastąpienie dyktatu pana Główczyka czy Tabkowskiego dyktatem pana Drygalskiego, czy innego wielkiego likwidatora, ale o uwłaszczenie prasy.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PosełIzabellaSierakowska">Nie chcę w tym miejscu komentować posunięć Komisji Likwidacyjnej. Nie chcę przypominać o aferze wokół „Sztandaru Młodych”, czy o dziwnym stosunku Komisji Likwidacyjnej do zespołu „Expressu Wieczornego”, który poprzez powołanie nowego tytułu udowodnił, iż jest w stanie egzystować samodzielnie. Chcę tylko spytać, dlaczego Wysoki Sejm nie chce doprowadzić do końca dzieła już rozpoczętego? Dlaczego dajemy się wmanewrować w uliczkę bez wyjścia? W tej chwili możemy jeszcze znowelizować tę ustawę, gdy odbędą się przetargi, na otrzeźwienie będzie już zbyt późno.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#PosełIzabellaSierakowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zwracam się o poparcie wniosku wznawiającego pracę nad nowelizacją ustawy, zwracam się o zablokowanie przetargów i oddanie tytułów spółdzielniom dziennikarskim, bez oglądania się na „słuszności moralne i kryteria społeczne”. Nie nam bowiem o tym sądzić.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zabranie głosu posła Juliusza Brauna z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełJuliuszBraun">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani poseł Sierakowska przed chwilą powiedziała, że nie chce komentować posunięć Komisji Likwidacyjnej, a następnie te posunięcia w sposób zdecydowanie krytyczny skomentowała. Nasza komisja nie mówiła, że nie chce komentować posunięć Komisji Likwidacyjnej, przeciwnie, na bieżąco opiniowała prace Komisji Likwidacyjnej, zapoznawała się zarówno z wynikami tej pracy, jak ze skargami na działalność Komisji Likwidacyjnej. I na podstawie pełnego rozeznania i wielogodzinnej pracy, wydała taką właśnie opinię, z jaką Wysoki Sejm miał okazję się zapoznać, jeśli chodzi o propozycję nowelizacji ustawy. Ta drobna nowelizacja w gruncie rzeczy bowiem prowadzi po prostu do uchylenia ustawy, którą przyjęliśmy. To nieprawda, że Sejm nie chce doprowadzić do końca procesu, właśnie chce doprowadzić do końca ten proces i dlatego nie może przyjąć propozycji zmiany tego jednego tylko słowa „może”, na praktycznie mówiąc „musi”. I to znów nieprawda, że to styliści sejmowi nie zauważyli, że to nie to samo „może” a „przekaże”.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PosełJuliuszBraun">Chciałbym przypomnieć pani poseł, bo przecież pani poseł uczestniczyła również w tej pierwszej dyskusji, że właśnie wówczas zarówno Sejm, jak wcześniej komisja, dyskutował, a nawet głosował na temat, czy w ustawie należy zapisać to obligatoryjne przekazywanie spółdzielniom, czy użyć właśnie tego sformułowania, które się znalazło w ustawie. I znalazło się ono nie przez przeoczenie, nie przez pomyłkę, tylko w wyniku świadomej decyzji Sejmu. Chodziło bowiem o to, by spółdzielniom dziennikarskim zostały przekazane te redakcje, te pisma, które przez te spółdzielnie będą mogły być prowadzone i tym spółdzielniom, które zagwarantują możliwość ekonomiczną i organizacyjną ich prowadzenia.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#PosełJuliuszBraun">Przetargi, jak Wysokiemu Sejmowi wiadomo, już się zaczęły, wyznaczone zostały terminy kolejnych przetargów. Komisja Kultury i Środków Przekazu sprawę tę nadal obserwuje. Chciałbym poinformować, że na podstawie doświadczeń z pierwszego przetargu, jaki miał miejsce, komisja sformułowała dezyderat do prezesa Rady Ministrów, dotyczący praktycznie działania Komisji Likwidacyjnej. Chciałbym przeczytać tekst tego krótkiego dezyderatu, bo myślę, że stanowi on istotny głos w dyskusji nad projektem ustawy. Komisja Kultury i Środków Przekazu stwierdza mianowicie tak: „W związku z rozpoczęciem ostatniej fazy procesu likwidacji Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch” Komisja Kultury i Środków Przekazu przypomina, że intencją ustawy o likwidacji RSW „Prasa-Książka-Ruch” była m.in. demonopolizacja rynku prasowego oraz stworzenie warunków działania różnorodnej, niezależnej prasy. Zdaniem Komisji Kultury i Środków Przekazu, komisja przetargowa dokonująca sprzedaży składników likwidowanej spółdzielni winna przestrzegać w czasie przetargów tytułów prasowych zasad gwarantujących:</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#PosełJuliuszBraun">— po pierwsze, ochronę interesów wydawców polskich w konkurencji z kapitałem zagranicznym;</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#PosełJuliuszBraun">— po drugie, ochronę interesów pracowniczych i praw zespołów dziennikarskich;</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#PosełJuliuszBraun">— po trzecie, przeciwdziałanie monopolizacji także w wymiarze lokalnym oraz odtwarzaniu starych układów nomenklaturowych.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#PosełJuliuszBraun">Komisja stwierdza jednocześnie potrzebę pilnego uregulowania ustawowego zasad funkcjonowania kapitału zagranicznego na rynku prasowym w sposób umożliwiający realny udział tego kapitału w modernizacji prasy w Polsce, przy jednoczesnej ochronie środków przekazu przed ich podporządkowaniem zagranicznym ośrodkom decyzyjnym. Oferty, jakie napływają obecnie do komisji przetargowej od wydawców reprezentujących w całości kapitał zagraniczny, winny być analizowane nie tylko z punktu widzenia ich wiarygodności i atrakcyjności ekonomicznej, ale również przestrzegania określonych wyżej zasad.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#PosełJuliuszBraun">Komisja Kultury i Środków Przekazu pragnąc poznać zgodność działania Komisji Likwidacyjnej z intencją ustawodawcy, oczekuje systematycznych, bieżących informacji o prowadzeniu akcji przetargowej”.</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#PosełJuliuszBraun">I z tymi informacjami komisja jest i nadal będzie zapoznawana. Jeszcze tylko kilka zdań komentarza do tego zdania, w którym mówimy o potrzebie ochrony interesów pracowniczych i praw zespołów dziennikarskich. Ta sprawa systematycznie była przedmiotem zainteresowania komisji, ale jednocześnie zdajemy sobie sprawę, że istnieją tutaj pewne nieuchronne konflikty w obrębie zespołów dziennikarskich. Mieliśmy okazję z tym się zapoznać, rozpatrując skargi, w których często jedna część zespołu występowała przeciwko drugiej, część zespołu przeciwko naczelnemu, naczelny przeciwko części zespołu. Niestety, mnóstwo tego rodzaju konfliktów istnieje i nie ma takiego rozwiązania, które pozwoliłoby zadowolić wszystkich. I nie da się też przyjąć takiego rozwiązania, jak niekiedy jest proponowane, że zespołom należy przekazać poszczególne składniki spółdzielni zawsze i bezwarunkowo, bo przecież Wysoka Izba już wielokrotnie podkreślała, że nie można zawsze i bezwarunkowo przekazywać pracownikom ich zakładu pracy. Nie na tym ma polegać proces przemian własnościowych, a tutaj nagle wprowadzalibyśmy w tym jednym, szczególnym przypadku taką właśnie zasadę, dlatego chciałbym poprzeć stanowisko Komisji Kultury i Środków Przekazu i prosić Wysoki Sejm o oddalenie projektu ustawy o nowelizacji ustawy o likwidacji RSW „Prasa-Książka-Ruch”.</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, poseł Izabella Sierakowska ad vocem, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełIzabellaSierakowska">Przecież właśnie o to Sejmowi chodziło, zarówno pan to potwierdza, jak i ja — o przekazanie dobrym spółdzielniom tytułów, a stało się odwrotnie. To, co powiedziałam w swoim wystąpieniu, że dobre tytuły dobrych spółdzielni idą na przetarg, a oddaje się tylko bankrutów. A więc bankruci otrzymali swoje tytuły, a dobre tytuły, w tej chwili przynoszące zyski, są oddawane na przetarg, czyli nie ma tu konsekwencji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#komentarz">(Poseł Juliusz Braun: Przepraszam, czy można jedno zdanie jeszcze?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, ale króciutko i na tym zakończymy wymianę poglądów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełJuliuszBraun">Chciałbym powiedzieć, że jest to ocena pani poseł, mnie się natomiast wydaje, że działanie Komisji Likwidacyjnej nie doprowadziło do tego rodzaju rozwiązań, ale do innych. Różnica w ocenie już pozostanie, natomiast nie różnica dotycząca przepisów prawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jest jeszcze jedno zgłoszenie do dyskusji, tak?</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, może z mównicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełBogdanDerwich">To znaczy, panie marszałku, jeżeli pan pozwoli, wydaje mi się, że jest mimo wszystko pewne nieporozumienie, bo wydaje mi się, że rzeczywiście w całej dyskusji odnośnie RSW „Prasa-Książka-Ruch” chodziło o to, żeby tam, gdzie się znajdą chętni, którzy samodzielnie będą chcieli prowadzi to, co można z tego RSW prowadzić, dostaną to. Wydaje mi się, że w tej chwili jest po prostu dorabiana jakaś teoria do tego, co było na początku dyskusji stosunkowo proste. Zespoły dziennikarskie miały same prowadzić swoje własne gazety. I teraz wydaje mi się, że próbujemy szukać jakiejś teorii, że tam, gdzie te zespoły chcą to prowadzić, to im się po prostu utrudnia i nie mogą tego robić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zgłoszeń nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jeszcze jest?</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Tylko prosiłbym, jeżeli jest to zgłoszenie do dyskusji, o skorzystanie z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełBożennaUrbańska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wydaje mi się, że decyzja o likwidacji RSW była podyktowana względami politycznymi i co do tego chyba nikt nie ma wątpliwości. Sam fakt (dziękuję za potwierdzenie), proszę państwa, że członków Komisji Kultury i Środków Przekazu wezwano telegraficznie, właściwie prawie nocą, by na drugi dzień dyskutowali o tej sprawie, a zaraz potem odbyło się drugie czytanie tutaj na posiedzeniu Sejmu, co jeszcze raz potwierdziło, że właściwie przyspieszyliśmy w ogromnym tempie, a z realizacją jakoś nam nie wychodzi. I jeżeli przyznajemy, że decyzja o likwidacji RSW była podyktowana względami politycznymi, to wydaje mi się, że już sama realizacja powinna być jednak zgodna z prawem. Chodziło przecież o uspołecznienie prasy, taki był sens tej ustawy, a dzisiaj grozi nam rozdanie pewnych tytułów wybranym, wygodnym politycznie kontrahentom.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PosełBożennaUrbańska">Nie wiem, czy w dzisiejszych naszych obradach uczestniczy ktoś z Komisji Likwidacyjnej, wokół której w taki nadzwyczajny, niemal nadspodziewany sposób narosło dużo nieporozumień i jakiejś niebywałej tajemniczości, bo niby dlaczego taka tajemniczość okrywa działania komisji? Chwilami miało się wrażenie, że to prawie baza rakietowa, do której nie ma dostępu. Jeżeli tajemnica, to może ona dotyczyć napływania ofert, ale gdy zaczyna się przetarg, to uważam, że powinno to być przy pełnej jawności działania.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PosełBożennaUrbańska">Chciałabym, korzystając z okazji, zadać kilka pytań właśnie Komisji Likwidacyjnej, bo mimo iż sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu prosiła o materiały na piśmie, to właściwie takich materiałów na dobrą sprawę nie otrzymała. A uchwała, którą dzisiaj był uprzejmy przeczytać pan poseł Braun, to proszę państwa, prawdę mówiąc, pobożne życzenia. Przecież w ustawie, którą uchwaliliśmy, zespoły nie mają żadnej możliwości odwoływania się od decyzji podjętej przez Komisję Likwidacyjną. Taka jest przecież prawda. A to, że dzisiaj Komisja Kultury i Środków Przekazu apeluje i zwraca uwagę, aby jednak czegoś tam przestrzegano, to jak powiadam, może pozostawać tylko w sferze życzenia, ale wcale nie musi być to życzenie realizowane. I stąd kilka moich pytań, choć nie wiem, czy ktoś z Komisji Likwidacyjnej jest dzisiaj na sali.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#PosełBożennaUrbańska">Ciągle słyszeliśmy, że ustawa jest zła, a jednocześnie pan Drygalski podjął się realizacji tej ustawy. Mnie to zdziwiło. Ustawa była, jak powiadam, ciągle zła i jakoś nie szło z tą realizacją, szef Komisji Likwidacyjnej awansował i przeszedł do drugiego ministerstwa, również zajmować się przekształceniami własnościowymi. Wydaje mi się, że jeżeli był znakomity, to powinien zakończyć jedno dzieło, a jeżeli nie bardzo był znakomity, to może nie należało awansować go aż do rangi wiceministra? Nie wiem, ale takie wątpliwości jednak się we mnie budzą.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#PosełBożennaUrbańska">Poza tym miałabym jeszcze takie pytania:</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#PosełBożennaUrbańska">Czy Komisja Likwidacyjna w swoich decyzjach zamierza uwzględnić wolę zespołów redakcyjnych, czy potrafi stworzyć ramy wysłuchiwania tej woli, czy właściwie dopiero wtedy zaczyna reagować, gdy zaczynają się protesty?</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#PosełBożennaUrbańska">Właściwie na jakich zasadach będą się odbywały przetargi? Czy będzie to wybór ofert, czy przyznanie temu, kto jest wygodny, czy temu, kto da więcej?</u>
          <u xml:id="u-121.7" who="#PosełBożennaUrbańska">Czy przekraczało możliwości Komisji Likwidacyjnej rozpatrywanie powoływania redaktorów naczelnych przy odwoływaniu się na przykład do zespołów?</u>
          <u xml:id="u-121.8" who="#PosełBożennaUrbańska">I jeżeli można, prosiłabym o wyjaśnienie, bo być może te dane są niezupełnie zgodne z prawdą, ponieważ onegdaj były podane bodajże w „Wiadomościach” telewizyjnych, a 2 miesiące temu była taka informacja, że dogorywająca RSW przyniosła koło 130 mld zł zysku, a 2 tygodnie temu dowiedzieliśmy się, że około 37 mld zł strat. Tego właśnie nie rozumiem, jak to się stało.</u>
          <u xml:id="u-121.9" who="#PosełBożennaUrbańska">I na zakończenie, proszę państwa, wadzimy się, sprzeczamy się i chyba w imię ważnego celu, bo przecież chodzi o to, żeby ta prasa była czytana i żeby miała odbiorcę, ale czy naprawdę w tych sporach pamiętamy o czytelnikach, do których ta prasa jest adresowana? Proszę państwa, mam przyjemność pracować w placówce upowszechniania kultury i proszę sobie wyobrazić, że decyzjami, które podjęliśmy, sprawiliśmy, iż właściwie prasa nie dociera dzisiaj na wieś, bo o kolportażu do tej pory nikt jakoś nie pomyślał. Dziennikarze może niech się wadzą między sobą, ale mają szanse istnienia, egzystowania tak długo, jak długo mają swoich czytelników. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jest jedno zgłoszenie ad vocem i dwa zgłoszenia do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zapytuję, czy są jeszcze poza tym zgłoszenia do dyskusji?</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Można zatem uznać listę mówców za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, pan poseł chciał ad vocem?</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełEdwardNowak">Tak. Otóż pani poseł zadała retoryczne pytanie: Czyż nie chodziło nam o uspołecznienie prasy? Otóż ja pani gwarantuję, że głosując za likwidacją Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”, absolutnie nie głosowałem za uspołecznieniem środków produkcji.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali obrad.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze pani poseł Anna Dynowska, a jako ostatni głos w dyskusji zabierze pan poseł Aleksander Małachowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełAnnaDynowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Uczestniczyłam w pracach międzykomisyjnego zespołu powołanego do oceny działalności Komisji Likwidacyjnej RSW. Jako jedna z nielicznych członków tego zespołu miałam bardzo poważne wątpliwości i zgłosiłam zastrzeżenia co do jakości pracy Komisji Likwidacyjnej. W mojej osobistej ocenie pracy tej komisji przekroczono granice uznania przewidziane dla organu administracji i o tym już mówiłam w złożonym tutaj z tej trybuny oświadczeniu poselskim.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#PosełAnnaDynowska">Chciałabym przypomnieć posłom, którzy mówili, że intencją naszą w ubiegłym roku było przekazywanie tytułów zespołom redakcyjnym, że to nieprawda. Pracowałam w zespole międzykomisyjnym, badaliśmy bardzo szczegółowo stenogram z posiedzenia plenarnego Sejmu, w tej sprawie były zgłoszone, zresztą przez posłów dziennikarzy, dwa wnioski. Jeden z wniosków mówił o tym, że komisja przekazuje tytuły spółdzielniom dziennikarskim, a drugi, że komisja zostaje zobowiązana do przekazywania, czy coś podobnego. Obydwa wnioski były głosowane tutaj, w tej sali, i nie uzyskały poparcia Wysokiej Izby, i to chciałam przypomnieć, odrzuciliśmy je znaczną większością głosów. Mówił o tym zresztą pan poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#PosełAnnaDynowska">Proszę państwa, nie ma najmniejszych wątpliwości, że uchwaliliśmy w ubiegłym roku niedobrą ustawę. Nie zadbaliśmy o to, by była precyzyjna, nie określiliśmy organu, do którego niezadowolone zespoły redakcyjne czy środowiska mogą odwoływać się. Nie określiliśmy też jasnych, czytelnych kryteriów, którymi miałaby się kierować Komisja Likwidacyjna podejmując decyzję o przekazaniu tytułu spółdzielni dziennikarskiej, czy przekazując tytuł na przetarg. Nie zrobiliśmy tego. Dzisiaj także proponujemy pójście nie najlepszym tropem. Proponujemy przekazać wszystkie tytuły. Nieszczęsny art. 5 tej ustawy, który uchwaliliśmy, takich kryteriów nigdy nie precyzował. Z materiałów, które otrzymaliśmy w trakcie prac zespołu międzykomisyjnego, wynikało, że stosowano różne kryteria. Osobiście uważam, że były stosowane także kryteria, które Wysoka Izba odrzuciła, m.in. kryterium polityczne, odrzucając propozycję pewnych poprawek. Natomiast, proszę państwa, chciałabym powiedzieć, że naprawdę nie ma powodu do przyjęcia proponowanego projektu ustawy, ponieważ on generalnie nic nie załatwia. Już i tak tyle zła zrobiliśmy, przyjmując art. 5 w takiej a nie innej wersji, dając tak ogromne granice swobody uznania administracyjnego Komisji Likwidacyjnej, nawet nie konkretnemu człowiekowi, nie określając organu, który rozpatrywałby odwołania, do którego można byłoby się odwołać w tej sprawie, bo przecież Sejm także nie jest takim organem. Podejmujemy tutaj działania niejako bez upoważnienia ustawowego, nie jesteśmy formalnym organem kontrolnym w tym zakresie. Oczywiście kontroli sejmowej podlega wszystko.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PosełAnnaDynowska">Proszę państwa, RSW to nie tylko tytuły wydawnicze, to także kolportaż, to także drukarnie. O tym także nie pomyśleliśmy. Tutaj muszę powiedzieć z całą odpowiedzialnością, że komisja przyjęła bardzo sensowne rozwiązania także w tym zakresie, bo mówimy tutaj ciągle tylko o spółdzielniach dziennikarskich, spółdzielniach związanych z tytułami prasowymi, a są także spółdzielnie drukarskie, spółdzielnie związane z kolportażem prasy.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#PosełAnnaDynowska">Chciałabym, wskazując jeszcze raz na to, że naprawdę nie było intencją Wysokiej Izby obligatoryjne przekazywanie tytułów zespołom dziennikarskim, przypomnieć o tym kolegom, żeby się na to już powoływali, bo to jest niezgodne z prawdą. Chciałabym też powiedzieć, że osobiście uważam, iż powinniśmy byli w ubiegłym roku przyjąć jedno rozwiązanie — sprzedaż wszystkich tytułów drogą przetargu. Natomiast nie ma żadnych powodów do przekazywania tytułów poszczególnym zespołom dziennikarskim, albowiem żaden z tych zespołów nie jest w stanie wydać jednego egzemplarza gazety bez silnego wsparcia w postaci jakiegoś mocnego sponsora finansowego.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#PosełAnnaDynowska">Odpowiadając na pytanie pani poseł Urbańskiej, chciałabym także powiedzieć, że z informacji, które uzyskaliśmy od pracowników z Komisji Likwidacyjnej, przetarg będzie dokonywany w formie wyboru ofert i to jest przesądzone, i tak się będzie odbywać.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo pani poseł za wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Pan poseł Aleksander Małachowski zabierze w tej chwili głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Nie ulega wątpliwości, że wina jest nasza. Uchwaliliśmy złą ustawę. Ale ja na nasze usprawiedliwienie Chciałem przytoczyć pewną okoliczność, a mianowicie zostaliśmy wprowadzeni w błąd. Urząd Rady Ministrów przedstawił nam rozpoznanie, z którego wynikało, że mamy do czynienia z majątkiem spółdzielczym. Pierwszą rzeczą, którą Komisja Likwidacyjna ustaliła, jest to, że majątek koncernu RSW „Prasa-Książka-Ruch” narastał w sposób daleki od właściwego spółdzielczości, że był to majątek uzyskany trochę drogą wykorzystywania narastającego monopolistycznego potencjału i że w gruncie rzeczy cały ten wątek, iż skoro jest to mienie spółdzielcze to przechodzi w ręce spółdzielni, był oparty na fałszywej przesłance, że to były instytucje spółdzielcze, podczas kiedy to był koncern państwowy, partyjny, czy jak go tam zakwalifikować. Na pewno struktura tej organizacji ze spółdzielczością wiele wspólnego nie miała. I tutaj leżało zło. Stąd się wziął ten pomysł, ażeby pójść tropem ustawy o spółdzielniach, skoro jest to mienie spółdzielcze.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PosełAleksanderMałachowski">Dlatego też dzisiaj senator Andrzejewski i inni powołują się na to, że ustawa spółdzielcza musi być tutaj rozpatrywana jako jedno ze źródeł prawa, mogących służyć do rozpoznania tej sprawy. Wydaje mi się, że tam został popełniony błąd.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#PosełAleksanderMałachowski">Ponadto chcę przypomnieć, że uczestniczyłem w pracach komisji. Pani posłanka Dynowska powołała się w tej chwili na te prace. Międzykomisyjny zespół, który badał tę sprawę bardzo dokładnie, nie dopatrzył się w decyzjach Komisji Likwidacyjnej jakichś uchybień poza jednym czy dwoma przypadkami, które zostały przez zespół imiennie wskazane. Tu pani posłanka, która jest przecież członkiem Komisji Kultury i Środków Przekazu, próbowała narzucić Izbie taką wersję, że tam są jakieś tajemnicze sprawy, że to wszystko jest jakieś niezwykłe. Żadnych tajemnych spraw nie było. Rozpatrywaliśmy przecież, pani posłanko, przez wiele dni sprawę po sprawie. Pani Dynowska miała odmienne nieco zdanie od większości zespołu, ale w sumie stanęliśmy na stanowisku, że choć Komisja Likwidacyjna działa nie we wszystkich sprawach słusznie, (niektóre jej decyzje zostały wycofane), to jednak generalnie cały ten ciąg postępowania jest prawidłowy. A poza tym chcę przypomnieć to, co mówiła posłanka Dynowska, że przecież tutaj także chodzi o wielkie przedsiębiorstwa poligraficzne, nie tylko o tych parę tytułów. Jestem członkiem Komisji Kultury i Środków Przekazu, która przedstawiła wniosek o odrzucenie tego projektu i ja ten wniosek w tej chwili popieram. Wydaje mi się, że powinniśmy ten wniosek poprzeć, jeżeli nie chcemy dalej tej sprawy jątrzyć, plątać, doprowadzić do jakiegoś powszechnego strajku drukarni, zahamować całej bazy poligraficznej. Tworzone jest przedsiębiorstwo kolportażu, które ocalało, bo ten pion Ruchu został upaństwowiony i on będzie jak gdyby jednolitym przedsiębiorstwem, które prowadzi wszystko. Cały kraj jest w remoncie, ale myślę, że to powstałe już przedsiębiorstwo kolportażu, a zapewne powstaną także prywatne przedsiębiorstwa kolportażu, sprawi, że prasa znowu się pojawi na wsi, bo to jest interes sprzedawać prasę. Nie traktowałbym, więc tych obecnych problemów jako katastrof, bo tam jest cała seria katastrof. Zgadzam się z tym, ale przy likwidowaniu smoka zawsze są problemy, on ma strasznie dużo głów, ciągle któraś odrasta, tak że ja radziłbym jednak odrzucić ten projekt, tak jak prosi o to nasza komisja.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze posłanka Teresa Liszcz i po tym wystąpieniu proponuję zamknąć listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy jest zgoda na tę propozycję? Sprzeciwu nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Chciałam przede wszystkim zaprotestować przeciwko powszechnemu tutaj kajaniu się, że uchwaliliśmy złą ustawę. Nie jest to, moim zdaniem, wcale zła ustawa.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PosełTeresaLiszcz">Jest to ustawa elastyczna, dająca możliwości działania zgodnego z jej celem. Z wypowiedzi zarówno likwidatora Drygalskiego, jak i jego następcy, jak i z innych wypowiedzi prasowych, które śledziłam, wcale nie wynika, żeby ta ustawa nie pozwalała osiągnąć założonego celu. Przeciwnie, ona daje skuteczne instrumenty, bo poza tym, że sama ustala podstawowe kryteria likwidacji, odwołuje się w potrzebnym zakresie do ustawy o zmianie organizacji spółdzielczości, a także do ustawy spółdzielczej, a więc nie jest prawdą, że jest to jakiś gniot, niewydarzona ustawa, która była nieszczęściem. Jest to dobra, moim zdaniem, ustawa. Zarzuty stawiane pod jej adresem, że zawiera nieprecyzyjne sformułowania, niedomówienia i luki — to typowe bałamutne mówienie. Sformułowania są świadome. Tak postanowiliśmy, że jest fakultatywne przekazywanie a nie obligatoryjne i to nie jest luka, nie przekłamanie, nie brak precyzji. To chybione argumenty.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#PosełTeresaLiszcz">Poza tym nietrafny jest również argument, że nie ma na przykład instancji odwoławczej. Nigdzie w procesie likwidacji nie ma instancji odwoławczej, jest natomiast organ zatwierdzający plan likwidacji i takim organem jest w tym przypadku aż Rada Ministrów. Niczego tu nie zaniedbano i można przecież do Rady Ministrów, a właściwie do jej prezesa, wnosić zastrzeżenia. Zainteresowane organy mogą to robić przed zatwierdzeniem planu likwidacji i w ten sposób mogą ewentualnie wpłynąć na decyzje co do zatwierdzenia planu. Poza tym ten argument, który przed chwilą przedstawił pan poseł Małachowski... Niektórzy traktują sprawę tak, jak gdyby redakcjom, spółdzielniom pracowniczym stała się krzywda, że oto z wypracowanego przez nie majątku nagle uwłaszczamy kogo innego czy sprzedajemy to. Tymczasem w ogromnej większości nie jest to żaden majątek spółdzielczy. To jest majątek, który najlepiej gdyby został od razu znacjonalizowany. Zrobiliśmy ukłon w tej ustawie w stronę pracowników RSW i ich spółdzielni, i dzięki temu teraz mamy problemy. A więc nie ulega chyba wątpliwości, że nie ma żadnych podstaw i powodów do zmiany ustawy. Celem ustawy nie było ani uwłaszczenie pracowników, ani uspołecznienie prasy, tylko likwidacja koncernu, który zmonopolizował prasę i ta ustawa ten cel pozwala osiągnąć. Natomiast gdybyśmy wprowadzili zmianę, to w istocie doprowadzilibyśmy w wielu przypadkach do utrwalenia starych układów, a nie o to nam chodziło.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#komentarz">(Zgłasza się poseł Ignacy Czeżyk.)</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Tylko ad vocem, więc proszę żeby wypowiedź była krótka.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, posłanka Szymańska-Kwiatkowska, a potem poseł Czeżyk również ad vocem.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#komentarz">(Poseł Ignacy Czeżyk: Nie, nie ad vocem, do dyskusji.)</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Ale ja już zamknąłem listę mówców. Pytałem. Nie było zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#komentarz">(Poseł Ignacy Czeżyk: Wobec tego ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełAnnaSzymańskaKwiatkowska">Myślę, że pani poseł Liszcz przekazała swoje subiektywne zdanie na temat jakości tej ustawy, ponieważ była bezpośrednio zaangażowana w jej tworzenie. Sądzę, że dla środowiska dziennikarskiego, i nie tylko dla niego, także dla czytelnika, dla organizacji rynku pracy wniosek płynie jeden — że była to fatalna ustawa. Mówiliśmy nieraz na posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu, że jedynym wyjściem było po prostu upaństwowienie tego partyjnego czy też państwowego koncernu. Celem jaki przyświecał tej ustawie, było po prostu rozwalenie i zlikwidowanie RSW. Za chwilę dopiero zdaliśmy sobie sprawę, że nie można polskiego czytelnika pozbawić prasy i zaczęły się kłopoty. Przyznajmy się więc, że w tamtym klimacie politycznym po prostu przyjęliśmy złą ustawę i w tej chwili problem polega na tym, żeby nawet nie darowywać spółdzielniom, bo powstaje pytanie — i tu się przychylam do przedstawionych opinii — że oceny były bardzo subiektywne, właściwie nie wiadomo, czym się kierowano, komu, na jakich zasadach, dlaczego tym a nie innym zespołom, dlaczego tę a nie inną gazetę przyznawano. Jedyny logiczny wniosek, postawiony już w lipcu ubiegłego roku brzmiał: nowelizować tę ustawę. Przeciwstawiła się temu Komisja Likwidacyjna w osobie pana Drygalskiego, który był obecny na posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu. Wtedy powiedziano, nie, nie będziemy nowelizować. I oto mamy w tej chwili sytuację, jaką mamy, nie dorabiajmy pięknych opinii do, niestety, fatalnej ustawy, którą uchwaliliśmy, a bijmy się w nasze poselskie piersi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#komentarz">(Poseł Ignacy Czeżyk: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Poseł Czeżyk, ale już bardzo krótko. Przypominam, że ma to być króciutka wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, ad vocem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełIgnacyCzeżyk">Chciałbym zwrócić uwagę na to, że ta walka nie dotyczy tylko RSW „Prasa-Książka-Ruch”. Ta walka rozgrywa się również o majątek dawnego WZGS, o zakłady, które tam pozostały. A więc spierają się o ten majątek osoby prawne i spierają się o ten majątek spółdzielnie pracy, które są tworzone zwykle z administracji, pracowników aparatu i częściowo również przez tych, którzy tworzyli ten majątek, ale w mniejszości. Natomiast spółdzielnie osób prawnych, które w większości tworzyły ten majątek, mają pełne prawo by go odzyskać i większa część tych zakładów przechodzi właśnie tą drogą, że spółdzielnie osób prawnych przejmują ten majątek jako spółdzielnie bezpośrednio producentów, czy to zrzeszone w tej chwili spółdzielnie mleczarskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przepraszam bardzo — proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełIgnacyCzeżyk">Przepraszam, ale to jest w ogóle, że tak powiem, tło do tego, by się w tej chwili przyjrzeć temu, czy zespoły, które bezpośrednio rzeczywiście pracowały w tych zakładach, w drukarniach, istotnie składały się na ten majątek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Panie Pośle!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełIgnacyCzeżyk">Rozumiem — to do posłanki Sierakowskiej — iż można się odnieść tak, że jeżeli tytuł jest słaby, pożytku z niego nie będzie miał ani skarb państwa, ani nikt inny i rzeczywiście, jeżeli są tacy wspaniali ludzie, którzy potrafią to uratować, mogą to przejmować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali obrad.)</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania wniosku komisji.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem wniosku komisji o oddalenie projektu ustawy w sprawie zmiany ustawy z dnia 22 marca 1990 roku o likwidacji Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (139) Kto jest przeciw? (111) Kto się wstrzymał od głosowania? (41) Stwierdzam, że Sejm oddalił projekt ustawy w sprawie zmiany ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o likwidacji Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Wobec odrzucenia projektu ustawy stwierdzam, że bezprzedmiotowym stał się przedstawiony w druku nr 664 projekt uchwały o wstrzymaniu przeprowadzenia przetargów i ich realizacji wobec tych wydawnictw i jednostek organizacyjnych byłej RSW, o których przekazanie wystąpiły spółdzielnie pracy w myśl ustawy z dnia 22 marca 1990 r.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Powracamy obecnie do punktu 6 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Handlu i Usług, Komisji Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o utworzeniu Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki (druki nr 436 i 635).</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-138.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o utworzeniu Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki w brzmieniu proponowanym przez Komisję Handlu i Usług; Komisję Młodzieży, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (216) Kto jest przeciw? (12) Kto się wstrzymał od głosowania? (46) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o utworzeniu Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.</u>
          <u xml:id="u-138.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Powracamy teraz do rozpatrzenia punktów 3, 4 i 5 porządku dziennego, to jest do sprawozdań Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowych projektach ustaw: o zmianie ustawy Kodeks morski, o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej, o pracy na morskich statkach handlowych.</u>
          <u xml:id="u-138.9" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W trakcie dyskusji poseł Kazimierz Jaworski zgłosił poprawkę do projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks morski.</u>
          <u xml:id="u-138.10" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę posła sprawozdawcę o jej przedstawienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałem poinformować, że pan poseł Jaworski wycofał swój wniosek, a więc nie ma poprawki w stosunku do sprawozdania komisji. I wobec tego proponuję przystąpić do przegłosowania poprawek wniesionych przez komisję, a przeze mnie uprzednio zreferowanych. Proponowałbym, aby przegłosować poprawki w pewnych blokach, a mianowicie — zmiany do art. 55, 56, 57 i 58 razem. Są to poprawki dotyczące podniesienia kar za wykroczenia administracyjne, a więc jest tu pewna jedność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy możemy przystąpić do głosowania? Tak, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełWaldemarGrzywacz">Ponieważ żadna z poprawek nie wzbudzała kontrowersji, można by en bloc przystąpić do przegłosowania ich wszystkich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Pan poseł sprawozdawca uważa, że tak można?</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#komentarz">(Poseł Waldemar Grzywacz: Można tak.)</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zapytuję, kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks morski z poprawkami w brzmieniu proponowanym przez Komisję Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisję Ustawodawczą, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (244) Kto jest przeciw? (3) Kto się wstrzymał od głosowania? (16) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Kodeks morski.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Teraz przechodzimy do głosowania projektu ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przypominam, że komisje przedstawiły w sprawozdaniu wniosek mniejszości, który głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Wniosek mniejszości dotyczy art. 36 ust. 2 pkt 1 i zmierza do utrzymania pasa technicznego, który wchodzi w skład pasa nadbrzeżnego, w zakresie działania gmin morskich.</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy poseł sprawozdawca chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełJanuszSzymański">W sprawie wniosku mniejszości — nie, bo on został dosyć precyzyjnie przedstawiony i w toku dyskusji opatrzony poważnymi argumentami za i przeciw. Natomiast jako sprawozdawca mam obowiązek powiedzieć o drobnych poprawkach natury redakcyjnej, nie merytorycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Chciałem prosić posłów o uważne śledzenie i nanoszenie poprawek, abyśmy nie musieli ich powtarzać przed przystąpieniem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, panie pośle, bliżej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pojawiły się błędy przy przepisywaniu jednolitego tekstu sprawozdania i w art. 17 zostało błędnie przepisane słowo „rozpoznawania”, napisano: „w celu rozpoznania”. Ta poprawka nie wymaga specjalnego głosowania, czyli ustosunkowania się Izby, sygnalizuję ją tylko w celu prawidłowego postępowania legislacyjnego. Podobnie w art. 42 w ust. 2 w pkt. 10 pojawił się błąd przy przepisywaniu, a mianowicie pkt 10 powinien brzmieć: „uzgadnianie decyzji w sprawie wydawania pozwoleń wodnoprawnych i wydawanie” — a nie: „wydawania... pozwoleń budowlanych”. Także tutaj zamiast „a” powinna być literka „e” i to by były wszystkie poprawki natury „literowej”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem mniejszości do art. 36 ust. 2 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (76) Kto jest przeciw? (89) Kto się wstrzymał od głosowania? (87) Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek mniejszości do art. 36 ust. 2 pkt 1.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania projektu ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej w brzmieniu proponowanym przez Komisję Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z poprawkami sprawozdawcy posła Szymańskiego, który je omówił, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (255) Kto jest przeciw? (1) Kto się wstrzymał od głosowania? (10) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania projektu ustawy o pracy na morskich statkach handlowych.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje przedstawiły w sprawozdaniu trzy wnioski mniejszości, które głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Pierwszy wniosek mniejszości dotyczy art. 40 i zawiera nowe brzmienie ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę posła sprawozdawcę o krótką wypowiedź w tej sprawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełStefanGębicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy trzy wnioski mniejszości. Tak jak pan marszałek to już wcześniej powiedział, pierwszy wniosek dotyczy art. 40 ust. 2. Wnioskodawcy proponują nadać ust. 2 tego artykułu następujące brzmienie: „Uzasadnione koszty repatriacji i oczekiwania na nią ponosi armator, chyba że potrzeba repatriacji powstała z winy pracownika lub byłego pracownika”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Chyba wszystko jest jasne, jeśli chodzi o tę poprawkę mniejszości, a więc przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za poprawką mniejszości do art. 40 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (39) Kto jest przeciw? (137) Kto się wstrzymał od głosowania? (83) Stwierdzam, że Sejm oddalił wniosek mniejszości do art. 40 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Drugi wniosek mniejszości dotyczy art. 59 ust. 1 i zmierza do usunięcia możliwości odmiennego organizowania pracy na statku rybackim, na którym zorganizowanie pracy w systemie dwuzmianowym nie jest możliwe.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę pana posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełStefanGębicki">Wniosek ten był szczegółowo omówiony przez dyskutantów i przez wnioskodawcę. Chodzi w nim o to, aby czas pracy na statku rybackim nie był dłuższy niż normalny czas pracy na lądzie. Mówi się tutaj również o tym, żeby rybak miał czas pracy określony i zagwarantowany przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej; mówi się też o godzinach wypoczynku. Myślę, że uzasadnienia wnioskodawcy były tu szeroko omówione, nie chciałbym ich powtarzać, chyba że pani poseł zgłasza jeszcze swoje uwagi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Pani poseł Teresa Liszcz prosi o głos? Chwileczkę, chodzi tu o sprostowanie pewnego ujęcia, a jeśli to jest istotne, to możemy zapytać także pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Przepraszam najmocniej, ale pan poseł sprawozdawca przeinaczył treść wniosku. Nie chodzi o to, żeby czas pracy na statku rybackim był taki jak na lądzie, nie o 8 godzin chodzi, godzimy się w zdaniu pierwszym na 12 godzin przez 7 dni w tygodniu, natomiast wniosek zmierza do skreślenia zdania drugiego, dopuszczającego jako normę ustawową 16 godzin pracy na dobę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jest to, jak widać, uwaga słuszna, wiążąca się z tym wnioskiem.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy pan minister w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Te wątpliwości były mi wcześniej znane i dlatego pozwalam zabrać głos w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PierwszyZastępcaMinistraTransportuiGospodarkiMorskiejJanKuligowski">Wysoka Izbo! Chodzi o możliwość w okresie szczytów połowowych pracy z zagwarantowanym wypoczynkiem 8 godzin na dobę, w tym 6 godzin bez przerwy. Jest to zwyczajowo przyjęta, wynegocjowana ze związkami zawodowymi norma, która chroni w jakiś sposób interesy i samych rybaków, i armatorów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Mamy już jasność w tej sprawie, możemy więc przystąpić do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem mniejszości do art. 59 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (19) Kto jest przeciw temu wnioskowi? (200) Kto się wstrzymał od głosowania? (58) Stwierdzam, że Sejm oddalił wniosek mniejszości do artykułu 59 ust. 1.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Trzeci wniosek mniejszości dotyczy art. 85 i proponuje odmienne uregulowanie zawierania morskiego układu zbiorowego.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełStefanGębicki">Wnioskodawca proponuje, aby temu artykułowi nadać brzmienie: „Zawarcie układu następuje po uzgodnieniu wszystkich spraw objętych rokowaniami lub, za zgodą obydwu stron, po uzgodnieniu niektórych z nich”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem mniejszości do art. 85, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (6) Kto jest przeciwny temu wnioskowi? (203) Kto się wstrzymał od głosowania? (63) Stwierdzam, że Sejm oddalił wniosek mniejszości do art. 85.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W trakcie dyskusji posłowie zgłosili dodatkowe poprawki. Proszę posła sprawozdawcę o kolejne ich przedstawianie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełStefanGębicki">Pani poseł Liszcz proponuje przywrócenie zapisu art. 89 projektu ustawy, usuniętego poprawką przez komisję. Jest to — moim zdaniem — uwaga słuszna, ponieważ mówi się tutaj o układzie zbiorowym morskim, dlatego też pani poseł proponuje przywrócenie zapisu art. 89.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania nad tą poprawką.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki? (102)</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest przeciw? (59)</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto się wstrzymał od głosowania? (102)</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Stwierdzam przyjęcie poprawki zgłoszonej przez panią poseł Liszcz.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o kolejną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełStefanGębicki">Panie marszałku, w czasie przerwy pan poseł Kuligowski uściślił swoją wypowiedź i zgłosił poprawkę o odrzucenie poprawki nr 13 z druku 647.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania poprawki zgłoszonej przez posła Jana Kuligowskiego.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (123) Kto jest przeciw? (13) Kto się wstrzymał od głosowania? (121) Stwierdzam przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o kolejną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełStefanGębicki">Wysoka Izbo! Pan poseł Szatybełko zgłosił 3 poprawki, które w czasie przerwy wycofał. Natomiast pan poseł chce zgłosić wniosek do rządu Rzeczypospolitej Polskiej i chciałby to uczynić w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zapraszam do zgłoszenia tego wniosku w trakcie oświadczeń, które będą dzisiaj wygłaszane pod koniec obrad, bezpośrednio po tym punkcie, tak że odległość w czasie nie jest tak duża.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo o kolejną poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełStefanGębicki">Więcej poprawek nie ma, panie marszałku. Proponuję przegłosowanie ustawy wraz z przyjętymi poprawkami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję bardzo panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o pracy na morskich statkach handlowych z poprawkami proponowanymi przez Komisję Stosunków Gospodarczych z Zagranicą i Gospodarki Morskiej oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (264) Kto jest przeciw? (4) Kto się wstrzymał od głosowania? (12) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o pracy na morskich statkach handlowych.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jest następująca propozycja, aby na tym zakończyć dzisiejsze obrady.</u>
          <u xml:id="u-164.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, nie.)</u>
          <u xml:id="u-164.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Rozeznanie, które mi przekazano, wskazuje na możliwość podjęcia i wypełnienia porządku obrad Wysokiej Izby jutro, poczynając od godziny 10.00. Na godz. 15.00 jest zapowiedziane expose premiera. Zgodnie z rozeznaniem, pozwoli nam to na wypełnienie tego czasu i dlatego proponuję, abyśmy na tym zakończyli dzisiejsze obrady.</u>
          <u xml:id="u-164.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W celu złożenia oświadczeń zgłosiło się trzech, a z posłem Szytybełko — 4 posłów. Proszę o ich wysłuchanie.</u>
          <u xml:id="u-164.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę posła Mariana Lenkiewicza z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, następnym mówcą będzie poseł Jan Beszta-Borowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełMarianLenkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W nawiązaniu do oświadczenia złożonego przez pana marszałka Mikołaja Kozakiewicza dla Polskiej Agencji Prasowej w sprawie przyczyn nieuczestniczenia pana prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego w uroczystym posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego, jakie odbyło się dnia 22 grudnia 1990 r., pragnę oświadczyć co następuje: Nieobecność pana prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego na uroczystości zaprzysiężenia pana prezydenta-elekta Lecha Wałęsy wywołała dezaprobatę dużej liczby posłów. Fakt ten został przyjęty z ogromnym zdziwieniem i zaskoczeniem w różnych środowiskach społecznych naszego kraju, a także przez zagraniczne elity polityczne. Zaskoczenie to jest tym większe, że zarówno pan marszałek Mikołaj Kozakiewicz, jak i pan premier Tadeusz Mazowiecki wielokrotnie publicznie wskazywali na wysoce konstruktywny udział pana prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego w przebudowie ustroju naszego państwa oraz wyrażali dla niego uznanie za lojalną, uczciwą i w niczym nie krępującą ich kompetencji współpracę.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#PosełMarianLenkiewicz">Wysoka Izbo! Każdy ma prawo negować lub uznawać to, czego dokonał dotychczas pan generał Jaruzelski. Każdy ma prawo zadośćuczynienia i satysfakcji za doznane krzywdy, zaś każdy, kto naruszał i łamał prawa człowieka, musi być za to sprawiedliwie rozliczony. Ale każdy ma również obowiązek szanować urząd legalnie wybranego prezydenta, bez względu na to. jakie uzyskał on poparcie.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#PosełMarianLenkiewicz">O tym, że członkowie Wysokiej Izby podzielają ten pogląd, świadczą wyrazy szacunku złożone panu prezydentowi Lechowi Wałęsie podczas jego zaprzysiężenia przez wszystkich bez wyjątku obecnych posłów, pomimo że na pewno nie wszyscy oni są jego zwolennikami i pomimo że wygrał on wybory głosami mniej niż 40% Polaków uprawnionych do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#PosełMarianLenkiewicz">Jeżeli chcemy budować ustrój powszechnej równości i sprawiedliwości, jeżeli chcemy być członkiem rodziny państw demokratycznych, to musimy przestrzegać zasad, jakie w tej rodzinie obowiązują, dlatego brak pana prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego na tej uroczystości uważam za niebezpieczny precedens, natomiast propozycję, aby pan generał Wojciech Jaruzelski nie brał udziału w Zgromadzeniu Narodowym w dniu 22 grudnia uważam za przejaw rażącego braku taktu i kultury politycznej oraz za lekceważenie zarówno urzędu i osoby prezydenta, jak też i Sejmu, szczególnie zaś tych posłów — przedstawicieli społeczeństwa, którzy w legalny sposób go na ten urząd powołali.</u>
          <u xml:id="u-165.4" who="#PosełMarianLenkiewicz">Na zakończenie pragnę wyrazić ubolewanie, że pan marszałek jako przewodniczący Zgromadzenia Narodowego, a więc osoba mająca pełne prawo zapraszania gości na to Zgromadzenie, nie wykorzystał swoich uprawnień i zdolności mediacyjnych, aby zapobiec temu niedobremu precedensowi. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-165.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Jan Beszta-Borowski z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, a następnie pan poseł Jan Sroczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełJanBesztaBorowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Na poprzedniej sesji Sejmu pan poseł Cimoszewicz ostro zaatakował bardzo łagodne i wyważone w stosunku do istniejącej rzeczywistości opracowanie pracowników MSZ o sytuacji we wschodniej części województwa białostockiego.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#PosełJanBesztaBorowski">Nie ma się czego i na co oburzać, panie Cimoszewicz! Suwerenne państwo polskie ma prawo i obowiązek wiedzieć, co dzieje się w jego granicach, czy nie organizuje się na przykład odsieczy byłych pracowników UB,...</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali obrad)</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#PosełJanBesztaBorowski">... SB, sekretarzy przeciw odrodzonej Rzeczypospolitej? To tu w 1939 r. witano jako wyzwoleńczą Czerwoną Armię, chociaż rozczarowanie przyszło razem z wyzwoleniem. To stąd głównie władza ludowa rekrutowała swych funkcjonariuszy UB, SB, ORMO, sekretarzy partii, naczelników jako najbardziej dyspozycyjnych i zaufanych tamtej władzy, obsadzając nimi zachodnią część województwa, sąsiednie rejony i centralę nawet. Na przykład w Łapach dwukrotnie naczelnikami urzędów miejsko-gminnych byli ludzie z tamtych terenów, podobnie komendantami MO; w innych gminach było podobnie. W województwie około 60% kadry KW PZPR, MO, SB, nieco mniej urzędu wojewódzkiego pochodziło z tamtych wschodnich części województwa. Dziś, kiedy te dysproporcje powoli się wyrównują, podnosi się larum o dyskryminacji mniejszości białoruskiej. Podkreślam, problem nie leży bowiem w niechęci Polaków do białoruskiej mniejszości jako takiej, ale w niechęci do stalinizmu i jego wyznawców, których jest niemało wśród byłej elity władzy pochodzenia białoruskiego. I to oni głównie rozpowszechniają nienawiść do „Solidarności”, do Polaków, inspirują zakładanie tzw. grup samoobrony. Przed kim? Piszą anonimy grożące np. burmistrzowi Bielska Podlaskiego i jego rodzinie za inicjatywę budowy pomnika.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#PosełJanBesztaBorowski">Nieścisłe jest twierdzenie zawarte w cytowanym przez pana Cimoszewicza opracowaniu MSZ, jakoby „Solidarność” nie była zdolna podać ręki białoruskiej mniejszości. Było wręcz przeciwnie, czego jestem świadkiem i inicjatorem. W sierpniu 1981 r. do naszego związku „Solidarność” RI Białystok, którego byłem przewodniczącym, przybyła 5-osobowa delegacja rolników z gminy całkowicie niemal zamieszkałej przez Białorusinów, prosząc o pomoc i ratunek przed terrorem naczelnika gminy. Byli już w KC PZPR, w KW, u wojewody, wszędzie odprawiano ich z kwitkiem. Postanowiliśmy im pomóc, chociaż nie byli naszymi członkami. Ujrzeliśmy tam fakty i sceny z innego świata — oto działka owsa około 1 ha z unoszącym się na wietrze bujnym ostem, to naczelnik zabronił dyrektorowi SKR opryskać to zboże, ponieważ właściciel źle wyraził się o naczelniku; chodliwe towary w miejscowym sklepie były zarezerwowane tylko dla elity — dla naczelnika i sekretarza; rolnikom zabrano ziemię na PFZ za niechętny stosunek do władzy; kolegium ds. wykroczeń było „w powszechnym użyciu” przeciw niepokornym pracownikom, niepokornym rolnikom; pracownica urzędu gminy musiała pisać naczelnikowi pracę maturalną, ale i tak została zwolniona,...</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali obrad)</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#PosełJanBesztaBorowski">... bo sprzeciwiła się fałszowaniu — to są sprawy poważne, nad tym trzeba płakać, takie rzeczy były, byłem tego świadkiem — ta pracownica sprzeciwiła się fałszowaniu sprawozdań o zagospodarowaniu PFZ, a za wykonanie i przekroczenie funduszu PFZ (ilości hektarów) naczelnik otrzymywał nagrody i medale; jedyny egzemplarz tygodnika „Solidarność”, jaki docierał do kiosku, był pod karą zarezerwowany dla sekretarza komitetu gminnego PZPR,...</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali obrad)</u>
          <u xml:id="u-167.8" who="#PosełJanBesztaBorowski">... tak, aby inni nie ulegli tej zarazie. W czasie protestu rolników sekretarz gminy najzupełniej poważnie groził uczestnikom wywiezieniem na Sybir. Udało się nam wspólnie uwolnić tych rolników od tego stalinowskiego satrapy. Byłem tam kilka razy po kilka dni z prawnikiem, aby przyjąć około setki ludzi niewiarygodnie skrzywdzonych przez 16 lat rządów tego naczelnika, a dochodziły nowe krzywdy, represje za przynależność do „Solidarności”. Traktorzysta z SKR otrzymał nakaz zdania ciągników z komentarzem: do domu, dla was z „Solidarności” miejsca u nas nie ma. Rolnik zawiózł ziemniaki do geesu, odpowiedziano mu z szyderstwem: zabieraj ziemniaki z powrotem, wieś należy do „Solidarności”. Po wysłaniu tzw. grup operacyjnych do gmin, zwróciłem się do szefa wojewódzkiego tych grup, pochodzącego również z mniejszości białoruskiej, o współpracę w naprawie pozostałych jeszcze krzywd tamtych rolników. Oto odpowiedź „opergruppenführera”: „Grupy nasze działają sprawnie i wykonują powierzone zadania, a „Solidarność” tylko sieje anarchię i nie chcemy z nią współpracy”. Tak właśnie odpowiedział ów szef.</u>
          <u xml:id="u-167.9" who="#PosełJanBesztaBorowski">Po 13 grudnia tamtych rolników poddawano przez lata szykanom, aresztom, wybijano im bez żadnego powodu szyby w oknach, chyba że za to, iż wprowadzili zarazę „Solidarności” na ten obszar, zastrzeżony tylko dla stalinizmu. Przez lata stanu wojennego i postwojennego funkcjonariusze PZPR, SB, ORMO siali ponownie nienawiść do „Solidarności” i jej członków, głosząc na przykład, że w wypadku jej powrotu czy zwycięstwa Białorusini będą mordowani a... cerkwie będą palone. Dokonywano prowokacji — wybijano okna w cerkwiach i pozostawiano kartki, że zrobiła to „Solidarność”, np. w Siemiatyczach wysyłano jakoby od „Solidarności” listy z pogróżkami do księży prawosławnych.</u>
          <u xml:id="u-167.10" who="#PosełJanBesztaBorowski">Wyrazem i dowodem dobrej woli i chęci pojednania z naszej strony była inicjatywa wspólnych komitetów obywatelskich do wyborów samorządowych w Bielsku Podlaskim i w Hajnówce. Niestety, elita o stalinowskim rodowodzie nakazała członkom białoruskiej mniejszości opuszczenie komitetów obywatelskich. Również takim objawem pojednania była wspólna uroczystość religijno-patriotyczna, katolicko-prawosławna z okazji odsłonięcia pomnika ofiar Katynia. Pana Cimoszewicza tam nie widziałem, ale teraz jednym tchem, tonem niczym nadzorca niewolników stawia on kilkanaście pytań o jego inwigilacje. Odpowiedzią na nie jest oświadczenie, jakie otrzymałem z terenów zamieszkałych przez białoruską mniejszość, cytuję: „W dniu 25 listopada udałem się w miejscowości W. do obwodowej komisji wyborczej. W godzinach od 15 do 17 stwierdziłem co następuje: komisja w większości była po spożyciu alkoholu, a najbardziej sołtys K. ze wsi W.,</u>
          <u xml:id="u-167.11" who="#komentarz">(Wesołość na sali obrad)</u>
          <u xml:id="u-167.12" who="#PosełJanBesztaBorowski">... który był wobec mnie wyjątkowo agresywny. Przejawiało się to m.in, wymachiwaniem 1,5-metrowym kijem.</u>
          <u xml:id="u-167.13" who="#komentarz">(Wesołość na sali obrad)</u>
          <u xml:id="u-167.14" who="#PosełJanBesztaBorowski">Na końcu zażądał wyjścia z lokalu i żebym wracał do Polski.</u>
          <u xml:id="u-167.15" who="#PosełJanBesztaBorowski">Wyjaśniam, że mają tendencje proradzieckie, padały takie słowa — Lech Wałęsa jest przez Amerykanów opłacany, działa dla ich sprawy. Ludność tubylcza czuje się prześladowana. Ponadto komisja agitowała wyborców, zaglądając do kabin i wywierając tym presję na miejscową ludność. Rację miał tylko Cimoszewicz, inne plakaty zostały zerwane”. Podobnych przypadków znam kilka.</u>
          <u xml:id="u-167.16" who="#PosełJanBesztaBorowski">Pan Cimoszewicz mówi, że już kiedyś oskarżano lewicę o podpalenie. Czyżby stypendysta Columbia University nie wiedział, że w ZSRR zburzono, zniszczono i zamieniono na magazyny około 60 tys. cerkwi i kościołów, i że w samych Kuropatach koło Mińska w zbiorowych mogiłach leży około 300 tys. Białorusinów i Polaków, niewinnych ofiar stalinizmu lub, jak woli pan Cimoszewicz, lewicy. Czyżby w końcu pan Cimoszewicz nie czytał epopei tego systemu „Archipelagu Gułag” Sołżenicyna? Tam rzeczywiście zamiast ognia używano głównie mrozu, głodu i karabinów, a ofiar było około 60 mln.</u>
          <u xml:id="u-167.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze pan poseł Jan Sroczyński z Poselskiego Klubu Polskiej Unii Socjaldemokratycznej, kolejnym mówcą będzie poseł Marian Szatybełko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełJanSroczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ponieważ moje oświadczenie jest bardzo zbliżone zarówno w intencji jak w formie i treści do oświadczenia odczytanego przez pana posła Mariana Żenkiewicza, odstępuję od jego odczytania, natomiast gorąco popieram wygłoszone oświadczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Marian Szatybełko z Polskiego Związku Katolicko-Społecznego, a jako ostatni ze zgłoszonych wystąpi poseł Zenon Pigoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełMarianSzatybełko">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Otóż to jest wniosek formalny, któremu pan marszałek nadał tu cechy oświadczenia, ale ja nadal traktuję to jako wniosek formalny, który jest związany z ustawą o pracy na morskich statkach handlowych, i tak go wygłoszę.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#komentarz">(Szum na sali obrad.)</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#PosełMarianSzatybełko">Biorąc pod uwagę, że długi czas pracy, do którego dopuszcza ustawa o pracy na morskich statkach handlowych, na statkach rybackich, przy bardzo niskich płacach w rybołówstwie morskim, o średnich niższych od średniej krajowej, przez co równowaga interesów naruszona jest na korzyść armatorów, a na niekorzyść załogi, wnioskuję o zobowiązanie rządu przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej do podjęcia pilnych prac nad podniesieniem płac w rybołówstwie morskim, z prośbą o przegłosowanie tego wniosku i nadanie mu cech uchwały. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przyjmujemy to jednak jako oświadczenie, ponieważ to wymaga formalnych zabiegów, które reguluje nasz regulamin.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie głos zabierze poseł Zenon Pigoń z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełZenonPigoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na przełomie października i listopada 1990 r. kuratoria oświaty i wychowania otrzymały list przewodniczącego Krajowej Rady Koordynacyjnej ZSMP Piotra Mochnaczewskiego w sprawie przychylnego traktowania jednostek organizacyjnych Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w szkołach średnich na terenach odnośnych województw. Taka jest konkluzja listu, w którym autor powołuje się na załączone porozumienie między ministrem edukacji narodowej a Zarządem Głównym ZSMP, zawarte w dniu 16 listopada 1989 r. Porozumienie, podpisane w zastępstwie ministra Henryka Samsonowicza przez panią wiceminister Annę Radziwiłł, w pierwszym punkcie stwierdza: „Minister edukacji narodowej uznaje ZSMP za partnera szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych w wychowaniu młodzieży, realizującego swoje cele statutowe poprzez własny program i zespół środków objętych własnym systemem metodycznym”. W trzecim punkcie porozumienia zezwala się ZSMP na prowadzenie działalności statutowej na terenie szkół wszystkich typów.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PosełZenonPigoń">Nie wiadomo, dlaczego ZSMP nie skorzystał już w ubiegłym roku z tego porozumienia, wszak w przeciwieństwie do nauczycieli, dyrektorów i kuratorów wiedział o jego istnieniu. Może nie wierzył jeszcze w grubą kreskę, może w zaciszu gabinetów opracowywał strategię rządu młodocianych dusz, z którymi budować będzie jasny gmach socjalizmu. Faktem jest, że dopiero po VI Nadzwyczajnym Zjeździe jesienią ubiegłego roku upomniał się w kuratoriach o obiecane przez ministra prawo, prezentując swoją odmłodzoną organizację, pasującą jak ulał, zdaniem pana Mochnaczewskiego, do młodzieży szkolnej.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#PosełZenonPigoń">Przedstawione dokumenty i zamiary stron porozumienia wprawić mogą w zdumienie. Wiadomo bowiem, że robotnicy niektórych zakładów w końcu 1989 r. lub na początku 1990 r. wyrzucali z zakładów komórki ZSMP, a minister edukacji zezwolił na ich wprowadzenie do szkół. Widocznie jego zdaniem to co szkodzi robotnikom, służy młodzieży szkolnej.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#PosełZenonPigoń">Nie zamierzam dokonywać oceny ZSMP. Przytoczę jedynie fragment listu Rady Sekcji Regionalnej Oświaty i Wychowania Regionu Śląsko-Dąbrowskiego skierowanego do ministra edukacji narodowej, cytuję: „Protestujemy przeciwko ponownemu wprowadzeniu do placówek oświatowych organizacji politycznych, szczególnie o tak skompromitowanym rodowodzie jak ZSMP. Uważamy, że w demokratycznej szkole nie powinno być miejsca dla żadnej organizacji o charakterze politycznym”.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#PosełZenonPigoń">Przyłączając się do protestu, wyrażam nadzieję, że minister edukacji w nowym rządzie uchroni nieletnich przed polityczną indoktrynacją uprawianą przez osadzone wewnątrz szkół komórki niektórych organizacji. Pluralizm w wychowaniu młodzieży winien przejawiać się jedynie prezentacją z zewnątrz różnorodnych poglądów, a dokonywanie wśród nich wyboru pozostawić trzeba samej młodzieży po opuszczeniu przez nią szkoły i uzyskaniu progu dojrzałości.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Obecnie proszę posła sekretarza Ziemowita Gawskiego o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">Bardzo proszę o chwilę cierpliwości, bo tych komunikatów nazbierało się sporo.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">Posiedzenie Klubu Niezależnych Posłów odbędzie się w dniu dzisiejszym bezpośrednio po zakończeniu obrad w siedzibie klubu.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">Również bezpośrednio po zakończeniu posiedzenia odbędzie się w sali nr 179 zebranie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">Także bezpośrednio po zarządzeniu przerwy odbędzie się w sali nr 102 posiedzenie Komisji Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">Natomiast w dniu jutrzejszym, 5 stycznia, odbędzie się posiedzenie Komisji Przekształceń Własnościowych o godz. 8.00 w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">Posłowie z województwa stołecznego warszawskiego proszeni są o pozostanie w sali obrad Sejmu w celu omówienia wniosku Rady Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">Spotkanie Koła Demokratów Chrześcijańskich OKP odbędzie się w dniu dzisiejszym o godz. 22.00 w sali konferencyjnej nowego Domu Poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">W dniu jutrzejszym o godz. 9.00 odbędzie się spotkanie marszałka Sejmu z przewodniczącymi komisji sejmowych w sali nr 102.</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#SekretarzposełZiemowitGawski">Wspólne posiedzenie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej odbędzie się w sobotę 5 stycznia, czyli jutro, w górnej palarni w gmachu Sejmu bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy obiadowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">I jeszcze jeden komunikat. Posiedzenie Konwentu Seniorów odbędzie się w gabinecie marszałka Sejmu dzisiaj po ogłoszeniu przeze mnie przerwy.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zarządzam przerwę w obradach do jutra, to jest 5 stycznia, do godz. 10. Dobranoc państwu.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 17 min 05)</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 10 min 05)</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Mikołaj Kozakiewicz oraz wicemarszałkowie Olga Krzyżanowska, Tadeusz Fiszbach).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na sekretarzy powołuję posłów panią Barbarę Blidę i pana Waldemara Pawlaka.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pani poseł Barbara Blida.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do punktu 10 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej; Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie Prawa górniczego (druki nr 453 i 674),</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu posła sprawozdawcę Czesława Sobierajskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu sejmowych komisji: Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej; Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Ustawodawczej przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo górnicze.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PosełCzesławSobierajski">Sejm na 38 posiedzeniu w dniu 13 września 1990 r. skierował projekt ustawy do Komisji: Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej, Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Ustawodawczej. Do pracy nad projektem ustawy została powołana podkomisja sejmowa, która odbyła wiele roboczych spotkań. Wszak materia prawa, z którą przyszło nam się zmagać jest wielce skomplikowana. Proces porządkowania szeroko rozumianego prawa gospodarczego, przy uwzględnieniu ochrony i prawidłowego wykorzystania mienia ogólnonarodowego, jakim są zasoby naturalne kraju, musiał objąć także system prawny geologii i górnictwa. Projekt ustawy, który macie panie i panowie przed sobą, nie jest być może doskonały, mimo tylu spotkań roboczych, ale wydaje się, że zrobiliśmy prawie wszystko. W ustawie musimy rozpatrywać sprzeczne często interesy skarbu państwa, podmiotów gospodarczych, gmin. Mamy tu powiązania z różnymi dziedzinami życia gospodarczego, ekologii i stosunków pracy.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#PosełCzesławSobierajski">Zakres nowelizacji Prawa górniczego obejmuje następujące podstawowe zagadnienia: określenie uregulowania zasad gospodarowania zasobami złóż kopalin, wydobywanie kopalin ze zwałów po robotach górniczych, których wydobywanie nie podlega Prawu górniczemu, również kopalin o określonej własności złóż kopalin, określenie komu i jakie prawa przysługują względem wszystkich złóż, wprowadzenie opłat eksploatacyjnych i zasad ich różnicowania, kto i na jakich warunkach może nabyć koncesję na poszukiwanie i rozpoznawanie, na wydobywanie kopalin, i kto i na jakich zasadach wydaje decyzje o udzieleniu koncesji. Uregulowanie tych kwestii umożliwi wprowadzenie ekonomicznych instrumentów pozwalających państwu skuteczniej prowadzić racjonalną gospodarkę kopalinami. Musimy w tej dziedzinie odejść od starego systemu i wzorować się w tym względzie na sprawdzonych rozwiązaniach stosowanych w innych krajach.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#PosełCzesławSobierajski">W dotychczasowym stanie prawnym jedynym aktem regulującym problematykę wydobywania kopalin nie podlegających Prawu górniczemu jest samoistna uchwała nr 34 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 1975 w sprawie gospodarki zasobami złóż kopalin, których wydobywanie nie podlega Prawu górniczemu. Ma ona zastosowanie tylko do jednostek gospodarki uspołecznionej. Zarówno ranga tego aktu prawnego, jak i zakres jego zastosowania w świetle zasady równości podmiotów gospodarczych, a także faktu, że jest to działalność nie objęta koncesjonowaniem, powodują, że w tym zakresie istnieje luka prawna. Obecnie wprowadzamy odpowiednią regulację ustawową. Dodajemy do art. 3 art. 3a, które to rozwiązanie umożliwi zapewnienie racjonalnej gospodarki zasobami złóż kopalin o znaczeniu lokalnym oraz ochronie środowiska naturalnego. Poddanie reglamentacji prawnej wydobywania tych kopalin pozwoli uporządkować prowadzenie działalności gospodarczej w tym zakresie. W obowiązującym stanie prawnym sytuacja prawna złóż kopalin nie jest uregulowana w sposób jednoznaczny. Dlatego też zachodzi potrzeba określenia, komu i jakie uprawnienia przysługują względem wszystkich złóż kopalin, niezależnie od tego, czy podlegają one Prawu górniczemu, czy nie.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#PosełCzesławSobierajski">Punktem wyjścia do określenia uprawnień względem naturalnych złóż kopalin jest założenie, że złoża te stanowią dobro ogólnonarodowe. Państwu zatem powinno przysługiwać względem takiego dobra prawo podmiotowe o możliwie najpełniejszej treści, obejmujące wszystkie uprawnienia do korzystania z rozporządzania złożami naturalnymi kopalin. Takie prawo podmiotowe nie jest prawem własności w znaczeniu cywilistycznym ani innym prawem rzeczowym, ponieważ złoża kopalin nie są rzeczami w znaczeniu technicznym i prawnym.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#PosełCzesławSobierajski">Projektowana ustawa w odniesieniu do złóż kopalin nie będących częścią składową nieruchomości gruntowej wprowadza instytucję własności górniczej. Treścią tego prawa jest uprawnienie skarbu państwa, z wyłączeniem innych osób, do korzystania ze złóż naturalnych oraz do rozporządzania nimi w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa. Podmiotem własności górniczej jest skarb państwa. Prawa i obowiązki wynikające z własności górniczej złóż kopalin, których wydobywanie podlega Prawu górniczemu, w imieniu skarbu państwa — tak zapisujemy w ustawie — wykonuje minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa. Mówi o tym art. 6 ust. 1 pkt 1. W odniesieniu do złóż kopalin, których wydobywanie nie podlega Prawu górniczemu, prawa te oraz obowiązki wykonuje wojewoda właściwy ze względu na położenia złoża. Mówi o tym art. 6 projektowanej ustawy, ust. 1 pkt 2.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#PosełCzesławSobierajski">W ustawie zapisujemy też nowy rozdział, gdzie do Prawa górniczego wprowadzamy i regulujemy pojęcie, którego dotąd nie było, a więc rozdział dotyczący koncesjonowania. Projektowana ustawa określa, kto i na jakich warunkach może uzyskać koncesję, i kto tę koncesję wydaje. Mówi o tym art. 12b ust. 1, 2 i 3. Zacytuję tutaj, że koncesję na wydobywanie kopalin wydają właściwe organy wymienione w ust. 2 i 3 na czas oznaczony. Koncesję na kopaliny, których wydobywanie podlega Prawu górniczemu, oraz na kopaliny występujące w granicach morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej Rzeczypospolitej Polskiej wydaje minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w uzgodnieniu z ministrem przemysłu i organami planowania przestrzennego oraz — tu uwzględniliśmy po raz pierwszy samorząd terytorialny — właściwymi organami samorządu terytorialnego, po zasięgnięciu opinii komisji koncesyjnej powołanej przez organ koncesyjny. Koncesje na wydobywanie kopalin nie podlegających Prawu górniczemu oraz wydobywanie kopalin ze zwałów po robotach górniczych wydaje natomiast właściwy wojewoda po uzgodnieniu z właściwymi organami samorządu terytorialnego. Posiadanie koncesji warunkuje nabycie użytkowania górniczego, czyli uprawnień do wydobywania kopalin z określonego złoża.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#PosełCzesławSobierajski">Projektowana ustawa przewiduje decyzję o utworzeniu obszaru górniczego poprzez nadanie koncesji. Mówi o tym art. 12d ust. 1. Pierwszeństwo do uzyskania koncesji na wydobywanie kopalin przysługuje podmiotowi gospodarczemu, który udokumentował złoże kopaliny w wyniku przeprowadzania prac geologicznych, wynikających z koncesji na prowadzenie poszukiwania lub rozpoznawanie złoża, poniósł koszty rozpoznania złoża kopaliny i dysponuje zatwierdzoną dokumentacją geologiczną tego złoża. Reguluje to art. 12e ust. 1, 2, 3 i 4. Art. 12f projektowanej ustawy ust. 1 określa natomiast warunki, jakie musi spełnić podmiot gospodarczy ubiegający się o koncesję na kopaliny, których wydobywanie podlega Prawu górniczemu. Art. 12g ust. 1 i 2 reguluje zasady uzyskania koncesji przez podmiot gospodarczy na wydobywanie kopalin ze zwałów po robotach górniczych.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#PosełCzesławSobierajski">Chciałbym tutaj przytoczyć z projektowanej ustawy, co podmiot gospodarczy ubiegający się o koncesję na kopaliny powinien przedłożyć, aby uzyskać decyzję koncesyjną. Powinien więc złożyć wniosek, który ma zawierać oznaczenie podmiotu gospodarczego, jego siedziby i pełnomocników do dokonywania czynności prawnych w jego imieniu, określenie rodzaju złoża kopaliny, które zamierza eksploatować i granic tego złoża, określenie wielkości projektowanego wydobycia kopaliny i sposobu jej wykorzystania; w wypadku złoża wielosurowcowego określenie wielkości wydobycia każdego rodzaju kopaliny; propozycje dotyczące utworzenia obszaru górniczego i jego granic, dokumenty przedstawiające prawną i majątkową sytuację podmiotu gospodarczego. W ust. 2 mówi się ponadto o zabezpieczeniu ekologicznym. Do wniosku, który opisałem i o którym mówi ust. 1, należy dołączyć dokumentację geologiczną złoża kopaliny i założenia do projektu zagospodarowania w granicach proponowanego obszaru górniczego, uwzględniające ocenę wpływu eksploatacji kopaliny na środowisko przyrodnicze oraz propozycje sposobu ochrony środowiska przyrodniczego i sposobu przywrócenia jego stanu pierwotnego po zakończeniu wydobywania kopaliny, łącznie ze sposobem finansowania tych zamierzeń. Takiej mniej więcej treści wniosek składa się w odniesieniu do kopalin nie podlegających Prawu górniczemu i do zwałów po robotach górniczych. A więc są tutaj zabezpieczone również interesy gmin, na terenach których się to wydobywa, eksploatuje — Wydanie koncesji jest odpłatne. Mówi o tym art. 12 ust. 1 i 2. Pobiera się jednorazową opłatę koncesyjną oraz opłatę roczną pobieraną do czasu rozpoczęcia eksploatacji złoża. Dlaczego oprócz jednorazowej opłaty koncesyjnej jeszcze coroczna do czasu rozpoczęcia eksploatacji złoża? Może być taki przypadek np. podczas poszukiwania nafty, ropy czy gazu, że jest akurat niezbyt korzystna koniunktura na rynkach światowych i można rzeczywiście wstrzymać się z eksploatacją do momentu korzystniejszej koniunktury i wtedy dopiero zaczyna się eksploatować złoże. Dlatego oprócz opłaty jednorazowej, może to być opłata nawet symboliczna, jest również opłata coroczna, ale wnoszona do czasu rozpoczęcia eksploatacji. Ona ma jakby wymuszać rozpoczęcie eksploatacji.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#PosełCzesławSobierajski">Aby zapewnić oddawanie złóż kopalin w użytkowanie górnicze podmiotom, które m. in. zagwarantują najlepsze wykorzystanie złoża, skuteczną ochronę środowiska, przewiduje się również możliwość publicznego przetargu przy nabywaniu przez podmioty gospodarcze koncesji. Mówi o tym art. 12j ust. 1 i 2. Proponuje się też upoważnienie dla Rady Ministrów do wydania przepisów wykonawczych w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#PosełCzesławSobierajski">Art. 12k ust. 1–2 określa podstawy oraz warunki, w których może nastąpić cofnięcie koncesji. Natomiast art. 121 ust. 1–2 reguluje zobowiązania podmiotu gospodarczego w razie cofnięcia koncesji lub zrzeczenia się jej przed wyczerpaniem zasobów złoża kopaliny, a także gdy wygaśnięcie nastąpiło z innych przyczyn. Projekt wprowadza w art. 12c ust. 3 również przepis ograniczający uprawnienia podmiotu gospodarczego do przenoszenia uprawnień wynikających z koncesji lub wnoszenia tego prawa do spółki, warunkując to od uzyskania zgody organu koncesyjnego. Może bowiem po prostu zdarzyć się coś takiego, że ktoś nabywa koncesję po to, żeby ją przekazać w obrocie handlowym i już na tym skorzystać, uzyskać jakby dochód. I to zostało uniemożliwione w prostej linii. Trzeba zwrócić się do organu, który wydał koncesję, czy ewentualnie taka możliwość może zaistnieć.</u>
          <u xml:id="u-178.11" who="#PosełCzesławSobierajski">Proponowane regulacje dotyczące prawa podmiotów gospodarczych do wydobywania kopalin, a zwłaszcza ograniczenia w dysponowaniu tym prawem, mają swoje głębokie uzasadnienie. Działalność gospodarcza polegająca na wydobywaniu kopalin umniejsza zasoby naturalne złóż surowców mineralnych, to jest bazy surowcowej niezbędnej gospodarce narodowej, Są to zasoby nieodtwarzalne. Każda tego rodzaju działalność prowadzi do naruszenia środowiska naturalnego. Powoduje w nim często nieodwracalne zmiany i szkody. Wprowadzenie proponowanych w projekcie regulacji ma na celu ograniczenie żywiołowej działalności eksploatacyjnej. Reglamentuje tę działalność w sposób zapewniający racjonalne wykorzystanie i zagospodarowanie zasobów złóż kopalin oraz ochronę środowiska. Z tych też względów art. 12ł przewiduje nałożenie na dotychczasowych użytkowników górniczych szczególnych obowiązków w razie pozbawienia lub zrzeczenia się koncesji.</u>
          <u xml:id="u-178.12" who="#PosełCzesławSobierajski">Według aktualnego stanu prawnego na podstawie uchwały nr 138 Rady Ministrów z dn. 1 lipca 1982 r. w sprawie funduszu finansowania prac geologicznych (Monitor Polski nr 17 z 1984 r. nr 22 poz. 149) przedsiębiorstwa państwowe prowadzące działalność eksploatacyjną są zobowiązane do uiszczania opłaty za wydobytą kopalinę w zależności od rodzaju i ilości kopaliny wydobytej ze złoża oraz ceny zbytu. Środki z tych opłat, gromadzone w ramach funduszu finansowania prac geologicznych, są przeznaczone na wydatki związane z prowadzeniem badań geologicznych. Obecnie każdy podmiot gospodarczy, nie tylko przedsiębiorstwa państwowe, może prowadzić działalność w zakresie wydobywania kopalin. Dlatego też proponuje się ustawowe uregulowanie sprawy opłaty za wydobywanie kopaliny ze złoża naturalnego. W tym celu projekt wprowadza nowy rozdział 1b, w którym ustanawia się obowiązek uiszczania opłaty eksploatacyjnej przez wszystkie podmioty gospodarcze. Jest to materia chyba najtrudniejsza, jako że musi godzić wiele sprzecznych interesów i wcale nie jest to łatwo w praktyce przeprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-178.13" who="#PosełCzesławSobierajski">Proponowana opłata eksploatacyjna ma spełnić dwie funkcje. Przede wszystkim dochodową, ale równocześnie opłata ta jest jednak pomyślana jako bodziec ekonomiczny do racjonalnego wykorzystania zasobów złóż kopalin oraz prowadzenia działalności eksploatacyjnej w sposób minimalizujący ujemne wpływy tej działalności na środowisko naturalne. Zwłaszcza na powierzchnie i znajdujące się na niej elementy zagospodarowania: obiekty budowlane, urządzenia techniczne i inne. Projektowana ustawa przewiduje opłatę eksploatacyjną, podstawę naliczania której stanowi ilość kopaliny wydobytej ze złoża. Jeżeli wydobyta kopalina przed wprowadzeniem jej do obrotu rynkowego wymaga poddania procesowi przeróbczemu, wzbogaceniu, podstawę ustalenia opłaty eksploatacyjnej stanowi ilość surowca uszlachetnionego — art. 12ł ust. 3. W art. 12ł ust. 4 określa się maksymalną wysokość opłaty podstawowej — 10% ceny sprzedaży kopaliny. Wysokość opłaty dla poszczególnych rodzajów kopalin określi natomiast w drodze rozporządzenia Pada Ministrów. Przewiduje się możliwość różnicowania wysokości opłaty. Obniżenie opłaty podstawowej może nastąpić w razie wybierania pozabilansowych zasobów złoża, stosowania technologii i eksploatacji zapobiegających ujemnym wpływom na środowisko i powierzchnię oraz zagospodarowania kopalin towarzyszących. Podwyższenie opłaty następuje natomiast w razie pozostawienia nie wybranych zasobów bilansowych złoża — art. 12ł ust. 3. Przewiduje się też ustawowe określenie granicy podwyższania, albo obniżania opłaty eksploatacyjnej wynoszącej 50% opłaty podstawowej — art. 12ł ust. 8. Niezależnie od różnicowania wysokości opłaty z wymienionych dotąd przyczyn projektowana ustawa przewiduje możliwość różnicowania wysokości opłaty eksploatacyjnej w zależności od występowania obiektywnych warunków naturalnych wpływających bezpośrednio na koszty wydobycia. Mówi o tym art. 12ł ust. 7. Obniżenie opłaty z tych przyczyn nie jest ograniczone, natomiast podwyższenie nie może przekroczyć 400% opłaty podstawowej. Mówi o tym art, 12ł.</u>
          <u xml:id="u-178.14" who="#PosełCzesławSobierajski">Opłata eksploatacyjna jest w części uiszczana na rzecz gmin. Realizujemy tu postulat komisji zgłoszony przy rozpatrywaniu projektu ustawy o finansowaniu gmin i subwencjonowaniu. Przypominam, że odstąpiliśmy wtedy od zapisu podziału opłaty eksploatacyjnej i zobowiązaliśmy się, iż umieścimy to właśnie w ustawie o zmianie Prawa górniczego. Czynimy zadość temu i czynimy również zadość gminom, na których terenach wydobywa się kopaliny. A więc opłata eksploatacyjna jest uiszczana w 50% w gminach właściwych ze względu na eksploatację i w 50% na Fundusz Ochrony Środowiska z przeznaczeniem na finansowanie prac geologicznych i potrzeb górniczych.</u>
          <u xml:id="u-178.15" who="#PosełCzesławSobierajski">Ze względu na nieunikniony, ujemny wpływ działalności eksploatacyjnej na środowisko naturalne, a także na cechy przyrodnicze złóż kopalin, a zwłaszcza ich nieodtwarzalność, jest celowe, aby wpływy z opłaty eksploatacyjnej były przeznaczone przede wszystkim na usuwanie społecznych skutków eksploatacji na terenach najbardziej nimi dotkniętych, w zakresie, w jakim Fundusz Szkód Górniczych nie jest wystarczający na likwidację wszystkich uciążliwości dla mieszkańców i użytkowników, a także na finansowanie prac geologicznych czyli poszukiwanie złóż.</u>
          <u xml:id="u-178.16" who="#PosełCzesławSobierajski">Nie ulega również wątpliwości, że samorządy terytorialne, w obrębię działania których zamierza się prowadzić lub prowadzone jest wydobycie kopalin, są zainteresowane prawidłową eksploatacją górniczą. Niemniej skutki najczęściej są fatalne. Opłata eksploatacyjna będzie więc w części rekompensować ujemne skutki eksploatacji górniczej.</u>
          <u xml:id="u-178.17" who="#PosełCzesławSobierajski">W projektowanej ustawie przewiduje się delegację dla Rady Ministrów do określenia trybu ustalania opłaty eksploatacyjnej, jej różnicowania i uiszczania — art. 12 ust. 10. W jednym przypadku projektowana ustawa w art. 12e ust. 11 wprowadza wyjątek od obowiązku uiszczania opłaty eksploatacyjnej w odniesieniu do kopalin leczniczych z określonych złóż uznanych za lecznicze, które są szczególnym rodzajem kopalin: służą jako leki i w większości są wykorzystywane w ramach lecznictwa uzdrowiskowego, stanowiącego część opieki zdrowotnej świadczonej w zasadzie nieodpłatnie. Koszty tego leczenia są pokrywane z budżetu państwa. Za wydobywanie natomiast kopalin leczniczych przeznaczonych do obrotu rynkowego opłata eksploatacyjna będzie pobierana.</u>
          <u xml:id="u-178.18" who="#PosełCzesławSobierajski">W świetle przedstawionego wyżej charakteru opłaty eksploatacyjnej celowe jest poddanie jej przepisom o zobowiązaniach podatkowych, z tym że przewidziane w tych przepisach uprawnienia ministra finansów i organów podatkowych ze względu na merytoryczne aspekty problematyki objętej Prawem górniczym proponuje się powierzyć naczelnemu organowi administracji państwowej, właściwemu w sprawach gospodarki zasobami naturalnymi. A więc tutaj ministrowi ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa oraz wojewodom. Dotyczy to na przykład odroczeń terminów płatności i ewentualnych ulg z tytułu opłaty, wykładni przepisu Prawa górniczego w razie wątpliwości dotyczącej sposobu wymiaru należności z tytułu opłaty eksploatacyjnej itp.</u>
          <u xml:id="u-178.19" who="#PosełCzesławSobierajski">W art. 64 ust. 2 Prawa górniczego dodaje się zdanie w brzmieniu: „Przedsiębiorstwo górnicze ponosi również koszty eksploatacji i remontu tych urządzeń”. Mowa tu o tym, że jeżeli podmiot gospodarczy wydobywa kopaliny i gdzieś w jakimś momencie następuje np. zanik wody w studniach, jest on zobowiązany do wybudowania całej sieci wodociągowej. I na tym ten ustęp się kończył, teraz dodaje się tu jeszcze zdanie, które mówi, że przedsiębiorstwo górnicze ponosi również koszty eksploatacji i remontu tych urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-178.20" who="#PosełCzesławSobierajski">W celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania ratownictwa górniczego projekt ustawy w art. 1 pkt 12 przewiduje wprowadzenie nowego art. 102, określającego zasady pokrywania kosztów działalności stacji ratownictwa górniczego, dając tym samym podstawę do niezbędnego udziału przedsiębiorstw górniczych w tych kosztach.</u>
          <u xml:id="u-178.21" who="#PosełCzesławSobierajski">W art. 1 pkt 13 projektu proponuje się skreślić dotychczasowy art. 146 Prawa górniczego ze względu na treść art. 121, który określa między innymi obowiązki przedsiębiorstwa górniczego w zakresie naprawy szkód górniczych w razie zakończenia eksploatacji.</u>
          <u xml:id="u-178.22" who="#PosełCzesławSobierajski">Ostatni rozdział, to przepisy wprowadzające i końcowe. Art. 2 do 5 projektu ustawy o zmianie Prawa górniczego mają charakter przepisów wprowadzających i przejściowych.</u>
          <u xml:id="u-178.23" who="#PosełCzesławSobierajski">W związku z tym, że użytkowanie górnicze wynikające z koncesji jest nową instytucją wprowadzoną w Prawie górniczym, w art. 2 proponuje się określenie sytuacji podmiotów gospodarczych, które w chwili wejścia w życie ustawy prowadzą działalność eksploatacyjną na podstawie dotychczasowych przepisów. Przewiduje się, że podmioty te w dniu wejścia w życie ustawy nabywają koncesje nieodpłatnie z mocy prawa — art. 2 ust. 4. Koncesje wydane przed dniem wejścia w życie ustawy zachowują swoją moc, o ile nie są sprzeczne z przepisami niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-178.24" who="#PosełCzesławSobierajski">W celu porządkowania istniejącego stanu podmioty gospodarcze wydobywające kopaliny, które nie podlegają Prawu górniczemu, będą mogły kontynuować działalność gospodarczą w zakresie wydobywania kopalin, jeżeli w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wystąpią do organu koncesyjnego, o którym mowa w art. 12b o wydanie koncesji.</u>
          <u xml:id="u-178.25" who="#PosełCzesławSobierajski">W art. 3 określa się tryb postępowania w sprawie toczącego się w chwili wejścia w życie ustawy tworzenia obszaru górniczego.</u>
          <u xml:id="u-178.26" who="#PosełCzesławSobierajski">W art. 4 wprowadza się zmianę w przepisach o działalności gospodarczej ustawy z dnia 23 grudnia 1988 roku.</u>
          <u xml:id="u-178.27" who="#PosełCzesławSobierajski">W art. 5 wprowadza się zmiany w przepisach dotyczących działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych wynikające ze zmian wprowadzonych w nowelizowanej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-178.28" who="#PosełCzesławSobierajski">Art. 6 określa terminy wejścia w życie ustawy i poszczególnych jej przepisów w ten sposób, że ustawa wchodzi w życie w 14 dni po ogłoszeniu, przepisy o opłacie eksploatacyjnej podstawowej z dniem 1 czerwca 1991 roku, a art. 12e ust. 5, 6 i 8 dotyczące zróżnicowania opłat, z dniem 1 stycznia 1992 roku.</u>
          <u xml:id="u-178.29" who="#PosełCzesławSobierajski">Chciałbym jeszcze zacytować z projektowanej ustawy dokładnie, że koncesje wydane przed dniem wejścia w życie ustawy zachowują swoją moc, o ile nie są sprzeczne z przepisami niniejszej ustawy. Koncesje, o których mowa w ust. 1, mogą być uchylone lub zmienione przez organ koncesyjny w ciągu 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy w razie konieczności wprowadzenia dodatkowych warunków odnoszących się do ochrony środowiska i ochrony złóż, czy niewykorzystania uprawnień wynikających z koncesji.</u>
          <u xml:id="u-178.30" who="#PosełCzesławSobierajski">Podmioty gospodarcze prowadzące w dniu wejścia w życie ustawy działalność eksploatacyjną złóż kopalin, których wydobywanie nie podlega Prawu górniczemu, wystąpią w terminie 6-miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy do organu, o którym mowa w art. 12b ust. 3, a więc do wojewody, o wydanie koncesji. Koncesje, o których mowa w ust. 2 i 3, wydawane są nieodpłatnie. Mówiłem już o tym, mówiąc o przedsiębiorstwach, które już eksploatują złoża. Postulowanie utworzenia obszaru górniczego wszczęte przed dniem wejścia ustawy w życie i do tego dnia nie zakończone, podlega natomiast przepisom niniejszej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-178.31" who="#PosełCzesławSobierajski">Właściwi ministrowie w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, przekażą ministrowi ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa dokumentację utworzonych dotychczas obszarów górniczych, a prezes wyższego urzędu górniczego w tym samym terminie przekaże wykaz utworzonych obszarów górniczych objętych rejestrem tych obszarów.</u>
          <u xml:id="u-178.32" who="#PosełCzesławSobierajski">Postępowanie w sprawach o udzielenie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wydobywania kopalin wszczęte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy prowadzi się w trybie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-178.33" who="#PosełCzesławSobierajski">Przepisy dają podstawę do różnicowania opłaty podstawowej ze względu na warunki naturalne wydobywania kopalin, wpływające na koszty tej działalności. Pozwoli to na realizację polityki przemysłowej i finansowej w odniesieniu do przedsiębiorstw górniczych. Przepisy o możliwości różnicowania podstawowej opłaty eksploatacyjnej, uzależniające to różnicowanie od sposobu prowadzenia eksploatacji, wejdą w życie z dniem 1 stycznia 1992 roku.</u>
          <u xml:id="u-178.34" who="#PosełCzesławSobierajski">Projekt ustawy zawiera regulacje prawne czyniące zadość postanowieniom pkt. 1 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 maja 1990 r. Przyjęliśmy wtedy uchwałę w sprawie racjonalnego gospodarowania naturalnymi zasobami mineralnymi i mieliśmy w jak najszybszym tempie przedstawić właśnie ten projekt ustawy, który dzisiaj w imieniu trzech komisji omawiam. Być może trochę późno, ale prace trwały dość długo, jako że materia jest niezwykle skomplikowana i trudna.</u>
          <u xml:id="u-178.35" who="#PosełCzesławSobierajski">Wysoka Izbo! Przyjmowane w ramach nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego rozwiązania powinno mieć charakter stały. Nowatorskie w naszym systemie prawnym regulacje powinny jednak zostać sprawdzone w praktyce. Ewentualne niezbędne korekty będą mogły być dokonane w ramach kompleksowej reformy Prawa górniczego i geologicznego. Pracuje nad tym obecnie komisja rządowa przy prezesie Rady Ministrów. Zakończenie prac komisji przewiduje się na początek II kwartału bieżącego roku, ale zapewne upłynie jeszcze parę miesięcy przy dalszych pracach. Niemniej jednak ta ustawa, którą mam nadzieję dzisiaj uchwalimy, będzie takim probierzem, jako że uczymy się, jest to pojęcie nowe i jeżeli by jakakolwiek wynikła sprzeczność czy problemy, to w tym prawie całościowym będziemy starali się te rzeczy zmienić.</u>
          <u xml:id="u-178.36" who="#PosełCzesławSobierajski">Komisje Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej, Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Ustawodawcza, w których imieniu miałem zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo górnicze, po rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniach dnia 18 października, 12 i 19 grudnia 1990 r. wnoszą, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-178.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Prezydium Sejmu — po porozumieniu z Konwentem Seniorów — proponuje łączne rozpatrzenie punktów 10 i 11 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-179.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-179.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do punktu 11 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej, Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie Prawa geologicznego (druki nr 532 i 675).</u>
          <u xml:id="u-179.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Stefana Kozłowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełStefanKozłowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić państwu, w imieniu przewodniczącego Komisji Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej, Komisji Ustawodawczej i Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, projekt nowelizacji Prawa geologicznego. Nowelizacja ta dotyczy ustawy z roku I960, W tymże roku nastąpiła zasadnicza zmiana systemu prawnego w zakresie prawodawstwa geologicznego. Podstawy prawodawstwa geologicznego w Polsce sięgają roku 1938, kiedy to zostały skodyfikowane, zapisane i mogą stanowić wzór dobrej, legislacyjnej roboty. Układ ten został zasadniczo zmieniony w roku 1960, gdy odstąpiono od wielu rozwiązań II Rzeczypospolitej i stworzono centralistyczny system w postaci Centralnego Urzędu Geologii, podporządkowując interesy gospodarowania zasobami kopalin totalitarnemu systemowi, jaki wtedy budowano w Polsce. Zniesiono więc wiele rozwiązań, budując w to miejsce zupełnie inne. Dziś jesteśmy w zupełnie innej sytuacji. U progu III Rzeczypospolitej musimy ponownie dokonać głębokiej zmiany całego systemu prawnego, w dużej mierze sięgając do wzorców z 1938 r.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PosełStefanKozłowski">Projekt, który mam zaszczyt państwu prezentować, jest projektem poselskim. Nawiązuje on do przyjętej w roku 1988 przez Sejm ustawy o działalności gospodarczej, która nałożyła obowiązek koncesjonowania i uporządkowania gospodarki zasobami kopalin. Ze względu na to, że Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa nie podjęło tych prac w odpowiednim czasie, Sejm podjął 10 maja ubiegłego roku uchwałę wstrzymującą udzielanie koncesji i zobligował odpowiednie resorty do przedstawienia do 15 czerwca znowelizowanego Prawa geologicznego i górniczego. Resort przemysłu wywiązał się z tego obowiązku i złożył rządowy projekt nowelizacji Prawa górniczego. Przed chwilą mieliśmy możność wysłuchania sprawozdania na ten temat. Nie został natomiast opracowany rządowy projekt nowelizacji Prawa geologicznego. W tej sytuacji został złożony poselski projekt nowelizacji Prawa geologicznego, który stał się przedmiotem prac podkomisji powołanej przez wymienione poprzednio trzy komisje. Ta podkomisja, której pracom miałem zaszczyt przewodniczyć, pracowała nad nowelizacją zarówno Prawa geologicznego, jak i Prawa górniczego ze względu na to, że treść tych ustaw jest bardzo bliska i w wielu wypadkach zapisów trzeba dokonać raz w jednym, raz w drugim prawie. Wymagało to więc dokładnego skorelowania, tak, ażeby nie występowały powtórzenia, a nade wszystko sprzeczności.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PosełStefanKozłowski">Co staraliśmy się przede wszystkim uregulować w tej nowelizacji Prawa geologicznego? Pierwsze zagadnienie to ustalenie własności kopalin. I jak słyszeliśmy, zostało to przede wszystkim zapisane w Prawie górniczym. Rozstrzygnięto, że kopaliny są własnością skarbu państwa i że w jego imieniu działa minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#PosełStefanKozłowski">Pojęcie własności rozszerzamy jednak nie tylko na własność samych kopalin, ale również na informacje o złożu. Polska wchodząc do szerokiego obrotu i współpracy międzynarodowej, musi chronić informacje o posiadanych zasobach i dbać o to, ażeby były one własnością skarbu państwa, żeby Centralne Archiwum Geologiczne, działające w Państwowym Instytucie Geologicznym, które będzie głównym dysponentem tej informacji, mogło w prawidłowy sposób chronić informacje o złożu. Tak się dzieje na całym świecie. Są to najbardziej strzeżone tajemnice wielkich koncernów, wielkich firm, szczególnie naftowych i gazowych. A zatem zasób informacji stanowi własność skarbu państwa, będzie powierzony państwowej służbie geologicznej i przez nią będzie chroniony.</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#PosełStefanKozłowski">Drugie zagadnienie dotyczy rozszerzenia zakresu dokumentacji geologicznej. Prawo geologiczne z roku 1960 nadało wyraźnie technokratyczny charakter dokumentacji geologicznej, pozbawiając ją takich elementów jak ochrona złoża, co już było w roku 1938. Skoncentrowano się wyłączne na ilość zasobów, które wtedy były potrzebne do budowy wielkiego ciężkiego przemysłu wydobywczego i przetwórczego. W tej chwili uważamy za konieczne, ażeby dokumentacja geologiczna obejmowała również elementy środowiska otaczającego złoże, ażeby zawierała ocenę przewidywanego wpływu wydobycia na środowisko. Nie może dokumentacja geologiczna i nie mogą geolodzy działać w próżni, bez względu na konsekwencje podejmowanego wydobycia i przeróbki.</u>
          <u xml:id="u-180.5" who="#PosełStefanKozłowski">Proszę pamiętać, że wszystkie okręgi górnicze, które stworzyliśmy po wojnie, w ciągu paru lat zamieniliśmy w obszary ekologicznego zagrożenia z powodu nieumiejętności przewidywania skutków i niedocenienia wpływu na środowisko i powodowanej w nim przez przemysł wydobywczy destrukcji. Chcemy więc zacząć ten proces już od etapu dokumentacji geologicznej, zmuszając geologów do troski o odpowiednie pokierowanie dokumentacją, o taki dobór miejsca, ażeby straty w środowisku mogły być możliwie maksymalnie ograniczone i zminimalizowane.</u>
          <u xml:id="u-180.6" who="#PosełStefanKozłowski">Dam państwu może taki przykład. Gdyby ta ustawa była wcześniej uchwalona, to nie otworzylibyśmy zapewne kopalni „Bogdanka” w tym miejscu, gdzieśmy ją otworzyli, w sytuacji, gdy mamy ogromne zagłębie lubelskie i miejsc do eksploatacji, do otwarcia wydobycia byłoby bardzo dużo. I nie mielibyśmy dzisiaj wielkiego problemu dewastacji parku narodowego, i unikalnych jezior, pod które podchodzi to górnictwo. Ale w ramach tego wąskiego sposobu myślenia wskazano właśnie na to miejsce, bez liczenia się ze środowiskiem przyrodniczym i późniejszymi skutkami.</u>
          <u xml:id="u-180.7" who="#PosełStefanKozłowski">Trzecia sprawa, to jest wprowadzenie pojęcia ochrony złóż. Mówiłem już o tym, że nawiązujemy do starych rozwiązań i złoża będące własnością skarbu państwa muszą być chronione, bo one muszą w wielu wypadkach również służyć przyszłym pokoleniom. Musi być troska o właściwe, racjonalne ich wykorzystanie. I stąd ten zapis został wprowadzony do znowelizowanego Prawa geologicznego.</u>
          <u xml:id="u-180.8" who="#PosełStefanKozłowski">Czwarta sprawa dotyczy określenia nowej roli państwowej służby geologicznej. Zamiar wydawania koncesji i otworzenie możliwości wchodzenia na nasz rynek dla obcych firm i obcego kapitału wymaga od państwa, ażeby posiadało sprawnie działającą państwową służbę geologiczną, która będzie realizować jego interesy w zakresie na przykład bezpieczeństwa energetycznego, zaopatrzenia w wodę i niezbędne surowce, a także ochrony informacji i realizacji polityki wykorzystania przez państwo krajowej bazy surowcowej. Stąd pojawił się na razie ogólny zapis, jaka ma być zasada działania państwowej służby geologicznej. Nie udało nam się w tym prawie jeszcze sprecyzować szczegółów. Okazuje się, że przejście z dawnej formuły państwowej służby geologicznej, ustalonej w r. 1960, do formuły nowej nie jest takie proste. Wobec tego zapisaliśmy, że minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa odpowiednim aktem rozporządzenia wykonawczego ustali zakres i tryb działania państwowej służby geologicznej.</u>
          <u xml:id="u-180.9" who="#PosełStefanKozłowski">Piąta sprawa, która została tu uregulowana, to jest reaktywowanie Rady Geologicznej, czyli dawnej Państwowej Rady Geologicznej, która działała w Polsce w latach od 1938 do 1951 r., a następnie została zlikwidowana. Funkcjonowanie Rady Geologicznej jako organu doradczego ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa jest niezbędne i trzeba tutaj powiedzieć, że ten postulat został już zrealizowany. Rada została powołana, odbyła już dwa pierwsze posiedzenia i jest to pierwszy punkt tej ustawy, który został już wcielony w życie.</u>
          <u xml:id="u-180.10" who="#PosełStefanKozłowski">Szósta sprawa — nowa — dotyczy udzielania koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie kopalin. Stoimy wobec takiej sytuacji, że możemy w bardzo krótkim czasie uzyskać bardzo wielkie pożytki z rozwinięcia frontu poszukiwania i rozpoznawania nowych kopalin, a szczególnie gazu ziemnego, metanu na Górnym Śląsku, co w zasadniczy sposób może poprawić bilans energetyczny Polski. Ażeby jednak można było udzielać koncesji na rozpoznawanie i poszukiwanie kopalin, szczególnie dla firm zagranicznych, zgodnie z projektem tej nowelizacji musi być powołane biuro koncesji i komisja koncesji.</u>
          <u xml:id="u-180.11" who="#PosełStefanKozłowski">Biuro koncesji ma działać w Ministerstwie Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, i ma być jedynym miejscem bezpośredniego kontaktu z kontrahentami zagranicznymi dla negocjacji i przygotowywania umów koncesyjnych. Organem doradczym i koordynacji międzyresortowej ma być komisja koncesyjna, która będzie uzgadniać powiązania z Ministerstwem Przemysłu, z Ministerstwem Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa, Ministerstwem Transportu i Gospodarki Morskiej itd. Koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie kopalin udziela minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa. Udziela on koncesji wedle tego projektu na poszukiwanie i rozpoznawanie kopalin, dalej — na bezzbiornikowe magazynowanie cieczy gazów w górotworze, na składowanie odpadów w wyrobiskach górniczych, i wreszcie na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż kopalin w granicach morskiej strefy ekonomicznej Rzeczypospolitej Polskiej. To jest zakres wydawania koncesji przez ministra. Wojewoda natomiast udziela koncesji na poszukiwanie i wydobywanie kopalin, których wydobywanie nie podlega Prawu górniczemu.</u>
          <u xml:id="u-180.12" who="#PosełStefanKozłowski">Zostało wprowadzone następnie pojęcie opłaty koncesyjnej, którą uiszcza podmiot gospodarczy starający się o koncesję. Opłata koncesyjna ma być dzielona według następującego układu: 40% dochodu ma iść na potrzeby gmin, na terenie których udzielana jest koncesją na poszukiwanie i rozpoznawanie kopalin, 40% na Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, z przeznaczeniem na dalsze prace geologiczne i powiększanie zasobów geologicznych, i wreszcie 20% na potrzeby skarbu państwa. Jest to tym bardziej konieczne, że niedawno dokonaliśmy likwidacji funduszu prac geologicznych. W ten sposób chcemy więc zapewnić środki na restytucję i odnowienie zasobów, które tracimy w wyniku prowadzonej eksploatacji surowców.</u>
          <u xml:id="u-180.13" who="#PosełStefanKozłowski">Wprowadzone zostało również pojęcie kaucji koncesyjnej, która może być pobierana w takich wypadkach, jeżeli istnieje potrzeba zabezpieczenia się przed awariami czy zagrożeniami, które mogą wynikać w trakcie procesu poszukiwania i rozpoznawania kopalin.</u>
          <u xml:id="u-180.14" who="#PosełStefanKozłowski">Rozwiązania dotyczące opłat koncesyjnych, kaucji koncesyjnych i innych zagadnień związanych z udzielaniem koncesji zostały wielokrotnie skonsultowane z Bankiem Światowym, dostosowane do wymogów Wspólnoty Europejskiej, co tym samym otwiera drogę Polski do bezpośredniej współpracy międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-180.15" who="#PosełStefanKozłowski">Chcę również powiedzieć, że nowelizacja Prawa geologicznego obejmuje tylko niezbędne elementy potrzebne już dzisiaj po to, ażeby móc realizować nowe rozwiązania, o których mówiłem. Jak mówił poprzednio mój kolega sprawozdawca, działa komisja do spraw reformy Prawa górniczego i Prawa geologicznego, prowadzone są prace legislacyjne w Centrum Podstawowych Problemów Gospodarki Surowcami Mineralnymi, Energetyką i Energią Polskiej Akademii Nauk, tak więc możemy od razu liczyć się z tym, że może na przykład za rok Sejm będzie rozpatrywał dalsze rozwiązania nowelizujące, być może połączone już, Prawo geologiczne i Prawo górnicze.</u>
          <u xml:id="u-180.16" who="#PosełStefanKozłowski">Na zakończenie chciałem państwu w ramach autopoprawki przedstawić kilka formalnych błędów, które wkradły się do wydruku komputerowego, za które w imieniu komisji przepraszam, ale czasami trudno się ustrzec drobnych błędów.</u>
          <u xml:id="u-180.17" who="#PosełStefanKozłowski">Na str. 1 projektu ustawy o zmianie Prawa geologicznego w art. la pkt 2 napisano: „złożem jest także”. Zamiast słowa „także” powinno być „takie”: „złożem jest takie nagromadzenie” itd.</u>
          <u xml:id="u-180.18" who="#PosełStefanKozłowski">Na str. 5 w art. 16e w pkt 5 jest błąd literowy. Jest: „powierzchnią”, powinno być: „powierzchnia”. I na tej samej stronie w pkt. 6 chochlik drukarski zmienił nam termin. Jest: „nie dłużej niż 2 lata”, powinno być: „nie dłużej niż 3 lata”.</u>
          <u xml:id="u-180.19" who="#PosełStefanKozłowski">Na str. 6 jest błąd bardzo rażący, mianowicie w art. 16 pkt 2 mówi się o Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Morskiej, a chodzi oczywiście o gospodarkę wodną. Tak się nazywa ten fundusz. I jeszcze na str. 6 w art. 16k mamy powołanie się na artykuł 16e ust. 6, podczas gdy chodzi o ust. 7.</u>
          <u xml:id="u-180.20" who="#PosełStefanKozłowski">Wreszcie na str. 9 brakuje jednego słowa. W art. 26b pkt 2 należy dopisać: „istotnych” i dalej tak jak jest „różnic w budowie geologicznej złoża”. I to są wszystkie autopoprawki, które chciałem tutaj zgłosić.</u>
          <u xml:id="u-180.21" who="#PosełStefanKozłowski">Chcę podziękować wszystkim, którzy pracowali przez wiele miesięcy — gdyż ustalenie treści tych zdawałoby się niewielkich nowelizacji nastręczało ogromne trudności. Jeszcze raz wszystkim członkom komisji serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-180.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram łączną dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Do głosu zapisanych jest 8 mówców.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Steinhoffa. Jest to wystąpienie klubowe w imieniu Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełJanuszSteinhoff">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Proces porządkowania szeroko rozumianego prawa gospodarczego przy uwzględnieniu ochrony i prawidłowego wykorzystania mienia ogólnonarodowego, jakim są zasoby naturalne kraju, musiał objąć oczywiście także system prawny geologii i górnictwa. Trwają w tej chwili i są daleko zaawansowane prace działającej przy prezesie Rady Ministrów rządowej komisji przygotowującej kompleksową reformę Prawa górniczego i Prawa geologicznego. Komisja w nowym, powołanym przez premiera w sierpniu 1990 r. składzie, grupuje przedstawicieli wszystkich kręgów zawodowych, praktyków i teoretyków górnictwa i oczywiście geologii. Daje to — jak sądzę — pewność przygotowania trwałych, odpowiadających potrzebom aktualnych i przyszłych rozwiązań. Zakończenie prac komisji przewiduje się na koniec I kwartału br. W dniu 21 grudnia 1990 r. odbyło się plenarne posiedzenie komisji, podczas którego przyjęto wstępny projekt ustawy o prawie geologicznym i górniczym w jednej z dwóch wariantowych wersji przygotowanych przez zespoły robocze.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PosełJanuszSteinhoff">Można w tej sytuacji, wobec takiego zaawansowania prac nad kompleksowymi rozwiązaniami, zadać sobie pytanie, czy celowe jest dokonywanie wyprzedzająco zmian doraźnych, regulujących tylko niektóre zagadnienia tej tak ważnej przecież i skomplikowanej materii prawa, ważnej ze względu na powiązania z różnymi dziedzinami życia gospodarczego, ekologii i stosunków pracy. Sądzę jednak, że na to pytanie trzeba odpowiedzieć twierdząco. Podyktowane to jest przede wszystkim koniecznością wprowadzenia już obecnie ekonomicznych instrumentów, pozwalających państwu skuteczniej sterować gospodarką kopalinami przez pobieranie i różnicowanie opłat za ich wydobycie przez podmioty gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#PosełJanuszSteinhoff">Równie ważnym powodem przyjęcia nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego jest potrzeba określenia warunków udzielania koncesji na prowadzenie działalności geologicznej i górniczej w sposób bardziej szczegółowy niż czyni to ustawa o działalności gospodarczej. Na to, że nie ma ustawowych precyzyjnych uregulowań w zakresie koncesjonowania tych form działalności gospodarczej zwracają przecież dość często uwagę potencjalni, zagraniczni kontrahenci, zamierzający prowadzić w Polsce działalność geologiczną lub górniczą. Musimy w tym względzie wzorować się na sprawdzonych rozwiązaniach stosowanych w innych krajach.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#PosełJanuszSteinhoff">Niezbędnym warunkiem dokonania tych regulacji jest jednak określenie komu i jakie prawa przysługują względem wszystkich naturalnych złóż kopalin. Prawo górnicze w obowiązującym kształcie pomijało kwestię statusu prawnego złóż kopalin. Nie jest on również regulowany w Kodeksie cywilnym. Dlatego też projekt ustawy o zmianie Prawa górniczego przyjmuje generalną zasadę, że złoża wszystkich kopalin są własnością skarbu państwa, co jednak nie narusza w jakikolwiek sposób uprawnień właścicieli nieruchomości gruntowych.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#PosełJanuszSteinhoff">Uprawnienia i obowiązki wynikające z własności złóż kopalin będzie wykonywał w odniesieniu do złóż kopalin, których wydobywanie podlega Prawu górniczemu, minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, a do pozostałych złóż, jak już zresztą wspomniał o tym wcześniej poseł sprawozdawca, właściwi terytorialnie wojewodowie. Tym samym w sposób jednolity będzie mogła być kształtowana polityka państwa w odniesieniu do gospodarowania zasobami naturalnymi kraju.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#PosełJanuszSteinhoff">Do najważniejszych rozwiązań proponowanych w projekcie Prawa górniczego należy zaliczyć wprowadzenie opłat za wydobywanie kopalin oraz całego systemu różnicowania tych opłat. Opłata eksploatacyjna powinna spełniać dwie podstawowe funkcje.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#PosełJanuszSteinhoff">Po pierwsze — będzie stanowić wynagrodzenie dla skarbu państwa, jako właściciela złóż, za wydobytą kopalinę. To jest bardzo istotny szczegół tej noweli Prawa górniczego, jako że w przyszłości będziemy mieli do czynienia z podmiotami zagranicznymi, które będą działały w obszarze górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#PosełJanuszSteinhoff">Po drugie — ma służyć jako bodziec ekonomiczny do racjonalnego wykorzystania zasobów złóż kopalin oraz prowadzenia działalności eksploatacyjnej w sposób minimalizujący ujemne wpływy na środowisko naturalne. W tym celu przewidziano możliwość podwyższania lub obniżania opłaty eksploatacyjnej w zależności od warunków górniczo-geologicznych, w jakich prowadzona jest eksploatacja danej kopaliny, albo w zależności od przyjętych przez przedsiębiorstwo górnicze technologii zagospodarowania złoża i stosowania systemów skutecznie chroniących powierzchnię przed szkodami górniczymi. Pędzie w ten sposób można preferować przedsiębiorstwa, które prowadzą w pełni uregulowaną gospodarkę odpadami czy też, jak można to określić ogólniej, surowcami towarzyszącymi.</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#PosełJanuszSteinhoff">Sporo kontrowersji w toku prac sejmowych nad nowelizacją Prawa górniczego wywołała sprawa rozdziału środków pochodzących z opłat eksploatacyjnych. Nie ulega wątpliwości, że samorządy terytorialne w obrębie których zamierza się prowadzić lub jest prowadzone wydobycie kopalin, muszą być zainteresowane prawidłowym rozwojem górnictwa, ale górnictwa znajdującego się w symbiozie z potrzebami gospodarczymi gminy. Taką symbiozę powinno zapewniać rekompensowanie ujemnych społecznie skutków eksploatacji górniczej. Przyjęto, jak sądzę, najbardziej korzystne rozwiązanie odprowadzania 50% wpływów z opłat eksploatacyjnych do budżetu zainteresowanych gmin. Pozostałe zaś 50% wpływów będzie stanowić dochód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, z którego to dochodu część środków przeznaczona będzie na finansowanie prac geologicznych, pozwalających na częściowe odtworzenie ubytków zasobów naturalnych, część zaś na potrzeby górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-182.9" who="#PosełJanuszSteinhoff">Tu chciałbym wyrazić nadzieję, że znaczna część tych środków przeznaczonych na potrzeby górnictwa skierowana zostanie na finansowe zabezpieczenie pewnych przedsięwzięć z zakresu bezpieczeństwa pracy w górnictwie, bezpieczeństwa, którego stan w ostatnim czasie oceniono jako bardzo zły. Oczywiście geologia polska powinna zostać tym samym w sposób znaczący wzmocniona finansowo w celu prowadzenia określonych prac poszukiwawczych i rozpoznawania złóż kopalin.</u>
          <u xml:id="u-182.10" who="#PosełJanuszSteinhoff">Wysoka Izbo! Przyjmowane w ramach nowelizacji Prawa geologicznego i Prawa górniczego rozwiązania powinny mieć oczywiście charakter ustawy. Niemniej jednak nowatorskie w naszym systemie prawnym, a omówione skrótowo, regulacje powinny zostać sprawdzone w praktyce. Ewentualne niezbędne ich korekty będą mogły być dokonane w ramach zapowiadanej przeze mnie wcześniej kompleksowej reformy systemu Prawa górniczego i geologicznego. Jest to jeszcze jeden z argumentów, które wskazują na celowość przyjęcia przez Wysoką Izbę obu projektów ustaw prezentowanych w drukach sejmowych nr 674 i 675.</u>
          <u xml:id="u-182.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Stefana Wanota z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, a jako następnego pana posła Mariana Dojkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełStefanWanot">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z mieszanymi uczuciami posłowie sprawozdawcy przedstawili projekty tych ustaw, które w tej chwili rozpatrujemy. Wydawało się na początku, że można spróbować przedstawić to Prawo górnicze i geologiczne w takiej postaci, iż nie będzie ono budziło żadnych wątpliwości, że uda nam się stworzyć doskonałą ustawę zarówno w jednej, jak i w drugiej materii. Ale im dalej w las tym więcej drzew, im bliżej byliśmy końca pracy nad tymi ustawami, tym bardziej okazywało się, że pozostało jednak w dalszym ciągu wiele takich problemów, które są nadal do rozstrzygnięcia, które budzą wątpliwości dosyć sporne. Niemniej tak jak powiedział tutaj mój przedmówca, pan poseł Steinhoff, jest to bardzo istotny krok do przodu w porządkowaniu prawa gospodarczego w naszym kraju. I myślę, że w ten sposób trzeba właśnie na te ustawy patrzeć. A wątpliwości, także i te, które mi się nasuwają, sądzę oczywiście, że praktyka będzie weryfikowała. Będziemy z pewnością zmuszeni do wprowadzania kolejnych nowel, ale wynikających dopiero z doświadczenia, w jaki sposób to prawo w praktyce będzie funkcjonowało.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PosełStefanWanot">Sądzę, iż bardzo istotną rzeczą jest również to, jak skonstruowane zostaną akty wykonawcze do tych ustaw, gdyż wymaganych jest, jeśli dobrze policzyłem, chyba 7 czy bodajże 8 rozporządzeń Rady Ministrów bądź rozporządzeń resortowych. One zadecydują, w jaki sposób będą funkcjonowały te ustawy w gospodarce, w praktyce i jakie następnie możemy mieć z tego korzyści i doświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#PosełStefanWanot">W Prawie geologicznym wprowadzono pojęcie komisji koncesyjnej, natomiast nie funkcjonowało to pojęcie w Prawie górniczym, czego udało się uniknąć, wprowadzając drobną korektę do zapisu, o czym następnie wspomnę jeszcze.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#PosełStefanWanot">Niektóre artykuły Prawa górniczego są w moim przekonaniu nieco nadmiernie rozbudowane. Dotyczy to szczególnie art. 12t i 12g przybierających formę pewnej instrukcji, w jaki sposób podmioty gospodarcze mają składać wnioski dotyczące koncesji, dotyczące udzielania zezwoleń na wydobycie kopalin.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#PosełStefanWanot">Najwięcej wątpliwości, również i w konsultacjach z praktykami, budzi przede wszystkim art. 12ł dotyczący właśnie opłat eksploatacyjnych i ich różnicowania. Ale ja sądzę, że o jakości tego artykułu będzie również decydował pkt 10, to znaczy rozporządzenie wykonawcze prezesa Rady Ministrów, które będzie określało tryb i sposób różnicowania opłat, i od tego, jakie będą kryteria związane z różnicowaniem opłat eksploatacyjnych. Wśród praktyków wiele kontrowersji budzi również określenie zasobów bilansowych czy też pozabilansowych złoża. Z tym czasami może być bardzo różnie, a od tego właśnie uzależniona jest opłata eksploatacyjna.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#PosełStefanWanot">W Prawie geologicznym określono sposób zabezpieczenia się przed podmiotem gospodarczym, który uzyskał koncesję na poszukiwanie złóż w formie kaucji koncesyjnej. Nie ma natomiast tego zapisu w Prawie górniczym. I na przykład wobec podmiotu gospodarczego, który zbankrutował w trakcie eksploatacji złoża, a ciążą na nim określone obowiązki przywrócenia do poprzedniego stanu środowiska, w którym eksploatację prowadził, jeśli nie będzie w ramach koncesji zabezpieczenia kaucją, nie będzie też możliwości egzekwowania tego wymagania.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#PosełStefanWanot">Myślę, że mimo wszystkich tych mankamentów i tych wątpliwości, jakie się nasuwają powinniśmy przyjąć to prawo, zarówno geologiczne, jak i górnicze, w przedstawionej postaci, choć pozwolę sobie jeszcze wnieść kilka drobnych do tego uwag.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#PosełStefanWanot">W art. 3a w ust. 1, na str. 2 druku, jeśli państwo to śledzą — jest zapis tego rodzaju, iż wydobycie kopalin, o których mowa w ust. 3, prowadzi się w sposób zapewniający racjonalną gospodarkę złożem kopaliny, prawidłowe wykorzystanie zasobów tego złoża oraz w sposób ograniczający możliwość powodowania szkód i zmian w środowisku naturalnym, a także wykluczający ujemne skutki w zabytkach. Gdybyśmy spróbowali ten zapis realizować w pełni, to w ogóle nie byłoby możliwości prowadzenia działalności eksploatacyjnej. Wiele naszych miast to są przecież miasta zabytkowe. Pod nimi prowadzi się działalność eksploatacyjną, a są tam obiekty zabytkowe. I trzeba by tutaj zmienić to słowo „wykluczający” na „ograniczający”. I następnie, nie „w zabytkach” lecz „w obiektach zabytkowych”. Ale jest to drobna korekta, którą należałoby wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#PosełStefanWanot">Również na str. 3, tam gdzie chodzi o zasady koncesjonowania z kolei, w trakcie prac komisji doszliśmy do wniosku — ten zapis nie został jeszcze skorygowany — że koncesje wydaje się na czas oznaczony. Było 25 lat, sądzimy jednak — po dłuższej dyskusji — że wystarczy zapis „na czas określony”.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#PosełStefanWanot">W art. 12b w pkt 2 w zakończeniu tego akapitu po słowach: „po zasięgnięciu opinii komisji koncesyjnej”, warto dodać: „powoływanej przez organ koncesyjny”. Dodanie właśnie tutaj tych słów w Prawie górniczym pozwoliło określić, kto to jest ta komisja koncesyjna.</u>
          <u xml:id="u-184.10" who="#PosełStefanWanot">Następnie w art. 12e w ust. 2 również proponowałbym skreślenie słów: „za zwrotem co najmniej kosztów poniesionych na jej sporządzenie” i wprowadzić sformułowanie „odstąpić odpłatnie dokumentację geologiczną podmiotowi gospodarczemu wskazanemu przez organ koncesyjny”, ponieważ ta dokumentacja geologiczna może stać się przedmiotem obrotu handlowego.</u>
          <u xml:id="u-184.11" who="#PosełStefanWanot">Następna uwaga dotyczy art. 121 ust. 2. Zakończenie tego ustępu brzmi: „naprawiania szkód górniczych spowodowanych działalnością eksploatacyjną zgodnie z zasadami ekologii”. Proszę państwa, podmiot gospodarczy w niektórych wypadkach choćby najbardziej nawet chciał, nie jest w stanie przywrócić środowiska do jego poprzedniego stanu. Żadne pieniądze w tym momencie nie odgrywają roli. Podmiot gospodarczy powinien natomiast w takiej sytuacji wypłacić odpowiednie odszkodowanie, które można w określony sposób wycenić.</u>
          <u xml:id="u-184.12" who="#PosełStefanWanot">Proponuję, aby skreślić w art. 12ł w ust. 5 pkt 1 słowa: „wybierania zasobów pozabilansowych złoża ustalonych na podstawie odrębnych przepisów”. Tu może dochodzić do szeregu manipulacji, stosowania takich sposobów, które nie powinny mieć miejsca, powinno się w ogóle wykluczać tego rodzaju możliwości. Zapis ten może być natomiast konsumowany w ust. 7, niezależnie od przypadków wymienionych w ust. 5. Opłata eksploatacyjna może być różnicowana ze względu na warunki górnicze, geologiczne i wtedy również można pod to podciągnąć sprawę zasobów pozabilansowych.</u>
          <u xml:id="u-184.13" who="#PosełStefanWanot">Następnie w art. 12ł ust. 9 wprowadziłbym jeszcze dwa słowa, które określają, jakie to są te szczególnie korzystne warunki, kiedy opłaty zechciałoby się podwyższyć do 400% opłaty podstawowej, czyli byłyby to te szczególne warunki górniczo-geologiczne, tak jak w ust. 5. I to by były wszystkie uwagi, które chciałbym wnieść, jeśli chodzi o Prawo górnicze.</u>
          <u xml:id="u-184.14" who="#PosełStefanWanot">Jeśli natomiast chodzi o Prawo geologiczne, jest tutaj jedna bardzo istotna sprawa. W art. 26c, ust. 7 zawarta jest ochrona informacji o wynikach geologicznych na podstawie tajemnicy państwowej. Gdybyśmy spróbowali ten zapis w ust. 7 zostawić w takiej wersji, w jakiej on w chwili obecnej jest, informacja geologiczna nie mogłaby się stać przedmiotem marketingu, przedmiotem obrotu handlowego. I nasuwa się takie pytanie: czy całość informacji o wynikach prac geologicznych musi być objęta tajemnicą państwową, czy też może tylko ten zakres, który jest niezbędny do objęcia tajemnicą państwową? Dlatego proponuję wprowadzenie ust. 8 w następującym brzmieniu: „Minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa określi zakres informacji o wynikach prac geologicznych objętych tajemnicą państwową”. Jeśli komukolwiek chcemy coś oferować na rynku, to musimy przekazać pewien zakres informacji o tym, aby klient mógł się zorientować, czy interesuje go ten przedmiot czy nie. Gdyby było to objęte tajemnicą państwową, to nie byłoby możliwości przekazania tej informacji. A jeszcze w dodatku stanowi ona tajemnicę państwową do czasu zapłacenia za nią. Ale nikt przecież nie zapłaci za nią wcześniej, dopóki nie wie, co miałby kupować. Myślę, że ten ust. 8, który regulowałby sprawy informacji o wynikach prac geologicznych, byłby bardzo istotny. Tyle moich uwag.</u>
          <u xml:id="u-184.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję. Panie pośle, pan będzie tak uprzejmy zgłosić propozycje poprawek na piśmie, tak abyśmy mieli konkretne sformułowania.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Mariana Dojkę z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, jako następnego pana posła Norberta Łyska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełMarianDojka">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Cieszę się, że jeszcze w tej kadencji Sejmu możemy uchwalać tzw. małą nowelizację Prawa geologicznego i Prawa górniczego. Nad problemami tymi miałem zaszczyt pracować w podkomisji i komisji sejmowej. Posłowie sprawozdawcy mówili już o tym, że w stosunku do projektów wyjściowych, podkomisja sejmowa nieznacznie rozszerzyła zakres proponowanych zmian. I w rezultacie powstał spójny zestaw dwóch ustaw, regulujący problemy gospodarowania wnętrzem ziemi i zagadnień z tym związanych obejmujący zmiany najpilniejsze.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełMarianDojka">Wprowadzone przepisy dostosowują Prawo geologiczne i Prawo górnicze do realizowanej reformy gospodarczej, szczególnie w zakresie równości względem prawa aktualnych struktur administracji rządowej i samorządowej, prawnej ochrony naszych bogactw naturalnych i ochrony środowiska. Kluczowym zagadnieniem jest tu oczywiście rozwiązanie problemu wydawania koncesji i to na wydobywanie zarówno bogactw naturalnych podlegających Prawu górniczemu, jak też bogactw pospolitych, których wydobywanie temu prawu nie podlega. Jestem posłem wywodzącym się z przedsiębiorstwa górniczego, to jest z tarnobrzeskiego „Siarkopolu”, reprezentuję przy tym także ludność rolniczą mojego okręgu wyborczego. Chciałbym właśnie w takim kontekście zwrócić teraz uwagę na niektóre aspekty uchwalanych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PosełMarianDojka">Już w czasie pierwszego czytania — Wysoka Izba głosami wielu posłów raczyła zaprotestować przeciwko kierowaniu całości nowo wprowadzanej opłaty eksploatacyjnej do budżetu centralnego państwa. Poglądy takie były zbieżne z poglądami posłów pracujących w podkomisji do spraw nowelizacji Prawa górniczego i Prawa geologicznego. W rezultacie połowa wpływów z tych opłat trafi do budżetów gmin, a pozostała część zasili Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Podobny jest podział opłaty koncesyjnej za poszukiwanie złóż. Myślę, że pieniądze te chociaż częściowo zrekompensują skutki uciążliwego często dla ludności rolniczej sąsiedztwa przedsiębiorstw geologicznych, a tym bardziej zakładów górniczych.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PosełMarianDojka">Opłaty te w niczym nie uszczuplają prawa do rekompensaty szkód górniczych. I w tym miejscu chciałbym serdecznie podziękować tym wszystkim posłom i nie tylko posłom, którzy przyczynili się do uzupełnienia art. 64 Prawa górniczego. Według dotychczasowej wersji tego artykułu, jeśli w wyniku działalności górniczej nastąpił trwały zanik lub utrata przydatności wody, to naprawa szkody polegała na dostarczeniu co najmniej takiej samej jej ilości, jaką ludność dotychczas zużywała. W pkt. 2 tego artykułu rozstrzygano, że wtedy gdy względy racjonalnej gospodarki tego wymagają, należy wybudować urządzenia zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę, czyli wodociągu, oczywiście na koszt zakładu górniczego. Przepis ten nie rozstrzygał dalszego losu tak wybudowanych wodociągów i otwierał możliwości podejmowania decyzji krzywdzących ludność rolniczą.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PosełMarianDojka">Na terenie mojego województwa problem ten wystąpił po 30 latach od wybudowania urządzeń wodociągowych dla wiosek przyległych do kopalni siarki w Piasecznie. Wodociąg wymaga teraz gruntownego remontu po tak długotrwałej eksploatacji, znaczne są też koszty bieżącego użytkowania, pokrywane wcześniej dotacjami dla gmin, które aktualnie się likwiduje. A koszty te są znacznie większe niż w wypadku gdyby kopalni nie było, a woda była dostarczana z wielokrotnie mniejszej odległości. Nie mówiąc już o tym, że przed podjęciem działalności górniczej woda była po prostu w chłopskich studniach. Problem wymaga więc pilnego rozwiązania. I podobnie jest wszędzie tam, gdzie problemy takie występują.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PosełMarianDojka">Moja propozycja uzupełnienia art. 64 spotkała się z pełną pisemną akceptacją ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa. Podobnie pozytywny stosunek do tej propozycji odnajduję w odpowiedzi ministra przemysłu na moją i dwóch innych posłów tarnobrzeskich interpelację w tej sprawie. Pozytywny był także stosunek do tej sprawy pana przewodniczącego i posłów pracujących w podkomisjach sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#PosełMarianDojka">Wypowiadając się za uchwaleniem obydwu ustaw serdecznie dziękuję w imieniu naszych rolników za poparcie tej propozycji, wprowadzonej już do projektu nowelizacji Prawa górniczego.</u>
          <u xml:id="u-186.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Norberta Łyska z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej i jako następnego pana posła Jana Rzymełkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełNorbertLysek">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Ustalenie 10% opłaty eksploatacyjnej za surowce skalne w branży materiałów budowlanych, stanowiących podstawę dla budownictwa, podroży automatycznie jego koszty. Można już oszacować, że 1 tona cementu będzie z tego tytułu droższa o 15 tys. zł, 1 tona wapna o ok. 20 tys. zł, a 1 tona kruszyw budowlanych o 6 tys. zł. Wszyscy na tej sali wiedzą o podwyżce cen energii elektrycznej, paliw płynnych i paliwa technologicznego. Jeżeli dodamy jeszcze opłatę eksploatacyjną w wysokości 10% wartości kopaliny, to uważam, że materiały budowlane będą już nie do kupienia.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PosełNorbertLysek">Zadaję pytanie, czy został przeprowadzony rachunek symulacyjny w Ministerstwie Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przy współudziale Ministerstwa Przemysłu i Ministerstwa Finansów, jakie skutki finansowe poniosą przedsiębiorstwa, które wydobywają kopaliny. Wiem, że jeśli chodzi o surowce skalne, jest to kwota 120 mld zł. jeśli szacować według cen roku 1989. Jest rzeczą naturalną, że dużą część tej kwoty zapłaci klient, który zamierza budować własny dom lub inny obiekt. Jeśli mamy stworzyć warunki dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych ludności, to powinniśmy unikać decyzji podnoszących koszty i tak już drogiego budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PosełNorbertLysek">Dlatego wnoszę, aby opłatę eksploatacyjną na surowce skalne w branży materiałów budowlanych ustalić na poziomie 3%. Nie upieram się przy tym, aby był to zapis ustawowy, lecz ustawa powinna stworzyć możliwości tak znacznego obniżenia opłaty eksploatacyjnej, a rząd z tej możliwości w odniesieniu do kopalin będących surowcem do produkcji materiałów budowlanych powinien skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#PosełNorbertLysek">Wysoka Izbo! Negatywne skutki eksploatacji złóż surowców ponoszą przede wszystkim społeczności lokalne. Dlatego nieporozumieniem wydaje się zaproponowany w noweli podział wpływów z opłaty eksploatacyjnej. Podtrzymuję więc swój wniosek zgłoszony w trakcie pierwszego czytania Prawa górniczego, aby minimum 75% wpływów z opłaty eksploatacyjnej zasiliło budżety terenowe. Zgłaszam to jako formalną propozycję poprawki.</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#PosełNorbertLysek">Panie i Panowie! Zdaję sobie sprawę z roli i znaczenia dla bezpieczeństwa pracy w górnictwie stacji ratownictwa górniczego. Nie mogę się jednak zgodzić, aby w ich utrzymaniu partycypowały zakłady górnicze, które w praktyce nigdy z ich usług nie skorzystają, jak np. kopalnie surowców skalnych. Liczę, iż Rada Ministrów weźmie to pod uwagę, ustalając obowiązki przedsiębiorstw górniczych w zakresie partycypacji w kosztach utrzymania stacji ratownictwa górniczego.</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#PosełNorbertLysek">Chciałbym otrzymać wyjaśnienie, dlaczego część rozdziału Ib dotycząca pobierania opłaty wchodzi w życie od 1 czerwca 1991 r., zaś inna część tego samego rozdziału dotycząca ulg w opłatach wchodzi w życie dopiero od 1 stycznia 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#PosełNorbertLysek">I uwaga ostatnia. Chciałbym mieć jasność, jakie nakłady musi ponieść resort ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w wyniku nowelizacji ustawy Prawo górnicze i Prawo geologiczne wprowadzającej obowiązek wydawania koncesji na wydobywanie kopalin i pobierania opłaty eksploatacyjnej. Czy odpowiednie kwoty zostały zarezerwowane w budżecie na rok 1991?</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rzymełkę z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego i jako następną panią poseł Joannę Proszowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełJanRzymełka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedkładane dwie ustawy są kompromisem różnych stanowisk, a także różnych typów górnictwa i stanowić mają osnowę dla szczegółowych rozporządzeń Rady Ministrów, dotyczących gospodarowania wnętrzem ziemi. Fundamentem tego nowoczesnego gospodarowania jest problem własności kopalin oraz zasady koncesjonowania poszukiwań i wydobywania kopalin. Trzeba stwierdzić z satysfakcją, że obie ustawy przybliżają nas do Europy i świata, są bowiem krokiem ku gospodarce rynkowej w zakresie gospodarowania wnętrzem ziemi i prac geologicznych.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PosełJanRzymełka">Materia tych dwóch ustaw jest bardzo skomplikowana, czego dowodem były dyskusje posłów i ekspertów strony rządowej na kilkunastu posiedzeniach podkomisji. I myślę, że to jest tutaj rekord sejmowy w wielogodzinnych posiedzeniach. Niestety, nie wszystkie zachodnie wzorce mogły być u nas zastosowane. Jak wielką rolę odgrywa górnictwo i geologia w gospodarce narodowej, nie muszę nikogo z państwa przekonywać. Chodzi jednak o to, ażeby przechodząc z jednego systemu gospodarowania złożami, tj. systemu odgórnie planowego, do gospodarki rynkowej, nie popełnić zbyt wielu błędów i aby nasze płody ziemi służyły społeczeństwu w większej mierze niż dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PosełJanRzymełka">Cóż z tego, że Polska zajmowała czołowe miejsca ze względu na rozpoznane i eksploatowane surowce mineralne takie, jak węgiel kamienny, rudy miedzi, cynku, ołowiu, siarki, jeśli ta wysoka pozycja w Europie nie była skorelowana z poziomem życia Polaków. Wręcz przeciwnie, w rejonach nagromadzenia surowców mineralnych, poziom życia był zdecydowanie niższy, następowała degradacja środowiska.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#PosełJanRzymełka">Obie te ustawy, podobnie jak i przygotowywana nowelizacja Prawa górniczego, muszą uwzględniać zasady ekorozwoju, gdzie rozwój gospodarczy, ochrona środowiska i demokracja będą ze sobą zharmonizowane.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#PosełJanRzymełka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przy okazji omawiania ustawy geologicznej pragnę z trybuny sejmowej podziękować tysiącom geologów, geofizyków i wiertników za ich pracę, często niedocenianą, bo w poprzednim okresie bardziej opłacano i nagradzano górnika, który wybudował kopalnię i wyeksploatował pierwszą tonę płodów ziemi, niż tych, którzy to złoże odkryli i udokumentowali. O nich zapominano na barbórkowych uroczystościach. Polska geologia weszła jednak trwale do nauki światowej. Wspomnę jedynie o ogólnoświatowej nazwie Siles, której uczą się wszyscy studenci, uczniowie na całym świecie: Siles od Śląska.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#PosełJanRzymełka">Przejdę teraz do uwag krytycznych. Szkoda, że rząd nie przedstawił nowych projektów rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy i nie przedstawił rachunku symulacyjnego dla poszczególnych wariantów, pomimo iż w pierwszym czytaniu prosiłem z tej trybuny o taką pomoc. Te dwie ustawy są ogromnie poważnymi ustawami i bez rachunku symulacyjnego jest bardzo trudno posłom podejmować decyzje. Przedstawiciele Ministerstwa Finansów nie uczestniczyli również we wszystkich posiedzeniach podkomisji. A oni w sprawach koncesyjnych i opłat, i tych procentów, o których tutaj mówiliśmy, odgrywają ogromną rolę.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#PosełJanRzymełka">Istnieje obawa, że w obecnej sytuacji, gdy ogromna część kopalń jest dotowana, ustawa pogorszy stan finansowy kopalń. Pójdzie to albo w cenę, co częściowo może inflację pobudzić, albo równocześnie wystąpi granica popytu, albo pójdzie to w koszty. A przy kopalniach dotowanych oznacza to powiększenie dotacji.</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#PosełJanRzymełka">Generalnie rzecz biorąc, oba projekty w ich obecnej formie, tzn. tej zawartej w drukach nr 674 i 675, bardziej uwzględniają interes branżowy aniżeli ekologiczny czy ogólnospołeczny. Przypatrzmy się, ile w tych dwóch ustawach jest nowej filozofii ekologicznej. Proszę spojrzeć na str. 7 — art. 12ł ust. 3. Mamy tutaj zdanie dotyczące opłaty za wydobywanie kopalin stwierdzające, że podstawę ustalania opłaty eksploatacyjnej stanowi ilość kopaliny wydobytej. Jest to z punktu widzenia górnictwa rzecz zrozumiała. I drugie zdanie: „Jeśli wydobyta kopalina przed wprowadzeniem jej do obrotu rynkowego wymaga poddania procesowi przeróbczemu, podstawę ustalenia opłaty eksploatacyjnej stanowi ilość surowca uszlachetnionego lub wzbogaconego”.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#PosełJanRzymełka">Rozumiem to z punktu widzenia górnictwa, ale drugie zdanie wprowadza zasadę ustawową antyekologiczną. Podstawą opłaty za wydobywanie kopalin nie powinna być cena sprzedaży, lecz wartość złoża. Nie mamy obecnie niestety mechanizmów, które pozwalałyby wyceniać całkowitą wartość złoża, dlatego mamy tutaj pewną rozbieżność. Istotą opłaty eksploatacyjnej jest jednak również rekompensata środowiskowa. Rekompensata ekologiczna, którą otrzymają gminy. Wymiar rekompensaty powinien być skorelowany z całkowitą ilością wydobytego urobku, łącznie ze skałą płonną, z metrami sześciennymi pompowanej wody, z metrami sześciennymi zrzuconej solanki. Tak jest w nowoczesnych państwach, to znaczy na rekompensatę ekologiczną zawartą w opłacie eksploatacyjnej składają się wszystkie elementy naruszenia ekosystemu.</u>
          <u xml:id="u-190.9" who="#PosełJanRzymełka">U nas proponuje się w tym drugim zdaniu tylko pobieranie opłaty eksploatacyjnej za surowiec uszlachetniony, to znaczy za tych kilka procent od całej ilości wydobytych ton. Taka propozycja jest minimalizacją opłaty eksploatacyjnej i nie wymusza ekologicznego i racjonalnego gospodarowania przez kopalnie.</u>
          <u xml:id="u-190.10" who="#PosełJanRzymełka">W interesie ogólnospołecznym jest, aby jak najmniejsza ilość skały płonnej była wydobywana na powierzchnię i składowana na hałdach. Interes ogólnospołeczny, ogólnopolski jest taki, aby jak najmniej solanek było zrzucanych do Wisły i Odry, dzięki czemu i Warszawa, i Wrocław, i wszystkie miasta miałyby lepszą wodę. Interes ogólnospołeczny wymagałby więc, aby opłatą eksploatacyjną obejmować wszystkie elementy naruszające środowisko, a nie tylko surowiec uszlachetniony.</u>
          <u xml:id="u-190.11" who="#PosełJanRzymełka">Chciałbym teraz zgłosić konkretne poprawki do poszczególnych ustaw. Mówię w tej chwili o Prawie górniczym, i w związku z tym prawem mam pytanie do posła sprawozdawcy lub do przedstawiciela ministerstwa, chodzi o zapis ze str. 2, to jest art. 5 ust. 2, który mówi, że w granicach określonych przez ustawy skarb państwa korzysta z wyłączeniem innych osób ze złóż kopalin, o których mowa w ust. 1, zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa oraz może oddawać je w użytkowanie górnicze poprzez udzielanie koncesji. Moje pytanie dotyczy terminu „użytkowanie górnicze”, bo w prawie cywilnym takiego terminu nie ma i po prostu „spadło” z pierwszej wersji projektu ustawy. Termin „użytkowanie górnicze”. Albo termin ten zostanie zastąpiony, zostanie skreślony, i wtedy można by tutaj powiedzieć, że „poprzez udzielanie koncesji przez ministra ochrony środowiska”, i nie mówić o użytkowaniu górniczym, albo będzie musiał tę ustawę Senat w tym miejscu poprawić.</u>
          <u xml:id="u-190.12" who="#PosełJanRzymełka">Zgłaszam też drugą konkretną poprawkę do art. 12b, pkt 1 o skreślenie słów „nie dłuższy niż 25 lat”.</u>
          <u xml:id="u-190.13" who="#PosełJanRzymełka">Następna poprawka dotyczy art. 12ł, pkt 5, czyli opłaty eksploatacyjnej. Chcę zwrócić uwagę, że zgodnie z zapisem tego punktu opłata eksploatacyjna może być obniżona w razie wybierania zasobów pozabilansowych, stosowania technologii zapobiegających ujemnym wpływom, zagospodarowania kopalin towarzyszących.</u>
          <u xml:id="u-190.14" who="#PosełJanRzymełka">Wysoka Izbo! Takie postawienie sprawy powoduje, że opłata eksploatacyjna może być prawie że w każdej kopalni obniżona. A to ma być rzeczą normalną, ma być rzeczą normalną to, że kopalnia ma zagospodarowywać kopaliny towarzyszące i ma stosować technologie zapobiegające ujemnym skutkom dla środowiska. W sumie jest to więc realizacja obowiązku prawnego. Nie proponuję, aby skreślić ten zapis, ale żeby przy kolejnej nowelizacji, która jest, tak jak pan poseł Steinhoff, prezes Wyższego Urzędu Górniczego zapowiedział, przygotowywana, żeby w tej drugiej, prawie gotowej już ustawie opłata nie była obniżana, za coś co jest normalne, za coś co wynika z obowiązku, z Prawa górniczego.</u>
          <u xml:id="u-190.15" who="#PosełJanRzymełka">W obniżeniu opłaty eksploatacyjnej nie ma natomiast takiego punktu, który by dotyczył przeszłości. Chcę zwrócić uwagę, że w terenie, w okręgu wyborczym, z którego pochodzę, z Ziemi Pszczyńskiej ze stolicą w Tychach, także na całym Górnym Śląsku miliardy skały płonnej leżą na hałdach i zwałowiskach. I istotą tej mojej propozycji byłoby to, by wobec zakładów górniczych, które w trakcie eksploatacji rehabilitują również środowisko, to znaczy likwidują stare hałdy, wprowadzając je podpoziomowo, stosować obniżoną opłatę eksploatacyjną. I wnoszę aby w art. 12ł, ust. 5 pkt 2 po słowach „stosowania technologii i eksploatacji zapobiegających ujemnym wpływom na środowisko” wziąć w nawias dalszy ciąg, tzn. słowa: „oraz obiekty i urządzenia na powierzchni”, i dopisać „i rehabilitujących środowisko”. Pozwalałoby to na obniżanie opłaty eksploatacyjnej tym zakładom górniczym, które rzeczywiście naprawiają zdegradowane środowisko na obszarach górniczych.</u>
          <u xml:id="u-190.16" who="#PosełJanRzymełka">I sprawa kolejna. Obydwie ustawy bardzo wiele rzeczy przesuwają do rozporządzeń, które uchwali Rada Ministrów. W wielu miejscach nie ma natomiast, nie jest powiedziane, kto ocenia pewne kryteria, kto ocenia szczególnie korzystne warunki, kto ocenia szczególnie trudne warunki geologiczne. Tego nie będzie w ustawie i pytam posła sprawozdawcy, czy projekt rozporządzenia, który pan poseł sprawozdawca ma, wymienia te szczególnie trudne warunki geologiczne i szczególnie korzystne. Przypominam, że za szczególnie korzystne można podwyższyć opłatę o 400%, jest to ogromnie niebezpieczne. Jeżeli nie mamy sprecyzowanych kryteriów, a chcemy, jeżeli urzędnik górniczy miałby to czynić, to jest to spore niebezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-190.17" who="#PosełJanRzymełka">Przechodząc do ustawy o zmianie Prawa geologicznego, chciałbym króciutko tylko wnieść jedną poprawkę, która też dotyczy spraw ekologicznych. Chodzi o to, aby dokumentacja geologiczna miała pewien wymóg ekologiczny stawiany na pierwszym miejscu. Na str. 8 druku art. 25 ust. 1 mówi się, że dokumentacja geologiczna złoża kopaliny stałej określa w szczególności rodzaj i jakość kopaliny głównej oraz kopalin towarzyszących, w tym szczególnie zawartość pierwiastków śladowych. Wydaje mi się, że interes ogólnospołeczny wymagałby, żeby zwłaszcza w dokumentacjach geologicznych podana była na pierwszym miejscu, i to w ramach ustawowego obowiązku, ilość substancji szkodliwych dla środowiska. Gdyby poprzednie dokumentacje geologiczne zostały zobowiązane do tego, że wpierw trzeba podać ilość substancji radioaktywnej, siarki, popiołu, to wiele kopalń nie zostałoby uruchomionych.</u>
          <u xml:id="u-190.18" who="#PosełJanRzymełka">Wnoszę o uzupełnienie art. 25 zapisem, że w dokumentacji geologicznej podana musi być zwłaszcza zawartość substancji szkodliwych dla środowiska, a dopiero następnie użytecznych pierwiastków śladowych.</u>
          <u xml:id="u-190.19" who="#PosełJanRzymełka">I ostatnia moja uwaga usytuowana na pograniczu tych dwóch ustaw. Na pograniczu tych dwóch ustaw istnieje pewna luka, którą chciałbym wypełnić takim sformułowaniem: „Jeśli podmiot gospodarczy w trakcie prac poszukiwawczych i rozpoznawczych ze względu na rodzaj kopaliny dokona jej eksploatacji, to zobowiązany jest do złożenia sprawozdania o ilości i jakości kopaliny do organu koncesyjnego i zapłacenia opłaty eksploatacyjnej”. Ta poprawka, która dotyczy art. 16e ust. 9 na str. 5 druku, ma zapobiec wykorzystywaniu koncesji na rozpoznawanie i poszukiwanie surowców do eksploatacji. Istnieją takie surowce, które w trakcie gdy się je odkryje, trzeba wyeksploatować, bo inny podmiot za kilka minut czy kilka godzin dokonałby tej samej eksploatacji. Weźmy taki przykład, w Polsce nieaktualny, gdyby podmiot gospodarczy natrafił na kieszeń z diamentami, to on nie zostawi tych diamentów i nie będzie czekał na zezwolenie, na koncesję na wydobywanie, tylko je wydobędzie, bo za kilka godzin już by ich nie było. Podobnie wygląda sytuacja z bursztynami, bardzo poważna w Polsce. Przecież ten, kto odkryje złoże bursztynów, nie będzie go dokumentował, tylko je wpierw wyeksploatuje. Zapis taki pozwalałby uniknąć pewnych niedoborów w skarbie państwa, wymuszając na podmiocie gospodarczym, który ze względu na specyfikę kopaliny, jest zobowiązany do wyeksploatowania jej, do złożenia sprawozdania i zapłacenia opłaty eksploatacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-190.20" who="#PosełJanRzymełka">Myślę, że wprowadzane dwie ustawy będą służyły Polsce, i to nie tylko wąskim grupom branżowym, ale całemu społeczeństwu.</u>
          <u xml:id="u-190.21" who="#PosełJanRzymełka">Wnioskuję do rządu, aby szczegółowe rozporządzenie do tych dwóch ustaw, tak istotne dla całej gospodarki polskiej, zostały skonsultowane z komisjami sejmowymi w zakresie ochrony środowiska i gospodarki surowcami, z Komisją Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, ponieważ nawet przesunięcie w tych rozporządzeniach strat o 0,5% do 1% może spowodować likwidację kopalń czy pewnych zakładów górniczych.</u>
          <u xml:id="u-190.22" who="#PosełJanRzymełka">Wnoszę zatem o uchwalenie tych ustaw wraz z poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-190.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję. Bardzo proszę, panie pośle złożyć poprawki na piśmie do zespołu, który będzie je opracowywał.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Z przykrością stwierdzam, że poprawki z sali zgłaszają posłowie, będący członkami komisji. Mogły te kwestie wejść pod obrady jako wniosek mniejszości i wtedy znacznie łatwiej byłoby nam przeprowadzić głosowanie. A tak musimy przygotować dodatkowe zestawienia, żeby głosowanie było czytelne.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu panią poseł Joannę Proszowską z Polskiej Unii Socjaldemokratycznej, a następnie pana posła Joachima Masarczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełJoannaProszowska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Mój głos będzie przypominał nieco ton wypowiedzi pana posła Rzymełki, z tym że mam pewne propozycje dalej idące.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PosełJoannaProszowska">Rozpatrujemy dzisiaj projekt nowelizacji ustawy Prawo górnicze, mając świadomość, że prawo to będzie jeszcze kompleksowo dostosowywane do nowych warunków gospodarczych. Niemniej jednak już na etapie małej nowelizacji powinniśmy uniknąć błędów i dwuznaczności. Dlatego też pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na te artykuły nowelizowanej ustawy, w których błędów tych można się dopatrzyć.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PosełJoannaProszowska">W art. 12k projektu ustawy Prawo górnicze stwierdza się, że cofnięcie koncesji może nastąpić, gdy podmiot gospodarczy narusza przepisy prawa, zwłaszcza w zakresie ochrony środowiska, a jednocześnie w rozdziale 1b zatytułowanym „Opłata za wydobywanie kopalin” w art. 12ł ust. 4 mówi się, że opłata eksploatacyjna nie może być wyższa niż 10% ceny sprzedaży kopaliny lub surowca. Sformułowanie „nie może być wyższa” sugeruje, że opłata może być niższa od owych 10% ceny. I tak prostą konsekwencją jest ust. 5 pkt 2 tego artykułu, w którym stwierdza się właśnie, że opłata eksploatacyjna może być obniżona w razie — cytuję — „stosowania technologii eksploatacji zapobiegających ujemnym wpływom na środowisko oraz obiekty i urządzenia na powierzchni”. Widzę tu swoistego rodzaju nielogiczność. Z jednej strony można odebrać koncesję w razie nieprzestrzegania wymogów ochrony środowiska, co świadczy o tym, że przestrzeganie tych wymogów jest obowiązkiem, z drugiej zaś — premiuje się tych, którzy zastosują właściwą ze względów środowiskowych technologię, i obniżeniem opłaty eksploatacyjnej. Jest więc to obowiązek czy nie?</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PosełJoannaProszowska">Takie wykorzystywanie zasobów pozabilansowych złoża nie powinno być podstawą do obniżenia opłaty eksploatacyjnej. Mówił o tym pan poseł Wanot. Podobnie ma się rzecz z obniżaniem opłaty eksploatacyjnej z powodu zagospodarowania kopalin towarzyszących. O tym czy opłaca się wydobywać zasoby pozabilansowe, czy też zagospodarowywać kopaliny towarzyszące winny decydować względy ekonomiczne, uzyskiwane bynajmniej nie przez żonglowanie wysokością opłaty eksploatacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#PosełJoannaProszowska">Wnioskuję zatem o usunięcie z art. 12ł ust. 5. Ust. 4 natomiast proponuję nadać brzmienie: „Stawka podstawowa opłaty eksploatacyjnej wynosi 10% ceny sprzedaży kopaliny lub surowca, o których mowa w ust. 3 z zastrzeżeniem ust. 5 do 8”. Oczywiście następuje tu automatyczna zmiana numeracji poszczególnych ustępów oraz drobna korekta ust. 7 i 8 — gdyby Wysoka Izba raczyła przyjąć mój wniosek. Proponowany zapis uzasadnia lepiej możliwość podwyższania lub obniżania opłaty eksploatacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#PosełJoannaProszowska">Nie jest również precyzyjne określenie w art. 12m sposobu podziału wpływów z opłat eksploatacyjnych na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zabezpieczenie finansowania prac geologicznych w wysokości 40% tych wpływów oraz potrzeb górnictwa również w tej samej wysokości — są to zapisy co najmniej kontrowersyjne. Dał temu wyraz dzisiaj w debacie pan poseł Steinhoff, apelując o to, aby potrzeby górnictwa były rozumiane przede wszystkim jako bezpieczeństwo pracy w górnictwie. Ja widzę tu zresztą obowiązek nie funduszu, a obowiązek Ministerstwa Przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#PosełJoannaProszowska">I właśnie nasuwa się myśl, cóż to znaczy potrzeby górnictwa? Czy jest to rozwój górnictwa, likwidacja kopalń czy inne cele? Należy pamiętać, że Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej winien służyć ochronie środowiska i taki był cel jego utworzenia. Przy takich sformułowaniach cel ten może zostać zmieniony lub wypaczony. Ponadto pragnę zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt, że szczegółowe zasady zarówno napływu środków, jak i sposobu dysponowania nimi w ramach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej określa ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska. Nie w Prawie górniczym winno się określać sposób dysponowania wpływami tego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-192.7" who="#PosełJoannaProszowska">Wnioskuję zatem o usunięcie z art. 12m ust. 1 zdania: „Środki finansowe skierowane do tego funduszu przeznacza się na finansowanie prac geologicznych — 40% i na potrzeby górnictwa — 40%”.</u>
          <u xml:id="u-192.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Joachima Masarczyka z Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej, a następnie pana posła Edmunda Krasowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełJoachimMasarczyk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Omawiana dzisiaj ustawa o zmianie Prawa górniczego jest kolejnym aktem prawnym, który powinien być dostosowany do zmian gospodarczych zachodzących w kraju. O ile generalnie zgadzam się z treścią ustawy zapisanej w druku nr 674, to wnoszę do niej następujące uwagi porządkowe, jak również i dwie formalne propozycje poprawek, dotyczące tzw. eksploatacji zwałów po robotach górniczych.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełJoachimMasarczyk">W art. 12b pkt 3, który brzmi: „Koncesję na wydobywanie kopalin nie podlegających Prawu górniczemu oraz wydobywanie kopalin ze zwałów po robotach górniczych wydaje właściwy wojewoda po uzgodnieniu z właściwymi organami samorządu terytorialnego”, proponuję zamiast „wydobywanie” użyć określenia „pozyskiwanie”. Zwracałem na to uwagę na posiedzeniu komisji, jednak starano się mnie po prostu przekonać, że ta zmiana pociągnęłaby za sobą, zmiany w innych artykułach prawa dotychczas obowiązującego z 1953 roku. Kiedy sprawdziłem to dokładnie, okazało się, że byłaby tylko jedna zmiana w tym względzie, mianowicie w art. 2. Dlatego proponuję tę zmianę uwzględnić, bo jest zasadnicza różnica pomiędzy wydobywaniem a pozyskiwaniem kopalin. Uwzględniając tę zmianę, trzeba by dokonać korekty w art. 12b pkt 1, w art. 12b pkt 3 i w art. 12g pkt 1.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PosełJoachimMasarczyk">Następna sprawa dotyczy również pozyskiwania kopalin ze zwałów górniczych. W art. 12g stwierdza się jaki podmiot gospodarczy powinien składać wniosek o koncesję i co ten wniosek powinien zawierać. W pkt. 2 tego samego artykułu mówi się natomiast, że do koncesji na wydobywanie kopalin ze zwałów po robotach górniczych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące koncesji na wydobycie kopalin. W związku z tym ten pkt 2 odsyła jak gdyby z powrotem do art. 12f, który mówi o wydobywaniu kopalin. Dlatego wnoszę o jego skreślenie.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PosełJoachimMasarczyk">W art. 12h pkt 1 użyto sformułowania: „W koncesji ustala się obowiązek i termin sporządzania przez podmiot gospodarczy projektu zagospodarowania złoża kopaliny. Uzależnia się rozpoczęcie eksploatacji od zatwierdzenia tego projektu przez organ koncesyjny, a także ustala się stawkę opłaty eksploatacyjnej”. W pkt. 2 mówi się o projekcie zagospodarowania złoża. W związku z tym art. 12h również dotyczy eksploatacji, natomiast nie powinien dotyczyć, tak jak wcześniej to sformułowałem, pozyskiwania kopalin ze zwałów. Proponuję, aby w pkt. 1 był następujący zapis: „W koncesji, o której mowa w artykule 12f pkt 1 ustala się obowiązek...” itd.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#PosełJoachimMasarczyk">Następne zagadnienie to sprawa zwałów. Mianowicie każdy, kto przebywał na Śląsku lub przejeżdżał przez Śląsk, zetknął się ze zwałami skał towarzyszących wydobywaniu węgla, niejednokrotnie tlącymi się, wyrzucającymi do już zatrutej atmosfery dodatkowe szkodliwe gazy. Przyczyną jest to, że na skutek niedoskonałych technologii przeróbczych w kamieniu składowanym na zwały po robotach górniczych znajduje się 4–6% substancji węglowej. Od półtora roku dzięki firmom zachodnim mającym odpowiednie urządzenia przeróbcze zaczynamy pozyskiwać tę substancję węglową, poprawiając odpowiednio ochronę środowiska, jak również uzyskując dodatkowe efekty ze skały płonnej, która staje się możliwa do dalszego użytkowania. Procesy te już w 1990 r. były na granicy opłacalności w świetle cen światowych. Ze względu na wysokie opodatkowania, opłaty lokalne, opłaty koncesyjne i eksploatacyjne oraz przewidywany wzrost kosztów transportu już dziś są sygnały o przerwaniu tych prac jako nieopłacalnych.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#PosełJoachimMasarczyk">Sądzę, że jesteśmy za biedni, aby nie wykorzystać tej szansy i dlatego stawiam wniosek formalny o zwolnienie tego typu działań z opłat eksploatacyjnych poprzez wprowadzenie do art. 12ł pkt 11 następującego zapisu: „Nie podlega opłacie eksploatacyjnej wydobywanie ze złóż naturalnych kopalin leczniczych, stosowanych w lecznictwie uzdrowiskowym, nie przeznaczonych do obrotu rynkowego oraz pozyskiwanie minerałów ze zwałów po robotach górniczych”.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Edmunda Krasowskiego z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, a następnie pana posła Juliusza Brauna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełEdmundKrasowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu chciałbym skoncentrować się na znaczeniu rozwiązań proponowanych w obu projektach dla poprawy sytuacji na krajowym rynku paliw płynnych i gazu ziemnego. O cenach już wiele powiedziano podczas posiedzeń komisji sejmowych, a wisi nad nami ciągle groźba zakłóceń w dostawach ze Wschodu, jak i groźba dalszego skokowego wzrostu cen gdyby doszło do konfliktu zbrojnego nad Zatoką Perską. Skutki dla naszej gospodarki oraz poszczególnych rodzin są wciąż trudne do wyobrażenia. Stąd warto się zastanowić, czy nowelizacje Prawa górniczego i geologicznego stwarzają szanse na szybką intensyfikację poszukiwań i wydobycia ropy i gazu ziemnego w naszym kraju. Że są na to szanse, najlepiej świadczy zainteresowanie przeszło 60 firm zagranicznych, włącznie z największymi, które chcą wejść na nasz rynek.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełEdmundKrasowski">W sytuacji, gdy nie mamy odpowiednich środków dewizowych na import ropy i gazu ziemnego, ani też odpowiednich środków inwestycyjnych i technologii, które pozwalałyby na szybkie zwiększenie ich wydobycia w kraju, niezbędne się staje z jednej strony zezwolenie na tę działalność doświadczonym i bogatym firmom zagranicznym. Z drugiej zaś zabezpieczenie interesów kraju, to jest zabezpieczenie się przed rabunkową gospodarką inwestorów zagranicznych, czy przed na przykład zajęciem przez jakąś firmę znacznych obszarów kraju i czekaniem z eksploatacją na wzrost cen.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełEdmundKrasowski">Można stwierdzić, że przedłożone projekty nowelizacji ustaw przedstawiają rozwiązania idące we właściwym kierunku, zgodnie z rozwiązaniami przyjętymi szeroko na świecie. Pozwalają one wejść krajowym i zagranicznym inwestorom prywatnym, a zarazem umożliwiają kontrolę ich działalności oraz zabezpieczenie interesów kraju. Chodzi tu przede wszystkim o obowiązek udostępniania wyników prac, zobowiązanie do ponoszenia minimalnych nakładów finansowych i rzeczowych czy też określenie maksymalnego czasu ważności koncesji. Proponuje się także obowiązek spisania umowy, w której m. in. należy zawrzeć warunek pierwokupu wydobywanego surowca przez stronę polską. Należy tu zauważyć, że dopiero uczymy się wszyscy, co to jest koncesja, koncesjonowanie i umowa czy też kontrakt w tej dziedzinie gospodarki. W krajach arabskich, które opanowały już tę sztukę znakomicie, nie ma obaw przed kontraktami, ale raczej o to, aby szejk nie przegrał zysków w Monte Carlo.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PosełEdmundKrasowski">Wysoki Sejmie! Aby doszło do istotnej poprawy naszego bilansu paliw płynnych i gazu ziemnego, optymalnym rozwiązaniem wydają się spółki joint ventures firm polskich i zagranicznych. To szeroko stosowane na świecie rozwiązanie pozwoli lepiej rozwiązać kwestię zwrotu dotychczas poniesionych nakładów na poszukiwanie i rozpoznanie złóż, szerszy udział polskich specjalistów zarówno w pracach technicznych, jak i w procesie decyzyjnym, co stanowi najlepszą szkołę menedżerów w zakresie techniki, jak i technologii organizacji pracy. A także o wiele lepsze i znacznie szybsze wykorzystanie odkrytych złóż, co dotąd pozostaje słabą stroną przedsiębiorstw we wszystkich krajach byłego bloku wschodniego.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#PosełEdmundKrasowski">Na takie właśnie rozwiązanie liczy załoga nowo powstałego polskiego przedsiębiorstwa Petrobałtyk, które ma nadzieję, że z pomocą silnego partnera zagranicznego da już za rok od 35 do pół miliona' ton ropy rocznie z naszego szelfu. Ponadto społeczeństwa województw graniczących z regionem kaliningradzkim, a więc elbląskie i olsztyńskie, oczekują, kiedy po stronie polskiej zostaną także odkryte złoża ropy kończące się w jakiś dziwny sposób na samej granicy.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#PosełEdmundKrasowski">Wysoka Izbo! Uważam, że zatwierdzenie małej nowelizacji Prawa geologicznego i Prawa górniczego pozwoli na rozwiązanie postawionych przeze mnie przed chwilą kwestii. Wnioskuję o zatwierdzenie obu ustaw w kształcie przedstawionym przez posłów sprawozdawców. Wyrażam też nadzieję, że sprawy nie rozwiązane przez te projekty zostaną w pełni uwzględnione w oczekiwanym projekcie komisji rządowej do spraw nowelizacji Prawa górniczego i Prawa geologicznego.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Juliusza Brauna z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, a następnie pana posła Jana Sroczyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełJuliuszBraun">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wiele osób mówiło tutaj o różnych problemach z zakresu Prawa geologicznego i z zakresu Prawa górniczego, które wymagają uregulowania. I to jest prawda, one na pewno wymagają uregulowania. Trwa praca nad nowym Prawem geologicznym i nowym Prawem Górniczym. To o czym dyskutujemy w tej chwili, to jest mała nowelizacja tego prawa, która ma pozwolić na załatwienie tych właśnie spraw, o których mówił pan poseł Krasowski. Chciałbym tu w pełni poprzeć jego wypowiedź, nie będę więc już tego rozwijał.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PosełJuliuszBraun">I jest to sprawa pilna. Komisja pracowała nad tymi ustawami długo, za długo. Wiele problemów w czasie prac komisji się przewijało i celowo ograniczono zakres tej nowelizacji do tego co niezbędne, aby umożliwić koncesjonowanie poszukiwań geologicznych i wydobycia surowców. Dlatego chciałbym zaapelować do posłów, którzy zgłaszali tutaj tak liczne poprawki, by zechcieli je wycofać, przekazując jednocześnie do komisji rządowej pracującej nad nowelizacją Prawa geologicznego, nad nowym Prawem geologicznym i Prawem górniczym, tak abyśmy na dzisiejszym posiedzeniu mogli jednak tę naprawdę pilną i naprawdę bardzo potrzebną małą nowelizację obu ustaw przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PosełJuliuszBraun">I chciałbym się przyłączyć do apelu pana posła Krasowskiego o przyjęcie projektów ustaw w takim kształcie, w jakim zostały one zaproponowane przez komisje po naprawdę długiej pracy, po bardzo szczegółowych dyskusjach i rozważaniach.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Sroczyńskiego z Polskiej Unii Socjaldemokratycznej, a następnie pana posła Lecha Kozaczkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełJanSroczyński">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Chciałbym odnieść się do pewnych zagadnień ekologicznych, które z konieczności w ustawie nie mogły być ujęte zbyt szczegółowo. Jest o nich wprawdzie mowa w odnośnych artykułach, ale tylko ogólnikowo. Szczegóły muszą znaleźć się w rozporządzeniach Rady Ministrów i zainteresowanych ministerstw, a także wojewodów. Chcę tu jednak zaapelować do przyszłych gestorów wymienionego szczebla, aby sprawy ochrony środowiska nie były traktowane jedynie formalnie.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PosełJanSroczyński">Po pierwsze, eksploatacja kopalń nie tylko musi być opłacalna, ale uwzględniać powinna uwarunkowania ekologiczne i ekonomiczne. Teren koło kopalń nie może przypominać ponurego krajobrazu księżycowego, ale musi być tak zagospodarowany, aby zamieszkiwanie w pobliżu nie było męką i nieszczęściem. W dużym stopniu zależy to od systemu eksploatacji. Wszędzie tam, gdzie wydobywanie jest ze względów technicznych możliwe, z zastosowaniem podsadzki, taką metodę należy uwzględnić. Zmniejszą się wtedy ponure zwałowiska i zapadliska, zmieniające nie tylko krajobraz, ale i warunki hydrologiczne. Uniknie się dramatycznego osuszania niektórych terenów i także zmian klimatycznych jak to ma miejsce w regionach kopalń odkrywkowych i nawet odległych od nich terenów, a także zapobiegnie powodziom regionalnym, które wydarzają się np na Górnym Śląsku. Powstają one na skutek zmiany cieków wodnych.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PosełJanSroczyński">Po wtóre, konieczne jest zabezpieczenie filarów ochronnych, zwłaszcza pod miastami, aby zapobiegać katastrofalnym niszczeniom całych dzielnic miast. Taka katastrofa miała przecież miejsce w Bytomiu, a grozi także Katowicom, przy czym opinie specjalistów co do opłacalności ryzyka są podzielone. W moim przekonaniu jest to zupełnie niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#PosełJanSroczyński">Podobne zmiany dotyczą także terenów leśnych i rolnych, pod którymi odbywają się eksploatacje górnicze.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PosełJanSroczyński">Wreszcie szkody górnicze, które wydarzają się na co dzień, a dotyczą poszczególnych budynków, dróg, instalacji wodno-kanalizacyjnej, gazowych, elektrycznych i telefonicznych, wymagają nie tylko nakładów, ale materiałów i ekip specjalistycznych.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#PosełJanSroczyński">Wszystkie te niedogodności życia ludności regionów górniczych wymieniam tu, aby podkreślić potrzeby finansowe, regionalne, które z trudem mogą być pokryte z opłaty eksploatacyjnej. Podkreślam to z całym naciskiem, aby zapobiec próbom zmniejszenia procentowego udziału tych opłat przeznaczonego na potrzeby regionalne, co niejednokrotnie jest podnoszone przez władze centralne. Takie decyzje prowadziłyby do dalszej degradacji regionów górniczych i byłyby zaprzeczeniem zasad ekonomii, a tym samym w najbliższym już czasie spowodowałyby całkowitą katastrofę ze wszystkimi jej następstwami, nie tylko natury humanitarnej, ale wymiernej, gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Lecha Kozaczkę z Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, następnie pana posła Stefana Kozłowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełLechKozaczko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ja bardzo krótko. Mimo apelu pana posła Brauna chciałbym zaproponować krótką poprawkę do projektu ustawy o zmianie ustawy o Prawie geologicznym. Chodzi mi o art. 1 ust. 2 pkt 2. Proponuję wykreślenie tego punktu, który przewiduje wyłączenie spod działania ustawy regulacji dotyczących korzystania z wód podziemnych, albo zmianę polegającą na dopisaniu po przecinku: „z wyjątkiem wód głębinowych”.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PosełLechKozaczko">Uzasadniam tę swoją propozycję tym — przepraszam, że będę mówił rzeczy oczywiste — iż woda należy do najważniejszych bogactw mineralnych i trudno sobie w ogóle wyobrazić życie bez wody. Tymczasem Polska jest krajem o najgorszym bilansie wodnym, o jednym z najgorszych bilansów wodnych w Europie. Wszyscy wiemy, że ten bilans wodny jest zbliżony do bilansu wodnego Egiptu. Tymczasem gospodarowanie wodami głębinowymi w Polsce odbywa się w ten sposób, że np. jeśli próbuje się u nas uregulować sprawę ścieków, zrzucania ścieków wodnych i zmusić zakłady przemysłowe dokonujące zrzutów wodnych w ten sposób, do tego, żeby ujęcia wód technologicznych na swoje potrzeby lokalizowały poniżej ścieków, to wtedy u nas się buduje studnie głębinowe na terenie zakładów korzystających z tych wód.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PosełLechKozaczko">Chciałbym swoją poprawką zapobiec takiemu rabunkowemu korzystaniu z wód głębi nowych, tym bardziej że stan wód powierzchniowych w Polsce jest naprawdę czymś wołającym do Pana Boga o litość.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na tym lista zgłoszonych mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę teraz, jeszcze przed przerwą, o zabranie głosu posłów sprawozdawców: pana posła Stefana Kozłowskiego, następnie pana posła Czesława Sobierajskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełStefanKozłowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W trakcie debaty zgłoszono bardzo dużo uwag. Postaramy się znakomitą większość tych uwag oczywiście uwzględnić i wydrukować państwu poprawki.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PosełStefanKozłowski">Niemniej są takie uwagi, które naruszają całą konstrukcję i podstawy rozumowania tego prawa. Dotyczy to przede wszystkim poprawki zgłoszonej przez panią posłankę Proszowską. Zwracam się z serdecznym apelem do pani posłanki Proszowskiej, członka naszej podkomisji, żeby zechciała wycofać ten projekt, bo będziemy tu mieli dość istotną kontrowersję i kłopot dotyczący funkcjonowania mechanizmów opłat. Spędziliśmy wiele tygodni w dyskusji i trzy podkomisje sejmowe przyjęły to rozwiązanie. Proponowałbym dzisiaj już do tego nie wracać.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PosełStefanKozłowski">Prosiłbym również pana posła Łyska o wycofanie się z proponowanej zwyżki do 75% opłaty dla gmin. Rozumiem intencje, one wielokrotnie były tutaj zgłaszane, niemniej jednak jakaś relacja między trwaniem zasobów i prawidłową gospodarką a interesami. gmin musi być wyrażona.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#PosełStefanKozłowski">O te dwie rzeczy chciałbym zatem prosić, o ich wycofanie.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#PosełStefanKozłowski">Panu posłowi Łyskowi odpowiadam również. Niech się nie niepokoi, że to o 10% ma zwiększyć się opłata eksploatacyjna dla surowców skalnych. W projekcie jest wyraźnie powiedziane: nie może być wyższa od 10%. Nie określamy, ile będzie dla surowców skalnych. O tym zadecyduje, ustali to rozporządzenie Rady Ministrów. Zatem może to być właśnie nawet i te 3%, które poseł Lysek wnioskuje. Mówimy tylko, że nie może być wyżej niż 10%.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#PosełStefanKozłowski">Chcę jeszcze jedną tylko tutaj wnieść poprawkę. Mianowicie wczoraj przyjęliśmy ustawę o obszarach morskich. W związku z tym musimy również zmienić w Prawie górniczym — str. 3 druku — zapis dotyczący górniczych obszarów morskich. Mieliśmy w art. 12b określenie „morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej”, bo tak się to wczoraj nazywało. Od wczoraj wiemy, że powinno się nazywać „obszarów morskich”.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#PosełStefanKozłowski">I to byłyby główne sprawy. Pozostałe poprawki postaramy się zamieścić w druku, który przygotujemy w czasie przerwy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełNorbertLysek">Norbert Lysek. Panie pośle Kozłowski, chciałem powiedzieć, że mam przed sobą dokument, projekt rozporządzenia prezesa Rady Ministrów, gdzie już jest zapisane: za surowce skalne 10%, np. za węgiel kamienny 3%. Tak że było już tak daleko, że gdybym nie zgłosił tej poprawki, to być może w rozporządzeniu byłoby już zapisane — surowce skalne 10%.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełNorbertLysek">Jeśli natomiast chodzi o wycofanie mego wniosku w sprawie podziału opłaty eksploatacyjnej, to podtrzymuję wniosek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, pan poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełHerbertGabryś">Herbert Gabryś. Przed spodziewanym wystąpieniem sprawozdawcy omawiającego Prawo górnicze, chcę prosić i sugerować, aby odniósł się łaskawie do regulacji zawartej w art. 12f ust. 1 pkt 1 i 2. Budzi ona sporo niepokojów i pozostawia, jak sądzę, niejasności. Niejasności polegają na tym, że jest grupa społeczna, która obawia się, iż ze sprawy pierwszeństwa do nabycia koncesji na eksploatację kopalin wyniknąć może zagrożenie dla interesów krajowych przedsiębiorstw eksploatujących kopaliny. Sądzę, iż oczekiwanie na to wyjaśnienie jest dość powszechne. Byłoby korzystne, aby stało się to przy okazji dzisiejszej dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Sobierajskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym się odnieść do kilku pytań. Nie będę już powtarzał tych, które były omawiane. Wrócę jeszcze natomiast do pytania, dlaczego jedne opłaty obowiązują z dniem 1 czerwca 1991 r., inne 1 stycznia 1992 r. Właściwie można na nie odpowiedzieć jednym zdaniem. Podstawowe opłaty, pojęcie „podstawowa opłata” wchodzi życie z dniem 1 czerwca. Przy różnicowaniu natomiast musi być czas, żeby się przyjrzeć temu ile, co i jak. I jakby o to tutaj chodzi.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#PosełCzesławSobierajski">Co do propozycji poprawki wniesionej przez panią posłankę Proszowską, chciałbym jeszcze wyjaśnić. Z przykrością muszę stwierdzić, że pani posłanka była członkiem podkomisji, nawet kilka razy uczestniczącym w jej pracy i w końcu w pracach komisji. Dlaczego wnieśliśmy opłatę eksploatacyjną przy technologiach zapobiegających ujemnym skutkom ekologicznym, ujemnym wpływom. No właśnie, trzeba sobie zadać pytanie i odpowiedzieć, w jakiej rzeczywistości żyjemy, w takiej, że kopalnie po iluś tam latach eksploatacji są takie, jakie są. I gdyby utrzymać jako podstawową opłatę 10% i przymus obligatoryjny bez możliwości ruchu w opłatach eksploatacyjnych, to przecież teraz w wypadku na przykład węgla kamiennego, a jest to akurat wypadek szczególny, jeżeli prace są na zawał prowadzone, to zmienić technologię, a tak by zrobić należało, oznacza nieprawdopodobny wzrost kosztów, nieprawdopodobnie podraża po prostu eksploatację i na dodatek jeszcze o te 10%. Właściwie można powiedzieć, że jest to „krzyż na drogę” i że jest koniec. Likwidujemy górnictwo jednym pociągnięciem. Gdyby tak utrzymać ten zapis dokładnie, w ten sposób sztywny i obligatoryjny, to musiałoby to jeszcze podrożyć koszty i jest to już nonsens kompletny, chyba że się chce zrobić to, o czym mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#PosełCzesławSobierajski">Co do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska natomiast, to jest tam zapisane: na potrzeby górnictwa, pani Proszowska podawała, dlaczego tak. Otóż jeżeli nawet w ten sposób patrzeć na rozwój górnictwa — była tu taka sugestia, że jest wiele kopalń, gdzie nie ma przeróbek, nie ma płuczek, a więc chcemy teraz inwestycji proekologicznych — to wcale nie jest powiedziane, że ten fundusz nie mógłby zasilić właśnie inwestycji proekologicznych, które w konsekwencji wpłyną również na środowisko przyrodnicze. Z tego funduszu można również i należałoby przeznaczyć część pieniędzy być może na poprawę warunków bezpieczeństwa pracy. To też ewentualnie można, jest to przecież pojęcie tak szerokie, że nawet inwestycje w górnictwie mogą być proekologiczne i mieścić się właśnie w pojęciu funduszu ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#PosełCzesławSobierajski">I teraz odpowiadam na ostatnie chyba pytanie pana posła Gabrysia, o art. 12, artykuł mówiący o pierwszeństwie w uzyskaniu koncesji. Dyskutowaliśmy długo na ten temat. Nawet wczoraj jeszcze w wąskim gronie, z profesorem Kozłowskim, ministrem ochrony środowiska, prezesem WUG, w kilkuosobowej grupie posłów.</u>
          <u xml:id="u-210.4" who="#PosełCzesławSobierajski">Otóż tak. Pierwszeństwo uzyskania koncesji na wydobywanie kopalin przysługuje podmiotowi gospodarczemu, który udokumentował... itd. Tak jak się tutaj pisze: złoża, poszukiwania, poniósł koszty. I nawet rozważaliśmy taką sytuację. Jeżeli teraz chcielibyśmy, a podejrzewam, że chcielibyśmy, aby podmioty nie tylko społeczne, państwowe, ale również prywatne i nawet zagraniczne, typowe firmy, które zajmują się tylko poszukiwaniem, mogły właściwie dać do obrotu handlowego poprzez przetarg nawet dokumentację, którą otrzymały. Tak, rozważaliśmy nawet taką możliwość, nie zapisaną w projekcie ustawy. I oto dlaczego takie niebezpieczeństwo, jakie przewidywała sugestia zawarta w pytaniu nie istnieje. Nawet jeżeli firma, która udokumentowała złoże, ma to wszystko już jakby „zapięte” i chce udostępnić innemu podmiotowi, to ten inny podmiot ubiega się przecież o koncesję, musi się po prostu o nią ubiegać. A jest artykuł, który mówi, że koncesję wydaje organ koncesyjny przy określonych obwarowaniach. A jakie są te obwarowania, mogę zacytować dokładnie, ale jedno jest tu pewne, że są to obwarowania wystarczające: decyduje o tym minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa, w uzgodnieniu z ministrem przemysłu i organami planowania przestrzennego oraz — i jest to bardzo ważne — właściwymi organami samorządu terytorialnego po zasięgnięciu opinii komisji koncesyjnej. A więc jest to kilkustopniowa wręcz zapora, zanim uzyska się koncesję. I gdyby to nie wystarczyło, to trzeba by podejrzewać, że w sumie nie dałoby chyba rady także żadne inne zabezpieczenie.</u>
          <u xml:id="u-210.5" who="#PosełCzesławSobierajski">Jestem przekonany, że interes państwa, w tym co dotyczy kopalin, jest zabezpieczony.</u>
          <u xml:id="u-210.6" who="#PosełCzesławSobierajski">I chyba tyle o kwestiach kontrowersyjnych. Przy omawianiu poprawek, powiem już szczegółowiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Chciałam prosić posłów, którzy zgłaszali poprawki, posłów sprawozdawców, członków rządu o spotkanie się po ogłoszeniu przerwy w celu opracowania poprawek. Członkowie rządu zabiorą głos po przerwie, po opracowaniu zgłoszonych z sali poprawek.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#SekretarzposełWaldemarPawlak">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach plenarnych w sali nr 217 odbędzie się posiedzenie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Ogłaszam półgodzinną przerwę do godziny 12.50. Proszę bardzo o punktualne przybycie do sali obrad, dlatego że po przerwie rozpoczniemy głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12.20 do godz. 13 min 05)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przed przystąpieniem do punktu 8 porządku dziennego chciałbym poinformować, że do Prezydium Sejmu zostało skierowane pismo następującej treści.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">„Uprzejmie informujemy, że 4 stycznia 1991 r. zawiązał się spośród posłów i senatorów wywodzących się z list wyborczych „Solidarności” klub parlamentarny o nazwie: Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna, zrzeszający w momencie tworzenia się 70 członków, w tym 43 posłów i 27 senatorów. W załączeniu lista posłów i senatorów”.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do punktu 8 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach i prawach posłów na Sejm (druki nr 610, 610A i 616).</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji posła Janusza Szymańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich oraz Komisji Ustawodawczej pragnę przedstawić sprawozdanie tych komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach i prawach posłów na Sejm.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#PosełJanuszSzymański">Chcę podkreślić, że ta potrzebna ustawa, potrzebna od wielu miesięcy z uwagi na fakt, że w naszej Izbie mamy 140 posłów zawodowych, z trudem toruje sobie drogę wejścia w życie. Sejm po pacie legislacyjnym, odnoszącym się do pierwszej próby szerszej nowelizacji tej ustawy, podjął zdecydowaną próbę jej znowelizowania i w trybie dwóch czytań na jednym posiedzeniu uchwalił ustawę w podobnym brzmieniu, z tym że wnioskodawcy, co podkreślili na str. 2 uzasadnienia, zaznaczyli, że nie podejmują ogólnie spornej problematyki art. 27. To było zgodne z intencją.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#PosełJanuszSzymański">Senat do uchwalonej ustawy nowelizującej o statusie posła i senatora przedstawił cztery poprawki, przy czym dwie mają charakter merytoryczny, dwie legislacyjny.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#PosełJanuszSzymański">Chciałbym podkreślić, że w wypadku pierwszej poprawki Senat okazuje się być uparty. Otóż ponownie zaproponował, aby art. 1 ustawy nowelizującej nadać brzmienie: „Posłowie i senatorowie są przedstawicielami wyborców i wykonują swój mandat zgodnie z własnym sumieniem, kierując się dobrem narodu”. W sejmowej wersji ustawy zaproponowaliśmy, aby art. 1 otrzymał następujące brzmienie: „Posłowie i senatorowie są przedstawicielami wyborców i wykonują swój mandat zgodnie z ich wolą, kierując się dobrem narodu”. Pragnę przypomnieć, że Wysoka Izba poprawkę tej treści raz już odrzuciła. Chcę powiedzieć również, że tego rodzaju poprawka narusza dyspozycję Konstytucji, która nadal przecież przewiduje instytucję mandatu związanego. Choć nie do końca, bowiem nie ma przepisanego przez ordynację wyborczą trybu odwołania posła czy senatora przez wyborców.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#PosełJanuszSzymański">W związku z tym połączone komisje: Regulaminowa i Spraw Poselskich oraz Ustawodawcza, uznały, że tego typu poprawka byłaby antycypacją w treść nowej ustawy zasadniczej, w związku z czym nie w ustawie należy dokonać zmiany, ale najpierw w Konstytucji. Stąd komisje proponują odrzucić poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#PosełJanuszSzymański">Co do dalszych zmian, to są one konsekwencją poprawki Senatu, który zaproponował skreślenie art. 27 obowiązującej ustawy z 1985 r. o obowiązkach i prawach posłów. Przypomnę, że art. 27 obowiązującej nadal ustawy o statusie posła przewiduje, iż Rada Ministrów na wniosek Prezydium Sejmu ustala formy i zakres opieki zdrowotnej świadczonej na rzecz posłów przez zakłady społeczne służby zdrowia oraz świadczenia w zakresie zaopatrzenia emerytalnego i rentowego z tytułu pracy poselskiej. Senat zaproponował w poprawce trzeciej skreślenie całego art. 27, ale w poprawce drugiej zaproponował, żeby ująć pierwszy człon dotychczas obowiązującego art. 27 jako ustęp 9 do art. 23. Stąd ustęp 9 art. 23 otrzymałby brzmienie: „Rada Ministrów na wniosek Prezydium Sejmu i Prezydium Senatu ustala formy i zakres opieki zdrowotnej świadczonej na rzecz posłów i senatorów przez zakłady społeczne służby zdrowia”. Proponujemy, aby tę poprawkę drugą przyjąć i proponujemy również, aby przyjąć poprawkę trzecią, to znaczy, skreślić art. 27 oraz przyjąć poprawkę czwartą, która ma charakter legislacyjny, i polega na tym, że dotychczasowe pkt. 25 i 29 oznacza się jako punkty 26 i 30.</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#PosełJanuszSzymański">Chciałbym zrekapitulować te poprawki i prosić Wysoką Izbę, aby raczyła przyjąć zmiany zawarte w punkcie 2 i 4 uchwały — druk nr 610 i 610A oraz odrzucić propozycję zmiany zawartą w pkt. 1 uchwały i rozstrzygnąć wreszcie problem tak ważny jak status prawny posła profesjonalnego. O to bardzo Wysoką Izbę proszę.</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy ktoś z posłanek i posłów pragnie zabrać głos w dyskusji? Jest jedno zgłoszenie.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę bardzo pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PosełAndrzejMiłkowski">Miłkowski, OKP. Mam pytanie do posła sprawozdawcy, jak wygląda sprawa skreślenia art. 27, jeżeli my tego nie nowelizowaliśmy. Senat wnosi tutaj poprawkę do rzeczy, której my nie zmienialiśmy. Jak to wygląda pod względem prawnym?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy są może inne pytania do posła sprawozdawcy?</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście mam obowiązek odpowiedzieć na to pytanie — nie uchylam się od tej odpowiedzi Otóż jest problem natury formalnej, czy Senat ma kompetencje do zgłaszania tego typu poprawek, które wykraczają poza treść ustawy nowelizującej. Interpretacja art. 27 ust. 1 naszej Konstytucji może opierać się na takim przekonaniu, że Senat takiego uprawnienia nie ma. Chcę powiedzieć, że komisje z przyczyn, które przedstawiałem — tzn. z powodu pilnej potrzeby uchwalenia tej ustawy, bowiem grupa 140 posłów nie korzysta w żadnym zakresie z ubezpieczenia społecznego, jak również zabezpieczenia społecznego, a były sytuacje tego typu, że poseł uległ wypadkowi drogowemu i powstawał problem jego ubezpieczenia, świadczeń z tego tytułu — zdecydowaliśmy się te poprawki przyjąć mimo wątpliwości, które mogą wynikać z interpretacji Konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PosełJanuszSzymański">Rozumiem, że pan poseł Andrzej Miłkowski przestrzega nas przed pewnym niebezpiecznym precedensem i z pewnością ma dużo racji. Do tej pory Sejm postępował w ten sposób, że albo w ogóle nie rozpatrywał tego rodzaju propozycji zmian, jak to miało miejsce przy ustawie nowelizującej ustawę o Trybunale Konstytucyjnym, albo odrzucał z przyczyn formalnych. Jako sprawozdawca byłem zobowiązany przedstawić stanowisko połączonych komisji, które zostało przyjęte w formie uchwały i przekazane do Prezydium Sejmu, które przedstawiło je koleżankom i kolegom. Tego typu wątpliwości można mieć.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#PosełJanuszSzymański">Korzystając z funkcji sprawozdawcy chcę, panie marszałku i Wysoka Izbo, zwrócić uwagę, że z intencji Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, która jest twórcą przecież tego projektu ustawy, wynikało następujące zamierzenie: zrezygnujemy z art. 27 w sytuacji, kiedy kompleksowo załatwimy sprawę zabezpieczenia emerytalno-rentowego dla posłów w nowej ustawie emerytalno-rentowej. Chcę publicznie stwierdzić, co komisja wielokrotnie przedkładała opinii publicznej, że posłowie, którzy łączą funkcje publiczną, poselską i funkcję zawodową, tracą na przyszłej rencie i emeryturze. Publicznie to mówię. Nauczyciel traci akurat około 500 tysięcy złotych. Każdy lekarz traci motywację. Inni pracownicy w zakładach pracy tracą premie, inni dodatki i trzeba też o tym publicznie mówić.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#PosełJanuszSzymański">W tej chwili ponieważ nie ma nowej ordynacji emerytalno-rentowej, nie potrafimy przedstawić takiej propozycji. Komisja zobowiązuje się natomiast do tego, że kiedy Wysoka Izba będzie rozpatrywała nową ustawę emerytalno-rentową, postaram się godnie rozwiązać problem zabezpieczenia emerytalno-rentowego posłów i senatorów.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#PosełJanuszSzymański">Myślę, że instytucja dodatków może być kontrowersyjna i może być krytycznie ocenianą, ale z uwagi na dobro sprawy i przede wszystkim interes publiczny chcemy rozwiązać sprawę 140 posłów profesjonalnych, posłów zawodowych, którzy przeszli na ryczałty poselskie. W tej chwili jest to praktyka pozaprawna, pozaustawowa i stąd taka decyzja połączonych komisji, aby nie utrudniać adaptacji i przyjęcia tej ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy ktoś chciałby zabrać głos? Zgłoszeń nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Prosiłbym panie i panów posłów o naciśnięcie przycisków, ponieważ za chwilę przystąpimy do głosowania. Proszę o włączenie urządzenia liczącego. Proszę o naciśnięcie przycisków.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Stwierdzam, że jest quorum.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przypominam, że zgodnie z art. 27 Konstytucji Sejm uchwala proponowane przez Senat zmiany zwykłą większością głosów, natomiast nie przyjmuje zmian większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Głosować będziemy przedstawione przez komisje wnioski dotyczące poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W pierwszej poprawce Senat proponuje nowe brzmienie art. 1. Zmiana polega na zastąpieniu zobowiązania posłów i senatorów do wykonywania mandatu, zgodnie z wolą wyborców, zobowiązaniem do wykonywania go zgodnie z własnym sumieniem. Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki. Poseł sprawozdawca omówił tę sprawę.</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-220.9" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest za odrzuceniem poprawki Senatu do art. 1 — tak jak sugerują komisje — proszę o naciśnięcie przycisku i podniesienie ręki (235) Kto jest przeciwny? (9) Kto się wstrzymał od głosowania? (18) Stwierdzam, że Sejm wymaganą większością 2/3 głosów odrzucił zgłoszoną przez Senat poprawkę do art. 1.</u>
          <u xml:id="u-220.10" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Druga i trzecia poprawka dotyczą przepisu regulującego tryb ustalania formy i zakresu opieki zdrowotnej świadczonej na rzecz posłów i senatorów przez zakłady społeczne służby zdrowia. Czy potrzebne są wyjaśnienia posła sprawozdawcy? Nie.</u>
          <u xml:id="u-220.11" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czwarta poprawka ma charakter techniczny. Wszystkie trzy poprawki głosować będziemy łącznie. Komisje wnoszą o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-220.12" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-220.13" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o przyjęcie poprawek: drugiej, trzeciej i czwartej Senatu do art. 23 i 27 zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (239) Kto jest przeciw tej poprawce? (8) Kto się wstrzymał od głosowania? (14) Stwierdzam, że Sejm przyjął drugą, trzecią i czwartą poprawkę Senatu do art. 23 i 27.</u>
          <u xml:id="u-220.14" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach i prawach posłów na Sejm.</u>
          <u xml:id="u-220.15" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do punktu 9 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy Prawo budżetowe (druki nr 670 i 690).</u>
          <u xml:id="u-220.16" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę o zabranie głosu posła sprawozdawcę panią Wiesławę Ziółkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Senat wniósł do ustawy Prawo budżetowe poprawki do 15 na 78 artykułów, które ta ustawa zawiera. Zdecydowaną większość tych poprawek Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza w głosowaniu jednomyślnym lub prawie jednomyślnym postanowiła odrzucić. Nie będę w tym momencie omawiać kolejno każdej z proponowanych przez Senat poprawek, uczynię to wówczas, jeśli Wysoka Izba uzna za stosowne przed każdym głosowaniem poprawki. Chciałbym natomiast zwrócić uwagę Wysokiej Izby na trzy najistotniejsze merytoryczne poprawki, które proponuje Senat.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pierwsza z nich, zawarta w pkt. 6 i 7 druku nr 670, dotyczy art. 31 oraz art. 33 ustawy Prawo budżetowe. Jest to poprawka o fundamentalnym wręcz znaczeniu. Poprawka, w której — jeśli użyć nieco lapidarnego języka chodzi o odpowiedź na pytanie, jaki jest podział, podział kompetencji między rządem i parlamentem. Jaka jest szansa na demokrację i jaka jest szansa na demokrację parlamentarną. W tej poprawce chodzi bowiem o to, kto ma ustalać roczne założenia polityki gospodarczo-społecznej: Sejm czy rząd.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisja przyjęła stanowisko, że ustawa budżetowa jest rocznym planem finansowym, zawierającym dochody i wydatki planowane na dany rok, nie jest natomiast celem samym w sobie. Służy realizacji określonych celów gospodarczo-społecznych. I te określone cele gospodarczo-społeczne wyznacza parlament. W związku z tym Wysoka Izba zaproponowała w ustawie budżetowej, a komisje sejmowe podtrzymały swe stanowisko w tej kwestii, aby Rada Ministrów przedstawiała Wysokiej Izbie i Senatowi założenia polityki gospodarczo-społecznej na dany rok do dnia 30 września. Sejm ustosunkowałby się do tych założeń do dnia 20 października, a dopiero potem Rada Ministrów przedłożyłaby Wysokiej Izbie projekt ustawy budżetowej w terminie do dnia 15 listopada.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisja proponuje utrzymać ten porządek, natomiast Senat proponuje powrócić do propozycji rządowej, która zmierzała do tego, aby założenia polityki społeczno-gospodarczej stanowiły zaledwie załącznik do ustawy budżetowej, która to ustawa budżetowa byłaby celem samym w sobie, nadrzędnym w stosunku do tychże założeń polityki gospodarczo-społecznej. I to jest pierwsza z tych bardzo istotnych poprawek merytorycznych, które proponuje Senat.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Druga, zawarta w pkt. 9 druku, który Wysoka Izba posiada, dotyczy art. 44, tzn. merytorycznie dotyczy kwestii blokowania wydatków. Wysoka Izba uznała za celowe, aby możliwość blokowania wydatków, jeśli jest to blokowanie spowodowane nieprzestrzeganiem zasad gospodarki finansowej, niegospodarności lub nadmiarem środków, aby to blokowanie pozostało w gestii wojewodów, ministrów albo rad gminy, natomiast blokowania na czas określony, spowodowanego ryzykiem nierównowagi budżetowej, mogła dokonywać Rada Ministrów. Ale dopiero po zasięgnięciu opinii i po uzyskaniu pozytywnej opinii właściwej komisji sejmowej. Senat proponuje, aby tę właściwość i tę kompetencję komisji sejmowej wykreślić, co oznacza w praktyce, że Rada Ministrów mogłaby blokować wydatki bez zaciągania opinii komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisja sejmowa uznała że, niestety, urząd odpowiedzialny za realizację budżetu, a więc Ministerstwo Finansów, nie może w tym państwie pełnić li tylko roli głównego księgowego, który rejestruje dochody i wydatki. Urząd ten posiada narzędzia i musi oddziaływać w taki sposób, aby zabezpieczyć do budżetu dopływ dochodów, po to aby te dochody móc wydatkować na realizację celów gospodarczo-społecznych, które Wysoka Izba wcześniej przyjęła. W związku z tym komisja stoi na stanowisku, aby zapis dotąd zawarty w ustawie podtrzymać. To znaczy blokowanie wydatków mogłoby mieć miejsce wówczas, gdyby Rada Ministrów uzyskała pozytywną opinię właściwej komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I trzecia, bardzo istotna kwestia merytoryczna, zawarta w pkt. 11 druku, który dzisiaj omawiamy, dotyczy art. 52, 53 i 54. Mówi o rozszerzeniu kompetencji kontrolnych w zakresie budżetu na Senat. Komisje sejmowe uznały, że zgodnie z istniejącą i obowiązującą Konstytucją właściwość kontrolną wobec budżetu posiada Sejm i że tę właściwość kontrolną Sejmu należy zachować, nie rozszerzając jej na Senat. W związku z tym komisje proponują, aby także i tę poprawkę odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Tyle uwag merytorycznych. Do poszczególnych poprawek ustosunkuję się w trakcie głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł Czy ktoś z posłanek i posłów chciałby zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przypominam, że zgodnie z art. 27 Konstytucji Sejm uchwala proponowane przez Senat zmiany zwykłą większością głosów, natomiast nie przyjmuje zmian większością dwóch trzecich głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Głosować będziemy przedstawione przez komisje wnioski dotyczące poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W pierwszej poprawce dotyczącej art. 2 Senat zmierza do zastąpienia dotychczasowego ust. 3 stwierdzającego, że ustawa budżetowa zapewnia realizację założeń polityki społeczno-gospodarczej nowym ust. 3, stanowiącym, że ustawa budżetowa nie może zawierać postanowień zmieniających inne ustawy. Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki Czy pani poseł sprawozdawca chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisje uznały — jednomyślnie wyrażając swą opinię — że poprawkę tę należy odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Poprawka ta dotyczy dwóch różnych merytorycznie kwestii. Tego mianowicie aby odrzucić zapis, że ustawa budżetowa nie jest celem samym w sobie, lecz służy realizacji określonych założeń polityki gospodarczo-społecznej oraz odrzucić zapis, że nie ma możliwości wprowadzania w ustawie budżetowej zmian do innych ustaw. Komisje wyrażają opinię, że w przyszłości, kiedy sytuacja społeczno-gospodarcza będzie ustabilizowana, zapewne taki zapis byłby celowy, aby nie było możliwości wprowadzania poprawek do innych ustaw właśnie ustawą budżetową. W obecnej sytuacji wobec tylu niewiadomych, tę możliwość należy rządowi pozostawić. W związku z tym komisje wnioskują o odrzucenie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o odrzucenie poprawki Senatu do art. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (260) Kto jest przeciwny? (1) Kto się wstrzymał od głosowania? (5) Stwierdzam, że Sejm poprawkę Senatu do art. 2 odrzucił wymaganą większością dwóch trzecich głosów.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W drugiej poprawce dotyczącej art. 3 Senat zmierza do wymienienia w ust. 1 pkt 9 jako jednego ze źródeł dochodów budżetu — najmu składników majątkowych skarbu państwa. Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Sądzę, że komentarz nie jest potrzebny.)</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o przyjęcie poprawki Senatu do art. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (253) Kto jest przeciwny tej poprawce? (Nikt.) Kto się wstrzymał od głosowania? (12).</u>
          <u xml:id="u-224.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Stwierdzam, że Sejm poprawkę Senatu do art. 3 zaakceptował.</u>
          <u xml:id="u-224.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W trzeciej poprawce dotyczącej art. 11 Senat w nowym brzmieniu tego przepisu zmierza do zastąpienia wyrazów, „jednostki organizacyjne nie będące przedsiębiorstwami lub spółkami” wyrazami: „jednostki organizacyjne prowadzące gospodarkę finansową na zasadach określonych w niniejszej ustawie”.</u>
          <u xml:id="u-224.9" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki Senatu. Czy pani poseł sprawozdawca...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Chyba też nie ma potrzeby komentarza. Jest to poprawka o znaczeniu drugorzędnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o przyjęcie poprawki Senatu do art. 11, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (247)</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest przeciw tej poprawce? (5)</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto się wstrzymał od głosowania? (6)</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Stwierdzam, że Sejm poprawkę Senatu do art. 11 zaakceptował.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W czwartej poprawce dotyczącej art. 12 Senat zmierza do usunięcia z definicji zawartej w pkt 1 wyrazów „władzy i”. Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-226.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o przyjęcie poprawki Senatu do art. 12,zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (250)</u>
          <u xml:id="u-226.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto jest przeciwny? (5)</u>
          <u xml:id="u-226.9" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto się wstrzymał od głosowania? (9)</u>
          <u xml:id="u-226.10" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę Senatu do art. 12.</u>
          <u xml:id="u-226.11" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W piątej poprawce, dotyczącej art. 19, Senat proponuje, aby w ust. 3 dotyczącym upoważnienia do ustalania stawek dotacji przedmiotowych skreślić wyrazy: „niezależnie od ich przynależności sektorowej”.</u>
          <u xml:id="u-226.12" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-226.13" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisje wnoszą o odrzucenie poprawki, ponieważ uważają, że ten zapis uściśla zawarte w tym punkcie sformułowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o odrzucenie poprawki Senatu do art. 19, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk? (261) Kto jest przeciwny? (4) Kto się wstrzymał od głosowania? (9) Stwierdzam, że Sejm poprawkę Senatu do art. 19 odrzucił wymaganą większością dwóch trzecich głosów.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W oznaczonych numerem 6 poprawkach do art. 31 Senat zmierza do tego, aby założenia polityki społeczno-gospodarczej po uchwaleniu przez Radę Ministrów stanowiły podstawę do prac nad projektem budżetu państwa, ale nie były przedstawiane parlamentowi.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę panią poseł sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek, ponieważ uważają, że są to poprawki o charakterze fundamentalnym, a obecny zapis w projekcie ustawy gwarantuje Sejmowi wypełnianie jego funkcji w procesie wyznaczania celów społeczno-gospodarczych w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o odrzucenie poprawek Senatu do art. 31, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (263) Kto jest przeciwny? (5) Kto się wstrzymał od głosowania? (7) Stwierdzam, że Sejm poprawki Senatu do art. 31 odrzucił wymaganą większością dwóch trzecich głosów.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W oznaczonych numerem 7 poprawkach do art. 33 ust. 1 i 2, Senat zmierza do: zmiany w ust. 1 terminu przedstawienia parlamentowi projektu ustawy budżetowej na 31 października zamiast 15 listopada; dodania w ust. 1 zapisu że Rada Ministrów uchwala założenia polityki społeczno-gospodarczej; wymienienia komisji senackiej w ust. 2 dotyczącym przedstawiania komisjom sejmowym przez ministrów dodatkowych informacji i wyjaśnień.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje wnoszą o odrzucenie poprawek Senatu do art. 33.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Uzasadnienie odrzucenia tych poprawek wynika z odrzucenia przez Wysoką Izbę przed chwilą poprawki oznaczonej numerem 6. To znaczy, że jeżeli odrzuciliśmy poprawki oznaczone numerem 6, to konsekwentnie powinniśmy odrzucić poprawki oznaczone numerem 7.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o odrzucenie poprawek Senatu do art. 33, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (270) Kto jest przeciwny? (2) Kto się wstrzymał od głosowania? (3) Stwierdzam, że Sejm poprawki Senatu do art. 33 odrzucił wymaganą większością dwóch trzecich głosów.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W ósmej poprawce dotyczącej art. 34 ust. 3 Senat zmierza do zastąpienia pojęcia „dochód narodowy” pojęciem „produkt krajowy brutto”.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Tej samej sprawy dotyczy poprawka piętnasta dotycząca art. 77. Obie te poprawki głosować będziemy zatem łącznie.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisje uznały, że obecnie aktualniejsze jest określenie „dochód narodowy”, tym bardziej, że Senat proponuje, aby jednak zachować określenie „dochód narodowy” na rok 1991. W związku z tym, nie chcąc przenosić dyskusji definicyjnej, komisje proponują utrzymanie dotychczasowego zapisu i odrzucenie poprawek senackich dotyczących obu tych artykułów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o odrzucenie poprawek Senatu do art. 34 i art. 77, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (268) Kto jest przeciwny? (1) Kto się wstrzymał od głosowania? (5) Stwierdzam, że Sejm poprawkę Senatu do art. 34 i art. 77 odrzucił wymaganą większością dwóch trzecich głosów.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W dziewiątej poprawce dotyczącej art. 44 Senat zamierza do skreślenia w ust. 2 zapisu, w myśl którego blokowanie wydatków przez Radę Ministrów nastąpić może po pozytywnej opinii komisji sejmowej, właściwej do spraw budżetu.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Obszerniejsze uzasadnienie zawarłam w swoim wstępnym wystąpieniu. Powiem tylko, że komisje jednomyślnie głosowały za odrzuceniem tej poprawki, ponieważ jej wprowadzenie oznaczałoby praktycznie, że Rada Ministrów może blokować wydatki w momencie zagrożenia równowagi budżetowej bez żadnej opinii i bez zgody komisji sejmowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o odrzucenie poprawki Senatu do art. 44 zechce podnieść rękę i przycisnąć przycisk. (265) Kto jest przeciwny? (2) Kto się wstrzymał od głosowania? (4) Stwierdzam, że Sejm poprawkę Senatu do art. 44 odrzucił wymaganą większością dwóch trzecich głosów.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W poprawce do art. 48 Senat zmierza do skreślenia ust. 2 i przyjęcia tym samym zasady, że nie zrealizowane planowane wydatki budżetowe wygasają z upływem roku budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisje przyjmują na podstawie dotychczasowych praktyk, że takie przypadki są raczej rzadkie, a dotyczą one konkretnie w roku ubiegłym i w roku bieżącym wydatków na podręczniki i leki. W związku z tym wydaje się zasadne odrzucenie senackiej propozycji poprawki, a więc umożliwienie Radzie Ministrów ustalenia wykazów wydatków, do których zasada, że wydatki te wygasają z upływem roku budżetowego, nie jest stosowana. Dotyczy to wyjątkowych przypadków, szczególnie uzasadnionych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o odrzucenie poprawek Senatu do art. 48 zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (266) Kto jest przeciwny? (1) Kto się wstrzymał od głosowania? (11) Stwierdzam, że Sejm poprawki komisji do art. 48 odrzucił wymaganą większością dwóch trzecich głosów.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W poprawkach 11, 12 i 13a dotyczących art. 52 ust. 1, 53 ust. 1 i 54 ust. 1 Senat zmierza do poddania wykonywania budżetu kontroli także Senatu — nie zaś tylko Sejmu — z tym że w art. 53 ust. 1 proponuje wydłużenie z 30 do 40 dni terminu przedłożenia informacji o realizacji budżetu w pierwszym półroczu. Poprawki te głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Szersze uzasadnienie zawarłam w swoim wstępnym wystąpieniu. Chcę jedynie przypomnieć, że w dotychczas obowiązującej Konstytucji uprawnienie kontroli budżetu ma Sejm. I komisje sejmowe przyjęły stanowisko, aby zapis dotąd ujęty w Konstytucji, jak i zawarty w ustawie Prawo budżetowe, utrzymać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o odrzucenie poprawek Senatu do art. 52 ust. 1, 53 ust. 1 i 54 ust. 1 zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (267) Kto jest przeciwny? (2) Kto się wstrzymał od głosowania? (5) Stwierdzam, że Sejm poprawki Senatu do art. 52 ust. 1, 53 ust. 1 i 54 ust. 1 odrzucił wymaganą większością dwóch trzecich głosów.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W poprawce 13 lit. b dotyczącej art. 54 ust. 5 Senat zmierza do dodania zapisu, że sprawozdanie z wykonania budżetu podlega weryfikacji przez Najwyższą Izbę Kontroli, która przedstawia Sejmowi wniosek o udzielenie rządowi absolutorium. Udzielenie absolutorium odbywa się w formie ustawy o zamknięciu roku budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Propozycja Senatu miałaby tylko wówczas sens, gdyby poprzednia poprawka uzyskała akceptację Wysokiej Izby. Wobec faktu, iż nie uzyskała, nie ma potrzeby wprowadzania tutaj zapisu, że udzielenie rządowi absolutorium następuje na mocy ustawy sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o odrzucenie poprawki Senatu do art. 54 ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (269) Kto jest przeciwny? (3) Kto się wstrzymał od głosowania? (4) Stwierdzam, że Sejm poprawkę Senatu do art. 54 ust. 5 odrzucił wymaganą większością dwóch trzecich głosów.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W poprawce 14 dotyczącej art. 71 Senat proponuje dodanie ust. 3 stanowiące, że do czasu przyjęcia przez Sejm ustawy o radiofonii i telewizji, obwiązuje dotychczasowy system finansowania państwowej jednostki organizacyjnej „Polskie Radio i Telewizja”.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Ponieważ nie ma nowej ustawy regulującej system finansowy „Polskiego Radia i Telewizji”, komisje wnoszą o wprowadzenie tej poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Jest to ostatnia poprawka proponowana przez Senat, a jeszcze przez Wysoką Izbę nie przegłosowana. I tę ostatnią komisje proponują przyjąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Kto z posłanek i posłów jest za wnioskiem komisji o przyjęcie poprawki Senatu do aft. 71, zechce podnieść rękę i nacisnąć przyciski (246) Kto jest przeciwny? (4) Kto się wstrzymał od głosowania? (18)</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Dziękuję pani poseł sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Stwierdzam, że Sejm poprawkę Senatu do art. 71 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy Prawo budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Przystępujemy do punktu 12 porządku dziennego: Pierwsze czytanie senackiego projektu ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego oraz z powodu naruszania praw człowieka (druk nr 611).</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">W celu uzasadnienia projektu ustawy proszę o zabranie głosu senatora Tadeusza Zielińskiego.</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma pana senatora.)</u>
          <u xml:id="u-244.10" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Nie ma pana senatora. Nie będziemy chyba czekać...</u>
          <u xml:id="u-244.11" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Miłkowski: Panie marszałku, senator czekał w kuluarach cały czas, od dawna. Trzeba go poprosić.)</u>
          <u xml:id="u-244.12" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Tak? Trudno było przewidzieć, kiedy głosowanie się zakończy, przyspieszyliśmy trochę. Zanim pan senator nadejdzie, chcę zaproponować, aby kontynuować obrady do godziny 14.30, a następnie zarządzić 30 minutową przerwę i o godzinie 15 mogłoby się zacząć expose premiera.</u>
          <u xml:id="u-244.13" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Prezydium Sejmu chciałoby udostępnić posłom wydrukowany tekst wystąpienia premiera. Sądzę, że możliwe byłoby wydrukowanie go, aby posłowie wyjeżdżający do domu otrzymali ten materiał do przemyśleń i dyskusji. Taka jest propozycja Prezydium Sejmu. Zobaczymy, czy nam się uda ją zrealizować, mamy bowiem jeszcze do przegłosowania wiele poprawek. Ale myślę, że da się to pogodzić.</u>
          <u xml:id="u-244.14" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Czy pan senator już jest?</u>
          <u xml:id="u-244.15" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PosełStefanMyszkiewiczNiesiołowski">Panie Marszałku! W tej sytuacji, skoro jest właściwie naturalna przerwa w obradach, chciałbym zaproponować. także kilku kolegów posłów popiera tę propozycję, żeby ogłosić przerwę w obradach. Zwłaszcza że ta przerwa obiadowa, którą pan marszałek zaproponował, wyda się zbyt krótka, zważywszy na funkcjonowanie restauracji. Dlatego prosilibyśmy o ogłoszenie przerwy teraz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Zaraz się nad tym głośno zastanowię. Oczywiście można i tak postanowić. Z tym, że zapytam może, czy jesteśmy gotowi do kolejnego głosowania?</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma jeszcze poprawek.)</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Nie ma jeszcze poprawek, więc i tak będę musiał ogłosić w tej chwili przerwę. Tylko może trochę krótszą...</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Do 14.30.)</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Do 14.30? A później kontynuować. Ale te pół godziny może być trochę mało. Może do 14.25?</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze jeden komunikat.)</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Jeszcze jeden komunikat i później półgodzinna przerwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#SekretarzposełWaldemarPawlak">Bezpośrednio po zarządzeniu przerwy odbędzie się w sali nr 101 posiedzenie Komisji Zdrowia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">A więc posiedzenie Komisji Zdrowia w I sali nr 101.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Ogłaszam przerwę do godziny 14.25.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 45 do godz. 14 min 25)</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Szanowni Państwo! Chciałbym zaproponować przedłużenie przerwy do godz. 15 i rozpoczęcie obrad wystąpieniem premiera. Dlatego po prostu, że nie zdążylibyśmy ani z pierwszym czytaniem senackiego projektu ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego oraz z powodu naruszenia praw człowieka, jako że do dyskusji zgłosiło się sporo osób — ten punkt proponowałbym zresztą przełożyć w ogóle na następne posiedzenie Sejmu — ani z głosowaniem poprawek do prawa górniczego i geologicznego, do czego jeszcze nie jesteśmy gotowi. Sądzę, że po zakończeniu wystąpienia premiera, będziemy mogli przegłosować, w trakcie czekania na tekst wystąpienia premiera. Ale o tym zadecydujemy później. Na razie jest to tylko informacja i prośba o akceptację propozycji przedłużenia przerwy do godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Bardzo proszę o zajęcie miejsc na sali na 5 minut przed godziną 15.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#WicemarszałekTadeuszFiszbach">Ogłaszam przerwę, to znaczy przedłużenie przerwy. I proszę o nadanie komunikatu dla posłów, którzy jedzą teraz obiad.</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 30 do godz. 15)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 13 porządku dziennego: Oświadczenie prezesa Rady Ministrów w sprawie proponowanego składu i programu prac rządu.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu prezesa Rady Ministrów pana Jana Krzysztofa Bieleckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#JanKrzysztofBielecki">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Panie i panowie posłowie! Powszechne wybory prezydenckie otworzyły drogę do pełnej demokracji i niepodległości. Rozkład Układu Warszawskiego i RWPG oraz wycofanie wojsk radzieckich w szybkim czasie powinny dopełnić dzieła przejmowania przez naród swych spraw we własne ręce, zaś wolne wybory parlamentarne przesądzą o demokratycznym charakterze tego procesu.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#JanKrzysztofBielecki">Nowy rząd podejmuje pracę, aby kształtować rodzącą się wolność, wyraźnie określić jej polityczne i ekonomiczne oblicze. Dotychczasowe przemiany nie dały jeszcze pełnych rezultatów. Wiele istotnych spraw pozostało do rozstrzygnięcia.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#JanKrzysztofBielecki">Moim pragnieniem jest, aby nie stracili nadziei ci, którzy ją mieli i aby ci, którzy jej nie mieli mogli ją zyskać.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#JanKrzysztofBielecki">Zadaniem nowego rządu jest rozbudzenie indywidualnych ambicji i narodowych aspiracji, nadanie reformom nowej dynamiki. Stawiać będziemy na przedsiębiorczość i wydajność. Rozumiemy też, jak mówiłem już wczoraj, że niepopularne decyzje powinny dawać pożądane społecznie rezultaty.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#JanKrzysztofBielecki">Wysoka Izbo! Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, sformułowany przeze mnie rząd skoncentruje się przede wszystkim na przebudowie polskiej gospodarki. Gospodarka tworzy materialne podstawy suwerenności kraju i pomyślności obywateli. Skuteczność naszych działań w tej sferze zaważy na losach całego dzieła naprawy Rzeczypospolitej. Ten fragment reformy jest obecny i sprawdzalny w codziennym doświadczeniu wszystkich polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#JanKrzysztofBielecki">Liczyć się więc będą nie słowa, lecz czyny i namacalne dowody, że potrafimy mądrze zagospodarować odzyskaną wolność. Naszym celem była i jest nadal budowa gospodarki rynkowej. Jako jedyny kraj postkomunistyczny pokonaliśmy pierwszy punkt krytyczny na tej drodze. Nasza złotówka stała się prawdziwym pieniądzem, który warto oszczędzać i który jest wymienialny na waluty obce. Zniknęły kolejki przed sklepami i braki w zaopatrzeniu, które ciągle jeszcze są zmorą naszych sąsiadów. Osiągnęliśmy równowagę, której trzeba bronić i umacniać.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#JanKrzysztofBielecki">Obrona równowagi będzie szczególnie potrzebna na początku roku, kiedy kraj odczuje wzrost cen importowanych surowców, jakkolwiek będzie on mniej bolesny niż w krajach sąsiednich. Utrwalenie równowagi gospodarczej wymagać będzie dotrzymania zasady zrównoważonego budżetu i zdrowej polityki pieniężno-kredytowej. Ważne miejsce zająć winna odpowiedzialna polityka płacowa. Odpowiedzialna, to znaczy taka, która znosi ograniczenia płac w miarę postępów w prywatyzacji. Stwarza szansę wzrostu wynagrodzeń bez nawrotu inflacyjnej gorączki i kolejek sklepowych.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#JanKrzysztofBielecki">Praktyka budowania rynku w Polsce ulegnie istotnym zmianom. Chcemy, by angażowała jak najszersze rzesze obywateli. W ten sposób m.in. wyciągamy wnioski z postawy i woli społeczeństwa, wyrażonej w wyborach prezydenckich. Myślenie o przełamaniu recesji, myślenie o rozwoju, musi uzupełnić sztukę stabilizacji opanowaną w r. 1990.</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#JanKrzysztofBielecki">Nasz program tworzenia ładu rynkowego nastawiony będzie przede wszystkim na ludzi, na ich zdolności, wiarę w sens pracy i zaradność. Chcemy oczyścić pole dla ludzkiej energii i przedsiębiorczości. To jest podstawa naszej filozofii gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-250.9" who="#JanKrzysztofBielecki">Nasza reforma nie będzie podręcznikowa. Oddamy ją w ręce praktyków rynku, znających jego problemy, działających we własnym interesie i na własne ryzyko. Zamierzamy przyspieszyć edukację kadr stanowiących przyszłą żywa tkankę gospodarki rynkowej: menedżerów, bankowców, finansistów i maklerów giełdowych. Młodzi ludzie, którzy będą szkoleni, otrzymają szansę szybkiego awansu. Wypełnienie istniejącej próżni kadrowej i intensywne przygotowanie oficerów rynku jest istotnym elementem obranej przez nas strategii.</u>
          <u xml:id="u-250.10" who="#JanKrzysztofBielecki">Znany jest nam klucz do ożywienia dzisiejszego sektora państwowego i wprowadzenia go na ścieżkę długofalowego wzrostu. Tym kluczem jest własność i konkurencja. Wykorzystując dotychczasowy dorobek koncepcyjny i ustawodawczy w zakresie prywatyzacji inaczej rozłożymy akcenty. Przygotowując zmianę własnościową o znaczeniu historycznym i o konsekwencjach liczonych na pokolenia, musimy dzisiaj szczególnie przyspieszyć małą prywatyzację. Obiecuje ona najszybsze efekty rynkowe, tworzy podstawy kształtowania się warstwy średniej. Trzeba będzie ten proces lepiej obsłużyć i zdecentralizować, tworząc regionalne agendy i szukając wydajniejszych procedur.</u>
          <u xml:id="u-250.11" who="#JanKrzysztofBielecki">Spróbujemy także usprawnić restrukturyzację i zmiany własnościowe, realizowane w drodze likwidacji przedsiębiorstwa państwowego.</u>
          <u xml:id="u-250.12" who="#JanKrzysztofBielecki">Rząd nie będzie utrudniał oddolnych dążeń prywatyzacyjnych ani ich odkładał na nieznaną przyszłość. Przygotowując wielką prywatyzację stawiamy sobie, obok poprawy efektywności, dwa równorzędne cele.</u>
          <u xml:id="u-250.13" who="#JanKrzysztofBielecki">Po pierwsze, powszechne uwłaszczenie tworzące warunki, by każdy mógł być realnym posiadaczem części majątku narodowego.</u>
          <u xml:id="u-250.14" who="#JanKrzysztofBielecki">Po drugie, rozwój rynku kapitałowego w Polsce i całej sieci instytucji finansowych, stanowiących prawdziwy nerw gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-250.15" who="#JanKrzysztofBielecki">W roku 1991 określone zostaną zasady obrotu kapitałowego, utworzona będzie giełda papierów wartościowych w Warszawie, i rozwiną się lokalne giełdy towarowe. Poszukujemy złotego środka pomiędzy regulacją i kontrolą, egzekwującymi reguły uczciwości kupieckiej, a samorzutnym rozwojem usług finansowych.</u>
          <u xml:id="u-250.16" who="#JanKrzysztofBielecki">Rok 1991 będzie przełomowy dla rozwoju konkurencyjnego systemu bankowego w Polsce. Podejmiemy działania, aby wyeliminować państwowy kartel bankowy. Rozszerzy się paleta usług świadczonych w tym zakresie przez krajowe i zagraniczne banki prywatne. Wszystko to powinno tworzyć korzystniejsze warunki rozwojowe drobnej przedsiębiorczości w naszym kraju. Jest nam ona konieczna, gdyż nadaje gospodarce odpowiednią giętkość i elastyczność.</u>
          <u xml:id="u-250.17" who="#JanKrzysztofBielecki">Wzorem wszystkich krajów, które odkryły zalety drobnej przedsiębiorczości, będziemy jej sprzyjać nie tylko w interesie gospodarki, ale też dlatego, że jesteśmy żywo zainteresowani takimi zmianami społecznymi, które umacniają demokrację. Upowszechniać chcemy hipotekę i zastaw jako najprostsze metody pozyskiwania kredytu. Wprowadzimy nowoczesny, przejrzysty i stabilny system podatkowy, dobrze służący zarówno państwu, jak i obywatelom.</u>
          <u xml:id="u-250.18" who="#JanKrzysztofBielecki">Rząd zamierza odegrać aktywną rolę w tworzeniu tego co nazywamy infrastrukturą rynku. Będziemy wspomagać inwestycje z zakresu telekomunikacji, energetyki, transportu. Jak najszybciej chcemy doprowadzić do uruchomienia w kraju nowoczesnej sieci telekomunikacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-250.19" who="#JanKrzysztofBielecki">Również budownictwo mieszkaniowe jest sferą szczególnej troski ze strony rządu, który jednak sam nie jest w stanie rozwiązać tego problemu. Będziemy tworzyli warunki dla uruchomienia indywidualnego kredytu hipotecznego, finansującego rozwój budownictwa. Budując z uporem instytucje rynkowe stwarzamy szanse napływu kredytów zagranicznych na te cele.</u>
          <u xml:id="u-250.20" who="#JanKrzysztofBielecki">Panie i Panowie Posłowie! W najgorszym czasie ucisku narodowego, polskość, tradycję narodową, ale i prześladowaną własność prywatną przechowała polska wieś. Jest to zasługa ogromna, dzięki której dokonując solidarnościowej, pokojowej rewolucji nie zaczynaliśmy z niczym. Ale nie tylko zasługi wsi dla całości narodu i państwa wymagają od nas szczególnej uwagi dla problemów gospodarki rolnej. Wymaga tego aktualny i strategiczny interes Polski. Dlatego wieś, stając się europejska, powinna zachować swój charakter polski. Rząd będzie skutecznie bronić naszych rolników przed nieuczciwą konkurencją z zagranicy, przed importem rolnym po sztucznie zaniżonych cenach.</u>
          <u xml:id="u-250.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-250.22" who="#JanKrzysztofBielecki">Będziemy wspomagać nasz eksport rolny i jego organizację. Trzeba demonopolizować otoczenie rolnictwa, zwłaszcza handel i usługi, a przede wszystkim stwarzać rolnikom łatwiejszy dostęp do kredytów, nie tylko na modernizację produkcji rolnej, ale także na rozwój szerokiej sieci usług, tworzonej przez samych mieszkańców wsi.</u>
          <u xml:id="u-250.23" who="#JanKrzysztofBielecki">Całemu społeczeństwu należy uświadomić, to, o czym rząd będzie stale pamiętał — bezrobocie to problem nie tylko miast, to również jeden z trudnych problemów wsi.</u>
          <u xml:id="u-250.24" who="#JanKrzysztofBielecki">Przygotowujemy odpowiedni program szkolenia zawodowego dla tych rolników, którzy w wyniku zmian strukturalnych zdecydują się sprzedać nierentowne gospodarstwa. Ludzie ci powinni po zdobyciu nowego zawodu pozostać na wsi znajdując właściwe zatrudnienie.</u>
          <u xml:id="u-250.25" who="#JanKrzysztofBielecki">W związku z wyzwaniami cywilizacyjnymi stojącymi przed polską wsią, zamierzam powołać Radę Rozwoju Wsi, która działałaby bezpośrednio przy premierze, a skupiałaby przedstawicieli różnych środowisk i orientacji obecnych w życiu wsi.</u>
          <u xml:id="u-250.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-250.27" who="#JanKrzysztofBielecki">Wysoka Izbo! Niezbędne jest stworzenie stałych zasad współdziałania i negocjacji pomiędzy rządem a centralami związkowymi, pracodawcami i pracownikami w przedsiębiorstwie. System wczesnego ostrzegania powinien umożliwić rozwiązywanie konfliktów u ich źródeł.</u>
          <u xml:id="u-250.28" who="#JanKrzysztofBielecki">Ważna jest zarówno bieżąca waloryzacja emerytur, uporządkowanie systemu rent, jak i wprowadzenie w porozumieniu z siłami społecznymi, nowych rozwiązań w tej dziedzinie. Powinny one godzić konieczny wzrost rent i emerytur z możliwościami gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-250.29" who="#JanKrzysztofBielecki">Polityka społeczna państwa, w dziedzinie pomocy dla osób i grup znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, powinna być wspomagana przez inicjatywy pozarządowe. Prowadzić będziemy aktywną politykę zatrudnienia. Społeczeństwo wykazało ogromną odwagę i wielkie poświęcenie godząc się z koniecznością częściowego bezrobocia. Jednak dotychczas, choć ludzie są zwalniani z pracy, to niewiele przedsiębiorstw zostało wyeliminowanych z rynku. Bezrobocie nie przyniosło wyraźnej poprawy struktury gospodarczej, bo nie było związane z eliminowaniem przedsiębiorstw najgorszych. To musi się zmienić.</u>
          <u xml:id="u-250.30" who="#JanKrzysztofBielecki">Pracownicy sami będą odchodzić z nierentownych przedsiębiorstw, w których źle się zarabia, praca nie ma sensu, a jej warunki urągają godności ludzkiej. Trzeba im w tym pomagać a nie sztucznie podtrzymywać nieudolnych bankrutów na koszt społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-250.31" who="#JanKrzysztofBielecki">Proces upadłości nie musi być jednak gwałtowny i nie może dotyczyć zbyt dużej liczby nierentownych przedsiębiorstw jednocześnie. Można i należy rozłożyć go na etapy, ale przede wszystkim należy go rozpocząć. Potrzebne są więc regulacje dotyczące zasad i wysokości przyznawanych zasiłków, tak aby więcej środków można było przeznaczyć na walkę z bezrobociem.</u>
          <u xml:id="u-250.32" who="#JanKrzysztofBielecki">Wspólnie ze związkami zawodowymi będą opracowywane programy zmiany pracy czy zawodu, mogące otworzyć nowe perspektywy dla pracowników, Tam, gdzie są jeszcze dotacje do upadających zakładów, można je przeznaczyć na sfinansowanie kosztów zmiany pracy i kwalifikacji pracowników. Działając lokalnie rady zatrudnienia, w skład których wchodzą przedstawiciele administracji, pracodawców i pracowników otrzymają więcej kompetencji i stać się powinny forum negocjacji w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-250.33" who="#JanKrzysztofBielecki">Nie będziemy biernie czekać na pojawienie się upadłości, lecz zawczasu na terenie zagrożonym bezrobociem będziemy budować zastępczy rynek pracy, tworząc między innymi specjalne strefy przedsiębiorczości, przyciągając inwestycje krajowe i zagraniczne.</u>
          <u xml:id="u-250.34" who="#JanKrzysztofBielecki">Przygotujemy odpowiedni program szkolenia zawodowego dla tych rolników, którzy sprzedali swe nierentowne gospodarstwa. Ludzie ci powinni po zdobyciu nowego zawodu pozostać na wsi, znajdując właściwe zatrudnienie.</u>
          <u xml:id="u-250.35" who="#JanKrzysztofBielecki">Będziemy przeciwdziałać nastrojom apatii w naszym kraju. Nikt nie może się czuć zagubiony i osamotniony. Bezrobotni muszą mieć szansę znalezienia nowego miejsca pracy. Pracownicy muszą mieć realne szanse lepszej płacy za lepszą pracę i pewność godnej egzystencji po przejściu na emeryturę. Przedsiębiorcy muszą mieć atrakcyjne możliwości inwestowania. Nie zapomnimy też o licznej rzeszy niepełnosprawnych, którym ułatwiać chcemy poruszanie się po naszych ulicach i podejmowanie pracy w normalnych przedsiębiorstwach. Temu służyć powinna reforma.</u>
          <u xml:id="u-250.36" who="#JanKrzysztofBielecki">Panie i Panowie Posłowie! Kapitałowi zagranicznemu chcemy udowodnić, że Polska jest i będzie krajem politycznie stabilnym, gdzie można bezpiecznie i korzystnie inwestować. Ze wśród krajów Wschodniej Europy jesteśmy najbardziej zaawansowani w przechodzeniu do gospodarki rynkowej, dzięki czemu właśnie u nas jest najlepszy klimat do inwestycji zagranicznych. Deklarujemy pełne poszanowanie własności podmiotów zagranicznych i traktowanie ich na równi z kapitałem krajowym. Gwarantować będziemy swobodę przepływu zysku i wycofywania kapitału. Od Zachodu oczekujemy radykalnego zmniejszenia naszego zadłużenia. Liczymy, że dla naszego kraju otworzą się nowe szanse eksportowe, że uzyskamy łatwiejszy dostęp do zagranicznych rynków zbytu.</u>
          <u xml:id="u-250.37" who="#JanKrzysztofBielecki">Wysoka Izbo! Myślę, że po latach współdziałania z Lechem Wałęsą mogę obecnie oczekiwać dobrej funkcjonalnej współpracy z prezydentem Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-250.38" who="#JanKrzysztofBielecki">Jestem posłem, członkiem Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, więc panie posłanki i panowie posłowie znają mnie z ponad półtorarocznej współpracy. Uważam, że dobre i bliskie współdziałanie między wszystkimi siłami politycznymi w Sejmie oraz między parlamentem, prezydentem i rządem właśnie teraz będzie szczególnie ważne. Deklaruję wolę takiego ułożenia tej współpracy, by ustawodawca mógł rozpoznawać własne dzieło w osiągnięciach rządu. Nie może powtórzyć się sytuacja, że uchwalona ustawa miesiącami czeka na przepisy wykonawcze.</u>
          <u xml:id="u-250.39" who="#JanKrzysztofBielecki">Rząd świadom jest znaczenia religii w życiu społeczeństwa. Stojąc na stanowisku rozdziału państwa od Kościoła szanujemy wkład Kościoła w walkę z systemem komunistycznym i jego obecne wysiłki na rzecz moralnego odrodzenia narodu. W polityce wyznaniowej kierować się będziemy tradycyjną zasadą tolerancji światopoglądowej. W najbliższych miesiącach dołożymy wszelkich starań, by przygotowania do czerwcowej wizyty w ojczyźnie papieża Jana Pawła II, wobec którego III Rzeczpospolita ma szczególny dług wdzięczności, przebiegały sprawnie.</u>
          <u xml:id="u-250.40" who="#JanKrzysztofBielecki">Pragnieniem rządu będzie, aby negatywne skutki reform nie stały się powodem kryzysu polskiej rodziny. W minionych latach była ona opoką polskości i wespół z Kościołem broniła moralnego ładu w społeczeństwie. Dziś ten zgromadzony w polskich rodzinach kapitał patriotyzmu chcemy zainwestować w przyszłość III Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-250.41" who="#JanKrzysztofBielecki">Wysoka Izbo! Jest smutną prawdą, iż duża część obywateli powstrzymywała się dotychczas od uczestnictwa w życiu publicznym. Rozpowszechniono opinię, że przyczyną jest brak społecznego zainteresowania dla działalności politycznej, nieufność do polityki jako instrumentu rozwiązywania narodowych problemów. Jest to opinia głęboko niesłuszna. Rząd pragnie pomóc rodakom organizować i angażować się politycznie wokół przez nich samych wybranych wartości i celów, wspierając rozwój partii politycznych. Zdaję sobie sprawę, że obecny układ sił sprawujących w Polsce władzę nie w pełni odzwierciedla zróżnicowanie opinii społeczeństwa. Rząd pragnie współpracować ze wszystkimi liczącymi się, nie tylko parlamentarnymi, siłami politycznymi, również z opozycją.</u>
          <u xml:id="u-250.42" who="#JanKrzysztofBielecki">Nasz rząd będzie podległy swemu czasowi. Oto bowiem formujemy gabinet normalny, już nie pierwszy ani też ostatni w demokratycznym państwie. Podjąłem się bowiem powierzonej mi misji ze świadomością, że gabinet, który utworzę, będzie istniał do czasu wolnych wyborów parlamentarnych, a więc że po nas przyjdzie nie potop, lecz kolejny rząd Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-250.43" who="#JanKrzysztofBielecki">Wysoka Izbo! Pragnę, by działania nowego rządu opierały się na bliskiej mi zasadzie obywatelskiej wolności. Państwo w myśl niej budowane powinno być silne, aby skutecznie stać na straży tej wolności, powinno dysponować odpowiednimi instrumentami, aby tej wolności bronić. Ale równocześnie państwo powinno być ograniczone w swoich kompetencjach, aby tej wolności nie tłumić. Ta zasada będzie nam przyświecała zarówno na polu gospodarczym, jak i w polityce wewnętrznej.</u>
          <u xml:id="u-250.44" who="#JanKrzysztofBielecki">Konieczny jest radykalny zwrot w sposobie traktowania środków masowej informacji. Rozwój politycznej samoorganizacji społeczeństwa nie będzie możliwy bez rozwoju prawdziwie niezależnych środków komunikowania się. Rząd pragnie ten proces wspierać, przyspieszając zarówno rozpoczętą przez naszych poprzedników likwidację RSW, jak i rozbijając poststalinowski monopol Komitetu do Spraw Radia i Telewizji. Uważamy, że właściwą drogą budowy niezależnego politycznie systemu środków informacji jest śmiałe obejmowanie ich przez właścicieli prywatnych.</u>
          <u xml:id="u-250.45" who="#JanKrzysztofBielecki">Rząd będzie prowadził otwartą politykę informacyjną, będziemy mówić nie tylko o sukcesach, ale i o tym co nam się nie udaje i dlaczego. Liczymy jednak, że niezależne prasa, radio i telewizja zrobią to lepiej.</u>
          <u xml:id="u-250.46" who="#JanKrzysztofBielecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Błędem jest myśleć, że solidarność Polaków umarła, gdyż nowy system można zbudować jedynie w ramach wilczych praw „walki wszystkich ze wszystkimi”. Tak budował się kapitalizm w wieku XIX. My jesteśmy być może spóźnieni o całe stulecie, ale na pewno o całe stulecie mądrzejsi. Dysponujemy bowiem sprawdzonymi wzorami, do których Zachód dochodził uciążliwą i kosztowną metodą prób i błędów. Nie ma trzeciej drogi. Prócz cudzych, mamy również własne doświadczenia — nade wszystko doświadczenia ostatniej, solidarnościowej dekady.</u>
          <u xml:id="u-250.47" who="#JanKrzysztofBielecki">Samorząd terytorialny przeżywa swój trudny start. Należy zwiększyć jego kompetencje i — współmiernie do tego — możliwości finansowe, by mógł rzeczywiście autonomicznie kształtować swoją lokalną politykę.</u>
          <u xml:id="u-250.48" who="#JanKrzysztofBielecki">Również zasięg władzy administracji państwowej sięga za głęboko w dół. Krytykę wzbudza koncepcja rejonów. Nie ulega wątpliwości, że w Polsce potrzebne jest, tak jak i na całym świecie, wykształcenie pośrednich szczebli władzy pomiędzy centrum a samorządem lokalnym. Ich powstanie musi być poprzedzone deklaracją woli gmin i związków gmin, odczuwających potrzebę stowarzyszenia w autonomiczne jednostki o większym zasięgu. Współczesna Europa jest coraz bardziej kontynentem autonomicznych regionów, a nie antagonistycznych państw.</u>
          <u xml:id="u-250.49" who="#JanKrzysztofBielecki">Zasada: „mniej państwa w życiu społecznym” wiąże się ze wzrostem wymagań stawianych urzędnikom i funkcjonariuszom państwowym, ale zarazem z wyraźnym podwyższeniem ich społecznego statusu.</u>
          <u xml:id="u-250.50" who="#JanKrzysztofBielecki">Dotychczasowy system — w zbyt małym stopniu zmieniony — preferuje bierne zachowania aparatu państwowego, asekuranctwo urzędników uchylających się od podejmowania decyzji. Ograniczaniu biurokracji towarzyszyć więc będzie działanie rządu preferujące decyzyjną aktywność jego urzędników — zarówno na szczeblu centralnym, jak i w tak zwanym terenie. Powinno to przynieść przyspieszenie procesów decyzyjnych w wielu drobnych z pozoru sprawach, które jednak są bardzo dokuczliwe społecznie.</u>
          <u xml:id="u-250.51" who="#JanKrzysztofBielecki">Będziemy dążyć do uproszczenia rozmaitych procedur administracyjnych. Tak jak w polskich sklepach pojawiły się już uśmiechnięte ekspedientki, tak teraz pora, aby w urzędach pojawili się uprzejmi i sprawni urzędnicy.</u>
          <u xml:id="u-250.52" who="#JanKrzysztofBielecki">Przyświecać nam będą zasady praworządności i sprawiedliwości społecznej, przy czym przyjętą przez naszych poprzedników koncepcję rządów prawa rozumiemy nie tylko jako wyrzeczenie się politycznego odwetu na rzecz dochodzenia sprawiedliwości przed sądem. Rządy prawa, na których straży nie stoi sprawny aparat egzekwowania prawa, pozostaną tylko na papierze. Trzeba skuteczniej zwalczać korupcyjną podkulturę w gospodarce państwowej i w licznych spółkach żerujących na scentralizowanych molochach. Polska musi też dostosować swoje normy ochrony praw autorskich, szczególnie w kulturze i informatyce do standardów krajów wysoko uprzemysłowionych.</u>
          <u xml:id="u-250.53" who="#JanKrzysztofBielecki">Coraz groźniejszą plagą staje się przestępczość kryminalna. Rozwój swobód demokratycznych w Polsce nie może być kompromitowany bezkarnością bandytów i złodziei. Policji brakuje ludzi i środków, ale brakuje jej też ruchliwości i zdecydowania, którą uzyskać może przez pozyskanie nowych kadr.</u>
          <u xml:id="u-250.54" who="#JanKrzysztofBielecki">Jesteśmy zdecydowani wzmacniać policję państwową i żądać od niej, by jak najszybciej zapewniła obywatelom poczucie bezpieczeństwa osobistego oraz by skutecznie chroniła ich własność.</u>
          <u xml:id="u-250.55" who="#JanKrzysztofBielecki">Europeizacja systemu bezpieczeństwa wymaga wyprowadzenia Urzędu Ochrony Państwa ze struktury MSW i podporządkowania go bezpośrednio premierowi.</u>
          <u xml:id="u-250.56" who="#JanKrzysztofBielecki">Wielkie emocje społeczne budzi problem bezpieczeństwa naszego kraju, ludzi i organizacji, które mają tego bezpieczeństwa strzec. Rząd mój z wielką uwagą traktować będzie sprawy dotyczące armii oraz wszystkich specjalnych służb, stojących na straży suwerenności i tajemnic państwa. Będziemy się starali pogłębić i doprowadzić do końca zapoczątkowany już przez naszych poprzedników, proces unaradawiania sił zbrojnych i, co za tym idzie, odzyskiwania przez nie patriotycznej wiarygodności. Pragniemy doprowadzić do sytuacji, w której każdy obywatel będzie miał pewność, iż jego praw i spokoju bronią ludzie charakteryzujący się absolutną lojalnością w stosunku do demokratycznego ustroju i narodowej niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-250.57" who="#JanKrzysztofBielecki">Wysoka Izbo! Kultura polska staje się dziś kulturą prawdziwie niezależną, tą, o którą walczyliśmy od dawna, jedną i niepodzielną, bez rozłamu na krajową i emigracyjną, oficjalną i podziemną. Niezależność odsłania jednak swoje drugie oblicze, okazując się zależnością od wszechwładnego rynku, który unifikuje gusty ludzi w skali całego globu. Dlatego walka o kulturę prawdziwie niezależną, to znaczy o artystyczną indywidualność i oryginalność, wciąż trwa. I z samej istoty kultury trwać będzie zawsze.</u>
          <u xml:id="u-250.58" who="#JanKrzysztofBielecki">Rząd widzi tu swe zadania znacznie skromniej. Polegają one na popieraniu wszelkich form mecenatu, zwłaszcza prywatnego. Zarazem, tak jak kultura jest tworem autorskim, tak też autorski, tzn. przeznaczony na konkretny — zależny od woli sponsora cel — winien być mecenat.</u>
          <u xml:id="u-250.59" who="#JanKrzysztofBielecki">Podobnie rząd widzi swoją rolę w stosunku do pozostałych dziedzin budżetowych: oświaty, nauki, służby zdrowia. Jedyną drogą poprawy sytuacji jest decentralizacji finansowania tych dziedzin. Rząd będzie dążył jednak do zrealizowania obietnicy prezydenta Lecha Wałęsy, wypowiedzianej podczas kampanii wyborczej, że odpisy z budżetu na te dziedziny powinny być porównywalne z odpisami w krajach wysoko uprzemysłowionych.</u>
          <u xml:id="u-250.60" who="#JanKrzysztofBielecki">Istnieje ogromnie pilna potrzeba wykształcenia nowej kadry nauczycielskiej oraz stworzenia programów szkolnych na miarę III Rzeczypospolitej i stojących przed nią wyzwań cywilizacyjnych. Bardzo ważna jest też zmiana programów uniwersyteckich, przede wszystkim w zakresie ekonomii. Będziemy też wspierali pozauniwersyteckie inicjatywy edukacyjne, szczególnie te, gdzie ich uczestnicy mają możliwość kontaktu z zachodnimi ekonomistami i biznesmenami. Z radością powitamy wszelkie inicjatywy samorządowe i społeczne na tym polu.</u>
          <u xml:id="u-250.61" who="#JanKrzysztofBielecki">Trochę w cieniu kryzysu i reformy gospodarki znalazł się ostatnio problem drastycznego stanu środowiska w naszym kraju. Tu również konieczna jest głęboka decentralizująca reforma instytucji i instrumentów ochrony środowiska. Nowe podejście do problemów ekologicznych powinno skutecznie współgrać z nowymi mechanizmami rynkowymi w gospodarce. Konieczne jest stworzenie możliwości szerokiego włączania się społeczeństwa w działalność na rzecz ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-250.62" who="#JanKrzysztofBielecki">Pragmatyzm nie wyklucza ideowości. Dla mojego pokolenia taką ideą była „Solidarność” i jej walka o Polskę niepodległą i demokratyczną. Uczyliśmy się wspólnie, jak przeobrażać tę ideę w polityczne sukcesy. Umożliwiły one inicjowanie reformy, ale zarazem odkryły ogrom gospodarczej katastrofy i spustoszeń w życiu społecznym. Ten rezultat rządów komunistycznych nadal zaciemnia nam horyzont przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-250.63" who="#JanKrzysztofBielecki">Polska potrzebuje oddechu młodości, potrzebuje odwagi i wyobraźni młodego pokolenia. Chcę więc zwrócić się do ludzi młodych z bardzo osobistym wezwaniem — stańcie się dynamicznymi menedżerami, ambitnymi politykami, rzetelnymi nauczycielami, rzutkimi działaczami samorządów. Zakładajcie wytwórnie, warsztaty i sklepy, róbcie kariery, powiększajcie kompetencje, administracja państwa czeka na was.</u>
          <u xml:id="u-250.64" who="#JanKrzysztofBielecki">Wysoka Izbo! Rząd będzie nadal prowadził politykę zagraniczną wzmacniającą niepodległość państwa. Rząd realizować będzie polską rację stanu i interes państwowy. Tym samym kontynuować będzie politykę ogólnonarodową, tak jak ukształtował się ona w ostatnich 15 miesiącach, czyli politykę wychodzącą poza i ponad nasze wewnętrzne różnice, dzielące stronnictwa i grupy polityczne.</u>
          <u xml:id="u-250.65" who="#JanKrzysztofBielecki">Nasze bezpieczeństwo opierać będziemy na dobrych stosunkach z państwami sąsiedzkimi i innymi państwami regionu, na tworzącym się ogólnoeuropejskim systemie bezpieczeństwa oraz na utrzymywaniu kontaktów z tymi instytucjami bezpieczeństwa w Europie, które wykazały swą trwałość i zdolność adaptacji do nowej sytuacji europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-250.66" who="#JanKrzysztofBielecki">Będziemy bardzo aktywnie uczestniczyć w Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz w wiedeńskich rokowaniach rozbrojeniowych.</u>
          <u xml:id="u-250.67" who="#JanKrzysztofBielecki">Biorąc pod uwagę nasze wielorakie interesy, pragniemy bliskiej i owocnej współpracy ze wszystkimi sąsiadami.</u>
          <u xml:id="u-250.68" who="#JanKrzysztofBielecki">Dobre sąsiedztwo będzie nas łączyć zarówno ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, jak republikami, zwłaszcza sąsiadującymi z nami Federacją Rosyjską, Ukrainą i Białorusią. Pielęgnować będziemy stosunki w tych dwóch kierunkach — Związek jako całość i republiki — nie ingerując w przemiany wewnętrzne za naszą wschodnią granicą. Dążymy do zawarcia nowego traktatu ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, normującego całokształt naszych relacji. Do pomyślnego rezultatu chcemy doprowadzić zaawansowane rokowania nad układem o wycofywaniu wojsk radzieckich stacjonujących na naszym terytorium.</u>
          <u xml:id="u-250.69" who="#JanKrzysztofBielecki">Z sąsiadem niemieckim mamy daleko posunięte negocjacje nad traktatem o współpracy i dobrym sąsiedztwie. Traktat ten umocni powstającą wspólnotę interesów polsko-niemieckich. Współpraca ze zjednoczonymi Niemcami musi być intensywna i prowadzona na wielu obszarach. Jej celem będzie również ułatwienie naszej integracji ze wspólnotami europejskimi.</u>
          <u xml:id="u-250.70" who="#JanKrzysztofBielecki">Czeska i Słowacka Republika Federacyjna pozostaje naszym bliskim i ważnym partnerem zarówno na płaszczyźnie stosunków dwustronnych, jak regionalnych.</u>
          <u xml:id="u-250.71" who="#JanKrzysztofBielecki">Przywiązujemy dużą wagę do nowego regionalizmu w naszej części Europy. Mam na myśli współdziałanie trzech państw — Polski, Czechosłowacji i Węgier, współpracę bałtycką oraz związki z tzw. grupą pentagonalną.</u>
          <u xml:id="u-250.72" who="#JanKrzysztofBielecki">Będziemy rozwijać stosunki z republikami bałtyckimi, mając szczególnie na uwadze współpracę z naszym sąsiadem — Litwą.</u>
          <u xml:id="u-250.73" who="#JanKrzysztofBielecki">Pozostajemy zaangażowani w budowę jedności europejskiej. Liczymy na pomyślny wynik prowadzonych aktualnie rokowań nad układem o stowarzyszeniu ze wspólnotami europejskimi. Układ ten wymagać będzie daleko idącej adaptacji naszej gospodarki i naszego prawodawstwa do wzorów i wymogów wspólnotowych. Naszym celem strategicznym pozostaje pełne członkostwo we wspólnotach. Rada Europy w Strasburgu nadal będzie dla nas miejscem intensywnego współdziałania z państwami naszego kontynentu. Przynależność do rady zależy wyłącznie od odbycia wolnych wyborów parlamentarnych. Intensyfikować będziemy nasze kontakty z innymi organizacjami europejskimi.</u>
          <u xml:id="u-250.74" who="#JanKrzysztofBielecki">Zależy nam na dalszej rozbudowie naszych stosunków z państwami Europy Zachodniej, co pozostaje częścią naszej polityki europejskiej. Doniosłe znaczenie ma dla nas partnerstwo z Francją. Wielkie znaczenie przywiązujemy do rozwoju stosunków ze Stanami Zjednoczonymi i Kanadą. Jesteśmy świadomi istotnej roli w naszej polityce zagranicznej współpracy z państwami Ameryki Łacińskiej, w szczególności z państwami „grupy z Rio”, krajami arabskimi, Izraelem, Japonią, Australią, państwami Azji, Afryki i rejonu Pacyfiku.</u>
          <u xml:id="u-250.75" who="#JanKrzysztofBielecki">Wraz z innymi państwami nie będziemy szczędzić wysiłku, aby eliminować wojnę i przemoc ze stosunków międzynarodowych. Nadal na czołowym miejscu pozostaje nasze uczestnictwo w rozlicznych pracach Organizacji Narodów Zjednoczonych i innych organizacji międzynarodowych. Mamy świadomość wynikających stąd naszych zadań i obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-250.76" who="#JanKrzysztofBielecki">Naszą politykę zagraniczną prowadzić będziemy szanując moralność i prawo międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-250.77" who="#JanKrzysztofBielecki">Wysoka Izbo! Obecnej zmiany rządu nie należy interpretować w kategoriach walki o władzę, walki, która pozostawiałaby po sobie zwycięzców i zwyciężonych. Zmianę tę należy rozumieć w kategoriach ogólnego interesu nowoczesnego i demokratycznego państwa. Interes ten wymaga radykalnego poszerzenia klasy politycznej, radykalnego rozszerzenia grupy ludzi zdolnych do sprawowania kierowniczych funkcji w kraju. W tej dziedzinie nie może być monopolu. W tej dziedzinie potrzeba wielu alternatyw, składających się na pluralizm życia politycznego.</u>
          <u xml:id="u-250.78" who="#JanKrzysztofBielecki">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Panie i Panowie Posłowie! Pragnę przedstawić teraz propozycję składu Rady Ministrów. Dobierając kandydatów kierowałem się przede wszystkim kryterium fachowości. Nie układy polityczne, ale kształt zadań, które ten rząd będzie musiał wykonać, kierowały moim wyborem. Ma to być rząd fachowców kompetentnych, zwłaszcza w sprawach gospodarczych. Ma to być zarazem zespół dobrze rozumiejących się ludzi, którzy będą ze sobą współpracowali w ramach zaakceptowanej społecznie filozofii reformy.</u>
          <u xml:id="u-250.79" who="#JanKrzysztofBielecki">Liczę, że Wysoki Sejm podzieli pragmatyzm mojej propozycji, która podyktowana została odpowiedzialnością za los państwa. Skład tego rządu gwarantować musi kontynuację tych projektów i procesów reformy, które dobrze rozpoczęte zostały przez poprzedni gabinet.</u>
          <u xml:id="u-250.80" who="#JanKrzysztofBielecki">Zanim przystąpię do prezentacji kandydatów do objęcia funkcji członków Rady Ministrów, pragnę podkreślić, iż uznaję za niezbędne dokonanie w najbliższej przyszłości zmian w strukturze rządu, które zmierzałyby do dostosowania jego kształtu do warunków gospodarki rynkowej. Temu celowi ma służyć między innymi likwidacja urzędu ministra rynku wewnętrznego. Dlatego też wśród przedłożonych Wysokiemu Sejmowi propozycji składu Rady Ministrów nie zgłosiłem kandydata na ten urząd. Informuję, że część kompetencji tego ministra, niezbędnych do utrzymania także w warunkach gospodarki rynkowej, zostałaby włączona do urzędu ministra przemysłu, który uległby przekształceniu w urząd ministra przemysłu i handlu. Odpowiedni projekt ustawy zostanie Wysokiej Izbie przedłożony w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-250.81" who="#JanKrzysztofBielecki">Podjęte zostaną próby przekształcenia Centralnego Urzędu Planowania w instytucję zajmującą się analizami, prognozami i badaniami gospodarki w wymiarze strategicznym.</u>
          <u xml:id="u-250.82" who="#JanKrzysztofBielecki">Dalsze zmiany w strukturze urzędu dotyczyć będą:</u>
          <u xml:id="u-250.83" who="#JanKrzysztofBielecki">— po pierwsze, urzędu ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki rozwoju wsi,</u>
          <u xml:id="u-250.84" who="#JanKrzysztofBielecki">— po drugie, urzędu ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa, aby doprowadzić do traktowania spraw mieszkaniowych odpowiednio do wagi problemu.</u>
          <u xml:id="u-250.85" who="#JanKrzysztofBielecki">Pragnę również poinformować Wysoką Izbę, iż w związku z przewidywanym uchwaleniem ustawy o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych, m.in. znoszącej Urząd Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń, nie zgłaszam kandydata na stanowisko ministra kierownika tego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-250.86" who="#JanKrzysztofBielecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z wymogami art. 37 Konstytucji przedstawiam następujący skład Rady Ministrów i proszę o powołanie:</u>
          <u xml:id="u-250.87" who="#JanKrzysztofBielecki">— Leszka Balcerowicza na stanowisko wiceprezesa Rady Ministrów i ministra finansów;</u>
          <u xml:id="u-250.88" who="#JanKrzysztofBielecki">— Michała Boniego na stanowisko ministra pracy i polityki socjalnej;</u>
          <u xml:id="u-250.89" who="#JanKrzysztofBielecki">— Wiesława Chrzanowskiego na stanowisko ministra sprawiedliwości;</u>
          <u xml:id="u-250.90" who="#JanKrzysztofBielecki">— Jerzego Eysymontta na stanowisko ministra kierownika Centralnego Urzędu Planowania;</u>
          <u xml:id="u-250.91" who="#JanKrzysztofBielecki">— Adama Glapińskiego na stanowisko ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa;</u>
          <u xml:id="u-250.92" who="#JanKrzysztofBielecki">— Roberta Głębockiego na stanowisko ministra edukacji narodowej;</u>
          <u xml:id="u-250.93" who="#JanKrzysztofBielecki">— Piotra Kołodziejczyka na stanowisko ministra obrony narodowej;</u>
          <u xml:id="u-250.94" who="#JanKrzysztofBielecki">— Dariusza Ledworowskiego na stanowisko ministra współpracy gospodarczej z zagranicą;</u>
          <u xml:id="u-250.95" who="#JanKrzysztofBielecki">— Janusza Lewandowskiego na stanowisko ministra przekształceń własnościowych;</u>
          <u xml:id="u-250.96" who="#JanKrzysztofBielecki">— Henryka Majewskiego na stanowisko ministra spraw wewnętrznych;</u>
          <u xml:id="u-250.97" who="#JanKrzysztofBielecki">— Macieja Nowickiego na stanowisko ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa;</u>
          <u xml:id="u-250.98" who="#JanKrzysztofBielecki">— Marka Rostworowskiego na stanowisko ministra kultury i sztuki;</u>
          <u xml:id="u-250.99" who="#JanKrzysztofBielecki">— Krzysztofa Skubiszewskiego na stanowisko ministra spraw zagranicznych;</u>
          <u xml:id="u-250.100" who="#JanKrzysztofBielecki">— Władysława Sidorowicza na stanowisko ministra zdrowia i opieki społecznej;</u>
          <u xml:id="u-250.101" who="#JanKrzysztofBielecki">— Jerzego Ślęzaka na stanowisko ministra łączności;</u>
          <u xml:id="u-250.102" who="#JanKrzysztofBielecki">— Adama Tańskiego na stanowisko ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej;</u>
          <u xml:id="u-250.103" who="#JanKrzysztofBielecki">— Ewarysta Waligórskiego na stanowisko ministra transportu i gospodarki morskiej;</u>
          <u xml:id="u-250.104" who="#JanKrzysztofBielecki">— Andrzeja Zawiślaka na stanowisko ministra przemysłu;</u>
          <u xml:id="u-250.105" who="#JanKrzysztofBielecki">— Krzysztofa Żabińskiego na stanowisko ministra — szefa Urzędu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-250.106" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu prezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Przypominam, że zgodnie z podjętą przez Sejm decyzją, Sejm przeprowadzi debatę nad oświadczeniem prezesa Rady Ministrów w przyszłym tygodniu na posiedzeniach w dniu 11 i 12 stycznia.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#Marszałek">Zaraz zacznie się proces powielania expose premiera, które nie było wcześniej doręczone w formie pisemnej. Mam nadzieję, że w ciągu 2–3 godzin będziecie państwo mieli tekst expose w skrytkach.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#Marszałek">Proszę obywateli posłów o nieopuszczanie sali, bo będziemy głosować i nie chciałbym, żebyśmy zostali po sensacjach expose w pustej sali.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#Marszałek">Powracamy do punktu 10 i 11 porządku dziennego: Sprawozdania Komisji Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej; Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Ustawodawczej o projektach ustaw o zmianie Prawa górniczego i o zmianie Prawa geologicznego.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania nad projektem ustawy o zmianie Prawa górniczego.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#Marszałek">Jak obywatele posłowie pamiętają, w trakcie dyskusji posłowie zgłosili poprawki, które zostały wydrukowane i w czasie przerwy doręczone. Proszę posła sprawozdawcę Czesława Sobierajskiego o kolejne ich referowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zapewne każdy z państwa ma zestawienie poprawek do Prawa górniczego i chciałbym powiedzieć tylko tyle, że minister przemysłu, pełniący jeszcze obowiązki, jak i przedstawiciele Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — po konsultacjach zgodzili się na wszystkie poprawki, które macie państwo przed sobą, poza jedną dotyczącą skreślenia w art. 12ł ust. 5. Ale o tym powiem później dokładniej.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#PosełCzesławSobierajski">W art. 1 — jest to zmiana 3 w druku nr 874 — proponuje się w ust. 1 określenie: „a także wykluczający ujemne skutki w” zastąpić słowem „oraz”. O co tutaj chodzi. Jest tu jakby zdublowanie zdania, dlatego jest to raczej poprawka redakcyjna: wpisujemy „oraz” i wykreślamy to co się powtarza w poprzednim zdaniu. Jest to poprawka redakcyjna, która nie wnosi merytorycznych zmian.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 1 ust. 1, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (292) Kto jest przeciwny? (Nikt.) Kto się wstrzymał od głosowania? (22) Stwierdzam, że poprawka do art. 1 ust. 1 została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PosełCzesławSobierajski">W art. 12b — jest to pierwsza poprawka do tego artykułu — wyrazy „nie dłuższy niż 25 lat” — chodzi o wydanie koncesji na nie dłużej niż 25 lat — skreślamy, jako że są takie podmioty gospodarcze, takie kopalnie, które przekroczyły już ten okres. Po prostu nie określamy na jak długo, tylko stwierdzamy, że na czas oznaczony, co jest w koncesji, w umowie jasno sprecyzowane po to, żeby jeszcze raz nie występowały o koncesje podmioty, które praktycznie jeszcze 3 czy 4 lata mogą prowadzić eksploatację. 1 to jest poprawka do art. 12b. I jest propozycja przyjęcia tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#Marszałek">Kto jest za pierwszą poprawką do art. 12b, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (259) Kto jest przeciwny? (12) Kto się wstrzymał od głosowania? (21) Stwierdzam, że pierwsza poprawka do art. 12b została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Druga poprawka do tego samego art. 12b wynika z przyjętych ustaw morskich. Mówił o tym pan profesor Kozłowski. Zastępujemy wyrazy: „morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej” wyrazami: „obszarów morskich”. Po prostu musimy tu, w tym prawie dostosować się do tego, co stało się wczoraj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem drugiej poprawki do art. 12b, proszę nacisnąć przycisk. (273) Kto jest przeciwny? (5) Kto się wstrzymał od głosowania? (15) Stwierdzam, że druga poprawka do art. 12b został przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PosełCzesławSobierajski">I jeszcze trzecia poprawka do art. 12b, gdzie się mówi, że koncesje na kopaliny, których wydobywanie podlega Prawu górniczemu oraz kopaliny występujące w granicach morskich — teraz zmieniamy to określenie na obszary morskie — wydaje minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w uzgodnieniu z ministrem przemysłu i organami planowania przestrzennego oraz właściwymi organami samorządu terytorialnego, po zasięgnięciu opinii komisji koncesyjnej — i dodajemy teraz, tego nie było: „powołanej przez organ koncesyjny”. Tak jest w Prawie geologicznym i tu również trzeba, żeby było to zsynchronizowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem trzeciej poprawki do art. 12b, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (281) Kto jest przeciwny? (4) Kto się wstrzymał od głosowania? (12) Stwierdzam, że poprawka trzecia do art. 12b została przyjęta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PosełCzesławSobierajski">W art. 12e w ust. 2 skreślamy wyrazy: „za zwrotem co najmniej kosztów poniesionych na jej sporządzenie”... przepraszam, jak mi się zdaje, nie macie tego państwo, widocznie nie zostało w tym zestawieniu dopisane, niemniej jednak trzeba tu dodać wyraz „odpłatnie”. Nie wiem, jak to się stało, ale trzeba dopisać wyraz „odpłatnie” i powiem państwu, gdzie i dlaczego.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#PosełCzesławSobierajski">Jeśli podmiot gospodarczy, o którym mowa w ust. 1, a więc ten który nabył koncesję na poszukiwanie, nie jest zainteresowany wydobywaniem albo się okazało, że złoże, które odkrył, nie jest wystarczające do wydobywania kopalin, albo odmówiono mu koncesji na wydobywanie kopalin, to podmiot ten zobowiązany jest odpłatnie odstąpić dokumentację geologiczną podmiotowi gospodarczemu wskazanemu przez organ koncesyjny. A więc nie „za zwrotem co najmniej kosztów poniesionych”, bo by się musiał sądzić o to, ale co najmniej odpłatnie, kiedy firmy konsultingowe to wycenią. A więc odpłatnie. Tym określeniem zastępujemy skreślone zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#Marszałek">Kto jest za poprawką do art. 12e ust. 2, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (238) Kto jest przeciwny? (5) Kto się wstrzymał od głosowania? (25) Stwierdzam, że Sejm poprawkę do art. 12e ust. 2 zaakceptował.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Poprawka pierwsza do art. 12ł podlegająca na skreśleniu ust. 5 jest najdalej idąca. Gdyby ją przyjąć, to jak mówiłem odpowiadając pani posłance Proszowskiej, kopalnie czy podmioty gospodarcze przestawiając się na technologie korzystne ekologicznie, musiałyby ponosić o wiele większe nakłady. I gdyby teraz stało się to obligatoryjne, to praktycznie rzecz biorąc wielce podrożyłoby to wydobycie, być może nawet to wydobycie uczyniło niemożliwym. Według oceny wszystkich, którzy wyrazili opinię w tej sprawie, poprawka jest niekorzystna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#Marszałek">Czy pan wnioskuje odrzucenie czy przyjęcie?</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#komentarz">(Poseł Czesław Sobierajski: Tak, odrzucenie.)</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem pierwszej poprawki do art. 12ł...</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#komentarz">(Poseł Czesław Sobierajski: Nie za odrzuceniem...)</u>
          <u xml:id="u-263.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie, nie za odrzuceniem.)</u>
          <u xml:id="u-263.5" who="#Marszałek">Przepraszam, jaka jest poprawka panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Pani posłanka Proszowska wnosi oczywiście, aby przyjąć...</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#PosełCzesławSobierajski">... tę poprawkę. Niemniej ja wyraziłem opinię komisji i tych, którzy brali udział...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#Marszałek">Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 12ł w brzmieniu zaproponowanym przez posłankę Proszowską, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (58) Kto jest przeciwny? (147) Kto się wstrzymał od głosowania? (72) Stwierdzam, że poprawka posłanki Proszowskiej do art. 12ł została przez Sejm odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Druga poprawka do tego samego art. 12ł dotyczy ust. 5 tego artykułu. Chodzi o to aby dodać w pkt. 2 określenie: „lub rehabilitujących środowisko”. Jest to po prostu dopowiedzenie, sformułowanie do uznania Wysokiej Izby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#Marszałek">Kto jest za drugą poprawą do art. 12ł, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (130) Kto jest przeciwny? (39) Kto się wstrzymał od głosowania? (96) Stwierdzam, że poprawka druga do art. 12ł została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PosełCzesławSobierajski">W art. 102 proponuje się ust. 2 nadać brzmienie...</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#komentarz">(Poseł Joanna Proszowska: Przepraszam, panie marszałku, to jest nie tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#Marszałek">Proszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PosełJoannaProszowska">Ponieważ moja poprawka była dalej idąca, pan poseł sprawozdawca pominął propozycję, aby w art. 12ł ust. 5 skreślić pkt 1 dotyczący wybierania pozabilansowych zasobów złoża.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Dobrze, tylko że tego akurat nie ma...</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#PosełCzesławSobierajski">Przepraszam, rzeczywiście jest jeszcze jedna poprawka do art. 12ł do ust. 9, nie spojrzałem dokładnie. Chodzi o to, aby w art. 12ł ust. 9 na końcu pierwszego zdania dodać wyrazy „górniczo-geologiczne”. I to jest oczywiście konsekwencja, żeby przy szczególnie korzystnych warunkach określić precyzyjnie, o jakie warunki chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#Marszałek">Kto jest za poprawką do art. 12ł ust. 9, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk (152) Kto jest przeciwny? (12) Kto się wstrzymał od głosowania? (104) Stwierdzam, że poprawka do art. 12ł ust. 9 została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#Marszałek">Przepraszam posła sprawozdawcę, jeszcze jest jakaś uwaga.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PosełStefanWanot">W sprawie formalnej. Pan poseł sprawozdawca pominął jedną poprawkę, którą ja zgłaszałem. Jest to także poprawka do art. 12ł. Poprawka pierwsza — pani poseł Proszowskiej — została odrzucona. Natomiast poprawka druga dotycząca tego, aby w ust. 5 skreślić pkt 1, to była moja poprawka, ja ją zgłosiłem.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#komentarz">(Poseł Czesław Sobierajski: Tak, rzeczywiście była, ale nie jest tutaj w zestawieniu zapisana...)</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#PosełStefanWanot">Ona jest tu zapisana!</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ona jest zapisana!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#Marszałek">Jest, panie pośle, zapisana jako poprawka druga w 4 punkcie zestawienia.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#Marszałek">Proszę państwa, proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Rzeczywiście muszę państwa przeprosić. No teraz nic już nie można zrobić więcej niż poddać pod głosowanie tę poprawkę. Może jeszcze przytoczę tę poprawkę pana posła Wanota.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#PosełCzesławSobierajski">A więc opłata eksploatacyjna podstawowa może być obniżona w razie wybierania zasobów pozabilansowych złoża, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów. I dyskutowaliśmy nad tym, że oczywiście można tu dokonywać różnych rzeczy. Dlatego poseł Wanot zaproponował skreślenie tego pkt 1 w ust. 5 art. 12ł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#Marszałek">Kto jest za poprawką posła Wanota do art. 12ł ust. 5, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (175) Kto jest przeciwny? (13) Kto się wstrzymał od głosowania? (75) Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę posła Wanota do art. 12ł ust. 5.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PosełCzesławSobierajski">I teraz mamy poprawkę do art. 102a ust. 2. Chodzi o to aby ust. 2 nadać brzmienie;</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#PosełCzesławSobierajski">„Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określa:</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#PosełCzesławSobierajski">1) rodzaje przedsiębiorstw górniczych obowiązanych do świadczeń określonych w ust. 1,</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#PosełCzesławSobierajski">2) wielkość wnoszonej opłaty”.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#PosełCzesławSobierajski">O co tutaj chodzi? Obecnie w tym artykule jest zapis, że obligatoryjnie wszystkie przedsiębiorstwa górnicze uczestniczą w kosztach działalności. Tymczasem są takie przedsiębiorstwa, które nawet nie chcą albo nie mogą uczestniczyć z innych przyczyn. I dlatego jest propozycja, żeby precyzyjniej określić, kto ma uczestniczyć i na jakich zasadach. A Rada Ministrów określi wielkość wnoszonej opłaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#Marszałek">Kto jest za poprawką do art. 102a ust. 2, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (218) Kto jest przeciwny? (12) Kto się wstrzymał od głosowania? (35) Stwierdzam, że Sejm przyjął poprawkę do art. 102a ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PosełCzesławSobierajski">I to wszystkie poprawki do nowelizowanego Prawa górniczego. Przepraszam za rozkojarzenie, ale udzieliły mi się emocje po wystąpieniu premiera. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, proszę uważać. Przystępujemy obecnie do głosowania rządowego projektu ustawy o zmianie Prawa górniczego.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#Marszałek">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem projektu ustawy o zmianie Prawa górniczego w brzmieniu proponowanym przez Komisję Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej, Komisję Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę. (264) Kto jest przeciwny? (3) Kto się wstrzymał od głosowania (13) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie Prawa górniczego.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania projektu ustawy o zmianie Prawa geologicznego.</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#Marszałek">W trakcie dyskusji posłowie zgłosili poprawki, których tekst został posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#Marszałek">Proszę posła sprawozdawcę Stefana Kozłowskiego o kolejne ich referowanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PosełStefanKozłowski">Panie Marszałku! Panie Prezydencie! Szanowni Państwo! W trakcie debaty zgłoszono 10 poprawek. Wszystkie te poprawki mają charakter redakcyjny, porządkowy i nie naruszają istoty nowelizacji tej ustawy. Nie powinny zatem budzić poważniejszych wątpliwości. Przystępuję więc do czytania kolejno tych poprawek. W art. 1 ust. 2. pkt 2 chodzi o to, aby na końcu dodać wyrazy: „z wyjątkiem wód głębinowych”. Rzecz w tym, że całość regulacji gospodarki wodami podziemnymi odkładamy do bardzo pilnej nowelizacji Prawa wodnego, na którą usilnie czekamy. To znaczy czekamy, że Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa przedłoży nam jej projekt. Wody głębinowe natomiast jako łączące się z zagadnieniem górniczym powinny być tutaj dopisane. Stąd propozycja dopisania w pkt. 2 „z wyjątkiem wód głębinowych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 1 ust. 2 pkt 2, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (211) Kto jest przeciwny? (2) Kto się wstrzymał od głosowania? (17) Stwierdzam, że poprawka do art. 1 ust. 2 pkt 2 została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#Marszałek">Proszę państwa, 230 głosów to niemal granica quorum. Chyba że ktoś nie głosował.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PosełStefanKozłowski">W art. la pkt 2 słowo „także” należy zastąpić słowem „takie”. To jest poprawka czysto redakcyjna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawki redakcyjnej do art. 1a pkt 2, proszę nacisnąć przycisk. (247) Kto jest przeciwny? (5) Kto się wstrzymał od głosowania? (8) Stwierdzam, że poprawka do art. 1a pkt 2 została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#PosełStefanKozłowski">Następna poprawka dotyczy art. 16a ust. 2 i art. 16d ust. 2. Polega na zastąpieniu sformułowania: „morskiej wyłącznej strefy ekonomicznej” wyrazami: „obszarów morskich”. Związane to jest z przyjętą wczoraj ustawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#Marszałek">Kto jest za poprawką do art. 16a ust. 2 i art. 16d ust. 2, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (233) Kto jest przeciwny? (3) Kto się wstrzymał od głosowania? (16) Stwierdzam, że poprawka do art. 16a ust. 2 i art. 16d ust. 2 została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PosełStefanKozłowski">W art. 16e ust. 6 chcemy termin dwa lata zmienić na trzy lata. Chodzi o czas przedłużenia koncesji. Z rytmu prac geologicznych wynika, że potrzebne jest tu wydłużenie o jeden rok.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 16e ust. 6, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (242) Kto jest przeciwny? (1) Kto się wstrzymał od głosowania? (8) Stwierdzam, że poprawka do art. 16e ust. 6 została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PosełStefanKozłowski">Następna poprawka mówi o tym, aby w art. 16e dodać nowy ust. 9: „Jeżeli podmiot gospodarczy w trakcie prac poszukiwawczych i rozpoznawczych, ze względu na rodzaj kopaliny, dokona jej eksploatacji — to zobowiązany jest do złożenia sprawozdania (co do ilości i jakości wyeksploatowanej kopaliny) do organu koncesyjnego i zapłacenia opłaty eksploatacyjnej”.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#PosełStefanKozłowski">Krótkie objaśnienie. Jeżeli na przykład w trakcie pracy poszukiwawczej ktoś natrafi na bursztyn i wybierze ten bursztyn, musi złożyć sprawozdanie i zapłacić opłatę eksploatacyjną. Czyli to jest uporządkowanie tych wyjątkowych sytuacji, gdzie wydobycie następuje w procesie poszukiwania złoża.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 16e ust. 9, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (248) Kto jest przeciwny? (Nikt.) Kto się wstrzymał od głosowania? (6) Stwierdzam, że poprawka do art. 16e ust. 9 została przyjęta przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#PosełStefanKozłowski">Poprawka następna ma czysto redakcyjne znaczenie. W nazwie funduszu zamiast: „gospodarki wodnej” napisano: „gospodarki morskiej”, zatem słowo „morskiej” musimy zmienić na wodnej”. Czysto redakcyjna poprawka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 16e ust. 9, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (237) Kto jest przeciwny? (Nikt.) Kto się wstrzymał od głosowania? (5) Stwierdzam, że poprawka do art. 16e ust. 9 została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#PosełStefanKozłowski">Poprawka kolejna mówi o tym, ażeby w art. 16k przy powoływaniu się na art. 16e ust. 6 po prostu zmienić ust. 6 na 7. Jest to powołanie się na wcześniejszy artykuł i nastąpiło tutaj przekłamanie. Czysto redakcyjna poprawka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#Marszałek">Kto jest za poprawką do art. 16k, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (239) Kto jest przeciwny? (3) Kto się wstrzymał od głosowania? (4) Stwierdzam, że poprawka do art. 16k została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#PosełStefanKozłowski">Kolejna poprawka mówi o tym, aby w art. 25 w pkt. 1 po wyrazie „zawartości” dodać: „substancji szkodliwych dla środowiska oraz”. Chodzi o to, ażeby w dokumentacji geologicznej były również pokazane substancje szkodliwe dla środowiska, które mogą być uruchomione w procesie wydobycia i przeróbki, jako wstępne ostrzeżenie przed konsekwencjami uruchomienia złoża.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#Marszałek">Kto jest za poprawką do art. 25 pkt 1, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (247) Kto jest przeciwny (1) Kto się wstrzymał od głosowania? (6) Stwierdzam, że poprawka do art. 25 pkt 1 została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#PosełStefanKozłowski">Poprawka kolejna ma na celu doprecyzowanie i mówi, żeby w art. 26 w ust. 1 dodać pkt 8 w brzmieniu: „Minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa określi zakres informacji o wynikach prac geologicznych objętych tajemnicą państwową”. Chodzi o to, że przy rozmowach z partnerami, zwłaszcza zagranicznymi, musi być ustalona dokładnie sfera tajemnicy państwowej, co można a czego nie można udostępniać firmom starającym się o koncesje w Polsce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#Marszałek">Kto jest za poprawką do art. 26 pkt 1, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (247) Kto jest przeciwny? (3) Kto się wstrzymał od głosowania? (7) Stwierdzam, że poprawka do art. 26 pkt 1 została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#Marszałek">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#PosełStefanKozłowski">Ostatnia poprawka. W art. 26b w pkt. 2 po wyrazie: „stwierdzenia” dodać: „istotnych” jako doprecyzowanie pojęcia trudnych warunków górniczych i geologicznych. To jest tylko takie uszczegółowienie wymagań, które będą stosowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 26b, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (241) Kto jest przeciwny? (7)</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Źle funkcjonuje urządzenie do liczenia głosów!)</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#Marszałek">Musimy wobec tego powtórzyć.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawki do art. 26b, proszę podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (241) Kto jest przeciwny? (7) Kto się wstrzymał od głosowania? (11) Stwierdzam, że poprawka do art. 26b została przez Sejm przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#Marszałek">Przystępujemy teraz do głosowania całości poselskiego projektu ustawy o zmianie Prawa geologicznego.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#Marszałek">Kto z posłanek i posłów jest za przyjęciem projektu ustawy o zmianie Prawa geologicznego w brzmieniu proponowanym przez Komisję Systemu Gospodarczego i Polityki Przemysłowej, Komisję Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisję Ustawodawczą wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk. (256) Kto jest przeciwny? (Nikt.) Kto się wstrzymał od głosowania? (6) Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o Prawie geologicznym 256 głosami za, bez głosów przeciw, przy 6 wstrzymujących się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#Marszałek">Chciałem jeszcze poinformować Wysoką Izbę — proszę się nie podrywać z miejsc, to są już dosłownie ostatnie zdania — że punkt 12 dzisiejszego porządku dziennego: Pierwsze czytanie senackiego projektu ustawy o uznanie za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego oraz z powodu naruszania praw człowieka (druk nr 611); będzie rozpatrywany na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#Marszałek">W celu wygłoszenia oświadczenia zgłosiła się pani poseł Maria Stolzman i pani poseł Maria Stępniak z Koła PSL „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-300.8" who="#Marszałek">Proszę panią poseł Marię Stolzman o wygłoszenie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#PosełMariaStolzman">Panie Marszałku! Panie i panowie posłowie! W nawiązaniu do informacji, którą podał pan marszałek Tadeusz Fiszbach, o utworzeniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna, chciałam poinformować, że klub ten liczy 74 członków, 45 posłów i 29 senatorów.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#PosełMariaStolzman">Równocześnie chciałabym w imieniu tego klubu przedstawić bardzo króciutkie oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#PosełMariaStolzman">Zycie polityczne w Polsce przybiera nowe kształty. W obozie „Solidarności” powstały znaczące ugrupowania, które wywodząc się z jednego nurtu i szanując te same wartości, mają inne wizje dróg i metod prowadzących do demokracji. Podziały istniejące w OKP utrudniają pracę parlamentarną i nie pozwalają poszczególnym grupom mówić własnym głosem na forum Sejmu. Uznając, że niezbędna jest czytelność zachowań wobec wyborców, powołujemy Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#PosełMariaStolzman">Naszym celem jest nadal praca na rzecz demokracji, gospodarki rynkowej, społeczeństwa obywatelskiego oraz godziwych i bezpiecznych warunków życia. W imię dobra wspólnego nasz klub będzie działał w ramach ruchu solidarnościowego, współpracował z konstytucyjnymi organami państwa i współdziałał z Obywatelskim Klubem Parlamentarnym.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#Marszałek">Proszę panią poseł Marię Stępniak o wygłoszenie oświadczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#PosełMariaStępniak">Oświadczenie Koła PSL „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#PosełMariaStępniak">Nadchodzący rok rolnicy witają z nadzieją, ale i rozlicznymi obawami wywołanymi stanem gospodarki. Roztropny i pracowity polski rolnik w dalszym ciągu jest traktowany przez środki masowego przekazu w sposób fałszywy, poniżający jego godność. Jednocześnie kłamliwe informacje prowadzą do skłócenia wsi z miastem. Przykładem jest „Gazeta Wyborcza” z dnia 4 stycznia 1991 roku, która zamieszcza informację dotyczącą ceny skupu zbóż oferowaną przez Agencję, wynoszącą 680 tysięcy złotych za tonę, a jednocześnie podaje fałszywą cenę skupu zbóż na giełdach światowych, twierdząc, że wynosi ona 40–45 dolarów za tonę. Obecnie cena zboża na giełdach kształtuje się od 120 do 140 dolarów za tonę.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#PosełMariaStępniak">Rolnicy odgrywali i odgrywają znaczącą rolę w Polsce i Europie. Tak więc szatańskie pomysły z podawaniem kłamliwych informacji nie prowadzą do życia w wolności i demokracji. Koło PSL „Solidarność” domaga się sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#Marszałek">Informacje o treści złożonych interpelacji oraz o treści nadesłanych odpowiedzi na interpelacje zawarte są w dołączonym posłom druku sejmowym nr 691.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#Marszałek">Proszę Państwa! Na tym kończymy 48 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#Marszałek">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#Marszałek">Porządek dzienny następnego posiedzenia Sejmu w dniach 11 i 12 stycznia został wyłożony do skrytek poselskich w sali dolnej palarni.</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#Marszałek">Jeszcze raz przypominam, że obecnie już się powiela expose premiera, które będzie gotowe w ciągu 2–3 godz., ponieważ gotowy jest na razie jeden egzemplarz.</u>
          <u xml:id="u-304.6" who="#Marszałek">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-304.7" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską).</u>
          <u xml:id="u-304.8" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 16 min 20)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>