PPC / ppc

text_structure.xml 920 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3758 3759 3760 3761 3762 3763 3764 3765 3766 3767 3768 3769 3770 3771 3772 3773 3774 3775 3776 3777 3778 3779 3780 3781 3782 3783 3784 3785 3786 3787 3788 3789 3790 3791 3792 3793 3794 3795 3796 3797 3798 3799 3800 3801 3802 3803 3804 3805 3806 3807 3808 3809 3810 3811 3812 3813 3814 3815 3816 3817 3818 3819 3820 3821 3822 3823 3824 3825 3826 3827 3828 3829 3830 3831 3832 3833 3834 3835 3836 3837 3838 3839 3840 3841 3842 3843 3844 3845 3846 3847 3848 3849 3850 3851 3852 3853 3854 3855 3856 3857 3858 3859 3860 3861 3862 3863 3864 3865 3866 3867 3868 3869 3870 3871 3872 3873 3874 3875 3876 3877 3878 3879 3880 3881 3882 3883 3884 3885 3886 3887 3888 3889 3890 3891 3892 3893 3894 3895 3896 3897 3898 3899 3900 3901 3902 3903 3904 3905 3906 3907 3908 3909 3910 3911 3912 3913 3914 3915 3916 3917 3918 3919 3920 3921 3922 3923 3924 3925 3926 3927 3928 3929 3930 3931 3932 3933 3934 3935 3936 3937 3938 3939 3940 3941 3942 3943 3944 3945 3946 3947 3948 3949 3950 3951 3952 3953 3954 3955 3956 3957 3958 3959 3960 3961 3962 3963 3964 3965 3966 3967 3968 3969 3970 3971 3972 3973 3974 3975 3976 3977 3978 3979 3980 3981 3982 3983 3984 3985 3986 3987 3988 3989 3990 3991 3992 3993 3994 3995 3996 3997 3998 3999 4000 4001 4002 4003 4004 4005 4006 4007 4008 4009 4010 4011 4012 4013 4014 4015 4016 4017 4018 4019 4020 4021 4022 4023 4024 4025 4026 4027 4028 4029 4030 4031 4032 4033 4034 4035 4036 4037 4038 4039 4040 4041 4042 4043 4044 4045 4046 4047 4048 4049 4050 4051 4052 4053 4054 4055 4056 4057 4058 4059 4060 4061 4062 4063 4064 4065 4066 4067 4068 4069 4070 4071 4072 4073 4074 4075 4076 4077 4078 4079 4080 4081 4082 4083 4084 4085 4086 4087 4088 4089 4090 4091 4092 4093 4094 4095 4096 4097 4098 4099 4100 4101 4102 4103 4104 4105 4106 4107 4108 4109 4110 4111 4112 4113 4114 4115 4116 4117 4118 4119 4120 4121 4122 4123 4124 4125 4126 4127 4128 4129 4130 4131 4132 4133 4134 4135 4136 4137 4138 4139 4140 4141 4142 4143 4144 4145 4146 4147 4148 4149 4150 4151 4152 4153 4154 4155 4156 4157 4158 4159 4160 4161 4162 4163 4164 4165 4166 4167 4168 4169 4170 4171 4172 4173 4174 4175 4176 4177 4178 4179 4180 4181 4182 4183 4184 4185 4186 4187 4188 4189 4190 4191 4192 4193 4194 4195 4196 4197 4198 4199 4200 4201 4202 4203 4204 4205 4206 4207 4208 4209 4210 4211 4212 4213 4214 4215 4216 4217 4218 4219 4220 4221 4222 4223 4224 4225 4226 4227 4228 4229 4230 4231 4232 4233 4234 4235 4236 4237 4238 4239 4240 4241 4242 4243 4244 4245 4246 4247 4248 4249 4250 4251 4252 4253 4254 4255 4256 4257 4258 4259 4260 4261 4262 4263 4264 4265 4266 4267 4268 4269 4270 4271 4272 4273 4274 4275 4276 4277 4278 4279 4280 4281 4282 4283 4284 4285 4286 4287 4288 4289 4290 4291 4292 4293 4294 4295 4296 4297 4298 4299 4300 4301 4302 4303 4304 4305 4306 4307 4308 4309 4310 4311 4312 4313 4314 4315 4316 4317 4318 4319 4320 4321 4322 4323 4324 4325 4326 4327 4328 4329 4330 4331 4332 4333 4334 4335 4336 4337 4338 4339 4340 4341 4342 4343 4344 4345 4346 4347 4348 4349 4350 4351 4352 4353 4354 4355 4356 4357 4358 4359 4360 4361 4362 4363 4364 4365 4366 4367 4368 4369 4370 4371 4372 4373 4374 4375 4376 4377 4378 4379 4380 4381 4382 4383 4384 4385 4386 4387 4388 4389 4390 4391 4392 4393 4394 4395 4396 4397 4398 4399 4400 4401 4402 4403 4404 4405 4406 4407 4408 4409 4410 4411 4412 4413 4414 4415 4416 4417 4418 4419 4420 4421 4422 4423 4424 4425 4426 4427 4428 4429 4430 4431 4432 4433 4434 4435 4436 4437 4438 4439 4440 4441 4442 4443 4444 4445 4446 4447 4448 4449 4450 4451 4452 4453 4454 4455 4456 4457 4458 4459 4460 4461 4462 4463 4464 4465 4466 4467 4468 4469 4470 4471 4472 4473 4474 4475 4476 4477 4478 4479 4480 4481 4482 4483 4484 4485 4486 4487 4488 4489 4490 4491 4492 4493 4494 4495 4496 4497 4498 4499 4500 4501 4502 4503 4504 4505 4506 4507 4508 4509 4510 4511 4512 4513 4514 4515 4516 4517 4518 4519 4520 4521 4522 4523 4524 4525 4526 4527 4528 4529 4530 4531 4532 4533 4534 4535 4536 4537 4538 4539 4540 4541 4542 4543 4544 4545 4546 4547 4548 4549 4550 4551 4552 4553 4554 4555 4556 4557 4558 4559 4560 4561 4562 4563 4564 4565 4566 4567 4568 4569 4570 4571 4572 4573 4574 4575 4576 4577 4578 4579 4580 4581 4582 4583 4584 4585 4586 4587 4588 4589 4590 4591 4592 4593 4594 4595 4596 4597 4598 4599 4600 4601 4602 4603 4604 4605 4606 4607 4608 4609 4610 4611 4612 4613 4614 4615 4616 4617 4618 4619 4620 4621 4622 4623 4624 4625 4626 4627 4628 4629 4630 4631 4632 4633 4634 4635 4636 4637 4638 4639 4640 4641 4642 4643 4644 4645 4646 4647 4648 4649 4650 4651 4652 4653 4654 4655 4656 4657 4658 4659 4660 4661 4662 4663 4664 4665 4666 4667 4668 4669 4670 4671 4672 4673 4674 4675 4676 4677 4678 4679 4680 4681 4682 4683 4684 4685 4686 4687 4688 4689 4690 4691 4692 4693 4694 4695 4696 4697 4698 4699 4700 4701 4702 4703 4704 4705 4706 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min 07)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Elżbieta Witek oraz wicemarszałkowie Piotr Zgorzelski, Ryszard Terlecki, Małgorzata Kidawa-Błońska, Małgorzata Gosiewska i Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Aleksandrę Gajewską, Martę Kubiak, Roberta Gontarza i Franciszka Sterczewskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Marta Kubiak i Robert Gontarz.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Franciszek Sterczewski i Marta Kubiak.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Protokół 56. posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Rada Ministrów przedłożyła projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2349.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2357.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-miniutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusjach nad punktami porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Informuję, że Konwent Seniorów jednomyślnie zaopiniował propozycję rozpatrzenia na bieżącym posiedzeniu informacji w sprawie analizy funkcjonowania Funduszu Medycznego, o przedstawienie której wnosił Klub Parlamentarny Koalicja Polska — PSL, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Punkty porządku dziennego bieżącego posiedzenia będą rozpatrywane zgodnie z kolejnością zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">Informacja w tej sprawie, a także wykaz ustaw, które Senat przyjął bez poprawek, dostępne są w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">Proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Edukacji, Nauki i Młodzieży wspólnie z Komisją Polityki Społecznej i Rodziny — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Etyki Poselskiej — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Finansów Publicznych — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Infrastruktury — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Zdrowia — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej — godz. 11.30,</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Finansów Publicznych — godz. 12,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 12.30,</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— do Spraw Kontroli Państwowej — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Zdrowia — godz. 14,</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Finansów Publicznych — godz. 15,</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— do Spraw Kontroli Państwowej — godz. 15.30,</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Rolnictwa i Rozwoju Wsi — godz. 15.30,</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Obrony Narodowej — godz. 16,</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Edukacji, Nauki i Młodzieży — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Finansów Publicznych — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.22" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.23" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Zdrowia — godz. 17,</u>
          <u xml:id="u-3.24" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki — godz. 18.</u>
          <u xml:id="u-3.25" who="#SekretarzPosełMartaKubiak">W dniu dzisiejszym odbędzie się także posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży — godz. 12. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Złożenie przysięgi przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Wysoka Izbo, mogę prosić o uciszenie rozmów?</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#komentarz">(Gwar na sali, dzwonek)</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Proszę państwa, bardzo proszę państwa o uciszenie rozmów.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Na 54. posiedzeniu Sejm zgodnie z art. 227 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 9 ust. 1 ustawy o Narodowym Banku Polskim powołał pana Adama Glapińskiego na stanowisko prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o Narodowym Banku Polskim prezes Narodowego Banku Polskiego obejmuje obowiązki po złożeniu wobec Sejmu przysięgi.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">Powołany na stanowisko prezesa Narodowego Banku Polskiego pan Adam Glapiński zgłosił się do złożenia przysięgi.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">Proszę panie i panów posłów o powstanie, a pana Adama Glapińskiego o złożenie przysięgi.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#komentarz">(Zebrani wstają)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrezesNarodowegoBankuPolskiegoAdamGlapiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! „Obejmując obowiązki Prezesa Narodowego Banku Polskiego, przysięgam uroczyście, że postanowień Konstytucji i innych ustaw będę ściśle przestrzegać oraz że we wszystkich swoich działaniach dążyć będę do rozwoju gospodarczego Ojczyzny i pomyślności obywateli”. Tak mi dopomóż Bóg.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#Marszałek">Stwierdzam, że prezes Narodowego Banku Polskiego pan Adam Glapiński złożył wobec Sejmu wymaganą w ustawie przysięgę.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#Marszałek">Dziękuję, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Drożyzna! Drożyzna! Drożyzna!)</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Do przedszkola!)</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira rozrzuca ulotki z galerii)</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#komentarz">(Część posłów trzyma transparent z napisem: Glapiński musi odejść, część posłów trzyma transparenty z napisem: PiS = drożyzna, część posłów trzyma transparenty z innymi napisami)</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#Marszałek">W związku ze skandalicznym zachowaniem pani poseł Jachiry na podstawie art. 175 ust. 2a regulaminu Sejmu stwierdzam, że swoim zachowaniem na sali posiedzeń naruszyła pani powagę Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#Marszałek">Ogłaszam 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 14 do godz. 10 min 19)</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#Marszałek">Zgłosili się posłowie do wniosków formalnych.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#Marszałek">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Paszyk, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Generał Jaruzelski mojemu pokoleniu w czasach PRL-u zabrał „Teleranek”. Po 30 latach rząd PiS chce 4 mln Polaków odebrać dostęp do innych kanałów niż telewizja rządowa. Nie udało się z lex anty-TVN, nie udało się z kuglowaniem z koncesjami, to teraz co? Zmiana systemu nadawania jest dobrym, doskonałym pretekstem do czego? Do tego, żeby w 4 mln domów tylko telewizja Kurskiego była odbierana. Zaprzestaliście kampanii dotyczącej informacji o zmianie systemu nadawania. Co gorsza, wycofaliście się z systemu dopłat do wymiany. Ustawowo zapewniliście sobie przedłużenie nadawania w starym systemie.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wniosek formalny o przerwę i informację ministra MSWiA o to, co się dzieje w tej sprawie. My nie możemy dzisiaj, jeśli chodzi o system ładu medialnego, równać do standardów białoruskich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Pan poseł Zbigniew Konwiński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełZbigniewKonwiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Stopy procentowe nie będą rosły, nie rozumiem, skąd takie zaniepokojenie obywatelów rzekomą groźbą wybuchu inflacji.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Obywateli.)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełZbigniewKonwiński">Prawdopodobnym, najbardziej prawdopodobnym scenariuszem jest całkowity brak zmian stóp procentowych. Zerowe prawdopodobieństwo podwyżek stóp procentowych — to jest marzec 2021 r. Inflacja jest dlatego, że jest dobrze — kwiecień 2021 r. Lipiec 2021 r. — inflacja nie ma negatywnego wpływu na portfele Polaków. Wrzesień 2021 r. — podwyżki stóp byłyby szkolnym błędem.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#PosełZbigniewKonwiński">Szanowni Państwo! Polski nie stać na takiego prezesa, który tak się myli, który w tylu sprawach się mylił.</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#PosełZbigniewKonwiński">W każdym innym zawodzie osoba, która popełnia tyle błędów, byłaby zdyskwalifikowana. Nas nie stać na gościa, który uprawia beletrystykę na konferencjach prasowych. Za jego błędy płacą codziennie Polacy w sklepach. Polacy, którzy podejmowali decyzje życia o najważniejszej inwestycji, o budowie domu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełZbigniewKonwiński">…kupnie mieszkania, dziś są w trudnym położeniu…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Panie pośle, panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełZbigniewKonwiński">…a wy takiego gościa wybraliście na prezesa narodowego banku.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Panie pośle, wybór został dawno dokonany, chciałam panu przypomnieć.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Pan poseł Krzysztof Gawkowski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełKrzysztofGawkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Prezes Glapiński uciekł. Uciekł z parlamentu, przed którym powinien powiedzieć prawdę o tym, dlaczego okłamywał Polskę, że będzie tanio, przyjaźnie i bez inflacji.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PosełKrzysztofGawkowski">24 lata — tyle czasu nie było w Polsce inflacji sięgającej 14%. Każdy Polak i każda Polka odczuwa to, spoglądając do swojego portfela. Prezes Glapiński doprowadził do sytuacji, z powodu której należy się nie śmiać, a płakać. Pomaga mu premier Morawiecki, bo nie nowelizuje budżetu, mimo że w tamtym roku przyjął w odniesieniu do budżetu, że inflacja będzie 3-procentowa. Dzisiaj, kiedy inflacja wynosi 14%, a już niedługo wyniesie pewnie 15%, 17%, a może i 20%, powinniśmy na tej sali znowelizować budżet.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PosełKrzysztofGawkowski">Co odpowiadają pani minister z panem ministrem? Nie jest to potrzebne. Okradacie Polaków, gospodarka kuleje, a wy chcecie, żeby Polacy bankrutowali. Czas z tym skończyć.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Posłowie trzymają transparent z napisem: Polska czerwoną wyspą Europy. Średnie oprocentowanie nowych kredytów hipotecznych.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Wnoszę o przerwę, by pan prezes Glapiński mógł wrócić na salę, byśmy mu mogli wytłumaczyć, dlaczego absolutnie nie nadaje się na prezesa banku centralnego w tak trudnych czasach.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Inflacja wynosi 14%, a końca nie widać, rekordowe ceny i wzrost kosztów życia, gigantyczny wzrost rat kredytów, topniejące w oczach oszczędności i widmo stagflacji — to są dokonania banku centralnego we współpracy z rządem.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Szanowni Państwo! Polska czerwoną wyspą na mapie Europy. Mamy najdroższe w Europie kredyty. To jest dorobek rządu Prawa i Sprawiedliwości oraz prezesa Glapińskiego. Taka jest trudna prawda, której nie chcecie słuchać. Taka jest trudna prawda, z którą nie potrafi zmierzyć się prezes Glapiński.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Poseł Barbara Bartuś: Ma pani jakieś propozycje?)</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ma pani rozwiązania? Słuchamy.)</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Mamy dziś najdroższe kredyty w Europie i wy za to odpowiadacie…</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#Marszałek">Pani Poseł! Obaj Panowie! Jeszcze jedno takie wystąpienie i zostaniecie państwo ukarani.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#Marszałek">To nie jest teatr, pani poseł, to jest Sejm. Chce pani uskuteczniać teatr letni — to nie tutaj, nie w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Krzysztof Bosak, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#Marszałek">Głośniej, bo państwa nie słychać. Jeszcze głośniej, bo za słabo…</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani też zostanie ukarana.)</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełKrzysztofBosak">Pani Marszałek! Zwracam się z wnioskiem o pilne zwołanie debaty w sprawie rynku węgla i skali wydobycia węgla w Polsce. 1 czerwca minister górnictwa Kolumbii wyraził radość z doskonałej koniunktury na rynku węgla. Tymczasem w czerwcu 2020 r. ten rząd zamknął kopalnię rzekomo na 3 tygodnie pod pretekstem walki z pandemią. We wrześniu 2020 r. podpisano plan całkowitej likwidacji wydobycia w Polsce, we wrześniu 2021 r. negocjowano z Brukselą, jak ten plan wprowadzać w Polsce, a w styczniu tego roku minister Sasin wydał rozporządzenie o przeznaczeniu 6 mld zł tylko w tym roku na zmniejszenie wydobycia węgla w Polsce, przy czym do 2031 r. rząd chce wydać 29 mld na to, żeby w Polsce w ogóle nie wydobywano węgla.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Hańba.)</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PosełKrzysztofBosak">Natychmiast żądamy dyskusji na temat tego, dlaczego rząd likwiduje wydobycie węgla w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełJanuszKowalski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowna Opozycjo! Zwracam się szczególnie do Lewicy. Posłuchajcie, co dzisiaj mówią związki zawodowe lewicowe skupione w OPZZ…</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Że nie ma inflacji.)</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#PosełJanuszKowalski">…co mówią związkowcy z „Kontry”, z „Odkrywki” w Bełchatowie, z „Sierpnia’80”. Bronią oni polskiego węgla, bo nie zgadzają się, żeby węgiel kosztował 3 tys. zł. A dlaczego kosztuje 3 tys. zł? Dlatego, że taka jest polityka Unii Europejskiej, która kazała Polsce zamykać górnictwo.</u>
          <u xml:id="u-21.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-21.4" who="#PosełJanuszKowalski">A wy zamiast pomagać Polsce przezwyciężyć kryzys, śmiecicie i atakujecie prezesa Narodowego Banku Polskiego. Dlaczego? Bo nie podoba wam się, że prezes NBP broni polskiej złotówki, bo chcecie mieć euro.</u>
          <u xml:id="u-21.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-21.6" who="#PosełJanuszKowalski">A sprawdźcie może, ile kosztował wczoraj podatek klimatyczny. Kosztował 84 euro. To wasza unijna polityka doprowadziła do tego, że za chwilę Polsce będą grozić podwyżki cen energii i ciepła o 40–50%. Chcecie pomóc Polsce? To nie bądźcie w końcu niemieckim podnóżkiem, tylko walczcie o polskie interesy w Parlamencie Europejskim.</u>
          <u xml:id="u-21.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Bardzo proszę, pan premier Jacek Sasin.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Idzie Ostrołęka.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterAktywówPaństwowychJacekSasin">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To, że w ogóle mamy jeszcze dzisiaj w Polsce wydobycie węgla, jest zasługą rządów Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterAktywówPaństwowychJacekSasin">Kiedy w 2015 r. wygraliśmy wybory i sformowaliśmy rząd, polskie górnictwo było w stanie opłakanym, było w ruinie.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Po ile był węgiel?)</u>
          <u xml:id="u-23.4" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterAktywówPaństwowychJacekSasin">Jak wyglądała wasza polityka, droga opozycjo, w stosunku do polskiego górnictwa, bez ogródek i żenady opowiadała wicepremier waszego rządu Elżbieta Bieńkowska w rozmowie utrwalonej na taśmach w restauracji Sowa i Przyjaciele.</u>
          <u xml:id="u-23.5" who="#komentarz">(Głos z sali: 14 kopalni zamknąłeś.)</u>
          <u xml:id="u-23.6" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterAktywówPaństwowychJacekSasin">Wtedy mówiła, że prezesi państwowych spółek górniczych, których obsadziliście na tych stanowiskach, zajmowali się tylko libacjami. Mówiła, cytuję: siedzieli, jedli, pili, lulki palili, aż wszystko… Nie chcę dalej cytować, bo pada tutaj nieprzyzwoite słowo. Tak wyglądała wasza polityka wobec górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-23.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.8" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterAktywówPaństwowychJacekSasin">Szanowni Państwo! My dzisiaj polskie górnictwo po latach wygaszania odbudowujemy.</u>
          <u xml:id="u-23.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-23.10" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Kłamstwa! Kłamstwa! Kłamstwa!)</u>
          <u xml:id="u-23.11" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterAktywówPaństwowychJacekSasin">Pieniądze, o których mówił tutaj przed chwilą pan poseł Bosak, to są pieniądze na ratowanie górnictwa, tak abyśmy mogli kontynuować wydobycie, i to nie tylko na takim poziomie jak dzisiaj, ale wyższym. Planujemy bowiem i wdrażamy inwestycje, które pozwolą nam w najbliższych latach mieć więcej węgla. I szanowni państwo, bardzo proszę, nie przeszkadzajcie nam w tym, my sobie z tym poradzimy, mimo że nam przeszkadzacie na forum europejskim. To wy byliście pierwszymi, którzy mówili o tym, że trzeba zamykać kopalnie. Wy mówiliście o tym, że my utrzymujemy te kopalnie bez potrzeby. Nie posłuchaliśmy was. I to wyszło na dobre dla Polski, dla Polaków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.13" who="#komentarz">(Głos z sali: 14 kopalni zamknęliście.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną (druki nr 2308 i 2313).</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#Marszałek">Zanim poproszę pana posła Mariusza Trepkę o przedstawienie sprawozdania komisji, ogłaszam 3 minuty przerwy.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 30 do godz. 10 min 32)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 2. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę pana posła Mariusza Trepkę o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jednocześnie proszę tych wszystkich, którzy nie są zainteresowani tym punktem, o wyciszenie rozmów, ewentualnie przeniesienie ich poza salę sejmową.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PosełSprawozdawcaMariuszTrepka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, druki nr 2308 i 2313.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PosełSprawozdawcaMariuszTrepka">Marszałek Sejmu zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu skierowała w dniu 31 maja 2022 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Infrastruktury oraz Komisji Obrony Narodowej do pierwszego czytania. Komisje Infrastruktury oraz Obrony Narodowej na posiedzeniu w dniu 7 czerwca 2022 r. rozpatrzyły projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PosełSprawozdawcaMariuszTrepka">Projekt dotyczący konieczności uregulowania problematyki transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną w Rzeczypospolitej Polskiej wynika z potrzeby przyjęcia kompleksowych rozwiązań prawnych w zakresie obowiązków prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, zwanego dalej prezesem urzędu, wynikających z przepisów załącznika nr 18 „Bezpieczny transport materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną” do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, sporządzonej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r., Dz. U. z 1959 r. poz. 212, z późn. zm., zwanego dalej załącznikiem nr 18, w połączeniu z przepisami „Instrukcji technicznych bezpiecznego transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną”, zwanych dalej instrukcjami technicznymi, łącznie z suplementami, dodatkami i erratami do tych instrukcji technicznych. Istniejące obecnie w przedmiotowym obszarze regulacje krajowe mają charakter rozproszony i odnoszą się jedynie do wybranych aspektów transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Panie pośle, bardzo proszę o przerwanie.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jeszcze raz zwracam się do tych wszystkich, którzy uniemożliwiają tak naprawdę wystąpienie panu posłowi. Proszę przenieść dyskusję poza salę sejmową, ewentualnie wyciszyć ją.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PosełSprawozdawcaMariuszTrepka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PosełSprawozdawcaMariuszTrepka">Celem projektowanej regulacji jest zwiększenie bezpieczeństwa w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, w tym w transporcie krajowym. Obecnie Rzeczpospolita Polska nie realizuje w pełni wszystkich postanowień wynikających z Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, sporządzonej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Transport ten jest unormowany w wielu aktach prawnych różnej rangi, co nie wpływa korzystnie na spójność i klarowność przepisów. Taka sytuacja utrudnia adresatom tych przepisów ich zrozumienie i stosowanie. Niezbędne jest uchwalenie nowej, oddzielnej ustawy określającej wszystkie wymagania wynikające z załącznika nr 18 i instrukcji technicznych. Ustawa dedykowana wyłącznie transportowi materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną pozwoli przede wszystkim na skupienie w jednym akcie prawnym całej ww. problematyki. Jednolitość regulacji polegająca na unormowaniu transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną jednym aktem prawnym o randze ustawy będzie sprzyjać również ułatwieniom w zakresie wykładni prawa. Adresaci norm prawnych nie będą zmuszeni, jak obecnie, poszukiwać właściwych przepisów pośród całego katalogu aktów prawnych, z których każdy dotyczy regulowanej materii jedynie w ograniczonym zakresie. Pozwoli to na systemowe uporządkowanie przedmiotowej materii i przyczyni się do sprecyzowania przepisów.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PosełSprawozdawcaMariuszTrepka">Zakres projektowanej regulacji obejmuje zasady prowadzenia działalności w zakresie krajowego i międzynarodowego transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, w tym: zasady nadzoru prezesa urzędu oraz prezesa Państwowej Agencji Atomistyki nad przestrzeganiem przepisów z zakresu transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną w lotnictwie cywilnym; ograniczenia dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną w odniesieniu do obowiązków operatorów lotniczych, ich podwykonawców, wyznaczonych operatorów pocztowych oraz nadawców; możliwość wykonywania lotów cywilnych statków powietrznych na potrzeby Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej z materiałami niebezpiecznymi z lotnisk wojskowych i na lotniska wojskowe; zasady i tryb udzielania zatwierdzeń oraz odstępstw dla transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną zgodnie z wymaganiami załącznika nr 18 oraz instrukcjami technicznymi; zakres obowiązków operatorów lotniczych, wyznaczonych operatorów pocztowych i nadawców; obowiązek osób biorących udział w transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną do odbycia szkolenia zgodnie z wymaganiami załącznika nr 18, w tym grupy osób — pracowników firm świadczących usługi z zakresu ochrony — odpowiedzialnych za prześwietlanie bagaży w portach lotniczych; zasady uzyskiwania uprawnień instruktorów prowadzących szkolenia z zakresu bezpiecznego transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną; sposób przeprowadzania szkoleń oraz egzaminów osób biorących udział w transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną; metody informowania o wypadkach, incydentach oraz zdarzeniach z materiałami niebezpiecznymi; środki ochrony materiałów niebezpiecznych transportowanych drogą powietrzną; kary pieniężne za naruszenia przepisów dotyczących transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, określone w katalogu ujętym w załączniku do projektowanej ustawy; opłaty za czynności urzędowe wykonywane przez prezesa urzędu i prezesa Państwowej Agencji Atomistyki, określone w rozdziale 10 projektowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PosełSprawozdawcaMariuszTrepka">Projekt w sposób kompleksowy realizuje dyspozycję art. 37 Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisanej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. Panie marszałku, projekt nie podlega notyfikacji w trybie określonym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych. Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Nie jest wymagane przedstawienie projektu właściwym organom i instytucjom Unii Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, w celu uzyskania opinii, dokonania powiadomienia, konsultacji albo uzgodnienia.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PosełSprawozdawcaMariuszTrepka">Komisje: Infrastruktury oraz Obrony Narodowej na posiedzeniu 7 czerwca zgodnie procedowały i bez zbędnej zwłoki wnioskują do Wysokiego Sejmu, aby uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos ma pan poseł Mariusz Trepka, który tym razem występuje w roli przedstawiciela klubu.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PosełMariuszTrepka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PosełMariuszTrepka">Panie Marszałku! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Prawa i Sprawiedliwości wobec projektowanej ustawy o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#PosełMariuszTrepka">Jako sprawozdawca komisji przedstawiłem główne założenia tej ustawy. Szanowni państwo, klub Prawa i Sprawiedliwości chce dalej pracować nad tym projektem ustawy i będzie go popierał. W imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości chciałbym złożyć pięć poprawek, nad którymi będziemy procedować w komisji. Myślę, że ta ustawa przyczyni się do usprawnienia przewozu materiałów niebezpiecznych drogą lotniczą. To będzie skonsolidowane w jednym miejscu. Urzędy nie będą musiały szukać w poszczególnych aktach prawnych tego, co może być ujęte właśnie w tym jednym akcie prawnym.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#PosełMariuszTrepka">Myślę, że pozostałe kluby też będą popierały ten projekt ustawy i ostatecznie go uchwalimy, natomiast w tej chwili, panie marszałku, składam pięć poprawek i proszę o ich przyjęcie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan poseł Maciej Lasek przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełMaciejLasek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PosełMaciejLasek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ma wątpliwości, że procedowana ustawa o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną jest konieczna z wielu względów, i tych praktycznych, i tych dotyczących każdego państwa, czyli względów bezpieczeństwa. Rząd również dostrzegł tę konieczność i przedstawił Wysokiej Izbie projekt, nad którym prace rozpoczęto przed 6 laty. Tak, nie przesłyszeli się państwo. 29 lipca 2016 r. minister infrastruktury i budownictwa przekazał do konsultacji projekt dziś omawianej ustawy ponad 120 podmiotom. Konsultacje trwały 30 dni. Już po 6 latach, przynajmniej tak wynika z uzasadnienia dołączonego do tekstu projektu, możemy zapoznać się z wynikiem tych prac. Warto tutaj zastanowić się nad tym, co warte są konsultacje przeprowadzone tak dawno, ale ważne, że w ogóle doszło do dalszych prac nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#PosełMaciejLasek">Dlaczego ważne jest, aby transport materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną doczekał się własnej ustawy? Jak już wspomniano, obecnie Polska nie realizuje w pełni wszystkich postanowień wynikających z konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Transport ten jest normowany w wielu aktach prawnych różnej rangi, z odniesieniami do Prawa lotniczego, do konwencji chicagowskiej i do wielu rozporządzeń. Taka sytuacja nie wpływa korzystnie na spójność i klarowność przepisów. Utrudnia też odbiorcom tych przepisów ich zrozumienie i stosowanie.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#PosełMaciejLasek">Dzięki tej ustawie kwestie dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną zamiast w sześciu rozporządzeniach i odniesieniach do Prawa lotniczego i konwencji chicagowskiej znajdą rozwiązanie i unormowanie w jednej ustawie, a podmioty trudniące się taką działalnością w jednym dokumencie znajdą informację dotyczącą tak praw, jak i obowiązków z tym związanych. Również prezes urzędu lotnictwa będzie miał doprecyzowane obowiązki w oparciu o załącznik nr 18 do wyżej wymienionej konwencji. Czyli dzięki tej ustawie powinno dojść do pełnej implementacji przepisów międzynarodowych na grunt prawa krajowego oraz stworzenia klarownego prawa służącego zwiększeniu bezpieczeństwa państwa oraz poprawie spójności systemu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#PosełMaciejLasek">Czy proponowane rozwiązania są bez VAT? Zapewne nie. Przedstawiciele firm świadczących tego typu usługi wskazują na kilka problemów, jak choćby konieczność doprecyzowania niektórych definicji, aby nie było zbyt dużej swobody w interpretacji prawa. Wiadomo, że im to prawo jest mniej precyzyjne, tym większe jest pole do nadużyć. Analiza pracochłonności nowych zadań dla wdrożenia wszystkich przepisów projektowanej ustawy będzie wymagała zatrudnienia w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego 19 pracowników. Ale możemy przeczytać w uzasadnieniu do ustawy, że w pierwszym roku prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego, biorąc pod uwagę obciążenie budżetu państwa, będzie starał się wypełnić te obowiązki przy zatrudnieniu jedynie trzech dodatkowych osób. Przy wzrastającej liczbie podmiotów, nadawców, instruktorów, agentów zatrudnienie może nie być jednak wystarczające, aby w pełni zrealizować postanowienia dotyczące kontroli podmiotów objętych nadzorem zgodnie z przepisami projektowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#PosełMaciejLasek">Niezrozumiałe jest dla mnie, dlaczego przy minimalnym zatrudnieniu liczącym 19 osób rządzący uważają, że trzy osoby podołają temu zadaniu. Czy naprawdę uważacie, że jedna osoba jest w stanie podołać obowiązkom sześciu osób przy zwiększonych, bizantyjskich wręcz wydatkach kancelarii premiera i innych jednostek związanych z władzą? Zatrudnienie 18 dodatkowych fachowców — fachowców, nie krewnych i znajomych królika — nie uszczupli zbytnio budżetu państwa, a w znacznym stopniu może wpłynąć na poprawę jego bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#PosełMaciejLasek">W art. 34 proponuje się też, aby w ramach sprawowanego nadzoru prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego mógł przeprowadzać kontrole, w tym na lotniskach cywilnych i lotniskach wojskowych. Zastanawia mnie w tym przypadku, czy to ministerstwo obrony abdykowało, czy minister ma tak duże zaufanie do działań prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego i dopuszcza możliwość wglądu w działania wojskowe. Czy osoby przeprowadzające kontrolę będą miały odpowiednie przygotowanie i certyfikaty, aby przeprowadzać takie kontrole? Biorąc pod uwagę sytuację związaną z wojną na terenie Ukrainy, to dość zadziwiająca sprawa.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#PosełMaciejLasek">I na koniec mam też uwagę do podmiotów zainteresowanych dobrym prawem. Spośród 120 podmiotów, do których się zwrócono, tylko cztery wniosły jakiekolwiek uwagi. Nie wierzę, że wszyscy wierzą w to, że ta ustawa jest nie do poprawienia, bo jest idealna. Może po prostu łatwiej jest narzekać na złe prawo, niż włączyć się w jego tworzenie.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#PosełMaciejLasek">Klub Koalicji Obywatelskiej poprze ten projekt ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Paweł Krutul, który przedstawi stanowisko klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Poseł Robert Obaz: Jest błąd, Robert Obaz.)</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jest błąd.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">A więc prosimy bardzo pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosełRobertObaz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rządowy projekt ustawy o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną obejmuje kompleksowo zagadnienia związane z transportem materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Zaproponowane regulacje określają w klarowny sposób zasady, wymagania, obowiązki i ograniczenia w obszarze realizacji transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Projekt może realnie wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, w tym w transporcie krajowym. Dotychczasowe regulacje krajowe miały charakter rozproszony i odnosiły się wyłącznie do wybranych aspektów transportu materiałów niebezpiecznych. Nie realizowały one jednak obowiązku implementacji przepisów międzynarodowych na grunt prawa krajowego, wobec czego interpretacja oraz respektowanie przepisów były utrudnione. Nie ulega wątpliwości, że należy tę kwestię zreformować i udoskonalić.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PosełRobertObaz">Rządowy projekt ustawy spełnia wszystkie wymagania wynikające z załącznika nr 18 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, sporządzonej w Chicago 7 grudnia 1944 r. Projekt uwzględnia również przepisy instrukcji technicznych bezpiecznego transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Stworzenie ustawy skupiającej się wyłącznie na transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną pozwoli na skoncentrowaniu całej problematyki w jednym akcie prawnym. Jednolitość przepisów będzie także sprzyjać ułatwieniom w zakresie wykładni prawa.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PosełRobertObaz">Nowe przepisy obejmują wszystkie podmioty zaangażowane w proces transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Mowa tu o operatorach lotniczych, osobach zarządzających lotniskami, agentach obsługi naziemnej, o wyznaczonych operatorach pocztowych, nadawcach, w tym producentach materiałów klasyfikowanych jako niebezpieczne oraz osobach szkolących. Projekt określa m.in. zasady nadzoru prezesa urzędu oraz prezesa Państwowej Agencji Atomistyki nad przestrzeganiem przepisów z zakresu transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną w lotnictwie cywilnym; ograniczenia dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną w odniesieniu do obowiązków operatorów lotniczych, ich podwykonawców, wyznaczonych operatorów pocztowych oraz nadawców; możliwość wykonywania lotów cywilnych statków powietrznych na potrzeby Sił Zbrojnych z materiałami niebezpiecznymi z lotnisk wojskowych i na lotniska wojskowe; zasady i tryb udzielania zatwierdzeń oraz odstępstw od transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną zgodnie z wymaganiami; zakres obowiązków operatorów lotniczych, wyznaczonych operatorów pocztowych i nadawców; zasady uzyskiwania uprawnień instruktorów prowadzących szkolenia z zakresu bezpiecznego transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną; sposób przeprowadzenia szkoleń oraz egzaminowania osób biorących udział w transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną; metody informowania o wypadkach, incydentach oraz zdarzeniach z materiałami niebezpiecznymi; środki ochrony materiałów niebezpiecznych transportowanych drogą powietrzną, czyli np. wysokość kar pieniężnych za naruszenie przepisu; obowiązek osób biorących udział w transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną do odbycia szkoleń zgodnie z wymaganiami.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#PosełRobertObaz">Warto w tym miejscu pochylić się nad sytuacją pracowników Poczty Polskiej, która jako wyznaczony operator na terenie Polski ma zgodnie z treścią ustawy przeprowadzić szkolenia pracowników mających do czynienia z tego typu przesyłkami. Zgodnie z projektem ustawy Poczta Polska będzie zobowiązana, mimo że nie przyjmuje wszystkich towarów niebezpiecznych, do przeprowadzenia szkoleń dla wszystkich pracowników, którzy obsługują przyjmowane w Polsce przesyłki z zagranicy.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#PosełRobertObaz">Takich pracowników jest ok. 50 tys., pracujących w urzędach pocztowych — ok. 6 tys. i na pozostałych etapach procesu, tj. od urzędu pocztowego do wywiezienia takiego towaru na lotnisko. Jeśli ustawa wejdzie w życie w takim kształcie, to Poczta Polska będzie miała rzeczywisty problem z przeszkoleniem pracowników, ponieważ ta operacja niesie ze sobą ogromne koszty, a także wymaga ogromnej ilości czasu i zorganizowania. Ponadto przedstawiciele Poczty Polskiej zwrócili się z prośbą o przesunięcie terminu wejścia ustawy w życie na późniejszy niż zaproponowany 1 sierpnia 2022 r. ze względu na konsekwencje i problemy mogące wystąpić w związku z koniecznością realizacji ustawy. Ten termin wejścia w życie ustawy — nie wiem, co jest w poprawkach — kwestionowało też Biuro Legislacyjne z uwagi na to, że gdyby wszyscy wykorzystali swój czas konstytucyjny, ustawa nie weszłaby w tym czasie w życie.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#PosełRobertObaz">Projektowane przepisy będą miały także wpływ na sektor finansów publicznych, ponieważ zgodnie z informacją wskazaną w pkt 6 załączonej do projektu oceny skutków regulacji zwiększeniu ulegną wydatki jednostek sektora finansów publicznych. Należy mieć jednak na uwadze zasilenie budżetu państwa dochodami pochodzącymi z opłat i kar pieniężnych pobieranych w związku z naruszeniami w transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, a także korzyści zwiększenia możliwości nadzoru nad podmiotami transportującymi materiały niebezpieczne drogą powietrzną.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#PosełRobertObaz">Klub Lewicy popiera rządowy projekt ustawy o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Stanowisko klubu Lewica przedstawił oczywiście pan poseł Robert Obaz.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Wysoka Izbo! Naszym obradom przysłuchuje się młodzież ze szkół w Brzesku, która przybyła na zaproszenie pani poseł Józefy Szczurek-Żelazko. Przywitajmy ich bardzo serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz pan poseł Stefan Krajewski przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełStefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — PSL, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści stanowisko wobec sprawozdania Komisji Infrastruktury oraz Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, druki nr 2308 i 2313.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PosełStefanKrajewski">Sejmowe Komisje Infrastruktury i Obrony Narodowej pozytywnie zaopiniowały we wtorek na swoim posiedzeniu rządowy projekt ustawy o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Tak naprawdę przyjęły tylko poprawki redakcyjne i legislacyjne, innych, merytorycznych poprawek nie było. I to jest akurat dobre, że projekt kompleksowo traktuje zagadnienia związane z transportem materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. W tej chwili w różnych aktach prawnych, różnej rangi te informacje się znajdowały. Tak jak już tutaj było z tej mównicy wcześniej powtarzane, to, że się porządkuje, raczej oceniane jest pozytywnie. Można oczywiście pytać, czemu tak późno, ale lepiej późno niż później. To są potrzebne zmiany, które też dają możliwość spełnienia wymagań wynikających z załącznika nr 18 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisanej w Chicago 7 grudnia 1944 r. Projekt ten uwzględnia także przepisy instrukcji technicznych bezpiecznego transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Ta ustawa reguluje wszystkie te kwestie.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PosełStefanKrajewski">Nowe przepisy obejmują wszystkie podmioty zaangażowane w proces transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, w tym operatorów lotniczych zarządzających lotniskami, agentów obsługi naziemnej, wyznaczonych operatorów pocztowych, nadawców, producentów materiałów niebezpiecznych oraz edytorów przesyłek zawierających materiały niebezpieczne, osoby szkolące, instruktorów. I to są wszystko rzeczy ważne i istotne, ale tak jak jest ważny przewóz, transport materiałów niebezpiecznych, tak ważny jest przewóz bezpieczny innych pasażerów, towarów. I tutaj nie sposób pominąć tematu, o którym rozmawialiśmy 2 miesiące temu, i wracamy dzisiaj do niego znowu. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej wycofuje się z porozumień, które wcześniej wstępnie zawarła z kontrolerami lotów. Jeśli nie będzie odpowiedniego zabezpieczenia, te loty też będą dla Polek i Polaków niebezpieczne — i dla tych, którzy są w powietrzu, i dla tych, którzy o to dbają.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#PosełStefanKrajewski">Zdaniem kontrolerów PAŻP nie zgadza się na sześć punktów porozumienia. Chodzi m.in. o wyrównanie ich pensji do wysokości inflacji czy też wprowadzenie programu, który umożliwiłby przejście ze stanowiska kontrolera do innych zadań po ukończeniu przez nich 57. roku życia. Brak tego porozumienia może znowu spowodować, że po 10 lipca ponad 100 kontrolerów odejdzie z pracy. Temat tego porozumienia, które było zawarte pod koniec kwietnia, kiedy wszyscy zastanawiali się, czy polecą na majówkę, czy będą mieli jak wrócić ze swoich podróży, często też podróży służbowych, wraca jak bumerang. PAŻP jest jedyną w kraju instytucją, która szkoli oraz zatrudnia kontrolerów ruchu lotniczego. Pełnią oni służbę przez całą dobę, 7 dni w tygodniu, dbając o bezpieczeństwo pasażerów blisko 3 tys. samolotów przemieszczających się nad Polską. Nadzorowana i kontrolowana przez nią przestrzeń powietrzna liczy przeszło 334 tys. km2 i jest jedną z największych w Europie. To, z czego chce się wycofać agencja, to prawdopodobnie kwestie płacowe, ale też chociażby chodzi o punkt, który przewidywał wyrównanie pensji kontrolerów do wysokości inflacji z tego roku. Jednak też, chociażby we Wrocławiu, pojawia się problem, znowu, jednoosobowego stanowiska pracy kontrolerów. To są bardzo ważne aspekty. Mówimy o bezpieczeństwie, bezpiecznym transporcie lotniczym i na to powinniśmy zwracać uwagę, o tym powinniśmy tutaj też dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#PosełStefanKrajewski">Oczywiście Klub Parlamentarny Koalicja Polska poprze ten projekt, porządkujący i poprawiający te kwestie, które trzeba było uporządkować. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz pan poseł Krzysztof Tuduj oraz pan poseł Grzegorz Braun wygłoszą oświadczenie w imieniu koła Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Najpierw pan poseł Krzysztof Tuduj.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełKrzysztofTuduj">Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PosełKrzysztofTuduj">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rozmawiamy o ustawie o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, która de facto jest implementacją norm Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, tzw. konwencji chicagowskiej, a dokładniej załącznika nr 18 dotyczącego bezpiecznego transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Zawiera on szereg szczegółowych rozwiązań, których większość została tutaj wymieniona. Wprowadzane rozwiązania są niewątpliwie potrzebne, te regulacje porządkują, co też już było podkreślone, normy prawne rozproszone po różnych aktach prawnych. Tak że wprowadzenie powyższego prawa międzynarodowego oceniam co do zasady jako korzystne. To przede wszystkim powinno być dawno zrobione. Aktualizacja tegoż załącznika nr 18 nastąpiła w 2011 r., 6 lat temu były konsultacje społeczne w tej materii, szerokie konsultacje — i to jest zaleta — ale rzeczywiście należałoby je zaktualizować. Gdyby panu ministrowi zależało na jakości tej regulacji, to pewnie ta aktualizacja konsultacji społecznych byłaby przeprowadzona.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#PosełKrzysztofTuduj">Na marginesie chciałem jeszcze dodać, że co do zasady taki rodzaj współpracy międzynarodowej, w której są dobrowolne normy, a my to podejmujemy z własnej woli, jest bardzo korzystny w odróżnieniu od narzucanego nam siłą przez Unię Europejską prawa. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Wystąpienie w imieniu koła będzie kontynuował pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szczęść Boże! Zwłaszcza wszystkim, którzy się zajmują przewożeniem materiałów i substancji niebezpiecznych.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Ja wystąpię tutaj z głosem ostrożności dyktowanej podejrzliwością. Pytam: Dlaczego teraz? Czego nie dawało się robić wcześniej, przez te lata, od kiedy sygnowaliśmy konwencję chicagowską? Dlaczego teraz nagle takie wiosenne porządki w tej sprawie? No oczywiście nie mogę nie przypuścić, że jest to podyktowane jakimiś potrzebami wojennymi, które chcecie realizować jak zwykle w tajemnicy przed obywatelami. I pytanie: Czy to jest konwencja, czy to jest ustawa, która ma służyć państwu polskiemu, polskim przewoźnikom, gospodarzom, czy też może jest to ustawa, która ma rozszczelniać polski system bezpieczeństwa, otwierając go na operacje prowadzone przez operatorów zewnętrznych? I dlatego, co do mnie, będę tę ostrożność prezentował, nie popierając tego projektu ustawy, dopóki nie dowiem się, o co wam tak naprawdę chodzi, co knujecie, PiS-ie z przystawkami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz pan poseł Mirosław Suchoń przedstawi stanowisko koła Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Przedstawiony przez rząd projekt ustawy dotyczy de facto całościowego uregulowania problematyki transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną w Rzeczypospolitej Polskiej. Jak wskazuje wnioskodawca w uzasadnieniu, obecnie regulacje są rozproszone, ponadto Konwencja o międzynarodowym lotnictwie cywilnym z 1944 r. z Chicago mówi o szerszych regulacjach niż ma to obecnie miejsce. Z tego powodu zastanawiające jest to, iż przygotowanie tej ustawy trwało aż 6 lat. Oczywiście nie chodziło tu o konsultacje publiczne, bo te trwały zaledwie 30 dni i nie cieszyły się powodzeniem. To jednak pokazuje, że w sprawach ważnych z punktu widzenia bezpieczeństwa transportu lotniczego rząd zwleka ponad miarę z przedstawieniem stosownych regulacji, i to oceniamy negatywnie.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Sam projekt, jak wspomniałem, integruje przepisy dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną w jednym dokumencie. Dziś są one ujęte w kilkunastu różnych aktach, a takie unormowanie skutkuje problemami w prawidłowym stosowaniu przepisów. W związku z tym ujęcie tematyki w jednym akcie i przedstawienie przez rząd projektu ustawy Polska 2050 uznaje za zasadne.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#PosełMirosławSuchoń">Ustawa zawiera szereg przepisów związanych m.in. z zasadami sprawowania przez prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego oraz prezesa Państwowej Agencji Atomistyki nadzoru nad przestrzeganiem przepisów z zakresu transportu tych materiałów i zasadami ograniczeń i odstępstw w transporcie. Zawiera też przepisy dotyczące wykonywania na potrzeby Sił Zbrojnych lotów cywilnych statków powietrznych z materiałami niebezpiecznymi z lotnisk wojskowych i na lotniska wojskowe oraz określa obowiązki uczestników transportu i przepisy sankcyjne.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#PosełMirosławSuchoń">Oczywiście to rozwiązanie, całość tego projektu ustawy oceniamy pozytywnie, natomiast niestety rząd nie ustrzegł się pewnych błędów. Należy do nich choćby określenie terminu wejścia w życie ustawy. Termin ten został zaproponowany na dzień 1 sierpnia 2022 r. Gdybyśmy uznali za zasadne przestrzeganie zasad konstytucyjnych, do czego rząd tutaj również namawiam, to jest to data zbyt wczesna, ponieważ zarówno Senat, jak i pan prezydent mają odpowiedni czas na zapoznanie się i podjęcie decyzji w przedmiocie ustawy. Niestety data przewidziana na 1 sierpnia powoduje, że będzie to niemożliwe. Namawiamy więc rząd do tego, żeby dokonał tej zmiany. Niemniej jednak Polska 2050 będzie popierać ustawę w całości. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapisało się do nich 11 osób.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze się zapisać?</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jeżeli nie, to zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-43.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-43.6" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Grzegorz Braun.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Wracam do pytania już postawionego: Co knujecie, skoro wchodzą tutaj w grę decyzje szefów takich urzędów jak agencja atomistyki, lotnictwo cywilne? To poważne sprawy. Dzieje się w tej chwili wiele niewątpliwie w sferze nie tylko propagandowej. Niektóre akcje i niektóre wiadomości mają charakter samospełniających się przepowiedni, być może takich, które miałyby spełnić się w drodze prowokacji. Zachodzi pytanie: Czy groźby użycia broni niekonwencjonalnej na froncie wojny Moskali z Ukraińcami mają coś wspólnego z waszym nagłym przypływem zainteresowania tymi sprawami? Czy to, że uznajecie za szczególnie pilne ułatwienie przewoźnikom zagranicznym transferu materiałów rozszczepialnych przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ma coś wspólnego z wojną za naszą wschodnią granicą? Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan poseł Rafał Adamczyk.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Do najistotniejszych rozwiązań proponowanych w projekcie należy m.in. skupienie całej problematyki w jednym akcie prawnym. Projektowane przepisy mają objąć wszystkie podmioty zaangażowane w proces transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Panie ministrze, mam pytanie: proszę o informację, czy istnieją, są tacy operatorzy, którzy zostaną wykluczeni z transportu materiałów niebezpiecznych po wprowadzeniu niniejszej ustawy w życie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę, pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa w dużej mierze poświęcona jest szkoleniom i pozwoleniom na wykonywanie pracy z materiałami niebezpiecznymi. Szkolenia, odpowiednie kwalifikacje — wszystko to na papierze wygląda na proste. Chciałabym uzyskać odpowiedź na pytanie dotyczące możliwości kadrowych potrzebnych do przeprowadzenia dużej ilości szkoleń w dość krótkim czasie. Czy system szkoleń będzie wydolny do podjęcia się takiego wyzwania, aby nie doszło do sytuacji oznaczającej paraliż lub nakładanie kar? Jaka będzie cena wyszkolenia jednego pracownika? Chciałabym odnieść się do przykładu Poczty Polskiej, która zatrudnia kilkadziesiąt tysięcy osób — wydatki na takie szkolenia mogą wynieść dziesiątki milionów złotych. Proszę mi powiedzieć, co z budżetami instytucji, które nie mają zaplanowanych takich wydatków na obecny rok. Kto pokryje koszt tych szkoleń? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pan poseł Maciej Kopiec, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PosełMaciejKopiec">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze od strajków, łąk i wysiedleń Horała! Ustawa zakłada przeszkolenie około 50 tys. pracowników Poczty Polskiej do 1 sierpnia tego roku. Proszę o konkretne odpowiedzi na piśmie, jakie środki zostały zabezpieczone na te szkolenia. W jakim trybie, zgodnie z jakim harmonogramem te szkolenia będą przeprowadzane? Co będzie, jeśli nie zdążycie? Czy znowu pan minister zniknie z komisji, schowa głowę w piasek, tak jak w przypadku konfliktu PAŻP — kontrolerzy lotów, za który odpowiada osobiście? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, mam pytanie dotyczące Poczty Polskiej, ponieważ jest to instytucja, która de facto podlega jednemu z ministrów, jest nadzorowana przez rząd, przez ministra infrastruktury. Właśnie na posiedzeniu Komisji Infrastruktury, która zajmowała się tym projektem, przedstawiciele Poczty Polskiej przedstawili wątpliwości dotyczące, po pierwsze, szkolenia wszystkich pracowników w zakresie materiałów niebezpiecznych, chociaż tak naprawdę tylko niewielka grupa może potencjalnie mieć z tym do czynienia. Po drugie, uznali i przedstawili informację, że przeszkolenie wszystkich pracowników do końca roku, do dnia wejścia w życie ustawy jest niemożliwe. Po pierwsze więc, czy ten projekt był w ogóle konsultowany z Pocztą Polską? Czy był konsultowany pod względem Poczty Polskiej w ministerstwie? A po drugie, czy przewidują państwo jakieś odstępstwa w zakresie szkolenia wszystkich pracowników? Bo to nie jest chyba potrzebne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Czy mógłby pan podać z dwie przesłanki, które leżą u podstaw przygotowania tego projektu rządowego, zwłaszcza w kontekście konwencji chicagowskiej z 1944 r., dla tej ustawy? Po drugie, rozdział 6 tej ustawy mówi o szkoleniach osób, które biorą udział w transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Jest opisany cały cykl szkolenia, to, kto je przeprowadza, na jakich zasadach. Ale jest też mowa o tym, że to szkolenie jest ważne przez 24 miesiące.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Z tego powodu chciałem zapytać: Czy biorąc pod uwagę liczbę osób wyszkolonych, koszty oraz zakres tego szkolenia nie ma możliwości, aby to szkolenie było ważne przez okres dłuższy niż 24 miesiące, aby można było dokonać przeszkolenia i aby ważność tego szkolenia została zachowana w stosunku do większej liczby osób, dla tych, którym jest to potrzebne do tego transportu? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz głos zabierze pan poseł Dariusz Kurzawa, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PosełDariuszKurzawa">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam jedno pytanie, bo dużo mówimy tu o bezpieczeństwie, mówimy też o potrzebie wprowadzenia tej ustawy. Cały proces legislacyjny, jak się dowiedzieliśmy, trwa już od dobrych kilku lat, co jest dziwne, bo rządzący potrafią czasami przeprowadzić w tej Izbie niejedną ustawę w ciągu kilku godzin. Mieliśmy ostatnio takie doświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PosełDariuszKurzawa">Mam pytanie o to, jak będzie wyglądało zabezpieczenie małych lotnisk, takich jak moje lotnisko w Bydgoszczy, czy mniejszych lotnisk w innych okręgach, w innych rejonach. W jaki sposób będzie tam wyglądało wdrażanie tych przepisów? Lotnisko w Bydgoszczy jest szczególne, bo oprócz funkcji cywilnych pełni również bardzo ważne funkcje wojskowe, dlatego moje pytanie związane jest z tym, jak będzie wyglądało zabezpieczanie i wdrażanie tej ustawy właśnie w kwestii małych lotnisk, które przecież w myśl tego, co jest przygotowywane w związku z Centralnym Portem Komunikacyjnym, mają przestać istnieć albo będą sprowadzone do rangi mało znaczących portów lotniczych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz pytanie zada pan poseł Marek Dyduch z Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PosełMarekDyduch">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Materiały niebezpieczne to m.in. materiały wybuchowe, materiały zapalne, gazy, materiały utleniające, materiały trujące, promieniotwórcze, zakaźne, żrące. To jest ogrom materiałów. Do tej pory regulacje w tej kwestii były rozproszone, za transport tych materiałów odpowiedzialne były różne instytucje.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PosełMarekDyduch">Mam pierwsze pytanie: Czy te instytucje były w jakiś sposób kontrolowane i czy był prowadzony bilans, jeżeli chodzi o te wszystkie materiały niebezpieczne, które były przewożone nad naszymi głowami przez Polskę, jak i te, które były przewożone przez inne państwa?</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PosełMarekDyduch">Mam drugie pytanie: Jeżeli ta ustawa dotyczy całego tego procesu, to czy będzie istniał ośrodek, który będzie to nie tylko kontrolował, ale również ewidencjonował? Czy ta ewidencja będzie dotyczyła tylko naszego kraju, czy też całej Unii Europejskiej? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz pytanie zada pan poseł Maciej Lasek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełMaciejLasek">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam takie pytanie: Ile incydentów związanych z niewłaściwym przewozem materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną zostało wykrytych w ostatnich latach? Pamiętam statystyki, które były prowadzone do 2015 r. Zdarzył się taki przypadek, że niewielki samolot, który przewoził, komercyjnie przewoził, izotopy do radioterapii, wypadł z pasa i niewiele brakowało, żeby się zapalił. Brak pełnych informacji o przewożonym ładunku mógłby również doprowadzić do zagrożenia życia strażaków, którzy mogliby w takiej sytuacji ucierpieć w trakcie akcji ratowniczej. Istotne jest to, że jeżeli wprowadzamy taką ustawę, to powinniśmy wiedzieć, z jaką skalą naruszeń, błędów, incydentów mamy do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PosełMaciejLasek">Bardzo bym prosił o odpowiedź na piśmie na pytanie, ile było takich incydentów w przeciągu ostatnich 7 lat. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Nie widzę na sali pana posła Jana Szopińskiego, co jest ewenementem, bo zawsze jest obecny i zadaje pytania. Trzeba sprawdzić, czy coś się stało…</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#komentarz">(Poseł Artur Łącki: Może źle się poczuł? Sprawdzę to. Sprawdzę później.)</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">…ale przedtem pan poseł Artur Łącki zada pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełArturŁącki">Panie Marszałku! Zwracam się do strony rządowej, a nie konkretnie do pana ministra, bo będę mówił nie o transporcie drogą lotniczą, ale bardziej o transporcie drogą morską. Przypominam państwu, że miasto Świnoujście będzie miało to szczęście lub nieszczęście, że na przełomie roku otworzy się tunel do tego miasta. Turyści i mieszkańcy będą zadowoleni, ale władze miasta będą miały ból głowy, dlatego że przyjdzie im utrzymywać ten tunel, a będzie to kosztowało ok. kilkunastu milionów zł rocznie. Od tego dnia państwo polskie przestanie dofinansowywać promy, które teraz kursują do Świnoujścia. Przypominam, że wszystkie materiały niebezpieczne nadal będą transportowane do Świnoujścia tymi promami, że również osoby na rowerach czy piesi będą transportowani do Świnoujścia tymi promami.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PosełArturŁącki">Z tego powodu już kolejny raz wzywam rząd do podjęcia szybkich prac nad nowelizacją ustawy o transporcie promowym, która pozwoli nadal współfinansować przeprawę promową do Świnoujścia przez państwo polskie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan poseł Artur Łącki obiecał sprawdzić, co dzieje się z panem posłem Janem Szopińskim.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">(Poseł Artur Łącki: Jest. Coś się stało?)</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jesteśmy już spokojni, że z panem posłem wszystko w porządku i zapraszamy na mównicę w celu zadania pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełJanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Skoro mowa o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, to chciałbym zapytać, jak to się stało, że polski rząd udostępnił naszą przestrzeń powietrzną do transportu rosyjskiego paliwa zasilającego węgierską elektrownię atomową. Premier Morawiecki poucza wszystkie rządy krajów Unii Europejskiej, że powinny zaostrzyć swoje stanowiska wobec Rosji, tymczasem polski rząd, chcąc kolejny raz przypodobać się Węgrom, pozwala na to, aby nad naszym krajem latały rosyjskie samoloty wyładowane prętami uranowymi. Gdy sprawa nabrała rozgłosu, polski rząd wydał oświadczenie, że zgoda była wydana na prośbę Unii Europejskiej. Temu oświadczeniu stanowczo zaprzeczają unijni urzędnicy.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PosełJanSzopiński">Dlaczego taka zgoda została wydana? Dlaczego Polacy zostali okłamani, że nastąpiło to na prośbę Unii Europejskiej? Panie ministrze, poprosiłbym o odpowiedź na piśmie, będę panu zobowiązany. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Na tym zakończyliśmy serię pytań.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Do pytań oraz do wystąpień klubowych odniosą się sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej pan minister Marcin Horała oraz sprawozdawca komisji pan poseł Mariusz Trepka.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Prosimy teraz pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym na wstępie podziękować państwu posłom za pracę w komisji i za większość tej debaty. Debata była w większości, choć może nie w 100%, merytoryczna. Dotyczyła kwestii zawartych w przedłożeniu. Niestety, nie zawsze, nie w przypadku wszystkich projektów ustaw tak się dzieje. Dobrze, że tak było teraz.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Odniosę się najpierw do głosów w dyskusji. Chodzi o dwa konkretne tematy, które poruszył pan poseł Lasek. Dlaczego w pierwszym roku w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego zatrudnione zostaną trzy osoby, a nie liczba docelowa? Przyczyna jest oczywista. Po pierwsze, ustawa wchodzi w życie w trakcie roku, więc siłą rzeczy spraw z nią związanych będzie na początku mniej, niż byłoby w ciągu pełnego roku jej obowiązywania. Po drugie, chodzi o fachowców. Nie każdy może pełnić tę funkcję. Nie jest tak, że z dnia na dzień można znaleźć i zatrudnić bardzo dużą liczbę fachowców. Szukanie odpowiednich osób, które spełniają kryteria, i ich zatrudnianie to będzie pewien proces, który będzie rozłożony w czasie.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Odniosę się do kontroli Urzędu Lotnictwa Cywilnego na lotniskach wojskowych, której pan poseł się tak dziwił. Oczywiście chodzi o szczególne i prawdopodobnie rzadkie przypadki, kiedy cywilne jednostki przewożące niebezpieczne materiały z jakiejś przyczyny, chociażby, nie wiem, technicznej, będą musiały skorzystać z lotniska wojskowego. Chodzi o to, żeby w takim przypadku kontrolerzy Urzędu Lotnictwa Cywilnego mieli do nich dostęp i mogli je skontrolować. Oczywiście nie będzie to dotyczyło zagadnień militarnych, wojskowych czy takich towarów niebezpiecznych jak amunicja dla samolotów wojskowych, uzbrojenie itd. Chodzi tylko o sytuacje, kiedy transport cywilny, taki jak na lotniskach cywilnych, będzie odbywał się z lotniska wojskowego.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Pojawił się cały szereg głosów różnych państwa posłów w związku z czasem wejścia w życie ustawy. Faktycznie, proces legislacyjny przebiega nieco wolniej, niż wnioskodawcy pierwotnie zakładali. Wiem, że w dyskusji została zgłoszona poprawka, która nieco odsuwa w czasie wejście w życie ustawy. To oczywiście decyzja państwa posłów, czy poprawka zostanie przyjęta, ale ministerstwo będzie rekomendowało jej przyjęcie. Wydłużenie o kilka miesięcy czasu wejścia w życie ustawy w obecnej chwili jest zasadne.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Pan poseł Stefan Krajewski w swojej wypowiedzi odniósł się już poza ten wątek. Nie odnosił się już do przedmiotu sprawy, czyli do Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej. Mogę tylko powiedzieć: proszę nie upowszechniać informacji, które zostały już zdementowane. PAŻP nie wycofuje się z żadnych ustaleń. Treść nowego regulaminu wynagradzania uzgodniona ze związkami zawodowymi została zgodnie z procedurą przyjmowania tego regulaminu skierowana w odpowiednim trybie do zaopiniowania przez podmioty uprawnione do opiniowania tego rodzaju dokumentów. Naprawdę, nie ma potrzeby w tej sprawie mieszać i budzić dodatkowo niepotrzebnych emocji.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Pan poseł Braun pytał, co knujemy i o co nam chodzi. Złapał nas pan poseł. Przyznaję się. Chodzi o transport zaopatrzenia dla tego izraelskiego bunkra pod CPK, który pan poseł wcześniej wykrył. Poza tym pan poseł mówił, że nie wie, o co chodzi w ustawie. Pozostaje mi chyba tylko zgodzić się z tym stwierdzeniem pana posła.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Pan poseł Rafał Adamczyk pytał, czy są operatorzy, którzy zostaną wykluczeni z prowadzenia transportu towarów niebezpiecznych. Nie ma. Są ogólne zasady, ogólne procedury. Każdy operator, który będzie spełniał kryteria, będzie mógł taki transport prowadzić.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Pani poseł Małgorzata Pępek i inni posłowie pytali o kwestie dotyczące pracowników poczty. Wiem, że na posiedzeniu komisji padło stwierdzenie dotyczące 50 tys. pracowników poczty, których trzeba będzie wyszkolić. Po pierwsze, nie zgadzamy się z tą analizą, ponieważ nie jest tak, że 50 tys. pracowników poczty zajmuje się transportem towarów niebezpiecznych. Po drugie, uprawnienia, które zostały przyznane w starym reżimie prawnym, nadal obowiązują. One nie ulegną automatycznemu wygaszeniu z dniem wejścia w życie nowej ustawy. Będą ważne przez ten czas, na jaki było to przewidziane. Uprawnienia zachowują swoją ważność, więc nie będzie potrzeby raptownego przeprowadzania szkoleń, żeby zdążyć przed wejściem w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Padło pytanie, czy było to konsultowane z pocztą. Było to konsultowane z Ministerstwem Aktywów Państwowych, któremu to ministerstwu poczta podlega. Padły te uwagi. Rozmowy się odbyły. Nie zgłaszano problemu z tym związanego. Myślę, że te obawy są jednak zdecydowanie na wyrost.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski pytał, jakie przesłanki przemawiały za tym, że akurat teraz konwencja chicagowska… Rozumiem, że pan poseł… Być może jest to nieporozumienie. Konwencja chicagowska ma już kilkadziesiąt lat i faktycznie można by się zastanawiać, czemu akurat teraz ma ona powodować konieczność wprowadzania zmian, ale nie chodzi o samą konwencję, tylko o załącznik 18 do konwencji, który jest aktualizowany co kilka lat. Tam faktycznie pojawiają się nowe wymogi, które musimy, że tak powiem, skonsumować, na które musimy odpowiedzieć m.in. przy pomocy tej nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Padło również pytanie o to, czy szkolenie mogłoby być ważne dłużej niż przez 24 miesiące. Niestety, okres ważności wynika właśnie z umocowania w aktach prawa międzynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Pan poseł Dariusz Kurzawa pytał o wpływ na lotniska. Jeśli chodzi o ochronę lotnisk, to ta nowelizacja nic nie zmienia. Jest neutralna. Natomiast muszę stanowczo zaprotestować w związku z tezą, którą pan poseł przedstawił z tej mównicy. Chodzi o to, że w związku z powstaniem CPK lotniska regionalne w Polsce mają przestać istnieć albo ma się zmniejszyć ich ranga. Nic takiego nie ma miejsca. To, że tego rodzaju fałszywe tezy wielokrotnie się powtórzy, nie sprawi, że staną się one prawdziwe. Natomiast różne lotniska regionalne w Polsce mają poważne problemy. Każdy specjalista powie, że ok. 1 mln pasażerów rocznie w polskich warunkach to jest liczba, która sprawia, że lotnisko zaczyna być opłacalne, zaczyna na siebie zarabiać, istnieje ekonomiczny sens jego funkcjonowania. Mamy w Polsce mnóstwo lotnisk, które nie tylko w pandemii, lecz także w szczycie ruchu lotniczego, w rekordowym jak do tej pory roku 2019 nawet się do takiej liczby nie zbliżyły. To powoduje oczywiście głębokie deficyty. Lotniska generują straty, mają swoje problemy, ale CPK nie jest niczemu winne. CPK, jak wiadomo, jeszcze nie funkcjonuje, a lotniska mają problemy, więc proszę nie zrzucać tego na CPK.</u>
          <u xml:id="u-66.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Pan poseł Dyduch pytał o ewidencję. Być może nie do końca zrozumiałem pana posła, o jaką ewidencję miałoby chodzić. Generalnie do tej pory funkcjonowało to, i zasadniczo nadal będzie funkcjonować, na zasadzie po prostu wniosku o zgodę na przewóz takich materiałów. Taka zgoda jest wydawana lub nie. Oczywiście ewidencja w sensie pewnej listy złożonych wniosków i udzielonych zgód istnieje, natomiast jakichś szczególnych opracowań statystycznych na tej bazie do tej pory nie prowadzono. Ale też chyba nie ma przeszkód, żeby takie opracowanie powstało, tylko że jak do tej pory żadna instytucja ani żaden podmiot nie zwróciły się do Urzędu Lotnictwa Cywilnego z taką potrzebą, że akurat ten obszar wymaga jakiejś szczególnej analizy czy szczególnych opracowań statystycznych. Natomiast rejestr, spis tych wniosków i zgód oczywiście jest, one nie znikają w chwili wydania.</u>
          <u xml:id="u-66.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Pan poseł Lasek spytał o liczbę incydentów związanych z przewozem i poprosił o odpowiedź na piśmie. Postaramy się z Urzędu Lotnictwa Cywilnego uzyskać taką informację i ją przekazać. Natomiast co do przykładu takiego incydentu, który pan poseł tu przywołał, trzeba powiedzieć, że dokładnie ta ustawa pozwoli, żeby na przewoźnika, który zachował się nieodpowiedzialnie, np. bez pozwoleń czy bez zgłoszenia dokonywał przewozu jakiejś kategorii materiałów niebezpiecznych, chociażby nałożyć dosyć dotkliwą karę finansową, czego wcześniej nie było. A więc liczba takich incydentów czy też potencjalne niebezpieczeństwo ich wystąpienia niewątpliwie, zdecydowanie w wyniku wprowadzenia tej ustawy zmaleją.</u>
          <u xml:id="u-66.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Pan poseł Łącki, finansowanie promu w Świnoujściu — mogę tylko powiedzieć, że przyjąłem do wiadomości uwagi pana posła. Jest to już absolutnie nawet branżą niepowiązane z przedmiotem obecnego przedłożenia.</u>
          <u xml:id="u-66.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">No i pan poseł Szopiński, również zupełnie poza tematem przedłożenia. Mogę tylko powtórzyć: zasady sankcji zostały przyjęte na poziomie europejskim, zasady udzielania wyjątków również zostały przyjęte na poziomie europejskim. Te przepisy, te zasady w przywołanych przez pana posła przypadkach zostały zastosowane. Nie dotyczy to tylko transportów na Węgry. Z takimi prośbami zgłaszała się Słowacja, zgłaszały się chociażby Czechy. Generalnie rzecz biorąc, w całej sprawie chodzi o to, że sankcje nakładamy na Rosję, a nie na Węgry, Czechy, Słowację czy inne państwa. Doprowadzenie do stanu kryzysowego w ich systemach energetycznych to byłby ruch wrogi wobec np. Słowacji, a nie Rosji, a Polska wrogich ruchów wobec Słowacji, Węgier, Czech czy innych państw naszego regionu wykonywać nie chce. To nie one napadły na Ukrainę, to nie one są tutaj agresorem, agresorem jest Rosja. W tym przypadku dla Rosji ta sprawa była dosyć obojętna, tutaj chodziło o to… Prosili nas o to nasi partnerzy z Unii Europejskiej, na podstawie, jeszcze raz powtórzę, zasad, przepisów i wyjątków od tych zasad zdefiniowanych na poziomie europejskim. I one tutaj zostały zgodnie z tymi przepisami zastosowane. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Ponieważ pan poseł Grzegorz Braun poczuł się dotknięty…</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Nie, w najmniejszym stopniu.)</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">A, nie? To w takim razie o co chodzi?</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: W trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Panie Marszałku Czcigodny! Panie Ministrze! No, widzicie państwo, że buta i bezczelność ministrów PiS-u rosną z postępem co najmniej arytmetycznym z biegiem tej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Panie Ministrze! Zadałem konkretne pytanie: Czego nie dało się zrobić, załatwić, przewieźć, pozamiatać w trybie wcześniej obowiązującym, w dotychczasowym stanie prawnym? Co takiego pilnie wymaga dookreślenia w tej ustawie? Służby jakoś zawsze sobie radziły z tymi sprawami. Nie potrzeba polskiego listonosza, żeby wysłać Pocztą Polską, dajmy na to, bombę atomową wydrukowaną w 3D do jakiegoś wrażego przywódcy. Pytanie: Czego nie dało się załatwić w dotychczasowych ramach prawnych? Oczywiście na pytanie główne, jakie są związki tej biegunki ustawodawczej z wojną Moskali z Ukraińcami, pan oczywiście szczerze nie odpowie, więc już nie dopytuję. Na to pytanie proszę, jeśli pan łaskaw, tu, z tej trybuny, i może na piśmie pan jakieś wypracowanie będzie łaskaw. Dziękuję. Z Bogiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękujemy bardzo.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">No i pan minister odpowie na ponownie zadane pytanie.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Poseł Mariusz Trepka: W trybie sprostowania.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieFunduszyiPolitykiRegionalnejMarcinHorała">Czcigodny Panie Pośle! Otóż odpowiadając na pana… Oczywiście odpowiedź na piśmie przygotujemy i dostarczymy, natomiast pytanie, czego się nie dało, jest nieco źle postawione. Oczywiście ten system funkcjonował, natomiast funkcjonował, po pierwsze, w warunkach rozproszenia po różnych innych aktach prawnych regulujących ten obszar, po drugie, zasadniczo w stanie nieskonsumowania wszystkich postanowień zaktualizowanego załącznika do konwencji chicagowskiej, i po trzecie, chociażby w sytuacji braku reżimu prawnego, żeby egzekwować przestrzeganie tych przepisów, to znaczy żeby np. nakładać kary, jeżeli ktoś się do przepisów nie stosuje. No i teza o tym, że nagle, jest tutaj wybitnie chybiona, bo proces legislacyjny w tym przypadku trwał kilka lat i jak słusznie kilku posłów wskazywało, był bardzo długi. No, niestety, przy tego rodzaju bardzo fachowych, merytorycznych tematach czasami ten proces uzgodnień wymaga zaangażowania całego szeregu ekspertów, całego szeregu podmiotów, one między sobą się tymi opiniami wymieniają i proces legislacyjny się przedłuża. Tak było w tym przypadku. A więc ten proces nie jest szczególnie szybki, tylko niestety, nad tym bardzo ubolewam, szczególnie wolny akurat w przypadku tej ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz jeszcze głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł Mariusz Trepka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełMariuszTrepka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PosełMariuszTrepka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ja chciałbym podziękować wszystkim klubom za tę merytoryczną dyskusję i państwu posłom, z małymi wyjątkami. Dziękuję panu ministrowi, że na to, co było niezwiązane z projektem ustawy, też pan minister odpowiedział zainteresowanym posłom. Myślę, że nad tymi poprawkami, które zostały złożone przez klub Prawa i Sprawiedliwości, będziemy procedować w Komisji Infrastruktury i Komisji Obrony Narodowej, tak że ten termin wejścia w życie ustawy też będzie odpowiednio przesunięty, aby wszystkie wymogi prawne zostały spełnione.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#PosełMariuszTrepka">Panie marszałku, jeszcze raz serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Infrastruktury oraz Komisji Obrony Narodowej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o ekonomii społecznej (druk nr 2321).</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej panią Anitę Czerwińską o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o ekonomii społecznej to pierwsza kompleksowa regulacja tej problematyki w Polsce. Dzięki przygotowanym przepisom ekonomia społeczna będzie się dalej rozwijać i stanowić ważny instrument aktywnej polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Fundamentem ekonomii społecznej jest wrażliwość na potrzeby osób i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Dzięki ekonomii społecznej uzyskują one wsparcie, ale również szansę na samodzielność, przywrócenie poczucia godności oraz rozwój własnego potencjału. Wsparcie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym wymaga różnorodnych i kompleksowych działań, ale także elastyczności i gotowości do wsłuchiwania się w konkretne potrzeby. Ekonomia społeczna dzięki swojemu oddolnemu charakterowi dobrze wpisuje się w te założenia, a jej oddziaływanie jest szczególnie widoczne tam, gdzie inne instrumenty mogą okazać się niewystarczające. Potencjał ekonomii społecznej wynika z silnego zakorzenienia w społeczności lokalnej, z jej potencjału, inicjatywy i kreatywności. Dzięki przewidzianemu w ustawie wsparciu potencjał ten można skutecznie wykorzystać, aby trwale zmieniać sytuację osób do tej pory pozostających poza głównym nurtem życia zawodowego i społecznego.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Ostatnie 20 lat to proces kształtowania się w Polsce ekonomii społecznej, która koncentruje się wokół działania na rzecz społeczności lokalnych, ale także nastawiona jest na realizację istotnych celów społecznych. Tempo i kierunki rozwoju ekonomii społecznej wynikały z wyzwań gospodarczych i społecznych, z którymi w tym okresie mierzyli się Polacy — np. bezrobocie na progu XXI w. Dynamiczne zmiany społeczno-ekonomiczne, a także konsekwentne dostrzeganie ekonomii społecznej jako coraz ważniejszego elementu aktywnej polityki społecznej doprowadziły do ukształtowania się polskiego modelu ekonomii społecznej. W jego centrum znajduje się troska o osoby i rodziny zagrożone wykluczeniem społecznym. Ostatnie lata, zwłaszcza skutki pandemii oraz agresji na Ukrainę, pokazują, jak ważną rolę w funkcjonowaniu społeczności lokalnych odgrywać może właśnie sektor ekonomii społecznej. Te wyzwania pokazały również, że konieczne jest przygotowanie stabilnych ram prawnych, które ułatwią właściwe adresowanie wsparcia dla tych podmiotów, a także zapewnią warunki do dalszego ich rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Przyjęcie ustawy o ekonomii społecznej jest nie tylko potrzebne, ale również pilne, gdyż rozpoczyna się właśnie proces wdrażania Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. W planie tym uwzględniona została reforma dotycząca ekonomii społecznej. Środki z KPO mogą stać się kolejnym impulsem do rozwoju sektora ekonomii społecznej, ale aby po nie sięgnąć, konieczne jest wejście w życie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Zaproponowane w projekcie rozwiązania dotyczą oddolnej aktywności społecznej, dlatego też projekt był przygotowany i konsultowany w taki sposób, aby uważnie wsłuchać się w różne głosy płynące z sektora ekonomii społecznej. Ważnym partnerem były również jednostki samorządu terytorialnego. Dzięki dialogowi możliwe było przygotowanie projektu ustawy uwzględniającej dotychczasowy dorobek w zakresie wspierania ekonomii społecznej. Projekt w proponowanym kształcie będzie stabilną podstawą do dalszego rozwoju tego sektora.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Rozwiązania ujęte w projekcie ustawy o ekonomii społecznej mają służyć przede wszystkim realizacji dwóch zasadniczych celów. Pierwszy z nich to tworzenie nowych miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym — np. osoby z niepełnosprawnościami, bezrobotni, ubodzy — w przedsiębiorstwach społecznych, a także zapewnienie im odpowiedniego wsparcia reintegracyjnego. Cel ten wyraźnie wpisuje się w aktywną politykę społeczną, dzięki której osoby i rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej mogą odzyskać samodzielność i zdolność do pełnienia ról społecznych i zawodowych. Drugim celem jest rozwijanie udziału podmiotów ekonomii społecznej, a zwłaszcza przedsiębiorstw społecznych, w realizacji usług społecznych na rzecz społeczności lokalnej. Usługi społeczne to ważny obszar aktywności decydujący o poziomie życia Polaków, ale również o potencjale społecznego i gospodarczego rozwoju. Dlatego tak istotne jest, aby elementem zwiększenia dostępności i jakości usług społecznych w Polsce było zaangażowanie do ich świadczenia podmiotów, których pierwszoplanowym celem, istotą, jest działanie na rzecz dobra ogółu.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">W projekcie ustawy zostały zdefiniowane kluczowe elementy sektora ekonomii społecznej, które dotąd nie posiadały umocowania regulacyjnego. Jednym z nich jest pojęcie ekonomii społecznej. Zgodnie z definicją jest ona rozumiana jako aktywność podmiotów ekonomii społecznej podejmowana na rzecz społeczności lokalnej w zakresie tworzenia miejsc pracy, reintegracji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz realizacji usług społecznych. Aktywność ta może być realizowana w formie działalności gospodarczej, ale także działalności pożytku publicznego lub innej działalności odpłatnej, np. w zakresie kultury czy edukacji. Definicja zatem ma szeroki charakter i pozwala objąć bardzo różnorodne działania.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">W ustawie określony został także katalog podmiotów ekonomii społecznej. Obejmuje on organizacje pozarządowe, spółdzielnie socjalne, spółdzielnie pracy, jednostki reintegracyjne, czyli centra integracji społecznej i kluby integracji społecznej, warsztaty terapii zajęciowej, zakłady aktywności zawodowej, koła gospodyń wiejskich. Katalog ten jest znacznie szerszy, mieszczą się w nim wszyscy kluczowi uczestnicy sektora ekonomii społecznej. Dzięki rozwiązaniom przewidzianym w ustawie wspierane będzie zatrudnianie oraz reintegracja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym w przedsiębiorstwach społecznych. Do tego grona zaliczane będą m.in. osoby bezrobotne, osoby z niepełnosprawnością, usamodzielniane z pieczy zastępczej czy z zaburzeniami psychicznymi, osoby ubogie, absolwenci wspomnianych centrów i klubów integracji społecznej, ale także uchodźcy. Ważnym elementem regulacji i jednocześnie kluczową formułą sektora ekonomii społecznej jest przedsiębiorstwo społeczne. Status takiego przedsiębiorstwa będą mogły uzyskać podmioty ekonomii społecznej, które działają w celu reintegracyjnym i w związku z tym zatrudniają co najmniej 30% osób zagrożonych wykluczeniem społecznym lub działają w celu usługowym i realizują w ten sposób usługi społeczne na rzecz społeczności lokalnej. Poza tym zatrudniają przynajmniej trzech pracowników, nie dzielą zysku pomiędzy pracowników, członków czy akcjonariuszy, lecz przeznaczają go na reintegrację lub rozwój. Oprócz tego realizują indywidualny plan reintegracyjny w stosunku do zatrudnionych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, na których zatrudnienie przyznano wsparcie ze środków publicznych, i zapewniają wpływ pracowników na cały proces decyzyjny w ramach organu konsultacyjno-doradczego.</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Powyższe warunki jasno wskazują, że przedsiębiorstwa społeczne będą ważnym partnerem dla samorządu terytorialnego w realizacji zadań z zakresu polityki społecznej. Status przedsiębiorstwa społecznego przyznawać będzie wojewoda po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego. Dla przedsiębiorstw społecznych przewidzieliśmy także konkretne instrumenty wsparcia. Będą one mogły liczyć na wsparcie ze środków publicznych. Obejmować ono będzie: wsparcie zatrudnienia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, finansowanie ze środków europejskich Funduszu Pracy i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w postaci środków na utworzenie stanowiska pracy, dofinansowania wynagrodzenia osób skierowanych przez powiatowe urzędy pracy, refundacji składek na ubezpieczenie społeczne pracowników zagrożonych wykluczeniem społecznym. Wsparcie to również będzie obejmować ulgę podatkową, która ma formę zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych w stosunku do dochodów przedsiębiorstwa społecznego przeznaczanych na działania z zakresu reintegracji społecznej i zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Zawarte w projekcie ustawy rozwiązania przewidują także obniżenie wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dla podmiotów dokonujących zakupu towarów i usług od przedsiębiorstw społecznych zatrudniających osoby niepełnosprawne. Ponadto przewidziano możliwość przygotowania przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego programu resortowego, w ramach którego wspierana będzie ekonomia społeczna. Po wejściu w życie ustawy planowane jest przygotowanie takiego programu, w ramach którego wsparcie dla ekonomii społecznej sfinansowane zostanie ze środków KPO. Wspierany będzie również udział przedsiębiorstw społecznych w rynku zamówień publicznych poprzez łatwiejszy dostęp do zamówień na usługi społeczne oraz możliwość zastrzeżenia dla przedsiębiorstw społecznych tzw. zamówień bagatelnych. Dalszy rozwój sektora ekonomii społecznej wymaga także wsparcia niefinansowego, dlatego też ważne jest, aby zapewnić podmiotom ekonomii społecznej to, aby były dostrzegane i włączane w realizację działań z zakresu polityki społecznej, zwłaszcza na poziomie lokalnym. Z tego względu w ustawie przewidziano poszerzenie zakresu strategii rozwiązywania problemów społecznych o zagadnienia związane z ekonomią społeczną, w szczególności w kontekście realizacji tak ważnych usług społecznych.</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Podmioty ekonomii społecznej będą mogły również skorzystać z dedykowanych usług wsparcia organizowanych i świadczonych na poziomie regionalnym przez wyspecjalizowane ośrodki wsparcia ekonomii społecznej. Dzięki temu łatwiej będzie zachować trwałość tych podmiotów oraz budować ich potencjał do rozwoju. Skoordynowane działania na rzecz ekonomii społecznej wymagają odpowiedniego podziału obowiązków między organy administracji publicznej. Za koordynację na poziomie krajowym odpowiadać będzie minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. Na poziomie regionalnym zadania te będą realizowały samorządy województw. Na obu szczeblach wsparciem dla tych instytucji będą Komitety Rozwoju Ekonomii Społecznej, w których zasiądą m.in. przedstawiciele tego sektora i dzięki temu zapewniona będzie taka formuła forum stałego dialogu władz publicznych z przedstawicielami sektora. Co niezwykle ważne, zdecydowana większość zaproponowanych w ustawie rozwiązań odnośnie do mechanizmów została już przetestowana dzięki wykorzystaniu środków finansowych pochodzących z Europejskiego Funduszu Społecznego. W proces przygotowania i szerokiego procesu konsultowania projektu ustawy na każdym etapie zaangażowani byli przedstawiciele sektora ekonomii społecznej. Ustawa pozwoli również w sposób efektywny i skuteczny wykorzystać środki pochodzące z perspektywy finansowej na lata 2021–2027 w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego+, a także zostanie uruchomione ok. 200 mln zł w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Odporności. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Elżbieta Zielińska, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełElżbietaZielińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Prawa i Sprawiedliwości w sprawie rządowego projektu ustawy o ekonomii społecznej, druk nr 2321. U podstaw projektowanego aktu prawnego leży realizowana przez państwo polityka odpowiedzialnego rozwoju, w którym istotną rolę odgrywa solidarność społeczna i potrzeba aktywizacji i integracji społeczno-zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, czyli przede wszystkim bezrobotnych i niepełnosprawnych. Kierunki rozwoju ekonomii społecznej zostały już wyznaczone w dokumencie o charakterze strategicznym, czyli „Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju”.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PosełElżbietaZielińska">Ustawa jest zintegrowana z już realizowanym programem rządowym „Dostępność+”.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PosełElżbietaZielińska">Projekt ustawy kompleksowo reguluje obszar ekonomii społecznej, w szczególności funkcjonowanie przedsiębiorstw społecznych oraz wsparcie dla całego sektora. Zdefiniowane zostały takie pojęcia jak ekonomia społeczna, przedstawiony został szeroki katalog funkcjonujących w niej podmiotów, z jednoczesny podkreśleniem, iż nie jest to katalog zamknięty, ponieważ zawiera w sobie podmioty o bardzo różnych formach prawnych, zarówno non for profit, jak i non profit, jak również te, w przypadku których istotną rolę odgrywa czynnik gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#PosełElżbietaZielińska">Sporo uwagi w ustawie poświęcono reintegracji społecznej i zawodowej, której zadaniem jest pomoc w uzyskaniu i utrzymaniu samodzielności na rynku pracy. Co więcej, w odróżnieniu od przepisów o zatrudnieniu socjalnym pojęcie reintegracji objęło również osoby niepełnosprawne.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#PosełElżbietaZielińska">Niniejszy projekt ustawy wprowadza również istotne zmiany w już obowiązującym prawie, m.in. poszerzono katalog podmiotów, które mogą przystąpić do konsorcjum spółdzielczego, o podmioty ekonomii społecznej takie jak spółdzielnie pracy, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, ale też kluby sportowe będące spółkami, które nie przeznaczają zysku na podział między udziałowców, akcjonariuszy i pracowników, ale na cele statutowe.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#PosełElżbietaZielińska">W ostatnich latach aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych rosła, tak samo jak jednocześnie spadało bezrobocie wśród tych osób, co stanowi bardzo pozytywne zjawisko. Należy jednak pamiętać, że aktywność tych osób jest nieco inna niż osób w pełni sprawnych i są one o wiele bardziej zagrożone takimi zjawiskami jak np. epidemie. Stąd istnieje duża potrzeba szczególnego wsparcia tych osób, aby mogły posiadać stabilną formę zatrudnienia. Wśród osób zagrożonych, co warte podkreślenia, znaleźli się również opiekunowie osób niepełnosprawnych, którzy ze względu na sprawowanie opieki mają utrudniony dostęp do rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#PosełElżbietaZielińska">Katalog zagrożonych wykluczeniem obejmuje również pełnoletnie osoby opuszczające rodzinę zastępczą, rodzinne domy dziecka, placówki opiekuńczo-wychowawcze, ale również osoby, które mają problemy psychiczne, są pozbawione wolności i opuszczają zakłady karne, osoby po 60. roku życia, a także uchodźców czy osoby mające ochronę uzupełniającą. Katalog ten więc wykracza poza obecnie funkcjonujący w ustawie o spółdzielniach socjalnych, co pozwoli na bardziej kompleksową pomoc osobom wykluczonym.</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#PosełElżbietaZielińska">W projekcie ustawy przedstawiono sposób nabycia statusu przedsiębiorstwa społecznego, ale również to, w jakiś sposób mają one funkcjonować, czyli realizować funkcję integracyjną, ze wskazaniem na ich solidarnościową strukturę organizacyjną.</u>
          <u xml:id="u-76.8" who="#PosełElżbietaZielińska">Przedsiębiorstwa społeczne będą mogły korzystać z różnych form wsparcia, m.in. funduszy europejskich, przede wszystkim Funduszu Solidarnościowego, środków Funduszu Pracy czy środków PFRON.</u>
          <u xml:id="u-76.9" who="#PosełElżbietaZielińska">Omawiany projekt bez wątpienia jest potrzebny i wypełnia istniejącą lukę prawną. Pomyślnym skutkiem wprowadzenia tych zmian prawnych będzie nie tylko reintegracja osób wykluczonych, ale również zapewnienie usług społecznych w społecznościach lokalnych, choćby takich jak opieka przedszkolna, żłobkowa czy usługi opiekuńcze.</u>
          <u xml:id="u-76.10" who="#PosełElżbietaZielińska">Klub Prawa i Sprawiedliwości pozytywnie ocenia przedstawiony projekt ustawy i zapewnia o wsparciu w dalszym procedowaniu w komisji sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-76.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pani poseł Anna Wojciechowska, która przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełAnnaWojciechowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PosełAnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam zaszczyt w imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej przedstawić projekt ustawy o ekonomii społecznej, druk nr 2321.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PosełAnnaWojciechowska">Ustawa reguluje organizację i zasady funkcjonowania przedsiębiorstw społecznych, zasady i formy wspierania podmiotów ekonomii społecznej przez organy administracji publicznej. Działania, które obejmuje projekt, są bardzo potrzebne, wręcz niezbędne do właściwego funkcjonowania naszego społeczeństwa, szczególnie ludzi, którzy są w jakiś sposób odizolowani od życia publicznego.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#PosełAnnaWojciechowska">Każda osoba w naszym kraju powinna mieć pełne prawo i możliwości uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, jeżeli w ogóle tę pracę ma — a więc przede wszystkim powinna mieć pracę — miejscu zamieszkania, pobytu, w tym rehabilitację społeczną w przypadku osób niepełnosprawnych. Jest obowiązkiem państwa zapewnić to ludziom, którzy nie mieli w życiu szczęścia, którzy z różnych przyczyn i powodów nie są zdrowi, w pełni sprawni czy są po prostu bezdomni, wykluczeni z życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#PosełAnnaWojciechowska">Przyczyn wykluczenia społecznego dopatruje się najczęściej w braku pracy, nałogach: alkoholizm, narkomania, ubóstwie, również bandytyzmie, zaburzeniach psychicznych, złej opinii wśród społeczeństwa — to też jest bardzo często spotykane — czy trudnościach komunikacyjnych. Większość powodów wykluczenia społecznego ma swoje podłoże niestety w środowisku rodzinnym, bardzo często.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#PosełAnnaWojciechowska">Jak wspominałam, praca jest niezbędnym elementem funkcjonowania każdego człowieka i powinniśmy zrobić wszystko, żeby tę pracę zapewnić ludziom potrzebującym pomocy. Projekt ustawy o ekonomii społecznej zakłada aktywne włączenie społeczne poprzez tworzenie — i tu jest zaznaczone — wysokiej jakości, stabilnych miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych. Nie jest to łatwe i na pewno będzie to bardzo trudne przedsięwzięcie. Do tej pory takie działania były realizowane tylko w ramach dofinansowania z funduszy Unii Europejskiej, ale dobrze, że problem został zauważony, może właśnie dzięki tym projektom unijnym. Działania są bardzo złożone i na pewno wymagają jeszcze wielu poprawek, ale od czegoś trzeba zacząć.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#PosełAnnaWojciechowska">Projekt ustawy potrzebuje jeszcze dopracowania, nie jest doskonały, widać, że był przygotowywany bardzo szybko. Np. brakuje konkretnej definicji przedsiębiorstwa społecznego, brakuje definicji zagrożenia wykluczeniem społecznym. To później będzie, proszę państwa, się ujawniało przy realizacji tych przedsięwzięć. Podobnie wyglądała sytuacja z innowacyjnością, gdzie nie było określenia, nie było konkretnej definicji innowacyjności i było bardzo trudno tę innowacyjność znaleźć czy udowodnić. Brak też np. wprowadzenia mechanizmu nadawania statusu przedsiębiorstwa społecznego przez sądy rejestrowe, jak to ma miejsce w przypadku statusu organizacji pożytku publicznego.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#PosełAnnaWojciechowska">Wejście ustawy w życie stanowić będzie realizację kamienia milowego dotyczącego zapobiegania wykluczeniu społecznemu, ujętego w KPO, w Krajowym Planie Odbudowy. Kwota: 45 mln euro, z tym że ten szacunek był w roku 2019. Dzisiaj najprawdopodobniej jest to o wiele mniej znacząca kwota niż była 3 lata temu. Tym bardziej ustawa powinna być przygotowana właściwie i dokładniej. Powinna rozwiązywać bardziej szczegółowo poszczególne problemy, a kryteria powinny być jasne i przejrzyste. Dobrze, że już zaczynamy prace nad tą ustawą. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę teraz pana posła Tadeusza Tomaszewskiego o przedstawienie stanowiska klubu parlamentarnego Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowna Pani Minister! Ma pani wyjątkowe szczęście, bo po 13 latach pracy kilku rządów ekonomia społeczna wreszcie trafia do Sejmu w postaci rządowego projektu ustawy o ekonomii społecznej. Myślę, że do tej pory, kiedy budowano podstawy funkcjonowania sektora pozarządowego pożytku publicznego, ustawy z 2003 r., następnie ustawy o spółdzielniach socjalnych, o zatrudnieniu socjalnym, wszystkie takie projekty miały ponadpolityczne poparcie. Chodzi o to, abyśmy budowali sektor ekonomii społecznej również w takim duchu, ponad podziałami politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Początkowo podstawy ekonomii społecznej były tworzone na podstawie tych ustaw, o których wspomniałem. Dopiero w 2009 r. powstał pierwszy autorski projekt ustawy o przedsiębiorstwie społecznym i dzisiaj mamy ten rządowy projekt. Przez wiele lat ekonomia społeczna próbowała się znaleźć w takiej specyficznej przestrzeni między działalnością gospodarczą a wspieraną działalnością gospodarczą czy tą, tak jak w Unii Europejskiej, wspieraną ze środków Unii Europejskiej. Polska ma piękne tradycje ekonomii społecznej. Warto tu wspomnieć ks. Piotra Wawrzyniaka, Edwarda Abramowskiego, Teodora Toeplitza, Franciszka Stefczyka. To jest nasza chluba. Chluba, tradycja, ale też nasza przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Precz z komuną.)</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Precz z komuną.)</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Dla pana Janusza ekonomia społeczna to jest „precz z komuną”. Gratuluję.</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Dzisiaj ekonomia społeczna na poziomie ogólnopolskim to 95 tys. podmiotów zatrudniających prawie 150 tys. pracowników, a także jeszcze więcej na umowach cywilnoprawnych. Odgrywają szczególnie ważną rolę na poziomie lokalnym. Ta ekonomia społeczna to sposób oddolnej inicjatywy obywateli organizujących się w wymiarze ekonomicznym na rzecz zatrudniania osób, którym jest najtrudniej na rynku pracy, osób z niepełnosprawnościami, które w kryzysach życiowych potrzebują tego właśnie wsparcia. Takimi chwalebnymi przykładami mogą być Wrocławska Spółdzielnia Socjalna czy Spółdzielnia Socjalna Opoka z Chechła, którą założyła pani poseł Agnieszka Ścigaj.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Ekonomia społeczna to również lokalne przedsięwzięcia na rzecz mieszkańców tworzących nowe usługi społeczne, usługi niezbędne dla mieszkańców realizowane przez mieszkańców tej społeczności. Mogą być to np. usługi w zakresie wsparcia wytchnieniowego czy usługi opiekuńcze. Mogą być to żłobki, przedszkola, kluby seniorów. Chwalebnymi przykładami może być Katolickie Stowarzyszenie Niepełnosprawnych ze Starachowic czy Konińska Spółdzielnia Socjalna Spektrum.</u>
          <u xml:id="u-80.8" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Ekonomia społeczna to jednak przede wszystkim nowa formuła, w której pracownicy uczestniczą w zarządzaniu przedsiębiorstwem. To formuła budowania demokracji pracowniczej. Kto ma wątpliwości, jak to działa, to zapraszamy do warszawskiej Spółdzielni Socjalnej Margines.</u>
          <u xml:id="u-80.9" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Dlatego uważamy, że przyjęcie ustawy o ekonomii społecznej to niezwykle ważne wydarzenie. Będziemy proponować, jeśli chodzi o pracę w komisji, po pierwsze, wprowadzenie do katalogu podmiotów ekonomii społecznej spółdzielni produkcji rolnej, a po drugie, jeśli chodzi o osoby zagrożone bezdomnością, są także kwestie, które zostały już zgłoszone do Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej przez krajowy komitet, do ministra rodziny, dotyczące tego, aby ta refundacja składek, o której pani mówiła, ona występuje, ale nie ma charakteru obligatoryjnego… Chodziłoby nam o to, żeby jednak ta pomoc w przypadku prowadzenia programów reintegracji miała charakter obligatoryjny.</u>
          <u xml:id="u-80.10" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Także jeśli chodzi o kwestię usytuowania wojewody — nie wchodząc w kwestie polityczne — to organ, który jest jednocześnie organem rejestrującym i nadzorczym w jednej formule, czyli wojewoda, nie jest dobrym rozwiązaniem. Samorząd województwa od 18 lat już realizuje tę politykę, powinien mieć możliwość realizacji jej właśnie tutaj.</u>
          <u xml:id="u-80.11" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Dalej, jest zwiększenie udziału regionalnych komitetów ekonomii społecznej w Krajowym Komitecie Rozwoju Ekonomii Społecznej. Mówiła pani o tym dialogu. Ten dialog województwo — kraj mógłby się tam odbywać poprzez udział przedstawicieli wszystkich regionalnych komitetów w krajowym komitecie.</u>
          <u xml:id="u-80.12" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Chodzi też o zwiększenie kompetencji komitetów w zakresie wyboru swoich przedstawicieli do komitetów monitorujących. To jest również zgodne z oczekiwaniami europejskiej polityki w tej sprawie. Oczywiście chodzi o zapewnienie, że ośrodki ekonomii społecznej, ośrodki wspierania ekonomii społecznej realizujące swoje usługi w zakresie ogólnym, nie będą traktowane jako firmy komercyjne, ale jako realizujące właśnie te zadania publiczne. Powinniśmy też skorygować przepisy dotyczące funkcjonowania spółdzielni socjalnych. Tutaj przede wszystkim ludzie, a nie kapitał, powinni być na pierwszym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-80.13" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Wysoki Sejmie! Klub poselski Lewica opowiada się za skierowaniem tej ustawy do pracy w komisji i będzie wspierał to rozwiązanie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-80.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-80.15" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Trudno się dziwić.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz pani poseł Urszula Nowogórska przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Chcę uprzedzić Wysoką Izbę, że przed pytaniami nastąpi 10-minutowa przerwa techniczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełUrszulaNowogórska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#PosełUrszulaNowogórska">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko swojego klubu, klubu Koalicji Polskiej — PSL, Unii Europejskich Demokratów, Konserwatystów Marka Biernackiego w odniesieniu do rządowego projektu ustawy o ekonomii społecznej.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#PosełUrszulaNowogórska">Tak jak pewnie już na sali wybrzmiało, celem proponowanej regulacji prawnej jest aktywne społeczne włączenie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, szczególnie osób bezrobotnych i niepełnosprawnych, przez stworzenie im odpowiednich i stabilnych miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#PosełUrszulaNowogórska">Głównym założeniem ekonomii społecznej ma być reintegracja społeczna i zawodowa. Ma ona realizować cele zatrudnieniowe, a także wspierać rozwój lokalny właśnie w zakresie usług społecznych, które szczególnie wiążą się z trudnościami wynikającymi z ostatnich problemów demograficznych.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#PosełUrszulaNowogórska">Jeżeli chodzi o część definicyjną, ustawa w art. 2 określa dokładnie przedmiot ekonomii społecznej. Ma on dotyczyć szczególnie spółdzielni socjalnych, warsztatów terapii zajęciowej, zakładów aktywności zawodowej, centrów kultury, integracji społecznej, spółdzielni pracy, w tym również spółdzielni inwalidów i osób niewidomych, organizacji pozarządowych oraz innych podmiotów pożytku publicznego, które są wymienione w art. 3 ust. 3 pkt 1, 2 i 4 ustawy pożytkowej.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#PosełUrszulaNowogórska">W dziale II projektowanej ustawy mamy określoną z kolei definicję przedsiębiorstwa społecznego. Status przedsiębiorstwa społecznego, wedle ustawy, którą w tej chwili realizujemy i nad którą dyskutujemy, będzie realizował wojewoda. Jednak tutaj pojawia się wiele pytań, które również pojawiają się w trakcie uzgodnień i konsultacji. Mianowicie chodzi tutaj o właściwe definiowanie podmiotów ekonomii społecznej, które stanowią kluczowy element w zakresie pełnego ujęcia niesformalizowanych działań obywatelskich. Powstaje zatem np. pytanie, czy podmioty, które również stanowią element ekonomii społecznej, a są spółdzielniami np. o charakterze pracowniczym i działają na obszarze wiejskim — rolnicze spółdzielnie produkcyjne, również będą ujęte w tym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#PosełUrszulaNowogórska">Powstaje też pytanie, które wynika tak naprawdę z dotychczasowych działań i obserwacji społecznych, jeżeli chodzi o działalność samorządów, jednostek samorządu terytorialnego, a konkretnie województw. Powstaje więc pytanie, czy to jest dobrze przemyślany krok, żeby właśnie wojewodowie nadawali uprawnienia dotyczące przedsiębiorstw społecznych, ponieważ przez wiele lat, przez ostatnie lata to urzędy marszałkowskie, a konkretnie regionalne ośrodki polityki społecznej, które podlegają marszałkom, tak naprawdę realizowały te cele i mają w tym zakresie ogromne doświadczenie. Z całym szacunkiem dla państwa wojewodów i urzędników urzędów wojewódzkich, ale to będą dla nich nowe zadania, nowe kompetencje, do których będą się musieli w jakiś sposób przygotować, i na pewno na tym etapie realizacji projektu ustawy nie mają doświadczenia, ponieważ nigdy nie zajmowali się tymi działaniami.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#PosełUrszulaNowogórska">Kolejne pytanie, a w zasadzie wniosek. W drodze decyzji administracyjnych będzie nadawany status przedsiębiorstwa społecznego. I czy dotychczasowe działania i dotychczasowe wnioski, i dotychczasowe określenia nie powinny być również obowiązujące w tym zakresie?</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#PosełUrszulaNowogórska">Ustawa zmienia ustawę o działalności pożytku publicznego, ponadto ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych, ponieważ mamy tutaj do czynienia ze zwolnieniami podatkowymi dla przedsiębiorstw społecznych. Zmieniona będzie również ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Będzie też zmiana dotycząca zakresów tematycznych ujętych w ustawach o zatrudnieniu społecznym, o spółdzielniach socjalnych, o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz w ustawie o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-82.9" who="#PosełUrszulaNowogórska">Ustawa o ekonomii społecznej jest oczywiście niezbędna, i tutaj, jeśli chodzi o te zakresy i tematy, nikt nie dyskutuje. Natomiast musimy też wiedzieć, że prace w tym zakresie realizowane są w zasadzie od 2004 r. Tak naprawdę do tej pory ten kapitał społeczny, ta ekonomia społeczna znacząco były wspierane, ale nie było stworzonych do tego stosownych mechanizmów prawnych. I nie stało się tak, mimo że w zasadzie projekt czy też prace nad tymi projektami, czy analiza poszczególnych zakresów były prowadzone od 2009 r. Dotychczas mechanizmy wsparcia ekonomii społecznej określone były, można powiedzieć, w prawie wewnętrznym, czyli w „Krajowym programie rozwoju ekonomii społecznej do 2023 r.” — to było w formie uchwały Rady Ministrów — oraz w wytycznych instytucji zarządzających funduszami europejskimi w Polsce. Obecnie również w Krajowym Planie Odbudowy znajdują się rozwiązania dotyczące przyjęcia przez rząd projektu ustawy do końca, o ile się nie mylę, II kwartału 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-82.10" who="#PosełUrszulaNowogórska">Reasumując, na pewno będziemy się przyglądać losowi tego projektu, na pewno będziemy to analizować i myślę, że również będziemy wnosić swoje poprawki i propozycje w tym zakresie. Dlatego mój klub w chwili obecnej będzie popierał skierowanie tego projektu do dalszych prac komisyjnych. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję pani poseł za przedstawienie stanowiska klubu.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz już do mównicy zmierza pan poseł Janusz Korwin-Mikke, który przedstawi stanowisko koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyjęcie przez lewicową opozycję tego projektu dobitnie świadczy o tym, że PiS usiłuje wrócić do PRL-u, co mu się zresztą znakomicie udaje. Ja pamiętam, jak w dawnych, nie najlepszych czasach PRL-u studiowałem ekonomię podzieloną na dwa działy: ekonomia socjalizmu i kapitalizmu. Na egzaminie z socjalizmu powiedziałem, że taki przedmiot nie istnieje i potem miałem przejściowe trudności.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Otóż, proszę państwa, nie istnieje takie zwierzę jak ekonomia społeczna. Socjaliści mają zwyczaj dodawania do rzeczownika różnych przymiotników, które całkowicie zmieniają znaczenie słów, np. sprawiedliwość, sprawiedliwość społeczna. Wiadomo, że sprawiedliwość społeczna to jest albo to samo co sprawiedliwość — to po co mówicie, że społeczna — albo co innego niż sprawiedliwość. A co innego niż sprawiedliwość nazywa się niesprawiedliwość. Jest nauka Kościoła i społeczna nauka Kościoła. Jest ekonomia i ekonomia socjalistyczna. Jest krzesło i krzesło elektryczne. Demokracja i demokracja socjalistyczna itd. Zmienia się znaczenie słów. Tu mamy dokładnie to samo zjawisko. Powołuje się od razu komitet, Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej, czyli czegoś, co nie istnieje, i za pieniądze podatnika będzie się wykładało jakąś nieistniejącą zupełnie naukę, całkowicie sprzeczną z tym, co się rozumie przez ekonomię.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Przypominam, że art. 9 mówi, że wyłącza się zysk, przedsiębiorstwo, ludzie nie mogą z tego czerpać zysku. Otóż kiedy socjaliści objęli władzę w Wielkiej Brytanii za czasów, kiedy Churchill stracił władzę, na pytanie, dlaczego ekonomia przestała działać, oświadczył: Wyjęto z zegarka sprężynę i dziwią się, że nie działa. Dlaczego właściwie przedsiębiorstwo miałoby działać dobrze i mieć zysk, skoro z tego zysku udziałowcy nic nie mają? Jest to kompletny, całkowity nonsens.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Ostrzegaliśmy, że wprowadzenie płacy minimalnej spowoduje drastyczny wzrost bezrobocia. Więc jedną ręką zrobiono to bezrobocie, a teraz usiłuje się temu zaradzić, robiąc w art. 21, że się będzie refinansowało składki. Ale głównym powodem bezrobocia jest płaca minimalna, która powoduje, że ludzi, jak by to powiedzieć, społecznie nie całkiem sprawnych, nie opłaca się zatrudniać. Gdyby można było tego człowieka zatrudnić za 1000 zł czy za 1200 zł, to oni by nie byli wykluczeni społecznie, a teraz oni są już wykluczeni społecznie. Nawet jak dostaną pracę, to dostaną ją właśnie jako wykluczeni społecznie, czyli jest to stygmatyzacja tych ludzi, że oni nie są normalni, oni są wykluczeni społecznie. I to właśnie robi ta ustawa.</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Jeżeli słyszę, że trzeba zrobić wszystko, żeby ci ludzie mieli pracę, to trzeba zlikwidować płacę minimalną. To jest podstawowa rzecz, a nie refundować składki, co załatwia tylko część problemu. Tak że, proszę państwa, to jest kolejny dowód, że idziemy w stronę komunizmu albo co gorsza socjalizmu. Proszę państwa, dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękujemy za wygłoszenie oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">A teraz pani poseł Hanna Gill-Piątek przedstawi stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełHannaGillPiątek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nic o nas bez nas — mogliby dzisiaj powiedzieć praktycy i eksperci ekonomii społecznej. Dobrze, że ta ustawa jest, ponieważ, jak wskazywała moja poprzedniczka, czekaliśmy na nią chyba 9 lat, o ile dobrze liczę. I to właściwie wszystko, co da się o tej ustawie dobrego powiedzieć, bo ona zarysowuje pewne podstawy, natomiast jest rozczarowująca w treści. I to mówią wszyscy, którzy zajmują się w Polsce ekonomią społeczną. Ta ustawa wygląda, jakby do trochę zbyt ciasnego worka czy pudełka próbować spakować na siłę zbyt szerokie zjawisko, bo ekonomia społeczna jest w Polsce szerokim zjawiskiem, bardzo szerokim, już ugruntowanym, również spontaniczną aktywnością. Coś się tam pogniotło w tym pudełku, coś się przycięło, ale powiedzmy, że tę ustawę mamy.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#PosełHannaGillPiątek">Zarzutów jest dużo. Ta ustawa zawęża np. definicję ekonomii społecznej z Krajowego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej: mówi tylko o zamkniętym katalogu podmiotów, podczas gdy program mówi o tym, że to nie jest zamknięty katalog, że to jest w ogóle aktywność obywatelska. Ale rozumiem, że trzeba to było jakoś określić, i z tego powodu jest takie ograniczenie.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#PosełHannaGillPiątek">Ustawa mówi, że usługi społeczne mogą być wykonywane na rzecz społeczności lokalnej. No dobrze, ale istnieją — i to już widzimy, mamy przykłady — inicjatywy ekonomii społecznej, które działają w wymiarze regionu, w wymiarze krajowym, nawet w wymiarze międzynarodowym. Dlaczego to ograniczamy?</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#PosełHannaGillPiątek">Np. tworzenie miejsc pracy tylko dla zagrożonych wykluczeniem, podczas gdy istotą ekonomii społecznej jest integracja. W spółdzielni socjalnej są nie tylko osoby zagrożone wykluczeniem, ale też te, które mają im ułatwić wchodzenie w normalny tryb pracy.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#PosełHannaGillPiątek">Istotne ograniczenia podmiotowe. To też jest zarzut, czyli świadczenie usług społecznych w rozumieniu ustawy o centrach usług społecznych. Po pierwsze, są to zadania gminy, co budzi wątpliwości. Po drugie, ta definicja nie obejmuje wszystkich usług.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#PosełHannaGillPiątek">Osoba zagrożona wykluczeniem społecznym — jest tu definicja inna niż w ustawie o pomocy społecznej, ale też inna niż w ustawie o zatrudnieniu socjalnym. Brakuje np. kobiet wracających na rynek pracy czy samodzielnie wychowujących rodziców.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#PosełHannaGillPiątek">Podobne biurokratyczne kłopoty widać w bardzo dużej ilości ustaw, np. dotyczących zagospodarowania przestrzennego, prawa zamówień publicznych czy budżetów obywatelskich. To są takie ustawy, w których widać, że przepisy są tworzone przez urzędników nieznających zjawiska. Dlatego Polska 2050 oczywiście tę ustawę będzie popierać, będzie próbować ją poprawiać, ale chcielibyśmy, żeby ustawy dotyczące tak ważnych zjawisk były tworzone jednak z większą wrażliwością i w konsultacji z praktykami i ekspertami. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Jeszcze jedni socjaliści.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Prosimy, żeby pan poseł tak głośno nie komentował wystąpień klubowych.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">A teraz pani poseł Iwona Michałek przedstawi stanowisko koła Porozumienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełIwonaMichałek">Panie Marszałku! Pani Minister! Szanowni Państwo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko koła Porozumienie Jarosława Gowina w sprawie procedowanego właśnie projektu. Zaproponowana w projekcie ustawa o ekonomii społecznej jest oczywiście bardzo niezbędna. Jest niezbędna i bardzo, bardzo oczekiwana. Państwo polskie od 2004 r. wspiera ekonomię społeczną, ale dotychczas nie powstała ustawa regulująca również ten obszar. Prace nad tą ustawą trwają tak naprawdę od 2009 r., z różną intensywnością. Wiem coś na ten temat, ponieważ w 2020 r. sama nad nią pracowałam. I rzeczywiście, pani minister, nad tym projektem pracowało wiele osób. To trzeba tutaj też jasno powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#PosełIwonaMichałek">Projekt ustawy reguluje kwestię definicji ekonomii społecznej oraz grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. Do przedmiotów ekonomii społecznej zostały zaliczone: spółdzielnie socjalne, warsztaty terapii zajęciowej, zakłady aktywności zawodowej, centra i kluby integracji społecznej, spółdzielnie pracy i organizacje pozarządowe. Zaproponowane w projekcie kompetencje, duże kompetencje, które projekt daje wojewodzie w przypadku nadawania i odbierania statusu przedsiębiorstwa społecznego, oraz szerokie kompetencje kontrolne budzą niestety duże wątpliwości. Wojewoda nie jest przygotowany w tej chwili do tego, żeby to dobrze robić. Do tej pory robiły to służby marszałkowskie. One mają doświadczenie, które trzeba wziąć pod uwagę. Nie rozumiem, dlaczego chce się to marszałkom zabrać. Nad tym trzeba popracować.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#PosełIwonaMichałek">Ponieważ ustawa jest niezbędna do dalszego rozwoju ekonomii społecznej, Porozumienie, mimo tych wielu niejasności i nieprecyzyjnych zapisów, będzie aktywnie uczestniczyć w dalszych pracach nad treścią tej ustawy, tak aby ona rzeczywiście dawała nowy impuls rozwojowy sektorowi ekonomii społecznej, bo wiem, że jest to bardzo, bardzo potrzebne. Ludzie potrzebują pomocy, potrzebują tej pomocy już, zaraz. Dobrze, że ten projekt tutaj trafił. Cieszę się. Będziemy razem nad tym pracować. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos zabierze pan poseł Ryszard Galla, poseł niezależny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełRyszardGalla">Panie Marszałku! Pani Minister! Zabieram głos w formie oświadczenia, ponieważ nie mam możliwości, panie marszałku, zadania pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Tak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PosełRyszardGalla">Po raz kolejny chciałbym zwrócić uwagę na to, że posłowie niezrzeszeni są w części debat wyłączeni z możliwości zadawania pytań, a to jest jednak ograniczenie naszych uprawnień poselskich. Proszę na to zwrócić uwagę, panie marszałku, na posiedzeniu Prezydium.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PosełRyszardGalla">Szanowni Państwo! Przedstawiony przez rząd projekt ustawy o ekonomii społecznej, który tak długo rodził się w łonie rządowym, ma bardzo ważne znaczenie. Mimo że pan Korwin-Mikke bardzo mocno skrytykował ten projekt, uważam, że te cele, które są założone, są bardzo istotne. Przecież zagrożenie wykluczeniem społecznym jest jednak pojęciem u nas bardzo istotnym. Jeśli po tylu latach zajrzymy do środowiska, szczególnie środowiska lokalnego, wiejskiego, popegeerowskiego jeszcze, to cały czas odczuwamy, że istnieje potrzeba takiej aktywności zawodowej. Z drugiej strony widać wyraźnie, kiedy patrzymy na małe samorządy, że to zapotrzebowanie na realizację wszelkiego rodzaju zadań, nawet tych zadań, które są przypisane samorządom, jest bardzo ważne. W związku z powyższym ten projekt daje pewne możliwości. Przede wszystkim trzeba powiedzieć, że reguluje pewne kwestie organizacyjne dotyczące tworzenia przedsiębiorstw społecznych. To jest bardzo ważne, ponieważ zwiększa też możliwości, jeżeli chodzi o wszelkie działania, które przez ostatnie 20–30 lat w tym obszarze przygotowywaliśmy. I dzisiaj przygotowanie takiej ustawy, można powiedzieć, domyka ten temat. Może on jeszcze będzie regulowany, mam nadzieję, że w trakcie czytań, ale będzie nam organizował tę pracę.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#PosełRyszardGalla">Sposób powoływania przez wojewodę. Proszę bardzo, niech będzie ten rejestr u wojewody. Pani minister, jestem wieloletnim samorządowcem, który w I i II kadencji sprawował nadzór nad wojewódzkimi urzędami pracy. Przypomnę, że to właśnie w ramach tej reformy samorządowej zadania, które w tym obszarze były przez cały czas zadaniami wojewody, zostały przekazane samorządom. Wydaje mi się, że do dzisiaj samorządy województw te zadania bardzo dobrze realizują. Są bardzo dobrze przygotowane do tego, aby właśnie w ramach w tej ustawy regulować te kwestie i współpracować z takimi podmiotami społecznymi. Wydaje mi się, że w pracach komisji warto się nad tym pochylić, żeby rzeczywiście nie podejść do zapisów tej ustawy w sposób polityczny, ale merytoryczny.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#PosełRyszardGalla">Chciałbym przy tej okazji, pani minister, zapytać także o kwestie dotyczące, powiedziałbym, relacji między samorządami lokalnymi, regionalnymi i podmiotami, które będą się tworzyły. Z jednej strony tworzymy podmioty społeczne. Mam rozumieć, że jest to podmiot oparty na polityce gospodarczej, który będzie prowadził działalność, a więc będzie także uczestnikiem, płatnikiem podatków, chociażby podatków od osób fizycznych, a także od działalności tego przedsiębiorstwa. Z drugiej strony będą stosowane różnego rodzaju ulgi, o których też w ustawie mówimy. Czy ktoś pokusił się o dokonanie bilansu rozliczeń? Jaki będzie skutek? Czy dla samorządów będzie to neutralne, czy będzie uszczuplało ich dochody, czy też rzeczywiście, jak podają niektóre media, będzie lekka górka, czyli wzrost udziału samorządów w podatkach? Bardzo proszę o odpowiedź na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#PosełRyszardGalla">Myślę, że ten projekt jest bardzo dobry. Powinien być jak najszybciej procedowany. Nie mogę tego powiedzieć w imieniu klubu, ale jako poseł niezrzeszony na pewno będę głosował za tym projektem. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pana postulat zgłoszę na najbliższym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią ogłaszam teraz 10 minut przerwy, po której powrócimy do naszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 21 do godz. 12 min 29)</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej oraz ustawy o grach hazardowych, druk nr 2363.</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 3. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przedtem jednak chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że na galerii znajdują się uczniowie z miejscowości Ostrzeszów i Biskupice Zabaryczne, którzy przybyli na zaproszenie pani poseł Katarzyny Sójki. Proszę, abyśmy serdecznie przyjęli naszych gości wraz z panią poseł, która znajduje się na galerii.</u>
          <u xml:id="u-93.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-93.13" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Przystępujemy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-93.14" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Dobromir Sośnierz.</u>
          <u xml:id="u-93.15" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełDobromirSośnierz">Proszę państwa, sam cel tego projektu jest wysoce wątpliwy. Jeśli celem projektu jest zapobieganie społecznemu wykluczeniu, to znaczy, że to jest ustawa antyspołeczna, bo społeczne wykluczenie jest ważnym mechanizmem społecznym, który powoduje, że ludzie mają motywację do bycia produktywnymi w społeczeństwie. Jeśli ktoś nie jest produktywny, np. uchyla się od pracy, od pożytecznej działalności dla innych albo jest w jakiś inny sposób toksyczny, to jest izolowany w społeczeństwie, to jest ostracyzm, obecnie według nowomowy lewicowej tzw. wykluczenie społeczne. Jeśli stworzymy mechanizmy, które spowodują, że bardziej będzie się opłacało zatrudnić tego wykluczonego, to będzie znaczyło, że namawiamy ludzi do zatrudniania osób mniej produktywnych albo bardziej szkodliwych społecznie.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PosełDobromirSośnierz">Oczywiście nie wszyscy są wykluczeni z własnej winy, to też się zdarza, bo świat nie jest idealny, natomiast tworzymy mechanizm, który będzie z zasady premiował w jakiś sposób, ten czy inny, zatrudnianie ludzi mniej produktywnych, nagradzanie za bycie nieproduktywnym. W związku z tym jest to de facto projekt o ekonomii antyspołecznej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Nie no, naprawdę przeszedł pan sam siebie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">A teraz pytanie zada pan poseł Leszek Dobrzyński.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#komentarz">(Wypowiedzi poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Panie pośle, proszę poczekać, aż zakończy się niespodziewanie wzniecona dyskusja pomiędzy państwem posłami.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Czy możemy prosić o wyciszenie tej dyskusji? Ponieważ pan poseł Leszek Dobrzyński chciałby zadać pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełLeszekDobrzyński">Zdecydowanie chciałbym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełLeszekDobrzyński">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Mam wrażenie, słuchając podobnych wystąpień, w tym m.in. pewnego pana posła, którego już nie ma na sali, że nawet ratowników na plaży strzeżonej nazwałby wymysłem socjalistycznym, bo wszak do wody każdy wchodzi na własną odpowiedzialność i powinien zdawać sobie sprawę z zagrożenia, jakie niesie obcowanie z tąże wodą.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PosełLeszekDobrzyński">Natomiast, jak rozumiem, my jako formacja reprezentujemy państwo, które chce wyciągać pomocną dłoń do tych, którzy potrzebują pomocy. Tutaj wielkie podziękowania za to, że w tej ustawie zostali ujęci również wychowankowie, którzy wychodzą z opieki zastępczej, z rodzinnych domów dziecka czy z rodzin zastępczych — to jest bardzo ważna informacja.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#PosełLeszekDobrzyński">I jedno pytanie — bo ta cenna inicjatywa, jaką są przedsiębiorstwa społeczne, na pewno wymaga wsparcia — w jaki sposób pan minister polityki społecznej i rodziny zamierza wspierać przedsiębiorstwa społeczne. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pytanie zada teraz pani poseł Anna Kwiecień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PosełAnnaKwiecień">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PosełAnnaKwiecień">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję za tę ustawę. Jest to ustawa naprawdę oczekiwana przez ogromną liczbę obywateli, którzy są zrzeszeni, którzy się grupują w bardzo istotnych podmiotach ekonomii społecznej. To są oczywiście spółdzielnie socjalne, to są podmioty takie jak zakłady aktywności zawodowej, warsztaty terapii zajęciowej, centra integracji społecznej — w sumie liczba podmiotów ekonomii społecznej wynosi ok. 100 tys., w tym 85 tys. organizacji pozarządowych, 1500 spółdzielni socjalnych i 1200 jednostek reintegracyjnych. Chciałoby się spytać, czy w związku z tym, że ta tak ważna ustawa jest dzisiaj procedowana, była ona konsultowana i czy były konsultowane te rozwiązania, które są w niej proponowane. Jak wyglądały konsultacje ze środowiskiem tych podmiotów ekonomii społecznej, o których mówiłam i które wymieniłam? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pytanie zada teraz pan poseł Michał Szczerba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PosełMichałSzczerba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Gratuluję nominacji i wspieram ustawę o ekonomii społecznej, ale zanim zajmiemy się kwestią innowacji w opiece, chciałbym, żeby pani minister dokonała analizy funkcjonowania domów pomocy społecznej. Mamy przykłady… Nie będę mówił o Jordanowie, bo ta sprawa jest już znana, ale jest kolejna sprawa, o której wiemy z reportażu pana redaktora Michała Janczury z TOK FM. To jest kwestia 20-letniego Adama, który był w DPS-ie „Przyjazny dom” we Wrocławiu. Tam skoczył z okna, złamał sobie nogę — ta sprawa nie została zgłoszona. Został ubezwłasnowolniony, kiedy miał 18 lat, uciekał, został przeniesiony 500 km dalej, w tej chwili do DPS-u w okolicach Mławy.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#PosełMichałSzczerba">Ale to pokazuje, że trzeba się przyjrzeć kwestiom osób ubezwłasnowolnionych, czy one w ogóle powinny być w DPS-ach, czy jest kontrola sądowa nad tym procesem, a w szczególności czy nie można stworzyć alternatywnych form chociażby mieszkań chronionych, w których takie osoby mogłyby funkcjonować, niekoniecznie będąc zamknięte w domach pomocy społecznej. Proszę o przyjrzenie się tej sprawie i temu reportażowi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Teraz głos zabierze pan poseł Rafał Adamczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Projekt ustawy oddziałuje na jednostki samorządu terytorialnego, które w myśl ustawy opracowują diagnozę sytuacji społecznej, w tym potencjału podmiotów ekonomii społecznej w zakresie realizacji usług społecznych, a także określają zadania publiczne i usługi społeczne zlecane w nowych trybach. Pani minister, czy rząd planuje jakieś dodatkowe środki, które będą wspierały samorządy w realizacji tych zadań? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Nastąpiła zmiana — zamiast pani poseł Moniki Falej, której nie ma na sali, pytanie zada pan poseł Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowna Pani Minister! Pani minister w swoim wystąpieniu mówiła również o tym, że przedsiębiorstwa społeczne, ekonomia społeczna, ośrodki ekonomii społecznej mogą być wspierane środkami z Krajowego Planu Odbudowy. Była mowa o kwocie 200 mln zł. Chciałbym zapytać, kiedy będą rozpisane, określone nabory, jeśli chodzi o wsparcie podmiotów ekonomii społecznej, wyłonienie ośrodków wspierania ekonomii społecznej i na jakie rodzaje zadań będą przeznaczone te środki z KPO. Środki związane ze wsparciem zatrudnienia pochodzić będą z Funduszu Pracy, jak mówi o tym ustawa, a na to wsparcie mają być przeznaczone środki zarówno europejskie, jak i z regionalnych programów. Jaka łącznie będzie pula środków finansowych związanych ze wsparciem ekonomii społecznej, w tym funkcjonowania przedsiębiorstw społecznych? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pani poseł Małgorzata Pępek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Normatywne uregulowanie kwestii ekonomii społecznej i jej podmiotów jest niezbędne. Trudno jednak znaleźć kogokolwiek zadowolonego z przedstawionych propozycji. Zawarte w projekcie rozwiązania nie wnoszą żadnej wartości dodanej w stosunku do obecnych rozwiązań, a przecież takie były oczekiwania środowiska i zapowiedzi rządu. Sama definicja ekonomii społecznej wydaje się zbyt wąska, a użyte sformułowania wymagają doprecyzowania, gdyż zwyczajnie budzą szereg wątpliwości interpretacyjnych. Druga istotna definicja dotyczy podmiotów ekonomii społecznej. Dlaczego nie zdecydowano się na definicję opisową? Wymienia się formy prawno-instytucjonalne, w jakich mogą działać te podmioty. Taki zabieg budzi wątpliwości, tym bardziej że katalog tych form ma charakter zamknięty, który nie pozwala włączać do grona podmiotów ekonomii społecznej nowych form prawnych, które mogłyby powstawać w przyszłości. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos zabierze teraz pan poseł Jan Szopiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełJanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdy przystępowałem do lektury tego projektu podpisanego przez pana premiera Morawieckiego, zastanawiałem się, czy może rząd zdecydował się na przygotowanie jakiegoś poradnika w formie ustawy, gdzie i jak kupować nieruchomości, kiedy je sprzedawać i w jaki sposób inwestować zyski ze sprzedaży, aby nie stracić w wyniku szalejącej inflacji. Niestety pan premier nie podzielił się tymi informacjami.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#PosełJanSzopiński">Rząd chce stworzyć nowoczesne, przyjazne stanowiska pracy dla osób wykluczonych. W roku 2022 na całą Polskę pan premier przeznaczył na to 72 tys. zł. Jeżeli do czasu wejścia w życie przepisów nie pożre tej kwoty inflacja, to może uda się za te pieniądze zorganizować jedno stanowisko pracy. Dzielnie pracująca kancelaria pana premiera opisała ten projekt na 700 stronach maszynopisu. Sam papier i toner potrzebny do wydrukowania tego projektu jest droższy niż wartość pomocy rządowej przyznanej na ten cel w bieżącym roku. W przyszłym roku ma być też 72 tys. zł. Poproszę o szczegółową informację, jakie środki finansowe rząd przewiduje dla podmiotów ekonomii społecznej w tym i w następnym roku. Poproszę o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pani poseł Ewa Kozanecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PosełEwaKozanecka">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Celem projektowanej ustawy i regulacji jest aktywne włączenie społeczne osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, w szczególności osób bezrobotnych i niepełnosprawnych, poprzez tworzenie miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych. Ekonomia społeczna ma też stanowić narzędzie integracji społecznej i zawodowej oraz wspierać rozwój lokalny. Pani minister, w związku z tym mam pytanie. Z czego wynikają wskazane w ustawie cele działalności przedsiębiorstwa społecznego? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszamy na mównicę pana posła Ryszarda Wilczyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PosełRyszardWilczyński">Panie Marszałku! Pani Minister! Wydaje się, że celem polityki państwa w stosunku do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym powinno być to, żeby było ich jak najmniej — czyli nie jak najwięcej przedsiębiorstw ekonomii społecznej, tylko jak najmniej ludzi, którzy są w tych przedsiębiorstwach ekonomii społecznej. Teraz jest pytanie o mechanizmy przechodzenia tych ludzi do gospodarki bezprzymiotnikowej. Czy przewidziano taką opcję i czy przedsiębiorca, który weźmie pracownika z przedsiębiorstwa ekonomii społecznej, zyska na tym? Co zyska? Czy jest mechanizm promujący tego typu transfer? Zadaję to pytanie w kontekście art. 6 ust. 1, gdzie jest mowa o indywidualnych planach reintegracji, które mają tworzyć przedsiębiorstwa w stosunku do osób, które zatrudniają.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#PosełRyszardWilczyński">Oczywiście widzę tam wewnętrzną sprzeczność tego mechanizmu, a mianowicie że przedsiębiorstwo przewiduje, co ma robić, i jednocześnie ma wykonać to, w związku z tym istnieje takie zagrożenie, że będzie planować tylko to, co jest na miarę jego możliwości, a nie na miarę potrzeb tego człowieka, który powinien być wbudowywany w normalną gospodarkę.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PosełRyszardWilczyński">Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi, jeżeli chodzi o ten dylemat. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszam teraz do zadania pytania pana posła Jana Mosińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PosełJanMosiński">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W kontekście tej dyskusji nad projektem ustawy o ekonomii społecznej mam pytanie do pani minister. W jaki sposób minister rodziny i polityki społecznej… Przepraszam bardzo. Czy w ustawie przewidziano możliwość rozwiązań, które pomogą obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z agresją? Jest to bardzo ważne, biorąc pod uwagę ilość uchodźców z terenu Ukrainy objętego w wojną i agresją Putina. Czy w projektowanych zmianach, w tej ustawie o ekonomii społecznej, bierzemy również pod uwagę obywateli Ukrainy? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos zabierze pani poseł Joanna Borowiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełJoannaBorowiak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PosełJoannaBorowiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jednym z głównych celów ustawy o ekonomii społecznej jest włączenie do aktywności społecznej osób, które są zagrożone wykluczeniem społecznym. Są to m.in. osoby bezrobotne, osoby z niepełnosprawnościami. Cele będą realizowane przez tworzenie wysokiej jakości stabilnych miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych. Rząd w ten sposób tworzy narzędzie realizujące cele zatrudnieniowe i wspierające szeroko rozumiany rozwój lokalny w jednostkach samorządu terytorialnego. Projekt umożliwia powstawanie przedsiębiorstw społecznych.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#PosełJoannaBorowiak">Mam pytanie do pani minister. Jak duża grupa osób skorzysta ze wsparcia tworzonych przedsiębiorstw społecznych?</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#PosełJoannaBorowiak">Dziękuję bardzo za ten projekt ustawy, bo on jest bardzo oczekiwany. Nie jestem zdziwiona głosami totalnej opozycji, które już popłynęły z tej mównicy. Dopiero rozpoczęliśmy pracę nad projektem, a już nie ma praktycznie nic innego poza falą krytyki kompletnie bezcelowej. Albo popieracie państwo projekt, o czym mówiliście podczas wystąpień klubowych, albo go krytykujecie. Może zastanówcie się, proszę.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Choć muszę stwierdzić, że podczas wystąpień posłów demokratycznej opozycji nie było głosów krytycznych.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Były, były.)</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Może z wyjątkiem jednego, ale w większości raczej wszyscy życzliwie odnoszą się do tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Proszę teraz panią poseł Beatę Strzałkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PosełBeataStrzałka">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Ekonomia społeczna to bardzo szeroki zakres programów na rzecz osób wykluczonych. Wpisuje się w obszar działań wielu podmiotów i instytucji świadczących usługi społeczne w zakresie reintegracji zawodowej i społecznej, które są realizowane zarówno w formie działalności gospodarczej, jak i działalności pożytku publicznego. Szereg z nich funkcjonuje w lokalnych środowiskach i świadczy usługi na rzecz osób niepełnosprawnych. Są to np. warsztaty terapii zajęciowej, zakłady aktywności zawodowej czy spółdzielnie inwalidów, więc niezaprzeczalnie rozwój tego sektora wymaga wsparcia działań i planowanych programów pomocowych przez władze publiczne, co wiąże się z ich finansowaniem.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PosełBeataStrzałka">Pani minister, moje pytanie: Z jakich źródeł rząd planuje sfinansować zdania przewidziane w ustawie?</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pani poseł Anna Wojciechowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełAnnaWojciechowska">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#PosełAnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Naprawdę jesteśmy bardzo zadowoleni, że będziemy procedowali i pracowali nad tym projektem, bo to jest, tak jak mówiłam wcześniej, niezbędne. Do mojego biura, na pewno do państwa również, do wszystkich posłów pewnie, zgłasza się bardzo dużo osób z różnymi problemami, potrzebujących pomocy, m.in. są to i bezdomni, i niepełnosprawni z opiekunami, i bezrobotni, również osoby wykształcone, ale niepełnosprawne i niemogące znaleźć pracy, a potrzebujące tej pracy jak powietrza. Ustawa jest potrzebna, ale tak naprawdę nie jest jeszcze do końca doprecyzowana. Będziemy nad tym musieli jeszcze popracować. Nie wiadomo, jak to będzie do końca funkcjonowało, bo na podstawie projektów unijnych, wcześniej były tam trochę kłopotliwe sytuacje. Jakie np. korzyści może to przynieść przedsiębiorcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne? Nie chodzi tylko o ulgę od podatku, a katalog jest bardzo ogólny. Kto będzie odpowiadał za brak efektów i jakimi wskaźnikami będziemy to mierzyli?</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#PosełAnnaWojciechowska">Jeszcze jedno pytanie, panie marszałku. Co będzie z osobami bezdomnymi, które nawet jeżeli znajdą pracę, to i tak nie będą w stanie utrzymać swojego mieszkania, bo te zarobki na pewno nie będą na poziomie średniej krajowej, i jeszcze z osobami starszymi, bo takie się do mnie zgłaszają, które nie mogą już podjąć pracy ze względu na wiek, a nie mają środków do życia? Co z takimi ludźmi? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Głos teraz zabierze pani poseł Iwona Maria Kozłowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Dziękuje.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W projekcie ustawy wątpliwości moje budzi sformułowanie, że ekonomia społeczna jest działalnością na rzecz społeczności lokalnej, co może jednocześnie wykluczać działania podmiotu ekonomii społecznej podejmowane np. na poziomie regionalnym, krajowym czy międzynarodowym. Ekonomia społeczna według projektu ma służyć świadczeniu usług społecznych w rozumieniu ustawy o centrach usług społecznych, co może budzić wątpliwości z dwóch powodów. Pierwszy: są to usługi należące do zadań gminy, co może spowodować ograniczenie podmiotowe. Zakres przedmiotowy tych usług wymieniony w ustawie o centrach usług społecznych nie obejmuje według mnie wszystkich usług, które świadczone są przez podmioty ekonomii społecznej na rzecz obywateli. Działalność w sferze ekonomii społecznej ma być realizowana w formie działalności gospodarczej, działalności pożytku publicznego oraz innej działalności o charakterze odpłatnym. O ile działalność gospodarcza nie budzi wątpliwości, o tyle pojawiają się wątpliwości dotyczące tego, czy mowa jest o odpłatnej i nieodpłatnej działalności pożytku publicznego czy tylko o jednej z nich, a jeżeli tak, to o której, pani minister? Niezależnie od intencji projektodawcy definicja ekonomii społecznej zaproponowana w projekcie wydaje się zbyt wąska, a użyte w niej sfomułowania wymagają doprecyzowania, ponieważ budzą szereg wątpliwości interpretacyjnych. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pytanie zada pani poseł Mirosława Nykiel.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełMirosławaNykiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#PosełMirosławaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam kilka konkretnych pytań. W jaki sposób ustawa będzie chronić uchodźców? Jest przewidziana ustawowa możliwość wsparcia tej grupy w przedsiębiorstwach reintegracyjnych, w tych przedsiębiorstwach społecznych, ale ustawa zawiera też możliwości pobudzania tych uchodźców do aktywności społecznej. Jakie to będą narzędzia? Jak można, pani minister, ocenić dotychczasową działalność — nie mam oczywiście na myśli efektów ekonomicznych tej działalności, tylko społeczne — tych ok. 100 tys. podmiotów działających w sferze ekonomii społecznej? Dlaczego w projekcie ustawy nie ma definicji przedsiębiorstwa społecznego? Dlaczego państwo się na to nie zdecydowali? I ostatnie, ale nie mniej ważne pytanie: Dlaczego tak późno wprowadzacie tę ustawę w kontekście możliwości wykorzystania środków z KPO? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pytanie zada pani poseł Joanna Fabisiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełJoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Ustawa jest tworzona tu i teraz, więc powinna odnosić się do współczesnych problemów. Mówię o reintegracji zawodowej osób niepełnosprawnych, bezdomnych, zagrożonych wykluczeniem. Bez wątpienia pandemia stworzyła nową grupę osób zagrożonych wykluczeniem. Są to osoby z zaburzeniami depresyjnymi, z zaburzeniami natury psychicznej. Jest to grupa przeogromna i — jak mi się wydaje — ukryta, ciągle niezdiagnozowana, nieujawniona. W ustawie nie znajdujemy rozwiązania dla tych osób. Bardzo często takiej osobie wystarczy praca on-line. Słyszałam o projektach rozwiązań ustawowych, o tym, że praca on-line będzie na życzenie. Można by tam np. zapisać, że będzie ona na życzenie osoby, która ma tego rodzaju problemy, a nie chce ich ujawniać, bo to jest swego rodzaju wstydliwy problem. Chciałam zatem spytać, czy państwo macie tego świadomość, czy rozpoznaliście tę grupę osób zagrożonych wykluczeniem, ogromnie liczną i niestety ciągle się powiększającą, i czy są dla niej przewidziane rozwiązania w ustawie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Zapraszam do zadania pytania pana posła Franciszka Sterczewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełFranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten projekt to pospolity koń trojański. Pod płaszczykiem miło brzmiącego tytułu: ustawa o ekonomii społecznej chcecie wprowadzić centralizację organizacji pozarządowych. Zaproponowane przez was rozwiązania sprawią, że podmioty społeczne staną się uzależnione od widzimisię rządu. Panie ministrze, dlaczego chcecie, by status przedsiębiorstwa społecznego był przyznawany przez wojewodę? Przecież od lat regionalne ośrodki polityki społecznej podlegają marszałkom województw, co gwarantuje im niezależność. Samorząd wojewódzki lepiej niż rząd wie, czego potrzebują Polki i Polacy. Ale was to razi. Wam się niezależność nie podoba, więc na każdym kroku wszystko, co niezależne, próbujecie centralizować. Dążycie do tego, by decyzja nawet o najmniejszej rzeczy zapadała w jakimś odległym ministerstwie w stolicy. To przepis na głupie, archaiczne i niewydolne państwo. Ale was nie interesuje dobro państwa. Liczy się tylko to, by rząd się wyżywił.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Nie ta ustawa.)</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#PosełFranciszekSterczewski">Nie ma zgody na to, by kolejna część Polski została zawłaszczona i upolityczniona przez rząd PiS. Nie ma zgody na centralizację. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Czy pan poseł jest dumny z tej odzywki wobec pana posła Sterczewskiego?</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Ja jestem, proszę pana, dumny z tego, że jestem posłem, ale niekoniecznie…)</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">No właśnie.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: A pana odzywki też są czasami poniżające.)</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo proszę panią poseł Teresę Wargocką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełTeresaWargocka">Wreszcie ja.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PosełTeresaWargocka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Właśnie to jest polityka — bo ta ustawa już się staje tematem politycznym, a nie merytorycznym w obszarze polityki społecznej. Pan poseł Sterczewski mówi, że centralizujemy ekonomię społeczną. Bodajże pani poseł Falej pytała, dlaczego to środowiska lokalne mają decydować w tej kwestii. Ustalcie może, jakie jest stanowisko klubu Platformy Obywatelskiej w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#PosełTeresaWargocka">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o wykluczenie społeczne, to ten obszar jest bardzo szeroki. Osoby niepełnosprawne w naszym społeczeństwie to nadal osoby narażone na wykluczenie społeczne pomimo wielu programów rządowych w tym zakresie i środków finansowych przekazywanych na ten cel. Dobrze wiemy, że praca ma również funkcję terapeutyczną. Zwiększenie liczby przedsiębiorstw społecznych naprawdę jest ogromną szansą na godne życie, na dobrą przyszłość dla niepełnosprawnych dorosłych ludzi. Chciałabym w związku z tym zapytać, pani minister, jak państwo to oceniają, jakie będą konkretne efekty wprowadzenia do polskiego porządku prawnego statusu przedsiębiorstwa społecznego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WicemarszałekPiotrZgorzelski">Pan poseł Mirosław Suchoń z koła Polska 2050 kończy listę osób zapisanych do pytań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście ta ustawa była bardzo długo w konsultacjach. Jest ona oczekiwana przez całe środowisko. Niestety jest tak, że co innego było w poprzedniej wersji ustawy, co innego było konsultowane, a co innego trafia do parlamentu. To bardzo źle, że pomimo konsultacji, które były przeprowadzone, pomimo bardzo jasnych i klarownych deklaracji strony społecznej rząd postawił na swoim i skierował do Sejmu projekt ustawy, która nijak się ma do celów, które ma realizować.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Dlatego chcę zapytać o to, z jakiego powodu rząd zdecydował się na to, aby status przedsiębiorstwa społecznego był nadawany przez wojewodę. Pytam o to, ponieważ wszyscy doskonale wiemy, że w ostatnich latach został wypracowany pewien konsensus w tej sprawie. Ośrodki wsparcia ekonomii społecznej i podległe marszałkom regionalne ośrodki polityki społecznej czy ludzie, którzy się na tym znają, wypracowali ten model, a rząd chce zawracać kijem Wisłę i powierzyć te zadania urzędnikom wojewody, którzy w ogóle się na tym nie znają. Z jakiego powodu rząd podjął taką decyzję, która jest decyzją złą? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pani minister Anita Czerwińska.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Chciałam bardzo podziękować za państwa stanowiska, uwagi, za opinie. Cieszę się, że jesteśmy właściwie wszyscy zgodni co do tego, że ta ustawa jest potrzebna, jest konieczna — no, może poza jednym wyjątkiem pana posła, który zakwestionował w ogóle istnienie ekonomii społecznej. Ekonomia społeczna jest faktem. Można powiedzieć, że w Polsce istnieje już długoletnia tradycja ekonomii społecznej, co bardzo dobrze świadczy o społecznościach lokalnych, które w sposób niezwykle kreatywny, zaangażowany podjęły się tych działań. I tą ustawą nie wprowadzamy, można powiedzieć, jakichś nowych organizacji, bo też tutaj takie pytania padały, tylko po prostu normujemy to, co przez lata, przez kilkanaście, a może nawet więcej lat zostało wypracowane właśnie przez społeczności lokalne. Ta ustawa normuje tę sytuację, jaka jest.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">I teraz chciałam się odnieść do pytań. Niektóre kwestie się powtarzały, a chyba najczęściej mówili państwo właśnie o wojewodach. A więc nie można się zgodzić z tym — choćby to ostatnie zdanie, które tutaj padło — że coś się zabiera samorządom. Zacznę od tego i powołam się na art. 54 ustawy, który mówi: Samorząd województwa koordynuje w województwie działania na rzecz rozwoju ekonomii społecznej, w szczególności… I tu są wymienione wszystkie działania, uprawnienia samorządów, które nadal będą się tym zajmować, żadnej zmiany nie ma. Jeśli chodzi o wojewodów, jedynie przyznano im uprawnienie, kompetencje do tego, żeby podejmowali decyzję administracyjną o statusie przedsiębiorstwa społecznego, które właśnie też regulujemy tą ustawą. Tak że, można powiedzieć, jest to tylko czynność administracyjna. Natomiast to rozwiązanie bazuje na mechanizmach funkcjonujących już w innych ustawach, zgodnie z którymi wojewoda nadaje określony status po weryfikacji przesłanek. Nie można też mówić, bo padał tutaj taki zarzut, bardzo niesprawiedliwy wobec wojewodów, że nie mają oni doświadczenia. Otóż mają doświadczenie, bo przyznają status centrom integracji społecznej, klubom integracji społecznej, zakładom pracy chronionej czy też zakładom aktywności zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Było też pytanie, czy w zakresie wdrożenia ustawy planuje się wsparcie ze środków europejskich na lata 2021–2027 w województwach. Korzystać z nich będą właśnie zarówno samorządy — tak jak do tej pory, nic się w tej kwestii nie zmienia — w zakresie funkcji regionalnych koordynatorów ekonomii społecznej, jak i wojewodowie w związku z przyznawaniem statusu przedsiębiorstwa społecznego. Zatem ustawa przydziela wojewodom zadania o charakterze administracyjnym. Przyznawanie statusu przedsiębiorstwa społecznego oznacza, że wojewodowie będą weryfikować przesłanki określone w ustawie w stosunku do podmiotów, które złożą wnioski, ale nie będą kreować polityki regionalnej, ponieważ zadania z zakresu wspierania przedsiębiorstwa społecznego na poziomie regionalnym — współpraca z OWES, stworzenie regionalnych programów itd. — pozostają w kompetencji samorządów.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Też było pytanie, przy okazji kwestii dotyczącej wojewodów odpowiem na nie, w sprawie kontroli, ewentualnie wyłapywania jakichś nieprawidłowości. Właśnie wojewoda będzie miał taką możliwość. Czyli jest ewentualnie dodatkowa kontrola nad działalnością takich podmiotów, jeśli dopuściłyby się one jakichś nieprawidłowych działań.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Pan poseł Adamczyk pytał o wsparcie. To wsparcie będzie ze środków europejskich.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Pan poseł Tomaszewski pytał, kiedy nastąpi ogłoszenie konkursu. Konkurs będzie ogłoszony pod koniec roku.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Jeśli chodzi o środki, jakie są przewidziane, będzie to 200 mln zł z KPO i nawet ponad 1 mld zł z EFS-u.</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Pan poseł Wilczyński pytał o późniejsze losy tych osób, o to, jakie są tu możliwości. Cała filozofia ekonomii społecznej polega na tym, żeby mógł być to etap, dla niektórych tylko przejściowy, pewnego rodzaju szkolenia, wdrożenia się, uniknięcia wykluczenia, a potem, jeśli ktoś będzie miał takie możliwości, rynek oczywiście jest dla niego otwarty, w żaden sposób ustawa tego nie zabrania. Taka jest generalnie filozofia ekonomii społecznej, która to ekonomia, jak mówię, jako mechanizm społeczny jest już utrwalona, a ustawa jedynie to reguluje, nadaje ramy prawne po to, żeby można było sprawnie to koordynować.</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Pani poseł Borowiak pytała, ile miejsc pracy powstało w przedsiębiorstwach społecznych dzięki Europejskiemu Funduszowi Społecznemu. Jest ich ok. 15 tys.</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Jeszcze pani poseł Kozłowska pytała, czy ta działalność jest odpłatna, czy nieodpłatna. My niczego w tej ustawie nie definiujemy od nowa. Zbieramy w całość to, co już istnieje — jeszcze raz to podkreślam. Generalnie definicja ekonomii społecznej mówi o każdym działaniu, i odpłatnym, i nieodpłatnym.</u>
          <u xml:id="u-136.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Pani poseł Nykiel pytała o uchodźców, zresztą nie tylko pani poseł, również pan poseł Mosiński. Wsparcie dla obywateli Ukrainy oczywiście jak najbardziej będzie udzielane. Ono będzie dwutorowe. Po pierwsze, uchodźcy są wpisani do ustawowego katalogu osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Oznacza to, że mogą korzystać z pełnego wsparcia w zatrudnieniu w przedsiębiorstwach społecznych, tak samo jak osoby z niepełnosprawnościami czy osoby bezrobotne. Jednocześnie obywatele Ukrainy będą mogli skorzystać z tego wsparcia w przedsiębiorstwach społecznych dzięki rozwiązaniom zawartym w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Na podstawie tych przepisów mogą rejestrować się w powiatowych urzędach pracy jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy, a to z kolei uprawnia je do pełnego dostępu do wsparcia przewidzianego w ramach właśnie przedsiębiorstwa społecznego.</u>
          <u xml:id="u-136.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Było tutaj też pytanie o nadużycia. Już wspomniałam, że właśnie wojewoda będzie miał mechanizmy kontroli w tym zakresie. Poza tym każde przedsiębiorstwo będzie zobowiązane do corocznego sporządzania i przekazywania właściwemu miejscowo wojewodzie sprawozdania ze swojej działalności. Zakres tego sprawozdania został określony w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-136.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Jeszcze chciałam się odnieść do jednej sprawy. Pani poseł Fabisiak pytała o osoby z zaburzeniami psychicznymi. Te osoby też są ujęte w tej ustawie, natomiast, co do samego diagnozowania tego zjawiska, to myślę, że oczywiście to już jest pytanie bardziej do Ministerstwa Zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-136.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Kolejna rzecz, która się często powtarzała. Moim zdaniem, te zarzuty są absolutnie niesłuszne, zaraz wyjaśnię dlaczego. Państwo tutaj stwierdzali, że ta ustawa zawęża definicję ekonomii społecznej. Myślę, że wręcz przeciwnie. Twierdzili też państwo, że nie ma definicji ekonomii społecznej czy też przedsiębiorstwa społecznego. Jest, proszę państwa. Art. 4–7 dokładnie o tym mówią. Ekonomia społeczna jest działalnością podmiotów ekonomii społecznej na rzecz społeczności lokalnej w zakresie reintegracji społecznej i zawodowej, tworzenia miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem oraz świadczenia usług społecznych. Realizowana jest w formie działalności pożytku publicznego, jak już mówiłam: odpłatnej i nieodpłatnej, a także w formie działalności gospodarczej i innej działalności odpłatnej.</u>
          <u xml:id="u-136.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Ustawowa definicja ekonomii społecznej odwołuje się do zagadnień istotnych z perspektywy szeroko pojętej polityki społecznej. Poza reintegracją osób zagrożonych wykluczeniem społecznym eksponuje aktywność w obszarze usług społecznych. Obszar ten jest zdefiniowany w ustawie o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych w sposób bardzo szeroki i obejmuje nie tylko zagadnienia z zakresu pomocy społecznej, wsparcia rodziny oraz osób niepełnosprawnych, lecz również inne obszary, w których są aktywne organizacje pozarządowe, np. dotyczące kultury, zdrowia, ochrony środowiska, sportu — to podaję jako przykład.</u>
          <u xml:id="u-136.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">W zakresie podmiotowym w definicji ekonomii społecznej mieszczą się wszystkie organizacje pozarządowe bez względu na formę prawną i zakres działalności, o ile tworzą miejsca pracy dla osób wykluczonych lub realizują usługi społeczne. Wśród podmiotów ekonomii społecznej znalazły się również inne podmioty niż organizacje pozarządowe, a mianowicie spółdzielnie, które opierają się na osobistej pracy członków. To są spółdzielnie pracy, w tym — bo też o to było pytanie — spółdzielnie inwalidów i niewidomych oraz spółdzielnie socjalne. Z katalogu pomiotów ekonomii społecznej z uwagi na charakter prowadzonej działalności wyłączono takie podmioty jak banki spółdzielcze, spółdzielnie mieszkaniowe oraz towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych. A tak poza tym katalog jest bardzo szeroki, ustawa dokładnie wymienia kategorie, proszę się zapoznać.</u>
          <u xml:id="u-136.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Przepraszam, jeszcze patrzę, jakie państwo mieli pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Panie Marszałku! Mam jeszcze 3 minuty.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">I na koniec chciałam jeszcze odpowiedzieć na ostatnie pytanie, podsumowujące. Takie pytanie zadała pani poseł Wargocka: Jakich efektów oczekuje rząd w konsekwencji wprowadzenia do polskiego porządku prawnego przedsiębiorstw społecznych, co jest niewątpliwie kluczowym elementem tego projektu? Właśnie w formule przedsiębiorczości społecznej spotykają się kluczowe dla całej ekonomii cechy, takie jak troska o osoby zagrożone wykluczeniem, przywracanie im podmiotowości, samodzielności, zdolności do większego uczestnictwa w życiu społecznym. Najważniejsze korzyści, jakie wynikają z wprowadzenia tego statusu, można podzielić na dwie grupy. Po pierwsze, poprawa sytuacji życiowej konkretnych osób zagrożonych wykluczeniem, np. niepełnosprawnych, bezrobotnych. Jak pokazują dotychczasowe doświadczenia, wynikające z działań dofinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, osoby te mogą w tych przedsiębiorstwach znaleźć zatrudnienie, które odpowiada ich możliwościom, ich potencjałowi, a także uzyskać wsparcie w rozwoju zawodowym i powrocie do aktywności społecznej, wejściu na ten otwarty rynek pracy.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">W ciągu ostatnich kilku lat dzięki formule przedsiębiorczości społecznej otworzono blisko 14 tys. miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem z wykorzystaniem właśnie środków europejskich. Troska o osoby znajdujące się w trudnym położeniu jest najbardziej widocznym i najcenniejszym wkładem, jakie przedsiębiorstwa społeczne wnoszą do polityki społecznej. Jednak nie tylko to, dla kogo te podmioty działają, jest ważne, ważne jest również, jak działają.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Wsparcie przedsiębiorczości społecznej to odbudowa podmiotowości, samodzielności, która przebiega z poszanowaniem godności osób, które z różnych przyczyn pozostawały poza nurtem życia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Centralnym punktem ekonomii społecznej, szczególnie wyraźnym w przedsiębiorstwach społecznych, jest człowiek, którego potrzeby, aspiracje i potencjał mają bezwzględne pierwszeństwo przed zyskami, co przez jednego z panów posłów było kwestionowane.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Dzięki tej ustawie podmioty ekonomii społecznej, które uzyskują status przedsiębiorstwa społecznego, poza wsparciem w postaci środków europejskich będą miały dostęp do nowych instrumentów wsparcia, do finansowania z Funduszu Pracy czy też z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Dzięki temu potencjał w zakresie tworzenia miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym będzie można dalej rozwijać. To też jest korzyść płynąca z tej ustawy i jej cel.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Druga grupa korzyści wynikających z wprowadzenia kategorii przedsiębiorstwa społecznego do polskiego porządku prawnego jest może trudniejsza do określenia czy skwantyfikowania, ale nie jest mniej istotna. Chodzi o to, że te przedsiębiorstwa, o czym już mówiłam, są bardzo silnie zakorzenione w społecznościach lokalnych, tzn. że te podmioty są dobrze znane, rozumiane, a także definiują one konkretne potrzeby członków tych społeczności i odpowiadają na te potrzeby właśnie poprzez realizację usług społecznych.</u>
          <u xml:id="u-138.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">Dzięki tej ustawie jednostki samorządu terytorialnego, na których spoczywa obowiązek realizacji tych usług, zyskują partnera, który jest wyraźnie zaangażowany w ten rodzaj działalności, a jednocześnie takie wyodrębnienie przedsiębiorstw społecznych to szansa również na lepsze adresowanie wsparcia ich potencjału w kwestii realizacji tych usług. Powinno się to przełożyć na większą dostępność usług społecznych, ale również na realizowanie ich przy zaangażowaniu przedsiębiorstw społecznych nastawionych na realizację celów społecznych i potrzeb drugiego człowieka…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejAnitaCzerwińska">…a nie na maksymalizację zysków. Jeszcze raz bardzo państwu dziękuję za dyskusję i wsparcie tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">W trybie sprostowania zabierze głos pani poseł Joanna Fabisiak.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełJoannaFabisiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PosełJoannaFabisiak">Panie Marszałku! Pani Minister! Odpowiedziała pani satysfakcjonująco jedynie na część pierwszego pytania. Drugie pytanie dotyczyło pracy on-line osób z zagrożeniami, o których była mowa. Nie chcę tego powtarzać. To jest niezmiernie ważne. Te osoby nie pójdą do przedsiębiorstw społecznych.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#PosełJoannaFabisiak">Czy w ramach proponowanego programu rozważana jest możliwość pracy on-line w różnych instytucjach? Będę wdzięczna za odpowiedź na to pytanie…</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Na piśmie.)</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#PosełJoannaFabisiak">…bo to rozwiązywałoby problem, który przedstawiłam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o ekonomii społecznej, zawarty w druku nr 2321, do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: W trybie sprostowania do pani…)</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Ale pan poseł nie zgłosił się stąd, tak jak zgłosiła się pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Wilczyński: Nie dał mi pan szansy.)</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2351 i 2357).</u>
          <u xml:id="u-143.9" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę pana posła Andrzeja Kryja o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKryj">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2351.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKryj">Marszałek Sejmu zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu w dniu 17 czerwca 2022 r. skierowała powyższy projekt ustawy do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży do pierwszego czytania. Posiedzenie komisji, na którym odbyło się pierwsze czytanie i rozpatrzenie projektu, miało miejsce 21 czerwca 2022 r. W posiedzeniu komisji wzięli udział m.in. sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Dariusz Piontkowski, przedstawiciele związków zawodowych oraz posłowie, członkowie komisji.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKryj">Przedłożony projekt, który został przedstawiony przez pana sekretarza stanu Dariusza Piontkowskiego, ma w intencji projektodawcy uprościć i odbiurokratyzować system awansu zawodowego nauczycieli oraz zagwarantować nauczycielom rozpoczynającym pracę wyższe wynagrodzenie.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKryj">W stosunku do dotychczasowego systemu awansu zawodowego są podnoszone zarzuty, że jest on nadmiernie zbiurokratyzowany. Obecnie ścieżka awansu zawodowego nauczycieli obejmuje 4 stopnie awansu: nauczyciel stażysta, nauczyciel kontraktowy, nauczyciel mianowany i nauczyciel dyplomowany. Nadmierna liczba stopni awansu zawodowego, którym przyporządkowane zostały minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego, niekorzystnie wpływa na poziom wynagrodzenia nauczycieli rozpoczynających pracę w szkole, co może zniechęcać kandydatów do pracy w tym zawodzie.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKryj">Jednocześnie awansowanie do stopnia nauczyciela kontraktowego po odbyciu zaledwie 9-miesięcznego stażu jest uważane za przedwczesne, ponieważ ten okres jest zbyt krótki, aby nauczyciel nabył określone umiejętności praktyczne, służące sprawnemu i efektywnemu wykonywaniu zawodu nauczyciela. Uzyskiwanie kolejnych stopni awansu zawodowego wiąże się z szeregiem wymogów formalnych związanych z odbywaniem staży, z przygotowaniem planów rozwoju zawodowego na okres stażu oraz sprawozdań z ich realizacji, a także z przystąpieniem do postępowań zakończonych wydaniem decyzji administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKryj">Rozwiązania dotyczące stażu, które przewidują np. konieczność ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze w przypadku przerwy w zatrudnieniu dłuższej niż 3 miesiące, również mogą nadmiernie wydłużać ścieżkę awansu zawodowego nauczyciela, zniechęcając go do rozpoczynania stażu po raz kolejny w przypadku niepewności co do możliwości jego zakończenia w danej szkole. Za niekorzystne należy uznać także to, że okresy pracy nauczyciela pomiędzy stażami odbywanymi w celu zdobycia kolejnego stopnia awansu zawodowego nie sprzyjają podejmowaniu przez niego inicjatyw mających na celu doskonalenie umiejętności.</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKryj">Dlatego według projektodawcy niezbędne jest dokonanie zmiany w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. — Karta Nauczyciela, polegającej na uproszczeniu systemu awansu zawodowego, w tym m.in. na zmniejszeniu liczby stopni awansu zawodowego, na odejściu od odbywania sformalizowanych staży przy jednoczesnym położeniu większego nacisku na nabywanie przez nauczycieli podczas pracy umiejętności praktycznych oraz zapewnieniu równomiernego rozwoju nauczycieli w okresie całej ścieżki awansu zawodowego, a nie tylko w okresie staży. Zmiany w zakresie awansu zawodowego będą jednocześnie korzystnie wpływały na poziom otrzymywanego przez nauczycieli wynagrodzenia. Dzięki zmniejszeniu liczby stopni awansu zawodowego nastąpi wzrost wynagrodzenia nauczycieli podejmujących pracę w szkole, natomiast skrócenie okresu, po którym nauczyciel będzie mógł uzyskać stopień nauczyciela mianowanego, pozwoli na przyspieszenie o 2 lata przeszeregowania płacowego nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKryj">Celem projektowanej nowelizacji ustawy jest również zagwarantowanie uczniom i ich rodzicom możliwości konsultacji z nauczycielem. Realizacji tego celu służyć ma wyodrębnienie w ramach innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, realizowanych w ramach czasu pracy nauczycieli, czasu dostępności nauczyciela w szkole, w ramach którego odpowiednio do potrzeb będzie on prowadził konsultacje dla uczniów, wychowanków i ich rodziców.</u>
          <u xml:id="u-144.8" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKryj">Dodatkowo projektowana ustawa ma na celu rozszerzenie oferty nauczania języka polskiego za granicą poprzez wprowadzenie możliwości organizowania w szkołach polskich oraz w szkołach i zespołach szkół przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej oddziałów dziecięcych dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat.</u>
          <u xml:id="u-144.9" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKryj">Wysoka Izbo! W trakcie posiedzenia komisji odbyła się dyskusja nad przedłożonym projektem, podczas której zarówno posłowie, jak i przedstawiciele związków zawodowych wyrazili swoje uwagi na temat proponowanych rozwiązań. Uwagi te dotyczyły zarówno zmian w systemie awansu zawodowego, charakteru umów, jakie będą zawierane z nauczycielami rozpoczynającymi pracę, oceny pracy nauczycieli, kwestii ich wynagradzania oraz wprowadzenia jednej godziny na konsultacje dla uczniów i rodziców. Do zgłoszonych uwag odniósł się sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki pan minister Dariusz Piontkowski. Komisja odrzuciła w głosowaniu wniosek o odrzucenie projektu zgłoszony przez klub Koalicji Obywatelskiej stosunkiem głosów 19 do 16. Podobnie odrzucony został wniosek o wysłuchanie publiczne. Za odrzuceniem wniosku głosowało 18 posłów, a przeciwko — 17 posłów. Komisja odrzuciła także pozostałe poprawki, z wyjątkiem tych, które miały charakter legislacyjny i zostały przedłożone przez Biuro Legislacyjne w porozumieniu z Ministerstwem Edukacji i Nauki. Komisja 18 głosami za, przy 15 głosach przeciw, przyjęła wniosek o uchwalenie przedłożonego projektu.</u>
          <u xml:id="u-144.10" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejKryj">Mając to na uwadze, mam zaszczyt poinformować Wysoką Izbę, iż Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na swym posiedzeniu w dniu 21 czerwca 2022 r. wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył projekt ustawy stanowiący załącznik do druku nr 2357. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-144.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jako pierwsza w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość głos zabierze pani poseł Lidia Burzyńska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PosełLidiaBurzyńska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PosełLidiaBurzyńska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, który znajduje się w drukach sejmowych nr 2351 i 2357.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PosełLidiaBurzyńska">Szanowni Państwo! Przez rząd Prawa i Sprawiedliwości praca nauczyciela jest doceniana. Rząd wkłada wysiłek, aby ulepszyć, usprawnić pracę nauczyciela, wymienię chociażby kilka przykładów: „Aktywna tablica”, szerokopasmowy Internet, laboratoria przyszłości, zielone pracownie. To są te decyzje i ukłon w kierunku trudnej pracy, jaką wykonują nauczyciele w zakresie edukacji polskiego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#PosełLidiaBurzyńska">Podstawowym założeniem projektowanych zmian jest uproszczenie i odbiurokratyzowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli. W toku ożywionej dyskusji społecznej pojawiały się głosy mówiące, że dotychczasowy system awansu zawodowego jest nadmiernie zbiurokratyzowany i skomplikowany. Ja to potwierdzam jako wieloletni dyrektor: tak właśnie było. Zmiany w zakresie awansu zawodowego mają również zapewnić wzrost wynagrodzenia nauczycieli, którzy nie uzyskali jeszcze stopnia nauczyciela mianowanego, tj. nauczycieli w pierwszych latach pracy w tym zawodzie. Projekt ustawy przewiduje dwa stopnie awansu zawodowego nauczyciela: nauczyciel mianowany i nauczyciel dyplomowany. Projekt zakłada zatem, że stopień nauczyciela mianowanego będzie pierwszym stopniem awansu, o który będzie ubiegał się nauczyciel.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#PosełLidiaBurzyńska">W projektowanej ustawie w związku ze zmianą polegającą na zmniejszeniu od 1 września 2022 r. liczby stopni awansu zawodowego nauczycieli średnie wynagrodzenie nauczycieli przyporządkowane zostało poszczególnym etapom rozwoju zawodowego, co zapewnia dodatkowy wzrost wynagrodzenia nauczycieli podejmujących pracę w tym zawodzie. I tak dla nauczyciela początkowego — 120%, dla nauczyciela mianowanego — 144%, a dla nauczyciela dyplomowanego 184% kwoty bazowej określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#PosełLidiaBurzyńska">Tak więc, szanowni państwo, zgodnie z proponowanymi zmianami wynagrodzenie nauczyciela w pierwszym roku pracy w szkole wzrośnie ze 100% do 120% kwoty bazowej, a wynagrodzenie w drugim, trzecim i czwartym roku pracy — bo tyle będzie trwał ten okres przygotowywania się nauczyciela do zawodu i praca w statusie nauczyciela początkującego — ze 111% do 120% kwoty bazowej.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#PosełLidiaBurzyńska">W projektowanej ustawie zostały również zawarte inne zmiany Karty Nauczyciela o charakterze typowo doprecyzowującym lub dostosowującym do innych zmian. Takim doniosłym przykładem jest wprowadzenie uregulowania, zgodnie z którym nadana zostanie możliwość przydzielania godzin ponadwymiarowych bez względu na status i etap rozwoju zawodowego nauczyciela, jak również doprecyzowana jest likwidacja stażów nauczycielskich.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#PosełLidiaBurzyńska">Ponadto projektowana ustawa ma na celu rozszerzenie oferty nauczania języka polskiego — co jest bardzo ważne za granicą — przez wprowadzenie możliwości organizowania w szkołach polskich oddziałów dziecięcych dla dzieci w wieku 3–6 lat. Przypominacie sobie państwo, że również to nie jest pierwszy ukłon, jeżeli chodzi o nauczanie dzieci za granicą. Przypominacie sobie te słynne SPK-i zamienione na szkołę polską, tak żeby polskość wybrzmiewała.</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#PosełLidiaBurzyńska">Pozytywne zmiany wprowadzane przed projekt, szczególnie liczne ułatwienia w zakresie zdobywania stopni awansu zawodowego nauczycieli, są dobrą odpowiedzią na potrzeby artykułowane przez samych nauczycieli. Biorąc pod uwagę wskazane zagadnienia i licznie pozytywne rozwiązania zawarte w projektowanej ustawie, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość udziela poparcia przedmiotowemu projektowi.</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#PosełLidiaBurzyńska">A tutaj, panie marszałku, składam poprawki.</u>
          <u xml:id="u-146.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz głos zabierze pani poseł Krystyna Szumilas, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełKrystynaSzumilas">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PosełKrystynaSzumilas">Ta ustawa to jest taki typowy przykład ustawodawstwa PiS-owskiego przeprowadzanego w ogromnym tempie, bez zgody środowiska oświatowego. Żaden z posłów PiS-u będących tu na sali nie odważył się powiedzieć, że wszystkie związki zawodowe i wszyscy protestowali przeciwko temu projektowi — nawet „Solidarność”. Nie powiedział tego ani poseł sprawozdawca, ani poseł przedstawiający stanowisko w imieniu klubu PiS.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#PosełKrystynaSzumilas">Ten projekt to jakaś polityczna schizofrenia. Pani minister Zalewska wydłużała czas do awansu, pan minister Czarnek go skraca. Minister Zalewska wykreśliła godziny karciane, minister Czarnek je przywraca.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#PosełKrystynaSzumilas">Traktujecie szkołę jak piłkę bejsbolową, rzucacie nią w różne strony w zależności od widzimisię ministra, bez zastanowienia się, jaki to będzie miało skutek dla dzieci. Tempo prac jest zawrotne, w ogóle nie liczycie się z tym, żeby to skonsultować. Po drugie, boicie się otwartej, demokratycznej i kreatywnej szkoły. W waszej szkole nauczyciel nie ma prawa do samodzielnego podejmowania decyzji. Musi cały czas zastanawiać się, czy to, co robi i mówi, spodoba się ministrowi. Marzycie o tym, aby nauczyciele z entuzjazmem przekazywali uczniom treści ustalone w ministerstwie bez względu na to, czy są prawdziwe, a tych, którzy się sprzeciwiają, najchętniej wyrzucilibyście z pracy z etykietką wroga narodu i dzieci. Po trzecie, zwiększacie biurokrację — likwidujecie plan rozwoju, ale w zamian wprowadzacie ciągłe ocenianie i egzaminowanie. Dlaczego? Bo w tych procesach będzie uczestniczył kurator — wasze zbrojne ramię do pilnowania ideologizacji szkoły — i macie nadzieję, że przez sito kuratora przejdą tylko ci, którzy według was poprawnie myślą.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#PosełKrystynaSzumilas">Mówicie, że ustawa ma przyciągnąć do szkoły młodych nauczycieli. Już widzę te tłumy, które chcą przyjść do szkoły i przez 4 czy 6 lat być nauczycielami praktykantami bez stałej umowy o pracę. Już widzę młodych ludzi ustawiających się w kolejce do ciągłego oceniania, prowadzenia lekcji pokazowych, egzaminowania i przygotowywania tony potrzebnych papierów. A gdzie edukacja? A gdzie praca z dziećmi? Gdzie pokazywanie dzieciom świata, rozwijanie ich talentów, dbanie o psychikę? Przez 4–6 lat nauczyciel nie będzie miał na to po prostu czasu z powodu waszych PRL-owskich pomysłów. Tak, wprowadzacie do szkół PRL+, bo te pomysły, które są w tej ustawie, funkcjonowały w czasach PRL-u.</u>
          <u xml:id="u-148.6" who="#PosełKrystynaSzumilas">A co z wynagrodzeniami? Zamrażacie płace nauczycieli mianowanych i dyplomowanych, a podwyżki dla stażystów i kontraktowych są tylko propagandowe, żeby uciec od zarzutów, że ich pensja jest równa pensji minimalnej. Prawda związana z troską pana ministra Czarnka o zarobki nauczycieli pokazana jest w sprawozdaniu NIK-u za 2021 r. Otóż płace pracowników ministerstwa Edukacji w 2021 r. wzrosły o 11,1%–609 zł na etat. Ile w tym czasie wzrosły wynagrodzenia nauczycieli? O 0%. 0%. Tak pan minister dba o wynagrodzenia nauczycieli. Proszę bardzo, możecie państwo sobie to zobaczyć. Tutaj, na tej planszy widać obłudę ministerstwa, obłudę PiS-u, który dba o swoich, o nowe elity, ale do tych elit nie zalicza nauczycieli, tylko ekspertów wybranych ręcznie przez pana ministra Czarnka.</u>
          <u xml:id="u-148.7" who="#PosełKrystynaSzumilas">Składamy trzy poprawki. Pierwsza poprawka dotyczy zwiększenia wynagrodzeń nauczycieli dyplomowanych, mianowanych i nauczycieli początkujących. Druga — skreślenia godzin czarnkowych, a trzecia dotyczy zwiększenia dodatku dla młodego nauczyciela — z 1 tys. zł do 3 tys. zł. I przypominam również, że w zamrażarce sejmowej leży projekt Koalicji Obywatelskiej dotyczący zwiększenia o 20% wynagrodzeń sfery budżetowej. Odmroźcie ten projekt, dajcie ludziom pieniądze, pozwólcie nauczycielom godnie żyć, godnie pracować i dbać o przyszłość naszych dzieci. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-148.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Kretkowska, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela głosi uproszczenie i odbiurokratyzowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli i zagwarantowanie nauczycielom wyższego wynagrodzenia. To są podstawowe problemy polskiej oświaty: zbędna, rozbuchana biurokracja i koszmarnie niskie wynagrodzenia, koszmarnie niskie płace. Jednak zapisy tej ustawy czynią te deklaracje pustym, cynicznym chwytem propagandowym. Nie będzie podwyższenia zarobków nauczycielskich, nie będzie uproszczenia zbędnej papierologii. Za to będzie postępujące upolitycznienie, ideologizacja, zamordyzm, jak to się kiedyś mówiło, postępująca mizeria płacowa i bieda nauczycieli. Proszę państwa, na wczorajszym posiedzeniu komisji wszystkie związki zawodowe w uwagach, które otrzymaliśmy, zaopiniowały ten projekt negatywnie. Związki zawodowe i inne konsultowane gremia nie otrzymały w ogóle do zaopiniowania projektów rozporządzeń wykonawczych, które towarzyszą temu projektowi, a są też zasadnicze. Dlatego klub parlamentarny Lewica składa wniosek o odrzucenie w całości tego projektu w pierwszym czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Proszę państwa, polscy nauczyciele to jedna z najlepiej wykształconych, najciężej pracujących, a zarazem najniżej uposażonych grup zawodowych w Polsce. Płace nauczycielskie oparte są w kolejnych ustawach budżetowych o zakładaną w nich kwotę bazową. Ta kwota bazowa — i tak samo jest w tym projekcie — nie jest w żadnej korelacji z tym, co się dzieje w gospodarce, z tym, jakie jest średnie wynagrodzenie w gospodarce, nie jest w żadnej korelacji z płacą minimalną, jest po prostu takim widzimisię. Siedzący tutaj na sali pan sekretarz stanu Piontkowski zapytany przeze mnie wczoraj, jaka jest zakładana kwota bazowa na przyszły rok w związku z tym projektem, odpowiedział wymijająco, bo nie od niego to zależy, nie ma woli politycznej, żeby podnieść kwotę bazową, kwota bazowa w tym roku jest taka sama, jaka była w zeszłym roku, nie ma woli politycznej PiS, żeby inwestować w kwotę bazową. Nauczyciele, podzieleni na kilka grup awansu zawodowego, otrzymują jakiś tam procent kwoty bazowej. Ta kwota bazowa, proszę państwa, dzisiaj stanowi mniej więcej 55% średniego wynagrodzenia w gospodarce. Efekt jest taki, że nauczyciele stażyści do niedawna zarabiali mniej, niż wynosiła płaca minimalna w Polsce. Ta kwota bazowa, tak jak już powiedziałam, nie została zmieniona przez rząd od dłuższego czasu i nic nie zapowiada, że będzie zmieniona. Stąd poprawka Lewicy, którą składam dzisiaj w drugim czytaniu, żeby cały ten system wynagrodzenia oprzeć o średnie wynagrodzenie w gospodarce, konkretnie o 75% ogłaszanego średniego wynagrodzenia, w kolejnych ustawach budżetowych, co spowoduje, że będzie następowała korekta tej kwoty bazowej w oparciu o średnie wynagrodzenie rokrocznie.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Nauczyciele mianowani i nauczyciele dyplomowani, którzy stanowią 80% nauczycieli pracujących w Polsce, mają nie otrzymać żadnej, już nawet nie podwyżki, korekty płac według tego projektu. Dlatego klub parlamentarny Lewica składa korektę czy wniosek w drugim czytaniu, ażeby nauczyciele mianowani otrzymywali 30% więcej z tej kwoty bazowej, a dyplomowani — 40% więcej. Założenie, że nie będzie korekty płac, w dodatku w sytuacji galopującej inflacji, galopujących cen, powszechnej drożyzny, powoduje, że wręcz nastąpi spadek realnej wartości wynagrodzenia nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Projekt wprowadza 20-procentową podwyżkę dla nowej grupy — nauczycieli początkujących, likwidując stopień nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego. Mamy tragiczną sytuację w kadrach oświaty, mamy wakaty, brakuje, lekko licząc, kilkunastu tysięcy nauczycieli, kilkudziesięciu tysięcy nauczycieli w Polsce. Ten projekt jest desperacką próbą przyciągnięcia do zawodu młodych ludzi kończących studia, mamiąc 20-procentową podwyżką. Trzeba się wczytać w te bałamutne zapisy — a posłowie mieli 1 dzień, żeby przeczytać ten projekt — by zobaczyć, że tak naprawdę to pułapka, a nie szansa rozwojowa.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#PosełKatarzynaKretkowska">I teraz, proszę państwa, kwestia zasadnicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Dariusz Klimczak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Dlaczego ten projekt jest tak skonstruowany…</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję, pani poseł. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę, pan poseł Klimczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełDariuszKlimczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ocenie autorów przedłożenia projekt ustawy dotyczy teoretycznie uproszczenia i odbiurokratyzowania systemu awansu zawodowego nauczycieli oraz zagwarantowania nauczycielom rozpoczynającym pracę w szkole wyższego wynagrodzenia. W moim przekonaniu to zbyt szumna zapowiedź zmian, nad którymi dzisiaj dyskutujemy, ponieważ te zmiany są tak naprawdę miałkie. Ani nie upraszczają one awansu zawodowego nauczycieli, ani nie widać specjalnej walki z biurokratyzacją, ani nie ma oczekiwanych przez nauczycieli podwyżek. Wszyscy doskonale wiemy, jakich zmian i czego oczekują nauczyciele, rodzice, samorządy, wszyscy ci, którzy są związani ze szkołą. Dlaczego rząd tego nie robi? Brakuje odwagi czy pieniędzy, a może pomysłu na to, jak ma wyglądać polska szkoła przyszłości? W moim przekonaniu chyba wszystkiego po trochu brakuje.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PosełDariuszKlimczak">W przeciwieństwie do innych nie będę krytykował didaskaliów związanych z oceną pracy nauczyciela, nie będę się kłócił o 1 godzinę na konsultacje, ponieważ uważam, że funkcjonowanie polskiej szkoły wymaga zasadniczych zmian, a takimi miałkimi zmianami, jakie zaproponował rząd, nie zadowoli się ani uczniów, ani rodziców. Ale za to rząd zrobił jedno — jeszcze bardziej skłócił ze sobą nauczycieli, zrobił z nich jeszcze większych wrogów wobec siebie, nie wspominając o związkach zawodowych, bo nawet dotychczas uległa wobec rządu „Solidarność” nie zostawiła suchej nitki na tym projekcie. Nie ma w nim realnych zachęt do podejmowania trudnego zawodu nauczyciela. Jak była mizeria z wynagrodzeniami nauczycieli, tak jest nadal.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#PosełDariuszKlimczak">Czego rodzic oczekuje od szkoły? Przede wszystkim równego startu swoich dzieci. Takiego startu, który nie kończy się ciągłymi korepetycjami. Dzisiaj rodzic wieczorem, po południu zamienia się w szofera swojego dziecka i jeździ po całym mieście, po powiecie od jednego korepetytora do drugiego. Czy w tej ustawie jest jakaś propozycja rządu, żeby zlikwidować tę plagę, której w innych krajach Unii Europejskiej nie znają? Ja nie widzę takich zmian. Bo chyba tej plagi nie zlikwiduje się tą 1 godziną konsultacji.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#PosełDariuszKlimczak">Druga sprawa. Dzisiaj coraz więcej rodziców wybiera dla swoich dzieci szkoły prywatne, społeczne. Dlaczego tak się dzieje? Przecież chyba nie mają za dużo pieniędzy? Nie, tu zupełnie nie chodzi o pieniądze. Zasadniczo nie chodzi o pieniądze. Szkoły niepubliczne, prywatne często niestety mają lepszą ofertę od szkoły publicznej i rodzice w trosce o rozwój swojego dziecka tam je posyłają. A z boku zostaje ta nasza publiczna, niedofinansowana, biedna, walcząca na co dzień z prozą życia szkoła.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#PosełDariuszKlimczak">Trzecia sprawa. Dzieci w młodszych klasach często idą do szkoły na kilka godzin, na 4 godziny. Który rodzic może zwolnić się z pracy, żeby o godz. 12 przywieźć dziecko do domu? Ktoś powie: świetlica. Ale co dzisiaj na świetlicy jest oferowane naszym dzieciom? Co tam się dzieje? Szkoła musi być jak jeden zespół, jeden organizm na linii uczeń — nauczyciel — rodzic — samorząd terytorialny. I nadzór pedagogiczny, który… No jego rola całkowicie się zmienia, w czasach kiedy rządzi Prawo i Sprawiedliwość. Ale do tego jest potrzebna duża, przemyślana, skonsultowana, mądra reforma polskiej szkoły, a nie jakieś wrzutki, jakie dzisiaj zaoferował nam rząd. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełKonradBerkowicz">Szanowni Państwo! Edukacja to jedna z najważniejszych i najbardziej wrażliwych, delikatnych dziedzin naszego życia, bo chodzi o kształtowanie umysłów i dusz naszych dzieci. Niestety to właśnie w edukacji w Polsce dalej panuje komuna. To, co słyszymy, to jest dyskutowanie o tym, jak pracownicy komunistycznego zakładu pracy, jakim jest obecne państwowe szkolnictwo, powinni zarabiać.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PosełKonradBerkowicz">To jest komunistyczny zakład, w którym wszyscy nauczyciele zarabiają na pewnym etapie tak samo. Wszyscy dostają tak samo wysokie, a właściwie tak samo niskie podwyżki, niezależnie od tego, czy nauczyciel jest marny, czy jest wybitny, czy uczy wybitnie. To oczywiście demotywuje nauczycieli bardzo dobrych, jeżeli chodzi o to, żeby się doskonalili, żeby jak najlepiej uczyli. To demotywuje przede wszystkim potencjalnych doskonałych nauczycieli, żeby zatrudniali się w szkolnictwie. Tacy ludzie z potencjałem często szukają pracy w zupełnie innych dziedzinach. To jest nie tylko niesprawiedliwe, ale też bardzo szkodliwe dla naszych uczniów, bo szkoła jest przede wszystkim dla uczniów, a nie dla nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#PosełKonradBerkowicz">Poza tym w tym komunistycznym systemie państwo narzuca wszystkim naszym dzieciom bez względu na to, co rodzice uważają, ten sam program nauczania. A co gorsze, bo to jest oczywiście totalitarna praktyka, narzuca te same metody nauczania. A przecież dzieci są różne, różne metody działają dobrze na różne dzieci z różnymi zdolnościami, predyspozycjami, z różną wrażliwością. Widać to na przykładzie prywatnego szkolnictwa językowego, w którym mamy przeróżne szkoły językowe konkurujące ze sobą, jeśli chodzi o jak najlepsze metody nauczania. I te różne metody: Callana, jakieś inne wymyślne metody, dobrze działają na różnych ludzi. Tymczasem w edukacji mamy przez państwo działające na modłę komuny narzuconą jedną metodę nauczania. To oczywiście marnuje potencjał naszych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#PosełKonradBerkowicz">Dlatego proponujemy nie gmerać w tym skostniałym systemie, tylko go zmienić. Pierwszy krok: wprowadzić bon edukacyjny, czyli podzielić budżet przeznaczony na edukację na liczbę dzieci, przekazać tę kwotę na każde dziecko rodzicom i niech oni wybierają szkoły, które będą konkurowały o te bony, o te pieniądze, o dzieci, stosując jak najlepsze metody działania, metody nauczania, pokazując jak najlepsze wyniki. Chodzi tu o absolwentów, którzy później rzeczywiście radzą sobie dobrze na rynku pracy. Będą konkurowały poprzez najlepsze metody zarządzania pieniędzmi i pozyskiwania nauczycieli itd., itd. Czyli chodzi o to, żeby przywrócić normalność. Tu mój poprzednik mówił, że rodzice często gdy tylko mają pieniądze, mimo że już w podatkach zapłacili na państwową szkołę, wybierają prywatne szkolnictwo. Dlaczego? Dlatego że prywatne działa lepiej. Zróbmy krok w kierunku normalności. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełMichałGramatyka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Podwyżki dla ministrów, wiceministrów, podwyżki dla parlamentarzystów załatwiono szybciutko, wręcz aksamitnie. Wstydem dla naszego państwa jest to, że osoby sprawujące eksponowane stanowiska polityczne zarabiają mniej niż kadra urzędnicza — grzmiał wtedy prezydencki minister. Od kolejnego miesiąca pensje wzrosły o 40–60%. Nauczyciel kontraktowy po ostatnich zmianach, po ostatniej jałmużnie w wysokości 4% zarabia niespełna 3200 zł. To jest 1/4 poborów szeregowego parlamentarzysty, to jest mniej niż nasza parlamentarna dieta. Taki nauczyciel potrzebuje wyższego wykształcenia i 9 miesięcy stażu. My nie potrzebujemy nic, wystarczy, że ktoś nas wybierze.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PosełMichałGramatyka">Wasz projekt nowelizacji Karty Nauczyciela niby niesie za sobą podwyżki. Niby, bo ten prezent na koniec roku szkolnego, kiedy go rozpakować, rozczarowuje zawartością. Rząd znowu dzieli nauczycieli na tych, którzy na podwyżki zasługują, i na tych, którym podwyżki się nie należą. Zastanawiam się, jaki jest klucz do zrozumienia tej sytuacji. Może chcecie młodych zatrzymać, rzucając im coś na osłodę, a co do starszych to przyjęliście założenie, że oni i tak pracują dla idei, więc finansowo nie trzeba ich doceniać. Zresztą mianowani i dyplomowani nauczyciele odchodzą ze szkół masowo. Nic nie robicie, żeby temu zapobiec.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PosełMichałGramatyka">Nie ma całościowej koncepcji rozwoju zawodowego nauczyciela. Chcecie wyeliminować dwa szczeble awansu. I ten kierunek jest z gruntu słuszny. Ale jaki jest pomysł na dalszy rozwój nauczycieli mianowanych, na dalszy rozwój nauczycieli dyplomowanych? Polska 2050 w ostatnim dokumencie programowym „Edukacja dla przyszłości” akcentuje godne warunki pracy i płacy nauczycielek i nauczycieli. Od zawsze apelujemy o to, by ich zarobki wynosiły minimum średnią krajową. I nie traktujemy tego jako koszt. To jest inwestycja. To jest inwestycja w lepszą przyszłość, w lepsze jutro młodych, w lepszą Polskę.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#PosełMichałGramatyka">Poprzemy poprawki Koalicji Obywatelskiej, poprzemy wnioski o odrzucenie tej fatalnej ustawy w pierwszym czytaniu. Mam nadzieję, że kiedyś doczekamy się szkoły dla uczniów, dla nauczycieli, dla wszystkich oprócz polityków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przystępujemy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zamykam listę zgłoszonych do pytań.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Wyznaczam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pierwszy pytanie zada pan poseł Tomasz Zieliński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełTomaszZieliński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Proponowane zmiany w Karcie Nauczyciela wprowadzają zasadniczą modyfikację, m.in. w systemie awansu zawodowego. Odbiurokratyzowanie tego procesu zostanie z zadowoleniem przyjęte przez nauczycieli i dyrektorów. Odejście od opracowywania planów rozwoju zawodowego, sprawozdań z ich realizacji czy formułowania ocen dorobku zawodowego za okres stażu to dobry kierunek zmian. Jednocześnie cieszy fakt, że w nowej formule awansu ministerstwo kładzie nacisk na kształtowanie umiejętności praktycznych nauczycieli. Wprowadzenie obowiązku prowadzenia zajęć otwartych jest powrotem do oceny pracy opartej na esencji zawodu nauczyciela, jaką jest lekcja. Likwidacja dwóch stopni awansu oznacza jednocześnie podwyżkę dla nauczyciela początkującego.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PosełTomaszZieliński">W związku z powyższym mam pytanie do pana ministra: Jaka grupa nauczycieli zostanie objęta podwyżką i w jakiej wysokości zabezpieczono środki na ten cel? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Fabisiak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Wanda Nowicka, klub Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Też nie ma pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PosełKonradBerkowicz">Wyobraźmy sobie system, w którym w gastronomii panuje taki pomysł, że państwo pobiera podatki od ludzi, później przekazuje partię pieniędzy do sieci restauracji państwowych i że tylko taki sposób żywienia istnieje w Polsce. Czy mianowani, oczywiście przez państwo, szefowie kuchni w tych restauracjach staraliby się, żeby robić jak najlepsze kotlety? Nie, mieliby gdzieś te kotlety, bo pieniądze dostali już od państwa, a my i tak musimy iść do tych restauracji, tam żreć, bo nie mamy możliwości iść gdzie indziej. Chyba że ktoś ma dużo pieniędzy. Wtedy jeszcze może chodzić, mimo że zapłacił podatek na te restauracje, do dodatkowych, prywatnych restauracji.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PosełKonradBerkowicz">Czy nie widzicie, że obecny system edukacji jest dokładnie takim systemem, jaki mógłby panować, zresztą kiedyś panował, w gastronomii? Czy nie widzicie, jak to jest szkodliwe dla naszych dzieci? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Barbara Nowacka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełBarbaraNowacka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Jak to jest, że mieliście słuchać ludzi, a wszystkie środowiska nauczycielskie i związki zawodowe są kompletnie przeciwne waszemu projektowi? Jak to jest, że obiecywaliście, że szkoła będzie lepsza, a nie dość, że dzieciaki są w tej szkole przemęczone, przeuczone, to jeszcze brakuje nauczycieli?</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PosełBarbaraNowacka">Mam do ministra poważne pytanie: Czy pan uważa, że państwa ustawa rozwiąże największy problem dotyczący polskich nauczycielek i nauczycieli, polskiej szkoły, jeżeli chodzi o to, że nie ma w Polsce nauczycieli, którzy by uczyli, szczególnie nauk ścisłych? Szczególnie w mniejszych miejscowościach jest to coraz większy problem. Czy naprawdę uważacie, że ustawą, wbrew środowisku, wbrew nauczycielkom i nauczycielom, osiągniecie pożądany skutek, czyli poprawę statusu zawodu nauczyciela, że zwiększycie liczbę nauczycieli? Wszyscy wam mówią: nie idźcie tą drogą. Panie ministrze, niech pan nie idzie tą drogą. Macie być dla ludzi, a nie wyłącznie dla Czarnka. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PosełAgnieszkaDziemianowiczBąk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Nauczyciel to pracownik, a Karta Nauczyciela to ustawa, która ma chronić nauczyciela jako pracownika właśnie. Tymczasem rządowa nowelizacja to projekt jawnie antypracowniczy: wprowadzenie uśmieciowienia pracy młodych nauczycieli, spłaszczenie wynagrodzeń w sposób demotywujący dla jakiegokolwiek rozwoju zawodowego i wprowadzanie tylnymi drzwiami dodatkowych godzin pracy, tzw. godzin czarnkowych, które dodatkowo nałożą obowiązki na nauczycieli. Trwa największy od lat kryzys kadrowy w oświacie. Panie ministrze, uśmieciowieniem warunków pracy nauczycieli tego kryzysu nie zatrzymacie.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełMichałGramatyka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytanie o tzw. godziny karciane. Kiedy PiS szedł do władzy, to szedł z postulatem likwidacji tych godzin, co zresztą zostało zrealizowane, a teraz znowu chcecie te godziny wprowadzić. Wtedy politycy PiS-u mówili, że te godziny są niekonstytucyjne. Teraz powracacie do tego pomysłu.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PosełMichałGramatyka">To jest próba zakulisowego zwiększenia obowiązkowego pensum zajęć nauczycieli bez zagwarantowania im prawa do adekwatnego wynagrodzenia z tego tytułu, mówią związkowcy, a wy dalej swoje. Pomijam już argument, że ta obowiązkowa godzina na konsultacje dla uczniów to jest taki trochę chwyt pod publiczkę, bo i nauczycielki, i nauczyciele co do zasady nigdy nie odmawiają pomocy uczniom, często robią to nawet po godzinach swojej pracy. Proszę mi wyjaśnić, jaki jest tryb, jaka jest ścieżka waszego rozumowania w tym zakresie. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Lubnauer, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Ta niechciana przez wszystkich ustawa tak naprawdę ma jeden cel — uciec przed zarzutem, że najmłodsi nauczyciele, ci, którzy dopiero przychodzą do szkoły, mają zarobki w wysokości najniższej krajowej. Ponad 80% nauczycieli to nauczyciele mianowani i dyplomowani. Dla nich ta ustawa oznacza zatrzymanie ich zarobków. Realnie rzecz biorąc, ona oznacza, że będzie jeszcze mniejsza motywacja do tego, żeby kiedykolwiek podnieść im zarobki, ponieważ już w tej chwili przynajmniej uciekniecie od tego, żeby nauczyciel zaczynający swoją pracę miał zarobki w wysokości poniżej najniższej pensji. Ta ustawa oznacza, że dla tych młodych nauczycieli nie ma perspektywy rozwoju, że będą przyzwoicie zarabiać. Ta ustawa oznacza, że udało wam się pogodzić wszystkie związki zawodowe, bo i „Solidarność”, i ZNP są zdecydowanie przeciwni tej ustawie. I ta ustawa pokazuje waszą obłudę, hipokryzję, bo zmieniacie to, co kiedyś odwoływaliście, np. przywracacie godzinę Czarnkową, a kiedyś odwołaliście godziny karciane.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W uzasadnieniu ustawy napisane jest, że ten projekt ustawy powinien uprościć awans nauczycieli. Polscy nauczyciele zasługują przede wszystkim na szacunek i godną płacę.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Ministrze! Czy mógłby pan w krótkich słowach, a najlepiej pisemnie odpowiedzieć mi na pytanie, z kim ten projekt ustawy był konsultowany, ze szczególnym naciskiem na związki zawodowe? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa to kolejny dowód na to, że rząd nie traktuje poważnie ani nauczycieli, ani reprezentujących ich związków zawodowych. Przepisy w niej zawarte spowodują, że przedstawiciele tego zawodu rozpoczynający pracę w szkole będą mieli wyższe wynagrodzenia, ale przy okazji podzielą środowisko nauczycielskie. Nastąpi drastyczne spłaszczenie siatki płac, co niekorzystnie wpłynie na sytuację nauczycieli z dużym doświadczeniem, którzy zwyczajnie stracą motywację do rozwoju lub nawet pozostania w zawodzie.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PosełMałgorzataPępek">Dlaczego znowu dzielicie ludzi? Skoro tak wam zależy na tym, żeby nauczyciele zarabiali więcej, to dlaczego nie dacie podwyżki wszystkim bez wyjątku? Co z samorządami? Czy otrzymają środki finansowe na te podwyżki czy znowu przerzucicie koszty na jednostki samorządu terytorialnego? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełJanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym bardzo serdecznie panu pogratulować. Chciałbym pogratulować tej znakomitej ustawy, za pomocą której państwo znakomicie zjednoczyli trzy związki zawodowe, które czasami mają odrębne interesy. Wy potrafiliście to zrobić tą ustawą. Żaden z tych związków zawodowych nie zostawił na tym projekcie suchej nitki. Dlaczego? Ano dlatego, że poprzednia ustawa dotycząca awansu zawodowego pochodziła z roku 2000 i była prawie przez cały rok konsultowana ze związkami zawodowymi, z nauczycielami itd. Natomiast państwu nie potrzeba żadnych konsultacji, albowiem przerabiacie szkołę dla polityków, a nie szkołę, która przeznaczona jest dla nauczycieli i uczniów. A poza tym zamieniacie znakomicie szkoły w szkółki parafialne, tylko że na ich czele nie stoi ksiądz, a stoi kurator. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Krystyna Szumilas, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełKrystynaSzumilas">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Co z inflacją i zarobkami nauczycieli? Jak widać na tej planszy, pracownicy ministerstwa edukacji w ubiegłym roku przegonili inflację. Nauczyciele — zero. Jak państwo zamierzacie zrekompensować nauczycielom dyplomowanym i mianowanym, którzy dostali w tym roku jedynie 4,4% podwyżki, dogonienie inflacji? Co zrobiliście z 1400 mln zł z rezerwy budżetowej, które miały być przeznaczone na wynagrodzenia nauczycieli, a zniknęły jakoś, bo te 4,4% pochłonęło tylko 1600 mln zł. Może to są pieniądze, które rozdysponowujecie wśród swoich ekspertów i swoich ludzi. Bo to, co wiemy, to to, że o swoich dbacie.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PosełKrystynaSzumilas">Panie Marszałku! Tak wygląda stosunek płac nauczycieli do…</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#PosełKrystynaSzumilas">…wynagrodzeń w ministerstwie edukacji.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Wyłączenie mikrofonu nic nie dało.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Ta ustawa niczego nie rozwiązuje, a rzeczywistość jest oto taka, że od 1 maja wprowadziliście państwo podwyżki dla nauczycieli w wysokości urągającej — 4,4%. W ubiegłym roku, w 2021 r., nie było żadnej podwyżki, w tym roku — 4,4. Główny Urząd Statystyczny wyliczył w 2021 r. dla emerytów i rencistów 4,24, a w tym roku — 7, 11, 24. Nauczycielom zaoferowano i wdrożono 4,4, czyli realnie o 7% zmalały płace nauczycieli w stosunku do tego, co wyliczył GUS i co również ustalono w Komisji Trójstronnej, jeśli chodzi o podwyżki świadczeń emerytalnych.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Co będzie w przyszłym roku z wynagrodzeniami dla nauczycieli? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Jagna Marczułaitis-Walczak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełJagnaMarczułajtisWalczak">Wysoka Izbo! Propozycja ministra Czarnka dotycząca podwyższenia płac, którą tak szumnie ogłasza się w mediach, dotyczy realnie zaledwie 20% nauczycieli. Chodzi o wynagrodzenie dla nauczycieli wchodzących do zawodu. Co z doświadczonymi nauczycielami? Nauczyciele pracujący w zawodzie od wielu lat dostali w maju bieżącego roku 4,4% podwyżki przy rekordowej inflacji, która wynosi obecnie 14%. Dla stażysty to 120 zł, dla nauczyciela dyplomowanego to ok. 170 zł podwyżki. Proponowana przez opozycję w Senacie realna, 20-procentowa podwyżka została w Sejmie głosami PiS odrzucona. Dlatego pytam: Czy faktycznie zależy państwu na nauczycielach? Czy nie widzą państwo, że nauczyciele masowo odchodzą z zawodu i szukają lepiej płatnej pracy? Państwa propozycje to nie są podwyżki, tylko obniżki.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Daria Gosek-Popiołek, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełDariaGosekPopiołek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W polskich szkołach obecnie brakuje ponad 12 tys. nauczycieli i nauczycielek. Z pracy rezygnują ci starsi, bardziej doświadczeni. Ludzie młodzi, którzy studiują na uczelniach pedagogicznych, w ogóle nie myślą już o pracy w zawodzie i coraz rzadziej wiążą się z polskimi szkołami. Jak chcecie przekonać tych młodych ludzi do tego, żeby jednak chcieli uczyć? Zamiast stabilizacji proponujecie tymczasowe rozwiązania: 2-letnie umowy, trochę wyższe wynagrodzenia niż płaca minimalna. Musimy sprawić, żeby polska szkoła była dobrym miejscem do pracy i dobrym miejscem do nauki, a tego bez stabilizacji, dobrych wynagrodzeń i właściwych ścieżek awansu zawodowego po prostu się nie zrobi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cała oświata jest mocno niedofinansowana. O ile od 2016 r. zwiększyliście subwencję dla samorządów? O ile podnieśliście wynagrodzenia? Po 7 latach zaoferowaliście raptem 4,4-procentową waloryzację przy inflacji na poziomie 14% w tym roku i 8,6%. w roku ubiegłym. Teraz oferujecie nauczycielom kolejne upokorzenie.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Procedujemy nad ważną zmianą. W proces oceny pracy nauczyciela włączacie kuratorów, co oznacza, że będziemy mieli do czynienia z oceną polityczną, z narzędziem wykorzystywanym do eliminacji z systemu niepokornych nauczycieli. Awanse będą rozdawane swoim.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Ten projekt można nazwać ustawą kagańcową. Dodatkowo jest forsowany na siłę. Wszystkie związki go krytykują. Gdzie są konsultacje? Pojawia się wiele pytań: o godziny czarnkowe, o zmuszanie nauczycieli do zwiększenia czasu pracy, o lekcje pokazowe. Pamiętam to ze szkoły, z czasów PRL. Pamiętam, jak nauczyciel nas nie uczył, tylko ćwiczył z nami na lekcję pokazową. Polska szkoła musi przejść szereg…</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Polskiej szkole nie są potrzebne dodatkowe…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Marek Dyduch, klub Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Polskiej szkole nie są potrzebne dodatkowe medale. Kiedy zaczniecie…</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Brawo, pięknie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł, czy pani słyszy, co ja mówię?</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Gdybyśmy zapytali, co dzisiaj w Europie i na świecie decyduje o rozwoju jakiegoś państwa, społeczeństwa, to oprócz pieniędzy — jedni je mają, a drudzy nie — jest to wykształcenie, umysł, nowoczesność, to, co jest w głowie. Państwo, które zainwestuje w naukę, w edukacje, wygrywa. To jest tylko kwestia czasu. Jeżeli nie wyedukujemy polskiego społeczeństwa na najwyższym poziomie — nie średnim, nie byle jakim, tylko najwyższym — to przegramy w tej rywalizacji. Najwyżej przyjadą, kupią naszych pracowników, będą wykorzystywać Polaków w różnych miejscach na swoje potrzeby. Inwestycja w edukację jest najważniejsza. Bez nauczycieli nie da się tego zrobić. Oni nie mogą dostawać jałmużny. Oni muszą zarabiać dobrze, żeby dobrze kształcić polskie dzieci. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełKrzysztofPiątkowski">Panie i Panowie Posłowie! Przed Sejmem trwa właśnie protest pielęgniarek i pielęgniarzy. Pamiętamy podobne protesty nauczycieli. Dziś państwo z PiS zachowują się tak samo, jak zachowywali się wtedy. Przemykają podziemnymi korytarzami, żeby nie spotkać protestujących.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Nieprawda. Byłam u tych pań.)</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PosełKrzysztofPiątkowski">Szanowni Państwo! Kiedyś jednak nie unikniecie takiego bezpośredniego spotkania. Co zrobiliście, żeby przywrócić godność tego zawodu? Czy naprawdę nie dostrzegacie, że nauczyciele nie chcą pracować w swoim zawodzie, że odchodzą z tego zawodu, że mamy 13 tys. wakatów? Czy naprawdę nie martwi was, kto będzie w przyszłości uczył wasze dzieci i wnuki? To jest oczywiście pytanie retoryczne. Tak naprawdę macie to gdzieś.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Kretkowska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Panowie Posłowie! Panie Posłanki! Panie Marszałku! Wszyscy pytają, dlaczego ten system jest skonstruowany tak, że zniechęca do podejmowania pracy w zawodzie. Podejmowana jest najwyżej na rok, 2 lata. Dlaczego system nie powstrzymuje od odchodzenia z tego zawodu najbardziej doświadczonych nauczycieli? Dlaczego ten projekt jest tak skonstruowany? Czy dlatego, że PiS po prostu nie ma woli politycznej, żeby inwestować w oświatę, żeby inwestować w płace nauczycieli? Dlaczego PiS nie ma takiej woli? Dlatego że PiS po prostu nie chce, by w oświacie pozostali solidni, twórczy nauczyciele. O genialnych nie już wspominam. Dlaczego PiS tego nie chce? Dlatego że twórczy, solidni nauczyciele uczą myśleć, uczą myśleć krytycznie, uczą analizować to, co się słyszy. Dlaczego PiS nie chce uczniów, którzy posiadają takie umiejętności? Może mało rozgarniętym narodem nauczonym posłuchu dla władzy…</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Co jeszcze wymyślicie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Piotr Borys, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełPiotrBorys">Szanowni Państwo! To, co wczoraj usłyszeliśmy, to jest mistyfikacja i oszustwo. Państwo likwidujecie stanowiska nauczyciela kontraktowego i stażysty, dając niewielkiej grupie podwyżki, a zapominacie o całej rzeszy nauczycieli, którzy dzisiaj chcą odchodzić z zawodu.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełPiotrBorys">W Polsce — cytuję — dyrektorzy szukają pedagogów na 12,8 tys. miejsc pracy, z jednej szkoły odchodzi nauczyciel roku, z nim sześciu innych, duża warszawska podstawówka traci 15% kadry. To czeka każdą szkołę, dlatego że oszukujecie nauczycieli. Czarnkowe jest czymś gorszym niż jałmużna, kiedy doprowadziliście do wielkiej inflacji, prawie 14%, i dajecie 4,4% podwyżki. Pan minister pytał wczoraj, skąd brać pieniądze. Kilkadziesiąt miliardów złotych płynie z inflacji, finansują to Polacy dokładnie z inflacji i drożyzny. Dajcie nauczycielom, bo nie będzie kto miał uczyć nasze dzieci. Tak naprawdę, zobaczcie, nawet nikt was nie broni. Trzech posłów Prawa i Sprawiedliwości broni tej ustawy. To jest wstyd, po prostu wstyd, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Nikt nie chce was słuchać.)</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PosełPiotrBorys">Nawet we własnych szeregach nie potraficie…</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Panie pośle, pan nie jest na targowisku, tylko w Sejmie. Niech pan trochę się opanuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełRyszardWilczyński">Panie Ministrze! Zadam bardzo osobiste pytanie: Czy pan się dobrze czuje?</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Proszę bardzo, cudownie, chyba wszyscy wyjdziemy.)</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PosełRyszardWilczyński">Pytam, dlatego że mowa ciała zdradza wszystko. Twarz ukryta w dłoniach, patrzenie w sufit. Mowa ciała, która mówi: kompletnie mnie nie interesuje, co wy tutaj mówicie. A powinno, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#PosełRyszardWilczyński">Zadam panu drugie osobiste pytanie: Czy postawi pan choć jedną pensję, aby powiedzieć tak: jestem przekonany do tej ustawy, za rok będzie mniej niż 13 tys. wakatów w polskiej szkole? Postawi pan jedną pensję? Proszę powiedzieć, bo wtedy będzie to wiarygodne. Pan postawi jedną pensję na to, co przedkłada.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#PosełRyszardWilczyński">Odchodzi nauczyciel roku. Powinno to dać do zrozumienia. Szanowni państwo, wiecie, ile trzeba zarabiać, żeby marzyć o wakacjach za granicą, o urlopie za granicą? Ponad 5 tys. zł. Długo polski nauczyciel, ten, który ma być zatrudniony w systemie oświaty, o wakacjach za granicą nie pomarzy, bo akurat w wakacje tam jest najdrożej.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Trzeba było podnosić pensje, to nie byłoby takich zaszłości.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Elżbieta Gapińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełElżbietaGapińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Politycy PiS żyją jak zwykle w alternatywnej rzeczywistości. Państwo mówicie, że ta ustawa była oczekiwana. Ja pytam: Przez kogo była oczekiwana? Przecież nawet związki zawodowe, wszystkie związki zawodowe, pani poseł, zjechały tę ustawę. Im ta ustawa się nie podoba. Jest tyle negatywnych słów zawartych w ich opiniach, że po prostu nie da się tego obronić. Zresztą widać, że nie bronicie tego, bo się wstydzicie. Są trzy osoby z PiS-u na sali sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Nie możemy was słuchać.)</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PosełElżbietaGapińska">Powiem państwu tak: byłam na spotkaniach w Wielkopolsce w poniedziałek i każdy nauczyciel, z którym rozmawiałam, a rozmawiałam ze związkowcami, z szeregowymi nauczycielami, powiedział, że ta ustawa jest do niczego. Państwo chcecie zrobić jedną rzecz: państwo chcecie politycznie dawać awanse. Po to jest wam potrzebny kurator w komisji, żeby nauczyciel, który będzie niepokorny, który będzie protestował przeciwko waszym działaniom, nie dostał takiego awansu. I taka jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Przy waszym awansie były kontrole w kuratoriach.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Aleksander Miszalski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Panie pośle…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełAleksanderMiszalski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Prawda jest taka, że próbujecie zrobić z nauczyciela niewolnika, i to niewolnika zarówno w kwestii wolności poglądów, jak i w kwestii ekonomicznej, bo za wynagrodzenie, które proponujecie nauczycielom, po prostu nie da się godnie żyć, zwłaszcza w sytuacji, w której wasz jastrząb Glapiński doprowadził do inflacji, do drożyzny. Naprawdę uważacie, że 4,4% podwyżki zrekompensuje 14-procentową inflację? To proszę sobie to policzyć.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PosełAleksanderMiszalski">W dodatku utrudnianie proces awansu zawodowego. Po pierwsze, zwiększacie biurokratyzację tego procesu, a po drugie, wprowadzacie kryteria oceny, które wcześniej chciała wprowadzić minister Zalewska. Te kryteria oceny wtedy były bardzo szeroko oprotestowane przez całe środowisko nauczycielskie. Co więcej, tych ocen będą dokonywać kuratorzy i np. w Małopolsce mamy kurator Nowak. I co? Taka kurator Nowak, która odpowiada za 50% postępowań dyscyplinarnych w całej Polsce, która za każde inne zdanie niż jej święte zdanie karze nauczycieli, będzie tych nauczycieli awansować i oceniać? Skandal! Zakładacie nauczycielom kaganiec. To jest skandaliczne.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełFranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Od początku waszych rządów nauczycieli i nauczycielki traktujecie jak obywateli drugiej kategorii. Tym razem chcecie dokonać niemożliwego: chcecie jeszcze bardziej pogorszyć ich warunki pracy. Według założeń ustawy początkujący nauczyciel i początkująca nauczycielka przez 2 lata mają pracować na podstawie umowy na czas określony. Do tej pory to był rok.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PosełFranciszekSterczewski">Co ma ich do tej pracy motywować? Może wyższa pensja? Niestety nie, ponieważ przez pierwsze lata będą pracować za minimalne wynagrodzenie, a w dodatku będą oceniani przez upolitycznione i ideologiczne kuratoria, które będą decydować o ich awansach lub braku awansów.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PosełFranciszekSterczewski">Tak wygląda koszmar polskiej edukacji pod rządami PiS. Tysiące nauczycieli i nauczycielek i przede wszystkim uczniów i uczennic będą wam to pamiętać. Bez godnych warunków pracy w szkole nie będzie nowoczesnej edukacji, a bez nowoczesnej edukacji nie będzie nowoczesnego państwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Edukację seksualną wprowadzicie, to będzie nowocześnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Rusiecki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełGrzegorzRusiecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zawód nauczyciela to misja i służba. Oczekujemy od nauczycieli zaangażowania, pracy z pasją, profesjonalizmu. A co oferujemy? Wynagrodzenie ocierające się o minimalną krajową. Oferujemy dylematy, co zrobić: Czy robić to, co się kocha, czy pracować za godziwe wynagrodzenie poza oświatą?</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełGrzegorzRusiecki">Możemy tu w wielu kwestiach się przekrzykiwać, różnić, ale czy naprawdę znajdzie się na tej sali chociażby jeden poseł, który jest w stanie powiedzieć, że nauczyciel dzisiaj otrzymuje godziwe wynagrodzenie? Pod opieką nauczycieli zostawiamy nasze maluchy, po 8 godzin w przedszkolach. To od nauczycieli oczekujemy, że będą nie tylko nauczali, ale również wychowywali nasze dzieci, kolejne pokolenia Polaków. Apeluję więc o szacunek i o godziwe wynagrodzenia. Dzisiaj mamy 13 tys. wakatów. Ile będzie za rok, zależy od decyzji, jakie ta Izba podejmie dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Kinga Gajewska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełKingaGajewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prawie nikt nie chce pracować w polskiej szkole, mamy w Polsce prawie 13 tys. wakatów. A co proponuje państwo PiS? Podwyżki 4,4%, czyli ok. 130 zł brutto dla nauczyciela, oczywiście w tym samym momencie daje podwyżkę panu Glapińskiemu w postaci 600 tys. zł. Co proponujecie dalej? Uzależnić awans takiego nauczyciela od kuratora, od takiej pani kurator Barbary Nowak. Co proponujecie? Zamrozić pensje nauczycieli od 2 do 6 lat. Co proponujecie dalej? Przez pierwsze lata nie nazywać nauczyciela, który się kształcił, nauczycielem, tylko takim prawie nauczycielem, ale nie powinno się go w ogóle nazywać nauczycielem. Nawet pozbawiacie go samej nazwy nauczyciela. Proszę państwa, jak wy sobie wyobrażacie za kilka lat polską szkołę? Kto będzie uczył nasze dzieci?</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Michał Krawczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełMichałKrawczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana ministra edukacji i nauki. Panie ministrze, czy pan w ogóle wie, co się dzieje w polskich szkołach. Czy rozmawia pan z nauczycielami, czy rozmawia pan z dyrektorami, czy rozmawia pan z samorządami, które szkoły prowadzą? Czy wie pan o tym, jaki obecnie jest największy problem tych osób? Brak nauczycieli. W moim Lublinie jest dramatyczny brak nauczycieli matematyki, fizyki, chemii, przedmiotów zawodowych. Ale to jest problem ogólnopolski, obecnie w Polsce brakuje 13 tys. nauczycieli. A państwo co proponujecie? Proponujecie projekt ustawy, który wywraca system awansu zawodowego nauczycieli, który sprawia, że czas zatrudniania nauczycieli na umowy na czas określony będzie wydłużony, który wprowadza niejasne kryteria oceny nauczycieli i likwiduje dwa etapy awansu nauczycieli w systemie szkolnym. Szkoła wymaga zmian, ale zmian takich, które są uzgodnione z nauczycielami, z dyrektorami, z samorządami, ze związkami zawodowymi. Zmian, które naprawiają, a nie takich, które niszczą. Macie jeszcze czas, żeby z tych złych zmian się wycofać.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Urszula Augustyn, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełUrszulaAugustyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak powiedział mój przedmówca, szkoła wymaga zmian. Tylko że tych zmian nie wprowadzi PiS. Bo co PiS może zrobić? No PiS ma taką szczególną logikę — najpierw coś wywraca, potem to stawia na nogi i uważa, że wszystko jest okej. Najpierw uważacie, że trzeba awans nauczycielski rozciągnąć — zrobiła to minister Zalewska — a teraz uważacie, że trzeba go skrócić i robi to minister Czarnek. I już jest okej, i sprawa załatwiona. Niestety tak się zrobić nie da.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#PosełUrszulaAugustyn">Co w związku z tym robicie? Łączycie ministerstwo, np. kultury i sportu, a potem je dzielicie i też już sprawa załatwiona. Wywaliliście gimnazja, uważacie, że szkoła w związku z tym jest teraz szkołą lepszą. No niestety nie. Co robicie z podwyżkami? Ponieważ nowych nauczycieli w szkole nie ma, to dajecie podwyżki tym, którzy przychodzą, bo myślicie, że dadzą się złapać na taki lep. A co z doświadczonymi nauczycielami? Ano zsyłacie im na głowę kuratorów. Pani małopolska kurator, już też wspomniana przez mojego przedmówcę, mistrzyni w tym, w jaki sposób należy nauczycieli prześladować, potrafi to zrobić tak, że każdemu…</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełKrzysztofGrabczuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szkoła nie lubi eksperymentów. Mam wrażenie, że państwo od początku swojego rządzenia wciąż robicie eksperymenty na polskich szkołach. Związki zawodowe są przeciwko tej ustawie, i to związki zawodowe, które zawsze państwa popierają.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PosełKrzysztofGrabczuk">Kolejna rzecz. Proszę państwa, dzisiaj mamy problem z tym, że nauczyciele uciekają z zawodu. Młodzi ludzie nie przychodzą do zawodu nauczyciela. Za kilka lat będziemy mieć dramat. Z czym się dzisiaj kojarzy szkoła? Z narzucaniem, z upartyjnianiem i z biurokracją, a powinna nam się kojarzyć z czymś pięknym, z rozwojem osobowości młodego człowieka, rozwojem talentów, przygotowaniem do życia we współczesnym, trudnym świecie, uwrażliwieniem, ale również opieką nad dziećmi, które tej opieki nie mają w domu. Państwo tego nie robicie.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#PosełKrzysztofGrabczuk">I ostatnia rzecz, proszę państwa. Jeśli państwo chcecie naprawiać, zacznijcie rozmawiać z nauczycielami. Jeśli nie będziecie rozmawiać, nic się nie uda. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Szymański, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełTomaszSzymański">Wysoka Izbo! Pamiętacie, szanowni państwo, jak dokładnie 3 lata temu z tego miejsca niejaka pani Anna Zalewska, ówczesna minister edukacji, zapewniała nas wszystkich, że ma na celu wzmocnić prestiż zawodu nauczyciela? Co wtedy powiedziała? Powiedziała, że należy wydłużyć awans zawodu nauczyciela o 5 lat. Przy okazji oczywiście zlikwidowała dodatki i uprawnienia socjalne. W dniu dzisiejszym również minister, ale tym razem minister Czarnek, mówi, że też chce walczyć o prestiż zawodu nauczyciela. I co robi? Likwiduje dwa stopnie awansu zawodowego nauczyciela, tworząc stanowisko quasi-nauczyciela. Proponujecie jakieś przygotowanie do zawodu nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#PosełTomaszSzymański">Rozumiem, że można przygotowywać do zawodu, ale ślusarza, piekarza, hydraulika — oczywiście z pełnym szacunkiem dla tych zawodów. Do zawodu nauczyciela potrzeba serca, misji i dobrego przygotowania, ale również oczywiście odpowiednich finansów.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#PosełTomaszSzymański">A odnośnie do finansów, gdzie tu jest mowa o subwencji oświatowej? Nie ma w Polsce samorządu, panie ministrze, który by nie dopłacał kolosalnych pieniędzy — kosztem inwestycji, kosztem innych, bardzo potrzebnych rzeczy — do edukacji naszych polskich dzieci. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Zawsze tak było.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Joanna Fabisiak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełJoannaFabisiak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Słuchając tej debaty, ma się wrażenie, że zmiany będą, ale że nie dadzą do oczekiwanego skutku. Jeśli nauczyciele odchodzą, o czym pan wie, jeśli ich jest tak dalece za mało, o czym pan też wie, to wiadomo, że 30 zł nikogo nie zatrzyma ani nie zachęci. Zatem o jakich innych sposobach myśli resort, by tę sytuację zmienić? Nie wątpię, że myśli, bo nie chciałby chyba zostawić oświaty w tak opłakanym stanie, a fundamentem, jednym z tych trzech filarów jest nauczyciel.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#PosełJoannaFabisiak">W związku z tym proszę bardzo o odpowiedź, jakie są inne formy. Takie formy w przeszłości były znane. W dzielnicy, w której mieszkam, w akademii wychowania fizycznego od lat funkcjonuje przedszkole. Dla kogo? Dla dzieci pracowników, żeby było łatwiej, żeby mogli pracować. Istnieją tam mieszkania zakładowe — w tej chwili już nie. A więc spektrum możliwości jest takie czy inne. Prosiłabym o odpowiedź, jakie pan proponuje.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Wanda Nowicka, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PosełWandaNowicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa, o której dyskutujemy, to jest kolejna ustawa dotycząca edukacji, która zamiast naprawiać system edukacji, niszczy go, podkopuje i tak naprawdę niczemu dobremu nie służy. Zamiast wesprzeć nauczycieli porządnymi podwyżkami, a nie jakimiś, powiedziałabym, obraźliwymi dla nich podwyżkami, nie tylko skłócacie to środowisko, ale przede wszystkim działacie na szkodę młodych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PosełWandaNowicka">Pozdrawiam uczniów szkół, którzy będą dotknięci skutkami tej ustawy, o której tutaj mówimy. A przecież chodzi o to, że dobrze opłacani nauczyciele będą lepiej uczyć naszą młodzież, a nasza młodzież dzięki temu będzie lepiej wykształcona i będzie miała większe szanse na rozwój i na odnalezienie się we współczesnym świecie.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#PosełWandaNowicka">Co zrobicie, panie ministrze, żeby zatrzymać…</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Poseł Rafał Grupiński: Nie przerywać w połowie zdania, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przerywam, bo to…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PosełWandaNowicka">Co zrobicie, żeby… nauczycieli do zawodu? Tak to jest w tym Sejmie, że…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł, proszę zejść z mównicy w tej chwili.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PosełWandaNowicka">…posłów, którzy mówią, co…</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Rozumie pani, co ja do pani mówię? Pani poseł, wstyd przynosicie tej sali. Młodzież patrzy i widzi te wasze głupstwa, które tu wygadujecie.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: To pan się powinien wstydzić, panie marszałku. I wiem, jak się prowadzi obrady: nie tak jak pan prowadzi.)</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę siąść na miejsce. To świetnie, że pani wie.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: Kompromitacja, taki marszałek to jest wstyd.)</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo się cieszę, że młodzież słucha, co Lewica ma do powiedzenia w sprawach merytorycznych.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: Tak, pana też słucha.)</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Tylko awantury, nic więcej, żadnych argumentów.</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: A pan ma argumenty.)</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo dobrze, że młodzież słucha, bo przed chwilą słyszeliśmy od pani poseł z Prawa i Sprawiedliwości, że nowoczesna edukacja kojarzy się jej wyłącznie z edukacją seksualną, co jest absolutną bzdurą, jakąś fobią.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Lewicy się kojarzy.)</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Pani poseł, nowoczesna edukacja to kreatywność, współpraca w grupie, uniwersalność kompetencji. To jest nowoczesna edukacja, która właśnie tak kształci młodych ludzi. PiS zamknął się w swoich fobiach i od 6 lat niszczy polską szkołę. Najpierw deforma Zalewskiej, która zniszczyła szansę młodych ludzi na dobre wykształcenie…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">O matko…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełMirosławSuchoń">…i dziś PiS trzyma młodych ludzi za nogi, żeby nie mogli się wyrwać z tej pułapki średniactwa. Ale w szkole zostali jeszcze nauczyciele pasjonaci, którzy pomimo rzucanych kłód pod nogi, starali się kształcić nasze dzieci. Jest ich coraz mniej, już dziś brakuje ok. 14 tys. nauczycieli. Jaki jest cel tej ustawy? Usunąć ze szkoły tych dobrych nauczycieli, oferując im żenujące warunki pracy, bo to, co jest w ustawie, jest żenujące.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: No chyba bzdury pan opowiada.)</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie ministrze, na czyje polecenie jest ta ustawa, w jakim języku została napisana, bo na pewno nie…</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Usunąć dobrych nauczycieli — puknijcie się w głowę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki pan Dariusz Piontkowski.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Słuchając tej dyskusji, rzeczywiście można byłoby się chwycić za głowę, bo miałem wrażenie, że państwo tak naprawdę czytali fragmenty przekazu medialnego, który ma wam pozwolić zdobyć jakieś poparcie, a w ogóle nie dyskutujecie na temat proponowanych rozwiązań ustawowych. Pojawiły się tego typu stwierdzenia: chcecie usunąć nauczycieli ze szkół. Czy ktokolwiek z państwa widział jakikolwiek zapis w tej ustawie, który by o tym mówił?</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#komentarz">(Poseł Urszula Augustyn: Tak, 4% podwyżki.)</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Ktoś z państwa mówił o alternatywnej rzeczywistości. Słuchając państwa, mam wrażenie, że wy ciągle tkwicie w matriksie, macie przed oczyma tylko i wyłącznie: chcemy władzy, chcemy władzy, i każdy środek, który do tego prowadzi, jest dobry, nawet jeżeli kłamiemy w dzień i w nocy, to jest to dobre.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: To pan jest oderwany od rzeczywistości.)</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Podobnie jest z dyskusją na temat tego projektu ustawy. Prawie nikt z państwa nie odniósł się tak naprawdę do tego, co zapisane jest w ustawie. Państwo mówili tylko o tym, jak wy ideologicznie podchodzicie do szkoły i do edukacji, nie rozmawialiście w ogóle o tym, co jest w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">A wracając do meritum, fakty, gołe fakty. Mówili państwo o subwencji oświatowej, więc przypomnijmy liczby. W momencie kiedy PO i PSL traciły władzę, subwencja oświatowa wynosiła niespełna 40 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#komentarz">(Poseł Urszula Augustyn: 7 lat temu.)</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">W tej chwili, w roku 2022, po uwzględnieniu m.in. tej ustawy, subwencja oświatowa będzie wynosiła 56 mld zł. 16 mld zł więcej niż Platforma i PSL chciały przekazać samorządom.</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Wspominali państwo o wynagrodzeniach nauczycieli, więc…</u>
          <u xml:id="u-230.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">A propos jeszcze subwencji, był jeden rok w ostatnim trzydziestoleciu, kiedy subwencja oświatowa spadła rok do roku. Ten jedyny rok to rządy PO-PSL i dzisiaj Platforma Obywatelska…</u>
          <u xml:id="u-230.10" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: A może pan o swojej kadencji powie. Pan jest jedynym ministrem, który zmniejszył subwencję o…)</u>
          <u xml:id="u-230.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Szanowne Panie! Rozumiem, że trzeba być kulturalnym wobec pań, ale panie również zobowiązane są do tego, żeby zachowywać kulturę osobistą. Krzyczenie na sali na osoby, które mają inne poglądy niż wy, jest po prostu niekulturalne, żeby nie powiedzieć wręcz chamskie.</u>
          <u xml:id="u-230.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Mówiliście państwo o wynagrodzeniach nauczycieli. Przypomnę, że przez kilka lat PO i PSL w ogóle nie uwzględniały wzrostu wynagrodzeń nauczycieli, przez 4 lata. W związku z tym musieliśmy podnosić ten poziom wynagrodzeń i w ostatnich kilku latach łącznie ponad 32% wzrosły wynagrodzenia nauczycieli. To prawda, że w tym roku jest to zaledwie 4,4% i jest to porównywalne z tym, co otrzymała sfera budżetowa, i tym kierował się Sejm i rząd, proponując tego typu podwyżkę, bo ustawa mówiąca o takim wzroście wynagrodzeń nauczycieli była przyjmowana przez Sejm. Natomiast w tym projekcie ustawy, co niektórzy z państwa zauważyli, podnosi się wynagrodzenia nauczycieli rozpoczynających pracę, w pierwszych latach pracy, bo ich wynagrodzenia — z tym się zgadzam — są niesatysfakcjonujące. Stąd proponujemy wzrost wynagrodzenia nauczyciela w pierwszym roku pracy o 20%. Czy uważacie państwo, że to jest za mało? Przecież ktoś z państwa mówił o tym, że proponujecie 20-procentową podwyżkę. Tam 20% jest dobre, a tu 20% jest według was niedobre.</u>
          <u xml:id="u-230.13" who="#komentarz">(Poseł Urszula Augustyn: Dla wszystkich.)</u>
          <u xml:id="u-230.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Państwo mówili o tym, że ta ustawa wprowadza dodatkowe obowiązki biurokratyczne. Nie wiem, jaki projekt ustawy państwo czytali. Być może macie jakiś inny projekt ustawy, do którego się odnosiliście, ale w tym projekcie likwidujemy obowiązki biurokratyczne. Likwidujemy sztywne terminy zgłaszania się nauczycieli na staż, likwidujemy sprawozdania i obowiązki sprawozdawcze, które muszą wykonywać, ale państwo uważają, że to jest dodatkowa biurokracja. To alternatywna rzeczywistość. Albo nie potraficie czytać ze zrozumieniem, co jest jednym z podstawowych wymagań, jakie stawiamy uczniom zarówno w szkole podstawowej, jak i w szkole średniej, albo po prostu świadomie kłamiecie. Mam nadzieję, że to drugie, bo to byłoby lepsze dla waszej inteligencji i dla waszego postrzegania.</u>
          <u xml:id="u-230.15" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Wyjątkowo niekulturalne słowa.)</u>
          <u xml:id="u-230.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Te zmiany z punktu widzenia nauczycieli rozpoczynających pracę są dobrymi zmianami, bo ułatwiają im zdobycie stopnia awansu zawodowego, stopnia nauczyciela mianowanego.</u>
          <u xml:id="u-230.17" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Czemu to się nikomu nie podoba?)</u>
          <u xml:id="u-230.18" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Skracamy ten okres, który dotąd trwał 6 lat. Teraz, po przyjęciu tej ustawy nauczyciel będzie mógł uzyskać stopień nauczyciela mianowanego po 4 latach pracy.</u>
          <u xml:id="u-230.19" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Państwo dużo mówili o ideologizacji oraz roli kuratora, wskazując, że podobno kurator będzie teraz oceniał każdego nauczyciela. Nie wiem, jak państwo to sobie wyobrażają, jak kilkaset tysięcy nauczycieli, ponad pół miliona, bo tylu jest w polskim systemie edukacji, miałoby być na co dzień indywidualnie oceniane przez kuratora. Nie wiem, jak państwo to sobie wyobrażają.</u>
          <u xml:id="u-230.20" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Ale pani kurator Nowak wie.)</u>
          <u xml:id="u-230.21" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">W każdym razie w tym ani w żadnym innym projekcie ustawy czegoś takiego nie proponujemy. Skład komisji egzaminacyjnej, pani poseł, jest identyczny jak w przepisach, które funkcjonowały kilka i kilkanaście lat temu. Przedstawiciel organu nadzoru pedagogicznego jest jedną z kilku osób zasiadających w komisji egzaminacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-230.22" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Szumilas: Zmniejszacie liczbę ekspertów.)</u>
          <u xml:id="u-230.23" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Z państwa punktu widzenia… Być może wam się wydaje, że to dobrze brzmi, jak po raz kolejny kłamiecie i propagandowo mówicie o tym, że dzisiaj kurator sam będzie oceniał każdego nauczyciela. Kłamiecie, kłamiecie i jeszcze raz kłamiecie, także w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-230.24" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">W tym projekcie ustawy nie tylko wprowadza się podwyżki dla nauczycieli rozpoczynających pracę. Oni nadal są nauczycielami, zmienia się tylko nazwa. Chcemy, żeby mogli wykazać się także umiejętnościami praktycznymi, a nie wyłącznie teoretycznymi. Nie widzę niczego złego w tym, aby nauczyciel, który opowie o tym, co robił w ramach swoich obowiązków przez pierwsze kilka lat pracy… Chodzi o to, aby nauczyciel przez 4 lata pracy miał opiekę mentora, czyli bardziej doświadczonego nauczyciela, który pomoże mu wejść do tego zawodu, wskaże, co powinien zmienić, pokaże, jak prowadzić zajęcia, żeby były atrakcyjne dla uczniów, żeby skutecznie przekazywać wiedzę i umiejętności. Czy jest w tym coś złego? Czy jest coś złego w tym, że chcemy, aby nauczyciele rozpoczynający pracę zarabiali więcej niż w tej chwili? Ja nic złego w tym nie widzę, ale słuchając państwa wypowiedzi, mam wrażenie, że państwo tego po prostu nie chcą.</u>
          <u xml:id="u-230.25" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Nie wiem, dlaczego przy każdej ustawie państwo mówią o ideologizacji. Być może sami chcecie doprowadzić do ideologizacji szkół. Ja w tym projekcie ustawy ani w żadnym rozwiązaniu, które proponujemy, nie widzę żadnej ideologii. Tam są zapisy mówiące o tym, jak ma wyglądać awans zawodowy, jak ma funkcjonować nadzór w zakresie środków unijnych z „Erasmusa+”, z „Europejskiego korpusu solidarności”. Ale państwo jakby w ogóle tego nie zauważali. M.in. chcemy, aby dyrektorzy szkół przekazywali informacje o tym, ilu nauczycieli jest potrzebnych w poszczególnych szkołach, aby w ogóle można było mieć tego typu informacje. Wydaje się nam, że jest to praktyczne rozwiązanie, ale państwo jakby w ogóle tego nie zauważali. Skupiacie się na swoich wyobrażeniach, na tym, co według was jest zapisane w ustawie, nie odnosząc się w ogóle do jej tekstu.</u>
          <u xml:id="u-230.26" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Wnoszę do Wysokiego Sejmu o przyjęcie projektu ustawy, który jest dobry dla nauczycieli, pozwala na zwiększenie wynagrodzeń, ułatwia, odbiurokratyzowuje awans zawodowy i wprowadza do niego elementy praktyczne. Warto, aby został on przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-230.27" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiiNaukiDariuszPiontkowski">Państwo pytali też o konsultacje. Zgodnie z polskim prawem każdy projekt ustawy przygotowywany przez rząd podlega konsultacjom. Wysłaliśmy go do kilkudziesięciu instytucji, które przysyłały swoje uwagi. Część tych uwag została uwzględniona. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-230.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełTomaszKostuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z założeniami przedmiotowy projekt ma za zadanie uprościć i odbiurokratyzować system awansu zawodowego nauczycieli, ponieważ w stosunku do dotychczasowego systemu awansu zawodowego podnoszone są zarzuty, że jest on nadmiernie zbiurokratyzowany. Likwidacji mają ulec dwa stopnie awansu zawodowego nauczycieli i mają być one zastąpione tytułem: nauczyciel nieposiadający stopnia awansu zawodowego oraz bez zmian: nauczyciel mianowany i nauczyciel dyplomowany. Jednak projekt budzi kilka zastrzeżeń w środowisku nauczycieli. Jedno z nich dotyczy umowy na czas określony przez pierwsze 2 lata pracy. To powoduje brak pewności oraz stabilności pracy, jak również duże problemy z kredytami. W związku z tym proszę o odpowiedź: Czy ministerstwo nie powinno budować wśród nauczycieli i osób chcących zostać nauczycielami poczucia stabilności zatrudnienia i bezpieczeństwa w ten sposób? Jednocześnie proszę o informację, czy wynagrodzenie procentowe nauczyciela nie powinno być wyliczane np. od kwoty minimalnej. W corocznej ustawie budżetowej wielokrotnie zapominano o podwyżkach dla nauczycieli przy jednoczesnym podnoszeniu kwoty minimalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przy okazji tej krótkiej przerwy pozwalam sobie pozdrowić grupę uczniów laureatów konkursu o parlamentaryzmie ze szkół z powiatów gorlickiego i nowosądeckiego, konkretnie ze Staszówki, z Gorlic, Bobowej, Grybowa i Nawojowej.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Serdecznie pozdrawiamy państwa i młodych ludzi, którzy się kształcą w zawodzie polityka, jak rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy — Prawo ochrony środowiska, druk nr 2362.</u>
          <u xml:id="u-233.7" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-233.8" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-233.9" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-233.10" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-233.11" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Właściwa komisja przedłożyła stanowisko w sprawie informacji o działalności rzecznika praw dziecka w 2021 r. oraz uwag o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce, druk nr 2366.</u>
          <u xml:id="u-233.12" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt dotyczący tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-233.13" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Marszałek Sejmu proponuje, aby w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-233.14" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-233.15" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-233.16" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej oraz ustawy o grach hazardowych (druki nr 2353 i 2363).</u>
          <u xml:id="u-233.17" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę pana posła Grzegorza Matusiaka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełSprawozdawcaGrzegorzMatusiak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PosełSprawozdawcaGrzegorzMatusiak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Na dzisiejszym posiedzeniu Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki procedowano nad projektem ustawy o zmianie ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej oraz ustawy o grach hazardowych. Zgłoszono dwie poprawki, które zostały przyjęte. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jako pierwszy — pan poseł Marek Matuszewski, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Matusiak: On dojdzie, bo ma komisję.)</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">No to tymczasem pan poseł Jakub Rutnicki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełJakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#PosełJakubRutnicki">Panie Marszałku! Mam zaszczyt w imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej przedstawić stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej oraz ustawy o grach hazardowych, druk nr 2353.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#PosełJakubRutnicki">Dyskutowaliśmy nad nim na posiedzeniu komisji podczas pierwszego czytania. Myślę, że generalnie ten projekt można podzielić na dwie części. Jedna, która nie podlega dyskusji, to jest kwestia Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej i przekazania dodatkowych pieniędzy, bo, szanowni państwo, mówimy o dodatkowych 200 mln zł na polski sport. Myślę, że co do zasady każde pieniądze inwestowane w polski sport, a szczególnie jeżeli chodzi o tę część, która ma zasilić z budżetu państwa Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej, to jest jak najbardziej słuszne rozwiązanie. Jeśli weźmiemy pod uwagę to, ile rocznie spływa wniosków ze strony samorządów, jeżeli chodzi o program inwestycji strategicznych czy Sportowej Polski, to wiemy, że na tym etapie jesteśmy w stanie zrealizować ok. 35% zapotrzebowania. Myślę, że kolejne miliony na pewno w tym pomogą.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#PosełJakubRutnicki">Szanowni Państwo! Jako Koalicja Obywatelska podkreślamy wielokrotnie, że jeżeli chodzi o ocenę merytoryczną… Ze strony pana ministra Bortniczuka na posiedzeniu komisji padło też zapewnienie, żeby o kwestii zasadności danych inwestycji, tym bardziej jeżeli one zostaną zasilone dodatkową kwotą, decydowała komisja merytoryczna, która została powołana przez pana ministra przy ministerstwie sportu, i żeby zrezygnować z procederu przyznawania punktów dodatnich i ujemnych. Szczególnie po ocenie merytorycznej, która jest przygotowana przez specjalistów. Tak więc bardzo prosimy i będziemy o to, szanowni państwo, zabiegać. Chodzi o to, że jeżeli dzięki tej nowelizacji zwiększamy dofinansowanie, to żebyśmy uwzględnili kwestie oceny merytorycznej. Do tej kwestii z naszej strony na pewno uwag nie ma.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#PosełJakubRutnicki">Jeżeli chodzi o kwestię promowania walorów turystycznych, to oczywiście możemy powiedzieć, że jest to ciekawy pomysł, aby te walory turystyczne były promowane za pośrednictwem Polskiej Organizacji Turystycznej przez kluby sportowe, które będą występowały w rozgrywkach międzynarodowych. Tylko myślę, że jest kluczowe pytanie — jak wszyscy tu jesteśmy i dyskutujemy — o konkretne, obiektywne kryteria, szanowni państwo. To jest rzecz absolutnie kluczowa. Z zapisów tej nowelizacji oczywiście to nie wynika i przygotowanie obiektywnych kryteriów dotyczących tego, jakie kluby, w jakiej kwocie mają szansę otrzymać dofinansowanie, jest bardzo ważne. Za chwileczkę mamy końcówkę czerwca i jako mieszkaniec Wielkopolski mogę zapytać, czy Lech Poznań, mistrz Polski, jeszcze będzie miał szansę załapać się na to dofinansowanie i na jakich zasadach będzie ono zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#PosełJakubRutnicki">Myślę, że generalnie w tej chwili przedstawiciele sportu oczekują rzeczywiście konkretnej informacji, bo z informacji, które do nas docierają, które zresztą zostały też przedstawione, w pierwszym roku katalog drużyn ma być zamknięty. Jest pięć podstawowych, wśród których byłyby piłka nożna, piłka ręczna, koszykówka, siatkówka i hokej. Możemy zapytać, dlaczego katalog ma być zamknięty i dlaczego mamy krzywdzić inne drużyny, jak chociażby rugby czy np. hokej na trawie. Zdajemy sobie przecież sprawę z tego, że są to mimo wszystko dyscypliny, które także potrzebują wsparcia, a może nawet bardziej niż pozostałe dyscypliny.</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#PosełJakubRutnicki">Jako Koalicja Obywatelska chcemy zgłosić poprawkę, która ma rozszerzyć ten katalog w zakresie promocji nie tylko na kluby sportowe, ale także na polskich sportowców. Myślę, że wszyscy, jak tutaj jesteśmy, zgodzimy się, że mamy wielu wspaniałych sportowców, którzy przecież mogliby świetnie promować walory turystyczne Polski, szczególnie w tej trudnej sytuacji, biorąc pod uwagę sytuację geopolityczną. Myślę, że — patrzę tutaj na pana ministra — nasze ostatnie posiedzenie podkomisji do spraw turystyki uświadomiło nam, że branża hotelowa, np. na granicy białoruskiej, ma wiele problemów.</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#PosełJakubRutnicki">Tak że, szanowni państwo, odnośnie do całości ustawy — wspieramy, ale też pozwolę sobie na ręce pana marszałka złożyć odpowiednią poprawkę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Kiedy rząd będzie występował z inicjatywą zwiększenia środków na sport, na modernizację bazy sportowej, klub poselski Lewicy zawsze będzie takie działania wspierał. Dziś podstawowymi źródłami finansowania polskiego sportu są Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej oraz budżet państwa, w mniejszym stopniu — fundusz zająć pozalekcyjnych. Pierwsze dwa fundusze stanowią prawie 70% wszystkich wydatków, które łącznie są przeznaczone na sport, modernizację bazy sportowej, sport osób niepełnosprawnych. Utworzenie obu tych funduszy zostało przeprowadzone przez polski Sejm w wyniku inicjatywy poselskiej. Teraz mamy inicjatywę rządową, której celem jest, po pierwsze, jak rozumiem, zwiększenie w tym roku z budżetu państwa od ministra finansów — nie od pana ministra z części 25, tylko od ministra finansów — środków o 200 mln zł dla Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej i o 5 mln zł dla Centralnego Ośrodka Sportu. Także w kolejnych 10 latach przewiduje się, że ten fundusz będzie wzmacniany kwotą 200 mln zł. Tylko z uzasadnienia do ustawy wynika zapis dotyczący POT-u. Chodzi o to, że POT będzie miał nowe narzędzie prawne, mianowicie umożliwiające promocję Polski poprzez kluby sportowe uczestniczące w rywalizacji międzynarodowej, w pucharach itd. Wysokość tych środków dla POT-u będzie regulowała umowa między ministrem właściwym do spraw sportu a prezesem POT-u. Tam minister określi, jaka to będzie kwota. W uzasadnieniu do ustawy jest napisane, że w tym roku to będzie kwota 60 mln zł, ale ta decyzja jest poza kontrolą parlamentu, bo to jest tylko wola wyrażona w opisie do ustawy, a nie w żadnym dokumencie mającym charakter ustawy.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Mam nadzieję, że Polska Organizacja Turystyczna potraktuje to jako ważny element wzmocnienia wizerunku Polski poprzez kluby sportowe uczestniczące w rozgrywkach. Wszyscy ci, którzy już zacierają rączki, że przyjdą dodatkowe pieniądze dla klubów sportowych na ich funkcjonowanie — ktoś wspominał nawet o jakichś zakupach nowych zawodników, innych rzeczach — to po prostu są moim zdaniem w błędzie. To nie są dodatkowe pieniądze na ligowe rozgrywki albo udział we współzawodnictwie międzynarodowym, to jest na wzmocnienie wizerunku Polski poprzez kluby sportowe. Jeśli byłoby inaczej, to po co Polska Organizacja Turystyczna? Po co podmiot, państwowa osoba prawna, która w imieniu państwa zajmuje się kreowaniem wizerunku Polski na arenie międzynarodowej?</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Druga kwestia, to są środki na inwestycje sportowe, jak najbardziej potrzebne. Z uzasadnienia wynika, że tylko w 35% jesteśmy w stanie odpowiedzieć pozytywnie na wnioski składane głównie przez samorządy. Nie mamy też rozwiązania prawnego, które by wspierało bazę sportową klubów sportowych prowadzonych przez inne podmioty, nie tylko przez jednostki i Skarb Państwa czy Akademię Wychowania Fizycznego, jeśli chodzi o inwestycje strategiczne. Dalej: myślę, że powinniśmy starać się, aby tych środków było więcej. Dlaczego więcej? W sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa rząd pochwalił się, że w 2021 r. w odniesieniu do 2015 r. minister do spraw sportu miał więcej pieniędzy o 133%. Ale wystarczy tylko sprawdzić, jak miały się wydatki budżetu państwa w 2015 r. do wydatków w 2021 r.: wzrosły o 68%. PKB wzrosło o 63%. Pytanie: Czy wobec powyższego to jest powód do chwały? No nie, sport, z tego wynika, i nakłady nie są priorytetem. Dlatego to rozwiązanie w jakiś sposób przybliża nas do tego, żebyśmy chociaż szli za wzrostem wydatków równym w stosunku do tego, co daje budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Klub Lewicy będzie popierał tę ustawę. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Ireneusz Raś, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PosełIreneuszRaś">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska przedstawiam stanowisko odnośnie do sprawozdania Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej oraz ustawy o grach hazardowych, druk sejmowy sprawozdania nr 2363, a druk przedłożenia rządowego pana ministra nr 2353.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#PosełIreneuszRaś">Wysoki Sejmie! Myślę, że te kwestie, które są podnoszone w tej zmianie, odpowiadają na zapotrzebowanie dnia dzisiejszego również w wyniku… Zwrócę tu uwagę na okoliczności, które minister sportu musi brać pod uwagę, jeżeli chodzi o rozwój bazy, infrastrukturę bazy sportowej, budowę, modernizację. W wyniku galopującej inflacji i drożyzny jednostki samorządu terytorialnego albo kluby nie byłyby w stanie zrealizować zamierzonych celów. Ministrowi budżet realny się skurczył. W związku z tym dobrze, że dodatkowe pieniądze z budżetu od ministra finansów, który jest łowcą tej drożyzny w postaci większych wpływów wynikających z inflacji… Minister finansów dzieli się z ministrem sportu tą częścią, tymi pieniędzmi, żeby to jakoś starać się wyrównać.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#PosełIreneuszRaś">Poseł, który poprzedzał moje wystąpienie, zwracał uwagę również na to, że dysproporcja przy pozyskiwaniu środków na sport i turystykę przez ministra wynikała tylko i wyłącznie z tej części Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, która ma wpływy z gier hazardowych, i od lat ten strumień pieniędzy jest większy. Zawsze, od lat pochylaliśmy się tutaj nad tym, że ta część budżetowa jest nieuzupełniana. Po raz pierwszy jest ta korekta, ale tu mówię o obiektywnych okolicznościach. Wydaje się, że te pieniądze nie dają wielkiego komfortu ministrowi sportu, ale dają niewątpliwie jakieś wyrównanie. Zwracamy na to uwagę.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#PosełIreneuszRaś">Pamiętajcie państwo, że wielkie projekty, które realizowali poprzednicy, były realizowane ze środków budżetowych. Tak było z programem „Orlik”. Tutaj chcę przekazać ukłony poprzez pana ministra Gut-Mostowego dla pana ministra Bortniczuka w imieniu posłów Koalicji Polskiej za to, że oświadczył, że orliki będą remontowane, że zostały wyciągnięte jako projekt, program poprzedników politycznych, który ma się w jakiś sposób zmaterializować. To jest bardzo dobra decyzja i cieszę się, że została ona podjęta.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#PosełIreneuszRaś">Dotykając nowego wyzwania, które wydaje się być efektem pracy pana ministra Gut-Mostowego, ale i ministra Bortniczuka… Są nowe środki na promocję turystyki poprzez sport. Dobrze, że turystyka dotknięta tak mocno z powodu COVID-u — mówiliśmy już o tym, nie chcę tutaj się powtarzać — dostaje nowy impuls. Pomysł? Nieodkrywczy, bo inne kraje to realizują, nawet realizują poprzez kluby sportowe nie swojego kraju, tylko uznane marki światowe. Np. Azerbejdżan przez lata promował się na koszulkach, jak dobrze pamiętam, Atletico Madryt i robił to skutecznie.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#PosełIreneuszRaś">Zwracam tylko uwagę na jedną rzecz: widać, że nawet Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość złożył poprawkę na posiedzeniu komisji, aby skrócić termin wejścia w życie przepisów: z 14 dni na następny dzień. To jest związane pewnie z tym, że w tym roku pewne rozgrywki europejskie rozpoczynają się, można powiedzieć, na dniach.</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#PosełIreneuszRaś">Żeby tego nie robić na kolanach… Powiem szczerze, że jakbyśmy tu usiedli my, jakby usiedli najlepsi fachowcy, trudno byłoby nam ustalić kryteria w algorytmie, żeby były sprawiedliwe i czytelne. Tu należy skorzystać z rozwagi. Dzisiaj, w tym roku, przyjąłbym jakieś uproszczone rozwiązania, żeby one nas nie skłóciły. Chwalimy to. Na tym etapie nie zgłaszamy poprawek. Będziemy popierać te zmiany. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PosełTomaszZimoch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Serce cieszy więcej środków na sport. Brawo. Polska Organizacja Turystyki otrzyma dotację celową z budżetu państwa, by promować nasz kraj za sprawą klubów sportowych. Brawo. Zwiększajmy finansowanie, ale nie przesuwajmy źródeł finansowania. Coroczne dotacje budżetowe zasilą również Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej. Ucieszy to zapewne nowego dyrektora Centralnego Ośrodka Sportu Witolda Romana. Powodzenia, panie Witoldzie, spokojnej pracy, bo za dużo częstych zmian właśnie na stanowisku dyrektora COS.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#PosełTomaszZimoch">POT ma promować Polskę za sprawą klubów biorących udział w rozgrywkach międzynarodowych. W uzasadnieniu znajdujemy określenie, że obecnie współpraca obejmie, i to błyskawicznie, kluby w ramach dyscyplin: piłka nożna, koszykówka, piłka ręczna, siatkówka i hokej — nie dodano, czy na lodzie, czy na trawie. Z loży szyderców, nawet tutaj w Sejmie, padło natychmiast określenie, że za sprawą piłkarskich drużyn wzrostu rozpoznawalności Polski może nie być.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#PosełTomaszZimoch">Nawet porzucając te złośliwości, to przecież prawdopodobne, że niektóre zespoły klubowe mogą już być wyeliminowane z rozgrywek, nim ustawa wejdzie w życie, zwłaszcza że trzeba przecież pozawierać umowy z klubami, wyjaśnić kwestie praw do wizerunku, reklamy. Prawa autorskie w poszczególnych federacjach sportowych mogą znacznie się różnić. Jak przeczytałem w uzasadnieniu, nie ma jeszcze jednego wspólnego hasła promocyjnego, brak portalu informacyjnego, a ministerstwo zakłada, że w nowym sezonie w programie może brać udział 45 drużyn. Przyjmując, za uzasadnieniem, pięć dyscyplin, to by oznaczało, że średnio w każdej pomoc otrzyma po dziewięć drużyn. Przecież to jest nierealne. A ja jestem życiowym optymistą, szczególnie optymistą sportowym.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#PosełTomaszZimoch">Panie Ministrze! Klub Polska 2050 — proszę przeczytać uzasadnienie — poprze ten projekt, bo sport zasługuje na wsparcie, zasługuje na szczególną pomoc, ale nie psujmy polityką świata sportu. Niech nie pojawia się w sporcie polityczna rysa, polityczna rdza. Dyskutujmy. Zwiększajmy finansowanie, ale nie przesuwajmy źródeł finansowania…</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę kończyć.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PosełTomaszZimoch">Panie Przewodniczący i Panie Prezesie! Nie ograniczajmy także wypowiedzi posłów na posiedzeniach komisji.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, ale teraz mógł pan trochę dłużej mówić.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Marek Matuszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PosełMarekMatuszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przypadło mi w udziale wystąpienie w imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości w sprawie nowelizacji ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o Polskiej Organizacji Turystycznej. Nowelizacja ta ma dać nowe zadanie dla Polskiej Organizacji Turystycznej, polegające na współpracy z ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej w zakresie promocji Polski przez kluby sportowe w sportach drużynowych, biorące udział w międzynarodowych rozgrywkach sportowych. Rozwiązanie to pozwoli Polskiej Organizacji Turystycznej na realizację zadania, pozwoli też przekazać stosowne dotacje celowe z budżetu państwa. W ramach realizacji zadania POT podejmie współpracę z klubami sportowymi w sportach drużynowych w celu promocji Polski.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#PosełMarekMatuszewski">Przedmiotowy projekt w części nowelizującej ustawę z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych zakłada zasilenie Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej corocznymi dotacjami z budżetu państwa. Środki te pozwolą na zwiększenie, w zakresie ustawy, wsparcia finansowego owych zadań, w tym związanych z rozwojem infrastruktury sportowej.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#PosełMarekMatuszewski">Zadania POT zostały wskazane w art. 3 pierwszej ustawy o POT i są to: promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie, drugie — zapewnienie funkcjonowania i rozwijania Polskiego Systemu Informacji Turystycznej w kraju i na świecie, trzecie — inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej, czwarte — wykonywanie innych zadań powierzonych przez organy i jednostki samorządu terytorialnego i organizacji zrzeszających przedsiębiorców z dziedziny turystyki, w tym samorządu gospodarczego i zawodowego oraz stowarzyszeń działających w tej dziedzinie na zasadach określonych w umowie zawieranej między tymi organami i jednostkami a POT, i piąte — inspirowanie tworzenia regionalnych organizacji turystycznych obejmujących swoim zakresem działania obszar jednego lub więcej województw oraz lokalnych organizacji turystycznych obejmujących swoim zakresem działania obszar jednej lub więcej jednostek samorządu lokalnego, a także już współistniejących.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#PosełMarekMatuszewski">Przedkładany projekt ustawy daje możliwości powierzenia Polskiej Organizacji Turystycznej nowych zadań obejmujących promocję Polski przez kluby sportowe biorące udział w międzynarodowych rozgrywkach sportowych. Od ponad 20 lat realizuje statutowe zadania związane z wszechstronną promocją Polski, posiada odpowiednie zasoby, kompetencje i know-how do tworzenia przestrzeni dla skutecznej współpracy sportu i turystyki. Wieloletnie doświadczenia związane ze współpracą z partnerami takimi jak instytucje państwowe, instytucje samorządowe, stowarzyszenia oraz podmioty komercyjne pozwalają określić POT jako naturalnego operatora projektów. Wśród partnerów można wskazać również tych związanych stricte ze sportem, m.in. fundacje i związki sportowe, operatorów infrastruktury sportowej, a także Polski Komitet Olimpijski.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#PosełMarekMatuszewski">Dotychczas celem tej współpracy była promocja turystyczna Polski w kraju i za granicą przy wykorzystaniu tzw. kotwic medialnych, jakimi były wydarzenia sportowe o randze krajowej lub międzynarodowej. POT z powodzeniem realizowała też szereg kampanii i działań mających na celu promocję Polski w kontekście dużych wydarzeń sportowych, takich jak mistrzostwa Europy Euro 2012, mistrzostwa Europy w siatkówce 2017. Dodatkowo POT, oprócz szerokich kompetencji w budowaniu wizerunku, promocji marki czy efektywnej współpracy na linii sport-turystyka, posiada sprawne zasoby organizacyjne i doświadczenie w nawiązywaniu współpracy z podmiotami zewnętrznymi, bowiem od lat wprowadza liczne innowacje, prowadzi kampanie medialne z użyciem nowoczesnych kanałów komunikacji. Jest także odpowiedzialna za szeroko zakrojone projekty, takie jak Polski Bon Turystyczny, i wielokrotnie wykazywała zdolności organizacyjne w prowadzeniu w sposób sprawny procesu naborów wniosków w realizacji monitorowania i rozliczania zadań. Doświadczenie to zostanie wykorzystane w budowie modelu współpracy z klubami sportowymi, które staną się kolejnymi narzędziami promocji Polski.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#PosełMarekMatuszewski">Chciałbym też na sekundę podnieść temat — bo tutaj wielu posłów z opozycji mówiło, że sport nie jest priorytetem dla Prawa i Sprawiedliwości — więc chcę powiedzieć, że rząd Prawa i Sprawiedliwości dzisiaj ma bardzo dobrą informację dla samorządów, małych gmin wiejskich i wiejsko-miejskich: dzisiaj pan premier Mateusz Morawiecki ogłosił budowę tysiąca hal sportowych o lekkiej konstrukcji, dofinansowanie wynosi do 70%.</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-246.7" who="#PosełMarekMatuszewski">To tak, żeby była jasność, jeśli chodzi o inicjatywy sportowe.</u>
          <u xml:id="u-246.8" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Nie więcej niż 3 mln.)</u>
          <u xml:id="u-246.9" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: A 100 obwodnic już jest?)</u>
          <u xml:id="u-246.10" who="#PosełMarekMatuszewski">A wracając do tematu dzisiejszej ustawy, powiem, że międzynarodowe wydarzenia sportowe są idealną okazją do promocji Polski jako miejsca atrakcyjnego turystycznie. Wiele krajów wykorzystuje międzynarodowe wydarzenia sportowe do prezentacji swojego wizerunku, walorów i atrakcji turystycznych.</u>
          <u xml:id="u-246.11" who="#PosełMarekMatuszewski">W związku z powyższym w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości rekomenduję przyjęcie projektu zgodnie ze sprawozdaniem z druku nr 2353. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-246.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Artur Dziambor, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PosełArturDziambor">Muszę — przepraszam, pani marszałek — na początku wytłumaczyć tylko tej części sali, że te oklaski były ironiczne. Tzn. premier zażartował sobie, że będzie budował tysiąc hal i opozycja zażartowała sobie, że gratuluje. Żeby nie było, że trzymamy kciuki — nie trzymamy kciuków absolutnie, wiemy doskonale, że jest to nierealne.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PosełArturDziambor">Szanowni Państwo! Jesteśmy w trakcie omawiania teoretycznie kosmetycznej zmiany, chociaż trzeba sobie jasno powiedzieć, że ministerstwo sportu jest nam do niczego niepotrzebne. To ministerstwo sportu zresztą nawet zlikwidowaliście, ale potem pojawiła się potrzeba nakarmienia brzuszków tzw. koalicjantów i nagle ministerstwo sportu jednak powstało. Po drodze mieliście pomysł na centralny urząd sportu, nie wyszło, trudno, co zrobić, ale w każdym razie przepompowywanie pieniędzy przez to ministerstwo jest całkowicie zbędne. To raz.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#PosełArturDziambor">Dwa — dotowanie sportu to jest coś, czym państwo się nigdy nie powinno zajmować, ponieważ wy nie podnosicie poziomu sportu jego dotowaniem. Wy tak naprawdę gwarantujecie sobie miejsce w loży i możliwość ustawienia się do orderu tam, gdzie te ordery powinni przyjmować sportowcy. Bardzo często jest tak, że w świetle sportowców politycy się promują i tu oczywiście o to też chodzi: o autopromocję. Będziecie wydawać państwowe pieniądze, każdy pracujący Polak płacący podatki dorzuci do tego projektu kilkanaście złotych, między 15 a 20 zł od każdego Polaka pobierzecie rocznie, zaznaczam, rocznie, żeby móc ten projekt przeprowadzić — tak wyglądają wyliczenia tej ustawy -tymczasem to nie wasze zasługi tam są uwzględnianie.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#PosełArturDziambor">Tacy sportowcy jak Robert Lewandowski czy Iga Świątek są ambasadorami naszej polskiej sprawy. To są ludzie, którzy kreują wizerunek Polski za granicą. Nie wasza Polska Fundacja Narodowa, która została do tego powołana, a czym się zajmuje, to chyba nikt już dzisiaj nie wie, tylko właśnie ci sportowcy. To są ludzie, którzy kreują wizerunek Polski na zewnątrz.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#PosełArturDziambor">Chcecie udawać, że jakoś pomagacie klubom sportowym, dając pieniądze, tymczasem oczywiście będziecie z tego korzystali politycznie. To jest, proszę państwa, podłe, a wy nigdy nie powinniście się tym zajmować. Sport powinien być całkowicie prywatnym sektorem, zostać całkowicie wypuszczony na rynek i powinien być po prostu utrzymywany przez kibiców, bo wszyscy jesteśmy kibicami tego czy innego sportu.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#PosełArturDziambor">Mam jeszcze pół minuty, to szybko wspomnę: tam jest też wspomniana ustawa hazardowa. Oczywiście nie zajęliście się tym, co najważniejsze, tym, co wasi poprzednicy zdążyli popsuć, czyli pokerem, tym, że poker jest w Polsce dalej nielegalny, tym, że nie mogę umówić się z kolegą, że zagramy sobie o stówkę albo o to, kto płaci za piwo dzisiaj wieczorem. Nasi polscy pokerzyści wygrywają na świecie miliony dolarów, a w Polsce nie wolno im zagrać, ponieważ politycy w tej Izbie wymyślili sobie zakaz. Tym się nie zajęliście, a można było to zmienić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Czy ktoś z pań i panów posłów chce jeszcze zgłosić się do zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie, zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">1 minuta na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pierwsza jest pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Inwestowanie w rozwój infrastruktury sportowej i dofinansowywanie inwestycji obejmujących obiekty sportowe należy ocenić pozytywnie, jest to wręcz konieczne. Jednak, jak zawsze, słuszne obawy budzi finansowanie tych zadań.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#PosełMałgorzataPępek">Jakie będą kryteria przyznawania dofinansowania? Panie ministrze, proszę odpowiedzieć konkretnie: Kto będzie mógł ubiegać się o dofinansowanie i na jakich warunkach, na jakich zasadach? Proszę jeszcze o odpowiedź na pytanie, czy dodano do projektu przepis pozwalający na poszerzenie zakresu dotacji o bieżące utrzymanie obiektów noclegowych, którego dodanie postulował Centralny Ośrodek Sportu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Oczywiście wydaje się, że widocznym znakiem tego projektu ustawy będą w pierwszym rzędzie politycy PiS-u, którzy znowu będą wręczać w różnych miejscach w Polsce różne tabliczki z informacją o tym, ile załatwili. To jest oczywiście degenerujące dla całego systemu finansowania różnych obszarów państwa. Niestety również Ministerstwo Sportu i Turystyki postanowiło wystartować w tej niechlubnej konkurencji.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Chcę zapytać o to, dlaczego pozyskanie środków będzie możliwe tylko dla drużyn sportowych. Mamy wielu sportowców indywidualnych, takich jak Iga Świątek czy Robert Lewandowski, którzy występują w najważniejszych wydarzeniach, jeżeli chodzi o świat sportu, tymczasem międzynarodowe rozgrywki naszych drużyn sportowych czasem nawet nie są transmitowane przez telewizję. Nie chcę już wspominać, o którą dyscyplinę chodzi.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Mam pytanie: Dlaczego w takim razie mają być finansowane tylko te dyscypliny, których nawet nie widać w telewizji, a nie będzie możliwości finansowania tych osób, które rzeczywiście przynoszą Polsce dumę? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Rafał Adamczyk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Jak wynika z projektu ustawy, oddziałuje ona na jednostki samorządu terytorialnego poprzez zwiększenie możliwości dofinansowania budowy infrastruktury sportowej.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#PosełRafałAdamczyk">Bardzo bym prosił o pisemną odpowiedź, bo pytanie jest zasadnicze: O ile wzrośnie wartość dofinansowania dla jednostek samorządu terytorialnego w tym roku i ewentualnie w przyszłym? W jakiej formule te środki będą przekazywane samorządom? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PosełJanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Piszecie państwo w uzasadnieniu, że omawiane rozwiązania są nowatorskim systemem promowania Polski z udziałem klubów sportowych w dyscyplinach sportowych na arenie rozgrywek europejskich, wykorzystującym możliwości promocyjne oraz unikatowe potencjały poszczególnych klubów. Dlatego też w pierwszej edycji projektu przy omawianych założeniach przewiduje się możliwość udziału 45 polskich drużyn. Otóż nowatorstwo systemu polega na tym, że znaleźliście państwo sposób, jak wydać pieniądze na kluby sportowe, które będą startowały w europejskich pucharach.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#PosełJanSzopiński">Uprzejmie bym prosił, abym otrzymał na piśmie odpowiedź na pytanie, które dyscypliny sportu mają szansę na uzyskanie pieniędzy zgodnie z tym zapisem, który państwo tutaj przedstawiacie.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#PosełJanSzopiński">Na koniec chciałbym pogratulować panu premierowi podjęcia zobowiązania w kwestii budowy hal sportowych. Chciałbym, panie premierze, z tego miejsca przypomnieć, że w 2018 r. na bydgoskim stadionie Zawiszy obiecał pan zbudowanie hali sportowej dla lekkoatletów i strzelców Zawiszy. W Bydgoszczy dalej czekamy na tę halę. Panie premierze, do boju.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Środki z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej przeznaczane na modernizację, budowę i remonty bazy sportowej są bardzo ważnym instrumentem, od 1994 r. są właściwie jedynym skutecznym instrumentem w ręku państwa. Przypomnę, że dochodami tego funduszu są dopłaty do gier liczbowych.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Jeśli chodzi o ten program, to przede wszystkim chcę powiedzieć, że w Polsce ok. 12% gmin nadal nie ma żadnej pełnowymiarowej hali sportowej.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Z państwa informacji wynika, że 35 powiatów nie ma żadnej pływalni, stąd ten efekt zapóźnienia powinien być korygowany poprzez specjalny program.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Drugie pytanie dotyczy sprawy tego porozumienia z POT-em. W jakiej wysokości przewiduje się dofinansowanie, jeżeli chodzi o te kluby sportowe? Bo minister powierzy zadanie POT-owi, czyli w całości da pieniądze, ile będzie umowa przewidywała. Natomiast jeśli chodzi o klub sportowy, czy ten klub sportowy będzie miał to zadanie powierzone, czyli sfinansowane w całości, czy dofinansowane lub z udziałem własnych środków? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Jagna Marczułajtis-Walczak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PosełJagnaMarczułajtisWalczak">Szanowana Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Każde pieniądze na polski sport to dobra decyzja, ale w tym przypadku jest szereg wątpliwości. Nasuwają się takie pytania: Dlaczego niniejsze dofinansowanie ma dotyczyć tylko wybranej grupy sportowców? Dlaczego znowu dzielicie Polaków na lepszych i gorszych? W ustawie zapis niby dotyczy wszystkich związków sportowych w przypadku sportów drużynowych i rozgrywek klubowych. Ale dlaczego tylko rozgrywek klubowych? Dlaczego tylko gry zespołowe? Dlaczego tylko wybrana sprytnie grupa sportowców, która jest opisana szczegółowo w uzasadnieniu do ustawy? Czy sportowcy z niepełnosprawnościami również będą mogli skorzystać z tego dofinasowania? Nasuwa się kolejne pytanie, czy rządowi zależy, aby Polskę promowali polscy sportowcy czy konkretnie wybrane kluby sportowe, którym obiecano wsparcie finansowe w trakcie kampanii wyborczej, a proponowane zmiany w ustawie mają dać możliwość wsparcia zgodnie z prawem. Polski sport nigdy wcześniej nie był tak mocno upolityczniony jak za waszych rządów.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kiedy rząd występuje o zwiększenie środków finansowych na sport, to takie działania należy wspierać. Szumnie zapowiedziany przez pana premiera w styczniu tego roku „Program wsparcia mistrzów” ma wzmocnić polskie drużyny w rywalizacji międzynarodowej. To program z olbrzymią kasą o niejasnych kryteriach finansowania. Pytań wiele. Dlaczego wybitni polscy sportowcy nie będą mogli promować Polski, zawierając umowy z POT-em? PiS chce wesprzeć ok. 45 klubów sportowych, ale tylko w pięciu dyscyplinach, jak czytamy w uzasadnieniu. Dlaczego tylko w pięciu dyscyplinach? Dlaczego tylko sporty zespołowe będą promować Polskę? Co ze sportem osób niepełnosprawnych? PiS stworzył ten projekt, bo brak jest możliwości udzielania przez państwo pomocy publicznej z kasy państwa prywatnym podmiotom. Dlatego wymyślili promocję Polski przez sport, aby móc wydawać państwowe pieniądze i rozdawać je według nie wiadomo jakich kryteriów. Ten projekt wzmocni drużyny…</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Pani marszałek, proszę, jeszcze chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Ten projekt wzmocni drużyny z dużymi budżetami, a słabych w lidze zostanie wielu. Będą słabeusze i średniacy. Czy chodzi wam o to, aby pogłębić potencjalne różnice wśród polskich drużyn w polskich ligach? Aby mieć reprezentację na wysokim poziomie, trzeba mieć ligę na wysokim poziomie, równą ligę, a nie słabeuszy i mocarzy. Chcecie zafundować Polakom ligę do jednej bramki, słabe ogony na końcu tabeli?</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">I moje ostatnie pytanie: Czy prawdą jest, że te środki będą też kierowane na wsparcie dotyczące infrastruktury sportowej dla klubów piłkarskich z ekstraklasy i pierwszej ligi, jak zapowiedział premier Mateusz Morawiecki w styczniu tego roku? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Aleksander Miszalski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-263.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PosełKonradBerkowicz">Przy okazji ustawy o grach hazardowych chciałbym zapytać, dlaczego zakazujecie hazardu w Polsce. Czy dlatego, że troszczycie się o dobro ludzi? Raczej troszczycie się o swoje pieniądze, pieniądze, które zarabiacie przecież na hazardzie, prowadząc od dekad monopol hazardowy totolotek. Można wygrać szóstkę, szansa na to wynosi 1:14 000 000. Jak biedny człowiek przez 50 lat będzie kupował dwa losy tygodniowo, szansa na wygraną wyniesie 1:2 500 000. Prowadzicie absurdalnie dochodową grę hazardową. Jednocześnie zakazujecie hazardu, żeby wyciąć konkurencję. Ewentualnie w wyjątkowych sytuacjach możecie udzielić koncesji na hazard, bo przecież za to można dostać ogromne pieniądze w łapówce. A los ludzi i wolność dorosłych ludzi wam lotto. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PosełZdzisławWolski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! To dodanie zadania w ustawie Polskiej Organizacji Turystycznej, nowego zadania, czyli promocji Polski poprzez sport w sportach drużynowych, jest słusznym pomysłem. W ślad za tym pomysłem idą do POT-u środki celowe. Natomiast mam wątpliwości, znając życie w ostatnich latach, czy nie będzie to przede wszystkim promocja polskiego rządu. Przy okazji wzmocni się Polska Organizacja Turystyczna, która będzie zawierała umowy z ministrem sportu. Mam takie pytanie: Czy jest możliwość, żeby właśnie POT poprzez kluby sportowe organizował imprezy masowe, które są również dobrą promocją Polski? Czy będzie współpracował z samorządem terytorialnym, który najlepiej wie, jak promować nie tylko Polskę, ale swój własny region? Czy będzie promocja zachowań prozdrowotnych, których w naszym społeczeństwie bardzo, ale to bardzo brakuje, chociażby w przypadku walki z otyłością dzieci i młodzieży? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PosełKrzysztofGrabczuk">Szanowana Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ta ustawa oczywiście idzie w dobrym kierunku. Sport jest wielkim magnesem. Sport jest jednym z nielicznych czynników, które są ponad polityką, który potrafią łączyć wielu Polaków. I dobrze, że polscy sportowcy będą promować Polskę, że będą również promować turystykę w Polsce, ponieważ dzięki temu może będziemy mieć więcej turystów, będziemy mogli jako społeczeństwo, jako polskie firmy trochę więcej na tym zarabiać. Ale nie chciałbym ograniczać tej ustawy tylko i wyłącznie do drużyn sportowych. Iga Świątek, Hubert Hurkacz, Kamil Stoch, Tadeusz Michalik, wielu innych polskich wybitnych sportowców, którzy są znani w Europie i na świecie i którzy również są tym magnesem — oni nie występują w drużynach klubowych. A uważam, że takie wybitne osobowości powinniśmy również do promocji naszego kraju wykorzystać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Dariusz Olszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PosełDariuszOlszewski">Szanowna Pani Marszałek! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Sport oprócz wartości kulturowej i rekreacyjnej służy budowaniu charakteru i relacji międzyludzkich. To również doskonałe i skuteczne narzędzie do promocji Polski na arenie międzynarodowej. Tym bardziej cieszy fakt, że takie dyscypliny jak koszykówka, piłka ręczna czy siatkówka zostaną wcielone do programu. Według mnie to przemyślany i mądry wybór, bo chyba nie trzeba przypominać momentów, gdy byliśmy na ustach całego świata, uczestnicząc w międzynarodowych zawodach czy, tak jak ostatnio, grając na poziomie drużyn w mistrzostwach Europy. Uważam, że to odpowiednia kontynuacja naprawdę dobrze skoordynowanych działań.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#PosełDariuszOlszewski">Dlatego chciałbym zadać pytanie: Czy oprócz tych dyscyplin, wśród których jeszcze jest piłka nożna i hokej, planowane jest rozszerzenie programu o inne dyscypliny sportowe? Czy inne dyscypliny sportowe, które również rozwijają się, są w systemie bardzo szybkiego rozwoju w Europie, mają na to szansę? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Marek Dyduch, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PosełMarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pierwsza część ustawy, która kieruje środki na budowę obiektów, jest zasadna. Przy okazji jednak warto podkreślić, że my coś zaczynamy, a rzadko kończymy. Akcję „Orlik” można byłoby zakończyć, bo tych orlików trochę powstało, ale już akcję „Delfinek”, w ramach której buduje się przy szkołach baseny dla dzieci…</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Baseny małe.)</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#PosełMarekDyduch">…trzeba by było wesprzeć, czyli wzmocnić. Mówiąc krótko, jeżeli chcemy dokończyć jakąś akcję, to ją dokończmy. Jeżeli chcemy ją wzmocnić, to dajmy więcej pieniążków samorządom, one to uruchomią. Wtedy będzie jakiś efekt od początku do końca. A jak stajemy w pół drogi, to efektu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#PosełMarekDyduch">Natomiast ta druga propozycja, żeby przez Polską Organizację Turystyczną przekazywać środki na promocję poprzez sport, jednak budzi pewne wątpliwości. Wielcy, jak Lewandowski czy Iga Świątek, nie potrzebują dofinansowania. Natomiast chodzi o to, jak sformułować tę pomoc dla innych klubów, bo to jest ten klucz, który budzi wątpliwości. Spróbujmy to zdefiniować. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PosełArturŁącki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ja jestem przeciwny tej ustawie, a szczególnie tej części, gdzie środki z Polskiej Organizacji Turystycznej przekazuje się na pierwszoligowe, najbogatsze kluby w Polsce. Te najbogatsze kluby w Polsce są sponsorowane już od dawna przez najbogatsze firmy, takie jak spółki Skarbu Państwa czy Polsat. Wydaje mi się, że ta ustawa jest zrobiona po to, żeby ulżyć sponsorom, a nie pomóc w promocji kraju za granicą.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#PosełArturŁącki">Polska Organizacja Turystyczna ma promować Polskę. Jeśli chcemy ją promować, to zróbmy to tak, żeby to miało jakiś efekt. Pozwólcie państwo sięgnąć po te środki małym klubom, takim, które co roku wysyłają kilkanaście tysięcy polskich dzieci na zagraniczne turnieje. Tam przychodzi kilkanaście tysięcy dzieci z zagranicy, za nimi przychodzi kilkadziesiąt tysięcy rodziców, kibiców i wszelkiej maści znajomych. I to jest elektorat, do którego powinniśmy trafić z tymi pieniędzmi. A nie znowu Legia dostanie pieniądze, nie wiem, Widzew dostanie pieniądze…</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Legia nie gra o puchar.)</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#PosełArturŁącki">…Wisła Kraków dostanie pieniądze i nikt z tego nic nie będzie miał, bo wszystkie odpadną w pierwszej turze.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#PosełArturŁącki">Polska Organizacja Turystyczna ma promować Polskę i polską turystykę, a nie polski sport. Nie polski sport. Jeśli chcecie promować polski sport, znajdźcie pieniądze gdzie indziej, a nie w Polskiej Organizacji Turystycznej. Ta organizacja i tak nie robi nic, a teraz będzie miała jeszcze wymówkę — nie będzie robiła nic, bo nie ma pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PosełArturŁącki">Ostatnia sprawa. Turystyka nigdy nie powinna się znaleźć w ministerstwie sportu. Turystyka to jest kilkanaście procent polskiego PKB i dawno powinna mieć swoje ważne miejsce w ministerstwie gospodarki, ze swoim wiceministrem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Turystyka to jest masowość.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W sporcie najważniejsza jest zasada fair play. W tym projekcie ustawy tej zasady fair play nie ma, są lepsi i są gorsi na starcie.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#PosełKrystynaSkowrońska">A na starcie wszyscy powinni mieć równe szanse. Mówimy o tym, że państwo powiedzieli, że będzie to pięć dyscyplin i 45 drużyn. Dlaczego nie więcej? Dlaczego nie więcej drużyn? I dlaczego nie osoby takie jak Iga Świątek czy inne osoby, które mogłyby w sposób zdecydowany tę kampanię wizerunkową przeprowadzić?</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Dlaczego nie wierzę w fair play? Inwestycje strategiczne, inwestycje lokalne. Państwo wszystko robicie sami, przy stoliku, dajecie tym, którym chcecie dać. Nie ma ogólnej zasady. A w sporcie najważniejsze są reguły. Tych reguł w tym nie ma.</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Chciałabym przy okazji zapytać, w jakim stopniu wspieracie różne inwestycje dotyczące budowy hal, tam gdzie jest wsparcie dla samorządów ze strony ministerstwa sportu, m.in. chodzi mi o Mielec, bo tam jest mniej niż 30%. W jakim procencie finansujecie różne obiekty, które są w trakcie realizacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Poproszę odpowiedź na piśmie, a będę dopytywała na posiedzeniu komisji finansów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Zasada fair play.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szczęść Boże sportsmenom i kibicom! Im oczywiście tego typu aparatura prawnoustrojowa nie jest ostatecznie do niczego potrzebna. Ona jest potrzebna władzy ludowej w jej każdym aktualnym wcieleniu, żeby robić dobrze temu i owemu. Otóż ja proszę, na piśmie, o listę tych, którym chcecie za pomocą tej ustawy zrobić dobrze. Proszę o listę dyscyplin — z wyszczególnieniem kwot — klubów, marek, szyldów, sztandarów, które chcecie dofinansować. Może jakieś personalia się pojawią.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#PosełGrzegorzBraun">W historii, szanowni państwo, kiedy Polacy nawet nie mieli własnego państwa, przecież samorzutnie tworzyli takie organizacje…</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: „Sokół”.)</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#PosełGrzegorzBraun">…jak towarzystwo gimnastyczne „Sokół”. To przecież pod strasznymi zaborami jak grzyby po deszczu powstawały sokolnie, z których nasze pokolenie jeszcze korzysta, a później, na tej pięknej fali — pierwsze kluby sportowe. Do piłki kopanej Polacy zabierali się na początku XX w.: najstarsze kluby lwowskie, rzeszowska Resovia. Szanowni państwo, do tego żadnej władzy nie było trzeba, więc ręce precz od sportu,</u>
          <u xml:id="u-282.4" who="#PosełGrzegorzBraun">Oczywiście nie będę popierał tej ustawy, ale ciekaw jestem, komu chcecie zrobić dobrze. Z góry dziękuję za szczegółową odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-282.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Pan poseł Jakub Rutnicki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#PosełJakubRutnicki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#PosełJakubRutnicki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Ja też chciałem zadać pytanie jako kibic — kibic Lecha Poznań, tegorocznego mistrza Polski. Zdajemy sobie sprawę, że 5 lipca jest już początek rozgrywek Ligi Mistrzów, a przecież de facto nie mamy jeszcze regulaminu, który miałby być przygotowany przez POT. Chodzi o to, żeby także klub piłkarski, jakim jest Lech Poznań, takie dofinansowanie mógł otrzymać. Więc pytam, czy będzie gwarancja, że obecny mistrz Polski otrzyma takie dofinansowanie, bo jako pierwszy będzie uczestniczył w rozgrywkach.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#PosełJakubRutnicki">I kwestia, która też była poruszana, jeżeli chodzi o dofinansowanie inwestycji sportowych. Przecież o blisko 140 mln zwiększamy FRKF. Chodzi o to, żeby rzeczywiście — tak jak w przypadku tego programu, który dzisiaj został ogłoszony przez pana ministra Bortniczuka — zmienić zasady, zwiększyć dofinansowanie w zakresie pewnych strategicznych rzeczy, takich jak małe baseny czy inna ważna infrastruktura sportowa. Nie 30%, bo niektóre samorządy mają tylko tyle. Jeżeli jest to dla nas ważne, to zróbmy 50% czy 70%. Wtedy te inwestycje mogą być szybciej zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Na ścianie wschodniej, nie tylko zachodniej.)</u>
          <u xml:id="u-284.4" who="#PosełJakubRutnicki">Także na ścianie zachodniej, panie przewodniczący. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-284.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Chciałam pana posła przeprosić. Rzeczywiście był błąd aparatury, źle się wyświetliło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#PosełTomaszZimoch">Nic się nie stało. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#PosełTomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Dzisiaj wprowadziliście państwo poprawkę, by ustawa weszła w życie natychmiast, bo chcecie finansowo wspomóc kluby piłkarskie, które już niedługo będą startowały w rozgrywkach pucharowych. Ale w uzasadnieniu jest takie zdanie: Zakładane jest opracowanie jednego wspólnego hasła, spójna wizualizacja całego projektu, a także stworzenie portalu internetowego oraz innych narzędzi promocyjnych. Panie ministrze, na jakim etapie są już prowadzone prace? A co do hasła to można ogłosić jakiś konkurs. Naprawdę z pełną życzliwością podchodzimy do tego, by pomóc sportowi. Może konkurs dla uczniów, może konkurs dla kibiców.</u>
          <u xml:id="u-286.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ale są wakacje.)</u>
          <u xml:id="u-286.3" who="#PosełTomaszZimoch">Właśnie, ale są wakacje.</u>
          <u xml:id="u-286.4" who="#PosełTomaszZimoch">Chodzi o to, żeby to nie było wymyślane gdzieś w pomieszczeniach agencji reklamowych i żeby rzeczywiście otworzyć się trochę na świat i na ludzi sportu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Ostatnie pytanie, pan poseł Marek Matuszewski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PosełMarekMatuszewski">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Sport w Polsce się rozwija i będzie się rozwijał, bo Polską rządzą ludzie, którzy kochają sport. To jest bezsporne. Cieszę się, że kolejne potężne miliony zostaną przeznaczone na promocję Polski poprzez sport. To bardzo ważne dla sektora turystycznego. To bardzo dobry pomysł. Ja rozumiem, że poprzednicy nigdy nie wpadli na taki świetny pomysł. W tej chwili słyszymy, że to niedobrze, tamto niedobrze. Bardzo dobrze, panie ministrze. Bardzo dobrze wymyśliliście. Wielu rządziło, ale nic nie wymyśliło.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#PosełMarekMatuszewski">Poprzez sport, panie ministrze, można jeszcze bardzo, bardzo dużo zrobić. Mówimy o tysiącu hal.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: 3 lata.)</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#PosełMarekMatuszewski">Tysiąc hal sportowych w gminach wiejskich to ogromny sukces i dowód na to, że Prawo i Sprawiedliwość kocha sport.</u>
          <u xml:id="u-288.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ale trzeba jeszcze wybudować. Obiecać to…)</u>
          <u xml:id="u-288.5" who="#PosełMarekMatuszewski">Panie Ministrze! Ważne jest też to, co powiedzieli tutaj niektórzy z opozycji. Chcę to na koniec podkreślić, powiedzieć kibicom piłkarskim, kibicom piłki nożnej: część opozycji nie lubi piłki nożnej. Nieprawdopodobne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-288.6" who="#komentarz">(Oklaski, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-288.7" who="#komentarz">(Głos z sali: 3 tys. hal! To by było wyzwanie!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">To było ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę o uspokojenie emocji. To jest sala sejmowa. Bardzo proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale niech pani marszałek nie żartuje. To, co rano było, to nie była sala sejmowa.)</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki pana ministra Andrzeja Guta-Mostowego.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-289.5" who="#komentarz">(Głos z sali: 300 mln hal! A co!)</u>
          <u xml:id="u-289.6" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Panowie, bardzo przepraszam. Spokój na sali.</u>
          <u xml:id="u-289.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale nic nie będziemy rozrzucać, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-289.8" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Panie pośle, ale teraz głos zabiera pan minister.</u>
          <u xml:id="u-289.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo czerwoną kartkę zaraz pani marszałek da.)</u>
          <u xml:id="u-289.10" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Czy mam wykluczyć pana posła z obrad za przeszkadzanie?</u>
          <u xml:id="u-289.11" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję za tak żywą dyskusję. Jak zwykle pokazujemy, że sport czasami łączy, ale czasami też dzieli, natomiast jeżeli pracujemy i działamy dla dobra sportu, to należy się cieszyć. Dziękuję za dyskusję w komisji, ale także za dzisiejsze pytania. Pozwólcie, że będę się szczegółowo odnosił do każdego z nich. Na pytania, w przypadku których jest życzenie, aby odpowiadać na piśmie, w stosownym czasie odpowie stosowny departament.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Jeżeli chodzi o pytanie pani poseł Pępek, pozwolimy sobie odpowiedzieć na piśmie. Sprawa dotyczy Centralnego Ośrodka Sportu. Te środki, które są przeznaczone, to są środki wyjątkowe. W tym roku 5 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">W wielu pytaniach państwa posłów pojawiał się wątek dotyczący tego, dlaczego w tym programie promocji polskiej turystyki zwracamy się tylko do klubów sportów drużynowych, które osiągają jakiś sukces. Podstawowa intencja tej ustawy jest taka, aby stworzyć dodatkowy mechanizm motywacyjny i wsparcia dla tych klubów, które na arenie międzynarodowej osiągają sukcesy, i aby Polska Organizacja Turystyczna na mocy stosownych umów z tymi klubami promowała Polskę jako miejsce atrakcyjne turystycznie. Dlatego efekt wydaje się być podwójny. Po pierwsze, to wsparcie polskiego sportu i efektów najlepszych drużyn, takie jest zamierzenie tej ustawy. A po drugie, wsparcie branży turystycznej i wsparcie Polski jako miejsca destynacji turystycznej. Oczywiście zdajemy sobie sprawę z tego, że katalog tych dyscyplin czy to rozwiązanie, które ogranicza to tylko i wyłącznie do klubów sportów drużynowych, może być w przyszłości zmieniane, weryfikowane według tego, w jaki sposób ten program zafunkcjonuje. Chcę podkreślić, że ten program, który został de facto kilka miesięcy czy kilkanaście tygodni temu wprost wyartykułowany i opracowany w ekspresowym tempie, ma tę postać i te najbliższe miesiące, zwłaszcza w tym roku, będą potraktowane jako pewien sposób może nie testowania, ale obserwowania, w jaki sposób to funkcjonuje. Przyszłość pokaże, jak będzie można w odpowiedni sposób modyfikować, weryfikować te rozwiązania. Najistotniejsze jest to, że do sportu trafią dodatkowe środki, dodatkowe podkreślam, i będą one przeznaczone na promocję turystyczną.</u>
          <u xml:id="u-290.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie do sportu tylko do wybranych drużyn.)</u>
          <u xml:id="u-290.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Jak już powiedziałem, przyszłość może pokazać takie rozwiązania, które uwidocznią to, że trzeba zmodyfikować te wybrane drużyny czy te wybrane kluby. Nie jest to oczywiście rozwiązanie, które daje wszystkim. To jest ewidentny sposób na to, by motywować czy dawać pewną premię za sukces, bo taka terminologia jest przyjęta też w sporcie. Jeżeli w przyszłości będzie taka wola parlamentu, to ten program będzie odpowiednio zmieniany.</u>
          <u xml:id="u-290.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Na pytania panów posłów Adamczyka i Szopińskiego odpowiemy na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-290.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Jeśli chodzi o pytania pana posła Tomaszewskiego, to chciałbym sprecyzować. Tak, dofinansowanie na tę chwilę jest doprecyzowane, że jest to kwota ok. 60 mln rocznie. Oczywiście ona może być traktowana w sposób elastyczny wedle stosownych decyzji na mocy uzgodnienia Polskiej Organizacji Turystycznej i ministra. W sytuacji gdyby się okazało, że ta kwota zostanie zmieniona, to i tak cała pula 200 mln z tej ustawy i tak zostaje w sporcie, czyli jest w tej puli związanej z Funduszem Rozwoju Kultury Fizycznej.</u>
          <u xml:id="u-290.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Pytanie pani poseł Jagny Marczułajtis także dotyczyło tego, dlaczego tylko te wybrane sporty. Taka była intencja projektodawcy Rady Ministrów i pana ministra Kamila Bortniczuka ze środowiskiem sportowym.</u>
          <u xml:id="u-290.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakim środowiskiem sportowym?)</u>
          <u xml:id="u-290.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Jeszcze raz podkreślam: traktujmy ten program jako ten, który chcemy szybko rozpocząć. Jak już było powiedziane, lada dzień rozpoczynają się rozgrywki. Jeżeli chcemy ten program rozpocząć za kilka tygodni, to temu służyła zarówno ta zmiana, która pokazuje, że ustawa obowiązuje od dnia następnego po uchwaleniu, a nie temu, abyśmy ten program konsultowali i wdrożyli w życie późną jesienią, gdyż wtedy by nam to groziło.</u>
          <u xml:id="u-290.10" who="#komentarz">(Głos z sali: …konsultacji coś robić, panie ministrze.)</u>
          <u xml:id="u-290.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Jeżeli chodzi o pytanie… Tak, te środki mają być tylko i wyłącznie przeznaczone na promocję. Polska Organizacja Turystyczna, która dysponuje narzędziami, doświadczeniem, a także stosowną wiedzą i firmami współpracującymi, w odpowiedni sposób oceni pewną wartość promocyjną tych klubów czy poszczególnych sportów i te działania będą tylko koordynowane i finansowane przez Polską Organizację Turystyczną.</u>
          <u xml:id="u-290.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Pytanie pana posła Grabczuka dotyczyło tego, dlaczego tylko sporty drużynowe. Tę kwestię już podniosłem.</u>
          <u xml:id="u-290.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Pytanie pana przewodniczącego Olszewskiego dotyczyło tego, czy planowane są inne dyscypliny. Jak już podkreślałem, pewne obserwowanie tego projektu i tej ustawy pozwoli w konsultacji ze środowiskiem sportowym modyfikować odpowiednio zakres, jeśli chodzi o te drużyny. Chciałbym podkreślić, że mimo iż rugby jest bardzo dobrą dyscypliną, na tę chwilę nie jest na liście tych dyscyplin, które będą dofinansowane, ale życzymy sukcesów na arenie międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-290.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękuję bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-290.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Pytanie pana posła Rutnickiego odnośnie do tego, czy Lech Poznań już będzie mógł doświadczyć dobrodziejstwa tej ustawy. To oczywiście wszystko zależy od tego, jaki będzie ostateczny kształt, jaki będzie ostateczny termin wprowadzenia i jak się powiedzie dobrym klubom na arenie międzynarodowej, ale życzymy jak najlepiej. Tak jak mówię, podstawową intencją tej ustawy i tych dodatkowych środków jest to, aby do sportu, do klubów, które mają efekty, trafiły dodatkowe środki.</u>
          <u xml:id="u-290.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Pytanie pana posła Zimocha, na jakim etapie jest projektowanie działań promocyjnych, czy są one zaprojektowane. Na tym poziomie nie mamy takich działań. Wiemy, że Polska Organizacja Turystyczna wspólnie ze swoimi agendami jest doświadczoną instytucją, jeżeli chodzi o promocję turystyczną na arenie polskiej, krajowej. Przypomnijmy — 14 ośrodków zagranicznych, trzy są w trakcie projektowania — w Pradze, Budapeszcie, a także w Izraelu. Wiemy, że Polska Organizacja Turystyczna potrafi skutecznie promować Polskę za granicą. Wydaje nam się, że to jest absolutnie bezdyskusyjne. Polska turystyka potrzebuje dodatkowych działań, które pokażą, że Polska jest destynacją bezpieczną, destynacją, która ma walory przyrodnicze, które obecnie w Europie Środkowej są tak potrzebne, pożądane. Wydaje się, że dzięki tej ustawie dodatkowe duże środki zostaną przeznaczone na promocję turystyczną w krajach europejskich.</u>
          <u xml:id="u-290.17" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSportuiTurystykiAndrzejGutMostowy">Jeżeli są pytania, na które nie odpowiedzieliśmy, to deklaruję, że oczywiście szybko odpowiemy na nie na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-291.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-291.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-291.4" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-291.5" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy — Prawo ochrony środowiska (druki nr 2352 i 2362).</u>
          <u xml:id="u-291.6" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Proszę panią poseł Ewę Szymańską o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PosełSprawozdawcaEwaSzymańska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych dotyczące rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy — Prawo ochrony środowiska, druk nr 2352.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#PosełSprawozdawcaEwaSzymańska">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, skierowała w dniu 17 czerwca 2022 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych do pierwszego czytania. Komisja Finansów Publicznych, po przeprowadzeniu pierwszego czytania i po burzliwej dyskusji oraz rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 22 czerwca 2022 r., a więc dzisiaj, wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalił załączony projekt ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Andrzej Kosztowniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Mam przyjemność przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy — Prawo ochrony środowiska. Na wstępie zaznaczę, że będzie to stanowisko pozytywne. Projekt ustawy, szanowni państwo, został zawarty w druku nr 2352. Zostało to już powiedziane przez posła sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Projekt odpowiada na potrzebę dalszego, szanowni państwo, dostosowania ustawy o finansach publicznych w zakresie stosowania stabilizującej reguły wydatkowej do obecnej sytuacji makroekonomicznej. Co najistotniejsze, pod koniec maja tego roku Komisja Europejska uznała za potrzebne utrzymanie ogólnej klauzuli wyjścia do końca 2023 r. Tym samym, szanowni państwo, dała poszczególnym państwom Unii Europejskiej sygnał, że ta klauzula powinna być stosowana zgodnie z neutralnym nastawieniem polityki budżetowej poszczególnych państw, tj. bez specjalnie mocnych konsolidacji oraz ekspansji fiskalnej. Proszę państwa, jest to przede wszystkim wynik sytuacji makroekonomicznej, którą mamy w całej Europie — nie tylko w Europie, lecz także na całym świcie — związanej z pandemią COVID-19, przerwanymi łańcuchami dostaw, bardzo złożoną sytuacją globalnej gospodarki i z tym, co niestety przeżywamy w ostatnich miesiącach, co ma miejsce od 24 lutego tego roku. Mówię o inwazji Rosji na Ukrainę. To spowodowało, szanowni państwo, że procesy, na które liczyliśmy jako Unia Europejska… Liczyliśmy, że będziemy wychodzić z tych problemów coraz szybciej. Niestety, coraz bardziej się to oddala, dlatego też Komisja Europejska podjęła decyzję o przedłużeniu tego okresu do 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#PosełAndrzejKosztowniak">Szanowni Państwo! Musimy mieć na uwadze, że nie wliczamy do stabilizującej reguły wydatkowej kosztów związanych z inwestycjami. To jest szalenie istotne. Trzeba to zaznaczyć. Inwestycje nie będą wrzucone niejako do tego wspólnego worka. Do wspólnego worka będą wrzucone choćby poszczególne fundusze. Jeśli chodzi o nasz kraj, to myślę o Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#PosełAndrzejKosztowniak">To wszystko, szanowni państwo, ma na celu dostosowanie formuły stabilizującej reguły wydatkowej do obecnej sytuacji makroekonomicznej w Polsce i w Europie, do szalejącej inflacji i problemów nie tylko z tym związanych. Myślę o problemach — w szczególnie w Europie — bezrobocia i wzrostu PKB. Przypominam, że wiele państw, drodzy państwo, do tej pory nie odbudowało się jeszcze po okresie COVID-owym. Gospodarki poszczególnych państw europejskich cały czas mają problem z odbiciem się i powrotem na ścieżkę w miarę stabilnego rozwoju. Myślę, że o szybkim rozwoju w przypadku niektórych państw niestety nie można powiedzieć. To nie jest udziałem naszego kraju, bo wzrost gospodarczy w Polsce jest jednym z najwyższych, a jednym z najniższych w Europie, co bardzo cieszy, jest poziom bezrobocia. To wszystko, szanowni państwo, skłania ku temu, abyśmy to rozwiązanie poparli. Mówię to w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, ale jestem przekonany, że również ta formuła powinna być poparta przez wszystkie inne kluby, bo nie tylko jest to głos z jednej strony Komisji Europejskiej, ale na pewno jest to głos rozsądku, który jest niezbędny nam w tym trudnym okresie walki z problemami gospodarczymi w naszym kraju. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pani poseł Izabela Leszczyna, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Ustawa, o której mówimy, to ustawa o stabilizującej regule wydatkowej. Ale tak naprawdę młodzi ludzie, którzy przyglądają się i przysłuchują naszym obradom, w ogóle nie muszą wiedzieć, co to jest jakaś abstrakcyjna stabilizująca reguła wydatkowa. Powiedzmy zatem, o czym tak naprawdę mówimy.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Naprawdę mówimy o pieniądzach Polaków, mówimy o portfelach waszych rodziców, a przede wszystkim mówimy o tym, że PiS chce zrobić wszystko, żeby ludzie za zarobione przez siebie pieniądze mogli kupić coraz mniej. Bo jaki jest stan państwa po 7 latach rządów PiS-u? Na ustach wszystkich jest drożyzna, czyli dwucyfrowa inflacja — w podręcznikach ekonomii nazywają ją galopującą. Polacy, a szczególnie emeryci, są przerażeni tym, że nie będą mieli jak ogrzać swoich mieszkań i domów na zimę, a nawet jak będzie węgiel, będzie tak drogi, że nie będzie ich stać, żeby go kupić. Młodzi Polacy, którzy zaciągnęli kredyt na swoje mieszkanie, są przerażeni, że będą musieli je sprzedać, bo nie będzie ich stać na spłacanie rat. Przedsiębiorcy tracą płynność, zrywają kontrakty, a umowy zawierają z klauzulą warunkowości ceny, bo ich biznesplany legły w gruzach, a raty kredytów pikują w górę. Na jednym ze spotkań, na którym byłam ostatnio, dyrektorka przedszkola opowiadała, że rodzice zabierają dzieci z przedszkola przed obiadem, bo stawka żywieniowa wzrosła i nie stać ich na tę opłatę.</u>
          <u xml:id="u-296.2" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Co powinien w tej sytuacji zrobić rząd? Oczywiście to, co jest napisane w każdym podręczniku ekonomii. Powinien ściągnąć z rynku pieniądze, powinien ograniczyć ilość pieniądza na rynku, bo w przeciwnym razie wszystko będzie coraz droższe. A co robi rząd PiS-u? Przynosi do Sejmu ustawę, która zwiększa ilość pieniądza na rynku i pozwala podnieść deficyt w przyszłym roku.</u>
          <u xml:id="u-296.3" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Tak naprawdę podnosząc deficyt, podnosicie dług publiczny, czyli musicie za chwilę wprowadzić po cichu, jak to zwykle robicie, jakieś podatki, żeby było na spłatę tego długu. Przez 6 lat rząd PiS-u zadłużył nas, uwaga, na 0,5 bln zł. A w wieloletnim planie finansowym państwa mówi, że przez ostatnie 2 lata swoich rządów do tego 0,5 bln zł dorzucą jeszcze 0,25 bln zł. Koszt obsługi długu w przyszłym roku wyniesie 100 mld zł. Powtórzę, żeby ktoś nie myślał, że się przesłyszał: za obsługę długu w przyszłym roku zapłacimy 100 mld zł. Rentowności polskich obligacji są prawie najwyższe w całej Unii Europejskiej, tylko Węgrzy i Rumuni muszą płacić więcej, żeby ktoś w ogóle chciał im pożyczyć pieniądze. Nam też zresztą nie chcą pożyczać, bo wiedzą, że rząd PiS-u to rząd nieodpowiedzialny i nieudolny. Bank Gospodarstwa Krajowego, który ma przecież gwarancje państwa polskiego, w tym roku dwa razy odwołał przetarg na obligacje, bo nie było zainteresowania.</u>
          <u xml:id="u-296.4" who="#PosełIzabelaLeszczyna">I jeszcze? propos deficytu, bo na posiedzeniu komisji finansów minister finansów udowodnił, że nie rozumie, że deficyt deficytowi nierówny. Otóż tak, w czasie rządów Platformy Obywatelskiej deficyt był wysoki. Ale dlaczego? Bo my nawet w czasie największego od 100 lat kryzysu finansowego inwestowaliśmy, zbudowaliśmy tysiące autostrad, dróg krajowych, dróg powiatowych. Po co? Po to żebyście się teraz chwalili, że nie ma bezrobocia. Bo może o tym nie wiecie, ale nie ma firm, czyli nie ma miejsc pracy bez dróg dojazdowych. Poziom inwestycji w naszych czasach to 20% PKB, a dzisiaj to niecałe 17%, a planujecie na przyszły rok, że to będzie 16%. To po co z reguły stabilizującej wyłączacie inwestycje, skoro i tak nie inwestujecie, i w dodatku podobno mają przyjść wreszcie z 1,5-rocznym opóźnieniem pieniądze z KPO? W uzasadnieniu napisali: Projektowane przepisy nie będą miały wpływu na całość życia społeczno-gospodarczego w Polsce. Przecież to jest kłamstwo. Kłamiecie już nawet w dokumentach. Przez to, że zamieniacie w tej regule wydatkowej cel inflacyjny na inflację, Polacy będą borykać się z coraz wyższymi cenami i w dodatku inflacja zostanie z nami na dłużej. A dyskusja pomiędzy Koalicją Obywatelską a PiS-em na temat pieniędzy Polaków, na temat inflacji i drożyzny to jest dyskusja pomiędzy ludźmi odpowiedzialnymi i zatroskanymi o prawdziwy dobrobyt Polaków i długotrwały rozwój naszej ojczyzny a pomiędzy populistami, którzy za wszelką cenę chcą się utrzymać przy władzy. Pani marszałek, 30 sekund.</u>
          <u xml:id="u-296.5" who="#PosełIzabelaLeszczyna">I nie mówcie o zbrojeniach, bo przegłosowaliśmy ustawę o obronie ojczyzny razem z wami, ale żeby były pieniądze, żeby ktoś nam chciał pożyczyć na te abramsy i patrioty, to rząd musi być odpowiedzialny. To jest podstawa bezpieczeństwa wszystkich obywateli. Wy to bezpieczeństwo rujnujecie, dlatego z poczucia odpowiedzialności składamy wniosek o odrzucenie tego projektu w całości.</u>
          <u xml:id="u-296.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">I bardzo proszę, pani poseł Anita Sowińska, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#PosełAnitaSowińska">Szanowna Pani Marszałkini! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Stabilizująca reguła wydatkowa, jak sama nazwa wskazuje, ma stabilizować państwowy budżet. Jej celem jest, aby rząd nie wydawał ponad miarę i nie zaciągał ogromnych długów. To jest forma bezpiecznika, kontroli społecznej nad naszymi pieniędzmi, którymi zarządza rząd Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#PosełAnitaSowińska">PiS chce zdjąć te bezpieczniki i wydawać bez opamiętania nasze pieniądze. I wcale nie chodzi w tej ustawie o wydatki na obronność. Nie chodzi też o wydatki na potrzebną transformację energetyczną. Nie chodzi o wydatki związane z Krajowym Planem Odbudowy, np. na dofinansowanie szpitali, budowę mieszkań na wynajem, cyfryzację czy walkę ze smogiem. Ta ustawa tego nie dotyczy i PiS po prostu kłamie, mówiąc, że jest inaczej.</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#PosełAnitaSowińska">W tym projekcie ustawy chodzi o wybory 2023. PiS chce z naszych pieniędzy sfinansować swoją kampanię wyborczą. To będzie najdroższa kampania w historii Polski, która będzie nas kosztować miliardy złotych. Wszyscy, czy tego chcemy, czy nie, złożymy się na kampanię wyborczą Prawa i Sprawiedliwości. Kaczyński jest prezesem firmy, której nazwa brzmi: Prawo i Sprawiedliwość i robi wszystko, żeby ta firma wygrała kontrakt na zarządzanie naszymi pieniędzmi w przyszłym roku. Jemu nie chodzi o państwo, jemu nie chodzi o zdrowie Polek i Polaków, nie chodzi o edukację, sprawny transport czy tanią, czystą energię, nie chodzi tym bardziej o przyszłość naszych dzieci. To nie jest mąż stanu, to jest pryncypał, który pilnuje interesu swojej partii, rozdaje stołki i kasę. Jego celem jest tylko i wyłącznie wygrana w wyborach po to, aby mieć więcej stołków i więcej publicznej kasy do wydania — najlepiej na zakupy bez przetargów albo na fundacje znajomych, np. na fundacje narodowców, takie jak ta Roberta Bąkiewicza.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#PosełAnitaSowińska">PiS nie ma kompetencji, aby odpowiedzialnie zarządzać budżetem państwa. Świadczy o tym totalny chaos wywołany polskim ładem. Świadczy o tym drożyzna, świadczy o tym nieudolna polityka antyinflacyjna, która tylko dolewa oliwy do ognia. Świadczą o tym koszty obsługi długu publicznego, które wynoszą obecnie 30 mld zł rocznie i cały czas rosną. Polityka fiskalna rządu Prawa i Sprawiedliwości to polityka „hulaj dusza, piekła nie ma”.</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#PosełAnitaSowińska">Chcę bardzo mocno podkreślić, że nie chodzi tutaj o to, aby pieniędzy nie wydawać. Trzeba wydawać, ale należy to robić mądrze. Każdy, kto zarządza budżetem domowym, wie, że może wydać pieniądze w sposób zły i dobry. Można cały dochód wydać na ubrania, alkohol i drogie podróże. Można się nawet zadłużyć, prowadząc hulaszcze życie, i zostać bankrutem. Można też odpowiedzialnie wydawać nadwyżkę pieniędzy, np. na inwestycje w docieplenie budynku, kupno energooszczędnej lodówki czy na edukację dzieci. To jest wydatek i to jest wydatek, a jednak różnica jest znacząca, bo mądre wydawanie pieniędzy przynosi oszczędności i zyski w przyszłości. Niestety PiS tego nie robi.</u>
          <u xml:id="u-298.5" who="#PosełAnitaSowińska">Konsekwencją nieodpowiedzialnej polityki ekonomicznej PiS-u będzie kryzys państwa. Inflacja spowoduje dalsze zubożenie społeczeństwa. Droga energia spowoduje mniejszą konkurencyjność polskiej gospodarki w dłuższej perspektywie i wycofanie się firm z Polski do innych krajów, a to w konsekwencji bezrobocie. Niskie płace w budżetówce spowodują brak pielęgniarek i lekarzy oraz zapaść systemu ochrony zdrowia. Niedofinansowanie edukacji spowoduje niższą jakość kształcenia i w dłuższej perspektywie brak innowacyjności naszej gospodarki itd., itd. Ale w PiS nikt się nie przejmuje tym, co będzie w dłuższej perspektywie. Dla nich ważny jest tylko własny interes. Tłuste koty mają się dobrze w przeciwieństwie do większości Polek i Polaków, którym nie wystarcza na jedzenie i na podstawowe wydatki. Lewica zagłosuje przeciwko tej nieodpowiedzialnej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-298.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#WicemarszałekMałgorzataKidawaBłońska">Bardzo proszę, pan poseł Krzysztof Paszyk, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska przypadł mi w udziale zaszczyt, chociaż przyznam, że wątpliwy, zaprezentowania stanowiska dotyczącego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy — Prawo ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Dlaczego wątpliwy? Panie ministrze, ponieważ mamy od ładnych kilku miesięcy w Polsce do czynienia, nazywamy to tak, z takim swoistego rodzaju zezem rozbieżnym, jeśli chodzi o politykę gospodarczą, finansową państwa polskiego. Z jednej strony, dzisiaj tu obecny — to jest też taki dosyć wymowny zbieg okoliczności — prezes Glapiński mówi wszystkim Polakom, zwłaszcza tym, którzy wzięli sprawy w swoje ręce i, nie licząc na państwo, zadbali o swoje mieszkania dla siebie, dla dzieci i dla wnuków, o domy… I oni dzisiaj zbierają cięgi za zaciskanie pasa. Z drugiej strony mamy Radę Ministrów, rząd, zaplecze parlamentarne, którzy mówią: nic się nie dzieje, trzeba uruchamiać kolejne środki, czy to jest celowe, czy niecelowe, trzeba gasić pożar, drukować, pożyczać. Nie ma opamiętania. Ten zez rozbieżny dzisiaj w bardzo wymowny i znamienny sposób niestety za pomocą tego projektu, który państwo przedstawiacie, się potwierdza. I nie możecie od dzisiejszej debaty powiedzieć, że nie ma w sprawach fiskalnych, gospodarczych w Polsce zeza rozbieżnego, jeśli chodzi o podejście do drożyzny, do inflacji, do tych skutków negatywnych, które dzisiaj — zgodzę się z panią poseł Leszczyną — odczuwa większość Polaków.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Jest pytanie o intencje, czy to są czyste intencje, czy też niecne intencje związane z przyszłorocznymi wyborami, i wszystko wskazuje na to, że podwójnymi. Jak oceniają eksperci, ta zmiana, która będzie wprowadzana ustawą, to dodatkowe 100 mld dla rządu. Jest pytanie, co z tymi 100 mld polski rząd, którego pan minister jest tu reprezentantem, zrobi.</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Są poważne obawy, że niestety rozdysponuje to nie po to, żeby Polakom było lżej, tylko po to, żeby w kampanii mieć co robić i co rozdawać. Dobrze, żeby dzisiaj opinia publiczna też wiedziała, co z tymi dodatkowo wygenerowanymi środkami rząd zamierza zrobić.</u>
          <u xml:id="u-300.4" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Kolejna rzecz, która budzi poważne wątpliwości, to jest wyłączenie kolejnych instytucji, poważnych instytucji z obowiązywania czy z objęcia stabilizacyjną regułą wydatkową. To jest już bardzo niepokojące, bo nagle zaczynamy wprowadzać taką zasadę równych i równiejszych, jeśli chodzi o dysponowanie środkami publicznymi. Pół biedy, gdyby to były, Wysoka Izbo, środki Prawa i Sprawiedliwości. Wtedy możecie państwo sobie wprowadzać dowolne reguły i zasady, róbcie z tym środkami, co chcecie. Ale wy nie dysponujecie swoją partyjną kasą, bo tę oczywiście skrupulatnie strzeże pewnie skarbnik, prezes, wiemy, że ma co do tego bardzo dużą wrażliwość. Dysponujecie środkami publicznymi Rzeczypospolitej Polskiej, wszystkich Polaków, którzy składają się na te pieniądze i którzy te pożyczone dzisiaj przez was na wysoki procent pieniądze będą kiedyś spłacać, niektórzy mówią, że znacznie dłużej, niż spłacaliśmy długi po śp. Edwardzie Gierku. Dobrze by dzisiaj było, panie ministrze, jeśli chodzi o te wszystkie wątpliwości, wytłumaczyć się przed opinią publiczną.</u>
          <u xml:id="u-300.5" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Klub Parlamentarny Koalicja Polska nie widzi możliwości poparcia ustawy, która jest podszyta niecnymi politycznymi czynami, i również składamy wniosek o odrzucenie tego projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-300.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-300.7" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Małgorzata Gosiewska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Za chwileczkę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Szanowni państwo, właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dokumentach publicznych, druk nr 2375.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">W związku z tym, na podstawie art. 74 regulaminu Sejmu, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Marszałek Sejmu proponuje, aby w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-301.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-301.7" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-301.8" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stanowisko klubu parlamentarnego Konfederacja przedstawi pan poseł Michał Urbaniak.</u>
          <u xml:id="u-301.9" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie pośle, na mównicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#PosełMichałUrbaniak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ministerstwo Finansów znowu chce dużych zmian w finansach publicznych Polski, konkretnie wiemy, że w regule wydatkowej, która służy do wyliczania limitu wydatków państwa, a już mamy chyba taką zasadę, powinniśmy mieć taką zasadę, że jak rząd, który nam dzisiaj tu panuje, bierze się za zmiany związane z budżetem państwa, to Polacy powinni bać się o swoje portfele, ponieważ to będzie znowu dolewanie benzyny do ognia. Tak nie załatwia się takich spraw. Ograniczanie wydatków państwa w momencie kryzysowym — to powinien być kierunek, by obniżyć inflację, ponieważ ta reguła opiera się dzisiaj na celu inflacyjnym, a jednym z najważniejszych czynników przy wyliczaniu tych reguł wydatkowych jest właśnie PKB i inflacja.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#PosełMichałUrbaniak">Teraz rząd będzie odkręcał to, co wprowadził w roku 2015, ponieważ wtedy ten cel inflacyjny wynoszący 2,5% został wprowadzony, a teraz wracamy do założeń sprzed tego okresu, czyli sami sobie państwo zaprzeczacie, bo przypominam, że dzisiaj inflacja dobija do 14%. Sami państwo doskonale wiecie, że swoimi szkodliwymi działaniami przynajmniej częściowo do tej inflacji doprowadziliście. Jest wiele czynników, które wpływają na tę cenę. Na część macie wpływ i jest ważne, że macie wpływ też na to, by złotego np. nie osłabiać.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#PosełMichałUrbaniak">To jest taka droga donikąd, bo zamiast zmienić politykę finansową w kierunku oszczędności, obniżenia podatków, redukcji przerośniętej administracji, zmniejszenia też w przyszłości redystrybucji publicznych pieniędzy, zamierzacie dalej zadłużać Polaków, bo rządowi potrzeba pieniędzy na to, by dołożyć pieniądze do nowych dekoderów czy do telewizorów, by skutecznie uprawiać swoją propagandę. Takie są fakty.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#PosełMichałUrbaniak">I druga zmiana, która też tutaj zachodzi, to wyłączenie z obecnej reguły wydatkowej nowych wydatków inwestycyjnych. Według samych ekonomistów z Ministerstwa Finansów będzie to oznaczało mniej więcej 3, 4 punkty procentowe PKB. To drastyczny wzrost wydatków dla Rzeczypospolitej, jeśli to będzie miało miejsce.</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#PosełMichałUrbaniak">Mam wrażenie, że wasz rząd bardzo, aż za bardzo lubi pieniądze Polaków i ta właśnie polityka jest zła już od swoich fundamentów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-302.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń przedstawi stanowisko koła Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koła Parlamentarnego Polska 2050 w sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy — Prawo ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Zmiana, jaką chce wprowadzić rząd, polega m.in. na zastąpieniu w formule stabilizującej reguły wydatkowej współczynnika inflacji z celu inflacyjnego prognozowanym wskaźnikiem inflacji, a także na wyłączeniu z limitu wydatków części innych wydatków.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Dziś inflacja i drożyzna demolują portfele obywateli. Ludzie martwią się o to, jak przeżyć do pierwszego, za co choć na chwilę wysłać dzieci na wakacje, czym zapłacić za prąd, za ogrzewanie. Co w tym czasie robi rząd? Rząd zajmuje się sobą i utrzymaniem władzy.</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#PosełMirosławSuchoń">O co tak naprawdę chodzi w tej ustawie? Otóż w budżecie nie ma już pieniędzy. Jeżeli ta władza nie zmieni tej stabilizującej reguły wydatkowej, to wszelkie machloje wyjdą na wierzch, nastąpi załamanie finansów publicznych i skończy się propaganda. Oni o tym doskonale wiedzą, dlatego napisali ustawę, której celem jest zwolnienie kolejnych bezpieczników zadłużania państwa.</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#PosełMirosławSuchoń">Przyjęcie tej ustawy, co oczywiste, uderzy w najsłabszych, bo to w tę grupę najbardziej uderzają inflacja i kryzys finansowy. Ta ustawa uderzy też w młodych ludzi. Na sali są młodzi ludzie, którzy muszą tego wysłuchać. Na barki młodych ludzi rząd PiS-u w 6 lat nałożył 500 mld zł długu. Do śmierci tego nie spłacą.</u>
          <u xml:id="u-304.6" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nasze dzieci i nasze wnuki będą płacić.)</u>
          <u xml:id="u-304.7" who="#PosełMirosławSuchoń">Prawdziwy dług jest znacznie większy niż rząd pokazuje. Różnica w polskich i unijnych statystykach wyniosła, szanowni państwo, na koniec zeszłego roku niemalże 262 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-304.8" who="#PosełMirosławSuchoń">Polska 2050 uważa, że w czasie wysokiej inflacji należy chronić najsłabszych. Niestety ostatnie 6 lat rządów PiS-u to czas pławienia się nominatów partyjnych w luksusie, czego symbolem jest kilkukrotny wzrost wydatków na kancelarię premiera. Nigdzie na świecie, wliczając w to wszystkie demokratyczne państwa, nie ma przykładu takiej buty i arogancji władzy.</u>
          <u xml:id="u-304.9" who="#PosełMirosławSuchoń">Polska 2050 myśli o ludzkich problemach i pokazuje dobre rozwiązania. Dziś z tej mównicy apeluję do rządu: zamiast składać złe projekty, takie które uderzą w ludzi, poprzyjcie nasze, dobre rozwiązania. To naprawdę zmieni Polskę na lepsze. Nasze rozwiązania, rozwiązania Polski 2050 naprawdę pomogą ludziom.</u>
          <u xml:id="u-304.10" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowni Państwo! Tę ustawę należy odrzucić. Ta ustawa nadaje się do kosza. W imieniu Koła Parlamentarnego Polska 2050 mam zaszczyt złożyć na ręce pani marszałek wniosek o odrzucenie tego złego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-304.11" who="#PosełMirosławSuchoń">Jednocześnie składam dwie poprawki. Gdyby nie udało się odrzucić tego projektu, to przynajmniej choć trochę naprawią ten projekt w taki sposób, żeby tak bardzo nie uderzał w ludzi, jak uderza w tej formie, w tym brzmieniu, w którym teraz jest przedstawiony. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-304.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Chciałabym bardzo serdecznie przywitać dziecięcy zespół regionalny Góralskie Nutki z Pewli Wielkiej, gmina Jeleśnia, który jest na galerii. Piękne stroje. Witamy was serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-305.3" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Niech nam coś zaśpiewają.)</u>
          <u xml:id="u-305.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">No nie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-305.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Szanowni państwo, przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-305.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-305.7" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-305.8" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pierwsze pytanie zada pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo miło was widzieć na galerii, nie spodziewałam się takich gości.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#PosełMałgorzataPępek">Głównym celem projektu są zmiany w stabilizującej regule wydatkowej, której celem miało być ograniczenie tempa wzrostu wydatków budżetu. Problem polega na tym, że rząd w przypadku finansów publicznych co innego mówi, a co innego robi.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#PosełMałgorzataPępek">Przykładem jest chociażby poprzedni punkt porządku obrad, w którym proponowano zasilanie Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej pieniędzmi z budżetu państwa. Już teraz dług naszego kraju poza kontrolą parlamentu wynosi blisko 300 mld, do końca tego roku ma wynosić 350 mld, czyli około 1/5 długu publicznego liczonego zgodnie z metodologią unijną.</u>
          <u xml:id="u-306.4" who="#PosełMałgorzataPępek">Zamiast ograniczać tempo wzrostu wydatków z budżetu państwa, zwiększacie deficyt i dług, a to oznacza większą drożyznę dla Polaków. Kiedy w końcu przedstawicie rzetelny i kompleksowy, a nie pozorny, program naprawy zrujnowanych przez was finansów publicznych? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-306.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nigdy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Również zacznę od pozdrowienia szanownych gości z Żywiecczyzny. Być może będziemy mieli okazję spotkać się kiedyś osobiście. Teraz trwa ważna debata. Myślę, że dotyczy ona waszej przyszłości, więc dobrze, że macie okazję jej wysłuchać.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Chcę zapytać pana ministra o to, jakie będą realne koszty związane z przyjęciem tej ustawy, bo to oczywiście oznacza złożenie kolejnego długu na barki młodych pokoleń, dzieci, młodzieży, tych, którzy dopiero się uczą, będą dopiero pracować, a już są obarczeni tym długiem, waszym długiem, który teraz zaciągacie, a który będą musieli spłacać.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Ministrze! Jaki przyrost długu spowoduje przyjęcie tego projektu? Jaka to jest kwota? O ile więcej będzie mógł wydać rząd w związku z tym, że ten projekt zostanie przyjęty? Cały czas unikał pan odpowiedzi. Czy prawdą jest, że to może sięgnąć nawet 100 mld zł? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W uzasadnieniu ustawy czytamy: z kolei obecnie, z uwagi na bezprecedensowe szoki o charakterze globalnym i w efekcie utrzymującą się wysoką dynamikę cen powstały znaczące rozbieżności między tymi wskaźnikami, co mimo prognozowanego spadku inflacji może nie mieć charakteru krótkookresowego. Z tego powodu kwota wydatków wynikających ze stosowania obowiązującej formuły SRW prowadziłaby do osiągnięcia nadwyżki budżetowej oraz nadwyżki sektora instytucji rządowych i samorządowych już w 2023 r.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Ministrze! Bardzo proszę o pisemną informację, jakie będą koszty realizacji tej przedmiotowej ustawy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#PosełJanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rząd chce w roku wyborczym zorganizować sobie eldorado, w którym nie będzie musiał liczyć się z żadnymi ograniczeniami finansowymi.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#PosełJanSzopiński">Panie Premierze! Czy zamiast forsować możliwość dalszego zadłużania Polski i Polaków i budować dla przyszłych pokoleń Polskę, w której nasze dzieci i wnuki będą wegetowały bez żadnych perspektyw na przyszłość, czy zamiast krzywdzić przyszłe pokolenia Polaków, nie prościej byłoby rozwiązać problem pana Zbigniewa Ziobry?</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#PosełJanSzopiński">W 2021 r. poza regułami budżetowymi rząd wydał, uwaga, 50 mld zł. Rząd do tej pory nie rozliczył się z wydatkowanej kwoty 50 mld zł, a na wczorajsze pytania w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych nie było żadnej odpowiedzi. Każdy, kto będzie głosować za przyjęciem tej ustawy, będzie głosował przeciwko Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Nie ma, rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Dyduch, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#PosełMarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Ilekroć rozmawiamy o finansach publicznych, zawsze ktoś się powoła na Edwarda Gierka i 40 mld długu.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ja nie.)</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#PosełMarekDyduch">Proponuję nie obrażać już Edwarda Gierka, dlatego że za 40 mld dolarów bardzo unowocześnił polską gospodarkę i polską infrastrukturę, najszybciej w ciągu 10 lat, szybciej niż ktokolwiek łącznie z nami.</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#PosełMarekDyduch">W kontekście tego, co się dzieje dzisiaj, nie mogę się nadziwić, że rząd świadomie pakuje się w taką odpowiedzialność i takie zadłużenie Polski, jak sobie serwuje. Co do tego, że PiS może pogrążyć się za rok przez tę sprawę w wyborach, to nie mam wątpliwości, dlatego że tak napędzicie inflację, że ona was zabije — Polaków i was. Martwię się właśnie o Polaków, bo ta inflacja będzie tak szybka, że ani żadne podwyżki, ani żadne inne świadczenia za nią nie nadążą. Drożyzna zniszczy wszystko, ale najbardziej boję się o polski naród, więc opamiętajcie się, bo ta ustawa otwiera bardzo niebezpieczną drogę do tego, żeby zwiększyć dług publiczny. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-314.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Ta ustawa powinna się nazywać: o nakręcaniu spirali długu, bo państwo kolejne pieniądze próbujecie wyciągnąć trikami, zmianami, rozregulowaniem reguły wydatkowej. Nie macie państwo… Przez te lata, przez ten czas, przynajmniej przez pół roku pytamy o poważną strategię walki z inflacją, o to, żeby Polacy pieniądze, które zarabiają, mogli wydawać, ale bez strachu, że w każdym kolejnym tygodniu będzie drożej. Pytam się, kiedy państwo przedstawicie strategię walki z inflacją.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nigdy.)</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Kiedy państwo przyjmiecie odpowiedzialne stanowisko w zakresie pokazania, jak będzie wyglądała inflacja? Bo to wszystko, co państwo mówicie, pokazuje, że próbujecie czarować. Czarujecie państwo, że inflacja w bieżącym roku to 3,3%, a ona jest zdecydowanie inna. Na przyszły rok też są dane z sufitu. A zatem pytamy po raz kolejny: Kiedy państwo przedłożycie strategię walki z inflacją? Kiedy wreszcie Polak będzie mógł powiedzieć: zarobiłem pieniądze, trzymam je albo jak je wydaję, to one mają określoną wartość? Bo dzisiaj nawet rozwiązania dotyczące trzynastych, czternastych emerytur dla emerytów, którzy mają najniższe wynagrodzenie, powodują, że oni muszą dopłacać do tego waszego działania 1 tys. zł, a może jeszcze więcej. Tylu z państwa tam siedzi, tylu z państwa jest w poszczególnych resortach — przygotujcie solidną strategię walki z inflacją, a nie próbujecie, tu rozwiążecie, tu 100 mld, tu poza budżetem. Oczekujemy na poważną strategię. Kiedy ona będzie? Poproszę o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Ostatnia rzecz: jeżeli jest tak dobrze i jeżeli jesteście skomputeryzowani, to dlaczego nie oddajecie VAT-u, odwrotnie przedsiębiorcom, którzy zrealizowali to elektronicznie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-316.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Cichoń, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#PosełJanuszCichoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak ma działać stabilizująca reguła wydatkowa, jak ma stabilizować finanse publiczne, jeśli wy ciągle ją zmieniacie? Mało tego, mówicie, że dostosowujecie regułę do aktualnych warunków, zamiast dostosowywać się do reguły.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#PosełJanuszCichoń">W 2015 r. uznaliście, że prognozowana inflacja zniekształca działanie reguły i zmieniliście prognozę na cel inflacyjny. Dzisiaj zamierzacie to odwrócić. W 2015 r. zwiększyliście wydatki co najmniej o 30 mld zł dzięki takiemu posunięciu. Mało tego, są konsekwencje tej zmiany z 2015 r. w formule ciągnionej i dzisiaj to ponad 100 mld — kolejny impuls inflacyjny. Pytanie, o ile niższa byłaby dzisiaj inflacja, gdybyście się tak naprawdę zastosowali do reguły z 2013 r.</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Izabela Leszczyna, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pan przewodniczący Kosztowniak nie pozwolił mi wyjaśnić w komisji jednej rzeczy, więc zrobię to teraz. Otóż pan minister Patkowski zarzucił Platformie Obywatelskiej, że stabilizującą regułę wydatkową wprowadziła na koniec swoich rządów. Ja rozumiem, że pan minister w tamtych czasach jeszcze się nie interesował finansami publicznymi, więc nie wie, że stabilizująca reguła wydatkowa jest wdrożeniem dyrektywy unijnej. Dyrektywa ta powstała po kryzysie w strefie euro, a Polska była jednym z pierwszych krajów, które ją wdrożyły. Nie mieliśmy żadnego opóźnienia, a nasza reguła wydatkowa stała się wzorem dla innych państw. Z przykrością stwierdzam, że w tym stanie, w jakim znajduje się dzisiaj, niestety już dla nikogo wzorem nie jest. Jeszcze raz bardzo proszę pana ministra o odpowiedź na piśmie na chyba sześć czy osiem pytań, które sformułowałam podczas posiedzenia komisji finansów, bo to są kluczowe pytania.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Powtórzę jeszcze raz. Wprowadzenie tej ustawy to jest pozostawienie Polaków sam na sam z drożyzną na wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-321.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#PosełZofiaCzernow">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Kolejna już zmiana stabilizującej reguły wydatkowej. Ta zmiana formuły stabilizującej reguły wydatkowej polegająca na zastąpieniu celu inflacyjnego Rady Polityki Pieniężnej średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych stworzy nową przestrzeń fiskalną dla zwiększenia wydatków budżetowych. O tym czytamy w uzasadnieniu. Chcę zapytać właśnie o tę nową przestrzeń fiskalną. Jaka to jest przestrzeń fiskalna? Jakie będą skutki dla budżetu państwa, dla gospodarki i w konsekwencji dla Polaków? Ile z tego powodu wzrosną wydatki? Jaka będzie inflacja z powodu tej reguły wydatkowej, która już — przypomnę — jest najwyższa w krajach Unii Europejskiej?</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#komentarz">(Dzwonek, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-322.2" who="#PosełZofiaCzernow">Na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych nie udało się uzyskać odpowiedzi na te kluczowe pytania. Może tu, na sali sejmowej, się uda. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-322.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Zdzisław Wolski, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#PosełZdzisławWolski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Polityka monetarna prowadzona przez prezesa Glapińskiego, nad którym już nie chcę się znęcać, i polityka budżetowa prowadzona przez rząd coraz bardziej się rozjeżdżają. Ta ustawa jest też tego przykładem. Być może dowiemy się, czy to chodzi o kolejne 100 mld, bo tak jest to szacowane, czy ponad 100 mld na zwiększenie wydatków rządowych w sytuacji, kiedy inflacja bazowa wynosiła 8,5% w maju, a w kwietniu wynosiła 7,7%. Jest to bardzo groźne zjawisko. Zadłużenie publiczne — 1,4 bln, w tym 260 ukrywanych. To są różnice między standardami unijnymi i krajowymi. Będziemy w tym kierunku szli dalej. Puka do naszego kraju fatalna stagflacja, a my w tej sytuacji mamy jako prezent… PiS, bo to jest ewidentne, na wybory wydał kolejne 100 mld po to, żeby utrzymać władzę, a już nawet nie dzieci, ale nasze wnuki będą musiały to spłacać.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pytania nie było.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Grabczuk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#PosełKrzysztofGrabczuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jeśli PiS mówi o finansach publicznych, a zwłaszcza o ich naprawie, to ja mam bardzo poważne obawy, ponieważ PiS mówił o tym, że inflacji nie będzie, a mamy inflację wyjątkowo wysoką, rekordową. PiS mówił, że nie będzie drożyzny, a jest drożyzna największa od kilkudziesięciu lat. PiS mówił, że nie będzie podnosił rat kredytów, a dzisiaj mamy najwyższe raty kredytów w całej Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#komentarz">(Poseł Małgorzata Niemczyk: PiS kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-326.2" who="#PosełKrzysztofGrabczuk">PiS mówił, że będzie więcej inwestycji, a mamy najmniej inwestycji od bodajże 27 lat. PiS mówił, że będzie oddłużał państwo, a zadłużył to państwo jeszcze dwa razy bardziej. PiS rok temu mówił, że są już fundusze europejskie, widzieliśmy bilbordy. Do dziś nie ma tych funduszy. Premier Morawiecki mówił piękną angielszczyzną American dream o Nowym Ładzie. Dzisiaj wszyscy się wstydzą Nowego Ładu. I tak wygląda państwa polityka. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pytania nie było.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#PosełJanuszKowalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tona węgla za 3 tys. zł. Ceny gazu ziemnego — najwyższe w historii. Energia elektryczna — czekają nas podwyżki o kilkadziesiąt procent. Jeżeli chcemy walczyć z inflacją, to musimy walczyć z zieloną unijną inflacją, bo to przez Unię Europejską dzisiaj polskie rodziny doprowadzane są do ubóstwa. To europosłowie Platformy Obywatelskiej w Parlamencie Europejskim głosują za pakietem Fit for 55. To europosłowie bronią pakietu klimatycznego i podatku nakładanego na polską energię i ciepło, który powoduje to, że Polska w tym roku zostanie okradziona z 20 mld zł. A z tego miejsca, zamiast bronić polskiego rządu przed tą unijną drożyzną, atakują polski rząd. Zdecydujcie się. Jeżeli chcecie walczyć o polskie interesy, to zamiast pisać 38 kolejnych rezolucji przeciwko Polsce, zacznijcie walczyć z unijną drożyzną.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-329.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Paweł Rychlik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-329.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Jednocześnie przypominam, że jesteśmy w trakcie części: pytania.</u>
          <u xml:id="u-329.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Nie ma pana posła?</u>
          <u xml:id="u-329.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Dariusz Kurzawa, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#PosełDariuszKurzawa">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Tak naprawdę ta ustawa powinna się nazywać: a po nas choćby potop. Albo inna nazwa, którą możemy zaproponować, to taka, że jest to fundusz wyborczy Prawa i Sprawiedliwości z budżetu państwa, z budżetu właściwie wszystkich Polaków. Bo nie tylko my za to zapłacimy, ale również w przyszłości będą jeszcze płaciły nasze dzieci za to, za takie zadłużanie. Budżet państwa powinien być wzorem dla budżetów domowych, samorządowych, a jest wręcz przeciwnie, bo pokazujemy, jak trwonimy bezczelnie pieniądze wszystkich Polaków. Nie ma żadnej refleksji nad tym, w którym kierunku idzie państwo polskie, a pieniędzmi wyborców będziemy płacili za kartoniki, za objazd wyborczy po całym kraju. Moje pytanie jest takie: Czy jest w ogóle jakaś alternatywa dla tej ustawy? Czy myśleliście nad tym, że może ta ustawa nie przejdzie, i gdzie znajdziecie te brakujące miliardy, żeby zapchać wszystkie dziury, które porobiliście w finansach Polaków, w finansach naszego kraju? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#PosełKonradBerkowicz">Słusznie pani poseł Leszczyna zwróciła uwagę, że rząd PiS horrendalnie zadłużył Polskę i już sama obsługa długu to 100 mld zł. Choćby z tego powodu wniosek jest oczywisty i słuszny: należy rząd PiS zmienić. Przypomnę jednak, że za rządów Platformy Obywatelskiej, tylko w samych latach 2007–2013, dług publiczny wzrósł z 520 mld do 770 mld, a więc prawie dwukrotnie. Wynosił 58% PKB. Gdyby nie grabież 150 mld zł zgromadzonych przez Polaków w OFE, przekroczyłby 60% i premier Platformy Obywatelskiej stanąłby przed Trybunałem Stanu za złamanie konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Taka prawda.)</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#PosełKonradBerkowicz">Mam nadzieję, że z tego wniosek dla pani poseł Leszczyny również jest oczywisty i słuszny: że rząd PiS trzeba zmienić, ale nie na rząd Koalicji Obywatelskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Tadeusz Cymański, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#PosełTadeuszCymański">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Jaka choroba, takie lekarstwo. Czasy nadzwyczajne, wyjątkowe, uderzenie kilku nieszczęść na raz — to wymaga ekstraordynaryjnych recept. I to, co teraz proponujemy, jest takim właśnie rozwiązaniem. To nie jest wynalazek ani patent tej koalicji ani tego rządu, tylko to rozwiązanie… Proszę w pytaniu, żeby pan minister, tak jak rano na posiedzeniu komisji, wytłumaczył, otworzył nam oczy, że to rozwiązanie jest powszechnie stosowane, na dużą skalę, ba, w szerszym jeszcze zakresie niż obecnie. A spór — tu pięknie mówię do naszych kolegów…</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Tak, wszędzie kradną.)</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#PosełTadeuszCymański">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-334.3" who="#PosełTadeuszCymański">Spór jest prosty, proszę państwa, między liberałami, którzy mieszkają w różnych miejscach, a przedstawicielami kierunku prospołecznego. Taka jest prawda. Nie da się z inflacji wyjść bezboleśnie. Problem polega na tym, że aby gasić inflację, trzeba ograniczać pieniądze, ale żeby wspierać i ochraniać najsłabszych, a to jest naszą dewizą, potrzeba pieniędzy. Tego się nie da rozwiązać bezboleśnie. Będzie to długa walka, bezustanna walka i wygramy tę walkę, ale z ludzką twarzą i nie wzorując się na fatalnej spuściźnie historii. To, co robił obóz liberalny, niestety do tego doprowadziło. I to można sprawdzić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#PosełTadeuszCymański">Nie wierzcie politykom, sprawdźcie w komputerze, ale nie kto co mówił…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#PosełTadeuszCymański">…tylko kto co robił. Wtedy będę spokojny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#PosełMateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#PosełMateuszBochenek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dziś swoją przysięgę złożył jastrząb, jak sam siebie określa, ale przede wszystkim jastrząb polskiej inflacji i drożyzny. Zresztą spotkało się to z wielkim entuzjazmem przedstawicieli strony rządowej. Kluczowe dziś pytanie: Z czego się tutaj cieszyć? Bo tych powodów do radości Polacy mają absolutnie coraz mniej. Galopująca inflacja to przecież problem powszechny i coraz bardziej dotkliwy. Ludzie mają coraz mniej pieniędzy, muszą oszczędzać często nawet na podstawowych produktach, na jedzeniu. Rosną stopy procentowe. Młodzi ludzie traktują dzisiaj mieszkanie jako dobro luksusowe i nie wiadomo, czy kiedykolwiek je osiągną. Już nie wspomnę z drugiej strony o tych, którzy muszą spłacać raty kredytu. Dzisiaj podstawowe pytanie, które ludzie zadają, to: Jak żyć i z czego? Za co mają żyć? Może pora, abyśmy w końcu usłyszeli odpowiedzi na te pytania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rząd PiS tym projektem doleje benzyny do ognia. Rok 2021 — inflacja 8,6%, rok 2022 — inflacja 14%. Oprocentowanie kredytów hipotecznych najwyższe w Europie — 6,5%. Polacy zastanawiają się, za co ogrzeją domy zimą. Rezygnują z urlopów, aby sprostać drożyźnie.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Chcecie wyłączyć z reguły wydatkowej w 2023 r., z limitu wydatków inwestycje, stosując tzw. klauzulę inwestycyjną. Z ustawy nie wynika, co będzie inwestycją, a co nie, co będzie się kwalifikować do wyłączenia, a co nie. Czyja to będzie decyzja? Premiera? Ministra finansów? Jakie to będą inwestycje? Inwestycje infrastrukturalne, w zasoby ludzkie, inne? Obawiam się, że te decyzje będą podejmowane arbitralnie, według własnych kryteriów, bo przecież już to robiliście. Minister sportu osobiście dodawał 100 punktów lub odejmował 100 punktów, aby gmina mogła uzyskać inwestycję infrastrukturalną.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Do czego potrzebujecie rozluźnienia finansów? Aby wywłaszczyć Polaków za 30% wartości ich majątku? Sami czujecie, że eldorado, jakie stworzyliście i nadal tworzycie, już się kończy. Polacy mają dość. Mają dość galopującej inflacji, płacenia danin, ponoszenia opłat, jakie przez 7 lat ponakładaliście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">A może chcecie i potrzebujecie kasy…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł, ale to nie jest punkt: wystąpienia klubowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">…aby spróbować kupić głosy wyborcze Polaków?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szczęść Boże! Ratuj się, kto może. Kolejna ustawa z cyklu: kreatywna księgowość w państwie rządzonym przez Zjednoczoną łże-Prawicę. Ale tu przyganiał kocioł garnkowi. Lewica z lewej wypomina lewicy z prawej to, co i tak wszyscy potem zgodnie uchwalacie, implementując, dostosowując, ale kreatywnie.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Pytanie mam takie do pana ministra. Proszę mi to dać na jakieś kartce w kratkę, na piśmie, te wszystkie wyłączenia spod tej reguły. Bo reguły są oczywiście po to, żeby je kreatywnie łamać, tak jak to przyznał czcigodny pan kolega poseł, i w tym celujecie. Wyłączacie, czyli przepompowujecie przez Bank Gospodarstwa Krajowego, COVID-owe wyjątki od reguły, ukraińskie wyjątki od reguły. No bo czyja wina? Putina. No to teraz każdą inflację będzie można w ten sposób wytłumaczyć. Proszę mi wyliczyć, ile jest tego budżetu poza budżetem, i może jeszcze z wyszczególnieniem, komu tym robicie dobrze, tak żeby o tym nie było mowy w debacie parlamentarnej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-349.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-349.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Piotra Patkowskiego o udzielenie odpowiedzi, przy czym panu posłowi Braunowi — na kartce w kratkę.</u>
          <u xml:id="u-349.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Ze szkolnych zeszytów zostały tam panu ministrowi jakieś kartki.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Nie zostały ze szkolnych zeszytów, panie pośle, to było naprawdę dawno temu. I nie kolekcjonuję starych dokumentów, nie mam takiego zwyczaju. Zresztą mamy dobę cyfryzacji i wszystko przebiega już, jak pan na pewno doskonale wie, elektronicznie, a nie analogowo. A więc w tym kierunku warto iść.</u>
          <u xml:id="u-350.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Na początku kilka kwestii. Jeśli chodzi o wyłączenia, to myślę, że pan, panie pośle, wie, że akurat od 2 lat włączamy podmiotowo i przedmiotowo wydatki do reguły fiskalnej. W zeszłym roku to były państwowe fundusze celowe, w tym roku jest to Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, tzw. NFOŚiGW. A więc akurat uzupełniamy tą ustawą, tak jak i tą w zeszłym roku, wydatki także poprzez fundusze celowe i inne instytucje.</u>
          <u xml:id="u-350.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Natomiast jaki jest cel tej reguły? Bo to warto w tym momencie Wysokiej Izbie przypomnieć. Reguła fiskalna ma sens wtedy, kiedy gospodarka jest w normalnym cyklu gospodarczym, czyli przychodzą cykle koniunktury i dekoniunktury. My od 3 lat nie możemy mówić o normalnym cyklu dekoniunktury, ponieważ mieliśmy najpierw niespodziewane kwestie związane z pandemią COVID, a następnie kwestie związane z wojną w Ukrainie. Być może jest na świecie ktoś, kto jest w stanie stworzyć algorytm uwzględniający czynnik biologiczny, jakim jest wirus, i czynnik wojenny — kilkaset tak naprawdę kilometrów, a biorąc pod uwagę to, że bomby spadają także we Lwowie, kilkadziesiąt kilometrów od granic Polski. Ale wydaje mi się, że nie ma nikogo takiego, kto jest w stanie taki algorytm stworzyć. Tak że proszę nie brać tego jako krytykę reguły, bo reguła jest dobrym rozwiązaniem na normalny cykl gospodarczy, a my tego cyklu gospodarczego nie mamy.</u>
          <u xml:id="u-350.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Do czego by prowadziło stosowanie obecnej reguły w roku 2023? Doprowadziłoby do obowiązkowego, bardzo silnego zacieśnienia wydatków publicznych, ograniczenia wydatków, a w konsekwencji do osiągnięcia nadwyżki budżetowej zarówno przez budżet centralny, jak i budżet samorządowy. Być może jest to spełnienie marzeń Platformy Obywatelskiej,…</u>
          <u xml:id="u-350.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-350.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">…która jeszcze niedawno, kilka tygodni temu, ustami pani poseł Leszczyny mówiła o ograniczeniu 500+.</u>
          <u xml:id="u-350.6" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie mówiła.)</u>
          <u xml:id="u-350.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Albo być może jest to osłabienie Polski i narażenie jej na atak ze strony Rosji. Czy to jest realne? Widzimy, co się dzieje w Ukrainie. I tak jak wczoraj powiedział pan prezes, premier Jarosław Kaczyński, mając do wyboru okupację albo wyższy deficyt i dług, chyba wybieramy wyższy deficyt.</u>
          <u xml:id="u-350.8" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Nie wszyscy.)</u>
          <u xml:id="u-350.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Być może jest w tej sali opcja, której podobają się działania Putina i opcja rosyjska, natomiast na pewno nie jest to Prawo i Sprawiedliwość i Zjednoczona Prawica. My nigdy nie pozwolimy odsłonić Polski na agresję i atak ze strony jakiegokolwiek sąsiada.</u>
          <u xml:id="u-350.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-350.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">I temu służy ta reguła.</u>
          <u xml:id="u-350.12" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Bardzo istotne jest to, że reguła w tym roku przewiduje możliwość wydatków na poziomie 39% PKB. To jest poziom jeden z niższych w Unii Europejskiej. Jeśli popatrzymy na większość państw zachodnich, tzw. starej Unii, to ich wydatki w relacji do PKB są punktowo, oczywiście w punktach procentowych PKB, o wiele wyższe. Do czego doprowadziłaby reguła? Reguła drastycznie ograniczyłaby te wydatki w relacji do PKB do 34%, natomiast obecna zmiana ma na celu utrzymać te wydatki w relacji do PKB do poziomu z roku 2022, czyli poziomie 39% PKB. To jest cel reguły. On nie ma na celu stworzenia dowolnej przestrzeni fiskalnej. Chodzi o to, żeby utrzymać możliwość relacji wydatków do PKB na obecnym czy zbliżonym poziomie, ale także umożliwić państwu reagowanie na wyzwania związane z działaniami Putina i ich skutkami przejawiającymi się w inflacji, ale także umożliwić uzbrojenie Polski i przygotowanie się na trudne czasy.</u>
          <u xml:id="u-350.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Bardzo istotne jest również to, że ta reguła w żaden sposób nie wyłącza kryteriów z Maastricht, czyli 3% deficytu i 60% długu publicznego. Te reguły w obecnej sytuacji w Polsce, która stała się rynkiem naprawdę wrażliwym ze względu na teatr działań wojennych, dalej obowiązują i będziemy robić bardzo dużo, żeby ta przestrzeń dalej pozostawała na podobnym poziomie, choć też nie ukrywam, że w latach 2022 i 2023 będzie to ciężkie, ale jak pokazał rok 2021, kiedy mieliśmy szósty najniższy deficyt w Unii Europejskiej… Po raz kolejny przypominam, że chodzi o deficyt obejmujący także wydatki funduszu przeciwdziałania COVID, PFR-u i wszelkiego rodzaju innych instytucji — więc to też? propos tego rzekomego wypuszczania dowolnej ilości pieniędzy na rynek. Jednak państwo, które ma szósty najniższy deficyt, chyba tak się nie zachowuje.</u>
          <u xml:id="u-350.14" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Tak samo jest, jeśli chodzi o zarzuty dotyczące braku konsolidacji finansów publicznych. Jeśli popatrzymy na deficyty sektora GG od roku 2015 do roku 2020, to jednak one miały tendencję spadkową, poza jednym rokiem, kiedy urosły z deficytu na poziomie 0,2% na 0,7%, co było rekordowo niskim wskaźnikiem deficytu na terenie Unii Europejskiej. Jest to gigantyczna różnica w stosunku do rekordowych deficytów Platformy Obywatelskiej — 7,3%, 7,4%. Pani poseł Leszczyna, która zawsze z tej mównicy bardzo lubi się niegrzecznie odnosić do przedstawicieli Ministerstwa Finansów, powiedziała, że nie wiemy, skąd to się wzięło. Oczywiście, że wiemy, skąd to się wzięło. To się wzięło po prostu z luki VAT, którą rząd Platformy Obywatelskiej bardzo solidnie hodował przez 8 lat swoich rządów. Nie znalazł żadnego sposobu, żeby to ograniczyć, natomiast znalazł sposób na to, żeby podatek VAT o 1 punkt procentowy Polakom podnieść.</u>
          <u xml:id="u-350.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-350.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Tak samo za rządu Platformy Obywatelskiej był rekordowy dług w postaci 56,5%. Tak, obniżyliście go państwo zabraniem pieniędzy Polaków z OFE do budżetu państwa. Tak, to wam się rzeczywiście udało.</u>
          <u xml:id="u-350.17" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Ładne kwiatki.)</u>
          <u xml:id="u-350.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">My ten dług w relacji unijnej również obniżaliśmy do roku 2020, ale nie odbywało się to praktyką zabierania oszczędności Polaków. Myślę, że warto to również przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-350.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Odpowiedź na pytanie pana posła Cymańskiego o inne państwa. Oczywiście Polska bardzo gruntownie wsłuchuje się w głosy czy to agencji ratingowych, czy także Komisji Europejskiej. To jest dla nas bardzo istotne, bo tak naprawdę działamy w bardzo solidnym ekosystemie instytucji finansowych i nie jest to dla nas irrelewantne. Ale jeśli popatrzymy na państwa, które mają zdecydowanie wyższy poziom deficytu, zdecydowanie wyższy poziom długu publicznego, tak jak Francja, Belgia, Hiszpania, Włochy, to ten argument nie przemawia już do państwa. Rozumiem, że skoczyliśmy na wyższy poziom niż Francuzi, jest to bardzo duży komplement dla nas, ale jak rozumiem, opozycja bardzo lubi zawsze podążać za Niemcami, które są takim idealnym wyznacznikiem. Przypomnę to, co padło na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych, że w Niemczech w roku 2020 istniało 26 funduszy celowych wyłączonych spod reguł fiskalnych.</u>
          <u xml:id="u-350.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">One były do niedawna ograniczone tzw. konstytucyjnym hamulcem zadłużenia. W czerwcu br. Bundestag zdecydował o utworzeniu funduszu celowego, który ma pokryć koszty modernizacji armii, w wysokości 100 mld euro.</u>
          <u xml:id="u-350.21" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: No proszę, co wy na to?)</u>
          <u xml:id="u-350.22" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">I teraz uwaga: Nie dość, że taki fundusz powstał, że jest on wyłączony spod reguł fiskalnych, to jeszcze dzięki zmianie konstytucji, która została poparta, wydatki funduszu zostały wyłączone także spod limitów zadłużenia. I bardzo istotne coś, czym chciałbym zakończyć swoje odpowiedzi na te pytania i co chciałbym tej Izbie zadedykować: Jaką większością głosów przeszły te zmiany? 567 głosów za, 96 głosów przeciw. To odbyło się 6 czerwca 2022 r. Czyli Niemcy jednak potrafią…</u>
          <u xml:id="u-350.23" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Kochać ojczyznę.)</u>
          <u xml:id="u-350.24" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">…w trudnych sytuacjach kochać ojczyznę i ją przygotowywać na trudne czasy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję…</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A strategia?)</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Nie, nie, pani poseł, pani nie była wymieniana. Chyba że jest pani panią poseł Leszczyną. Dziękujemy, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-351.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: No ale pan minister nie odpowiedział, co ze strategią.)</u>
          <u xml:id="u-351.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani nie była wymieniona. Nie widzę podstaw…</u>
          <u xml:id="u-351.6" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-351.7" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Proszę podać podstawy w regulaminie do wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-351.8" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-351.9" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Kończę dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-351.10" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-351.11" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">W związku z tym, że w czasie…</u>
          <u xml:id="u-351.12" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-351.13" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł, proszę usiąść na miejsce.</u>
          <u xml:id="u-351.14" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy wniosek o odrzucenie oraz poprawki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt do Komisji Finansów Publicznych celem przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-351.15" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-351.16" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-351.17" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie ma odpowiedzi na pytania.)</u>
          <u xml:id="u-351.18" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł, czy pani jest po raz pierwszy w Sejmie? Pan minister odpowiedział tak, jak uznał za stosowne, na te pytania, co do których uznał, że mają sens.</u>
          <u xml:id="u-351.19" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dokumentach publicznych (druki nr 2364 i 2375).</u>
          <u xml:id="u-351.20" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Wiesława Szczepańskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-351.21" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#PosełSprawozdawcaWiesławSzczepański">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych mam zaszczyt przedstawić stanowisko komisji wobec ustawy o zmianie ustawy o dokumentach publicznych, druki nr 2364 i 2375.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#PosełSprawozdawcaWiesławSzczepański">Rzeczywiście procedujemy w iście ekspresowym tempie, dlatego że ten projekt trafił wczoraj do laski marszałkowskiej w późnych godzinach wieczornych, druk otrzymał numer w godzinach wieczornych, dziś o godz. 14 odbyło się pierwsze czytanie tego projektu, a po 3 godzinach debatujemy już w drugim czytaniu, tak aby ten projekt mógł być jutro uchwalony.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#PosełSprawozdawcaWiesławSzczepański">Zgodnie z propozycją, którą przedstawił rząd w sprawie zapisu, którą uzasadniał dzisiaj na posiedzeniu komisji, projekt nowelizacji ustawy z 22 listopada 2018 r. o dokumentach publicznych zmierza do wyłączenia spod działania ustawy dokumentów sądowych i notarialnych, takich jak tytuły wykonawcze wydawane przez sądy lub referendarzy sądowych, odpisy prawomocnych orzeczeń sądów, odpisy postanowień sądów i referendarzy sądowych w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, wypisy, odpisy i wyciągi dokumentów obejmujących czynności notarialne. Zakładana perspektywa elektronizacji obrotu dokumentami sądowymi i notarialnymi oraz możliwość ich weryfikacji, a także dotychczas istniejące zabezpieczenia uświadamiają nam, że skala ewentualnych nieprawidłowości w posługiwaniu się wymienionymi dokumentami nie jest adekwatna do wdrożenia rozwiązań wiążących się z tak daleko idącymi skutkami, w tym skutkami natury ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#PosełSprawozdawcaWiesławSzczepański">Projekt przewiduje także nowelizację ustawy w zakresie wydłużenia okresów przejściowych ważności dokumentów publicznych kategorii pierwszej i drugiej, tj. książeczki żeglarskiej oraz dokumentów określonych w ustawie z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji. Projektowana zmiana zakłada wydłużenie do dnia 30 czerwca 2024 r. wydawania książeczki żeglarskiej, a do dnia 1 października 2024 r. — wydawania dokumentów określonych w ustawie o broni i amunicji. Zmiana spowodowana jest tym, że proces opracowania wzoru dokumentu publicznego wymaga zaangażowania wielu podmiotów, tj. emitentów, podmiotów projektujących i wytwarzających blankiety dokumentów publicznych i druków zabezpieczonych.</u>
          <u xml:id="u-352.4" who="#PosełSprawozdawcaWiesławSzczepański">Do komisji ten projekt, jak już powiedziałem, trafił w dniu wczorajszym. Pan minister wskazywał na potrzebę jego pilnego uchwalenia. Biuro Legislacyjne, które omawiało nam dzisiaj ten projekt, wskazało wiele poprawek, które miały charakter głównie legislacyjny i redakcyjny. Zostały one uwzględnione. Zmianą, która również została przyjęta, jest zmiana mówiąca o tym, aby ustawa weszła w życie z dniem następującym po dniu uchwalenia, ogłoszenia, co wymaga pilnej potrzeby procedowania nad zmianami związanymi z wydłużeniem okresów przejściowych ważności wskazanych dokumentów publicznych kategorii pierwszej i drugiej, które powinny wejść w życie przed 12 lipca 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-352.5" who="#PosełSprawozdawcaWiesławSzczepański">W trakcie głosowania nad przyjęciem sprawozdania i projektu ustawy Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych stosunkiem głosów 27 za, przy 1 głosie wstrzymującym się, pozytywnie zaopiniowała, zaaprobowała ten projekt i wnosi do Wysokiej Izby o jego przyjęcie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi Wysokiej Izbie pan poseł Grzegorz Adam Woźniak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#PosełGrzegorzAdamWoźniak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#PosełGrzegorzAdamWoźniak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko wobec ustawy o zmianie ustawy o dokumentach publicznych, druk nr 2364.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#PosełGrzegorzAdamWoźniak">Założeniem zmiany ustawy jest, po pierwsze, wyłączenie spod działania ustawy dokumentów sądowych i notarialnych oraz, po drugie, wydłużenie ważności niektórych dokumentów publicznych, m.in. chodzi tutaj głównie o książeczkę żeglarską oraz dokumenty określone w ustawie o broni i amunicji.</u>
          <u xml:id="u-354.3" who="#PosełGrzegorzAdamWoźniak">W tym wypadku chodzi o wydłużenie do dnia 30 czerwca 2024 r. terminu wydawania książeczki żeglarskiej oraz wydłużenie do 1 października 2024 r. terminu wydawania dokumentów określonych w ustawie o broni i amunicji.</u>
          <u xml:id="u-354.4" who="#PosełGrzegorzAdamWoźniak">Jeżeli mówimy o wyłączeniu z ustawy dokumentów sądowych i notarialnych, to jest to spowodowane względami praktycznymi, a zarazem perspektywą elektronizacji obrotu dokumentami sądowymi i notarialnymi. Dotychczas istniejące zabezpieczenia dają podstawę do stwierdzenia, że wielkość nieprawidłowości w posługiwaniu się wymienionymi dokumentami nie jest adekwatna do wdrożenia rozwiązań wiążących się z tak daleko idącymi skutkami, w tym skutkami ekonomicznymi. Przemawia za tym praktyka.</u>
          <u xml:id="u-354.5" who="#PosełGrzegorzAdamWoźniak">Klub Prawo i Sprawiedliwość jest za wprowadzeniem zmian do ww. ustawy, za jej nowelizacją oraz za szybkim procedowaniem nad nią wynikającym z pilnej potrzeby wprowadzenia zmian z związku z wydłużeniem okresów przejściowych ważności wskazanych rodzajów dokumentów publicznych kategorii pierwszej i drugiej, które powinny wejść w życie przed 12 lipca br. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-355.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska przedstawi pan poseł Mateusz Bochenek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#PosełMateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#PosełMateuszBochenek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Nie ukrywam, że bardzo poważnie traktuję, jak zresztą wielu parlamentarzystów, moje obowiązki wynikające z wypełniania mandatu i stanowienia dobrego prawa. Niestety po raz kolejny muszę z tej mównicy pokreślić jedno: państwo w ostatniej chwili, w trybie pilnym albo chociażby przy zastosowaniu poselskich projektów ustaw, wprowadzacie przepisy pod obrady Sejmu. To jest dla mnie niedopuszczalne. W takim trybie Sejm absolutnie nie powinien pracować. To jest pierwsza, bardzo poważna uwaga. Mam nadzieję, że w końcu zostanie ona przez państwa przyjęta i te rzeczy ulegną zmianie, bo w takim trybie po prostu nie da się normalnie pracować i funkcjonować. Akurat w przypadku tej ustawy mieliście państwo wystarczająco dużo czasu, aby przedłożyć Sejmowi zmiany, jeżeli takowe chcecie wprowadzać. Przypomnę, że ta ustawa została przegłosowana już w 2018 r., a przepisy, część z nich, miały wejść w życie w ubiegłym roku. COVID spowodował, że ten czas został wydłużony o rok. A dzisiaj pod presją czasu chcecie państwo, żeby Sejm, czy w zasadzie Senat, tę ustawę przegłosował przed 12 lipca, co jest naprawdę wielką niestosownością.</u>
          <u xml:id="u-356.2" who="#PosełMateuszBochenek">Państwo odwołujecie się w tych przepisach do kilku aspektów. Zresztą, co warte podkreślenia, chcecie państwo dokonywać zmian tego, co sami wprowadziliście przed 4 laty do tej ustawy. Przekonywaliście, że to są ważne, rewolucyjne zmiany, które powinny wejść w życie, bo zabezpieczą podstawowe sprawy dotyczące bezpieczeństwa obywateli, a po 4 latach narracja się zmieniła. Teraz przekonujecie państwo w drugą stronę, mówicie, że część przepisów jest niepotrzebna i — co więcej — nieproporcjonalna do faktycznej skali nieprawidłowości. Dlatego prosiłbym o informację, z jaką skalą nieprawidłowości mieliśmy do czynienia na przestrzeni lat, a przede wszystkim kto podjął decyzję o tym, żeby te przepisy wprowadzić do tej ustawy, kto je wymyślił, skoro dzisiaj, w przeddzień ich wejścia w życie państwo chcecie się z nich wycofać. Zresztą podkreślacie również, że wprowadzenie tych przepisów oznacza zwielokrotnienie nakładu czasu i pracy na wydanie obywatelowi odpisu najprostszego orzeczenia, zwiększy koszty funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, może spowodować opóźnienie pracy sądów. Proszę państwa, to wy te przepisy wprowadzaliście. To jest jedna kwestia.</u>
          <u xml:id="u-356.3" who="#PosełMateuszBochenek">Kolejna sprawa dotyczy kosztów, jakie już zostały poniesione na realizację tej ustawy. Skoro te przepisy lada dzień mają wejść w życie, to musicie być państwo do tego przygotowani. Prosiłbym o informację, jakie czynności zostały podjęte i jakie środki z budżetu państwa zostały wydatkowane.</u>
          <u xml:id="u-356.4" who="#PosełMateuszBochenek">I ostatnia sprawa, również dotycząca ustawy o dokumentach publicznych. Chciałbym się dowiedzieć, jak realizowany jest art. 58 dotyczący obrotu replikami dokumentów. To jest absolutnie bardzo ważna sprawa. Jak dziś wygląda ta sytuacja? Ile postępowań karnych zostało przeprowadzonych? W jakim zakresie obrót został ukrócony? Państwo podkreślaliście, że ta ustawa ma być rewolucyjna, ma gwarantować bezpieczeństwo, dlatego chciałbym się dowiedzieć, jak zafunkcjonowała ona w praktyce. Dzisiaj nadal, wpisując to w wyszukiwarkę, możemy znaleźć oferty sprzedaży takich replik, dlatego prosiłbym o odniesienie się również do tego zagadnienia, choć przyznam, że wiodącym resortem dla tej ustawy jest Ministerstwo Sprawiedliwości, a jest z nami pan minister spraw wewnętrznych i administracji. Nie wiem, czy będzie w stanie udzielić odpowiedzi na to pytanie, niemniej jednak bardzo bym prosił o informacje dotyczące również praktycznego zastosowania przepisów tej ustawy, ale w sposób szczególny tego, dlaczego w takim trybie ta ustawa trafiła pod obrady Sejmu i dlaczego państwo nie wykorzystaliście chociażby tego ostatniego roku na to, żeby procedować nad nią wcześniej. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-356.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński w imieniu klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-357.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#PosełJanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Druk nr 2364. Projekt ustawy o zmianie ustawy o dokumentach publicznych został wpisany przez panią marszałek do porządku obrad wczoraj, bez numeru druku, bo tego druku po prostu nie było. Druk otrzymaliśmy dopiero w późnych godzinach nocnych, ale trudno się temu dziwić, gdyż prace nad owym dokumentem, jak okazało się na dzisiejszym posiedzeniu komisji, rozpoczęło Ministerstwo Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#PosełJanSzopiński">A Ministerstwo Sprawiedliwości zmonopolizowane jest przez Solidarną Polskę i od kilkudziesięciu miesięcy poświęca swoje moce przerobowe jednemu wiodącemu tematowi. Mianowicie tym tematem jest obrzydzenie elektoratowi Zjednoczonej Prawicy instytucji unijnych oraz demolowanie dobrego imienia naszego kraju na całym świecie. Nie kto inny jak minister Ziobro zablokował dostęp Polski do środków unijnych, tworząc przy tym dziesiątki dokumentów, które nigdy w demokratycznym i praworządnym kraju nie miały prawa powstać.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#PosełJanSzopiński">W ostatnich 2 latach urzędnicy Solidarnej Polski, którzy stanowią kręgosłup Ministerstwa Sprawiedliwości, poświęcili tysiące godzin na niszczenie wizerunku Polski nie tylko wśród najbliższych sąsiadów, ale nawet w odległych krajach. Niestety, niczym nieuzasadniona, radosna, nieskrępowana twórczość urzędników tego ministerstwa doprowadziła do tego, że przestali oni się zajmować sprawami, za które faktycznie pobierają wynagrodzenie. I w związku z powyższym nad dokumentem, który trzymam, pracowali 18 miesięcy. W międzyczasie okazało się, że jeszcze nie doczytali Krajowego Planu Odbudowy i dzisiaj szantażują pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#PosełJanSzopiński">Omawiana ustawa, o której mówię, była maglowana w ministerstwie od 18 miesięcy i koniec końców doczekała się statusu ustawy pilnej do zatwierdzenia przez Sejm. Ale doczekała się też jednej historii. Mianowicie została przekazana z Ministerstwa Sprawiedliwości do Ministerstwa Administracji i Spraw Wewnętrznych. Cóż takiego odkrywczego udało się ministerialnym urzędnikom wymyślić i zapisać w tym projekcie? Ano wymyślili i zapisali, że dla każdego Polaka ważne jest to, aby wystawiane im dokumenty były właściwie zabezpieczone i trudne do podrobienia. Gdyby nie ta inicjatywa w tym względzie, to każdy z Polaków byłby na 100% przekonany, że to dobrze, że dokumenty, które ma, może podrobić każdy punkt ksero.</u>
          <u xml:id="u-358.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-358.5" who="#PosełJanSzopiński">Wielkie brawa za budowanie takich światłych wniosków, jeśli idzie o tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-358.6" who="#PosełJanSzopiński">W związku z tym mam takie pytania: Kiedy można się spodziewać kontroli w ministerstwie, czym zajmują się urzędnicy, którzy po prostu pobierają tam za to pieniądze? Kiedy zostaną wyciągnięte konsekwencje wobec ministra zarządzającego instytucją za powstałe opóźnienia i marnotrawienie zasobów ministerstwa na zajmowanie się sprawami nieobejmującymi zadań ministerstwa?</u>
          <u xml:id="u-358.7" who="#PosełJanSzopiński">Z niedawno toczonej tutaj batalii o odwołanie pana ministra dowiedzieliśmy się, że jest to człowiek kryształowy i Polska nigdy nie miała tak znakomitego, oddanego i kompetentnego ministra. Dlaczego ten wizerunek, np. w pracy nad tą ustawą, nie jest wizerunkiem, który powinniśmy naśladować? Na to pytanie niech odpowiedzą sobie wszyscy koledzy, którzy podnieśli rękę w obronie pana ministra. Tymczasem posłom przy pracy nad ustawą przekazaną z jednego do drugiego ministerstwa zalecono tryb pilny, co powoduje, że wśród nas pojawiają się tego typu pytania. Po pierwsze — to, o czym mówił mój poprzednik — część przepisów, które ustalano ileś lat temu, jest niepotrzebna i dlaczego ich po drodze nie wyeliminowano? Po drugie, co takiego by się stało, gdyby w ciągu kilkunastu dni, do 12 lipca, Polska nie przyjęła tej ustawy określonej w druku jako pilna? — co już jest w ogóle ogromnym anachronizmem, bo dowiedzieliśmy się, że prawdopodobnie trzeba by zlikwidować 4 tys. książeczek żeglarskich. Wtedy, kiedy likwidowaliśmy ogromne zasoby kart do głosowania, nikt nad tym nie płakał, a dzisiaj będziemy płakać nad kwestią dotyczącą 4 tys. książeczek żeglarskich. Choć jeśli możemy je uratować, to je uratujmy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-358.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Biernacki w imieniu klubu Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#PosełMarekBiernacki">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe, Unia Europejskich Demokratów, Konserwatyści chciałem przedstawić stanowisko dotyczące sprawozdania komisji o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o dokumentach publicznych, druk nr 2364.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#PosełMarekBiernacki">Pilny, pilny projekt. Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych w ostatnim czasie nie raz obradowała właśnie w sposób ekstraordynaryjny. Zdarzało się, że projekty trafiały do nas praktycznie z dnia na dzień. Ale były to projekty, które dotyczyły agresji czy konsekwencji agresji Rosji na Ukrainę. Dla wszystkich było zrozumiałe, że są projektami ekstraordynaryjnymi w wyjątkowo skomplikowanej sytuacji, którą trudno było przewidzieć. I komisja z obowiązku pracowała nad nimi konsekwentnie i uczciwie. Ale proszę zwrócić uwagę, że to, co było wyjątkiem, zaczyna stawać się regułą, i to jest tragedia. Wykorzystuję się sytuację, że Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych pracuje skutecznie, więc teraz otrzymujemy też tego typu projekty, które powinny być złożone o wiele szybciej i powinny być przepracowane w sposób dogłębny. Tym bardziej że nowelizacja rządowa tak naprawdę wyłącza z reżimu prawnego nałożonego na sądy i notariaty ustawą z 2018 r. o dokumentach prawnych obowiązek sporządzania dokumentów publicznych na blankietach o ustalonym wzorze z zabezpieczeniami utrudniającymi fałszerstwa, i obowiązek ten miał funkcjonować od stycznia 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#PosełMarekBiernacki">Co ciekawe, ten system ma zostać zastąpiony systemem teleinformatycznym. Dlaczego więc nie wprowadzano od początku tego systemu teleinformatycznego, tylko wprowadzono system, który miał zapobiec fałszerstwu? Czy ten system teleinformatyczny… Czy jesteśmy tak zabezpieczeni przed atakami hakerskimi, że ochronimy obywateli przed fałszerstwami? Czy nie będzie nowej fali fałszerstw? A co jest z przygotowaniami? Takie pytania stawialiśmy na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-360.3" who="#PosełMarekBiernacki">Ministerstwo przecież przez tyle lat musiało przygotowywać się do tak ważnego procesu. Więc co się działo? Czy środki były wydatkowane? Jakie były plany? Nagle pół roku przed okazuje się, że system, który ministerstwo miało przygotować, nie funkcjonuje. Tak należy to odbierać. Czy wynika to z nowego, dobrego, światłego pomysłu, czy z przełożenia tego wszystkiego na sferę informatyczną, teleinformatyczną, czy tak naprawdę po prostu ministerstwo nie zdążyło z jakichś powodów przygotować się do tych bardzo głębokich zmian? Każdy z nas tutaj na tej sali wie, że systemy, przetargi… Wdrażanie systemu, o którym mówimy, wprowadzanie tego typu zabezpieczeń przed fałszerstwami, wprowadzanie tego typu dokumentów wymaga wielu inwestycji. Chodzi o sądy i o notariaty. Jest to kwestia zabezpieczenia nieruchomości, przechowywania dokumentów. Mamy w tej sprawie szereg wątpliwości. Oczywiście, że poprzemy ten projekt. Trudno odmrażać sobie uszy po to tylko, żeby obywatelom było gorzej, ale te wątpliwości są. Te wątpliwości rozstrzygniemy dopiero w styczniu. Wtedy będziemy wiedzieli, jak to wygląda, czy ponure przewidywania moich poprzedników się sprawdzą, czy też jest to rozwiązanie nowatorskie.</u>
          <u xml:id="u-360.4" who="#PosełMarekBiernacki">Chcę powiedzieć, że Prawo i Sprawiedliwość bardzo ostro ścigało całą grupę urzędników z poprzedniej ekipy rządzącej tylko za to, że nie wykonali drobnych czynności, które powinny być zrobione. Mam nadzieję, że tutaj też będzie to konsekwentne, że wyciągnięta zostanie odpowiedzialność, przynajmniej odpowiedzialność urzędnicza, a może i w konsekwencji karna, za ten bałagan. Państwo na pewno poniosło z tego powodu określone koszty. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-360.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: To Putin jest winien, a nie urzędnicy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun w imieniu koła Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Pani Marszałek! Zanim zacznę, chciałbym tylko ustalić, co robi Policja w sali Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Panie pośle, proszę przedstawić stanowisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Panie Inspektorze! Rozumiem, że pan tu jest z jakąś interwencją, bo jest pan w stroju roboczym. To są ławy rządowe, tu zawsze znajdzie się ktoś, kogo warto byłoby wyprowadzić, tak że niech pan działa. Jeśli nie jest pan z interwencją, to macie jednak jakiś strój galowy, przysługują wam sorty. To jest Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Nie macie kogo delegować? Nie macie, bo zajmujecie się służeniem narodowi ukraińskiemu, wożeniem szabel dla znacznych rezunów i w związku z tym nie zdążacie z załadowaniem taczek.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Wjeżdżacie z nowym projektem niespełna 4 lata po tym, jak procedowaliście nad poprzednim projektem, który został przyjęty. Okazuje się, że był na wyrost. Okazuje się, że przestrzeliliście, to nie jest gotowe. Teraz, jak rozumiem, z dnia na dzień — także w związku z problemami z dokumentami ludzi, którzy przemieszczają się w wyniku wojny na Ukrainie — trzeba to jakoś załatać. To jest łatanina. Jakie mamy gwarancje, że ci, którzy w roku 2018 przestrzelili — system nie jest gotowy — że ludzie z tej samej formacji, którzy dzisiaj występują z łatą ustawową, dobrze rzecz sformatowali i nie trzeba będzie tego naprawiać za następny tydzień, kwartał, rok? Oczywiście, wygłoszono już z tej trybuny krytyczne uwagi na temat procesu, który trudno nazwać inaczej niż biegunką ustawową. Biegunką, bo trzeba się nabiegać między posiedzeniami komisji a salą plenarną, bo chcecie, żeby to wszystko było z dziś na jutro.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#PosełGrzegorzBraun">Przypomnę, pani marszałek, że kiedy wywieszaliście wczoraj wieczorem harmonogram tego posiedzenia, to ten druk nie miał jeszcze w ogóle numeru, jeszcze nie było go w systemie. W związku z tym nie można się było nawet przespać, że tak powiem, z tą ustawą, żeby wyrobić sobie na jej temat opinię. Wszystko to jest i śmieszne, i straszne, bo przecież chodzi o bezpieczeństwo państwa, bo przecież w tej ustawie mowa jest o dokumentach, które dotyczą chociażby przewozu i noszenia broni. Ośmieszacie siebie i ośmieszacie państwo jako takie. Mam nadzieję, że jakoś to wszystko przeżyjemy. Będę miał jeszcze pytanie do tego projektu. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Tomasz Zimoch, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Proszę przedstawić stanowisko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#PosełTomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Pani Dyrektor! Wydawało mi się, że niewiele rzeczy mnie zaskoczy w Sejmie, a jednak myliłem się. Mógłbym wprawdzie powiedzieć, że projektowana zmiana ustawy o dokumentach publicznych zniesie nałożony na sądy oraz notariuszy obowiązek sporządzania dokumentów publicznych na blankietach o ustalonym wzorze, że zniesienie obowiązku sporządzania niemal wszystkich orzeczeń wydawanych przez sądy pozwoli uniknąć obciążeń organizacyjnych sekretariatów sądowych, że przedmiotowa zmiana spowoduje brak konieczności zapewnienia szczególnych wymogów bezpieczeństwa w zakresie przechowywania blankietów dokumentów sądowych i notarialnych, a co za tym idzie, brak obowiązku zapewnienia odpowiednich warunków w pomieszczeniach, w których dokumenty są przechowywane, zabezpieczania okien, dostępu tylko dla osób upoważnionych, rejestracji dostępu do pomieszczeń itd., ale nie uzasadnia to przecież pośpiechu, trybu pilnego. Wczoraj, jak już słyszeliśmy, w harmonogramie posiedzenia pojawił się zapis o debacie nad drukiem, który nie wpłynął jeszcze do Sejmu. Dostępny stał się późnym wieczorem. Dzisiaj rozpatrywany był już na posiedzeniu komisji, a obecnie debatujemy nad nim w sali plenarnej. Co takiego uzasadnia pilność przyjmowania projektu, nad którym prace rozpoczęły się podobno w ub. r., projektu o zmianie ustawy, którą uchwalono niespełna 4 lata temu? Prace rozpoczęto w Ministerstwie Sprawiedliwości, a dzisiaj projekt przedkłada inny resort. Projekt, który jeszcze kilka tygodni temu wydawał się lekki, łatwy i przyjemny, zamienia się w skomplikowany, bo nagle podobno uwagi popłynęły z innych resortów, nawet z Ministerstwa Infrastruktury. I pędzimy nawet nie jak pendolino, ale jak TGV, bo 12 lipca mijają terminy, bo będą finansowe straty a winna będzie tu kwestia cyfryzacji. Ale, szanowni państwo, kwestia cyfryzacji pojawiła się wczoraj po południu, wczoraj wieczorem, a o mijających terminach nikt nie pamiętał przez tyle miesięcy. To powoduje, że ten projekt wpada na sejmowy OIOM i trzeba go reanimować. To zaprzeczenie sejmowania.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#PosełTomaszZimoch">Panowie ministrowie, pani marszałek, wszyscy czujemy się nieswojo.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-367.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-367.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pytanie pierwsze zada pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-367.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam pytanie do ministerstwa. Chodzi mianowicie o kwestie dotyczące dowodu rejestracyjnego. Otóż dzisiaj informacja odnośnie do danych, które są umieszczone w dowodzie rejestracyjnym, w tym właściciela pojazdu i wszystkich istotnych szczegółów technicznych, jest przechowywana w ewidencji elektronicznej, w centralnej ewidencji pojazdów. Do tej ewidencji bieżący dostęp mają wszystkie uprawnione służby, w tym Policja, oraz inne, które na co dzień potrzebują tego typu informacji. W związku z tym mam pytanie: Czy istnieją jakiekolwiek plany dotyczące uproszczenia formy dowodu rejestracyjnego choćby poprzez przekazanie uprawnienia do jego drukowania w wydziałach komunikacji, ponieważ elektronizacja tego dokumentu doprowadziła do sytuacji, w której jest on de facto na drodze zbędny? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dzisiaj na posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych dyskutowaliśmy o projekcie ustawy o dokumentach publicznych. Ustawa składa się z dwóch stron A-4, do której poprawki legislacyjne znalazły się na 50% powierzchni tego projektu ustawy, cała strona poprawek. Panie ministrze dwa pytania: Dlaczego pan się tym zajmuje jako minister administracji i spraw wewnętrznych, a nie minister sprawiedliwości i co się stanie, jeżeli państwo nie wyrobicie się, czyli nie będzie wprowadzona w obieg prawny ta ustawa po 12 lipca? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#PosełJanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Czy to jest projekt, który dotyczy jakichś nagłych, nieprzewidzianych zdarzeń? Jak się wydaje, nie. Czy projekt dotyczy może jakichś zdarzeń wojennych? No na pewno też nie. To wobec tego, dlaczego projekt, który był procedowany w ministerstwach przez 1,5 roku, trafił w trybie pilnym do Sejmu? Poprosiłbym o odpowiedź i uczciwe poinformowanie Polaków, dlaczego tak jest, dlaczego Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych musi w trybie pilnym procedować tego typu ustawę, która jeszcze ma być przyjęta przez Senat i ma zostać wprowadzona w życie do 12 lipca.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#PosełJanSzopiński">I końcowe pytanie: Co takiego stałoby się w naszej ojczyźnie, gdyby ta ustawa nie została wprowadzona do 12 lipca? Bardzo bym uprzejmie prosił pana ministra o rzeczową odpowiedź. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#PosełZofiaCzernow">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! 3,5 roku temu uchwalona została ustawa o dokumentach publicznych, której podstawowym celem było wprowadzenie reguły, że dokumenty wydawane przez organy publiczne są sporządzane na blankietach o ustalonym wzorze, z zabezpieczeniami utrudniającymi ich fałszowanie. Całkowite wejście w życie tej ustawy, bo ona wchodziła fragmentami, przewidziane jest na 12 stycznia 2023 r. Jestem przekonana, że w międzyczasie ministerstwo, rząd przygotowywały się do wdrożenia tej ustawy, bo nie było powodu, aby postępować inaczej. I dziś czytamy, że ta reguła, którą przed chwilą przytoczyłam, nie dotyczy dokumentów sądowych i notarialnych, które zostały wyłączone. Jakie koszty poniosło ministerstwo na przygotowanie tej ustawy do wdrożenia? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W myśl obecnej ustawy o dokumentach publicznych od 2023 r. sądy i notariusze będą mieli obowiązek sporządzania dokumentów na blankietach o ustalonym wzorze z zabezpieczeniami utrudniającymi ich sfałszowanie. Zaproponowana nowelizacja wyłącza dokumenty sądowe spod określonego ustawą systemu. Rezygnacja z tej formy zabezpieczenia dokumentów powinna być równoważona przez podjęcie innych działań oraz intensyfikację prac nad informatyzacją sądów, aby systemy umożliwiające weryfikację prawdziwości dokumentów działały skutecznie. Chciałam zapytać: Jakie działania zastępcze rząd chce wdrożyć, aby skutek, jaki miała wywołać ustawa w 2018 r., był podobny? Ustawa była dobra, nagle jest zła i mam wątpliwości co do tego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Adam Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#PosełGrzegorzAdamWoźniak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Procedowana ustawa, zmiana ustawy o dokumentach publicznych wydłuża termin dotyczący dwóch dokumentów. Jest to książeczka żeglarska i dokumenty wynikające z ustawy o broni i amunicji — do 2024 r., do różnych miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#PosełGrzegorzAdamWoźniak">Mam pytanie do pana ministra: O jakiej liczbie dokumentów rocznie możemy mówić? Ile rocznie wydaje się tych dokumentów? Chodzi o książeczki żeglarskie i dokumenty, o których mówi ustawa o broni i amunicji. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#PosełJanuszKowalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałem zaprotestować przeciwko temu bezprzykładnemu atakowi ze strony pana posła Lewicy, pana Jana Szopińskiego, który zamiast rozmawiać ad rem o ustawie o dokumentach publicznych, atakował dzisiaj ministra Zbigniewa Ziobrę.</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#PosełJanuszKowalski">Czytam, że pan Jan Szopiński ma oczywiście ciekawe doświadczenie zawodowe, bo był kierownikiem Gminnego Ośrodka Pracy Ideowo-Wychowawczej w komitecie gminnym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Brusach. Pan Jan Szopiński już uciekł z sali sejmowej…</u>
          <u xml:id="u-380.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest na posiedzeniu komisji.)</u>
          <u xml:id="u-380.3" who="#PosełJanuszKowalski">…ale powiem jedno: jest pan ostatnią osobą, która będzie podsumowywać i oceniać pana ministra Zbigniewa Ziobrę. Przegłosowaliście dzisiaj razem z eurokratami pakiet Fit for 55, który uderza w ubogich Polaków i spotęguje to ubóstwo, uderzy w miliony polskich rodzin, więc tym się proszę zająć.</u>
          <u xml:id="u-380.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#PosełKrzysztofPiątkowski">Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Projekt dotarł dzisiaj do Sejmu, dziś odbyło się pierwsze czytanie na posiedzeniu komisji, teraz było sprawozdanie w Sejmie. Aż dziw, że nie będziemy jeszcze dziś głosować w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#PosełKrzysztofPiątkowski">To jest ta patolegislacja PiS-u, powiedziałbym nawet: spécialité de la maison, specjalność szefa kuchni, który od wczoraj, jak usłyszeliśmy, podejmuje wszystkie decyzje dotyczące Polski w zaciszu gabinetu przy ul. Nowogrodzkiej. Może państwu posłom z Prawa i Sprawiedliwości się to podoba, ale ja będę zawsze protestował przeciwko takiej patolegislacji. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Mam pytanie z cyklu: ile to kosztuje. Chciałbym — mogą to być informacje na jakiejś kartce w kratkę, to wystarczy, to nie musi być długie wypracowanie — dowiedzieć się, ile kosztuje to, że ministerstwo szykowało się do wykonania tej ustawy, ale zaszła zmiana, może nie zwrot przez rufę, ale jednak kilka istotnych korekt. Chciałbym wiedzieć, ile złotych poszło do kubła na tej zmianie, jak na tym wychodzimy.</u>
          <u xml:id="u-384.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Chciałbym też wiedzieć, co zaoszczędza obywatel, rodak, Polak na tym, że te wyśrubowane normy, te znamiona utrudniające falsyfikację dokumentów nie będą wymagane tak prędko. Ile na tym oszczędzimy, że w sądzie, że u notariusza ceny nie podskoczą? Czy to jest jakoś wyliczone? Chciałbym wiedzieć, jakie to są liczby. Tak tajemniczo, groźnie, poważnie brzmiące ustępy, które w tym niedługim projekcie dotyczą broni…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-385.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#PosełGrzegorzBraun">…amunicji oraz przybyszów z…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Panie pośle, czas minął, dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-387.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Konrad Berkowicz, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#PosełKonradBerkowicz">Przypominam, że w Polsce podobno panuje trójpodział władzy, więc pytam, dlaczego to nie władza ustawodawcza przygotowuje ustawy, które posłusznie wykonuje władza wykonawcza, tylko przygotowuje je władza wykonawcza i później wykonuje takie ustawy, jakie chce.</u>
          <u xml:id="u-388.1" who="#PosełKonradBerkowicz">Mam drugie pytanie. Śp. Parkinson powiedział, że biurokracja to dobrze zorganizowana zaraza. Czy nie macie państwo wrażenia, że pod waszymi rządami, które odbywają się w oparach biegunki legislacyjnej, ta zaraza jest równie groźna, ale coraz bardziej zdezorganizowana? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-388.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#PosełMateuszBochenek">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#PosełMateuszBochenek">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Moje pytanie dotyczy trybu, w jakim dzisiaj procedujemy nad projektem ustawy. Dlaczego rząd skierował ten właśnie projekt w trybie pilnym? To nie jest nic zaskakującego, że w takim trybie procedujemy w sytuacji, kiedy mamy do czynienia chociażby z ustawą o wojnie w Ukrainie, ale jest to zaskakujące, gdy mamy do czynienia z ustawą dotyczącą blankietów dla sądów czy notariuszy, bo dzisiaj de facto nad taką ustawą procedujemy.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#PosełMateuszBochenek">Mam drugie pytanie, dotyczące tych zmian, jakie nastąpiły pomiędzy 2018 r. a dniem dzisiejszym. Czy liczba przestępstw, która dotyczy tej materii, wzrosła, czy zmalała? Jak to prezentowało się na przestrzeni lat? Musiało być związane z tym jakieś uzasadnienie, musiały być jakieś powody, że państwo podjęliście właśnie taką decyzję. W sposób szczególny pytam właśnie o ten tryb. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Na pytania pań i panów posłów odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan minister Bartosz Grodecki.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiBartoszGrodecki">Szanowna Pani Marszałek! Szanowne Panie i Szanowni Panowie Posłowie! Bardzo dziękuję za te pytania. Postaram się na nie odpowiedzieć możliwie kompleksowo.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiBartoszGrodecki">Powtarzało się tutaj pytanie o to, dlaczego procedowano nad projektem w trybie pilnym. To było w uzasadnieniu. Po prostu uznaliśmy, że data 12 lipca 2022 r. dla dokumentów pierwszej i drugiej kategorii, czyli książeczek żeglarskich oraz dla dokumentów określonych w ustawie z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, po prostu nie może być dotrzymana. Mówimy też o ok. 5 tys. książeczek żeglarskich, które są nadal w obiegu, więc przesunięcie tego terminu z 12 lipca na termin późniejszy wydaje nam się uzasadnione z uwagi na to, że te książeczki żeglarskie mogą jeszcze zostać użyte i nie będzie ich brakować, a druga rzecz to oczywiście kwestia drukowania nowych książeczek i kwestia komponentów do ich produkcji, bo ze względu na konflikt na Ukrainie te komponenty są dostępne na rynku w ograniczonym stopniu.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiBartoszGrodecki">Pozwolę sobie odpowiadać po kolei. Pan poseł Suchoń pytał się o CEPiK i uproszczenie dowodu rejestracyjnego. To jest kompetencja Ministerstwa Infrastruktury i to było pytanie wychodzące poza regulację ustawową, więc jeżeli chodzi o informacje, które pan poseł chciał uzyskać, to sugeruję zwrócenie się do właściwego ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiBartoszGrodecki">Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Adamczyka, dlaczego Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, a nie Ministerstwo Sprawiedliwości, to taka była decyzja Rady Ministrów. Gospodarzem ustawy jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Oczywiście ustawa dotyczy wielu resortów, ale my jesteśmy gospodarzem, dlatego jesteśmy resortem, który ten projekt przed państwem prezentuje i za niego odpowiada.</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiBartoszGrodecki">Jeżeli chodzi o pytania pani poseł Czernow i pani poseł Pępek, odpowiedzi na nie są w uzasadnieniu na stronach 6 i 11. Zasadniczo jeśli chodzi o sposób prowadzenia postępowań, a także o wdrażanie systemów elektronicznych, to były one wdrażane po 2018 r. Chodzi o Krajowy Rejestr Zadłużonych, Krajowy Rejestr Sądowy, a także Centralne Repozytorium Aktów Notarialnych. One były wprowadzone dopiero po przyjęciu i wejściu w życie ustawy, którą w tej chwili nowelizujemy. Chodzi o uzasadnienie uzyskane z Ministerstwa Sprawiedliwości, ewaluację, która została dokonana, dlatego też wyłączamy te dokumenty, o których wspomniało Ministerstwo Sprawiedliwości. Po prostu koszty są niewspółmierne do tego, co zostało już wdrożone, jeżeli chodzi o wprowadzenie pewnych rozwiązań na poziomie obrotu elektronicznego.</u>
          <u xml:id="u-392.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiBartoszGrodecki">Pan poseł Woźniak pytał o dokumenty, ile jest wydawanych rocznie, jeśli chodzi o Policję. Skąd obecność u pana, panie pośle, Policji? Nie wiem, dlaczego ona budzi wciąż u pana takie emocje. W końcu to służba państwowa. To jest ok. 300 tys. rocznie dokumentów wydawanych przez samą Policję.</u>
          <u xml:id="u-392.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiBartoszGrodecki">Kończę. Jeżeli chodzi o pytania pana posła Brauna, ta ustawa, to też jest zapisane w OSR, nie wywołuje skutków finansowych. Jak już tu powiedziałem, dokonuje pewnych oszczędności, bo faktyczne wprowadzenie tychże zmian z dniem 12 lipca, jeśli chodzi o Ministerstwo Infrastruktury w przypadku książeczki żeglarskiej i ministerstwo spraw wewnętrznych, jeśli chodzi o dokumenty, generowałoby koszty w przypadku Ministerstwa Sprawiedliwości. Te koszty byłyby znaczne, jeśli chodzi o dokumenty poniekąd jednostronicowe. Nie dość, że są w obiegu elektronicznym — a to, że są w obiegu elektronicznym oznacza, że można potwierdzić ich autentyczność — to jeszcze dodatkowo trzeba by je drukować na drukach ścisłego zarachowania. To jest ogromny koszt, jeśli chodzi o kieszeń podatnika. Stąd też ta zmiana i stąd ten tryb pilny. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-392.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">O głos prosił również sprawozdawca komisji pan poseł Wiesław Szczepański.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#PosełWiesławSzczepański">Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym wszystkim podziękować za udział w dyskusji. Jak widzimy, nikt nie wniósł poprawek. W związku z tym nad tym projektem będzie można jutro głosować.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#PosełWiesławSzczepański">Jednocześnie chciałbym tylko odnieść się do kwestii legislacyjnej. Rzeczywiście projekt na posiedzeniu Rady Ministrów był sygnowany przez ministra sprawiedliwości, natomiast wczoraj po posiedzeniu Rady Ministrów pismem pana ministra Dworczyka został skierowany jako projekt pilny. Jednocześnie wskazano właściwego ministra spraw wewnętrznych. W związku z tym decyzją pani marszałek projekt został skierowany do komisji administracji z nadzieją, że ten projekt zostanie szybko rozpatrzony. Dzisiaj mieliśmy pierwsze i mamy drugie czytanie. W związku z tym jutro będziemy mogli go przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#PosełWiesławSzczepański">Jednocześnie, panie inspektorze, chciałbym przeprosić pana jako przewodniczący Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych za wypowiedź pana posła Brauna. Myślę, że mundurowi należy się szacunek, a jest tu pan po prostu jako przedstawiciel ministerstwa i odpowiada pan na ewentualne pytania, więc proszę przyjąć w moim imieniu przeprosiny za wypowiedź pana posła. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Nie ma podstaw.</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Upominam się o szacunek do munduru…)</u>
          <u xml:id="u-395.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">No właśnie już się pan upomniał.</u>
          <u xml:id="u-395.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-395.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-395.7" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Informacja o działalności Rzecznika Praw Dziecka w 2021 roku oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce (druk nr 2156) wraz ze stanowiskiem Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk nr 2366).</u>
          <u xml:id="u-395.8" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę rzecznika praw dziecka pana Mikołaja Pawlaka o przedstawienie informacji.</u>
          <u xml:id="u-395.9" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zapraszam serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję po raz kolejny za możliwość przedstawienia informacji o działalności rzecznika praw dziecka, tym razem za rok 2021, wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Rok 2021 to kolejny rok sytuacji nadzwyczajnej, niespotykanej, nieprzewidywalnej i szczególnej dla naszych dzieci, właśnie dla naszych dzieci, dla dzieci wychowywanych, dla pokolenia Polaków wychowywanych w wolności w dostępie do swoich rówieśników, do szkoły. To okres, w którym po raz kolejny trwały całe miesiące lockdowny, edukacji zdalnej. To powodowało w wielu aspektach te problemy, które dotykały przede wszystkim dzieci i młodzież. My, dorośli, oczywiście byliśmy nieco lepiej do tego przygotowani. Żeby na te problemy odpowiedzieć, bo już byliśmy po pierwszym roku pandemii, żeby mieć jakieś rozwiązania, polityki, praktyki i przepisy, musimy mieć wiedzę. I w związku z tym w roku 2021, żeby mieć te profesjonalne i efektywne narzędzia, podjąłem decyzję, aby przeprowadzić największe od niemal 20 lat badanie jakości życia dzieci w Polsce. Te uzyskane wyniki pozwoliły na identyfikację poziomu funkcjonowania dzieci w najbardziej istotnych dla nich sferach życia. To badanie objęło sześć podstawowych obszarów: szkołę, rodzinę, samopoczucie psychiczne, grupę rówieśniczą, media społecznościowe, Internet i kondycję fizyczną. Proszę pozwolić, że ze względu na szczupłość czasu, którą mamy na sali plenarnej, ograniczę się do tych najważniejszych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Wszyscy państwo parlamentarzyści otrzymali ten raport nie tylko jako załącznik do informacji rocznej, ale również dodatkowo wydrukowany, tj. był dla każdego z parlamentarzystów w formie drukowanej. Bardzo istotną częścią działalności rzecznika w roku 2021 było rozszerzenie i kontynuowanie działalności dziecięcego telefonu zaufania, 800 12 12 12. Dodatkowo pragnę wskazać, że rozwijana była działalność tego telefonu również w formie bardzo nowoczesnej, czyli czatu internetowego. I co się okazało w roku 2021? Że było ok. 50 tys. połączeń telefonicznych, w tym również 10 tys. czatów internetowych. W wielu przypadkach udało się pomóc dzieciom, uratować dzieci w sytuacjach kryzysowych. Ale o tym za chwilkę.</u>
          <u xml:id="u-396.3" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kilka słów na temat działalności poszczególnych zespołów. W ramach biura działają zespoły, w tym zespół spraw rodzinnych. Kontynuuję praktykę podjętą w czasie mojej kadencji: wpływ spraw był po raz kolejny znacząco większy, wpłynęło ponad 1600 nowych. Tak jak w latach poprzednich podejmowałem decyzje, aby w większości z nich przystępować do spraw indywidualnych, a każda ze spraw, niezależnie od tego, do którego zespołu wpływała, podlegała wnikliwej analizie. Wpłynęły również wnioski o środki nadzwyczajne. W przypadku żadnego z nich nie znalazłem podstaw do wniesienia takiego środka. Były również przygotowywane wystąpienia generalne, które skutkowały zmianą przepisów w wielu aspektach, o czym za chwilę.</u>
          <u xml:id="u-396.4" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kolejna sprawa, tak jak wspomniałem, to dziecięcy telefon zaufania. Podstawowe problemy, z którymi zwracały się do nas dzieci i młodzież, to problemy ze stanem psychicznym, problemy z nastrojem depresyjnym, myśli samobójcze, samookaleczenia, zaburzenia lękowe, problemy z radzeniem sobie ze stresem, problemy dotyczące cyberprzemocy, przemoc ze strony rodziców i innych dorosłych, ze strony rówieśników, konflikty z rówieśnikami, problemy związane ze szkołą, trudności w nauce, skargi na nauczycieli. To są problemy, z którymi dzieci i młodzież się do nas zwracają, bo dzieci — i to potwierdzają nam dzieci i młodzież w tym badaniu, w raporcie — z jednej strony w rodzinie widzą oparcie, w szkole widzą potrzebne miejsce spotkania i edukacji, ale jednocześnie w nas, dorosłych, często nie widzą czasu i uwagi. I na to zwracała nam uwagę młodzież w tym raporcie. Z tego raportu powstały rekomendacje sporządzone przez radę ekspertów, którą powołałem przy biurze rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-396.5" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">W dziecięcym telefonie zaufania pracują eksperci, psychologowie, pedagodzy i prawnicy. Od razu służymy całą pomocą związaną z działalnością i kompetencjami rzecznika. Jeżeli tylko zachodziła taka podstawa w sprawach interwencyjnych, natychmiast łączyliśmy się ze służbami, z instytucjami, z sądami. Mamy podpisane porozumienia z Komendą Główną Policji. Bardzo ważne było porozumienie z ministrem zdrowia w ubiegłym roku. To pozwoliło spowodować, że dziecięcy telefon zaufania stał się poradnią pierwszego kontaktu, która koordynowała resortowe zadania dotyczące reformy psychiatrii dziecięcej w Ministerstwie Edukacji, działania dotyczące wprowadzenia większej liczby pedagogów do szkół. Po to jest dziecięcy telefon zaufania.</u>
          <u xml:id="u-396.6" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Dziecięcy telefon zaufania był też promowany w wielu mediach. Były kampanie, informacja o telefonie zaufania powinna dotrzeć do każdej ze szkół. Była rozesłana do wszystkich kuratorów, do wszystkich samorządów, po to żeby dyrektorzy tę informację do uczniów przekazywali.</u>
          <u xml:id="u-396.7" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kolejne sprawy dotyczyły edukacji i wychowania. Podstawowe z nich to sprawy dyscyplinarne nauczycieli, chociaż w ubiegłym roku było ich znacząco mniej z uwagi na edukację zdalną. Niestety teraz, gdy uczniowie wrócili, odnotowuję znaczący wzrost tych spraw, po kilkanaście w ciągu tygodnia w roku bieżącym.</u>
          <u xml:id="u-396.8" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kolejne sprawy to te dotyczące kontroli w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, z zakresu funkcjonowania żłobków, przedszkoli i szkół wszystkich typów.</u>
          <u xml:id="u-396.9" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Wysoka Izbo! Kolejne sprawy to te z zakresu spraw społecznych, socjalnych i administracyjnych. Tutaj też był znaczący wzrost, niemal tysiąc nowych spraw. Było sześć wniosków o nadzwyczajne środki zaskarżenia, jeden został uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-396.10" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Ze spraw dotyczących spraw społecznych najważniejsze tematy to te dotyczące chociażby świadczeń społecznych, 500+, zasiłków opiekuńczych, bonów turystycznych, w tych zakresach pomagaliśmy w wyjaśnieniu tych spraw, ale jednocześnie to ustalenie praw do świadczeń rentowych, sprawy z zakresu ochrony zdrowia. Nieustająco były to sprawy dotyczące kontaktu z dziećmi, kontaktu dzieci z rodzicami w czasie pandemii, w czasie zamknięcia placówek służby zdrowia. Zawsze zabiegałem o to, że rodzice są częścią i elementem wsparcia dziecka w procesie leczenia i niezależnie od wszystkiego, od sytuacji ogólnej zawsze powinni być blisko dziecka, i takie interwencje podejmowałem.</u>
          <u xml:id="u-396.11" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kolejne sprawy dotyczące spraw społecznych dotyczyły ograniczonego dostępu do świadczeń zdrowotnych, dokumentacji medycznej dziecka i spraw dotyczących koronawirusa, a w tym zakresie chociażby zasiłku opiekuńczego dla rodziców młodszych dzieci, którzy musieli z nimi zostać w czasie lockdownu, w czasie zamknięcia miejsc edukacji.</u>
          <u xml:id="u-396.12" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kolejne sprawy, Wysoka Izbo, to sprawy z aspektem międzynarodowym. One nieustająco są w znaczącej liczbie. W ubiegłym roku 368 nowych spraw. Najczęściej są to sprawy dotyczące tzw. konwencji haskiej dotyczącej uprowadzeń rodzicielskich. Chodziło o powrót dzieci do miejsc, w których wcześniej przebywały. Sprawy opiekuńcze z elementem zagranicznym. Były sprawy dotyczące uchodźców, migrantów, którzy znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej. W tych sprawach wielokrotnie przystępuję do postępowań przed Strażą Graniczną, sądami administracyjnymi. W wielu przypadkach udało się pomóc, często zatrzymać. Jeżeli dzieci w tych rodzinach rodziły się już w Polsce, zatem przed Urzędem do Spraw Cudzoziemców czy organami Straży Granicznej i wielokrotnie stawałem w obronie dzieci i rodzin.</u>
          <u xml:id="u-396.13" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Dodatkowo w ubiegłym roku pierwszy raz w historii działalności rzecznika praw dziecka przystąpiłem skutecznie do kilkunastu spraw przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.</u>
          <u xml:id="u-396.14" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Jeśli chodzi o współpracę międzynarodową, to najważniejsza część tej współpracy, działalności to aktywna działalność w Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Dziecka. Spotkania rzeczników w ubiegłym roku skutkowały tym, że Polsce, Warszawie przyznane było wiosenne spotkanie w 2022 r. W ubiegłym tygodniu kilkudziesięciu rzeczników praw dziecka było tutaj, u nas, w Warszawie. Ugościliśmy ich, rozmawialiśmy o wielu sprawach. Jeden dzień był poświęcony sprawom Ukrainy. To bardzo ważna sprawa, żeby pozostali rzecznicy w różnych częściach Europy, na różnych krańcach Europy poznali tę sytuację. Będziemy wystosowywali apel do rządów państw, aby wspierali nie tylko nas, Polskę, ale również Ukraińców w odbudowie ich kraju i ochronie dzieci.</u>
          <u xml:id="u-396.15" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kolejne sprawy. Powołałem w ubiegłym roku jednostkę organizacyjną — Zespół ds. Przestępczości Wobec Dzieci. Zespół ten ma formułować zawiadomienia o popełnieniu przestępstw przeciwko dzieciom. Zespół ten też przygotował projekt uzupełniający kompetencje rzecznika praw dziecka, który został skierowany do komisji rodziny z prośbą o zaproponowanie jako projektu komisyjnego po to, aby rzecznik w określonym katalogu spraw karnych, tych najcięższych, mógł przystępować do postępowań karnych w obronie dzieci.</u>
          <u xml:id="u-396.16" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kolejne sprawy to upowszechnienie praw dziecka. Ze względu na pandemię była bardzo ograniczona możliwość spotkań z dziećmi, natomiast kontynuowaliśmy spotkania zdalne, kontynuowaliśmy działalność poprzez różnego rodzaju promocje, poprzez przyznawanie patronatów honorowych instytucjom, które de facto są rzecznikami praw dziecka w różnych miejscach Polski i powodują, że nasza świadomość, świadomość dorosłych o tym, jak ważne są nasze dzieci, była rozszerzana.</u>
          <u xml:id="u-396.17" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Uważam, że bardzo istotne, Wysoka Izbo, jest to — wrócę do raportu o jakości życia dzieci w Polsce — że dzieci i młodzież z różnych grup wiekowych, z różnych klas, z różnych szkół, z różnych województw — było to bardzo szeroko potraktowane, było to przebadane na podstawie bardzo obiektywnych kryteriów Kidscreen, czyli w całej Unii Europejskiej były zastosowane te same kryteria, więc raport ten jest obiektywny — wskazywali, że rodzina to miejsce bezpieczne, że rodzina to ostoja dla dzieci, że szkoła to miejsce potrzebne dla dzieci, że te spotkania rówieśnicze, nauka stacjonarna są dla dzieci niezmiernie potrzebne i żadna edukacja zdalna tego nie zastąpi.</u>
          <u xml:id="u-396.18" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Dzieci i młodzież powiedzieli nam bardzo wiele. Raport ten to zbiór głosu dzieci, nie rzecznika Pawlaka, nie naukowców. Rada ekspertów jest po to, żeby wypracować na tej podstawie rekomendacje. Jednocześnie mam nadzieję, że ten raport będzie podstawą dla wielu instytucji, dla wielu uczelni, chociażby pedagogicznych i o profilu wychowawczym, będzie podstawą do różnego rodzaju nowych badań. Okres pandemii, teraz okres wojny spowodowały, że mamy nowe tematy.</u>
          <u xml:id="u-396.19" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Pragnę z tego miejsca, Wysoka Izbo, też wspomnieć o bardzo ważnej inicjatywie z ubiegłego roku, o wspomnieniu o dzieciach polskich uwięzionych w obozie koncentracyjnym w Łodzi. Dzięki panu prezydentowi Andrzejowi Dudzie i panu premierowi Piotrowi Glińskiemu, którym dziękuję, udało się powołać Muzeum Dzieci Polskich. To jest pokolenie dzieci wojny. Są jeszcze żyjący ocalali i wtedy, rok temu, w maju, gdy było powoływane to muzeum, nie przypuszczaliśmy, że po niespełna roku będziemy mieli u siebie 1 mln dzieci wojny prosto z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-396.20" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Myślę, że w tym miejscu należy się wielkie podziękowanie naszym dzieciom. Niezależnie od poglądów wykazaliśmy otwarte ludzkie serca i nasze dzieci zdały ten bardzo ważny egzamin życiowy, czyli przyjęły swoich kolegów, nawet nie znając języka, do swoich domów, podzieliły się pokojem, ławką szkolną, często podręcznikiem, często swoimi zabawkami. To pokazuje, jest to właśnie efekt tego, jak dobrze jesteśmy postrzegani jako rodziny, jako społeczeństwo, bo myślę, że gdyby było inaczej, gdybyśmy byli społeczeństwem już tak zmienionym jak chociażby społeczeństwa zachodnie, to nie mielibyśmy otwartych naszych domów, tylko byśmy mieli obozy dla uchodźców. Dlatego bardzo serdecznie dziękuję naszym dzieciom, naszym rodzinom za to, że takie wartości, bo wartości są bardzo ważne, zostały im przekazane.</u>
          <u xml:id="u-396.21" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">I na koniec chcę powiedzieć, że w zakresie uwag o stanie przestrzegania praw dziecka jest wiele tematów, które jeszcze wymagają zmiany, ale dziękuję wszystkim resortom i Wysokiej Izbie za to, że wiele z tych projektów zostało czy jest w trakcie uchwalania, jak chociażby dzisiaj potwierdzono w prasie prawniczej, że ustawa o pieczy zastępczej właśnie wchodzi pod obrady z uwagami rzecznika praw dziecka, za co bardzo dziękuję, czy chociażby zmniejszenie, mam nadzieję, alienacji rodzicielskiej przez wprowadzenie przepisów doprecyzowujących prawo rodzinne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-396.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie rzeczniku.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę panią poseł Joannę Borowiak o przedstawienie stanowiska komisji.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zapraszam, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#PosełSprawozdawcaJoannaBorowiak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przedstawiam sprawozdanie połączonych Komisji: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Polityki Społecznej i Rodziny w sprawie informacji o działalności rzecznika praw dziecka za 2021 r. wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka, druk nr 2156. Sprawozdanie połączonych komisji to druk nr 2366.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#PosełSprawozdawcaJoannaBorowiak">Po skierowaniu przez panią marszałek Sejmu informacji do połączonych komisji komisje na posiedzeniu 22 czerwca rozpatrzyły sprawozdanie rzecznika praw dziecka. Odbyła się dyskusja nad przedłożonym dokumentem. Posłowie mieli możliwość zadawania pytań i uzyskali odpowiedzi ze strony rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#PosełSprawozdawcaJoannaBorowiak">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Komisje: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Polityki Społecznej i Rodziny zapoznały się z informacją o działalności rzecznika praw dziecka za 2021 r. wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-399.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pani poseł Dominika Chorosińska.</u>
          <u xml:id="u-399.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Nie ma… Jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#PosełDominikaChorosińska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie informacji o działalności rzecznika praw dziecka za rok 2021 wraz z uwagami o przestrzeganiu praw dziecka w Polsce. Informacja zawarta jest w druku nr 2156.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#PosełDominikaChorosińska">Jak wiemy, rzecznik praw dziecka ma obowiązek stać na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności praw i obowiązków rodziców. Rzecznik praw dziecka ma obowiązek działać na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególności prawa do życia i ochrony zdrowia, prawa do wychowania w rodzinie, prawa do godziwych warunków socjalnych, prawa do nauki, prawa do ochrony przed przemocą.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#PosełDominikaChorosińska">Przedstawiona nam informacja o działalności jest dokumentem ukazującym działalność rzecznika praw dziecka na przestrzeni całego ubiegłego roku. Był on kolejnym rokiem trudnym ze względu na ograniczenia związane z pandemią, co w szczególny sposób dotykało najmłodsze pokolenie i często ograniczało jego potrzeby rozwojowe. W związku z tym na barkach rzecznika praw dziecka spoczywało upominanie się o przestrzeganie prawa dzieci i ich rodziców w instytucjach opieki nad dziećmi do lat 3, w przedszkolach i szkołach, w szpitalach. W związku z wprowadzonymi zmianami i ograniczeniami wprowadzanymi w organizacji procesu edukacji tłumaczonymi najczęściej wyjątkową sytuacją epidemiczną wprowadzane lokalne ograniczenia niestety bardzo często nie wynikały z wytycznych głównego inspektora sanitarnego, a były ich nadinterpretacją. Najczęściej ograniczano prawo rodzica do przebywania w instytucjach edukacyjnych w przypadku odbywania przez dziecko okresu adaptacyjnego. W tych sprawach rola rzecznika praw dziecka była kluczowa. Rzecznik praw dziecka interweniował też w sprawach uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, którzy z powodu kwarantanny nie mogli wziąć udziału w danym etapie konkursu przedmiotowego czy też olimpiady.</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#PosełDominikaChorosińska">W naszej ocenie pan Mikołaj Pawlak wywiązał się z tych interwencji bardzo dobrze. Upominał się o prawa dzieci i prawa ich rodziców w sposób zaangażowany, konsekwentny i skuteczny. Na nasze szczególne uznanie zasługuje także wykonanie w zeszłym roku na zlecenie rzecznika praw dziecka wielowymiarowych i kompleksowych badań pn. „Jakość życia dzieci i młodzieży w Polsce — edycja 2021”. Badania te przeprowadzone były w obszarach: szkoła, rodzina, samopoczucie psychiczne, grupa rówieśnicza, media społecznościowe i Internet oraz kondycja fizyczna. Pozwoliły one na identyfikację aktualnego poziomu funkcjonowania polskich dzieci w najbardziej kluczowych dla nich sferach życia i na dostosowanie do zidentyfikowanych problemów odpowiednich działań. Powołana przez rzecznika praw dziecka rada ekspertów opracowała rekomendacje dla każdego z badanych obszarów, które pozwolą instytucjom zaangażowanym w proces wychowania i kształcenia młodego pokolenia podjąć właściwe działania.</u>
          <u xml:id="u-400.4" who="#PosełDominikaChorosińska">Rzecznik praw dziecka interweniował w sprawie małoletnich przebywających w pieczy zastępczej, w sprawach małoletnich przebywających w ośrodkach socjoterapii, w ośrodkach wychowawczych. Na uwagę zasługuje również telefon zaufania. W 2021 r. odnotowano blisko 40 tys. zgłoszeń telefonicznych oraz przeprowadzono ponad 10 tys. rozmów na czacie internetowym.</u>
          <u xml:id="u-400.5" who="#PosełDominikaChorosińska">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przedstawiłam najistotniejsze obszary działań rzecznika praw dziecka w 2021 r., z których pan rzecznik Mikołaj Pawlak powołany na ten urząd wywiązał się profesjonalnie. W związku z tym, co zostało przedstawione, klub Prawa i Sprawiedliwości pozytywnie ocenia informację o działalności rzecznika praw dziecka za 2021 r. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Iwona Hartwich w imieniu Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę o przedstawienie stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#PosełIwonaHartwich">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Dziś po raz kolejny mam zaszczyt reprezentować klub Koalicji Obywatelskiej w związku ze złożonym przez rzecznika praw dziecka sprawozdaniem z działalności z 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#PosełIwonaHartwich">Zastanawiam się cały czas, jak można podsumować pana działalność. Szukam pana inicjatyw, szukam konkretów, przedsięwzięć, do których można by było się odnieść. Ale wydaje mi się, że na próżno. Obojętność wobec krzywdy dzieci, ślepota na ich problemy, politykierstwo — to właśnie cechuje pełnienie urzędu rzecznika praw dziecka właśnie przez pana Mikołaja Pawlaka. Bo wstawił się pan za obroną dzieci nienarodzonych, ale niestety wykazuje daleko idącą bierność wobec narodzonych, zdrowych i chorych, w szczególności dzieci z niepełnosprawnościami. Działalność pana rzecznika najlepiej obrazuje sytuacja dzieci z Jordanowa, na którą zareagował po kilkudziesięciu godzinach, ale akcją był dwuzdaniowy komunikat.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#PosełIwonaHartwich">W moim wystąpieniu odniosłabym się najchętniej do pana merytoryki. Ale jej nie ma. U pana nic nie ma. Nie ma chęci, nie ma woli, nie ma instrumentów. Nie ma działania, decyzji, inicjatyw. Nie ma determinacji i energii. Jest pustka. To słowo to właśnie hasło Biura Rzecznika Praw Dziecka w 2021 r. Gdzie pan był w 2021 r., gdy tysiące młodych ludzi nie mogło sobie poradzić z pandemiczną izolacją i nauką zdalną? Gdzie pan był, kiedy zabierano pieniądze na telefon zaufania? Gdzie pan był, kiedy cenzurowano „Dziady” w krakowskim teatrze? Gdzie był rzecznik praw dziecka, kiedy komisja do spraw pedofilii nie zrobiła zupełnie nic? Gdzie był Mikołaj Pawlak, kiedy politycy PiS wyśmiewali problemy psychiczne dzieci?</u>
          <u xml:id="u-402.3" who="#PosełIwonaHartwich">Pana nie ma, pana nie było i nie będzie, pan nie jest prawdziwym rzecznikiem. Żaden rodzic nie powierzy panu problemów swoich dzieci. Nie istnieje pan w przestrzeni publicznej. Będzie pan niewątpliwie ciekawą postacią dla studentów pedagogiki czy psychologii, a nawet prawa. Będzie pan postacią, która znakomicie zrealizuje założenia, jak nie powinien pracować rzecznik praw dziecka. Chciałam zapytać pana: Gdzie pan był, kiedy bito dzieci w Jordanowie…</u>
          <u xml:id="u-402.4" who="#komentarz">(Poseł Dominika Chorosińska: To już było.)</u>
          <u xml:id="u-402.5" who="#PosełIwonaHartwich">…kiedy znęcano się nad niepełnosprawną dziewczyną, którą przywiązywano do łóżka? Gdzie pan był, kiedy dzieci często mówiły, krzyczały i błagały o pomoc? Pana nie było, ale zostanie pan z tego rozliczony. Jak pan śmie mówić o swojej pracy i rzekomych sukcesach, kiedy kolejni ludzie odbierają sobie życie? Jak pan może spojrzeć w lustro ze świadomością, że tak naprawdę robi pan tak niewiele?</u>
          <u xml:id="u-402.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest rzecznikiem, a nie Bogiem.)</u>
          <u xml:id="u-402.7" who="#PosełIwonaHartwich">Ale co da ta debata? Pan się nie zmieni, a my nie zmienimy o panu zdania. Wróci pan do domu, do rodziny i zaśnie w wygodnym łóżku. Życzę panu, żeby przyśniły się panu właśnie te dzieci z Jordanowa, te bite, dla których nic pan nie zrobił.</u>
          <u xml:id="u-402.8" who="#PosełIwonaHartwich">W Polsce dzieci nie mają swojego rzecznika. Niech pan zrezygnuje, niech pan odda pole tym, którzy na poważnie podejdą do problemu praw dziecka w Polsce. Pan się po prostu nie nadaje. Niech pan zrezygnuje z tego stanowiska. Panie pseudorzeczniku, oprócz okularów trzeba mieć jeszcze wzrok, a rzecznik praw dziecka powinien patrzeć w dziecięce serca.</u>
          <u xml:id="u-402.9" who="#PosełIwonaHartwich">Mam jeszcze taką informację dla dzieci i młodzieży: Wytrzymajcie jeszcze chwilę. Proszę, szukajcie pomocy wśród dorosłych. Przysięgamy, że niebawem wróci normalność.</u>
          <u xml:id="u-402.10" who="#PosełIwonaHartwich">Mam jeszcze pytanie do pana rzecznika: Dlaczego nie odpowiada pan na listy? W marcu wysłałam do pana list, w którym pytałam, co pan zrobi dla dzieci z niepełnosprawnością, bo został zamrożony zasiłek pielęgnacyjny. Do tej pory nie dostałam od pana odpowiedzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-402.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-402.12" who="#komentarz">(Poseł Dominika Chorosińska: Niech pani zrezygnuje.)</u>
          <u xml:id="u-402.13" who="#PosełIwonaHartwich">Pani by się wstydziła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Kotula, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę o przedstawienie stanowiska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#PosełKatarzynaKotula">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#PosełKatarzynaKotula">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Bardzo dziękuję za te odpowiedzi na pytania, które udało się uzyskać na posiedzeniu komisji. Raz jeszcze, żeby było uczciwie, pochwalę za brak ideologicznego wstępu, którego faktycznie w tym roku nie ma. Jest raport, przeczytałam go uważnie. Udało mi się zadać wiele pytań. Niestety musiałam wyjść i udać się na posiedzenie następnej komisji, dlatego nie wiem, czy odpowiedział pan na pytanie dotyczące tego fragmentu książki, który opisuje przypadek pedofilii, ale wrócę jeszcze z tym pytaniem do pana rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#PosełKatarzynaKotula">Mam czas, więc skorzystam z okazji i zadam jeszcze dodatkowe pytania, szczególnie grupy społecznej, która pracuje i pracowała nad procesem deinstytucjonalizacji, także pieczy zastępczej. Chciałabym także zapytać pana rzecznika, bo nie widziałam komentarza pana rzecznika do najnowszego reportażu pana Michała Janczury „Siedem okaleczeń”. Czy pan rzecznik zna tę sprawę? To jest reportaż o Adamie, o chłopcu, dla którego wybrano płeć, któremu zabrano bliskich, którego pozbawiono wszelkich praw, a na końcu zamknięto za niewinność. Twierdzi, że był w DPS-ie bity.</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#PosełKatarzynaKotula">Wracając do tematu DPS-ów, powtórzę jeszcze raz coś, co podkreślam od samego początku. Priorytetem w historii o DPS-ie w Jordanowie nie jest fakt, że prowadziły go zakonnice. Priorytetem w historii o DPS-ie jest to, że musimy na poważnie potraktować debatę odchodzenia od DPS-ów. Musimy odejść od dużych molochów, musimy wrócić do tej pierwotnej idei deinstytucjonalizacji, którą przez lata strona społeczna wypracowała. To strona społeczna, w której są eksperci o bardzo różnych poglądach politycznych, z którymi ja współpracuję od wielu lat. Możemy się różnić w każdym innym aspekcie, ale jeśli chodzi o aspekt wsparcia dzieci i osób z niepełnosprawnościami, to na pewno wszystkim nam na tym zależy.</u>
          <u xml:id="u-404.4" who="#PosełKatarzynaKotula">W związku z tym, panie rzeczniku, chciałabym zapytać: Czy rzecznik praw dziecka planuje monitorowanie i przekazywanie dzieci z niepełnosprawnościami do domów pomocy społecznej nie tylko w przypadku przekazywania ich do pieczy zastępczej, ale także w przypadku, gdy sąd nie ingerował we władzę rodzicielską, a dzieci nie mają kontaktu z rodzicami? Czyli chodzi o sytuacje, w których dzieci niby dalej mają rodziców, bo rodzicom nie zostały odebrane te prawa, dzieci są w DPS-ie, ale rodzina i rodzice faktycznie się nimi nie interesują. Chciałam zapytać, czy rzecznik praw dziecka planuje podjąć działania, jeśli chodzi o dodatek dla dzieci z niepełnosprawnościami powierzonych do pieczy zastępczej. Dodatek w 2012 r. został ustalony na poziomie 200 zł miesięcznie i przez ostatnie 10 lat zwiększył się o 30 zł. Czy rzecznik praw dziecka planuje działania systemowe zachęcające osoby do adopcji dzieci z niepełnosprawnościami, np. poprzez adopcję z dofinansowaniem? Chodzi o zdecydowanie się na adopcję licznego rodzeństwa, np. piątki, albo na adopcję dziecka właśnie z niepełnosprawnością, bo wiemy, że z tym jest ogromny problem. Rozumiem, że tacy rodzice powinni otrzymać także wsparcie na pokrycie wszystkich kosztów dodatkowych, czyli rehabilitacji, terapii. To będzie takie wsparcie, które na pewno pomoże im taką decyzję podjąć.</u>
          <u xml:id="u-404.5" who="#PosełKatarzynaKotula">Czy rzecznik praw dziecka ma świadomość nierówności respektowania praw dziecka w zależności od tego, do jakiej instytucji dziecko trafi, i czy monitoruje tę sytuację? Chodzi o to, że są różne standardy respektowania praw np. do wsparcia w zależności od typu instytucji. Np. jeśli dziecko z niepełnosprawnością trafi do specjalistycznej placówki opiekuńczo-wychowawczej, to wskakuje w standard opieki z maksymalną liczbą dzieci, jak trafi do regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej, to już wpada w standard opieki na co najmniej 45 dzieci, a jeśli trafi do DPS-u, to wpada w standard opieki nawet do 100 dzieci. Czyli w każdej z tych instytucji są inne standardy. W związku z tym teoretycznie to samo dziecko traktowane jest wszędzie inaczej, jego prawa, w tym prawo do opieki, także. Grupa dzieci 14-osobowa a 100-osobowa to… Chodzi o to, że w tej grupie są wciąż te same dzieci.</u>
          <u xml:id="u-404.6" who="#PosełKatarzynaKotula">Czy w związku z wymogami unijnymi dotyczącymi deinstytucjonalizacji rozpoczął już pan rzecznik działania w powiatach zmierzające do oceny, które powiaty co zrobiły w temacie deinstytucjonalizacji pieczy zastępczej dla dzieci z niepełnosprawnościami i chorych? Czy monitoruje to pan rzecznik albo zamierza monitorować, jakie zna doświadczenia dobrych praktyk, jakie ma wnioski, co dzieje się w ogóle w powiatach w temacie deinstytucjonalizacji pieczy zastępczej dla dzieci z niepełnosprawnościami? Czy w ogóle coś się dzieje? Na ile pan rzecznik to śledzi i przekazuje dalej wyniki? Czy rzecznik praw dziecka zamierza coś zrobić z tym, że…</u>
          <u xml:id="u-404.7" who="#PosełKatarzynaKotula">Chwileczkę. A, właśnie. Temat dyskryminacji przez Prawo oświatowe ucznia szkoły specjalnej legitymującego się niepełnosprawnością, któremu na dzień dzisiejszy Prawo oświatowe odbiera prawo do zapewnionego transportu szkolnego po ukończeniu 21. roku życia, pomimo że uczeń jest uczniem do ukończenia 24. roku życia. Czy po ukończeniu 21. roku życia on nagle wstaje z wózka i jest zdrowy?</u>
          <u xml:id="u-404.8" who="#PosełKatarzynaKotula">Bardzo proszę o odpowiedź. Jeśli dzisiaj to niemożliwe, to poproszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-404.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Okazuje się, że można merytorycznie, można się różnić, ale…</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Dariusz Klimczak w imieniu Koalicji Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-405.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#PosełDariuszKlimczak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#PosełDariuszKlimczak">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Istnieją trzy kluczowe elementy pozwalające na wszechstronny rozwój dziecka. Są to oczywiście odpowiednie warunki życia, dobrej jakości edukacja oraz wysoki poziom opieki zdrowotnej. Każdy z tych elementów jest zależny nie tylko od sytuacji rodzinnej dziecka, ale i — co ważne — od sprawnego funkcjonowania struktur państwa i samorządu. We wszystkich wymienionych obszarach istnieją problemy, w przypadku których rzecznik praw dziecka powinien nie tylko reagować, ale także wskazywać stosowne rozwiązania, a wręcz domagać się ich.</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#PosełDariuszKlimczak">Zacznę od dostępu dzieci do systemu ochrony zdrowia. Wiele badań i obiektywnych danych wskazuje na to, że mało kto może się na ten temat wypowiedzieć pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-406.3" who="#PosełDariuszKlimczak">Wśród problemów w zakresie ochrony zdrowia niestety trzeba wymienić konieczność korzystania z płatnych wizyt lekarskich oraz ograniczony dostęp do lekarzy specjalistów w publicznym systemie ochrony zdrowia. Istnieje wiele specjalności medycznych, do których dostęp jest bardzo trudny, utrudniony, nie mówiąc już o Polsce poza dużą aglomeracją — dostęp na wsi do różnego rodzaju specjalistów jest wręcz niemożliwy. Za tym idzie diagnostyka, która także jest dostępna w wielkich miastach i także bardzo utrudniona. Stąd bardzo wielu rodziców po prostu płaci z własnej kieszeni za leczenie czy diagnostykę, badania własnych dzieci. Wiemy, czym się kończy późne wykrywanie różnego rodzaju schorzeń. Tutaj konieczny jest nacisk rzecznika praw dziecka i ja w imieniu mojego klubu zobowiązuję, nie tylko proszę, ale zobowiązuję rzecznika praw dziecka do pilnych nacisków na ministra zdrowia, na premiera, żeby w systemie ochrony zdrowia podjąć naprawdę rzetelną, wytrwałą walkę o to, żeby wreszcie zreformować tę część funkcjonowania państwa.</u>
          <u xml:id="u-406.4" who="#PosełDariuszKlimczak">Weźmy np. Fundusz Medyczny. Mam nadzieję, że rzecznik praw dziecka zareaguje na to, jak funkcjonuje Fundusz Medyczny, jakie środki miały być tam przeznaczone, jak są wykorzystane. Mam nadzieję, że rzecznik praw dziecka wreszcie zareaguje także na sytuację dzieci chorych na SMA i ich rodziców, opiekunów. W większości krajów Unii Europejskiej jest refundowany najdroższy lek. U nas, w Polsce, jeszcze nie. Rodzice, opiekunowie zbierają, żebrzą, wystają na ulicach, zbierają do puszek pieniądze, bo państwa polskiego nie stać na leczenie, a tych przypadków jest tylko ok. 50 rocznie. Zobowiązuję rzecznika praw dziecka do interwencji w tej sprawie,…</u>
          <u xml:id="u-406.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-406.6" who="#PosełDariuszKlimczak">…tym bardziej że powstał Fundusz Medyczny, leżą w nim pieniądze i nie są wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-406.7" who="#PosełDariuszKlimczak">Jeżeli o system ochrony zdrowia, wydawałoby się, proza życia — stomatologia. Nie potrafimy sobie w Polsce poradzić z epidemią próchnicy wśród dzieci. Praktycznie każde dziecko ma z tym problemy. To wina głównie kiepskiego dostępu do leczenia stomatologicznego. Co do zasady dzieci objęte są bezlimitowym finansowaniem świadczeń stomatologicznych. Nie oznacza to jednak, że rodzice naszych dzieci mogą domagać się wykonania każdej procedury medycznej, i to z dowolną częstotliwością, nie wspominając o dostępie do procedur na wsi i w mniejszych miastach. Jakie w tej sprawie kroki podejmował rzecznik praw dziecka?</u>
          <u xml:id="u-406.8" who="#PosełDariuszKlimczak">Z ogólnokrajowego badania dzieci i młodzieży wynika, że połowa polskich nastolatków nie akceptuje samych siebie, blisko połowa ma wszystkiego dość i jest przytłoczona problemami, a prawie 40% odczuwa samotność. Niedawno rzecznik praw dziecka pytany był w mediach o wyjaśnienie genezy tych problemów i wskazał, że: badanie pokazuje, jak szerokie są problemy młodego pokolenia, zarówno w stosunku do szkoły, samopoczucia psychicznego, jak i do relacji rodzinnych i rówieśniczych. Czy wobec tego faktu rzecznik praw dziecka interweniował u ministra edukacji, zdrowia, rodziny lub innego członka rządu, żeby przeciwdziałać tym problemom? Czekam na konkrety.</u>
          <u xml:id="u-406.9" who="#PosełDariuszKlimczak">Kolejna sprawa to psychiatria dziecięca, która przeżywa ogromne kłopoty. Państwowe ośrodki pękają w szwach, a za pobyt w prywatnych placówkach rodzice dzieci z problemami psychicznymi muszą płacić nawet kilkanaście tysięcy złotych miesięcznie. Mało tego, infrastruktura jest tragiczna. Ale oprócz tego, co dotyczy infrastruktury, ostatnio okazuje się, że nawet nie wiemy, co tam się dzieje. Przykład DPS-u w Jordanowie nie pozwala nam być spokojnymi. A czy pan rzecznik praw dziecka w tej sytuacji śpi spokojnie? Panie rzeczniku, domagamy się od pana interwencji w tej sprawie, także interwencji w sprawie słów wypowiadanych przez panią kurator z Małopolski, ale również przez o. Tadeusza Rydzyka, który na ten temat się wypowiadał. Panie rzeczniku, musi pan w tej sprawie interweniować. Jeżeli nie posłuchają pana w rządzie, niech pan idzie nawet do papieża, żeby upomnieć się o te dzieci. Za to płaci panu państwo polskie, za to płacą obywatele. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-406.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Urbaniak w imieniu koła Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#PosełMichałUrbaniak">Pani Marszałek! Panie Rzeczniku! Wysoka Izbo! Zacznę od jednej uwagi. Otóż pan rzecznik Pawlak jest rzecznikiem właśnie, a nie Panem Bogiem Wszechmogącym, więc wszystkiego pewnie za nas nie załatwi. Ma bardzo konkretne zadania. W mojej opinii wykonuje swoje obowiązki w miarę należyty sposób. To po prostu widać. Nie wszędzie da się naraz być. Ale to najmłodsze pokolenie Polaków i oczywiście kolejne będą miały większe problemy, jeśli się o nie nie zatroszczymy.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#PosełMichałUrbaniak">Pan rzecznik zwrócił w swoim raporcie uwagę na jeden zasadniczy aspekt, który niestety też jest winą tego rządu, który dzisiaj mamy — edukację zdalną i lockdown w edukacji, wyalienowanie uczniów, zerwanie więzi międzyludzkich, problemy z adaptacją w swoim środowisku, ucieczkę do świata mediów społecznościowych właśnie przed rzeczywistością, która otacza młodych ludzi, brak ruchu, który był spowodowany ślęczeniem przed komputerem przez cały dzień. To obniża kondycję fizyczną. Co piąte dziecko ma poczucie odrzucenia, co siódme odczuwa niezadowolenie ze swojego życia w stopniu, który zagraża jego zdrowiu psychicznemu, a mamy dramatycznie mało psychiatrów dziecięcych dzisiaj w Polsce, i to też jest problemem. Apeluję, by, by ten temat pan rzecznik też podnosił. To są skutki właśnie lockdownów w edukacji, które zafundował nam ten rząd w dużej części w porozumieniu z opozycją.</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#PosełMichałUrbaniak">Jest jeszcze jeden problem, który dotyka wielu młodych ludzi, czyli kwestia nierozróżniania dobra i zła, kwestia tego, jak pan rzecznik monitoruje kwestię relatywizowania rzeczywistości, zacierania tych różnic, promowania agendy skrajnie lewicowej, także w popkulturze. Dochodzi do tego, że Lewica również najmłodszym wmawia np. to, że zabicie nienarodzonego dziecka jest czymś zupełnie normalnym. Na to nie może być zgody i zachęcam do monitorowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Ale tą wymianą to jeszcze przedłużacie państwo czas. Zostało 37 sekund i nie przedłużam czasu za ten marsz chociażby, panie pośle. Za ten długi marsz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#PosełDobromirSośnierz">37 sekund. Ceterum censeo — alienacja rodzicielska. Z jednej strony naprawia pan rzecznik błąd sprzed paru lat — negatywnie zaopiniował pan druk nr 63, teraz proponuje pan sam podobne rozwiązania. Znowu niezbyt daleko idące, ale zawsze to jakiś krok w dobrym kierunku. Z drugiej strony popiera pan usprawnienia obecnego przemysłu wyzysku alimentacyjnego, czyli alimenty chociażby natychmiastowe. Jedną ręką pan naprawia, drugą pan psuje.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#PosełDobromirSośnierz">Źródłem problemu są właśnie alimenty orzekane automatycznie w polskich sądach. Po rozwodzie rodzice powinni zachowywać równe prawa do dzieci i w tym samym stopniu się nimi opiekować osobiście, a nie poprzez alimenty płacone jednemu do rąk drugiego. Dokończę w pytaniu.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Mucha, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#PosełJoannaMucha">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#PosełJoannaMucha">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Muszę powiedzieć, że byłam niezwykle zaskoczona spokojnym tonem pana wypowiedzi podczas przedstawiania sprawozdania. Dlaczego? Zacytuję kilka fragmentów z pana sprawozdania: Co siódme dziecko w Polsce odczuwa niezadowolenie ze swojego życia w stopniu zagrażającym jego zdrowiu psychicznemu. Co siódme dziecko, proszę państwa. Co piąte dziecko ma poczucie odrzucenia przez rówieśników. Co drugi nastolatek czasami obawia się agresywnej reakcji ze strony swoich koleżanek i kolegów. Co drugi. Z innych badań wiemy, z innych źródeł wiemy o tym, że polskie dzieci są tymi, które najbardziej spośród dzieci w Europie nie lubią szkoły.</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#PosełJoannaMucha">Kolejny cytat z pana sprawozdania: Z polską rodziną nie dzieje się nic bardzo złego. Proszę państwa, jeszcze raz to przeczytam: Z polską rodziną nie dzieje się nic bardzo złego. To są zdania, które znajdują się w sprawozdaniu rzecznika, który uważa, że jest wszystko w porządku. Naprawdę nie ma się za specjalnie czym zajmować. Nie mam nic przeciwko temu, żeby pan zakładał muzea, ale naprawdę w kontekście problemów polskich dzieci — proszę je zakładać, ale też proszę nam mówić o najważniejszych problemach naszych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-412.3" who="#PosełJoannaMucha">Najważniejsze problemy naszych dzieci to są problemy związane z opieką zdrowotną i brakiem dostępu do tej opieki, z zamykanymi oddziałami, sam pan o tym pisze — zamkniętych 27 oddziałów pediatrycznych albo dziecięcych, 18 oddziałów ginekologiczno-położniczych.</u>
          <u xml:id="u-412.4" who="#PosełJoannaMucha">Dramatyczne braki w opiece psychologicznej. Dramat w psychiatrii. Przecież mówimy o tym od lat. Mamy specjalnie przygotowany program. Proszę z niego skorzystać. W 2021 r. było o 500 prób samobójczych więcej niż w roku poprzednim, nie mówiąc już o samych samobójstwach dzieci i młodzieży. To jest dramat, a pan w tym kontekście mówi — 4 minuty swojego wystąpienia poświęcił pan temu — o telefonie zaufania. Panie rzeczniku, odebraliście pieniądze na telefon zaufania.</u>
          <u xml:id="u-412.5" who="#PosełJoannaMucha">Uczynił pan jednym ze swoich priorytetów to, żeby dzieci nie miały dostępu do pornografii. Dobrze, tylko że w pana sprawozdaniu jest jedno zdanie na ten temat. Jakie wyniki? Zero wyników.</u>
          <u xml:id="u-412.6" who="#PosełJoannaMucha">DPS-y i sytuacja dzieci z niepełnosprawnościami, tych, które są w DPS-ach i w rodzinach. Czy zarządził pan kontrolę w DPS-ach po tym, co się stało ostatnio? Czy zwrócił pan w ogóle jakąkolwiek uwagę na to, co się dzieje z tymi dziećmi? Piecza zastępcza i dramatyczna sytuacja w tym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-412.7" who="#PosełJoannaMucha">Brakuje czasu niestety na to, żeby powiedzieć więcej, ale ten raport to jest raport o braku pańskich działań w podstawowych obszarach, w których powinien pan wziąć się do roboty. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-412.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-413.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pierwsze pytanie pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#PosełJanuszKowalski">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Mam pytanie do pana rzecznika, czy jest zwolennikiem wprowadzenia w Polsce takiej ustawy jak na Węgrzech, czyli ustawy, która zakazuje nachalnej, ideologicznej, lewackiej propagandy środowisk gender i LGBT w szkołach, a więc namawiania do praktyk, które nie są, można powiedzieć, zgodne z prawem naturalnym. Ta ustawa chroniłaby polskie dzieci, które rzeczywiście poddawane są indoktrynacji lewicy, namawiane są do praktyk homoseksualnych, namawiane są do tej ideologii gender. Czy jest pan zwolennikiem ochrony polskich dzieci i wprowadzenia tej ustawy? Ja jestem tego gorącym zwolennikiem. Chodzi właśnie o to, żeby chronić dzieci. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-415.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Szczerba, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#PosełMichałSzczerba">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kiedy pan rzecznik Pawlak był dyrektorem Departamentu Spraw Rodzinnych i Nieletnich, zajmował się Funduszem Sprawiedliwości, wtedy miał realną sprawczość. Taką sprawczość miał pan wtedy, kiedy podejmował pan decyzję o 25 mln na Pegasusa. Był pan bardzo skuteczny, bardzo pan się tej władzy przydał i pewnie to stanowisko… Ale kiedy jest pan potrzebny, dostrzegam bierność, absolutną bierność, którą czasami nazwałbym obojętnością — obojętnością na krzywdę, na przemoc, na to, że nie są zaspokajane potrzeby młodych Polek, młodych Polaków, dzieci i młodzieży. Dlaczego pan nie interweniuje wtedy, kiedy pojawia się informacja, że Fundusz Medyczny gromadzi środki, a dzieci, ich rodzice w całym kraju prowadzą zbiórki na leczenie nowoczesnymi terapiami onkologicznymi? Co pan zrobił chociażby w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#PosełMichałSzczerba">Druga sprawa to psychiatria dziecięca. Tutaj widzę absolutne zaniedbania. Rzecznik praw obywatelskich, pani dr Hanna Machińska są aktywni. Pan jest bierny, pan jest obojętny i pan nie działa!</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Proszę nie krzyczeć.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-417.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Wanda Nowicka, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-417.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#PosełWandaNowicka">Zacznę mimo wszystko od komplementu: w porównaniu z raportem z zeszłego roku to jest niebo a ziemia. Rzeczywiście można powiedzieć, że pan rzecznik zszedł na ziemię, przestał zajmować się ideologią i zajął się dziećmi, dziećmi urodzonymi, i dobrze, ale na tym kończą się komplementy, bo oczywiście jest bardzo dużo zaniechań i zaniedbań. Wspomnę o kilku. W sprawach pedofilii — pustynia, nic pan nie zrobił. W sprawie samobójstwa 12-letniej Kingi też nie podjęto żadnych działań, nie ma żadnych pomysłów, jak ten problem rozwiązać. Nie wziął pan udziału w posiedzeniu zespołu praw kobiet, na które pana zaprosiłam, żeby pan powiedział, co zamierza w tej sprawie zrobić. Samobójstwa kobiet, już była o tym mowa, to dramatyczny problem, który wymaga działań proaktywnych, a nie reaktywnych. Panie rzeczniku, bycie rzecznikiem to nie tylko reagowanie, interwencje, choć to jest potrzebne, ale także inicjowanie działań profilaktycznych, prewencyjnych. Tego od pana oczekuję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-419.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-419.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Szanowni państwo, mamy bardzo wiele osób zapisanych do pytań. Naprawdę będę trzymać się tej 1 minuty i wyłączać mikrofon. Przepraszam najmocniej.</u>
          <u xml:id="u-419.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szczęść Boże, panie rzeczniku, i podziękowania — podziękowania przede wszystkim za to, że przed niespełna rokiem tutaj, w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej pan, chyba jako jedyny urzędnik tego szczebla, a może w ogóle w całym tym układzie rządowym, wyraził zaniepokojenie eksperymentowaniem na dzieciach w procesie szczepień. Pan wówczas użył tego słowa, podzielił się niepokojem i powiedział, że będzie weryfikował doniesienia o szczepieniu, cytuję, nawet bardzo małych dzieci, co byłoby przestępstwem, gdyż najprawdopodobniej odbywałoby się bez decyzji sądów opiekuńczych. Jakie są wyniki pana kwerendy w tej sprawie i czy ten eksperyment na dzieciach przypadkiem nie jest kontynuowany?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Chciałem zapytać o kwestię związaną z edukacją dzieci. Otóż od 6 lat trwa systematyczna, systemowa walka z systemem edukacji, z nauczycielami. Najpierw reforma instytucjonalna, w międzyczasie chyba specjalne zaniżenie poziomu, jeżeli chodzi o podręczniki, teraz znowu walka z nauczycielami — to mechanizmy, które zniechęcają dobrych nauczycieli do nauczania naszych dzieci. Chciałem zapytać, jakie działania w tej sprawie podejmował pan rzecznik, bo jeżeli dłużej potrwa to systemowe niszczenie polskiej edukacji, takie specjalne zaniżanie poziomu, to za chwilę okaże się, że Polacy nie mają szans w starciu z nowoczesną gospodarką i z bieżącymi wyzwaniami, które rysują się na horyzoncie nie tylko przed polskimi dziećmi i polską młodzieżą, ale też przed całym światem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Wojciechowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! To dobry raport, panie ministrze. Dziękuję za jego sporządzenie. Przeczytałem go z wielką uwagą. Natomiast chciałem się dopytać o dwie rzeczy. Pierwsza rzecz to kwestia dzieci z Ukrainy. Wprawdzie ten raport nie obejmuje tego okresu, jednak część tych problemów już zaistniała, bo tak naprawdę ta inwazja zaczęła się w 2014 r. Druga rzecz, o którą chciałem zapytać, to konstytucyjna zasada, że każda władza, każdy urząd ma obowiązek wysłuchać dziecka i w miarę możliwości przychylić się do spełnienia jego oczekiwań. Czy w tej sprawie trwa jakaś dyskusja i czy ministerstwa coś robią w tym zakresie? Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Jagna Marczułajtis-Walczak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-425.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#PosełJagnaMarczułajtisWalczak">Wysoka Izbo! Biuro Rzecznika Praw Dziecka opracowało raport o ogólnopolskim badaniu jakości życia dzieci i młodzieży w Polsce. Dotyczyło ono różnych obszarów, jak choćby samopoczucie psychiczne czy środowisko szkolne. Są tam zawarte rekomendacje, ale, jak wiemy, papier wszystko przyjmie.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#PosełJagnaMarczułajtisWalczak">W działaniach pana rzecznika brak jest realnego wsparcia dzieci. Mogę podać przykłady, kiedy brakowało głosu pana rzecznika, jak choćby w sprawie sytuacji niepełnosprawnych dzieci w DPS-ie w Jordanowie czy w sprawie poruszonej na posiedzeniu Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki, która dotyczyła molestowania w SMS-ie w Łomiankach. Wtedy powiedział pan ustami swojego zastępcy, że nie interweniował pan, bo nic się nie stało. Ile musi stać się niedobrego, aby pan rzecznik podjął działanie? Pamiętajmy, że dzieci są bezbronne i zadaniem rzecznika jest ochrona ich praw w każdej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-427.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Beata Maciejewska, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-427.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#PosełBeataMaciejewska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Niczego się tak naprawdę nie dowiedziałam z tego raportu. Nie dowiedziałam się, co jest dla pana istotne, jakie ma pan sukcesy, jakie ma pan priorytety. Wylistował pan pewne problemy w zasadzie jak rachmistrz, a nie jak rzecznik. Pan powinien stać na straży praw dzieci, a to oznacza, że powinien pan zapewnić im ochronę.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#PosełBeataMaciejewska">Ze wszystkich danych wynika, że dzieci w Polsce czują się źle, mają się źle, że ich prawa są łamane, że pan tak naprawdę nie pełni tej funkcji w sposób, który by te dzieci chronił. Nie pełni pan tej funkcji w taki sposób, który pozwalałby chronić dzieci przed pedofilami, nie pełni pan tej funkcji w taki sposób, który pozwalałby osobom niepełnosprawnym czuć się dobrze wśród sióstr zakonnych, ani też w sposób, który pozwalałby czuć się dobrze dzieciom, które są dyskryminowane w szkołach ze względu na swoją orientację seksualną.</u>
          <u xml:id="u-428.2" who="#PosełBeataMaciejewska">Mam pytanie: Kiedy zabierze się pan do pracy, panie rzeczniku? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-428.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Konrad Berkowicz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#PosełKonradBerkowicz">Na samym Pomorzu w 2019 r. było 66 prób samobójczych wśród dzieci, a w 2021 r., w roku siania paniki, w roku izolacji, w roku lockdownów, było tych prób 291, a więc grubo ponad czterokrotnie więcej. To oczywiście nie jest wina rzecznika, bo nic w tej kwestii nie może zrobić, ale wina rządu i pseudoopozcyji, która teraz tutaj grzmi o sytuacji dzieci. To oni popierali sianie paniki i izolację dzieci od innych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#PosełKonradBerkowicz">Cieszę się, że pan rzecznik w granicach swoich możliwości upominał się w tym czasie o dzieci. Chciałbym uwierzyć, że to dzięki panu rzecznikowi nagle na początku tego roku wirus magicznie zniknął, a lockdowny, izolacja i maseczki stały się zbędne. Wszyscy chodzą już z uśmiechami na twarzy i my, Konfederaci, nie jesteśmy tymi, którzy sieją śmierć, bo przecież wirusa nagle nie ma. Jednak wydaje się, że to kto inny i z zupełnie innych powodów nacisnął ten tajemniczy przycisk. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-431">
          <u xml:id="u-431.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-431.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Gramatyka, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-432">
          <u xml:id="u-432.0" who="#PosełMichałGramatyka">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Mam dwa prawnicze pytania. Jakie jest pańskie zdanie na temat odpowiedzialności karnej czternastolatków? Ustawa, która obniża próg odpowiedzialności karnej do takiego wieku, właśnie pędzi przez polski Sejm.</u>
          <u xml:id="u-432.1" who="#PosełMichałGramatyka">Mam drugie pytanie. Skierowano do pana 16 wniosków o wniesienie nadzwyczajnych środków zaskarżenia, kasacji, skarg kasacyjnych, skarg nadzwyczajnych w sprawach rodzinnych. Wszystkie te wnioski ocenił pan negatywnie. Z czego wynika tak surowa ocena tych wniosków? Z czego wynika fakt, że o 1/3 rzadziej przystępuje pan do tego typu postępowań z powagą i racją swojego urzędu? Może dzieci w Polsce przestały już mieć problemy? Może pańskie biuro pracuje mniej efektywnie? A może po prostu nie chce pan konfliktować się z jedynie słuszną władzą Rzeczypospolitej Polskiej? Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-432.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-433">
          <u xml:id="u-433.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-433.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Ewa Kołodziej, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-433.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-434">
          <u xml:id="u-434.0" who="#PosełEwaKołodziej">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myśli i próby samobójcze są coraz częstsze wśród dzieci i młodzieży. W kwietniu br. w Sejmie RP, przywołując dane Komedy Głównej Policji, mówił pan tak, cytuję: od stycznia do listopada 2021 r. w grupie ryzyka, w grupie wiekowej od 7 do 18 lat, było ponad 1400 prób samobójczych, a w 2020 r. były 863 próby. Poza tym kolejne niepokojące statystyki dotyczą liczby podjętych prób samobójczych przez dzieci w wieku od 7 do 12 lat. W 2020 r. takich zgłoszeń było 29, a w 2021 r. już 51.</u>
          <u xml:id="u-434.1" who="#PosełEwaKołodziej">Panie Rzeczniku! Od początku pańskiej kadencji zwracamy pana uwagę na te alarmujące dane. Nie wystarczą już pana deklaracje i świadomość istnienia problemu. Potrzebne są działania, realne działania.</u>
          <u xml:id="u-434.2" who="#PosełEwaKołodziej">Stąd moje pytanie: Jakie wysiłki podejmował pan w tych latach, aby ograniczyć te tragiczne statystyki? Dlaczego te działania okazały się jednak nieskuteczne? Jakie działania planuje pan podjąć w najbliższych miesiącach, aby dopomóc najmłodszym? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-434.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-435">
          <u xml:id="u-435.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-435.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-436">
          <u xml:id="u-436.0" who="#PosełAgnieszkaDziemianowiczBąk">Panie Rzeczniku! Wśród wielu praw dziecka jest prawo do edukacji, ale tego prawa polskie dzieci nie mogą w pełni realizować, kiedy w szkole nie ma ich kto uczyć i wspierać w rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-436.1" who="#PosełAgnieszkaDziemianowiczBąk">Dziś w Polsce brakuje już 13 tys. nauczycieli. Kryzys kadrowy w oświacie nie jest po prostu kryzysem edukacji, kryzysem systemu, kryzysem nauczycieli. To kryzys, którego ofiarami padają dzieci, uczniowie i uczennice. Czy pan, panie rzeczniku, widzi ten problem? Jeśli tak, to jakie rekomendacje przekazał pan ministrowi edukacji i nauki, żeby zatrzymać exodus nauczycieli z polskiej szkoły? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-436.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-437">
          <u xml:id="u-437.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-437.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Dobromir Sośnierz, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-438">
          <u xml:id="u-438.0" who="#PosełDobromirSośnierz">Kontynuuję temat. W praktyce niestety wspiera pan sytuację, w której alienujący rodzic ma dostawać wynagrodzenie, a chyba w żadnej sprawie nie upomniał się pan o orzeczenie opieki naprzemiennej. Proszę mnie wyprowadzić z błędu, jeśli się mylę.</u>
          <u xml:id="u-438.1" who="#PosełDobromirSośnierz">Jeszcze kwestia wyroku Trybunału Konstytucyjnego: Skąd pana bierność w tym postępowaniu? Zgłosił się pan do tego postępowania, ale nie zajął pan ostatecznie stanowiska. A tymczasem ten wyrok rozszczelnia system, który pan próbuje wzmocnić swoimi propozycjami legislacyjnymi, bo wyrok zmierza do tego, że jeśli rodzic alienujący wywrze odpowiedni wpływ na dziecko, żeby ono nie chciało kontaktów, to tych kontaktów być nie musi. Możemy sobie wyobrazić, że dziecko uczynione arbitrem we własnej sprawie będzie podlegało jeszcze silniejszym naciskom. Jakoś nikomu nie przychodzi do głowy, żeby przed rozwodem, jeśli dziecko nie ma ochoty spotykać się z rodzicami, bo się na nich obraziło, wymuszać na nim, tę jego wolę jakoś tam szanować i odbierać rodzicom z tego tylko powodu. Dlaczego po rozwodzie miałoby być inaczej?</u>
          <u xml:id="u-438.2" who="#PosełDobromirSośnierz">Moje pytanie: Dlaczego nie zajął pan stanowiska wobec tego skandalicznego wyroku TK?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-439">
          <u xml:id="u-439.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-439.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Hanna Gill-Piątek, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-440">
          <u xml:id="u-440.0" who="#PosełHannaGillPiątek">Szanowny Panie Rzeczniku! Wiele tutaj pytań padło dotyczących złego stanu psychiatrii dziecięcej w Polsce. Te statystyki są rzeczywiście straszne. Po COVID zostało nam 30% dzieci z objawami agresji, u 40% jest zagrożenie depresją.</u>
          <u xml:id="u-440.1" who="#PosełHannaGillPiątek">Ale chcę zapytać o specjalną grupę, o tę młodzież, która dorasta w szkołach i odkrywa czasami swoją inną orientację seksualną. Jeżeli chodzi o młodzież LGBT, i to są najnowsze badania, to w Polsce 69% z tych młodych ludzi myśli o samobójstwie. To też są dzieci, którymi pan się powinien opiekować. Chciałam zapytać, jakie działania pan podjął lub podejmie, żeby te dzieci chronić przed najgorszym losem. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-440.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-441">
          <u xml:id="u-441.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Iwona Maria Kozłowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-442">
          <u xml:id="u-442.0" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Mówił pan o przestrzeganiu praw dziecka. A co z prawem do zdrowia i do życia dziecka? Pomóż! Amelka potrzebuje twojego wsparcia. Zosia Szcześniewska walczy o lek, który jest nazwany najdroższym lekiem świata — terapia genowa. Zdrowie wycenione na okrutnie wysoką kwotę. 10 mln zł — tyle kosztuje pomoc dziecku z SMA. Tata Zosi ruszył właśnie rowerem po zdrowie i po życie dla swojego dziecka i dla wielu innych SMA-ków: dla Marysi, dla Małgosi, dla Konradka, dla Nazarka, dla wszystkich dzieci, które są chore na tę ciężką, okrutną chorobę. Wznowa — Agatka musi wrócić do Barcelony, znów walczy o życie. Ratunku! Błagam was, umiera 3-letnia dziewczynka. Błagamy o ratunek. Pilne! Jeśli nic nie zrobimy, Kinia będzie skazana na wózek inwalidzki. Uratuj małą dziewczynkę. Uratuj serduszko Antosia.</u>
          <u xml:id="u-442.1" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Panie Rzeczniku! Dokąd pan ruszył? Co pan zrobił dla tych dzieci, żeby im pomóc? Ma pan ich reprezentować i dbać o ich życie i zdrowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-443">
          <u xml:id="u-443.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-444">
          <u xml:id="u-444.0" who="#PosełIwonaMariaKozłowska">Czekam na odpowiedź, co pan dla tych dzieci zrobił. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-444.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-445">
          <u xml:id="u-445.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Prokop-Paczkowska, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-445.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-446">
          <u xml:id="u-446.0" who="#PosełMałgorzataProkopPaczkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku Urzędniku! O tym było już na posiedzeniu komisji, ale to musi wybrzmieć tutaj, w głównej sali parlamentu: Mój flirt z dziećmi szybko przyjął charakter erotyczny. Te małe 5-letnie dziewczynki już wiedziały, jak mnie podrywać. Kilka razy zdarzyło się, że dzieci rozpięły mi rozporek i zaczęły mnie głaskać. Ich żądania były dla mnie kłopotliwe, jednak często mimo wszystko i ja je głaskałem. Jeśli ktoś nie wie, co to jest, to to jest HiT. Na HiT-cie, czyli historii i teraźniejszości, będą się tego uczyły dzieci, z czegoś, co pan prof. Roszkowski nazwał podręcznikiem, a inny profesor o nazwisku Czarnek zaopiniował pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-446.1" who="#PosełMałgorzataProkopPaczkowska">Panie Rzeczniku! Co pan z tym zrobił? W takich sprawach to się robi, interweniuje w trybie pilnym. Proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-446.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-447">
          <u xml:id="u-447.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-447.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Mucha, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-448">
          <u xml:id="u-448.0" who="#PosełJoannaMucha">Szanowny Panie Rzeczniku! Wspomniał pan podczas swojego wystąpienia o powołaniu Zespołu ds. Przestępczości Wobec Dzieci. Chciałam zapytać, jakie są efekty pracy tego zespołu.</u>
          <u xml:id="u-448.1" who="#PosełJoannaMucha">Drugie pytanie. Pisze pan w swoim sprawozdaniu o 33 wystąpieniach generalnych. Chciałam panu powiedzieć, że w 2017 r. Marek Michalak, pański poprzednik, miał 186 takich wystąpień. Chciałabym zapytać, z czego wynika ta dramatyczna różnica.</u>
          <u xml:id="u-448.2" who="#komentarz">(Poseł Dominika Chorosińska: Z pandemii.)</u>
          <u xml:id="u-448.3" who="#PosełJoannaMucha">Pandemia nie przeszkadza w tym, żeby wystąpienia generalne przedsiębrać.</u>
          <u xml:id="u-448.4" who="#PosełJoannaMucha">Mój zacny kolega Michał Gramatyka mówił o 16 wnioskach o kasację, do których pan nie przystąpił, ale było też znacznie mniej przystąpień do postępowań sądowych. Również chciałabym zapytać, z czego to wynika.</u>
          <u xml:id="u-448.5" who="#PosełJoannaMucha">I już tak w ramach podsumowania. W tym raporcie jest zauważalnie mało podsumowań i różnego rodzaju tabelek, które pokazywałyby, jak w odniesieniu do poprzednich lat wygląda dzisiejsza sytuacja. Chyba wiemy dlaczego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-448.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-449">
          <u xml:id="u-449.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-449.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Marzena Okła-Drewnowicz, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-449.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-450">
          <u xml:id="u-450.0" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Ma pan takie ładne imię, które się dzieciom naprawdę dobrze kojarzy, a pan nawet nie odpowiada na pisma w ich sprawach. To ja pisałam do pana w sprawie dziecka, które przebywało w szpitalu psychiatrycznym i na następny dzień nie miało zapewnionej opieki, bo powiatowe centrum pomocy rodzinie, mimo próśb słanych w całej Polsce, żeby przyjąć dziecko, wszędzie otrzymywało odmowę. Prosiłam pana. Pan nie tylko nic nie zrobił, pan nawet na pismo nie odpowiedział. Minęły 3 miesiące. Mało tego, że pan na pismo nie odpowiedział, jeszcze gorsze jest to, że pan nie podjął żadnej interwencji. Dzisiaj na posiedzeniu komisji pan mówił, że do sądu pan się zwraca. W tym przypadku do sądu pan się nie mógł zwrócić, bo tam nie było żadnego postępowania.</u>
          <u xml:id="u-450.1" who="#PosełMarzenaOkłaDrewnowicz">Wie pan co? Prędzej te pisma i te listy do Świętego Mikołaja trafią. A w tej sprawie żądam wyjaśnień. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-450.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-451">
          <u xml:id="u-451.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Anita Sowińska, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-452">
          <u xml:id="u-452.0" who="#PosełAnitaSowińska">Szanowny Panie Rzeczniku Praw Dziecka! Psychiatria dziecięca jest w głębokim kryzysie. Brakuje zarówno lekarzy, jak i miejsc, gdzie dzieci mogłyby otrzymać pomoc.</u>
          <u xml:id="u-452.1" who="#PosełAnitaSowińska">Pytanie moje jest bardzo proste: Co pan robi, aby rozwiązać problem psychiatrii dziecięcej?</u>
          <u xml:id="u-452.2" who="#PosełAnitaSowińska">I nie mówię tutaj jedynie o kolejnych badaniach i analizach, które potwierdzają tylko, że jest źle, ale o realnych inicjatywach systemowych, które mają na celu zwiększenie liczby lekarzy psychiatrów dziecięcych i zwiększenie liczby miejsc w placówkach.</u>
          <u xml:id="u-452.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-453">
          <u xml:id="u-453.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-453.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Klaudia Jachira, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-454">
          <u xml:id="u-454.0" who="#PosełKlaudiaJachira">A więc na powrót: Szeregowy Pośle Kaczyński! Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oto kilka wybranych cytatów z książek dostępnych w bliskich pana sercu księgarniach katolickich: „Niektóre dzieci mają bardzo wrażliwą skórę, na której łatwo pojawiają się pręgi. Rodzicie nie powinni przesadnie troszczyć się, jeżeli takie drobne obrażenia będą miały miejsce w rezultacie stosowania kary cielesnej”.</u>
          <u xml:id="u-454.1" who="#PosełKlaudiaJachira">Cytat z innej książki: „Jak długo można pozwolić dziecku płakać po tym, jak zostanie ukarane? Szczery płacz trwa ok. 2 minut, choć zdarza się, że i 5. Po tym czasie dziecko już tylko użala się nad sobą”.</u>
          <u xml:id="u-454.2" who="#PosełKlaudiaJachira">I trzecia propozycja: „Sprawię jej lanie aż do złamania woli. Bardzo ważne jest, byśmy nie sprawiali dzieciom lania w gniewie lub zdenerwowaniu”.</u>
          <u xml:id="u-454.3" who="#PosełKlaudiaJachira">Chciałam spytać, szczególnie w kontekście tego, co działo się w Jordanowie: Czy milczenie pana rzecznika wobec takich publikacji oznacza przyzwolenie na nie?</u>
          <u xml:id="u-454.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-455">
          <u xml:id="u-455.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Poseł Rafał Adamczyk, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-456">
          <u xml:id="u-456.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! W części informacyjnej „Działalność Dziecięcego Telefonu Zaufania” czytamy: Dziecięcy telefon zaufania oraz czat internetowy rzecznika praw dziecka działają przez całą dobę we wszystkie dni tygodnia. W 2021 r. odnotowano 38 786 zgłoszeń telefonicznych oraz przeprowadzono 9885 rozmów na czacie internetowym, przyjęto 102 wizyty w sprawach indywidualnych. Ale wcześniej jest napisane o sprawach prowadzonych: spraw nowych jest 203, spraw z lat poprzednich — 228, spraw zakończonych — 161.</u>
          <u xml:id="u-456.1" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Rzeczniku! Nie jest pan pierwszy rok rzecznikiem, nie jest to pierwszy rok pana kadencji. Pytania: Dlaczego pozostają sprawy z lat poprzednich? Jakie są rekordowe okresy załatwiania tych spraw? Dziękuję bardzo i proszę o pisemną odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-457">
          <u xml:id="u-457.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-457.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Magdalena Łośko, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-458">
          <u xml:id="u-458.0" who="#PosełMagdalenaŁośko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana rzecznika praw dziecka. 13 czerwca światło dzienne ujrzał dramat dzieci i podopiecznych Domu Pomocy Społecznej w Jordanowie, prowadzonym notabene przez zakonnice. Nieprawidłowości już na wstępnym etapie kontroli potwierdził zarówno wojewoda, jak i prokuratura, która postawiła dwóm zakonnicom zarzuty. Tego dnia skierowałam do pana rzecznika interwencję w tej sprawie. Niestety, mimo pilnego charakteru do tej pory nie dostałam odpowiedzi. Nie uzyskałam żadnej odpowiedzi. Dlaczego rzecznik praw dziecka milczy w tej dramatycznej sprawie? Czy podopieczni i ich rodziny doczekają się potępienia przez rzecznika praw dziecka tych konkretnych zachowań stosowanych przez zakonnice w tej konkretnej sprawie? Proszę o przedstawienie, jakie działania podjął pan w tej sprawie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-458.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-459">
          <u xml:id="u-459.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-459.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Daria Gosek-Popiołek, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-460">
          <u xml:id="u-460.0" who="#PosełDariaGosekPopiołek">Pani Marszałek! Panie Rzeczniku! Wysoka Izbo! Panie rzeczniku, pracę rzecznika ocenia się nie tylko po tym, jakie podejmował działania, ale także po tym, jakich nie podjął i czego nie zrobił. I o to chcę pana rzecznika zapytać. Chcę zapytać o to, czy pan zwrócił uwagę pani kurator Nowak, która po wydarzeniach w Jordanowie, po ujawnieniu tortur i przemocy nie tylko relatywizowała to, co tam się wydarzyło, ale powiedziała coś znacznie gorszego, powiedziała, że — cytując jej tweet — dzieci o specjalnych potrzebach nie potrafią zakłamywać emocji, a uczniowie z tego domu nie wykazywali w szkole lęku. Panie rzeczniku, to świadczy o tym, że pani kurator Nowak nie wie nic o rozwoju dzieci, o ich emocjach, i wykazuje się potężnymi brakami, co więcej, o tym pisze. Więc moje pytanie: Czy pan w jakikolwiek sposób zwrócił uwagę na potrzebę dokształcenia się pani kurator Nowak? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-460.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-461">
          <u xml:id="u-461.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-461.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Zofia Czernow, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-462">
          <u xml:id="u-462.0" who="#PosełZofiaCzernow">Pani Marszałek! Panie Rzeczniku! Wysoki Sejmie! Mam dwa konkretne pytania. Pierwsze. Psychiatria dziecięca w Polsce jest w bardzo złej kondycji, znacząca grupa dzieci jest poza opieką specjalistyczną, mimo że tej opieki bardzo potrzebuje. Co pan zrobił, panie rzeczniku, albo zamierza pan zrobić, aby pomóc dzieciom w tym zakresie?</u>
          <u xml:id="u-462.1" who="#PosełZofiaCzernow">I drugie pytanie: Dlaczego pozwolił pan, aby dobrze działający system telefonu zaufania w Polsce, prowadzony przez organizacje pozarządowe, przestał istnieć, został po prostu zniszczony? I dzieje się to w sytuacji, kiedy alarmująco rośnie liczba prób samobójczych bądź, niestety, samobójstw. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-462.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-463">
          <u xml:id="u-463.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-463.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska.</u>
          <u xml:id="u-463.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-464">
          <u xml:id="u-464.0" who="#PosełMałgorzataSekułaSzmajdzińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Dziś mam nadzieję, że pan uderzy się w piersi za słowa: Sam z estymą wspominam to, że dostałem od ojca w tyłek. Przypominam, co znaczy słowo „estyma” — to szacunek, poważanie. Czy takie zdanie nie umacnia społecznego przyzwolenia na przemoc wobec najmłodszych?</u>
          <u xml:id="u-464.1" who="#PosełMałgorzataSekułaSzmajdzińska">Inne sformułowanie: Wiele osób nawet podniesienie głosu może uznać za przemoc. Czy te słowa to jest działanie dla dobra dzieci? Przecież nie chcemy, żeby dzieci się bały.</u>
          <u xml:id="u-464.2" who="#PosełMałgorzataSekułaSzmajdzińska">I jeszcze jeden przykład, cytuję: Mówię również zdecydowane nie wprowadzeniu standardów WHO do polskiego programu nauczania. Przecież standardy Światowej Organizacji Zdrowia to nic innego jak edukacja seksualna, mądra, prawdziwa, absolutnie dostosowana do wieku młodej osoby. W wielu krajach dawno się sprawdza. U nas nie może tak być? Chciałam tylko dodać, że dla mnie rodzina też jest najważniejsza.</u>
          <u xml:id="u-464.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-465">
          <u xml:id="u-465.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-465.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Mateusz Bochenek.</u>
          <u xml:id="u-465.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł, prosiłam o trzymanie się czasu.</u>
          <u xml:id="u-465.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Mateusz Bochenek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-466">
          <u xml:id="u-466.0" who="#PosełMateuszBochenek">Pani Marszałek! Panie Rzeczniku! Wysoka Izbo! Widzieliśmy wielki dramat dzieci zamieszkujących w DPS. Były one wyzywane, poniżane, przywiązywane do łóżek, zamykane w klatkach. Chodzi o dzieci niepełnosprawne, które wymagają absolutnie szczególnej opieki, które wymagają empatii, wrażliwości. Sam z takimi współpracuję i wiem, że potrzebują one dobrego człowieka obok. To jest absolutnie najważniejsze. Właśnie kiedy dzieje się taki dramat, rzecznik praw dziecka powinien grzmieć, powinien być pierwszy na miejscu, powinien automatycznie interweniować. Nie wystarczy skierowanie pisma, nie wystarczy prawnicza interwencja. Dzieci potrzebują wrażliwości i właśnie empatii, potrzebują parasola ochronnego i pewności, że w różnych sytuacjach rzecznik praw dziecka zareaguje. Bycie rzecznikiem to wielka odpowiedzialność, której nie da się nauczyć. To coś po prostu trzeba mieć w sobie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-466.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-467">
          <u xml:id="u-467.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-467.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Paulina Matysiak, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-468">
          <u xml:id="u-468.0" who="#PosełPaulinaMatysiak">Pani Marszałek! Panie Rzeczniku! Polska zalana piwem. To tytuł raportu, z którego będę przytaczała dane, ale to też fakt, bo spożycie w Polsce alkoholu w ciągu ostatnich 30 lat wzrosło. Polacy, w tym młodzież, najczęściej piją właśnie piwo. Oglądają też jego reklamy. Wiek inicjacji alkoholowej to obecnie 12–13 lat. Alkohol jest najczęściej wybieraną przez młodzież substancją psychoaktywną. Bez wątpienia piwo, w tym też to bezalkoholowe, promowane jest w sposób, który jest atrakcyjny dla dzieci i młodzieży. Świat dawno ruszył do przodu i reklam piwa wcale nie trzeba oglądać w telewizji. Można obejrzeć je w Internecie. Prawo w Polsce jest dziurawe i pozwala na to.</u>
          <u xml:id="u-468.1" who="#PosełPaulinaMatysiak">Panie Rzeczniku! Na 274 stronach pańskiego sprawozdania nie ma wymienionych zadań, które pomogłyby realne przeciwdziałać zwiększającej się konsumpcji alkoholu przez coraz młodsze osoby. Czy realizował pan takie zadania? Czy zamierza pan takie zadania realizować? Bardzo proszę, żeby pan nam o tym opowiedział. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-469">
          <u xml:id="u-469.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-469.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Małgorzata Pępek, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-470">
          <u xml:id="u-470.0" who="#PosełMałgorzataPępek">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Obniżenie wieku karalności do 10 lat — dziecko w tym wieku będzie odpowiadać za popełnienie czynu karalnego. Chciałam wiedzieć, jaka jest pana opinia na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-470.1" who="#PosełMałgorzataPępek">Podczas pandemii pan rzecznik się nie spisał. Co pan wówczas robił, gdy potrzebna była pana interwencja dotycząca chociażby zdalnej edukacji? Koncerty z celebrytami zamiast edukacji. Co pan zrobił w kierunku wprowadzenia alimentów natychmiastowych i rodzinnych? Z estymą wspominam, że dostałem od ojca w tyłek. Powtarzam po pani posłance, ale czy przemyślał pan to, że ta wypowiedź była niestosowna? Jaką ma pan wiedzę na temat działania komisji do spraw pedofilii? Przeszło rok czekam na odpowiedź. To chyba oznacza, że komisja nie pracuje. Proszę o zainteresowanie się tą sprawą i pisemną odpowiedź. Co pan zrobił dla psychiatrii dziecięcej? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-470.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-471">
          <u xml:id="u-471.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-471.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Ueberhan, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-471.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-472">
          <u xml:id="u-472.0" who="#PosełKatarzynaUeberhan">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-472.1" who="#PosełKatarzynaUeberhan">Szanowna Pani Marszałek! Panie Rzeczniku! Wysoka Izbo! Wypaleni, przepracowani lekarze odchodzą z psychiatrii dziecięcej. Oddział w Gnieźnie w moim województwie, w Wielkopolsce zniknie za chwilę z mapy Polski. Od kilku miesięcy szpital nie jest w stanie znaleźć lekarzy do pracy na oddziale dziecięcym. Na leczenie czeka się tam już pół roku. Upada też jeden z bastionów polskiej psychiatrii dziecięcej — wszyscy lekarze specjaliści z kliniki w moim rodzinnym Poznaniu złożyli już wypowiedzenia w proteście przeciwko fatalnym warunkom pracy. W klinice pozostaną tylko rezydenci, bo ci ostatni po prostu odejść nie mogą. Dla Wielkopolski to katastrofa. Pozostaniemy bez całodobowego oddziału psychiatrii dziecięcej. W całej Wielkopolsce jest raptem niewiele ponad 40 psychiatrów dziecięcych.</u>
          <u xml:id="u-472.2" who="#PosełKatarzynaUeberhan">W swoim sprawozdaniu odnotował pan dramatyczną sytuację, jeśli chodzi o zdrowie psychiczne naszych dzieci, zamykanie oddziałów. Wypisał pan narzędzia, ale czy wyciągnął pan wnioski z tych liczb i statystyk? Co z tą wiedzą zamierza pan rzecznik zrobić? Proszę o odpowiedź. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-473">
          <u xml:id="u-473.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-473.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Michał Krawczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-473.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-474">
          <u xml:id="u-474.0" who="#PosełMichałKrawczyk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Gdzie był rzecznik praw dziecka w czasie epidemii, kiedy przez wiele miesięcy kilka milionów dzieci siedziało zamkniętych w czterech ścianach, uczyło się zdalnie i potrzebowało ogromnego wsparcia? Gdzie był rzecznik praw dziecka, gdy zakonnice z Jordanowa znęcały się nad dziećmi? Gdzie jest rzecznik praw dziecka dzisiaj, kiedy Tadeusz Rydzyk broni tych sióstr, które, jak donoszą media, biły i przywiązywały dzieci z niepełnosprawnością intelektualną? Szanowni państwo, czy rzecznik praw dziecka wstawi się za tymi dziećmi? Czy potępi pan Tadeusza Rydzyka za te słowa? Zadaje konkretne pytanie. Proszę o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-474.1" who="#PosełMichałKrawczyk">Szanowni Państwo! Polskie dzieci nie mają rzecznika. Jest tylko osoba, która ma taką tabliczkę na drzwiach, ale w Polsce rzecznika praw dziecka po prostu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-474.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-475">
          <u xml:id="u-475.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-475.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Marek Dyduch, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-476">
          <u xml:id="u-476.0" who="#PosełMarekDyduch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Rzecznik praw dziecka stoi m.in. na straży prawa do życia i ochrony zdrowia, prawa do wychowania w rodzinie, prawa do godziwych warunków socjalnych, prawa do nauki. W Polsce powołano ten urząd w 2000 r. Była to odpowiedź na to, że źle działo się w polskim społeczeństwie. Trzeba było zająć się tymi zjawiskami. Wszyscy wiemy, że życie, które toczy się wokół nas, jest coraz bardziej brutalne, coraz bardziej skrajne. Na tym cierpią dzieci. Rzecznik wskazuje zjawiska, które są niebezpieczne, i to jest w raporcie, to widzimy. Natomiast pytanie, czy rzecznik nie jest ubezwłasnowolniony. To, że pokazuje zjawiska, to jest jedno, ale to, czy może skutecznie działać, to jest drugie. Czy trzeba wzmocnić przepisy wykonawcze, żeby rzecznik nie tylko pokazywał problemy, lecz także próbował je rozwiązać przy pomocy innych instytucji? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-477">
          <u xml:id="u-477.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-477.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Agnieszka Pomaska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-477.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-478">
          <u xml:id="u-478.0" who="#PosełAgnieszkaPomaska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-478.1" who="#PosełAgnieszkaPomaska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Zwrócę się najpierw do pana rzecznika, bo zauważyłam, że ubrał się dzisiaj bardzo skromnie. W zeszłym roku paradował pan w Sejmie w koszulce z płodem. Chciałabym zapytać, czy może miałby pan odwagę w tym roku założyć koszulkę ze zdjęciem np. 16-letniej Patrycji z Dębna, 16-letniego Konrada z Gdańska albo 12-letniej Kingi z Dąbrowy Tarnowskiej? Czy miałby pan odwagę założyć koszulkę ze zdjęciem któregoś z tych dzieci, które zginęły, bo popełniły samobójstwo, bo nie było dla nich miejsca w szpitalach, bo nie było dla nich pomocy psychologicznej w szkole? Wzrost samobójstw wśród dzieci i młodzieży jest dramatyczny. To jest ta tabelka. Pan powinien z tą tabelką chodzić codziennie pod pachą i zastanawiać się, co z tym zrobić. 1400 prób samobójczych w 2021 r. Panie rzeczniku, niech pan w końcu weźmie się do roboty. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-478.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-479">
          <u xml:id="u-479.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Ale bardzo proszę nie krzyczeć.</u>
          <u xml:id="u-479.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-480">
          <u xml:id="u-480.0" who="#PosełJanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Rzeczniku! Wysoka Izbo! Panie rzeczniku, nie zapytam, co pan zrobił w sprawie dzieci torturowanych przez siostry zakonne w Jordanowie, bo wszyscy wiemy, że pan nic nie zrobił w tej sprawie. Nie zapytam też pana, co pan zrobił dzisiaj, gdy o. Tadeusz Rydzyk broni tych sióstr, bo też wiemy, że pan nic nie zrobił. Wiemy natomiast, że jest pan rzecznikiem, który ochoczo podejmuje interwencje zgodnie z otrzymywanymi instrukcjami od organizacji typu Ordo Iuris. Wiemy, że działa pan bardzo intensywnie w sprawach tzw. obrazy uczuć religijnych, ale nie uczuć dzieci, ale osób dorosłych, które mogą swobodnie zajmować się sprawami.</u>
          <u xml:id="u-480.1" who="#PosełJanSzopiński">Mam jedno pytanie do pana związane z omawianym dokumentem. Panie rzeczniku, o to pyta cała Polska: Kiedy pan zacznie reprezentować interesy pokrzywdzonych dzieci?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-481">
          <u xml:id="u-481.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-481.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę rzecznika praw dziecka pana Mikołaja Pawlaka o udzielenie odpowiedzi na postawione pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-482">
          <u xml:id="u-482.0" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-482.1" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję za te pytania, szczególnie pani poseł Kotuli, panu posłowi Dyduchowi. O dziwo, szanowni państwo, jednak do jakiegoś konsensusu doprowadziłem, bo w ciągu 2 minut rzecznik praw dziecka dostał pochwałę od pana posła Brauna i od pani poseł Nowickiej. Tak że cuda się jednak zdarzają.</u>
          <u xml:id="u-482.2" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Ale do rzeczy, jeśli chodzi o te konkretne pytania, które merytorycznie można podsumować. Miałem kilka wystąpień generalnych, szczególnie dotyczących dzieci z niepełnosprawnościami. Pewne postulaty zostały uwzględnione i chociażby dzisiaj prasa specjalistyczna „Gazeta Prawna” o nich wspomina. Ustawa o wspieraniu pieczy zastępczej również z moimi uwagami trafi pod państwa obrady. Uprzejmie proszę o możliwie pilne jej uchwalenie. Chodzi chociażby o wsparcie dla rodzin dzieci z niepełnosprawnościami, dzieci w pieczy zastępczej poprzez bon medyczny. To jest odpowiedź na kilka z państwa pytań. To są dzieci, które nie mogą liczyć na wsparcie swoich rodziców i nawet podstawową, ale jednocześnie bardzo potrzebną np. pomoc stomatologiczną. Taki bon, o którym pisałem w listopadzie w wystąpieniu, bardzo by się przydał. Chodzi także o wsparcie rodzin zastępczych poprzez zmianę sposobu ich finansowania poprzez np. umowy o pracę, a nie umowy zlecenia. Pewność tej relacji prawnej na pewno by wsparła te rodziny. To jeszcze można do tego projektu wprowadzić.</u>
          <u xml:id="u-482.3" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Jest wiele innych aspektów wsparcia. Pani poseł Kotula wskazywała na Prawo oświatowe, kwestię dojazdu dzieci do szkół. W zakresie dzieci do 18. roku życia, bo w takim zakresie mam kompetencje, wielokrotnie działam po to, żeby wspierać dzieci po każdym sygnale, który do mnie dociera, po to, żeby w tych gminach, w których często samorządy ograniczają dojazd do szkół, to się zmieniło i żeby dzieci z niepełnosprawnościami zawsze miały te dojazdy.</u>
          <u xml:id="u-482.4" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kwestia psychiatrii dziecięcej wybrzmiewała chyba najczęściej. Od 2–3 lat, a w zasadzie na pewno od 2 lat, i resort zdrowia, i resort edukacji wprowadzają duże reformy. Oczywiście są pewne podziały resortowe, tak to zwykle jest, i właśnie po to w ubiegłym roku chciałem rozszerzyć działalność dziecięcego telefonu zaufania 800 12 12 12 po to, żeby był takim łącznikiem wspierającym, żeby był taką poradnią pierwszego kontaktu dla dzieci z problemami. Faktycznie nasze dzieci powiedziały w raporcie, że jest całkiem sporo tych, które mają przeróżne problemy. O nich mówiłem, nie będę powtarzał, jakie to są problemy. Jednocześnie chodzi o rozwinięcie systemów wsparcia, ten trzypoziomowy system i z zakresu rozwinięcia pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach i o spowodowanie, żeby we wszystkich 22 tys. szkół byli specjaliści, ale też o to, żeby sprowadzić pomoc psychologiczną na niższy poziom niż tylko w oddziałach psychiatrycznych, które 2 lata temu odwiedziłem. Odwiedziłem wszystkie po to, żeby wesprzeć chociażby z jedną z firm i były na to przekazane miliony złotych.</u>
          <u xml:id="u-482.5" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Szanowni Państwo! Faktycznie nasze dzieci wymagają wsparcia, bo w czasie wolności, jaką miały, zafundowaliśmy im okres zamknięcia i to spowodowało nawet dla nas, dorosłych, wiele stresów, konfliktów i problemów, a co dopiero dla dzieci, którym zacinał się Internet w czasie lekcji, a już szczególnie dla tych najmniejszych, najmłodszych. Jak wiele stresu i nerwów kosztowały nas takie połączenia, a co dopiero w przypadku dzieci. Więc nie dziwmy się, że tak jest, tylko pomagajmy wspólnie, bo tylko wspólne działanie może to zlikwidować.</u>
          <u xml:id="u-482.6" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Faktycznie wzrosła liczba prób samobójczych — to jest dramatyczne, że dziecku, młodemu człowiekowi taka myśl w ogóle przychodzi do głowy — i liczba tych niestety skutecznych prób. W dużej liczbie przypadków i dziecięcy telefon zaufania rzecznika praw dziecka, i wiele innych, jak chociażby wspomnianej Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, uratowało wiele dzieci i każdemu z tych telefonów należy się szacunek, bo i moim pracownikom, i wszystkim innym niestety pracy nie zabraknie.</u>
          <u xml:id="u-482.7" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Wiele razy trzymali dziecko na słuchawce, tak mówimy potocznie, żeby ustalić, gdzie ono jest, żeby to dziecko ocalić. I takich interwencji ratujących życie było bardzo wiele. I myślę, że o tym powinniśmy mówić. Później są rozmowy z rodzicami, którzy o tym nie wiedzieli. Dzwonią do nas, żeby podziękować. Są bardzo wzruszające, a jednocześnie pokazują, jak wiele mamy jeszcze do zrobienia. W zakresie psychiatrii dziecięcej, szanowni państwo, chodzi raczej o wsparcie, żebyśmy wszyscy to wspólnie robili, bo tych działań jest mnóstwo, tylko trzeba je pokazać, mówić o nich. Nie mamy lekarzy, wystarczająco dużo psychiatrów dziecięcych. To nie jest kwestia ostatnich 3 lat, chociażby mojej kadencji, bo przecież wykształcenie lekarza trwa wiele lat. I to w tych latach, teraz, kilkuset nowych lekarzy, nowych adeptów sztuki medycznej w tej specjalizacji kończy te studia. Przez lata poprzednie, do 2018 r., te zawody, te kierunki były niszczone. Tam nie chciano przychodzić. Dlaczego? Zostawiam to pytanie bez odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-482.8" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Szanowni Państwo! Z panią poseł Matysiak rozmawiałem przez chwilę w zakresie zakazu reklamy — nie sprzedaży, absolutnie — alkoholu. Zgadzam się z tym, mam przygotowane wystąpienie generalne, aby zakaz reklamy w mediach, na pewno w telewizji, był wprowadzony, bo to faktycznie powoduje wzrost powszechności spożywania alkoholu, a to nakłania dzieci do różnego rodzaju nałogów. Tak nie powinno być.</u>
          <u xml:id="u-482.9" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kwestia Jordanowa, bo to wybrzmiewa wszędzie. Szanowni państwo, nie jestem od tego, żeby być od razu na pierwszej stronie tej czy innej stacji telewizyjnej, tylko od tego, żeby być na miejscu i natychmiast sprawdzać. Od tego jest prokuratura, która na szczęście tam była wcześniej niż dziennikarze, żeby postawić zarzuty. Trzeba potępić tych, którzy jakąkolwiek przemoc wobec dzieci stosują, bo nie możemy godzić się na jakąkolwiek przemoc wobec dzieci. A jednocześnie w pomoc tym dzieciom, ale nie tylko dzieciom, bo również osobom starszym, niepełnosprawnym, które są w DPS-ach, jest zaangażowanych mnóstwo osób i instytucji wszędzie w Polsce, DPS-ów też jest dużo.</u>
          <u xml:id="u-482.10" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Joński: Kiedy pan tam był?)</u>
          <u xml:id="u-482.11" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Jest sąd rodzinny, który wizytuję, są samorządy, są wojewodowie. Oni działali. Ubiegły tydzień spędziłem właśnie na tym, żeby kontaktować się permanentnie z ministrem rodziny, z wojewodą, żeby to jedno miejsce przejąć jak najszybciej od podmiotu, od sióstr, które to prowadziły, żeby prowadził to samorząd. I te ustalenia właśnie, które miały efekt w zeszły piątek, czyli już po kilku dniach, to są kwestie również moich ustaleń, których nie robiłem na pierwszych ekranach telewizji. A te telewizje, które najbardziej krzyczą o tym, to są te telewizje, które przez lata promowały przemocowe programy, niańki, o czym napisano doktoraty, że było to puste, bezprzedmiotowe i całkowicie niezasadne. I oczekuję przeprosin dla tych dzieci i ich rodzin, które były przez lata krzywdzone przez przemocowe programy, chociażby TVN-u, dotyczące promowania jakiejś superniani. To należy potępić, bo to przez lata sączone było do świadomości społecznej.</u>
          <u xml:id="u-482.12" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Szanowni Państwo! Kwestie dotyczące edukacji. Padały pytania dotyczące nauczycieli. Ostatnio rozmawiałem z Ministerstwem Edukacji i Nauki, z panem ministrem Czarnkiem. Faktycznie co roku jest jakiś ruch w zakresie zapewnienia opieki i edukacji przez nauczycieli. 13 tys. czy 12 tysięcy kilkaset nauczycieli w skali 600 tys. to jest zwykła coroczna fluktuacja. Ci, którzy najbardziej krzyczą, że odchodzą ze szkoły publicznej, robią to dlatego, że idą do szkoły prywatnej, gdzie będą prowadzili być może jakąś inną formę edukacji. W tym zakresie w okresie, kiedy mamy niż demograficzny, nauczycieli na pewno nie zabraknie. Chodzi o to, żeby to byli nauczyciele mądrzy, godni i wrażliwi na sprawy dzieci. To są te kwestie.</u>
          <u xml:id="u-482.13" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kolejna sprawa. Sprawy Ukrainy dotyczą już bieżącego roku. Pan poseł Wojciechowski zgłaszał to pytanie. Na tyle, na ile można było wesprzeć i podziękować wszystkim, którzy zaangażowali się w pomoc Ukraińcom, dzieciom i rodzinom, należy to czynić. Jednocześnie w moim biurze telefon zaufania od razu, po kilku dniach od wybuchu wojny zaczął działać również w językach ukraińskim i rosyjskim, ponieważ udało nam się przyjąć panie, które właśnie są uchodźczyniami. Przyjechały tu z rodzinami, są specjalistami i mogły nas wesprzeć. Po to otworzyliśmy punkt interwencyjny w Łodzi, żeby dla dużej grupy być również na miejscu. I ta forma pomocy również działa.</u>
          <u xml:id="u-482.14" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o kwestie dotyczące dziecięcego telefonu zaufania, tego czy tamtego, chciałbym, żebyśmy byli rzetelni i mówili prawdę, bo plakaty z dziecięcym telefonem rzecznika praw dziecka i telefonem zaufania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę są przeze mnie rozesłane do wszystkich 22 tys. szkół. Dzisiaj zatwierdzałem kolejnych 10 tys. plakatów, które również będą po wakacjach rozsyłane do szkół. Bardzo proszę nie siać paniki, bo niestety, powtórzę to po raz kolejny, dla nas tej pracy nie zabraknie, a to najtrudniejsza praca.</u>
          <u xml:id="u-482.15" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Kwestia projektów, kwestia zmian w przepisach. Pan poseł Sośnierz wskazywał na to po raz kolejny. Tak, popieram przepisy doprecyzowujące kodeks rodzinny, ale patrzę na sprawy rodzinne bardzo szeroko, nie tylko przez pryzmat jednego rodzica, tylko przez pryzmat całego postępowania rodzinnego, bo każda sprawa rodzinna w sądzie dotycząca dziecka to jest krzywda dla tego dziecka. I miejmy świadomość, że pół miliona spraw rodzinnych w sądach rodzinnych rocznie to jest co najmniej 0,5 mln pokrzywdzonych dzieci. A pół miliona dzieci z 4,5 mln wszystkich polskich dzieci to jest właśnie ten procent dzieci, które w raporcie są wskazywane jako dzieci zagrożone różnego rodzaju interwencjami, bo one, wracając do domu, nie mają spokoju. One słyszą kłócących się rodziców, rozstających się rodziców, rozwodzących się rodziców albo rodziców kłócących się o kontakty z nimi. To nie jest prawo rodziców do kontaktów z dziećmi. To jest prawo dziecka do kontaktów z obojgiem rodziców. Każdy przepis, który spowoduje, że w szeroki sposób będzie można dostosować sytuację dziecka i wysłuchać dziecka… Bo padały też pytania o to, czy powinien być adwokat dziecka. Tak, powinien być i o to postuluję, chociażby przez projekt złożony do komisji rodziny z prośbą o to, żeby rozszerzyć kompetencje rzecznika praw dziecka. Proszę uprzejmie Wysoką Izbę o to, aby ten projekt trafił pod obrady. On nie jest skomplikowany. Nie proszę o dodatkowe środki. Przyjmiemy te sprawy do biura bez dodatkowych środków po to, żeby przy najtrudniejszych sprawach przestępstw wobec dzieci, z zamkniętego katalogu: zabójstw, brutalnych gwałtów, pobić, tych najbardziej brutalnych przestępstw, był rzecznik praw dziecka. Chodzi o to, żeby obok prokuratora, który jest od tego, żeby doprowadzić do skazania sprawcy i wskazania jego winy, był ktoś, kto patrzy na sytuację dzieci.</u>
          <u xml:id="u-482.16" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Szanowni Państwo! Podziękowania, bardzo duże, należą się także wszystkim moim współpracownikom. Jest ich już ponad 130, prawie 140. Ten czas spowodował, że rozwijaliśmy prace biura, bo tych spraw jest coraz więcej. I nie jest tak, jak tutaj pan poseł Gramatyka… Znowu nie ma pana posła. Szkoda, że nie został do końca posiedzenia komisji rodziny, bo tam dostał odpowiedź, że kontynuuję praktykę przystępowania do spraw. Nie wiem, skąd wziął takie dane, że przystępuję do mniejszej liczby spraw. A dlaczego nie występuję ze skargami kasacyjnymi w sprawach rodzinnych, w tych, które do mnie trafiają najczęściej? Bo to chociażby sprawy o kontakty albo o władzę rodzicielską, a takie kwestie nie podlegają rozpatrywaniu przez Sąd Najwyższy, tylko trzeba złożyć nowy wniosek do sądu rodzinnego, jeżeli zmieniły się relacje, i sąd rodzinny będzie to robił w dalszym postępowaniu. To jest podstawowa wiedza prawnicza. Mam nadzieję, że ta wiedza dotrze tam, gdzie potrzeba.</u>
          <u xml:id="u-482.17" who="#RzecznikPrawDzieckaMikołajPawlak">Szanowni Państwo! Chciałbym, żebyśmy przed końcem roku szkolnego, bo przecież pojutrze jest koniec roku szkolnego, wspólnie życzyli naszym dzieciom wspaniałych wakacji pełnych przygód, wakacji, które pozwolą im odetchnąć od tego roku szkolnego, takiego poszarpanego, pandemicznego, jedocześnie roku wojny, spotkania z tymi kolegami. Chodzi o to, żeby mogły od tego odpocząć i przez wakacje nabrać nowych sił. Jednocześnie bardzo serdecznie życzę im wspaniałych wspomnień z okresu wakacji i przygód. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-482.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Fundusz Medyczny, panie ministrze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-483">
          <u xml:id="u-483.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie rzeczniku.</u>
          <u xml:id="u-483.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-484">
          <u xml:id="u-484.0" who="#PosełTomaszKostuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnim czasie Wirtualna Polska dotarła do materiałów, które przedstawiają okrucieństwo sióstr Prezentek oraz opiekunów w Domu Pomocy Społecznej w Jordanowie wobec dzieci. Takie przypadki mogą przez wiele lat nie wychodzić na światło dzienne. Ale właśnie może kontrole lub wspólne kontrole rzecznika praw dziecka oraz odpowiednich podmiotów uchroniłyby przed wieloma krzywdami.</u>
          <u xml:id="u-484.1" who="#PosełTomaszKostuś">W związku z tym proszę o odpowiedź, czy rzecznik praw dziecka otrzymywał sygnały o nieprawidłowościach w domach dziecka, domach opieki społecznej, ośrodkach wychowawczych. Czy w związku z tym podejmował jakiekolwiek działania zmierzające do zbadania wskazanej nieprawidłowości? Czy w związku z tym wykrytym okrucieństwem w Domu Pomocy Społecznej w Jordanowie rzecznik podjął lub podejmie określone działania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-485">
          <u xml:id="u-485.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stwierdzam, że Sejm wysłuchał informacji o działalności rzecznika praw dziecka za 2021 r. wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-485.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Wysoka Izbo! Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców niektórych paliw stałych w związku z sytuacją na rynku tych paliw, druk nr 2361.</u>
          <u xml:id="u-485.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjęła decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-485.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Marszałek Sejmu proponuje, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-485.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-485.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-485.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">W jakiej sprawie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-485.7" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Obu. Co do czasu wystąpień i co do trybu procedowania.)</u>
          <u xml:id="u-485.8" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Panie pośle, to może się umówimy, że koła — 4 minuty, i krakowskim targiem idziemy dalej. Zgoda?</u>
          <u xml:id="u-485.9" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Sprzeciwiłem się, pani marszałek. Proszę procedować.)</u>
          <u xml:id="u-485.10" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">No cóż. Przepraszam, w takim razie jaką ma pan propozycję, jeśli chodzi o dalsze procedowanie?</u>
          <u xml:id="u-485.11" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: No zgłoszono sprzeciw i głosujemy, prawdaż?)</u>
          <u xml:id="u-485.12" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">No nie, nieprawdaż. Nie ma pani marszałek, więc nie głosujemy, doskonale pan wie.</u>
          <u xml:id="u-485.13" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Ogłaszam 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-485.14" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 06 do godz. 19 min 49)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-486">
          <u xml:id="u-486.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Moi kochani przyjaciele, posłanki i posłowie, musimy podjąć decyzję. Jeszcze poproszę o 0,5 minuty. Decyzja będzie w takim kierunku: albo z wnioskiem pana posła Brauna przejdziemy do bloku głosowań jutro rano, będziemy nad tym głosowali i będziemy procedowali nad tym punktem w związku z tym jutro, albo ogłosimy 10 minut przerwy, zwołamy Sejm i przegłosujemy to za 10 minut po to, żeby nad tym procedować dzisiaj. Konsultujemy, na ile jest to sprawa w tej chwili ważna.</u>
          <u xml:id="u-486.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Mam więc uprzejmą prośbę, żebyśmy jeszcze 2 minuty poczekali, bo telefony się rozdzwoniły i czekamy na konsultację.</u>
          <u xml:id="u-486.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Czekamy.)</u>
          <u xml:id="u-486.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Słucham?</u>
          <u xml:id="u-486.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-486.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie, nie rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-486.6" who="#komentarz">(Głos z sali: W tej sytuacji czekamy.)</u>
          <u xml:id="u-486.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Tak, jeszcze poproszę was o 2 minuty, bo jeżeli będziemy głosowali, to i tak ogłoszę 10 minut przerwy, bo ludzie muszą zjechać na salę.</u>
          <u xml:id="u-486.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Tak że nie ma problemu.</u>
          <u xml:id="u-486.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, zrobimy w ten sposób. Nad wnioskiem pana posła Brauna będziemy głosowali w bloku głosowań. W związku z tym przechodzimy do następnego punktu, czyli do sprawozdania komisji regulaminowej…</u>
          <u xml:id="u-486.10" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-486.11" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest pytanie, czy dzisiaj np. za godzinę czy dwie, bo konsultujemy, czy można posłów zebrać czy nie można zebrać, czy jutro. Będę mówił o tym za pół godziny, wtedy będę już wiedział. Teraz musimy przeprowadzić konsultację z klubami i sprawdzać, czy są ludzie. Jak nie dzisiaj, to na pewno jutro. Myślę, że raczej jutro. Tylko dajcie państwo jeszcze nam pół godziny, bo nie to, że nas to zaskoczyło, ale musimy to sprawdzić.</u>
          <u xml:id="u-486.12" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ale niestety musimy poczekać chwilę na pana posła Jarosława Zielińskiego, bo dostaliśmy trochę przyśpieszenia, bo punkt spadł. Nadal czekamy na pana posła sprawozdawcę.</u>
          <u xml:id="u-486.13" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, taki komunikat z ostatniej chwili i on będzie już aktualny. Czekamy na posła sprawozdawcę. Wydaje się, że będzie w ciągu 10 minut, bo po prostu ściągamy go spoza Sejmu. Następnie pan poseł sprawozdawca będzie to referował w ciągu 10–15 minut.</u>
          <u xml:id="u-486.14" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">W związku z tym do następnego punktu, dotyczącego pierwszego czytania obywatelskiego projektu ustawy o bezpiecznym przerywaniu ciąży, przejdziemy ok. godz. 19.55. Czekamy, nic nie jesteśmy w stanie zrobić.</u>
          <u xml:id="u-486.15" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Mogę zresztą ogłosić przerwę, ale to nie ma sensu, bo po prostu pan sprawozdawca przyjedzie za 10 minut, a jak będą mniejsze korki, to za 8 minut, więc po prostu życzę miłego czekania.</u>
          <u xml:id="u-486.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Miłego wieczoru.)</u>
          <u xml:id="u-486.17" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, już wiemy.</u>
          <u xml:id="u-486.18" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Obrady wznawiamy za dziesięć ósma. Jako pierwszy rozpatrywany będzie ten punkt, który w tej chwili jest w harmonogramie. Kolejny punkt, czyli kwestia ustawy w sprawie aborcji, zaczynamy o godz. 20, czyli jeszcze mamy 10 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-486.19" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-486.20" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku oskarżyciela prywatnego Józefa Wojciechowskiego, reprezentowanego przez adwokat Katarzynę Witkowską z dnia 15 lipca 2020 r., poprawionego w dniu 24 sierpnia 2020 r., o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Jacka Żalka (druk nr 2319).</u>
          <u xml:id="u-486.21" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Jarosława Zielińskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-487">
          <u xml:id="u-487.0" who="#PosełSprawozdawcaJarosławZieliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku oskarżyciela prywatnego Józefa Wojciechowskiego, reprezentowanego przez adwokat Katarzynę Witkowską z dnia 15 lipca 2020 r., poprawionego w dniu 24 sierpnia 2020 r., o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Jacka Żalka.</u>
          <u xml:id="u-487.1" who="#PosełSprawozdawcaJarosławZieliński">Wniosek w celu rozpatrzenia do Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych skierowała pani marszałek Sejmu na podstawie art. 7c ust. 1b ustawy z 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych rozpatrzyła ten wniosek na posiedzeniu w dniu 7 czerwca 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-487.2" who="#PosełSprawozdawcaJarosławZieliński">Oskarżyciel prywatny poczuł się urażony i uznał, że poseł Jacek Żalek dopuścił się naruszenia jego dóbr osobistych poprzez wypowiedzi medialne w 2019 r. Oskarżyciel prywatny pan Józef Wojciechowski w swoim wystąpieniu także kwestionował zakres immunitetu poselskiego, uważając, że te działania pana posła Jacka Żalka, które odebrał jako naruszenie jego dóbr osobistych, nie są chronione zakresem immunitetu poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-487.3" who="#PosełSprawozdawcaJarosławZieliński">Komisja rozpatrzyła również wniosek oskarżyciela prywatnego o odbycie posiedzenia komisji w trybie art. 156 ust. 1 regulaminu Sejmu, czyli z wyłączeniem jawności postępowania przed komisją. Chodziło o to, żeby posiedzenie było zamknięte i odbyło się w trybie właściwie niejawnym. Komisja po wysłuchaniu eksperta Biura Analiz Sejmowych uznała, że nie ma uzasadnienia dla tego trybu obrad komisji i że nie istnieją żadne przepisy, które by nakazywały stosowanie przepisów Kodeksu postępowania karnego w postępowaniu przed komisją regulaminową.</u>
          <u xml:id="u-487.4" who="#PosełSprawozdawcaJarosławZieliński">Komisja wysłuchała także wystąpienia pełnomocnika oskarżyciela prywatnego pani mecenas Katarzyny Witkowskiej, która podtrzymała wniosek zawarty w wystąpieniu z 15 lipca 2020 r. i 24 sierpnia 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-487.5" who="#PosełSprawozdawcaJarosławZieliński">Komisja w głosowaniu postanowiła przedłożyć Wysokiemu Sejmowi propozycję odrzucenia wniosku oskarżyciela prywatnego pana Józefa Wojciechowskiego o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Jacka Żalka.</u>
          <u xml:id="u-487.6" who="#PosełSprawozdawcaJarosławZieliński">Wynik głosowania był jednoznaczny, bo na osiem osób uczestniczących w głosowaniu siedem opowiedziało się przeciwko temu wnioskowi, a jeden poseł głosował za tym wnioskiem. W związku z tym, panie marszałku, właśnie przedkładam Wysokiemu Sejmowi wniosek Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych z propozycją odrzucenia wniosku oskarżyciela prywatnego pana Józefa Wojciechowskiego w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności karnej posła Jacka Żalka. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-488">
          <u xml:id="u-488.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-488.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przypominam, że Sejm, zgodnie z art. 133 ust. 6 regulaminu Sejmu, rozpatruje sprawozdanie komisji, wysłuchując jedynie sprawozdawcy. Prawo do zabrania głosu przysługuje również posłowi, którego wniosek dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-488.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nad sprawozdaniem tym nie przeprowadza się dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-488.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Czy jest pan poseł Jacek Żalek na sali?</u>
          <u xml:id="u-488.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-488.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">W związku z tym do głosowania w tej sprawie przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-488.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, następna zmiana. W związku z wnioskiem pana posła Brauna zrobiło nam się trochę zamieszania. Będziemy nad tym wnioskiem głosować. Blok głosowań rozpocznie się o godz. 21.15. Po tym głosowaniu przejdziemy do ustawy, którą pan poseł Braun zablokował, a następnie przejdziemy do spraw związanych z wnioskami dotyczącymi ustawy o aborcji.</u>
          <u xml:id="u-488.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ogłaszam przerwę do godz. 21.15 i zapowiadam, że o godz. 21.15 rozpocznie się blok głosowań. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-488.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Do której?)</u>
          <u xml:id="u-488.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Godz. 21.15 — blok głosowań.</u>
          <u xml:id="u-488.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale jak długa jest przerwa?)</u>
          <u xml:id="u-488.11" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanko, jeżeli przerwa jest do godz. 21.15, to ona trwa 1 godzinę 15 minut, bo mamy godz. 20.</u>
          <u xml:id="u-488.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale poprzednio pan marszałek co innego ogłosił.)</u>
          <u xml:id="u-488.13" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Tak, ogłosiłem co innego, dlatego że czekaliśmy na decyzję w sprawie tego, kiedy — czy może dzisiaj — ta ustawa ma być procedowana. I właśnie przed chwilą została podjęta decyzja, że wszyscy posłowie i wszystkie posłanki zostaną zwołani na blok głosowań, żeby ta ustawa była procedowana dziś. Aby ściągnąć wszystkich posłów i wszystkie posłanki, musimy mieć trochę czasu, tak żeby po prostu wszyscy się dowiedzieli, a więc 1 godzina 15 minut, jak się nam wydaje, to będzie właściwy czas na ściągnięcie ludzi z miasta.</u>
          <u xml:id="u-488.14" who="#komentarz">(Głos z sali: A panie marszałku, po bloku głosowań będziemy kontynuowali punkt o węglu?)</u>
          <u xml:id="u-488.15" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jeszcze raz powtórzę to z przyjemnością. Po głosowaniu będziemy procedowali nad tą ustawą, w sprawie której będzie głosowanie. Następnie po tej ustawie będzie projekt obywatelski. Następnie po projekcie obywatelskim będą oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-488.16" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-488.17" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję państwu serdecznie. Jeszcze raz państwa przepraszam za zamieszanie, chociaż wiem, że przepraszam za pana posła Brauna. Takie życie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-488.18" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 57 do godz. 21 min 16)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-489">
          <u xml:id="u-489.0" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-489.1" who="#Marszałek">Bardzo proszę państwa posłów o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-489.2" who="#Marszałek">Właściwa komisja przedłożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców niektórych paliw stałych w związku z sytuacją na rynku tych paliw, druk nr 2361.</u>
          <u xml:id="u-489.3" who="#Marszałek">Po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-489.4" who="#Marszałek">Wobec propozycji zastosowania w tym przypadku art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz wysłuchania w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół zgłoszono sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-489.5" who="#Marszałek">W związku z tym tę sprawę rozstrzygniemy w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-489.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-489.7" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za wyrażeniem zgody na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz wysłuchanie w dyskusji 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-489.8" who="#Marszałek">Kto jest za?</u>
          <u xml:id="u-489.9" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-489.10" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-489.11" who="#Marszałek">Głosowało 406 posłów. 224 — za, 177 — przeciw, 5 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-489.12" who="#Marszałek">Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-489.13" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych o rządowym projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców niektórych paliw stałych w związku z sytuacją na rynku tych paliw (druki nr 2354 i 2361).</u>
          <u xml:id="u-489.14" who="#Marszałek">Proszę pana posła Krzysztofa Tchórzewskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-489.15" who="#Marszałek">Panie pośle, 1 minuta przerwy na opuszczenie sali przez tych, którzy nie są zainteresowani tym punktem.</u>
          <u xml:id="u-489.16" who="#Marszałek">1 minuta przerwy.</u>
          <u xml:id="u-489.17" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 21 min 19 do godz. 21 min 20)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-490">
          <u xml:id="u-490.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-490.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 9. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-490.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Krzysztofa Tchórzewskiego o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
          <u xml:id="u-490.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-491">
          <u xml:id="u-491.0" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofTchórzewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedstawiam sprawozdanie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych, druk nr 2361, o rządowym projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców niektórych paliw stałych w związku z sytuacją na rynku tych paliw, druk nr 2354.</u>
          <u xml:id="u-491.1" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofTchórzewski">Marszałek Sejmu zgodnie z regulaminem skierowała w dniu 17 czerwca 2022 r. powyższy projekt ustawy do Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych do pierwszego czytania. Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych przeprowadziła pierwsze czytanie oraz rozpatrzenie tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-491.2" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofTchórzewski">Celem tego projektu jest ochrona odbiorców węgla, tych sprzedawców, którzy sprzedadzą węgiel po cenie nie wyższej niż 996,60 zł za tonę. Ustawa wprowadza rekompensatę w wysokości nie wyższej niż 1073,13 zł brutto za tonę, szczegółowo określa tryb wypłaty tej rekompensaty. Na rekompensatę przeznaczona została kwota 3 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-491.3" who="#PosełSprawozdawcaKrzysztofTchórzewski">W trakcie prac komisji zgłoszonych zostało 15 poprawek, z czego komisja zaakceptowała 12, a odrzuciła dwie. W związku z tym komisja wnosi, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-491.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-492">
          <u xml:id="u-492.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-492.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-492.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-492.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Ewę Kozanecką z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-492.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-493">
          <u xml:id="u-493.0" who="#PosełEwaKozanecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-493.1" who="#PosełEwaKozanecka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców niektórych paliw stałych w związku z sytuacją na rynku tych paliw, druk nr 2354.</u>
          <u xml:id="u-493.2" who="#PosełEwaKozanecka">W wyniku pandemii COVID-19 oraz inwazji Rosji na Ukrainę i wprowadzonych sankcji, w tym decyzji rządu Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych państw o zaprzestaniu importu paliw z Rosji, ceny węgla znacząco wzrosły. Wynika to ze zwiększonego zapotrzebowania na węgiel kosztem gazu ziemnego oraz czasowo mniejszej dostępności surowca, co wynika z konieczności zapewnienia dostaw węgla z innych niż Rosja kierunków. Obecna wyjątkowa sytuacja, która jest spowodowana koniecznością zaprzestania finansowania Rosji przekłada się również na codzienne życie polskich obywateli, powoduje ryzyko braku możliwości nabycia węgla opałowego, co może się przyczynić do wzrostu ubóstwa energetycznego, do czego nie można dopuścić. Wysokie ceny węgla stanowią więc realny problem dla wielu gospodarstw domowych, w których źródła ogrzewania są opalane węglem. Trzeba też zaznaczyć, że niektórzy sprzedawcy wykorzystują sytuację i sprzedają węgiel po cenach, które pozwalają im na szybki zysk. To są problemy, którymi należy się pilnie zająć, i ten projekt ma właśnie to na celu.</u>
          <u xml:id="u-493.3" who="#PosełEwaKozanecka">Działania zmierzające do wsparcia odbiorców indywidualnych przez premiowanie sprzedaży węgla po cenie odpowiadającej średniej cenie z ostatniego roku spowodują powstrzymanie nieuzasadnionego wzrostu cen sprzedawanego węgla zarówno przez czasowe wyhamowanie popytu wynikającego z obawy przed dalszym wzrostem cen, jak i przez zapewnienie konkurencyjnej ceny na rynku. Dlatego też ustawa proponuje wprowadzenie systemu rekompensat, który pozwoli realnie obniżyć ceny i zagwarantować dużej części społeczeństwa zaspokojenie zapotrzebowania na opał.</u>
          <u xml:id="u-493.4" who="#PosełEwaKozanecka">System został tak skonstruowany, aby uniknąć zachęt do spekulacji i nie dopuścić do podwyższania cen sprzedaży. Udział w systemie rekompensat jest dobrowolny, nie muszą w nim uczestniczyć wszyscy sprzedawcy, ale ten, kto przystąpi do systemu, będzie zobowiązany do sprzedaży węgla po cenie nie wyższej niż 996 zł. Jednocześnie rząd dopłaci takiemu sprzedawcy 1073,13 zł do każdej sprzedanej w tej cenie tony. Ten system gwarantuje, że z jednej strony odbiorca będzie miał tani węgiel, a sprzedawca nie będzie ponosił strat.</u>
          <u xml:id="u-493.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: A kto zapłaci?)</u>
          <u xml:id="u-493.6" who="#PosełEwaKozanecka">Rekompensatami objęte są paliwa stałe: węgiel kamienny, brykiet lub pellet zawierające co najmniej 85% węgla.</u>
          <u xml:id="u-493.7" who="#PosełEwaKozanecka">Warunkiem przyznania rekompensaty jest zarejestrowanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej swojego przedsiębiorstwa wykonującego działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania do obrotu paliw i wpisanego do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych oraz sprzedaż odbiorcom ww. paliw po cenie nie wyższej niż 996 zł brutto za 1 t. Do zakupu węgla po preferencyjnej cenie uprawnione będą gospodarstwa domowe, których głównym źródłem ogrzewania są następujące źródła ciepła: kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, pieco-kuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane tym paliwem zgłoszone do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Ponadto w ramach gospodarstw domowych występują budynki wielolokalowe, których wspólnym źródłem ogrzewania jest jedno ze wskazanych wyżej źródeł. Wówczas uprawnienia do zakupu paliwa stałego po preferencyjnej cenie przysługują również wspólnocie mieszkaniowej albo spółdzielni mieszkaniowej. Jak państwo widzą, jest to szeroka grupa odbiorców, staramy się zaspokoić jak najwięcej tych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-493.8" who="#PosełEwaKozanecka">Ustawa przewiduje, iż maksymalna ilość węgla, za którą przedsiębiorca sprzedający ww. paliwo stałe może uzyskać rekompensatę, wynosi 3 t dla jednego gospodarstwa domowego. Przedmiotem odpowiedzialnym za wypłatę rekompensat będzie Zarządca Rozliczeń SA.</u>
          <u xml:id="u-493.9" who="#PosełEwaKozanecka">Ten projekt jest niewątpliwie bardzo potrzebny i oczekiwany przez wielu Polaków, stąd konieczność jego niezwłocznego przyjęcia, o co do wszystkich państwa apeluję.</u>
          <u xml:id="u-493.10" who="#PosełEwaKozanecka">Klub Prawa i Sprawiedliwości w pełni popiera powyższy projekt ustawy i wnosi o jego uchwalenie. Jednocześnie składam poprawkę do ww. ustawy oraz zgłaszam wniosek o przystąpienie do trzeciego czytania ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-493.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-494">
          <u xml:id="u-494.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-494.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Krzysztofa Gadowskiego z Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska. Bardzo proszę, jest pan poseł? Jest, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-494.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-495">
          <u xml:id="u-495.0" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska chcę przedłożyć stanowisko w sprawie omawianego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-495.1" who="#PosełKrzysztofGadowski">Co obserwują cała sala i cała Polska przez ostatnie miesiące? Obserwują wielki chaos i bałagan na rynku sprzedaży węgla. Ba, sprzedaży polskiego węgla, tego wydobywanego w Polsce. Ciągnące się w nieskończoność kolejki przed kopalniami, tysiące Polaków siedzących przed komputerami nie dzień, nie dwa — tygodnie, miesiące, żeby zarejestrować się do sklepu internetowego polskich spółek węglowych,…</u>
          <u xml:id="u-495.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-495.3" who="#PosełKrzysztofGadowski">…żeby zapisać się na zakup węgla internetowo. Byliśmy i jesteśmy świadkami szybujących cen węgla. Dochodziły one i dochodzą do 300% ceny węgla polskiego, który sprzedawany jest w kopalni. To jest polski węgiel w polskich składach. Temu nie potrafił podołać zarząd żadnej ze spółek węglowych. Nawet minister, który nadzoruje ten resort, nie potrafił temu sprostać.</u>
          <u xml:id="u-495.4" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obserwowaliśmy i obserwujemy dalej brak węgla na rynku. Inflacja, szalejąca drożyzna spowodowały to, że Polacy wyszli i chcieli kupować węgiel. Nic w tym dziwnego. Emeryci, renciści, osoby słabsze ekonomiczne — wszystkie osoby stały…</u>
          <u xml:id="u-495.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale mamy chrust.)</u>
          <u xml:id="u-495.6" who="#PosełKrzysztofGadowski">…chciały kupić węgiel ze strachu, bo pomyślały o zimie bez węgla, bez ciepła. Takie obrazki stawały im przed oczami. Ta sytuacja stała się bardzo dramatyczna wtedy, kiedy wprowadzono embargo na rosyjski węgiel. Nagle zaczęło brakować węgla. Ba, perspektywa ilości węgla, która zaspokoi potrzeby Polaków, tych najuboższych, najbiedniejszych, legła w gruzach.</u>
          <u xml:id="u-495.7" who="#PosełKrzysztofGadowski">Nie chcę przypominać, chociaż może warto, że specjalistą od uzależnienia Polaków od rosyjskiego węgla jest rząd Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-495.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-495.9" who="#PosełKrzysztofGadowski">Szczytem był 2018 r. To było ponad 13 mln t węgla. Kolejne lata: 10 mln t węgla, 8 mln t węgla. Dziś mamy potężny dramat, nie potrafiliśmy przygotować Polski i Polaków, uzależniliśmy się od rosyjskiego węgla.</u>
          <u xml:id="u-495.10" who="#PosełKrzysztofGadowski">Dzisiaj mówimy, że wprowadzamy wielki projekt ustawy. A co dziś robi rząd? Rząd proponuje dziś Polakom ustawową cenę za 1 t węgla. Jaka to cena? 996,60 zł. Jakie są dzisiaj ceny w Polskiej Grupie Górniczej? Cena praktycznie każdego asortymentu tego węgla jest dzisiaj niższa od tej ceny ustawowej wprowadzanej przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-495.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-495.12" who="#PosełKrzysztofGadowski">Nawet cena ekogroszku jest ciągle niższa od proponowanej rekompensaty, a to dzisiaj najdroższy asortyment węgla.</u>
          <u xml:id="u-495.13" who="#PosełKrzysztofGadowski">To proponuje rząd Polakom. A co proponuje spółkom węglowym? Proponuje oczywiście cenę gwarantowaną 996,60 zł, wyższą od tej, po której dzisiaj sprzedaje. I co jeszcze? Rekompensatę w wysokości 1073,13 zł, dodatkowe pieniądze do spółek węglowych za polski węgiel. A co proponuje tym punktom sprzedaży? Jeśli nie wejdą do tego systemu, to muszą kupić węgiel w porcie, za 1600 zł, 1800 zł. Kiedy go przywiozą, przesieją, wprowadzą 10% marży, to on w ich składzie, na ich podwórku będzie kosztował 2400 zł, doliczając VAT to będzie 3 tys. zł. Polskiego węgla braknie, bo importowaliśmy go z Rosji, więc cena importowanego węgla z Rosji nie spadnie.</u>
          <u xml:id="u-495.14" who="#PosełKrzysztofGadowski">To dzisiaj proponuje rząd. Kogo ta ustawa ma chronić? Komu ma coś dawać? Co ma dawać? Z tego wynika, że sprzyja tylko spółkom węglowym, bo Polacy muszą zapłacić więcej za węgiel. Węgiel będzie kosztował 3 tys. zł, będzie go brakować, bo węgiel musi przyjść z zagranicy. Będzie on droższy, nawet gdyby sprzedawano go za taką cenę, za jaką zakupi się go bezpośrednio w portach.</u>
          <u xml:id="u-495.15" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiony dziś projekt ustawy to bubel. Wcale nie chroni Polaków. Będziemy zgłaszać poprawki do tego projektu, ale będziemy również zgłaszać szereg poprawek do całego tego systemu w Senacie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-495.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-496">
          <u xml:id="u-496.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-496.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Maciej Konieczny, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-496.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-497">
          <u xml:id="u-497.0" who="#PosełMaciejKonieczny">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jesienią i zimą będzie brakowało węgla. Ceny najprawdopodobniej wystrzelą w kosmos, zresztą one już teraz są w kosmosie. Zapewnienia rządu o zwiększeniu wydobycia polskiego węgla można włożyć między bajki, bo polskie kopalnie już fedrują na maksa i do jesieni po prostu nie ma szans, aby znacząco więcej z nich wycisnąć. Nasze zdolności importowe mają określone ograniczenia techniczne, zresztą o te statki, na które liczymy, będzie walczyło bardzo wiele krajów, więc w te szalenie optymistyczne zapowiedzi odnośnie skali importu też nie należy specjalnie wierzyć.</u>
          <u xml:id="u-497.1" who="#PosełMaciejKonieczny">Tak naprawdę trzeba było o tym myśleć zeszłej jesieni, zeszłej jesieni, kiedy rząd już wiedział o tym, że wybuchnie wojna w Ukrainie, że Rosja napadnie Ukrainę, i mógł przewidzieć konsekwencje tego faktu. Tymczasem jesteśmy w sytuacji, w której Polska była w awangardzie tych państw, które domagały się ostrych sankcji na Rosję, i bardzo dobrze, a jednocześnie zupełnie się na te sankcje nie przygotowała. To bardzo źle.</u>
          <u xml:id="u-497.2" who="#PosełMaciejKonieczny">Bylibyśmy w dużo lepszej sytuacji, gdyby nie upór rządu, gdyby nie histeryczne, antyeuropejskie szarże Solidarnej Polski, bo wtedy być może mielibyśmy już dopiętą umowę społeczną dla górnictwa, notyfikowaną w Unii Europejskiej, bo wtedy działałyby już pieniądze z KPO, które także mogłyby przysłużyć się bezpieczeństwu Polaków, o które troszczą się w kontekście nadchodzącej zimy.</u>
          <u xml:id="u-497.3" who="#PosełMaciejKonieczny">Lista zaniedbań i zaniechań, które uzależniają nas od importowanego węgla i w ogóle od paliw kopalnych, jest bardzo długa. To np. blokowanie energii wiatrowej na lądzie, trwająca całe dekady niemoc w kwestii energetyki jądrowej. Gdyby nie to, moglibyśmy już teraz mocno postawić na elektryfikację ogrzewania, na pompy ciepła, z korzyścią dla portfeli Polaków, dla polskiej gospodarki i dla planety. Czasu jednak już nie cofniemy. Jest, jak jest. Tym bardziej ważne jest, żeby chronić polskie rodziny przed ubóstwem energetycznym, przed spędzeniem zimy w niedogrzanych mieszkaniach, w niedogrzanych domach. To, czego Polacy się teraz obawiają, stanowi bardzo realne zagrożenie.</u>
          <u xml:id="u-497.4" who="#PosełMaciejKonieczny">Niestety proponowana przez rząd ustawa niewiele tutaj pomoże. Jaki jest plan rządu? Plan rządu jest taki, żeby dopłacać sprzedawcom 1 tys. zł do 1 t węgla, sprzedawanej za 1 tys. zł. Tyle tylko, że importowany węgiel już teraz kosztuje 2500 zł, więc w kontekście tego importowanego węgla to żaden biznes. Do tego te dopłaty nastąpią długo po samej sprzedaży, więc jeżeli to miałby być faktycznie program skierowany do przedsiębiorców niezależnych od państwa, to nie byłby to żaden interes. Jeżeli teraz 1 t węgla w porcie kosztuje ok. 2 tys. zł, to zwyczajnie nie ma sensu korzystać z tego programu, chyba że planowane jest jakieś dużo tańsze źródło węgla z importu, o czym my nie wiemy, a rząd, który bardzo lubi się chwalić, tej tajemnicy nam nie zdradził.</u>
          <u xml:id="u-497.5" who="#PosełMaciejKonieczny">Pozostaje więc kluczowe pytanie, dla kogo jest ten program. Odpowiedź wydaje się jasna. Jest to po prostu ustawa o stałej cenie na polski węgiel. Czyli polski węgiel, którego wydobycie kosztuje kilkaset złotych, będzie sprzedawany za 1 tys. zł z dopłatą 1 tys. zł. Więc z pewnością dałoby się dużo taniej poradzić sobie ze spekulacyjnymi cenami polskiego węgla, ale takie rozwiązanie wybrał rząd. Jest to rozwiązanie z pewnością bardzo opłacalne dla państwowych spółek albo co gorsza, i to jest realna obawa, dla różnych cwaniaków. Bo z jakiegoś powodu rząd nie przychodzi z otwartą przyłbicą i nie mówi: słuchajcie, chcemy stałej ceny na polski węgiel, chcemy dopłacać do jego sprzedaży i dystrybucji, mamy taki i taki plan na dystrybucję, po to żeby te ceny nie wynosiły 2500. Rząd w uzasadnieniu opowiada o jakimś importowanym węglu, podczas gdy nic w tych opowieściach się nie zgadza.</u>
          <u xml:id="u-497.6" who="#PosełMaciejKonieczny">Polskiego węgla jednak tak czy siak nie wystarczy. Ten program jest nastawiony, ma finansowanie 3 mld zł, co przy pełnej puli dofinansowania 1070 zł wystarczy dla niecałego miliona gospodarstw, czyli to kilkakrotnie mniej, niż wynoszą potrzeby. Reszta będzie musiała kupować po cenie rynkowej, która już teraz dochodzi do 3 tys. zł. Więc to nie jest rozwiązanie problemu, a w każdym razie niewielkiej części tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-497.7" who="#PosełMaciejKonieczny">Pytanie, co jest z ciepłowniami, bo w miastach ciepłownie, które sprzedają wodę do systemowego ciepła, już teraz kupują węgiel pięć razy drożej. Czego możemy się spodziewać? Że rachunki za centralne ogrzewanie będą pięć razy droższe, czy te ciepłownie padną? Bo tego rząd do tej pory w swoich programach nie uwzględnił. Podobnie było zresztą w kwestii gazu i wtedy też niektórzy mieszkańcy spółdzielni otrzymywali rachunki kilkukrotnie wyższe.</u>
          <u xml:id="u-497.8" who="#PosełMaciejKonieczny">Kończąc: problemów z tą ustawą jest masa, ale nadchodzi zima. Każda pomoc będzie na wagę złota. Nawet tak wątpliwa i tak kulawa jak w tej ustawie. Dlatego zagłosujemy za, ale odpowiedzialność za realizację tego programu i za nierealizację rzeczywistej pomocy dla wszystkich polskich obywateli, którym grozi ubóstwo energetyczne, spada na rząd.</u>
          <u xml:id="u-497.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-498">
          <u xml:id="u-498.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-498.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Andrzeja Grzyba, Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-498.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-499">
          <u xml:id="u-499.0" who="#PosełAndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Występując w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, Koalicji Polskiej, Unii Europejskich Demokratów i Konserwatystów, chciałbym stwierdzić, że ta ustawa o szczególnych rozwiązaniach, która służy ochronie konsumentów, gospodarstw domowych przed skutkami drożyzny, w wypadku paliw używanych do ogrzewania i również korzystania z trzonów kuchennych w gospodarstwach, jest potrzebna. Pytanie, czy ona powinna być taka, jaka została przedłożona. To jest zupełnie inne pytanie, ale to wsparcie jest w naszym pojęciu obecnej sytuacji konieczne. Bo po pierwsze, te paliwa nie tylko zdrożały, ale również brak możliwości ich nabycia. I to wywołuje największy niepokój Polek i Polaków. Ten problem nie dotyczy tylko gospodarstw indywidualnych, ale również instytucji, w szczególności tych instytucji, które moglibyśmy zakwalifikować do sektora ekonomii społecznej, a więc to DPS-y, WTZ-y, szkoły, ale również świetlice, często też prowadzone przez organizacje pozarządowe. One również mają podobny problem. Również sygnalizowałem kiedyś już ten problem tutaj na tej sali, mianowicie chociażby kwestię prowadzenia gospodarstw ogrodniczych pod osłonami. Ci ludzie przeżywali naprawdę wielki problem z zaopatrzeniem i wprowadzeniem tej produkcji, która była na finale minionej zimy, w szczególności w okresie marca.</u>
          <u xml:id="u-499.1" who="#PosełAndrzejGrzyb">Rządowy projekt wsparcia indywidualnych odbiorców, konsumentów paliw stałych poprzez dofinansowanie sprzedaży węgla oraz innych paliw stałych ma pomóc w zakupie tego paliwa, obniżeniu kosztów. Ale z drugiej strony on jest też w taki sposób zaproponowany, że bez względu na to, czy to jest mieszkanie 30-, 40-, 50-metrowe, czy dom indywidualny, mają być dofinansowane tylko 3 t węgla. Tu jest niestety zróżnicowana ilość zużycia, czy do 3 t węgla. Nie każde mieszkanie jest wyposażone też w gaz chociażby do tego korzystania w kuchni, czy z sieci, czy też propan-butan.</u>
          <u xml:id="u-499.2" who="#PosełAndrzejGrzyb">Natomiast rozwiązanie to ma absolutnie charakter doraźny, wyłącza natomiast z tego wsparcia, z tej pomocy rodziny, które do dnia wejścia w życie ustawy nabyły lub nabędą paliwo do ogrzewania. Stąd też będziemy proponowali stosowną poprawkę. Wyłącza ze wsparcia rodziny, które mają instalacje grzewcze też na paliwa stałe, ale inne niż pochodne węgla kamiennego, np. pellet drzewny. Uznajemy, że skoro paliwa stałe, to to jest też paliwo stałe, tyle że ma inny charakter niż pochodzenia kopalnego.</u>
          <u xml:id="u-499.3" who="#PosełAndrzejGrzyb">Ustawa wprowadza ponadto rozwiązanie i wsparcie, którego wysokość ograniczona jest limitem 3 mld zł, jeszcze podzielonych na dwie transze, do końca roku i w styczniu 2023 r. Tak jak powiedziałem, 3 t dla domku jednorodzinnego to za mało, jakkolwiek to może być wystarczające dla gospodarstwa, np. pojedynczego mieszkania we wspólnocie czy w spółdzielni mieszkaniowej. Ale oczywiście wszystko to jeszcze jest związane też z działalnością przedsiębiorców, na których nakłada się dodatkowe obowiązki. Nie tylko sprzedaż, faktura, rozliczenie zgodnie z zasadami, ale też zebranie dodatkowych dokumentów, chociażby kopii deklaracji, które składamy na potrzeby Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Ale też zobowiązanie ze strony przedsiębiorców, którzy mają poinformować o m.in. programie „Czyste powietrze”. Podobno dokumenty w tej sprawie zostaną dostarczone przez stronę rządową.</u>
          <u xml:id="u-499.4" who="#PosełAndrzejGrzyb">Wysokość, jak powiedziałem, to 3 mld zł, co — liczę przy kwocie deklarowanej 1073 zł — sprawia, że to jest dla ok. 931 tys. gospodarstw domowych, a mamy ich w Polsce 5 mln. 1700 tys. złożyło do tej pory deklarację do centralnej ewidencji. Więc pytanie, czy rzeczywiście nie zabraknie nam wsparcia akurat w tej sprawie. Tutaj potrzebne są nam rozwiązania docelowe, mianowicie rozszerzenie przyłączania do zbiorowego zaopatrzenia w ciepło wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Dzisiaj przy okazji tej dyskusji miałem np. sygnały, że w niektórych miejscach są takie techniczne możliwości, ale odmawia się przyłączenia ze względu na tzw. efektywność.</u>
          <u xml:id="u-499.5" who="#PosełAndrzejGrzyb">Trzeba byłoby coś w tej sprawie zrobić. Podobnie kwestia wspierania prosumeryzmu, rozwoju, przy okazji oczywiście, odnawialnych źródeł energii czy pomp ciepła, czy też inwestycji w produkcję biogazu, czyli zrównoważonych rodzimych źródeł wytwarzania energii, które mogłyby pomóc w tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-499.6" who="#PosełAndrzejGrzyb">Panie marszałku, przedkładam poprawki w imieniu Klubu Parlamentarnego PSL — Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-499.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-500">
          <u xml:id="u-500.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-500.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Roberta Winnickiego, koło Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-500.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-501">
          <u xml:id="u-501.0" who="#PosełRobertWinnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gospodarka Związku Sowieckiego funkcjonowała tak tragicznie, że to państwo, leżąc na najżyźniejszych czarnoziemach na świecie, mając ich największy areał, musiało importować zboże. Gospodarka PiS-u funkcjonuje tak tragicznie, że Polska, będąc potęgą i leżąc na złożach węgla, również tych, których jeszcze nie wydobywamy, jest dzisiaj zagrożona ubóstwem energetycznym.</u>
          <u xml:id="u-501.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-501.2" who="#PosełRobertWinnicki">Jest dzisiaj w sytuacji, w której ludzie nie mogą kupić węgla i nie wiadomo, czy ten węgiel będzie na zimę, a jeśli będzie, to po jakich cenach.</u>
          <u xml:id="u-501.3" who="#PosełRobertWinnicki">Tak, to jest wasza gospodarka. Obiecywaliście, że obronicie kopalnie. Od 2 lat je likwidujecie. Obiecywaliście, że skończycie z polityką klimatyczną Unii Europejskiej. Od 3 lat — w 2020 r., w 2021 r., w tym roku — zaciągacie nowe zobowiązania, które Unia nakłada na Polskę, niszcząc górnictwo, energetykę, niszcząc dobrobyt polskich rodzin. Obiecywaliście, że wybudujecie elektrownię atomową, żeby móc przeprowadzać transformację energetyczną. 7 rok już rządzicie, nic w tej sprawie się nie wydarzyło. Obiecywaliście, że skończycie z rosyjskim węglem. I co przez 7 lat zrobiliście? Jeszcze bardziej uzależniliście Polskę od importu rosyjskiego węgla, a wtedy kiedy wybuchła wojna, z dnia na dzień podjęliście decyzję, żeby z niego zrezygnować, po czym zapewniliście Polaków, że zapewnicie po dobrych cenach węgiel. Nie ma tego węgla i nie wiadomo, czy będzie na zimę. Taka jest prawda. Obiecywaliście, że Polska wstanie z kolan na tym obszarze. Okłamaliście, oszukaliście. To, co dzisiaj Sasin wygadywał z tej mównicy, to było tak bezczelne łgarstwo, takie odwracanie kota ogonem, że chyba w tej kadencji jeszcze nie było większego na tej sali. To było łgarstwo w żywe oczy. Wstydźcie się. Wstydźcie się, bo naprawdę jesteście grabarzami polskiej potęgi energetycznej, która mogła być i może być oparta na węglu, taka jest prawda, a dzisiaj jesteśmy państwem z ubóstwem energetycznym.</u>
          <u xml:id="u-501.4" who="#PosełRobertWinnicki">Szanowni Państwo! To, co zaprezentowaliście w tej ustawie, to są kartki na węgiel z importu. To są PRL-owskie kartki na węgiel, i to węgiel importowany, gdy leżymy na złożach węgla. My idziemy w zupełnie przeciwnym kierunku. My naszymi poprawkami i ustawą — Tani węgiel chcemy zwolnić kopalnie z CIT-u, chcemy na 3 lata zwolnić produkcję węgla z VAT-u, chcemy całkowicie zwolnić ją z akcyzy, bo węgiel to nie jest dobro luksusowe. Chcemy, żeby w kieszeni każdego Polaka, tego, który opala węglem, pozostawało dodatkowe 500 zł miesięcznie. Idziemy w przeciwnym kierunku — nie dopłacania do importowanego węgla, tylko odrzucenia unijnej polityki klimatycznej i wydobycia krajowego. I w tym kierunku powinniśmy iść, a nie w kierunku, który wam wyznacza Morawiecki na kolanach w Brukseli.</u>
          <u xml:id="u-501.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-502">
          <u xml:id="u-502.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-502.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, koło Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-502.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-503">
          <u xml:id="u-503.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Wprowadziliście embargo na rosyjski węgiel i pojechaliście na wakacje. Gdybyśmy nie poruszyli tego problemu w odpowiednim czasie, z odpowiednim wyprzedzeniem, to pewnie obudzilibyście się we wrześniu. Dopiero wtedy byłby problem. Wprowadzając embargo na węgiel rosyjski, obiecywaliście ludziom, że sprowadzicie do Polski węgiel z innych krajów: RPA, Australii, Wenezueli, Kolumbii, Kazachstanu, masa tych państw była wymieniana. Jak nie będzie w Polsce węgla, to nie będzie do czego dopłacać i ta ustawa w ogóle nie będzie miała racji bytu. A więc, po pierwsze, zabierzcie się do roboty, bo zamiast rozwiązywać problemy ludzi, od wielu miesięcy zajmujecie się sobą i kłócicie się o rzeczy oczywiste, takie jak to, czy Polska powinna być państwem praworządnym czy państwem bezprawia.</u>
          <u xml:id="u-503.1" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Ceny węgla w Polsce są dzisiaj tak wysokie, bo przez lata zmniejszano wydobycie węgla i nie budowano nowych, czystych źródeł energii, więc nie zmniejszano zużycia. W to miejsce władza po prostu uzależniała nas, każdego roku i każdego miesiąca, w coraz większym stopniu od importu węgla z Rosji. Taka jest niestety trudna dla was do przyjęcia prawda. Jest tylko jedna droga, by wrócić do normalności. Na razie trzeba podać ludziom koło ratunkowe i tym kołem powinno być albo przywiezienie węgla z innych krajów, albo zwiększenie wydobycia, na ile jest to w krótkim czasie możliwe, a w dłuższej perspektywie trzeba po prostu postawić na transformację energetyczną przyspieszoną, w tempie sprintera — wiatr, słońce, biogazownie, źródła geotermalne, pompy ciepła. To jest dzisiaj to, w co powinniśmy inwestować pieniądze, to jest naprawdę polska racja stanu, to jest droga do odbudowania naszej suwerenności energetycznej, jak również postawienie na zdrowie ludzi.</u>
          <u xml:id="u-503.2" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Ustawa to bubel prawny napisany na kolanie. Na tę ustawę rząd dodatkowo, okazało się, nie ma pieniędzy, bo w pierwotnym jej brzmieniu chciał, by przez 9 miesięcy finansowali ją przedsiębiorcy. Nieco to ewoluowało pod wpływem naszych poprawek. Dopłaty miały być pierwotnie dopiero na koniec I kwartału. Mało tego, skalkulowaliście ją na poniżej 20% osób, które wciąż ogrzewają swoje domy węglem. Jeżeli więcej gospodarstw domowych zdecyduje się z tych przepisów skorzystać, z tej refundacji skorzystać, to refundacja będzie skrajnie mała i w ogóle nie wpłynie na to, że ceny węgla będą niższe, tylko po prostu przerzucicie na przedsiębiorstwa koszt finansowania tej refundacji.</u>
          <u xml:id="u-503.3" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Co to oznacza? Że żaden normalny prywatny przedsiębiorca do programu nie przystąpi. Przystąpią do niego jedynie umówione z wami spółki Skarbu Państwa, więc w zasadzie powinniśmy nazywać tę ustawę nie ustawą o refundacji ceny węgla, tylko ustawą o dopłatach dla spółek Skarbu Państwa, które chcecie w ten sposób dotować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-504">
          <u xml:id="u-504.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-505">
          <u xml:id="u-505.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Panie marszałku, już kończę.</u>
          <u xml:id="u-505.1" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Ustawa nie rozwiązuje dwóch podstawowych problemów. Po pierwsze, chodzi o całą sferę gospodarki, która również działa częściowo w oparciu o węgiel i nie jest dotowana. Nie będzie w żaden sposób ten jej problem rozwiązany.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-506">
          <u xml:id="u-506.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-507">
          <u xml:id="u-507.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">No i problem na rynku gazu, który też z powodu braku kontraktu z Norwegami rośnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-508">
          <u xml:id="u-508.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-509">
          <u xml:id="u-509.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Jako koło Polska 2050 składamy poprawki, o których przyjęcie będziemy walczyć w dalszym procedowaniu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-509.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-510">
          <u xml:id="u-510.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-510.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Andrzeja Rozenka, koło PPS.</u>
          <u xml:id="u-510.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-511">
          <u xml:id="u-511.0" who="#PosełAndrzejRozenek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-511.1" who="#PosełAndrzejRozenek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To, co wy dzisiaj robicie, to jest łatanie przeciekającej łodzi. Oczywiście jak łódź tonie, to trzeba ją łatać. Tylko jest pytanie: Dlaczego ta łódź przecieka? Co przez 7 lat zrobiliście, żeby pomóc Polakom wychodzić z ubóstwa energetycznego? Nic nie zrobiliście, kompletnie nic. Co zrobiliście, żeby w Polsce było więcej odnawialnych źródeł energii, a mniej spalania kopalin? Nic nie zrobiliście w tej sprawie, po prostu kompletnie nic. Wręcz cofnęliście nas, jeżeli chodzi o OZE, bo zablokowaliście rozwój energetyki wiatrowej.</u>
          <u xml:id="u-511.2" who="#PosełAndrzejRozenek">Wydajecie kilkadziesiąt miliardów złotych na idiotyczną inwestycję w łąkę pod Baranowem. Na to was stać, a nie stać was na to, żeby zaproponować Polakom jakąś rozsądną inicjatywę dotyczącą np. retencji, zatrzymania w Polsce wody, której ubywa. Dlaczego o tym mówię przy tej okazji? Bo przy tej okazji można by postawić na małe elektrownie wodne. No ale to jest wszystko dla was zbyt skomplikowane. Lepiej postawić molocha w Baranowie, który nikomu, niczemu nie będzie służył, niż zrobić jakiś sensowny projekt dla obywateli.</u>
          <u xml:id="u-511.3" who="#PosełAndrzejRozenek">Dzisiaj cały świat idzie w kierunku OZE, a wy mówicie o tym, że trzeba kopać węgiel. Spalanie węgla, słuchajcie, w XXI w. to jest czyste barbarzyństwo. Przecież wszyscy o tym wiecie. To jest barbarzyństwo. To jest coś, co powinniśmy zostawić naszym dzieciom, naszym wnukom. Jest alternatywa. Alternatywa jest bardzo prosta. To jest energetyka prosumencka. Dzisiaj żyjemy w momencie, kiedy Polska jest zagrożona ze Wschodu, a energetyka jest strategicznym elementem państwowości polskiej. Czemu więc nie postawicie na energetykę rozproszoną, czyli prosumencką, która jest najtrudniejsza do zniszczenia? Czemu stawiacie molochy? Czemu inwestujecie w rzeczy, które nie mają kompletnie sensu i naszym dzieciom, naszym wnukom niczego mądrego nie dadzą? Dadzą tylko problemy, dadzą zniszczenie środowiska i katastrofę klimatyczną. Czemu prowadzicie Polskę do XIX w. zamiast do XXII w.? Co się dzieje z tym rządem? Dalej będziecie ludziom opowiadać, że macie węgla na 200 lat?</u>
          <u xml:id="u-511.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Mamy.)</u>
          <u xml:id="u-511.5" who="#PosełAndrzejRozenek">Słyszałem to od was. Gdzie jest ten węgiel, skoro ciągle bierzecie go od Putina? Gdzie jest ten węgiel na 200 lat?</u>
          <u xml:id="u-511.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Złoża.)</u>
          <u xml:id="u-511.7" who="#PosełAndrzejRozenek">Jeszcze raz zapytam o wasze programy dotyczące dywersyfikacji źródeł energii. Gdzie są te programy? Co zrobiliście z gazem? Kto wpadł na pomysł, żeby uniemożliwić Polsce dostarczanie większej ilości gazu poprzez terminal wynajęty ze Stanów Zjednoczonych, który mógł być — mówię o terminalu pływającym — podłączony w Gdańsku? Kto to storpedował w tym rządzie? Co tu się takiego wydarzyło? Komu to przeszkadzało? Pytam. Może ktoś odpowie.</u>
          <u xml:id="u-511.8" who="#PosełAndrzejRozenek">Koło PPS oczywiście poprze łatanie tej dziury, ale powiem wam szczerze: wstyd za to, co robicie. Po prostu jest mi wstyd. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-512">
          <u xml:id="u-512.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-512.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-512.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z państwa chciałby się jeszcze zapisać do zadawania pytań?</u>
          <u xml:id="u-512.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie, to zamykam listę.</u>
          <u xml:id="u-512.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">38 osób się zgłosiło.</u>
          <u xml:id="u-512.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas zadawania pytania — maksimum 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-512.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Andrzeja Adamczyka z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-512.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-512.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie dojechał.)</u>
          <u xml:id="u-512.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-512.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Tomasza Głogowskiego z Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-512.11" who="#komentarz">(Głos z sali: To ja mogę za Tomka.)</u>
          <u xml:id="u-512.12" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">No nie, tak raczej nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-512.13" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-512.14" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią posłankę Beatę Maciejewską z klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-512.15" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Rozumiem, że coś było źle napisane, tak? Imię.</u>
          <u xml:id="u-512.16" who="#komentarz">(Głos z sali: …ale partia się zgadza.)</u>
          <u xml:id="u-512.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie zgadza się.)</u>
          <u xml:id="u-512.18" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-512.19" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przepraszam za tego, kto napisał.</u>
          <u xml:id="u-512.20" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka ma głos.</u>
          <u xml:id="u-512.21" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-513">
          <u xml:id="u-513.0" who="#PosełBeataMaciejewska">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-513.1" who="#PosełBeataMaciejewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgadzam się z tym stwierdzeniem, że my ciągle dosypujemy węgla do pieca i spalamy pieniądze podatników w tych piecach i w tej nieefektywnej, złej polityce energetycznej Polski, której panowie czy też pan minister Tchórzewski jesteście znakomitymi reprezentantami.</u>
          <u xml:id="u-513.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Kowalski: Mieliśmy rację.)</u>
          <u xml:id="u-513.3" who="#PosełBeataMaciejewska">Chodzi właśnie o tę złą politykę, budowanie Ostrołęki, topienie w niej pieniędzy itd., itd. Dzisiaj czekamy na to, żeby wreszcie polski rząd stanął po stronie interesu Polek i Polaków, po stronie tych źródeł energii, które są dostępne dla obywateli i nie nabijają kieszeni Obajtka, nie nabijają kieszeni różnych wielkich spółek państwowych, tylko dają wolność energetyczną Kowalskiemu i Kowalskiej, Nowakowi i Nowickiej, każdemu Polakowi. Nie potraficie ciągle tego zrobić. Robicie ciągle kolejne łaty w wiadrze, z którego po prostu cały czas wrzucacie pieniądze do pieca i je spalacie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-514">
          <u xml:id="u-514.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo serdecznie, pani posłanko.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-515">
          <u xml:id="u-515.0" who="#PosełBeataMaciejewska">Naszym kosztem, kosztem środowiska, ludzi i przyszłych pokoleń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-516">
          <u xml:id="u-516.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-516.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Grzegorza Brauna z koła Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-516.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Uprzejmie proszę — tam była pomyłka dotycząca imienia i partii pana Adamczyka — wpisać go po panu pośle Grzegorzu Braunie.</u>
          <u xml:id="u-516.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">A pana posła zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-516.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Tchórzewski: Panie marszałku, pani poseł mnie wymieniła i nieprawdę powiedziała. Ad vocem. Mam prawo do ad vocem.)</u>
          <u xml:id="u-516.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dobrze, ale myślę, że może potem będziemy robili ad vocem, bo będzie 30 głosów.</u>
          <u xml:id="u-516.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Pamięć ludzka ulotna, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-516.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, bardzo proszę, tylko pamiętajmy o jednej rzeczy: obradujemy dzisiaj do godz. 3.</u>
          <u xml:id="u-516.8" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-516.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">To bardzo dobrze, tylko są ludzie, którzy są chorzy albo coś. Proszę o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-516.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, krótkie ad vocem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-517">
          <u xml:id="u-517.0" who="#PosełKrzysztofTchórzewski">Krótkie ad vocem. Pani poseł była uprzejma powiedzieć dużo nieprawdy. Otóż jeśli chodzi o sprawę fotowoltaiki, to wyprzedziliśmy nasz program i w ciągu ostatnich 2–3 lat, 2,5 roku zostało wybudowanych 1100 tys. instalacji prosumenckich.</u>
          <u xml:id="u-517.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-517.2" who="#PosełKrzysztofTchórzewski">A pani poseł powiedziała, że nie ma instalacji prosumenckich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-518">
          <u xml:id="u-518.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-519">
          <u xml:id="u-519.0" who="#PosełKrzysztofTchórzewski">1100 tys. instalacji prosumenckich zostało wybudowanych z tytułu programu „Mój prąd”.</u>
          <u xml:id="u-519.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ale zimą słońce nie świeci.)</u>
          <u xml:id="u-519.2" who="#PosełKrzysztofTchórzewski">A jeśli chodzi o Ostrołękę, to jeżeli program dotyczący Ostrołęki byłby zakończony, to Ostrołęka dzisiaj spłaciłaby się w rok i 8 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-519.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-520">
          <u xml:id="u-520.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie pośle, za sprostowanie.</u>
          <u xml:id="u-520.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-521">
          <u xml:id="u-521.0" who="#PosełKrzysztofTchórzewski">To nie ma znaczenia. Nie ma…</u>
          <u xml:id="u-521.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-522">
          <u xml:id="u-522.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">To była wypowiedź w trybie sprostowania. Nie słychać pana, panie pośle, niestety, bo się wyłączył głośnik. Halo, uprzejmie pana informuję, że umówił się pan — do pana mówię, panie pośle — ze mną na krótki czas, w trybie sprostowania. Zajął pan 2 minuty. Tak mówię na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-522.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Braun.</u>
          <u xml:id="u-522.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-523">
          <u xml:id="u-523.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Naprawdę trzeba tutaj uważać, bo co się najgłupszego wymyśli albo co się powie żartem, to zjednoczona łże-prawica przemienia w rzeczywistość. Kiedy z tej trybuny pytałem, jak wycenicie wiązkę chrustu+ na stacjach Orlen — wkrótce do wzięcia całkiem za darmo dla posiadaczy paszportu COVID-owego — to nie spodziewałem się, że wystąpicie z projektem kartek na węgiel. To jest gotowy scenariusz na film, tylko że nie ma takich ironistów, satyryków, którzy by sięgali do tej rzeczywistości i pokazali polskim widzom jakiegoś „Misia” 2.0, turbo+.</u>
          <u xml:id="u-523.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Pytanie jest takie: Skoro Niemcy ogłaszają, że będą otwierali kopalnie, to czy my mamy jakiś plan tego rodzaju? I skoro w Niemczech węgiel brunatny dymi w najlepsze, to czy jest w ogóle taka koncepcja, żeby w Polsce to pracowało dla polskich obywateli?</u>
          <u xml:id="u-523.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-524">
          <u xml:id="u-524.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-524.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Rafała Adamczyka, już z dobrym imieniem i z dobrą partią.</u>
          <u xml:id="u-524.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-525">
          <u xml:id="u-525.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Z dobrą partią, tak.</u>
          <u xml:id="u-525.1" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Projekt dotyczy ochrony odbiorców w gospodarstwach domowych przed skokowym wzrostem cen paliw stałych. Wyborcy z mojego okręgu pytają o kilka rzeczy. Czy w przypadku wzrostu cen węgla na rynku ceny sprzedaży dla gospodarstw domowych pozostaną na zaproponowanym w ustawie poziomie? Czy ta kwota nadal będzie stała, niezmienna dla zwykłej Polki i Polaka? Czy docelowo będzie wprowadzone rozwiązanie w zakresie sprzedaży detalicznej dla gospodarstw domowych na istniejących składach komercyjnych w poszczególnych gminach? Bardzo proszę o pisemną odpowiedź. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-526">
          <u xml:id="u-526.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-526.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, koło Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-526.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-527">
          <u xml:id="u-527.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-527.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Oczywiście dzisiejsza sytuacja to skutek 6 lat zaniedbań w polityce Prawa i Sprawiedliwości. Zatrzymanie modernizacji i rozwoju OZE, w zasadzie całkowita likwidacja energetyki wiatrowej, brak skutecznej modernizacji sieci energetycznych… No i okazało się, że ten węgiel, o którym Prawo i Sprawiedliwość mówiło, że to polski surowiec strategiczny, to tak naprawdę węgiel rosyjski i dzisiaj przy embargu po prostu go zabrakło. Dodatkowo rząd włączył zielone światło dla takiej mafii węglowej, która drenuje portfele Polaków i na ciężkiej pracy górników próbuje budować swoją pozycję.</u>
          <u xml:id="u-527.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Ministrze! Mam takie pytania. Po pierwsze, co z ciepłem systemowym? Co będzie z podwyżkami dla spółdzielni mieszkaniowych? Bo one na pewno będą. Ile więcej zapłacą za ogrzewanie mieszkańcy spółdzielni? Skąd Polska będzie importować gaz? Mówicie o rurze na północ, rurze norweskiej, ale wszyscy wiemy, że kontraktu nie ma, więc jest takie pytanie: Skąd będzie importowany gaz? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-527.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-528">
          <u xml:id="u-528.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-528.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią posłankę Joannę Senyszyn z koła PPS.</u>
          <u xml:id="u-528.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-529">
          <u xml:id="u-529.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sytuacja gospodarstw domowych jest coraz trudniejsza. W maju inflacja wyniosła 13,9%, szczyt przewidziany jest na sierpień. Obywatele już się zastanawiają, czy spłacać kredyt na mieszkanie, czy posyłać dziecko na dodatkowe zajęcia, czy wykupić leki, czy może zrezygnować z urlopu. Z nadejściem zimy dojdzie problem ogrzewania. W Polsce jest ok. 4300 tys. gospodarstw domowych wykorzystujących węgiel kamienny. Mają uzyskać możliwość kupna na potrzeby własne do 3 t węgla kamiennego, brykietu lub pelletu z 80-procentową zawartością węgla kamiennego po 996,60 zł brutto za tonę. Rekompensatę w wysokości 3 mld zł otrzymają ci, którzy będą sprzedawać węgiel po regulowanej cenie, oczywiście z naszych podatków. Ale konkretnie komu i ile zamierzacie odebrać? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-529.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-530">
          <u xml:id="u-530.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-530.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Janusza Kowalskiego.</u>
          <u xml:id="u-530.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-531">
          <u xml:id="u-531.0" who="#PosełJanuszKowalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo serdecznie dziękuję przewodniczącemu „Sierpnia’80” panu Bogusławowi Ziętkowi, Rafałowi Jedwabnemu czy Patrykowi Pieczce, właśnie tym związkowcom, którzy mieli rację i bronili polskiego węgla, dokładnie tak jak Solidarna Polska i Zbigniew Ziobro, bo my mówiliśmy: nie likwidujmy polskiego górnictwa, nie podpisujmy pakietu klimatycznego w 2020 r., czyli green dealu. Absolutnie nie wolno zgadzać się na zaostrzenie celów klimatycznych, bo dzisiaj właśnie Unia Europejska zaostrzyła znowu EU ETS, obejmując tym transport oraz część budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-531.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Zamknęli 14 kopalń.)</u>
          <u xml:id="u-531.2" who="#PosełJanuszKowalski">To pokazuje, szanowni państwo, że rozpoczyna się jedna z najważniejszych w tej chwili bitew — bitwa o suwerenność energetyczną. I przyrzekam wszystkim związkowcom z Katowic, Bełchatowa, Turowa i lubelskiego: będziemy walczyć o polski węgiel i zrobimy wszystko, żeby umowa społeczna przestała obowiązywać, bo nie może być tak, że mamy polski węgiel, a importujemy go z Kolumbii.</u>
          <u xml:id="u-531.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-531.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Kopalnie zamykacie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-532">
          <u xml:id="u-532.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-532.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Niemczyk, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-532.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-533">
          <u xml:id="u-533.0" who="#PosełMałgorzataNiemczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Co się stanie jesienią, zimą? Czy w domach w Polsce będzie ciepła woda? Czy w gniazdkach będzie prąd? Czy albo ile rodzin zimą będzie marznąć albo ile rodzin będzie palić śmieciami? Ale nim zapytam o węgiel, to chcę powiedzieć, że polskie elektrownie od początku roku na sprzedaży energii zarobiły miliardy. Wyprodukowały więcej, niż planowały. Zużyły więcej surowca. Efekt? Prosty — rekordowe niskie zapasy węgla na zimę i galopujące ceny węgla. Kto na to pozwolił? Rząd? Czy prawdą jest, że potrzebujemy 11 mln t węgla, a przepustowość polskich portów to tylko 2 mln t na kwartał? Skąd weźmiecie węgiel? Ile zamówiliście? Jak zabezpieczyliście Polaków, bo wiemy, że program chrust+ nie wystarczy. Polacy boją się jesiennych cen węgla. Dzisiaj 1 t kosztuje 3 tys. zł. To wzrost o 300%. Polacy rezygnują z urlopów, poszukują drugiej pracy, aby przy galopującej inflacji, drożyźnie, wysokich ratach kredytowych uzbierać na opał. Ile jesienią zapłacimy za ogrzanie domów? Ile dzisiaj dajecie? Trzy kartki na 3 t węgla? Dlaczego nie obniżacie VAT? Co z CIT? Też na to macie wpływ. Co zrobicie jesienią?</u>
          <u xml:id="u-533.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-534">
          <u xml:id="u-534.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł, za głos.</u>
          <u xml:id="u-534.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-534.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-535">
          <u xml:id="u-535.0" who="#PosełJanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mamy węgla na 200 lat — jak mawiają przedstawiciele PiS. Nie będzie jednak w Polsce tak, że każdy będzie mógł pójść do najbliższego składu węgla i zakupić go tyle, ile będzie chciał, bo tylko 3 t. Rząd założył, że podmioty gospodarcze zdecydują się sprzedawać węgiel poniżej kosztów zakupu, i dla tej grupy przewidział dopłatę w kwocie 750 zł od 1 t. Na jakiej podstawie rząd założył, że do grudnia 2022 r. cena węgla nie przekroczy 1746 zł? W końcu na jakiej podstawie rząd zakłada, że prywatni przedsiębiorcy zdecydują się na kredytowanie sprzedaży węgla? Na koniec chyba najważniejsze pytanie: Co zamierza rząd zrobić w sytuacji, gdy właśnie uchwalona dopłata pokryje tylko w niewielkiej części różnicę w koszcie zakupu, a sprzedaży w cenie 996 zł? Z czego wynika dopłata do 3 t węgla? I ostatnie pytanie: Jak mają się czuć ci, którzy mają mieszkania w spółdzielniach mieszkaniowych i jak u nich będzie regulowana dopłata? I ostatnia sprawa: dobrze, że Gierek wybudował port w Gdańsku, bo dzisiaj przynajmniej nie kłócicie się o to, kto wybudował gazoport, bo węgla z Kolumbii i Australii byście do Polski nie dostarczyli. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-535.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-536">
          <u xml:id="u-536.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-536.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Janusz Korwin-Mikke, koło Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-536.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-537">
          <u xml:id="u-537.0" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdyby Gazprom rok temu odmówił sprzedaży paliw do Polski, to byłaby sankcja na Polskę. Jeżeli my dzisiaj odmawiamy kupna od Gazpromu, jest to dokładnie taka sama sankcja, którą sami na siebie nałożyliśmy. Niestety parlamentarzyści krajów demokratycznych — pfu — wybrani w wyborach — pfu — demokratycznych dopasowali się poziomem do swoich wyborców, czyli do idiotów, i nie są w stanie zrozumieć, że to jest to samo. Rosja sprzedaje obecnie dwa razy mniej paliw po trzy razy wyższych cenach i śmieje się z gejropy. Amerykanie kupują tyle samo ropy, a nawet więcej niż rok temu i po cenach znacznie wyższych. Z węglem jest dokładnie to samo — cena węgla idzie w górę i Rosja się z nas śmieje, proszę państwa. To wy jesteście winni oczywiście temu wszystkiemu, ale przecież wy byliście jeszcze gorsi! To wy leżeliście na kolanach przed Brukselą! To wy ustępowaliście jeszcze bardziej niż oni! Niestety trzeba zrobić to krótko: prywatyzacja węgla, wycofanie się z wszystkich programów unijnych, zielonego ładu, walki z globalnym ociepleniem i tak dalej i po prostu wrócić do normalności. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-538">
          <u xml:id="u-538.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-538.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią posłankę Paulinę Hennig-Kloskę, koło Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-539">
          <u xml:id="u-539.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W ostatnią niedzielę, kiedy było tak upalnie, Polska wyprodukowała 60% energii ze źródeł odnawialnych przy dość skąpych instalacjach mimo wszystko, mimo tego, co mówił tutaj pan Tchórzewski, a nie możemy powiedzieć, że jesteśmy potentatem OZE. Pomyślmy, co moglibyśmy osiągnąć, gdyby liczba instalacji była dla rządu priorytetem, gdybyśmy mieli sieci energetyczne po remoncie i profesjonalne magazyny energii gotowe do przyjmowania nadwyżek z tych oczywiście większych instalacji, bo dziś ich nie za bardzo potrzebujemy. Zamiast tego zastanawiamy się dziś, skąd przywieźć do Polski węgiel. Do tego doprowadziły ostatnie 15 lat zaniedbań w transformacji energetycznej — 7 lat należy do was. Panie ministrze, kiedy zmieni się ustawa o OZE, która uwolni nowe instalacje i możliwość ich budowania? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-539.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-539.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Co mają wiatraki do węgla?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-540">
          <u xml:id="u-540.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-540.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Ewa Kozanecka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-540.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-540.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest.</u>
          <u xml:id="u-540.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią.</u>
          <u xml:id="u-540.5" who="#komentarz">(Poseł Ewa Kozanecka: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-540.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-541">
          <u xml:id="u-541.0" who="#PosełEwaKozanecka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Chciałabym poprosić panią minister, żeby też przypomniała państwu z opozycji, że to właśnie obecna sytuacja wywołana pandemią, jak również inwazją na Ukrainę i wprowadzonymi sankcjami, tak naprawdę spowodowała, że mamy teraz tak wysokie ceny węgla. Będziemy węgiel wydobywać, nasz, polski węgiel, czy to się państwu podoba, czy nie. A ja przypomnę, że to państwo zamykaliście kopalnie.</u>
          <u xml:id="u-541.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-541.2" who="#PosełEwaKozanecka">Dążyliście do tego, żeby je zamykać, i robiliście to razem z Unią Europejską. Przypomnę też o dialogu, jaki prowadziliście z górnikami, używając gumowych kul.</u>
          <u xml:id="u-541.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-541.4" who="#PosełEwaKozanecka">Pani Minister! Proszę przypomnieć opozycji i powiedzieć, jak ważna to jest ustawa, jak potrzebna jest to ustawa, ile odbiorców indywidualnych i gospodarstw domowych skorzysta na tej ustawie i jakie kryteria będą musieli spełniać ci wszyscy odbiorcy, by uzyskać te dopłaty. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-541.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-542">
          <u xml:id="u-542.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-542.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Piątkowski, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-542.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest pan poseł Krzysztof Piątkowski?</u>
          <u xml:id="u-542.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-542.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dariusz Wieczorek, klub parlamentarny…</u>
          <u xml:id="u-542.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Niech mi pan, panie pośle, przypomni.</u>
          <u xml:id="u-542.6" who="#komentarz">(Poseł Dariusz Wieczorek: Lewica.)</u>
          <u xml:id="u-542.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Lewica.</u>
          <u xml:id="u-542.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-543">
          <u xml:id="u-543.0" who="#PosełDariuszWieczorek">Panie Marszałku! Pani Minister!</u>
          <u xml:id="u-543.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Darek, broń węgla. Broń węgla, Darek.)</u>
          <u xml:id="u-543.2" who="#PosełDariuszWieczorek">Panie Pośle! Wiem, ta obrona węgla… Ale wie pan, że to przez pana mamy te problemy i przez pana kolegów?</u>
          <u xml:id="u-543.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeze mnie?)</u>
          <u xml:id="u-543.4" who="#PosełDariuszWieczorek">Tak, bo niestety prawda jest taka, że przez 7 ostatnich lat nie było transformacji energetycznej i stało się, jak się stało.</u>
          <u xml:id="u-543.5" who="#PosełDariuszWieczorek">Natomiast mam pytanie do pani minister, po pierwsze, o ten bilans. Proszę o informację, ile milionów ton mieliśmy 1 stycznia tego roku — wojny nie było — na składach, w kopalniach, w Agencji Rezerw Materiałowych. Ile było milionów ton tego węgla w Polsce i ile jest teraz? To jest w tym wszystkim bardzo istotne i bardzo ważne, żebyśmy zobaczyli, czy czasami rzeczywiście nie ma tutaj jakiejś spekulacji.</u>
          <u xml:id="u-543.6" who="#PosełDariuszWieczorek">Rzecz druga. Ta cena ustalona, 996 zł, to cena, która dzisiaj jest ceną wyższą niż cena rynkowa, o czym koledzy już tu mówili. Teraz pytanie jest takie: Co będzie, jeżeli ta cena rynkowa w trakcie czy do końca roku 2022 wzrośnie? Czy nie lepiej wprowadzić tu jednak jakieś uzależnienie od poziomu inflacji?</u>
          <u xml:id="u-543.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-544">
          <u xml:id="u-544.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-544.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pomimo tego, że jest pan posłem z Lewicy, to też nie dostanie pan dodatkowego czasu.</u>
          <u xml:id="u-544.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Gramatyka, koło Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-544.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Michał, zapraszam serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-545">
          <u xml:id="u-545.0" who="#PosełMichałGramatyka">Czcigodny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-545.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Broń, Michał, węgla, jesteś ze Śląska.)</u>
          <u xml:id="u-545.2" who="#PosełMichałGramatyka">W 2021 r. z importu sprowadziliśmy 9 mln t węgla. W tym samym roku kopalniane zapasy zmniejszyły się o 3,5 mln t węgla. To daje ok. 14 mln t. Mam trzy bardzo proste, matematyczne pytania: Czy to prawda, że zimą tego roku zabraknie w Polsce 2,5 mln t węgla dla gospodarstw domowych?</u>
          <u xml:id="u-545.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nie, zabraknie czterech.)</u>
          <u xml:id="u-545.4" who="#PosełMichałGramatyka">Czy to prawda, że zimą tego roku zabraknie 4,5 mln t węgla dla energetyki? W jakim stopniu planowany przez was import ma uzupełnić brakujący wolumen węgla w Polsce? Ze względu na wagę tego problemu dla Polek i Polaków bardzo proszę o odpowiedzi na piśmie, tak żebyście potem nie mogli się z nich wykpić.</u>
          <u xml:id="u-545.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-546">
          <u xml:id="u-546.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-546.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Ozdoba, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-546.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest pan poseł?</u>
          <u xml:id="u-546.3" who="#komentarz">(Poseł Jacek Ozdoba: Jest, jest.)</u>
          <u xml:id="u-546.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest.</u>
          <u xml:id="u-546.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-547">
          <u xml:id="u-547.0" who="#PosełJacekOzdoba">Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Jak patrzę na opozycję, to widzę taki festiwal hipokrytów, którzy mają problemy z pamięcią. Tu przydałoby się, nie wiem, dużo orzechów jeść, bo jeżeli słyszę, że nagle Lewica, Platforma Obywatelska…</u>
          <u xml:id="u-547.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-547.2" who="#PosełJacekOzdoba">…i te wrzeszczące osoby na sali mówią o węglu…</u>
          <u xml:id="u-547.3" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-547.4" who="#PosełJacekOzdoba">Pani Poseł! Pani nagle dzisiaj broni węgla? Pani broni polskiej rodziny? Pani broni polskiego emeryta?</u>
          <u xml:id="u-547.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-547.6" who="#PosełJacekOzdoba">No na litość, pani chciała zafundować drożyznę. Pani mówi o wiatrakach, pani mówi o panelach fotowoltaicznych? Tylko pani nie rozumie jednej rzeczy, to nie jest gwarancja…</u>
          <u xml:id="u-547.7" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-547.8" who="#PosełJacekOzdoba">Właśnie ta drożyzna to jest to, co chcecie zafundować.</u>
          <u xml:id="u-547.9" who="#komentarz">(Głosy z sali: 7 lat.)</u>
          <u xml:id="u-547.10" who="#PosełJacekOzdoba">Odnawialne źródła energii nie dają gwarancji ciepła, nie dają gwarancji tego, że będzie prąd elektryczny, światło, i nie dają gwarancji, że będzie tanio.</u>
          <u xml:id="u-547.11" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: 7 lat! 7 lat! 7 lat!)</u>
          <u xml:id="u-547.12" who="#PosełJacekOzdoba">Wy tego po prostu nie rozumiecie. To jest kwestia edukacji, to jest kwestia tego, że nie jesteście w stanie w swoich programach postawić na Polaków, na Europę, tylko stawiacie na scenariusz niemiecki, Energiewende. Naprawdę, wybierzcie inny okręg. Może Schleswig-Holstein jest lepszy dla pani, może Monachium? Idźcie tam startować, a nie z polskiej ziemi, bo nie reprezentujecie interesów Polaków.</u>
          <u xml:id="u-547.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-548">
          <u xml:id="u-548.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-548.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Aleksandra Miszalskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-548.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-548.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Mucha: Panie marszałku, poproszę o głos, bo pan minister mnie obraził.)</u>
          <u xml:id="u-548.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dobrze, ale po nazwisku panią obraził? Wydaje mi się, że nie.</u>
          <u xml:id="u-548.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Mucha: Słucham?)</u>
          <u xml:id="u-548.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nazwisko pani nie padło.</u>
          <u xml:id="u-548.7" who="#komentarz">(Poseł Joanna Mucha: Ale to było wyraźnie do mnie skierowane.)</u>
          <u xml:id="u-548.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie, proszę pani.</u>
          <u xml:id="u-548.9" who="#komentarz">(Poseł Joanna Mucha: Proszę o to, aby pan minister przeprosił.)</u>
          <u xml:id="u-548.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ale pani posłanko, nie będzie takiej formuły.</u>
          <u xml:id="u-548.11" who="#komentarz">(Poseł Joanna Mucha: Ale naprawdę wnoszę o to, żeby pan minister mnie przeprosił.)</u>
          <u xml:id="u-548.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale za co?)</u>
          <u xml:id="u-548.13" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ale nie padło pani nazwisko.</u>
          <u xml:id="u-548.14" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-548.15" who="#komentarz">(Poseł Joanna Mucha: Zarzucenie…)</u>
          <u xml:id="u-548.16" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę pani, proszę państwa, mogę coś powiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-548.17" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-548.18" who="#komentarz">(Poseł Joanna Mucha: Pan obraził mnie w ten sposób, że odbiera mi pan prawo do mojej polskości.)</u>
          <u xml:id="u-548.19" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Mam do pani taką prośbę, żeby pani skierowała wniosek do komisji etyki w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-548.20" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Aleksandra Miszalskiego z Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-548.21" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-548.22" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Dyduch z klubu parlamentarnego Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-548.23" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-549">
          <u xml:id="u-549.0" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tak stoję tutaj i wyobrażam sobie Polaków w listopadzie, w grudniu tego roku, w styczniu, w lutym, w marcu przyszłego roku, jak będą obserwować ten Sejm i będą widzieć, że wszyscy na siebie zwalają to, że w ich domach jest chłodno, zimno, że nie mają pieniędzy, bo wydali na węgiel. I tak będą patrzeć na tę klasę polityczną, która w skrajnie trudnej sytuacji wojny, pandemii, wzrostu cen różnych źródeł energii będzie się nawzajem oskarżać, kto jest winien. A oni w tych niedogrzanych domach będą patrzeć na to, na tę klasę polityczną, która w jednej sprawie nie umie się dogadać. Przecież chodzi o to, żebyśmy znaleźli jakieś rozwiązanie w tej sprawie. Bo jak będziemy tak na siebie zwalać, to do jakiego rządzenia jesteśmy zdolni?</u>
          <u xml:id="u-549.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: No właśnie zwalacie, zwalacie.)</u>
          <u xml:id="u-549.2" who="#PosełMarekDyduch">Mówię to do wszystkich, też do moich kolegów.</u>
          <u xml:id="u-549.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Do nas nie, do was i do was.)</u>
          <u xml:id="u-549.4" who="#PosełMarekDyduch">Miejmy jakieś rozsądek, bo musimy rozwiązać problem. Ci ludzie potrzebują taniego węgla. Spróbujmy to zrobić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-550">
          <u xml:id="u-550.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-550.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Gosek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-551">
          <u xml:id="u-551.0" who="#PosełMariuszGosek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Aż trudno się słucha, bo pan poseł Rozenek i inni parlamentarzyści tak bardzo troszczą się o OZE. Odnawialne źródła energii to nie są stabilne źródła energii. Atom, gaz i polskie dobro narodowe, czyli węgiel… Troszczcie się o polski węgiel.</u>
          <u xml:id="u-551.1" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Polityka jest niestabilna.)</u>
          <u xml:id="u-551.2" who="#PosełMariuszGosek">Dzisiaj, szanowni państwo, spójrzcie na politykę Niemiec i Holandii.</u>
          <u xml:id="u-551.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Szwecja miała blackout.)</u>
          <u xml:id="u-551.4" who="#PosełMariuszGosek">Spójrzcie na te holenderskie wiatraki, jak dzisiaj bankrutują. Spójrzcie na Roberta Habecka, Niemca z Partii Zielonych. Co zrobił? Powiedział, że trzeba wracać do węgla.</u>
          <u xml:id="u-551.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-551.6" who="#PosełMariuszGosek">To wasi ulubieni Niemcy. Słuchajcie w takim razie Niemiec i Fransa Timmermansa z Holandii…</u>
          <u xml:id="u-551.7" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: 40 000 osób umiera przez węgiel.)</u>
          <u xml:id="u-551.8" who="#PosełMariuszGosek">…tego Fransa Timmermansa, który odpowiedzialny był za zielony ład, za tą chorą politykę klimatyczną, która doprowadziła do dzisiejszego kryzysu energetycznego w całej Unii Europejskiej, również w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-551.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-551.10" who="#PosełMariuszGosek">Jeżeli nie chcecie słuchać polskiego rządu, posłuchajcie Fransa Timmermansa. Holandia wraca do węgla.</u>
          <u xml:id="u-551.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-552">
          <u xml:id="u-552.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-552.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią poseł Małgorzatę Pępek z Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-552.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-552.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-552.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-552.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-553">
          <u xml:id="u-553.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowna Pani Minister! 13 kwietnia z inicjatywy rządu przy poparciu parlamentu wprowadziliśmy zakaz importu węgla z Rosji i Białorusi. Pytanie, dlaczego rząd nie umiał przewidzieć skutków tej decyzji.</u>
          <u xml:id="u-553.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Bo jest głupi.)</u>
          <u xml:id="u-553.2" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Dlaczego łącznie z tym nie przyniósł ustawy, o której dzisiaj rozmawiamy? W ten sposób te 2 miesiące braku działania rządu spowodowało drenaż portfeli Polek i Polaków, którzy kupowali, wiedząc o tym, że nie ma węgla i go nie będzie, to, co na rynku się pojawiło. Trzeba było zapłacić 3150 zł za tonę ekogroszku. I ludzie płacili. W związku z powyższym powstaje pytanie, jak dzisiaj przeciwdziałać takim nadzwyczajnym sytuacjom. Kto będzie decydował, czy dostanę, jeżeli tego węgla nie będzie i nie ma wystarczająco pieniędzy? Druga kwestia dotyczy pomocy dla przedsiębiorstw komunalnych w przypadku ogrzewania ciepłem systemowym. Czy będzie taka pomoc? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-553.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-554">
          <u xml:id="u-554.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-554.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Paweł Rychlik, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-554.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-555">
          <u xml:id="u-555.0" who="#PosełPawełRychlik">Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Jestem pod ogromnym wrażeniem, droga opozycjo. Jestem naprawdę pod ogromnym wrażeniem, jak wielką troską otaczacie polski węgiel. Pamiętam, jak jeszcze kilka miesięcy temu niedoszła prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, która została wyeliminowana przez kolegów w przedbiegach, pani marszałek Kidawa-Błońska mówiła, że Turów trzeba zamknąć, skoro Komisja Europejska na to wskazuje.</u>
          <u xml:id="u-555.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-555.2" who="#PosełPawełRychlik">Pamiętam dobrze innego kandydata, niedoszłego prezydenta Szymona Hołownię, który mówił o brudnej energii z węgla.</u>
          <u xml:id="u-555.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-555.4" who="#PosełPawełRychlik">Dzisiaj mówicie o zwiększeniu wydobycia. Szanowni państwo, przecież to wy nakłanialiście polski rząd do tego, żeby jak najszybciej te kopalnie i energetykę konwencjonalną zamykał.</u>
          <u xml:id="u-555.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Mówcie o zabezpieczeniu Polski i polskich domów na zimę.)</u>
          <u xml:id="u-555.6" who="#PosełPawełRychlik">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o tę ustawę, dzisiaj obserwują nas Polacy w różnych częściach kraju, również w moim okręgu wyborczym. Oni czekają na tę ustawę, czekają na tę cenę węgla. To bardzo ważna ustawa.</u>
          <u xml:id="u-555.7" who="#PosełPawełRychlik">Mam pytanie: Czy również zostanie to poszerzone o ciepłownictwo sieciowe i mieszkańców spółdzielni mieszkaniowych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-556">
          <u xml:id="u-556.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-556.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Sowa, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-556.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-557">
          <u xml:id="u-557.0" who="#PosełMarekSowa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że spełnia się sen Jarosława Kaczyńskiego o drożyźnie i powrocie kartek. Tak, wracają kartki na węgiel: 3 t na gospodarstwo domowe.</u>
          <u xml:id="u-557.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-557.2" who="#PosełMarekSowa">Problem w tym, że do ogrzania domu potrzeba 5, 6 t. 3 t wystarczą na utrzymanie temperatury 12 stopni. Rozumiem, że można iść za radą Gryglasa, kupić sobie koc i przemarznąć. I jakoś się przeżyje tę zimę.</u>
          <u xml:id="u-557.3" who="#PosełMarekSowa">Ale nie w tym rzecz. Szanowni państwo, jestem mieszkańcem gminy górniczej. Na terenie mojej gminy jest obręb zakładów górniczych Piast i Janina. Wiecie, jaka jest dzisiaj cena węgla, groszku w kopalni? 811 zł w Janinie, 852 zł w Piaście. Co fundujecie moim sąsiadom, mieszkańcom tych gmin? 20-procentową podwyżkę.</u>
          <u xml:id="u-557.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-557.5" who="#PosełMarekSowa">Przecież tak nie może być. Jakim prawem im dźwigacie tę cenę? Ci ludzie chcą kupić towar po cenach, które obecnie obowiązują, a nie dwa razy drożej.</u>
          <u xml:id="u-557.6" who="#komentarz">(Głos z sali: To niech kupują.)</u>
          <u xml:id="u-557.7" who="#PosełMarekSowa">Nie kupują, nie kupują.</u>
          <u xml:id="u-557.8" who="#PosełMarekSowa">Mało tego, chcę państwu powiedzieć, że ta sytuacja nie zaskoczyła nas w tym roku. W ubiegłym roku napisałem interpelację. Mam odpowiedź ministra Pyzika, który pisze, że węgla nie ma, że wszystko schodzi na pniu. Pytam się państwa, gdzie są pieniądze, które poszły ze sprzedaży węgla przez Agencję Rezerw Materiałowych. Gdzie są te pieniądze?</u>
          <u xml:id="u-557.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-557.10" who="#PosełMarekSowa">Dlaczego nie odtworzono rezerw, skoro wiedzieliście, że nie ma już węgla na składach, że idzie zima, że jest duże zapotrzebowanie? Dlaczego robiliście interesy z Rosjanami? 60 mln t węgla przez 6 lat zaimportowaliście z Rosji. Nie wierzę, że jesteście tacy naiwni, że chcieliście finansować Putina. Raczej wierzę w to, że robiliście z Putinem wspólne interesy — tak, od 2013 r. — bo mieliście w tym interes polityczny i finansowy, bo jesteście tak chytrzy na tę kasę, że nawet od Putina wam kasa bardzo smakowała.</u>
          <u xml:id="u-557.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-558">
          <u xml:id="u-558.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-558.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Kretkowska, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-558.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-559">
          <u xml:id="u-559.0" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska Grupa Węglowa sprzedaje od kilku miesięcy węgiel w cenie 850 zł za tonę. I węgiel ten trafia do pośredników, którzy sprzedają ten węgiel w tej chwili już za 4 tys. zł za tonę.</u>
          <u xml:id="u-559.1" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Jarosław Kaczyński szedł po władzę w 2015 r., obiecując m.in. opanowanie mafii węglowej. Tę mafię wyhodował do takiego poziomu, że w tej chwili… Dlaczego nie potraficie państwo opanować prostej sytuacji? Dlaczego Polska Grupa Węglowa nie zastrzega marży, za którą może być odsprzedawany węgiel? Nie potraficie zapanować nad tym, że wykupują go pośrednicy za pomocą botów. To jest totalna korupcja, totalna patologia. I to tolerujecie. Dlaczego? Ten cały projekt kartek na węgiel, który ma się nijak do 4 tys. za tonę, nie zafunkcjonuje. Dlaczego nie wprowadzicie marż?</u>
          <u xml:id="u-559.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-560">
          <u xml:id="u-560.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-560.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Piotr Polak, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-561">
          <u xml:id="u-561.0" who="#PosełPiotrPolak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-561.1" who="#PosełPiotrPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Minister! Ustawa oczekiwana, rekompensaty i możliwość zakupu węgla po cenie 966 zł również jak najbardziej oczekiwane i potrzebne wszystkim tym, którzy ogrzewają swoje domy właśnie takim paliwem stałym, o jakim mówi ustawa.</u>
          <u xml:id="u-561.2" who="#PosełPiotrPolak">Chciałbym jednak, pani minister, dopytać o tych, którzy ogrzewają i wykorzystują w swoich piecach na paliwo stałe pellet drzewny. Chciałbym zapytać, czy ci mieszkańcy będą mogli skorzystać z pomocy tej ustawy i czy przedsiębiorca, który produkuje właśnie takie paliwo stałe tylko z odpadów drewna bądź z innych odpadów, chociażby rolniczych, będzie mógł złożyć stosowny wniosek i skorzystać z tej rekompensaty wysokości niecałych 750 zł. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-561.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-562">
          <u xml:id="u-562.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-562.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Urszula Zielińska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-563">
          <u xml:id="u-563.0" who="#PosełUrszulaZielińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przez błędy i zaniechania polityki energetycznej tego rządu tej zimy 2 mln polskich rodzin stanie przed wyborem: jedzenie czy opał. Nie dokładajcie im jeszcze jednego upokorzenia — poszukiwania węgla-widma w widmowej cenie, którego na półkach nie będzie. Bo ta ustawa, choć w zamyśle ma obniżyć ceny, w rzeczywistości jest zbiorem pobożnych życzeń. Dla przedsiębiorców to zbyt wysokie ryzyko i niewielki zysk. W dodatku ta ustawa nie różnicuje pomiędzy tymi, których nie stać na opał, a tymi, których stać. W efekcie skorzysta kilku silnych, a ci, którzy naprawdę potrzebują, tego węgla nie znajdą. A gdyby te 3 mld zł przeznaczyć na zielone rozwiązania systemowe dla rodzin zagrożonych ubóstwem, tak jak właśnie robi Habeck z Zielonych? I dlatego od 2016 r. importujemy zieloną energię z Niemiec, bo jest tańsza.</u>
          <u xml:id="u-563.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Habeck wraca do węgla.)</u>
          <u xml:id="u-563.2" who="#PosełUrszulaZielińska">Gdyby to zrobić, przeznaczając środki na docieplenie domów, na pompy ciepła zasilane fotowoltaiką, to za 3 mld zł zabezpieczylibyśmy na 20 lat nie na jedną zimę miasto wielkości Konina, Siedlec czy Nowego Sącza. Więc, proszę państwa, rozwiązania systemowe czy pobożne życzenia — co wybierzecie?</u>
          <u xml:id="u-563.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-563.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę się do Niemiec przeprowadzić.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-564">
          <u xml:id="u-564.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-564.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Arkadiusz Iwaniak, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-564.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-565">
          <u xml:id="u-565.0" who="#PosełArkadiuszIwaniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od listopada rząd Prawa i Sprawiedliwości wiedział o tym, że Rosja napadnie na Ukrainę, a więc wiedzieliście również o tym, że będą sankcje, jeśli chodzi o surowce z Rosji. Wiedzieliście również, że zabraknie w Polsce 8 mln ton. Przez ponad pół roku mogliście przygotować państwo polskie na to, żeby ściągnąć węgiel, jeśli nie z Rosji, to z innych części naszego globu. Wiedzieliście, a stworzyliście tak naprawdę w czerwcu — bo obudziliście się dopiero po naszych protestach — ustawę, która niczego nie zmieni. Obudzicie się w grudniu i zobaczycie, że ta ustawa niczego nie zmieni.</u>
          <u xml:id="u-565.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Założymy się?)</u>
          <u xml:id="u-565.2" who="#PosełArkadiuszIwaniak">Powiem wam więcej. Mówicie, że otworzycie nowe złoża? W Polskiej Grupie Górniczej wasz wiceprezes powiedział, że aby otworzyć nowe złoża, trzeba wydać 200 mln zł. Wy ich nie macie, oni też ich nie mają. Co więcej, zakładacie, że dołożycie 3 mld zł. Jak to podzielimy przez waszą dopłatę, wychodzi, że tak naprawdę będzie tylko 3 mln ton węgla. Czyli tyle, ile polskie porty potrafią go przyjąć. Jedyne, co wam się udało, to to, że pod waszym oknem powstał kolejny układ, mafia węglowa.</u>
          <u xml:id="u-565.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-565.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Ona istnieje od 30 lat, spokojnie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-566">
          <u xml:id="u-566.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-566.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dariusz Bąk, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-567">
          <u xml:id="u-567.0" who="#PosełDariuszBąk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ta trudna sytuacja, o której dzisiaj mówimy, jest wywołana bandytyzmem gospodarczym, który idzie ze Wschodu, niezawinionym przez Polskę. Trzeba patrzeć na fakty. Rząd Prawa i Sprawiedliwości reaguje natychmiast.</u>
          <u xml:id="u-567.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-567.2" who="#PosełDariuszBąk">Zareagował tak w przypadku paliw, zareagował tak w przypadku gazu i teraz reaguje w przypadku węgla. Należy się wielki szacunek i uznanie dla rządu Prawa i Sprawiedliwości. To jest rząd wrażliwy na potrzeby społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-567.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Jakie potrzeby społeczeństwa?)</u>
          <u xml:id="u-567.4" who="#PosełDariuszBąk">Społeczeństwo to zauważa. Nie chce słyszeć o powrocie do władzy PO i PSL, którzy nie słyszeli niczego, co mówiło społeczeństwo. Tu bez końca odbywały się protesty, a wy nie reagowaliście. Dzisiaj mamy taki rząd, który zabezpiecza środki i wychodzi naprzeciw oczekiwaniom całego społeczeństwa, a szczególnie najbiedniejszym. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-567.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-568">
          <u xml:id="u-568.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-568.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tomasz Piotr Nowak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-568.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-569">
          <u xml:id="u-569.0" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Czy ta ustawa nie jest czasami obietnicą bez pokrycia? W tej chwili ludzie mówią: Nie, nie będziemy kupować węgla, który ewentualnie jest na składzie, bo będzie po 1 tys. zł i my go na pewno kupimy we wrześniu, w październiku. A co będzie, jeśli nie kupią tego węgla we wrześniu i w październiku, bo się okaże, że tego węgla nie ma?</u>
          <u xml:id="u-569.1" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Kalkulacje, które robicie, jeśli chodzi o pomocowe, są absurdalne, to widać po dzisiejszym dniu. Oto jeszcze wczoraj minister Dziadzio mówił, że będzie 750 zł pomocy dla przedsiębiorcy, że wystarczy. A już dzisiaj po południu mówicie, że to będzie 1073,13 zł. Ciekawe, jak wy to skalkulowaliście, że jeszcze wyszło wam 13 gr? Jesteście bardzo dokładni, ale co się dzieje? Te ceny są kalkulowane na podstawie ARA. Cena ARA w marcu była taka, w kwietniu jest taka, a we wrześniu będzie być może o wiele, wiele większa. I co? Starczy tych pieniędzy? Nie starczy, najprawdopodobniej nie starczy. Jaka będzie opłacalność dla tych, którzy będą chcieli ten węgiel importować i dostarczyć właśnie tym ludziom, którzy bardzo na niego liczą i mogą się przeliczyć w wyniku tej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-569.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-570">
          <u xml:id="u-570.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-570.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Wiesław Buż, klub parlamentarny Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-571">
          <u xml:id="u-571.0" who="#PosełWiesławBuż">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa określa, że podmiotem odpowiedzialnym za wypłatę rekompensaty jest zarządca rozliczeń. Wniosek o wypłatę rekompensaty przedsiębiorca składa jednorazowo w terminie od dnia 1 stycznia 2023 r. pod rygorem utraty prawa do rekompensaty. Wniosek złożony po 20 stycznia 2023 r. pozostaje bez rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-571.1" who="#PosełWiesławBuż">Czy to oznacza, że przedsiębiorca będzie sprzedawał opał od dnia wejścia w życie ustawy, a rozliczenie i wypłatę rekompensaty otrzyma w terminie do dnia 31 marca 2023 r.? Tak zakłada projekt ustawy. Przedsiębiorca będzie więc oczekiwał na rozliczenie aż 8 bądź 9 miesięcy. To świadczy o tym, że do projektu raczej nie przystąpi prywatne małe przedsiębiorstwo, bo kogo stać na tak długi okres kredytowania? Proszę ewentualnie rozwiać tę moją wątpliwość.</u>
          <u xml:id="u-571.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-572">
          <u xml:id="u-572.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-572.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-572.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-573">
          <u xml:id="u-573.0" who="#PosełKrzysztofGadowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-573.1" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uwaga, uwaga! Mieszkańcy Jastrzębia, Rydułtów, Wodzisławia Śląskiego, Żor!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-574">
          <u xml:id="u-574.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pomogę panu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-575">
          <u xml:id="u-575.0" who="#PosełKrzysztofGadowski">Rząd PiS reaguje — podnosi wam cenę węgla w kopalni Marcel. Cena groszku — 797, dzisiaj — 996…</u>
          <u xml:id="u-575.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-575.2" who="#PosełKrzysztofGadowski">…w kopalni Rydułtowy — z 776,13 na 996.</u>
          <u xml:id="u-575.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Kaczyński. Morawiecki.)</u>
          <u xml:id="u-575.4" who="#PosełKrzysztofGadowski">Ekogroszek luzem w Chwałowicach — cena dziś 865, podnosi wam na 996,60 zł.</u>
          <u xml:id="u-575.5" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: I 60 groszy.)</u>
          <u xml:id="u-575.6" who="#PosełKrzysztofGadowski">Pani Minister! Czemu rząd PiS podnosi cenę Polakom dzisiaj, w kryzysie? Czemu mieszkańcy mojego okręgu wyborczego mają płacić ponad 200 zł więcej za tonę? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-575.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-575.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-575.9" who="#komentarz">(Głos z sali: …do sprostowania parę słów.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-576">
          <u xml:id="u-576.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-576.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Barbara Dolniak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-577">
          <u xml:id="u-577.0" who="#PosełBarbaraDolniak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polacy zadają sobie pytanie: dlaczego? Dlaczego rządzący nie reagowali jesienią ubiegłego roku, widząc i wiedząc, co się dzieje, i co się może wydarzyć? Dobre rządzenie to umiejętność wykorzystywania wiedzy do zapobiegania kryzysom. Co jest przyczyną, że rząd pracuje nie w drodze planowania systemowych działań, tylko w formule gaszenia pożarów? Przypomnę, że z węgla do ogrzewania domów korzysta ok. 3 mln Polaków, których narażono na stres spowodowany obawą przed tym, co czeka ich jesienią i zimą, a także przed horrendalnymi wydatkami.</u>
          <u xml:id="u-577.1" who="#PosełBarbaraDolniak">Panie Premierze! Posiadaną wiedzę trzeba wykorzystywać w interesie obywateli, a nie własnym, rządzących.</u>
          <u xml:id="u-577.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-578">
          <u xml:id="u-578.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-578.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Michał Szczerba, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-579">
          <u xml:id="u-579.0" who="#PosełMichałSzczerba">Panie Marszałku! Jestem w takiej dziwnej sytuacji, bo moje pytanie jest do posła sprawozdawcy, a nie ma go na sali, więc nie wiem, czy mogę zadać to pytanie, bo…</u>
          <u xml:id="u-579.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie może pan.)</u>
          <u xml:id="u-579.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Możesz, możesz.)</u>
          <u xml:id="u-579.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: To je zadaj komu innemu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-580">
          <u xml:id="u-580.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Decyzja należy do pana, ale czas panu leci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-581">
          <u xml:id="u-581.0" who="#PosełMichałSzczerba">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-581.1" who="#PosełMichałSzczerba">Panie Marszałku! To chciałbym, żeby tutaj towarzystwo z Klubu Parlamentarnego PiS przekazało panu ministrowi Tchórzewskiemu kilka spraw.</u>
          <u xml:id="u-581.2" who="#PosełMichałSzczerba">Chciałbym zapytać, jak to jest możliwe, że do bycia sprawozdawcą tej ustawy został wybrany poseł, minister energii, który jest odpowiedzialny za bezprzykładny przekręt na miliard. Przypomnijmy. Najwyższa Izba Kontroli oszacowała, że 1300 mln to są bezpowrotne straty związane z budową bloku węglowego w Ostrołęce C. Chciałbym bardzo wyraźnie powiedzieć, że to miała być elektrownia węglowa na ruski węgiel i dzisiaj ta sprawa musi być ostatecznie wyjaśniona. Chciałbym również powiedzieć, że minister Tchórzewski mówił: ma to być największa inwestycja we wschodniej Polsce od 30 lat. Byliśmy z posłem Jońskim ostatnio w Ostrołęce. Wiecie, co zobaczyliśmy? Puste pole. To przekręt na miliard, za który jest odpowiedzialny minister Tchórzewski, który prawdopodobnie będzie miał za chwilę wniosek do prokuratury złożony przez Najwyższą Izbę Kontroli. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-581.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-582">
          <u xml:id="u-582.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-582.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dariusz Joński, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-582.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie wiem, dlaczego tak sobie pomyślałem, że jak pan poseł Szczerba jest, to i będzie pan poseł Joński.</u>
          <u xml:id="u-582.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-582.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Oni razem. Oni zawsze razem.)</u>
          <u xml:id="u-582.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-583">
          <u xml:id="u-583.0" who="#PosełDariuszJoński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! A ja sobie pomyślałem, dlaczego akurat minister Tchórzewski wyszedł z tej sali, kiedy zobaczył na tablicy, kiedy będziemy zabierać głos w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-583.1" who="#PosełDariuszJoński">Otóż, szanowni państwo, 1300 mln. Każda polska rodzina zapłaciła za ten wielki przekręt, za Ostrołękę, która nie powstała, za największą rzekomo elektrownię węglową 200 zł. To wtedy Jarosław Kaczyński, przed wyborami, przyjeżdżał i mówił, że zostanie ukończenia, że poprzednicy nie potrafili. Przyjeżdżała Beata Szydło, przyjeżdżał również Andrzej Duda. Opowiadał, że zostanie zbudowana. Minister Tchórzewski dawał słowo, wbijał trzy razy łopatę i opowiadał, że tam dziennie będzie przyjeżdżało 290 wagonów węgla, oczywiście z Rosji. Najpierw prezesem został człowiek, który ściągał węgiel z Rosji, ściągnął prawie 800 tys. t węgla. Później został aresztowany, więc prezesem został katecheta, który był już ostatnim prezesem, bo pylony zostały zburzone bardzo szybko i dzisiaj po Ostrołęce został tylko piach. 1300 mln.</u>
          <u xml:id="u-583.2" who="#PosełDariuszJoński">Jak taki człowiek ma czelność przyjść na tę salę i zarzucać cokolwiek opozycji?</u>
          <u xml:id="u-583.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-583.4" who="#PosełDariuszJoński">Nie przyszedłem tutaj zadawać pytania, tylko po to, by powiedzieć, że zarówno ten człowiek, jak i inni, którzy przyłożyli do tego rękę, staną przed niezależną prokuraturą po wygranych wyborach, dlatego że nie może być zgody na to, że publiczne pieniądze są przepalane, wyrzucane w piach, zarabiają politycy PiS-u, bo tam nie było przypadków, w tej spółce w Ostrołęce, tam byli ludzie z legitymacją PiS-u, i nie ma 1300 mln, bezpowrotnie zostało to wydane.</u>
          <u xml:id="u-583.5" who="#PosełDariuszJoński">Dzisiaj mamicie ludzi, że będziecie budowali największą elektrownię gazową. Za to odpowiecie.</u>
          <u xml:id="u-583.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-584">
          <u xml:id="u-584.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-584.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Marta Wcisło, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-585">
          <u xml:id="u-585.0" who="#PosełMartaWcisło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Prezydent Andrzej Duda mówił, że Polsce starczy węgla na 200 lat, a na 35 lat starczy tego taniego węgla. Tymczasem po 7 latach rządów PiS-u w Polsce brakuje węgla, a wy reglamentujecie ten tani węgiel.</u>
          <u xml:id="u-585.1" who="#PosełMartaWcisło">Jedną z najbardziej rentownych kopalni w Polsce jest kopalnia na Lubelszczyźnie, Bogdanka, w której 66% udziałów ma państwowe przedsiębiorstwo energetyczne Enea, ale już niedługo, bo kilka dni temu, 18 czerwca, został podpisany list intencyjny przejęcia Bogdanki do końca 2023 r. przez Skarb Państwa.</u>
          <u xml:id="u-585.2" who="#PosełMartaWcisło">Moje pytanie, panie ministrze, jest bardzo konkretne: Jaki jest cel tej transakcji? Po co przejmujecie Bogdankę? Czy macie zamiar zamknąć szyby w Stefanowie i w Nadrybiu? Czy chcecie ograniczyć miejsca pracy? Czy chcecie to sprzedać zachodniemu kapitałowi? Proszę o odpowiedź na te pytania, bo ludzie w Bogdance, cała okolica, żyją z tej kopalni. Nie wyobrażam sobie, żeby wkładać kij w dobrze funkcjonujący mechanizm, a wy to robicie.</u>
          <u xml:id="u-585.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-585.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Sprywatyzować.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-586">
          <u xml:id="u-586.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-586.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Anna Wojciechowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-586.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-587">
          <u xml:id="u-587.0" who="#PosełAnnaWojciechowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeżeli ludzie będą marzli zimą, to na pewno was za to rozliczą. Projekt tej ustawy jest absolutnie absurdalny. Węgiel po 996 zł, cena państwowa, limit 3 t. To jest niemożliwe do wykonania. Nie wystarczy nam polskiego węgla. Mamy na to tylko 2 miesiące. Ludzie kupują węgiel już w sierpniu. Rząd po raz kolejny oszukuje polskie społeczeństwo. Spowoduje to panikę i spekulacje. A co z ciepłowniami? Co z ogrzewaniem gazowym? Co z ogrzewaniem na olej, na pellet drzewny? To również generuje większe koszty.</u>
          <u xml:id="u-587.1" who="#PosełAnnaWojciechowska">Już mieliśmy kiedyś reglamentowane towary i kartki. To jest powrót do historii PRL-u. Czym to się skończy? Pamiętamy to, skończy się niepokojami społecznymi. Przypomina mi się komuna i nagłówki w gazetach: owoce cytrusowe już wypłynęły statkiem z Kuby do Polski, na święta będziemy mieli pomarańcze.</u>
          <u xml:id="u-587.2" who="#PosełAnnaWojciechowska">Hańba i wstyd.</u>
          <u xml:id="u-587.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-587.4" who="#PosełAnnaWojciechowska">Trzeba przerwać tę farsę. Podajcie się do dymisji. Nie dajecie sobie rady z gospodarką. Ludzie chrustem się nie ogrzeją.</u>
          <u xml:id="u-587.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-588">
          <u xml:id="u-588.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-588.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Wojciech Saługa, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-588.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-589">
          <u xml:id="u-589.0" who="#PosełWojciechSaługa">Pani Minister! Gdzie jest obiecywany przez was węgiel? Mamicie, kłamiecie, oszukujecie Polaków, oszukujecie, że polskie kopalnie go wydobędą, a zamknęliście 14 kopalń. Tak, w ciągu tych 7 lat zamknęliście 14 kopalń. Obiecywaliście, że zastąpicie węgiel z importu. Uzależniliście Polskę od węgla z importu. Gdzie on teraz jest? Pytam o to już któryś raz, pani minister. Gdzie jest zakontraktowany węgiel? Jakie statki płyną? O jakim tonażu? Do jakich portów płyną? W jakim czasie zostanie to przeładowane? Skąd zostaną wzięte wagony, żeby dostarczyć węgiel do składów węglowych? I na koniec: Ile ten węgiel będzie kosztował?</u>
          <u xml:id="u-589.1" who="#PosełWojciechSaługa">Obiecujecie Polakom, mamicie ich tanim węglem po 996 zł, a dzisiaj w mojej kopalni w Jaworznie, w Sobieskim, węgiel kosztuje 811 zł, czyli podnosicie cenę o 20%. Po prostu skandal, jedno wielkie oszustwo. Proszę odpowiedzieć: Kiedy, jakimi statkami, do jakich portów wpłynie obiecywany węgiel? Proszę odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-589.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-589.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Do Murmańska.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-590">
          <u xml:id="u-590.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-590.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-590.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-591">
          <u xml:id="u-591.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani Minister! Przez ostatnie 7 lat 14 kopalń zostało zamkniętych przez PiS. 60 mld ze środków z emisji CO2 zostało przejedzone. Kwestia fotowoltaiki: zmiana programu kupowania i sprzedaży prądu. Sprzedajesz tanio, kupujesz drogo. Inflacja, drogi prąd, drogi gaz. Import węgla z Rosji: w 2014 r. było 6,5 mln t węgla, w 2018 r. było 13 mln t węgla, dwa razy więcej. Ustawa z lutego br., ustawa pisowska: 28 mld na 10 lat za zmniejszenie wydobycia węgla i likwidację kopalń. Wpłynęło już 800 mln do Polskiej Grupy Górniczej. Sami likwidowaliście kopalnie. Odnawialne źródła energii są zablokowane. Cena ekogroszku wynosi 3 tys. za 1 t. Brak jest docelowego programu zabezpieczenia Polaków w kwestii węgla. Ten program to kolejka+.</u>
          <u xml:id="u-591.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Węgiel+.)</u>
          <u xml:id="u-591.2" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Od listopada br. wiedzieliście, że może nastąpić napaść Rosji na Ukrainę, i co? Premier kupił w grudniu obligacje i zabezpieczył siebie, ale nie zabezpieczył Polaków w kwestii węgla. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-591.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-592">
          <u xml:id="u-592.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-592.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Franciszka Sterczewskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-592.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-593">
          <u xml:id="u-593.0" who="#PosełFranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Polska energetyka jest czarna jak węgiel, bo właśnie od węgla nasza energetyka jest uzależniona w 70%. Jedną z pierwszych rzeczy, którą zepsuliście od początku waszych rządów, była właśnie energetyka wiatrowa. Gdybyście przez te 7 lat nie hamowali wiatraków, dzisiaj Polki i Polacy byliby dużo bezpieczniejsi. Zamiast tego skazaliście nas na uzależnienie od ruskiego węgla, a teraz radzicie ludziom, żeby zbierali chrust w lesie.</u>
          <u xml:id="u-593.1" who="#PosełFranciszekSterczewski">Dziś proponujecie dopłaty do zakupu węgla, co nie rozwiąże problemu wysokich cen, a w dobie ocieplenia klimatu jest po prostu dolewaniem benzyny do ognia. To jest skrajna nieodpowiedzialność. Polska pozyskuje 25 mld zł rocznie ze sprzedaży uprawnień do emisji dwutlenku węgla.</u>
          <u xml:id="u-593.2" who="#PosełFranciszekSterczewski">Pani Minister! Kiedy zaczniecie przeznaczać te pieniądze na transformację energetyczną i np. na rozwój transportu publicznego? Wasza uparta nieudolność i krótkowzroczność skazuje Polki i Polaków na katastrofę zarówno ekonomiczną, energetyczną, jak i klimatyczną. Opamiętajcie się.</u>
          <u xml:id="u-593.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-594">
          <u xml:id="u-594.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-594.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Na tym zakończyliśmy wypowiedzi i zadawanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-594.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią minister klimatu i środowiska Annę Moskwę.</u>
          <u xml:id="u-594.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-594.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Tylko jedno pytanie merytoryczne było. Jedno.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-595">
          <u xml:id="u-595.0" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Już to robiłam kilkakrotnie, ale kolejny raz się przedstawię, bo widzę, że jest taka potrzeba — Anna Moskwa, minister klimatu i środowiska, również odpowiedzialna za energię, płeć żeńska.</u>
          <u xml:id="u-595.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-595.2" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">W tych dniach powinniśmy wszyscy mówić zdecydowanie jednym głosem. Jesteśmy w czasach wojny energetycznej z Putinem.</u>
          <u xml:id="u-595.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nie z Putinem, tylko z narodem polskim.)</u>
          <u xml:id="u-595.4" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Ta sala powinna mówić w tych dniach jednym głosem. Jednym głosem z Polakami, jednym głosem w obronie bezpieczeństwa energetycznego. Niestety tak się nie dzieje.</u>
          <u xml:id="u-595.5" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Co w tym czasie mówi Putin? Putin mówi, że zabraknie w Polsce węgla — to mówią rosyjskie media. Co słyszymy na tej sali? Państwo straszycie obywateli — zabraknie w Polsce węgla.</u>
          <u xml:id="u-595.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: To na 200 lat miało być.)</u>
          <u xml:id="u-595.7" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Generujecie histerię, panikę, co w konsekwencji doprowadza do wysokich cen i do obaw, że węgla nie będzie. Dostarczenie Polakom węgla w dobrej cenie jest najwyższym priorytetem naszego rządu. Przypomnę debaty z marca, z kwietnia. Nie ma embarga — źle. 16 kwietnia wprowadzamy embargo — też źle. 70% energii z węgla — źle. Dzisiaj słyszymy: zwiększenie wydobycia — źle, dobrze. Trudno się na tej sali zorientować, jakie właściwie są głosy i opinie opozycji. Przypomnę to, o czym pan poseł już wspominał: zamknąć Turów, zamknąć kopalnie, chcemy oddychać czystym powietrzem. To też padało na tej sali i to jeszcze w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-595.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Likwidacja kopalń…)</u>
          <u xml:id="u-595.9" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Na początku tego roku głosy: więcej OZE, zamykajmy kopalnie, to też padało na tej sali. Gdzie jest konsekwencja?</u>
          <u xml:id="u-595.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to wyście przyjęli program.)</u>
          <u xml:id="u-595.11" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Przypomnę też, bo tutaj padało dużo porównań do polityki krajów zachodnich, pojawiało się to w wypowiedziach naszych posłów: Holandia, Austria, Włochy, Niemcy, Czechy, a tak naprawdę po cichu wszyscy wracają do węgla. My do węgla nie musimy wracać, bo węglowi jesteśmy wierni przez wszystkie lata naszych rządów.</u>
          <u xml:id="u-595.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-595.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Węglem stoimy.)</u>
          <u xml:id="u-595.14" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Niech pani to na składach powie.)</u>
          <u xml:id="u-595.15" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Konsekwentna polityka naszego rządu oparta na bardzo odpowiedzialnym miksie energetycznym oznacza, że poza OZE, które rozwijamy, musimy mieć źródła stabilne. Te źródła stabilne w Polsce to jest węgiel, to jest w mniejszym stopniu gaz, docelowo atom. Wytłumaczcie Polakom, co by zrobili w styczniu 2019 r., kiedy nie wiało, kiedy nie świeciło słońce.</u>
          <u xml:id="u-595.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Dwa najdroższe źródła energii.)</u>
          <u xml:id="u-595.17" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Z czego wtedy byłoby dostarczane ciepło do milionów Polaków, o których podobno tak walczycie i na których wam tak bardzo zależy? Mitem jest, że cena węgla w kopalni, która jest dzisiaj niższa niż te 996 zł, będzie wyższa. Dlaczego? Ustawa mówi, że ta cena jest do 996 zł, co nie oznacza, że nie może być niższa. Może być niższa — to jest cena maksymalna, którą gwarantują ci dostawcy, którzy wchodzą do naszego programu.</u>
          <u xml:id="u-595.18" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Kilka faktów na temat odnawialnych źródeł energii, bo myślę, że warto je przypomnieć, wielokrotnie już o nich mówiliśmy. Równolegle z dbałością o stabilność naszego systemu i stałe źródła energetyczne dbamy też o rozwój OZE.</u>
          <u xml:id="u-595.19" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Nie dbacie, to nie jest prawda.)</u>
          <u xml:id="u-595.20" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">I przypomnę: nasz cel OZE na rok 2020 to było 15% — cel wyznaczony przez Unię Europejską. Osiągnęliśmy 16,13% w OZE. Dziękujemy ponad milionowi Polaków za udział w programie prosumenckim, za to, że udało się osiągnąć rekord, za rozwój OZE, za rozwój indywidualnej energetyki i zwiększanie samowystarczalności. Polska na dzisiaj jest liderem morskiej energetyki wiatrowej.</u>
          <u xml:id="u-595.21" who="#komentarz">(Poseł Urszula Zielińska: Polska jest liderem?)</u>
          <u xml:id="u-595.22" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">To w Polsce już w 2026 r. będzie pierwsza produkcja. Przypomnę, że jest też teraz procedowana ustawa o lądowej energetyce wiatrowej — kolejny krok do rozwoju odnawialnych źródeł energii.</u>
          <u xml:id="u-595.23" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Czyste powietrze. Dbacie tak państwo o czyste powietrze, o to, żeby Polacy oddychali czystym powietrzem, ale przypomnę naruszenie za lata 2007–2015. Po pierwsze za brak czystego powietrza i naruszenie wszelkich norm, po drugie za brak działań w tym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-595.24" who="#komentarz">(Głos z sali: A niech pani o ustawie mówi, o czym pani mówi?)</u>
          <u xml:id="u-595.25" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">To lata 2007–2015, a my wprowadziliśmy program czystego powietrza w trybie przyspieszonym. Dzięki temu dofinansowaliśmy już wniosków na 8 mld, wypłaciliśmy 3 mld, dofinansowanie umów — 6,5 mld, podpisanie — 381 169 umów.</u>
          <u xml:id="u-595.26" who="#komentarz">(Głos z sali: Odpowiedz na pytania.)</u>
          <u xml:id="u-595.27" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">To są dane na 17 czerwca. To są programy termomodernizacji, to są programy wymiany dachów, okien, to są programy zapewniające czyste źródła ogrzewania i ciepłej wody. To są odpowiedzialne programy dla tych, którzy najbardziej tego wsparcia potrzebują, z dofinansowaniem do 90%, do wysokości 69 tys., czyli do tej grupy, która tego najbardziej potrzebuje. Równolegle mamy dodatek osłonowy, przypomnę — ciągle działający, dający dodatkowe wsparcie dla tych najuboższych, dla których źródłem ogrzewania są właśnie te paliwa, o których wspominamy w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-595.28" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Najubożsi mieli kopciuchy, a wy je im zabraliście.)</u>
          <u xml:id="u-595.29" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Jest to stawka do 1400 zł dla tych najuboższych, którzy takiego wsparcia potrzebują. Przypomnę — dodatek funkcjonuje już od początku roku i do października tego roku jeszcze duża część Polaków z tego programu na pewno skorzysta, a już spora część z niego skorzystała.</u>
          <u xml:id="u-595.30" who="#komentarz">(Głos z sali: 2 tygodnie wystarczy.)</u>
          <u xml:id="u-595.31" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Nie jest prawdą, że PiS uzależnił Polskę od węgla z Rosji. To jest kolejny mit, który padł dzisiaj na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-595.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak to nie?)</u>
          <u xml:id="u-595.33" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Polska energetyka zawodowa nie sprowadza na własne potrzeby węgla z Federacji Rosyjskiej.</u>
          <u xml:id="u-595.34" who="#komentarz">(Głos z sali: 60 mln ton.)</u>
          <u xml:id="u-595.35" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Pani poseł wspominała, oczywiście o tym wiemy, że ten węgiel płynął przez prywatnych dostawców do polskich gospodarstw domowych, nie był ściągany przez spółki Skarbu Państwa w żaden sposób, niemniej jednak i tak ilość tego węgla rosyjskiego spadała. Państwo wspomnieli dane za wybrane lata, ja sobie pozwolę wspomnieć za wszystkie.</u>
          <u xml:id="u-595.36" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie za wybrane. 60 mln.)</u>
          <u xml:id="u-595.37" who="#MinisterKlimatuiŚrodowiskaAnnaMoskwa">Mówię o indywidualnych gospodarstwach domowych. Rok 2018–13, rok 2019–10, rok 2020–9, rok 2021–8, z czego 7 mln do indywidualnych gospodarstw domowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-595.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-596">
          <u xml:id="u-596.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-596.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-596.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">W dyskusji zgłoszono poprawki oraz wniosek o nieodsyłanie projektu ustawy do komisji w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-596.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proponuję, aby Sejm nie odsyłał tego projektu ustawy ponownie do komisji.</u>
          <u xml:id="u-596.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-596.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-596.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Sprzeciw usłyszałem.</u>
          <u xml:id="u-596.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">W związku z tym do głosowania w tej sprawie przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-596.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o bezpiecznym przerywaniu ciąży i innych prawach reprodukcyjnych (druk nr 2298).</u>
          <u xml:id="u-596.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę przedstawicielkę Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej panią Martę Lempart o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-596.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-596.11" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Witam wszystkie osoby obserwujące na górze. Witam państwa serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-596.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-596.13" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Co? Ta tutaj? Hańba!)</u>
          <u xml:id="u-596.14" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-596.15" who="#komentarz">(Część posłów trzyma transparenty z napisem: Legalna aborcja — na tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-597">
          <u xml:id="u-597.0" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Panie Marszałku! Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-597.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-597.2" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Mam dziś zaszczyt występować przed państwem w roli bardzo formalnej i bardzo znaczącej jako pełnomocniczka komitetu obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej „Legalna aborcja. Bez kompromisów”. Reprezentuję dziś nie tylko siebie, ale ponad 200 tys. osób, które złożyły swój podpis pod projektem wprowadzającym standardy ochrony zdrowia na wzór tych, które obowiązują w cywilizowanych krajach.</u>
          <u xml:id="u-597.3" who="#komentarz">(Głos z sali: III Rzeszy.)</u>
          <u xml:id="u-597.4" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Przychodzę do państwa z projektem ustawy, która zmienia prawo tak, żeby odpowiadało europejskim i światowym standardom w dziedzinie ochrony życia i zdrowia kobiet. Przychodzę z projektem ustawy, który dostosowuje polskie prawo do rzeczywistości…</u>
          <u xml:id="u-597.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Chyba waszej.)</u>
          <u xml:id="u-597.6" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">…w jakiej wszystkie i wszyscy żyjemy, rzeczywistości naszej i rzeczywistości waszej, w tym waszych córek, sióstr, żon, matek i koleżanek, nas wszystkich. Przychodzę z projektem ustawy, której regulacje wynikają wyłącznie z twardych danych, opartych wyłącznie na faktach, która jest oparta na tym, na czym powinna być oparta — na nauce, jaką jest medycyna. Przychodzę z projektem ustawy, która nie tylko jest zgodna z konstytucją, ale usuwa z obrotu prawnego regulacje sprzeczne z konstytucją, niezgodne z nauką, niezgodne z europejskimi i światowymi standardami, no i przede wszystkim usuwa skutki ostatnich pozakonstytucyjnych działań zespołu pani mgr Przyłębskiej zasiadającego w dawnym budynku Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-597.7" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Ta cała nasza ustawa to jest po prostu program naprawczy, jeden z wielu, których potrzebujemy. To jest program naprawczy w zakresie ochrony zdrowia osób w Polsce, który, po pierwsze, wprowadza merytoryczny, naukowy i prawny standard ochrony zdrowia kobiet w zakresie dostępu do świadczenia medycznego, jakim jest aborcja. To program naprawczy, który, po drugie, likwiduje powszechne nadużycia i masową, stałą praktykę łamania praw kobiet w zakresie dostępu do ochrony zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-597.8" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Mówiąc o standardzie, mówimy o rzeczach naprawdę podstawowych. Mówimy o tym, że kobieta w ciąży ma prawo do przerwania tej ciąży do 12. tygodnia jej trwania i o tym, czy w tym czasie ze świadczenia medycznego, jakim jest aborcja, skorzysta, decyduje ona sama, tak jak robią to kobiety w krajach takich jak Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Francja, Finlandia, Grecja, Hiszpania, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niderlandy, Niemcy, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry i Włochy — a to są tylko kraje Unii Europejskiej — kobiety w krajach Unii Europejskiej, kobiety w krajach, w których obowiązują standardy Światowej Organizacji Zdrowia, kobiety w krajach, które przestrzegają międzynarodowych standardów ochrony zdrowia i przyjętych na siebie zobowiązań w obszarze praw człowieka. Polska nie jest takim krajem. Naprawmy to. To trzeba naprawić i to gwarantuje nasz projekt.</u>
          <u xml:id="u-597.9" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Mówimy o tym, że kobieta w ciąży ma prawo do przerwania tej ciąży do 24. tygodnia w przypadkach kwalifikowanych. Jakie to są przypadki? Te, które tworzą w Polsce rzeczywistość realnego zakazu aborcji, praktycznego zakazu aborcji, tworzą martwe prawo. Po oświadczeniu zespołu pani mgr Przyłębskiej zasiadającego w dawnym budynku Trybunału Konstytucyjnego szpitale w Polsce skazują kobiety na tortury, odmawiając im świadczenia medycznego, jakim jest aborcja, w przypadku nieusuwalnych wad płodu. Przegrywamy i będziemy przegrywać sprawy przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, każdorazowo w takim przypadku, z powodu tortur i nieludzkiego traktowania. A kobiety będą umierały. Naprawmy to. Nasz projekt kończy z tą sadystyczną praktyką.</u>
          <u xml:id="u-597.10" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Na mocy ustawy z 1993 r. o tym, czy ciąża będąca wynikiem przestępstwa może być przerwana, decyduje w Polsce prokurator. I decyduje na „nie”, biernym oporem odmawiając całymi tygodniami wydania zaświadczenia koniecznego do skorzystania z zabiegu medycznego, jakim jest aborcja. Skutkiem tego, że ciąże będące wynikiem przestępstwa nie są przerywane w ramach obowiązującego prawa, jest to, że odbywa się to oczywiście poza systemem, mimo że prawo teoretycznie taki zabieg gwarantuje. Naprawmy to. Nasz projekt kończy z martwym prawem.</u>
          <u xml:id="u-597.11" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Teoretycznie w Polsce obowiązuje także przepis, który ma ratować życie i zdrowie kobiet w ciąży, gwarantując im aborcję w przypadku zagrożenia zdrowia i życia. Jak działa w warunkach obecnej praktyki antyaborcyjnej? Przekonały się pani Izabela z Pszczyny, pani Agnieszka z Częstochowy.</u>
          <u xml:id="u-597.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-597.13" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Jak działa, przekonały się kobiety, które trafiają do szpitali, w których lekarzy paraliżuje strach i którym cudem się udaje. Jak działa? Wiedzą przede wszystkim osoby w Polsce, które nie zachodzą w ciążę. Mamy najniższy wskaźnik urodzeń od czasów II wojny światowej, bo kobiety wiedzą, czym to grozi, bo wiemy, czym to grozi. Naprawmy to. Nasz projekt wprowadza z powrotem ochronę zdrowia i życia osób w ciąży, gwarantując im w zagrożeniu potrzebną aborcję. Ani jednej więcej.</u>
          <u xml:id="u-597.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.15" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Kluczowe pytanie to jak to zrobić, żeby dostęp do aborcji legalnej, bezpiecznej, darmowej nie był martwym prawem, żeby nie był zależny od widzimisię, od ideologii, od polityki. Wiemy wszyscy, jak to wygląda teraz. Nadużywanie klauzuli religijnej, bezprawne bariery formalne, niepotrzebne badania, fikcyjne komisje, systemowe granie na czas całymi tygodniami. Żeby zaszkodzić, żeby upokorzyć, żeby utrudnić, żeby prawo było martwe. Naprawmy to.</u>
          <u xml:id="u-597.16" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Nasz projekt wprowadza zobowiązanie do udzielenia świadczenia medycznego, jakim jest aborcja, w ciągu 72 godzin od złożenia wniosku, wprowadzając jednolitą procedurę udzielenia tego świadczenia i gwarancję rozpatrzenia sprzeciwu od odmowy udzielenia tego świadczenia w ciągu 24 godzin. Nasz projekt wprowadza zobowiązanie do posiadania zdolności udzielenia świadczenia medycznego, jakim jest aborcja, nawet w przypadku powołania się przez wszystkich lekarzy w placówce na klauzulę religijną poprzez kontrakt z odpowiednim podwykonawcą, który takie świadczenie zapewni. Nasz projekt likwiduje bezprawne posługiwanie się przez lekarzy klauzulą religijną w odniesieniu do czynności, które nie są świadczeniami medycznymi, jak np. wypisywanie recept.</u>
          <u xml:id="u-597.17" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Są to wszystko rozwiązania zgodne z zaleceniami, jakie wobec Polski wydał Komitet Praw Człowieka ONZ jeszcze w 2016 r. Dotyczą one dostępu do legalnej, bezpiecznej, darmowej aborcji. Mówią o tym, że umieszczanie przepisów, zgodnie z którym udzielenie świadczenia medycznego w jakimkolwiek przypadku jest przestępstwem i jest penalizowane w Kodeksie karnym, jest absurdem, jest pomieszaniem porządków. Świadczenie medyczne, udzielenie świadczenia medycznego nigdy nie jest, nie może być i nie będzie przestępstwem. Mamy rok 2022. Może już czas, może już czas?</u>
          <u xml:id="u-597.18" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Szanowni Państwo! Przed wami wszystkimi wielka szansa, ogromna szansa zrobienia czegoś zupełnie zwyczajnego, zupełnie normalnego, zupełnie standardowego i oczywistego. 66% obywatelek i obywateli Polski popiera dostęp do legalnej, bezpiecznej, darmowej aborcji do 12 tygodnia.</u>
          <u xml:id="u-597.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.20" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">97% wyborczyń i wyborców Lewicy popiera prawo do legalnej, bezpiecznej, darmowej aborcji do 12 tygodnia.</u>
          <u xml:id="u-597.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.22" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Za legalną aborcją jest 88% wyborczyń i wyborców Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-597.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.24" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Wiem, że klub Koalicji Obywatelskiej popiera nasz projekt, a partie tworzące Koalicję Obywatelską popierają legalizację aborcji do 12 tygodnia. Bardzo wam wszystkim za to dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-597.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.26" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Zmiana zdania jest bardzo trudna i wymaga czasu, pracy i odwagi. Jestem wam bardzo wdzięczna. Za legalną aborcją jest 83% wyborców Polski 2050 Szymona Hołowni.</u>
          <u xml:id="u-597.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.28" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Czy posłuchacie tych, których reprezentujecie w Sejmie? Pytam posłów tego ugrupowania. Za legalną aborcją jest 52% wyborczyń i wyborców Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-597.29" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.30" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Czy przynajmniej połowa z was zagłosuje za? Za legalną aborcją jest też 44% wyborczyń i wyborców Konfederacji.</u>
          <u xml:id="u-597.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.32" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Tutaj również spodziewam się prawie połowy głosów za. I za legalną aborcją jest też 34% wyborców Prawa i Sprawiedliwości. 1/3 głosów za, tak by to się przekładało, i to jest wzrost o 10% w ciągu 1,5 roku.</u>
          <u xml:id="u-597.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.34" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Ciekawe, co się stało. Zadajemy dzisiaj bardzo proste pytanie. Tak czy nie? Tak czy nie?</u>
          <u xml:id="u-597.35" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto to badał?)</u>
          <u xml:id="u-597.36" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Coraz więcej ludzi w Polsce wie, że zakaz aborcji nie oznacza braku aborcji. Coraz więcej ludzi w Polsce uważa, że o świadczeniach medycznych powinny decydować wyłącznie standardy medyczne. Coraz więcej ludzi w Polsce uważa, że kobiety wiedzą, co robią.</u>
          <u xml:id="u-597.37" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Chciałam przytoczyć jedną z obietnic o tym, jak to projekty obywatelskie zawsze będą trafiać do komisji, zawsze będą tam w drugim czytaniu. Być może są osoby, które w to wierzą, więc może w ich imieniu, szanowne Prawo i Sprawiedliwość, taką obietnicę złożyliście.</u>
          <u xml:id="u-597.38" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Może akurat to jest ta, której dotrzymacie.</u>
          <u xml:id="u-597.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.40" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie o zabijaniu.)</u>
          <u xml:id="u-597.41" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejMartaLempart">Jestem tutaj tylko jedną osobą. Nikt nie musi mnie słuchać, nikt nie musi słuchać Marty Lempart, ale to, co widzicie, wynika z badań. To, co widzicie na polskich ulicach od 2016 r., co widzieliście w 2020 r., to jest głos suwerena, waszego suwerena, głos, który ja dobrze znam. Mogę wam poradzić, dobrze poradzić, nie ignorujcie go. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-597.42" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-597.43" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-598">
          <u xml:id="u-598.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie przedstawicielce Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej pani Marcie Lempart.</u>
          <u xml:id="u-598.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-598.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-598.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo uprzejmie proszę panią poseł Annę Milczanowską z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-599">
          <u xml:id="u-599.0" who="#PosełAnnaMilczanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-599.1" who="#PosełAnnaMilczanowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawiam stanowisko w sprawie obywatelskiego projektu ustawy o bezpiecznym przerywaniu ciąży i innych prawach reprodukcyjnych wniesionego zgodnie z ustawą o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli.</u>
          <u xml:id="u-599.2" who="#PosełAnnaMilczanowska">Przedmiotem proponowanej ustawy przygotowanej przez Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „Legalna aborcja. Bez kompromisów” jest kolejna próba wprowadzenia w polskim prawie zmian, które są niezgodne zarówno z konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, jak też z Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Zmian, które charakteryzuje już nie tylko elementarny brak szacunku dla życia, ale jednoczesny brak poszanowania dla wolności sumienia, która przecież nie jest tylko prawem do posiadania określonego światopoglądu i prezentowania jego wartości, ale również, a może przede wszystkim do postępowania z tymże sumieniem w zgodzie. Przypomina nam o tym choćby wydany już 7 października 2015 r. wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Tymczasem będący dzisiaj przedmiotem naszej pracy projekt porusza się nie tylko w obszarze ochrony praw dziecka poczętego, ale jednocześnie wkracza w dziedzinę wolności przysługującej lekarzom, proponując regulacje, które faktycznie mają pozbawić ich możliwości skorzystania z klauzuli sumienia. A zatem autorzy proponowanych zmian w prawie domagają się nie tylko dowolności w decydowaniu o ludzkim życiu, ale też żądają wprowadzenia ustawowego przymusu postępowania stojącego w sprzeczności z podstawowymi wolnościami przypisanymi człowiekowi. Trzeba też podkreślić, że dla osiągnięcia wyznaczonych celów próbują wykorzystać również ludzkie dramaty, wobec których stają niejednokrotnie młodzi ludzie i ich rodziny. Co charakterystyczne, a zarazem przerażające w czasach, gdy w przypadku prostych badań lekarskich czy nawet higienicznych konieczna jest zgoda rodziców, w sprawie aborcji twórcy projektu chcą narzucić trzynastolatkom pełną swobodę. Tak, nie przypadkiem powiedziałam: narzucić, bo zamiast prawdziwego wsparcia, jakie konieczne jest w tak trudnych sprawach, oferują złudne, rzekomo proste rozwiązania, które niosą za sobą niemożliwe do zaleczenia rany czy wręcz tragedie. Nasuwa się proste pytanie, dla kogo rzeczywiście te rozwiązania proponowane w omawianym projekcie ustawy mają być bezpieczne?</u>
          <u xml:id="u-599.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dla ludzi, dla kobiet.)</u>
          <u xml:id="u-599.4" who="#PosełAnnaMilczanowska">Ponieważ Prawo i Sprawiedliwość troszczy się o bezpieczeństwo i przestrzeganie…</u>
          <u xml:id="u-599.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-599.6" who="#PosełAnnaMilczanowska">…Ponieważ Prawo i Sprawiedliwość troszczy się o bezpieczeństwo i przestrzeganie przynależnych każdemu człowiekowi praw, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość jest zdecydowanie przeciwny temu projektowi w całości. Wskazujemy przy tym, że stoi on w sprzeczności z prawem do życia, wolnością sumienia i wyrażania poglądów oraz z prawami rodzicielskimi. Zarówno zakres proponowanych zmian, który jest niezgodny z prawem, jak też zaprezentowana forma nie pozwalają na dalszą nad nim pracę.</u>
          <u xml:id="u-599.7" who="#PosełAnnaMilczanowska">W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość rekomenduję odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-599.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-600">
          <u xml:id="u-600.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-600.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Barbara Nowacka, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-600.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-601">
          <u xml:id="u-601.0" who="#PosełBarbaraNowacka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ten projekt to sprzeciw Polek i Polaków wobec draństwa, które zafundowali Kaczyński, Ziobro, Przyłębska i wszyscy ci, którzy dzisiaj po prawej stronie tak wiele mają w sobie hipokryzji, że mówią o prawach człowieka i obronie kobiet. To przez was Polki boją się mieć dzieci. To przez was młode dziewczyny mówią: boimy się zajść w ciążę w Polsce, bo tu nie znajdziemy pomocy, nie znajdziemy wsparcia i nie znajdziemy bezpieczeństwa. To wy ponosicie odpowiedzialność za takie dramaty jak chociażby pani Izabeli z Pszczyny.</u>
          <u xml:id="u-601.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-601.2" who="#PosełBarbaraNowacka">A projekt obywatelski to głos kobiet i mężczyzn o normalność w Polsce, o prawo do bezpiecznej i legalnej aborcji. Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska chce pracować nad tym projektem, dlatego składamy wniosek o przedłożenie go Komisji Zdrowia i komisji polityki społecznej.</u>
          <u xml:id="u-601.3" who="#PosełBarbaraNowacka">Uważamy, że głos obywatelek i obywateli musi być wysłuchany, że Polki muszą być bezpieczne,…</u>
          <u xml:id="u-601.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-601.5" who="#PosełBarbaraNowacka">…że Polki muszą mieć dostęp do edukacji seksualnej, antykoncepcji, bezpiecznej, legalnej aborcji i in vitro. Zasługujemy na takie same prawa, jakie mają nasze koleżanki w Czechach, w Austrii, w Wielkiej Brytanii, w Niemczech. Myślicie, że jesteśmy gorsze i głupsze? Że nie będziemy mogły o sobie decydować? Polki o sobie decydują, tylko przez was skazane są na podziemie aborcyjne. Mówią o potrzebie normalności. O tę normalność będzie wnosił klub Koalicji Obywatelskiej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-601.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-602">
          <u xml:id="u-602.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-602.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Monika Wielichowska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-602.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-603">
          <u xml:id="u-603.0" who="#PosełMonikaWielichowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta obywatelska inicjatywa jest odpowiedzią na piekło kobiet, które Polkom zgotował PiS. Wszystko zaczęło się w 2016 r., kiedy Jarosław Kaczyński zapowiedział, że będą dążyli do tego, by nawet ciąże bardzo trudne, w przypadku których dziecko jest skazane na śmierć, mocno zdeformowane, kończyły się porodem, by to dziecko mogło być ochrzczone, pochowane i miało imię.</u>
          <u xml:id="u-603.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Nowacka: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-603.2" who="#PosełMonikaWielichowska">Tym samym dał impuls do działania PiS-owi i ultrakonserwatywnym fundamentalistom, dla których najważniejsze to urodzić, nieważne, czy dziecko z gwałtu, czy dziecko z niepełnosprawnością, która zakończy jego życie w cierpieniach, nieważne, czy martwy płód i czy przy okazji trudnego porodu umrze matka. Najważniejsze to urodzić.</u>
          <u xml:id="u-603.3" who="#PosełMonikaWielichowska">Od tego czasu są, trzeba przyznać, bardzo konsekwentni w odbieraniu Polkom godności i poczucia bezpieczeństwa: zabierają dostęp do antykoncepcji awaryjnej i badań prenatalnych, do edukacji seksualnej, promują klauzulę sumienia, wdrażają rejestr ciąż, nie wdrażają konwencji antyprzemocowej, pozbawiają dofinansowania organizacje kobiece, które od lat pomagają kobietom i je wspierają, a w końcu wyręczają się sterowanym przez PiS Trybunałem Konstytucyjnym i udaje im się zaostrzyć ustawę antyaborcyjną, która zmusza Polki do heroizmu. Procedowaliśmy też, przypomnę, nad projektem, który nigdy nie powinien znaleźć się w polskim Sejmie i który zakładał, że przerwanie ciąży stanie się przestępstwem zabójstwa, a kobieta — zabójczynią.</u>
          <u xml:id="u-603.4" who="#PosełMonikaWielichowska">Dziś ciąże w Polsce prowadzi prokurator, ksiądz i Kaczyński z kolegami z PiS-u, którzy wchodzą z buciorami w życie Polek. Dość tego.</u>
          <u xml:id="u-603.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-603.6" who="#PosełMonikaWielichowska">To kobieta i lekarz powinni decydować o bezpiecznym macierzyństwie. Dziś jesteśmy w demograficznym kryzysie, bo Polki nie chcą rodzić dzieci w Polsce, która nie jest dla nich bezpieczna pod żadnym względem. Dlatego składamy wniosek, by projekt został przekazany do prac w Komisjach: Zdrowia i Polityki Społecznej i Rodziny. Jeśli tak się stanie, będziemy do niego składać poprawki spójne z naszym stanowiskiem, które dotyczy bezpiecznego macierzyństwa.</u>
          <u xml:id="u-603.7" who="#PosełMonikaWielichowska">Mamy przygotowany pakiet praw kobiet, który składa się z dwóch propozycji. Są one nierozerwalne. Pierwsza: zatroszczymy się o bezpieczeństwo kobiet. Znajdziecie tu wszystko to, co PiS zabrał, czego PiS zabronił i co PiS kobietom ograniczył.</u>
          <u xml:id="u-603.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-603.9" who="#PosełMonikaWielichowska">Druga: nowa umowa społeczna, w ramach której opowiadamy się za zagwarantowaniem każdej Polce znajdującej się w wyjątkowo trudnej sytuacji osobistej prawa do podjęcia przez nią, po konsultacji z psychologiem i lekarzem, indywidualnej decyzji o przerwaniu ciąży do 12. tygodnia w bezpiecznych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-603.10" who="#PosełMonikaWielichowska">Kobiety muszą mieć prawo do podejmowania osobistej decyzji dotyczącej macierzyństwa w zgodzie z własnym sumieniem. Kobiety muszą mieć zapewnioną kompleksową opiekę. Kobiety muszą być bezpieczne i mieć zagwarantowane prawo wyboru. Muszą mieć wybór, nie zakaz. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-603.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-604">
          <u xml:id="u-604.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-604.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam posłankę Katarzynę Kotulę, klub parlamentarny Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-604.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-604.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-605">
          <u xml:id="u-605.0" who="#PosełKatarzynaKotula">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Drogie Prawo i Sprawiedliwość! Mówicie, że nasz projekt to radykalizm. A wiecie, jak wyglądają granice radykalizmu? Radykalizm, drodzy państwo z PiS, jest tu. To ta czerwona plama. Poznajecie?</u>
          <u xml:id="u-605.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-605.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-605.3" who="#PosełKatarzynaKotula">Tak, to niestety Polska, jedyne duże państwo w Europie z całkowitym zakazem aborcji.</u>
          <u xml:id="u-605.4" who="#PosełKatarzynaKotula">Czy ten projekt jest radykalny? Jeśli potraktować go w kategoriach radykalnej empatii w stosunku do kobiet, to jest on radykalny — radykalny pod względem troski, zrozumienia, empatii i wiary w kobiety i ich prawo do podejmowania samodzielnych decyzji w sprawie macierzyństwa, swojego zdrowia i życia.</u>
          <u xml:id="u-605.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-605.6" who="#PosełKatarzynaKotula">W Polsce przez ponad 30 lat obowiązywał pseudokompromis aborcyjny, do którego doprowadzili zasiadający w Sejmie panowie w garniturach i panowie w sutannach, którzy wspólnie, ale bez pytania kobiet o zdanie, postanowili, co kobietom w Polsce wolno robić z ciążą, a czego nie wolno.</u>
          <u xml:id="u-605.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-605.8" who="#PosełKatarzynaKotula">Chociaż słowo „kompromis” należałoby raczej zastąpić słowami „kompromitacja” i „hipokryzja”.</u>
          <u xml:id="u-605.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-605.10" who="#PosełKatarzynaKotula">Nie ma dziś powrotu do tamtego pseudokompromisu. 30 lat temu sprzedaliście nasze prawa, odebraliście kobietom godność i poczucie bezpieczeństwa. Ale ta kompromitacja aborcyjna wam nie wystarczyła. Trzeba było jeszcze bardziej dokręcić śrubę i zrobiliście to wy, Prawo i Sprawiedliwość. Rękoma Julii Przyłębskiej zmusiliście kobiety do rodzenia, do rodzenia za wszelką cenę, do rodzenia płodów nieodwracalnie uszkodzonych, do rodzenia nawet za cenę życia matki — Iza z Pszczyny, Agnieszka z Częstochowy, Ania ze Świdnicy. To sprawia, że Polki po prostu nie chcą mieć dzieci. Doprowadziliście do tego, że kobiety w Polsce boją się zachodzić w ciążę albo nie decydują się na dziecko. Jesteście z siebie dumni? Czy taki był wasz cel?</u>
          <u xml:id="u-605.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-605.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-605.13" who="#PosełKatarzynaKotula">Przez ostatnie 7 lat zafundowaliście kobietom w Polsce instytucjonalną przemoc państwa wobec kobiet. Odebraliście kobietom finansowanie in vitro, tabletkę „dzień po” bez recepty, wysokie standardy opieki okołoporodowej. Polki jako jedyne w Europie nie mają nawet dostępu do nowoczesnej, refundowanej antykoncepcji, rzetelnej edukacji seksualnej i legalnej sterylizacji, a rejestr ciąż, który w Europie faktycznie ma pomagać kobietom, w Polsce ma służyć prokuraturze Ziobry do ścigania kobiet, które były w ciąży, ale już nie są. Jakby tego było mało, prokuratora Ziobry ściga dziś także kobiety, które pomogły innym kobietom przerwać ciążę. Na sali jest z nami Justyna, której sprawa toczy się przed sądem. Jaką zbrodnię popełniła Justyna? Pomogła innej kobiecie…</u>
          <u xml:id="u-605.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-605.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-605.16" who="#PosełKatarzynaKotula">…kobiecie, która chciała przerwać ciążę, kobiecie, która potrzebowała pomocy. Oddała jej swoje tabletki. Justyna, jesteśmy z tobą, zawsze będziemy i nigdy nie będziesz szła sama.</u>
          <u xml:id="u-605.17" who="#PosełKatarzynaKotula">Od ponad 30 lat kobiety w Polsce muszą radzić sobie same, bo państwo umywa ręce. Co robią? Zamawiają tabletki i robią aborcję w domu. Jadą za granicę albo znajdują ginekologa, który za odpowiednią opłatą zapomina o tym, że istnieje coś takiego jak klauzula sumienia. Dlaczego kobiety przerywają ciążę? Dlatego że zaszły w ciążę w wyniku gwałtu, ale czasami po prostu dlatego, że w danym momencie nie chcą albo nie mogą być matkami. Polegają na organizacjach pomocowych, takich jak Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny i Aborcja bez Granic.</u>
          <u xml:id="u-605.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-605.19" who="#PosełKatarzynaKotula">Bardzo wam dzisiaj dziękujemy za waszą świetną robotę, którą robicie.</u>
          <u xml:id="u-605.20" who="#PosełKatarzynaKotula">Możliwość przerywania ciąży to nie przymus. Możliwość przerywania ciąży to prawo wyboru. To prawo wyboru, które każda kobieta musi mieć i które musicie kobietom po tych 30 latach oddać. To wybór, z którego kobieta może skorzystać, gdy dojdzie do wniosku, że nie chce urodzić, bez spowiadania się komukolwiek, a zwłaszcza politykowi czy księdzu, bo to nie jest sprawa księdza ani polityka, to prywatna decyzja kobiety.</u>
          <u xml:id="u-605.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-605.22" who="#PosełKatarzynaKotula">Bo żaden zakaz aborcji nie powstrzymuje aborcji. Wy dobrze o tym wiecie i wasz prezes też dobrze o tym wie.</u>
          <u xml:id="u-605.23" who="#PosełKatarzynaKotula">Na tę potrzebę odpowiada obywatelski projekt o legalnej aborcji bez kompromisów. To projekt, który przywraca kobietom w Polsce godność i poczucie bezpieczeństwa. To projekt, który po 30 latach oddaje im prawo do decydowania o przerywaniu ciąży, prawo do podejmowania samodzielnej decyzji. To projekt, który gwarantuje, że kobiety, które robią aborcję, będą miały bezpieczny dostęp do usług medycznych, w szpitalach będą traktowane z godnością, a jeśli postanowią przerwać ciążę w domu do 12. tygodnia, a tak robi to 90% kobiet w Polsce, będą czuły się po prostu bezpieczne i będą miały wsparcie. To pozwoli też odzyskać kobietom zaufanie do lekarzy ginekologów, bo nawet to potrafiliście zepsuć. Dziś to zaufanie jest bardzo mocno nadszarpnięte. One boją się po prostu i mówią o tym głośno. Zdrowie i bezpieczeństwo kobiet nie mają barw politycznych, nie mają wyznania i nie mają światopoglądu, bo zdrowie i bezpieczeństwo kobiet to fundament. Zaufajcie kobietom i oddajcie im prawo do decydowania o swoim macierzyństwie.</u>
          <u xml:id="u-605.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-605.25" who="#PosełKatarzynaKotula">Lewica była, jest i będzie za legalną, bezpieczną, darmową możliwością przerywania ciąży bez warunków, bez haczyków, bez małego druku, bez żadnych kompromisów, po prostu. I doprowadzi do tego, że kobiety w ciąży będą same miały prawo podejmować decyzję, czy chcą w niej być. Obiecuję, że w pierwszym możliwym terminie wprowadzimy legalną, bezpieczną aborcję i finansowanie in vitro z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-605.26" who="#PosełKatarzynaKotula">Tymczasem poprzemy projekt, który podpisało ponad 200 tys. Polek i Polaków. Składam wniosek o natychmiastowe przejście do drugiego czytania, bo Polki nie mogą czekać.</u>
          <u xml:id="u-605.27" who="#komentarz">(Część posłów wstaje, długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-605.28" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-606">
          <u xml:id="u-606.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-606.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Bożena Żelazowska, Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-606.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-607">
          <u xml:id="u-607.0" who="#PosełBożenaŻelazowska">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na tej mównicy sejmowej dyskutujemy o różnych sprawach. Wszystkie są ważne, ale o tych najważniejszych mówimy, że to są sprawy życiowe. Ochrona ludzkiego życia i zdrowia do takich właśnie należy, bo tak naprawdę nie mówimy tu o sprawie, ale o życiu, a ono jest największą wartością. Życie nie ma, tak jak powiedziała moja koleżanka, barw politycznych, nie jest ideologią społeczną, religijną czy kulturową. Nie da się go zredukować do ekonomii i kategorii pragmatycznych. Ono jest podstawą wszystkiego. Jako Klub Parlamentarny Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe będziemy stać na straży prawa do ochrony i poszanowania życia ludzkiego we wszystkich jego wymiarach. Życie bowiem jest jądrem ekologii, tak głęboko wpisanym w nasz program.</u>
          <u xml:id="u-607.1" who="#PosełBożenaŻelazowska">Życia ludzkiego nie można jednak redukować jedynie do fazy prenatalnej. Ono tam ma jedynie swój początek. Ale następnie przechodzi przez kolejne fazy, które domagają się ochrony i jeszcze większego wsparcia. Nie możemy walczyć o ochronę życia poczętego, a jednocześnie zapominać o jego kolejnych etapach. Życie jest jedno i domaga się całościowej ochrony. Dlatego w tej kwestii konieczny jest pakiet ustaw, który zapewni matkom stojącym przed dramatyczną decyzją odpowiednią i długofalową pomoc państwa, pomoc, która umożliwi opiekę nad chorym dzieckiem i godne życie. Tych spraw nie można rozdzielać, nawet czasowo. Inaczej życie dziecka ocalone w fazie prenatalnej zostanie skazane na nędzną i naznaczoną wielkim cierpieniem egzystencję, a życie matki lub obojga rodziców przekształci się w niekończący się dramat przeżywany w samotności. Tak niestety dzieje się w naszym kraju, ponieważ takich całościowych ustaw wciąż w Polsce nie ma. Dlatego powraca do nas ta delikatna i życiowa kwestia domagająca się mądrych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-607.2" who="#PosełBożenaŻelazowska">W sprawach pryncypialnych nie ma kompromisów, chociaż jako Klub Parlamentarny Koalicja Polska — Polskie Stronnictwo Ludowe proponowaliśmy powrót do stanu sprzed wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Jednak i tutaj trudno było o konsensus. Jako politycy decydujący o kształcie życia społecznego taki mądry kompromis legislacyjny na miarę XXI w. wypracować musimy, kompromis, który będzie bazował na najnowszych danych naukowych z dziedziny medycyny i genetyki, a równocześnie wsłuchiwał się głęboko w konkretne problemy ludzi i aktualne wyzwania społeczne. Chodzi o kompromis, który będzie chronił całościowo życie ludzkie, a jednocześnie nie piętnował i nie penalizował kobiet stojących przed dramatyczną decyzją.</u>
          <u xml:id="u-607.3" who="#PosełBożenaŻelazowska">W kontekście problemów demograficznych w naszym kraju taki kompromis wyrażony w mądrych pakietach ustaw jest aż nadto konieczny. Nie uciekniemy tu przed ekonomią, wsparciem medycznym, psychologicznym i wychowawczym tych rodziców i opiekunów, którzy będą się zajmowali dziećmi z obciążeniami. To nie może pozostać jedynie ich obowiązkiem, skoro są obywatelami tego państwa. W kontekście wojny na Ukrainie i faktu, że Polacy przyjęli do swoich domów setki tysięcy ukraińskich dzieci, wartość życia ludzkiego, zwłaszcza tego niewinnego i zagrożonego, nabiera nowego wymiaru.</u>
          <u xml:id="u-607.4" who="#PosełBożenaŻelazowska">Polacy są mądrym narodem, chcą pomagać potrzebującym i bronić życia. A odpowiadając pani sprawozdawczyni na informację, że 55% wyborców Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera legalną aborcję, chcę powiedzieć, że 55,4% badanych stwierdziło, że przepisy dotyczące przerywania ciąży powinny być tworzone w oparciu o referendum właśnie w tej ważnej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-607.5" who="#PosełBożenaŻelazowska">Prawo człowieka to prawo do życia, a nie do śmierci. Ta dyskusja wymaga wzajemnego szacunku, ale też nie możemy zapominać o tym, że kobieta, matka mająca urodzić dziecko powinna czuć się bezpiecznie. Co rząd PiS, który rządzi już 7 lat, zrobił w tej sprawie? Oprócz haseł bez pokrycia i wymyślania wciąż nowych zakazów i nakazów, straszenia kobiet rejestrami ciąż, które nie wiadomo komu będą potrzebne, a krępują i wystraszają kobiety, nie wprowadzacie państwo dobrych rozwiązań. Co rząd zrobił lub zamierza zrobić z tymi dziewczynami, które poroniły ciążę i cierpią często w samotności na depresję, cierpią fizycznie i psychicznie, a wraz z nimi całe rodziny? Są dla was niewidoczne? Co z pomocą psychologiczną? Co z programem in vitro? Ile osób dostało pomoc prawną czy instytucjonalną? Gdzie są obiecywane kliniki dla matek, które wymagają natychmiastowej pomocy, bo noszą ciążę zagrożoną, z wadami genetycznymi, a dziecko, które się urodzi, najprawdopodobniej nie przeżyje? Gdzie są pieniądze obiecywane przez rząd na ten właśnie cel? Czy wszystkie zostały już przekazane na TVP? Co z dostępem do ginekologa na wsiach, w małych miejscowościach, gdzie na wizytę czeka się miesiącami, a nie wszystkie panie mogą sobie pozwolić na prywatną wizytę? Gdzie są pieniądze z Funduszu Solidarnościowego, które miały być przeznaczone na pomoc osobom niepełnosprawnym? Dlaczego zamrożono zasiłek pielęgnacyjny do 2023 r.? Dlaczego renta socjalna wciąż wynosi 1217 zł? To jest po prostu głodowa renta! Brak asystentów, opieki wytchnieniowej, turnusów rehabilitacyjnych. Rodzice chorych dzieci są wciąż w naszym kraju pozostawieni niestety sami sobie.</u>
          <u xml:id="u-607.6" who="#PosełBożenaŻelazowska">W kwestiach światopoglądowych w klubie Polskiego Stronnictwa Ludowego — Koalicji Polskiej nie będzie nakazów głosowania za czy przeciw. Niech każdy rozstrzygnie to we własnym sumieniu, ale o rzeczach najważniejszych, a taką rzeczą jest życie człowieka, gotowi jesteśmy rozmawiać tak długo, jak długo będzie trzeba, aż wypracujemy mądry kompromis. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-607.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-608">
          <u xml:id="u-608.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-608.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Grzegorza Brauna, koło Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-608.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-609">
          <u xml:id="u-609.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szczęść Boże wszystkim małym ludziom i tym, którzy nie przeszkadzają im na świat przychodzić. Bezpieczne przerywanie ciąży to jest oczywiście oksymoron, antynomia — pani sobie później wygoogluje, co to znaczy — wewnętrzna sprzeczność. No nie ma bezpiecznego przerywania ciąży — człowiek ginie.</u>
          <u xml:id="u-609.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Składam wniosek o odrzucenie tego potwornego i groteskowego projektu w pierwszym czytaniu. Nie kierujcie go, bardzo proszę, do żadnej komisji. Zapomnijmy o tym festiwalu o charakterze na poły satanistycznym, który się właśnie rozgrywa.</u>
          <u xml:id="u-609.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-609.3" who="#PosełGrzegorzBraun">Idźmy dalej, może jakoś to przeżyjemy.</u>
          <u xml:id="u-609.4" who="#PosełGrzegorzBraun">Zapraszam mojego kolegę Dobromira Sośnierza, który będzie miał dla państwa jeszcze szereg przykrych słów.</u>
          <u xml:id="u-609.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Przepraszamy za posła Brauna, dziewczyny.)</u>
          <u xml:id="u-609.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Będzie gorzej.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-610">
          <u xml:id="u-610.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pozwolę sobie ja zaprosić pana posła Dobromira Sośnierza.</u>
          <u xml:id="u-610.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle, koło Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-610.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandaliczna koszulka, panie marszałku.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-611">
          <u xml:id="u-611.0" who="#PosełDobromirSośnierz">Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że ta ustawa to jest jakiś ponury sen wariata albo raczej sen zbrodniarza, ale to są tylko pozory, bo tak naprawdę to jest trolling, to jest satyra na lewacką hipokryzję. Żeby to zrozumieć, że to jest tylko taki niesmaczny żart, wystarczy zwrócić uwagę na sam język, który z pełną konsekwencją godną lepszej sprawy… Ustawa tutaj przecież naśmiewa się z tego lewackiego obłędu genderowego i mówi cały czas o osobach w ciąży, a nie o kobietach, jak w dotychczasowym ustawodawstwie, czyli jest już tutaj pełna gotowość na mężczyzn w ciąży albo osoby, które np. po zajściu w ciążę poczuły w sobie jednak powołanie do męskości. Więc wiadomo — trzeba to wszystko czytać z przymrużeniem oka, spokojnie.</u>
          <u xml:id="u-611.1" who="#PosełDobromirSośnierz">Powyżej 12. tygodnia — w dalszej części projektu mamy doprecyzowanie, że do 24. tygodnia, czyli tak jednak nie do końca bez kompromisów ta aborcja, to jest taki kolejny żarcik dla zaawansowanych w tej ustawie — można powoływać się na dowolną wadę płodu. Dowolną! Nie ma ograniczeń! Na płaskostopie, na polidaktylię. Kto pierwszy bez wady, niech pierwszy podniesie skalpel. Nie gniewajcie się, jednak gdy tak na was patrzę, to nie wiem, kto by spod tasaka uszedł w tej Izbie. Tak że do 24. tygodnia można przerwać ciążę w wyniku również czynu zabronionego. Tu jest napisane: jeśli ciąża jest następstwem czynu zabronionego będącego przedmiotem oświadczenia osoby w ciąży, czyli, po pierwsze — patrzcie, co napisaliście — wystarczy oświadczenie. Nie musi być nawet w żaden sposób uprawdopodobnione czy udowodnione.</u>
          <u xml:id="u-611.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nawet nie musi być kobieta.)</u>
          <u xml:id="u-611.3" who="#PosełDobromirSośnierz">Nawet nie musi być powiedziane, jakiego czynu zabronionego.</u>
          <u xml:id="u-611.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile dzieci urodziłeś?)</u>
          <u xml:id="u-611.5" who="#PosełDobromirSośnierz">A co więcej, patrzcie, przecież można być sprawcą tego czynu zabronionego. Tu nie jest powiedziane, że nie można. Np. czynem zabronionym jest współżycie z małoletnim do lat 15, czyli osoba, która współżyła z małoletnim do lat 15, może się następnie powołać na tę ustawę i usunąć ciążę w oparciu o waszą spreparowaną ustawę.</u>
          <u xml:id="u-611.6" who="#PosełDobromirSośnierz">Tak, dalsze żarciki — w art. 2 ust. 4 mówi się, że oświadczenie może być w dowolnej formie, o tym, że chce się być poddanym aborcji, a w art. 3 ust. 1, że pisemna uprzednia zgoda, czyli było pite, ale trzeba poprawiać na trzeźwo takie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-611.7" who="#PosełDobromirSośnierz">Na tym nie koniec przypałów. Osoba z macicą powyżej 13. roku życia może już samodzielnie podjąć decyzję o zabiciu swojego dziecka nawet wbrew woli rodziców. To są po prostu jaja. Przecież ci sami ludzie głosowali za tym, że nie można dziecka do 18. roku życia zabrać na polowanie. Czyli trzynastolatka nie może patrzeć, jak się strzela do królika, ale może zabić swoje dziecko. Przecież… Żartujecie, prawda?</u>
          <u xml:id="u-611.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-611.9" who="#PosełDobromirSośnierz">Żartujecie, to nie może być naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-611.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Panie marszałku, czas.)</u>
          <u xml:id="u-611.11" who="#PosełDobromirSośnierz">Dalej mamy obowiązek zapewnienia świadczenia zdrowotnego, w tym przerwania ciąży. Czyje zdrowie ratuje przerwanie ciąży poza przypadkiem ratowania kobiety?</u>
          <u xml:id="u-611.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Czas.)</u>
          <u xml:id="u-611.13" who="#PosełDobromirSośnierz">Nie wiadomo, ale jest to obowiązek. A więc Lewica nie tylko chce prawa do zabijania dzieci, ale jeszcze ta lewacka perwersja nakazuje jej wymuszać to świadczenie na innych. A jak ktoś nie zapewnia dostępu do aborcji, to NFZ rozwiązuje z nim kontrakt. No pewnie, po co nam w Polsce lekarze, którzy nie zabijają dzieci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-612">
          <u xml:id="u-612.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-613">
          <u xml:id="u-613.0" who="#PosełDobromirSośnierz">I końcowy dowcip: ustawa ma zagwarantować realizację praw reprodukcyjnych. Nazywanie aborcji prawem reprodukcyjnym to jest LOL, pompa po prostu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-614">
          <u xml:id="u-614.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, dziękuję serdecznie panu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-615">
          <u xml:id="u-615.0" who="#PosełDobromirSośnierz">Zapewniam, że jeszcze nikt się nie zreprodukował przez aborcję.</u>
          <u xml:id="u-615.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-615.2" who="#PosełDobromirSośnierz">Kończąc, chcę powiedzieć, że socjaliści narodowi budowali obozy koncentracyjne, komuniści zapełniali doły trupami ludzi zastrzelonych strzałem w tył głowy, a dzisiejsza Lewica próbuje zbrodni na miarę swoich możliwości i swojej odwagi — masowej hekatomby tych, którzy sami bronić się nie mogą.</u>
          <u xml:id="u-615.3" who="#komentarz">(Głos z sali: A Konfederacja zapewnia „Muppet Show”.)</u>
          <u xml:id="u-615.4" who="#PosełDobromirSośnierz">A panią Lempart pozdrawiam pozdrowieniem na literę „w”, którym ona pozdrawiała swoich przeciwników politycznych na wiecach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-616">
          <u xml:id="u-616.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-616.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Chciałem, proszę państwa, chociaż nie muszę, usprawiedliwić swoje decyzje, które pozwalają na przedłużanie poszczególnych wypowiedzi, tak jak w wypadku Koalicji Polskiej dałem możliwość mówienia 2 minuty dłużej. Robię to z pełnym przekonaniem, dlatego że uważam, że społeczeństwo polskie powinno poznać poglądy w tej sprawie wszystkich ugrupowań zasiadających w Sejmie i ocenić to.</u>
          <u xml:id="u-616.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanka Joanna Mucha, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-616.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-617">
          <u xml:id="u-617.0" who="#PosełJoannaMucha">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-617.1" who="#PosełJoannaMucha">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po wypowiedziach moich dwóch przedmówców mogę tylko powiedzieć tyle, że jeśli w Polsce chce się wypuścić demony, to rozpoczyna się rozmowy o aborcji.</u>
          <u xml:id="u-617.2" who="#PosełJoannaMucha">My w kole Polska 2050 mamy różne poglądy na temat aborcji i każdy z nas będzie głosował zgodnie ze swoimi przekonaniami. Niektórzy z nas zagłosują za przekazaniem ustawy do dalszych prac mimo tego, że z dzisiejszym brzmieniem tej ustawy się nie zgadzają, ale zrobią to z szacunku dla obywatelskiej inicjatywy. Mamy różne poglądy, bo jesteśmy partią centrową, partią, która łapie swoim zasięgiem zarówno te osoby, które są za legalizacją aborcji, jak i te osoby, które uważają, że powinniśmy powrócić do tzw. kompromisu aborcyjnego. Ale łączy nas to, że wzajemnie mamy do siebie szacunek, a tego szacunku dramatycznie brakuje w tej rozmowie o aborcji. Wiemy, że nasze stanowiska w sprawie aborcji wynikają z różnych doświadczeń i z różnych wrażliwości. Uważamy, że każdy z nas, w Polsce, ma prawo do własnych poglądów, ma prawo do ich prezentowania pod warunkiem, że nikogo nie rani. Jesteśmy w Polsce podzieleni i nie możemy uciekać od tego. Nawet jeżeli jest tak, że rzeczywiście 66% Polaków popiera dzisiaj legalizację ustawy aborcyjnej, to pozostaje te 34% Polaków mających inne poglądy, którym również należy się szacunek.</u>
          <u xml:id="u-617.3" who="#PosełJoannaMucha">Powiedzmy sobie szczerze: nie uchwalimy tej ustawy w tej Izbie, tak jak nie uchwaliliśmy ustawy o liberalizacji w poprzednich Izbach. Dlatego chcemy zaproponować Polakom, jak możemy się ze sobą dogadać. Zamiast obrzucać się inwektywami, proponujemy, po pierwsze, jak najszybszy powrót do stanu sprzed wyroku Trybunały Konstytucyjnego, bo ten wyrok prowadzi do dramatów i nie jest prawie przez nikogo w Polsce popierany. Po drugie, po wygraniu wyborów przez dzisiejszą opozycję chcemy zorganizować panel obywatelski, który będzie trwał rok i który będzie miał za zadanie wypracować pytanie referendalne. Po trzecie, przeprowadźmy to referendum i wprowadźmy w życie jego rozstrzygnięcie.</u>
          <u xml:id="u-617.4" who="#PosełJoannaMucha">Z prawej strony i lewej strony słyszymy, że decyzja w sprawie aborcji nie może zostać podjęta w referendum przez wszystkich obywateli. To ja wam odpowiadam: przez wszystkie te lata próbujemy tę decyzję podjąć inaczej i nie potrafimy. Podejmijmy tę decyzję w referendum. Pytam: Dlaczego ma to nie być referendum? Prawa strona — wiemy, nie ufa ludziom, woli decydować za nich, nawet jeśli nie w Sejmie, to poprzez Trybunał Konstytucyjny. Ale stanowisko demokratów mnie dziwi. Boicie się demokracji bezpośredniej? W naszym przekonaniu w sprzeciwie wobec referendum pobrzmiewa pewnego rodzaju lekceważenie wobec obywateli. Chciałabym przypomnieć kolegom, koleżankom z lewej, z prawej strony, że w referendum będą głosowali ci sami obywatele, którzy nas tutaj wybrali. Miejcie do nich zaufanie.</u>
          <u xml:id="u-617.5" who="#PosełJoannaMucha">Rozstrzygnięcie referendalne daje większą legitymację, daje najmocniejszą legitymację. Oddajmy decyzję obywatelom. Jesteśmy różni, ale jeśli w tej różnorodności będziemy się wzajemnie szanować, będziemy silniejsi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-617.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-618">
          <u xml:id="u-618.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-618.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Joanna Senyszyn, koło PPS.</u>
          <u xml:id="u-618.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-619">
          <u xml:id="u-619.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Marto Lempart! Drogie przedstawicielki organizacji pozarządowych walczących o prawa kobiet!</u>
          <u xml:id="u-619.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-619.2" who="#PosełJoannaSenyszyn">Koło Parlamentarne Polskiej Partii Socjalistycznej całkowicie popiera obywatelski projekt ustawy o bezpiecznym przerywaniu ciąży.</u>
          <u xml:id="u-619.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-619.4" who="#PosełJoannaSenyszyn">Ale to jest debata nie o przerywaniu ciąży, ale o prawie kobiet do wolności i samostanowienia. Największym paradoksem historii jest to, że ci, którzy dla Polski odzyskali niepodległość i wolność w 1989 r., 4 lata później ukradli wolność Polkom.</u>
          <u xml:id="u-619.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-619.6" who="#PosełJoannaSenyszyn">Ustawą z 1993 r. zrównali życie zarodków z życiem kobiet.</u>
          <u xml:id="u-619.7" who="#PosełJoannaSenyszyn">Uznali kobiety za inkubatory i pozbawili części praw człowieka. Jedynym skutkiem tej ustawy jest rozkwit podziemia aborcyjnego i tragedie tysięcy kobiet, które nie mają dość pieniędzy lub wiedzy, żeby skorzystać z nielegalnego zabiegu, kupić lub dostać tabletki poronne, wyjechać za granicę. Teraz ciąże będą nawet rejestrowane — jak krowy.</u>
          <u xml:id="u-619.8" who="#PosełJoannaSenyszyn">Naszym moralnym obowiązkiem jest oddać Polkom wolność. Jako członkini Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej „Legalna Aborcja” zastanawiałam się, jakich argumentów użyć, żeby przekonać tych, którzy chcą odrzucić ustawę, by być w rzekomej zgodzie z katolicką nauką. Otóż jeden z najświatlejszych umysłów Kościoła katolickiego, arcybiskup Mediolanu kard. Carlo Maria Martini uświadamiał wiernym, że zakazy niczemu nie służą i namawiał do samodzielnego myślenia. Teraz ja was namawiam.</u>
          <u xml:id="u-619.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-619.10" who="#PosełJoannaSenyszyn">W 2006 r. ogłosił, że prezerwatywy i legalna aborcja są mniejszym złem, a zapłodnienie in vitro wręcz dobrem, choć też mniejszym. Legalizację przerywania ciąży popierał dlatego, że eliminuje aborcyjne podziemie. Czy wy naprawdę chcecie popierać aborcyjne podziemie? W 2008 r. mediolański arcybiskup oświadczył, że sztandarowa encyklika Pawła VI „Humanae vitae”, prezentująca stanowisko Kościoła wobec regulacji urodzeń i sztucznej antykoncepcji, przyniosła wiele szkód. Uznał, że trzeba przeprosić wiernych za błędy, zbyt wiele zakazów i surowość w delikatnych kwestiach rodziny.</u>
          <u xml:id="u-619.11" who="#PosełJoannaSenyszyn">Posłanki i Posłowie! Bądźcie jak kardynał Martini. Kierujcie się sumieniem i rozumem, a nie skostniałą katolicką doktryną, która jest szkodliwa dla wiernych i nie pozwala im korzystać z wolnej woli. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-619.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-620">
          <u xml:id="u-620.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-620.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję wszystkim klubom, dziękuję wszystkim kołom za przedstawienie swojego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-620.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-620.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, czy ktoś z państwa chciałby jeszcze dopisać się do zadawania pytań?</u>
          <u xml:id="u-620.4" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Można?)</u>
          <u xml:id="u-620.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, dlatego że jest limit 34 osób, a jest 28.</u>
          <u xml:id="u-620.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Oczywiście pamiętajcie państwo, że są limity klubowe, więc posprawdzajcie.</u>
          <u xml:id="u-620.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Podobno nie ma miejsca.)</u>
          <u xml:id="u-620.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Są kluby, które już wyczerpały limit, ale są też kluby, które go nie wyczerpały, a jeżeli chodzi o te, które wyczerpały, to już mi przykro.</u>
          <u xml:id="u-620.9" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie możemy, tak?)</u>
          <u xml:id="u-620.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Już nie.</u>
          <u xml:id="u-620.11" who="#komentarz">(Głos z sali: A na miejsce PiS-u?)</u>
          <u xml:id="u-620.12" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Na miejsce PiS-u, proszę państwa — to wydaje mi się, że się może zdarzyć za półtora roku, ale nie jestem tego pewien.</u>
          <u xml:id="u-620.13" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-620.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan marszałek nie może pozwolić?)</u>
          <u xml:id="u-620.15" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie, niestety. Niestety nie mogę zmienić decyzji Prezydium Sejmu w tej sprawie, którą zaakceptowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-620.16" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, w związku z tym lista pytań, które będą zadane, i tych osób obowiązuje.</u>
          <u xml:id="u-620.17" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ustalam 1 minutę na zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-620.18" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią poseł Annę Dąbrowską-Banaszek z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-620.19" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Czy jest pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-620.20" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-621">
          <u xml:id="u-621.0" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Człowiek powstaje w momencie poczęcia, czyli połączenia się komórki męskiej i żeńskiej. Od początku jest odrębną istotą. Od początku ma odrębne prawo do życia. Aborcja to zamierzone pozbawienie życia nienarodzonego jeszcze dziecka. Ważna jest edukacja, wiedza i świadomość. Aborcja to pozbawienie życia.</u>
          <u xml:id="u-621.1" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Przypomnę, nowe życie jest konsekwencją połączenia się komórki męskiej i żeńskiej. W ten sposób w tym momencie powstaje nowe życie, odrębna istota. Od początku ma prawo do życia. Konieczna jest edukacja, żeby nie było takich dylematów, żeby nie było twierdzenia, że życie dziecka zaczyna się dopiero po urodzeniu.</u>
          <u xml:id="u-621.2" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Powtórzę jako lekarz: Człowiek powstaje w momencie poczęcia, od początku jest odrębną istotą, od początku ma odrębne prawa, w tym podstawowe prawo do życia. Aborcja to nie wyrwanie zęba. Potrzeba edukacji, potrzeba świadomości.</u>
          <u xml:id="u-621.3" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: A nie ma edukacji.)</u>
          <u xml:id="u-621.4" who="#PosełAnnaDąbrowskaBanaszek">Jestem przeciwko aborcji na życzenie. Nie ma zgody na zabijanie na życzenie.</u>
          <u xml:id="u-621.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-621.6" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Zabraliście edukację, aborcję, badania prenatalne.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-622">
          <u xml:id="u-622.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-622.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią posłankę Urszulę Zielińską, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-622.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-623">
          <u xml:id="u-623.0" who="#PosełUrszulaZielińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziś symbolicznie w całej Polsce dla poparcia obywatelskiego projektu „Legalna aborcja. Bez kompromisów” nosimy kolor zielony. Dla mnie jako polityczki, która jeszcze 3 lata temu siedziała tam na górze, tak jak wy dzisiaj, i bardzo, bardzo pragnęła zmian w moim kraju, to szczególnie ważne. Bo zielony to kolor nadziei. To kolor, który wprowadzi w Polsce normalność i przyzwoitość. To też kolor wolontariuszek, które zbierały podpisy pod tym projektem w całej Polsce, wielu organizacji, zwykłych kobiet, które po prostu chcą normalności. Tych podpisów było aż 200 tys. Cieszę się, że dziś w Sejmie wybrzmiewają ich głosy i upominają się o prawa kobiet. O prawa, które przez ten rząd zostały drastycznie ograniczone. Walczymy w słusznej sprawie. I przyjdzie taki dzień, kiedy ta sprawa zwycięży. Ja w imieniu dzielonych deklaruję pełne wsparcie — do skutku — dla legalnej aborcji i pełnych praw kobiet w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-623.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-624">
          <u xml:id="u-624.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-624.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł… O przepraszam, pani posłanka Wanda Nowicka, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-624.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-625">
          <u xml:id="u-625.0" who="#PosełWandaNowicka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne Przedstawicielki Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej!</u>
          <u xml:id="u-625.1" who="#PosełWandaNowicka">Tak długo oczekiwana przez miliony Polek ustawa „Legalna aborcja. Bez kompromisów” jest odpowiedzią na groźną dla życia kobiet decyzję Trybunału Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej. O tym zagrożeniu przekonała się pani Izabela z Pszczyny, która liczyła na to, że lekarze uratują jej życie, ale pomocy się nie doczekała. Co gorsza, pani Izabela miała pełną świadomość, że jej życie jest w niebezpieczeństwie. Wynika to z ostatniego SMS-a do matki. Napisała: Dzięki ustawie antyaborcyjnej muszę leżeć i lekarze nic nie mogą zrobić, zaczekają aż płód umrze albo coś się zacznie, a jeśli nie, to mogę spodziewać się sepsy. Przyspieszyć nie mogą, musi albo przestać bić serce, albo coś się musi zacząć.</u>
          <u xml:id="u-625.2" who="#PosełWandaNowicka">Mam pytanie do pełnomocniczek komitetu inicjatywy obywatelskiej. Co wiadomo w sprawie wyników śledztwa dotyczącego śmierci pani Izabeli? Czy znacie więcej przypadków śmierci kobiet w ciąży lub utraty ich zdrowia? Co można radzić osobom w ciąży z powikłaniami? Czy mają szukać szpitala w Polsce, czy od razu jechać za granicę? Czy i w jaki sposób ustawa „Legalna aborcja. Bez kompromisów” zniesie zagrożenie śmierci kobiet w ciąży? Jak wygląda sytuacja ciężarnych Ukrainek, które chcą przerwać ciążę w Polsce? Czy kobieta w ciąży ma się czego obawiać, jeśli ciąża zostanie zarejestrowana, ale kobieta nie urodzi? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-625.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-626">
          <u xml:id="u-626.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-626.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dobromir Sośnierz, koło Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-626.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-627">
          <u xml:id="u-627.0" who="#PosełDobromirSośnierz">Tutaj padł pomysł, żeby potraktować jako zaletę tej legalizacji to, że w ten sposób likwidujemy podziemie, ale ten argument byłby tak samo adekwatny w stosunku do każdego innego przestępstwa. Możemy też w ten sposób zlikwidować na przykład podziemie kradzieży samochodów, ale szczerze mówiąc, nie wydaje mi się, że to jest zaleta.</u>
          <u xml:id="u-627.1" who="#PosełDobromirSośnierz">Państwo mówicie, że to jest decyzja dotycząca ciała kobiety. Otóż nie. Płód nie jest częścią ciała kobiety, co już jedna z przedmówczyń próbowała państwu tłumaczyć, tak samo jak kurczak w jajku nie jest częścią ciała kury.</u>
          <u xml:id="u-627.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Skąd wiesz?)</u>
          <u xml:id="u-627.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-627.4" who="#PosełDobromirSośnierz">Co do tego nie macie wątpliwości. W toku ewolucji ssaki wykształciły możliwość wyhodowania zarodka wewnątrz swojego ciała i połączenia go łożyskiem. Ale to w tym samym stopniu nie jest kawałek ciała kobiety, jak kurczak nie jest kawałkiem ciała kury. Na tym prostym przykładzie, mam nadzieję, że państwo to nareszcie zrozumiecie.</u>
          <u xml:id="u-627.5" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest… tylko Sejm.)</u>
          <u xml:id="u-627.6" who="#PosełDobromirSośnierz">Słucham?</u>
          <u xml:id="u-627.7" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest… tylko Sejm.)</u>
          <u xml:id="u-627.8" who="#PosełDobromirSośnierz">Ale co z tego? Właśnie was uczę tego, bo wy opowiadacie kocopoły sprzeczne z nauką. Ontogeneza mówi, że nowy organizm powstaje w momencie połączenia gamet i jest to odrębny organizm.</u>
          <u xml:id="u-627.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Zostaw kobiety w spokoju.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-628">
          <u xml:id="u-628.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-629">
          <u xml:id="u-629.0" who="#PosełDobromirSośnierz">A więc oczywiście kobieta może decydować o swoim ciele, ale już nie o ciele swojego dziecka, przynajmniej nie w tym stopniu, żeby go zabić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-630">
          <u xml:id="u-630.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo zapraszam panią poseł Paulinę Hennig-Kloskę, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-630.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-631">
          <u xml:id="u-631.0" who="#PosełDobromirSośnierz">Nie ma za co. Mogłem to wyjaśnić.</u>
          <u xml:id="u-631.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Mniej głupstw.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-632">
          <u xml:id="u-632.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-633">
          <u xml:id="u-633.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Szanowni Państwo! Od lat niektórzy politycy na tej sali traktują życie kobiet bardzo instrumentalnie. Politycy PiS ramię w ramię z politykami Konfederacji zaostrzyli prawo aborcyjne, czego efektem jest tylko i wyłącznie turystyka aborcyjna, wzrost podziemia, lęk i strach. Owocem waszych decyzji nie jest dobro, tylko sadystyczna satysfakcja sfrustrowanych ideologów rodem z Ordo Iuris. Owoców waszej decyzji doświadczyły w sposób wybitnie brutalny Izabela z Pszczyny czy Agnieszka z Częstochowy, czy pewnie wiele innych kobiet, których historii nie poznaliśmy i nigdy nie poznamy. Za wasze fałszywe rozumienie dobra przypłaciły własnym życiem.</u>
          <u xml:id="u-633.1" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Mam do was pytanie. Co zrobiliście, żeby wesprzeć ich rodziny w rozpaczy? Pewnie nic, pewnie po prostu obróciliście się na pięcie i zajęliście się swoimi sprawami. Doprowadziliście do tego, że Polki dziś boją się zachodzić w ciążę, że zamiast cieszyć się z poczęcia, lękają się przed pierwszą wizytą u lekarza, zastanawiając się, czy będzie dobrze. W Polsce musi zapanować normalność, ale obawiam się, że moja koleżanka Joanna Mucha miała rację, bo nawet na tej sali politycy popierający liberalizację tak jak ja mają różną wizję tej liberalizacji i nie znajdziemy porozumienia. Być może to niechciane referendum będzie jedyną drogą do rozwiązania problemu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-633.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-634">
          <u xml:id="u-634.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-634.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią posłankę Joannę Senyszyn, koło PPS.</u>
          <u xml:id="u-634.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-635">
          <u xml:id="u-635.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poseł Sośnierz nie zrozumiał tego, co mówię. Nie dziwię się, bo on niczego nie rozumie.</u>
          <u xml:id="u-635.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-635.2" who="#PosełJoannaSenyszyn">Piekło kobiet trwa od 1993 r. Katoprawicowi ustawodawcy twierdzili, że prawo do aborcji jest sprzeczne z polską konstytucją, której art. 38 zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia.</u>
          <u xml:id="u-635.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawda.)</u>
          <u xml:id="u-635.4" who="#PosełJoannaSenyszyn">Dziś powtórzyła to przedstawicielka PiS, a przecież w 2006 r. PiS chciał dopisać w tym artykule ochronę życia od momentu poczęcia, gdyż doskonale wiedzieliście, że konstytucja nie chroni zarodków ani płodów. W ostatniej chwili prezes Kaczyński wycofał się z tego absurdalnego zapisu i głosami PiS projekt zmiany konstytucji upadł.</u>
          <u xml:id="u-635.5" who="#PosełJoannaSenyszyn">Apeluję więc teraz do prezesa PiS, aby i tym razem uszanował konstytucję i głosował za skierowaniem projektu do komisji, a PiS razem z nim, bo u was to zawsze tak jak pani matka, tak i cały klub. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-635.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-636">
          <u xml:id="u-636.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-636.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Beata Strzałka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-636.2" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Zostałem wywołany po nazwisku.)</u>
          <u xml:id="u-636.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Bez trybu się nie da.)</u>
          <u xml:id="u-636.4" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: To sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-636.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, to nie jest łatwa dyskusja. Udaje mi się na razie razem z państwem oczywiście ją rozsądnie prowadzić, więc nie walczmy.</u>
          <u xml:id="u-636.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-636.7" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: To sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-636.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Beata Strzałka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-636.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-637">
          <u xml:id="u-637.0" who="#PosełBeataStrzałka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Usiłuję zrozumieć, co według wnioskodawcy kryje się pod pojęciem: świadome rodzicielstwo. Odpowiedź, definicja pojęcia: świadome rodzicielstwo, polega na nieustannym rozwoju, który przewiduje aktywne poszerzanie świadomości dotyczącej zarówno dziecka, jak i siebie samego. Czy według wnioskodawców 13-letnie dziecko ma na tyle rozwinięte poczucie świadomego rodzicielstwa, aby samodzielnie mogło podjąć decyzję o przerwaniu ciąży?</u>
          <u xml:id="u-637.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A żeby zajść w ciążę?)</u>
          <u xml:id="u-637.2" who="#PosełBeataStrzałka">13-letnia małoletnia, bo taki zapis jest w projekcie ustawy, to uczennica VI czy VII klasy szkoły podstawowej, za którą odpowiedzialność ponoszą rodzice. Traktowana jest przez nich jako dziecko, więc proszę mi wskazać rodzica, który jest gotowy dać swoje przyzwolenie 13-latce na decydowanie o sobie…</u>
          <u xml:id="u-637.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Żeby zaszła w ciążę.)</u>
          <u xml:id="u-637.4" who="#PosełBeataStrzałka">…i swoim stanie zdrowia oraz o zabiegu przerwania ciąży. Czy któraś z pań posłanek, któryś z panów posłów jest gotowy dać takie przyzwolenie swojemu małoletniemu dziecku?</u>
          <u xml:id="u-637.5" who="#PosełBeataStrzałka">Drodzy państwo, pełna hipokryzja. W południe bronicie praw dziecka przy sprawozdaniu rzecznika praw dziecka, a pod przykryciem nocy chcecie dać przyzwolenie na aborcję własnym dzieciom.</u>
          <u xml:id="u-637.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-638">
          <u xml:id="u-638.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-638.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Lubnauer, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-638.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-639">
          <u xml:id="u-639.0" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Panie i Panowie Posłowie! Panie Marszałku! Mamy władzę, która z pobudek ideologicznych zabrała młodym Polkom i Polakom edukację seksualną, czyli możliwość uniknięcia niechcianej ciąży. Mamy władzę, która zabrała antykoncepcję awaryjną w przypadku awarii innej antykoncepcji, czyli znowu zabrała prawo do uniknięcia niechcianej ciąży. Mamy władzę, która zabrała rodzicom prawo do posiadania dzieci, zabierając in vitro. Bardzo wiele par bezpłodnych nigdy nie doczeka się potomstwa. Zabraliście nawet ten zgniły kompromis z 1993 r., zabierając trzecią przesłankę.</u>
          <u xml:id="u-639.1" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Czas na nową umowę społeczną. Czas na prawo kobiet do decydowania o sobie. Czas na prawo do aborcji, na legalną, bezpieczną aborcję do 12 tygodnia ciąży.</u>
          <u xml:id="u-639.2" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Dla kogo bezpieczną?)</u>
          <u xml:id="u-639.3" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Proszę państwa, to jest czas na to. Wprowadzimy tę zmianę bez referendum i bez dyktatu Kościoła katolickiego.</u>
          <u xml:id="u-639.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-639.5" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Niedługo mija 100 lat od „Piekła kobiet” Boya-Żeleńskiego. Naprawdę nie możemy być taką czerwoną wyspą na tle całej Unii Europejskiej. Polki mają prawo do tych samych praw co inne Europejki.</u>
          <u xml:id="u-639.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-640">
          <u xml:id="u-640.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-640.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Katarzyna Kretkowska, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-640.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pewnie będzie coś z „Reflektorem w mrok”. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-641">
          <u xml:id="u-641.0" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Ale przede wszystkim: Pani Marto Lempart! Kochane Aktywistki!</u>
          <u xml:id="u-641.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-641.2" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Od ponad 30 lat tchórzliwi, cyniczni politycy prawicy, różnej maści, konformistycznie chcąc przypodobać się hierarchom kościelnym, fundamentalistom różnego pokroju, dzisiaj najczęściej wspieranym finansowo przez Putina, mają usta pełne frazesów o dzieciach nienarodzonych, których rzekomo bronią, zabierając Polkom prawo do aborcji, odmawiając Polkom prawa do samostanowienia i autonomii w zakresie praw reprodukcyjnych.</u>
          <u xml:id="u-641.3" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Teraz powiem państwu o tych dzieciach nienarodzonych, o dzieciach nienarodzonych przez was. Jest ich rocznie 220 tys. W ubiegłym roku było dokładnie 220 455 dzieci nienarodzonych przez was, bo o tyle spadła ilość dzieci rodzących się w Polsce rocznie od 1991 r., kiedy zaczęła się gehenna, groźby, ograniczenia aborcji. Sprawdźcie to. Nie mam czasu, żeby tu wam podać wszystkie te roczniki, ale systematycznie, w ciągu 5 lat liczba dzieci rodzących się w Polsce spadła o prawie 200 tys. Od momentu odebrania Polkom prawa do aborcji, Polki boją się zajść w ciąże i rezygnują z macierzyństwa. To wy jesteście za to odpowiedzialni, za te właśnie nienarodzone dzieci.</u>
          <u xml:id="u-641.4" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Proszę Państwa! W 1980 r. byłam…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-642">
          <u xml:id="u-642.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-643">
          <u xml:id="u-643.0" who="#PosełKatarzynaKretkowska">Nie. Ja poproszę… Pan marszałek Terlecki dwukrotnie mi dzisiaj odebrał mikrofon. Pan marszałek Czarzasty mi tego nie zrobi. Chciałam jeszcze powiedzieć tylko jedno zdanie. Jestem zszokowana informacją, że PiS zamierza odrzucić ten projekt w pierwszym czytaniu, ale my nie odpuścimy. Na tej sali są posłanki, które trafiły do Sejmu właśnie dlatego, że walczyły o inne kobiety na ulicach. Na tej sali…</u>
          <u xml:id="u-643.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-643.2" who="#PosełKatarzynaKretkowska">…są posłanki, takie jak posłanka Monika Falej, które chcecie ciągać po sądach dlatego, że walczą o prawa kobiet na ulicach.</u>
          <u xml:id="u-643.3" who="#PosełKatarzynaKretkowska">W 1992 r. byłam członkinią ówczesnych komitetów do spraw referendum, bo wówczas usiłowaliśmy powstrzymać nadchodzące szaleństwo aborcyjne, organizując referendum. Zebraliśmy prawie 2 mln podpisów. Zostało to wyrzucone do kosza. Dzisiaj już nie jest czas na referendum. Dzisiaj jest czas na przywrócenie Polkom praw i godności.</u>
          <u xml:id="u-643.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-644">
          <u xml:id="u-644.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-644.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanko, chciałem pani powiedzieć, że pan marszałek Czarzasty nie zabrał pani głosu. Ma pani dobrą końcówkę dnia. Gratuluję.</u>
          <u xml:id="u-644.2" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Mikrofonu.)</u>
          <u xml:id="u-644.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest początek następnego dnia.)</u>
          <u xml:id="u-644.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan marszałek Czarzasty nie zabierze głosu również panu posłowi Januszowi Kowalskiemu, którego zapraszam.</u>
          <u xml:id="u-644.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-644.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Szkoda.)</u>
          <u xml:id="u-644.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-644.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-645">
          <u xml:id="u-645.0" who="#PosełJanuszKowalski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-645.1" who="#PosełJanuszKowalski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest 23 czerwca, Dzień Ojca. Dla mnie jako ojca jest to jeden z najszczęśliwszych dni, dlatego że jestem dumny z bycia ojcem. Nie tylko prawem, ale i obowiązkiem ojca jest chronić życie i zdrowie swojego dziecka aż do śmierci. Obowiązkiem każdego ojca jest chronić życie swojego dziecka. Nie potrafię oczywiście ocenić tych z państwa, którzy wychodzicie tutaj, będąc rodzicami, i mówicie o tym, że inni rodzice mają mieć prawo do zabijania własnych dzieci. Pan Bóg was oceni za własne poglądy. Ja będę bronił prawa do życia tych dzieci…</u>
          <u xml:id="u-645.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakich dzieci?)</u>
          <u xml:id="u-645.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To są płody.)</u>
          <u xml:id="u-645.4" who="#PosełJanuszKowalski">…którym chcecie odebrać to najważniejsze prawo.</u>
          <u xml:id="u-645.5" who="#PosełJanuszKowalski">Dziękuję w tym miejscu wszystkim tym, którzy prawa dzieci nienarodzonych bronią. Dziękuję Rodzinie Radia Maryja, czytelnikom „Naszego Dziennika”.</u>
          <u xml:id="u-645.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-645.7" who="#PosełJanuszKowalski">Dziękuję wszystkim księżom, kapłanom, również tym, którzy byli wyszydzani i z których kpiono…</u>
          <u xml:id="u-645.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Janusz, na kolana.)</u>
          <u xml:id="u-645.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Mów to na kolanach.)</u>
          <u xml:id="u-645.10" who="#PosełJanuszKowalski">…w czasie tych manifestacji Strajku Kobiet.</u>
          <u xml:id="u-645.11" who="#PosełJanuszKowalski">Ale najważniejsza rzecz. Dziś niestety cywilizacja śmierci ma twarz pani Marty Lempart i niestety również szefa Platformy Obywatelskiej Donalda Tuska, który obiecał zabijanie dzieci do 12. tygodnia od momentu poczęcia.</u>
          <u xml:id="u-645.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Wina Tuska, wina energii, co jeszcze?)</u>
          <u xml:id="u-645.13" who="#PosełJanuszKowalski">Szanowni państwo, wy chcecie jako Strajk Kobiet i Platforma Obywatelska zgotować kobietom piekło, bo największym piekłem kobiety jest zabicie własnego dziecka.</u>
          <u xml:id="u-645.14" who="#komentarz">(Oklaski, gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-646">
          <u xml:id="u-646.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-646.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Aleksandra Gajewska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-647">
          <u xml:id="u-647.0" who="#PosełAleksandraGajewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-647.1" who="#PosełAleksandraGajewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! „Na razie dzięki ustawie aborcyjnej muszę leżeć. I nic nie mogą zrobić. Zaczekają, aż umrze lub coś się zacznie…”. Dalsze wiadomości, które wysłała pani Iza do swojej matki, są dla mnie zbyt dramatyczne, bym miała serce, żeby je tutaj cytować. Ale te słowa, szanowna pani posłanko, która mi tu dopowiada, powinny brzmieć wam w uszach. One wam się codziennie powinny śnić po nocach.</u>
          <u xml:id="u-647.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-647.3" who="#PosełAleksandraGajewska">Każdy z was, podpisując się pod wnioskiem do partyjnego Trybunału Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej, podpisał wyrok na kobiety.</u>
          <u xml:id="u-647.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-647.5" who="#PosełAleksandraGajewska">Wyrok traum, lęku, rodzinnych tragedii, a także wyroki śmierci. I wy się w ogóle zastanawiacie, że dzietność w Polsce spada? Kiedy Polki drżą o swoje zdrowie, o swoje życie, kiedy cudem przeżyją, to co od was dostaną? Pokoik do wypłakania się? Dla was ważniejsza niż polskie rodziny jest Rodzina Radia Maryja, przed chwilą to usłyszeliśmy.</u>
          <u xml:id="u-647.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-647.7" who="#PosełAleksandraGajewska">W tych jakże tragicznych okolicznościach doszło do tego, że ten temat jest tematem niezwykle ważnym. To jest temat podstawowych praw każdego człowieka. I z wami nie ma już powrotu do żadnych kompromisów. A my mamy prawo do wyboru i będziemy tego prawa bronić.</u>
          <u xml:id="u-647.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-648">
          <u xml:id="u-648.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-648.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Magdalena Biejat, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-648.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-649">
          <u xml:id="u-649.0" who="#PosełMagdalenaBiejat">Koleżanki i Koledzy Posłowie! Dziś na tej sali jest przerażająco pusto, niestety nie tylko po prawej stronie sali. Ale jutro będzie tutaj w czasie głosowań wielu, którzy w przeszłości głosowali przeciwko kobietom, wielu, którzy stchórzyli, wstrzymując się od głosu, dając religijnym fundamentalistom przyzwolenie na gwałcenie praw waszych matek, waszych żon, waszych sióstr i waszych córek. Do tych z was mówię w szczególności. Patrzymy wam na ręce, koleżanki i koledzy.</u>
          <u xml:id="u-649.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Na ręce.)</u>
          <u xml:id="u-649.2" who="#PosełMagdalenaBiejat">Patrzy Lewica i patrzą nasi wyborcy, ale patrzą też uważnie wasi wyborcy. 66% Polek i Polaków, a wśród wyborców opozycji 90% popiera prawo kobiety do decydowania o aborcji do 12. tygodnia. Praktycznie wszyscy chcą, by kobieta mogła przerwać ciążę w przypadku śmiertelnych wad płodu, zagrożenia jej życia lub zdrowia. Odkąd pamiętam, nie byliśmy tak jednogłośni w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-649.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To działa.)</u>
          <u xml:id="u-649.4" who="#PosełMagdalenaBiejat">Mówię też do was, obywatele i obywatelki. Patrzcie uważnie na ręce na tej sali i zapamiętajcie dobrze ten dzień. Rozliczcie nas za rok przy urnach. Jutro kobiety dowiedzą się, kto jest z nimi, a kto przeciw nim.</u>
          <u xml:id="u-649.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-650">
          <u xml:id="u-650.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-650.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Teresa Wargocka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-650.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-651">
          <u xml:id="u-651.0" who="#PosełTeresaWargocka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Żyjemy w demokratycznym kraju.</u>
          <u xml:id="u-651.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak?)</u>
          <u xml:id="u-651.2" who="#PosełTeresaWargocka">Każdy ma prawo wyrażania własnych poglądów.</u>
          <u xml:id="u-651.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Tylko kobiety nie mają prawa.)</u>
          <u xml:id="u-651.4" who="#PosełTeresaWargocka">Dzisiaj w Sejmie jest inicjatywa posłanek Lewicy, środowisk lewicowych.</u>
          <u xml:id="u-651.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-651.6" who="#PosełTeresaWargocka">Widziałam skład komitetu inicjatywy ustawodawczej, tam są pań nazwiska, więc myślę, że się nie mylę.</u>
          <u xml:id="u-651.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo! Super. Bardzo się z tego cieszymy.)</u>
          <u xml:id="u-651.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-651.9" who="#PosełTeresaWargocka">Oczywiście brawo, żyjemy w wolnym kraju, zaznaczam.</u>
          <u xml:id="u-651.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Tylko kobiety tego prawa nie mają.)</u>
          <u xml:id="u-651.11" who="#PosełTeresaWargocka">I tak nam trudno się porozumieć co do tego tematu, ponieważ rozmawiamy o zupełnie innych płaszczyznach moralnych i prawnych. Państwo mówicie o prawie kobiet, o wyborze. Poglądy osób, które ja reprezentuję, moje poglądy są bardzo wyraźne. Ten temat dotyczy prawa do życia i dobrze wiemy, wszyscy czujemy, tak mówi nasza konstytucja i prawo naturalne…</u>
          <u xml:id="u-651.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale 34% waszego elektoratu potwierdza nasze postulaty.)</u>
          <u xml:id="u-651.13" who="#PosełTeresaWargocka">Proszę mi nie przeszkadzać.</u>
          <u xml:id="u-651.14" who="#PosełTeresaWargocka">…że prawo do życia jest prawem naturalnym wynikającym z godności człowieka i że prawo do życia jako prawo pierwotne i najważniejsze jest najwyższym prawem w hierarchii wartości innych praw i wolności obywateli.</u>
          <u xml:id="u-651.15" who="#komentarz">(Głos z sali: A gdzie godność kobiety?)</u>
          <u xml:id="u-651.16" who="#PosełTeresaWargocka">I, proszę państwa, nie zrozumiemy się…</u>
          <u xml:id="u-651.17" who="#komentarz">(Głos z sali: A prawo do życia kobiet?)</u>
          <u xml:id="u-651.18" who="#PosełTeresaWargocka">…nie, nie…</u>
          <u xml:id="u-651.19" who="#komentarz">(Głos z sali: A wy sobie dajecie sobie prawo do… kobiet.)</u>
          <u xml:id="u-651.20" who="#PosełTeresaWargocka">…bo państwo w swoich wystąpieniach…</u>
          <u xml:id="u-651.21" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-651.22" who="#PosełTeresaWargocka">…bardzo wyraźnie mówicie o prawie kobiet do aborcji, do szczęścia, do własnych planów życiowych itd.</u>
          <u xml:id="u-651.23" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-651.24" who="#PosełTeresaWargocka">A ja mówię bardzo wyraźnie: to są bardzo ważne prawa. To są bardzo ważne prawa, my tego nie kwestionujemy. Ale jest taki przypadek w życiu, że pojawia się dziecko, które ma prawo do życia, nie jest ani waszym brzuchem, ani waszą tkanką, jest człowiekiem, jest początkiem życia ludzkiego.</u>
          <u xml:id="u-651.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Czasami dziecko jest zagrożeniem dla życia matki.)</u>
          <u xml:id="u-651.26" who="#PosełTeresaWargocka">Jeżeli kobieta, będąc w ciąży, wykonuje test — jedna kobieta przeżywa szczęście, a druga kobieta, która nie planowała ciąży, jest nieszczęśliwa.</u>
          <u xml:id="u-651.27" who="#komentarz">(Głos z sali: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-651.28" who="#PosełTeresaWargocka">Ale mamy prawo do życia i każda z tych kobiet przeżyje swoje prawo. Ale prawo dziecka do życia jest prawem podstawowym.</u>
          <u xml:id="u-651.29" who="#PosełTeresaWargocka">Drogie Panie! 50 tys. czy 80 tys. legalnych aborcji, które chcecie zafundować w Polsce, nie spowoduje, że kobiety będą szczęśliwsze.</u>
          <u xml:id="u-651.30" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale muszą za granicę jechać.)</u>
          <u xml:id="u-651.31" who="#PosełTeresaWargocka">Kobiety chcą być spełnione, kochane bezwarunkowo, kobiety pragną miłości bezwarunkowej, a wy takiej miłości…</u>
          <u xml:id="u-651.32" who="#komentarz">(Głos z sali: Wolności. Prawa do decydowania.)</u>
          <u xml:id="u-651.33" who="#PosełTeresaWargocka">…nie rozumiecie, drogie panie, bo panie z Lewicy mają mężczyzn za przeciwników, bo uważają, że mężczyźni nie mają prawa wypowiedzenia się w sprawie dziecka, które poczęli, to kobieta ma mieć prawo. Mężczyzna, mąż, partner nie ma prawa, bo on nie ma w ogóle nie ma z tym związku.</u>
          <u xml:id="u-651.34" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego Kaczyński ma decydować za kobiety?)</u>
          <u xml:id="u-651.35" who="#PosełTeresaWargocka">Jest jeszcze coś gorszego — bo również w ogóle nie liczy się wasze dziecko jako przeszkoda do szczęścia. Nie będziecie szczęśliwe, jeżeli będziecie zabijały swoje dzieci w łonach.</u>
          <u xml:id="u-651.36" who="#komentarz">(Głos z sali: A kiedy to prawo w Europie wprowadzicie?)</u>
          <u xml:id="u-651.37" who="#PosełTeresaWargocka">Nie ma znaczenia — jacy ludzie, takie czasy. Tam, gdzie rządzi Lewica, tam jest prawo do aborcji.</u>
          <u xml:id="u-651.38" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-651.39" who="#komentarz">(Głos z sali: To prawica wprowadziła prawo do aborcji na Zachodzie.)</u>
          <u xml:id="u-651.40" who="#PosełTeresaWargocka">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-652">
          <u xml:id="u-652.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-652.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agnieszka Hanajczyk, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-652.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-653">
          <u xml:id="u-653.0" who="#PosełAgnieszkaHanajczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcemy rozmawiać o naszych prawach — my, kobiety. Chcemy rozmawiać od dawna, a nietrudno było nas zauważyć. Nie składałyśmy parasolek — były czarne protesty, były strajki kobiet. Byłyśmy w całej Polsce, w każdej miejscowości — małej, średniej, dużym mieście. Szłyśmy i krzyczałyśmy — my, kobiety, mężczyźni też. Ludzie młodzi i ci już starsi — ignorowaliście to. Trudno było nas nie zauważyć, ale bardzo się staraliście. Odgrodziliście się od nas policją, pałkami, tarczami, armatkami wodnymi i gazem. Szczelnie i bezczelnie.</u>
          <u xml:id="u-653.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-653.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy przyszliście pod nasze domy i kościoły.)</u>
          <u xml:id="u-653.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Mieszkacie pod domem kultury?)</u>
          <u xml:id="u-653.4" who="#PosełAgnieszkaHanajczyk">My nadal chcemy i będziemy rozmawiać o prawach kobiet. Tu, w Sejmie, w oczywistym miejscu debaty i wymiany poglądów.</u>
          <u xml:id="u-653.5" who="#PosełAgnieszkaHanajczyk">Nie blokujcie tego, nie ważcie się tego blokować.</u>
          <u xml:id="u-653.6" who="#PosełAgnieszkaHanajczyk">A do wnioskodawczyń: dziękuję, zwyciężymy.</u>
          <u xml:id="u-653.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-654">
          <u xml:id="u-654.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-654.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Agnieszka Górska, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-654.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-655">
          <u xml:id="u-655.0" who="#PosełAgnieszkaGórska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiony projekt jestem zmuszona niestety nazwać, kolokwialnie, gniotem, który nie przedstawia żadnych wartości merytorycznych. To lewacki gniot. To po pierwsze, zamach na życie, na życie dziecka poczętego, bezbronnego człowieka. Po drugie, łamiące polską konstytucję…</u>
          <u xml:id="u-655.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A wy wiecie, co to jest konstytucja?)</u>
          <u xml:id="u-655.2" who="#PosełAgnieszkaGórska">…którą wnioskodawcy nie tak dawno nosili na piersiach — oczywiście gdy było to wygodne, w propagowaniu niszczących ideologii.</u>
          <u xml:id="u-655.3" who="#komentarz">(Głos z sali: My wiemy, gdzie wy ją nosicie, i na pewno nie są to piersi.)</u>
          <u xml:id="u-655.4" who="#PosełAgnieszkaGórska">Dziś dla was już jest nieważna? Po trzecie, został napisany w oderwaniu od jakichkolwiek prawd, pomijający całkowicie wiedzę naukową, przepisy Kodeksu karnego, ignorujący kodeks etyki medycznej. Niestety w typowy manipulacyjny sposób żerujecie na emocjach biednych, pokrzywdzonych kobiet. Traktujecie ludzi jak osoby nieumiejące myśleć, określając mianem świadczenia opieki zdrowotnej tak naprawdę uśmiercanie poczętego, nienarodzonego dziecka. Ale tragiczne jest to — tym razem nie dla nas, ale dla was, ale zawsze jest to smutne i przykre — jak bardzo jesteście biedni w tym swoim obłędzie, to, że panicznie boicie się nawet tak pięknych słów jak „kobieta” czy „matka”, wpisując zamiast nich do projekciny, którą przedstawiacie, takie określenia jak „każda osoba” — nie „kobieta”, tylko „każda osoba” w ciąży ma prawo do świadczenia opieki zdrowotnej w postaci przerywania ciąży po upływie 12. tygodnia jej trwania.</u>
          <u xml:id="u-655.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Kobieta to nie osoba?)</u>
          <u xml:id="u-655.6" who="#PosełAgnieszkaGórska">Czy ten obłęd, który w tym projekcie przedstawiacie, nie przypomina wam takich słów jak „faszyzm”, „komunizm”?</u>
          <u xml:id="u-655.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-655.8" who="#PosełAgnieszkaGórska">A co najmniej „nietolerancja”?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-656">
          <u xml:id="u-656.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-656.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, mam do państwa o godz. 0.20 uprzejmą prośbę. Mamy jeszcze 13 pytań, a następnie wystąpienie wnioskodawczyni. Zobaczcie, idzie nam dobrze.</u>
          <u xml:id="u-656.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Po co ten wykład?)</u>
          <u xml:id="u-656.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jakbyśmy mogli w miarę spokojnie dyskutować do końca, za co wam serdecznie dziękuję, to by było fajnie. I mam prośbę — albo do posłanki, albo do posła, który uruchamia jakieś tam takie bicie.</u>
          <u xml:id="u-656.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Stukadełko.)</u>
          <u xml:id="u-656.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Mam serdeczną prośbę: to w niczym nie pomaga, to również w niczym nie przeszkadza, to jest po prostu bez sensu.</u>
          <u xml:id="u-656.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-656.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani posłanka Małgorzata Tracz, Koalicja Obywatelska. Przepraszam, pani posłanko.</u>
          <u xml:id="u-656.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-657">
          <u xml:id="u-657.0" who="#PosełMałgorzataTracz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne Przedstawicielki Komitetu Obywatelskiego! Polki i Polacy chcą zakończenia piekła kobiet. Piekła, które PiS zgotował kobietom, gdy pseudotrybunał Przyłębskiej wydał skandaliczny wyrok, który w praktyce zakazał aborcji w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-657.1" who="#komentarz">(Głos z sali: I prof. Zoll.)</u>
          <u xml:id="u-657.2" who="#PosełMałgorzataTracz">Jutro byłaby jednak szansa na to, by wykonać pierwszy krok ku normalności. Pierwszy krok, by wprowadzić europejskie standardy dotyczące przerywania ciąży w Polsce. Ale nie ma tutaj rozmowy z PiS-em i Konfederacją — to jest po prostu wołanie na puszczy. Wy po prostu nienawidzicie kobiet. Chcecie, żeby te kobiety cierpiały.</u>
          <u xml:id="u-657.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-657.4" who="#PosełMałgorzataTracz">Nie docierają do was żadne logiczne argumenty. Nie dociera do was świetny projekt przygotowany przez komitet „Legalna Aborcja. Bez Kompromisów”. Przekonajcie się w końcu, że jedynym sposobem, by chronić Polki, jest dostęp do bezpiecznej i legalnej aborcji do 12. tygodnia ciąży…</u>
          <u xml:id="u-657.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Dlaczego nie do 13.?)</u>
          <u xml:id="u-657.6" who="#PosełMałgorzataTracz">…bez kompromisów.</u>
          <u xml:id="u-657.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-658">
          <u xml:id="u-658.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-658.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Maria Kurowska, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-658.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-658.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-658.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani od szczepionek.)</u>
          <u xml:id="u-658.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-659">
          <u xml:id="u-659.0" who="#PosełMariaKurowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To bardzo smutny wieczór dzisiaj, mimo że taki piękny, czerwcowy. Dlaczego dla mnie jest smutny? Bo nigdy jeszcze nie spotkałam się z tym, aby z taką radością dopominano się o możliwość zabijania własnych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-659.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawa kobiet.)</u>
          <u xml:id="u-659.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma praw kobiet.)</u>
          <u xml:id="u-659.3" who="#PosełMariaKurowska">Drogie Panie! Prawa kobiety? Jeżeli chodzi o te dzieci, które są zabijane, tam też są kobiety. Połowa dzieci zabijanych to też są kobiety. I gdzie macie prawo tych kobiet, które są zabijane?</u>
          <u xml:id="u-659.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawa kobiet.)</u>
          <u xml:id="u-659.5" who="#PosełMariaKurowska">Pozwólcie, że będę kontynuować. Aborcja to jest traumatyczne, dramatyczne przeżycie.</u>
          <u xml:id="u-659.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto pani każe robić aborcję?)</u>
          <u xml:id="u-659.7" who="#PosełMariaKurowska">Ono zostaje z kobietą na całe życie. To nie jest wyrwanie zęba, jak powiedziała moja poprzedniczka, a wy sobie z radością o tym mówicie. Mało tego — jestem zwolenniczką języka polskiego — na waszych tabliczkach pisze: legalna aborcja.</u>
          <u xml:id="u-659.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest napisane.)</u>
          <u xml:id="u-659.9" who="#PosełMariaKurowska">Moi kochani, czym jest aborcja, jak nie zabijaniem? Legalna aborcja oczywiście. A ja wam tłumaczę, czym jest aborcja. To jest przerwanie ciąży. A czym jest ciąża? Jest dzieckiem. I to wszystko jest bardzo logiczne. Dlatego też…</u>
          <u xml:id="u-659.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziecko jest, jak się urodzi.)</u>
          <u xml:id="u-659.11" who="#PosełMariaKurowska">Jeżeli pani mówi, że dzień urodzenia dziecka jest dniem, kiedy zaczyna się życie, to o czym będziemy tutaj dyskutować? A jeżeli się wcześniej zaczyna, to znaczy, że jest? Drodzy państwo, wiecie doskonale, wszyscy jak tu jesteście, że dziecko jest dzieckiem od poczęcia, wiecie, że aborcja jest zabijaniem. Udajecie, że tego nie wiecie w imię swoich ideologicznych przesłanek, aby się przypodobać swoim szefom.</u>
          <u xml:id="u-659.12" who="#komentarz">(Głos z sali: To pani chce się przypodobać szefowi.)</u>
          <u xml:id="u-659.13" who="#PosełMariaKurowska">Życzę wam, abyście się nawrócili na drogę życia, jak nawrócił się doktor Nathanson. I jeszcze wam dedykuję słowa…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-660">
          <u xml:id="u-660.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-661">
          <u xml:id="u-661.0" who="#PosełMariaKurowska">…Ronalda Reagana, który powiedział: zauważyłem, że wszyscy, którzy są za aborcją, zdążyli się narodzić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-661.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-662">
          <u xml:id="u-662.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-662.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Monika Rosa, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-663">
          <u xml:id="u-663.0" who="#PosełMonikaRosa">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Legalna bezpieczna, darmowa aborcja to jest normalność, to jest standard, to jest ochrona zdrowia i życia kobiet.</u>
          <u xml:id="u-663.1" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest morderstwo.)</u>
          <u xml:id="u-663.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Zdrowsze są po tej aborcji? Szczęśliwsze?)</u>
          <u xml:id="u-663.3" who="#PosełMonikaRosa">To jest, szanowni państwo, koniec hipokryzji, zamykania oczu i udawania, że aborcji nie ma. Aborcja była, aborcja jest i aborcja będzie. Legalna, bezpieczna i darmowa aborcja to jest koniec strachu, to jest koniec ucieczek za granicę, koniec stygmatyzacji i koniec samotności. Ani jednej więcej — ten krzyk powinien brzmieć w waszych uszach, w waszych głowach i w waszych sercach, bo zakaz aborcji zabija kobiety.</u>
          <u xml:id="u-663.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie mają serca.)</u>
          <u xml:id="u-663.5" who="#PosełMonikaRosa">Decyzja o aborcji to nie jest kwestia waszego sumienia, to nie jest kwestia waszych poglądów, to jest kwestia decyzji każdej z nas osobno, a waszym zadaniem jest stworzenie takiego prawa, by każda z nas, niezależnie od poglądów, od światopoglądu, od sumienia, mogła sama taką decyzję po prostu podjąć.</u>
          <u xml:id="u-663.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Morderca na mównicy.)</u>
          <u xml:id="u-663.7" who="#PosełMonikaRosa">Ten projekt ustawy jest o zaufaniu do kobiet i zaufaniu do rodzin. I pytanie, które wam zadajemy podczas głosowania brzmi: Czy wy ufacie kobietom? Bo my kobietom ufamy całkowicie, dlatego Nowoczesna ten projekt ustawy w pełni popiera.</u>
          <u xml:id="u-663.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-664">
          <u xml:id="u-664.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-664.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Elżbieta Płonka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-664.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-665">
          <u xml:id="u-665.0" who="#PosełElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyniesiony został tutaj projekt o zabijaniu dzieci nienarodzonych. Przyniosły to panie, które urodziły się dzięki woli swoich rodziców. Gratuluję, gratuluję.</u>
          <u xml:id="u-665.1" who="#komentarz">(Głos z sali: A co pani przyniosła?)</u>
          <u xml:id="u-665.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Dokładnie, to była wola naszych rodziców. Jakby nas nie chcieli, nie urodziliby nas.)</u>
          <u xml:id="u-665.3" who="#PosełElżbietaPłonka">Projekt jest niezgodny z konstytucją, ponieważ art. 38 chroni życie. Jest niezgodny z Kodeksem karnym, bo chcecie wyrzucić art. 152 i 153. Jest niezgodny z Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Nie zgadzam się również i protestuję przeciw temu, żeby aborcję nazywać świadczeniem medycznym.</u>
          <u xml:id="u-665.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-665.5" who="#PosełElżbietaPłonka">Jestem lekarzem. Widziałam aborcję, widziałam zamordowane dzieci na różnym etapie.</u>
          <u xml:id="u-665.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak Chazan. Też widział niejedno.)</u>
          <u xml:id="u-665.7" who="#PosełElżbietaPłonka">Widziałam nawet — pokazywano nam, żebyśmy się przekonali, jak naprawę wygląda zabite dziecko — dziecko w piątym miesiącu, w czwartym miesiącu, dziecko małe jak lalka. Dlatego też protestuję przeciwko temu, żeby nazywać prawem kobiet zabijanie dzieci.</u>
          <u xml:id="u-665.8" who="#komentarz">(Głos z sali: A pani zabijała?)</u>
          <u xml:id="u-665.9" who="#PosełElżbietaPłonka">Nie, nigdy, a moja mama urodziła dziecko z zagrożonej ciąży, bohatersko. I wiele kobiet to robi.</u>
          <u xml:id="u-665.10" who="#komentarz">(Głos z sali: My też nie zabijałyśmy dzieci.)</u>
          <u xml:id="u-665.11" who="#PosełElżbietaPłonka">Natomiast nie domagajcie się legalniej aborcji, bo to jest niezgodne z prawem człowieka, naturalnym prawem do życia.</u>
          <u xml:id="u-665.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Każda kobieta może urodzić dziecko w Polsce.)</u>
          <u xml:id="u-665.13" who="#PosełElżbietaPłonka">Może urodzić. Nie ma prawa chcieć jednego urodzić, a drugiego nie. Jak wy kochacie swoje dzieci? Jak wy, matki, kochacie swoje dzieci?</u>
          <u xml:id="u-665.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Ma prawo i to robi.)</u>
          <u xml:id="u-665.15" who="#PosełElżbietaPłonka">Jedno mogę powiedzieć: Panie Boże, wybacz im, bo nie wiedzą, co czynią.</u>
          <u xml:id="u-665.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-665.17" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ha, ha, ha!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-666">
          <u xml:id="u-666.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-666.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Iwona Hartwich, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-666.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-667">
          <u xml:id="u-667.0" who="#PosełIwonaHartwich">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę, abyście wszyscy wiedzieli, że kiedy rodzi się niepełnosprawne dziecko w Polsce, rodziny, a w szczególności kobiety, pozostają same w biedzie i nędzy, bez pomocy.</u>
          <u xml:id="u-667.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-667.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-667.3" who="#PosełIwonaHartwich">Bez względu na to, czy urodziłaś to dziecko świadomie, czy zostałaś zmuszona, czy tak jak u mnie nastąpiło uszkodzenie okołoporodowe i mój syn urodził się niepełnosprawny, będziesz zawsze żebraczką, będziesz zbierać plastikowe nakrętki, prosić o datki, będziesz protestować i walczyć o godne życie swojego niepełnosprawnego dziecka.</u>
          <u xml:id="u-667.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-667.5" who="#PosełIwonaHartwich">Najwyżej pan Morawiecki będzie kłamał i będzie mówił, jak pomaga rodzinom z osobą z niepełnosprawnościami, kiedy to jest nieprawda.</u>
          <u xml:id="u-667.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-667.7" who="#PosełIwonaHartwich">Bo przecież nie pomaga, i to wszyscy wiemy. Ale, co więcej, on ukradnie to, co dał. Bo on ukradł Fundusz Solidarnościowy i zabrał tak naprawdę życie naszym niepełnosprawnym dzieciom.</u>
          <u xml:id="u-667.8" who="#komentarz">(Dzwonek, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-667.9" who="#PosełIwonaHartwich">Wierzę bardzo… Mówię tutaj do pań i jeszcze z tego miejsca dziękuję, że wspieraliście nasz 40-dniowy protest.</u>
          <u xml:id="u-667.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy pani zabiłaby swoje dziecko?)</u>
          <u xml:id="u-667.11" who="#PosełIwonaHartwich">Wierzę bardzo, że kiedy zmieni się ten rząd, każda Polka będzie mogła o sobie decydować. Polki są mądre i potrafią podejmować racjonalne decyzje. Jeszcze jedno zdanie.</u>
          <u xml:id="u-667.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-667.13" who="#PosełIwonaHartwich">Dzisiaj jest Dzień Ojca. Kuba, masz najwspanialszego tatę na świecie.</u>
          <u xml:id="u-667.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-668">
          <u xml:id="u-668.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-668.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Piotr Kaleta, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-669">
          <u xml:id="u-669.0" who="#PosełPiotrKaleta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Taka dygresja: nie mogę się oprzeć wrażeniu, że dzisiaj oczywiście w sposób może i niezamierzony, ale została wywołana taka trochę atmosfera sali sądowej, procesu sądowego.</u>
          <u xml:id="u-669.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Że nic nie powiedziałeś w dygresji.)</u>
          <u xml:id="u-669.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Że nie wiesz, co to dygresja.)</u>
          <u xml:id="u-669.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-669.4" who="#PosełPiotrKaleta">Możemy wyróżnić tutaj pełen skład, czyli jest pan sędzia, są państwo prokuratorzy, są obrońcy. I oto, proszę państwa, jest wreszcie oskarżony. Jaką to straszną zbrodnię popełnił ten oskarżony, to nienarodzone dziecko, że jego matka, jego ojciec, babcia, dziadek, brat, siostra domagają się dla niego najwyższego wymiaru kary, kary śmierci?</u>
          <u xml:id="u-669.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ma umrzeć.)</u>
          <u xml:id="u-669.6" who="#komentarz">(Głos z sali: A Izabela z Pszczyny to co?)</u>
          <u xml:id="u-669.7" who="#PosełPiotrKaleta">Ano oto, proszę państwa, ośmielił się zapukać do świadomości rodziców i powiedzieć: mamo, tato, oto jestem, przyjmijcie mnie takiego, jakim jestem, bo po prostu powołaliście mnie do życia.</u>
          <u xml:id="u-669.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie pomagacie w ogóle.)</u>
          <u xml:id="u-669.9" who="#PosełPiotrKaleta">Proszę państwa, dzisiaj można by było postawić takie kolejne pytanie właśnie wam. Siedzą tutaj matki, siedzą tam matki. Czy wasze dzieci zadały wam kiedyś takie pytanie: Mamo, czy ty też chciałaś mnie kiedyś zamordować? Czy przeszło ci przez myśl, że również mnie lekarz wyrwie rączki albo główkę? Dlaczego? Bo przyszedłam, przyszłam, przyszedłem nie w czasie.</u>
          <u xml:id="u-669.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Przyszedłam.)</u>
          <u xml:id="u-669.11" who="#PosełPiotrKaleta">Proszę państwa, o aborcji powiedziano bardzo wiele w tej Izbie, a także w debacie publicznej. Ale nie powiedziano o jednej rzeczy, która w tej chwili ma miejsce. Proszę państwa, o aborcji nam podpowiada dzisiejsza sytuacja na Ukrainie. Te małe dzieci, mali chłopcy, małe dziewczynki kiedyś będą bronić waszej starości. Nie daj Boże, żeby tak było, żeby to właśnie oni chwytali za broń i bronili naszej ojczyzny, a także was, bez względu na to, jacy jesteście.</u>
          <u xml:id="u-669.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie masz pojęcia.)</u>
          <u xml:id="u-669.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Każecie rodzić…)</u>
          <u xml:id="u-669.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie można…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-670">
          <u xml:id="u-670.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-671">
          <u xml:id="u-671.0" who="#PosełPiotrKaleta">Jeszcze jedno, proszę państwa, ponieważ tak krzyczycie. Chciałbym powiedzieć o moim pewnym doznaniu estetycznym albo jego braku: że to jest bardzo niedobrze, że ta oklęta kobieta zabierała głos w tej Izbie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-671.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Przestań!)</u>
          <u xml:id="u-671.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-671.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Komisja etyki.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-672">
          <u xml:id="u-672.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, panie pośle, staram się…</u>
          <u xml:id="u-672.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-672.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przepraszam państwa.</u>
          <u xml:id="u-672.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, staram się prowadzić tę trudną dyskusję w sposób spokojny i rozsądny. Upominam pana w kategorii: jak kolega kolegę w Sejmie. Nie powinien pan w ten sposób się wypowiadać.</u>
          <u xml:id="u-672.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest nasz kolega.)</u>
          <u xml:id="u-672.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie chcę zadrażniać. Nie chcę wchodzić w konflikt. Ale proszę pana o to, żeby czasami gryzł pan się w język.</u>
          <u xml:id="u-672.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Należą się przeprosiny.)</u>
          <u xml:id="u-672.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Przeproś!)</u>
          <u xml:id="u-672.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bo obraża pan ludzi, a to nie powinno mieć miejsca na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-672.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Szłapka, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-673">
          <u xml:id="u-673.0" who="#PosełAdamSzłapka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten człowiek, który przed chwilą był na mównicy, nie ma pojęcia, o czym mówi. Ukrainki, które przyjechały do Polski zgwałcone, muszą uciekać z Polski, bo takie wprowadziliście prawo.</u>
          <u xml:id="u-673.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-673.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-673.3" who="#PosełAdamSzłapka">Powinien pan przeprosić na tej mównicy te wszystkie zgwałcone przez ruską armię kobiety, które uciekają z Polski, bo takie wprowadziliście prawo.</u>
          <u xml:id="u-673.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-673.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwo!)</u>
          <u xml:id="u-673.6" who="#PosełAdamSzłapka">I są na to konkretne przykłady. To jest hańba, co pan powiedział.</u>
          <u xml:id="u-673.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Kłamstwa!)</u>
          <u xml:id="u-673.8" who="#PosełAdamSzłapka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polskie prawo aborcyjne jest porównywalne z prawem Arabii Saudyjskiej. Jest prawem bardziej restrykcyjnym niż prawo państwa ajatollahów w Iranie. I to piekielne prawo ma swoje skutki.</u>
          <u xml:id="u-673.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-673.10" who="#PosełAdamSzłapka">Pani Izabela z Pszczyny nie żyje. Pani Izabela z Pszczyny nie żyje, bo przez to prawo lekarze bali się podjąć działania.</u>
          <u xml:id="u-673.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale nie z tego powodu.)</u>
          <u xml:id="u-673.12" who="#PosełAdamSzłapka">Pani Izabela z Pszczyny też miała prawo do życia.</u>
          <u xml:id="u-673.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Przestań kłamać, łajdaku!)</u>
          <u xml:id="u-673.14" who="#PosełAdamSzłapka">Jesteście hipokrytami. Doskonale wiecie o tym, że w Polsce dokonywane są aborcje w podziemiu.</u>
          <u xml:id="u-673.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Wynoś się, łajdaku!)</u>
          <u xml:id="u-673.16" who="#PosełAdamSzłapka">Wy chcecie tego nie widzieć. Chcecie jak Piłat zmywać tę odpowiedzialność. Doskonale o tym wiecie. Wiecie, że te aborcje są dokonywane. Wiecie, że także wy ponosicie odpowiedzialność za te śmierci w związku z tym restrykcyjnym prawem.</u>
          <u xml:id="u-673.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-673.18" who="#PosełAdamSzłapka">Legalna i bezpieczna aborcja jest prawem każdej kobiety.</u>
          <u xml:id="u-673.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-673.20" who="#PosełAdamSzłapka">I stanie się to szybciej niż później. Prawa człowieka nie podlegają żadnym kompromisom. Kropka.</u>
          <u xml:id="u-673.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-674">
          <u xml:id="u-674.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-674.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Teresa Pamuła, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-674.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-675">
          <u xml:id="u-675.0" who="#PosełTeresaPamuła">Panie Marszałku! Szanowna Izbo! Dziwię się państwu, że tacy jesteście wrażliwi na zwierzątka, na żabki, na ptaszki, na trawki, zielono tutaj dzisiaj się zrobiło, serduszka piękne są porysowane. A człowiek jest częścią tej przyrody, zapomnieliście?</u>
          <u xml:id="u-675.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-675.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-675.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawa kobiet dla kobiety.)</u>
          <u xml:id="u-675.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Kobiety mają świadomość.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-676">
          <u xml:id="u-676.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-676.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mariusz Gosek, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-676.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-677">
          <u xml:id="u-677.0" who="#PosełMariuszGosek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-677.1" who="#PosełMariuszGosek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przygotowałem zupełnie inne wystąpienie, ale nie da się tego słuchać. I w dniu…</u>
          <u xml:id="u-677.2" who="#komentarz">(Głos z sali: To zejdź.)</u>
          <u xml:id="u-677.3" who="#PosełMariuszGosek">Spokojnie, spokojnie. I w Dniu Ojca chciałem powiedzieć, że w ostatnią niedzielę dostąpiłem zaszczytu i zostałem ojcem chrzestnym…</u>
          <u xml:id="u-677.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-677.5" who="#PosełMariuszGosek">…malutkiej Otylii i z tego jestem dumny.</u>
          <u xml:id="u-677.6" who="#komentarz">(Głos z sali: I co z tego?)</u>
          <u xml:id="u-677.7" who="#PosełMariuszGosek">Stojąc pod ołtarzem w Kościele katolickim, w takim kościele jak te, które malowaliście i dewastowaliście podczas strajku kobiet…</u>
          <u xml:id="u-677.8" who="#komentarz">(Głosy z sali: Kłamca.)</u>
          <u xml:id="u-677.9" who="#PosełMariuszGosek">A kłamstwem jest to chociażby, że przywołujecie tragiczny przykład, gracie tragedią ludzką. Mówię tutaj o pani Izabeli z Pszczyny.</u>
          <u xml:id="u-677.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Wy ją sprowokowaliście.)</u>
          <u xml:id="u-677.11" who="#PosełMariuszGosek">Jakim trzeba być człowiekiem, żeby pomimo faktów, pomimo…</u>
          <u xml:id="u-677.12" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-677.13" who="#PosełMariuszGosek">Niech pani posłucha. Jakim trzeba być człowiekiem, żeby pomimo kontroli Narodowego Funduszu Zdrowia, który stwierdził nieprawidłowości…</u>
          <u xml:id="u-677.14" who="#komentarz">(Głos z sali: I Ziobry jeszcze, powiedz.)</u>
          <u xml:id="u-677.15" who="#PosełMariuszGosek">…pomimo trwającego postępowania toczącego się w tym zakresie przed Prokuraturą Regionalną w Katowicach…</u>
          <u xml:id="u-677.16" who="#komentarz">(Głos z sali: Przecież podpisaliście ten wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-677.17" who="#PosełMariuszGosek">…pomimo opinii biegłych, pomimo tych faktów, które są bezsporne w postępowaniu, wydawać wyroki i kłamać — kłamać i grać tym tragicznym przykładem. Jakim trzeba być człowiekiem?</u>
          <u xml:id="u-677.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan jest sędzią?)</u>
          <u xml:id="u-677.19" who="#PosełMariuszGosek">Nie, nie jestem sędzią, ale wy jesteście sędzią. Gorzej, zachowujecie się jak prokuratorzy w najgorszych czasach. I jeszcze jedno…</u>
          <u xml:id="u-677.20" who="#komentarz">(Głos z sali: SMS-y to jest wyrok na was.)</u>
          <u xml:id="u-677.21" who="#PosełMariuszGosek">Szanowna Pani! Niech pani się uspokoi. Jeszcze jedno, nie ma czegoś takiego w polskim prawie jak prawo do śmierci, jak prawo do śmierci nienarodzonego dziecka. Jest prawo do życia. I to musicie, drodzy państwo, zapamiętać. Kłamiecie też, mylicie się, dezinformujecie. Nie zniknęły…</u>
          <u xml:id="u-677.22" who="#komentarz">(Głos z sali: Masz na rękach krew.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-678">
          <u xml:id="u-678.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-679">
          <u xml:id="u-679.0" who="#PosełMariuszGosek">Ale, panie marszałku, jeszcze jedno zdanie, proszę o to. Nie zniknęły przesłanki. Jeżeli dziecko poczęte jest z przestępstwa, doskonale o tym wiecie, że ta przesłanka nie zniknęła. Jak również…</u>
          <u xml:id="u-679.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-679.2" who="#PosełMariuszGosek">Ale to jest ta konstytucja, która w waszych czasach była wprowadzona, w roku 1997.</u>
          <u xml:id="u-679.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie jest realizowana.)</u>
          <u xml:id="u-679.4" who="#PosełMariuszGosek">I na koniec. Jedna z pań poseł Lewicy, nie będę wymieniał nazwiska, powiedziała, że zwyciężymy. Nie, zwycięży życie.</u>
          <u xml:id="u-679.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Zwyciężymy.)</u>
          <u xml:id="u-679.6" who="#PosełMariuszGosek">Zwycięży dobro nad złem. A niech dobry Pan Bóg ma w opiece was i te nienarodzone dzieci.</u>
          <u xml:id="u-679.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Zwyciężymy. Tak będzie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-680">
          <u xml:id="u-680.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-680.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Katarzyna Sójka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-680.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-681">
          <u xml:id="u-681.0" who="#PosełKatarzynaSójka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-681.1" who="#PosełKatarzynaSójka">Wysoka Izbo! Tak naprawdę przygotowałam sobie wypowiedź, ale myślę, że większość argumentów do państwa z opozycji w zasadzie nie dociera, ani informacji, ani argumentów.</u>
          <u xml:id="u-681.2" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Nic nie dociera.)</u>
          <u xml:id="u-681.3" who="#PosełKatarzynaSójka">Dlatego chciałam powiedzieć tylko dosyć krótko, że dzisiaj mam wrażenie, że państwo pokazaliście bardzo dużą słabość, i państwo, i pani w słuchawkach, pokazaliście bardzo dużą słabość w obronie tego projektu ze względu na to, że bardzo wielu z państwa powtarzało z premedytacją kłamstwa. I chciałam właśnie taki jeden przykład czy dwa przykłady przedstawić. Właśnie ten przykład pacjentki z Pszczyny. Nawiążę do tego przypadku pacjentki z Pszczyny i pacjentki prawdopodobnie z Częstochowy.</u>
          <u xml:id="u-681.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Izabeli.)</u>
          <u xml:id="u-681.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Miała na imię Izabela.)</u>
          <u xml:id="u-681.6" who="#PosełKatarzynaSójka">Tu, jako lekarz, chciałabym bardzo precyzyjnie państwu wyjaśnić, że w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia aborcja w Polsce jest dostępna, tak samo jak w sytuacji gwałtu aborcja w Polsce jest dostępna.</u>
          <u xml:id="u-681.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Tylko jej nie zrobiono.)</u>
          <u xml:id="u-681.8" who="#PosełKatarzynaSójka">Powtórzę jeszcze raz, bo państwo właśnie jesteście oporni na informacje. W Polsce — i jako lekarz wyjaśniam — w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia aborcja w Polsce jest dostępna. Jak również w sytuacji czynu zabronionego, jak gwałt, aborcja w Polsce jest dostępna.</u>
          <u xml:id="u-681.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Tylko potem Ziobro się pyta…)</u>
          <u xml:id="u-681.10" who="#PosełKatarzynaSójka">I w sytuacji, kiedy istnieje zagrożenie dla życia i zdrowia kobiety, aborcja w Polsce jest dostępna.</u>
          <u xml:id="u-681.11" who="#komentarz">(Głos z sali: To czemu jej nie zrobił?)</u>
          <u xml:id="u-681.12" who="#PosełKatarzynaSójka">Powtórzę to jeszcze raz. Lekarz w takich sytuacjach ma obowiązek taki stan rozpoznać i wprowadzić odpowiednie procedury medyczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-682">
          <u xml:id="u-682.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-683">
          <u xml:id="u-683.0" who="#PosełKatarzynaSójka">Jeśli ta pacjentka zmarła, a zmarła…</u>
          <u xml:id="u-683.1" who="#komentarz">(Głos z sali: No, taki szczegół.)</u>
          <u xml:id="u-683.2" who="#PosełKatarzynaSójka">…to znaczy, że lekarz nie rozpoznał odpowiedniego stanu i nie wprowadził procedury medycznej. Wiem, że państwo będziecie zakłamywać pewne informacje, ale przed chwilą przedstawiłam fakty.</u>
          <u xml:id="u-683.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-683.4" who="#komentarz">(Głos z sali: SMS-y mówią prawdę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-684">
          <u xml:id="u-684.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-684.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo poproszę panią poseł Joannę Borowiak z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-684.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-685">
          <u xml:id="u-685.0" who="#PosełJoannaBorowiak">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-685.1" who="#PosełJoannaBorowiak">Wysoki Sejmie! Padają tu hasła: aborcja prawem kobiety, a konstytucja na to: życie prawem człowieka, art. 38, wolności i prawa osobiste. Przypomnę posłom Lewicy, że to konstytucja pisana przez Lewicę właśnie i podpisana przez lewicowego prezydenta. Państwo chyba dzisiaj o tym zapomnieliście.</u>
          <u xml:id="u-685.2" who="#PosełJoannaBorowiak">Niedawno krzyczeliście tutaj na sali sejmowej: praworządność, ale dziś dziwnie milczycie, kiedy zapisy projektu stoją w sprzeczności z traktatami Unii Europejskiej. Art. 2 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, zacytuję: Każdy — każdy — ma prawo do życia.</u>
          <u xml:id="u-685.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Kobiety też.)</u>
          <u xml:id="u-685.4" who="#PosełJoannaBorowiak">Tyle mówicie o wolności. Jakiej wolności, jeśli popieracie zapisy uderzające w wolność lekarzy, odmawiając im prawa do skorzystania z klauzuli sumienia? Aha, wybiórczo. Ale z jednym się zgodzę, zgodzę się z jednym waszym hasłem: dość tego. Tak, dość tych kłamstw, które dzisiaj serwujecie z tej mównicy. To zresztą dowodzi słabości projektu, jeśli opieracie się na kłamstwach.</u>
          <u xml:id="u-685.5" who="#PosełJoannaBorowiak">Ochrona życia nie jest kwestią umowy społecznej, i jak powiedziała jedna pani poseł z opozycji, prawo do ochrony życia powinno być zapisane w ludzkich sercach, nie w ustawach.</u>
          <u xml:id="u-685.6" who="#komentarz">(Głos z sali: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-685.7" who="#PosełJoannaBorowiak">Ale dobrze, że jest zapisane w ustawach, dobrze, że prawo do ochrony życia zapisane jest w ustawach. I powiem wam więcej: niech tak zostanie.</u>
          <u xml:id="u-685.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-686">
          <u xml:id="u-686.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-686.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Stefan Krajewski, Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-687">
          <u xml:id="u-687.0" who="#PosełStefanKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowne Przedstawicielki Społecznej Inicjatywy!</u>
          <u xml:id="u-687.1" who="#PosełStefanKrajewski">Polskie Stronnictwo Ludowe jako pierwsze mówiło, i ciągle mówi, o potrzebie przeprowadzenia referendum w sprawie aborcji i życia. Muszę się odnieść do wystąpienia pani Marty Lempart, która chwilę temu mówiła, że 52% naszych wyborczyń i wyborców jest za legalną aborcją. Nie wiem, skąd te dane się biorą, bo my mamy inne dane.</u>
          <u xml:id="u-687.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Z IBRiS-u.)</u>
          <u xml:id="u-687.3" who="#PosełStefanKrajewski">Nie można się z tym zgodzić, bo Polki i Polacy chcą przeprowadzenia referendum w tej sprawie, i cieszę się, że przedstawiciele innych klubów też to popierają.</u>
          <u xml:id="u-687.4" who="#PosełStefanKrajewski">Też się podeprę danymi. Są dwa sondaże przeprowadzone przez United Service. Sondaż dla „Wprost”, luty 2021 r. — 55,4% badanych stwierdza, że przepisy dotyczące przerywania ciąży powinny być tworzone w oparciu o wyniki referendum w tej sprawie. Kolejny sondaż, dla Wirtualnej Polski, listopad 2021 r. — za organizacją referendum w kwestii prawa aborcyjnego opowiedziało się 57,9% respondentów. To wszystko jest dostępne.</u>
          <u xml:id="u-687.5" who="#PosełStefanKrajewski">Ale na koniec pytanie: Czy wolno w tej kwestii pomijać mężczyzn? Czy mamy postrzegać mężczyzn tylko w kontekście alimentacyjnym? Oni muszą mieć prawo do współdecydowania o dalszym losie własnego dziecka poczętego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-687.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-687.7" who="#komentarz">(Głos z sali: No właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-687.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma dziecka poczętego. Nie ma takiego pojęcia.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-688">
          <u xml:id="u-688.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-688.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Urszula Rusecka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-688.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-689">
          <u xml:id="u-689.0" who="#PosełUrszulaRusecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt, nad którym debatujemy, niezależnie od tego, jak państwo go nazwiecie, dotyczy po prostu prawa do życia poczętego dziecka.</u>
          <u xml:id="u-689.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Kobiet.)</u>
          <u xml:id="u-689.2" who="#PosełUrszulaRusecka">Niestety projekt oparty jest na złych, nieprawdziwych założeniach dotyczących podstawowej definicji tego, co to jest zarodek, co to jest płód. A to jest przecież podstawowa wiedza biologiczna i medyczna. Ani płód, ani zarodek. To nie jest zlepek komórek…</u>
          <u xml:id="u-689.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie jest też dziecko.)</u>
          <u xml:id="u-689.4" who="#PosełUrszulaRusecka">…a ponieważ nie jest to coś nieokreślonego, to nie można o jego życiu decydować w dobrowolny sposób. To jest właśnie ta podstawowa różnica pomiędzy wiedzą biologiczną i medyczną a tym, co proponujecie w procedowanej ustawie. My stoimy właśnie po stronie nauki, wiedzy, życia i miłości.</u>
          <u xml:id="u-689.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-690">
          <u xml:id="u-690.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-690.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo uprzejmie proszę przedstawicielkę Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej panią Martę Lempart…</u>
          <u xml:id="u-690.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-690.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Pani Natalia Broniarczyk.)</u>
          <u xml:id="u-690.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-690.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-690.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przepraszam panią serdecznie, miałem po prostu podane złe informacje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-691">
          <u xml:id="u-691.0" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Szanowny Marszałku! Wysoka Izbo! Na początek chcę powiedzieć, że bardzo wzruszyły mnie słowa pani Iwony Hartwich.</u>
          <u xml:id="u-691.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.2" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Pani poseł, pani mówiła również w imieniu mojej mamy. Bardzo pani dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-691.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.4" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Reprezentuję dziś komitet „Legalna aborcja. Bez kompromisów”, ale będę mówić przede wszystkim w imieniu osób, które od lat pomagają w aborcjach. Te osoby wykonują pracę…</u>
          <u xml:id="u-691.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Łamią prawo.)</u>
          <u xml:id="u-691.6" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">…która powinna należeć do państwa i być częścią systemu ochrony zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-691.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.8" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">W ustawie antyaborcyjnej uchwalonej w 1993 r. nigdy nie chodziło o zlikwidowanie aborcji w Polsce. Chodziło jedynie o to, żeby osoby potrzebujące aborcji czuły się samotne, czuły wstyd i izolację. Ustawa z 1993 r., tak chętnie zwana przez polityków kompromisem…</u>
          <u xml:id="u-691.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Prawda was wyzwoli.)</u>
          <u xml:id="u-691.10" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">…obejmuje jakiś 1% wszystkich aborcji. Pozostałe 99% to aborcje z innych powodów. I te wszystkie powody są ważne, bo my jesteśmy ważne.</u>
          <u xml:id="u-691.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.12" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Jako Aborcja Bez Granic każdego dnia pomagamy co najmniej 90 osobom w trakcie aborcji farmakologicznej.</u>
          <u xml:id="u-691.13" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Przyznali się do winy.)</u>
          <u xml:id="u-691.14" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Codziennie też przynajmniej cztery osoby wyjeżdżają z naszą pomocą na zabieg aborcji do zagranicznej kliniki.</u>
          <u xml:id="u-691.15" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Ja zawiadamiam prokuraturę, pani przyznaje się do przestępstwa.)</u>
          <u xml:id="u-691.16" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Tylko w zeszłym roku wydałyśmy ponad 1,5 mln zł na zabiegi aborcji dla tych osób, których na to nie stać. I tylko w 2021 r. łączna liczba osób, które miały z nami aborcję, wynosiła 34 tys. Dziennie 94 osoby, również teraz, po północy, mają aborcję.</u>
          <u xml:id="u-691.17" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Niestety są osoby, którym nie udało się pomóc. W 2000 r. Alicja Tysiąc miała prawo do legalnej aborcji — jej przypadek mieścił się w jednej z trzech ustawowych przesłanek — ale nie mogła znaleźć lekarza. Każdy zasłaniał się klauzulą sumienia. Alicja nieodwracalnie straciła wzrok. W 2004 r. zmarła Agata Lamczak. Była w 5. miesiącu chcianej, planowanej, wyczekiwanej ciąży, kiedy zdiagnozowano u niej ciężką chorobę. Jej również odmówiono aborcji. Umierała na oczach matki. W 2008 r. 14-letnia Agata z Lublina była prześladowana przez organizacje antyaborcyjne, bo jakiś ksiądz doniósł, że leży w szpitalu. Jej matkę pozbawiono praw rodzicielskich tylko dlatego, że próbowała pomóc swojej córce uzyskać dostęp do aborcji, próbowała pomóc swojej córce, która nie chciała jako dziecko być w ciąży. W 2014 r. Chazan oszukiwał swoją pacjentkę. Ukrywał przed nią wady płodu, by zmusić ją do kontynuowania ciąży, zmusić ją do porodu. Zmusił ją do patrzenia na śmierć dziecka. W 2021 r. zmarła 30-letnia Iza z Pszczyny. Osierociła 10-letnią córkę. W początkowej fazie sepsy pisała ze szpitala: Mamo, leżę tu jak jakiś inkubator. Nad ranem zmarła.</u>
          <u xml:id="u-691.18" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Politycy, którzy są odpowiedzialni za to morderstwo, wmawiają nam, że to zaniedbanie lekarzy, a lekarze wmawiają nam, że to zaniedbanie polityków, i tak w kółko.</u>
          <u xml:id="u-691.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.20" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">A my w cieniu waszych awantur robimy aborcje.</u>
          <u xml:id="u-691.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.22" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Mam teraz pytanie do was: Czy was to w ogóle obchodzi? Sądząc po sali, nie.</u>
          <u xml:id="u-691.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.24" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Kobiety, o których mówiłam przed chwilą, są bohaterkami, bo pomimo doznanej krzywdy zdecydowały się, albo zrobiły to ich rodziny, nagłośnić te historie w trosce o nas wszystkie.</u>
          <u xml:id="u-691.25" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Dziękujemy wam i tym, które was wspierały. Wasz krzyk codziennie przebija ciszę politycznej hipokryzji.</u>
          <u xml:id="u-691.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.27" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Politycy i polityczki, głosując za legalną aborcją, mają szansę przywrócić wam poczucie sprawiedliwości i zadośćuczynić krzywdzie. To nie zwróci nam tych, które umarły, ale daje nadzieję, że Iza z Pszczyny i Agnieszka z Częstochowy były ostatnimi ofiarami tego zakazu. Bohaterkami są też wszystkie osoby, które znajdują sposoby, żeby aborcję w Polsce mieć na przekór stygmatyzacji. Te bohaterki przerywają ciąże w trosce o dzieci, które już mają. I teraz być może zaskoczenie: 61% kobiet, które miały aborcję, to są matki. Te bohaterki to kobiety, które codziennie zamawiają tabletki aborcyjne, biorą je we własnych domach, wsiadają do pociągów, do samolotów, pożyczają sobie na te zabiegi pieniądze, mają odwagę poprosić o wsparcie.</u>
          <u xml:id="u-691.28" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Polski zakaz aborcji, ten z 1993 r. i ten z 2020 r., jest jedną z najbardziej okrutnych ustaw antyaborcyjnych. Co z tego, że nie każe nas za nasze własne aborcje, skoro ściga te osoby, które nam pomagają, służy temu, żebyśmy robiły aborcje pozbawione wsparcia. Na szczęście są grupy i osoby, które pomimo tego prawa zdecydowały się wspierać osoby, które potrzebują aborcji. Jedna z nas, Justyna Wydrzyńska, która jest dzisiaj na sali, jest oskarżona o pomoc w aborcji. Justyna pomogła kobiecie, którą terroryzował własny mąż. Justyna wysłała jej swoje tabletki aborcyjne. 14 lipca odbędzie się jej druga rozprawa sądowa. Justynie grożą 3 lata więzienia…</u>
          <u xml:id="u-691.29" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Mało.)</u>
          <u xml:id="u-691.30" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">…za to, że robi robotę państwa, że stanęła po stronie empatii, za to, że ma odwagę pomagać w aborcjach.</u>
          <u xml:id="u-691.31" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.32" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Tak, Wysoka Izbo, szanowny marszałku, wygląda rzeczywistość aborcyjna w Polsce. Prawo nie powstrzymuje osób w niechcianych ciążach przed aborcją. Kobieta w niechcianej ciąży myśli przede wszystkim o tym, jak dostęp do aborcji uzyskać, ile ta aborcja będzie kosztować i czy ją na to stać. I ona zrobi tę aborcję niezależnie od tego, jakie jest prawo.</u>
          <u xml:id="u-691.33" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">I teraz chciałabym zwrócić się do polityków i polityczek proponujących referendum aborcyjne. Jedyne słuszne referendum aborcyjne odbywa się w prywatnej łazience nad pozytywnym wynikiem testu ciążowego.</u>
          <u xml:id="u-691.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.35" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Te referenda mają 100-procentową frekwencję. Tam nie ma złych odpowiedzi. Pytanie jest proste: Czy chcę kontynuować tę ciążę? Tu nie da się zrobić reasumpcji głosowania. Czy chcecie, czy nie, to nie jest wasza sprawa. Wiem, o czym mówię, bo pamiętam, jak sama byłam w niechcianej ciąży. Nie sprawdzałam Kodeksu karnego, nie sprawdzałam katechizmu, nie sprawdzałam ustawy. Pierwsze, co zrobiłam, to zajrzałam na stan konta. Potem sprawdziłam cennik słowackich klinik. Szybko przekonałam się, że moja pensja jest niższa od najtańszej aborcji w słowackiej klinice. Wtedy nie działała jeszcze Aborcja Bez Granic, która pomaga w opłaceniu zabiegu. Byłam zrozpaczona. Zamówiłam tabletki. Miałam aborcję w piątkowy wieczór. Wiecie, co czułam? Byłam bardzo głodna po wszystkim. Zamówiłam pizzę, a uczucie ulgi było nie do opisania. Czuję je cały czas.</u>
          <u xml:id="u-691.36" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.37" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Klaszczecie babie, która zabiła dziecko.)</u>
          <u xml:id="u-691.38" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Większość osób, tak jak ja, nie żałuje swojej aborcji. Ja również nigdy jej nie żałowałam. Moje aborcyjne doświadczenie było dobre, bo miałam wsparcie przyjaciółki, miałam wsparcie kobiet w sieci, organizacji, która pomaga od 2006 r.</u>
          <u xml:id="u-691.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.40" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Miałam wsparcie chłopaka, który był ze mną i ani razu nie podważał mojej decyzji. Życzę tego wszystkim, które będą potrzebować kiedyś aborcji. Sama staram się to wsparcie dawać. Każdego dnia jako Aborcja Bez Granic rozmawiamy z osobami, które potrzebują aborcji albo właśnie są w trakcie. Mówimy im: Wszystko będzie dobrze, aborcja tabletkami jest bezpieczna, nie potrwa dłużej niż kilka godzin. Nie musisz brać wolnego na jutro, możesz normalnie iść do pracy albo do szkoły. Kup sobie leki przeciwbólowe. Zapewniamy ją: Nie jesteś sama, takich jak ty są miliony. Jedna na trzy kobiety przynajmniej raz w życiu zrobiła aborcję w Polsce. Po drugiej stronie słuchawki słyszymy, jak mówią nam, że czują ulgę i jest im wstyd, bo nie czują żalu. Wtedy odpowiadamy: Kochana, wszystko co czujesz po swojej aborcji, jest ok, nie musisz się tłumaczyć.</u>
          <u xml:id="u-691.41" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Szanowni Posłowie! Szanowne Posłanki! Jeśli znacie 10 kobiet, to trzy z nich na pewno miały aborcję. To bardzo prawdopodobne, że kochacie te osoby, ale o tych aborcjach nie wiecie. Powiedzenie o swojej aborcji publicznie to przełamanie hipokryzji, rewolucja, akt odwagi. Katarzyna Bratkowska, Natalia Przybysz, Maria Czubaszek, Ewa Dąbrowska-Szulc i wiele innych tę odwagę miało. Dobrze wiem, że dziś na sali są osoby, które mają za sobą doświadczenie aborcji. Czy odważycie się ze mną podnieść rękę i pokazać, jak powszechne jest to doświadczenie? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-691.42" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.43" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Aborcja to bardzo demokratyczne doświadczenie, łączy osoby o różnych poglądach, wierze, miejscu zamieszkania, poziomie sprawności fizycznej, wykształceniu czy wieku. Aborcji nie potrzebują tylko te osoby, które chodziły na strajki kobiet. Moment dowiedzenia się o niechcianej ciąży, zobaczenia tych dwóch kresek na teście, to jest bardzo często moment weryfikacji poglądów. Wtedy okazuje się, że moje życie jest ważniejsze niż moje przekonania. Wtedy okazuje się, że moja sytuacja jest wyjątkowa. Możecie wierzyć lub nie, ale aborcję robią też katoliczki, a my w Aborcji Bez Granic je wspieramy.</u>
          <u xml:id="u-691.44" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.45" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Potem dzwonią do nas i mówią, że dzięki aborcji mogły zacząć swoje życie od nowa, odzyskały sprawczość, uwierzyły, że mają prawo o sobie decydować. Czasem mówią nawet, że skoro Bóg, w którego wierzą, jest dobry, to na pewno chce dla nich lepiej, a aborcja dla nich była najlepszym rozwiązaniem.</u>
          <u xml:id="u-691.46" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Po 22 października 2020 r., kiedy trybunał zaostrzył prawo antyaborcyjne — kolejny raz, bo to nie było pierwsze zaostrzenie — zaczęły się do nas odzywać osoby, w przypadku których wykryto wady płodu. Te osoby ratunek znajdują najczęściej w Holandii, gdzie aborcja jest dostępna do 22. tygodnia. Kosztuje 1000 euro, ale do tego 1000 euro należy doliczyć też cenę dojazdu i pobytu. Kobiety w ciąży, u których stwierdzono wady płodu, pytają: Dlaczego muszę wyjeżdżać z mojego kraju? Dlaczego muszę czuć się jak uciekinierka? Dlaczego nie mogę tego zrobić u siebie w szpitalu, a po wszystkim jak najszybciej wrócić do domu? Lekarki z holenderskich klinik mówią wprost: Polki to teraz najliczniejsza grupa wśród naszych pacjentek. Są to pacjentki ze szczególnymi potrzebami, często pokiereszowane przez to, co spotkało je w polskich szpitalach. Trzeba je uspokajać i zapewniać, że na pewno otrzymają pomoc.</u>
          <u xml:id="u-691.47" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Polska polityka antyaborcyjna sprawiła, że do lekarza trzeba chodzić z numerem prawniczki. Najlepiej z numerem prawniczki FEDERY, która podpowie pacjentce, jakie są jej prawa, a lekarza przekona, że musi ratować życie pacjentki. Szanowne posłanki, legalna, dostępna, darmowa aborcja to nasza wspólna sprawa. Zagłosujcie dziś w zgodzie z rzeczywistością aborcyjną, zagłosujcie w zgodzie z potrzebami społecznymi. Zagłosujcie na tak — dla siebie, dla przyjaciółek, dla swoich sióstr, dla matek, dla córek, dla przyjaciółek, dla listonoszki, która przynosi wam pocztę, dla pani z sejmowej kawiarni, dla pracownic administracji, dla pani sprzątającej sale sejmowe, dla nauczycielki waszych dzieci, dla pielęgniarek strajkujących dziś przed Sejmem, dla uchodźczyni, która uciekła do Polski przed wojną. Bliskie wam kobiety mogą kiedyś potrzebować aborcji. Zagłosujcie na tak dla siebie i dla nich. A jak zagłosujecie na nie, to do kogo zadzwonicie, gdy same będziecie potrzebować aborcji?</u>
          <u xml:id="u-691.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.49" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Szanowni Posłowie! Czas w końcu wziąć odpowiedzialność za swoje decyzje, które mają bezpośredni wpływ na nas wszystkie. Dla was to jest tylko głosowanie, dla nas to jest kwestia naszego życia. Wasza moralność nie jest ważniejsza od naszych potrzeb, od naszych decyzji. Projekt legalnej aborcji składałyśmy w Dzień Matki, bo matki mają przeprowadzane aborcje. Dziś jest Dzień Ojca, dziś macie szansę dać swoim córkom ważny prezent — oddać im godność zabraną w 1993 r. i zdeptaną ponownie w 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-691.50" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Moje córki nie chcą takiego prezentu.)</u>
          <u xml:id="u-691.51" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Macie szansę przywrócić im sprawczość, macie szansę dać im prawo i sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-691.52" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Ale one nie chcą.)</u>
          <u xml:id="u-691.53" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Możecie pokazać im, że ufacie ich decyzjom i wierzycie, że to one najlepiej wiedzą, czego chcą i czego potrzebują…</u>
          <u xml:id="u-691.54" who="#komentarz">(Poseł Dobromir Sośnierz: Ale one nie chcą!)</u>
          <u xml:id="u-691.55" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">…bo my jesteśmy w stanie o sobie decydować i będziemy o sobie decydować. Głosując na tak, możecie w końcu się od nas odczepić.</u>
          <u xml:id="u-691.56" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Teraz chciałabym się zwrócić do pana prezesa Jarosława Kaczyńskiego, którego niestety nie ma na sali. Żaden polityk nigdy nie był tak blisko prawdy jak pan, gdy mówił pan o tym, że każdy średnio rozgarnięty człowiek w Polsce wie, jak zrobić aborcję. Miał pan rację, przyznając, że wasze decyzje nie mają żadnego znaczenia. Szanowny prezesie, mówił pan o ludziach na tej sali — powiedział pan prawdę o sobie, o swojej warstwie społecznej, o swoich kolegach. Na zewnątrz większości ludzi nie stać na wyjazd za granicę, większość ludzi nie ma z kim zostawić dziecka pod opieką, kiedy muszą zniknąć na 2 dni na zabieg aborcji. Nie każdy ma etat, nie każdy ma wolne na żądanie. Na szczęście istnieją tanie, łatwo dostępne tabletki aborcyjne.</u>
          <u xml:id="u-691.57" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Światowa Organizacja Zdrowia mówi, że aborcja tabletkami jest bezpieczna. Można używać ich samodzielnie. To są tabletki do aborcji farmakologicznej.</u>
          <u xml:id="u-691.58" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.59" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Nazywają się mifepriston i mizoprostol — niech każda osoba zna ich nazwę. Mifepriston połykasz, po 24 godzinach bierzesz mizoprostol, wkładasz do jamy policzkowej, trzymasz 30 minut. Bezpieczny zestaw do aborcji możesz zamówić z womenhelp.org. Będziemy przy tobie, jeśli tego potrzebujesz. Aborcja tabletkami jest bezpieczna, nie jest przestępstwem. Możesz przerwać własną ciążę, nic ci nie grozi nawet za czasów rejestru ciąż. Nie kupuj tabletek od handlarzy, bo wyślą ci zwykły paracetamol i ograbią z pieniędzy. A jeśli potrzebujesz wsparcia w aborcji za granicą i nie stać cię na zabieg, dzwoń na Aborcję Bez Granic: 22 29 22 597.</u>
          <u xml:id="u-691.60" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.61" who="#PrzedstawicielKomitetuInicjatywyUstawodawczejNataliaBroniarczyk">Niezależnie od tego, jak państwo zagłosują, my robimy aborcję teraz i będziemy robić ją jutro. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-691.62" who="#komentarz">(Część posłów wstaje, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-691.63" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-692">
          <u xml:id="u-692.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-692.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-693">
          <u xml:id="u-693.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia kobiet decyzja o podjęciu stosownych procedur medycznych powinna zapadać bardzo szybko. Tylko takie podjęcie leczenia gwarantuje ochronę życia kobiety. Jak pokazały ogólnopolskie przykłady, zwlekanie z decyzjami kończyło się tragicznie. W wielu przypadkach kobiety, którym odmówiono prawa do pomocy, umierały w męczarniach. W ten sposób zabierano także dzieciom ich matki. Rząd nie podjął żadnych działań, aby doprowadzić do zmiany tej sytuacji. Co więcej, nadal tolerowane są sytuacje, w których zakłady opieki zdrowotnej finansowane ze środków publicznych odmawiają pacjentkom leczenia ratującego ich zdrowie lub życie.</u>
          <u xml:id="u-693.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Z jakich powodów rząd pana premiera Morawieckiego traktuje kobiety jak obywatelki drugiej kategorii, odmawiając im leczenia stosowanego na całym świecie, które mogłoby uratować ich zdrowie lub życie? Uprzejmie proszę o udzielenie odpowiedzi na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-694">
          <u xml:id="u-694.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">W dyskusji zgłoszono wnioski o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu oraz niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania bez odsyłania do komisji projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-694.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Do głosowania nad tymi wnioskami przystąpimy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-694.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Chciałem, proszę państwa, na koniec tego punktu — jak moglibyście posłuchać — serdecznie podziękować za udział w posiedzeniu Sejmu pani Marcie Lempart i pani Natalii Broniarczyk.</u>
          <u xml:id="u-694.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-694.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Chciałem serdecznie podziękować paniom i panom, którzy są w loży.</u>
          <u xml:id="u-694.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-694.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Chciałem serdecznie podziękować posłankom i posłom za udział w tej dyskusji o życiu.</u>
          <u xml:id="u-694.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, pół minuty przerwy i przechodzimy do ostatniego punktu, tzn. do oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-694.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ogłaszam pół minuty przerwy i realizujemy ostatni punkt.</u>
          <u xml:id="u-694.9" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 1 do godz. 1 min 02)</u>
          <u xml:id="u-694.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-694.11" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 22 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-694.12" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-694.13" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze wygłosić oświadczenie poza panem posłem?</u>
          <u xml:id="u-694.14" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, mamy 15 oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-694.15" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na oświadczenie — 3 minuty.</u>
          <u xml:id="u-694.16" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Listę uważam za zamkniętą oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-694.17" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią posłankę Wandę Nowicką z klubu Lewica o złożenie oświadczenia. Nie ma pani posłanki.</u>
          <u xml:id="u-694.18" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan Grzegorz Braun z Konfederacji. Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-694.19" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Sławomir Skwarek z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-694.20" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tomasz Zieliński z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-694.21" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Lorek z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Jest.</u>
          <u xml:id="u-694.22" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-695">
          <u xml:id="u-695.0" who="#PosełGrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie! W minioną niedzielę w Zelowie odsłonięto tablicę upamiętniającą zelowianina ks. Jana Jelínka. Urodził się wychował w społeczności czeskiej w Zelowie, w Polsce, syn Pavla Jelínka i Karoliny Jersákowej. W latach 1937–1935 studiował w szkole misyjnej. Został ewangelickim pastorem, później pracował jako dyrektor fabryki włókienniczej w Zelowie. W 1937 r. przyjął kaznodziejską funkcję parafii ewangelicko-refomowanej w Kupiczowie na Wołyniu. Oprócz Polaków w Kupiczu, który w tym okresie znajdował się terenie Polski, byli także Ukraińcy i mieszkali Czesi.</u>
          <u xml:id="u-695.1" who="#PosełGrzegorzLorek">Gdy w trakcie II wojny światowej w 1939 r. miejscowość zajęli Rosjanie, pomagał Polakom uciekającym do Rumunii, udzielając im noclegu w budynku parafii. Po przejęciu w 1941 r. Kupiczowa przez Niemców z narażeniem życia regularnie przygotowywał i przywoził żywność dla Żydów do getta w Kowlu. Ukrywał ich, a także pomagał im w ucieczce. Wspierał Polaków prześladowanych przez sowieckie wojsko i banderowców.</u>
          <u xml:id="u-695.2" who="#PosełGrzegorzLorek">W 1942 r. ożenił się z Anną, z którą w 1944 r. dobrowolnie wstąpił do armii Ludvíka Svobody, dowódcy I Korpusu Czechosłowackiego. Jan pracował w służbie medycznej, a Anna była łączniczką. Brali czynny udział w operacji dukielsko-preszowskiej oraz wyzwoleniu Czechosłowacji.</u>
          <u xml:id="u-695.3" who="#PosełGrzegorzLorek">Jan Jelínek w trakcie wojny ukończył szkołę oficerską i w momencie demobilizacji odchodził z wojska w stopniu podporucznika. Został odznaczony Czechosłowackim Walecznym Krzyżem, Medalem Zasługi Republiki Czeskiej w II stopnia, Czechosłowackim Wojskowym Medalem Pamiątkowym z nadrukiem ZSSR, Medalem za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945 oraz Dukielskim Medalem Pamiątkowym.</u>
          <u xml:id="u-695.4" who="#PosełGrzegorzLorek">W 1948 r. został awansowany na porucznika rezerwy. Podczas trwania rzezi wołyńskiej wspólnie z Anną udzielał schronienia Polakom uciekającym ze wsi dotkniętej agresją ze strony żołnierzy UPA. Po 1944 r., gdy Niemcy zostali wyparci z regionu przez Armię Czerwoną, Jelínek wystawiał fałszywe dokumenty osobom prześladowanym przez NKWD. W kwietniu 1945 r. Jelínkowie wraz z wojskiem dostali się do Pragi. Po wyzwoleniu osiedlili się w wiosce Oráčov w powiecie Rakovnik. Jan Jelínek objął posługę księdza w parafii pod Podbořanach. Z ramienia Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Czechosłowackiej pomagał Czechom w powrocie z Polski i Ukrainy do ojczyzny. Za pomocą fałszywych aktów urodzenia z pieczątką rady kościelnej parafii ewangelicko-refomowanej w Kupiczowie uchronił rosyjskich emigrantów przed zesłaniem do sowieckich gułagów.</u>
          <u xml:id="u-695.5" who="#PosełGrzegorzLorek">Ponieważ nie zgadzał się z komunistycznym reżimem, nie wspierał zakładania Zjednoczonych Spółdzielni Rolniczych i odmówił współpracy z aparatem bezpieczeństwa, trafił na 3 lata do więzienia. Po wyjściu na wolność nie mógł przebywać w kraju karlowarskim, w związku z czym po powrocie nie mógł też wrócić do Oráčova.</u>
          <u xml:id="u-695.6" who="#PosełGrzegorzLorek">Po powrocie w rodzinne strony dzięki pomocy przyjaciół zatrudniono go w fabryce farb i lakierów w Pradze. Pozostał tam aż do emerytury. Kazania wygłaszał do 2005 r., czyli do 93. roku życia. Za swoją działalność został odznaczony m.in. medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata przyznanym przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Jad Waszem w Jerozolimie.</u>
          <u xml:id="u-695.7" who="#PosełGrzegorzLorek">W 2021 r. prezydent Rzeczypospolitej Andrzej Duda przyznał pośmiertnie medal Virtus et Fraternitas Janowi Jelínkowi i jego żonie za heroiczną postawę w niesieniu pomocy Polakom będącym ofiarami systemów totalitarnych XX w. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-696">
          <u xml:id="u-696.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-696.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Janusz Kozik, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-696.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-696.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Maciej Kopiec, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-696.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-697">
          <u xml:id="u-697.0" who="#PosełMaciejKopiec">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-697.1" who="#PosełMaciejKopiec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jarosław Kaczyński teatralnie odszedł z rządu, uciekając od odpowiedzialności, przechodząc do swojej ulubionej roli pryncypała bez teki. Przestał pełnić funkcję wicepremiera i przewodniczącego Komitetu do Spraw Bezpieczeństwa Narodowego. Hydra, jak wiadomo, głów ma wiele. Głowę Jarosława zastąpi głowa jego podkomendnego, dobrze znanego z „Ucha prezesa” — Mariusza Błaszczaka.</u>
          <u xml:id="u-697.2" who="#PosełMaciejKopiec">Szef PiS stwierdził, że teraz skupi się na tym, co jest dla Polski najważniejsze. Polska w ustroju PiS-komunistycznym równa się partia, więc zajmie się teraz knuciem i utrzymywaniem władzy poprzez kampanię opartą na publicznych pieniądzach, państwowych stanowiskach, upolitycznionych spółkach i miernych, biernych, ale wiernych ludziach.</u>
          <u xml:id="u-697.3" who="#PosełMaciejKopiec">Podsumujmy sukcesy Słońca Narodu Jarosława. Kryzys na granicy z Białorusią, odczłowieczenie imigrantów, nielegalne push-backi, głodzenie ludzi i ograniczanie wolności mediów, czyli cenzura, żeby nikt nie dowiedział się, że Straż Graniczna łamie prawo i międzynarodowe konwencje. Używanie narzędzia do walki z terroryzmem — Pegasusa — przeciwko obywatelom, bezkarne podsłuchiwanie i przeglądanie zawartości naszych telefonów komórkowych. Represje wobec posłów i posłanek opozycji: bez protestów Kaczyńskiego gazowano, zatrzymywano i terroryzowano nas na ulicach. Wydanie dyrektywy Policji o postępowaniu „na ostro” z ludźmi protestującymi przeciwko orzeczeniu trybunału kuchennego Przyłębskiej w sprawie aborcji — ludzie mogli liczyć na gaz, kajdanki, policyjne pałki, szarpanie i niezawodną prokuraturę. Bezkarność endecji, która panoszy się po ulicach i podpala warszawskie mieszkania. Upartyjnienie — rękami Zbigniewa Ziobry — wymiaru sprawiedliwości. Rozwijanie, wspieranie i finansowanie instytucji o niebezpiecznych powiązaniach z Kremlem, takich jak Ordo Iuris. Przyzwolenie na finansowanie z Funduszu Sprawiedliwości endeckich bojówek, które za państwowe pieniądze zbroją się w sprzęt wojskowy. Brak procedur w kwestii cyberbezpieczeństwa, w efekcie wyciek danych o polskiej armii, a także maili osób będących w rządzie, które stały się dostępnymi publicznie wiadomościami prawdy i grozy. Tolerowanie działań Szumowskiego, który z bezpieczeństwa ludzi w pandemii zrobił dochodowy biznes na publicznych pieniądzach. Tolerowanie w swoim otoczeniu, a dziś już także promowanie działań oszustów pokroju Łukasza Mejzy. Pogarda wobec rzecznika praw obywatelskich, pana prof. Adama Bodnara. To tylko kilka najważniejszych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-697.4" who="#PosełMaciejKopiec">Jeśli Kaczyński naprawdę chciałby zrobić coś dobrego dla bezpieczeństwa kraju, powinien podać swój „rząd na telefon” do dymisji natychmiast i nie kompromitować europejskiego państwa polskiego wschodnimi zapędami do autorytaryzmu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-698">
          <u xml:id="u-698.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-698.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-698.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-699">
          <u xml:id="u-699.0" who="#PosełJanSzopiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mieszkańcy mojego miasta Bydgoszczy są głęboko zaniepokojeni i oburzeni działaniami Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, który nie radząc sobie w zarządzaniu szpitalami uniwersyteckimi, zamierza cofnąć opiekę medyczną w Bydgoszczy i regionie do lat 70. minionego wieku.</u>
          <u xml:id="u-699.1" who="#PosełJanSzopiński">Likwidacja Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im. Jana Biziela pod propagandowym szyldem fuzji czy konsolidacji oznacza celowe zmniejszenie rangi Bydgoszczy jako środowiska akademickiego, zwiększenie kolejek mieszkańców Bydgoszczy i regionu do zabiegów operacyjnych i do specjalistów. Oznacza też zwolnienia z pracy doskonałych lekarzy, pielęgniarek i personelu medycznego. Jest złamaniem obietnicy danej przez rektora i władze UMK samorządowi województwa, że przekazany mu w celach dydaktycznych szpital nigdy nie zostanie zlikwidowany.</u>
          <u xml:id="u-699.2" who="#PosełJanSzopiński">Mieszkańcy Bydgoszczy mają wiele, czasami niestety uzasadnionych, pretensji o to, że podmioty ulokowane w Toruniu działają na rzecz swojego rozwoju kosztem instytucji i mieszkańców Bydgoszczy. Dlatego bydgoskich pacjentów i lekarzy tym bardziej oburza fakt, że funkcjonariusz publiczny z Torunia, jakim jest rektor UMK, arbitralnie i jednoosobowo decyduje o likwidacji oddziałów szpitalnych w Bydgoszczy i tym samym o pogorszeniu warunków leczenia mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-699.3" who="#PosełJanSzopiński">Apelowałem już z tego miejsca do rektora UMK o opamiętanie się i zaniechanie prób zaszkodzenia mieszkańcom Bydgoszczy, ale jak widać, bez efektów. Dlatego raz jeszcze apeluję do pana ministra zdrowia oraz do pań posłanek i do pań posłów z Prawa i Sprawiedliwości, którzy od 7 lat rządzą Polską, rządzą polską nauką i rządzą polską służbą zdrowia, aby Szpital Uniwersytecki nr 2 w Bydgoszczy nie został zlikwidowany przez UMK pod jakimkolwiek szyldem i pod jakimkolwiek propagandowym pretekstem.</u>
          <u xml:id="u-699.4" who="#PosełJanSzopiński">I kolejny raz apeluję z tego miejsca do ministra nauki i edukacji, do ministra zdrowia oraz do koleżanek i kolegów z Komisji Zdrowia o nieblokowanie starań o utworzeniu Uniwersytetu Medycznego w Bydgoszczy na bazie naszych bydgoskich szpitali oraz o wyrażenie zgody na kontynuację kształcenia kadr medycznych w Collegium Medicum UMK w Toruniu na bazie szpitali w Toruniu. Wiem, że rektor UMK i politycy z Torunia boją się bydgoskiej konkurencji, ale uczelnie i konkurencja uczelni stanowią jedną z podstaw rozwoju nauki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-700">
          <u xml:id="u-700.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-700.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią posłankę Klaudię Jachirę, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-700.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-701">
          <u xml:id="u-701.0" who="#PosełKlaudiaJachira">Szeregowy Pośle Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tym Sejmie nawet co do projektu obywatelskiego wprowadzone są limity, więc poseł czy posłanka nie mają jak zadać pytania w dyskusji. Dlatego korzystając z oświadczenia, pragnę zaapelować przed jutrzejszym głosowaniem. Mamy na stole gotowe rozwiązanie — aborcja musi być w końcu bezpieczna i legalna. Zalegalizujmy ją i tym samym dołączmy do cywilizowanego świata. Raz na zawsze ustalmy to, co reszta ludzkości już ustaliła: kobieta dysponuje pełnią praw, w tym prawem do decydowania o własnym ciele. Jeżeli komuś religia, poglądy lub przekonania zabraniają wykonywania aborcji, to niech po prostu jej nie robi. 62% Polek i Polaków popiera liberalizację prawa, a wśród osób w wieku od 30 do 39 lat jest to aż 99%, czyli to są ci ludzie, których to właśnie dotyczy.</u>
          <u xml:id="u-701.1" who="#PosełKlaudiaJachira">Drogie koleżanki i koledzy posłowie, mamy niepowtarzalną okazję już jutro, by wreszcie zalegalizować aborcję i raz na zawsze zakończyć tę debatę. Zróbmy to.</u>
          <u xml:id="u-701.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-702">
          <u xml:id="u-702.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-702.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Małgorzata Sekuła-Szmajdzińska, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-702.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-703">
          <u xml:id="u-703.0" who="#PosełMałgorzataSekułaSzmajdzińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 14 czerwca 1940 r. Niemcy uruchomili machinę śmierci. 9 dni temu w imieniu Koalicyjnego Klubu Poselskiego Lewicy uczestniczyłam w obchodach…</u>
          <u xml:id="u-703.1" who="#PosełMałgorzataSekułaSzmajdzińska">Przepraszam bardzo, koleżanko, proszę o spokój, bo ja mówię o czymś bardzo poważnym i smutnym.</u>
          <u xml:id="u-703.2" who="#PosełMałgorzataSekułaSzmajdzińska">…uczestniczyłam w obchodach Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Składam wieniec przed Muzeum Więzienia Pawiak w Warszawie. W uroczystości przede wszystkim wzięli udział więźniowie obozów koncentracyjnych, a w ich imieniu wzruszająco przemawiał Stanisław Zalewski.</u>
          <u xml:id="u-703.3" who="#PosełMałgorzataSekułaSzmajdzińska">Bardzo wiele polskich rodzin ma w sercu tę potworną przeszłość. Moja rodzina też. Trzeba wiecznie pamiętać o tym, co się działo w czasie wojny. Zaskoczyło mnie to, że marszałek Sejmu i inne kluby parlamentarne poza naszym klubem nie były reprezentowane na tej uroczystości. Smutne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-704">
          <u xml:id="u-704.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-704.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Teresa Glenc, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-704.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-704.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jacek Ozdoba.</u>
          <u xml:id="u-704.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-704.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-704.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-704.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Karolina Pawliczak, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-704.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest.</u>
          <u xml:id="u-704.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-705">
          <u xml:id="u-705.0" who="#PosełKarolinaPawliczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę dziś upomnieć się i przedstawić dramatyczne apele dwóch grup zawodowych. Ale podkreślam też, że protestujących w sytuacji narastających niepokojów społecznych z każdym dniem będzie przybywać.</u>
          <u xml:id="u-705.1" who="#PosełKarolinaPawliczak">Dziś pod Sejmem, upominając się o godną płacę, pracę i szacunek, protestowały pielęgniarki i położne. Pracownicy służby zdrowia nie są kosztem, jak to przedstawia dzisiejsza władza, są wartością, wartością dodaną do tego całego dziurawego i ułomnego systemu. Domagały się one m.in. finansowego zabezpieczenia podwyżek i uznania posiadanych kwalifikacji. Tak niewiele brakowało, założenia te znalazły się bowiem w poprawkach Senatu do ustawy o najniższych wynagrodzeniach, ale dla zasady odrzuciła je PiS-owska większość w sejmowej Komisji Zdrowia. Tak pisze się prawicowe prawo w Polsce — na szkodę pracowników.</u>
          <u xml:id="u-705.2" who="#PosełKarolinaPawliczak">Drugi dramatyczny apel to pismo pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kierowane bezpośrednio do premiera. Odpowiedzi oczywiście, drodzy pracownicy, się nie doczekacie. To lekceważenie ogromnej grupy społecznej, której obecne wynagrodzenia w żaden sposób nie są adekwatne do ilości i zakresu wykonywanych zadań. W ślad za olbrzymim zakresem zadań nie idzie wzrost wynagrodzeń pracowników, wyposażenie stanowisk pracy w sprzęt niezbędny do jej wykonywania czy godne warunki pracy. Rosną tylko wymagania. To jest ostrzeżenie, że załoga zakładu jest zdeterminowana do podjęcia w tej sytuacji radykalnych działań. Od marca 2020 r., czyli od wybuchu pandemii, na pracowników ZUS nałożono ogrom zadań i obowiązków. Przyczyniły się do tego wypłaty zasiłków opiekuńczych dla rodziców dzieci, których placówki zostały zamknięte, dodatków solidarnościowych czy obsługa poszczególnych tarcz dla przedsiębiorców. Obecnie trwa nasilenie zadań i kolejne obciążenie związane ze świadczeniami dla obywateli Ukrainy. Do tego dochodzi zastraszanie pracowników i mobbing, mówienie o zwolnieniu tych, którzy podejmą akcję strajkową. I tutaj ludzie pracujący to przecież największy kapitał tej instytucji i tylko dzięki nim możliwe były pozytywne zmiany i realizacja olbrzymich nakładów pracy w ramach nałożonych zadań.</u>
          <u xml:id="u-705.3" who="#PosełKarolinaPawliczak">Nie gardźcie pracownikami, władzo PiS-owska, nie gardźcie tym, o co proszą. Wszak to walka o przetrwanie w państwie stworzonym przez was, walka o honor, godność i szacunek. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-706">
          <u xml:id="u-706.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-706.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Witold Zembaczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-707">
          <u xml:id="u-707.0" who="#PosełWitoldZembaczyński">Szanowny Panie Marszałku! Bardzo dziękuję, że zezwolił mi pan dopisać się do tych oświadczeń. Szczególnie z uwagi na późną godzinę kieruję te podziękowania, jak również wyrazy oburzenia wobec kształtu obecnego regulaminu Sejmu, wobec tego, co w tak ważnych sprawach, jak chociażby obywatelski projekt mający na celu znormalizowanie polskich przepisów w zakresie aborcji, zalegalizowania aborcji, przerywania ciąży w Polsce, ma miejsce. Niestety w trakcie normalnej debaty nie ma możliwości zadawania pytań, nie ma możliwości prowadzenia dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-707.1" who="#PosełWitoldZembaczyński">Chciałem powiedzieć coś bardzo ważnego. Mianowicie wśród niespełna tysiąca osób, przy których ewakuacji z terenów wojennych Ukrainy brałem bezpośredni udział, była 20-letnia mieszkanka Mariupola, która była ofiarą przemocy seksualnej i gwałtów ze strony rosyjskiej armii. Kiedy ewakuowaliśmy ją do Opola, pierwszą rzeczą, którą należało zrobić, było umówienie wizyty ginekologicznej dla tej kobiety. Ginekolog stwierdził, że w wyniku tej przemocy seksualnej jest ona w ciąży. To był moment, w którym ta 20-letnia mieszkanka Mariupola dowiedziała się, że ewakuowaliśmy ją nie do wolnego świata, lecz do piekła kobiet. To był moment, w którym okazało się, że ten lekarz nie ma prawnej możliwości dokonania legalnej aborcji tego zarodka pochodzącego z bestialskiego, przestępczego czynu wojennego, ze zbrodni wojennej. Jedyne, co mogliśmy zrobić, to tę biedną, straumatyzowaną 20-letnią mieszkankę Mariupola zawieźć na dworzec PKP w Opolu i wziąć dla niej bilet do Berlina, bo właśnie tam jej prawo do decydowania o własnym ciele, jej prawo do powrotu do względnej normalności może być uszanowane.</u>
          <u xml:id="u-707.2" who="#PosełWitoldZembaczyński">Stąd moje oświadczenie jest wyrazem wielkiego oburzenia, a jednocześnie nadziei, że projekt dotyczący legalnej aborcji znajdzie poparcie w tej Izbie. Bardzo dziękuję przedstawicielom Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej, którzy dzisiaj prezentowali założenia tego projektu w tej jakże w nieprzyjaznej dla praw kobiet Izbie, gdzie dominują i mają większość radykałowie — radykałowie, którzy myślą jedynie o tym, co nazywają własnym sumieniem, ignorując zupełnie to, czym jest fundament praw kobiet, a mianowicie prawo do decydowania o własnym ciele. Dlatego uważam, że żadne referendum nie ma prawa odbywać się w kwestii praw człowieka, a prawo do legalnej aborcji jest fundamentalnym prawem człowieka, prawem każdej kobiety. Dlatego jutro czy właściwie już dziś, bo jest po godz. 24, będę głosował za dalszym procedowaniem nad tym projektem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-708">
          <u xml:id="u-708.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-708.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-709">
          <u xml:id="u-709.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Dzisiaj poruszę bardzo ważny temat związany z odliczeniami w deklaracji PIT wydatków poniesionych na zakup leków. Co roku podczas rozliczeń podatku PIT osoby niepełnosprawne, które poniosły koszty związane z zakupem leków, mogły te koszty odliczyć w swojej deklaracji PIT. Zadaję otwarte pytanie: Czy ulga na leki zniknie po 2022 r.?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-710">
          <u xml:id="u-710.0" who="#PosełWaldemarAndzel">Oświadczenie na temat polityki energetycznej Unii Europejskiej i powrotu do energetyki węglowej.</u>
          <u xml:id="u-710.1" who="#PosełWaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Holandia zapowiada wzrost produkcji energii z elektrowni węglowych, żeby ograniczyć uzależnienie od rosyjskiego gazu. Niemcy gazowe niedobory również chcą rekompensować węglem. Niemiecki minister gospodarki stwierdził, że: to gorzkie, ale po prostu nieuniknione. I jest to słowo klucz do całej zielonej polityki Unii Europejskiej. „Nieuniknione” miało być wygaszanie polskich kopalń, „nieunikniona” miała być zielona energia w gospodarstwach domowych.</u>
          <u xml:id="u-710.2" who="#PosełWaldemarAndzel">Rząd Prawa i Sprawiedliwości dba o Polaków, ucinając spekulacje właścicieli składów opałów i dofinansowując opłatę za węgiel. Polska — kraj bogaty w surowce węglowe nie będzie karał obywateli za niedostosowanie się do zielonych wymogów unijnych dygnitarzy, które były tylko przykrywką dla powstania Nord Stream I i Nord Stream II. Dlatego konieczne jest stworzenie bilansu energetycznego Unii Europejskiej wraz z deklaracjami zapotrzebowania, a przede wszystkim zaspokojenia deficytów energetycznych w każdym kraju. Tymczasem oczywistym jest, że niemiecki węgiel, spalany w niemieckiej elektrowni nie zanieczyszcza już powietrza. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-711">
          <u xml:id="u-711.0" who="#PosełJarosławGonciarz">Oświadczenie w sprawie Dnia Kultury Fizycznej.</u>
          <u xml:id="u-711.1" who="#PosełJarosławGonciarz">W swoim dzisiejszym oświadczeniu chciałbym zwrócić uwagę na przypadający 22 czerwca Dzień Kultury Fizycznej. Istota tego dnia podkreśla w szczególny sposób, że podejmowana aktywność fizyczna wpływa zbawiennie na cały organizm. Dzień ten ma na celu przede wszystkim propagowanie aktywności fizycznej i zdrowego stylu życia. Bezsprzecznie kojarzony jest z kulturą społeczeństwa, na którą składa się także wewnętrzna troska o własne samopoczucie oraz zdrowie psychiczne i fizyczne. Aktywność fizyczna wpływa na stan zdrowia, zwiększając także odporność organizmu, dlatego niezbędnym wydaje się, żebyśmy pamiętali o tej sferze naszego życia i nie zaniedbywali jej.</u>
          <u xml:id="u-711.2" who="#PosełJarosławGonciarz">Pozytywna zmiana postrzegania aktywności fizycznej za sprawą nowych boisk, wyrastających klubów fitness czy ścieżek spacerowych obserwowana jest od wielu lat, czego efektem jest liczba osób uczęszczających na poszczególne zajęcia sportowe i aktywności. Każdego roku przybywa osób, które deklarują przynajmniej umiarkowane uprawianie aktywności fizycznej.</u>
          <u xml:id="u-711.3" who="#PosełJarosławGonciarz">Mimo stale rosnącego zapotrzebowania na ruch i aktywne spędzanie czasu wolnego przez społeczeństwo, czynnikiem wyhamowującym ten proces była pandemia COVID-19, która spowodowała negatywne zmiany w aktywności fizycznej wielu osób. Choć w dobie pandemii wielu ludzi miało zdecydowanie więcej czasu wolnego niż zwykle, nie przełożyło się to na zwiększoną aktywność fizyczną.</u>
          <u xml:id="u-711.4" who="#PosełJarosławGonciarz">Chciałbym, aby moje oświadczenie przysłużyło się podkreśleniu istoty i celowości, które wybrzmiewają ze znaczenia tego dnia. Dzięki aktywności zwiększamy odporność organizmu, jesteśmy silniejsi i pewni siebie, dlatego warto poświęcić na nią czas i celebrować to święto przynajmniej trzy razy w tygodniu, chociaż w stopniu umiarkowanym, a organizm na pewno nam za to podziękuje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-712">
          <u xml:id="u-712.0" who="#PosełMałgorzataGosiewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 10 czerwca br. odbyła się w Sejmie niezwykle intersująca i ważna konferencja naukowa: „Uniwersytety ludowe wobec wyzwań współczesności”. Konferencji towarzyszyło otwarcie okolicznościowej wystawy poświęconej historii i rozwojowi polskich uniwersytetów ludowych.</u>
          <u xml:id="u-712.1" who="#PosełMałgorzataGosiewska">Podczas konferencji przedstawiciele tych placówek, administracji publicznej i świata nauki rozmawiali o możliwości aktywnego uczestnictwa w debacie o polskim modelu uniwersytetów ludowych, a także mieli okazję do poznania nowego, innowacyjnego wymiaru ich działalności. Podczas tego wydarzenia mieliśmy możliwość zapoznać się z bogatą ofertą i różnorodnością programową tych placówek. Co warto podkreślić, było to pierwsze od 1939 r. spotkanie w Sejmie RP przedstawicieli środowisk tworzących szkoły typu grundtvigowego. Ich twórcą był bowiem duński pastor, filozof i pisarz Nikolai Frederik Severin Grundtvig. W XIX w. stworzył koncepcję uniwersytetów ludowych, które miały pełnić rolę „szkół dla życia” dla osób powyżej 18. roku życia. Na ziemiach polskich pierwsze uniwersytety ludowe zaczęły powstawać w zaborze rosyjskim, a za symboliczną datę ich powstania przyjmuje się rok 1900, w którym nastąpiło otwarcie fermy ogrodniczej w Pszczelinie.</u>
          <u xml:id="u-712.2" who="#PosełMałgorzataGosiewska">Program tych pozaszkolnych placówek edukacyjnych został oparty na pedagogice wspólnoty zbudowanej na głębokich więziach międzyludzkich sięgających do źródeł kultury ludowej. Stawiały i dawały szansę na szeroko rozumiany rozwój. Dziś, w dobie współczesnych wyzwań, także mają ciekawą rolę do odegrania. Mogą stanowić alternatywę dla innych ofert edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-712.3" who="#PosełMałgorzataGosiewska">Pragnę bardzo serdecznie podziękować inicjatorce oraz organizatorce wydarzenia pani poseł Barbarze Dziuk, przewodniczącej Parlamentarnego Zespołu ds. Rozwoju Kół Gospodyń Wiejskich i Miejskich, oraz wszystkim osobom przygotowującym konferencję za „odświeżenie” idei uniwersytetów ludowych, które stanowią ważną propozycję edukacyjną i wpisują się w nowy model kształcenia ustawicznego.</u>
          <u xml:id="u-712.4" who="#PosełMałgorzataGosiewska">Jestem przekonana, że konferencja w Sejmie zapoczątkuje i otworzy szeroką debatę społeczną nad rolą współczesnych uniwersytetów ludowych i wyzwaniami, jakie przed nimi stoją, a także przyczyni się powstania kolejnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-713">
          <u xml:id="u-713.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Wysoka Izbo! W ostatnim czasie mogliśmy zaobserwować, jak posłowie i ministrowie obecnej władzy jeżdżą po naszym okręgu i wręczają różne karteczki z obietnicami. Przypominało to rubaszne sceny z filmów nieodżałowanego Barei, który ze swadą pokazywał absurdy PRL-u. Wręczali oni obietnice, a odbierający zobowiązani byli do wylewnych podziękowań, niskich pokłonów i umieszczania czytelnych zdjęć w mediach społecznościowych i na stronach urzędów. Brakowało tylko goździków. Cała ta sytuacja pokazuje jak w pigułce patologię rządu PiS, któremu bliżej jest do standardów z głębokiej komuny niż cywilizacji europejskiej. Wręczane kartki to tzw. promesy inwestycyjne. Ma to być swoista rekompensata dla gmin za utracone dochody podatkowe po tzw. Polskim Ładzie, czyli największym przekręcie podatkowym ostatnich 30 lat. Teoretycznie mają zapewnić środki na wybrane inwestycje. Jednak warto przyjrzeć się bliżej tej piramidzie finansowej.</u>
          <u xml:id="u-713.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Po pierwsze, gdyby ta władza nie zabrała gminom dochodów, to rekompensaty byłyby niepotrzebne. Nasze wsie i miasta nie musiałyby składać wniosków do warszawskiej władzy. Rady gmin same decydowałyby, na co wydać pieniądze. I nikt nie musiałby kłaniać się w pas szczodrym z naszych podatków posłom i ministrom. Po drugie, promesy nie zrekompensują obniżonych dochodów. Tzw. Polski Ład wydrenował z gmin więcej naszych pieniędzy, niż obiecano zwrócić w promesach. Po trzecie, nie wiadomo, czy te obietnice zostaną spełnione. Cele inwestycyjne były określone wiele miesięcy temu. Od tego czasu PiS-drożyzna i PiS-inflacja zdemolowały ceny, zwłaszcza w budowlance. W wielu przypadkach za obiecane pieniądze nie ma szans wykonać zgłoszonych inwestycji. Dodatkowo, aby gminom utrudnić realizację promes, rząd PiS wprowadził rygorystyczne warunki ich wykorzystania. Wiele gmin w Polsce już teraz nie jest w stanie sięgnąć po obiecane środki. Może się więc okazać, że będzie tak jak z innymi obietnicami obecnej władzy. Zostaną tylko na papierze. Po czwarte, oni nie wręczali obietnic za swoje. Podpięli się pod nasze ciężko zarobione pieniądze, od których zapłaciliśmy podatki. Wszyscy zauważyliśmy, że w tak żenujący sposób nie zachowywali się nawet PRL-owscy notable. Cała ta sytuacja pokazuje brak szacunku obecnej władzy dla ciężko pracujących obywateli.</u>
          <u xml:id="u-713.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Widząc patologiczne zachowania władzy, opracowaliśmy wraz z ekspertami ruchu Polska 2050 propozycje uproszczenia podatków dla obywateli oraz zagwarantowania dochodów dla samorządów, czyli nas wszystkich. W zakresie opodatkowania dochodów proponujemy jednolitą stawkę podatkową, czyli proste i łatwe w rozliczeniu podatki, oraz obniżenie VAT. W zakresie dochodów samorządów — zwiększenie udziału w PIT i CIT oraz dodatkowo udział w podatku VAT. Już 3-procentowy odpis samorządowy w VAT postulowany przez Polskę 2050 oznaczałby automatycznie ok. 7 mld zł więcej na przedszkola, szkoły, chodniki, drogi, kulturę czy sport w samorządach. W demokratycznym państwie, jakim chcemy, aby Polska była, przekazywanie środków powinno opierać się na przyjętych, transparentnych i stałych mechanizmach. Dzięki temu w samorządach możliwe byłoby długofalowe planowanie i realizowanie wydatków i inwestycji. To wszystko z korzyścią dla mieszkańców. To wizja Polski 2050 Szymona Hołowni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-714">
          <u xml:id="u-714.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do dziś, tj. 23 czerwca 2022 r., do godz. 9 rano.</u>
          <u xml:id="u-714.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Serdecznie dziękuję pustej sali za to, że mogłem prowadzić obrady w takim spokoju ze względu na to, że sala jest pusta. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-714.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 1 min 25)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>