text_structure.xml 73.8 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">6 grudnia 1979 r. Komisja Górnictwa, Energetyki i Chemii, obradująca pod przewodnictwem posła Jana Lesia (PZPR), rozpatrzyła: projekty planu i budżetu na 1980 r. w częściach dotyczących: Ministerstwa Górnictwa, Energetyki i Energii Atomowej, Centralnego Urzędu Geologii, Wyższego Urzędu Górniczego oraz Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Górnictwa z ministrem Włodzimierzem Lejczakiem i wiceministrem Mieczysławem Glanowskim, Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej z ministrem Zbigniewem Bartosiewiczem, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego z ministrem Henrykiem Konopackim, Centralnego Urzędu Geologii z prezesem Zdzisławem Dembowskim i wiceprezesem Janem Żytką, Wyższego Urzędu Górniczego z wiceprezesem Mieczysławem Piątkiem, p.o. Głównego Inspektora GIGE - Jerzy Wójcicki oraz przedstawiciele Urzędu Rady Ministrów, Komisji Planowania przy Radzie Ministrów, Ministerstwa Finansów i NIK.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#komentarz">Podstawą dyskusji były materiały informacyjne opracowane przez resorty oraz koreferaty podkomisji.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#komentarz">Jak wynika z materiałów Ministerstwa Górnictwa projekt planu na 1980 r. w części dotyczącej resortu górnictwa zakłada;</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#komentarz">- dalszy wzrost wydobycia węgla kamiennego dla pokrycia potrzeb produkcyjnych i rynkowych kraju oraz odpowiedniego poziomu eksportu,</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#komentarz">- poprawę efektywności gospodarowania,</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#komentarz">- zapewnienie rozbudowy bazy wydobywczej węgla kamiennego, ropy naftowej i gazu ziemnego oraz fabryk maszyn górniczych niezbędnych dla wzrastających zadań produkcyjnych w latach następnych,</u>
          <u xml:id="u-1.7" who="#komentarz">- dalszą poprawę stanu bezpieczeństwa pracy, szczególnie w kopalniach węgla kamiennego, w drodze wyposażenia kopalń w coraz bezpieczniejsze maszyny i urządzenia, dalsze podnoszenie kwalifikacji załóg górniczych i przyswajanie przez nie umiejętności korzystania z osiągnięć nowoczesnej techniki górniczej oraz włączania w tę problematykę w coraz szerszym zakresie zaplecza naukowo-badawczego i konstrukcyjno-projektowego,</u>
          <u xml:id="u-1.8" who="#komentarz">- poprawę warunków pracy i socjalnych załóg, przede wszystkim załóg dołowych kopalń węgla kamiennego między innymi w drodze rozszerzania 4-brygadowej organizacji pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.9" who="#komentarz">W 1980 r. wartość sprzedaży wyrobów, robót i usług własnej produkcji w przedsiębiorstwach przemysłowych resortu górnictwa powinna wzrosnąć o 3,3% w stosunku do przewidywanego wykonania w bieżącym roku. Przewiduje się, że dostawy na zaopatrzenie rynku będą o 5,8% wyższe, dostawy na eksport o 4,2%.</u>
          <u xml:id="u-1.10" who="#komentarz">Zatrudnienie ustalone zostało na poziomie wyższym o 12 tys. osób do przewidywanego wykonania br.</u>
          <u xml:id="u-1.11" who="#komentarz">W stosunku do przewidywanego wykonania za 1979 r. nakłady inwestycyjne roku 1980 kształtują się na poziomie o 19% wyższym.</u>
          <u xml:id="u-1.12" who="#komentarz">Zadania postawione dla resortu górnictwa w projekcie planu na 1980 r. są bardzo napięte. Zadania te realizowane będą przy ograniczonych do niezbędnych potrzeb środkach, co wymagać będzie pełnej mobilizacji wszystkich ogniw produkcyjnych resortu oraz pełnego zaangażowania dla ich wykonania aparatu administracyjnego i zaplecza naukowo-badawczego.</u>
          <u xml:id="u-1.13" who="#komentarz">Do podstawowych problemów związanych z realizacją zadań planowych w 1980 r. należy zaliczyć:</u>
          <u xml:id="u-1.14" who="#komentarz">- zabezpieczenie ilościowego i rytmicznego wywozu węgla. Bilans węgla zakłada w 1980 r. zwiększenie dostaw dla odbiorców krajowych i na eksport. Podstawowa część tej ilości musi być wywieziona koleją normalnotorową PKP, gdyż możliwości zwiększenia wywozu innymi środkami transportu są ograniczone,</u>
          <u xml:id="u-1.15" who="#komentarz">- zabezpieczenie pełnych dostaw materiałowo-technicznych przy zachowaniu ich odpowiedniej jakości.</u>
          <u xml:id="u-1.16" who="#komentarz">Umożliwi to rytmiczną pracę zakładów, wykonanie zadań produkcyjnych, poprawę bezpieczeństwa pracy w kopalniach i innych zakładach oraz umożliwi realizację zadań inwestycyjnych, w tym tak niezbędnego dla górników budownictwa mieszkaniowego,</u>
          <u xml:id="u-1.17" who="#komentarz">- skracanie czasu pracy górników wpływające w istotny sposób na poprawę bezpieczeństwa i należytą regenerację sił, realizowane jest przez wprowadzenie 4-brygadowej organizacji pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.18" who="#komentarz">Związane z tym jest znaczne zwiększenie stanu zatrudnienia. Aby zrealizować ustalony w tym zakresie program niezbędne jest zwiększenie rekrutacji pracowników do kopalń oraz zabezpieczenie ich zakwaterowania. W związku z tym konieczne jest przyspieszenie budownictwa hoteli robotniczych, łaźni, lampiarni i innych obiektów socjalnych, oraz zwiększenie usprzętowienia kopalń, przechodzących na 4-brygadową organizację pracy.</u>
          <u xml:id="u-1.19" who="#komentarz">Z informacji przedstawionej przez Ministerstwo Przemysłu Chemicznego wynika, że projekt planu na 1980 r. zakłada wzrost sprzedaży wyrobów własnej produkcji i usług o 4,1%.</u>
          <u xml:id="u-1.20" who="#komentarz">Rozbudowa przemysłu chemicznego oraz poprawa w wykorzystaniu potencjału produkcyjnego w wyniku intensyfikacji i modernizacji procesów produkcyjnych, poprawa organizacji pracy i zwiększenie zmianowości pozwolą na wzrost produkcji szeregu podstawowych wyrobów.</u>
          <u xml:id="u-1.21" who="#komentarz">Planowany poziom produkcji w 1980 r. w zdecydowany sposób determinować będą dostawy paliwa i energii (węgla kamiennego, gazu ziemnego wysokometanowego, koksu i energii elektrycznej). Ograniczenia w tych dostawach z uwagi na ciągłą pracę instalacji chemicznych powodują straty produkcyjne bez możliwości ich całkowitego odrobienia.</u>
          <u xml:id="u-1.22" who="#komentarz">Dostawy na rynek wyrażone w cenach detalicznych osiągną w 1980 r. poziom o 10,5% wyższy w porównaniu do przewidywanego wykonania w 1979 r. Dynamika wzrostu tych dostaw wyprzedza znacznie tempo wzrostu sprzedaży w resorcie, które wynosi 4,1%. Przewiduje się dostarczenie na rynek nowych i zmodernizowanych wyrobów o wartości około 3,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-1.23" who="#komentarz">Założony w planie poziom produkcji oraz środki na import, pozwolą na dalszą realizację zadań przemysłu chemicznego w zakresie chemizacji gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-1.24" who="#komentarz">W zakresie programu „wyżywienie” resort zapewnia dostawy wielu artykułów chemicznych np. nawozów mineralnych, środków ochrony roślin, chemicznych dodatków do pasz, wyrobów z tworzyw sztucznych i gumy.</u>
          <u xml:id="u-1.25" who="#komentarz">Projekt planu zakłada, że eksport wyrobów przemysłu chemicznego będzie o 13,7% wyższy niż w roku bieżącym. Natomiast import wzrosnąć ma o 11,7%.</u>
          <u xml:id="u-1.26" who="#komentarz">W roku 1980 występuje wzrost zapotrzebowania na importowane surowce z II obszaru płatniczego dla zaopatrzenia wzrastającej produkcji farmaceutyków, ogumienia, wyrobów lakierowanych, taśm transportowych, nawozów fosforowych. Zabezpieczenie surowców z importu dla produkcji tych wyrobów wymagać będzie podjęcia szeregu przedsięwzięć antyimportowych oraz innych działań w przemyśle w ramach racjonalizacji importu. Wymaga to ze strony zjednoczeń i zakładów rygorystycznej realizacji programu uruchamiania produkcji o charakterze antyimportowym w ścisłej współpracy z zapleczem badawczym resortu.</u>
          <u xml:id="u-1.27" who="#komentarz">Plan zatrudnienia ustalony został na poziomie o około 7 tys. osób niższym niż w 1979 r. Główne kierunki polityki zatrudnienia skoncentrowane zostaną na dalszej racjonalizacji gospodarowania zasobami pracy dla uzyskania optymalnego wzrostu wydajności pracy we wszystkich służbach przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-1.28" who="#komentarz">W ramach przyznanych limitów inwestycyjnych zapewniono pełne nakłady na inwestycje kończone w 1980 r., w tym na najważniejszy, kończony w 1980 r., kompleks PCW we Włocławku. Plan inwestycyjny na 1980 r. nie przewiduje rozpoczynania żadnych nowych zadań inwestycyjnych.</u>
          <u xml:id="u-1.29" who="#komentarz">Uwagi podkomisji górnictwa i geologii do projektu planu na 1980 r. resortu górnictwa przedstawił poseł Ryszard Najsznerski (PZPR): W roku bieżącym we wszystkich podstawowych dziedzinach działalności resortu zadania zostaną wykonane. Przemysł węglowy przysporzy gospodarce w 1979 r. o 600 tys. ton węgla ponad plan. Resort pomyślnie i w pełni zrealizuje także zarówno program budownictwa mieszkaniowego, jak i inwestycje przemysłowe. Obecnie buduje się 7 nowych i rozbudowuje 13 istniejących kopalń węgla. W rezultacie w 1980 r. uzyskany zostanie dalszy przyrost zdolności wydobywczej.</u>
          <u xml:id="u-1.30" who="#komentarz">Realizacja planu tegorocznego przebiega w warunkach dużych napięć spowodowanych m.in. niedostatecznym i nierytmicznym zaopatrzeniem materiałowym oraz nie wystarczającą zdolnością przewozową kolei. Mimo wykonania zadań wydobywczych przez górnictwo na skutek niedostatecznej zdolności przewozowej PKP gospodarka nie otrzyma w br. co najmniej 4 mln ton węgla. Zapasy na zwałach zamiast zmniejszyć się o 2,3 mln ton wzrosły o 1,7 mln ton, to jest do wysokości niemal 4,5 mln ton. Należy się liczyć, że również w roku przyszłym nie zdoła się wyeliminować, a nawet poważnie złagodzić podstawowych trudności, z którymi górnictwo węgla, ropy naftowej i gazu boryka się w br.</u>
          <u xml:id="u-1.31" who="#komentarz">Projekt planu przewiduje wydobycie w 1980 r. 206 mln ton węgla, z czego 42,7 mln ton planuje się wyeksportować, uzyskując ponad 6,3 mld zł dew. Ponadto resort planuje wydobyć 6,8 mld m³ gazu ziemnego i 320 tys. ton ropy naftowej. Produkcja maszyn i urządzeń wzrośnie o 10%.</u>
          <u xml:id="u-1.32" who="#komentarz">Zadania te mają być zrealizowane przy zatrudnieniu o 12 tys. większym od przewidywanego wykonania 1979 r. Ustalony na rok przyszły poziom nakładów inwestycyjnych dla resortu wynosi 55,3 mld zł. Przeważająca część tych środków przeznaczona zostanie na kontynuację inwestycji produkcyjnych, znajdujących się już w realizacji.</u>
          <u xml:id="u-1.33" who="#komentarz">Zadania przyszłego roku są w górnictwie bardzo trudne, ale wykonalne pod następującymi warunkami: musi przede wszystkim nastąpić zdecydowana poprawa pracy kolei na rzecz górnictwa. W roku przyszłym trzeba będzie zrealizować przewozy o 10 mln ton większe niż w br. Można żywić nadzieję, że w pewnym stopniu poprawi sytuację nowa linia hutniczo-siarkowa, lecz wydaje się, że będzie to poprawa nie wystarczająca w stosunku do wzrostu potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-1.34" who="#komentarz">Resort górnictwa boryka się też nadal ze stałym brakiem podstawowych materiałów do produkcji. Niedobory te rozszerzają się na coraz to nowe asortymenty. Bardzo niepokojący jest stan realizacji dostaw materiałowych, jak i brak zbilansowania podstawowych potrzeb materiałowych w planie przyszłorocznym. Bez zdecydowanej poprawy zaopatrzenia materiałowego istnieje - zdaniem podkomisji - poważne zagrożenie wykonania trudnych zadań przyszłorocznych. Braki materiałowe oraz nieodpowiednia często jakość nie tylko zakłócają tok produkcji, ale mają bezpośredni wpływ na pogarszanie się bezpieczeństwa pracy załogi.</u>
          <u xml:id="u-1.35" who="#komentarz">Jednym z najważniejszych czynników stabilizacji załóg, a także podstawą do decyzji o podjęciu pracy w górnictwie jest możliwość wcześniejszego otrzymania mieszkania. Obecnie w okresie naboru załóg dla systemu 4-brygadowego ma to szczególne znaczenie. Resort z powodzeniem i to od lat realizuje pełny zakres budownictwa prowadzonego przez własne przedsiębiorstwa. Założony w planie przyszłorocznym wzrost wydajności w budownictwie resortowym o 6,9% wydaje się natomiast nieosiągalny i kryje w sobie niebezpieczeństwo zmniejszenia zatrudnienia w tych przedsiębiorstwach, których załogi z wielkim trudem zostały skompletowane. Nie jest to najlepszy doping dla tych, którzy dobrze realizują zadania.</u>
          <u xml:id="u-1.36" who="#komentarz">Obok produkcji, w centrum zainteresowania władz resortu, Wyższego Urzędu Górniczego oraz wszystkich współpracujących z górnictwem przedsiębiorstw i instytucji znajdować się musi ciągle poprawa stanu bezpieczeństwa górniczej pracy. Musimy być bowiem przekonani, że w zmaganiach z siłami przyrody dla ochrony zdrowia i życia człowieka - tej największej wartości w ustroju socjalistycznym - starań nigdy nie jest za dużo.</u>
          <u xml:id="u-1.37" who="#komentarz">Podkomisja wnosi o przyjęcie projektów planu i budżetu na 1980 r. resortu górnictwa wraz z przedstawionymi uwagami.</u>
          <u xml:id="u-1.38" who="#komentarz">W imieniu podkomisji uwagi do projektu planu Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej przedstawił poseł Jan Kubit (PZPR): Komisja od początku VII kadencji wnikliwie i szczegółowo analizowała sytuację w energetyce oraz sytuację paliwowo-energetyczną kraju. Problemy te były przedmiotem niedawnej debaty plenarnej Sejmu. W tej sytuacji podkomisja uznała, że nie można rozpatrywać projektu planu resortu energetyki na 1980 r. w oderwaniu od: zaszłości i opóźnień w rozwoju bazy paliwowo-energetycznej kraju, dynamicznego rozwoju gospodarki narodowej w latach 70-tych oraz przyspieszonego rozwoju budownictwa mieszkaniowego i socjalno-usługowego, który spowodował gwałtowny wzrost zużycia energii elektrycznej na potrzeby komunalno-bytowe. Nie znalazło to należytego miejsca w planach rozwojowych energetyki.</u>
          <u xml:id="u-1.39" who="#komentarz">Przyszłorocznych zadań resortu nie można też rozpatrywać nie uwzględniając, że wdrażanie ostrych reżimów oszczędności paliw i energii jest niedostateczne i że tendencje wzrostu energochłonności niektórych gałęzi gospodarki nie zostały zahamowane. Trzeba też brać pod uwagę bardzo niski pułap startu energetyki w latach 70-tych (19 miejsce w Europie w zużyciu energii na jednego mieszkańca i 25 miejsce w jej zużyciu na potrzeby komunalno-bytowe, również na jednego mieszkańca) oraz poważne trudności w bilansie paliwowym kraju na skutek wieloletnich opóźnień w rozwoju wydobycia węgla brunatnego i budowy elektrowni opartych na węglu brunatnym (Bełchatów, Zatonie).</u>
          <u xml:id="u-1.40" who="#komentarz">Na szczególnie złożoną sytuację resortu energetyki złożyły się ponadto: niewykonywanie przez wiele lat planów inwestycyjnych, chroniczny niedobór mocy szczytowej, pogarszająca się jakość węgla energetycznego i brunatnego pod względem kaloryczności. Powoduje to trwałe ubytki mocy. Niezadowalający, a nawet katastrofalnie niski jest poziom zapasów węgla kamiennego i brunatnego na koniec każdego roku kalendarzowego, co jest przyczyną zakłóceń pracy energetyki w pierwszych kwartałach roku i powoduje ewidentne straty gospodarcze. Niezadowalająca jest wreszcie jakość remontów urządzeń energetycznych, powodująca powtórne awarie i obniżanie dyspozycyjności pracy elektrowni, a także stan sieci przesyłowych, głównie niskich napięć, zasilających ośrodki wiejskie.</u>
          <u xml:id="u-1.41" who="#komentarz">Przewiduje się, że w 1979 r. produkcja energii elektrycznej wyniesie 118 mld kWh. Wzrost produkcji będzie najniższy od wielu lat i wyniesie 2,1% zamiast 5,2%. Wydobycie węgla brunatnego będzie niższe od planowanego o ponad 2 mln ton. Przewiduje się oddanie nowych inwestycji o łącznej mocy 1200 MW, co oznacza niewykonanie 440 MW. Nie zostaną też uzyskane planowane efekty przyrostu nowych mocy cieplnych, a także inwestycje związane z rozbudową sieci wysokich, średnich i niskich napięć z braku dostaw sprzętu. W br. wystąpił po raz pierwszy niedobór energii cieplnej w ośrodkach miejskich spowodowany szybszym rozwojem budownictwa mieszkaniowego, mimo że resort energetyki wykonał plan w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-1.42" who="#komentarz">Według projektu planu na rok 1980 produkcja energii elektrycznej powinna wynieść 125 mld kWh, co stanowi w stosunku do przewidywanego wykonania w br. wzrost o 5,9%. W stosunku do założeń planu 5-letniego na ten rok jest to wzrost niższy o 8,1 mld kWh.</u>
          <u xml:id="u-1.43" who="#komentarz">Wydobycie węgla brunatnego będzie utrzymane na poziomie planu tegorocznego.</u>
          <u xml:id="u-1.44" who="#komentarz">Planuje się zwiększenie dyspozycyjności bloków energetycznych, aby w szczycie grudniowym w 1980 r. osiągnąć moc dyspozycyjną na poziomie 20%. Zdaniem podkomisji, wykonanie tego zadania pozwoli wystawić resortowi energetyki bardzo wysoką ocenę za skuteczność działań. Cel ten zamierza się zrealizować przede wszystkim przez radykalne podniesienie jakości remontów. Potencjał remontowy energetyki wymaga poważnego wzmocnienia, zarówno na drodze przyrostu zatrudnienia i rozbudowy zaplecza, jak też dostaw maszyn, urządzeń i niezbędnych części zamiennych z innych resortów.</u>
          <u xml:id="u-1.45" who="#komentarz">Przyrost mocy w elektrowniach i elektrociepłowniach powinien wynieść 1620 MW i 1080 Gcal na godzinę, w tym uzyskanie pierwszych efektów z Bełchatowa.</u>
          <u xml:id="u-1.46" who="#komentarz">Nakłady inwestycyjne przyznane resortowi umożliwią w roku przyszłym rozpoczęcie nowych inwestycji, które przyniosą pierwsze efekty w latach 1982-1985. Dotyczy to budowy drugiego etapu elektrowni Połaniec - 1400 MW, stopnia wodnego i elektrowni w Ciechocinku - 160 MW, elektrowni jądrowej w Żarnowcu - 880 MW i szeregu obiektów ciepłowniczych.</u>
          <u xml:id="u-1.47" who="#komentarz">Realizacja planu inwestycyjnego resortu pozwoli na uzyskanie planowanych efektów w latach 1980-1981, nie umożliwi jednak w pełni realizacji założeń planu na okres do 1985 r. zmierzającego do likwidacji w tym czasie deficytu mocy. Nie zapewni ona także pełnego wykonania zadań inwestycyjnych pod względem rzeczowym ustalonych w planie na lata 1976-1980. Niedobór wyniesie ok. 1500 MW.</u>
          <u xml:id="u-1.48" who="#komentarz">Podkomisja sygnalizuje potrzebę stałej kontroli realizacji programu rozwoju ciepłownictwa w dużych ośrodkach miejskich, gdyż za dalszym rozwojem budownictwa mieszkaniowego zaczyna nie nadążać rozwój źródeł ciepła.</u>
          <u xml:id="u-1.49" who="#komentarz">Zdaniem podkomisji, zadania resortu energetyki i energii atomowej na rok 1980 są wyjątkowo trudne. Wielkość produkcji ujęta w projekcie planu nie zapewnia zaspokojenia potrzeb kraju, ale dalsze zwiększenie produkcji energii przekracza praktycznie możliwości gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-1.50" who="#komentarz">Podkomisja postuluje, by resort opracował metodykę szacunku strat w wybranych dziedzinach gospodarki, spowodowanych niedoborem energii elektrycznej, a także zbadał efektywność pracy energetycznych bloków olejowych w elektrowni Pątnów. Podkomisja potwierdza celowość opracowania przez Komisję opinii do prezesa Rady Ministrów w sprawie gospodarki paliwowo-energetycznej kraju. Zawarte w niej wnioski na temat reżimu oszczędzania paliw i energii, racjonalizacji zużycia oraz zmniejszenia energochłonności produkcji są nadal aktualne.</u>
          <u xml:id="u-1.51" who="#komentarz">Podkomisja wnosi o zatwierdzenie projektów planu i budżetu Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej na r. 1980 wraz z przedstawionymi uwagami.</u>
          <u xml:id="u-1.52" who="#komentarz">W imieniu podkomisji uwagi do projektu planu na 1980 r. Centralnego Urzędu Geologii przedstawił poseł Stanisław Kamieniarz (PZPR): Założone w projekcie planu na 1980 r. zadania w dziedzinie wierceń łącznie dla wszystkich resortów są wyższe od przewidywanego wykonania planu 1979 r. oraz wyższe od założeń planu 5-letniego. Również nakłady na realizację zadań są wyższe w stosunku do br. o ponad 200 mln zł. Biorąc jednak pod uwagę zmiany cen surowców i materiałów oraz urządzeń. Centralny Urząd Geologii powinien gospodarować tymi środkami oszczędnie, gdyż, zdaniem podkomisji, nie zabezpieczają one w pełni potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-1.53" who="#komentarz">W wyniku realizacji podstawowych zadań przewiduje się dalszy wzrost zasobów surowcowych: ropy naftowej, gazu ziemnego, rud żelaza, węgla kamiennego i brunatnego oraz soli kamiennej, surowców skalnych, wód pitnych i leczniczych i innych surowców niezbędnych dla gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-1.54" who="#komentarz">Niepokój budzi fakt niepełnego zabezpieczenia wierceń dla złóż węgla brunatnego, a także prac zleconych przez inne resorty, a to głównie z powodu braku potencjału wiertniczego. Podkomisja wyraża pogląd, że polska geologia powinna się rozwijać szybciej, by wyprzedzać swym działaniem inne gałęzie produkcji.</u>
          <u xml:id="u-1.55" who="#komentarz">Wartość produkcji globalnej przedsiębiorstw geologicznych wzrośnie w stosunku do przewidywanego wykonania zadań 1979 r. o 2,3%. Pozytywnym zjawiskiem jest zmiana struktury prac wiertniczych z eksploatacyjno-technicznych na prace geologiczno-poszukiwawcze. Nie wystarczający jest natomiast przyrost zatrudnienia, który nie gwarantuje pełnego wykorzystania posiadanego obecnie i spodziewanego z dostaw 1979-1980 osprzętu wiertniczego.</u>
          <u xml:id="u-1.56" who="#komentarz">Przewidywany w 1980 r. eksport usług geologicznych jest zgodny z ustaleniami planu 5-letniego. Chociaż ok. 30% planowanej na rok 1980 wartości usług eksportowych nie ma jeszcze pełnego pokrycia w kontraktach, podkomisja wyraża nadzieję, że śladem lat ubiegłych zostaną one w ciągu roku wykonane w pełni.</u>
          <u xml:id="u-1.57" who="#komentarz">Zdaniem podkomisji Komisja Planowania przy Radzie Ministrów powinna przeanalizować wysokość nakładów na zakup urządzeń, gdyż dalsze ograniczenia środków na ten cel mogą negatywnie odbić się na realizacji zadań planowanych na r. 1980. Jest to szczególnie ważne dla wykonania zadań w Bełchatowskim Okręgu Przemysłowym. Istnieje bowiem konieczność częściowej wymiany mocno wyeksploatowanego sprzętu.</u>
          <u xml:id="u-1.58" who="#komentarz">W celu dalszej poprawy warunków bhp przewiduje się modernizację urządzeń i sprzętu wiertniczego, przebudowę zaplecza technicznego oraz uzupełnienie urządzeń kontrolno-pomiarowych. Przedsięwzięcia te, konsekwentnie realizowane już w latach ubiegłych, powinny przyczynić się do dalszej poprawy stanu bhp w 1980 r. Podkomisja wnosi o przyjęcie projektów planu i budżetu Centralnego Urzędu Geologii na rok 1980 wraz ze zgłoszonymi uwagami.</u>
          <u xml:id="u-1.59" who="#komentarz">W imieniu podkomisji uwagi do projektu planu na 1980 r. Wyższego Urzędu Górniczego przedstawił poseł Jan Konieczny (PZPR): Przed urzędami górniczymi, które nadzorują obecnie ok. 360 czynnych i będących w budowie przedsiębiorstw i zakładów górniczych stoją w 1980 r. poważne zadania. Wynikają one przede wszystkim z dalszego rozwoju górnictwa i potrzeby poprawy warunków bezpieczeństwa, zwłaszcza w dziedzinie zwalczania zagrożeń takich jak zawały, czy tąpania. Zagrożenia te wymagają dalszego rozszerzenia stosowania obudów zmechanizowanych i obudów o większej odporności pracujących w wyrobiskach chodnikowych. Niezbędne są intensywne działania w celu opracowania bardziej skutecznych metod eliminowania tych zagrożeń.</u>
          <u xml:id="u-1.60" who="#komentarz">Bardzo groźnym zjawiskiem w górnictwie są zagrożenia metanowe i w związku z tym istnieje potrzeba systematycznej poprawy przewietrzania wyrobisk górniczych, doskonalenia metod prognozowania, a także wdrażania i doskonalenia urządzeń i systemów metanometrii automatycznej. Groźne są również zagrożenia wybuchami pyłu węglowego i dlatego konieczne jest opracowanie i wdrażanie bardziej skutecznych urządzeń zraszających, stosowanych w czasie pracy maszyn w wyrobiskach. Ponadto należy dążyć do opracowania i stosowania urządzeń do szybkiego pomiaru zawartości części niepalnych w strefach zagrożonych pyłem oraz urządzeń do mechanicznego opylania wyrobisk.</u>
          <u xml:id="u-1.61" who="#komentarz">Ostatnie wypadki w kopalni „Nowa Ruda”, które spowodowały ofiary w ludziach, stanowią sygnał o konieczności przyśpieszenia przez naukowców opracowania i wdrażania udoskonalonych metod prognozowania wyrzutu gazów i skał, w celu aktywnego zwalczania tego zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-1.62" who="#komentarz">Podkomisja uznaje za celowe wyposażenie wyrobisk przewietrzanych w odrębną wentylację, a załóg górniczych w tlenowe aparaty, a także przeszkolenie załóg w praktycznym stosowaniu tych aparatów, jak również zachowaniu się w czasie pożarów. Usprawnienia wymaga również sposób ewidencji załóg zatrudnionych w wyrobiskach podziemnych.</u>
          <u xml:id="u-1.63" who="#komentarz">Konieczne jest przyśpieszenie prac nad wyposażeniem przenośników taśmowych w obwody bezpieczeństwa z samoczynnymi urządzeniami gaszącymi oraz zapewnienie kopalniom udoskonalonych taśm przenośnikowych. W warunkach szybkiego rozwoju mechanizacji i automatyzacji kopalń, doskonalić trzeba organizację i nadzór prac związanych z eksploatacją, transportem i naprawami maszyn górniczych, przy równoczesnym podniesieniu poziomu szkolenia załóg i osób nadzoru. Działania te są niezbędne dla zabezpieczenia odpowiedniej eksploatacji maszyn i urządzeń w kopalniach.</u>
          <u xml:id="u-1.64" who="#komentarz">Podkomisja wnosi o przyjęcie projektów planu i budżetu Wyższego Urzędu Górniczego na 1980 r., wraz ze zgłoszonymi uwagami.</u>
          <u xml:id="u-1.65" who="#komentarz">W imieniu podkomisji uwagi do projektu planu Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej przedstawił poseł Marceli Faska (SD): W 1980 r. zatrudnienie pracowników inżynieryjno-technicznych w Głównym Inspektoracie Gospodarki Energetycznej wzrośnie o 60 etatów, w związku z objęciem działalnością kontrolną użytkowania paliw silnikowych w całym kraju.</u>
          <u xml:id="u-1.66" who="#komentarz">Inspektorat prowadzić będzie działalność kontrolną w zakresie przestrzegania przepisów i zasad racjonalnej gospodarki paliwowo-energetycznej. W 1980 r. oprócz ok. 2,5 tys. kontroli podstawowych i problemowych dotyczących m.in. racjonalnego użytkowania gazu ziemnego, paliw płynnych itp., przewiduje się ok. 10 tys. kontroli doraźnych dotyczących przestrzegania limitów zużycia paliw i energii oraz ograniczeń w poborze mocy elektrycznej i gazów rozprowadzanych drogą bezprzewodową.</u>
          <u xml:id="u-1.67" who="#komentarz">Prowadzone będą prace nad przygotowaniem projektu planu racjonalizacji gospodarki paliwowo-energetycznej na lata 1981-1985. Kontynuowana będzie działalność związana z rozwojem inwestycji, zwłaszcza ciepłowniczych pod kątem prawidłowości doboru paliw i energii, wyboru właściwych rozwiązań technicznych i ekonomicznych oraz doboru urządzeń. Podjęte zostaną również inne przedsięwzięcia zmierzające do unowocześnienia urządzeń energetycznych pod kątem obniżenia energochłonności.</u>
          <u xml:id="u-1.68" who="#komentarz">Ważnym zadaniem będzie współpraca przy opracowaniu projektu bilansu paliw i energii na lata 1981-1985. Główny Inspektorat Gospodarki Energetycznej podejmie prace nad wprowadzeniem zarządzeń Prezesa Rady Ministrów w sprawie limitów zużycia w 1980 r.: węgla kamiennego, koksu, gazów, oleju opałowego, energii elektrycznej oraz limitów zakupów silnikowych paliw płynnych.</u>
          <u xml:id="u-1.69" who="#komentarz">Podkomisja uznając, że głównym kierunkiem działania w 1980 r. będzie ogólna racjonalizacja gospodarki paliwowo-energetycznej w naszym kraju przedstawia następujące wnioski:</u>
          <u xml:id="u-1.70" who="#komentarz">- działalność kontrolna GIGE powinna się koncentrować na kompleksowych kontrolach podstawowych i problemowych u odbiorców przemysłowych;</u>
          <u xml:id="u-1.71" who="#komentarz">- trudności w realizacji przedsięwzięć modernizacyjnych z zakresu gospodarki paliwowo-energetycznej wskazują na potrzebę wyodrębnienia w planach resortowych na lata 1981-1985 zadań z zakresu zmniejszenia zużycia paliw i energii;</u>
          <u xml:id="u-1.72" who="#komentarz">- sytuacja w dziedzinie zaopatrzenia w paliwa wymaga rozszerzenia zakresu stosowania centralnych źródeł ciepła, zwłaszcza skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej;</u>
          <u xml:id="u-1.73" who="#komentarz">- sytuacja w zaopatrzeniu przemysłu, transportu i rolnictwa w paliwa silnikowe wymaga intensyfikacji działań dla racjonalizacji przewozów, poprawy stanu technicznego taboru, a także niedopuszczenia do nadmiernego zużycia paliwa;</u>
          <u xml:id="u-1.74" who="#komentarz">- utrzymująca się trudna sytuacja energetyczna wymaga, aby GIGE w ramach prac planistycznych nad bilansami paliwowo-energetycznymi współdziałał z wojewodami. Integralną bowiem częścią planów wojewódzkich powinny być bilanse wykorzystania lokalnych zasobów paliw i energii oraz substytucja paliw deficytowych;</u>
          <u xml:id="u-1.75" who="#komentarz">- należy poszerzyć działalność GIGE w zakresie uzgadniania poczynań inwestycyjnych, a także kontroli ich realizacji. Dotyczy to zarówno indywidualnego budownictwa i produkcji rolnej, jak również przemysłu;</u>
          <u xml:id="u-1.76" who="#komentarz">- jednym z podstawowych działań Głównego Inspektoratu powinno być stopniowe wstrzymywanie produkcji mało sprawnych energetycznie urządzeń oraz systematyczne podnoszenie jakości tych urządzeń;</u>
          <u xml:id="u-1.77" who="#komentarz">- należy doskonalić działalność GIGE w zakresie limitowania zużycia paliw i energii oraz poboru mocy elektrycznej. System limitowania powinien stać się rzeczywistym stymulatorem racjonalnej i oszczędnej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-1.78" who="#komentarz">Podkomisja wnosi o przyjęcie projektów planu i budżetu na 1980 r. Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej wraz ze zgłoszonymi uwagami.</u>
          <u xml:id="u-1.79" who="#komentarz">(Dyskusja.)</u>
          <u xml:id="u-1.80" who="#komentarz">Poseł Marceli Faska (SD) zwrócił się z trzema pytaniami do Komisji Planowania przy Radzie Ministrów:</u>
          <u xml:id="u-1.81" who="#komentarz">Zapowiedziane było opracowanie generalnego programu energetycznego kraju do 1990 r. i 2000 r., który miał być przedstawiony Sejmowi. Nie stało się tak i nic nie wiadomo o jego losach. Program przedstawiony na ostatnim posiedzeniu Sejmu dotyczył tylko kroków doraźnych, mających przynieść ulżenie trudnej sytuacji energetycznej kraju.</u>
          <u xml:id="u-1.82" who="#komentarz">Jakie jest zaawansowanie prac nad bilansem paliwowo-energetycznym przyszłej pięciolatki?</u>
          <u xml:id="u-1.83" who="#komentarz">Przyznane resortowi energetyki nakłady na rok przyszły nie zapewniają odpowiedniego zaawansowania inwestycji, których uruchomienie powinno nastąpić w następnych latach; jakie wyjście przewiduje się?</u>
          <u xml:id="u-1.84" who="#komentarz">Poseł Ryszard Najsznerski (PZPR) zwrócił się do kierownictwa resortu z prośbą o oświetlenie przyczyn tragicznych wypadków w kopalniach „Nowa Ruda”, „Dymitrow” i „Silesia”.</u>
          <u xml:id="u-1.85" who="#komentarz">Poseł poruszył problem wyposażenia Centralnego Urzędu Geologii w sprzęt i urządzenia. Potrzeb tych nie zaspokoją limity inwestycyjne przyznane na rok przyszły. Odbije się to niekorzystnie na pracach geologiczno-poszukiwawczych, zwłaszcza dla górnictwa węgla kamiennego i brunatnego oraz surowców skalnych. A przecież inwestycje w geologii nie stanowią wielkiego obciążenia dla gospodarki, tak jak nie stanowią go sto etatów, o które - w myśl planu - ma być zmniejszone zatrudnienie w geologii. Dla dobra sprawy CUG powinien otrzymać przewidziane na inwestycje 750 mln zł i utrzymać zatrudnienie na poziomie tego roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PosełStanisławSkładowski">Z uznaniem trzeba podkreślić starania resortu energetyki o przyspieszenie realizacji inwestycji, ale mimo to, potrzeby energetyczne w 1980 r. nie będą w pełni zaspokojone. Zaległości w rozwoju energetyki narastały przez wiele lat, nie zawsze z winy samej energetyki. Spowodowało to wiadome straty w gospodarce. Toteż rozważając projekt planu energetyki, trzeba zacząć od analizy niedomagań tego przemysłu. Większość z nich została przez naszą Komisję przedstawiona w dezyderatach skierowanych do rządu, ale odpowiedzi były ogólnikowe. Obecnie trzeba skoncentrować się na terminowej realizacji inwestycji energetycznych, w tym także inwestycji towarzyszących. Energetyce powinny pomóc resorty współpracujące, a zwłaszcza Ministerstwo Przemysłu Maszynowego, Ministerstwo Przemysłu Maszyn Ciężkich i Rolniczych, Ministerstwo Przemysłu Chemicznego, Ministerstwo Hutnictwa. Chodzi o dostawy konstrukcji stalowych, cementu, stali zbrojeniowej.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PosełStanisławSkładowski">Stale jeszcze zbyt mało urządzeń i technologii wprowadzanych w przemyśle należy do energooszczędnych. Zbyt wiele jest marnotrawstwa energii. Trzeba odejść od rozpatrywania projektu planu energetyki wyłącznie pod kątem przyrostu energii, a rozważać go kompleksowo, z punktu widzenia potrzeb i możliwości całej gospodarki narodowej. To co się skupia na energetyce nie zawsze jest przez nią zawinione.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PosełStanisławSkładowski">Obserwuje się, że inne resorty rade by pozbyć się współodpowiedzialności za rozwój energetyki i traktować ją niemal jako samowystarczalną po tym, gdy przejęła produkcję maszyn i urządzeń energetycznych oraz budownictwo energetyczne. Trzeba stanowczo przeciwstawiać się tej tendencji i przypomnieć resortom przemysłowym, że w ich własnym interesie i całej gospodarki narodowej leży priorytetowe traktowanie zobowiązań wobec energetyki. Szczególnie ważne jest zrealizowanie tych inwestycji, których przekazanie przewidziane jest na przyszły rok. Dotyczy to nie tylko samych obiektów energetycznych, ale także obiektów towarzyszących. Np. w woj. piotrkowskim program budownictwa mieszkaniowego został zmniejszony o 70 tys. m2, choć podstawowa część przeznaczona jest dla załóg nowo budowanego zagłębia energetycznego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełJanKubit">Nasuwa się pytanie, jaką rangę ma realizacja zadań bieżącego planu 5-letniego. W energetyce ani nie zrealizowano poprzednich planów rocznych, ani plan przyszłoroczny nie stanowi właściwego zamknięcia pięciolatki. Działamy tak, jak gdyby wszystko zaczynało się od początku każdego 1 stycznia. Tymczasem energetyka należy do branż, których inwestycje są długotrwałe. Przemysł ten musi mieć wyraźną perspektywę i wiedzieć, co się od niego chce na wiele lat naprzód.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełJanKubit">Czy jest przewidziane na 1980 r. rozliczenie realizacji obecnego planu pięcioletniego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PosełZofiaŁęgowik">W poszczególnych resortach zadania są trudne i ambitne, a ich realizacja wymagać będzie dużego wysiłku i współdziałania z innymi resortami.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PosełZofiaŁęgowik">Projekt planu zakłada dość znaczny w stosunku do br. wzrost dostaw gazu ziemnego wysokometanowego, którego głównym odbiorcą jest przemysł chemiczny. Na skutek ograniczeń dostaw tego gazu były w chemii kłopoty. Czy dostawy przewidziane na 1980 r. zaspokoją potrzeby i czy nie przewiduje się ponownych zakłóceń? Mają one dla zakładów pracujących w ruchu ciągłym bardzo przykre konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PosełZofiaŁęgowik">Co należy sądzić o kursujących opiniach, jakoby 4-brygadowy system pracy w kopalniach wpływał na bezpieczeństwo prac górniczych? Czy rzeczywiście są napięcia i kłopoty z należytym przygotowaniem maszyn, urządzeń, narzędzi itp. wynikające z wprowadzenia tego systemu?</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#PosełZofiaŁęgowik">W materiałach Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej, jak i koreferacie poselskim przedstawiono zamierzenia w celu zmniejszenia strat przesyłu energii w sieciach oraz awaryjności urządzeń energetycznych. Czy jest pewność, że te zakrojone na dużą skalę przedsięwzięcia będą mogły być zrealizowane?</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#PosełZofiaŁęgowik">Energetycy narzekają na stale pogarszającą się jakość węgla. Jakie działania podejmują resorty górnictwa i energetyki, żeby poprawić sytuację w tej dziedzinie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełJanKonieczny">Możemy do społeczeństwa kierować różne apele o oszczędności energii, ale nie zdziałamy wiele, jeśli w sklepach sprzedawane będą wyłącznie żarówki 100-watowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PosełAdolfOjczyk">Jak resorty górnictwa i energetyki widzą możliwość pokrycia zapotrzebowania chemii na węgiel i energię elektryczną? Kłopoty paliwowo-energetyczne kosztowały w tym roku przemysł chemiczny bardzo wiele: nie wykonano zadań, których wartość szacuje się na około 15 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PosełAdolfOjczyk">Problemem społecznym staje się jakość węgla dla ludności. System realizacji preferuje producenta. Ten z reguły zgadza się obniżyć cenę, ale nie zwiększyć lub polepszyć dostawy. To nie zadowala. W sytuacji pogarszającej się jakości węgla, zwiększania się mułu i miału węglowego, trzeba koniecznie rozwinąć system brykietowania węgla, a także lepiej go sortować. Powinien to być środek opałowy, a nie tylko masa towarowa. Trzeba też myśleć o tym, jak najlepiej przystosować przemysł, gospodarkę komunalną i piece w domach do spalania gorszych gatunków węgla. Przemysł powinien niezwłocznie podjąć produkcję m.in. odpowiednich palenisk.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PosełAdolfOjczyk">Mówi się dużo o współpracy z wojewodami w zakresie gospodarowania węglem i poprawy jego jakości. Zapotrzebowania przedstawione przez województwa stanowią minimum tego, co im potrzeba, mimo to są one później zmniejszane, a ostatecznie przyjęte wielkości korygowane w dół jeszcze w ciągu roku. W woj. tarnowskim zmieniono odgórnie limity przydziałów, nie bacząc na skutki gospodarki i na to co powiedzą ludzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełJanSoja">W roku przyszłym zakładany jest wzrost produkcji maszyn i urządzeń górniczych o 10%. W tym roku były duże trudności z wykonaniem planu z powodu opóźnień dostaw obudów na skutek ograniczeń materiałowych.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełJanSoja">Czy przemysł maszyn górniczych wejdzie kiedyś do „klubu eksporterów” zgodnie z naszą pozycją w światowym górnictwie? Wydaje się, że nie wykorzystujemy tej pozycji dla rozwoju eksportu maszyn i urządzeń górniczych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">Wypadek w kopalni „Nowa Ruda”, w którym zginęło siedmiu górników, był wypadkiem o charakterze losowym. Przyczyną był wyrzut dwutlenku węgla, który podobnie jak tąpnięcia jest bardzo trudny do przewidzenia. Zginęli ludzie, którzy pracowali właśnie przy wierceniach mających złagodzić natężenie gazu w górotworze. Wyrzut objął w sumie 56 górników, 50 z nich zdołało się wycofać, 7 - którzy byli najbliżej - zginęło. Eksploatacja tej ściany została zatrzymana. Badamy inne metody odprężenia pokładów, zwłaszcza, że chodzi o jeden z najcenniejszych gatunków węgla.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">W kopalni „Dymitrow” miał miejsce wybuch pyłu węglowego. Przyczyny badali naukowcy; nie ogłosili jeszcze wyników badań. Istnieje podejrzenie, że na równoległym chodniku wykonywano nieprawidłowo roboty strzałowe. W wyniku wybuchu powstał zawał, który był w tym przypadku zjawiskiem wtórnym. Zapory pyłowe zadziałały prawidłowo i ograniczyły siłę wybuchu.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">W kopalni „Silesia” powstał pożar, zapaliła się taśma, która była wyposażona w urządzenia samoczynne, sygnalizujące przegrzanie. Do dziś nie wiemy, dlaczego sztygar z ludźmi nie wycofał się, choć były trzy drogi wyjścia i tylko 200 metrów do świeżego powietrza. Uratowało się tylko 4 ludzi wysłanych przez tego sztygara; on sam zginął z innymi. Będzie trudno wyjaśnić przyczynę, gdy wymagałoby to przejścia przez ścianę ognia. Nie można ryzykować życia ludzkiego tylko po to, żeby stwierdzić przyczynę nieszczęścia.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">Jeśli idzie o aparaty ucieczkowe, to kopalnie gazowe powinny je otrzymać do końca czerwca 1980 r. Wszystkie taśmy mają być zaopatrzone w samoczynne urządzenia sygnalizujące podwyższenie temperatury. Trzeba zwiększyć produkcję tych urządzeń.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">W aparaty tlenowe nie możemy od razu zaopatrzyć wszystkich, których trzeba. Musimy to robić po kolei dla poszczególnych kopalń. I tak wymaga to rozbudowy potencjału produkcyjnego. Na aparaty tlenowe jest też duży popyt za granicą, m.in. chcą w nie wyposażać swe kopalnie Stany Zjednoczone. Nasze aparaty są lepsze od importowanych i chcielibyśmy zwiększyć ich produkcję jeszcze w 1980 r. tak, by starczyło również na eksport.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">Ogólne wyniki bhp w górnictwie mimo tych trzech katastrof są dobre.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">Sądzę, że w traktowaniu sprawy jakości węgla jest sporo przesady. Ilekroć sprawdzamy reklamację, to okazuje się, że dotyczy ona niewielkiej części całej dostawy. W pociągu, np. składającym się z 60 wagonów, fotografuje się i reklamuje dwa wagony z bardzo zawilgoconym węglem. Jak wynika z rocznika resortu energetyki z 1978 r., w latach siedemdziesiątych poprawiła się choć nieznacznie (o 60 kalorii) kaloryczność dostarczanego energetyce węgla. Za 9 miesięcy br. górnictwo uzyskało 17 mln zł bonifikaty z tego resortu za poprawę jakości węgla.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">Odnośnie jakości węgla powstało wiele mitów. M.in. na jednej z narad przedstawiciel „Węglokoksu” stwierdził, że gdyby dostał węgiel o zawartości popiołu mniejszej o 1%, to uzyskałby lepsze ceny i dodatkowy wpływ około 10 mln zł dew. rocznie. Zbadaliśmy to zagadnienie i okazało się, że jest to możliwe, ale kosztowałoby nas to trzy razy więcej.</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">Norma przewiduje dostawę dla hutnictwa węgla o zawartości popiołu, 7 do 9%. Dajemy mu węgiel z zawartością 7,5% popiołu, a mimo to mamy reklamacje. Podobnie jest z zawilgoceniem węgla.</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">Tegoroczny bilans to: 42 mln ton węgla na eksport (oczywiście węgla najwyższej jakości), 20–30 mln ton węgla koksowego, około 40 mln ton węgla grubego. Oznacza to, że połowa produkcji, to węgiel wysokiej jakości. Oczywiście mamy kopalnie wydobywające gorszy węgiel, jak np. kopalnia „Janina”, którą cechuje zwiększona wilgotność, ale nie możemy z tego węgla zrezygnować. Przez całe lata kopalnia (kopalnia zbudowana została przed wojną, a rozbudowana po wojnie) węgiel ten nadawał się do użycia, a teraz nie chcą go brać. Podobnie jest z mułem węglowym. Jest trudny do użycia jak długo jest mokry, ale ma wartość kaloryczną większą od węgla brunatnego. Kosztuje przy tym tylko 80 zł za tonę.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">Ograniczeń dostaw gazu dla chemii było raptem kilkanaście dni w lutym i 3 dni w styczniu. Natomiast w lecie mieliśmy duże kłopoty, bo chemia nie brała gazu. W tej chwili obowiązuje pierwszy stopień ograniczania zużycia gazu. Jest to raczej sygnał ostrzegawczy dla odbiorców, żeby oszczędzali.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">System czterobrygadowy wpływa korzystnie na bezpieczeństwo górniczej pracy. Górnik przychodzi do pracy wypoczęty, a wtedy jest zawsze mniej wypadków. Nie ma też zjawiska „zajeżdżania” maszyn i urządzeń. Właśnie dzięki wprowadzeniu czwartej brygady, można w każdej kopalni codziennie, urządzenia jednej ze ścian odstawić do remontu. Cytowane w dyskusji obiegowe opinie świadczą albo o zupełnym niezrozumieniu systemu czterobrygadowego, albo o powziętym z góry uprzedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#MinistergórnictwaWłodzimierzLejczak">Elektrownie nie zawsze dostają węgiel z tych kopalni, z których powinny tylko z powodu braku wagonów. Województwa, które nie zwracają w porę pustych węglarek powodują, że łamią się umowy z energetyką, że elektrownie powinny dostawać węgiel zawsze od tych samych producentów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#MinisterenergetykiienergiiatomowejZbigniewBartosiewicz">W materiałach poselskich i dyskusji sytuacja w energetyce oceniona została trafnie. Na razie energetyka nie jest w stanie w pełni zaspokoić potrzeb gospodarki. Aby poprawić sytuację resort zmierza przede wszystkim do zmniejszenia stopnia awaryjności urządzeń, to zaś wymaga lepszego przeprowadzenia remontów. Do tych prac brak jest ludzi; w tym roku do planowego zatrudnienia brakuje w energetyce ponad tysiąc ludzi, głównie w zapleczu remontowym. Nowe możliwości stworzyło włączenie do resortu zakładów produkujących i remontujących urządzenia energetyczne. Od 1 stycznia przyszłego roku zamierza się powołać Zjednoczenie Zaplecza Remontowego Energetyki, zorganizowane na wzór znanego z doskonałych wyników Hutniczego Przedsiębiorstwa Remontowego. Z pomocą przy remontach przyjdą działy serwisowe przejętych fabryk. Produkcja części zamiennych w tych fabrykach wzrośnie w roku przyszłym o 25%.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#MinisterenergetykiienergiiatomowejZbigniewBartosiewicz">W tym roku energetyka nie dostarczy gospodarce około 3 mld kWh energii. Nie ma precyzyjnego szacunku powstałych stąd strat. W przybliżeniu wyniosą one około 30 mld zł, odliczając nie zużyte do produkcji materiały i surowce.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#MinisterenergetykiienergiiatomowejZbigniewBartosiewicz">Głównym zadaniem przyszłego roku jest sprawna realizacja inwestycji energetycznych. Wielkość nakładów zapewnia realizację nowych obiektów, które mają być uruchomione w 1980 i 1981 r. Natomiast w przyszłym planie 5-letnim sytuacja będzie kłopotliwa, bowiem następne większe uruchomienia grupują się dopiero w latach 1984–85 i do 1983 r. zlikwidowanie deficytu energii nie będzie możliwe. W tym roku rozpoczęto budowę elektrowni w Żarnowcu i Ciechocinku, wykorzystując w tym celu kredyty bankowe. Resort stara się wprowadzić niektóre nowe obiekty ciepłownicze do planu przyszłorocznego.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#MinisterenergetykiienergiiatomowejZbigniewBartosiewicz">Budownictwo energetyczne podrożało, bo znacznie wzrosły ceny usług budowlano-montażowych. Wzrosły też koszty maszyn i urządzeń krajowych, a import jest jeszcze droższy. Mimo więc znacznego przekraczania nakładów inwestycyjnych, w obecnej 5-latce nie oddamy około 1500 megawatów zaplanowanych mocy. Przejęcie potencjału budownictwa energetycznego pozwoli przyspieszyć realizację wielu budów. W przyszłym roku zwiększa się też program budowy nowych i modernizacji istniejących sieci przesyłowych.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#MinisterenergetykiienergiiatomowejZbigniewBartosiewicz">Harmonogram realizacji inwestycji w Bełchatowie jest napięty, ale realny. Dzięki zakończeniu i uruchomieniu nowego bloku energetycznego w Kozienicach będzie można przesunąć budowniczych z Kozienic do Bełchatowa.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#MinisterenergetykiienergiiatomowejZbigniewBartosiewicz">Jeśli idzie o kaloryczność otrzymywanego węgla, to wynosi ona przeciętnie ok. 4.440 kalorii, ale w różnych kwartałach są znaczne wahania.</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#MinisterenergetykiienergiiatomowejZbigniewBartosiewicz">Jest też sprawa trudności kilku elektrowni zużywających węgiel lepszej jakości, jak „Ostrołęka”, „Kozienice” czy „ Dolna Odra”, które powstały w okresie gdy zdawało się, że węgla mamy dosyć. Trzeba je obecnie przystosować do spalania gorszych gatunków węgla, tak jak budowane ostatnio elektrownie „Jaworzno” i „Rybnik”. W przyszłości nie zamierzamy rozwijać energetyki opartej na węglu kamiennym, a tylko brunatnym, z wyjątkiem elektrowni przy kopalniach w Zagłębiu Lubelskim; będą one spalać muły i przerosty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PrezesCentralnegoUrzęduGeologiiZdzisławDembowski">W wyniku przeprowadzonych rozmów z kierownictwem Komisji Planowania przy Radzie Ministrów ustalono, że zostaną przydzielone środki na zakupy urządzeń wiertniczych za granicą i w kraju oraz na produkcję własną urządzeń. Tak więc rok 1980 powinien przynieść poprawę w zaopatrzeniu w urządzenia wiertnicze. Natomiast trudniejszym problemem do rozwiązania jest problem kadr. Duża fluktuacja, starzenie się załóg powoduje określone trudności w realizacji prac geologicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">Zespół rządowy pod przewodnictwem wicepremiera J. Szydlaka opracował program energetyki, który wymaga jeszcze drobnych uzupełnień. Jego rozwinięciem są kolejno przygotowywane programy rządowe. Środki przyznawane na rozwój energetyki w ostatnich latach nie są w pełni wykorzystywane, tak więc problem leży nie tyle w środkach, ile w możliwościach wykonawczych.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">Komisja Planowania przywiązuje dużą wagę do poszukiwań geologicznych, które decydują o zaopatrzeniu w surowce. Najtrudniejszym problemem są sprawy zatrudnienia. Środki można przydzielić, lecz nie zapewni to automatycznie dopływu kadr.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">Z kolei Komisja rozpatrzyła projekt planu i budżet przemysłu chemicznego. Koreferat przedstawił poseł Adolf Ojczyk (PZPR).</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">Mówca podkreślił szczególne miejsce przemysłu chemicznego w realizacji zadań społeczno-gospodarczych kraju. Trudne, tegoroczne warunki spowodowały, że przemysł ten nie wykona zaplanowanej sprzedaży produkcji i usług - zabraknie około 15 mld zł. Mimo to zrealizowany zostaje plan dostaw rynkowych. Poprawie uległo zaopatrzenie w leki, pomyślnie realizowane są zadania eksportowe, zwiększyły się dostawy chemii gospodarczej. Poprawa sytuacji w niektórych dziedzinach jest wynikiem zakończenia kilku ważnych inwestycji. Dzięki temu uzyskano m.in. postęp w produkcji ogumienia.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">Plan 1980 r. zakłada sprzedaż wyrobów własnych i usług wyższą o 4,1%. Stanowi to wprawdzie mniej niż przewidywały założenia planu pięcioletniego, ale trzeba pamiętać o aktualnych warunkach zaopatrzenia w surowce, materiały oraz elementy kooperacyjne. Dynamika wzrostu produkcji chemicznej na rynek wyniesie 105,4%, przy 105,5% globalnej produkcji przemysłowej. Niemal na poziomie 1979 r. utrzymywać się będzie zaopatrzenie krajowe, o 14,1% powinna wzrosnąć produkcja na eksport i o 3% na cele kooperacyjne.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">Przerób ropy naftowej zakładany jest na poziomie tego roku, tj. w wysokości 16,9 mln ton. Nastąpi wzrost wydobycia siarki o 450 tys. ton. Dostawy nawozów mają się zwiększyć o 5,3% (nawozów azotowych o ok. 80 tys. ton, nawozów fosforowych o 6,1%, a nawozów potasowych o 8,9%). Będzie to możliwe po uruchomieniu Polic II oraz intensyfikacji produkcji we Włocławku i Puławach. Powinna nastąpić poprawa w produkcji i przetwórstwie tworzyw sztucznych, przede wszystkim w wyniku uruchomienia na przełomie roku kompleksu Olefiny II w Płocku. Zakłada się również poprawę dostaw wyrobów kosmetycznych i chemii gospodarczej. Szczególnie ważną ze społecznego punktu widzenia będzie poprawa zaopatrzenia w leki. Zabezpieczono w tym celu odpowiednie środki na zakup surowców i preparatów oraz dalszą modernizację i intensyfikację produkcji. Nastąpi wzrost dostaw opon do samochodów ciężarowych, opon ciągnikowych, a jednocześnie wzrośnie bieżnikowanie opon.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">Dążąc do zrównoważenia obrotów zagranicznych, resort przemysłu chemicznego zakłada wzrost eksportu do I obszaru płatniczego o 17,9%, a do II obszaru o 9,8%. Nowe możliwości eksportu otworzy uruchomienie produkcji sody bezwodnikowej i ciężkiej oraz kaustycznej, dwusiarczku węgla, różnych tworzyw sztucznych. W imporcie zmniejszy się, albo nawet zaniknie import takich produktów, jak: amoniak, etylen, propylen i benzen.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">W dziedzinie zatrudnienia, przemysł chemiczny powinien wygospodarować kadry liczące 8,5 tys. osób, zmniejszyć roczne zatrudnienie o 3,3 tys. osób, a równocześnie przekazać 3,5 tys. osób do obsady obiektów. Istnieje potrzeba zwiększenia zatrudnienia w przemyśle farmaceutycznym w związku z rozwojem produkcji leków oraz w przemyśle gumowym.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">Z nakładów inwestycyjnych w 1980 r. znaczne środki przeznaczone zostaną na kompleks PCW we Włocławku, na budowę zakładów w Policach oraz na budownictwo mieszkaniowe. Nie przewiduje się rozpoczęcia nowych inwestycji, a wartość niezagospodarowanych maszyn i urządzeń wzrośnie do ok. 10 mld zł. Wartość kosztorysowa inwestycji w przyszłym roku wyniesie 42,7 mld zł. Wśród nowych inwestycji będzie wytwórnia chloru, polichlorku winylu, taśm przenośnikowych dla potrzeb Bełchatowa.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">W imieniu podkomisji poseł A. Ojczyk stwierdzić, że zadania objęte projektem planu przemysłu chemicznego odpowiadają aktualnym kierunkom i celom społecznym, a wielkości planowanej produkcji - możliwościom zaopatrzenia w surowce i materiały. Aby zadania zrealizować, konieczne jest zapewnienie następujących warunków:</u>
          <u xml:id="u-11.10" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">- pełnych i rytmicznych dostaw surowców energetycznych, tj. węgla, energii elektrycznej i gazu ziemnego oraz środków transportu i dewizowych;</u>
          <u xml:id="u-11.11" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">- niezbędnych dostaw z resortu budownictwa kamienia wapiennego dla wytwórni sody w Mątwach koło Inowrocławia. Brak tych dostaw może spowodować duże straty dla gospodarki;</u>
          <u xml:id="u-11.12" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">- w związku z poważnym ograniczeniem inwestycji, podkomisja widzi potrzebę badania w trybie doraźnym przebiegu procesu inwestycyjnego i rezultatów;</u>
          <u xml:id="u-11.13" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">- na tle niedostatecznego postępu w zakresie modernizacji i rekonstrukcji instalacji chemicznych, pogarszających się warunków bezpieczeństwa pracy oraz zmniejszania obsługi i zatrudnienia, rysuje się potrzeba przeznaczenia więcej środków finansowych i zaopatrzeniowych na ten cel. Powinno nastąpić przegrupowanie służb inwestycyjnych w chemii na rzecz remontów i rekonstrukcji obiektów;</u>
          <u xml:id="u-11.14" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">- dalsze zmniejszanie zatrudnienia nie może powodować pogorszenia bezpieczeństwa i warunków pracy, wykorzystywania zdolności produkcyjnych i zakresu oraz jakości remontów. Realizacja zadań powinna być oparta na technicznie uzasadnionych normach.</u>
          <u xml:id="u-11.15" who="#WicedyrektorzespołuenergetykiKomisjiPlanowaniaprzyRadzieMinistrówJerzyMiastkowski">Dyskusja:</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PosełAleksanderGertz">O wynikach pracy przemysłu chemicznego i tempie wzrostu jego eksportu decydować będzie lepsze zbilansowanie potrzeb surowcowych i materiałowych. Trudno się godzić z sytuacją, jaka wystąpiła w tym roku w zaopatrzeniu materiałowym. Poszukiwaniu surowców i materiałów potrzebnych do produkcji poświęcają czas nie tylko zaopatrzeniowcy, ale bezpośrednio dyrekcje fabryk.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PosełAleksanderGertz">Już dziś wiadomo, że zakłady chemiczne w Mątwach koło Inowrocławia - producent sody ciężkiej - nie będą mieć w roku przyszłym niezbędnych dostaw 150 tys. ton kamienia wapiennego. Załoga zobowiązała mnie do przedstawienia tej sprawy komisji sejmowej. Wytwórnia sody ciężkiej to obiekt zbudowany kosztem 11 mld zł na zasadzie samospłaty, a ceny sody na światowym rynku systematycznie rosną. Nie ma usprawiedliwienia dla nieudolności zapewnienia surowca dla tej wytwórni. Jak zostały zbilansowane potrzeby materiałowe przez Komisję Planowania, jeśli resort budownictwa nie rozbudowuje w porę produkcji kamieniołomów? Jeśli będziemy podobnie planować, to nic dziwnego, że później kierownictwa fabryk muszą się uganiać po całym kraju tylko po to, by utrzymać produkcję w ruchu. Nie można też tolerować sytuacji, że po to, by dostać pilnie potrzebne części zamienne lub materiały, zaopatrzeniowcy musieli robić różne prezenty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełFranciszekGrolewski">Projekt planu na rok przyszły przewiduje zwiększone zadania przy mniejszym zatrudnieniu. Jak będzie rozwiązany problem zwolnień zbędnych pracowników administracji, biur projektowych i podobnych jednostek. Ludzie ci nie nadają się przeważnie do produkcji i nie zechcą tam pracować, a przewidywane zwolnienie 5% zatrudnionych, to przecież niemało.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełFranciszekGrolewski">Niezmiernie istotnym problemem w przemyśle chemicznym jest sprawa opakowań od cystern do najmniejszych. W 1980 r. ma ruszyć we Włocławku wytwórnia chloru; już dzisiaj można przewidywać, że będą trudności z cysternami do jego wywozu. Mówiono mi, że cystern nie kupujemy za granicą i że chlor będzie wykorzystany w Polsce. A przecież po kraju też w czymś trzeba go rozwieźć. W dodatku chlorem mamy spłacać kredyty zaciągnięte za granicą na budowę wytwórni. Jak więc będzie rozwiązana ta sprawa? Podobne trudności są z wywozem ługu.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełFranciszekGrolewski">Są kłopoty z opakowaniami do sody płatkowanej - wyrobu bardzo opłacalnego w eksporcie. Prawdziwy dramat jest z opakowaniami blaszanymi. Większość beczek, które otrzymują fabryki jest nieszczelna, a nie można ich sprawdzić przy pomocy wody ze względów technologicznych. W rezultacie są straty i na produktach i na beczkach, które nie raz nadają się tylko do wyrzucenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PosełTadeuszGąsiorek">Przemyśl siarkowy ma w 1980 r. wyprodukować 3,8 mln ton siarki. Moja kopalnia, która ma zapewnić dostawę 600 tys. ton siarki, nie ma odpowiedniej ilości taśm, krążników, kabli i innych elementów. Zmorą są ograniczenia w dopływie energii; przemysł siarkowy jest bowiem przemysłem energochłonnym i dotyczy to także metody podziemnego wytapiania siarki. Ponosimy straty na skutek nierytmicznych dostaw gazu i gorącej wody z elektrowni Stalowa Wola. Niedostateczne jest wreszcie zaopatrzenie w dźwigi, spychacze, pompy itp. urządzenia. Dla wywozu siarki płynnej trzeba wybudować bazę remontową cystern.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełStanisławLuty">Niepokoi zmniejszanie się udziału chemii w ogólnokrajowych inwestycjach i produkcji. Duże straty poniesie chemia i gospodarka na skutek wstrzymania już rozpoczętych 89 zadań inwestycyjnych; w końcu 1979 r. będzie w chemii niezagospodarowanych maszyn i urządzeń wartości 10 mld zł. Rodzi się pytanie, czy w tych warunkach resort chemii zdoła wywiązać się ze stawianych mu zadań na rzecz gospodarki narodowej i eksportu? Istnieje obawa, że przemysł chemiczny może się za kilka lat znaleźć w analogicznej sytuacji, w jakiej jest obecnie energetyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PosełZofiaŁęgowik">Pozytywnie należy ocenić uzyskane przez przemysł chemiczny wyniki w 1979 r., bowiem plan realizowano w wyjątkowo trudnych warunkach i wykonanie zadań rynkowych i eksportowych to niewątpliwe osiągnięcie. Przyszłoroczne zadania są ambitne, wskaźniki wyższe w wielu dziedzinach od wskaźników całego przemysłu. Dotyczy to zwłaszcza wzrostu produkcji na rynek i eksport oraz wydajności pracy.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PosełZofiaŁęgowik">W materiałach resortu chemii mówi się, że na niepełnym wykonaniu zadań tegorocznych zaważyły nierytmiczne dostawy gazu ziemnego, natomiast z informacji ministra górnictwa wynika, iż ograniczenia były minimalne i krótkotrwałe (wystąpiły tylko w dwóch miesiącach) i mogły zaważyć na wykonaniu planu. Proszę o wyjaśnienie tej sprzeczności.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PosełZofiaŁęgowik">Wątpliwości budzi bardzo niewielki w 1980 r. przyrost produkcji na cele kooperacyjne. Czy tak nisko ustawiony plan pozwali zaspokoić potrzeby odbiorców, zwłaszcza przemysłu lekkiego, meblowego i innych dziedzin przemysłu mieszkaniowego?</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PosełZofiaŁęgowik">Z roku na rok pada udział inwestycji chemicznych w gospodarce narodowej. To musi budzić niepokój, gdyż nie rokuje warunków dobrego startu do realizacji przyszłego planu 5-letniego. Poseł Ojczyk nie podał wszystkich skutków ograniczenia nakładów na inwestycje: w 1981 r. straty wyniosą ok. 21 mld złotych.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PosełZofiaŁęgowik">Bardzo trudne są zadania resortu chemii w dziedzinie handlu zagranicznego. Wzrost importu jest bardzo niski (o 2,1%), natomiast eksport ma wzrosnąć aż o 30%. Jakie konkretne działania mają umożliwić wykonanie tych zadań?</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PosełZofiaŁęgowik">Wobec tylko niewielkiego wzrostu nakładów na rozwój resortowego budownictwa mieszkaniowego, czy środki pójdą przede wszystkim na kontynuowanie zaczętych budów, czy też przewiduje się rozpoczęcie nowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełWładysławOchota">Jak słyszeliśmy, na skutek zatrzymania inwestycji, wartość niezagospodarowanych maszyn i urządzeń wyniesie ok. 10 mld zł. Jak się to stało, że przedwcześnie zamówiliśmy tyle drogich maszyn, w tym także za granicą i że Komisja Planowania na to zezwoliła? Wygląda na to, że łatwiej nam kupować bardzo nieraz kosztowne maszyny i urządzenia niż je uruchamiać. Maszyny zostały dostarczone w ustalonych terminach i trzeba je spłacać, gdy nie dają ani grosza dochodu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PosełAdolfOjczyk">Mówimy wiele o konieczności oszczędzania i zmniejszania importu. Tymczasem importujemy wapno chlorowane tylko dlatego, że mała instalacja w zakładach azotowych w Tarnowie nie zaspokaja potrzeb. Potrzeba ok. 200 mln zł, żeby załatwić sprawę i zlikwidować import, na który wydaje się duże środki dewizowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#MinisterprzemysłuchemicznegoHenrykKonopacki">Przemysł chemiczny boryka się z wieloma trudnościami, związanymi przede wszystkim z ograniczeniami dostaw energii i gazu oraz deficytowych surowców. Mimo to, załogi zakładów chemicznych nie szczędzą wysiłków, by wykonać podstawowe zadania. Chociaż nie uda się zrealizować w pełni wszystkich tegorocznych zadań, to jednak dzięki zwiększeniu eksportu przemysł wygospodarował dodatkowe środki na import ropy naftowej. Innym przykładem jest złagodzenie trudności z zaopatrzeniem w leki; obecnie można już mówić o odczuwalnej poprawie w tej dziedzinie, nie brakuje leków tak zwanej pierwszej potrzeby, są wystarczające dostawy witamin, od lipca podaż podstawowych farmaceutyków jest większa niż sprzedaż, czyli udało się odbudować zapasy. Kolejnym przykładem dobrych wyników są dostawy środków do prania i innych wyrobów chemii gospodarczej. Obecnie sytuacja w tej dziedzinie uległa poprawie. Natomiast nie rozwiązano dotąd problemu dostaw opon ciężarowych - mimo zwiększenia produkcji, występują nadal braki. Jest nadzieja, że decyzja o wprowadzeniu systemu czterobrygadowego w przemyśle gumowym przyczyni się do poprawy zaopatrzenia w opony w tym również ciężarowe.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#MinisterprzemysłuchemicznegoHenrykKonopacki">Są faktycznie kłopoty z kamieniem wapiennym, niezbędnym do produkcji w nowej wytwórni w Mątwach. Nie można przecież wozić tego surowca z Kielc, podczas gdy znaczne jego zasoby znajdują się pod bokiem zakładów. Rozwiązanie tej sprawy zależy od Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#MinisterprzemysłuchemicznegoHenrykKonopacki">Wiele mówiono na dzisiejszym posiedzeniu o problemie kadr. Resort ma ograniczyć zatrudnienie; nie będzie to łatwe zadanie, ale podejmujemy już odpowiednie kroki. Najbardziej niepokoi jednak fakt, że codziennie z różnych przyczyn brakuje w pracy około 20 tys. pracowników. Dlatego na najbliższym kolegium resortu staną sprawy dyscypliny pracy.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#MinisterprzemysłuchemicznegoHenrykKonopacki">W 1980 roku zabezpieczone zostały środki na inwestycje kończone lub też obiekty, które mają być oddane do użytku w pierwszej połowie 1981 r. Zabezpieczono również niezbędne nakłady na budownictwo mieszkaniowe.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#MinisterprzemysłuchemicznegoHenrykKonopacki">Prawdą jest, że realizacja zadań w chemii nie nadąża za rozwojem całej gospodarki, a chemia powinna przecież wyprzedzać rozwój wielu innych branż przemysłu. Przyczyną tej sytuacji jest niższy niż przewidywał plan 5-letni przerób ropy naftowej, który praktycznie rzecz biorąc od 3 lat nie zmienia się. W rezultacie mamy trudności w zaopatrzeniu w wiele produktów chemicznych. Wiele zakładów wymaga rekonstrukcji lub modernizacji.</u>
          <u xml:id="u-19.5" who="#MinisterprzemysłuchemicznegoHenrykKonopacki">Posłowie słusznie podkreślali zjawisko starzenia się instalacji chemicznych. W przyszłym 5-leciu na ten cel trzeba będzie przeznaczyć 40% nakładów inwestycyjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełJanLeś">Materiały przedstawione przez posłów na dzisiejszym posiedzeniu Komisji są bardzo bogate i dlatego wydaje się, że w projekcie uchwały musimy skoncentrować się na głównych problemach dotyczących poszczególnych branż, czy resortów. Proponuję, aby Posłowie upoważnili prezydium, które z przedstawionych materiałów przygotowuje odpowiedni projekt.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PosełJanLeś">Górnictwo jest jedynym przemysłem, który wykona w pełni założenia obecnego planu pięcioletniego. Jest to przemysł narodowy i wymaga szczególnej troski. Nie można więc pogodzić się z faktem, że górnictwo często musi we własnym zakresie rozwiązywać problemy, które powinny podejmować inne resorty. Nasze górnictwo z roku na rok zwiększa wydobycie węgla i dlatego trzeba zapewnić załogom górniczym w pełni bezpieczną pracę. W tym celu konieczne są m.in. dostawy nowoczesnej, trudnopalnej taśmy przenośnikowej oraz urządzeń służących do ochrony górników pracujących pod ziemią. Problemy zaopatrzenia górnictwa w niezbędne materiały, urządzenia i sprzęt, służący zwiększeniu bezpieczeństwa załóg górniczych powinny znaleźć swe odbicie w uchwale Komisji. Komisja powinna zażądać od ministra górnictwa zapewnienia kabli ekranowych, urządzeń kontrolno-pomiarowych i innego sprzętu niezbędnego do pracy na dużych głębokościach. Sprawy bezpieczeństwa pracy w górnictwie muszą być rozwiązane jak najszybciej, podobnie należy zabezpieczyć załogi górnicze w ubrania ochronne i inny sprzęt.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PosełJanLeś">Kompleksowych rozwiązań wymaga problem transportu węgla. Nie można przecież liczyć na prawidłową gospodarkę energetyczną, jeśli nie zorganizuje się sprawnego odbioru węgla z kopalni. Nie można też godzić się dłużej z rosnącymi stale zwałowiskami węgla, które powodują wielkie straty gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PosełJanLeś">Sejmowa Komisja Górnictwa, Energetyki i Chemii, której przewodniczącym jestem już w drugiej kadencji, wielokrotnie stawiała na porządku dziennym problemy energetyki. W ciągu czterech lat obecnego pięciolecia nie wykonano wielu zaplanowanych inwestycji i dlatego kłopoty energetyczne nieprędko się skończą. Obecnie poszczególne branże i resorty tłumaczą niewykonanie planu trudnościami energetycznymi. Nie można się z tym godzić. Każdy resort powinien solidnie zbadać przyczyny niewykonania swoich zadań, albowiem kłopoty energetyczne nie są jedynym powodem trudności, lecz stały się wygodnym alibi.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PosełJanLeś">Proponuję konkretnie zwrócić się do resortu chemii, by przedstawił wyczerpującą informację na temat wszystkich przyczyn niepełnej realizacji planowych zadań. To samo dotyczy energetyki. Często ludzie odpowiedzialni za realizację zadań ułatwiają sobie sytuację, podając jako przyczynę swych trudności względy zewnętrzne. Mówiono tutaj np. o deficycie opon. Od wielu lat mówi się o konieczności bieżnikowania opon. Wiadomo, że bieżnikowanie opon przynosi duże oszczędności deficytowych surowców i że stosowane jest powszechnie w bogatszych od nas krajach. Nikt nie jest w stanie obliczyć strat, jakie poniosła nasza gospodarka z tego powodu, że mimo oczywistych korzyści sprawa bieżnikowania nie została dotąd rozwiązana.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#PosełJanLeś">Inną sprawą wymagającą natychmiastowych kroków jest problem inwestycji. Nie można przejść do porządku dziennego nad zamrożeniem 10 mld zł w maszynach i urządzeniach. Mieliśmy m.in. budować nową rafinerię, zamówiono maszyny i aparaturę chemiczną i ich dostawy są już od pewnego czasu w biegu. Obecnie istnieje obawa, że urządzenia te nadawać się będą jedynie na złom. W żadnym razie nie można tolerować tak ogromnych strat. Proponuję poinformować o nich Komisję Planu, Budżetu i Finansów. Wyjaśnienia wymaga również problem wypadnięcia produkcji chemicznej z planu, co spowodowało wielkie straty gospodarcze i duże napięcia w realizacji zadań w innych przemysłach.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PosełJanLeś">Komisja Górnictwa, Energetyki i Chemii po rozpatrzeniu przedstawionych uwag i wniosków przyjęta projekt planu i budżetu na 1980 rok w częściach dotyczących: Ministerstwa Górnictwa, Ministerstwa Energetyki i Energii Atomowej, Ministerstwa Przemysłu Chemicznego, Centralnego Urzędu Geologii, Wyższego Urzędu Górniczego, Głównego Inspektoratu Gospodarki Energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#PosełJanLeś">W kolejnym punkcie Komisja zapoznała się z odpowiedzią wicepremiera Szydlaka na opinię nr 11.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>