PPC / ppc

text_structure.xml 1.07 MB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 4072 4073 4074 4075 4076 4077 4078 4079 4080 4081 4082 4083 4084 4085 4086 4087 4088 4089 4090 4091 4092 4093 4094 4095 4096 4097 4098 4099 4100 4101 4102 4103 4104 4105 4106 4107 4108 4109 4110 4111 4112 4113 4114 4115 4116 4117 4118 4119 4120 4121 4122 4123 4124 4125 4126 4127 4128 4129 4130 4131 4132 4133 4134 4135 4136 4137 4138 4139 4140 4141 4142 4143 4144 4145 4146 4147 4148 4149 4150 4151 4152 4153 4154 4155 4156 4157 4158 4159 4160 4161 4162 4163 4164 4165 4166 4167 4168 4169 4170 4171 4172 4173 4174 4175 4176 4177 4178 4179 4180 4181 4182 4183 4184 4185 4186 4187 4188 4189 4190 4191 4192 4193 4194 4195 4196 4197 4198 4199 4200 4201 4202 4203 4204 4205 4206 4207 4208 4209 4210 4211 4212 4213 4214 4215 4216 4217 4218 4219 4220 4221 4222 4223 4224 4225 4226 4227 4228 4229 4230 4231 4232 4233 4234 4235 4236 4237 4238 4239 4240 4241 4242 4243 4244 4245 4246 4247 4248 4249 4250 4251 4252 4253 4254 4255 4256 4257 4258 4259 4260 4261 4262 4263 4264 4265 4266 4267 4268 4269 4270 4271 4272 4273 4274 4275 4276 4277 4278 4279 4280 4281 4282 4283 4284 4285 4286 4287 4288 4289 4290 4291 4292 4293 4294 4295 4296 4297 4298 4299 4300 4301 4302 4303 4304 4305 4306 4307 4308 4309 4310 4311 4312 4313 4314 4315 4316 4317 4318 4319 4320 4321 4322 4323 4324 4325 4326 4327 4328 4329 4330 4331 4332 4333 4334 4335 4336 4337 4338 4339 4340 4341 4342 4343 4344 4345 4346 4347 4348 4349 4350 4351 4352 4353 4354 4355 4356 4357 4358 4359 4360 4361 4362 4363 4364 4365 4366 4367 4368 4369 4370 4371 4372 4373 4374 4375 4376 4377 4378 4379 4380 4381 4382 4383 4384 4385 4386 4387 4388 4389 4390 4391 4392 4393 4394 4395 4396 4397 4398 4399 4400 4401 4402 4403 4404 4405 4406 4407 4408 4409 4410 4411 4412 4413 4414 4415 4416 4417 4418 4419 4420 4421 4422 4423 4424 4425 4426 4427 4428 4429 4430 4431 4432 4433 4434 4435 4436 4437 4438 4439 4440 4441 4442 4443 4444 4445 4446 4447 4448 4449 4450 4451 4452 4453 4454 4455 4456 4457 4458 4459 4460 4461 4462 4463 4464 4465 4466 4467 4468 4469 4470 4471 4472 4473 4474 4475 4476 4477 4478 4479 4480 4481 4482 4483 4484 4485 4486 4487 4488 4489 4490 4491 4492 4493 4494 4495 4496 4497 4498 4499 4500 4501 4502 4503 4504 4505 4506 4507 4508 4509 4510 4511 4512 4513 4514 4515 4516 4517 4518 4519 4520 4521 4522 4523 4524 4525 4526 4527 4528 4529 4530 4531 4532 4533 4534 4535 4536 4537 4538 4539 4540 4541 4542 4543 4544 4545 4546 4547 4548 4549 4550 4551 4552 4553 4554 4555 4556 4557 4558 4559 4560 4561 4562 4563 4564 4565 4566 4567 4568 4569 4570 4571 4572 4573 4574 4575 4576 4577 4578 4579 4580 4581 4582 4583 4584 4585 4586 4587 4588 4589 4590 4591 4592 4593 4594 4595 4596 4597 4598 4599 4600 4601 4602 4603 4604 4605 4606 4607 4608 4609 4610 4611 4612 4613 4614 4615 4616 4617 4618 4619 4620 4621 4622 4623 4624 4625 4626 4627 4628 4629 4630 4631 4632 4633 4634 4635 4636 4637 4638 4639 4640 4641 4642 4643 4644 4645 4646 4647 4648 4649 4650 4651 4652 4653 4654 4655 4656 4657 4658 4659 4660 4661 4662 4663 4664 4665 4666 4667 4668 4669 4670 4671 4672 4673 4674 4675 4676 4677 4678 4679 4680 4681 4682 4683 4684 4685 4686 4687 4688 4689 4690 4691 4692 4693 4694 4695 4696 4697 4698 4699 4700 4701 4702 4703 4704 4705 4706 4707 4708 4709 4710 4711 4712 4713 4714 4715 4716 4717 4718 4719 4720 4721 4722 4723 4724 4725 4726 4727 4728 4729 4730 4731 4732 4733 4734 4735 4736 4737 4738 4739 4740 4741 4742 4743 4744 4745 4746 4747 4748 4749 4750 4751 4752 4753 4754 4755 4756 4757 4758 4759 4760 4761 4762 4763 4764 4765 4766 4767 4768 4769 4770 4771 4772 4773 4774 4775 4776 4777 4778 4779 4780 4781 4782 4783 4784 4785 4786 4787 4788 4789 4790 4791 4792 4793 4794 4795 4796 4797 4798 4799 4800 4801 4802 4803 4804 4805 4806 4807 4808 4809 4810 4811 4812 4813 4814 4815 4816 4817 4818 4819 4820 4821 4822 4823 4824 4825 4826 4827 4828 4829 4830 4831 4832 4833 4834 4835 4836 4837 4838 4839 4840 4841 4842 4843 4844 4845 4846 4847 4848 4849 4850 4851 4852 4853 4854 4855 4856 4857 4858 4859 4860 4861 4862 4863 4864 4865 4866 4867 4868 4869 4870 4871 4872 4873 4874 4875 4876 4877 4878 4879 4880 4881 4882 4883 4884 4885 4886 4887 4888 4889 4890 4891 4892 4893 4894 4895 4896 4897 4898 4899 4900 4901 4902 4903 4904 4905 4906 4907 4908 4909 4910 4911 4912 4913 4914 4915 4916 4917 4918 4919 4920 4921 4922 4923 4924 4925 4926 4927 4928 4929 4930 4931 4932 4933 4934 4935 4936 4937 4938 4939 4940 4941 4942 4943 4944 4945 4946 4947 4948 4949 4950 4951 4952 4953 4954 4955 4956 4957 4958 4959 4960 4961 4962 4963 4964 4965 4966 4967 4968 4969 4970 4971 4972 4973 4974 4975 4976 4977 4978 4979 4980 4981 4982 4983 4984 4985 4986 4987 4988 4989 4990 4991 4992 4993 4994 4995 4996 4997 4998 4999 5000 5001 5002 5003 5004 5005 5006 5007 5008 5009 5010 5011 5012 5013 5014 5015 5016 5017 5018 5019 5020 5021 5022 5023 5024 5025 5026 5027 5028 5029 5030 5031 5032 5033 5034 5035 5036 5037 5038 5039 5040 5041 5042 5043 5044 5045 5046 5047 5048 5049 5050 5051 5052 5053 5054 5055 5056 5057 5058 5059 5060 5061 5062 5063 5064 5065 5066 5067 5068 5069 5070 5071 5072 5073 5074 5075 5076 5077 5078 5079 5080 5081 5082 5083 5084 5085 5086 5087 5088 5089 5090 5091 5092 5093 5094 5095 5096 5097 5098 5099 5100 5101 5102 5103 5104 5105 5106 5107 5108 5109 5110 5111 5112 5113 5114 5115 5116 5117 5118 5119 5120 5121 5122 5123 5124 5125 5126 5127 5128 5129 5130 5131 5132 5133 5134 5135 5136 5137 5138 5139 5140 5141 5142 5143 5144 5145 5146 5147 5148 5149 5150 5151 5152 5153 5154 5155 5156 5157 5158 5159 5160 5161 5162 5163 5164 5165 5166 5167 5168 5169 5170 5171 5172 5173 5174 5175 5176 5177 5178 5179 5180 5181 5182 5183 5184 5185 5186 5187 5188 5189 5190 5191 5192 5193 5194 5195 5196 5197 5198 5199 5200 5201 5202 5203 5204 5205 5206 5207 5208 5209 5210 5211 5212 5213 5214 5215 5216 5217 5218 5219 5220 5221 5222 5223 5224 5225 5226 5227 5228 5229 5230 5231 5232 5233 5234 5235 5236 5237 5238 5239 5240 5241 5242 5243 5244 5245 5246 5247 5248 5249 5250 5251 5252 5253 5254 5255 5256 5257 5258 5259 5260 5261 5262 5263 5264 5265 5266 5267 5268 5269 5270 5271 5272 5273 5274 5275 5276 5277 5278 5279 5280 5281 5282 5283 5284 5285 5286 5287 5288 5289 5290 5291 5292 5293 5294 5295 5296 5297 5298 5299 5300 5301 5302 5303 5304 5305 5306 5307 5308 5309 5310 5311 5312 5313 5314 5315 5316 5317 5318 5319 5320 5321 5322 5323 5324 5325 5326 5327 5328 5329 5330 5331 5332 5333 5334 5335 5336 5337 5338 5339 5340 5341 5342 5343 5344 5345 5346 5347 5348 5349 5350 5351 5352 5353 5354 5355 5356 5357 5358 5359 5360 5361 5362 5363 5364 5365 5366 5367 5368 5369 5370 5371 5372 5373 5374 5375 5376 5377 5378 5379 5380 5381 5382 5383 5384 5385 5386 5387 5388 5389 5390 5391 5392 5393 5394 5395 5396 5397 5398 5399 5400 5401 5402 5403 5404 5405 5406 5407 5408 5409 5410 5411 5412 5413 5414 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Piotr Zgorzelski, Małgorzata Kidawa-Błońska, Ryszard Terlecki, Małgorzata Gosiewska i Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Aleksandrę Gajewską, Magdalenę Łośko, Paulinę Matysiak i Karolinę Pawliczak.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Magdalena Łośko i Karolina Pawliczak.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Karolina Pawliczak i Paulina Matysiak.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Witamy panią poseł sekretarz.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo prosimy panią poseł o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych wspólnie z Komisją Infrastruktury — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 9.30,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wspólnie z Komisją Spraw Zagranicznych — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Zdrowia — godz. 9,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— do Spraw Petycji — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Kultury i Środków Przekazu — godz. 12.30,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Ustawodawczej — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— do Spraw Kontroli Państwowej — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Łączności z Polakami za Granicą — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Finansów Publicznych wspólnie z Komisją do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych — godz. 18.</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">W dniu dzisiejszym odbędą się również posiedzenia następujących zespołów parlamentarnych:</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Parlamentarnego Zespołu ds. Wspierania Pszczelarstwa — godz. 13,</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— Parlamentarnego Zespołu ds. uregulowania ustawowego polityki górskiej — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#SekretarzPosełMagdalenaŁośko">— wspólne posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Polityki Młodzieżowej Państwa i Parlamentarnego Zespołu ds. Wspierania Młodzieżowych Rad przy Jednostkach Samorządu Terytorialnego — godz. 15. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o dodatku węglowym, druk nr 2485.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 18. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przypominam, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytanie dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przystępujemy zatem do realizacji tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o zadanie pytania panią poseł Elżbietę Płonkę. Pytanie będzie dotyczyło stanu bezpieczeństwa na granicy polsko-białoruskiej oraz realizacji zapory. Skierowane jest ono do ministra spraw wewnętrznych i administracji, w którego imieniu będzie odpowiadał sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan minister Paweł Szefernaker.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo prosimy panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Od czerwca 2021 r. reżim Białorusi prowadzi wobec Unii Europejskiej działania o charakterze wojny hybrydowej. Nielegalna migracja wspierana przez białoruskie służby ma doprowadzić do destabilizacji sytuacji politycznej i zagrozić bezpieczeństwu Polski i Unii Europejskiej. Masowe próby łamania integralności terytorialnej oraz prowokacje służb białoruskich służą pogłębieniu kryzysu migracyjnego wykreowanego przez reżim białoruski. Wykorzystywanie w tym celu dramatycznej sytuacji osób zamieszkujących m.in. region Bliskiego Wschodu stanowi element okrutnej i cynicznej gry politycznej białoruskiego dyktatora. Organizowane przez reżim Białorusi transporty ludzi z tych obszarów nieustannie napływają do Mińska, skąd ludzie ci są przewożeni na granicę Polski i Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełElżbietaPłonka">Panie ministrze, pytanie: Jak rząd polski zabezpiecza Polskę na tej granicy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję pani poseł za zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszamy na mównicę pana…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełWaldemarAndzel">Ja jeszcze może…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Aha. Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełWaldemarAndzel">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełWaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Bardzo dziękuję za to, co rząd polski robi w tej sprawie na granicy polsko-białoruskiej. Jestem przewodniczącym Komisji do Spraw Służb Specjalnych, wizytowałem także tę granicę i chciałem właśnie bardzo podziękować. Mam też pytanie w tym względzie. Na ile pomogła w tej sprawie Unia Europejska? Czy przeznaczyła środki finansowe? Bo my chronimy tak naprawdę granicę Unii Europejskiej przed zalewem migrantów, których wcale Europa Zachodnia nie chce, a to jest gra prowadzona nie tylko przez Łukaszenkę, ale także przez Putina i cały ten reżim, który wywołał wojnę na Ukrainie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">I teraz pan minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełSzefernaker">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Od sierpnia 2021 r. Polska obserwuje rosnącą presję migracyjną ze strony obywateli państw trzecich na wschodnim odcinku naszej granicy państwowej wynikającą z działań prowadzonych przez reżim białoruski. Działania te mają charakter wojny hybrydowej wymierzonej w Polskę i inne państwa Unii Europejskiej w celu destabilizacji całego regionu. Stanowią swoisty test czujności oraz stanowczości w decyzjach podejmowanych na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa i nienaruszalności granic Rzeczypospolitej Polskiej oraz granicy zewnętrznej Unii Europejskiej, co ma fundamentalne znaczenie w obecnej sytuacji geopolitycznej.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełSzefernaker">Liczba nielegalnych migrantów, którzy podejmowali próby przekroczenia granicy państwowej wbrew przepisom z Białorusi do Polski, od 1 stycznia 2021 r. do 17 lipca 2022 r. wyniosła łącznie ponad 46 tys., w tym w 2021 r. 39 664, natomiast w okresie od 1 stycznia do 17 lipca 2022 r. — 6435. Na przełomie 2021 r. i 2022 r. odnotowano zmniejszoną liczbę osób nielegalnie przekraczających granicę polsko-białoruską, ale już w marcu 2022 r. zaobserwowano ponowną tendencję.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełSzefernaker">Zmienił się również kierunek napływu osób chcących przedostać się nielegalnie do Unii Europejskiej. Obecnie osoby dostają się na terytorium Republiki Białorusi w większości z Federacji Rosyjskiej, posiadając wizy rosyjskie, często wystawione już w międzynarodowym porcie lotniczym w Moskwie. Wcześniej były to osoby, które przemieszczały się na terytorium Białorusi bezpośrednio z krajów pochodzenia. Aktualnie dominującą grupę osób stanowią obywatele państw, krajów afrykańskich, w zdecydowanej większości młodzi mężczyźni. Wcześniej osoby te pochodziły w większości z krajów Bliskiego Wschodu.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełSzefernaker">Wykonanie inwestycji w zakresie budowy bariery fizycznej na polsko-białoruskim odcinku granicy państwowej niewątpliwie zmniejszyło zagrożenie związane z nielegalną migracją oraz ograniczyło możliwość prowadzenia działań hybrydowych. Straż Graniczna odnotowuje dziś zmniejszoną liczbę podejmowanych prób nielegalnego przekroczenia granicy w miejscach, gdzie wybudowana została bariera fizyczna. Dobowa liczba podejmowanych prób w tym zakresie oscyluje w przedziale od kilku do kilkudziesięciu. Ciężar nielegalnego przekraczania granicy państwowej przeniósł się natomiast w rejony rzek i cieków wodnych oraz na odcinek granicy białorusko-litewskiej, co z kolei przekłada się na zwiększenie liczby nielegalnych prób przekroczenia granicy państwowej na odcinku polsko-litewskim.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełSzefernaker">Bariera z punktu widzenia systemu ochrony granicy państwowej zapewnia także funkcjonariuszom Straży Granicznej czas na reakcję oraz stanowi ochronę dla polskich służb przed agresywnymi działaniami nielegalnych migrantów i służb reżimu białoruskiego.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełSzefernaker">Przechodząc do udzielenia odpowiedzi na pytanie dotyczące stanu prac nad realizacją inwestycji, bo to pytanie pojawiło się wcześniej, chciałbym poinformować, że budowa fizycznej części zabezpieczenia granicy została praktycznie ukończona i, co istotne, w zaplanowanym i niezwykle krótkim terminie.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełSzefernaker">Zabezpieczenie granicy państwowej na odcinku Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej składa się z bariery fizycznej i bariery elektronicznej. Bariera fizyczna wybudowana została na odcinku 186 km. Realizacja robót budowlanych wiązała się z koniecznością wykonania drogi technicznej, wywiercenia otworów, w których zostały umiejscowione betonowe pale stanowiące fundament pośredni pod posadowienie bariery. Wykonano całą pracę związaną z palami betonowymi, następnie montowano podwalinę betonową, która zagłębiona jest metr w głąb gruntu i wystaje pół metra ponad grunt. Na podwalinie zamontowane są panele stalowe o wysokości 4,5 m. Warto o tym powiedzieć, bo często zdarza się, że nawet parlamentarzyści mówią, że to nie jest wysoka zapora, nie mają tej podstawowej wiedzy, a to jest zapora o wysokości 4,5 m. Całość zwieńczona jest dwoma zwojami drutu ostrzowego, tzw. koncentriny, o średnicy zwoju 73 mm każdy. Jeden zwój umieszczony jest centralnie w osi bariery, drugi — podwieszony po stronie białoruskiej. Aktualnie trwają prace końcowe na ostatnich odcinkach o długości ok. kilometra oraz prace montażowe drutu żyletkowego. Równolegle prowadzone są czynności odbiorcze na już zakończonych odcinkach.</u>
          <u xml:id="u-11.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełSzefernaker">Jeżeli chodzi o barierę elektroniczną w ramach zapory, budowana jest na odcinku o długości 202 km i obejmie zasięgiem działania wszystkie odcinki budowanej zapory fizycznej, a także części wód granicznych.</u>
          <u xml:id="u-11.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełSzefernaker">Zakładany termin realizacji robót budowlano-montażowych wynosi 60 dni od dnia zakończenia robót przez wykonawców bariery fizycznej, a później dodatkowo kolejne 30 dni na konfigurację i integrację systemów. Aktualnie projekt został zaakceptowany przez komendanta głównego Straży Granicznej, który jest inwestorem, i w dniu 28 czerwca rozpoczęto roboty budowlane dotyczące tej bariery elektronicznej. Prace ziemne związane z budową bariery elektronicznej prowadzone są w rejonie placówki Straży Granicznej w Kuźnicy. Należy podkreślić, że pełna funkcjonalność bariery zostanie osiągnięta dopiero po doposażeniu jej w systemy elektroniczne, czyli pełną ochronę perymetryczną i wizyjną.</u>
          <u xml:id="u-11.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełSzefernaker">Od początku współpracujemy przy tym ze wszystkimi instytucjami unijnymi, bo to jest sprawa nie tylko Polski, ale także Unii. Jednak ta inwestycja jest realizowana ze środków polskich. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Prosimy teraz o zadanie pytania pana posła Waldemara Andzela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełWaldemarAndzel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PosełWaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chcę bardzo podziękować panu ministrowi i całemu ministerstwu, a także w szczególności Straży Granicznej, Wojsku Polskiemu i Policji za to, co robią, bo naprawdę bardzo dobrze chronią polskiej granicy.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PosełWaldemarAndzel">Chciałbym jeszcze dopytać, bo zapory miało nie być, a jest, pieniędzy też miało nie być, a są. Wracając do sedna, chciałbym dopytać o żądanie Mińska dotyczące rozebrania polskiej bariery granicznej z uwagi na migrację zwierząt. Czy prawdą jest, że po stronie białoruskiej istnieje rzeczywista blokada dla zwierząt, jakie są jej parametry? Czy strona białoruska w jakikolwiek sposób odniosła się do tego, że sama taką barierę posiada?</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PosełWaldemarAndzel">Jeszcze raz bardzo dziękuję i popieram to, co robi rząd Mateusza Morawieckiego, rząd Prawa i Sprawiedliwości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan minister odniesie się?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiPawełSzefernaker">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początku powstawania tej zapory powstał zespół do spraw przygotowania i realizacji zabezpieczenia granicy państwowej. W skład zespołu wchodzą także przedstawiciele wielu instytucji, których zadaniem jest dbanie o środowisko, dbanie także o zwierzęta. Zgodnie z pracami tego zespołu ta zapora w wielu miejscach spełnia takie wymogi, które pozwalają na to, aby w jak najmniejszym stopniu ingerować w środowisko naturalne. Chciałbym tutaj powiedzieć, że dopóki rządzi rząd premiera Mateusza Morawieckiego, rząd mający zaplecze parlamentarne w środowisku Prawa i Sprawiedliwości, to ta zapora, także wbrew zapowiedziom niektórych instytucji czy organizacji międzynarodowych, które mówią, że w związku właśnie choćby z kwestiami środowiskowymi należałoby tę zaporę zdemontować, dopóki rządzi rząd Prawa i Sprawiedliwości, ta zapora będzie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Kolejne pytanie dotyczyć będzie sytuacji stomików po dokonaniu przez Ministerstwo Zdrowia zmian w wykazie wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Kierowane jest do ministra zdrowia, w imieniu którego będzie odpowiadał podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia pan minister Maciej Miłkowski.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">A jako pierwsza pytanie zada pani marszałek Małgorzata Kidawa-Błońska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełMałgorzataKidawaBłońska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ta sprawa jest naprawdę bardzo poważna. Odzierają nas z godności — mówią zgodnym chórem wszyscy stomicy, którzy poznali rozporządzenie przygotowane w pana ministerstwie. Pozornie na papierze wszystko wygląda dobrze, mają być ułatwienia, ma być prościej, ma być lepiej, tylko tak naprawdę następuje ograniczenie dostępności dla ludzi ze stomią.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełMałgorzataKidawaBłońska">W Polsce to jest ok. 65 tys. ludzi, rocznie wykonuje się ok. 13 tys. operacji. Część z tych osób będzie ze stomią żyła przez kilka miesięcy, potem będzie mogła wrócić do normalnego życia, a część będzie z nią musiała żyć przez całe życie. Dlatego tak bardzo ważne jest, żeby była dostępność, prosta dostępność, także dostęp do środków pielęgnujących.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełMałgorzataKidawaBłońska">Zaskakuje mnie to rozporządzenie, bo przecież ze stomią żyją małe dzieci, studenci, uczniowie, osoby w średnim wieku i osoby starsze. Żyjemy w XXI w. i nastąpił postęp medycyny, postęp, rozwój technologii. Naprawdę kiedy zapewnimy tym osobom dostęp do odpowiednich środków, będą mogły wyjść z domu, będą mogły w miarę normalnie żyć. A to rozporządzenie zamyka ich w domu.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PosełMałgorzataKidawaBłońska">Chciałabym się zapytać, czy macie oszacowane straty, jakie poniesiemy w związku z tym, że część tych osób zostanie w domu, będzie miała powikłania po złej opiece, po używaniu złych środków czy nieużywaniu środków do pielęgnacji skóry, środków higienicznych. Skąd ten pomysł, żeby częściej upominać się o recepty i skierowania na te produkty? Do tej pory było to raz na miesiąc, czasami nawet raz na kwartał. Teraz to będzie częściej i z rozróżnieniem na środki do pielęgnacji i na worki. To naprawdę jest utrudnienie dla tych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PosełMałgorzataKidawaBłońska">I jeszcze jedno pytanie. Chciałam się dowiedzieć, na jakiej podstawie państwo ustalili limit przypadających worków? Na jakiej podstawie? Bo jeżeli popatrzymy, jak to się dzieje w innych krajach, te ilości są zupełnie inne. Czy to było w ogóle konsultowane z osobami, które mają stomię i wiedzą, jak z tych preparatów i z tych worków korzystać? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o udzielenie odpowiedzi pana ministra Macieja Miłkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMiłkowski">Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Pani Marszałek! Dziękuję bardzo za to pytanie. Faktycznie przygotowujemy, przygotowaliśmy projekt rozporządzenia, kolejny projekt rozporządzenia zmieniający wyroby medyczne na zlecenie w tym zakresie. Zmieniliśmy, zaproponowaliśmy 16 istotnych zmian w różnych zakresach i staramy się przez ostatni okres, co najmniej raz do roku zmieniać to rozporządzenie, które dopasowuje do poszczególnych zakresów różne rodzaje świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMiłkowski">Jeśli chodzi o zmiany, jeszcze technicznie, daliśmy to rozporządzenie na 21 dni, termin publikacji, termin konsultacji publicznych, ale ponieważ dwie największe organizacje producenckie poprosiły o wydłużenie terminu konsultacji, ponieważ jest okres wakacyjny, to wydłużyliśmy ten okres do 8 sierpnia, do 30 dni, czyli pełnego miesiąca, i po tym okresie szacujemy, że co najmniej 3 tygodnie będziemy analizować uwagi. Na pewno uwag do poszczególnych zakresów będzie bardzo dużo po tym okresie, na pewno będziemy te uwagi analizować i spotykać się z właściwymi organizacjami. Jutro mamy spotkanie z radą pacjentów w zakresie tej nowelizacji. Ale do czasu zgłoszenia formalnych uwag na razie nie jesteśmy w stanie nic powiedzieć, jak będzie po uwagach. Tak że w przypadku tych zmian to jest największa zmiana właściwie od samego początku, od 20 lat tak dużej zmiany nie było.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMiłkowski">Jeśli chodzi o wytyczne, o idee zmian w tym zakresie, to mieliśmy wnioski do Ministerstwa Zdrowia, aby poszerzać zakresy, nowe produkty się pojawiły, i żeby zwiększyć zakres, który może być refundowany w tym zakresie, jak również mieliśmy wniosek istotnej organizacji podstawowej opieki zdrowotnej Porozumienie Zielonogórskie, żeby zmienić to rozporządzenie. Jest wielu pacjentów ze specjalnymi uprawnieniami, którzy oczekują na wystawienie… Nie ma limitów. Chodzi o to, żeby wystawiać zlecenia wielokrotnie przewyższające potencjalne miesięczne zużycie przez pacjentów, żeby limity w danym miesiącu były znacząco wyższe. Widzimy to po wykonaniu… Są różnice pomiędzy grupami specjalnymi a grupami pacjentów, którzy nie mają uprawnień. Wartość w tym przypadku jest o ok. 20% większa.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMiłkowski">Mamy aktualnie ok. 300 mln refundacji. Planujemy, że po tych zmianach będzie to kosztowało Narodowy Fundusz Zdrowia od 7% do 20% więcej. W związku z tym uważamy, że te zmiany są korzystne dla pacjentów chociażby dlatego, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie płacił więcej. Oczywiście będziemy czekali na szczegółowe uwagi w procesie konsultacji. Jeśli uznamy, że faktycznie BF pacjentów jest niedobry dla pacjentów, to oczywiście mamy jeszcze pozostałe 15 innych dziedzin, więc z tej dziedziny zawsze możemy zrezygnować. Ta dziedzina była oceniona na bardzo mocny wniosek Najwyższej Izby Kontroli w 2017 r. i 2019 r. Były wyniki bardzo krytycznej dla ministra zdrowia kontroli, która nakazała zmienić istotnie zasady refundacji wyrobów na zlecenie. Czasami różnice pomiędzy identycznymi produktami wynosiły nawet 500%, ponieważ producenci i sklepy samodzielnie ustalają ceny. Jest tam napisane, że w niektórych przypadkach marże dotyczyły ponad 99% produktów. W związku z tym nakazano zmianę, w szczególności zmianę całego rozporządzenia. Limity powinny być ilościowe, powinny dotyczyć poszczególnych produktów. Nie powinien to być ryczałt, ponieważ zdarza się, że pacjenci powiększają zlecenia o jedną sztukę i ryczałt automatycznie rośnie. W związku z tym limity powinny dotyczyć każdej sztuki.</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMiłkowski">Zmieniliśmy też okres wydawania zlecenia z roku na pół roku. Uważamy, że pacjent powinien częściej niż raz do roku pojawić się u pielęgniarki czy u lekarza. Ważne jest, żeby zobaczyć, czy wszystko jest zgodne, czy nie trzeba wprowadzić jakichś poprawek, czy nie trzeba zmienić tego zlecenia. Ponieważ to są osoby chore, to uważamy, że wizyty u pielęgniarki czy u lekarza raz roku to zdecydowanie za rzadko. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Drugie pytanie zada pani poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełIzabelaKatarzynaMrzygłocka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełIzabelaKatarzynaMrzygłocka">Panie Marszałku! Jestem zaskoczona odpowiedzią pana ministra. Te przepisy odbierane są przez stomików jako zamach na ich życie, jako skazanie ich na wykluczenie społeczne. Chciałam się dowiedzieć, który z ministrów ma doświadczenie w kontaktach ze stomikami lub przynajmniej rozmawiał z nimi o problemach, trudnościach, bezpieczeństwie, o rzeczach, które im są potrzebne, aby normalnie funkcjonować i prowadzić aktywne życie. Dlaczego pan minister nie chce zachować tego, co przez 20 lat się sprawdzało, czyli swobody wyboru co do tego, co za przysługujący limit można kupić? Dlaczego nie jest przewidziana 100-procentowa refundacja? Dlaczego planuje się ograniczony dostęp do środków pielęgnacji? Pan minister nie odpowiedział nam na to pytanie. Czyżby minister znowu wiedział lepiej, co jest potrzebne? Skąd pomysł jednego worka? Panie ministrze, czy pan wie, co się dzieje, kiedy pojawiają się zaburzenia żołądkowe? Jak można w ogóle w dobie drożyzny, w dobie inflacji uważać, że chorzy mają za dużo pieniędzy, że żyją zbyt komfortowo, i obciążać ich dodatkowo finansowo? Przecież NFZ ma pieniądze. Proszę odpowiedzieć wreszcie na pytania, które zadajemy.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan minister będzie miał ponownie szansę odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMiłkowski">Dziękuję bardzo jeszcze raz za to pytanie uzupełniające. Oczywiście, tak jak powiedziałem, to Najwyższa Izba Kontroli bardzo mocno zaleciła zmianę tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Kidawa-Błońska: Zmienić, to nie znaczy pogorszyć.)</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka: Pogorszenie.)</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMiłkowski">Powiedziałem: zmianę. Planujemy, że nastąpi wzrost, który wyniesie od 7% do prawie 25%. Oczywiście, to są tylko i wyłącznie szacunki. Nie można przy tak istotnych zmianach powiedzieć dokładnie, jak się zachowa rynek i ile będzie zleceń. Wydzieliliśmy dodatkowe grupy. Zostały stworzone trzy. Również jeżeli chodzi o wyroby do pielęgnacji, produkty, które są w tym zakresie stosowane. Tak zaproponowaliśmy. Zobaczymy, jakie będą uwagi.</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#komentarz">(Poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka: Ale czemu nie dacie swobody pacjentom?)</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMiłkowski">Oczywiście powiedziałem, że jeśli obecny system jest najlepszy, to nie będziemy działali zgodnie z zaleceniami z Najwyższej Izby Kontroli. Jeżeli posłowie uważają, że Najwyższa Izba Kontroli znacząco się w tym zakresie myli, to wówczas faktycznie tych zmian nie dokonamy. Mamy naprawdę bardzo dużo istotnych elementów. Wiemy, że po wprowadzeniu tej nowelizacji na pewno pojawi się — już się pojawiło — bardzo wiele zagadnień, którymi również powinniśmy się zająć i na pewno się zajmiemy. Tak jak powiedziałem, chcemy raz w roku wprowadzać taką nowelizację. W tym zakresie faktycznie przeanalizujemy wszystko bardzo szczegółowo, spotkamy się z poszczególnymi grupami pacjentów i jeśli nie będzie istotnej zgody, tak jak państwo mówią, że jest bardzo duża krytyka, chociaż uważamy, że zdecydowana większość pacjentów na tym bardzo, bardzo mocno zyska…</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#komentarz">(Poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka: Zostawcie swobodę pacjentom.)</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieZdrowiaMaciejMiłkowski">Ale oczywiście zawsze mniejszość rządzi większością, czyli chodzi o to, żeby faktycznie mniejszość miała lepiej, a większość miała zdecydowanie gorsze warunki. Oczywiście szanujemy pacjentów i jeśli taka będzie ocena, żeby tej większości nie pomagać, nie zmieniać i nie polepszać sytuacji, to tak zrobimy w tym zakresie. Tak że dziękuję bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Kidawa-Błońska: A na jakiej podstawie ten jeden worek?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Panowie posłowie Stefan Krajewski i Dariusz Klimczak będą zadawali pytania w sprawie korytarzy transportowych dla towarów rolno-spożywczych z Ukrainy. Pytania kierowane są do ministra rolnictwa i rozwoju wsi, w którego imieniu odpowiadał będzie pan minister Norbert Kaczmarczyk.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jako pierwszy pytanie zadaje pan poseł Stefan Krajewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełStefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przed wojną Ukraina odpowiadała za 12% światowej produkcji pszenicy, 15% kukurydzy i prawie połowę oleju słonecznikowego. W głównej mierze te towary w liczbie 150 mln t trafiały do Afryki, ok. 50 mln t stanowiły zboża. Dzisiaj, jak wiadomo, są zablokowane porty, nie ma możliwości dostarczenia tych zbóż bezpośrednio do Afryki i zboża w części trafiają przez Polskę. Oczywiście to, co wjedzie na terytorium Polski, powinno wyjechać, ale okazuję się, że około 1/3 tego zboża niestety u nas zostaje. Rolnicy z niepokojem patrzą w przyszłość, rozpoczęły się żniwa. Są w wielu miejscach silosy pełne polskiego zboża i jeszcze dodatkowo zostaje zboże z Ukrainy, które powinno trafić bezpośrednio do Afryki.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełStefanKrajewski">Tutaj oczywiście tej reakcji ministerstwa nie ma. Złożyliśmy swój projekt mówiący chociażby o tym, żeby była wpłacana kaucja w momencie, kiedy to zboże wjeżdża, i wypłacana w momencie, kiedy opuści terytorium Polski.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PosełStefanKrajewski">Pytałem pana ministra — tutaj ponowię jeszcze to pytanie — co zrobiło Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, aby towary eksportowane z Ukrainy trafiały na rynki państw trzecich, bo to może ostatecznie doprowadzić do głodu, ale też może spowodować kolejny kryzys migracyjny w Europie.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PosełStefanKrajewski">I drugie pytanie: Jakie działania podejmuje ministerstwo wraz z komisarzem? Przecież tak wielkie nadzieje wiązaliście z powołaniem pana Janusza Wojciechowskiego na stanowisko komisarza. Mówiliście o tym. Co robicie wspólnie, żeby ten problem rozwiązać? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę pana ministra Norberta Kaczmarczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To niezwykle istotny temat. Bardzo dziękuję panom posłom za podjęcie tego tematu w kontekście importu zbóż z Ukrainy. Doskonale zdajemy sobie sprawę, że trudnością dla całej Europy i całego świata jest zmiana kierunków handlowych, jeśli chodzi o zboże pochodzenia ukraińskiego. To jest dużo większa i dużo głębsza debata na temat tego, w jaki sposób będą kształtowały się rynki rolne w przyszłym roku, bo doskonale państwo zdają sobie sprawę, że w sytuacji wojny na Ukrainie Rosja jako pierwsze państwo tak naprawdę nałożyła embargo, nałożyła sankcje na swoje produkty rolne, na pszenicę, na zboża. Później była oczywiście sytuacja związana z blokadą portów czarnomorskich i w niedalekiej przeszłości wielkie zapasy robione przez Chińczyków w kontekście przyszłych zdarzeń geopolitycznych. A więc tutaj widzimy, że kontekst jest dużo szerszy.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Państwo w swoim pytaniu, pan poseł przedstawia, że problemem jest zboże pochodzenia ukraińskiego, jego niekontrolowany import czy przejęcie przez Polskę i transport w kierunku afrykańskim.</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Jeśli chodzi o całość zboża z Ukrainy, to tak naprawdę jest to ok. 700 tys. t, które zostało podjęte do czerwca. Zwiększył się eksport. Zboże tranzytowe to dodatkowe 600 tys. t. Można więc powiedzieć, że przez Polskę, porównując rok do roku, przejechało więcej o ok. 600 tys. t zbóż z Ukrainy. W głównej mierze jest to kukurydza i w sytuacji, gdy Polska produkuje ok. 35 mln t, efekt skali jest widoczny. To nie są miliony ton pszenicy, jak często niektórzy mówią, bo tej pszenicy tak naprawdę są śladowe ilości. Kwota, o której mówię, to w głównej mierze kukurydza.</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Państwo polskie w tej sytuacji, żeby ułatwić życie polskim rolnikom, ale także europejskim, bo sytuacja, w której zdjęte są cła na produkty rolno-spożywcze z Ukrainy, może również doprowadzić w przyszłości do destabilizacji rynków europejskich… Niezwykle istotne jest to, byśmy działali na równych zasadach. W sytuacji gdy Ukraina będzie w przyszłości członkiem Unii Europejskiej, będzie działać na zasadach Unii Europejskiej, czyli będzie produkować bez mączek mięsno-kostnych, bez używanych poza Unią Europejską środków ochrony roślin, bez genetycznie modyfikowanych organizmów, czyli na równych zasadach. A więc albo stosujemy równe zasady i jest równa konkurencja, albo pojawią się trudności na rynku europejskim. Ta dyskusja musi więc też toczyć się w kontekście zdjęcia ceł w tej trudnej sytuacji na produkty z rynku ukraińskiego.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Niezwykle istotne jest to, by powiedzieć, co zrobiono do tego momentu w kwestii usprawnienia przepływu tych towarów. Przykładem działania podjętego przez stronę polską w celu ułatwienia tranzytu było wstrzymanie od 31 maja wykonywania granicznych weterynaryjnych kontroli pasz niezawierających tkanek pochodzenia zwierzęcego, które są przewożone z Ukrainy przez terytorium Unii Europejskiej do państw trzecich. Tego typu ułatwienie było zrobione po to, aby jeszcze bardziej nie blokować tych transportów, natomiast zboża przeznaczone na cele paszowe, które są importowane do Polski, wciąż podlegają kontroli Inspekcji Weterynaryjnej.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">19 lipca podjęto również uchwałę w sprawie terminala produktów rolno-spożywczych. Taka uchwała została przedłożona przez ministra infrastruktury. W uchwale Rada Ministrów uznaje za zasadne zlokalizowanie w porcie w Gdańsku terminala produktów rolno-spożywczych, a w szczególności zboża. Zwiększenie przepustowości jest w tej sytuacji niezwykle istotne.</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Jeżeli chodzi o same ceny, to warto wspomnieć, że mamy światowe niedobory, ale wystąpiły też, jak to nazywam, lokalne nadpodaże. Gdy jeździłem po ścianie wschodniej, widziałem sytuacje, gdy w ciągu 3 tygodni cena kukurydzy z 1450 zł potrafiła spaść nawet do 1100 zł czy do 1050 zł.</u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Szanowni Państwo! Rzeczywiście pojawił się problem granic opłacalności. Parlamentarzyści, którzy interesują się rolnictwem, branżowcy, wiedzą, że w tej sytuacji inflacji i podwyżek kosztów produkcji granica opłacalności dla rolnika to tak naprawdę 1 tys. zł za 1 t, więc ta kwota nie może spaść poniżej 1 tys. zł. Jeśli chodzi o granicę egzystencji ludzi, którzy żyją w miastach, to moim zdaniem przekroczenie 1800 zł za 1 t będzie prowadzić do dużych kryzysów w mieście. Niezwykle istotne jest to, by zachować cenę w tych widełkach, budując w ten sposób wsparcie dla wsi i dla miasta.</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">W tym kontekście niezwykle istotne było to, co się wydarzyło, co wczoraj przedstawił pan premier Henryk Kowalczyk. Chodzi o dopłaty do nawozów. Miały miejsce pierwsze wypłaty z tych prawie 4 mld zł. Prawie 1 mld zł trafił już na konta rolników, więc jest to niezwykłe wsparcie, jest to ewenement w skali całej Unii Europejskiej. Powstał Międzyresortowy Zespół do spraw Transportu Produktów Rolnych i Spożywczych z Ukrainy. Został powołany specjalny pełnomocnik do spraw rozwoju współpracy z Ukrainą.</u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Panie marszałku, jeśli można prosić o 1 minutę, to dokończę odpowiedź na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Komisja Europejska przedstawiła plan działania, który ma na celu ustanowienie korytarzy solidarnościowych. Mówi się w tym dokumencie o dodatkowym taborze towarowym, statkach i samochodach ciężarowych, o przepustowości sieci transportowych i terminali przeładunkowych, o operacjach celnych i innych operacjach związanych z inspekcjami, o składowaniu towarów na terytorium Unii Europejskiej. To są rzeczy związane właśnie z tym, w jaki sposób Komisja Europejska podchodzi do tego tematu. Komisja Europejska zbudowała specjalną platformę internetową, która pozwoli na kontakty firm z Unii Europejskiej i Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Miała też miejsce interwencja, pismo ministrów rolnictwa i infrastruktury, pana Henryka Kowalczyka i pana Andrzeja Adamczyka, którzy zwrócili się do trzech komisarzy Unii Europejskiej w sprawie usprawnienia tych działań związanych z podjęciem zbóż z Ukrainy, tak aby nie ingerowało to w rynek polski, w rynki europejskie, ale żeby jednocześnie zabezpieczyć żywnościowo kontynent afrykański. Chodzi tutaj głównie o wsparcie finansowe inwestycji dotyczących budowy silosów do przechowywania zbóż z Ukrainy, o zwiększenie możliwości taboru. Chodzi zatem o kilka takich technicznych rzeczy, które są związane głównie z finansowaniem i kwestiami związanymi z koordynacją, z wprowadzeniem na poziomie Unii Europejskiej uelastycznienia czasu pracy i czasu odpoczynku kierowców. Blokady transportowe powstają również ze względu na braki tych kierowców. To są działania, które są podejmowane.</u>
          <u xml:id="u-27.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Dziękuję za to pytanie i apeluję do całej klasy parlamentarnej, politycznej, abyśmy debatowali tu w sposób mądry, pokazywali to na liczbach, bo niepotrzebna panika może doprowadzić do skoków cenowych, do drastycznych obniżek w czasie żniw, a w przyszłości do drastycznych skoków cenowych w drugą stronę. Parlament stoi przed wielkim zadaniem. Jeszcze raz dziękuję za to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-27.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Odpowiem na pytania uzupełniające. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-27.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę teraz pana posła Dariusza Klimczaka o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełDariuszKlimczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam wrażenie, że trochę ominął pan to pytanie. W imieniu polskich rolników wprost pytamy: Dlaczego? Jak to się stało, że elewatory, szczególnie na wschodzie kraju, są pełne? Gdzie polscy rolnicy mają oddać swoje zboże po żniwach? Przecież pan doskonale wie, że ceny spadają na łeb, na szyję. Polscy rolnicy ponieśli naprawdę ogromne koszty. Wydali mnóstwo pieniędzy, żeby móc zebrać zboże w czasie żniw, a niekontrolowany przepływ zboża z Ukrainy przez Polskę powoduje to, że mamy dzisiaj ogromny kłopot.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełDariuszKlimczak">Pytam wprost: Dlaczego te elewatory są pełne? Jak sprawujecie nad tym kontrolę? Którzy ministrowie, które resorty prowadzą w Polsce te działania? Powiedział pan o zespole. Chciałbym dowiedzieć się, kim jest ten pełnomocnik, jakie ma zadania, kto zasiada w tym zespole i jakie są tego efekty. Minister wysłał jakieś pismo. Szkoda, że pan nie powiedział, że wysłał SMS-a albo maila.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PosełDariuszKlimczak">Interesują nas konkrety, bo zadajemy to pytanie w interesie polskich rolników. PSL złożył ustawę. A wy co złożyliście? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie uzupełniające dotyczy głównie tego, co wydarzy się w czasie żniw. Pan poseł twierdzi, że zbiorniki są pełne i mogą mieć miejsce trudności w zakupie zbóż w czasie żniw. Chciałbym zaznaczyć, że jeżeli dojdzie do takich sytuacji, w których pojawią się trudności w sprzedaży tych towarów, Krajowa Grupa Spożywcza, o czym wspominał wczoraj pan premier Henryk Kowalczyk, proponuje zakup zbóż od rolników. Zgodnie z tym programem dzięki takiej interwencji na rynku 70% tego zboża będzie przechowywane u rolników, natomiast 30% będzie dostarczone do Krajowej Grupy Spożywczej — to jest jedna z propozycji.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Natomiast ja bym przestrzegał przed paniką związaną z sytuacją na rynku zbóż, bo proszę zobaczyć chociażby ceny na światowych giełdach. Rzeczywiście w tym momencie — trudnym dla polskiego, europejskiego rolnictwa, również ukraińskiego — te obniżki, te tąpnięcia były, ale proszę zobaczyć, że już obserwujemy odbicia cenowe na światowych giełdach. Jeżeli na giełdach cena zboża ze żniw była prognozowana np. na 400 euro czy ponad 400 euro, to proszę się zastanowić, jakie ceny mogą nas czekać w przyszłym roku, na przednówku przyszłego roku. I proszę też sprawdzić, jakie są stany magazynowe nie tylko w Polsce, ale na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Tak naprawdę trudności w dostępności towaru, jeżeli chodzi o zboża, mogą być problemem wiosną przyszłego roku i ja widzę te problemy. Dzisiaj mamy chwilowe nadpodaże, więc przede wszystkim trzeba by się skupić — i skupiamy się na tym — nad rozładowaniem tego rynku. Ale przestrzegałbym przed myśleniem i mówieniem, że zaleje nas ukraińskie zboże. Ukraińcy tak naprawdę nie pielęgnowali na wiosnę tego zboża, mieli duże trudności chociażby z wejściem z drugą dawką azotu. Mają problemy z paliwem, mają problemy z eksportem zboża, które już u nich zalega, to jest ok. 20 mln t. Mówi się, że powinni wyprodukować połowę tego, co zakładano, a na ten rok zakładano ok. 100 mln t. Jeżeli wyprodukują połowę i wyeksportują połowę tego, czyli ok. 25 mln t, to będzie dla nich wielki sukces. Więc każde państwo, które ma niedobory — doprowadza do tego również susza światowa, ale też niedobory nawozowe — zabezpiecza się w zboża i te kilka milionów ton, które byłoby możliwe do podjęcia przez każde z państw europejskich, gwarantuję państwu, że nie będzie problemem.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Problemem dzisiaj są chwilowe nadpodaże regionalne i również to rozwiązujemy poprzez pracę tego zespołu, który obradował wczoraj na tematy dotyczące zwiększenia taboru, możliwości rozładowania rynku podczas żniw. Jest również ta propozycja Krajowej Grupy Spożywczej, więc propozycji jest kilka.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiNorbertKaczmarczyk">Dziękuję za tę debatę, dziękuję za pytania i proszę o większą wiarę w polskie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Kolejne pytanie będzie dotyczyło programu „Czyste powietrze”. Skierowane jest do ministra klimatu i środowiska, w imieniu którego odpowiedzi udzielać będzie sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pani minister Małgorzata Golińska.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Grzegorz Lorek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełGrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Rząd uruchomił program „Czyste powietrze”, to dodatkowe 1800 tys. zł na dofinansowanie do termomodernizacji. Pani minister, kto może skorzystać z programu i czy obniży on koszty ogrzewania domów? Jaki cel środowiskowy nam przyświeca? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Prosimy panią minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Państwo Posłowie! Bardzo dziękuję za to pytanie. Faktycznie kwestia poprawy jakości powietrza to jest wyzwanie, z którym mierzymy się od długiego czasu, i jest to jeden z priorytetów naszego rządu. Program „Czyste powietrze” funkcjonuje od 2018 r. i wiemy, że do tej pory zostało już złożonych blisko 460 tys. wniosków na kwotę blisko 7 mld zł. To pokazuje, jak duże są potrzeby, ale dzięki temu, że przez te kilka lat obserwowaliśmy tryb postępowania i słuchaliśmy beneficjentów, wiemy też, że potrzebne są stałe zmiany.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">To, co się wydarzyło 15 lipca, czyli uruchomienie dodatkowego programu, czy uzupełnienie dotychczasowego programu tematem „Czyste powietrze+”, to jest właśnie odpowiedź na zapotrzebowanie beneficjentów, szczególnie tych, którzy dzisiaj, w dobie wysokiej inflacji i wysokich cen, wskazują, że mają problem z przystąpieniem do tego programu, dlatego że brakuje im środków własnych na wyłożenie na dzień dobry. My proponujemy, aby beneficjenci drugiej części programu — druga część programu to jest podwyższony poziom dofinansowania, a dotyczy tych obywateli, u których przeciętny miesięczny dochód na jednego członka rodziny w gospodarstwach wieloosobowych wynosi ok. 1500 zł, a w gospodarstwach jednoosobowych ponad 2 tys. zł — a także beneficjenci trzeciej części programu — czyli osoby, u których dochód na jednego członka rodziny wynosi 900 zł w gospodarstwach wieloosobowych i miesięczny dochód w jednoosobowych gospodarstwie to 1260 zł lub beneficjent ma określone prawo do zasiłku — mogli wystąpić o tzw. prefinansowanie. To oznacza, że zanim przystąpią do programu, składają wniosek i bezpośrednio na ich konto będzie wypłacane 50% maksymalnej kwoty dotacji przypadającej dla danego wykonawcy. To, mamy nadzieję, spowoduje, że te osoby, których do tej pory nie było stać na wyłożenie pieniędzy i które później nie mogły uzyskać wsparcia z wojewódzkich funduszy czy narodowego funduszu, będą mogły przystąpić do programu.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Wiemy też, że dzisiaj, szczególnie kiedy mówimy o wysokich kosztach energii, ważnym działaniem tego programu jest docieplanie, czyli termomodernizacja budynków, wymiana stolarki okiennej, wymiana stolarki drzwiowej. Wszystko to ma zwiększyć komfort cieplny w mieszkaniu, a dzięki temu przełoży się na oszczędności, jeśli chodzi o zużycie energii.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Oczywiście cały program ma cel środowiskowy, o który pytał pan poseł, cel, jaki nam przyświeca, cel, który ma doprowadzić do poprawy stanu powietrza w Polsce, zwłaszcza jeśli chodzi o poziomy określone w prawodawstwie krajowym i w prawodawstwie unijnym dla pyłu PM10 i pyłu PM2,5, a także dla benzopirenu.</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Warto przypomnieć, że w momencie kiedy Prawo i Sprawiedliwość obejmowało rządy, Komisja Europejska wystosowała naruszenie wobec państwa polskiego. Jest to naruszenie za zaniedbania, do których doprowadził poprzedni rząd Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego, właśnie w zakresie walki o poprawę jakości powietrza. Nadrabiamy te zaległości, robimy to skutecznie. Jestem przekonana, że poprawiające się powietrze to jest efekt wysiłku wspólnego i rządu, i beneficjentów, ale dzisiaj również ważna kwestia ekonomiczna. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Prosimy teraz o zadanie pytania panią poseł Monikę Pawłowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełMonikaPawłowska">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Program „Czyste powietrze” został uruchomiony, aby wesprzeć Polaków i pomóc Polakom w wymianie starych i nieefektywnych źródeł ciepła na paliwo stałe na nowoczesne źródła ciepła spełniające najwyższe normy oraz aby przeprowadzić niezbędne prace termomodernizacyjne budynku, o których pani minister już wspominała. Zastanawiam się nad tym. Pytanie brzmi: Jak przedstawia się w tej chwili ranking gmin, w których najchętniej wymienia się przestarzałe źródła ciepła?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Ponownie zapraszamy panią minister na mównicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Faktycznie walka o czyste powietrze jest wspólną odpowiedzialnością rządu, samorządów i indywidualnych obywateli. W samorządach ta odpowiedzialność jest związana z tworzeniem planów czy programów ochrony powietrza i kwestiami związanymi z bezpieczeństwem obywateli. Cieszę się, że zauważamy rolę samorządów. Dziękuję za to pytanie i przy tej okazji chciałabym zaapelować do tych samorządów, które jeszcze nie przystąpiły do programu „Czyste powietrze”. Bo wiemy, że im bliżej beneficjenta, im bliżej obywatela jest osoba, która będzie w stanie mu doradzić czy pokazać zalety tego programu, a czasem nawet pomóc wypełnić wniosek, tym większa szansa na to, że ci beneficjenci będą otoczeni właściwą opieką i do tego programu przystąpią.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Jeśli chodzi o szczegółowy ranking gmin, pani poseł, pozwolę sobie udzielić odpowiedzi na piśmie. Nie mam pod ręką dostępu do tej informacji. Dzisiaj wiemy, że poza kwestiami dotyczącymi gospodarstw jednorodzinnych również gospodarstwa wielorodzinne stanowią olbrzymie wyzwanie w wielu miejscach. Przy tej okazji warto wskazać, że w najbliższych dniach będzie uruchomiony program kierowany do gospodarstw wielorodzinnych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przystępujemy do kolejnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zadawać je będzie pani poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska. Ono będzie dotyczyć konsekwencji zrezygnowania przez rząd ze środków Krajowego Planu Odbudowy. Pytanie skierowane jest do prezesa Rady Ministrów, w imieniu którego będzie odpowiadał sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej pan minister Jacek Żalek.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo prosimy panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Sygnał do odwrotu dał prezes Jarosław Kaczyński, deklarując w Płocku: koniec tego dobrego. Jak powiedział, tak się stało. Polska zrezygnowała z pieniędzy europejskiego Funduszu Odbudowy i 158 mld zł poszło w powietrze. A tyle było pompy, celebry, wspólnych zdjęć, negocjacji, wizyt i rewizyt, zapewnień premiera, że dzięki Krajowemu Planowi Odbudowy polska gospodarka stanie na nogi. Premier Morawiecki tym razem, mówiąc to, wyjątkowo nie skłamał, powiedział prawdę. Te pieniądze, ponad 35 mld euro, zapewniały realizację 48 reform i powiązanych z nimi 115 tzw. kamieni milowych, 54 inwestycji: od żłobków po farmy wiatrowe, od zneutralizowania groźnych dla środowiska obszarów poprzemysłowych, np. zgierskiej Boruty, co jest mi najbliższe, po setki tysięcy energooszczędnych mieszkań, od Krajowej Sieci Onkologicznej i Krajowej Sieci Kardiologicznej po stypendia dla studentów medycyny, bo mamy ich za mało, po rozwój polskiego przemysłu farmaceutycznego. Mogłabym tak godzinami wymieniać, ponieważ ten program był bardzo, bardzo bogaty.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Pytanie jest zasadnicze. Nie będzie tych pieniędzy, nie będzie tego programu. To ja pytam, co mamy zrobić, jak mamy sfinansować te inwestycje. Jak mamy zrobić Polskę cyfrową? Jak mamy zrobić Polskę zieloną? To wszystko są nasze zobowiązania i to powinno poprawić standard życia Polek i Polaków. To jest pytanie, na które oczekujemy odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę teraz o udzielenie odpowiedzi pana ministra Jacka Żalka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejJacekŻalek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim odpowiem na pytanie — być może będzie to precedens — to zapytam panią poseł, kiedy Polska zrezygnowała ze środków z KPO. Bo być może coś przeoczyłem.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejJacekŻalek">Pani poseł powiedziała, że Polska zrezygnowała. Mogę prosić o…</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#komentarz">(Poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska: Jak będę drugi raz pytała, to wyjaśnię panu ministrowi.)</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejJacekŻalek">A, rozumiem, że to jest zagadka w takim razie.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejJacekŻalek">W związku z tym raczej stoimy na takim stanowisku: Polska liczy na to, iż otrzyma jak najszybciej środki, które zostały dla nas przeznaczone. Została podpisana umowa. Przypomnę, że ta umowa została zawarta między Komisją Europejską, między Unią Europejską i rządem RP 17 czerwca br. i ta umowa obowiązuje obie strony. Czekamy na te środki. Mam nadzieję, że te środki zgodnie z oczekiwaniami wszystkich Polaków będą — takie jest przeznaczenie tych środków — umożliwiały odbudowę gospodarki po pandemii i walkę z zagrożeniami, które związane są z kolejnym wyzwaniem, przed którym stoi nie tylko Polska, ale cała Europa, czyli wojną na Ukrainie.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejJacekŻalek">Być może — ale akurat pani poseł, zadając to pytanie, nie może powiedzieć, że nie ma doświadczenia parlamentarnego — część posłów opozycji uznała, że skoro w założeniach budżetowych na przyszły rok nie uwzględniono tych środków, to znaczy, że jest wola rezygnacji z tych środków. Oczywiście to jest błędne przekonanie. W momencie tworzenia tych założeń po prostu jeszcze nie była podpisana umowa. W związku z tym Ministerstwo Finansów stanęło na stanowisku, że nie można uwzględnić tych środków w założeniach budżetowych, co nie zmienia faktu, że oczywiście my uwzględniamy te środki i ich wpływ na polską gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-43.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejJacekŻalek">I tak, precyzując, alokacja dla Polski to jest 35,4 mld euro — część dotacyjna to jest 23,9 mld euro, a 11,5 mld euro to jest część pożyczkowa. I teraz, jak te inwestycje i reformy wpłyną na polski PKB. Zakładamy, że w przyszłym roku będzie to na poziomie 0,6 punktu procentowego, natomiast w roku 2023 będzie to 1 punkt procentowy. Natomiast jeżeli chodzi o wyliczenia Ministerstwa Finansów dotyczące naszego PKB bez uwzględnienia środków z KPO, to te założenia są takie, że w przyszłym roku — przepraszam, zacznę od tego roku — że w bieżącym roku będzie wzrost gospodarczy na poziomie 3,8%.</u>
          <u xml:id="u-43.8" who="#komentarz">(Poseł Marek Sowa: 10.)</u>
          <u xml:id="u-43.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejJacekŻalek">W roku 2023 będzie to 3,2%, natomiast w 2024 r. wzrost jest szacowany na poziomie 3%. I to jest w ujęciu rok do roku. Natomiast pani minister finansów 20 lipca powiedziała, że jest szansa na to, że już w tym roku ten wzrost będzie na poziomie 4,7, a może nawet 5%.</u>
          <u xml:id="u-43.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejJacekŻalek">Zatem taka jest skala wpływu na polski PKB tych środków. My oczywiście nie lekceważymy tej skali. Liczymy na to, że te środki wpłyną do budżetu. Mam nadzieję, że one przyczynią się do wsparcia, że będą wspierać polską gospodarkę w reformowaniu i w inwestycjach, które są nam bardzo potrzebne, począwszy od rynku energetycznego. Tutaj te środki chcielibyśmy przeznaczyć na odnawialne źródła energii, szczególnie farmy wiatrowe na Bałtyku. Chodzi też o zaspokajanie potrzeb społecznych, budowę mieszkań socjalnych, poprawę jakości służby zdrowia, edukację, rozwój e-usług czy oczyszczenie dna Morza Bałtyckiego. To wszystko to są wyzwania, co do których zakładaliśmy, że za sprawą tych środków uda nam się im sprostać. Natomiast gdyby się okazało, że tych środków nie otrzymamy, to rzeczywiście obciąży to budżet państwa i o tyle wzrośnie ewentualnie nasz deficyt, jeżeli nie będziemy mogli tego zrekompensować wzrostem gospodarczym. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">I ponownie pytanie zada pani poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Być może gdyby odpowiadał mi pan minister Puda, który odpowiada za te negocjacje z Komisją Europejską, to ta odpowiedź byłaby na temat, jeśli tak można powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Pan pyta, a ja jestem uprzejma, więc, panie ministrze, skąd ja to wiem. Otóż wiem stąd, że zasada co do tej podpisanej umowy jest taka, że do końca tego roku musi być podpisane jak gdyby, musi być uruchomione 70% aplikacji. Tymczasem w tej chwili ani tych pieniędzy nie ma i żadne aplikacje nie są uruchamiane, ani żadne przetargi nie są organizowane, a pan premier przypieczętował słowa pana prezesa, bo pytany o pieniądze z Krajowego Programu Odbudowy powiedział, że on myśli, że jakieś pieniądze europejskie będą na przełomie tego i przyszłego roku, a jemu jest naprawdę bardzo obojętne, z jakiej kieszeni są to pieniądze, czy to jest Krajowy Plan Odbudowy, czy to jest wieloletnia perspektywa. A więc jednak opinia publiczna jest przekonana, że państwo z tego zrezygnowaliście.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">I chcę jeszcze jedno panu powiedzieć, bo pan też nie wie, dlaczego tak jest. Otóż niezależnie od tych wszystkich kamieni milowych i od tych inwestycji, o których tutaj mówiliśmy, są trzy kamienie milowe, w stosunku do których jest zasada: uruchomienie środków. To są kamienie z tzw. komponentu F, odnoszącego się do praworządności. Przeczytam to panu, bo widzę, że pan tego nie wie: wejście w życie reformy wzmacniającej niezależność i bezstronność sądów, reforma mająca na celu naprawienie sytuacji sędziów dotkniętych orzeczeniami Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego w sprawach dyscyplinarnych i immunitetów sędziowskich, reforma mająca na celu naprawienie sytuacji sędziów dotkniętych orzeczeniami Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego w sprawach dyscyplinarnych i immunitetów. I tu są jeszcze cztery kolejne punkty. Tego nie wypełniliśmy i na ten temat pan prezes Kaczyński powiedział: dosyć tego dobrego. Nie wiem dlaczego, ale pan prezes Kaczyński zachowuje się tak, jakbyśmy robili łaskę Komisji Europejskiej, że chcemy ten program odbudowy, że chcemy uczestniczyć w programie, gigantycznym programie europejskim po pandemii.</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Prosimy ponownie pana ministra na mównicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejJacekŻalek">Dziękuję za sprecyzowanie, jednak jest różnica między sformułowaniem: zrezygnować z programu a sformułowaniem: wydaje się opozycji, że rząd chce zrezygnować z programu odbudowy. To jest zasadnicza różnica i niezależnie kto by odpowiadał na to pytanie, udzieliłby dokładnie tej samej odpowiedzi. Czekamy na te pieniądze. Komisja Europejska jeszcze się nie odniosła i nie było opinii dotyczącej ustaw, które zostały wynegocjowane i przegłosowane przez polski parlament.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Sowa: Sędziowie nie są przywróceni, a termin minął.)</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska: Termin minął.)</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejJacekŻalek">W związku z tym te opinie, które wyraziła pani poseł, są po prostu pochopne. Mam nadzieję, że czarny scenariusz, który rysuje opozycja, się nie spełni i te środki będą wpływały na polskie PKB i przysłużą się rozwojowi polskiej gospodarki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Kolejne pytanie będzie dotyczyć działań podjętych przez polskie władze w zakresie wsparcia narodu ukraińskiego w sytuacji napaści wojennej ze strony Rosji oraz działań dyplomatycznych podjętych na niwie międzynarodowej w celu przyjęcia Ukrainy do wspólnoty Unii Europejskiej. Pytanie będzie kierowane do ministra spraw zagranicznych, w imieniu którego odpowiadał będzie pan minister Piotr Wawrzyk.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jako pierwsza pytanie zadaje pani poseł Barbara Dziuk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełBarbaraDziuk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W dobie inwazji Rosji na Ukrainę, która spowodowała ogromny kryzys humanitarny, w wyniku którego już prawie 4 mln ludzi uciekło z ojczyzny, Polska jako pierwsza uruchomiła w tym zakresie mechanizm koordynacji pomocy humanitarnej. Pomoc kierowana jest do osób przebywających na terytorium Ukrainy, a także do uchodźców, którzy są już na terytorium Polski. Solidarność okazywana przez Polaków jest nieoceniona. Każdy gest solidarności jest dowodem siły naszego narodu wobec sytuacji nadzwyczajnych i wymagających szczególnego zjednoczenia. Polska jako pierwszy kraj bez wahania zagwarantowała większości uchodźców schronienie w naszym kraju, także przy wsparciu Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej. Rząd Rzeczypospolitej Polskiej podjął działania w celu zachęcenia obywateli do przekazywania darowizn na rzecz zweryfikowanych, renomowanych organizacji, które pomagają uchodźcom przybywającym do Polski lub udzielają pomocy bezpośrednio na Ukrainie w formie wsparcia finansowego, które zapewnia profesjonalistom owe środki finansowe pozwalające na zakup dokładnie tego, co jest potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PosełBarbaraDziuk">I w związku z powyższym, panie ministrze, mam pytanie. Chodzi właśnie o takie podsumowanie udzielonych do tej pory świadczeń, udzielonej pomocy dla uchodźców. Jakie są perspektywy? Jaka jest strategia przyszłościowa dla ciężko doświadczanych obywateli Ukrainy? Jak były weryfikowane organizacje pozarządowe, które uczestniczą w działaniach w ramach pomocy „Solidarni z Ukrainą”? Jakie są plany? Jak rząd widzi dalszą pomoc właśnie w tych kwestiach społecznych, ale też i politycznych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">I zapraszamy na mównicę pana ministra Wawrzyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pytanie jest bardzo obszerne i chciałbym podzielić odpowiedź na nie na dwie części.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Wydaje mi się, że z punktu widzenia bieżącej sytuacji ważniejsza jest odpowiedź na pytanie na temat europejskich aspiracji państwa ukraińskiego. Te europejskie aspiracje do członkostwa Ukrainy w Unii Europejskiej wspieraliśmy już przed rosyjską agresją na Ukrainę. To był jeden z głównych motywów naszych relacji z partnerami europejskimi, ale oczywiście w kontekście państwa ukraińskiego. Stąd też, kiedy doszło do tej bezprecedensowej, niesprowokowanej i zbrodniczej agresji, dla nas było oczywiste, że przyspieszenie działań na rzecz uzyskania przez Ukrainę statusu kandydata do Unii Europejskiej jest wymogiem chwili. Musi to nastąpić bardzo szybko. Stąd też od razu podejmowaliśmy ten temat na forum Unii Europejskiej i w kontaktach dwustronnych z państwami członkowskimi, tłumacząc, że ma to wymiar bardzo ważny dla państwa ukraińskiego, dla obywateli Ukrainy, którzy nie tylko walczą o swoją wolność, ale również stoją na straży wolności i wartości europejskich. Postulat ten był stałym elementem wszystkich rozmów dwustronnych prowadzonych przez pana prezydenta, pana premiera, ministra spraw zagranicznych z innymi państwami członkowskimi oraz z instytucjami unijnymi. Staraliśmy się przekonać te państwa, które były ostrożne wobec tego postulatu, do tego, że musi on być zrealizowany i że to jest ten historyczny moment, w którym trzeba podjąć odważne decyzje w tym zakresie. Z kolei w relacjach z państwami, które popierały nasze podejście, staraliśmy się zachęcić je do wspólnych wysiłków dyplomatycznych.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Podkreślaliśmy w tych rozmowach, o których wspominałem, na różnych szczeblach, na różnych poziomach, w różnych formatach, że przyznanie europejskiej perspektywy Ukrainie jest sprawą najwyższej wagi politycznej, a potwierdzenie tego będzie bardzo ważnym elementem wsparcia dla ukraińskiego społeczeństwa. Działania te prowadziliśmy przez stałe i aktywne promowanie zapisów w konkluzjach Rady Europejskiej przypominających Komisji Europejskiej o jej obowiązku dotyczącym przedstawienia opinii na temat akcesji Ukrainy do Unii Europejskiej. Przypomnę, że w tym czasie odbyły się dwa formalne posiedzenia Rady Europejskiej oraz nieformalna sesja szefów państw i rządów Unii Europejskiej w Wersalu. Po drugie, przypominaliśmy o tym zobowiązaniu Komisji Europejskiej na każdym comiesięcznym posiedzeniu Rady do Spraw Zagranicznych na szczeblu ministrów spraw zagranicznych od marca tego roku. Po trzecie, w stałych kontaktach z kluczowymi partnerami europejskimi nie tylko w gronie państw like-minded, ale i szerzej z państwami do tej pory sceptycznie nastawionymi do perspektywy europejskiej na różnych szczeblach w kontaktach Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Aktywne działania Polski i pozostałych państw w tej kwestii przyczyniły się do niezwłocznego zajęcia się wnioskiem Ukrainy. Rada Unii Europejskiej w ciągu kilku dni wystąpiła do Komisji Europejskiej z prośbą o przygotowanie opinii na temat stopnia realizacji kryteriów akcesyjnych, tzw. kryteriów kopenhaskich, i przygotowania do członkostwa wnioskujących państw. Komisja Europejska zdecydowała się przygotować swoją opinię bezprecedensowo szybko, przedstawiając jej zasadniczą część bez szczegółowej analizy w poszczególnych rozdziałach negocjacyjnych w dniu 17 czerwca br., przed posiedzeniem Rady Europejskiej zaplanowanym na 23–24 czerwca. W rezultacie pozytywnej opinii Komisji czerwcowa Rada Europejska przyjęła decyzję o przyznaniu Ukrainie statusu państwa kandydującego do członkostwa Unii Europejskiej. Podkreślam jeszcze raz: nie byłoby to możliwe, gdyby nie bardzo aktywna praca wszystkich polskich przedstawicieli państwa polskiego, począwszy od pana prezydenta, przez pana premiera, różnych formatów ministerstwa spraw zagranicznych. Gdyby nie ta szeroko zakrojona ofensywa dyplomatyczna w ramach Unii Europejskiej, jestem przekonany, że tej historycznej decyzji Rady Europejskiej by nie było.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Obecnie koncentrujemy się na opracowaniu taktyki dalszych działań wewnątrz Unii, aby umocnić Ukrainę na jej ścieżce akcesyjnej, utrwalić jej status kandydacki, tak by ten przełomowy zapis o nadaniu statusu kandydackiego w konkluzjach Rady nie pozostał tylko na papierze.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Kolejnym ważnym momentem na tej drodze będzie opublikowanie przez Komisję Europejską drugiej części opinii Komisji odnoszącej się do określonych w pierwszej części kilku konkretnych działań, przede wszystkim w zakresie sądownictwa i walki z korupcją, które Ukraina powinna wykonać do końca roku. Uważamy, że ten proces nie może zostać zatrzymany na etapie przyznania Ukrainie statusu państwa kandydującego, że musi nabrać kolejnej dynamiki w postaci rozpoczęcia konkretnych negocjacji akcesyjnych i to jest w tej chwili nasze główne zadanie, jeżeli chodzi o promowanie perspektywy europejskiej Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-51.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Jeżeli pan pozwoli, panie marszałku, jeszcze druga część.</u>
          <u xml:id="u-51.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Od momentu rozpoczęcia rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie 24 lutego wsparcie Kijowa stanowi jedno z priorytetowych zadań realizowanych przez państwo polskie, w szczególnym zakresie przez jego najwyższych przedstawicieli. Polska stoi w pierwszym szeregu państw udzielających Ukrainie wsparcia na płaszczyznach dyplomatycznej, politycznej, wojskowej i humanitarnej. Zwracam uwagę, że pierwszym naszym działaniem było złożenie 24 lutego ok. godz. 6 rano, czyli zaraz po agresji, o ile dobrze pamiętam, wniosku o uruchomienie przez Sojusz Północnoatlantycki art. 4 Traktatu Północnoatlantyckiego.</u>
          <u xml:id="u-51.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Bardzo aktywnie na tym polu działa pan prezydent Andrzej Duda, który od początku konfliktu pozostaje w stałym kontakcie z prezydentem Zełenskim. Przebywał w Kijowie w przeddzień rosyjskiej agresji jako ostatni z zagranicznych przywódców. W obliczu rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie pan prezydent odbył ponad 100 rozmów i spotkań, w których przekonywał partnerów o potrzebie i konieczności wsparcia Ukrainy. Podkreślam: ponad 100 rozmów i spotkań.</u>
          <u xml:id="u-51.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">W działania dyplomatyczne mające na celu wsparcie Ukrainy, także w wymiarze politycznym, zaangażowany jest również pan premier Mateusz Morawiecki. 1 czerwca w Kijowie odbyły się polsko-ukraińskie konsultacje międzyrządowe z udziałem premierów oraz szerokiego spektrum ministrów reprezentujących obie strony. Było to trzecie spotkanie szefów rządów od 24 lutego, czyli od momentu agresji. Premier polskiego rządu kilkakrotnie odwiedzał Ukrainę, gdzie m.in. inaugurował działalność miasteczka kontenerowego dla ukraińskich uchodźców wewnętrznych, którzy znaleźli schronienie przed wojną we Lwowie. Szef rządu na przestrzeni ostatnich 2 miesięcy odbył kilkadziesiąt spotkań z partnerami zagranicznymi, podczas których przekonywał o konieczności zapewnienia pomocy Ukrainie oraz wsparcia naszego sąsiada w obliczu agresji ze strony Federacji Rosyjskiej. Szczególnie warta uwypuklenia jest aktywność mająca na celu przekonanie partnerów europejskich do poparcia przyznania Ukrainie przez Radę Europejską statusu państwa kandydującego do Unii, która zakończyła się pomyślną decyzją Rady Europejskiej, o której wcześniej wspominałem. Tematyka ukraińska dominuje także w kontaktach szefa polskiej dyplomacji z partnerami zagranicznymi. Pan minister Rau oraz członkowie kierownictwa MSZ uczestniczą w dziesiątkach spotkań i rozmów, w których istotnymi elementami pozostaje m.in. utrzymanie oraz umocnienie wsparcia dla Ukrainy, zapewnienie długofalowej i namacalnej pomocy dla naszego sąsiada, w tym militarnej.</u>
          <u xml:id="u-51.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Udział Polski w koordynacji działań międzynarodowych w celu rozliczenia zbrodni popełnionych przez Federację Rosyjską w Ukrainie, mobilizacja wsparcia finansowego i rzeczowego dla osób poszkodowanych na skutek wojny w Ukrainie. Aktywność w tym zakresie podejmują także polskie placówki dyplomatyczne na całym świecie zarówno w kontaktach dwustronnych, jak i na forach organizacji międzynarodowych. To Polska zainicjowała proces wykluczania Rosji z organizacji międzynarodowych…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zmierzamy do konkluzji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">To z naszej inicjatywy Rosja została wykluczona z Rady Europy i są kolejne dokumenty w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Polska jest zaangażowana także w proces refleksji nad odbudową Ukrainy po zakończeniu wojny. Reprezentujący Polskę na konferencji w tej sprawie pan wicepremier Piotr Gliński zapewnił, że Polska jest gotowa odegrać aktywną rolę w powojennej odbudowie Ukrainy poprzez dalsze zaangażowanie we współpracę ze stroną ukraińską na poziomie zarówno rządowym, regionalnym, lokalnym, jak i pozarządowym. To z naszej inicjatywy, wspólnie ze Szwecją, odbyła się pierwsza konferencja donatorów na rzecz Ukrainy w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Od 24 lutego granicę z Polską przekroczyło prawie 5 mln obywateli Ukrainy. Szacujemy, że obecnie w naszym kraju przebywa ponad 7 mln obywateli tego państwa. Poza działaniami dyplomatycznymi i pomocowymi Polska nieustannie przekazuje Ukrainie wsparcie wojskowe. Wyniosło ono do tej pory ponad 1,5 mld dolarów, a proces ten trwa nieprzerwanie. Nasz hub logistyczny pracuje tak, aby ułatwić dostawy również z innych krajów. Mobilizujemy do działania naszych partnerów zarówno poprzez kontakty dwustronne, jak i w ramach organizacji międzynarodowych. Ukraina na bieżąco przekazuje informacje o swoich potrzebach, na które staramy się odpowiadać w miarę naszych możliwości.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Podkreślam na koniec, że odbyliśmy ponad 200 spotkań wśród światowej opinii publicznej i państw na rzecz wsparcia dla Ukrainy przeprowadzonych przez pana prezydenta, pana premiera, ministra spraw zagranicznych i moich kolegów wiceministrów. Kierownictwo MSZ przeprowadzało kilkaset rozmów telefonicznych, nie liczę rozmów odbytych i negocjacji przeprowadzonych przez polskie placówki dyplomatyczne, które, tak jak powiedziałem, również bardzo aktywnie w tym zakresie pracują. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Drugie pytanie zada pan poseł Marek Polak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełMarekPolak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełMarekPolak">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Polska od początku rosyjskiej inwazji na Ukrainę nieustannie i wszechstronnie wspiera naszych wschodnich sąsiadów w wielu dziedzinach, stając się jednocześnie ich głównym ambasadorem w dążeniu do wejścia do Unii Europejskiej. Podobne stanowisko zajmują kraje bałtyckie i takie jak: Czechy, Słowacja, Bułgaria czy Węgry. Ale takie państwa jak Austria, Francja, Niemcy, Włochy, Holandia i Hiszpania nie wykazują wielkiego entuzjazmu z tego powodu.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#PosełMarekPolak">Chciałbym zapytać, czy mamy taką siłę w negocjacjach i argumenty, aby ten cel jak najszybciej osiągnąć, bo samo przyjęcie w poczet państw kandydujących jeszcze niczego nie gwarantuje, skoro takie państwo jak np. Turcja, która taki status uzyskała już w 1999 r., nadal nie jest członkiem Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Prosimy pana ministra.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Tym razem proszę o trzymanie się ram czasowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawZagranicznychPiotrWawrzyk">Panie Marszałku! Panie Pośle! Miarą skuteczności polityki zagranicznej jest umiejętność osiągania jej celów. Nam ten pierwszy cel, w zakresie europejskiej perspektywy dla Ukrainy, udało się osiągnąć. Ukraina uzyskała status kandydata do Unii Europejskiej. Tak jak wspomniałem w swoim pierwszym wystąpieniu, nie poprzestaliśmy na tym. Pracujemy nadal, aby właśnie zapobiec temu scenariuszowi, o który pan poseł pyta, żeby to nie pozostało na papierze, żeby Ukraina rozpoczęła jak najszybciej negocjacje akcesyjne i żeby te negocjacje akcesyjne permanentnie były realizowane i zamykane w poszczególnych obszarach. Taki jest w tej chwili w tym zakresie cel polskiej dyplomacji w rozmowach z partnerami europejskimi. W rozmowach przede wszystkim pana prezydenta, pana premiera, pana ministra Zbigniewa Raua, ale też na forum wszystkich instytucji unijnych przypominamy, mówimy o tym, że nie wystarczy sama decyzja o przyznaniu statusu państwa kandydującego, ale konieczne jest nadanie jej konkretnej treści. Jestem przekonany, że tak jak udało nam się przekonać te państwa, które tak jak to powiedziałem, były ostrożne w tym zakresie, udało nam się je przekonać do tego pierwszego kroku, tak samo uda się nam przekonać do kolejnych. Oczywiście tutaj bardzo duża praca też do wykonania po stronie państwa ukraińskiego. Tak jak wspomniałem, w zakresie sądownictwa, w zakresie zwalczania korupcji decyzje na forum parlamentu, czyli Rady Najwyższej Ukrainy, muszą być podjęte do końca roku. Wierzymy, że Ukraina wypełni te zalecenia, które przedstawiła Komisja, bo wtedy, mówiąc wprost, nie będzie pretekstu do tego, żeby wstrzymywać ten proces, a rzeczywiście najgorszy scenariusz, jaki może być, to jest ten, nazwijmy to, scenariusz turecki. Aby do tego właśnie nie doszło, podejmujemy te wszystkie działania, o których wcześniej wspominałem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Kolejne pytanie dotyczyć będzie sytuacji mieszkaniowej młodych Polaków wobec utraty zdolności kredytowej przy wysokich kosztach kredytów oraz wobec wysokich cen najmu mieszkań. Jako pierwsza pytanie zada pani poseł Krystyna Sibińska, a odpowiedzi na jej pytanie udzieli pan minister Grzegorz Piechowiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełKrystynaSibińska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wzrost rat w porównaniu do roku 2020, 2021 i teraz przy kredycie na 30 lat i marży 2%, na 300 tys. — o 1270, na 400 tys. — o 1700 zł, na 500 tys. — o 2125 zł.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełKrystynaSibińska">W czerwcu o kredyt mieszkaniowy ubiegało się 19 tys. potencjalnych kredytobiorców. To nie znaczy, że oni otrzymali ten kredyt, ponieważ ich zdolność kredytowa drastycznie spadła. W ubiegłym roku w tym samym okresie to było 48 tys. potencjalnych kredytobiorców. To spadek o 59,7%. Przy dzisiejszym oprocentowaniu kredytów hipotecznych, tak jak wspomniałam wyżej, przy kwocie 400 tys. zł, np. na 30 lat, to przez 3 lata spłacimy tylko 8900 zł kapitału, a 170 tys. zł odsetek. Takie jest dzisiaj oprocentowanie kredytów hipotecznych. Wzrost cen mieszkań za ostatnie 4 lata to np. Bydgoszcz — 37%, Kielce — 50%, Olsztyn — 34%, Zielona Góra — 78%, Wrocław — 54%, Poznań — 36%. Mogłabym podawać tak mnóstwo innych danych. Ale najgorsze jest to, że dzisiaj udział raty w przeciętnym wynagrodzeniu przedstawia się w sposób następujący: w styczniu np. w Warszawie to było 30% wynagrodzenia, rata kredytu, dzisiaj jest 70% wynagrodzenia. W Kielcach było 25%, teraz jest 55%. W Poznaniu rata w stosunku do wynagrodzenia wynosiła 25%, dzisiaj — 50%. We Wrocławiu w styczniu 2021 r. wynosiła 25%, dzisiaj — 65%.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PosełKrystynaSibińska">Najem mieszkań od maja 2021 r.: w Gdańsku wzrost o 41%, Kraków — 44%, Rzeszów — 26%, Warszawa — 27%, a dotyczy to młodych ludzi, którzy przyjeżdżają na studia, do pracy. Średnio cena najmu mieszkań wzrosła o 25%. To było pytanie do premiera. Panie premierze, panie ministrze, jak wobec tego młodzi ludzie mają żyć? Jak mają zapewniać swoje podstawowe potrzeby związane z zapewnieniem mieszkania? Jak mają się rozwijać?</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszam pana ministra Grzegorza Piechowiaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się odpowiedzieć co do kwestii sytuacji mieszkaniowej, a potem pan minister Piotr Patkowski — w kwestiach finansowych i tych wszystkich kredytów.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Odnośnie do sytuacji mieszkaniowej młodych Polaków, którzy wobec utraty zdolności kredytowej nie są w stanie zaspokoić potrzeb mieszkaniowych na rynku komercyjnym, podkreślenia wymaga, że polityka mieszkaniowa rządu skupia się obecnie na rozwoju budownictwa na wynajem. Sukcesywnie od 2016 r. wprowadzane są rozwiązania sprzyjające zwiększeniu podaży mieszkań czynszowych na wynajem, w tym zabezpieczane są ramy finansowe społecznych programów mieszkaniowych, a najbardziej korzystne zmiany zostały wprowadzone w 2020 r. tzw. pakietem mieszkaniowym. Gminy, spółki gminne i organizacje pozarządowe otrzymują bezzwrotne finansowe wsparcie z Funduszu Dopłat sięgające nawet 80% kosztów na budownictwo socjalne i komunalne dla osób najbardziej potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Społeczne inicjatywy mieszkaniowe, oprócz preferencyjnego kredytowania inwestycji czynszowych, mogą również otrzymać wsparcie finansowe, jeśli wybudują inwestycję z udziałem gminy. Gminy wspierane są ponadto finansowo poprzez Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa w zakładaniu społecznych inicjatyw mieszkaniowych i w rozwoju społecznego budownictwa czynszowego na gruncie lokalnym. Na podpis prezydenta oczekuje ponadto ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych, która pozwoli na uruchomienie jeszcze w tym roku dodatkowo 1200 mln zł zgromadzonych w Funduszu Dopłat bądź w rezerwie celowej budżetu państwa, jak również pozyskiwać dodatkowe źródła finansowania.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Wsparciem dla gmin w zakresie zwiększania mieszkaniowego zasobu gminy są również podejmowane przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii inicjatywy legislacyjne z zakresu procesu budowlanego. I tak w dniu 14 czerwca 2022 r. wpis do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów uzyskał projekt ustawy o zmianie sposobu użytkowania niektórych budynków niemieszkalnych na budynki mieszkalne.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Oprócz rozwiązań finansowych, które są bezpośrednim wsparciem dla samorządów w realizacji polityki mieszkaniowej, wprowadzamy narzędzia o charakterze systemowym, które mogą posłużyć do uruchomienia zasobów niewykorzystanych mieszkań należących do różnych podmiotów, w tym prywatnych. Są społeczne agencje najmu, wprowadzone w lipcu 2021 r., czyli rok temu. Instrument ten to rodzaj współpracy między gminą a SAN pozwalający wykorzystać istniejące lokale mieszkalne bez konieczności budowy mieszkań gminnych, co zawsze jest procesem czasochłonnym, do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych osób, których dochody lub sytuacja życiowa nie pozwala na wynajem mieszkania na zasadach komercyjnych.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">SAN-y mogą działać jako spółki gminne, więc najważniejsze jest zaangażowanie gmin w realizację tego typu działań. Zadaniem SAN jest pozyskiwanie mieszkań i ich dzierżawa, a następnie wynajem osobom wskazanym przez gminę. Zaletą tego rozwiązania dla właścicieli mieszkań jest to, że otrzymują oni gwarancję płacenia czynszu przez cały okres dzierżawy, nie są obciążeni koniecznością samodzielnego poszukiwania najemców i kontroli regularnego opłacania czynszu i właściwego użytkowania lokalu. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Kolejne pytanie zada pan poseł Mateusz Bochenek, a odpowiedzi na nie udzieli pan minister Piotr Patkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełMateuszBochenek">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Kwestia mieszkaniowa jest absolutnie podstawową sprawą. Młodzi ludzie wchodzący w dorosłe życie chcą budować ten fundament właśnie poprzez posiadanie własnego mieszkania. Szczególnie ostatnie miesiące, o ile nie lata, pokazują, w jak trudnej sytuacji się znajdujemy. Rosnące stopy procentowe powodują, że niestety młodych ludzi przestaje być stać na spłatę kredytu, a przecież jeszcze nie tak dawno byli zapewniani, wręcz zachęcani do tego, żeby te kredyty brać, że sytuacja jest stabilna. Okazuje się, że niestety ta sytuacja jest zgoła odmienna.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PosełMateuszBochenek">Dzisiaj chciałbym do panów ministrów skierować jedno kluczowe pytanie: Jaka jest rada wasza, państwa, rządu dla młodego pokolenia, które chce zamieszkać we własnym mieszkaniu? Co ma konkretnie robić? Czy ma na co czekać? Dziś młodzi ludzie często mówią, że czekają na cud, a nie na mieszkanie czy na kredyt. I co z pomocą dla kredytobiorców, którzy czują się, proszę państwa, oszukani? Ale podstawowe pytanie: Co pan minister radzi młodemu pokoleniu, młodemu człowiekowi, który chce zamieszkać we własnym M? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę pana ministra Piotra Patkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzieląc odpowiedź na te pytania na dwie części, czyli co do kredytobiorców, którzy już mają zawarte umowy, i co do tych przyszłych, warto wskazać, że dla obecnych kredytobiorców już zostało wdrożonych szereg zmian mających na celu osłonę przed skutkami inflacji i wyższych stóp procentowych. Pan prezydent Andrzej Duda w zeszłym tygodniu podpisał ustawę — została ona opublikowana w Dzienniku Ustaw, wejdzie w życie za tydzień — która pozwala obecnym kredytobiorcom skorzystać z wakacji kredytowych, po dwie raty na kwartał w kwartałach w tym roku i po jednej racie na kwartał w przyszłym roku. Według oceny ekonomistów taka pomoc pozwala zniwelować skutki wyższych stóp procentowych. Jednocześnie — w odpowiedzi na to, co mówiła pani poseł, mianowicie w odniesieniu do wysokiego procenta rat w stosunku do dochodów miesięcznych — po raz kolejny z tej mównicy przypominam o istniejącym mechanizmie wsparcia w funduszu wsparcia kredytowego, który jasno stanowi, że w przypadku gdy wysokość kosztów raty kredytowej przekracza 50% miesięcznych dochodów, w takiej sytuacji dana osoba może ubiegać się o pomoc z tego funduszu, z czego 1/3 tej pomocy jest umarzana, jeśli zostaną spełnione określone warunki. Tak że bardzo proszę, żeby nie epatować tylko tymi liczbami, jeśli chodzi o wysokość rat w stosunku do dochodu, bo oczywiście jest to prawda, ale należy mówić całą prawdę. A prawdą jest, że już w tym momencie państwo polskie, i rząd Prawa i Sprawiedliwości to uzupełnia, takim osobom oferuje bardzo konkretną pomoc przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Te osoby nie były zostawione samym sobie i nie będą zostawione, mówimy o tym bardzo wyraźnie.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Natomiast jeśli chodzi o potencjalnych kredytobiorców, którzy chcieliby skorzystać, to chciałbym wskazać na dwojakie mechanizmy.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Po pierwsze, tak jak o tym informowaliśmy, w tym momencie pracuje narodowa grupa robocza, złożona z przedstawicieli sektora rządowego, przedstawicieli instytucji finansowych, takich jak Komisja Nadzoru Finansowego czy Bankowy Fundusz Gwarancyjny, ale także sektora bankowego, która pracuje nad nowym, korzystniejszym dla kredytobiorców wskaźnikiem zamiast WIBOR-u. W tym momencie te prace się toczą. Chcielibyśmy, żeby w sierpniu ten komitet, złożony z podmiotów zarówno rządowych, sektorowych, jak i prywatnych, przedstawił wytyczne co do nowego wskaźnika, korzystniejszego dla kredytobiorców, bo to jest nasze bardzo mocne zobowiązanie, ale też co do harmonogramu, w którym ten wskaźnik wdrożymy.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Drugą kwestią, również bardzo strategiczną, jest likwidowanie barier podażowych, jeśli chodzi o mieszkania. Przypomnę tylko, że w latach 2015–2021 zostało oddanych do użytkowania łącznie 1,3 mln mieszkań, o taką kwotę udało nam się to domknąć, chociaż ciągle istnieje luka mieszkaniowa, zaś w samym roku 2021 do użytku zostało oddane 234 tys. mieszkań. To nie jest wszystko. Oprócz tego rząd ma specjalne programy mieszkaniowe, o których mówił pan minister Piechowiak, więc nie będę teraz tego powtarzał. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Kolejne pytanie będzie dotyczyć zaawansowania budowy szybkiej linii kolejowej łączącej Nowy Sącz z Krakowem, Kraków z Zakopanem oraz Nowy Sącz z Chabówką, czyli linii kolejowej Podłęże — Piekiełko. Jest ono skierowane do ministra infrastruktury. W jego imieniu będzie odpowiadał sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Andrzej Bittel.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pierwszym pytaniem podzieliły się dwie panie poseł: pani poseł Barbara Bartuś i pani poseł Anna Paluch.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">W kolejności, jaką przedstawiłem, proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełBarbaraBartuś">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PosełBarbaraBartuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Połączenia kolejowe są bardzo dobrą alternatywą dla połączeń drogowych i dla korków, które mamy na polskich drogach, a może nawet dalej idąc — dla cen paliwa, jakie do samochodu musimy teraz wlewać. Mimo działań rządu, żeby ono było mniej drogie, ono jest coraz droższe.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#PosełBarbaraBartuś">Ale wracam do połączeń kolejowych. Panie ministrze, bardzo dziękujemy za to, co rząd robi w sprawie przywracania połączeń kolejowych, tworzenia nowych połączeń kolejowych. Dziękuję szczególnie za to, że przez lata wykluczona stacja Gorlice Zagórzany funkcjonuje, i mam nadzieję, że tych połączeń będzie dużo. Ale największym oczekiwaniem, i to od lat, jest linia kolejowa Podłęże — Piekiełko. Cieszę się bardzo, że te prace są realizowane, że jest światełko w tunelu. Jednak, jak widać po naszym zainteresowaniu i licznej obecności tutaj, na sali, jest to linia bardzo wyczekiwana i chcielibyśmy poznać więcej szczegółów na ten temat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę teraz panią poseł Annę Paluch.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełAnnaPaluch">Szanowny Panie Ministrze! Linia Podłęże — Piekiełko, umożliwiająca połączenie Nowego Sącza i Zakopanego z Krakowem, sprawne połączenie, jest bardzo potrzebna całej Małopolsce. Patrząc na wskaźniki wykorzystania, czyli 10 mln pasażerów w Małopolsce i niecałe 3 — współczynnik wykorzystania sieci na mieszkańca, jest to dużo niższe niż krajowe. Dlatego tym bardziej zależy nam na tym, żeby ta inwestycja szła bezkolizyjnie. W lutym, zdaje się, ruszyły przetargi na modernizację linii Chabówka — Nowy Sącz. To jest integralna część tego projektu, o który pytamy, pierwszego etapu inwestycji. Wiemy jednak, że jest pewien problem, rosną ceny wyrobów budowlanych. Czy jest szansa na to, że w 2026 r., tak jak jest planowane, prace ruszą i będą się toczyć zgodnie z harmonogramem? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Jak ja jechałem pociągiem, to byłem ja w pociągu i kolejarz, nikogo nie było w pociągu.)</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PosełAnnaPaluch">Zakończą się zgodnie z harmonogramem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję paniom poseł.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę bardzo pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękujemy bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Panie Marszałku! Szanowni Państwo Posłowie! Cieszę się, że kolej wzbudza zainteresowanie, choć ono jest różnego typu.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Rzeczywiście realizujemy w tej chwili największe w historii inwestycje kolejowe. One są opisane w głównym programie — Krajowym Programie Kolejowym do roku 2023. Ale przy okazji tego programu należy wspomnieć, że są i inne programy, komplementarne: program „Kolej+”, w ostatnim czasie zwiększony do ponad 11 mld i oddany do dyspozycji samorządów, do współpracy z samorządami, program inwestycji dworcowych — dworzec to ważne miejsce, tam się rozpoczyna bądź kończy podróż — program inwestycji, program przystankowy, czyli dogęszczanie sieci przystankami, aby linie kolejowe były bardziej dostępne. Oczywiście są także inwestycje w tabor, program utrzymaniowy. To jest cały zestaw programów i zadań, które łączą się również z finansowaniem inwestycji w polską kolej, po to aby była ona dostępna, ekologiczna, przyjazna, bezpieczna i wykorzystywana.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">O tym, że kolej jest potrzebna, świadczyły rekordy w roku 2019, przed pandemią. Świadczy o tym również to, że teraz w zasadzie wszystkie spółki kolejowe przewozowe, pasażerskie, również towarowe, mają bardzo dobre wyniki. Wydaje się, że liczba pasażerów w tym roku może być nawet większa niż w 2019 r. Zobaczymy, jak się będzie rozwijała sytuacja. Oczywiście przyczyn jest wiele, również to, że jest to konkurencyjny środek transportu.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Mularczyk: Do rzeczy, panie ministrze, do rzeczy.)</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">To tyle tytułem wstępu.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Jeśli chodzi o ten projekt, to przypominam, że zostały wykonane potężne prace projektowe. One stanowią podstawę do tego, żeby móc myśleć o tym, że w kolejnych etapach będzie on realizowany już na gruncie. I o tym państwo posłowie, szczególnie z ziemi małopolskiej, sądeckiej, Limanowszczyzny czy Podhala, wiecie doskonale.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">W tej chwili rzeczywiście toczą się — od lutego tego roku — postępowania przetargowe związane z wyłonieniem wykonawców na odcinki Chabówka — Rabka-Zaryte, Klęczany — Nowy Sącz. Jest to na etapie po aukcjach, trwa analiza ofert. Zakładamy, że w III kwartale nastąpi wybór konkretnych wykonawców. Oczywiście trzeba będzie rozwiązać problem zwiększonych środków potrzebnych na wykonanie tych inwestycji, bo one były liczone czy programowane w odniesieniu do tych działań 2 lata temu w kosztorysach. I to jest element stanowiący wyzwanie, przed którym stoimy, trzeba rozwiązać ten problem. Zakładam, że po tym rozstrzygnięciu od 2023 r. będziemy realizowali te inwestycje już na gruncie, a te dwie, o których mówię w tej chwili, zostaną zakończone do roku 2026, dlatego że one mają być sfinansowane ze środków Krajowego Programu Odbudowy. Jak wszyscy wiemy, ten program musi być zrealizowany do połowy roku 2026 i rozliczony. Tak że tak to wygląda w przypadku tych dwóch zadań.</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Jeśli chodzi o nową linię kolejową, to w tej chwili szykujemy postępowanie przetargowe, które będzie ogłoszone w tym roku i potrwa pewnie do połowy kolejnego. Przepraszam, będzie ogłoszone w przyszłym roku i po jego rozstrzygnięciu, już w ramach środków FEnIKS, jak ten program zostanie przyjęty, będziemy realizowali te inwestycje. Celem tych inwestycji jest oczywiście poprawa funkcjonowania kolei w Małopolsce. Ale przecież te inwestycje są ważne nie tylko z punktu widzenia regionalnego, ale również z punktu widzenia międzyregionalnego. Każdy chce jechać na Sądecczyznę, każdy chce jechać do Zakopanego, każdy chce zwiedzać okolice Limanowej. To są takie miejsce, takie atrakcje, które każdy Polak przynajmniej raz w życiu powinien zobaczyć. A jak zobaczy raz, to z całą pewnością będzie chciał tam wracać. Patrzymy na te inwestycje też z punktu widzenia transportu międzynarodowego, bo Dolina Popradu i połączenie ze Słowacją są tutaj niezwykle istotne — oczywiście w kolejnych etapach i w ramach kolejnych działań.</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Proszę, jeśli czegoś nie wyjaśniłem, o dodatkowe pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Już gotowy jest pan poseł Arkadiusz Mularczyk, który zada drugie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełArkadiuszMularczyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PosełArkadiuszMularczyk">Panie Ministrze! Rzeczywiście, jak pan widzi, panie ministrze, ta sprawa leży nam wszystkim na sercu, bo południe Małopolski jest regionem wykluczonym komunikacyjnie, niestety, jeśli chodzi o kwestię połączeń czy drogowych, czy kolejowych, i jesteśmy głęboko zaangażowani w to, żeby wspierać nasz rząd w przypadku tych inwestycji. Dziękujemy za to, co pan robi, co robi rząd, ale oczywiście też przyglądamy się uważnie, żeby te wszystkie procedury przebiegały jak najszybciej.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#PosełArkadiuszMularczyk">Pierwsza podstawowa sprawa, panie ministrze: Kiedy przewiduje pan podpisanie umów na kwestie wykonawcze oraz jak wygląda kwestia finansowania? Pan mówi, że czekamy na kwestię KPO, ale jaka to jest perspektywa? Czyli konkretnie: podpisanie umów i finansowanie — to są dwie kluczowe kwestie, co do których prosimy o odpowiedź, ponieważ pół Małopolski, przede wszystkim pół Małopolski południowej, ale też tysiące, setki tysięcy turystów, którzy chcieliby szybko dojechać do Zakopanego, do Nowego Sącza, Krynicy, Piwnicznej, Muszyny, o to pytają. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Nie mogę zgodzić się z tezą, że województwo małopolskie jest wykluczone komunikacyjnie.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Subregion.)</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Natomiast jeśli chodzi o subregion, to tu już można taką dyskusję podjąć. Stąd decyzja o tej inwestycji, ale też o innych, bo przecież to nie są jedyne inwestycje w infrastrukturę kolejową, również w subregionie. Warto też o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Oczywiście w tej chwili jesteśmy na takim etapie, że mamy w „Krajowym programie kolejowym” załącznik, który mówi o inwestycjach z krajowego programu odbudowy. Tam są wszystkie inwestycje na rezerwie. Będziemy dla nich teraz zabezpieczać środki w procedurze ustawy, którą państwo posłowie uchwaliliście, dotyczącej wdrażania środków europejskich z tej nowej perspektywy, jak również z krajowego programu odbudowy, czyli stosowne porozumienia pomiędzy PFR-em, ministerstwem funduszy i poszczególnymi ministrami to jest to działanie, które musi odbyć się teraz, ale my jako Ministerstwo Infrastruktury czy PKP Polskie Linie Kolejowe wyprzedzająco ogłosiło te przetargi, bo teoretycznie można byłoby powiedzieć, że gdybyśmy ich nie ogłosili w lutym, to moglibyśmy je ogłaszać dopiero po wykonaniu tych wszystkich czynności. Na szczęście prawo pozwala w sytuacji, w której inwestycja ma się finansować ze środków europejskich, ogłosić przetarg w formule warunkowej, polegającej na tym, że jeśli te środki nie trafią, nie zostaną przyznane, to przetarg będzie po prostu unieważniony. Mam nadzieję, że ta sytuacja tutaj nie wystąpi, nikt nie ma takiej intencji, jednak w przypadku wielu dużych przetargów, ale i mniejszych zdarzało się, że w sytuacji, w której jakiegoś konkursu nie wygrywa się ze środków europejskich, to działania nie ma.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Teraz jest ocena ofert po aukcji, wybór najkorzystniejszej oferty. Jak zostanie wybrana najkorzystniejsza oferta, to będzie ta cena Urzędu Zamówień Publicznych, tzw. cena uprzednia, przed podpisaniem umowy, i będzie faza podpisania umowy. Jeśli wszystkie elementy się spełnią, to myślę, że w tym roku powinniśmy tę umowę podpisywać i wchodzić w fazę realizacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękujemy bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Bardzo dziękujemy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękujemy bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Szanowni państwo posłowie, ogłaszam 5 minut przerwy, po której będziemy kontynuowali nasze obrady.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 47 do godz. 10 min 50)</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 18. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia pytania 10.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Będzie ono dotyczyło pomocy finansowej udzielanej warsztatom terapii zajęciowej w okresie pandemii i w okresie po-COVID-owym. Skierowane jest ono do minister rodziny i polityki społecznej, w imieniu której odpowiadał będzie sekretarz stanu w tym ministerstwie pan minister Paweł Wdówik.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Andrzej Szlachta, a kolejne pytanie — pan poseł Adam Śnieżek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełAndrzejSzlachta">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szeroka polityka prorodzinna i prospołeczna rządu Prawa i Sprawiedliwości obejmuje również troskę o osoby z niepełnosprawnością. Jedną z form pomocy osobom z niepełnosprawnością jest dofinansowanie działalności warsztatów terapii zajęciowej oraz zakładów aktywizacji zawodowej. W okresie 2 lat pandemii COVID-19 w szczególnej sytuacji znalazły się właśnie te instytucje. Obecnie w Polsce działa 726 warsztatów terapii zajęciowej, w których wsparcie otrzymuje ponad 28 tys. osób. Te warsztaty są dofinansowywane w 90% z funduszu państwa, konkretnie z PFRON-u. W okresie właśnie tych 2 lat siłą rzeczy ta działalność została w pewnym sensie ograniczona ze względu na pandemię.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PosełAndrzejSzlachta">Na przestrzeni ostatnich lat te fundusze znacznie rosną. Z poziomu 14 796 zł na osobę w odniesieniu do PFRON-u wzrosły w tym roku do ponad 24 tys. I chciałbym zapytać pana ministra, jak wygląda perspektywa dofinansowania w tych trudnych czasach dużej inflacji właśnie działalności warsztatów terapii zajęciowej w następnym roku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">I zapraszamy pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejPawełWdówik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozumiem, że pytanie, które pan poseł zadał, zmierza do uzyskania informacji, jak w obecnej sytuacji wygląda nasza reakcja na trudności. Rzeczywiście po przejściu COVID-u, który, myślę, warsztaty przetrwały obronną ręką, przywiązujemy bardzo dużą wagę do sytuacji osób z grupy korzystającej z placówek pobytu dziennego. To są najczęściej osoby potrzebujące wysokiego poziomu wsparcia, z małymi szansami na wejście na rynek pracy, stąd ich funkcjonowanie jest w wysokim stopniu zależne od pomocy państwa.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejPawełWdówik">W tej chwili mamy już 730 warsztatów terapii zajęciowej, ta liczba wzrosła. Rzeczywiście jest 28 580 osób korzystających z tych warsztatów. W wyniku stałych spotkań i kontaktów, wizyt w tych warsztatach mamy pełną świadomość i ogląd sytuacji. Stąd w roku 2021 dwukrotnie podwyższaliśmy kwotę dofinansowania. Ona początkowo była przewidziana od roku 2022 i w latach kolejnych na 22 896 zł, ale w wyniku rozmów i spotkań z przedstawicielami WTZ podnieśliśmy decyzją Rady Ministrów z 30 grudnia 2021 r. tę kwotę o kolejne 1200 zł, dlatego ona teraz wynosi 24 096 zł. To jest rzeczywiście wzrost, to jest ogromny skok od 2016 r., gdy pierwszy raz dokonywaliśmy podwyżki — wzrost z 14 790 zł do 24 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejPawełWdówik">Natomiast sytuacja inflacyjna, w której teraz jesteśmy, oczywiście dotyka te placówki w sposób bardzo odczuwalny, dlatego przygotowaliśmy dwa typy rozwiązań, dwa typy wsparcia. Pierwszy to wzrost finansowania od przyszłego roku. W przyszłym roku podniesiemy dofinansowanie o 14,9%, czyli o 3600 zł w skali roku, a w następnych 2 latach o kolejne 300 zł. Natomiast oprócz tego w przyszłym tygodniu mamy spotkanie z forum warsztatów terapii zajęciowej — ponieważ państwowy fundusz rehabilitacji przygotowuje też program pomocowy, to w wyniku ustaleń z WTZ zdecydujemy, jakiego obszaru dokładnie będzie ta pomoc dotyczyć. Wydaje się że najbardziej kosztownym obszarem jest zapewnienie transportu uczestników. Jesteśmy tu gotowi wydać nawet do 50 mln zł jeszcze w tym roku na ten cel. A więc będziemy analizować wspólnie te potrzeby i podejmiemy decyzję. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">I proszę pana posła Adama Śnieżka o zadanie drugiego pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełAdamŚnieżek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W tej chwili funkcjonuje w Polsce, jak już pan poseł Szlachta wspominał, 726 warsztatów terapii zajęciowej. Obejmują one opieką, współpracą ponad 70 tys. uczestników, osób z niepełnosprawnościami. Jaka byłaby optymalna liczba tych warsztatów w skali kraju i jakie są perspektywy rozwojowe tej formy wsparcia osób z niepełnosprawnościami? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">I prosiłbym pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejPawełWdówik">Rzeczywiście wsparcie dla tej grupy osób jest kluczowym wyzwaniem i w pewnym sensie też miarą jakości całego systemu pomocy socjalnej w kraju. Chcę przypomnieć, że w ostatnich latach została rozszerzona sieć środowiskowych domów samopomocy, gdzie powstały domy typu D i E, czyli dla osób ze sprzężonymi niepełnosprawnościami i dla osób z autyzmem, co jest szczególnym wyzwaniem w dzisiejszych czasach. Tak więc to finansowanie dla tych domów jest podwyższone.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejPawełWdówik">Z naszych analiz wynika, że w tej chwili to właśnie formy wsparcia gdzieś na granicy środowiskowych domów samopomocy i warsztatów terapii zajęciowej są najbardziej potrzebne. Natomiast chcę też podkreślić, że weszliśmy z nowymi rozwiązaniami, które są finansowane zarówno z Funduszu Solidarnościowego, jak i z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejPawełWdówik">Pierwsza forma to są centra opiekuńczo-mieszkalne. W ciągu ostatnich 3 lat powstało ich 78. To są małe, kameralne miejsca pobytu dziennego lub całodobowego o zupełnie innym standardzie i realizujące w praktyce zasadę deinstytucjonalizacji. Tam może mieszkać do 20 osób.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejPawełWdówik">Druga forma to są wspomagane społeczności mieszkaniowe. Program, uruchomiony na tym etapie jako program państwowego funduszu rehabilitacji, może być realizowany dzięki dodatkowym środkom przeznaczonym na to w zeszłym roku, to był dodatkowy 1 mld zł. To są społeczności mieszkaniowe, gdzie może mieszkać do 12 osób, co też jest w pełni zgodne z zasadami deinstytucjonalizacji. Ta forma adresowana jest do osób najgorzej funkcjonujących, czyli wymagających 24-godzinnego wsparcia, które potrzebują czasem nawet dwóch lub trzech asystentów.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejPawełWdówik">Na najbliższym posiedzeniu rady nadzorczej zostanie przyjęty kolejny program, nad którym już pracujemy, dotyczący finansowania pobytu w tych placówkach. Natomiast…</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejPawełWdówik">Jeśli pan marszałek pozwoli, dokończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Oczywiście, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejPawełWdówik">W ramach środków, o których już wspomniałem, tego dodatkowego 1 mld zł, pracujemy też nad uruchomieniem programu, który w pierwotnej wersji miał zakładać powstawanie nowych WTZ-etów i zakładów aktywności zawodowej. W tej chwili jednak, po przeprowadzonych analizach wydaje się, że ważniejszą rzeczą jest stworzenie miejsc aktywności zawodowej. I dlatego będziemy, tak sądzę, pochylać się raczej nad tworzeniem zakładów aktywności zawodowej, przedsiębiorstw socjalnych, spółdzielni socjalnych, czyli tych form, które są nowym rozwiązaniem, odpowiadającym na potrzeby osób mogących pracować, ale wymagających wyższego poziomu wsparcia w tej pracy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Kolejne pytanie dotyczy funkcjonowania systemu e-TOLL. Skierowane jest do ministra finansów, w którego imieniu będzie odpowiadał pan minister Mariusz Gojny.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Panowie posłowie Andrzej Gawron i Jarosław Gonciarz podzielą się pierwszym pytaniem.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przepraszam, pan poseł Andrzej Gawron i pan poseł Aleksander Mrówczyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełAndrzejGawron">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PosełAndrzejGawron">Panie Marszałku! Panie Ministrze! W 2021 r. wprowadzono elektroniczny system poboru opłat e-TOLL i to był jeden z największych projektów teleinformatycznych wykonanych przez administrację publiczną. Ten system umożliwia szybkie przejście przez bramkę, bez standardowego poboru opłaty na autostradzie. Widać szczególnie to podczas tych wakacji, bo gdy zawsze byliśmy bombardowani informacjami o długich kolejkach, to w tym roku takich informacji nie ma. Czyli system, można powiedzieć, zdaje egzamin — przejazd przez bramki jest szybszy i nie powoduje utrudnień.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PosełAndrzejGawron">Proszę pana ministra o przedstawienie zasad funkcjonowania tego systemu. Ile osób już z niego korzysta i ile, jak przewiduje ministerstwo, będzie z tego systemu korzystało? I oczywiście prosiłbym też o to, aby przedstawić koszty związane z jego funkcjonowaniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Prosimy pana posła Mrówczyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełAleksanderMrówczyński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zmiana systemu, która przybrała tak fundamentalny charakter, polegająca na przechodzeniu z transakcji gotówkowych na bezgotówkowe, wymaga zmiany myślenia przez wszystkich użytkowników tych dróg. Jest to szczególnie istotne w kontekście osób starszych, niebędących z reguły biegłymi w posługiwaniu się nowymi technologiami. Jakie działania podjęło Ministerstwo Finansów, by poinformować Polaków o zasadach funkcjonowania nowego systemu? Czy osoby nieposiadające smartfonów i lokalizatorów GPS mogą korzystać z płatnych odcinków autostrady? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Prosimy pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówMariuszGojny">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! System poborów elektronicznych KAS e-TOLL stworzony został z wykorzystaniem technologii pozycjonowania satelitarnego i wirtualnych bramownic. System SPOE KAS e-TOLL posługuje się danymi geologizacyjnymi z siatki dróg płatnych, co jest niezbędne do poboru opłat przekazywanych z urządzenia mobilnego do systemu SPOE KAS.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówMariuszGojny">System został uruchomiony, tak jak pan poseł wspominał, 24 czerwca. Początkowo uruchomiono go dla pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t. 1 grudnia 2021 r. wygaszony został manualny system poboru opłat na odcinkach autostrad A2 Konin — Stryków i A4 Wrocław — Sośnica. Tym samym ruch na tych odcinkach odbywa się w sposób płynny w trybie tzw. free flow, a kierowcy pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t są zobowiązani uiszczać opłaty w systemie e-TOLL. Jest to niezmiernie istotna zmiana i ułatwienie podróży w okresie wzmożonego ruchu turystycznego, w wakacje i w weekendy. Kierowcy, którzy wjeżdżają na płatny odcinek autostrady, nie muszą zatrzymywać się, żeby pobrać bilet kartonikowy. Zjeżdżając, nie muszą zatrzymywać się, aby opłacić bilet u inkasenta. Kierowcy samochodów osobowych mogą opłacić przejazd, kupując bilet autostradowy lub e-bilet w aplikacji e-TOLL PL. Bilet może występować w dwóch formach: w formie elektronicznej oraz w formie papierowej dedykowanej tym osobom, które są wykluczone informatycznie. Jeżeli chodzi o zakup e-biletu autostradowego, można dokonać go w aplikacji e-TOLL PL BILET, na stronie www.etoll.gov.pl oraz w aplikacjach partnerów systemu e-TOLL. Zakup biletu w formie papierowej możliwy jest w stacjach sieci obsługi naszych partnerów, na 1372 stacjach paliw Orlen i 26 stacjach Lotos. Aktualna lista partnerów jest dostępna na stronie www.etoll.gov.pl. Tak że te osoby spokojnie mogą go tam kupić.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówMariuszGojny">Dużym ułatwieniem, które zostało wprowadzone, dla kierowców, którzy planują podróż wcześniej, jest możliwość zakupu e-biletu autostradowego z 60-dniowym wyprzedzeniem. Okres jego ważności wynosi 48 godzin, licząc od zadeklarowanej daty i godziny rozpoczęcia podróży wskazanej na bilecie. Można go zwrócić przed wskazaną datą rozpoczęcia podróży w taki sam sposób, w jaki został zakupiony.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówMariuszGojny">W celu uiszczenia opłaty za przejazd za pomocą aplikacji e-TOLL PL lub urządzeń pokładowych OBU i ZSL, z których przekazujemy dane geolokalizacyjne do systemu e-TOLL, należy zarejestrować się w systemie e-TOLL przez internetowe konto klienta. Jest to logowanie się na autostradzie za pomocą systemu, z którego korzystają samochody o dopuszczalnej masie powyżej 3,5 t.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówMariuszGojny">Jaką kampanię informacyjno-promocyjną skierowaliśmy do naszych klientów? Podstawowym źródłem informacji o systemie jest strona www.etoll.gov.pl oraz uruchomione telefoniczne centrum obsługi klienta, które udziela całodobowej informacji w czterech językach. Do dyspozycji użytkowników jest również adres mailowy kontakt@etoll.gov.pl oraz formularz kontaktowy na stronie.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówMariuszGojny">W związku ze zmianą manualnego systemu poboru opłat na system e-TOLL została przeprowadzona ogólnopolska kampania informacyjno-promocyjna, która miała na celu poinformowanie użytkowników płatnych odcinków autostrad A2 i A4 o nowym sposobie wnoszenia opłaty za przejazd. W ramach płatnej kampanii promocyjnej, która rozpoczęła się na miesiąc przed wdrożeniem nowych zasad poboru opłat, przeprowadzono miesięczną ekspozycję potykaczy reklamowych usytuowanych bezpośrednio przed bramkami, miesięczną ekspozycję wieloformatowych banerów przy autostradzach A2 i A4, kampanie radiową i telewizyjną w formie spotów 30-sekundowych w ogólnopolskich stacjach radiowych i telewizyjnych, kampanię w Internecie obejmującą 30 i 6-sekundowe animacje oraz banery internetowe, kampanię w aplikacji drogowej Yanosik, z której dość często korzystają kierowcy. Dystrybuowano również ulotki i plakaty informacyjne w urzędach skarbowych oraz urzędach celno-skarbowych. Ulotki te były wykorzystywane również przez funkcjonariuszy Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego w trakcie kontroli na drodze. Ponadto materiały informacyjne dystrybuowane były na stacjach PKN Orlen, partnera tego systemu.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówMariuszGojny">Bezkosztowe działania obejmowały organizację konferencji prasowych, wysyłkę komunikatów prasowych, bieżące przekazywanie informacji i odpowiedzi na zapytania dziennikarskie, udzielanie wypowiedzi do mediów, działania komunikacyjne prowadzone na stronie systemu e-TOLL PL, czyli etoll.gov.pl, w BIP administracji skarbowej oraz na stronach internetowych jednostek jej podległych, czyli izb administracji skarbowej, umieszczanie informacji na tablicach zmiennej treści zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, wysyłkę mailingu do użytkowników e-TOL, działania komunikacyjne w mediach społecznościowych Ministerstwa Finansów, kontakty w ramach współpracy z regionalnymi rzecznikami miast, izbami administracji skarbowej. Wsparcia w zakresie komunikacji udzielali partnerzy Ministerstwa Finansów, czyli Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Główny Inspektorat Transportu Drogowego i Ministerstwo Infrastruktury. Dodatkowo 1 grudnia podjęte zostały działania prowadzone bezpośrednio na placach poboru opłat polegające na montażu nadruków na szybach tzw. bileterek.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówMariuszGojny">Jakie podejmujemy bieżące działania w związku ze wzmożonym ruchem turystycznym? Przed okresem wzmożonego ruchu turystycznego w sezonie wakacyjnym prowadzono działania informacyjne mające na celu przypomnienie kierowcom o konieczności wnoszenia opłat za przejazd odcinkami autostrad A2 i A4 objętymi systemem e-TOLL, jako najważniejsze można wymienić publikację komunikatu na stronie etoll.pl w dziewięciu wersjach językowych, a także na stronie BIP, Ministerstwa Finansów i Krajowej Administracji Skarbowej oraz na stronach internetowych jednostek terenowych Krajowej Administracji Skarbowej, wysyłkę komunikatu do mediów, Polskiej Agencji Prasowej, mediów ogólnopolskich, mediów branżowych. Komunikat został wysłany szeroko do mediów za pomocą Press Room oraz do grupy ok. 80 dziennikarzy, którzy zajmują się tematem e-TOLL, w tym do redakcji motoryzacyjnych. Jest aktywna informacja w mediach społecznościowych Ministerstwa Finansów i Krajowej Administracji Skarbowej, współpraca z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad w celu wykorzystania znaków zmiennej treści umiejscowionych przy drogach w całej Polsce, doinformowanie kierowców o płatności w systemie e-TOLL, współpraca z Ministerstwem Spraw Zagranicznych w celu dotarcia do kierowcy zagranicznego i działania lokalne podejmowane przez izby administracji skarbowej polegające na rozsyłaniu komunikatu do mediów regionalnych i lokalnych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz prosimy pana posła Jarosława Gonciarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełAndrzejGawron">Poseł Andrzej Gawron. Jeszcze zadam dodatkowe pytanie, bo pana Gonciarza nie ma w tej chwili. Panie marszałku, jeżeli mogę?</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PosełAndrzejGawron">Panie Ministrze! Chciałem zapytać o przedsiębiorców, ponieważ w przejściu z systemu viaTOLL na e-TOLL był też dłuższy okres przejściowy zadysponowany, bo jednak była to dosyć duża zmiana. Chciałem zapytać, czy ministerstwo ma informacje o tym, że na kontach w systemie viaTOLL znajdują się wciąż środki finansowe, które tam były, i czy jest możliwość odzyskania tych środków, chociażby kaucji za diagboxy, które były montowane w samochodach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Ponownie prosimy pana ministra Mariusza Gojnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówMariuszGojny">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oczywiście Krajowa Administracja Skarbowa prowadzi prace dotyczące bieżącego zwrotu tych środków ze starego systemu viaTOLL, systemu kaucji. Jest to prowadzone na bieżąco. Wszystkie środki, które przedsiębiorcy tam zgromadzili, zostaną na ich konta zwrócone. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pozostał nam ostatni podpunkt w tym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">A mianowicie panowie posłowie Przemysław Koperski i Rafał Adamczyk będą zadawali pytanie w sprawie wzrostu cen węgla, gazu, biomasy i uprawnień do emisji oraz związanych z tym problemów wielu elektrociepłowni i ciepłowni zlokalizowanych w małych i średnich miastach w Polsce, którym grozi bankructwo. Pytanie skierowane jest do prezesa Rady Ministrów, w imieniu którego odpowiadać będzie pani minister Anna Łukaszewska-Trzeciakowska.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę pana posła Przemysława Koperskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełPrzemysławKoperski">Pytanie było do pana premiera, ale dziękujemy pani minister, że zechce pani odpowiedzieć dzisiaj na bardzo ważne pytania. Kilkudziesięciu milionów złotych potrzebuje pilnie Energetyka Cieszyńska, aby tysiące mieszkańców Cieszyna i Śląska Cieszyńskiego korzystających z sieci ciepłowniczej nie zostało z zimnymi kaloryferami i zimną wodą podczas nadchodzącej zimy. Zagrożona jest również produkcja w rzemieślniczym Browarze Zamkowym, Polifarbie i Zakładach Mięsnych. To kluczowi pracodawcy w regionie. W spółce, której współwłaścicielem jest Tauron, czyli Skarb Państwa, brakuje na umorzenie uprawnień do emisji CO2 kwoty wynoszącej blisko 20 mln zł, co jest zagrożone opłatami sankcyjnymi — kwota wynosząca 25 mln zł. Brakuje 30 mln zł na dokończenie budowy trzech nowych kotłów gazowo-olejowych, a także 10 mln zł na zakup węgla na nadchodzący sezon grzewczy.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PosełPrzemysławKoperski">O krytycznej sytuacji zaalarmowali mnie związkowcy z samorządnego związku zawodowego pracowników ruchu ciągłego przy Energetyce Cieszyńskiej i radna Joanna Wowrzeczka. Ale alarmują również lokalne i krajowe media. Krytyczna sytuacja jest nie tylko w elektrociepłowni w Cieszynie, ale także w kilkudziesięciu miejscach w Polsce. Na dzisiaj z ciepła systemowego, pani minister, korzysta przecież 15 mln Polek i Polaków.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#PosełPrzemysławKoperski">Pytania do pana premiera, za pośrednictwem pani minister. Jakie działania podejmuje rząd premiera Mateusza Morawieckiego, by zapewnić mieszkańcom Polski i firmom zaopatrywanym z małych i średnich ciepłowni w okresie jesienno-zimowym ciepłe kaloryfery i ciepłą wodę użytkową czy dostawy pary użytkowej? Jakie działania podejmuje rząd, by elektrociepłownie, takie jak ta w Cieszynie, mogły bezpiecznie kontynuować swoją działalność w najbliższych miesiącach? Jak zagwarantujecie im dostawy węgla? Jak rząd zamierza pomóc w zakończeniu transformacji energetycznej przedsiębiorstw ciepłowniczych? Na co rząd wydał miliardy złotych, które pozyskał do tej pory z uprawnień do emisji CO2? Jakie wiadomości na 2 miesiące przed sezonem grzewczym mają państwo dla burmistrz Cieszyna, radnych, mieszkańców, firm i tych wszystkich Polek i Polaków, którzy obawiają się, że będą mieli zimne kaloryfery i zimną wodę w kranach w najbliższych miesiącach?</u>
          <u xml:id="u-99.3" who="#PosełPrzemysławKoperski">Pytanie od mieszkańca, bo czas się już kończy, od jednej z mieszkanek Cieszyna bezpośrednio do pana premiera. Jaki ma pomysł i technikę na mycie dzieci w zimnej wodzie w nadchodzącym okresie jesienno-zimowym? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Szanowny Panie Marszałku! Panowie i Panie Posłowie! Panie Pośle! Ten kryzys wywołany przez Putina, który nas otacza… Nie wiem, czy mnie słychać.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Słychać, słychać.)</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#komentarz">(Głos z sali: …ludziom trzeba pomóc.)</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Rozumiem. Tylko że jesteśmy w sytuacji ekstraordynaryjnej i mierzymy się z nią wszyscy cały czas. Dynamika, która nas otacza, jest, jaka jest. Dobrze państwo wiecie…</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Dajcie odpowiedzieć pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-101.6" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Panie marszałku, tutaj pan poseł bardzo krzyczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przepraszam bardzo, sytuacja się powtarza, tak jak było poprzedniego dnia.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę, jesteśmy jeszcze w punkcie: pytania.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pozwólmy, aby pani minister odpowiedziała na pytanie, które zadali koledzy z Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">W tej chwili w tej Izbie procedujemy nad dwiema ustawami: ustawą o dodatku węglowym i ustawą o wzmocnieniu bezpieczeństwa gazowego państwa, które m.in. odpowiadają na wyzwania, z którymi mierzy się nasze społeczeństwo, mierzymy się wszyscy. Nikt z nas nie był w stanie przewidzieć z dużą perspektywą tego, co się wydarzyło. Międzynarodowa agencja energii określa ten kryzys jako kryzys historyczny, którego nie mieliśmy od II wojny światowej. I rzeczywiście kryzys związany zarówno z polityką energetyczną Unii Europejskiej i cenami uprawnień do emisji, które stały się instrumentem finansowym i elementem spekulacji, jak i cenami węglowodorów, zaburzonymi łańcuchami dostaw węglowodorów, graniem cenami gazu ze strony Gazpromu powoduje wyzwania, z którymi musimy się mierzyć, na które odpowiadamy m.in. tymi dwiema procedowanymi ustawami.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">W ustawie o dodatku węglowym jest wprowadzony mechanizm obejmowania gwarancjami Skarbu Państwa zobowiązań finansowych BGK w ramach linii kredytowych dla przedsiębiorstw ciepłowniczych w zakresie ich podstawowej działalności, czyli np. w zakresie zakupów paliwa na kolejny sezon grzewczy. Nad tą ustawą w tej chwili proceduje parlament. Liczymy, że zostanie szybko uchwalona, wejdzie w życie i spowoduje, że zakupy paliwa dla przedsiębiorstw ciepłowniczych będą zabezpieczone w sposób jeszcze bardziej pewny.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli chodzi o węgiel, to tak jak wczoraj mówiła pani minister Moskwa, dostawy płyną. Prowadzimy stałe analizy sytuacji, która nas otacza. I tak jak mówię, sytuacja jest bardzo dynamiczna. To niespodziewany kryzys i wszyscy musimy się z nim mierzyć w sposób odpowiedzialny i po prostu we współpracy ze sobą. 70% ciepłowni zaopatruje się właśnie w paliwo węglowe. Tym zabezpiecza swoje dostawy paliw. 15% to jest gaz, 15% to jest biomasa. We wszystkich tych obszarach prowadzone są działania, które mają zabezpieczyć dostawy tak, żeby ciepłownie ten węgiel i to paliwo po prostu mogły zabezpieczyć dla siebie. To się dzieje właśnie w tej chwili, dlatego apelujemy o to, żeby ustawy, które wprowadziliśmy pod obrady parlamentu, zostały w miarę sprawnie wdrożone.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Ale jedną już przyjęliście, pani minister, a teraz wycofujecie się.)</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Ale teraz mówimy o ciepłowniach, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Szanowny panie pośle, chciałem jeszcze raz poprosić. To jeszcze nie jest punkt: informacja bieżąca, tylko kończymy pytania, które zadają koledzy z Lewicy, a oni by chcieli usłyszeć odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">I rzeczywiście, jeżeli chodzi o — tu jeszcze odpowiem panu posłowi — kwestie wyników finansowych i kondycji finansowej ciepłowni, to dużym uderzeniem były 2 lata gwałtownych wzrostów uprawnień do emisji, spekulacyjnych działań na rynku i na instrumencie finansowym, którym de facto są uprawnienia do emisji. Do tego doszedł kryzys energetyczny, który został wywołany przez Rosję i który spowodował gwałtowne wzrosty ceny surowców, ale również zakłócenie łańcucha dostaw. Musimy pamiętać, że biomasa była też w dużej części sprowadzana z kierunków wschodnich. Te łańcuchy dostaw również zostały zaburzone. Pracujemy nad tym, żeby otworzyć nowe kierunki, analogicznie do dostaw węgla, który jest sprowadzany w tej chwili z Ameryki Południowej, ze Stanów Zjednoczonych, z kierunku wschodniego, również z dalekiej Azji. W podobny sposób analizujemy kierunki pozyskania biomasy. Tutaj również Azja jest nowym, obiecującym kierunkiem, z którego można to paliwo sprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Wracając do uprawnień do emisji, chcę powiedzieć, że były interwencje Ministerstwa Klimatu i Środowiska, były zmiany w rozporządzeniu taryfowym, rekompensaty za wzrost cen do uprawnień. W tej chwili na ten kryzys wywołany przez ceny emisji nałożył się kryzys energetyczny. Odpowiedzią na ten kryzys energetyczny jest rozwiązanie zawarte w projekcie ustawy o dodatku węglowym dotyczące gwarancji Skarbu Państwa na zobowiązania BGK-u. Chodzi o linie kredytowe w przypadku zakupu paliwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jako drugi pytanie zadaje pan poseł Rafał Adamczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Pytanie uzupełniające. Doskonale wiemy, że elektrociepłownie i ciepłownie dostarczają ciepło prawie do 40% gospodarstw polskich, ale bardzo ważnym elementem łączącym się z ciepłownictwem jest wytwarzanie energii elektrycznej. Dwa pytania. Czy prawdą jest, że obecnie jest niewystarczająca ilość węgla w elektrowni w Jaworznie i że od 20 lipca z systemu wypadł jeden z bloków węglowych tej elektrowni? Oraz bardzo bym prosił o konkretną informację i pani stanowisko w takiej sprawie: Czy docierają do pani minister sygnały, że dostarczany do polskich elektrowni węgiel jest złej jakości? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Ponownie prosimy panią minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli chodzi o sytuację w zakresie rezerw mocy, to ona jest na polskim rynku stabilna i system elektroenergetyczny pracuje stabilnie w graniach bezpieczeństwa pracy z zachowaniem rezerw. Rzeczywiście zaniepokojenie wywołała pewnie sytuacja awaryjna z 4 lipca, która spowodowała wyłączenie części bloków i pewne niedobory, które są w tej chwili w trzech elektrowniach, o ile dobrze pamiętam. To jest sytuacja przejściowa, która zdarza się nie pierwszy raz i nie ostatni, biorąc pod uwagę skalę tego kryzysu, który mamy w tej chwili. Nie jestem w stanie w sposób odpowiedzialny powiedzieć, że stało się coś niezwykłego. Pamiętamy kryzys z roku 2015, z sierpnia. To się zdarza, po prostu, natomiast system jest stabilny i bardzo proszę, żebyśmy Polaków nie straszyli.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli chodzi o jakość węgla, to do mnie takie sygnały nie dotarły, ale oczywiście sprawdzę i pozwolę sobie odpowiedzieć na piśmie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pytanie to kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przypominam, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie zagrożenia bezpieczeństwa finansowego i energetycznego polskich rodzin, o przedstawienie której wnosił Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przypominam również, że przedstawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty. Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie wystąpienia przedstawiciela Rady Ministrów. Czas przeznaczony na rozpatrzenie punktu: Informacja bieżąca nie może być dłuższy niż 90 minut.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Borysa Budkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełBorysBudka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PosełBorysBudka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj w tych ławach powinien zasiadać premier Morawiecki. Dzisiaj w tych ławach powinien zasiadać wicepremier Jacek Sasin, ale oni po prostu zdezerterowali. Dlaczego? Dlatego że rozpatrujemy najbardziej wrażliwy, najbardziej sensytywny punkt w ostatnich miesiącach, jeśli nie latach. Rozmawiamy o bezpieczeństwie polskich rodzin. Rozmawiamy o bezpieczeństwie energetycznym, ale również bezpieczeństwie finansowym. I co się okazuje? Otóż od 7 lat, kiedy rządzą rządy tzw. Zjednoczonej Prawicy, nie zrobiono nic, by zabezpieczyć Polaków przed tym, co teraz może się stać, co stanie się tej zimy.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A 8 lat wstecz?)</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PosełBorysBudka">Zmarnowaliście 7 lat, uzależniliście Polskę od rosyjskiego węgla…</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: A pan przewodniczący Budka może o tych swoich 8 mówi?)</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#PosełBorysBudka">…a dzisiaj, kiedy za to trzeba odpowiedzieć, wywieszacie białą flagę. Premier Morawiecki od wielu miesięcy okłamuje Polaków. Od marca wiedział doskonale, że zabraknie węgla, a tymczasem jeszcze w maju…</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Zamknąć Turów.)</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#PosełBorysBudka">…pan minister Naimski, do którego wrócimy, ale późnej geniusz ekonomii pan Jacek Sasin zapewniali, że węgla nie zabraknie. Co zrobiliście? Proste liczby. Otóż w 2015 r. import węgla z Rosji w Polsce to było niecałe 5 mln t. Wiecie, ile wynosił import węgla z Rosji w 2018 r.? To środek rządów Zjednoczonej Prawicy.</u>
          <u xml:id="u-111.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Kowalski powie.)</u>
          <u xml:id="u-111.9" who="#PosełBorysBudka">Blisko 13 mln t. To jest obraz tych, którzy rzekomo nie robili interesów z Putinem.</u>
          <u xml:id="u-111.10" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: Bo wasi samorządowcy to sprowadzają.)</u>
          <u xml:id="u-111.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo przepraszam. Chciałbym poprosić, panie przewodniczący, aby pozwolono panu zarówno z jednej, jak i z drugiej strony na wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełBorysBudka">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PosełBorysBudka">Szanowni Państwo! Kłamstwem Polacy nie ogrzeją domów. Kłamstwem Polacy nie nakarmią swoich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: No właśnie, no właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#PosełBorysBudka">Kłamstwem nie spłacą rat kredytów, które tak rosną. Otóż tutaj, w tym miejscu, dzisiaj oprócz wymienionych przeze mnie premiera i wicepremiera powinien zasiadać ten, który doprowadził do hiperinflacji.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Tusk.)</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#PosełBorysBudka">Pan Adam Glapiński. Ale cóż, on wypoczywa w Sopocie, na molo udziela dobrych rad i on ma w nosie to, co zgotował Polakom, bo rząd się sam wyżywi, bo on za zeszły rok zainkasował ponad 1 mln zł i on ma za co wypoczywać nad polskim morzem.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#PosełBorysBudka">Ale, szanowni państwo, wracam do tego, czego najbardziej boją się Polacy.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Waszych rządów.)</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#PosełBorysBudka">Boją się tego, że nie będą w stanie ogrzać swoich domów. Co zrobiliście przez 7 lat? Przed chwilą pani wiceminister mówiła o spekulacjach dotyczących certyfikatów CO2. Wasz rząd przejadł ponad 60 mld zł…</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-113.10" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-113.11" who="#PosełBorysBudka">…dlatego że te pieniądze, szanowni państwo nie lądowały w tej Brukseli, o którą wy się tak upominacie. Te pieniądze lądowały w budżecie państwa.</u>
          <u xml:id="u-113.12" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Proszę tyle nie kłamać.)</u>
          <u xml:id="u-113.13" who="#PosełBorysBudka">I zamiast zainwestować w sieci…</u>
          <u xml:id="u-113.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Fotowoltaika.)</u>
          <u xml:id="u-113.15" who="#PosełBorysBudka">…zamiast zainwestować w fotowoltaikę, zamiast zainwestować w OZE, wy od 2015 r. krok po kroku likwidowaliście możliwości alternatywnych źródeł energii. To wy uzależniliście polskie elektrownie od węgla z Rosji, potem naciskaliście na to embargo, teraz zwalacie na opozycję, a tak naprawdę straciliście 7 lat. To przecież wy… Tu jest pan poseł, który oskarżał nawet premiera o zdradę, za to z rządu pan wyleciał, o ile się nie mylę. Teraz tak pan bardzo chce wrócić do tego rządu, że wymyśla pan te wszystkie dyrdymały, że dzisiaj to wszystko wina Tuska.</u>
          <u xml:id="u-113.16" who="#PosełBorysBudka">Szanowni Państwo! Czas wreszcie powiedzieć Polakom prawdę. 7 lat nic nierobienia. Najlepszym dowodem na to, w jaki sposób traktujecie polskie rodziny, jest wczorajsza dymisja pana Naimskiego. Otóż okazuje się, że jedyny człowiek — akurat nie zgadzam się w wielu rzeczach, o których mówił — który uczciwie mówił o zagrożeniu fuzji Orlenu z Lotosem i wyprzedaży majątku narodowego Rosjanom, został przez was zdymisjonowany. Niektórzy mówią bardzo złośliwie — ja się pod tym nie podpisuję — że frakcja złodziei wygrała z frakcją wariatów, ale absolutnie nie o to chodzi. Myślę, że frakcja patriotów, taka malutka, coraz mniejsza w waszym ugrupowaniu, już przegrała do reszty, bo wy jesteście ludźmi, którzy 7 lat rządów zmarnowali. Przeznaczyliście je tylko na to, by się samemu wyżywić. I kiedy Polacy będą marznąć tej zimy, wy będziecie jak te tłuste koty, których symbolem jest pan Czarnek, zacierać ręce w ciepłych limuzynach, w ciepłych gabinetach.</u>
          <u xml:id="u-113.17" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: A co ma pan Czarnek do tego?)</u>
          <u xml:id="u-113.18" who="#PosełBorysBudka">Wy się wyżywicie, 40% podwyżki dostaliście, i wasi ministrowie, których jest najwięcej w historii. Wy sobie dacie radę.</u>
          <u xml:id="u-113.19" who="#PosełBorysBudka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dlatego nieobecność premiera Morawieckiego, nieobecność wicepremiera Sasina na tak ważnej debacie…</u>
          <u xml:id="u-113.20" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: I słuchaniu dyrdymałów.)</u>
          <u xml:id="u-113.21" who="#PosełBorysBudka">…świadczy o tym, że już dawno wywiesiliście białą flagę. A to, co dzisiaj proponujecie Polakom, to pieniądze i mówicie: poradźcie sobie z problemem sami.</u>
          <u xml:id="u-113.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Więcej niż wy.)</u>
          <u xml:id="u-113.23" who="#PosełBorysBudka">Szanowni Państwo! Węgla nie dodrukujecie.</u>
          <u xml:id="u-113.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie da się.)</u>
          <u xml:id="u-113.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu przewodniczącemu Borysowi Budce.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">A teraz proszę o udzielenie odpowiedzi podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska panią minister Annę Łukaszewską-Trzeciakowską.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jezus Maria, znowu…)</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#komentarz">(Głos z sali: O Jezu…)</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jednocześnie bardzo proszę o umożliwienie wypowiedzi pani minister.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Grabiec: Współczujemy pani minister.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Widzę, że nie cieszy panów moja obecność.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Nie, współczujemy pani.)</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Bardzo mi przykro. To: o, Jezu było dosyć wymowne.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Proszę państwa, nie będę się odnosić do…</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie wiadomo do czego.)</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">To znaczy jest do czego i do tego postaram się odnieść, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli chodzi o moc zainstalowaną w OZE, to w 2015 r. było 7 GW, w tej chwili jest 20 GW. To jest 13 GW przyrostu.</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-115.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzy razy więcej.)</u>
          <u xml:id="u-115.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-115.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">To jest jeden z konkretów.</u>
          <u xml:id="u-115.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy naprawdę wierzycie w te banialuki?)</u>
          <u xml:id="u-115.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Do roku 2025…</u>
          <u xml:id="u-115.13" who="#komentarz">(Głos z sali: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-115.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale z czego ty się cieszysz?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pani minister, proszę chwileczkę poczekać, niech te brawa wybrzmią, wzajemna radość niech ucichnie.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Handel z zagranicznymi firmami.)</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Będą kolejne.)</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">7 lat, 8 lat.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Cygara z Hawany.)</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Czy możemy prosić państwa posłów z obydwu stron o to, żeby pani minister mogła udzielić odpowiedzi?</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">To ja jeszcze raz zacznę od początku. Jeżeli chodzi o 2015 r., to było 7 GW, w tej chwili 20 GW mocy zainstalowanej w OZE.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: A ile biomasy w tym jest, pani minister?)</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Operatorzy systemów dystrybucji zainwestowali 6 mld w przyłączenia, z czego między rokiem 2019 a rokiem 2021 szesnastokrotnie zwiększyła się liczba przyłączeń, a w mikroinstalacjach — osiemnastokrotnie.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">To wskazuje na to, jak rośnie ta dynamika w przypadku OZE. Jeżeli chodzi o rok 2028, to ma być już 28 GW, a 2030 r. — 50 GW, w tym offshore. W związku z tym to nie jest tak, że nie inwestujemy środków — inwestycje infrastrukturalne w odnawialne źródła energii są ogromne.</u>
          <u xml:id="u-117.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Wracając do pana przewodniczącego: to były konkrety. Do niekonkretnych informacji od pana przewodniczącego nie będę się odnosić. Jeżeli chodzi o energetyczne bezpieczeństwo polskich rodzin, to wiem, że powtarzamy to często, ale powtórzę jeszcze raz: mierzymy się z największym kryzysem energetycznym od II wojny światowej. Wojna, którą wypowiedział Europie Putin, wypowiedziała Rosja, zaczęła się jesienią zeszłego roku i również ma wymiar wojny energetycznej. Mimo tej agresji stabilność dostaw energii dla odbiorców w Polsce zagrożona nie jest i nie będzie. System elektroenergetyczny pracuje stabilnie w granicach bezpieczeństwa pracy. Brak jest zagrożeń dla ciągłości dostaw energii elektrycznej do odbiorców w Polsce. Bardzo prosimy, żeby nie straszyć Polaków.</u>
          <u xml:id="u-117.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Oczywiście wyzwania są ogromne, reagujemy na nie w sposób dynamiczny. Tak jak mówiłem w poprzednim wystąpieniu, do laski marszałkowskiej wpłynęły dwa projekty, w tej chwili są procedowane obydwa: o dodatku węglowym i o zwiększeniu bezpieczeństwa gazowego państwa w związku z sytuacją na rynku gazu. Było pierwsze czytanie, są procedowane, mamy nadzieję, że zostaną szybko przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-117.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Teraz przechodzę od ogółu do szczegółu, bo jeszcze muszę zostawić czas dla mojego kolegi. Jeżeli chodzi o każdy z krytycznych nośników energii po kolei, co do węgla — procedowana jest nowa regulacja. Ja nie będę tego rozwijać, bo państwo doskonale to wiecie. W komisji była na ten temat dyskusja. Tu również jesteśmy zabezpieczeni, dostawy płyną, tak jak mówiliśmy, nie tylko z Kolumbii czy Stanów Zjednoczonych, ale również z dalekiej Azji. Do końca roku zakontraktowane jest 7 mln t surowca. Sprowadzamy węgiel — na koniec czerwca dopłynęło łącznie 3 mln t. Sprowadzany jest głównie węgiel energetyczny dla odbiorców końcowych, ale nie tylko.</u>
          <u xml:id="u-117.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli chodzi o gaz ziemny, to poziom wypełnienia magazynów — o tym mówiła pani minister Moskwa — to jest blisko 100%. Mamy interkonektor z Litwą, za chwilę będziemy mieć interkonektor ze Słowacją. Otwieramy Baltic Pipe, od października będzie nim płynął gaz, od stycznia 2023 r. przepustowość wyniesie 10 mld m3. Rozbudowywany będzie terminal LNG w Świnoujściu, terminal w Gdańsku i tutaj stabilność dostaw jest bezpieczna. W Europie w tej chwili, o ile dobrze pamiętam, 11 krajów zgłosiło ryzyko, jeżeli chodzi o dostawy, w tym tylko jeden kraj, czyli Niemcy, na poziomie II stopnia. My jesteśmy bezpieczni, jeżeli chodzi o gaz. Jak wczoraj mówiła pani minister, chciałbym, żeby to wybrzmiało na sali, mimo że się powtórzę: my zostaliśmy odcięci od rosyjskiego gazu 8 miesięcy przed planowanym odcięciem związanym z budową Baltic Pipe, a mimo to poradziliśmy sobie, byliśmy na to gotowi, byliśmy przygotowani. Myślę, że to jest ogromny sukces, który widzimy nie tylko my, ale widzi też Międzynarodowa Agencja Energetyczna i to podkreśla.</u>
          <u xml:id="u-117.12" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Jest sukces.)</u>
          <u xml:id="u-117.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli chodzi o wsparcie, to tak jak mówiłam, jest dodatek osłonowy, jest w tej chwili procedowany dodatek węglowy, zredukowane są stawki VAT na wszystkie nośniki energii, jeżeli chodzi o węglowodory. A przyspieszanie inwestycji w OZE jest zaplanowane nie tylko na lądzie, ale też na morzu — to jest kluczowe dla przyszłej stabilności systemu. Jeżeli chodzi o kwestię zabezpieczenia i wsparcia, poproszę pana ministra o wystąpienie w drugiej części czasu. Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-117.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszamy na mównicę pana ministra Stanisława Szweda, sekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Co dla naszych seniorów kochanych? Podwyżki?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że warto dzisiaj porozmawiać o bezpieczeństwie polskich rodzin. Różnica między naszym rządem a rządem naszych poprzedników jest taka, że my przez te wszystkie lata kontynuujemy programy wsparcia polskich rodzin…</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">…w przeciwieństwie do państwa.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Rodziny Radziwiłłów.)</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Państwo zawsze tłumaczyliście, że mieliście kryzys i nie mogliście nic zrobić. Pamiętamy kilkuzłotową waloryzację i inne rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: To zależy od inflacji, pan już to wie.)</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Różnica jest taka, że mamy dzisiaj kryzys, największy kryzys, jak pan minister powiedział, od II wojny światowej. I wszystkie programy społeczne realizujemy i jeszcze dokładamy kolejne działania, żeby wspierały nasze rodziny. I tym się różnimy.</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#komentarz">(Poseł Jan Grabiec: Inflacja+, największy program społeczny.)</u>
          <u xml:id="u-119.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Jeżeli chodzi o inflację, doskonale pan wie, że nie są to czynniki, które są spowodowane naszymi programami społecznymi, tylko są spowodowane wojną na Ukrainie. Doskonale o tym wiecie.</u>
          <u xml:id="u-119.10" who="#komentarz">(Poseł Jan Grabiec: Dlaczego emeryci biednieją?)</u>
          <u xml:id="u-119.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">I warto wam przypominać, bo nie pamiętacie, jakie programy realizujemy choćby w kontekście tego, co państwo zapowiadaliście, a czego nie realizowaliście. Ostatnie…</u>
          <u xml:id="u-119.12" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: 15% to jest wasza inflacja, za to odpowiadacie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Panie ministrze, przepraszam na chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">To może tak. Jeszcze raz przypomnę choćby programy, które są skierowane do naszych seniorów. Zacznijmy od mechanizmu waloryzacyjnego tego roku.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: Może darmowe leki, co?)</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Po raz pierwszy wskaźnik waloryzacji wzrostu wynagrodzeń podnieśliśmy z ustawowego 20-procentowego wzrostu do 63%. Nigdy w historii taka rzecz się nie wydarzyła. Ponad 18 mld zł przeznaczyliśmy na waloryzację dla emerytów i rencistów. Ponad 3,5 mld zł dodatkowych środków.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">To jest oczywiście jeden z przykładów. Oczywiście dodatkowe świadczenia, które wprowadziliśmy w postaci trzynastej i czternastej emerytury to też dodatkowe środki. Tylko w ostatnich 2 latach to ponad 43 mld zł, które trafiły do polskich rodzin, to dodatkowe środki, które pomagają naszym emerytom.</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Jeżeli chodzi o to, o czym też wielokrotnie opowiadaliście, tj. choćby o kwotę wolną od podatku: kwota wolna od podatku dla emerytów — do 2,5 tys. zł. Przy średniej emeryturze to jest dodatkowo 2 tys. zł dla emerytów. Czyli to jest bezpośrednie wsparcie, które pomaga naszym emerytom. Łatwo można byłoby sobie wyobrazić, gdyby nie było tych działań w sytuacji, jaką dzisiaj mamy — wojna na Ukrainie — jaka byłaby sytuacja rodzin emeryckich. Te programy działają, wspomagają nasze rodziny.</u>
          <u xml:id="u-121.7" who="#komentarz">(Poseł Jan Grabiec: Panie ministrze, dlaczego w takim razie emeryci biednieją?)</u>
          <u xml:id="u-121.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Najważniejsze, że je kontynuujemy, czyli trzynasta emerytura, czternasta emerytura, wysoka waloryzacja jak również emerytura bez podatku do kwoty 2,5 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-121.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Ale oczywiście w działalności wsparcia polityki rodzinnej to jeszcze wsparcie dla rodziny. Nasz program 500+ w 2022 r. to jest kolejne 40 mld zł, które trafiają do polskich rodzin. A łącznie od samego początku programu to jest już ponad 200 mld zł, które trafiło do polskich rodzin — 200 mld zł. Jeżeli państwo twierdzicie, że to nic, że nie ma żadnego wsparcia, to naprawdę trudno z tym dyskutować. Ponad 200 mld trafiło do polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-121.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">„Dobry start” to program, który jest skierowany też do naszych dzieci, tzw. wyprawka szkolna to też jest dodatkowe wsparcie. Program dotyczący osób niesamodzielnych, które też potrzebują wsparcia, czyli kolejne 500+ dla osób niesamodzielnych, które korzystają z tego programu. Ponad 660 tys. zł dzisiaj to jest wysokość tego wsparcia do kwoty 1860 zł. Czyli kolejne wsparcie dla tej grupy. Oczywiście jest też dodatkowe wsparcie choćby ze środków PFRON-owskich, w tym roku ponad 4 mld zł na programy dotyczące wsparcia osób niepełnosprawnych, w tym np. asystent osoby niepełnosprawnej — kwota ponad 500 mln zł. Nigdy w historii naszego kraju nie przeznaczaliśmy takich środków. Po to to robimy, żeby właśnie w takich sytuacjach kryzysowych rodziny miały zapewnione wsparcie, zarówno osoby niepełnosprawne, osoby z małymi dziećmi, jak i nasi seniorzy.</u>
          <u xml:id="u-121.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Do tego warto podkreślić sytuację na rynku pracy. Mamy najniższe bezrobocie, jeśli chodzi o stopę bezrobocia w Unii Europejskiej: 4,9 według naszej skali.</u>
          <u xml:id="u-121.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-121.13" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: 14% Tuska.)</u>
          <u xml:id="u-121.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Według Eurostatu — 2,6%, czyli nawet w sytuacji kryzysowej potrafiliśmy przez cały kryzys wyjść obronną ręką, jeśli chodzi o miejsca pracy. Dzięki temu, że mamy bardzo niskie bezrobocie, mamy też dobrą sytuację na rynku pracy, czyli najważniejszy element, jakim jest praca. Dajemy ludziom pracę, możliwość zarobkowania, możliwość dodatkowych wpływów, które są z pracy. Tak że te wszystkie działania pozwalają na to, że mimo bardzo trudnej sytuacji, z którą mamy do czynienia, nasze rodziny zabezpieczamy w maksymalny sposób. Do tego, o czym mówiła też pani minister, dodatkowe środki, które przeznaczamy na wsparcie, dodatki osłonowe, a dzisiaj jeszcze będzie kwestia, którą przyjmiemy dzisiaj, jutro w parlamencie, tzw. dodatek węglowy. Czyli wszystkie działania mają służyć temu, aby zabezpieczyć nasze rodziny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Serdecznie dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Informuję, że zgłosili się posłowie do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">W trosce o to, aby wszyscy państwo posłowie mogli zabrać głos, ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jednocześnie informuję, że jeżeli ten czas będzie wydłużony, nie będę zbytnio rygorystycznie ingerował.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zatem zapraszam panią poseł Urszulę Rusecką, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełUrszulaRusecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Priorytetem rządu Prawa i Sprawiedliwości zawsze było, jest bezpieczeństwo finansowe i energetyczne polskich rodzin. My to udowodniliśmy. Uważałabym tę waszą troskę o losy Polaków zawartą w pytaniach za zasadną, gdybym nie miała przekonania, że jest to tylko pretekst do zbicia kapitału politycznego ugrupowania, które aspiruje do rządzenia krajem. Straciliście państwo podstawowe kompetencje, by sprawować władzę w tak trudnych czasach. Po prostu nie potraficie prawidłowo ocenić ryzyk.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#PosełUrszulaRusecka">To państwo z Koalicji Obywatelskiej, z Lewicy pośrednio jesteście odpowiedzialni za kryzys energetyczny na świecie, bo zgodziliście się na zgubną politykę narzucaną wam przez Unię Europejską.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Na świecie.)</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Ale to Morawiecki.)</u>
          <u xml:id="u-123.6" who="#PosełUrszulaRusecka">Naprawdę chcecie opierać swoją wiarygodność na kłamliwych tezach wygłaszanych przez byłego szefa EPP, człowieka, który zamykał kopalnie, likwidował całe branże, kazał ludziom pracować aż do śmierci?</u>
          <u xml:id="u-123.7" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Za michę ryżu.)</u>
          <u xml:id="u-123.8" who="#PosełUrszulaRusecka">Nie zauważyliście, że żyjecie w alternatywnej rzeczywistości? Nie dostrzegliście tego, że świat od 2 lat zmaga się z niespotykaną od 100 lat pandemią, a teraz za naszą wschodnią granicą toczy się regularna, okrutna wojna?</u>
          <u xml:id="u-123.9" who="#komentarz">(Poseł Cezary Tomczyk: Mam taką radę: jak ma się wystąpienie i się czyta, to słabo to wychodzi.)</u>
          <u xml:id="u-123.10" who="#PosełUrszulaRusecka">Wyjdźcie z tego matriksa i pomagajcie Polsce, Polakom i rządowi, tak jak robi to opozycja w innych krajach Europy.</u>
          <u xml:id="u-123.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-123.12" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Pomagajcie rządowi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu pana posła Tomasza Piotra Nowaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Rzeczywiście to my zbudowaliśmy Opole i Jaworzno. Wy jesteście lepsi, bo zbudowaliście Ostrołękę i ją zburzyliście. To jest rewelacja.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Jeśli chodzi o kryzys klimatyczny i energetyczny, który trwa, to zawsze zakrywaliście oczy i mówiliście: nie, tylko węgiel, tylko węgiel. Minie 200 lat, 400 lat i co? Węgla nie ma. Z waszego powodu nie ma węgla.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Hipokryzja.)</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#PosełTomaszPiotrNowak">To wy pozamykaliście 17 kopalń albo przygotowywaliście je do zamknięcia. My przez cały czas uważaliśmy, że trzeba robić wszystko racjonalnie i podejmować decyzje.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Szybciej zamykać kopalnie.)</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Tymczasem wy nie podejmujecie żadnych decyzji. Przykładem jest niestety awaryjność elektrowni, która jest w tej chwili szokująca. Przykładem był 4 lipca. Gdyby nie słynni Niemcy, pojawiający się w waszych wypowiedziach…</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Czesi.)</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#PosełTomaszPiotrNowak">…to nie mielibyśmy energii. Mamy energię, ponieważ te elektrownie, które zbudowaliśmy, jeszcze funkcjonują, ale sprawiacie, że nie mają węgla. To jest zasadniczy problem.</u>
          <u xml:id="u-125.10" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: A jakie elektrownie zbudowaliście?)</u>
          <u xml:id="u-125.11" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Awaryjność może grozić przerwami w dostawach energii elektrycznej do domów Polaków zimą i może spowodować blackout, a wtedy w ogóle nie będzie ciepła, bo tak naprawdę zarówno ten piec na ekogroszek, jak i pompy ciepła potrzebują energii.</u>
          <u xml:id="u-125.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.13" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Brawo, Tomek!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Szanowni Państwo Posłowie! Chciałbym zwrócić się do obecnych na sali posłów: Czy ktoś chciałby dopisać się jeszcze do listy, która póki co jest otwarta?</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jeszcze pan poseł.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zatem po dopisaniu się przez pana posła zamykam listę mówców.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz bardzo proszę, aby głos zabrał pan poseł Rafał Adamczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Miałem zadać zupełnie inne pytanie, ale korzystając z obecności pana ministra Szweda z Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, chciałbym dzisiaj usłyszeć, myślę, że nie tylko ja, ale przede wszystkim osoby, którym zależy na emeryturach stażowych, jakie jest stanowisko rządu i jego opinia w sprawie obywatelskiego projektu nr 3540. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę pana posła Andrzeja Grzyba o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełAndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wczoraj dostaliśmy informację, że odwołany został minister Naimski, który przez wiele lat, od 2015 r., był odpowiedzialny za infrastrukturę energetyczną, krytyczną infrastrukturę energetyczną. Jednocześnie jego wyjaśnienie, w którym mówi, że został odwołany, bo w ocenie swoich przełożonych był zbyt uparty, wywołuje takie pytanie: Co się dzieje w tej sprawie, jeżeli chodzi o różnice zdań w zakresie polityki energetycznej państwa, również w zakresie kluczowej infrastruktury? To jest bardzo intrygujące. Być może państwo udzielicie nam tutaj wyjaśnienia, co rzeczywiście zdarzyło się w tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PosełAndrzejGrzyb">Jeżeli chodzi o energetykę prosumencką, proszę państwa, i w ogóle o odnawialne źródła energii, fotowoltaikę, to z końcem maja przekroczyliśmy 10 GW, czyli tyle, ile w ubiegłorocznej strategii energetycznej przewidywaliśmy w 2040 r. Rząd wcale nie był taki optymistyczny w kwestii OZE. Raczej był bardzo zachowawczy.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PosełAndrzejGrzyb">Polacy włożyli, tak sobie policzyłem, ponad 32 mld zł według cen z maja w rozwój energetyki obywatelskiej. Wykorzystajmy tę szansę, że Polacy chcą inwestować, zmieńmy tę ustawę o fotowoltaice i przywróćmy poprzednie zasady.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Zubowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełWojciechZubowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PosełWojciechZubowski">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przysłuchuję się wystąpieniom posłów opozycji i mam wrażenie, że chyba mówicie państwo o czymś innym. Wasze rządy wyglądały zupełnie inaczej.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Inflacja: 2,15.)</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#PosełWojciechZubowski">Przedstawię kilka faktów, proszę państwa. Wasz koalicjant, PSL, przyjął uchwałę, że nie chce budowy elektrowni atomowej, tej samej, którą Donald Tusk obiecał w 2011 r., a która miała zacząć funkcjonować w 2019 r.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A wy ją zbudowaliście?)</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Dajcie panu posłowi powiedzieć.)</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#PosełWojciechZubowski">Ewa Kopacz obiecywała, proszę państwa, że po 2019 r. prąd nie będzie droższy. Jakie są fakty? Zobaczmy. Proszę państwa, to wy chcieliście podpisania… Prawda w oczy kole.</u>
          <u xml:id="u-131.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Po ile był prąd?)</u>
          <u xml:id="u-131.8" who="#PosełWojciechZubowski">Panie marszałku, proszę o przedłużenie czasu, bo tak się nie da pracować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">A ja bardzo proszę, panie pośle, żeby pan zmierzał do konkluzji.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: To atak na PSL, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełWojciechZubowski">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#PosełWojciechZubowski">Proszę państwa, to Platforma Obywatelska chciała podpisać umowę z Rosją, która obowiązywałaby do 2037 r.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Po ile był gaz?)</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#PosełWojciechZubowski">Proszę państwa, to Platforma Obywatelska dała 1 mld zł Gazpromowi.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#PosełWojciechZubowski">Mało tego, kiedy zarząd spółki nie chciał się na to zgodzić, zmieniliście zarząd na taki, który podarował 1 mld zł Rosji, a później wsadziliście pana Miedwiediewa, brata prezydenta Rosji, do zarządu strategicznej spółki energetycznej.</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#PosełWojciechZubowski">Mówicie o seniorach. Kiedy chcieliśmy dać seniorom darmowe leki, Platforma Obywatelska za czasów swoich rządów ten projekt odrzuciła, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-133.10" who="#PosełWojciechZubowski">Na koniec, panie marszałku, chcę powiedzieć o bardzo ważnej kwestii. Mówicie o programach pomocowych w czasie kryzysu. Wiecie, po jakim czasie za waszych rządów weszły w życie ustawy mające pomagać przedsiębiorcom? Po 18 miesiącach.</u>
          <u xml:id="u-133.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-133.12" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Lenartowicz: 8 lat rządzicie, 8 lat.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu pana posła Cezarego Tomczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełCezaryTomczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze strony posłów PiS-u padają tutaj bardzo górnolotne, patriotyczne informacje.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Fakty, fakty.)</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#PosełCezaryTomczyk">Chciałbym podać jeden podstawowy fakt i chciałbym, żeby pan minister się do tego odniósł…</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawda boli.)</u>
          <u xml:id="u-135.4" who="#PosełCezaryTomczyk">…bo byłem, szczerze mówiąc, absolutnie zszokowany, kiedy to przeczytałem. Otóż od stycznia do maja 2022 r. wyeksportowano z Polski węgiel o wartości ponad 3 mld zł. W samym maju wyeksportowano węgiel z Polski za 700 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-135.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Wolny rynek.)</u>
          <u xml:id="u-135.6" who="#PosełCezaryTomczyk">Jak można było na to pozwolić? Kiedy jest kryzys energetyczny, kiedy nie ma węgla w energetyce i nie ma węgla, który nie jest dostępny dla polskich konsumentów, pozwoliliście na to, żeby wywieźć z Polski węgiel za 3 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-135.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: I co teraz?)</u>
          <u xml:id="u-135.8" who="#PosełCezaryTomczyk">Przykład kolejny też jest bardzo interesujący. Szanowni państwo, proszę o uwagę. Artykuł z 15 lutego 2021 r. brzmi: spółki Skarbu Państwa sprzedają węglarki. Uwaga, artykuł z wczoraj, tj. z 19 lipca 2022 r., brzmi: brakuje węglarek, nie ma jak rozwieźć węgla po kraju.</u>
          <u xml:id="u-135.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-135.10" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Sabotażyści! Sabotaż!)</u>
          <u xml:id="u-135.11" who="#PosełCezaryTomczyk">Ten przykład pokazuje, jak dzisiaj zarządzacie krajem. Upchaliście nominatów w spółkach Skarbu Państwa. Rzeczywiście, jeśli chodzi o rady, to mamy KGHM, Tauron, Orlen i Lotos. W tym jesteście mistrzami. Wasze ciotki i wujkowie już dawno tam są. Ale jakie macie rady dla Polaków? Zbierajcie chrust, zaciśnijcie zęby, ocieplajcie domy, bądźcie optymistami i jedzcie mniej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-135.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-135.13" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Przeczekać.)</u>
          <u xml:id="u-135.14" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: U sąsiadów.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proponowane przez rząd osłony niestety nie są wystarczające. To jest zjadane przez inflację, drożyznę. Zawsze jesteśmy z tyłu. Pan minister Szwed mówił o czternastej emeryturze. Nie ma czternastej emerytury, jest jednorazowe świadczenie. Zarówno czternasta, jak i trzynasta emerytura dla tych siedzących tutaj seniorów to tylko 1 t węgla, którą trzeba kupić, która kosztuje 3100 zł, a kosztowała 1000 zł. Trzynastka i czternastka starczą tylko na 1 t węgla.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie na 1 t?)</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Nawet nie, dobroczyńcy.)</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#PosełTadeuszTomaszewski">A 15 mln obywateli korzystających z ciepła systemowego, i proszę panią minister o odpowiedź na to pytanie, nie jest ujętych w systemie pomocy wynikającej ze wzrostu ceny węgla. Polskie elektrociepłownie w 70%, jak pani przed chwilą mówiła, ogrzewają węglem. W związku z powyższym wzrost cen ciepła dostarczanego do tych 15 mln będzie wynosił od 40 do 150%. Jaki jest system wsparcia dla tych rodzin? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Mieczysław Kasprzak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Każdy rząd sprawdza się w sytuacjach kryzysowych. W czasach spokoju, pokoju każdy sobie radzi. Można obiecywać, można rozdawać, ale kiedy przychodzi kryzys i ludzie mówią: sprawdzam, wtedy wychodzi rzeczywistość, jaką mamy. I proszę bardzo powiedzieć, gdzie dzisiaj Polacy mają kupić węgiel. Do mnie dzwonią mieszkańcy i pytają, gdzie mają kupić węgiel. Co mam im powiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#komentarz">(Głos z sali: W piekarni, w piekarni.)</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#PosełMieczysławKasprzak">Tego nie da się zakrzyczeć, tego już się nie da zakrzyczeć. Uwierzyliście w to, że mamy węgla na 200 lat. Wierzyliście w to, powtarzaliście to z tej trybuny. Nic do was nie docierało. I po prostu zaspaliście. W tej chwili zróbcie coś, żeby Polacy nie musieli kupować kożuchów na zimę, byście nie musieli uruchamiać dodatkowego kożucha+. Bo sytuację mamy w tej chwili naprawdę dramatyczną.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#komentarz">(Głos z sali: I o tych wiatrakach jeszcze coś.)</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#PosełMieczysławKasprzak">I tego nie da się zakrzyczeć. My mamy dobre pomysły, zgłaszamy te pomysły, a was to denerwuje. Dalej chcecie zakrzyczeć, jacy to wspaniali jesteście. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Brawo, Mieciu! Wyrzucać od razu szkodników.)</u>
          <u xml:id="u-139.7" who="#komentarz">(Głos z sali: 8 lat.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Chciałabym bardzo prosić prawą stronę sali o spokój.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Ryszard Galla.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełRyszardGalla">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#PosełRyszardGalla">Czy można prosić o chwilę uwagi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Proszę poczekać, panie pośle, niech sala się uspokoi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełRyszardGalla">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#PosełRyszardGalla">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Panie Ministrze! Pani minister mówiła o tym, że procedujemy nad projektem ustawy o dodatku węglowym. Bardzo dobrze, ale muszę państwu powiedzieć, że już wtedy, kiedy był przyjmowany ten projekt przez rząd, miałem telefony od mieszkańców z mojego regionu wyborczego, od wójtów i burmistrzów, czy już są środki, które będą trafiały do samorządów i będą mogły być wypłacane mieszkańcom. Czyli tak potężne jest zainteresowanie ze strony obywateli. I te pytania są różne. Są pytania o te 3 tys. dopłaty do węgla, ale mam także bardzo dużo pytań od obywateli, którzy opalają swoje mieszkania, swoje domy olejem opałowym, pelletem. Mam także pytania od ludzi, którzy mieszkają w mieszkaniach komunalnych. Nie wiem, czy państwo wiecie, że w moim regionie ukazał się artykuł, że jedna z firm, która ogrzewa mieszkania komunalne, wystąpiła do URE o ustalenie ceny. Cena, która została ustalona, przekracza 170% ceny z ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#PosełRyszardGalla">Moje pytanie, pani minister, jest takie: Czy w tej ustawie myślicie także o tych obywatelach, którzy opalają swoje mieszkania różnymi innymi nośnikami i także chcieliby to otrzymać?</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Niestety nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełBarbaraBartuś">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#PosełBarbaraBartuś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo ważna debata dzisiaj w Sejmie, bardzo ważna informacja. I zgadzam się z panem posłem Budką, który jest wnioskodawcą, że kłamstwem Polacy domów w zimie nie ogrzeją.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To odejdźcie.)</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#PosełBarbaraBartuś">I dwa razy to powtórzę. Kłamstwem nie ogrzeją. Dlaczego więc kłamiecie?</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Skończy się PiS, skończy się drożyzna.)</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Skończy się PiS, skończy się drożyzna.)</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#PosełBarbaraBartuś">Szanowni Państwo! Nie mieliście przez 8 lat takich kryzysów, jakie dotknęły teraz Polskę, czyli za czasów naszych rządów. 8 lat nie było takiego kryzysu. Natomiast był drobny kryzys.</u>
          <u xml:id="u-145.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, 7 lat kryzysu.)</u>
          <u xml:id="u-145.9" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Zielona wyspa.)</u>
          <u xml:id="u-145.10" who="#PosełBarbaraBartuś">To co zrobiliście? Podnieśliście VAT, podnieśliście wiek emerytalny. Jednocześnie zamroziliście płace budżetówki na cały czas.</u>
          <u xml:id="u-145.11" who="#komentarz">(Głos z sali: 8 lat.)</u>
          <u xml:id="u-145.12" who="#PosełBarbaraBartuś">Nawet zasiłek pogrzebowy obniżyliście. Natomiast rząd Prawa i Sprawiedliwości reaguje, bo jest odpowiedzialnym rządem. I mamy wiele elementów, które można by było łatwo wskazać…</u>
          <u xml:id="u-145.13" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Kredytobiorcy wiwatują, wznosząc zdrowie pana Glapińskiego.)</u>
          <u xml:id="u-145.14" who="#PosełBarbaraBartuś">…jak obniżenie podatków, obniżenie VAT-u, m.in. na paliwa silnikowe, na gaz wykorzystywany do ogrzewania, na energię elektryczną, na żywność, w ogóle na ciepło. I to są te działania, które podejmujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełBarbaraBartuś">Nie wspominam nawet o wakacjach kredytowych, które niedawno były przyjęte. Natomiast jakie wy macie propozycje, oprócz tego krzyku i kłamstwa?</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ciepło systemowe dla 15 mln obywateli.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełBarbaraBartuś">I jeszcze na koniec, jeżeli chodzi o siłę nabywczą. Mimo tych wielkich problemów w 2015 r. za płacę minimalną…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł, proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełBarbaraBartuś">…można było kupić 276 l paliwa, a obecnie 313 l, więc o czymś to świadczy.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To jeszcze o bochenkach chleba niech pani powie.)</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Ale coś pani pomyliła, bo jest na odwrót.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełBarbaraBartuś">Mimo tego wielkiego kryzysu, mimo wojny, mimo tego, że pomagamy Ukrainie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełBarbaraBartuś">A państwo co robicie? Kłamiecie, powiem gorzej: szczujecie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę państwa o spokój na sali.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Gabriela Lenartowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Panie pośle, bardzo proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełGabrielaLenartowicz">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam nadzieję, bo ja będę mówiła konkretnie, że też dostanę drugą minutę.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PosełGabrielaLenartowicz">Cytuję: Każde gospodarstwo przed sezonem grzewczym będzie miało dostępny węgiel — zapewniła minister klimatu i środowiska Prawa i Sprawiedliwości Anna Moskwa. — Wraz ze spółkami Skarbu Państwa prowadzimy skuteczne działania, jesteśmy po bezpiecznej stronie.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#PosełGabrielaLenartowicz">Czy aby? Podczas gdy zbieranie chrustu, bo tyle zaoferowaliście na razie…</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#PosełGabrielaLenartowicz">…może jest i bezpieczne, może nawet i zdrowe, jak się do lasu pójdzie, ale palenie rakotwórczymi odpadami już nie. Tymczasem właśnie ta minister nomen omen klimatu zawiesiła na 60 dni normy jakości paliw i dopuściła do sprzedaży odpady węglowe. Dzięki nim w najbliższym sezonie grzewczym Polacy będą się truć i grzać rakotwórczymi odpadami, zasiarczonymi, z rakotwórczym benzoalfapirenem, dziś niedopuszczonym do sprzedaży w żadnym kraju europejskim. Chcę zapytać. Na 60 dni są zawieszone te normy. Czyje śmietniki chcecie posprzątać za to? Za ile? Kto zarobi na truciu Polaków i czyim kosztem? Ilu więcej Polaków umrze w tym sezonie grzewczym od smogu?</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#komentarz">(Głos z sali: To było za waszych rządów.)</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#PosełGabrielaLenartowicz">I coś wam jeszcze powiem: jak tak dalej pójdzie, to najtańszym paliwem będą polskie złotówki drukowane przez Glapińskiego. Tym się Polacy będą grzać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełGabrielaLenartowicz">Bo płacić i kupować żywności już za nie nie będzie można.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Panie pośle, bardzo proszę o spokój. Będzie pan miał swój czas na mównicy.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Daria Gosek-Popiołek, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-160.6" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jarosław Rzepa, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-160.7" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-160.8" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Lorek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełGrzegorzLorek">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! Chciałem przypomnieć, że ostatni blackout, o którym tu się mówiło, był w 2008 r., trwał 5 dni i dotyczył Szczecina. 1/4 energii w Polsce jest produkowana przez elektrownie wytwarzające prąd z węgla brunatnego. Mogą one wytwarzać więcej mocy, nawet 1/3. Jeżeli Unia Europejska odblokowałaby pieniądze na budowę dalszych odkrywek, w tym na Złoczew, mielibyśmy jeszcze więcej prądu, nawet do 1/3, 1/2. Trzeba dodać, że węglem brunatnym są też opalane sieci ciepłownicze, dwa duże miasta, nawet trzy, bo i Zgierz odbiera. Mówcie o węglu brunatnym, bo jest bardzo istotny w gospodarce energetycznej w Polsce i powoduje, że ceny energii na obecnym etapie są niższe, a mogą być jeszcze niższe, bo jest to najtańszy węgiel na rynku węglowym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Wojciech Saługa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełWojciechSaługa">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#PosełWojciechSaługa">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Słuchając tych bzdur, naprawdę nie tylko ja, ale Polacy przecierają oczy ze zdumienia. Gołym okiem widać, że już nad niczym nie panujecie, a jedyne, co potraficie jeszcze robić, przedłużając sobie, kupując czas, to drukować puste pieniądze, wywoływać inflację i dawać Polakom dobre rady, żeby ocieplili sobie domy przed zimą…</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Dopłacamy do tego i dopłacamy do tego.)</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Z podatków Polaków.)</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#PosełWojciechSaługa">…żeby zaciskali zęby, proszę pani, żeby mniej jeść, kupować taniej i zbierać chrust. Kłamiecie, mataczycie, zatajacie prawdę. Nie mówicie prawdy Polakom, że elektrociepłownie nie mają zapasów ani węgla, ani gazu.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Muszą mieć.)</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#PosełWojciechSaługa">Nie mówicie, że koszt tego węgla kontraktowanego przez elektrownie jest trzy razy droższy, a gazu 10 razy droższy, że brak jest zapasów strategicznych, że są przestoje w elektrowniach Siersza, Jaworzno. Już wyłączane są bloki, ponieważ nie ma węgla. Nowy blok, ta duma nasza, wasza, zasilany już jest węglem, który nie spełnia jakości, ponieważ miejscowa kopalnia nie jest w stanie tego węgla dostarczyć. Nie mówicie, że kopalnia Sobieski właśnie wstrzymała wydobycie, że w tymże Jaworznie 2,5 roku stoi budowa szybu Grzegorz, o którym Beata Szydło mówiła, że to jest połączone z nowym blokiem i że to będzie zasilanie węglem dla nowej elektrowni.</u>
          <u xml:id="u-163.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-163.8" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: To jest debata sejmowa, a pan występuje jako poseł polskiego Sejmu.)</u>
          <u xml:id="u-163.9" who="#PosełWojciechSaługa">To wy uzależniliście Polskę od ruskiego węgla. To wy w lutym przyjęliście ustawę, która nakłaniała kopalnie do ograniczania wydobycia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełWojciechSaługa">To wy wprowadziliście program likwidacji górnictwa do 2049 r.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo wy chcieliście do trzydziestego.)</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#PosełWojciechSaługa">To wy, o czym mówił poseł Tomczyk, wyprzedaliście zapasy węgla przed wojną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełWojciechSaługa">To wy wprowadziliście sankcje przy pustych placach i pustych piwnicach.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Lepsze to niż…)</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#PosełWojciechSaługa">Szanowni Państwo! Panie Premierze! Kończ, waść, wstydu oszczędź.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Dobrze sobie pan powiedział. Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale pani wesoło.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Wanda Nowicka, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełWandaNowicka">Szanowna Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Chciałabym się dowiedzieć, w jaki sposób wrzutka bankowa bądź inaczej zwana obajtkowa do ustawy o dodatku węglowym ma poprawić bezpieczeństwo finansowe i energetyczne Polek i Polaków? Polki i Polacy boją się nadchodzącej zimy. Drożyzna, obawy o to, czy będzie opał. A tu w ustawie o dodatku węglowym proponuje się możliwość przejmowania przez spółki Skarbu Państwa banków prywatnych. Jak to ma poprawić bezpieczeństwo Polek i Polaków? Bardzo proszę o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#PosełWandaNowicka">Po drugie, chciałabym zapytać: Jakie są teraz plany ministerstwa dotyczące obsadzenia stanowiska, które zajmował do tej pory pan minister Naimski? Kto będzie tym lepszym, który lepiej zadba o bezpieczeństwo energetyczne Polek i Polaków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Dariusz Klimczak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełDariuszKlimczak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polityka energetyczna rządu PiS praktycznie nie istnieje. To jest fikcja. Są jedynie kłamstwa. W kampaniach wyborczych w 2015 r. i 2019 r. obiecywaliście, że będziecie dbać o polskie górnictwo. A co robicie? Zamykacie kopalnie. Zamykacie kopalnie i nie dotrzymujecie obietnic. Sztandarowa obietnica z województwa łódzkiego: ratunek dla Bełchatowa — nowa odkrywka Złoczew. Gdzie jest odkrywka Złoczew? Dlaczego ją obiecywaliście? Zarzekaliście się… Do dzisiaj nie ma żadnej odkrywki Złoczew. Dlaczego oszukaliście mieszkańców Bełchatowa? Pytanie, skoro jest tak dobrze — bo przed chwilą mówiliście, że jest super — to dlaczego wyrzuciliście z rządu pana ministra Naimskiego. Jaka jest przyczyna?</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Za dobry był, za dobry.)</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Żeby było jeszcze lepiej.)</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#PosełDariuszKlimczak">Druga sprawa: Ile kosztują reklamy Orlenu notorycznie emitowane w mediach, w których tłumaczycie, dlaczego podwyższyliście Polakom ceny paliw na stacjach? Ile kosztuje ta reklama? Informuję was w imieniu wszystkich, którzy tankują na stacjach paliw, że my wiemy, skąd się wzięły podwyżki paliw, i nie życzymy sobie, żeby z naszych podatków emitować PiS-owską propagandę.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jan Mosiński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełJanMosiński">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Posłowie Budka, Kierwiński et consortes w wyjątkowo nieprzyzwoity sposób próbują grać obecną sytuacją na rynku surowców energetycznych. Ta trudna sytuacja ma charakter globalny i jest pochodną działań nie naszych, tylko zbrodniarza, który zasiada na Kremlu.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#PosełJanMosiński">To jego zbrodnicza polityka przyczyniła się w 70% do wzrostu inflacji na całym świecie — Joe Biden, prezydent USA. Wasze bezczelne kłamstwa, że za sytuację w Polsce w przypadku inflacji i poprzerywanych łańcuchów dostaw odpowiada rząd, są po prostu skandaliczne albo świadczą o waszym politycznym analfabetyzmie.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#PosełJanMosiński">To, co dzieje się na świecie, w Unii Europejskiej, to pochodna zbrodniczej polityki Putina, z którym wasz premier chciał mieć dobre relacje handlowe i polityczne — vide exposé Donalda Tuska.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Kto chciał defiladę… na placu Czerwonym razem z Putinem, niech pan powie.)</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#PosełJanMosiński">Dzisiaj wy, którzy za swoich rządów zamrażaliście płace w budżetówce, podwyższaliście wiek emerytalny, wygaszaliście kopalnie, strzelaliście do górników pod Jastrzębską Spółką Węglową, likwidowaliście dywizje, bataliony i pułki na wschodniej ścianie dla swoich niecnych politycznych celów, ubieracie się w fałszywe szaty obrońców polskich rodzin i polskiego górnictwa. Jeżeli nie chcecie współpracować z nami w zakresie pomocy polskim rodzinom w rozwiązywaniu problemów, to przynajmniej nie przeszkadzajcie, nie siejcie paniki i nie straszcie obywateli. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Witold Zembaczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełWitoldZembaczyński">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Czy może pani potwierdzić, że w kwestii bezpieczeństwa energetycznego cofacie Polskę do epoki lodowcowej? Wygaszacie domowe ogniska Polaków, a jedyny węgiel, jaki będzie dostępny jesienią, to ten w tabletkach, drodzy państwo, innego nie dostaniecie. Koniec tego blefowania.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Kto to mówi?)</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ręka z kieszeni.)</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#PosełWitoldZembaczyński">Cała historia o imporcie węgla z Kolumbii, z Indonezji jest zakłamana, dlatego że są tylko dwa porty w Polsce, które pozwolą na rozładunek okrętów powyżej 50 tys. t, a spółki Skarbu Państwa, które rzekomo mają być oddelegowane do dystrybucji tego węgla, nie mają zaplecza. To powinny robić składy opału, które waszymi rękami są wykańczane. Nawet jeżeli jakimś cudem węgiel do Polski dotrze — choć jak patrzę na niektórych posłów, to widzę, że już z Kolumbii do Polski coś przypłynęło, ale raczej koks…</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#PosełWitoldZembaczyński">…to wtedy nie będzie komu tego węgla dostarczyć do gospodarstw domowych i czeka nas naprawdę zimna jesień i chłodna zima.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#PosełWitoldZembaczyński">Dlatego chciałbym z tego miejsca prosić panią minister, żeby powiedziała Polakom prawdę: że węgla nie ma i nie będzie, a jego cena do końca wojny nie zmieni się na niższą. Czas na odrobinę prawdy i na jakieś działania, które uchronią Polaków przed mrozem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Właśnie, jakie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełZdzisławWolski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Niedawno premier zdymisjonował cenionego przez siebie ministra, doradcę m.in. do spraw bezpieczeństwa energetycznego. Nie mamy odpowiedzi, co dalej zamierza pan premier. Powodem dymisji ministra Naimskiego było protestowanie przeciwko bardzo szkodliwemu gospodarczo, megalomańskiemu działaniu prezesa Orlenu Wszystko Mogę Obajtka. Chodzi o fuzję z Lotosem, ale i wchłanianie PGNiG.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#PosełZdzisławWolski">Chciałem spytać właśnie o gaz. Wydaje się dziś, że sytuacja, jeżeli chodzi o gaz w Polsce, jest bezpieczna, kwestię cen pomijam, ale jest to problem całej Unii Europejskiej. Są w tej chwili intensywne działania regionalizujące, dzielące kraje na te, które nie korzystają z gazu rosyjskiego, i te, które są od niego uzależnione. Jest i Polska. Największym problemem są Niemcy, główny importer, ale i kraj tranzytowy. Mam pytanie, bo nie ma czasu, czy mamy zawarte z Norwegią umowy na dostawy gazu poprzez Baltic Pipe — a będzie konkurencja. Po sąsiadach jeździ minister gospodarki Niemiec Robert Habeck, są już umowy solidarnościowe z Czechami, z Węgrami, z Austrią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Proszę kończyć, panie pośle. Bardzo proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełZdzisławWolski">Jaka tu będzie polityka rządu? Mam nadzieję, że inna niż Węgier. Stan wyjątkowy, całkowity zakaz eksportu — to też wydaje się szkodliwe. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Szanowni państwo, ja bym bardzo prosiła, żebyście przestrzegali czasu, dlatego że nie wszyscy będą mogli zadać pytania. Nie chcę państwu przerywać, ale mniej posłów będzie mogło zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Patryk Wicher, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełPatrykWicher">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak państwo wiecie, od wielu lat realizowane są programy. Jak było powiedziane na początku: dzisiaj, jeśli chodzi o montowanie fotowoltaiki w naszym kraju, osiągnęliśmy efekt, który mieliśmy osiągnąć w roku 2030. Idziemy dalej, drugi element. Nasz główny operator sieci wydał 36 mld zł na modyfikację sieci od 2016 r. do dzisiaj. Zaplanowane jest kolejne ponad 50 mld na modyfikację sieci, mostów energetycznych 770, 110 i innych. A więc, moi drodzy państwo, koniec kłamstw, koniec obłudy. „Mój prąd” 4.0 to pompy ciepła, fotowoltaika, rekuperacja w domach. Można je zmodernizować. Na to stawiamy, to będziemy realizować w naszym kraju i za to bardzo dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan powie to Polakom…)</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#PosełPatrykWicher">Koniec kłamstwa, moi drodzy państwo. Ale na końcu powiem tak: gdyby głupota, fałsz i wasze odloty mogły zasilić nasze sieci energetyczne, to mielibyśmy energii w nieskończoność. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Dariusz Joński, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale prezes nie słyszał.)</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Grubo było.)</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">I bardzo proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Jeszcze raz, niech prezes…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PosełDariuszJoński">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#PosełDariuszJoński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! No właśnie, dość kłamstw. Główny zarzut jest taki, że pan premier Morawiecki już w marcu wiedział, że węgla nie będzie, i oszukał wszystkich, mówiąc, że będzie. A wiedział, co mówi, bo z jednej strony likwidował w Polsce kopalnie, 17 kopalń, a z drugiej strony zwiększył import rosyjskiego węgla dwukrotnie w stosunku do poprzedników. Gdzie tu logika? Logika kończy się tam, gdzie zaczyna się PiS. Później jeszcze pan premier Morawiecki próbował uspokajać polskie rodziny, mówiąc, że teraz pan minister Sasin będzie zaopatrywał w węgiel. Wszystkim się od razu ciepło zrobiło, ale nie dlatego, że będzie węgiel, tylko że pan minister Sasin ma się tym zająć.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#PosełDariuszJoński">Ale główne pytanie, jakie sobie wszyscy dzisiaj stawiają, to pytanie, jak przeżyć w Polsce zimę — przez was, bo nie przygotowaliście nas do tego.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale pan też jest posłem.)</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#PosełDariuszJoński">Nie przygotowaliście polskiego społeczeństwa. Ludzie chcą węgla, aby przeżyć zimę, a wy dajecie im bony. Ludzie nie chcą ani bonów, ani talonów, chcą kupić węgiel, 1 t za 1 tys., a 5 t za 5 tys. Tego chcą ludzie. I przestańcie w końcu oszukiwać ludzi. Powiedzcie, skąd weźmiecie 9 mln t, tak żeby ludzie mogli przeżyć tę zimę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Katarzyna Kretkowska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Chciałam ponowić pytanie wielokrotnie już przeze mnie zadawane: Dlaczego w planowanym systemie dodatków węglowych pominięte jest 2/3 gospodarstw domowych w Polsce, które ogrzewają dom albo za pomocą sieci ciepłowniczej, albo gazu, albo pelletu drzewnego?</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Chciałabym zapytać, dlaczego rząd zignorował ostrzeżenie minister klimatu już w lutym, kiedy wprowadzano słusznie embargo na węgiel z Rosji. Dlaczego zignorowano ostrzeżenie, że zabraknie polskiego węgla, i on nadal był zbywany?</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Natomiast mając tak mało czasu, przede wszystkim chciałabym zapytać o to, o czym alarmują wszyscy polscy ministrowie w okresie 26 lat, od 1989 r. sprawujący nadzór nad Orlenem i Lotosem. Czy będą wstrzymane połączenie Orlenu i Lotosu i wyprzedaż składników majątkowych grupy Lotos na rzecz węgierskiego MOL? Brak zabezpieczenia przed dalszym zbywaniem przez MOL i Saudi Aramco aktywów Lotosu i cała ta fuzja są rażąco sprzeczne z polską racją stanu. Praktycznie oznacza to, że węgierski MOL będzie kupował od Saudi Aramco tanią ropę rosyjską, bo kupowaną z dużymi rabatami, przerabiał ją w swoich trzech rafineriach i następnie odsprzedawał w postaci benzyny…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Proszę kończyć, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PosełKatarzynaKretkowska">…czy oleju napędowego. Będzie sprzedawał te wyroby w cenach niższych niż Orlen, co…</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Nie ma czasu.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#PosełKatarzynaKretkowska">…spowoduje upadek Orlenu. Orlen w tej chwili jest zadłużony na 67 mld, ma 3 mld płynności finansowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Proszę kończyć, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Cała ta sytuacja grozi tym, że kapitał rosyjski docelowo przejmie cały polski przemysł petrochemiczny. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">I jeszcze raz apeluję o trzymanie się czasu.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PosełGabrielaMasłowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#PosełGabrielaMasłowska">O polityce prorodzinnej mówił tutaj pan minister Szwed. Oczywiście wszyscy to wiedzą i znają te różne formy wsparcia rodziny, ale rząd kieruje pomoc także do konkretnych grup rodzin.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#PosełGabrielaMasłowska">Chciałam zapytać, czy rząd podjął jakieś rozwiązania dla rodzin, które są wielodzietne i w których rodzice lub jedno z rodziców zrezygnowało z pracy albo też nie podjęło pracy po to, żeby zająć się tak bardzo prospołeczną funkcją, jaką jest wychowanie dzieci. Czy pan minister mógłby tutaj przedstawić ten aspekt polityki prorodzinnej?</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#PosełGabrielaMasłowska">Tak, proszę państwa, wzrost średniego wynagrodzenia o 60% w stosunku do waszych rządów, wzrost minimalnej emerytury o 52%, wzrost, proszę państwa, minimalnego wynagrodzenia również o 72%.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A u nas o 100, przez 8 lat. O 100, a u was…)</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#PosełGabrielaMasłowska">Przy czym nie spadła siła nabywcza. Siła nabywcza minimalnego wynagrodzenia w przeliczeniu na paliwo nawet wzrosła. I to jest m.in. powód, dla którego Polacy powiedzieli wam: adieu przez dwie kolejne kadencje. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Marek Sowa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PosełMarekSowa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dwa miesiące temu światło dzienne ujrzał list pani Anny skierowany do prezydenta Andrzeja Dudy.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#PosełMarekSowa">Piszę do pana w imieniu swoim i sąsiadki z prośbą o interwencję w naszej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Skąd ma pan ten list?)</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#PosełMarekSowa">Jesteśmy mieszkankami Wrocławia i mieszkałyśmy w mieszkaniu służbowym w bankowym budynku. Było bezpiecznie, dopóki prezes Morawiecki nie postanowił sprzedać budynku razem z nami.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#PosełMarekSowa">Dalej opisuje swoje problemy z czyścicielem kamienic, a na końcu kieruje błagalną prośbę do prezydenta: Bardzo prosimy o pomoc w spełnieniu marzeń. Ja marzę o tym, żeby mieć bieżącą wodę w mieszkaniu, a sąsiadka o ciepłych kaloryferach w zimie. Takie proste rzeczy, niby nic wielkiego, a jednak.</u>
          <u xml:id="u-193.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Co pan zrobił z tym?)</u>
          <u xml:id="u-193.6" who="#PosełMarekSowa">Znamy też odpowiedź pana prezydenta Dudy. Zaproponował zacisnąć zęby.</u>
          <u xml:id="u-193.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Czekać.)</u>
          <u xml:id="u-193.8" who="#PosełMarekSowa">Niestety z zaciśniętymi zębami tej zimy wielu zapewne nie przeżyje. To marzenie pani Anny jest marzeniem wielu Polek i Polaków. Dobrze wiedzieliście o tej sytuacji. Rok temu na składach nie było tony węgla, a wszystkie zapasy z rezerw materiałowych zostały wyprzedane.</u>
          <u xml:id="u-193.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Anna Ewa Cicholska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PosełAnnaEwaCicholska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#PosełAnnaEwaCicholska">Szanowna Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! W tej trudnej sytuacji geopolitycznej — wojna w Ukrainie, pandemia COVID-19 — rząd Zjednoczonej Prawicy nie zapomina o polskich rodzinach, szczególnie o najmłodszych dzieciach i seniorach.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Tak, tak. Raty kredytów rodziców.)</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#PosełAnnaEwaCicholska">Szanowni Państwo! To są fakty, które przed chwilą przedstawił pan minister rodziny. Moi drodzy, 500+, 300+, trzynasta emerytura, czternasta.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Szesnasta.)</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale to już było.)</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#PosełAnnaEwaCicholska">Panie Ministrze! Następne pytanie do pana. Jakie nowe świadczenie dla najmłodszych dzieci zostało wprowadzone w bieżącym roku, aby zadbać o rozwój polskich rodzin i dzietność w Polsce? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-195.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Największy kryzys od II wojny światowej.)</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#komentarz">(Poseł Borys Budka: Najmniejsza dzietność od II wojny światowej. Brawo, PiS!)</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Wyższa, niż zakładał Tusk.)</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Dołóżcie jeszcze do tego aborcję na życzenie.)</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Szanowni państwo, bardzo proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#PosełKrzysztofGadowski">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tu dużo nie trzeba mówić. Proszę spojrzeć, jak to wygląda codziennie — dane rynku energii elektrycznej — które bloki stoją. Planowane? Nie. Nieaktywny, nieaktywny. To nie są postoje planowane.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Pośle! Proszę na to spojrzeć. Bełchatów, Kozienice. Co chcecie jeszcze? Jaworzno. Dzisiaj tak wygląda. Jaworzno, które miało być chlubą polskiej energetyki, elektrownia budowana na węgiel. Elektrownia, która miała dać jaką moc? 910 MW. Nie potrafiliście tego nawet wybudować, bo…</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Daje dzisiaj…)</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#PosełKrzysztofGadowski">Miało być wybudowane… Proszę bardzo, niech pan poczyta, ile jest.</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie umie.)</u>
          <u xml:id="u-197.5" who="#PosełKrzysztofGadowski">Mieliście wybudować elektrownię w ciągu 56 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-197.6" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-197.7" who="#PosełKrzysztofGadowski">Zaczęliśmy wam. Wybudowaliście ją w listopadzie 2020 r., ale zaraz stanęła, do 25 lutego 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-197.8" who="#PosełKrzysztofGadowski">Dzisiaj jedzie? Ledwie dyszy. A dlaczego? Bo nie potraficie polskim elektrowniom zabezpieczyć polskiego węgla.</u>
          <u xml:id="u-197.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-197.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-197.11" who="#PosełKrzysztofGadowski">Przecież to było planowane, nie dzisiaj, nie wczoraj, tylko przez lata budowy. Po takiej tragedii wy mówicie o Putinie, o wojnie? Przecież to było planowane. Tauron Wydobycie działa, żeby ten węgiel energetyczny się tam pojawił. A ktoś mówi, że myśmy zamykali kopalnie? Mówiłem o tym wczoraj.</u>
          <u xml:id="u-197.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-197.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-197.14" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Brawo, Krzysztof!)</u>
          <u xml:id="u-197.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Liczby mówią same za siebie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Paweł Rychlik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PosełPawełRychlik">Pani Marszałek! Panie i Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! W przeciwieństwie do wystąpienia mojego przedmówcy moje wystąpienie będzie miało taki charakter koncyliacyjny, mianowicie chyba wszyscy się zgodzimy, że jesteśmy w stanie wojny hybrydowej wypowiedzianej nam przez Putina. Narzędziami tej wojny jest szerzenie dezinformacji i sianie paniki i niestety w tym momencie musimy stwierdzić, że jeśli chodzi o tę panikę, narzędziem Putina jest polska opozycja.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#PosełPawełRychlik">To prawda, panie Budka, zgadzam się z panem: jest trudniej, jest skromniej, jest biedniej, ale na miłość boską, dzięki najniższemu bezrobociu, dzięki 250 mld zł, które w ostatnich latach trafiły…</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Wydrukowaliście.)</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#PosełPawełRychlik">…do polskich rodzin, naprawdę polskie rodziny nie żyją w takiej biedzie, jak żyły za czasów Tuska.</u>
          <u xml:id="u-199.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Powiedz o ratach kredytu. Człowieku, zejdź na ziemię.)</u>
          <u xml:id="u-199.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Wyłącz TVN.)</u>
          <u xml:id="u-199.8" who="#PosełPawełRychlik">Trzeba to jasno, panie Budka, stwierdzić.</u>
          <u xml:id="u-199.9" who="#PosełPawełRychlik">Wy szerzycie panikę, zamiast przedstawić swój program. Polacy czekają na wasz program. Ale dlaczego go nie przedstawiacie? Bo się boicie. Bo ten program to program Balcerowicz+.</u>
          <u xml:id="u-199.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo chciałam prosić o spokój na sali i bardzo chciałabym, żeby pan poseł nie mówił, że ja wykonuję jakieś polecenia Putina, bo to jest obraza posłów na tej sali. Tego sobie tutaj nie życzę.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Do komisji etyki.)</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Agnieszka Pomaska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PosełAgnieszkaPomaska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#PosełAgnieszkaPomaska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Bezpieczeństwo energetyczne to także właściwe zarządzanie spółkami Skarbu Państwa, spółkami Skarbu Państwa z zakresu energii.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#PosełAgnieszkaPomaska">Wczoraj z rządu wyleciał pan minister Piotr Naimski, który — jak sam powiedział — wyleciał z tego rządu, dlatego że podobno wszystko blokował. Chciałam zapytać, czy to nie jest tak, że blokował po prostu nietrafione, wręcz skandaliczne posunięcia tego rządu i przedstawicieli tego rządu.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#PosełAgnieszkaPomaska">Po pierwsze, pan Naimski był przeciwnikiem połączenia Orlenu z Lotosem. Jaka tam jest sytuacja? Po pierwsze, wszyscy wiemy, że wyprzedane zostanie 400 stacji Lotosu, ale to nie wszystko, bo okazuje się, że te stacje Lotosu… Nie wiadomo które i nie wiadomo gdzie. Taką informację wczoraj otrzymaliśmy, że nie wiadomo, które stacje będą wyprzedane. I pytanie do rządu: Co chcecie ukryć? Co chcecie ukryć przed obywatelami i czy nie będzie za chwilę tak jak z innymi dziedzinami, że za chwilę, tak jak brakuje węgla, brakuje gazu, brakuje węglarek, zabraknie po prostu ropy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PosełAgnieszkaPomaska">I jeszcze jedna, pani marszałek, kwestia.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#PosełAgnieszkaPomaska">Po drugie, PGNiG. Nie wiem, czy państwo wiedzą, że cena prądu dla domów w PGNiG wzrośnie od jesieni czterokrotnie, pani minister. Jaką macie w tej sprawie ofertę dla Polek i Polaków? Podkreślam: brakuje węgla, gazu, czystego powietrza, a może po prostu brakuje rozumu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Szanowni państwo, naprawdę bardzo proszę, żeby wszyscy trzymali się czasu, bo o godz. 12 kończymy zadawanie pytań i jeżeli będą państwo przedłużać, nie zdążycie zadać swoich pytań.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Godz. 12 już była. Pani marszałek, godz. 12 już była.)</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Kazimierz Choma, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PosełKazimierzChoma">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Armagedon to jest chyba ta atmosfera, którą tworzycie państwo z tej strony sali. Wielokrotnie już podczas tych debat dotyczących informacji bieżącej stwarzaliście państwo wizję apokalipsy. Wszystko pada. Po kilku miesiącach, czasem szybciej, okazywało się, że te zagrożenia są wymyślone przez państwa.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#PosełKazimierzChoma">Teraz kilka faktów. Mówicie państwo o tej strasznej sytuacji. Przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wzrosło o ok. 60% w okresie od 2016 r. do I kwartału 2022 r., płaca minimalna wzrosła o 72%, minimalna emerytura wzrosła o 52%, inflacja o 25,6%. W świetle tych wszystkich zdarzeń powstał program trzynastej emerytury, czternastej emerytury.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#PosełKazimierzChoma">Panie Ministrze! Pytanie: Czy jest plan, żeby w następnym roku była wypłacona czternasta emerytura, i czy może to mieć charakter świadczenia stałego? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Saługa: Ile ZUS…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PosełRyszardWilczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W ubiegłym roku urodziło się 331 tys. dzieci, najmniej w powojennej historii. W tym roku urodzi się mniej. To najlepsza recenzja kondycji polskiej rodziny pod rządami PiS.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Sukces.)</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A zgonów?)</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#PosełRyszardWilczyński">Na CPK, Centralny Port Komunikacyjny, chcecie wydać, czyli zadłużyć dodatkowo Polskę, 400 mld. Wczoraj panowie ministrowie nie zaprzeczyli tej kwocie.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie na 400.)</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#PosełRyszardWilczyński">To jest ekwiwalent miliona mieszkań.</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Wreszcie racja.)</u>
          <u xml:id="u-207.9" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Których nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-207.10" who="#PosełRyszardWilczyński">Weźcie sobie to pod uwagę i przemyślcie.</u>
          <u xml:id="u-207.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma, ma pani rację.)</u>
          <u xml:id="u-207.12" who="#PosełRyszardWilczyński">A przede wszystkim niech przemyślą to Polacy, dla których to jest dobro podstawowe — po to żeby w ogóle myśleć o rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-207.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego jesteście…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PosełJanuszKowalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Popatrzmy na to, jak działają dzisiaj samorządowcy związani z Platformą Obywatelską. Arkadiusz Wiśniewski, pupilek Rafała Trzaskowskiego — spółka przez niego kontrolowana, Energetyka Cieplna Opolszczyzny, funduje podwyżkę o 95% mieszkańcom Strzelec Opolskich. A co robi w tym samym czasie? Decyzja o wypłacie dywidendy, 14 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Głos z sali: O Jezu…)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Ale zaraz, zaraz… To tam ojciec…)</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#PosełJanuszKowalski">Gdzie dywidenda trafia? Ponad 6 mln zł trafi do niemieckiego E.ON-u, który jest partnerem Gazpromu w Nord Streamie. Wolicie płacić Niemcom…</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A ojciec Jakiego gdzie pracuje?)</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A Jaki gdzie pracuje? Senior Jaki?)</u>
          <u xml:id="u-209.6" who="#PosełJanuszKowalski">…partnerowi Gazpromu, niż utrzymywać niskie ceny. To jest wasza hipokryzja.</u>
          <u xml:id="u-209.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie ojciec Jakiego pracuje?)</u>
          <u xml:id="u-209.8" who="#PosełJanuszKowalski">To są fakty. Płacicie Niemcom, a Polakom proponujecie 95-procentowe podwyżki.</u>
          <u xml:id="u-209.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Ojciec Jakiego nie jest Niemcem.)</u>
          <u xml:id="u-209.10" who="#PosełJanuszKowalski">Dalej, pytam Arkadiusza Wiśniewskiego, gdzie kupował węgiel. Mówicie o węglu? Nie chce ujawnić. A wiecie dlaczego? Bo Energetyka Cieplna Opolszczyzny kupowała węgiel u Ruskich.</u>
          <u xml:id="u-209.11" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: U Jakiego, u Jakiego.)</u>
          <u xml:id="u-209.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Jaki tam pracuje. Jaki tam pracuje.)</u>
          <u xml:id="u-209.13" who="#PosełJanuszKowalski">Dokładnie — kupowaliście rosyjski węgiel, nie spółki Skarbu Państwa, to jest właśnie wasza odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-209.14" who="#PosełJanuszKowalski">A jeśli pytamy, co jest dzisiaj największym kosztem w cenie energii i ciepła, to jest to podatek klimatyczny.</u>
          <u xml:id="u-209.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Kowalski.)</u>
          <u xml:id="u-209.16" who="#PosełJanuszKowalski">Ostatnie zdanie. Pan Borys Budka kłamie albo po prostu nie ma wiedzy. Przez podatek klimatyczny w tym roku Polska traci per saldo 20 mld zł. I to jest wasza odpowiedzialność, bo wy rządzicie Unią Europejską.</u>
          <u xml:id="u-209.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Specjaliści.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Na co się zgodziliście?)</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pan zapyta ojca Jakiego.)</u>
          <u xml:id="u-210.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani Katarzyna Lubnauer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Panie i Panowie! Mamy nieudolny rząd w trudnych dla Polski czasach. Inflacja jest najwyższa od 25 lat…</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo jest wojna.)</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#PosełKatarzynaLubnauer">…za to inwestycje najniższe od lat 90. — jeszcze przed wojną. Złotówka jest najsłabsza od ponad 20 lat. Dzietność najniższa od wojny, za to zgony najwyższe. Polacy staną zimą przed trudnym wyborem, czy włożyć coś do garnka, czy do pieca, jeżeli w ogóle będą mieli co włożyć.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: I co ma pani jako propozycję?)</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#PosełKatarzynaLubnauer">I, proszę państwa, w tej sytuacji mamy rady od rządzących. Jakie rady? Jeść mniej, zacisnąć zęby, ocieplić dom, zebrać chrust i potem zagrać. Tylko nie wiemy, czy w golfa, czy w totolotka.</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: I spać w namiotach.)</u>
          <u xml:id="u-211.7" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Odpowiadacie za to, że Polakom się żyje coraz gorzej. Odpowiadacie za to, że polskie rodziny biednieją. I odpowiadacie za to, że zimą Polacy będą marznąć, i za te 3 tys. nieliczni kupią sobie najwyżej kurtkę puchową.</u>
          <u xml:id="u-211.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-211.9" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: A co pani proponuje?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Monika Wielichowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-212.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Może pani jakiś program przedstawi w końcu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PosełMonikaWielichowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Transformacja energetyczna powinna trwać i rozwijać się w najlepsze.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Komisja Europejska się nie zgadza.)</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#PosełMonikaWielichowska">Tymczasem od 7 lat PiS walczy z alternatywnymi źródłami energii, jednocześnie rekordowo kupując rosyjski węgiel, a tym samym napychając kasą kieszenie Rosji. Zwracam się do Polek i Polaków: Ludzie, płacicie wysokie rachunki za węgiel, gaz i prąd. Pytajcie posłów PiS ze swojego okręgu wyborczego, co rząd zrobił z miliardami z emisji CO2. Pytajcie, bo te pieniądze z pewnością nie trafiły na transformację energetyczną. Pytajcie posłów PiS, dlaczego rząd PiS przez 7 lat blokował rozwój energetyki odnawialnej. Zapytajcie posłów PiS ze swojego okręgu wyborczego, dlaczego zniszczyli inwestycje w energetykę wiatrową, dlaczego PiS zamknął drogę do budowy nowych farm wiatrowych. Zapytajcie też, dlaczego PiS skrajnie nieodpowiedzialnie zmienił zasady korzystania z fotowoltaiki w czasie, gdy horrendalnie rosły, już wtedy, ceny paliw, gazu i energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#komentarz">(Głos z sali: 800 tys.)</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#PosełMonikaWielichowska">Zapytajcie też posłów PiS ze swojego okręgu wyborczego, dlaczego w pośpiechu i bez konsultacji z sektorem zmieniono przepisy ustawy o OZE w zakresie rozliczania prosumentów i dlaczego przez 7 lat zaniedbań, przez mordowanie OZE PiS naraził was na zimno w domach, na braki ciepłej wody i na smog poza domem.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Fryderyk Kapinos, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Czesław Mroczek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#PosełCzesławMroczek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rząd PiS doprowadził do największego, najbardziej dramatycznego kryzysu energetycznego po 1990 r. Mówicie, że to wina sytuacji bieżącej, ale, nie wiem, czy państwo to pamiętacie, pierwsze wielkie podwyżki cen energii elektrycznej były już w roku 2019. Wtedy, wystraszeni, wprowadzaliście rekompensaty. Prąd podrożał blisko o 100%, gaz dla firm o ok. 500%, węgiel o 300%. I wy mówicie, że dajecie… Takiego kryzysu nie było w Polsce. To, co mówicie, pokazuje, że żyjecie gdzie indziej. Dla siebie stworzyliście inny świat, lepszy.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Głos z sali: O Jezu…)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#PosełCzesławMroczek">Polacy żyją innymi problemami niż to, o czym wy mówicie.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ale o czym…)</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#PosełCzesławMroczek">To wszystko jest w dużej mierze efektem waszych działań. Ostrołęka — 2 mld straty. To są olbrzymie straty. Inflacja, którą mamy, to jest kolejny wielki kryzys, kryzys finansowy. Inflacja oznacza to, że Polakom zabieracie pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#PosełCzesławMroczek">Mówicie, że wspieracie polskie rodziny.</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-215.8" who="#PosełCzesławMroczek">Tak — polskie rodziny tak ubożeją, że nigdy nie wymagały tak wielkiego wsparcia jak w tej chwili. Polskie rodziny muszą być wspierane, bo z wynagrodzeń nie mogą już normalnie żyć, z emerytur. Mówiliśmy o tym: cena węgla — 3 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-215.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PosełMałgorzataTracz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Blisko tydzień temu premier Morawiecki zaapelował do Polek i Polaków, aby ocieplili swoje domy przed sezonem grzewczym.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Saługa: Słomą najlepiej.)</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#PosełMałgorzataTracz">I tu od razu nasuwają się pytania: Za co i za ile?</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#komentarz">(Głos z sali: „Czyste powietrze”. Program „Czyste powietrze”.)</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#PosełMałgorzataTracz">Inflacja i drożyzna pożerają zarobki i oszczędności Polek i Polaków. W tym samym czasie całkowity koszt ocieplenia domu w 2022 r. wzrósł o 30% w porównaniu z rokiem poprzednim, a dwukrotnie w porównaniu z rokiem 2018, gdy uruchamiano program „Czyste powietrze”. Nowa odsłona programu „Czyste powietrze” to po prostu ściema, bo i tak 70% beneficjentów nie będzie mogło się ubiegać o maksymalną dotację. Wszystkie działania PiS w zakresie termomodernizacji to jedna wielka ściema i stek kłamstw.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-217.7" who="#PosełMałgorzataTracz">Mieliście czas, by uruchomić wielki program renowacji polskich domów wiosną tego roku, kiedy agresja Rosji na Ukrainę już trwała, ale nie zrobiliście nic. I teraz jedyne, co macie do zaoferowania, to dobra rada, którą ludzie nie ogrzeją swoich domów bez popadania w długi. Pamiętajcie: to jest wasza odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-217.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-217.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani była zwolenniczką likwidacji kopalń.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Elżbieta Zielińska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PosełElżbietaZielińska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pani minister, kto rzeczywiście zdywersyfikował źródła gazu w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Np. kto wybudował gazoport?)</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#PosełElżbietaZielińska">Bo chciałabym przypomnieć kilka faktów dotyczących budowy gazoportu w Świnoujściu. Myślę, że państwa to powinno zainteresować. Za czyich rządów członek zarządu największej polskiej spółki gazowej mówił z nonszalancją: na mieście się mówi, że gazoport będzie opóźniony o kilka lat? Za czyich rządów został złapany ruski szpieg w 2014 r…</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Kto wybudował gazoport?)</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Boże drogi.)</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#PosełElżbietaZielińska">…który — jak później się okazało — w swoim mieszkaniu miał jeszcze listę dziennikarzy, PR-owców, którzy mogą być zwerbowani? Później komisja sejmowa orzekła, że w sprawę wplątane było GRU…</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to za waszych rządów było.)</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#PosełElżbietaZielińska">Pani poseł się śmieje, to jest bardzo zabawne. Ale jak istotne to było właśnie dla bezpieczeństwa energetycznego Polski.</u>
          <u xml:id="u-219.8" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Jeśli chodzi o szpiegów, to wiecie, wy się zastanówcie, ilu macie ich w rządzie.)</u>
          <u xml:id="u-219.9" who="#PosełElżbietaZielińska">Bezpieczeństwo energetyczne buduje się przez lata i buduje się nie przez zawieranie umów z Rosją, które opłacały się tylko i wyłącznie Rosji, a nie Polakom.</u>
          <u xml:id="u-219.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-219.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ruski węgiel.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jakub Rutnicki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PosełJakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#PosełJakubRutnicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Koniec PiS-owskiej ściemy. Tak naprawdę mówimy w tej chwili: sprawdzam, bo pytacie o to, jaki Platforma ma pomysł, jaki ma program.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#komentarz">(Głos z sali: TVN.)</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#PosełJakubRutnicki">Ma program ochrony 15 mln Polaków mieszkających w spółdzielniach mieszkaniowych, którzy zaopatrują się w ciepło systemowe. Co zrobiliście w tym zakresie? Szanowni państwo, spółdzielcy, mieszkańcy, żebyście pamiętali: PiS tym ludziom nie chce pomóc. My mówimy: sprawdzam.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#PosełJakubRutnicki">Panie pośle, mówimy: sprawdzam. Dzisiaj została przygotowana odpowiednia poprawka, żeby mieszkańcy spółdzielni mieszkaniowych, którym ciepło dostarczane jest przez podmioty, które to ciepło produkują z gazu, nie byli traktowani jak przedsiębiorcy.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#PosełJakubRutnicki">Co zrobił PiS w komisji, szanowni państwo? Odrzucił tę poprawkę. Poseł Czarnecki z Piły nie robi z tym nic, szanowni państwo.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#PosełJakubRutnicki">Pomagamy dalej, jest kwestia objęcia tych wszystkich mieszkań spółdzielczych, które są opalane węglem, tym, aby uzyskały tę pomoc. Co robi PiS? Mówi: nie. Nie dla 15 mln — to jest wasz program. My mamy konkretne rozwiązania. Jutro będzie: sprawdzam, jutro będziemy głosować nad poprawkami Platformy Obywatelskiej. Rozliczymy was za to.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-221.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Anna Kwiecień, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełAnnaKwiecień">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Chciałabym przypomnieć, że od 1 kwietnia 2016 r. do chwili obecnej polskim rodzinom wychowującym dzieci przekazano z budżetu państwa kwotę ponad 185 mld zł, miliardów — jeszcze raz podkreślę. Programem 500+, bo o nim mówię, jest objętych obecnie ponad 6 mln, prawie 7 mln dzieci.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Już się boję.)</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#PosełAnnaKwiecień">Ponieważ świadczenie przysługuje każdemu dziecku od jego narodzin do ukończenia 18. roku życia, rodzina na każde dziecko otrzymuje rocznie 6 tys. zł, a przez cały okres wychowywania dziecka do jego pełnoletności kwotę 108 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#PosełAnnaKwiecień">Otóż proszę państwa, ze zdumieniem słyszymy, że kandydatka na ministra finansów pani poseł Izabela Leszczyna w jednej telewizji komercyjnej stwierdziła, że program 500+ tak naprawdę nie poprawił jakości życia.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#PosełAnnaKwiecień">Szanowni Państwo! Niech Polacy powiedzą, że 108 tys., które dostają na wychowanie dziecka do 18. roku życia, jest im zbyteczne.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Znowu te kłamstwa.)</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#PosełAnnaKwiecień">A co było za waszych czasów?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PosełAnnaKwiecień">Kiedy wy, kiedy był kryzys…</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Chleb po 2 zł, inflacja zero.)</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#PosełAnnaKwiecień">Szanowni Państwo! Wykluczyliście 2 mln dzieci ze świadczenia rodzinnego. Dlaczego? Dlatego że nie podnieśliście progu uprawniającego do świadczenia.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nigdy nie było takiego ubóstwa.)</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#PosełAnnaKwiecień">A ten próg był na poziomie, szanowni państwo, progu ubóstwa.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Czarnecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: O, może będzie deklaracja w sprawie poprawki, czekamy, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PosełKrzysztofCzarnecki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Rząd Prawa i Sprawiedliwości rządzi w trudnym okresie. Kiedy wybuchła pandemia, ponad 200 mld zł skierowane zostało do polskich przedsiębiorstw — wielki krzyk. Udało się zachować miejsca pracy. Dzisiaj firmy pracują na pełnych obrotach, dzisiaj jest bardzo niskie bezrobocie.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#PosełKrzysztofCzarnecki">Przypomnę, jaką wy mieliście wtedy metodę poprawy warunków pracy, walki z inflacją.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Pomoże pan spółdzielcom, panie pośle?)</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#PosełKrzysztofCzarnecki">Wtedy kiedy rządził, pan Tusk szukał guzika, żeby nacisnąć guzik z niskimi cenami. Nie znalazł, ludzie dostali guzik. Dzisiaj czytam w Internecie, co pan Tusk mówi: Ja przecież nie mam klucza w ręku, który by pozwolił wrócić do polityki stóp procentowych 3%. Co to oznacza? Że jeśli dalibyśmy klucz panu Tuskowi, to, powiem szczerze, dopiero byłaby bieda w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Teraz nie jest.)</u>
          <u xml:id="u-227.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Czyli jest bieda.)</u>
          <u xml:id="u-227.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A spółdzielcom nic…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PosełMateuszBochenek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przez ostatnich 7 lat to wy rządziliście w Polsce, więc to wy powinniście ponosić pełną odpowiedzialność za to, co się dzisiaj dzieje, za inflację, drożyznę, rosnące ceny. Ludzie coraz częściej pytają, jak żyć i za co żyć. Mają z tym coraz większy problem. Wy szukacie winnych wszędzie dookoła, ale sami w sobie winy nie dostrzegacie.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PosełMateuszBochenek">Dzisiaj młodzi ludzie zadają podstawowe pytanie: Gdzie mają znaleźć dla siebie mieszkanie? Jeszcze niedawno mówiliście, żeby brać kredyty, zapewnialiście, że sytuacja jest stabilna, więc młodzi mogą się zadłużać. Co się dzisiaj dzieje? Młodzi nie wiedzą, co będzie działo się kolejnego dnia, czy będą w stanie spłacać kredyty, bo stopy procentowe drastycznie rosną. Dzisiaj absolutnie nie zapewniacie młodemu pokoleniu godnego życia.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#PosełMateuszBochenek">Ostatnia sprawa. Zamiast skupiać się na ocieplaniu wizerunku waszego rządu, waszej większości, skupcie się na tym, żeby zapewnić ludziom ciepło w domach na jesień i zimę. Pieniądze wydrukowane przez prezesa Glapińskiego im tego ciepła nie zapewnią.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Saługa: Tak jest. Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Agnieszka Górska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PosełAgnieszkaGórska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Polaków to podstawa dla działań tego rządu.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Aha.)</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#PosełAgnieszkaGórska">Rząd rozumie, że bez energetyki nie ma przyszłości państwa. Chodzi przede wszystkim o strategiczne planowanie i dążenie do dywersyfikacji dostaw paliw. To podstawowe działania, które trzeba podejmować, aby bezpiecznie funkcjonowała gospodarka, a co za tym idzie, całe społeczeństwo. Czy Platforma, czy opozycja za czasów swoich rządów zastanawiała się nad tym?</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, gazoport budowaliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#PosełAgnieszkaGórska">Oczywiście nie zastanawiała. Lubiła klepanie po ramieniu przez naszych zachodnich sąsiadów. Realizowała naszym kosztem swoje cele energetyczne w Unii Europejskiej i nie podejmowała wystarczających działań zapewniających Polsce bezpieczeństwo energetyczne, czego dziś mamy efekty.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Gazoport.)</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Magazyny gazu.)</u>
          <u xml:id="u-231.7" who="#PosełAgnieszkaGórska">To wy nie chcieliście budowy gazociągu Baltic Pipe, pierwszego połączenia Polski i Europy Środkowej…</u>
          <u xml:id="u-231.8" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Saługa: To my zaczęliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-231.9" who="#PosełAgnieszkaGórska">…z szelfem norweskim, dzięki któremu polski system gazowy zyska niezależność od gazu rosyjskiego. To ważna inwestycja. Spójrzmy na to z perspektywy tego, co dzieje się za wschodnią granicą.</u>
          <u xml:id="u-231.10" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Saługa: Proszę podziękować…)</u>
          <u xml:id="u-231.11" who="#PosełAgnieszkaGórska">Działania tego rządu, konsekwentna praca i odpowiednio ułożona strategia sprawiają, że dziś dywersyfikujemy dostawy, dbamy o wsparcie i budowę systemów energii odnawialnej, wprowadzamy projekty wspierające Polaków, np. „Czyste powietrze”, „Mój prąd”.</u>
          <u xml:id="u-231.12" who="#komentarz">(Głos z sali: To chyba żarty.)</u>
          <u xml:id="u-231.13" who="#PosełAgnieszkaGórska">To my wdrażamy projekty osłonowe dla społeczeństwa. Wspieramy rodziny z mniejszymi dochodami. Obniżamy stawki VAT na energię, na paliwa. Wprowadzamy niższy podatek dochodowy. Wspieramy seniorów i rodziny.</u>
          <u xml:id="u-231.14" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Pani poseł, to nie jest…)</u>
          <u xml:id="u-231.15" who="#PosełAgnieszkaGórska">Zwiększamy wysokość minimalnego wynagrodzenia dla pracowników. A wy jakie macie propozycje? Żadnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PosełAgnieszkaGórska">Guzika magicznego nie ma. Nie macie pomysłów.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Czas dla PiS-u minął.)</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PosełAgnieszkaGórska">Nie macie pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Czas minął.)</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#PosełAgnieszkaGórska">To jest gorzka prawda o was. Nie macie żadnych realnych propozycji. Wasza jedyna propozycja dla Polaków to kłamstwa, wzajemna nienawiść, dewastacja i zniszczenie,…</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#PosełAgnieszkaGórska">…a w konsekwencji ubóstwo. Tak było już za waszych czasów.</u>
          <u xml:id="u-233.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę wyłączyć mikrofon. Terlecki nam wyłącza. 30 sekund daje.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Ewa Szymańska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o przestrzeganie…</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełEwaSzymańska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pan minister mówił w swoim wystąpieniu o wsparciu polskich rodzin, emerytów i osób niepełnosprawnych. Mówił także o tym, że aktualnie mamy najniższe bezrobocie w kraju, najniższe od czasów transformacji. Mimo że mamy za sobą 2-letni okres pandemii i trwającą wojnę w Ukrainie, rynek w tej chwili jest nastawiony na pracownika, co oczywiście w czasie rządów naszej drogiej opozycji było nie do pomyślenia. Wtedy z Polski wyjechało ponad 2 mln Polaków.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PosełEwaSzymańska">Moje pytanie brzmi: Jak wygląda sytuacja polskich rodzin na rynku pracy? Jak zmieniła się ich sytuacja w związku z napływem obywateli Ukrainy, uchodźców wojennych?</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PosełEwaSzymańska">Mam jeszcze prośbę do pana ministra. Opozycja prosiła, żeby oszczędzić jej wstydu. Proszę nie oszczędzać jej tego wstydu za to, co robią i jak kłamią. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: To jak będzie z tymi spółdzielcami? Zostawicie te 15 mln…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Wojciechowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kryzys energetyczny, który szaleje w Europie, jest chyba największym kryzysem od 1973 r. Zresztą, tamten kryzys też był spowodowany wojną. Jeżeli chodzi o jego skalę, jego strukturę, to wtedy był to kryzys naftowy.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A teraz jest PiS-owski.)</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Teraz kryzys dotyka innych źródeł energii, w tym niestety węgla, który jako Polacy traktowaliśmy jako surowiec, którego mamy pod dostatkiem. Skąd wziął się problem? Problem wziął się z tego, że zmniejszając wydobycie węgla, nasi poprzednicy podjęli decyzję, że będziemy likwidować możliwości produkcyjne, a nie obniżać je tak, aby można było w każdej chwili zwiększyć to wydobycie.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Coście zrobili w ciągu 7 lat?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Różnica w wydobyciu między, powiedzmy, lutym a marcem była stosunkowo niewielka, chociaż to wydobycie…</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Saługa: To są jakieś żarty.)</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">…w sposób znaczący wzrosło. Nie mogło jednak wzrosnąć na tyle, aby uzupełnić braki, które wynikają z zaprzestania importu rosyjskiego węgla. Dziękuję bardzo. Przepraszam, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Mariusz Trepka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PosełMariuszTrepka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Temat dzisiejszej informacji to bezpieczeństwo energetyczne Polaków. Myślałem, że o tym będzie dyskutować strona opozycyjna i będzie przedstawiała jakieś propozycje dotyczące tego tematu, propozycje, jak pomóc polskim rodzinom.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#PosełMariuszTrepka">Myślę, że jutro tak opozycja, jak i my, Prawo i Sprawiedliwość, obóz Zjednoczonej Prawicy zagłosujemy wszyscy za dodatkiem wysokości 3 tys. zł, i jestem pewny, że w głosowaniu będzie 100% głosów za przyjęciem tej propozycji ustawy. Natomiast, pani minister, ja mam takie pytanie. Co by się stało, gdybyśmy wykonali postanowienie pani sędzi Rosario Silvy de Lapuerta, sędzi TSUE, o zamknięciu kopalni Turów, czemu wtórował bardzo mocno prezydent Warszawy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Przecież Czechom zapłaciliście więcej, niż chcieli.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Monika Pawłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Nadzieja Lewicy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PosełMonikaPawłowska">Dobrze, że nie Platformy, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale była w Lewicy.)</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: My się bardzo cieszymy, pani poseł, że nie Platformy.)</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#PosełMonikaPawłowska">Szanowna Pani Marszałek…</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#PosełMonikaPawłowska">Czy ja mogę zabrać głos, pani marszałek?</u>
          <u xml:id="u-243.7" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Szanowni Państwo! Odbieracie innym kolegom czas na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nadzieja matką głupich.)</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PosełMonikaPawłowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Najpierw osłona Polaków w czasie pandemii COVID-19, a teraz w wyniku wojny na Ukrainie i spowodowanej tym faktem inflacji rząd wprowadza tarcze osłonowe i antyinflacyjne…</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Saługa: Łubu-dubu, łubu-dubu…)</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#PosełMonikaPawłowska">…w postaci obniżenia podatków na energię czy żywność. Obecnie wspieramy polskich odbiorców energii w postaci dopłat do gazu czy węgla.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale nie dla wszystkich.)</u>
          <u xml:id="u-245.4" who="#PosełMonikaPawłowska">Niezmiennie rząd wspiera emerytów poprzez trzynastą i czternastą emeryturę czy kwotę wolną od podatku.</u>
          <u xml:id="u-245.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Coraz taniej.)</u>
          <u xml:id="u-245.6" who="#PosełMonikaPawłowska">Jakie wsparcie na te wszystkie programy, panie ministrze, otrzymaliśmy od Unii Europejskiej? I nie straszcie państwo Polek i Polaków, bo to, czego naprawdę się obawiają…</u>
          <u xml:id="u-245.7" who="#komentarz">(Głos z sali: To was.)</u>
          <u xml:id="u-245.8" who="#PosełMonikaPawłowska">…to powrotu waszej władzy i retoryki.</u>
          <u xml:id="u-245.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawico, Polską się zajmijcie.)</u>
          <u xml:id="u-245.10" who="#PosełMonikaPawłowska">Pieniędzy nie ma i nie będzie, radźcie sobie sami. To były wasze recepty. My Polskę mamy w sercu…</u>
          <u xml:id="u-245.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ojejku.)</u>
          <u xml:id="u-245.12" who="#PosełMonikaPawłowska">…a Platforma ma ją tam, gdzie mówił wasz minister na taśmach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-245.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-245.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Polską się zajmijcie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Barbara Dziuk, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Na taśmach to jest Morawiecki i minister…)</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Teresa Pamuła, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#komentarz">(Głos z sali: … Morawieckiego z miską ryżu.)</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#komentarz">(Głos z sali: To zabolało, Morawiecki, nie?)</u>
          <u xml:id="u-246.7" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PosełTeresaPamuła">Pani Marszałek! Panowie Ministrowie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PosełTeresaPamuła">Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! W wyniku wychodzenia z pandemii COVID-19 i gwałtownego wzrostu cen nawozów i energii oraz globalnego pogorszenia się warunków makroekonomicznych na całym świecie od połowy 2020 r. wciąż rosną ceny towarów rolnych. Rosyjska agresja wojskowa Rosji wobec Ukrainy pogłębia ten problem, powoduje dalszy wzrost cen i ogranicza dostępność żywności na całym świecie. Według ONZ światowe ceny żywności w maju 2022 r. były niemal o 30% wyższe niż rok wcześniej. Skąd te dane? Dane pochodzą z oficjalnej strony Komisji Europejskiej. Inflacja jest światowa i inflacja jest również u nas.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Bieda.)</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie jest cukier?)</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#PosełTeresaPamuła">Rząd Prawa Sprawiedliwości sobie radzi i pomaga Polakom, wszystkim Polakom pomaga. Bardzo dziękuję rządowi Prawa i Sprawiedliwości, Mateuszowi Morawieckiemu za pieniądze na tereny popegeerowskie — 4 mld zł na inwestycje lokalne, 72 mln dla powiatu lubaczowskiego.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Pustych pieniędzy z kredytu.)</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Następni chcą zabrać głos.)</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#PosełTeresaPamuła">86 mln w drugiej edycji. Bardzo dziękuję za te wszystkie środki dla dzieci: na 500+, na „Dobry start”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jan Warzecha, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PosełJanWarzecha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Posłowie objęci zbiorową amnezją! Przypomnę tylko kilka faktów związanych z waszym bezpieczeństwem energetycznym. Kto spowodował kilkuletnie opóźnienie w oddaniu do użytku gazu LNG w Świnoujściu?</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Gazu LNG?)</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#PosełJanWarzecha">Rząd Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#PosełJanWarzecha">Kto w ogóle zakwestionował budowę gazoportu w Świnoujściu?</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#komentarz">(Głos z sali: A kto go zbudował?)</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#PosełJanWarzecha">Waldemar Pawlak.</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Nie, przyśnił się komuś z was.)</u>
          <u xml:id="u-251.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Wam się przyśnił.)</u>
          <u xml:id="u-251.9" who="#PosełJanWarzecha">Proszę państwa, kto zerwał umowę na budowę gazociągu po Bałtyku, którą podpisał Jerzy Buzek? Ano 2 lata później, w 2013 r. — Leszek Miller, europoseł Koalicji Obywatelskiej. Proszę państwa, jeśliby tych pytań było mało, to jeszcze zapytam: Kto podpisał niekorzystną umowę gazową z Rosją do 2037 r.?</u>
          <u xml:id="u-251.10" who="#komentarz">(Głos z sali: A po ile był gaz wtedy?)</u>
          <u xml:id="u-251.11" who="#PosełJanWarzecha">Gdyby nie my, wtedy w opozycji — i tu, o dziwo, instytucje Unii Europejskiej — to by ta umowa do dzisiaj trwała. I proszę państwa, ostatnie pytanie: Kto naciskał polski rząd na to, żebyśmy zerwali z importem węgla z Rosji? Donald Tusk przy granicy naciskał i straszył. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-251.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Michał Urbaniak, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PosełMichałUrbaniak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowny Rządzie! Szanowna także totalna opozycjo! Wy i tak jesteście ludźmi bez wyobraźni. Np. zablokowaliście dostawy węgla w momencie, w którym wiele polskich firm już zdążyło za ten węgiel zapłacić, a nie jest w stanie go odebrać, bo wprowadziliście sankcje na rympał — bez przemyślenia, bez przeliczenia i zrobienia tego tak, by Polacy oberwali na tym mimo wszystko jak najmniej. To jest oczywiście kropla w morzu, bo teraz ten węgiel musicie ściągać. Dlaczego? Bo 28 mld chcecie wydać na wygaszanie kopalń. To jest polityka waszego rządu, która wynika z tego, że zgodziliście się na to, by was Unia na to namówiła, że będziecie zamykać kopalnie, bo chcecie polityki energetycznej Unii Europejskiej. A 21 lipca, dzisiaj, następują nieplanowane wyłączenia bloków węglowych w elektrowniach: Połaniec, Opole, Kozienice, Tarnów, Bełchatów. Jesteśmy na granicy lockdownu i to jest wasza odpowiedzialność, i z tym musicie w końcu coś zrobić.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A pan to się na wszystkim zna.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Monika Falej, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełMonikaFalej">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dodatki, o których mówi rząd Prawa i Sprawiedliwości, to 3 tys. dla gospodarstwa domowego. Ale co z rodzinami, o które tak państwo dbacie, które palą pelletem czy też groszkiem? I co z podmiotami jak warsztaty terapii zajęciowej, o które tak również dbacie, czy z ZAZ-ami albo też spółdzielniami mieszkaniowymi, które zostały pominięte we wszystkich osłonowych propozycjach?</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#PosełMonikaFalej">Kolejna rzecz, mamy dzisiaj 21 lipca, czwartek. Media donoszą: nagle wyłączono bloki energetyczne m.in. Połaniec, Opole, Kozienice. To największe jednostki energetyczne w kraju. To pokazuje, że sytuacja jest bardzo krytyczna, bo mamy do czynienia z prawdziwą lawiną nieplanowanych wyłączeń bloków energetycznych. Sytuacja jest tak naprawdę bardzo poważna i mam nadzieję, że państwo sobie z tego zdajecie sprawę. Nie dość, że do Polski nadeszła fala upałów, mamy dzisiaj 38°C, to jeszcze część bloków węglowych nie może pracować, gdyż brakuje węgla. Węgla, którego pan premier Morawiecki ciągle szuka. Zapowiadał już w maju, że węgiel będzie, a mamy koniec lipca i nadal tego węgla nie ma ani grama. Dziś węgla brakuje elektrowniom, jutro zabraknie Polakom.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jarosław Rzepa, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PosełJarosławRzepa">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PosełJarosławRzepa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tak jak moi przedmówcy powiedzieli, dzisiaj, 21 lipca, dochodzi do masowych wyłączeń bloków energetycznych w wielu polskich elektrowniach.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#PosełJarosławRzepa">Mam pytanie konkretne: Co jest przyczyną: czy brak prądu, czy awarie?</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Awaria w rządzie.)</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#PosełJarosławRzepa">Bo widać, że z planowanych wyłączeń 6,5 tys. MW, a z nieplanowanych dzisiaj ponad 13 tys., co łącznie daje ok. 19 tys. MW, których dzisiaj w polskim systemie elektroenergetycznym nie ma. Szanowni państwo, co można zrobić? Odblokować natychmiast energetykę wiatrową. To w bardzo szybkim tempie da nam dużo megawatów.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Chyba pan w to nie wierzy?)</u>
          <u xml:id="u-257.6" who="#PosełJarosławRzepa">Przywrócić dawne regulacje, jeśli chodzi o energetykę fotowoltaiczną, te, które były do 1 kwietnia.</u>
          <u xml:id="u-257.7" who="#PosełJarosławRzepa">Jeszcze jedno, szanowni państwo. Przestańcie dyskryminować tych, którzy uwierzyli wam, że warto wymienić piece na piece gazowe czy na innego rodzaju źródła energii, i nie zapominajcie o tych ludziach, którzy mieszkają w blokach, bo oni też chcą mieć tej zimy ciepło.</u>
          <u xml:id="u-257.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Ewa Kołodziej, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PosełEwaKołodziej">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#PosełEwaKołodziej">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wysokie ceny energii to po pierwsze wzrost ceny węgla, ale po drugie 7-letnie zaniedbania we wprowadzaniu odnawialnych źródeł energii w naszym kraju. Na początku poprzedniej kadencji Sejmu praktycznie PiS zlikwidowało możliwość montażu nowych wiatraków na lądzie, a w bieżącym roku, od 1 kwietnia, zlikwidowało możliwość zakładania nowej fotowoltaiki prosumenckiej. Obecnie nowo zakładana fotowoltaika jest zupełnie nieopłacalna dla prosumenta. Technicznym powodem tej likwidacji był najpewniej brak modernizacji linii niskiego napięcia. Stare sieci niskiego napięcia nie są w stanie przyjąć większej ilości energii od prosumentów. Nowe, zmodernizowane sieci niskiego napięcia byłyby w stanie przyjąć znacznie większą ilość energii bez podnoszenia napięcia w sieci, ale ich się praktycznie nie modernizuje. Tak zwana kara za emisję CO2 wymuszona przez tę złą Unię Europejską przeznaczona miała być m.in. na modernizację energetyki, ale tutaj praktycznie nic nie zrobiono przez ostatnie lata.</u>
          <u xml:id="u-259.2" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Masłowska: Nieprawda, pani poseł, kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-259.3" who="#PosełEwaKołodziej">Przy hipotetycznym znacznym rozwoju fotowoltaiki, w tym farm fotowoltaicznych, należałoby rozważyć także budowę elektrowni szczytowo pompowych, które pobierają nadmiarowy prąd w dzień, a mogą oddawać go w okresie niedoboru energii. Ale to jest zupełnie melodia przyszłości. Absolutnym błędem była likwidacja wiatraków na lądzie, a mętna perspektywa budowy wiatraków na morzu da tańszy prąd może dopiero za kilka lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PosełEwaKołodziej">Kardynalnym błędem rządzących była likwidacja polskich kopalń oraz uzależnienie od rosyjskiego węgla.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#PosełEwaKołodziej">Chrust nie zastąpi braku węgla. Skończy się PiS, skończy się drożyzna.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-261.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-261.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Tak jest, pani poseł, skończy się PiS, skończy się drożyzna. Krótko, zwięźle i na temat.)</u>
          <u xml:id="u-261.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nic nie będzie, wróci stare.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przez 7 ostatnich lat byliśmy świadkami działania na szkodę niezależności energetycznej, uzależnienia polski od ruskiego węgla, likwidacji ferm wiatrowych. Byliśmy świadkami przeszkadzania przez rząd PiS obywatelom w budowaniu tej niezależności choćby w postaci paneli słonecznych, w przypadku których też zmieniliście sposób rozliczania na niekorzystny. I to wszystko przez te 7 lat zaskutkowało większym uzależnieniem od energetyki ze Wschodu.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Co ze spółdzielniami mieszkaniowymi? Co z mieszkańcami tych spółdzielni? Zabraliście środki z praw do emisji, tymczasem one mogły być przeznaczone na modernizację ciepłowni miejskich. Widzimy to choćby w Cieszynie. Za chwilę te ciepłownie będą upadać, mieszkańcy spółdzielni będą płacić horrendalne rachunki za ogrzewanie. Co z olejem opałowym, co z pelletem? Polacy kupowali nowe piece, modernizowali swoje kotłownie, a wy ich dzisiaj pozostawiacie bez pomocy. Pytam, czy to jest ta droga upodlenia narodu polskiego, którą Prawo i Sprawiedliwość od 7 lat systematycznie idzie, niszcząc polskie gospodarstwa, niszcząc obywateli polskich.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">To był ostatni głos w dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców pana posła Marcina Kierwińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PosełMarcinKierwiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#PosełMarcinKierwiński">Pani Marszałek! Jedno jest pewne po tej dyskusji. Wy naprawdę nie wyciągnęliście żadnych wniosków z tego, co zrobiliście. Wpędziliście Polaków w tarapaty. Polacy bankrutują, Polacy biednieją, a wy cały czas powtarzacie kłamstwa, cały czas uprawiacie propagandę sukcesu. To, co jest w mailach Dworczyka, takie skoncentrowanie się na tym, aby kłamać, kłamać i przekazywać nieprawdę, u was jest cały czas wszechobecne. Opamiętajcie się. Naprawdę opamiętajcie się.</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#PosełMarcinKierwiński">Pani Minister! Z całym szacunkiem, ale pani powiedziała, że odnieśliście wielki sukces? Przecież to, co pani mówi, jest nieprzyzwoite. To jest po prostu nieprzyzwoite. Inflacja ponad 15%, najwięcej od 20 lat. W Polsce brakuje węgla. Raty kredytów doprowadzają do tego, że jak młodzi ludzie płacą raty kredytów, to bankrutują. Wielu z nich zastanawia się, czy nie będzie oddawać własnych mieszkań, a pani mówi, że wy odnieśliście sukces? Po prostu wstyd, to jest nieprzyzwoite, co wyprawiacie.</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#PosełMarcinKierwiński">Pani minister, pani mówi o tym…</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A za waszych rządów, jaka była stopa… Taka sama — 6,5%.)</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#komentarz">(Głos z sali: O czym pan mówi?)</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#PosełMarcinKierwiński">Niech pan siedzi cicho, bo naprawdę to jest coś strasznego.</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Stopa procentowa podniesiona z zera, tak? Niech pan bzdur nie opowiada.)</u>
          <u xml:id="u-265.8" who="#PosełMarcinKierwiński">Pani minister, mam dla pani przykład tej propagandy sukcesu — blok Jaworzno, było o nim mówione, najnowocześniejszy w Polsce. Pani mówi, że tak się zdarzyło, takie przestoje się zdarzyły. Czy pani wie, jakie dane podajecie? Wie pani, co jest napisane, co jest przyczyną zatrzymania tego bloku? Nie ma paliwa.</u>
          <u xml:id="u-265.9" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-265.10" who="#PosełMarcinKierwiński">To jest przyczyną. I pani chce powiedzieć, że to jest normalne? Wicepremier tego rządu kilka tygodni temu mówił: nie zabraknie węgla…</u>
          <u xml:id="u-265.11" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Wszystko jest pod kontrolą.)</u>
          <u xml:id="u-265.12" who="#PosełMarcinKierwiński">…wszystko jest dobrze. Polacy, nie kupujcie, będzie. Wszystko jest okej. Nie ma sezonu grzewczego, nic wielkiego się przecież nie dzieje i nagle najnowocześniejsza elektrownia w Polsce staje, bo nie ma węgla. Do tego doprowadziliście. Paradoksalnie jedynym sukcesem, który osiągnęliście, jeżeli chodzi o bezpieczeństwo energetyczne, jest to, że wdrożyliście w życie takie stare powiedzenie: węgiel to jest czarne złoto. Tak, niedługo węgiel będzie droższy niż złoto, bo w Polsce, która zawsze stała węglem, nagle się okazuje, że węgla brakuje. Do tego doprowadziliście i to jest wasza odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-265.13" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-265.14" who="#PosełMarcinKierwiński">Proszę się nie denerwować.</u>
          <u xml:id="u-265.15" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: 7 lat, 7 lat.)</u>
          <u xml:id="u-265.16" who="#komentarz">(Poseł Dorota Niedziela: Pani przespała 7 lat, czy co?)</u>
          <u xml:id="u-265.17" who="#PosełMarcinKierwiński">Czy zdajecie sobie sprawę z tego, że jeżeli dziś Polacy będą chcieli ogrzać swoje mieszkania, zapłacą za to już trzykrotnie więcej. Trzykrotnie więcej. Jeżeli za ogrzewanie domku jednorodzinnego średnio płacono w sezonie grzewczym mniej więcej 5 tys. za węgiel, dziś zapłaci się 15 tys. I wy mówicie, że to jest sukces? Przecież wy nie macie jakiejś elementarnej przyzwoitości. Naprawdę wyjdźcie do ludzi, zostawcie te swoje limuzyny, zostawcie te przekazy partyjne, idźcie porozmawiać ze zwykłymi Polakami. Oni się po prostu boją. Boją się.</u>
          <u xml:id="u-265.18" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Kaczyński rozmawia na spotkaniach.)</u>
          <u xml:id="u-265.19" who="#PosełMarcinKierwiński">Boją się, bo wy — i trzeba to bardzo jasno powiedzieć, panie Mosiński, panu także — dziś stanowicie zagrożenie dla życia i zdrowia Polaków.</u>
          <u xml:id="u-265.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-265.21" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest. Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-265.22" who="#PosełMarcinKierwiński">Wy to stanowicie.</u>
          <u xml:id="u-265.23" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-265.24" who="#PosełMarcinKierwiński">Wiecie, cały problem tego rządu…</u>
          <u xml:id="u-265.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Pamiętam jako działacz „Solidarności” to, jak rozmawialiście z Polakami — pałką…)</u>
          <u xml:id="u-265.26" who="#PosełMarcinKierwiński">Proszę, pani marszałek, bo pan Mosiński jest strasznie pobudzony.</u>
          <u xml:id="u-265.27" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę panów posłów z jednej i drugiej strony.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Panowie posłowie, panie pośle Mosiński, bardzo proszę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PosełMarcinKierwiński">Szanowni państwo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Proszę poczekać, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PosełMarcinKierwiński">Największym dramatem tego wszystkiego, co się dzieje…</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Przepraszam bardzo…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PosełMarcinKierwiński">Dramatem, który się rozgrywa na naszych oczach, jest to, że wy nawet nie jesteście w stanie wyjść i Polakom powiedzieć prawdy, wtedy kiedy sytuacja jest bardzo trudna. Polacy prawdy o tym, jak wygląda stan naszej gospodarki, dowiadują się od pana Glapińskiego z jakichś filmików nagranych na molo. Bo wy nie macie odwagi, żaden z was. Żaden spośród was, którzy dzisiaj występowaliście, nie ma odwagi wyjść i powiedzieć: tak, pomyliliśmy się, są problemy, będziemy mieli rozwiązania. Bo wy nie macie żadnych rozwiązań, wy nie macie żadnej recepty.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy macie receptę?)</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ciepło systemowe — pomoc.)</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#PosełMarcinKierwiński">Wam pozostają tylko kłamstwo i propaganda.</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdyby istniał taki guzik, który obniża ceny, tobym go non stop naciskał — tak powiedział Tusk.)</u>
          <u xml:id="u-271.5" who="#PosełMarcinKierwiński">Tylko wie pan, panie pośle, jest jeden zasadniczy problem — rządzicie od 7 lat…</u>
          <u xml:id="u-271.6" who="#komentarz">(Głos z sali: 7 lat.)</u>
          <u xml:id="u-271.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: I nic.)</u>
          <u xml:id="u-271.8" who="#PosełMarcinKierwiński">…i te 7 lat to jest skrajne uzależnienie Polski od ruskiego węgla. Wyście wprowadzili tutaj ruski węgiel i to jest cała prawda.</u>
          <u xml:id="u-271.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-271.10" who="#komentarz">(Głos z sali: To 1 mld dla Gazpromu.)</u>
          <u xml:id="u-271.11" who="#PosełMarcinKierwiński">I jeszcze jedno, pani minister. Jak cytuje pani statystyki, to warto rozumieć, co się cytuje. Tzn. myślę, że pani rozumie, ale celowo wprowadza pani w błąd. Pani mówi o elektrowniach wiatrowych, o tym że wzrósł wolumen wytwarzanej energii? Niech pani powie prawdę, ile za waszych czasów wydano pozwoleń na instalacje wiatrowe.</u>
          <u xml:id="u-271.12" who="#komentarz">(Głos z sali: A fotowoltaika? A biogazownie? A pompy ciepła?)</u>
          <u xml:id="u-271.13" who="#PosełMarcinKierwiński">Niech pani powie, jak to się dzieje, że ten wzrost bierze się tylko i wyłącznie z tego, co zostało zatwierdzone jeszcze za rządów poprzedników.</u>
          <u xml:id="u-271.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-271.15" who="#PosełMarcinKierwiński">Jeżeli pani używa statystyk, warto to robić mądrze.</u>
          <u xml:id="u-271.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile było fotowoltaiki?)</u>
          <u xml:id="u-271.17" who="#PosełMarcinKierwiński">Niech pani powie jak… Mówi pani: OZE, że OZE rozwijacie.</u>
          <u xml:id="u-271.18" who="#komentarz">(Głos z sali: No rozwijamy.)</u>
          <u xml:id="u-271.19" who="#PosełMarcinKierwiński">Bo zmieniliście sposób liczenia tego udziału OZE w miksie energetycznym. Przecież zdaje sobie pani sprawę, że jak wynika z danych, które podajecie, 60% tej energii z OZE to jest biomasa, która za naszych czasów była inaczej kwalifikowana.</u>
          <u xml:id="u-271.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PosełMarcinKierwiński">Przecież zdaje sobie pani z tego sprawę.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Oszustwo!)</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#komentarz">(Głos z sali: 1 mln konsumentów.)</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#PosełMarcinKierwiński">Po co wy kłamiecie? Naprawdę dlaczego w takich oczywistych rzeczach wy nie możecie zachować się przyzwoicie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PosełMarcinKierwiński">Pani marszałek, ostatnie zdanie.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#PosełMarcinKierwiński">Wiem, że boicie się, że zaraz Polacy wam podziękują. Podziękują wam, tylko warto odejść z godnością, a wy tej godności nawet troszeczkę nie macie. To jest po prostu wstyd, wstyd.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Skończy się PiS, skończy się drożyzna.)</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#PosełMarcinKierwiński">Zostawcie Polaków. Stanowicie zagrożenie dla ich życia.</u>
          <u xml:id="u-275.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-275.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest!)</u>
          <u xml:id="u-275.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o uspokojenie emocji na sali.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">I bardzo proszę o zabranie głosu podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska panią minister Annę Łukaszewską-Trzeciakowską.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Naprawdę proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-276.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Jesteśmy bardzo spokojni, pani marszałek.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Pani Marszałek! Państwo Posłowie! Panie Posłanki! Bardzo dużo tych pytań padło i bardzo dużo zarzutów o kłamstwa, nieścisłości, przeinaczenia, nieprawdę, zawyżanie danych. To może zaczniemy od paru komunikatów z dzisiaj. Jaworzno pracuje na bieżąco, dziś jest na poziomie 870 MW, zgodnie z zapotrzebowaniem PSE. Dysponujemy paliwem dla jednostki zgodnie z kontraktem. Informacje spółki Rafako mają niewiele wspólnego z prawdą. To próba zastraszenia opinii publicznej i wymuszenia decyzji biznesowych.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Ale przecież 8 godzin wczoraj stało. Wczoraj.)</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Informacja PSE: Krajowy system energetyczny pracuje stabilnie, zachowana jest także odpowiednia rezerwa w jednostkach wytwórczych.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Propaganda sukcesu.)</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">PSE na bieżąco monitoruje prace KSE i według aktualnych analiz nie powinny występować problemy biznesowe.</u>
          <u xml:id="u-277.5" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Pani minister, działała wczoraj, czy nie? Działała o godz. 10 rano, czy nie? Niech pani powie: działała, czy nie?)</u>
          <u xml:id="u-277.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">A więc informuję pana, to są oficjalne komunikaty, proszę czytać.</u>
          <u xml:id="u-277.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Teraz pozwolę sobie dalej państwa informować o tym, o czym mówicie, co nie do końca jest zgodne z rzeczywistością. Jeżeli chodzi o politykę energetyczną Polski, to 29 marca rząd znowelizował tę politykę, dopisując do niej kwestie bezpieczeństwa energetycznego i suwerenności energetycznej. 29 marca — rewizja PEP-u. To jeżeli chodzi o plany. Jeżeli chodzi o eksport, w odniesieniu do którego tak bardzo alarmował pan poseł na samym początku zadawania pytań, to połowa tego to był węgiel koksowy. Tego się nie używa do energetyki. Duża część to było wsparcie naszych ukraińskich kolegów, partnerów, którzy już wtedy mierzyli się z wojną. Proszę o tym nie zapominać.</u>
          <u xml:id="u-277.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli chodzi o ostatnie wsparcie, które dostaliśmy od naszych sąsiadów, to nie byli to Niemcy, proszę państwa, to byli Litwini, Słowacy i Czesi. Mówmy prawdę.</u>
          <u xml:id="u-277.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-277.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">A my wspieraliśmy całkiem niedawno, bo wczoraj, Szwedów. To jest naturalne na rynku mocy i w kodeksie rynków, jeżeli chodzi o kodeksy sieci europejskich. Mówmy o tym.</u>
          <u xml:id="u-277.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli chodzi o termomodernizację i wyśmiewaną oszczędność, wczoraj Komisja Europejska zaapelowała o oszczędność gazu na poziomie 15%, na razie wolontaryjną. Ale za chwilę może się okazać, że to dzielenie się gazem nie będzie wolontaryjne, dlatego że apeluje się o solidarność z naszymi sąsiadami, którzy nie zabezpieczyli sobie dostaw gazu, i o to, żebyśmy się naszymi dostawami dzielili. Niestety tej solidarności, jeżeli chodzi o EU ETS i CO2, jakoś nie reprezentują. Ta solidarność powinna działać w obie strony i takiej solidarności oczekujemy.</u>
          <u xml:id="u-277.12" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Masłowska: A wy co robicie w tej sprawie?)</u>
          <u xml:id="u-277.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli już jesteśmy przy Unii, szanowni państwo, chodzi o to, co mówiliśmy na temat spółdzielni. To Unia Europejska i niedozwolona pomoc publiczna blokuje nam pomoc dla naszych… Pracujemy nad tymi rozwiązaniami.</u>
          <u xml:id="u-277.14" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-277.15" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Teraz wszystko Unia. To zacznijcie coś robić.)</u>
          <u xml:id="u-277.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Wiem, proszę państwa: wpuśćcie w końcu tych ludzi, a potem się ustali, kim są. Uchwalcie przepisy, a potem ewentualnie będziemy walczyć z Unią Europejską, która nas za naruszenia oskarży.</u>
          <u xml:id="u-277.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-277.18" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Kary płacicie, miliard już zapłaciliście. Codziennie milion płacimy.)</u>
          <u xml:id="u-277.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Drodzy Państwo! Ministerstwo klimatu pracuje nad tym, żeby te rozwiązania znaleźć i wypracować z Unią, ale potrzebujemy czasu i dialogu.</u>
          <u xml:id="u-277.20" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Wolno troszkę.)</u>
          <u xml:id="u-277.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Proszę nas w tym wesprzeć. Tam, na forum unijnym, czekamy na to wsparcie, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-277.22" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Masłowska: Co robisz w tej sprawie? Co robisz w tej sprawie?)</u>
          <u xml:id="u-277.23" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Dalej. Jeżeli chodzi o logistykę dostaw węgla — węgiel płynie, my to powtarzaliśmy wielokrotnie. Logistyka jest trudna, ale jest możliwa. Nie jest prawdą, że porty nie są na to gotowe. Przepustowość naszych portów jest większa niż zapotrzebowanie w tej chwili. Natomiast to, co zdarzyło się w lutym tego roku… To, jak trzeba tę logistykę przygotować do dostaw z nowych kierunków dalekowschodnich czy południowoamerykańskich, jeszcze chwilę potrwa. Natomiast węgiel jest. Proszę Polaków nie straszyć.</u>
          <u xml:id="u-277.24" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli chodzi o OZE, to w maju tego roku przybyło nam 30 tys. nowych prosumentów, jeżeli chodzi o fotowoltaikę. To już po zmianie przepisów. Mamy 4 GW zakontraktowanych w aukcjach nowych mocy w wietrze, na lądzie, po 10H. Wiatr to jest największa…</u>
          <u xml:id="u-277.25" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: A kiedy budowaliście?)</u>
          <u xml:id="u-277.26" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">I to jest dynamika, która cały czas rośnie.</u>
          <u xml:id="u-277.27" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Co dalej? Jeszcze państwa przeinaczenia i niedopowiedzenia sobie wypisałam. Awaryjność — już mówiłam. Jeszcze zaimponował mi pan poseł, mówiąc, że większość bloków w Polsce wybudowała Platforma Obywatelska. Z całym szacunkiem, proszę zwrócić uwagę na ich wiek.</u>
          <u xml:id="u-277.28" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: A który wy wybudowaliście? Jaki wy wybudowaliście?)</u>
          <u xml:id="u-277.29" who="#komentarz">(Głos z sali: Chyba: które zburzyli?)</u>
          <u xml:id="u-277.30" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">To jest tyle, jeżeli chodzi o to, do czego chciałam się odnieść.</u>
          <u xml:id="u-277.31" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeżeli chodzi jeszcze o kwestie gazowe, tutaj dosłownie parę zdań. Rozmawiamy nie tylko o tym gazie, który popłynie Baltic Pipe, który zabezpieczyliśmy i który wykazał gotowość 8 miesięcy przed planowanym terminem, nie tylko o interkonektorach z Litwą i ze Słowacją, z Czechami, natomiast jeszcze mówimy o biogazie, o gazach zdekarbonizowanych. To również jest przyszłość, o której myślimy. No i oczywiście energetyka jądrowa na poziomie zarówno tzw. dużego atomu, jak i SMR-ów. To wszystko pomoże to wesprzeć, to są elastyczne źródła, w które inwestycje trwają, więc nieprawda, że inwestycje nie są planowane. O offshore nie wspomnę.</u>
          <u xml:id="u-277.32" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaAnnaŁukaszewskaTrzeciakowska">Jeszcze na koniec jedno zdanie, dosłownie ostatnie, i oddaję głos mojemu koledze. Nie wiem, w jaki sposób elektrociepłownie miałyby mieć zapasy gazu. To jest dla mnie zaskakujące. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-277.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pana ministra Stanisława Szweda.</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z tej debaty dowiedzieliśmy się dość dużo ciekawych rzeczy. W tej debacie nie padło, że program 500+ to Platforma utworzyła i wprowadzała w życie.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Za to gazoport się przyśnił PiS-owi.)</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Ale dowiedzieliśmy się, że to nie polityk Platformy, lider Platformy Obywatelskiej stał na składzie przy granicy i nawoływał, żeby natychmiast zamknąć składy i import węgla…</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: A to nie Morawiecki? Nie Morawiecki?)</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">…że długoletni kontrakt gazowy z Rosją to nie Platforma Obywatelska. To, że w ogóle Platforma Obywatelska z Rosją nie współpracowała — to absolutnie nie, to zielone ludziki robiły, tylko nie Platforma Obywatelska itd., itd. Nie usłyszeliśmy z waszej strony żadnej konkretnej propozycji, oprócz ataków na rząd Prawa i Sprawiedliwości. Ale tego się spodziewaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba było słuchać, trzeba było słuchać.)</u>
          <u xml:id="u-279.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Ale mimo to działamy, pracujemy nad tym, aby naszym obywatelom zapewnić bezpieczeństwo zarówno energetyczne, jak i finansowe. Pani minister mówiła o bezpieczeństwie energetycznym. Ja jeszcze odpowiem na pytania dotyczące bezpieczeństwa naszych rodzin. Było też pytanie o inne programy. Było bardzo dużo pytań dotyczących wsparcia. Jeden z bardzo dobrych programów to jest program rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, tzw. program „Mama 4+”, czyli program, który daje możliwość tym mamom, które nie wypracowały sobie stażu emerytalnego, otrzymywać świadczenie emerytalne. Wychowując dzieci, nie miały możliwości pracy, ale dzięki naszym rozwiązaniom dzisiaj korzystają z tego programu, mogą otrzymać najniższą emeryturę. Takich osób dzisiaj jest ponad 67 tys. 1340 mln zł w tej chwili wydaliśmy na to świadczenie.</u>
          <u xml:id="u-279.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Były też pytania dotyczące innych rozwiązań polityki rodzinnej. To też wprowadzony w tym roku rodzinny kapitał opiekuńczy, czyli dodatkowe świadczenie dla dwulatków i trzylatków na wsparcie. To jest na te 2 lata 12 tys. zł wsparcia. A dla tych dzieci, które się w tym programie nie mieszczą, dla jednego dziecka, by zapewnić np. opiekę żłobkową, to kwota do 400 zł. Wiemy, że już w tej chwili ponad 100 tys. dzieci z tego programu skorzysta, ponad 520 mln zł. A na program rodzicielskiego świadczenia opiekuńczego ponad 3 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-279.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Było pytanie dotyczące tego, czy czternasta emerytura będzie wprowadzona na stałe. Myślę, że po zapowiedzi pana premiera Jarosława Kaczyńskiego możemy powiedzieć, że to świadczenie wprowadzimy na stałe, tak jak trzynastą emeryturę, bo to świadczenie dobrze się przyjęło i pomaga naszym rodzinom. Przypomnę, że w tym roku pierwsze świadczenie czternastej emerytury zostanie wypłacone 25 sierpnia, czyli niedługo, w tych samych terminach, w jakich są wypłacone świadczenia emerytalno-rentowe.</u>
          <u xml:id="u-279.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Było też pytanie dotyczące sytuacji na rynku pracy w kontekście obywateli Ukrainy. Według nowej procedury ponad 340 tys. obywateli Ukrainy pracuje, czyli w tej bardzo uproszczonej formie pracodawca tylko powiadamia Powiatowy Urząd Pracy, że dana osoba z Ukrainy u niego jest zatrudniona. Dodatkowo oczywiście pracują również osoby, które wcześniej już u nas pracowały. Nie ma tutaj żadnego zagrożenia, jeśli chodzi o nasz rynek pracy. Przypomnę, że jest bardzo niskie bezrobocie w skali kraju, 2,7% według Eurostatu, czyli dzisiaj jest możliwość zatrudnienia tych osób, co też wypełnia lukę w branżach, w których naszych rodaków brakuje do pracy. Tak że z tego się cieszymy.</u>
          <u xml:id="u-279.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Ale też korzystając z możliwości wsparcia przez powiatowe urzędy pracy, zarejestrowało się ponad 50 tys., a ponad 35 tys. już się wyrejestrowało, czyli znalazło różne formy wsparcia przez urzędy pracy.</u>
          <u xml:id="u-279.11" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Masłowska: Jeśli ludzie rezygnują z pracy…)</u>
          <u xml:id="u-279.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Tak że te działania, które podejmujemy, mają też pokazać, że jest praca i też w ten sposób pomagamy. Oczywiście te wszystkie działania dotyczące pomocy obywatelom Ukrainy finansujemy z naszych środków. Unia Europejska nie przekazała nam na te działania żadnych środków, czekamy aż tutaj ze strony Unii Europejskiej też będzie wsparcie.</u>
          <u xml:id="u-279.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Czyli wszystkie działania, które podejmujemy, mają zapewnić bezpieczeństwo materialne naszym rodzinom i wsparcie, o którym mówiliśmy, o którym w pierwszym wystąpieniu mówiłem, choćby kwestia trzynastej, czternastej emerytury, waloryzacji, w tych ostatnich latach to ponad 116 mld zł, które trafiło do rodzin, prawie 200 mld zł z programu „Rodzina 500+”, i ponad 200 mld z programów osłonowych przy walce z COVID-em. To są wszystkie działania, które podjęliśmy, które pomagają nam przetrwać tę trudną sytuację, która jest w otoczeniu naszego kraju. Ta sytuacja, która dotyka nas wszystkich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-279.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Wypowiedź ta kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PosełMaciejKopiec">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! PiS wprowadza kolejne dodatki, które niestety nie są sprawiedliwe i dzielą społeczeństwo na lepszych i gorszych. Temat węgla od kilku miesięcy nie daje spokojnie spać wielu obywatelom i ciężko zauważyć w całym tym zamieszaniu konkretny plan rządu na zażegnanie tego kryzysu.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#PosełMaciejKopiec">Kolejny raz Prawo i Sprawiedliwość, zamiast planować swoje działania i podejmować odpowiedzialne decyzje państwowe, potrafi tylko chaotycznie reagować w momencie, w którym dochodzi do najgorszego, uprawiając propagandę i rozdając kolejne dodrukowane przez Glapińskiego pieniądze wybranym i co najmniej niemądrze.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#PosełMaciejKopiec">Ludzie z dnia na dzień coraz mocniej odczuwają skutki inflacji, dotyka to wszystkich, niezależnie od tego, czym ogrzewają swoje domy. Rząd zasłania się ustawą osłonową dla odbiorców prądu i gazu, jednak nikt nie wspomina o wielu kryteriach, które trzeba spełnić, aby otrzymać pieniądze. Dodatek przysługuje gospodarstwom domowym, których przeciętne miesięczne dochody netto nie przekraczają 2100 zł w gospodarstwie jednoosobowym bądź 1500 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#PosełMaciejKopiec">W kwestii węgla należy podkreślić, że rząd rozdaje pieniądze publiczne tylko gospodarstwom domowym z ogrzewaniem węglowym. Co z resztą obywateli? Dlaczego pominięto wszystkich tych, którzy zainwestowali w bardziej ekologiczne rozwiązania, np. pellet?</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#PosełMaciejKopiec">Rzecznik Ministerstwa Klimatu i Środowiska Aleksander Brzózka napisał w mediach społecznościowych: To od beneficjenta będzie zależeć, w jakim stopniu środki te zostaną przeznaczone na zakup węgla. Skoro to nie dodatek węglowy, tylko kolejny dodatek osłonowy, to powinien być dostępny dla każdego obywatela. Przecież wszyscy jesteśmy coraz bardziej przytłoczeni szalejącą inflacją, rosnącymi stopami procentowymi prezesa Glapińskiego czy cenami paliw Daniela Obajtka.</u>
          <u xml:id="u-281.5" who="#PosełMaciejKopiec">To, co jednak w całej tej sprawie jest najważniejsze, to to, że żadna kwota nie sprawi, że nagle na zwałach w czarodziejski sposób pojawi się węgiel, bo niestety rząd, pomimo posiadanych informacji o nadchodzącym kryzysie, co najmniej od lutego, ale tak naprawdę już dużo, dużo wcześniej, nie zrobił kompletnie nic i nie zabezpieczył obywateli przed nadchodzącym kryzysem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PosełAndrzejSzlachta">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podczas debaty w ramach informacji bieżącej padają ze strony posłów opozycji oskarżenia o niewłaściwe decyzje dotyczące polskiej energetyki, m.in. budowy bloku węglowego w Ostrołęce. Wcześniej krytykowano rząd Prawa i Sprawiedliwości za niecelowe wybudowanie bloku w Elektrowni Turów. Czy prawdą jest, że decyzje o budowie bloku w Elektrowni Turów opalanego przede wszystkim węglem brunatnym, o mocy 450 MW została podjęta za czasów rządów PO-PSL? Czy prawdą jest, że realizację inwestycji rozpoczęto 1 grudnia 2014 r., a jej wartość wynosiła wówczas 4 mld zł?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 20. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2376 i 2443).</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę pana posła Piotra Saka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#PosełSprawozdawcaPiotrSak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Działając na podstawie art. 43 ust. 7 regulaminu Sejmu, niniejszym przedstawiam sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej co do rządowego projektu zmiany zapisów Kodeksu karnego wykonawczego i innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#PosełSprawozdawcaPiotrSak">Realizując imperatyw regulaminowy, informuję, iż projekt uzyskał akceptację komisji i komisja wnosi o skierowanie projektu do dalszych prac legislacyjnych, a docelowo o jego rychłe uchwalenie.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#PosełSprawozdawcaPiotrSak">Nie ma na tym etapie potrzeby szczegółowego omawiania zapisów projektowanego aktu legislacyjnego, toteż skupię się na nowościach i poprawkach, które zostały wprowadzone w toku prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#PosełSprawozdawcaPiotrSak">Pierwsza poprawka dotyczyła modyfikacji art. 61 Kodeksu karnego wykonawczego poprzez dokooptowanie przesłanki zdrowotnej przy stosowaniu uchylania zmiany obowiązków związanych ze stosowaniem środków i obowiązków w trakcie wykonywania kary ograniczenia wolności. Wprowadza się także dodatkowe uprawnienia kuratora co do zmiany sposobu rozliczania godzin nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne.</u>
          <u xml:id="u-284.4" who="#PosełSprawozdawcaPiotrSak">Doprecyzowano kwestie związane z interakcją telefoniczną osadzonych zarówno tymczasowo aresztowanych, jak również skazanych. Dla osób stosujących głodówkę wprowadza się diagnostykę, wprowadza się monitoring stanu zdrowia właśnie dla niedojadków.</u>
          <u xml:id="u-284.5" who="#PosełSprawozdawcaPiotrSak">W tych poprawkach chce się zastopować agresję osadzonych poprzez obligatoryjne wprowadzenie izolacji w sytuacji, w której osoba stosuje przemoc w stosunku do pracowników Służby Więziennej, względnie innych osadzonych.</u>
          <u xml:id="u-284.6" who="#PosełSprawozdawcaPiotrSak">Wreszcie dopracowano kwestie związane z kontrolą osobistą.</u>
          <u xml:id="u-284.7" who="#PosełSprawozdawcaPiotrSak">To są główne kwestie, które zostały wprowadzone, i zmodyfikowano pierwotny kształt projektu. Jeżeli będą jakieś pytania, postaram się w miarę swoich możliwości odpowiedzieć na pytania, względnie improwizować. Dziękuję za atencję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy pan poseł Piotr Sak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-285.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#PosełPiotrSak">Dziękuję ponownie.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#PosełPiotrSak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam przywilej, ale i powinność przedstawić stanowisko naszego klubu w omawianej materii.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#PosełPiotrSak">Projekt jest wielokierunkowy i hipertroficzny i zmierza w swej istocie do kompleksowej reformy systemu penitencjarnego, zwiększa, poprawia bezpieczeństwo w jednostkach penitencjarnych oraz usprawnia wiele instytucji stosowanych w stosunku do skazanych jak również tymczasowo aresztowanych.</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#PosełPiotrSak">Prawo i Sprawiedliwość, co nie będzie niespodzianką, popiera przedmiotowy wyrób legislacyjny, jednocześnie proponuje wprowadzenie czterech poprawek. Pierwsza dotyczy sposobu obliczania powierzchni cel mieszkalnych w zakładach karnych. Druga dotyczy ujednolicenia definicji zryczałtowanej opłaty związanej z użytkowaniem dodatkowego sprzętu elektronicznego i elektrycznego. Uporządkowuje się kwestie związane z korzystaniem z telefonów przez tymczasowo aresztowanych, a także wprowadza się nowy typ czynu zabronionego. Penalizuje się zachowanie polegające na publicznym nawoływaniu do udostępniania informacji prywatnych dotyczących funkcjonariuszy ochrony bezpieczeństwa publicznego, również przedstawicieli Służby Więziennej. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Tadeusz Zwiefka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PosełTadeuszZwiefka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nowelizacja Kodeksu karnego wykonawczego to oczekiwany projekt. Chodzi o to, żeby rzeczywiście poprawić jakość, stan bezpieczeństwa zarówno pracowników Służby Więziennej, jak i samych osadzonych czy osób przebywających w aresztach śledczych. W tym projekcie nowelizacyjnym pojawiło się sporo dobrych rozwiązań. Szkoda tylko, że oprócz tych dobrych rozwiązań pojawiły się także takie, co do których chcemy zgłosić wątpliwości. O tych dobrych rozwiązaniach wspomniał pan przewodniczący Piotr Sak. Wymienił je w swojej opinii także rzecznik praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#PosełTadeuszZwiefka">Podobnie jak w przypadku procedowanego nie tak dawno temu projektu zmian w Kodeksie karnym, który został uchwalony przez Wysoką Izbę 2 tygodnie temu, także w przypadku prac nad nowelizacją Kodeksu karnego wykonawczego zauważam brak współpracy i wykorzystywania opinii osób ze środowiska wybitnych ekspertów, których opinie należałoby brać pod uwagę. Myślę tutaj zarówno o rzeczniku praw obywatelskich, jak i o osobach, które zajmują się zawodowo np. programami resocjalizacji, w tym także resocjalizacji więźniów.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#PosełTadeuszZwiefka">Ponieważ uznajemy, że w projekcie nowelizacyjnym, również w tym projekcie po pierwszym czytaniu i po posiedzeniu nadzwyczajnej komisji, wciąż są przepisy, które są niezgodne z naszym rozumieniem praw człowieka i obywatela, będziemy wnosić o ich wykreślenie.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#PosełTadeuszZwiefka">O czym mówię? Otóż, drodzy państwo, zmiany dotyczące kwestii kontaktów ze światem zewnętrznym poprzez korespondencję czy chociażby rozmowy telefoniczne są w niektórych aspektach trudne do zrozumienia i do przyjęcia. Nie bardzo wiemy, dlaczego rezygnuje się z dostarczania przez zakłady penitencjarne osadzonym nieposiadającym środków pieniężnych podstawowych artykułów piśmienniczych, czyli kartki papieru, ołówka czy długopisu, i uiszczania opłaty za znaczek pocztowy, aby mogli oni utrzymywać kontakt ze światem zewnętrznym.</u>
          <u xml:id="u-288.4" who="#PosełTadeuszZwiefka">Kwestia rozmów telefonicznych: pan poseł Sak wspomniał, że zostały tam wpisane regulacje ograniczające możliwość kontaktu telefonicznego do jednej rozmowy w tygodniu. Dotychczasowa praktyka była zupełnie inna.</u>
          <u xml:id="u-288.5" who="#PosełTadeuszZwiefka">Chcę zatrzymać się na kwestii funkcjonujących w zakładach karnych aparatów samoinkasujących i zapytać, dlaczego wprowadzono dodatkowy zapis w art. 217 § 5 i 6, gdzie wskazano możliwość powierzenia realizacji zadań związanych z oprzyrządowaniem, a także z wykorzystywaniem urządzeń telefonicznych przywięziennym zakładom pracy. Czy konieczny jest specjalny zapis ustawowy, by te zakłady mogły rzeczywiście wykonywać takie funkcje? Do tej pory wykonują to podmioty zewnętrzne, które zainwestowały spore pieniądze, które świetnie wykonują te działania, a nie są to działania proste, ponieważ nie jest to zwykła rozmowa telefoniczna. Jest ona odbywana przez osobę, która jest osadzona, i być może także ona musi podlegać kontroli, a zatem te programy muszą być specjalistyczne. Czy dopuszczenie do tych prac samych osadzonych jest słuszne? Trudno jest mi zgodzić się z takim podejściem. Chciałbym usłyszeć wyjaśnienie w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-288.6" who="#PosełTadeuszZwiefka">Kontakty ze światem zewnętrznym odgrywają niezwykle ważną rolę w procesie resocjalizacji. Mówią o tym wszyscy wybitni specjaliści. Ograniczanie tych możliwości nie służy przygotowaniu osoby osadzonej do wyjścia na wolność, do jej powrotu do normalnego życia. Wskazuje się, że te kontakty w okresie odbywania kary pozbawienia wolności pozwalają zarówno zachować bezpieczeństwo psychiczne, jak i sam kontakt z najbliższymi, rodziną, dziećmi, współmałżonkiem.</u>
          <u xml:id="u-288.7" who="#PosełTadeuszZwiefka">Ostatnia kwestia, którą chciałbym poruszyć, dotyczy przymusowego leczenia osób, które są uzależnione od środków psychotropowych czy psychoaktywnych. Chciałbym poprosić, aby decyzja sądu penitencjarnego była wydawana jednak po zasięgnięciu opinii lekarza specjalisty. Będziemy składać taką poprawkę. Nie będę tego rozwijał. Być może jeszcze porozmawiamy o tym podczas posiedzenia komisji.</u>
          <u xml:id="u-288.8" who="#PosełTadeuszZwiefka">Przekazuję pani marszałek poprawki, o których mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-288.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Anita Kucharska-Dziedzic, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#PosełAnitaKucharskaDziedzic">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dość przyspieszonym trybie procedujemy nad przedłożonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości projektem ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#PosełAnitaKucharskaDziedzic">Dlaczego tak się spieszymy? Czy przedstawione w przedłożonym projekcie propozycje zmian ustawowych rozwiązują jakiś dramatyczny problem w więziennictwie? Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje zmianę w zakresie art. 6 Kodeksu karnego wykonawczego: katalog podstaw do pozostawienia bez rozpoznania wniosków, skarg i próśb skazanego, a także zmianę w art. 217b §1a Kodeksu karnego wykonawczego polegającą na ograniczeniu zasady bezpośredniego przesyłania korespondencji tymczasowo aresztowanego, na możliwości zwiększenia efektywności egzekwowania kary pozbawienia wolności czy też na poszerzeniu stosowania systemu dozoru elektronicznego.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#PosełAnitaKucharskaDziedzic">Jeśli chcecie zwiększyć bezpieczeństwo wewnętrzne w więzieniu ze strony najgroźniejszych więźniów, to ograniczenie im możliwości skarżenia się w żaden sposób nie zmieni ryzyka popełniania przez nich kolejnych kryminalnych czynów w więzieniu. Skargi to bufor bezpieczeństwa. Tak, większość z nich jest bezzasadna, ale odrzucanie ich w sposób arbitralny przez administrację penitencjarną polepszy statystykę, ale nie warunki odbywania kary czy relacje wewnątrzwięzienne, a te najgorsze nie są. W Unii Europejskiej mamy najniższą normę 3 m powierzchni przypadającej na jednego więźnia, a mimo to w ostatnich trzech dekadach nie było żadnego poważnego buntu więźniów. Bezsilność więźniów generuje bunt. Nie będą mieli możliwości skarżenia się, będą bezsilni. Ale jak będzie bunt, to władza będzie mogła wykazać się surowością w traktowaniu osadzonych.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#PosełAnitaKucharskaDziedzic">Mamy poważny problem dotyczący utrudniania przez skazanych wykonania wyroku. Skazani w dużej liczbie nie zgłaszają się do więzień. W celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, jeśli istnieje obawa ucieczki i ukrycia się sprawcy, można wystąpić z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania osoby skazanej. Ale ministerstwo ma inne remedium. Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd poleca zatrzymać i doprowadzić do aresztu śledczego. W uzasadnionym wypadku na wniosek skazanego sąd może wezwać go do stawienia się w wyznaczonym terminie w areszcie śledczym położonym najbliżej miejsca jego stałego pobytu wraz z dokumentem stwierdzającym tożsamość, jeśli dotychczasowa postawa i zachowane skazanego uzasadniają przypuszczenie, że skazany stawi się na wezwanie. Zarządzenie wymaga uzasadnienia.</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#PosełAnitaKucharskaDziedzic">Na wolności mimo otrzymania wezwania do stawiennictwa jest 40 tys. skazanych, a w polskich więzieniach przebywa 70 tys. osadzonych. Gdzie chcemy pomieścić tych ludzi? Można wprowadzić program prycza+, ale to przepis na bunt. Czy Ministerstwo Sprawiedliwości ma jakieś remedium na przepełnienie więzień? Poszerzenie stosowania systemu dozoru elektronicznego zasługuje na pochwałę w tym kontekście, ale to rozwiązanie niewystarczające, choć jedyne, które klub Lewicy akceptuje bez zastrzeżeń. Nie ma uzasadnienia ustawowa próba ograniczenia rozmów telefonicznych z adwokatami, obowiązek płacenia za nie przez osadzonych i ingerencja w dostęp do korespondencji. Środowiska adwokackie obawiają się naruszenia tajemnicy adwokackiej. Werbalizowane są opinie o próbie wprowadzenia tylnymi drzwiami możliwości tworzenia prowokacji przeciwko adwokatom, sędziom i pewnie też prokuratorom. Pełna inwigilacja wymiaru sprawiedliwości z wykorzystaniem więźniów, małych świadków koronnych, świadków na daną okoliczność. W kontekście kolejnej dziś procedowanej ustawy wydaje się to jednak możliwe.</u>
          <u xml:id="u-290.5" who="#PosełAnitaKucharskaDziedzic">W tym zakresie składamy naszą poprawkę, licząc na to, że nowoczesne więziennictwo nie oznacza wedle ministra sprawiedliwości ograniczenia prawa do obrony i kontaktów z obrońcą. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję pani bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PosełAnitaKucharskaDziedzic">Minister sprawiedliwości łaknie jakiegoś PR-owskiego sukcesu. Czy statystyczny obywatel doczeka się szybciej wyroku we własnej sprawie? Wręcz przeciwnie — poczeka dłużej, a już w sprawach o naturze gospodarczej — dużo dłużej. Ten sam statystyczny obywatel widzi w ostatnich miesiącach, że od pieniędzy dla Polski ważniejsze są jakieś izby dyscyplinarne, które mają dyscyplinować sędziów nie za przewlekłość i popełniane błędy proceduralne, ale za nieposłuszeństwo wobec nowej kasty w polskim wymiarze sprawiedliwości, kasty solidarno-polskiej, która dokonała już skoku na kasę z Funduszu Sprawiedliwości i na wszelkie wysokopłatne stanowiska. Może więc przy tych wszystkich porażkach jedyne, co może Ministerstwo Sprawiedliwości zrobić, to się PR-owsko pochwalić i widowiskowo pogorszyć sytuację więźniów, stąd projektowane zmiany zarówno w zakresie sytuacji więźniów, jak i w następnej procedowanej ustawie ingerującej w system więziennictwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Paszyk, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska chciałbym przedstawić nasze stanowisko w sprawie sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw druki nr 2376 i 2443.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Projekt wprowadza zmiany dotyczące polskiego więziennictwa. Chodzi o poprawę warunków bezpieczeństwa jednostek penitencjarnych, ochronę społeczeństwa przed sprawcami najcięższych przestępstw oraz zapewnienie lepszych warunków wykonywania obowiązków przez funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej. Usprawnione mają zostać także procedury związane z wykonywaniem kar pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania, zlikwidowane zostaną ponadto nadmierne przywileje więźniów.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Zgodnie z projektem uniemożliwione zostanie uchylanie się od odbywania kary więzienia. Obecnie znaczna większość skazanych nie stawia się do odbycia kary. W obecnych realiach nie grozi w związku z tym za taki proceder dodatkowa kara. Policja może zatrzymać i doprowadzić skazanego do więzienia dopiero po nieskutecznym wezwaniu przez sąd. Te zmiany oczywiście jak najbardziej trzeba docenić i zapisać na korzyść.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Po zmianie skazany zostanie natychmiast doprowadzony do zakładu karnego przez Policję bez uprzedniego wezwania przez sąd. Jeżeli sprawca będzie się ukrywał, zostanie za nim wydany list gończy, który co do zasady będzie rozpowszechniony za pomocą Internetu, a dane o skazanym trafią do internetowej bazy danych poszukiwanych prowadzonej przez Policję. Dodatkowo przy rozpatrywaniu wniosków o przedterminowe zwolnienie sąd będzie brał pod uwagę, czy ktoś uchylał się od odbycia kary.</u>
          <u xml:id="u-294.5" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Zlikwidowane mają zostać niektóre przywileje więźniów. Obecnie więźniowie kierowani są do lekarzy, w tym specjalistów, poza kolejnością i systemem świadczeń zdrowotnych. Nowe przepisy wprowadzą zasadę udzielania świadczeń zdrowotnych osobom pozbawionym wolności z zachowaniem reguł obowiązujących wszystkich pacjentów. Skazani będą także obciążeni kosztami badań laboratoryjnych. W przypadku pozytywnego wyniku badania na obecność substancji psychoaktywnej kosztów takich badań nie powinien ponosić budżet państwa, na który składają się podatnicy.</u>
          <u xml:id="u-294.6" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Z kolejnych pozytywnych zmian zawartych w projekcie — usprawnione zostaną procedury składania i rozpatrywania wniosków, skarg i próśb skazanych. Wprowadzona zostanie możliwość pozostawienia przez właściwy organ bez rozpatrzenia skarg, wniosków i próśb skazanych, które w sposób oczywisty są bezzasadne. Ustanowiony zostanie również 7-dniowy termin na wniesienie skargi. Będzie on liczony od dnia, w którym skazany dowiedział się o zdarzeniu będącym podstawą skargi. Obecnie zdarzają się sytuacje, w przypadku których skargi wpływają po upływie dłuższego czasu od zdarzenia będącego podstawą skargi. Utrudnia to ustalenie rzeczywistego stanu faktycznego danego zdarzenia. Poszerzone i usprawnione ponadto zostanie stosowanie dozoru elektronicznego dla sprawców lżejszych przestępstw. Udzielnie zezwolenia na odbycie kary w systemie elektronicznym będzie możliwe również wobec skazanego, wobec którego orzeczono karę pozbawienia wolności w wymiarze niższym niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część kary w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-294.7" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Tych ciekawych rozwiązań jest jeszcze kilka. Jako klub jesteśmy pozytywnie nastawieni do tego, aby nad projektem procedować. Zgadzam się również z opiniami wygłoszonymi przez przedmówców, że jest tam kilka zapisów, które wymagają dopracowania. Zachęcam również ministerstwo do tego, aby wczytać się w opinię ekspertów, które pozwoliłyby jeszcze lepiej dopracować ten projekt. Ale na tym etapie uważam, ze należy nad nim pracować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-294.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Robert Winnicki, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PosełRobertWinnicki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Więzienie to nie sanatorium. Trzeba też przypomnieć w kontekście poprzednich wystąpień, że pierwszą rolą wymiaru sprawiedliwości nie jest resocjalizacja. To jest dopiero druga rola. Pierwszą rolą jest wymierzanie sprawiedliwości, czyli wymierzanie tego, co się komu należy. I trzeba zawsze o tym pamiętać, gdy dyskutujemy, ponieważ na przykładzie państw Europy Zachodniej, gdzie rzeczywiście więzienia są często pozmieniane w sanatoria, wydaje się, że o tym zapomniano, z niekoniecznie dobrym skutkiem dla poziomu bezpieczeństwa w tych państwach, które tego doświadczają.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#PosełRobertWinnicki">Natomiast, szanowni państwo, trzeba też przy tej okazji powiedzieć, że cały czas funkcjonują w polskim systemie prawnym, w polskim systemie orzekania i obciążają sądownictwo rzeczy absurdalne. Najnowszym absurdem, jakiego doświadczamy, szanowni państwo, jest sprawa ciągania posłów Konfederacji za maseczki i angażowanie całego aparatu państwa, włącznie z Policją, z sądownictwem, w sprawy, które co do jednej zostały umorzone i oddalone przez wymiar sprawiedliwości. To jest kuriozum, które nas w tej chwili dotyka, z groźbą pozbawienia immunitetów włącznie. I trzeba powiedzieć sobie jasno, że jest to kuriozum zafundowane przez tę władzę. Mniejsza o nas. Problem jest taki, że do tego, do tej bezsensownej roboty angażowany cały aparat państwa. Apelujemy o opamiętanie się.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szczęść Boże Służbie Więziennej!</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#PosełGrzegorzBraun">To pominąwszy, wyrażaliśmy już tutaj satysfakcję z tego powodu, że mrzonki o resocjalizacji, choć powoli i nie do końca konsekwentnie, ustępują rozsądkowi, zdrowemu rozsądkowi, w przypadku izolacji i penalizacji. I to jest dobry kierunek, dlatego to jest jedna z nielicznych ustaw, w których procedowanie możemy się z czystym sumieniem angażować.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#PosełGrzegorzBraun">Zwracam uwagę, że upieracie się państwo przy czymś, co jest błędem logicznym i redakcyjnym w tej ustawie. Jeżeli ktoś stwierdził, że skarga więźnia jest całkowicie bezzasadna, to znaczy, że ją wstępnie rozpatrzył. A zatem napiszcie, na litość boską, sami dopiszcie ołówkiem: pozostawia się bez dalszego rozpatrzenia, gdyż wstępnie już rozpatrzono. I nie zabierajcie więźniom papieru i ołówka, niechaj siedzą, niech piszą, daj Boże, pamiętniki. Kto pisze, ten nie grzeszy. Z całą pewnością, popierając ten generalny trend, powtarzam, powrotu do zdrowego rozsądku, nie chcielibyśmy popierać, żyrować ustanawiania arbitralnej samowoli, pełnej uznaniowości ze strony tej tak ważnej i wrażliwej służby nad losem więźniów. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#PosełMichałGramatyka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panowie Ministrowie! Zawsze mnie rozczula zachęcanie więźniów, zachęcanie osadzonych do uprawiania sztuki epistolarnej i traktowanie tego jako elementu ich resocjalizacji. Kto wie, może to działa, może to nie działa. Ale warto wspomnieć, że ta przesłanka oczywistej bezzasadności skargi jest dosyć dobrze opisana w orzecznictwie Sądu Najwyższego. I w zasadzie nie jest potrzebne wprowadzanie takiego automatu, że ktoś uzna, że skarga jest oczywiście bezzasadna i z automatu ją odrzuca. I zwracają na to uwagę nie tylko fachowcy, ale na etapie opiniowania zwracało na to uwagę m.in. Rządowe Centrum Legislacji.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#PosełMichałGramatyka">Podobnie Rządowe Centrum Legislacji zwraca uwagę na inną cechę charakterystyczną tego projektu: ograniczenie skazanym i tymczasowo aresztowanym prawa do kontaktów telefonicznych. Ograniczacie prawo do kontaktów z obrońcą. Szanujcie adwokatów. Nigdy nie wiecie, kiedy mogą się przydać, kiedy mogą się wam przydać. Prawdopodobnie już prędzej niż później.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#PosełMichałGramatyka">Nowy art. 79 narusza zasadę humanitaryzmu i proporcjonalności rozwiązań ustawowych. Ministerstwo zakłada, że każdy skazany na karę pozbawienia wolności będzie zmierzał do utrudniania wykonania wyroku. To założenie jest w mojej ocenie, ale też w ocenie fachowców i w ocenie statystyk oczywiście bezzasadne. Zupełnie nie oglądacie się na czysto ludzkie potrzeby skazanych. Przypomnę: to też są Polki i Polacy. To nie są ludzie pozbawienia praw. To też są ludzie, którzy mają prawa publiczne.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#PosełMichałGramatyka">Bardzo poważne wątpliwości konstytucyjne budzi projektowany art. 117 przedłożenia. On omija przesłankę dobrowolności poddania się leczeniu. Przypomnę tylko losy poprzedniego brzmienia tego artykułu, który został uznany za niezgodny z polską konstytucją nawet przez trybunał pani Julii Przyłębskiej. Jeżeli konstytucja to za mało, to warto wspomnieć, że przepis ten jest również niezgodny z ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#PosełMichałGramatyka">Wisienka na torcie z mojej cyfrowej domeny: rozszerzacie instytucję listu gończego, ale nie regulujecie sposobu i trybu usuwania danych zawartych w liście gończym z państwowych rejestrów. A przecież wymagałaby tego ochrona prawa do prywatności i zasada proporcjonalności.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#PosełMichałGramatyka">Ten populizm penalny, to narzędzie manipulacji z wykorzystaniem norm prawa karnego w bardzo wielu punktach przesłania wam to, co jest naprawdę potrzebne i pożądane, a przecież wiele przepisów tej ustawy ma sens, cel i uzasadnienie.</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#PosełMichałGramatyka">Poprzemy wszystkie złożone poprawki, chociaż doprawdy nie wiem, czy tę ustawę w takim brzmieniu, w jakim wyjdzie z Sejmu, da się jeszcze naprawić. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#PosełKrzysztofPiątkowski">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Mówimy o zmianach w Kodeksie karnym. A zatem warto przy tej okazji powiedzieć, że mimo zasadności wielu projektowanych zmian — tak, powtarzam: zasadności wielu projektowanych zmian — państwo PiS, szczególnie resort pana Ziobry, z dużą łatwością przygotowuje rozwiązania, które polegają na zwiększaniu represyjności, surowości prawa. To wam się udaje zawsze bardzo dobrze. Mam nawet wrażenie, że macie trochę w DNA to, żeby robić coś takiego, żeby obywatel jeszcze bardziej się bał.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#PosełKrzysztofPiątkowski">Ale to nie może być jedyne rozwiązanie. Warto pomyśleć, co zrobić, żeby skutecznie egzekwować obowiązujące prawo, żeby zwiększyć wykrywalność przestępstw. Proponuję, żebyście państwo skupili się również na tym zagadnieniu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-303.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-303.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Też nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-303.6" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-303.7" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Ta ustawa ogranicza czy wprowadza limit zezwoleń na opuszczenie zakładu karnego przez skazanych odbywających tę karę w zakładach typu półotwartego, liczbę wyjść, jeśli chodzi o zajęcia kulturalno-oświatowe lub sportowe.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Powstaje pytanie: Co jest powodem tego ograniczenia? Właśnie te zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe były takim elementem mobilizującym w resocjalizacji i w wielu miejscach — mam takie przykłady ze środowiska lokalnego — dobrze wpływały na tę resocjalizację we właściwych relacjach ze środowiskiem lokalnym. W związku z powyższym co legło u podstaw ograniczenia tej liczby wyjść na zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo uprzejmie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ta ustawa niewątpliwie zaostrza warunki karne, warunki odbywania kary. Niestety dwóch kolegów z rządu pana ministra nie będzie miało okazji sprawdzić, jak to w praktyce działa, ponieważ zostali przez pana prezydenta de facto zwolnieni z tej odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Ale właśnie, panie ministrze, do tego zmierza moje pytanie, bo nawet jeżeli kary i warunki odbywania kar są zaostrzane, to czy jednak dobrą praktyką jest właśnie takie, powiedziałbym, koleżeńskie stosowanie prawa łaski, które tych, którzy popełnili przestępstwo i zostali za nie skazani, de facto od konsekwencji popełnienia przestępstwa uwalnia? Czy to powoduje, że Polska jest bardziej bezpieczna, czy mniej bezpieczna? Czy taki przykład skutkuje poprawą w tym zakresie, czy wręcz przeciwnie, mówi ludziom, mówi obywatelom: słuchajcie, nawet jeżeli popełnicie przestępstwo, to kolega was od konsekwencji tego przestępstwa uwolni? Czy to jest dobre? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#PosełMałgorzataChmiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Założenia ustawy są dobre, szczególnie jeśli chodzi o poprawę warunków pracowników Służby Więziennej, jednak wątpliwość budzi zaostrzenie rygoru wobec więźniów. Oczywiście rozumiem nastroje społeczne dotyczące odbywania kary. Nie powinniśmy jednak zapominać o celu odbywania kary, jakim jest resocjalizacja osadzonych.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#PosełMałgorzataChmiel">Chciałabym się zapytać, czy ministerstwo dysponuje badaniami, z których by wynikało, że zaostrzenie tzw. dyscypliny spowoduje lepszą resocjalizację więźniów. Chciałam zwrócić uwagę, że jednoznacznie badania wykazały, że nie zwiększenie represyjności prawa powoduje rzadsze jego łamanie, ale nieuniknioność jego stosowania.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#PosełMałgorzataChmiel">Ograniczacie tu prawo do kontaktów telefonicznych, zajęć kulturalnych. Pytanie brzmi: Czy to jest krok w dobrym kierunku? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Wanda Nowicka, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#PosełWandaNowicka">Szanowna Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym zapytać, dlaczego państwo chcecie zwiększyć liczbę recydywistów. Bo osoba osadzona, która nie ma prawa do korespondencji, nie ma prawa do kontaktów ze światem zewnętrznym, ma ograniczone prawo do adwokata, nie może się skarżyć, która czuje się skrzywdzona nieproporcjonalnie, to naprawdę nie jest osoba, która jak wyjdzie, będzie czuła, że wszystko jest w porządku. To będzie osoba, która będzie kontynuowała walkę z systemem. Mówicie, że ta zmiana może doprowadzić do zwiększenia bezpieczeństwa Polek i Polaków. Nic bardziej mylnego: większa liczba recydywistów, którzy nie są resocjalizowani, bo wy tego słowa nie lubicie, nie poprawi bezpieczeństwa Polek i Polaków, ponieważ ci ludzie będą ponownie popełniać przestępstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#PosełZdzisławWolski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jednym z mankamentów procedowanej ustawy jest brak konsekwencji w odwoływaniu się do przesłanek poczytalności w stosunku do osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną. Wiemy, ile emocji, również szumu powoduje to w mediach. Są sytuacje, kiedy ktoś z głębokim niedorozwojem jest karany za kradzież paru złotówek, a czasami dotyczy to najbardziej okrutnych zbrodni. Otóż pan minister zaproponował zmianę w Kodeksie postępowania karnego, rozdzielając przesłankę poczytalności w czasie popełnienia czynu zabronionego i w czasie prowadzenia postępowania karnego. Ale nie dokonano konsekwentnie tożsamych zmian w Kodeksie karnym wykonawczym. Czy to nie jest pora, żeby też te zmiany wprowadzić? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ustawa ta opiera się na zaostrzaniu wszystkiego, czego się da, i odbieraniu przywilejów więźniom. Część zapisów zrobiona jest pod pracowników zakładów karnych, choćby nierozpatrywanie tzw. bezzasadnych skarg. Tylko nikt nie wie, co to znaczy „bezzasadne” i kto ma decydować o ich bezzasadności.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#PosełMałgorzataPępek">Rozmawiając o jakichkolwiek zmianach, powinniśmy mieć świadomość, że więzienia to nie tylko miejsca odosobnienia, ale placówki, w których powinna następować resocjalizacja, w których powinno pomagać się skazanym wrócić na ścieżkę prawa. Statystyki pokazują, iż ok. 60% osadzonych w polskich jednostkach penitencjarnych po odbyciu kary ponownie wraca na ścieżkę kryminalną. To jest niewątpliwie porażką wymiaru sprawiedliwości i obecnego rządu. Jakie rząd ma propozycje w kwestii resocjalizacji skazanych? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Pytanie do pana ministra. Za niewiele godzin będzie tutaj, w tej sali, prezes Najwyższej Izby Kontroli pan Marian Banaś. Z państwa strony w ostatnich latach był taki ogień zaporowy, ile razy NIK ujawniał przed opinią publiczną afery tej miary co afera programu „Praca dla więźniów” z eksministrem Jakim w roli głównej czy afera Funduszu Sprawiedliwości, gdzie postacią chyba więcej niż epizodyczną jest pan wiceminister Warchoł. Obserwowałem tego przejawy w bujnej twórczości w jego kampanii wyborczej w Rzeszowie, gdzie rozdawał karetki, a potem tłumaczył w telewizorze, że przecież w szpitalu też leczą się ofiary przestępstw. Pytanie jest więc takie: Czy można by to uzgodnić, korzystając z obecności panów w tej samej czasoprzestrzeni? Za każdym razem uchylaliście pytania na ten temat, mówiąc, że to ktoś nieżyczliwie recenzuje waszą ciężką pracę dla Rzeczypospolitej. Wygląda na to, że zamietliście te afery pod dywan. Dziś mamy piękny letni dzień, wyjaśnijmy to. Proszę zaczekać na Mariana Banasia, który będzie tutaj chyba po godz. 16.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Zanim oddam głos następnemu posłowi, bardzo chciałam przywitać delegację rady edukacji miasta Chicago, która jest teraz u nas i przysłuchuje się obradom Sejmu. Bardzo serdecznie witamy.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Państwo zajmują się sprawami imigrantów. Dziękujemy bardzo.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Iwona Maria Kozłowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Goście! Panie Ministrze! Zmiany przepisów dotyczące kontaktów telefonicznych z obrońcą w zakresie ich częstotliwości oraz zapewnienia możliwości dodatkowego kontaktu w przypadku takiej potrzeby za zgodą dyrektora zakładu karnego nie zapewniają skutecznego kontaktu z obrońcą i naruszają istotne prawo do obrony. W uzasadnieniu projektu podane są rozwiązania bawarskiego kodeksu wykonania tymczasowego aresztowania, ale są one o wiele bardziej liberalne i korzystniejsze dla osadzonych. Natomiast zgodnie z rozwiązaniem francuskim tymczasowo aresztowani mogą telefonować po uprzednim zatwierdzeniu rozmowy przez sędziego śledczego. Teraz mamy nielimitowane rozmowy z obrońcą. Po zmianie osadzeni będą mieli prawo do co najmniej jednego kontaktu telefonicznego z obrońcą lub pełnomocnikiem w tygodniu, a dodatkowych — według uznania dyrektora aresztu czy zakładu karnego. A więc dyrektor zakładu w rzeczywistości będzie organem decydującym o relacji prawa do obrony.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Obawiam się, że projektowane rozwiązanie może spowodować dosyć istotne ograniczenie prawa do obrony osób pozbawionych wolności i pozostawienie ich na dowolną zgodę Służby Więziennej. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#PosełJanuszKowalski">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Solidarna Polska Zbigniewa Ziobry i pan minister Michał Woś odrzucają całkowicie tę liberalną koncepcję traktowania więzień, zakładów karnych jak pensjonaty, hotele czy — w nowomowie Platformy Obywatelskiej — kampusy. Szanowni państwo, nie mogę zrozumieć, w jaki sposób jesteście w stanie tych wszystkich przywilejów bronić. Dobrze, że ta ustawa zostanie przyjęta. Ta reforma jest potrzebna, ponieważ społeczne poczucie jest następujące: więźniowie powinni odbywać karę w sposób profesjonalny, a nie korzystać z telefonów, z playstation, a nie wychodzić, kiedy chcą — bo na tym nowoczesne więziennictwo nie polega.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#PosełJanuszKowalski">Natomiast jeśli chodzi o resocjalizację — patrzę na jej definicję, bo Platforma Obywatelska chce być ekspertem od resocjalizacji — to jest to proces modyfikacji osobowości jednostki społecznej w celu przystosowania jej do życia w danej zbiorowości. Podpowiedzcie, w jaki sposób was zresocjalizować, w jaki sposób przywrócić was narodowi polskiemu, żebyście w Brukseli nie pluli i żebyście zachowywali się godnie w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Niech pan się zachowuje, bo pan pluje cały czas.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Nie była to taktowna wypowiedź, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan poseł Kowalski tak się zachowuje, niestety.)</u>
          <u xml:id="u-321.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Maria Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#PosełMariaKurowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ze zdumieniem słucham tej dyskusji. Widzę, że opozycja rzeczywiście mocno staje po stronie więźniów, a nie mówi praktycznie nic o ich ofiarach. Jedna z moich przedmówczyń powiedziała jako zarzut wobec ustawy, którą przygotował pan minister, że odbieramy przywileje więźniom. Drodzy państwo, i dobrze, słusznie. Jak można w ogóle mówić o przywilejach dla więźniów?</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#PosełMariaKurowska">Przecież więźniowie idą do więzienia po to, żeby czuć tę jego dokuczliwość, żeby czuć, że więcej tam nie chcą wrócić. Jeżeli będziemy im stwarzać tak wspaniałe warunki pobytu, to będą chcieli tam wracać, czyli będą popełniać przestępstwa. Panie ministrze, dziękuję też za to, że pan przy tej ustawie zwrócił uwagę na to, że więzień więźniowi nierówny. Rzeczywiście więźniowie trafiają tam na przeróżne sposoby. Są więźniowie, którzy trafili tam po raz pierwszy, i ich absolutnie trzeba resocjalizować, natomiast wobec tych, którzy kolejny raz tam trafiają i którzy są groźnymi przestępcami, trzeba być bardzo surowym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Ostatnie pytanie, pan poseł Mariusz Gosek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-323.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">W takim razie bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana ministra Michała Wosia o odpowiedź na pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za te pytania, tę debatę. Bardzo dziękuję za słowa poparcia, także ze strony opozycji, za docenienie tego, co dobre w tym projekcie. To prawda, więzienie to nie hotel, to nie sanatorium, to nie uzdrowisko, i w tym duchu jest realizowana ta reforma. Z pewnym zdumieniem odkryłem, że objawił się pewien front obrońców skazanych. Słyszę ze strony opozycji krytykę czy pytanie, dlaczego odbieramy przywileje więźniom. Wysoki Sejmie, szanowni państwo, drodzy posłowie, właśnie to jest założeniem tej reformy. Więźniowie mają być traktowani w sposób sprawiedliwy, a nie w sposób uprzywilejowany. Stąd zmiany, chociażby w zakresie dostępu do służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Można sprawdzić, co stanowią europejskie normy więziennictwa w zakresie służby zdrowia. Stanowią, że więźniowie mają korzystać ze służby zdrowia w sposób nie gorszy niż obywatele niepozbawieni wolności, obywatele przestrzegający prawa, w sposób równy, i to wprowadzamy. W tej chwili jest patologia, jest przywilej. Ten przywilej, pani poseł, trzeba ukrócić, to jest właśnie likwidacja tego przywileju. Żeby pani poseł nie musiała — nie wiem, czy pani poseł stoi w kolejce — 2 lata albo rok czekać w kolejce, jako rząd Zjednoczonej Prawicy znieśliśmy limity do specjalistów, a w związku z tym, że są zniesione limity, to więzień poczeka w tej kolejce tak samo jak pani poseł. Nie będzie miał od ręki, w ciągu 2–3 dni, kardiologa ani wyleczonych wszystkich zębów, bo takie, a nie inne skierowanie dostał. A trzeba jasno powiedzieć, że osadzony, czy bardziej: więziennictwo, to dobry klient prywatnej służby zdrowia, niestety, bo od ręki płaci z budżetu więziennictwa, od razu przychodzi faktura i jest płatność.</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! Ta reforma jest potrzebna. Dziękuję za te dobre głosy, ale kilka rzeczy, które się pojawiły w pytaniach, chętnie wyjaśnię. Mianowicie chodzi o znaczki. Znowu ograniczamy przywileje, ograniczamy pewne nadużycia prawa. Zdarzają się osadzeni pisarze, którzy są w stanie kilkadziesiąt tysięcy złotych… Przykład z Kluczborka, przykład z Zakładu Karnego w Raciborzu — jeden z więźniów wypisał kilkadziesiąt tysięcy złotych w pół roku. Niestety nie jest to odosobniony przypadek, mogę przedłożyć całą listę tego rodzaju zdarzeń. Nie ograniczamy tego prawa. Jeżeli ktoś chce pisać, proszę bardzo, może korzystać z funduszy. Jeśli go nie stać, administracja, dyrektor mogą podjąć decyzję — i to jest w tym projekcie — żeby te znaczki przyznać.</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Co więcej, prawo do skargi jest urealnione. Nie skarga, która będzie wyjaśniana po 5, 10, 12, 15 latach, a to się zdarzało, tylko skarga, którą wyjaśniamy na bieżąco. Jest złożona skarga, jest ten limit 7 dni. Jeśli chodzi o oczywistą bezzasadność, to rzeczywiście, jak powiedział pan poseł Gramatyka, jest bogate orzecznictwo i bogate uzasadnienie. Czasami czysta forma dogmatyczna kodeksu nie wystarcza i pewne doprecyzowania niestety są potrzebne. Natomiast prawdą jest, że ta oczywista bezzasadność jest potrzebna, ale w żaden sposób nie ogranicza to praw więźniów do korzystania z ochrony, także konstytucyjnej, bo przecież kontakt z administracją publiczną nie jest utrudniony. Nikt tam nikomu nie zabiera kartek, ołówków czy długopisów. Można korzystać z instytucji skargi do rzecznika praw obywatelskich. No limit, kto chce, niech korzysta. My urealniamy skargę na działania i skargę związaną z tym, co wewnątrz, w ramach porządku i bezpieczeństwa, żeby nie było kilkudziesięciu tysięcy skarg. Właściwie mamy po cztery, pięć etatów, powiedzmy, w każdym zakładzie karnym, w tych 100 zakładach karnych, w 130 lokalizacjach. Wychodzi po 400 czy nawet 500 etatów, można to w ten sposób przemnożyć, osób, które odpowiadają na te skargi sprzed 15 lat. Na kilkadziesiąt tysięcy skarg ok. 200 rocznie znajduje jakieś uzasadnienie… Nie skarg, a zarzutów, w jednej skardze może być pięć zarzutów. To już mamy odpowiednie przeliczenie. Ale nikt nie zabrania więźniom korzystania z tej instytucji. Chodzi o nieobciążanie nad wymiar administracji więziennej, nienadużywanie swego rodzaju prawa. Proszę bardzo, są inne instytucje w państwie, jeżeli rzeczywiście jakiekolwiek prawa zostały naruszone.</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Pytanie o aparaty samoinkasujące. Szanowni państwo, nie ograniczamy prawa w tym zakresie. Paradoksalnie w tym przypadku działamy w interesie samych osadzonych. Tu jeden konkretny przykład. Mianowicie część zakładów karnych na Dolnym Śląsku podpisała kilkanaście lat temu z jedną konkretną firmą dziwne umowy z bardzo poważnie idącymi klauzulami. Standardowo aparaty samoinkasujące obsługują wiele kart telefonicznych, bo więźniowie dzwonią za pomocą kart telefonicznych, a tam dziwnym trafem w aparatach samoinkasujących działa tylko karta jednej firmy, tej, co dostarczyła aparat. Jak działa? Ano tak działa, że podczas gdy za minutę rozmowy jest kilka groszy w przypadku innych firm, w tej firmie kilkadziesiąt, nawet 80 gr za minutę. Paradoksalnie łupią więźniów. Można więc powiedzieć, że w tym przypadku my bronimy tego prawa, oczywiście urealniając też pewne nadużycia, które w zakładach karnych się zdarzają.</u>
          <u xml:id="u-324.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">W tym zakresie kontakt ze światem zewnętrznym nie jest pomniejszony. To raczej, można powiedzieć, rozwój technologiczny spowodował, że narastały pewne patologie dotyczące wzmożenia kontaktu. A jednak kara pozbawienia wolności, pewnej izolacji powinna nieść za sobą też to, o czym mówiliśmy, czyli obok resocjalizacji także ten element związany z tym, żeby więzień… Zdarzają się tacy przestępcy, którzy nie czują respektu przed zakładem karnym, nie czują respektu przez więzieniem. Czasami jest tak, że recydywiście jest obojętne, czy on dalej będzie popełniał przestępstwa, czy nie, bo albo trafi, albo nie, co za różnica. Posiedzi parę lat, wyjdzie i znowu będzie mógł działać. I o to chodzi. Więzienie nie ma się kojarzyć z miejscem — mówiła o tym, za co bardzo dziękuję, pani poseł Maria Kurowska — lajtowym, że tak powiem, wygodnym, łagodnym, gdzie Służba Więzienna nie jest formacją pilnującą więźniów, ale realizującą jakąś funkcję usługową. Nie. Resocjalizują, ale przede wszystkim pilnują bezpieczeństwa i izolują sprawców przestępstw od społeczeństwa oraz starają się, żeby widziało ono, jak to się czasem mówi, w ich podopiecznych Szawłów, którzy kiedyś mogą stać się Pawłami. Oby jak najczęściej, chociaż oczywiście nie w każdym przypadku to się uda.</u>
          <u xml:id="u-324.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">O kwestii skarg do RPO mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-324.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Natomiast jeśli chodzi o problem tzw. nieosadzonych po wyrokach, proszę pamiętać, że to dotyczy kar krótkoterminowych, często drobnych. Tutaj nie działa europejski nakaz aresztowania i ktoś, kto ma wyrok do 3 miesięcy, dostanie wezwanie od sądu. Jak dostanie to wezwanie, dwa razy zastanowi się, czy iść na 3 miesiące do zakładu karnego, samemu się zgłosić, czy jednak wyjechać sobie za granicę, a tam już europejski nakaz aresztowania nie działa. Parę lat poczeka, popracuje, pożyje i wróci tutaj jako, powiedzmy, zwykły obywatel. I to jest ten problem. Natomiast, szanowni państwo, ile osób reaguje pozytywnym stawiennictwem w więzieniu na to wezwanie? Wysoki Sejmie, 4% na te setki, powiedzmy, ponad 100 tys. orzeczeń karnych dotyczących osób, które przewijają się przez zakłady karne. 4% spośród tych, których łaskawie zapraszamy do odbycia kary, stawia się i tę karę odbywa, a w pozostałych 96% przypadków i tak Policja jedzie do domu, i tak go szuka, i tak go dowozi do tego zakładu karnego. My urealniamy prawo, sprawiamy, że prawo nie będzie śmieszne, nie będzie niepoważne, tylko że będzie właściwy respekt wobec państwa. Czyli już nie będziemy łaskawie zapraszać do zakładu karnego, tylko Policja, tak jak to teraz robi, będzie doprowadzać. Natomiast pozostawiamy tę furtkę. Zdarzają się takie sytuacje, że ktoś musi uporządkować swoje sprawy życiowe, wówczas składa ten wniosek na każdym etapie postępowania. Sąd go może rozpoznać i powiedzieć: dobrze, nie wyślemy po ciebie Policji, dotychczasowe twoje dobre sprawowanie w trakcie postępowania daje rękojmię tego, że możemy założyć, że jednak przyjdziesz wyznaczonego dnia. Dobra, spróbujmy. Ale jeśli się na to nie zdecyduje, wówczas nie tylko będzie doprowadzony, nie tylko będzie list gończy, ale jeszcze dodatkowo poniesie koszty tego, że naraził państwo właśnie na poniesienie kosztów w związku ze swoim niewłaściwym działaniem.</u>
          <u xml:id="u-324.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! Była obawa o przepełnienie więzień. Drodzy państwo, w tej chwili 75 tys. osób jest pozbawionych wolności albo tymczasowo aresztowanych. Ministerstwo Sprawiedliwości także w tym projekcie Kodeksu karnego wykonawczego proponuje rozszerzenie systemu dozoru elektronicznego. Kiedy 2 lata temu pan minister Ziobro powierzył mi obowiązki co do sprawowania nadzoru nad systemem dozoru elektronicznego, w ramach obrączek elektronicznych mieliśmy 4 tys. więźniów. Teraz mamy już blisko 8 tys. więźniów. Kiedy przejmowaliśmy władzę w 2015 r., średnio miesięcznie w czasach Platformy Obywatelskiej były cztery orzeczenia systemu dozoru elektronicznego. Teraz mamy ich 1400–1500, a niedawno w jednym miesiącu było nawet 1600 orzeczeń systemu dozoru elektronicznego. To działa sprawnie, a dzięki tej ustawie jeszcze to rozszerzymy nawet do 10 tys., a potem będą kolejne kroki. A więc to jest jeden z elementów tego, żeby więzienia nie były przepełnione, bo w tej chwili nie są przepełnione.</u>
          <u xml:id="u-324.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Poza tym realizujemy program budowy nowych pawilonów, ale nie z myślą o tym, żeby było więcej miejsc dla osadzonych czy jakoś wygodniej, lecz z myślą o bezpieczeństwie funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej. Ultranowoczesne pawilony, można powiedzieć — kolejne programy będą realizowane, pierwszy obejmował lata 2019–2021 — z najlepszą technologią, najlepszą techniką, ze współczesnymi rozwiązaniami, dostosowanymi do wymogów, które powinny być. W latach 2019–2021 powstało 10 pawilonów i to stanowi 2,5 tys. dodatkowych miejsc. W tej chwili, w latach 2021–2023, jest realizowany drugi program, też zakładający 2,5 tys. miejsc, kolejnych 10 pawilonów. Równolegle w latach 2022–2024 program na 4100 miejsc w 16 pawilonach plus jeszcze dodatkowe cztery pawilony w ramach dodatkowych programów norweskich. A więc pod tym względem nie mamy większych obaw.</u>
          <u xml:id="u-324.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Jesteśmy dobrze przygotowani na tę ustawę, ale także na urealnienie polityki karnej państwa w ramach równolegle procedowanych zmian — w tej chwili już w Senacie, w parlamencie — Kodeksu karnego. Rzeczywiście, i my w to głęboko wierzymy, tak, nieuchronność kary jest ważna, bardzo ważna, ale nie jest prawdą to, co niektórzy mówią, że surowość kary nie ma znaczenia. Surowość kary ma znaczenie. Surowość kary działa i, szanowni państwo, widzimy także owoce w ramach tej surowości kary, chociażby to, że pan minister Zbigniew Ziobro wykończył mafie VAT-owskie. Czym? Tym, że zmienił Kodeks karny, zagroził im 25 latami i okazało się, że sami zaczęli się zgłaszać. Ustawa weszła w życie i w pierwszym miesiącu sami zaczęli się zgłaszać, dokonywać korekt swoich deklaracji podatkowych. Prawo jest skuteczne w działaniu.</u>
          <u xml:id="u-324.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Co do wyjść kulturalno-oświatowych to teraz nie ma limitu. Ta instytucja bywa nadużywana. Zdarzają się więźniowie, którzy mają po 100 i 200 wyjść na różne zajęcia kulturalno-oświatowe. Odbywają karę czy siedzą w teatrze? Odbywają karę czy mają siedzieć na boisku?</u>
          <u xml:id="u-324.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! My nie jesteśmy restrykcyjni, zaproponowaliśmy 28 wyjść w roku. Państwo sobie policzą, ile to jest miesięcznie, ile to jest tygodniowo. I to wcale nie jest nic nadzwyczajnego, a były takie głosy — uważam, że słuszne — że jednak powinniśmy się zastanowić. Nie wiem, czy w następnym kroku się nie zastanowimy, żeby zbadać, czy te 28 wyjść na różne zajęcia kulturalno-oświatowe poza zakładem karnym to jednak nie jest zbytnie uprzywilejowanie i ten przywilej być może także trzeba będzie troszeczkę ograniczyć.</u>
          <u xml:id="u-324.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Wysoka Izbo! Cieszę się z tych głosów — zwłaszcza opozycji, ale przede wszystkim zaplecza rządowego — dostrzegających konieczność zmian. Cieszę się z deklaracji pracy i współpracy w czasie obrad komisji, ale także dziękuję Klubowi Parlamentarnemu Prawa i Sprawiedliwości i Solidarnej Polsce za złożone poprawki dotyczące Kodeksu karnego i pomocy prawnej, bo rozszerzamy, zmieniamy zasady związane z pomocą prawną funkcjonariuszom, którzy bywają, zdarza się, pokrzywdzeni różnymi pomówieniami, postępowaniami karnymi z oskarżenia prywatnego. W takim przypadku państwo tym funkcjonariuszom w określonych przypadkach winno pomagać i za nimi stać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-324.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, na podstawie art. 95 ust. 2 regulaminu Sejmu kieruję ten projekt ustawy do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 21. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2384 i 2445).</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Proszę pana posła Marka Asta o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#PosełSprawozdawcaMarekAst">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw z druków nr 2384 i 2445.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#PosełSprawozdawcaMarekAst">Komisja sprawiedliwości rozpatrzyła powyższy projekt ustawy na posiedzeniu w dniu 19 lipca 2022 r. i wnosi do Wysokiej Izby, aby ta raczyła uchwalić załączony projekt ustawy. Jednocześnie przedstawia na żądanie wnioskodawców 59 wniosków mniejszości. Ta ilość wniosków pokazuje, że na posiedzeniu komisji odbyła się rzetelna, merytoryczna dyskusja. Część poprawek, które były zgłaszane, głównie oczywiście o charakterze legislacyjnym, redakcyjnym, komisja przyjęła. Te, które nie zyskały poparcia komisji, znajdują się w sprawozdaniu jako wnioski mniejszości. Komisja — i to muszę podkreślić z satysfakcją — w dużej mierze z potrzebą modernizacji, reformy Służby Więziennej się godziła i ta argumentacja ze strony ministerstwa zyskiwała aprobatę. Ale najwięcej kontrowersji budzi kwestia utworzenia Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej i tego dotyczą poprawki, które znalazły ujście właśnie we wnioskach mniejszości. Tutaj zdania były oczywiście w komisji podzielone. Te poprawki, które zmierzały do wykreślenia zapisów o Inspektoracie Wewnętrznym Służby Więziennej nie zyskały poparcia komisji, czyli innymi słowy komisja przyjęła argumentację ministerstwa wskazującą na potrzeby powołania takiego inspektoratu na wzór podobnych inspektoratów, chociażby w Policji.</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#PosełSprawozdawcaMarekAst">W tej sytuacji, tak jak powiedziałem na wstępie, komisja wnosi o uchwalenie przez Sejm załączonego projektu ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-327.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-327.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość na temat urobku Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, która w dniu 19 lipca 2022 r. rozpatrywała rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2445.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#PosełTadeuszWoźniak">Na wstępie chciałbym zaznaczyć, że w Polsce od kilku lat realizowane są głębokie reformy polskiego więziennictwa dotykające strategicznych obszarów jego funkcjonowania. Przede wszystkim dzięki przychylności Wysokiej Izby powstały dwa programy modernizacji Służby Więziennej, które pozwoliły i nadal pozwalają na unowocześnienie polskich zakładów karnych i poprawę warunków pełnienia służby przez funkcjonariuszy.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#PosełTadeuszWoźniak">Z powodzeniem realizowany jest rządowy program pracy więźniów. Odbudowany został system dozoru elektronicznego, powstało nowoczesne zaplecze naukowe służby więziennej. Obecny projekt ustawy stanowi obok procedowanego równocześnie projektu zmian w Kodeksie karnym wykonawczym kluczowy element programu reform „Nowoczesne więziennictwo”. Jego celem jest dalsze usprawnianie działalności zakładów karnych i aresztów śledczych, reorganizacja funkcjonowania Służby Więziennej oraz poprawa bezpieczeństwa jednostek penitencjarnych, w tym zwłaszcza bezpieczeństwa samych funkcjonariuszy. Pamiętajmy, że Służba Więzienna jest jedną z największych w Polsce formacji mundurowych realizujących stały nadzór nad ponad 70-tysięczną grupą osób osadzonych w jednostkach penitencjarnych. Jej rola w ochronie bezpieczeństwa Polaków jest nie do przecenienia. Stawiane przed nią zadania są szczególnie trudne, gdyż wiążą się z ogromną odpowiedzialnością i dbałością o przestrzeganie prawa.</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#PosełTadeuszWoźniak">Zakład karny, zwany powszechnie więzieniem, jest instytucją skomplikowaną i wieloaspektową. Ma nie tylko izolować przestępców, lecz także troszczyć się o prospołeczną zmianę ich postawy oraz zniechęcić ich do kontynuowania działalności przestępczej. Jest to miejsce wykonywania środków izolacyjnych. Niezależnie od typu, rodzaju oraz stopnia zabezpieczenia stanowi on szczególne środowisko społeczne stwarzające dla osób z nim związanych rodzaj odrębnego świata rządzącego się własnymi prawami i odseparowanego od reszty społeczeństwa mniej lub bardziej szczelnymi barierami.</u>
          <u xml:id="u-328.4" who="#PosełTadeuszWoźniak">Zbiorowość więzienna jest nieustanie narażona na szereg zagrożeń, których charakter, intensywność i zakres oddziaływania są niezwykle zróżnicowane. Ich źródłem mogą być takie zjawiska jak proces prizonizacji, działania lub zaniechania administracji, aktywność środowisk przestępczych wewnątrz i na zewnątrz jednostek penitencjarnych, podkultura więzienna, stopień zaludnienia tych jednostek, warunki osadzenia, poziom i dostępność opieki zdrowotnej i wiele innych czynników.</u>
          <u xml:id="u-328.5" who="#PosełTadeuszWoźniak">Jednym ze szczególnych zagrożeń wynikających z bezpośredniego kontaktu z osobami izolowanymi, często powiązanymi ze światem zorganizowanej przestępczości, jest zwiększone ryzyko korupcji oraz innych prób wywierania nacisku na funkcjonariuszy ze strony tych osób lub osób z nimi powiązanych i pozostających na wolności. Służba Więzienna na tle innych służb mundurowych wyróżnia się tym, że jej funkcjonowanie w przeważającym zakresie jest ograniczone do izolowanych od przestrzeni publicznej jednostek penitencjarnych w obliczu stałego zagrożenia i stałej interakcji z osobami, które popełniły przestępstwa lub są podejrzane o popełnienie przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-328.6" who="#PosełTadeuszWoźniak">Specyfika zadań Służby Więziennej oraz okoliczności i miejsca ich realizacji powodują konieczność wypracowania i wdrożenia mechanizmów gwarantujących z jednej strony utrzymanie najwyższych standardów funkcjonowania formacji więziennej, z drugiej zaś — ograniczenia w jak największym stopniu przestępczości, która pojawia się za murami więzień.</u>
          <u xml:id="u-328.7" who="#PosełTadeuszWoźniak">Mając na względzie przedstawioną charakterystykę funkcjonowania Służby Więziennej, a także niewątpliwą trudność organów ścigania takich jak Policja w zwalczaniu przestępczości wewnątrz jednostek penitencjarnych, autorzy omawianego projektu ustawy przewidują powołanie Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej, który będzie odrębną jednostką organizacyjną w ramach struktury Służby Więziennej. Działania tej jednostki będą ukierunkowane na rozpoznawanie przestępstw, zapobieganie im, wykrywanie ich oraz uzyskiwanie i utrwalanie dowodów przestępstw popełnionych przez osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych, funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej w związku z wykonywaniem czynności służbowych, inne osoby przebywające na terenie zakładów karnych albo aresztów śledczych oraz inne osoby przebywające poza terenem zakładów karnych lub aresztów śledczych, których przestępstwo pozostaje w ścisłym związku z przestępstwem osadzonych w zakładach karnych albo aresztach śledczych lub funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-328.8" who="#PosełTadeuszWoźniak">Oprócz tego projektowane zmiany obejmują szereg innych rozwiązań mających bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo zakładów karnych i aresztów śledczych, w tym wprowadzenie obligatoryjnego stosowania środków przymusu bezpośredniego, tj. kajdanki czy pas obezwładniający, wobec wszystkich skazanych, którzy mogą stanowić lub stanowią zagrożenie w zakładzie karnym typu zamkniętego albo w areszcie śledczym, upoważnienie funkcjonariuszy Służby Więziennej do realizacji i kontynuowania pościgów za osadzonymi podejmującymi ucieczkę z jednostki.</u>
          <u xml:id="u-328.9" who="#PosełTadeuszWoźniak">Jeszcze chwila, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, ale proszę kończyć, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Ponadto w projekcie znajduje się wiele zmian ułatwiających wykonywanie codziennych obowiązków przez funkcjonariuszy Służby Więziennej, reorganizujących szkolenia i nabory do tej formacji, usuwających różnego rodzaju wątpliwości interpretacyjne, który pojawiły się na tle obecnie obowiązujących przepisów.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#PosełTadeuszWoźniak">Wysoka Izbo! W trakcie prac Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka nad projektowaną ustawą zostały złożone i przyjęte poprawki. Dzisiaj chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość złożyć jeszcze trzy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#PosełTadeuszWoźniak">Mając na uwadze efekty prac rządu oraz sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wnioskuję do Wysokiego Sejmu o uchwalenie załączonego projektu wraz ze zgłoszonymi dzisiaj naszymi poprawkami i o odrzucenie wniosków mniejszości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Michał Szczerba, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#PosełMichałSzczerba">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Trzeba bić na alarm, ponieważ powstaje służba specjalna Zbigniewa Ziobry. Tak jak powiedzieliśmy na posiedzeniu komisji, Zbigniew Ziobro jako jeden z liderów tzw. Zjednoczonej Prawicy pozazdrościł innym ministrom, innym ważnym postaciom w PiS, np. Mariuszowi Błaszczakowi, który ma własne służby kontrwywiadu wojskowego, ministrowi Kamińskiemu, który ma szereg służb w swoim portfolio. Zbigniew Ziobro też postanowił inwigilować i też postanowił wiedzieć więcej o waszym środowisku.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#PosełMichałSzczerba">Chciałbym bardzo wyraźnie powiedzieć, że powstaje służba specjalna, która ma dość specyficzną nazwę, a której celem jest tak naprawdę fałszowanie rzeczywistości. Ta służba nazywa się inspektorat wewnętrzny. A czym będzie się zajmował inspektorat wewnętrzny? Sprawami zewnętrznymi. Będzie się zajmował obywatelami i obywatelkami, których ta władza i ten minister chce podsłuchiwać. Inspektorat wewnętrzny będzie mógł dokonywać kontroli operacyjnej, czyli tak jak każda inna służba wejść na telefon, wejść na kamerę, wejść na pocztę internetową, wejść na konto bankowe, podsłuchiwać i podglądać w autobusie, w taksówce. Udostępniane będą również zdjęcia i zapisy monitoringu.</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#PosełMichałSzczerba">Szanowni Państwo! Chciałbym bardzo wyraźnie powiedzieć: nie ma na to naszej zgody. Nie ma na to naszej zgody z prostego powodu. Ta władza przez ostanie 7 lat wielokrotnie udowodniła, że kocha naruszać prawo obywateli i obywatelek do prywatności. Lubi również co? Nadużywać władzę.</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Władzy.)</u>
          <u xml:id="u-332.4" who="#PosełMichałSzczerba">Chciałbym, żeby to zostało wstrzymane. Chciałbym powiedzieć bardzo wyraźnie, że nie ma na to naszej zgody. Nie ma zgody również na to, żeby Solidarna Polska swoje portfolio politycznych wpływów rozszerzała o de facto nową instytucję. Macie Lasy Państwowe, macie Wody Polskie, macie Ministerstwo Sprawiedliwości, macie prokuraturę a teraz będzie chcieć własną służbę specjalną.</u>
          <u xml:id="u-332.5" who="#PosełMichałSzczerba">Szanowni Państwo! Ale to nie jest jedyna sprawa, która nas niepokoi. Niepokoi nas również sytuacja w Służbie Więziennej. Tak, panie ministrze, i tak, panie generale, ta sytuacja jest bardzo niebezpieczna. To nie są opinie, które wygłasza polityk opozycji. Dzisiaj jestem również głosem wielu funkcjonariuszy i wielu funkcjonariuszek Służby Więziennej, którzy w ostatnich dniach i tygodniach kontaktowali się ze mną osobiście.</u>
          <u xml:id="u-332.6" who="#PosełMichałSzczerba">Jaka jest sytuacja w Służbie Więziennej? Przepracowanie, wypalenie, polityczna presja, ochrona swoich, jak byłego zastępcy dyrektora generalnego Służby Więziennej, który doprowadził do wypadku i do tej pory, już od 2 lat, prokuratura prowadzi postępowanie, nieudolnie przenosząc je z miejsca na miejsce, propaganda, ale również przyzakładowe jednostki stanowiące zaplecze dla ludzi powiązanych z Solidarną Polską. Jakie są tego konsekwencje? Brak chętnych do pracy, ucieczka doświadczonej kadry na emeryturę. A teraz co? Perspektywa inwigilacji funkcjonariusza, funkcjonariuszki oraz jego i jej najbliższych. Co jeszcze wprowadza ta ustawa, czemu się również sprzeciwiamy? Wydłużenie kar dyscyplinarnych wobec funkcjonariuszy, pracowników Służby Więziennej z 6 miesięcy na 12 miesięcy. Wydłużenie delegacji z jednostki. Funkcjonariusza, załóżmy, z Podkarpacia można przenieść do województwa zachodniopomorskiego na 12 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-332.7" who="#PosełMichałSzczerba">Szanowni Państwo! Wiemy, że chcecie te swoje dziury kadrowe łatać tego typu delegacjami, ale mamy również pełną świadomość praktyki waszego postępowania chociażby w prokuraturze, gdzie traktowaliście delegacje jako bat, jako zemstę na tych prokuratorach, którzy byli niezależni i którzy nie chcieli się podporządkować politycznej władzy. Chciałbym bardzo wyraźnie powiedzieć, że w tej sprawie również klub Koalicji Obywatelskiej złożył stosowną poprawkę odnośnie do delegacji. Chciałbym również powiedzieć, że jesteśmy zwolennikami wykreślenia wszystkich przepisów dotyczących powołania nowej służby specjalnej o nazwie Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej i złożyliśmy w związku z tym poprawki. Wstyd. Wstyd, że po 7 latach takiej praktyki proponujecie kolejną służbę specjalną, której celem jest inwigilacja, bezprawna inwigilacja, bez kontroli sądowej, bo szef inspektoratu, w porozumieniu z prokuratorem generalnym politykiem, będzie mógł każdemu i każdej zainstalować podsłuch na 5 dni bez zgody sądu. Bardzo dziękuję, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-332.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Anna Maria Żukowska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#PosełAnnaMariaŻukowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#PosełAnnaMariaŻukowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podejmę wątek tam, gdzie pozostawił go poseł Szczerba, i nawiążę również do posiedzenia Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, ale w nieco innym temacie. Wczoraj odbyło się wysłuchanie sprawozdania rzecznika praw obywatelskich pana Marcina Wiącka, który właśnie w nim podkreślał, jak istotne jest, żeby nie wprowadzać kolejnych rozwiązań, które pozwalają inwigilować obywateli bez kontroli sądu. Najpierw trzeba doprowadzić do tego, aby wszystkie te sytuacje, w których służby, a jest ich w Polsce niemało, mają prawo podsłuchiwać obywatelki i obywateli, działy się pod kontrolą sądu, a tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#PosełAnnaMariaŻukowska">Tymczasem rząd chce wprowadzić kolejne takie rozwiązanie w kolejnej służbie, w służbie wewnętrznej więziennictwa. Chce to zrobić wbrew samym osobom zainteresowanym, które tam pracują, które są oddane swojej służbie, które działają w związkach zawodowych, które przyszły na posiedzenie komisji, żeby wygłosić swoje opinie, przedstawić swoje stanowisko. Miały one nadzieję na merytoryczną dyskusję. Niestety wszystkie uwagi, które zostały zgłoszone przez stronę społeczną na posiedzeniu komisji, były przez stronę rządową odrzucane. Nikt nie traktował poważnie osób, które codziennie tak naprawdę z narażeniem swojego życia pracują w bardzo ciężkich warunkach w bardzo trudnym i dosyć niewdzięcznym zawodzie. Myślę, że to nie jest tak, że bardzo dużo ludzi się do tego garnie, o czym świadczą statystyki. I tak, oczywiście jest ta zastępowalność, tzn. zgłaszają się chętni do służby. Tylko nikt nie mówi o tym, panie ministrze, że po 2 tygodniach szkolenia tych chętnych ubywa i już nie jest zachowany ten bilans między osobami, które odchodzą ze służby, a tymi, które być może chciałyby podjąć pracę.</u>
          <u xml:id="u-334.3" who="#PosełAnnaMariaŻukowska">To są takie rozwiązania, które powodują, że będzie można nakładać nie karę łączną za przewinienia dyscyplinarne, ale osobną karę za każde przewinienie. Będzie można, tak jak mówił poseł Szczerba, delegować nie na pół roku, ale na cały rok do zupełnie przeciwnego, odległego miejsca w kraju funkcjonariusza, który jest niepokorny, krnąbrny i może ma swoje zdanie. Bo jest to raczej traktowane jako sankcja, o czym jasno i wprost powiedzieli przedstawiciele związków zawodowych. Będzie można zakładać podsłuchy. Będzie można podsłuchiwać nie tylko więźniów, o czym mówił minister na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, ale również funkcjonariuszy. Funkcjonariusze będą inwigilować siebie nawzajem. Na tym ma polegać ta koncepcja.</u>
          <u xml:id="u-334.4" who="#PosełAnnaMariaŻukowska">Czy to zachęci nowe osoby do zapisania się do Służby Więziennej? Mocno w to wątpię i bardzo nad tym ubolewam, dlatego że jeżeli tych kadr będzie za mało, to ryzyko różnych niebezpiecznych zdarzeń w zakładach karnych z udziałem osób osadzonych po prostu wzrośnie. Jeżeli w nocy jest obsada jednoosobowa, jedna osoba jest strażnikiem więziennym nad kilkudziesięcioma osadzonymi, to myślę, że osadzeni sobie doskonale zdają z tego sprawę, jaki jest rozkład sił, będą to wykorzystywać i być może skończy się to tragedią. Nie chciałabym, żeby do tego doszło.</u>
          <u xml:id="u-334.5" who="#PosełAnnaMariaŻukowska">Nie chciałabym w związku z tym, żeby ten projekt ustawy został uchwalony. Sprzeciwiamy się głównie dlatego, że ten dialog ze stroną społeczną, który powinien wyglądać w ten sposób, że strona rządowa wsłuchuje się w zgłaszane przez związkowców postulaty, nie był zachowany. Każde, ale to każde wystąpienie strony społecznej było zbywane, było traktowane po prostu wręcz lekceważąco. Bardzo mnie to smuci, bo bardzo się niepokoję tym, co w przyszłości w więziennictwie się wydarzy. Dziękuję bardzo. Będziemy oczywiście głosować przeciwko tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-334.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Paszyk, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W przeciwieństwie do poprzedniego punktu nie będzie tak pozytywnie i optymistycznie. Z opinii Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska jasno płynie głos o tym, że dzisiaj więziennictwu, Służbie Więziennej potrzeba wsparcia w przypadku nowych etatów, potrzeba wsparcia w podniesieniu etosu tej służby na tym podstawowym poziomie, a nie specsłużby w ramach Służby Więziennej. Naszym zdaniem, panie ministrze, aż nadto w ostatnich latach pojawiło się projektów przyznających kolejnym instytucjom, kolejnym służbom uprawnienia do inwigilowania, do sprawdzania obywateli. Tu również powołam się na wypowiedź rzecznika praw obywatelskich, który nie dalej jak wczoraj powiedział, że ta specsłużba nie podniesie w żaden sposób standardów, jeśli chodzi o pracę funkcjonariuszy Służby Więziennej. Z tego, co jasno płynie z tego środowiska, też odbieramy te głosy, w Służbie Więziennej dzieje się bardzo, ale to bardzo źle. Trzeba dzisiaj koncentrować wysiłki resortu. Oczywiście jeśli to będą konstruktywne wysiłki, jest szansa na współpracę w tym zakresie, ale naprawdę nie ma dzisiaj ani potrzeby, ani sensu, naszym zdaniem, całej pary, środków i energii inwestować w powoływanie jakiejś zupełnie niezrozumiałej służby. Już nie będę się wyzłośliwiał, ale tu aż ciśnie się na usta, wzorem przedmówców, odpowiednia, właściwa nazwa związana z pana szefem. Ale nie będę tego robił, bo nie o to chodzi, żeby tu się dzisiaj wyzłośliwiać.</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Jeszcze raz chcemy jako Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe zachęcić resort sprawiedliwości do wsparcia i odbudowy Służby Więziennej, funkcjonariuszy, docenienia funkcjonariuszy, tej trudnej pracy. Dzisiaj z tego miejsca warto też nieustająco doceniać pracę funkcjonariuszy Służby Więziennej, a nie budować specsłużby w ramach tej formacji. Zastanówcie się państwo nim dojdzie do jakichś kolejnych tragedii, a takie miały w przeszłości miejsce, kolejnych sytuacji, które będą efektem różnych mniej lub bardziej oficjalnych działań, pomijając ich motywacje, wynikiem kiepskiej kondycji tej służby. Dzisiaj jest czas, żeby ją faktycznie w tych miejscach, gdzie trzeba, naprawiać, a nie marnować energii, zapału i środków na kierunki zupełnie niepotrzebne i niewłaściwe.</u>
          <u xml:id="u-336.3" who="#PosełKrzysztofPaszyk">W imieniu klubu Koalicji Polskiej jasno deklaruję, że za taką ustawą głosować nie będziemy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#PosełGrzegorzBraun">A my owszem, a my tak. Myślę, że będziemy skłonni tę ustawę poprzeć.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Garstka poprawek, pani marszałek. Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#PosełGrzegorzBraun">Jeszcze raz: Szczęść Boże Służbie Więziennej!</u>
          <u xml:id="u-338.3" who="#PosełGrzegorzBraun">My się nie gorszymy. Nas ciekawi, co z tego wyniknie, kiedy na rynek, i tak już dość szeroki, bezpieki w Polsce zostanie wpuszczona służba wyposażona w takie interesujące prerogatywy. I także tej służbie wystawimy kredyt zaufania, licząc na to, że być może, jeśli inne, do tej pory istniejące 3-literowe firmy nie mogą się jakoś na to zdecydować, wy wreszcie zaczniecie wyprowadzać i wywozić na Białołękę także z tej sali, także z ław rządowych tych, którzy tam się znaleźć powinni. Jakoś się trzeba za to zabrać. I ten kredyt zaufania wystawiam, nawet gdyby konfederaci mieli po drodze stać się waszymi klientami. Państwo polskie, mam nadzieję, to wszystko przetrwa. Polska wróci w całej swojej sile i majestacie, byleście jej tymczasem nie zamienili w UkroPol czy UkroPolin. I tu, panie generale, z wielką powagą zwracam się do Służby Więziennej. Nie igrajcie z losem, także własnym. Myślcie o tym, czy naprawdę chcecie trzaskać nawet generalskimi kopytami przed nie wiadomo kim, przed starszymi, mądrzejszymi, przed nową władzą jakiejś nowej firmy, nowego projektu państwowego, którą w sposób jawny już się tutaj proklamuje i instaluje. Mówi się o potrzebie zniesienia granicy polsko-ukraińskiej. Jeśli inni zwariowali, jeśli inne 3-literowe służby zostały właściwie oślepione czy też nakłoniono je do przymknięcia oka na to, co się dzieje na polskim terytorium, które stało się, no cóż, po prostu żerowiskiem, koncesjonowanym żerowiskiem, m.in. dla służby bezpieczeństwa Ukrainy, jeśli inni na to oko przymykają, to mam nadzieję, że wy nie. Mam nadzieję, że będziecie polskimi państwowcami, a nie ukropolskimi państwowcami. Na to licząc, przedkładam te poprawki i deklaruję w imieniu mojego koła, że ten projekt, choć niedoskonały, oceniamy jako zmierzający w dobrym kierunku, tzn. w stronę normalności i powagi państwa w tych tak istotnych rdzeniowych strukturach, strukturach bezpieczeństwa i wymiaru sprawiedliwości. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#PosełMichałGramatyka">To są poprawki, proszę.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#PosełMichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To jest ważny i potrzebny obszar prawa, to jest ważna i potrzebna ustawa. Ona jest wyczekiwana przez wielu funkcjonariuszy i reguluje wiele obszarów, które po prostu wymagają poprawy i wymagają nowych regulacji. Niestety, jak w wielu tego typu aktach prawnych, jest tutaj bardzo wiele rozwiązań kontrowersyjnych. O wielu z nich już słyszeliśmy, o paru jeszcze powiem.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#PosełMichałGramatyka">Mam zaszczyt w imieniu Koła Parlamentarnego Polska 2050 złożyć sześć poprawek do tej ustawy. Od losu tych poprawek uzależnimy naszą decyzję w sprawie całości przedłożenia.</u>
          <u xml:id="u-340.3" who="#PosełMichałGramatyka">Naszym zdaniem niepotrzebne są szkolenia strzeleckie dla młodzieży, organizowane przez Służbę Więzienną. To nie jest ani zadanie Służby Więziennej, ani to nie jest obszar priorytetowy dla wymiaru sprawiedliwości, ani dla edukacji i wychowania młodzieży. Można by te środki przeznaczyć np. na modernizację infrastruktury strzelnic, wyposażenia, a przede wszystkim na takie szkolenia dla samych funkcjonariuszy Służby Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-340.4" who="#PosełMichałGramatyka">Kolejny temat: ochrona budynków, siedzib władzy publicznej. To też nie jest zadanie dla Służby Więziennej. Ja byłem bardzo zaskoczony w momencie, kiedy odbyłem wizytę w Ministerstwie Sprawiedliwości i tam właśnie przywitał mnie funkcjonariusz Służby Więziennej. Dokładnie tak samo uważa zresztą Rządowe Centrum Legislacji. To nie jest miejsce ani to nie jest to zadanie w systemie sprawiedliwości. Co ciekawe, nawet wy sami nie jesteście przekonani, czy Służba Więzienna dobrze te zadania zrealizuje, bo jak gdyby zastrzegacie sobie państwo możliwość pozostawienia takiego bezpiecznika, że w razie czego możecie skorzystać z pomocy funkcjonariuszy Policji.</u>
          <u xml:id="u-340.5" who="#PosełMichałGramatyka">O Inspektoracie Wewnętrznym Służby Więziennej padło już bardzo wiele słów. On po prostu nie jest potrzebny — do wykrywania i zwalczania przestępczości w jednostkach mamy już odpowiednie służby, a i służb, które mają komplet uprawnień śledczych, w Polsce jest zdecydowanie zbyt wiele.</u>
          <u xml:id="u-340.6" who="#PosełMichałGramatyka">Wreszcie ostatnia kontrowersyjna rzecz: uprawnienie dla funduszu do zaciągania kredytów czy pożyczek w Banku Gospodarstwa Krajowego. To po pierwsze jest kolejny przykład pozabudżetowego finansowania działań Ministerstwa Sprawiedliwości, a po drugie i ważniejsze, panie ministrze, przecież sam pan wie, że tam gdzie pańscy partyjni koledzy dotykają środków publicznych, to one w zastraszającym tempie znikają albo są przeznaczane nie na to, na co powinny być. Zważywszy na taką niezbyt pozytywną prognozę co do tych środków w waszych rękach, może po prostu odciąć się od nich, żeby nikt nie mógł mieć żadnych podejrzeń tego typu.</u>
          <u xml:id="u-340.7" who="#PosełMichałGramatyka">Jak powiedziałem, złożyliśmy sześć poprawek. Mam nadzieję, że zostaną one przyjęte. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-340.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-341.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-341.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy pan poseł Michał Szczerba, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-341.5" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Czas — 1 minuta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#PosełMichałSzczerba">Pytanie do pana ministra Wosia. Jest rzecz, która nas niepokoi, a mianowicie możliwość inwigilacji obywatelek i obywateli całkowicie postronnych wobec tego, co dzieje się w aresztach śledczych czy więzieniach. Mamy sytuację, kiedy pojawia się jakiś fałszywy donos, który może pozwolić np. na zakładanie podsłuchu osobie wskazanej w donosie i wszystkim osobom, z którymi się ona kontaktuje, bez potrzeby zgody prokuratury. Przez 5 dni szef Inspektoratu Wewnętrznego, za zgodą prokuratora generalnego, czyli szefa partii Solidarna Polska, będzie mógł, używając nowoczesnych technik i we wszystkich możliwych obszarach, taką osobę inwigilować.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#PosełMichałSzczerba">Jeżeli sąd, do którego zostanie skierowany wniosek o zgodę na kontrolę operacyjną, tej zgody nie wyrazi, te materiały zostaną zniszczone. Ale to wszystko, co państwo zebraliście na swoich, na innych, na opozycję, na konkurencję, z wami zostaje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#PosełMichałSzczerba">Czy nie boicie się takiej władzy we własnych rękach, władzy, która lubi nadużywać uprawnień? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#PosełKlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Każdy przyszły dyktator zaczyna od niczego. Chciałoby się powiedzieć, że od zera. Najpierw podporządkowuje sobie wymiar sprawiedliwości, potem służby specjalne. Pan, panie Ziobro, osiągnął już ten poziom. Teraz przyszedł czas na drugi etap, czyli stworzenie służb w służbach tylko panu podległych.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#PosełKlaudiaJachira">Jaki jest cel stworzenia tej nowej formacji wewnątrz Służb Więziennictwa? Czy chodzi o to, żeby znęcać się dodatkowo nad wybranymi przez pana więźniami, bo pan łatwo nie odpuszcza? Tak jest w Rosji, gdzie Aleksiej Nawalny przewożony jest z kolonii karnej do wewnętrznego więzienia zbudowanego w tej kolonii. Czy też chodzi o to, żeby wybranych przez pana więźniów, przydatnych np. partii, otoczyć parasolem ochronnym, ułatwić im ucieczkę, załatwić nową tożsamość, a może lewy akt zgonu?</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Co pani opowiada?)</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#PosełKlaudiaJachira">A może chodzi o to, że pan nie ufa swoim partyjnym i koalicyjnym przyjaciołom? Wcale się panu nie dziwię, ale niech pan pomyśli, gdyby każdy ze Zjednoczonej Prawicy…</u>
          <u xml:id="u-346.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę się wody napić.)</u>
          <u xml:id="u-346.5" who="#PosełKlaudiaJachira">…kto ma zapędy dyktatorskie, budował podległe sobie służby specjalne, to do czego by to doprowadziło. Przecież i tak za chwilę wszyscy sobie skoczycie do gardeł, więc lepiej, żeby służb mundurowych z ich uzbrojeniem do tego nie mieszać.</u>
          <u xml:id="u-346.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-347.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-347.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Panie Komendancie! Mam takie krótkie pytanie, prosiłbym o odpowiedź na nie na piśmie: Ile obecnie jest wakatów w ramach struktur Służby Więziennej w całym kraju? Jaka liczba tych wakatów jest w województwie śląskim? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Jak piszecie w uzasadnieniu, celem tej ustawy jest poprawa warunków bezpieczeństwa w jednostkach penitencjarnych. Z danych przedstawionych w uzasadnieniu wynika, że największymi problemami były, po pierwsze, ucieczka z miejsca zatrudnienia zewnętrznego, posiadanie przedmiotów niedozwolonych, samobójstwo lub jego usiłowanie, pobicia oraz również często dochodziło do napaści na funkcjonariusza. Pytanie podstawowe w kontekście tej kontrowersji, o której tutaj była mowa, dotyczące zamiaru powołania nowej służby, inspektoratu, wewnętrznej służby więziennej. W jaki sposób ta Służba Więzienna będzie odpowiadała na poprawę warunków bezpieczeństwa i odbywania kary, właśnie jeśli chodzi o samobójstwa czy próby samobójstwa, napaści na funkcjonariuszy oraz ucieczki z miejsca zewnętrznego zatrudnienia? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, myślę, że jednak największą kontrowersją jest to, że państwo chcą powołać kolejną służbę specjalną, która będzie miała bardzo szerokie uprawnienia. W zasadzie bez żadnego problemu ta służba będzie mogła inwigilować każdego obywatela, bo przecież w tej formule, którą państwo zaproponowali, bez żadnej kontroli sądowej można rozpocząć kontrolę, nie zważając na żadne merytoryczne argumenty. Po prostu ktoś może wskazać palcem i taka kontrola będzie możliwa. Panie ministrze, pytam o to dlatego, że przecież te służby, które do tej pory funkcjonują, nie potrafią chronić np. parlamentarzystów przez zagrożeniem, bo przecież otrzymujemy pogróżki, otrzymujemy różnego rodzaju informacje w formie elektronicznej, które zagrażają naszemu bezpieczeństwu, zgłaszamy to do odpowiednich służb i nie ma reakcji. Żadna osoba, która za tym stoi, nie została odnaleziona. Więc pytam, po co kolejna służba, skoro dotychczasowe nie działają. Rozwiązaniem tej zagadki jest chyba tylko jedno. Chodzi wam o inwigilację tych, których po prostu chcecie inwigilować.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Wanda Nowicka, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#PosełWandaNowicka">Szanowna Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Państwo inwigilacyjne, państwo służb. Czy naprawdę o takie państwo wam chodzi? To naprawdę źle się kojarzy. Państwo orwellowskie — już naprawdę zbliżamy się do tego modelu, że każdy będzie, że tak powiem, kontrolował każdego, po to żeby mieć na kogoś haki. To jest właśnie to, o co wam chodzi, bo nie widzę żadnego powodu, żeby można wierzyć, że poprawi się jakieś bezpieczeństwo obywateli i obywatelek. Absolutnie nie.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#PosełWandaNowicka">Jeśli ta ustawa wejdzie w życie, zwiększy się kontrola nad obywatelami i obywatelkami. Władza będzie chciała nam zaglądać już nie tylko do łóżek, boję się myśleć, gdzie jeszcze. I naprawdę na takie państwo nie ma zgody. Opamiętajcie się. Nie może być tak, że jedna służba tworzy kolejną służbę wewnętrzną i jeszcze kolejną służbę i po prostu będzie państwo służb. Na takie państwo w Polsce nie ma zgody.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zaczniemy od tego, że w Polsce za czasów obecnego rządu służby inwigilują obywateli na potęgę. Procedowana ustawa tworzy kolejny twór o nazwie Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej, który może prowadzić wszelkie czynności operacyjno-rozpoznawcze na zewnątrz. Wygląda na to, że minister Ziobro pozazdrościł kompetencji ministrowi spraw wewnętrznych i administracji, bo chce mieć swoją własną służbę specjalną.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#PosełMałgorzataPępek">Procedowana ustawa nie rozwiązuje żadnych spraw Służby Więziennej, a wręcz powoduje, że służba wykracza poza swoje kompetencje. Skoro wśród funkcjonariuszy jest tylu przestępców, tak jak twierdzicie, to gdzie są Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Policja i inne służby, które powinny zajmować się takimi przypadkami? Ile polskiego podatnika będzie kosztował ten nowy twór, który proponujecie? Proszę o pisemną odpowiedź. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Ewa Kołodziej, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#PosełEwaKołodziej">Pani Marszałek! Panie Ministrze! W imieniu 12 tys. członków Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa zapytuję, dlaczego procedowany dziś projekt ustawy nie był konsultowany ze stroną społeczną, tym bardziej iż służba więzienna znajduje się w kryzysie etatowym. Dzieje się tak, iż nie ma chętnych do tej ciężkiej i odpowiedzialnej pracy oraz dlatego, że gros doświadczonej kadry ucieka na emeryturę, a projekt, nad którym dziś procedujemy, tym bardziej nie zachęca do pracy w tej służbie.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#PosełEwaKołodziej">Najbardziej kontrowersyjne zapisy projektowanej dziś ustawy zdaniem związku to wydłużenie okresu kary z 6 do 12 miesięcy, delegowanie bez zgody funkcjonariusza poza macierzystą jednostkę z 6 do 12 miesięcy, np. z Rzeszowa do Warszawy, wprowadzenie nowej instytucji Służby Więziennej tzw. Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej służącego ewidentnie do inwigilacji funkcjonariuszy oraz to, że ustawa zmienia zapisy dotyczące mianowania i powołania.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#PosełEwaKołodziej">Panie Ministrze! Moje pytanie: Czy zdaniem ministerstwa zapisy te przyczynią się do zwiększenia zatrudnienia w Służbie Więziennej w naszym kraju? Dziękuję ślicznie.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Straszny klangor dzisiaj na tej sali — strach blady, nowa bezpieka. Pytania: Co to będzie? Odpowiadam, że w optymalnej wersji będzie finał sztuki Sławomira Mrożka, gdzie policja sama się wyaresztowała i może to byłoby jakieś rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Ale nie dostałem zadowalającej odpowiedzi na moje pytania o afery wewnątrz resortu sprawiedliwości, czyli aferę programu „Praca dla więźniów” z udziałem ministra Jakiego i afery Funduszu Sprawiedliwości z udziałem ministra Warchoła. Więc stawiam pytanie w nowej redakcji. Czyż nie jest to, panie ministrze, panie generale, doskonały materiał dla tego nowego wydziału wewnętrznego? Czyż nie warto byłoby, prowadząc rozpoznanie bojem i czyszcząc wstępnie przedpole, zająć się, po pierwsze, właśnie tymi aferami? Czyż nie wskazane byłoby oczyszczenie własnego gniazda, aby ono mogło okazać się prawdziwie orlim gniazdem? Nie zaś gniazdem jakichś innych stworzeń, nie daj Boże, os.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Aleksander Miszalski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#PosełAleksanderMiszalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Służba Więzienna, jak wiemy, mierzy się z wieloma problemami, ale jednym z głównych, a może nawet głównym, jest kryzys etatowy. Ta ustawa niestety w ogóle tego problemu nie rozwiązuje. Chciałbym więc zapytać, panie ministrze: Ile osób rekrutuje się obecnie do Służby Więziennej? Ile spośród nich finalnie podejmuje pracę, a ile rezygnuje z podjęcia tej pracy? Proszę o przedstawienie danych rocznych od 2016 r. na piśmie. Bo ja trochę nie rozumiem, czemu nie umiecie rozwiązać tego problemu systemowo. O ile rozumiem, że wam brakuje w jakiejś jednostce pracowników i chcecie ich przenieść, to wydaje mi się, że naprawdę delegacja kogoś z Krakowa np. do Suwałk nie jest rozwiązaniem systemowym problemu. Co więcej, takie przepisy jedynie zniechęcą kolejnych potencjalnych pracowników do zatrudnienia się, jeżeli ktoś będzie wiedzieć, że może być delegowany na rok. Lubicie się często powoływać na rodzinę jako wartość, więc pomyślcie może nad tym, jak zmiana tej ustawy i tych przepisów wpłynie na rodziny pracowników służby więziennictwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#PosełZofiaCzernow">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Jeżeli do organizacji wprowadza się nowy niezależny organ z dużymi uprawnieniami, który ma śledzić i inwigilować, to musi to skończyć się katastrofą. I tak też będzie. Dlaczego ministerstwo nie dostrzega i nie rozwiązuje narastających problemów w Służbie Więziennej — brak etatów, przepracowanie, brak należytego wyposażenia, dodatkowe delegowanie — a stosuje opresję? Bo to jest, Wysoka Izbo, opresja. Uzasadnieniem mają być przestępstwa w Służbie Więziennej. Statystyki jednak nie przekonują. Czy liczba przestępstw poniżej 100 rocznie to wystarczający argument, aby powoływać taką służbę? Dlaczego Centralne Biuro Antykorupcyjne do tego powołane nie zajmie się takimi przestępstwami? Trudno będzie wprowadzić do Służby Więziennej zaufanie i profesjonalizm po takim zniszczeniu.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tomasz Olichwer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#PosełTomaszOlichwer">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Kiedy spoglądam na projekt nowelizacji ustawy o Służbie Więziennej, ogarnia mnie niepokój. Odnoszę wrażenie, że jedną z głównych przesłanek proponowanych zmian jest obsesyjna potrzeba kontrolowania, którą przejawia — nie pierwszy zresztą już raz — minister Ziobro. Likwidujecie radę penitencjarną. Mało tego, proponujecie powołanie całkowicie podporządkowanego ministrowi Ziobrze organu, jakim jest Inspektorat Wewnętrzny, który ma rzekomo zwalczać patologię wewnątrz systemu więziennictwa. Czy naprawdę przez 7 ostatnich lat doprowadziliście nasze służby specjalne do aż takiej ruiny, że potrzeba powoływać kolejny specorgan? Jak długo jeszcze kosztem funkcjonowania państwa będziecie zaspokajali wyłącznie swoje niezdrowe ambicje? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Nie ma?</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">To pani poseł Maria Kurowska, również Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#PosełMariaKurowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Trzeba bić na alarm — tak rozpoczął swoją mowę pan poseł Michał Szczerba. Rzeczywiście, panie pośle, trzeba bić na alarm, bo posłowie opozycji zachowują się tak, jakby już rozum potracili. Nie dość, że donoszą na Polskę, że walczą w Brukseli o odebranie jej słusznie przyznanych pieniędzy, szkalują Polskę i jej rząd, to wpadli jeszcze w jakiś amok — odebranie jej władzy na ulicy czy też z zagranicy, a dzisiaj na tej sali bronią więźniów, a nie bronią ofiar przestępstw i nie bronią funkcjonariuszy. Wiem, że zmiany zawsze rodzą jakiś niepokój, ale nie bójcie się państwo. Funkcjonariusze systemu więziennictwa to uczciwi, porządni pracownicy. I oni Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej się nie boją — to im usprawni pracę. Panie ministrze, proszę jeszcze raz wyjaśnić opozycji, na czym polega praca tego organu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#PosełMichałGramatyka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania. Pierwsze z nich dotyczy art. 1 przedłożenia. Tam wprowadzają państwo wśród rozlicznych zadań Służby Więziennej również edukację prawną młodzieży związaną z prewencją przestępstw. Chciałem zapytać: Po co? Jest bardzo wiele sposobów przyswajania tego typu wiedzy. Jakie kompetencje mają pracownicy Służby Więziennej w tym zakresie, żeby edukować młodzież w zakresie prewencji przestępstw — oprócz oczywiście znajomości tego z własnych doświadczeń zawodowych?</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#PosełMichałGramatyka">Drugie pytanie dotyczy art. 52. W ust. 3 pojawia się nowy stopień: generał inspektor. Zakładam, że jest zarezerwowany dla pana dyrektora generalnego Służby Więziennej, i podobnie jak poprzednio pytam: Po co? Przecież pan dyrektor jest już generałem. Po co wprowadzać kolejny stopień? Jaki to ma cel? Jakie to ma uzasadnienie? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Anna Siarkowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#PosełAnnaMariaSiarkowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Polska jest w czołówce krajów Europy, jeśli chodzi o liczbę osadzonych. Niestety osadzonymi zajmuje się relatywnie niewielu funkcjonariuszy Służby Więziennej. Według raportów rośnie ilość przestępstw popełnianych przez osadzonych. To zjawisko należy uznać za niepokojące. Skazani, mimo że są osadzeni w zakładach karnych, nadal stwarzają zagrożenie dla innych osadzonych oraz otoczenia, w którym się znajdują, a nierzadko popełniają również kolejne przestępstwa.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#PosełAnnaMariaSiarkowska">Moje pytanie jest takie: Czy projektowane przepisy stanowią odpowiednią odpowiedź na to wyzwanie? Czy Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej będzie mógł przeprowadzać niezapowiedziane kontrole w więzieniach i w zakładach karnych w odpowiedzi na owe wyzwania, które związane są z rosnącą przestępczością w więzieniach?</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Funkcjonariusze Służby Więziennej są w oczywisty sposób narażeni na korupcję. Chciałem się zapytać, jak państwo oceniacie: Jaki jest poziom korupcji tych funkcjonariuszy? 10%, 20%, 30%? Jaki jest poziom wykrywalności tej korupcji? To jest istotne w kontekście powołania tej służby, inspekcji. Jeżeli dzisiejszy mechanizm nie pozwala na to, żeby skutecznie walczyć z korupcją, to pojawia się pytanie o to, czym go zastąpić i czy będzie to skuteczne. To jest kluczowe pytanie.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#PosełMarekDyduch">Teraz druga kwestia. Chciałem zapytać, ile nowych etatów utworzyliście państwo przez 7 lat w Służbie Więziennej. Jaki odsetek spośród tych wszystkich etatów jest wykorzystany w codziennym funkcjonowaniu Służby Więziennej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#PosełTadeuszWoźniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Nie dziwi mnie obrona przez opozycję osób skazanych, jeśli chodzi o ich przywileje, bo przecież jest to obrona własnego elektoratu. Tam macie największe poparcie ze wszystkich, że tak powiem, miejsc społecznych, ośrodków społecznych w Polsce. My zaś troszczymy się o funkcjonariuszy Służby Więziennej i o to, żeby nie było już przestępstw w zakładach karnych, aby było ich jak najmniej i aby były wykrywane.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#PosełTadeuszWoźniak">Panie Ministrze! Mam do pana pytanie: Czy uważa pan za zasadne objęcie dodatkową pomocą funkcjonariuszy Służby Więziennej, którzy są pomawiani, wobec których toczy się postępowanie wyjaśniające, a czasami nawet i postępowanie karne? Potrzebna jest im pomoc prawna. Zdaję sobie sprawę z tego, jak duże jest obciążenie psychiczne w miejscu, gdzie osadzeni często celowo oskarżają funkcjonariusza Służby Więziennej, aby po prostu doprowadzić człowieka do tego, żeby łagodnie podchodził do ich dalszej działalności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Głos zabierze teraz sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pan Michał Woś.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za tę debatę, za te pytania. Pozwólcie państwo, Wysoka Izbo, że sprostuję pewne rzeczy i wyjaśnię coś, czego państwo nie doczytali w projekcie.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Państwo próbujecie straszyć obywateli tym, że istnieje coś takiego jak Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej. Otóż w Policji funkcjonuje Biuro Spraw Wewnętrznych ze zbliżonymi kompetencjami. W Straży Granicznej funkcjonuje Biuro Spraw Wewnętrznych ze zbliżonymi kompetencjami, jeśli chodzi o sprawy wewnętrzne tej służby, pani poseł. W Służbie Ochrony Państwa, która ma 3 tys. funkcjonariuszy czy etatów, funkcjonuje Biuro Spraw Wewntrznych z podobnymi uprawnieniami. W Krajowej Administracji Skarbowej funkcjonuje Biuro Inspekcji Wewnętrznej z podobnymi uprawnieniami.</u>
          <u xml:id="u-378.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! To, że Służba Więzienna nie posiada jednostki, która miałaby tego rodzaju kompetencje, zostało zauważone także przez samą Służbę Więzienną, która upatruje w niej źródła wzrostu skuteczności zwalczania przestępstw popełnianych przez przestępców, przez osadzonych na terenie zakładów karnych. Wynika to także z prośby, z prośby organów państwa odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne, za bezpieczeństwo publiczne. Istnieje cały szereg pism w tej sprawie, które pokazują, że specyfika więzienna, specyfika izolacji, specyfika zamkniętego środowiska powoduje, że właśnie te instytucje państwa mają ograniczone możliwości działania. Stąd wynikła prośba, żeby funkcjonariusze Służby Więziennej, którzy na co dzień są wewnątrz, zajmują się osadzonymi, mieli te narzędzia, które będą pozwalały zwalczać przestępczość, które będą pozwalały wykrywać tę przestępczość i utrwalać dowody. Dyskutowaliśmy o tym na posiedzeniu komisji. Krzyczeli państwo: Dlaczego ktoś nie został gdzieś tam skazany? Otóż nie został skazany, bo dowody nie były utrwalone.</u>
          <u xml:id="u-378.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Przestępczość niestety wzrasta, co pokazują statystyki. Wzrasta przestępczość popełniana przez osadzonych na terenie jednostek penitencjarnych, chociażby przemyt narkotyków, przemyt przedmiotów niedozwolonych, posiadanie tych przedmiotów niedozwolonych, ale też, co gorsza, zlecanie zabójstw, działalność przestępcza, działalność zorganizowanych grup przestępczych kierowana zza krat. Trzeba to wypalić gorącym żelazem. Stąd wynika potrzeba tego narzędzia, Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej, który przede wszystkim będzie zajmował się osadzonymi.</u>
          <u xml:id="u-378.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Zdarzają się też niestety, o czym akurat nie chcę szeroko mówić, czarne owce w Służbie Więziennej, osoby, które nie są godne nosić munduru tej zacnej formacji. Niestety się zdarzają. Mówiłem o tym przykładzie w czasie pierwszego czytania i niech on jeden wystarczy, gdzie oficer, nie jakiś szeregowy funkcjonariusz, ale oficer, został nagrany z powodu innego postępowania, prowadzonego przez inne instytucje zajmujące się ochroną państwa, gdy narzekał na to, że zamówił u złodzieja, u podsądnego, u osadzonego telewizor mający 60 cali, a dostał taki, który ma 40 cali. To jest fakt, to jest rzeczywistość. Tego rodzaju kompromitujące sprawy powinny być wypalane gorącym żelazem i stąd wynika potrzeba instytucji, którą proponujemy.</u>
          <u xml:id="u-378.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Odniosę się już do pytań szczegółowych. Afera z pracą dla więźniów: O co chodzi z aferą z pracą dla więźniów? Otóż chodzi o to, że w czasie rządów naszych poprzedników upadła możliwość pracy. Więźniowie siedzieli, cały dzień oglądali telewizję, nic nie robili. To rzeczywiście jest afera. Wtedy niespełna 1/3 osadzonych, ok. 35% osadzonych pracowało.</u>
          <u xml:id="u-378.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o najnowsze dane z końca czerwca, to mogę się pochwalić, mogę pochwalić rząd Zjednoczonej Prawicy, ministra Ziobrę. Osiągnęliśmy najwyższy wskaźnik w historii. Pod koniec czerwca ponad 90% populacji tych, którzy mogli pracować, pracowało.</u>
          <u xml:id="u-378.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-378.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">W polskich więzieniach więźniowie pracują, a nie siedzą, nie lenią się, tylko wykorzystują najlepszą metodę resocjalizacji, jaką jest praca, po to, żeby uczyć się normalnego życia, uczyć się tego, że pracą własnych rąk można zarobić…</u>
          <u xml:id="u-378.9" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Trzeba alimenty spłacić.)</u>
          <u xml:id="u-378.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">…na siebie, i spłacają alimenty, jak słusznie tutaj z ław poselskich pokrzykuje pan poseł Tadeusz Cymański. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-378.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! Wprowadzamy rzeczywiście… Poprzedni Kodeks karny wykonawczy to jest perspektywa bezpieczeństwa, wykonywanie kary, ale w przypadku ustawy o Służbie Więziennej mówimy o bezpieczeństwie w jednostkach penitencjarnych z perspektywy samych funkcjonariuszy. My pewne sprawy już bez zmian prawa uporządkowaliśmy, jak chociażby to, że więźniowie, właśnie w waszych czasach nie pracując… Okazało się, że w 1/5 polskich cel było co? PlayStation. Siedzieli i grali w FIFA w 1/5 polskich cel. W tej chwili nie ma PlayStation, nie ma konsoli do gier i tak to powinno wyglądać. Niech pracują, a niech nie siedzą, niech nie grają sobie w FIFA. Program „Nowoczesne więziennictwo” właśnie na tym ma polegać, żeby te dobre, skuteczne metody resocjalizacji wdrażać.</u>
          <u xml:id="u-378.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Natomiast pojawiło się też zdanie, że są państwo, opozycja jest głosem Służby Więziennej, głosem funkcjonariuszy. Wy, którzy przez lata nie dawaliście im podwyżek, kiedy protestowali przeciwko waszym rządom. Wy jesteście ich głosem? Mogę mówić, ile my przekazaliśmy na podwyżki, ile przekazaliśmy dodatkowych etatów. Szanowni państwo, chociażby teraz 300 dodatkowych etatów oddziałowych dziennych, o czym była mowa. Nie ma i nie będzie takiej sytuacji, żeby jedna osoba obsługiwała, nie wiem, 300 osadzonych na jednym oddziale. Budujemy pawilony — mówiłem o tym też w poprzednim punkcie porządku obrad — po to żeby miejsce pełnienia służby, miejsce pełnienia swoich obowiązków było jak najlepsze i jak najbardziej bezpieczne dla funkcjonariuszy. Po to zmieniamy zasady związane ze środkami przymusu bezpośredniego, żeby funkcjonariusze mogli je stosować dla bezpieczeństwa, żeby uniknąć sytuacji zagrażających ich zdrowiu czy życiu.</u>
          <u xml:id="u-378.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Ale ja tu słyszałem, co było zarzutem. Państwo mówią: my tutaj — cytuję — jesteśmy głosem funkcjonariuszy. I jakie były zarzuty? Jakieś przywięzienne zakłady jako przystanek dla działaczy Solidarnej Polski? Podajcie jeden przykład. Rzucacie tutaj jakieś hasła. Bzdura, nie znam takich przykładów, żeby w przywięziennych zakładach pracy były jakieś, nie wiem, przystanie dla Solidarnej Polski. Bzdura, kłamstwo i kolejna propaganda.</u>
          <u xml:id="u-378.14" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Woźniak: Pomówienia.)</u>
          <u xml:id="u-378.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">A drugi zarzut jaki był? Propaganda. Służba Więzienna uprawia propagandę. Co to znaczy, że uprawia propagandę? Jakieś, przepraszam, zupełnie bzdurne argumenty. Jeżeli to jest głos funkcjonariuszy, to gratuluję. Ja się spotykam na bieżąco, na co dzień nie tylko z kierownictwem Służby Więziennej, bardzo profesjonalnym, za co dziękuję tutaj z polskiego Sejmu, ale także z szeregowymi funkcjonariuszami, na co dzień pełniącymi służbę na pierwszej linii. I oni mówią o czym? O tym, że tak jak mają obecnie, tak nie mieli w ostatnich latach, odkąd służą, nie pamiętają. To są słowa zwykłych funkcjonariuszy i nie mówię tylko o wymiarze finansowym, ale mówię też o tych wszystkich sprawach organizacyjnych, a te niedociągnięcia, które były, o których tutaj mówimy, właśnie są rozwiązywane tą propozycją, tą ustawą, nad którą procedujemy.</u>
          <u xml:id="u-378.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! Była tutaj obawa o delegacje. Otóż jest zasada uspójniania systemowego. W Policji też jest delegacja na 12 miesięcy. Podajcie mi jeden przykład, a uprawnienia co do delegacji tylko na 6 miesięcy funkcjonują, że ktoś z Podkarpacia został skierowany do zachodniopomorskiego. W tej chwili, jak sprawdziliśmy, jest ok. 80 delegowanych na 26 tys. funkcjonariuszy w czynnej służbie i w ogóle blisko 28 tys. pracowników, funkcjonariuszy Służby Więziennej. 88 delegowanych jak? Na własną prośbę. W tym też grupa tych w oddziale zewnętrznym w Medyce. On został użyczony na potrzeby bezpieczeństwa państwa Straży Granicznej. Wiadomo, jaka była sytuacja. Ci funkcjonariusze też są delegowani, pełnią służbę, ale gdzie? W zdecydowanej większości 7 km dalej, w Przemyślu. To są fakty, to są dane.</u>
          <u xml:id="u-378.17" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! Mowa o wakatach. Sprawdziłem szybciutko, uzyskaliśmy dane. Na koniec roku było ok. 900 wakatów. W każdej służbie są wakaty, ale teraz, obecnie tych wakatów z 900 mamy 700. To co? Więcej czy mniej?</u>
          <u xml:id="u-378.18" who="#komentarz">(Poseł Michał Szczerba: Za dużo.)</u>
          <u xml:id="u-378.19" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">To jest ten kryzys w Służbie Więziennej. Ale niezależnie od tego, że są wakaty, są dodatkowe rzeczy, nie tylko 300 etatów oddziałowych dziennych, o których mówię, ale w drugiej ustawie modernizacyjnej 2 mld dla Służby Więziennej i podwyżki, i sprzęt, i zakupy, i inwestycje, ale też etaty, 500 etatów. Niektórzy powiedzą: mało. Okej, wszyscy chcemy więcej. Ministerstwo Sprawiedliwości także popiera to, żeby tych etatów w Służbie Więziennej było więcej, żeby funkcjonariusze jak najlepiej mogli pełnić swoje funkcje.</u>
          <u xml:id="u-378.20" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Często rozmawiam, właściwie nie ma miesiąca, żebym nie rozmawiał, ze związkami zawodowymi i nie jest prawdą, że ta ustawa nie była konsultowana. Formalne konsultacje odbyły się w grudniu. Na prośbę związków zawodowych — dwa funkcjonują w więziennictwie — odstąpiliśmy chociażby od propozycji związanej z konwojowaniem. Na prośbę funkcjonariuszy, strony społecznej odstąpiliśmy od spraw związanych z zawieszaniem w przypadku tymczasowego aresztowania i postawienia zarzutu w przypadku przestępstw umyślnych ściganych z oskarżenia publicznego. Chodzi o cały szereg, cały pakiet spraw, które zostały uzgodnione ze stroną społeczną i zostały właśnie tak doprecyzowane, żeby osiągnąć możliwie szeroki konsensus. Jestem świadomy tego, że nie każdy będzie zadowolony, ale akurat ta ustawa cieszy się poparciem także tysięcy polskich funkcjonariuszy Służby Więziennej.</u>
          <u xml:id="u-378.21" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! Wysoki Sejmie! Z pewnym oburzeniem usłyszałem o tym, że ktoś mówi, że delegacja jest sankcją. Proszę podać jeden przykład w Służbie Więziennej. Chciałbym to znaleźć, chciałbym to zobaczyć.</u>
          <u xml:id="u-378.22" who="#komentarz">(Poseł Michał Szczerba: W prokuraturze.)</u>
          <u xml:id="u-378.23" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">To jest usprawnienie Służby Więziennej, usprawnienie działań i z pewnością nie są to instytucje nadużywane.</u>
          <u xml:id="u-378.24" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Natomiast kończąc, króciutko powiem o strzelnicach. Otóż Służba Więzienna ma swoje strzelnice. Ten przepis nie wprowadza pewnego novum, tylko umożliwia udostępnianie tych strzelnic także na potrzeby szkolenia młodzieży. Społeczeństwo to popiera, ale też przecież rząd Zjednoczonej Prawicy doskonale rozumie, że to jest teraz pewna konieczność, żeby umożliwiać tym, którzy chcą, doskonalenie swoich umiejętności strzeleckich, także osobom, które są np. w liceach.</u>
          <u xml:id="u-378.25" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Pan poseł Gramatyka pytał o edukację prawną i prewencję przestępstw. M.in. wzięcie takich uczniów liceum, technikum, jakiejkolwiek szkoły średniej na parę godzin do zakładu karnego, żeby to zobaczyli, żeby to poczuli, wydaje się, jest daleko idącą, skuteczną metodą właśnie prewencji przestępstw. To ten przepis ma na celu.</u>
          <u xml:id="u-378.26" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Zaskoczenie co do tego, że funkcjonariusze chronią resort sprawiedliwości. Rozwiązanie już zastane przez nas w 2015 r., wprowadzone dużo, dużo wcześniej. Nie wprowadzamy w tym zakresie żadnego novum. Zmieniamy jedynie przepisy, które usprawniają działanie tych funkcjonariuszy, którzy tę służbę w budynku Ministerstwa Sprawiedliwości pełnią.</u>
          <u xml:id="u-378.27" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Kończąc, powiem, że generał inspektor wszystkie służby w państwie, poza Służbą Więzienną, łącznie z np. inspekcją transportu drogowego, jeśli jest służbą związaną z bezpieczeństwem państwa, to oczywiście tak, może przekazać, także ma generałów dwugwiazdkowych. I my tę propozycję, oczywiście zastrzeżoną, wyjątkową, wyłącznie dla dyrektora generalnego Służby Więziennej, tutaj w tych sprawach przewidujemy.</u>
          <u xml:id="u-378.28" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">W końcu wracając niejako… Oczywiście główną częścią tej ustawy są sprawy związane z Inspektoratem Wewnętrznym. Tak, przestępstwa, które są popełniane na terenie jednostek penitencjarnych, trzeba wyplenić. Ta ustawa temu służy. Inspektorat Wewnętrzny usprawni działania państwa w tym zakresie. Ale chcę też bardzo mocno podkreślić pewien… Na posiedzeniu komisji pan poseł Szczerba używał tego samego argumentu, że ktoś wyśle donos na przewodniczącego Asta. Wówczas pan przewodniczący Ast odpowiedział, że już teraz np. ktoś z ośrodka dla cudzoziemców w ramach Straży Granicznej wyśle donos na pana przewodniczącego Szczerbę. Czy tak się dzieje? Pewnie nie. I czy Biuro Spraw Wewnętrznych Straży Granicznej inwigiluje pana Szczerbę? No nie, to są jakieś wyimaginowane sytuacje. Nie ma możliwości jakiejkolwiek kontroli bez zgody sądu. Nawet jeżeli jest tryb 5-dniowy…</u>
          <u xml:id="u-378.29" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-378.30" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">O tym mówię.</u>
          <u xml:id="u-378.31" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">…to i tak zawiadamia się sąd. Pan otworzy ustawę, zapozna się z przepisami i doskonale będzie pan wiedział, że sprawy są bardzo restrykcyjnie kontrolowane, zawsze są przeprowadzane pod kontrolą sądu. Więzienie to nie hotel, więzienie to nie sanatorium.</u>
          <u xml:id="u-378.32" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Nowoczesna, dobra ustawa o Służbie Więziennej sprawi, że…</u>
          <u xml:id="u-378.33" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Niech pan nie krzyczy, niech pan nie krzyczy.)</u>
          <u xml:id="u-378.34" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Pani mnie nie uspokaja, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-378.35" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">…w tej nowoczesnej, świetnie zarządzanej formacji jeszcze skuteczniej będziemy resocjalizować i jeszcze skuteczniej będziemy sprawiać, żeby ci, którzy popełnili zło, już nie kroczyli tą złą ścieżką po wyjściu na wolność. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-378.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-378.37" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł Marek Ast.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#PosełMarekAst">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przede wszystkim chcę podziękować za wszystkie głosy w dyskusji, dzisiaj w debacie, szczególnie właśnie za merytoryczne pytania, również za pracę w komisji. Ten duży projekt, ponad 130 zmian, kilkadziesiąt artykułów, udało się sprawnie przeprocedować. Dziękuję też za dyskusję na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#PosełMarekAst">Chcę tutaj też potwierdzić to, o czym mówił pan minister, że strona społeczna w trakcie posiedzenia komisji również była wysłuchiwana z uwagą, mogła się swobodnie wypowiedzieć — przedstawiciele związków zawodowych. I racjonalne postulaty też, zapewniam państwa, były rozważane i brane pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#PosełMarekAst">Oczywiście wszystkie poprawki, które zostały zgłoszone, rozpatrzymy…</u>
          <u xml:id="u-380.3" who="#komentarz">(Głos z sali: O której godzinie?)</u>
          <u xml:id="u-380.4" who="#PosełMarekAst">…w dniu dzisiejszym o godz. 16. Tak że one też zostaną przeanalizowane. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-381.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-381.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-381.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 22. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o dodatku węglowym (druki nr 2471 i 2485).</u>
          <u xml:id="u-381.6" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę pana posła Rafała Bochenka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#PosełSprawozdawcaRafałBochenek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Panie i Panowie Posłowie! Jesteśmy w trudnej sytuacji geopolitycznej, 2 lata pandemii, przerwane łańcuchy dostaw, rosyjska agresja na Ukrainę przyczyniają się jednoznacznie negatywnie i mają negatywny wpływ na naszą europejską gospodarkę, w tym również oczywiście polską.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#PosełSprawozdawcaRafałBochenek">Wszyscy doskonale wiemy, i mówią to również profesorowie ekonomii, ekonomiści, którzy obserwują gospodarkę, iż zaburzone łańcuchy dostaw, także surowców, mają negatywny wpływ na zwyżki cen energii, na zwyżki cen surowców, co przyczynia się do tego, iż dzisiaj cena ropy, cena energii elektrycznej jest bardzo mocno windowana, co też bezpośrednio, szanowni państwo, przyczynia się do pogorszenia sytuacji w naszych gospodarstwach domowych. Gospodarstwa domowe mają trudności z pokryciem bieżących kosztów utrzymania. I każdy rząd, który jest rządem odpowiedzialnym, dostrzega tę trudną sytuację. Chodzi nie tylko o to, aby dobry rząd diagnozował tę sytuację, ale również aby umiał tej sytuacji w sposób odpowiedni, skuteczny przeciwdziałać.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#PosełSprawozdawcaRafałBochenek">Rząd Zjednoczonej Prawicy od samego początku stara się podejmować szereg bardzo konkretnych działań, nie chować głowy w piasek, po to, aby przeciwdziałać wzrastającym cenom energii, paliw, oleju opałowego. W odpowiedzi na to zostały już przygotowane odpowiednie akty legislacyjne, została przygotowana tarcza antyinflacyjna, która powoduje zmniejszenie podatków w tym zakresie, podatku VAT, podatku akcyzowego lub jego całkowite zawieszenie, zniesienie, co ma przyczynić się do stworzenia poduszki i wsparcia dla gospodarstw domowych, tak aby ulżyć im w ponoszeniu bieżących kosztów wzrastających cen surowców, bo przecież to przyczynia się do komfortu ich życia, komfortu ich codziennego funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-382.3" who="#PosełSprawozdawcaRafałBochenek">To jedne z działań, jakie są podejmowane. Dzisiaj staję oto przed państwem, ponieważ rząd Zjednoczonej Prawicy, ministerstwo klimatu na czele z panią minister Anną Moskwą przedstawili kolejny projekt, który ma przyczynić się do poprawy warunków życia naszych obywateli w tych trudnych czasach. Zostało przygotowane rozwiązanie, dodatek węglowy, który ma pomóc polskim obywatelom w ponoszeniu kosztów nabycia węgla, po to by ogrzali swoje domy, po to by zabezpieczyć ich na czas być może trudnej zimy.</u>
          <u xml:id="u-382.4" who="#PosełSprawozdawcaRafałBochenek">Dodatek węglowy to bardzo konkretne rozwiązanie i wsparcie finansowe dla polskich rodzin. 3 tys. zł dla każdego gospodarstwa domowego, które będzie wypłacane na wniosek złożony przez domownika po uprzednim zarejestrowaniu danego domu, budynku w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Te pieniądze będą wypłacane przez gminę, natomiast wszystko oczywiście będzie finansowane ze źródeł centralnych za pośrednictwem wojewodów. Wnioski należy składać do 30 listopada. W kolejnych tygodniach rząd będzie te pieniądze refinansował, wypłacał gminom, tak aby bezpośrednio trafiły one do polskich obywateli.</u>
          <u xml:id="u-382.5" who="#PosełSprawozdawcaRafałBochenek">Ten projekt ustawy jest niezwykle ważny, oczekiwany społecznie i ma na celu przeciwdziałać temu wszechogarniającemu zjawisku, jakim jest inflacja, która jest wywołana m.in., tak jak już wcześniej wspominałem, przez rosyjską agresję na Ukrainę, a także 2 lata pandemii. Mamy nadzieję, że ta ustawa zostanie możliwie szybko przyjęta przez szanownych parlamentarzystów i możliwie szybko i skutecznie przeprocedowana na forum parlamentu, tak aby mogła zacząć obowiązywać. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-382.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-383.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-383.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jako pierwszy pan poseł Witold Czarnecki w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#PosełWitoldCzarnecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#PosełWitoldCzarnecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko mojego klubu w sprawie ustawy o dodatku węglowym, druk sejmowy nr 2471.</u>
          <u xml:id="u-384.2" who="#PosełWitoldCzarnecki">Wczoraj na mównicy sejmowej pani minister Anna Moskwa przywołała szokujący dokument pokazujący prawdziwe i beznadziejnie tragiczne oblicze rządów PO-PSL. Zacytowała mianowicie pismo z 10 kwietnia 2010 r., w którym wicepremier Rosji Sieczin pisze do wicepremiera Pawlaka. Cytuję: Chciałbym podkreślić swoją gotowość do dalszej aktywnej współpracy z panem celem rozwoju współdziałania w energii w zakresie naszych zakrojonych na wielką skalę…</u>
          <u xml:id="u-384.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A maile Dworczyka?)</u>
          <u xml:id="u-384.4" who="#PosełWitoldCzarnecki">Proszę nie przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-384.5" who="#PosełWitoldCzarnecki">…porozumień osiągniętych przez premierów Putina i Tuska.</u>
          <u xml:id="u-384.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Do braci Moskali, do braci Moskali.)</u>
          <u xml:id="u-384.7" who="#PosełWitoldCzarnecki">Jak ocenić to dziś, kiedy Rosjanie bestialsko atakują Ukrainę bez najmniejszego powodu? Jak Polska mogłaby dzisiaj myśleć o swoim bezpieczeństwie, gdyby te zakrojone na wielką skalę porozumienia Putina i Tuska się zmaterializowały? Czy dziś tak jak Niemcy prosilibyśmy o gaz inne państwa czy też może razem z Niemcami płaszczylibyśmy się np. przed Kanadyjczykami, ażeby uprzejmie oddali Rosjanom turbinę do Nord Stream 2?</u>
          <u xml:id="u-384.8" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ale coś o węglu.)</u>
          <u xml:id="u-384.9" who="#PosełWitoldCzarnecki">Czy też może ręka w rękę byśmy szli razem z Putinem? Bo i tego nie można wykluczyć.</u>
          <u xml:id="u-384.10" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Chyba pan się szaleju najadł.)</u>
          <u xml:id="u-384.11" who="#PosełWitoldCzarnecki">Rząd Prawa i Sprawiedliwości i Zjednoczonej Prawicy od 2016 r. zrobił wszystko, żeby zadbać o bezpieczeństwo energetyczne Polaków. Połączenie gazociągów, systemów gazowych polskiego, duńskiego i norweskiego, jest tego najlepszym przykładem. To dowód na skuteczność rządów Prawa i Sprawiedliwości. Tym się od was różnimy, bo gdyby nie Unia, to premier Pawlak uzależniłby nas od rosyjskiego gazu aż do 2037 r. Czyż bystro i inteligentnie nie zauważył, że gaz rosyjski też się pali w polskiej kuchence?</u>
          <u xml:id="u-384.12" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: To sprawozdanie? Co to jest?)</u>
          <u xml:id="u-384.13" who="#PosełWitoldCzarnecki">Wiemy, że jesteśmy na wojnie energetycznej, i każdy ma tego świadomość. Prezydent Kaczyński ostrzegał w Gruzji, ostrzegał na Westerplatte przed rosyjskim imperializmem. Zadbamy o bezpieczeństwo Polaków.</u>
          <u xml:id="u-384.14" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie ten punkt, panie pośle.)</u>
          <u xml:id="u-384.15" who="#PosełWitoldCzarnecki">Wtedy nikt tych ostrzeżeń nie słuchał. My zadbamy nie tylko o bezpieczeństwo Polaków, ale o bezpieczeństwo energetyczne również. Wprowadzenie dodatków węglowych jest Polakom bardzo potrzebne, pomaga odbiorcom tego stałego paliwa, dlatego też w pełni popieramy tę ustawę i czekamy na jej szybkie przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-384.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ten temat.)</u>
          <u xml:id="u-384.17" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Ale węgla nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-384.18" who="#PosełWitoldCzarnecki">Obstrukcja opozycji, jaka miała miejsce wczoraj, jest po prostu skandaliczna, zwłaszcza wobec poprzednich waszych zachowań, historycznie poprzednich. Oczekujemy poparcia tego projektu przez wszystkie siły polityczne w polskim parlamencie. To jest Polsce bardzo potrzebne, zwłaszcza w czasie kryzysu energetycznego. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-384.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Gdzie jest węgiel?)</u>
          <u xml:id="u-384.20" who="#PosełWitoldCzarnecki">Chciałbym w imieniu klubu jeszcze zgłosić poprawkę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-384.21" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: A wungla brak.)</u>
          <u xml:id="u-384.22" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A jest wungiel?)</u>
          <u xml:id="u-384.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Węgla nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-384.24" who="#komentarz">(Głos z sali: A rozum jest. I gaz się pali.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Miesiąc temu, 23 czerwca, mówiliśmy, że ta ustawa, którą przedkłada rząd, do niczego się nie nadaje. Ale rząd przy swoim, moi drodzy, i dzisiaj mamy tego efekty. Dzisiaj w rękach tego rządu jest trzymana biała flaga, bo okazało się, że rząd chciał sprzedawać węgiel po 1 tys. zł Polakom, ale tego węgla nie ma.</u>
          <u xml:id="u-386.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-386.2" who="#PosełKrzysztofGadowski">No i dziś przynosi, kapnął się za miesiąc, że węgla nie ma, i przynosi i mówi: dodatek węglowy.</u>
          <u xml:id="u-386.3" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: I ze trzy kołdry i kurtkę z pierzyny.)</u>
          <u xml:id="u-386.4" who="#PosełKrzysztofGadowski">I też o tym myślał miesiąc, żeby przygotować ten dodatek węglowy. Wtedy oferował 1 tys. zł i 3 t, czyli 3 tys. zł, a dziś mówi: bierzta, ile chceta, ale 1 t będzie kosztowała 3 tys. zł, a daje tylko 3 tys. zł na 1 t.</u>
          <u xml:id="u-386.5" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Na kożuch.)</u>
          <u xml:id="u-386.6" who="#PosełKrzysztofGadowski">Wysoka Izbo! Przez 7 lat rządów rząd nie zauważył, że Polacy nie ogrzewają się tylko węglem. Korzystają z gazu, pelletu, koksu, oleju opałowego. Korzystają z energii elektrycznej czy nawet używają biomasy. Rząd zauważył, że tylko cena węgla podskoczyła, ale my wszyscy obserwujemy, że cena wszystkich tych nośników rośnie i przekracza już w niektórych przypadkach ponad 300%. A dziś przynosi projekt i mówi: damy dodatek węglowy. Mówi o ponad 3 mln Polaków, czyli gospodarstw domowych. 3,8 mln gospodarstw domowych ma być dofinansowanych w wysokości 3 tys. zł. Ale w Polsce gospodarstw domowych mamy prawie 14 mln. To co rząd robi dla tych 10 mln? Gdzie ich pozostawia? Nie pozwolimy na to, aby rząd Prawa i Sprawiedliwości po raz kolejny dzielił Polaków.</u>
          <u xml:id="u-386.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-386.8" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Brawo, brawo!)</u>
          <u xml:id="u-386.9" who="#PosełKrzysztofGadowski">Dziś składamy poprawkę do tej ustawy, gdzie wszystkie źródła będą dofinansowane, tak że każdy Polak, każde gospodarstwo rodzinne otrzyma 3 tys. zł za wszystkie nośniki używane do ogrzewania.</u>
          <u xml:id="u-386.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-386.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Koniec z drożyzną.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Izabela Leszczyna, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nie dość, że nie zapewnili ludziom węgla, tylko rozdali trochę pieniędzy, żeby im zamknąć usta, to jeszcze do ustawy o dodatku węglowym wrzucili systemowe zmiany… w Prawie bankowym. Uwaga, zgodnie z nowymi przepisami jeśli Daniel Obajtek zechce być bankierem, a spółka paliwowa zechce być bankiem, proszę bardzo, przeszkód nie ma, da się to zrobić całkiem szybko. A pewnie zechce, bo przecież obok biznesu prasowego, paliwowego, energetycznego przyda się też bankowy w jednej wielkiej spółce Skarbu Państwa. W dodatku upiecze dwie pieczenie na jednym ogniu. Po pierwsze, nacjonalizacja, a prezes Kaczyński lubi to. Po drugie, nowy zarząd, nowa rada nadzorcza, a koledzy i koleżanki z PiS-u z kolei to bardzo lubią. Jeszcze kilka lat temu pewnie by się nie odważyli do ustawy o dodatku węglowym wrzucić systemowych zmian w całym systemie finansowym.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Ale dzisiaj wiedzą, że koniec ich rządów się zbliża, i to powoduje, że skok na kasę, skok na niezależne instytucje, wreszcie skok na prywatną własność staje się dla PiS-u nie tylko możliwy, staje się wręcz pożądany. Pamiętajcie jednak: wasze bezprawie niedługo się skończy i naprawdę za wszystko odpowiecie, a już to, co robicie teraz, czyli przyznanie instytucji, która nie jest bankiem, w ciągu niezwykle krótkiego czasu licencji i uznanie, że jednak jest bankiem, to powiem wam, że jest to brak instynktu samozachowawczego. Bank to jest instytucja zaufania publicznego, do banku ludzie zanoszą swoje oszczędności, oszczędności swojego życia, a wy chcecie, żeby zarządzał tym Obajtek, tak jak zarządził fuzją Orlenu i Lotosu? Że sprzedajemy rafinerię Lotos za jedną część zysku, który ta spółka przynosi rocznie? Pamiętajcie: wasze bezprawie niedługo się kończy i za wszystko odpowiecie.</u>
          <u xml:id="u-388.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-388.4" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Dariusz Wieczorek, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#PosełDariuszWieczorek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyznam szczerze, że im więcej otrzymujemy informacji w sprawie tej ustawy, tym większe są dylematy. Pani minister pozwoliła sobie przekazać nam informację dotyczącą ilości węgla, bo kluczową sprawą w tym wszystkim jest, czy ten węgiel jest czy go nie ma. I ta informacja polegała na tym, że 3 mln t węgla w Polsce już są rozładowywane, już są w polskich portach. Następne 3 czy 4 mln t węgla do Polski płyną, w związku z czym ten węgiel jest. A więc jeśli ten węgiel jest, to idąc tym tropem, po co w ogóle wprowadzać ustawę o dodatku węglowym? Lepiej wykorzystać tę ustawę, którą już Wysoka Izba przyjęła, mówiącą o tym, że ceny węgla są na poziomie 996 zł i jest dopłata do tej ceny rynkowej. Dlaczego lepiej jest ją wykorzystać? Bo skoro rząd przez swoje spółki kupił węgiel, to wie, za ile ten węgiel kupił, i wie, za ile ten węgiel może sprzedać.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Ale nie kupił.)</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#PosełDariuszWieczorek">W związku z tym wystarczy tylko zmienić poziom dodatku do tych 996 zł i nie musimy nic kombinować. Ta ustawa natomiast pokazuje, że tego węgla nie ma, bo mówicie tak: W tamtej ustawie gwarantowaliśmy Polakom 3 t węgla za 3 tys. zł, a teraz gwarantujemy tylko 3 tys. zł i nie mówimy, że gwarantujemy węgiel.</u>
          <u xml:id="u-390.3" who="#PosełDariuszWieczorek">Dodatkowo oczywiście poseł sprawozdawca mówi o kryzysie, o tym wszystkim, co się dzieje. Sami do tego kryzysu doprowadziliście. Nie odpowiadacie nam pytanie, ile do czerwca tego roku wyeksportowaliście polskiego węgla, a może warto tutaj powiedzieć, jak działaliście, jak to wszystko wyglądało.</u>
          <u xml:id="u-390.4" who="#PosełDariuszWieczorek">Doprowadziliście do kryzysu energetycznego, jakiego w Polsce po 1989 r. nie było, bo to nie jest tylko kwestia węgla. To jest kwestia gazu, to jest kwestia energii elektrycznej, energii, która jest tak droga, bo odpuściliście program odnawialnych źródeł energii. Gdybyśmy je dzisiaj mieli, i te wiatraki na morzu, i te wiatraki na lądzie, to, mówiąc krótko, nie trzeba by było dzisiaj 10 mln t węgla, bo po prostu on nie byłby potrzebny. Ale niestety nie zrobiliście tego i dzisiaj mówicie: dobrze, trzeba w tej chwili dawać dodatek węglowy.</u>
          <u xml:id="u-390.5" who="#PosełDariuszWieczorek">Żeby była jasność: narobiliście tego całego bałaganu, jesteście za to odpowiedzialni, ale rzeczywiście dzielicie Polaków. Co powiecie Polakom, którzy na wasze wnioski i na nasze prośby, żeby chronić klimat… Bo Lewica akurat zawsze jest za tym, ochrona klimatu to DNA naszego programu wyborczego. Mówiliśmy: Tak, likwidujcie, drodzy państwo, te wszystkie kopciuchy węglowe, przechodźcie na ogrzewanie gazowe, inne, jakiekolwiek, które jest bardziej ekologiczne. Polacy uwierzyli. Były programy, które dofinansowywały te rozwiązania. I co?</u>
          <u xml:id="u-390.6" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Gosek: Przecież to Unia narzuciła.)</u>
          <u xml:id="u-390.7" who="#PosełDariuszWieczorek">Ale jak? Przecież podpisaliście, panie pośle, te wszystkie dokumenty. Jakie: Unia narzuciła? Co Unia nam może narzucić? Na wszystko się zgodziliśmy.</u>
          <u xml:id="u-390.8" who="#PosełDariuszWieczorek">W związku z tym mam pytanie: Co teraz powiemy tym ludziom? Czy oni nie zasługują na dopłaty? Oczywiście, że zasługują.</u>
          <u xml:id="u-390.9" who="#PosełDariuszWieczorek">Dlatego Lewica jest przeciwko dzieleniu Polek i Polaków. Uznajemy, że dzisiaj każdy ma prawo do tego dodatku w wysokości 3 tys. zł w sytuacji, w jakiej jest. W naszej poprawce proponujemy zmianę tytułu ustawy. Niech to nie będzie dodatek węglowy, tylko dodatek grzewczy. Niech to dotyczy wszystkich Polek i Polaków, wszystkich rodzin, które grzeją czy to prądem, czy to gazem, bo jeżeli dzisiaj zakładamy wzrost cen prądu na poziomie 180%, jak przewiduje Urząd Regulacji Energetyki, a gazu — 120%, to wszyscy ci, którzy wykorzystują te nośniki… Nie mówię już o ekogroszku, nie mówię już o drewnie. Wszystkie te nośniki po prostu będą drożały. Dlatego w naszej poprawce jest uwzględniony dodatek grzewczy dla wszystkich polskich rodzin, dla gospodarstw domowych, w których dochód na jedną osobę jest niższy niż średnia krajowa z 2021 r. To jest absolutnie uczciwe. Wprowadzenie takiej poprawki spowoduje, że nie będziemy dzielili Polek i Polaków i rzeczywiście pomożemy wszystkim w tym kryzysie energetycznym, do którego wy jako rząd Zjednoczonej Prawicy, doprowadziliście. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-390.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-390.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Mieczysław Kasprzak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Troszkę refleksji historycznej. Nie było PiS-u — był gaz, tani. Był węgiel…</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Tani.)</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Chleb był tani.)</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#PosełMieczysławKasprzak">…też tani. Była tania energia.</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#komentarz">(Poseł Rafał Bochenek: Było ubóstwo.)</u>
          <u xml:id="u-392.5" who="#PosełMieczysławKasprzak">A jaką teraz mamy rzeczywistość? Jest PiS — nie ma gazu, jest drogi. Węgla?</u>
          <u xml:id="u-392.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-392.7" who="#PosełMieczysławKasprzak">Nie ma i wszystko wskazuje na to, że nie będzie. W dodatku, jeżeli będzie, to bardzo drogi. Energia? Ceny szybują w górę z dnia na dzień. Ale jest PiS. To jest ta refleksja.</u>
          <u xml:id="u-392.8" who="#PosełMieczysławKasprzak">Rozwiązanie? Rozwiązania nie widać. Proponujemy jako Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, panie marszałku, pani minister, kilka poprawek. Ta ustawa nie może się nazywać: o dopłatach do węgla, bo węgla nie ma i za to ludzie nie kupią węgla.</u>
          <u xml:id="u-392.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-392.10" who="#PosełMieczysławKasprzak">A więc proponujemy tytuł ustawy: o ochronie gospodarstw domowych i przedsiębiorstw przed wzrostem cen energii…</u>
          <u xml:id="u-392.11" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-392.12" who="#PosełMieczysławKasprzak">…bo to ma służyć ogólnie zmniejszeniu kosztów cen energii. Energia to nie tylko węgiel. Do ogrzewania używamy, jak tutaj było powiedziane, i oleju opałowego, i pelletu biologicznego, i gazu. To wszystko służy jednemu celowi, więc w jednej z poprawek proponujemy objęcie tych źródeł dopłatą. Cena tej energii, począwszy od węgla… 3 tys. zł, jak ktoś wczoraj powiedział, dzisiaj też, wystarczy na 1 t opału. Na co to wystarczy? My proponujemy nie 3 tys. zł, a 6 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-392.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-392.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-392.15" who="#komentarz">(Głos z sali: 10 tys.!)</u>
          <u xml:id="u-392.16" who="#PosełMieczysławKasprzak">Jeżeli pomagamy ludziom, to pomóżmy tak, żeby było godnie.</u>
          <u xml:id="u-392.17" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: 9 tys.!)</u>
          <u xml:id="u-392.18" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Na 2 t.)</u>
          <u xml:id="u-392.19" who="#PosełMieczysławKasprzak">Nie, nie. Licytować się nie chcemy, ale są jakieś racjonalne wyliczenia. Wiadomo, ile spala się węgla w gospodarstwie domowym i ile dzisiaj kosztuje węgiel.</u>
          <u xml:id="u-392.20" who="#PosełMieczysławKasprzak">To kolejna sprawa. Proponujemy przy okazji tej ustawy, bo to jest element bardzo ważny, likwidację ustawy wiatrakowej, ustawy 10H. To doskonała okazja.</u>
          <u xml:id="u-392.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-392.22" who="#PosełMieczysławKasprzak">Jak zrobiono wrzutkę ze sprawami bankowymi do tej ustawy, tak my proponujemy skasowanie, likwidację tzw. ustawy wiatrakowej.</u>
          <u xml:id="u-392.23" who="#komentarz">(Poseł Paweł Poncyljusz: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-392.24" who="#PosełMieczysławKasprzak">Prosta sprawa. Nic się nie dzieje, mamy dodatkowe źródła energii, przyspieszamy inwestycje. Proponujemy również likwidację, unieważnienie tej ustawy, która zablokowała fotowoltaikę. Zgłaszamy taką poprawkę. To jest proste, to nikogo nie zaboli, a zrobimy naprawdę duży krok do przodu. Proponujemy również — bo przy tej ustawie wiatrakowej cały czas mówiliście o tym, że są protesty społeczne — uspołecznienie procesu inwestycji. Chodzi o to, żeby decyzje były podejmowane na dole i żeby to ludzie mieszkający tam, gdzie będą stawiane wiatraki, mieli korzyści…</u>
          <u xml:id="u-392.25" who="#komentarz">(Poseł Rafał Bochenek: Przecież nie wieje. O czym pan mówi? Nie wieje. Przy świeczkach będą siedzieli.)</u>
          <u xml:id="u-392.26" who="#PosełMieczysławKasprzak">…czyli tańszą energię i lepszy dostęp do tej energii. Dzisiaj energia z wiatraków jest pięciokrotnie tańsza od czarnej energii.</u>
          <u xml:id="u-392.27" who="#PosełMieczysławKasprzak">Trzeba szukać tych rozwiązań, ale przede wszystkim trzeba patrzeć na to, czy chcemy pomóc ludziom, Polakom w przetrwaniu zimy i znaleźć dobre rozwiązania, a nie czarować się, nie mówić, że dajemy po 3 tys. zł na gospodarstwo i już temat załatwiony. Nie, bo ta ustawa wróci, będzie tak jak już poprzednicy mówili, bo nie objęliśmy nią wszystkich grup, wszystkich gospodarstw domowych, które opalają innymi źródłami, mają inne źródło ciepła. A więc te propozycje, o których mówię, wynikają z naszego programu. My mamy plan, zapisaliśmy to, szanowni państwo, zapisaliśmy to tutaj, ogłaszając nasz program społeczny, bo to nie jest program wyborczy, to jest program na dzisiaj. To jest dokładnie to, o czym w tej chwili powiedziałem, a więc pellet, ekogroszek, olej opałowy. To wszystko powinno być w tej chwili…</u>
          <u xml:id="u-392.28" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Bosak, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#PosełKrzysztofBosak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Koniec lania wody. Konfederacja to jedyna formacja, która mówi, że jest przeciwko waszemu dodatkowi,…</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#PosełKrzysztofBosak">…jest przeciwko populizmowi PiS-u, jest przeciwko populizmowi Lewicy. Platforma dzisiaj spróbowała przelicytować i Lewicę, i PiS w populizmie. Gratulacje. Gratulacje, jeżeli są tam jeszcze jacyś wolnorynkowcy w Platformie. Co wy tam robicie? Nie wstyd wam? Poseł wnioskodawca, który siedzi tutaj, powiedział, że ten dodatek jest w ramach walki z inflacją. Zastanawiam się, czy pan żartował, czy pan nie zdaje sobie sprawy, co pan powiedział. To dodatek, który notabene chcecie wypłacić z równoległego budżetu premiera Morawieckiego. Wszyscy to poparliście. Pamiętacie, prawda, te ustawy, za którymi głosowaliście?</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Nie, myśmy nie poparli.)</u>
          <u xml:id="u-394.4" who="#PosełKrzysztofBosak">Głosowaliście za specustawami COVID-owymi, na podstawie których premier Morawiecki ma niekontrolowany przez parlament budżet, z którego może sobie wypłacać np. 10 mld na dodatek węglowy. Daliście to premierowi do ręki wy, pseudoopozycja: Platforma, Koalicja Polska, PO.</u>
          <u xml:id="u-394.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-394.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Weź się ogarnij, ty. Pseudoopozycja? Wspierasz PiS.)</u>
          <u xml:id="u-394.7" who="#PosełKrzysztofBosak">Tacy jesteście właśnie opozycjoniści. Nic nie musi w tej chwili parlament kontrolować, nie musi nawet ustawy budżetowej nowelizować. Premier rozda po 3 tys., a wy powiecie, że powinno być dla każdego, a nie tylko dla tych, co opalają domy węglem.</u>
          <u xml:id="u-394.8" who="#PosełKrzysztofBosak">A tak naprawdę jak zmniejszyć ceny węgla? Jest na to tylko jeden sposób. Nie rozdawaniem pieniędzy. Rozdawaniem pieniędzy można te ceny jeszcze wywindować. Trzeba zwiększyć podaż. Jeżeli rozdalibyście po 10 tys., a węgla będzie brakować, to rynek wyznaczy tę cenę. I jeszcze wasza komediowa ustawa, w której wprowadzacie regulowaną cenę węgla — 9 stów. Przecież od początku było wiadomo, że to nie będzie działać. Czy zrobiliście to tylko, żeby łudzić opinię publiczną, czy sami w to wierzyliście, że to w ogóle ma sens? Co za poziom zidiocenia w tej Izbie, trudno wprost jest to opisać.</u>
          <u xml:id="u-394.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-394.10" who="#PosełKrzysztofBosak">Należy odrzucić wasz zły projekt, tak samo jak należało odrzucić wasz wcześniejszy zły projekt w sprawie regulowanej ceny węgla, tak samo jak należało odrzucić wasz wcześniejszy jeszcze zły projekt o nałożeniu sankcji na rosyjski węgiel, kiedy nie mieliście żadnej analizy…</u>
          <u xml:id="u-394.11" who="#komentarz">(Poseł Witold Czarnecki: A, tu was boli, tu was boli.)</u>
          <u xml:id="u-394.12" who="#PosełKrzysztofBosak">…już to w tej chwili wiemy, skąd ten węgiel weźmiecie.</u>
          <u xml:id="u-394.13" who="#komentarz">(Poseł Rafał Bochenek: Ruski węgiel.)</u>
          <u xml:id="u-394.14" who="#PosełKrzysztofBosak">Jak chcecie obniżyć cenę węgla, pozwólcie, żeby ten węgiel, za który polscy przedsiębiorcy już zapłacili, wjechał do Polski, bo nie jesteście w stanie zdobyć węgla, który obiecaliście Polakom. Kłamaliście przez 3 miesiące, kłamaliście rano, wieczorem, kłamaliście w TVP i w TVN. Kłamiecie wszędzie. I teraz dopiero w wyniku sporów o odpowiedzialność między wicepremierem Sasinem a premierem Morawieckim wyszło, że kłamiecie. A dlaczego wyszło? Bo obaj oni wiedzą, że tego węgla nie jesteście w stanie kupić, i obaj chcieli gorący kartofel przerzucić w inne ręce. Aż musiał wziąć was za kark prezes waszej partii i powiedzieć: ty rób tak, jak ten mówi, a ty rób tak. Tak działacie, jak obóz turański, jak grupa, która nie ma nic wspólnego z polityką dobrze pojętą, tylko po prostu jak chaotyczna szarańcza.</u>
          <u xml:id="u-394.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani minister! Ostatnie godziny to nieplanowane wyłączenia bloków elektrowni Połaniec, Opole, Kozienice, Turów. To najnowszy komunikat, który trafił do serwisów informacyjnych. Sprawa jest bardzo poważna, bo to największe jednostki energetyczne w kraju, ale też dlatego, że to druga taka sytuacja na przestrzeni ostatnich kilku tygodni, w której dowiadujemy się, że w upały Polska energetyka nie wyrabia. A dlaczego nie wyrabia? Czytamy, że z powodu niskich zapasów węgla. Przypomnę, że to w sytuacji, w której przecież polskie elektrownie nie spalały węgla z importu, tylko nasz polski. Pani minister, ta sytuacja wymaga naprawdę poważnego wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Jaki jest cel tej ustawy? Nie jest nim rozwiązanie problemu kryzysu energetycznego, w którym się znaleźliśmy. To jest ustawa pod tytułem: rząd kupuje sobie spokój. A czy będzie węgiel jesienią w Polsce, to zobaczymy. Jak prywatni inwestorzy go do Polski dowiozą zza oceanu, to będzie, bo rząd na razie nie potrafił tego zrobić. Ta ustawa nie zwiększy importu węgla do Polski, bo w żaden sposób nie wprowadza ułatwień dla importerów. Wystarczyłoby chociaż dać gwarancję na akredytywy dla firm, które chcą sprowadzić węgiel do Polski, ale nie potraficie tego zrobić.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Ta ustawa również nie walczy z ubóstwem energetycznym, bo pieniądze sypiecie każdemu niezależnie od zasobności portfela. Gdybym ja miała walczyć, pieniądze trafiłyby do tych, których ubóstwo energetyczne dotyka, nie tylko opalających swoje domy węglem, ale także pelletem czy olejem opałowym, bo tam również są biedniejsze gospodarstwa domowe. Rząd, jak powiedziałam, chce sobie po prostu kupić spokój, a przy okazji jeszcze wyprać brudy w systemie bankowym, bo niestety dalej podtrzymujecie, że w ustawie o dodatku węglowym wprowadzacie zmiany bardzo poważne systemowe w systemie prawa bankowego. Na to naszej zgody nie ma. Dalej oczekujemy wykreślenia tych przepisów z ustawy. Dlaczego? Dlatego że nie godzimy się na uproszczenie procesu przyznawania koncesji na działalność bankową. Bankierstwem muszą zajmować się fachowcy, a nie przypadkowe Obajtki. Nie godzimy się również na to, by wrzutką na posiedzeniu komisji wpychać nagłe dokapitalizowanie dla upadających instytucji finansowych poprzez wykup obligacji Skarbu Państwa. To na pewno, panie ministrze, nie jest rekomendacją Komisji Europejskiej. Niech pan w końcu powie obywatelom prawdę. Po co te zmiany w systemie prawa bankowego? Czemu to służy? Kto i kogo w Polsce ma kupić? Będziemy składać poprawki do ustawy. W zależności od ich rozpatrzenia będziemy wyrażać nasze ostateczne stanowisko w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-396.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! Jeszcze niedawno rząd proponował 3 t węgla po regulowanej cenie 996,60 zł za 1 t. Miała być wtedy swoista dopłata dla spółek węglowych, żeby wyrównać tę cenę regulowaną w stosunku do ceny, którą spółki by pobierały na rynku. Ale okazało się, że węgla nie ma i w dodatku nie będzie. Jest więc rządowy projekt ustawy o dodatku węglowym. Rządowy projekt został napisany tylko i wyłącznie dlatego, że nie ma węgla. Zamiast węgla ma być 3 tys. zł, które dostanie gospodarstwo ogrzewające się węglem. I właśnie tutaj powstaje kolejny problem, bo pieniędzmi się domu nie ogrzeje, a więc nie wiadomo, czym się go ogrzeje. Ale skoro nie ma węgla i ma być zimno, to co mają zrobić ci, którzy właśnie tego węgla nie dostaną. Wiadomo, że wydadzą te pieniądze na coś innego. Może kupią sobie farelki, będą ogrzewać prądem. Ale prąd też jest drogi.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#PosełJoannaSenyszyn">I kolejna rzecz to jest ta niesprawiedliwość, która dotyczy obywateli. Dlaczego rekompensatę mają dostać tylko ci, którzy ogrzewają domy węglem, a nie ci, którzy ogrzewają gazem, olejem opałowym czy innymi produktami. Przecież jeszcze niedawno namawialiście Polaków do tego, żeby zmieniali piece węglowe, żeby przechodzili na inne systemy, bardziej ekologiczne, mniej zatruwające środowisko. Teraz okazuje się, że ci, którzy posłuchali rządu, posłuchali PiS-u i dokonali takiej zmiany, nie skorzystają z żadnej ulgi związanej z coraz droższym paliwem.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#PosełJoannaSenyszyn">I wreszcie absolutnie skandaliczne, o czym tu już mówiono, są te wrzutki bankowe. Wy, PiS, do każdej ustawy coś cichcem wrzucacie, co nie ma żadnego związku z daną tematyką, tylko po to, żeby właśnie ukryć przed obywatelami zmiany, które są albo niekonstytucyjne, albo niekorzystne dla Polaków. Po prostu robicie zamieszanie w prawie, żeby już nikt się nie mógł zorientować w waszych machlojkach. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Do pytań zgłosili się posłowie.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zamykam listę osób zgłoszonych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Wyznaczam czas na zadanie pytania na 1 minutę.</u>
          <u xml:id="u-399.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-399.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Łaskawca.)</u>
          <u xml:id="u-399.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Krzysztof Czarnecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-399.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Cała minuta, popatrz, a wczoraj…)</u>
          <u xml:id="u-399.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Dobrze, dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-399.8" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bo jest wcześnie, wczoraj było późno.</u>
          <u xml:id="u-399.9" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Ale to nie nasza wina, panie marszałku. My nie układamy harmonogramu posiedzeń Sejmu.)</u>
          <u xml:id="u-399.10" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Ale długo ględzicie.</u>
          <u xml:id="u-399.11" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-399.12" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: A, ględzimy, okej.)</u>
          <u xml:id="u-399.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Ględzi to pan, jakby dzisiaj nic nie jadł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#PosełKrzysztofCzarnecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam trzy pytania. Pierwsze: Czy Unia Europejska zawiesiła pobór opłaty za emisję dwutlenku węgla, co byłoby bardzo korzystne przy obniżeniu cen dostarczanych paliw? Drugie pytanie. Dopłata węglowa jest skierowana do osoby w gospodarstwie. Jeżeli ktoś ma kilka obiektów, kilka budynków, kilka mieszkań, to czy on na każde gospodarstwo domowe otrzyma dofinansowanie, czy tylko na jedno? I trzecie pytanie. Takie zapytanie otrzymałem od jednego właściciela, który ma piec węglowy, ale jemu ekonomicznie, po otrzymaniu dopłaty, łatwiej będzie kupić drewno i palić drewnem. Czy ta ustawa umożliwia taką formę zamiany węgla na drewno?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#PosełKrzysztofPiątkowski">Panie i Panowie Posłowie! Każdy obywatel ma dostać 3 tys. zł, ale nie musi wydać tej kwoty na węgiel. Może dlatego, że wiecie, że tego węgla w ogóle nie będzie. Przeznaczycie 11,5 mld zł dla właścicieli pieców węglowych bez gwarancji, że choćby złotówka zostanie wydana na węgiel. Macie gdzieś tych, którzy ogrzewają domy olejem czy pelletem. Macie gdzieś inflację, drożyznę. No i jeszcze ta wrzutka, na podstawie której spółka Orlen będzie mogła przejąć każdy bank, który będzie wymagał restrukturyzacji. A kto zdecyduje, jaki bank wymaga restrukturyzacji? Pan prezes albo na Żoliborzu, albo na ul. Nowogrodzkiej.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#PosełKrzysztofPiątkowski">To jest kolejny skandal w wydaniu PiS i afera PiS.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Przemysław Koperski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Jest wsparcie.)</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Zastępstwo.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#PosełPrzemysławKoperski">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Jestem posłem z województwa śląskiego i mam pytanie dotyczące kopalń Makoszowy i Krupiński. Gdyby one dzisiaj istniały, to na polskim rynku byłoby o 4 mln t węgla więcej. Rząd premiera Morawieckiego nie musiałby kupować węgla za granicą za pięciokrotną stawkę. Chciałem się dowiedzieć, czy to jest prawda, że w SRK, kiedy był inwestor zagraniczny, który chciał przejąć te kopalnie i wydobywać węgiel z tych pokładów, to prezes SRK ponoć powiedział, że on nie jest od ratowania kopalń, tylko w statucie ma zapisaną likwidację. Czy to jest po prostu prawda, że państwo mieliście szansę na to, żeby tego węgla w Polsce nie zabrakło, a poprzez wasze nieodpowiedzialne działania dzisiaj mamy taki problem, jaki mamy? I co więcej, dzisiaj państwo staracie się dzielić Polaków, zamiast ich łączyć i pewnie skończy się to tym, że ta grupa, ta część, która nie otrzyma wsparcia, wyjdzie na ulicę i w końcu was odwoła. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#komentarz">(Poseł Maria Kurowska: Ta ulica wam się marzy.)</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Na którą ulicę?)</u>
          <u xml:id="u-404.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Wiejską.)</u>
          <u xml:id="u-404.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Też tam są ulice imienia Putina.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Jarosław Rzepa, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-405.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Szczęść Boże!)</u>
          <u xml:id="u-405.4" who="#komentarz">(Głos z sali: I z Bogiem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Daj Boże, daj Boże. Tak, daj Boże, żeby nie ziścił się plan zamykania polskich kopalń do połowy XXI stulecia. Podpisaliście się pod tym, proklamowaliście to, a tymczasem niemiecki wicekanclerz i minister, lewak — zielony, ale czerwony w środku — ogłosił, że trzeba będzie wrócić, może ze wstrętem, do inwestowania w wydobycie węgla kamiennego w Niemczech.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Pytanie jest takie: Co wam przeszkadza poczynić podobne deklaracje? Co wam przeszkadza, powołując się właśnie na tę sytuację, na ten kryzys na własne życzenie, ale wskazując na wojnę, pandemię i co tam jeszcze, dowolne preteksty, przywrócić normalne funkcjonowanie polskiego górnictwa? Co w tym przeszkadza?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Tą ustawą rząd PiS mówi dziś właścicielom pieców na pellet i olej opałowy, że rządu PiS nie interesuje ich los, nie interesuje to, w jaki sposób zapewnią ogrzewanie swoim rodzinom w swoich domach, jak za to zapłacą. Warto wiedzieć, że to jest także winą Prawa i Sprawiedliwości: pellet jest dzisiaj tak samo drogi jak węgiel, a jeżeli chodzi o olej opałowy, to złoty interes na oleju robi w Orlenie pan prezes Obajtek, bo przecież olej pochodzi właśnie z Orlenu, a na dodatek rząd Prawa i Sprawiedliwości obłożył ten olej stawką VAT 23% i nadal ją utrzymuje. Naprawdę trzeba nie mieć sumienia ani serca.</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Na stole leży dobra poprawka Polski 2050. Dzisiaj apeluję do rządu o opamiętanie i poparcie tej dobrej poprawki. Ci ludzie także zasługują na wsparcie.</u>
          <u xml:id="u-408.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Poseł Joanna Senyszyn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Wysoka Izbo! PiS dokonuje kolejnego podziału Polaków, też na gorszy sort, który nie dostanie wsparcia finansowego na ogrzewanie, i grupę, która dostanie 3 tys. zł. A przecież miliony Polaków będą marznąć nie tylko z powodu braku węgla, bo te 3 tys. oczywiście niczego nie załatwia, ale będą marznąć z powodu drożejącego gazu, drożejącego oleju opałowego, którym ogrzewają swoje domy.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#PosełJoannaSenyszyn">W związku z tym mam pytanie, czy jest planowany kolejny rządowy projekt ustawy, aby ten niekonstytucyjny projekt jakoś zatuszować i dać wsparcie również gospodarstwom domowym, które nie korzystają z węgla i które zmieniły swój system ogrzewania właśnie w wyniku nawoływań rządu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#PosełJanuszKowalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś przez progazową politykę Unii Europejskiej brakuje w Polsce węgla kamiennego. Ale pamiętajmy, że jest również węgiel brunatny, ten, który jest wydobywany w coraz większych ilościach w Niemczech.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: I lekarski.)</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#PosełJanuszKowalski">Polska ma również z tym problem, ponieważ to m.in. Platforma Obywatelska, PSL, postkomuniści blokują odkrywkę Złoczew.</u>
          <u xml:id="u-412.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
          <u xml:id="u-412.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: O Boże!)</u>
          <u xml:id="u-412.5" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: 130 tys. nakładów, człowieku.)</u>
          <u xml:id="u-412.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Janusz, weź węgiel.)</u>
          <u xml:id="u-412.7" who="#PosełJanuszKowalski">Dziś trzeba ratować Elektrownię Bełchatów, która produkuje 20% energii elektrycznej dla Polski, i cały region bełchatowski zagrożony upadkiem Elektrowni Bełchatów już w roku 2036 przez politykę Europejskiej Partii Ludowej z Donaldem Tuskiem i Manfredem Weberem na czele. Ratujmy Bełchatów.</u>
          <u xml:id="u-412.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-412.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-412.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Od trzech wystąpień nie było Tuska.)</u>
          <u xml:id="u-412.11" who="#komentarz">(Głos z sali: O, w końcu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#PosełMałgorzataTracz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dodatek węglowy jest jedną z najbardziej nieprzemyślanych, niesprawiedliwych i wybiórczych propozycji 7 lat rządów PiS. Jako rząd wystawiliście miliony Polek i Polaków na ciężką zimę, kompletnie zaniedbując przygotowanie się do niej w ostatnich miesiącach, a co ważniejsze, w ostatnich latach. A teraz w akcie paniki postanowiliście puścić z dymem 11,5 mld zł jako dodatek na zakup węgla, którego nie ma. Macie świadomość, mam nadzieję, że ten dodatek węglowy jedynie napędzi wzrost inflacji oraz ceny węgla. Jednocześnie wykluczacie ze wsparcia miliony Polek i Polaków, którzy ogrzewają domy innym paliwem niż węgiel. To nie jest sprawiedliwe. Ale da się tę ustawę naprawić, po pierwsze, wprowadzając kryterium dochodowe, po drugie, kierując to do większej grupy ludzi. Poprzyjcie poprawki opozycji.</u>
          <u xml:id="u-414.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Zbigniew Ziejewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#PosełZbigniewZiejewski">Panie Marszałku! Pani Minister! Cały brakujący węgiel importowany był przez terminale w Braniewie. Samorządowcy z Braniewa kilkukrotnie byli w Sejmie. Byli też w Ministerstwie Infrastruktury. Oczekiwali od rządu pomocy. 1200 osób z Braniewa w związku z tym, że terminale są zamknięte, że nie ma importu węgla, oczekuje dzisiaj na tarczę. Pani minister, czy rząd przewiduje dla tych terminali i dla przedsiębiorców z Braniewa jakąś tarczę? Dzisiaj 1200 osób w Braniewie oczekuje na pracę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Artur Dziambor, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#PosełArturDziambor">Szanowni Państwo z PiS! Wasza minister pracy powiedziała, że dodrukowanie kilkunastu miliardów złotych na czternastą emeryturę to odpowiedź PiS-u na inflację. Wasz minister finansów, który został zdymisjonowany, ale teraz wrócił na inne stanowisko, mówił, że jest św. Mikołajem, bo zajmuje się tylko obniżaniem podatków, chociaż nigdy żadnego nie obniżył. Wasz prezes Narodowego Banku Polskiego mówił, że za jego kadencji nie będzie żadnej inflacji i nie będzie żadnego podwyższania stóp procentowych. Jesteście absolutnie niekompetentni. Nie ma żadnego powodu, żeby uważać, że akurat na węglu się znacie. Udowadniacie to w tą ustawą. PiS mówi o 3 tys. zł dopłaty dla ludzi, żeby mogli kupić węgiel. Lewica mówi: 3 tys. zł dla każdego, PSL mówi: 6 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#PosełArturDziambor">Szanowni Państwo! Jak głupim trzeba być? Dajcie po prostu każdemu Polakowi drukarkę do gotówki i załatwimy sprawę. Jest tylko jedna partia, która może to szaleństwo powstrzymać. Tylko Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-418.3" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Prawie ci uwierzyłem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Maria Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#PosełMariaKurowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa, nad którą procedujemy, to reakcja na trudną sytuację, w jakiej znalazła się Polska nie z własnej winy ani nie z winy tego rządu…</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Z winy polityków.)</u>
          <u xml:id="u-420.2" who="#PosełMariaKurowska">…ale wskutek zgubnej, lekkomyślnej, nieracjonalnej polityki Unii Europejskiej, która wymuszała na Polsce zamykanie kopalni.</u>
          <u xml:id="u-420.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Unii Europejskiej…)</u>
          <u xml:id="u-420.4" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Co pani opowiada?)</u>
          <u xml:id="u-420.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: To Putin czy Unia? Musicie się zastanowić.)</u>
          <u xml:id="u-420.6" who="#PosełMariaKurowska">Do tej pory państwo bardzo kibicowaliście temu, aby kopalnie były zamykane.</u>
          <u xml:id="u-420.7" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: A wy je zamykaliście.)</u>
          <u xml:id="u-420.8" who="#PosełMariaKurowska">Dzisiaj nagle stajecie tutaj i mówicie: Chcemy, aby energetyka była oparta na węglu.</u>
          <u xml:id="u-420.9" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Wy je zamykaliście.)</u>
          <u xml:id="u-420.10" who="#PosełMariaKurowska">Zmieniacie swoje zdanie w zależności od tego, jakie profity polityczne możecie mieć. Tymczasem my ratujemy Polaków. Chcemy, aby w tej trudnej sytuacji mieli czym ogrzać swoje domy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-420.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#PosełKlaudiaJachira">Panie Szeregowy Pośle Kaczyński! Pani Marszałku! Wysoka Izbo! Nie mogę uwierzyć, że minister Sasin wczoraj z tej mównicy zachwalał węgiel. To tak, jakby powiedział, że uwielbia, jak ludzie umierają w męczarniach. Czy chcecie, by co roku umierało 93 tys. Polek i Polaków? Tyle ginie przez spalanie paliw kopalnych, przez spalanie węgla.</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Kurowska: Kto to obliczył?)</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#PosełKlaudiaJachira">Czy chcecie, by co roku z Polski znikało 60 takich wsi jak Licheń? Tak, Licheń ma 1420 mieszkańców. Kościół też. Co wam zrobiła zielona energia, że jej tak nienawidzicie? Jest czysta, nie truje, a górnicy nie giną przy jej wydobyciu? U nas wieje polski narodowy węgiel, a elektrony są z nami kwantowo związane, prawda?</u>
          <u xml:id="u-422.3" who="#PosełKlaudiaJachira">Zadłużacie nas na 11 mld zł, a nie ruszyliście jeszcze 97 mld z „Czystego powietrza” tylko dlatego, że…</u>
          <u xml:id="u-422.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Tak.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Propozycja dotyczy 3 tys. zł dodatku dla tych, którzy palą węglem i zimą ogrzewać się będą węglem. Moje pytanie — prosiłbym o pisemną odpowiedź — brzmi: Jakie państwo planują wsparcie dla elektrociepłowni, dla mieszkańców, którzy mają kotłownie węglowe, ale mieszkają w bloku, oraz dla osób, które ogrzewają mieszkania gazem? Bardzo bym prosił o pisemną odpowiedź. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Mieczysław Kasprzak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Pani Minister! Proszę powiedzieć prawej stronie, że energetyka powinna być oparta na miksie energetycznym. Pani chyba to wie. Myślę, że rząd też doskonale powinien to wiedzieć. Chodzi o to, żeby nie błądzić i raz na zawsze rozwiać wątpliwości. Zgłosiłem już poprawki, które rozwiązują problemy, o których tu mówimy. Teraz mam pytania.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#PosełMieczysławKasprzak">Po pierwsze, jaki jest stan zabezpieczenia węgla w polskich elektrowniach? Po tym, co dzisiaj usłyszeliśmy, troszkę powiało grozą. To jest bardzo niebezpieczne. Czy grozi nam blackout, czy nie grozi? Jakie jest zabezpieczenie? Polacy chcieliby przede wszystkim to wiedzieć, bo na dzisiaj jest to już powszechna informacja.</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#PosełMieczysławKasprzak">Druga rzecz. Kiedy pojawi się węgiel? Jaki jest najbliższy termin? Co mam w weekend powiedzieć mieszkańcom, Polakom, kiedy będę się z nimi spotykać? Kiedy będzie węgiel? Ludzie chcą go kupować. Kiedy w składach będzie węgiel? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-426.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-426.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Edward Siarka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#PosełEdwardSiarka">Pani Minister! Zgodnie z obowiązującym prawem do 30 czerwca każdy mieszkaniec Polski miał złożyć deklarację dotyczącą tego, z jakiego źródła ciepła korzysta w swoim zabudowaniu. Chciałbym, żeby do wiadomości opinii publicznej podała pani dane dotyczące ilości źródeł ciepła — tych węglowych, gazowych, peletowych — które wynikają ze sprawozdań Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków prowadzonej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#PosełEdwardSiarka">Oprócz tych danych, które są istotne, bo pokazują, z jakich źródeł Polacy korzystają, warto przypomnieć, w świetle tego, co państwo mówicie, że jeśli ktoś by porównał tę dyskusję z dyskusją sprzed pół roku, to zapytałby, jak to się dzieje, że państwo przez tyle lat na tej sali wzywali rząd Zjednoczonej Prawicy do tego, aby zamykał kolejne kopalnie, aby odchodził od węgla, a dzisiaj państwo pytacie się, skąd jest węgiel.</u>
          <u xml:id="u-428.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Dla was z Rosji.)</u>
          <u xml:id="u-428.3" who="#PosełEdwardSiarka">Przecież proszę sobie przypomnieć wszystkie hasła i wypowiedzi, które padały z trybuny, kiedy oskarżaliście rząd Zjednoczonej Prawicy za to, że w zbyt słabym tempie odchodzi od węgla. Dzisiaj również warto o to zapytać i odpowiedzieć sobie na pytanie, co w tej sprawie państwo również myśleli, co mówili i jak wspierali właśnie polską energetykę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-428.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-428.5" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Co zrobiliście z OZE?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Lubnauer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Panie Marszałku! Kiedy politycy PiS-u mówili, że węgla mamy na 200 lat, nie powiedzieli, że nie wliczają w to roku 2022 i roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Co przez ostatnie 7 lat mógł zrobić rozsądny rząd? Przede wszystkim nie powinien mordować wiatrowej energetyki, dlatego że wtedy mielibyśmy więcej węgla po to, żeby ogrzewać domy, bo mielibyśmy dużo energii z wiatru. Prawdopodobnie rozsądny rząd zadbałby, wtedy kiedy Mateusz Morawiecki podobno objeżdżał Europę, żeby ostrzegać przed wojną, żeby stworzyć zapasy węgla dla Polaków, wiedząc, że w przyszłości będą sankcje, które będą dotyczyć m.in. węgla. Przede wszystkim nie uzależniałby również Polski od węgla rosyjskiego, to zrobiłby rozsądny rząd. Natomiast my mamy w tej chwili program, który właściwie wyklucza mieszkańców wszystkich dużych miast, bo duże miasta zrobiły bardzo dużo, żeby nie truć się smogiem i żeby odejść od węgla — Łodzi, Warszawy, Krakowa i Wrocławia. Mamy zapewniony program, w którym ludzie dostaną pieniądze na węgiel, którego nie ma. W związku z tym powiedzmy jasno: mamy nieudolny rząd na bardzo trudne czasy.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od początku pojawienia się tego projektu w Sejmie pytamy, dlaczego rząd dzieli w sposób świadomy Polaków w dostępie do pomocy w związku z drożyzną na rynku węgla. Prawie 15 mln odbiorców ciepła systemowego to są osoby mieszkające zarówno w budynkach komunalnych, jak i spółdzielczych, które będą musiały zapłacić, ponieść koszty, po pierwsze, drożyzny węgla w ciepłowniach, po drugie, emisji CO2 i po trzecie, gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego. Wszystkie te trzy elementy spowodują, że koszt ciepła systemowego dostarczanego do mieszkań wzrośnie w najbliższym czasie od 40% do 150% w przypadku mieszkańców, seniorów, często mieszkających w tych budynkach samotnie, osób z niepełnosprawnościami. Rząd PiS-u powiedział im: figa z makiem, dla was nie ma. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Monika Rosa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#PosełMonikaRosa">Panie Marszałku! Pani Minister! Chciałam spytać panią minister, kiedy węgiel, który planujecie kupić, dotrze do Polski i kiedy ludzie taki węgiel, z dodatkiem węglowym czy też bez niego, będą mogli w składach węgla kupić. Chodzi mi mniej więcej o podanie miesiąca, w którym to się może wydarzyć. Jaką cenę za tonę węgla przewidujecie?</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#PosełMonikaRosa">Chciałam spytać, dlaczego państwo zawiesiliście normy jakości paliw. Teraz będzie można palić odpadami kopalnymi. Wiemy, że to przełoży się na fatalną jakość powietrza, a tym samym na pogorszenie stanu zdrowia oraz na przedwczesne śmierci Polaków i Polek. Chciałam także spytać panią minister o konkretną datę, kiedy planowane jest odblokowanie energetyki wiatrowej na lądzie. Chodzi o ustawę, która już dawno temu powinna być w parlamencie uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#PosełMonikaRosa">Czy planujecie państwo inwestycje w kopalniach, skoro pan premier mówił o zwiększeniu wydobycia węgla, a jeśli tak, to kiedy i kiedy dadzą one efekt? Czy w związku z tymi inwestycjami i zwiększonym wydobyciem węgla planujecie także wstrzymanie likwidacji kopalni Krupiński i przekazanie jej prywatnego inwestorowi? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Beata Maciejewska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#PosełBeataMaciejewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta ustawa nikogo nie chroni przed ubóstwem energetycznym. Ta ustawa nikogo nie chroni przed chłodną zimą. Ta ustawa nie jest poduszką wsparcia, jak powiedział to poseł sprawozdawca, dla ludzi w Polsce. Jest to tradycyjna kiełbasa wyborcza, która ma zatkać usta ludziom rządu Mateusza bezradnego. Robicie z ludzi idiotów, a z Sejmu robicie cyrk. Ludzie nie dadzą się na to nabrać. Nie mam więcej pytań. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Witold Zembaczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#PosełWitoldZembaczyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zagłosuję przeciwko tej ustawie, bo to jest ustawka o dodatku do niczego, ponieważ węgla nie ma i nie będzie. Mam pytanie do pani minister, czy prawdą jest to, co słyszałem tutaj, w kuluarach, że w związku z tym, że nie ma węgla, planujecie masową wycinkę lasów. To ma być pomysł rządu na to, jak ogrzać Polaków — masowa wycinka lasów. To coś w waszym stylu.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#PosełWitoldZembaczyński">Patrząc na wasze działania: sklep internetowy z węglem — totalny niewypał, propozycja dla składów opałów: przystąpcie do PGG, aby dystrybuować węgiel — totalny niewypał. To dlaczego w ogóle mam wierzyć, że taki pomysł wypali?</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#PosełWitoldZembaczyński">Racjonalnie rzecz ujmując, należałoby zrobić coś w stylu rekompensaty za poniesione koszty na zakup energii i wtedy miałoby to sens albo zastosować pomoc pośrednią, a nie w odniesieniu do finalnego konsumenta opału, którego i tak nie ma. Powiem szczerze, że jako liberał jestem zbulwersowany tym, jak fatalnie podchodzicie do tego pomysłu, i nie będę się tutaj licytował na populizm, tylko zagłosuję przeciwko tej ustawie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-438.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Karolina Pawliczak, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#PosełKarolinaPawliczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nikt nigdy nie zrobił takiego bałaganu energetycznego w naszym kraju jak rząd Zjednoczonej Prawicy i nigdy nie mieliśmy takich problemów związanych z niedoborem surowców energetycznych. Doprowadziliście niestety do gigantycznego kryzysu w Polsce i to wy — nie opozycja, nauczcie się tego wreszcie — ponosicie za tę sytuację pełną odpowiedzialność. Zamiast szukać nieustannie wroga wśród społeczeństwa, zamiast szczuć jednych na drugich, weźcie się wreszcie do konkretnej pracy. Gdzie ludzie mają kupić opał na zimę, skoro wszystkiego już dzisiaj zaczyna brakować, a to, co jest, przekracza możliwości finansowe wielu polskich rodzin? Co zrobicie, jeśli cena, a jest to możliwe, 1 t węgla sięgnie 4 tys. zł czy 5 tys. zł? Ile w ostatnim czasie nastąpiło czasowych wyłączeń elektrowni i z jakiego powodu? Skąd będą pochodzić pieniądze na ten cel? Czy ich wystarczy? Czy znów uruchomicie drukowanie pustego pieniądza, który wzmocni i rozpęta falę inflacji? Dajecie prowizoryczną kroplówkę zamiast konkretnych rozwiązań. Tak naprawdę nie macie żadnych rozwiązań na te trudne czasy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#PosełArturŁącki">Wysoka Izbo! Dawno, dawno temu w pięknym kraju nad Wisłą, jakieś 7 lat temu, kiedy panowała u nas polityka ciepłej wody w kranie, a partia rządząca potrafiła rozmawiać i dogadywać się z obywatelami, olej napędowy kosztował ok. 5 zł, a olej opałowy kosztował 2–2,10 zł, czyli różnica wynosiła ok. 45%. I tak zawsze było, wahało się w tę czy w tę, ale różnica między olejem napędowym a opałowym wynosiła 45%. Teraz, kiedy próbujecie dążyć do polityki ciepłej wody, co wam nie wychodzi i wam nie wyjdzie, cena oleju napędowego wynosi 8 zł, a olej opałowy kosztuje 7,40 zł albo 7,50 zł, czyli raptem kilka procent taniej. Dlaczego, pytam, pani minister, różnica między olejem napędowym a olejem opałowym jest taka mała? Przecież olej opałowy nie służy do jeżdżenia drogimi samochodami ani traktorami, tylko służy do ogrzewania gospodarstw domowych.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#PosełArturŁącki">Panie marszałku, kiedyś pana hasłem było: make peace, a teraz widzę, że jest…</u>
          <u xml:id="u-442.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-442.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jakiś zawiły dowcip.</u>
          <u xml:id="u-443.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Trela, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#PosełTomaszTrela">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 7 lat. Z odnawialnych źródeł energii nie ma nic. 7 lat temu Andrzej Duda mówił: Polki i Polacy, bądźcie spokojni, węgla starczy nam na 200 lat. Nie trzeba było długo czekać, żeby słowa Andrzeja Dudy, jak każde inne słowa, okazały się kłamstwem. Wczoraj z panem posłem Iwaniakiem i posłem Szczepańskim byliśmy na kontroli poselskiej w agencji rezerw strategicznych. I wiecie co, państwo? Prezes na urlopie, główny księgowy na urlopie, dyrektor finansowy na urlopie.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Prezydent na urlopie.)</u>
          <u xml:id="u-444.2" who="#PosełTomaszTrela">Nie wiedzą, czy mają węgiel. Nie wiedzą, czy sprzedali węgiel. Nie wiedzą, czy kupili węgiel. Jedyne, co zrobili, to zamieścili ogłoszenie. Może ktoś się do nich zgłosi z węglem. Suma waszych działań jest taka: XXI w., zbliża się jesień, węgla nie ma, będą pieniądze, za pieniądze nie będzie można kupić węgla. Ludzie powinni sobie kupować kożuchy, żeby siedzieć zimą w domu. Może Jarosław Kaczyński te kożuchy im będzie za darmo rozdawał. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-444.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Poseł Jakub Rutnicki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#PosełJakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#PosełJakubRutnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać, czy ktoś w końcu z rządu PiS stanie tutaj i przeprosi Polaków, bo jeszcze kilka tygodni temu wasz rzecznik rządu, Müller, mówił jasno: Polacy nie kupujcie węgla, będzie taniej, będzie za 1000 zł, poczekajcie. Co się stało? Nie ma węgla, nie ma go za 1000 zł, składy są puste. Takie są fakty.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#PosełJakubRutnicki">Szanowni Państwo! Chciałbym się upomnieć o spółdzielców, których mieszkania są zaopatrywane w ciepło systemowe, które pochodzi z węgla. Ominęliście kilka milinów osób mieszkających w spółdzielniach mieszkaniowych. Szanowni państwo, mówię do spółdzielców, jeżeli spółdzielnia mieszkaniowa ma własną kotłownię, taka osoba pójdzie i dostanie 3000 zł, ale ten sam emeryt, ta sama osoba, która mieszka w spółdzielni mieszkaniowej, gdzie ciepło będzie pochodziło z systemu, będzie pochodziło z kotłowni, np. miejskiej, takiego wsparcia nie dostanie. To jest sposób, w jaki dzielicie Polaków, a nie sposób, by skutecznie Polakom pomagać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-446.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#PosełAnitaSowińska">Ta ustawa to bubel. Już tłumaczę dlaczego. Warunkiem otrzymania dotacji jest tylko deklaracja. Nie jest potrzebna żadna faktura na zakup węgla. Czyli dotację dostaną także te osoby, które zakupiły sobie węgiel, np. w lutym, na cały rok w cenie 1000 zł. Dotację dostaną również te osoby, które nieuczciwie zadeklarują, że głównym źródłem ogrzewania jest piec węglowy lub koza, a faktycznie tak nie będzie. Miejmy nadzieję, że takich przypadków nie będzie wiele, ale nie łudźmy się, samorządy nie mają zasobów żeby to sprawdzić. Najgorsze jest jednak to, że jeśli ktoś chciał wymienić piec w tym roku na ekologiczne źródło, np. na pompę ciepła, zrezygnuje z tego, bo straci 3000 zł. Odłoży tę inwestycję, bo pani minister zachęca go do tego, aby palił węglem. W związku z tym mam pytanie do pani minister.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma węgla. Jak ma palić węglem?)</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#PosełAnitaSowińska">Czy osoba, która ma obecnie piec węglowy, ale od września będzie miała już pompę ciepła, również otrzyma dodatek węglowy Moskwy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Bardzo bym panią prosił, żeby pani tu stanęła i powiedziała Polakom, w jaki sposób, gdzie i kto będzie sprzedawał ten węgiel, który będziecie sprowadzać z zagranicy. Pani minister przed chwilą mówiła, że wpłynęło już 3 mln t węgla. Proszę powiedzieć, ile węgla z tych 3 mln t nadaje się do gospodarstw domowych. Proszę powiedzieć Polakom, gdzie oni kupią, w jakach składach i kto będzie prowadził tę dystrybucję.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#PosełKrzysztofGadowski">I jeszcze jedno. Przez 7 lat mówicie nam, że polskie elektrownie korzystają z polskiego węgla, że nie kupujecie nic z zagranicy. Proszę dzisiaj powiedzieć, ile węgla z zagranicy kupują polskie elektrownie, które miały cały czas korzystać z polskiego węgla. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-450.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Wiesław Buż, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#PosełWiesławBuż">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska i Polacy oczekują na rządowy plan energetyczny na zimę 2022–2023. Oczekujemy na pakiet interwencyjnej pomocy energetycznej, który obejmie wszystkich konsumentów bez względu na rodzaj paliwa. Pomoc musi być sprawiedliwa i solidarna. Żadna grupa społeczna nie może zostać pokrzywdzona. Jak to zrobić? Lewica proponuję pracę z udziałem prezydenta, zwołanie Rady Bezpieczeństwa Narodowego. To się musi wydarzyć, bo rząd samodzielnie nie daje rady i nie proponuje rozwiązań, które są akceptowalne społecznie i gospodarczo. Przedłożony projekt nie rozwiązuje problemu. Korzystamy z różnorodnego pakietu zaopatrzenia energetycznego, z węgla, gazu, energii elektrycznej i OZE, ale drożeje wszystko, więc pomoc należy się wszystkim. Nie można ustawowo zabezpieczyć tylko tych, którzy ogrzewają się za pomocą kotłów i węgla oraz innych paliw. Czy mamy awaryjny plan zwiększenia wydobycia i produkcji oraz zaopatrzenia zewnętrznego, tak aby zaspokoić wszystkich odbiorców? Bezpośrednie dopłaty dla mieszkańców do opału, którego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#PosełRyszardWilczyński">Wysoki Sejmie! Z racji wczorajszego niezrozumienia ze strony pani minister Moskwy trzeba pociągnąć wątek kozy, urządzenia grzewczego zapisanego w art. 2 procedowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#PosełRyszardWilczyński">Pani Minister Moskwa! Wyjaśniam, że z kozy nikt się nie śmieje, a tym bardziej z Polaków, którzy jej używają i będą zmuszeni jej używać, bowiem koza jest rozwiązaniem na te czasy, bo albo węgla nie ma, albo pieniądze wystarczą na zakup tony lub dwóch. A koza? Jak to koza — łyknie wszystko. Można ją wstawić w każdy kąt i przynajmniej w jednym pomieszczeniu będzie ciepło.</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#PosełRyszardWilczyński">Zatem PiS-ie! Zaczynacie realizować program koza+ i program koza+ z wami zostanie. Ceny rynkowe kóz oczywiście wzrosną. Drogi PiS-ie, rozważcie ceny regulowane na kozy. Ale jest scenariusz optymistyczny — skończą się rządy PiS, wyprowadzimy kozę.</u>
          <u xml:id="u-454.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-454.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-454.5" who="#komentarz">(Głos z sali: I skończy się drożyzna.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ja muszę pogratulować PiS-owi, bo to jest druga ustawa po Polskim Ładzie, która was naprawdę pogrąży.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#PosełMarekDyduch">Po pierwsze, zwiększy się inflacja. Myślę, że w tym roku będzie powyżej 20%, bo znowu jest wypływ pieniądza na rynek.</u>
          <u xml:id="u-456.2" who="#PosełMarekDyduch">Po drugie, będzie droższy węgiel, a nie tańszy, droższa energia i inne źródła energii, bo znowu będą pieniądze i one podyktują, rynek podyktuje wyższe ceny.</u>
          <u xml:id="u-456.3" who="#PosełMarekDyduch">Po trzecie, znowu dzielicie Polaków — jednym dajecie, drugim nie dajecie. Przecież o tym będą rozmawiać w rodzinach. I jeżeli ludzie się wydrenowali, postawili na inne źródła energii…</u>
          <u xml:id="u-456.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ocieplili dom.)</u>
          <u xml:id="u-456.5" who="#PosełMarekDyduch">…a dzisiaj dostaną po głowie i nie dostaną po 3 tys., to oczywiście, że będą na was pluć.</u>
          <u xml:id="u-456.6" who="#PosełMarekDyduch">Po czwarte, wprowadzicie chaos. Chaos, dlatego że nie zapanujecie nad rynkiem, nie zapanujecie nad dostawami tego źródła energii. Gratuluję PiS-owi, właśnie się pogrążyliście bez pomocy opozycji.</u>
          <u xml:id="u-456.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#PosełMateuszBochenek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#PosełMateuszBochenek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trzeba przyznać, że z czym jak z czym, ale z PR strona rządowa radzi sobie bardzo dobrze, z ocieplaniem własnego wizerunku. Pora jednak zająć się tym, co dzisiaj tak naprawdę kluczowe, czyli zapewnieniem ciepła Polakom w sezonie grzewczym. Dzisiaj obawy są ogromne i one są w pełni uzasadnione, bo nie wiemy, skąd ten węgiel będzie pochodził. Nie wiemy tak naprawdę, kiedy on do nas trafi, ile go będzie, nie mamy żadnych konkretnych informacji oprócz tej zdawkowej od posła Krasulskiego, który na pytanie, skąd węgiel, odpowiedział, że z Afryki, może z Ameryki, na pewno z jakiegoś południa, ale w sumie ciężko stwierdzić dokładnie skąd.</u>
          <u xml:id="u-458.2" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Doradca premiera.)</u>
          <u xml:id="u-458.3" who="#PosełMateuszBochenek">To pytam, skąd w końcu ten węgiel trafi do Polski. Bardzo proszę o konkretną informację w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-458.4" who="#PosełMateuszBochenek">I, co również bardzo istotne, dlaczego dzielicie Polaków? Dlaczego dzielicie na tych, którzy opalają węglem, i tych, którzy korzystają z alternatywnego źródła? Nie dzielcie Polaków.</u>
          <u xml:id="u-458.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#PosełAgnieszkaDziemianowiczBąk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Miasto powiatowe pod Wrocławiem, Oława, ul. Browarniana. Naprzeciwko siebie stoją blok mieszkalny i stara kamienica. Mieszkania w bloku ogrzewane są ciepłem z ciepłowni, te w kamienicy opalane są węglem. Rodziny mieszkające w tych mieszkaniach widzą się nawzajem z okien, spotykają się w lokalnym sklepiku, posyłają dzieci do tej samej szkoły. To koledzy, znajomi, sąsiedzi z jednej ulicy. Dlaczego traktujecie te rodziny inaczej? Dlaczego jednej z tych rodzin dajecie 3 tys. zł na ogrzewanie, a tej drugiej, z naprzeciwka, już nie? Dlaczego dzielicie sąsiadów? Dlaczego dzieciom z bloku każecie marznąć zimą? W czym one są gorsze od kolegów z kamienicy obok? Tak samo marzną, tak samo chorują, tak samo potrzebują domowego ciepła. Proszę was, pamiętajcie o nich, przyjmijcie poprawkę Lewicy, dzięki której nie tylko jedna, ale obie te rodziny z Oławy otrzymają chociażby szansę, żeby bezpiecznie przetrwać groźną i zimną jesień i zimę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Maria Janyska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#PosełMariaMałgorzataJanyska">Wysoka Izbo! Dodatek węglowy to dodatek o charakterze celowym. Panie ministrze finansów, proszę powiedzieć zatem, w jaki sposób sprawdzi pan, czy został wydany zgodnie z celem. Z ustawy to nie wynika, a więc mam nieodparte wrażenie, że zrobiliście pozoranctwo — damy kasę, ogrzewajcie się, jak chcecie, palcie, czym chcecie, a my mamy problem z głowy.</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#PosełMariaMałgorzataJanyska">Kolejne pytanie: Kiedy i gdzie można będzie kupić ten węgiel? Bo ludzie pytają, czy mają już organizować komitety kolejkowe. Chyba że wy o tym pomyśleliście i powołacie to, co uwielbiacie, międzyresortowy zespół do spraw kolejkowych i powołacie przedstawicieli regionalnych. Chyba że wpadniecie na jeszcze inny pomysł i wykorzystacie nieograniczone zasoby kadrowe CPK, które mają już gotowy koncept. Być może wreszcie kadry z CPK będą miały co robić, mało tego, być może kwalifikacje i predyspozycje wreszcie będą dorównywały czynnościom kolejkowym.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-462.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Nowak.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#PosełArkadiuszIwaniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja mam pytanie, pani minister, bo słyszałem, że pracujecie państwo nad nowym programem farelka+ albo że się zastanawiacie, czy to ma być farelka+ czy grzałka+, którą będziecie dawać do każdego pomieszczenia w każdym bloku, domku, do każdego pokoju, bo jak węgla podobno nie będzie, czymś trzeba będzie grzać.</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Prądu też nie będzie.)</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#PosełArkadiuszIwaniak">A tak naprawdę i zupełnie poważnie to oszukujecie państwo polskie społeczeństwo, jeśli chodzi o węgiel. 3 marca pani minister klimatu poinformowała pana premiera o tym, że grozi nam kryzys energetyczny i będzie brakowało węgla. Pan premier najszybciej, jak potrafił, po 2,5 miesiąca polecił Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, aby ta zajęła się zakupem węgla. Ta najszybciej, jak potrafi, już po 2 miesiącach rozpoczęła procedurę zakupową, tylko i wyłącznie zawieszając na stronie internetowej informację o ogłoszonym przetargu.</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#PosełArkadiuszIwaniak">Powiedzcie ludziom, że po prostu węgla nie będzie, że jesteście tak nieudolni, że nie potraficie węgla załatwić.</u>
          <u xml:id="u-464.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Widzę wasze miny, jak węgiel będzie.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Nowak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Była w czerwcu ustawa o ochronie odbiorców niektórych paliw. Zorientowaliście się, że węgla nie ma. Teraz jest ustawa o dodatku węglowym i za chwilę się zorientujecie, że węgla mimo tej ustawy nie ma. Przewiduję, że we wrześniu… Tu pytanie: Czy przygotowujecie już ustawę o kartkach na węgiel? To jest bardzo istotne, bo to też będzie pokazywało, w którym kierunku idziemy i czy zmiana polityczna w kraju będzie. Bo kiedyś to zaczęło się od cukru, a teraz będzie węgiel.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Ale cukru brakuje.)</u>
          <u xml:id="u-466.2" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Druga sprawa. Co 10. gospodarstwo w Polsce jest w tej chwili niewypłacalne energetycznie, tzn. ma kłopoty z opłaceniem rachunków. W związku z tym, co się dzieje na rynku energetycznym, chciałbym zapytać o skalę ubóstwa energetycznego. Ona w tej chwili… Jest co 10. gospodarstwo, ale obawiam się, że to już będzie skala: co trzecie, czwarte, piąte gospodarstwo domowe.</u>
          <u xml:id="u-466.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Maciej Gdula, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#PosełMaciejGdula">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drodzy Przedstawiciele Rządu! Słyszeliśmy tutaj dzisiaj, że za brak węgla jest odpowiedzialna Unia Europejska. Mamy w to niby uwierzyć, kiedy mówią to przedstawiciele partii rządzącej, która łamała praworządność, chociaż Unia Europejska mówiła, że tego robić nie wolno. Otóż nikt w to nie uwierzy, co najwyżej najbardziej naiwni wyborcy PiS-u. Mam trzy pytania do ministerstwa. Jak państwo szacujecie, o ile wzrosną ceny węgla po przyznaniu tego dodatku? To jest pierwsze pytanie. Po drugie: Co państwu przeszkadza w zrealizowaniu tego pomysłu, o którym mówi Lewica — to znaczy, żeby przeznaczyć te 11 mld po prostu na zakup węgla i sprzedawać go za 1 tys. zł? Ostatnie pytanie: Co państwo zamierzają powiedzieć ludziom mieszkającym w 70% gospodarstw domowych, w których nie ma pieca węglowego? Być może jest tak, że państwo nie mają im nic do powiedzenia, bo stwierdzili państwo, że jeżeli ktoś nie ma pieca węglowego, to jest po prostu obywatelem drugiej kategorii. Na to wygląda. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Iwona Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam pytanie, które wielokrotnie padało z tej mównicy: A co ze spółdzielniami mieszkaniowymi, instytucjami samorządowymi ogrzewanymi węglem? Jak one poradzą sobie nie tylko z cenami, ale również z zakupem tego surowca? Piszą do naszych biur poselskich spółdzielnie mieszkaniowe z najmniejszych miejscowości, szczególnie terenów PGR-owskich, prosząc o pomoc w rozwiązaniu tego problemu. Pytają, jak mieszkańcy bloków mają zapłacić wyższe czynsze w związku z tak wysokimi cenami opału, skoro są to zazwyczaj rodziny, seniorzy, osoby z niepełnosprawnościami będące w bardzo trudnych warunkach finansowych. Jak zatem rząd zapewni węgiel spółdzielniom? Jak pomoże ich mieszkańcom? Przypomnę, że nie da się tego dodrukować, a w tym przypadku powiedziałabym: a szkoda. Co z właścicielami domów ogrzewanych ekologicznie? Tu cytat z jednego z forów: Każą najpierw wymieniać. Dofinansowania nie dostałam, przypuszczam, jak większość. Szkoda, że kopciuch wyrzucony…</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Marcin Kulasek, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#PosełMarcinKulasek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wizja, w której w Polsce brakuje węgla, do niedawna była równie absurdalna jak ta, w której na Saharze zabrakłoby piasku. To jednak się wydarzyło za rządów Prawa i Sprawiedliwości. Polska kupująca węgiel z Kolumbii to tak jak Arabia Saudyjska importująca ropę naftową — szczyt absurdu. O tym, że wybuchnie wojna Rosji z Ukrainą, wiedzieliście od sojuszników od końca zeszłego roku. Wtedy zamiast zakupami węgla zajmowaliście się jednak likwidacją TVN-u, nie węglem. Dlatego pytam, jakie działania podjęto pod koniec 2021 r. i na początku 2022 r. w celu zakupu węgla dla polskich rodzin. Czy prosiliście sojuszników z Unii Europejskiej i innych państw anglosaskich o pomoc w zakupie węgla? Czy zrobiliście cokolwiek, aby pokrzyżować plany Putina, który zgodnie ze starą rosyjską tradycją chce pokonać swoich nieprzyjaciół mrozem?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rzeczywistość zaczyna brutalnie weryfikować optymistyczne zapowiedzi rządu dotyczące wypełnienia węglowej luki. W ciężkiej sytuacji znajdują się zarówno odbiorcy indywidualni, jak i przemysł ciepłowniczy. Są takie przypadki jak ten w moim regionie w Cieszynie, gdzie układ właścicielski związany z przeprowadzoną w latach 90. fuzją miejskich sieci ciepłowniczych z państwową elektrociepłownią okazał się dysfunkcyjny w dzisiejszej rzeczywistości. Spółka Energetyka Cieszyńska jest w poważnych tarapatach finansowych. Brakuje pieniędzy nie tylko na realizację założonych planów, ale także na zakup węgla na zimę. Tylko od prowadzonych obecnie rozmów i ewentualnego przejęcia spółki przez Tauron Ciepło zależeć może ciepło w cieszyńskich mieszkaniach w sezonie grzewczym. Proszę o odpowiedź na pytanie, na jaką pomoc ze strony państwa mogą liczyć mieszkańcy Cieszyna w związku z obecną sytuacją. Jaka jest szansa…</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-474.2" who="#PosełMałgorzataPępek">Proszę o pisemną odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-474.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Daria Gosek-Popiołek, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#PosełDariaGosekPopiołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Zdajecie się nie rozumieć, że marznąć można tak samo w domu ogrzewanym węglem, jak i w domu ogrzewanym gazem, pelletem czy prądem. Tak samo marznąć będą mieszkańcy mieszkania w bloku, jak i ci z kamienic. Podwyżki kosztów ogrzewania dotkną tak samo wszystkich: lokatorów kamienic i bloku, w którego kotłowni pali się węglem. Problem polega na tym, że tylko ta pierwsza grupa otrzyma wsparcie. Ten dodatek powinien trafić do wszystkich, bo wielu osobom w tym sezonie będzie on potrzebny. Dlatego mimo wszystko liczę na to, że pójdziecie po rozum do głowy, że przyjmiecie poprawki Lewicy gwarantujące takie wsparcie wszystkim tym, którzy go potrzebują. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Marek Sowa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#PosełMarekSowa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 2015 r. trzy kopalnie wchodzące w skład Tauron Wydobycie, czyli Brzeszcze, Sobieski i Janina, wydobyły 6 mln t. W 2020 r. po zainwestowaniu 1300 mln zł te trzy kopalnie… Zgadnijcie państwo, ile te spółki, ile te kopalnie wydobyły węgla?</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#komentarz">(Poseł Ewa Kołodziej: 2 mln.)</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Zero.)</u>
          <u xml:id="u-478.3" who="#PosełMarekSowa">4,5 mln zamiast wzrostu o 5 mln. Minister Pyzik pisze, że nakłady rzędu 200 mln zł powinny zwiększyć wydobycie o 800 tys. To gdzie są te pieniądze? Gdzie przepaliliście te 1300 mln zł?</u>
          <u xml:id="u-478.4" who="#PosełMarekSowa">W ubiegłym roku pytałem pana ministra o przyczyny stanu rzeczy. To było już we wrześniu, już wówczas nie było węgla. Odpisał mi, że zima była chłodniejsza i dłuższa niż we wcześniejszych latach, że spada wydobycie węgla, że tak naprawdę rezerwy zostały wyprzedane i nie mają na składach ani 1 t węgla, że wszystko schodzi na pniu. To jak przygotowaliście się do obecnego sezonu?</u>
          <u xml:id="u-478.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Ewa Kołodziej, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#PosełEwaKołodziej">Panie Marszałku! Pani Minister! Koszty zaniechań rządu PiS drastycznie wzrastają, dziś o kolejne 11,5 mld zł. Wyborcy za te zaniechania was rozliczą. Dzisiaj jednak bardziej interesuje nas to, czy węgiel zostanie zakontraktowany, i jeśli tak, to w jakich ilościach i czy trafi on do gospodarstw domowych na czas. Rocznie potrzeba ok. 13 mln t węgla, z którego korzystają elektrociepłownie i mieszkańcy domów jednorodzinnych. Wydobycie w polskich kopalniach to ok. 2 mln t. Co z pozostałymi 11 mln t? Pani minister, proszę o konkrety. Ile ton węgla jest zakontraktowanych? Jaka będzie jego jakość oraz co z infrastrukturą? Mam tu na myśli przepustowość portów, linii kolejowych oraz dostępność węglarek do przewożenia węgla. To wszystko powoduje, że mieszkańcy mniejszych miejscowości mogą zostać bez ogrzewania. Co rząd robi, by zarządzać tymi ryzykami? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#PosełZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Pragnę zwrócić uwagę na sytuację ludzi, mieszkańców, których mieszkania, domy ogrzewane są energią zdalaczynną, z centralnego źródła. Są to mieszkańcy spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot, TBS-ów, a także mieszkań komunalnych. Ci mieszkańcy nie otrzymają dodatku węglowego, mimo że cena ciepła będzie bardzo wysoka. Już dziś mają problemy z płaceniem za energię. Te wszystkie wysiłki mieszkańców, samorządów, które zmierzały do uciepłownienia miast, do likwidacji niskiej emisji, która tak naprawdę zabija mieszkańców… Dziś są karani, bo jak można nazwać ten projekt ustawy? Pytam: Dlaczego ministerstwo nie przemyślało tego projektu do końca?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Pani Minister! Do PiS-u się nie wybieram. Wczoraj pani rada była taka: kto jest z obywatelami, ten do PiS-u. Nie, z głupotą nie będziemy się zadawać.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Chciałabym teraz powiedzieć o głupstwach. Głupstwa mogą mieć swój urok, swój wdzięk, ale nie głupota. Państwa głupota to przejedzenie certyfikatów z emisji CO2–60 mld, zamrożenie energii wiatrowej. I co dzisiaj? Nie ma węgla. Powiedzcie państwo: Dlaczego wycofaliście się z poprzedniego rozwiązania? Kiedy będzie na składzie węgiel? Bo nie zastąpi tego węgla 41 tys. flag, które kupił Morawiecki dla każdego sołectwa. I skandal, lex Obajtek, czyli kupowanie bez upoważnienia banków. To jest obejście. Czekałam na to, że minister finansów przekaże nam pismo, które podobno otrzymał z Komisji Europejskiej, i odpowie, dlaczego zrobił taką wrzutkę. Jednak zajmuje się innymi sprawami, to jest nieważne. Skandal!</u>
          <u xml:id="u-484.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Poseł Monika Wielichowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#PosełMonikaWielichowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W wielu polskich domach i mieszkaniach zima będzie zimna, ciepłej wody w kranie też zabraknie, a do tego dojdzie też smog. To efekt 7 lat zaniedbań PiS i mordowania odnawialnych źródeł energii. Ta ustawa, nad którą procedujemy, jest społecznie bardzo niesprawiedliwa. Co z ludźmi, którzy przy sporych nakładach finansowych zamienili ogrzewanie na gazowe, olejowe czy też elektryczne? Co z mieszkańcami bloków, spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych? Oni wszyscy są wykluczeni ze wsparcia. Naprawiamy wasze dziurawe prawo. Zagłosujcie za naszą poprawką, poprawką Koalicji Obywatelskiej, która nie traktuje Polaków wybiórczo i wspiera dodatkiem energetycznym ciepło w domach, w blokach zasilanych nie tylko węglem, ale też brykietem, pelletem, koksem, olejem opałowym,…</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#PosełMonikaWielichowska">…gazem LPG i biomasą, pamiętając o 32 art. konstytucji, o zasadzie równości obywatela wobec prawa. Art. 32 konstytucji mówi, że wszyscy wobec prawa są równi, wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne, nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.</u>
          <u xml:id="u-486.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#PosełAnnaWojciechowska">Wysoka Izbo! Jak zwykle ustawa jest niesprawiedliwa, ustawa o dodatku węglowym, ale tylko dla węgla. A co z innymi użytkownikami? Co z pozostałymi gospodarstwami domowymi? Dodatek za gaz, za olej, za energię elektryczną. Czy to są inni ludzie? Jest to dyskryminacja i różnicowanie społeczeństwa. A co z ciepłowniami w małych miasteczkach, które nie są w stanie zapewnić swoim mieszkańcom ciepła? Proszę państwa, mam prośbę z Orzysza. Spółka potrzebuje ok. 8 mln zł brutto, aby zapewnić dostawy miału węglowego na zbliżający się sezon grzewczy. Przy rocznych przychodach wynoszących ok. 4 mln zł brutto jest to nierealne bez wsparcia finansowego ze strony państwa. Pilnie potrzebny jest system udzielania dofinansowań, rekompensat, gwarancji kredytowych na zakup węgla.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#PosełAnnaWojciechowska">Ludzie nie chcą już pieniędzy. Ludzie chcą pracy, spokoju. Chcą, żeby ich rodziny miały zapewniony byt. Nie żądają luksusów. Chcą tylko ciepłego domu, mieszkania, posiłku i leczenia w razie potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-488.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Olichwer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#PosełTomaszOlichwer">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Co ze wsparciem dla tych wszystkich naszych rodaków, którzy ogrzewają swoje mieszkania innymi źródłami ciepła? Zapytał mnie o to pan Wiktor, mieszkaniec Zabrza, i miał rację. Przecież ceny gazu czy prądu też drastycznie wzrosły i będą wzrastać dalej, co zapowiadają analitycy. Jeszcze nie tak dawno temu władze każdego szczebla w naszym kraju namawiały do zmiany ogrzewania na bardziej ekologiczne, dlatego trudno się dziwić, że użytkownicy korzystający z innych źródeł ciepła czują się oszukani.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#PosełTomaszOlichwer">Panie Premierze! Panie Ministrze! Nierówne traktowanie obywateli przez rząd jest w tym przypadku bardzo bulwersujące, wręcz skandaliczne, dlatego z tego miejsca apeluję o większą wyobraźnię w podejmowaniu decyzji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Wojciech Król, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#PosełWojciechKról">Panie Marszałku! Chopy i Dziołchy! To je gańba. Jo się pytom: Kaj jest wągiel?</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-492.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-492.3" who="#PosełWojciechKról">Wszystkiego mogliśmy się po was spodziewać, ale nie tego, że u nos, na Śląsku, zabraknie wągla. Miało go starczyć na 200 lot, a go ni ma.</u>
          <u xml:id="u-492.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-492.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest chrust.)</u>
          <u xml:id="u-492.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-492.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Kaj ten wągiel?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#PosełMałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przez działania obecnego rządu nie ma w Polsce węgla. Od lat powtarzaliśmy, żeby tego zaprzestać, żeby ograniczyć sprowadzanie węgla z Rosji, ale ten rząd sprowadzał go coraz więcej, po czym zniszczył energetykę wiatrową. Nie budowaliście elektrowni atomowej, ale dalej sprowadzaliście rekordowe ilości rosyjskiego węgla. Kto teraz za to płaci? Polacy.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#PosełMałgorzataChmiel">Pytam się: Kiedy będziemy procedować nad ustawą przywracającą możliwość budowy elektrowni wiatrowej, co na pewno obniżyłoby cenę energii dla Polaków?</u>
          <u xml:id="u-494.2" who="#PosełMałgorzataChmiel">Pytam się: Co ze spółdzielniami mieszkaniowymi? Chcecie dać 3 tys. zł gospodarstwom, które opalają swoje mieszkania węglem. Co ze spółdzielniami mieszkaniowymi? Tam też mieszkają ludzie potrzebujący pomocy. Co z tymi, którzy ogrzewają domy gazem, pelletem, ekogroszkiem, olejem opałowym? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-494.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-494.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ja się pytam: Kaj ten wągiel?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#PosełMagdalenaŁośko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten projekt ustawy nie mówi nic o osobach ogrzewających domy olejem opałowym, gazem czy pelletem. Do mojego biura poselskiego zgłaszają się obywatele z pytaniami o to, co mają zrobić, kiedy ich rachunki drastycznie wzrosły.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#PosełMagdalenaŁośko">Wykluczyliście z projektu ustawy wszystkich tych, którzy zmienili źródła ogrzewania na ekologiczne, a z dodatku osłonowego, który wprowadziliście, korzystają nieliczni, bo jeśli ktoś pracuje za minimalną krajową stawkę, a ma ogrzewanie gazowe, to z góry jest wykluczony. Jedyne, co wam dobrze wychodzi, to nakładanie nowych podatków, takich jak opłata mocowa. Zamiast inwestować te pieniądze w odnawialne źródła energii, to zwyczajnie je przejedliście.</u>
          <u xml:id="u-496.2" who="#PosełMagdalenaŁośko">Czy te 3 tys. zł to odpowiedź rządu PiS-u na własną indolencję? Od marca, mimo że mieliście wiedzę o braku surowców, nie zrobiliście zupełnie nic. Przepraszam, wcześniej zdążyliście wyprzedać rezerwy energetyczne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-496.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Adam Szłapka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#PosełAdamSzłapka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mieliście 7 lat, żeby przygotować Polskę na kryzys energetyczny. I co zrobiliście? Zarżnęliście energetykę wiatrową i zahamowaliście rozwój energetyki fotowoltaicznej. Od roku wiedzieliście, że w Polsce nie będzie węgla, że w Polsce zabraknie węgla. Od roku wiedzieliście, że będzie wojna i będzie kryzys energetyczny. I co zrobiliście? Nic. Teraz próbujecie przykryć tę nieudolność dopłatą do węgla, którego nie ma. Jak w ogóle można na to wpaść?</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#PosełAdamSzłapka">Zróbcie dopłaty do rudy uranu. Każdy Polak dostanie dopłatę do rudy uranu i będzie mógł sobie kupić rudę uranu, której i tak nie można kupić, i tak nie można jej dostać. Wprowadziliście taki pomysł. Nie da się kupić węgla za waszą dopłatę. Czeka nas bardzo mroźna zima i bardzo złe powietrze. To jest wasza wina, zakłamani nieudacznicy.</u>
          <u xml:id="u-498.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-498.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo dobrze, bardzo ładnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#PosełFranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! O co chodzi? Przecież prezydent Andrzej Duda mówił, że węgla starczy na 200 lat. Tymczasem nie starczyło go nawet do końca tej kadencji, jak rozumiem, ostatniej, w której rządzicie. Przez 7 lat w najlepsze uzależnialiście nas od węgla z Rosji. Od dawna was ostrzegaliśmy, że gospodarka oparta na paliwach kopalnych jest po prostu zagrożeniem. Zamiast inwestować w OZE, woleliście walczyć z wiatrakami. Nie chcieliście słuchać, a teraz wszyscy ponoszą tego konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#PosełFranciszekSterczewski">Dziś proponujecie dodatek do zakupu węgla, ale proszę, powiedzcie szczerze: Kto na tym skorzysta? Obywatele i obywatelki, których nie stać już na ogrzewanie, czy firmy pośredniczące w zakupie węgla? Dzisiaj rzucacie ludziom dziurawe koło ratunkowe, ale i tak tylko niektórym. Co z tymi, którzy ogrzewają domy innymi paliwami? Mają marznąć? Te dopłaty to tylko doraźna pomoc, niewielka. Nie skorzystają z nich np. spółdzielnie mieszkaniowe, a problem wysokich cen energii pozostanie. Tylko inwestując w zrównoważoną gospodarkę, jesteśmy w stanie zapewnić bezpieczeństwo energetyczne nie na jeden sezon, ale na lata. Winter is coming.</u>
          <u xml:id="u-500.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-500.3" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Król: To nie było po śląsku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Janusz Cichoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#PosełJanuszCichoń">Panie Marszałku! Mam pytanie do ministra finansów: Jakie są prawdziwe przyczyny takiego ekstraordynaryjnego procedowania nad zmianami w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym? Na pierwszy rzut oka widać, że to powrót do rozwiązań znanych pod nazwą: bank za złotówkę — teraz tak naprawdę beznakładowo, za pieniądze z BFG. Pytanie, jakie podmioty chcecie przejąć i ile to tak naprawdę będzie nas wszystkich kosztowało.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#PosełJanuszCichoń">Jeszcze pytanie dotyczące węgla. Przypomnę, że w 2015 r. importowaliśmy z Rosji 4 mln t węgla i mieliśmy świadomość, że to za dużo, próbowaliśmy ograniczać ten import, a wy — nawet 13 mln t, mówiąc ciągle, że wspieracie polskie górnictwo. Pytanie, jakie górnictwo tak naprawdę wspieraliście, polskie czy rosyjskie. Czy nie ułatwialiście przypadkiem życia Putinowi?</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Aleksander Miszalski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-503.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani posłanka Marta Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#PosełMartaWcisło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Obietnicami i propagandą Polacy nie ogrzeją swoich domów, a dzięki tej ustawie w Polsce węgla nie przybędzie. Dodatkowo ta ustawa nie spowoduje poprawy waszej niechlubnej, złej, niewłaściwej polityki wobec obywateli. Od 1 stycznia do maja sprzedaliście rekordową ilość polskiego węgla za granicę, aż za 3 mld zł. To o 36% więcej niż w ubiegłym roku. Dziś chcecie kupić święty spokój, bo okłamaliście Polaków, mówiliście, że węgla nie zabraknie, a tego taniego mamy na 35 lat. Dodatkowo, jak przy każdej okazji, robicie wrzutkę. Tym razem do ustawy węglowej robicie wrzutkę o Prawie bankowym. Chcecie zmienić system Prawa bankowego. Pytanie, po co. Czy pan prezes Obajtek ma świadczyć usługi bankowe? Czy ma zastąpić prezesa Glapińskiego? Czy to skok na publiczną kasę?</u>
          <u xml:id="u-504.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Mariusz Gosek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#PosełMariuszGosek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-506.1" who="#PosełMariuszGosek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 2012 r. Zbigniew Ziobro w Parlamencie Europejskim mówił tak: Unijny pakiet klimatyczny będzie miał tragiczne konsekwencje dla polskiej gospodarki. Polaków spotkają ogromne podwyżki cen energii. To może oznaczać kryzys stosunków w Unii Europejskiej. To bardzo niedobre wieści, pani komisarz, trzeba brać je pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-506.2" who="#PosełMariuszGosek">W 2014 r. minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro podczas konferencji prasowej w Sejmie mówił: Forsowana przez Unię Europejską polityka antywęglowa będzie zabójcza dla polskiej gospodarki. Doprowadzi do podwyższenia cen energii, a w konsekwencji — do utraty tysięcy miejsc pracy, likwidacji wielu przedsiębiorstw, ogromnego kryzysu.</u>
          <u xml:id="u-506.3" who="#PosełMariuszGosek">Nie przez ostatni tydzień, nie przez rok, ale przez 10 lat Solidarna Polska konsekwentnie apelowała o sprzeciw wobec unijnej polityki niszczenia polskiego węgla. A co wy robiliście przez te 10 lat? Mówiliście, że węgiel jest największym energetycznym złem. Odchodziliście od węgla, bo tak chciała Unia.</u>
          <u xml:id="u-506.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak było.)</u>
          <u xml:id="u-506.5" who="#PosełMariuszGosek">Stawialiście na niestabilne źródła energii, jak wiatraki czy fotowoltaika, jako ratownicy…</u>
          <u xml:id="u-506.6" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-506.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawda boli.)</u>
          <u xml:id="u-506.8" who="#komentarz">(Głos z sali: 7 lat!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Czesław Siekierski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#PosełCzesławSiekierski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Popełniliście grzech zaniechania, opóźnienia w działaniu. Wiemy, że nie ma możliwości istotnego zwiększenia wydobycia węgla. Ale o 2%, 3%, 4%? Sądzę, że takie możliwości są. Czy prowadzicie rozmowy ze środowiskiem górniczym? Sądzę, że można użyć pewnych argumentów, zachęt, aby to wydobycie chociaż o te 2–3% zwiększyć.</u>
          <u xml:id="u-508.1" who="#PosełCzesławSiekierski">Dlaczego przy dodatku węglowym nie uwzględniono sytuacji dochodowej rodzin? Wtedy by można było objąć tym wiele biednych rodzin, ze spółdzielni mieszkaniowych i nie tylko. Rząd zachęca do oszczędności, to ładnie brzmi, ale czy macie jakieś propozycje instrumentów, które by dawały pewne gratyfikacje, pewne wynagrodzenie za te oszczędności? Wreszcie przyjęliście formułę najłatwiejszą. Najłatwiej jest dodrukować pieniądze, bo później za to zapłaci podatnik, zapłacimy wszyscy. Oczywiście wsparcie jest potrzebne, tylko są potrzebne głębsze działania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-508.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-509.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pani Małgorzata Golińska.</u>
          <u xml:id="u-509.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-509.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Usłyszałam tutaj wiele ciekawych wystąpień. Przejrzałam też poprawki, które zostały złożone. Państwo posłowie krytykowaliście, mówiliście, że rząd za dużo pieniędzy przeznacza na wsparcie Polaków. Jednocześnie w poprawkach zwiększacie tę kwotę, 11 mld. Jedni — do 28 mld, drudzy — do 40 mld. Jak rozumiem, to już nie jest za dużo. Jedni mówią: dajcie więcej. Inni mówią: nic nie róbcie, niech się samo rozwiąże. Teraz też niektórzy mówili: farelka+, koza+, komitet kolejkowy. Niektórzy grozili, inni obrażali. Kpiny, drwiny. Właściwie jedyne pytanie, które przychodzi mi do głowy, to: Dobrze się bawicie?</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Gorzej od pani.)</u>
          <u xml:id="u-510.2" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Na pewno gorzej niż pani się bawimy.)</u>
          <u xml:id="u-510.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: …odpowiadać na pytania, a nie stawiać pytania.)</u>
          <u xml:id="u-510.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">To jest niesamowite. Polacy czekają na działania, a państwo zrobiliście dzisiaj hucpę. Zrobiliście hucpę, po prostu.</u>
          <u xml:id="u-510.5" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Ale przyszła nas pani minister obrażać?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Wygłupiacie się przez tyle godzin, a teraz jeszcze macie czelność się odzywać? Robicie sobie kpiny z tak poważnej sprawy, dowcipy opowiadacie. Przecież słyszałem to przez 1,5 godziny.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Prosimy o odpowiedź na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-511.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Prosimy o odpowiadanie, a nie obrażanie…)</u>
          <u xml:id="u-511.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Posłowie zadawali pytania…)</u>
          <u xml:id="u-511.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Ale jakie pytania pan zadawał? Wygłupialiście się. W kółko to samo.</u>
          <u xml:id="u-511.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pan nie przeszkadza.)</u>
          <u xml:id="u-511.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, pani minister powinna odpowiadać, a nie oceniać.)</u>
          <u xml:id="u-511.7" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani minister, bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-511.8" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przepraszam, że pani przerwałem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Pięknie. To jest niesamowite, szanowni państwo, że zawsze sobie dajecie prawo do obrażania innych, ale kiedy wam się wytknie to, że kogoś obrażacie…</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale pani ma odpowiadać na pytania.)</u>
          <u xml:id="u-512.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">…to jest wielkie oburzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Ale pani nikt się nie pyta, pani poseł. Niech pani się teraz nie odzywa, bo pani nie ma teraz głosu.</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To parlament ocenia rząd.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Ale w tym czasie, kiedy państwo robicie sobie takie zabawy z bardzo poważnych rzeczy, polski rząd podjął już wiele działań osłonowych, na które czekają i z których już korzystają Polacy. To z jednej strony czasowe zmniejszenie obciążeń podatkowych w obrębie czy to energii elektrycznej, czy gazu ziemnego, ciepła, paliw. To wszystko jest od początku 2020 r. Obniżaliśmy m.in. podatek VAT na energię elektryczną i ciepło, gaz ziemny, właściwie do zera, zwalnialiśmy z podatku akcyzowego, wprowadziliśmy dodatek osłonowy, z którego, jak zakładamy, skorzysta blisko 7 mln gospodarstw, wprowadziliśmy również ochronę taryfową, jeśli chodzi o ceny gazu. To są ważne informacje, bo dotyczą nie tylko odbiorców indywidualnych, gospodarstw domowych, ale również szpitali, żłobków, szkół, przedszkoli, kościołów.</u>
          <u xml:id="u-514.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Warto również wskazać, że w toku tej dyskusji, która dzisiaj w pytaniach wybrzmiała, padł taki zarzut: doprowadziliście do kryzysu. To jest zarzut do Prawa i Sprawiedliwości, do rządu, choć doskonale wiecie państwo, że to, co dzisiaj dzieje się na rynku w Polsce, w Europie, ale pewnie i na rynkach światowych nie tylko w zakresie energii, ale i w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego, to tak naprawdę jest wina i skutek działań Rosji i Putina.</u>
          <u xml:id="u-514.2" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Król: Wina Moskwy.)</u>
          <u xml:id="u-514.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Bardzo łatwo jest obciążać rząd Prawa i Sprawiedliwości i bardzo łatwo jest bawić się przy tej okazji, tylko że Polaków dzisiaj te wasze słowa bolą równie mocno jak fakt, że obawiają się tej nadchodzącej zimy. Naszą wspólną odpowiedzialnością jest właśnie to, żeby im pokazać, że poważnie traktujemy te wyzwania i poważnie traktujemy ich obawy. Działania rządu wychodzą naprzeciw tym obawom. A wasze?</u>
          <u xml:id="u-514.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Również wskazaliście państwo, że rzekomo odpuściliśmy OZE. Warto wskazać, że w 2015 r. OZE to było 7 GW. Dzisiaj OZE to 20 GW. Jeżeli ktoś OZE utożsamia wyłącznie z wiatrakami na lądzie, to znaczy, że kompletnie nie rozumie, czym jest OZE.</u>
          <u xml:id="u-514.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Jeśli chodzi o pytania, co z ustawą o wiatrakach, to ustawa jako projekt jest już w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-514.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Wskażę również, że w momencie, kiedy wprowadzaliśmy nowe rozwiązania dla prosumentów, mówiliśmy o fotowoltaice, krytykowaliście nas, a dzisiaj okazuje się, że mieliśmy rację i ci, którzy skorzystali z tego mechanizmu, wyszli na tym bardzo dobrze. Swoją drogą prosumentów w Polsce mamy już ok. 1 mln.</u>
          <u xml:id="u-514.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Warto również wskazać, że dotychczas prześcigaliście się państwo w datach, kto szybciej doprowadzi do odejścia od węgla, składaliście różnego rodzaju obietnice, apelowaliście do Unii, chcieliście być bardzo ambitni, zresztą cała Komisja Europejska chciała być ambitna, stawialiście nam za wzór inne państwa. Dzisiaj to wszystko pokazuje, jak bardzo często wasze słowa rozmijają się z prawdą.</u>
          <u xml:id="u-514.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Warto również w odpowiedzi na te pytania, choć nieliczne, ale część pytań się pojawiła… Było pytanie, czy Unia zawiesiła ETS. Nie, nie zawiesiła, choć polski rząd od dłuższego czasu o to apeluje. Apelowaliśmy również, żeby chociaż dokonano reformy tego systemu, wskazując na system spekulacyjny, na który dotychczas po prostu przymykano oko. Dopiero dzisiaj również Komisja Europejska zaczyna przeglądać na oczy i dostrzegać, że znów Polska miała rację.</u>
          <u xml:id="u-514.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Pytaliście państwo — to było pytanie, jak rozumiem, też z gruntu tych kpiących — o masową wycinkę lasów, że rzekomo coś, ktoś, gdzieś, na jakimś korytarzu usłyszał.</u>
          <u xml:id="u-514.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Szanowni Państwo! Wykorzystam to, że ktoś rzucił taki temat, do jednej kwestii. My od 2020 r., czyli od momentu, kiedy wprowadzono w Komisji Europejskiej strategię do spraw ochrony różnorodności biologicznej, przestrzegamy, że zapisy tej strategii, jeśli zostaną wdrożone, uderzą w przemysł drzewny, przemysł meblarski, uderzą w gospodarkę leśną, jak również nie przysłużą się ochronie przyrody w dobie zmieniającego się klimatu. Państwo wielokrotnie apelowaliście i pytaliście, kiedy wdrożymy strategię i dlaczego jeszcze jej nie wdrożyliśmy. Zapamiętajcie moje słowa, bo potem będziecie pytali, co się stało, że polski przemysł drzewny, polski przemysł meblarski szwankuje.</u>
          <u xml:id="u-514.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Było pytanie o Centralną Ewidencję Emisyjności Budynków. Dotychczas złożono 7,3 mln deklaracji. W tym wykazano, że kotłów gazowych w Polsce jest 2,6 mln. Jeśli chodzi o źródła na paliwa stałe, to jest ich ponad 3,6 mln, w tym na pellet 300 tys., węgiel i inne paliwa węglopochodne 2,9 mln.</u>
          <u xml:id="u-514.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Warto również podkreślić, bo tutaj często pojawiały się te pytania, że dzisiaj węgiel, a co z pozostałymi, z olejem opałowym czy pelletem? Międzyresortowy zespół pracuje również nad rozwiązaniami, które są dedykowane dla tych wskazanych już przeze mnie surowców.</u>
          <u xml:id="u-514.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Było pytanie, dlaczego zawiesiliśmy rozporządzenie dotyczące norm jakości paliw. Ustawa dopuszcza takie działanie na 60 dni w sytuacji, kiedy zagrożone jest bezpieczeństwo energetyczne Polaków, a tak niewątpliwie dzisiaj się dzieje. W związku z tym skorzystaliśmy z tego rozwiązania ustawowego i zawiesiliśmy to rozporządzenie na 60 dni. Jak upłynie ten czas, będziemy weryfikować, czy jest potrzeba, aby zawiesić je na dłuższy czas.</u>
          <u xml:id="u-514.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">Warto również wskazać, że poza rozporządzeniem wciąż aktualne są plany antysmogowe w poszczególnych województwach, choć nie wszystkie województwa takie programy wprowadziły.</u>
          <u xml:id="u-514.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaMałgorzataGolińska">To chyba tak naprawdę tyle, jeśli chodzi o odpowiedź na pytania związane z węglem. A w sprawie merytorycznych kwestii związanych z systemem bankowym i z finansami przekażę głos panu ministrowi Patkowskiemu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-514.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-515.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan minister Piotr Patkowski.</u>
          <u xml:id="u-515.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-515.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A minister Moskwę zdymisjonowano?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie zacząć od kwestii finansowych, bo nie sposób nie skomentować poprawki Platformy Obywatelskiej. Państwo dokonaliście w jednej poprawce dwóch niebywałych rzeczy. Pokazaliście, że absolutnie nie rozumiecie systemu finansowego, proponując w swojej poprawce przekazanie dochodów z tytułu podatku VAT do Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Wydawało się, że w Platformie Obywatelskiej, w której jest co najmniej dwóch byłych wiceministrów finansów, doskonale państwo odróżniacie podatki od opłat i doskonale wiecie, że podatki nie mogą być przeznaczane na ściśle określone cele. To wynika z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, to wynika z wieloletniej praktyki finansowej. Wydawało się, że taka elementarna wiedza jest, natomiast jak pokazuje państwa poprawka, nie macie absolutnie żadnych kompetencji w najprostszych sprawach ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Ale jest jeszcze ciekawsza rzecz w państwa poprawce. Mianowicie wskazujecie, już pomijając kwestię tego podatku VAT… Uwaga, gdzie proponuje Platforma Obywatelska, żeby ten podatek VAT wpłynął? Do Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Dziękuję, że wreszcie państwo po tylu miesiącach przyznaliście, że Fundusz Przeciwdziałania COVID-19 jest normalnym funduszem działającym zgodnie z procedurami ustawowymi.</u>
          <u xml:id="u-516.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-516.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękujemy.)</u>
          <u xml:id="u-516.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Przyznaliście się wreszcie do tego, że rząd PiS nie stosuje żadnych machlojek finansowych, jak to lubicie mówić, tylko wreszcie swoją poprawką zalegitymizowaliście działania, co do których oczywiście nie było żadnych wątpliwości. Ale dobrze, przyznaliście się do tego, każdy ma prawo do poprawy.</u>
          <u xml:id="u-516.5" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Bzdury pan opowiada.)</u>
          <u xml:id="u-516.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Dziękuję za to. Mam nadzieję, że przy okazji dyskusji budżetowej zrezygnujecie państwo z populistycznych tez i poglądów na temat Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Myślę, że pan minister Sebastian Skuza tę poprawkę też wykorzysta, jeśli jednak któremuś z państwa zdarzy się krytykować ten sposób sfinansowania działań ochraniających Polaków przed skutkami inflacji. Sami państwo to proponujecie. W tym zakresie możemy się zgodzić. Dziękuję za to. Ta legitymizacja także ze strony opozycji jest naprawdę ważna.</u>
          <u xml:id="u-516.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Przechodzę do kwestii Prawa bankowego. Wiem, że według państwa kłamstwo powtarzane tysiąc razy jest prawdą.</u>
          <u xml:id="u-516.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Premiera Morawieckiego…)</u>
          <u xml:id="u-516.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Mam wrażenie, że państwo ciągle tych przepisów nie przeczytaliście. To są naprawdę dwie strony. Wiem, że Prawo bankowe jest skomplikowane, ale specjalnie pan przewodniczący Suski zrobił wczoraj przerwę, żeby każdy z tymi poprawkami mógł się zapoznać, żeby każdy mógł zadać pytanie co do ich treści. Niestety część z państwa nie wykorzystała tej przerwy na zapoznanie się z tymi przepisami…</u>
          <u xml:id="u-516.10" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: 3 minuty.)</u>
          <u xml:id="u-516.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">…a na udzielanie kłamliwych wywiadów dla mediów. Niestety przerwa nie została wykorzystana w tym celu, ale warto kilka rzeczy powiedzieć jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-516.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Po pierwsze, ta poprawka, ale też te przepisy, które są w tej ustawie przyjęte przez Radę Ministrów, są wykonaniem zaleceń Komisji Europejskiej, były dyskutowane z Bankowym Funduszem Gwarancyjnym i Komisją Europejską. Tak jak wczoraj zapewniłem państwa na posiedzeniu komisji, dostaniecie stosowne pismo, nie tylko ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów…</u>
          <u xml:id="u-516.13" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-516.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">W terminie, w jakim przekazuje się pisma, pani przewodnicząca. Doskonale pani wie, jakie są to terminy.</u>
          <u xml:id="u-516.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Nie tylko ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów, ale także ze stanowiskiem Bankowego Funduszu Gwarancyjnego i Komisji Nadzoru Finansowego.</u>
          <u xml:id="u-516.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Po drugie, obecne przepisy w żaden sposób nie rozszerzają katalogu podmiotowego dotyczącego tego, kto może brać udział w procedurze resolution. Ten katalog podmiotowy jest dokładnie taki sam od 2016 r. On się nie zmienia. Tak że naprawdę, szanowni państwo, sięgnijcie do przepisów ustawy. Rozumiem kompleks Daniela Obajtka, w ogóle rozumiem zawsze kompleks Platformy Obywatelskiej wobec skutecznych polityków czy biznesmenów, ale naprawdę nie szukajcie państwo czegoś, czego nie ma. Ten katalog podmiotowy był taki od 2016 r. i taki pozostaje. Tutaj nie zmienia się nic ani o kropkę, ani o przecinek. Naprawdę, szanowni państwo, wczytajcie się w te przepisy. Nie ma tam nic kontrowersyjnego. Jest to wykonanie zaleceń Komisji Europejskiej. Jest to usprawnienie procesu. Jest to przede wszystkim zrobienie z polskich instytucji — polskich, nie europejskich — instytucji silnych, które są w stanie reagować na kryzysowe sytuacje, które miejmy nadzieję nie wystąpią, ale zawsze na nie trzeba być gotowym. Każde stabilne, suwerenne państwo to ma. Ma także i będzie miała jeszcze to wzmacniane Rzeczpospolita Polska. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-516.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-516.18" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Obiecał pan…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-517.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł sprawozdawca chce zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-517.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę, pan poseł Rafał Bochenek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#PosełRafałBochenek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Ja tak jeszcze gwoli sprostowania, ponieważ tutaj w trakcie tej bardzo kolorowej dyskusji padło wiele różnych dziwnych zapowiedzi ze strony naszych kolegów z partii opozycyjnych: jakiś program koza plus, farelka plus, wiatrak plus. Chciałbym się zwrócić do Polaków i powiedzieć im jasno i wyraźnie, że dopóki Zjednoczona Prawica rządzi, to my stawiamy na węgiel, węgiel to podstawa naszego miksu energetycznego, podstawa bezpieczeństwa Polski.</u>
          <u xml:id="u-518.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A gdzie on jest? A gdzie on jest?)</u>
          <u xml:id="u-518.2" who="#PosełRafałBochenek">Węgiel będzie zawsze tym surowcem, na którym będziemy opierać naszą gospodarkę. Powiem więcej, dodatek węglowy też będzie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-518.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-518.4" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Nie ma taniego, nie ma drogiego, nie ma żadnego.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-519.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Komisji Finansów Publicznych w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-519.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-519.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-519.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 23., 24. i 25. porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-519.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę teraz pana posła Andrzeja Kosztowniaka o przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 r. oraz projektu uchwały w przedmiocie absolutorium.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKosztowniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-520.1" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKosztowniak">Panie Marszałku! Panie i Panowie Ministrowie! Szanowni Państwo! Mam przyjemność w imieniu Komisji Finansów Publicznych przedłożenia sprawozdania z druku nr 2440 w sprawie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 r., druk nr 2306, oraz wniosku w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów za ten okres.</u>
          <u xml:id="u-520.2" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKosztowniak">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 106 ust. 1 i 2 regulaminu Sejmu, skierowała w dniu 31 maja 2022 r. powyższe sprawozdanie do Komisji Finansów Publicznych w celu jego rozpatrzenia. Ponadto marszałek Sejmu, zgodnie z art. 106 ust. 4 regulaminu Sejmu, skierowała w dniu 15 czerwca 2022 r. przedstawioną przez prezesa Najwyższej Izby Kontroli analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2021 r. oraz opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów, druk nr 2347, do Komisji Finansów Publicznych w celu jego rozpatrzenia. Jednocześnie marszałek Sejmu zaleciła pozostałym komisjom sejmowym rozpatrzenie w zakresie ich właściwości poszczególnych części sprawozdania z wykonania budżetu państwa i analizy Najwyższej Izby Kontroli oraz przekazanie wniosków Komisji Finansów Publicznych.</u>
          <u xml:id="u-520.3" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKosztowniak">Komisja Finansów Publicznych po rozpatrzeniu na posiedzeniach w dniach 21, 22, 23, 29 i 30 czerwca oraz 6 i 7 lipca 2022 r. z udziałem przedstawicieli komisji sejmowych sprawozdania z wykonania budżetu państwa wraz z analizą Najwyższej Izby Kontroli oraz wniosków komisji wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt uchwały.</u>
          <u xml:id="u-520.4" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKosztowniak">Projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 lipca 2022 r. w sprawie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2021 r. oraz w sprawie absolutorium dla Rady Ministrów:</u>
          <u xml:id="u-520.5" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKosztowniak">„I. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjmuje sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-520.6" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKosztowniak">II. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej udziela Radzie Ministrów absolutorium za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-520.7" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKosztowniak">III. Jednocześnie Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zwraca uwagę na nieprawidłowości w wykonaniu budżetu państwa w części 07 — Najwyższa Izba Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-520.8" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKosztowniak">IV. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się także do innych dysponentów poszczególnych części budżetowych o podjęcie działań mających na celu usunięcie nieprawidłowości wskazanych przez Najwyższą Izbę Kontroli”.</u>
          <u xml:id="u-520.9" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKosztowniak">Podczas swoich 14 posiedzeń komisji zaprezentowane zostały opinie poszczególnych posłów, koreferentów i stanowisko Najwyższej Izby Kontroli. Przedstawiciele Izby wskazali m.in. na ustalenia z przeprowadzonych kontroli, zwracając uwagę szczególnie na stwierdzone nieprawidłowości. Członkowie komisji zadawali pytania, odbyła się dyskusja. Składane też były dodatkowe wyjaśnienia przez poszczególnych dysponentów części budżetowych, a na indywidualne prośby członków komisji były przekazywane szczególne informacje oraz zostało podjęte zobowiązanie co do przekazania ich na piśmie w późniejszym terminie. W czasie posiedzeń komisji posłowie poruszali różne kwestie, w tym o charakterze ogólnym i szczególnym.</u>
          <u xml:id="u-520.10" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKosztowniak">Szanowni Państwo! Bardzo serdecznie chciałem podziękować wszystkim za pracę w komisji. Rzeczywiście 14 posiedzeń komisji, kilkadziesiąt godzin wspólnej pracy. Chcę podziękować z jednej strony posłom, którzy wzięli udział w tej w sumie ciężkiej pracy, ale również wszystkim przedstawicielom, dysponentom poszczególnych części budżetowych, Najwyższej Izbie Kontroli i oczywiście Ministerstwu Finansów, które brało czynny udział w pracach na każdym etapie tego sprawozdania i udzielało wyczerpujących odpowiedzi w zakresie przewidzianym w uchwale. Bardzo proszę o poparcie tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-520.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-521.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę teraz prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Mariana Banasia o przedstawienie analizy wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2021 r. oraz opinii w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2021 r. wraz z opinią Kolegium Najwyższej Izby Kontroli w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów za rok 2021. W moim wystąpieniu przedstawię najistotniejsze tezy zawarte w tym dokumencie.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">W 2021 r., podobnie jak rok wcześniej, zastosowano różnorodne rozwiązania, które chociaż zgodne z prawem, to jednak zakłócały przejrzystość i roczność realizacji budżetu państwa. Należało do nich finansowanie ważnych zadań z pominięciem budżetu, ale również korzystanie z operacji, które pozwalają na wykazanie wydatków w innych okresach, niż są faktycznie ponoszone. Dlatego tym właśnie zagadnieniom poświęcę najwięcej czasu.</u>
          <u xml:id="u-522.2" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Wysoki Sejmie! Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że wykonanie ustawy budżetowej na rok 2021 zostało ocenione w formie opisowej. Stwierdzamy, że budżet państwa i budżet środków europejskich zostały wykonane zgodnie z ustawą budżetową na rok 2021. Ustawa ta nie obejmowała jednak wielu istotnych operacji finansowych związanych z realizacją zadań państwa, a mających wpływ na wzrost długu Skarbu Państwa. Tym samym kolejny rok z rzędu zdeprecjonowano znaczenie budżetu jako najważniejszego planu finansowego państwa i podstawowego narzędzia zarządzania finansami publicznymi.</u>
          <u xml:id="u-522.3" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Sprawozdanie Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 r. zostało opracowane według obowiązujących regulacji prawnych, na podstawie danych ujętych w sprawozdaniach poszczególnych dysponentów. Sprawozdanie to przedstawia we wszystkich istotnych aspektach rzetelny obraz dochodów, wydatków, należności i zobowiązań, a także deficytu budżetu państwa. Niemniej jednak sprawozdanie to, tak samo jak ustawa, nie obejmowało wszystkich operacji wpływających na stan finansów państwa.</u>
          <u xml:id="u-522.4" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Najwyższa Izba Kontroli w ramach kontroli wykonania budżetu państwa w 2021 r. dokonała 278 ocen jednostkowych, a więc o 53 więcej niż podczas kontroli wykonania budżetu państwa w 2020 r. W przypadku 70 przeprowadzonych kontroli jednostkowych Najwyższa Izba Kontroli wydała ocenę pozytywną. Jednak liczba tych ocen w strukturze wszystkich ocen w porównaniu z rokiem poprzednim zmalała o prawie 9 punktów procentowych.</u>
          <u xml:id="u-522.5" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Deficyt budżetu państwa wyniósł 26,4 mld zł. Należy przy tym wyraźnie podkreślić, że wynik ten był spowodowany podjęciem przez rząd niestandardowych działań powodujących zaniżenie rzeczywistego wyniku tego budżetu. Ostateczna wysokość deficytu budżetu państwa była zatem zniekształcona i nie odzwierciedlała w pełni stanu nierównowagi finansowej państwa. Na sztuczne zmniejszenie deficytu budżetu państwa w 2021 r. wpłynęło m.in. zlecenie, analogicznie jak w 2020 r., jednostkom spoza sektora finansów publicznych, w tym Bankowi Gospodarstwa Krajowego oraz Polskiemu Funduszowi Rozwoju SA, zadań stanowiących zadania władz publicznych. Podmioty te pozyskiwały środki na działania związane z przeciwdziałaniem negatywnym skutkom epidemii COVID-19 poprzez emisję własnych obligacji o wartości 42 mld zł, 1 mld euro i 400 mln dolarów amerykańskich.</u>
          <u xml:id="u-522.6" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Ponadto na deformowanie wyniku budżetu państwa w 2021 r. niewątpliwie wpływ miały także, podobnie jak w latach ubiegłych, działania polegające na nieodpłatnym przekazywaniu podmiotom spoza sektora finansów publicznych obligacji Skarbu Państwa na kwotę ponad 22 mld zł, w tym m.in. Centralnemu Portowi Komunikacyjnemu 2200 mln, Agencji Rozwoju Przemysłu 2100 mln czy jednostkom publicznej radiofonii i telewizji 1900 mln.</u>
          <u xml:id="u-522.7" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Określenie zatem rzeczywistej wartości deficytu budżetu państwa w 2021 r. wymagałoby stwierdzenia, że poza rachunkiem deficytu budżetu państwa w 2021 r. znalazła się kwota nie mniejsza niż 64,3 mld zł. Ponadto część wydatków budżetu państwa wykazanych w sprawozdaniu Rady Ministrów jako wydatki zrealizowane w 2021 r. w rzeczywistości nie została poniesiona w tym okresie. Jedną z takich operacji było przekazanie w ostatnich miesiącach 2021 r. prawie 45 mld na rachunek funduszy. Środki te pozostały niewykorzystane do końca roku. Operacja ta wpłynęła jednak zwiększająco na deficyt budżetu państwa w 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-522.8" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Analogiczny skutek miało zastosowanie mechanizmu wydatków niewygasających określonych na kwotę 7,6 mld zł. Mechanizm ten co do zasady powinien umożliwiać finansowanie zadań zainicjowanych w danym roku, których zakończenie ma nastąpić w I kwartale roku kolejnego. Rozwiązanie to powinno mieć charakter incydentalny, ponieważ stanowi odstępstwo od zasady roczności budżetu. Tymczasem stało się ono w ostatnich 2 latach powszechne. Co więcej, wydatki niewygasające przeznacza się w dużej mierze na finansowanie zadań, których realizacja rozpoczyna się dopiero w roku następnym. Niejednokrotnie zadania te wprowadza się do planu pod koniec roku. I to właśnie te przypadki były kwestionowane przez Najwyższą Izbą Kontroli. Zastrzeżenia NIK budzi także istotnie wydłużony termin wykonania tych wydatków przypadający na koniec listopada 2020 r. W konsekwencji przez większą część bieżącego roku wykonywane są dwa budżety. Należy też zauważyć, że analogiczny mechanizm zastosowano już w budżecie na rok 2020, gdzie zaplanowano wydatki na zadania przewidziane do realizacji w roku 2021 w wysokości niemal 50 mld zł. Wykonywanie wydatków w innym roku, niż zaplanowano, zaburza nie tylko wielkość wydatków i deficytu budżetu państwa, ale także istotnie ogranicza porównywalność danych w kolejnych latach, istotnie utrudnia analizę efektywności wydatkowania środków publicznych, uniemożliwia też wypowiedzenie się w tym momencie przez Najwyższą Izbę Kontroli o prawidłowości poniesionych wydatków stanowiących blisko 30% deficytu budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-522.9" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Przejawem pomniejszenia znaczenia budżetu jako najważniejszego planu finansowego państwa było zaplanowanie wydatków o znaczącej wartości poza budżetem państwa. Od 2020 r. finansowanie zadań publicznych związanych z zapobieganiem i przeciwdziałaniem skutkom epidemii COVID-19 odbywało się ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 i Polskiego Funduszu Rozwoju. Nie kwestionując celowości udzielenia tej pomocy, zwracamy uwagę, że odbyło się to z pominięciem ustawy budżetowej, choć miało istotny wpływ na deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych oraz na przyrost długu tego sektora. Tym samym podtrzymujemy wyrażoną przed rokiem opinię o konieczności przywrócenia budżetowi państwa odpowiedniej rangi związanej z jego szczególnym charakterem oraz centralną pozycją w systemie finansów publicznych. Pomimo że z konstytucji expressis verbis wynika obowiązek prowadzenia gospodarki finansowej przez Radę Ministrów, to jednak istotną rolę w procesie budżetowym odgrywa również parlament. To w jego gestii znajduje się bowiem autoryzacja środków finansowych państwa, w tym budżetu państwa, przygotowywanych przez Radę Ministrów, a także analiza i ocena funkcjonowania finansów publicznych.</u>
          <u xml:id="u-522.10" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Nie ulega zatem wątpliwości, że państwo nie może istnieć bez budżetu. Konieczność ta wynika z charakteru organizacyjnego budżetu oraz jest konsekwencją obowiązywania zasady legalizmu wyrażonej w art. 7 konstytucji. Ostatecznie zatem budżet państwa stanowi samoistną wartość konstytucyjną, na którą składają się m.in. zasada ciągłości finansów państwa, równowagi budżetowej oraz zupełności budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-522.11" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Za prof. Tadeuszem Grodyńskim, wybitnym znawcą zagadnień budżetowych w okresie II Rzeczypospolitej, powtórzę, że budżet stanowi obowiązującą granicę działalności władzy wykonawczej przez powołaną do tego konstytucyjną władzę ustawodawczą. To ustawa budżetowa jest aktem, z którego większość obywateli winna czerpać wiedzę, jakie zadania publiczne będą realizowane w danym roku budżetowym, zaś sam budżet winieni być postrzegany jako zatwierdzony przez parlament plan finansowy najwyższej rangi. Niestety przedstawiana państwu analiza wykonania budżetu dowodzi, że jest zupełnie inaczej.</u>
          <u xml:id="u-522.12" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Dlatego też w ocenie Izby operacje dokonywane w sektorze rządowym, mające wpływ na zmianę wysokości długu Skarbu Państwa, powinny być co do zasady ujmowane w dochodach i wydatkach budżetu państwa. Zapewniłoby to kontrolę parlamentu, jak również realizację przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wskazujących, że to właśnie budżet państwa jest publicznym planem finansowym obejmującym dochody i wydatki państwa, stanowiącym podstawę prowadzenia jego gospodarki finansowej. To, na co należy jeszcze w tym miejscu zwrócić uwagę, to wciąż rosnąca skala przenoszenia finansowania zadań publicznych do funduszy umiejscowionych poza budżetem państwa, w Banku Gospodarstwa Krajowego. Od obecnego roku w taki sposób za pośrednictwem Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych finansowane będą również zadania związane z modernizacją sił zbrojnych.</u>
          <u xml:id="u-522.13" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Wysoki Sejmie! W 2021 r. odnotowano wzrost wartości państwowego długu publicznego oraz długu sektora instytucji rządowych i samorządowych. Relacje tych wielkości do produktu krajowego brutto ukształtowały się poniżej prognoz i obniżyły się w stosunku do odpowiednich wartości na koniec 2020 r. Sytuacja finansowa Polski była w 2021 r. daleka od równowagi. Relacje zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych do produktu krajowego brutto ukształtowały się w 2021 r. w Polsce wysokości 53,8%.</u>
          <u xml:id="u-522.14" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Na koniec 2021 r. wystąpiła rekordowa różnica między długiem sektora instytucji rządowych i samorządowych obliczanym według metodologii unijnej, a państwowym długiem publicznym ustalanym według zasad krajowych — sięgająca 10% produktu krajowego brutto. Ponadto rok 2021 r. był drugim z rzędu, kiedy różnica ta przekroczyła 200 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-522.15" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Różnica ta była głównie wynikiem ujmowania zobowiązań Banku Gospodarstwa Krajowego zaciągniętych w celu sfinansowania wydatków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 oraz zobowiązań Polskiego Funduszu Rozwoju SA w długu sektora instytucji rządowych i samorządowych i niewliczania ich do państwowego długu publicznego. Ostatecznie dług sektora instytucji rządowych i samorządowych był o prawie 262 mld wyższy niż państwowy dług publiczny.</u>
          <u xml:id="u-522.16" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Warto również podkreślić, że spłata zadłużenia Banku Gospodarstwa Krajowego i Polskiego Funduszu Rozwoju jest gwarantowana przez Skarb Państwa, pomimo że udzielenie tej gwarancji nie zostało objęte limitami określonymi w ustawie budżetowej. Powyższe oznacza, że spod kontroli parlamentu wyłączono kwotę niemal 215 mld zł potencjalnych zobowiązań Skarbu Państwa. Dodać należy, że wykup omawianych obligacji rozpocznie się dopiero w 2024 r. Nie można zatem wykluczyć, że wystąpi wówczas konieczność dofinansowania ich emitentów ze środków Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-522.17" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">W tym miejscu trzeba wyraźnie podkreślić, że to właśnie na podstawie relacji kwoty długu obliczanego według metodologii krajowej, tj. państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto, ustalono w ustawie o finansach publicznych i Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej progi ostrożnościowe 55 i 60% i sankcje za ich nieprzestrzeganie.</u>
          <u xml:id="u-522.18" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Wysoki Sejmie! Pozostałe stwierdzone przez Najwyższą Izbę Kontroli nieprawidłowości odnoszące się do wykonania budżetu w 2021 r. to głównie błędy powtarzające się rokrocznie, w tym dotyczące obszarów rachunkowości, sprawozdawczości czy dochodzenia należności budżetowych. Istotna skala nieprawidłowości wynikała także z nieprzestrzegania przepisów ustawy — Prawo zamówień publicznych.</u>
          <u xml:id="u-522.19" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">W 2021 r. po raz kolejny dokonano reorganizacji w strukturze Rady Ministrów oraz urzędów obsługujących poszczególnych ministrów. Od 2015 r. w 28 z 38 działów administracji rządowej dokonano 83 zmian ministra kierującego danym działem oraz 61 zmian urzędów obsługujących sprawy danego działu. Zmian dokonywano, co do zasady, bez odpowiedniego vacatio legis, w tym często z mocą wsteczną. Zmiany w zakresie obsługi finansowoksięgowej niejednokrotnie nie podążały za zmianami strukturalnymi i następowały ze znaczną zwłoką. Poważnym problemem dotyczącym tego zjawiska była również kwestia inwentaryzacji i przejęcia majątku.</u>
          <u xml:id="u-522.20" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Szczegółowe wyniki kontroli wykonania budżetu państwa w 2021 r. przedstawiliśmy w odrębnych informacjach o wynikach kontroli przekazanych pani marszałek oraz komisjom sejmowym w połowie czerwca br.</u>
          <u xml:id="u-522.21" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Wysoki Sejmie! W 2021 r. nastąpił znaczący wzrost inflacji — do poziomów nienotowanych od dwóch dekad. W grudniu 2021 r. jej roczny wskaźnik sięgnął 8,1% i był najwyższy od listopada 2000 r. Średnioroczne tempo wzrostu ocen konsumpcyjnych w 2021 r. wyniosło 5,1%, kształtowało się ono o 1,6 punktu procentowego powyżej górnej granicy dopuszczalnych odchyleń od celu inflacyjnego, ustalonej w założeniach polityki pieniężnej na rok 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-522.22" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Wpływ na wzrost ocen miały zarówno czynniki zewnętrze, jak i polityka pieniężna Narodowego Banku Polskiego. Skupiała się ona na podtrzymaniu wzrostu gospodarczego kosztem stabilności cen. Rada Polityki Pieniężnej w swoich komunikatach niestety bagatelizowała wpływ zagrożeń inflacyjnych, co prowadziło do powstania nieprawidłowych oczekiwań co do kształtowania się inflacji i przyszłych działań Narodowego Banku Polskiego. Rada Polityki Pieniężnej zweryfikowała swoją niedoszacowaną ocenę zagrożeń inflacyjnych dopiero w październiku 2021 r. Rozpoczęła wówczas cykl podwyżek stóp procentowych. Jednocześnie przyznała, że podwyższona inflacja może być bardziej długotrwałym zjawiskiem niż dotychczas oczekiwano.</u>
          <u xml:id="u-522.23" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Narodowy Bank Polski nie oddziaływał także na ograniczenie nadpłynności sektora bankowego, co sprzyjałoby obniżeniu inflacji w dłuższym okresie. Wysoka nadpłynność sektora bankowego, do której doprowadził m.in. skup aktywów dłużnych przez Narodowy Bank Polski, prowadziła do braku zainteresowania banków podnoszeniem oprocentowania depozytów. Powodowało to spadek realnej wartości oszczędności gospodarstw domowych i przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-522.24" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolegium Najwyższej Izby Kontroli, po zapoznaniu się z analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2021 r., 8 czerwca br. podjęło uchwałę, w której wyraziło pozytywną opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów za 2021 r. Podobnie jak przed rokiem wskazało na konieczność podjęcia działań w celu zwiększenia przejrzystości finansów publicznych. Ponadto Kolegium NIK podkreśliło potrzebę nadania budżetowi państwa rangi centralnego planu finansowego, dzięki czemu będzie on podstawowym narzędziem prezentującym stan nierównowagi finansów publicznych. Ponadto Kolegium NIK uznało za niezbędne zaprzestanie wydawania i publikowania rozporządzeń, które z mocą wsteczną nakładają na organy administracji rządowej i obsługujące je urzędy nowe zadania i obowiązki oraz wprowadzają zmiany w budżecie państwa bez odpowiedniego wyprzedzenia.</u>
          <u xml:id="u-522.25" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliMarianBanaś">Wysoka Izbo! Na koniec tej krótkiej prezentacji najistotniejszych ustaleń opisanych w analizie wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2021 r. chciałbym podkreślić, że Najwyższa Izba Kontroli stosuje przejrzyste i obiektywne kryteria oceny wykonania budżetu państwa, które są publikowane. Wszystkie oceny inne niż pozytywne zostały szczegółowo uzasadnione w przekazanych państwu informacjach. Jeśli przyjęlibyśmy kryteria analogiczne do zastosowanych przez Komisję Finansów Publicznych i Komisję do Spraw Kontroli Państwowej do oceny wykonania budżetu w części 07: Najwyższa Izba Kontroli, wówczas ocena wykonania budżetu państwa w większości części budżetów byłaby, niestety, negatywna. Co za tym idzie, negatywna byłaby ocena realizacji ustawy budżetowej za 2021 r. Tak się jednak nie stało, gdyż Najwyższa Izba Kontroli, mając na uwadze swoją misję i wartości, jakimi są interes publiczny, niezależność, profesjonalizm i wiarygodność, przeprowadziła kontrolę wykonania budżetu państwa w 2021 r. rzetelnie, niezależnie od toczących się na scenie politycznej polemik, i wydała obiektywną ocenę realizacji zarówno budżetu w poszczególnych kontrolach jednostkowych, jak i całej ustawy budżetowej na 2021 r. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-522.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję panu prezesowi.</u>
          <u xml:id="u-523.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę teraz pana posła Tadeusza Cymańskiego o przedstawienie sprawozdania komisji o przedstawionej przez prezesa Rady Ministrów informacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2021 r. przez Skarb Państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-523.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Prezesi! Prezesie Najwyższej Izby Kontroli Panie Marianie Banasiu! Prezesie Narodowego Banku Polskiego Panie Adamie Glapiński! Przypadł mi w udziale zaszczyt i powinność zaprezentowania sprawozdania Komisji Finansów Publicznych dotyczącego informacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2021 r. przez Skarb Państwa, osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. To wszystko jest zawarte w druku nr 2380. Taki jest numer tego dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-524.2" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Przedstawiając tę informację, która ma charakter bardzo konkretny, bardzo suchy, bezemocjonalny, chcę zaprezentować kilka danych, kilka informacji. Przede wszystkim były trzy podstawowe źródła, trzy grupy, trzy formy poręczeń i gwarancji. Pierwsza forma, która jest tradycyjna i właściwie jest corocznie powtarzana, to informacja na podstawie ustawy o poręczeniach i gwarancjach, jeszcze jest z 1997 r. W roku 2021 r. kwota tych gwarancji, poręczeń wyniosła 2785 mln. Zaokrąglam to do milionów.</u>
          <u xml:id="u-524.3" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Druga grupa ma związek z prezentacją sprawozdania izby, z emocjami, które mu towarzyszą, z tym wszystkim, co się dzieje. Mówię o perturbacjach, mówię o ogromnych wydatkach — krytykowanych i niekrytykowanych — związanych z COVID-em. To są ogromne, można powiedzieć, gigantyczne kwoty. Chodzi o ustawę o szczególnych rozwiązaniach, zwaną dawniej ustawą COVID-ową. Myśmy ją zmieniali, myśmy ją dopasowywali do bieżącej sytuacji. Kwota jest bardzo poważna. W ubiegłym roku zostały te gwarancje i poręczenia uruchomione. Pułap wynosił ponad 50 mld zł. Sprawa związana z COVID-em, która miała miejsce — słyszeliśmy to przed chwilą — była bardzo mocno związana z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, z obligacjami, z pieniędzmi, które są poza, co, jak widać, budzi ogromne emocje i staje się paliwem do wielkiej, potężnej, brutalnej walki politycznej. To niestety kładzie się ogromnym cieniem na całą naszą rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-524.4" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Trzecia grupa, czyli ustawa o instytucjach rozwoju. To też jest związane pośrednio z COVID-em. To są pieniądze, które przez Polski Fundusz Rozwoju w poprzednim roku wypłacaliśmy na wsparcie, na podtrzymanie. To było robione szybko i nie było doskonałe. Później, po czasie było widać różne luki. Można to było zrobić lepiej. Myśmy niektórych pominęli. Później to uzupełnialiśmy. W komisji finansów było to na bieżąco ćwiczone. Trzeba wyraźnie powiedzieć, przechodząc do liczb… Chodzi o ustawę o systemie instytucji rozwoju. W ubiegłym roku gwarancje i poręczenia wyniosły ponad 10 mld. Łącznie, to jest bardzo ważna informacja, było to 63,6 mld zł i, co bardzo istotne, łączna wysokość, bo to jest wysokość, która nie tylko jest istotna, ale ona jest właściwie podstawową kwestią, na ile Skarb Państwa, państwo poręczyło i zagwarantowało jakieś środki. I łącznie na koniec ubiegłego roku, na 31 grudnia, wyniosło to 356 mld zł. Co bardzo ważne, w ubiegłym roku nie wydatkowano żadnych środków na spłatę poręczeń i gwarancji.</u>
          <u xml:id="u-524.5" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Co bardzo istotne — bo mówi się o zadłużeniach, mówi się o wskaźnikach, które są również opisane w konstytucji — bardzo ważny jest poziom, wielkość, bo często się używa tego w dyskusjach i w sporach, ale każdy się zgodzi, nawet nie ekonomista, że kluczową wartością i podstawowym kryterium jest odniesienie moich długów — moich długów, Kowalskiego — długów firmy i długów państwa do możliwości spłaty. To jest chyba najważniejsza rzecz. Tu jest ten wskaźnik, który jest zresztą żądany w sprawozdaniach, jak to się ma do PKB. To też nie jest jakiś doskonały wskaźnik, ale on jest bardzo istotny, lepszego póki co nie wymyślono.</u>
          <u xml:id="u-524.6" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Trzeba wyraźnie powiedzieć, że w okresie lat 2020–2021, w ciągu tego roku, ta relacja uległa niewielkiej, ale znamiennej, zauważalnej poprawie. 13,7 to jest… Przepraszam, nastąpił wzrost, ale na granicy 13%. Nie mamy do czynienia z załamaniem, nie mamy do czynienia z jakimś kryzysem. I wreszcie bardzo istotna jest również ocena ryzyka — to się nazywa średnie ryzyko portfela poręczeń i gwarancji. Ono zostało oszacowane na 1,9% na koniec ubiegłego roku.</u>
          <u xml:id="u-524.7" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Patrzę, obserwuję i chciałbym w tym miejscu też powiedzieć, proszę państwa, dotknąć delikatnej kwestii, dlaczego o tym mówimy. Dziękuję zresztą prezesowi za krytyczny głos, bardzo ostry głos, ale nie zanegował faktu danych rzetelnych informacji. Bo czym innym jest przejrzystość, czym innym jest transparentność, czym innym jest prostota, prawda przekazu, żeby każdy mógł wszystko widzieć, a czym innym jest to, co niestety pojawia się często w debacie, w dyskusjach, że mamy jakieś ukrywane pieniądze, że nie ma możliwości zobaczenia, ile jest długów.</u>
          <u xml:id="u-524.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: To pan nie zrozumiał.)</u>
          <u xml:id="u-524.9" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Ale, panie marszałku…</u>
          <u xml:id="u-524.10" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: To pan nie zrozumiał.)</u>
          <u xml:id="u-524.11" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">…proszę mnie wziąć w obronę jako występującego.</u>
          <u xml:id="u-524.12" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Sam pan nie potrafi?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Ale mamy do czynienia z takim towarzystwem. Co ja poradzę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Ja jestem tu już 25 lat i zdarzało się, że mówiłem różne rzeczy, czasami nie do rzeczy nawet, ale nigdy nikt nie kwestionował wolności tego miejsca. Teraz ja mówię.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-526.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale teraz pan…)</u>
          <u xml:id="u-526.3" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Teraz ja mówię, teraz ja mówię. Ja jeszcze powiem rzeczy bardziej dla was niewygodne, ale to za moment, to na deser.</u>
          <u xml:id="u-526.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale co, sprawozdawcą pan jest?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Skowrońska, ostrzegam panią, że będzie pani ukarana za przeszkadzanie panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Tak, ale mówię, ja to ubiorę w szaty sprawozdania. Na razie nic nie powiedziałem. To, co było na posiedzeniu komisji, można sprawdzić — to, co ja tu mówię, i to, co było na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: To proszę swoich opinii nie mówić, tylko to, co było na posiedzeniu komisji.)</u>
          <u xml:id="u-528.2" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">A jeżeli te opinie wygłaszałem? To mam obowiązek teraz je powtórzyć. Poseł Cymański na posiedzeniu komisji powiedział, co następuje. Teraz pani powiem, co powiedział Cymański, i co powiedziała pani poseł. Naprawdę, nie przesadzajmy. Spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-528.3" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: My jesteśmy z jednego okręgu wyborczego, to mi pan powie potem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł, proszę nie przeszkadzać panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Z informacji, która była analizowana, wynika, że zapisane kwoty górnego limitu — one są potencjalnie zapisane w ustawie budżetowej — w roku 2020 i 2021 były identyczne. Były ustalone na poziomie 500 mld. I to są kwoty na wypadek wielkich nieszczęść i również kryzysów ekonomicznych, zwłaszcza finansowych. Wtedy na zasadzie pewnego bezpieczeństwa przyjmuje się, że w danym roku takie kwoty mogłyby być. Ale rzeczywistość jest taka — bo z faktami się nie dyskutuje, nikt nie zaprzecza faktom — że poszły bardzo duże środki wsparcia i pomocy poprzez system kredytów, obligacji Banku Gospodarstwa Krajowego i z Polskiego Funduszu Rozwoju. To jest niezbite, to jest rzeczywiste. W tym momencie te gwarancje, które były udzielone i obciążają ten limit, były na poziomie ponad 0,5% w roku 2020 i ponad 1% w roku 2021.</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Dla pełnego obrazu jestem zobowiązany powiedzieć również, jak się kształtowała ocena ryzyka udzielonych poręczeń i gwarancji. Struktura tych 350 przywołanych przeze mnie miliardów poręczeń i gwarancji jest następująca: krajowe — to jest sytuacja bardziej pożądana — 243 mld, natomiast zagraniczne wyniosły 112 mld zł. Ocena tego ryzyka była taka, że niskie ryzyko tych gwarancji i poręczeń obejmowało 95% gwarancji, natomiast średnie, w tej drugiej grupie, drugiej kategorii — 4,74. Co to znaczy? Że w tym momencie ocena ryzyka udzielonych poręczeń i gwarancji jest niska, nie ma powodu do wielkiego niepokoju. Ale wiadomo, że zawsze trzeba patrzeć perspektywicznie, ostrożnościowo, mamy tego świadomość. Natomiast nie ma powodu, żeby podnosić larum, żeby przedstawiać armagedon, żeby straszyć, żeby mówić niestworzone rzeczy. Chyba nie nadużywam w tym momencie roli posła sprawozdawcy, że o tym mówię.</u>
          <u xml:id="u-530.2" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Śledzę kątem oka i widzę, że bardzo istotne jest jeszcze… O tym była mowa, to trzeba podkreślić, jako bez wątpienia wspólny chyba sukces, bo wszyscy to popierali. Otóż mechanizmy wsparcia dla przedsiębiorców poprzez Bank Gospodarstwa Krajowego, zwłaszcza dotyczące programu wspierania przedsiębiorczości, to jest niebagatelna liczba, ponad 100 tys. gwarancji na łączną kwotę 37 mld zł. Bardzo ważne jest to, że to był prosty system, nieskomplikowany i wielu przedsiębiorców mogło z niego korzystać poprzez bank kredytujący. To jest rzecz niekwestionowana. W tym mechanizmie, w tej kwocie i w tej pomocy państwa leży m.in. odpowiedź, dlaczego gospodarka nie uległa załamaniu i pomimo bardzo bolesnych skutków udało nam się utrzymać wysoki poziom zatrudnienia. Również ten dylemat, czy jednak bronić pieniądza, czy chronić gospodarkę, to jest dylemat nierozwiązywalny. Ale myślę, że dobrze się stało, że udało nam się ocalić przyzwoite tempo wzrostu gospodarczego i utrzymania miejsc pracy. W tej sytuacji dzisiaj to jest nieocenione.</u>
          <u xml:id="u-530.3" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">I przechodząc do finiszu, chcę powiedzieć, że na posiedzeniu komisji była też mowa o praktyce tworzenia funduszy poza budżetem. Zdaniem opozycji jest to proceder, który czasami nabierał takiego kryminalnego posmaku. Tymczasem w czasie dyskusji na posiedzeniu komisji finansów zwrócono uwagę, że nie jest to żadne odkrycie Ameryki i typowa polska nowość, typowa dla Zjednoczonej Prawicy. To praktyka stosowana na bardzo szeroką skalę. Jako sprawozdawca mam obowiązek przypomnieć o kraju, który ma wielkie osiągnięcia demokratyczne i potężną gospodarkę. To jest właśnie nasz zachodni sąsiad. Konkretne dane. Kilkadziesiąt funduszy poza budżetem na łączną kwotę 212 mld euro, to jest do sprawdzenia, co stanowi 6% PKB, uwaga, nie licząc świeżo utworzonego funduszu dla Bundeswehry wynoszącego ponad 100 mld.</u>
          <u xml:id="u-530.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale tego nie było w sprawozdaniu.)</u>
          <u xml:id="u-530.5" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Była mowa. Proszę sprawdzić, czy było nagranie.</u>
          <u xml:id="u-530.6" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Gosek: Ale to nie jest bazar. Nie jest pani na targu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Nieuważnie pani słuchała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Nie takie rzeczy na tej sali się dzieją i działy. Jeżeli ma to związek, a ma, ogromny, z meritum dyskusji, to jest to szlachetne przeinaczenie, pozytywne i potrzebne. Tu, na tej sali, nie musimy się wstydzić. Wstydzić się musimy agresji, a nie merytorycznego fragmentu.</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-532.2" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">To jest po prostu fakt, to jest fakt. Chyba dobrze teraz powiedziałem?</u>
          <u xml:id="u-532.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Uczymy się demokracji.)</u>
          <u xml:id="u-532.4" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">Czy to nie rzuca światła? Czy to nie pozwala spojrzeć na te wydarzenia trochę inaczej?</u>
          <u xml:id="u-532.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie, proszę pana.)</u>
          <u xml:id="u-532.6" who="#PosełSprawozdawcaTadeuszCymański">I jeszcze jedna uwaga na sam koniec, myślę, bo to też trzeba powiedzieć. To było chyba w różnych momentach przytaczane. Musimy jednak, patrząc na to wszystko i dokonując oceny naszych działań, nie dlatego, żeby tłumaczyć i usprawiedliwiać wszystko, bo my też popełniamy zaniechania i błędy, powiedzieć, że to wszystko działo się w ekstraordynaryjnych czasach, w skrajnej sytuacji, w sytuacji ogromnego zagrożenia COVID-em, perturbacji na rynkach światowych, już nie mówię o obecnych wydarzeniach, w dodatku w momencie bardzo brutalnej walki politycznej. Chcę powiedzieć, że to naprawdę rzutuje. Ja tu jestem od 1997 r. My nie aniołki, ale naprawdę moglibyśmy troszeczkę poprawić i podnieść poziom naszej dyskusji. Wszyscy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-532.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-532.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Moglibyście.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę prezesa Narodowego Banku Polskiego pana Adama Glapińskiego o przedstawienie sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2021 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak co roku mam zaszczyt przedstawić państwu sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej oraz sprawozdanie z działalności NBP. W obu dokumentach przedstawiono ustawowe działania realizowane przez bank centralny w ubiegłym roku. Omówię pokrótce najważniejsze z nich, zaczynając od polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-534.1" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Przypomnę na wstępie, że Narodowy Bank Polski realizuje politykę pieniężną zgodnie z konstytucją, ustawą o NBP oraz uchwalanymi co roku założeniami polityki pieniężnej. Podstawowym celem polityki pieniężnej jest utrzymanie stabilności cen. Jednocześnie polityka pieniężna jest prowadzona w taki sposób, aby sprzyjać utrzymaniu zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz stabilności systemu finansowego. Strategia polityki pieniężnej od lat opiera się na koncepcji średniookresowego celu inflacyjnego. Założenia polityki pieniężnej wskazuje się explicite, że ze względu na szoki makroekonomiczne i finansowe inflacja może okresowo kształtować się powyżej lub poniżej celu oraz że reakcja polityki pieniężnej na szok jest elastyczna i zależy od ich przyczyn oraz oceny trwałości ich skutków. To istotne, gdyż prawie od 3 lat polska gospodarka zmaga się z bezprecedensowymi zaburzeniami, początkowo wywołanymi pandemią, a obecnie wojną w Ukrainie. Szoki te są ogromnym wyzwaniem na wielu polach, w tym także dla polityki pieniężnej, ponieważ potęgują amplitudę zmian makroekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-534.2" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Pozwolą państwo, że przypomnę, że w pierwszych kwartałach 2021 r. polska gospodarka dopiero odrabiała pandemiczne straty, a niepewność co do dalszego przebiegu pandemii stanowiła istotny czynnik ryzyka dla trwałości ożywienia gospodarczego. Inflacja kształtowała się wówczas na poziomie zgodnym z celem NBP, choć w kolejnych kwartałach podobnie jak w innych krajach stopniowo się zwiększała. Do wzrostu inflacji przyczyniały się wtedy głównie czynniki pozostające poza wpływem krajowej polityki pieniężnej, przede wszystkim wzrost cen surowców na rynkach światowych oraz globalne zaburzenia podażowe, a także czynniki regulacyjne.</u>
          <u xml:id="u-534.3" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Biorąc pod uwagę naturę większości czynników podwyższających dynamikę cen w pierwszych trzech kwartałach ubiegłego roku, racjonalnie oceniano, że po przejściowym wzroście inflacji obniży się ona w 2022 r. Powtórzę to zdanie: biorąc pod uwagę naturę większości czynników podwyższających dynamikę cen w pierwszych trzech kwartałach ubiegłego roku, w pełni racjonalnie oceniano, że po przejściowym wzroście inflacji obniży się ona w 2022 r. Wskazywały na to dostępne prognozy nie tylko Narodowego Banku Polskiego, ale także najpoważniejszych instytucji międzynarodowych, w tym Międzynarodowego Funduszu Walutowego i jego specjalnej misji do Polski. W tych warunkach Rada Polityki Pieniężnej, słusznie z punktu widzenia ówczesnej wiedzy, utrzymywała stopy procentowe NBP na niezmienionym poziomie. Słusznie z punktu widzenia ówczesnej wiedzy, a nie z punktu widzenia wiedzy dzisiejszej, po 2 latach, kiedy wiemy, co się stało.</u>
          <u xml:id="u-534.4" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Dlatego też całkowicie niesłuszne są zarzuty, że NBP zbyt późno rozpoczął cykl zacieśniania polityki pieniężnej. W świetle ówczesnej wiedzy nie byłoby to słuszne i racjonalne. Dopiero w okresie poprzedzającym posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej NBP w październiku 2021 r. perspektywy inflacji istotnie się zmieniły, w szczególności ponownie silnie wzrosły globalne ceny surowców, głównie energetycznych, a także surowców rolnych. Przyczyniło się to do wzrostu prognozowanej inflacji oraz wydłużenia przewidywanego okresu występowania podwyższonej dynamiki cen. Jednocześnie napływające informacje wskazywały, że następna fala pandemii będzie już miała ograniczony wypływ na koniunkturę, że nie będzie masowych lockoutów. W konsekwencji znacznie wzrosło ryzyko, że w średnim okresie, czyli mniej więcej 2 lat, dynamika cen utrwali się na poziomie wyższym od celu inflacyjnego. W tej sytuacji, aby ograniczyć to ryzyko, natychmiast od października 2021 r. systematycznie zacieśniana jest polityka pieniężna. W szczególności istotnie podwyższyliśmy stopy procentowe NBP. Stopa referencyjna wzrosła łącznie o 6,4 punktu procentowego, do poziomu 6,5% obecnie. Ponadto przywróciliśmy stopę rezerwy obowiązkowej do poziomu sprzed pandemii i zakończyliśmy skup obligacji na rynku wtórnym. W ostatnich kwartałach prowadzimy więc bardzo zdecydowane działania na rzecz ograniczenia inflacji.</u>
          <u xml:id="u-534.5" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Choć zacieśnienie monetarne ogranicza i będzie ograniczać inflację, to podobnie jak w innych krajach jest ona dzisiaj wysoka, bo została podbita przez silne wzrosty cen na globalnych rynkach surowców oraz zaburzenia w globalnej produkcji i handlu międzynarodowym. Podkreślam tu słowo „globalne”, bo są to czynniki wykraczające poza krajowe uwarunkowania związane początkowo z pandemią, a obecnie nasilane przez rosyjską agresję na Ukrainę i powodujące wzrosty cen na całym świecie. Warto przypomnieć, że w strefie euro inflacja jest obecnie najwyższa w historii. W Stanach Zjednoczonych i w Wielkiej Brytanii inflacja jest najwyższa od 40 lat. W większości krajów naszego regionu inflacja jest dwucyfrowa i wyższa niż w Polsce, także w tych krajach, które wcześniej zaczęły zacieśniać politykę pieniężną i wcześniej podniosły stopy procentowe, i to się okazało bez znaczenia.</u>
          <u xml:id="u-534.6" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Warto jednak pamiętać, że choć inflacja wszędzie jest wysoka, to już wzrost ekonomiczny — niekoniecznie. Polska gospodarka jako jedna z niewielu w regionie, tej wielkości jedyna w regionie, może się poszczycić tym, że z nawiązką odrobiła pandemiczne straty. Do dzisiaj nie ma to miejsca w najważniejszych krajach europejskich. Przypomnę, że wzrost PKB w I kwartale tego roku wyniósł 8,5%, a polski PKB przekroczył, uwaga, o ponad 8% poziom sprzed pandemii, przy bardzo niskim bezrobociu, praktycznie bez bezrobocia, i korzystnej sytuacji na rynku pracy. To wielki sukces wszystkich Polek i Polaków, wielki sukces trochę za mało na co dzień doceniany, ale doceniany za granicą. Wprawdzie w kolejnych kwartałach prognozowane jest znaczące obniżenie dynamiki PKB, tak jak wszędzie, w całej Europie i na świecie, ale już w drugiej połowie przyszłego roku oczekiwane jest ponowne przyspieszenie wzrostu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-534.7" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Wobec przedstawionych uwarunkowań w bieżącym roku NBP kontynuował zacieśnianie polityki pieniężnej, ponieważ naszym priorytetem jest obniżenie inflacji. Warto jednak pamiętać, że obniżenie inflacji, jaką wywołały silne szoki podażowe, musi następować stopniowo, szczególnie gdy spodziewane jest zasadnicze spowolnienie wzrostu gospodarczego, tak aby nie generowało to nadmiernych kosztów społecznych, a przede wszystkim znaczącego bezrobocia. Dlatego polityka pieniężna nadal będzie prowadzona w odpowiedzialny sposób, mianowicie w taki sposób, aby ograniczała inflację i jednocześnie sprzyjała utrzymaniu zrównoważonego wzrostu gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-534.8" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przejdę teraz do pozostałych ważnych obszarów działalności NBP, zaczynając od wspierania stabilności systemu finansowego. Stabilny system finansowy, w szczególności stabilny sektor bankowy, jest warunkiem koniecznym do realizacji celu inflacyjnego, jak również do utrzymania zrównoważonego długookresowego rozwoju gospodarczego. W 2021 r. źródłem zagrożeń stabilności finansowej pozostawały ekonomiczne następstwa pandemii COVID-19. Zagrożenia te okazały się ostatecznie mniej dotkliwe dla gospodarki i sektora bankowego, niż początkowo przewidywano. Straty kredytowe w ubiegłym roku wyraźnie spadły i nie potwierdziły się obawy o nadmierne zacieśnienie akcji kredytowej przez banki. Działania NBP i rządu podjęte w 2020 r. i kontynuowane w ubiegłym roku skutecznie wsparły sektor bankowy.</u>
          <u xml:id="u-534.9" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">W minionym roku wyzwaniem dla banków pozostawały również koszty ryzyka prawnego związanego z walutowymi kredytami hipotecznymi. NBP pozytywnie ocenia aktywną postawę banków, tworzenie rezerw na ryzyko prawne walutowych kredytów mieszkaniowych oraz oferowanie kredytobiorcom ugód. Działania te sprawiają, że sektor bankowy staje się bardziej odporny na finansowe skutki tego ryzyka. W tym roku do wyzwań dla banków dołączyły konsekwencje wzrostu inflacji i stóp procentowych wzmocnione przez możliwe negatywne skutki wojny w Ukrainie. Rosnące stopy procentowe różnie oddziałują na stabilność finansową.</u>
          <u xml:id="u-534.10" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Pozytywnym rezultatem jest obserwowane już w ubiegłym roku ograniczenie dynamiki kredytu hipotecznego, która wcześniej była oceniana przez Komitet Stabilności Finansowej jako możliwe źródło nierównowagi na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Wyższe stopy procentowe sprzyjały również stopniowej odbudowie rentowności sektora bankowego po okresie pandemii. Dzięki temu zwiększyła się zdolność banków do absorpcji przyszłych szoków, np. ekonomicznych konsekwencji wojny w Ukrainie, które są trudne do przewidzenia.</u>
          <u xml:id="u-534.11" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Wzrost kosztu obsługi kredytu może jednak spowodować materializowanie się ryzyka kredytowego banków. Dotyczy to w szczególności osób mających kredyty mieszkaniowe o długim okresie spłaty i oprocentowaniu opartym na zmiennej stopie procentowej. Nie ma wątpliwości, że wzrosło obciążenie budżetów zadłużonych gospodarstw domowych. Pojawiające się w mediach, a także w polityce, w sferze politycznej oceny zagrożeń z tym związanych uznaję jednak zdecydowanie za przesadzone. Około 4/5 kredytów hipotecznych zostało udzielone przed okresem historycznie najniższych stóp procentowych. Tylko 1/5 kredytów została udzielona w okresie szczególnie niskich stóp procentowych, a wszystkie banki wymagały od kredytobiorców buforów dochodowych zabezpieczających ich zdolność do obsługi zadłużenia nawet przy wyższych stopach procentowych, niż to ma miejsce w tej chwili. Nie zapominajmy również, że od momentu zaciągnięcia tych zobowiązań nastąpił relatywnie wysoki wzrost wynagrodzeń, co w dużym stopniu rekompensuje efekt wyższych rat. Dlatego wzrost kosztu kredytu nie musi automatycznie wywoływać problemów z jego spłatą, co widać w statystykach. Biorąc pod uwagę te okoliczności, Narodowy Bank Polski przedstawił opinię, że rządowe wsparcie finansowe powinno się ograniczyć tylko do tych kredytobiorców, którzy go faktycznie potrzebują — rządowe, ale sfinansowane przez ustawy, sfinansowane przez banki — a nie powinno być dla wszystkich, tak jak to nastąpiło. Uważamy, że Fundusz Wsparcia Kredytobiorców jest odpowiednim mechanizmem, który to zapewnia.</u>
          <u xml:id="u-534.12" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: A my tę ustawę napisaliśmy.)</u>
          <u xml:id="u-534.13" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Zdaniem NBP lepsze ukierunkowanie wsparcia zmniejszyłoby pokusę nadużycia, ograniczyło koszty banków, a także byłoby korzystniejsze dla budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-534.14" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ubiegłym roku mimo utrzymującej się w kraju sytuacji epidemicznej nie odnotowano zwiększonego wzrostu zapotrzebowania na gotówkę, jak to miało miejsce w 2020 r. Wartość pieniądza gotówkowego w obiegu według stanu na koniec 2021 r. wyniosła 355,6 mld zł, co oznacza wzrost o 10,5% w porównaniu ze stanem sprzed roku. Wzrost wartości pieniądza gotówkowego w obiegu w 2021 r. wiązał się przy tym ze zwiększeniem podaży pieniądza w gospodarce UE. Natomiast w 2022 r. wartość gotówki w obiegu zwiększyła się silniej, co wynikało z większego zapotrzebowania rynku na pieniądz w postaci fizycznej po agresji Rosji na Ukrainę i powstaniu swego rodzaju daleko idącego zaniepokojenia, można powiedzieć, paniki ze strony ludności. Kulminacja pobrań z NBP, a więc pobrań przez klientów z banków komercyjnych, nastąpiła na przełomie lutego i marca, a ich skala znacznie przewyższyła zapotrzebowanie na gotówkę, które obserwowaliśmy w początkowym okresie pandemii — znacznie przekroczyła. Jednak pomimo ponadprzeciętnego zapotrzebowania społecznego na gotówkę Narodowy Bank Polski zaspokajał te potrzeby w pełnym zakresie. I to miałem na myśli, mówiąc kiedyś publicznie, że mamy nieprzebrane zasoby gotówki. Te nieprzebrane zasoby oczywiście są zliczalne, przebrane, ale nigdy ich nie zabraknie, tak aby klienci mogli wypłacić swoje pieniądze z banków i niepotrzebnie ulegają panice. I nadal mogę to powtórzyć.</u>
          <u xml:id="u-534.15" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska)</u>
          <u xml:id="u-534.16" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-534.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani marszałek teraz już jest.)</u>
          <u xml:id="u-534.18" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na koniec 2021 r. oficjalne aktywa rezerwowe Narodowego Banku Polskiego stanowiły równowartość 146,6 mld euro, co pozwala na zachowanie właściwego poziomu powszechnie stosowanych wskaźników adekwatności rezerw i zaspokojenie potencjalnych potrzeb bilansu płatniczego w sytuacjach kryzysowych. Nasze rezerwy są o wiele, wiele większe niż wymagane. Istotną częścią rezerw dewizowych jest obecnie, jak państwo wiedzą, zasób złota monetarnego, który na koniec 2021 r. wyniósł 230,8 t, czyli ok. 8% aktywów rezerwowych.</u>
          <u xml:id="u-534.19" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Priorytetem NBP w zarządzaniu rezerwami dewizowymi jest zapewnienie wysokiego stopnia bezpieczeństwa inwestowanych środków oraz ich właściwej płynności. Dopiero po spełnieniu tych warunków podejmowane są działania mające na celu podwyższenie dochodowości rezerw w długim okresie. Służy temu m.in. zdywersyfikowana struktura walutowa i inwestycyjna. Mają być przede wszystkim bezpieczne i płynne, a dopiero potem właściwie ulokowane, z punktu widzenia rentowności.</u>
          <u xml:id="u-534.20" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">W 2021 r. Narodowy Bank Polski zwiększył dywersyfikację rezerw, rozpoczynając inwestycje w dolarach kanadyjskich, a także uzyskując ekspozycję na rynku akcji — USA, strefy euro i Wielkiej Brytanii. Dodatkowo podjęto decyzję o stopniowym zwiększaniu zaangażowania w instrumenty finansowe służące realizacji celów zrównoważonego rozwoju, w tym w zielone obligacje. Na koniec 2021 r. instrumenty te stanowiły ok. 0,6% rezerw walutowych, czyli na poziomie oczekiwanym i akceptowanym przez instytucje międzynarodowe, w tym Europejski Bank Centralny.</u>
          <u xml:id="u-534.21" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">W 2021 r. stopa zwrotu z rezerw walutowych obliczona w złotych wyniosła 4,2%, co wynikało z aprecjacji większości walut rezerwowych względem złotego. W sytuacji spadku cen obligacji rządowych, co następuje w wyniku inflacji, stopa zwrotu z rezerw obliczona w walucie instrumentu wyniosła natomiast minus 1,3.</u>
          <u xml:id="u-534.22" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na koniec mam zaszczyt poinformować, że w 2021 r. Narodowy Bank Polski wypracował zysk w wysokości 11 mld zł. Zgodnie z ustawą o NBP 15 czerwca tego roku bank centralny przekazał do budżetu państwa 95% tej kwoty, czyli 10 400 mln zł, natomiast pozostała część zysków zwiększyła fundusz rezerwowy NBP.</u>
          <u xml:id="u-534.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-534.24" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Dziękuję państwu za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Andrzeja Szlachtę o przedstawienie sprawozdania komisji w sprawie sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2021 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejSzlachta">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panowie Prezesi! Państwo Ministrowie! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko wobec sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2021 r. wraz ze stanowiskiem Komisji Finansów Publicznych. Sprawozdanie obejmuje realizację przez Narodowy Bank Polski jako centralny bank państwa ustawowych zadań w 2021 r. w obszarze polityki pieniężnej państwa, działań na rzecz stabilności systemu finansowego, działalności emisyjnej, zarządzania rezerwami dewizowymi, działalności dewizowej, działań na rzecz systemu płatniczego, obsługi Skarbu Państwa, działalności analityczno-badawczej, statystycznej, edukacyjnej i informatycznej oraz współpracy międzynarodowej. Sprawozdanie obejmuje również działalność legislacyjną wewnętrzną oraz przegląd sytuacji majątkowo-finansowej i kapitałowej oraz wynik finansowy za 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejSzlachta">Rok sprawozdawczy obejmował zadania NBP w warunkach pandemii COVID-19, które były adekwatne do związanych z tym wyzwań, przed którymi stanęła polska gospodarka. Tu mam taką dygresję dotyczącą pryncypialnego wystąpienia pana prezesa NIK, że tych obiektywnych zjawisk nie zauważono przy ocenie wykonania budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-536.2" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejSzlachta">Głównym celem polityki pieniężnej w 2021 r. było utrzymanie stabilności cen przy jednoczesnym wspieraniu zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz stabilności systemu finansowego. Narodowy Bank Polski, prowadząc politykę pieniężną, nadal wykorzystywał strategię celu inflacyjnego, mówił o tym pan prezes, była o tym mowa również w Komisji Finansów Publicznych. Decyzje w zakresie polityki pieniężnej były podejmowane na podstawie dostępnych informacji z uwzględnieniem oceny dotyczącej przyczyn i trwałości szoków wpływających na procesy inflacyjne, a także oceny dotyczącej trwałości ożywienia gospodarczego po pandemicznej recesji.</u>
          <u xml:id="u-536.3" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejSzlachta">Warto przypomnieć, że w I półroczu 2021 r. polska gospodarka odrabiała pandemiczne straty, jednak kolejne fale pandemii nadal wpływały na koniunkturę i były istotnym czynnikiem ryzyka dla trwałości i ożywienia gospodarczego. Na początku 2021 r. inflacja kształtowała się na poziomie zgodnym z przyjętym celem inflacyjnym Narodowego Banku Polskiego, o czym mówił już pan prezes, jednak w kolejnych kwartałach następował, podobnie jak w innych krajach na świecie, stopniowy wzrost dynamiki cen. Do wzrostu inflacji w 2021 r., która w stosunku do roku 2020 wzrosła o 5,1%, przyczyniły się głównie czynniki zewnętrzne, w tym przede wszystkim wzrost cen surowców na rynkach światowych oraz globalne zaburzenie podażowe, a także wzrosty opłat za wywóz odpadów oraz wzrost cen energii elektrycznej.</u>
          <u xml:id="u-536.4" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejSzlachta">W tych warunkach, uwzględniając dostępne prognozy NBP, instytucji międzynarodowych oraz analityków rynkowych, Rada Polityki Pieniężnej utrzymywała w pierwszych trzech kwartałach 2021 r. stopy procentowe na niezmiennym poziomie. W ten sposób polityka pieniężna wspierała ożywienie gospodarcze popandemicznej recesji, a jednocześnie dążyła do utrzymania stabilności cen w średnim okresie. W ostatnich miesiącach 2021 r. uwarunkowania makroekonomiczne polityk pieniężnych zmieniły się istotnie. Na rynkach światowych nastąpił silny wzrost cen surowców, przede wszystkim energetycznych, oraz artykułów rolnych. Nastąpiły też zakłócenia w globalnych sieciach dostaw. W konsekwencji znacząco podwyższono prognozy inflacji na kolejne kwartały, przez co wzrosło ryzyko kształtowania się inflacji powyżej celu inflacyjnego Narodowego Banku Polskiego. Z tych uwarunkowań w IV kwartale 2021 r. Rada Polityki Pieniężnej trzykrotnie podwyższała stopy procentowe NBP, a pod koniec 2021 r. zakończono skup obligacji w ramach strukturalnych operacji otwartego rynku.</u>
          <u xml:id="u-536.5" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejSzlachta">W 2021 r. Narodowy Bank Polski skupił na rynkach wtórnych obligacje o łącznej nominalnej wartości blisko 37 mld zł wobec 107 mld w roku 2020. Również w 2021 r. utrzymywała się nadpłynność sektora bankowego, której skala była wyższa aniżeli w roku 2020. Poziom środków pozostających w dyspozycji sektora bankowego przekraczających wymagany poziom rezerwy obowiązkowej wyniósł w grudniu 2021 r. średnio blisko 254 mld zł i był wyższy o ponad 70 mld zł aniżeli w roku 2020. W 2021 r. wartość pieniądza gotówkowego w obiegu wzrosła o 10,5% i na koniec grudnia 2021 r. wyniosła ponad 355 mld zł. Oznacza to, że dynamika przyrostu wartości gotówki w obiegu wróciła do poziomu sprzed pandemii. Prowadzona przez Narodowy Bank Polski obsługa bankowa budżetu państwa przyczyniła się do zapewnienia bezpieczeństwa i płynności rozliczeń środków sektora finansów publicznych. Wynik finansowy za 2021 r. — jak wspomniał pan prezes — wyniósł 11 mld zł, a na jego poziom wpływ miały przede wszystkim dodatni wynik z różnic kursowych walut obcych i cen złota oraz dodatni wynik z prowadzonej polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-536.6" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejSzlachta">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Na dobre wykonanie budżetu państwa za 2021 r., tj. na ponad 0,5-bilionowe wydatki, na wzrost dochodów z CIT, PIT i VAT, obniżenie deficytu z 40,5 mld zł do 26,4 mld, czyli o 35% w stosunku do planu, oraz na obniżenie państwowego długu publicznego do 43,8% PKB pozytywny wpływ miała również polityka pieniężna Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-536.7" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejSzlachta">Komisja Finansów Publicznych na posiedzeniu w dniu 22 czerwca 2022 r. zapoznała się ze sprawozdaniem z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2021 r. Przeprowadziła obszerną, merytoryczną dyskusję, podczas której wysłuchała wyjaśnień i odpowiedzi na szereg zadanych pytań przez państwa posłów. Sprawozdanie komisji jest zawarte w druku nr 2365. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-536.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-537.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Sejm ustalił w łącznej dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 47 do 4 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-537.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-537.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pan poseł Andrzej Kosztowniak.</u>
          <u xml:id="u-537.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Pani Minister! Państwo Ministrowie! Mam przyjemność w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko wobec sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia oraz w sprawie absolutorium dla Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-538.2" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Na początku mojej wypowiedzi powiem, że ono będzie bez dwóch zdań pozytywne, i postaram się wspólnie z koleżankami i kolegami to uzasadnić.</u>
          <u xml:id="u-538.3" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o warunki realizacji budżetu państwa w 2021 r., to realizacja ubiegłorocznego budżetu przebiegała w warunkach ożywienia gospodarczego na całym świecie, zmiennej sytuacji pandemicznej i narastającej presji inflacyjnej, m.in. na skutek wzmożonego popytu w okresie przymusowego lockdownu, ograniczonej podaży wynikającej z zerwania łańcuchów dostaw i opóźnień w produkcji niektórych towarów i komponentów oraz ograniczenia wydobycia niektórych surowców, a także następujących problemów z możliwością przewozu na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-538.4" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Po spadku światowego produktu PKB w 2020 r. o 3,3% na skutek pandemii COVID-19 w 2021 r. nastąpił szybki powrót gospodarki światowej na ścieżkę wzrostu. Niemniej jednak w Unii Europejskiej recesja była zdecydowanie silniejsza — na poziomie 5,9% PKB na minusie w 2020 r., a ożywienie słabsze w 2021 r. w stosunku do świata i było na poziomie 5,4% PKB. Polska była w grupie krajów, w których kryzys gospodarczy miał relatywnie łagodny przebieg. O ile w 2020 r. odnotowano u nas spadek PKB wynoszący 2,2%, o tyle w 2021 r. od II kwartału gospodarka dynamicznie się rozwijała, w wyniku czego roczny wzrost PKB wyniósł aż 5,9%. Był to wynik bardzo dobry na tle wszystkich gospodarek europejskich, już nie licząc tych europejskich gospodarek średnich i dużych. Procesy makroekonomiczne takie jak zmiany w otoczeniu zewnętrznym i zmiany na rynku pracy przebiegały w ubiegłym roku na ogół korzystnie dla polskiej gospodarki. Stopa bezrobocia wyniosła, szanowni państwo, tylko 5,4% wobec zakładanej pierwotnie w wysokości 7,5%. Była ona też dużo niższa niż w strefie euro, w której wyniosła 7%. Wyższe od planowanego było również zatrudnienie. Rosły wynagrodzenia. Przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wyniosło 5663 zł i było wyższe niż w 2020 r. o 8,4%. Rosły też emerytury i renty. Przeciętne świadczenie emerytalno-rentowe wyniosło 2525 zł i było wyższe o prawie 7% niż w roku 2020.</u>
          <u xml:id="u-538.5" who="#PosełAndrzejKosztowniak">W roku ubiegłym oprócz waloryzacji tych świadczeń wypłacone zostały trzynasta i czternasta emerytura, co jest godne podkreślenia. Potrzeba nowelizacji budżetu pojawiła się, szanowni państwo, w drugiej połowie roku. Nowelizacja ta zwiększyła dochody budżetu państwa o 78 500 mln zł, to jest wyjątkowo wysoki wzrost, o 19,4%, oraz wydatki na poziomie 36,7 mld — tj. 7,5%. Tym samym planowany deficyt budżetowy państwa zmniejszył się o ponad połowę — do 40,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-538.6" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Wykonanie dochodów i wydatków oraz saldo budżety państwa w 2021 r. Oceniając realizację dochodów i wydatków budżetu państwa w 2021 r., można stwierdzić następująco. Zrealizowane dochody to poziom 494 800 mln zł i były wyższe w stosunku do znowelizowanej ustawy o 11 900 mln zł, tj. o 2,5% w stosunku do 2020 r. Były to dochody większe o 75 mld zł, tj. o 17,9%. W porównaniu do znowelizowanej ustawy budżetowej wyższe były zarówno dochody podatkowe — o 7,3 mld, jak i dochody niepodatkowe — o 5 mld zł. Natomiast środki z Unii Europejskiej i inne źródła niepodlegające zwrotowi były niższe o 0,4 mld zł. Wydatki wyniosły, szanowni państwo, 521 200 mln zł i pozostawały pod pełną kontrolą ze strony państwa. Okazały się niższe od przyjętych w znowelizowanym budżecie o 0,4%, tj. o 1,9 mld zł, i wyższe zarazem o 16,4 mld, to jest o 3,3%, niż w 2020 r. W efekcie tych działań deficyt budżetowy państwa wyniósł zaledwie 26 400 mln zł wobec planowanego w nowelizacji budżetowej na kwotę 40 200 mln zł. Oznacza to, że budżet w 2021 r. został zrealizowany w sposób wysoce zadawalający, a osiągnięte dodatkowe dochody i niższe wydatki pozwoliły na znaczące zmniejszenie deficytu sektora.</u>
          <u xml:id="u-538.7" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Zaplanowane w budżecie państwa wydatki pozwoliły na ich realny wzrost w wielu kluczowych obszarach, w tym na dotacje dla samorządów, na naukę, na sprawy wewnętrzne czy też zdrowie. Sfinansowano też realizację wielu ważnych celów, w tym programu rodzina 500+, a także wypłaty dodatkowych świadczeń pieniężnych dla emerytów i rencistów, o których wspomniałem, trzynastej i czternastej emerytury. W 2021 r. nastąpiło realne zwiększenie wydatków na obronę narodową do poziomu przekraczającego 2,2 PKB, o których później rozwinie pan przewodniczący Jach.</u>
          <u xml:id="u-538.8" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Zwiększono też wydatki na ochronę zdrowia. Łączne nakłady na ochronę zdrowia ze środków publicznych, szanowni państwo, w 2021 r. wyniosły 141 300 mln zł, co stanowiło 6,2 PKB, i były wyższe o 20 800 mln zł od wartości referencyjnej w 2021 r. Wydaje mi się, że nie mieliśmy nigdy do czynienia z takim realnym wzrostem nakładów na służbę zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-538.9" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Deficyt budżetu państwa zmniejszył się z 3,7% PKB w 2020 r. do 1% PKB w 2021 r., a deficyt całości finansów publicznych liczony według metodologii unijnej zmniejszył się z 6,9 do 1,9%, zmniejszając się tym samym o 5 punktów procentowych.</u>
          <u xml:id="u-538.10" who="#PosełAndrzejKosztowniak">W ustawie budżetowej w 2021 r. ustalony został również limit poręczeń i gwarancji w wysokości 500 mld zł, to jest taki jak w roku wcześniejszym. Limit ten wykorzystany został zaledwie w kwocie 2800 mln, to jest 0,6%, co należy ocenić pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-538.11" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Szanowni Państwo! Przedstawiłem pokrótce informację dotyczącą założeń, ale też pewnego otoczenia międzynarodowego realizacji budżetu państwa. Pozostałą część będą przedstawiać moje koleżanki i koledzy z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-538.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-539.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zapraszam panią poseł Izabelę Leszczynę, klub Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-539.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! To powinna być debata nad sprawozdaniem z wykonania budżetu w 2021 r., ale nie jest. Nie jest, bo rząd w ubiegłym roku wydawał pieniądze z poprzedniego roku, a w tym roku wydaje pieniądze z ubiegłego roku. W dodatku ok. 350 mld zł wydaje zupełnie poza budżetem, a to jest ponad 65% wszystkich wydatków budżetowych. Tyle pieniędzy mamy poza budżetem, czyli poza kontrolą parlamentu. Zresztą nawet z budżetu PiS wydaje pieniądze i tak nielegalnie. Za flagi zamiast 3,5 mln płacą 5. Za respiratory płacą kilkadziesiąt milionów, chociaż w ogóle ich nie dostają, potem pozwalają uciec handlarzowi bronią, żeby w końcu facet zniknął w jakichś okolicznościach zgoła kryminalnych, zupełnie jak w jakimś kryminalnym filmie. Właściwie to całe rządy PiS są jak taki kryminalny serial. Nie jesteśmy w stanie nadążyć za wszystkimi przestępstwami i nieprawidłowościami, od okradania kontenerów PCK począwszy, poprzez defraudację Funduszu Sprawiedliwości, a skończywszy na wydawaniu pieniędzy bez żadnego trybu przez fundusze poza budżetem państwa.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Tu radość pana posła Cymańskiego była przedwczesna. Otóż, panie pośle, trzeba wiedzieć, że te fundusze niemieckie mają źródła finansowania.</u>
          <u xml:id="u-540.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: A my nie mamy. My nie mamy źródeł żadnych.)</u>
          <u xml:id="u-540.3" who="#PosełIzabelaLeszczyna">To jest zasadnicza różnica między tym, co robią odpowiedzialni Niemcy.</u>
          <u xml:id="u-540.4" who="#PosełIzabelaLeszczyna">A wie pan, jakie są źródła finansowania funduszu COVID-owego, PFR-owskiego, w BGK-u? Pan poseł jest w komisji finansów i nie wie. Ja panu powiem.</u>
          <u xml:id="u-540.5" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-540.6" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Długiem finansujemy, z obligacji finansujemy, zadłużamy się. To jest źródło?</u>
          <u xml:id="u-540.7" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Dług to nie jest źródło.)</u>
          <u xml:id="u-540.8" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Panie pośle, gratuluję. Niech pan sobie poczyta o tych funduszach niemieckich, to pan zobaczy, na czym polega źródło finansowania.</u>
          <u xml:id="u-540.9" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Tak naprawdę o finansach publicznych można powiedzieć tylko jedno: polityka finansowa i gospodarcza PiS-u zbankrutowała. Właściwie jeszcze tylko reżimowe media wmawiają swoim widzom, że rząd zachwyca, ale wszyscy już czują, że nie zachwyca.</u>
          <u xml:id="u-540.10" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Ludzie już wiedzą, że ten dodatek węglowy, 3 tys. zł, nie załatwi sprawy, ma tylko zamknąć im usta. Na pewno nie ogrzeje domów. Bo rządzący w sprawie węgla nic nie zrobili przez 8 miesięcy, a w sprawie transformacji energetycznej nic nie zrobili przez 7 lat. Chociaż nie, zrobili, tyle że w odwrotną stronę: zablokowali elektrownie wiatrowe, przejedli kasę z Unii Europejskiej na zastąpienie węgla innymi źródłami…</u>
          <u xml:id="u-540.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-540.12" who="#PosełIzabelaLeszczyna">…zbudowali, a potem zburzyli elektrownię w Ostrołęce, sprzedali węglarki z PKP Cargo i nawet jak cudem ten węgiel gdzieś kupią, to nie będą mieli czym go porozwozić po Polsce. A na koniec, chociaż od listopada wiedzieli, że będzie wojna, a od lutego premier wiedział, że nie ma węgla, to w czerwcu się obudzili i zdali sobie sprawę z tego, że Polska pod ich rządami ruskim węglem stała i jak nie ma ruskiego węgla, to nie ma węgla wcale, będzie zimno.</u>
          <u xml:id="u-540.13" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Zbankrutowała nie tylko polityka tego rządu. Niebawem zaczną bankrutować obywatele, bo nie wszyscy udźwigną kolejny rok drożyzny. Bo to nie będzie, tak jak wróży pan prezes Glapiński, może 6%, może 9%, a może 12%. Nie, to będzie niestety ponad 20%. Ta pesymistyczna prognoza analityków Narodowego Banku Polskiego, której prezes niestety nie przeczytał, okaże się realistyczna, a nie wiadomo, czy nie optymistyczna.</u>
          <u xml:id="u-540.14" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Trzymacie kciuki za to?)</u>
          <u xml:id="u-540.15" who="#PosełIzabelaLeszczyna">A przecież już dzisiaj, panie pośle, przy inflacji wynoszącej 15,5% wszyscy Polacy pracują, uwaga, 57 dni za darmo. Podatek inflacyjny zabiera tyle pieniędzy. Jak dojdziemy do inflacji wynoszącej 16,7%, a niestety to już niedługo, to ludzie będą pracować za darmo pełne 2 miesiące. Na tym polega wasza polityka społeczna, dobrobyt, który dajecie ludziom: 2 miesiące Polacy pracują za darmo. No ale rządy populistów zawsze kończą się zubożeniem społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-540.16" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: A liberałów nie?)</u>
          <u xml:id="u-540.17" who="#PosełIzabelaLeszczyna">A jeszcze jak populiści są nieudacznikami, to już jest nieszczęście do kwadratu.</u>
          <u xml:id="u-540.18" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Nawet wasz sztandarowy program 500+ to dzisiaj już tylko 377+, a niedługo to niestety będzie 300+. To program, który popierały prawie wszystkie partie opozycyjne, także Platforma Obywatelska. Ale wy nie potraficie utrzymać wartości pieniądza, nie potraficie dać ludziom prawdziwego dobrobytu, tylko krótkotrwały, zależny od koniunktury gospodarczej. Koniec koniunktury, kryzys — koniec rządów Prawa i Sprawiedliwości, wszystko leci na łeb na szyję, w dół.</u>
          <u xml:id="u-540.19" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Na szczęście zbankrutowała też oparta na kłamstwie propaganda PiS. Dzisiaj już mało kto wierzy, że pieniądze były, że wystarczyło je zabrać mafiom VAT-owskim, skoro dług publiczny przez 6 lat tych rządów wzrósł prawie o pół biliona. A przecież nie powiedzieli jeszcze ostatniego słowa. Jeszcze 2 lata — bo nie znamy długu z tego roku.</u>
          <u xml:id="u-540.20" who="#PosełIzabelaLeszczyna">My też mieliśmy wielki kryzys gospodarczy, a właściwie dwa kryzysy gospodarcze, największe od 100 lat. Dopiero w przyszłości ekonomiści stwierdzą, które naprawdę były gorsze. Jestem przekonana, że tamte. Były długotrwałe. Ale w zadłużaniu Polski pokonaliście nas na łeb na szyję.</u>
          <u xml:id="u-540.21" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Jak wierzyć człowiekowi od strategii odpowiedzialnego rozwoju, który obiecywał Polsce skok inwestycyjny, a inwestycje spadły z poziomu 20% PKB do poziomu 16,6%? Nikt nie widział lukstorpedy, nawet promu ludzie nie zobaczyli, tak jak nie zobaczyli 100 tys. mieszkań, 100 obwodnic i tak jak niestety nie zobaczą 1 tys. hal sportowych ani samolotów startujących z CPK.</u>
          <u xml:id="u-540.22" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Przekop jest.)</u>
          <u xml:id="u-540.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Przekopu też…)</u>
          <u xml:id="u-540.24" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Jak wierzyć rządowi, w którym minister finansów i główny ekonomista Ministerstwa Finansów jednym głosem mówią: konstytucyjny limit długu to przeżytek, trzeba się zadłużać, bo dług jest tani, a nie trzymać jakichś starych zasad ekonomii? 1,5 roku po tych ekonomicznych rewelacjach Ministerstwa Finansów pod rządami PiS koszty obsługi polskiego długu wzrosły najbardziej w całej Unii Europejskiej. Za odsetki od publicznego długu w przyszłym roku zapłacimy dwa razy więcej niż za cały program 500+. Pogratulować.</u>
          <u xml:id="u-540.25" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Żeby ktoś w ogóle chciał nam pożyczyć pieniądze, czyli kupić polskie obligacje, to musimy mu dać 7%. Tylko Węgrzy w tym haniebnym wyścigu czasami nas prześcigają. Wszyscy pożyczają taniej niż Polska. Rośnie też niestety wyceniane przez rynki finansowe ryzyko bankructwa Polski. Tzw. CDS-y, czyli ubezpieczenia od tego ryzyka, dzisiaj wynoszą już 138 punktów. W czasie ostatnich 6 miesięcy wzrosły ponadtrzykrotnie. Lepsza od nas była tylko Rosja, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-540.26" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Kolejna porażka rządu PiS — za to słono płacą wszyscy Polacy — to Krajowy Plan Odbudowy, w sumie 58 mld euro, czyli ponad 270 mld zł. I co? I nic. Nie ma i nie będzie. Prezes Kaczyński powiedział: dosyć tego dobrego, żadna Unia nie będzie zabierać bezkarności działaczom PiS-u. Prezes właściwie nikogo nie zaskoczył, bo przecież już dawno mówił, że poświęci 1% PKB, byleby zrealizować swoją wizję Polski. I realizuje wizję autorytarną, nacjonalistyczną i homofobiczną.</u>
          <u xml:id="u-540.27" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Antyliberalną też.)</u>
          <u xml:id="u-540.28" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Wstydźcie się. Powinniście się wstydzić. To nie Ziobro jest hamulcowym. Cały ten rząd, cały obóz Zjednoczonej Prawicy odpowiada za to, że Krajowy Plan Odbudowy ciągle nie pracuje dla polskich rodzin, polskich przedsiębiorców i polskich samorządów. Mogliśmy dostać 24 mld euro w formie grantów. A oni nie chcą. Reszta to pożyczka, siedem razy tańsza niż to, co oni dzisiaj pożyczają. Ale PiS nie chce tych pieniędzy. Wstali z kolan i stoją. Szkoda, że na glinianych nogach.</u>
          <u xml:id="u-540.29" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Następna porażka: każdego dnia wyrzucają w błoto 1 mln euro. To prawie 5 mln zł. Mamy zrujnowany system ochrony zdrowia. Pan poseł był łaskaw odnosić to do PKB sprzed 2 lat. No tak, wtedy może jest nieźle, ale nadumieralność w Polsce w czasie pandemii była najwyższa w Unii Europejskiej. Tylko w Bułgarii było gorzej.</u>
          <u xml:id="u-540.30" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Mamy zrujnowany system edukacji. Nauczyciele odchodzą z pracy z powodu głodowych pensji, a wy codziennie wyrzucacie 5 mln zł i chcecie powiedzieć, że wszystko jest okej.</u>
          <u xml:id="u-540.31" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: To przez was, przez waszą dywersję. Tak, przez waszą dywersję w Brukseli.)</u>
          <u xml:id="u-540.32" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Nie, panie pośle. Powiem panu, dlaczego tak jest: wyrzucacie 5 mln zł po to, żeby działacze PiS-u, politycy PiS-u, ministrowie z PiS-u, którzy nagminnie łamią prawo, nie stanęli przed wolnymi sądami, ale i tak staną.</u>
          <u xml:id="u-540.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-540.34" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Robicie w Brukseli krecią robotę, krecią robotę.)</u>
          <u xml:id="u-540.35" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Słuchajcie: W jakim czasie oni to wszystko robią? W czasie, gdy sytuacja jest naprawdę groźna. Oni wyhodowali tę groźną sytuację. Oczywiście teraz nałożyły się na nią zjawiska zewnętrzne. Inflacja w przyszłym roku będzie najwyższa w całej Unii Europejskiej. Wzrost gospodarczy będzie bardzo niski. Wiecie, ile będzie wynosił wskaźnik wzrostu gospodarczego według prognozy NBP? 0,5% w przyszłym roku, w I kwartale. Co to znaczy? To znaczy, że będzie stagflacja. Ceny rosną, wzrost gospodarczy spada: to jest najgorszy scenariusz dla obywateli. Rośnie deficyt budżetowy. Złoty się osłabia, w ciągu roku osłabił się o prawie 25%.</u>
          <u xml:id="u-540.36" who="#komentarz">(Głos z sali: Umocnił się, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-540.37" who="#PosełIzabelaLeszczyna">W ciągu roku osłabił się o prawie 25%.</u>
          <u xml:id="u-540.38" who="#komentarz">(Głos z sali: Kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-540.39" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Jak się umocnił?)</u>
          <u xml:id="u-540.40" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Liczba inwestycji jest żenująco mała, najmniejsza od lat 90. Rentowność obligacji jest najwyższa. Oprocentowanie kredytów hipotecznych też jest najwyższe.</u>
          <u xml:id="u-540.41" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Koalicja Obywatelska ma plan. Ten plan to środki z KPO, transformacja energetyczna, zakorzenienie Polski w Unii Europejskiej, odbudowa zaufania obywateli do państwa, odbudowa zaufania pomiędzy obywatelami. Tylko dzięki zaufaniu możemy zbudować prawdziwy dobrobyt, stabilny i długotrwały, bo lato konika polnego nie trwa wiecznie. Każdy odpowiedzialny rząd o tym wie. Tylko rząd PiS-u o tym nie wie, bo jest nieodpowiedzialny. Dlatego składamy poprawkę do sprawozdania Komisji Finansów Publicznych, bo chcemy odrzucić sprawozdanie z wykonania budżetu i nie chcemy udzielić Radzie Ministrów absolutorium. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-540.42" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-540.43" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-540.44" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Szczegóły programu będą po wyborach.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Tomasz Trela w imieniu klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#PosełTomaszTrela">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-542.1" who="#PosełTomaszTrela">Pani Marszałek! Pani Minister! Będę kontynuował tę waszą 7-letnią politykę usprawniania i uzdrawiania finansów publicznych państwa. Przygotowałem dla was pewne porównanie. Zacznijmy od tej mocnej złotówki, o której państwo tak mówicie. 30 grudnia 2015 r., gdy już rządziliście, 1 euro kosztowało 4,20 zł. Dzisiaj 1 euro kosztuje 4,77 zł. Frank szwajcarski kosztował wtedy 3,90 zł, a dzisiaj kosztuje 4,80 zł. Dolar amerykański kosztował wtedy 3,90 zł, a dzisiaj kosztuje 4,65 zł.</u>
          <u xml:id="u-542.2" who="#PosełTomaszTrela">Przejdźmy do paliw. W 2015 r., pod koniec roku, 1 l benzyny miał średnią cenę 4,63 zł. Po 7 latach rządów PiS-u 1 l benzyny kosztuje 7,55 zł. 7 lat temu olej napędowy kosztował 4,49 zł, a dzisiaj olej napędowy kosztuje 7,55 zł. Autogaz kosztował wtedy 1,97 zł, a dzisiaj kosztuje 3,37 zł.</u>
          <u xml:id="u-542.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Ile można było kupić?)</u>
          <u xml:id="u-542.4" who="#PosełTomaszTrela">Idźmy dalej. Prąd w 2015 r.: 1 MWh kosztowała 167 zł, a dzisiaj giełdowa cena 1 MWh wynosi 1324 zł. To jest różnica ceny prądu po rządach Prawa i Sprawiedliwości przez 7 lat. Węgiel, o którym dzisiaj rozmawiamy: w 2015 r. cena węgla wynosiła ok. 780 zł za 1 t, a dzisiaj trzeba zapłacić ponad 3 tys. zł za 1 t, pod warunkiem, że w ogóle gdzieś się ten węgiel znajdzie.</u>
          <u xml:id="u-542.5" who="#PosełTomaszTrela">Jeśli chodzi o wskaźnik inflacji w roku 2015 r., to pod koniec roku tak naprawdę nie było inflacji, bo była deflacja, wskaźnik był poniżej zera. Dzisiaj jest to 15,5% i ciągle rośnie.</u>
          <u xml:id="u-542.6" who="#PosełTomaszTrela">Żałuję, że pan prezes, ten jastrząb, już nas opuścił, bo chętniej rozmawia on na sopockim molo, niż słucha opinii w parlamencie, opinii parlamentarnej opozycji, a warto, żeby posłuchał, bo te dane, którymi się posługuje, nijak się mają do rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-542.7" who="#PosełTomaszTrela">Przypomnę, że ten sam prezes Glapiński 8 miesięcy temu wychodził do Polek i Polaków i mówił: bierzcie kredyty, mamy najtańszy pieniądz w Europie i na świecie, mamy najtańsze kredyty, za mojej kadencji nie podwyższę stóp procentowych. Co się dzieje po 8 miesiącach? Ktoś, kto płacił ratę kredytu w wysokości 2 tys. zł, dzisiaj płaci ponad 4 tys. zł. To jest polityka Prawa i Sprawiedliwości, to jest polityka prezesa Narodowego Banku Polskiego, który, jak wiemy, został wybrany przez Prawo i Sprawiedliwość. Gdzie był przed wyborem na szefa NBP? W siedzibie partii przy ul. Nowogrodzkiej, nie w polskim parlamencie, tylko w siedzibie partii przy ul. Nowogrodzkiej.</u>
          <u xml:id="u-542.8" who="#PosełTomaszTrela">Mam kolejne dane, porównanie cen żywności między 2015 r. i 2022 r. Masło kosztowało wtedy 3,40 zł, a dzisiaj kosztuje 7,59 zł. Chleb kosztował 3,60 zł, a dzisiaj kosztuje 6,30 zł. Ziemniaki kosztowały wtedy 1 zł, a dzisiaj kosztują 2,38 zł. 1 kg kurczaka kosztował wtedy 7 zł, a dzisiaj kosztuje 11 zł. 1 kg wieprzowiny kosztował wtedy 15 zł, a dzisiaj kosztuje 21 zł. Pomidory kosztowały wtedy 2,80 zł, a dzisiaj kosztują 6,20 zł.</u>
          <u xml:id="u-542.9" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Płaca minimalna…)</u>
          <u xml:id="u-542.10" who="#PosełTomaszTrela">Jabłka są w tej samej cenie, panie pośle Cymański, wtedy kosztowały ponad 3 zł i dzisiaj kosztują ponad 3 zł. Olej kosztował kiedyś 5,80 zł, a dzisiaj kosztuje 12,95 zł.</u>
          <u xml:id="u-542.11" who="#PosełTomaszTrela">To pokazuje jak na dłoni, do czego doprowadziły rządy Prawa i Sprawiedliwości przez 7 lat, jak to się kształtowało przez 7 lat, jak to wygląda dzisiaj i jak wyglądało, kiedy przejmowaliście władzę w 2015 r.</u>
          <u xml:id="u-542.12" who="#PosełTomaszTrela">O zadłużeniu państwa i wskaźniku zadłużenia liczonego łącznie z jednostkami samorządu terytorialnego i z jednostkami budżetowymi bardzo precyzyjnie powiedział pan prezes Banaś, pokazując tutaj, na tym ekranie, dokładną informację. Dodam tylko, że zadłużenie na jednego obywatela, kiedy państwo przejmowaliście władzę, wynosiło ok. 24 tys. zł, a dzisiaj wynosi blisko 38 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-542.13" who="#PosełTomaszTrela">Każdy obywatel naszego kraju, który dzisiaj się urodzi, wchodzi z zadłużeniem 38 tys. zł dzięki polityce Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-542.14" who="#PosełTomaszTrela">Kilka zdań na temat pieniędzy z Unii Europejskiej, bo to przecież jest wasze wielkie dokonanie, że w 2021 r. cała Europa dostała pieniądze z Unii Europejskiej, z Komisji Europejskiej. Kto nie dostał pieniędzy? Rząd PiS-u, rząd Prawa i Sprawiedliwości, bo Ziobro, bo Morawiecki. Mogliśmy dostać miliardy, które mogły już pracować dla naszych samorządów, przedsiębiorców, dla naszych obywateli. Nie dostaliśmy nic.</u>
          <u xml:id="u-542.15" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Pana koledzy w Brukseli to blokowali.)</u>
          <u xml:id="u-542.16" who="#PosełTomaszTrela">Kogo dostaliśmy, panie pośle Cymański? Jedno wielkie Ziobro dostaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-542.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-542.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-542.19" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Pana koledzy.)</u>
          <u xml:id="u-542.20" who="#PosełTomaszTrela">I dla przypomnienia: od 2004 r., jak Lewica wprowadzała Polskę do Unii Europejskiej, netto żywej gotówki, czyli to różnica między wpłaceniem a odbiorem, dostaliśmy 680 mld zł. Tyle pieniędzy dostaliśmy przez 18 lat bycia w Unii Europejskiej. Przestaliśmy dostawać pieniądze tylko dlatego, że rządzi Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-542.21" who="#PosełTomaszTrela">Ale Prawo i Sprawiedliwość zrobiło jeszcze ciekawszą rzecz. Nie dosyć, że pieniędzy nie dostało, to jeszcze mamy 2 mld zł naliczonych kar. Dostaliśmy Ziobro i 2 mld zł będziemy musieli zapłacić. Tak wygląda polityka rządu Prawa i Sprawiedliwości przez 7 lat, widać to jak w soczewce. I tak wygląda dbanie o budżet polskiego państwa, dbanie o budżet polskiego samorządu w roku 2021. Zamiast wyciągać z tego wnioski, zamiast iść po rozum do głowy, zamiast sięgnąć po pieniądze europejskie, które działają i stanowią czynnik antyinflacyjny, robicie wszystko, żeby tych pieniędzy nie otrzymać.</u>
          <u xml:id="u-542.22" who="#PosełTomaszTrela">My oczywiście będziemy przeciwko udzieleniu absolutorium i jesteśmy przeciwni przyjęciu sprawozdania, dlatego że na absolutorium to trzeba sobie zasłużyć, a wy niczym dobrym sobie nie zasłużyliście. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-542.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Czesław Siekierski, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#PosełCzesławSiekierski">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Analiza realizacji budżetu za rok 2021 wymaga jego przejrzystości i porównywalności w odniesieniu nie tylko do roku 2020, w którym, jak wiemy, był początek pandemii, było załamanie gospodarcze, były zwiększone wydatki związane z przeciwdziałaniem skutkom COVID-u, ale także do roku 2019, roku normalnego. Jeśli chodzi o budżet na rok 2020, wiemy, że był nowelizowany, że wpływy były zaniżone w wyniku sytuacji gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#PosełCzesławSiekierski">Trzeba także brać pod uwagę, że do tego dochodzą zwiększone wydatki, które były poza budżetem, finansowane w ramach różnych funduszy, które nie były objęte budżetem. Można powiedzieć, że to był drugi budżet poza budżetem, niekontrolowany przez parlament, a rząd, premier realizowali w sposób bardzo luźny wydatki, które w ostateczności powodowały wzrost zadłużenia, za co zapłaci podatnik.</u>
          <u xml:id="u-544.2" who="#PosełCzesławSiekierski">Rok 2021 to także rok, który był trudny, jeśli chodzi o obszar procesów globalizacyjnych, porwanych łańcuchów, ale także to był rok wyjątkowo trudnych naszych relacji z Unią Europejską. Nie wykorzystaliśmy możliwości otrzymania środków w ramach KPO, środków, które w sposób istotny wpłynęłyby na rozwój. Także, jeśli chodzi o nasze całe relacje z Unią, naruszone zostały zasady praworządności. Płacimy codziennie 1 mln euro kary. Jednocześnie następuje ograniczenie inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-544.3" who="#PosełCzesławSiekierski">Trzeba patrzeć na tę sytuację także przez pryzmat wojny na Ukrainie. Wprawdzie ona rozpoczęła się w końcu lutego tego roku, ale przecież wiemy, że pewne działania Rosja rozpoczęła wcześniej, co miało wpływ na pewne procesy globalne. Wprawdzie od II kwartału 2021 r. weszliśmy na ścieżkę pewnego rozwoju, który był widoczny, ale on był widoczny na tle roku 2020, a już inaczej trzeba go oceniać na tle roku 2019.</u>
          <u xml:id="u-544.4" who="#PosełCzesławSiekierski">Oczywiście jednocześnie w tym samym okresie następuje wzrost inflacji, inflacji, która ma uwarunkowania zewnętrzne, jeśli chodzi o surowce energetyczne, ale także ma swoje uwarunkowania w nadmiernych wydatkach roku 2020 i błędach w polityce rządu. Błędem NBP i Rady Polityki Pieniężnej był brak reakcji na wzrost inflacji już w II kwartale 2021 r. W tym okresie należało podjąć pewne działania ostrzegawcze, podnieść stopy inflacyjne, aby dać sygnał dla rynku, że oto wchodzimy w okres wzrostu inflacji. Jednocześnie dyskusyjne były też działania na rzecz osłabienia złotego, problemy ze skupem obligacji czy wreszcie próba komunikacji prezesa NBP z rynkami finansowymi i ze społeczeństwem.</u>
          <u xml:id="u-544.5" who="#PosełCzesławSiekierski">O sprawach budżetu, jego wielkości, nowelizacji w roku 2020, roku 2021 była mowa, niemniej chciałbym zaznaczyć, że już w budżecie roku 2020 przeznaczono prawie 50 mld na wydatki w roku 2021, a w roku 2021 znowu przeznaczono, można powiedzieć: ukryto istotne kwoty, które są do wykorzystania na finansowanie wydatków w roku 2022. Można mówić, że to jest pewnego rodzaju zaradność resortu finansów.</u>
          <u xml:id="u-544.6" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Elastyczność.)</u>
          <u xml:id="u-544.7" who="#PosełCzesławSiekierski">Delikatnie mówiąc. To by było bardzo poprawne, jeśli chodzi o elastyczność. Ale to zakłóca przejrzystość finansów publicznych. Myślę też, że może było jakimś celem rządzących, aby te wydatki tak ukryć.</u>
          <u xml:id="u-544.8" who="#PosełCzesławSiekierski">Szacuje się, że deficyt w roku 2021 wyniósł ok. 50 mld i on był poza budżetem. Można powiedzieć, że on był w jakiś sposób ukryty. Problem w tym, że część tych wydatków była celowa. Tylko nie wiem, dlaczego rząd nie mówi o nich wprost społeczeństwu. Społeczeństwo chce mieć informację, jaka jest sytuacja budżetu państwa. Nie ma nic gorszego niż ukrywanie czy niemówienie do końca o zadłużeniu, jakie jest, jeśli chodzi o Skarb Państwa.</u>
          <u xml:id="u-544.9" who="#PosełCzesławSiekierski">Często także zapominamy, że w roku 2021 wprowadzono podatek od sprzedaży detalicznej, wprowadzono opłatę mocową i opłatę cukrową, co także miało określone konsekwencje, jeśli chodzi o koszty, które ponosi obywatel. W roku 2021 został wydłużony termin realizacji wydatków z roku 2020. Podobnie jest, jeśli chodzi o budżety na rok 2021, na rok 2022. W tym jest pewna logika, bo lepiej wydłużyć realizację pewnych wydatków niż wydatkować je szybko i nie do końca poprawnie. Ale to musi mieć pewne racje, pewną logikę, musi być uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-544.10" who="#PosełCzesławSiekierski">Wielkim błędem rządu w 2021 r. była kontynuacja procesu likwidacji Lotosu. To nie jest łączenie z Orlenem, lecz tak jak powiedziałem: likwidacja, która nie wiadomo komu i czemu służy. A może wiadomo? Ustawa budżetowa, którą omawiamy, była w dużej mierze ustawą niepełną, częściową. Wszyscy tutaj mówimy o wydatkach poza budżetem. Wreszcie zawsze na pograniczu kwartałów III i IV dokonywano nowelizacji. Do tego czasu te wydatki były ujęte w sposób bardzo luźny. Później próbowano to porządkować i w jakiś poprawny sposób zapisać na koniec roku, aby w cywilizowany sposób wejść w rok kolejny.</u>
          <u xml:id="u-544.11" who="#PosełCzesławSiekierski">Wreszcie przy takiej ocenie wykonania ustawy budżetowej trudno ocenić pozytywnie realizację budżetu i trudno mówić o udzieleniu absolutorium dla rządu. Bardzo małe były wydatki, jeśli chodzi o finansowanie rolnictwa w roku 2021. To samo dotyczy finansowania wydatków, jeśli chodzi o pensje nauczycieli. Można wręcz powiedzieć, że to była pewnego rodzaju manipulacja budżetem.</u>
          <u xml:id="u-544.12" who="#PosełCzesławSiekierski">Na koniec chciałbym powiedzieć, że NIK zrobił dobre opracowanie, dobrą analizę i warto, aby tę analizę studiować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#PosełCzesławSiekierski">PSL 2 grudnia przedstawił program działań, tzw. plan dla Polski w zakresie inflacji, energii, problemów rolnictwa, taniej żywności. Myślę, że jest o czym dyskutować. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Panie pośle, przekroczył pan czas.</u>
          <u xml:id="u-547.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-547.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Jakub Kulesza w imieniu koła Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-547.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#PosełJakubKulesza">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#PosełJakubKulesza">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Inflacja to słowo, które podczas dzisiejszej debaty było odmieniane przez wszystkie przypadki. Powstaje wiele teorii na temat jej powstania, które wyrastają jak grzyby po deszczu. PiS nawet wprowadził do słownika języka polskiego termin putininflacji, żeby oczywiście…</u>
          <u xml:id="u-548.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Putinflacji.)</u>
          <u xml:id="u-548.3" who="#PosełJakubKulesza">Putininflacji, nie putinflacji.</u>
          <u xml:id="u-548.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Nie, putinflacji.)</u>
          <u xml:id="u-548.5" who="#PosełJakubKulesza">To, jak rozumiem, już wiadomo, na kogo zrzucić całą winę za tę inflację. Co więcej, premier Mateusz Morawiecki na zamkniętym posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa Narodowego poprosił nas o to, byśmy nie obarczali rządu winą za inflację i żebyśmy wszystko zrzucali na Putina.</u>
          <u xml:id="u-548.6" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Tak powiedział?)</u>
          <u xml:id="u-548.7" who="#PosełJakubKulesza">Naprawdę, to było bardzo wzruszające. Natomiast gdy przyjrzymy się historii gospodarczej Polski ostatnich lat, dojdziemy do wniosku, że tego typu narrację, którą nam państwo suflują, można włożyć między wiadomości TVP. Od początku rządów PiS-u PiS prowadzi fatalną politykę gospodarczą polegającą na napędzaniu popytu konsumpcyjnego poprzez rozrost transferów socjalnych o charakterze nieproduktywnym. 500+ nie przyczyniło się do wzrostu dzietności, ale od strony strukturalnej wyjęło 100 tys. kobiet z rynku pracy. Obniżenie wieku emerytalnego spowodowało, że wzrosła liczba osób na utrzymaniu państwa, a zmniejszyła się liczba rąk do pracy. Trzynasta i czternasta emerytury, których tylko Konfederacja nie poparła tak gremialnie, w przeciwieństwie do Lewicy, PiS-u, Platformy itd., to już kwintesencja nieproduktywnych transferów socjalnych akurat w celu wykarmienia podstawowej grupy elektoratu PiS-u. I na to wszystko nakłada się seria nowych, coraz bardziej absurdalnych podatków sektorowych, często popieranych przez Lewicę, olbrzymi chaos regulacyjny i radykalne podwyżki płacy minimalnej. Dzisiaj już co siódmy pracownik pracuje na płacy minimalnej. Przedsiębiorcy oczywiście te wszystkie koszty przerzucają na ceny.</u>
          <u xml:id="u-548.8" who="#PosełJakubKulesza">Wszystko to, o czym powiedziałem, sprawiło, że za PiS-u doświadczyliśmy dużego spadku stopy inwestycji, a kiedy inwestycje kuleją, popyt nakręcany jest przez świadczenia socjalne, a płaca minimalna rośnie szybciej od produktywności, zaczynamy podcinać gałąź, na której siedzimy, wprowadzając gospodarkę w stan nadkonsumpcji. Takim wątkiem pobocznym potęgującym presję inflacyjną była też polityka klimatyczna Unii Europejskiej, której skutkiem był wzrost cen energii. Ten natomiast przekładał się na wzrost obciążeń budżetów domowych, ale przede wszystkim na koszt produkcji dla przedsiębiorców. Naturalnie ani PiS, ani — wiadomo — Lewica, Platforma, PSL ani razu nie sprzeciwiły się pomysłom z Brukseli w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-548.9" who="#PosełJakubKulesza">Musimy pamiętać, kiedy inflacja zaczęła się wymykać spod kontroli. Już w 2019 r. W październiku przyspieszyła na tyle, że w styczniu 2020 r. osiągnęła 4,7%, czyli mocno powyżej celu stabilności jaki założył sobie NBP. W trakcie stanu epidemii rząd lockdownem wygasił część aktywności gospodarczej, przyczyniając się do spadku podaży, a z drugiej strony Narodowy Bank Polski, na czele z naszym jastrzębiem narodowym, który już nam odfrunął, zaczął realizować politykę tzw. luzowania ilościowego, czyli w praktyce dodruku pieniądza polegającego na skupowaniu specjalnych obligacji emitowanych przez PFR i BGK, które te pieniądze rozrzucały z helikopterów w może i bardzo efektowny sposób, ale bardzo mało efektywny, tak jak wszystkie wydatki publiczne są mniej efektywne niż wydatki sektora prywatnego.</u>
          <u xml:id="u-548.10" who="#PosełJakubKulesza">Spójrzmy na bilans naszego banku centralnego. W lutym 2020 r. aktywa NBP wynosiły 527 mld, niemal w całości były to aktywa zagraniczne, a już rok później było to 850 mld, co oznacza, że w prawie 2 lata wzrost wyniósł ponad 60%. To jest skala dodruku pustego pieniądza przez NBP. Jakby tego było mało, Rada Polityki Pieniężnej obniżyła niemal do zera stopy procentowe, co napędziło sprzedaż mieszkań, wzrost cen itd. Kto przy zerowych lokatach chciałby inaczej oszczędzać pieniądze?</u>
          <u xml:id="u-548.11" who="#PosełJakubKulesza">Szanowni Państwo! W lutym 2022 r. depozyty w sektorze bankowym wynosiły 1892 mld zł, zaś suma kredytów była na poziomie niecałych 80% sumy depozytów. Mówimy więc o strukturalnej nadpłynności w warunkach głęboko ujemnych stóp procentowych. 2021 r. zamknęliśmy inflacją na poziomie 9,4% i dopiero wtedy weszliśmy do tematu wojny na Ukrainie. Proszę mi powiedzieć, co odpowiada za inflację: putininflacja czy polityka gospodarcza Prawa i Sprawiedliwości? Pozostawiam to państwa ocenie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-548.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-549.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska w imieniu klubu Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-549.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! Pani minister, wie pani, co to jest? Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 r. Ale jest to też, szanowni państwo, akt oskarżenia dla rządu premiera Morawieckiego za nagminne, notoryczne, z premedytacją łamanie dyscypliny finansów publicznych i obniżanie transparentności wydatków państwa. Wie pani, czego tu brakuje? Jak pani nie wie, to pani powiem. Sprawozdania z dwóch różnych źródeł, które od 2 lat wpędzają nas w spiralę długu i drożyznę, dwóch głównych funduszy, do których wypchnęliście ogromne wydatki państwa, z których nigdy, w gruncie rzeczy, się nie rozliczyliście. Mam tu oczywiście na myśli fundusz utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego, Fundusz Przeciwdziałania COVID-19, po którym do dziś zostaje nam do spłaty ogromny dług w wysokości 139 mld zł, oraz tarczę finansową Polskiego Funduszu Rozwoju. Dziś to w efekcie dług w wysokości blisko 74 mld zł. Nigdy nierozliczony. Nigdy nie przedłożyliście szczegółowego sprawozdania z wydania tych pieniędzy do kontroli parlamentu, do kontroli Najwyższej Izby Kontroli. To jeden z silników inflacji: brak transparentności wydatków państwa. Jeżeli chodzi o te wydatki, ten dług, mówicie, że to zostało wydane na walkę z COVID-19, że to zostało wydane w czasie lockdownu na podtrzymanie miejsc pracy. Skąd mam to wiedzieć? Jak pan mi to udowodni, skoro nie jestem w stanie jako posłanka pracująca w Komisji Finansów Publicznych przejrzeć szczegółowego sprawozdania z funduszu COVID-19, przejrzeć szczegółowego wydatkowania pieniędzy z tarczy antyinflacyjnej, w którym pokazujecie, na co wydaliście ponad 200 mld zł. Nie jestem w stanie stwierdzić, czy te pieniądze zostały wydane efektywnie, czy te pieniądze zostały wydane racjonalnie, czy te pieniądze zostały wpakowane w kieszenie takich ludzi jak handlarz bronią czy znajomi królika.</u>
          <u xml:id="u-550.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Przecież pani twierdzi. Pani twierdzi i udowadnia.)</u>
          <u xml:id="u-550.2" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Nie jest pan w stanie, panie pośle, udowodnić tego, że wydaliście te pieniądze w dobrej wierze. A fundusz COVID-19 w Banku Gospodarstwa Krajowego dzisiaj odmawia udostępniania szczegółowych tabel i planów. Osobiście prosiłam, by przekazać mi szczegółowe rozliczenie odnośnie do wydawania tych pieniędzy. Takiego sprawozdania z Banku Gospodarstwa Krajowego do dziś nie dostałam.</u>
          <u xml:id="u-550.3" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Dlatego oskarżam rząd Prawa i Sprawiedliwości o świadome działanie na szkodę narodu polskiego…</u>
          <u xml:id="u-550.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Tylko to potraficie.)</u>
          <u xml:id="u-550.5" who="#PosełPaulinaHennigKloska">…świadome działanie na szkodę obywateli, świadome obniżanie transparentności wydatków publicznych, a być może sprzeniewierzenie majątku dużych rozmiarów, bo tak naprawdę do dziś nie wiemy, na co wydaliście ponad 261 mld zł, co stanowi 10% produktu krajowego brutto. To dokładnie, panie pośle, jest różnica pomiędzy wielkością długu sektora instytucji rządowych i samorządowych a wielkością faktycznie długu publicznego, który przedkładacie w ramach ogólnej sumy. Ta ogólna suma nic nam nie mówi. Przypomnę, bez kontroli, bez zachowania standardów jawności i transparentności. Tak nie działają dojrzałe, demokratyczne państwa prawa.</u>
          <u xml:id="u-550.6" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Oskarżenia bez dowodu.)</u>
          <u xml:id="u-550.7" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Szanowni Państwo! To precedens stosowany przez rząd we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim na wielką skalę doprowadził do rekordowej inflacji w wysokości 15,5%, najsłabszego od 22 lat złotego, najwyższych w Europie rat kredytów i najniższej stopy inwestycji, która wynosi 16,6. Dla porównania średnia w Unii wynosi 22. Inflacja w Polsce, szanowni państwo, ma twarz Morawieckiego i Glapińskiego. Szacujemy, że wpływ czynników zewnętrznych to 39%, a źródeł wewnętrznych, pani minister, m.in. braku transparentności i sprawozdań z wydawania miliardów złotych, to 61%. Inflacja w Polsce ma twarz premiera Morawieckiego i prezesa Glapińskiego. Takie wydatkowanie pieniędzy publicznych i brak transparentności są dla nas nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-550.8" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Dlatego składam wniosek o odrzucenie sprawozdania…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">…z wykonania budżetu państwa za rok 2021 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-553.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Senyszyn, PPS.</u>
          <u xml:id="u-553.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej w sprawie sprawozdania z wykonania budżetu państwa w 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#PosełJoannaSenyszyn">Sprawozdanie jak sprawozdanie, podpisane przez premiera Morawieckiego, więc wiadomo, że napisane zgodnie z zasadą: tato, chwalą nas, wy mnie, a ja was.</u>
          <u xml:id="u-554.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-554.3" who="#PosełJoannaSenyszyn">Właśnie tak to jest z Morawieckim i z jego rządem.</u>
          <u xml:id="u-554.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Z premierem Morawieckim i panią profesor Senyszyn. Kultura.)</u>
          <u xml:id="u-554.5" who="#PosełJoannaSenyszyn">Ale to, co usłyszeliśmy…</u>
          <u xml:id="u-554.6" who="#PosełJoannaSenyszyn">Prawdę powiedziawszy, powiedzenie „Morawiecki” rzeczywiście mu dodaje, dlatego że wiadomo, że on jest premierem, prawda? O de Gaulle’u mówiło się de Gaulle, a nie prezydent de Gaulle…</u>
          <u xml:id="u-554.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Mówiło się prezydent de Gaulle.)</u>
          <u xml:id="u-554.8" who="#PosełJoannaSenyszyn">…dlatego że i tak wszyscy to wiedzieli. On kazał sobie na nagrobku napisać tylko de Gaulle, rok urodzenia i rok śmierci. Faktycznie Morawiecki będzie musiał sobie pisać: premier, bojownik. Kim on był?</u>
          <u xml:id="u-554.9" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: To ja mam mówić Senyszyn? Pani profesor Senyszyn. Kultura, szanujmy się.)</u>
          <u xml:id="u-554.10" who="#PosełJoannaSenyszyn">Chyba jeszcze w kolebce bojownik urwał komunizmowi, urwał łeb Hydrze — tak, w kolebce. Tak że rzeczywiście niepotrzebnie tak dowartościowałam premiera Morawieckiego, mówiąc o nim tylko po nazwisku. Teraz będę mówić już premier, bo tak jeszcze ktoś mógłby go z kimś pomylić, z jakimś zwyczajnym Morawieckim.</u>
          <u xml:id="u-554.11" who="#PosełJoannaSenyszyn">Poza peanami pochwalnymi, które tutaj wygłosił sprawozdawca komisji, usłyszeliśmy od prezesa NIK rzeczy wręcz porażające. Sprawozdanie z wykonania budżetu nie obejmuje wszystkich operacji mających wpływ na stan finansów państwa. Dokonano sztucznego zmniejszenia deficytu budżetowego, bo rzeczywisty deficyt jest wyższy przynajmniej o 64 300 mln zł. Wciąż powtarza się wydatkowanie środków budżetowych w roku innym, niż było zaplanowane. Dług publiczny jest większy o 216 mld zł i nie wiadomo, gdzie są te pieniądze. Są liczne błędy w ewidencji skarbowej, w sprawozdaniach finansowych. Nie dochodzono należności budżetowych. Kontrola zarządcza była nieskuteczna, przekraczano upoważnienia do dokonywania wydatków, zwlekano z podejmowaniem decyzji o blokowaniu wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-554.12" who="#PosełJoannaSenyszyn">Bardzo by się przydały środki unijne, ale PiS woli prowadzić wojnę z Unią, byle tylko nie przywrócić sądom i sędziom niezależności i niezawisłości.</u>
          <u xml:id="u-554.13" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Bezkarności.)</u>
          <u xml:id="u-554.14" who="#PosełJoannaSenyszyn">Rzeczywiście musimy przywrócić budżetowi jego rangę wartości konstytucyjnej. W obecnej sytuacji budżet nie jest publicznym planem finansowym, a tego nie da się niestety zrobić, dopóki będzie rządził PiS. Będziemy więc głosować za odrzuceniem sprawozdawania z wykonania budżetu państwa w 2021 r. i oczywiście za nieudzieleniem rządowi absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-554.15" who="#PosełJoannaSenyszyn">Kompletnie kompromitujące było wystąpienie prezesa Glapińskiego, który chwalił się niewiedzą i brakiem umiejętności przewidywania wysokości inflacji, a raczej brakiem umiejętności czytania, bo jesienią 2021 r. już wszyscy pisali, że w 2022 r. będzie wysoka inflacja. Zresztą skoro inflacja w grudniu 2021 r. wyniosła 8,1%, a średnioroczny wskaźnik w 2021 r. wyniósł 5,1 i był najwyższy od 2001 r., nie było żadnych podstaw, żeby uznać, że będzie niższa. Jednak tutaj ciągle mówił, że miał rację, że będzie niższa. Ale trzeba pamiętać, że prezes Glapiński został namaszczony i wybrany na trzecią kadencję, nie na drugą, ale właśnie na trzecią, dlatego nie będzie problemu z jego legalnym usunięciem. Bo nielegalnie to jest prezesem NBP-u.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">I jeszcze, jeśli można, ostatnie…</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Nie, nie, pani poseł. Gdyby pani skupiła się na kwestiach merytorycznych, a nie życiorysowych, a rzeczywiście różnice w życiorysach są potężne, to zdążyłaby pani w swoim czasie.</u>
          <u xml:id="u-557.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-557.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-557.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Senyszyn: Posłowie PiS-u mi przeszkadzali.)</u>
          <u xml:id="u-557.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#PosełAdamGawęda">Szanowna Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić informację i stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość w sprawie sprawozdania z wykonania budżetu za rok 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#PosełAdamGawęda">Na początku warto jeszcze raz tu mocno podkreślić, że to był bardzo trudny rok. To był rok wychodzenia z pandemii, poważnych zawirowań w światowej, europejskiej gospodarce oraz rosnących cen na rynkach światowych wszystkich nośników energii, w tym głównie ropy, gazu, węgla, a także cen surowców, produktów rolnych i nawozów.</u>
          <u xml:id="u-558.2" who="#PosełAdamGawęda">Pani poseł z Platformy Obywatelskiej powiedziała, że kiedy Platforma przejmie władzę, to będzie prawdziwy dobrobyt. Tak, rzeczywiście, ja dodam: był taki czas, to był prawdziwy dobrobyt, ale tylko dla wybranych.</u>
          <u xml:id="u-558.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-558.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Otóż to!)</u>
          <u xml:id="u-558.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-558.6" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Dla swoich.)</u>
          <u xml:id="u-558.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak było.)</u>
          <u xml:id="u-558.8" who="#PosełAdamGawęda">My mówimy inaczej. My mówimy, że sprawiedliwy podział naszych środków to taki podział, w którym uwzględniamy wrażliwość społeczną.</u>
          <u xml:id="u-558.9" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Ale to liberałowie, nie dziw się.)</u>
          <u xml:id="u-558.10" who="#PosełAdamGawęda">Padło też tutaj takie hasło: nieproduktywne transfery socjalne. Pytam, kiedy transfery socjalne są produktywne.</u>
          <u xml:id="u-558.11" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: Ale niech pan powie, kto to był, bo to wygląda, że ja.)</u>
          <u xml:id="u-558.12" who="#PosełAdamGawęda">Kiedy transfery socjalne są produktywne? Transfery socjalne to wrażliwość i solidarność państwa, które w 2020 r. i w omawianym roku budżetowym 2021 spojrzało na wszystkich, których dotknęła pandemia, na wszystkich, na których spoczywał ciężar utrzymania miejsc pracy, na firmy, które zostały wsparte. Chodzi też o miejsca pracy, które zostały uratowane. O tym dzisiaj jest również ta debata i o tym dzisiaj również mówimy.</u>
          <u xml:id="u-558.13" who="#PosełAdamGawęda">Oczywiście część, co do której podjąłem się przedstawienia naszego stanowiska, to kwestia gospodarki. Aby realizować te transfery socjalne, które są bardzo potrzebne, bardzo potrzebna jest silna gospodarka.</u>
          <u xml:id="u-558.14" who="#PosełAdamGawęda">I to minister rozwoju realizował na wielu obszarach. Podejmował działania sprzyjające wzrostowi konkurencyjności, innowacyjności gospodarki, rozwojowi przedsiębiorczości, transformacji cyfrowej gospodarki, rozwojowi i wzrostowi wykorzystania energetyki prosumenckiej i rozproszonej. Pragnę przypomnieć, że właśnie w tamtym okresie rozproszona energetyka weszła do naszych domów. W tym czasie energetyka prosumencka uzyskała najwyższy wskaźnik rozwoju. W ciągu 8 lat rządów Platformy Obywatelskiej i PSL mogliśmy na to tylko popatrzeć, spoglądać i marzyć. Tylko kilka tysięcy prosumentów rozwinęło swoją energetykę. Dzisiaj mamy kilkadziesiąt, kilkaset tysięcy.</u>
          <u xml:id="u-558.15" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Z siedmiu na 15.)</u>
          <u xml:id="u-558.16" who="#PosełAdamGawęda">Oczywiście jest to kwestia bardzo szerokiej oceny. Najwyższa Izba Kontroli oceniła pozytywnie wykonanie budżetu państwa w 2021 r. nie tylko w części 20: Gospodarka, ale w całym zakresie, który był poddany kontroli. Oczywiście wskazała na elementy związane z realizacją pewnych projektów, które były szczególnie potrzebne w okresie popandemicznym, kiedy wszystkie instytucje finansowe i Eurostat, a to przecież nie jest polska instytucja, wskazywały, że Polska w rankingu państw rozwijających się jest na pierwszym miejscu w roku 2021. Po czterech kwartałach to Polska osiągnęła najlepszy wynik. To jest ocena międzynarodowych ekspertów.</u>
          <u xml:id="u-558.17" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Otóż to.)</u>
          <u xml:id="u-558.18" who="#PosełAdamGawęda">To ocena Eurostatu, a nie polskich pseudoekspertów finansowych współpracujących z Platformą.</u>
          <u xml:id="u-558.19" who="#PosełAdamGawęda">Chciałbym w tym momencie zwrócić uwagę na jedną rzecz. Również w Wysokiej Izbie padły stwierdzenia, że przez fundusze nie należy realizować ważnych zadań. Pani poseł, pragnę przeczytać rzecz, którą wyszukałem sobie w Internecie: Niemcy zgodziły się już w maju na zmianę konstytucji, aby umożliwić utworzenie opartego na kredytach specjalnego funduszu obronnego w wysokości, uwaga, 100 mld euro. Kto to ogłosił? Niemieckie ministerstwo finansów, nie kto inny.</u>
          <u xml:id="u-558.20" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: Ale obronność, a nie…)</u>
          <u xml:id="u-558.21" who="#PosełAdamGawęda">Oczywiście, jest wiele innych obszarów, ale jeśli pani poseł pytała mojego kolegi, posła Tadeusza Cymańskiego, z czego są finansowane fundusze, to również z obligacji. Każdy to wie.</u>
          <u xml:id="u-558.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, pani poseł)</u>
          <u xml:id="u-558.23" who="#PosełAdamGawęda">Chciałbym tu podkreślić bardzo ważną kwestię. Wprowadzenie korzystnych instrumentów rozwojowych w Polsce miało pozytywny wpływ na finanse publiczne. Doprowadziło do ich znacznego zrównoważenia. W efekcie, jak podaje Najwyższa Izba Kontroli, dług sektora instytucji rządowych i samorządowych rósł znacznie wolniej niż wartość produktu krajowego brutto.</u>
          <u xml:id="u-558.24" who="#komentarz">(Poseł Paulina Hennig-Kloska: Kłamstwo.)</u>
          <u xml:id="u-558.25" who="#PosełAdamGawęda">Należy też podkreślić wyraźne ożywienie gospodarcze i poprawę sytuacji finansowej państwa oraz fakt, że finanse publiczne w Polsce znajdowały się w znacznie lepszej sytuacji w porównaniu z większością państw Unii Europejskiej, które miały zarówno istotnie wyższy niż Polska deficyt finansów publicznych, jak i znacznie wyższy dług publiczny w stosunku do wielkości gospodarki. Ma to szczególne znaczenie w sytuacji rosnącego ryzyka recesji w światowej gospodarce, która może nastąpić w wyniku podjęcia działań antyinflacyjnych przez poszczególne rządy i banki centralne z powodu wydłużającego się okresu dojścia do stanu równowagi w krajach, w których w 2020 r. wystąpiła najgłębsza recesja, opóźnień w tworzeniu przerwanych łańcuchów dostaw, a także na skutek agresji Rosji na Ukrainę.</u>
          <u xml:id="u-558.26" who="#PosełAdamGawęda">Zadajmy sobie pytanie, jak wzrost gospodarczy Polski wyglądał na tle innych państw europejskich. Zdaniem międzynarodowych ekspertów, jak już powiedziałem, oraz danych Eurostatu końcówka 2021 r. przyniosła wyraźne wyhamowanie wzrostu gospodarczego w całej strefie euro. Na miano najszybciej rosnącej gospodarki w Unii Europejskiej znów zasłużyła Polska. W IV kwartale 2021 r. produkt krajowy brutto strefy euro zwiększył się tylko o 0,3%. W całej Unii Europejskiej dynamika wzrostu PKB wyniosła 4,8%. To było bardzo istotne wyhamowanie wzrostu gospodarczego. Najszybszy wzrost PKB w ujęciu rok do roku odnotowała Polska. Wyniósł on aż 7,7%.</u>
          <u xml:id="u-558.27" who="#PosełAdamGawęda">Na koniec chciałbym zwrócić uwagę na kilka bardzo istotnych elementów. W Polsce realna wartość produktu krajowego brutto była w 2021 r. wyższa o 5,9% w stosunku do roku 2020. Uwaga, po raz ostatni tak wysokie tempo wzrostu gospodarczego odnotowano w Polsce w latach 2006–2007. Pani poseł, najwyższy wskaźnik wzrostu gospodarczego — to wasze nieszczęście — nie został odnotowany w latach waszych rządów. To było w latach 2006–2007.</u>
          <u xml:id="u-558.28" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: Panie pośle, niech się pan zastanowi, dlaczego…)</u>
          <u xml:id="u-558.29" who="#PosełAdamGawęda">Polska utrzymała w roku 2021 wyższe tempo wzrostu gospodarczego od średniej dla Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-558.30" who="#PosełAdamGawęda">Jeszcze jedną bardzo ważna rzecz. Pomiędzy 2011 r. a 2021 r. wyrażona w euro wartość produktu krajowego brutto w przeliczeniu na jednego mieszkańca Polski zwiększyła się z 38,4% średniej liczonej dla Unii Europejskiej do ponad 46%. Biorąc pod uwagę różnice w poziomie cen pomiędzy poszczególnymi krajami, można stwierdzić, że wartość produktu krajowego brutto Polski wyrażonego według parytetu siły nabywczej, co jest bardzo ważne, wyniosła w 2021 r. w przeliczeniu na jednego mieszkańca aż 76,9% średniej dla Unii Europejskiej. 10 lat wcześniej wartość ta wynosiła zaledwie 65,6%. Widoczny jest zatem efekt doganiania państw wysoko rozwiniętych w Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-558.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-558.32" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: A inflacja swoje robi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-559.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Cichoń, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#PosełJanuszCichoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Pan prezes już na molo, a ja chcę wnieść kilka uwag do wykonania założeń polityki pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-560.2" who="#PosełJanuszCichoń">Spójrzmy na ustawę o NBP. W art. 3 czytamy: Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP. To jest dość istotne zastrzeżenie. Mam na myśli wspieranie polityki rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu, czyli utrzymania stabilności cen, utrzymania cen w ryzach.</u>
          <u xml:id="u-560.3" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-560.4" who="#PosełJanuszCichoń">Od wielu lat te ryzy wynoszą 2,5% plus minus 1%. Plan, prognoza na 2021 r., na etapie przygotowania założeń polityki pieniężnej, średnioroczna inflacja — 1,5%. Wykonanie — 5,1%, czyli dwa razy więcej niż cel inflacyjny i ponad trzy razy więcej, niż wynosił plan. To jest kompromitacja.</u>
          <u xml:id="u-560.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-560.6" who="#PosełJanuszCichoń">To jest kompromitacja prezesa i całej Rady Polityki Pieniężnej.</u>
          <u xml:id="u-560.7" who="#PosełJanuszCichoń">Rada Polityki Pieniężnej w procesie decyzyjnym i komunikacji z otoczeniem niezasadnie bagatelizowała zagrożenia inflacyjne, co sprzyjało wzrostowi oczekiwań inflacyjnych i nakręcaniu spirali cenowo-płacowej, a w konsekwencji negatywnie wpłynęło na stabilność cen. To jest konkluzja opinii NIK, z którą trudno się nie zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-560.8" who="#PosełJanuszCichoń">Ale przyjrzyjmy się bliżej tym decyzjom i komunikacji, popatrzmy. Mocny komunikat jeszcze z 2020 r.: dalsze obniżanie stóp procentowych jest możliwe. Taki jest komunikat, a jednocześnie oburzenie, bo jest narastająca presja na aprecjację złotego. I to jest przestrzeń dla zdecydowanych interwencji banku centralnego. Efekt tych zdecydowanych zapowiedzi to jest zysk NBP. Chwalił się pan prezes przed chwilą: ponad 10 mld zł trafiło do budżetu. I to jest to wsparcie polityki rządu, tyle że napędzające inflację jednocześnie, bo to impuls inflacyjny, osłabianie złotego i jednocześnie tak naprawdę rozdygotanie tego kursu.</u>
          <u xml:id="u-560.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-560.10" who="#PosełJanuszCichoń">W styczniu pan prezes mówi: od dłuższego czasu nie rozumiem, skąd takie zaniepokojenie obserwatorów rzekomą groźbą wybuchu inflacji. To jest w jakiejś mierze odpowiedź na naszą krytykę. Przy okazji budżetu na rok 2021 pokazywaliśmy rosnące obciążenia podatkowe, nowe podatki, podatek od sprzedaży detalicznej, podatek cukrowy, podatek od małpek, opłata deszczowa, opłata mocowa, opodatkowanie CIT-em spółek komandytowych. I to nie jest wszystko. A do tego rosnące wydatki poza budżetem państwa, bez żadnej kontroli, i NBP dokłada swoje do pieca, czyli dodruk pieniądza na gigantyczną skalę, i zachęca do wydatków.</u>
          <u xml:id="u-560.11" who="#PosełJanuszCichoń">Jeszcze w kwietniu 2021 r. słyszymy, że inflacja jest dlatego, że jest tak dobrze. A jeszcze w marcu była mowa o tym, że możliwe jest dalsze obniżanie stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-560.12" who="#PosełJanuszCichoń">W czerwcu przy inflacji na poziomie 4,4% pan prezes mówi: prawdopodobnie mamy szczyt inflacji za sobą. Podwyżka stóp byłaby nierozsądna, byłaby szkolnym błędem — jeszcze we wrześniu. W październiku po pierwszej podwyżce na pytanie, czy w obecnych warunkach warto brać kredyt mieszkaniowy, odpowiedział, że nie ma powodu, żeby się przestraszyć i nie brać kredytu. W listopadzie mówił o lekko podwyższonej inflacji. W grudniu skasował niezłą wypłatę, a pan prezydent Duda powiedział: prezes Adam Glapiński dobrze się sprawdził na swoim stanowisku. Takie oświadczenie wydał pan prezydent.</u>
          <u xml:id="u-560.13" who="#PosełJanuszCichoń">My nie zgadzamy się z tym poglądem, bo za wzrost inflacji w Polsce w dużej mierze ponosi odpowiedzialność właśnie NBP.</u>
          <u xml:id="u-560.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-560.15" who="#PosełJanuszCichoń">Nie wykorzystał w pełni posiadanych instrumentów, spóźnił się z reakcją, jeśli chodzi o stopy procentowe. Mimo rosnącej inflacji kontynuował dodruk pieniądza. Zupełnie niezrozumiała jest kontynuacja tego dodruku już po pierwszej podwyżce. Jeszcze w październiku i w listopadzie skupował obligacje. Spóźniona, zbyt ostrożna decyzja w sprawie podniesienia stopy rezerwy obowiązkowej, szkolne błędy w zakresie komunikacji. Mogę zadedykować panu prezesowi moją ulubioną maksymę: jeśli mijasz się z prawdą, to się jej przynajmniej ukłoń, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-560.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-560.17" who="#PosełJanuszCichoń">Obawiam się jednak, że jak pan prezes zastosuje się do tej maksymy, to będzie miał kłopot, bo się może już nie wyprostować.</u>
          <u xml:id="u-560.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Anita Sowińska, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#PosełAnitaSowińska">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytanie do wszystkich tu zgromadzonych, zarówno w tej sali, jak i przed ekranami: Czy swoje oszczędności powierzylibyście do zarządzania małpie? Ciekawy pomysł, ale każdy sam podejmuje decyzję, co robi z własnymi pieniędzmi. Myślę, że większość z nas wolałaby jednak powierzyć pieniądze wiarygodnym profesjonalistom.</u>
          <u xml:id="u-562.1" who="#PosełAnitaSowińska">Problem jednak w tym, że w przypadku budżetu państwa my nie mamy wpływu na to, kto zarządza naszymi pieniędzmi. O tym decyduje Prawo i Sprawiedliwość, a przecież nie jest winą prezesa Kaczyńskiego czy premiera Morawieckiego, że wśród ich rodziny i znajomych nie ma specjalistów od zarządzania finansami publicznymi. Są za to ludzie wprawdzie mierni, ale wierni i znający się przede wszystkim na własnych portfelach. Ci ludzie z nadania politycznego nie radzą sobie w walce z inflacją. Od Narodowego Banku Polskiego i od rządu oczekujemy aktywnej polityki fiskalnej, która ma na celu obniżenie inflacji. Oczekujemy, że zarządzający naszymi pieniędzmi będą podejmowali trafne decyzje w odpowiednim czasie. I nie chodzi tu tylko o podwyższanie stóp procentowych, a to, jak wiemy, było spóźnione. Są też inne narzędzia walki z inflacją, jak choćby wysoko oprocentowane obligacje skarbowe, które zachęcają do lokowania pieniędzy. Tutaj jak zwykle mamy spóźniony ruch. Bo pierwsze obligacje antyinflacyjne zostały wyemitowane dopiero w czerwcu, gdy inflacja już się rozpędziła.</u>
          <u xml:id="u-562.2" who="#PosełAnitaSowińska">Ale polityka fiskalna to nie tylko stopy procentowe i obligacje skarbowe. To przede wszystkim budżet, to przychody i wydatki. Te same pieniądze można wydać mądrze i głupio. Te same pieniądze można wydać na wiatraki produkujące najtańszą energię oraz na ocieplenie domów albo można je wydać na darmozjadów ze spółki CPK, którzy za nasze pieniądze organizują sobie pikniki wyborcze: hulaj dusza, piekła nie ma. Brak inwestycji w najtańszą energię wiatrową i magazyny energii zemści się szybko, bo konkurencyjność naszej polskiej gospodarki dramatycznie spada, a to oznacza nie tylko inflację, ale i bezrobocie. Te same pieniądze można wydać na darmowe przejazdy kolejowe, a można też wydać na dotacje dla fundacji narodowców i dla Kościoła, który jest workiem bez dna.</u>
          <u xml:id="u-562.3" who="#PosełAnitaSowińska">Walka z inflacją wymaga innowacyjnych rozwiązań wychodzących naprzód, a nie tylko biernego oczekiwania — uda się albo się nie uda. Przykładem są choćby Niemcy, którzy w czerwcu wprowadzili jeden bilet za 9 euro na 3 miesiące na wszystkie podróże komunikacji regionalnej i lokalnej. Potem poszli za tym Hiszpanie, którzy wprowadzili bezpłatne bilety na przewozy regionalne. Lewica zaproponowała bezpłatny transport dla dzieci i młodzieży. Gotowy projekt leży i nikt z niego nie korzysta. Ktoś może zapytać: A co mają darmowe bilety do walki z inflacją? Otóż mają, bo, po pierwsze ludzie wydają mniej pieniędzy na transport publiczny, ale też na paliwo, a po drugie, taki ruch przyciąga turystów z zagranicy i pomógłby polskim przedsiębiorcom.</u>
          <u xml:id="u-562.4" who="#PosełAnitaSowińska">Wy, panowie i panie, i PiS, macie klapki na oczach i czekacie tylko, co zaproponuje opozycja. Nie macie kompetencji, aby zarządzać Polską. Jestem pewna, że zrobicie absolutnie wszystko, aby utrzymać się na stołkach, ale zapewniam was, że Polki i Polacy, którym żyje się coraz gorzej, będą mieli dość waszych billboardów na każdym zakręcie, waszych pikników i kiełbas, które będziecie rozdawać za publiczne pieniądze. Ludzie już przejrzeli na oczy. Bójcie się, bo wasze dni są policzone.</u>
          <u xml:id="u-562.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-562.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Ojeju, straszne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Zdzisław Sipiera, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-563.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#PosełZdzisławSipiera">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Słucham tej dyskusji, szczególnie opozycji, i dziwię się, o czym mówimy. Mówimy o tym, jak został budżet zrealizowany, czy mówimy o państwa oczekiwaniach: bójcie się. To właśnie jest ta cała narracja.</u>
          <u xml:id="u-564.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: …to jest hasło.)</u>
          <u xml:id="u-564.2" who="#PosełZdzisławSipiera">To wszystko jest niepoważne. Mówimy o jednym z najlepszych budżetów w ostatnich latach w Polsce. To są fakty. Budżet, który ma dobre wykonanie, który ma mniejszy deficyt, który ma obniżenie podatków, a jednak nie było zmniejszenia dochodów, ogromne wydatki w transfery społeczne…</u>
          <u xml:id="u-564.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Rozszerzone.)</u>
          <u xml:id="u-564.4" who="#PosełZdzisławSipiera">Ogromne transfery również do służby zdrowia, 140 mld zł, bezpieczeństwo zewnętrzne, ogromne zwyżki również w tym zakresie idące, inwestycje, które cały czas idą, i programy pomimo pewnych braków zewnętrznych…</u>
          <u xml:id="u-564.5" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Kapitał opiekuńczy, gwarantowany kredyt.)</u>
          <u xml:id="u-564.6" who="#PosełZdzisławSipiera">Również bezpieczeństwo wewnętrzne, prawie 50 mld zł, zmniejszenie podatków, ok. 50 mld zł. To zostało w kieszeniach Polaków. I państwo mówicie, że to jest zły budżet?</u>
          <u xml:id="u-564.7" who="#PosełZdzisławSipiera">I teraz też do pana posła się zgłaszam, bo mówi, żeby mówić prawdę. To spytam, kto mówi prawdę. Pan prezes Banaś powiedział, że — słowa pana prezesa — poza budżetem ok. 64,3 mld zł. To są słowa pana prezesa Banasia. Pani przyszła pewnie, nie wiem… Pani Leszczyna mówi: 350 mld. Kto się mija z prawdą?</u>
          <u xml:id="u-564.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Niech pan sprawdzi. Trzysta.)</u>
          <u xml:id="u-564.9" who="#PosełZdzisławSipiera">350 mld. To przepraszam, pan prezes Banaś się myli? Okej, dobra. Rozumiem, że nie jest taki perfekcyjny, jak państwo mówicie. Myli się.</u>
          <u xml:id="u-564.10" who="#PosełZdzisławSipiera">Proszę państwa, to jest gra na emocjach. Gracie cały czas na emocjach. Dlatego jeszcze parę zdań powiem na temat istotnego elementu, właśnie tego, co tworzymy, jeżeli chodzi o bezpieczeństwo, bo tego oczekiwali obywatele w Polsce, to zapewniamy i nikt nie może zarzucić… Nie będę mówił o zewnętrznym, o tym będzie mówił kolega z klubu, ale o wewnętrznym. Jakie były zarzuty? W zeszłym roku jeszcze nie było wykonanego muru, ale mówiliśmy, że to zrobimy. Zrobiliśmy? Zrobiliśmy. Jakie były państwa… Tylko i wyłącznie inwektywy, nie powstanie, będzie kradzież itd. Właśnie to jest znowu ta narracja. Mówimy, bo jest taka potrzeba, zwiększamy bezpieczeństwo, a państwo tylko i wyłącznie gracie na emocjach, żeby zohydzić, żeby powiedzieć, że to jest niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-564.11" who="#PosełZdzisławSipiera">Sprawa dotycząca inwestycji w Policję, w Straż Pożarną, w OSP, wszystkie służby: to są konkretne pieniądze idące co roku i coraz wyższe. A jak ktoś pamięta początek samorządów, jak wyglądały nasze komisariaty, jak wyglądały inne obiekty, np. straży, to był obraz nędzy i rozpaczy. Przez ostatnie 7 lat poszły takie pieniądze, że to jest w ogóle inna rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-564.12" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Siła nabywcza się zwiększyła.)</u>
          <u xml:id="u-564.13" who="#PosełZdzisławSipiera">I to właśnie są inwestycje nie tylko w elementy, które są istotne, oczywiście w codziennym życiu Polaków, ale te, które dają bezpieczeństwo. Dzisiaj były debaty na posiedzeniach komisji, na posiedzeniu komisji merytorycznej. To nie są moje słowa, ale komendanta głównego: 96% obywateli uważa, że w ich otoczeniu nie jest źle, czyli jest dobrze. To znaczy, że my to wypełniamy.</u>
          <u xml:id="u-564.14" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Bezpieczeństwo.)</u>
          <u xml:id="u-564.15" who="#PosełZdzisławSipiera">A co słyszymy cały czas tylko i wyłącznie? Właśnie element negacji, straszenia, wyjmowania pewnych fragmentów. I teraz powiem o jednej rzeczy, która ma ogromne znaczenie, jeżeli chodzi o budżet i o to, co jest poza tak zwanym budżetem. Proszę państwa, posługuję się, bo patrzyłem również na sprawozdanie jako sprawozdawca komisji administracji, ogólnie NIK ocenia to pozytywnie, szczególnie działy wewnętrzne, czyli administracja i sprawy wewnętrzne, jak również kancelaria premiera. I teraz powiem o pewnej socjologii, którą stosują opozycja i prezes NIK-u. 15,3 mld zł wydaje administracja państwowa, dokładnie KPRM. NIK zakwestionował pewne nieprawidłowości w wysokości 200 tys. zł. I wiecie państwo, jaką zastosował metodę? Metoda opisowa, pomimo że wszystko jest w porządku. To jest właśnie socjotechnika. Państwo wybieracie okruszek i robicie z tego wielką aferę, a to są fakty innego rodzaju. Jeżeli do tego jeszcze byśmy dołożyli środki COVID-owe, to również KPRM, a to jest prawie 40 mld, to naprawdę to są jakieś groszowe sprawy i to jest wyciągane. W przypadku dużej części 42, czyli spraw wewnętrznych, NIK nie był w stanie nawet ocenić tego negatywnie, bo naprawdę to jest świetnie wykonywane.</u>
          <u xml:id="u-564.16" who="#PosełZdzisławSipiera">Dlatego, szanowni państwo, nie epatujcie. Budżet naprawdę jest bardzo dobry, konkretny, widać gołym okiem, że Polacy to doceniają, a nie jest tak, jak tutaj straszy poseł z Lewicy, że to jest kwestia czegoś niedobrego. Dziękuję, uważam, że to, co będzie istotne, to właśnie to, że bezemocjonalnie możemy ocenić, jak ten budżet jest wykonany, bo poprzez cyfry, liczby i to, co udało nam się uzyskać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-564.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-565.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Jak wygląda ten budżet albo jak wygląda sytuacja, realizacja budżetu? Prosiłabym, żebyśmy wszyscy zapamiętali: dzisiaj złoty najdroższy od 22 lat.</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: Ale druk jest za tamten rok.)</u>
          <u xml:id="u-566.2" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Inflacja najwyższa od 25 lat i na koniec roku była najwyższa w Europie.</u>
          <u xml:id="u-566.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-566.4" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Inflacja, jak mówiłam, najwyższa od 27 lat.</u>
          <u xml:id="u-566.5" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-566.6" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Liczba urodzeń była najniższa od 75 lat. Benzyna na koniec roku była najdroższa w historii. Dług publiczny Polski szacowany był na ok. 1,4 mld zł i może w tym roku przekroczyć 1,5 bln zł. To jest 54% PKB był na koniec roku.</u>
          <u xml:id="u-566.7" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: W limicie.)</u>
          <u xml:id="u-566.8" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Kosztowniak: Wy mieliście prawie 60.)</u>
          <u xml:id="u-566.9" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Poza budżetem na koniec roku było ok. 320 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-566.10" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Teraz pytanie do mojego poprzednika. Przecież nie można się niczego dowiedzieć. Gdybyście państwo słuchali, pani poseł Hennig-Kloska poprosiła: Bank Gospodarstwa Krajowego, PFR, w którym zmarnowano 200 mln na wydane maseczki, na polskie szwalnie — to jest ok. 14–15% poza budżetem. O tym mówił pan prezes Banaś. Poprzez takie sztuczki nastąpiło zaniżenie deficytu, a przecież ustawa budżetowa powinna być najważniejszą ustawą i wszyscy powinniśmy wiedzieć, jakie są wydatki.</u>
          <u xml:id="u-566.11" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Państwo mówicie, że to był najlepszy okres i państwo krytykujecie lata 2008–2009. Państwo powinniście pamiętać, że wtedy był największy kryzys światowy. Inne kraje niestety się nie rozwijały. Myśmy mieli wzrost PKB o 0,7%. W innych krajach obniżano emerytury. W Polsce tego nie robiono.</u>
          <u xml:id="u-566.12" who="#PosełKrystynaSkowrońska">A jeżeli chcecie państwo wiedzieć, jak wygląda zarządzanie, to poza ukrywaniem pieniędzy poza długiem, poza budżetem, są księstwa albo królestwa, bo królestwo Morawieckiego to dzisiaj 168 ministrów. Czy państwu po prostu nie wstyd, że macie 167 ministrów i jednego premiera? Tego jeszcze nigdy nie było. Jakie zatem środki w tym księstwie, królestwie Morawieckiego mają państwo przeznaczone na Kancelarię Prezesa Rady Ministrów? Przecież w 2012 r. było to 115 mln zł. W 2021 r. — 600 mln zł, cztery razy więcej, a w bieżącym roku — 830 mln zł, to jest siedem razy więcej. Wynagrodzenia w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów — 16 tys. zł i nagrody bez limitu. To przecież jak mówiła Beata Szydło — te nagrody im się należą. A gdzie indziej?</u>
          <u xml:id="u-566.13" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: Wstyd.)</u>
          <u xml:id="u-566.14" who="#PosełKrystynaSkowrońska">A gdzie indziej? A w urzędzie skarbowym urzędniczka zarabia 3400 zł brutto. Czy państwu po prostu nie wstyd? Czy państwu po prostu nie wstyd?</u>
          <u xml:id="u-566.15" who="#komentarz">(Głos z sali: W którym urzędzie?)</u>
          <u xml:id="u-566.16" who="#PosełKrystynaSkowrońska">W KPRM zatrudnienie w 2015 r. wynosiło 550 osób, a w 2019 r. — 700. Teraz nie podano, ile ono wynosi, bo nie odpowiedziano mi na taką interpelację.</u>
          <u xml:id="u-566.17" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Wyjaśnienie…)</u>
          <u xml:id="u-566.18" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Wynagrodzenia wzrosły z 10 tys. do 16 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-566.19" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Czy w innych resortach było bogato? Ależ oczywiście — na bogato. Jest inflacja, ludzie dzisiaj nie mają węgla, a wzrost zatrudnienia w Ministerstwie Finansów wynosi 30%–600 osób, wzrost wynagrodzeń 200%. Gdzie indziej jest troszkę skromniej, bo np. w Ministerstwie Zdrowia wynosi 90%. Ale czy to Ministerstwo Zdrowia cokolwiek robi? Śródków z Funduszu Medycznego nie potrafiliście państwo wydać od 2020 r. W 2020 r., 2021 r. ile państwo wydaliście? 680 mln zł na leczenie Polaków. Pieniądze są na kontach, a przecież pieniądze na kontach nie leczą. Pokazaliście tym państwo, że zamroziliście środki, a to jest pokazanie, że jesteście bezradni. Ludzie oczekują na terapię, a państwo nie wydajecie pieniędzy. Daliście 2 mld Kurskiemu i on je wykorzystał na propagandę, a na leczenie ludzi nie było.</u>
          <u xml:id="u-566.20" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Byliście lepsi? Byliście lepsi?)</u>
          <u xml:id="u-566.21" who="#PosełKrystynaSkowrońska">W tym zakresie — chcę powiedzieć — od 2016 r. utworzono również, dalej to księstwo, 40 nowych funduszy, instytutów i agencji, żeby przeznaczać pieniądze dla swoich. Przy prezesie Rady Ministrów działa instytut ekonomiczny i co on zrobił? Wcale nie pokazał, że potrafi walczyć z inflacją.</u>
          <u xml:id="u-566.22" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Cudów nie zrobi.)</u>
          <u xml:id="u-566.23" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Wcale nie pokazał, że potrafi walczyć z inflacją, a kosztuje on 13 mln. Te pieniądze można wydać inaczej. Zapamiętajcie państwo: najwyższa inflacja, najwyższy dług, nie macie się czym chwalić.</u>
          <u xml:id="u-566.24" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Pani minister, skandal był dzisiaj na posiedzeniu komisji. Będę u pani interweniowała. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-566.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Dariusz Wieczorek, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Tu będzie merytorycznie chociaż, jestem pewny.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#PosełDariuszWieczorek">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Rzeczywiście dużo słów już padło, jeżeli chodzi o wykonanie budżetu, ale myślę, że w tym budżecie brakuje jednej pozycji — w pozycji dochodowej brakuje środków z Krajowego Planu Odbudowy. To jest największe zastrzeżenie do działań budżetowych w ostatnim roku, bo rzeczywiście brakuje nam inwestycji. Osiągnęliście najniższy poziom inwestycji po roku 1989, czyli 16,6% PKB. Oczywiście to PKB rosło, ale rosło nie ze względu na inwestycje, tylko ze względu na wydatki Polek i Polaków. I co do…</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Wydatki?)</u>
          <u xml:id="u-568.2" who="#PosełDariuszWieczorek">Ależ oczywiście, wydatki konsumpcyjne, jest to w sprawozdaniu, jest to wpisane, więc to jest normalna rzecz. Natomiast to ukrywane zadłużenie rzeczywiście jest wielkim problemem. Dzisiaj drugi budżet de facto wydaje się w tych wszystkich funduszach, agencjach, których tyle potworzyliście, i jedno jest pewne, że dzisiaj te środki, które wydajecie w obligacjach, trzeba będzie w 2024 r., 2025 r. niestety spłacać.</u>
          <u xml:id="u-568.3" who="#PosełDariuszWieczorek">Ostatnia kwestia to NBP, bo już niestety koledzy nie zostawili mi za dużo czasu. Jedna rzecz — inflacja w kwietniu 2021 r. wynosiła 4,3%, w maju 4,7%, a w grudniu 8,6%…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-569.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#PosełDariuszWieczorek">…więc wszystkie dyskusje o tym, że inflacja jest przez wojnę, są kłamstwem.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Gabriela Masłowska.</u>
          <u xml:id="u-571.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pani się nie denerwuje przed urodzinami, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-571.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Ale to są moje urodziny, nie pani, pani poseł, tak że dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-571.4" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Wieczorek: Ale marszałek jest marszałkiem wszystkich na sali.)</u>
          <u xml:id="u-571.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">I wszyscy przestrzegamy regulaminu, a czas wyznaczony dla klubów obowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-571.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#PosełGabrielaMasłowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie wraz z wszystkimi osobami towarzyszącymi! W 2021 r. polska gospodarka po recesji wywołanej pandemią COVID-19, którą był cały świat zaskoczony i zaniepokojony, weszła na ścieżkę szybkiego wzrostu gospodarczego. Było to możliwe dzięki podjętym bardzo szybko przez rząd Polski skutecznym działaniom zorientowanym przede wszystkim na ochronę miejsc pracy, a także na ochronę zdrowia oraz dzięki wprowadzeniu wielu tarcz antykryzysowych. Sytuacja na rynku pracy ulegała stopniowo poprawie. Popyt na pracę stopniowo się odbudowywał, obniżało się bezrobocie. PKB w 2021 r. było realnie wyższe o 5,9%, średnia płaca wzrosła do 5663 zł, stopa bezrobocia spadła do poziomu 5,4. Rzeczywiście są to, jak na zaistniałą sytuację, wyniki imponujące i naprawdę można uważać je za sukces w tamtych okolicznościach. Wyższy wzrost gospodarczy przysporzył wzrostu dochodów budżetowych, co pozwoliło na nowelizację budżetu oraz zwiększenie wydatków budżetowych. Jednym z beneficjentów środków budżetowych i zwiększenia wydatków była ochrona zdrowia, obok modernizacji Sił Zbrojnych, wsparcia samorządów, kultury, rolnictwa, nauki czy też niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-572.1" who="#PosełGabrielaMasłowska">Przyszło mi tutaj mówić o nakładach na ochronę zdrowia i robię to z wielką przyjemnością z dwóch powodów — po pierwsze dlatego, że zdrowie jest dla nas największą wartością, dla wszystkich Polaków, a po drugie dlatego, że obecny rząd traktuje ochronę zdrowia i poprawę w tym zakresie jako priorytet w swoim działaniu. Zostało to uznane za priorytet i jest konsekwentnie realizowane. I tak łączne nakłady na ochronę zdrowia ze środków publicznych w 2021 r. wyniosły 141,3 mld zł, co stanowiło 6,2% PKB i było wyższe o ponad 25 mld zł w stosunku do poprzedniego roku, czyli jest to kolejny rok wzrostu nakładów na ochronę zdrowia. Nakłady na ochronę zdrowia do poziomu 141,3 mld zł były także wyższe aż o ponad 20 mld zł od wartości referencyjnej w 2021 r., zakładającej 5,3 PKB. My osiągnęliśmy 6,2 PKB.</u>
          <u xml:id="u-572.2" who="#PosełGabrielaMasłowska">Wydatki w części 46: Zdrowie również były wyższe w stosunku do roku 2020, i to o 161%. Wyniosły 16 676 mln zł. Wynikało to z nowych zadań finansowanych, takich jak przelewy redystrybucyjne do Funduszu Medycznego — ponad 5 mld zł — i do NFZ. Najwięcej tych wydatków w części: Zdrowie, bo aż 14 mld, przeznaczono na ochronę zdrowia. Tradycyjnie wszystkie tego typu zadania osiągały poziomy wydatków zbliżone albo wyższe od poprzedniego roku. I tak np. finansowano staże podyplomowe i specjalizacje lekarzy, pielęgniarek i położnych, 10 programów polityki zdrowotnej, dwa programy wieloletnie. Wśród tych programów polityki zdrowotnej m.in. była Narodowa Strategia Onkologiczna, „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce”, „Narodowy program leczenia chorych na hemofilię”, „Program badań przesiewowych noworodków”, „Narodowy program rozwoju medycyny transplantacyjnej”, „Program polityki zdrowotnej służący wykonywaniu programu kompleksowego wsparcia rodzin ’Za życiem’”, „Program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce” itd.</u>
          <u xml:id="u-572.3" who="#PosełGabrielaMasłowska">W ramach realizowanych programów polityki zdrowotnej szczególny nacisk został położony na działania skutkujące wzrostem dostępu do świadczeń zdrowotnych w zakresie onkologii, kardiologii i transplantologii. Kontynuowane były programy, które koncentrują się na zakupie leków dla osób żyjących z wirusem HIV, a także chorych na hemofilię, pokrewne skazy krwotoczne. Prowadzone były także badania przesiewowe mające na celu ograniczenie umieralności noworodków, niemowląt i dzieci spowodowanej wadami metabolizmu, a także różne inne działania zmierzające do ograniczenia zakażeń szpitalnych, bo tak jak wiemy, niestety występują one coraz częściej.</u>
          <u xml:id="u-572.4" who="#PosełGabrielaMasłowska">Wysoka Izbo! Drugim celem przeznaczenia wydatków z części 46. było szkolnictwo wyższe i nauka i na to również przeznaczono kwoty wyższe aż o ponad 14%, prawie 15%, w stosunku do poprzedniego roku — chodzi tutaj o wydatki na działalność dydaktyczną, na działalność badawczą i pomoc materialną dla studentów i doktorantów. Wśród zadań, o których powinniśmy wspomnieć, poza programami polityki zdrowotnej — w wypadku których plan był zrealizowany w ponad 90% — były wydatki na szpitale kliniczne, ratownictwo medyczne, świadczenia wysokospecjalistyczne, publiczną służbę krwi itd. Jeśli chodzi o świadczenia wysokospecjalistyczne — proszę państwa, 140 mln zł na ten cel przeznaczono, a z tego 84% było wydatkowanych przede wszystkim na sfinansowanie przeszczepów, głównie przeszczepu wątroby, a także były inne wydatki. Ale, proszę państwa, poza tymi zadaniami, które były kontynuowane i są realizowane co roku, na które są zwiększane co roku nakłady, pewne zadania, które planowane były do wdrożenia, jeszcze wykonano. Mianowicie zrealizowano inwestycje budowlane i zakupy inwestycyjne w szpitalach klinicznych i szpitalach ogólnych na ponad 500 mln zł. Utworzono Fundusz Kredytowania Studiów Medycznych, zwiększono finansowanie zadań zespołów ratownictwa medycznego, sfinansowano od 1 października członkom zespołów ratownictwa dodatek wyjazdowy w wysokości 30% wynagrodzenia zasadniczego itd. Kontynuowano realizację zadań służących informatyzacji i ochronie zdrowia przy udziale Centrum e-Zdrowia, tu nie będę już szczegółowo mówić: e-recepta, e-wizyta, e-skierowanie itd. Proszę państwa, w związku z tym w tym momencie należy stwierdzić, powołać się na pozytywną opinię Komisji Finansów Publicznych co do wykonania części budżetu za rok 2021 dotyczącej zdrowia, ale nie tylko.</u>
          <u xml:id="u-572.5" who="#PosełGabrielaMasłowska">W tym miejscu chciałabym serdecznie podziękować kierownictwu resortu zdrowia, wszystkim pracownikom, wiceministrom za ciężką pracę, którą państwo wykonujecie, często w zaciszu gabinetów do późnych godzin nocnych. Ona naprawdę daje efekty, następuje wyraźnie odczuwalna poprawa w zakresie dostępności świadczeń, poprawy ich jakości. W tym miejscu także należą się podziękowania i wyrazy uznania dla rządu, a także dla pana premiera Morawieckiego, którego tutaj w niektórych wystąpieniach państwo, dosłownie powiem, poniewieracie, na co sobie ten człowiek naprawdę zupełnie niczym nie zasłużył, przypisując mu kłamstwa i inne rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-572.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pani powie w telewizji publicznej.)</u>
          <u xml:id="u-572.7" who="#PosełGabrielaMasłowska">Tak że proszę przyjąć wyrazy uznania dla kierownictwa z resortu oraz całego rządu za ogromny wkład pracy, jeśli chodzi o ochronę zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-572.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-572.9" who="#PosełGabrielaMasłowska">Z dużą krytyką spotkał się także Fundusz Medyczny, ale najpierw krytykowano, że na pewno pieniędzy nie będzie, kiedy powstawał w 2020 r. w październiku, potem przycichła opozycja i nagle przystąpiła do ataku, że pieniądze są niewykorzystane, zresztą słyszeliśmy to dzisiaj po raz kolejny tu, mimo że temat był wałkowany i wyjaśniany na posiedzeniu Komisji Zdrowia i komisji finansów, także był wyjaśniany tutaj, bo była specjalna informacje bieżąca. Proszę państwa, to był młody fundusz, dysponujący naprawdę sporą kwotą, której nie można wydać nierozważnie, pochopnie. Potrzeba było przygotować pewne procedury. To nastąpiło. Te zamrożone środki nie przepadają, przechodzą na następne lata i będą wielkim dobrodziejstwem i w tym roku, i w następnych latach. Cóż tu powiedzieć? Debata, która dzisiaj ma miejsce, nie tylko w przypadku budżetu, ale także innych ustaw przez cały dzień, to jest jakiś horror. Zastanawiam się, czy państwo posłowie macie jakieś granice przyzwoitości, żeby nie przekłamywać danych. Opinie możemy mieć różne, ale chodzi o to, żeby nie przekłamywać danych statystycznych, które są oficjalne i potwierdzone, żeby nie wprowadzać zamętu, bo traktujecie to jako oręż swojej politycznej walki. To jest bardzo szkodliwe społecznie i tą drogą państwo nie osiągniecie żadnego sukcesu, co państwu Polacy udowodnili przez ostatnie dwie kadencje. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-572.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-573.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Sowa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#PosełMarekSowa">Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Trochę o tych kłamstwach Morawieckiego jednak powiem…</u>
          <u xml:id="u-574.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Lepiej…)</u>
          <u xml:id="u-574.2" who="#PosełMarekSowa">…bo przecież na ulicach polskich miast coraz częściej słyszymy: oszust z Wrocławia.</u>
          <u xml:id="u-574.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-574.4" who="#PosełMarekSowa">I to są uzasadnione słowa, a budżet państwa jest doskonałą okazją do tego, aby zweryfikować te obietnice Morawieckiego…</u>
          <u xml:id="u-574.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstydziłby się pan.)</u>
          <u xml:id="u-574.6" who="#PosełMarekSowa">…i sprawdzić, jakie jest ich realne wykonanie.</u>
          <u xml:id="u-574.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstydziłby się pan.)</u>
          <u xml:id="u-574.8" who="#PosełMarekSowa">Zapraszam państwa na przegląd. Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych, znany bardziej jako kartonowe czeki lub kasa dla swoich rozdawana przez Morawieckiego w kampanii Andrzeja Dudy.</u>
          <u xml:id="u-574.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Pana premiera Morawieckiego.)</u>
          <u xml:id="u-574.10" who="#PosełMarekSowa">Prezentując go w grudniu 2020 r. premier Morawiecki mówił, że przeznacza na to 12 mld zł. Wiecie, ile przeznaczył? Wiecie, ile zostało wydane? 2901 mln zł. To niewiele ponad 24%. W konsekwencji obniżyła się stopa inwestycji, osiągając najniższy poziom po Grecji w Europie, najniższy poziom. Gdybyście utrzymali poziom z czasów Platformy Obywatelskiej i PSL-u, z końca 2015 r., w ubiegłym roku zainwestowano by ponad 100 mld zł więcej.</u>
          <u xml:id="u-574.11" who="#PosełMarekSowa">Teraz kolejne zaklęcie — „Mieszkanie+”.</u>
          <u xml:id="u-574.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Premiera.)</u>
          <u xml:id="u-574.13" who="#PosełMarekSowa">Nawet prezes Kaczyński wie, że to kompromitacja.</u>
          <u xml:id="u-574.14" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Kosztowniak: Ale to o budżecie.)</u>
          <u xml:id="u-574.15" who="#PosełMarekSowa">A co mówi na ten temat Morawiecki? W 2018 r. obiecywał 100 tys. mieszkań na budowie na koniec 2019 r. Mówił: Rozliczycie mnie państwo i za rok w kwietniu zobaczymy, czy chociaż 40, 50, 60 tys. mieszkań z tego programu zostanie zrealizowanych.</u>
          <u xml:id="u-574.16" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: No nie wyszło, no i co?)</u>
          <u xml:id="u-574.17" who="#PosełMarekSowa">Rok temu po spotkaniu z Lewicą dołożył do tych 100 tys. jeszcze 75, miały być z KPO. KPO nie ma ani mieszkań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-574.18" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: To nie jest skandal, to tylko niepowodzenie.)</u>
          <u xml:id="u-574.19" who="#PosełMarekSowa">To rozliczmy Morawieckiego do końca października 2021 r. Po 6 latach rządów PiS-u oddano 15 tys. 305 mieszkań, a 20 tys. było w budowie, z tego 60% wybudowały samorządy.</u>
          <u xml:id="u-574.20" who="#komentarz">(Głos z sali: A za was, ile wybudowano?)</u>
          <u xml:id="u-574.21" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Ale wy tylko dla bogatych dawaliście, stary.)</u>
          <u xml:id="u-574.22" who="#PosełMarekSowa">Kłamca, oszust, znowu te słowa pięknie pasują, prawda?</u>
          <u xml:id="u-574.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-574.24" who="#PosełMarekSowa">Kolejne słowo. Nie wiem, czy wiecie, ale w 2018 r. powołaliście taką spółkę Polskie Domy Drewniane. Co przez 4 lata zrobiła? Sprawdziłem. To jest państwowy deweloper.</u>
          <u xml:id="u-574.25" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Kosztowniak: Marek, nie irytuj się, nie irytuj się.)</u>
          <u xml:id="u-574.26" who="#PosełMarekSowa">W 2019 r. miał wybudować na dobry początek 5 tys. mieszkań, do 2022 r. — 11 tys. mieszkań w zabudowie wielorodzinnej i 950 tys. domów jednorodzinnych. Wiecie, ile jest? Byłem tam — 31.</u>
          <u xml:id="u-574.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-574.28" who="#PosełMarekSowa">Tak, to nie żart. 31 domów do końca 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-574.29" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Niepowodzenie, no, niepowodzenie.)</u>
          <u xml:id="u-574.30" who="#PosełMarekSowa">Co więcej, muszę wam powiedzieć, że żadnego nie sprzedali, a tylko jeden wynajęli. Pewnie reszta jest w budowie, nie? Też tak sobie pomyślałem. Dlatego patrzę i nie dowierzam. Prezes zarządu odpowiedział mi, że z uwagi na trudną sytuację na rynku nieruchomości spółka aktualnie nie prowadzi żadnych inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-574.31" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Ciężki temat, to prawda.)</u>
          <u xml:id="u-574.32" who="#PosełMarekSowa">Czyli wasz PiS-owski sukces polega na tym, że przepalacie państwową kasę — 7 mln zł rocznie, przez 2 lata funkcjonowania spółki ponad 14 mld straty.</u>
          <u xml:id="u-574.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-574.34" who="#PosełMarekSowa">Sprawdźmy jeszcze, jak wygląda np. finansowanie zadań z narodowego funduszu ochrony środowiska. Program „Czyste powietrze” — genialny, 103 mld. Miało być wyremontowanych 3 mln budynków. Ile wydaliście przez 4 lata? 2300 mln, starczyło na 60 tys. Wreszcie np. fundusz termomodernizacji. Problem w tym, że Morawiecki zachęca, ale tam kasy nie ma, 16 mln w ubiegłym roku.</u>
          <u xml:id="u-574.35" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-574.36" who="#PosełMarekSowa">A może elektryki? Ulubiony fun premiera Morawieckiego. Miało ich być milion do 2025 r., a dzisiaj jeździ ich 24 tys. Wiecie, ile dofinansowaliście z dwóch funduszy? 5700 tys. Starczyło na 300 samochodów. To jest prawda…</u>
          <u xml:id="u-574.37" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-575.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Robert Telus, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-575.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#PosełRobertTelus">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo Ministrowie! Mam zaszczyt przedstawić tę część realizacji budżetu za 2021 r., która dotyczy polskiego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-576.1" who="#PosełRobertTelus">Wydatki z budżetu europejskiego i KRUS-u wynosiły łącznie prawie 52 mld. Został zrealizowany w 98,5%. Dotacje, w szczególności dla producentów rolnych, zostały zrealizowane głównie w ramach płatności bezpośrednich — 14,9 mld, ponad 10 mld w ramach kampanii w 2021 r., 4,7 mld w ramach kampanii w 2020 r. W 2021 r. agencja wypłaciła zaliczki na poczet płatności bezpośrednich w wysokości 70%. To jest rewelacyjny wynik. Do tej pory taki nie był. 1,2 mln rolników otrzymało te zaliczki w 2021 r. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020–9,1 mld zł dla 887 beneficjentów. Od początku realizacji PROW-u 2014–2020 wydatkowaliśmy ponad 40 mld zł. Dopłaty do paliwa rolniczego — 1152 mln. To też jest rewelacyjna kwota. Takiej kwoty na dopłaty do paliwa rolniczego jeszcze nie było. Nawet nie zostały wykorzystane wszystkie środki. To oznacza, że rolnicy w przypadku tych wniosków o dopłaty, które złożyli, dostali.</u>
          <u xml:id="u-576.2" who="#PosełRobertTelus">Na programy pomocy realizowane były przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeznaczono kwotę ponad 1 mld zł, w szczególności na wyrównanie kwoty obniżonego dochodu dla producentów świń z terenów objętych ASF. Drodzy państwo, kwota rewelacyjna w wysokości 233 mln zł na wyrównanie kwoty, ale była również COVID-owa pomoc dla tych, którzy utrzymują świnie w cyklu otwartym — ponad 120 mln, prawie 130 mln zł. Gdybyśmy jedno z drugim zsumowali, bo to była pomoc dla producentów trzody chlewnej, takiej pomocy nie było nigdy. To jest właśnie pomoc dla producentów trzody chlewnej.</u>
          <u xml:id="u-576.3" who="#PosełRobertTelus">Pomoc z tytułu strat spowodowanych przez niekorzystne zjawiska atmosferyczne, mówimy przede wszystkim o suszy w 2020 r., wynosiła 128 mln zł. Sfinansowanie zbioru, transportu i utylizacji padłych zwierząt — 164 mln. Wspieranie kół gospodyń wiejskich, drodzy państwo, przecież to wprowadziliśmy — 82 mln zł. Też do tej pory tego nie było. Programy pomocowe prowadzone przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi — 640 mln zł. Tu mam rozpisane, na co to poszło, ale takiej pomocy, drodzy państwo, też wcześniej nie było. Każdego roku ten budżet jest coraz większy.</u>
          <u xml:id="u-576.4" who="#PosełRobertTelus">To był szczególny rok, trudny przede wszystkim przez ASF i ptasią grypę. Drodzy państwo, ponad 2 mld zł na Inspekcję Weterynaryjną, co spowoduje zwiększenie liczby etatów o 600. Prawie 1 mld zł więcej w 2021 r. na Inspekcję Weterynaryjną, bo to jest bardzo potrzebne.</u>
          <u xml:id="u-576.5" who="#PosełRobertTelus">Rok szczególny: ptasia grypa, ASF, pandemia, ale my zrealizowaliśmy budżet w bardzo wysokim procencie, jak powiedziałem, tj. w 98,5%. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-576.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-576.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-577.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#PosełAndrzejSzlachta">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! Ważną pozycję w budżecie państwa stanowi subwencja ogólna dla jednostek samorządu terytorialnego. Wydatki budżetu państwa w części 82 zostały zrealizowane w wysokości 82,3 mld. W porównaniu do wydatków w 2020 r. nastąpił wzrost nakładów w tej części budżetowej o ponad 15 mld zł, tj. o 22,8%. Plan wydatków w części 82 wzrósł w trakcie roku o ponad 12 mld. Największą częścią tej subwencji była subwencja oświatowa, która wyniosła w 2021 r. ponad 52 mld zł. Przypomnę, że w 2015 r. subwencja oświatowa wynosiła niewiele ponad 40 mld, a my mamy wzrost w ciągu tych kilu lat o 12 mld dla oświaty w samorządach. W stosunku do roku ubiegłego ta subwencja wzrosła o ponad 2 mld zł. Najwięcej tej subwencji trafiło do polskich gmin, których mamy 2477, była to kwota 32 mld zł. Do powiatów wpłynęło blisko 20 mld, a do samorządów wojewódzkich — 661 mln. Wydzielona z części oświatowej subwencja rezerwy oświatowej wyniosła 208 mln zł. Mimo zmniejszającej się liczby uczniów samorządy dostały większą subwencję aniżeli w roku 2020.</u>
          <u xml:id="u-578.1" who="#PosełAndrzejSzlachta">Na podstawie znowelizowanej ustawy budżetowej mającej na celu również wsparcie finansowe jednostek samorządu terytorialnego w realizacji ich zadań inwestycyjnych zwiększono środki na uzupełnienie subwencji ogólnej o kwotę 12 mld zł, z czego 8 w grupie: dotacje i subwencje, a 4 mld w ramach wydatków majątkowych, z przeznaczeniem 1 mld zł na wodociągi i zaopatrzenie w wodę i 3 mld na wsparcie inwestycji w zakresie kanalizacji.</u>
          <u xml:id="u-578.2" who="#PosełAndrzejSzlachta">Proszę państwa, ze względu na to, że jeszcze mamy jednego mówcę, chciałbym na tych subwencjach zakończyć moje wystąpienie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-578.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-579.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Mamy nawet jeszcze dwóch mówców.</u>
          <u xml:id="u-579.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Jach, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-579.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#PosełMichałJach">Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Art. 26 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mówi, że Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej służą ochronie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic. Tymczasem, proszę państwa, po 1989 r. wszystkie kolejne rządy, jeżeli miały na czymś oszczędzać, paradoksalnie oszczędzały na kolejnych budżetach Ministerstwa Obrony Narodowej, zwijając naszą armię. Do perfekcji opanowały to szczególnie rządy PO-PSL, które w ciągu tych 8 lat praktycznie zlikwidowały Siły Zbrojne po prawej stronie, po wschodniej stronie Wisły. Prawo i Sprawiedliwość w swoim programie za priorytet uważało odbudowę potencjału odstraszania, potencjału bezpieczeństwa Rzeczypospolitej. Zgodnie z tym, co kiedyś powiedział wielki dowódca NATO — bezpieczeństwo nie jest wszystkim, lecz bez bezpieczeństwa wszystko pozostałe traci swoją wartość — Prawo i Sprawiedliwość postawiło przede wszystkim na odbudowę naszego potencjału obronnego.</u>
          <u xml:id="u-580.1" who="#PosełMichałJach">Prawo i Sprawiedliwość od lat powtarzało, że znajdujemy się w niebezpiecznym regionie, że musimy dbać o własny potencjał, bo bez własnego potencjału, bez własnej siły nie będziemy mogli liczyć na wsparcie naszego sojuszu. Dlatego też Polska polityka obronna jest w ostatnich latach niezwykle aktywna. Zwiększamy ten potencjał Sił Zbrojnych poprzez: wzmocnienie zdolności operacyjnych jednostek operacyjnych dyslokowanych na wschodzie kraju; modernizację techniczną; wzrost liczebności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej; tworzenie warunków dla zapewnienia i zwiększenia obecności wojsk sojuszniczych w Rzeczypospolitej; formowanie struktur oraz budowę zdolności operacyjnych jednostek Wojsk Obrony Terytorialnej, realizację procesu szkolenia Sił Zbrojnych RP, w szczególności w ramach krajowych i międzynarodowych ćwiczeń i treningów. Pozycja Polski i uznanie wśród sojuszników i w relacjach bilateralnych z roku na rok rosną, osiągając taki poziom, że jesteśmy traktowani jako wiarygodny, silny, godny polecenia, doskonale wyposażony i wyszkolony partner.</u>
          <u xml:id="u-580.2" who="#PosełMichałJach">Proszę państwa, od 2016 r. budżet Ministerstwa Obrony Narodowej rośnie w bardzo szybkim tempie. Podam dane tylko z ostatnich 3 lat. Chodzi o wzrost rok do roku. W 2020 r. — 11% w stosunku do 2019 r., w 2021 r. — 16%. Przewidujemy, że w roku 2022 będzie wzrost o 36% w stosunku do 2021 r. To pokazuje, jak wielkie, jak dynamiczne wzrosty budżetu w ramach części 29 są realizowane przez Ministerstwo Obrony Narodowej. W 2021 r. budżet MON wynosił 2,21% PKB. To zdecydowanie więcej, niż przewidywało prawo w ubiegłym roku. Zmienione prawo — ustawa o obronie Ojczyzny, która weszła od początku tego roku — nadaje jeszcze wyższy priorytet finansowaniu Sił Zbrojnych w kolejnych latach.</u>
          <u xml:id="u-580.3" who="#PosełMichałJach">Realizujemy budżet MON po stronie wydatków praktycznie w 100%. Chcę z tej trybuny podziękować panu premierowi, ministrowi Mariuszowi Błaszczakowi za to, że tak skrupulatnie realizuje budżet MON po stronie wydatków. Pragnę przypomnieć, że w trakcie 8 lat rządów tej strony, która tak krytykuje budżet Prawa i Sprawiedliwości, nie było ani roku, w którym by wykonano budżet po stronie wydatków. Jeśli trzeba było, oszczędzali na obronie narodowej. My unowocześniamy Siły Zbrojne. Do tego potrzeba wielkich środków finansowych. Wyrażam, pani minister, w imieniu Komisji Obrony Narodowej wielkie uznanie dla resortu finansów, który odpowiadając na te potrzeby Rzeczypospolitej Polskiej, stara się również znaleźć jak największe środki na finansowanie Sił Zbrojnych. Dziękuję bardzo, pani minister. Dziękuję państwu.</u>
          <u xml:id="u-580.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Na koniec pan poseł Tadeusz Cymański, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-581.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#PosełTadeuszCymański">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Podpisuję się pod tymi słowami pana posła Michała Jacha. Jako oficer rezerwy absolutnie jestem za tym. Armia musi być silna, musi być potężna. Chodzi też o to, żeby wrócić do starego powiedzenia: obrońcy granic nie płacą za nic. Tak się mówiło, jak byłem w wojsku, przed wielu, wielu laty.</u>
          <u xml:id="u-582.1" who="#PosełTadeuszCymański">Przechodząc do rzeczy — no cóż, została dosłownie chwilka na sam koniec, bardzo dziękuję, że dzięki dyscyplinie dane mi było tutaj się na moment pojawić — poruszę temat polityki społecznej. Proszę państwa, kto wie, czy to nie najbardziej kluczowy element. To jest problem wiarygodności. Z wielką przyjemnością, ale też z pewnym niedowierzaniem słucham nawróconych liberałów, którzy dzisiaj tak daleko się zmienili, że nawet są artykuły, czy Donald Tusk jest socjalistą. Do czego doszło? Do rzeczy niesamowitych. Ale jestem dociekliwym człowiekiem, więc jak powiedział, jak mu się wymsknęło właśnie w ramach tej manipulacji, tego mamienia… On trochę jak Twardowski „Podparł się w boki jak basza;/ ’Hulaj dusza! hulaj!’ — woła,/ Śmieszy, tumani, przestrasza”. A najbardziej przestrasza. Najbardziej przestrasza ludzi, Polaków, żebyście nie wiedzieli, co tu się będzie działo.</u>
          <u xml:id="u-582.2" who="#PosełTadeuszCymański">A więc co powiedział? Cztery dni, ale nie powiedział o pilotażu.</u>
          <u xml:id="u-582.3" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Powiedział, powiedział.)</u>
          <u xml:id="u-582.4" who="#PosełTadeuszCymański">To wy, chcąc bronić wodza, od razu… Przepraszam bardzo, tak, tak, tak.</u>
          <u xml:id="u-582.5" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Powiedział…)</u>
          <u xml:id="u-582.6" who="#PosełTadeuszCymański">Proszę sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-582.7" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Byłam na tym spotkaniu i powiedział…)</u>
          <u xml:id="u-582.8" who="#PosełTadeuszCymański">Dobrze, tak, że na próbę.</u>
          <u xml:id="u-582.9" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Powiedział o pilotażu.)</u>
          <u xml:id="u-582.10" who="#PosełTadeuszCymański">Tak, 20% już…</u>
          <u xml:id="u-582.11" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-582.12" who="#PosełTadeuszCymański">Dobrze, ja słyszałem wypowiedzi. Dobrze, będziemy się spierać.</u>
          <u xml:id="u-582.13" who="#PosełTadeuszCymański">Jeżeli ktoś mówi o pilotażu, to ja mogę zrobić pilotaż na 10 pomysłów. I takim cwaniakiem to każdy potrafi być.</u>
          <u xml:id="u-582.14" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Zmienia pan temat. Proszę nie kłamać po prostu.)</u>
          <u xml:id="u-582.15" who="#PosełTadeuszCymański">Sztuką jest zaproponować przed wyborami coś, co jest poważne, coś, co jest dojrzałe. Bo tak zawsze można wykręcić kota ogonkiem. A problem polega na tym, że zdaje się egzamin, jak się rządzi.</u>
          <u xml:id="u-582.16" who="#PosełTadeuszCymański">Mamy pod górkę, to prawda, bardzo pod górkę i nie wiem, co jeszcze nas czeka. Nie mamy lekko. Teraz normalnie ćwiczymy, żeby z tego wybrnąć, bo problem jest ogromny, i nie jest nam łatwo. I nikt nie mówi, że jest super. Nie mówcie tego. Nikt tak nie mówi. Powtarzam, ja i wielu kolegów, że jest ciężko, problemy dotyczą milionów ludzi. Jak im pomóc — to jest pytanie dla nas wszystkich. A więc nie ma tutaj: samochwała w kącie stała, żeby było jasne.</u>
          <u xml:id="u-582.17" who="#PosełTadeuszCymański">Inne pomysły, podwyżki. Kto by nie chciał dzisiaj dać podwyżki? Ale to wasi guru, nie kto inny tylko Balcerowicz nazwał to bzdurą, a pan Belka, z waszej listy, wasz człowiek, powiedział: to są pomysły — cytuję — z piekła rodem. To teraz kto mówi prawdę? Czy normalnie wasze autorytety mówią prawdę czy wy mówicie? Co jest naprawdę w was? I Polacy będą mieli dylemat. Bo nie jest łatwo. My też nie aniołki. Wybór będzie dotyczył tego, czy ta polityka będzie skierowana w bardziej sprawiedliwym kierunku. Są dylematy, czy wprowadzać progi dochodowe. Sam uważam, że posiadam te wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-582.18" who="#PosełTadeuszCymański">Tu przed chwilą prezes NBP mówił o wakacjach. Mamy bardzo wiele mechanizmów i mamy wiele niepowodzeń, ale mamy też ogromną ilość konkretnych dokonań i są fakty. Staniemy do tych wyborów razem, przeciwko sobie, będziemy konkurować. Ale naprawdę proponuję, żeby rozmawiać na temat pomysłów. Wszystko to, co tu się dzisiaj działo, jest nagrane. Niestety nie słyszałem żadnych pomysłów, tylko jedno totalne potępienie. Wasz program, który jest do nas skierowany, to: precz, wynocha! I na tym kończycie. A co proponujecie? Kto coś dzisiaj zaproponował konkretnego, merytorycznego, lepszego od naszych pomysłów? No nie.</u>
          <u xml:id="u-582.19" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Pani Leszczyna, pani Leszczyna powiedziała.)</u>
          <u xml:id="u-582.20" who="#PosełTadeuszCymański">Pani Leszczyna zapomniała jeszcze powiedzieć o kopertach. Bo handlarz bronią był, respiratory były. Ja już to znam na pamięć, nawet ja to znam na pamięć. Ale tak się nie wjedzie do Sejmu. Do Sejmu wjeżdża się normalnie z programem i z wiarygodnością, której bardzo brakuje w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-582.21" who="#PosełTadeuszCymański">Życzę wam, żebyście się wzięli w garść, żebyście się poprawili i żebyśmy zaczęli nie walczyć ze sobą, tylko konkurować. Naprawdę można. Ja pamiętam czasy, że tu było bardzo ciekawie. Byli przeciwnicy, ale każdy występował i się spierał, kto jest lepszy, a nie przed kim uciekać. Ludzie chcą wybierać lepszego, a nie uciekać przed tym, który jest zły. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-582.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-583.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Na tym zakończyliśmy wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-583.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-583.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-583.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-583.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Mamy bardzo wiele osób zapisanych do pytania, dlatego będę ściśle trzymać się, szanowni państwo, czasu. Mamy duże opóźnienie, a więc szanujmy się.</u>
          <u xml:id="u-583.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Uprzejmie proszę, panie, panowie posłowie, drodzy Polacy, zapamiętać: ekipa PiS — złoty najsłabszy od 22 lat, inflacja najwyższa od 25 lat, inwestycje najniższe od 27 lat, liczba urodzeń najniższa od 75 lat, benzyna najdroższa w historii, nie ma węgla. Strach się bać. Zagrożenie generalne — wydatki poza budżetem. Niczego nie zobaczycie.</u>
          <u xml:id="u-584.1" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Jeżeli mówicie o subwencji oświatowej i pytacie o nią, to ja również zapytam, pani minister, i proszę o pisemną odpowiedź. To, ile wynosi subwencja oświatowa, uzależnione jest od dochodów. Ale proszę powiedzieć, ile dodatkowo samorządy wydają na oświatę, bo to będzie pokazanie… Jak zwiększono pieniądze w narodowym funduszu o tyle, ile myśmy wpłacili, to te pieniądze w narodowym funduszu są z naszych kieszeni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Do pana posła Jacha: a na wojsko wydawaliśmy 1,90…</u>
          <u xml:id="u-586.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Arkadiusz Marchewka, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-587.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-587.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Panie pośle…</u>
          <u xml:id="u-587.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Czy pan poseł Arkadiusz Marchewka rezygnuje z zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-587.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale miałaby pani…)</u>
          <u xml:id="u-587.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Ja uprzedzałam, że będę trzymać się ściśle regulaminu i określonego czasu.</u>
          <u xml:id="u-587.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Poprosimy panią marszałek Kidawę, żeby tak robiła. Kiepskie te urodziny.)</u>
          <u xml:id="u-587.7" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Proszę nie krzyczeć, naprawdę. Pani jest znana z tego krzyku i trzymania się własnych reguł ponad regulaminem.</u>
          <u xml:id="u-587.8" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: A pani z komentarzy.)</u>
          <u xml:id="u-587.9" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Ale już do tego nie będziemy dopuszczać.</u>
          <u xml:id="u-587.10" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-587.11" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-587.12" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">A pani dalej też krzyczy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Mogę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Proszę bardzo. Jak pan uspokoi koleżanki, to będzie pan mógł wystąpić.</u>
          <u xml:id="u-589.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pani Gosiewska, kiepskie te pani urodziny będą, z kawiorem pod namiotem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kiedy PiS-owska elita walczy o to, żeby wygrać rundę w golfa, zwykli Polacy walczą o to, żeby znaleźć dodatkowy 1 tys. zł na ratę kredytu, który im wzrósł, walczą o to, aby znaleźć pieniądze na zakupy przy 15-procentowej inflacji, walczą o to, żeby zatankować swoje samochody przy paliwie za prawie 8 zł. I wy jesteście za to odpowiedzialni.</u>
          <u xml:id="u-590.1" who="#PosełArkadiuszMarchewka">Ale jesteście odpowiedzialni za coś jeszcze, za ogromny wzrost zadłużenia. W ubiegłym roku zadłużenie Polski wynosiło 1410 mld zł. Oznacza to, że każdy z Polaków był zadłużony na 37 tys. zł. I tylko przez rok zwiększyliście to zadłużenie o prawie 2 tys. zł. Więc nie mówcie Polakom, że odbieracie pieniądze mafiom VAT-owskim i dajecie, bo prawda jest taka, że zadłużacie ten kraj niczym hazardziści. I pytam wprost: Kiedy zatrzymacie tę spiralę zadłużania? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-590.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-591.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-591.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-591.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Do PKB się liczy.)</u>
          <u xml:id="u-591.4" who="#komentarz">(Poseł Arkadiusz Marchewka: Ale ile poza budżetem, ale ile poza budżetem?)</u>
          <u xml:id="u-591.5" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Sprytny jesteś.)</u>
          <u xml:id="u-591.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#PosełZofiaCzernow">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Państwo Ministrowie! Inwestycje są głównym motorem rozwoju gospodarczego. To jest niekwestionowane. Tymczasem stopa inwestycji spada. Rok 2021 był kolejnym rokiem jej spadku do dramatycznego poziomu 16,6%. To najniższy wskaźnik od prawie 20 lat. Zamiast unowocześniać gospodarkę inwestując w innowacyjność, w konkurencyjność, tak jak robią to inne kraje, które mają znacznie lepsze wskaźniki, rząd ogranicza się głównie do konsumpcji. Brak inwestycji to zmniejszenie szans na szybki rozwój, na poprawę warunków życia Polaków. Zostaniemy w ogonie szybko rozwijających się państw Unii Europejskiej, bo najmniej korzystnie wypadamy, jeśli chodzi o wskaźniki inwestycyjne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-592.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-593.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-593.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#PosełKrzysztofPiątkowski">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Pani poseł z PiS chwaliła się, że zdrowie jest priorytetem tego rządu. To jakiś żart. Sytuacja zdrowotna mieszkańców pod rządami PiS anno domini 2021 uległa dramatycznemu pogorszeniu. Polacy żyją najkrócej od 12 lat, zmarło 520 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-594.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie było pandemii.)</u>
          <u xml:id="u-594.2" who="#PosełKrzysztofPiątkowski">To o 42 tys. więcej niż w 2020 r. i o 110 tys. więcej niż w roku 2019. Przyrost naturalny w roku 2021 jest najniższy od czasów II wojny światowej. Doprawdy nie rozumiem, skąd bierze się ten dobry nastrój i dobry humor państwa.</u>
          <u xml:id="u-594.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: To nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-594.4" who="#PosełKrzysztofPiątkowski">Nie musicie się martwić, ponad połowa waszych posłów została ministrami, koledzy partyjni i ich rodziny obsiedli niezliczone spółki Skarbu Państwa i wypłacają sobie sowite wynagrodzenia odwrotnie proporcjonalne do ich kompetencji. Na koniec fraszka o politykach pt. „Łamigłówka”: Nie śpi biedak po nocach i ciągle się głowi, gdzie i komu budżet obciąć, a dołożyć sobie.</u>
          <u xml:id="u-594.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#PosełKlaudiaJachira">Panie Szeregowy Pośle Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Raz w roku jest obowiązek przedstawienia sprawozdania ze stanu finansów państwa, bo normalnie to skrzętnie ukrywacie, na ile nas zadłużyliście. My się tylko możemy domyślać po inflacji, cenach energii, wysokich stopach, najniższym poziomie inwestycji, wykupywaniu cukru, jak jest źle. Ale skoro konstytucja zmusza was do przedstawienia stanu finansów, to karty na stół. Ile miliardów wyrzuciliście poza budżet? Pana premiera nie ma, ale może pani minister chociaż podniesie rękę, jeśli któraś z tych liczb jest prawdziwa. FOR mówi o 340 mld. Prawda? Może 300? Nie. Może 200? Może 100? No niech pani nie zalewa, że nic, przecież wiemy. Jak można tak kłamać w żywe oczy? To wszystko się wyda. Prześledzimy każdą waszą wydaną i ukrytą złotówkę.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#PosełMałgorzataChmiel">Szanowni Państwo! Gdy Sejm przyjmował ustawę budżetową na 2021 r., rząd planował dochody w wysokości 404,5 mld zł. Dzisiaj już wiemy, że dochody były wyższe o ponad 90 mld zł. Aż o tyle więcej pieniędzy Polacy ze swoich kieszeni wpłacili do budżetu państwa. Jaki wpływ na tak zwiększone dochody miał tzw. podatek inflacyjny? Pierwotnie zakładaliście inflację na 2021 r. w wysokości 1,8%. Wiemy, że wyniosła 5,1%. Ciekawe jest to, jakie dane zobaczymy za ten rok, gdyż na ten rok zakładaliście inflację w wysokości 3,3%, mimo że rząd dokładnie wiedział, że będzie dużo wyższa, a wyniesie pewnie ok. 20%. Pytam: Ile środków z budżetu państwa zaplanowano na subwencje lub dotacje z BGK na realizację programów…</u>
          <u xml:id="u-598.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-599.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-599.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Czy pan poseł Rafał Adamczyk rezygnuje z wypowiedzi?</u>
          <u xml:id="u-599.3" who="#komentarz">(Poseł Rafał Adamczyk: Nie, nie rezygnuję.)</u>
          <u xml:id="u-599.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">To bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-599.5" who="#komentarz">(Poseł Rafał Adamczyk: Minutę koleżance mogłem oddać, z miłą chęcią.)</u>
          <u xml:id="u-599.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Wszystkich obowiązują te same zasady.</u>
          <u xml:id="u-599.7" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zapraszam serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Państwo Ministrowie! W sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 r. w informacji w części dotyczącej dochodów budżetu państwa w części dotyczącej województwa śląskiego znajdują się takie pozycje, z których wynika, że nie wykonano ustawy budżetowej w odniesieniu do działów, które zostały zaplanowane. Są to: dział 010: Rolnictwo, łowiectwo, dział 100: Górnictwo, kopalnictwo, dział 851: Ochrona zdrowia oraz dział 500: Handel. Bardzo bym prosił o pisemną odpowiedź, co było powodem niewykonania zaplanowanego budżetu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-600.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-601.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-602.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odniosę się do polityki monetarnej, o której mówił pan prezes Glapiński w swoim sprawozdaniu. Czego tam nie ma? W styczniu prezes mówił, że Polsce nie grozi wybuch inflacji, w marcu, że grozi nam deflacja. Gdy inne państwa reagowały, to pan prezes pozwolił rozpędzić się tej inflacji. Prawdziwe sprawozdanie z działalności pana prezesa za zeszły rok to podwyżki rat kredytów i paragony grozy.</u>
          <u xml:id="u-602.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Prezesie Glapiński! W czasie swojego sprawozdania mówił pan, że warunki w zeszłym roku były niesprzyjające. Mój krajan Adam Małysz też czasem miał warunki niesprzyjające i potrafił dobrze wylądować, pokazując, że jest ekspertem w skokach. Pan powinien być ekspertem w polityce monetarnej. Używając tego porównania, wylądował pan na buli, przekoziołkował po zeskoku, tylko poobijani są Polacy. Panie prezesie, ponosi pan winę za inflację ćwierćwiecza. To jest czas na pańską dymisję. Pytanie: Czy ma pan ostatnie resztki honoru?</u>
          <u xml:id="u-602.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-603.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Wanda Nowicka, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-603.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-603.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-603.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#PosełRyszardWilczyński">Pani Marszałek! Będzie o stosunku rządu PiS do aktywności obywatelskiej, rozwoju wiejskich wspólnot i jakości życia na wsi. Taki drobiazg w budżecie: fundusz sołecki. Według ustawy państwo powinno zwrócić w ubiegłym roku prawie 230 mln zł. Według wskaźników tym bogatszym gminom ma zwracać tylko 20%, a tym biedniejszym 40%. Zwraca odpowiednio 25% i 12,7%, bo w tej samej ustawie o funduszu sołeckim, której zmiany się domagaliśmy, jest ustalony limit, że można zwrócić tylko 145 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-604.1" who="#PosełRyszardWilczyński">Wielokrotnie na tej sali mówiliśmy, że trzeba zmienić tę ustawę, co roku o tym mówię. Cieszę się, że jest pan minister Bartosik. Cieszę się, że jest pan Zdzisław Sipiera, który jest apologetą dobrego rządzenia w PiS-ie. Proszę, weźcie się za to, koledzy, i zróbmy to, co należy zrobić. Trzeba zmienić te limity, dlatego że aktywność obywatelska siada, a 100 gmin zrezygnowało z funduszu sołeckiego.</u>
          <u xml:id="u-604.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-604.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: To jest jakiś konkretny pomysł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-605.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#PosełRyszardWilczyński">Mówię o tym co roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-607.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#PosełMateuszBochenek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Są takie lokalne sprawy, o które bardzo konsekwentnie upominam się przy każdej nadarzającej się okazji. Są to sprawy, na których realizację czekają mieszkańcy. Nie interesuje ich ta polityka, te podziały. Interesuje ich skuteczne zrealizowanie tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-608.1" who="#PosełMateuszBochenek">Chodzi m.in. o dworzec w sosnowieckiej dzielnicy Maczki, który czeka na pomyślne zakończenie prac, zmodernizowanie i udostępnienie mieszkańcom. Chodzi też o budowę węzła na drodze S1 w rejonie Sosnowca i rozbudowę drogi S1. Mieszkańcy oczekują na te inwestycje ze względów bezpieczeństwa. Trzecia sprawa również dotyczy dróg i również jest związana z bezpieczeństwem. Chodzi o budowę łącznika pomiędzy euroterminalem w Sławkowie a DK94, co zagwarantuje bezpieczeństwo mieszkańcom Dąbrowy Górniczej i Sławkowa. Czym prędzej należy zrealizować te inwestycje, ponad podziałami. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-608.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-609">
          <u xml:id="u-609.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-609.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Lubnauer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-610">
          <u xml:id="u-610.0" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Od jednego z panów wypowiadających się w imieniu PiS-u słyszeliśmy o zwiększającej się subwencji oświatowej. Zaznaczmy zatem, że może i subwencja rośnie, ale wydatki samorządów też rosną i to, co muszą dołożyć do subwencji, też rośnie i to jeszcze szybciej.</u>
          <u xml:id="u-610.1" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Spójrzmy, jak to wygląda z punktu widzenia nauczycieli. Nie wiem, czy państwo wiedzą, ale podwyżka dla nauczycieli w 2021 r. wynosiła dokładne 0%. W tym roku było to 4,4% w momencie, w którym, przypomnijmy, wskaźnik inflacji wynosi 15,5%. Co więcej, zaznaczę, że jeżeli weźmiemy pod uwagę te 7 ostatnich lat, to podwyżki dla nauczycieli w sumie wynosiły 36%, niezależnie od tego, na jakim są stanowisku, natomiast w latach rządów tego znienawidzonego przez was Tuska w przypadku nauczycieli dyplomowanych było to 44%, a w przypadku nauczycieli stażystów nawet 76%. Im młodszy był nauczyciel, tym wyższa była ta podwyżka.</u>
          <u xml:id="u-610.2" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Chciałam zapytać: Dlaczego tak traktujecie polskich nauczycieli?</u>
          <u xml:id="u-610.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-611">
          <u xml:id="u-611.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-611.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-611.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-612">
          <u xml:id="u-612.0" who="#PosełAndrzejGrzyb">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Strategia odpowiedzialnego rozwoju zakładała, że w 2020 r. stosunek inwestycji do PKB powinien wynieść między 22% a 25%. Tak, rzeczywiście w 2021 r. wyniósł 16,6%, zatem ten warunek ze strategii odpowiedzialnego rozwoju został niespełniony.</u>
          <u xml:id="u-612.1" who="#PosełAndrzejGrzyb">Należy również powiedzieć, że w tym samym czasie wskaźnik inwestycji w Unii Europejskiej wzrósł średnio o 2% we wszystkich państwach członkowskich. Oczywiście, że w inwestycjach publicznych nie było najgorzej, ale w inwestycjach prywatnych niestety wszystko siadło. W bezpośrednich inwestycjach zagranicznych jest dobrze, ale tutaj pojawia się pytanie: Dlaczego wszystko siadło? Odpowiedź musi paść na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-612.2" who="#PosełAndrzejGrzyb">Teraz mam drugie pytanie: Czy Polski Ład przysłużył się temu, że wszystko siadło w inwestycjach prywatnych? Oczywiście, że się przysłużył. Tego typu refleksja powinna się pojawić przy okazji omawiania budżetu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-612.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-612.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To było ciekawe.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-613">
          <u xml:id="u-613.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-613.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-613.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Nie widzę jej.</u>
          <u xml:id="u-613.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Krystian Kamiński, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-613.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-614">
          <u xml:id="u-614.0" who="#PosełKrystianKamiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podsumowujemy 2021 r., wszystkie wasze lockdowny i wszystko, co zrobiliście.</u>
          <u xml:id="u-614.1" who="#PosełKrystianKamiński">Mam konkretne pytanie: Ile pieniędzy dodrukowaliście w zeszłym roku? Czy było to 200 mld zł, 250 mld zł, 300 mld zł? Musimy to wiedzieć, bo po nieudolnych rządach zdezorganizowanej prawicy przyjdą rządy Konfederacji. Musimy wiedzieć, jak duży bałagan mamy do posprzątania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-614.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-615">
          <u xml:id="u-615.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Aleksandra Gajewska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-615.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Prorok czy co?)</u>
          <u xml:id="u-615.2" who="#komentarz">(Poseł Krystian Kamiński: Miejmy nadzieję.)</u>
          <u xml:id="u-615.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-616">
          <u xml:id="u-616.0" who="#PosełAleksandraGajewska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałam państwa zapytać, czym zawinili państwu warszawiacy i warszawianki, że państwo tak konsekwentnie uszczuplają budżet naszego miasta i pozbawiają je niezbędnych środków na inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-616.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To chyba jakaś zła informacja.)</u>
          <u xml:id="u-616.2" who="#komentarz">(Poseł Gabriela Masłowska: Nieprawda!)</u>
          <u xml:id="u-616.3" who="#PosełAleksandraGajewska">Rozmawiamy o 2021 r., o wykonaniu budżetu. Mamy w budżecie ubytek w wysokości 890 mln zł przez tzw. piątkę Kaczyńskiego. Państwo pewnie powiedzą, że to nieprawda, bo jest nadwyżka z PIT-u…</u>
          <u xml:id="u-616.4" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: No, no?)</u>
          <u xml:id="u-616.5" who="#PosełAleksandraGajewska">…bo jest inflacja, ale rzeczywistość samorządów jest zupełnie inna. Wygląda ona w ten sposób, że do 2031 r. przez piątkę Kaczyńskiego i przez Polski Ład Warszawa straci 29 mld zł. Wiecie, co to oznacza? To tak, jakby co drugi nauczyciel przestał pojawiać się w szkole, jakby przez cały rok nie funkcjonowała w Warszawie komunikacja miejska.</u>
          <u xml:id="u-616.6" who="#PosełAleksandraGajewska">Chciałam was zapytać, jak zrekompensujecie mieszkankom i mieszkańcom Warszawy tę waszą polityczną zemstę na nich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-616.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-617">
          <u xml:id="u-617.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-617.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Tomasz Olichwer, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-617.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-618">
          <u xml:id="u-618.0" who="#PosełTomaszOlichwer">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z analizy wykonania budżetu przedstawionej przez NIK wynika, że wskaźnik relacji pozytywnych ocen w stosunku do ogółu ocen zmalał aż o 8,2 punktu procentowego. Z czego wynika tak istotny spadek? Czy to dlatego, że nieodpłatnie przekazaliście różnym podmiotom obligacje skarbowe o wartości ponad 22 mld zł, nie wliczając tego oczywiście w poczet wydatków państwa? A może dlatego że ponad 70% kosztów z Funduszu Solidarnościowego zostało przeznaczonych nie na pomoc niepełnosprawnym, ale na wypłatę dodatkowych świadczeń emerytalnych, którymi tak chętnie przecież przekupujecie swoich wyborców? Czy tak waszym zdaniem wygląda odpowiedzialne gospodarowanie publicznymi finansami? Na pewno nie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-618.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-619">
          <u xml:id="u-619.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-620">
          <u xml:id="u-620.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Skorzystam z okazji i poproszę o odpowiedź na piśmie na pytanie o to, jakich transferów finansowych już dokonaliśmy i jakich zamierzamy dokonać do tej studni bez dna, jaką jest zbankrutowany budżet państwa ukraińskiego. Na początku tego roku, tzn. chyba jeszcze w I kwartale, jeden z waszych ministrów powiedział gdzieś w środkach masowej dezinformacji, że polski system bankowy asekuruje system ukraiński.</u>
          <u xml:id="u-620.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Polskich ministrów.)</u>
          <u xml:id="u-620.2" who="#PosełGrzegorzBraun">Chciałbym więc wiedzieć, jak perspektywicznie ministerstwo ocenia koszty podtrzymywania upadłej hrywny. To moje pytania. A pejzaż, który tutaj dzisiaj roztoczył pan prezes Banaś, to jest przecież jedno wielkie przestępstwo, to jest księgowość kreatywna, to jest działanie na szkodę firmy. Gdyby to było poważne państwo, to wychodzilibyście w kajdankach.</u>
          <u xml:id="u-620.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-621">
          <u xml:id="u-621.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Czas minął.</u>
          <u xml:id="u-621.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-621.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Artur Dziambor, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-622">
          <u xml:id="u-622.0" who="#PosełArturDziambor">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-622.1" who="#PosełArturDziambor">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta cała debata to jest żart. My bierzemy udział w pewnej fikcji literackiej, którą państwo wytworzyliście w ministerstwie. Przecież wszyscy wiemy, że odbywa się cały czas prowadzona przez wasz rząd i przez to ministerstwo kreatywna księgowość. Widzimy, co zrobiliście z finansami państwa. Obserwowaliśmy was przez te 7 lat i komentowaliśmy każdy wasz ruch. Widzieliśmy i widzimy cały czas ten gigantyczny dodruk pieniądza na skalę absolutnie niewyobrażalną. Widzimy ten dług, który tworzycie, i to, jak bardzo bawicie się tymi cyframi, które nikomu nic nie mówią, bo te dziesiątki, setki miliardów są nierozpoznawalne dla przeciętnego człowieka. Widzimy, jak tworzycie plany na dodrukowywanie kolejnych miliardów. Jesteście nieodpowiedzialni, niekompetentni. Powinniście odejść i przeprosić, a potem zostać rozliczeni przez sądy.</u>
          <u xml:id="u-622.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-623">
          <u xml:id="u-623.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Krawczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-623.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-624">
          <u xml:id="u-624.0" who="#PosełMichałKrawczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jastrząb dziś wylądował w Sejmie. Pan prezes Glapiński złożył nam dzisiaj sprawozdanie ze swojej działalności za zeszły rok — 150 stron. Panie prezesie, mógł pan złożyć i 500 stron, ale Polki i Polaków najbardziej interesuje to, czy skutecznie walczy pan z PiS-owską drożyzną, czy skutecznie walczy pan z największą od 25 lat inflacją w Polsce. Przyszedł pan i mówi pan o tym, że w strefie euro i w Stanach Zjednoczonych inflacja też jest najwyższa od wielu lat. Tak, jest najwyższa, tylko że pomimo to jest dwukrotnie niższa niż w Polsce. Uwielbia pan robić kabaret na konferencjach prasowych, nazywa się pan jastrzębiem na czele stada jastrzębi, ale na tych konferencjach prasowych nie mówi pan o tym, co najważniejsze. Czy wie pan, po ile jest masło? Czy wie pan, po ile jest chleb?</u>
          <u xml:id="u-624.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Po ile jest?)</u>
          <u xml:id="u-624.2" who="#PosełMichałKrawczyk">Ludziom naprawdę w tym momencie pomimo pana kabaretu, który pan uprawia, kompletnie nie jest do śmiechu.</u>
          <u xml:id="u-624.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-625">
          <u xml:id="u-625.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję panu, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-625.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-625.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-626">
          <u xml:id="u-626.0" who="#PosełMichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nieobecny Panie Premierze! W opowiadaniu bajek pan i pański rząd prześcignęliście braci Grimm, Hansa Christiana Andersena, że już nie wspomnę o naszym swojskim Kornelu Makuszyńskim. Pamiętacie jeszcze „Program dla Śląska”? Przez trzy kolejne kampanie wyborcze mamiliście Ślązaków, ile to kasy zainwestujecie w nasz region. Jedno tylko działanie z tego programu — innowacyjne projekty energetyczne, takie, które służą transformacji tak ważnej i dzisiaj tak potrzebnej… 16 zaplanowanych projektów, jeden zrealizowany. Jeden. Zero fotowoltaiki, zero zgazowania węgla, produkcji bezdymnych paliw, wytwarzania wodoru. Mieszkańcy województwa śląskiego mają prawo czuć się oszukani. Przez 4,5 roku nie zrobiono praktycznie nic — podkreślił w wystąpieniu kierowanym do reprezentantów rządu szef śląskiej „Solidarności”. Wstydźcie się.</u>
          <u xml:id="u-626.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-627">
          <u xml:id="u-627.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Hanna Gill-Piątek, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-627.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-628">
          <u xml:id="u-628.0" who="#PosełHannaGillPiątek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie wiem, jak wy macie czelność mówić o tym budżecie, że się spina, że został prawidłowo wydany. Przecież z Funduszu Medycznego z 4 mld wydaliście tylko 21%. 3,5 mld na tym funduszu zostało i pani Masłowska, pani posłanka, ma czelność mówić, że są pewne procedury, że należy te pieniądze ostrożnie wydawać. Przepraszam bardzo, na te pieniądze czekali chorzy na rzadkie schorzenia — bez skutku. Błagali o nie rodzice dzieci z SMA. Błagali po prostu. I gdzie te pieniądze są, przepraszam? Mówicie ludziom, że te pieniądze nie przepadną, a przepraszam bardzo, ilu chorym w zeszłym roku przepadła ostatnia szansa na leczenie? Ilu chorych umarło? To okrutne, że kiedy w rządowym ośrodku w Łańsku wy montujecie sobie luksusowe, samospłukujące się toalety, to ci ludzie, którzy mogliby być wyleczeni, zostają bez pomocy. To jest po prostu okrutne.</u>
          <u xml:id="u-628.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-629">
          <u xml:id="u-629.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-630">
          <u xml:id="u-630.0" who="#PosełFranciszekSterczewski">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Transport publiczny jest kluczem do dobrego rozwoju gospodarki i społeczeństwa, dlatego to bardzo ważne, byście dzisiaj mogli państwo odpowiedzieć przy okazji debaty o budżecie państwa na rok 2021, ile udało się wydać właśnie na kolej. Przez to, jak rząd PiS zaniedbuje kolej, mamy w zasadzie Polskę dwóch prędkości. Dolny Śląsk, Łódzkie, Wielkopolska — tam liczba pasażerów podróżujących koleją na mieszkańca znacznie przewyższa liczbę pasażerów na Podkarpaciu czy Podlasiu.</u>
          <u xml:id="u-630.1" who="#PosełFranciszekSterczewski">Dlatego mam kilka pytań. Dlaczego w tych województwach, gdzie jest tylko jeden przewoźnik regionalny, są tak słabe wyniki w porównaniu z tymi, gdzie są przewoźnicy samorządowi? Dalej: Ile przeznaczyliście na przewozy kolejowe w poszczególnych województwach? Jak wygląda realizacja inwestycji PKP i PLK w linie kolejowe i dworce? Ile wynoszą wydatki państwa na infrastrukturę kolejową w stosunku do wydatków na infrastrukturę drogową?</u>
          <u xml:id="u-630.2" who="#PosełFranciszekSterczewski">Polska mierzy się z pogłębiającym się wykluczeniem komunikacyjnym, dlatego mam nadzieję, że w końcu rząd weźmie sobie to do serca. Proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-630.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-631">
          <u xml:id="u-631.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-631.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Monika Rosa, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-632">
          <u xml:id="u-632.0" who="#PosełMonikaRosa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Fundusz Medyczny utworzony 2 lata temu miał zwiększać dostęp dzieci, młodzieży mocno chorującej do nowoczesnych terapii niedostępnych dla zwykłego człowieka, do leczenia bardzo ciężkich chorób. Rok 2021. 4 mld miały być przeznaczone właśnie na takie schorzenia. Ile państwo wydaliście? 700 mln. Reszta została zrolowana na rok kolejny. Obecny rok. Z 4 mld też nie wydacie całej sumy i te pieniądze przejdą na rok kolejny, na rok wyborczy. Najwyższa Izba Kontroli wskazuje, że kwestia niewydatkowania tych pieniędzy to kwestia nieudolności Ministerstwa Zdrowia. To stwierdzenie jasno pada w raporcie NIK-u.</u>
          <u xml:id="u-632.1" who="#PosełMonikaRosa">Moje pytanie brzmi: Ile osób nie doczeka pieniędzy z funduszu? Ile ich już nie doczekało ze względu na nieudolność Ministerstwa Zdrowia? Oglądanie każdej złotówki jest ważne, ale oglądanie życia każdego człowieka jest zdecydowanie ważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-632.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-633">
          <u xml:id="u-633.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Zdzisław Sipiera, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-633.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-634">
          <u xml:id="u-634.0" who="#PosełZdzisławSipiera">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dyskusja już nie jest o budżecie. Dyskusja jest o Polsce, o wyborach, o przyszłości. Jedna konkluzja: Skoro jest tak tragicznie, jak państwo mówicie, to dlaczego wielu Polaków jeszcze ufa Prawu i Sprawiedliwości i temu rządowi?</u>
          <u xml:id="u-634.1" who="#komentarz">(Poseł Michał Gramatyka: Już niedługo.)</u>
          <u xml:id="u-634.2" who="#PosełZdzisławSipiera">Odpowiedź jest jedna: wiarygodność. Wiarygodność, bo jak mówiliśmy, że będziemy pomagali potrzebującym, to zrobiliśmy to. Platforma też pomagała. Po wyborach zaproponowała 67 lat i to był wielki sukces. Kiedy mówiliśmy, że będziemy odbudowywać komisariaty, to robiliśmy to. Platforma je likwidowała. Kiedy mówiliśmy, że będzie zwiększenie bezpieczeństwa Polski, to robiliśmy to faktycznie i po tym rozbrojeniu, którego dokonała koalicja Platformy i PSL-u, dzisiaj odbudowujemy to mozolnie i wydajemy na to pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-634.3" who="#PosełZdzisławSipiera">Mam propozycję, skoro jest tak źle. Macie państwo Warszawę. Platforma tutaj rządzi bez żadnego problemu. Macie szansę przetestować swój program przez rok w Warszawie. Zobaczymy, jakie będą efekty. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-634.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-635">
          <u xml:id="u-635.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Strach się bać.</u>
          <u xml:id="u-635.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-636">
          <u xml:id="u-636.0" who="#PosełGabrielaMasłowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-636.1" who="#PosełGabrielaMasłowska">Pani Marszałek! W trakcie tej dyskusji dzisiaj, ale nie tylko, pada zarzut odnoście do wydatkowania pieniędzy i realizacji zadań poprzez fundusze celowe, a także fundusze umiejscowione w BGK, jakoby były one ukryte, był brak transparentności, a w domyśle: na pewno są ukradzione, bo już padały tutaj stwierdzenia, że my was sprawdzimy, gdzie te pieniądze się podziały. Chodzi o takie fundusz jak fundusz przeciwdziałania COVID, Fundusz Pomocy dla Ukrainy, Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych itd.</u>
          <u xml:id="u-636.2" who="#PosełGabrielaMasłowska">Mam pytanie do pana ministra i bardzo bym pana ministra prosiła o wyraźną odpowiedź: Czy te fundusze są objęte stabilizacyjną regułą finansową, czy też nie? Czy prawdą jest, że fundusz przeciwdziałania COVID i inne fundusze ulokowane w BGK, a także tarcza finansowa PFR ujmowane są w całości w statystykach tzw. sektora GG, czyli general government? Wobec tego czy wchodzą w skład tego sektora?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-637">
          <u xml:id="u-637.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-638">
          <u xml:id="u-638.0" who="#PosełGabrielaMasłowska">Jeśli tak, to czy ich wydatki są, czy nie są ukryte? I czy mają one, czy nie mają wpływu na wynik i dług tego sektora? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-638.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-639">
          <u xml:id="u-639.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-639.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Andrzej Kosztowniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-639.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-639.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Nie ma?</u>
          <u xml:id="u-639.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Kosztowniak: Jest, jest, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-639.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-640">
          <u xml:id="u-640.0" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-640.1" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Pani Marszałek! Pani Minister! Państwo Ministrowie! Szanowni Państwo! Słyszymy dzisiaj mnóstwo na temat likwidacji wszelkiego rodzaju funduszy. Fundusze celowe są czymś bardzo złym — tak słyszymy od opozycji.</u>
          <u xml:id="u-640.2" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Chciałem zapytać panią minister o to, kiedy powstały pierwsze fundusze celowe w Polsce. Czy to był wymysł PiS-u, jak próbują niektórzy tutaj przedstawić? Ile tego typu funduszy istnieje wszędzie na świecie? Z mojej wiedzy wynika, że od kilkunastu do kilkudziesięciu de facto w każdym państwie.</u>
          <u xml:id="u-640.3" who="#PosełAndrzejKosztowniak">A do kolegów i koleżanek z opozycji mam pytanie: To które z funduszy mamy zlikwidować? Fundusz Ubezpieczeń Społecznych? Fundusz emerytalno-rentowy? Fundusz prewencji i rehabilitacji? Fundusz alimentacyjny? A może, nie wiem, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych? Fundusz Pracy? Może zlikwidujmy w takim razie Fundusz Wsparcia Policji, Fundusz Modernizacji Sił Zbrojnych czy dla odmiany może Fundusz Promocji Kultury?</u>
          <u xml:id="u-640.4" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Drodzy Państwo! W każdym kraju tego typu zadania są wykonywane również przez fundusze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-641">
          <u xml:id="u-641.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-642">
          <u xml:id="u-642.0" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Nie wystraszcie wszystkich wyprowadzaniem pieniędzy nie wiadomo gdzie. Zdecydujcie, które trzeba zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-642.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-642.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-643">
          <u xml:id="u-643.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-643.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Fundusz alimentacyjny już kiedyś Lewica likwidowała.</u>
          <u xml:id="u-643.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Czesław Siekierski, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-643.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-644">
          <u xml:id="u-644.0" who="#PosełCzesławSiekierski">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Jaka była sytuacja samorządów w roku 2021? Bo opinie samorządowców znamy. Mówią o swojej trudnej sytuacji, że otrzymują dodatkowe zadania, na które nie mają środków. Kiedy mówią przedstawiciele rządu, mówią o polepszającej się sytuacji samorządów. Jak jest w rzeczywistości? W tym kontekście także chciałbym zapytać, jeśli chodzi o płace nauczycieli, w jakiej części płace nauczycieli są pokrywane przez samorządy.</u>
          <u xml:id="u-644.1" who="#PosełCzesławSiekierski">Drugie pytanie dotyczy obszarów związanych z rolnictwem. Rolnicy zapewnili bezpieczeństwo żywnościowe w okresie pandemii i w roku 2020, i w roku 2021. Właściwie nie było żadnego problemu, a wiemy, że sytuacja dochodowa rolników pogarsza się, maleje opłacalność produkcji. Jaki był poziom wsparcia w roku 2021 na tle poziomu wsparcia w roku 2020? Bo przecież rok 2020 też był trudny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-645">
          <u xml:id="u-645.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-646">
          <u xml:id="u-646.0" who="#PosełCzesławSiekierski">Jeśli chodzi o fundusze, panie przewodniczący, to chodzi o to, żeby je pokazywać, żeby one były pokazane…</u>
          <u xml:id="u-646.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-646.2" who="#PosełCzesławSiekierski">…jaka to jest skala.</u>
          <u xml:id="u-646.3" who="#komentarz">(Głos z sali: 337 mld.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-647">
          <u xml:id="u-647.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-647.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-647.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Odpowiedzi na pytania pań i panów posłów udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan minister Sebastian Skuza.</u>
          <u xml:id="u-647.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-648">
          <u xml:id="u-648.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Odpowiadając na pytanie pierwsze dotyczące jednostek samorządu terytorialnego, to pytanie się zresztą powtarza, chciałbym powiedzieć, że 2021 r. był dla nich rokiem wyjątkowym. Jednostki samorządu terytorialnego osiągnęły najwyższą historyczną nadwyżkę w wysokości 17 400 mln zł, a nadwyżkę operacyjną, czyli nadwyżkę dochodów bieżących nad wydatkami bieżącymi, jeszcze wyższą, również rekordową, w wysokości 36 600 mln zł. Padło również pytanie o Warszawę. Warszawa w ubiegłym roku osiągnęła nadwyżkę operacyjną w wysokości ok. 2300 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-648.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Co do kwestii długu publicznego — i w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych, i w rozumieniu przepisów Unii Europejskiej — to chciałem odpowiedzieć, że dług, który jest podawany i który wyniósł za 2021 r. 1410 mld zł, jest całościowym długiem według prawa unijnego, według tzw. general government. Wszystkie państwowe fundusze celowe zostały już objęte stabilizującą regułą wydatkową, a od zawsze były w tej regule fundusze Banku Gospodarstwa Krajowego. Do sektora general government jest zaliczany i Fundusz Przeciwdziałania COVID-19, i tarcze Polskiego Funduszu Rozwoju. To wszystko jest w sektorze general government i deficyt tego sektora za rok 2021 r. wyniósł 1,9% PKB.</u>
          <u xml:id="u-648.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Jeżeli chodzi o kwestie związane z inwestycjami, to zwróćmy uwagę, że otoczenie dla inwestycji od ostatnich 2 lat nie jest dobre — COVID, następnie wojna. Ale jeżeli chodzi o inwestycje publiczne, to właśnie temu rozwojowi służył wcześniej Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych, teraz fundusz inwestycji strategicznych. Niektóre małe jednostki samorządu terytorialnego dostają środki na inwestycje w wysokości swojego jednorocznego budżetu. Może niektórzy nie są fanami obecnej władzy wykonawczej, ale powtarzają to samo, że tylu środków na inwestycje jeszcze w jednostkach samorządu terytorialnego nie było.</u>
          <u xml:id="u-648.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To prawda.)</u>
          <u xml:id="u-648.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Jeżeli chodzi o wydatki na zdrowie, to przecież tu nie tak dawno zostało uchwalone prawo, że zwiększamy procent produktu krajowego brutto, dążymy do 7% PKB. Wydatki w ubiegłym roku były rekordowe — ok. 140 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-648.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Co do zadłużenia i różnicy tutaj też nie ma nic do ukrycia. Tak jak powiedziałem, dług w relacji do PKB spadł z ponad 57% w 2020 r. do 53,8% w roku 2021. Mówię o całym długu general government. Kwoty długu w 2021 r., tego w systemie krajowym, według ustawy o finansach publicznych, kwota 1148 mld, 1410 mld to ten dług w rozumieniu przepisów unijnych. Ta różnica jest tym długiem Banku Gospodarstwa Krajowego i Polskiego Funduszu Rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-648.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Padały również pytania o niedoszacowanie inflacji w 2021 r. i uzyskanie z tego tytułu wyższych dochodów. Dochody oczywiście były dużo powyżej oczekiwań i była też krytyka przyjętej inflacji 3,3%. Ale tu zwracam uwagę: w momencie przyjmowania projektu ustawy budżetowej to był konsensus rynkowy, to nie było zaniżenie przez stronę rządową. Takie instytucje jak Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy w październiku mówiły, że inflacja w Polsce będzie w przedziale 3,3–3,6%, więc nie było, proszę państwa, Wysoki Sejmie, zaniżenia tej inflacji.</u>
          <u xml:id="u-648.7" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: W 2020 r.)</u>
          <u xml:id="u-648.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">To był konsensus rynkowy, 3,3–3,6%.</u>
          <u xml:id="u-648.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Jeżeli chodzi o kwestie wykonania budżetu wojewody, to myślę, że tu musimy się zgłosić do wojewody odpowiedniego, który jest dysponentem części budżetowej swojego województwa.</u>
          <u xml:id="u-648.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Co do wysokości inflacji i celu inflacyjnego chciałbym dać tutaj zestawienie: cel inflacyjny Europejskiego Banku Centralnego — 2%, ostatni odczyt inflacji w Estonii — 22%.</u>
          <u xml:id="u-648.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Padło też pytanie o fundusz sołecki. Myślę, że to jest bardziej wniosek de lege ferenda do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, który to resort merytorycznie odpowiada za fundusz sołecki.</u>
          <u xml:id="u-648.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Padło pytanie o inwestycje w Sosnowcu. Myślę, że odpowiedzią na to jest właśnie fundusz inwestycji strategicznych. Można wnioskować o takie inwestycje i z tego funduszu takie inwestycje jednostek samorządu terytorialnego są finansowane.</u>
          <u xml:id="u-648.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Realizowane.)</u>
          <u xml:id="u-648.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Co do kwestii inwestycji jeszcze raz chciałem się do tego odnieść. Naprawdę otoczenie zewnętrzne nie sprzyja inwestycjom prywatnym: Oczywiście byłoby intencją rządu i cieszylibyśmy się, gdy było ich więcej. Tak jak powiedziałem, rząd wspiera inwestycje publiczne, które wyglądały naprawdę korzystnie w 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-648.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Padło też pytanie, że byłoby dobrze, żeby utrzymać taką stopę inwestycji, jaka była za czasów Platformy. Myślę, że zadam pytanie troszeczkę refleksyjne, ale retoryczne: A co ze stopą bezrobocia?</u>
          <u xml:id="u-648.16" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Kosztowniak: Ze wzrostem gospodarczym?)</u>
          <u xml:id="u-648.17" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Kij ma dwa końce, tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-648.18" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Padało również pytanie o kwestię obligacji Skarbu Państwa przekazywanych niektórym jednostkom. Powiem jeszcze z mojego doświadczenia w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, że ten instrument dofinansowania był bardzo dobrze przyjęty przez uczelnie publiczne, które nawet dopytują, czy jeszcze by jakieś obligacje się nie znalazły, zwłaszcza na inwestycje. Ale muszę powiedzieć, Wysoki Sejmie, że nie jest to zjawisko nowe. W latach 90. sektor bankowy był restrukturyzowany z wykorzystaniem tego instrumentu. W 2009 r. jako część pakietu antykryzysowego umożliwiono wykorzystanie tego instrumentu do dokapitalizowania Banku Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-648.19" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Padło też pytanie o inflację w strefie euro, w Stanach Zjednoczonych, że w tych krajach inflacja jest niższa. Podałem przykład Estonii, ale chciałbym zwrócić uwagę również na moje doświadczenie jako pracownika naukowego. Byłem na Europejskim Kongresie Finansowym i w jednym z paneli był pan prof. Leszek Balcerowicz, który twierdził, że nie można porównywać Polski i Stanów Zjednoczonych, że jest rezerwa federalna i Amerykanie mogą sobie pozwolić na luzowanie polityki monetarnej, a Polska nie może, że w Stanach nie będzie inflacji, że będzie popyt na dolara, że nie możemy się porównywać. Ten mechanizm — jak się okazało i zostało to zweryfikowane przez dane empiryczne — działa tak samo. To było coś kosztem czegoś. Czy utrzymujemy zorganizowaną gospodarkę i miejsca pracy, czy dajemy tarcze, czy kosztem… A wiemy, że inflacja będzie kosztem.</u>
          <u xml:id="u-648.20" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Padło pytanie również o program dla Śląska. Pamiętam koniec roku 2020, jak w ramach wsparcia Śląska decyzjami Ministerstwa Edukacji i Nauki i decyzjami premiera znaczne środki były przekazywane na uczelnie właśnie w województwie śląskim.</u>
          <u xml:id="u-648.21" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Pojawiła się również krytyka Funduszu Medycznego. Pamiętam, że tę dyskusję już kiedyś tu odbyliśmy. Pamiętam, co mówił już były minister, wiceminister Sławomir Gadomski, że te środki mają być głównie środkami inwestycyjnymi i trwają procedury naboru wniosków, naboru środków. I z tego, co pamiętam, i również rozmawiałem z Ministerstwem Zdrowia, to każdy nabór ma dotyczyć innej specyfiki, że np. jedno dotyczy kwestii onkologicznych, a drugi np. kwestii leczenia chorób związanych z układem krwionośnym czy wadami serca.</u>
          <u xml:id="u-648.22" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Myślę, że szczegółowe pytania dotyczące kolei powinny być kierowane do Ministerstwa Infrastruktury. Za koleje odpowiedzialny jest pan minister Andrzej Bittel, ale według mojej wiedzy właśnie w momencie nowelizacji budżetu i tych, o których słyszeliśmy… Chodzi o przekazywanie, nadpłacanie środków. W znacznej mierze były to środki proinwestycyjne, infrastrukturalne.</u>
          <u xml:id="u-648.23" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Środki z Funduszu Medycznego jako środki funduszu celowego przechodzą na następny rok, zatem one, można powiedzieć, w tej chwili są wykorzystywane, bo są konsolidowane jako wewnętrzny cash pooling. Minister finansów ściąga te wszystkie środki i zarządza potrzebami pożyczkowymi, więc te środki się nie marnują.</u>
          <u xml:id="u-648.24" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Padło również, że Polacy nie ufają, i padło stwierdzenie, porównanie do zwierzęcia. Chciałbym podać jedne dane, a mianowicie w czerwcu tego roku obligacji detalicznych obywatelki i obywatele nabyli za ponad 14 mld zł, a w całym 2015 r. ta kwota wyniosła 3200 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-648.25" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Ostatnie pytanie dotyczyło kwestii związanych z funduszami celowymi. Od początku lat 90., od kiedy miałem do czynienia z sektorem finansów publicznych i jako student, i jako pracownik Ministerstwa Finansów, gdyż pracę w Ministerstwie Finansów podjąłem w roku 1997, państwowe fundusze celowe istniały, istniały nawet samorządowe fundusze celowe. Pamiętam fundusze celowe, gminne fundusze ochrony środowiska. Dużo funduszy celowych miało osobowość prawną. Myślę, że nie ma potrzeby ich likwidowania. Ich forma się sprawdza. Jest ograniczenie, że każdy państwowy fundusz celowy musi mieć jakieś swoje źródło finansowania, bo jeżeli byłyby to tylko dotacja budżetowa i odsetki, to nie można tworzyć takiego funduszu celowego.</u>
          <u xml:id="u-648.26" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Ale źródłem nie może być dług. Ano właśnie. A tak powiedziała tu pani.)</u>
          <u xml:id="u-648.27" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Była kiedyś jedna z pierwszych ustaw o finansach publicznych, chyba z 1998 r., jeżeli dobrze pamiętam, która wprowadzała nawet klauzulę, żeby już nie tworzyć nowych funduszy celowych, ale kolejny rząd czy Sejm już się z tego wycofał i w następnych już tego nie było.</u>
          <u xml:id="u-648.28" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Chciałbym jeszcze na zakończenie odnieść się do kwestii krytykowanych tutaj wydatków niewygasających. Po pierwsze, ich skala — 7 mld 600 w porównaniu do 521 mld — jak myślę, nie jest duża. A po drugie, była krytyka ze strony Najwyższej Izby Kontroli. Najwyższa Izba Kontroli przy budżecie ok. 321 mln…</u>
          <u xml:id="u-648.29" who="#komentarz">(Głos z sali: Miliardów.)</u>
          <u xml:id="u-648.30" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Milionów — przy budżecie Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-648.31" who="#komentarz">(Głos z sali: Aaa…)</u>
          <u xml:id="u-648.32" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">Ok. 25 mln to wydatki niewygasające z terminem ich wykonania do końca listopada.</u>
          <u xml:id="u-648.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-648.34" who="#komentarz">(Głos z sali: A to jest piękne.)</u>
          <u xml:id="u-648.35" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">A więc myślę, że mimo krytyki takiego narzędzia, takiego rozwiązania…</u>
          <u xml:id="u-648.36" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Przyganiał kocioł…)</u>
          <u xml:id="u-648.37" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFinansówSebastianSkuza">…okazało się ono bardzo użyteczne nawet dla Najwyższej Izby Kontroli. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-648.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-648.39" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: To jest w punkt. Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-649">
          <u xml:id="u-649.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-649.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-649.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">W związku z tym, że zgłoszono do przedłożonego projektu uchwały poprawki, proponuję, aby Sejm skierował ten projekt do Komisji Finansów Publicznych celem ich rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-649.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-649.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-649.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Komisja Finansów Publicznych proponuje, aby Sejm przyjął informację o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2021 r. przez Skarb Państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego.</u>
          <u xml:id="u-649.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm wniosek komisji przyjął.</u>
          <u xml:id="u-649.7" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-649.8" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stwierdzam, że Sejm zapoznał się ze sprawozdaniem z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-649.9" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 26. porządku dziennego: Przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów dokument: „Informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Stan na 31 grudnia 2021 r.” (druk nr 2307) wraz ze stanowiskiem Komisji Gospodarki i Rozwoju (druk nr 2378).</u>
          <u xml:id="u-649.10" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pana Grzegorza Piechowiaka o przedstawienie informacji.</u>
          <u xml:id="u-649.11" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-650">
          <u xml:id="u-650.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić państwu informację o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych za 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-650.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Dokument powstał w związku z wymogiem tej ustawy i został przedłożony Sejmowi wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu. Informacja zawiera dane dotyczące funkcjonowania stref na koniec 2021 r. i obejmuje swym zakresem, tak jak w poprzednich latach, zagadnienia związane: z lokalizacją i ze stopniem zagospodarowania poszczególnych stref; z efektami funkcjonowania stref, z uwzględnieniem liczby zezwoleń, utworzonych miejsc pracy oraz wartości inwestycji, także w ujęciu branżowym i ze względu na kraj pochodzenia kapitału; z działalnością spółek zarządzających strefami.</u>
          <u xml:id="u-650.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Wyprzedzając ewentualne pytania, chciałbym podkreślić, że informacja przedłożona pod obrady Sejmu nie zawiera danych o realizacji ustawy z maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji, która w miejsce stref wprowadziła instrument wsparcia nowych inwestycji stosowany na terenie całej Polski, zwany potocznie polską strefą inwestycji. Ustawa ta nie jest dziś bowiem przedmiotem prac Wysokiej Izby. Jednak w przypadku zainteresowania efektami działania PSI i pytań dotyczących tej materii chętnie udzielę stosownych informacji.</u>
          <u xml:id="u-650.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Wracając do instrumentu specjalnych stref ekonomicznych i dokumentu przedstawionego na dzisiejszym posiedzeniu: na koniec 2021 r. łączny obszar 14 stref wyniósł prawie 23 tys. ha i był dokładnie taki sam jak w ostatnich 3 latach. Wynika to z wprowadzenia wspomnianej polskiej strefy inwestycji w miejsce specjalnych stref ekonomicznych i ze zniesienia możliwości zmiany granic i obszaru stref. W dalszym więc ciągu w granicach stref znajdują się tereny zlokalizowane w 186 miastach i 311 gminach.</u>
          <u xml:id="u-650.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Mimo wdrożenia nowego instrumentu wsparcia inwestycji i swego rodzaju wygaszania specjalnych stref ekonomicznych średni stopień zagospodarowania ich terenów wzrósł z 67% do prawie 71%. Jest to konsekwencja zainteresowania wolnymi dotychczas gruntami strefowymi jako terenami pod nowe inwestycje wspierane w ramach PSI. Potwierdza to tylko, że strefy dysponowały i nadal dysponują atrakcyjnymi terenami pod inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-650.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Podobnie jak w poprzednich latach różnice w poziomie zagospodarowania poszczególnych stref są dość duże. Najmniejsze zagospodarowanie jest w strefie legnickiej, gdzie prawie 60% powierzchni wciąż czeka na inwestorów. Na drugim biegunie są strefy: mielecka, katowicka, tarnobrzeska i suwalska, w których wykorzystane jest ponad 80% powierzchni.</u>
          <u xml:id="u-650.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Na dzień 31 grudnia 2021 r. przedsiębiorcy posiadali 2191 ważnych zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie stref. W samym 2021 r., tak jak w 2020 r., nie wydano żadnego zezwolenia. Było to podyktowane wspomnianym już wprowadzeniem nowego instrumentu wsparcia inwestycji i wygaszaniem stref.</u>
          <u xml:id="u-650.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Skumulowana wartość kapitału zainwestowanego od początku istnienia stref wyniosła prawie 152 mld zł. Tym samym była wyższa niż w roku 2020 o prawie 6700 mln zł, czyli o niecałe 5%. Na koniec ubiegłego roku inwestorzy zatrudniali łącznie ponad 389 tys. pracowników. W stosunku do 2020 r. zatrudnienie ogółem wzrosło o prawie 4 tys. pracowników. Liczba nowych miejsc pracy wzrosła natomiast o prawie 8 tys. etatów, czyli ponad 3%.</u>
          <u xml:id="u-650.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Struktura kapitałowa oraz branżowa inwestycji w strefach nie uległa większym zmianom. W dalszym ciągu ok. 2/3 ulokowanego w nich kapitału pochodziło z sześciu państw: Polski, Niemiec, Holandii, Luksemburga, Belgii i Stanów Zjednoczonych. Po 4 latach doszło jednak do zmiany na pozycji lidera i inwestorzy niemieccy, z udziałem przekraczającym 25%, wyprzedzili przedsiębiorców z kapitałem polskim. Niemcy i Polska od lat zdecydowanie dominują w strukturze geograficznej inwestycji strefowych. Na koniec 2021 r. na inwestorów niemieckich i rodzimych przypadło ponad 47% łącznej wartości kapitału zaangażowanego w strefę. Wśród branż w strefach niezmiennie dominuje motoryzacja, na którą przypadło prawie 30% wartości inwestycji. W 2021 r. motoryzacja dodatkowo umocniła się na pozycji lidera, odnotowując wzrost nakładów o ponad 4 mld zł. Kolejne pozycje w strukturze branżowej, ale z dużo mniejszym, bo nieprzekraczającym 10% udziałem, zajęli producenci wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych oraz producenci wyrobów metalowych.</u>
          <u xml:id="u-650.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Na przestrzeni lat w strefach doszło do koncentracji określonych branż. Największa koncentracja jednej branży, w tym przypadku motoryzacji, ma miejsce w strefach katowickiej i legnickiej. Na branżę dominującą przypadło w nich odpowiednio 58 i 57% wartości inwestycji. Strefę katowicką, legnicką oraz starachowicką wyróżnia także bardzo wysoki, bo znacznie przekraczający 70%, udział trzech wiodących branż. Relatywnie duże zróżnicowanie branżowe występuje natomiast w strefie tarnobrzeskiej, łódzkiej, mieleckiej i kostrzyńsko-słubickiej.</u>
          <u xml:id="u-650.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">W 2021 r. wszystkie spółki zarządzające strefami osiągnęły dodatni wynik finansowy netto. Ze zwolnienia podatkowego skorzystało natomiast dziewięciu zarządzających. Wydatki na budowę infrastruktury na terenie stref w ubiegłym roku wyniosły ponad 217 mln zł. Prawie 28% tej kwoty stanowią nakłady zarządzających strefami. Pozostała część została sfinansowana przez gminy, gestorów mediów oraz Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Łącznie wydatki na rozwój terenów włączonych w granice stref poniesione od początku ich funkcjonowania do końca 2021 r. wyniosły prawie 6 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-650.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Podsumowując, rok 2021 charakteryzował się dodatnią dynamiką podstawowych zmiennych opisujących efekty funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w porównaniu z rokiem 2020. Wzrosła zarówno wartość inwestycji, jak i liczba miejsc pracy. Co istotne, strefy osiągnęły także rezultaty pomimo utrzymującego się od kilku lat spadku liczby ważnych zezwoleń i niekorzystnych warunków społeczno-gospodarczych wynikających z pandemii COVID-19. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-651">
          <u xml:id="u-651.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-651.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Ponieważ nie ma w tej chwili na sali posła sprawozdawcy, zarządzam 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-651.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-651.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 21 min 10 do godz. 21 min 13)</u>
          <u xml:id="u-651.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-651.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 26. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-651.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę panią poseł Jadwigę Emilewicz o przedstawienie stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-652">
          <u xml:id="u-652.0" who="#PosełSprawozdawcaJadwigaEmilewicz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie, Panowie Posłowie! Przede wszystkim bardzo przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-652.1" who="#PosełSprawozdawcaJadwigaEmilewicz">Mam przyjemność przedstawić sprawozdanie Komisji Gospodarki i Rozwoju w sprawie „Informacji o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Stan na 31 grudnia 2021 r.”, druk nr 2307.</u>
          <u xml:id="u-652.2" who="#PosełSprawozdawcaJadwigaEmilewicz">Pani marszałek sejmu skierowała w dniu 31 maja powyższą informację do Komisji Gospodarki i Rozwoju w celu rozpatrzenia. Komisja Gospodarki i Rozwoju po rozpatrzeniu informacji oraz przeprowadzeniu dyskusji na posiedzeniu w dniu 23 czerwca br. wnosi, aby Wysoki Sejm raczył przyjąć informację z druku nr 2307. Bardzo proszę o przyjęcie sprawozdania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-653">
          <u xml:id="u-653.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-653.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-653.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-653.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi Wysokiej Izbie pan poseł Andrzej Gawron.</u>
          <u xml:id="u-653.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-654">
          <u xml:id="u-654.0" who="#PosełAndrzejGawron">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-654.1" who="#PosełAndrzejGawron">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałbym przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych, stan na 31 grudnia 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-654.2" who="#PosełAndrzejGawron">Ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych z 1994 r. nakłada na rząd obowiązek corocznego przedstawienia Wysokiej Izbie informacji odnośnie do funkcjonowania tych stref. Tak jak już mówił pan minister, funkcjonuje obecnie 14 stref ekonomicznych. Będą one działać do 2026 r. Jest to związane z tym, że zmienił się zakres pomocy publicznej i mamy nowy instrument — ustawę o wspieraniu nowych inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-654.3" who="#PosełAndrzejGawron">W 2021 r. nie zwiększyła się łączna powierzchnia specjalnych stref ekonomicznych. Jest to związane m.in. z przyjęciem rozwiązania polskiej strefy inwestycji jako całości kraju, całości ewentualnych możliwych inwestycji nie tylko w strefach ekonomicznych, ale i poza nimi.</u>
          <u xml:id="u-654.4" who="#PosełAndrzejGawron">W samych strefach odnotowano wzrost średniego stopnia zagospodarowania strefy do ponad 70% i oczywiście jest też wzrost kapitału zainwestowanego w strefy. Wszystkie parametry, jeżeli chodzi o kapitał, jeżeli chodzi o teren, który jest zagospodarowany i gotowy do inwestycji, oraz jeżeli chodzi o liczbę osób zatrudnionych, cały czas wzrastają, i tak jest od samego początku, odkąd strefy istnieją. Również w tym roku, a także w poprzednim te wskaźniki rosną i już szczegółowo o tym było mówione. Największa koncentracja branżowa jest cechą charakterystyczną katowickiej strefy ekonomicznej. Wszystkie wzrosty w porównaniu z ubiegłym rokiem, o których mówiłem, jeżeli chodzi o poziom inwestycji krajów, które głównie inwestują w strefie, czyli Niemiec, Holandii, Luksemburga, Belgii czy USA, ale jest też polski kapitał, świadczą o tym, że do 2026 r., miejmy nadzieję, strefy nadal będą odgrywały dosyć istotną rolę, głównie jeżeli chodzi o tych inwestorów zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-654.5" who="#PosełAndrzejGawron">Sytuacja ekonomiczna samych spółek, które zarządzają strefami, jest dobra. Głównymi źródłami dochodów są przychody ze sprzedaży gruntu oraz opłaty za administrowanie i zarządzanie strefą. Warto podkreślić ciągłą aktywność spółek zarządzających strefami oraz dążenie do stałego ulepszania warunków tej działalności.</u>
          <u xml:id="u-654.6" who="#PosełAndrzejGawron">Jeżeli chodzi o inwestycje, stopień inwestycji, to wiodącą strefą jest strefa katowicka, bo biorąc pod uwagę nakłady inwestycyjne na 1 ha, ma ona najlepsze wyniki. Oczywiście strefy cały czas starają się poprawiać infrastrukturę, na to są wydawane odpowiednie środki i są oczywiście dodatkowe środki na promocję, też nowych narzędzi, które wynikają z ustawy o wspieraniu nowych inwestycji. Mogą one pomagać w tym, że inwestor może łatwiej inwestować, ma zwolnienie z podatku i przekłada się to na nowe miejsca pracy. Promocja też jest bardzo ważna, ponieważ chodzi nie tylko o inwestycje w strefach, gdzie nie są już wydawane nowe zezwolenia, ale właśnie o korzystanie z możliwości dotyczących wspierania nowych inwestycji w tym zakresie. Strefy ekonomiczne odgrywają coraz większą rolę, jeśli chodzi o organizowanie inwestycji poza strefami.</u>
          <u xml:id="u-654.7" who="#PosełAndrzejGawron">Druk nr 2307 zawiera wyczerpującą informację o działalności stref w poprzednim roku. Całokształt działalności specjalnych stref ekonomicznych należy ocenić pozytywnie, a poziom realizacji ustawy jako bardzo dobry.</u>
          <u xml:id="u-654.8" who="#PosełAndrzejGawron">Oczywiście Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za przyjęciem informacji rządowej o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-655">
          <u xml:id="u-655.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-655.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska przedstawi pani poseł Mirosława Nykiel.</u>
          <u xml:id="u-655.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-656">
          <u xml:id="u-656.0" who="#PosełMirosławaNykiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-656.1" who="#PosełMirosławaNykiel">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Koalicja Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec sprawozdania o działalności specjalnych stref ekonomicznych za rok 2021, druk nr 2307.</u>
          <u xml:id="u-656.2" who="#PosełMirosławaNykiel">Co roku oceniamy sprawozdanie w parlamencie i skupiamy uwagę głównie na wskaźnikach ilościowych, lokalizacji i stopniu zagospodarowania 14 stref. Chodzi o efekty funkcjonowania, czyli liczbę stworzonych miejsc pracy, wartości i struktury kapitału podzielone na poszczególne branże, a także oceniamy, skąd pochodzi kapitał, patrzymy na kraje, z których pochodzi kapitał.</u>
          <u xml:id="u-656.3" who="#PosełMirosławaNykiel">Wysoka Izbo! W roku 2021 była pewna dynamika w odniesieniu do roku 2020, ale musimy pamiętać o tym, że rok 2020 był rokiem pandemicznym i był duży spadek wszystkich wskaźników gospodarczych. Strefy działają, zlokalizowane są w 186 miastach i 311 gminach, a łączna ich powierzchnia w Polsce wynosi niespełna 23 ha przy 70-procentowym zagospodarowaniu.</u>
          <u xml:id="u-656.4" who="#PosełMirosławaNykiel">Wysoka Izbo! Trzeba sięgnąć do celów powstania stref. Strefy powstały po to, żeby zwiększyć rozwój regionalny i zwiększyć liczbę nowych miejsc pracy. Z tych dwóch głównych celów zrealizowany jest na pewno ten cel zwiększenia liczby nowych miejsc pracy. Ale przecież nie możemy oceniać działalności stref bez uwzględnienia kontekstu gospodarczego rozwoju kraju.</u>
          <u xml:id="u-656.5" who="#PosełMirosławaNykiel">Chciałabym odnieść się do tego sprawozdania, podkreślając, że sercem rozwoju są inwestycje. A żeby zobaczyć, jak wyglądają inwestycje w Polsce, możemy tylko posłużyć się wskaźnikami, które nie podlegają żadnej dyskusji — takim wskaźnikiem jest stopa inwestycji. Chcę powiedzieć, że w 2015 r., gdy Platforma Obywatelska i PSL przekazywały rząd Prawu i Sprawiedliwości, to ta stopa inwestycyjna wynosiła 20,1. Dlaczego uważam ten wskaźnik za najbardziej miarodajny? Bo to jest całość nakładów do PKB.</u>
          <u xml:id="u-656.6" who="#PosełMirosławaNykiel">I co się później działo? PiS przejął władzę na fali wzrostu gospodarczego. Już w 2016 r. spadł rozwój gospodarczy, bo o 1% spadło PKB — nie wiemy dlaczego, bo na świecie zaczęła się hossa, koniunktura gospodarcza. I tak sukcesywnie te inwestycje spadały, a w 2021 r. ta stopa inwestycyjna wynosiła 16,1 — to jest wskaźnik porównywalny ze wskaźnikiem po transformacji ustrojowej. To świadczy o tym, czy nasz kraj się rozwija, czy się kurczy, a chwalicie się państwo — mówię tutaj do rządu PiS-u — tymi wynikami. Gdy słuchałam wystąpienia ministra finansów na temat budżetu, to było widać, że naprawdę wszystko można udowodnić. Ale nie oszukujmy się — o gospodarkę powinniśmy walczyć wszyscy, bo bez rozwoju gospodarczego będziemy zadłużać dalej kraj i nic z tego nie wyjdzie.</u>
          <u xml:id="u-656.7" who="#PosełMirosławaNykiel">Drugim takim wskaźnikiem, który chciałabym tu przytoczyć, jest konkurencyjność. Posłużę się tu rankingami. Światowy ranking mówiący o konkurencyjności gospodarek — spadliśmy o trzy miejsca. Na 63 kraje zajmujemy 50. miejsce. To też nie świadczy o tym, że ta konkurencyjność nam rośnie — wręcz przeciwnie, ona nigdy nie była za wysoka, ale jeśli spada, to też należy się zastanowić, nawet w kontekście działalności strefowej, ile jeszcze można tam zrobić, ile dołożyć. Przecież to nie tylko miejsca pracy, ale również jakość i wszystkie inne wskaźniki powinny być tutaj wartością. Wskaźniki innowacyjności — też światowy ranking, spadek tym razem o 2%, za nami są tylko dwa kraje. I tak bym jeszcze mogła wiele wymieniać…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-657">
          <u xml:id="u-657.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł, ale proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-658">
          <u xml:id="u-658.0" who="#PosełMirosławaNykiel">…ale niestety czasu mi zabrakło. Tak więc nie cieszmy się tak, że jest pewna dynamika wzrostu w porównaniu z rokiem pandemicznym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-658.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-659">
          <u xml:id="u-659.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-659.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Adrian Zandberg, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-659.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-660">
          <u xml:id="u-660.0" who="#PosełAdrianZandberg">Wysoka Izbo! Jak co roku zajmujemy się, tutaj biznesami suto dotowanymi z budżetu państwa i można by oczywiście te wygaszane strefy potraktować jako niegroźną ramotkę z czasów balcerowiczowskich. Można by, gdyby nie to, że rozdawnictwo dla biznesu trwa nadal, także pod rządami Zjednoczonej Prawicy, i publiczne pieniądze płyną tam szeroką falą, tyle że już w innych formach — takich, o których rząd Sejmowi szczegółowo nie sprawozdaje, a szkoda, bo myślę, że obywatele naszego kraju mogliby się zdziwić, na co faktycznie idą pieniądze z ich podatków. Ale o tym jest dziwnym trafem cicho, bo ci, którzy na co dzień szczują chętnie na biedaków dostających groszowe zasiłki, opowiadają androny o rzekomym rozbuchanym socjalu w Polsce, w tej sprawie dziwnie milkną, bo ten swoisty socjal dla biznesu, miliardy płynące z budżetu do prywatnych firm i ich zagranicznych właścicieli, jakoś im nie przeszkadza.</u>
          <u xml:id="u-660.1" who="#PosełAdrianZandberg">Jest w tym sprawozdaniu sporo wątpliwych danych. Ja nie będę się tu nad wszystkimi rozwodzić, ale o jednej rzeczy trzeba wspomnieć, tzn. o tym, jaki kapitał w tych strefach działa. Otóż największym beneficjentem tych przywilejów jest kapitał niemiecki i myślę, że warto to podkreślić. Mamy siódmy rok rządów Zjednoczonej Prawicy, która opowiada nam o niezależności gospodarczej, podmiotowości, zerwaniu z neokolonialnym statusem Polski, a głównym odbiorcą tych ulg podatkowych jest kapitał niemiecki. To dla niego są te podatkowe prezenty, o których tutaj rozmawiamy, i moim zdaniem to dosyć dziwny priorytet, żeby w dość ciężkich czasach pomagać tak hojnie gospodarce bogatszego sąsiada. Te ulgi rozdajemy hojnie także innym — Holendrom, Amerykanom, Belgom, bo przygniatająca większość kapitału korzystającego z tych przywilejów to jest oczywiście kapitał zagraniczny. Dlatego muszę powiedzieć, że mnie śmieszą te groźne pohukiwania po prawej stronie sceny politycznej. Już wkrótce, za chwileczkę, polski rząd zażąda reparacji wojennych od Niemiec, ale póki co przepływ pieniędzy jest zgoła w odmiennym kierunku, a wasz rząd tutaj po prostu pokornie kontynuuje tę samą politykę. Rząd powie pewnie, że w strefach działają też firmy polskie, tyle że nie ma powodu sądzić, że gdyby stref nie było, to te firmy by znikły.</u>
          <u xml:id="u-660.2" who="#PosełAdrianZandberg">Powoływałem się już kiedyś tutaj, z tej mównicy, na prace prof. Augustyńskiego z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. One stawiają potężny znak zapytania, czy te ulgi na dłuższą metę okazały się jakkolwiek pożyteczne dla naszej gospodarki. Muszę przyznać, że dziwi mnie, że liberałowie i konserwatywni liberałowie, których na tej sali, jak wiadomo, jest bardzo wielu, milkną w tej sprawie, choć tak często perorują o rzekomym, bądź nie, rozdawnictwie. Tymczasem to rozdawnictwo dla biznesu to są faktycznie grube miliardy złotych i te pieniądze faktycznie można by przeznaczyć na rozsądniejsze cele — na badania, na rozwój, na polską naukę, na edukację, na te wszystkie usługi społeczne, które są w Polsce ciągle niedofinansowane.</u>
          <u xml:id="u-660.3" who="#PosełAdrianZandberg">Jest jeszcze jeden aspekt, o którym trzeba wspomnieć, to znaczy kwestia uczciwej konkurencji. Firmy, które korzystają z przywilejów, dostają fory w porównaniu z konkurentami, a uzasadnienie tych preferencji z każdym rokiem robi się coraz bardziej wątpliwe.</u>
          <u xml:id="u-660.4" who="#PosełAdrianZandberg">Kiedyś oczywiście tym uzasadnieniem była walka z gigantycznym bezrobociem, ale rząd od dawana chwali się, że bezrobocie mamy raczej należące do tych niższych w regionie, więc trudno ten argument traktować serio. Ale pieniądze i tak płyną.</u>
          <u xml:id="u-660.5" who="#PosełAdrianZandberg">Szanowni Państwo! Ten cały koślawy system dotowania kapitału i nie tylko strefy powinniśmy w ówczesnej gospodarce wygasić. Był ku temu świetny czas, czas dynamicznego wzrostu gospodarczego i czas niskiego bezrobocia, który oby szybko się nie skończył. Ale zamiast pożegnać się z tym reliktem, prawicowe rządy dalej sypały grube miliony do kieszeni bogatych biznesmenów. A w kamieniach milowych KPO można przeczytać, że planujecie państwo to rozdawnictwo kontynuować i że zobowiązujecie się państwo do tego, żeby je jeszcze rozszerzać. Pozwolę sobie zgadnąć, że jak za kilka lat się spotkamy i spojrzymy w podsumowania tych wszystkich programów, to znowu okaże się, że głównym ich beneficjentem był zagraniczny kapitał, na którego zyski zrzucimy się wszyscy z polskiego budżetu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-660.6" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Piotr Zgorzelski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-661">
          <u xml:id="u-661.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-661.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mieczysława Kasprzaka, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-661.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Akurat pan trafił na dobrego marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-661.3" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Kasprzak: Każdy ma takiego marszałka, na jakiego zasłużył.)</u>
          <u xml:id="u-661.4" who="#komentarz">(Głos z sali: A pan zasłużył, co?)</u>
          <u xml:id="u-661.5" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Oj, wreszcie zmiana marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-661.6" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan poseł Kasprzak to jest wybitny parlamentarzysta, samorządowiec a nawet można powiedzieć, że chyba jedyny w Polsce honorowy starosta.</u>
          <u xml:id="u-661.7" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: Że taki tytuł jest…)</u>
          <u xml:id="u-661.8" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-662">
          <u xml:id="u-662.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Tak jest, pan marszałek ma dobrą pamięć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-663">
          <u xml:id="u-663.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Ale realnie też pan był starostą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-664">
          <u xml:id="u-664.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Sala, Wysoka Izba zauważyła, że zasłużyłem sobie na takiego marszałka. Ale wróćmy do tematu.</u>
          <u xml:id="u-664.1" who="#PosełMieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Strefy ekonomiczne to jest 1994 r. Wtedy w Sejmie było Polskie Stronnictwo Ludowe i była Lewica, panie pośle, i wspólnie stworzyliśmy ustawę o strefach ekonomicznych. Taki był wtedy cel i potrzeba była taka.</u>
          <u xml:id="u-664.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pierwsza była w Mielcu.)</u>
          <u xml:id="u-664.3" who="#PosełMieczysławKasprzak">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-664.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Pierwsza w Mielcu.)</u>
          <u xml:id="u-664.5" who="#PosełMieczysławKasprzak">Dojdziemy do tego, pani poseł. Proszę mi nie przerywać. Pani już dzisiaj przerywała każdemu, mnie już niech pani nie przerywa, bo mnie pani wybija z rytmu.</u>
          <u xml:id="u-664.6" who="#PosełMieczysławKasprzak">A więc taka była potrzeba, bo panowało wysokie bezrobocie. Wtedy przedsiębiorcy tak się nie garneli do tego, żeby inwestować i rozwijać naszą gospodarkę. Regiony były zaniedbane, właśnie takie jak region mielecki czy Podkarpacie, gdzie to bezrobocie było wysokie. Tam powstała pierwsza strefa ekonomiczna i nagle nastąpiło ożywienie, bo strefa przyciągała poprzez te zachęty, jak zwolnienie z CIT-u czy PIT-u, z podatku od nieruchomości, możliwość skorzystania z infrastruktury. To przyciągało inwestorów i wszyscyśmy się cieszyli z tego, że wkracza nowoczesny przemysł. Polska zaczęła żyć, ożywiać się. 14 stref ekonomicznych zaczęło działać. One działają do dnia dzisiejszego i uważam, że spełniły oczekiwania, które nakładała ustawa z 1994 r. Ta mielecka strefa już po niespełna roku powstała w Mielcu, do dzisiaj wspaniale funkcjonuje. Podobnie strefa w Tarnobrzegu. Później były takie zakusy, żeby zlikwidować strefy ekonomiczne. Walczyliśmy tutaj, w Sejmie, żeby je utrzymać, i udało się. To był rok…</u>
          <u xml:id="u-664.7" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: 2011 r.)</u>
          <u xml:id="u-664.8" who="#PosełMieczysławKasprzak">…2011 r. W 2011 r. to przedłożyliśmy, dzięki czemu do 2026 r. będą one funkcjonować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-665">
          <u xml:id="u-665.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jak widać, pani poseł Krystyna Skowrońska może się także czasami przydać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-666">
          <u xml:id="u-666.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Może się przydać, bo ma dobrą pamięć, bo z Mielca pochodzi.</u>
          <u xml:id="u-666.1" who="#PosełMieczysławKasprzak">A więc należy podziękować wszystkim. Ja bym nie przesadzał z kwestią finansowania kapitału zagranicznego. Mamy z Niemcami największą wymianę gospodarczą i stąd się bierze to, że dużo firm niemieckich do nas przybyło. Ale gdyby nie te zachęty, to obawiam się, że moglibyśmy mieć sytuację podobną do dzisiejszej, gdzie ciężko jest o inwestora w tych warunkach, które u nas zostały wypracowane, niekorzystnych warunkach, jeżeli chodzi o rozwiązania prawne, takie jak niestabilność prawa, złe rozwiązania podatkowe. A więc dobrze, że wtedy udało się pozytywnie zaszczepić dobre warunki inwestowania w Polsce, bo na tym to polegało. Pokazywaliśmy inwestorom, którzy chcieli gdzieś zainwestować w Europie: my w Polsce będziemy was wspierać, będziemy wam pomagać. W 1994 r. to była zupełnie inna sytuacja. To było 20 lat temu…</u>
          <u xml:id="u-666.2" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: 30 prawie.)</u>
          <u xml:id="u-666.3" who="#PosełMieczysławKasprzak">…30 lat temu, tak. To było 30 lat temu. My dzisiaj patrzymy z tej pozycji, w której znaleźliśmy się dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-666.4" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Chmiel: To się zgadza.)</u>
          <u xml:id="u-666.5" who="#PosełMieczysławKasprzak">Natomiast 30 lat temu było zupełnie inaczej. Jesteśmy zatem… Zresztą sprawozdanie pokazuje, że wyniki w tych strefach nie są najgorsze: nie spada zatrudnienie, tylko się zwiększa, zwiększa się też wykorzystanie gruntów, które zostały tym strefom przeznaczone. I to również pokazuje, że te strefy żyją i funkcjonują dobrze. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-666.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-667">
          <u xml:id="u-667.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-667.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszam na mównicę pana posła Dobromira Sośnierza, który przedstawi stanowisko koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-668">
          <u xml:id="u-668.0" who="#PosełDobromirSośnierz">Strefa ekonomiczna to jedna z tych spraw, w odniesieniu do których zawsze mam taką lekką zagwozdkę. Bo niby fajnie, że prowadzimy sobie takie swoje miniraje podatkowe, oczywiście na miarę naszych możliwości, ale z drugiej strony jest to oczywiście niesprawiedliwe, że tylko niektórzy wybrańcy mogą korzystać z takich dobrodziejstw, a przedsiębiorcy spoza strefy muszą z nimi konkurować jak równy z równym, mając dużo gorszą sytuację.</u>
          <u xml:id="u-668.1" who="#PosełDobromirSośnierz">Tutaj poseł, towarzysz Zandberg spoglądał na mnie wymownie, przemawiając, że to jakoby ja, rozumiem, jestem jednym z tych, którym nie przeszkadza rozdawnictwo w stosunku do biznesu. Otóż nie, panie pośle, zupełnie się pan myli. Po pierwsze, jeśli są przypadki autentycznego rozdawnictwa dla biznesu, tobym się im sprzeciwiał tak samo jak każdym innym formom, bo uważam, że nikt nie ma prawa do cudzych pieniędzy, ani przedsiębiorca, ani robotnik, ani bezrobotny, ani po prostu nikt. Każdy ma prawo tylko do swoich pieniędzy, które wypracował. Ale akurat ulga podatkowa jest czymś innym niż rozdawnictwo, ulga podatkowa to prawo zatrzymania owoców swojej pracy, a rozdawnictwo, socjal, o którym tu pan wspominał, to jest sytuacja, w której ktoś dostaje pieniądze niezależnie od tego, czy jakąś pracę wykonał — no właśnie dlatego, że żadnej nie wykonał — na koszt innych, którzy muszą wypracować to świadczenie dla niego.</u>
          <u xml:id="u-668.2" who="#PosełDobromirSośnierz">Wracając do stref ekonomicznych, jeśli to miał być eksperyment, to sami państwo widzicie, że wyniki są zgodne z oczekiwaniami wolnorynkowych ekonomistów. Dużo inwestycji tam się pojawia, dużo nowych miejsc pracy, ożywienie w regionie. No więc jaki wniosek z tego eksperymentowania? Jeśli strefy ekonomiczne są dobre, to zróbmy po prostu z Polski jedną wielką specjalną strefę ekonomiczną i w tym Konfederacja chętnie pomoże.</u>
          <u xml:id="u-668.3" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Emilewicz: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-668.4" who="#PosełDobromirSośnierz">No właśnie nie.</u>
          <u xml:id="u-668.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-668.6" who="#PosełDobromirSośnierz">No właśnie nie. No właśnie nie. Jeśli nie są dobre, to po co je robić to tu, to tam, w jakichś różnych miejscach. Ale wiadomo…</u>
          <u xml:id="u-668.7" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Emilewicz: Wygasa ustawa.)</u>
          <u xml:id="u-668.8" who="#PosełDobromirSośnierz">Wygasają, ale efekt jest odwrotny. Ja bym postulował, żeby te dobre praktyki przenieść na cały kraj, a wy, żeby je zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-668.9" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Emilewicz: Wystarczy wiedzieć, nad czym się głosuje w Sejmie.)</u>
          <u xml:id="u-668.10" who="#PosełDobromirSośnierz">Ale wiadomo, że to jest tylko sprawozdanie, a nie ustawa, która coś by tutaj zmieniała, a w sprawozdaniu nic specjalnie zadziwiającego nie ma, chociaż tu i ówdzie autorzy nas rozweselają kreatywną księgowością, jak np. na stronie 19, gdzie cieszymy się najpierw z 15-procentowego wzrostu liczby miejsc pracy w strefie legnickiej, żeby już w następnym zdaniu przyznać, że tak naprawdę to są stare miejsca pracy zaksięgowane jako nowe wskutek przywrócenia jednego zezwolenia. Ale tak niewiele w naszym nieszczęśliwym kraju jest powodów do radości, że musimy sobie stwarzać i takie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-669">
          <u xml:id="u-669.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Suchonia, który przedstawi stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-670">
          <u xml:id="u-670.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-670.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie informacji o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-670.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Dyskutujemy jak co roku. Ta dyskusja miała miejsce również na posiedzeniu komisji. Zapoznajemy się ze sprawozdaniem. Z tego sprawozdania można wyczytać niemalże same dobre informacje. W 2021 r. strefy rosły, puchły i wszystko było niemalże w porządku. Myślę, że to w części zasługa tego nieszczęsnego roku 2020. Niemniej jednak generalnie można uznać, że działalność gospodarcza w strefach funkcjonowała, ludzie mieli pracę, przedsiębiorstwa dokładały się do lokalnej gospodarki, i to generalnie o to chodzi. W przeciwieństwie do wielu głosów czy może raczej nielicznych głosów, które podważały sens istnienia specjalnych stref ekonomicznych, absolutnie one spełniły swoją rolę, na początku transformacji umożliwiły transfer kapitału, umożliwiły transfer technologii, powstanie przedsiębiorstw, które przyniosły do nas know-how. Wokół tego powstawały również polskie firmy, dzięki temu pięliśmy się w drabince rozwoju, mogliśmy rozwijać swoją gospodarkę, ludzie mieli miejsca pracy, te miejsca pracy generowały kolejne miejsca pracy, bo przecież kapitał w gospodarce właśnie tak funkcjonuje, to powoduje.</u>
          <u xml:id="u-670.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Myślę, że to był dobry instrument na te czasy, w których startowaliśmy, na te realia gospodarcze, z których startowaliśmy. Natomiast oczywiście dzisiaj stoją przed nami zupełnie inne wyzwania i można nawet powiedzieć, że procedura analizy dokumentu jest już z lekka archaiczna, bo rzeczywiście dzisiaj największym problemem, który dotyka nie tylko tych, którzy są w strefach, ale także poza strefami, jest wszechobecna biurokracja, to są skomplikowane systemy podatkowe. Nie ma chyba państwa, które z jednej strony tworzyłoby strefy, gdzie ma kwitnąć działalność ekonomiczna, gospodarcza, a z drugiej strony wszystkich przedsiębiorców, którzy są aktywni i przedsiębiorczy, dusiłoby coraz większym skomplikowaniem różnego rodzaju procedur. Jeżeli więc mielibyśmy z tego wyciągnąć jakieś wnioski na przyszłość, to oczywiście po pierwsze zdecydowana deregulacja, tak żeby każdy przedsiębiorca, każdy obywatel, który chce być przedsiębiorcą, nie czuł się słaby już na starcie. Dzisiaj niestety to tak wygląda.</u>
          <u xml:id="u-670.4" who="#PosełMirosławSuchoń">Po drugie, kwestia ściągania inwestorów, którzy oferują wysoko płatne i wysokospecjalistyczne miejsca pracy. Oni nie będą do Polski przyjeżdżać, jeżeli rząd będzie im pokazywał od razu wielką tabelę, wielką księgę z procedurami, korowodem biurokratycznym, który oni muszą przejść, zanim w ogóle rozpoczną działalność.</u>
          <u xml:id="u-670.5" who="#PosełMirosławSuchoń">Sam dokument oceniamy pozytywnie, natomiast oczywiście wiele pracy przed nami, aby ta działalność gospodarcza mogła rozwijać się jeszcze lepiej, jeszcze szybciej niż do tej pory. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-671">
          <u xml:id="u-671.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-671.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-671.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jeśli ktoś z państwa posłów chciałby się jeszcze zapisać, to zapraszam serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-671.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-671.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-671.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Małgorzata Chmiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-672">
          <u xml:id="u-672.0" who="#PosełMałgorzataChmiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgadzam się z kolegami, z którymi rozmawiałam i którzy przede mną zabierali głos, że kiedy powstawały specjalne strefy ekonomiczne, w 1994 r., czyli prawie 30 lat temu, kompletnie inna była sytuacja gospodarcza i inwestycyjna. Wtedy każdy inwestor był na wagę złota, każdy kapitał. Powstawały wtedy, przypominam, spółki joint venture, które teraz właściwie nie mają prawa bytu, bo przekształciły się w zupełnie coś innego. Tak samo pytam — to jest do zastanowienia dla rządu, dla pana ministra — czy przypadkiem nie dobrze byłoby tych stref ekonomicznych, których działalność zgodnie z wszystkimi umowami powinna zakończyć się w 2026 r., przekształcić w centra IT, technologii, których u nas jeszcze niestety brakuje. Nie jesteśmy na tak wysokim poziomie światowym. A może to byłaby silna motywacja, ponieważ teraz inwestorzy mają inne udogodnienia i inne zachęty, z których korzystają inwestorzy budowlani czy samochodowi. Natomiast w branży IT cały czas potrzebujemy zachęty, przyciągania know-how. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-673">
          <u xml:id="u-673.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-673.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-674">
          <u xml:id="u-674.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-674.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Tematów jest wiele, panie pośle. Jest kolejny, o który zapytam teraz pana ministra, i proszę o odpowiedź na piśmie, panie ministrze. Otóż czeka nas transformacja energetyczna czy jesteśmy w trakcie transformacji energetycznej. Ona oczywiście spowoduje, że w wielu miejscach w Polsce trzeba będzie zmienić charakterystykę lokalnej gospodarki, w wielu miejscach już dzisiaj jest to wyzwanie i są problemy, które trzeba pokonać.</u>
          <u xml:id="u-674.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Dokumenty rządowe pełne są, powiedziałbym, wręcz wodolejstwa, pokazują jakieś wskaźniki, mówią o jakichś rzeczach, ale generalnie jest to na poziomie miliona samochodów elektrycznych.</u>
          <u xml:id="u-674.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Pytanie, panie ministrze, jest takie: Czy rząd, czy ministerstwo pracuje nad konkretnymi mechanizmami, konkretnymi rozwiązaniami, w ramach których patrzono by właśnie w ten sposób na przyszłość, na najbliższe 20–30 lat? Czyli aby umożliwiały taką transformację z użyciem wysokospecjalistycznych miejsc pracy i przemysłu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-674.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-675">
          <u xml:id="u-675.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-675.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszam panią poseł Krystynę Skowrońską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-676">
          <u xml:id="u-676.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Jestem dumna, że pochodzę z Mielca, gdzie zorganizowano pierwszą specjalną strefę ekonomiczną. W 1994 r., kiedy padły zakłady lotnicze WSK Mielec i Mielec miał 25 tys. bezrobotnych, na wzorzec irlandzki — z Shannon ściągnięto wzór — powstała specjalna strefa ekonomiczna w Mielcu. Jest to spółka ARP. Jestem z tego dumna. Jestem dumna z tarnobrzeskiej strefy ekonomicznej, bo to również spółka ARP.</u>
          <u xml:id="u-676.1" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Z czego nie jestem dumna? Nie jestem dumna z afery dotyczącej „Polskich szwalni”.</u>
          <u xml:id="u-676.2" who="#PosełKrystynaSkowrońska">I teraz uprzejmie poprosiłabym o wyjaśnienie… 258 mln zł zmarnowano pod auspicjami Agencji Rozwoju Przemysłu. Panie posłanki z naszego klubu były na kontroli i niczego się nie dowiedziały. Ja byłam na kontroli poselskiej w Stalowej Woli i mnie nie wpuszczono.</u>
          <u xml:id="u-676.3" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Jak państwo to zaksięgowali? Interesuje mnie specjalna strefa ekonomiczna, podstrefa tarnobrzeska, Stalowa Wola, gdzie pan premier Morawiecki ogłaszał „Polskie szwalnie”. Nie wyszło, nie wypaliło, zmarnowano 258 mln zł. To wymaga wyjaśnienia. Nie możemy się zgodzić na takie marnotrawstwo. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-676.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-677">
          <u xml:id="u-677.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-677.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan poseł Wiesław Buż.</u>
          <u xml:id="u-677.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-678">
          <u xml:id="u-678.0" who="#PosełWiesławBuż">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Specjalne strefy ekonomiczne w Polsce stworzyły ekonomiczne podstawy do rozwoju gospodarczego dla wielu regionów w kraju. Sprawozdanie pokazuje, jak na przestrzeni lat wyrastali nam strefowi liderzy regionalnego rozwoju. W ostatnich latach utworzyliście Polską Strefę Inwestycji, mimo że grunty niezagospodarowane — mówię do rządu — wynoszą blisko 7 tys. ha, czyli obszar zagospodarowany w istniejących strefach wynosi dziś ponad 70%.</u>
          <u xml:id="u-678.1" who="#PosełWiesławBuż">Czy decyzja o utworzeniu Polskiej Strefy Inwestycyjnej nie zahamowała rozwoju specjalnych stref ekonomicznych i nie wstrzymała ich rozwoju? Wdrożenie nowego instrumentu wsparcia wzorowanego na specjalnych strefach ekonomicznych, ale stosowanego poza ich obszarem spowodowało wygaszenie instrumentu pomocy ze stref i skutkuje ograniczeniem zainteresowania inwestowaniem w obszarze i granicach specjalnych stref ekonomicznych. Czym to skutkuje?</u>
          <u xml:id="u-678.2" who="#PosełWiesławBuż">Jeszcze dwa zdania.</u>
          <u xml:id="u-678.3" who="#PosełWiesławBuż">Otóż często dotychczasowe strefy, gdzie zainwestowano w uzbrojenie terenu specjalnych stref ekonomicznych, już się nie rozwijają, a fundusze inwestycyjne zostały utracone, jako że powstał podobny projekt. Czy utworzenie Polskiej Strefy Inwestycji nie było przedwczesne i szkodliwe dla rozwoju specjalnych stref ekonomicznych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-679">
          <u xml:id="u-679.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-679.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pani poseł Mirosława Nykiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-680">
          <u xml:id="u-680.0" who="#PosełMirosławaNykiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-680.1" who="#PosełMirosławaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja chciałabym zapytać o efekty działania ustawy o wspieraniu nowych inwestycji, która weszła w roku 2018. Jakie są te efekty? Bo wtedy, pamiętam, pan premier Morawiecki z dumą ogłosił: cała Polska jedną strefą ekonomiczną. I chciałabym, żebyśmy doczekali się tu, w parlamencie, efektów działania tego: cała Polska jedną strefą ekonomiczną, bo w kontekście przytoczonych przeze mnie wcześniej wskaźników nie wygląda to najlepiej. Proszę to przedstawić w odniesieniu do wskaźnika inwestycji, poziomu konkurencyjności, innowacyjności, bo takie były założenia. Mam wrażenie, że od tamtej pory polska gospodarka zaczęła się zwijać, a nie rozwijać. Proszę o odpowiedź na piśmie i o odpowiedź na pytanie, kiedy będzie oceniane działanie tej ustawy, tutaj, w parlamencie polskim. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-680.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-681">
          <u xml:id="u-681.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-681.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Zofia Czernow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-682">
          <u xml:id="u-682.0" who="#PosełZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Strefy ekonomiczne odgrywały ważną rolę, kiedy powstawały, wtedy rozwijały się dynamicznie. Ale teraz, kiedy mamy określony graniczny czas ich funkcjonowania, 2026 r., wyraźnie widać słabnącą dynamikę ich działalności.</u>
          <u xml:id="u-682.1" who="#PosełZofiaCzernow">Chciałam zapytać, czy nie należy uruchomić jakichś dodatkowych narzędzi czy instrumentów, które pozwoliłyby w lepszym stopniu wykorzystać posiadane rezerwy terenowe. W niektórych strefach ponad połowa obszaru jest niezagospodarowana. Myślę, że takie czekanie do 2026 r. i taka inercja nie powinny mieć miejsca. Zależy nam po prostu na rozwoju, zależy nam na tych inwestycjach. Uważam, że powinniśmy pomóc tym strefom. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-682.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-683">
          <u xml:id="u-683.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-683.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Marta Wcisło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-684">
          <u xml:id="u-684.0" who="#PosełMartaWcisło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Specjalne strefy ekonomiczne to szansa dla regionów, to nowe miejsca pracy. Pochodzę z Lublina i mogę powiedzieć tylko dobre rzeczy o lubelskiej podstrefie ekonomicznej, która powstała w ramach Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Mielec w 2007 r. Strefa się rozwinęła, bo obecnie funkcjonuje na obszarze 128 ha. Nakłady inwestycyjne to ponad 2,17 mld. Jest tam ponad 5,6 tys. miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-684.1" who="#PosełMartaWcisło">Chciałam jednak zapytać: Co dalej? Co będzie za 4 lata? Za 4 lata strefy przestaną funkcjonować, a region, z którego pochodzę, jest jednym z najbiedniejszych regionów w całej Unii Europejskiej. Czy macie państwo jakąś koncepcję, co zrobić, aby zatrzymać te firmy, aby uratować miejsca pracy?</u>
          <u xml:id="u-684.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-685">
          <u xml:id="u-685.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-685.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Mieczysław Kasprzak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-686">
          <u xml:id="u-686.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałem zapytać dokładnie o to, co powiedziała pani poseł Wcisło. Strefy ekonomiczne kończą swój żywot w 2026 r. Co dalej? Czy jest jakaś gwarancja? W tej chwili na pewno się o to nie martwicie, bo pewnie kto inny będzie rządził. Jaka jest koncepcja, jaka jest wizja? Czy te firmy, które funkcjonują w tych strefach, będą miały jakieś wsparcie? Czy nie ma takiego zagrożenia, że mogą się wycofać z funkcjonowania? To byłaby wielka szkoda dla tych środowisk. Czy jest w ogóle jakaś koncepcja dotycząca tego, co robić dalej po 2026 r.? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-686.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-687">
          <u xml:id="u-687.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękujemy bardzo.</u>
          <u xml:id="u-687.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Andrzej Grzyb.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-688">
          <u xml:id="u-688.0" who="#PosełAndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To jest taka pora, kiedy te przyjazne relacje między posłami ekspresyjnie się ujawniają. To bardzo dobrze, w szczególności zaś w kontekście rozwoju ekonomicznego. Strefy ekonomiczne mają temu służyć. Te pytania o przyszłość są tutaj bardzo zasadne.</u>
          <u xml:id="u-688.1" who="#PosełAndrzejGrzyb">Chciałem powiedzieć, że częstokroć mamy takie wrażenie, że nie do końca rozpoznaliśmy, jakie mamy rezerwy, w szczególności jeśli chodzi o tereny inwestycyjne w strefach ekonomicznych. Często pojawiają się potrzeby poszukiwania nowych terenów, a w szczególności chodzi o tereny rolne i również o tereny leśne. Przykłady mieliśmy też na tej sali. W jednym z przypadków, chodzi o Stalową Wolę, miałem okazję obejrzeć, jak to wyglądało, i powiem, że to było akurat zasadne, ale nie wkręcono, że tak powiem, Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w wydawanie opinii w procesie wydawania decyzji administracyjnej.</u>
          <u xml:id="u-688.2" who="#PosełAndrzejGrzyb">Chciałbym o coś zapytać. Ten ubiegły rok był znakomity, jeżeli chodzi o bezpośrednie inwestycje zagraniczne, bo to był najwyższy wskaźnik inwestycji, bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce po 2007 r. Niewątpliwie te inwestycje miały miejsce w tych strefach.</u>
          <u xml:id="u-688.3" who="#PosełAndrzejGrzyb">Pytanie dotyczy właśnie bilansu: Na ile te rezerwy terenowe, które mamy w obrębie tych stref, są dobrze wykorzystywane? Cechujemy się chyba jednym z najwyższych wskaźników takiej, że tak powiem, rozrzutności dysponowania gruntami, w szczególności rolnymi. W takich krajach jak Francja w chwili obecnej nie ma decyzji o nowych terenach rolniczych, które są zajmowane pod inwestycje. Wręcz przeciwnie, nowe tereny na inwestycje muszą pochodzić niejako z odzysku, z recyklingu. Powinniśmy mieć taką refleksję, że to też jest dobro, które jest dobrem ograniczonym, i zważać chociażby na bezpieczeństwo żywnościowe Polski, świata i Europy.</u>
          <u xml:id="u-688.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-689">
          <u xml:id="u-689.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-689.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan poseł Andrzej Gawron.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-690">
          <u xml:id="u-690.0" who="#PosełAndrzejGawron">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mogę powiedzieć, że jestem dumny, że jestem ze Śląska, bo właśnie tam działa jedna z najlepszych specjalnych stref ekonomicznych, Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, gdzie myśli się o szkoleniu zawodowym, o potrzebach pracodawców. Jest tam najwyższy wskaźnik inwestycji, ale są też budowane klastry i to też bardzo sprzyja rozwojowi naszego regionu.</u>
          <u xml:id="u-690.1" who="#PosełAndrzejGawron">Mam jednak pytanie, bo była tutaj mowa o tym, co dalej, jaka jest przyszłość. Pan minister wspominał o tym, że ma już dane wynikające z tego nowego narzędzia z ustawy o wspieraniu nowych inwestycji, zgodnie z którą cała Polska jest terenem możliwych inwestycji. Chciałbym, żeby pan minister powiedział o tym, jak te nowe narzędzia funkcjonują w zarządzie specjalnych stref ekonomicznych. To będzie chyba ważna odpowiedź na pytanie o to, jaka przyszłość nas czeka. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-691">
          <u xml:id="u-691.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-691.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos zabierze teraz pani poseł Bożena Żelazowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-692">
          <u xml:id="u-692.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dzięki specjalnym strefom ekonomicznym miały powstać nowe miejsca pracy. Specjalne strefy ekonomiczne miały wpływać na rozwój gospodarczy naszego kraju i tak się działo przez wiele lat. Na te strefy ekonomiczne idą duże pieniądze z budżetu państwa. Niestety w ostatnich latach rozwój gospodarczy się zatrzymał, a teraz wręcz spada.</u>
          <u xml:id="u-692.1" who="#PosełBożenaŻelazowska">Czy macie państwo jakiś pomysł na wzrost rozwoju gospodarczego albo może chociaż na zahamowanie spadku? To jest bardzo niebezpieczna tendencja, która z dnia na dzień zubaża gospodarkę Polski. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-693">
          <u xml:id="u-693.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-693.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Listę osób zapisanych do pytań zamyka pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-694">
          <u xml:id="u-694.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-694.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Od początku był to pomysł może nie tyle poroniony, ile podszyty hipokryzją etatystyczną, socjalistyczną. Jeżeli ulgi podatkowe w jednym miejscu są dobre, to czemu ich nie rozszerzyć na całą Polskę? Jeżeli można, ulżywszy komuś tu i tam, np. w Tarnobrzegu, wygenerować jakiś dochód i produkt, to dlaczego cała Polska ma generalnie jęczeć pod jarzmem fiskalizmu i biurokratyzmu talmudycznego? Sam sprawozdawca mówił o wygaszaniu tych stref ekonomicznych. Tymczasem ustawa o wspieraniu nowych inwestycji niejako przejmuje ten temat. Wolelibyśmy, żebyście już mniej wspierali, byleście tylko nie przeszkadzali, byleście tylko nie uciskali ludzi podatkami, nie zakrywali tego listkami figowymi, jakimiś strefami tu i tam, że temu właśnie ulżycie, ale generalnie z wszystkich musicie wycisnąć.</u>
          <u xml:id="u-694.2" who="#PosełGrzegorzBraun">Pytanie, panie marszałku, byłoby takie: Czy będzie, skoro to jest taka stypa po tych wolnych strefach ekonomicznych specjalnych, jakiś raport podsumowujący, co z tego wszystkiego wynikło? Na razie mamy raport NIK-u. W takim briefingu prasowym NIK pięknie zatytułował to swoje podsumowanie: strefy niespecjalnie ekonomiczne. Pytam, kiedy będzie można przeczytać grubą księgę sukcesów, oczywiście z jakimś słupkiem, ile winien, ile ma. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-695">
          <u xml:id="u-695.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-695.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Na to pytanie oraz wszystkie inne postara się odpowiedzieć sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii pan minister Grzegorz Piechowiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-696">
          <u xml:id="u-696.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początku muszę powiedzieć, że większość z państwa, która zabierała głos, dalej nie rozumie, co to są strefy ekonomiczne i jak funkcjonują. Otóż zgodnie z ustawą z 1994 r., pani poseł zapewne wie, ale wielu już w pytaniu miało fałszywą tezę, kończy się to w 2026 r. Wtedy, panie pośle, taki raport zapewne będzie.</u>
          <u xml:id="u-696.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Zapewne czy będzie?)</u>
          <u xml:id="u-696.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Jeżeli weźmiemy Polskę i 14 stref ekonomicznych, które były określone uchwałą Rady Ministrów, były pewne tereny, to mówimy tylko i wyłącznie o tym. Natomiast od 2018 r. mamy Polską Strefę Inwestycji, która obejmuje całą Polskę. Każdy przedsiębiorca może z niej korzystać. Oczywiście chciałbym, żebyście państwo zrozumieli to, że ustawa z 1994 r. nakłada obowiązek przedstawienia corocznego sprawozdania z wykonania tych zadań za dany rok, natomiast ustawa z 2018 r. jest całkowicie inną ustawą, która mówi o czym innym.</u>
          <u xml:id="u-696.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Odpowiadając na te pytania, chciałbym powiedzieć, że rzeczywiście te wszystkie tereny, które są w zasobach stref ekonomicznych, o których mówimy, zgodnie z ustawą z 1994 r., tak jak powiedziałem w sprawozdaniu, są wykorzystane w 71%. Co to oznacza? Od 2018 r. wszystkie inne tereny, które są obok, należą do stref. Każdy przedsiębiorca może skorzystać. On już nie korzysta tylko z tych, które są zgodnie z uchwałą Rady Ministrów powołanym terenem, tylko korzysta z tego terenu, który mu najbardziej odpowiada. Jeżeli w swoim zakładzie chce reinwestować, jeżeli mieszka i chce koło swojego domu prowadzić jakąkolwiek inwestycję, to on podlega tym samym prawom co każdy inny przedsiębiorca. Nie ma czegoś takiego, że jedni są uprzywilejowani bardziej, drudzy mniej. Każdy ma tu takie możliwości i może z dobrodziejstwa tej ustawy skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-696.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">W tych pytaniach, które państwo zadawali, większość rzeczy odnosiła się do PSI, czyli do Polskiej Strefy Inwestycji. I chcę powiedzieć, że na terenach, które są niewykorzystane z jakichś powodów, w większości mówimy tu jednak o nieużytkach, w tej chwili łącznie ze strefami ekonomicznymi tworzymy OZE. Tworzymy tam odnawialne źródła energii, żeby one mogły zasilać istniejące już czy też nowe inwestycje, które powstają na terenie Polski. To jest pierwsza rzecz.</u>
          <u xml:id="u-696.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Druga rzecz. Ktoś mówił, że gdzieś teren wykorzystywany jest bardziej, a gdzie indziej mniej. Ale to inwestor zawsze decyduje, gdzie chce postawić swoją fabrykę. My wskazujemy mu kilka lokalizacji. On mówi nam, że potrzebuje taką czy inną wielkość, takie czy inne ma zapotrzebowanie na gaz, na prąd, na wodę. Wskazujemy lokalizacje i on decyduje o tym, gdzie chce tę inwestycję posadowić. Poza tym zrobiliśmy kolejne zapisy ułatwiające, żeby były specjalne kryteria dla wysokopłatnych i innowacyjnych miejsc pracy. I tu mówimy o tym, że nam bardzo na tym zależy. Była mowa na temat IT. Wszystkie innowacje mają jakby większe preferencje. Poza tym kolejna rzecz jest taka, że PSI istnieje od 2018 r. Od 2018 r. do 2021 r. łącznie wydano 1635 decyzji o wsparciu tychże inwestycji na łączną kwotę 78 mld zł, to 32 tys. nowych miejsc pracy, a tylko w roku 2021, ostatnim, pomimo pandemii wydano 713 decyzji na kwotę 37 mld zł. I szkoda, że nie ma pana posła Zandberga, ale bym chętnie odpowiedział właśnie jemu, że 60% inwestycji to są inwestycje polskie, to nie są żadne niemieckie. To, o czym mówiliśmy, dotyczyło tejże ustawy z 1994 r., która gdzieś po Polsce była rozłożona. Dzisiaj 60% inwestycji stanowią inwestycje polskie.</u>
          <u xml:id="u-696.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale my się cieszymy, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-696.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Ja się również cieszę, że są i zagraniczne, i polskie, bo te zagraniczne spowodowały, że pobudził się rynek gospodarczy dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-696.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Pani poseł Skowrońskiej mogę odpowiedzieć, chwaląc również Mielec za bardzo dobre wykorzystanie zarówno terenu, jak i wszystkich przedsiębiorstw, które tam są, że jeżeli chodzi o kwestie dotyczące polskich szwalni, to jest Agencja Rozwoju Przemysłu, która nie podlega nam, ministerstwu, tylko podlega bezpośrednio pod KPRM, dlatego trudno jest mi odpowiedzieć na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-696.9" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Dobrze, dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-696.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Generalnie to tyle. Chciałbym żebyśmy, że tak powiem… Myślę, że błędem było to, że w roku 2018… Może powinniśmy faktycznie zlikwidować przepis mówiący o tym, że trzeba przedstawiać sprawozdania z ustawy z 1994 r., bo to wprowadza chaos i myli tę ustawę o specjalnych strefach ekonomicznych z polską strefą inwestycji, która jest od 2018 r.</u>
          <u xml:id="u-696.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRozwojuiTechnologiiGrzegorzPiechowiak">Kończąc, uważam, że strefy zdają egzamin, odpowiadają na potrzeby dzisiaj, bo to nie tylko, tak jak pan poseł mówił, są nowe inwestycje, ale to są klastry energetyczne, to jest współpraca ze szkolnictwem, odpowiadanie na rynek pracy. Tak że jest wiele innych rzeczy, za które strefy dzisiaj odpowiadają zgodnie z potrzebami, które nas otaczają. I należy się chwała tym wszystkim, którzy tam ciężko pracują, bo to jest ciężki kawałek chleba, żeby przekonać takiego inwestora, żeby on jednak był u nas, a nie na Węgrzech, w Czechach czy na Słowacji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-696.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-697">
          <u xml:id="u-697.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-697.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Czy pani poseł sprawozdawca zechce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-697.2" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Emilewicz: Tak, poproszę.)</u>
          <u xml:id="u-697.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-698">
          <u xml:id="u-698.0" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Bardzo ciekawa dyskusja. Ale nie mogę się nie odnieść do tej dyskusji jako ktoś, kto był współautorem ustawy o polskiej strefie inwestycji z 2018 r. i jako ktoś, kto wcześniej nadzorował specjalne strefy inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-698.1" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Odnoszę się do kilku wątków, wiele z nich poruszył już pan minister, ale może jeszcze raz niech wybrzmi bardzo mocno. Bardzo się cieszę się, że pan poseł Zandberg wielokrotnie w filipikach parlamentarnych chce nam zbudować autarkiczną gospodarkę, ale taka autarkiczna gospodarka nie istnieje i nie jest możliwa. Cytowane zresztą po wielokroć, każdorazowo, co roku… Od kiedy pan poseł jest posłem i kiedy mamy do czynienia ze sprawozdaniem z ustawy o specjalnych strefach, zawsze przywołuje to samo opracowanie z wrocławskiego uniwersytetu. Mogłabym podsunąć jeszcze dwa ze Szkoły Głównej Handlowej oraz podsunąć również kilku ekonomistów z Ministerstwa Finansów, którzy podzielają tę opinię. Ale jednakowoż, jeżeli inne państwa ościenne z Europy Środkowej, które konkurują na tym brutalnym rynku o inwestycje tak samo jak my, Polacy, stosują instrumenty strefowe, my po prostu tych instrumentów stosować nie możemy, dlatego że w ten sposób tracimy przewagę konkurencyjną. Po prostu. I nie możemy z tego elementu zrezygnować.</u>
          <u xml:id="u-698.2" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Po drugie, to, o czym już powiedział pan minister: my naprawdę być może… Repetito est mater studiorum i to także uwaga do pana posła Sośnierza, który być może nie pamięta, że w 2018 r. głosował za ustawą o polskiej strefie inwestycji, ustawą o wspieraniu inwestycji, która tę powszechną praktykę uchwala na terenie całej Polski.</u>
          <u xml:id="u-698.3" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Proszę o sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-698.4" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Dziś słuchamy sprawozdania, bo do tego zobowiązuje nas ustawa z 1994 r. o specjalnych strefach inwestycji, ale oczywiście równolegle powinniśmy słuchać tego, o czym powiedział pan minister na koniec. To będzie mój wniosek na posiedzeniu komisji gospodarki, abyśmy rzeczywiście jeszcze raz posłuchali, jak funkcjonuje ustawa z 2018 r., jeżeli ta wiedza nie jest powszechnie dostępna.</u>
          <u xml:id="u-698.5" who="#PosełJadwigaEmilewicz">A zatem ten instrument działa dzisiaj i ulgi podatkowe są oferowane dla inwestorów i polskich, i zagranicznych, na tych samych zasadach i na tych samych warunkach na terenie całej Polski w ramach jednego elementu, mapy pomocy publicznej zatwierdzonej przez Komisję Europejską, która to ustanawia, gdzie i jak wysokie ulgi podatkowe mogą być stosowane. Ale te ulgi są powszechne i dostępne wszędzie.</u>
          <u xml:id="u-698.6" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Odnosząc się…</u>
          <u xml:id="u-698.7" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: …powszechne…)</u>
          <u xml:id="u-698.8" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Powszechne, powszechne, panie pośle. Powszechne, dostępne dla każdego inwestora polskiego i zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-698.9" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Ale w ramach…)</u>
          <u xml:id="u-698.10" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Niemcy, o których była tutaj mowa, że szczególnie oni. No tak, Niemcy są naszym największym partnerem handlowym. 70% wymiany handlowej Polski mamy z największą gospodarką europejską i jedną z największych na świecie, z Niemcami. Ale to też warto powiedzieć, że od 2020 r. obserwujemy dodatni bilans handlowy, a zatem więcej eksportujemy do Niemiec niż z Niemiec importujemy. W pierwszej połowie 2021 r. wartość naszego eksportu to 621 mld, a import — 603 mld.</u>
          <u xml:id="u-698.11" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Następnie, jeszcze raz, od 10 maja 2018 r., ten, jak pan to chce nazywać, raj podatkowy, ja nazywam to przywilejami podatkowymi dla tych, którzy inwestują w rzeczy wysokowolumenowe, w te rzeczy, które są dzisiaj w Polsce najbardziej potrzebne, te, które oferują wysokopłatne miejsca pracy, jest dostępny dla każdego inwestora w dowolnym, wybranym miejscu w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-698.12" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Centra… ponieważ o tym tutaj była mowa. Ta ustawa właśnie z 2018 r. premiuje i preferuje tych, którzy inwestują w dzisiaj najbardziej zaawansowane technologicznie inwestycje. Czym to się różni od 1994 r.? Tak, wtedy były one potrzebne, każde miejsce pracy było na wagę złota. Dzisiaj mamy kompletnie inną sytuację, dzisiaj chcemy budować konkurencyjną gospodarkę, a zatem dzięki temu m.in., że mamy polską strefę inwestycji, że mamy pewne przywileje podatkowe, inwestorzy, najwięksi inwestorzy globalni — tak, globalni, informatyczni — to w Polsce budują centrum rozliczeń chmurowych, to w Polsce inwestują w komputer kwantowy, a nie w innym państwie w Europie, właśnie m.in. dlatego, że stworzyliśmy dobre… Wszyscy w tym Sejmie zagłosowaliśmy za tym, żebyśmy stworzyli adekwatne, dobre i odpowiednie warunki właśnie dla tego typu inwestycji. Oprócz tego oczywiście mamy genialnych informatyków, którzy sprawiają, że te centra również chcą się w Polsce lokować.</u>
          <u xml:id="u-698.13" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Niezagospodarowane grunty, powiedzmy to jeszcze raz, i cytowany przez pana posła, bo szybciutko sobie sprawdziłam, raport NIK z 2020 r., panie pośle. Co tam było wskazane? Tak, niezagospodarowanie stref. Dlaczego? Dlatego że mieliśmy bardzo błędną praktykę — i tu odpowiem na pytanie jednego z panów posłów, że strefy są niewykorzystane — powszechną praktykę od 1994 r., od kiedy strefy istniały, włączania do specjalnych stref ekonomicznych terenów z gruntu nienadających się pod inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-698.14" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-698.15" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Przykład? Warmia, Mazury — kilkadziesiąt hektarów terenów zalewowych, specjalna strefa ekonomiczna.</u>
          <u xml:id="u-698.16" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: I kto winien?)</u>
          <u xml:id="u-698.17" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Nie my to zrobiliśmy, panie pośle. To się wydarzyło przed 2019 r.</u>
          <u xml:id="u-698.18" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: 123 lata zaborów i okupacji.)</u>
          <u xml:id="u-698.19" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Taka była powszechna praktyka, to się opłacało wielu włodarzom gminnym, powiatowym — włączanie takich stref, którzy liczyli na to, że podnoszą atrakcyjność inwestycyjną, de facto jej nie podnosząc, dlatego że one nie spełniały i nigdy nie mogły spełnić kryteriów.</u>
          <u xml:id="u-698.20" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: No właśnie, no to po co były?)</u>
          <u xml:id="u-698.21" who="#PosełJadwigaEmilewicz">A zatem rozszerzenie ustawy, a zatem rok 2018…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-699">
          <u xml:id="u-699.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Ale bardzo proszę, panie pośle, nie prowadzić polemiki, ponieważ nie jest to ten moment. Pani poseł kończy swoją wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-699.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Ja prowadzę dialog, a nawet wywiad przeprowadzam.)</u>
          <u xml:id="u-699.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">No więc właśnie widać, że pan przeprowadza wywiad, a to nie jest punkt: przeprowadzanie wywiadu, tylko wystąpienie sprawozdawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-700">
          <u xml:id="u-700.0" who="#PosełJadwigaEmilewicz">A zatem 2018 r. — rozszerzenie możliwości inwestowania w każdym miejscu w Polsce, które spełnia warunki, jest naprawieniem sytuacji. Jest odniesieniem się do raportu NIK, o którym powiedział pan poseł, z 2020 r., który odnosi się do czasu naprawdę przeszłego dokonanego, więc naprawdę nie warto go tutaj przywoływać.</u>
          <u xml:id="u-700.1" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Jeśli chodzi o wspomniane raporty czy też rankingi międzynarodowe mówiące o utracie statusu konkurencyjności Polski jako gospodarki mniej konkurencyjnej, to byłabym bardzo ostrożna z cytowaniem tego typu rankingów. Przypomnijmy — bardzo prestiżowy, wydawałoby się, bardzo obiektywny ranking jak „Doing Business”, robiony przez Bank Światowy, został skompromitowany w 2019 r. Bank Światowy sam przyznał, że stosowana metodologia i lokalne praktyki w wielu krajach wykraczały poza ramy obiektywności i dlatego od 2019 r. ten ranking nie jest publikowany. Tak jak mówię, byłabym bardzo ostrożna w cytowaniu chociażby dlatego, że te dane, o których powiedział pan minister Piechowiak, za rok 2021, rekordowy pod względem pozwoleń strefowych udzielonych wtedy w Polsce, pomimo roku pandemicznego — i to zarówno rok 2020, jak i rok 2021… To były lata niezwykle korzystne. Więc odłożyłabym na bok raporty, a spojrzałabym na fakty, z jakimi mamy do czynienia w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-700.2" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Jeszcze raz przywołam te dane dotyczące tych rzekomych przywilejów, o których również mówił pan poseł Sośnierz, dla naszych dużych inwestorów zagranicznych z pominięciem krajowych. Pan minister Piechowiak wspomniał o tych 60% polskich inwestorów w 2021 r. To jeszcze popatrzmy sobie na liczby. W 2021 r. liczba zezwoleń: polskie firmy to 87 dużych polskich firm, 430 z sektora MŚP; zagraniczne — 168 firm dużych, 29 z sektora MŚP. Zatem wartość total większa… Mamy większą liczbę polskich firm niż firm zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-700.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: …już kończyli, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-700.4" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Reasumując, polska strefa inwestycji to rozwiązanie, które sprawdziło się wtedy, kiedy było przyjmowane w 1994 r., kiedy bezrobocie w Polsce było dwucyfrowe, inflacja galopująca, a firmy lokalne bankrutowały i tworzenie miejsc pracy było warunkiem niezbędnym. Spełniły swoją rolę w tworzeniu liczby miejsc pracy, w pozyskiwaniu inwestycji. Ich czas i ta formuła się wyczerpały, dlatego po analizie stanu gospodarczego, w jakim się znaleźliśmy, wspólnie na tej sali podjęliśmy decyzję, że ten model należy zmienić i zmodyfikować. To, co nas dziś powinno interesować, to wysokowolumenowe inwestycje tworzące wysokopłatne miejsca pracy, budujące architekturę gospodarczą. Wspomniany był Mielec, ale spójrzmy na Dolinę Lotniczą w Rzeszowie, kiedy duży i globalny inwestor inwestujący, konstruujący silniki do samolotów, sprawił, że dzisiaj jest otoczony kiścią ok. 500 polskich małych i średnich firm, które dostarczają towary i usługi nie tylko na rzecz tego jednego dużego inwestora, ale dzisiaj są eksporterami na cały świat swoich wysokowartościowych produktów. I takich miejsc w Polsce jest dziś bardzo dużo.</u>
          <u xml:id="u-700.5" who="#PosełJadwigaEmilewicz">Przesłanką, która stała za przyjęciem ustawy w 2018 r., było rozszerzenie tych wysp inwestycji na całą Polskę, zwiększenie takich wolumenów inwestycji w całej Polsce. I to się udało. Pomimo pandemii, pomimo kryzysu gospodarczego, jaki pandemia wywołała, my ten pozytywny skutek polskiej strefy inwestycji i specjalnych stref ekonomicznych rzeczywiście odczuwamy. Podsumowując, apeluję do państwa posłów, zwłaszcza tych, którzy dyskutują abstrakcyjnie: odróżnijmy ustawę o specjalnych strefach ekonomicznych z 1994 r., którą raportujemy i którą ministerstwo właściwe do spraw gospodarki musi raportować co roku, co właśnie robi… Chodzi o to, abyśmy — podsumowując, jak wygląda system podatkowy, czy jest przyjazny, czy nie, dla kogo, kogo faworyzuje, kogo nie faworyzuje i czy jest inkluzywny, czy nie — brali pod uwagę całą architekturę prawną, której jesteśmy współautorami. Sytuacja ta jest w Polsce zdecydowanie korzystna, warto na nią w ten sposób patrzeć i mówić o tym uczciwie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-700.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-700.7" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Ja wnoszę o sprostowanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-701">
          <u xml:id="u-701.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-701.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Komisja Gospodarki i Rozwoju wnosi…</u>
          <u xml:id="u-701.2" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Ja wnoszę o sprostowanie, bo zostałem…)</u>
          <u xml:id="u-701.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">A jakie sprostowanie?</u>
          <u xml:id="u-701.4" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Bo pani mnie przywołała…)</u>
          <u xml:id="u-701.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Nie przywołała, tylko przypomniała coś panu. To nie jest…</u>
          <u xml:id="u-701.6" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Przypomniała, ale to są błędy…)</u>
          <u xml:id="u-701.7" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">No to będzie pan chciał sprostować przypomnienie?</u>
          <u xml:id="u-701.8" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Błędny przywołała… Aż w trzech punktach błędny.)</u>
          <u xml:id="u-701.9" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jak trzy punkty, to 30 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-702">
          <u xml:id="u-702.0" who="#PosełDobromirSośnierz">Niezbyt dużo, ale się postaram.</u>
          <u xml:id="u-702.1" who="#PosełDobromirSośnierz">Po pierwsze, w 2018 r. nie byłem posłem. Po drugie, pani przypisała mi tu niesłusznie, że wyróżniałem tych inwestorów ze względu na narodowość — ja w ogóle nie poruszałem tego tematu. Po trzecie, błędnie pani zrozumiała mój zarzut co do tej ogólnopolskiej strefy ekonomicznej. Mnie chodziło o to, żeby ona była dla wszystkich, a nie dla wybranych…</u>
          <u xml:id="u-702.2" who="#komentarz">(Poseł Jadwiga Emilewicz: Ale jest dla wszystkich.)</u>
          <u xml:id="u-702.3" who="#PosełDobromirSośnierz">No nie, bo tam są inne kryteria, prawda? To właśnie takie najbardziej potrzebne według pani inwestycje, a ja bym chciał, żeby warzywniak pani Wandzi na osiedlu był tym objęty, żeby zakład fryzjerski czy restauracja były tym objęte — wszelkie drobne inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-702.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-703">
          <u xml:id="u-703.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-703.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Komisja Gospodarki i Rozwoju wnosi o przyjęcie informacji z druku nr 2307.</u>
          <u xml:id="u-703.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-703.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-703.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 27. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2429).</u>
          <u xml:id="u-703.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej panią Barbarę Sochę o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-704">
          <u xml:id="u-704.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z ogromną satysfakcją i przyjemnością przedstawiam Wysokiej Izbie projekt nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-704.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">To projekt długo oczekiwany przez właściwie wszystkie środowiska, które działają na rzecz pieczy zastępczej: rodzinnej pieczy zastępczej i instytucjonalnej pieczy zastępczej. To zmiany potrzebne w tym systemie, w którym postępuje deinstytucjonalizacja. Ona postępuje od wielu lat. Zależy nam na tym, by dzięki tej nowelizacji przede wszystkim poprawić sytuację dzieci, które znalazły się w pieczy zastępczej, by poprawić sytuację rodzin zastępczych, tak by również ich liczba mogła się zwiększać, by zwiększyć tempo deinstytucjonalizacji. Chodzi również o to, by wprowadzić pewne zmiany, które będą służyć temu, by dzieci z uregulowaną sytuacją prawną mogły szybciej i na większą skalę trafiać do rodzin, do rodziców adopcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-704.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Ta nowelizacja obejmuje większość obszarów, których dotyczy sfera związana z pieczą zastępczą, ale nie wszystkie. Kolejne obszary, a w zasadzie jeden, duży, związany bardziej z profilaktyką, nie zostały objęte tą nowelizacją i będą objęte kolejną. Natomiast ta nowelizacja przewiduje bardzo liczne zmiany, zarówno takie drobniejsze, jak i zasadnicze. Pozwolę sobie te najważniejsze zmiany przewidziane nowelizacją krótko przedstawić.</u>
          <u xml:id="u-704.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Po pierwsze, w ustawie zwiększa się minimalną wysokość wynagrodzenia dla rodzin zastępczych zawodowych, dla osób prowadzących rodzinne domy dziecka oraz rodzin pomocowych. To wynagrodzenie minimalne, podkreślam, do tej pory wynosiło 2000 zł w przypadku tych wszystkich rodzin, które wymieniłam, a 2600 zł w przypadku rodzin, które pełnią funkcję pogotowia rodzinnego. Te kwoty zwiększają się odpowiednio do 3100 zł i 3844 zł. Co również istotne, ta nowelizacja przewiduje, że te kwoty będą waloryzowane, i to waloryzowane nie względem minimalnego wynagrodzenia, które, jak wiemy, jest podnoszone systematycznie, ale, co ważne, szczególnie w dzisiejszej sytuacji związanej z inflacją, właśnie według wskaźnika inflacji.</u>
          <u xml:id="u-704.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Druga bardzo istotna zmiana to wprowadzenie pewnych elementów derejonizacji rodzinnej pieczy zastępczej. To oznacza, że zmieniamy zasady, które dzisiaj obowiązują. Mianowicie dana rodzina, która chce zostać rodziną zastępczą, ma obowiązek współpracy z organizatorem pieczy zastępczej w powiecie, na terenie którego mieszka. Dzięki tym zmianom osoby, które będą chciały zostać rodziną zastępczą, będą mogły o taką kwalifikację ubiegać się w całej Polsce. Będą mogły również korzystać ze szkoleń prowadzonych dla rodzin zastępczych w całej Polsce. Ta derejonizacja dotyczy również analogicznych zmian w zakresie przekształcania rodzin niezawodowych w zawodowe. Do tej pory było to ograniczone do tego powiatu, na terenie którego danego rodzina funkcjonowała. Dzisiaj ta zasada zostaje zniesiona. Zgodnie z tą nowelizacją będzie to możliwe również na terenie całej Polski.</u>
          <u xml:id="u-704.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Po trzecie, jeśli chodzi o sytuację rodziców adopcyjnych, to w statystykach dotyczących adopcji wyraźnie widzimy, że rodzice adopcyjni o wiele rzadziej interesują się przysposobieniem dzieci starszych niż dzieci 7-letnie. To nie jest przypadkowe, dlatego że według obowiązujących dzisiaj przepisów, przysposabiając dziecko do 7. roku życia, rodzice adopcyjni mogą korzystać z urlopów ojcowskich, rodzicielskich i macierzyńskich na tych samych prawach jak rodzice naturalni, biologiczni. Tą ustawą podwyższamy ten wiek do 14. roku życia. A zatem rodzice, którzy adoptują dziecko do 14. roku życia, będą mogli korzystać ze wszelkich urlopów przewidzianych dla rodziców w Kodeksie pracy analogicznie do rodziców adoptujących dzieci młodsze lub do rodzin biologicznych.</u>
          <u xml:id="u-704.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Po czwarte, przygotowujemy, wprowadzamy tą ustawą centralny rejestr pieczy zastępczej. Ten rejestr będzie się składał z kilku modułów. Prace wdrożeniowe w zakresie tego systemu są już bardzo zaawansowane. To będą moduły, które będą obejmowały wykaz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, wykaz osób usamodzielnianych, wykaz osób, które posiadają negatywną bądź pozytywną wstępną kwalifikację do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wykaz kandydatów zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, wykaz rodzin zastępczych, wykaz rodzinnych domów dziecka i instytucjonalnych form, czyli, potocznie mówiąc, wykaz domów dziecka. To jest instrument, to jest narzędzie, które bardzo ułatwi pracę sądom rodzinnym i nie tylko, również organizatorom pieczy zastępczej, szczególnie rodzinnej pieczy zastępczej, a zatem powiatowym centrom pomocy rodzinie. To jest też instrument, który w praktyce będzie pozwalał na to, by zapobiegać zjawisku, które dzisiaj ma miejsce, które potocznie jest nazywane blokowaniem miejsc w pieczy zastępczej. To zjawisko polega na tym, że mamy w skali Polski mniej więcej ok. kilkuset do tysiąca wolnych miejsc w rodzinnej pieczy zastępczej, a mimo to dzieci umieszczane są w placówkach, w domach dziecka. To wynika, po pierwsze, z tego, że sądy rodzinne nie mają takiej kompleksowej informacji i temu przede wszystkim będzie służyć wprowadzenie rejestrów, a po drugie, ten problem wynika z tego, że starosta jako organ, który organizuje pieczę zastępczą na danym terenie, ma możliwość dzisiaj odmówić przyjęcia dzieci z innego powiatu. A zatem kolejna zmiana bardzo istotna, która tą nowelizacją będzie wprowadzona, będzie polegała na tym, że w sytuacji kiedy sąd rodzinny będzie widział w rejestrze miejsca w rodzinnej pieczy zastępczej, np. w ościennych powiatach, będzie mógł umieścić dziecko w takiej rodzinie zastępczej, nie pytając o zgodę, czyli bez zgody starosty danego powiatu. Co ważne, to nie jest zasada, która będzie obowiązywała w taki sposób nieograniczony, gdyż to mogłoby spowodować, że te powiaty, które dokonują pewnego dużego wysiłku, by pozyskiwać nowe rodziny zastępcze, by współpracować z nimi, tak by one mogły się rozwijać, mogłyby zostać w pewnym sensie wykorzystywane przez inne powiaty, które takiej pracy by nie wykonywały, a umieszczały swoje dzieci w tych powiatach. Aby takiej drugiej skrajności zapobiec, wprowadzamy tutaj mechanizm taki, że starosta nie może, tak jak powiedziałam, odmówić przyjęcia dziecka do rodziny zastępczej na terenie swojego powiatu, do momentu kiedy liczba tych dzieci spoza jego powiatu nie przekracza 25% ogólnej liczby miejsc w rodzinnej pieczy zastępczej na tym terenie.</u>
          <u xml:id="u-704.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Dwie ostatnie zasadnicze zmiany, które ta ustawa przewiduje, to jest zasadniczy zakaz tworzenia nowych placówek opiekuńczo-wychowawczych, czyli nowych domów dziecka. Będzie to możliwe w sytuacjach wyjątkowych za zgodą wojewody. To literalnie czy teoretycznie dzieje się również dzisiaj, natomiast tutaj wprowadzamy dodatkowe, można powiedzieć, utrudnienie dla powiatów, które będą chciały nadal tworzyć nowe placówki, a mianowicie będzie tutaj obowiązek zasięgania opinii rzecznika praw dziecka i na tę opinię będzie się mógł powoływać wojewoda, omawiając lub udzielając zgodny na utworzenie takiej placówki.</u>
          <u xml:id="u-704.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Ostatnia zmiana, z perspektywy systemu być może dosyć drobna, natomiast bardzo oczekiwana i bardzo pozytywnie przyjęta przez rodziny zastępcze, mianowicie wprowadzenie możliwości jednokrotnego powrotu dziecka do pieczy zastępczej, a właściwie nie tyle dziecka co osoby, która się wcześniej usamodzielniła. Jest to potrzebne, ponieważ bardzo często tak się zdarza, że dzieci w pieczy zastępczej, osiągając pełnoletność, osiągając 18. rok życia, szybko i dosyć pochopnie decydują się na usamodzielnienie. Często już po krótkim czasie te dzieci, ci młodzi dorośli chcą wrócić z powrotem do rodziny zastępczej czy do placówki, w której przebywali, a na dzień dzisiejszy takiej możliwości prawnej nie ma. Ta nowelizacja przewiduje wprowadzenie takiej właśnie możliwości jednokrotnego powrotu do pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-704.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Tak jak powiedziałam, nowelizacja przewiduje jeszcze szereg innych drobniejszych zmian, które porządkują, które upraszczają system, które też wpływają na organizację pracy chociażby ośrodków adopcyjnych, i wiele innych. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-704.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-705">
          <u xml:id="u-705.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-705.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu kubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-705.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-705.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Urszula Rusecka, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-706">
          <u xml:id="u-706.0" who="#PosełUrszulaRusecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Przedstawiam stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość odnośnie do projektu ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2429.</u>
          <u xml:id="u-706.1" who="#PosełUrszulaRusecka">Rodzina jest wartością, fundamentem głęboko wpisanym w naturę człowieka, wychowuje, uczy, wpaja najważniejsze zasady bycia dobrym człowiekiem, daje miłość i oparcie. A co, jeżeli tej biologicznej rodziny zabraknie lub kiedy rodzina staje się niewydolna wychowawczo, dysfunkcyjna? Dziecko trafia do pieczy zastępczej i jego dotychczasowy świat ulega zmianie. Nie jest w stanie zrozumieć decyzji pracownika socjalnego, kuratora, decyzji sądu. Najczęściej to dziecko porzucone, zaniedbane, doświadczające przemocy wobec siebie lub w jego obecności, obciążone chorobą lub przeżywające chorobę rodziców. Zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka, a tym samym ograniczenie roli instytucjonalnych form opieki stanowi wyzwanie i zobowiązanie obecnego rządu. Procedowana ustawa wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom.</u>
          <u xml:id="u-706.2" who="#PosełUrszulaRusecka">Proponuje się w ustawie zwiększenie minimalnej wysokości wynagrodzenia dla rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących rodzinne domy dziecka. Projekt wprowadza system teleinformatyczny obejmujący wykaz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej oraz osób, które osiągnęły pełnoletność, przebywając w pieczy. Rejestr będzie zawierał również wykaz osób posiadających negatywną oraz pozytywną wstępną kwalifikację do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wykaz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wykaz rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka. Proponuje się zmiany w zakresie urlopu ojcowskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego, przysługującego pracownikowi, który za zgodą sądu przyjął dziecko na wychowanie do ukończenia przez nie 14. roku życia, a nie tak, jak było do tej pory, do 7. roku życia.</u>
          <u xml:id="u-706.3" who="#PosełUrszulaRusecka">Wprowadza się zasadniczy zakaz tworzenia nowych placówek opiekuńczo-wychowawczych typu socjalizacyjnego, interwencyjnego oraz specjalistyczno-terapeutycznego, regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych i interwencyjnych ośrodków preadaptacyjnych przy pozostawieniu możliwości przekształcenia tych placówek w ramach niezwiększania liczby miejsc w instytucjonalnych formach w danym powiecie lub województwie.</u>
          <u xml:id="u-706.4" who="#PosełUrszulaRusecka">Ponadto proponuje się zmiany w zasadach przekształceń rodzin zastępczych niezawodowych w zawodowe oraz wprowadzanie pewnych elementów derejonizacji rodziny i pieczy zastępczej, oczywiście z uwzględnieniem dobra dziecka. Ustawa daje możliwość powrotu do dotychczasowej rodziny zastępczej, rodzinnego domu dziecka, placówki opiekuńczo-wychowawczej albo regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej osoby, która opuściła już tę formę pieczy i rozpoczęła proces usamodzielniania.</u>
          <u xml:id="u-706.5" who="#PosełUrszulaRusecka">Głównym celem projektowanej ustawy jest rozwój rodzinnej pieczy zastępczej, przyspieszenie tempa deinstytucjonalizacji oraz zachęcanie kandydatów do przysposobienia adopcyjnego dzieci starszych. Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość pozytywnie ocenia rozwiązania i zmiany przyjęte w niniejszej ustawie oraz rekomenduje Wysokiej Izbie skierowanie projektu do dalszych prac w komisjach.</u>
          <u xml:id="u-706.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-707">
          <u xml:id="u-707.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-707.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos zabierze teraz pani poseł Monika Rosa, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-708">
          <u xml:id="u-708.0" who="#PosełMonikaRosa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Bardzo długo czekaliśmy na ten projekt ustawy, a właściwie czekały na niego rodziny zastępcze, dzieci w stanie pieczy. Ponad rok temu spotkaliśmy się na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, gdzie pani minister mówiła, że bardzo szybko będziemy pracować nad małą nowelizacją, a wkrótce, po kilku miesiącach pojawiła się także duża nowelizacja, duży przegląd systemu i duże zmiany. Taka duża, poważna zmiana systemowa.</u>
          <u xml:id="u-708.1" who="#PosełMonikaRosa">Tymczasem życie dzieci toczyło się dalej. W roku 2020 ponad 80 tys. dzieci przebywało w pieczy zastępczej, 16 200 żyło w instytucjach. Do instytucji trafiały także niemowlaki, ok. 200 dzieci poniżej 1. roku życia trafiło do instytucji. Dzieci w placówkach pogotowia rodzinnego, opiekuńczego zostawały po kilka miesięcy, po kilka lat. To nie jest cel tych placówek.</u>
          <u xml:id="u-708.2" who="#PosełMonikaRosa">I tak, my popieramy zmiany zawarte w tym projekcie ustawy. Rejestr pieczy jest bardzo ważny, konieczny i powinien być wprowadzony już dawno temu, zwłaszcza że praca nad nim trwała przecież parę lat temu, pani minister. Tak, cieszymy się, że zwiększone zostanie wynagrodzenie rodzin zastępczych — 3100 zł brutto, waloryzowane, to ważne, ale minimalna płaca w przyszłym roku będzie wynosiła 3800 zł, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-708.3" who="#PosełMonikaRosa">Popieramy zmiany dotyczące urlopu ojcowskiego, rodzicielskiego, macierzyńskiego, ale upominamy się o dzieci z niepełnosprawnością. W przypadku adopcji dzieci z niepełnosprawnością ten urlop dla rodziców także powinien być wydłużony do 37 tygodni, tak jak w przypadku licznego rodzeństwa.</u>
          <u xml:id="u-708.4" who="#PosełMonikaRosa">Cieszymy się ze zmian w derejonizacji, cieszymy się z możliwości powrotu po usamodzielnieniu się do rodziny. Natomiast, pani minister, są kwestie problematyczne. Dzieci z niepełnosprawnościami, które kończą 18., 25. rok życia — co mają zrobić z nimi rodziny zastępcze? Nie mogą w tych rodzinach zostać, mają więc trafić do DPS-ów? Do ZOL-ów? Co się z nimi stanie?</u>
          <u xml:id="u-708.5" who="#PosełMonikaRosa">Chciałam spytać także, co z trudnymi adopcjami: FAS, niepełnosprawności, liczne rodziny. Czy nie warto rozważyć jakiegoś większego jeszcze wsparcia, np. finansowego, dopłaty do takich adopcji, żeby te dzieciaki nie trwały całe życie w instytucjach albo w domach pomocy społecznej?</u>
          <u xml:id="u-708.6" who="#PosełMonikaRosa">I tak dochodzimy do kwestii najważniejszej, do pozycji dziecka w systemie. Ten system nastawiony jest na dorosłych, na rodziców biologicznych. Ale my potrzebujemy gruntownej zmiany, tak żeby dziecko stanęło w centrum tego systemu, żeby miało takie same prawa jak rodzic biologiczny, który ma adwokata, asystenta, wsparcie opiekuna, a dziecko zostaje bezbronne, bez adwokata, bez asystenta. Pozostaje bezbronne i może liczyć na rodzinę zastępczą. Przecież to rodzice mają władzę. Władzę, nie odpowiedzialność. Kiedy, pani minister, doczekamy się tej gruntownej nowelizacji?</u>
          <u xml:id="u-708.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-708.8" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Bardzo złe słowa pani powiedziała w tej chwili. Bardzo złe.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-709">
          <u xml:id="u-709.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-709.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Wypowiedź klubową uzupełni pani poseł Iwona Maria Kozłowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-710">
          <u xml:id="u-710.0" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Ponad 72 tys. dzieci przebywało w pieczy zastępczej pod koniec 2021 r. To dzieci, które są częściowo lub całkowicie pozbawione opieki rodzinnej. Z tego ponad 56 tys. przebywało w rodzinnej pieczy zastępczej, a prawie 16 tys. w instytucjonalnej. W porównaniu z 2020 r. liczba dzieci w pieczy zwiększyła się o 1,1%. Każde z tych ponad 72 tys. to indywidualna tragedia dziecka. Dziecka, któremu dorośli powinni zapewnić bezpieczne, szczęśliwe dzieciństwo. Dlaczego więc tak długo czekaliśmy, pani minister, na zmianę tej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-710.1" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Pandemia wyraźnie pokazała, w jakim kryzysie jest piecza zastępcza w Polsce. Powiatowe centra pomocy rodzinie poszukiwały miejsc dla dzieci, które ze względu na ich sytuację w rodzinie naturalnej należało przyjąć do pieczy zastępczej. ROPS-y odbijały się od ściany, bo tych miejsc po prostu nie było i w dalszym ciągu ich nie ma. W ustawie pojawił się zapis co do zakazu tworzenia nowych placówek opiekuńczo-wychowawczych. Kierunek jest jak najbardziej właściwy i zrozumiały, ale jak zgłaszają dyrektorzy instytucjonalnej pieczy, jesteśmy zapchani do granic możliwości.</u>
          <u xml:id="u-710.2" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Na dzisiaj ważnym problemem, który należy rozwiązać, pani minister, to nadstany w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Przekracza się dozwolone limity czternastek, powołując się na zapis w ustawie COVID-owej. Jak mówią dyrektorzy placówek, nadstanami krzywdzimy nasze dzieci, którym narusza się przestrzeń życiową poprzez przenoszenie ich z pokoju do pokoju, gdzie mają po sąsiedzku innego kolegę lub koleżankę. Jednocześnie podkreślają, iż należy rozwijać rodzinną pieczę zastępczą, z którą placówki opiekuńczo-wychowawcze powinny współpracować. I to robią.</u>
          <u xml:id="u-710.3" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Podam kolejny przykład z mojego województwa kujawsko-pomorskiego. W instytucjonalnej pieczy zastępczej na koniec 2021 r. przebywało 1200 dzieci. Dla ich zabezpieczenia powinno być 400 rodzin zastępczych lub 100 rodzinnych domów dziecka i 130 rodzin zastępczych. Zgodnie z projektem zgodę na utworzenie nowej placówki wydaje wojewoda. I tu powstaje pytanie, skąd pomysł na zasięgnięcie opinii rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-710.4" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Już kończę, panie marszałku. Bardzo proszę o przedłużenie.</u>
          <u xml:id="u-710.5" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Co rzecznik praw dziecka dotychczas zrobił na rzecz rodzinnej pieczy zastępczej? Co zrobił dla instytucjonalnej pieczy zastępczej, dla placówek opiekuńczo-wychowawczych? Tam, gdzie są problemy, rzecznika po prostu nie zobaczysz. O tym, czy istnieje potrzeba utworzenia placówki w powiecie, z pewnością najlepiej wie po prostu starosta. Dziecko nie jest przedmiotem, które można wozić z miejsca na miejsce w sytuacji kryzysu naturalnej rodziny. Dziecko jest przerażone, krzyczy, płacze, bo nie rozumie, co się wokół niego dzieje. I to ono i jego dobro jest najważniejsze. Na tę chwilę państwo nie jest w stanie mu tego zabezpieczyć. Projekt zmiany ustawy o pomocy rodzinie i pieczy zastępczej jest i powinniśmy nad nim pracować, ale niestety wymaga jeszcze precyzji, lepszego dopracowania i skuteczniejszych działań.</u>
          <u xml:id="u-710.6" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Klub Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni będzie składał szereg poprawek w drugim czytaniu. Oczekujemy merytorycznej dyskusji na posiedzeniu komisji w dalszych pracach nad tą ustawą. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-710.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-711">
          <u xml:id="u-711.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-711.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Monikę Falej, która przedstawi stanowisko klubu parlamentarnego Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-712">
          <u xml:id="u-712.0" who="#PosełMonikaFalej">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Zajmujemy się dzisiaj ustawą o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw. Jest mi to szczególnie bliski temat, którym zajmuję się od wielu lat, współpracując z organizacjami pozarządowymi, zajmując się tą tematyką i współpracując z rodzicami zastępczymi. Podejmuję wiele inicjatyw związanych właśnie z problemami, losami rodziców zastępczych, dzieci trafiających do pieczy zastępczej, również tych, które trafiają do placówek instytucjonalnych, a bardzo często mogłyby znaleźć schronienie chociażby w rodzinie zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-712.1" who="#PosełMonikaFalej">Wraz z Lewicą zabiegamy o zmiany legislacyjne już od dłuższego czasu. Złożyliśmy nawet konkretny projekt, o którym wspomnę podczas tego wystąpienia. Wiele z tej mównicy mówi się o losach rodziny. Tu chyba wszyscy się zgodzimy, że trzeba ją wspierać, chronić i wzmacniać wewnętrzne relacje, także te instytucjonalne. Jednak w oczach prawicy rodzina to tylko i wyłącznie mama, tata i biologiczne dzieci. Na margines uwagi spycha się rodziny niepełne, patchworkowe, rodziny zastępcze, adopcję czy te, w których rodzicami są osoby tej samej płci. Ale cieszy fakt, że z inicjatywy rządu podjęliśmy dziś temat pieczy zastępczej. Bo nie byłoby tego oczywiście, gdyby nie naciski strony społecznej. Po prostu dziś nie mielibyśmy tej dyskusji i możliwości debaty.</u>
          <u xml:id="u-712.2" who="#PosełMonikaFalej">Nowelizacja ustawa jest konieczna, zmiany proponowane w projekcie idą w dobrym kierunku, bo wnoszą wiele uszczegółowień, ale jak na tak długi okres pracy, moim zdaniem, to jest stanowczo za mało. Skupię się zatem na tym, czego w tym projekcie brak. Do dalszych zmian powinniśmy zabrać się już dziś, ponieważ będą to, jak pani minister wcześniej zaznaczyła, pierwsze takie próby. Duża nowelizacja również powinna być przeprowadzona. Akurat projekt Lewicy, moim zdaniem, na tę potrzebę odpowiada.</u>
          <u xml:id="u-712.3" who="#PosełMonikaFalej">Czego brak? Osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, która osiągnęła pełnoletność, trzeba objąć dodatkową opieką i wprowadzić zapisy, że może ona przebywać w pieczy zastępczej do końca 25. roku życia — w dotychczasowej rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej albo regionalnej placówce opiekuńczo-wychowawczej. Chociażby poziom minimalnego miesięcznego wynagrodzenia przysługującego zawodowej rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka na poziomie kwoty 3,5 tys. jest zdecydowanie za niski. I należy je podwyższyć przynajmniej do 4,5 tys., o co zresztą apeluje strona społeczna. Wspomnę jedynie o tym, że od stycznia 2023 r. proponowana w projekcie ustawy kwota nie zrówna się nawet z najniższą krajową. A to nie jest praca przez 8 godzin, ale 24 godziny na dobę. Trzeba też o tym pamiętać. Zbyt często również w proponowanej nowelizacji daje się możliwość kierowania dzieci, szczególnie do 10. roku życia, do instytucjonalnej pieczy zastępczej. Uważamy, że akurat to powinno ulec zmianie. W projekcie należy też promować adopcję dzieci z niepełnosprawnościami i wprowadzić zapisy o przyznawaniu pracownikom przyjmującym dziecko na wychowanie urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w najwyższym wymiarze. Projekt nowelizacji zakłada także możliwość wydawania zezwoleń na funkcjonowanie w tym samym budynku więcej niż jednej placówki opiekuńczo-wychowawczej. To jest oczywista rzecz, że stanowi to zaprzeczenie założeń ustawy o wspieraniu rodziny z 2008 r. To jest zupełne zaprzeczenie.</u>
          <u xml:id="u-712.4" who="#PosełMonikaFalej">Uwag do nowelizacji mamy sporo. Przedstawiłam tylko kilka z nich. Odpowiedzią na te braki jest złożona właśnie przez Lewicę nowelizacja ustawy o pieczy zastępczej. Idzie ona o wiele dalej w efektywnym wspieraniu rodzin zastępczych i instytucji pieczy zastępczej, gdzie dziecko jest podmiotem, a nie dorosły, który ma cały wachlarz możliwości wsparcia, a dziecko już nie. Tak że projekt złożony przez Lewicę jest kompleksową próbą reformy systemu. Ten omawiany zawiera wiele niedociągnięć. Udało mi się wspomnieć tylko o kilku z brakujących elementów. Jednak będziemy debatować i lepiej mieć cokolwiek, co poprawi los dzieci, poprawi sytuację rodziców zastępczych i usprawni funkcjonowanie zastępczych form sprawowania opieki rodzicielskiej. Będziemy walczyć o kolejne zmiany, przedstawiać kolejne propozycje poprawek. Mam nadzieję, że państwo się do nich przychylicie, bo to chodzi o dobro dziecka, a nie o dobro dorosłego i jego wygodę. Musimy sobie uświadomić rzecz oczywistą. Dziecko powinno wychowywać się w środowisku jak najbardziej zbliżonym do naturalnego. Instytucjonalne placówki nigdy nie będą tego środowiska nawet namiastką.</u>
          <u xml:id="u-712.5" who="#PosełMonikaFalej">Tak że klub Lewicy poprze projekt, jednocześnie postulując o rozpatrzenie proponowanych dalszych poprawek, a najlepiej rozpatrzenie przez Sejm projektu złożonego przez Lewicę wspólnie z tym proponowanym przez państwa. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-712.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-713">
          <u xml:id="u-713.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-713.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszam na mównicę panią poseł Bożenę Żelazowską, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-714">
          <u xml:id="u-714.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe przedstawiam stanowisko klubu odnośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw z druku nr 2429.</u>
          <u xml:id="u-714.1" who="#PosełBożenaŻelazowska">Jednym z najważniejszych obowiązków państwa jest troska o dzieci, przyszłość naszego narodu. Dlatego też zmiany w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej będące odpowiedzią na potrzeby i wymogi dzisiejszych czasów są niezbędne. Na ten projekt czekały rodziny zastępcze, czekały też dzieci. Projekt ustawy zawiera rozwiązania, które usprawniają system wspierania rodziny, pieczy zastępczej i adopcji. Chodzi m.in. o wsparcie rozwoju rodzinnych form pieczy zastępczej oraz poprawę sytuacji pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. Ważną kwestią jest także poprawa organizacji procedur adopcyjnych oraz uprawnień dotyczących macierzyństwa, które przysługują osobom adoptującym dzieci starsze. Podwyższona zostanie ponadto wysokość wynagrodzenia rodzin zastępczych zawodowych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka. Najważniejsze rozwiązanie to podwyżka z 2168 zł na 3100 zł — podwyższona zostanie wysokość wynagrodzenia rodzin zastępczych zawodowych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka. Wynagrodzenie to będzie waloryzowane. I to jest bardzo dobre, ale chcę się tutaj również upomnieć o dzieci z niepełnosprawnościami, bo ta kwota zdecydowanie nie wystarczy.</u>
          <u xml:id="u-714.2" who="#PosełBożenaŻelazowska">Wprowadzona zostanie możliwość powrotu do dotychczasowej rodziny zastępczej, rodzinnego domu dziecka, placówki opiekuńczo-wychowawczej albo regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej osoby, która opuściła już te formy pieczy i rozpoczęła proces usamodzielniania, jednak z różnych powodów chciałaby wrócić do pieczy zastępczej. I to rozwiązanie również jest bardzo słuszne.</u>
          <u xml:id="u-714.3" who="#PosełBożenaŻelazowska">Ułatwiony zostanie proces adaptacji dziecka, w szczególności dziecka starszego, tj. powyżej 7. roku życia, w nowej rodzinie adopcyjnej. Pracownikowi, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, przysługiwać będzie urlop ojcowski i urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego. To również jest bardzo dobre rozwiązanie. Podobne zmiany zaproponowano także w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz w zakresie nadania prawa do świadczenia rodzicielskiego dla osób, które przysposobiły dziecko. Wprowadzone zostaną zmiany w zasadach przekształceń rodzin zastępczych niezawodowych w zawodowe i podpisywania umów z nowymi rodzinami zastępczymi zawodowymi i prowadzącymi rodzinne domy dziecka. Zmiany ułatwią podpisywanie umów ze starostami innymi niż starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny zastępczej czy kandydata. Funkcjonować będzie zasada, że m.in. powiat, na terenie którego funkcjonują mogące przyjąć dziecko rodziny zastępcze lub rodzinny dom dziecka, może odmówić umieszczenia dziecka w danej rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka tylko w sytuacji, gdy liczba dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej spoza powiatu przekracza 25%. Rozwiązanie to ograniczy umieszczanie dzieci w instytucjach pieczy zastępczej mimo posiadania wolnych miejsc w rodzinnej pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-714.4" who="#PosełBożenaŻelazowska">Bardzo dobrze, że ta ustawa wejdzie w życie, że jest procedowana, bo na nią, tak jak wspomniałam, czekały rodziny zastępcze, ale też dzieci, ale jak widzimy, wiele z tych rozwiązań jest bardzo słusznych i potrzebnych. Wymaga ona jednak też wielu prac legislacyjnych, będziemy również zgłaszać jako klub Polskiego Stronnictwa Ludowego swoje poprawki. Myślę, że ostateczny projekt wejdzie w życie niebawem, bo będzie on po prostu bardzo dobrym rozwiązaniem, na które czekają rodziny zastępcze i dzieci. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-714.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-715">
          <u xml:id="u-715.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-715.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz zapraszamy pana posła Dobromira Sośnierza, który przedstawi stanowisko koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-716">
          <u xml:id="u-716.0" who="#PosełDobromirSośnierz">Najpierw fascynujący fakt: amatorska rodzinna piecza zastępcza to koszt 1180 zł. Profesjonalna rodzinna piecza zastępcza kosztuje 2426 zł, pobyt w placówce — 5457 zł. Dodajmy, że w wielu zwykłych rodzinach nakłady na dziecko są tak naprawdę znacznie mniejsze niż nawet 1180 zł. I to jest taki wart zapamiętania przykład dla tych, którzy przy różnych innych okazjach popierają państwowy centralizm w imię rzekomego efektu skali, że niby jak nasze wielkie państwo weźmie i coś zamówi, wyprodukuje czy tam rozprowadzi, to ze względu na skalę pozwoli nam to zaoszczędzić. Taki argument często jest podnoszony np. w stosunku do Unii Europejskiej, przy czym nikt nigdy nie podał przykładu, żeby to zadziałało. A mamy przykład odwrotny, jak Wielka Brytania po brexicie np. musiała zamówić maseczki na własny rachunek, to zrobiła to taniej, szybciej niż Unia Europejska. Taki jest ten efekt skali w praktyce. Wszystko co państwowe jest droższe i gorsze niż prywatne i to jest świetna tego ilustracja.</u>
          <u xml:id="u-716.1" who="#PosełDobromirSośnierz">I druga uwaga ogólna. W ogóle nie rozumiem tego paradoksu, że jak człowiek chce mieć własne dziecko, to nikt na szczęście nie sprawdza jego kwalifikacji wychowawczych, a jak już to dziecko ma, to dopóki czymś strasznym urzędnikom nie podpadnie, to psycholog nie odwiedza go co 2 lata, żeby sprawdzić jego bieżące kompetencje, natomiast ta ustawa właśnie przewiduje, że zastępczy rodzice co 2 lata mają dać zarobić psychologowi i udać się po opinię na temat swoich motywacji, predyspozycji. Jakoś normalnych rodziców nikt o to nie pyta co 2 lata i dziury w niebie nie ma, więc nie rozumiem, dlaczego w przypadku adopcji trzeba tak drobiazgowo wszystko sprawdzać i dlaczego to urzędnicy, a nie np. biologiczni rodzice, mają o tym decydować. A więc uznaję tę dziedzinę prawa w ogóle jako jeszcze jeden obszar zbędnego przeregulowania, które kończy się tylko tym, że cześć dzieci, która mogłaby znaleźć sobie nowy dom, będzie latami siedzieć w państwowych ośrodkach i kosztować nas jeszcze te astronomiczne pieniądze, zamiast dać komuś szczęście i zyskać rodziców.</u>
          <u xml:id="u-716.2" who="#PosełDobromirSośnierz">Jeśli chodzi o samą ustawę, to ona oczywiście nie wprowadza tych zasad, te zasady już są. Natomiast te zmiany, które wprowadza, są w moim odczuciu ambiwalentne. Z jednej strony jest trochę pozytywnych zmian, tak jak złagodzenie niepotrzebnie wyśrubowanych wymagań w kilku miejscach. To pewnie raczej pod wpływem konieczności ekonomicznej związanej z brakiem chętnych do pracy za takie pieniądze. Są tam wprowadzane przepisy zapobiegające mnożeniu niepotrzebnych placówek, które pewnie nie byłyby potrzebne, gdyby poddać je prostej weryfikacji rynkowej, ale zawsze to pewnie jakaś racjonalizacja. Jest wymóg otwarcia tych ośrodków przynajmniej raz w tygodniu w godzinach popołudniowych, co znowu pewnie nie byłoby potrzebne, gdyby wynagrodzenie uzależnić od ich skuteczności. Wtedy one same z siebie otwierałyby się, kiedy to jest dogodne dla rodziców, żeby zwiększyć swoją wydajność. Informatyzacja rejestru, usprawnienie przepływu informacji pomiędzy sądami a ośrodkami — to też na plus. Ale z drugiej strony mamy aktualizację co 3 miesiące bieżącej sytuacji dziecka, co jeszcze bardziej uprzykrzy wszystkim życie i podniesie koszty. No i wspomniane wymagania dotyczące opinii psychologa co 2 lata. Tak że my się wstrzymamy od głosu.</u>
          <u xml:id="u-716.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-717">
          <u xml:id="u-717.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę panią poseł Hannę Gill-Piątek o przedstawienie stanowiska Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-718">
          <u xml:id="u-718.0" who="#PosełHannaGillPiątek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Zanim zacznę mówić o tej ustawie, bo o niej trzeba powiedzieć wiele dobrych słów, to powiem jedną rzecz przykrą. Otóż dzisiaj pan prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę, zgodnie z którą 10-letnie dzieci można w Polsce wsadzać do izolatki i karać, kierując do pracy społecznej. W cieniu tej hańby, niestety, bo to jest hańba, to jest hańba waszego autorstwa, rozpatrujemy tę ustawę. O tym musimy dzisiaj pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-718.1" who="#PosełHannaGillPiątek">Problematyka systemu wsparcia rodzinnej pieczy zastępczej jest fundamentalnie ważnym aspektem polityki społecznej państwa, choć często pozostaje na uboczu opinii społecznej i polityków. Dla nas jako ruchu Polska 2050 jest ona kwestią priorytetową już od czasu kampanii wyborczej Szymona Hołowni. Ponad rok temu nasi eksperci z Instytutu Strategie 2050 przygotowali kompleksowy dokument „Rodziny dla dzieci — prawo, nie przywilej”. Dlatego też uważamy, że te 16 tys. dzieci w Polsce, które jeszcze przebywają w pieczy instytucjonalnej, o której mój poprzednik mówił, jak jest po prostu droga i nieprzyjazna, piecza instytucjonalna powinna być całkowicie zlikwidowana. Dzieci powinny być w rodzinach, bo rodzina po prostu jest dla dzieci. I do tego celu należy dążyć.</u>
          <u xml:id="u-718.2" who="#PosełHannaGillPiątek">Cieszy, że wiele zawartych w tym projekcie propozycji idzie w podobnym kierunku. Trzeba docenić takie propozycje jak stworzenie wszystkim kandydatom na rodziny zastępcze możliwości uzyskania kwalifikacji na rodzinę zastępczą lub rodzinny dom dziecka u organizatora rodzinnej pieczy zastępczej poza powiatem zamieszkania, stworzenie ogólnopolskiej cyfrowej bazy danych rodzin zastępczych, wzrostu wynagrodzeń dla rodzin zastępczych. We właściwym kierunku idą też takie zmiany jak urlopy i świadczenia oraz szereg innych zmian.</u>
          <u xml:id="u-718.3" who="#PosełHannaGillPiątek">Mamy jednak szereg zasadniczych wątpliwości dotyczących innych rozwiązań, zwłaszcza dotyczących kwestii finansowych, które były tutaj wcześniej podnoszone. Minimalne wynagrodzenie dla rodzin zastępczych zawodowych, nawet wraz ze wskaźnikiem waloryzacji o inflację, powinno jednak zostać zastąpione powiązaniem tegoż wynagrodzenia z minimalnym wynagrodzeniem za pracę. To powinno być naszym zdaniem wprowadzone. Mamy również wątpliwości dotyczące obciążeń samorządów. Szczególnie zwracamy uwagę na ten artykuł w ustawie, w którym są zapisy dotyczące gromadzenia danych na temat wyznania lub pochodzenia etnicznego. To są dane szczególnie wrażliwe. Nie rozumiemy, z jakiegoż to powodu pochodzenie etniczne ma być tutaj jakąś wskazówką do tego, żeby zaopiekować się dzieckiem, jeżeli ktoś tego chce.</u>
          <u xml:id="u-718.4" who="#PosełHannaGillPiątek">Będziemy pracować nad tym projektem jako Polska 2050, wnosić poprawki, bo on jest niedoskonały, natomiast generalnie popieramy kierunek, w którym zmierza. Dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-718.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-719">
          <u xml:id="u-719.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-719.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę teraz o zabranie głosu pana posła Stanisława Żuka, który przedstawi stanowisko koła Kukiz’15.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-720">
          <u xml:id="u-720.0" who="#PosełStanisławŻuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw zawiera rozwiązania, które usprawnią system wspierania rodzinnej pieczy zastępczej i adopcji. Chodzi m.in. o wsparcie rozwoju rodzinnych form pieczy zastępczej oraz poprawę sytuacji pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. Ważną kwestią jest także poprawa organizacji procedur adopcyjnych oraz uprawnień dotyczących macierzyństwa, które przysługują osobom adoptującym dzieci starsze.</u>
          <u xml:id="u-720.1" who="#PosełStanisławŻuk">Wymienię najważniejsze rozwiązania ujęte w projekcie ustawy. Do kwoty 3100 zł podwyższona zostanie wysokość wynagrodzenia rodzin zastępczych zawodowych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka. Wynagrodzenie to będzie waloryzowane.</u>
          <u xml:id="u-720.2" who="#PosełStanisławŻuk">Wprowadzona zostanie możliwość powrotu do dotychczasowej rodziny zastępczej, rodzinnego domu dziecka, placówki opiekuńczo-wychowawczej lub regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej osoby, która opuściła te formy pieczy i rozpoczęła proces usamodzielniania, jednak z różnych powodów chciałaby wrócić do pieczy zastępczej.</u>
          <u xml:id="u-720.3" who="#PosełStanisławŻuk">Ułatwiony zostanie proces adaptacji dziecka, w szczególności dziecka starszego, w nowej rodzinie adopcyjnej. Pracownikowi, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, przysługiwać będzie urlop ojcowski, urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego.</u>
          <u xml:id="u-720.4" who="#PosełStanisławŻuk">Wprowadzone zostaną zmiany w zasadach przekształceń rodzin zastępczych niezawodowych w zawodowe i podpisywania umów z nowymi rodzinami zastępczymi zawodowymi i prowadzącymi domy dziecka. Zmiany ułatwią podpisywanie umów ze starostami innymi niż starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania w rodzinie zastępczej i kandydata. Funkcjonować będzie zasada, że m.in. powiat, na terenie którego funkcjonują mogące przyjąć dziecko rodziny zastępcze lub rodzinny dom dziecka, może odmówić umieszczenia dziecka w danej rodzinie zastępczej lub w rodzinnym domu dziecka tylko w sytuacji, gdy liczba dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej spoza powiatu przekroczyła 25%.</u>
          <u xml:id="u-720.5" who="#PosełStanisławŻuk">Koło Poselskie Kukiz’15 — Demokracja Bezpośrednia, mając na względzie fakt, iż proponowane rozwiązania ułatwią proces adaptacji dziecka, a w szczególności dziecka starszego, w nowej rodzinie oraz będą sprzyjały budowaniu więzi rodziców adopcyjnych z dzieckiem, jak również pozwolą na szybsze nawiązywanie relacji rodzinnych, popiera proponowane rozwiązania i jest za dalszym procedowaniem nad ustawą. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-721">
          <u xml:id="u-721.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-721.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przystępujemy teraz do pytań.</u>
          <u xml:id="u-721.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Czy ktoś z państwa posłów chciałby się jeszcze dopisać do tej listy 19 osób?</u>
          <u xml:id="u-721.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to ją zamykam.</u>
          <u xml:id="u-721.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytanie — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-721.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Iwona Maria Kozłowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-722">
          <u xml:id="u-722.0" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Na koniec 2020 r. według GUS w Polsce działały 22 placówki typu specjalistyczno-terapeutycznego. W jednostkach tych przebywają dzieci o indywidualnych potrzebach, w szczególności legitymujące się orzeczeniami o niepełnosprawnościach, wymagające stosowania specjalnych metod wychowawczych i specjalistycznych. Dla tych dzieci najtrudniej znaleźć opiekę w rodzinnej pieczy zastępczej i o tym wszyscy doskonale wiemy. Bardzo często dzieci z niepełnosprawnościami trafiają do domów dziecka typu socjalizacyjnego, w których nie powinny się znaleźć, które nie są przygotowane do udzielania specjalistycznych świadczeń niepełnosprawnym wychowankom. Specjaliści sygnalizują, iż placówek specjalistyczno-terapeutycznych jest w Polsce za mało. Pytanie: Jak ministerstwo zamierza rozwiązać ten bardzo poważny problem? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-722.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-723">
          <u xml:id="u-723.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-723.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Suchonia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-724">
          <u xml:id="u-724.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-724.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Pani minister, chciałem zadać pytanie dotyczące kwestii wynagrodzenia dla zawodowych rodzin zastępczych. Państwo proponują taki wskaźnik: wysokość kwotową wynagrodzenia, która będzie możliwa do waloryzowania wskaźnikiem inflacji. Podstawowy minus takiego rozwiązania to fakt, że nie obejmuje ono realnego wzrostu wynagrodzeń i np. w odniesieniu do płacy minimalnej czy też wzrostów w gospodarce może się okazać, że te wartości będą się znacząco rozjeżdżać, kolokwialnie mówiąc. Czy ministerstwo jednak nie zastanawiało się nad powiązaniem tego wynagrodzenia z jakimś obiektywnym wskaźnikiem, ale dotyczącym wynagrodzeń, czyli minimalnych bądź średnich wynagrodzeń. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-725">
          <u xml:id="u-725.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-725.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszam panią poseł Zofię Czernow.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-726">
          <u xml:id="u-726.0" who="#PosełZofiaCzernow">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Mam trzy konkretne pytania dotyczące tego projektu. Pierwsze dotyczy tworzenia nowych placówek opiekuńczo-wychowawczych. Wiem, że nie jest celem rozwijanie tych placówek i tworzenie nowych. Decyzja wojewody jeszcze jest zrozumiała, ale udział rzecznika praw dziecka, który absolutnie się takimi placówkami nie interesuje, nie zajmuje, nie ma z tym nic wspólnego, uważam za absolutnie nieprzemyślany i niepotrzebny. Nic dobrego z tego nie może wyniknąć.</u>
          <u xml:id="u-726.1" who="#PosełZofiaCzernow">Drugie pytanie dotyczy ośrodków adopcyjnych. Są różne ograniczenia czy dodatkowe obowiązki, ale nie ma w ogóle nic o finansowaniu. Czy państwo wiedzą, że ośrodki adopcyjne nie mają prawie w ogóle pieniędzy na funkcjonowanie? W zasadzie te pieniądze się całkowicie kończą, a do końca roku daleko.</u>
          <u xml:id="u-726.2" who="#PosełZofiaCzernow">Pytanie trzecie dotyczy powrotu wychowanków do pieczy zastępczej. Nie wiem, jak można sobie wyobrazić 25-letniego wychowanka, który wraca do pieczy zastępczej. Uważam, że trzeba więcej uwagi poświęcić usamodzielnianiu i stworzeniu dobrych warunków samodzielności, aby nie było potrzeby, żeby osoba 25-letnia tam wracała. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-726.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-727">
          <u xml:id="u-727.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-727.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Katarzynę Kretkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-728">
          <u xml:id="u-728.0" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam poruszyć trzy kwestie, zadać trzy pytania. Minimalne miesięczne wynagrodzenie na poziomie 3100 zł brutto jest stanowczo zbyt niskie — to już było podnoszone w debacie. Powinno ono wynosić przynajmniej 4,5 tys. zł brutto i taki jest też postulat strony społecznej.</u>
          <u xml:id="u-728.1" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Jeśli chodzi o dzieci niepełnosprawne, z niepełnosprawnościami w pieczy zastępczej, to obecnie dodatek na te dzieci wynosi trochę ponad 200 zł i on powinien być zdecydowanie podniesiony do poziomu co najmniej 50% świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania.</u>
          <u xml:id="u-728.2" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Trzecia kwestia, którą chciałam podnieś, jest najistotniejsza. Osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które osiągają pełnoletność, dzisiaj wychodzą z tej pieczy zastępczej. Przecież takie osoby powinny być objęte opieką czasami całe życie. W rodzinach biologicznych one będą przebywały i będą miały tę opiekę. Tak że proponuję, żeby osoby z niepełnosprawnościami były objęte pieczą zastępczą tak długo, jak tego wymagają, jak jest w rodzinie, a dopiero kiedy nie chcą czy nie mogą, były kierowane do DPS-ów. Tutaj cały czas mówimy o tym, o ile droższe są instytucjonalne formy, więc dajmy rodzinom zastępczym możliwość opiekowania się osobą niepełnosprawną także wtedy, kiedy jest dorosła. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-728.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-729">
          <u xml:id="u-729.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-729.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Krystyna Skowrońska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-730">
          <u xml:id="u-730.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! Podwyższacie państwo wynagrodzenie w pieczy zastępczej, ale chciałabym zapytać, i poproszę o odpowiedź na piśmie, o wsparcie dla rodziny zastępczej spokrewnionej. Dlatego że w tym zakresie nie ma żadnej zmiany, a w sytuacji wysokiej inflacji ważne jest, żebyśmy ten temat poruszyli.</u>
          <u xml:id="u-730.1" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Drugim tematem, który mnie interesuje, i poprosiłabym o odpowiedź na piśmie, jest przyśpieszenie procesów adopcyjnych, bo one trwają bardzo długo. Proszę o informacje, jak wygląda statystyka w tym zakresie, bo jest część osób, część młodych małżeństw, które starają się o adopcję w procesach adopcyjnych, które są długie, skomplikowane. Jak w tej formule te procesy państwo chcecie przyśpieszyć? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-730.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-731">
          <u xml:id="u-731.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-731.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-732">
          <u xml:id="u-732.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szczęść Boże!</u>
          <u xml:id="u-732.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Oby wszystkie dzieci miały do kogo powiedzieć: mamo, tato, a każdy, kto tego od dziecka nie słyszał, niech zazdrości.</u>
          <u xml:id="u-732.2" who="#PosełGrzegorzBraun">To ustawa o pieczy zastępczej, ale skorzystam z okazji, żeby poprosić o pisemną wiadomość, odpowiedź na pytanie o to, jak się sprawy mają ze zjawiskiem, procederem zbrodniczym handlu dziećmi. Jakie są statystyki wykrywalności? Jakie są procedury, które powinny nas przed tym zabezpieczać? Jakie są plany ministerstwa prewencji w dziedzinie handlu dziećmi? Mówimy tu o procedurach adopcyjnych, mówimy o tym, że rzeczywiście ludzie pragnący tworzyć rodzinę dla dzieci natrafiają często na bezrozumne dla nich przeszkody, ale mówmy też o procedurach bezpieczeństwa. O informację o handlu dziećmi polskimi bardzo proszę na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-732.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-733">
          <u xml:id="u-733.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-733.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę panią poseł Joannę Fabisiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-734">
          <u xml:id="u-734.0" who="#PosełJoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam dwa pytania, na które będę prosiła o odpowiedź również na piśmie. Proszę o porównanie, ile kosztuje utrzymanie dziecka w domu dziecka, bo ta suma dla rodziny zastępczej, podwyższenia, wydaje mi się, że jest mniejsza niż koszt utrzymania jednego dziecka w domu dziecka. To pytanie pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-734.1" who="#PosełJoannaFabisiak">Drugie pytanie. Będę wdzięczna za odpowiedź, kiedy powstanie centralny rejestr. To jest niezmiernej wagi sprawa. Powstanie rejestru przyczyni się istotnie do skrócenia czasu adopcji, bo będzie wiadomo, gdzie te dzieci są. W tej chwili pani minister poproszę o odpowiedź, kiedy rejestr powstanie. Enigmatyczna odpowiedź, że pracujecie państwo nad tym, nie daje satysfakcji osobom, które siedzą dzisiaj tutaj, które słuchają i które są zatroskane o los dzieci.</u>
          <u xml:id="u-734.2" who="#PosełJoannaFabisiak">Panie Marszałku! Trzecie pytanie, jeśli pan pozwoli. W ciągu ostatnich 3 lat znakomicie zmniejszyła się liczba adopcji. Są tego jakieś przyczyny. Że zagraniczna, to wiemy. W ostatnim roku tylko dziewięcioro dzieci otrzymało zgodę na adopcję zagraniczną. Dobrze, jeśli taki jest stan prawny, ale trzeba rozwiązać problem wydłużającej się kolejki oczekiwania dzieci na adopcję. Z pewnością państwo robiliście taką analizę. Jakie są przyczyny? Czy mogę prosić na piśmie o odpowiedź dotyczącą wyników tej analizy? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-734.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-735">
          <u xml:id="u-735.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-735.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pytanie zada pani poseł Marzena Okła-Drewnowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-736">
          <u xml:id="u-736.0" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Po raz pierwszy ustawa tego typu została wprowadzona w 2011 r. przez rząd Platformy Obywatelskiej i PSL-u, czyli ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Ale tak jak każda ustawa, ta szczególnie, przez wiele lat z pewnością wymagała monitorowania i wprowadzania zmian. My na te zmiany czekaliśmy, a tak naprawdę bardziej dzieci i rodziny zastępcze. Nawet w 2018 r. jeszcze pani minister Rafalska i wiceminister Marczuk ogłosili taką nowelizację i mówili o rejestrze, o którym pani dzisiaj mówi. Mało tego, w 2018 r. narzędzie, które wymyśliliśmy, a więc narzędzie do monitorowania systemu pieczy zastępczej, państwo dalej kontynuowaliście i na nie wydaliście 4 mln zł. Pytam, co się dzieje dalej z tym narzędziem. Dlaczego tak naprawdę go nie ma?</u>
          <u xml:id="u-736.1" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Dopominaliśmy się o nowelizację. Przez 7 lat nie wprowadziliście żadnej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-736.2" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Minutkę, sekundę, panie marszałku, jeśli mogę prosić.</u>
          <u xml:id="u-736.3" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Pandemia szczególnie wymagała szybkich zmian tej ustawy, dlatego zwoływaliśmy w trybie art. 152 komisję i pytaliśmy o te wszystkie zmiany. Pani mówiła, że będą, że pracujecie itd. W końcu czego trzeba było? Trzeba było kolejnej tragedii, tym razem w Jordanowie w połowie czerwca, i dopiero tydzień później ta nowelizacja pojawiła się na posiedzeniu Rady Ministrów. Taka jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-736.4" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Pytam teraz na końcu: Pani minister, czy ta nowelizacja w ogóle ujrzy światło dzienne, czy ona wejdzie w życie w tym roku? Bo z tego, co widzimy, to jest procedowana w nocy, właściwie tuż przed północą, a więc wygląda to tak, jakby dziecko i rodziny zastępcze byli traktowani jak piąte koło u wozu. Pytam: Czy ta nowelizacja będzie jeszcze w tym roku i czy kiedykolwiek jeszcze w tej kadencji jest szansa na dużą nowelizację, którą pani zapowiadała? Bardzo proszę o odpowiedź. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-736.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-737">
          <u xml:id="u-737.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-737.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę panią poseł Annę Wojciechowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-738">
          <u xml:id="u-738.0" who="#PosełAnnaWojciechowska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-738.1" who="#PosełAnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Ustawa ta jest bardzo ważna, wymagająca szczególnej rozwagi i potrzebna, bo chodzi o dobro dzieci — dzieci które same się nie obronią. Decyzje muszą być szczególnie przemyślane i pewnie trzeba będzie tutaj je dopracować zgodnie z uwagami moich koleżanek.</u>
          <u xml:id="u-738.2" who="#PosełAnnaWojciechowska">W przypadku dziecka, które musi być odebrane rodzinie biologicznej, to rodziny zastępcze są najlepszą formą opieki nad dzieckiem. Dziecko, które jest poniewierane, upokorzone swoją sytuacją życiową, potrzebuje olbrzymiego wsparcia, ciepła i miłości, powinno jak najszybciej znaleźć się w miejscu docelowym, bezpiecznym, ale najpierw musi trafić do pieczy zastępczej. Jednak opieka instytucjonalna nie zastąpi nigdy opieki rodzinnej, ale czasami też nie ma wyboru. Rodzinna piecza zastępcza jest pierwszym szczeblem na tej trudnej drodze życiowej, jest niezmiernie ważna i nieporównywalna z opieką instytucjonalną.</u>
          <u xml:id="u-738.3" who="#PosełAnnaWojciechowska">Pani Minister! Dobro dziecka powinno być nade wszystko. I pytanie. Ustawa nie mówi za wiele czy w ogóle nie mówi o dzieciach niepełnosprawnych. Ile dzieci wraca z rodziny zastępczej do pieczy zastępczej i jakie są tego najczęstsze powody? I ostatnie: Z czego wynika taka duża różnica w finasowaniu pieczy rodzinnej a pieczy instytucjonalnej na dziecko? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-738.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-739">
          <u xml:id="u-739.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-739.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszam na mównicę panią poseł Beatę Strzałkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-740">
          <u xml:id="u-740.0" who="#PosełBeataStrzałka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Propozycje zmian w ustawie o wspieraniu rodzinnych systemów pieczy zastępczej są znaczące, innowacyjne w procesie przechodzenia od instytucjonalnej pieczy zastępczej do rodzinnej. Są to wyzwania trudne zarówno dla osób spokrewnionych, które wyrażają akces do pełnienia takiej opieki, jak i przede wszystkim dla rodzin niespokrewnionych, które z pełnym poświęceniem podejmują takie zobowiązania, nie traktują ich jedynie jako pracy zawodowej, ale tworząc dom rodzinny, dają poczucie bezpieczeństwa, przynależności do rodziny i miłości dzieciom, które często tego nie doświadczyły.</u>
          <u xml:id="u-740.1" who="#PosełBeataStrzałka">To zobowiązanie na lata, praca i odpowiedzialność 7 dni w tygodniu bez urlopu i dni wolnych. Nadal w społeczeństwie brakuje realnego przekazu zarówno o tym, jak zostać rodzicem zastępczym, jak i o tym, jakie wymagania stawiane są kandydatom i z jakimi problemami przychodzi im się zmierzyć. Dlatego chciałabym zapytać, jakie rozwiązania przewidziano w ustawie, szczególnie te, które ułatwią funkcjonowanie pieczy zastępczej dla rodzin niespokrewnionych i zachęcą do tworzenia np. rodzinnych domów dziecka?</u>
          <u xml:id="u-740.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-741">
          <u xml:id="u-741.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-741.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszam panią poseł Elżbietę Płonkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-742">
          <u xml:id="u-742.0" who="#PosełElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Tak, dobro dziecka jest największym dobrem, rodzice mają obowiązki, ale przy niewydolnej, patologicznej rodzinie bezcennym darem jest rodzina zastępcza. Jest to instytucja godna wszelkiego wsparcia ze strony zwłaszcza władzy publicznej.</u>
          <u xml:id="u-742.1" who="#PosełElżbietaPłonka">Pani Minister! Pytanie o wydolność instytucji asystenta rodziny. Właśnie wtedy, kiedy jest patologiczna rodzina, czy nie należy wesprzeć tego rodzaju działania? Czy ministerstwo rozważa ewentualnie opłacanie badań co 2 lata, które będą obowiązkowe dla rodziny zastępczej, aby nie obciążało to ich finansów?</u>
          <u xml:id="u-742.2" who="#PosełElżbietaPłonka">I jeszcze na jedną rzecz chcę zwrócić uwagę. Rodzina zastępcza jest wykorzystywana przez sądy rodzinne w konfliktach rozwodowych, w konfliktach między małżonkami niby normalnymi, ale okazuje się, że walcząc ze sobą, potrafią nawet oddawać swoje dziecko, sugerując właśnie sądowi, do rodzin zastępczych, których tak ciągle brakuje. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-742.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-743">
          <u xml:id="u-743.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-743.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszamy panią poseł Teresę Wargocką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-744">
          <u xml:id="u-744.0" who="#PosełTeresaWargocka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niewątpliwie prawo do wychowania w rodzinie jest podstawowym prawem dziecka i jest największym szczęściem, jeżeli ono rodzi się w rodzinie, która spełnia swoje wychowawcze role, darzy miłością i pozwala wzrastać do dorosłości. Ale życie jest brutalne. Tak się zdarza, że rodzice biologiczni tracą życie bądź są w jakiś sposób niewydolni wychowawczo i nie opiekują się swoimi dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-744.1" who="#PosełTeresaWargocka">Kierunki, które przyjęliśmy w opiece nad dziećmi potrzebującymi wsparcia, są bardzo słuszne. Ale myślę, że dla dobrego, pełnego rozwoju dziecka najważniejsza jest adopcja, stałe środowisko wychowawcze, zamiast jednych rodziców inni kochający rodzice, zamiast domu dziecka — rodzina zastępcza. To są możliwości stworzenia warunków dobrych do rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-744.2" who="#PosełTeresaWargocka">Chciałam wyrazić ogromny szacunek wszystkim rodzicom zastępczym. Spotykamy się z nimi z okazji dnia rodzicielstwa zastępczego, wspaniałe kobiety, wspaniali mężczyźni z informacją: wychowałam kilkanaścioro dzieci, kilkadziesięcioro dzieci. To nie są tylko tacy rodzice, którzy pragną macierzyństwa, bo nie mogą mieć dzieci. To są bardzo często osoby z wielkim sercem. Do swoich dzieci biologicznych przyjmują inne, tworzą piękne rodziny. Chciałam im złożyć wyrazy najwyższego szacunku. Również oczekuję na tę dużą nowelizację, bo sprawa jest niezmiernie ważna i powinniśmy naprawdę wszystkie możliwe instrumenty wykorzystywać. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-744.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-745">
          <u xml:id="u-745.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-745.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Dobrzyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-746">
          <u xml:id="u-746.0" who="#PosełLeszekDobrzyński">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Powiem tak, to jest dobra ustawa, bo uelastycznia cały system, wprowadza kolejne posunięcia, które są absolutnie wskazane. Była tutaj mowa m.in. o derejonizacji, o tym, że dzieci mogą z powrotem po nieudanej próbie usamodzielnienia, takie rzeczy się zdarzają, wracać np. do swoich rodzin, i parę jeszcze innych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-746.1" who="#PosełLeszekDobrzyński">Ale powiem państwu tak: od 2000 r. zajmuję się rodzicielstwem zastępczym w praktyce. Prowadziłem razem z żoną rodzinny dom dziecka, obecnie już tylko rodzinę zastępczą. Odkąd się tym zajmujemy, jeszcze od 1998 r., zawsze brakowało rodziców zastępczych. Stawiam tezę, że nadal będzie ich brakować, przede wszystkim dlatego, że jest to, jak tu było powiedziane, czasami niezbyt wdzięczne zajęcie, nie tak pasjonujące i miłe, jak to jest przedstawiane w reklamach.</u>
          <u xml:id="u-746.2" who="#PosełLeszekDobrzyński">Proszę o dosłownie 30 sekund.</u>
          <u xml:id="u-746.3" who="#PosełLeszekDobrzyński">Dlatego powinniśmy też myśleć o tym, żeby jak najmniej dzieci trafiało do opieki, już obojętnie jakiej, ale też o tym, żeby jak najwięcej dzieci wracało z rodzin zastępczych do swych rodzin. Tutaj też jest wiele do zrobienia.</u>
          <u xml:id="u-746.4" who="#PosełLeszekDobrzyński">Podam państwu tylko jeden przykład. Podejrzewam, że w skali Polski funkcjonuje to w wielu wypadkach. Dziecko ma ze strony sądu zgodę na weekendowe widzenia ze swoją rodziną. Skutkuje to tym, że np. wychodzi rano w piątek do szkoły, ze szkoły od razu trafia do swojej naturalnej rodziny, w poniedziałek rano ze swojej naturalnej rodziny wędruje do szkoły, a ze szkoły wraca do rodziny zastępczej bądź do rodzinnego domu dziecka. Skutek jest taki, że mniej więcej 4 dni jest poza opieką zastępczą, tak naprawdę mniej więcej dwie doby jest w swojej rodzinie naturalnej. To często trwa latami. Stawiam pytanie, co tak naprawdę stoi na przeszkodzie, żeby to dziecko wróciło do swojej rodziny naturalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-747">
          <u xml:id="u-747.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękujemy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-748">
          <u xml:id="u-748.0" who="#PosełLeszekDobrzyński">Często jest tak, że wszystkie instytucje po kolei boją się podjąć tę decyzję, bo w razie gdyby wystąpił jakiś kryzys, znajdą się w ogniu krytyki, w ogniu pytań, kto jest odpowiedzialny, kto zawinił. To wielki problem, o którym też warto dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-748.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-749">
          <u xml:id="u-749.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękujemy bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-749.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę panią poseł Urszulę Rusecką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-750">
          <u xml:id="u-750.0" who="#PosełUrszulaRusecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-750.1" who="#PosełUrszulaRusecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję, pani minister, za tę ustawę, za to, że możemy nad nią procedować. Z Komisją Polityki Społecznej i Rodziny odbyliśmy wyjazdowe posiedzenie dotyczące właśnie rodzicielstwa zastępczego. Spotkaliśmy się z rodzinami zastępczymi, które przedstawiły postulaty, prośby. Część znalazła się w procedowanej ustawie, część pewnie znajdzie się w tej dużej noweli. Mam pytanie szczegółowe wypływające z tego przeprocedowania i z tego spotkania z rodzinami zastępczymi, takie pytanie od rodziny zastępczej niezawodowej o możliwość potraktowania jej tak samo jak rodziny spokrewnionej. Chodzi mi o rodziny niezawodowe, które wychowują dziecko z niepełnosprawnością. Często osoba opiekująca się dzieckiem z niepełnosprawnością nie może podjąć pracy zawodowej pomimo posiadania wszelkich kwalifikacji. Powiaty niekoniecznie chcą przekwalifikować tę rodzinę na rodzinę zawodową specjalistyczną. Warto by się zastanowić, czy nie zmienić tego przepisu w ustawie, tak aby zrównać uprawnienia rodziny niezawodowej zastępczej z uprawnieniami rodziny spokrewnionej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-750.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-751">
          <u xml:id="u-751.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-751.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę pana posła Krzysztofa Tuduja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-752">
          <u xml:id="u-752.0" who="#PosełKrzysztofTuduj">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Ja też mam 10-letnie doświadczenie w prowadzeniu rodziny zastępczej, tak że podobnie jak mój przedmówca mam osobiste refleksje.</u>
          <u xml:id="u-752.1" who="#PosełKrzysztofTuduj">Po pierwsze, to bardzo potrzebny projekt i to ważne, że państwo pracujecie nad tymi kwestiami. Oczywiście on nie zaspokaja wszystkich potrzeb, ale ten kierunek jest słuszny. Bardzo słuszne jest odchodzenie od instytucjonalnej opieki w kierunku rodzin zastępczych, adopcji. To godne podkreślenia. Pytanie, czemu mimo cztero-, pięciokrotnej różnicy nakładów, jakie państwo na to poświęca, ciągle jest ta dysproporcja. Tych domów dziecka naprawdę nie powinno być. Odwagi w tym, żeby bardziej dowartościować rodziny zastępcze, żeby dziecko znalazło miejsce rozwoju właśnie w rodzinie. Tu uwaga do Lewicy: dobro dziecka nie powinno być antagonizowane z dobrem rodzica. Dobro rodziny to perspektywa dobra wspólnego, i tego trzeba uczyć.</u>
          <u xml:id="u-752.2" who="#PosełKrzysztofTuduj">Ostatnia uwaga, pani minister, dotyczy kwestii powiatowych centrów pomocy rodzinie i kompetencji osób, które tam pracują. Już nie chcę mówić o dyrektorach, którzy często są z nominacji partyjnych. Mamy trudne prawo administracyjne, trudno to wszystko zrozumieć. To jest jeden wątek. A drugi wątek to psychologia, podejście terapeutyczne. Przecież za każdym dzieckiem stoi albo mała, albo wielka tragedia. Chodzi o kompetencje ludzi, którzy to stosują. Czy państwo mają jakieś pomysły na to, żeby to było skuteczne, żeby te dzieci wychować na dobrych Polaków, którzy później będą umieli funkcjonować i sami tworzyć rodziny? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-752.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-753">
          <u xml:id="u-753.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-753.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">O zabranie głosu bardzo proszę panią poseł Monikę Rosę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-754">
          <u xml:id="u-754.0" who="#PosełMonikaRosa">Panie Marszałku! Pani Minister! Powtórzę pytanie. Po pierwsze, kiedy będziemy pracować nad dużą nowelizacją? Czy to się wydarzy jeszcze w tym roku? Czy doczekamy tego jeszcze w tej kadencji? Po drugie, jak państwo planują, kiedy ta nowelizacja wejdzie w życie? Po trzecie, rodziny długoterminowe. Czy myślą państwo o tym, aby powrócić do takiej formuły funkcjonowania? Doskonale wiemy, że te rodziny zastępcze często opiekują się dziećmi dłużej niż 2, 3, 4 lata, niż 5 lat. Trudno po tym czasie zmieniać rodzinę takiemu dziecku, które już oswoiło się z tym środowiskiem. Szczególnie w przypadku dzieci z niepełnosprawnościami będzie to bardzo trudne. I też pytanie, co z tymi dziećmi, które kończą 18., 24. rok życia? Pozostaje albo oddanie takiego dziecka do DPS-u, albo adopcja. Czy nie warto jednak sprawić, że te rodziny zastępcze długoterminowe będą mogły się tymi dziećmi opiekować, dopóki po prostu będą mogły to robić?</u>
          <u xml:id="u-754.1" who="#PosełMonikaRosa">Ostatnie pytanie dotyczy dzieci w DPS-ach, w ZOL-ach. W jaki sposób pomóc wyciągnąć te dzieci z tych instytucji, żeby miały szansę na adopcję, na pieczę?</u>
          <u xml:id="u-754.2" who="#PosełMonikaRosa">Ostatnia rzecz nie jest związana z tą ustawą, ale jest związana w jakimś sensie z pieczą albo z opieką nad dziećmi w trudnych rodzinach. Chodzi mi o system, rejestr monitorowania przypadków śmiertelnego pobicia dzieci. Czy jest szansa, że zajmiecie się państwo tworzeniem takiego systemu monitorowania? Chodzi też o to, żeby ten system sam się uczył, w jaki sposób sprawić, żeby takich przypadków śmiertelnego pobicia było jak najmniej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-754.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-755">
          <u xml:id="u-755.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-755.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszam panią poseł Annę Dąbrowską-Banaszek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-756">
          <u xml:id="u-756.0" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoki Sejmie! Bardzo dziękuję wszystkim rodzinom zastępczym za codzienny trud i bardzo potrzebną pracę. Zmiana ustawy dotyczącej pieczy zastępczej jest wyczekiwana. Jednym z problemów, na które zwracano uwagę w czasie konsultacji, są systematyczne szkolenia, czyli wprowadzenie obowiązkowego podnoszenia kompetencji rodzin zastępczych, spokrewnionych, niespokrewnionych, profesjonalnych, w tym obowiązkowego szkolenia lub uczestnictwa w warsztatach dotyczących kompetencji z zakresu postaw rodzicielskich.</u>
          <u xml:id="u-756.1" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Obecne uregulowania prawne są zbyt lakoniczne w kwestiach podwyższania kompetencji rodzica zastępczego. Wprowadzenie obligatoryjnego szkolenia i wzmacnianie kompetencji znacząco wpłynęłoby na jakość sprawowanej pieczy.</u>
          <u xml:id="u-756.2" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Moje pytanie dotyczy tej kwestii: Czy są przewidywane zmiany w tym zakresie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-756.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-757">
          <u xml:id="u-757.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-757.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszam panią poseł Bożenę Żelazowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-758">
          <u xml:id="u-758.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Wiemy, że dzieci z niepełnosprawnościami, dzieci chore, które trafiają do rodzin zastępczych, potrzebują rehabilitacji, potrzebują terapii, odpowiednich leków, które są po prostu bardzo drogie. Obawiam się, że kwota 3100 zł, która jest przewidziana w projekcie tej ustawy, będzie zdecydowanie niewystarczająca, nawet łącznie z dodatkiem.</u>
          <u xml:id="u-758.1" who="#PosełBożenaŻelazowska">Czy rozważacie państwo możliwość podwyższenia tej kwoty dla rodzin, które przysposabiają dziecko z niepełnosprawnością? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-758.2" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-759">
          <u xml:id="u-759.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dobry wieczór państwu.</u>
          <u xml:id="u-759.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Monika Falej, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-759.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-760">
          <u xml:id="u-760.0" who="#PosełMonikaFalej">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Bardzo długo pracujemy nad tą ustawą, tzw. małą nowelą, a każdego dnia dzieci czekają na konkretne rozwiązania, dlatego bardzo bym prosiła, żeby te prace przebiegały sprawnie i z uwzględnieniem tych postulatów, które zgłasza też opozycja, bo to jest dla dobra dzieci.</u>
          <u xml:id="u-760.1" who="#PosełMonikaFalej">Mam również konkretne pytanie: Kiedy będzie wprowadzona duża nowela? To ona tak naprawdę daje szansę na to, żeby ten system zaczął funkcjonować zupełnie inaczej. Da szansę dzieciom na to, żeby stały się podmiotami, a nie przedmiotami. Uważam jednak inaczej niż pan z Konfederacji, że musi tu być zachowana równowaga, a dzieci mają również możliwość posiadania chociażby własnego adwokata, który będzie niestety czasami bronił interesów dziecka w sprzeczności z interesami jego rodziców.</u>
          <u xml:id="u-760.2" who="#PosełMonikaFalej">To są moje pytania. Kiedy dzieci będą mogły liczyć na konkretne rozwiązania w swojej sytuacji? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-760.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-761">
          <u xml:id="u-761.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-761.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej panią minister Barbarę Sochę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-762">
          <u xml:id="u-762.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Padło wiele pytań. Mam nadzieję, że uda mi się odpowiedzieć przynajmniej na znaczną część z nich. Na początek chciałabym uporządkować pewne informacje i zdania, które padły tutaj przed chwilą. Zacznę przede wszystkim od pojęć czy wyrażeń: mała i duża nowelizacja.</u>
          <u xml:id="u-762.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Kiedy rozpoczynałam pracę w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej 2,5 roku temu i pojawiłam się chyba po raz pierwszy na posiedzeniu komisji sejmowej, była mowa o nowelizacji. Wiedzieliśmy, jak to przebiegało w czasie poprzedniej kadencji. Panie posłanki przypomniały tutaj sytuację, która miała miejsce, mianowicie chodzi o projekt, szeroki projekt zmian w systemie pieczy zastępczej, który nie został zakończony, nie przeszedł całej ścieżki legislacyjnej. W nowej kadencji musieliśmy rozpocząć te prace legislacyjne od nowa.</u>
          <u xml:id="u-762.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Powstał wtedy pomysł, którego byłam zwolennikiem, który był rekomendowany przez różne osoby, żeby przyspieszyć te prace i żeby ten duży obszar podzielić na małe obszary i rozpocząć od małych kroków, od małej nowelizacji. Przygotowaliśmy taki projekt. Trafił on do konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-762.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">W toku tych konsultacji odebraliśmy ogromną liczbę uwag i propozycji zmian od wszystkich środowisk, które wzięły udział w tych konsultacjach. Były to konsultacje prowadzone bardzo szeroko, dlatego też trwały wiele tygodni. Pod wpływem tych wszystkich otrzymanych uwag, przedstawionych potrzeb, pod wpływem spotkań z organizacjami, z różnymi środowiskami związanymi z pieczą zastępczą doszliśmy do wniosku, że tę tzw. małą nowelizację chcemy rozszerzyć o te rozwiązania, które są najpilniejsze, o te rozwiązania, które są dobre, rozwiązania, co do których panuje powszechna zgoda, że powinny zostać wprowadzone.</u>
          <u xml:id="u-762.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Dzisiaj, wysłuchawszy państwa wystąpień, wystąpień wszystkich klubów, jestem absolutnie przekonana, że to była słuszna i dobra decyzja, żeby wtedy, na tamtym etapie, jednak rozszerzyć tę nowelizację. Jak nazwiemy tę dzisiejszą nowelizację, to zależy od państwa. Dla mnie projekt ustawy, który liczy 90 stron, trudno nazwać małą nowelizacją. Procedowanie, prace nad nim trwały, można powiedzieć, długo, natomiast sądzę, co wynika z mojego krótkiego doświadczenia na tej sali, że gdyby te prace postępowały bardzo szybko, byście państwo nam zarzucili, że są nieodpowiednio przygotowane, za mało skonsultowane. Przypomnę, że było wiele etapów tego procesu. W wielu z tych etapów zresztą posłowie i posłanki brali udział. Było to procedowane, negocjowane i wypracowywane łącznie z komisją wspólną rządu i samorządu. Tutaj rola samorządów jest oczywiście bardzo istotna i nie sposób tego etapu pominąć. Dlatego prace nad tym projektem trwały. Mam dzisiaj przekonanie, że jest to dobry projekt. Zresztą państwo w swoich wystąpieniach to potwierdziliście, z czego się bardzo cieszę. Zarzucanie nam, że to jest efekt jakiejś jednostkowej sytuacji w jednej z instytucji, jest zwykłą, cyniczną manipulacją. Wystarczy zajrzeć na strony, na których są publikowane kolejne kroki. Łatwo można sprawdzić, co i kiedy miało miejsce. To nie miało absolutnie żadnego związku. Wiemy, jak wygląda ścieżka procedowania nad projektami rządowymi, ścieżka legislacyjna.</u>
          <u xml:id="u-762.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">To tyle w kwestii takiego uporządkowania, czy to mała, czy duża nowelizacja. Tak jak obiecywałam na różnego rodzaju spotkaniach i posiedzeniach, wielokrotnie o tym mówiłam, jak tylko uporamy się z tą bieżącą nowelizacją — z mojej perspektywy już się z nią uporaliśmy, bo ona już trafiła do Sejmu — jako strona rządowa przystąpimy do prac nad kolejną, właściwie już przystąpiliśmy. Jak wielokrotnie mówiłam, chcemy w tej kolejnej nowelizacji skupić się na rozwiązaniach związanych z profilaktyką, z asystentami rodzin, których w tej nowelizacji nie ma. Mamy tego świadomość. To była świadoma decyzja, żeby ich tą nowelizacją nie obejmować, dlatego że w tym obszarze pomysły i postulaty różnych stron były bardzo różne. Nie było jednego wypracowanego stanowiska, dlatego była obawa, że włączenie tego obszaru do tej nowelizacji spowoduje jeszcze większe wydłużenie tych prac, a tego staraliśmy się uniknąć.</u>
          <u xml:id="u-762.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Kiedy ta ustawa wejdzie w życie? Myślę, że w dużej mierze zależy to również od wszystkich osób tutaj i całego parlamentu. Osobiście też liczę na sprawne procedowanie zarówno w Sejmie, jak i później w Senacie, tak aby szybko mogła wejść w życie. Dla państwa informacji prace nad rejestrem i tymi narzędziami, które są związane z informatyzacją systemu pieczy zastępczej, są bardzo zaawansowane. Tak się składa, że dzisiaj miałam spotkanie z wykonawcą rejestru. Widziałam pierwsze cztery moduły, które już są przygotowane. Prace nad nimi właściwie, można powiedzieć, dobiegają końca. Osobiście liczę na to, że gotowość tego systemu, informatyczna gotowość tego systemu, jest na to szansa, zbiegnie się z wejściem w życie ustawy. Tak że nie przewidujemy żadnych większych opóźnień. Mam nadzieję, że ten rejestr, tak potrzebny i długo oczekiwany, będzie mógł ruszyć wkrótce po tym, jak ustawa wejdzie w życie.</u>
          <u xml:id="u-762.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Jeśli chodzi już o takie kwestie bardziej szczegółowe, wielokrotnie padało pytanie dotyczące wynagrodzeń. Oczywiście rozumiem te postulaty. Myślę, że ten mechanizm, który zaproponowaliśmy, czyli waloryzacji powiązanej z poziomem inflacji, w dzisiejszej sytuacji, w sytuacji, którą mamy, kiedy ta inflacja jest znacząco wyższa niż wzrost wynagrodzeń, jest dobrym rozwiązaniem, jeśli chodzi o zabezpieczenie wynagrodzeń.</u>
          <u xml:id="u-762.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Wielokrotnie padały pytania dotyczące kosztów utrzymania dzieci w rodzinach zastępczych i placówkach. Tak rzeczywiście jest, że w placówkach te koszty są wyższe z tych powodów, o których tutaj też była mowa. Ale jakoś tak się dzieje, że starostowie, mimo że koszty są wyższe, w wielu przypadkach, nie chcę generalizować, chętnie tworzą nowe placówki zamiast intensywnie działać, by pozyskiwać nowe rodziny zastępcze, na które mogą przecież przeznaczyć takie same środki jak te, które przeznaczają na utrzymanie placówek. Wynagrodzenia, które określa ustawa, to są wynagrodzenia minimalne. To nie są wynagrodzenia, które są stałe. Zresztą z mojego doświadczenia ze spotkań w różnych powiatach z PCPR-ami i rodzinami zastępczymi wynika, że w wielu powiatach tak się dzieje, że te wynagrodzenia są znacząco wyższe od tych kwot, o których dzisiaj rozmawiamy. Są takie powiaty w Polsce, wcale nie jest ich tak mało, w których ta deinstytucjonalizacja, można powiedzieć, już dobiegła końca i wszystkie dzieci przebywają w rodzinnych formach pieczy zastępczej. To się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-762.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">To jest poniekąd wstęp do odpowiedzi na pytanie o rolę rzecznika praw dziecka w opiniowaniu potrzeby tworzenia nowych placówek. Padło tutaj takie stwierdzenie, że starosta najlepiej wie, czy jest potrzebna placówka, czy nie. Jeżeli tak by było, mielibyśmy do czynienia raczej z galopującą deinstytucjonalizacją, a nie z takim problemem, że część powiatów chętnie tworzy, buduje nowe, wręcz kompletnie nowe obiekty, by tam tworzyć kolejne placówki, a z jakichś powodów nie podnosi np. wynagrodzeń swoim rodzinom zastępczym działającym na ich terenie. To jest pytanie, powiedziałabym, natury fundamentalnej. Tutaj jestem jak zawsze otwarta na propozycje i pomysły. Mam nadzieję, że tę dyskusję i debatę możemy rozpocząć w tym kontekście.</u>
          <u xml:id="u-762.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Co do tego, czy zdążymy z kolejną nowelizacją przed wyborami, to trudno mi to oceniać. Na pewno do czegoś takiego dzisiaj się nie zobowiążę, ale też nie oznacza to, że my już teraz zaniechamy tych prac i będziemy czekać do wyborów. Absolutnie nie. Tak jak powiedziałam, te prace już się rozpoczęły, i tak jak obiecałam środowiskom związanym z asystentami rodzin, asystentom rodzin, wystąpimy z propozycją zmian dla nich. Mam nadzieję, że uda mi się to już we wrześniu, bo nad tym, tak jak powiedziałam, już pracujemy.</u>
          <u xml:id="u-762.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Rzeczy związane ze statystykami. Oczywiście w kwestii pytań, co do których była prośba o odpowiedzi na piśmie, będziemy przytaczać na piśmie szczegółowe dane.</u>
          <u xml:id="u-762.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Handel dziećmi — pojawiło się tutaj hasło. Handel dziećmi jako przestępstwo. Jego ściganie, zapobieganie mu leży w kompetencjach oczywiście innych resortów, nie ministerstwa rodziny. Ze strony ministerstwa rodziny to, co zostało wykonane już kilka lat temu, o czym też była tutaj mowa, to zupełne ograniczenie adopcji zagranicznych. Dzisiaj to są jednostkowe przypadki, które w zasadzie przede wszystkim dotyczą łączenia rodzin, tzn. łączenia rodzeństwa, lub też dołączania rodzeństwa rodzinom, polskim rodzinom, które za granicą przebywają. To jest kilka przypadków rocznie.</u>
          <u xml:id="u-762.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Wracając do tematu adopcji, nie jest prawdą, że wydłużają się procesy od strony rodziców, którzy chcą dzieci adoptować. Oczywiście są różne sytuacje, bo są różne oczekiwania tych rodziców. Są osoby, które chcą adoptować i czekają na dzieci, ale chcą adoptować tylko dzieci bardzo małe. Takich dzieci nie ma. Jeżeli byśmy chcieli spełnić te oczekiwania, to musielibyśmy przyśpieszyć odbieranie praw rodzicielskich. Być może w niektórych sytuacjach jest to uzasadnione, ale tutaj nie ma jednolitych dobrych rozwiązań, bo tu każda sytuacja jest sytuacją indywidualną i sąd decyduje o odbieraniu dzieci i o pozbawianiu rodziców praw rodzicielskich. To jest próba znalezienia pewnego wyważenia między dobrem tej rodziny biologicznej, między daniem szansy rodzinie biologicznej, między daniem szansy dziecku na powrót do tej rodziny a odebraniem praw rodzicielskich, co skutkuje tym, że dziecko może pójść do adopcji. Każda sytuacja tutaj jest inna. Nie ma takiej sytuacji, że małe dzieci w Polsce oczekują na adopcję. Dzieci, które mają uregulowaną sytuację prawną i mogą trafić do adopcji, do tej adopcji trafiają bardzo szybko i oczywiście to się zmienia wraz z wiekiem tych dzieci, bo takie są oczekiwania rodziców adopcyjnych i to jest, myślę, naturalne.</u>
          <u xml:id="u-762.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Jeszcze były pytania dotyczące ośrodków adopcyjnych i ich finansowania. Prowadzenie ośrodków adopcyjnych jest zadaniem zleconym. Jest to zadanie, którego finansowanie leży w gestii wojewody. Są środki. Wojewodowie oczywiście to zadanie finansują, więc tutaj nie ma mowy o jakichś problemach finansowych ośrodków adopcyjnych, których wcześniej nie było.</u>
          <u xml:id="u-762.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejBarbaraSocha">Myślę, że prawie idealnie zmieściłam się w czasie. Na te wszystkie pytania, co do których była prośba o odpowiedź pisemną, oczywiście taką odpowiedź przekażemy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-762.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-763">
          <u xml:id="u-763.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-763.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zmieściła się pani w czasie idealnie, nie prawie, tylko idealnie.</u>
          <u xml:id="u-763.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-763.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 2429, do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-763.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-763.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-763.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, mamy za 10 minut godz. 24. Mamy jeszcze trzy punkty. One nie wydają się kontrowersyjne, więc mam do państwa serdeczną prośbę, uprzejmą. Jakbyśmy spróbowali w miarę szybko to zrobić, to wszystkim chyba sprawiłoby to przyjemność, również panu Janowi Szczepanikowi i panu Mironowi Białoszewskiemu. Osoby, które by chciały zadawać pytania po sprawozdaniu komisji w sprawie Jana Szczepanika i Mirona Białoszewskiego, pragnę poinformować, że nikt na nie nie odpowie, bo nie ma przedstawicieli rządu. W związku z tym namawiam państwa bardzo uprzejmie, żebyśmy to zrobili najsprawniej, jak możemy.</u>
          <u xml:id="u-763.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 28. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie uczczenia wynalazcy Jana Szczepanika (1872–1926) w 150. rocznicę urodzin (druki nr 2320 i 2368).</u>
          <u xml:id="u-763.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Piotra Babinetza o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-764">
          <u xml:id="u-764.0" who="#PosełSprawozdawcaPiotrBabinetz">Dziękujemy bardzo.</u>
          <u xml:id="u-764.1" who="#PosełSprawozdawcaPiotrBabinetz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie uczczenia wynalazcy Jana Szczepanika (1872–1926) w 150. rocznicę urodzin, druk nr 2320.</u>
          <u xml:id="u-764.2" who="#PosełSprawozdawcaPiotrBabinetz">Marszałek Sejmu skierowała w dniu 8 czerwca 2022 r. powyższy projekt uchwały, poselski projekt klubu Prawo i Sprawiedliwość, do Komisji Kultury i Środków Przekazu do pierwszego czytania. Komisja Kultury i Środków Przekazu zajęła się tym projektem na posiedzeniu w dniu 23 czerwca 2022 r. To była dość długa dyskusja, najpierw dotyczyła tego, czy nie można byłoby tego projektu uchwały skrócić. Potem, kiedy udało mi się wybronić projekt przed skróceniem, zaczęła się oczywiście dyskusja o poszczególnych zapisach — przy dużej aktywności posłów, członków komisji kultury i bardzo pozytywnym zaangażowaniu wszystkich posłów, którzy zabierali głos. Potem zostały wprowadzone drobne poprawki stylistyczne zgłaszane przez posłów i poprawki Biura Legislacyjnego. W efekcie Komisja Kultury i Środków Przekazu po rozpatrzeniu projektu rekomenduje Wysokiej Izbie, aby ten projekt przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-764.3" who="#PosełSprawozdawcaPiotrBabinetz">Warto tutaj dodać, że pomocna przy opracowaniu tego projektu, szczególnie jeśli chodzi o pewną gradację odkryć, wynalazków Jana Szczepanika i ich opis, była praca, a właściwie obszerny biogram prof. Sławomira Łotysza zamieszczony w ciekawym, pięciotomowym słowniku „Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę” wydanym pod redakcją bardzo zasłużonego prof. Bolesława Orłowskiego, wydanym wspólnie przez Polską Akademię Nauk i Instytut Pamięci Narodowej. Cenne były także uwagi pana Mieczysława Czosnyki z Tarnowa reprezentującego Fundację im. Jana Szczepanika działającą właśnie w Tarnowie, jak też uwagi i informacje czy działania pani dr Marty Rymar, dyrektor Muzeum Rzemiosła w Krośnie, które to muzeum zresztą opracowało bardzo ciekawą, nowoczesną wystawę, która w ciekawy sposób prezentuje dorobek Jana Szczepanika. Ta wystawa była prezentowana w Krośnie, a obecnie jest w Tarnowie.</u>
          <u xml:id="u-764.4" who="#PosełSprawozdawcaPiotrBabinetz">Cóż, pozostaje mi odczytać projekt uchwały…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-765">
          <u xml:id="u-765.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-765.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">My znamy ten projekt, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-766">
          <u xml:id="u-766.0" who="#PosełSprawozdawcaPiotrBabinetz">Ale to jest jedyna okazja, aby był on wypowiedziany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-767">
          <u xml:id="u-767.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ale posłowie i posłanki znają ten projekt, nie ma problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-768">
          <u xml:id="u-768.0" who="#PosełSprawozdawcaPiotrBabinetz">Ale zostałby jednak ślad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-769">
          <u xml:id="u-769.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zostanie w dokumentach.</u>
          <u xml:id="u-769.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-770">
          <u xml:id="u-770.0" who="#PosełSprawozdawcaPiotrBabinetz">No, jak tak pan marszałek bardzo prosi, to w takim razie tego pewnie nie uczynię. Powiem tylko, że rzeczywiście Jan Szczepanik to wielki polski wynalazca, często porównywany do Edisona, Leonarda da Vinci. Myślę, że prędzej mógłby być porównywany do Nikoli Tesli, ponieważ obaj pochodzili z Europy Środkowej, a być może to niekiedy tamci wynalazcy — może nie Leonardo da Vinci, bo to dużo wcześniejsze czasy — powinni być porównywani do Jana Szczepanika. To jednak jeden z gigantów nauki w praktycznym, badawczym obszarze, który zmieniał świat, który wniósł bardzo wiele w rozwój naszego kraju i innych państw i w ogóle w rozwój ludzkości.</u>
          <u xml:id="u-770.1" who="#PosełSprawozdawcaPiotrBabinetz">W takim razie Komisja Kultury i Środków Przekazu rekomenduje Wysokiej Izbie, aby przyjąć ten projekt uchwały i uczcić w ten sposób Jana Szczepanika. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-770.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-771">
          <u xml:id="u-771.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-771.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-771.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-771.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Annę Pieczarkę z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość o przedstawienie stanowiska klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-772">
          <u xml:id="u-772.0" who="#PosełAnnaPieczarka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości mam ogromną przyjemność zarekomendować państwu poselski projekt uchwały w sprawie uczczenia wynalazcy Jana Szczepanika (1872–1926) w 150. rocznicę urodzin. Jest mi tym bardziej miło, że ta niezwykła postać jest mocno związana z Tarnowem i regionem tarnowskim, który reprezentuję.</u>
          <u xml:id="u-772.1" who="#PosełAnnaPieczarka">Jan Szczepanik to genialny technik, wynalazca zwany polskim Edisonem, który przerósł swoją epokę. Urodził się w Rudnikach koło Mościsk tuż pod Lwowem. Przez pierwszy rok życia wychowywała go matka we wsi Zręcin pod Krosnem, gdzie mieszkali jej rodzice. Po jej niespodziewanej śmierci opiekowało się nim wujostwo. Małego Jana Szczepanika na wychowanie wzięła ciotka Salomea Gradowiczowa. Szkołę ludową ukończył również w Krośnie, dalszą naukę kontynuował w gimnazjum w Jaśle.</u>
          <u xml:id="u-772.2" who="#PosełAnnaPieczarka">Już jako kilkulatek wyróżniał się zdolnościami matematycznymi i przyrodniczymi. To właśnie w Krośnie objawił się jego talent naukowy, który rozkwitał przez następne lata w miejscach, które zamieszkiwał. W Krakowie Szczepanik ukończył seminarium nauczycielskie. Gdy porzucił zaś zawód nauczyciela, wynajął mieszkanie w Krakowie, w którym prowadził różne doświadczenia techniczne. Opatentował w wielu krajach Europy sposób automatycznego tkania gobelinów. Jego nazwisko stało się sławne już w latach 90. ubiegłego wieku. Zapraszano go m.in. do USA i Chin. Odwiedzali go wielcy, m.in. Ignacy Paderewski, a Mark Twain uczynił go bohaterem dwóch nowel. Opatentował m.in. fotografię barwną, film kolorowy, telewizję, film dźwiękowy, a także tkaninę kuloodporną.</u>
          <u xml:id="u-772.3" who="#PosełAnnaPieczarka">Na początku XX w. poślubił Wandę Dzikowską, córkę tarnowskiego lekarza powiatowego Zygmunta Dzikowskiego. Po ślubie Jan Szczepanik przeniósł się do Tarnowa. Mieszkał przy ul. Szopena w istniejącej do dziś bardzo charakterystycznej kamienicy swojego teścia. Tam też urządził swoją pracownię.</u>
          <u xml:id="u-772.4" who="#PosełAnnaPieczarka">Zmarł w Tarnowie. Jako jeden z nielicznych Polaków zamieszczony jest we wszystkich poważnych encyklopediach technicznych świata. Spoczywa w rodzinnym grobowcu Dzikowskich na Starym Cmentarzu w Tarnowie. To właśnie w Tarnowie bieżący rok, 2022, jest obchodzony jako Rok Jana Szczepanika. Patronat honorowy objął nad nim minister kultury Piotr Gliński, a ja miałam przyjemność go współorganizować. Postać ta, przez wiele lat zapomniana, bardzo mocno na to zasługuje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-772.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-773">
          <u xml:id="u-773.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-773.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Urszula Augustyn, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-773.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-774">
          <u xml:id="u-774.0" who="#PosełUrszulaAugustyn">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-774.1" who="#PosełUrszulaAugustyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak, to prawda, to tarnowianin. Bardzo się cieszę, że są takie inicjatywy, kiedy możemy mówić o pozytywnych postaciach, które naprawdę warto przypominać. Nie tylko 2022 r. w Tarnowie jest rokiem Szczepanika, bo już wcześniej, w 2006 r., tarnowianie także taki rok obchodzili. Chcę powiedzieć, że to jest postać, która w Tarnowie jest bardzo znana.</u>
          <u xml:id="u-774.2" who="#PosełUrszulaAugustyn">Moja poprzedniczka mówiła bardzo dużo na temat biografii Jana Szczepanika i tego, dzięki jakim wynalazkom się zasłużył. Było ich tak wiele, że nazywano go polskim Edisonem. Zresztą tych przymiotników, którymi go określano, z zachwytem zresztą, jest bardzo wiele. Chcę powiedzieć, że i Tarnów, i wiele innych miejscowości, m.in. te podkarpackie — i Przemyśl, i Krosno, i Jasło — wspominały Jana Szczepanika. Ale ważne jest to, żeby go wspominać w taki sposób, żeby mówić o tej postaci, żeby starać się pokazać, co naprawdę zrobił.</u>
          <u xml:id="u-774.3" who="#PosełUrszulaAugustyn">Otóż chcę powiedzieć, że w Tarnowie powstała Fundacja im. Jana Szczepanika, której statutowym celem jest pielęgnowanie pamięci o wynalazcy i popularyzacja jego dorobku. W związku z tym ta fundacja już po raz kolejny, bo 140-lecie urodzin także bardzo hucznie obchodziła, stara się zorganizować te obchody w taki sposób, żeby jak najwięcej można było powiedzieć o Szczepaniku. A on nie tylko w Tarnowie, ale w ogóle był postacią ogromnie cenioną i bardzo niezwykłą.</u>
          <u xml:id="u-774.4" who="#PosełUrszulaAugustyn">Chcę przypomnieć np. ślub Jana Szczepanika, który odbył się w 1902 r. w tarnowskiej katedrze. Była to w mieście olbrzymia sensacja. Jego córka w 1975 r. wspomniała w audycji radiowej, że w tym dniu wszystkie urzędy były nieczynne, wszystkie sklepy były zamknięte, a ci, którzy przyjechali z prowincji w Tarnowie coś załatwić, niestety nie mogli, bo wszyscy urzędnicy chcieli być na ślubie Szczepanika. Był tak bardzo popularny i tak bardzo lubiany przez mieszkańców, że np. w tym dniu, zresztą nie tylko w tym dniu, w cukierniach sprzedawano ciasteczka, które nazwano szczepanikami, tak jak normalnie sprzedaje się np. napoleonki. Zresztą te szczepaniki to nie tylko ciasteczka. To także nazwa gobelinów, tych wielkich i tych mniejszych, których bardzo wiele Szczepanik stworzył. Światową sławę przyniosła mu kamizelka kuloodporna wykonana z jedwabnej tkaniny z cienkimi blaszkami stalowymi. Tym materiałem wyłożono m.in. wnętrze karety króla Hiszpanii Alfonsa XIII, co uratowało mu życie w trakcie zamachu na jego osobę. W dowód wdzięczności udekorował on Szczepanika najwyższym hiszpańskim odznaczeniem państwowym. Propozycję otrzymania odznaczenia otrzymał także od cara Rosji Mikołaja II, ale tutaj odezwał się jego patriotyzm i właśnie z pobudek patriotycznych odmówił odebrania tego odznaczenia. Zamiast orderu otrzymał od cara złoty zegarek wysadzany brylantami, a jego narzeczona złotą broszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-775">
          <u xml:id="u-775.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-776">
          <u xml:id="u-776.0" who="#PosełUrszulaAugustyn">Dziękuję uprzejmie, panie marszałku. Myślę, że warto takie postaci przypominać i propagować. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-777">
          <u xml:id="u-777.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Warto było. Tak, opowieść o ciasteczkach fascynująca.</u>
          <u xml:id="u-777.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani Małgorzata Prokop-Paczkowska, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-778">
          <u xml:id="u-778.0" who="#PosełMałgorzataProkopPaczkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jan Szczepanik, polski wynalazca zwany galicyjskim geniuszem. W dziedzinie techniki był samoukiem, a jest autorem 50 wynalazków i kilkuset opatentowanych pomysłów technicznych z dziedziny fotografii barwnej, tkactwa i telewizji. Lewica oczywiście poprze uchwałę upamiętniającą tę postać. Nasuwa się tylko pytanie: Dlaczego tak mało o nim wiemy? Oby rok 2023 spowodował, że więcej osób będzie znało życie i dokonania tego wynalazcy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-779">
          <u xml:id="u-779.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-779.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Bożena Żelazowska, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-780">
          <u xml:id="u-780.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jan Szczepanik, genialny polski wynalazca, konstruktor, autor wielu projektów z dziedziny tkactwa, pionier fotografii barwnej, filmu kolorowego i telewizji, producent jedwabnych kamizelek kuloodpornych. Urodził się 13 czerwca w 1872 r. w Rudnikach koło Mościsk. Wychowywał się w rodzinnym środowisku matki w Zręcinie i Krośnie, gdzie zaprzyjaźnił się z poetą Franciszkiem Pikiem ps. Mirandola, który później współpracował z Naczelnym Komitetem Narodowym wspierającym Legiony Polskie. Podczas nauki w gimnazjum w Jaśle działał w konspiracyjnym, niepodległościowym związku żuawów. Wzorem dla niego był wielki wynalazca Ignacy Łukasiewicz. W 1892 r. ukończył seminarium nauczycielskie w Krakowie i podjął pracę nauczycielską. Podczas pracy w szkole w Korczynie współpracował z miejscowym stowarzyszeniem tkaczy. Zainteresował się problemem udoskonalania metod tkactwa, szczególnie artystycznego.</u>
          <u xml:id="u-780.1" who="#PosełBożenaŻelazowska">W 1896 r., udoskonalając maszynę Jacquarda, skonstruował i opatentował urządzenie do mechaniczno-elektrycznego tkania gobelinów i dywanów metodą fotograficzną. Pozwoliło to na skrócenie czasu ich produkcji z kilku tygodni do kilkudziesięciu minut. Metodą tą wykonano także ozdobne tkaniny jedwabne nazywane szczepanikami, często o religijnej lub patriotycznej treści, przedstawiające wizerunki np. Mickiewicza, Sienkiewicza, księcia Poniatowskiego czy marszałka Józefa Piłsudskiego. W 1899 r. Jan Szczepanik największy z gobelinów podarował cesarzowi Franciszkowi Józefowi I. Już w 1897 r. wynalazł i opatentował w Wielkiej Brytanii teleskop, czyli urządzenie służące do przekazywania ruchomego obrazu kolorowego wraz z dźwiękiem na odległość.</u>
          <u xml:id="u-780.2" who="#PosełBożenaŻelazowska">Mogłabym jeszcze wymieniać wiele wynalazków i wiele dzieł, które stworzył Jan Szczepanik, ale chcę dodać, że Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o wielkim wkładzie w polską i światową myśl techniczną oraz o znaczeniu jego wynalazków i konstrukcji dla rozwoju ludzkości, w 150. rocznicę urodzin czci pamięć Jana Szczepanika, przyjmując uchwałę, która upamiętni tego bardzo zacnego i twórczego człowieka, który będzie patronem roku 2023. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-781">
          <u xml:id="u-781.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-781.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-781.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-782">
          <u xml:id="u-782.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szczęść Boże wynalazcom, wszystkim ludziom łebskim!</u>
          <u xml:id="u-782.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Jan Szczepanik, którego tutaj uczcimy, a jakże, przyłączę się nawet do aklamacji. Oczywiście instytucja tych uchwał, którymi przyjmujemy, że rok ten czy następny będzie rokiem naszego wybitnego rodaka, budzi wątpliwości. Budzi wątpliwości, czy najwyższa władza ustawodawcza w ogóle powinna się zajmować takimi rzeczami, ale jeśli już się zajmuje, to oczywiście z Janem Szczepanikiem walczyć nie będziemy. Przyłączymy się do tego aktu, na który z całą pewnością zasłużył ten niezwykły człowiek.</u>
          <u xml:id="u-782.2" who="#PosełGrzegorzBraun">O jego niezwykłości tu już koledzy opowiedzieli wszystko, hasła z Wikipedii zostały z pewnymi modyfikacjami kilkakrotnie tutaj zreprodukowane, więc ja tego nie powtórzę. Zwrócę tylko uwagę na to, że gdyby Jan Szczepanik, wybitny wynalazca, żył dziś w Polsce, pod tymi rządami, tobyście go państwo wspólnie i w porozumieniu zabili podatkami. Nie uruchomiłby żadnego z tych biznesów, interesów, które uruchomić mu się udało. Polskie aktualnie działające, czyli niedziałające na korzyść Polaków prawo patentowe uniemożliwiłoby mu zarejestrowanie pewnie większości z tych genialnych wynalazków. A to telewizja jeszcze przed końcem XIX w., a to kamizelka kuloodporna, itd., itd. — to wszystko by się nie udało, tego wszystkiego by nie było. Pewnie dokonałby żywota, nie ruszywszy w daleki świat, bo jako nauczyciel zostałby już wstępnie zdemoralizowany przez Kartę Nauczyciela i nie szukałby niczego ciekawszego w życiu i niczego nie byłby osiągnął. Ale na szczęście było to w innych, pięknych czasach, w których jeszcze zasady naszej cywilizacji nie zostały wywrócone na nice, świat nie został postawiony przez rewolucje na głowie i dlatego Jan Szczepanik mógł z Podkarpacia, z mojego okręgu, z moich okolic, z Krosna, Jasła, w Sanoku służył w wojsku, zdaje się, czy w Przemyślu, ruszyć przez Tarnów, Kraków w szeroki świat i ten świat zawojować.</u>
          <u xml:id="u-782.3" who="#PosełGrzegorzBraun">I to jest piękna historia o zbyteczności rozmaitych instytucji państwowych, ministerstw kultury i dziedzictwa, narodowych centrów badań i rozwoju. Z tym wszystkim precz, a wynalazcy dadzą sobie radę, byle im nie przeszkadzać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-783">
          <u xml:id="u-783.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-783.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-784">
          <u xml:id="u-784.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-784.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie projektu uchwały w sprawie uczczenia wynalazcy Jana Szczepanika w 150. rocznicę urodzin.</u>
          <u xml:id="u-784.2" who="#PosełMirosławSuchoń">No właśnie, Jan Szczepanik urodził się niemalże 150 lat temu, 13 czerwca 1872 r. Był konstruktorem, autorem wielu nowatorskich projektów z zakresu fotografii, z zakresu telewizji, czy kamizelek kuloodpornych, które tu już zostały wielokrotnie wspomniane. Jednym słowem genialny wynalazca, i na dodatek nasz rodak, zarejestrował ok. 200 patentów. Co ciekawe, działał również w związku konspiracyjnym, niepodległościowym Związku Żuawów.</u>
          <u xml:id="u-784.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Dla wielu naszych rodaków interesującym może okazać się taki oto fakt, że Szczepanik był wynalazcą i opatentował w Wielkiej Brytanii telektroskop, czyli prototyp telewizora. Jeden z amerykańskich uczonych w związku z tym uznał Szczepanika za trzecią osobę, która przyczyniła się do powstania telewizji, i wydaje się, że to jest taki dosyć interesujący fakt. I choć posiadał swoje pracownie we Wiedniu czy w Dreźnie, zamieszkał i pracował w Tarnowie, gdzie zmarł 18 kwietnia 1926 r. Dzisiaj z pewnością byłby osobą znaną, ale też niezwykle zamożną, biorąc pod uwagę patenty, które stworzył i które zmieniły życie ludzi na całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-784.4" who="#PosełMirosławSuchoń">Jan Szczepanik z pewnością zasłużył na uhonorowanie go przez Sejm Rzeczypospolitej. Koło Parlamentarne Polska 2050 udzieli poparcia przedmiotowej uchwale. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-785">
          <u xml:id="u-785.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-785.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Czy pan poseł Braun życzy sobie zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-785.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Tak, panie marszałku, stanowczo, ale będzie ono krótkie nadzwyczajnie.)</u>
          <u xml:id="u-785.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">To od razu niech pan też odpowie sobie na to pytanie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-786">
          <u xml:id="u-786.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Jeszcze raz…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-787">
          <u xml:id="u-787.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">…bo nie ma kto odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-788">
          <u xml:id="u-788.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Nie, no właśnie odpowiedzi nie ma. Pytanie byłoby…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-789">
          <u xml:id="u-789.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">A komu pan zadaje to pytanie, do kogo?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-790">
          <u xml:id="u-790.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Ministrowi i wicepremierowi…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-791">
          <u xml:id="u-791.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ale go nie ma. Nie ma go.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-792">
          <u xml:id="u-792.0" who="#PosełGrzegorzBraun">…którzy przecież czuwają nad procedurami…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-793">
          <u xml:id="u-793.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ale ich nie ma, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-794">
          <u xml:id="u-794.0" who="#PosełGrzegorzBraun">…nad tym, co się dzieje w komisji kultury, przez którą przechodzą takie projekty uchwał. Chcę skorzystać z okazji i zadać pytanie o prawo patentowe w Polsce, kiedy ono wreszcie się zmieni na korzyść Polaków, na korzyść Rzeczypospolitej, tak żeby nam nie wyciekały z Polski wynalazki i tak żeby produkt intelektualny, myśl techniczna, która w polskich głowach się rodzi, mogła wzmacniać potencjał najjaśniejszej Rzeczypospolitej. O prawo patentowe pytam: Czy w zakresie zainteresowań aktualnego rządu leży w ogóle zajęcie się tą sprawą?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-795">
          <u xml:id="u-795.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Czy pan premier Gliński ma ochotę odpowiedzieć na to pytanie?</u>
          <u xml:id="u-795.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Chyba nie.</u>
          <u xml:id="u-795.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-795.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-795.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Do głosowania nad projektem uchwały przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-795.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 29. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia Mirona Białoszewskiego w 100. rocznicę urodzin (druki nr 2374 i 2379).</u>
          <u xml:id="u-795.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Krzysztofa Mieszkowskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-795.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-796">
          <u xml:id="u-796.0" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofMieszkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z przyjemnością chcę poinformować, że komisja kultury jednogłośnie poparła ideę tej uchwały. Ta uchwała jest ważna, zwłaszcza uchwała popierająca 100-lecie urodzin wielkiego polskiego poety, prozaika, człowieka teatru, radykalnego homoseksualisty, kogoś, kto wpłynął na rzeczywistość artystyczną tak radykalnie, jak tylko może to zrobić twórca. Bardzo się cieszę, że polski Sejm nie jest tą strefą wolną od Mirona Białoszewskiego, bo bardzo zależało mi na tym, żeby został on patronem roku 2022, to się nie udało. Ale dzięki panu Babinetzowi — dziękuję panu, panie pośle — udało nam się przeprowadzić przez procedurę w komisji kultury uchwałę okolicznościową.</u>
          <u xml:id="u-796.1" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofMieszkowski">Chcę powiedzieć, że Miron Białoszewski trochę kojarzy mi się z Emilem Cioranem, który nie mogąc zasnąć, wałęsał się po Paryżu, wcześniej po Bukareszcie, i napisał te swoje niesamowite książki. Po II wojnie światowej Białoszewski z kolei wędrował po Warszawie zburzonej, dramatycznie rozbitej, po katastrofalnym mieście, spotykał poukrywanych czy przetrąconych przez II wojnę światową ludzi. Pisał znakomite teksty przed wprowadzeniem cenzury w PRL-u. Właśnie niedługo ukaże się książka z tymi tekstami i myślę, że ona będzie bardzo ciekawa. Nad tekstami pracuje jeden z profesorów Uniwersytetu Wrocławskiego Adam Poprawa. Mam nadzieję, że ta książka niebawem się ukaże.</u>
          <u xml:id="u-796.2" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofMieszkowski">Mam też taką pewność, że osoba Mirona Białoszewskiego może patronować naszej otwartości demokratycznej, i nawet powinna. Chcę przywołać jeszcze jeden ważny fakt z życia publicznego. Otóż wtedy po raz pierwszy w sposób zdecydowany, jednoznaczny wypowiedziano fatalne słowa segregujące polskie społeczeństwo o strefach wolnych od LGBT — myśl tę wyraziła ówczesna przewodnicząca komisji kultury pani Elżbieta Kruk, mówiąc, że ma nadzieję, że Polska już wkrótce będzie wolna od LGBT. W związku z tym myślę, że Mirona Białoszewskiego, jeśli mówimy o naszych podziałach, o segregacji społecznej, warto czytać i wpisywać w tę naszą, dość tragiczną, rzeczywistość, w jakiej dzisiaj wszyscy się poruszamy. Jednocześnie warto pamiętać o tym, że Miron Białoszewski był niezwykle otwartym człowiekiem, on był niezwykle odważnym człowiekiem: klepał biedę, wydawał książki, a jednocześnie był sekowany przez PRL-owskie służby, inwigilowany z powodu swojej wrażliwości homoseksualnej. Tak więc świat niewiele się pod tym względem zmienia, świat tu, w Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-796.3" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofMieszkowski">Chcemy uhonorować Mirona Białoszewskiego i wskazać na tego wielkiego polskiego artystę, twórcę happenera, reżysera, aktora. Bardzo proszę o poparcie tej uchwały. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-796.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-797">
          <u xml:id="u-797.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-797.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-797.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-797.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Joannę Lichocką z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-798">
          <u xml:id="u-798.0" who="#PosełJoannaLichocka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-798.1" who="#PosełJoannaLichocka">Chciałam powiedzieć, że klub Prawa i Sprawiedliwości oczywiście popiera uchwałę w 100-lecie urodzin Mirona Białoszewskiego, które przypada 30 lipca. To wybitny poeta, prozaik, dramatopisarz znany przede wszystkim z wierszy, takich jak ten spopularyzowany przez Ewę Demarczyk — „Karuzela z madonnami”, albo świetnie napisanego z pozycji cywila w powstaniu warszawskim „Pamiętnika z powstania warszawskiego”. Miron Białoszewski niewątpliwie za to, co pisał, jak pisał, jak tworzył, jak był niezależnym, osobnym twórcą z całą pewnością zasługuje na upamiętnienie taką okolicznościową uchwałą.</u>
          <u xml:id="u-798.2" who="#PosełJoannaLichocka">Ale muszę się odnieść do tego, co mówił pan poseł, bo to są tak straszne bzdury, panie pośle, to zestawianie inwigilacji przez Służbę Bezpieczeństwa, wyrzucania z pracy Mirona Białoszewskiego, również za jego homoseksualizm, porównywanie tego z obecną rzeczywistością jest skandalem, jest również ciężką głupotą. Tak że gdybyśmy mogli nie psuć nastroju tej, jednak wspólnej, pracy nad upamiętnianiem naszych twórców, wspólnych i nie dzielić tego tak głupio, to byłoby po prostu milej i uczciwiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-798.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-799">
          <u xml:id="u-799.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-799.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Małgorzata Prokop-Paczkowska, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-799.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-800">
          <u xml:id="u-800.0" who="#PosełMałgorzataProkopPaczkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miron Białoszewski, poeta, prozaik, dramatopisarz i aktor. W moim pokoleniu, nawet jeśli ktoś nie czytał Białoszewskiego, na pewno znał choć jeden jego wiersz: „Wsiadajcie madonny, madonny/ Do bryk sześciokonnych, ściokonnych/ Konie wiszą kopytami nad ziemią/ One w brykach na postoju już drzemią”. To „Karuzela z madonnami”, jakże wspaniale interpretowana przez Ewę Demarczyk, bo ówczesna telewizja polska takie właśnie dzieła prezentowała i lansowała. Nie disco polo, jak dziś Kurski.</u>
          <u xml:id="u-800.1" who="#PosełMałgorzataProkopPaczkowska">Białoszewski całe życie pozostał poetą osobnym. Generacyjnie należał do pokolenia poetów wojny. Nazywamy go też poetą lingwistycznym, bo w swojej twórczości wykraczał poza granice przyjętego języka literackiego. Interesowały go takie zjawiska, jak mowa wykolejona, bełkotliwe gadanie i język dziecięcy.</u>
          <u xml:id="u-800.2" who="#PosełMałgorzataProkopPaczkowska">W 1970 r. zasłynął jako prozaik. Wydał „Pamiętnik z powstania warszawskiego”, który okazał się dziełem wybitnym. 22-letni Miron nie był powstańczym żołnierzem, opisał więc powstanie z pozycji cywila. W jego wspomnieniach nie ma patosu, heroicznej walki i atmosfery wojennej przygody. Świat przedstawiony to piwnice, bramy, prowizoryczne kuchnie i zbiorowe legowiska. Pisał: Chciałem, żeby wszyscy się dowiedzieli, że nie wszyscy strzelali. Chciałem napisać o powszedniości powstańczej.</u>
          <u xml:id="u-800.3" who="#PosełMałgorzataProkopPaczkowska">Maria Janion napisała: „Pamiętnik z powstania warszawskiego” Białoszewskiego, opuszczający całkowicie sferę świętości wojny, należy do wyjątków. Opisując śmierć miasta, Białoszewski osiąga wyżyny arcydzieła. Dociera do sedna rzeczywistości wojennej.</u>
          <u xml:id="u-800.4" who="#PosełMałgorzataProkopPaczkowska">Dziś możemy go czytać w całości bez cenzorskich ingerencji, np. jest tam fragment: czekanie na Rosjan było niezbyt zgodne z polityką AK. W innym fragmencie, gdy opisuje tłumek warszawiaków oklaskujących Niemca strzelającego w stronę getta, a także karuzele kręcące się pod murami płonącego getta, pisze: a co do tych huśtawek to słyszałem potem, że niektórzy specjalnie huśtali się, żeby obserwować to, co dzieje się w getcie.</u>
          <u xml:id="u-800.5" who="#PosełMałgorzataProkopPaczkowska">Białoszewski działał w teatrze, a nawet założył w swoim domu własny teatr, Teatr Osobny. W 1965 r. kupił magnetofon i zaczął się nagrywać. Było to dla niego sprawdzeniem siebie, tego, jak może działać głos. Zostało po nim 100 godzin nagrań. Czy wykorzystuje je dziś Polskie Radio? W latach 70. zaczął filmowanie, wcielał się w Mirona pająka, Mirona administratora, Mirona szamana czy klienta baru mlecznego. Życiowym partnerem Białoszewskiego był malarz Leszek Soliński. Za swój homoseksualny związek został wyrzucony ze „Świata Młodych”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-801">
          <u xml:id="u-801.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-802">
          <u xml:id="u-802.0" who="#PosełMałgorzataProkopPaczkowska">Przypominajmy więc Białoszewskiego, jego życie i twórczość, ale przypominajmy prawdziwego Mirona. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-802.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-803">
          <u xml:id="u-803.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani posłanko.</u>
          <u xml:id="u-803.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Bożena Żelazowska, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-803.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-804">
          <u xml:id="u-804.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poeta osobny, poeta lingwistyczny, outsider z wyboru. Miron Białoszewski na stałe wpisał się w historię literatury. Nie pozwalał się zaszufladkować. Opierał swoją twórczość na lingwistycznym eksperymentatorstwie. Choć od śmierci artysty minęły już ponad trzy dekady, jego dokonania nie przestają zachwycać i inspirować. Był też założycielem teatru.</u>
          <u xml:id="u-804.1" who="#PosełBożenaŻelazowska">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o wyjątkowym znaczeniu artystycznego dorobku poety, upamiętnia Mirona Białoszewskiego w 100. rocznicę jego urodzin.</u>
          <u xml:id="u-804.2" who="#PosełBożenaŻelazowska">Klub Parlamentarny Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe popiera tę uchwałę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-804.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-805">
          <u xml:id="u-805.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-805.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-806">
          <u xml:id="u-806.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szczęść Boże wszystkim poetom, których potrzebujemy do życia narodowego!</u>
          <u xml:id="u-806.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Szanowni Państwo! Dowodem na to jest fakt, że Wysoka Izba od czasu do czasu potrzebuje się podeprzeć autorytetem tego czy owego artysty, czcząc go, ale uruchamia to takie jak gdyby sprzężenie zwrotne, które polega na tym, że Wysoka Izba sama czuje się w jakiś sposób uczczona z tytułu powiązania wskazaną uchwałą z wybitnym artystą.</u>
          <u xml:id="u-806.2" who="#PosełGrzegorzBraun">W związku z tym nie będziemy przecież walczyć z poetami, chociaż, jak powiedziałem w odniesieniu do poprzedniej uchwały, w poprzednim punkcie, sama instytucja takich uchwał nastręcza pewnych wątpliwości. Miron Białoszewski niewątpliwie powiększył skarbnicę polszczyzny o tyle słów, skrzydlatych fraz, że wszyscy w jakiś sposób żyjemy, oddychamy atmosferą tej polszczyzny, do której określenia w naszej epoce również on się przyczynił. To jest piękne.</u>
          <u xml:id="u-806.3" who="#PosełGrzegorzBraun">Piękne jest też to, że zrobił teatr za własne pieniądze i własnym przemysłem, a nie doprowadzał do bankructwa, jak poseł sprawozdawca, jednostkę budżetową pod szumną nazwą sceny narodowej. Nie potrzebował milionów z kieszeni podatnika, żeby robić sztukę. W związku z tym czcijmy Mirona Białoszewskiego także jako piękny wzór. Życie teatralne, życie artystyczne może kwitnąć bez zasilania tą pompą ssąco-tłoczącą, jaką jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które znajduje się w kradzionym przez bolszewików pałacu przy Krakowskim Przedmieściu. Cieszmy się tym, że coś może powstać nie tylko bez zasilania reżimowego, ale nawet wbrew i przeciw niemu.</u>
          <u xml:id="u-806.4" who="#PosełGrzegorzBraun">Rzecz jasna analogie do współczesności to kompletne bzdury, bo przecież wśród tych, którzy dzisiaj inwigilują artystów i profanów, mamy ludzi, którzy z całą pewnością nie żywią tych instynktów, które by im przypisywał pan poseł sprawozdawca. Sami należą bowiem w jakiejś mierze do tego świata, tej subkultury, do której należał też śp. Białoszewski. Dziękuję bardzo. Dziękuję, panie marszałku, za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-807">
          <u xml:id="u-807.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-807.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
          <u xml:id="u-807.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-808">
          <u xml:id="u-808.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-808.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam niewątpliwy zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 wobec poselskiego projektu uchwały w sprawie upamiętnienia Mirona Białoszewskiego w 100. rocznicę urodzin.</u>
          <u xml:id="u-808.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Myślę, że warto zacząć od słów samego poety, od utworu „Zanoty”: „Stoją na cmentarzu, świeczki palą,/ płaczą, nagle Stefcia woła:/ — Luuudzie, czego płaczecie,/ za 50 lat żadnego z was tu/ nie będzie!”. I paradoksalnie Miron Białoszewski jednak będzie. Jest zgodnie uznawany za jedną z najistotniejszych postaci literatury polskiej XX w. i równie zgodnie za postać wyjątkową, jedyną w swoim rodzaju, zarówno jeżeli chodzi o twórczość, jak i o filozofię życia. Mimo wysiłku wielu środowisk, środowisk krytyki, pozostał i całe życie był poetą osobnym. Jego twórczości absolutnie nie da się sformatować w jakąkolwiek klasyfikację. Jest to jego siłą i myślę, że czymś, co czyni go wyjątkowym.</u>
          <u xml:id="u-808.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Wysoka Izbo! Koło Parlamentarne Polska 2050, biorąc pod uwagę osobę i jej zasługi dla literatury oraz wyjątkowość, oczywiście udzieli poparcia przedmiotowemu projektowi uchwały. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-809">
          <u xml:id="u-809.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-809.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-809.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Małgorzata Tracz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-810">
          <u xml:id="u-810.0" who="#PosełMałgorzataTracz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niezwykle cieszę się z uchwały o upamiętnieniu Mirona Białoszewskiego w setną rocznicę jego urodzin. Michał Głowiński nazwał go poetą metafizycznym. Stanisław Barańczak — poetą całości ludzkiego doświadczenia. Maria Janion — największym polskim poetą prywatnym. I wszyscy mieli rację. Miron Białoszewski chadzał własnymi drogami, tymi literackimi, politycznymi i społecznymi. Nie podążał za trendami literackimi, ale je tworzył. Nie bał się mówić o powstaniu warszawskim głosem innym niż ten dominujący, bohaterski i martyrologiczny. Jako jeden z nielicznych mówił głosem mieszkańca Warszawy, a nie powstańca. O swojej orientacji seksualnej mówił i pisał wprost w niełatwych czasach. W poezji, w prozie, w życiu szedł własną bezkompromisową drogą. Pod prąd z uniesionym czołem, powoli. Jak pisał w „Tajnym dzienniku”: „Jak idę za szybko, to wszystko przepada. Mam tylko jedno oko zwrócone w przyszłość, drugie w przeszłość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-811">
          <u xml:id="u-811.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-812">
          <u xml:id="u-812.0" who="#PosełMałgorzataTracz">A to trzecie oko na teraźniejszość — nieczynne. Nie ma wtedy szczęścia”. Pamiętajmy o tym.</u>
          <u xml:id="u-812.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-813">
          <u xml:id="u-813.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję za to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-813.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-814">
          <u xml:id="u-814.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Ja miałbym pytanie, panie marszałku, do pana posła sprawozdawcy, bo zaciekawiło mnie to określenie: radykalny homoseksualista w odniesieniu do śp. Mirona Białoszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-814.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-814.2" who="#PosełGrzegorzBraun">Czy pan poseł sprawozdawca mógłby rozwinąć jakoś tę terminologię? Ja przypominam sobie, że jak — chyba wszyscy już są na tamtym świecie — Odrowąż-Pieniążek odwiedzał w Vence Gombrowicza, to zanotował to, już w naszych czasach, sprzeciwiając się etykietowaniu anachronicznemu poprzednich pokoleń terminologią współczesną. I napisał Odrowąż-Pieniążek: Gombrowicz nie był żadnym gejem, bo pytał mnie o wieści z Warszawy, pytał, czy ten i ów dalej pedekuje, tak, to było staroświeckie określenie. Śp. Białoszewski miał „Tajny dziennik”, więc…</u>
          <u xml:id="u-814.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-815">
          <u xml:id="u-815.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-815.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-815.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Mieszkowski: Przepraszam, proszę mi pozwolić…)</u>
          <u xml:id="u-815.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Tak?</u>
          <u xml:id="u-815.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Poseł sprawozdawca odpowie zapewne.)</u>
          <u xml:id="u-815.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Czy, przepraszam, bo bardzo mnie to ciekawi, czy państwa coś śmieszy?</u>
          <u xml:id="u-815.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Kogo?)</u>
          <u xml:id="u-815.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Widzę, że nie ma chętnych do zgłoszenia się.</u>
          <u xml:id="u-815.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-816">
          <u xml:id="u-816.0" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Panie pośle z Konfederacji, proszę nie kłamać z mównicy sejmowej. To po pierwsze. Natomiast jeśli idzie…</u>
          <u xml:id="u-816.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: A do czego nawiązuje pan poseł?)</u>
          <u xml:id="u-816.2" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">…o prywatny teatr Mirona Białoszewskiego, to prawda. Jednak warto pamiętać, że w PRL-u teatr publiczny miał się znakomicie. Był finansowany z pieniędzy publicznych. W Teatrze im. Osterwy w Lublinie dyrektorem był znakomity reżyser Kazimierz Braun i jego teatr był finansowany ze środków publicznych. Kazimierz Braun był również dyrektorem Teatru Współczesnego we Wrocławiu, to był teatr również finansowany ze środków publicznych.</u>
          <u xml:id="u-816.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Tak, tak. Jasna sprawa. Tym większy podziw dla śp. Białoszewskiego.)</u>
          <u xml:id="u-816.4" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">Pan jest nieświadom tego, w jaki sposób działają instytucje kultury, a tego pan nie może wiedzieć, bo pan tego nigdy nie robił, w związku z tym brak kompetencji nie może być miarą oceny pracy innych. To po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-816.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Pański brak kompetencji w prowadzeniu Teatru Polskiego we Wrocławiu. Zrobił pan manko w teatrze.)</u>
          <u xml:id="u-816.6" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">A po drugie, jeżeli pan nie rozumie w przypadku Mirona Białoszewskiego jego kondycji homoseksualnej, która była niezwykle istotna …</u>
          <u xml:id="u-816.7" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: A ja pytam o to określenie, o ten radykalizm.)</u>
          <u xml:id="u-816.8" who="#PosełKrzysztofMieszkowski">…także w jego twórczości, to warto przypomnieć właśnie m.in. Witolda Gombrowicza czy Juliusza Słowackiego, czy Marię Dąbrowską. To były osoby o odmiennej wrażliwości, niebinarnej. Warto o tym pamiętać, myśląc o tym, w jaki sposób ludzie niebinarni, homoseksualiści, są traktowani w Rzeczypospolitej. Pan do tego się przyczynia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-816.9" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Panie pośle, ja tylko o ten radykalizm pytałem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-817">
          <u xml:id="u-817.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-818">
          <u xml:id="u-818.0" who="#PosełMałgorzataKidawaBłońska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska odnośnie do poselskiego projektu uchwały w sprawie upamiętnienia Mirona Białoszewskiego w 100. rocznicę urodzin.</u>
          <u xml:id="u-818.1" who="#PosełMałgorzataKidawaBłońska">Upamiętniamy dziś Mirona Białoszewskiego, wielką postać polskiej literatury XX w., poetę, prozaika i dramatopisarza, znanego szczególnie jako autor „Pamiętnika z powstania warszawskiego”. Twórca urodził się 30 czerwca lub 30 lipca 1922 r. w Warszawie. Data nie jest dokładna, gdyż metryka autora zaginęła. Z Warszawą związany był przez całe swoje życie. Tu spędził dzieciństwo, odkrywał swoją pasję i zainteresowanie słowem literackim oraz teatrem, jak sam stwierdził: chodząc i przepatrując. To tu przeżywał także bardzo trudne chwile w czasie powstania warszawskiego, po którego upadku został wywieziony na przymusowe roboty do Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-818.2" who="#PosełMałgorzataKidawaBłońska">Białoszewski w swojej twórczości eksperymentował z językiem, używał różnych form wyrazu, także do opowiedzenia tak ważnego z punktu widzenia naszej historii wydarzenia, jakim było powstanie warszawskie. Dziś mówimy o jednym z jego największych dzieł, „Pamiętniku z powstania warszawskiego”, jako dziele oryginalnym, wybitnym, choć pozbawionym patosu i heroizmu, a opowiedzianym w sposób zwyczajny, z perspektywy cywila. Dzięki tym opisom otrzymujemy obraz warszawskich kamienic, znajdujących się w nich piwnic i podwórek, urządzonych prowizorycznie kuchni i zbiorowych legowisk. Poznajemy codzienne życie mieszkańców stolicy w realiach wojny i powstania. Jak podkreślił sam Białoszewski: „Chciałem, żeby wszyscy się dowiedzieli, że nie wszyscy strzelali, chciałem napisać o powszechności powstania”.</u>
          <u xml:id="u-818.3" who="#PosełMałgorzataKidawaBłońska">Rzeczywiście Białoszewski miał niezwykłą umiejętność dostrzegania znaczenia drobnych zdarzeń codzienności i nazywania tego, co marginalizowane i pospolite. Był to wielki talent twórcy, który czynił go wyjątkowym, a jego dzieła — ponadczasowymi. Dlatego był niekiedy krytykowany za formę, której używał. Z drugiej strony był też za to doceniany, m.in. przez Marię Janion, historyczkę literatury i krytyczkę literacką: „Pamiętnik z powstania warszawskiego Białoszewskiego, opuszczający całkowicie sferę ’świętości’ wojny i przechodzący radykalnie do jej zwyczajności, dokonujący jej racjonalizacji — choćby za pomocą przypadku! — należy do wyjątków. (…) Opisując śmierć Miasta, Białoszewski osiąga wyżyny arcydzieła. (…) niczego za nikim nie powtarza — docierając do sedna rzeczywistości wojennej, fenomenologicznie zgłębiając istotę rzeczy, odnajduje dla wojny swoją suwerenną formę, osobistą i społeczną zarazem”.</u>
          <u xml:id="u-818.4" who="#PosełMałgorzataKidawaBłońska">To wszystko sprawia, że dziś o „Pamiętniku” możemy mówić, że to jedno z najważniejszych dzieł poświęconych temu dramatycznemu momentowi naszej historii. Bez tej opowieści historia powstania nie byłaby pełna.</u>
          <u xml:id="u-818.5" who="#PosełMałgorzataKidawaBłońska">Mimo nieprzyjęcia wniosku o ustanowienie Mirona Białoszewskiego patronem roku 2022 to niezwykle ważne, by w tę wyjątkową rocznicę Sejm Rzeczypospolitej Polskiej upamiętnił twórcę, przypominając o jego wielkim dorobku twórczym i znaczeniu dla polskiej kultury. Przyjęcie przez Komisję Kultury i Środków Przekazu tego projektu przez aklamację potwierdza, że wszyscy się co do tej sprawy zgadzamy.</u>
          <u xml:id="u-818.6" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Pan marszałek pozwoli sprostować?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-819">
          <u xml:id="u-819.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie, zamknąłem dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-819.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Do głosowania nad projektem uchwały przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-819.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 21 lipca br.</u>
          <u xml:id="u-819.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Na dodatek mimozy.)</u>
          <u xml:id="u-819.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-819.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-819.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-819.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-819.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, ustalam czas zadawania…</u>
          <u xml:id="u-819.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Oświadczeń.)</u>
          <u xml:id="u-819.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">…oświadczenia na 3 minuty.</u>
          <u xml:id="u-819.11" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pierwszy pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-820">
          <u xml:id="u-820.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-820.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Chciałbym zwrócić uwagę opinii publicznej na procedowany przez Sejm projekt uchwały w sprawie nawiązania i wzmocnienia współpracy między samorządami Polski i Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-820.2" who="#PosełGrzegorzBraun">Ta uchwała idzie przez Komisję Spraw Zagranicznych dzisiaj na połączonym posiedzeniu — dziś, czyli wczoraj już — z komisją do spraw samorządu. I cóż. Szanowni państwo, obie komisje zgodnie odrzuciły poprawkę mojego znakomitego kolegi Krystiana Kamińskiego, który tylko i aż proponował, żeby tę transgraniczną kolaborację samorządów — bo ciągle jeszcze jednak jakaś granica istnieje, mimo że Andrzej Duda wyraził nadzieję na to, iż faktycznie zniknie — uzależnić jednak od tego, czy mamy do czynienia z ludźmi poczciwymi, za kryterium przyjmując niehołdowanie ideom i nieczczenie banderowskich ludobójców odpowiedzialnych za rzezie, morderstwa na Polakach i odpowiedzialnych za ideologię, która położyła grunt pod te zbrodnie.</u>
          <u xml:id="u-820.3" who="#PosełGrzegorzBraun">Kolega Krystian Kamiński zaproponował, żeby samorządy, które pobudowały pomniki i stadiony dla Szuchewycza, Bandery, Doncowa, wyłączyć z wezwania ze strony Sejmu do samorządów, by zacieśniały i umacniały współpracę z samorządami ukraińskimi. I otóż ta poprawka została prawie jednogłośnie odrzucona, no bo jeden mój kolega, członek obu tych komisji mógł głosować za, ale wszyscy: PiS, PO, SLD, PSL — wszyscy zdecydowali się odrzucić tę poprawkę, mimo że Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w poprzednich latach doszedł jednak, lepiej późno niż wcale, do tego, że to ludobójstwo się wydarzyło. A zatem Sejm, pomny na tamte swoje w poprzednich kadencjach uchwały, powinien był przecież stanąć na gruncie prawdy historycznej i na gruncie polskiego interesu, polskiej racji stanu. To się nie wydarzyło.</u>
          <u xml:id="u-820.4" who="#PosełGrzegorzBraun">Ta uchwała tutaj przyjdzie i będziemy wraz z kolegami pytać o to, jakie będą konsekwencje kolaborowania z ludźmi, którzy nie wahają się czcić ludobójców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-821">
          <u xml:id="u-821.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-821.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Lorek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-822">
          <u xml:id="u-822.0" who="#PosełGrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czasami rozmawiając przy różnych okazjach ze znajomymi, kiedy mówię o piotrkowskim lotnisku, widzę zdziwione spojrzenia. Piotrków i lotnisko — jak to? Piotrków i samoloty? No właśnie, dziś w moim mieście bardzo prężnie działa aeroklub prowadzący szkolenia lotnicze, a także spadochronowe. Właśnie sport spadochronowy jest na piotrkowskim lotnisku szczególnie mocno obecny. Należy tu przywołać Fly Fest, pokazy lotnicze organizowane przez aeroklub co roku.</u>
          <u xml:id="u-822.1" who="#PosełGrzegorzLorek">Tradycje lotnicze w Piotrkowie liczą sobie już ponad 100 lat, a wydarzenia z roku 1913 po raz pierwszy opisał Andrzej Glass w książce „Polskie konstrukcje lotnicze”. Kilku uczniów z piotrkowskiego gimnazjum, warto przypomnieć ich nazwiska: Jan Górzyński, Wacław Konarzewski, Lucjan Koenig, Stefan Laskowski oraz Jan Strahler, zapewne zafascynowanych osiągnięciami braci Wright, postanowiło zrobić swój samolot. Miał to być jednak szybowiec w odróżnieniu od amerykańskiego Flyera. Chłopcy budowali swoją maszynę przez 3 lata i pewnego wakacyjnego dnia 1913 r., po uzyskaniu odpowiednich zezwoleń w samym Petersburgu, na terenie ówczesnych wyścigów konnych dokonali pierwszej i jak się okazało — jedynej próby przelotu swojego szybowca. Mimo użycia oryginalnych materiałów, bambus sprowadzono aż z Japonii, szybowiec ze Strahlerem za sterami dokonał kilkunastometrowego skoku i ciężko zwalił się na ziemię. Władze zakazały dalszych prób. Podobno piotrkowscy Ikarowie planowali rozbudować maszynę i wrócić potajemnie do prób za rok. Ich plany jednak przerwała wojna.</u>
          <u xml:id="u-822.2" who="#PosełGrzegorzLorek">Lotnictwo w Piotrkowie. Okres powojenny jest dość dobrze znany i został opisany w książce „Lotniczy Piotrków”. Niestety autorka nie dołożyła należytej staranności i kwerendę wydarzeń dotyczących historii lotnictwa w Piotrkowie, szczególnie w okresie międzywojennym, potraktowała po macoszemu. Zapomniała bowiem o epizodzie, kiedy tuż po odzyskaniu niepodległości w Piotrkowie stacjonowało lotnictwo wojskowe, lotnictwo francuskie.</u>
          <u xml:id="u-822.3" who="#PosełGrzegorzLorek">Czas ten wymaga badań, wiadomo, że od czerwca 1919 r. na piotrkowskim lotnisku pojawiła się 580. eskadra niszczycielska wyposażona w samoloty Salmson. Za sterami maszyn siedzieli Francuzi, którzy w Piotrkowie Trybunalskim sukcesywnie byli wymieniani na polski personel. Po przeformowaniu jednostka wzięła udział w zajmowaniu przyznanego Polsce Pomorza. Badania jednak trwają i mam nadzieję, że niedługo powstanie na ten temat zwarta, szeroka publikacja. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-822.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-823">
          <u xml:id="u-823.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-823.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Klaudia Jachira.</u>
          <u xml:id="u-823.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Maciej Kopiec.</u>
          <u xml:id="u-823.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński.</u>
          <u xml:id="u-823.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Chmiel.</u>
          <u xml:id="u-823.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
          <u xml:id="u-823.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń.</u>
          <u xml:id="u-823.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Już się boję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-824">
          <u xml:id="u-824.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Niestety muszą się bać nasi obywatele i nie nas tutaj, ale prezesa Narodowego Banku Polskiego, pana Glapińskiego. Dzisiaj pan Glapiński, prezes Narodowego Banku Polskiego, przedstawił w parlamencie sprawozdanie z działalności za rok 2021. Ale to sprawozdanie, które przedstawił, zawierało wiele nieprawdziwych informacji, a nie zawierało tego, co jest dzisiaj konsekwencją niewłaściwego i nieprofesjonalnego postępowania ze strony pana prezesa. Prawdziwe sprawozdanie widzimy tutaj. Pan prezes Glapiński i jego nieodpowiedzialna działalność uczynili z Polski czerwoną wyspę, jeżeli chodzi o koszty pozyskania kredytu. Dzisiaj Polska, Węgry, Czechy i Rumunia to niechlubna czwórka. Ich obywatele muszą najwięcej płacić za kredyty. W tym zestawieniu wyróżnia się niestety Polska. Polska dzięki nieodpowiedzialnej działalności Glapińskiego stała się czerwoną wyspą na tle Europy.</u>
          <u xml:id="u-824.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Niestety ta działalność trwa nadal, natomiast dzisiaj oczekujemy od prezesa Glapińskiego honorowego podania się do dymisji. Tylko honorowa dymisja pozwoliłaby rozpocząć proces naboru nowego prezesa Narodowego Banku Polskiego, który działając w interesie państwa i obywateli, mógłby uspokoić sytuację i zapobiec dalszym konsekwencjom nieodpowiedzialnej polityki, czyli utrzymywaniu się inflacji na tak wysokim poziomie. Dzisiaj stąd apeluję do prezesa Glapińskiego o to, aby honorowo podał się do dymisji i przestał niszczyć polską gospodarkę i polskie rodziny, bo Polska nie zasłużyła na taką karę, jaką jest prezesura Glapińskiego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-824.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-825">
          <u xml:id="u-825.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-825.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Artur Łącki.</u>
          <u xml:id="u-825.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andrzej Grzyb, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-825.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-826">
          <u xml:id="u-826.0" who="#PosełAndrzejGrzyb">Panie marszałku, dziękujemy za to przyspieszenie.</u>
          <u xml:id="u-826.1" who="#PosełAndrzejGrzyb">Chciałbym podkreślić ważne wydarzenie, choć ono ma wymiar regionalny i lokalny. Otóż w najbliższą sobotę Biskupiański Zespół Folklorystyczny z Domachowa i Okolic będzie obchodził swoje 50-lecie. Założony został w 1972 r. z inicjatywy Jana z Domachowa Bzdęgi oraz Zofii Nowak. Powołuje się na tradycje wcześniej działającego zespołu biskupiańskiego „in crudo”. Jan Bzdęga został wybrany na prezesa zespołu, a pierwszą kierowniczką została ówczesna przewodnicząca Koła Gospodyń Wiejskich w Domachowie Joanna Prętkowska. Dzień kobiet był terminem pierwszego występu nowo powołanego zespołu.</u>
          <u xml:id="u-826.2" who="#PosełAndrzejGrzyb">Biskupizna obejmuje 12 wsi i miasto Krobia, będące siedzibą gminy. Hymn tej społeczności nosi tytuł „Pługu mój, pługu”, a jego refren zaczyna się od słów: „Będziesz ty orał pola i łany”.</u>
          <u xml:id="u-826.3" who="#PosełAndrzejGrzyb">W 2001 r. powołany został zespół Młodzi Biskupianie. Członkowie pierwszego folklorystycznego zespołu biskupiańskiego służyli pomocą młodemu pokoleniu. Jedna z młodych osób stwierdziła: Na Biskupiznę trudno dotrzeć, ale jeszcze trudniej z niech wyjechać. Biskupizna po prostu uzależnia, przede wszystkim przez niesamowitą energię ludzi zamieszkujących te tereny, a mieszkańcy — również młodzi — nie wyobrażają sobie bez niej życia.</u>
          <u xml:id="u-826.4" who="#PosełAndrzejGrzyb">Biskupiański Zespół Folklorystyczny z Domachowa i Okolic reprezentuje właśnie tę społeczność. Zespołowi patronowały liczne instytucje, towarzystwa kulturalne, jak dom kultury w Lesznie. W 1990 r. zespół został nagrodzony Nagrodą im. Oskara Kolberga w kategorii: zespoły folklorystyczne.</u>
          <u xml:id="u-826.5" who="#PosełAndrzejGrzyb">Artyści występują w autentycznych biskupiańskich strojach. Charakterystycznym nakryciem głowy kobiety jest tzw. kopka wykonana osobiście przez artystów. Jaczki, kopki, czepce, kryzy, wołoszki, czarne kapelusze, jaki, westki, spodnie — to elementy stroju. Repertuar zaś prezentuje autentyczny folklor Biskupizny, muzykę, śpiew, tańce, obrzędy, jak katarzynki, podkoziołek, wieniec dożynkowy i fascynujące wesele biskupiańskie. Powstały liczne prezentacje, a książka pt. „Wesele biskupiańskie” została napisana przez Jana z Domachowa Bzdęgę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-826.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-827">
          <u xml:id="u-827.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-827.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią poseł Annę Pieczarkę, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-827.2" who="#komentarz">(Poseł Anna Pieczarka: Jestem, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-827.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Super, witamy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-827.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-828">
          <u xml:id="u-828.0" who="#PosełAnnaPieczarka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wielokrotnie w przestrzeni publicznej, ale również na tej sali pojawiały się wypowiedzi, że często droga na sportowy szczyt rozpoczyna się w małych klubach i w małych ośrodkach, że to właśnie tam rodzą się wielkie talenty, późniejsze gwiazdy sportu. Potwierdzeniem prawdziwości tych stwierdzeń są ostatnie osiągnięcia sportowca z mojego regionu, regionu tarnowskiego. Chodzi o Ksawerego Masiuka, 17-letniego chłopaka, który wywalczył brązowy medal na niedawnych mistrzostwach świata w pływaniu w Budapeszcie.</u>
          <u xml:id="u-828.1" who="#PosełAnnaPieczarka">Ksawery Masiuk pochodzi z Tarnowca w gminie Tarnów. Pierwsze zajęcia miał na pływalni w Tarnowie, a potem trenował w klubie sportowym w Brzesku. Już liczne sukcesy, również międzynarodowe, w rywalizacji z juniorami uświadamiały wszystkim, że jest to talent, jakiego w polskim pływaniu nie było od czasów Otylii Jędrzejczak. To jednak, co ten chłopak pokazał na mistrzostwach świata w Budapeszcie, przeszło wszelkie oczekiwania. Już teraz mówi się o nim, że jest fenomenem na skalę światową.</u>
          <u xml:id="u-828.2" who="#PosełAnnaPieczarka">Mimo że był to jego debiut na tak wielkiej imprezie, już w eliminacjach na 100 m stylem grzbietowym pobił własny rekord Polski. Poprawił go jeszcze w półfinale, uzyskując jako pierwszy Polak w historii czas poniżej 53 sekund. Ustanowił również nowy rekord Polski w półfinale na 50 m stylem grzbietowym, a w finale tej konkurencji zdobył brązowy medal. Był najlepszy z wszystkich Europejczyków. Pokonali go tylko dwaj Amerykanie.</u>
          <u xml:id="u-828.3" who="#PosełAnnaPieczarka">Jestem przekonana, że w przyszłości Ksawery Masiuk dostarczy nam jeszcze wiele powodów do radości. Jestem przekonana także co do tego, że będzie mógł liczyć na wszechstronne wsparcie w rozwoju swojej sportowej kariery, o które wszystkich bardzo proszę. To dobrze, że obecnie młodzi ludzie również na terenach wiejskich mają dostęp do infrastruktury sportowej oraz mogą uczestniczyć w zajęciach sportowych prowadzonych na bardzo wysokim poziomie. Umożliwiają to liczne rządowe programy. Bardzo dziękuję za to panu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu oraz ministrowi sportu i turystyki Kamilowi Bortniczukowi. Proszę o dalsze nakłady finansowe na kluby sportowe, w tym działające w środowiskach wiejskich i małych ośrodkach. Przykład Ksawerego Masiuka pokazuje, że warto. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-828.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-829">
          <u xml:id="u-829.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-829.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dariusz Rosati.</u>
          <u xml:id="u-829.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Karolina Pawliczak, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-829.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-830">
          <u xml:id="u-830.0" who="#PosełKarolinaPawliczak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Systematycznie i konsekwentnie składam zarówno do premiera, jak i do Ministerstwa Infrastruktury interpelacje, zapytania i wnioski w sprawie budowy obwodnicy dla miasta Kalisza. Inwestycja ta ma być realizowana w ramach tak szumnie zapowiadanego programu 100 obwodnic. Wielokrotnie mówiłam o niekompetencji, indolencji i nieporadności państwa PiS w obszarze prowadzenia gospodarki, krytycznych relacji z Unią Europejską, deklaracji bez pokrycia, kłamstw, oszustw i zawłaszczania państwa. Obwodnica dla miasta Kalisza to swego rodzaju symbol waszej nieudolności i nieskuteczności. Przypomnę, że ogłoszony przez rząd plan wybudowania 100 obwodnic na sieci dróg krajowych o łącznej długości ok. 820 km z szacunkową wartością 28 mld ma zostać zrealizowany w latach 2020–2030. Wybór obwodnic do realizacji odbywał się z uwzględnieniem stanu prac przygotowawczych, natężenia ruchu i stanu bezpieczeństwa ruchu. Dlaczego zatem najstarsze miasto w Polsce, były ośrodek wojewódzki z potężnym obciążeniem i pilną potrzebą wyprowadzenia ruchu tranzytowego poza granice miasta, na przecięciu dróg krajowych nr 12 i 25, a także trzech dróg wojewódzkich, znajduje się w harmonogramie zaledwie wstępnych prac analitycznych. Sprawdzam to codziennie, ale od wielu miesięcy ten stan się po prostu nie zmienia. Ta inwestycja poprawiłaby znacznie warunki środowiskowe, bezpieczeństwo przejazdu dla ruchu dalekobieżnego i regionalnego, przede wszystkim pomiędzy Koninem a Ostrowem Wielkopolskim.</u>
          <u xml:id="u-830.1" who="#PosełKarolinaPawliczak">Kalisz jest jednym z ostatnich miast tej wielkości, które nadal nie mają obwodnicy, dlatego wzywam posłów PiS z tego okręgu, partii, która niepodzielnie rządzi już 7. rok, weźcie się wreszcie do roboty. Zróbcie coś konkretnego dla naszego miasta, bez wymówek, bo dziś macie ku temu wszystkie narzędzia i instrumenty. Żadnym uzasadnieniem nie jest nieustanne zrzucanie win na poprzedników. Tak niedawno w 2020 r. z dumą prężyliście się, gdy minister Weber, przyjeżdżając do pobliskiego Kokanina, podpisywał program inwestycyjny dla budowy tej obwodnicy. Gdzie są wasze obietnice? Co się dzieje? Ze wstydu milczycie. Interweniując, otrzymuję właściwie te same odpowiedzi w tej sprawie, że realizacja inwestycji drogowej jest przedsięwzięciem złożonym i długotrwałym. Przecież historia tej obwodnicy sięga już kilku solidnych dekad. Mijają lata, a mieszkańcy ciągle nie mogą się jej doczekać. Ile to może jeszcze trwać? Dlaczego nie przyspieszacie tego procesu? Gdy wam zależy, to potraficie wdrożyć ekspresowe, nocne tryby uchwalania wątpliwej jakości ustaw, nie zważając na terminy i procedury legislacyjne. W tym przypadku jesteście bierni i mierni. Wzywam was do działania. Nadchodzi kolejna zima, szczególnie trudna, jeśli chodzi o zabezpieczenie energetyczne dla takich miast jak Kalisz. Brak węzła, obwodnicy oznacza przejazdy w ciągu doby tysięcy ciężarówek przez miasto, które powodują korki oraz drastycznie wpływają na środowisko. Krytycznie podniesiony zostanie poziom toksycznych pyłów. Społeczeństwo wam tego nie wybaczy i rozliczy was z tych pustych obietnic. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-831">
          <u xml:id="u-831.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-831.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Zbigniew Ziejewski, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-832">
          <u xml:id="u-832.0" who="#PosełZbigniewZiejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dramatyczna sytuacja związana z drastycznymi podwyżkami cen paliw gazu oraz węgla w szczególny sposób dotyka indywidualnych mieszkańców miast i gmin, jak również spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych, a także TBS-ów. Produkcja ciepła, którego dostawcami na terenie gmin są często spółki prawa handlowego, opierana jest w 10% na gazowym nośniku energii oraz w 90% na węglu. Podwyżki cen obu tych surowców za chwilę zostaną przerzucone na ostatecznych odbiorców ciepła, którymi są mieszkańcy, co oznacza znaczne pogorszenie standardów życia Polaków. Jest to problem, który musi zostać rozwiązany na poziomie ogólnokrajowym poprzez wprowadzenie odpowiednich i adekwatnych rozwiązań legislacyjnych przy zapewnieniu ich finansowania z budżetu państwa, ponieważ skromne budżety samorządowe nie są wstanie pokryć takiego zadania.</u>
          <u xml:id="u-832.1" who="#PosełZbigniewZiejewski">Wprowadzone przez rząd pewne osłonowe rozwiązania ustawowe nie obejmują wszystkich ostatecznych odbiorców paliw gazowych zużywanych na cele związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego. W przypadku wielu miast i gmin ostatecznymi odbiorcami paliw gazowych są gospodarstwa domowe zaopatrywane w ciepło z lokalnej sieci ciepłowniczej obsługiwanej przez spółkę prawa handlowego, która do produkcji ciepła wykorzystuje gaz lub węgiel. Tymczasem opłaty są naliczane i rozliczane z pominięciem regulacji taryfowych, co skutkuje tym, że emerytów, rencistów i pracowników etatowych traktuje się podobnie jak dużych przedsiębiorców. Takie rozwiązanie jest po prostu niesprawiedliwe. Obowiązujące regulacje ustawowe w sposób zbyt wąski i dyskryminujący społeczności lokalne określają zakres podmiotowy odbiorców paliw gazowych uprawnionych do zakupu gazu po cenach taryfowych oraz zawężają krąg potencjalnych beneficjentów mogących skorzystać z przyjętych rozwiązań mających na celu łagodzenie skutków wzrostu cen paliw gazowych. Aby nie być gołosłownym podam przykład ogrzewania jednej ze spółdzielni mieszkaniowych. Opłaty za centralne ogrzewanie wzrosły z 3,63/m2 w grudniu 2021 r. do 10,60 gr w czerwcu 2022 r. Opłaty za podgrzewanie ciepłej wody wzrosły z 34 zł/m3 w grudniu 2021 r. do 103 zł/m3 w czerwcu 2022 r. W związku z powyższym miesięczny wymiar opłat za lokal tego samego lokatora wzrósł z kwoty 667 zł do 1280 zł w czerwcu br. Zwracam się do rządu, aby podjął działania legislacyjne, które wprowadzą korzystne zmiany mające na celu uprawnienie wszystkie gospodarstw domowych w kraju do skorzystania z rozwiązań osłonowych związanym z podwyższeniem cen energii. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-833">
          <u xml:id="u-833.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-833.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Dąbrowska-Banaszek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-834">
          <u xml:id="u-834.0" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 42 lata temu miały miejsce wyjątkowe wydarzenia znane jako Lubelski Lipiec. W dniach od 8 do 24 lipca 1980 r. fala strajków i protestów pracowniczych objęła ponad 150 zakładów pracy na Lubelszczyźnie, z czego aż 91 w Lublinie. Pracownicy domagali się m.in. cofnięcia podwyżek cen artykułów żywnościowych, podwyżek płac, poprawy warunków pracy oraz w kilku przypadkach niezależności działania związków zawodowych. Pracę przerwano m.in. w takich zakładach regionu jak Polmozbyt Lublin, Fabryka Maszyn Rolniczych Agromet w Lublinie, Lubelskie Zakłady Naprawy Samochodów w Lublinie, Zakład Naprawczo-Produkcyjny Mechanizacji Rolnictwa w Lublinie, Fabryka Samochodów Ciężarowych w Lublinie, Zakłady Azotowe Puławy w Puławach, Zakłady Eda w Poniatowej, Kopalnia Węgla Kamiennego Bogdance, Fabryka Łożysk Tocznych w Kraśniku.</u>
          <u xml:id="u-834.1" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Najbardziej spektakularny charakter miał strajk lokomotywowni Lublin, który trwał od 16 do 19 lipca 1980 r. i spowodował paraliż całego lubelskiego węzła PKP. Bez lokomotyw i maszynistów nie mógł wyjechać z Lublina żaden pociąg. Na strajk kolejarzy nałożył się protest kierowców transportu, zaopatrzenia sklepów oraz komunikacji miejskiej.</u>
          <u xml:id="u-834.2" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Choć poszczególne strajki nie były koordynowane, protest w Lublinie przybrał charakter strajku powszechnego. Lubelska prasa nie informowała o strajkach, ale od 9 lipca Radio Wolna Europa systematycznie nadawała nich informacje.</u>
          <u xml:id="u-834.3" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Podjęte wówczas działania przyniosły skutek. Do 20 lipca podpisano pierwsze porozumienia pomiędzy poszczególnymi strajkującymi zakładami pracy a stroną rządową, w których obiecano podwyżkę płac. Protesty określone mianem Lubelskiego Lipca 1980 r. otworzyły drogę do lepiej przygotowanych i przeprowadzonych strajków sierpniowych na Wybrzeżu. Ważne: przed Sierpniem był Lipiec.</u>
          <u xml:id="u-834.4" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Wydarzenia Lubelskiego Lipca 1980 r. upamiętnił drewniany pomnik odsłonięty w pierwszą rocznice strajku, dokładnie 10 lipca 1981 r. Pomnik usytuowano na terenie nieistniejących lubelskich zakładów naprawy samochodów przy Drodze Męczenników Majdanka w Lublinie. W 30. rocznicę wybuchu strajków Lubelskiego Lipca niszczejący pomnik zastąpiono Krzyżem Wdzięczności projektu Tomasza Bielaka. W 42. rocznicę tych wydarzeń miałam zaszczyt uczestniczenia w kolejnych uroczystościach związanych z upamiętnianiem tych wydarzeń. Wspominając tamte wydarzenia, uczestnicy wyrazili uznanie dla odwagi, którą wykazali wówczas strajkujący i protestujący. Pamiętamy.</u>
          <u xml:id="u-834.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-835">
          <u xml:id="u-835.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-835.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dariusz Olszewski, Kub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-836">
          <u xml:id="u-836.0" who="#PosełDariuszOlszewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-836.1" who="#PosełDariuszOlszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ostatnie wydarzenia, jakie mają miejsce w naszej ojczyźnie, pokazują, że ataki na Kościół, dewastacje oraz profanacje stają się haniebną codziennością. W Polsce dochodzi do coraz częstszych ataków na osoby duchowne, znieważania przedmiotów czci religijnej czy zakłóceń obrzędów religijnych. To, co dzisiaj dzieje się z atakami na Kościół to przykład nawet większego zdziczenia w nienawiści do Boga, do Jezusa do chrześcijan, aniżeli to było w okresie PRL-u.</u>
          <u xml:id="u-836.2" who="#PosełDariuszOlszewski">360 mln chrześcijan na świecie cierpi z powodu wyznawanej wiary. Aż w 76 państwach sytuacja wyznawców Chrystusa jest trudna lub ekstremalnie trudna. Dane te zawiera światowy indeks prześladowań przygotowany przez międzynarodową organizację Open Doors. W Polsce coraz częściej dochodzi do różnych form ataków na chrześcijan ze względu na ich przynależność religijną. W ostatnim roku można było zaobserwować szereg aktów wandalizmu w postaci zniszczonych bądź uszkodzonych pomników, przydrożnych figur, kościołów i innych obiektów, a także liczne profanacje świętych dla chrześcijan osób i symboli. Kierowane wobec duchownych aktów agresji kończyły się pobiciem, a ośmieszanie, parodiowanie i dyskryminowanie chrześcijan w przestrzeni publicznej w rzeczywistości i w Internecie stało się niemal powszechne.</u>
          <u xml:id="u-836.3" who="#PosełDariuszOlszewski">Z inicjatywy Solidarnej Polski powstaje projekt ustawy zmieniającej przepisy Kodeksu karnego celem ochrony osób wyznających swoją wiarę. Proponowane przez nas przepisy mają gwarantować realną ochronę wolności sumienia, ich celem nie jest zaostrzenie kar, ale doprowadzenie do sytuacji, w której za profanację oraz za zakłócanie obrzędów religijnych sprawcy będą poznosić odpowiedzialność.</u>
          <u xml:id="u-836.4" who="#PosełDariuszOlszewski">Celem projektu ustawy jest obrona wolności religijnej i sumienia nie tylko w odniesieniu do Kościoła katolickiego, ale też wszystkich wyznawców religii, w tym protestantów, wyznawców judaizmu oraz innych. Chciałbym wyrazić jako katolik i poseł na Sejm RP swoje poparcie dla tej inicjatywy, wskazując jej priorytetowy charakter. Nie ma zgody na prześladowanie chrześcijan w Polsce, trzeba temu postawić tamę. Dlatego z całego serca zachęcam do zaangażowania się w zbieranie podpisów pod tym projektem, a po wpłynięciu do Sejmu — o płynne procedowanie nad projektem ustawy zmieniającej przepisy Kodeksu karnego celem ochrony osób wyznających swoją wiarę, ustawy w obronie chrześcijan. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-836.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-837">
          <u xml:id="u-837.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-838">
          <u xml:id="u-838.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! W 2020 r. Komisja Europejska przyznała Polsce aż 1,6 mld euro, czyli ponad 7 mld zł, z Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na termomodernizację. Warunkiem przesłania tych pieniędzy było opracowanie przez rząd i przekazanie Komisji Europejskiej do 20 marca 2020 r. długoterminowej strategii renowacji.</u>
          <u xml:id="u-838.1" who="#PosełRafałAdamczyk">Czy prawdą jest, że rząd przekazał długoterminową strategię renowacji aż 2 lata po ww. terminie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-839">
          <u xml:id="u-839.0" who="#PosełWaldemarAndzel">Oświadczenie nt. dostawy niszczycieli czołgów Ottokar Brzoza dla Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-839.1" who="#PosełWaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z tego miejsca pragnę pogratulować ministrowi obrony narodowej Mariuszowi Błaszczakowi podpisania umowy dotyczącej dostawy niszczycieli czołgów Ottokar Brzoza dla Wojska Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-839.2" who="#PosełWaldemarAndzel">Przedmiotem umowy na realizację programu Ottokar Brzoza jest pozyskanie bateryjnych modułów ogniowych niszczycieli czołgów. Jej stronami są Agencja Uzbrojenia oraz Konsorcjum PGZ-Ottokar.</u>
          <u xml:id="u-839.3" who="#PosełWaldemarAndzel">Bardzo się cieszę, że już w 2023 r. wykonawca dostarczy pierwsze, prototypowe egzemplarze. Jest to kolejne wzmocnienie polskiej armii, za które serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-840">
          <u xml:id="u-840.0" who="#PosełJarosławGonciarz">20 lipca 1969 r. doszło do pierwszego lądowania człowieka na Księżycu. Dzień wczorajszy był Dniem Księżyca upamiętniającym to wydarzenie.</u>
          <u xml:id="u-840.1" who="#PosełJarosławGonciarz">Dowódcą misji Apollo 11 był Neil Armstrong, który jako pierwszy człowiek w historii stanął na Księżycu. Tego dnia w historii zapisały się słowa „o małym kroku dla człowieka i wielkim kroku dla ludzkości” odnoszące się do spaceru po powierzchni satelity. Dzięki tej misji udało pobrać próbki gruntu księżycowego i wykonać profesjonalne pomiary i obliczenia, co stanowiło podwaliny do nowych badań i rozwoju nauki o kosmosie.</u>
          <u xml:id="u-840.2" who="#PosełJarosławGonciarz">Przygotowania do kolejnych misji Apollo zaowocowały powstaniem wielu nowych wynalazków, których zastosowanie jest szersze niż misje kosmiczne. To m.in. przenośny dializator wody, który współcześnie znalazł zastosowanie w medycynie jako oczyszczacz krwi.</u>
          <u xml:id="u-840.3" who="#PosełJarosławGonciarz">Misja Apollo 11 była efektem pracy wielu naukowców, inżynierów czy astronautów. W tej grupie znaleźli się również Polacy: Werner Ryszard Kirchner oraz Stanisław Stankiewicz znany również jako Stanley Stanwyck-Stankiewicz. W programie Apollo Kirchner pracował głównie przy księżycowym lądowniku Eagle, dla którego opracował specjalne paliwo. Stankiewicz, który miał tytuł doktora z zakresu termodynamiki, odpowiadał za skład powietrza na statku Apollo 11.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-841">
          <u xml:id="u-841.0" who="#PosełGabrielaMasłowska">W dniu 12 lipca obchodziliśmy święto Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej ustanowione w październiku 2017 r.</u>
          <u xml:id="u-841.1" who="#PosełGabrielaMasłowska">W województwie lubelskim uroczyste obchody odbyły się w Osowie oraz w Sochach w powiecie zamojskim z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy oraz przedstawicieli parlamentu, samorządów i mieszkańców, w tym młodzieży. Swoją obecnością rangę uroczystości podnieśli naoczni świadkowie tamtych tragicznych wydarzeń.</u>
          <u xml:id="u-841.2" who="#PosełGabrielaMasłowska">Dzień ten został ustanowiony w hołdzie mieszkańcom polskich wsi za ich nieocenioną rolę w walce z okupantem niemieckim i sowieckim w czasie II wojny światowej. Od pierwszych dni wojny wieś polska udzielała pomocy w postaci żywności i schronienia żołnierzom Wojska Polskiego, uchodźcom, partyzantom, ludności wysiedlonej z ziem włączonych do III Rzeszy.</u>
          <u xml:id="u-841.3" who="#PosełGabrielaMasłowska">Za patriotyczną postawę wieś polska zapłaciła ogromną cenę. Pacyfikacja 817 polskich wsi, rozstrzeliwanie, wywózki do obozów koncentracyjnych i na przymusowe roboty do III Rzeszy, rabunek, konfiskata gospodarstw, masowe wysiedlenia — to była ta cena.</u>
          <u xml:id="u-841.4" who="#PosełGabrielaMasłowska">Z Zamojszczyzny wysiedlono ok. 110 tys. mieszkańców, wśród których było ponad 30 tys. dzieci, które kierowano do obozów koncentracyjnych, fabryk, do germanizacji w domach dziecka i rodzinach niemieckich. Wśród ok. 3 mln Polaków wywiezionych do przymusowych robót do Niemiec ok. 75–80% stanowili mieszkańcy wsi, również deportowano w głąb ZSRR w latach 1940–1941.</u>
          <u xml:id="u-841.5" who="#PosełGabrielaMasłowska">Mimo represji wieś polska wykazywała się patriotyczną postawą i wykazuje się do dziś. Chwała bohaterom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-842">
          <u xml:id="u-842.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-842.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję państwu, dobranoc.</u>
          <u xml:id="u-842.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 0 min 58)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>