text_structure.xml 42.6 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 8 grudnia 1978 r. Komisja Nauki i Postępu Technicznego, obradująca pod przewodnictwem posła Jerzego Nawrockiego (PZPR), rozpatrzyła projekt narodowego planu społeczno-gospodarczego i budżetu państwa na 1979 r. w częściach dotyczących: Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, Polskiej Akademii Nauk, Urzędu Patentowego PRL, Polskiego Komitetu Normalizacji i Miar.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele: Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z wiceministrami Mieczysławem Kazimierczukiem i Tomaszem Biernackim, Polskiej Akademii Nauk z Prezesem Witoldem Nowackim, Urzędu Patentowego PRL z Prezesem Jackiem Szomańskim, Polskiego Komitetu Normalizacji i Miar z Prezesem Franciszkiem Szlachcicem oraz przedstawiciele Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Najwyższej Izby Kontroli i Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">W informacji Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki o planie rozwoju nauki i techniki w 1979 r. podkreślono, że podstawowe założenia planu wiążą się ściśle z zaleceniami uchwały XII Plenum KC PZPR o umocnieniu roli nauki w społeczno-gospodarczym rozwoju kraju, z ustaleniami rządowego harmonogramu realizacji tej uchwały oraz wynikami posiedzenia Sejmu PRL poświęconego tym problemom. Projekt charakteryzuje się wysoką dynamiką zadań, wynikającą z zaawansowania prac badawczych, konstrukcyjno-projektowych i technologicznych związanych głównie z siedmioma rządowymi programami badawczo-rozwojowymi i 67 problemami węzłowymi.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Prace naukowo-badawcze wzrastają w stosunku do 1978 r. o zadania wdrożeniowe (27%) przy jednoczesnym ustabilizowaniu środków na poziomie wydatków roku ubiegłego. Znaczna część prac wchodzi w fazy techniczno-projektowe lub doświadczalne, a więc wzrasta ich pracochłonność i koszty realizacji. Wiąże się to z założeniem znacznie pełniejszego niż dotychczas wykorzystania rezerw w zakresie wydajności pracy zaplecza naukowo-badawczego, a także środków materialnych pozostających w dyspozycji placówek lub organizacji gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">W projekcie planu wprowadzono korzystne zmiany w strukturze zadań, w szczególności wdrożeniowych. Na 390 zadań wdrożeniowych, nowe procesy technologiczne i nowe wyroby obejmują 154 - eksportu lub racjonalizacji importu dotyczy łącznie 186 zadań, środków konsumpcji (artykuły rynkowe) - 50 zadań. Ponadto, zgodnie z postanowieniami Uchwały Rady Ministrów, podejmie się budowę instalacji doświadczalno-produkcyjnych nastawionych na produkcję proeksportową lub racjonalizację importu. Instalacje te będą zatwierdzone w odrębnym trybie. Wszystkie te instalacje będą pracować w oparciu o własne rozwiązania konstrukcyjne i technologiczne.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">W projekcie planu utrzymuję się nadal wysoki udział badań podstawowych (w nakładach ok. 14%), a także rozwój badań w dziedzinie nauki społecznych i humanistycznych realizowanych głównie w placówkach PAN i szkół wyższych.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">Myślą przewodnią planu rozwoju nauki i techniki na 1979 jest zasadnicza poprawa efektywności gospodarowania, a w szczególności: rozwój eksportu z uwzględnieniem eksportu myśli i usług technicznych, racjonalizacja importu, uruchomienie nowej produkcji przeznaczonej na cele rynkowe, oszczędne i racjonalne gospodarowanie surowcami, materiałami, paliwami i energią, humanizacja pracy oraz ochrona zdrowia i środowiska człowieka.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Założenia projektu planu w zakresie szkolnictwa wyższego przewidują dalszą konsekwentną realizację programu rozwoju i doskonalenia działalności szkół wyższych, zarówno pod względem merytorycznego poziomu wypełnianych zadań, jak również pod względem poprawy warunków ich pracy. Kontynuowana będzie realizacja programu doskonalenia poszczególnych dziedzin szkolnictwa wyższego.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">Zakłada się wzrost jakości i poziomu nauczania w oparciu o podnoszenie na wyższy poziom treści i programów kształcenia oraz stwarzania coraz lepszych warunków i form organizacyjnych realizowania zadań dydaktycznych. Tym celom służą m.in. nowe formy studiowania jak np. studia stacjonarno-zaoczne, czy propozycja modyfikacji systemu praktyk studenckich.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Przewiduje się poprawę przygotowania kadry nauczycieli akademickich oraz umocnienie współrealizatorskiej i samorządowej roli Socjalistycznego Związku Studentów Polskich w życiu szkoły wyższej.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Działalność PAN w 1979 r. koncentruje się na doskonaleniu ogólnokrajowych funkcji Akademii. Dotyczy to zwłaszcza zadań, potrzeb i organizacji nauki. Główne kierunki działania to: podnoszenie rangi doradztwa naukowego oraz dalsza integracja ośrodków i środowisk naukowych kraju, podnoszenie efektywności badań podstawowych, jakości kształcenia i doskonalenia oraz wykorzystania kadr naukowych, szersze i szybsze wykorzystanie wyników badań naukowych, lepsze wykorzystanie możliwości międzynarodowej współpracy naukowej ze Związkiem Radzieckim i innymi krajami socjalistycznymi, podnoszenie kultury naukowej społeczeństwa i krzewienie naukowego światopoglądu we współpracy, z towarzystwami naukowymi, z federacją NOT i innymi organizacjami naukowo-zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Rozwój współpracy ze szkołami wyższymi stanowić będzie nadal ważny element realizacji ogólnokrajowych funkcji i zadań PAN. Rozszerzeniu tej współpracy służby realizacja uchwały XII Plenum KC PZPR.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Realizacja planu badań podstawowych wiąże się z jeszcze większą integracją zespołów badawczych, z doskonaleniem metod merytorycznej koordynacji badań i oceny wszystkich uzyskiwanych wyników. Bardziej precyzyjnie będą określone dziedziny nauki i techniki, w których Polska powinna się specjalizować i koncentrować wysiłki badawcze i rozwojowe. Opieka nad utalentowaną naukowo młodzieżą powinna być bardziej zindywidualizowana i obejmować możliwie największą liczbę tej młodzieży. Pogłębić trzeba ocenę poziomu i jakości kadr naukowych oraz ich racjonalnego wykorzystania m.in, poprzez doskonalenie systemu studiów doktoranckich, systemu staży, doskonalenia warunków krytyki naukowej, jak również zaostrzenie kryteriów oceny prac naukowych na stopnie naukowe.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">W 1979 r. dokonana będzie analiza stanu nauki polskiej, w pięć lat po II Kongresie Nauki Polskiej, oraz kontynuowane będą prace nad przygotowaniem warunków dla prawidłowego opracowania następnego, 5-letniego programu badań podstawowych. Doskonalone będą funkcje opiniodawcze, doradcze i wnioskodawcze Akademii. Wśród tych prac szczególne miejsce zajmować będą: prognozy i ekspertyzy związane z pokonywaniem bariery surowcowej, żywnościowej i technologicznej, z realizacją postanowień II Krajowej Konferencji Partyjnej i uchwały XII Plenum KC PZPR oraz blok prognoz przygotowywanych na VIII Zjazd Partii.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Projekt budżetu Polskiego Komitetu Normalizacji i Miar opracowany został z uwzględnieniem intensyfikacji działalności w Zakresie problemów jakości, normalizacji i metrologii, stosownie do potrzeb społeczno-gospodarczego rozwoju kraju.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Główne kierunki prac koncentrować się będą na zadaniach związanych ze skutecznym oddziaływaniem normalizacji, metrologii oraz innych przedsięwzięć na osiągnięcie i utrzymanie wysokiego poziomu jakości surowców, materiałów i wyrobów finalnych, w szczególności dla intensyfikacji eksportu i zaopatrzenia rynku wewnętrznego. W projekcie budżetu uwzględniono również zadania oszczędnościowe, szczególnie w wydatkach administracyjnych, zgodnie z decyzją Prezydium Rządu z 15 września 1978 r. Projekt budżetu przewiduje spadek dochodów PKNiM (w porównaniu z 1978 r.) o 5,2%, spadek wydatków na inwestycje o 6,7% oraz wzrost wydatków bieżących o 6,3%.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Zakładane zmniejszenie dochodów wynika z następujących przyczyn:</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">- nieznacznego wzrostu dochodów terenowych urzędów miar;</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">- zwolnienia jednostek gospodarczych z obowiązku legalizacji niektórych narzędzi pomiarowych i wydłużenia okresu legalizacji innych narzędzi;</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">- braku zwiększonego zapotrzebowania na usługi probiercze zarówno ze strony gospodarki uspołecznionej jak i ludności;</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">- przeznaczenie dochodów Centralnego Biura Jakości Wyrobów na finansowanie zwiększonych nakładów inwestycyjnych i kapitalnych remontów.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Planowane zmniejszenie wydatków na inwestycje i kapitalne remonty wiąże się z koniecznością zwrócenia większej uwagi na zakup nowoczesnej aparatury pomiarowej dla zakładów metrologicznych, natomiast zwiększone wydatki bieżące wynikają z planowanego wzrostu zatrudnienia w Zakładach Metrologicznych PKNiM, z powiększenia limitów wydatków na rozwój informatyki oraz ze zwiększenia dotacji na finansowanie przedsięwzięć społecznego oddziaływania na podnoszenie jakości wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Plan Urzędu Patentowego PRL na 1979 r. przewiduje m. in.:</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">- pomoc w tworzeniu i doskonaleniu w zakładach pracy warunków kadrowych i organizacyjnych sprzyjających twórczości wynalazczej i ruchowi racjonalizatorskiemu;</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">- lepsze wykorzystanie dorobku wynalazczego dla realizacji planów gospodarczych;</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">- podejmowanie, zwłaszcza w placówkach naukowych i jednostkach badawczo-rozwojowych, działań na rzecz rozwijania eksportu polskiej myśli technicznej i zapewnienia polskim wynalazkom ochrony prawnej za granicą;</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">- usprawnienie informacji patentowej jako źródła wiedzy o najnowszych rozwiązaniach technicznych i inspiracji wynalazczości, patentowania wynalazków oraz badań czystości patentowej produkcji i eksportu;</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">- przyspieszenie rozpatrywania zgłoszeń, zwłaszcza na wynalazki krajowe i wzory użytkowe.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">Zwiększa się zadania Urzędu Patentowego w zakresie przyznawania praw wyłącznych na wynalazki, wzory użytkowe, znaki towarowe i wzory zdobnicze, informacji patentowej, inicjowania wdrożeń wynalazków., oddziaływania na organizację działalności wynalazczej w gospodarce, szkolenia służb wynalazczości, współpracy międzynarodowej i in.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">W zakresie przyznawania praw wyłącznych na wynalazki i wzory użytkowe podjętych zostanie ok. 10.750 decyzji ostatecznych, co jest liczbą wynikającą z posiadanego portfela spraw do załatwienia. Dzięki zaplanowanemu na rok 1979 systemowi tzw. zadaniowego akordu dla ekspertów badających przewiduje się dodatkowo ponad 2 tys. pełnych badań wynalazków wraz z decyzjami ostatecznymi.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Planuje się wzrost dochodów Urzędu Patentowego o 1,9% w stosunku do planu 1978 r. Z eksportu osiągnięć naukowych oraz usług technicznych planuje się wpływy w wysokości 480 tys. zł dew. z I obszaru płatniczego oraz 4 mln zł dew. z II obszaru płatniczego.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Wydatki Urzędu Patentowego PRL wzrosną o 5,6% w porównaniu z przewidywanym wykonaniem roku poprzedniego; przewiduje się wzrost na administrację o ok. 11% oraz wzrost wydatków na naukę o 1, 8 %. Planuje się także wydatkowanie 350 tys. zł dew. na import niezbędnych urządzeń oraz 500 tys. zł dew. na zakup literatury patentowej.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Koreferat podkomisji rozpatrującej projekt planu budżetu państwa w części dotyczącej Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki przedstawił poseł Stanisław Gabrielski (PZPR):</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Istotnym źródłem finansowania prac naukowo-badawczych będą oszczędności, funduszu prac badawczych i funduszu postępu techniczno-ekonomicznego, jakie zostały wygospodarowane w latach ubiegłych. Ponieważ znaczna część prac naukowo-badawczych wejdzie w 1979 r. w fazę technologiczno-projektową lub doświadczalną, co zwiększy ich pracochłonność i koszty - celem nadrzędnym staje się duża dyscyplina w gospodarowaniu posiadanymi środkami finansowymi.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Projekt planu słusznie proponuje koncentrację prac naukowo-badawczych na dziedzinach kluczowych z punktu widzenia rozwoju kraju zarówno w ujęciu perspektywicznym jak i aktualnym. Sprawą najważniejszą pozostaje zwiększenie efektywności prac naukowo-badawczych oraz wdrożeń nowych rozwiązań technicznych.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Dla realizacji założonych zadań szczególnie istotne są dwa zagadnienia:</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">1. Wzrost rangi i umocnienie funkcji kontrolnych ośrodka koordynującego prace naukowo-badawcze, czyli Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. Resort nie powinien dopuszczać do angażowania potencjału naukowego do zadań drugorzędnych, a także powinien odgrywać znacznie większą rolę w racjonalizowaniu importu nowoczesnej myśli technicznej.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">2. Zwiększenie efektywności wdrożeń naukowych i chłonności gospodarki na innowacje techniczne. Sejmowa Komisja Nauki i Postępu Technicznego zajmowała się tym wielokrotnie, wyrażając niepokój z racji niezadowalającego stanu w tym zakresie. Z opracowań NOT wynika, że pod względem liczby patentów Polska zajmuje 6-8 miejsce w świecie, natomiast pod względem liczby wdrożeń - znacznie gorsze, ponieważ przeciętnie wdraża się u nas tylko ok. 50% opracowań patentowych. Niezależnie od tego, drobniejsze innowacje techniczne w zakładach pracy są wdrażane z dużymi oporami, a importowane licencje i technologie doskonali się w niedostatecznym stopniu. Zdaniem podkomisji, poprawy tego stanu rzeczy szukać należy w modyfikacji rozwiązań ekonomiczno-finansowych, by zachęcały one zakłady pracy do wprowadzania innowacji.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">Ministerstwo Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki zamierza w 1979 r. doskonalić i unowocześniać procesy dydaktyczne w szkołach wyższych, umacniać ich funkcje ideowo-wychowawcze oraz podnosić na wyższy poziom prace naukowe prowadzone przez pracowników wyższych uczelni. Są to założenia godne poparcia tym bardziej, że ich dotychczasowa realizacja przebiega zbyt wolno.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Z badań prowadzonych wśród absolwentów szkół wyższych wynika, że uczelnie nie przygotowują młodzieży dostatecznie do wykonywania ważnych zadań społecznych w środowisku. Ugruntowuje się opinia, że kształcenie w szkołach wyższych nastawione jest na przeciętność - w zbyt małym stopniu uczelnie kształtują cechy twórcze i nowatorskie młodzieży. Zdaniem podkomisji, w szkolnictwie wyższym, są siły społeczne i instytucjonalne zdolne do podniesienia na wyższy poziom dydaktyki akademickiej i uczynienia szkoły wyższej w pełni nowoczesną placówką kształcenia i wychowania młodzieży. Siły te trzeba pilnie uruchomić.</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">W 1979 r. zamierza się przyjąć na studia 61 tys. absolwentów szkół średnich, co oznacza spadek o ok, 1, 5 tys. osób w porównaniu z tym rokiem.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">Zmniejszenie rekrutacji mierzone liczbami bezwzględnymi nie oznacza zmniejszenia stopnia skolaryzacji: z uwagi na niż demograficzny w przedziale wieku młodzieży powyżej 18 lat, wskaźnik skolaryzacji w przyszłym roku wyniesie 9,9% w por. do 9,6% w 1978 r.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">Zdaniem podkomisji, szczególnej uwagi wymaga bowiem dostosowanie rozmiarów i profilu kształcenia do potrzeb społeczno-gospodarczych kraju. W tym kontekście należy podkreślić pilną konieczność opracowania perspektywicznej prognozy określającej zapotrzebowanie kraju na kadry z wyższym wykształceniem.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">Ostatnich kilka lat przyniosło zasadniczą poprawę warunków socjalno-bytowych we wszystkich gałęziach szkolnictwa wyższego. Niemniej jednak, wysoce niepokojąca jest terminowość realizacji zadań inwestycyjnych. Do wykonania planu roku bieżącego w zakresie domów studenckich zabraknie blisko 200 miejsc, natomiast w zakresie stołówek studenckich - ok. 5 tys. miejsc.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">Szczególnej uwagi wymaga sytuacja szkolnictwa artystycznego. Wyjątkowo złą jest tam zarówno baza dydaktyczna, jak i socjalna. Podkomisja proponuje, by Komisja Nauki i Postępu Technicznego uchwaliła opinię postulującą udzielenie specjalnej pomocy szkolnictwu artystycznemu.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">Projekt budżetu na 1979 r. przewiduje zwiększenie dotacji na szkolnictwo wyższe o 4,4% w stosunku do przewidywanego wykonania roku bieżącego. Zdaniem Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki wysokość preliminowanych środków w pełni zabezpieczy potrzeby szkolnictwa wyższego. Dlatego też podkomisja proponuje przyjąć przedłożone przez resort materiały.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">Koreferat podkomisji rozpatrującej projekt planu i budżetu Polskiej Akademii Nauk przedstawił poseł Marian Mięsowicz (bezp.): Najważniejsza część planu PAN dotyczy badań podstawowych, które są głównym przedmiotem działalności placówek naukowych PAN i które w skali państwowej są przez PAN koordynowane. Placówki PAN pracują we wszystkich siedmiu programach rządowych, przy czym 3 z nich koordynują, jako koordynator II stopnia. Placówki PAN pełnią także funkcje koordynatorów I stopnia dla 10 problemów węzłowych i 36 problemów międzyresortowych.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">Zdaniem podkomisji, na szczególną uwagę zasługują zamierzenia PAN w 5 dziedzinach: elektronizacji kraju, kompleksowego rozwoju energetyki, zagospodarowania Wisły i jej dorzecza oraz racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych kraju wraz z ochroną środowiska, wyżywienia narodu, kompleksowego badania Antarktyki i Arktyki.</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">Innowacje powstające w wyniku badań prowadzonych przez placówki PAN będą wdrażane do praktyki społeczno-gospodarczej i na potrzeby eksportu. Większość tych innowacji będzie przekazywana do wykorzystania poza placówkami Akademii. Natomiast innowacje w dziedzinie aparatury naukowej, poznawczo-kontrolnej, elektronicznej, biomedycznej przeznaczone do mało seryjnej produkcji wdrażane będą w zakładach doświadczalno-produkcyjnych PAN. Program rozwoju tej produkcji na 1979 r. należy ocenić pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#komentarz">Z zamierzeń szczegółowych PAN wymienić należy:</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#komentarz">- w dziedzinie informatyki: wdrożenie systemu wielomaszynowego „Odra” i zakończenie opracowywania ogólnego projektu systemu SINTO;</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#komentarz">- w dziedzinie wymiany z zagranicą: w zamian za 44 tys. egzemplarzy publikacji naukowych wysłanych za granicę, biblioteki PAN otrzymają ok. 37 tys. egzemplarzy naukowych publikacji zagranicznych;</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#komentarz">- w dziedzinie doskonalenia kadr: nowością będą staże w placówkach Akademii; projektuje się ok. 200 takich staży dla pracowników różnych resortów. Uruchomi się również 25 kursów i konferencji dla ponad 1000 uczestników.</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#komentarz">- w dziedzinie współpracy naukowej z zagranicą: nowe porozumienia o współpracy z licznymi zagranicznymi instytucjami naukowymi oraz kontynuacja współpracy na podstawie zawartych porozumień (zdaniem podkomisji, szczególną uwagę należy zwrócić na właściwą reprezentację nauki polskiej w organizacjach, uczelniach i towarzystwach międzynarodowych). Wzrośnie udział Polski w programie „lnterkosmos”, w związku z czym przewiduje się szersze wykorzystanie wyników w badaniach zasobów ziemi, w gospodarce morskiej, w telekomunikacji, meteorologii itp.</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#komentarz">Budżet PAN przewiduje wzrost dochodów o 15,7% oraz wzrost wydatków o 1,5%. Główną pozycją w wydatkach budżetowych na naukę jest finansowanie badań naukowych. Przewiduje się, że wzorem lat ubiegłych, wydatki PAN na naukę będą dofinansowywane z rezerwy Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki.</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#komentarz">Z projektu planu wynika, że znaczne trudności wystąpią w dziedzinie realizacji inwestycji. Z uwagi na istniejące w tym zakresie opóźnienia, projekt planu 1979 r. obejmie de facto jedynie inwestycje kontynuowane. Na podkreślenie zasługuje zdaniem podkomisji fakt, że nakłady na zakupy aparatury naukowo-badawczej, a także na budownictwo przewidziane w projekcie planu są znacznie (odpowiednio o ok. 60 i 50 %) mniejsze od ustaleń przyjętych w uchwałach Rady Ministrów z lat 1976-1977.</u>
          <u xml:id="u-1.56" who="#komentarz">Podkomisja proponuje przyjąć przedłożony projekt planu i budżetu PAN.</u>
          <u xml:id="u-1.57" who="#komentarz">Projekt planu i budżetu Urzędu Patentowego PRL omówił poseł Ryszard Bender (bezp. „Znak”):</u>
          <u xml:id="u-1.58" who="#komentarz">W zakresie organizacji wynalazczości i ochrony własności przemysłowej Urząd Patentowy kontynuować będzie współdziałanie z resortami gospodarczymi, zajmie się opracowaniem analizy organizacji i stanu ochrony własności przemysłowej w wybranych centralach i przedsiębiorstwach handlu zagranicznego, poszerzy zakres udzielanych jednostkom gospodarczym konsultacji. Poszerzone zostanie szkolenie kandydatów na rzeczników patentowych, których liczba jest ciągle niewystarczająca w stosunku do potrzeb gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-1.59" who="#komentarz">Stwierdzić trzeba, że potencjał zespołów prowadzących badania patentowe jest niewystarczający i portfel zgłoszeń projektów wynalazczych i wzorów użytkowych znacznie przewyższa możliwości ich załatwienia przez Urząd. Urząd podejmie starania, aby w roku przyszłym przeprowadzić dodatkowo 2.200 pełnych badań wynalazków w systemie tzw. akordu zadaniowego. Dokonane to zostanie kosztem zwiększenia funduszu płac, ale przyniesie w rezultacie wzrost dochodów Urzędu. W roku przyszłym zmaleje o 280 liczba orzeczeń komisji odwoławczych w sprawach patentów i wzorców, co świadczy o zmniejszaniu się ilości zastrzeżeń zgłaszanych do orzeczeń Urzędu.</u>
          <u xml:id="u-1.60" who="#komentarz">Urząd zabiegać będzie o upowszechnienie wynalazków opatentowanych, nadających się do szerszego zastosowania. Jest to niezmiernie ważne zadanie z uwagi na znaną inercję wielu instytucji i zakładów przemysłowych we wdrażaniu patentów i zabieganiu o nie. Kontynuowana będzie działalność wydawnicza co znajdzie wyraz w przekazaniu do druku 7 tys. tytułów opisów patentowych, 12 numerów „Wiadomości Urzędu Patentowego” i 26 numerów „Biuletynu Patentowego”. Przewiduje się rozszerzenie kontaktów Urzędu z pokrewnymi instytucjami i organizacjami międzynarodowymi.</u>
          <u xml:id="u-1.61" who="#komentarz">Projekt planu i budżetu Polskiego Komitetu Normalizacji i Miar zreferował poseł Jerzy Gralewicz (ZSL):</u>
          <u xml:id="u-1.62" who="#komentarz">W programie zadań PKNiM na pierwszy plan wysunięta została działalność normalizacyjna związana z intensyfikacją eksportu, zaspokajaniem potrzeb rynku, gospodarką żywnościową oraz budownictwem mieszkań i obiektów szpitalnych. Plan na 1979 r. przewiduje wzrost liczby wyrobów oznaczonych państwowymi znakami jakości z 22. 773 do 24. 429 tj. o 7,3% ~ ~w tym ze znakami „Q” z 1313 do 1410.</u>
          <u xml:id="u-1.63" who="#komentarz">Zdaniem podkomisji, Komitet powinien wzmóc działania w kierunku dalszego doskonalenia metod oddziaływania na jakość, podnoszenia poziomu cech techniczno-użytkowych wyrobów, rozszerzenia bazy urządzeń i aparatów kontrolno-pomiarowych, niezbędnych w kwalifikowaniu jakościowym wyrobów. Powinno to doprowadzić do zmniejszenia ilości artykułów o niskiej jakości oraz wzrostu niezawodności i trwałości wyrobów, a także zmniejszenia kosztów napraw gwarancyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.64" who="#komentarz">Przewiduje się opracowanie w oparciu o międzynarodowe dokumenty normalizacyjne oraz wyniki prac badawczo-rozwojowych 1.600 Polskich Norm i norm branżowych, z czego 53% przypada na nowelizację dotychczas obowiązujących norm z punktu widzenia podnoszenia poziomu jakości wyrobów. Przewiduje się zapewnienie jednolitości i rzetelności miar poprzez udoskonalenie 19 etalonów państwowych i związanych z nimi metod sprawdzeń oraz opracowanie 1.650Wzorców substancji materiałów dla oceny jakości w produkcji i obrocie. Nastąpi zakończenie wprowadzenia do krajowego zbioru norm Międzynarodowego Układu Jednostek Miar.</u>
          <u xml:id="u-1.65" who="#komentarz">Zdaniem podkomisji należy zawrócić szczególną uwagę na jakość wyrobów i produktów przemysłu rolno-spożywczego. Konieczne jest konsekwentne przestrzeganie norm w produkcji wędlin, pieczywa, konserw mięsnych, ponieważ niska ich jakość jest powodem licznych skarg konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-1.66" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełAndrzejZydek">Od kilku lat zwiększamy liczbę studentów w akademiach rolniczych, natomiast nie powiększa się powierzchni dydaktycznej tych uczelni, co wpływa ujemnie na przebieg i wyniki studiów. Nie ulega powiększeniu również baza dydaktyczna szkół artystycznych.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełAndrzejZydek">Osiągnięcia technologiczne i techniczne nasze społeczeństwo ocenia poprzez gotowe wyroby i produkty. Poziom jakościowy wielu z nich zastanawia, czy osiągnięcia te są racjonalnie wykorzystywane w produkcji. Np. tylko 7,3% wartości środków spożywczych oznaczonych jest znakami jakości. Budujemy wiele nowych mleczarń ale postępu technicznego w mleczarstwie nie odnotowujemy, nie wzbogacamy asortymentu przetworów mlecznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJózefWięckowski">Kontynuowanie prac nad rozwiązywaniem niektórych problemów międzyresortowych wymaga dotowania ze środków dewizowych, które nie są ujmowane w budżetach poszczególnych resortów. W planie roku przyszłego powinny znaleźć się także zadania związane z organizacją centrów uczelniano-przemysłowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełJanSzczepański">Czy istnieją szanse, aby powiększyć liczbę prenumerowanych czasopism zagranicznych? Inne kraje o mniejszym potencjale naukowym sprowadzają znacznie więcej tytułów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełBożenaHagerMałecka">W planie szkolnictwa wyższego nie uwzględniono zadań naukowych, które wykonują uczelnie. Wyraźne wyodrębnienie takich zadań wydaje się konieczne. Na uwagę zasługuje współdziałanie między Ministerstwem Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki a Ministerstwem Zdrowia i Opieki Społecznej w zakresie optymalnego wykorzystania środków przeznaczonych na rozwój nauki, w akademiach medycznych.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełBożenaHagerMałecka">Poważną rolę do odegrania ma Polska Akademia Nauk w dziedzinie integrowania nauki i środowisk naukowych. Ma to znaczny wpływ na efekty badań i racjonalne wykorzystywanie unikalnych aparatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełMarianMichniewicz">Notuje się trudności w zatrudnianiu na wyższych uczelniach technicznych utalentowanych absolwentów szkół wyższych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełTadeuszGąsiorek">Nasz rynek wewnętrzny jest bardzo chłonny na wszelkie nowości, ale znaczna część wyrobów nie odpowiada wymogom jakościowym i potrzebom odbiorców. Rosną buble i reklamacje. Wiele kłopotów sprawia użytkowanie np. roweru, w którym montowane są plastykowe części ulegające odkształceniom w cieple. Również pompki do roweru po kilkakrotnym użyciu są do wyrzucenia. Przy produkcji artykułów spożywczych najczęściej nie przestrzega się obowiązujących norm. Używanie gorszych, nietrwałych materiałów do produkcji nie opłaca się ani ekonomicznie, ani społecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełMarianMięsowicz">Sprawy inwestycji w szkolnictwie są ciągle przez nas omawiane i dochodzimy zawsze do tych samych wniosków. Budownictwo socjalne w dziale nauki znacznie się poprawiło, ale postęp nie jest jeszcze zadowalający.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełZdzisławMalicki">Potencjał, jakim dysponuje Urząd Patentowy PRL, mający do spełnienia niezwykle ważne zadania, jest za mały. Nie powinniśmy przyjąć do wiadomości informacji, że jedną z przyczyn niezałatwiania części wniosków o patenty jest brak możliwości przeprowadzenia prac badawczych i złe warunki lokalowe Urzędu.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełZdzisławMalicki">Wiceminister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki Tomasz Biernacki: Resort dokłada starań, aby uzyskać szybszy postęp w podnoszeniu jakości nauczania oraz ukierunkowywać programy studiów zgodnie z potrzebami gospodarki narodowej. W wyniku współpracy z Ministerstwem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, przygotowywane są prognozy zapotrzebowania na kadry z wyższym wykształceniem.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełZdzisławMalicki">Poprawiła się znacznie terminowość wykonywania zadań inwestycyjnych w resorcie, chociaż nadal występują pewne trudności budowlane.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosełZdzisławMalicki">Dzięki pomocy władz partyjnych i miejskich w Warszawie, następować będzie stopniowa poprawa w zakresie odpowiedniego zakwaterowania studentów. Osiedle na Jelonkach zostało w całości przeznaczone wraz z istniejącymi już tam obiektami na centrum domów studenckich. Wejście na plac budowy nastąpi tam w 1980 r. Spodziewamy się uzyskać 4 tys. miejsc dla studentów kształcących się na uczelniach warszawskich.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PosełZdzisławMalicki">Osiągnęliśmy już górny pułap powiększania liczby studentów w akademiach rolniczych. Warunki dydaktyczne uległy tam istotnie pewnemu pogorszeniu, ponieważ nie zrównoważyliśmy powiększenia naboru na ten kierunek studiów z bazą dydaktyczną. Resort przeznacza 30–40% nakładów inwestycyjnych na zaspokojenie potrzeb akademii rolniczych. Sytuacja w tych uczelniach od 1982 r. zacznie się na dobre poprawiać; obecnie nie ulega już pogorszeniu.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PosełZdzisławMalicki">Rozważaliśmy szczegółowo sprawy prenumeraty czasopism zagranicznych. Uzyskaliśmy dodatkową kwotę 1,6 mln zł dew. na zakup i opłacenie prenumeraty, co powinno umożliwić utrzymanie stanu, jaki mieliśmy w latach poprzednich. Trzeba zwrócić uwagę, że koszty prenumeraty czasopism naukowych wzrastają o 50–60%. Sytuacja jest trudna, ale nie katastrofalna. Wszystkie potrzebne tytuły chociaż w zmniejszonej ilości egzemplarzy, będą dostępne w kraju.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#PosełZdzisławMalicki">Nasze wyższe szkoły techniczne mają możliwość przyjmowania do pracy utalentowanych absolwentów. Zależy to w pewnej mierze także od kierownictwa poszczególnych uczelni.</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PosełZdzisławMalicki">Wiceminister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki Mieczysław Kazimierczuk: Cechą charakterystyczną planu w dziedzinie nauki i techniki na rok przyszły jest powiększenie dynamiki badań zwłaszcza tych, które kończą się wymiernymi dla gospodarki narodowej efektami. Inną cechą charakterystyczną planu jest znaczne zintensyfikowanie prac wdrożeniowych.</u>
          <u xml:id="u-9.8" who="#PosełZdzisławMalicki">Trzeba wyjaśnić, że w ciągu ostatnich 2 lat wpływy z naszych licencji sprzedawanych za granicą przekraczały wydatki na importowane zagraniczne licencje. Sprzedaż myśli i usług technicznych z roku na rok wzrasta i w roku przyszłym osiągnąć powinna wartość 700 mln zł dew. Jest to więc duży i wyraźny postęp.</u>
          <u xml:id="u-9.9" who="#PosełZdzisławMalicki">W celu racjonalizacji importu i maksymalnego powiększenia eksportu buduje się 57 instalacji doświadczalno-produkcyjnych kosztem ponad 1,8 mld zł. W oparciu o nie rozwijane będą własne oryginalne rozwiązania naukowe i techniczne, które powinny przynieść znaczne wpływy dewizowe.</u>
          <u xml:id="u-9.10" who="#PosełZdzisławMalicki">Nakłady na zaspokojenie potrzeb Polskiej Akademii Nauk rosną szybciej niż nakłady w innych częściach działu nauki. Ponadto zamierzamy powiększyć te środki o dalsze 300 mln zł, w miejsce kredytów bankowych, z których PAN musiała zrezygnować.</u>
          <u xml:id="u-9.11" who="#PosełZdzisławMalicki">Globalne nakłady na rozwój nauki w akademiach medycznych wzrastają o 4,9% i są znacznie wyższe niż w innych uczelniach.</u>
          <u xml:id="u-9.12" who="#PosełZdzisławMalicki">Pogłębiły się procesy integracji między placówkami PAN a resortami gospodarczymi, do czego przyczynia się m.in. wspólne rozwiązywanie szeregu problemów międzyresortowych.</u>
          <u xml:id="u-9.13" who="#PosełZdzisławMalicki">Na mocy porozumienia zawartego między PAN a MNSzWiT, rozszerzone zostaną formy i możliwości udziału członków PAN w pracach wychowawczo-dydaktycznych na wyższych uczelniach. Rezerwy, dewizowe resortu w znacznej części przeznaczone będą na konieczny import potrzebnych aparatów badawczo-naukowych. W roku przyszłym zapoczątkowany zostanie proces organizowania centrów uczelniano-przemysłowych zgodnie z zaleceniem XII Plenum KC PZPR. Przewidziane są pewne środki na ich uruchomienie, ale działalność swoją rozwiną dopiero w roku następnym.</u>
          <u xml:id="u-9.14" who="#PosełZdzisławMalicki">Trzeba podkreślić, że dzięki pomocy Komisji Planowania i Ministerstwa Finansów konieczne przedsięwzięcia oszczędnościowe nie dotykają działu nauki i techniki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#ZastępcaSekretarzaNaukowegoPANTadeuszOrłowski">W związku z trudnościami w prenumeracie czasopism, rozważa się usprawnienie ich zakupu i racjonalizację wykorzystania. Część potrzeb załatwiana będzie w ramach bezdewizowej wymiany czasopism. PAN zamierza zapewnić szerszą dostępność do informacji przygotowanych na podstawie zagranicznych czasopism przez Ośrodek Informacji Naukowej PAN.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#ZastępcaSekretarzaNaukowegoPANTadeuszOrłowski">Podjęte zostaną starania, aby rozwinąć produkcję unikalnej aparatury naukowej w ramach PAN w celu powiększenia wpływów dewizowych. Związane jest to z załatwieniem ponadplanowego importu części do tej aparatury.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrezesUrzęduPatentowegoPRLJacekSzomański">Wąskim gardłem w opracowaniach patentowych jest nie tylko zbyt skromna liczba rzeczoznawców patentowych (jest ich 1.300, podczas gdy potrzeby minimum określane są na 2 tys. osób), ale także niewłaściwe rozmieszczenie tych specjalistów. Większość z nich pracuje, bowiem w Warszawie i Katowicach, podczas gdy szereg innych ośrodków rzeczników patentowych jest w ogóle pozbawionych. Braki kadrowe wynikają zarówno z wysokich wymagań stawianych kandydatom na rzeczników patentowych jak i ze słabej konkurencyjności płac oferowanych przez Urząd Patentowy. Duże nadzieje na złagodzenie problemów kadrowych wiązać należy z projektowanym na rok przyszły systemem tzw. akordu zadaniowego. System ten będzie mieć również tę dobrą stronę, że zwiększy wydajność, przy utrzymaniu zagęszczenia pracowników w biurach na obecnym poziomie. Jest to sprawa ważna, ponieważ pracownicy Urzędu Patentowego pracują w wyjątkowo złych warunkach dla przykładu - pomieszczenia Urzędu mają trzykrotnie mniejszą powierzchnię od Urzędu Patentowego w NRD.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PrezesUrzęduPatentowegoPRLJacekSzomański">Nie należy przesadzać z krytyką stopnia wdrożeń innowacji technicznych do gospodarki. Wskaźnik wdrożeń wynosi średnio w naszym kraju 42%, podczas gdy średnia światowa oscyluje wokół 16%. Największą słabością procesu wdrożeniowego jest rozpowszechnianie wynalazków. Dlatego Urząd zakłada zdynamizowanie działalności na tym odcinku we współpracy z resortami gospodarczymi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WiceprezesPolskiegoKomitetuNormalizacjiiMiarJanKuczma">Konsekwentną realizacja uchwał rządu doprowadziła do tego, że w 1978 r. nastąpiła wyraźna poprawa jakości wyrobów polskiego przemysłu. Wartość towarów zwracanych przez handel wewnętrzny spadła z 2,17% do 2,1%, zaś poprawa jakości wyrobów eksportowych jest jeszcze większa. Poprawiła się szczególnie jakość mebli, pralek automatycznych, obuwia oraz szeregu wyrobów przemysłu spożywczego, m.in. koncentratów spożywczych. Postęp więc jest, choć dalece niezadowalający.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WiceprezesPolskiegoKomitetuNormalizacjiiMiarJanKuczma">W ramach stymulowania jakości PKNiM planuje podniesienie wskaźnika wyrobów oznaczonych znakami jakości w ogólnej puli towarów rynkowych do 8,5% w 1979 r. oraz do 10% w ostatnim roku 5-latki. Równoległym kierunkiem działania będzie intensyfikowanie starań na rzecz poprawy jakości wyrobów standardowych.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#WiceprezesPolskiegoKomitetuNormalizacjiiMiarJanKuczma">Generalnej poprawie jakości wyrobów przemysłu spożywczego towarzyszyła w 1978 r. utrata znaków jakości na szereg wyrobów, m.in. na wyroby czekoladowe. Komitet wielokrotnie stwierdzał odchodzenie od norm, nawet w wyrobach przedstawianych później do kwalifikacji jakościowej. W 1978 r. 32% wyrobów przemysłu spożywczego przedstawionych do kwalifikacji jakościowej - znaków jakości nie otrzymało. Te sam wskaźnik dla wyrobów przemysłu mleczarskiego osiągnął 48%, głównie z powodu niedoboru tłuszczu. Z badań Komitetu wynika, że ogółem normy jakościowe są przestrzegane na ok. 40% wyrobów przemysłu spożywczego.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#WiceprezesPolskiegoKomitetuNormalizacjiiMiarJanKuczma">W dążeniu do poprawy jakości Komitet zamierza w roku przyszłym w większym stopniu przeprowadzać kontrolę i postępowanie kwalifikacyjne na znaki jakości na etapie projektowania wyrobów nowych orz serii pilotażowych. Specjalnego uregulowania wymaga sprawa wag. Wielu typów polski przemysł w ogóle nie produkuje, zaś pozostałe wytwarzane są w ok. 20 przedsiębiorstwach podległych różnym resortom. Są też trudności z terminową i prawidłową legalizacją wag.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełBożenaHagerMałecka">Stopniowe przesuwanie przez PAN wydatków na naukę w kierunku instytutów resortowych odbywa się kosztem zmniejszania środków Akademii Medycznych.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełBożenaHagerMałecka">Pierwszy zastępca Sekretarza Naukowego PAN Tadeusz Orłowski: Środki finansowe, które PAN może w każdej chwili dać Akademiom Medycznym są znacznie większe, aniżeli Akademie mogą przyjąć zgodnie z posiadanymi limitami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełJózefWięckowski">Jeżeli PKNiM stwierdza, że norm jakościowych przestrzega się tylko na 40% wyrobów przemysłu spożywczego, to trudno istniejący stan określić inaczej niż mianem katastrofalnego. Czy podobna sytuacja istnieje także w zakresie wyrobów przemysłowych?</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PosełJózefWięckowski">Przewodniczący posiedzenia poseł Jerzy Nawrocki (PZPR) przedstawił posłom projekty uchwały oraz opinii Komisji Nauki i Postępu Technicznego.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#PosełJózefWięckowski">W przyjętej uchwale Komisja zwróciła się do Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów o przyjęcie rozpatrywanych części planu i budżetu państwa wraz z uchwalonymi uzupełnieniami.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#PosełJózefWięckowski">W drugim punkcie porządku obrad poseł Józef Więckowski (bezp.) zreferował odpowiedź rządową na opinię nr 15, dotyczącą zwiększenia puli papieru na cele wydawnicze.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#PosełJózefWięckowski">Poseł Jerzy Nawrocki (PZPR) przedstawił odpowiedź Rady Państwa na dezyderat nr 18, dotyczący działalności towarzystw naukowych. Oba dokumenty zostały przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#PosełJózefWięckowski">Przewodniczący Komisji poseł Jerzy Nawrocki (PZPR) przedstawił pismo Marszałka Sejmu w sprawie pogarszającej się frekwencji na posiedzeniach Komisji i posiedzeniach plenarnych Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#PosełJózefWięckowski">W związku z tym poseł Andrzej Zydek (ZSL) zwrócił uwagę na nie najlepszą frekwencję przedstawicieli resortów na posiedzeniach Komisji Nauki i Postępu Technicznego, podkreślając brak na dzisiejszym posiedzeniu przedstawiciela Ministerstwa Kultury i Sztuki.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>