text_structure.xml
52.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 4 m. 25 po poł.).</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie. Protokół 2 posiedzenia uważam za przyjęty, gdyż nie wniesiono przeciw niemu zarzutów. Protokół 3 posiedzenia leży w biurze sejmowem do przejrzenia. Jako sekretarze zasiadają pp. Sołtyk i Waszkiewicz. Listę mówców prowadzi p. Sołtyk.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Proszę P. Sekretarza o odczytanie interpelacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#komentarz">(czyta):</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Głąbińskiego i tow. ze Zw. L.-N. do p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie karygodnego tolerowania przez lwowskie Kuratorjum Szkolne zbrodniczej agitacji w t. zw. ukraińskiem szkolnictwie w Małopolsce Wschodniej.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Głąbińskiego i tow. ze Zw.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzpWaszkiewicz">L N. do p. Ministra Spraw Zagranicznych w sprawie nielojalnego zachowania się rządu austriackiego wobec wrogiej i zbrodniczej agitacji przeciw Polsce.</u>
<u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Sokolnickiej i tow. ze Zw. L.-N. do p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie.</u>
<u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Waszkiewicza i tow. z Klubu N. P. R. do p. Ministra Pracy i Opieki Społecznej w sprawie urlopów dla ekspedientów, zatrudnionych w przemyśle włókienniczym.</u>
<u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja posłów klubu P. S. L. do p. Ministra Sprawiedliwości w sprawie pogwałcenia ustawy o ochronie drobnych dzierżawców.</u>
<u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Redera i kol. z klubu N. P. R. do p. Prezydenta Ministrów w sprawie zatrudnienia więźniów wojskowych i cywilnych w majątkach rolnych.</u>
<u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Łańcuckiego i tow. do p. Ministra Spraw Wewnętrznych z powodu rozwiązania reprezentacji gminnych w pow. tarnobrzeskim przez starostę Spissa, oraz teroryzowania przezeń ludności w okresie wyborczym.</u>
<u xml:id="u-3.9" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Łańcuckiego i tow. do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie konfiskaty odezwy związku proletariatu miast i wsi pod tytułem „Do walki z reakcją burżuazyjną”.</u>
<u xml:id="u-3.10" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Sobka i tow. do p. Ministra Sprawiedliwości w sprawie znęcania się policji państwowej nad aresztowanymi chłopakami z Rakszawy.</u>
<u xml:id="u-3.11" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Kazimierza Dobrowolskiego i tow. ze Związku P. P. S. do p. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie zakazu odczytu p. t. „Kościół, religja a państwo” przez starostę częstochowskiego.</u>
<u xml:id="u-3.12" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Wolickiego i tow. ze Zw. P. P. S. do p. Ministra Spraw Wewnętrznych, w sprawie karygodnego postępowania policji pow. łuninieckiego w stosunku do spokojnej ludności.</u>
<u xml:id="u-3.13" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Pragiera i tow. ze Zw. P. P. S. do pp. Ministrów: Spraw Wewnętrznych, Pracy i Opieki Społecznej w sprawie nadużycia władzy urzędowej przez starostę Tyszkowskiego w Śniatynie.</u>
<u xml:id="u-3.14" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja pp. Pragiera, K. Dobrowolskiego i tow. ze Zw. P. P. S. do p. Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych w sprawie umów służbowych z gajowymi, zawieranych przez okręgowy zarząd lasów państwowych w Warszawie.</u>
<u xml:id="u-3.15" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Smoły i tow. z klubu P. S. L. „Wyzwolenie” do p. Prezesa Głównego Urzędu Ziemskiego w sprawie parcelacji majątku Góry Wysokie.</u>
<u xml:id="u-3.16" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Wojtowicza i tow. z kl. P. S. L.</u>
<u xml:id="u-3.17" who="#SekretarzpWaszkiewicz">„Piast” do p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawne zastosowania ustaw szkolnych na kresach.</u>
<u xml:id="u-3.18" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Malika i tow. z klubu P. S. L. „Piast” do p. Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w sprawie utrzymania szkół powszechnych.</u>
<u xml:id="u-3.19" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacja p. Baranowa i tow. z kl. Białoruskiego do p. Ministra Sprawiedliwości w sprawne zaaresztowanych.</u>
<u xml:id="u-3.20" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Interpelacje te odeślę p. Prezydentowa Ministrów na drodze, regulaminem przepisanej. P. Prezydent Ministrów donosi, że p. Naczelnik Państwa zwolnił p. Antoniego Kamieńskiego z urzędu Ministra Spraw Wewnętrznych i jednocześnie poruczył p. Ludwikowi Darowskiemu, dotychczasowemu Ministrowi Pracy i Opieki Społecznej, tymczasowe kierownictwo Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.</u>
<u xml:id="u-3.21" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Poseł Kazimierz Średniawa prosi o udzielenie 4-tygodniowego urlopu z powodu choroby. Przypuszczam, że mogę uważać urlop za udzielony.</u>
<u xml:id="u-3.22" who="#SekretarzpWaszkiewicz">Zgłosił się nowy poseł, p. Łuckiewicz, który dotychczas nie złożył ślubowania poselskiego. Proszę Pana Sekretarza o odczytanie formuły ślubowania.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#komentarz">(czyta):</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#SekretarzpSołtyk">„Ślubuję uroczyście, jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, wedle najlepszego mego rozumienia i zgodnie z sumieniem rzetelnie pracować wyłącznie dla dobra Państwa Polskiego, jako całości”.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#SekretarzpSołtyk">Proszę posła Łuckiewicza o powtórzenie złożenia ślubowania przez powtórzenie słowa „ślubuję”.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PŁuckiewicz">Prysiahaju, ślubuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#komentarz">(czyta):</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#OtrzymałemnastępującepismoodpPrezydentaMinistrów">„Mam zaszczyt zawiadomić P. Marszałka, że w dniu dzisiejszym złożyłem Panu Prezydentowi Rzeczypospolitej prośbę o udzielenie dymisji całemu Gabinetowa. Prezydent Ministrów Juljan Nowak”.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#OtrzymałemnastępującepismoodpPrezydentaMinistrów">Jeżeli mimo to nie odwołałem posiedzenia plenarnego, to dlatego, że uważałem za rzecz konieczną, aby odbyło się pierwsze czytanie ustaw, przedłożonych przez Rząd, i aby Komisje mogły przystąpić do pracy.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#OtrzymałemnastępującepismoodpPrezydentaMinistrów">Przystępujemy do porządku dziennego: Pierwsze czytanie prowizorium budżetowego na kwartał 1 r. 1923 (druk Nr. 15). Nikt głosu nie żąda, proponuję odesłanie sprawy do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#OtrzymałemnastępującepismoodpPrezydentaMinistrów">2. Pierwsze czytanie ustawy o Trybunale Stanu (druk Nr. 11). Nikt głosu nie żąda; odsyłam projekt ustawy do Komisji Konstytucyjnej.</u>
<u xml:id="u-6.5" who="#OtrzymałemnastępującepismoodpPrezydentaMinistrów">3. Pierwsze czytanie ustawy o Trybunale Kompetencyjnym (druk Nr. 12), projekt odsyłam do Komisji Prawniczej.</u>
<u xml:id="u-6.6" who="#OtrzymałemnastępującepismoodpPrezydentaMinistrów">4. Pierwsze czytanie ustawy w przedmiocie regulowania stosunków celnych (druk Nr. 13), projekt odsyłam do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
<u xml:id="u-6.7" who="#OtrzymałemnastępującepismoodpPrezydentaMinistrów">5. Pierwsze czytanie ustawy o Izbach Rolniczych (druk Nr. 14). Nikt głosu nie żąda, odsyłam sprawę do Komisji Rolnej.</u>
<u xml:id="u-6.8" who="#OtrzymałemnastępującepismoodpPrezydentaMinistrów">6. Pierwsze czytanie ustawy o zcalaniu gruntów (druk Nr. 16). Nikt głosu nie żąda, odsyłam sprawę do Komisji Rolnej.</u>
<u xml:id="u-6.9" who="#OtrzymałemnastępującepismoodpPrezydentaMinistrów">Zwrócono się do mnie o wycofanie z porządku dziennego punktu 7, t. j. wyboru czterech członków i dwóch zastępców do Komisji Kontroli Długów Państwa, wobec tego jednak, że nie nastąpiło pod tym względem porozumienie, zapytuję, czy Panowie się na to zgadzają?</u>
<u xml:id="u-6.10" who="#komentarz">(Głosy: Godzimy się)</u>
<u xml:id="u-6.11" who="#OtrzymałemnastępującepismoodpPrezydentaMinistrów">P. Głąbiński; Panie Marszałku, proszę o głos w sprawie 7 punktu porządku dziennego.</u>
<u xml:id="u-6.12" who="#OtrzymałemnastępującepismoodpPrezydentaMinistrów">Głos ma p. Głąbiński.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PGłąbiński">Na 7 punkcie porządku dziennego był umieszczony nasz wniosek nagły w sprawie zawieszenia Krzyża w sali sejmowej. Wniosek ten przedtem był odpadł, ponieważ nie było jeszcze posiedzenia normalnego. Proszę, aby punkt ten został przywrócony, a w razie postawienia go na porządku dziennym proszę o rozpatrzenie nagłości i meritum wniosku.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Istotnie Zw. L. N. domagał się jeszcze dawniej postawienia tego punktu na porządku dziennym i oświadczyłem podówczas z trybuny, że będzie on postawiony.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu dalszego, mianowicie 8: nagłość wniosku p. Korfantego i to w. w sprawie wprowadzenia na Górnym Śląsku waluty polskiej (druk Nr. 7). Porozumiałem się z p. Korfantym, aby zrzekł się dziś motywowania nagłości wniosku wobec dymisji obecnego gabinetu, wskutek czego Rząd nie miałby możności oświadczenia się co do tego wniosku.</u>
<u xml:id="u-8.2" who="#Marszałek">To samo dotyczy punktu 9 porządku dziennego: nagłość wniosku p. Gdyka w sprawie ustawicznie wzmagającej się drożyzny.</u>
<u xml:id="u-8.3" who="#Marszałek">Przystępujemy więc do punktu 10 porządku dziennego, który przez pomyłkę nie został umieszczony, mianowicie: motywowanie nagłości wniosku Zw. L. N. w sprawie zawieszenia Krzyża w sali sejmowej.</u>
<u xml:id="u-8.4" who="#Marszałek">Głos ma p. Brownsford.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PBrownsford">Wysoka Izbo! Wniosek nasz zmierza do tego, aby Krzyż, który znajduje się poza salą sejmową, zawiesić teraz w tej sali. Dlaczego się to stało, że swego czasu nie umieszczono Krzyża w Sejmie, tego już uzasadniać nie będę, bo b. Sejm jest już poza nami i wstępujemy w nowy okres pracy.</u>
<u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Głosy na ławach P. S. L.: P. Trąmpczyński na to się nie zgodził).</u>
<u xml:id="u-9.2" who="#PBrownsford">Proszę Panów Kolegów zaczekać łaskawie, moje umotywowanie nie będzie długo trwało.</u>
<u xml:id="u-9.3" who="#PBrownsford">Z Bogiem naród polski rozpoczyna każdą uroczystość i każdą ważniejszą pracę. Wówczas to świątynie są pełne i ludność zanosi błagania, żeby praca jej była owocną. Także i w tym Sejmie przed otwarciem i przy innych uroczystościach tego Sejmu udawaliśmy się stąd gremialnie do Katedry i innych kościołów w tym samym celu — ażeby uprosić łaski Bożej do pracy.</u>
<u xml:id="u-9.4" who="#komentarz">(Głosy na lewicy: Aby się faszystom powodziło! Głos na prawicy: Spokojnie! Cicho!).</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Proszę Marszałkowi pozostawić wzywanie do spokoju.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PBrownsford">Umieszczamy Krzyż w szkołach, w lokalach sądowych, na Krzyż przysięga chrześcijanin, przysięgali królowie, przysięgał prezydent, przysięgają urzędnicy. Krzyż więc bezwarunkowo powinien znajdować się w sali obrad, w której się przecież rozstrzyga najważniejsze sprawy dla całego kraju i narodu. Zatem nikt nie może zaprzeczyć, żeby wniosek ten nie był słuszny. Już od X wieku począwszy Krzyż przyświecał Polsce i dzięki obronie Krzyża Polska zasłużyła sobie na miano przedmurza chrześcijaństwa. Więc i w cudownie zmartwychwstałej Polsce Krzyż ten większą powinien odgrywać dla nas rolę i przyświecać powinien naszej pracy.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PBrownsford">Na wiecach, zwoływanych przez którąkolwiek bądź partję, posłowie spotykali się z oburzeniem ludności, iż podobno Krzyża nie ma w samym Sejmie, lecz na korytarzu.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Głosy w lewem centrum: Trąmpczyński go tam zawiesił).</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#PBrownsford">Zapytuję Wysoką Izbę, jaką można było dać odpowiedź ludności. Była to przecież prawda, Krzyża nie było.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#komentarz">(Głosy w centrum: Daliście odpowiedź, że Piastowcy nie chcą. P. Herz: Że N. P. R. się nie zgodziło).</u>
<u xml:id="u-11.5" who="#PBrownsford">To może nowy Sejm naprawić. I dlatego...</u>
<u xml:id="u-11.6" who="#komentarz">(Głos: Trąmpczyński powinien zawiesić Krzyż)</u>
<u xml:id="u-11.7" who="#PBrownsford">…jeżeli Krzyż przyświecał temu ludowi w niewoli, to niechże przyświeca mu także w odrodzonej Ojczyźnie, to znamię Krzyża niech będzie mu pomocą także w pracy politycznej. Niech więc widok Krzyża dodaje siły i mocy obrońcom prawdy...</u>
<u xml:id="u-11.8" who="#komentarz">(Głosy na lewicy: Prawa Konstytucji. Wesołość)</u>
<u xml:id="u-11.9" who="#PBrownsford">…niech zawstydza i onieśmiela wrogów</u>
<u xml:id="u-11.10" who="#komentarz">(Głos: Faszystów).</u>
<u xml:id="u-11.11" who="#PBrownsford">Proszę o uchwalenie nagłości i meritum tego wniosku.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Przeciwko nagłości nikt głosu nie żąda. Wobec tego przystępujemy do głosowania za nagłością. Proszę Posłów, którzy są za nagłością wniosku, ażeby wstali. Większość. Nagłość uchwalona.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Oklaski na prawicy)</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">Jest wniosek p. Brownsforda, ażeby uchwalić teraz meritum wniosku. Panowie znają wniosek, do dyskusji nikt się nie zgłosił, wobec tego będziemy głosowali nad samym wnioskiem. Proszę P.P. Posłów, którzy są za meritum wniosku, by wstali. Większość, wniosek przeszedł.</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#komentarz">(Oklaski na prawicy).</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">Porządek dzienny wyczerpany.</u>
<u xml:id="u-12.5" who="#Marszałek">Nadeszły następujące wnioski nagłe:</u>
<u xml:id="u-12.6" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów Zw. L. N. o uchwalenie projektu ustawy, zabezpieczającej obywatelom narodowości polskiej należny im nadzór w urzędach i zakładach państwowych i samorządowych, w dostawach publicznych, w koncesjonowanym przemyśle i handlu, oraz w handlu artykułami monopolów państwowych. Odsyłam go do Komisji Konstytucyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.7" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów Zw. L. N. w sprawie pragmatyki służbowej dla pracowników kolei państwowych i dla funkcjonariuszy i pracowników poczt, telegrafów i telefonów, jakoteż w sprawie przeprowadzenia systemizacji stanowisk służbowych w kolejnictwie. Odsyłam go do Komisji Administracyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.8" who="#Marszałek">Wniosek nagły p. Kadłubowskiego i tow. ze Zw. L. N. w sprawie pasa zdemilitaryzowanego przy granicy prowizorycznej między Polską i Litwą na przestrzeni od granicy pruskiej do Niemna. Odsyłam go do Komisji Zagranicznej.</u>
<u xml:id="u-12.9" who="#Marszałek">Wniosek nagły pos. Bitnera i tow. z KI. Chrz. Dem. w sprawie czasowego wstrzymania wprowadzenia Kasy Chorych w żyrardowskich zakładach tkackich. Odsyłam go do Komisji Ochrony Pracy.</u>
<u xml:id="u-12.10" who="#Marszałek">Wniosek nagły pos. Gdyka i tow. z KI. Chrz. Dem. w sprawie śpiesznego przygotowania i przedłożenia Sejmowi projektów ustaw o ubezpieczeniach społecznych dla robotników. Odsyłam go do Komisji Ochrony Pracy.</u>
<u xml:id="u-12.11" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów z Klubu N. P. R. w sprawie ukrócenia niepomiernej drożyzny środków spożywczych i artykułów pierwszej potrzeby. Odsyłam go do Komisji do Walki z Drożyzną.</u>
<u xml:id="u-12.12" who="#Marszałek">Wniosek nagły p. Sokolnickiej i tow. ze Zw. L. N. w sprawie emerytów Polaków, którzy wysłużyli emeryturę w Niemczech, oraz w sprawie wdów i sierot po urzędnikach ze służby pruskiej. Odsyłam go do Komisji Administracyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.13" who="#Marszałek">Wniosek nagły p. Dobrowolskiego i tow. ze Zw. P.P.S. w sprawie niezwłocznego wydania przez Rząd zakazu wywozu drzewa osikowego z granic Rzeczypospolitej Polskiej. Odsyłam go do Komisji Przemysłowo - Handlowej.</u>
<u xml:id="u-12.14" who="#Marszałek">Wniosek nagły p. Regera i tow. ze Zw. P.P.S. w sprawie sprostowania art. 2 ustawy z dnia 22 września 1922 r. w przedmiocie zmiany ustawy niemieckiej z dn. 20 grudnia 1911 r. o ubezpieczeniu urzędników prywatnych. Odsyłam go do Komisji Ochrony Pracy.</u>
<u xml:id="u-12.15" who="#Marszałek">Wniosek nagły p. Smulikowskiego i tow. ze Zw. P.P.S. w sprawie przedłożenia przez rząd projektu ustawy uposażeniowej dla funkcjonariuszy państwowych, emerytów, wdów, tudzież pracowników przedsiębiorstw państwowych. Odsyłam go do Kos misji Administracyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.16" who="#Marszałek">Wniosek Klubów Białoruskiego i Ukraińskiego w sprawie uwięzienia arcybiskupa ukraińskiego Eleuterjusza, biskupa Pantelejmona i wysłania za granicę biskupa Sergjusza. Odsyłam go do Komisji Administracyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.17" who="#Marszałek">Wniosek nagły Klubów Białoruskiego i Ukraińskiego w sprawie ucisku religijnego, wywieranego przez władze miejscowe na proboszcza oraz parafjan cerkwi dubińskiej pow. bielskiego, woj. białostockiego, a zarazem w sprawie związanego z tem łapownictwa. Odsyłam go do Komisji Administracyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.18" who="#Marszałek">Wniosek nagły Klubu Białoruskiego w sprawie nadużyć administracji podczas wyborów do Sejmu i Senatu. Odsyłam go do Komisji Administracyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.19" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów Klubu Białoruskiego w sprawie prześladowania szkolnictwa białoruskiego. Odsyłam go do Komisji Oświatowej.</u>
<u xml:id="u-12.20" who="#Marszałek">Wniosek nagły p. Matakiewicza i tow. z Klubu Chrześcijańsko - Narodowego w sprawie przyśpieszenia wypłat pensji emerytów, oraz poborów wdów i sierot po funkcjonariuszach państwowych w Małopolsce. Odsyłam go do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
<u xml:id="u-12.21" who="#Marszałek">Wniosek nagły N. P. R. w sprawie uchwalenia amnestji. Odsyłam go do Komisji Konstytucyjnej i Prawniczej.</u>
<u xml:id="u-12.22" who="#Marszałek">Wniosek nagły p. Nowickiego i tow. z Klubu P. S. L. Wyzwolenie w sprawie uregulowania stosunków prawno-służbowych nauczycielstwa szkół powszechnych. Odsyłam go do Komisji Oświatowej i Administracyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.23" who="#Marszałek">Wniosek nagły p. Marjana Malinowskiego i tow. ze Zw. P.P.S. w sprawie karania podbijaczy cen na artykuły pierwszej potrzeby, oraz handlarzy walutowych. Odsyłam go do Komisji Walki z Drożyzną.</u>
<u xml:id="u-12.24" who="#Marszałek">Wniosek nagły pp. Hartglasa, Grünbauma i tow. z Koła Żydowskiego w sprawie uchylenia przepisów prawnych, ograniczających równouprawnienie ludności żydowskiej w b. zaborze rosyjskim. Odsyłam go do Komisji Prawniczej.</u>
<u xml:id="u-12.25" who="#Marszałek">Wniosek nagły p. Daczki i tow. z Klubu Zjednoczenia Niemieckiego w sprawie zmiany art. 1 ustęp 2 ustawy z dnia 18 listopada 1921 r. o dobrach rodzinnych b. dzielnicy pruskiej. Odsyłam go do Komisji Prawniczej.</u>
<u xml:id="u-12.26" who="#Marszałek">Wniosek nagły p. Reicha i tow. z Koła Żydowskiego w sprawie nieprzyjmowania do służby urzędników żydowskich we Wschodniej Małopolsce. Odsyłam go do Komisji Administracyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.27" who="#Marszałek">Wniosek nagły Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów, Polskiego Stronnictwa Ludowego Wyzwolenie, Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, Narodowej Partji Robotniczej w sprawie rychłego wniesienia ustawy o ochronie Rzeczypospolitej i Konstytucji. Odsyłam go do Komisji Konstytucyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.28" who="#Marszałek">Wniosek nagły Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów, Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”, Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, Narodowej Partji Robotniczej w sprawie zaprzysiężenia urzędników i siły zbrojnej na Konstytucję. Odsyłam go do Komisji Konstytucyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.29" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów ze Związku Ludowo-Narodowego w sprawie emerytur. Odsyłam go do Komisji Administracyjnej.</u>
<u xml:id="u-12.30" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów ze Związku Ludowo-Narodowego w sprawie uposażenia pracowników państwowych. Odsyłam go do Komisji Skarbowo-Budżetowej.</u>
<u xml:id="u-12.31" who="#Marszałek">Ponadto wpłynęło kilka wniosków, dotyczących tej samej materji. A więc:</u>
<u xml:id="u-12.32" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów z Klubu P. S. L. i N. P. R. w sprawie wrogich dla Państwa manifestacji w Warszawie w dniach 9, 10 i 11 b. m.</u>
<u xml:id="u-12.33" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów Związku Ludowo-Narodowego, Klubu Chrześcijańskiej Demokracji i Klubu Chrześcijańsko-Narodowego o wybór komisji sejmowej śledczej dla zbadania organizacji i działalności bojówek socjalistycznych.</u>
<u xml:id="u-12.34" who="#komentarz">(Wesołość na lewicy).</u>
<u xml:id="u-12.35" who="#Marszałek">Wniosek nagły Zw. P. P. S., P. S. L. „Wyzwolenie” w sprawie zorganizowanych przez obóz prawicowy gwałtów i zaburzeń ulicznych w Warszawie w dniu zaprzysiężenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
<u xml:id="u-12.36" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów z „Koła Żydowskiego” w sprawie zaburzeń ulicznych i bezczynności władzy w d. 11 grudnia 1922 r.</u>
<u xml:id="u-12.37" who="#Marszałek">Co do wniosków w sprawie zajść w dn. 9, 10, 11 zgłoszono wniosek, ażebym dopuścił na dzisiejszem posiedzeniu motywowanie nagłości. Dotychczasowa praktyka była tego rodzaju, że motywowanie nagłości odbywało się na posiedzeniu najbliższem po tem, na którem wniosek został zgłoszony. O ileby jednakże nie było sprzeciwu, albo o ileby większość oświadczyła się za tem, ażeby motywowanie nagłości odbyło się na posiedzeniu dzisiejszem, dopuściłbym do motywowania.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PBarlicki">Proszę o głos.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Głos ma o. Barlicki.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PBarlicki">Stawiam wniosek, ażeby nagłość motywowano dzisiaj.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Kto jest za wnioskiem p. Barlickiego, ażeby motywowanie nagłości tych wniosków odbyło się dzisiaj, zechce powstać. Wniosek jednomyślnie przyjęty.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Uprzedzam, że wszystkie te wnioski stanowią jedną materję, a zatem będą traktowane razem i mogę dopuścić tylko jeden głos za nagłością i jeden głos przeciw nagłości.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Głosy: Dlaczego? Chyba do każdego wniosku).</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#Marszałek">Taka była dotychczasowa praktyka. Sądzę, że jest ona zupełnie słuszna i tej praktyki będę się trzymał.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#Marszałek">Dla umotywowania nagłości głos ma p. Daszyński.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PDaszyński">Wysoka Izbo! Nie porachunki partyjne, ani hasło bezpośredniej walki klasowej nadaje treść temu naszemu wnioskowi. Wniosek nasz podyktowany jest uczuciem głębokiej troski o sam byt niepodległy Republiki Polskiej, o jej konstytucję i wymiar prawa wobec każdego obywatela.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#PDaszyński">Mimo to nie możemy się ograniczyć do stwierdzenia tylko formalnej natury przestępstw względem całości praw i ustroju Rzeczypospolitej. Rozumiemy dokładnie społeczne i polityczne podłoże tej zaciętej walki, która szarpie i miota wnętrznościami Polski. Wiemy doskonale, że podłożem najgłębszem i najsmutniejszem tej walki jest ciemnota polityczna, zupełny brak jasnych pojęć o najprostszych funkcjach prawnych organów życia zbiorowego w wolnej Republice.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#PDaszyński">Z pod trzech systemów ucisku, z pod trzech systemów unicestwiania każdego normalnego przejawu siły narodu, dostały się masy polskie do niepodległej Rzeczypospolitej Polskiej. Wszelkie podstawowe pojęcia, poczucie władzy, uległy głębokiemu przesunięciu. Dawniej bowiem władzę oznaczał ten, kto miał najbrutalniejszą siłę do dyspozycji przeciwko masie ludowej. Poczucie władzy wpajano batem i więzieniem w każdego człowieka w Polsce. I dlatego nieszanowanie władzy polskiej, naigrawanie się swawolnego z rzekomej jej bezsilności, stały bunt przeciwko najprostszym władzom, wybranym jawnie i legalnie przez naród, — to powszechne zjawisko, istniejące poza klasami i partjami politycznemi.</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#PDaszyński">Na tle tego objawu rozpanoszyła się polityka społeczna, którą krótkim wyrazem możnaby nazwać — polityką strwożonego o swoją przyszłość paskarstwa...</u>
<u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy.)</u>
<u xml:id="u-17.5" who="#PDaszyński">...paskarstwa miejskiego, paskarstwa wiejskiego, paskarstwa we wszystkich odcieniach strwożonego o swoje zyski, podlegające ciągłym wahaniom. To paskarstwo w ciężkiej, zażartej walce konkurencyjnej o dobra, o te szmaty, o tę walutę, o te dewizy, to paskarstwo dawno już wystąpiło do boju. Drobnomieszczańskie kupiectwo, drobnomieszczańska inteligencja, t. z w. wolne zawody czują się ciężko zachwiane i dlatego nic dziwnego, że z natury tchórzliwe, z natury dbające tylko o natychmiastowe zyski, zaczęły szukać haseł, któreby mogły być święte, gdyby ich nie sponiewierano i nie zaszargano w błocie. Przewodnim sztandarem, głównem hasłem jest nacjonalizm. Nacjonalizm, dochodzący do barbarzyństwa, do zapomnienia uczuć chrześcijańskich, do zapomnienia religji, do zapomnienia wszystkiego, co człowieka czyni podobnym do człowieka, bez względu na kolor jego skóry, bez względu na jego wyznanie. I, proszę Panów, pod hasłem tego nacjonalizmu w gruzy ma paść pierwsza zasada demokracji i konstytucji polskiej, zasada panowania większości wolno wybranych posłów</u>
<u xml:id="u-17.6" who="#komentarz">(Wrzawa na prawicy).</u>
<u xml:id="u-17.7" who="#PDaszyński">W walce tej sięgnięto do skorumpowania doszczętnego administracji polskiej. Słaba, chwiejna, nie znająca prawa administracja polska staje się wyrazicielką klasy, którą odmawia wymiaru prawa, stwarzając męki, tortury dla miljonów ludzi w polskich miastach i wsiach. Niema sprawiedliwości, niema u nas prawa, — oto są słowa, które słyszymy z ust każdego pokrzywdzonego człowieka.</u>
<u xml:id="u-17.8" who="#PDaszyński">Ale, proszę Panów, nietylko wymiar prawa stał się środkiem walki na korzyść górnych kilkudziesięciu tysięcy, ale nie wahano się w takiej chwili, jak dzisiejsza, sięgnąć nikczemnym tajnym spiskiem w głąb armji polskiej (Na prawicy śmiech i okrzyki: Strzelec P. O. W.! Na lewicy okrzyki: Hańba!).</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Mówca ma odgraniczony czas, proszę mu nie przeszkadzać.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PDaszyński">Polska w ten sposób traci wiązania prawne. — To, nad czem cywilizowane narody, to nad czem Sejm Ustawodawczy tracił czas, tracił energję, aby stworzyć z mozołem niedoskonałe, niedokładne jeszcze wiązania prawne dla świeżo wskrzeszonego do wolności narodu, — to pęka i rozłazi się w oczach naszych. Granice nasze geograficzne, nie dające się obronić inaczej, jak tylko przez największą potęgę, jaką Polak rozporządza: przez mur solidarnych, w zapale świętym gorejących piersi obywateli, — stają się w ten sposób bezbronne wobec wrogów z zachodu i wschodu (Na prawicy wrzawa).</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#PDaszyński">Jednak nietylko to, nietylko bezbronność naszej Ojczyzny, ale klęska klęsk w naszych warunkach, wojna domowa, grozi zabłyśnięciem straszliwej łuny nad Polską. Boć, Panowie, każdy z Was, który obala demokrację, który piwa na wolę większości tego ciała, który znieważa i hańbi wolno obranego Prezydenta Republiki Polskiej...</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#komentarz">(Wesołość na prawicy),</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#PDaszyński">…daje hasło do wojny domowej, podpala dach Rzeczypospolitej. Bo nie myślcie panowie, że lud miejski i wiejski, że robotnicy i chłopi ustąpią przed dyktaturą mniejszości.</u>
<u xml:id="u-19.4" who="#komentarz">(Wrzawa na prawicy. — Marszałek dzwoni. Głos na prawicy: Przed mniejszościami narodowemi nie ustąpią! — Głos na lewicy: Cicho faszyści!)</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Proszę Panów o spokój.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PDaszyński">Dyktatura mniejszości, łamiąca demokrację, spotka się z otwartą wojną z dołu. Rewolucja, dyktowana z góry, spotka się z rewolucją, idącą z dołu.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy)</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#PDaszyński">Panowie, dziś kołyszecie się i uspakajacie tem, że po Waszej stronie są urzędy i sądy, że skorumpowana administracja nie ściga Was i że włos Wam z głowy nie spadnie, kiedy znieważacie Prezydenta Republiki i hańbicie Zgromadzenie Narodowe. Tak jest, Panowie, możecie dziś uznawać się za zwycięzców, ale, Panowie, kto sieje wiatr — zbiera burzę!</u>
<u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(P. Korfanty: Bardzo słusznie. Huczne oklaski na prawicy. Marszałek dzwoni)</u>
<u xml:id="u-21.4" who="#PDaszyński">Ale jeszcze tej wojny domowej niema, jeszcze Sejm obraduje, Marszałek nasz jeszcze ma w ręku władzę nad Sejmem, a my przestrzegamy posłuchu; jeszcze Prezydent Rzeczypospolitej nie obalony, jeszcze spiski nie stoczyły do gruntu wiązadeł Państwa.</u>
<u xml:id="u-21.5" who="#komentarz">(Brawa, oklaski na prawicy. Marszałek dzwoni)</u>
<u xml:id="u-21.6" who="#PDaszyński">I dlatego powiadam: najwyższy czas, aby Sejm i rząd zrozumiały swoje zadanie, rząd, nie składający się z tchórzów, niegodnych wykonywania publicznych funkcji honorowych.</u>
<u xml:id="u-21.7" who="#komentarz">(Oklaski na lewicy)</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Zwracam Panu Posłowi uwagę, że Rząd jest nieobecny, przeto nie może się bronić przed zarzutami.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#komentarz">(Okrzyki)</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">Nie przywołuję do porządku, tylko zwracam uwagę.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#PDaszyński">Nie powiedziałem, że obecny Rząd, tylko wogóle rząd.</u>
<u xml:id="u-23.1" who="#PDaszyński">I dlatego wniosek nasz zmierza do tego, aby wrzód zdrenować, aby nieporządki usunąć, aby prawu do zwycięstwa dopomóc. Niczego więcej nie żądamy, jak odpowiedzialności. Na kogo ta odpowiedzialność prawna padnie, ten jej się poddać musi.</u>
<u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Oklaski na prawicy)</u>
<u xml:id="u-23.3" who="#PDaszyński">Polskie życie publiczne nie może być dalej dżunglą afrykańską, w której buszuje kilkunastu hultaji klasowych. I dlatego sądzę, że wniosek ten zostanie prawdopodobnie uchwalony przez tych, którzy mnie obecnie oklaskują.</u>
<u xml:id="u-23.4" who="#komentarz">(Śmiechy na prawicy)</u>
<u xml:id="u-23.5" who="#PDaszyński">Jeśli Panowie sądzicie, iż krew przelana przedwczoraj jest dobrym tematem dla Waszych kpin, to Panowie znajdziecie ocenę u współczesnych i potomności. Wasz faszyzm albo zginie w Polsce, rozbije głowę o demokrację, albo Polska zapłonie wojną domową.</u>
<u xml:id="u-23.6" who="#komentarz">(Huczne oklaski na lewicy)</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Głos ma poseł Stroński.</u>
<u xml:id="u-24.1" who="#komentarz">(Ogromna wrzawa na lewicy, okrzyki. Okrzyki: Niech się Pan najpierw przedstawi: „Jestem Lewin, chrześcijański żyd!”. Na prawicy: To jest demokracja i liberalizm!)</u>
<u xml:id="u-24.2" who="#Marszałek">Proszę Panów Posłów o spokój.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#PStroński">Wysoki Sejmie!</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#PStroński">Trzy grupy, które zgłosiły wniosek nagły w sprawie zajść poniedziałkowych, poleciły mi, ażebym, jako jeden z posłów miasta Warszawy, po wysłuchaniu mowy w obronie praworządności, w obronie prawa, wygłoszonej przez b. prezydenta rządu lubelskiego...</u>
<u xml:id="u-25.2" who="#komentarz">(Głosy na lewicy: Niech żyje rząd lubelski! Oklaski)</u>
<u xml:id="u-25.3" who="#PStroński">…ażebym po wysłuchaniu tej mowy, uzasadnił, dlaczego przeciwni jesteśmy nagłości tamtego wniosku, a oświadczamy się za nagłością wniosku naszego.</u>
<u xml:id="u-25.4" who="#PStroński">Wysoki Sejmie! Powodem pożałowania godnych zajść na ulicach miasta Warszawy</u>
<u xml:id="u-25.5" who="#komentarz">(Głos: Cóż to? Pan sam siebie żałujesz? Wrzawa na lewicy)</u>
<u xml:id="u-25.6" who="#PStroński">…było głosowanie sobotnie nad wyborem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
<u xml:id="u-25.7" who="#PStroński">Z lewej strony Izby zarzucają, że wybór był prawny, a zatem jakakolwiek manifestacja była niedozwolona. Nikt prawności tego wyboru nie podaje w wątpliwość (Nieustanna wrzawa na lewicy), ale zwracam uwagę Panów, że manifestacje społeczeństwa odbywają się nie tylko przeciw bezprawiu, ale także przeciwko takim zjawiskom życia politycznego, które ogół lub część ogółu uważa za niepożądane. Kiedy rok temu w tej Wysokiej Izbie uchwalono utworzenie w Konstytucji polskiej Senatu, co nie było bezprawiem, wtedy panowie z lewej strony Izby urządzili manifestacje uliczne. Głos: Ale Konstytucji jeszcze nie było. Inny głos: Ale nie rozbijano! Inny: Przed faktem, ale nie po fakcie!). Nie, Panie, to było już post factum. Manifestowano przeciw zjawisku politycznemu, które uważano za niepożądane.</u>
<u xml:id="u-25.8" who="#komentarz">(Głos: To było przed ogłoszeniem Konstytucji)</u>
<u xml:id="u-25.9" who="#PStroński">Dobrze, zaraz Panu powiem, co Panowie robili w innym wypadku, po ogłoszeniu uchwały. Kiedy Sejm prawomocną uchwałą powierzył w lipcu tego roku posłowi Korfantemu misję utworzenia gabinetu, to po powierzeniu przez Sejm Korfantemu tej misji.</u>
<u xml:id="u-25.10" who="#komentarz">(Głos: Sejm jej nie powierzał!),</u>
<u xml:id="u-25.11" who="#PStroński">Panowie urządziliście manifestacje uliczne.</u>
<u xml:id="u-25.12" who="#komentarz">(Wrzawa, głos: Wyście teraz urządzili zamach, a nie manifestację! Marszałek dzwoni)</u>
<u xml:id="u-25.13" who="#PStroński">A więc niema powodu, żeby inne zwyczaje polityczne obowiązywały dla jednej części społeczeństwa, a inne dla drugiej, i to w takiej sprawie, jak wybór Prezydenta nie przez większość polską.</u>
<u xml:id="u-25.14" who="#PStroński">Jak Panom wiadomo, pierwsze manifestacje odbyły się w niedzielę.</u>
<u xml:id="u-25.15" who="#komentarz">(Wielka wrzawa. Marszałek dzwoni. Różne okrzyki p. Wiślickiego)</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">P. Wiślicki niema głosu.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PStroński">Jak Panom wszystkim wiadomo, odbyły się one zupełnie spokojnie, bez jakiegokolwiek zaburzenia porządku...</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(P. Hartglas: Tylko żydów wyrzucano z tramwajów! Pańskich kuzynów wyrzucano z tramwajów!)</u>
<u xml:id="u-27.2" who="#PStroński">...przyczem jest rzeczą znaną, że posłowie z tej strony Izby, którzy w niedzielę przemawiali, wszyscy nawoływali… (Wielka wrzawa. Różne okrzyki. Powinien Pan mieć trochę rozumu, przynajmniej sprytu, a nie, jak pierwszy lepszy chjenista, jak p. Dubanowicz. Marszałek dzwoni) …zarówno do uznania prawności wyboru prezydenta, jak ks. p. Nowakowski, jakoteż nawoływali do pracy, a nie do zaburzeń, jak gen. Haller.</u>
<u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">(Głos na lewicy: Haller mówił, że broń się znajdzie!)</u>
<u xml:id="u-27.4" who="#PStroński">I te rzeczy są wszystkie dokładnie stwierdzone.</u>
<u xml:id="u-27.5" who="#PStroński">Natomiast w poniedziałek przyszło rzeczywiście do wykroczeń karygodnych, ponieważ niektórych posłów nie wpuszczano do Sejmu, a nawet na niektórych posłów podniesiono rękę.</u>
<u xml:id="u-27.6" who="#komentarz">(P. Barlicki: Wstydź się Pan wobec świata! P. Żuławski: Pańscy koledzy prowadzili ten tłum!)</u>
<u xml:id="u-27.7" who="#PStroński">To, co jeden z Panów Posłów teraz mówi, że moi. koledzy posłowie z tej strony izby (wskazuje na prawicę) urządzali te manifestacje, to Panowie mówicie i piszecie ciągle, jak...</u>
<u xml:id="u-27.8" who="#komentarz">(Wrzawa)</u>
<u xml:id="u-27.9" who="#PStroński">...w dzisiejszym „Robotniku”, piśmie P. P. S. twierdzicie np., że planem posłów z prawicy było nie dopuścić…</u>
<u xml:id="u-27.10" who="#komentarz">(Wrzawa)</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Poseł Marek nie ma głosu.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PStroński">…było nie dopuścić do zaprzysiężenia nowowybranego Prezydenta. Istotnie, gdyby ta strona Izby urządzała manifestacje, to niewątpliwie musiałaby mieć jakiś plan.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Głosy na lewicy: Miała! Miała!)</u>
<u xml:id="u-29.2" who="#PStroński">Ale proszę Panów, niech Panowie na chwilę zastanowią się nad tem, jaki mógł być ten plan? Tym planem nie mogło być przecież to, ażeby nie został zaprzysiężony jako Prezydent Rzeczypospolitej p. Narutowicz, czyli ażeby w dalszym ciągu na naczelnem stanowisku państwowem pozostawić p. Piłsudskiego</u>
<u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">(Wrzawa, szydercze okrzyki na lewicy: Pan lepiej pisze, niż mówi! P. Barlicki: Pan zawsze łże jednakowo! Głosy na ławach żydowskich: Won, żydzie, won! Na przechrztach robimy najgorszy interes!).</u>
<u xml:id="u-29.4" who="#PStroński">Jeżeli Panowie nie wierzycie…</u>
<u xml:id="u-29.5" who="#komentarz">(Wrzawa. Głosy na lewicy: Nie, nie! Rewolucje prawicowe wogóle kończą się farsą).</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Proszę Pana kończyć.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#PStroński">Jeżeli Panowie w tym wypadku nie uwierzycie i pp. posłom z tej strony Izby (wskazuje na prawicę) i mnie, że to nie było naszym celem, to rzeczywiście niczemu nie uwierzycie.</u>
<u xml:id="u-31.1" who="#PStroński">W sprawie tych zajść poniedziałkowych koniecznem byłoby, to jest rzecz jasna, dochodzenie prawne i wymiaru kary tam, gdzie należy.</u>
<u xml:id="u-31.2" who="#komentarz">(Głos: Pocoście dzieci wyprowadzili na ulicę?)</u>
<u xml:id="u-31.3" who="#PStroński">Jednak tutaj zwracam uwagę, że gdy te dochodzenia się odbędą...</u>
<u xml:id="u-31.4" who="#komentarz">(Głos na lewicy: To Pan będzie siedział w kozie!),</u>
<u xml:id="u-31.5" who="#PStroński">...to Panowie dowiedzą się o rzeczach, o których dzisiaj nie wiedzą, a które będą przez świadków stwierdzone.</u>
<u xml:id="u-31.6" who="#PStroński">Dowiecie się Panowie, że Poseł Piotrowski, nad którego pobiciem my wszyscy ubolewamy...</u>
<u xml:id="u-31.7" who="#komentarz">(Głos na lewicy: A, a, a,!)</u>
<u xml:id="u-31.8" who="#PStroński">...przez długi czas bo od 10 i pół, aż do godziny blisko 12 chodził po Placu Trzech Krzyży.</u>
<u xml:id="u-31.9" who="#komentarz">(Głos na lewicy: I nie mógł się dostać do Sejmu!!)</u>
<u xml:id="u-31.10" who="#PStroński">Nie, przedostał się!</u>
<u xml:id="u-31.11" who="#komentarz">(P. Żuławski: Pan łże, jesteś Pan bandyta, kłamca i tchórz)</u>
<u xml:id="u-31.12" who="#PStroński">Chodził z p. posłem Żuławskim, co będzie stwierdzone przez świadków, jak przez st. komisarza policji Gostyńskiego...</u>
<u xml:id="u-31.13" who="#komentarz">(Wrzawa)</u>
<u xml:id="u-31.14" who="#PStroński">...który tam był i prosił dwukrotnie p. Piotrowskiego, ażeby nie lżył zebranej młodzieży, do której mówił takiemi słowy jak: hołota, bydło.</u>
<u xml:id="u-31.15" who="#komentarz">(P. Dąbski: P. Szydłowski też lżył! P Żuławski: Pan łże!)</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#Marszałek">Przywołuję p. posła Żuławskiego do porządku za nieparlamentarne wyrażenia.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PStroński">I kiedy p. Piotrowski wszedł raz jeszcze w tłum i powiedział: „Możecie szczeniaki na mnie szczekać, ale dotknąć mnie nie możecie!” było to tuż przed opłakanem zajściem, kiedy rzucono się na p. posła Piotrowskiego.</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#PStroński">Gdy będzie dochodzenie, to się Panowie dowiecie, że gdy senator Limanowski, poseł Daszyński i poseł Jaworowski przyszli na Płac Trzech Krzyży…</u>
<u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Wrzawa: Skąd Pan to wie?)</u>
<u xml:id="u-33.3" who="#PStroński">Wiem wszystko, bo trzech sprawozdawców było… wtedy zatem do tych dwóch posłów i do senatora Limanowskiego przyszedł aspirant policji Pakulski z przodownikiem Gierszem i kilkoma posterunkowymi i powiedział, że ich przeprowadzi do Sejmu.</u>
<u xml:id="u-33.4" who="#komentarz">(P. Marek: Zasadzka!)</u>
<u xml:id="u-33.5" who="#PStroński">Wówczas p. Jaworowski odpowiedział, że nie potrzebują policji, i że sami sobie dadzą radę.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#Marszałek">Zwracam Panu uwagę, iż czas jego upływa.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#PStroński">Panowie ci znaleźli się w bramie domu na Placu Trzech Krzyży L. 10 i według zeznania posła Daszyńskiego na posiedzeniu przewodniczących klubów u p. Marszałka, według własnych słów „Robotnika” w opisie nazajutrz „tow. Jaworowski tylnem wyjściem pośpieszył na miasto, aby zebrać odsiecz”.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Wrzawa, Głosy na lewicy: Naturalnie! Marszałek dzwoni)</u>
<u xml:id="u-35.2" who="#PStroński">Nie jest rzeczą posłów zbierać odsiecz. A co znaczyła ta odsiecz? Koło godz. 1-ej na Plac Trzech Krzyży przyszły setki ludzi uzbrojonych, przyszli ludzie, którzy mieli rewolwery, i wtedy dano regularną, jak w bitwie salwę kilkuset strzałów do tego tłumu.</u>
<u xml:id="u-35.3" who="#komentarz">(P. Niedziałkowski: Aż zginął chorąży naszego sztandaru)</u>
<u xml:id="u-35.4" who="#PStroński">To były pierwsze strzały, jakie padły tego dnia. Stwierdzam, że uśmierzenie rozruchów...</u>
<u xml:id="u-35.5" who="#komentarz">(Wrzawa na lewicy głosy: Nie kłam Pan, łżesz!)</u>
<u xml:id="u-35.6" who="#PStroński">...nie jest rzeczą bojówek socjalistycznych. Ja pytam, skąd one przychodzą do tych rewolwerów?</u>
<u xml:id="u-35.7" who="#komentarz">(Głos na lewicy: A ilu robotników zginęło?)</u>
<u xml:id="u-35.8" who="#PStroński">Do czego dojdzie, jeżeli w ten sposób zaburzenia uliczne będą się załatwiały?</u>
<u xml:id="u-35.9" who="#komentarz">(Głos: Pan podburzał)</u>
<u xml:id="u-35.10" who="#PStroński">Stwierdzam dalej, że policja i wówczas, kiedy padły strzały, dała komendę: Padnij! następnie komendę: Powstań! — i ani jeden strzał nie padł ze strony policji.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#Marszałek">Proszę kończyć.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#PStroński">Stwierdzam, że wykroczenia młodzieży na Placu Trzech Krzyży i w Alejach Ujazdowskich były rzeczą, która wymaga dochodzenia, chociaż ta młodzież, Panowie z lewicy, zachowywała się na ulicy nie gorzej, niż Panowie często w Sejmie, gdzie nawet z pięściami podniesionemi doskakiwaliście do trybuny Marszałka.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#komentarz">(Oklaski na prawicy).</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#PStroński">Stwierdzam dalej, iż jest uzasadnione dochodzenie w sprawie zachowania się policji, a już dziś nie waham się powiedzieć, że stokroć lepiej, że w tem mieście, gdzie tłum był szarżowany przez kozaków i żandarmów rosyjskich, że w tem mieście policja wołała wszystko, aniżeli to aby broni użyć przeciw tłumowi polskiemu. Stwierdzam jednak także, że choćby nawet wszystkie tamte rzeczy były wykroczeniami, co do których konieczne jest dochodzenie, to jednakowoż, t. zw. odsiecz bojówki socjalistycznej uzbrojonej, jest zbrodnią i cała krew przelana spada na barki tej bojówki.</u>
<u xml:id="u-37.3" who="#komentarz">(Wrzawa na lewicy, oklaski na prawicy)</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#Marszałek">Mówcom, którzy przemawiają za i przeciw nagłości wniosku, Regulamin pozostawia 5 minut do motywacji; w przyszłości będę tego przestrzegał.</u>
<u xml:id="u-38.1" who="#Marszałek">Nagłość każdego wniosku ma być głosowana osobno; poddaję przeto pod głosowanie nagłość wniosku Związku Parlamentarnego Posłów Socjalistycznych, Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie” w sprawie zorganizowania przez obóz prawicowy gwałtów i zaburzeń ulicznych w Warszawie w dniu zaprzysiężenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Kto z Panów oświadcza się za nagłością wniosku, proszę o wstanie. Większość — nagłość przyjęta.</u>
<u xml:id="u-38.2" who="#komentarz">(P. Barlicki: Panie Marszałku, wnoszę aby meritum tego wniosku było bezzwłocznie rozważane)</u>
<u xml:id="u-38.3" who="#Marszałek">Głosujemy najpierw nad nagłością wszystkich wniosków. Poszedłem za propozycją, aby głosować nad nagłością każdego wniosku z osobna, przeto musimy je przegłosować.</u>
<u xml:id="u-38.4" who="#Marszałek">A zatem nagłość wniosku Klubu P. S. L. i N. P. R. w sprawie wrogich dla Państwa manifestacji w Warszawie w dniach 9, 10 i 11 b. m. Proszę Posłów, którzy oświadczają się za nagłością tego wniosku, o powstanie.</u>
<u xml:id="u-38.5" who="#komentarz">(Większość)</u>
<u xml:id="u-38.6" who="#Marszałek">Nagłość przyjęta.</u>
<u xml:id="u-38.7" who="#Marszałek">Wniosek nagły posłów Koła Żydowskiego, w sprawie zaburzeń ulicznych i bezczynności władzy w dn. 11 grudnia 1922 r. Proszę Posłów, którzy są za nagłością tego wniosku, aby powstali. Większość — nagłość przyjęta.</u>
<u xml:id="u-38.8" who="#Marszałek">Następnie jest wniosek nagły Klubu Chrześcijańskiej Demokracji, posłów Związku Ludowo- Narodowego, Klubu Chrześcijańsko-Narodowego, o wybór komisji sejmowej śledczej dla zbadania organizacji i działalności bojówek socjalistycznych. Proszę Posłów, którzy są za nagłością, aby powstali.</u>
<u xml:id="u-38.9" who="#komentarz">(Prawica wstaje, lewica siedzi. Oklaski na prawicy. Część lewicy wstaje)</u>
<u xml:id="u-38.10" who="#Marszałek">Stwierdzam, że stoi większość, a zatem nagłość wniosku przyjęta.</u>
<u xml:id="u-38.11" who="#Marszałek">Jest wniosek p. Barlickiego, aby przystąpić do rozważania meritum wniosku P. P. S.</u>
<u xml:id="u-38.12" who="#komentarz">(P. ks. Lutosławski: Jest wniosek, aby rozważać meritum wszystkich wniosków)</u>
<u xml:id="u-38.13" who="#Marszałek">Jest propozycja, aby rozważyć meritum wszystkich wniosków razem. Jest to wniosek dalej idący, poddam go więc pod głosowanie.</u>
<u xml:id="u-38.14" who="#komentarz">(P. Barlicki: Ja proszę o oddzielne głosowanie w sprawie dyskusji nad meritum wniosku, który zgłosił p. Daszyński)</u>
<u xml:id="u-38.15" who="#Marszałek">Uważam to za wniosek o rozdzielenie i poddaję go pod głosowanie. Kto jest za przystąpieniem do rozważania meritum wniosku P. P. S., zechce powstać. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość.</u>
<u xml:id="u-38.16" who="#Marszałek">Kto z pp. Posłów jest za tem, ażeby dyskutować nad meritum wniosku Klubu Chrześcijańskiej Demokracji, Związku Ludowo - Narodowego i t. d., zechce powstać. Stoi mniejszość. Kto z Posłów jest za tem, ażeby dyskutować meritum wniosku Koła Żydowskiego, zechce powstać. Stoi mniejszość. Proszę Posłów, którzy są za dyskutowaniem meritum wniosku klubu P. S. L. i N. P. R., zechce powstać. Są wątpliwości, proszę o powtórzenie głosowania. Biuro jest zgodne, że stoi mniejszość. Wnioski te zostaną odesłane do odnośnej komisji.</u>
<u xml:id="u-38.17" who="#Marszałek">W ten sposób porządek dzienny został wyczerpany. O terminie i porządku dziennym następnego posiedzenia Pp. Posłowie zostaną piśmiennie zawiadomieni.</u>
<u xml:id="u-38.18" who="#Marszałek">Zwracam uwagę, że jutro będą zwołane komisje — trzeba, aby się te komisje ukonstytuowały, aby z chwilą, gdy Rząd zacznie funkcjonować, można było przystąpić do pracy, tak, żeby jeszcze przed 1 stycznia Sejm mógł się zebrać jeden lub dwa razy na plenarne posiedzenie i załatwić rzeczy, które są konieczne i nakazane przez Konstytucję. Zamykam posiedzenie.</u>
<u xml:id="u-38.19" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o g. 5 m. 25).</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>