text_structure.xml
52.4 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 13 września 1979 r. Komisja Spraw Wewnętrznych i Wymiaru Sprawiedliwości, obradująca pod przewodnictwem posła Franciszka Sadurskiego (ZSL), rozpatrzyła:</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">- sprawy ochrony własności społecznej.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Sprawiedliwości z wiceministrem Tadeuszem Skórą, Prokuratury Generalnej z zastępcą Prokuratora Generalnego PRL Kazimierzem Kukawką, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z zastępcą Komendanta Głównego MO płk. Rudolfem Rusinem oraz Komisji Planowania przy RM, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług, Ministerstwa Komunikacji, Ministerstwa Przemysłu Spożywczego i Skupu, Sądu Najwyższego, Urzędu Wojewódzkiego w Tarnowie.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były materiały przedstawi one posłom na piśmie przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Prokuraturę Generalną i Ministerstwo Sprawiedliwości oraz koreferat posła Jerzego Jóźwiaka (SD).</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Jak wynika z informacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, przestępstwa gospodarcze stanowią ponad 20% całej rejestrowanej przestępczości. Ponad 60% przestępstw gospodarczych stanowią przestępstwa o stratach nieprzekraczających 20 tys. zł. Dominującą pozycję w przestępczości gospodarczej stanowią zagarnięcia mienia społecznego (ok. 70%).</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Praktyka wskazuje, że działalność aferowa koncentruje się zwłaszcza w tych dziedzinach i obiektach gospodarki, w których występują nieprawidłowości w organizacji gospodarowania dobrami materialnymi i ich obrocie, w nieprzestrzeganiu reżimów technologicznych, ponadnormatywnych zużyciach materiałów i surowców, nieewidencjonowaniu składników majątkowych, zbędnych zakupach materiałów, a także tam, gdzie występuje niedostatek pracy kontrolnej i nadzorczej, stwarzającej znaczne możliwości wytwarzania i zagarniania nie ewidencjonowanych nadwyżek towarów, surowców i materiałów.</u>
<u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Okolicznościami sprzyjającymi przestępczości aferowej w zagarnięciach mienia społecznego są m.in.: niezaspokojone potrzeby rynku w niektóre towary i materiały oraz łatwość ich spieniężenia, niesprawny system organizacyjno-kontrolny dyrekcji i administracji gospodarczych oraz mało efektywne oddziaływanie profilaktyczne i represyjne organów kontroli, aspołeczna postawa niektórych środowisk rzemiosła prywatnego i grup pracowniczych w tolerowaniu zagarnięć mienia społecznego, wyłudzanie nienależnych świadczeń pieniężnych, traktowanie działalności przestępczej jako przejawu „zaradności życiowej”.</u>
<u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Największe straty z tytułu zagarnięć mienia społecznego ponoszą przedsiębiorstwa podległe resortom: budownictwa, rolnictwa, leśnictwa, przemysłu spożywczego i skupu, handlu (państwowego i spółdzielczego) oraz komunikacji.</u>
<u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Wyjątkowo dużą szkodliwością społeczną - godzącą w wysiłki państwa, zmierzające do utrzymania równowagi rynkowej - charakteryzuje się przestępczość w gospodarce żywnościowej. Poważne zagrożenie występuje głównie w przemysłach: mięsny, zbożowo-młynarskim, cukierniczym oraz w sferze skupu i obrotu płodami rolnymi i żywcem. Przestępczości tej sprzyja zwłaszcza łatwość wytwarzania pozaewidencyjnych nadwyżek surowców i produktów żywnościowych oraz nieograniczone możliwości ich zbywania. Wśród wykorzystywanych przez sprawców możliwości osiągania nadwyżek, dominują różnego rodzaju normy ubytków (magazynowe, produkcyjne, transportowe), które w rzeczywistości różnią się od ubytków faktycznych. Do wytworzenia nadwyżek wykorzystuje się też możliwość obniżenia jakości wyrobu (zwłaszcza w przetwórstwie rolno-spożywczym), w wyniku czego do dyspozycji sprawcy pozostaje większa ilość surowca podstawowego lub zwiększona ilość wyrobu gotowego.</u>
<u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Niepokojąca sytuacja występuje w PKP oraz w transporcie samochodowym i zapleczu technicznym motoryzacji. Roczne straty z tytułu tzw. przecieków paliwa wynoszą ok. 4,4 mld zł. Prowadzone sprawy karne w Piotrkowie Trybunalskim i Ciechanowie pokazują grupowe i zorganizowane działania przestępcze przy zaborze materiałów pędnych.</u>
<u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Wystąpiły istotne zmiany ilościowo-jakościowe w strukturze przestępczości dewizowo-przemytniczej, spowodowane dalszym wzrostem cen złota na giełdach światowych. Utrzymuje się duże zapotrzebowanie „czarnego rynku” na waluty wymienialne.</u>
<u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Stale wzrasta liczba spraw dot. zagarnięć mienia w wyniku niegospodarności. Ta kategoria przestępstw powoduje wysokie straty materialne (m.in. niedobory będące rezultatem zagarnięcia mienia społecznego). Wzrósł odsetek osób na kierowniczych stanowiskach wśród podejrzanych o zagarnięcie mienia społecznego (na 3.445 osób podejrzanych w 1979 r. było 125 dyrektorów, 65 głównych księgowych i księgowych, 14 osób pełniących funkcje kierownicze w administracji państwowej oraz 465 kierowników sklepów i sprzedawców).</u>
<u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Nie słabnie zagrożenie gospodarki narodowej wynikającej z włamań do obiektów uspołecznionych. Stanowią one ok. 14% ogółu przestępstw kryminalnych. Czynnikami, które sprzyjają tego rodzaju przestępczości są elementarne braki z zakresu zabezpieczenia i ochrony obiektów przez administrację gospodarczą. W trakcie prowadzenia spraw karnych ujawniane są liczne przypadki lekceważenia problematyki zabezpieczenia mienia społecznego przed kradzieżami, graniczące z bezmyślnością (np. w zakładach „Chemitex” - w istocie sprawcy zagarnęli prawie pół miliona z szafy metalowej przy pomocy klucza pozostawionego na szafie).</u>
<u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Warunkiem skutecznej realizacji przedsięwzięć związanych z właściwą ochroną mienia społecznego winny stać się takie uregulowania prawne, które obowiązek ochrony mienia zrównałyby z wynikami działalności gospodarczej i nakazałyby odejmować od wyników ekonomicznych przedsiębiorstwa wartość utraconego mienia wskutek niewłaściwego zabezpieczenia. Takie rozwiązanie zobowiązywałoby załogę przedsiębiorstwa do skuteczniejszej ochrony własności społecznej, a także do przeciwdziałania zawyżaniu strat wynikłych z kradzieży i włamań.</u>
<u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Wypłacane przez PZU odszkodowania za straty poniesione w wyniku przestępstw należałoby generalnie przeznaczać na poprawę technicznego i fizycznego zabezpieczenia obiektów. Aktualnie bowiem wysokość odszkodowań za szkody wyrządzone przestępstwami znacznie przekracza wpływ ze składek ubezpieczeniowych.</u>
<u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Resort spraw wewnętrznych prowadzi szerokie działania profilaktyczne, m.in. przedkładając bieżące informacje o zagrożeniu przestępczością instancjom partyjnym, wojewodom, prezydentom miast i naczelnikom. Występuje także do centralnych i terenowych organów właściwych jednostek gospodarczych z odpowiednimi postulatami i wnioskami. W zabezpieczeniu mienia społecznego resort współdziała również z organami samorządu robotniczego zakładów pracy oraz zakładowymi placówkami ORMO.</u>
<u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Jak wynika z informacji Prokuratury Generalnej, u podłoża wzrastającego zagrożenia przestępczością gospodarczą leżą różnorodne, zazwyczaj kumulujące się przyczyny, których skuteczna eliminacja w podstawowej części przypadków wykracza poza możliwości działania organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Wciąż niezadowalający jest stosunek części społeczeństwa do mienia społecznego, jego ochrony i racjonalnego nim gospodarowania. Zabór mienia społecznego, rażąco niedbałe gospodarowanie nim itp. nie zawsze i nie we wszystkich środowiskach społecznych spotykają się ze sprzeciwem i potępieniem. Czynnikami sprzyjającymi przestępstwom gospodarczym są uchybienia w funkcjonowaniu niektórych ogniw zarządu gospodarczego.</u>
<u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">W celu zwiększenia ochrony i zabezpieczenia własności społecznej, jako jednego z ustawowych zadań Prokuratury PRL, na etapie postępowania przygotowawczego podejmowane były różne środki zmierzające do jego usprawnienia. W postępowaniu tym zarówno w 1978 r., jak i w pierwszej połowie 1979 r. osiągnięto zwiększenie stopnia wykrywania przestępstw godzących w mienie społeczne oraz kontynuowano praktykę zróżnicowania środków oddziaływania na sprawców przestępstwa w zależności od stopnia ich społecznej szkodliwości.</u>
<u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Organa prokuratury dążyły do podniesienia poziomu oraz przyśpieszenia szybkości postępowania przygotowawczego. Wyrażało się to m.in. w zacieśnieniu współpracy prokuratorów z organami kontroli nadsyłającymi materiały stanowiące podstawę wszczęcia postępowania przygotowawczego, częstszym niż dotychczas włączaniu się prokuratorów do czynności śledczych i osobistych dokonywaniu podstawowych czynności (przesłuchania osób dokonujących kontroli, biegłych, głównych świadków itp.) oraz prowadzeniu postępowań w szczególności w sprawach aferowych, na szczeblu wojewódzkim. Równolegle z dążeniem do szybkiego i skutecznego ujawniania przestępstw gospodarczych oraz surowego karcenia ich sprawców dużą wagę przywiązuje się do możliwie pełnego wykorzystania norm prawa karnego i cywilnego w celu zwiększenia efektywności rewindykacji szkód i strat w mieniu społecznym.</u>
<u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Cechą charakterystyczną aktualnej działalności w zakresie cywilno-prawnej ochrony własności społecznej jest dążenie, by wszystkie jednostki organizacyjne prokuratury, w szczególności zaś prokuratury rejonowe, w pełni realizowały zadania ochrony własności społecznej środkami cywilno-prawnymi. W tej dziedzinie utrzymuje się od kilku lat efektywność działań, wyrażająca się dużą ilością pozwów i inspiracji do wszczynania postępowania przez uprawnione podmioty.</u>
<u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Przedmiotem prokuratorskich kontroli były przede wszystkim dziedziny uznane za najważniejsze dla ochrony mienia społecznego: gospodarka żywnościowa i żywienia, gospodarka ziemią, budownictwo i gospodarka terenami, ochrona naturalnego środowiska człowieka, niektóre zagadnienia z prawa pracy, prywatny handel i rzemiosło.</u>
<u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Odczuwa się nadal niedostateczne zainteresowanie zwalczaniem przestępczości gospodarczej części kierownictw jednostek gospodarki uspołecznionej; z reguły podstawą do wszczęcia postępowania przygotowawczego są informacje uzyskane przez organa ścigania bądź doniesienia organów kontroli zewnętrznej, natomiast zbyt mało inicjatyw w tym przedmiocie wykazują komórki kontroli wewnętrznej zainteresowanych przedsiębiorstw.</u>
<u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">W postępowaniu karnym prokuratura zwróci szczególną uwagę na rygorystyczne stosowanie praktyki aresztowej w sprawach zagarnięć mienia społecznego znacznej i wielkiej wartości, pełniejsze wprowadzenie w życie zasady nieopłacalności tych przestępstw przez dokonywanie zabezpieczeń majątkowych na poczet wynagrodzenia szkód oraz kar pieniężnych i rozwijanie praktyki działań prokuratorskich mających na celu skłonienie sprawców do wyrównania wyrządzonej szkody, w przypadku innych przestępstw gospodarczych - na pełniejsze stosowanie nieizolacyjnych środków zapobiegawczych.</u>
<u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">W działalności pozakarnej - na odcinku działań cywilistycznych i profilaktycznych - rozwijana będzie m.in. działalność w zakresie zapewnienia należytego egzekwowania przez jednostki gospodarki uspołecznionej należności majątkowych od osób fizycznych i usuwania uchybień w ramach współdziałania z terenowymi organami administracji państwowej, kontynuowane będzie zacieśnienie współdziałania w resortami gospodarczymi oraz organami kontroli państwowej i społecznej w celu ujawniania i usuwania okoliczności sprzyjających przestępstwom przeciwko mieniu społecznemu.</u>
<u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Jak wynika z informacji Ministerstwa Sprawiedliwości, działania tego resortu w zakresie ochrony własności społecznej koncentrują się na zapewnieniu właściwej polityki karania za przestępstwa przeciwko mieniu społecznemu, odpowiednim kształtowaniu orzecznictwa w sprawach o wyrównanie szkód oraz zwiększeniu efektywności egzekucji na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej. Zwiększona została działalność profilaktyczna organów wymiaru sprawiedliwości.</u>
<u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Na wysoki stopień zagrożenia mienia społecznego wskazuje nie tylko wzrost bezwzględnej liczby skazań za przestępstwa, lecz również niekorzystne zmiany w ogólnej strukturze skazań. Bardzo niebezpieczna jest tendencja wzrostu ilości kradzieży z włamaniem oraz tzw. aferowych zagarnięć mienia społecznego.</u>
<u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Polityka kryminalna wymiaru sprawiedliwości charakteryzuje się m.in. surowszą represją karną w stosunku do sprawców przestępstw przeciwko mieniu społecznemu niż analogicznych przestępstw skierowanych przeciwko mieniu indywidualnemu. Np. wskaźnik stosowania kary pozbawienia wolności za kradzieże mienia społecznego w wymiarze powyżej 1 roku wzrósł w 1978 r. z 67,3% do 73,4%.</u>
<u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Istotne znaczenie w zwalczaniu przestępstw przeciwko mieniu społecznemu posiadają kary majątkowe. Na przestrzeni 1978 r. nastąpił wzrost ilości grzywien w wymiarze powyżej 10.000 zł orzekanych przez sądy rejonowe za najbardziej typowe przestępstwa przeciwko mieniu społecznemu z 20% do 26,7% przy równoczesnym zmniejszeniu się ilości grzywien orzekanych za te przestępstwa w wymiarze do 5.000 zł z 18,5% do 7,3%. W sądach wojewódzkich ilustracją tej tendencji jest wzrost ilości grzywien orzeczonych w wymiarze powyżej 50.000 zł za przestępstwa aferowego zagarnięcia mienia społecznego. W I półroczu 1979 r. represja ekonomiczna wobec sprawców przestępstw zagarnięcia mienia społecznego uległa dalszemu zaostrzeniu, jakkolwiek nie we wszystkich typach przestępstw jest ona jednakowo wyraźna.</u>
<u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi ciągłą obserwację tendencji orzecznictwa w sprawach o przestępstwa przeciwko mieniu społecznemu, a wszelkie odstępstwa od ogólnych założeń polityki kryminalnej są na bieżąco analizowane. W 1978 r. dokonano m.in. analizy zasadności skazań w sprawach o przestępstwa zagarnięcia mienia społecznego znacznej wartości i w zorganizowanej grupie przestępczej, w których zanotowano pewne zwiększenie wskaźnika skazań na kary do 8 lat pozbawienia wolności, czyli poniżej średniej ustawowego zagrożenia za te przestępstwa. Badania te wykazały, że w ogromnej większości 90,1% sprawcy tych przestępstw byli poprzednio nie karani zaś wielu z nich (57,8%) posiadało pozytywne opinie środowiskowe.</u>
<u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Jednym z podstawowych kierunków działalności wymiaru sprawiedliwości jest także kształtowanie orzecznictwa w sprawach cywilnych i karnych, aby służyło ono możliwie pełnemu wyrównywaniu strat wynikłych w mieniu społecznym. W tym celu sądy w szerokim zakresie wykorzystują instrumenty prawa procesowego i materialnego ukierunkowane na zapewnieniu należytej ochrony własności społecznej. Znaczna liczba szkód powstałych wskutek przestępstwa zostaje w całości lub w części dobrowolnie wyrównana przez sprawców już w toku postępowania karnego. Orzeczenia zobowiązujące do dobrowolnego naprawienia szkody, chociaż nie stanowią tytułu egzekucyjnego, posiadają duże walory wychowawcze.</u>
<u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Wśród spraw rozpoznawanych w postępowaniu cywilnym nadal przeważają sprawy dotyczące naprawienia szkody powstałej w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych. Liczba tych spraw od 1975 r. stale wzrasta. W tej grupie najistotniejsze znaczenie - ze względu na ich liczbę i dochodzone kwoty - mają spory dotyczące wyrównania niedoborów w placówkach handlowych, usługowych, magazynach itp. oraz liczne wypadki dochodzenia przez zakład pracy zwrotu odzieży ochronnej, sortów mundurowych, narzędzi i innych przedmiotów wyposażenia pracowniczego.</u>
<u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">W programie działań resortu sprawiedliwości na rzecz ochrony mienia społecznego zyskuje coraz wyższą rangę działalność profilaktyczna oraz kształtowanie świadomości i kultury prawnej obywateli.</u>
<u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">W ramach działalności profilaktycznej sądy szeroko stosują formę notatek sygnalizacyjnych ujawniających organom zarządzania konkretne nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostek gospodarczych, których występowanie w ocenie sądu może sprzyjać popełnieniu przestępstwa lub powstaniu określonych strat w mieniu społecznym.</u>
<u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">W indywidualnych sprawach sądowych dąży się do upowszechnienia praktyki systematycznego badania spraw najbardziej charakterystycznych dla danego okręgu sądowego lub w skali całego kraju, w których zaangażowane są interesy gospodarcze państwa i jednostek gospodarki uspołecznionej. Analizy tego typu prowadzone w oparciu o materiał dowodowy zebrany w aktach rozpoznawanych spraw mają na celu ustalenie przyczyn i charakteru zjawisk, które grożą uszczupleniem mienia społecznego, a o wynikach poczynionych spostrzeżeń informowane są zainteresowane jednostki. Często też stosuje się wspólne omawianie tych analiz z kierownictwem i aktywem partyjno-zawodowym zakładów pracy, których one dotyczą.</u>
<u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Wymiar sprawiedliwości od szeregu lat podejmuje działania, których celem jest intensyfikowanie wychowawczego oddziaływania postępowania sądowego na wszystkich jego uczestników. Realizacja tego celu zależy m.in. od poprawy jakości orzecznictwa sądowego, sprawności postępowania i kultury rozprawy w czym zanotowano znaczne osiągnięcia. Rozszerzeniu wychowawczego oddziaływania orzecznictwa służy coraz częściej stosowane przez niektóre sądy prowadzenie rozpraw lub ogładzanie orzeczeń poza siedzibą sądu, z reguły w dużych zakładach pracy, z którymi wiąże się rozpoznawana sprawa, a także inspirowanie udziału w postępowaniu sądowym uprawnionych do tego organizacji społecznych. Coraz bardziej doskonalone są i rozszerzane formy bezpośredniego udziału pracowników wymiaru sprawiedliwości w popularyzacji prawa i kontaktach ze społeczeństwem.</u>
<u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Doświadczenia resortu sprawiedliwości w zakresie problematyki gospodarczej, wynikające przede wszystkim z bogatej działalności orzeczniczej sądów, będą szeroko wykorzystywane w pracach nad doskonaleniem socjalistycznego porządku prawnego w kierunku umacniania funkcji prawa w sterowaniu rozwojem gospodarki oraz zwiększenia roli prawa w ochronie własności społecznej przed stratami. Duże znaczenie dla osiągnięcia tego celu posiadać będzie coraz ściślejsza współpraca resortu sprawiedliwości z jednostkami administracji gospodarczej realizującymi programy ochrony mienia społecznego.</u>
<u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Koreferat przedstawił poseł Jerzy Jóźwiak (SD): Ochronie własności społecznej służy rozbudowany system prawny. Najwyższą rangę nadaje tej sprawie Konstytucja, a szereg przepisów o tak doniosłym znaczeniu, jak Kodeks cywilny, karny, postępowania karnego i cywilnego oraz wiele aktów szczegółowych tworzą warunki dla realizacji nadrzędnej w naszym prawodawstwie zasady szczególnej ochrony własności społecznej. Wśród przepisów wykonawczych bardzo ważna jest decyzja nr 10/71 Prezydium Rządu w sprawie wzmożenia działalności państwowych jednostek gospodarczych w zakresie ochrony mienia i zapobiegania niegospodarności.</u>
<u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Ochrona własności społecznej stanowi jednak problem trudny i złożony. Świadczyć o tym może m.in. to, że mimo rozbudowanych i skutecznych działań profilaktycznych, przestępczość przeciwko mieniu społecznemu wzrasta, a straty spowodowane ujawnionymi w 1978 r. przestępstwami gospodarczymi wzrosły w porównaniu z rokiem poprzednim o blisko 70 mln zł. Szczególnie niepokojący jest wzrost przestępstw aferowych i zagarnięcia mienia społecznego. Niemało jest także innych rodzajów przestępstw godzących we własność społeczną, jak np. przestępstwa dewizowe czy fałszowanie sprawozdawczości gospodarczej.</u>
<u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Rezultaty badań poselskich na terenie woj. warszawskiego, nowosądeckiego, tarnowskiego i bielskiego, a także szczegółowa analiza doręczonych materiałów resortowych wskazują na duży wysiłek organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości oraz coraz ściślejszą ich współpracę z organami gospodarczymi. Współpraca ta przynosi efekty w postaci zwiększonej wykrywalności przestępstw i karania ich sprawców, a także szerokiej działalności profilaktycznej, której celem jest niedopuszczenie do stanów zagrożenia mienia społecznego lub likwidacja tych zagrożeń. Niemniej jednak efekty walki z niektórymi rodzajami przestępczości nie mogą jeszcze zadowalać. Chodzi tu zwłaszcza o takie przestępstwa jak marnotrawstwo i niegospodarność oraz łapówkarstwo. W wielu wypadkach nie stworzono właściwych warunków dla zabezpieczenia mienia, często bałagan organizacyjny w zakładzie utrudnia lub wręcz uniemożliwia ustalenie osób odpowiedzialnych za szkodę. W niektórych środowiskach występuje szkodliwa tolerancja wobec rozkradania mienia społecznego i przestępstw gospodarczych.</u>
<u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Wyjaśnienia wymaga sprawa skuteczności represji karnej. Na uwagę zasługują takie wychowawcze działania wymiaru sprawiedliwości, jak orzeczenia zobowiązujące do naprawienia szkody wyrządzonej w mieniu społecznym. Pozytywnym zjawiskiem jest wzrost powództw cywilnych odszkodowawczych dochodzonych w procesie karnym, nadal jednak nie uzyskano dostatecznej poprawy w postępowaniu egzekucyjnym należności zasądzonych na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej. Podkomisja uważa, iż należałoby rozstrzygnąć sprawę celowości równoległego działania egzekucji sądowej i egzekucji administracyjnej. Resort sprawiedliwości prezentował w tej materii swoje zamierzenia, brak jednak informacji jak zagadnienie to zostało lub zostanie rozwiązane.</u>
<u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Podkomisja wiele uwagi poświęciła zbadaniu jak ochrona własności społecznej realizowana jest w toku bezpośredniej działalności gospodarczej. Organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości zwalczają działalność godzącą w mienie społeczne, czuwają nad wyrównywaniem strat wyrządzonych gospodarce, natomiast bezpośrednia odpowiedzialność za własność społeczną spoczywa na tych podmiotach gospodarczych, którym mienie powierzone zostało i których obowiązkiem jest używanie go zgodnie z przeznaczeniem, otaczanie szczególną troską i dbanie o to, by przysparzało ono społeczeństwu jak najwięcej korzyści. Od dobrej organizacji pracy, doboru pracowników, skutecznego systemu ochrony mienia, a także - co schodzi często na drugi plan, a jest sprawą niezmiernie ważną - od działalności wychowawczej prowadzonej na terenie zakładu przez administrację i aktyw społeczno-polityczny, zależy w decydującym stopniu to, czy mienie społeczne będzie należycie chronione przed kradzieżą, zaborem lub zniszczeniem.</u>
<u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">Posłowie stwierdzili, iż w znacznej części wizytowanych obiektów zabezpieczenie mienia jest niedostateczne. Dużo negatywnych przykładów występuje w handlu wewnętrznym. Mimo, że generalnie można odnotować pewne polepszenie sytuacji wynikające z poprawy organizacji pracy niektórych placówek i polepszenia warunków poprzez oddawanie do użytku nowocześniejszych obiektów handlowych i gastronomicznych, to jednak szczególne zaniedbania w zakresie ochrony mienia występują w bazie magazynowej. W niektórych obiektach handlowych i gastronomicznych nie ma nawet odpowiednich zamków czy kłódek. Nagminnie brakuje urządzeń sygnalizacyjnych. Inny problem stanowi niedostateczne zabezpieczenie przeciwpożarowe placówek i magazynów; wynika to z nieodpowiednich warunków przechowywania towarów, niewłaściwego składowania a zwłaszcza braku porządku w rozmieszczaniu towaru. Dość częste są jeszcze przykłady niezadawalającego stanu instalacji technicznych i odgromowych. Występują też trudności z naprawą i konserwacją sprzętu przeciwpożarowego. Na uznanie zasługuje fakt, iż w ostatnim okresie sprawy zabezpieczenia przeciwpożarowego były dość szeroko podejmowane przez urzędy wojewódzkie.</u>
<u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">Pewne zagrożenie dla mienia społecznego w placówkach wiejskich stwarzają trudności z uzyskaniem konwojenta uzbrojonego, który mógłby uczestniczyć w przewozie utargu ze sklepów CZSR „Samopomoc Chłopska”, a także brak możliwości odprowadzania utargów do banków spółdzielczych, które czynne są zazwyczaj w godzinach przedpołudniowych.</u>
<u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">Negatywnym zjawiskiem jest wzrost niedoborów w handlu i spadek procentu mank zawinionych w ogólnej liczbie mank. Wynika to, jak sygnalizowano, z trudności z udowodnieniem winy subiektywnej.</u>
<u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">W gastronomii dość częste są jeszcze przypadki nadużyć wynikających z handlu własnym towarem, obniżania jakości potraw przez stosowanie niewłaściwych receptur i innych działań na szkodę konsumenta.</u>
<u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">W dziedzinie przemysłu spożywczego i skupu, mimo podejmowanych przez ten resort i poszczególne zakłady starań o ograniczenie przestępstw przeciwko mieniu społecznemu jest jeszcze niemało kradzieży i marnotrawstwa.</u>
<u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">Znaczną troskę o zabezpieczenie mienia kolei wykazuje resort komunikacji. Niemniej jednak i tu występują sytuacje negatywne. Największe zagrożenie dla ochrony mienia społecznego stwarzają tzw. górki rozrządowe. Brak odpowiednich hamulców powoduje znaczne nieraz straty w taborze i ładunkach, ponadto stanowi niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia pracowników kolejowych. Zła jest sytuacja w zakresie zabezpieczenia mienia społecznego powierzanego kolei do przewozu. Rygorystyczne przepisy chronią interesy PKP i trudno kwestionować ich zasadność. Niemało jednak strat powstaje z winy kolei, lecz najczęściej nie można wtedy ustalić sprawców szkody. Szczególnie częste są kradzieże atrakcyjnych towarów z transportów kolejowych.</u>
<u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">W resorcie przemysłu maszynowego posłowie stwierdzili poprawę ochrony mienia w wizytowanej Fabryce Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej. System ochrony wewnętrznej zakładu jest rozbudowany i sprawny, a poza tym stosuje się tam wnikliwe i dość surowe kryteria zatrudnienia pracowników. Stąd też kradzieże w fabryce mają charakter sporadyczny.</u>
<u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">Odrębnego zbadania wymaga sprawa jakości produkcji motoryzacyjnej, rozmiaru i kosztów napraw gwarancyjnych, są bowiem uzasadnione przypuszczenia iż jest to pole licznych nadużyć.</u>
<u xml:id="u-1.49" who="#komentarz">Ogólnie biorąc ochrona mienia społecznego poprawiła się. Stworzone zostały dzięki wielkiemu wysiłkowi władz politycznych i państwowych warunki coraz lepszej ochrony własności społecznej. Do walki z przestępczością gospodarczą i działaniami przeciwko własności społecznej trzeba włączać całe społeczeństwo. Czynny udział obywateli jest niezbędnym elementem realizacji programów rządowych w tym zakresie. Wiąże się to ściśle ze sprawą kształtowania świadomości i kultury prawnej społeczeństwa. Należy też szeroko korzystać z różnych form wyróżnień i nagród dla obywateli włączających się do walki z przestępczością gospodarczą.</u>
<u xml:id="u-1.50" who="#komentarz">Konieczne jest kontynuowanie wysiłków wszystkich resortów i jednostek gospodarczych na rzecz pełnej realizacji i doskonalenia programów ochrony mienia społecznego. Nadal aktualny jest wniosek przyjęty przez naszą Komisję na poprzednim posiedzeniu, dotyczący potrzeby usprawniania i efektywności działania kontroli wewnętrznej. Aktualny jest również wniosek w sprawie potrzeby zaostrzenia walki z przestępczością; chodzi tu zwłaszcza o przeciwdziałanie niegospodarności, marnotrawstwu, przestępstwom dewizowym i łapownictwu. Zwiększyć należy sankcje karne za przestępstwa przeciwko własności społecznej, a zwłaszcza aferowe i dotyczące mienia o wyższej wartości. Trzeba kontynuować politykę surowych represji ekonomicznych, lecz zwiększyć skuteczność działania organów egzekucyjnych i możliwie jak najwcześniej zabezpieczać mienie sprawców przestępstw.</u>
<u xml:id="u-1.51" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PosełFranciszekSadurski">Wnioski zawarte w koreferacie poselskim korespondują z wnioskami przedstawionymi w materiałach resortowych. Wyrażane w trakcie dyskusji spostrzeżenia posłów będą pomocne dla zainteresowanych resortów w pracach nad umocnieniem ochrony własności społecznej.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełStanisławAntoszewski">Jak wynika z przedstawionych materiałów i koreferatu, przestępczość aferowa oraz zagarnięcia mienia społecznego wzrastają. Największe straty ponoszą przedsiębiorstwa budowlane, rolnictwo, przedsiębiorstwa obrotu paliwami pędnymi, skupu i handlu. Nie maleje również stopień przestępstw w przemyśle motoryzacyjnym, skórzanym i włókienniczym. Moim zdaniem, jedną z przyczyn nasilającego się stopnia przestępstw są zbyt łagodne represje karne.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PosełStanisławAntoszewski">Niektóre materiały budowlane objęte są rozdzielnikami. Obserwując realizowane w terenie budowy nasuwa się niejednokrotnie pytanie, czy wszystkie materiały pochodzą ze źródeł legalnych? W czasie wizytacji poselskiej widzieliśmy wiele przykładów zbyt małej troski o mienie społeczne.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PosełJadwigaGiżyckaKoprowska">Aż 61% ogółu sprawców zaboru mienia w zakładach stanowią pracownicy tych zakładów, przy czym znaczna ich część to kadra kierownicza. Konieczne są odpowiednie uregulowania prawne: wartość mienia zagarniętego winna być odejmowana od efektów ekonomicznych przedsiębiorstwa.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełBarbaraSurma">Niezwykle szkodliwym zjawiskiem jest panoszące się łapówkarstwo. Oczekujemy skutecznego przeciwdziałania w tym zakresie. Niepokoi odsetek osób na kierowniczych stanowiskach, które popełniają przestępstwa przeciw mieniu społecznemu. Interesująca byłaby informacja jaki jest pod względem wartościowym udział kradzieży osób znajdujących się na stanowiskach kierowniczych.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PosełBarbaraSurma">Odszkodowania wypłacane przez PZU za straty poniesione w wyniku przestępstw przeznaczane powinny być na poprawę technicznego zabezpieczenia obiektów. Szczególną uwagę zwrócić trzeba na zabezpieczenie materiałów budowlanych.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PosełJadwigaSkóra">Ogólnokrajową plagą jest pijaństwo i kradzieże społeczne. Dlatego też w imieniu własnym i wyborców zgłaszam do wymiaru sprawiedliwości postulat o szersze podawanie do wiadomości publicznej przypadków karania za popełnione przestępstwa, szczególnie osób zajmujących kierownicze stanowiska.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#PosełJadwigaSkóra">Notujemy plagę pijaństwa w godzinach pracy, zwłaszcza na budowach. Jest to zjawisko tym bardziej niepokojące, że przyczynia się do demoralizacji młodych pracowników.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełJaninaBanasik">Przedłożone Komisji materiały resortowe obrazują wyczerpująco sytuację w zakresie ochrony mienia społecznego i wskazują na wiele występujących jeszcze negatywnych zjawisk. Przeciwdziałanie tym zjawiskom wymaga długofalowej pracy. Wiele w tym zakresie, zwłaszcza w urabianiu opinii społecznej i uświadamianiu, że działanie na szkodę społeczną jest działaniem wysoce amoralnym, może zrobić prasa.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PosełJaninaBanasik">Ażeby podjąć skuteczne działania profilaktyczne trzeba jasno sprecyzować przyczyny niepokojących zjawisk. Wydaje się, że w niedostatecznej mierze zakorzeniliśmy świadomość, że to co wspólne jest nie tylko równie ważne, ale często ważniejsze niż to, co indywidualne. Drugą przyczyną jest niski poziom moralny wielu obywateli, zwłaszcza w zakresie kształtowania pojęcia co rozumiemy przez moralność socjalistyczną, działać trzeba szerokim frontem. Obserwujemy upowszechnianie się szkodliwej tolerancji wobec ludzi działających na szkodę społeczną. Spotkać się można z argumentacją, że kradzieże i nadużycia są drogą wyrównywania niedoborów uposażenia, zwłaszcza osób niżej zarabiających w stosunku do grup lepiej uposażonych.</u>
<u xml:id="u-7.2" who="#PosełJaninaBanasik">Przyczyną negatywnych zjawisk jest czasem zbyt formalny stosunek aparatu zarządzającego do niektórych problemów. Oto przykład: w swoim czasie dyskutowano nad uposażeniem brakarzy skupujących wełnę w punktach skupu CRS. Brakarze upominali się o podwyżkę. CRS skierowało odpowiednie pismo w tej sprawie do władz nadrzędnych, ale odpowiedziano, że dokonane podwyżki musiałoby spowodować zbyt głębokie zmiany w planach i dlatego nie jest możliwe. Stwierdzano przy tym, że przecież brakarze nie zarabiają źle. Wydaje się, że niejednokrotnie możliwość nieuczciwego „dorabiania” w pewnym sensie z góry wkalkulowuje się i dlatego nie podwyższa płac poszczególnym grupom pracowników.</u>
<u xml:id="u-7.3" who="#PosełJaninaBanasik">Rozległe braki dostaw na rynek wewnętrzny niektórych części zamiennych i materiałów powodują, że przywłaszczając je sobie sprawę rozgrzesza się argumentem, iż gdyby mógł daną część kupić na rynku to by nie ukradł. Co gorsza, postawa taka nie cechuje tylko marginesu społecznego, ale uzyskuje szerszą akceptację.</u>
<u xml:id="u-7.4" who="#PosełJaninaBanasik">Bardziej zdecydowaną walkę należy wydać łapownictwu. Prawdą jest, że w wielu przypadkach trudno jest łapownictwo udowodnić, ale trzeba znaleźć bardziej skuteczne środki.</u>
<u xml:id="u-7.5" who="#PosełJaninaBanasik">Występują pewne sprzeczności w ocenie przedstawionej przez Prokuraturę Generalną i Ministerstwo Sprawiedliwości. I tak w materiałach Prokuratury Generalnej wskazuje się, że na przestrzeni ostatnich miesięcy ujawniają się tendencje do łagodzenia wymiaru kar za przestępstwa przeciwko mieniu społecznemu, natomiast w materiałach resortu sprawiedliwości udowadnia się tendencję odwrotną. Czy słusznie za okoliczność łagodzącą uznaje się fakt, że przestępca po raz pierwszy brał udział w aferze gospodarczej? Taka okoliczność może być brana pod uwagę w innego rodzaju przewinieniach, ale nie w przypadkach zagarnięcia mienia społecznego.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PosełFranciszekSielańczuk">Niepokojące jest, że wzrasta liczba osób karanych po raz pierwszy za przestępstwa gospodarcze, a ponadto że w dużej części są to ludzie na kierowniczych stanowiskach (dyrektorzy, księgowi, magazynierzy). Czy w tych warunkach tylko poprzez działania organów ścigania i organów represji zdołamy zahamować i przeciwdziałać tym szkodliwym przestępstwom? Wydaje się, że zbyt słabe jest oddziaływanie organów kontroli wewnętrznej i organów nadzoru w przedsiębiorstwach i zjednoczeniach. Bardziej skutecznie przeciwdziałać muszą również organizacje społeczne, a więc rady zakładowe i samorząd robotniczy.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełMariaKotlicka">Słusznie w dyskusji wskazuje się, że konieczne jest dwutorowe działanie. Z jednej strony poprzez represje, a z drugiej strony rozszerzać działalność profilaktyczną i to nie tylko w formie pogadanek prowadzonych przez przedstawicieli organów ścigania i prawników, ale przede wszystkim poprzez pogłębioną pracę oświatowo-wychowawczą od najmłodszych lat. Trzeba już u małych dzieci kształtować właściwe postawy społeczne i stosunek do mienia społecznego. Często niestety teoria mija się z praktyką. W szkole uczy się dzieci poszanowania mienia społecznego, a w domu stosunek do tych problemów jest zupełnie odmienny. Konieczna jest ścisła współpraca placówek oświatowych z organizacjami prawnymi i organami ścigania i profilaktyki. Często bowiem nauczyciele nie mają właściwego rozeznania niektórych problemów i nawet u nich trzeba kształtować prawidłowy stosunek do pewnych problemów natury społecznej. Dostarczać im należy odpowiednich materiałów sugestywnych przykładów, poprzez które mogliby oni oddziaływać na świadomość dzieci i młodzieży. Na ten aspekt działania wychowawczego zwrócić trzeba uwagę Ministerstwa Oświaty i Wychowania oraz Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego, Nauki i Techniki.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PosełAlojzyCzarnecki">Jak wynika z przedstawionych nam materiałów, w niektórych przypadkach na przestrzeni ostatnich miesięcy obserwujemy pewien spadek przestępstw (np. aferowych). Czy jesteśmy w stanie odpowiedzieć w jakiej mierze jest to wynikiem działalności profilaktycznej organów ścigania i organów represji?</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PosełAlojzyCzarnecki">Na spotkaniach z posłami wyborcy wiejscy skarżą się na szerzącą się plagę oszustw i nadużyć w skupie płodów rolnych i produkcji zwierzęcej, m.in. zaniżania wagi skupowanego żywca, klasy skupowanego mleka itp. Fakty te powodują zrozumiałe rozgoryczenie wśród rolników i często są przyczyną nie zwiększania produkcji. Na te problemy uczulić należy organy ścigania.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#PosełAlojzyCzarnecki">Więcej uwagi poświęcić trzeba również wykrywaniu przestępstw wynikających z nadużywania władzy przez niektóre osoby na kierowniczych stanowiskach. Są to niejednokrotnie pracownicy wysoko uposażeni, ale nietrudno stwierdzić, że prowadzą życie ponad stan.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PosełPawełDąbek">Wypowiedzi posłów na dzisiejszym posiedzeniu wskazują na konieczność wzmocnienia działania organów ścigania i organów represji na niektórych odcinkach życia społecznego. Na przestrzeni ostatnich lat działanie aparatu represji i ścigania jest bardziej skuteczne, gdyż stosuje się bardziej skuteczne środki wykrywania przestępstw oraz przemyślane formy i metody walki. Mamy dobrze wyszkolony aparat prawniczy oraz bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej; wszystko to przyczynia się do umacniania praworządności w naszym kraju.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PosełPawełDąbek">Z dyskusji wynika, że istnieje jeszcze wiele niepokojących zjawisk do których m.in. zaliczyć można słabe oddziaływanie aparatu gospodarczego w dziedzinie przeciwdziałania przestępczości gospodarczej, jak również nie zawsze właściwe reakcje opinii społecznej. Czy nikt nie widzi, że dany dyrektor lub kierowniczy pracownik żyje ponad stan? Nieraz sami pracownicy mówią, że ktoś kupił sobie samochód za łapówki, ale nikt nie pomoże w ujawnieniu nadużyć.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#PosełPawełDąbek">Zgodzić się trzeba z postulatami posłów bardziej skutecznego oddziaływania organów kontroli wewnętrznej przedsiębiorstw i administracji gospodarczej.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełKazimieraGrzegorczyk">Należy wzmóc kontrolę nad rzetelnością sprawozdawczości gospodarczej. Coraz częściej słyszy się, że wiele sprawozdań sporządzanych jest nieprawidłowo i w ten sposób zniekształca się obraz działalności przedsiębiorstwa.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PosełKazimieraGrzegorczyk">Na posiedzeniu Komisji już niejednokrotnie poruszano konieczność bardziej skutecznego przeciwdziałania handlowi dewizami. Nie jest to trudne do wykrycia, gdyż każdy z nas gdy wchodzi do Pewexu, czy też placówek bankowych napotyka na ludzi, którzy jawnie i bez specjalnego skrępowania proponują kupno lub sprzedaż dewiz.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PosełAdamKuć">Duże znaczenie w przeciwdziałaniu przestępstwom gospodarczym ma poprawa gospodarowania przedsiębiorstw. Ileż to razy na niektórych budowach zmieniana jest dokumentacja techniczna? Powoduje to konieczność sprowadzania dodatkowych materiałów, przerzucania ich z budowy na budowę. Składowanie materiałów i wyrobów gotowych odbywa się często w warunkach sprzyjających kradzieży. Coraz częściej sygnalizowane są przypadki niewłaściwego zabezpieczenia wagonów kolejowych przewożących cenne towary. Wagony docierają niejednokrotnie do stacji docelowej okradzione kompletnie lub częściowo z ich zawartości. Co gorsza nie daje się wykryć, gdzie i kiedy dokonano kradzieży.</u>
<u xml:id="u-13.1" who="#PosełAdamKuć">Słusznie w dyskusji wskazywano na konieczność bardziej skutecznego przeciwdziałania nierzetelnemu szacowaniu jakości produktów rolnych w punktach skupu. Zjawisku temu sprzyja ustalanie różnych cen na te same produkty rolne i dowolne manipulowania tymi cenami przez nieuczciwych pracowników aparatu skupu.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PosełFranciszekSadurski">Słusznie w dyskusji stwierdzano, że wyłącznie poprzez działanie represyjne nie rozwiążemy problemu ochrony własności społecznej. Konieczne jest szersze i bardziej skuteczne oddziaływanie administracji gospodarczej, od której mamy prawo tego wymagać. Czy obecni na posiedzeniu przedstawiciele resortów są w stanie w tej chwili odpowiedzieć, jak przeciwdziała tym negatywnym zjawiskom administracja gospodarcza i czy na przestrzeni ostatnich miesięcy obserwuje się pogłębienie jej troski o ochronę mienia społecznego?</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#DyrektorbiuraorzecznictwawSądzieNajwyższymBogdanBartosik">Sąd Najwyższy prowadzi wielokierunkowe działania na rzecz umacniania ochrony własności społecznej, M.in. koryguje on wadliwe wyroki sądów powszechnych oraz stara się właściwie ukierunkowywać orzecznictwo. Przeprowadza się okresowe analizy wyroków sądów powszechnych w zakresie ochrony mienia społecznego i na tej podstawie ujawnia przypadki, które wymagają wydania przez Sąd Najwyższy specjalnych uchwał, wyjaśnień, czy też dodatkowej interpretacji. Analizy te stają się podstawą do opracowania wystąpień sygnalizacyjnych kierowanych do rządu i poszczególnych organizacji gospodarczych.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#DyrektorbiuraorzecznictwawSądzieNajwyższymBogdanBartosik">W polityce represyjnej stale akcentuje się potrzebę prawidłowego orzekania kar za przestępstwa dotyczące zagarnięcia mienia o znacznej wartości oraz za przestępstwa typu aferowego. Mamy do czynienia z zaostrzeniem kar grzywien oraz zwiększeniem ich wysokości. Uwzględnienie rewizji wnoszonej do Sądu Najwyższego przez prokuratora dotyczy 54% spraw, natomiast rewizji wnoszonej przez oskarżonych w 13% spraw.</u>
<u xml:id="u-15.2" who="#DyrektorbiuraorzecznictwawSądzieNajwyższymBogdanBartosik">Wiele uwagi przywiązuje się do przestrzegania przez sądy powszechne ustalonej reguły interpretacji art. 129 k.c. dotyczącej własności społecznej pod szczególną ochroną prawną. Dąży się do pełnego egzekwowania zasądzonych roszczeń na rzecz gospodarki uspołecznionej.</u>
<u xml:id="u-15.3" who="#DyrektorbiuraorzecznictwawSądzieNajwyższymBogdanBartosik">Poprzez odpowiednie uchwały i interpretacje Sąd Najwyższy wskazuje na konieczność zaostrzenia kar w stosunku do przestępstw wynikających z uchybień organizacyjnych w zakładach pracy będących przyczyną powstawania szkód w działalności gospodarczej przedsiębiorstw. Prowadzone są badania nad prawidłowością orzecznictwa sądów pracy.</u>
<u xml:id="u-15.4" who="#DyrektorbiuraorzecznictwawSądzieNajwyższymBogdanBartosik">Wydaje się, że te wielokierunkowe działania Sądu Najwyższego przyczynią się w sposób istotny do pogłębienia orzecznictwa sądowego, jak i właściwego kształtowania świadomości społecznej.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoKazimierzKukawka">Mimo wielu niekorzystnych zjawisk występujących w zakresie zabezpieczenia własności społecznej trzeba stwierdzić, że przestępczość gospodarcza nie jest zjawiskiem powszechnym i że obserwujemy tendencje do zawężania się jej zakresu, jak wskazują na to dane dotyczące I półrocza br. Jest to w pewnej mierze wynik intensywnego i coraz bardziej skutecznego działania organów ścigania.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoKazimierzKukawka">Udowodnienie łapownictwa jest niejednokrotnie bardzo trudne, ale staramy się, ażeby w przypadku ujawnienia było ono surowo karane i kształtujemy świadomość społeczną obywateli w kierunku pomagania w tępieniu łapownictwa. Nie jesteśmy zupełnie bezradni w tym zakresie o czym świadczyć może np. fakt wykrycia afery łapowniczej w Horteksie i skierowania jej na drogę sądową.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoKazimierzKukawka">Przestępczości dewizowej nie można zwalczać jedynie środkami represyjnymi, zwłaszcza gdy istnieją dla niej warunki sprzyjające. Zdarzają się np. przypadki wykupywania wódki w Pewexie i nielegalnego wstawiania do sklepów monopolowych. Podobnie wygląda sprawa wyjazdów za granicę i zdobywania dewiz na tzw. „czarnym rynku”.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoKazimierzKukawka">Uwagi związane z przejawami nadmiernego bogacenia się pewnych grup osób uwzględniamy w naszej pracy. W pełni zgadzam się z opinią wskazującą na fakt wiązania się alkoholizmu z nasilaniem się stopnia przestępczości.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#ZastępcaKomendantaGłównegoMOpłkRudolfRusin">Sprawa odpływu wysokokwalifikowanych kadr gospodarki uspołecznionej do rzemiosła została podniesiona w naszym materiale informacyjnym dlatego, ponieważ uważamy, że dzieje się to zbyt żywiołowo, głównie na skutek konkurencji płacowej. Osoby przechodzące do rzemiosła podejmują pracę z reguły w takich branżach, które z typowymi usługami nie mają wiele wspólnego i nie są najbardziej poszukiwane przez społeczeństwo.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#ZastępcaKomendantaGłównegoMOpłkRudolfRusin">Do sprawy przeciwdziałania przestępstwom w gospodarce budowlanej angażujemy wszystkie służby, w tym również drogowe i prewencyjne. Nasze możliwości kończą się jednak z chwilą dostarczenia materiału na plac budowy. Kontrole przeprowadzać możemy w zasadzie tylko w czasie transportu.</u>
<u xml:id="u-17.2" who="#ZastępcaKomendantaGłównegoMOpłkRudolfRusin">Sytuacja jest taka, że są ogromne plany budownictwa mieszkaniowego, a jednocześnie istnieją określone braki materiałowe; to stwarza pole do różnego rodzaju nadużyć.</u>
<u xml:id="u-17.3" who="#ZastępcaKomendantaGłównegoMOpłkRudolfRusin">W roku ub. na ogólną liczbę 28 tysięcy podejrzanych, którzy popełnili przestępstwa przeciwko mieniu społecznemu w miejscu pracy było 171 dyrektorów, 70 zastępców dyrektorów, 75 głównych księgowych, 1028 pracowników kierowniczych niższego szczebla; w sumie jest to ok. 5% wszystkich podejrzanych. Wartość strat jest w tej grupie przestępców znacznie wyższa niż wynikałoby to z procentowego jej udziału wśród ogółu podejrzanych.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#WiceministerTadeuszSkóra">Na kierownictwie resortu spoczywa obowiązek odpowiedniego oddziaływania na sądy bez naruszania zasad praworządności. Zaakcentowany mocno w dyskusji postulat zaostrzenia represji karnej jest zagadnieniem bardzo złożonym. Wychodzimy z założenia, że samo karanie nie rozwiązuje sprawy. Nie można jednak zgodzić się z oceną, że występuje tendencja łagodzenia kar. Generalnie biorąc zjawisko to nie występuje. Podejmujemy badania naukowe nt. skuteczności działań represyjnych w stosunku do przejawów przestępczości aferowej.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#WiceministerTadeuszSkóra">W I półroczu br. średnia wysokość kar grzywny wzrosła do 14,5 tys. w przypadku zaś grzywny samoistnej do 12,6 tys. Następuje integracja krajowych służb egzekucyjnych. Od 1 stycznia przyszłego roku zamierzamy połączyć służby egzekucji sądowej z egzekucją administracyjną.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#WiceministerTadeuszSkóra">Do sądów trafia ok. 400 spraw rocznie dotyczących łapówkarstwa. Oceniamy, że represje karne są w tych przypadkach zbyt łagodne. Na problem ten jednak powinno zwrócić uwagę całe społeczeństwo, gdyż ujawnianie tego typu spraw jest bardzo trudne.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#WiceministerTadeuszSkóra">Popieram wniosek o popularyzację wiedzy prawniczej w społeczeństwie. W pracach resortu największą uwagę przywiązuje się aktualnie do trzech spraw: rodziny, mienia społecznego i spokoju publicznego.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Dyskusja była żywa, interesująca i niekontrowersyjna. Pozostaje problem rozszerzenia wniosków, które padły w czasie dzisiejszych obrad. Propozycje posłów, aby z popularyzacją wiedzy prawniczej wejść do szkół zasługują na poparcie. Pełną pomoc w tym zakresie deklaruje całe środowisko prawnicze. Apelujemy do prasy o szersze przedstawienie problematyki prawnej. Należy podawać do publicznej wiadomości wyroki sądów i w pełnym brzmieniu nazwiska ukaranych przestępców. W moim przekonaniu poddać trzeba rewizji regulację prawną dotyczącą zagadnień łapówkarstwa.</u>
<u xml:id="u-19.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Represja karna nie jest jedyną drogą do zwalczania przestępczości, zwłaszcza naruszeń mienia społecznego. Jest to element konieczny, ale nie należy go przeceniać. Znaczny odsetek przestępstw gospodarczych nie jest jeszcze ujawniany, a co za tym idzie i ścigany.</u>
<u xml:id="u-19.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Komisja postanowiła opracować opinię w oparciu o przebieg posiedzenia.</u>
<u xml:id="u-19.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełFranciszekSadurski">Komisja uchwaliła plan pracy do końca kadencji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>