text_structure.xml 37.6 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">Dnia 9 listopada 1977 r. Komisja Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska, obradująca pod przewodnictwem posła Edwarda Dudy (ZSL), rozpatrzyła węzłowe problemy gospodarki komunalnej na wsi.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu Komisji udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z wiceministrem Michałem Zubelewiczem, Ministerstwa Rolnictwa z wiceministrem Alfredem Jackowiakiem, Ministerstwa Komunikacji, Przemysłu Maszyn Ciężkich i Rolniczych, Przemysłu Chemicznego, Finansów, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów oraz Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych „Samopomoc Chłopska” i Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Jak wynika z przedstawionej posłom informacji resortowej, aktualnym i perspektywicznym modelem administracyjnym w dziedzinie gospodarki komunalnej jest sieć wyspecjalizowanych przedsiębiorstw wojewódzkich lub mających zasięg regionalny, które świadczyć będą usługi przede wszystkim ośrodkom gminnym o skoncentrowanej zabudowie, wyposażonym w urządzenia komunalne o charakterze publicznym.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Zaspokojenie potrzeb w zakresie gazyfikacji wsi jest sprawą bardzo pilną. Zależy ona jednak od zwiększenia i poprawy rytmiczności dostaw gazu płynnego, od mocy rozlewczych, a co za tym idzie od importu kosztownych urządzeń technologicznych, poprawy transportu oraz zaopatrzenia w butle.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">Zaopatrzenie w wodę gospodarstw wiejskich zależy m.in, od tego, czy mają one możliwości korzystania z miejskiej sieci wodociągowej; rozbudowuje się więc te urządzenia w miastach, z których korzystać może ludność sąsiednich gmin. Powstają również wodociągi publiczne, głównie jednak w miejscowościach turystyczno-wypoczynkowych, przygranicznych a także w ośrodkach stanowiących siedziby władz gminnych.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">Z komunikacji komunalnej wieś korzysta tylko wówczas, jeśli zostają przedłużone miejskie linie autobusowe na tereny podmiejskie. Usługi świadczone przez gospodarkę komunalną dotyczą też wywożenia nieczystości i eksploatacji miejsc składowania oraz unieszkodliwiania odpadów, urządzania terenów zielonych (w pierwszym rzędzie w miejscowościach turystyczno-uzdrowiskowych i wypoczynkowych). Jak z tego widać, rozwój gospodarki komunalnej na wsi ma ścisły związek z jej kształtem urbanistycznym i zależy od charakteru miejscowości, rodzaju zabudowy, uprzemysłowienia oraz sieci obiektów użyteczności publicznej.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">W informacji resortowej stwierdza się, że rozwój gospodarki komunalnej na wsi postępuje dość szybko w związku z rozwojem gmin i w wyniku przeobrażeń społeczno-gospodarczych i urbanistycznych.</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">Inwestorem urządzeń zaopatrzenia wsi w wodę, przede wszystkim jednak dla potrzeb produkcji rolnej - jest resort rolnictwa. Wg danych statystycznych, w 1975 r. tylko 8,6 proc. gospodarstw indywidualnych korzystało z wodociągów zbiorowych i zakładowych, co plasuje nasz kraj na bardzo dalekim miejscu w Europie. Korzystniej przedstawia się stan zaopatrzenia w wodę państwowych (83%) i spółdzielczych (76%) gospodarstw rolnych. W latach 1971-1975 wydano 5 mld zł na budowę urządzeń zaopatrzenia w wodę w ramach planu państwowego. W czynie społecznym powstała sieć wodociągów zbiorowych za sumę ok. 0,8 mld zł, zaś sami rolnicy zbudowali urządzenia o wartości ok. 5,3 mld złotych.</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">W latach 1976-1980 przewiduje się budowę wodociągów grupowych dla kilku lub kilkunastu wsi przy czym PGR-y zostaną kompleksowo zaopatrzone w wodę z wodociągów. Natomiast budowa kanalizacji zbiorczych na wsi z powodu trudności materiałowych rozpocznie się dopiero po 1980 r.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">Poprawa stanu zaopatrzenia rolnictwa i wsi w wodę zależy w tej 5-latce od dalszego zwiększania nakładów inwestycyjnych, zgromadzenia wszystkich środków znajdujących się w dyspozycji różnych inwestorów, od dalszego wzrostu produkcji i dostaw materiałów oraz lepszego uzbrojenia technicznego przedsiębiorstw wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Koreferat w imieniu podkomisji wygłosił poseł Franciszek Dąbal (ZSL).</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">Programowe założenia naszego ustroju socjalistycznego zawierają m.in. dążenie do zacierania różnic w warunkach pracy oraz poziomie życia mieszkańców miast i wsi. Dynamiczny rozwój gospodarczy i cywilizacyjny wywołuje coraz większe zapotrzebowanie na urządzenia i usługi komunalne, także i na wsi. Zebrane z kilku województw materiały świadczą jednak o tym, że poziom komunalnego zagospodarowania wsi jest jeszcze bardzo skromny. Wedle informacji resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska tylko 20 proc. wsi posiada urządzenia wodociągowe, a 10 proc. - sanitariaty. Wartość usług komunalnych, realizowanych obecnie przez resortowe jednostki gospodarki komunalnej na rzecz gmin, wynosi 2 mld zł (planowany ich wzrost do 1980 r. szacuje się na 30-35 proc.). Świadczy o niskim stopniu zaspokojenia społecznych potrzeb. Podstawową sprawą staje się więc określenie zasad racjonalnej zabudowy wsi i planowania przestrzennego.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Nacisk na budownictwo mieszkaniowe, zarówno ze strony rolników, jak i pracowników instytucji działających na wsi - wymaga odpowiednio przygotowanych terenów budowlanych, środków na ich uzbrojenie, materiałów budowlanych, projektów typowych oraz dostosowanego do potrzeb systemu wykonawczego. Są to trudności, które wydłużają dziś przeciętny cykl budowy i hamują rozwój budownictwa oraz remontów domów w gminach i na wsi.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Ważnym elementem infrastruktury są drogi. Mimo ogromnych potrzeb w tej dziedzinie, w wielu przypadkach obserwuje się osłabienie działalności inwestycyjnej, a nawet dekapitalizację dróg. Wynika to z poważnego wzrostu kosztów budownictwa drogowego, niedostatecznych limitów zmniejszenia potencjału wykonawczego oraz zmniejszenia się drogowych prac społecznych. Niedostateczny też jest stopień konserwacji i napraw uszkodzeń dróg, za mało jest sprzętu i maszyn. Sprawa ta wymaga kompleksowego rozwiązania oraz dostosowania istniejącej i przewidywanej sieci dróg do całej infrastruktury technicznej.</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">Do zwiększenia zakresu zadań w dziedzinie drogownictwa mogłaby się przyczynić lepsza koordynacja wszystkich możliwości i wykorzystanie wszystkich nakładów finansowych państwa, instytucji gospodarczych, społeczeństwa. W zakresie finansowania dróg brak jest np. przepisów regulujących udział jednostek resortu rolnictwa, leśnictwa i innych użytkowników. Należy oczekiwać, że wrześniowa uchwała Rady Ministrów (nr 142)77/ zobowiązująca ministra komunikacji do wyznaczenia rejonów dróg publicznych jako jednostek koordynujących zadania drogownictwa na terenie województw - poprawi trudną sytuację. Działacze terenowi postulują powołanie wojewódzkich przedsiębiorstw dróg lokalnych, podporządkowanych wojewodom, co pozwoliłoby na lepszą gospodarkę w zakresie budowy, modernizacji i konserwacji tych dróg.</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">Zaopatrzenie wsi w wodę stanowi kolejny ważny element infrastruktury komunalnej. W naszym kraju stale rośnie zapotrzebowanie na wodę, tymczasem zmniejszające się zasoby sprawiają, że już obecnie wiele wsi i gospodarstw odczuwa stały, bądź okresowy brak wody. W niektórych regionach na skutek inwestycji energetyczno-przemysłowych powstają leje depresyjne powodujące obniżanie się wód zaskórnych i gruntowych, jak to ma miejsce np. w okolicy Bełchatowa, „Białego Zagłębia”, Kielc i in.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Inwestycje resortu rolnictwa w latach 1977-1980 oraz własne środki rolników w niewielkim stopniu poprawią obecną trudną sytuację. Z ogólnej liczby 59 tys. wiejskich jednostek osadniczych - 24 tys. o zwartej zabudowie kwalifikuje się do budowy wodociągów zbiorowych, jednak w planie przewidziano utworzenie tylko 14 tys. wodociągów. Inwestycje państwowe w dziedzinie zaopatrzenia wsi w wodę pochłoną 9,2 mld zł (w tym na zbiorowe zaopatrzenie 5,1 mld zł), a indywidualni rolnicy z własnych środków wydatkują na ten cel 13,5 mld zł; mimo to - jak stwierdził mówca - poprawa będzie niewielka.</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">Poseł F. Dąbal podkreślił, że budowa kanalizacji zbiorczych na wsi rozpocznie się dopiero po roku 1980, co oznacza, że nie będzie warunków do uruchomienia oczyszczalni ścieków.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Sądzić należy, że duże znaczenie dla wsi będzie miała realizacja rządowego programu badawczo-rozwojowego nt. kształtowania i wykorzystania zasobów wodnych. Niezależnie jednak od tego, należy zlikwidować krytykowane w terenie nieprawidłowości, jak np. brak koordynacji zadań inwestycyjnych, niedostateczny potencjał wykonawczy przedsiębiorstw, nazbyt mała pomoc organizacyjna i techniczna przy realizacji czynów społecznych ludności, skromne zaopatrzenie materiałowi itd.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Trudności z zaopatrzeniem w gaz płynny związane są z ogromnym wzrostem zapotrzebowania. Gaz posiada tylko 1,3 proc. gospodarstw. Z wizytacji poselskiej w woj. piotrowskim i skierniewickim, a także z informacji innych województw wynika, że przydziały gazu zaspokajają tylko w niewielkim stopniu potrzeby gospodarstw domowych, a dostawa i wymiana butli wydłuża się do 3 tygodni. Ten problem wymaga jak najszybszego rozwiązania, bowiem nacisk społeczny w tym względzie jest coraz większy.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Niezbędny jest też wzrost zadań w dziedzinie utrzymania porządku i czystości na wsi, ochrony środowiska naturalnego, co wiąże się z wyznaczeniem gminnych wysypisk śmieci, organizacją wywozu nieczystości stałych i płynnych, utylizacją odpadów, m.in. przeterminowanych chemicznych środków rolniczych i pustych opakowań po tych środkach.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Wiele kłopotów sprawia władzom gminnym oświetlenie uliczne, bardzo na wsi zaniedbane. Wymaga to podjęcia niezbędnych prac modernizacyjnych, konserwacyjnych oraz tworzenie odpowiednich warunków eksploatacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Na terenach wiejskich, szczególnie w siedzibach urzędów gmin, miejscowościach letniskowych, turystycznych i rekreacyjnych stale powiększa się obszar zieleni. Narzuca to konieczność stworzenia określonych form organizacyjnych, a także udzielania fachowej pomocy ze strony przedsiębiorstw gospodarki komunalnej.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Na zakończenie koreferatu, poseł F. Dąbal podkreślił, że dotychczasowy rozwój infrastruktury komunalnej na wsi nie nadąża za społecznymi potrzebami, a planowane w tym 5-leciu nakłady inwestycyjne państwa nie są w stanie zabezpieczyć wszystkich pilnych zadań. Trzeba więc w jak największym stopniu wykorzystać dotychczasowe doświadczenia w dziedzinie czynów społecznych na rzecz budowy dróg, wodociągów, kanalizacji, oczyszczalni ścieków itd., co stenowi znaczną pomoc w rozwiązywaniu problemów gospodarki komunalnej na wsi.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">Podkomisja - w oparciu o zebrane informacje i wizytacje lokalne postuluje zorganizowanie prac naukowo-badawczych, dotyczących problemów gospodarki komunalnej na wsi, powiązanie planowania przestrzennego zagospodarowania gmin równolegle z planami rozwoju infrastruktury komunalnej. Zachodzi potrzeba ustalenia odpowiednich zasad koordynacji międzyresortowej, rozwinięcia produkcji odpowiedniej ilości i asortymentu materiałów, urządzeń i maszyn, zabezpieczenia skutecznej pomocy organizacyjnej i technicznej dla gospodarstw podejmujących instalację wodociągów zagrodowych, a także szczególna pomoc w organizowanych czynach społecznych.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełAleksanderZarajczyk">Resort administracji gospodarki terenowej i ochrony środowiska powinien w większym stopniu i skali całego kraju pilotować ruch społeczny, zmierzający do poprawy stanu sanitarnego, estetycznego, zwiększenia bezpieczeństwa przeciwpożarowego na wsi. Godne upowszechnienia są doświadczenia tego rodzaju społecznych inicjatyw z różnych terenów. Warto także zastanowić się nad tym, w jaki sposób skoordynować środki z budżetu centralnego z inicjatywami lokalnymi. Czynom społecznym patronuje Front Jedności Narodu, organy administracji terenowej - ruch ten zasługuje jednak na większą uwagę ze strony administracji centralnej.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełAleksanderZarajczyk">Zdaniem posła, problem wody dla wsi powinien być ściśle łączony z kompleksem żywnościowym. Jeśli np. 50 proc. wsi woj. kieleckiego nie ma wody nadającej się do picia i hodowli - to określa to ramy i możliwości dalszego rozwoju rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełAleksanderZarajczyk">Inny temat stanowi tzw. mała retencja, którą warto przypomnieć w aspekcie kojarzenia środków społecznych ze środkami budżetowymi państwa. Realizacja małej retencji nie jest możliwa bez udziału państwa, ale to się przecież bardzo opłaca.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PosełAleksanderZarajczyk">Baczniejszą uwagę warto też zwrócić na poprawę działalności spółek wodnych i służb melioracyjnych, które bardzo krytycznie oceniane są przez radnych i działaczy wiejskich. Wyższy poziom pracy tych jednostek warunkuje dalsze podniesienie poziomu rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PosełAleksanderZarajczyk">Dla budownictwa drogowego ważną sprawą jest organizacja. Być może rejony dróg publicznych powinny się pokrywać z jednostkami wedle nowego podziału administracyjnego; niewątpliwe jest, iż powinny być lepiej wyposażone w sprzęt i materiały. Dziś wiele wiejskich dróg lokalnych nie ma właściwie żadnych opiekunów, bowiem naczelnik gminy nie dysponuje ani przygotowanymi do tego celu ludźmi, ani sprzętem, ani środkami. Wydaje się słuszne, aby tymczasowo przekazać tę sprawę spółdzielniom kółek rolniczych, które mogłyby tworzyć kilkuosobowe brygady drogowe dla konserwacji lokalnych dróg, mostków itd.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PosełAleksanderZarajczyk">Poseł A. Zerajczyk poruszył też sprawę pustych przejazdów autobusów PKS, które na podstawie umów z przedsiębiorstwami podejmują się przewozu pracowników. W trudnej sytuacji komunikacyjnej te nie zupełnie wykorzystane autobusy mogłaby lepiej służyć mieszkańcom wsi, dorosłym i młodzieży, a nie tylko załodze określonych przedsiębiorstw. Sprawa ta wymaga rozwiązania równie pilnie, jak nie w pełni wykorzystany transport ciężarowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełBogdanŁysak">Wizytacja posłów W 8 wybranych gminach dostarczyła materiału do miarodajnych opinii i wniosków w zakresie dyskutowanych dzisiaj zagadnień.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełBogdanŁysak">Jednym z najważniejszych społeczno-produkcyjnych problemów wsi jest zaopatrzenie wsi w wodę. Rozwiązanie tego problemu staje się tym pilniejsze, że znaczny procent studni zlokalizowanych na terenach gospodarstw indywidualnych należałoby ze względów epidemiologiczno-sanitarnych wyłączyć. Tymczasem dotychczasowe tempo inwestycji wodno-kanalizacyjnych stwarza niezbyt optymistyczne prognozy na przyszłość. Gdyby założyć, iż w następnych latach inwestycje utrzymują się na dotychczasowym poziomie, należałoby oczekiwać rozwiązania problem zaopatrzenia wsi w wodę około połowy następnego wieku.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełBogdanŁysak">Reorganizacja służb drogowych oraz reforma administracji państwowej przyczyniły się do ograniczenia inwestycji drogowych realizowanych w drodze czynów społecznych. Niektóre rejony eksploatacji dróg odmawiają wręcz udostępnienia sprzętu ludności występującej z inicjatywą wykonania we własnym zakresie drogi lokalnej. Ze względu na ogólny deficyt mechanicznego sprzętu do inwestycji drogowych należałoby rozważyć możliwość okresowego korzystania ze sprzętu pozostającego w gestii przedsiębiorstw melioracyjnych GS-ów i innych instytucji działających na terenie wsi.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełBogdanŁysak">Dla zilustrowania problem znaczenia gazu płynnego dla ludności należałoby przytoczyć kilka danych liczbowych. Dotychczas z dostaw gazu płynnego korzysta 1.700 tys. odbiorców, z tego 40 proc. to odbiorcy wiejscy. Oczekuje na gaz 2.300 tys. gospodarstw domowych, w tym 70 proc. gospodarstw wiejskich. Zaopatrzenie wsi w gaz płynny ma doniosłe znaczenie produkcyjne. Można będzie w ten sposób uzyskać znaczne oszczędności węgla, a ponadto wdrożyć na szerszą skalę szereg urządzeń ułatwiających hodowlę, które działają w oparciu o gaz płynny. Zwiększenie dostaw gazu płynnego ograniczone jest przez kilka wzajemnie ze sobą powiązanych czynników. Przede wszystkim niedostateczna jest zdolność wytwórcza bazy rozlewczej. Niezależnie od przewidywanej budowy tej bazy, istnieje pilna potrzeba modernizacji dotychczasowych rozlewni. Należy mieć na względzie, iż odpowiednie inwestycje w tym zakresie mają charakter inwestycji rynkowych i przyczyniłyby się do zaspokojenia jednej z pilniejszych potrzeb społecznych.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełBogdanŁysak">Niewystarczające jest również zaopatrzenie w butle stalowe. Potrzeby w tym zakresie na 1976 r. szacowano na 300 tys. butli, w planie ilość tę ograniczono do 200 tys., zrealizowano natomiast 149 tys. Produkcją butli zajmują się Zakłady Cegielskiego. Być może należałoby poszukać innego producenta, dla którego tego rodzaju produkcja będzie miała większe znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#PosełBogdanŁysak">Zapotrzebowanie ludności na kuchenki gazowe jest pokrywane jedynie w 10 proc. Należy jak najszybciej zwiększyć dostawy kuchenek, wprowadzając niezbędne priorytety dla ludności wiejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełJerzyKusiak">Problemem gospodarki komunalnej na wsi zainteresowane są trzy resorty: administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, rolnictwa oraz komunikacji. W terenie natomiast problemy te rozwiązuje naczelnik gminy. Dążąc do wprowadzenia nowych rozwiązań modelowych należy mieć na względzie konieczność przekazania wszystkich problemów, związanych z gospodarką komunalną na terenie wsi, do kompetencji jednego resortu. Przygotowując modelowe rozwiązanie tych zagadnień powołano jedną gminę wzorcową Rozdroże, która stanie się poligonem doświadczalnym umożliwiającym weryfikację koncepcji teoretycznych.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełJerzyKusiak">Przy znacznych staraniach i nakładach resortu administracji, podjęto produkcję biobloków na potrzeby gospodarki komunalnej. Niestety, gospodarka komunalna nie dysponuje odpowiednimi funduszami na zakup tych urządzeń w związku z czym są one nabywane przez innych odbiorców, dla których nie były przeznaczone.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełJerzyKusiak">W sytuacjach awaryjnych ogranicza się dostawy gazu ciekłego dla gospodarki komunalnej, pomimo iż gospodarka ta w niewielkim tylko stopniu uczestniczy w dystrybucji tego paliwa. Ograniczenia dostaw następują najczęściej w okresie żniw, co dodatkowo utrudnia pracę rolnikom, którzy przestawili swoje gospodarstwa na gaz ciekły. Należy zabezpieczyć priorytet dostaw gazu ciekłego dla gospodarki komunalnej.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełJerzyKusiak">W bieżącym planie 5-letnim wstrzymano realizację wszystkich dużych inwestycji rozlewni gazu. Niezależnie od rewizji tej decyzji należałoby rozważyć możliwość wybudowania niewielkich rozlewni ze środków pozostających w dyspozycji wojewodów przy nieznacznej pomocy resortu. Modernizując dotychczasowe rozlewnie gazu należy pomyśleć o tworzeniu warunków do przechowywania gazu w dłuższych okresach. Zapewniłoby to większą rytmikę dostaw i wyeliminowało przestoje w pracy rozlewni.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełJerzyKusiak">Zakłady Cegielskiego mogą w każdej chwili zwiększyć produkcję butli pod warunkiem dostarczenia im odpowiedniej ilości stali.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#PosełJerzyKusiak">Inwestycje drogowe realizowane przy udziale czynów społecznych są hamowane przez brak odpowiednich funduszów. Należałoby w tej sytuacji zapewnić partycypację przedsiębiorstw uspołecznionych, działających na terenie gmin, w kosztach budowy dróg lokalnych. Ponadto należy uruchomić cały szereg funduszów (np. mechanizacyjny, rozwoju rolnictwa), które w poprzednich latach zostały zablokowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełHenrykKostecki">Komisja podjęła bardzo ważny i społecznie doniosły temat. Należy zdać sobie sprawę, iż dyskutowane dzisiaj problemy wiążą się z jednej strony z realizacją programu żywnościowego, z drugiej zaś mają ogromne znaczenie socjalne. Występująca w toku dyskusji zgodność opinii i poglądów wynika m.in. z tego, że poruszone problemy są powszechnie znane, a konieczność ich rozwiązania wydaje się oczywista. Nie należy pomniejszać osiągnięć uzyskanych w dziedzinie szeroko rozumianej gospodarki komunalnej na terenie wsi. Zarówno w zakresie rozwoju dróg, jak i zaopatrzenia wsi w wodę osiągnięto poważne, wymierne rezultaty materialne i społeczne. Pewne obawy budzi natomiast obniżenie tempa rozwoju tak na odcinku drogownictwa jak i gospodarki wodnej.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełHenrykKostecki">Zaopatrzenie wsi w wodę pozostaje w gestii resortu rolnictwa, co nie oznacza jednak, iż problem ten nie powinien interesować i angażować wszystkich resortów związanych ze wsią. Dotychczasowe rezultaty w zakresie zaopatrzenia wsi w wodę doprowadziły do powstania określonej potrzeby społecznej, którą ludność wsi jest w stanie zaspokoić w dużej mierze we własnym zakresie. Potrzebna jest jedynie pomoc fachowa oraz zaopatrzenie materiałowe.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełHenrykKostecki">Coraz częściej zwraca się uwagę na globalny deficyt wody. Jednocześnie jednak nie czyni się najmniejszych starań w celu ochrony rzek, jezior i potoków przed zatruciami i zanieczyszczeniami wynikającymi nie tyle z działalności przemysłowej, lecz wysypywania śmieci i odpadów. Brzegi naszych rzek stają się składowiskami odpadów, w tym często odpadów szkodliwych, jak np. opakowania po środkach chemicznych.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PosełHenrykKostecki">Wiele zrobiono na odcinku zabezpieczenia dojazdu do gmin i wsi. Nierozwiązany pozostaje jednak problem dróg prowadzących do kompleksów rolnych. Sytuacja ta rzutuje bezpośrednio na perspektywy mechanizacji rolnictwa, stwarzając dodatkową barierę w jej rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełHenrykKostecki">W materiałach resortu zwracano uwagę na konieczność oświetlania ulic na terenie gmin i wsi. Zagadnienie to wiąże się z problemem o ogromnym znaczeniu gospodarczym i społecznym, a mianowicie reelektryfikacją wsi. Mechanizacja produkcji rolnej i technizacja wsi stworzyły zapotrzebowanie na energię elektryczną przekraczające możliwości dotychczasowej sieci energetycznej. W materiałach resortu nie uwzględniono jednak tego problemu w szerszym zakresie, co uniemożliwia wnikliwszej dyskusji na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełDanutaPodlewska">W dziedzinie zaopatrzenia wsi w wodę powstały bardzo duże zaległości. Na niekorzyść naszego kraju wypadają porównania z innymi krajami obozu socjalistycznego. W tej sytuacji niepokoi fakt ograniczenia nakładów na utrzymanie, modernizację i konserwację urządzeń służących do zaopatrzenia wsi w wodę w bieżącym planie 5-letnim.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełDanutaPodlewska">Przewidziane w planie 5-letnim nakłady inwestycyjne na gospodarkę wodną zapewniają nieznaczną jedynie poprawę sytuacji w tym zakresie. W materiałach resortu nie wskazano jak przebiega realizacja zadań planowych, co dodatkowo utrudnia ocenę aktualnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełDanutaPodlewska">Przed przystąpieniem do opracowania programu reelektryfikacji wsi, należałoby zdobyć dokładne informacje co do istniejącego stanu. Podobno znajdują się na terenie kraju wsie, które do tej pory nie mają jeszcze energii elektrycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełLeonJanczak">Na aprobatę zasługuje postulat włączenia budownictwa mieszkaniowego na wsi do kompleksowej problematyki budownictwa mieszkaniowego w kraju. Pomiędzy sytuacją mieszkaniową ludności miejskiej i wiejskiej istnieją wyraźne dysproporcje wyrażające się nie tylko w tempie wzrostu budownictwa, lecz również w jego jakości i wyposażeniu. Wystarczy wspomnieć, iż na wsi jedynie 9 proc. mieszkań wyposażonych jest w ustępy, a 1,3 proc. mieszkań korzysta z gazu, podczas gdy w miastach dane te kształtują się odpowiednio: 62 proc. i 43 proc. Problem budownictwa mieszkaniowego na wsi ma oczywiście swoją specyfikę w porównaniu do budownictwa miejskiego. Przede wszystkim znaczny procent mieszkań budowanych jest przez ludność wiejską we własnym zakresie. Nie zwalnia to jednak państwa od stworzenia warunków dla prawidłowego rozwoju tego budownictwa i podniesienia jego jakości. Przede wszystkim chodzi tutaj o zapewnienie dostaw materiałów budowlanych i urządzeń instalacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełLeonJanczak">Inwestycje drogowe realizowane w trybie czynów społecznych były tradycyjnie finansowe z funduszu gromadzkiego, a następnie gminnego. W 1970 r. ponad połowę funduszu gminnego przeznaczono na budowę dróg lokalnych. W 1976 r. natomiast, mimo prawie 3-krotnego wzrostu funduszu gminnego, udział wydatków na rozbudowę i konserwację dróg lokalnych obniżył się do 25 proc. wartości tego funduszu. Zważywszy na ogólne osłabienie tempa inwestycji w zakresie dróg lokalnych, te nieuzasadnione zmiany proporcji w podziale funduszu gminnego szczególnie niepokoją.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełLeonJanczak">Zaopatrzenie wsi w wodę było przedmiotem uchwały Biura Politycznego KC PZPR i NK ZSL. W uchwale tej określono podstawowe zadania w dziedzinie zaopatrzenia wsi w wodę, podkreślając doniosłość tej problematyki dla realizacji programu żywnościowego. Realizację programu przekazano rządowi. Powstaje w związku z tym pytanie: dlaczego w przedstawionych na posiedzeniu Komisji materiałach resortu nie ukazano problemu zaopatrzenia wsi w wodę w aspekcie realizacji opracowanego programu?</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#PosełLeonJanczak">Zaprezentowane na dzisiejszym posiedzeniu Komisji materiały resortu zostały opracowane powierzchownie i nie stanowią wystarczającej podstawy do szerszej dyskusji nad poruszonymi w nich zagadnieniami.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełLeonJanczak">W imieniu Komisji Rolnictwa i Przemysłu Spożywczego głos zabrała poseł Ewelina Szyszko (SD). Posłowie biorący udział w pracy Komisji Rolnictwa zwracają uwagę na ścisły związek problematyki społeczno-socjalnej wsi z problematyką produkcyjną. Reforma administracji stworzyła warunki do rozwoju gospodarki komunalnej na terenie wsi. Problemy te stanowią przedmiot zainteresowania kilku resortów, w tym m.in. resortu rolnictwa. Wydaje się jednak niezbędne jednoznaczne określenie zakresu zadań poszczególnych resortów oraz wytypowanie resortu koordynującego. Tę ostatnią rolę powinien wypełniać resort administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#PosełLeonJanczak">Na przykładzie województwa włocławskiego można stwierdzić, iż najpoważniejsze ograniczenia gazyfikacji wsi wiążą się z niedoborem gazu płynnego i butli stalowych oraz nienależytą organizacją transportu gazu. Należy pomyśleć o upowszechnieniu sieci rozlewni gazu. Wydaje się, iż najkorzystniejszą formą organizacyjną byłoby tworzenie małych rozlewni osiedlowych.</u>
          <u xml:id="u-7.6" who="#PosełLeonJanczak">Ludność wiejska wiąże duże nadzieje z powołanymi niedawno wojewódzkimi zakładami usług wodnych, które rozpoczną działalność w styczniu 1978 r. Należy jak najszybciej zaopatrzyć je w niezbędny sprzęt. Niedostateczne dostawy rur kanalizacyjnych przez przemysł chemiczny także opóźniają realizację programu zaopatrzeń wsi w wodę.</u>
          <u xml:id="u-7.7" who="#PosełLeonJanczak">Taryfikatory płac w przedsiębiorstwach wodno-melioracyjnych są przestarzałe. Zbyt niskie płace przyczyniają się do fluktuacji kadr co dodatkowo komplikuje trudną i tak sytuację przedsiębiorstw. Plany melioracji nie są realizowane. Przyczyną tego stanu rzeczy jest przede wszystkim brak sprzętu oraz niedostateczne wyposażanie gminnych spółek wodnych.</u>
          <u xml:id="u-7.8" who="#PosełLeonJanczak">Rozważając problemy gospodarki komunalnej na wsi, należy mieć na względzie konieczność zachowania równowagi pomiędzy urbanizacją i technizacją wsi a ochroną środowiska i zachowaniem jego naturalnego piękna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PosełZenonaKuranda">Woda znajdująca się w studniach w gospodarstwach indywidualnych jest często tak bardzo zanieczyszczona, że studnie te powinny być wyłączone z użytku. Jakie działania podejmie resort w celu uzdatnienia wody? Propagowanie gotowania wody spożywanej przez ludzi i zwierzęta jest niewystarczające. Należy przypuszczać, że woda studzienna jest nośnikiem wirusa żółtaczki zakaźnej, który jest odporny na temperaturę wrzenia wody, Pomimo dużej troski o podniesienie poziomu higieny, zachorowalność na żółtaczkę wywoływaną przez wirusa „A” stale rośnie. W tej sytuacji skuteczna dezynfekcja wody staje się koniecznością.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PosełZenonaKuranda">Należałoby pomyśleć o opracowaniu odpowiednich preparatów chemicznych łatwych do zastosowania w warunkach indywidualnych gospodarstw rolnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełStanisławKowalczyk">Na spotkaniach z wyborcami najczęstszymi tematami są sprawy budownictwa mieszkaniowego i różnorodne sprawy z dziedziny gospodarki komunalnej, wśród nich bardzo ważny problem to zaopatrzenie wsi w wodę. Ma to znaczenie sanitarne, ale przede wszystkim produkcyjne, bowiem brak wody stanowi istotny hamulec w rozwoju rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełStanisławKowalczyk">Innego rodzaju zapotrzebowanie na usługi komunalne zgłaszają mieszkańcy wsi o zabudowie zwartej (domagają się wodociągów, odprowadzania ścieków, budowy oczyszczalni, wywozu nieczystości), a innego ludność z wiosek rozproszonych, gdzie w wyniku budowy własnych ujęć wody w gospodarstwach najpilniejszą sprawą jest dostarczenie niezbędnych materiałów.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełStanisławKowalczyk">Poseł zwrócił uwagę na osłabienie tempa czynów społecznych w dziedzinie budownictwa dróg, a także na pogarszanie się dostaw gazu płynnego dla wsi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PosełTadeuszKlofik">Z własnych doświadczeń, jako rolnik wiem, że po wodę trzeba jeździć kilometrami, a przecież jest ona nieodzowna dla produkcji, warunkuje rozwój hodowli.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PosełTadeuszKlofik">Wiceminister Michał Zubelewicz odpowiadając na pytania i wypowiedzi dyskutantów stwierdził, m.in., że najważniejszą sprawą jest opracowanie planów przestrzennego zagospodarowania wsi. Do 1980 r. wszystkie gminy będą już miały szczegółowe plany, co umożliwi. planowanie wszystkich elementów gospodarki łącznie z infrastrukturą. Plany te będą stanowiły jednocześnie podstawę koordynacji zamierzeń wszystkich zainteresowanych sprawami gospodarki komunalnej na wsi, przy czym podstawowym koordynatorem powinien być naczelnik gminy.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PosełTadeuszKlofik">Dla usprawnienia usług gospodarki komunalnej na wsi powołane zostały rejonowe przedsiębiorstwa wielozakładowe. Efekty tych zmian organizacyjnych są widoczne. Jeśli np. w 1970 r. było 280 tys. odbiorców gazu płynnego - to dziś jest ich 700 tys. Wodociągi miejskie dawały przed 7 laty 79 mln m3 wody rocznie — obecnie ich produkcja na rzecz wsi osiąga 113 m3. Wartość usług w zakresie wywozu nieczystości w 1970 r. wynosiła 50 mln zł, w tym roku - 260 mln zł. Równie dynamiczny rozwój nastąpił w komunikacji miejskiej i innych dziedzinach gospodarki komunalnej, co nie znaczy jednak, że sytuacja jest zadowalająca.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PosełTadeuszKlofik">Resort podejmuje również intensywne działania w dziedzinie produkcji urządzeń komunalnych dla wsi, m.in. sprzętu przyczepnego do traktorów, beczkowozów itd. Tego typu pojazdów wyprodukowano w 1976 r. - 300, podczas gdy w 1970 r. było ich tylko 120.</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#PosełTadeuszKlofik">Dalsze zadania, jakie stoją przed resortem i władzami administracji - to właściwa utylizacja odpadów tak, aby zabezpieczyć strumienie i rzeki przed zanieczyszczeniami, a także rozwiązanie dostaw gazu. W ostatnich latach, w związku że wzrostem liczby odbiorców gazu w nowym budownictwie mieszkaniowym i przy niewielkim wzroście dostaw - nastąpiło znaczne pogorszenie zaopatrzenia: zmniejszyła się ilość gazu przypadającego na jednego odbiorcę, a dodatkową komplikację stanowi nierytmiczność dostaw, deficyt butli, a także niedostateczne moc rozlewni gazu płynnego. Interesująca jest inicjatywa niektórych województw, jak np. kaliskiego, gdzie poszukuje się odpowiednich pomieszczeń, które można wykorzystać jako tymczasowe rozlewnie. W całym kraju trwa inwentaryzacja takich obiektów; ostatnio zadeklamowało chęć zorganizowania prowizorycznych rozlewni woj. częstochowskie i nowosądeckie.</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#PosełTadeuszKlofik">Wiceminister Alfred Jaśkowiak stwierdził m.in., że bez ogólnej koncepcji problemów gospodarki komunalnej nie można rozwiązać racjonalnie infrastruktury instalacyjnej w gminach i na wsi. Należy też szukać sposobu grupowego załatwiania potrzeb, jak to np. miało miejsce w rejonie kalisko-poznańsko-leszczyńskim. Rolnicy odczuwali tam dotkliwy brak wody, wobec czego przystąpiono do kompleksowych badań i wodę znaleziono. Rozwiązano sprawę dzięki zbiorowemu systemowi, łatwiejszemu zarówno w budowie, jak i eksploatacji. Mówca zgodził się z wnioskiem, aby równolegle z planami zagospodarowania przestrzennego wsi tworzyć plany zaopatrzenia w wodę, energię elektryczną itp.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#PosełTadeuszKlofik">Jeśli idzie o nakłady na zaopatrzenie w wodę rolnictwa w tej 5-latce, to będą one w pełni wykorzystane, a program zostanie wykonany, jeśli dostawy rur, głównie z tworzyw sztucznych, zostaną w pełni zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#PosełTadeuszKlofik">Dla wykonanie prac w dziedzinie zaopatrzenia wsi w wodę istnieje w tej chwili w resorcie dostateczny potencjał, tzn. 20 przedsiębiorstw specjalistycznych, które w miarę rozwoju potrzeb i środków będą się nadal rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#PosełTadeuszKlofik">Ważna jest poruszona przez posłów sprawa małej retencji, tzn. gromadzenie wody, niezależnie od inwestycji, przewidujących budowę dużych zbiorników. W 1976 r. dzięki odbudowie i budowie małych zbiorników uzyskaliśmy 38 mln m3 wody. Te prace będzie się kontynuować w przyszłych latach z wykorzystaniem Funduszu Gospodarki Wodnej. Minister poparł również wnioski dotyczące wykorzystania SKR-ów w pracach konserwacyjnych dróg oraz zwiększenia udziału czynów społecznych ludności i pomocy ze strony jednostek administracji terenowej na rzecz budowy urządzeń komunalnych na wsi.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#PosełTadeuszKlofik">Na zakończenie głos zabrał przewodniczący Komisji poseł Edward Duda (ZSL), który poparł wysunięte w dyskusji postulaty, m.in. wniosek w sprawie bardziej efektywnej pomocy dla czynów społecznych ludności. Istotna jest również pomoc dla naczelnika gminy, który powinien mieć możliwości znacznie wszechstronniejszej koordynacji wszelkich poczynań na swoim terenie. Mówca zaproponował, aby podkomisja po uzupełnieniu swoich wniosków uwagami i postulatami zgłoszonymi przez posłów w dyskusji przedstawiła je rządowi w formie opinii.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>