text_structure.xml 34.1 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 7 grudnia 1979 r. Komisja Nauki i Postępu Technicznego, obradująca pod przewodnictwem posła Jerzego Nawrockiego (PZPR), rozpatrzyła: projekty planu budżetu na rok 1980 w częściach dotyczących Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, Polskiej Akademii Nauk, Urzędu Patentowego PRL oraz Polskiego Komitetu Normalizacji Miar i Jakością.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z ministrem Januszem Górskim, Polskiej Akademii Nauk - z sekretarzem naukowym PAN Tadeuszem Orłowskim, Urzędu Patentowego PRL, Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Sportu i Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W informacji opracowanej przez Ministerstwo Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki stwierdza się, że zasadniczym kierunkiem działania w 1980 r. będzie dalszy wzrost efektywności pracy. Zakłada się podniesienie poziomu kształcenia, m.in. przez modernizację treści programowych. Następować będzie doskonalenie organizacji procesu dydaktycznego, rozwój i poprawa wyposażenia laboratoriów i pomieszczeń dydaktycznych, kontynuowana będzie realizacja programów pedagogizacji kadry naukowo-dydaktycznej, zwiększy się udział studentów w pracach naukowo-badawczych. Istotne postępy w podnoszeniu jakości kształcenia będą skutkiem dalszego upowszechniania indywidualnego nauczania. Realizowany będzie program wykorzystania przez dydaktykę nowoczesnej bazy produkcyjnej przemysłu i rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Plan na 1980 r. zakłada wzrost nakładów na szkolnictwo wyższe o 6,3%. Równolegle wzrosną znacznie kwoty zarabiane przez szkoły wyższe, dzięki realizacji usług dla gospodarki narodowej. Wobec pewnego zmniejszenia się liczby studentów wzrosną o ponad 9% nakłady na jednego uczącego się.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Liczba nowoprzyjmowanych studentów zmniejszy się z 91 tys. w roku bież. do 89,5 tys., w roku przyszłym, w tym na studia dzienne z 61 tys. do 59,5 tys. W związku z równoległym zmniejszeniem się liczebności rocznika 19-latków, stopień skolaryzacji wzrośnie z 9,9% o 10,4%. Zwiększy się także liczba absolwentów, co spowodowane jest poprawą sprawności studiów (w okresie 5-latki. - z 60% do 65%).</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Kontynuowany będzie rozwój studiów przemiennych. Obecnie prowadzane są one w 14 uczelniach, w przyszłym roku uruchomione zostaną w dalszych pięciu. Pierwsze informacje z gospodarki narodowej dowodzą, że absolwenci tych studiów są oceniani bardzo wysoko. Kontynuowane będzie usprawnianie systemu praktyk. Tegoroczny eksperyment polegający na zatrudnianiu praktykantów na podstawie umowy o pracę zostanie rozszerzony na wszystkich praktykantów.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Rozpoczęte zostanie wprowadzanie nowego systemu tworzenia programów studiów. Program ustalany centralnie obejmował będzie jedynie 60% godzin nauczania, 40% zaś pozostawione będzie do decyzji władz uczelni, przy czym dążymy do tego, by przedmioty wprowadzone w ramach tych 40% miały charakter fakultatywny: z prawem wyboru przez studenta. Trzeba podkreślić, że wszelkie zmiany programowe wprowadzane będą stopniowo.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Wraz z wprowadzeniem warunku ukończenia studiów podyplomowych przy przyznawaniu specjalizacji inżynierskich, następował będzie stały rozwój tej formy kształcenia.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Pomyślnie przebiega rozwój bazy materialnej szkolnictwa wyższego. We wszystkich najważniejszych punktach przekroczone zostaną założenia planu 5-letniego. Oddanych zostanie do użytku 26 tys. miejsc w domach studenckich (planowane 23,5 tys.), 1.600 miejsc w hotelach asystenckich /plan. 1050) itd.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">W 1980 roku oddane zostanie do użytku 60 tys. m2 powierzchni dydaktycznej. Równocześnie szacujemy, że plan na rok 1979 wykonany będzie w 85%, co uwzględniając trudne tegoroczne warunki, należy ocenić jako wynik dobry.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Nakłady na prace naukowo-badawcze wzrosną o 4,5% i przekroczą 40 mld złotych. Będziemy dążyli do koncentracji ich na badaniach posiadających duże możliwości wdrożenia, gdyż zbyt wiele opracowań wykonywanych w latach ubiegłych odkładano na półki z braku możliwości realizacji. Eksport myśli naukowo-technicznej osiągnie poziom 900 mln złotych dewizowych. Dla porównania - na początku dekady nieznacznie przekraczał on 100 mln złotych dewizowych. Zamierzamy pod koniec przyszłej 5-latki. uzyskać ostatni bilans rozliczeń z tytułu eksportu myśli naukowo-technicznej i importu licencji. W bieżącym roku rozpoczęliśmy finansowanie ze środków na naukę 60 instancji pilotowo-doświadczalnych. Ta forma przybliżania nauki do gospodarki będzie rozwijana.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Na rozwój badań podstawowych przeznaczamy około 15% ogólnych nakładów na naukę. Podobny podział nakładów występuje w krajach najwyżej rozwiniętych (USA - 12%, Francja -15%). Rozwijać będziemy współpracę z zagranicą, zwłaszcza w zakresie przeróbki węgla.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Stymulowaniu przemian działalności naukowo-badawczej szkół wyższych służyć będzie program specjalizacji naukowej szkół, koncentracja ich potencjału wokół kompleksowych programów badawczych i centrów uczelniano-przemysłowych.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">W roku 1980 kontynuowane będą pracę nad perspektywicznym modelem polskiej szkoły wyższej, w związku z wprowadzaniem powszechnej 10-letniej szkoły średniej.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Jak wynika z informacji Polskiej Akademii Nauk główne kierunki działalności naukowo-technicznej PAN w r. 1980 odpowiadają preferencjom określonym w 5-letnim programie badań podstawowych na lata 1976-80.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">W szczególności dążyć się będzie do rozwijania badań podstawowych, gdyż warunkują one wzrost poziomu całej nauki, umacniania i rozszerzania form zespołowej samooceny postępów i osiągnięć w badaniach naukowych oraz doskonalenia warunków autentycznej krytyki naukowej i zaostrzenia kryteriów oceny prac naukowych, doskonalenia metod i form uczestnictwa środowisk naukowych w praktycznym wykorzystaniu wyników twórczości naukowej, doskonalenia funkcji PAN jako zbiorowego eksportu naukowego państwa, aktywizowania życia naukowego w kraju, zwłaszcza poprzez działalność komitetów naukowych i oddziałów terenowych PAN.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Rozwój i doskonalenie metod współpracy ze szkołami wyższymi stanowić będzie ważny kierunek polityki naukowej PAN.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Kontynuowane będą działania zmierzające do zacieśniania współpracy PAN z zapleczem naukowo-technicznym gospodarki i zwiększenia w placówkach PAN tematyki badawczej o aktualnym znaczeniu praktycznym.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Polska Akademia Nauk będzie kontynuować działalność zmierzającą do udoskonalenia systemu kształcenia kadr naukowych, zgodnie z nowo opracowanymi zasadami kształcenia kadr w trybie studiów doktoranckich i seminariów wiedzy doktorskiej. Zapewniona przy tym musi być zgodność kierunków studiów doktoranckich z prowadzonymi obecnie i przewidywanymi w przyszłości badaniami naukowymi, potrzebami kultury i gospodarki krajowej. Zwiększony zostanie udział w kształceniu kadr naukowych na potrzeby innych resortów.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Ponad 90% potencjału placówek Polskiej Akademii Nauk w roku 1980 zaangażowane będzie w realizacji ukierunkowanych badań podstawowych.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Kontynuowana będzie polityka zwiększania udziału pracowników PAN w działalności dydaktycznej. Przewiduje się w 1980 roku udział około 500 pracowników naukowych placówek PAN w działalności dydaktycznej, przede wszystkim szkół wyższych.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">W zakresie opieki nad utalentowaną młodzieżą przyznanych będzie, we współdziałaniu z władzami szkół wyższych, ze środków Akademii około 550 nagród specjalnych sekretarza naukowego PAN studentom starszych lat studiów. Studentom tym w miarę możliwości udostępniony będzie warsztat naukowy placówek PAN, uczestnictwo w zebraniach i konferencjach naukowych oraz opieka ze strony pracowników naukowych placówek. Podobnie jak w latach poprzednich placówki Akademii udostępnione będą dla studentów praktyk wakacyjnych, ż czego skorzysta około 600 studentów.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Uwagi do projektu planu i budżetu Ministerstwa Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki przedstawił w imieniu podkomisji poseł Jan Janowski (SD): Projekt planu ma specyficzny charakter, jako że musi się on stać etapem przejściowym do programowanych już obecnie założeń kształtu i struktury planu na następne 5-lecie. Wymóg dalszej poprawy efektywności pracy jest bezdyskusyjny: w wytycznych na VIII Zjazd PZPR ten właśnie mankament został słusznie uznany za jedną z podstawowych przyczyn trudności w naszej gospodarce. Analiza rozważanego planu pozwala na stwierdzenie, że wymóg ten został w pełni uwzględniony. Widać dominujący jakościowy aspekt projektu i nałożone postępy we wszystkich podstawowych procesach realizowanych w szkolnictwie wyższym. Nasuwa się jednak pytanie - w jakim stopniu jest to działanie systemowe? Postulując szersze naświetlenie tego zagadnienia przez resort, wyrażamy przekonanie, że przy opracowaniu projektu znane były kierownictwu resortu dość powszechne krytyczne odczucia, z jakimi w ogólnośrodowiskowej dyskusji spotkały się wstępne założenia perspektywicznego modelu, a szczególnie jego zbytnia ogólnikowość, liczne braki ciągłości i wyrazistości koncepcji.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Ze zrozumiałych względów zainteresowanie opinii publicznej skupia się na zagadnieniach związanych z naborem na I rok studiów. Komisja nasza zawsze stała na stanowisku, że nadmierne obniżanie liczby przyjmowanych na studia stanowi zagrożenie osiągniętego wysokiego stopnia skolaryzacji i pozostawałoby w sprzeczności z aspiracjami społecznymi. Należy z satysfakcją stwierdzić, że ta trudna sprawa została w przedłożonym planie właściwie rozwiązana. Łączna liczba studentów ulegnie zmniejszeniu tylko o 3%, w tym - na studiach dziennych o 2,1%. Jest to spadek znacznie wolniejszy od spadku liczebności kolejnych roczników.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Przewiduje się modernizację programów nauczania przy zwiększeniu udziału szkół wyższych w ukierunkowywaniu specjalności mniej rozdrobnionych i bardziej dostosowanych do profilu szkół. W 1980 roku plan przewiduje wypróbowanie nowych programów w silnych kadrowo uczelniach.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Nie zamierza się wydłużać okresu studiów. Łącznie ze szkołą 10-letnią, cykl kształcenia trwa u nas 17 lat, co daje wysoki limit wieku absolwentów 23-24 lat. Nie przewiduje się powoływania nowych szkół wyższych w słabych ośrodkach, a nawet dążyć się będzie do likwidacji kierunków i specjalności nie posiadających zaplecza w odpowiednio liczebnej kadrze naukowej. Założenia planu w tych dziedzinach wychodzą naprzeciw stanowisku wielokrotnie reprezentowanemu przez Komisję.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">Podczas dyskusji nad ubiegłorocznym planem Komisja wyraziła zaniepokojenie w związku z występującym nadal nastawieniem młodzieży na przeciętność. W opinii środowisk akademickich postęp jest tu nadal niezadowalający. W planie sprawy wychowawcze zostały potraktowane zbyt ogólnikowo. Nie zostały zaproponowane konkretne rozwiązania. Byłoby wskazane, aby temu problemowi zostało poświęcone jedno z pierwszych posiedzeń Komisji w nowej kadencji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">W dziedzinie działalności naukowo-badawczej zastrzeżenia wzbudza nadal zbyt mały udział zadań rozwiązywanych na podstawie patentów krajowych (16,3%) oraz nadal niezadowalający udział myśli naukowej w łącznym eksporcie osiągnięć naukowych i technicznych. Mimo osiągnięcia dużej dynamiki (powyżej 100% w obecnej 5-latce), w eksporcie tym tkwią nadal znaczne możliwości.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Wyraźny postęp został założony w zakresie kończenia instalacji doświadczalno-produkcyjnych, przy czym z 14 takich inwestycji planuje się uzyskanie niebagatelnej produkcji rzędu 2,24 mld złotych oraz 122 mln złotych dewizowych.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Projekt planu słusznie zakłada ograniczenie do niezbędnych przypadków powoływania nowych, czy też przekształcania istniejących placówek w hierarchicznie wyższe. Zdaniem podkomisji tendencjom tym należy udzielić pełnego poparcia.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Projekt planu daje w pełni zintegrowany obraz rozwoju informacji naukowo-technicznej w oparciu o rządowy system SINTO. Niestety, gorzej wygląda sytuacja w dziedzinie informatyki. Będzie się nadal pogłębiać rozdrobnienie wysiłków oraz niezadowalający stopień wykorzystania drogiego sprzętu i brak powiązania programu rozwoju informatyki z rozwojem telekomunikacji, co ogranicza zarówno zasięg, jak efektywność systemów komputerowych Komisja wielokrotnie zwracała uwagę na te sprawy, jak dotąd beż większego skutku.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Projekt planu inwestycyjnego szkolnictwa wyższego przewiduje nakłady w wysokości 2,88 mld złotych, w tym na roboty budowlano-montażowe — 1,03 mld złotych. Są to kwoty znacznie odbiegające od przewidywanego wykonania w roku 1979, które osiągnie wartość 4,05 mld złotych, w tym na roboty budowlano-montażowe - 1,34 mld złotych. Różnicę tę zwiększy jeszcze przewidywany na 1980 rok 15%-owy wzrost cen. W świetle powyższych danych trudno zrozumieć, na jakiej podstawie resort wyraża opinię o wykonaniu planu całej bieżącej 5-latki. Wg aktualnych rozeznać w domach akademickich brak, nawet po uwzględnieniu zmniejszonego naboru, co najmniej 30 tys. miejsc. Nakłady pozwolą w 1980 roku rozpocząć budowę DS-ów tylko na około 2 tys. miejsc. Podobnie wygląda sytuacja w odniesieniu do stołówek i powierzchni dydaktycznej, której braki sięgają 1,5 mln m2. Przy obecnym tempie rozbudowy spodziewany po 1985 roku wzrost kształcenia zniweluje cały przyrost bazy związanej z rozpoczynanymi inwestycjami. Biorąc pod uwagę nieduże potrzeby, rzędu 300 mln złotych, wydaje się celowe przedłożenie rządowi postulatu ponownego rozpatrzenia tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Nakłady na płace wzrosną o około 5,3 %, co winno pozwolić na przyrost liczby etatów o około 500, w tym około 300 związanych z nowo oddawanymi obiektami. Pozytywnym novum będzie zniesienie limitów zatrudnienia. Pozwoli to na właściwsze prowadzenie gospodarki kadrami na szczeblu uczelni i instytutów. Rozumiejąc konieczność sterowania równowagą między dochodami ludności a produkcją, trzeba zwrócić uwagę, że obok ściśle limitowanego funduszu honorariów istnieje równolegle niekontrolowana forma realizacji różnych zleceń poprzez organizacje techniczne, naukowe, czy twórcze, powodująca w takim samym stopniu zwiększanie dochodów ludności, a przynosząca niewspółmiernie mało wartościowe i często typowo usługowe prace. Zdaniem podkomisji należałoby politykę płacową przeanalizować w szerszym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Uwagi do projektu planu i budżetu na 1980 r. Polskiej Akademii Nauk przedstawił poseł Zbigniew Czajkowski (bezp. PAX):</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Placówki PAN ponad 90% swego potencjału zaangażują w 1980r. w realizację ukierunkowanych programów badawczych, włączając do pracy ok. 250 zespołów. Będą to m.in. badania optymalizacji spożycia białka oraz produktywności gleb, upraw i hodowli zwierząt, wytrzymałości i optymalizacji konstrukcji maszyn budowlanych, katalizy nowych tworzyw i polimerów syntezy związków organicznych i substancji o specjalnej czystości, zwalczania chorób nowotworowych, wykorzystania techniki w medycynie. Prowadzone będą badania w dziedzinie komputerowego sterowania procesami produkcyjnymi, struktury i własności elektronowych ciał stałych, optyki zintegrowanej, światłowodów, laserów i wiele innych o charakterze utylitarnym związanym z postępem technicznym i gospodarczym. Wiele prac z zakresu nauk społecznych i humanistycznych poświęconych będzie przeobrażeniem struktury społeczeństwa socjalistycznego, przemianom i kształtowaniu osobowości ludzkiej świadomości społecznej, problemem oświaty, filozofii, literatury.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Badaniom towarzyszyć będzie działalność eksperymentalna i opiniodawcza dla potrzeb gospodarki narodowej. W 1980 r. zakończona zostanie realizacja pięcioletniego planu kształcenia kadr naukowych na stopień doktora. Naukowcy PAN uzupełniać będą kadry dydaktyczne szkół wyższych i innych placówek. W placówkach odbędzie staże naukowe i zawodowe ok. 180 pracowników szkół wyższych i instytutów naukowo-badawczych.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Przewiduje się rozszerzenie współpracy naukowej z zagranicą, m.in. zwiększenie udziału w programie Interkosmos i dwustronnej współpracy PAN z akademiami nauk krajów socjalistycznych. Kluczową pozycją wydatków budżetowych jest sfinansowanie programu ukierunkowanych badań podstawowych koordynowanych przez PAN. Przeznacza się na ten cel 2.260 mln zł. Projekty budżetu i planu są j opracowane z uwzględnieniem niezbędnych oszczędności i z punktu widzenia zgodności z potrzebami społecznymi i gospodarczymi. Ich realizacja wymagać będzie dużej koncentracji i wykorzystania wszelkich rezerw. Dotyczy to zwłaszcza wydatków dewizowych. Należałoby w związku z tym dokonać analizy przepisów finansowo-dewizowych, aby nie utrudniały planowanych i negocjowanych zakupów.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Uwagi do projektu planu i budżetu Urzędu Patentowego PRL przedstawił poseł Władysław Jonkisz (PZPR): Badania patentowe obejmą w przyszłym roku ponad 22 tysięcy zgłoszeń wynalazków. Zwiększy się ilość rozpatrywanych wniosków o udzielenie patentu tymczasowego, jak i z 15-letnim okresem ochrony. Wobec koniecznych ograniczeń etatowych, stosowany będzie akord zadaniowy co powinno zapewnić wykonanie założonych zadań.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Plan Urzędu przewiduje podjęcie wielu przedsięwzięć o charakterze informacyjno-inicjującym i kontrolnym w zakresie rozwoju wynalazczości i ochrony własności przemysłowej w różnych resortach, zjednoczeniach i regionach kraju. Podjęte będą badania stanu wykorzystania i realizacji ok. 3 tysięcy wynalazków. Nastąpi rozwój i udoskonalenie informacji patentowej. Do odbiorców w kraju i zagranicą przekazanych będzie 858 tys. egzemplarzy polskich opisów patentowych, do biblioteki Urzędu wpłynie ok. 600 tysięcy tytułów.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Nie następuje wyraźniejsza poprawa w dziedzinie ochrony prawnej zagranicą naszego eksportu towarowego i osiągnięć naukowo-technicznych, na co wpływ Urzędu jest tylko pośredni. Za mała jest w tym zakresie aktywność resortów gospodarczych placówek bazy badawczo-rozwojowej, central handlu zagranicznego. Wiąże się to z niskim stanem ilościowym i słabym ciągle wykorzystywaniem rzeczników patentowych. Większość zatrudnionych rzeczników patentowych skupiona jest w kilku resortach i w kilku województwach.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Urząd zamierza zorganizować szkolenie nowych rzeczników patentowych. W 1980 r. rozpoczęte zostaną prace nad dokumentacją nowej biblioteki Urzędu Patentowego tak bardzo potrzebnej dla opanowania krytycznej sytuacji zbiorów patentowych.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">Uwagi do projektu budżetu Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości przedstawił poseł Roman Rurański (PZPR): Działalność Komitetu ma istotne znaczenie dla gospodarki narodowej. Usprawnienie i rozszerzenie prac normalizacyjnych i metrologicznych, a zwłaszcza oddziaływania na jakość zgodnie z postanowieniami ustawy przyczyniają się do podnoszenia efektywności gospodarowania oraz poprawy trwałości i niezawodności wyrobów, głównie rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">W 1980 r. niezależnie od kontroli przeprowadzanej przez producenta, kwalifikacją jakościową objęta zostanie produkcja o wartości 214 mld zł. W 100% kontrola ta obejmie podstawowe urządzenia trwałego użytku, maszyny i narzędzia rolnicze, wyroby chemii, materiały izolacyjne dla budownictwa, a w 50% produkcję konserw mięsnych/ makaronów, elementów stolarki budowlanej, wyrobów z tworzyw sztucznych, odbiorników radiowych i telewizyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">Przewiduje się oznaczyć: znakiem jakości „Q” łącznie 2140 wyrobów, a znakiem „1” - 27540. Zakłada się obniżkę globalnego wskaźnika reklamacji. W planie nakreślono m.in. po raz pierwszy zadania w zakresie kwalifikacji wyrobów w fazie przedprodukcyjnej, a więc na etapie opracowania założeń oraz budowy i badania prototypów nowych i modernizowanych wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">Plan uwzględnia zwiększone zadania w zakresie kwalifikacji jakości narzędzi pomiarowych (ok. 30% wartości produkcji tych narzędzi). Jest to istotne dla doskonalenia techniki pomiarów w przemyśle.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">Przewiduje się opracowanie ok. 1330 projektów Polskich Norm i norm branżowych, z czego 50% stanowić będzie nowelizacja norm obowiązujących. Projekt budżetu opracowany został z uwzględnieniem rozszerzonych zadań PKNMiJ mających na celu skuteczne oddziaływanie normalizacji i metrologii na efektywność gospodarowania oraz znaczną poprawę poziomu jakościowego materiałów zaopatrzeniowych oraz wyrobów finalnych.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełJerzyBuć">Projekty planu i budżetu w częściach omawianych przez Komisję przedstawiane są w określonych trudnych warunkach sytuacji gospodarczej i międzynarodowej. Można oczywiście zgłosić wiele wniosków i postulatów do projektów planu, ale trzeba by je odnieść raczej do projektu planu na lata 1981–1985. Należy wyrazić uznanie, że w projektach zakłada się utrzymanie kierunku działań służących zaspokojeniu potrzeb człowieka.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełJerzyBuć">Wiele jest placówek zaplecza, które nie mają nic wspólnego z nauką, a są finansowane ze środków na rozwój nauki. Należy rozważyć czy placówki, które są ściślej związane z przemysłem i wykonują zadania służące bezpośrednio produkcji, nie powinny być finansowane przez przemysł. Efektywność ich prac byłaby wtedy większa, jak również rozliczenia z wykonanych zadań staranniejsze. Powitać należy z zadowoleniem decyzje ministra przemysłu maszynowego o przeniesieniu wielu placówek z działu nauki do przemysłu. Jest to posunięcie pożyteczne i dla nauki, i dla gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełJerzyBuć">Rozpatrując przyszłoroczny budżet, trudno mówić o większych inwestycjach kubaturowych. Natomiast trzeba zwrócić uwagę na możliwości i rezerwy tkwiące w pełniejszym wykorzystaniu potencjału intelektualnego pracowników nauki. Wymaga to lepszego uzbrojenia ich warsztatów pracy w urządzenia badawcze i aparaturę kontrolno-pomiarową. Należy bezwzględnie zintensyfikować prace nad rozwinięciem produkcji aparatury naukowo-badawczej i zmusić do tego właściwe placówki przemysłowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJerzyBukowski">Wiemy o niewykorzystanych w wielu zakładach mocach produkcyjnych. Niektóre inwestycje zostały wstrzymane, a maszyny i urządzenia są niezagospodarowane. Trzeba przeprowadzić inwentaryzację stanu naszego niewykorzystanego zainwestowania, aby przeznaczyć ujawnione wolne moce na potrzeby naukowo-badawcze i doświadczalne, do rozwiązywania zadań uznanych za ważne w bliższej kolejności niż te, dla których dana inwestycja była budowana.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełJerzyBukowski">O powodzeniu naszych działań technicznych i gospodarczych decyduje jakość i jeszcze raz jakość. Mamy bardziej ambitne niż realne zamierzenia w zakresie eksportu. Ich realizacja będzie możliwa tylko przy osiągnięciu nowoczesności i wysokiej jakości produkcji.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełJerzyBukowski">Dobre wyniki przynosi wprowadzenie odpłatność i praktyk przemysłowych studentów. Zakłady pracy nie były zainteresowane kiedy przyjmowanie na praktyki nic nie kosztowało. Obecnie zakład płacąc praktykantowi pieniądze, uświadamia sobie, że ponosi koszty i musi czegoś wymagać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełAnnaKochanowska">Unowocześniły się archiwa państwowe i wprowadzają u siebie unowocześniony system informacji. Zachodzi potrzeba nawiązania bliższych kontaktów wielu placówek i badawczych i rozwojowych z archiwami, gdzie zgromadzone są bardzo cenne, często unikalne opracowania i projekty. Nie straciły one swojej aktualności i przydatności dla rozwiązywania niektórych problemów gospodarczych, a nawet technicznych. Ludzie z wykształceniem technicznym są nie przygotowani do korzystania z archiwistyki, ponieważ panuje przekonanie że są tam tylko materiały interesujące historyków. A tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełAnnaKochanowska">W archiwum w Katowicach znajdują się bardzo interesujące materiały z dziedziny górnictwa, o czym mało kto wie. Trzeba archiwom pomóc, ponieważ pracują w trudnych warunkach. Trzeba poprzeć propozycje Komisji Kultury i Sztuki, aby pewną część środków przeznaczyć na remonty pomieszczeń, w których znajdują się archiwa państwowe.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełAnnaKochanowska">Resort nauki powinien włączyć się do ustalania koncepcji jak mają wyglądać profile, i metody kształcenia między 10-latką a studiami wyższymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJózefWięckowski">Trzeba nadal doskonalić organizację finansowania problemów koordynowanych, aby była ona sprawniejsza. Rozważenia wymaga sprawa pensum naukowego w szkolnictwie wyższym. Notuje się tu wiele wypaczeń.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełJózefWięckowski">Powinno się mocniej akcentować sprawy związane z morzem i gospodarką morską. W tej dziedzinie możemy mieć spore osiągnięcia, tym bardziej że uznaliśmy za niezbędne przystąpienie do eksploatacji dna morza, budujemy urządzenia do głębokiego nurkowania, statki wiertnicze itp.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełJózefWięckowski">Minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki Janusz Górski: Nakłady na inwestycje w dziele nauki utrzymane są na poziomie wykonania roku bieżącego. Należy podkreślić, że ogólnie w bieżącej pięciolatce znacznie przekroczymy środki na inwestycje planowane pierwotnie, dzięki korektom w planach. Zamiast planowanych 15 mld zł, wydamy w bieżącym pięcioleciu 21,4 mld zł na inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełJózefWięckowski">Zbyt małe są jeszcze rozmiary eksportu myśli technicznej, ale dynamika wzrostu jest dobra. W planie przyszłorocznym uzyskamy z tego tytułu 915 mln zł, w stosunku do 700 mln zł w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełJózefWięckowski">W roku przyszłym zwiększą się środki dewizowe na zakup czasopism i niezbędnej aparatury. Dalsza poprawa będzie możliwa dzięki uzyskaniu wzrostu eksportu myśli naukowo-technicznych i aparatury naukowej. Nie można oczywiście wszystkiego przeznaczać na zakup nowych urządzeń, musi istnieć rezerwa na zakupy części zamiennych do zainstalowanych już u nas urządzeń zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PosełJózefWięckowski">Resort przeprowadza kontrole i badania stanu wielu placówek badawczych mniejszych i słabych. Wnioski o likwidację niektórych placówek kierowane do resortów gospodarczych, które je powołały nie odnoszą na razie skutku. Kończy się na obietnicach podniesienia poziomu i zadbania o prawidłowy ich rozwój.</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PosełJózefWięckowski">Przemysł zainteresowany jest prawie wyłącznie tymi wdrożeniami, które przynoszą szybko doraźne korzyści i wspomagają wykonanie bieżących zadań planowych. Perspektywiczne spojrzenie na wdrożenia nie zostało jeszcze upowszechnione. Wymaga to zmiany mentalności naszych menedżerów, wydłużenia horyzontu czasowego działalności przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PosełJózefWięckowski">Studia przemienne organizowane są również na uczelniach rolniczych. W przyszłym roku zostaną uruchomione na uniwersytecie i obejmą studium administracyjne oraz kierunek organizacji i zarządzania. Jednak nie należałoby nadmiernie bez uzasadnienia upowszechniać tego typu studia.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PosełJózefWięckowski">Sekretarz Naukowy Polskiej Akademii Nauk - Tadeusz Orłowski: PAN zajmuje się kształceniem kadr od dawna i nie uchyla się od tego obowiązku, nie może jednak kształcić kadry dla przemysłu wbrew jego woli. Zazwyczaj na studia doktoranckie zgłaszają się osoby, które nie mogą znaleźć innej pracy i po ich ukończeniu nadal nie są chętnie zatrudniane.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#PosełJózefWięckowski">Środki na współpracę z zagranicą, jakie w praktyce stoją do dyspozycji Prezydium Akademii są znacznie mniejsze od figurujących w budżecie, gdyż znaczną ich część pochłaniają wydatki nieuniknione i z góry niespodziewane.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PosełJózefWięckowski">W zakresie wydawnictw barierą staje się obecnie nie brak papieru, a stan bazy poligraficznej.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#PosełJózefWięckowski">Wiceprezes Urzędu Patentowego Roman Mistewicz wyjaśnił stanowisko Urzędu w sprawię wykorzystania patentów zagranicznych, których ochrona wygasła. Są to dwie grupy wynalazków: takie, dla których minął ustawowy okres ochrony (15 lat) oraz takie, dla których nastąpiła przerwą w ponoszeniu opłat przez zgłaszającego. W obu przypadkach chodzi raczej o przypomnienie. stosowanych dawniej rozwiązań i o zapoznanie przedsiębiorstw z obecnym stanem ochrony patentowej - a więc zanik przyczyn powodujących ponoszenie opłat licencyjnych lub obchodzenie patentów - niż o stymulowanie nowych wdrożeń, gdyż dystans dzielący nas od zagranicy jest obecnie znacznie mniejszy niż kilkanaście lat temu.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#PosełJózefWięckowski">Działa w Urzędzie Patentowym zespół zajmujący się informowaniem przemysłu o niewykorzystanych wynalazkach. Nie mamy jednak - rzecz jasna - żadnej możliwości zmuszania kogokolwiek do korzystania naszym zdaniem przydatnego wynalazku.</u>
          <u xml:id="u-5.13" who="#PosełJózefWięckowski">Wiceprezes Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości - Jan Kuczma poinformował Komisję, że wydane zostały wszystkie akty wykonawcze przewidywane przez ustawę o jakości. Znacznie wzrosła liczba przyznawanych znaków jakości, zmniejszyły się zwroty naszych towarów z zagranicy, mimo wzrostu eksportu o 10%. Zwroty te jednak nadal są zbyt wysokie. Zmniejsza się ilość towarów reklamowanych przez handel wewnętrzny.</u>
          <u xml:id="u-5.14" who="#PosełJózefWięckowski">W działalności Komitetu przestrzega się zasady ścisłego wiązania jakości z nowoczesnością.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyNawrocki">Optymizm ministra Górskiego, który referował projekt planu jest uzasadniony. Pamiętać jednak należy, że obecnie przyznane na naukę i szkolnictwo wyższe środki są wystarczające tylko w warunkach stabilizacji szkół wyższych. Planowany po 1985 roku dalszy rozwój szkolnictwa wymagać będzie dodatkowych nakładów. Bardzo wysoko należy również ocenić działalność resortu MNSzWiT we wszystkich jego działach.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyNawrocki">Polska Akademia Nauk jest w nieco gorszej sytuacji niż szkoły wyższe, głównie ze względu fakt, że znaczna część zajmowanych przez nią budynków jej już zdekapitalizowana.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyNawrocki">Komisja przyjęła projekty planu budżetu na 1980 r. w rozpatrywanych częściach.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PrzewodniczącyKomisjiposełJerzyNawrocki">W opinii wynikającej z przebiegu obrad Komisja stwierdza, że celowe byłoby zwiększenie środków przyznanych na inwestycje szkół wyższych o 300 mln złotych, co pozwoliłoby zawczasu przygotować ich bazę do przewidywanego w dalszych latach rozwoju. Opinia wyraża także niepokój Komisji w związku ze zbyt małymi środkami dewizowymi przeznaczonymi na import czasopism naukowych.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>