text_structure.xml 666 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 01)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Elżbieta Witek oraz wicemarszałkowie Włodzimierz Czarzasty, Ryszard Terlecki i Małgorzata Gosiewska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dzień dobry państwu.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję posłów Karolinę Pawliczak, Magdalenę Łośko, Aleksandrę Szczudło i Filipa Kaczyńskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">W pierwszej części obrad sekretarzami będą posłowie Karolina Pawliczak i Magdalena Łośko.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Protokół i listę mówców prowadzić będą posłowie Karolina Pawliczak i Aleksandra Szczudło.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">— Spraw Zagranicznych — godz. 9.10,</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">— do Spraw Unii Europejskiej — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa — godz. 10,</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">— Administracji i Spraw Wewnętrznych — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">— Rolnictwa i Rozwoju Wsi wspólnie z Komisją Zdrowia — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">— Edukacji, Nauki i Młodzieży — godz. 11,</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">— Finansów Publicznych — godz. 11.30.</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">W dniu dzisiejszym odbędą się również posiedzenia następujących zespołów parlamentarnych:</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">— Parlamentarnego Zespołu ds. Uzdrowisk — godz. 10.30,</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#SekretarzPosełAleksandraSzczudło">— Parlamentarnego Zespołu Karpackiego — godz. 15. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Pytania w sprawach bieżących.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przypominam, że postawienie pytania nie może trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do postawienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu odpowiedzi na pytania dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, zaczynamy od pytania, które będzie zadawał pan poseł Mariusz Trepka z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. To pytanie w sprawie edycji programu „Mój prąd”, kierowane do ministra klimatu i środowiska. Odpowiadać na nie będzie sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan minister Ireneusz Zyska.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie pomyliłem się ani razu. To jest dobry dzień, dobrze się zapowiada.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle, o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełMariuszTrepka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W tej chwili narodowy fundusz ochrony środowiska ogłosił czwarty już nabór do programu „Mój prąd”. Program ten cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem społeczeństwa. Dzięki temu programowi zmniejsza się emisyjność i zanieczyszczenie środowiska. Jako mieszkaniec jednej z małych miejscowości widzę, ile tych instalacji przybywa właśnie na poszczególnych dachach. Ich ilość zwiększa się, można powiedzieć, z miesiąca na miesiąc. W mojej miejscowości, jeśli się temu przyjrzeć, co drugi dach już ma taką instalację fotowoltaiczną.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełMariuszTrepka">Teraz konkretne pytania. Jeśli chodzi o trzy poprzednie edycje, środki przeznaczone na te edycje wynosiły 1800 mln zł. Wpłynęło 444 tys. wniosków. Obecna czwarta edycja będzie edycją rozszerzoną. Panie ministrze, chciałbym dopytać: Ile czasu na składanie wniosków będą mieli prosumenci? Gdzie można składać wnioski o dofinansowanie? Ile maksymalnie może wynieść kwota dofinansowania? Jakie najważniejsze warunki trzeba spełnić, aby otrzymać dofinansowanie? Kto i na co może otrzymać dofinansowanie?</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełMariuszTrepka">I o dodatkową informację bym prosił: Na czym polega nowy system net- billing, do którego będą przyłączani nowi konsumenci albo prosumenci? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam na mównicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaIreneuszZyska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Bardzo dziękuję za to pytanie, tym bardziej ważne, że program „Mój prąd” cieszy się ogromną popularnością i następuje rozwój ruchu prosumenckiego w Polsce. Chciałbym, rozpoczynając odpowiedź na to ważne pytanie, poinformować Wysoką Izbę, że zgodnie z danymi Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej na koniec marca br. do sieci elektroenergetycznej było przyłączonych 1006775 mikroinstalacji o łącznej mocy ponad 7,3 GW. Jednym słowem można powiedzieć, że osiągnęliśmy jeszcze nie tak dawno niewyobrażalny postęp w tym zakresie — przekroczyliśmy poziom 1 mln prosumentów w Polsce. Dla porównania trzeba powiedzieć, że w grudniu 2015 r. było to ok. 4 tys. prosumentów.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaIreneuszZyska">Świadoma, celowa polityka rządu Prawa i Sprawiedliwości, rządu pana premiera Mateusza Morawieckiego zmierza do intensywnego rozwoju odnawialnych źródeł energii, zmiany polskiego miksu energetycznego w kierunku miksu bardziej zrównoważonego, w którym są źródła stabilne, pozwalające na zaopatrzenie krajowego systemu odbiorców końcowych, przede wszystkim przemysłu, odbiorców indywidualnych, ale także instytucji, w energię elektryczną, ale w którym też coraz większy jest udział odnawialnych źródeł energii pozwalający na większą konkurencyjność polskiej gospodarki, szczególnie przedsiębiorców, w zakresie eksportu towarów, które mogą się legitymować w swoich paszportach produktów większym udziałem zielonej, czystej energii. Nie są to słowa bez pokrycia, gdyż zgodnie z danymi Agencji Rynku Energii na koniec lutego moc zainstalowana odnawialnych źródeł energii wyniosła ponad 18,1 GW, a jeszcze w grudniu 2015 r. było to 7 GW, z czego największy udział mają źródła fotowoltaiczne — 8,7 GW, a w tych fotowoltaicznych aż 75%, proszę państwa, to mikroinstalacje prosumenckie, tzw. energetyka obywatelska. Ponadto warto też poinformować Wysoką Izbę, że w roku 2020 Polska osiągnęła wyznaczony przez Komisję Europejską cel OZE. Przypomnę, że był to cel 15%, a osiągnęliśmy 16,1%, więc przekroczyliśmy nawet ten cel.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaIreneuszZyska">Odpowiadając na pytanie pana posła, przede wszystkim chciałbym powiedzieć, że program „Mój prąd” 4.0, nowa edycja, jest skierowany do prosumentów, którzy rozliczają się na podstawie nowego modelu rozliczeń, tzw. net-billingu. Jest to zasada sprzedaży nadwyżek energii, właściwie wartości, a nie ilości energii elektrycznej rozliczanej w złotówkach, a nie w kilowatogodzinach. Podstawowym celem jest obniżenie rachunków za energię elektryczną wśród prosumentów i produkcja energii w mikroinstalacji na własne potrzeby, czyli zwiększenie autokonsumpcji, produkowanie tej energii na potrzeby gospodarstwa domowego.</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaIreneuszZyska">Jak występować o dopłaty z programu „Mój prąd” 4.0? Poprzez generator wniosków na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jest to wniosek generowany za pośrednictwem platformy: Generator wniosków o dofinansowanie, adres: https://gwd.nfosigw.gov.pl, czyli zakładki na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Łącznie maksymalna kwota dopłaty z tego programu do instalacji może wynieść 20 500 zł, w tym do 5 tys. zł na instalację fotowoltaiczną, 7,5 tys. zł na domowy magazyn energii, magazyn litowo-jonowy — przeważnie to jest ta technologia, 5 tys. zł na magazyn ciepłej wody użytkowej, pompę ciepłej wody użytkowej i 3 tys. zł na domowy system zarządzania energią. Szczególnie chciałbym zwrócić uwagę Wysokiej Izby na ten ostatni element. Domowy system zarządzania energią to system elektroniczny, który pozwala na optymalizację produkcji, ale także zużycia, zarządzania energią w naszym gospodarstwie domowym, pozwala na to, abyśmy mogli zaprogramować, zoptymalizować, zwiększyć efektywność energetyczną naszego gospodarstwa domowego.</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaIreneuszZyska">Niezależnie z programu „Czyste powietrze” od wielu lat finansujemy termomodernizację budynków jednorodzinnych, wymianę źródeł ogrzewania, również możliwość zainstalowania paneli fotowoltaicznych. Te elementy, które dzisiaj oferujemy w programie „Mój prąd” 4.0, powodują, że nasze domy będą inteligentne, będą bardziej energooszczędne, bardziej efektywne energetycznie, a przede wszystkim też skłaniają prosumentów do nowego sposobu zachowań, mianowicie, tak jak powiedziałem wcześniej, zwiększenia autokonsumpcji, magazynowania energii, zmiany zapotrzebowania w czasie na zużycie energii, wtedy kiedy energia będzie tańsza w tych taryfach. Można też wybrać odpowiednią taryfę od dostawcy energii, tak żeby jak najlepiej skorzystać z tych rozwiązań technicznych i zmniejszyć rachunki za energię elektryczną, które płacimy każdego miesiąca, zużywając tę energię na potrzeby naszego gospodarstwa domowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję panu bardzo. Jeszcze pan minister będzie miał czas w drugiej turze, więc wszystko pan powie, tak jak będzie pan uważał.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Trepka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełMariuszTrepka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełMariuszTrepka">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Bardzo dziękuję za tę informację, myślę, że ona dotrze w szerszym zasięgu do społeczeństwa. Dziękuję za tę informację, bo w tej chwili już wiemy, że dofinansowanie można otrzymać w ogólnej kwocie nawet ponad 20 tys., z czego część można otrzymać na poszczególne działania, tj. 5 tys. na fotowoltaikę, 7,5 tys. na magazyny energii i 5 tys. na magazyn ciepła — dobrze to sobie odnotowałem. Ale, panie ministrze, jeszcze jest jeden problem dotyczący już obecnych prosumentów, którzy mają fotowoltaikę. I myślę, że pan minister też o tym wie. Chodzi o to, że nasze linie energetyczne mają zbyt wysokie napięcie i nieraz prosumenci mają taki problem, że ich instalacja nie ładuje tego prądu do sieci. Tak że bardzo bym prosił o wzmożenie, nie wiem, działań wśród zakładów energetycznych, aby to poprawiały i naprawiały. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaIreneuszZyska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! W latach 2016–2020 łącznie na nakłady inwestycyjne i remontowe w ramach przesyłu energii i dystrybucji energii w Polsce, czyli przez operatorów, zostały przeznaczone środki na poziomie blisko 37 mld zł. Zgodnie z planem rozwoju sieci elektroenergetycznych zatwierdzonym przez prezesa Urzędu Regulacji i Energetyki do roku 2025 przewidziane jest wydatkowanie na ten cel aż 52 mld zł. Chciałbym zapewnić, że inwestycje w zakresie sieci są absolutnym priorytetem. Jeśli nie zbudujemy odpowiedniego systemu przesyłu i dystrybucji energii, gospodarka nie będzie mogła funkcjonować. To jest tzw. krwiobieg gospodarki. Przesył, dystrybucja energii jest podstawą myślenia o sprawnej, dynamicznej, nowoczesnej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaIreneuszZyska">Natomiast problem, o który pan poseł pyta, wynika z tego faktu, że mamy coraz więcej instalacji, mikroinstalacji w systemie elektroenergetycznym, coraz więcej prosumentów. Jak mówiłem na początku mojego wystąpienia, przekroczyliśmy poziom 1 mln prosumentów. Z jednej strony jest to wielki sukces. Chciałbym pogratulować wszystkim prosumentom za wysiłek, bo przecież to jest inwestycja często opłacana z domowych pieniędzy. Ta dopłata z programu „Mój prąd” to zdecydowanie mniejszościowy wkład w realizację całego zadania. Natomiast jeżeli w danej miejscowości, w danej lokalizacji, lokalnie jest bardzo dużo tych instalacji, przy słonecznych dniach powstaje zjawisko tzw. pików energii wytwarzanych w szczycie produkcji tej energii. I nawet gdybyśmy zbudowali system elektroenergetyczny przygotowany na tę maksymalną wartość przesyłu energii, to byłoby to bardzo kosztowne, nieracjonalne. Stąd też w programie „Mój prąd” 4.0, ale także w nowym systemie rozliczeń tzw. net-billingu, który wynika z dyrektywy rynkowej i dyrektywy RED II, czyli jest to de facto implementacja przepisów europejskich do porządku krajowego, zmierzamy do tego, aby pomóc prosumentom zwiększyć autokonsumpcję, czyli żeby jak najmniej tej energii wyprodukowanej w instalacji fotowoltaicznej w naszym domu przekazywać do sieci niskiego napięcia, a jak najwięcej zużywać na miejscu. Ale bywa, że nie możemy w danym czasie jej zużywać, bo jesteśmy w pracy, w szkole, poza domem. Dlatego chcemy wspierać rozwój magazynów energii, zarówno magazynów energii elektrycznej, jak też magazynów ciepła, po to żeby móc przechować tę energię do czasu, kiedy wrócimy do domu, kiedy będziemy mogli ją zużyć. Natomiast zgodnie też z nowym modelem rozliczeń mamy 12 miesięcy, bo mamy indywidualne konto prosumenta, które w ciągu 12 miesięcy możemy rozliczyć.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaIreneuszZyska">Warto na koniec ostatnim zdaniem, panie marszałku, powiedzieć, że prosument nie musi dokonywać transakcji sprzedaży. Nie będzie zobowiązany do prowadzenia działalności gospodarczej. Nie będzie płacił podatku dochodowego od osób fizycznych w tym zakresie, a energia wyprodukowana przez prosumenta nie jest objęta akcyzą. Dlatego w dalszym ciągu rząd będzie wspierał rozwój ruchu prosumenckiego. W nowej ustawie, która weszła w życie 1 kwietnia tego roku, wprowadziliśmy również pojęcia prosumenta zbiorowego i prosumenta wirtualnego. Otwieramy rynek prosumentów właściwie na kilkanaście milionów gospodarstw domowych. I jest perspektywa dynamicznego rozwoju tego sektora. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie. Dziękuję, panie ministrze. Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Posłowie Waldemar Andzel oraz Jarosław Gonciarz z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zadadzą pytanie w sprawie embarga na rosyjskie surowce energetyczne. To pytanie jest skierowane do ministra klimatu i środowiska. Odpowie podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska pan minister Piotr Dziadzio.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Waldemara Andzela o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełWaldemarAndzel">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Polska nadaje Europie twardy kurs odchodzenia od rosyjskich surowców energetycznych. Bardzo proszę o przedstawienie szczegółowego embarga na rosyjskie surowce, jakie wprowadzi Polska. Na jakich kierunkach oprze się dywersyfikacja dostępu do tych surowców? Jakie są plany rządu wobec wykorzystania polskich surowców energetycznych, w tym węgla z polskich kopalń? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Gonciarz: Ja jeszcze tutaj chciałbym uzupełnić to pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełJarosławGonciarz">Pragnę jeszcze dopytać, jak i czy wojna w Ukrainie zmieniła przyjętą politykę w zakresie suwerenności energetycznej oraz czy jest taka planowana w kontekście odnawialnych źródeł energii kosztem dotychczasowych tradycyjnych i przeważających paliw energetycznych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Posłowie! Chciałbym z przyjemnością odpowiedzieć na te zadane pytania, dlatego że Polska jako chyba jedyny kraj w Unii Europejskiej jest tak dobrze przygotowana dzisiaj do odejścia od importu surowców energetycznych z kierunku wschodniego, z Federacji Rosyjskiej.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Szanowni Państwo! Podzielę swoją wypowiedź na trzy obszary. Pierwszy obszar to będzie gaz ziemny, drugi obszar to będzie ropa naftowa, a trzeci obszar to będzie węgiel kamienny. I wskażę państwu wszystkie działania, jakie zostały podjęte albo jakie w najbliższym czasie będą podejmowane.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o gaz ziemny, to Polska dzisiaj dzięki naszym konsekwentnym działaniom jest w tej sytuacji w pełni zabezpieczona, jeśli chodzi o dostawy gazu ziemnego, i jest w stanie natychmiastowo odciąć się od importu gazu z Rosji. Podjęliśmy działania, podjęliśmy bardzo ważne inwestycje w tym zakresie, chociażby nawet inwestycje, o których mówiliśmy wielokrotnie już w tej debacie publicznej od kilku dni. Chodzi chociażby nawet o terminal LNG, chociażby nawet o budowę Baltic Pipe, czyli połączenia, które łączy nas z systemem norweskim dostaw gazu ziemnego. Wszystkie te działania, które zostały podjęte, na tę chwilę są w stanie… Mamy również połączenia między krajami — interkonektory. Wszystkie te działania doprowadzają do tego, że jesteśmy dzisiaj w stanie zaimportować ok. 21 mld m3 gazu z alternatywnych kierunków, odrzucając kierunek rosyjski.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Szanowni Państwo! Bardzo ważnym obszarem jest to, że posiadamy również niezbędne rezerwy gazu oraz wspomniane już źródła dostaw, które chronią nasze bezpieczeństwo. Były one przygotowywane i budowane od wielu lat. Muszę tutaj jeszcze dodatkowo wspomnieć chociażby nawet o magazynach gazu, które są na dzień dzisiejszy wypełnione w 76%. Jeśli chodzi o magazyny, które w pozostałych krajach Unii Europejskiej są na dzień dzisiejszy, są one wypełnione na poziomie, powiedzmy, jakichś 30–31%. A więc jesteśmy liderem, jeśli chodzi o działania w zakresie bezpieczeństwa energetycznego, bezpieczeństwa surowcowego w odniesieniu do gazu ziemnego.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Szanowni Państwo! Wspomniałem przed chwilą o terminalu LNG. Chciałbym państwu powiedzieć, że dzisiaj jesteśmy gotowi do tego, ażeby przyjąć nawet 50 statków i rozładować te statki, zregazyfikować tę ilość dostarczonego skroplonego gazu i rozdystrybuować w naszym systemie gazowniczym. Dla przypomnienia powiem, że w 2015 r. mieliśmy jedną taką dostawę, rozpoczęliśmy ją, a w 2018 r. były 23 dostawy, więc stopniowo wzrastają możliwości przyjęcia, jak również regazyfikacji. I to jest efektem działań związanych z rozbudową terminala LNG w Świnoujściu.</u>
          <u xml:id="u-17.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Wspomniałem również o innych kierunkach. Ważne jest, żebyśmy sobie powiedzieli, że mamy połączenie z Litwą, mamy połączenie, które będziemy realizować — koniec realizacji — ze Słowacją, z Czechami. To są najważniejsze inwestycje, które są zrealizowane. Mamy własne wydobycie na poziomie 4 mld m3 gazu. Jesteśmy przygotowani do budowy w tej chwili takiego terminala pływającego w Zatoce Gdańskiej, co dodatkowo nam zwiększy jeszcze bezpieczeństwo energetyczne w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-17.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Jeśli chodzi o ropę naftową, tak jak wspomniałem, przygotowaliśmy się na brak dostaw rosyjskiej ropy, jeśli chodzi o nasze rafinerie. Dzisiaj mamy rozbudowany, w sensie takim dosłownym, terminal naftowy w Gdańsku — Naftoport. Jest on w stanie przyjąć 36 mln t ropy rocznie, co jest absolutnie wystarczające dla naszej działalności i dla bezpieczeństwa w zakresie dostaw tego surowca, jakim jest ropa naftowa, z innych kierunków. I tutaj wskazuję te inne kierunki, bo takie jest pytanie. Te inne kierunki to Arabia Saudyjska, Norwegia czy Stany Zjednoczone. Mamy dostosowane, mamy przetestowane rafinerie w zakresie różnych typów rop i w związku z tym jesteśmy gotowi do tego, żeby z dnia na dzień odchodzić od tego paliwa, tego surowca.</u>
          <u xml:id="u-17.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Jeśli chodzi o węgiel kamienny, tak jak państwu wspomniałem, na dzień dzisiejszy jesteśmy odcięci od tego surowca ze strony Federacji Rosyjskiej. Tego surowca w poprzednich latach z roku na rok było coraz mniej. W 2021 r. odnotowano, że 8 mln t tego surowca zostało zaimportowane generalnie ze Wschodu, z Federacji Rosyjskiej. Dzisiaj już jesteśmy całkowicie odcięci od tego kierunku i również wskazujemy tutaj na inne kierunki dostaw tego surowca. Te kierunki to USA, Kolumbia czy też Australia i RPA.</u>
          <u xml:id="u-17.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Króciusieńko jeszcze powiem o działaniach. 29 marca Rada Ministrów przyjęła założenia do polityki…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, może pan to opowie w drugiej części, dobrze?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Okej, dobrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bo musimy trochę o czas dbać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Dobrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Andzel zada pytanie i będzie miał pan prawo do odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełWaldemarAndzel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PosełWaldemarAndzel">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dziękuję za wyczerpującą odpowiedź. Jak widać, lista niepotrzebnych, według totalnej opozycji, inwestycji stale się wydłuża — Baltic Pipe, przekop Mierzei Wiślanej, gazoport, Centralny Port Komunikacyjny, Izera itd.</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#PosełWaldemarAndzel">Pozostając przy tym temacie, chciałbym poprosić o wskazanie możliwości technicznych gazoportu w Świnoujściu w zakresie przyjmowania gazu oraz o odniesienie się do kwestii wypełnienia polskich magazynów gazem. Jak duże są to zapasy i czy istnieje potrzeba korzystania z nich? Jak wygląda nasza sytuacja w porównaniu do innych krajów? I jeszcze jeśli można by było rozwinąć temat odnośnie do węgla, bo w tym względzie są także problemy z dostawami z zagranicy, przynajmniej jeśli chodzi o dostępność tego węgla dla elektrociepłowni. Bardzo proszę o odpowiedź. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Dziękuję bardzo za to pytanie. Jeszcze uzupełnię odnośnie do wyczerpania poprzedniego tematu w zakresie działań. A więc 29 marca Rada Ministrów przyjęła założenia do aktualizacji polityki surowcowej, polityki energetycznej państwa do 2040 r. Uzupełniono tam tę politykę o tzw. filar suwerenności energetycznej, której szczególnym elementem jest zapewnienie szybkiego uniezależnienia się naszej gospodarki od importu surowców z Federacji Rosyjskiej, w tym głównie węgla. 13 kwietnia Sejm przyjął ustawę o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, gdzie zakazano w sposób jednoznaczny importu węgla rosyjskiego i z kierunku wschodniego. Dodatkowo wspomnę, że embargo na węgiel pochodzący z Rosji zostało też wprowadzone na poziomie Unii Europejskiej w piątym pakiecie sankcji.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Teraz odpowiadam na dodatkowe pytania.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Jeśli chodzi o zdolności regazyfikacyjne naszego terminala LNG w Świnoujściu, rozbudowa jest systematyczna. Na dzień dzisiejszy jesteśmy w stanie przyjąć, zregazyfikować i rozdystrybuować ok. 7,5 mld m3. Czyli sieć dystrybucyjna jest przygotowana, terminal jest gotowy do tego, żeby tę ilość gazu zregazyfikować. Już wspomniałem o tym, że w tym roku, jeśli chodzi o dostawy, jest przewidzianych 50 tankowców. To jest ogromna ilość i ogromne wyzwanie, ale jesteśmy do tego gotowi. Docelowo to 10 mld m3. To jest bardzo ważne. Dodatkowo jest Baltic Pipe, tu też zdolności dostarczania gazu będą wzrastały. Również interkonektory, o których wspomniałem, które łączą nas ze Słowacją, z Czechami czy też z Litwą, są w stanie dostarczyć, chociażby nawet z Kłajpedy, 1,9 mld m3, prawie 2 mld m3 do naszego kraju. Czyli, szanowni państwo, jesteśmy gotowi na dywersyfikację kierunków.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Jeszcze wspomnę o magazynach gazu, które są już napełnione praktycznie w 80%. To jest tak naprawdę ewenementem na skalę europejską, dlatego że europejskie magazyny gazu są wypełnione na poziomie 30%. One nie są wypełniane, poziom napełnienia pozostaje praktycznie taki sam jak przed zimą. To my dzisiaj dodatkowo prowadzimy działania w tym zakresie, ażeby maksymalizować zapełnienie tych magazynów. W tej chwili one są jeszcze zapełniane. Próbujemy zapełnić je do poziomu dziewięćdziesięciu kilku procent, prawie 100%, ażeby były gotowe przed sezonem zimowym.</u>
          <u xml:id="u-25.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieKlimatuiŚrodowiskaPiotrDziadzio">Jeśli chodzi o węgiel kamienny — bo też jest pytanie w tym zakresie — to tak jak wspomniałem, w polityce energetycznej państwa pokazaliśmy, że będziemy również wykorzystywać ten surowiec z naszych rodzimych obszarów, czyli z naszych kopalń. Już w tym zakresie są prowadzone działania pokazujące, w jakim kierunku… jaką ilość tego węgla jesteśmy w stanie wydobyć dodatkowo, żeby zabezpieczyć zapotrzebowanie na ten surowiec na rynku krajowym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Posłowie Maria Małgorzata Janyska i Krystyna Sibińska z Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska zadadzą pytanie w sprawie zagrożenia realizacji inwestycji samorządowych spowodowanego drastycznym wzrostem kosztów, brakiem możliwości waloryzacji kontraktów, wartości dofinansowań oraz dostosowania kryteriów dofinansowań do rzeczywistej sytuacji w Programie Inwestycji Strategicznych. To pytanie będzie zadane prezesowi Rady Ministrów, a z jego upoważnienia odpowie na nie podsekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pani minister Izabela Antos.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Marię Małgorzatę Janyską o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełMariaMałgorzataJanyska">Panie Marszałku! Pani Minister! Szanowni Państwo! Zjazd w inwestycjach samorządowych i widmo bankructw firm budowlanych, zwłaszcza drogowych, to stan, z którym mamy dzisiaj do czynienia. Już od ubiegłego roku, a w tym roku z bardzo dużym nasileniem, alarmują o tym premiera, ale także nas, posłów samorządowcy, firmy budowlane, ich organizacje branżowe, organizacje przedsiębiorców. Dzieje się tak dlatego, że od ubiegłego roku mamy do czynienia z galopującą inflacją, galopującym wzrostem kosztów. W związku z tym zagrożone są inwestycje, które już są realizowane w ramach kontraktów, których nie można waloryzować, ale także w ramach tak bardzo promowanego w Polsce funduszu inwestycji strategicznych, tzw. Polskiego Ładu.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełMariaMałgorzataJanyska">Klub Koalicja Obywatelska 12 kwietnia zorganizował w związku z tym debatę z podmiotami, które wymieniłam. Bardzo szczegółowo przedstawiały te problemy i alarmowały o bardzo złej sytuacji. Żeby można było jeszcze uratować samorządowe inwestycje, a także firmy drogowe, niezbędne są następujące działania, o które 20 kwietnia jako klub wystąpiliśmy do premiera: waloryzacja kwot dotacji z funkcjonujących już funduszy dotacji celowych, możliwość zmiany zakresu inwestycji po przyznaniu promesy, wydłużenie promes i czasu realizacji — bo przetargi coraz częściej okazują się bezskuteczne albo firmy odstępują, tracąc wadia — zmiana zasad i zwiększenie częstotliwości płatności. Firmy wykonawcze nie są od kredytowania budżetu państwa, nie mają zdolności kredytowej w ogromnej mierze ani odłożonego kapitału. Postulowaliśmy również wprowadzenie do Prawa zamówień publicznych speczapisu o waloryzacji kontraktów na czas kryzysowej sytuacji, zatrzymanie ograniczania bazy dochodów samorządowych — a takie będą skutki kolejnej już ustawy, nowego systemu podatkowego, lepszego od najlepszego przecież Polskiego Ładu — a także zwiększenie udziału samorządów w podatkach państwa. O to również wnoszą samorządy, Związek Miast Polskich czy Unia Metropolii Polskich.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PosełMariaMałgorzataJanyska">Brak tych działań grozi całkowitą zapaścią w inwestycjach samorządowych. Właściwie rolę samorządów sprowadzi się do roli urzędów jedynie administrujących w ramach centralnego rozdysponowywania środków, a z rynku wyeliminuje się rodzinne, małe i średnie przedsiębiorstwa budowlane, zwłaszcza drogowe, i ograniczy się konkurencyjność, co z kolei spowoduje podniesienie cen ofertowych i dyktat kilku silnych monopoli wykonawców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani minister, zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie i Panowie Posłowie! Szanowni Państwo! Mam przyjemność przedstawić państwu informacje i wyjaśnienia dotyczące skierowanego do ministra spraw wewnętrznych i administracji pytania w sprawie zagrożenia realizacji inwestycji samorządowych współfinansowanych w ramach Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych spowodowanego, jak zostało to sformułowane w pytaniu i jak pani poseł to przedstawiła, drastycznym wzrostem kosztów, brakiem możliwości waloryzacji kontraktów i wartości kontraktów, brakiem możliwości dostosowania kryteriów dofinansowań do rzeczywistej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">W pierwszej kolejności chciałabym przypomnieć, że Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych został wprowadzony w lipcu 2021 r. na mocy uchwały Rady Ministrów. Celem programu jest przede wszystkim pobudzenie aktywności inwestycyjnej jednostek samorządu terytorialnego. Program realizowany jest poprzez udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego promesy inwestycyjne, dzięki którym możliwe jest uzyskanie przez jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki bezzwrotnego dofinansowania inwestycji, które są istotne z punktu widzenia społeczności lokalnych. Program jest finansowany ze środków funduszu przeciwdziałania COVID.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Program ten cieszy się ogromnym zainteresowaniem samorządów, co potwierdza, że decyzja rządu pana Mateusza Morawieckiego o jego utworzeniu była właściwa. W tym kontekście warto mieć na uwadze, że w pierwszej edycji Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych samorządy złożyły niemal 8 tys. wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę ponad 93 mld zł. Dofinansowaniem w ramach pierwszej edycji programu objętych zostało 4040 wniosków na łączną kwotę wynoszącą niemal 24 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Z danych pozyskiwanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego od wnioskodawców wynika jednoznacznie, że w ramach pierwszej edycji programu samorządy już w chwili obecnej podpisały 1016 umów na realizację inwestycji, co stanowi 25% udostępnienia promes wstępnych, na łączną kwotę 4,7 mld zł, co stanowi z kolei 20% budżetu pierwszej edycji programu. Postępowania przetargowe rozstrzygane są na kwoty stanowiące średnio 74% wartości inwestycji wskazanych we wniosku o dofinansowanie.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Dostrzegając duże zainteresowanie samorządów pierwszą edycją programu, a także uwzględniając pozytywny wpływ programu na rozwój społeczności lokalnych, pan premier Mateusz Morawiecki, kierując się postanowieniami uchwały Rady Ministrów, podjął decyzję o uruchomieniu kolejnych trzech edycji tego programu, które zostały skierowane do samorządów. W tym zakresie uprzejmie informuję, że druga edycja, podobnie jak pierwsza, ma charakter otwarty i obejmuje wszystkie jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, trzecia edycja jest skierowana do gmin, powiatów i ich związków, na obszarach których funkcjonowały zlikwidowane państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej, czwarta edycja skierowana jest do gmin uzdrowiskowych i posiadających status obszaru ochrony uzdrowiskowej. W tym miejscu warto również zwrócić uwagę, że w planie Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na realizację czterech wcześniej wymienionych edycji programu zabezpieczono środki na poziomie 47 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Przedstawiając te informacje, uprzejmie informuję, że Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, jak również Bank Gospodarstwa Krajowego stale monitorują przebieg realizacji programu. Wszelkie pojawiające się w tym zakresie pytania oraz ewentualne propozycje zmian, w tym ze strony pań i panów posłów, podlegają wnikliwej analizie, a program w zakresie, w jakim jest to możliwe, jest dostosowywany do zmieniających się uwarunkowań, które utrudniają samorządom realizację inwestycji. W tym zakresie dostrzegamy przede wszystkim niezależne od samorządów opóźnienia w rozstrzyganiu kolejnych postępowań przetargowych czy też inne utrudnienia w pozyskiwaniu przez samorządy wykonawców.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Mając na uwadze te okoliczności, w dniu 26 kwietnia br. Rada Ministrów przyjęła uchwałę zmieniającą uchwałę w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych. W związku z tym chciałabym poinformować, że wprowadzone zmiany wychodzą naprzeciw oczekiwaniom i postulatom zgłaszanym przez samorządy, jak również podniesionym przez panią poseł w wystąpieniu. W tym zakresie chciałabym wskazać, że dzięki nowelizacji uchwały Rady Ministrów możliwe będzie: wydłużenie terminu na ogłoszenie postępowania zakupowego z 6 do 9 miesięcy od udostępnienia promesy wstępnej przez Bank Gospodarstwa Krajowego; wprowadzenie możliwości ponownego ogłoszenia postępowania zakupowego lub jego części w terminie 9 miesięcy od udostępnienia promesy wstępnej — działanie takie powinno być realizowane z poszanowaniem przepisów o zamówieniach publicznych; wydłużenie terminu na złożenie przez wnioskodawców oświadczenia do promesy inwestycyjnej do 30 dni roboczych — dotychczas było to 14 dni; złożenie oświadczenia do promesy inwestycyjnej przez te jednostki samorządu terytorialnego, którym promesa wygasła na skutek nieprawidłowego złożenia tego oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Wpływają do nas również inne postulaty, m.in. o: wprowadzenie możliwości automatycznego podwyższenia wartości promesy z uwagi na inflację i wzrost kosztów inwestycji; zmianę zasad wypłaty dofinansowania z programu; wprowadzenie możliwości zmiany zakresu zadania inwestycyjnego; dopuszczenie możliwości zawierania umów z wykonawcami części inwestycji bez czekania na rozstrzygnięcie pozostałych części przetargu. Z uwagi jednak na istotę programu, w szczególności jego konkursowy charakter i konieczność zapewnienia równego traktowania wszystkich samorządów aplikujących o wsparcie w ramach programu, oraz zważywszy na skalę tego programu i zabezpieczone na ten cel środki, wprowadzenie wszystkich postulowanych zmian na tym etapie nie było możliwe.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Chciałabym też wskazać, że jeśli jakieś bardziej szczegółowe pytania się pojawią, to oczywiście jesteśmy na bieżąco w kontakcie z samorządami — zarówno BGK, jak i KPRM — oraz do dyspozycji państwa, więc na wszelkie szczegółowe pytania odpowiemy również pisemnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Krystyna Sibińska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełKrystynaSibińska">Panie Marszałku! Pani Minister! Ja mam wrażenie, że rząd kompletnie nie wie, co się dzieje na rynku budowlanym, na rynku inwestycyjnym. Wczoraj na przykład na sesji rady miasta w Gorzowie Wielkopolskim prezydent miasta ogłosił, że brakuje mu 100 mln do sprawnego przeprowadzenia już rozpoczętych inwestycji. To jest 1/10 budżetu miasta. Dlaczego brakuje? Właśnie dlatego, że ceny materiałów budowlanych, ceny usług skoczyły tak bardzo wysoko, że po prostu nie jest możliwe zrealizowanie już rozpoczętych inwestycji. Nasze pytanie nie zmierzało w tym kierunku, żebyście państwo opowiedzieli nam o tych programach, bo my je znamy, my to wiemy. Naprawdę możecie państwo opowiadać o kolejnych programach, pomysłach, slajdach itd., ale to nie rozwiązuje problemów ani samorządów, ani wykonawców.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PosełKrystynaSibińska">W dniu wczorajszym na Europejskim Kongresie Gospodarczym jeden z paneli dotyczył właśnie zagrożeń, zarówno dla samorządów, jak i dla wykonawców. Czy państwo nie wiecie, że wykonawcy wolą zrezygnować z realizowania kontraktów i ponieść kary umowne, niż je realizować w takich kwotach, w których nie mogą one być zrealizowane? Udział inwestycji samorządowych w PKB w 2018 r. to było 2,5%. W 2021 r. jest to 1,8%, to jest spadek kosmiczny. A więc proszę nam odpowiedzieć, jakie państwo macie rozwiązania, zarówno dla samorządów, jak i dla wielu firm wykonawczych, żeby po prostu temu zapobiec. To jest czas przejściowy, pewnie to minie, ale oni muszą żyć, oni muszą funkcjonować, a samorządy muszą mieć instrumenty, żeby realizować dalej kontrakty. O to w tym pytaniu chodzi, a nie o to, żeby pani nam opowiadała, jakie fantastyczne programy przygotowaliście. No naprawdę, litości trochę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Myślę, że częściowo odpowiedziałam na to pytanie, nawet w znacznej mierze, ponieważ wskazałam zmiany, które już wprowadziliśmy w dniu 26 kwietnia. Dzisiaj mamy 28 kwietnia, więc pewnie jeszcze nie wszystkie samorządy miały szansę się z nimi zapoznać. Wszelkie informacje są dostępne na stronie Banku Gospodarstwa Krajowego. Dodatkowo chciałabym też wskazać, że jednak przedstawiłam, że monitorujemy na bieżąco całość procesów. Na chwilę obecną poziom zawarcia umów inwestycyjnych to jest 25% całości programu, który — przypomnę — został rozstrzygnięty z końcem października zeszłego roku, więc to jest 5 miesięcy. 25% na łączną kwotę, przypomnę, 4,7 mld.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: Chodzi o realizację.)</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Te umowy są w realizacji.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówIzabelaAntos">Przypomnę też, że jeśli chodzi o Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, to są to zadania wieloletnie, zakresy prac w znaczącej mierze przekraczają okresy 12-miesięczne. Monitorujemy to na bieżąco, jesteśmy w stałym kontakcie zarówno z BGK, jak i KPRM, samorządami i reagujemy na zgłaszane postulaty, czego dowodem są zmienione zasady określone w uchwale Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Posłanka Anita Kucharska-Dziedzic oraz posłanka Monika Falej z klubu parlamentarnego Lewica zadadzą pytanie w sprawie skali i zakresu pomocy ofiarom zbrodni wojennych oraz finansowania jej z Funduszu Sprawiedliwości. Pytanie jest skierowane do ministra sprawiedliwości, a odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pan minister Marcin Romanowski.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią posłankę Anitę Kucharską-Dziedzic o zadanie pierwszego pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełAnitaKucharskaDziedzic">Szanowny Panie Ministrze! Nie byłoby tego pytania, gdyby Ministerstwo Sprawiedliwości i prokurator generalny raczyli udzielić odpowiedzi na wielokrotnie zadawane pytania o skalę i zakres pomocy udzielanej ofiarom zbrodni wojennych, które trafiły do Polski z Ukrainy. To już ponad 2 miesiące potworności, których doświadczają cywile, w tym kobiety i dzieci, to już 3 mln ludzi, którzy uciekli przed mordem, gwałtem i torturami do Polski. Zbrodnie wojenne są przestępstwami, polski Kodeks karny nie pozostawia co do tego żadnych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PosełAnitaKucharskaDziedzic">W rozporządzeniu ministra sprawiedliwości regulującym działania Funduszu Sprawiedliwości nie jest zawarte żadne ograniczenie dotyczące osób niepolskiej narodowości, ergo wszystkie ofiary brodni wojennych przebywające na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są osobami pokrzywdzonymi przestępstwem lub świadkami tych przestępstw, czyli zbrodni wojennych. De facto mają prawo do pomocy prawnej, psychologicznej, psychoterapeutycznej, ale także materialnej: sfinansowania kosztów schronienia, żywności, ubrań, środków czystości, specjalnych potrzeb edukacyjnych, a mówimy o co najmniej milionie dzieci. Osoby te mają prawo do leczenia, zakupu leków i sfinansowania procedur i zabiegów medycznych. I na to są właśnie przeznaczone środki Funduszu Sprawiedliwości, setki milionów złotych przewidzianych na ten cel są na przysłowiowym stole.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PosełAnitaKucharskaDziedzic">Z mediów wiemy, że polscy prokuratorzy mieli przesłuchać tysiąc osób. Ilu osobom polscy prokuratorzy nadali status pokrzywdzonych lub status świadków? Jaką pomocą objęto wymienione osoby? Przypominam, że są to kobiety i dzieci poddane torturom i gwałtom. Ołena Kondratiuk, wicemarszałkini parlamentu Ukrainy, opowiadała tu w Sejmie o 12-letnim dziecku w ciąży po wielokrotnych gwałtach. Zważywszy na doniesienia o kobietach i dzieciach ofiarach przemocy seksualnej, czy specyficznie wobec tych pokrzywdzonych zastosowano jakiekolwiek działania pomocowe i wsparcie ze środków Funduszu Sprawiedliwości? Ilu osobom sfinansowano zabieg terminacji ciąży z gwałtu wojennego i w których polskich szpitalach? Ilu osobom sfinansowano wydatki na zabiegi i procedury medyczne oraz leki poronne, przeciwwirusowe czy inne zapobiegające skutkom gwałtu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od pierwszych dni zbrojnej napaści Rosji na Ukrainę uchodźcy otrzymują bezpłatne wsparcie ze środków Funduszu Sprawiedliwości w ramach ogólnopolskiej sieci pomocy pokrzywdzonym przestępstwem. Jest to przede wszystkim pomoc prawna, psychologiczna oraz materialna. Obecnie w całej Polsce działa 305 takich placówek. W związku z prowadzonymi działaniami wojennymi tą pomocą objęto już ok. 10 tys. uchodźców, którzy uciekli z terenów Ukrainy. W „Programie pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem” na lata 2022–2025 na rok 2022 przewidziano kwotę 120 mln zł. Jest to planowane wsparcie, które jest przeznaczane ze środków Funduszu Sprawiedliwości na rzecz osób pokrzywdzonych przestępstwem, w tym również osób pokrzywdzonych zbrojną napaścią.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o pierwszy kwartał tego roku, to udzielono już ponad 11 tys. godzin porad prawnych, prawie 13 tys. godzin porad psychologicznych w ramach działalności sieci pomocy osobom pokrzywdzonym, w tym również wspomnianym obywatelom Ukrainy. Działająca na terenie całego kraju sieć finansowana jest ze środków funduszu. Oferuje wszystkim osobom pokrzywdzonym przestępstwem, w tym ofiarom zbrodni wojennych, natychmiastową pomoc. W celu ułatwienia procedury dla osób posługujących się językiem ukraińskim wniosek o udzielenie pomocy został przygotowany w języku ukraińskim, jest on dostępny, natomiast każdorazowo typ wsparcia jest dostosowany do konkretnych potrzeb beneficjenta. Informacje na temat miejsc udzielania i rodzajów pomocy znajdują się na stronie internetowej funduszu, również sporządzone w języku ukraińskim.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Wychodząc naprzeciw potrzebom, zorganizowaliśmy w Ministerstwie Sprawiedliwości, w ramach środków Funduszu Sprawiedliwości, szkolenie dla osób udzielających wsparcia w naszych placówkach działających w ramach sieci pomocy pokrzywdzonym, ale to szkolenie było również otwarte dla prawników czy doradców obywatelskich z sieci nieodpłatnej pomocy prawnej, również dla kuratorów sądowych. Oczywiście uczestnicy szkolenia zostali zapoznani z dotychczasowymi regulacjami, jak również tymi najnowszymi z zakresu udzielania pomocy cudzoziemcom, w tym w szczególności uchodźcom z terenów Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Pomoc ze środków Funduszu Sprawiedliwości świadczona jest również za pośrednictwem infolinii. W związku z agresją Rosji na Ukrainę podjęliśmy decyzję o przedłużeniu czasu pracy konsultantów, którzy posługują się językiem ukraińskim. Wcześniej, przed agresją, ta pomoc za pośrednictwem infolinii była świadczona także w języku ukraińskim, ale tylko w dni robocze i w godzinach pracy… Zmiana, którą wprowadziliśmy, polega na tym, że w języku ukraińskim ta pomoc świadczona jest 7 dni w tygodniu 24 godziny na dobę. W marcu dziennie średnio zgłaszało się ok. 70 osób, które posługiwały się wyłącznie językiem ukraińskim.</u>
          <u xml:id="u-37.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o wsparcie, to wsparcie to realizowaliśmy również za pośrednictwem jednostek finansów, jednostek samorządu terytorialnego. Chodzi tutaj o powiaty przygraniczne, które już w pierwszych dniach agresji otrzymały od nas wsparcie. To jest nieco ponad 1 mln zł właśnie na wsparcie, takie doraźne, przede wszystkim na żywność, na leki, na środki czystości, szczególnie artykuły dla małych dzieci. To było bardzo ważne zwłaszcza w pierwszych dniach, tygodniach agresji, kiedy te powiaty przygraniczne, przy granicy z Ukrainą, były obciążone tą pomocą.</u>
          <u xml:id="u-37.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Materiały informacyjne. Przygotowaliśmy również materiały informacyjne w języku ukraińskim i w języku polskim, ulotki informujące o bezpłatnym i doraźnym wsparciu z Funduszu Sprawiedliwości, ale również z nieodpłatnej pomocy prawnej. Przygotowaliśmy także ulotki, które informowały o możliwości składania zeznań w charakterze świadka w związku ze zbrodniami wojennymi czy ludobójstwa czy zbrodniami przeciwko ludzkości. Te ulotki były dystrybuowane oczywiście za pośrednictwem ośrodków Funduszu Sprawiedliwości, ale trafiły też do jednostek prokuratur. Znaczna część tych ulotek została rozprowadzona za pośrednictwem wojewodów. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią posłankę Monikę Falej o zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełMonikaFalej">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PosełMonikaFalej">Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Minęły ponad 2 miesiące od zbrodniczej napaści Rosji na Ukrainę. My pytamy konkretnie i prosimy o konkretne odpowiedzi na pytanie dotyczące obywatelek i obywateli Ukrainy uciekających przed wojną do Polski, które koncentruje się wokół istotnej kwestii, czy Fundusz Sprawiedliwości, którego dysponentem jest minister sprawiedliwości, spełnia swoją rolę w tak ważnym momencie próby. Dlatego też pytamy konkretnie, ilu osobom, obywatelom, obywatelkom Ukrainy nadano status pokrzywdzonych przestępstwem i status świadka przestępstwa, w tym ile w tym gronie jest dzieci i ile jest kobiet. Dla nas niezwykle istotne jest to, żeby odnosić się w ramach tych danych do obywatelek i obywateli Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#PosełMonikaFalej">Tutaj przede wszystkim, zważywszy na doniesienia o kobietach, dziewczynkach, dzieciach — ofiarach przemocy seksualnej, pytam, czy wobec tych pokrzywdzonych zastosowano jakiekolwiek działania pomocowe i wsparcie ze środków Funduszu Sprawiedliwości. Ilu konkretnie osobom sfinansowano zabieg terminacji ciąży z gwałtu wojennego i w których szpitalach? Ile sfinansowano zabiegów i procedur medycznych oraz leków poronnych, przeciwwirusowych i innych leczących skutki gwałtu? Chodzi nam o obywatelki Ukrainy, a nie o ogólną liczbę ulotek w języku ukraińskim, bo to dotyczy akurat tej grupy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Zgodnie z tym, co powiedziałem, jest ok. 10 tys. osób, które tę pomoc otrzymały, ponad 90% to są kobiety i dzieci.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o charakter tej pomocy, nie prowadzimy statystyk ukierunkowanych bezpośrednio na obywateli Ukrainy w połączeniu z charakterem pomocy, jaką otrzymują. To jest przede wszystkim pomoc prawna, psychologiczna i materialna, bo po tę pomoc te osoby w rzeczywistości się zgłaszają. Pomoc jest dostosowana zawsze do rzeczywistych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Te działania mają charakter wszechstronny. Tak jak powiedziałem, one są realizowane zarówno za pośrednictwem ośrodków pomocy pokrzywdzonym, do których już 10 tys. osób, jak powiedziałem, trafiło, jak i za pośrednictwem infolinii, gdzie jest udzielana informacja, pomoc prawna oraz prosta pomoc psychologiczna.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeżeli chodzi o status uchodźcy, to oczywiście nie Ministerstwo Sprawiedliwości czy Fundusz Sprawiedliwości nadaje ten status, tylko organy ochrony prawnej. Według informacji, które posiadam, stan na zeszły tydzień to jest ok. 1300 osób, które zostały przesłuchane w charakterze świadków.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Jeśli chodzi o pomoc za pośrednictwem jednostek finansów publicznych, za pośrednictwem powiatów, to ponad 1 mln zł wynosiła kwota do wykorzystania właśnie na doraźną pomoc w związku z rzeczywistymi, realnymi problemami, z którymi zetknęły się jednostki samorządowe z terenów przygranicznych w związku z gwałtownym napływem. Przypominam, że w pewnych momentach, w największej fali, to było ponad 100 tys. osób, z czego 95% to były kobiety i dzieci. Ta pomoc była tam potrzebna rzeczywiście natychmiastowo. I tak jak agresja rozpoczęła się w czwartek 24 lutego, tak już piątek, sobota i niedziela były tymi dniami, kiedy byliśmy w kontakcie ze wszystkimi jednostkami samorządowymi z terenów przygranicznych i procedowaliśmy nad umowami właśnie po to, żeby tego natychmiastowego, realnego i rzeczywiście potrzebnego wsparcia udzielić.</u>
          <u xml:id="u-41.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMarcinRomanowski">Przedstawiciele tych jednostek mieli już tę wiedzę i pewność, że środki, za które kupowali żywność, lekarstwa, środki czystości, w szczególności właśnie dla dzieci, będą refinansowane od 24 lutego. Również jeśli chodzi o 500 tys. ulotek, które zostały przygotowane, zawierających właśnie te wszystkie informacje, to znaczna ich część już została rozdystrybuowana. Myślę, że to są właśnie te rzeczywiste potrzeby, na które Fundusz Sprawiedliwości, ale też inne instytucje starają się odpowiadać. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-41.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pytanie zadadzą posłowie Grzegorz Lorek oraz Marek Polak. Posłowie ci są z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Pytanie dotyczy spraw zwiększenia środków na program „Kolej+” do 11 mld zł oraz zakwalifikowania 34 inwestycji do realizacji. Pytanie jest skierowane do ministra infrastruktury, a odpowie na nie sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Andrzej Bittel.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Grzegorza Lorka o zadanie pierwszej części pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełGrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! W okresie rządów PO-PSL zlikwidowano 200 km linii kolejowych. Wiele miejscowości przestało mieć połączenie kolejowe, wiele dworców zostało zamkniętych. Rząd Zjednoczonej Prawicy zwiększył środki na program „Kolej+” do 11 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PosełGrzegorzLorek">Panie Ministrze! Jakie priorytety ma ten program? Jak po realizacji programu będzie wyglądać infrastruktura dworcowo-kolejowa w naszym kraju?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Marek Polak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełMarekPolak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PosełMarekPolak">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym jeszcze raz podkreślić i zaakcentować, że dwukrotne zwiększenie budżetu na realizację programu „Kolej+” to realna szansa na wyeliminowanie skutków wieloletnich zaniedbań rządów PO-PSL w zakresie modernizacji i rozbudowy infrastruktury kolejowej. Chciałbym zapytać pana ministra, kiedy te widoczne gołym okiem na terenie całego naszego kraju negatywne skutki polityki naszych poprzedników zostaną wyeliminowane? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Które?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze. Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Program „Kolej+” jest oczywiście istotny, ale nie jedyny. Warto przypomnieć, że realizujemy „Krajowy program kolejowy” o wartości 76 mld zł. Są to inwestycje w infrastrukturę kolejową na głównych ciągach komunikacyjnych z udziałem środków europejskich i z jeszcze większym udziałem środków polskich. Realizujemy program utrzymaniowy, który służy utrzymaniu tych linii kolejowych. Pierwszy raz w swojej historii po 1990 r. państwo polskie podjęło się realizacji takiego programu. Realizujemy „Program inwestycji dworcowych”, którego celem jest modernizacja dworców — ponad 2 mld zł. Mamy program przystankowy — 1 mld zł, którego celem jest modernizacja przystanków. Mamy również program inwestycji związanych z zakupami taboru. I w ramach tych wszystkich działań podejmowanych przez rząd jest również program „Kolej+”, który służy temu, aby eliminować braki połączeń między miastami powyżej 10 tys. mieszkańców a miastami wojewódzkimi i tym samym przeciwdziałać wykluczeniu komunikacyjnemu. Jest on skierowany również do samorządów. Udział rządu, już po tym zwiększeniu, to 11 mld zł, do tego doliczyć trzeba 15% samorządowego wkładu własnego i to stanowi całą pulę tego programu, czyli ok. 13 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Chcemy, aby podróże, te codzienne, zwykłe, do pracy, do szkoły, do lekarza, do ośrodków kultury, mogły być realizowane również przy udziale transportu zbiorowego, a w szczególności transportu kolejowego. Temu służy ten program, to jest jego cel. Albo modernizacja istniejącej linii regionalnej, po to aby podnosić parametry i móc uzyskać lepsze efekty, jeśli chodzi o rozkład jazdy, albo przywrócenie ruchu na zamkniętej linii bądź budowa nowych odcinków linii, zgodnie z tym założeniem, o którym mówiliśmy. To są bardzo ważne inwestycje, bo jeśli traktować na serio konieczność zwiększenia liczby pasażerów w pociągach, w transporcie kolejowym, to ciężar zwiększenia tych liczb w największym zakresie spoczywa na liniach regionalnych. Stąd też to zaangażowanie, które następnie przerodziło się w program. Do programu wpłynęło początkowo blisko 100 aplikacji. Było 100 wniosków, w ramach procedur zastosowanych w programie zostało wyselekcjonowanych 46 projektów, które przeprowadzono przez procedury. W efekcie końcowym mamy 34 projekty inwestycyjne, w tym trzy projekty dokumentacyjne, 11 mld zł dofinansowania rządowego i ok. 1200 km linii kolejowych, które będą poddane albo modernizacji faktycznej, albo modernizacji dokumentacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Program zakłada jego wspólną realizację. W tej chwili zostaną wysłane prośby do samorządów, aby w ramach procedury zostały zabezpieczone środki. Będą zawierane umowy związane z wkładem własnym, a potem przejdziemy do fazy przetargów, które będą służyły realizacji inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Niezwykle dobry odbiór społeczny, jeśli chodzi ostatnie decyzje na poziomie rządowym, świadczy o tym, że są to niezwykle istotne rzeczy. Zadowolenie samorządów też o tym świadczy. Bardzo dziękuję wszystkim samorządowcom z różnych szczebli: ze szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego, którzy zechcieli zaangażować się w składanie wniosków i wspólną realizację tych przedsięwzięć. Chcę im podziękować, bo to rzeczywiście jest bardzo ważna sprawa, żebyśmy mogli realizować te przedsięwzięcia wspólnie.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Jeśli chodzi o pytania dotyczące konkretnych inwestycji wojewódzkich, to w województwie łódzkim będziemy realizowali dwa projekty o wartości 1242 mln zł. Będzie to budowa linii łączącej linie kolejową 131, Chorzew Siemkowice, z linią kolejową 181, Wieluń, oraz modernizacja i elektryfikacja linii kolejowej 24 na odcinku Piotrków Trybunalski — Bełchatów z wydłużeniem do Bogumiłowa. Warto wspomnieć, że województwo świętokrzyskie uzyskało projekt dokumentacyjny dotyczący linii 25 na odcinku Skarżysko Kamienna — Tomaszów Mazowiecki. Ona też łączy się z województwem łódzkim i przechodzi przez naszą ulubioną miejscowość, czyli przez Końskie, w której już są pociągi. Dzięki temu będziemy mogli w perspektywie poprawić warunki funkcjonowania tej linii.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Jeśli chodzi o województwo śląskie, to tam było bardzo dużo projektów. Początkowo było ich 19. Ostatecznie mamy 15 projektów ujętych na liście podstawowej, na liście rankingowej. Siedem z nich zakwalifikowano do dofinansowania, a osiem znalazło się na liście rezerwowej ze względu na to, że są to projekty punktowe, które realizowane są w miarę dostępności wolnych środków. Ponieważ środki wykorzystano wcześniej, to niestety projekty są na liście rezerwowej. Zobaczymy, jak sytuacja będzie się rozwijała.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Jeśli chodzi o kwestie związane z województwem małopolskim, to początkowo zgłoszono dziewięć projektów. Do dofinansowania zostały zakwalifikowane cztery o wartości 1296 mln.</u>
          <u xml:id="u-47.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">W województwie śląskim, nie powiedziałem o tym, jest to 1916 mln zł. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Lorek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełGrzegorzLorek">Szanowny Panie Ministrze! Jakie kryteria, jeśli chodzi o nabór, przyjął resort? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Krótkie pytanie. Proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyAndrzejBittel">Odpowiedź też będzie krótka. Są to kryteria ekonomiczno-demograficzne. Plus jest też bardzo istotny element, czyli liczba par pociągów. To kryterium powodowało podniesienie oceny wniosku w punktacji. Podniesienie oceny czy zwiększenie punktacji dawał również powiększony udział samorządów — większy niż 15%. Samorządy miały 16–25% udziału. Oczywiście, każdy kalkuluje to w oparciu o swoje potrzeby i możliwości. Mniejsze projekty miały oczywiście większą elastyczność, jeśli chodzi o zwiększanie udziału własnego samorządów. Jeśli chodzi o większe, to każdy procent oznacza grube pieniądze. To były podstawowe kryteria. Był jeszcze kluczowy, najważniejszy element — miasta muszą mieć powyżej 10 tys. mieszkańców i musza mieć połączenie z miastem wojewódzkim. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo panom posłom. Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panowie posłowie Krzysztof Gadowski i Wojciech Saługa z Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska zadadzą pytania w sprawie kontrowersji i społecznych protestów towarzyszących budowie Centralnego Portu Komunikacyjnego, szczególnie lotniska i kolei dużych prędkości. To pytanie zostanie skierowane do prezesa Rady Ministrów, w imieniu którego odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury pan minister Marcin Horała.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Krzysztofa Gadowskiego o zadanie pierwszego pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełKrzysztofGadowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PosełKrzysztofGadowski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W 2017 r. rząd Prawa i Sprawiedliwości ogłosił bardzo potężny projekt. Chodzi o Centralny Port Komunikacyjny. Ten projekt od początku wzbudzał wiele wątpliwości i powodował wiele pytań. Czy właściwy projekt? Czy powinien być tak szeroki? Czy warto? Czy to właśnie projekt, którego realizacja jest w tym momencie najważniejsza? Czy są na to środki? Rząd nie słuchał suwerena i przystąpił do realizacji. Powołał spółkę wykonawczą odpowiedzialną za Centralny Port Komunikacyjny, uruchomił kolejne stanowiska prezesów, dyrektorów. Zaczęła się cała procedura.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PosełKrzysztofGadowski">Od początku realizacji tego projektu rząd napotyka na wielki opór. Napotyka na ten opór przede wszystkim z powodu tego, że nie potrafi sprostać wyzwaniom, odpowiadać na pytania mieszkańców, odpowiadać na pytania samorządowców, nie potrafi prowadzić z nimi dialogu, nie akceptuje żadnych alternatyw w stosunku do projektów, które kładzie na stole.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Ministrze! Proponowane przebiegi tras doprowadzą do likwidacji całego życiowego dorobku pokoleń ludzi. Na Śląsku mamy dzisiaj, panie ministrze, potężny problem. Chodzi o linię 170, linię dużych prędkości na trasie Katowice — granica państwa — Ostrawa. 15 samorządów, 15 gmin, 15 jednostek samorządów terytorialnych. Mieszkańcy wychodzą na ulice, protestują, blokują, zbierają podpisy. Ich problemy w ogóle nie znajdują rozwiązania. Nie otrzymują oni wsparcia. Samorządowy powiat mikołowski proponuje swój przebieg. Ludzie siedli do stołu, dogadali się, przygotowali konkretną propozycję, podjęli konkretne uchwały. Piszą do pana ministra, proszą o pomoc, proszą, żebyście rozważyli tę propozycję, ale tam nie ma żadnego ministra, nikt nie przyjmuje tych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Ministrze! Chciałem pana zapytać: Czy uwagi starosty i samorządów powiatu mikołowskiego zostaną wzięte pod uwagę? Czy uwagi mieszkańców dotyczące zmian w ustawie o gospodarce nieruchomościami, które przyniosą kolejne rozwiązania, wcale nie do końca dobre, które wejdą jak najszybciej w życie… Chodzi o to, żeby oni mogli zobaczyć, na jakich warunkach mogą dochodzić swoich roszczeń. Będą następowały wywłaszczenia.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#PosełKrzysztofGadowski">Dzisiaj przedstawiciele CPK uczestniczący w tych spotkaniach nie potrafią odpowiedzieć. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie za to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Oklaski, szaleństwo w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam pana do udzielenia odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgadzam się z tym, że program inwestycyjny CPK budzi kontrowersje i budzi sprzeciwy, np. przez ostatnie 2 lata na portalu Sputnik ukazało się 28 artykułów atakujących ten program. Ton jest nadany, pudła rezonansowe rezonują.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Mamy też zjawisko społeczne, zjawisko, powiedziałbym, pewnego społecznego szoku, który wynika z tego, że ponad połowa współcześnie żyjących Polaków w swoim dorosłym życiu nie spotkała się z takim zjawiskiem jak budowa nowej linii kolejowej. Przez lata 90. mieliśmy do czynienia z niszczeniem polskiego systemu kolejnictwa, mieliśmy do czynienia z likwidacją fizyczną tysięcy kilometrów linii kolejowych. Nowych linii kolejowych praktycznie nie budowano. Po wielkim trwającym programie, modernizacji — już dziesiątki miliardów, ponad 100 mld będzie zainwestowane w modernizację polskich kolei, mówił o tym przed chwilą niezwykle fachowo pan minister Bittel — program CPK to jest program wydźwignięcia Polski, polskiego systemu transportowego, ale też polskiej gospodarki i społeczeństwa na zupełnie wyższy poziom rozwoju, m.in. dzięki budowie blisko 2 tys. km nowych linii kolejowych w standardzie kolei dużych prędkości.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Proces inwestycyjny jest w Polsce — bo jesteśmy częścią Unii Europejskiej — niezwykle mocno sformalizowany, niezwykle mocno regulowany prawnie i z tego prawa wynika cały szereg obowiązków konsultacyjnych po stronie inwestora. Nie wskażecie państwo, bo nie ma takiego przypadku, miejsca, w którym inwestor w postaci spółki CPK uchybiłby któremukolwiek z obowiązków konsultacyjnych. Odwrotnie — CPK podejmuje cały szereg wysiłków, inicjatyw, spotkań konsultacyjnych, które nie są wymagane przez prawo, które wynikają z dobrej woli inwestora, po to, żeby maksymalnie ten wielki projekt inwestycyjny przekonsultować, żeby w sposób maksymalny, jak tylko się da, uwzględnić wszelkiego rodzaju uwagi i wnioski.</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Dość powiedzieć, że już teraz jesteśmy po kilku etapach takich konsultacji, po strategicznych konsultacjach wojewódzkich, po dwóch etapach konsultacji strategicznego studium lokalizacyjnego, czyli programu nowego systemu transportowego kraju, po strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko. Na samym poziomie SSL — 160 tys. uwag. To jest największy program konsultacji inwestycji infrastrukturalnych w Polsce w ogóle, w historii Polski. Nigdy tak dużych konsultacji nie przeprowadzono jak te już przeprowadzone, których, podkreślam, prawo nie wymagało, są czymś dodatkowym, wynikającym właśnie z dobrej woli w tym kierunku inwestora.</u>
          <u xml:id="u-55.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Teraz jesteśmy w przypadku 10 odcinków, blisko 1300 km, na etapie studiów techniczno-ekonomiczno-środowiskowych. Znów to nie jest widzimisię inwestora, tylko z przepisów prawa, które jest zakorzenione w prawodawstwie unijnym, wynika ten tryb postępowania. W otwartych postępowaniach, zgodnie z Prawem zamówień publicznych, wyznaczone zostały podmioty, które przeprowadzają te analizy. Są to studia techniczno-ekonomiczno-środowiskowe, a więc dla różnych wariantów, wielu wariantów, analiza aspektów technicznych, ekonomicznych, środowiskowych w rozumieniu zarówno środowiska naturalnego, jak i środowiska społecznego. Odbywają się spotkania — znów ponad to, co jest wymagane, bo udział społeczeństwa na tym etapie nie jest prawnie wymagany. Odbywa się cała seria spotkań, najpierw spotkania on-line, bo była pandemia, potem spotkania osobiste, na żywo. Dla samego odcinka śląskiego oznacza to co najmniej 25 spotkań, które już się odbyły, kolejne są planowane.</u>
          <u xml:id="u-55.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Oczywiście postulaty i uwagi zarówno mieszkańców, jak i samorządów są brane pod uwagę i są rozważane. Być może czasami wrażenie, że tak nie jest, może wynikać z tego, że zdarzają się propozycje, które po prostu w sposób oczywisty są niemożliwe do realizacji z przyczyn obiektywnych, np. propozycja przebiegu, który prowadzi przez obszary podlegające takim poziomom ochrony środowiska, że w tym miejscu nie można prowadzić inwestycji. Po stwierdzeniu takiego faktu nie ma sensu dalej analizować prowadzonego przebiegu, bo po prostu zgodnie z prawem tak przebiegu poprowadzić nie można.</u>
          <u xml:id="u-55.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">W przypadku Śląska mamy szereg czynników, które powodują, że to pole manewru niestety jest zawężone. W paru miejscach występuje zjawisko, można powiedzieć, tzw. wąskiego gardła, czyli różne warianty, różne przebiegi muszą przejść mniej więcej w danym miejscu i nie ma tutaj dużego pola do manewru z przyczyn obiektywnych. Wspominałem już o obszarach chronionych. Obszary szkód górniczych i obszary czynnej aktywności górniczej też znacząco ograniczają możliwości inwestowania. Jesteśmy tutaj, na tym odcinku. Realizujemy unijny korytarz w sieci TEN-T, więc też nie możemy wychodzić zarówno poza parametry tego korytarza, jak i poza zasięg tego korytarza. Jest to inwestycja transgraniczna, uzgodniona ze stroną czeską, więc oczywiście musimy, mówiąc kolokwialnie, wcelować w ten punkt na granicy, do którego dołączać się będzie inwestycja po stronie czeskiej. To też powoduje, że ileś możliwych przebiegów, wariantów odpada.</u>
          <u xml:id="u-55.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Wreszcie każda kolej — zwłaszcza w przypadku kolei dużych prędkości te wymagania są większe — musi spełniać określone parametry techniczne. Nie może być łuków, bardziej ciasnych, o promieniach skrętu przekraczających pewne parametry, nie może być podjazdów, zjazdów przekraczających pewne parametry. To też od razu eliminuje cały szereg skądinąd być może bardziej społecznie akceptowalnych przebiegów, dlatego że one są technicznie niewykonalne. To znaczy, że wykonanie ich w ten sposób spowodowałoby, że projekt nie spełniałby założonych parametrów. Wreszcie kolejnym przypadkiem mogą być takie przebiegi, które bardzo znacząco zwiększają długość linii kolejowej, bo generalnie, jak się buduje połączenia komunikacyjne między miastem A a miastem B, to muszą być one gdzieś w okolicach linii prostej łączącej te punkty, a nie chodzi o to, żeby meandrować czy wykonywać łuki podwajające czy potrajające długość. To wszystko powoduje, że niektóre proponowane warianty dosyć szybko są odrzucane, po krótkiej analizie, natomiast wszystkie są analizowane. Poczucie, że nie są analizowane, jest oczywiście błędne.</u>
          <u xml:id="u-55.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Jesteśmy teraz na drugim etapie prac, to studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowe. Jego końcem będzie wybór wariantu inwestorskiego i co najmniej dwóch wariantów alternatywnych, które zostaną złożone w ramach wniosku o decyzję o uwarunkowaniach środowiskowych. W postępowaniu w sprawie decyzji środowiskowej znów przewidywany jest prawnie udział strony społecznej, składane są wnioski przed organem niezależnym od inwestora, czyli regionalną dyrekcją ochrony środowiska, i jest jeszcze do tego droga sądowa, odwołanie od decyzji środowiskowej.</u>
          <u xml:id="u-55.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Te wszystkie przepisy, te wszystkie procedury, które stosujemy, powodują, że udział społeczeństwa, udział samorządów w tym procesie inwestycyjnym jest wielowątkowy, wielopoziomowy i w miarę możliwości te wnioski będą, na ile pozwala technika, na ile pozwala ochrona środowiska, na ile pozwala racjonalność ekonomiczna, uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-55.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Natomiast na koniec też musimy sobie powiedzieć, że znany jest na całym świecie syndrom NIMBY, not in my back yard. Wszyscy chcielibyśmy dobrych kolei, połączeń, dróg, fabryk, miejsc pracy, ale żeby to było zlokalizowane nie u mnie, tylko kawałek dalej, u sąsiada. A gdzieś zlokalizować trzeba, więc miejmy też świadomość, że nigdy nie będzie tak, że nie będzie żadnej inwestycji, wobec której nie byłoby żadnej osoby niezadowolonej czy kogoś, kto przeciw niej by nie protestował. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-55.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Wojciech Saługa.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Niedawny solenizant.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełWojciechSaługa">Panie Marszałku! Panie Ministrze Horała! Nie wiem, czy pan się słyszy. Pan tu zasugerował mieszkańcom, że to portal Sputnik, czyli Władimir Putin, jest odpowiedzialny za ich niepokoje, tak? Ile, panie ministrze, trzeba mieć dla tych ludzi pogardy i lekceważenia, żeby tak mówić. Piękne słówka pan tu opowiada, bardzo gładko, ale skoro jest tak pięknie, to dlaczego jest tak źle?</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełWojciechSaługa">Miały być rozmowy, konsultacje, marszałek województwa zapowiadał okrągły stół, a mamy protesty, wiece, blokowanie ulic i rond. Miała być świetlana przyszłość, rozwój gmin, a mamy ból, cierpienie, niepewność, płacz, zgrzytanie zębami, niszczenie dorobku życia, jednym słowem, wyburzenia, wysiedlenia i pseudoodszkodowania. Cierpią, panie ministrze, na tym ludzie i przyroda. Ludzie mówią, że jest chaos planistyczny i organizacyjny.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PosełWojciechSaługa">Ludzie przychodzą na te spotkania po to, żeby coś usłyszeć, czegoś się dowiedzieć. Natomiast albo nie dostają żadnej odpowiedzi, albo te odpowiedzi są błędne. Padają bardzo ważne pytania o nowelizację ustawy o gospodarce nieruchomościami. Nie odpowiedział pan na to nic. Czy planuje pan minister nowelizację tej ustawy? Ludzie naprawdę chcą to wiedzieć, ponieważ jak już będą te pseudoodszkodowania, to chcą wiedzieć na jakiś warunkach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Szanowny Panie Pośle! Odnośnie do Sputnika chcę powiedzieć, że nie odnosiłem się do ludzi, tylko do polityków opozycji, którzy też oczywiście są ludźmi, natomiast nie do strony społecznej, do mieszkańców. Skąd obawy mieszkańców i dlaczego są one zrozumiałe, przedstawiłem przed chwilą.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Natomiast tak, ja tę analizę mam i oczywiście na kolejnych etapach, bo będzie niedługo w Sejmie kilka ustaw związanych z CPK, będę przedstawiał, jak pewne memy, pewne zarzuty adresowane do CPK są podawane w artykule Sputnika i później są powtarzane przez inne media czy przez innych polityków atakujących ten strategiczny dla Polski program inwestycyjny. A więc oczywiście do tej dyskusji jeszcze będzie okazja wrócić.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Powiedział pan z taką dużą dezynwolturą o tym, że są wyburzenia, są wywłaszczenia. I to właśnie pokazuje poziom zakłamania debaty publicznej na temat CPK. Tak się składa, że ten program inwestycyjny jest na takim etapie zaawansowania, że nikt, ani jedna osoba nie została wywłaszczona i ani jednej osobie niczego nie wyburzono w tym momencie.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Jeszcze.)</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">A więc mówienie, że są wyburzenia i są wywłaszczenia, jest od prawdy niezwykle odległe.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: 140 w powiecie, w jednej gminie.)</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Szanowni Państwo! Procedura wywłaszczeń i odszkodowań za wywłaszczenia na inwestycje celu publicznego w Polsce jest znana, stosowana od lat i jak do tej pory nic się w niej istotnego nie zmieniło po roku 2015. Jest to dokładnie ta sama procedura, która była też wcześniej stosowana, i państwo przynajmniej nie podnosili, że jest w jakiś szczególny sposób uciążliwa czy niesprawiedliwa. Ba, to w ramach przygotowań do Euro 2012 wprowadzono szereg rozwiązań ograniczających udział społeczeństwa czy ułatwiających przeprowadzanie inwestycji celu publicznego, ale zmniejszających uprawnienia strony społecznej. One oczywiście usprawniły ten proces inwestycyjny — to trzeba przyznać — natomiast jeżeli wartością samą w sobie ma być maksymalne uprawnienie społeczeństwa w tym obszarze, to wtedy był ten moment, kiedy one najbardziej były ograniczone w imię właśnie sprawności procesu inwestycyjnego.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Sygnalizują państwo temat nowelizacji ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami. Tak, ona jest dostępna na stronach RCL-u, ona jest na zaawansowanym etapie procesu legislacyjnego, na etapie rządowym. Każdy może ją przeczytać, nie trzeba tutaj rozpowszechniać niepotrzebnie fake newsów czy strachów, ponieważ treść tego projektu oczywiście jest doskonale znana. Mam nadzieję, że on już wkrótce trafi pod obrady Sejmu, będzie przedmiotem debaty tutaj, będzie można sobie w szczegółach o tym podyskutować.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">Mogę tylko zasygnalizować, że generalnie rzecz biorąc, ta nowelizacja gwarantuje, że każdy z wywłaszczanych na inwestycje celu publicznego dostanie odszkodowanie większe, niż wynosi rynkowa wartość nieruchomości, z której jest wywłaszczany. Niektórzy trochę większe, w zależności od rodzaju nieruchomości, pewnie największe ci, którzy są wywłaszczani z nieruchomości mieszkalnych, którzy muszą przenieść swoje miejsce bytowania. Tak jest to proponowane w tej nowelizacji. Natomiast oczywiście jest w niej likwidowana zasada korzyści, czyli te nieliczne patologiczne przypadki, w których, tak jak to widzimy w praktyce chociażby wywłaszczeń na drogi, operat szacunkowy, wartość szacunkowa nieruchomości wynosi np. 500 tys. zł, a wypłacone odszkodowanie 10 mln. Takich przebitek na koszt nas wszystkich, Polaków, idących w tysiące procent nie będzie, a dzięki temu nie będzie też takich, którzy tak jak obecnie są poszkodowani, że muszą się wyprowadzić pod przymusem, muszą się przenieść i np. dostają odszkodowanie, które nie pozwala na pozyskanie godnego miejsca zamieszkania w innym standardzie, w innym miejscu.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyMarcinHorała">System, który jest obecnie, premiuje właścicieli dużych obszarów gruntów niskiej wartości, którzy mieli szczęście obstawić dobry przebieg infrastruktury i skupili kiedyś za grosze ziemie, które teraz są wywłaszczane z przebitką idącą w tysiące procent. Ci na tym rozwiązaniu stracą, a zyskają ci, którzy mieszkają w swoich domach, mieszkaniach, którzy prowadzą działalność gospodarczą, rolnicy, którzy mają maszyny, obiekty gospodarcze, ogólnie całe społeczeństwo na tym zyska. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie. Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Józefa Szczurek-Żelazko oraz pani poseł Anna Pieczarka z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zadadzą pytanie w sprawie trzynastej emerytury i czternastej emerytury przyznawanych przez rząd Prawa i Sprawiedliwości jako dodatkowe wsparcie dla emerytów i rencistów. To pytanie jest skierowane do ministra rodziny i polityki społecznej. Odpowie sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej pan minister Stanisław Szwed.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Józefę Szczurek-Żelazko o zadanie pierwszego pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełJózefaSzczurekŻelazko">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Z danych GUS-u wynika, że w Polsce w 2019 r. było ponad 9700 tys. seniorów. Jesień życia dla nich powinna być okresem, w którym zaznają spokoju, wypoczynku, a także powinien to być okres realizacji pasji, planów, których do tej pory nie mogli zrealizować, pełniąc ważne role społeczne, rodzinne czy też zawodowe. W Polsce zmienia się ostatnio struktura rodzin z wielopokoleniowych na jednopokoleniowe, które nie zawsze mogą wspierać seniorów, opiekować się nimi, szczególnie w chorobie. Rząd Prawa i Sprawiedliwości nie pozostawia seniorów samych sobie. Przez ostatnie 6 lat udowodnił swoimi działaniami, jak ważni są seniorzy. Konsekwentnie realizowana jest polityka rządu Prawa i Sprawiedliwości w tym obszarze, która jest wyrazem wdzięczności wobec starszych pokoleń. Jest też wyrazem takiej solidarności międzypokoleniowej. To wsparcie wyraża się w kilku obszarach, idzie w kilku kierunkach. To m.in. wsparcie finansowe, o które tutaj za chwilę zapytamy, ale ważne jest również to, aby stworzyć warunki do aktywizacji seniorów, aby mogli jak najdłużej utrzymać swoją aktywność. I tutaj ministerstwo rodziny realizuje szereg programów takich jak „Senior+”, „Opieka 75+”, Korpus Wsparcia Seniorów czy też program wsparcia w zakresie zakupów leków. W programie na lata 2021–2025 będzie ponad 0,5 mld zł przeznaczone na wsparcie dla seniorów.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PosełJózefaSzczurekŻelazko">Panie marszałku, w dalszej części chciałabym przekazać głos pani poseł Bartuś.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ale to chyba już w ramach następnego pytania, bo właśnie skończył się państwu czas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełBarbaraBartuś">Mam pytanie o wypłatę trzynastej emerytury. Ile dotąd zostało wypłacone, na jakie kwoty i czy te trzynaste emerytury w przyszłości będą podnoszone, czy będą waloryzowane? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana ministra Stanisława Szweda o odpowiedź na te pytania zadane przez panie posłanki.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki! Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję za to pytanie, bo dla rządu Prawa i Sprawiedliwości wsparcie seniorów i opieka nad nimi, nad tą grupą, która potrzebuje takiego wsparcia, od samego początku jest priorytetem. O niektórych działaniach pani poseł mówiła, choćby o tych programach, które dotyczą aktywności osób starszych. Chodzi o program „Aktywni+” czy program „Senior+”, ale również „Opieka 75+”. Tutaj, odpowiadając na te pytania, skupimy się jednak na tym wsparciu materialnym.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Jednym z najważniejszych rodzajów wsparcia materialnego jest oczywiście coroczna waloryzacja emerytur i rent. W tym ostatnim okresie, czy to w ubiegłym roku, czy przy tegorocznej waloryzacji, przeznaczamy na waloryzację znacznie większe środki niżby wynikało to z prostego przelicznika. Nie doprowadzamy do takich sytuacji, że mamy waloryzację na poziomie kilkuzłotowym, bo jeżeli wprowadzaliśmy ją również w poprzednich latach, to najniższa waloryzacja wynosiła 70 zł. Jeśli chodzi o waloryzację tegoroczną, to tutaj warto przypomnieć, że podnieśliśmy wskaźnik. Waloryzacja to jest kwestia wskaźnika inflacji i wskaźnika wzrostu wynagrodzeń. Przyjmuje się, że wskaźnik wzrostu wynagrodzeń był na poziomie 20%, w 2022 r. przyjęliśmy wskaźnik wzrostu wynagrodzeń na poziomie ponad 63%, co spowodowało, że waloryzacja była na poziomie 7%, najwyższym w ostatnim czasie, co jest też istotne ze względu na poziom inflacji, która dotyka naszego społeczeństwa. Jeśli chodzi o kwestię kwot, które przeznaczamy na waloryzację emerytur, w latach 2021–2022 to była kwota 29 mld zł, w poprzednich latach to było ponad 46 mld zł. Chodzi o kwoty z tytułu samej waloryzacji, które przeznaczamy dla naszych emerytów i rencistów. Ten wskaźnik, o którym mówię — 7% — dotyczy oczywiście tych wskaźników, które były przyjęte za ubiegły rok, bo tegoroczne liczenie wskaźników do waloryzacji będzie dotyczyło roku 2023.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Jeśli chodzi o pytanie dotyczące trzynastej emerytury, od 4 lat realizujemy dodatkowe świadczenie dla emerytów i rencistów, ale też dla tych wszystkich, którzy są uprawnieni do świadczeń — czy to świadczeń przedemerytalnych, czy do rent, świadczeń z ubezpieczenia rolniczego, świadczeń dla służb mundurowych. Czyli wszystkie grupy, które są uprawnione do jakiegokolwiek świadczenia, są objęte dodatkowym świadczeniem popularnie zwanym trzynastą emeryturą. Co jest istotne, waloryzacja wchodzi do systemu emerytalnego, a dodatkowe świadczenie emerytalne, mimo że nazywamy je trzynastą emeryturą, nie wchodzi do świadczeń emerytalnych, jest dodatkowym wsparciem dla seniorów po to, aby poprawić ich sytuację. To świadczenie cieszy się dużą popularnością wśród naszych seniorów. Tak jak powiedziałem, już od 4 lat realizujemy dodatkowe świadczenie w postaci trzynastej emerytury. Tutaj jest też taka ważna informacja, że przy trzynastej emeryturze nie doliczamy tego świadczenia do żadnych dochodów uprawniających do innych świadczeń, czyli też dodatkowe rozwiązanie, ani też nie można z tego świadczenia potrącać innych należności, jeżeli wystąpiłaby taka konieczność.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Jeśli chodzi o kwoty przeznaczone na trzynastą emeryturę, w latach 2019–2022 na trzynastą emeryturę przeznaczyliśmy prawie 48 mld zł, a w ostatnich 2 latach to była kwota ponad 25 mld zł. Te środki trafiają do wszystkich emerytów, bo tutaj zastosowaliśmy mechanizm, że dotyczy to wszystkich uprawnionych, bez żadnego kryterium dochodowego. Jest to wysokość najniższej emerytury. W tym roku najniższa emerytura to jest brutto 1338,44 zł. Co istotne, w tym roku minister finansów podjął decyzję o tym, aby nie pobierać podatku od trzynastej emerytury, co dodatkowo poprawiło sytuację, że ta emerytura netto jest na poziomie 1220 zł. To, że podjęliśmy taką decyzję, sprawiło, że świadczenie jest jeszcze na wyższym poziomie. W tej chwili praktycznie możemy powiedzieć, bo trzynasta emerytura jest wypłacana od 1 kwietnia, że kończymy jej wypłatę. Trzynasta emerytura jest wypłacana automatycznie przy świadczeniach, które są pobierane czy to w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, czy to w KRUS, czy to w służbach mundurowych, czy poprzez inne świadczenia. Jest wypłacana łącznie dla 9600 tys. emerytów i rencistów i kwota, którą — tak jak już powiedziałem — przeznaczyliśmy w tych latach, wynosi ponad 25 mld zł. W tym roku to będzie ponad 13 mld zł. To jest to wsparcie, które kierujemy bezpośrednio do emerytów i rencistów. Oprócz waloryzacji i kwestii związanych z trzynastą emeryturą przewidujemy też czternastą emeryturę. Ona była wypłacana jednorazowo w ubiegłym roku. Mamy deklarację pana premiera, że czternasta emerytura będzie również przyznana w tym roku. W tej chwili pracujemy nad rozwiązaniami, jeśli chodzi o czternastą emeryturę. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Annę Pieczarkę o zadanie dodatkowego pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełAnnaPieczarka">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Kontynuując pytania pani poseł, chciałam na wstępie wyrazić w imieniu wszystkich seniorów, z którymi od lat współpracuję, z terenu Małopolski, szczególnie z powiatów tarnowskiego, dąbrowskiego, brzeskiego, bocheńskiego, ogromną wdzięczność za to, co do tej pory zadziało się pod względem finansowym dla seniorów od rządu Prawa i Sprawiedliwości poprzez ministerstwo rodziny. Te słowa, słowa „dziękuję”, chciałam bezpośrednio skierować do pani minister Marleny Maląg i pana ministra. Podam chociażby przykład z ostatnich dwóch tygodni, kiedy mogliśmy zorganizować wycieczki dla kilkunastu seniorów w piękne okolice Bieszczad, i wtedy też można było usłyszeć takie prawdziwe rozmowy seniorów i zobaczyć dużą wdzięczność, że dzięki tym dodatkowym środkom mogą aktywizować się i żyć inaczej w jesieni życia.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PosełAnnaPieczarka">Moje pytanie, panie ministrze: Ilu seniorów skorzystało w ubiegłym roku z czternastej emerytury i globalnie jaka była wysokość wypłacanej kwoty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o czternastą emeryturę, to — jak już wspomniałem w pierwszej części — była ona wypłacana jednorazowo w ubiegłym roku. W tej chwili pracujemy nad rozwiązaniem, aby również w tym roku była wypłacana. Tutaj był podobny mechanizm jak przy trzynastej emeryturze, z tym że przy czternastej emeryturze wprowadziliśmy limit w wysokości uprawniającej do najniższej emerytury w kwocie 2900 zł. W ubiegłym roku w ramach tego limitu ponad 8 mln osób skorzystało z pełnej wysokości najniższej emerytury.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRodzinyiPolitykiSpołecznejStanisławSzwed">Co istotne, wprowadziliśmy mechanizm złotówka za złotówkę, czyli jeśli chodzi o osoby, które przekroczyły kwotę 2900 zł, ten mechanizm złotówka za złotówkę w tym zakresie też umożliwiał wypłatę świadczeń. Jeżeli np. ktoś o 100 zł przekroczył kwotę 2900 zł, to o 100 zł miał niższą wysokość najniższej emerytury. Tych osób było prawie milion, czyli ponad 9 mln osób otrzymało czternastą emeryturę. Była nieduża grupa emerytów i rencistów, niespełna 500 tys. osób, o najwyższych świadczeniach, którzy tego nie otrzymali. Tych osób było ponad 400 tys., czyli to nieduża grupa osób, która z tego świadczenia nie skorzystała. Podobnie jak w innych sytuacjach również przy czternastej emeryturze nie było możliwości potrąceń, nie wliczało się do dochodu do innych świadczeń. Łącznie w 2021 r. na czternastą emeryturę przeznaczyliśmy ponad 11 mld zł. W tym roku, już zapowiadamy, chcemy również wprowadzić czternastą emeryturę. Warto podkreślić, że wcześniej nie planowaliśmy jej ze względu na to, że wprowadziliśmy dla emerytów kwotę wolną od podatku. Do kwoty 2,5 tys. zł emeryci nie płacą podatku, ale ze względu na wysoką inflację tegoroczną czternastą emeryturę chcemy wprowadzić na podobnych zasadach, czyli też będzie ten limit na dosyć wysokim poziomie, który będzie uprawniał do najniższej wysokości pełnej najniższej emerytury. Będzie zastosowany mechanizm złotówka za złotówkę. Chcemy, aby tak jak w ubiegłym roku to świadczenie było wypłacane jesienią — czy to będzie listopad, czy październik, to jeszcze ostatecznej decyzji nie ma. Podobnie jak przy trzynastej czy czternastej emeryturze nie będzie żadnego składania wniosków do tych instytucji, które zajmują się wypłatą — czy to Zakład Ubezpieczeń Społecznych, bo jest głównym wykonawcą ustaw dotyczących trzynastej i czternastej emerytury, ale też KRUS, służby mundurowe. Wszyscy ci, którzy są uprawnieni, będą mogli z tego świadczenia skorzystać. W najbliższych tygodniach projekt ustawy będzie przygotowany i poddany konsultacjom. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Pieczarka: Dziękuję.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze. Dziękuję paniom, które zadawały pytania.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panowie posłowie Marcin Kierwiński oraz Maciej Lasek z Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska zadadzą pytanie w sprawie przewozu przez polskie niebo radioaktywnych materiałów z Rosji do elektrowni na Węgrzech oraz groźby paraliżu polskiego nieba dla ruchu samolotów w związku z kryzysem związanym z zatrudnieniem kontrolerów ruchu lotniczego w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej. To pytanie jest skierowane do prezesa Rady Ministrów, w imieniu którego odpowie minister infrastruktury pan minister Andrzej Adamczyk, którego witam serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełMaciejLasek">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Od 64 dni trwa napaść putinowskiej Rosji na Ukrainę. Cały demokratyczny świat wprowadza sankcje, aby nie finansować zbrodni rosyjskich żołnierzy na ludności Ukrainy. I w tym czasie, jest to zupełnie niezrozumiałe, rząd polski wydaje zgodę, by Rosjanie przewozili nad naszym terytorium paliwo do rozbudowywanej przez rosyjski koncern Rosatom elektrowni atomowej na Węgrzech. Na te same Węgry, których rząd nie zgadza się na sankcje energetyczne wobec Rosji, nie przekazuje broni Ukrainie, a nawet nie zgadza się na jej transport nad swoim terytorium. Jaka jest w tym korzyść dla Polski i dla Ukrainy, którą wspieramy, w sytuacji gdy Czesi i Finowie rezygnują ze współpracy z Rosatomem, czyli jednak nie wspierają Rosji? Orbán jest chyba najbliższym sojusznikiem Putina w Europie. A państwo pozwalacie na to, aby ruble płacone za rosyjskie paliwo jądrowe finansowały tę wojnę?</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PosełMaciejLasek">Dlaczego Urząd Lotnictwa Cywilnego rekomendował wydanie zgody na te przewozy? Ja rozumiem pana prezesa Samsona, jest urzędnikiem, ale podejmuje decyzje na podstawie pewnych przesłanek politycznych. Nagle się okazuje, że polski rząd, w trybie ekspresowym, wydaje tę zgodę. 5, 10, 19, 24 kwietnia — wtedy były wykonane te loty. 5 kwietnia jest prośba, czy pytanie, o rekomendacje do ministra spraw zagranicznych, czy ten lot może się odbyć. I już 5 kwietnia jest odpowiedź: tak, jak najbardziej.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PosełMaciejLasek">Panie Ministrze! Miesiącami nie znajdowaliście czasu, żeby zapewnić bezpieczeństwo na polskim niebie. Miesiącami. Ale znaleźliście czas, żeby wesprzeć Orbána, który de facto wspiera Putina. Dlaczego?</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#PosełMaciejLasek">To jest dzisiaj naprawdę ważne pytanie. Mam nadzieję, że konflikt, o którym wspomniałem, czyli konflikt Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, w najbliższym czasie zostanie rozwiązany. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Wysoka Izbo! Wielce Szanowni Państwo! Otóż wyjątki od zakazu lotów statków powietrznych i przewoźników Federacji Rosyjskiej przewiduje rozporządzenie Unii Europejskiej. Jest to rozporządzenie Unii Europejskiej nr 2022/334 z dnia 28 lutego 2022 zmieniające rozporządzenie Rady Unii nr 883/2014 dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie, na podstawie którego zakazano lotów statków powietrznych i przewoźników lotniczych Federacji Rosyjskiej w Unii Europejskiej. To rozporządzenie przewiduje wyjątki od tego zakazu. Wyjątki takie stanowią loty o statusie humanitarnym i o następujących statusach: stan zagrożenia, loty powrotne wynajętych statków powietrznych, dla których wydana została zgoda odpowiednich europejskich władz lotniczych, oraz przypadki lądowania awaryjnego samolotu lub przelot awaryjny. Przypomnę jeszcze raz: wydana została zgoda odpowiednich europejskich władz lotniczych.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Zgodnie z rozporządzeniem właściwe organy mogą wyrazić zgodę na lądowanie rosyjskiego samolotu powietrznego na terytorium Unii Europejskiej, start z niego lub przelot nad terytorium, pod warunkiem że te właściwe organy wcześniej stwierdziły, że takie lądowanie, start lub przelot są konieczne ze względów humanitarnych lub dowolnych innych względów zgodnych z celami powyższego rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">W zakresie pytania należy zauważyć, iż to Węgry wystąpiły do Polski o zgodę na przelot nad polskim terytorium samolotów z paliwem dla elektrowni atomowej Paks, rozbudowywanej przez rosyjską państwową korporację energii jądrowej Rosatom. W wystąpieniu podkreślono, że przewóz ma charakter wyjątkowy, jest niezwykle ważny dla utrzymania bezpiecznej pracy elektrowni jądrowej oraz dla utrzymania bezpieczeństwa dostaw dla węgierskiego konsumenta. Przed agresją Rosji na Ukrainę paliwo do węgierskiej elektrowni atomowej dostarczano z Rosji koleją przez Ukrainę. Przeloty, o których mowa, odbyły się 5 kwietnia, 10 kwietnia, 19 kwietnia i 24 kwietnia. W przypadku gdy trasa takiego lotu biegnie przez terytorium kilku krajów Unii Europejskiej, stosowne zgody i akceptacja planu lotu odbywają się na poziomie Eurocontrolu, czyli Europejskiej Organizacji ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej z siedzibą w Brukseli, oraz za zgodą i porozumieniem państw członkowskich Unii Europejskiej, nad terytorium których przebiega planowana trasa lotu.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Jeszcze raz przypomnę: jeżeli przez terytorium kilku państw prowadzona jest operacja przewozu lotniczego, zgoda i akceptacja planu lotu odbywają się na poziomie Eurocontrolu. Strona węgierska skonsultowała się z Komisją Europejską oraz Agencją Dostaw Euratomu w sprawie terminu i przyczyn planowanych dostaw i Komisja Europejska wyraziła zgodę na przedmiotowy transport.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Grabiec: Jaka była opinia rządu?)</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Z punktu widzenia bezpieczeństwa lotniczego wniosek został zaopiniowany przez prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, który stwierdził, że przeloty te nie stanowią zagrożenia dla polskiej przestrzeni powietrznej. Następnie przekazał wniosek do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z prośbą o wydanie kierunkowej decyzji w przedmiotowej sprawie. Przygotowanie opinii zostało scedowane na Ministerstwo Spraw Zagranicznych, koordynujące politykę sankcyjną. MSZ pozytywnie odniosło się do wniosku.</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Warto zauważyć, że energetyka jądrowa nie podlega żadnym sankcjom Unii Europejskiej, a przewóz materiałów radioaktywnych drogą powietrzną przy zachowaniu odpowiednich zasad bezpieczeństwa jest dopuszczony przez przepisy prawa w zakresie przewozu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną.</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Na marginesie należy wspomnieć, że podobne loty odbywały się na prośbę Słowacji i Czech. Pytającym pragnę przypomnieć, że w marcu zorganizowano takie przeloty, tj. 3 marca — z Moskwy do Brna, 15 marca — do Bratysławy, 17 marca — do Bratysławy i 31 marca — do Brna. A kiedy uzgadniano przewóz materiałów radioaktywnych na Węgry, wówczas uzgodniono to z rządem Słowacji, podobnie jak z polskim rządem. Czyli to nie jest tak, że tylko i wyłącznie polska strona wspiera Orbána, który wspiera, jak powiedzieliście tutaj, Putina. Nie wiem, czy dobrze zrozumiałem, ale tak wywnioskowałem z pytania, które zostało zadane.</u>
          <u xml:id="u-73.9" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Są posłowie, którzy znają się na tym doskonale, można by powiedzieć o nich, że są ekspertami w danej dziedzinie. I pan poseł, który zadawał pytanie, pan poseł Lasek, takim ekspertem jest. Pan poseł wie na pewno, że nie można zabronić przewozu materiałów, przewozów lotniczych, jeżeli realizowane są one w kategorii, w klauzuli: stan zagrożenia.</u>
          <u xml:id="u-73.10" who="#komentarz">(Poseł Jan Grabiec: Zgodziliście się na to? To może jeszcze broń rosyjską będziecie przewozić w stanie zagrożenia?)</u>
          <u xml:id="u-73.11" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Z takiej klauzuli skorzystano i zgody wszystkie wydano.</u>
          <u xml:id="u-73.12" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Na marginesie. Kiedy mówicie państwo o relacjach z Rosją i z Putinem, to przypomnę, że cztery istniejące bloki elektrowni jądrowej w Paks, właśnie elektrowni węgierskiej, produkują ponad połowę energii elektrycznej na Węgrzech. W 2014 r. Władymir Putin i Wiktor Orbán ustalili, że Rosja otrzyma zlecenie rozbudowy elektrowni o dwa kolejne bloki. Inwestycja o wartości 12 mld euro jest finansowana w 80% z rosyjskiego kredytu.</u>
          <u xml:id="u-73.13" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Czy możecie państwo przypomnieć, jakie stanowisko w 2014 r. Platforma Obywatelska miała wobec właśnie tych projektów? Czy to nie był czas, kiedy mówiliście, że właśnie projekty gospodarcze, energetyczne realizowane przez Rosję mają przyszłość i trzeba je w zgodzie i w koncyliacji realizować? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-73.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-73.15" who="#komentarz">(Poseł Maciej Lasek: Właśnie kończyliśmy…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Marcina Kierwińskiego.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełMarcinKierwiński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PosełMarcinKierwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! To jest jakiś kolejny pokaz politycznej schizofrenii w wykonaniu pana i ekipy PiS-u. My nie pytamy o to, czy to był wyjątek, czy nie, my pytamy o to, dlaczego zgodziliście się na ten wyjątek, bo nie musieliście się zgodzić, dlaczego znów poszliście na rękę Putinowi, bo to jest po prostu niezrozumiałe.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#PosełMarcinKierwiński">Polacy wspierają Ukrainę, są solidarni z Ukrainą, płacą krocie za paliwo, a wy w tym czasie wspieracie najbliższego sojusznika Putina. Kompletnie niezrozumiałe. Po której wy wreszcie jesteście stronie? Węgry zakazują tranzytu przez swoje terytorium pomocy humanitarnej dla Ukrainy, a wy w tym czasie pozwalacie przez nasze terytorium, polskie terytorium transferować pomoc dla agentów Putina. Przecież to się kompletnie w głowie nie mieści. Co wy wyprawiacie?</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#PosełMarcinKierwiński">Panie Ministrze! Może pan tutaj uzasadniać te wyjątki tysiącami przepisów. Już pan chciał powiedzieć, że to Unia Europejska, już na sam koniec chciał pan powiedzieć, że to Tusk. Nie, to są wasze decyzje. Proszę to wreszcie zrozumieć. Proszę wreszcie zrozumieć, że nie da się równocześnie mówić o tym, jacy jesteście twardzi, jak walczycie z Rosją, jak popieracie sankcje na Rosję, jakim jesteście liderem sankcji na Rosję, a po cichu, jak nikt nie widzi, pomagacie temu Putinowi, ile wlezie. Przecież tego się naprawdę nie da zrozumieć, to jest jakiś pokaz niewiarygodnej schizofrenii politycznej.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#PosełMarcinKierwiński">Ostatnie zdanie. Pan mówi: my nazywamy, wy nazywacie, sugerujecie, że Węgry wspierają Putina. Wie pan, kto to sugeruje, kto to mówi wprost? Pan prezydent Zełenski, jego proszę posłuchać. Ma pan prosty wybór: albo po stronie Zełenskiego, albo po stronie Putina. Pan kolejny raz, mówiąc to z tej mównicy, staje po stronie Putina.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Szanowni Państwo! Otóż organizacja tych transportów lotniczych była uzgadniana z Komisją Europejską. Mało tego, myślę, że pan prezes Samson, prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego, jeżeli będzie pytany o szczegóły, potwierdzi, że Komisja Europejska występowała o zgodę na zorganizowanie tych przelotów, tłumacząc to właśnie stanem zagrożenia. I takie były wprost sugestie Komisji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">To ja teraz mam taką propozycję, żeby pan poseł, który tutaj zarzucił mi wspieranie Putina, skierował pytania do swoich przyjaciół, kolegów, którzy w Parlamencie Europejskim…</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Grabiec: O polski rząd pytamy, o wasze stanowisko.)</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">…mogą i na pewno to zrobią bardzo chętnie, zaatakują władze Unii Europejskiej, tych, którzy sugerują, tych, którzy proszą i którzy występują o tę zgodę.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#komentarz">(Poseł Marcin Kierwiński: Panie ministrze, ale czy pan odpowie, jaka była wasza opinia? Prosta odpowiedź. Jaka była wasza opinia?)</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Ciszej.)</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#MinisterInfrastrukturyAndrzejAdamczyk">Natomiast, przepraszam bardzo pana posła, zwracam się do pana posła Laska, pan w końcowej części swojego pytania zadawanego w imieniu posłów zwrócił uwagę na Polską Agencję Żeglugi Powietrznej. Wszystko wskazuje na to, docierają takie sygnały, że ruch lotniczy w Polsce nie będzie dotknięty częściowym, całkowitym ani niewielkim paraliżem. Wszystko wskazuje na to, że układające się strony dochodzą już do porozumienia. Mam nadzieję, że w dniu dzisiejszym taki komunikat, właśnie o tym porozumieniu, będzie mógł zostać przekazany. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#komentarz">(Głos z sali: A miesiąc temu już można było?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Przechodzimy do następnego pytania. Panowie posłowie Andrzej Grzyb i Mieczysław Kasprzak w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska zadadzą pytanie w sprawie rozwoju produkcji biogazu. To pytanie zostanie skierowane do ministra rolnictwa i rozwoju wsi, odpowie sekretarz stanu w tym ministerstwie pan minister Ryszard Bartosik.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Andrzeja Grzyba o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełAndrzejGrzyb">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PosełAndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Na początku marca Komisja Europejska zaprezentowała plan REPowerEU. Jego celem jest zwiększenie odporności systemu energetycznego państw członkowskich oraz dywersyfikacja źródeł dostaw gazu poprzez z jednej strony zwiększenie przywozu LNG, importu rurociągami od dostawców spoza Rosji, a z drugiej strony wykorzystanie biometanu i wodoru odnawialnego. Aby zwiększyć produkcję biometanu w Unii, przewiduje się wykorzystanie zrównoważonych źródeł biomasy, takich jak biomasa odpadowa z gospodarstw domowych sfery komunalnej i odpady i pozostałości rolnicze, i dążenie do osiągnięcia w 2030 r. produkcji na poziomie około 35 mld m3. W założeniach strategii energetycznej Polski do roku 2040 przewiduje się produkcję ok. 4 mld m3 biogazu, co jest porównywalne z obecnym krajowym wydobyciem gazu ziemnego. W strategii zaś klimatyczno-energetycznej biogaz jest uznawany za gaz zeroemisyjny, więc korzystny z punktu widzenia poziomu globalnych emisji państw członkowskich.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PosełAndrzejGrzyb">W Polsce działa w chwili obecnej nieco ponad 350 biogazowni, w tym 130 rolniczych. Pozostałe działają przy oczyszczalniach ścieków i składowiskach. Produkcja jest na poziomie około 0,5 mln m3 biogazu rolniczego rocznie. A więc rośnie zapotrzebowanie na gaz, nasze zapotrzebowanie wynosi ok. 21 mld, reszta pochodzi z importu ze zdywersyfikowanych źródeł. Biomasa z gospodarstw domowych sfery komunalnej i odpady i pozostałości z gospodarki rolnej mogą być — czy powinny być — zgodnie z dyrektywą o składowaniu odpadów przerobione albo na biohumus, albo na biogaz.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#PosełAndrzejGrzyb">A zatem chciałem zapytać, jak rząd zamierza zwiększyć ilość wytwarzanego biogazu zgodnie z nowymi celami zarówno polskiej strategii energetycznej, jak również dokumentów europejskich. Czy zamierza uruchomić program wsparcia finansowego w zakresie lepszych regulacji dla samorządów w celu przetwarzania biomasy z gospodarstw domowych sfery komunalnej? I też pytanie, jaką rolę w procesie produkcji biogazu mają w programie rządu koncerny energetyczne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zgodnie z wieloletnią tradycją pozdrowimy państwa na galerii. Młodzieży, pozdrawiamy was.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Skąd jesteście, powiedzcie.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Lubaczów.)</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo dobrze, pozdrawiamy młodzież lubaczowską.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam do odpowiedzi na pytanie posła. Odpowiedzialność wielka, tym bardziej że słucha nas młodzież z Lubaczowa.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie pośle, będę mógł częściowo odnieść się do pytań tutaj zadanych, ponieważ w odniesieniu do pytań pierwszego i drugiego, zgodnie z ustawą o działach administracji rządowej, to do zadań ministra właściwego do spraw klimatu należą m.in. sprawy związane z rozwojem i wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, a także z zarządzaniem programami i koordynacją programów w zakresie upowszechniania rozwoju i promocji wykorzystywania technologii niskoemisyjnych, zeroemisyjnych, w szczególności w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz transportu. Ponadto na podstawie ustawy o działach, zgodnie z art. 7 ustawy, do zadań ministra właściwego do spraw energii należą m.in. sprawy związane z rynkiem energii, surowców i paliw oraz bezpieczeństwem energetycznym kraju, w tym dostaw energii, surowców energetycznych i paliw. Natomiast jeśli chodzi o pytanie trzecie, dotyczące inicjowania polityki państwa w zakresie wykorzystania mienia państwowego w celu zapewnienia jego racjonalnego, efektywnego wykorzystania, zwiększenia jego wartości oraz realizacji polityki gospodarczej państwa, to te zadania należą do ministra właściwego do spraw aktywów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Niezależnie od powyższego chciałbym poinformować, że minister rolnictwa i rozwoju wsi podejmuje liczne inicjatywy dotyczące rozwoju produkcji biogazu rolniczego w zakresie posiadanych kompetencji w ramach prac legislacyjnych, w szczególności dotyczących ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Wprowadzono szereg ułatwień dla biogazowni rolniczych szczególnie istotnych z punktu widzenia rolnictwa, które polegają na zwolnieniu z obowiązku uzyskiwania koncesji prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz prostej rejestracji w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa, ograniczeniu obowiązku przygotowania oceny oddziaływania inwestycji na środowisko jedynie dla dużych instalacji, a także umożliwieniu rolnikom budowy mikrogazowni rolniczych na podstawie zgłoszenia, sprzedaży nadwyżek energii elektrycznej bez konieczności rejestracji pozarolniczej działalności gospodarczej oraz wprowadzeniu prostego systemu wsparcia dla najmniejszych instalacji biogazu rolniczego w postaci taryf gwarantowanych oraz systemu dopłat do ceny rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">W ramach aktualnie procedowanego projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw minister rolnictwa i rozwoju wsi ponowił postulat wprowadzenia systemu wsparcia dla rozwoju produkcji biometanu. Zaproponowano rozwiązania analogiczne do rozwiązania funkcjonującego obecnie w systemie wsparcia na rynku energii elektrycznej w postaci dopłat do cen rynkowych.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Biogazownie rolnicze oprócz ww. uproszczeń uzyskają również wsparcie finansowe w nowej perspektywie finansowej. Głównym źródłem wsparcia dla rozwoju OZE, w tym biogazowni rolniczych, będą programy polityki spójności, w tym regionalne programy operacyjne oraz program „Fundusze europejskie na infrastrukturę, klimat i środowisko”. Uzupełnieniem tych środków będzie „Plan strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027”, który w zakresie OZE będzie przewidywał wsparcie dla rolników na budowę w gospodarstwach rolnych mikroinstalacji biogazu rolniczego. To są instalacje o mocy nieprzekraczającej 50 kW.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Aktualnie inwestorzy, mniejsze biogazownie rolnicze mogą uzyskać wsparcie w ramach uruchomionej w ubiegłym roku nowej edycji skierowanego do rolników Programu Priorytetowego „Agroenergia”, który ma na celu zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych w sektorze rolniczym. Składa się on z dwóch części, przy czym pierwsza dotyczy mikroinstalacji pomp ciepła i towarzyszącym magazynom energii, natomiast druga część programu dedykowana jest biogazowniom rolniczym oraz małym elektrowniom o mocy nieprzekraczającej 500 kW. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Mieczysława Kasprzaka o zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Uciekła młodzież z Lubaczowa, a też chciałem ją pozdrowić. Pozdrawiam, jeżeli słyszy, młodzież z Lubaczowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie słyszy, niestety, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Nie słyszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">A mam nadzieję, że nie uciekła ze względu na pana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Panie Ministrze! Wrobiono pana tutaj w tę odpowiedź, bo rzeczywiście to są kompetencje innego ministra. Myśmy do wicepremiera skierowali to pytanie, żeby wytłumaczył się kompleksowo z tego, jak zamierza wspierać biogazownie rolnicze, zagospodarowanie odpadów, a pan się musiał tłumaczyć. Pan tylko w zasadzie prowadzi rejestr tych biogazowni.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PosełMieczysławKasprzak">Nie mamy żadnego postępu. Jeżeli chodzi o wsparcie, to jest ono zerowe, bo biogazownie się nie rozwijają. Ale dlaczego one są ważne w tej chwili? Bo przede wszystkim to są polskie surowce. Nawet w kontekście tego, że… Kiedy pisaliśmy to pytanie, jeszcze nie mieliśmy tej sytuacji związanej z gazem od Putina. Dzisiaj to jest bardzo ważne i istotne, żeby ten gaz… Gazu z biogazowni jest tyle, ile my produkujemy, wydobywamy w Polsce. To jest czysty gaz. Gaz od Putina to gaz przejściowy, natomiast ten jest gazem czystym, który możemy zużywać. To jest jedna rzecz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle, za zadanie pytania. Czas już…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Druga rzecz to jest…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pół minuty panu dam więcej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Skończę, ale ja miałem takie wejście…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Miał pan wejście cudowne, ale…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Zawsze podnosicie, że nie mamy stabilnych źródeł energii odnawialnej. Słońce nie świeci…</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Świeci, cały czas.)</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PosełMieczysławKasprzak">…wiatr nie wieje, natomiast to źródło jest bardzo stabilne…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dobra.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję panu serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">…i ono wpisuje się w trójpak energetyczny, ten trójpak energetyczny, jeżeli chodzi o energię odnawialną, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">I proszę to przekazać rządzącym…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Super.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">…że to jest bardzo ważne, istotne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Teraz bardzo prosimy pana ministra o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dałem panu minutę więcej. Proszę nie patrzeć na mnie złym wzrokiem, gdy…</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Kasprzak: Panie marszałku, następnym razem odbiorę sobie.)</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Musi pan po prostu mówić troszeczkę szybciej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prosiłbym posłów pytających, aby jednak zwrócić się raz jeszcze do ministra klimatu, do ministra aktywów państwowych z tym pytaniem i odpowiedź na to pytanie na pewno będzie udzielona w szerszym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Ale oczywiście ja się z panem posłem zgadzam, że powinniśmy iść w tym kierunku, i pójdziemy. W związku z tym będziemy przeznaczać na to środki z programów europejskich. To jest też bardzo dobre źródło, jeśli chodzi o płody rolne, upłynniania tych płodów rolnych i dodatkowych dochodów dla rolników. Niemniej jednak w obecnej sytuacji musimy pamiętać, że wszędzie tam, gdzie możemy, powinniśmy wykorzystywać areał przede wszystkim na produkcję zbóż i produkcję żywności, bo sytuacja jest w tym zakresie trudna. To przede wszystkim. Niemniej jednak zgadzam się z tezą, że produkcja czystego gazu, czystej energii jest bardzo potrzebna i perspektywicznie powinna się rozwijać. Z jednej strony będzie ona dodatkowym źródłem dochodów dla rolników, a z drugiej strony będzie dodatkowym źródłem produkcji energii, energii czystej, i oczywiście powinniśmy iść w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Biogazownie powstają, szczególnie te mniejsze, rolnicze, z czego bardzo się cieszę, a rolnicy mogą korzystać z dostępnych dziś możliwości wsparcia w tym zakresie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Joanna Borowiak i pani poseł Lidia Burzyńska z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zadadzą pytanie w sprawie wsparcia rolników w związku z zatwierdzeniem przez Komisję Europejską polskiego programu wsparcia rolników o wartości 3,9 mld zł. To pytanie zostanie skierowane do ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Odpowie w imieniu pana ministra sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Ryszard Bartosik, który właśnie przed chwilą odpowiadał.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, pani poseł Joanna Borowiak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełJoannaBorowiak">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PosełJoannaBorowiak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! 19 kwietnia Komisja Europejska zatwierdziła polski program wsparcia rolnictwa o wartości blisko 4 mld zł. To bardzo dobra wiadomość dla polskich rolników. Ta decyzja oznacza oczekiwaną przez polski rząd zgodę na dopłaty do nawozów dla polskich rolników. Decyzja była oczekiwana przez polski rząd. Polski rząd zabiegał o to od pewnego czasu. Beneficjenci programu będą mogli otrzymać dotacje na grunty rolne, użytki zielone i pastwiska. To się przekłada na realne wsparcie nie tylko dla rolników, ale też dla wszystkich Polaków, którzy zapłacą mniej za produkty spożywcze. W rezultacie to rozwiązanie pomoże zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PosełJoannaBorowiak">Rząd Prawa i Sprawiedliwości konsekwentnie realizuje program wspierania polskiej wsi, w skład którego wchodzą m.in. program ubezpieczeń dla rolników, program skupu jabłek, a przykłady działań przygotowanych przez rząd Prawa i Sprawiedliwości dla rolników w ostatnich latach to tarcza antykryzysowa, tarcza finansowa, tarcza antyputinowska, dopłaty do paliwa rolniczego, obniżka VAT na żywność, wsparcie i odszkodowania w czasie klęsk żywiołowych. Pomoc polskim rolnikom jest fundamentalną sprawą, szczególnie w czasie kryzysów i zagrożeń.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#PosełJoannaBorowiak">Zatwierdzony przez Komisję Europejską program umożliwi wspieranie rolników, którzy odczuli skutki wzrostu kosztów produkcji wynikające z inwazji Rosji na Ukrainę, a także związane z wprowadzonymi sankcjami. To jest inwestycja w polską gospodarkę i wsparcie strategicznego sektora polskiego przemysłu. Pomoc ta będzie miała formę dotacji bezpośrednich i będzie przyznawana na wniosek producenta rolnego.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#PosełJoannaBorowiak">Panie Ministrze! Jakie warunki muszą spełnić polscy rolnicy, aby otrzymać to dofinansowanie? I czy w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej funkcjonuje taki bądź podobny program wsparcia rolników? Uprzejmie proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję za zadanie pytania.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Poseł! Przede wszystkim chciałbym zacząć od tego, że środki w wysokości blisko 4 mld zł są to środki nasze, środki krajowe, z naszego budżetu. Rząd pana premiera Mateusza Morawieckiego, pan wicepremier Henryk Kowalczyk, ministerstwo rolnictwa reagują na wszelkie kryzysy i postulaty. Takim kryzysem jest kryzys gazowy, który bezpośrednio wpłynął na ceny nawozów sztucznych.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Szanowni Państwo! Złożyliśmy wniosek do Komisji Europejskiej. Ale wniosek to jest tylko zgoda Komisji Europejskiej, środki pochodzą z naszego budżetu. Jest to więc kolejna tarcza osłonowa dla jednej z gałęzi, bodajże w tej chwili najważniejszej — dla rolników.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Chciałbym podziękować polskim rolnikom za to, że kupowali nawozy i że wysiali te nawozy w podobnych ilościach jak w roku ubiegłym, ponieważ zaufali rządowi. Myśmy od razu zareagowali na te podwyżki cen i zapowiedzieli takie wsparcie. Czekaliśmy jedynie na zgodę Komisji Europejskiej. Taką zgodę uzyskaliśmy. Dziś rolnik może składać wniosek. Ten wniosek składa do biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Aby jednak mógł taki wniosek złożyć, musi, co oczywiste, złożyć również wniosek o dopłaty bezpośrednie. Najpierw składa wniosek o dopłaty bezpośrednie, a następnie wniosek o wsparcie z tytułu utraconych dochodów w związku z podwyżką cen nawozów. Jeśli taki wniosek złoży, posiada faktury zakupu bądź paragon imienny, takie wsparcie jest możliwe do uzyskania. Będzie to wyliczane na podstawie specjalnego wzoru, który będzie określał różnicę w stosunku do ceny nawozów przed kryzysem, czyli przed 1 września ub.r., bo można to wsparcie uzyskać za okres od 1 września ub.r. do 15 maja obecnego roku. Te wnioski będzie można składać do końca maja 2022 r., podobnie jak wnioski o dopłaty bezpośrednie, bo i tę datę, i tę datę przedłużamy, tak aby to było jasne i wygodne dla rolników. A więc następuje przedłużenie możliwości składania tychże wniosków.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Szanowni Państwo! To jest już kolejne wsparcie dla rolników. Pani poseł wspomniała o wsparciu dla producentów jabłek. To przedsięwzięcie jest realizowane. Ale przecież wspieraliśmy też wcześniej rolników w związku z występowaniem ASF-u i tam też płaciliśmy różnice w dochodach. Mamy wsparcie w odniesieniu do loch, czyli w odniesieniu do produkcji małych prosiąt, i to wsparcie też jest realizowane, cieszy się ogromnym powodzeniem.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Na dzień dzisiejszy ok. 30 tys. rolników już złożyło wnioski, ale przed nami jeszcze przecież cały miesiąc maj. Jest 1200 tys. rolników. Apelujemy o to, aby składało ich jak najwięcej. To wsparcie zostanie zrealizowane. Tak więc rząd reaguje na niekorzystne działania, w tym wypadku na działania związane z kryzysem gazowym, z wojną na Ukrainie. Tak jak powiedziałem, z naszych informacji wynika, że ilość zakupionych nawozów nie spadła, czyli nie będzie to rzutować na plony w roku bieżącym. Oczywiście plony zależą nie tylko od ilości nawozu, ale także od innych warunków, tych pogodowych przede wszystkim.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Szanowni Państwo! Zapowiedzieliśmy to wsparcie bardzo wcześnie, nie mając zgody Komisji Europejskiej. Liczyliśmy na to, że uda się tę zgodę uzyskać, i z pewnymi perturbacjami, bo dość długo to trwało, ją uzyskaliśmy. Ale jest jeszcze jedna ważna rzecz: takie wsparcie ma tylko nasz kraj, tylko Polska. Na tym poziomie żaden z krajów Unii Europejskiej takiego wsparcia nie stosuje. To chciałbym powiedzieć i podkreślić. Dzieje się to z ogromnym wysiłkiem budżetowym, bo 4 mld zł to są ogromne pieniądze. Chcę powiedzieć dla porównania, że jeśli chodzi o zwrot akcyzy za paliwo, to jest to 1,3 mld w skali roku, a tutaj dajemy dodatkowo 4 mld zł. A więc wsparcie dla rolników możemy liczyć w miliardach, z czego się bardzo cieszę. Raz jeszcze chcę podkreślić, że dzięki temu wsparciu i żywność będzie tańsza, i tej żywności w Polsce na pewno nie zabraknie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Lidia Burzyńska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełLidiaBurzyńska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Bardzo serdecznie dziękuję za przybliżenie nam procedur, które polscy rolnicy muszą przejść, aby uzyskać to dofinansowanie. Powiedział pan bardzo ważną rzecz: mimo braku zapewnienia polscy rolnicy uwierzyli, że polski rząd — tak jak w wielu innych przestrzeniach — dotrzymuje słowa, wspiera każdą grupę społeczną. Rolnicy, nie patrząc na finalną część zapowiedzi dofinansowywania nawozów, zastosowali właśnie ten element, który ma być wsparciem, jeśli chodzi o plony, a co się z tym wiąże — również i żywność.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PosełLidiaBurzyńska">Panie Ministrze! Mam pytanie: Jaka liczba rolników może zostać objęta tym wsparciem? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Poseł! 1,2 mln — taka liczba rolników może zostać objęta tym wsparciem. W tej chwili wnioski złożyło 300 tys. rolników. Niemniej jednak rolnicy w okresie majowym, w tym czasie, kiedy kończą się terminy, składają wnioski o dopłaty bezpośrednie. To przecież pójdzie w parze. Tak że te wnioski w tych dniach będą składane. Zachęcam rolników, apeluję, aby składali wnioski, bo to umożliwi Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa szybsze rozliczanie, w związku z czym będą mogli szybciej uzyskać to wsparcie. Niemniej jednak agencja ma swoje moce przerobowe, musimy wszystko posprawdzać. Jest to pomoc publiczna, ale jeśli te wnioski zostaną złożone prawidłowo, to wsparcie będzie szybko udzielone. Zależy nam na tym, aby rolnikom pomóc w tej trudnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Raz jeszcze warto podkreślić to, co mówiłem wcześniej, co pani poseł powtórzyła: zaufanie rolników do rządu było, ale tylko dlatego, że wcześniejsze obietnice… Od 2015 r. jest to novum w polskiej polityce: ktoś, kto składa obietnice i zapisuje coś w programach, później to realizuje. Tak jest, wreszcie nasze społeczeństwo ufa w to, co mówią ci, którzy je reprezentują w rządzie. I tak się stało tym razem. Chcę powiedzieć, że jeżeli będzie taka potrzeba, polski rząd, rząd pana premiera Mateusza Morawieckiego na kryzysy — oby było ich jak najmniej, oby już się nie zdarzały — będzie reagować. Nadal będziemy wspierać polskich rolników. Jak widać w tym przypadku, to wsparcie jest oparte głównie na budżecie krajowym.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Dziękuję rolnikom za to zaufanie i dziękuję im za to, że produkują dobrą, polską żywność. A dzięki wsparciu nawozowemu ta żywność będzie w odpowiedniej ilości dla nas wszystkich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ostatnie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panowie posłowie Jerzy Małecki oraz Robert Telus z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość zadadzą pytanie w sprawie pomocy rolnikom w zakupie nawozów. A odpowie na to pytanie pan minister, którego już wysłuchaliśmy dwa razy dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełJerzyMałecki">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PosełJerzyMałecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! To pytanie troszeczkę się pokrywa z poprzednim, ale jest to tak ważne pytanie, jest to tak wielka pomoc dla rolników, że należy je powtarzać i słuchać odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#PosełJerzyMałecki">Ceny nawozów są obecnie jedną z największych bolączek polskiej wsi. Po licznych apelach i kolejnych wnioskach kierowanych do Komisji Europejskiej uzyskaliśmy długo wyczekiwaną zgodę na wsparcie rolników w tym zakresie. Biurokracja i zwłoka przy wydawaniu pozytywnej decyzji sprawiły, że pieniądze trafiają do polskich rolników z opóźnieniem. Wielu z nich nie było stać na zakup nawozów azotowych, czego efekty zapewne zobaczymy w czasie zbiorów. Mam nadzieję, że nie. Do rolników trafi rekordowa suma, prawie 4 mld zł. Jest to jednak kwota ograniczona.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PosełJerzyMałecki">Pojawiają się zatem obawy, że jeśli zapotrzebowanie na pomoc przekroczy tę kwotę, to do rolników trafi mniejsze wsparcie. Obawy też mogą być uzasadnione, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę obecną decyzję Rosji o wstrzymaniu dostaw gazu do Polski. Gaz ma bowiem podstawowe znaczenie przy produkcji nawozów. To jego cena winduje ceny nawozów.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#PosełJerzyMałecki">W związku z tym chciałbym zapytać: Czy rząd przewiduje kolejne narzędzie pomocowe skierowane do rolników na wypadek dalszego wzrostu cen nawozów i zwiększania się problemu ich dostępności? Panie ministrze, pan często spotyka się z rolnikami na wsi. Jak rolnicy odbierają tę propozycję pomocy? Czy uznają naszą pomoc za adekwatną i czy są z tego zadowoleni? Ja wiem, że ta pomoc troszeczkę za późno przychodzi, ponieważ ten czas na sianie nawozów już troszkę minął, ale tu chodzi też o refundację tych zakupów, których dokonano w miesiącach poprzednich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! My zareagowaliśmy bardzo wcześnie. Pan premier ogłaszał, że będziemy chcieli uruchomić to wsparcie. W związku z tym, że jest to pomoc publiczna, była potrzeba uzyskania zgody od Komisji Europejskiej. I taki wniosek złożyliśmy. Niemniej jednak za pierwszym podejściem, że tak powiem, ten wniosek nie został uznany. Powoływaliśmy się tam na przepisy COVID-owe, bo takie były wówczas możliwości. Komisja Europejska nie uznała nam tego wniosku, zwrócono uwagę, że można będzie skorzystać z tarczy związanej z wojną na Ukrainie. Szybko ponowiliśmy ten wniosek. Cały czas byliśmy w kontakcie z panem komisarzem Januszem Wojciechowskim. Przy tym drugim wniosku sprawy potoczyły się już szybciej i uzyskaliśmy taką zgodę. Było to dla nas troszkę zastanawiające, ponieważ — jak już tu wcześniej mówiłem — środki pochodzą z budżetu krajowego, a od Komisji Europejskiej potrzebna była tylko zgoda na wydanie pieniędzy, pomoc rolnikom z budżetu krajowego. Ale cieszymy się, że tak się stało. Rzeczywiście będzie to miało wpływ na opóźnienie tych wypłat, rekompensat dla rolników. Jest, jak jest, radzimy sobie w tej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Myślę, że rolnicy są z tego zadowoleni i zaskakująca jest dla nich informacja, że tylko w Polsce w takiej skali pomagamy rolnikom. Jest to jedyny kraj w Unii Europejskiej, w którym w takiej skali pomagamy rolnikom, jeśli chodzi o wsparcie związane z podwyżką cen nawozów. Czy to jest wsparcie wystarczające? Często jak jestem na spotkaniach czy z rolnikami, czy z samorządowcami pada hasło, padają słowa: dziękujemy, prosimy o jeszcze. I jeśli będzie taka potrzeba — mam nadzieję, że tych kryzysów już nie będzie — będziemy reagować. Rolnicy korzystają, bo jeszcze trwają siewy kukurydzy, i będą korzystać z tego wsparcia, bo zakupy nawozu cały czas trwają, przy czym, tak jak pan też wspomniał, zwracamy tę różnicę w cenie, jeśli miała ona miejsce od 1 września ub.r. Tak więc można korzystać. Mogą korzystać ci rolnicy, którzy ten nawóz zakupili już wcześniej. Mam nadzieję i pewność, że to wsparcie odbije się pozytywnie na budżetach, na wydatkowaniu, na kosztach, na zmniejszeniu kosztów przez rolników, którzy produkują żywność.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Chcę jeszcze powiedzieć, że pan premier Mateusz Morawiecki, przedstawiając działania związane z wojną na Ukrainie… Tarcza antyputinowska wspierająca polską gospodarkę miała na początku dwa punkty: właśnie to wsparcie nawozowe i dopłaty do ubezpieczeń rolniczych płodów rolnych, upraw rolnych, o czym też warto powiedzieć. Cieszą się one bardzo dużym zainteresowaniem i dopłacamy tutaj do składki 65%. Wprowadziliśmy też nowe rozwiązanie: ta składka może być potrącana z dopłat obszarowych. Trzeba w związku z tym złożyć stosowny wniosek w biurach powiatowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Z tych dopłat może być potrącana składka dla rolników — to też był postulat związków, organizacji rolniczych i go realizujemy. Czyli tych form pomocy jest bardzo dużo i formy pomocy, środki są liczone już nie w milionach, a w miliardach złotych. Wszystko w tej chwili jest przekazywane z budżetu krajowego.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Zachęcam raz jeszcze rolników, aby jak najszybciej składali do biur powiatowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wnioski o dopłaty obszarowe i wsparcie nawozowe, aby nie czekali do końca tego terminu. To jest bardzo, bardzo ważne, aby wszyscy zdążyli złożyć te wnioski, ponieważ jeżeli zostaną one złożone po terminie, to niestety nie będą można uzyskać już tego wsparcia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Robert Telus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełRobertTelus">Panie ministrze, może pan nie schodzić, bo dopytam jeszcze o pewną kwestię. Oczywiście jest tak, jak pan minister powiedział, że te młyny Unii Europejskiej mielą bardzo powoli. To jest, jak myślę, dla nas niedobre, bo ta zapowiedź była już dosyć dawno i musieliśmy czekać na rozpatrzenie tego wniosku. Pierwszy wniosek został odrzucony, drugi został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PosełRobertTelus">Myślę, że Unia Europejska powinna mieć kaca moralnego, dlatego że to Unia Europejska doprowadziła do kryzysu, który mamy w tej chwili w Europie. Polityka Unii Europejskiej, pani Merkel, pana Tuska doprowadziła do wzmocnienia Putina…</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: Chłopie, zastanów się, co ty gadasz.)</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#PosełRobertTelus">…i pozwoliła Putinowi nawet zakręcić nam gaz czy wywołać wojnę na Ukrainie. Dziś, jeżeli chodzi o ten wniosek, bardzo długo musieliśmy na niego czekać.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#PosełRobertTelus">Natomiast moje pytanie dotyczy innej kwestii. Wczoraj zadzwonił do mnie jeden z byłych posłów, pan Wojciech Zarzycki, i powiedział, że za mało jest informacji w agencjach i za mało informacji dociera do rolników. Co robi ministerstwo, żeby ta ważna dla polskiego rolnika informacja, która dotyczy kolejnego wsparcia udzielanego rolnikom przez polski rząd…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełRobertTelus">…dotarła do wszystkich rolników w Polsce, tak żeby mogli skorzystać z pomocy polskiego rządu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie ministrze, zapraszam po raz ostatni dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o informację, to myślę, że dociera ona i dotarła — powinna dotrzeć — do wszystkich rolników. Jest przede wszystkim publikowana przez ministerstwo rolnictwa oraz wszystkie rolnicze agendy rządowe, przede wszystkim przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jak również izby rolnicze, za co bardzo im dziękuję. Ale przecież toczyła się też długa dyskusja na ten temat w przestrzeni publicznej, jak również były przekazywane informacje w mediach, a więc ta informacja powinna dotrzeć do wszystkich rolników. Chociażby poprzez naszą dzisiejszą dyskusję i te pytania propagujemy informację dotyczącą dopłat do nawozów. Rzeczywiście zgodzę się z panem posłem, że płacimy — i polscy rolnicy płacą — za politykę Niemiec i pani kanclerz Angeli Merkel, bo to w konsekwencji przekłada się na dzisiejszą sytuację. Płacimy też za nieodpowiedzialne rządy Platformy Obywatelskiej i PSL…</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ha, ha, ha!)</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">…bo to dopiero my doprowadziliśmy do tego…</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Do ruiny.)</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">…że będzie możliwe zaopatrywanie się w gaz, ropę naftową z innych źródeł niż źródła rosyjskie. Państwo opierali się tylko na umowach z Rosją, które miały być zawierane nawet do roku 2037, co było bardzo nieodpowiedzialne.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#komentarz">(Głos z sali: A spowiedź wielkanocna już zaliczona?)</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">I nie wiem, w jakiej sytuacji bylibyśmy dzisiaj, gdyby rządy były w innych rękach. Doprowadziliśmy do tego dzięki temu, że stosujemy dostawy gazu i ropy naftowej z innych krajów, że powstaje nowy rurociąg zapewniający gaz z Norwegii, co kiedyś już proponowano, a co później było przez kolejne rządy zaniechane…</u>
          <u xml:id="u-119.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Przez premiera Tuska.)</u>
          <u xml:id="u-119.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">…bo wszyscy szli w kierunku rosyjskim.</u>
          <u xml:id="u-119.9" who="#komentarz">(Głos z sali: A co z nawozami?)</u>
          <u xml:id="u-119.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">Właśnie teraz mówimy o konsekwencjach tej polityki i to jest uderzenie w rolników…</u>
          <u xml:id="u-119.11" who="#komentarz">(Poseł Tomasz Piotr Nowak: A ile dostali konkretnie?)</u>
          <u xml:id="u-119.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">…bo rolnicy ponoszą konsekwencje w związku z tym, co działo się przed rokiem 2015…</u>
          <u xml:id="u-119.13" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: Rolnikowi gaz odcięli.)</u>
          <u xml:id="u-119.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">…kiedy państwo zaopatrywali się w drogi rosyjski gaz, który podobno w kuchenkach u niektórych pali się tak samo jak inny.</u>
          <u xml:id="u-119.15" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: Wczoraj rolnikowi odcięli.)</u>
          <u xml:id="u-119.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">U mnie pali się gorzej i wolałbym go nie palić, wolałbym palić gaz z innych źródeł. A więc rolnicy ponoszą koszty błędnej polityki paliwowo-energetycznej prowadzonej za waszych czasów.</u>
          <u xml:id="u-119.17" who="#komentarz">(Poseł Mirosława Nykiel: Wina Tuska, tak? Wina Tuska.)</u>
          <u xml:id="u-119.18" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiRyszardBartosik">W związku z tym my musimy wprowadzać tarczę osłonową i takim działaniem, które właśnie jest realizowane, jest dopłata do nawozów. Rolnicy składają wnioski i za moment będą mieli z tego tytułu rekompensaty z budżetu krajowego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-119.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-119.20" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 14. porządku dziennego: Informacja bieżąca.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przypominam, że na obecnym posiedzeniu Sejmu zostanie rozpatrzona informacja w sprawie sytuacji Polaków w obliczu inflacji, wysokich stóp procentowych i topniejących oszczędności, o przedstawienie której wnosił Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przypominam również, że przedstawienie uzasadnienia wniosku przez posła przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Wystąpienia posłów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty. Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut, a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów — dłużej niż 10 minut. Marszałek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie wystąpienia przedstawiciela Rady Ministrów. Czas przeznaczony na rozpatrzenie punktu: Informacja bieżąca nie może być dłuższy niż 90 minut.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zanim przejdziemy do rozpatrzenia tego punktu, chciałbym pozdrowić panie i panów, którzy przysłuchują się naszym obradom. Są to aplikanci Wyższego Sądu Okręgowego w Dreźnie. Bardzo nam miło. Przywitajmy oklaskami aplikantów sędziowskich z Niemiec. Serdecznie państwa witam.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: Niezależne sądy!)</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Izabelę Leszczynę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przestrzegaliśmy was z tej mównicy wielokrotnie, że lato konika polnego kiedyś się skończy. Niestety PiS nas nie słuchał. Dzisiaj za nieudolność, arogancję i nieuczciwość tego rządu płacimy wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Płacą młodzi, którzy zaciągnęli kredyty na swoje jedyne mieszkania, płacą ci, którzy uwierzyli, że oszczędzanie ma sens, i płacą ci wszyscy, którzy każdego dnia trzy razy w sklepie pytają o cenę, bo nie wierzą, że jest drożej, niż było tydzień temu. A co robi rząd? Rząd rozkłada ręce, premier mówi, że to wina Putina. Wcześniej za drożyznę odpowiadała Unia Europejska, a jeszcze wcześniej twierdzono, że inflacji w ogóle nie ma.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Prezes Glapiński powiedział nawet, że inflacja nie ma wpływu na portfele Polaków. To była chyba ta konferencja prasowa, po której nikt już nie traktuje go poważnie, a inflacja w Polsce z kroczącej zamieniła się w galopującą. Zamiast wymyślać nieskuteczne tarcze — kosztowne i nieskuteczne tarcze, bo inflacja wynosi dzisiaj 11%, a pewnie kwietniowa będzie wyższa — zróbcie to, co zrobić trzeba, żeby ograniczyć inflację. Podpowiemy wam. Po pierwsze, nie wolno wam przegłosować największego szkodnika w historii banku centralnego pana Adama Glapińskiego na kolejną kadencję, bo to będzie działanie na szkodę Polski,…</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#PosełIzabelaLeszczyna">…to będzie obrona partyjnego interesu, nic więcej. Po drugie, rząd nie może dla ochrony swojego partyjnego interesu blokować 58 mld euro z Krajowego Planu Odbudowy. Te pieniądze od 9 miesięcy powinny służyć inwestycjom,…</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-121.7" who="#PosełIzabelaLeszczyna">…a wymieniane na złotówki mogłyby skutecznie zniwelować i powstrzymać inflację. Pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy to jest prawdziwy sposób na bezbolesne i realne obniżenie inflacji.</u>
          <u xml:id="u-121.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ciekawe.)</u>
          <u xml:id="u-121.9" who="#PosełIzabelaLeszczyna">To są, pani poseł, pieniądze na dobre szkoły, na doinwestowane szpitale, na inwestycje samorządów. To są pieniądze na prawdziwy skok cywilizacyjny, a nie na wasze głupawe obietnice miliona samochodów elektrycznych i luxtorpedy.</u>
          <u xml:id="u-121.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-121.11" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Czy to tak wiele — przedłożyć interes publiczny, interes państwa nad swój prywatny i partyjny? Jeśli nie jesteście do tego gotowi, to się podajcie do dymisji.</u>
          <u xml:id="u-121.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-121.13" who="#komentarz">(Głos z sali: A czemu pani tego nie kierowała do pana Donalda Tuska?)</u>
          <u xml:id="u-121.14" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Powtórzę: idą trudne czasy. Przeczytajcie sobie bajkę o koniku polnym i mrówkach — zobaczycie, jak skończył konik polny. Na te trudne czasy Koalicja Obywatelska ma rozwiązania. Oprócz tych dwóch, o których powiedziałam — wyrzućcie Adama Glapińskiego z banku centralnego i wreszcie odblokujcie środki z KPO — proponujemy wam trzy ustawy. Dwie możemy przegłosować na tym posiedzeniu Sejmu: jedną, którą złożyliśmy 2 dni temu, o pomocy dla kredytobiorców, którzy kupili swoje własne jedyne mieszkanie na kredyt, i drugą, o obligacjach, które ochronią oszczędności Polaków, obligacjach, które ściągną z rynku pieniądze, obligacjach, które w realny sposób powstrzymają rosnącą inflację. Te obligacje w dodatku skłonią banki do tego, żeby wreszcie podniosły oprocentowanie lokat i depozytów, bo tutaj apele pana Morawieckiego, fałszywe zresztą, nie wystarczą. I wreszcie trzecia ustawa, zapowiedziana przez premiera Donalda Tuska — 20-procentowy wzrost płac w sferze budżetowej. Ludzie pracy, lekceważeni, a często poniżani przez ten rząd, ludzie, którzy pracują w oświacie, w ochronie zdrowia, w instytucjach kultury, w urzędach, w samorządach, to muszą być profesjonaliści, muszą być dobrze wykształceni i dobrze opłacani, bo jakość ich pracy stanowi o jakości naszego państwa i o jakości naszego życia.</u>
          <u xml:id="u-121.15" who="#PosełIzabelaLeszczyna">Zamiast kłamać, uderzcie się w piersi i przyznajcie, że niemal 70% inflacji to jest inflacja wygenerowana przez rząd PiS i przez bank centralny. Przeproście ludzi, przyjmijcie nasze ustawy, a jak nie, to podajcie wreszcie ten rząd do dymisji. A my naprawdę wiemy, jak posprzątać po was ten bałagan.</u>
          <u xml:id="u-121.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-121.17" who="#komentarz">(Głos z sali: Chcielibyście, chcielibyście.)</u>
          <u xml:id="u-121.18" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, oczywiście, chcielibyśmy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Też wiemy, co by się stało, jakbyście się dostali do władzy. Dobrze wiemy.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: …do prowadzenia obrad.)</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę teraz o udzielenie odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Piotra Patkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na to pytanie, zacznę od pewnego cudu, który wydarzył się w ostatnich tygodniach, mianowicie sama Platforma Obywatelska, partia, która mieniła się partią liberalną, partią tzw. wolnorynkową, wprost przyznała, że w sporze Polski liberalnej z Polską solidarną wygrywa Polska solidarna. Bo wasze postulaty, często bez wyliczeń finansowych, bez konkretów, są jawnym potwierdzeniem tego, że w odniesieniu do tych dwóch Polsk właściwym wyborem jest Polska solidarna. Od 2005 r., a więc długo trwał ten namysł, długo państwo dochodzili do tego wniosku, ale dobrze, cieszymy się z tego. Dobrze, że zgadzamy się co do tego, że to Polska solidarna jest wyborem Polaków.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Do rzeczy i na temat.)</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">To Polska solidarna jest właściwą polityką, którą powinny realizować władze publiczne.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Ale już co do pozostałych kwestii, o których mówiła pani poseł Leszczyna, to trudno się z tym zgodzić. Po pierwsze, twierdzenie o nieskuteczności tarcz. Mnie osobiście trudno przyznać, ale myślę, że też milionom Polaków, że obniżenie VAT-u na benzynę do 8% jest nieskuteczne, bo ceny na stacjach benzynowych pokazują co innego. Trudno przyznać, że prawie 4 mld dopłat do nawozów dla rolników, o których mówił pan minister Bartosik przed chwilą, to jest nieskuteczna pomoc. Myślę, że rolnicy mają inne zdanie co do tego. Trudno przyznać, że obniżka VAT — 0% — na żywność jest nieskuteczną pomocą. Ja rozumiem, że dla państwa skuteczną pomocą jest to, co zrobiliście za rządów Donalda Tuska, czyli podniesienie VAT-u o 1 punkt procentowy. Jeśli to jest skuteczna pomoc dla polskich obywateli, jeśli to jest skuteczna pomoc w walce z inflacją, to trudno mi się z tym zgodzić. My obniżamy podatki, obniżamy podatek PIT, obniżamy podatek VAT, obniżyliśmy akcyzę, wcześniej obniżyliśmy podatki CIT. Państwa jedyną receptą była podwyżka VAT-u o 1 punkt procentowy. To są państwa recepty na walkę z inflacją. Takich recept przyjąć nie możemy.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: A w 2015 r. kto podniósł?)</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Przegłosowanie pana prezesa Glapińskiego. Powiem szczerze, że wstyd takich rzeczy słuchać. Pan prezes Glapiński, kiedy wybuchł największy od 100 lat kryzys ekonomiczny, nie tylko w Polsce, ale na całym świecie, uruchomił mechanizm, dzięki któremu rząd był w stanie w ciągu kilkunastu, kilkudziesięciu dni uruchomić tarcze finansowe chroniące polskich przedsiębiorców i polskich obywateli na kwotę ponad 100 mld zł. To polityka prezesa Glapińskiego pomogła uchronić miejsca pracy Polaków. Dzisiaj należą się podziękowania panu prezesowi Glapińskiemu, bo gdyby nie jego odwaga i determinacja, nie moglibyśmy dzisiaj mówić o jednym z najniższych wskaźników bezrobocia na terenie Unii Europejskiej. To prezes Glapiński wdrożył taką politykę.</u>
          <u xml:id="u-123.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Rozumiem państwa wyrzuty sumienia, bo prezes NBP z waszej nominacji, prezes Marek Belka, podczas kryzysu zadłużeniowego w Unii Europejskiej nie zrobił żadnych kroków ochraniających polskie społeczeństwo i polskie firmy, tak jak nie zrobił tego rząd Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-123.7" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: Polityka Unii…)</u>
          <u xml:id="u-123.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Dzisiaj prezesa Belkę w porównaniu z panem prezesem Glapińskim wprost można nazwać prezesem bezradności. Prezes Glapiński był bezradnym prezesem NBP przez 6 lat. Nie zrobił absolutnie nic, żeby chronić polskich przedsiębiorców i polskich obywateli.</u>
          <u xml:id="u-123.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-123.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">A wy dzisiaj krytykujecie prezesa Glapińskiego, dzięki któremu mogliśmy uruchomić tarcze pomocowe. To jest po prostu wstyd.</u>
          <u xml:id="u-123.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">KPO. Myślę, że tutaj naprawdę możemy się zgodzić. Skoro premier Donald Tusk jest tak skutecznym politykiem, tzw. mężem stanu, jak państwo twierdzicie, to pokażcie tę jego skuteczność. Pokażcie, że premier Donald Tusk potrafi zgodzić się nie tylko na budowę gazociągu Nord Stream 2.</u>
          <u xml:id="u-123.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie tylko on w tym rządzie…)</u>
          <u xml:id="u-123.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Pokażcie to. Pokażcie, że nie tylko na to prezes premier Tusk potrafi się zgodzić.</u>
          <u xml:id="u-123.14" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: A ile wynosiła inflacja?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Nie krzycz, nie krzycz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Pokażcie, że premier Tusk potrafi załatwić także coś korzystnego dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Inflacja — zero.)</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Tego dzisiaj nie widać, tego absolutnie dzisiaj nie widać.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Mówicie o skuteczności na arenie międzynarodowej. Okej, dobrze, pokażmy tę skuteczność na arenie międzynarodowej. Przedwczoraj wasz największy sojusznik w Unii Europejskiej, Niemcy… Nie byliście w stanie zablokować Nord Stream 2. Nie jesteście w stanie pomóc w negocjacjach z Komisją Europejską, jeśli chodzi o KPO. Z kolei pan premier Mateusz Morawiecki przedwczoraj był na spotkaniu z panem kanclerzem Scholzem, namawiał go do pomocy Ukrainie. Jaki efekt? Wyniki dzisiejszego głosowania w Bundestagu nad możliwością dostawy ciężkiej broni na Ukrainę: za — 586 posłów niemieckiego Bundestagu, przeciw — 100, wstrzymało się 7. Ustawa przeszła. Przedwczoraj mówił o tym premier Morawiecki. Pokażcie, że macie chociaż 50% takiej skuteczności w polityce międzynarodowej jak premier Morawiecki, a naprawdę przysłużycie się wtedy Polsce. Pokażcie, że potraficie to zrobić.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Jaki bohater.)</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Wzrost płac w sferze budżetowej. To jest kolejny skandal, o którym można powiedzieć. O ile wzrosła kwota bazowa w służbie cywilnej podczas rządów Platformy Obywatelskiej? O zero. Od 2008 r. to było zero, nic nie podnieśliście.</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Jeszcze inflacja…)</u>
          <u xml:id="u-125.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Nie zaproponowaliście żadnego programu osłonowego podczas kryzysu finansowego dla pracowników służby cywilnej. Tymczasem od 2015 r., w porównaniu z rokiem 2020, średnie wynagrodzenie w służbie cywilnej wzrosło o 40%. To są dane, które podaje GUS, nikt ich nie zakwestionował. O tyle wzrosło wynagrodzenie urzędników. Pokażcie dane, o ile wzrosło za czasów rządów Donalda Tuska i Ewy Kopacz. Jestem bardzo ciekaw tej liczby, podzielcie się nią, bardzo o to proszę. Bardzo o to proszę.</u>
          <u xml:id="u-125.9" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: I inflacja jeszcze.)</u>
          <u xml:id="u-125.10" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: O inflacji niech powie pan minister.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jedno, co umiecie, to krzyczeć.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Nie, pytamy o inflację.)</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">A więc proszę pozwolić panu ministrowi mówić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Kolejna rzecz. Od krzyków, szanowni państwo, ani deficyt, ani inflacja się nie obniżą. Obniżą się tylko i wyłącznie dzięki ciężkiej pracy, którą od kilku kwartałów wykonujemy.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Argumentów nie zakrzyczycie.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan minister na nas krzyczy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">To, szanowni państwo, wykonujemy.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Myślę, szanowni państwo, że dzisiaj warto porozmawiać o kilku rzeczach, o skutecznych programach. Chodzi o tarcze antyinflacyjne, zaproponowane wcześniej tarcze antyputinowskie, a teraz program osłonowy dla polskich kredytobiorców. Tak, dostrzegamy ten problem. Dostrzegamy go w przeciwieństwie do was, bo bardzo chętnie wam przypomnę, jaka była wysokość stóp procentowych za waszych rządów, bo to jest kwota, którą warto przypominać. Bardzo proszę: referencyjna wartość stopy procentowej Narodowego Banku Polskiego w okolicach 2008–2009 r. wynosiła 5%, potem spadała do 4%.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#komentarz">(Głos z sali: A właśnie że nie.)</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A w 2007 r.? Za waszych rządów?)</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">To są właśnie tzw. rekordowe stopy procentowe. Wy ten rekordowy szlak przeszliście już dawno, dawno temu.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Warto także powiedzieć o takich kwestiach, jak wasze zadłużenie, wasza polityka budżetowa.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: O, to będzie ciekawe.)</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Mimo tego, że wdrażamy bardzo ambitne programy społeczne…</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Bardzo.)</u>
          <u xml:id="u-129.9" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">…pani poseł Leszczyna polecała nam bajkę. Przypomnę inną bajkę, o chłopcu, który trzy razy mówił, że się pali we wsi, a nie paliło się za żadnym razem. Za czwartym razem, gdy się paliło, nikt mu nie uwierzył. Wy od 2015 r. regularnie straszycie, że finanse publiczne są w stanie dewastacji…</u>
          <u xml:id="u-129.10" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: No i są.)</u>
          <u xml:id="u-129.11" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">…że nie stać nas na 500+, że nie stać nas na inne programy.</u>
          <u xml:id="u-129.12" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: Bo są.)</u>
          <u xml:id="u-129.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Tak? Są?</u>
          <u xml:id="u-129.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-129.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Ile wyniósł deficyt sektora finansów publicznych za zeszły rok liczony według metodologii unijnej, obejmującej wszystkie wydatki, także Fundusz Przeciwdziałania COVID-19?</u>
          <u xml:id="u-129.16" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A jak zadłużenie…)</u>
          <u xml:id="u-129.17" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">1,9% — to jest nasz deficyt za zeszły rok. Wiecie, kto miał rekordowy deficyt dwa razy z rzędu? Rząd Platformy Obywatelskiej, dwa razy z rzędu deficyt po 7%. To były wasze deficyty.</u>
          <u xml:id="u-129.18" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: A kiedy to było?)</u>
          <u xml:id="u-129.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Nasz deficyt raz, rok po najgorszym kryzysie, jaki wystąpił od 100 lat, to jest zejście do 1,9%. Zacieśnienie polityki fiskalnej rok po największym kryzysie to jest według was dewastacja finansów publicznych? Czy może z kolei dewastacją finansów publicznych jest to, że Polska ma szósty najniższy deficyt w Unii Europejskiej za rok 2021? Jeśli my jesteśmy w sytuacji dewastacji finansów publicznych, to w takim razie jak nazwać sytuację Belgii, Francji czy nawet Niemiec? Jeśli my jesteśmy w dewastacji, mając niższy deficyt czy niższy dług, to tamte państwa powinny już dawno bankrutować, a jakoś nie ogłaszają bankructwa.</u>
          <u xml:id="u-129.20" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Szanowni Państwo! Myślę, że w polityce fiskalnej, w polityce prospołecznej naprawdę istotne są dwie rzeczy: spokój i wiarygodność. My tę wiarygodność podtrzymujemy i staramy się ją podtrzymywać także na rynkach zagranicznych. Sytuacja jest naprawdę trudna. Naszym ciężkim zadaniem jest proponować z jednej strony programy jak najbardziej ambitne, jak najbardziej prospołeczne, jak najbardziej chroniące Polaków przed skutkami inflacji, ale z drugiej strony programy dobrze policzone, takie, na które nas stać, takie, które jest w stanie udźwignąć budżet państwa.</u>
          <u xml:id="u-129.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Robimy to bardzo sukcesywnie i bardzo skrupulatnie od 2015 r. Będziemy to robić dalej. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-129.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Informuję, że zgłosili się posłowie do dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">50 posłów po 2 min? Obawiam się, że znaczna część z państwa nie zdąży zadać pytania.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: Trudno.)</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Spróbujemy.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Po 1,5 minuty.)</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Mogę oczywiście skrócić do minuty.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#komentarz">(Poseł Maria Małgorzata Janyska: Nie, 2 minuty.)</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Wtedy więcej spośród państwa się zmieści.</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: To może 1,5 minuty?)</u>
          <u xml:id="u-130.10" who="#komentarz">(Głos z sali: 1,5 minuty.)</u>
          <u xml:id="u-130.11" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">1,5 minuty. Zobaczymy, ile osób zdąży.</u>
          <u xml:id="u-130.12" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zamykam listę zgłoszonych.</u>
          <u xml:id="u-130.13" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-130.14" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę, jako pierwszy pan poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełAdamGawęda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Opozycja, jak widzimy w dzisiejszej dyskusji, nie zdaje sobie sprawy, że jesteśmy w szczególnym momencie historii, że musimy wyjść poza dotychczasowe schematy myślenia i działania. Tylko przez 3 dni pierwszego posiedzenia po agresji rosyjskiej, putinowskiej na Ukrainę można było w Wysokiej Izbie oczekiwać rozsądnego działania. Ten czas już minął.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PosełAdamGawęda">Cały świat mierzy się ze wzrostem cen. Prezydent Stanów Zjednoczonych jasno wskazuje na winę Rosji i Putina, który rozpętał bandycką wojną. Nie wolno rozgrzeszać machiny wojennej Rosji mającej bardzo negatywny wpływ na całą gospodarkę. Rosja targnęła się na bezpieczeństwo energetyczne w Europie, zaatakowała bezpieczeństwo żywnościowe, uderzyła w europejską gospodarkę za pomocą szantażu gazowego i manipulacji cenami. Joe Biden, warto to w tej Izbie podkreślić, podczas swojego przemówienia na uniwersytecie w Północnej Karolinie powiedział wprost: inwazja Putina na Ukrainę sprawiła, że ceny gazu i ropy poszybowały w górę na całym świecie. Ludzie nie wiedzą, że 70% wzrostu inflacji to konsekwencja podwyżek cen w związku z atakiem Rosji na Ukrainę. Czy dzisiaj do opozycji nawet te słowa Joego Bidena nie przemawiają? Na globalny problem zwraca uwagę również ambasador Ukrainy w Polsce Andrij Deszczycia.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#PosełAdamGawęda">Panie Ministrze! Proszę odpowiedzieć na pytanie: Czy zgoda Donalda Tuska, dzisiaj była o tym mowa, na budowę…</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Maria Małgorzata Janyska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełMariaMałgorzataJanyska">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Inflacja uderza w Polaków z wielu stron, bo roztrwoniliście Polskę w 6 lat.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Uuu…)</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#PosełMariaMałgorzataJanyska">Doprowadziliście ludzi, samorządy, firmy budowlane będące wykonawcami dla samorządów do tragicznego stanu finansowego. Oni wszyscy do was piszą i apelują, ale wy udajecie, że nie słyszycie i nie widzicie. Ukrywacie dług publiczny i nadal uprawiacie propagandę krainy mlekiem i miodem płynącej. W rzeczywistości podejmujecie decyzje bez analizy ryzyk i ograniczania tych ryzyk, żeby w jak najmniejszym stopniu dotknęły ludzi. Każdy większy koszt życia przy galopującej inflacji to presje płacowe i pomocowe. Koło się zamyka, spirala płac i cen rozwija się pięknie.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#PosełMariaMałgorzataJanyska">Najświeższy przykład. Wczoraj premier Morawiecki w tej Izbie, a dzisiaj minister Dziadzio w tej Izbie powiedzieli, że mamy gaz ziemny, który w pełni zabezpiecza nasze potrzeby, że jesteśmy w stanie odciąć się od importu z Rosji. Tak, odcięliście się. Odcięliście miejscowości z Polski, w tym Mieścisko w Wielkopolsce, od dostaw gazu. Nie przewidzieliście ryzyk, a trzeba było je przewidzieć. Profesjonalny, normalny rząd, zwłaszcza w kryzysie, dokłada szczególnej staranności do ograniczania ryzyk i do przewidywania. Czy jesteście w ogóle na to przygotowani? Co zrobicie teraz w tym zakresie? Czy może zrzucicie koszty na samorządy i mieszkańców, żeby rozwiązywali problem, czyli żeby znowu rosły ceny?</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#PosełMariaMałgorzataJanyska">Panie Ministrze! Powiem panu jeszcze, że bezrobocie, powinien pan to wiedzieć, nie jest miernikiem kondycji gospodarczej. Prawdziwym miernikiem jest…</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, Małgorzata!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Paulina Matysiak, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełPaulinaMatysiak">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Wysokie stopy procentowe mają bezpośrednie przełożenie na rosnące raty kredytów mieszkaniowych. Obecna sytuacja na rynku mieszkaniowym — chodzi nie tylko o kupowanie mieszkań, lecz także ich wynajem — jest dramatyczna. To są oczywiście efekty lat zaniedbań, jeśli chodzi o zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych Polek i Polaków, lat zaniedbań zarówno tego rządu, jak i rządów poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PosełPaulinaMatysiak">Jeżeli chodzi o pomoc polskim rodzinom w spłacaniu rat kredytów, jest w Sejmie złożona ustawa Lewicy, ustawa posłanki Darii Gosek-Popiołek. Pytam się nawet nie o to, czy ta ustawa będzie procedowana, tylko o to, kiedy ona będzie procedowana. Polskie rodziny zasługują na to, żeby polski rząd pomógł im w trudnej sytuacji, żeby Polacy nie musieli zastanawiać się, co będą robić i gdzie będą mieszkać w kolejnym miesiącu. Potrzebujemy natychmiastowych działań, żeby pomóc Polakom. Nie można czekać bezczynnie. Czekamy na to, żeby procedować nad tą ustawą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Dariusz Kurzawa, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełDariuszKurzawa">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Poziom wypowiedzi w dyskusji momentami staje się żenujący. Polaków nie interesuje, co miało miejsce 10 lat temu, 8 lat temu.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#PosełDariuszKurzawa">Nie obchodzi ich wypominanie sobie, co wy robiliście, co my robiliśmy, mówienie, że my jesteśmy lepsi, wy byliście gorsi. Dzisiaj Polaków przede wszystkim interesuje to, że obniża się jakość ich życia, wzrastają raty kredytów, wzrastają wszelkiego rodzaju koszty życia. Pytają nas, a my chcemy zapytać pana ministra, jakie decyzje będą w tej sprawie podejmowane. Czy w ogóle dochodzi do jakichś rozmów z bankami w sprawie WIBOR, w sprawie marży, w sprawie innych dodatkowych kosztów kredytów, które sprawiają, że raty są bardzo wysokie? To jest moje zasadnicze pytanie. Czy takie rozmowy są prowadzone? Na jakim one są w tej chwili etapie? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Artur Dziambor, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełArturDziambor">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#PosełArturDziambor">Szanowny Panie Marszałku! Pan minister Patkowski w swoim wystąpieniu zarzucił opozycji, że nie przedstawia konkretów, wyliczeń.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#PosełArturDziambor">Tymczasem wasze tarcze i teraz wasza ustawa o pomocy socjalnej dla uchodźców z Ukrainy również są bez wyliczeń, nie macie z tym żadnego problemu. Tak to się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#PosełArturDziambor">Peany na rzecz pana Glapińskiego, który stworzył warunki, żeby można było skorzystać z tarcz antykryzysowych… A kto te warunki spowodował, zamykając firmy w Polsce, doprowadzając do bankructwa wiele z nich? Szanowni państwo, to była farsa, dodrukowane ponad 200 mld, z których oczywiście nie da się was rozliczyć.</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#PosełArturDziambor">Chwalił pan VAT na żywność obniżony do 0%. Projekt Konfederacji. Dziękuję, że przyznał pan nam rację. Chwalił pan również obniżenie VAT-u na paliwa. Dziękuję. Po raz kolejny projekt Konfederacji — nazywa się „Tanie paliwo”. Dziękuję, że przyznał nam pan rację. W projekcie „Tanie paliwo” jest jeszcze dalsza obniżka, z której jeszcze nie skorzystaliście. Polecam doczytać, wprowadzić. Jesteśmy cali za.</u>
          <u xml:id="u-139.5" who="#PosełArturDziambor">Nie powiedział pan nic o tym, co zamierzacie rzeczywiście zrobić, żeby pomóc Polakom w tym ciężkim czasie, w którym waszym rozwiązaniem kłopotów inflacyjnych jest dodrukowywanie następnych pieniędzy, czyli działanie proinflacyjne. Pan Glapiński mówił rok temu, że grozi nam deflacja. Obiecywał, że nie będzie żadnych podwyżek stóp procentowych.</u>
          <u xml:id="u-139.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Pewnie.)</u>
          <u xml:id="u-139.7" who="#PosełArturDziambor">Ludzie, którzy płacili kredyty w wysokości 2 tys. miesięcznie, dzisiaj płacą 3 tys. Nie macie żadnych rozwiązań dotyczących tego. I to jest wasz problem. Dlatego powinniście podać się do dymisji.</u>
          <u xml:id="u-139.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-139.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-139.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Niestety się nie podamy.)</u>
          <u xml:id="u-139.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak byś chciał, tak byś chciał, ale tak nie będzie.)</u>
          <u xml:id="u-139.12" who="#komentarz">(Głos z sali: My nie jesteśmy od spełniania marzeń.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełAndrzejSzlachta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wzrost inflacji w Polsce, który nasilił się w IV kwartale 2021 r., wystąpił w okresie określonych uwarunkowań zewnętrznych. Porównywanie inflacji w latach 2014–2015 z obecnym okresem jest intelektualnym nadużyciem. Jest to cyniczne, ultrapolityczne wykorzystywanie dla celów politycznych przez opozycję. W okresie stabilnej sytuacji gospodarczej w latach 2017–2019 inflacja w Polsce była zbliżona do poziomu 2%, od 1,6% w 2018 r. do 2,3% w roku 2019, a więc w ujęciu średniorocznym nie przekraczała poziomu celu inflacyjnego. W 2020 r. wzrost cen konsumpcyjnych do poziomu 3,4%, mieszcząc się w granicach dopuszczalnego odchylenia od celu inflacyjnego NBP…</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie sądzę.)</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#PosełAndrzejSzlachta">Ale to był rok, w którym już nastąpiła światowa pandemia. A w 2021 r. inflacja przyspieszyła do 5,1% w znacznym stopniu w wyniku wzrostu cen surowców i energii na rynkach światowych, a w…</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: W pandemii…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Gadowski: Koalicja Polska? To ja nie… Koalicja Obywatelska.)</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Obywatelska, przepraszam. Rzeczywiście pomyliłem pana przynależność partyjną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ja bym panu radził zejść na ziemię. Pan się unosi w powietrzu, proszę iść do sklepu, na stragan…</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Do emerytów.)</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#PosełKrzysztofGadowski">…zobaczyć, co Polacy przez ostatnie miesiące przeżywali,…</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#PosełKrzysztofGadowski">…kiedy nie mogli kupić węgla. To, że nie mogą, wiemy, ale to, że nie mają również pieniędzy na to, żeby ten węgiel kupić… Pojawiła się taka informacja, strona internetowa Polskiej Grupy Górniczej: wrzuć na luz, kup sobie ekogroszek luźny, na luzie. Co się okazuje? Raz klikają, drugi raz klikają, siadają całymi rodzinami, nic się nie otwiera. Jak się otworzy druga strona, to tam jest informacja: brak węgla. Jak się otworzy trzecia, to proszę bardzo: spróbuj ponownie później. I tak w kółko, i tak w kółko, i tak w kółko.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Ministrze! Czy pan wie, że cena węgla w kopalni wynosi 700 zł, a w punkcie sprzedaży wynosi 2 tys.? Że prognozy mówią, że cena tony węgla wzrośnie w przyszłym roku z 2200 do 3200? Czy pan wie o tym, że uruchomiliście program, który likwiduje kopciuchy? Ludzie kupili ekologiczne piece i nie mają co tam włożyć, nie mogą tego kupić. Panie ministrze, czas, żeby zejść na ziemię. Polacy wiedzą, że rząd się sam wyżywi, że macie idealne uposażenie, że macie dojście do wszystkiego, macie swoich prezesów. A ludzie zostają sami.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan ma takie samo jak my.)</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Szklane dachy.)</u>
          <u xml:id="u-143.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pan odda te pieniądze.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Adrian Zandberg, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełAdrianZandberg">Panie Ministrze! Opowiada pan nam tutaj, że pan na nic nie ma wpływu. Ja nie będę rozliczać pana za, nie wiem, ceny oleju palmowego w Indonezji, ale porozmawiajmy o czymś, na co macie wpływ. Mam tutaj przed oczami serwis z ogłoszeniami z mojego okręgu wyborczego. Panie ministrze, zacytuję panu: wynajmę mieszkanie dla trzech osób, okazja, 19 m2–3200 zł. Przytulne dwupokojowe mieszkanie — 32 m2–3450 zł plus opłaty. Dwupokojowe, piękne 32-metrowe mieszkanie — 4100 zł. To są realia, z którymi borykają się młodzi ludzie, którzy muszą dzisiaj wynajmować mieszkania. To jest efekt tego, że wydajecie za mało pieniędzy na budownictwo społeczne. Położyliśmy, panie ministrze, poprawkę, żeby zwiększyć limit pieniędzy na budownictwo społeczne. I wie pan, co powiedział przedstawiciel ministerstwa? Że on by poparł poprawkę Lewicy, ale Ministerstwo Finansów mu zabrania. Mam do pana pytanie: Dlaczego pan zabrania zwiększenia wydatków na budownictwo społeczne? To jedyna metoda prowadząca do tego, żeby okiełznać wzrost cen wynajmu w dużych i średnich miastach w Polsce. Dlaczego to robicie? Dlaczego tą decyzją uderzacie w młodych ludzi? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Stefan Krajewski, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Gabriela Masłowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełGabrielaMasłowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podwyżka stóp przez Radę Polityki Pieniężnej zaowocowała wzrostem oprocentowania kredytów i marż banków. Natomiast w ślad za tym nie wzrosło oprocentowanie depozytów, a przynajmniej nie w realnym stopniu, proporcjonalnie do oprocentowania kredytów. Dzięki temu banki komercyjne w ciągu pierwszych 2 miesięcy tego roku wykazały prawie dwukrotnie większy zysk netto niż w ciągu 2 miesięcy poprzedniego roku, a niektóre nawet sześciokrotnie większy zysk niż wcześniej. Ta sytuacja powoduje, że nie tylko oszczędzający nie mają motywacji do oszczędzania, kiedy nie rośnie oprocentowanie depozytów, ale powoduje też to, co jest znane w ekonomii jako blokowanie transmisji impulsów, które kieruje bank centralny w ramach polityki pieniężnej do gospodarki poprzez sektor banków komercyjnych. Mam w związku z tym pytanie: Czy ministerstwo rozważa wprowadzanie rozwiązań, aby skłonić banki komercyjne do zwiększenia oprocentowania depozytów? Wiem, że to jest sprawa trudna. Czy opozycja, która tu się mieni jako wielki obrońca kredytobiorców i oszczędzających — zresztą nawiasem mówiąc, już od początku tamtego roku zachęcali do podnoszenia stóp procentowych, a dzisiaj wylewają krokodyle łzy, jak to kredytobiorcy strasznie ponoszą koszty — proponuje jakieś konkretne rozwiązania? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Konkrety.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Krystyna Sibińska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełKrystynaSibińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Był dobry program „Mieszkanie dla młodych”. Wygasiliście, bo był nasz. Odebraliście młodym ludziom szansę na zakup swojego mieszkania wtedy, gdy na rynku były korzystne warunki. Gdy sytuacja zaczęła się drastycznie pogarszać, poprzez program „Mieszkanie na start” namawialiście młodych ludzi do zaciągania kredytów. Prezes Glapiński mamił i wielokrotnie oszukiwał Polaków, bo mówił, że inflacja nie wzrośnie, a stopy procentowe nie będą zmieniane. Wielu Polaków mu uwierzyło. Dziś często mają raty nawet o 1000 zł wyższe niż w ubiegłym roku. A to nie wszystkie podwyżki, bo energia, gaz, artykuły spożywcze to ciężar, którego wiele polskich rodzin nie jest w stanie udźwignąć. W związku z tym pytanie: Co zamierzacie z tym zrobić? Bo my mamy propozycję — pytała o to pani poseł — w jaki sposób ulżyć tym oszukanym przez prezesa Glapińskiego ludziom. Proponujemy zamrożenie rat kredytu hipotecznego dla polskich rodzin na poziomie grudnia 2021 r. To pomoże przejść ten trudny czas wywołany katastrofalną polityką NBP i rządu PiS. Wystarczy po prostu procedować nad ustawą, którą złożyliśmy w Sejmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Wystarczy nie kraść.)</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: I nie kraść.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Daria Gosek-Popiołek, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełDariaGosekPopiołek">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PosełDariaGosekPopiołek">Szanowni Państwo! Małżeństwo z dwójką dzieci, z dochodem 6 tys. zł netto — średnia dostępna kwota kredytu we wrześniu 2021 r. wynosiła 315 tys. zł. Miesiąc temu było 197 tys. zł, a obecnie 136 tys. zł. No to sprawdźmy, co ta rodzina może kupić w Krakowie. Na ul. Glogera kawalerkę 10 m2 z miejscem parkingowym za 140 zł. Jeżeli poproszą rodziców i zwiększą swój wkład własny, to za 199 tys. mogą kupić kawalerkę 17 m2, a na luksus…</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to nie jest temat Sejmu.)</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#PosełDariaGosekPopiołek">Nie, to jest właśnie temat Sejmu. Ceny mieszkań tej rodziny to jest temat Sejmu, bo to jest podsumowanie polityki mieszkaniowej, którą prowadziła III RP, i to jest podsumowanie polityki mieszkaniowej, którą prowadziły państwa pokolenia dla pokoleń urodzonych w latach 80., 90. i później. Pani poseł Masłowska pytała o propozycję opozycji. Tak, pani poseł, Lewica i partia Razem proponują zamrożenie wysokości rat kredytowych dla tych, którym raty rosły o 500 zł, 600 zł, 800 zł, 1000 zł, zwiększenie wsparcia z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Z naszymi propozycjami możecie panie zapoznać się na stronach Sejmu. Propozycje Prawa i Sprawiedliwości mogliśmy poznać ze slajdów pana premiera. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#komentarz">(Poseł Józefa Szczurek-Żelazko: Trzeba wiedzieć, co się uchwala.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Mieczysław Kasprzak, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! No nie macie szczęśliwej ręki, panie ministrze. Naprawdę czego się czepicie, to akurat było w odwrotnym kierunku. Wy obniżacie, a ludziom rośnie.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: Jak rośnie, to dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PosełMieczysławKasprzak">No jak to jest? Może zastosujcie odwrotną metodę. Może zacznijcie podwyższać te podatki, bo obniżacie wszystkie podatki, a ludziom rośnie. Taki dobrobyt mamy.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#komentarz">(Głos z sali: No to normalne.)</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#PosełMieczysławKasprzak">Podam wam przykład. Ceny gazu. Chcieliście obniżyć ceny gazu, będzie wojna z Putinem, niezależność, przeszliście na spotowe kwoty. I do czego doprowadziliście? Wydawało wam się, że obniżacie. Podnieśliście ceny gazu i Polska od 2020 r. płaci 1 mld dolarów miesięcznie, to są 4 mld. Polacy płacą więcej za gaz od 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#PosełMieczysławKasprzak">Przemnóżcie sobie teraz przez te lata. To Polacy zapłacili.</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba znać trochę…)</u>
          <u xml:id="u-153.9" who="#PosełMieczysławKasprzak">Tak obniżacie podatki, więc my pytamy, kto podpisał taką umowę, imiennie chcielibyśmy wiedzieć, bo wy cały czas…</u>
          <u xml:id="u-153.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Skandal!)</u>
          <u xml:id="u-153.11" who="#PosełMieczysławKasprzak">…mówicie o dywersyfikacji, ale kto dywersyfikował dostawę gazu w ten sposób, żeby Polacy 4 mld zł miesięcznie więcej płacili. To są rozwiązania, to są propozycje. Jeżeli macie tyle pieniędzy, bo pan minister mówi, że nie ma tutaj żadnego zagrożenia…</u>
          <u xml:id="u-153.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-153.13" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-153.14" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: Ooo… A wyście nadali.)</u>
          <u xml:id="u-153.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Wyście podwyższyli.)</u>
          <u xml:id="u-153.16" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: 3 zł.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Krzysztof Czarnecki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełKrzysztofCzarnecki">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pamiętamy o pandemii, pamiętamy o tym, jakie środki finansowe z budżetu państwa zostały wpompowane w gospodarkę po to, żeby nie było bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Proszę pomóc spółdzielcom.)</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PosełKrzysztofCzarnecki">Wychodząc z pandemii, następuje większy popyt niż podaż. Jest to coś, co jest celem inflacyjnym. Mamy tę świadomość, że przez ostatnie lata Rosja wychowała sobie Unię Europejską. Przekonała, że zielony ład, że gospodarka na gazie to jest najlepsze rozwiązanie na najbliższe lata do 2040 r.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#PosełKrzysztofCzarnecki">W ślad za tym dzisiaj Rosja pokazała pazury, napadła na Ukrainę i podniosła ceny paliw kopalnianych. Jest to czynnik inflacyjny. Ale tutaj padały słowa, że wy, jeżeli przejmiecie władzę z powrotem, będziecie potrafili rozwiązać ten problem.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Coś o spółdzielni w Nowym Tomyślu, panie pośle? Potrzebujemy pomocy.)</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#PosełKrzysztofCzarnecki">Zacytuję wam słowa: Ci, którzy rozumieją elementarnie gospodarkę, wiedzą, że gdyby rząd miał guziki i na jednym byłoby napisane „niskie ceny żywności”, a na drugim „wysokie ceny”, to ja bym nic innego nie robił, tylko bym naciskał ten guzik z napisem „niskie ceny”.</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: No i były.)</u>
          <u xml:id="u-155.7" who="#PosełKrzysztofCzarnecki">Kto to powiedział?</u>
          <u xml:id="u-155.8" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Donald Tusk.)</u>
          <u xml:id="u-155.9" who="#PosełKrzysztofCzarnecki">Tusk.</u>
          <u xml:id="u-155.10" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: I po ile był chleb? Po ile masło?)</u>
          <u xml:id="u-155.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile zarabialiśmy?)</u>
          <u xml:id="u-155.12" who="#PosełKrzysztofCzarnecki">I Tusk, będąc w Unii Europejskiej, nacisnął guzik z napisem „stop dla środków dla Polski z Krajowego Planu Odbudowy”.</u>
          <u xml:id="u-155.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-155.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pan nie kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-155.15" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Ale pan marszałek łaskawy dla pana posła. 10 sekund…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Ryszard Wilczyński, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełRyszardWilczyński">Panie Ministrze! 4 mln gospodarstw domowych, by się ogrzać, potrzebuje węgla, kilkaset tysięcy — pelletu. Co proponuje rząd tym rodzinom, tym gospodarstwom domowym? Jeżeli mają najniższe dochody, poniżej 1500 zł na osobę w gospodarstwie domowym, 100 zł dodatku osłonowego. 100 zł nawet na worek węgla dzisiaj nie starczy.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PosełRyszardWilczyński">Panie Ministrze! Jeżeli pan chce twierdzić, że pan dorósł do funkcji i do tego, żeby reprezentować rząd w tej Izbie, to niech pan odpowie na pytanie, co rząd PiS proponuje ludziom, którzy są w tej chwili uzależnieni od ogrzewania węglem. A może pan porozmawia z panią minister Moskwą, jak zrobić, żeby ułatwić sprowadzanie do Polski drewna poużytkowego? Bo deficyt sięga w tej chwili kilku milionów ton. Nie zrobiliście nic w tej kwestii, żeby można było produkować w większych ilościach pellet. Namówiliście ludzi w ramach programu „Czyste powietrze”, żeby wymieniali kotły. Zrobili to. I co? Nie ma. Pan Gadowski mówił: w e-sklepie Polskiej Grupy Górniczej w przypadku 30 pozycji brak towaru, brak towaru, brak towaru. Taką macie w tej chwili ofertę. PiS to jest brak towaru.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakiego?)</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Idźcie do sklepu.)</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Co wyście zrobili? Trzeba było wstrzymać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Magdalena Biejat, klub Lewicy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełMagdalenaBiejat">Szanowni Państwo! Panie Ministrze! Lubicie tłumaczyć swoją bezczynność wobec wzrostu inflacji tym, że jej źródła pochodzą spoza Polski. Nawet nie będę się z tym kłócić. Ale to, w jaki sposób sobie radzimy ze skutkami inflacji, jak chronimy tych najsłabszych, to już jest odpowiedzialność rządu, a liczba najsłabszych z miesiąca na miesiąc rośnie.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#PosełMagdalenaBiejat">Pan premier Morawiecki wreszcie po tygodniach zastanawiania się, jak by tutaj nie narazić się bankom, zaproponował rozwiązania, które chce wprowadzać od 2023 r. Wiecie państwo, ile to jest miesięcy dla ludzi, których nie stać dzisiaj na spłacanie rat kredytu, ile to jest miesięcy dla ludzi, którzy mają przed oczami widmo rosnących cen wynajmu mieszkań? Ustawa Lewicy, ustawa posłanki Darii Gosek-Popiołek leży na stole, leży od wielu tygodni i należy ją przyjąć.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#PosełMagdalenaBiejat">Ale to nie wszystko. Mamy do czynienia z rosnącymi cenami prądu, z rosnącymi cenami żywności. Wszyscy to wiemy. Co robicie, żeby wreszcie ochronić również tych najsłabszych, którzy muszą utrzymać siebie i rodziny? Leży na stole propozycja Lewicy drugiej waloryzacji emerytur od września 2022 r. o 12%. To nie jest coś, na co nas nie stać. Nie stać nas na to, żeby godzić się na ubóstwo emerytów. Co robicie? Dlaczego nie uchwalicie wreszcie tej ustawy?</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#PosełMagdalenaBiejat">I wreszcie kwestia budżetówki. Pielęgniarki, opiekunki w żłobkach, urzędnicy, nauczyciele. Oni wszyscy czekają na wasze wsparcie. Ustawa o 20…</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Niesamowite.)</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Mają swoje 5 minut.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Dariusz Klimczak, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Nie ma pana posła.</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Józefa Szczurek-Żelazko, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jest pani poseł?</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełJózefaSzczurekŻelazko">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Inflacja jest zjawiskiem, które jest niekorzystne nie tylko dla gospodarki, ale też przede wszystkim dla gospodarstw domowych. Występuje na całym świecie i wymaga poważnego zastanowienia się, szukania rozwiązań, a nie wypowiedzi na poziomie kabaretu. Wiemy, że inflacja występuje na całym świecie. W Czechach w marcu — 11,9%, kraje bałtyckie: Litwa — 15,6%, Estonia — 14,8%, Łotwa — 11,5%…</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Francja?)</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#PosełJózefaSzczurekŻelazko">…najwyższa inflacja od 30 lat w Zjednoczonym Królestwie. Wszędzie inflacja jest skutkiem sytuacji geopolitycznej, jak również pandemii, z którą świat borykał się przez wiele lat.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Jesteśmy w Polsce. W Polsce jesteśmy, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#PosełJózefaSzczurekŻelazko">70% przyczyn inflacji stanowią właśnie te uwarunkowania.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#PosełJózefaSzczurekŻelazko">Pani poseł wnioskodawca zwróciła uwagę, że jednym z elementów walki z inflacją mógłby być Krajowy Plan Odbudowy, który jest blokowany w Brukseli.</u>
          <u xml:id="u-161.6" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Przez Platformę.)</u>
          <u xml:id="u-161.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Przez PiS.)</u>
          <u xml:id="u-161.8" who="#PosełJózefaSzczurekŻelazko">Pani Poseł! Mam pytanie, kto wypowiedział te słowa: Dużo nagardłowaliśmy się w Brukseli, aby Polsce nie dawać pieniędzy z KPO. Powiedziała to pani koleżanka partyjna. Rząd podejmuje wiele działań, m.in. pan minister powiedział: 4 mld zł dopłat do nawozów, obniżka VAT-u do zera, obniżka CIT, PIT, akcyzy. To wszystko są działania, które mają na celu poprawić sytuację finansową Polaków.</u>
          <u xml:id="u-161.9" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-161.10" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Brawo! No i co? Głupio wam?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tomasz Piotr Nowak, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed chwilą słyszeliśmy od pana ministra: tra ta ta, tra ta ta, jak jest wspaniale i cudownie, a tymczasem my w sklepach, a tymczasem my korzystający z ogrzewania…</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Tak, tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#PosełTomaszPiotrNowak">…a tymczasem my w domach jesteśmy coraz bardziej zaniepokojeni, z coraz bardziej pustymi portfelami.</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Szlachta: My, my.)</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Niektórzy z nas zostawiają swoje pieniądze w banku. Pan minister mówi, jak jest dobrze. Proszę, zobaczcie, oto wykres: dane Narodowego Banku Polskiego. Jedyna realna stopa, kiedy zyskiwaliśmy na rocznej lokacie, była w czasach rządu Platformy Obywatelskiej i PSL-u.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Można? Można.)</u>
          <u xml:id="u-163.7" who="#PosełTomaszPiotrNowak">Zobaczcie, co się dzieje od dnia wyborów w 2015 r. z danymi informacyjnymi z NBP. Wszystko spada, spada aż do tej przepaści z dzisiejszego dnia, przepaści, która jest katastrofalna. Co się dzieje z bankami? Co się dzieje z największymi bankami, w których Skarb Państwa ma swój znaczący udział? Dlaczego nie ma oprocentowania naszych depozytów? Wyobrażacie sobie, że rachunek bieżący to jest 0,01%? Jeśli bank chce pozyskać kogoś, to wtedy, owszem, daje mu 3,5%, ale nie bank, w którym ma większość udziału Skarb Państwa. I teraz co się dzieje? Inflacja wynosi 11%, a my coraz lepiej widzimy, że w tych bankach te nasze…</u>
          <u xml:id="u-163.8" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-163.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo, panie pośle.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Ministrze! Jesteśmy w punkcie: Informacja bieżąca. To pan jako przedstawiciel polskiego rządu ma odpowiedzieć na dylematy przedstawione przez posłów, bo to nie są dylematy nasze, tylko to są dylematy Polek i Polaków, którzy każdego dnia muszą się z tym mierzyć. Pan Kazimierz z Kazimierza Biskupiego w Wielkopolsce dzwoni i mówi: Proszę pana, w ubiegłym roku za trzynastkę kupiłem tonę ekogroszku, w tym roku nie kupię nawet pół tony ekogroszku.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Dobrobyt za PiS-u.)</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Niech pan pyta ministrów, co zrobić, kto za to zapłaci.</u>
          <u xml:id="u-165.3" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Lewica przedstawiła projekt dodatkowej waloryzacji. Nawet się nad tym nie pochylicie, bo uważacie, że to oni muszą sobie ze wszystkim poradzić. Najpierw drukujecie listę firm, które w związku z agresją Rosji na Ukrainę nie mogą funkcjonować w Polsce — to najpierw — a potem się okazuje, że wielu mieszkańców, w tym w Wielkopolsce, w Mieścisku i w Zagórowie, nie ma gazu. Chciałem zapytać konkretnie dziś, tu i teraz, panie ministrze, co rząd zrobi, żeby pomóc tym mieszkańcom w otrzymaniu gazu do mieszkań…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Zrobił, ma pan złe informacje, nieaktualne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">…a także do przedszkoli, żłobków i oczywiście szkół. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: I przedsiębiorstw.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Grzegorz Wojciechowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Lewa strona sali bardzo często tutaj krytykuje pana prezesa Glapińskiego, tymczasem prezes Narodowego Banku Polskiego jest osobą, która…</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Wzięła milion złotych.)</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">…pozwoliła rządowi uruchomić tarcze osłonowe, zarówno te, które dotyczyły pandemii COVID, jak i te, które dotyczyły inflacji. Pan minister powiedział, że deficyt sektora publicznego w Polsce był na poziomie minus 1,9% — to znaczy 1,9%, bo deficyt to oczywiście będzie minus — i był to szósty najlepszy wynik w Unii Europejskiej, znacząco powyżej średniej. 4,7 to średnia dla 27 krajów, w Polsce jest to 1,9. Wynik sektora finansów publicznych w relacji do PKB…</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Kto to panu napisał?)</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">…oczywiście się poprawił, o 5 pkt proc. W 2021 r. był to drugi wynik, po Litwie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Był to drugi wynik po Litwie. 6,3 — Litwa, 2,1…</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Pani poseł Monika Wielichowska, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełMonikaWielichowska">Inflacja szaleje, stopy procentowe wciąż idą w górę, drożyzna, która nie odpuszcza, dotyka nas w sklepach, w cenach prądu, w cenach gazu i w ratach kredytów. I to wszystko sprawia, że coraz więcej Polaków ma problemy z uregulowaniem swoich należności. Co robi rząd? Najlepiej rządowi wychodzi zrzucanie winy na innych: na pandemię, na złą Unię Europejską, na Putinowską agresję, no wiele twarzy mają inflacja, drożyzna i wysokie stopy procentowe, ale nigdy PiS-u i nigdy rządu. Bo kto dziś pamięta o nowych podatkach cukrowym czy handlowym, o blokowaniu inwestycji w OZE czy nazywa po imieniu złe polityki fiskalną rządu i monetarną Glapińskiego? Kto pamięta o dziurawej i społecznie niesprawiedliwej ustawie Prawo energetyczne, w której nie uwzględniono mieszkańców budynków wielolokalowych, do których ciepło dostarczane jest z ciepłowni lub lokalnych kotłowni gazowych?</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#PosełMonikaWielichowska">2 miesiące temu w imieniu Koalicji Obywatelskiej złożyłam nowelizację ustawy Prawo energetyczne, która natychmiast naprawiłaby wszystko to, co zepsuliście. Naprawiłaby, gdyby była procedowana i wdrożona w życie, ale ugrzęzła w sejmowych trybach.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba wygrać wybory.)</u>
          <u xml:id="u-172.4" who="#PosełMonikaWielichowska">Ugrzęzła, choć bardzo czekają na nią mieszkańcy spółdzielni w Nowej Rudzie, w Świebodzicach, w Kłodzku, w Nowym Tomyślu, w Poznaniu, w Szamotułach i w wielu innych. To tysiące mieszkańców, którzy nie są objęci ochroną, jaką mają zagwarantowaną gospodarstwa domowe w rozumieniu obowiązującej ustawy Prawo energetyczne. Naprawcie to, zanim zaczną się ludzkie dramaty, bo prawo musi być równe dla wszystkich. Ale aby naprawić…</u>
          <u xml:id="u-172.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Wanda Nowicka, klub Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#komentarz">(Poseł Monika Wielichowska: Wsłuchajcie się w ten głos.)</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełWandaNowicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Galopująca inflacja uderza w całe społeczeństwo, ale największy wpływ ma na grupy w najtrudniejszej sytuacji, to jest na seniorów oraz na osoby młode, o nieustabilizowanej sytuacji życiowej i ekonomicznej. Jeśli chodzi o seniorów, przypomnę tylko, że ok. 400 tys. seniorów ma ponad 10 mld niespłaconych zobowiązań. Nie muszę mówić, że inflacja pogłębi w dramatyczny sposób niemożność spłacania zobowiązań. Młodzi ludzie bez stałej pracy i mieszkania z powodu inflacji nie mają żadnych szans na poprawę swojej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PosełWandaNowicka">W związku z tym pytam, czy PiS wycofa swoje poparcie dla największego szkodnika finansów publicznych Adama Glapińskiego, który jako prezes NBP w ogromnym stopniu przyczynił się do wzrostu inflacji.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#PosełWandaNowicka">Polacy nie zdzierżą kolejnej kadencji Glapińskiego. Miejcie litość nad nami.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Co za bzdury!)</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#PosełWandaNowicka">Jakie działania rząd podejmie, by zahamować niebezpieczny wzrost zadłużenia seniorów, co w obliczu galopującej inflacji jest nieuniknione? Co zrobicie, aby seniorzy nie wpadali w karuzelę finansową, z której nie będą mogli się wydostać? I jaką macie ofertę dla młodych ludzi, by mogli osiągnąć wcześniej niż za 100 lat bezpieczeństwo ekonomiczne i mieszkaniowe? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Kazimierz Choma, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełKazimierzChoma">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Trudna jest analiza procesów, jeśli nie uwzględni się tych globalnych, tych, które są najważniejsze. Mnożone są zarzuty wobec rządu, że narastają procesy inflacyjne. Ale nie można zapominać o wojnie, o pandemii, o tych wszystkich kryzysach, które były zupełnie niezależne od tego rządu. Ale był taki okres, gdzie nie było tak trudnych sytuacji. Powiedzcie państwo, jaki był plan rządu Donalda Tuska na walkę z inflacją i drożyzną w roku 2011. Dlaczego wtedy nie wdrożyliście żadnych działań osłonowych dla Polaków? Tutaj pan minister podał cały szereg reakcji.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pan jeszcze powie o 1992 r.)</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#PosełKazimierzChoma">40-procentowy wzrost zarobków, jeśli chodzi o strefę budżetową w ciągu 5 lat, zmniejszenie podatków, wprowadzanie tarcz antyinflacyjnych, teraz tarcz antyputinowskich. Mówicie państwo, że nic się nie robi z kredytami. Ja słucham tych samych informacji co państwo. Premier zapowiada, że już od 2022 r. i…</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Informuję państwa, że pani Monika Rosa będzie ostatnią panią poseł, która zada pytanie.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#komentarz">(Głos z sali: No nie.)</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Teraz pan poseł Janusz Cichoń, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Chcieliście 1,5 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełJanuszCichoń">Wysoka Izbo! Inflacja nie ma negatywnego wpływu na zasobność portfeli Polaków.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Nie, no jak?)</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#PosełJanuszCichoń">Zgodnie dosyć mówił to i prezes NBP prof. Glapiński, i premier Morawiecki. Twierdzili, że wynagrodzenia rosną szybciej niż inflacja. Przedwczoraj widziałem w sklepie obok kartki informującej o tarczy antyinflacyjnej, o obniżce VAT-u, którą nakazaliście umieszczać we wszystkich sklepach, wielką kartkę z napisem: Wielka promocja PiS — dzisiaj taniej niż jutro, bo już jest spirala inflacyjna i to wy ją napędzacie.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: To wy ją napędzacie. 20% podwyżki.)</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#PosełJanuszCichoń">Dzisiaj rosną ceny, rosną co prawda płace, ale zauważcie, że nie wszędzie. Nie wszędzie te płace rosną, dlatego upominamy się o pracowników budżetówki. Podwyżki, nawiasem mówiąc, można sfinansować z podatku inflacyjnego, pani poseł, bo dzięki temu, że ta inflacja rośnie, rosną dochody podatkowe. VAT za pierwsze 2 miesiące w stosunku do ubiegłego roku to wzrost o 33,5%, CIT — 41,5%. VAT był taki mimo wprowadzenia tarczy, a CIT to jest konsekwencja wzrostu obciążeń podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Ale to Morawiecki jest największym bankierem w Polsce.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Jan Szopiński, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełJanSzopiński">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Federacja, związek kółek i organizacji rolniczych oraz członkowie, czyli województwie regionalne związki kółek i organizacji rolniczych zrzeszające kółka rolnicze i koła gospodyń wiejskich, w tym organizacje z województwa kujawsko-pomorskiego, otrzymują od rolników, emerytów i rencistów pobierających świadczenia z KRUS wiele krytycznych sygnałów, wprost żądań, aby zgodnie z zapowiedzią przedstawicieli rządu waloryzacja emerytur i rent rolniczych w 2022 r. wynosiła co najmniej 7%. Waloryzacja emerytur rolniczych wynikała z zapowiedzi pana premiera, jak i pozostałych członków rządu oraz była światełkiem, jeżeli chodzi o poprawę sytuacji bytowej emerytowanych rolników.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Pomagamy najsłabszym, a nie bankierom.)</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PosełJanSzopiński">Rzeczywistość okazała się brutalna. Rozgoryczeni rolnicy mówią: Nasza waloryzacja wynosi od 20 do 80 zł na miesiąc. W zderzeniu z dwucyfrową inflacją, galopującymi cenami energii, gazu, węgla i lekarstw powoduje, że te osoby nie mają środków finansowych na godne życie, czują się osobami poszkodowanymi. Mówią, że koszty utrzymania sprawiają, że realna wartość emerytury rolniczej w 2020 r. obniżyła się o 30%.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#PosełJanSzopiński">Pozwolę sobie na ręce pana ministra przekazać stanowisko i prośbę federacji…</u>
          <u xml:id="u-180.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Czochara, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Informuję państwa, że pani poseł wynegocjowała, że będzie teraz 45 sekund i w związku z tym parę osób więcej się zmieści na tej liście.</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Ale regulamin mówi, że 90 minut.)</u>
          <u xml:id="u-181.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-181.5" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Regulamin mówi jasno, że 90 minut, a zaczęliśmy o godz. 11.30.)</u>
          <u xml:id="u-181.6" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Ale to wina poprzedniego marszałka, który opóźniał.</u>
          <u xml:id="u-181.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ooo…)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełKatarzynaCzochara">Pani Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym się w pierwszej kolejności króciutko odnieść do wypowiedzi pani poseł Leszczyny, która przytoczyła tutaj bajkę La Fontaine o mrówce i koniku. Słusznie pani przytacza mądre bajki z morałami, ale pomyliła pani role, bo konikiem polnym to niestety są rządy Platformy Obywatelskiej. Dowodem na to są zniszczone stocznie, huty, zamykane kopalnie…</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Deflacja jest dowodem.)</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Nie traciliśmy na wartości pieniądza.)</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#PosełKatarzynaCzochara">…zakłady, przetwórnie. Wszystko zostało przez was zniszczone. Mało tego, dobraliście się jeszcze na koniec, w 2015 r., do Lasów Państwowych.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Co ty, kobieto, mówisz?)</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#PosełKatarzynaCzochara">Pamięta pani?</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pani nie kłamie.)</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale pani bredzi.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Monika Rosa, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jest?</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jest.</u>
          <u xml:id="u-183.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-183.4" who="#komentarz">(Poseł Izabela Leszczyna: Na szczęście…)</u>
          <u xml:id="u-183.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł, proszę zejść z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-183.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-183.7" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Następna osoba.)</u>
          <u xml:id="u-183.8" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Czochara, bardzo proszę…</u>
          <u xml:id="u-183.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Zejdź z mównicy.)</u>
          <u xml:id="u-183.10" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Czy pani mnie słyszy? Proszę zejść z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-183.11" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł, czy pani mnie słyszy?</u>
          <u xml:id="u-183.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę zejść.)</u>
          <u xml:id="u-183.13" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę zejść.</u>
          <u xml:id="u-183.14" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Nie słyszała pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-183.15" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-183.16" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Brawa dla marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-183.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełMonikaRosa">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, chciałam spytać: Kiedy pan ostatnio był na zakupach? Czy pan widział swój rachunek? O ile wzrosła cena drobiu, jajek, masła, 30–20%, cukier, ponad 20%, benzyna? Czy pan widzi swoje rachunki za mieszkanie, za prąd? Bo ludzie codziennie patrzą na te rachunki i myślą: Na co będzie mnie stać w kolejnym miesiącu? O ile ceny będą jeszcze wyższe? Ja wiem, że pan podjedzie swoją limuzyną pod drzwi, pana odbiorą, dadzą panu obiad. Ale ludzie nie mają takiego komfortu. Sami płacą swoje rachunki, płacą za swoje jedzenie, za swoją benzynę. I pytają: Co dalej? Co będzie z nami? Co w kolejnym miesiącu? Tak, obniżyliście stawkę VAT, ale to na niewiele się zdało, bo te ceny znowu wzrosły. Panie ministrze, emeryci, budżetówka, osoby niepełnosprawne — co pan im powie?</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Zdzisław Wolski, Lewica.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Poseł Zdzisław Wolski: 45 sekund?)</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Tak jest.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełZdzisławWolski">Panie Marszałku! Rząd właśnie wysłał do Brukseli aktualizację programu konwergencji, gdzie założył inflację tegoroczną na poziomie 9,1, a chyba tylko naiwni uważają, że ona nie będzie dwucyfrowa.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełZdzisławWolski">Mam w tym niedoczasie pytanie o inwestycje. Sytuacja międzynarodowa jest zła, polityka rządu — fatalna. Wszystko wskazuje, że dynamika inwestycji prywatnych spadnie, bo to wysokie kredyty, ceny, robocizna. Mam pytanie: Czy rozpędzą się inwestycje publiczne? Bo inwestycje są rzeczą zasadniczą dla przyszłości naszego kraju, szczególnie w sytuacji gdy rząd gardzi pieniędzmi europejskimi na realizację krajowego planu.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Bardzo ważne pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Elżbieta Płonka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełElżbietaPłonka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najbiedniejszy emeryt to pan Tusk. Mógłby się podzielić tutaj rzeczywiście z tymi najbiedniejszymi.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Morawiecki ma 15 mln.)</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PosełElżbietaPłonka">Najbiedniejszy emeryt to pan Tusk.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-188.4" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: …premię ma.)</u>
          <u xml:id="u-188.5" who="#PosełElżbietaPłonka">Ale ja chciałam zapytać pana ministra o porównanie wysokości deficytu sektora finansów publicznych z czasów rządów Platformy Obywatelskiej i PSL-u i z czasów obecnego rządu. Który rząd szybciej dokonał konsolidacji finansów publicznych?</u>
          <u xml:id="u-188.6" who="#PosełElżbietaPłonka">Chcę jeszcze powiedzieć, że nieprawdziwa jest teza, że inflacja prowadzi do zubożenia pracowników, ponieważ siła nabywcza wynagrodzeń nadal rośnie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-188.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-188.8" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: A gdzież tam.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Mirosława Nykiel, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełMirosławaNykiel">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PosełMirosławaNykiel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Inflacja w Polsce, powiedzmy to wyraźnie, to efekt złej polityki rządu i NBP.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#PosełMirosławaNykiel">A cenę za to płacą wszyscy Polacy. Glapinflacja była już w 2021 r. — nie słuchaliście wtedy ani ekspertów, ani opozycji i gasiliście pożar benzyną. A co to oznacza dla gospodarki? Spadek przyrostu PKB.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: …wzrasta, kobieto.)</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#PosełMirosławaNykiel">Posłuchajcie agencji Fitch, Banku Światowego, który prognozuje spadek z 4,9 do 3,3. To realna strata dla polskiej gospodarki i dla Polaków. A dla przedsiębiorców co to oznacza? Wzrost kosztów płac…</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Marek Dyduch, klub Lewicy.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Nie ma?</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Jest.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Skończymy na panu pośle Rutnickim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełMarekDyduch">Dzień dobry.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PosełMarekDyduch">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wiadomo, że inflacja jest ze względu na źródła energii, na wojnę i na koszty z tym związane. Ale przez kilka lat poprzez świadczenia dla ludności na polskim rynku wypłynęło strasznie dużo pieniążków. Chciałem zapytać rząd: Ile udziału w inflacji ma ten wypływ pieniądza? Bo on oczywiście na inflację działa. Jaki procent tego wypływu jest związany z inflacją, jeżeli chodzi o dzisiejszy stan rzeczy? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Robert Telus, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełRobertTelus">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oczywiście to, co się dzieje w tej chwili w Polsce, ta inflacja, to jest wina wojny za wschodnią granicą, wina Putina. A to, że Putin ma taką siłę, to jest wina złej polityki Unii Europejskiej, Merkelowej, Tuska i im podobnych. To, co się w tym momencie dzieje, to, że Putin ma taką wielką siłę, to, że Polacy muszą płacić za wszystko drożej — to jest wina złej polityki Unii Europejskiej. My to zmieniamy.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełRobertTelus">Panie Ministrze! Proszę mi odpowiedzieć na pytanie: Jaka pomoc idzie do polskiego rolnictwa? Mam tutaj na myśli dopłaty do nawozów rolniczych.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: I gdzie można kupić te nawozy?)</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PosełRobertTelus">Wiemy o tym, że Unia Europejska — mimo że już ma świadomość, że to jest ich wina, że to jest wina Tuska, wina Merkelowej i wina tej złej polityki — nie chciała nam pozwolić na to, żebyśmy z własnych pieniędzy, budżetowych, polskich, dopłacali do polskiego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Jakub Rutnicki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełJakubRutnicki">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełJakubRutnicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta debata powinna nazywać się: jak PiS łupi Polaków. Zamieniliście ceny spotowe gazu, wprowadziliście ceny spotowe gazu. Co się stało? 600–700% podwyżki.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełJakubRutnicki">Zwracam się do szanownych państwa…</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: Do Putina.)</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#PosełJakubRutnicki">…bo jako Koalicja Obywatelska walczymy od miesięcy o to, aby spółdzielcy mieszkaniowi…</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#PosełJakubRutnicki">Patrzę na posła Czarneckiego, patrzę na innych posłów z naszego okręgu.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Na mnie jeszcze spójrz, na mnie. Na nas spójrz.)</u>
          <u xml:id="u-196.7" who="#PosełJakubRutnicki">…aby te wszystkie osoby, aby nasi spółdzielcy byli objęci ochroną Urzędu Regulacji Energetyki, ponieważ nasze spółdzielnie — blisko 8 tys. mieszkańców — nie są objęte tą ochroną. Platforma Obywatelska złożyła projekt ustawy 2011. Ten druk może uratować tych ludzi.</u>
          <u xml:id="u-196.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-196.9" who="#PosełJakubRutnicki">Zajmijcie się tym. Weźcie się do roboty, uratujcie…</u>
          <u xml:id="u-196.10" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-196.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pan poseł Rafał Adamczyk, klub Lewicy, jako ostatni.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełRafałAdamczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Kilka gmin zostało odciętych od gazu. Niektóre polskie gminy informują od wczoraj, że zostały odcięte od gazu na skutek sankcji nałożonych na rosyjskie firmy. Są to m.in. miasta Łeba, Mieścisko, Cegłów. Bardzo bym prosił o informację, czy są jeszcze jakieś gminy w Polsce zagrożone odcięciem gazu, dopływu gazu, i jaka jest alternatywa, jeśli chodzi o zabezpieczenie energetyczne tych gmin. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę teraz o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców panią poseł Izabelę Leszczynę.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Lubnauer: Mnie.)</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">A, pani poseł Lubnauer.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Pani poseł Katarzyna Lubnauer w imieniu wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-199.5" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Chciałabym zacząć od odkłamywania kilku tez, które tutaj usłyszeliśmy. Po pierwsze, zacznijmy od Glapińskiego,</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#komentarz">(Poseł Piotr Kaleta: Pana Glapińskiego.)</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Przypomnijmy, że pan prezes Glapiński nie tylko odpowiada za inflację, która jeszcze przed wojną, bo w styczniu, wynosiła 9,2%. Przestańcie więc zrzucać wszystko na Putina.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Kolejna kwestia. Oszukał Polaków, tych, którzy zastanawiali się, czy zaciągnąć kredyt. Dlaczego? Bo w marcu 2021 r., w środku pandemii, powiedział, że stopy nie będą rosnąć do końca kadencji Rady Polityki Pieniężnej, a od tego czasu wzrosły siedem razy. Gdyby Glapiński był saperem, toby już dawno wyleciał w powietrze.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Kolejna kwestia. Słyszymy tyle o tym, że gaz, że uzależniamy się w tej chwili od Rosji, bo nam Rosja odcięła. Natomiast, proszę państwa, jeżeli chcemy o tym porozmawiać, to… Tyle razy mówicie o Tusku, a gdyby nie ten Tusk, to zamiast historycznego dnia mielibyśmy historyczną katastrofę.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Przypomnijmy gazoport budowany od 2010 r. do 2015 r. Pomysł? Pomysły to macie różne. Przypomnę, że macie pomysł na prom, pomysł na milion samochodów elektrycznych, pomysł na 100 tys. mieszkań, tylko nic z tego nie ma. Natomiast rząd PO-PSL po prostu zbudował gazoport, budował od 2010 r. do 2015 r., kiedy wpłynął pierwszy statek, który mógł oddać gaz. Zauważmy jeszcze jedną rzecz. W tym czasie wzrosła również pojemność zbiorników na gaz z 1,7 do 2,6 mld m3, dzięki czemu jeżeli teraz mówimy o 76% zapełnienia, to mamy gdzie przechowywać ten gaz.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Kolejna kwestia. Proponujemy konkretne rozwiązania, trzy rozwiązania dla Polaków. Pierwsze rozwiązanie związane jest z kredytami obywateli. Jeżeli zostali oszukani przez Glapińskiego, to proponujemy jasno: zamrożenie na 2 lata rat kredytu wg kursu z 2021 r., z grudnia.</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-200.12" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Kolejne rozwiązanie — obligacje, które mają ochronić lokaty Polaków. Pamiętajmy, że Polacy, bardzo wielu z nich, mają drobne oszczędności, kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt tysięcy, do 50 tys. Proponujemy, żeby mogli kupić obligacje, które będą oprocentowane w wysokości inflacji, żeby nie tracili swoich pieniędzy. Ustawa też już jest przygotowana przez Koalicję Obywatelską.</u>
          <u xml:id="u-200.13" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Kolejna kwestia. Wy mówicie, że ludziom się nie pogarsza, bo inflacja na to nie wpływa, bo rosną zarobki. Może w gospodarce, ale nie w sferze budżetowej. Dlatego proponujemy 20% podwyżki dla tych ludzi, którzy pracują dla państwa, dla nauczycieli, dla medyków, dla pomocy społecznej, dla urzędników, dla ludzi, którzy pracują w sądach i prokuraturze, dla tych ludzi, którzy budują państwo. To są konkretne propozycje Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-200.14" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Ale ja chciałam zauważyć jeszcze jedną rzecz. Jak słuchamy polityków PiS-u, to wydaje się, że wszystko jest wspaniale. Drożyzna nie wpływa na ich kieszenie. No tak, jak się jeździ limuzyną rządową, to człowiek nie zauważa, że obecnie cena oleju napędowego to jest 7,21 zł za litr.</u>
          <u xml:id="u-200.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-200.16" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Każdy inny człowiek to zauważa.</u>
          <u xml:id="u-200.17" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Tutaj pan Telus dużo mówił o nawozach. Tak, cena saletry wzrosła z 1,2 do 6 tys. Natomiast zauważmy jedną rzecz. Jeżeli mówicie o opóźnieniu wypłat z Unii Europejskiej dotyczących dodatków do nawozów, to pamiętajcie rozmowę między Wojciechowskim a Kowalczykiem, kto jaki wniosek złożył i że nieprawidłowy. To jest powód, dlaczego tak późno można było dołożyć do nawozów.</u>
          <u xml:id="u-200.18" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Kolejna kwestia. Zauważmy, że mieliśmy taki moment, w którym PiS starał się skupować jak najwięcej banków. Tłumaczył, że banki, że pieniądz mają narodowość. Prawie 50% kapitału banków to jest kapitał państwowy, a my słyszymy Mateusza Morawieckiego, który wychodzi i mówi: będę apelował do prezesów banków, żeby podnieśli oprocentowanie depozytów.</u>
          <u xml:id="u-200.19" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Tak, tak.)</u>
          <u xml:id="u-200.20" who="#PosełKatarzynaLubnauer">To są ci prezesi, których tam mianowaliście. To są ci ludzie. Ludzie dostają średnio niecały 1% oprocentowania lokat, a jednocześnie, w tym samym czasie, banki mają rekordowe zyski. Wy zaś nie robicie nic i obiecujecie jakiekolwiek działanie w 2023 r. Jaś nie doczeka, właściciele kredytów nie wytrzymają, a ludzie, którzy mają oszczędności, widzą, jak im topnieją w oczach te oszczędności.</u>
          <u xml:id="u-200.21" who="#PosełKatarzynaLubnauer">Kolejna kwestia — KPO. Mamy w komisji sprawiedliwości kontredans między Solidarną Polską i PiS-em, nie wiem już…</u>
          <u xml:id="u-200.22" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-200.23" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Proszę teraz o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Piotra Patkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie ukrywam, że fobia opozycji dotycząca pana prezesa Glapińskiego jest zastanawiająca.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#komentarz">(Poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka: Żadnej fobii nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Natomiast jeśli się popatrzy na porównanie waszych nominatów do NBP i nominatów Prawa i Sprawiedliwości, to zaczyna być to coraz bardziej wytłumaczalne. Już mówiłem o panu prezesie Belce jako prezesie bezradności, który podczas wybuchu kryzysu w roku 2011 nie zrobił absolutnie nic. Nie było żadnego programu osłonowego dla przedsiębiorców, żadnego wsparcia polityk publicznych w momencie wybuchu bardzo poważnego kryzysu. Pan prezes Glapiński w porównaniu z prezesem Belką jest jednym z najlepszych prezesów w historii NBP.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: Mamy najwyższą inflację.)</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">To dzięki panu prezesowi Belce… Dzisiaj możemy mówić o bardzo niskim bezrobociu. Gdyby dzisiaj pan prezes Belka dalej pełnił swoją funkcję, jestem w pełni przekonany, że bezrobocie sięgałoby 20%, a dług publiczny byłby jednym z najgorszych w Unii Europejskiej, a nie najlepszym, jak teraz.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Przecież bezrobocie spadało za Platformy.)</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę mówić prawdę.)</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Naprawdę wstydźcie się tego wyboru w roku 2010. Wstydźcie się prezesa Belki, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-202.10" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Dzisiaj w tej Izbie mówicie państwo, pani poseł Janyska, że bezrobocie nie jest żadnym wyznacznikiem dobrej polityki gospodarczej. Ja się nie dziwię, że tak mówicie, skoro w lutym 2013 r., za czasów rządu Donalda Tuska, bezrobocie wynosiło 14,4%.</u>
          <u xml:id="u-202.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-202.12" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: A za Kaczyńskiego ile?)</u>
          <u xml:id="u-202.13" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Skoro mieliście rekordowo wysokie jak na XXI w. bezrobocie, to tak, mówcie, że bezrobocie nie jest żadnym wyznacznikiem dobrej sytuacji gospodarczej. Polacy i tak wiedzą swoje.</u>
          <u xml:id="u-202.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.15" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">PSL dzisiaj powiedział, że jeśli obniżki podatków nie powodują natychmiastowej obniżki inflacji, to nie jest to dobre rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-202.16" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Znowu trudno się dziwić takiej tezie, skoro to rząd PO-PSL w czasie ostatniego kryzysu zadłużeniowego w roku 2011 podniósł stawkę VAT o 1 punkt procentowy. Dla was receptą gospodarczą na inflację i na sytuację kryzysową są podwyżki VAT-u. Dla nas receptą są obniżki podatku PIT, obniżki podatku VAT i obniżki CIT-u.</u>
          <u xml:id="u-202.17" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: I bałagan.)</u>
          <u xml:id="u-202.18" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">To jest dobra odpowiedź w sytuacji inflacji bez radykalnego wzrostu deficytu sektora finansów publicznych. Dobra zbilansowana polityka — to jest najlepsza recepta na obecną trudną sytuację gospodarczą, przed którą nie ma co uciekać.</u>
          <u xml:id="u-202.19" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Sporo państwo mówicie o bankach, o tym, że jest niewłaściwa polityka kredytowa. Tak, rzeczywiście dużo w tym racji. Dlatego w poniedziałek ogłosiliśmy program, który ma na celu pomoc polskim kredytobiorcom. Państwo dzisiaj mówicie o tym, że banki są nieuregulowane. To przypomnę, że jak w 2016 r. głosowano nad podatkiem bankowym, to Platforma Obywatelska była przeciwna temu podatkowi. To wy byliście przeciwni podatkowi, który miał na celu ograniczenie nadmiernych zysków banków. Spojrzałem imiennie na to głosowanie. Pani poseł Leszczyna — przeciw, pani poseł Skowrońska — przeciw. To kto tu jest partią probankową? Kto dba o to, żeby zyski banków nie były opodatkowane? Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-202.20" who="#komentarz">(Poseł Krystyna Skowrońska: I 200 mln na reklamę.)</u>
          <u xml:id="u-202.21" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówPiotrPatkowski">Szanowni Państwo! Naprawdę mamy trudną sytuację gospodarczą. Mamy jeszcze trudniejszą sytuację geopolityczną. Mam pełną świadomość tego, że społeczeństwo odczuwa skutki putinflacji, że potrzeba dużo zabiegów na arenie międzynarodowej, także w związku z pomocą obywatelom Ukrainy. Takiej pomocy z Komisji Europejskiej wciąż nie otrzymaliśmy. Będziemy wdrażać programy społeczne, które mają na celu ochronę polskiego społeczeństwa, ale zachęcam Platformę Obywatelską: przestańcie być partią Nord Stream 2, pomóżcie nam w pozyskiwaniu środków z Unii Europejskiej, wykorzystując swoje rzekomo doskonałe relacje z Brukselą. My na pewno z drogi pomocy polskiemu społeczeństwu nie zawrócimy. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-202.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-202.23" who="#komentarz">(Poseł Adrian Zandberg: Panie ministrze, nie odpowiedział pan na pytanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Ta wypowiedź kończy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Przywitajmy młodzież z Rypina, która z galerii przysłuchuje się naszym burzliwym obradom.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Ogłaszam 2 minuty przerwy, nim zaczniemy głosowania…</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-203.6" who="#WicemarszałekRyszardTerlecki">Ogłaszam nieco dłuższą przerwę, ok. 10 minut.</u>
          <u xml:id="u-203.7" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 47 do godz. 13 min 01)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#Marszałek">Proszę państwa, na początku bardzo serdecznie witam grupę studentów z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#Marszałek">Witam serdecznie państwa.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#Marszałek">Informuję, że prezes Rady Ministrów zawiadomił Sejm o zamiarze przedłożenia prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej do ratyfikacji, bez zgody wyrażonej w ustawie:</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#Marszałek">— Umowy o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu do tych przewozów, sporządzonej w Genewie dnia 1 września 1970 r.,</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#Marszałek">— Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Greckiej o wzajemnej ochronie informacji niejawnych, sporządzonej w Atenach dnia 13 września 2021 r.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#Marszałek">Posłowie w określonym terminie nie zgłosili zastrzeżeń co do zasadności wybranego przez Radę Ministrów trybu ratyfikacji tych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#Marszałek">Komisja Spraw Zagranicznych przedłożyła sprawozdania, w których wnosi o przyjęcie tych zawiadomień premiera bez zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-204.9" who="#Marszałek">Sprawozdania komisji to odpowiednio druki nr 2195 i 2196.</u>
          <u xml:id="u-204.10" who="#Marszałek">W związku z tym, na podstawie art. 120 ust. 4 regulaminu Sejmu, informuję o braku zastrzeżeń co do zasadności wybranego przez Radę Ministrów trybu ratyfikacji tych dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-204.11" who="#Marszałek">Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o uchwałach Senatu w sprawie ustaw:</u>
          <u xml:id="u-204.12" who="#Marszałek">— o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami,</u>
          <u xml:id="u-204.13" who="#Marszałek">— o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027,</u>
          <u xml:id="u-204.14" who="#Marszałek">— o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela,</u>
          <u xml:id="u-204.15" who="#Marszałek">— o zmianie ustawy o samorządzie gminnym,</u>
          <u xml:id="u-204.16" who="#Marszałek">— o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych.</u>
          <u xml:id="u-204.17" who="#Marszałek">Mam nadzieję, że państwo studenci ciszej są na zajęciach niż tutaj, w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-204.18" who="#Marszałek">Tak, mają skalę porównawczą, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-204.19" who="#Marszałek">Sprawozdania to odpowiednio druki nr 2199, 2179, 2202, 2209 i 2192.</u>
          <u xml:id="u-204.20" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-204.21" who="#Marszałek">Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgodę na skrócenie terminu, o którym mowa w art. 54 ust. 5 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-204.22" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-204.23" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-204.24" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych, druk nr 2211.</u>
          <u xml:id="u-204.25" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjęłam decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-204.26" who="#Marszałek">Mamy wnioski formalne.</u>
          <u xml:id="u-204.27" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Artur Dziambor, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PosełArturDziambor">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wniosek formalny o przerwę i ściągnięcie tutaj ministra zdrowia do tłumaczenia się.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#PosełArturDziambor">Szanowni Państwo! W styczniu 2021 r. premier Morawiecki zakupił 85 mln dawek szczepionki przeciwko COVID-19. Wiadomo było już wtedy, że nie do końca zostaną wykorzystane, mimo to ministerstwo zamówiło kolejne 120 mln dawek szczepionki. Daje to nam ponad pięć szczepionek na każdego obywatela. Dzisiaj minister zdrowia próbuje zerwać te kontrakty, mówiąc, że jest wojna na Ukrainie. Tymczasem mamy wyliczenia mówiące o tym, że będzie to wyrzucenie do kosza 10, może 12 mld zł. Konfederacja złożyła zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez ministra Niedzielskiego. To powinno być rozliczone, to powinno się zakończyć oskarżeniem, osądzeniem i posadzeniem ministra Niedzielskiego. Kładę to na ręce premiera Jarosława Kaczyńskiego — przekaże, komu trzeba.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#Marszałek">Panie pośle, ściągnąć to można kota z drzewa, a nie ministra na posiedzenie Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#Marszałek">Więc proponuję, żeby pan jednak stosował trochę inną…</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Pani mu da czarną kropkę za zachowanie.)</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Krzysztof Paszyk, Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#Marszałek">Jesteście państwo tak głośno, że nie słyszę własnego głosu, a już państwa głos na pewno do mnie nie dociera.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Nic pani nie traci.)</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#Marszałek">Myślę, że tak, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#PosełKrzysztofPaszyk">W wyniku dyletanckiego sposobu wprowadzenia sankcji w wielu gminach dzisiaj zabrakło gazu. Żłobki, przedszkola, instytucje publiczne zostały bez ciepłej wody, bez ogrzewania. Dlatego chciałbym zgłosić wniosek formalny o przerwanie obrad, zwołanie Konwentu Seniorów i umożliwienie panu premierowi Sasinowi tego, aby wytłumaczył się z tej sytuacji, która zaistniała, bo wczoraj pan premier zdezerterował z debaty na temat bezpieczeństwa energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#komentarz">(Poseł Jakub Rutnicki: Nie pokazuj.)</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Szanowni Państwo! Zjednoczona Prawica uzależniła Polskę od ruskiego węgla, od ruskiej ropy. Zjednoczona Prawica zniszczyła rozwój odnawialnych źródeł energii — i tych pochodzących z wiatru, i tych pochodzących ze słońca. Dziś widać, jak na waszej nieudolności tracą Polacy.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#PosełKrzysztofPaszyk">Panie Premierze Sasin! Wytłumaczyć się proszę.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Do roboty.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#Marszałek">Nie, nie, nie. Panie pośle, nie. Proszę zejść. Nie.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Sekundkę.)</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#Marszałek">Panie pośle, dopiero odbyło się posiedzenie Konwentu Seniorów i Prezydium Sejmu. Państwa przedstawiciel był i niczego nie zgłaszał. W związku z tym nie zwołam po raz kolejny Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#komentarz">(Poseł Cezary Grabarczyk: Nadal marzną.)</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#Marszałek">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#Marszałek">Proszę.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#komentarz">(Poseł Konrad Berkowicz: Skandal. Byłem pierwszy, stałem tu i się zgłaszałem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PosełJanuszKowalski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Czas zakończyć ten festiwal obłudy i hipokryzji ze strony PSL-u i Władysława Kosiniaka-Kamysza. Władysław, wczoraj prosisz o to, żebyśmy przepraszali Waldemara Pawlaka, przewodniczącego Rady Naczelnej PSL-u. Za co? Za to, że opóźnił gazoport o 4 lata, za to, że zatrzymał Baltic Pipe, za to, że umorzył miliardy złotych Gazpromowi, za to, że robiliście progazpromowską politykę? Wstyd! Nie kłam jak Donald Tusk, bo za chwileczkę będziesz mówił, że i przekop Mierzei Wiślanej to jest wasze dzieło.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#Marszałek">Proszę, pani poseł Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PosełAgnieszkaDziemianowiczBąk">Pani Marszałek! Wnoszę o przerwę w posiedzeniu i wprowadzenie do porządku obrad informacji ministra edukacji Przemysława Czarnka na temat faktycznych wynagrodzeń nauczycieli i pracowników oświaty.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#PosełAgnieszkaDziemianowiczBąk">To, co mówi pan minister w mediach, przypomina opowieści z mchu i paproci. Wynagrodzenia nauczycieli są tak niskie, że z roku na rok coraz więcej pedagogów odchodzi z zawodu. Lewica chce to zmienić, dlatego już w marcu złożyliśmy poprawkę o 20-procentowych podwyżkach dla nauczycieli. Prawo i Sprawiedliwość tutaj, w Sejmie, tej poprawki nie przyjęło, ale przyjął ją Senat i dziś w bloku głosowań będzie głosowanie na temat 20-procentowych podwyżek dla nauczycieli. Wysoka Izba dostaje drugą szansę na podniesienie płac nauczycieli tak, jak tego potrzebują i jak na to zasługują. Apeluję do posłów Prawa i Sprawiedliwości: nie zmarnujcie tej szansy. A panią marszałek proszę o wprowadzenie informacji ministra edukacji jeszcze przed blokiem głosowań, bo Wysoka Izba zasługuje na rzetelną informację na temat płac nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#Marszałek">Pani poseł, my już dawno mamy porządek uchwalony. Jeżeli pani tego nie dostrzegła, to przypominam, że jesteśmy już po ustaleniu porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#komentarz">(Poseł Sławomir Nitras: Pani musi komentować każdego.)</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#Marszałek">Pani poseł Paulina Hennig-Kloska, Polska 2050.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PosełPaulinaHennigKloska">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Premierze! Dyskutowaliśmy o gazie, ale zapomnieliście podyskutować poważnie z antypatriotami z waszego rządu, z Solidarnej Polski, o Sądzie Najwyższym. 250 mld zł to są pieniądze, które dzisiaj powinny budować w Polsce pompy ciepła, biogazownie, instalacje fotowoltaiczne. Dzisiaj tego potrzebują Polacy bardziej niż kiedykolwiek, a wy wciąż poddajecie się szantażowi antypatriotów ze Zjednoczonej Prawicy. To jest polska racja stanu, by te pieniądze uruchomić w Polsce jak najszybciej, więc zlikwidujcie tę Izbę Dyscyplinarną i trzeba uruchomić środki europejskie dla Polaków.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#Marszałek">Pan minister Wójcik poprosił o głos.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówMichałWójcik">Pani Marszałek! Szanowni Państwo! Mam prośbę do pani marszałek, żeby skierować wniosek do Komisji Etyki Poselskiej. Nie może być tak, żeby na tej sali padały tego typu sformułowania jak „antypatrioci”. Pani jest patriotką? Pani nie jest żadną patriotką!</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie bój się prawdy.)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#MinisterCzłonekRadyMinistrówMichałWójcik">Proszę pani, byłaby pani patriotką, gdyby konstytucja była wyżej niż prawo wspólnotowe, ale dla pani jest dokładnie odwrotnie. Prawo wspólnotowe jest ważniejsze niż konstytucja i suweren.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie pokazuje się palcami.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#Marszałek">Dziękuję. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Poseł Paulina Hennig-Kloska: Chciałabym…)</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#Marszałek">Nie.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Piąta kolumna.)</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#Marszałek">Nie, pani poseł, proszę wrócić na miejsce.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-216.7" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 2191.</u>
          <u xml:id="u-216.8" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-216.9" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 2191, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-216.10" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-216.11" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-216.12" who="#Marszałek">Na początku będę mówić trochę wolniej, bo wiem, że państwo musicie przestawić się na szybszy tryb. Dobrze, poczekam chwilę.</u>
          <u xml:id="u-216.13" who="#Marszałek">Głosowało 450 posłów. 439 — za, nikt nie był przeciw, wstrzymało się 11.</u>
          <u xml:id="u-216.14" who="#Marszałek">Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-216.15" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-216.16" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 2188.</u>
          <u xml:id="u-216.17" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-216.18" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem ustawy?</u>
          <u xml:id="u-216.19" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-216.20" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-216.21" who="#Marszałek">Głosowało 449 posłów. Wszyscy byli za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-216.22" who="#Marszałek">Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.</u>
          <u xml:id="u-216.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-216.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-216.25" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-216.26" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji to druk nr 2168-A.</u>
          <u xml:id="u-216.27" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-216.28" who="#Marszałek">Proszę pana posła Witolda Czarneckiego o przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PosełSprawozdawcaWitoldCzarnecki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wczoraj do Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych wpłynęły wniosek klubu Lewicy o odrzucenie projektu i dwie poprawki klubu Lewicy. Poprawka pierwsza została przez klub wycofana, natomiast druga i wniosek o odrzucenie nie uzyskały akceptacji komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 2168.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#Marszałek">Komisja w dodatkowym sprawozdaniu przedstawia wniosek o odrzucenie projektu ustawy oraz poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności pod głosowanie poddam wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#Marszałek">Jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-218.6" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-218.7" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w całości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-218.8" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-218.9" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-218.10" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 204 — za, przeciw — 231, 16 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-218.11" who="#Marszałek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-218.12" who="#Marszałek">W poprawce do art. 13 wnioskodawcy proponują, aby ustawa wchodziła w życie z dniem 1 stycznia 2024 r.</u>
          <u xml:id="u-218.13" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-218.14" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-218.15" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-218.16" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-218.17" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-218.18" who="#Marszałek">Głosowało 450 posłów. 205 — za, 230 — przeciw, 15 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-218.19" who="#Marszałek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-218.20" who="#Marszałek">Głosujemy nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-218.21" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 2168, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-218.22" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-218.23" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-218.24" who="#Marszałek">Głosowało 450 posłów. 230 — za, 205 — przeciw, wstrzymało się 15.</u>
          <u xml:id="u-218.25" who="#Marszałek">Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-218.26" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową.</u>
          <u xml:id="u-218.27" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji to druk nr 2197-A.</u>
          <u xml:id="u-218.28" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-218.29" who="#Marszałek">Proszę pana posła Zdzisława Sipierę o przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PosełSprawozdawcaZdzisławSipiera">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedstawiam dodatkowe sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PosełSprawozdawcaZdzisławSipiera">W dniu wczorajszym obie komisje ponownie zajęły się sprawą poprawek. Komisja administracji oraz komisja finansów wnoszą, Wysoki Sejmie, aby z pięciu zgłoszonych poprawek dwie poprawki odrzucić, tzn. poprawki 1. i 2., a trzy poprawki przyjąć, tzn. poprawki 3., 4. i 5., z zastrzeżeniem, że nad poprawkami 3., 4. i 5. będziemy głosować łącznie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 2197.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#Marszałek">Komisje przedstawiają również w dodatkowym sprawozdaniu poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#Marszałek">Głosujemy nad 1. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-220.5" who="#Marszałek">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość 2. poprawki.</u>
          <u xml:id="u-220.6" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-220.7" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem 1. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-220.8" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-220.9" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-220.10" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 221 — za, 230 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-220.11" who="#Marszałek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-220.12" who="#Marszałek">Głosujemy nad 2. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-220.13" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-220.14" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem 2. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-220.15" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-220.16" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-220.17" who="#Marszałek">Głosowało 449 posłów. 208 — za, 230 — przeciw, 11 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-220.18" who="#Marszałek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-220.19" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Przepraszam, dlaczego nie ma pytań do poprawek? Czy Sejm nadal działa w systemie covid-owym, pani marszałek?)</u>
          <u xml:id="u-220.20" who="#Marszałek">Głosujemy nad 3. poprawką, z którą łączą się poprawki 4. i 5.</u>
          <u xml:id="u-220.21" who="#Marszałek">Będziemy nad nimi głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-220.22" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-220.23" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-220.24" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawek 3., 4. i 5.?</u>
          <u xml:id="u-220.25" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-220.26" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-220.27" who="#Marszałek">Głosowało 450 posłów. 405 — za, 38 — przeciw, 7 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-220.28" who="#Marszałek">Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-220.29" who="#Marszałek">Głosujemy nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-220.30" who="#Marszałek">Kto z państwa jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 2197, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-220.31" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-220.32" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-220.33" who="#Marszałek">Głosowało 449 posłów. 430 — za, 2 — przeciw, 17 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-220.34" who="#Marszałek">Sejm uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową.</u>
          <u xml:id="u-220.35" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o Akademii Kopernikańskiej.</u>
          <u xml:id="u-220.36" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji to druk nr 2200-A.</u>
          <u xml:id="u-220.37" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-220.38" who="#Marszałek">Proszę pana posła Witolda Czarneckiego o przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PosełSprawozdawcaWitoldCzarnecki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dniu dzisiejszym do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży wpłynął wniosek Koła Parlamentarnego Polska 2050, Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska i koła PPS o odrzucenie projektu ustawy o Akademii Kopernikańskiej. Ze strony Koła Parlamentarnego Polska 2050 wpłynęła także poprawka. Wniosek o odrzucenie nie uzyskał poparcia komisji, także poprawka została przez komisję odrzucona. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 2200.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#Marszałek">Komisja przedstawia również w dodatkowym sprawozdaniu wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości oraz poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności pod głosowanie poddam wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#Marszałek">Jego przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość pozostałych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w całości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-222.8" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-222.9" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 218 — za, 231 — przeciw, wstrzymało się — 2.</u>
          <u xml:id="u-222.10" who="#Marszałek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-222.11" who="#Marszałek">W poprawce wnioskodawcy proponują skreślić w projekcie ustawy rozdział 8.</u>
          <u xml:id="u-222.12" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-222.13" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-222.14" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-222.15" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-222.16" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-222.17" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 218 — za, 231 — przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-222.18" who="#Marszałek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-222.19" who="#Marszałek">Głosujemy nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-222.20" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 2200, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-222.21" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-222.22" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-222.23" who="#Marszałek">Głosowało 450 posłów. 231 — za, 217 — przeciw, 2 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-222.24" who="#Marszałek">Sejm uchwalił ustawę o Akademii Kopernikańskiej.</u>
          <u xml:id="u-222.25" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-222.26" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o służbie zagranicznej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-222.27" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji to druk nr 2194-A.</u>
          <u xml:id="u-222.28" who="#Marszałek">Przystępujemy do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-222.29" who="#Marszałek">Proszę pana posła Arkadiusza Mularczyka o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełSprawozdawcaArkadiuszMularczyk">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! W dniu dzisiejszym odbyło się dodatkowe posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych w celu rozpatrzenia sześciu poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie zagranicznej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2134. W głosowaniu poprawki nie uzyskały akceptacji komisji. Jeśli chodzi o poprawki 1., 3. i 5., 14 głosów było przeciw, 12 — za, w przypadku poprawek 2. i 6. 15 głosów było przeciw, 11 — za, jeśli chodzi o poprawkę 4., 14 głosów było przeciw, 10 — za i 2 wstrzymujące się. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy z druku nr 2194.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#komentarz">(Poseł Paweł Kowal: Pani marszałek, można zadać pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#Marszałek">Komisja przedstawia również wnioski mniejszości oraz poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-224.4" who="#Marszałek">Wnioski mniejszości od 1. do 6. oraz poprawki od 1. do 5. zgłoszone zostały do art. 1 zawierającego zmiany w ustawie o służbie zagranicznej.</u>
          <u xml:id="u-224.5" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Dlaczego nie można zadać pytania, pani marszałek? Poseł się zgłasza. Pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-224.6" who="#Marszałek">W 1. poprawce wnioskodawcy proponują…</u>
          <u xml:id="u-224.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Pytanie jest.)</u>
          <u xml:id="u-224.8" who="#Marszałek">…aby w ustawie nowelizowanej dodać art. 4a i art. 4b.</u>
          <u xml:id="u-224.9" who="#Marszałek">Z poprawką tą łączą się poprawki 3. i 5.</u>
          <u xml:id="u-224.10" who="#Marszałek">Nad nimi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-224.11" who="#Marszałek">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-224.12" who="#Marszałek">Ich przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość wniosków mniejszości 1. i 6.</u>
          <u xml:id="u-224.13" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-224.14" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawek 1., 3. i 5.?</u>
          <u xml:id="u-224.15" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Pan poseł chce zadać pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-224.16" who="#Marszałek">Proszę nie krzyczeć.</u>
          <u xml:id="u-224.17" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.18" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.19" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Proszę przestrzegać regulaminu.)</u>
          <u xml:id="u-224.20" who="#Marszałek">Zgodnie z regulaminem, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-224.21" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Covid został dekretem odwołany.)</u>
          <u xml:id="u-224.22" who="#Marszałek">Proszę zajrzeć do regulaminu. Zgodnie z regulaminem.</u>
          <u xml:id="u-224.23" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 221 — za, 230 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-224.24" who="#Marszałek">Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-224.25" who="#Marszałek">W 1. wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują, aby w ustawie nowelizowanej dodać art. 4a.</u>
          <u xml:id="u-224.26" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-224.27" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem 1. wniosku mniejszości?</u>
          <u xml:id="u-224.28" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.29" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.30" who="#Marszałek">Głosowało 452 posłów. 221 — za, 231 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-224.31" who="#Marszałek">Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-224.32" who="#Marszałek">Głosujemy nad 2. wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-224.33" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem 2. wniosku mniejszości?</u>
          <u xml:id="u-224.34" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.35" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.36" who="#Marszałek">Głosowało 448 posłów. 220 — za, 228 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-224.37" who="#Marszałek">Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-224.38" who="#Marszałek">Głosujemy nad 2. poprawką, z którą łączy się poprawka 6.</u>
          <u xml:id="u-224.39" who="#Marszałek">Nad nimi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-224.40" who="#Marszałek">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-224.41" who="#Marszałek">Ich przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość wniosków mniejszości 3. i 7.</u>
          <u xml:id="u-224.42" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-224.43" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem poprawek 2. i 6.?</u>
          <u xml:id="u-224.44" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.45" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.46" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 210 — za, 241 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-224.47" who="#Marszałek">Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-224.48" who="#Marszałek">Głosujemy nad 3. wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-224.49" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem 3. wniosku mniejszości?</u>
          <u xml:id="u-224.50" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.51" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.52" who="#Marszałek">Głosowało 448 posłów. 209 — za, 239 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-224.53" who="#Marszałek">Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-224.54" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: A jakie jest uzasadnienie tego, że nie ma teraz pytań? Zawsze były.)</u>
          <u xml:id="u-224.55" who="#Marszałek">Głosujemy nad 4. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-224.56" who="#Marszałek">Komisja wnosi o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-224.57" who="#Marszałek">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość 4. wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-224.58" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-224.59" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem 4. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-224.60" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.61" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.62" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 210 — za, 230 — przeciw, wstrzymało się 11.</u>
          <u xml:id="u-224.63" who="#Marszałek">Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-224.64" who="#Marszałek">Głosujemy nad 4. wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-224.65" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem 4. wniosku mniejszości?</u>
          <u xml:id="u-224.66" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.67" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.68" who="#Marszałek">Głosowało 449 posłów. 209 — za, 240 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-224.69" who="#Marszałek">Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-224.70" who="#Marszałek">Głosujemy nad 5. wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-224.71" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem 5. wniosku mniejszości?</u>
          <u xml:id="u-224.72" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.73" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.74" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: Pytanie jest.)</u>
          <u xml:id="u-224.75" who="#Marszałek">Głosowało 448 posłów. 180 — za, 227 — przeciw, 41 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-224.76" who="#Marszałek">Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-224.77" who="#Marszałek">Głosujemy nad 6. wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-224.78" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem 6. wniosku mniejszości?</u>
          <u xml:id="u-224.79" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.80" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.81" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: W ramach kompromisu chociaż pytanie przed głosowaniem nad całością ustawy, pani marszałek.)</u>
          <u xml:id="u-224.82" who="#Marszałek">Głosowało 450 posłów. 220 — za, 230 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-224.83" who="#Marszałek">Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-224.84" who="#Marszałek">Głosujemy nad 7. wnioskiem mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-224.85" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem 7. wniosku mniejszości?</u>
          <u xml:id="u-224.86" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.87" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.88" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 209 — za, 242 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-224.89" who="#Marszałek">Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-224.90" who="#Marszałek">Głosujemy nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-224.91" who="#komentarz">(Poseł Adam Szłapka: To może teraz pytanie, pani marszałek?)</u>
          <u xml:id="u-224.92" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy w brzmieniu z druku nr 2194, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk?</u>
          <u xml:id="u-224.93" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.94" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.95" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 229 — za, 221 — przeciw, 1 się wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-224.96" who="#Marszałek">Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o służbie zagranicznej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-224.97" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług.</u>
          <u xml:id="u-224.98" who="#Marszałek">Propozycją zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu jest skierowanie projektu ustawy zawartego w druku nr 2182 do Komisji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-224.99" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o skierowanie tego projektu ustawy dodatkowo do Komisji Obrony Narodowej.</u>
          <u xml:id="u-224.100" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję zaopiniowaną przez Prezydium Sejmu przyjął, a wniosek o dodatkowe skierowanie poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-224.101" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-224.102" who="#Marszałek">Głosujemy nad wnioskiem o dodatkowe skierowanie.</u>
          <u xml:id="u-224.103" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o skierowanie projektu ustawy zawartego w druku nr 2182 dodatkowo do Komisji Obrony Narodowej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-224.104" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-224.105" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-224.106" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 42 — za, 409 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-224.107" who="#Marszałek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-224.108" who="#Marszałek">Na podstawie art. 95 regulaminu Sejmu wyznaczam termin przedstawienia sprawozdania przez komisję do dnia 10 maja 2022 r.</u>
          <u xml:id="u-224.109" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji do Spraw Unii Europejskiej oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027 (druki nr 2175 i 2179).</u>
          <u xml:id="u-224.110" who="#Marszałek">Proszę pana posła Andrzeja Gawrona o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGawron">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie połączonych Komisji: do Spraw Unii Europejskiej oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zasadach realizacji zadań finansowych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGawron">Połączone komisje zebrały się 26 kwietnia i rozpatrzyły 50 poprawek, które skierował Senat.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#PosełSprawozdawcaAndrzejGawron">Połączone komisje rekomendują przyjąć poprawki: 10., 30., 45., nad którymi będziemy głosować łącznie, a pozostałe poprawki odrzucić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawki Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#Marszałek">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#Marszałek">Głosujemy nad 1. poprawką, z którą łączą się poprawki od 2. do 4., 7., 9., 11., 12., 16., od 21. do 29., 40., 41. i 43.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#Marszałek">Będziemy nad nimi głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-226.5" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.6" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.7" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem poprawek: od 1. do 4., 7., 9., 11., 12., 16., od 21 do 29., 40., 41. i 43., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-226.8" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.9" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.10" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 230 — za, 220 — przeciw, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-226.11" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawki bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-226.12" who="#Marszałek">Głosujemy nad 5. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-226.13" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.14" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 5. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-226.15" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.16" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.17" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 247 — za, 204 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.18" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-226.19" who="#Marszałek">Głosujemy nad 6. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-226.20" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.21" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 6. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-226.22" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.23" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.24" who="#Marszałek">Głosowało 452 posłów. 231 — za, 221 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.25" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-226.26" who="#Marszałek">Głosujemy nad 8. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-226.27" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.28" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 8. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-226.29" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.30" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.31" who="#Marszałek">Głosowało 452 posłów. 231 — za, 221 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.32" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.33" who="#Marszałek">Głosujemy nad 10. poprawką, z którą łączą się poprawki 30. i 45.</u>
          <u xml:id="u-226.34" who="#Marszałek">Będziemy nad nimi głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-226.35" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-226.36" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.37" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem poprawek 10., 30. i 45.?</u>
          <u xml:id="u-226.38" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.39" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.40" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. Nikt nie był za, przeciw — 451, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.41" who="#Marszałek">Sejm większością głosów przyjął poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.42" who="#Marszałek">Głosujemy nad 13. poprawką, z którą łączą się poprawki 14., 18. i 19.</u>
          <u xml:id="u-226.43" who="#Marszałek">Będziemy głosować nad nimi łącznie.</u>
          <u xml:id="u-226.44" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.45" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.46" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem poprawek 13., 14., 18. i 19.?</u>
          <u xml:id="u-226.47" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.48" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.49" who="#Marszałek">Głosowało 452 posłów. 231 — za, 221 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.50" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.51" who="#Marszałek">Głosujemy nad 15. poprawką, z którą łączy się poprawka 17.</u>
          <u xml:id="u-226.52" who="#Marszałek">Będziemy nad nimi głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-226.53" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.54" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.55" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem poprawek 15. i 17.?</u>
          <u xml:id="u-226.56" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.57" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.58" who="#Marszałek">Głosowało 452 posłów. 231 — za, 221 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.59" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.60" who="#Marszałek">Głosujemy nad 20. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-226.61" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.62" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.63" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 20. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-226.64" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.65" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.66" who="#Marszałek">Głosowało 452 posłów. 231 — za, 221 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.67" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.68" who="#Marszałek">Głosujemy nad poprawką 31., z którą łączy się poprawka 33.</u>
          <u xml:id="u-226.69" who="#Marszałek">Będziemy nad nimi głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-226.70" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.71" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.72" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem poprawek 31. i 33.?</u>
          <u xml:id="u-226.73" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.74" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.75" who="#Marszałek">Głosowało 448 posłów. 239 — za, 209 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.76" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.77" who="#Marszałek">Głosujemy nad 32. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-226.78" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.79" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.80" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 32. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-226.81" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.82" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.83" who="#Marszałek">Głosowało 452 posłów. 231 — za, 221 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.84" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.85" who="#Marszałek">Głosujemy nad 34. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-226.86" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.87" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.88" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 34. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-226.89" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.90" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.91" who="#Marszałek">Głosowało 449 posłów. 230 — za, 219 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.92" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.93" who="#Marszałek">Głosujemy nad 35. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-226.94" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.95" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.96" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 35. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-226.97" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.98" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.99" who="#Marszałek">Głosowało 449 posłów. 229 — za, 220 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.100" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.101" who="#Marszałek">Głosujemy nad 36. poprawką, z którą łączą się poprawki 38., 44., 46. i 49.</u>
          <u xml:id="u-226.102" who="#Marszałek">Będziemy nad nimi głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-226.103" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.104" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.105" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem poprawek 36., 38., 44., 46. i 49.?</u>
          <u xml:id="u-226.106" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.107" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.108" who="#Marszałek">Głosowało 448 posłów. 229 — za, 208 — przeciw, wstrzymało się 11.</u>
          <u xml:id="u-226.109" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.110" who="#Marszałek">Głosujemy nad 37. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-226.111" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.112" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.113" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 37. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-226.114" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.115" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.116" who="#Marszałek">Głosowało 450 posłów. 229 — za, 210 — przeciw, wstrzymało się 11.</u>
          <u xml:id="u-226.117" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.118" who="#Marszałek">Głosujemy nad 39. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-226.119" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.120" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.121" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 39. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-226.122" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.123" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.124" who="#Marszałek">Głosowało 447 posłów. 229 — za, 209 — przeciw, wstrzymało się 9.</u>
          <u xml:id="u-226.125" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.126" who="#Marszałek">Głosujemy nad 42. poprawką Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.127" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.128" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.129" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 42. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-226.130" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.131" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.132" who="#Marszałek">Głosowało 449 posłów. 228 — za, 221 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.133" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.134" who="#Marszałek">Głosujemy nad 47. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-226.135" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.136" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.137" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 47. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-226.138" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.139" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.140" who="#Marszałek">Głosowało 447 posłów. 229 — za, 207 — przeciw, 11 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-226.141" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-226.142" who="#Marszałek">Głosujemy nad poprawką 48., z którą łączy się poprawka 50.</u>
          <u xml:id="u-226.143" who="#Marszałek">Będziemy nad nimi głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-226.144" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-226.145" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-226.146" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem poprawek 48. i 50.?</u>
          <u xml:id="u-226.147" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-226.148" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-226.149" who="#Marszałek">Głosowało 450 posłów. 231 — za, 219 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-226.150" who="#Marszałek">Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-226.151" who="#Marszałek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie uchwały Senatu w sprawie ustawy o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027.</u>
          <u xml:id="u-226.152" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-226.153" who="#Marszałek">Wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-226.154" who="#Marszałek">Pani poseł Krystyna Szumilas.</u>
          <u xml:id="u-226.155" who="#Marszałek">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PosełKrystynaSzumilas">Pani Marszałek! Wniosek formalny o przerwę i przemyślenie jeszcze raz decyzji przez rząd i posłów PiS-u. Otóż zamiast budować prestiż nauczyciela, lekceważycie i degradujecie ten zawód.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#PosełKrystynaSzumilas">Udajecie, że zależy wam na dobrej edukacji, a tak naprawdę sprowadzacie nauczyciela, pensję nauczyciela do pensji minimalnej. W 2021 r. inflacja wynosiła 8,6%. Ile natomiast wynosiła podwyżka dla nauczycieli? 0%. W tym roku inflacja wynosi 11%. Ile wynosi podwyżka dla nauczycieli?</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Wstyd!)</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#PosełKrystynaSzumilas">Właściwie nawet nie jest to nawet waloryzacja — 4,4%.</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#komentarz">(Poseł Joanna Borowiak: 3,8% za Platformy.)</u>
          <u xml:id="u-227.6" who="#PosełKrystynaSzumilas">Degradujecie zawód nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-227.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-227.8" who="#PosełKrystynaSzumilas">Degradujecie najważniejszych ludzi w Polsce, którzy są odpowiedzialni za edukację naszych dzieci. Proszę…</u>
          <u xml:id="u-227.9" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-227.10" who="#PosełKrystynaSzumilas">…Degradujecie zawód…</u>
          <u xml:id="u-227.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-227.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-227.13" who="#komentarz">(Marszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#Marszałek">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#Marszałek">Został zgłoszony wniosek formalny o przerwę związany z tym punktem.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#Marszałek">W związku z tym poddam ten wniosek pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za ogłoszeniem przerwy?</u>
          <u xml:id="u-228.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-228.5" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-228.6" who="#Marszałek">Głosowało 450 posłów. 209 — za, 231 — przeciw, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-228.7" who="#Marszałek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-228.8" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela (druki nr 2172 i 2202).</u>
          <u xml:id="u-228.9" who="#Marszałek">Proszę panią poseł Lidię Burzyńską o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PosełSprawozdawcaLidiaBurzyńska">Pani Marszałek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela, druk nr 2172.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PosełSprawozdawcaLidiaBurzyńska">Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży na posiedzeniu w dniu 27 kwietnia 2022 r. rozpatrzyła dwie poprawki zgłoszone przez Senat i wnosi o ich odrzucenie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#Marszałek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#Marszałek">Głosujemy nad 1. poprawką, z którą łączy się poprawka 2.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#Marszałek">Nad nimi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#Marszałek">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-230.6" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem poprawek 1. i 2.?</u>
          <u xml:id="u-230.7" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-230.8" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-230.9" who="#Marszałek">Głosowało 449 posłów. 231 — za, 218 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-230.10" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-230.11" who="#Marszałek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-230.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-230.13" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 17. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym (druki nr 2174 i 2209).</u>
          <u xml:id="u-230.14" who="#Marszałek">Proszę pana posła Jacka Protasa o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PosełSprawozdawcaJacekProtas">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dniu wczorajszym Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyła uchwałę Senatu, w której Senat proponuje poprawkę do ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PosełSprawozdawcaJacekProtas">Komisja zarekomendowała niemal jednogłośnie, bowiem przy jednym głosie wstrzymującym się, przyjęcie tej poprawki, czyli głosowanie przeciw jej odrzuceniu.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#Marszałek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#Marszałek">W jedynej poprawce Senat proponuje, aby dodać art. 1a.</u>
          <u xml:id="u-232.3" who="#Marszałek">Komisja wnosi o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-232.4" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-232.5" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-232.6" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-232.7" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-232.8" who="#Marszałek">Głosowało 446 posłów. 4 — za, przeciw — 441, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-232.9" who="#Marszałek">Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-232.10" who="#Marszałek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym.</u>
          <u xml:id="u-232.11" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 18. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (druki nr 2176 i 2199).</u>
          <u xml:id="u-232.12" who="#Marszałek">Proszę panią poseł Annę Paluch o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PosełSprawozdawcaAnnaPaluch">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#PosełSprawozdawcaAnnaPaluch">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dniu wczorajszym Komisje: Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyły uchwałę Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PosełSprawozdawcaAnnaPaluch">Senat złożył do tej ustawy trzy poprawki. Należy nad nimi głosować łącznie, ponieważ wynikają, jakby to powiedzieć… Pierwsza poprawka to jest usunięcie art. 2, a dwie pozostałe są konsekwencjami legislacyjnymi. Połączone komisje zdecydowały, żeby rekomendować Wysokiej Izbie odrzucenie wszystkich trzech poprawek głosowanych łącznie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#Marszałek">Głosować będzie zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#Marszałek">Głosujemy nad 1. poprawką, z którą łączą się poprawki 2. i 3.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#Marszałek">Nad nimi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-234.6" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem poprawek 1., 2. i 3.?</u>
          <u xml:id="u-234.7" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-234.8" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-234.9" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 232 — za, 219 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-234.10" who="#Marszałek">Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-234.11" who="#Marszałek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.</u>
          <u xml:id="u-234.12" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii oraz Komisji Infrastruktury o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych (druki nr 2173 i 2192).</u>
          <u xml:id="u-234.13" who="#Marszałek">Proszę pana posła Roberta Gontarza o przedstawienie sprawozdania komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełSprawozdawcaRobertGontarz">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu połączonych Komisji: Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii oraz Infrastruktury mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie dotyczące uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych, druk nr 2173.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PosełSprawozdawcaRobertGontarz">Zgodnie z regulaminem Sejmu pani marszałek 13 kwietnia 2022 r. skierowała tę uchwałę do połączonych komisji. Komisje 27 kwietnia tego roku zarekomendowały przyjęcie sześciu poprawek i odrzucenie dwóch. Jednocześnie nad poprawkami nr 4 i 5 należy głosować łącznie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#Marszałek">Głosować będziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-236.2" who="#Marszałek">Głosujemy nad 1. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-236.3" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-236.4" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-236.5" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 1. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-236.6" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.7" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-236.8" who="#Marszałek">Głosowało 451 posłów. 231 — za, 220 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-236.9" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-236.10" who="#Marszałek">Głosujemy nad 2. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-236.11" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-236.12" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-236.13" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 2. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-236.14" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.15" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-236.16" who="#Marszałek">Głosowało 444 posłów. Nikt nie był za, przeciw — 444, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-236.17" who="#Marszałek">Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-236.18" who="#Marszałek">Głosujemy nad 3. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-236.19" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-236.20" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-236.21" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 3. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-236.22" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.23" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-236.24" who="#Marszałek">Głosowało 447 posłów. 228 — za, 219 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-236.25" who="#Marszałek">Sejm odrzucił poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-236.26" who="#Marszałek">Głosujemy nad poprawką 4., z którą łączy się poprawka 5.</u>
          <u xml:id="u-236.27" who="#Marszałek">Nad nimi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-236.28" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-236.29" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-236.30" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem poprawek 4. i 5.?</u>
          <u xml:id="u-236.31" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.32" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-236.33" who="#Marszałek">Głosowało 449 posłów. 3 — za, przeciw — 446, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-236.34" who="#Marszałek">Sejm przyjął poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-236.35" who="#Marszałek">Głosujemy nad 6. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-236.36" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-236.37" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-236.38" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 6. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-236.39" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.40" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-236.41" who="#Marszałek">Głosowało 447 posłów. Nikt nie był za, przeciw — 447, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-236.42" who="#Marszałek">Sejm przyjął poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-236.43" who="#Marszałek">Głosujemy nad 7. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-236.44" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-236.45" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-236.46" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 7. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-236.47" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.48" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-236.49" who="#Marszałek">Głosowało 447 posłów. Nikt nie był za, przeciw — 447, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-236.50" who="#Marszałek">Sejm przyjął poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-236.51" who="#Marszałek">Głosujemy nad 8. poprawką.</u>
          <u xml:id="u-236.52" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-236.53" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-236.54" who="#Marszałek">Kto jest za odrzuceniem 8. poprawki?</u>
          <u xml:id="u-236.55" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.56" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-236.57" who="#Marszałek">Głosowało 450 posłów. 12 — za, przeciw — 438, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-236.58" who="#Marszałek">Sejm przyjął poprawkę Senatu.</u>
          <u xml:id="u-236.59" who="#Marszałek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych.</u>
          <u xml:id="u-236.60" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku Komendanta Głównego Policji z dnia 6 grudnia 2018 r. o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej za wykroczenie poseł Joanny Scheuring-Wielgus.</u>
          <u xml:id="u-236.61" who="#Marszałek">Na podstawie art. 105 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poseł może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej za zgodą Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-236.62" who="#Marszałek">Przypominam, że Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych, na podstawie art. 7c ust. 5 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, proponuje, aby Sejm przyjął wniosek o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej poseł Joanny Scheuring-Wielgus.</u>
          <u xml:id="u-236.63" who="#Marszałek">Na podstawie art. 7c ust. 6 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora Sejm wyraża zgodę na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej w drodze uchwały podjętej bezwzględną większością głosów ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-236.64" who="#Marszałek">Głosować będziemy nad wnioskiem o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej poseł Joanny Scheuring-Wielgus.</u>
          <u xml:id="u-236.65" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-236.66" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku komendanta głównego Policji z dnia 6 grudnia 2018 r. o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej poseł Joanny Scheuring-Wielgus za czyn określony w tym wniosku, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-236.67" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.68" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-236.69" who="#Marszałek">Głosowało 448 posłów. Za — 232, przeciw — 214, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-236.70" who="#Marszałek">Sejm bezwzględną większością głosów podjął uchwałę o wyrażeniu zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej poseł Joanny Scheuring-Wielgus za czyn określony we wniosku Komendanta Głównego Policji z dnia 6 grudnia 2018 r.</u>
          <u xml:id="u-236.71" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-236.72" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych w sprawie wniosku oskarżyciela prywatnego Marka Palarczyka przedłożonego przez pełnomocników Pawła Berga i Mariusza Mazurka z dnia 13 listopada 2018 r., uzupełnionego w dniu 21 stycznia 2019 r., o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Sławomira Nitrasa.</u>
          <u xml:id="u-236.73" who="#Marszałek">Na podstawie art. 105 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej poseł może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej za zgodą Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-236.74" who="#Marszałek">Przypominam, że Komisja Regulaminowa, Spraw Poselskich i Immunitetowych, na podstawie art. 7c ust. 5 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, proponuje, aby Sejm odrzucił wniosek o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Sławomira Nitrasa.</u>
          <u xml:id="u-236.75" who="#Marszałek">Na podstawie art. 7c ust. 6 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora Sejm wyraża zgodę na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej w drodze uchwały podjętej bezwzględną większością głosów ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-236.76" who="#Marszałek">Głosować będziemy nad wnioskiem o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Sławomira Nitrasa.</u>
          <u xml:id="u-236.77" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-236.78" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku oskarżyciela prywatnego Marka Palarczyka przedłożonego przez pełnomocników Pawła Berga i Mariusza Mazurka z dnia 13 listopada 2018 r., uzupełnionego w dniu 21 stycznia 2019 r., o wyrażenie zgody przez Sejm na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Sławomira Nitrasa za czyn określony w tym wniosku, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-236.79" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.80" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-236.81" who="#Marszałek">Głosowało 449 posłów. 231 — za, 217 — przeciw, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-236.82" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-236.83" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Pani marszałek, mam wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-236.84" who="#Marszałek">Sejm bezwzględną większością głosów podjął uchwałę o wyrażeniu zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Sławomira Nitrasa za czyn określony we wniosku oskarżyciela prywatnego Marka Palarczyka przedłożonego przez pełnomocników…</u>
          <u xml:id="u-236.85" who="#komentarz">(Część posłów skanduje: Konstytucja! Konstytucja! Konstytucja!)</u>
          <u xml:id="u-236.86" who="#Marszałek">Proszę państwa, bardzo proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-236.87" who="#Marszałek">…Pawła Berga i Mariusza Mazurka z dnia 13 listopada 2018 r., uzupełnionego w dniu 21 stycznia 2019 r.</u>
          <u xml:id="u-236.88" who="#Marszałek">Przypominam, że Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni złożył wniosek o uzupełnienie porządku dziennego o punkt obejmujący informację Prezesa Rady Ministrów na temat realizowanej fuzji PKN Orlen SA z Grupą Lotos SA oraz procedury zbycia części aktywów Grupy Lotos SA, w tym części rafinerii w Gdańsku oraz stacji paliw, podmiotom zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-236.89" who="#Marszałek">W związku ze zbliżaniem się terminu, o którym mowa w art. 173 ust. 5 regulaminu Sejmu, poddam pod głosowanie wniosek o uzupełnienie porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-236.90" who="#Marszałek">Przypominam, że zgodnie z art. 173 ust. 4 regulaminu Sejmu głosowanie to nie jest poprzedzone debatą ani zadawaniem pytań.</u>
          <u xml:id="u-236.91" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-236.92" who="#Marszałek">Kto z państwa jest za przyjęciem tego wniosku, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-236.93" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.94" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-236.95" who="#Marszałek">Głosowało 452 posłów. 220 — za, 232 — przeciw, nikt się nie wstrzymał.</u>
          <u xml:id="u-236.96" who="#Marszałek">Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-236.97" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 23. porządku dziennego: Zmiany w składach osobowych komisji sejmowych (druk nr 2211).</u>
          <u xml:id="u-236.98" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, na podstawie art. 20 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-236.99" who="#Marszałek">Czy w tej sprawie ktoś z państwa pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-236.100" who="#Marszałek">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-236.101" who="#Marszałek">Głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-236.102" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku w brzmieniu z druku nr 2211, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-236.103" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-236.104" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-236.105" who="#Marszałek">Głosowało 443 posłów. 422 — za, 5 — przeciw, 16 się wstrzymało.</u>
          <u xml:id="u-236.106" who="#Marszałek">Sejm podjął uchwałę w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-236.107" who="#Marszałek">Na tym zakończyliśmy głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-236.108" who="#Marszałek">Ogłaszam 5 minut przerwy.</u>
          <u xml:id="u-236.109" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-236.110" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 52 do godz. 13 min 59)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 20. porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (druk nr 2183).</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana Michała Wosia o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zapraszam, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić owoc kilku lat pracy Ministerstwa Sprawiedliwości i zespołu ekspertów pod kierunkiem pana prof. Henryka Haaka, któremu także dziękuję za tę ciężką pracę. Jest to projekt reformy związany z resocjalizacją nieletnich, reformy całego systemu resocjalizacji nieletnich. To kompleksowa ustawa, kompleksowa reforma w zakresie zarówno proceduralnym, jak i instytucjonalnym. To bardzo obszerna ustawa, w istocie o rozmiarach kodeksowych, gdyż zawiera ponad 400 artykułów. Na pewnym etapie prac były nawet rozważania, czy nie powinno się przywrócić pewnej tradycji kodeksowej jeszcze z 1932 r. i czy obecna ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich nie jest po prostu przestarzałą ustawą sprzed 4 dekad, ustawą, która została wprowadzona w czasach stanu wojennego i odpowiadała na potrzeby ówczesnego okresu. Oczywiście była ona w czasie tych 40 lat nowelizowana, natomiast cały szereg instytucji prawnych można już uznać za przestarzały.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">W ramach tej kompleksowej reformy proponujemy cały szereg zmian i nowych instytucji. Jest to przede wszystkim uwzględnienie nowej rzeczywistości społecznej i zmiany charakteru czynów zabronionych popełnianych przez nieletnich. Dane jednoznacznie wskazują, że następuje brutalizacja tych czynów, że jest większa liczba czynów o charakterze seksualnym, a także czynów związanych z przestępczością narkotykową. W projekcie ustawy chcemy wprowadzić bardziej skuteczne środki oddziaływania i wsparcia procesu resocjalizacji nieletnich, adekwatne przede wszystkim wobec stopnia ich demoralizacji.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Można powiedzieć, że sam projekt wprowadza taką jasną filozofię działania, a mianowicie zatrzymuje machinę państwa na właściwym poziomie wobec najdrobniejszych występków. Tym właściwym poziomem będzie dyrektor szkoły, będzie nim policja. Nie trzeba uruchamiać całej machiny sądowej. Jednocześnie projekt wprowadza skuteczną resocjalizację tych, którzy dopuścili się najpoważniejszych czynów zabronionych.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">W ramach projektu ustawy następuje inkorporowanie tych uregulowań, które nie straciły na aktualności, z ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Projekt ustawy wzmacnia też gwarancje procesowe nieletnich, a także wykonuje wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, zwłaszcza w sprawie Grabowski przeciwko Polsce.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">W ramach pierwszego bloku, czyli reakcji wobec nieletnich dopuszczających się najpoważniejszych czynów karalnych, nowe instytucje, które są wprowadzane, to przede wszystkim obligatoryjne umieszczenie w zakładzie poprawczym, konieczność umieszczenia w zakładzie poprawczym nieletnich, którzy popełnili najcięższe zbrodnie, czyny określone w art. 10 § 2 Kodeksu karnego, przy czym jest to tzw. względna obligatoryjność. Obecnie system działa w ten sposób, że w każdym przypadku sąd rozważa możliwości od najłagodniejszego do najpoważniejszego środka, natomiast my w przypadku tych najbrutalniejszych przestępstw zmieniamy filozofię działania, mianowicie sąd w pierwszej kolejności rozważy poprawczak, a dopiero gdy podejmie decyzję o środku poprawczym i zobaczy, że inne środki mogą być bardziej skuteczne, wówczas podejmuje taką decyzję i musi ją uzasadniać.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Projekt proponuje dwie instytucje związane właśnie z tymi najbrutalniejszymi przestępstwami nieletnich, dwie nowe instytucje, czyli w pierwszej kolejności możliwość zagrożenia nieletniemu stosowaniem środka poprawczego do 24 roku życia albo od razu przedłużenie wykonywania środka poprawczego właśnie do tego 24 roku życia. Następuje to w szczególnie uzasadnionych przypadkach, kiedy przemawia za tym bardzo wysoki stopień demoralizacji, rodzaj czynu karalnego, a także sposób i okoliczności jego popełnienia.</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Wprowadzamy możliwość orzekania przez sąd rodzinny w kwestii zobowiązania nieletniego zwalnianego z zakładów poprawczych do określonego postępowania albo w kwestii nadzoru kuratora sądowego. To jest pewna nowość, w obecnym systemie tego nie ma. Jest tak, że po wypuszczeniu nieletniego z zakładu poprawczego najczęściej w wieku 21 lat albo szybciej, jeśli ktoś szybciej zostanie wypuszczony z zakładu poprawczego, państwo właściwie traci jakąkolwiek wiedzę o takim nieletnim, a być może jest tak, że powinien kontynuować terapię lub kurator powinien dalej go wspierać, jeśli ten proces resocjalizacji w zakładach nie przebiegał tak, jak powinien był przebiegać.</u>
          <u xml:id="u-238.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Ustawa wprowadza nowy środek wychowawczy. W tej chwili jest kilkanaście środków wychowawczych i środek poprawczy. W ramach kompleksowego przedkładanego projektu będzie 11 środków wychowawczych i 12. środek poprawczy. Ten nowy środek wychowawczy, czyli umieszczenie w okręgowym ośrodku wychowawczym, to jest od lat postulowany przez specjalistów środek, przez środowisko sędziów rodzinnych, także przez specjalistów zajmujących się resocjalizacją, pracą z nieletnimi, bo praktyka pokazuje, że w tym obecnym katalogu nie ma środka wychowawczego, który byłby odpowiedni dla nieletnich, którzy popełniają czyny karalne, ale stopień ich demoralizacji nie przemawia za zastosowaniem środka poprawczego czy nie daje podstaw do umieszczenia w zakładzie poprawczym.</u>
          <u xml:id="u-238.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Przede wszystkim chodziło o to, żeby poprawić skuteczność resocjalizacji w samych młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. Można powiedzieć, że MOW-y jako najpoważniejszy środek wychowawczy przekształciły się w takie miejsca, gdzie do jednego ośrodka kieruje się nieletnich, którzy z jakiegoś powodu po przestępstwie, po popełnieniu czynu zabronionego nie trafili do zakładu poprawczego, np. po zabójstwie, ale jednocześnie w tym samym MOW-ie są dzieci zdemoralizowane, chociażby jacyś notoryczni wagarowicze, i przebywają w tym samym ośrodku, co w sposób oczywisty utrudnia resocjalizację i jednych, i drugich, wobec czego ten poważniejszy, można powiedzieć o innym rygorze, środek wychowawczy jest konieczny. O tym, że w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych nie działo się najlepiej, świadczą chociażby tragiczne zdarzenia w Łańcucie, w Wałbrzychu w 2020 r., wręcz doszło do zabójstwa dwóch nastolatków, a o innych drobniejszych sprawach, które tam są na co dzień, nie trzeba mówić.</u>
          <u xml:id="u-238.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szczególną udręką, plagą w MOW-ach są oczywiście ucieczki, które zdarzają się w skali globalnej, w tysiącach. A więc nowy środek ma także temu zaradzić, ma być instrumentem, który spowoduje, że właśnie w okręgowym ośrodku wychowawczym będą umieszczani nieletni, którzy popełnili czyn karalny, ale nie trafili do zakładu poprawczego, ale też tacy, którzy przebywają w ośrodku wychowawczym, ale z jakichś powodów ta resocjalizacja jest tam nieskuteczna. Wobec tego będzie można ich umieścić w tym okręgowym ośrodku wychowawczym.</u>
          <u xml:id="u-238.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">W ramach ustawy jest cały pakiet związany z ochroną dla najmłodszych. Przede wszystkim określamy dolną granicę wieku, jeżeli chodzi o demoralizację i uruchamianie tej sądowej machiny, na poziomie 10 lat, chodzi tu o odpowiedzialność nieletnich za demoralizację. W tej chwili dolnej granicy wieku, jeżeli chodzi o odpowiedzialność, nie ma, wobec czego zdarzało się, że 6-, 7-letnie dzieci stawały przed sądem, a przecież wobec takich dzieci, które nie są świadome, nie mają poczucia odpowiedzialności za swoje czyny, właściwy jest Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Środki są tam przewidziane wobec rodziców, a nie wobec nieletnich, czy jest postępowanie nakierowane na nieletniego.</u>
          <u xml:id="u-238.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Wprowadzamy nową instytucję, nową w systemie prawa, a mianowicie stosowanie wobec nieletnich przez dyrektora szkoły albo przez organy wykonawcze, Policję przede wszystkim, środków oddziaływania wychowawczego. Przy zastosowaniu tych środków nie będzie konieczności zawiadamiania sądu rodzinnego w przypadku tych różnych drobnych spraw. Tutaj chodzi o to, żeby dyrektor szkoły, zamiast skierować sprawę do sądu, kiedy to potem trwa, jest cały proces, mógł od razu na przykład kazać grabić liście jesienią albo umyć korytarz, albo zastosować inne możliwości, które ustawa przewiduje właśnie dla tych dyrektorów, którzy na co dzień mogą korzystać z tych narzędzi prawnych przewidzianych przez ustawę. I w końcu jest też możliwość zobowiązania rodziców albo opiekunów nieletniego do współpracy w ramach młodzieżowego ośrodka socjoterapii.</u>
          <u xml:id="u-238.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Kolejna ważna zmiana w ramach ustawy to jest wprowadzenie domów dla matki i dziecka. W tej chwili nie ma podstawy prawnej, żeby zarówno w MOW-ach czy może w ośrodkach wychowawczych, jak i w zakładach poprawczych, do tego, żeby nieletnie, które urodzą dziecko, przebywały tam ze swoim dzieckiem, jeśli oczywiście w żaden sposób nie zagrażają dziecku. Jest to ostrzejszy rygor niż chociażby w przypadku zakładów karnych, gdzie pozbawione wolności kobiety opiekują się bezpośrednio tym dzieckiem do 3. roku życia dziecka, jeśli przemawiają za tym oczywiście względy bezpieczeństwa. A więc także wprowadzamy ustawowo możliwość prowadzenia takich domów dla matki i dziecka dla nieletnich, które urodziły dziecko w ramach systemu resocjalizacji nieletnich, będąc pod opieką państwa.</u>
          <u xml:id="u-238.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Wprowadzamy także, i to jest ważna zmiana, komisję do spraw środka leczniczego dla nieletnich. W tej chwili sądy mogą orzekać czy zobowiązywać nieletniego do podjęcia różnych terapii i środków leczniczych, natomiast po orzeczeniu takiego środka leczniczego tak naprawdę rodzina nieletniej, czasem sąd zostają z tą sprawą sami, tzn. sąd nie jest w stanie znaleźć takiego ośrodka, który wykonuje to orzeczenie sądu. W tej chwili będzie pełna koordynacja. Komisja prowadzona przez ministra zdrowia, powoływana przez ministra zdrowia, będzie koordynować umieszczanie nieletnich w tych miejscach w przypadku, kiedy wymagają leczenia.</u>
          <u xml:id="u-238.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">W końcu mamy cały pakiet związany z gwarancjami procesowymi dla nieletnich w ramach postępowania. A mianowicie chodzi tu o poszerzenie katalogu przesłanek dotyczących wyznaczenia obrońcy z urzędu w zakresie obrony obligatoryjnej. Będzie to szersze ujęcie niż jest obecnie. Mamy tu również pouczenie o prawie do obrony, które w tej chwili nie występuje, obligatoryjny udział obrońcy, prokuratora w najpoważniejszych sprawach prowadzonych w ramach postępowania na podstawie przedkładanej ustawy, przedkładanego projektu, cały pakiet związany z możliwością działań kasatoryjnych, czyli możliwość złożenia zażalenia na zatrzymywanie, na przeprowadzenie kontroli osobistej, także na użycie środków przymusu bezpośredniego, i kompleksowe określenie zasad przeprowadzania kontroli osobistej, gdzie w tej chwili te zasady też nie są ujmowane, a na pewno nie na poziomie ustawowym.</u>
          <u xml:id="u-238.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">No i w końcu cały pakiet związany z procedurą stosowania, przedłużania środków tymczasowych. To jest realizacja orzeczenia Grabowski przeciwko Polsce, czyli określenie ogólnych przesłanek środków tymczasowych. Chodzi o schroniska dla nieletnich, wprowadzenie postanowienia sądu rodzinnego na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Ten okres pobytu się wyznacza i to będzie podlegało także zaskarżeniu.</u>
          <u xml:id="u-238.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Można powiedzieć, że ostatnią nową instytucją, która w ramach tej ustawy będzie powoływana, jest komisja do spraw kierowania nieletnich do młodzieżowego ośrodka wychowawczego po to, żeby usprawnić koordynację, bo ta koordynacja oczywiście w tej chwili występuje na poziomie zakładów poprawczych, za które odpowiada minister sprawiedliwości. Komisja kieruje do tego ośrodka, który najbardziej nadaje się w tym przypadku, najskuteczniej przeprowadzi proces resocjalizacji. Natomiast młodzieżowe ośrodki wychowawcze często są prowadzone przez samorządy, ale nadzorowane z kolei przez kuratoria, a kierowaniem zajmuje się ORE prowadzony przez ministra edukacji narodowej, wobec czego jest duże zamieszanie z tym związane i stąd cały pakiet zmian porządkujący te kwestie.</u>
          <u xml:id="u-238.17" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! Przedkładany projekt z pewnością usprawni proces resocjalizacji nieletnich. Jest to bardzo dobra ustawa wypracowana przez grono ekspertów, którzy pracowali parę lat, kilka lat nad tą głęboką, kompleksową reformą. Z perspektywy Ministerstwa Sprawiedliwości bardzo ważne są kwestie proceduralne, bo to jest, można powiedzieć, właśnie taki swego rodzaju kodeks nieletnich związany z procedurami sądowymi, ale także kwestie ustrojowe, organizacyjne, które definiują, w jaki sposób realizować środki poprawcze, w jaki sposób realizować środki wychowawcze, i porządkują cały system, przede wszystkim wzmacniają skuteczność państwa wobec nieletnich najbardziej zdemoralizowanych. Zawsze nieletni nie mają odpowiedzialności karnej i to jest niezwykle istotne, to państwo stara się o to. Jeżeli inne działania wcześniej zawiodły, jeżeli rodzina zawiodła albo różne instytucje opieki, to państwo przejmuje na siebie obowiązek wyprowadzania młodych, gniewnych ludzi na prostą drogę. W ten sposób cały pakiet skutecznych narzędzi z pewnością poprawi poziom prowadzenia resocjalizacji, za którą odpowiada w tym zakresie państwo. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-238.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość Wysokiej Izbie przedstawi pan poseł Jacek Kurzępa.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PosełJacekKurzępa">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie rządowego projektu ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#PosełJacekKurzępa">Występując w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, na początku chciałbym zwrócić uwagę na następujące kwestie. Po pierwsze, procedowany rządowy projekt ustawy z dokumentu, druku nr 2138 jest zasadniczą uwspółcześnioną propozycją jurydyczną odnoszącą się do problematyki nieletnich, którzy naruszają normy prawa karnego lub naruszają inne zasady normatywne opisujące życie wspólnotowe i jednostkowe. Od momentu uchwalenia ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich minęło prawie 40 lat. Mowa o ustawie z 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Co prawda w roku 2013 podjęto próbę nowelizacji tej ustawy, niemniej w dalszym ciągu wiele kwestii wymagało ustawowego uregulowania lub doprecyzowania, co było po wielokroć postulowane przez praktyków.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#PosełJacekKurzępa">Tą propozycją, panie ministrze, twój projekt próbuje zadośćuczynić. Rzeczywiście wieloletnia praca pod twoim kierunkiem, panie ministrze, w Ministerstwie Sprawiedliwości przynosi w gościńcu projektowaną ustawę, która porządkuje i systematyzuje materię dotyczącą spraw nieletnich, nawiązuje do obowiązujących w Polsce standardów konstytucyjnych i międzynarodowych, wnosi do dokumentu o randze ustawy niektóre rozwiązania, które dotychczas unormowane były w aktach prawnych niższego rzędu. Ponadto wprowadza szereg nowych, adekwatnych do wyzwań współczesności propozycji i oddziaływań, które mają wzmocnić ich efektywność.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#PosełJacekKurzępa">Po drugie, istota omawianego rozwiązania zasygnalizowana jest już w samym tytule: ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Obejmuje ona bowiem w holistycznej perspektywie osobę ludzką będącą w procesie stawania się w różnych wymiarach rozwojowych i doświadczającą epizodów czasami niepożądanych i nagannych związanych z łamaniem norm prawa karnego lub norm życia społecznego, co siłą rzeczy wymaga reakcji i próby korekty, naprawy. Wobec powyższego zawiera w sobie przepisy o charakterze zarówno procesowym, jak i materialnym i wykonawczym, będące wobec siebie synergicznymi i komplementarnymi. Całość osadzona jest w przekonaniu o efektywnej mocy rozumnego wspierania w celu kształtowania lub odbudowywania pożądanych i akceptowalnych społecznie postaw nieletnich. W zamyśle autorów projekt ma w sobie walor możliwości zindywidualizowanych ścieżek wsparcia, korekty, resocjalizacji, co wynika z szerokiego wachlarza metod oddziaływania na różnych etapach procesu wspierania i resocjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#PosełJacekKurzępa">Po trzecie, rozległa, uszczegółowiona materia ustawy wnosi nowy oddech w procesie całego postępowania wobec nieletnich. Np. precyzuje dolny próg wiekowy dla osobnika, wobec którego może być wszczęte postępowanie w sprawie o demoralizację — pan minister w swoim przedłożeniu wskazał wiek 10 lat. Tym samym przekierowuje się również zainteresowanie podmiotem sprawczym w przypadku zintensyfikowania niepożądanych sygnałów dewiacyjno-patologicznych u młodszych dzieci w kierunku opiekunów prawnych czy rodziców. W przypadku czynów karalnych ustawodawcy pozostawiają dolną granicę nieletniości — wiek 13 lat.</u>
          <u xml:id="u-240.5" who="#PosełJacekKurzępa">Po czwarte, przedstawiono rozwiązania, które m.in. wzmacniają rolę szkoły i dyrektora placówki, który w uzasadnionych przypadkach może skorzystać z proponowanego katalogu środków oddziaływania wychowawczego bez konieczności zawiadamiania sądu rodzinnego lub Policji o przejawie demoralizacji lub popełnieniu przez nieletnich czynów karalnych — oprócz czynów zabronionych wyczerpujących znamiona przestępstwa ściganego z urzędu lub przestępstwa skarbowego. Warunkiem takiego działania dyrektora jest zaakceptowanie tego rozwiązania ze strony rodziców lub opiekunów prawnych oraz samego nieletniego. Do repertuaru możliwych środków wychowawczych włączono pouczenie, ostrzeżenie ustne lub na piśmie, przeproszenie pokrzywdzonego, przywrócenie stanu poprzedniego oraz wykonanie określonych prac na rzecz szkoły.</u>
          <u xml:id="u-240.6" who="#PosełJacekKurzępa">Jednocześnie cenne jest zwrócenie uwagi na możliwość mobilizowania do czynności wychowawczych i opiekuńczych rodziców czy opiekuna prawnego poprzez możliwość wymierzenia im kary pieniężnej w razie uchylenia się od nałożonych zobowiązań przez sąd.</u>
          <u xml:id="u-240.7" who="#PosełJacekKurzępa">Inną pożądaną propozycją jest cały pakiet rozwiązań dotyczących postępowania rozpoznawczego, w tym m.in. dotyczących stron postępowania i pokrzywdzonego, w tym ich praw i obowiązków w tym postępowaniu. Unormowano zapisy dotyczące zatrzymania i środków tymczasowych oraz uszczegółowiono przepisy o przebiegu postępowania pierwszoinstancyjnego oraz odwoławczego, co w sposób logiczny wprowadza nas do postępowania wykonawczego, czyniąc go w zapisach tej ustawy równorzędnym postępowaniu rozpoznawczemu. Uregulowania te w sposób kompleksowy i kompletny podkreślają znaczenie tego postępowania w pracy sądu rodzinnego i jego większe niż dotychczas skodyfikowanie.</u>
          <u xml:id="u-240.8" who="#PosełJacekKurzępa">Wśród wielu walorów propozycji zawartych w procedowanej ustawie są te związane z prawami i obowiązkami nieletnich umieszczonych w MOW-ach, okręgowych ośrodkach wychowawczych — nowa instytucja — zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz ograniczenie tych praw. Wśród nich znalazły się rozwiązania, które były kwestionowane przez Krajowy Mechanizm Prewencji i odnoszą się np. do respektowania przez nieletnich obowiązku m.in. poddania się badaniom na obecność w organizmie substancji psychoaktywnych, poddania się kontroli pobieżnej lub osobistej w przypadkach określonych w projektowanej ustawie. Ww. kwestie wiążą się ze starannością w zakresie respektowania zapisów konstytucji, czy to w odniesieniu do art. 41 ust. 1 — prawo do nietykalności i wolności osobistej — czy to art. 47 konstytucji — prawo do prywatności.</u>
          <u xml:id="u-240.9" who="#PosełJacekKurzępa">Istotną nowością w projektowanej ustawie jest uregulowanie obszaru związanego ze stosowaniem w placówkach wcześniej przywołanych monitoringu. Tu znów ważna jest wrażliwość na konstytucyjne prawo ochrony życia prywatnego. Zatem rozwiązanie to uwzględnia reżim regulacji ustawowej zgodnie z art. 31 ust. 3 konstytucji Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-240.10" who="#PosełJacekKurzępa">Wątków i spraw, które ustawa obejmuje, jest zdecydowanie więcej. Potocznie mówiąc, jest to ustawowa kolubryna, bardzo potrzebna — wyznacza pożądane kierunki rozwoju mechanizmów wsparcia rozwoju nieletniego i jego resocjalizacji w oparciu o respekt i szacunek do praw konstytucyjnych podmiotu oddziaływań i wzmacnia efektywność zespołu instytucji wymiaru sprawiedliwości, porządku społecznego i procesu oddziaływania wychowawczego, w tym rodziny, na wychowanka.</u>
          <u xml:id="u-240.11" who="#PosełJacekKurzępa">Rekomendujemy przyjęcie proponowanej ustawy do dalszych prac legislacyjnych. A osobiście, panie ministrze, gratuluję tej pracy i tej propozycji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-240.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska przedstawi pani poseł Magdalena Filiks.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PosełMagdalenaFiliks">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Koalicji Obywatelskiej przedstawię stanowisko klubu wobec projektu ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#PosełMagdalenaFiliks">Zacznę może od tego, że to naprawdę obszerny projekt, który razem z uzasadnieniem ma prawie 1000 stron, a o tym, że trafi do pierwszego czytania, właściwie dowiedzieliśmy się we wtorek. A więc apelowałabym, żeby do tak rozległych projektów podchodzić bardziej roztropnie i pozwalać się z nimi zapoznać stosownie wcześniej, żeby naprawdę to była rzetelna analiza i dobrze wykonana praca.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#PosełMagdalenaFiliks">Procedowany projekt ustawy ma zastąpić dotychczasowe przepisy uchwalone przeszło 40 lat temu.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#PosełMagdalenaFiliks">Nieletni ze względu na swój wiek, brak doświadczenia czy patologiczne środowisko rodzinne są grupą szczególnie narażoną na różnego typu nadużycia. Stąd ważne jest, aby tworzyć odpowiednie ramy prawne respektujące ich odpowiednie prawa oraz wzmacniające ich ochronę. Ponadto należy pamiętać, że postępowanie w sprawach nieletnich nie powinno mieć charakteru restrykcyjnego, lecz być ukierunkowane przede wszystkim na wychowanie. Polityka kryminalna wobec nieletnich nie przynosi żadnych pozytywnych rozwiązań. W przypadku nieletnich należy odchodzić wręcz od rozwiązań represyjnych na rzecz rozwiązań opiekuńczych. Klimat kontrolująco-restrykcyjny jest najmniej korzystny dla procesu resocjalizacji nieletnich, a odnoszę wrażenie, że trochę w tym kierunku właśnie zmierza ten projekt.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#PosełMagdalenaFiliks">Należy mieć na uwadze, że ważnym elementem skutecznej resocjalizacji jest tworzenie rozwiązań, które będą eliminowały nie tylko skutki, ale również przyczyny patologicznych zachowań. Trzeba tworzyć skuteczne mechanizmy, pozwalające na jednoczesne oddziaływanie i na nieletnich, i na środowisko rodzinne, bo nawet gdy uda się skutecznie zresocjalizować nieletniego, a on wróci do środowiska rodzinnego dotkniętego tymi samymi problemami, które były przyczyną jego demoralizacji, wówczas są ogromne szanse na ponowny konflikt nieletniego z prawem.</u>
          <u xml:id="u-242.5" who="#PosełMagdalenaFiliks">Ponadto bardzo istotna jest kwestia wsparcia i pomocy dla byłych wychowanków placówek zamkniętych w procesie ich powrotu do normalnego życia. Ten powrót jest trudny i bez odpowiedniego wsparcia najprawdopodobniej takie dziecko po raz kolejny popadnie w konflikt z prawem. Są to kwestie, których uregulowanie poprawiłoby skuteczność oddziaływań właśnie wobec nieletnich sprawców.</u>
          <u xml:id="u-242.6" who="#PosełMagdalenaFiliks">Wysoka Izbo! Procedowany projekt wprowadza wiele nowych rozwiązań. Do tych istotnych, jak już było tutaj mówione, zmian możemy zaliczyć np. ustanowienie dolnej granicy wieku 10 lat, od której nieletni będzie mógł odpowiadać w sprawach o demoralizację. Projektodawca wprowadza nowy środek wychowawczy w postaci umieszczenia nieletniego w okręgowym ośrodku wychowawczym. Znajdzie się w nim miejsce dla tych młodych osób, które nie przejawiają jeszcze wysokiego stopnia demoralizacji. Ponadto projekt przewiduje możliwość nałożenia za zgodą rodziców przez dyrektora szkoły określonych obowiązków na nieletniego, który na terenie szkoły wskazuje przejawy demoralizacji lub dopuścił się czynu karalnego.</u>
          <u xml:id="u-242.7" who="#PosełMagdalenaFiliks">Nowością w projekcie jest możliwość orzeczenia wykonywania środka poprawczego do 24. roku życia, czyli możemy mieć sytuację, kiedy to osoba, która ukończyła 13. rok życia i dopuściła się określonego czynu, spędzi w zakładzie 11 lat. Niektórzy eksperci wskazują, że po tak długim okresie pobytu w zakładzie istnieje bardzo duże ryzyko wtórnej demoralizacji. Jest także wysokie prawdopodobieństwo, że taka osoba nie będzie w stanie skutecznie funkcjonować w społeczeństwie zgodnie z jego normami i najpewniej wróci na drogę przestępczą.</u>
          <u xml:id="u-242.8" who="#PosełMagdalenaFiliks">Nie do przyjęcia są propozycje, które dają możliwość prewencyjnego używania kajdanek przez pracowników okręgowych ośrodków wychowawczych, zakładów czy schronisk. Rzecznik praw obywatelskich wskazał, że w przypadku nieletnich pozostających pod opieką personelu placówek dla nieletnich stosowanie kajdanek nie jest wskazane z uwagi na: po pierwsze, ich stygmatyzujący charakter, po drugie, odmienne cele placówek dla nieletnich w odniesieniu do zakładów karnych i aresztów śledczych, a po trzecie, większe ryzyko w przypadku ciasnego zapięcia stosowanego podczas transportu. Poza tym rodzą się obawy, aby prewencyjne stosowanie środka przymusu bezpośredniego nie stało się regułą. Kolejna kwestia to stosowanie kaftana bezpieczeństwa, pasa obezwładniającego, kasku zabezpieczającego. Wydaje się, że te środki również nie powinny być stosowane w placówkach dla nieletnich z uwagi na ich opresyjny, stygmatyzujący i poniżający charakter. Jak wskazują eksperci, użycie tego środka stanowi nieproporcjonalne użycie siły.</u>
          <u xml:id="u-242.9" who="#PosełMagdalenaFiliks">Duże zastrzeżenie budzi możliwość umieszczenia nieletniego w izbie adaptacyjnej. Jest tu spore pole do nadużyć i stwarza to bezpośrednie ryzyko wykorzystania izby adaptacyjnej jako nieformalnego środka dyscyplinarnego skutkującego izolacją. Musimy pamiętać, że wszelka forma izolacji nieletnich jest środkiem, który ma negatywny wpływ na fizyczny i psychiczny stan dziecka.</u>
          <u xml:id="u-242.10" who="#PosełMagdalenaFiliks">Dużo tu jest zapisów, które budzą wątpliwości, co nie zmienia faktu, że są to bardzo potrzebne rozwiązania, nad którymi należy rzetelnie popracować. Dlatego jesteśmy za skierowaniem projektu do dalszych prac. Swoje poparcie bądź nie dla projektu oczywiście wiążemy z tym, jaki będzie przebieg tych prac.</u>
          <u xml:id="u-242.11" who="#PosełMagdalenaFiliks">Daruję to sobie dzisiaj, ale w przyszłości chciałabym się też odnieść do tego, co w mojej ocenie w tym projekcie jest zupełnie zbędne. To są kwestie preambuły. Chodzi o kwestie matki, ojca i chrześcijańskich wartości. Myślę, że w ogóle nie o tym jest ten projekt, ale też nie będę temu dzisiaj poświęcała uwagi.</u>
          <u xml:id="u-242.12" who="#PosełMagdalenaFiliks">Za to w imieniu klubu chciałabym złożyć na ręce pani marszałek wniosek o skierowanie tego projektu do dalszych prac w Komisji: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Polityki Społecznej i Rodziny…</u>
          <u xml:id="u-242.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Niech pani mówi do mikrofonu.)</u>
          <u xml:id="u-242.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Dobrze, edukacji również.)</u>
          <u xml:id="u-242.15" who="#PosełMagdalenaFiliks">Przepraszam, ostatnia kartka jest dla pani.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dobrze, dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PosełMagdalenaFiliks">To jest dla pani. Bardzo proszę, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#PosełMagdalenaFiliks">…gdzie moim zdaniem wniosek powinien trafić pierwotnie. Dziękuję ślicznie.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Katarzyna Kotula przedstawi stanowisko klubu Lewica.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PosełKatarzynaKotula">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Pan doceni próbę przeczytania dokumentu. Dużo różnych…</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#PosełKatarzynaKotula">Prawda?</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakże fajnie.)</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#PosełKatarzynaKotula">Oczywiście, że tak.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#PosełKatarzynaKotula">Jest to projekt potrzebny, długo wyczekiwany. Nie mówimy nie. I tak jak mówiła koleżanka, nie będziemy dzisiaj na pewno przedstawiać żadnego stanowiska, będziemy składać wniosek o skierowanie projektu też do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Są tutaj dzisiaj panie przedstawicielki także z tej komisji. Myślę, że projekt na pewno na to zasługuje, żeby nad nim pracować.</u>
          <u xml:id="u-246.6" who="#PosełKatarzynaKotula">Dobrze, to od czego moglibyśmy zacząć? Polska szczyci się od lat, że przyniosła właściwie światu, już nie tylko Polsce, prawa dziecka. I myśl przewodnia zawsze była taka, że dzieci nie podlegają odpowiedzialności karnej, nie są ujęte w Kodeksie karnym, stąd jest ta wciąż obowiązująca ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Zgadzam się, że jest ona mocno archaiczna, zgadzam się, że potrzebne są zmiany. Rzeczywistość już dawno nas przegoniła i mówię to jako pedagożka z 25-letnim doświadczeniem. Najważniejsze jest dobro dziecka, zachowanie jego prawa do prywatności, autonomii, zachowanie jak największej liczby jego podstawowych praw. Nawet jeśli nieletni wchodzi w kolizję z przepisami prawa, to nie można go oczywiście traktować jako przestępcy, nie można traktować go jako kryminalisty. Wiemy, że Polska była inicjatorem powstania Konwencji o prawach dziecka i przedłożyła Komisji Praw Człowieka ONZ jej pierwszy projekt, a zapisy zawarte w Konwencji o prawach dziecka są podstawą, kanonem zasad etycznych i standardów międzynarodowych postępowania wobec dzieci.</u>
          <u xml:id="u-246.7" who="#PosełKatarzynaKotula">Dziecko powinno podlegać spokojnemu wychowaniu w rodzinie, ale wiemy, że rodzina nie zawsze jest miejscem bezpiecznym. Najważniejsze jest zdecydowanie dobro dziecka, nie tylko dobro dziecka w rodzinie, bo wiemy, że niestety ta rodzina także może być zagrożeniem, może być też niestety środowiskiem demoralizującym. W idealnym świecie każde dziecko miałoby rodzica lub rodziców, miałoby zapewniony godny byt, poczucie bezpieczeństwa, poszanowania swoich praw jako autonomicznej jednostki, i wtedy być może problem demoralizacji, wchodzenia na drogę kolizji z prawem byłby problem marginalnym, ale niestety taki idealny świat po prostu nie istnieje. W konsekwencji tego, zmieniając przepisy dotyczące resocjalizacji nieletnich i pamiętając o tym, że te obowiązujące faktycznie są archaiczne, warto stworzyć dobry, sprawny, efektywny, skuteczny, działający na czas system. To ostatnie zdanie nie jest moim zdaniem, jest cytatem z wypowiedzi kuratorów sądowych, bo w minimalnym stopniu starałam się konsultować ten projekt ze wszystkimi zainteresowanymi stronami.</u>
          <u xml:id="u-246.8" who="#PosełKatarzynaKotula">Konsensus jest taki, że najważniejsze to nie wylać dziecka z kąpielą i przyjąć dobre i długo oczekiwane rozwiązania, a takie w tej ustawie na pewno są. Wobec wielu rozwiązań mamy jednak różne wątpliwości. Niektóre z nich wydają nam się po prostu skandaliczne i będziemy im przeciwni. Wszystkie stosowane środki, zmiany proponowane w tej ustawie powinny opierać się na poczuciu potrzeby dążenia do zmiany w zachowaniu nieletnich. Represje nie powinny stanowić podstawy tych zmian. Co do tych podstaw i co do tych założeń mamy jednak pewne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-246.9" who="#PosełKatarzynaKotula">Jest to wyczekiwany projekt, projekt, nad którym pracowano przez 4 lata. 4 lata pracy, konsultacje, próby wprowadzania zmian, propozycje wprowadzenia bardzo restrykcyjnych przepisów, z których na szczęście ministerstwo się wycofało. Mieliśmy długą przerwę i nagle projekt wraca. Niestety, tak jak mówiła koleżanka, dopiero we wtorek dowiedzieliśmy się o tym, że odbędzie się pierwsze czytanie. Szczerze mówimy, że bardzo zależy nam na tym, żeby nad tym projektem pracować. Wiem, że ministerstwu się spieszy, wiem, że czas nagli, wiem, że chcecie wprowadzić ten projekt od 1 września. Będziemy się starali przekonać was jednak do tego, żeby poczekać jeszcze rok i ten projekt po prostu dopracować, oczyścić go z pewnych absurdalnych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-246.10" who="#PosełKatarzynaKotula">Tak jak mówiłam, wydaje mi się, że wszystkie komisje poza Komisją Sprawiedliwości i Praw Człowieka, czyli Komisja Zdrowia, komisja edukacji, komisja polityki społecznej są żywo zainteresowane tym, żeby nad tym projektem pracować. Jeśli chodzi o zastrzeżenia, to mam wrażenie, że polityczni autorzy projektu skupiają się jednak, po pierwsze, na ideologicznej preambule i osobistej ideologicznej krucjacie. Nie uwzględniają państwo wielu uwag i proponowanych w toku konsultacji społecznych korekt. Minister Ziobro niestety skupia się na byciu bardzo surowym szeryfem i forsuje swoją wizję resocjalizacji dzieci opartą na surowej karze i represji, na narzędziach, które w poszczególnych punktach budzą uzasadnione wątpliwości. Jako pedagog mam wrażenie, że ta ustawa oparta jest na pruskim modelu wychowania i proponuje jego kontynuację. Chętnie o tym porozmawiamy, chętnie się posprzeczamy, chętnie pokażemy swoje propozycje, ale prosimy o taką przychylność. Chodzi o to, żeby była gotowość do pracy nad tym projektem.</u>
          <u xml:id="u-246.11" who="#PosełKatarzynaKotula">Kiedy przystępuje się do pracy nad projektem, który zmienia kilkadziesiąt innych ustaw i cały ten mityczny system, który funkcjonuje bądź nie funkcjonuje od 40 lat, to różnie z tym bywa. Wiemy o tym. Tak samo jest przecież w przypadku pieczy zastępczej. Warto zrobić to raz a dobrze. Trzeba być skrupulatnym. Chodzi o to, żeby na każdym etapie tego procesu najważniejsze były prawa nieletnich, aby to dobro dziecka było podstawą wprowadzanych zmian. Mamy nadzieję, że resort będzie przychylny. Mamy nadzieję, że nie będzie się państwu spieszyć. Mamy nadzieję, że będzie państwu zależało na tym, żeby ten projekt był dobry.</u>
          <u xml:id="u-246.12" who="#PosełKatarzynaKotula">Nie mam więcej czasu, a żałuję. Panie ministrze, sam pan widzi, jak wygląda ten projekt. Składamy wniosek o skierowanie tego projektu do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-246.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">W drugiej części w imieniu klubu Lewica głos zabierze pani poseł Katarzyna Ueberhan.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PosełKatarzynaUeberhan">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dziecko chce być dobre. Jeśli nie umie — naucz. Jeśli nie wie — wytłumacz. Jeśli nie może — pomóż. Wszyscy znamy ten cytat. To Janusz Korczak.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PosełKatarzynaUeberhan">Zakład poprawczy do 24. roku życia, większe uprawnienia dyrektora szkoły, możliwość używania kajdanek i kaftanów bezpieczeństwa, nowy ośrodek wychowawczy — to rozwiązania, które według Ministerstwa Sprawiedliwości mają zapewnić skuteczną resocjalizację młodocianych przestępców. Czy tak się stanie?</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#PosełKatarzynaUeberhan">Każdego roku przed obliczem sędziów sądów rodzinnych pod zarzutem zdemoralizowania lub popełnienia czynu karalnego staje ok. 25 tys. dzieci. Choć liczba ta maleje z roku na rok, to nadal potrzebujemy systemu gwarantującego skuteczne działania resocjalizacyjne wobec tych dzieci, które staną przed jego obliczem, systemu dającego dzieciom szansę na wejście w dorosłość z możliwością normalnego funkcjonowania w relacjach społecznych, systemu uwzględniającego w swoich założeniach fundamenty ochrony praw człowieka, w tym praw dziecka, takich jak prawo do rzetelnego procesu sądowego, wolność od tortur, nieludzkiego i poniżającego traktowania, dyskryminacji, kierowanie się dobrem dziecka, podmiotowe traktowanie dziecka i reintegracja. Obowiązująca ustawa nie zdaje tego testu. Pytam: Czy omawiany projekt sprostał tym wyzwaniom? Odpowiedzi jednoznacznej brak. W dużej mierze projekt niestety utrzymuje status quo. Ważniejsze zmiany w przedłożeniu mają raczej charakter ilościowy, a nie jakościowy. Chodzi o to, żeby zwiększyć przepływ wychowanków, a nie poziom opieki nad nimi. Nadal w rozwiązaniu adresowanym do nieletnich brak spójności i systemowości, brak holistycznego spojrzenia. Proponowane rozwiązania tworzą odizolowane wyspy odrębnych instytucji, odrębnych kompetencji, pomiędzy którymi brakuje mostów prowadzących do wspólnego celu.</u>
          <u xml:id="u-248.3" who="#PosełKatarzynaUeberhan">Automatyzm wpisany w ustawę i ograniczający swobodę orzekania sędziów wprost zagraża dobru dziecka. Projekt niestety powiela błędy obowiązującej ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Pierwszy z brzegu błąd -postępowanie sądowe ma być prowadzone w oparciu o przepisy k.p.c. zamiast k.p.k. Projekt zawiera szereg regulacji, które budzą wątpliwości, jeżeli chodzi o standardy ochrony praw człowieka. Pierwszy z brzegu przykład to możliwość ograniczania kontaktów nieletniego z rodziną.</u>
          <u xml:id="u-248.4" who="#PosełKatarzynaUeberhan">Trudno na tym etapie ocenić skuteczność proponowanych rozwiązań. Jedno jest pewne: zaostrzenie polityki kryminalnej wobec nieletnich nie przyniesie żadnych pozytywnych rozwiązań. Należy przechodzić od rozwiązań represyjnych do opiekuńczych. Te pierwsze już były i nie przyniosły niczego dobrego.</u>
          <u xml:id="u-248.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak jest, oczywiście.)</u>
          <u xml:id="u-248.6" who="#PosełKatarzynaUeberhan">Lewica deklaruje gotowość do pracy nad tym projektem w myśl kolejnej sentencji Janusza Korczaka, którą chciałam tutaj przytoczyć: Pozwól dzieciom błądzić i radośnie dążyć do poprawy. Od poparcia rozwiązań, które znajdują się w obecnym przedłożeniu, na tym etapie jeszcze się wstrzymujemy. Uzależniamy to od efektów pracy w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-248.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Protasiewicz w imieniu Koalicji Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PosełJacekProtasiewicz">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu klubu Koalicji Polskiej zamierzam przedstawić nasze stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#PosełJacekProtasiewicz">Projekt dotyczy kompleksowego uregulowania zagadnień dotyczących nieletnich, których zachowanie wymaga interwencji organów państwowych. Zawarte w nim propozycje dotyczą m.in. utworzenia nowych placówek dla nieletnich w postaci okręgowych ośrodków wychowawczych, wprowadzenia możliwości pozasądowego reagowania na właściwe zachowanie nieletnich, określenia minimalnej granicy wieku odpowiedzialności za demoralizację na poziomie 10 lat. Bez wątpienia pozytywnie należy ocenić objęcie pojęciem czynu karalnego wszystkich wykroczeń, a nie tylko ściśle określonych, jak to ma miejsce obecnie. Często regularnie dokonywane, wydawałoby się, drobne wykroczenia mogą świadczyć o wyższym stopniu demoralizacji niż popełnienie czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa. Za dobrą propozycję uważamy również możliwość nałożenia, oczywiście za zgodą rodziców, przez dyrektora szkoły określonych obowiązków na nieletniego, który na terenie szkoły wykazuje przejawy demoralizacji lub dopuścił się czynów karalnych. Włączenie w ten proces rodziców poprzez wyrażenie przez nich zgody jest pewnym elementem pedagogizacji również samych dorosłych opiekunów czy rodziców.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#PosełJacekProtasiewicz">Wątpliwości budzi pozostawienie bez zmian katalogu zachowań stanowiących przejaw demoralizacji. Zgadzamy się z uzasadnieniem projektu, że przez lata w praktyce ten katalog już został określony i się przyjął. Nie budzi też większych wątpliwości, ale warto to podkreślić, że zapisy, które zawierają wskazane przejawy demoralizacji nieletnich, zostały stworzone bardzo dawno temu, w latach 70. ubiegłego wieku, dlatego dzisiaj należy nadać im nową treść, a także wskazać nowe przejawy wynikające z przeobrażeń społecznych, chociażby te związane z Internetem czy dużo bardziej powszechną dostępnością środków odurzających. Warto również bardziej docenić środek wychowawczy w postaci skierowania do ośrodka kuratorskiego. Jest to bowiem dobra, skuteczna instytucja, która do tej pory nie była dostatecznie doceniana. Sądy w niewielkim stopniu kierują nieletnich do tych placówek, ponieważ jest ich stosunkowo niewiele, a powinny być utworzone przy każdym sądzie rejonowym, mieć jasno określone zadania i finansowanie. Powinny być finansowane przez te sądy, jak również mieć większe uprawnienia, zwłaszcza w przypadku kierowników ośrodków i dysponowania przez nich funduszami będącymi w ich dyspozycji.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#PosełJacekProtasiewicz">Natomiast za niebezpieczny uznajemy pomysł dotyczący możliwości przedłużenia wykonywania środka poprawczego aż do 24. roku życia. Jest to swego rodzaju wyjście naprzeciw oczekiwaniom domagającej się czasami bardzo surowego karania małoletnich sprawców brutalnych przestępstw opinii publicznej, ale przesłanki przedłużenia pobytu do 24. roku życia są, powiedziałbym, ocenne. Niebezpieczeństwo polega na tym, że średnio po 3 latach pobytu w zakładzie poprawczym istnieje wysokie ryzyko wtórnej demoralizacji, dlatego chodzi o to, aby proces resocjalizacji nie trwał dłużej niż 3 lata. Trudno wyobrazić sobie, żeby osoba, która ukończyła 13 lat i dopuściła się czynu uznanego za karalny, przebywała w zakładzie poprawczym przez 11 lat, aż do bardzo dojrzałej pełnoletności, czyli do wieku 24 lat. Po opuszczeniu placówki będzie to już dla społeczeństwa osoba całkowicie dysfunkcjonalna, pozbawiona jakichkolwiek zdolności adaptacyjnych i szybciej skończy w zakładzie karnym niż, czego się oczekuje, adaptując się do społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#PosełJacekProtasiewicz">Wysoki Sejmie! Omawiany projekt nie rozwiązuje jednak trzech najważniejszych problemów, których rozstrzygnięcie poprawiłoby skuteczność oddziaływań wobec nieletnich sprawców czynów karalnych lub wykazujących przejawy demoralizacji. Po pierwsze, obowiązujące, jak również projektowane rozwiązania przewidują ingerencję w proces wychowawczy nieletnich dopiero wówczas, gdy ci wykazują przejawy demoralizacji. Oznacza to, że reakcja państwa na groźne symptomy w zachowaniu nieletnich bardzo często bywa i będzie spóźniona. Obowiązujący system dostrzega najczęściej nieletniego, gdy ten już wejdzie na drogę przestępstwa albo jest już w poważnym stopniu uzależniony czy to od alkoholu, czy od środków odurzających. A przecież symptomy pojawiają się tu znacznie wcześniej i podążanie tą niebezpieczną drogą należałoby zatrzymać na dużo wcześniejszym etapie, a nie reagować, kiedy jest już za późno.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#PosełJacekProtasiewicz">Drugim poważnym zaniedbaniem, które czeka na nadrobienie już blisko od 40 lat, jest stworzenie mechanizmów pozwalających na jednoczesne oddziaływanie na nieletnich i środowisko rodzinne. Od wielu lat jest oczywiste, pisze o tym literatura, mówią o tym eksperci, że rodzina jest najważniejszym środowiskiem wychowawczym dla dziecka. Niestety niewiele z tego wynika w praktyce. Wciąż brakuje systemowych rozwiązań w zakresie tzw. pedagogizacji rodziny. Jeśli chcemy skutecznie resocjalizować młodych, musimy dotrzeć z pomocą również do starszych: rodziców lub opiekunów.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#PosełJacekProtasiewicz">Trzeci problem wiąże się z realną pomocą i wsparciem byłych wychowanków placówek zamkniętych w procesie ich powrotu do normalnego życia. Należy mieć świadomość, że wielu z nich od wczesnego dzieciństwa zalicza kolejne placówki resocjalizacyjne. Nawet wychowanek, który pierwszy raz trafia do takiej placówki i opuszcza ją jako osoba pełnoletnia, zderza się z problemami, których nie znał jako dziecko. Często te osoby wykazują się zwyczajną bezradnością, ponieważ dzisiejszy system uczy ich postaw roszczeniowych, a nie odpowiedzialności i kreatywności. Mają one problemy w rozwiązywaniu bieżących problemów, w ponownym wejściu do środowiska rodzinnego. Na dziś brak jest systemowych rozwiązań wspomagających ich w tym trudnym procesie adaptacji społecznej. Dobrze byłoby, gdyby proponowana ustawa ten wątek i to zagadnienie również brała na warsztat.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#PosełJacekProtasiewicz">Jeśli chodzi o te trzy podstawowe problemy, to ani nie rozwiązał ich dotychczas obowiązujący stan prawny, ani w żaden sposób nie odpowiada na nie projektowana ustawa.</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#PosełJacekProtasiewicz">Mimo tych braków wiele propozycji zawartych w projekcie jest wartych uwagi, dlatego klub Koalicji Polskiej, który tutaj reprezentuję, czyli PSL, Unia Europejskich Demokratów oraz Konserwatyści, wnioskuje o przekazanie projektu do dalszych prac w komisji. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Szanowni Państwo! Na galerii jest grupa młodzieży z VII LO we Wrocławiu oraz ze szkoły podstawowej z Jugowic na Dolnym Śląsku. Serdecznie was witamy. Życzę, aby ta lekcja była interesująca.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękujemy panu posłowi za zaproszenie młodzieży na dzisiejszy dzień naszego posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Kolejne wystąpienie — pan poseł Grzegorz Braun w imieniu koła Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szczęść Boże nieletnim, dzieciom i młodzieży, dzieciom i młodzieży w Polsce, których życie w ciągu ostatnich 2 lat przemieniliście państwo w nowy świat. Zresztą to słownictwo to była zapowiedź wygłoszona tutaj przez premiera pańskiego rządu, panie ministrze, Mateusza Morawieckiego, też — o wstydzie — z Wrocławia. Pan premier zapowiedział nową normalność i oto dzieci i młodzież przez 2 lata przetrzymywaliśmy w tej nowej normalności, z której niektórzy do końca życia już się nie wydostaną. Przedkładacie tu ustawę o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Na początek nie szkodzić, primum non nocere, na początek nie niszczyć. A oto statystyki tych ostatnich 2 lat przynoszą jeden wskaźnik, który jest wskaźnikiem klęski, katastrofy i horroru narodowego, mianowicie wskaźnik prób samobójczych wśród nieletnich. Dzieci i młodzież od 30% do 40% częściej obierają sobie życie w Rzeczypospolitej Polskiej i to jest skokowy wzrost w dobie norm nowej normalności premiera Morawieckiego. W niektórych gminach słyszę, np. w Raciborzu, że przekroczyło to 50%. Skokowy wzrost prób samobójczych wśród nieletnich. Na szczęście nie wszystkie z efektem ostatecznym i nieodwracalnym.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#PosełGrzegorzBraun">A więc, szanowni państwo, skoro chcecie pomóc, to warto byłoby przejawić, zwłaszcza w resorcie sprawiedliwości, dać jakieś oznaki świadomości tego, że tu dokonana została zbrodnia na młodym pokoleniu. Zapakowanie dzieci i młodzieży do kwarantanny, lockdowny w szkołach i właśnie słowo klucz do tego projektu — demoralizacja. Oswajanie młodego pokolenia z kłamstwem, krętactwem, oczywiście pod patronatem władz najwyższych Rzeczypospolitej Polskiej z panią marszałek w ścisłej czołówce i w ścisłym składzie. Hipokryzja, koniunkturalizm, kłamstwo, oszustwo, lekcje prowadzone — o, tak jak tutaj obrady Wysokiej Izby — zdalnie, prawda? Kto tam klikał spod prysznica, kto za, kto przeciw, kto się wstrzymał, tego nigdy nie będziemy wiedzieli. A więc oswajanie z odejściem od norm cywilizowanych, a więc demoralizacja.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#PosełGrzegorzBraun">Bardzo proszę pana ministra o odpowiedź na piśmie na pytanie, jakie są notowane przez was statystyki przestępczości nieletnich z wykorzystaniem tych bajecznych możliwości, jakie stworzyły rygory COVID-owe, czyli reżim zamaskowania. W ilu przypadkach nie wykryliście, nie ustaliliście i nie dowiedziono przed sądem sprawstwa przestępstwa z tego powodu, że to, co wcześniej było zakazane w przestrzeni publicznej — walka z tzw. kibolami prowadzona jeszcze przez poprzedni reżim — teraz nagle stało się nie tylko promowane, ale też obowiązkowe? A więc jaka jest statystyka tych przestępstw?</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#PosełGrzegorzBraun">Oczywiście to jest projekt poczciwy w wielu sformułowaniach, oczywiście on się pięknie zaczyna, ale to jest świadectwo jakiejś ogromnej bezradności. Najwyraźniej jest już tak źle z polską rodziną, że trzeba powtarzać tę mantrę za każdym razem, trzeba pisać, że to przede wszystkim od rodziny zależy to, jakie będzie młode pokolenie, bo w rzeczywistości państwo doprowadziliście przez ostatnie 2 lata do skokowej destrukcji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Przecież doprowadziliście do tego, że są rodziny, w których dziadkowie już kolejny sezon nie spotkali się z wnukami na święta.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo. Dziękuję bardzo, panie pośle, czas minął.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Tomasz Zimoch w imieniu Polski 2050.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Jak widać, proces resocjalizacji przydałby się nie tylko młodym ludziom.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Dzięki nam dziadkowie tych dzieci żyją.)</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Jest pani zbrodniarką.)</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Panie pośle, tu nawet resocjalizacja by nie pomogła, lekarz ani w ogóle również inne rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-255.9" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Proszę miarkować swoją bezczelność, pani Gosiewska.)</u>
          <u xml:id="u-255.10" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Proszę uspokoić się, może zażyć leki i wysłuchać kolejnego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-255.11" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PosełTomaszZimoch">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich: 417 artykułów, 7 działów, 257 stron uzasadnienia, a cały druk to 913 stron. Potężna, poważna bateria uregulowania prawa, ważnego uregulowania. 417 artykułów poprzedza preambuła. Czyżby stawała się stałą częścią wnoszonych przez Zjednoczoną Prawicę projektów? Przecież preambuła pojawia się w czasie pracy komisji nad projektem dotyczącym Sądu Najwyższego, a właściwie arenga, bo takiego określenia używa sympatyczny poseł Sak i jego koledzy, uznający za konieczne opisanie powodów uchwalenia, przyjęcia przez Sejm ustawy.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#PosełTomaszZimoch">Czy rzeczywiście jest coś wyjątkowego, by włączać do tego projektu opis okoliczności przedstawiania celów, jakim ma służyć, czy rzeczywiście ta preambuła jest konieczna? Pan minister wspomniał, ale warto przypomnieć, że prace legislacyjne nad tym projektem rozpoczęły się wiele lat temu, a projekt powstał w dużej mierze w wyniku wykonania wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Grabowski przeciwko Polsce.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#PosełTomaszZimoch">W maju 2012 r., by przypomnieć, Maksymilian Grabowski został umieszczony na 3 miesiące w schronisku dla nieletnich w związku z podejrzeniem popełnienia kilku rozbojów, a także uzasadnioną obawą matactwa. Po upływie okresu, na który zastosowano umieszczenie skarżącego w schronisku dla nieletnich, obrońca wniósł o jego natychmiastowe uchylenie. Okazało się, że kiedy skierowano sprawę do postępowania poprawczego, sądy nie wydawały już decyzji na podstawie art. 27 § 4 i 5 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, tj. decyzji przedłużających pobyt w schronisku dla nieletnich, taka była bowiem praktyka sądów rodzinnych.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#PosełTomaszZimoch">W styczniu 2013 r. sąd orzekł w stosunku do skarżącego umieszczenie w zakładzie poprawczym, zawieszając wykonanie tego środka na okres 2 lat. I tego samego dnia skarżący został zwolniony ze schroniska dla nieletnich. W skardze do Trybunału zarzucił naruszenie konwencji praw człowieka, bo 5 miesięcy był przetrzymywany w schronisku dla nieletnich bez decyzji sądu.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#PosełTomaszZimoch">Polskie prawo nie gwarantowało procedury kwestionowania pozbawienia wolności. Trybunał uwzględnił skargę, stwierdził, iż pozbawienie skarżącego wolności w schronisku dla nieletnich nie było zgodne z prawem w rozumieniu art. 5 konwencji. Każdy ma prawo do wolności.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#PosełTomaszZimoch">Sprawą zajmował się także rzecznik praw obywatelskich. Ówczesna pani rzecznik zwróciła się w tej sprawie do ministra sprawiedliwości, który uważał, że sprawą koniecznie trzeba się zająć, bo dotychczasowa praktyka była niezadowalająca.</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#PosełTomaszZimoch">Czy obecny projekt rzeczywiście wspiera nieletnich? To jest podstawowe pytanie, które musimy sobie tutaj zadać. Projektowana ustawa wprowadza kilka zmian w kilkudziesięciu innych ustawach, mających duże znaczenie w zakresie praw wolności obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-256.7" who="#PosełTomaszZimoch">Kwestią dyskusyjną jest, o czym już tu mówiono, wprowadzenie dolnej granicy wieku nieletniego co do którego ustawę można zastosować, tj. 10 lat. Sporo zastrzeżeń może budzić również katalog sankcji wobec małoletniego, dla przykładu określone prace porządkowe na rzecz szkoły. Mogą pojawiać się pytania o zgodność tego rodzaju sankcji z konstytucyjnymi prawami i wolnościami. Dużo zastrzeżeń będzie budził sposób wykonania kary. Kto by miał ją nadzorować? Nauczyciel? Na jakich zasadach? To będą specjalnie wprowadzone godziny dydaktyczne? Niektóre zapisy dają możliwość również, tak nam się wydaje, niemalże kilkukrotnego ukarania za ten sam czyn. A czy nie sprzeczne z konstytucją wydawać się mogą przepisy wprowadzające chociażby katalog z art. 14 projektowanej ustawy w zakresie postanowień, od których można wnosić apelację? Czy wspierając małoletnich, dbając o ich niedemoralizację, zachowano ich konstytucyjne prawa procesowe, w tym prawo do dwuinstancyjności postępowania i jawności postępowania?</u>
          <u xml:id="u-256.8" who="#PosełTomaszZimoch">417 artykułów. Nie pędźmy, pani marszałek, panie ministrze w Sejmie z procedowaniem tego projektu, pracujmy spokojnie. Najprawdopodobniej jest potrzeba, by ten projekt omawiać w kilku komisjach, a może nawet wstępnie w podkomisjach. Pamiętajmy, że chcemy rzeczywiście uregulować prawo, które dotyczyć ma nieletnich. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-256.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle. Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pytanie pierwsze — pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo uprzejmie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałem zadać pytania w dwóch obszarach. Ten pierwszy był już poruszany przez posłów przedstawiających stanowisko klubowe. Myślę, że on jest niezwykle ważny, dlatego że w przypadku demoralizacji osób małoletnich zazwyczaj dzieje się to w jakiś sposób w otoczeniu rodziny. W związku z tym mam pytanie do pana ministra, czy ustawa przewiduje jakiekolwiek mechanizmy w odniesieniu do rodzin małoletnich, którzy będą podlegać przepisom tej projektowanej ustawy. Wydaje się, że to powinno być dzisiaj jednym z ważnych obszarów działania takiej regulacji, i bardziej w kierunku edukacji, w kierunku jakiejś formy naprawy niż w formie jakiegoś, powiedziałbym, drylu.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#PosełMirosławSuchoń">I drugie pytanie: Czy projekt przewiduje dodatkowe środki finansowe przeznaczone zarówno na obszar rzeczowy, jak i zabezpieczenia podopiecznych oraz pracowników ośrodka? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PosełJanSzopiński">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pewną wątpliwość dotyczącą zasadniczych kwestii poruszanych w tym dokumencie. Wydaje mi się, że podstawową regułą i sprawą pierwszej wagi powinno być mimo wszystko zapewnienie bezpieczeństwa i dbałości o zdrowie i życie osób postronnych oraz rodziny, a dopiero na drugim planie powinniśmy się kierować dobrem osoby małoletniej, która dopuszcza się przestępstw zagrożonych w dorosłym życiu wieloletnimi wyrokami bezwzględnego pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#PosełJanSzopiński">Krzywda wyrządzona osobie trzeciej jest tak samo dotkliwa i tak samo odciska się na ich życiu bez względu na to, kto tę krzywdę wyrządza, i obowiązkiem państwa jest w pierwszym rzędzie wykluczyć wszystkie okoliczności mogące sprzyjać takiej sytuacji. Sprawą kształtowania osobowości oraz rozwoju psychofizycznego osób małoletnich należy zająć się w sytuacji, gdy nie pociąga to za sobą zagrożenia dla innych ludzi w warunkach całkowitego bezpieczeństwa również dla samego małoletniego. Gdyby pan minister zechciał na moje wątpliwości odpowiedzieć na piśmie, będę zobowiązany. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Karolina Pawliczak, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PosełKarolinaPawliczak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ze względu na swój wiek, brak doświadczenia czy dysfunkcyjne środowisko rodzinne nieletni są grupą szczególnie narażoną na wszelkie nadużycia, w tym przemoc w miejscach pozbawienia wolności. Ryzyko to wymaga od państwa stworzenia odpowiednich ram prawnych, a przede wszystkim dostrzeżenia problemu nieletnich wcześniej i ingerencji w proces wychowawczy, zanim zaczną się procesy i przejawy demoralizacji. Moje pytanie brzmi: Czy pracujecie państwo — zwracam się do ministerstwa — nad mechanizmami pozwalającymi na jednoczesne oddziaływanie zarówno na nieletnich, jak i na środowisko rodzinne, wychowawcze? Bo tego w tym projekcie zdecydowanie brakuje. Brakuje systemowych rozwiązań pedagogizacji rodziny oraz realnej pomocy i wsparcia byłych wychowanków placówek zamkniętych w procesie ich powrotu do normalnego życia. Bardzo proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Wanda Nowicka, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PosełWandaNowicka">Panie Ministrze! Mam pytanie dotyczące nastoletnich matek. To jest bardzo ważny temat i dobrze, że ta kwestia jest uregulowana w taki sposób, żeby one w miarę możliwości mogły zajmować się swoimi dziećmi. Tym niemniej te zapisy są dość ogólnikowe i niejasne, bo państwo skupiacie się głównie na działaniach wychowawczych, które są oczywiście potrzebne, natomiast one nie wystarczą. Wiemy, że aby resocjalizacja czy przygotowanie do normalnego życia były skuteczne, musi za tym iść możliwość ekonomicznego i zawodowego usamodzielnienia się. Moje pytanie dotyczy tej sfery, bo w ustawie jest zapis o pomocy finansowej. Chciałabym się dowiedzieć, jakie środki będą przeznaczone na ten cel, to znaczy czy rzeczywiście nastoletnie matki będą otrzymywały w formie zasiłku regularne wpłaty, czy to ma być jednorazowa wpłata, czy to będą realne środki, takie, które pozwolą rodzinie, kobiecie na to, żeby się usamodzielniła, w momencie kiedy już przestanie być nastolatką. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Panie Ministrze! Tam się powtarza takie zaklęcie quasi-prawne, że kto by wiedział o przejawach demoralizacji albo o okolicznościach, które nią skutkują, ma, cytuję: społeczny obowiązek o tym zawiadamiać. Więc mówię, że to jest zaklęcie, bo nie ma określonej sankcji, więc to tylko ewentualnie anatema, sankcja moralna środowiskowa — tylko i aż.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Proszę sprawdzić i odpowiedzieć mi, jak już poprosiłem, na piśmie, jaka jest statystyka przestępstw, wykroczeń, naruszeń reżimu COVID-owego — który państwo ustanowiliście i jak ustanowiliście, tak jednego dnia odwołał to minister — w ciągu tych ostatnich lat z udziałem nieletnich w Polsce. Postępowania przed sądami, prokuratorskie, policyjne zawiadomienia o tym, że naruszono reżim COVID-owy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Panie pośle, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Artur Łącki, Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PosełArturŁącki">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 175 stron, 417 artykułów, 52 106 wyrazów, 31 zmienionych ustaw i jedna uchylona, a w uzasadnieniu liczącym 257 stron głównie autorzy chlubią się tytułem ustawy o wspieraniu i resocjalizacji młodzieży. Tymczasem w ustawie szczegółowo omówione są np. zasady funkcjonowania depozytów w domach poprawczych i MOW-ach. To zapewne bardzo istotny temat, ale ani słowem nie wspomina się, jak resocjalizować trudną młodzież w trudnych warunkach przez ludzi słabo przygotowanych do takiej pracy. Ustawa nie sprawi, że nagle pojawią się setki psychologów i psychiatrów dziecięcych, bez których nie ma mowy ani o wspieraniu, ani o resocjalizacji coraz młodszych podopiecznych, bo przecież tą ustawą obniżamy wiek do 10 lat, wiek odpowiedzialności dzieci. Ustawa nie wspomina też, skąd samorządy mają brać środki na działalność młodzieżowych ośrodków wychowawczych, na ich ciągłe remonty, bo większość placówek jest w wiekowych budynkach.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#PosełArturŁącki">Wiem coś o tym, bo w moim Rewalu istnieje MOW i cały czas jest to dla powiatu studnia bez dna. Pewnie ta ustawa jest potrzebna, tylko proszę pamiętać, że bez depozytów dom poprawczy może funkcjonować, ale bez psychologów, psychiatrów dziecięcych i wysoko wykwalifikowanej kadry dobrze opłaconej nie może. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Janusz Kowalski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PosełJanuszKowalski">Pani Marszałek! Wybaczy pani, że zanim zabiorę głos, chcę w sprawie formalnej. Panie pośle Braun, uprzejma do pana prośba. Słucha nas dzisiaj młodzież. Takie słowa w stosunku do pani marszałek i do pani Teresy Wargockiej nie przystoją. Uprzejmie pana proszę o przeproszenie drogich pań. Nie wolno dawać takiego przykładu, nie można krzyczeć do posłanek: zbrodniarka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Panie pośle, proszę przystąpić do zadania pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PosełJanuszKowalski">Jeżeli chodzi, szanowni państwo, o dzisiejszy temat debaty, chcę jasno powiedzieć, że ta reforma przygotowana przez pana ministra Michała Wosia przy wsparciu pana Zbigniewa Ziobry, która zmienia ustawę uchwaloną jeszcze w stanie wojennym w 1982 r., jest fundamentalną reformą, jeżeli chodzi o nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Świetnie. Jak zwykle chamstwo z pana wychodzi, panie pośle Braun. Leki nie pomagają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PosełJanuszKowalski">W końcu polskie państwo będzie miało narzędzia do tego, aby w sposób profesjonalny zająć się tymi nieletnimi, którzy łamią prawo. Mamy następującą sytuację: w końcu ci, którzy najciężej łamią prawo, będą mogli przebywać w zakładach poprawczych do 24. roku życia. Dziękuję, panie ministrze, za tę reformę. Zakładam, że przyjmiemy ją ponadpartyjnie jako 460 posłów, bo jest to bardzo ważna, fundamentalna reforma. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzedzam, proszę więcej nie zwracać się z takimi apelami w ramach pytań, bo one tylko prowokują do kolejnych form obrażania, a to właśnie przed chwileczką miało miejsce.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pan poseł Grzegorz Wojciechowski, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#PosełGrzegorzWojciechowski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałem dopytać odnośnie do wsparcia rodziny, takiego szeroko rozumianego wsparcia, bo czasami trzeba tę rodzinę zmusić do tego, aby prawidłowo uczestniczyła w procesie resocjalizacji. Chciałem też zwrócić uwagę na to, że ten młody człowiek, który trafia do zakładu, jest w trakcie nauki życia, po prostu się tego życia uczy. Wyjmuje mu się kilka lat z tej nauki, a jego proces powrotu do społeczeństwa jest o wiele trudniejszy niż w przypadku powrotu dorosłego z zakładu karnego. Zakłady karne są różne: o łagodnym rygorze, półotwarte, półzamknięte. Natomiast wydaje mi się, że tutaj tego brakuje. Ja wiem, że to są inne przepisy, panie ministrze, ale warto przy tej ustawie również nad tym się zastanowić. Dziękuję bardzo. Dziękuję bardzo, pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Kurzępa, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PosełJacekKurzępa">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ustawa rzeczywiście jest bardzo obszerna. To jest jej atut, jest kompleksowa. Jeśli w tej debacie wyciągamy szczegółowy element, nie patrząc na jego korespondencję z pozostałymi… Troszkę fatalnie to rekomenduje tych, którzy takie pytania zadają. Trzeba patrzeć na to całościowo, w pewnym ciągu holistycznym. W tym rozumieniu widzę również aspekty dotyczące oddziaływania instytucji szkoły, sądu na rodziców. Przecież mówiliśmy o pewnych mechanizmach mobilizowania rodziców do tego, żeby wrócili do odpowiedzialności rodzicielskiej. Potem pojawiają się instytucje, odpowiedzialność instytucji. I jeszcze raz powtórzę: niebywały respekt wobec zasad konstytucyjnych, chociażby w odniesieniu do tego, co jest ważne z punktu widzenia praktyków. Jeśli młody nie chce poddać się kontroli osobistej, nie chce poddać się badaniom detoksykacyjnym, to co ma zrobić pracownik? Bezsilnie patrzeć, jak on dogorywa? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Maria Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#PosełMariaKurowska">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Wypowiadam się jako były dyrektor szkoły, a jednocześnie społeczny kurator sądowy przez kilka lat. Miałam sukcesy zarówno w jednym, jak i w drugim. Chciałabym powiedzieć, że wysłuchuję projektu ustawy, który pan minister przedłożył — bardzo serdecznie gratuluję — i całkowicie zgadzam się z zaproponowanymi rozwiązaniami. Mimo że tych rozwiązań nie było, ja je stosowałam. Jest m.in. przedstawiona nowa instytucja. Chodzi o to, aby nie kierować do sądu jakichś drobnych przestępstw — może nie przestępstw, ale jakichś złych zachowań — i aby te środki wychowawcze były w szkole. Ponieważ prowadziłam małą szkołę, walczyłam o tych uczniów, o to, aby było ich jak najwięcej, bo mieliśmy potencjał. Przyjmowałam dzieci z różną przeszłością i żadne z nich nie wyszło z tej szkoły zgubione. Każde z nich bardzo dobrze funkcjonuje dzisiaj w życiu. Dlatego też uważam, że podejście dyrektora, nauczyciela w tym miejscu bardzo mobilizuje dziecko do dobrych zachowań, i prosiłabym o to, aby tę instytucję absolutnie utrzymać. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Elżbieta Płonka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#PosełElżbietaPłonka">Pani Marszałek! Szanowna Izbo! Panie Ministrze! Bardzo się cieszę, że jest ta ustawa. Bardzo gratuluję. Naprawdę czekaliśmy, także jako medycy, na tę ustawę. Wydaje mi się, że w pierwszej kolejności należy u dziecka wykluczyć schorzenie i zaburzenie psychiczne. To, że sądy wkraczały bez takiej diagnozy, odbiło się na sytuacji w Renicach, w tym ośrodku. Tam się znalazły dzieci ze schorzeniami psychicznymi, a także przestępcze dzieci. Renice pokazały ten bolesny stan rzeczy. Już 40 lat oczekiwano, żeby to się zmieniło.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#PosełElżbietaPłonka">Chcę tylko jedną rzecz powiedzieć do pana posła Brauna: to nie COVID i lockdown spowodowały, że dzieci popełniały samobójstwa…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł, jesteśmy w punkcie: pytania do ministra.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: 200 tys. zgonów.)</u>
          <u xml:id="u-283.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Proszę nie wrzeszczeć, panie pośle, z ławy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#PosełElżbietaPłonka">…ale przemoc w rodzinie, która się wzmogła. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: 200 tys. ludzi zabiliście.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dlaczego pan poseł wrzeszczy jak zwykle? Leki nie skutkują?</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Nie skutkują leki? To proszę zmienić. Albo lekarza.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Teresa Wargocka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-285.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-285.5" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-285.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zakłóca pan posiedzenie Sejmu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#PosełTeresaWargocka">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bardzo dobrze, że nowa ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich trafia do Sejmu. Naprawdę jest wiele sfer, które musimy jeszcze raz przemyśleć i przeanalizować. Chciałam podzielić się z państwem swoją refleksją z pracy jako pedagog szkolny, dyrektor do spraw wychowania. Zauważam dwie bardzo pozytywne rzeczy oczekujące. Chodzi o to, żeby w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych nie było młodzieży o tak różnych stopniach demoralizacji, bo to w zasadzie przekreśla resocjalizację. I bardzo dziękuję za dostrzeżenie funkcji wychowawczej szkoły, bo obecne przepisy, które stanowiły, że każde wykroczenie ucznia, młodego człowieka w grupie, jest zgłaszane na policję, naprawdę odcinały możliwość rozmowy, perswazji, ugody, przeproszenia, co jest bardzo ważnym elementem na tym poziomie rozwoju. Deklarujemy pracę. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Elżbieta Gapińska, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#PosełElżbietaGapińska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#PosełElżbietaGapińska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie ministrze, chciałabym powiedzieć, że cieszę się, że powstał nowy projekt, który zastąpił ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich, ale niestety nie mogę tego powiedzieć jako pedagog resocjalizacyjny, ponieważ jest to projekt, proszę państwa, który jest ogromnie restrykcyjny. Wiem, że pisali go prawnicy, ale czy państwo pytaliście o opinię pedagogów resocjalizacyjnych? Nie wierzę, bo gdybyście państwo pytali, to wielu zapisów, które znalazły się w tej ustawie, by nie było. Nie wyobrażam sobie, że ktoś, kto zajmuje się resocjalizacją młodych ludzi, będzie chciał, żeby ich zamykać. Powiem to tak po prostu: nie będzie chciał, żeby w karcerze te osoby były skuwane kajdankami i by stosowano wobec nich inne represje. To jest nie do przyjęcia. To się nie dzieje w żadnym europejskim kraju. Proszę państwa, tworzymy system penitencjarny dla młodych ludzi. Jest to po prostu niewiarygodne. Liczę na to, panie ministrze, że te zapisy, które są kontrowersyjne nawet dla niektórych posłów PiS-u, jak zauważyłam, zostaną zmienione.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Joanna Fabisiak, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">To już ostatnie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#PosełJoannaFabisiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Czekałam na tę ustawę, bowiem pracuję od wielu, wielu lat z młodzieżą. Nie w szkole, ale z wolontariuszami, a ta młodzież jest podobna. Czekałam i jest mi smutno i ciężko, bo myślę, że ta ustawa jest ukierunkowana nie na resocjalizację, ale raczej na marginalizację tych dzieciaków. To dobrze, że szkoła będzie miała większą rolę, ale pytam pana tak poważnie. Wiemy wszyscy, że w szkołach nie ma psychologów ani pedagogów. Te wszystkie środki…</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Wargocka: Przyjęliśmy ustawę, pani poseł, jest 20 tys. etatów więcej.)</u>
          <u xml:id="u-290.2" who="#PosełJoannaFabisiak">Pozwoli pani poseł, że skończę…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł, pani poseł…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#PosełJoannaFabisiak">…bo czas jest ograniczony.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#PosełJoannaFabisiak">Wszystkie dotychczasowe środki wychowawcze szkoła już miała, bo mogła udzielić upomnienia, mogła działać w różny sposób. Jakie są te nowe środki wychowawcze? W jaki sposób szkoła może oddziaływać poprzez tzw. roboty publiczne? Kto będzie, to pytanie już padało…</u>
          <u xml:id="u-292.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-292.3" who="#PosełJoannaFabisiak">…Panie ministrze, czy pan mógłby posłuchać? Bo za chwilę będzie pan odpowiadał. Chciałabym, żeby pan jednak odpowiedział na pytanie. A zatem kto będzie weryfikatorem, komu powierzy się to zadanie? Nie chcę mówić, że są pieniądze lub że ich nie ma, wierzę, że będą również pieniądze, ale gdyby pan odpowiedział dokładnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł, pytanie już padło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#PosełJoannaFabisiak">A jeszcze ważniejsze jest to, żeby ta ustawa była rozpatrywana także w komisji edukacji, abyśmy mogli od tej strony edukacyjnej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł, dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#PosełJoannaFabisiak">…nad tym się pochylić. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Odpowiedzi na postawione pytania udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pan minister Michał Woś.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowna Pani Marszałek! Szanowne Panie i Szanowni Panowie Posłowie! Bardzo dziękuję za tę debatę, za postawione pytania i za przedstawienie stanowisk. Duża część zadanych pytań lub opinii wygłoszonych przez państwa posłów wynika z tego, że materia jest rzeczywiście bardzo szeroka. Jest 417 artykułów tekstu normatywnego i jestem świadomy tego, że panie i panowie posłowie nie mieli wystarczająco dużo czasu, żeby można było zapoznać się z tym projektem, natomiast dziękuję tym z państwa posłów, którzy się zapoznali. Pan prof. Kurzępa kilkukrotnie powiedział o holistycznym podejściu. Ten projekt jest holistyczny i trzeba to jednoznacznie stwierdzić. On nie ma charakteru represyjnego.</u>
          <u xml:id="u-298.1" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Ma ogromnie represyjny.)</u>
          <u xml:id="u-298.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Nie ma on charakteru represyjnego. Ten projekt, szanowni państwo, stawia nieletniego w centrum działania instytucji zajmującej się resocjalizacją.</u>
          <u xml:id="u-298.3" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Aparaty opresji.)</u>
          <u xml:id="u-298.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Chcę bardzo mocno podkreślić, szanowni państwo, że to jest ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Nieletnich. Nie jest to ustawa o niepełnoletnich, ustawa o, nie wiem, małoletnich itd. To są różne instytucje prawne. Szanowni państwo, nieletni to ci, którzy rzeczywiście albo już wykazują przejawy demoralizacji, albo już popełnili czyn zabroniony albo czyn karalny. I gdybyśmy patrzyli wyłącznie tak jak prawnicy, wyłącznie oczami sędziego rodzinnego, to, szanowni państwo, nie byłoby w tym projekcie tylu instytucji prawnych i propozycji legislacyjnych, które działają na przedpolu wychowania. Nie byłoby w tym projekcie chociażby art. 18, art. 19, art. 20, art. 155. I o tym będziemy rozmawiali na posiedzeniach komisji, mam nadzieję, bo jestem bardzo otwarty na współpracę. Wydaje się, że tak szeroka zmiana, którą przedkładamy, ma szansę być przyjęta przy szerokim poparciu parlamentu, nie tylko większości rządowej czy rządowego zaplecza parlamentarnego. Szanowni państwo, jest tu cały szereg instytucji, które powodują działania jeszcze na przedpolu popełnienia czynu zabronionego czy na przedpolu demoralizacji — zobowiązanie rodziców do określonego zachowania, nadzór odpowiedzialny rodziców jako środek wychowawczy…</u>
          <u xml:id="u-298.5" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Istnieje już.)</u>
          <u xml:id="u-298.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">…art. 155, zobowiązanie kuratorów.</u>
          <u xml:id="u-298.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! Ta ustawa, można powiedzieć, jest konstytucją dla instytucji zajmujących się zdemoralizowanymi dziećmi. Natomiast inne instytucje państwa zajmują się działaniem, które powoduje, że te dzieci nie są zdemoralizowane albo że ta demoralizacja nie postępuje, a mimo to proponujemy tutaj narzędzia dla dyrektorów, jak również cały szereg działań, a przede wszystkim sąd w każdym przypadku nie z teraźniejszej ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, obecnie obowiązującej, ani nie z ustawy o wspieraniu resocjalizacji nieletnich, ale z art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i właściwie nieograniczone możliwości działania sądu, z zachowaniem zasady kierowania się dobrem dziecka, i zobowiązania do określonego zachowania.</u>
          <u xml:id="u-298.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! Chcę bardzo mocno podkreślić, że właśnie mimo tego podejścia zaproponowaliśmy w tym projekcie, uznając niezwykle ważną rolę rodziny, niezwykle ważną rolę przeciwdziałania demoralizacji, cały szereg instytucji, które w tym właśnie rozumieniu przedpola tutaj wskazujemy, i myślę, że będą one szeroko omawiane w czasie prac w komisji.</u>
          <u xml:id="u-298.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Przechodzę już do państwa konkretnych pytań. To, co pojawiało się rzeczywiście najczęściej, to, o czym wspomniałem — oddziaływanie na całą rodzinę, nie tylko na nieletniego, ale także na całą rodzinę. Tutaj są zobowiązania sądu, nowe narzędzia dla dyrektorów instytucji, zakładów poprawczych, okręgowych ośrodków wychowawczych i młodzieżowych ośrodków wychowawczych, możliwość reakcji państwa, możliwość stosowania przez dyrektorów tych narzędzi, które proponujemy, ale też przez instytucje wykonawcze, zwłaszcza Policję.</u>
          <u xml:id="u-298.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Pojawiła się tutaj nieprawdziwa opinia, że obniżamy wiek odpowiedzialności. Właśnie wręcz przeciwnie, my go wyznaczamy, podwyższamy wręcz, bo w tej chwili nie jest określona dolna granica. 10 lat to nie jest żadne obniżenie. Natomiast co do czynów karalnych, co do nieletnich, którzy popełniają czyny karalne, pozostaje ten poziom, ten sam wiek, czyli 13 lat, trzynastolatek. Osoba między 13. a 17. rokiem życia może odpowiadać za czyny karalne i wobec takiej osoby może być zastosowany środek poprawczy. Wobec innych osób są środki wychowawcze.</u>
          <u xml:id="u-298.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Natomiast niezwykle istotne jest to, że w ramach tego działania na przedpolu mamy ustawę o wspieraniu rodziny. Mamy szereg innych instytucji, mamy 20 tys. nowych etatów, o czym pani poseł też wspomniała, pedagogów szkolnych. Jest superwizja, która jest sprawowana, także cały szereg różnych rozwiązań, które zafunkcjonowały, ale za które odpowiada jednak, proszę o tym pamiętać, minister edukacji i nauki, nie minister sprawiedliwości. Minister sprawiedliwości odpowiada właśnie na reakcje wobec tych już zdemoralizowanych, wobec tych, którzy już popełnili czyn karalny, i skupia się na tym, żeby właśnie nie karać, tylko skutecznie resocjalizować. Chodzi o to, żeby skutecznie resocjalizować — wielokrotnie państwo przytaczali ten przykład — także osoby, które ukończyły nie tylko 18 lat, ale w obecnym systemie — 21 lat, a my proponujemy — 24 lata. Dlaczego? Dlatego że, szanowni państwo, proszę sobie wyobrazić sytuację, w której szesnastolatek, siedemnastolatek dokonuje gwałtu ze szczególnym okrucieństwem, zabójstwa ze szczególnym okrucieństwem. Katalog czynów z art. 10 Kodeksu karnego — państwo poczytają — to nie jest kradzież batonika, to nie jest popchnięcie kolegi w szkole, bo są zupełnie inne rozwiązania dotyczące tego. Gwałt ze szczególnym okrucieństwem, zabójstwo wielu osób, zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem, porwanie samolotu, zamach itd. Można sobie wyobrazić taką sytuację. Wówczas rzeczywiście mamy do czynienia ze stopniem demoralizacji. Jeżeli to jest np. osoba między 15. a 17. rokiem życia, może odpowiadać jak dorosły. Też państwu chcę to przypomnieć.</u>
          <u xml:id="u-298.12" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Właśnie, tak.)</u>
          <u xml:id="u-298.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Natomiast jeśli z różnych względów sąd czy prokuratura podejmą decyzję, że ta osoba nie powinna odpowiadać jak dorosły, tylko właśnie jest zdemoralizowana, to powinniśmy dać skuteczne narzędzia do tego, żeby z taką osobą pracować. Skutecznym narzędziem nie jest… Mówią o tym pracownicy zakładów poprawczych, mówią o tym specjaliści, zresztą najlepsi specjaliści. Ze smutkiem wysłuchałem opinii jednego z panów posłów. Pan poseł Łącki mówił o braku specjalistów i niskiej jakości kadry. Absolutnie tak nie jest. Właśnie pracownicy zakładów poprawczych to są najlepsi specjaliści od resocjalizacji w Polsce i mają bardzo dobre wyniki. Prawdą jest, że szeroka kadra w takiej placówce, licząca czasami 50–60 etatów, zajmuje się — są takie przypadki — kilkorgiem osób. Ta ustawa też ma niwelować systemowo m.in. tę swego rodzaju patologię, bardzo kosztowną dla państwa. Państwo polskie inwestuje miliony, setki milionów złotych właśnie w resocjalizację nieletnich. Ci specjaliści mówią, że np. umieszczenie kogoś na rok, na pół roku w zakładzie poprawczym nie spełnia żadnych kryteriów, to nie jest skuteczna resocjalizacja.</u>
          <u xml:id="u-298.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">My w tej ustawie, szanowni państwo, wprowadzamy to, o czym państwo mówili, że tego nie ma — proszę doczytać, będziemy nad tym pracować w czasie posiedzeń komisji — właśnie narzędzia wobec osób, które opuszczają zakłady poprawcze. Współpraca z kuratorem, zobowiązanie do określonego zachowania, kontynuowanie terapii. W tej ustawie eksponujemy, wyróżniamy ośrodki kuratorskie, które rozwijamy. Jest program rozwoju ośrodków kuratorskich. W zeszłym roku powstało ich pięć, oprócz już tych kilkudziesięciu istniejących. W tym roku zostały zabezpieczone pieniądze na kolejnych 10 ośrodków, w przyszłym roku będzie 15 i tak dalej sukcesywnie, tak żeby rzeczywiście przy każdym sądzie rejonowym taki ośrodek kuratorski — tam, gdzie oczywiście ci nieletni wstępują — mógł być formą współpracy. O to też było dzisiaj pytanie.</u>
          <u xml:id="u-298.15" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! W centrum tej ustawy jest dziecko, jest nieletni, jest jego dobro. To jest najważniejsza myśl niezależnie od różnych działań, natomiast my oczywiście jesteśmy zwolennikami w Ministerstwie Sprawiedliwości — myślę, że nie trzeba do tego przekonywać nikogo na tej sali — jednoznacznej, stanowczej polityki karnej państwa. Uważamy, że surowość kary jest równie istotna co nieuchronność, wbrew temu, co niektórzy by chcieli mówić, że chodzi wyłącznie o nieuchronność. Natomiast, szanowni państwo, mimo moich jednoznacznych poglądów na temat Kodeksu karnego my w tej ustawie właśnie skupiamy się na dobru dziecka. Tu nie ma działań o charakterze represyjnym, penalizowania, tu nie ma kary, bo nieletni w zakładach poprawczych nie odbywają kary, tylko ich się resocjalizuje, jeżeli jest ku temu przesłanka. Stąd środki wychowawcze i środki poprawcze.</u>
          <u xml:id="u-298.16" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Szanowni Państwo! Bardzo dziękuję za deklaracje współpracy, dostrzeżenie tego, że rzeczywiście ta ustawa jest bardzo potrzebna, że obecne archaiczne przepisy nie przystają odpowiednio do rzeczywistości społecznej, którą mamy. Cieszę się z tych deklaracji gotowości do dalszej współpracy ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości. Ze strony rządu też z pewnością ta otwartość na współpracę jest. Dziękuję uprzejmie. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-298.17" who="#komentarz">(Poseł Katarzyna Ueberhan: Panie ministrze, w różnych komisjach?)</u>
          <u xml:id="u-298.18" who="#komentarz">(Poseł Wanda Nowicka: A nieletnie matki? To może na piśmie poproszę, jeśli nie teraz.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Panie ministrze, te nieletnie matki, o które pytała pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Tak, tak. Pani poseł pytała o nieletnie matki. Wprowadzamy… Niezależnie od ustawy są projekty rozporządzeń. W ramach tych działań, o które pani poseł pytała w sprawie nieletnich matek, ustawa wprowadza te niezbędne zapisy, które są na poziomie ustawowym. Natomiast w aktach wykonawczych, w rozporządzeniach są projekty, jak to powinno funkcjonować. Natomiast to nie funkcjonuje w tej chwili. Nieletnie matki w ramach systemu korzystania z różnego rodzaju zasiłków nie są wykluczone. Mogą korzystać z takich samych zasiłków jak wszystkie inne matki w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościMichałWoś">Natomiast te środki, te pieniądze, o których pani poseł mówiła, to nie są pieniądze dla tych matek. Chodzi o osoby, które przebywają pod opieką państwa. Państwo im zapewnia wikt i opierunek, z tymi osobami jest prowadzona specjalna współpraca. Środki, które przewiduje ta ustawa, dodatkowe środki, to są pieniądze dla tych instytucji, które uruchomią oddziały dla nieletnich matek z dziećmi, żeby, po pierwsze, zatrudnić dodatkowych specjalistów, którzy byliby niezbędni przy tego rodzaju opiece, chociażby wtedy kiedy te matki przecież podlegają czasami obowiązkowi szkolnemu, a po drugie, żeby odpowiednio doposażyć te oddziały dla nieletnich matek, żeby warunki wychowania dzieci w tych specyficznych warunkach były jak najlepsze. Natomiast to nie są środki, które są przekazywane tym osobom. Państwo już daje im dach nad głową i wyżywienie — plus oczywiście wszystkie możliwości resocjalizacji, które są niezbędne — wykonując środek poprawczy. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-300.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-300.3" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Gapińska: Panie ministrze, a dlaczego nie odpowiedział pan na moje pytanie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-301.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Jak rozumiem, będzie praca w komisjach i wyjaśnicie państwo wszelkie wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-301.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-301.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-301.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">W dyskusji zgłoszono wnioski o skierowanie projektu ustawy celem rozpatrzenia wyłącznie do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, a także dodatkowo do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-301.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Do głosowania nad tymi wnioskami przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-301.6" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 21. porządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2121).</u>
          <u xml:id="u-301.7" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę pana posła Piotra Babinetza o przedstawienie uzasadnienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-302.1" who="#PosełPiotrBabinetz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu wnioskodawców, czyli posłów Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, przedstawić projekt nowelizacji ustawy o Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia.</u>
          <u xml:id="u-302.2" who="#PosełPiotrBabinetz">Przypomnę, że centrum zostało powołane ustawą z 25 marca 2011 r. Powiem też, że od początku tak klub Prawo i Sprawiedliwość, jak i ja byliśmy przeciwni takiej formule powstania tej instytucji. Cieszę się, że teraz w konsensie z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz przedstawicielami samego centrum możemy podjąć sprawę jego gruntownego przekształcenia i rozszerzenia obszaru jego działalności.</u>
          <u xml:id="u-302.3" who="#PosełPiotrBabinetz">Powody powołania wówczas, w 2011 r., przez koalicję PO-PSL instytucji centrum w takiej formule i poprzez taką ustawę były przecież ideologiczne i osłonowe. Była to prorosyjska operacja mająca prowadzić do ocieplenia wizerunku Moskwy po tragedii smoleńskiej. Pominięcie Litwy, Łotwy czy Estonii można wytłumaczyć ich członkostwem w UE i w NATO. Rzeczywiście jest dobra możliwość współpracy z tymi państwami i z tymi narodami w innych formułach. Natomiast brak Ukrainy i Białorusi, a może także Mołdawii i Gruzji albo ogólnego odniesienia się do krajów Europy Wschodniej był jednak afrontem wobec tych państw i narodów.</u>
          <u xml:id="u-302.4" who="#PosełPiotrBabinetz">Niemniej, i to jest ciekawe, polskie centrum prowadziło, zarówno pod poprzednim, jak i pod obecnym kierownictwem szczególnie, pożyteczną działalność. Warto może o tym powiedzieć parę słów, parę zdań.</u>
          <u xml:id="u-302.5" who="#PosełPiotrBabinetz">Są to badania źródłowe w archiwach rosyjskich, ukraińskich i brytyjskich, wydawnictwa naukowe, edycje źródeł do relacji polsko-sowieckich, monografie zbiorowe, m.in. o łamaniu prawa międzynarodowego przez Rosję poprzez chociażby aneksję Krymu, również na temat relacji polsko-ukraińskich, konferencje naukowe w Polsce i za granicą, m.in. w Stanach Zjednoczonych, transatlantyckie forum na temat Rosji.</u>
          <u xml:id="u-302.6" who="#PosełPiotrBabinetz">Bardzo cenna, bardzo ważna działalność i osiągnięcie tego centrum to wirtualny przewodnik Katyń Pro Memoria — przewodnik po cmentarzach takich jak Katyń, Miednoje, Charków i Bykownia.</u>
          <u xml:id="u-302.7" who="#PosełPiotrBabinetz">Kolejna rzecz, kolejny obszar działań to szkoły letnie dla młodych naukowców i dziennikarzy z narodów Europy Środkowo-Wschodniej, szeroko rozumianej, bo uczestniczą w tym młodzi naukowcy i dziennikarze z bardzo wielu krajów, kursy prawa międzynarodowego, przypominanie pojęcia ludobójstwa.</u>
          <u xml:id="u-302.8" who="#PosełPiotrBabinetz">W pierwszych latach to także wymiana młodzieży z Rosją, m.in. z rejonu królewieckiego czy z rejonu Bajkału. Bajkał to ważne miejsce nie tylko geograficznie, ale historycznie, bo pamiętamy, że po powstaniu styczniowym tam przecież Polacy kontynuowali walkę przeciwko rosyjskiemu zaborcy, właśnie w powstaniu bajkalskim w 1866 r.</u>
          <u xml:id="u-302.9" who="#PosełPiotrBabinetz">Wreszcie współpraca z Memoriałem, m.in. w sprawie operacji antypolskiej NKWD z lat 1937–1938, czyli dokumentowanie historii tych co najmniej 111 tys. Polaków, a może i znacznie większej liczby Polaków, którzy mieszkali na terenie Związku Sowieckiego — ale nie dlatego, że taki był ich wybór, tylko dlatego, że Związek Sowiecki ich, że tak powiem, dopadł — i zostali w latach 1937–1938 wymordowani tylko za to, że byli Polakami. Było to ludobójstwo dokonane na Polakach.</u>
          <u xml:id="u-302.10" who="#PosełPiotrBabinetz">Konferencja w Rzymie na temat nauczania św. Jana Pawła II w kontekście narodów Europy Wschodniej i wpływu nauczania św. Jana Pawła II na narody Europy Wschodniej, na wyzwalanie się spod komunizmu, jak też na temat percepcji nauczania świętego papieża Polaka współcześnie także na tych obszarach i wśród narodów Europy Środkowo-Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-302.11" who="#PosełPiotrBabinetz">Ciekawy obszar działalności to również niezależne badania opinii publicznej w Rosji, które niestety zresztą potwierdzały i potwierdzają popularność koncepcji imperialnej — moskiewskiej, rosyjskiej, bolszewickiej i współcześnie postbolszewickiej imperialnej koncepcji agresji rosyjskiej na różne państwa, na różne narody w celu odzyskania dawnego Związku Sowieckiego i oddziaływania na co najmniej połowę Europy.</u>
          <u xml:id="u-302.12" who="#PosełPiotrBabinetz">Wydawane jest też pismo „Nowaja Polsza” w języku rosyjskim do Rosjan, a następnie utworzony został portal rosyjskojęzyczny Nowaja Polsza czy wreszcie, pomimo że wychodzi to dla dobra sprawy szerzej troszkę niż ta formuła narzucona przez ustawodawcę, wąska i ideologiczna formuła centrum, utworzony został portal Nowa Polszcza w języku ukraińskim dla Ukraińców, czy też mamy cykl dyskusji w Kijowie, Lwowie czy Odessie o współpracy z Ukrainą, o okupacji Krymu i Donbasu, o prawie międzynarodowym, o perspektywach zakończenia rosyjskiej okupacji części Ukrainy. Są badania źródłowe w archiwach SBU, czyli Ukraińskich Służb Specjalnych, dotyczące przecież w jakże dużej mierze losów Polaków. To także komentowanie spraw ukraińsko-rosyjskich w ukraińskich mediach, promowanie informacji o polskiej polityce zagranicznej wobec Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-302.13" who="#PosełPiotrBabinetz">W tym kontekście widzimy, jak to wielka była strata, że ta instytucja ze względu na to, jaką przyjęto ustawę, nie mogła oddziaływać na znacznie szerszym polu Europy Środkowo-Wschodniej i Europy Wschodniej. Przecież te wszystkie działania centrum mogłoby prowadzić w relacjach z państwami i z narodami, z bardzo wieloma państwami i bardzo, bardzo wieloma narodami Europy Środkowo-Wschodniej i Europy Wschodniej. Byłoby to bardzo ważne i byłoby to, myślę, z pożytkiem dla nawet współczesnej, obecnej sytuacji w Europie Środkowej i w Europie Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-302.14" who="#PosełPiotrBabinetz">Warto też wspomnieć, że obecnie przewodniczącym rady centrum jest wybitny historyk, może jeden z największych współczesnych historyków polskich, a w Kanadzie najlepszy znawca historii Europy Środkowo-Wschodniej i Rosji, prof. Andrzej Nowak. Można również powiedzieć, że to wybitny polski intelektualista. Trzeba też pamiętać, że chociaż formalnie powstało również podobne centrum, niby-bliźniacze, po stronie rosyjskiej, był to niby-odpowiednik polskiego centrum, ale promowało ono i promuje antypolską wersję historii i relacji moskiewsko-polskich. Współpracowało zresztą ze środowiskami postkomunistycznymi w Polsce i z pożytecznymi idiotami Moskwy. Polskie centrum zawiesiło współpracę z rosyjskim niby- odpowiednikiem w 2014 r. Epizodycznie utrzymywało jeszcze kontakty sportowe, a szczególnie w obszarze wymiany młodzieży, do 2018 r. Jeżeli chodzi o obecną sytuację, to dyskutowaliśmy o tym już wielokrotnie, ale teraz jest pilna potrzeba, chociażby ze względu na to, że o ile do tej kolejnej moskiewskiej agresji na Ukrainę można było jeszcze w tej formule centrum pewne działania prowadzić, także w relacjach polsko-ukraińskich, to teraz, przy takim stopniu agresji, takim stopniu barbarzyństwa i ludobójstwa moskiewskiego w tej formule centrum nie może skutecznie działać w relacjach… W relacjach polsko-rosyjskich i tak nie mogło działać, bo nie takie były założenia ustawodawców i tych, którzy inspirowali te działania od strony rosyjskiej, a w relacjach polsko-ukraińskich czy innych w tej chwili jest to niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-302.15" who="#PosełPiotrBabinetz">Teraz głównym zadaniem tej zmiany, tej nowelizacji jest szeroka współpraca. Jakie instrumenty do tego uznaliśmy za potrzebne? Oczywiście zmiana nazwy centrum z Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia — nazwy dzisiaj już nie tylko absurdalnej, ale można wręcz powiedzieć, że obraźliwej dla innych narodów Europy Środkowo-Wschodniej i Wschodniej. Padła propozycja, aby zmienić nazwę na Centrum Dialogu im. Juliusza Jaroszewskiego. Sama nazwa, jak mówiłem, utrudniała współpracę np. z Ukrainą, a teraz w dobie ludobójczej agresji moskiewskiej prawie uniemożliwiła kontakty z Ukraińcami.</u>
          <u xml:id="u-302.16" who="#PosełPiotrBabinetz">Ważna zmiana pojawiła się w art. 3. Jest tam zapis, że celem działalności centrum jest inicjowanie, wspieranie i podejmowanie działań na rzecz dialogu i porozumienia w stosunkach polsko-ukraińskich, polsko-białoruskich i polsko-rosyjskich. To jest właśnie to rozszerzenie, rozszerzenie minimum, zakresu i obszaru współpracy. Również pojawiły się wynikające z tego oczywiste zmiany zapisów, jak np. odnoszące się do zadań centrum dotyczących upowszechniania w Polsce i poza jej granicami wiedzy o sytuacji politycznej, historii, kulturze, dziedzictwie narodów Europy Środkowo-Wschodniej. Pojawił się także zapis dotyczący dofinansowywania przedsięwzięć podejmowanych na rzecz dialogu i porozumienia w stosunkach polsko-ukraińskich, polsko-białoruskich i polsko-rosyjskich. Wreszcie jest zmiana w art. 22 ust. 6: fundusz stypendialny tworzy się ze środków z dotacji podmiotowej, o której mowa w art. 20 ust. 2 pkt 1 w kwocie nie wyżej niż 5% dotacji podmiotowej określonej w ustawie budżetowej na dany rok. Fundusz stypendialny może zostać powiększony o środki przekazane centrum na podstawie odrębnych umów o finansowanie lub dofinansowanie stypendiów. Jeśli mamy realnie współpracować, czy to w tej chwili przede wszystkim z Ukraińcami, ale przecież także w perspektywie z innymi narodami Europy Środkowej, Środkowo-Wschodniej, musi być możliwość przyznawania stypendiów, aby ta współpraca była realna i konkretna.</u>
          <u xml:id="u-302.17" who="#PosełPiotrBabinetz">Generalnie celem nowelizacji jest takie przekształcenie centrum, aby dało to możliwość szerokiej współpracy polsko-ukraińskiej i rozwinięcia dynamicznych i efektywnych działań w Ukrainie przy jednoczesnym pozostawieniu instrumentów do kontaktu i w miarę możliwości współpracy z opozycją w Rosji czy na Białorusi, a także rozszerzenia narzędzi do kontaktu z Polakami, także na Białorusi i w Rosji. Pamiętajmy też o Polakach, którzy przecież mieszkają w Ukrainie, na Białorusi, w Rosji i w Kazachstanie czy wielu innych państwach Europy Środkowo-Wschodniej czy Europy Wschodniej. Ponadto chcemy też otworzyć możliwość współpracy z Mołdawią, jak też Gruzją i szerzej z państwami i narodami Kaukazu.</u>
          <u xml:id="u-302.18" who="#PosełPiotrBabinetz">W imieniu wnioskodawców proszę panią marszałek o skierowanie projektu tej ustawy, tej nowelizacji do Komisji Kultury i Środków Przekazu, tak abyśmy mogli skutecznie nad nią procedować i w konsekwencji doprowadzić do rozwoju współpracy między narodami polskim, ukraińskim, ale także innymi narodami Europy Środkowo-Wschodniej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-302.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-303.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedstawi pan poseł Piotr Babinetz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-304.1" who="#PosełPiotrBabinetz">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-304.2" who="#PosełPiotrBabinetz">Oczywiście popieramy tę nowelizację. Dotychczasowa ustawa, jak już mówiłem, mimo wysiłków pracowników Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia utrudniała współpracę z Ukraińcami i innymi narodami Europy Środkowo-Wschodniej, a w obliczu obecnej agresji moskiewskiej prawie ją uniemożliwiała.</u>
          <u xml:id="u-304.3" who="#PosełPiotrBabinetz">Natomiast klub Prawo i Sprawiedliwość rozważa jeszcze wprowadzenie poprawek w kilku obszarach objętych materią tej nowelizacji, m.in. w takim obszarze jak rozważenie dokładnej nazwy centrum: czy rzeczywiście trzymać się tutaj przywiązania do takiego patrona, jaki dotychczas był zaproponowany, czy znaleźć innego patrona, znaleźć jakąś szerszą formułę, aby nazwa była jak najbardziej czytelna dla narodów Europy Środkowo-Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-304.4" who="#PosełPiotrBabinetz">Druga kwestia: rozważenie wprowadzenia jako celu działalności centrum nie tylko relacji polsko-ukraińskich, polsko-białoruskich, polsko-rosyjskich, ale także relacji Polaków z Mołdawianami, z Gruzinami, a także z innymi narodami Europy Wschodniej, czyli przede wszystkim z narodami Kaukazu, a biorąc pod uwagę, że dużo Polaków mieszka przecież w Kazachstanie, to myślę, że to też jest obszar, którym trzeba się interesować, że trzeba rozwijać te kontakty z Polakami w Kazachstanie, jak również z samym Kazachstanem.</u>
          <u xml:id="u-304.5" who="#PosełPiotrBabinetz">I wreszcie kolejną kwestią do rozważenia jest jeszcze kwestia tych stypendiów. Czy nie należałoby jednak zwiększyć tego procentu dotacji podmiotowej, budżetowej dla centrum, która to dotacja byłaby przyznawana właśnie na stypendia? Jeżeli chcemy z jednej strony skutecznie pomóc, a z drugiej strony w tym momencie szczególnie zaangażować do współpracy polsko-ukraińskiej młodych, ukraińskich studentów, naukowców, to myślę, że te środki na stypendia powinny być większe, a w dłuższej perspektywie powinno to być oczywiście skutecznie realizowane także w relacjach z innymi narodami Europy Środkowo-Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-304.6" who="#PosełPiotrBabinetz">Istotne może być również doprecyzowanie w art. 7, że ewentualne oddziały zamiejscowe centrum mogą powstawać zarówno w kraju, jak i za granicą. Można powiedzieć, że to działanie na wzór Instytutu Pileckiego. Jak wiemy, chociażby ten oddział Instytutu Pileckiego w Berlinie odgrywa bardzo pożyteczną rolę, a myślę, że także działanie innych oddziałów Instytutu Pileckiego jest bardzo istotnym pomysłem. Myślę, że także w przypadku centrum byłby z tego duży, duży pożytek.</u>
          <u xml:id="u-304.7" who="#PosełPiotrBabinetz">Myślę, że istotne może być też doprecyzowanie, w oparciu o jakie przepisy, jakie instytucje i z jakich państw mogłyby zwracać się o dofinansowanie przedsięwzięć właśnie przez centrum dialogu.</u>
          <u xml:id="u-304.8" who="#PosełPiotrBabinetz">W każdym razie klub Prawo i Sprawiedliwość zdecydowanie popiera przyjęcie tego projektu ustawy tak, aby mógł on działać, aby centrum mogło skutecznie i pozytywnie działać w obszarze Europy Środkowo-Wschodniej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-304.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-305.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Tomasz Olichwer w imieniu Koalicji Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-305.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę o przedstawienie stanowiska klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#PosełTomaszOlichwer">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Koalicji Obywatelskiej w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-306.1" who="#PosełTomaszOlichwer">Trwająca od ponad 2 miesięcy zbrodnicza agresja wojskowa Putina w Ukrainie niestety dobitnie już pokazała, że powinniśmy przewartościować nasze nastawienie również w sposobie myślenia o polsko-rosyjskim dialogu społecznym. Dlatego w pełni zgadzamy się, że w okresie wojny opartej na ludobójstwie dokonywanym na narodzie ukraińskim przez rosyjskiego agresora, a także po jej zakończeniu, biorąc również pod uwagę przychylny stosunek do reżimu Putina znacznej części społeczeństwa rosyjskiego, funkcjonowanie tak jednoznacznej instytucji jak Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia byłoby dużym nietaktem i błędem.</u>
          <u xml:id="u-306.2" who="#PosełTomaszOlichwer">Zmiana nazwy oraz rozszerzenie działalności mającej na celu wsparcie walczącego o swoje państwo narodu ukraińskiego oraz walczącego o demokrację narodu białoruskiego jest dobrym rozwiązaniem. Ważne jest również i to, że centrum dialogu będzie otwarte na współpracę jedynie z tą częścią narodu rosyjskiego, która potępia zbrodniczy reżim Putina.</u>
          <u xml:id="u-306.3" who="#PosełTomaszOlichwer">Uhonorowanie Juliusza Mieroszewskiego, polskiego XX-wiecznego pisarza politycznego, który był orędownikiem dialogu zarówno z Rosjanami, jak i z Ukraińcami i Białorusinami, w nazwie centrum dialogu jest dobrym pomysłem.</u>
          <u xml:id="u-306.4" who="#PosełTomaszOlichwer">Szanowni Państwo! W związku z powyższym przedstawiony projekt ustawy nie budzi naszych wątpliwości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-307.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Paulina Matysiak w imieniu klubu Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#PosełPaulinaMatysiak">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Koalicyjnego Klubu Poselskiego Lewicy w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2121.</u>
          <u xml:id="u-308.1" who="#PosełPaulinaMatysiak">Przedłożony projekt ustawy zakłada przekształcenie Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia w Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego oraz poszerzenie zainteresowania centrum tak, aby zajmowało się nie tylko relacjami polsko-rosyjskimi, ale przede wszystkim polsko-ukraińskimi, a także polsko-białoruskimi. To oczywiście słuszny pomysł, który należy poprzeć i wspierać, co do tego nie ma żadnych wątpliwości. To przekształcenie jest jednak nie tylko zmianą formuły działania jednej z wielu instytucji, które wspierają dialog społeczno-kulturalny, ale jest także symbolem naszego niezachwianego poparcia dla bratniej Ukrainy, Ukrainy, która już ponad 2 miesiące opiera się rosyjskiej inwazji, płacąc krwią za utrzymanie swojej niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-308.2" who="#PosełPaulinaMatysiak">Krusząc i odpierając rosyjskie natarcia, Ukraina broni także całego regionu przed rozprzestrzenianiem się najeźdźców pragnących zagarnąć lub podporządkować sobie kolejne kraje i zniewolić kolejne narody. Wydarzenia ostatnich miesięcy, rosyjska zbrojna napaść na Ukrainę, ucieczka milionów Ukraińców przed wojną, z których już ponad 1,5 mln znalazło schronienie w Polsce, to wszystko sprawia, że dzisiaj jeszcze mocniej widać, jak bardzo losy naszych narodów są ze sobą związane.</u>
          <u xml:id="u-308.3" who="#PosełPaulinaMatysiak">Dzisiaj dzielimy się zarówno chlebem, jak i bronią, ale dzielimy także wspólną przyszłość, która nadejdzie po wojnie. Zmiana nazwy i zakresu działania centrum jest w tym wypadku deklaracją pryncypiów naszej przyszłej polityki wschodniej, którymi jest nawiązanie relacji partnerskich, a nawet braterskich z naszymi sąsiadami, braćmi i siostrami zza wschodniej granicy. Ta współpraca musi jednak opierać się na wzajemnym szacunku i uznaniu prawa do samostanowienia narodów, prawa do wolności, a także działania w oparciu o zasady demokratyczne.</u>
          <u xml:id="u-308.4" who="#PosełPaulinaMatysiak">Wspólną, bezpieczną i dostatnią przyszłość we wschodniej Europie osiągniemy, budując prawdziwe relacje oparte na wartościach. Zbudujemy je, pamiętając o historii, ale twarzą zwracając się ku przyszłości. Zbudujemy ją, pracując ramię w ramię z ludźmi dobrej woli z Ukrainy, Białorusi czy Rosji, wspólnie przeciwko rosyjskiemu imperializmowi, przeciw agresorom dopuszczającym się potwornych zbrodni, przeciwko nacjonalizmowi, który pcha narody ku wojnie, grabieżom i gwałtom.</u>
          <u xml:id="u-308.5" who="#PosełPaulinaMatysiak">Putinizm nie spadł z nieba. Był latami budowany i tuczony opowieściami o moralnej zgniliźnie Zachodu, o lewicowo-liberalnych brukselskich elitach, które chcą rzekomo zastąpić rodzinne wartości koktajlem kulturowego marksizmu, ideologii LGBT i aborcją. I to niestety także retoryka, którą znamy zbyt dobrze z naszego własnego podwórka, gdzie politycy cynicznie grają na lękach i uprzedzeniach, by mobilizować swoich wyborców. W odrodzonej Europie Wschodniej, którą musi budować po zakończeniu trwającej wojny, nie może być miejsca na uleganie kremlowskiej propagandzie opartej na nienawiści i dyskryminacji.</u>
          <u xml:id="u-308.6" who="#PosełPaulinaMatysiak">Mnie osobiście cieszy także propozycja zmiany nazwy instytucji i patronat Juliusza Mieroszewskiego, wybitnego dziennikarza i publicysty. Myślę, że warto w tym miejscu przypomnieć, że na łamach „Kultury” sformułował on razem z Jerzym Giedroyciem istotną dla polskiej myśli politycznej koncepcję, według której suwerenność Ukrainy, Litwy i Białorusi jest tym czynnikiem, który sprzyja niepodległości Rzeczypospolitej, a zdominowanie tych krajów przez Rosję otwiera drogę do agresji na nasz kraj czy do zniewolenia Polski.</u>
          <u xml:id="u-308.7" who="#PosełPaulinaMatysiak">Lewica chce pracować nad projektem przekształcenia Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia w Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego z nadzieją, że jego działalność jeszcze bardziej zacieśni współpracę z Ukrainą, ale także otworzy szansę na zbudowanie relacji z narodem białoruskim czy tą częścią narodu rosyjskiego, która przyjmuje za podstawę pokój i demokrację, której tak bardzo potrzebujemy w naszym regionie, by wspólnie wzrastać w bezpieczeństwie i dobrobycie. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Jacek Protasiewicz, Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#PosełJacekProtasiewicz">Dziękuję, pani marszałek, podwójnie, również za słowa pozdrowień dla młodzieży z mojego rodzimego miasta.</u>
          <u xml:id="u-310.1" who="#PosełJacekProtasiewicz">Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Juliusz Mieroszewski, jeden z najciekawszych polskich publicystów, pisarzy politycznych zeszłego wieku, człowiek, który oddał sprawie polskiej serce i umysł, który swoje lata świetności publicystyczno-intelektualnej z konieczności musiał spędzać na emigracji, na wygnaniu w Londynie, był nie tylko, jak mówił o nim Jerzy Giedroyć, jednym z filarów, bez których nie powstałaby paryska „Kultura” i nie mogłaby być wydawana paryska „Kultura”, tak ważna dla polskiej kultury w czasach PRL-u, gdy dużo ważniejsza od wartościowej myśli, refleksji i twórczości Polaków była propaganda, początkowo sowiecka, a później PRL-owska, komunistyczna.</u>
          <u xml:id="u-310.2" who="#PosełJacekProtasiewicz">A zatem dobrze, że posłowie wnioskodawcy akurat tę postać wydobywają niejako z cienia historycznego, nadając jej rolę patrona nowej instytucji, która miałaby powstać w wyniku przekształcenia Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, również dlatego, że był on jednym z autorów ważnej koncepcji, która miała swoje korzenie jeszcze na początku niepodległego państwa polskiego, w poprzednim wieku, później troszkę zarzuconej, koncepcji partnerstwa, tej takiej myśli jagiellońskiej, żeby wobec sąsiadów, sąsiednich narodów wschodnich Polski być partnerami, a nie dominantami, żeby szukać porozumienia z narodami ukraińskim, białoruskim i litewskim.</u>
          <u xml:id="u-310.3" who="#PosełJacekProtasiewicz">Jest to zatem rzeczywiście świetny kandydat do tego, ażeby nowo powstałe Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego pełniło dokładnie tę funkcję, żeby budowało mosty porozumienia intelektualnego, kulturalnego, ale też podwaliny pod porozumienia polityczne z naszymi wschodnimi sąsiadami, co jak wiadomo, nawet we współczesnej historii Polski nie jest i nie bywa łatwe. Zwłaszcza mam tu na myśli od czasu do czasu napięte stosunki polsko-litewskie czy wiele spraw polskich na Litwie niezałatwionych przy braku czasami oczywistej politycznej woli rządzących Litwą czy do niedawna jeszcze pewnej niechęci sąsiadów ukraińskich do tego, ażeby mówić szczerze o trudnej przeszłości.</u>
          <u xml:id="u-310.4" who="#PosełJacekProtasiewicz">Nie powinno to centrum jednak, mając za główny cel porozumienie i zbliżenie pomiędzy tymi trzema sąsiednimi narodami a Polakami, tracić z oczu rosyjskich demokratów. Mam świadomość tego, jaka jest aktualna sytuacja: niesprawiedliwa, bezprawna, obrzydliwie egoistyczna wojna, uzasadniona zwykłą chęcią dominacji nad narodem ukraińskim przez Wielkorusów uosabianych przez Władimira Putina, ale jednak popieranego — o czym trzeba pamiętać — przez zdecydowaną większość społeczeństwa rosyjskiego, ale też społeczeństwa, które jest ofiarą dezinformacji i propagandy. A więc dobrze by było, gdyby centrum nie traciło z oczu również i tych dalszych sąsiadów -rosyjskich demokratów.</u>
          <u xml:id="u-310.5" who="#PosełJacekProtasiewicz">I ostatnia rzecz warta odnotowania podczas prac, za którymi się opowiadamy, dalszych prac parlamentarnych nad projektem tej ustawy — chodzi o to, żeby zapewnić, żeby ta instytucja nie pokrywała się z podobnymi instytucjami, które już w Polsce działają, jak chociażby Fundacja Solidarności Międzynarodowej. Wiadomo, że wysiłków i starań nigdy za dużo, ale też staropolskie przysłowie mówi: gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść. Więc dobrze byłoby te zadania pomiędzy poszczególne instytucje rozdzielić. Jesteśmy za tym, ażeby dalej pracować nad tym ciekawym, interesującym projektem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-311.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun, koło Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Nie zamierzam dyskutować z ludźmi, których program wschodni składa się z emocji, kompleksów i uprzedzeń. Ci, którzy głoszą, że wszystko, co rosyjskie, jest złe i godne pogardy, stanowią problem dla psychiatry, a nie dla polityka.</u>
          <u xml:id="u-312.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Juliusz Mieroszewski to bardzo obiecujący patron, którego pan minister zechciał wybrać dla tej nowej instytucji, w której będziecie mogli robić to, co robicie do tej pory z państwem polskim, czyli dysponować jakimś tam wiktem i opierunkiem dla swoich ludzi, PiS-owskich mafii, służb i lóż, które działają także na odcinku walki propagandowej, a także polityki historycznej, która jest prowadzona i — zdarza się — przynosi jakieś pożytki, wprowadza coś tam do historiografii. Mówię: zdarza się, bo norma jest jednak taka, że przełomów dokonują ludzie prywatni, to oni na własne ryzyko robią coś wielkiego. Pan redaktor Tomasz Sommer i jego monografia akcji polskiej NKWD z lat 1937–1938. Żadne rządowe, czyli nasze, pieniądze nie zostały wydane na to, co on zrobił za własne. Pojechał do Kijowa, niejeden raz, wydobywał archiwa, dokumenty dotyczące rzezi Polaków przeprowadzonej przez reżim sowiecki. Ta skala, to przecież hekatomba wojenna, zanim jeszcze nominalnie zaczyna się II wojna światowa.</u>
          <u xml:id="u-312.2" who="#PosełGrzegorzBraun">Tak więc wy tych rzeczy nie robicie. To robią ludzie prywatni. Podobnie jak w przypadku książki „Jedwabne. Prawdziwa historia”, filmów dokumentalnych. Książka — cegła, tymczasem od roku, od kiedy się ukazała, a jest to ta sama redakcja, to samo wydawnictwo, ten sam wydawca i żadnej recenzji w PiS-owskiej przestrzeni medialnej. Również właśnie dlatego, że takie tu obowiązują zbójeckie reguły — kto nie nasz, tego nie ma. Chociaż moglibyście ten film pokazać, o akcji polskiej. I niech go sobie weźmie — sądzę, że autor się zgodzi — w użytkowanie wieczyste centrum Mieroszewskiego, bo to przecież dobra rzecz. Moglibyście go pokazać w telewizji. Już o moim cyklu „Transformacja — od Lenina do Putina” nie wspomnę, bo z tego powodu, że ten film, ten cykl dokumentalny ma moje nazwisko, to go pewnie do końca świata żadna telewizja nie pokaże.</u>
          <u xml:id="u-312.3" who="#PosełGrzegorzBraun">W tym kontekście oczywiście — désintéressement z naszej strony. Wstrzymamy się, bo przecież powstaje kolejna PiS-owska instytucja. Historycy dobrzy, poczciwi…</u>
          <u xml:id="u-312.4" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-313.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Paweł Zalewski, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-313.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#PosełPawełZalewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! To jest pewna szansa, aby powstała instytucja, przetworzona z tej, która już istnieje, ze zmiany tej, która już istnieje, która nie będzie instytucją partyjną, tylko instytucją państwową. Na to liczę, mam nadzieję, że tak będzie.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#PosełPawełZalewski">Sprawa jest fundamentalna z punktu widzenia interesów Polski. Pewną nadzieje daje patron tej instytucji, czyli Juliusz Mieroszewski autor — razem z wielkim Giedroyciem — koncepcji ULB, czyli współpracy i wspierania narodowych interesów Ukrainy, Litwy i Białorusi. Człowiek, który całe swoje życie po II wojnie światowej poświęcił przekonywaniu Polaków do tego, że program, który kiedyś wcześniej, przed wojną był realizowany przez Piłsudskiego, wzmacniania narodów wschodnich, jest żywotnie ważny dla nas, ale także człowiek, który rozumiał Rosjan. Cytat mojego przedmówcy był bardzo na miejscu, bo Mieroszewski nie był rusofobem. On chciał po prostu, aby każdy naród mógł się suwerennie rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-314.2" who="#PosełPawełZalewski">Polska potrzebuje instytucji do prowadzenia poważnej polityki wschodniej. Poważnej polityki wschodniej to znaczy nastawionej na długi okres, strategicznej, nastawionej na wspieranie ambicji państwowych, narodowych, tych, którzy dzisiaj walczą z bronią w ręku i udowadniają, że mają do tego pełne prawo, ale także tych, którzy jeszcze nie mają takich możliwości, jak Białorusini czy Gruzini.</u>
          <u xml:id="u-314.3" who="#PosełPawełZalewski">Chcielibyśmy — deklaruję to w imieniu koła Polska 2050 — aby rzeczywiście obszarem działania tego centrum, tej instytucji był szeroko rozumiany europejski Wschód. Chodzi o to, żeby ta współpraca nie ograniczała się wyłącznie do tych trzech narodów słowiańskich, ale żeby obejmowała także Mołdawię i Gruzję. I bardzo życzylibyśmy sobie, panie ministrze, aby rzeczywiście pewien parasol ochronny, który był rozpostarty nad tą instytucją do tej pory, stworzył z niej instytucję… Chodzi o to, żeby ta instytucja nie została upartyjniona, żeby stworzyć z niej ważną instytucję państwową. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Przechodzimy do pytań.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam listę osób chcących zadać pytanie.</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Wyznaczam czas — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-315.4" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pierwsze pytanie zada pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-315.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytanie o kwestie finansowe. W uzasadnieniu do ustawy jest mowa o tym, że budżet centrum pozostanie w takim wymiarze, jaki był przewidziany na ten rok. Natomiast w związku ze zmianą zadań — i tutaj zgadzam się z moim kolegą z koła panem posłem Pawłem Zalewskim — być może nawet należy rozszerzyć działalność tego centrum w stosunku do tego, co jest proponowane. Ale jak ministerstwo planuje w przyszłości funkcjonowanie centrum, właśnie jeśli chodzi o budżetowanie? O ile ten budżet w związku z poszerzeniem palety zadań może się zwiększyć w kolejnych latach? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Jan Szopiński, klub Lewica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#PosełJanSzopiński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na stronie głównej Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia widzimy duże zdjęcie młodej kobiety z wymalowanymi polikami. Na jednym z nich ma ona flagę Federacji Rosyjskiej, państwa, które dopuszcza się zbrodni wojennych wobec ludności Ukrainy, a na drugim — flagę Polski. Czy polski minister odpowiedzialny za tworzenie czarnych list i instytucji współpracujących z Rosją wpisał już na nie owe centrum i podjął kroki mające na celu przejęcie jego majątku? Oczywiście, że nie, bo polsko-rosyjski dialog ma się dobrze. Nie kto inny jak polski rząd udostępnia polskie niebo do przewozu rosyjskich prętów uranowych, za które Putin będzie mógł finansować dalsze działania wojenne.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#PosełJanSzopiński">Mam takie pytanie. Do zadań nowego centrum polsko-rosyjskiego dialogu będzie należało prowadzenie dialogu również z Ukrainą i Białorusią. Czy ktoś zapytał stronę białoruską, czy ona będzie sobie życzyła dialogu w takim towarzystwie? Uprzejmie proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Jaką stronę białoruską?</u>
          <u xml:id="u-319.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Wanda Nowicka, klub Lewica.</u>
          <u xml:id="u-319.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Chyba nie ma.</u>
          <u xml:id="u-319.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Grzegorz Braun, Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Jest okazja, to zapytam, panie ministrze, i może pan korespondencyjnie…</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Losy filmu „Rozstrzelać Polaków”. To film dokumentalny, którego emisja była w zasięgu ręki, i dalej jest, jak mniemam, w telewizji zwanej dla zmylenia przeciwnika, czyli narodu, publiczną. Można by ten film pokazać, on się nie zestarzeje. Może to byłby jakiś dobry prognostyk i dobre, nowe otwarcie, świeży wist ze strony centrum Mieroszewskiego.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#PosełGrzegorzBraun">A ten cytat, który tutaj spodobał się panu posłowi Kowalowi, ma ciąg dalszy. Mieroszewski pisze: z Rosją prędzej czy później trzeba się będzie dogadać. W związku z tym może też zainicjuje pan minister pod auspicjami centrum Mieroszewskiego położenie kresu tej barbarzyńskiej…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#PosełGrzegorzBraun">…rytualnej obrzędowości…</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pan poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-323.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#PosełAdamGawęda">Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W świetle obecnej polityki putinowskiej Rosji i wciąż przychylnego stosunku do reżimu znacznej części rosyjskiego społeczeństwa dalsze funkcjonowanie centrum w obecnej formule, wobec braku podobnej instytucji zajmującej się problematyką ukraińską czy białoruską, jest postrzegana jako wyraźne uprzywilejowanie strony rosyjskiej. W stosunku do obecnego stanu prawnego zakres zadań zostaje poszerzony o zadania w obszarze stosunków polsko-białoruskich i polsko-ukraińskich, a do nowych zadań zalicza się zwalczanie stereotypów oraz przeciwdziałanie dezinformacji.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#PosełAdamGawęda">Panie Ministrze! Czy mógłby pan trochę szerzej i więcej powiedzieć o planowanych zadaniach, które będą realizowane w przyszłości? Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Pani poseł Maria Kurowska, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#PosełMariaKurowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wyrażam duże zadowolenie, że projekt, który nie funkcjonował, bo widzimy, że tak naprawdę ze strony rosyjskiej nie było tej współpracy, wreszcie zostanie zakończony, natomiast zamiast niego w centrum dialogu zostanie sformalizowana współpraca z innymi narodami, a zwłaszcza z narodem ukraińskim, z którym nam się ostatnio tak dobrze współpracuje. Cieszę się też, że nie wykluczamy całkowicie Rosjan, że ci, którzy są pokojowo nastawieni i którzy są myślący, też będą mogli uczestniczyć w dialogu w tym centrum. A zatem życzę powodzenia i myślę, że dobrze, że pan poseł, który jest z Podkarpacia, właśnie ten projekt tutaj nam przedstawił. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">O udzielenie odpowiedzi na postawione pytania uprzejmie proszę sekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego pana ministra Jarosława Sellina.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo Posłowie! To jest projekt poselski, więc właściwie na pytania posłów powinni odpowiadać posłowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-329">
          <u xml:id="u-329.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Będzie też pan poseł sprawozdawca odpowiadał, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-330">
          <u xml:id="u-330.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-330.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Przede wszystkim chciałem wyrazić wdzięczność grupie dwudziestu… Jak czytam w dokumencie, 24 posłów podpisało się pod tym projektem ustawy i go złożyło. To jest dobre wyczucie czasu i dobre wyczucie potrzeby. Chodzi o to, żeby zmienić nazwę tego centrum i kierunek jego działania. Tak że wyrażam wdzięczność za tę inicjatywę.</u>
          <u xml:id="u-330.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Rzeczywiście Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nadzoruje działalność dotychczasowego Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia od 11 lat. Ocenialiśmy przedsięwzięcia podejmowane przez tę instytucję publiczną jako ważne, interesujące, sprawnie realizowane i wspierające polską rację stanu, ale od czasu rosyjskiej agresji na Ukrainę z 2014 r., skutkującej okupacją Krymu i części terenów obwodów donieckiego i ługańskiego, jednoznacznie i wielokrotnie potępianej przez centrum, w działalności tej instytucji coraz większą rolę odgrywały projekty wielostronne, angażujące Ukraińców i Białorusinów, oraz przedsięwzięcia mające na celu upowszechnianie w Polsce i poza jej granicami rzetelnej wiedzy o Rosji i jej polityce. Centrum odrzucało płynące ze strony rosyjskich interlokutorów postulaty, aby skupić się wyłącznie na dwustronnych działaniach, uważając, że jakikolwiek polsko-rosyjski dialog nie może abstrahować od rosyjskiej polityki wobec wspólnych sąsiadów.</u>
          <u xml:id="u-330.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Narastająca niechęć rosyjskich instytucji publicznych do poważnej rozmowy skłoniła centrum do poświęcenia większej uwagi rosyjskim środowiskom opozycyjnym publicznie sprzeciwiającym się agresywnej polityce zagranicznej oraz tłumieniu swobód i wolności obywatelskich w Rosji. Ponadto centrum w porozumieniu z ministerstwem realizowało liczne projekty skierowane do społeczeństwa ukraińskiego. Na uwagę zasługuje choćby uruchomienie wspomnianego tu już czasopisma internetowego „Nowa Polszcza” w języku ukraińskim czy debaty publiczne na temat prawa międzynarodowego zorganizowane w porozumieniu z Ministerstwem Spraw Zagranicznych Ukrainy w Kijowie, we Lwowie, w Odessie, połączone z prezentacją wydanej przez centrum książki „The Case of Crimea’s Annexation under International Law”.</u>
          <u xml:id="u-330.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Ministerstwo dostrzegało przy tym problemy związane z podejmowaniem przez instytucję działań, zwłaszcza na Ukrainie, pod obecną nazwą: Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia. Budziła ona oczywiście zastrzeżenia wśród części Polaków, a tym bardziej generowała zrozumiałe emocje u Ukraińców, a niekiedy i Białorusinów czy innych narodów. Z drugiej strony nazwa ta i dotychczasowy mandat instytucji ułatwiały pozyskiwanie przez centrum kontaktów w Rosji, a także stanowiły zręczny instrument wykorzystywany przez polską dyplomację wśród państw Unii Europejskiej i NATO do odrzucania wysuwanych przez Federację Rosyjską zarzutów o rzekomą polską rusofobię.</u>
          <u xml:id="u-330.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Wszystko zmienił poranek 24 lutego br. — inwazja Rosji na Ukrainę. Przyniósł on fundamentalną zmianę okoliczności działania. Centrum w jak najostrzejszych słowach potępiło dokonaną przez państwo rosyjskie zbrodnię agresji, podkreślając w swoim oświadczeniu, że warunkiem koniecznym dialogu z Rosjanami jest wyraźne uznanie przez nich prawa innych narodów do suwerenności, integralności terytorialnej i demokracji oraz odcięcie się od wojny i potępienie dokonywanych przez rosyjską armię zbrodni wojennych.</u>
          <u xml:id="u-330.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Ministerstwo kultury uważa, iż wojna Rosji przeciwko Ukrainie wymusza pilne przekształcenie Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, a także zmianę samej nazwy tej instytucji, tak aby centrum mogło podejmować działania odpowiadające nowej rzeczywistości. Dotychczasowa nazwa wywołuje skojarzenia biegunowo odmienne od faktycznej roli tej instytucji i od podejmowanych przez nią działań, a także niezwykle utrudnia udzielanie przez nią pomocy Ukrainie. Ponadto dalsze wyróżnianie jedynie Rosji spośród wschodnich sąsiadów Rzeczypospolitej jako kraju, z którym dialog cieszy się wsparciem państwa polskiego w postaci funkcjonowania specjalnej instytucji, jest obecnie odbierane jako niczym nieuzasadnione uprzywilejowanie tego państwa, i to w sytuacji gwałcenia przez nie podstawowych norm prawa międzynarodowego. Organizowanie dialogu z przedstawicielami rosyjskich środowisk demokratycznych jest oczywiście zgodne z polską racją stanu, lecz nie powinno przysłaniać ważniejszych dziś celów: wspierania narodu i państwa ukraińskiego w walce z agresorem i narodu białoruskiego w walce o demokrację.</u>
          <u xml:id="u-330.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Z tych powodów ministerstwo solidaryzuje się w sprawie pilnej potrzeby przyjęcia nowelizacji zawartej w przedłożonym druku sejmowym. Uważamy, iż przekształcenie Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia w Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego pozwoli szybko uruchomić szeroki wachlarz narzędzi umożliwiających realizację nowych zadań, wspieranie Ukrainy i Ukraińców oraz białoruskich środowisk demokratycznych, a także stanowić będzie wyraźny sygnał polityczny wysyłany do Rosji i do Rosjan, podkreślający zasadniczą zmianę okoliczności oraz zaznaczający rzeczywistą hierarchię polskich priorytetów w polityce wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-330.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Z uwagą przysłuchiwałem się debacie nad tym projektem poselskim i pytaniom, które państwo zadali. Zacznę od tego, że uważam, że propozycje — bo po pierwszym czytaniu oczywiście będziemy pracować nad tym projektem w komisji — zasygnalizowane tutaj, dotyczące rozszerzenia zainteresowania centrum na narody inne niż te, które zostały przedstawione w przedłożeniu poselskim, czyli rosyjski, ukraiński i białoruski, to interesujący pomysł. Ale zostawmy to do dyskusji, bo można myśleć wedle różnych schematów: albo centrum zajmuje się dialogiem nie tyle z narodami słowiańskimi, co z narodami sąsiadującymi bezpośrednio z Polską, i wtedy jest dobre uzasadnienie — Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy — albo rozszerza swoją działalność o wszystkie kraje postsowieckie, które kiedyś były w orbicie wpływów terytorialno-państwowych dawnej Rzeczypospolitej, i wtedy warto pomyśleć o Mołdawii, albo rozszerzamy to o państwa, które już mają perspektywę wejścia do Unii Europejskiej, czyli rozszerzamy to jeszcze o Gruzję, albo mamy perspektywę państw, które są krajami, państwami posowieckimi czy powstałymi po upadku Związku Sowieckiego, ale które są w granicach Europy. Wtedy rozszerzamy to jeszcze o Armenię i Azerbejdżan albo o wszystkie państwa, które powstały w wyniku upadku Związku Sowieckiego. Wtedy, tak jak ktoś już to zgłosił, może warto pomyśleć o Kazachstanie. Ale jeśli o Kazachstanie, to czemu nie o Tadżykistanie, Turkmenistanie i Kirgizji? Więc to jest oczywiście przedmiot ciekawej dyskusji, którą odbądźmy w komisji sejmowej i się na coś zdecydujmy. Ja osobiście, jeśli mógłbym wyrazić swój pogląd, to uważam, że zaproponowana w przedłożonym projekcie formuła jest właściwa, że dialogujemy z narodami bezpośrednio z nami sąsiadującymi, ewentualnie rozważyłbym rozszerzenie o Mołdawię.</u>
          <u xml:id="u-330.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Jeśli chodzi o patronat, to uważam, że był tutaj sygnał, że być może będziemy jeszcze na ten temat dyskutować. Chętnie wysłucham jakichś innych propozycji niż ta przedłożona Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego, ale z powodu tych argumentów, które tu przez niektórych z państwa posłów zostały przedstawione i które podzielam, uważam, że jest to dobry wybór, ten właśnie patron. Nie będę tego rozszerzał, po prostu wydaje mi się, że jeśli mówimy o dialogu, jeśli mówimy o dialogu w tym kierunku geograficznym, geopolitycznym, jeśli mówimy o dialogu z tymi konkretnymi narodami, to to jest patron moim zdaniem właściwy. Chyba że pojawi się ciekawsza propozycja.</u>
          <u xml:id="u-330.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Były też pytania o budżet, pytał o to m.in. pan poseł Suchoń. Wydaje mi się, że to jest instytucja nam podległa, zawsze przy okazji omawiania ustawy budżetowej w ramach debaty, którą odbywaliśmy w Komisji Kultury i Środków Przekazu, m.in. mówiliśmy też o budżecie na tę instytucję. Dotąd dotacja podmiotowa na funkcjonowanie tej instytucji wynosiła ponad 6,5 mln zł, ale w obliczu chęci i konieczności rozszerzenia działania i w dodatku tych potrzeb, które teraz mamy, związanych z intensyfikacją dialogu choćby z Ukrainą, z Ukraińcami, wydaje mi się, że jest możliwy bardziej ambitny budżet dla tej nowej instytucji. Będziemy reagować na wnioski, które sama dyrekcja tej instytucji będzie w tej sprawie zgłaszać. Sygnalizuję, że z punktu widzenia ministerstwa takie ambitniejsze finansowanie tej przekształconej instytucji jest możliwe.</u>
          <u xml:id="u-330.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoJarosławSellin">Na sali siedzą dyrektorzy centrum, pan doktor Ernest Wyciszkiewicz i pan doktor Łukasz Adamski, których witam w imieniu swoim i mam nadzieję, że też w imieniu państwa posłów. To będzie właśnie ich zadanie, będziemy ich prosić o to, żeby przedstawili — bo tu też od razu odpowiadam na pytanie pana posła Adama Gawędy — konkretne działania, które planują jeszcze w tym roku, związane z poszerzeniem zakresu działalności centrum, i wyjaśnili, z jakimi środkami finansowymi się to wiążę. Myślę, że w dyskusji w odpowiednich komisjach też będziemy mogli bardziej szczegółowo te propozycje przedstawić. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-330.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-331">
          <u xml:id="u-331.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-331.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Proszę również o zabranie głosu w imieniu wnioskodawców przedstawiciela wnioskodawców pana posła Piotra Babinetza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-332">
          <u xml:id="u-332.0" who="#PosełPiotrBabinetz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-332.1" who="#PosełPiotrBabinetz">Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Panie i Panowie Posłowie! Przede wszystkim cieszę się z poparcia zadeklarowanego przez prawie wszystkie kluby, prawie wszystkich występujących dzisiaj państwa posłów dla zaproponowanego kierunku nowelizacji tej ustawy, a tym samym zmiany optyki i rozszerzenia, znacznego rozszerzenia obszaru działalności centrum dialogu. Choć zdaje się, że nie wszystkie kluby, przedstawiciele nie wszystkich środowisk się dzisiaj wypowiadali.</u>
          <u xml:id="u-332.2" who="#PosełPiotrBabinetz">Jeśli chodzi o sprawy szczegółowe, to gdyby nie to, że znajdujemy się w czasie tragicznej, barbarzyńskiej wojny u naszych granic, to byłoby zabawne, że przedstawiciel ugrupowania, które jakoś jest jednak spadkobiercą w istocie sowieckiej partii PZPR, poszukuje jakiejś współcześnie wyimaginowanej współpracy, jakoby prowadzonej z Rosją. Pamiętajmy, że bardzo ważny przedstawiciel tego ugrupowania jeszcze niedawno mówił o Armii Czerwonej, że jakoby wyzwalała Polskę. Jakoś tak dziwnie się składa, że kiedy Rosjanie walczą, napadają na Ukrainę, to wtedy jest to zauważane, a jeżeli Rosjanie, bolszewicy mordowali Polaków, to czasem było to przedstawiane — przez środowiska komunistyczne zawsze, a postkomunistyczne czasem — jako wyzwalanie Polski.</u>
          <u xml:id="u-332.3" who="#PosełPiotrBabinetz">Cieszę się natomiast z podkreślenia przez panią poseł znaczenia współpracy w obszarze kultury w Europie Środkowo-Wschodniej i Europie Wschodniej. Rzeczywiście kultura jest tym obszarem, w ramach którego powinniśmy szczególnie starać się współpracować w Europie Wschodniej.</u>
          <u xml:id="u-332.4" who="#PosełPiotrBabinetz">Co do relacji z Litwą, to oczywiście nie wszystko jest jeszcze tak, jak być powinno, jednak relacje polsko-litewskie w tej chwili, w ostatnich latach są dużo lepsze, m.in. — co mogłem osobiście sprawdzić w rozmowach polsko-litewskich — dzięki spotkaniom, jakie na Litwie przeprowadzał pan marszałek Marek Kuchciński. Rzeczywiście pan Tomasz Sommer dokonał bardzo ważnych rzeczy na drodze do przypomnienia Polaków — ofiar antypolskiej operacji rosyjskiej z lat 1937–1938. To były i monografie, i edycje źródeł, i relacje świadków, tych, którzy przeżyli mimo takiej hekatomby, ofiar ludobójstwa rosyjskiego na Polakach. Ale to nie znaczy, że inni historycy nie podejmują tego tematu. Podejmują go chociażby obecni tutaj dzisiaj przedstawiciele centrum dialogu.</u>
          <u xml:id="u-332.5" who="#PosełPiotrBabinetz">Instytucja już jest, tak że nie tworzymy nowej. Są też inne zasłużone instytucje, jeśli chodzi o obszar Europy Środkowo-Wschodniej i Wschodniej, takie jak Ośrodek Studiów Wschodnich czy też Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, ale oczywiście ich formuła działalności jest inna. Natomiast centrum dialogu jest tą instytucją, która powinna i musi wziąć na siebie szerszą działalność właśnie w Europie, także oddziaływanie i działalność polską w Europie Środkowo-Wschodniej i Wschodniej. Przecież generalnie o to chodzi: o wzmocnienie polskiego otwarcia na Europę Wschodnią i naszej polityki wschodniej, współpracy na równych prawach z narodami Europy Środkowo-Wschodniej i Wschodniej. Jest to też powrót do wspomnianej tutaj idei jagiellońskiej, myślę, że również Władysława IV Wazy, czy też chociażby patrona tego roku, wielkiego pisarza Józefa Mackiewicza, jak również Jerzego Giedroycia, Juliusza Mieroszewskiego, Leona Wasilewskiego, ale przede wszystkim marszałka Józefa Piłsudskiego.</u>
          <u xml:id="u-332.6" who="#PosełPiotrBabinetz">Jeszcze raz bardzo dziękuję wszystkim paniom i panom posłom, którzy wzięli udział w tej dyskusji, a także panu ministrowi. Uważam, że poruszone różne wątki, tematy, niektóre tak może specjalnie podjęte, żeby właśnie wywołać dyskusję, chociażby dotyczące kwestii patrona ewentualnego centrum czy kwestii kazachskiej, będą bardzo pożyteczne do dalszych prac, bo myślę, że będziemy pracować nad tą nowelizacją, nad tą ustawą na posiedzeniach Komisji Kultury i Środków Przekazu. Tak że jeszcze raz wszystkim państwu dziękuję i dziękuję również pani marszałek.</u>
          <u xml:id="u-332.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-333">
          <u xml:id="u-333.0" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-333.1" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-333.2" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz niektórych innych ustaw, zawarty w druku nr 2121, do Komisji Kultury i Środków Przekazu w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-333.3" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-333.4" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Wniosek uzupełniający o skierowanie do Komisji Spraw Zagranicznych.)</u>
          <u xml:id="u-333.5" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Ale dodatkowo, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-333.6" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Dodatkowo.)</u>
          <u xml:id="u-333.7" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">W takim razie rozstrzygniemy to w głosowaniu podczas następnego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-333.8" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 22. porządku dziennego: Sprawozdanie Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2020 roku wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy w sprawie działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2020 r. oraz ze stanowiskiem Komisji do Spraw Kontroli Państwowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druki nr 1356 i 1550).</u>
          <u xml:id="u-333.9" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Uprzejmie proszę głównego inspektora pracy panią Katarzynę Łażewską-Hrycko o przedstawienie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-333.10" who="#WicemarszałekMałgorzataGosiewska">Bardzo proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-334">
          <u xml:id="u-334.0" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedłożyć Wysokiej Izbie sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2020.</u>
          <u xml:id="u-334.1" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Od lat Państwowa Inspekcja Pracy dąży do ochrony pracujących i zapewnienia im bezpiecznych oraz zgodnych z prawem warunków zatrudnienia. Rok 2020 był jednak rokiem wyzwań wymuszonych pandemią, które także Państwowa Inspekcja Pracy musiała podjąć, by dalej realizować swoją podstawową misję, ale także stać się ważnym elementem państwa w systemie ograniczania poziomu zagrożenia zakażeniem SARS-CoV-2 w zakładach pracy i wszystkich innych miejscach, gdzie osoby pracujące mogą być narażone na zakażenie koronawirusem.</u>
          <u xml:id="u-334.2" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">W 2020 r. inspektorzy pracy przeprowadzili w sumie ponad 56 tys. kontroli. Część z nich realizowana była w celu zapewnienia osobom pracującym odpowiedniego bezpieczeństwa higieny pracy w czasie pandemii. W tym zakresie skontrolowaliśmy prawie 16 tys. podmiotów i niemal w połowie z nich inspektorzy znaleźli nieprawidłowości. Nasze działania w ograniczaniu skutków SARS-CoV-2 dotyczyły organizacji stanowisk pracy, wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej oraz właściwego wprowadzania rozwiązań związanych z wykonywaniem pracy zdalnej. Ze względu na ograniczone kompetencje w zakresie wydawania środków prawnych w przypadku niespełnienia wymagań dotyczących ograniczenia narażenia na zakażenie wirusem w 462 przypadkach informowaliśmy właściwe organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Warto zauważyć, że pracodawcy świadomi zagrożeń, jakie niesie za sobą zakażenie koronawirusem, w zdecydowanej większości wyposażali pracowników w odpowiednio dobrane środki ochrony związane ze zwalczaniem epidemii.</u>
          <u xml:id="u-334.3" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Od połowy marca 2020 r. szkoły prowadziły głównie nauczanie w formule zdalnej, a więc powrót uczniów do szkół od 1 września omawianego roku postawił przed Państwową Inspekcją Pracy nowe wyzwanie. Chodziło o zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków przebywania w szkołach, w tym o ograniczenie do minimum ryzyka zakażenia koronawirusem, dlatego też uruchomiliśmy program profilaktyczny „Bezpiecznie w szkole”, który był wsparciem dla pracodawców w identyfikacji i ograniczaniu czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych w środowisku pracy. W trakcie realizacji tego programu inspektorzy pracy przeprowadzili w szkołach blisko 6 tys. szkoleń dla 49 tys. pracowników oświaty. Inspektorzy dbali o jakość i właściwe parametry środków ochrony układu oddechowego, czyli maseczek, które jeszcze niedawno były w powszechnym użyciu.</u>
          <u xml:id="u-334.4" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Na wniosek Krajowej Administracji Skarbowej inspektorzy pracy wydawali opinie w sprawie spełnienia lub niespełnienia wymagań zasadniczych różnego rodzaju środków ochrony indywidualnej. Tylko w miejscach odprawy celnej inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy ocenili 385 produktów. W sumie wydali aż 295 negatywnych opinii, wstrzymując tym samym wejście na rynek polski i europejski wyrobów oraz produktów niespełniających wymagań określonych w dyrektywach unijnych.</u>
          <u xml:id="u-334.5" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Blisko 35% kontroli przeprowadzonych w 2020 r. zostało wszczętych w wyniku wpływających skarg. Dotyczyły one głównie tematyki związanej z niewypłacaniem wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy. Duża ich część wiązała się z nieprawidłowościami wynikającymi ze stosunku pracy, a także obejmowała problematykę czasu i warunków pracy oraz legalności zatrudnienia. Oczywiście liczba blisko 50 tys. skarg nas niepokoi, bo wciąż zgłoszeń, jeśli chodzi o nierespektowanie praw pracowników, było zbyt wiele. Na ich liczbę miała wpływ m.in. rosnąca świadomość obywateli o prawach i obowiązkach. Co ważne, taka świadomość rosła też wśród obcokrajowców przyjeżdżających do Polski w celach zarobkowych. Pokłosiem ujawnionych nieprawidłowości było to, że inspektorzy pracy w 2020 r. stwierdzili blisko 37 tys. wykroczeń, wydali 160 decyzji dotyczących BHP, blisko 4 tys. decyzji płacowych, 9 tys. poleceń i blisko 160 tys. wniosków i wystąpień. Warto również dodać, że wynikające z pandemii faktyczne ograniczenie czynności kontrolnych pozwoliło na ukierunkowanie naszych działań na inne obszary. Mam na myśli szeroko pojęte poradnictwo prowadzone przez pracowników Państwowej Inspekcji Pracy. W 2020 r. nasi pracownicy udzielili łącznie ponad 533 tys. porad prawnych i technicznych, przy tym podczas czynności kontrolnych udzielono blisko 220 tys. porad.</u>
          <u xml:id="u-334.6" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o przeprowadzone w 2020 r. kontrole, to w wyniku aż 11 tys. z nich stwierdzono naruszenie przepisów dotyczących wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy. Inspektorzy wydali prawie 4 tys. decyzji nakazujących wypłatę wynagrodzeń dla 29 tys. pracowników. Kwota odzyskanych wynagrodzeń przekroczyła 78 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-334.7" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">W 2020 r. przeprowadziliśmy 857 kontroli przestrzegania przepisów czasu pracy. Wykazywały one podobną jak w roku poprzednim strukturę nieprawidłowości. Niepokojąca pozostawała skala nieprzestrzegania zasady 5-dniowego tygodnia pracy. Ten rodzaj nieprawidłowości stwierdzany był w co piątej kontroli.</u>
          <u xml:id="u-334.8" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Ponadto inspektorzy pracy realizowali kontrolę przestrzegania zakazu zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy. Skontrolowaliśmy łącznie blisko 25 tys. umów cywilnoprawnych. Mówię tutaj zarówno o umowach zlecenia, jak i umowach o dzieło. Zakwestionowano ponad 2 tys. umów, ale muszę tu zaznaczyć, że niekiedy osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych nie były zainteresowane zmianą podstawy ich zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-334.9" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Przedmiotem działań Państwowej Inspekcji Pracy w 2020 r. była także kontrola przestrzegania przez pracodawców ograniczeń w zakresie prowadzenia działalności handlowej w niedziele i święta. Za sukces należy uznać fakt, że w okresie sprawozdawczym nie stwierdziliśmy ani jednego przypadku naruszenia tych przepisów w placówkach wielkopowierzchniowych. Jednak znaczącym problemem było wykorzystywanie przez mniejsze placówki handlowe nieprecyzyjnych przepisów ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta i prowadzenie w te dni działalności wbrew intencjom ustawodawcy. Zjawisko to nasiliło się w 2021 r., kiedy to z analogicznych rozwiązań zaczęły korzystać także sieci placówek wielkopowierzchniowych. Spowodowało to konieczność nowelizacji ustawy, która weszła w życie 1 lutego 2022 r. i w znacznym stopniu rozwiązała tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-334.10" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Zapewnienie pracownikom bezpiecznych, higienicznych warunków pracy to element każdej kontroli. Dzięki działaniom inspekcji nastąpiła likwidacja bezpośrednich zagrożeń dla życia i zdrowia w przypadku ponad 38 tys. osób. Przeprowadzono pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach, na których pracowało blisko 20 tys. osób. Wyeliminowaliśmy nieprawidłowości dotyczące środków ochrony indywidualnej. Właściwe środki otrzymało od pracodawców prawie 18 tys. osób. W wyniku realizacji naszych decyzji dla 240 tys. osób sporządzono prawidłową ocenę ryzyka zawodowego. Interwencja inspektorów pracy zapewniła także 33 tys. pracowników przeprowadzenie szkolenia z dziedziny BHP. Niestety, często nieprzestrzeganie przepisów BHP kończyło się w 2020 r. wypadkami. Inspektorzy zbadali okoliczności i przyczyny aż 1755 wypadków, w których zginęło 217 osób. Analiza danych uzyskanych w wyniku kontroli wskazuje, podobnie jak w latach ubiegłych, iż dwie najbardziej narażone na takie zdarzenia branże to budownictwo i przetwórstwo. W roku sprawozdawczym przeprowadziliśmy blisko 3 tys. kontroli na placach budów, głównie podczas wznoszenia nowych obiektów i w trakcie remontów. Muszę podkreślić, że nieprawidłowości stwierdzono w przypadku 91% kontroli podmiotów w tej branży. Najwięcej nieprawidłowości wystąpiło na etapie organizowania prac budowlanych, robót ziemnych i przede wszystkim pracy na wysokości.</u>
          <u xml:id="u-334.11" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Nadal wyjątkowo ważnym obszarem działalności Państwowej Inspekcji Pracy jest ujawnianie przypadków pracy nielegalnej, zarówno w przypadku obywateli polskich, jak i cudzoziemców. W 2020 r. kontroli w zakresie legalności zatrudnienia zostało poddanych prawie 67 tys. obywateli polskich. Stwierdzono nielegalne zatrudnienie prawie 9 tys. osób. To 13% ogółu objętych kontrolą. W 2020 r. przeprowadziliśmy również ponad 4 tys. kontroli dotyczących legalności zatrudnienia 19 tys. cudzoziemców świadczących pracę na terenie naszego kraju. Powierzenie nielegalnej pracy stwierdzono w stosunku do prawie 15% skontrolowanych cudzoziemców. Najwięcej nielegalnie zatrudnionych obcokrajowców, blisko 85%, pochodziło z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-334.12" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Przy okazji kontroli legalności zatrudnienia sprawdzano również stan przestrzegania przepisów prawa pracy wobec cudzoziemców. Najwięcej nieprawidłowości dotyczyło braku wymaganych badań lekarskich i szkoleń BHP, niewypłacania wynagrodzeń, nieprzestrzegania przepisów o czasie pracy. To bardzo istotne fakty, zwłaszcza w kontekście bieżących wydarzeń w Ukrainie i przyjęcia przez Polskę milionów obywateli tego kraju uciekających przed wojną. Wielu z nich podejmie bądź już podjęło pracę w naszym kraju. Musimy zrobić wszystko, by nie stali się ofiarami wyzysku.</u>
          <u xml:id="u-334.13" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Kontrole legalności zatrudnienia cudzoziemców w wielu aspektach łączą się z kontrolami prowadzonymi w agencjach zatrudnienia. Jeśli chodzi o tego rodzaju podmioty, to odnotowaliśmy nieznaczny spadek liczby ujawnianych nieprawidłowości. Trzeba jednak podkreślić, że nadal prawie 60% skontrolowanych jednostek naruszało przepisy dotyczące świadczenia usług agencji zatrudnienia.</u>
          <u xml:id="u-334.14" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Inspekcja pracy stara się zapobiegać nadużyciom w przestrzeganiu prawa pracy oraz wypadkom przy pracy poprzez swoją działalność szkoleniową i doradczą. W 2020 r. do blisko 1 tys. firm, w których w ostatnich latach dochodziło do wypadków, skierowaliśmy zaproszenie do programu dotyczącego prewencji wypadkowej. Podobnie jak w latach ubiegłych realizowany był program dla mikroprzedsiębiorców dbających o bezpieczeństwo osób zatrudnionych „Zdobądź dyplom Państwowej Inspekcji Pracy”. Udział w nim zadeklarowało 337 firm. O budownictwie wspomniałam przez pryzmat kontroli, ale dla branży o tak wysokim wskaźniku wypadkowym mamy również w ofercie program edukacyjny „Budowa. Stop wypadkom!”. W ramach realizacji programów w 2020 r. szkolenia pracodawców i przedsiębiorców często odbywały się bezpośrednio na budowach. Uczestniczyło w nich ponad 2 tys. podmiotów. Wśród uczestników działań rozprowadziliśmy ponad 11 tys. egzemplarzy autorskich, specjalistycznych wydawnictw budowlanych. Wszystkie te publikacje są także dostępne w wersji elektronicznej na naszej stronie internetowej. Kolejny program to „Kultura bezpieczeństwa”. Jest on adresowany do uczniów szkół ponadpodstawowych, młodocianych zatrudnionych — w celu przygotowania zawodowego, a także studentów. W 2020 r. w ponad 600 placówkach oświatowych w trakcie całego roku w zajęciach dotyczących prawa pracy udział wzięło ponad 50 tys. uczniów.</u>
          <u xml:id="u-334.15" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Szanowni Państwo! Państwowa Inspekcja Pracy ściśle współpracowała w 2020 r. ze wszystkimi organami administracji publicznej, z samorządem terytorialnym na wszystkich szczeblach, organami nadzoru i kontroli warunków pracy, innymi instytucjami, a także placówkami naukowo-badawczymi. Nasze priorytety ukierunkowane były na realizację zadań programowych oraz wniosków i zaleceń, które przynosiły debaty parlamentarne, posiedzenia Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, Rady Ochrony Pracy czy Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Z uwagi na sytuację pandemiczną w roku sprawozdawczym zostały ograniczone kontakty międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-334.16" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Odbyło się tylko jedno posiedzenie plenarne Komitetu Wyższych Inspektorów Pracy. Podczas wideokonferencji z udziałem głównego inspektora pracy zatwierdzono podręcznik do celów szkolenia inspektorów pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w odniesieniu do sprzętu roboczego używanego przez pracowników, a także przyjęto opinię SLIC na temat przyszłych priorytetów Unii Europejskiej w obszarze egzekwowania BHP oraz wkładu w odnowioną strategię Unii Europejskiej dotyczącą BHP.</u>
          <u xml:id="u-334.17" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Na 2020 r. przypadał także początkowy okres istnienia Europejskiego Urzędu do Spraw Pracy jako organu Unii Europejskiej do spraw transgranicznej mobilności pracowników. Nasi eksperci czynnie angażowali się w pracę grupy roboczej do spraw inspekcji tego urzędu, która opracowała m.in. wzorcowe dokumenty do celów wprowadzenia wspólnych i uzgodnionych kontroli transgranicznych.</u>
          <u xml:id="u-334.18" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Pani Marszałek! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Rok 2020 był dla wszystkich testem sprawności państwa i jego organów. Z dzisiejszej perspektywy możemy powiedzieć, że Państwowa Inspekcja Pracy podobnie jak całe społeczeństwo sprostała nowym wyzwaniom podczas pandemii. Był to czas sprawdzianu dla wszystkich. Dziś wiemy, że nawet w krytycznych sytuacjach instytucje państwa, w tym Państwowa Inspekcja Pracy, potrafiły działać niekonwencjonalnie, współdziałać z innymi partnerami oraz instytucjami w trudnych warunkach, realizując jednocześnie swoje ustawowe obowiązki. Inspekcja musiała sprawnie dostosować swój plan działania do nowych okoliczności w taki sposób, by nadal być wsparciem dla pracowników i partnerem dla pracodawców.</u>
          <u xml:id="u-334.19" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Uważam, że zaprezentowane wyniki działalności Państwowej Inspekcji Pracy potwierdzają jej skuteczność w realizowaniu powierzonych zadań i ważną rolę w zapewnieniu pracującym bezpiecznych warunków pracy, także warunków ograniczających ryzyko zakażenia koronawirusem. Dziękuję wszystkim inspektorom pracy i pracownikom inspekcji za ich zaangażowanie, oddanie i ogromne poświęcenie w realizowaniu zadań. Wiem, że największą siłą inspekcji są świadomi misji pracownicy, którzy mają wielką satysfakcję, gdy skutecznie mogą wesprzeć, doradzić, ale również zapobiec wypadkowi. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-334.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-334.21" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Włodzimierz Czarzasty)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-335">
          <u xml:id="u-335.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-335.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani marszałek dziękuje bardzo pani inspektor.</u>
          <u xml:id="u-335.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani marszałek uprzejmie prosi przewodniczącego Rady Ochrony Pracy pana posła Janusza Śniadka o przedstawienie stanowiska Rady Ochrony Pracy.</u>
          <u xml:id="u-335.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-335.4" who="#komentarz">(Wypowiedź poza mikrofonem)</u>
          <u xml:id="u-335.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">W międzyczasie zaszła zmiana. Niech się pan nie martwi.</u>
          <u xml:id="u-335.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję pani serdecznie jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-335.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-336">
          <u xml:id="u-336.0" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">Panie Marszałku! Pani Główna Inspektor! Wysoka Izbo! Stanowisko Rady Ochrony Pracy w sprawie działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-336.1" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">Rada Ochrony Pracy na posiedzeniu 20 lipca 2021 r. zapoznała się ze sprawozdaniem z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2020 r. Dokument przedstawili główny inspektor pracy Katarzyna Łażewska-Hrycko oraz jej zastępcy Jarosław Leśniewski i Dariusz Mińkowski.</u>
          <u xml:id="u-336.2" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">W roku sprawozdawczym inspektorzy pracy przeprowadzili 56 tys. kontroli w 48 tys. podmiotów zatrudniających łącznie 3 mln osób. Blisko 35% spośród przeprowadzonych kontroli stanowiły tzw. kontrole skargowe mające na celu sprawdzenie zasadności skarg pracowniczych wpływających do inspekcji pracy. Dotyczyły one głównie problemów z wypłatą wynagrodzeń za pracę i innych świadczeń ze stosunku pracy, nieprawidłowości w zakresie czasu pracy, warunków i bezpieczeństwa pracy, stosunku pracy oraz legalności zatrudnienia. Ponadto inspekcja pracy prowadziła m.in. kontrole realizacji obowiązków w zakresie zapobiegania rozprzestrzenianiu się koronawirusa oraz działań podejmowanych przez zakłady pracy w celu zapewnienia osobom pracującym odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy w czasie epidemii. Państwowa Inspekcja Pracy zbadała także prawidłowość zawierania umów cywilnoprawnych oraz umów terminowych. Skontrolowano realizację obowiązku wypłaty minimalnego wynagrodzenia dla osób pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych, przestrzeganie przepisów o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz inne dni, legalność zatrudnienia obywateli polskich i cudzoziemców oraz prawidłowość funkcjonowania agencji zatrudnienia. Ponadto inspekcja pracy prowadziła kompleksowe kontrole przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym BHP m.in. w budownictwie, które od lat jest objęte wzmożonym nadzorem Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-336.3" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">Inspektorzy zbadali również okoliczności i przyczyny 1755 wypadków przy pracy — w tym 138 wypadków zbiorowych — w których zginęło 217 osób. Wśród najbardziej wypadkogennych branż dominują budownictwo i przetwórstwo przemysłowe.</u>
          <u xml:id="u-336.4" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">Ubiegłoroczne kontrole ujawniły 36,5 tys. wykroczeń przeciwko prawom pracownika. Inspektorzy wydali ponad 160 tys. decyzji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, blisko 4 tys. decyzji płacowych, ok. 9 tys. poleceń i 157 tys. wniosków ujętych w wystąpieniach.</u>
          <u xml:id="u-336.5" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">W 2020 r. Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła 768 tzw. pierwszych kontroli, tj. kontroli typowo prewencyjnych, prowadzonych na zasadzie audytu i z założenia — o ile nie zostaną stwierdzone rażące nieprawidłowości — bezsankcyjnych. W 2020 r. strategią pierwszej kontroli objęte zostały uprzednio niekontrolowane mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające do dziewięciu pracowników oraz małe zakłady zatrudniające od 10 do 49 pracowników, które funkcjonującą na rynku nie dłużej niż 1 rok. Niemal w każdym przypadku inspektorzy stwierdzili różnego rodzaju nieprawidłowości zmuszające do zastosowania odpowiednich środków prawnych w postaci decyzji, wniosków w wystąpieniach lub poleceń.</u>
          <u xml:id="u-336.6" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">W wyniku ubiegłorocznych działań kontrolno-nadzorczych Państwowej Inspekcji Pracy ponad 30 tys. pracowników otrzymało zaległe wynagrodzenia i inne świadczenia ze stosunku pracy na łączną kwotę blisko 43 mln zł, a 456 osób pracujących na podstawie umowy zlecenia lub omowy o świadczenie usług, wobec których naruszono przepisy dotyczące minimalnej stawki godzinowej, otrzymało należności na kwotę 698 tys. zł. Zostało zawartych 7,5 tys. umów o pracę z osobami pracującymi wcześniej na podstawie umów cywilnoprawnych lub bez umowy potwierdzonej na piśmie. Zlikwidowano także bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia w stosunku do blisko 40 tys. osób.</u>
          <u xml:id="u-336.7" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">Równolegle z działaniami kontrolno-nadzorczymi Państwowej Inspekcji Pracy Państwowa Inspekcja Pracy prowadziła wielokierunkową działalność prewencyjno-promocyjną, w tym m.in. kampanie prewencyjne, konkursy skierowane do maksymalnie dużej i zróżnicowanej grupy osób świadczących pracę, a także do pracodawców odpowiedzialnych za zapewnienie pracującym bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Inspekcja pracy prowadziła również szeroko zakrojoną działalność poradniczą, w tym za pośrednictwem centrum poradnictwa PIP, udzielając w roku sprawozdawczym ponad 533 tys. porad prawnych i technicznych. Ich tematyka jest niezmienna od lat. Największe zainteresowanie dotyczy poradnictwa w zakresie stosunku pracy, wynagrodzeń i czasu pracy.</u>
          <u xml:id="u-336.8" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">Rada Ochrony Pracy wysoko ocenia działalność kontrolno-nadzorczą oraz prewencyjną Państwowej Inspekcji Pracy prowadzoną w 2020 r., trudnym, w sytuacji pandemii COVID-19. Tym bardziej należy docenić zaangażowanie i determinację inspektorów pracy w egzekwowaniu przepisów Prawa pracy, w dążeniu do poprawy standardów bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i higieny pracy.</u>
          <u xml:id="u-336.9" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">Rada uznaje za zasadne rozważenie możliwości postulowanych przez Państwową Inspekcję Pracy zmian Prawa pracy, które umożliwią inspektorom efektywniejsze prowadzenie kontroli oraz wyeliminują bariery biurokratyczne utrudniające ich działanie. Sprostanie wyzwaniom współczesnego rynku pracy wymaga zatrudnienia w inspekcji pracy wysoko wykwalifikowanej kadry inspektorskiej, zwłaszcza z wyższym wykształceniem technicznym. Tymczasem poziom wynagrodzeń oferowanych przez PIP stanowi główną barierę w pozyskiwaniu nowych pracowników. Rada z niepokojem przyjęła informację o stanie zatrudnienia i wynagrodzenia w inspekcji pracy, które są istotnie niższe od przeciętnego wynagrodzenia w kraju. Rada zauważa, że dalsze utrzymywanie takiego stanu przy zwiększającej się co roku liczbie nowych zadań może prowadzić do zapaści urzędów z powodu odejść pracowników i braku możliwości pozyskania nowych. Rada opowiada się za wzmocnieniem kadrowym i finansowym Państwowej Inspekcji Pracy. Realny wzrost wynagrodzeń oraz zwiększenie liczby inspektorów pracy pozwoli Państwowej Inspekcji Pracy w adekwatny sposób odpowiadać na współczesne i przyszłe wyzwania związane z nowymi technologiami i formami świadczenia pracy.</u>
          <u xml:id="u-336.10" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">Rada Ochrony Pracy pozytywnie opiniuje sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2020 r. i rekomenduje Sejmowi jego przyjęcie. Podpisał przewodniczący Rady Ochrony Pracy.</u>
          <u xml:id="u-336.11" who="#PrzewodniczącyRadyOchronyPracyJanuszŚniadek">Pozwolę sobie jeszcze od siebie dołączyć do tego sprawozdania serdeczne podziękowania dla całej kadry Państwowej Inspekcji Pracy z jej kierownictwem na czele i złożyć je na ręce pani minister, głównej inspektor pracy Łażewskiej-Hrycko. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-336.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-337">
          <u xml:id="u-337.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo panu przewodniczącemu.</u>
          <u xml:id="u-337.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę panią poseł Bożenę Borys-Szopę o przedstawienie stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-338">
          <u xml:id="u-338.0" who="#PosełSprawozdawcaBożenaBorysSzopa">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Inspektor! Z nieukrywaną przyjemnością przedstawiam sprawozdanie Komisji do Spraw Kontroli Państwowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o przedstawionym przez głównego inspektora pracy sprawozdaniu z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2020, druk nr 1356, wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy w sprawie działalności Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2020.</u>
          <u xml:id="u-338.1" who="#PosełSprawozdawcaBożenaBorysSzopa">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, skierowała w dniu 30 czerwca 2021 r. powyższe sprawozdanie do Komisji do Spraw Kontroli Państwowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny do rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-338.2" who="#PosełSprawozdawcaBożenaBorysSzopa">Przedmiotem prac obu połączonych komisji było właśnie sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności inspekcji w roku 2020. To niezwykle ważny dokument, choć po upływie kolejnego roku zmagań naszego kraju z nowymi falami pandemii oraz w związku z ostatnimi wydarzeniami za naszą wschodnią granicą i masowym napływem uchodźców uciekających przed wojną w Ukrainie wiele zawartych w tym sprawozdaniu twierdzeń i wniosków należy mimo wszystko traktować już w aspekcie historycznym. Niemniej jednak aby docenić wartość pracy wykonanej przez pracowników inspekcji w tym jakże trudnym pierwszym roku pandemii, chciałabym najpierw przytoczyć kilka faktów i związanych z nim liczb.</u>
          <u xml:id="u-338.3" who="#PosełSprawozdawcaBożenaBorysSzopa">Otóż w 2020 r. inspektorzy pracy przeprowadzili ponad 56 tys. kontroli w podmiotach zatrudniających łącznie 3 mln osób. Ponad 1/3 spośród tych kontroli to była reakcja na skargi dotyczące przede wszystkim problemów z wypłatą wynagrodzeń za pracę. Kontrole przeprowadzone w 2020 r. ujawniły ponad 36 tys. wykroczeń przeciwko prawom pracowników. Inspektorzy wydali ponad 160 tys. decyzji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, blisko 4 tys. decyzji płacowych i ok. 9 tys. poleceń, 157 tys. wniosków ujętych w wystąpieniach.</u>
          <u xml:id="u-338.4" who="#PosełSprawozdawcaBożenaBorysSzopa">W wyniku działań kontrolno-nadzorczych Państwowej Inspekcji Pracy ponad 30 tys. pracowników otrzymało zaległe wynagrodzenia i inne świadczenia ze stosunku pracy na łączną kwotę blisko 43 mln zł.</u>
          <u xml:id="u-338.5" who="#PosełSprawozdawcaBożenaBorysSzopa">Pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy doskonale zdali egzamin w tym trudnym okresie. Rok 2020 uzmysłowił nam wszystkim, jak bardzo ta instytucja jest potrzebna i jakże ważne zadania wykonuje.</u>
          <u xml:id="u-338.6" who="#PosełSprawozdawcaBożenaBorysSzopa">Przyłączam się do głosu głównego inspektora pracy i w imieniu obu połączonych komisji, ale myślę, że i w imieniu całego Sejmu, chciałabym raz jeszcze podziękować pracownikom Państwowej Inspekcji Pracy za codzienne oddanie służbie i gotowość stawiania czoła trudnym wyzwaniom codzienności. Tym bardziej że aktualne wyzwania są coraz bardziej wymagające i nie znajdują dotąd precedensu. Mam tu na myśli ogromną falę uchodźców napływających do naszego kraju z Ukrainy w związku z rosyjską agresją zbrojną na to państwo. Znajdują się oni w sytuacji, która może powodować zwiększone ryzyko wyzysku. A zatem przed Państwową Inspekcją Pracy kolejne bardzo ważne i niezwykle odpowiedzialne zadanie: zadbać o to, by polscy pracodawcy zatrudniający uchodźców zapewnili im godne warunki pracy.</u>
          <u xml:id="u-338.7" who="#PosełSprawozdawcaBożenaBorysSzopa">W imieniu obu komisji, tj. Komisji do Spraw Kontroli Państwowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, po rozpatrzeniu tego sprawozdania wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy na posiedzeniu w dniu 15 września 2021 r., wnoszę, aby Wysoki Sejm raczył przyjąć sprawozdanie z druku nr 1356. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-338.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-339">
          <u xml:id="u-339.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-339.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 3-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-339.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-339.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Wojciecha Szaramę z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość i proszę o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-339.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-340">
          <u xml:id="u-340.0" who="#PosełWojciechSzarama">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość po zapoznaniu się z tym sprawozdaniem oraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy i stanowiskiem połączonych komisji będzie głosował za przyjęciem sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2020.</u>
          <u xml:id="u-340.1" who="#PosełWojciechSzarama">Szanowni Państwo! Działalność Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2020 już była niezwyczajna, bym powiedział. COVID doprowadził do sytuacji ekstremalnych w wielu zakładach pracy i te kontrole, które odbywały się do tej pory, jeszcze uzyskały dodatkowy aspekt związany właśnie z przestrzeganiem przepisów anty-COVID-owych. Był to nowy obowiązek, z którego inspektorzy pracy się wywiązali, i można powiedzieć, że dzięki temu nie tylko zostało zachowane zdrowie pracowników, ale również dzięki temu zyskało funkcjonowanie polskiej gospodarki, bo wiele firm nie trzeba było zamykać, nie trzeba było w tak dramatyczny sposób ograniczać działalności gospodarczej, żeby np. stanęła produkcja. Tutaj działalność Państwowej Inspekcji Pracy należy ocenić szczególnie wysoko.</u>
          <u xml:id="u-340.2" who="#PosełWojciechSzarama">Jeśli chodzi o pozostałe aspekty działalności Państwowej Inspekcji Pracy, liczbę tych kontroli, ich wyniki itd., to już zostało wszystko omówione w wystąpieniu pana przewodniczącego Śniadka i pani poseł Bożeny Borys-Szopy, a więc nie chcę się powtarzać. Jest to wykonany kawał dobrej roboty.</u>
          <u xml:id="u-340.3" who="#PosełWojciechSzarama">Pani Minister! Chciałbym bardzo podziękować pani oraz wszystkim pracownikom Państwowej Inspekcji Pracy za zaangażowanie, za wyniki waszej pracy.</u>
          <u xml:id="u-340.4" who="#PosełWojciechSzarama">Tak jak powiedziałem na wstępie, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za przyjęciem tego sprawozdania. Dziękuję…</u>
          <u xml:id="u-340.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-341">
          <u xml:id="u-341.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-341.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Tomasza Kostusia, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-341.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-342">
          <u xml:id="u-342.0" who="#PosełTomaszKostuś">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Inspektor! Przedstawione Wysokiej Izbie sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2020 zawiera szereg informacji na temat działalności inspekcji w roku będącym przedmiotem niniejszego sprawozdania. Wnikliwa analiza przedstawionego dokumentu pozwala sformułować następujące wnioski.</u>
          <u xml:id="u-342.1" who="#PosełTomaszKostuś">Po pierwsze, podkreślić należy z całą stanowczością, że praca inspektorów to ogrom ciężkich obowiązków, których realizacja ukierunkowana jest na pomoc pracownikom, na pomoc ludziom. Egzekwowanie wyjątkowo newralgicznych i ważnych dla Polek i Polaków przepisów prawa pracy jest w sposób ciągły i rzetelny wykonywane, co przedstawia opracowanie przedłożone przez głównego inspektora pracy. Dzięki poprawnej realizacji tych zadań pracownicy otoczeni są należytą ochroną, która zapewnia zabezpieczenie ich uprawnień, stanowi ochronę warunków pracy, a w niektórych sytuacjach nawet życia pracowników, które prawa są łamane.</u>
          <u xml:id="u-342.2" who="#PosełTomaszKostuś">W 2020 r. Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła blisko 57 tys. kontroli. Ponad 11 tys. kontroli potwierdziło naruszenia przepisów dotyczących wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy. W roku sprawozdawczym skontrolowano bardzo wiele podmiotów pod kątem zakazu zawierania umów cywilnoprawnych w warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy. W wyniku powyższego zakwestionowano ponad 2 tys. umów spośród 25 tys. umów cywilnoprawnych podlegających kontroli. Ponadto inspekcja skontrolowała okoliczności i przyczyny aż 1755 wypadków, w których zginęło 217 osób. Te liczby stanowią trzon działalności Państwowej Inspekcji Pracy i w sposób najbardziej obrazowy przedstawiają nam powagę i rangę działalności i odpowiedzialności, jaka określona została w ramach ustawowego umocowania inspekcji.</u>
          <u xml:id="u-342.3" who="#PosełTomaszKostuś">W tym miejscu nie można pominąć podziękowań za pracę, za trud, za poświęcenie inspektorów, którzy realizują ww. kontrole, ponieważ ich zaangażowanie i profesjonalizm są nieocenione i zasługują na ogromne uznanie.</u>
          <u xml:id="u-342.4" who="#PosełTomaszKostuś">Po drugie, ważnym wnioskiem wynikającym z przedłożonego sprawozdania jest fakt, że Państwowa Inspekcja Pracy wykonująca swoje czynności związane z prawem pracy sama wewnętrznie winna być instytucją, co do której nie istnieje choćby cień wątpliwości dotyczący jej funkcjonowania. Przypomnieć należy, że poprzedni główny inspektor pracy powołał specjalną kontrolę wewnętrzną. Wszelkie informacje, które wzmiankują o wynikach tejże kontroli wewnętrznej, wskazują na istnienie szeregu nieprawidłowości. To jest potwierdzenie nieprawdy w dokumentach, antydatowanie umów, omijanie procedur naboru, nepotyzm, fałszowanie procedury podróży służbowych, naruszanie w zakresie czasu pracy i godzin nadliczbowych. Wszystkie przywołane powyżej zarzuty stanowią zbiór bardzo poważnych i bezwzględnie nieakceptowalnych zjawisk występujących w minionych latach w Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-342.5" who="#PosełTomaszKostuś">Ponadto niedopuszczalny jest brak podania do publicznej wiadomości wyników przedmiotowej kontroli wewnętrznej. Wszystkie przywołane powyżej kwestie wynikają z głośnych doniesień medialnych, informacji, które napływają z wnętrza struktury organizacyjnej inspekcji. Zasadne jest, by dokument wewnętrzny, jakim jest raport z sekcji kontroli wewnętrznej, został udostępniony Wysokiej Izbie, gdyż wyłącznie jego upublicznienie pozwoli na przedstawienie prawidłowego obrazu funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-342.6" who="#PosełTomaszKostuś">Należy podkreślić, że szereg niejasności dotyczących treści raportu oraz tezy, zgodnie z którymi sami jego autorzy rekomendowali zawiadomienie prokuratury i Centralnego Biura Antykorupcyjnego, zaburzają obraz funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy do tego stopnia, że pomimo szeregu pozytywnych rzeczy, o których wspomniałem na początku, i nieocenionego wkładu w bezpieczeństwo pracujących Polek i Polaków nie sposób w tym miejscu zgodzić się na pozytywną ocenę działalności inspekcji.</u>
          <u xml:id="u-342.7" who="#PosełTomaszKostuś">Z uwagi na ogromne wątpliwości dotyczące tego obszaru funkcjonowania inspekcji w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska — Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni wnoszę o odrzucenie sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy za rok 2020. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-342.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-343">
          <u xml:id="u-343.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-343.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Adriana Zandberga, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-343.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-344">
          <u xml:id="u-344.0" who="#PosełAdrianZandberg">Drodzy Państwo! Jest dla mnie nieustającym źródłem zadziwienia, że te raporty, sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy Wysoka Izba przyjmuje z olimpijskim spokojem. Przecież te dane, dane o wypadkach przy pracy, o setkach ludzi, którzy tracą życie w miejscu pracy w Polsce, o skandalicznej skali nieprawidłowości, do których dochodzi na polskim rynku pracy, powinny sprawiać, że nam wszystkim włosy staną dęba na głowie. Czasami myślę sobie, że gdybyśmy tutaj wysłuchiwali co roku sprawozdania komendanta głównego straży pożarnej i ów komendant wychodziłby i mówił nam o tym, że przez Polskę przetacza się olbrzymia fala pożarów, ale tylko do części z nich wozy są w stanie dojechać, ponieważ wozów jest za mało, ponieważ strażakom płaci się bardzo marnie, a w dodatku rząd narzucił takie ramy prawne, które uniemożliwiają im w efektywny sposób korzystanie z węży strażackich i wody, to zadalibyśmy sobie tutaj, na tej sali pytanie, czy przypadkiem nie mamy do czynienia z rządzącymi, którzy stoją po stronie podpalaczy.</u>
          <u xml:id="u-344.1" who="#PosełAdrianZandberg">Żeby była jasność, nie mówię tu tylko o tej czy innej ekipie rządzącej, bo ten problem, problem tego, że Państwowa Inspekcja Pracy jest niedofinansowana, ten problem, że w Państwowej Inspekcji Pracy mamy zbyt mało inspektorów, ten problem, że w wyniku wieloletniego głodzenia pracowników Państwowej Inspekcji Pracy są problemy z rekrutacją, są problemy kadrowe, ten problem, że inspektorzy się starzeją, że nie ma wystarczającej liczby kadry technicznej do tego, żeby kontrolować budowy i zadbać realnie o bezpieczeństwo pracy na budowach, to nie jest problem, który pojawił się w tym roku, 2 lata temu, 3 lata temu. Jak się spojrzy na sprawozdania kolejnych głównych inspektorów, to on niestety przewija się rok po roku, a wręcz dekada po dekadzie. Jest on moim zdaniem palącym oskarżeniem całej klasy politycznej, która tę kwestię, kwestię bezpieczeństwa pracy, kwestię tego, żeby polskie państwo traktowało poważnie zasady, które samo ustaliło, i zapowiedziało, że mają one na rynku pracy obowiązywać… Nie wystawia ta historia polskiej klasie politycznej najlepszego świadectwa.</u>
          <u xml:id="u-344.2" who="#PosełAdrianZandberg">Proszę państwa, tak jak już mówiłem, te dane są druzgocące. Liczba wypadków, liczba osób, które zginęły w budownictwie, w przetwórstwie przemysłowym, liczba maszyn, które zostały objęte kontrolą przez inspektorów, i te kontrole wykazały, że te maszyny po prostu nie powinny funkcjonować w miejscu pracy, bo są zagrożeniem dla życia i zdrowia ludzi — to daje nam obraz nie kraju, jak chcielibyśmy o sobie wszyscy pewnie myśleć, wysoko rozwiniętego gospodarczo i społecznie, ale kraju w najlepszym razie półperyferyjnego, jeśli nie przypominającego standardami raczej kraje globalnego południa niż kraje Europy Zachodniej i kraje Europy Północnej. Proszę państwa, to, że nieprawidłowości stwierdzamy na ponad 90% budów, na które wchodzą inspektorzy pracy, oznacza, że mamy do czynienia z całą branżą, która po prostu kpi z polskiego państwa i z zasad, które polskie państwo stwierdziło, że mają obowiązywać, ale nie jest w stanie ich wyegzekwować.</u>
          <u xml:id="u-344.3" who="#PosełAdrianZandberg">Padło tutaj sporo słów optymistycznych po stronie rządzącej prawicy, jeżeli chodzi o supermarkety, ale przecież w raportach z kontroli widać, że nieprawidłowości dotyczących ustalania czasu pracy, prowadzenia ewidencji czasu pracy, nieterminowego wypłacania wynagrodzeń i wielu, wielu innych kwestii w wielkopowierzchniówce jest sporo, i widać brak odwagi, który powodował, że nawet to elementarne naprawienie ustawy czekało tyle czasu, zanim doczekało się tego, że Wysoka Izba w końcu je przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-344.4" who="#PosełAdrianZandberg">Niestety jest tak, że te miliardowe korporacje nie obawiają się łamania prawa pracy, bo kary są śmiesznie niskie, bo kompetencje inspekcji są na tyle ograniczone, że, proszę wybaczyć, pani inspektor, często z ich perspektywy inspekcja jest po prostu papierowym tygrysem, którego nie trzeba się bać. I to trzeba zmienić. Są ustawy, które złożył koalicyjny klub Lewicy, które czekają na rozpatrzenie, ustawy, które zwiększają kompetencje inspektorów. Będziemy składać kolejne propozycje, które dadzą inspektorom silniejszy bicz do ręki, żeby byli w stanie realnie przedstawić tym dużym podmiotom bardzo prosty komunikat, że państwo polskie poważnie traktuje zasady, które zapisało w Kodeksie pracy, bo już naprawdę najwyższy czas, żebyśmy to, proszę państwa, zrobili.</u>
          <u xml:id="u-344.5" who="#PosełAdrianZandberg">I ostatnia sprawa, dotycząca problemów kadrowych. Proszę państwa, jeżeli nie zaczniemy płacić więcej inspektorom, to z roku na rok to efektywne kontrolowanie bezpieczeństwa na budowach, i nie tylko na budowach, będzie coraz gorsze i gorsze. Mamy pracowników technicznych w inspekcji, którzy wchodzą i wejdą w wiek emerytalny. Z powodu tych utrzymywanych przez wiele lat na zbyt niskim poziomie płac nie można oczekiwać, że pani inspektor będzie w stanie zastąpić ich nowymi, kompetentnymi pracownikami, którzy będą w stanie na serio, a nie tylko na papierze, zadbać o to, żeby na polskich budowach i w innych miejscach pracy było w Polsce bezpiecznie. Musimy radykalnie, szanowni państwo, zwiększyć budżet Państwowej Inspekcji Pracy, musimy zadbać o to, żeby dać inspektorom więcej narzędzi, za pomocą których będą mogli wykonywać swoje ustawowe obowiązki. I najwyższy czas, żebyśmy to w końcu zrobili. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-344.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-345">
          <u xml:id="u-345.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-345.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę pana posła Jana Łopatę, Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-346">
          <u xml:id="u-346.0" who="#PosełJanŁopata">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-346.1" who="#PosełJanŁopata">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Inspektor! Pani Minister! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Polska opinię na temat sprawozdania głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2020 wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy oraz stanowiskiem Komisji do Spraw Kontroli Państwowej i Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-346.2" who="#PosełJanŁopata">Wysoki Sejmie! Poprzednie sprawozdanie dotyczące działalności Państwowej Inspekcji Pracy omawialiśmy w czasie obrad Sejmu w dniu 17 marca 2021 r. Obejmowało ono działalność Państwowej Inspekcji Pracy za lata — uwaga — 2018 i 2019. Przypominam, to było w marcu 2021 r. Zadawałem wówczas pytanie o to, dlaczego nie obejmowało ono również roku 2020, a moim zdaniem mogło i powinno. Nie wiem, czy to jest wynik jakichś problemów technicznych czy lekceważenia instytucji bądź lekceważenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-346.3" who="#PosełJanŁopata">Panie i Panowie Posłowie! Nie jest to z mojej strony ani czepianie się, ani żadna złośliwość, ale moim zdaniem jest to bardzo poważna kwestia, którą za chwilę spróbuję udowodnić. Jakie ma bowiem znaczenie wytykanie błędów, niedoróbek, niedociągnięć z perspektywy 3 lat? Przecież by w tak drażliwej sferze jak bezpieczeństwo i higiena pracy można było dążyć do poprawy, trzeba reagować szybko, natychmiast. Przykład konkretny i, jak myślę, szokujący — przynajmniej w moim odczuciu — z obecnie omawianego sprawozdania. Szanowna pani minister, w słowie wstępnym do sprawozdania napisała pani o wyjątkowości roku 2020 w działalności Państwowej Inspekcji Pracy. Zgadzam się, wszyscy pewnie się zgadzamy, że ten rok był wyjątkowy i że zatwierdzony program działania Państwowej Inspekcji Pracy musiał stracić na znaczeniu, bo inspektorzy pracy byli potrzebni przy realizacji innych zadań, z których wiele miało cenę ludzkiego zdrowia i życia, jak pani napisała, przytaczam dosłownie, i to są mocne słowa, ale poparte, jak rozumiem, szokującym również dla mnie, powtarzam jeszcze raz, przykładem. Otóż w roku 2020 inspektorzy pracy m.in. kontrolowali sprowadzane do Polski wyroby i środki związane z ograniczeniem rozprzestrzeniania się wirusa i zwalczaniem epidemii. W miejscach odprawy celnej ocenili oni 385 partii produktów i w 295 przypadkach wydali opinie negatywne. To są szokujące dane, 77% negatywnych opinii Państwowej Inspekcji Pracy. 295 przypadków na 385 partii produktów.</u>
          <u xml:id="u-346.4" who="#PosełJanŁopata">Dlatego m.in. upominam się o terminy składania sprawozdań. Przecież to jest bardzo wrażliwa i ważna informacja. W związku z tym od razu pytam i proszę o odpowiedź, myślę, że pisemną, ponieważ udzielenie teraz odpowiedzi będzie zapewne trudne, jakie to były partie produktów i czy była przeprowadzona dalsza kontrola postępowania z tymi produktami, czy zostały wyciągnięte wnioski i konsekwencje, jeśli chodzi o importerów. Proszę o szczegółowe informacje, bo biorąc pod uwagę światowe tendencje dotyczące zachorowań, wcale nie ma gwarancji, że ktoś znowu na bublach, ryzykując zdrowiem Polaków, nie będzie chciał zrobić kasy, mówiąc brzydko.</u>
          <u xml:id="u-346.5" who="#PosełJanŁopata">Wysoka Izbo! Według stanu na koniec roku 2020 w Państwowej Inspekcji Pracy zatrudnionych było 2660 osób, w tym 1486 osób na stanowiskach inspektorskich. To jest bardzo doświadczona kadra, której chciałbym w imieniu klubu i swoim własnym serdecznie podziękować za wykonywanie zadań, tym bardziej że tych zadań przybywa. Co roku ich przybywa, to wiemy, ale w tym miejscu wypada wspomnieć o całym szeregu zadań wynikających z ogłoszonego stanu epidemii w Polsce. Inspektorzy w tym trudnym roku zrealizowali łącznie 56 371 kontroli, przy tej okazji sygnalizując nieuregulowane prawnie zjawisko pracy w systemie zdalnym. To też jest bardzo celna i ważna uwaga wynikająca z tego sprawozdania, bo to jest ważny temat. Myślę, że to jest sprawa, którą trzeba szybko załatwić, bo taki charakter tzw. zdalnej pracy będzie moim zdaniem się upowszechniał.</u>
          <u xml:id="u-346.6" who="#PosełJanŁopata">Na zakończenie chciałbym również podkreślić duży wysiłek Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie prewencji oraz promocji ochrony zdrowia. Mimo licznych ograniczeń pandemicznych odsetek pracodawców, którzy pozytywnie przeszli kontrolę sprawdzającą, utrzymał się na wysokim poziomie. Świadczy to o efektywności działań prewencyjnych. Dziękuje za ten wysiłek i dziękuję za wysłuchanie mojego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-346.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-347">
          <u xml:id="u-347.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-347.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Łopata: Bardzo dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-347.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Grzegorza Brauna, koło Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-348">
          <u xml:id="u-348.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Pani Inspektor! Szczęść Boże. To raport dotyczący 2020 r., więc to jeszcze miłe złego początki. Wystąpiliście w roli trybika, a raczej sporego trybu, w tej maszynie opresji, tresury i terroru narodu polskiego pod pretekstem walki o zdrowie publiczne. Pani inspektorzy, czym się pani pochwaliła, chodzili po Polsce i nękali prostych, dobrych, pracowitych ludzi. Jak się komuś maseczka z noseczka zsunęła, to sami nie mogli wlepić mandatów, ale prawie 0,5 tys. donosów poszło do GIS-u — to jest w tym sprawozdaniu. To hańba, pani inspektor, hańba i straszny smutek, bo przecież macie takie poczucie, że robicie, co trzeba, macie takie poczucie, że to jest jakiś standard, etyka zawodowa, a zostaliście zaangażowani do roli podwykonawców, nękających gestapowców, którzy biednemu narodowi próbują wtłoczyć do głowy te reguły, żeby pogodzili się z nową normalnością, którą tu, z tej trybuny, proklamował premier Morawiecki.</u>
          <u xml:id="u-348.1" who="#komentarz">(Poseł Bożena Borys-Szopa: Czy pan poseł powiedział…)</u>
          <u xml:id="u-348.2" who="#PosełGrzegorzBraun">„Solidarność” zdradziła, związki zawodowe pisały tylko listy, pisały tu, do Wysokiej Izby, do komisji, że to wszystko w porządku, kiedy aktualna większość, przemocowa większość parlamentarna, zjednoczona koalicja COVID-owa, próbowała wprząc pracodawców w egzekwowanie tego reżimu. Polecę pani publikacje, a są ich setki, tysiące, badawcze prace publikowane w renomowanych czasopismach podkreślające problematyczność przymusu zamaskowania, podkreślające przeciwskuteczność przymusu zamaskowania.</u>
          <u xml:id="u-348.3" who="#PosełGrzegorzBraun">Przedstawię teraz moje pytanie i bardzo proszę o odpowiedź na piśmie. Na jakiej podstawie odpytywaliście państwo ludzi z tego absurdalnego, bezprawnego, niemającego podstaw medycznych i merytorycznych, znachorskiego przymusu zamaskowania? Proszę mi na to odpowiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-348.4" who="#PosełGrzegorzBraun">To był 2020 r. W 2021 r. i 2022 r. są jakieś oznaki ozdrowieńcze. 3 dni temu w Lublinie uczestniczyłem w dyscyplinarce nauczycielki bibliotekarki, której kuratorium grozi wywaleniem z pracy za niezamaskowanie. I tam — brawo — była opinia PIP-y, bo tak popularnie lud polski nazywa pani firmę, pozytywne dla nauczycielki stwierdzenie, że nie było to naruszenie norm, które powinno skutkować…</u>
          <u xml:id="u-348.5" who="#komentarz">(Poseł Urszula Rusecka: Koniec, czas.)</u>
          <u xml:id="u-348.6" who="#PosełGrzegorzBraun">…tak groźnymi konsekwencjami.</u>
          <u xml:id="u-348.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-349">
          <u xml:id="u-349.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie panu posłowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-350">
          <u xml:id="u-350.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Czyli trzeba odpowiedzieć…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-351">
          <u xml:id="u-351.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-351.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, wiem, że pan nie zwróci na to uwagi, ale ja jako wicemarszałek Sejmu muszę zwrócić na to uwagę. Bardzo proszę nigdy w odniesieniu do urzędników państwowych, pracowników Państwowej Inspekcji Pracy, nie używać takiego stwierdzenia, że nękają ludzi jak gestapowcy.</u>
          <u xml:id="u-351.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-351.3" who="#komentarz">(Poseł Bożena Borys-Szopa: Brawo, panie marszałku!)</u>
          <u xml:id="u-351.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">To nigdy nie powinno się zdarzyć.</u>
          <u xml:id="u-351.5" who="#komentarz">(Poseł Grzegorz Braun: Tak się składa, że w czasie okupacji, panie marszałku, PIP podlegał pod…)</u>
          <u xml:id="u-351.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-351.7" who="#komentarz">(Poseł Bożena Borys-Szopa: Co pan bredzi? Niech pan historię inspekcji przeczyta.)</u>
          <u xml:id="u-351.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę posłankę Hannę Gill-Piątek.</u>
          <u xml:id="u-351.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, mam do państwa taką prośbę: nie reagujcie. Jeżelibyśmy uważali, że zostało powiedziane coś mądrego…</u>
          <u xml:id="u-351.10" who="#komentarz">(Poseł Bożena Borys-Szopa: Tak się nie da, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-351.11" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">…tobyśmy byli w Konfederacji, a nie jesteśmy.</u>
          <u xml:id="u-351.12" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-352">
          <u xml:id="u-352.0" who="#PosełHannaGillPiątek">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W Polsce zatrudnionych jest ponad 17 mln osób, a kontroluje się tylko nieco ponad 40 tys. umów rocznie. To jest dość mała skala, ale ta kontrola i praca inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy jest po prostu niezwykle potrzebna, dlatego też w swoim programie jako Polska 2050 postulujemy konieczność wzmocnienia Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-352.1" who="#PosełHannaGillPiątek">To znamienne, że w tej kluczowej instytucji zatrudnionych jest mniej więcej tyle samo osób co w IPN-ie, a jej budżet jest znacznie mniejszy niż IPN-u. Dlatego też jako Koło Parlamentarne Polska 2050 zgłaszaliśmy taką poprawkę do budżetu na 2022 r., żeby 50 mln zł więcej poszło na to, żeby inspektorzy mogli pracować w dobrych i godnych warunkach. Niestety ta poprawka przepadła. Będziemy ją składać co rok i to już tutaj państwu obiecuję.</u>
          <u xml:id="u-352.2" who="#PosełHannaGillPiątek">Naszym zdaniem należy rozważyć też podporządkowanie Państwowej Inspekcji Pracy rządowi, a nie Sejmowi, wzorem innych instytucji nadzorczych — być może kiedyś w Sejmie to rozpatrzymy — takich jak Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, Inspekcja Handlowa, Inspekcja Ochrony Środowiska. To wszystko są instytucje, które podlegają rządowi, a nie Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-352.3" who="#PosełHannaGillPiątek">Natomiast prawo dotyczące zasad i kryteriów wyboru różnych form zatrudnienia powinno być na tyle jednoznaczne i czytelne dla wszystkich zainteresowanych, aby docelowo ewentualne naruszenia mogły być korygowane w czasie kontroli po prostu decyzją administracyjną inspektorów. To by im znacznie ułatwiło pracę.</u>
          <u xml:id="u-352.4" who="#PosełHannaGillPiątek">Jako Polska 2050 proponujemy także zmiany w ustawodawstwie antymobbingowym ułatwiające pracownikom padającym ofiarą mobbingu dochodzenie swoich praw na ścieżce cywilnej i administracyjnej. Tutaj przeciwdziałanie mobbingowi powinno być jednym z priorytetów działania Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-352.5" who="#PosełHannaGillPiątek">Następną rzeczą, która ułatwiłaby z pewnością inspektorom życie, jest skuteczna ochrona sygnalistów, czyli po prostu osób informujących o nadużyciach. Teraz bardzo często jest tak, że pracownicy, którzy chcą dokonać zgłoszenia, są później narażeni na jakieś restrykcje czy szykany. Tutaj proponowalibyśmy, żeby na przyszłość inspektorom ułatwić życie.</u>
          <u xml:id="u-352.6" who="#PosełHannaGillPiątek">Za kilka dni będzie Święto Pracy. Z tej okazji życzę zarówno inspektorom Państwowej Inspekcji Pracy, jak i pracownikom, niezależnie zresztą od formy, w jakiej pracują, bo wielu z pracowników tak naprawdę w Polsce jest samozatrudnionych, i tutaj akurat tego rodzaju pracy inspekcja nie kontroluje, godnych warunków i godnej płacy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-352.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-353">
          <u xml:id="u-353.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-353.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, przechodzimy do zadawania pytań.</u>
          <u xml:id="u-353.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">13 posłów się zgłosiło do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-353.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ustalam czas na zadanie pytania — 1 minuta.</u>
          <u xml:id="u-353.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Mirosława Suchonia, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-353.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-354">
          <u xml:id="u-354.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-354.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Pani Inspektor! Wysoka Izbo! Kiedy debatujemy o bezpieczeństwie pracy, to w czasie tej debaty bardzo chętnie rozmawiamy o polskich firmach i oczywiście mamy rację, że praca powinna być wykonywana w zgodzie z obowiązującymi przepisami, to jest jasne. Ale to o inspekcji pracy publicznie informowano, że to właśnie tam antydatowano dokumenty, zatrudniano po znajomości, królował nepotyzm, były wyższe pensje dla faworytów szefa czy była nagroda przyznawana samemu sobie, nie mówiąc już o zarzutach o mobbing, choćby w Opolu. Wydaje się, że pani inspektor przedstawianie tej informacji powinna była zacząć właśnie od tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-354.2" who="#PosełMirosławSuchoń">Dlatego bardzo proszę, teraz na piśmie, o ustosunkowanie się do tych zarzutów, tych informacji, czy coś się w inspekcji zmieniło, czy zostało to rozwiązane i czy naprawiono te patologie. Drugie pytanie dotyczy kontroli w instytucjach państwowych. Jaki procent kontroli dotyczył jednostek państwowych i jakie były ich wyniki? Czy przeprowadzono taką kontrolę w Kancelarii Sejmu, bo wszyscy widzimy, że prawa pracowników w parlamencie mogą być naruszane…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-355">
          <u xml:id="u-355.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-356">
          <u xml:id="u-356.0" who="#PosełMirosławSuchoń">…i w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, gdzie zgłaszano przypadki mobbingu? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-356.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-357">
          <u xml:id="u-357.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński z klubu parlamentarnego Lewica.</u>
          <u xml:id="u-357.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-358">
          <u xml:id="u-358.0" who="#PosełJanSzopiński">Panie Marszałku! Pani Inspektor! Wysoka Izbo! Dzisiaj 28 kwietnia 2022 r. obchodzimy Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy ogłoszony przez Międzynarodową Organizację Pracy. W tym roku obchodzony jest on po hasłem: Kultura bezpieczeństwa — wspólna sprawa. Jest to poświęcone zagadnieniu uczestnictwa pracowników i roli dialogu społecznego w tworzeniu kultury bezpieczeństwa pracy. I dobrze, że ta debata się tutaj dzisiaj odbywa właśnie w tym dniu. To taka piękna klamra tego dnia.</u>
          <u xml:id="u-358.1" who="#PosełJanSzopiński">Państwowa Inspekcja Pracy stanęła w okresie sprawozdawczym przed zupełnie innymi wyzwaniami, wyzwaniami, których nie było wcześniej i nie mieliśmy z nimi do czynienia.</u>
          <u xml:id="u-358.2" who="#PosełJanSzopiński">Szanowna Pani Inspektor! W związku z tak krótkim czasem chciałbym na pani ręce złożyć bardzo serdeczne podziękowania za pracę i współpracę, a także za wkład pracy inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy w Bydgoszczy, z którymi mam zaszczyt i przyjemność współpracować.</u>
          <u xml:id="u-358.3" who="#PosełJanSzopiński">Natomiast do połączonych komisji mam pytanie. Wszystko jest dzisiaj dobrze i pięknie, ale co dalej z niskimi płacami w Państwowej Inspekcji Pracy? W Państwowej Inspekcji Pracy budżet jest znacznie niższy niż w IPN. Czy nie powinno być nam wszystkim na tej sali za tę sprawę wstyd? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-358.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-359">
          <u xml:id="u-359.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-359.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Wanda Nowicka, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-359.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-360">
          <u xml:id="u-360.0" who="#PosełWandaNowicka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Główna Inspektor! Wiele słyszeliśmy na tej sali o stanie przestrzegania Prawa pracy, praw pracowniczych. Że sytuacja nie jest najlepsza, to już wiemy, więc o to nie będę pytać. Natomiast chciałabym zapytać panią o to, czego pani się spodziewa teraz w kontekście wojny w Ukrainie i tysięcy, może nawet setek tysięcy, by nie powiedzieć milionów, ewentualnych nowych pracowników i pracownic z Ukrainy pracujących już w naszym kraju czy tych, którzy będą pracować w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-360.1" who="#PosełWandaNowicka">Moje pytanie dotyczy tego, czy oni będą mieli dokładnie takie same prawa jak polscy pracownicy do dochodzenia roszczeń przed sądami. A nawet jeśli tak, to czy państwo przewidują jakieś informacje publikowane po ukraińsku, tak żeby ludzie wiedzieli, żeby oni wiedzieli o tym, jak wygląda ich sytuacja prawna, gdzie mogą szukać pomocy? I generalnie jaki państwo widzą wpływ tej sytuacji na przestrzeganie praw pracowniczych w Polsce? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-360.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-361">
          <u xml:id="u-361.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-361.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-362">
          <u xml:id="u-362.0" who="#PosełIzabelaKatarzynaMrzygłocka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym nawiązać do zaproszenia, jakie pani inspektor skierowała m.in. do parlamentarzystów, dotyczącego uroczystej konferencji w dniu 11 marca br. zorganizowanej w jednym z warszawskich hoteli pod szczególnym mottem, cytuję: Podsumowanie roku działalności Państwowej Inspekcji Pracy pod moim kierownictwem. Pomijając fakt, że ani nie był to odpowiedni czas, bo była absolutnie pandemia, ani nie było to właściwe miejsce na tego typu imprezy, że była to impreza finansowana z budżetu Państwowej Inspekcji Pracy, który jest, jak wszyscy tu podkreślali, bardzo skromny — sygnalizowałam już wcześniej te moje wątpliwości i wiele osób podziela te opinie — chciałabym zadać pani inspektor następujące pytanie: Co przez ten rok pracy zrobiła pani dla inspektorów pracy, żeby poprawić choćby ich warunki pracy czy atmosferę w urzędzie? Proszę o konkretną odpowiedź i przedstawienie przynajmniej trzech takich punktów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-362.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-363">
          <u xml:id="u-363.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-363.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Urszula Zielińska.</u>
          <u xml:id="u-363.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-364">
          <u xml:id="u-364.0" who="#PosełUrszulaZielińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sprawozdaniu z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za rok 2020 czytamy, że w roku sprawozdawczym inspektorzy przeprowadzili 15 kontroli w kopalniach i firmach świadczących usługi dla górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-364.1" who="#PosełUrszulaZielińska">W kontekście ostatnich tragicznych wydarzeń w kopalniach Pniówek i Zofiówka chcę zapytać o wnioski z tych właśnie kontroli. Szczególnie interesują mnie wnioski dotyczące kwestii bezpieczeństwa pracowników, monitorowania pracy czujników metanu i wczesnego reagowania na nieprawidłowości, procesów decyzyjnych o wycofywaniu lub pozostawianiu przy pracy załogi w obliczu wstrząsów i ogólnie przestrzegania procedur bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-364.2" who="#PosełUrszulaZielińska">A zatem w których zakładach były prowadzone kontrole? Czy podobne kontrole były prowadzone również w 2021 r.? Jakie były główne wnioski i czy kierownictwo zakładów wdrożyło wnioski pokontrolne? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-364.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-365">
          <u xml:id="u-365.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-365.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Lorek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-366">
          <u xml:id="u-366.0" who="#PosełGrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Przed dzisiejszą debatą podzwoniłem, porozmawiałem z pracownikami Państwowej Inspekcji Pracy w terenie, którzy zajmują się kontrolami, pytając się, jak wygląda obecnie sytuacja na rynku pracy, jakie są oczekiwania społeczne, jakie są oczekiwania pracodawców. Wiecie państwo, największy problem, o jakim usłyszałem, dotyczy nie małych firm, tylko korporacji. Na rynku budowlanym to jest podwykonawca do podwykonawcy, gdzie tak naprawdę trudno zidentyfikować właściwy podmiot, który stwarza dane warunki pracy. A w dużych korporacjach — słynna sprawa pewnego Niemca, który groził Polce i Polakom — jest problem natury prawnej.</u>
          <u xml:id="u-366.1" who="#PosełGrzegorzLorek">I tu bym apelował o więcej szkoleń dla pracowników, większą podporę prawną, gdyż bardzo ciężko im sprostać warunkom stwarzanym przez pracodawców, szczególnie w dużych korporacjach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-366.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-367">
          <u xml:id="u-367.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-367.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Franciszek Sterczewski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-367.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-368">
          <u xml:id="u-368.0" who="#PosełFranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka — niemal pusta — Izbo! Chyba nie ma w Polsce instytucji bardziej potrzebnej niż Państwowa Inspekcja Pracy. To złe warunki pracy są tym, co łączy problemy w takich obszarach jak zdrowie, transport, kultura czy edukacja. Każda złotówka przekazana Państwowej Inspekcji Pracy jest tego warta. Niestety ze sprawozdania jednoznacznie wynika, że instytucja ta wciąż nie jest traktowana poważnie, tak jak na to zasługuje. Liczba inspektorów i inspektorek wciąż jest zbyt mała, a co za tym idzie — jest zbyt mała liczba przeprowadzonych kontroli. W ostatnich dniach dowiedzieliśmy się, jak populacja polskich miast zwiększyła się po tym, jak przybyli do nich uchodźcy. Populacja Warszawy wzrosła o 15%, a Rzeszowa o 53%. Te wszystkie osoby będą szczególnie narażone na nieprawidłowości rynku pracy. Warto o tym pamiętać, gdy niedługo będziemy rozmawiać o tegorocznym budżecie.</u>
          <u xml:id="u-368.1" who="#PosełFranciszekSterczewski">Państwowa Inspekcja Pracy musi otrzymywać zdecydowanie więcej pieniędzy. Bez godnej pracy nigdy nie zbudujemy prawdziwej demokracji, a dzisiaj budujemy ją nie tylko dla siebie, ale także razem z Ukrainkami i Ukraińcami. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-368.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-369">
          <u xml:id="u-369.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-369.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dobromir Sośnierz, koło Konfederacja.</u>
          <u xml:id="u-369.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-370">
          <u xml:id="u-370.0" who="#PosełDobromirSośnierz">Państwowa Inspekcja Pracy pochwaliła się, że wykonała kawał ciężkiej i w większości niestety niepotrzebnej, a nawet szkodliwej pracy. Ja wiem, że są wśród moich przedmówców posłowie, którzy chcieliby smagać biczem przedsiębiorców, którzy chcieliby, żeby Państwowa Inspekcja Pracy jak straż pożarna przyjeżdżała na sygnale zmierzyć te 1,5 m odstępu między pracownikami, albo tacy, którzy uważają, że jest to najbardziej potrzebna instytucja w Polsce, jak pan poseł Sterczewski. Już pal licho, że są przedsiębiorstwa, ważne, żeby miał kto kontrolować przedsiębiorstwa, to jest najważniejsza instytucja.</u>
          <u xml:id="u-370.1" who="#PosełDobromirSośnierz">Ale mnie niestety się wydaje, że im bardziej bezsensowny przepis, tym większa gorliwość w jego sprawdzaniu. Niedziele handlowe, sprawdzanie masek, mycia rąk w zakładach pracy. Zamiast sprawdzić legalność tych przepisów, zamiast chronić pracowników przed tymi nielegalnymi przepisami, państwo z uporem maniaka kontrolowali to, czy oni siedzą 1,5 m od siebie.</u>
          <u xml:id="u-370.2" who="#PosełDobromirSośnierz">Zwracam uwagę, że im więcej kontroli, tym więcej nielegalnego zatrudnienia: w 2018 r. 10%, w 2019 r. 11%, w 2020 r. 13%, więc chyba nie przynosi to spodziewanych efektów. Być może jest tak, że to jednak nie liczba kontroli o tym decyduje, tylko liczba bezsensownych przepisów, albo że np. bezsensowne podnoszenie płacy minimalnej tak po prostu musi się kończyć. Tak że poddaję pod rozwagę taki pomysł, że to może nie tędy droga.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-371">
          <u xml:id="u-371.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-371.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Urszula Rusecka.</u>
          <u xml:id="u-371.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-372">
          <u xml:id="u-372.0" who="#PosełUrszulaRusecka">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-372.1" who="#PosełUrszulaRusecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Główna Inspektor! Jak różnie postrzegają nasi parlamentarzyści prawa pracownicze i ochronę tych praw pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-372.2" who="#PosełUrszulaRusecka">Chciałam pani inspektor bardzo podziękować za pracę, jaką inspektorzy w terenie wykonali w roku bardzo trudnym, pandemicznym, w 2020 r.</u>
          <u xml:id="u-372.3" who="#PosełUrszulaRusecka">Natomiast korzystając z okazji, że jest pani tutaj, pani inspektor, chciałabym zapytać o teraźniejszość, o sytuację, z którą zmierzamy się w tej chwili w naszym kraju. Mamy prawie 3 mln uchodźców wojennych, którzy zapewne poszukują pracy na naszym rynku.</u>
          <u xml:id="u-372.4" who="#PosełUrszulaRusecka">Polski rząd otworzył rynek pracy, ułatwił zatrudnianie, natomiast chciałabym zapytać, jak do tej trudnej sytuacji przygotowała się inspekcja pracy i jakimi dysponuje narzędziami. Zapewne jest jedną z wielu instytucji rządowych, organizacji, które będą musiały podołać tej trudnej sytuacji na rynku pracy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-372.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-373">
          <u xml:id="u-373.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-373.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Gadowski, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-373.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-374">
          <u xml:id="u-374.0" who="#PosełKrzysztofGadowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-374.1" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Inspektor! Rzeczywiście rok 2020 był szczególny. Trzeba to jednoznacznie powiedzieć i spojrzeć na to przez pryzmat tych wszystkich kontroli, które państwo przeprowadzili, 56 tys. kontroli. Wiele uwag, wiele wniosków, które z nich wypłynęły, pokazuje, ile ten rząd ma do zrobienia, żeby to wszystko wyprostować i doprowadzić do normalnego funkcjonowania.</u>
          <u xml:id="u-374.2" who="#PosełKrzysztofGadowski">Rzeczywiście w 2020 r. Polska mierzyła się z pandemią, z COVID-em, ale obecny rok to kolejny szczególny rok, pani minister. Do Polski napłynęło, jak słyszymy, ok. 3 mln mieszkańców Ukrainy, uchodźców. Pani w swoim sprawozdaniu wyraźnie zaznaczyła, ile było problemów czy niedociągnięć związanych z zatrudnianiem cudzoziemców. Chciałbym panią zapytać, co w tym przypadku główny inspektor pracy przygotowuje na rok 2022. Jakie działania pani podejmuje, żeby uniknąć tego typu przykrych zdarzeń i takich sytuacji jak te, z którymi być może mieliśmy do czynienia — na pewno mieliśmy, bo pani o tym mówiła — w roku 2020? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-374.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-375">
          <u xml:id="u-375.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-375.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Tomasz Kostuś.</u>
          <u xml:id="u-375.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-376">
          <u xml:id="u-376.0" who="#PosełTomaszKostuś">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Inspektor! W opinii klubowej o przedmiotowym sprawozdaniu nawiązywałem do raportu z kontroli wewnętrznej, przypominam, dotyczącej potwierdzania nieprawdy w dokumentach, antydatowania umów, omijania procedur naboru, nepotyzmu, fałszowania procedur podróży służbowych czy naruszeń w zakresie czasu pracy i godzin nadliczbowych. Trzy krótkie pytania. Pani inspektor, czy ten raport zostanie w końcu upubliczniony? Przypominam, że wielokrotnie o tym mówiliśmy, zwracaliśmy na to uwagę chociażby na posiedzeniach komisji kontroli państwowej. Czy prawdą jest, że sami autorzy raportu rekomendowali zawiadomienie prokuratury i Centralnego Biura Antykorupcyjnego? Wreszcie czy pani inspektor potwierdza te zarzuty? Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-376.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-377">
          <u xml:id="u-377.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-377.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Wojciech Szarama, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-378">
          <u xml:id="u-378.0" who="#PosełWojciechSzarama">Panie Marszałku! Pani Minister! Chciałem powiedzieć o jeszcze jednym aspekcie działalności Państwowej Inspekcji Pracy. W Katowicach, w tej delegaturze, jest prowadzona działalność edukacyjna, w pewnym sensie szkoleniowa. Dotyczy ona nie tylko pracowników, co jest normalne, ale też młodzieży, która jeszcze nie pracuje, która uczy się w szkołach. Organizowane są konkursy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ale przy okazji są organizowane konkursy wiedzy o regionie. W roku 2020 był zorganizowany taki wspólny konkurs dotyczący BHP i historii Śląska, mianowicie powstań śląskich. Właśnie wtedy obchodziliśmy ich okrągłą, setną rocznicę. To jest bardzo ważny element działalności i sądzę, że to jest rzecz zupełnie naturalna. Powinno to być kontynuowane w takim kontekście — przepisy BHP itd., a jednocześnie świadomość młodzieży, gdzie jest i z czego powinna czerpać przykład. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-378.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-379">
          <u xml:id="u-379.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-379.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Śnieżek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-380">
          <u xml:id="u-380.0" who="#PosełAdamŚnieżek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Okres pandemii spowodował gwałtowny rozwój pracy zdalnej. Zostało to odnotowane w omawianym dzisiaj sprawozdaniu. To zjawisko staje się trwałe. W wielu firmach zdano sobie sprawę z tego, jakie korzyści ekonomiczne, a także jaką poprawę warunków pracy może to przynieść. Chciałbym zapytać panią minister, jak inspekcja pracy ocenia dzisiejszy stan rozwoju tej formy pracy. Jakie warunki techniczne i prawne są potrzebne, żeby ta praca przynosiła satysfakcję zarówno pracownikom, jak i pracodawcom w przyszłości?</u>
          <u xml:id="u-380.1" who="#PosełAdamŚnieżek">Chciałbym też, powtarzając niejako za przedmówcami, zapytać o to wielkie wyzwanie, jakim w tej chwili jest rynek pracy otwarty dla uchodźców z Ukrainy. Jakie działania główny inspektor pracy podejmuje, żeby zapewnić równe warunki pracy dla wszystkich, dla Polaków i dla Ukraińców? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-381">
          <u xml:id="u-381.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-381.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam serdecznie głównego inspektora pracy panią minister Katarzynę Łażewską-Hrycko.</u>
          <u xml:id="u-381.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-382">
          <u xml:id="u-382.0" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! W pierwszej kolejności chciałabym serdecznie podziękować za te wszystkie słowa uznania dotyczące merytorycznej pracy instytucji, którą mam zaszczyt kierować. Myślę, że nawet pojawiające się wątpliwości dotyczące funkcjonowania inspekcji nie wpływają na odbiór ciężkiej pracy inspektorów.</u>
          <u xml:id="u-382.1" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">To, co państwo podkreślaliście, a od czego chciałabym zacząć i za co też dziękuję: dostrzegacie konieczność wzmocnienia Państwowej Inspekcji Pracy. Tak jak mówili w wystąpieniach niektórzy z państwa, na całą instytucję składa się wysiłek ok. 2700 pracowników, z czego 1500 osób to inspektorzy pracy. Mamy 16 okręgowych inspektoratów pracy, Główny Inspektorat Pracy i ośrodek szkolenia. To jest ogromne docenienie też wkładu pracy każdego pracownika Państwowej Inspekcji Pracy. Za to serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-382.2" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Oczywiście borykamy się z naborem kadr. Myślę, że nie jesteśmy jedyną instytucją państwową, która ma z tym problem. Potrzebujemy wzmocnienia finansowego, szczególnie w zakresie naboru pracowników z wykształceniem technicznym. Zaproponowaliśmy pewne rozwiązania również legislacyjne. Mam nadzieję, że one spotkają się w perspektywie niedługiego czasu z państwa pozytywną reakcją.</u>
          <u xml:id="u-382.3" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Natomiast odnosząc się bardziej szczegółowo do pytań, które tutaj padły, wybrałam tak naprawdę temat, który się pojawia w większości wypowiedzi państwa, którzy zabierali głos, a mianowicie kwestię tego, jak Państwowa Inspekcja Pracy przygotowała się do napływu uchodźców z Ukrainy i ich wpływu na rynek pracy w Polsce. Państwowa Inspekcja Pracy, proszę pamiętać, od wielu lat już kontroluje zagadnienia dotyczące legalności zatrudnienia, o czym mówiłam też dzisiaj w kontekście sprawozdania za 2020 r., niemniej jednak skala, z którą mamy w tym momencie do czynienia, skala napływu uchodźców, jest zdecydowanie niewspółmierna do tego, co mieliśmy w latach ubiegłych. Na ten moment z danych zgromadzonych na portalu praca.gov.pl wynika, że w Polsce zarejestrowano w systemie jako zatrudnionych 90 tys. pracowników, którzy podjęli zatrudnienie na nowych zasadach, obowiązujących już od momentu przekroczenia przez nich granicy w związku z wojną w Ukrainie. 71% to są kobiety, 74% zatrudniono na podstawie umów cywilno-prawnych. Większość to jest zatrudnienie przy prostych pracach, część znalazła zatrudnienie w przetwórstwie, część poprzez agencje pracy tymczasowej. To są wstępne dane.</u>
          <u xml:id="u-382.4" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Natomiast jeśli chodzi o to, jak Państwowa Inspekcja Pracy odnosi się do tego tematu, to po pierwsze, opracowaliśmy strategię mającą na celu długofalowe działania mające skutkować wsparciem tego sektora rynku pracy i tych pracowników, ale również przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-382.5" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Podzieliliśmy nasze działania na dwa etapy. Pierwszy, ten, który dzieje się w tym momencie, jest związany z odnajdywaniem się obywateli Ukrainy tutaj, w polskiej rzeczywistości. Chodzi tu głównie o kampanię informacyjno-edukacyjną, którą kierujemy do przedsiębiorców, żeby wiedzieli, jak prawidłowo, jak zgodnie z przepisami zatrudnić pracownika z Ukrainy. I tutaj mamy webinaria, podcasty, szkolenia we współpracy również z urzędami pracy, z lokalnymi podmiotami, które na rynku pracy zajmują się zatrudnieniem. A druga część tej kampanii informacyjno-prewencyjnej dotyczącej obywateli Ukrainy jest skierowana bezpośrednio do obywateli Ukrainy poprzez poradnictwo prawne, które jest dostępna również w języku ukraińskim i rosyjskim. Tutaj pani poseł m.in. o to pytała. W każdym okręgowym inspektoracie pracy mamy możliwość udzielania porad, jest też infolinia dla cudzoziemców, ale głównie dla obywateli Ukrainy. Umieściliśmy też na swojej stronie internetowej w specjalnym panelu skierowane właśnie do obywateli Ukrainy informacje nie tylko na temat przepisów specustawy, ale też na temat ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, a także informację na temat tego, jak poruszać się w gąszczu przepisów prawa polskiego, tłumaczoną na język ukraiński, dostępną również w takiej wersji bardziej wizualnej. Tak więc tutaj rzeczywiście pod tym kątem inspekcja pracy przygotowała materiały informacyjne, które dostarczamy pracownikom, ale też zainteresowane osoby na bieżąco mogą zasięgać porad i informacji bezpośrednio w okręgowych inspektoratach pracy i w Głównym Inspektoracie Pracy w sekcji Centrum Poradnictwa Państwowej Inspekcji Pracy.</u>
          <u xml:id="u-382.6" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Natomiast na bazie naszych doświadczeń spodziewamy się też tego, że im dłużej to będzie trwało, tym większe będzie prawdopodobieństwo, że mogą się pojawiać sytuacje, w których rzeczywiście uprawnienia pracowników z Ukrainy będą łamane. W związku z tym jesteśmy przygotowani też na to, żeby reagować na takie sytuacje w momencie, kiedy zostaną do nas zgłoszone wnioski o interwencje, zwane przez nas skargami.</u>
          <u xml:id="u-382.7" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Mamy też tutaj uruchomioną taką procedurę, że jeżeli będzie trzeba, to w ramach posiadanych środków i etatów będziemy zatrudniali dodatkowych pracowników, którzy będą w stanie nas wesprzeć w zakresie tłumaczenia i prowadzenia czynności kontrolnych również w przypadku tej grupy pracowników.</u>
          <u xml:id="u-382.8" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Myślę, że to, co warte jest podkreślenie, bo padały też takie pytania w tym kontekście, to fakt, że pracownicy, którzy są cudzoziemcami, mają prawo do takiego samego traktowania jak pracownicy, obywatele polscy. Wynika to wprost z przepisów Kodeksu pracy: w przypadku zatrudnienia nie ma możliwości różnicowania sytuacji pracowników ze względu chociażby na narodowość czy inne kryteria, które są wymienione w k.p. Tak więc jak najbardziej w przypadku zatrudnienia na podstawie stosunku pracy uprawnienia pracowników Ukrainy muszą być analogiczne do tych, które mają obywatele polscy.</u>
          <u xml:id="u-382.9" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Myślę, że to w takim dużym skrócie te najważniejsze informacje. Urząd podjął zdecydowane działania. Od początku, od razu, już w momencie, kiedy sytuacja zaistniała, przygotowywaliśmy się. Tutaj zwracam się do pani poseł Mrzygłockiej: konferencja, o której pani wspomniała, była m.in. poświęcona przygotowaniu Państwowej Inspekcji Pracy do napływu zwiększonej liczby pracowników z Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-382.10" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Natomiast tutaj pojawiło się też jeszcze takie pytanie dotyczące kwestii, która mnie niezwykle interesuje, którą inspekcja pracy zajmuje się tak naprawdę od momentu wybuchu pandemii, ale też w związku z trwaniem prac legislacyjnych. Pan poseł Śnieżek pytał o pracę zdalną i o to, jakie warunki z punktu widzenia Państwowej Inspekcji Pracy powinny być spełnione, żeby praca mogła być wykonywana w sposób zgodny z przepisami, bezpieczny dla pracowników. Prace legislacyjne nad tą kwestią trwają, one się toczą głównie w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, my jako inspekcja też zaangażowaliśmy się w nie bardzo aktywnie. To, co podnosimy z punktu widzenia Państwowej Inspekcji Pracy, to to, że musi być uwzględniony aspekt bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracy nawet w sytuacji, kiedy ona jest wykonywana w domu, dlatego że, jak państwo pewnie słyszeliście w międzyczasie, zdarzają się również wypadki przy pracy podczas pracy zdalnej. Niestety były to zdarzenia trudne w skutkach, ciężkie dla tych pracowników, którzy ulegli w swoim własnym domu wypadkowi podczas wykonywania pracy zdalnej. W związku z tym apelujemy też o to, żeby przepisy, które są tworzone, obejmowały aspekt związany z zapewnieniem bezpieczeństwa i higieny pracy. To jest niezwykle trudne, bo poruszamy się w przestrzeni, która jest przestrzenią własnego mieszkania pracownika, i wymaga to rzeczywiście nowego podejścia, takiego, w ramach którego szkolimy, informujemy, edukujemy pracowników tak, żeby ich przygotować do tego, jak zorganizować stanowisko pracy w sposób bezpieczny.</u>
          <u xml:id="u-382.11" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Pojawiał się dzisiaj też temat — patrzę w lewą stronę — tego, że mamy dzisiaj Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych. Wspominam o tym dlatego, że rzeczywiście nie zdajemy sobie sprawy z tego, również w odniesieniu do pracy zdalnej, jak nasze zachowania wpływają na to, w jaki sposób nasze zdrowie jest później rujnowane, krótko mówiąc, bo np. trzymamy laptop na kolanach.</u>
          <u xml:id="u-382.12" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Inspekcja pracy postuluje włączenie w zakres regulacji dotyczącej pracy zdalnej niezbędnych regulacji związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, w tym również kwestii dotyczących zdrowia psychicznego w pracy. Pierwsze badania, które się pokazują po okresie pracy zdalnej w trakcie pandemii, ujawniają dodatkowe psychospołeczne zagrożenia związane z pracą zdalną, na co inspekcja pracy również zwraca uwagę.</u>
          <u xml:id="u-382.13" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">To w dużym skrócie, bo rzeczywiście temat jest niezwykle ciekawy. Zakładamy, że praca zdalna będzie formą, która z nami zostanie, aczkolwiek bezpieczniejsza dla pracowników będzie na pewno forma hybrydowa, czyli taka, która umożliwia kontakt z grupą współpracowników, adaptację społeczną, wsparcie w ramach danego zakładu pracy.</u>
          <u xml:id="u-382.14" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">To, o czym chciałabym wspomnieć, może nie wprost, odpowiadając na pytania, o czym państwo też mówiliście, dotyczy tego, że inspekcja pracy, tak jak wszystkie obszary związane z pracą, będzie się musiała w najbliższym czasie zmierzyć z nowymi wyzwaniami. Nie tylko będzie to praca zdalna, ale będą to też wyzwania związane ze sztuczną inteligencją, zmianami technologicznymi, pracą 4.0, transformacją, która w tym momencie zachodzi też na rynku technologicznym, na rynku pracy. To wszystko wpływa na kształtowanie relacji między pracownikiem a pracodawcą i inspekcja pracy do tego już w tym momencie się przygotowuje. Dlatego że to nie jest kwestia tylko wsparcia finansowego, wsparcia kadrowego, ale również odpowiedzi na nowe wyzwania, z którymi wszyscy będziemy musieli się zmierzyć, bo rynek pracy się zmieni. W związku z tym uczestniczymy też jako Państwowa Inspekcja Pracy w pracach międzynarodowych i stowarzyszeń inspekcji pracy w ramach Unii Europejskiej. Będziemy organizowali dużą międzynarodową konferencję również poświęconą temu, jak Państwowa Inspekcja Pracy, jak inspekcje z różnych krajów mają się odnaleźć w nowej rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-382.15" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Dużo też było mówione o naszych działaniach prewencyjnych i myślę, że to jest kierunek dla nas niezwykle istotny. Bardzo chciałabym w tym miejscu podziękować wszystkim komisjom i Radzie Ochrony Pracy, ale też partnerom społecznym, którzy nas wspierają, którzy angażują się w nasze przedsięwzięcia prewencyjno-promocyjne.</u>
          <u xml:id="u-382.16" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Odnośnie do pytań, które padły, bardziej szczegółowych — oczywiście odpowiemy na nie na piśmie, tak żebyście państwo mogli uzyskać wszyscy odpowiedź na interesujące was kwestie.</u>
          <u xml:id="u-382.17" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Jeżeli chodzi o nadzór nad rynkiem, to w zakresie środków ochrony indywidualnej i wstrzymanych przez nas towarów w ramach transportu celnego jest to niezwykle trudna praca. Potrzebujemy do tej pracy fachowców i rzeczywiście też odpowiemy na to na piśmie, bo to jest bardzo szczegółowe zagadnienie. Myślę, że to są rzeczy, które chciałabym w tym względzie wyeksponować.</u>
          <u xml:id="u-382.18" who="#GłównyInspektorPracyKatarzynaŁażewskaHrycko">Dziękuję państwu za te wszystkie przychylne słowa. Do pytań w pozostałym zakresie odniesiemy się na piśmie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-382.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-383">
          <u xml:id="u-383.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo dziękuję, pani minister. Super, bardzo proszę o odniesienie się na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-383.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jeszcze sprawozdawca komisji pani poseł Bożena Borys-Szopa obiecała dwa słowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-384">
          <u xml:id="u-384.0" who="#PosełBożenaBorysSzopa">Dziękuję bardzo, panie marszałku, właściwie to mogłabym w ogóle już się nie odnosić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-385">
          <u xml:id="u-385.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">I to jest dobry pomysł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-386">
          <u xml:id="u-386.0" who="#PosełBożenaBorysSzopa">Ale muszę ze względu na to, że chciałabym bardzo serdecznie podziękować panu marszałkowi za błyskawiczną reakcję na haniebne słowa, które padły z trybuny. One nigdy nie powinny…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-387">
          <u xml:id="u-387.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Lewica jest mądra i szybka, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-388">
          <u xml:id="u-388.0" who="#PosełBożenaBorysSzopa">Myślę, że tu ugrupowanie nie ma znaczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-389">
          <u xml:id="u-389.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dla mnie ma.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-390">
          <u xml:id="u-390.0" who="#PosełBożenaBorysSzopa">To są słowa, które nigdy z żadnych ust, żadnego parlamentarzysty paść nie powinny. Wstydzę się za nie bardzo ze względu na to, że też jestem posłem. Mówi się, że kto sam nigdy nie był pracownikiem, pracownika nie zrozumie. Inspektorzy pracy to również pracownicy. To pracownicy, którzy dzisiaj za pomocą Internetu śledzą naszą debatę.</u>
          <u xml:id="u-390.1" who="#PosełBożenaBorysSzopa">Myślę, że przed nami wiele do zrobienia. Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi i to Sejm decyduje o tym, jakie wynagrodzenia, jakie środki idą na Państwową Inspekcję Pracy, jakie ten urząd ma uprawnienia i jakie ma obowiązki, nie tylko w dniu, kiedy jest debata nad sprawozdaniem, lecz przede wszystkim w dniach, kiedy w komisjach pracujemy nad poszczególnymi zagadnieniami, kiedy w Komisji Finansów Publicznych decydujemy, jakie środki przeznaczamy na poszczególne urzędy.</u>
          <u xml:id="u-390.2" who="#PosełBożenaBorysSzopa">Czuję się niezwykle niekomfortowo w tej sytuacji. Zwracam się do tych, którzy nas oglądają, ale przede wszystkim do pani inspektor. Chciałabym bardzo serdecznie przeprosić za to, że musieliście państwo być świadkami żenującej sceny. Moje oburzenie… Naprawdę, nie potrafię tego wyrazić. Chodzi o słowa, które padły z ust jednego z posłów w kierunku pracowników Państwowej Inspekcji Pracy, którzy jak nikt mają prawo do ochrony godności, bo chronią godność każdego pracownika. Dzisiaj zupełnie niepotrzebnie byli świadkami takiej sceny.</u>
          <u xml:id="u-390.3" who="#PosełBożenaBorysSzopa">Szanowni inspektorzy, pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy — wszyscy, od inspektorów do pracowników administracyjnych — bardzo was za te słowa przepraszam. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-390.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-391">
          <u xml:id="u-391.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-391.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-391.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie sprawozdania z druku nr 1356.</u>
          <u xml:id="u-391.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Do głosowania w tej sprawie przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-391.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Na tym, proszę państwa, wyczerpaliśmy porządek dzienny 53. posiedzenia Sejmu RP.</u>
          <u xml:id="u-391.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Informuję, że zgłosili się posłowie i posłanki w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-391.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Jest ich 17.</u>
          <u xml:id="u-391.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Czy ktoś jeszcze z pań i panów posłów pragnie wygłosić oświadczenie?</u>
          <u xml:id="u-391.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-391.9" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam zatem za zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-391.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Będziemy prosili wszystkie osoby o złożenie oświadczeń. Proponuję w sposób miły i towarzyski, aby te oświadczenia trwały nie dłużej niż 3 minuty.</u>
          <u xml:id="u-391.11" who="#komentarz">(Poseł Czesław Siekierski: Ile?)</u>
          <u xml:id="u-391.12" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">3 minuty, proszę państwa. Tak proponuję. Jak ktoś będzie miał coś naprawdę superważnego do powiedzenia, to znacie mnie, oczywiście nie będę arogancko przerywał. Będę przerywał grzecznie.</u>
          <u xml:id="u-391.13" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Wanda Nowicka, klub poselski Lewica.</u>
          <u xml:id="u-391.14" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-392">
          <u xml:id="u-392.0" who="#PosełWandaNowicka">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadczenie dotyczy sytuacji uchodźczyń w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-392.1" who="#PosełWandaNowicka">Uchodźczynie przybywające do Polski mają wiele potrzeb. Należy do nich również potrzeba poszanowania praw reprodukcyjnych, czyli prawa do antykoncepcji, prawa do legalnego przerwania ciąży czy prawa do decydowania o własnej płodności. Należy pamiętać o tym, że Ukrainki w swoim kraju mają swobodny dostęp do różnych świadczeń. Dostęp do takich samych świadczeń powinny mieć również w Polsce. Nie ma powodu, dla którego w razie trudnej sytuacji miałyby kontynuować ciążę, ale niestety ze względu na polskie represyjne prawo nie są stanie jej przerwać. W Ukrainie kobiety mają prawo do usunięcia ciąży bez podawania przyczyny. Przybywając do Polski, doznają szoku prawnego w zetknięciu się z niezrozumiałymi dla nich uregulowaniami prawnymi ograniczającymi istotnie ich prawo do decydowania o własnej płodności.</u>
          <u xml:id="u-392.2" who="#PosełWandaNowicka">Istniejąca bariera językowa w znacznym stopniu ogranicza możliwość uzyskania rzetelnej informacji o tym gdzie, czy i kiedy kobieta może przerwać ciążę. Zwiększa to nie tylko ryzyko nieuzyskania pomocy w odpowiednim momencie, nawet kiedy przynajmniej teoretycznie legalna aborcja powinna być dostępna. Mam na myśli ciążę spowodowaną aktem kryminalnym. Warto wspomnieć, że kobiety w Polsce, które teoretycznie mają prawo do przerwania ciąży powstałej właśnie w wyniku aktu kryminalnego z powodu złego funkcjonowania prawa, nie mogą w praktyce tego wyegzekwować. To nie może spotykać Ukrainek. Lewica podjęła liczne działania, by Ukrainki mogły w realny sposób wyegzekwować prawo do legalnego przerwania ciąży.</u>
          <u xml:id="u-392.3" who="#PosełWandaNowicka">Mając to wszystko na uwadze, chcę powiedzieć, że kobiety z Ukrainy powinny mieć możliwość zwrócenia się do jakiegokolwiek szpitala w Polsce, gdzie bez podania przyczyny uzyskałyby pomoc m.in. w przerwaniu ciąży niezależnie od osobistych przekonań personelu zasłaniającego się np. klauzulą sumienia. Ministerstwo Zdrowia powinno podjąć kroki, żeby Ukrainki miały pełny dostęp do przerwania ciąży. Jest to moralny obowiązek rządu polskiego, by straumatyzowanym poprzez liczne nieszczęścia, które je dotknęły i jeszcze dotkną z powodu wojny, Ukrainkom nie dokładać kolejnej traumy związanej z opresyjnym prawem antyaborcyjnym w Polsce. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-392.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-393">
          <u xml:id="u-393.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-393.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Mirosław Suchoń, Polska 2050.</u>
          <u xml:id="u-393.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-394">
          <u xml:id="u-394.0" who="#PosełMirosławSuchoń">Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-394.1" who="#PosełMirosławSuchoń">Panie Marszałku! 4 maja obchodzimy niezwykle symboliczne święto — Międzynarodowy Dzień Strażaka. To dzień, w którym w sposób szczególny doceniamy służbę wszystkich strażaków, którzy każdego dnia gotowi są do obrony życia i zdrowia Polek i Polaków, którzy chronią nas przed szalejącymi żywiołami ognia, wody i wiatru czy skutkami katastrof naturalnych i wypadków. Jako mieszkańcy regionu zawsze możemy liczyć na pomoc straży pożarnej nawet w przypadku najtrudniejszych zdarzeń. Dzięki temu zarówno straż pożarna jako instytucja, jak i sami strażacy nieustająco cieszą się wysokim zaufaniem obywateli.</u>
          <u xml:id="u-394.2" who="#PosełMirosławSuchoń">W dniu strażackiego święta pragnę w imieniu swoim oraz mieszkańców całego regionu złożyć najserdeczniejsze podziękowania wszystkim funkcjonariuszkom i funkcjonariuszom, druhnom i druhom za ofiarną służbę oraz troskę o nasze bezpieczeństwo. Dziękujemy wam za pomoc udzieloną każdemu człowiekowi w chwilach zagrożenia zdrowia, życia i mienia.</u>
          <u xml:id="u-394.3" who="#PosełMirosławSuchoń">Wszystkim strażakom, w szczególności tym z Bielska-Białej oraz powiatów bielskiego, cieszyńskiego, pszczyńskiego i żywieckiego, oraz strażackim rodzinom życzę zdrowia i wszelkiej pomyślności. Niech nigdy nie opuszcza was szczęście w życiu zawodowym i prywatnym. Życzę wam także satysfakcji z pełnienia tej trudnej i wymagającej służby oraz tylu powrotów, ile wyjazdów.</u>
          <u xml:id="u-394.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-395">
          <u xml:id="u-395.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-395.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł dał dobry przykład — minuta trzydzieści. Super po prostu.</u>
          <u xml:id="u-395.2" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Suchoń: Panie marszałku, jak zawsze.)</u>
          <u xml:id="u-395.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">I mądrze, rozsądnie, klarownie.</u>
          <u xml:id="u-395.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Maciej Kopiec, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-395.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zobaczymy, co tu będzie teraz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-396">
          <u xml:id="u-396.0" who="#PosełMaciejKopiec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rządzenie państwem to przede wszystkim ogromna odpowiedzialność. Ci, którzy tego nie rozumieją, nie powinni piastować żadnych publicznych funkcji. A jednak jest inaczej — nieodpowiedzialność i niekompetencja stały się ikoniczną definicją kadr Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-396.1" who="#PosełMaciejKopiec">Gdyby Ministerstwo Infrastruktury było planem filmu „Kariera Nikodema Dyzmy”, główną rolę grałby pasterz centralnej łąki komunikacyjnej, pełnomocnik rządu do spraw lotnictwa Marcin Horała, niedawno nagrodzony nowym stołkiem w ministerstwie funduszy.</u>
          <u xml:id="u-396.2" who="#PosełMaciejKopiec">Marcin Horała zasłynął arogancją oraz nepotyzmem. Jedną z pierwszych decyzji pana Horały było zapewnienie publicznej fuchy asystentowi i koledze, Patrykowi Felmetowi, najpierw w Przedsiębiorstwie Usług Portowych Rezerwa, później w porcie Gdańsk i Lotosie, a finalnie w spółce Centralny Port Komunikacyjny, z pensją ok. 45 tys. zł miesięcznie. Ilu jest takich kolegów i ile zarabiają z publicznej kasy? Tego nie wiemy, bo pan Horała nagminnie odmawia odpowiedzi na moje interwencje poselskie, co nie jest zgodne z prawem.</u>
          <u xml:id="u-396.3" who="#PosełMaciejKopiec">Najwyższa Izba Kontroli w raporcie na temat Państwowej Agencji Żeglugi Powietrznej stwierdziła, że ta nadzorowana przez Horałę agencja naraża bezpieczeństwo lotów. Tylko dzięki odpowiedzialności strony społecznej i nowej prezes PAŻP udało się zapobiec paraliżowi polskiego nieba.</u>
          <u xml:id="u-396.4" who="#PosełMaciejKopiec">Gdzie był pan Horała podczas tego kryzysu? Pewnie kosił łąkę, bo na pewno nie w pracy ani nie na posiedzeniach sejmowych komisji w tej sprawie. Jedyne, na co się zdobył, to wyzwiska pod adresem kontrolerów LOT-u. Niedługo pewnie wróci i powie na konferencji, że nikt nie ma prawa się przyczepić, bo Horała to miś społeczny, otwierający oczy niedowiarkom, odpowiadający na żywotne potrzeby całej społeczności, a już na pewno oparty o szereg instytucji, parafrazując Bareję.</u>
          <u xml:id="u-396.5" who="#PosełMaciejKopiec">W imieniu Lewicy złożyliśmy z posłem Wiesławem Szczepańskim wniosek o odwołanie posła Horały z ministerialnych stanowisk. Będziemy o tym wniosku stale przypominać, w trosce o pieniądze publiczne, ministerialne kompetencje, odpowiedzialność rządu oraz bezpieczeństwo w ruchu lotniczym. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-396.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-397">
          <u xml:id="u-397.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-397.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Marek Rutka, klub parlamentarny Lewica.</u>
          <u xml:id="u-397.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ciekawe, co nas spotka dzisiaj.</u>
          <u xml:id="u-397.3" who="#komentarz">(Poseł Marek Rutka: Również jestem ciekaw.)</u>
          <u xml:id="u-397.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-398">
          <u xml:id="u-398.0" who="#PosełMarekRutka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 14 kwietnia br. Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego, na ręce prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego złożył dokument pod nazwą „Memorandum w sprawie programu rządowego dla obszaru oddziaływania pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce”, będący jednocześnie zaproszeniem do dialogu w sprawie procesu realizacji i eksploatacji tej kluczowej dla bezpieczeństwa energetycznego państwa inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-398.1" who="#PosełMarekRutka">Niniejszy dokument stanowi aktualizację dokumentu przygotowanego i przekazanego stronie rządowej w 2016 r. Jest to zatem ponowne zaproszenie, uwzględniające aktualne okoliczności, do całościowego dialogu pomiędzy administracją rządową i samorządową, którego celem powinno być uzgodnienie kompleksowych działań niezbędnych dla jak najlepszego wdrożenia przedsięwzięcia o strategicznym znaczeniu dla całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-398.2" who="#PosełMarekRutka">W celu wykorzystania potencjału inwestycji memorandum wskazuje potrzebę przyjęcia strategicznego programu rządowego pod nazwą „Wzrost aktywności gospodarczej w bezpośrednim obszarze oddziaływania pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej”. Celem ogólnym strategicznego programu rządowego będzie uruchomienie i optymalne wykorzystanie potencjałów rozwojowych obszaru oddziaływania elektrowni jądrowej w związku z silnym impulsem inwestycyjnym, a następnie skokową zmianą lokalnych warunków życia i prowadzenia działalności gospodarczej, jakie spowoduje realizacja tej strategicznej inwestycji. W dokumencie proponuje się, aby strategiczny program rządowy dotykał wszystkich istotnych obszarów, takich jak dostępność transportowa, rozwój gospodarczy, edukacja i rozwój zasobów ludzkich, a także warunki życia mieszkańców i atrakcyjność osiedleńcza. Tylko kompleksowe działania pozwolą przygotować region na realizację tak istotnej dla bezpieczeństwa państwa inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-398.3" who="#PosełMarekRutka">Stąd też zwracam się z apelem o poparcie tej inicjatywy, aby w pełni wykorzystać szanse związane z planowanym przedsięwzięciem, maksymalizując jednocześnie korzyści z niego wynikające oraz minimalizując potencjalne negatywne skutki uboczne, a tym samym budując konsensus polityczny i społeczny wokół tej strategicznej dla Pomorza i całego kraju inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-398.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-399">
          <u xml:id="u-399.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, dziękuję serdecznie za ten głos.</u>
          <u xml:id="u-399.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Jan Szopiński, jeden z najaktywniejszych posłów w naszym Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-399.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-400">
          <u xml:id="u-400.0" who="#PosełJanSzopiński">Staram się, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-400.1" who="#PosełJanSzopiński">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu 19 kwietnia 2022 r. przypadła 676. rocznica nadania Bydgoszczy praw miejskich przez króla Kazimierza Wielkiego. Dzisiejsza Bydgoszcz jest ósmym co do wielkości miastem w Polsce, silnym środkiem kulturalnym, akademickim, medycznym, gospodarczym i sportowym. Jest miastem ludzi ambitnych, dumnych ze swojej historii, otwartych na Europę, ceniących wolność, prawa obywatelskie i patriotyczne wartości.</u>
          <u xml:id="u-400.2" who="#PosełJanSzopiński">Mam głęboką satysfakcję, że dzięki poparciu mieszkańców Bydgoszczy w kolejnych wyborach mogłem reprezentować państwa interesy, w przeszłości pełniąc funkcje wicemarszałka województwa kujawsko-pomorskiego, wiceprzewodniczącego Rady Miasta Bydgoszczy oraz zastępcy prezydenta Bydgoszczy. Także obecnie duża część moich ponad 750 interpelacji oraz 540 wystąpień tu, z tego miejsca, dotyczy bydgoskich spraw i walki o to, by pan premier oraz wszyscy ministrowie szanowali mieszkańców Bydgoszczy.</u>
          <u xml:id="u-400.3" who="#PosełJanSzopiński">Byłoby miło, gdyby z okazji jubileuszu miasta pan premier Mateusz Morawiecki pomyślał o prezencie urodzinowym dla szacownego solenizanta. A najlepszym prezentem dla Bydgoszczy byłoby, panie premierze, wywiązanie się przez pana z pańskiej publicznej deklaracji z 2019 r. o wybudowaniu przez rząd Prawa i Sprawiedliwości hali lekkoatletycznej i strzeleckiej dla bydgoskiego Zawiszy. Przypomnę, że bydgoski Zawisza jest klubem wielce zasłużonym dla polskiego sportu, który wychował mistrzów olimpijskich, świata, Europy i naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-400.4" who="#PosełJanSzopiński">Z okazji minionego święta królewskiego miasta Bydgoszczy i zbliżającej się rocznicy 1 maja, rocznicy wejścia Polski do Unii Europejskiej, i święta narodowego 3 maja życzę mojemu miastu oraz wszystkim mieszkańcom miasta Bydgoszczy dalszego rozwoju, nowych inwestycji na miarę XXI w., a także większej otwartości rządu na bydgoskie projekty i wnioski ze strony rządowych decydentów. Niech miasto Bydgoszcz będzie nadal dobrym domem dla wielu wspaniałych bydgoszczan, a mieszkańcy niech będą nadal największą wartością tego wspaniałego miasta. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-400.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-400.6" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Brawo, Bydgoszcz!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-401">
          <u xml:id="u-401.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-401.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Oczywiście wszyscy trzymamy kciuki za te życzenia i Bydgoszczy życzymy wszystkiego najlepszego.</u>
          <u xml:id="u-401.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Lorek, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-401.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-402">
          <u xml:id="u-402.0" who="#PosełGrzegorzLorek">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie! Straż pożarna w Piotrkowie Trybunalskim. Plagą dawnych miast były pożary, dostrzegano to już w średniowieczu. Na ziemiach polskich za prekursora, a wręcz za twórcę pożarnictwa uważa się wójta Wolborza, słynnego renesansowego publicystę Andrzeja Frycza Modrzewskiego. To on stworzył w XVI w. w Wolborzu pierwsze przepisy pożarnicze oraz pierwszą jednostkę straży pożarnej, jednakże pierwsze zawodowe straże pożarne powstały na ziemiach polskich w pierwszej połowie XIX w. Zaczęło się od Warszawy, a później były Kraków i Poznań. Pożary szczególnie mocno dotykały Piotrków Trybunalski. Jego historie znane są z 1516 r., 1530 r., 1615 r., 1731 r. Lata klęsk tzw. czerwonego kura można wymieniać długo. W 1865 r. pożar zniszczył ponad połowę miasta. Nawet to nie przekonało ówczesnych rosyjskich władz, by utworzyć w iście miejskim stylu jednostkę straży pożarnej. Piotrkowianie jednak nie ustawali w staraniach. W marcu 1873 r. utworzono jednak ochotniczą straż ogniową miasta Piotrkowa, której członkami czynnymi były 152 osoby. Naczelnikiem został Władysław Rozmarynowski. Oddział systematycznie się rozwijał, szybko zdobywając pełne umundurowanie i niezbędny sprzęt. Piotrkowscy strażacy ćwiczyli w miejscu, gdzie dziś na placu Solnym stoi sąd. Zapisali chwalebne karty, będąc przykładem patriotycznej, obywatelskiej postawy, jak pisze badacz tego zagadnienia Mariusz Konieczny. Strażacy pełnili służbę w różnych strukturach po odzyskaniu niepodległości i w czasie niemieckiej okupacji. Po jej zakończeniu w 1951 r. podjęta została decyzja o budowie nowej strażnicy, którą ukończono po 4 latach. Konieczny pisze, że współczesna piotrkowska straż jest w prostej linii kontynuatorką tej sprzed ponad 100 lat. Od powołania odrębnymi aktami prawnymi Państwowej Straży Pożarnej w 1992 r. bierze udział w ponad 800 akcjach rocznie. Warto zauważyć, że w związku z nałożeniem na strażaków nowych obowiązków akcje obejmują nie tylko likwidację pożarów, ale także usuwanie innych zagrożeń. Oby nasza straż potrzebna była jak najrzadziej.</u>
          <u xml:id="u-402.1" who="#PosełGrzegorzLorek">Z okazji zbliżającego się Międzynarodowego Dnia Strażaka, 4 maja, pragnę złożyć szczególnie strażakom z Piotrkowa Trybunalskiego, z powiatów piotrkowskiego, bełchatowskiego, tomaszowskiego, a także wszystkim strażakom Państwowej Straży Pożarnej, ochotniczych straży pożarnych najlepsze życzenia. Tyle wyjazdów, ile powrotów. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-402.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-403">
          <u xml:id="u-403.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-403.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Bartłomiej Dorywalski, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-403.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-403.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-403.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Klaudia Jachira, Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-403.5" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Obecna.)</u>
          <u xml:id="u-403.6" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam panią posłankę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-404">
          <u xml:id="u-404.0" who="#PosełKlaudiaJachira">Panie Przewodniczący Komitetu ds. Bezpieczeństwa Kaczyński! Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska pod rządami PiS buduje rozliczne fikcje, jednak fikcja gospodarcza jest szczególnie niebezpieczna dla nas wszystkich. Odkąd grupa trzymająca władzę odkryła, że może wyrzucać wydatki poza budżet, do funduszy, które nie podlegają kontroli parlamentarnej, to psucie polskiej gospodarki gwałtownie przyspieszyło. To tak, jakby małpa znalazła porzuconą na wybiegu brzytwę i nie zawahała się jej użyć. W latach 2020–2022 fundusze poza kontrolą parlamentu w Polsce wygenerowały deficyt w skali ok. 8% PKB. Łączny dług tych funduszy na koniec 2021 r. to 290 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-404.1" who="#PosełKlaudiaJachira">Większość unijnych krajów w ogóle nie wpadła na to, że można tak okradać własny naród, i nie ma takich funduszy, ale jak widać, Polska jest na pierwszym miejscu w Europie w machaniu brzytwą i wiadomo, jak to się prędzej czy później skończy.</u>
          <u xml:id="u-404.2" who="#PosełKlaudiaJachira">Sytuację Polski można porównać też do sytuacji wielodzietnej rodziny, w której mąż tylko udaje, że pracuje, a tak naprawdę co miesiąc bierze chwilówki i ukrywa to przed rodziną. W wolnym czasie spotyka się z innymi niepracującymi kolegami w tajemnej willi, no np. takiej jak ta w Jazgarzewszczyźnie. Jedzą, piją, modlą się, odsłuchują pegasusy, gromadzą teczki, a w nich haki na opozycję, na sędziów, na niezależnych dziennikarzy i polityków. Nie pracują, wszystko mają gdzieś, biorą chwilówki na potęgę i niczym się nie przejmują. Dlaczego? Bo to nie do nich, a do naszych drzwi niedługo zapuka komornik i to my zapłacimy za ich nieróbstwo, zadłużanie na potęgę, szaleństwo gospodarcze, za te nagrody, które im się tak ciągle należą, za dojenie spółek Skarbu Państwa, za wciskanie publicznej kasy Kościołowi, za ich gigantomanię, za płoty na granicy z żelbetu i stali, za dziurę w mierzei, za pole w Baranowie, za elektrownię w Ostrołęce, która nie wyprodukowała ani 1 mW, za 100 tys. niepowstałych mieszkań i 1 mln samochodów elektrycznych, za niszczenie zielonej energii, za walkę z wiatrakami, za nieudolne decyzje, przez które płacimy kary, i za najdroższego w historii naszego kraju szkodnika, Ziobrę, przez którego jesteśmy pozbawieni funduszy unijnych.</u>
          <u xml:id="u-404.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-404.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Żenada.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-405">
          <u xml:id="u-405.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Uff…</u>
          <u xml:id="u-405.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Małgorzata Chmiel, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-405.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-405.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Dobromir Sośnierz.</u>
          <u xml:id="u-405.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-405.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani posłanka Urszula Zielińska.</u>
          <u xml:id="u-405.6" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Obecna.)</u>
          <u xml:id="u-405.7" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękujemy serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-405.8" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan Krzysztof Gadowski.</u>
          <u xml:id="u-405.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest.)</u>
          <u xml:id="u-405.10" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Ha, ha, ha! Taki sucharek.</u>
          <u xml:id="u-405.11" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-406">
          <u xml:id="u-406.0" who="#PosełUrszulaZielińska">Nie tak szybko, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-406.1" who="#PosełUrszulaZielińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ministrowie rządu Prawa i Sprawiedliwości podczas wczorajszej tzw. debaty o bezpieczeństwie energetycznym Polski zapewniali, że nikomu w tym kraju nie zabraknie gazu. Jeszcze tego samego dnia gazu zabrakło mieszkańcom 10 gmin w pięciu województwach w Polsce. Ministrowie rządu PiS zarzekali się dziś rano, że mieszkańcy gmin odciętych od gazu zostaną szybko zabezpieczeni. W rzeczywistości do tej pory nie zostali zabezpieczeni i ponad 80% budynków w Łebie, w tym szkoły, urząd gminy, remiza strażacka, setki domów i mieszkań, wciąż nie ma ogrzewania i ciepłej wody. W podobnej sytuacji są mieszkańcy pozostałych 10 gmin. A kiedy domy, szkoły i szpitale na Pomorzu, w Wielkopolsce, na Mazowszu nie mają ciepłej wody i ogrzewania, ministrowie rządu PiS ciężko pracują, tzn. przemierzają trasy głównie po mieście Warszawa, od jednej konferencji prasowej do drugiej, od jednego studia telewizyjnego do drugiego, zapewniając, że rząd jest przygotowany, a Polska bezpieczna energetycznie.</u>
          <u xml:id="u-406.2" who="#PosełUrszulaZielińska">Tyle że w rzeczywistości Polska bezpieczna energetycznie nie jest. Np. kluczową decyzję dla bezpieczeństwa gazowego ludzi w 10 gminach i pięciu województwach w Polsce podjął właśnie jeden minister MSWiA i zrobił to, będąc ewidentnie nieprzygotowanym i nieświadomym jej skutków. Alternatywne, krajowe, ekologiczne źródła energii są celowo blokowane przez rząd ustawami odległościowymi, jak w przypadku energetyki wiatrowej, niekorzystnym systemem rozliczeń, jak w przypadku fotowoltaiki, brakiem rozwiązań legislacyjnych, jak w przypadku biogazu, biometanu, niekompetencją i ignorancją, jak np. w przypadku opóźnionej strategii termomodernizacji czy braku nowoczesnych sieci przesyłowych, politycznym handlem z ministrem Ziobro, jak w przypadku zablokowanego Funduszu Odbudowy, który miał dofinansować polską transformację.</u>
          <u xml:id="u-406.3" who="#PosełUrszulaZielińska">W takich chwilach trudno o optymizm i nadzieję, ale jako posłanka partii Zieloni ten optymizm i tę nadzieję dla państwa znajdę. Rozwiązania kryzysu, w którym się dziś znaleźliśmy, istnieją. Technologie je umożliwiające są dostępne, są też przykłady ich wdrożenia z sukcesem w innych krajach. Ustawy wdrażające złożyliśmy w Sejmie. Są ludzie, którzy mają wolę i kompetencje, by je wdrożyć. Fundusze na ich sfinansowanie czekają nietknięte. Potrzeba tylko jednej, zasadniczej zmiany, zamiany rządu, i to też jest do zrobienia.</u>
          <u xml:id="u-406.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-407">
          <u xml:id="u-407.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Miało być krótko, a skończyło się zmianą rządu.</u>
          <u xml:id="u-407.1" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Oby, oby.)</u>
          <u xml:id="u-407.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Trudna robota.</u>
          <u xml:id="u-407.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Krzysztof Gadowski.</u>
          <u xml:id="u-407.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Rząd już jest zmieniony, panie pośle, jakby co, tak że…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-408">
          <u xml:id="u-408.0" who="#PosełKrzysztofGadowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-408.1" who="#PosełKrzysztofGadowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadczenie chciałem poświęcić tematowi protestów i emocjom, jakie towarzyszą wyborowi wariantu przebiegu linii kolejowej nr 170 na odcinku Katowice — granica państwa — Ostrawa w ramach budowy tzw. kolei dużych prędkości, Centralnego Portu Komunikacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-408.2" who="#PosełKrzysztofGadowski">W 2017 r. rząd szumnie ogłosił Polakom budowę Centralnego Portu Komunikacyjnego. Wielu Polaków zgłaszało wątpliwości co do zasadności tak gigantycznej inwestycji. Wielu pytało, czy to dobry moment i czy nas stać na to teraz, czy nie ma ważniejszych projektów, które powinny być pilnie realizowane. Rząd nie zwracał na to uwagi, nie słuchał suwerena. Otóż część z nowych inwestycji kolejowych ma powstać również na Śląsku, na terenie województwa śląskiego. Zarówno samorządowcy, jak i mieszkańcy zgłaszają wiele uwag odnośnie do budowy i proponowanych wariantów przebiegu linii kolejowej nr 170 na odcinku Katowice — granica państwa — Ostrawa. Ale powiedzieć tylko, że mieszkańcy zgłaszają wiele uwag, to nie powiedzieć nic.</u>
          <u xml:id="u-408.3" who="#PosełKrzysztofGadowski">A więc do rzeczy. Pierwsze propozycje wariantów przebiegu linii kolejowych dużych prędkości samorządowcy otrzymali już w roku 2020. Już wtedy stwierdzili, że mocno kolidują one z zabudową mieszkaniową i terenami chronionymi o szczególnym znaczeniu: ogrodem botanicznym w Mikołowie czy Pojezierzem Palowickim w gminie Czerwionka-Leszczyny. Naturalnym więc stało się zgłaszanie dziesiątek tysięcy uwag i zapytań. Składali je samorządowcy i mieszkańcy. Przecież proponowane przebiegi prowadziły do likwidacji całego dorobku życiowego wielu pokoleń. Dla przykładu: w gminie Mszana liczącej ponad 7 tys. mieszkańców rozbiórką zagrożonych jest 128 domów, kilka przedsiębiorstw, nawet nowo wybudowany kościół. Podobnie jest w Łaziskach, w Orzeszu — 140 budynków do likwidacji. Podobnie też jest w Mikołowie. Samorządowcy, doskonale zdając sobie sprawę z zagrożenia, wiedzą, że tak zaproponowane warianty na pewno ograniczą, a nawet zablokują rozwój ich małych ojczyzn, zniszczą już wybudowaną czy będącą w budowie infrastrukturę komunalną budowaną ze środków Unii Europejskiej. Dlatego wychodząc naprzeciw rządowym planom sami starają się opracować jak najmniej inwazyjny wariant przebiegu linii kolejowej, tak jak np. zrobiono to w powiecie mikołowskim. Niestety również ich propozycja nie została uwzględniona, co uważam za skandal. Rząd nie pochylił się nad tymi wariantami, gorzej, nie przedstawił żadnego uzasadnienia. Całkowity brak odpowiedzialności, jeśli chodzi o złożoną propozycję. Nic nie zrobił w tej kwestii. Duża część mieszkańców jest świadoma potrzeby rozbudowy kolei. Jednak brak reakcji rządu na ich propozycje i uwagi wzbudza potężną falę protestów. Brak konkretnej informacji na temat zasad i wysokości odszkodowania oraz wywłaszczenia powoduje i wzmaga również niezadowolenie mieszkańców. Protestujące tłumy mieszkańców blokujących ulice, skrzyżowania, zbierających podpisy pod listami protestów do rządów, pękające w szwach sale z mieszkańcami podczas tzw. ponoć konsultacji społecznych, liczone w dziesiątkach tysięcy głosy sprzeciwu mieszkańców m.in. Godowa, Mszany, Świerklan, Żor, Rybnika, Czerwionki-Leszczyn, Orzesza, Mikołowa, Łazisk, Katowic — to obraz kilku ostatnich miesięcy, jaki można było zobaczyć na terenie 15 gmin śląskich, przez które przebiegać ma kolej szybkich prędkości.</u>
          <u xml:id="u-408.4" who="#PosełKrzysztofGadowski">Apeluję z tego miejsca do premiera oraz ministra pełnomocnika rządu odpowiedzialnego za ten projekt o rzetelne podejście do tematu, o poświęcenie mu należytej uwagi i wsłuchanie się w głosy mieszkańców. Apeluję w imieniu mieszkańców Śląska, mieszkańców tych 15 gmin, którzy podczas ostatnich tzw. konsultacji wielokrotnie podkreślali, że w tej dyskusji brakuje im przedstawiciela rządu. Kiedy, panie ministrze, usiądzie pan do stołu z samorządowcami z powiatu mikołowskiego i wysłucha w końcu ich propozycji? Kiedy rząd weźmie w końcu pod uwagę głos suwerena, głos Polaków, którzy za chwilę mogą stracić swój dorobek życia, dorobek wielu Polaków? Kolej powinna dalej zostać symbolem, który łączy, nie dzieli. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-408.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-409">
          <u xml:id="u-409.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Panie pośle, obietnica została dochowana.</u>
          <u xml:id="u-409.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-409.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Adam Gawęda, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-409.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-410">
          <u xml:id="u-410.0" who="#PosełAdamGawęda">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Współcześnie jednym z podstawowych filarów bezpieczeństwa państwa jest bezpieczeństwo energetyczne. Na przestrzeni ostatnich lat jego znaczenie wzrastało. W dobie okrutnej wojny putinowskiej Rosji na Ukrainie zmieniało się także jego pojmowanie. Bezpieczeństwo energetyczne i surowcowe państwa oraz stabilne i niezakłócone dostawy energii są podstawą rozwoju każdego kraju, filarem funkcjonowania nie tylko w obszarze gospodarczym, ale również w perspektywie funkcjonowania poszczególnych społeczeństw, instytucji, szkół czy szpitali. Zauważalne i podkreślane przez wielu ekspertów rosnące zapotrzebowanie na energię, surowce energetyczne i paliwa staje się jednym z głównych tematów politycznej refleksji strategicznej, a w kontekście wojny na Ukrainie stawia przed nami nowe wyzwania i zadania.</u>
          <u xml:id="u-410.1" who="#PosełAdamGawęda">Strategicznym interesem Polski powinna być stabilizacja wydobycia węgla kamiennego i brunatnego w kraju. W szczególności koniecznością jest wypracowanie modelu polegającego na dopasowaniu potencjału wydobywczego do potrzeb energetyki zawodowej, ciepłownictwa oraz odbiorców indywidualnych oczekujących szczególnie węgli sortowanych potrzebnych do kotłów piątej generacji, do kotłów ekologicznych spełniających wszystkie wymogi środowiskowe. To zadania, które winny być stawiane jako strategicznie ważne i pilne do realizacji.</u>
          <u xml:id="u-410.2" who="#PosełAdamGawęda">Odpowiadając za sektor wydobywczy, doprowadziłem do stworzenia w Ostrowie Wielkopolskim magazynu centralnego. Utrzymanie potencjału wydobywczego na właściwym poziomie, okresowe magazynowanie surowców energetycznych oraz utrzymanie ich rezerwy to wymóg dynamicznie zmieniających się uwarunkowań na rynkach europejskim i światowym. To warunek, który pozwoli w przyszłości, aby energetyka przemysłowa, zawodowa i ciepłownictwo nie były narażone na problemy z dostawą surowców kopalnych.</u>
          <u xml:id="u-410.3" who="#PosełAdamGawęda">Rosnące od dekad coraz większe uzależnienie Unii Europejskiej od dostaw gazu z Rosji, przed czym mocno przestrzegaliśmy kraje Europy Zachodniej, doprowadziło do tragedii na Ukrainie. Doprowadziło to do największego od czasu II wojny światowej przesilenia oraz stanu zawałowego w systemach energetyczno-paliwowych. W obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę tym bardziej musimy zwiększyć potencjał wydobywczy polskiego górnictwa węgla kamiennego oraz węgla brunatnego. Polskie górnictwo powinno zabezpieczyć 100% dostaw do odbiorców krajowych. Potrzeba możliwie optymalnego wykorzystania posiadanych złóż w odpowiednich warunkach gospodarczych. Jednocześnie należy rozpocząć budowę instalacji nisko- i zeroemisyjnych, które w jakiejś części również wykorzystują węgiel, czyli budowę elektrowni i instalacji do produkcji nie tylko energii, ale również paliw towarzyszących, gazu syntezowego, wodoru czy metanolu, oraz wykorzystującej np. gaz koksowniczy. To dzisiaj zadania wychodzące na plan pierwszy. Tego typu modele muszą być w coraz większej skali wprowadzane.</u>
          <u xml:id="u-410.4" who="#PosełAdamGawęda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę mi pozwolić dokończyć, to jest jeszcze bardzo ważna część mojego oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-410.5" who="#PosełAdamGawęda">Smutek, żal i niedowierzanie towarzyszą mi, gdy myślę o wypadkach, jakie miały miejsce w ubiegłym tygodniu w kopalni Pniówek i Ruch Zofiówka. Po raz kolejny tragiczne wypadki w Jastrzębskiej Spółce Węglowej przypominają nam, jak ciężka i niebezpieczna jest górnicza praca. Ogarniam modlitwą oraz wsparciem wszystkich poszkodowanych oraz ich rodziny i najbliższych. Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział kontrolę kopalń. Powołane przez prezesa Wyższego Urzędu Górniczego komisje pod kontrolą prokuratury muszą wnikliwie zbadać wszelkie okoliczności tych dwóch katastrof oraz przyczyny wybuchów i wstrząsu, aby w przyszłości zapobiec podobnym tragediom. Premier również zapewnił, że państwo polskie nie zostawi rodzin górników samych sobie. Szczęść Boże. Bardzo dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-411">
          <u xml:id="u-411.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję panu serdecznie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-411.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Teresa Glenc, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-412">
          <u xml:id="u-412.0" who="#PosełTeresaGlenc">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnich dniach Śląsk i cała Polska pogrążyły się w żałobie po niewyobrażalnej tragedii, do jakiej doszło w kopalni Pniówek w Pawłowicach i w kopalni Zofiówka w Jastrzębiu-Zdroju. Każdy z nas, Ślązaków, ma w rodzinie kogoś, kto pracuje w przemyśle górniczym. Dlatego wszyscy wstrzymaliśmy oddech, kiedy dotarła do nas informacja o wybuchu metanu, a następnie o kolejnej tragedii w kopalni Zofiówka.</u>
          <u xml:id="u-412.1" who="#PosełTeresaGlenc">Niestety upływające godziny akcji ratowniczej przynosiły najtragiczniejsze informacje o kolejnych ofiarach, najczęściej młodych górnikach i ratownikach, którzy z narażeniem życia zjechali pod ziemię, by odnaleźć swoich kolegów. Część górników, którzy przeżyli tę katastrofę, walczy teraz o życie w śląskich szpitalach. Cała Polska, modląc się za wstawiennictwem św. Barbary, z nadzieją czeka na dobre informacje o stanie zdrowia hospitalizowanych.</u>
          <u xml:id="u-412.2" who="#PosełTeresaGlenc">Rodzinom ofiar z tego miejsca pragnę przekazać wyrazy swojej solidarności, zapewniając o modlitwie i pamięci. Przebywającym w szpitalach życzę szybkiego powrotu do zdrowia. Całej górniczej braci z serca dziękuję za waszą ciężką i odpowiedzialną pracę. Jesteśmy z was dumni, jesteśmy z wami. Szczęść Boże.</u>
          <u xml:id="u-412.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-413">
          <u xml:id="u-413.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-413.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pani poseł Ewa Kozanecka, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-413.2" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-414">
          <u xml:id="u-414.0" who="#PosełEwaKozanecka">Bardzo dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-415">
          <u xml:id="u-415.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-416">
          <u xml:id="u-416.0" who="#PosełEwaKozanecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpoczęły się uroczystości zakończenia roku szkolnego klas maturalnych. Z tej okazji chciałabym skierować kilka słów do młodzieży, rodziców i nauczycieli.</u>
          <u xml:id="u-416.1" who="#PosełEwaKozanecka">Drodzy Maturzyści! Zakończyliście przygodę w swoich szkołach. Wiem, że momentami nie było łatwo, lecz jak mawiał Arystoteles, korzeń nauki jest gorzki, ale owoc słodki. Pamiętajcie, że wiedza jest wartością nabytą, której nikt nie jest w stanie wam odebrać. Przed wami egzamin dojrzałości, coś, co każdy z nas pamięta przez całe swoje życie. Wspomnienia związane z tym szczególnym czasem na długo pozostaną w waszej pamięci. Ten szczególny okres decyduje o waszych perspektywach na całe życie, a przyjaźnie zawarte na etapie szkoły średniej są najtrwalsze.</u>
          <u xml:id="u-416.2" who="#PosełEwaKozanecka">Drodzy Maturzyści! Pragnę życzyć wam jak najlepszych wyników z egzaminu maturalnego. Niech stanie się on przepustką na wymarzone uczelnie i kierunki studiów. Rozpoczynacie dorosłe życie, w którym z całego serca życzę wam dużo szczęścia, wszelkiej pomyślności i spełnienia planów oraz marzeń. Dziękuję za wasz wysiłek, zaangażowanie w różne inicjatywy i dla waszych szkół, i dla was samych.</u>
          <u xml:id="u-416.3" who="#PosełEwaKozanecka">Na ręce dyrektorów, wszystkich nauczycieli i rodziców składam podziękowania za podejmowany codzienny trud edukacji i wychowania uczniów. Wierzę, że państwa zaangażowanie we wzorową organizację procesu kształcenia stwarza możliwość wszechstronnego rozwoju uczniów i zaowocuje licznymi osiągnięciami młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-416.4" who="#PosełEwaKozanecka">Zapewniam wszystkich państwa o swoim wsparciu i szacunku. Pozdrawiam wszystkich nauczycieli, rodziców i maturzystów ze szkół średnich, a w szczególności z Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kotarbińskiego w Sępólnie Krajeńskim, z III Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Bydgoszczy i Zespołu Szkół Mechanicznych nr 1 im. Franciszka Siemiradzkiego w Bydgoszczy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-416.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-417">
          <u xml:id="u-417.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-417.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Grzegorz Braun, koło Konfederacja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-418">
          <u xml:id="u-418.0" who="#PosełGrzegorzBraun">Szanowni, drodzy rodacy, którzy może tego incydentalnie słuchacie, a może słuchać będziecie! To jest coś takiego, jakby wrzucić list w butelce na koniec tego posiedzenia Sejmu. Może ktoś wyłowi, kto ciekaw tego, jak się sprawy mają.</u>
          <u xml:id="u-418.1" who="#PosełGrzegorzBraun">Tutaj sprawy tak się mają, że zjednoczona koalicja COVID-owo-wojenna trzyma władzę, rząd nad naszymi pieniędzmi, naszym zdrowiem, życiem. I tak jak przez poprzednie 2 lata nie wahała się ta koalicja tresować i szprycować, narażać na uszczerbek na zdrowiu, życiu, majętności, tak teraz nie waha się popychać naród polski wraz z całym państwem, z jego autorytetem i z jego wątłymi aktywami ku wojnie, głębiej ku wojnie.</u>
          <u xml:id="u-418.2" who="#PosełGrzegorzBraun">Dominują w przestrzeni publicznej ci, co to, jak diagnozował Roman Dmowski, najwyraźniej bardziej Rosji nienawidzą, niż Polskę kochają. Tak się składa, że koło Konfederacja jako jedyne, choć z różnym głosem, ale jednak odrębnym, sprzeciwia się przenoszeniu kosztów wszystkich tych operacji na naród polski. Sprzeciwiamy się narzuceniu tego ryzyka. I cóż, mniejsza, że większość z odbiorców nie jest w stanie rozeznać się w tych mgłach wojny, które przesłaniają realne problemy.</u>
          <u xml:id="u-418.3" who="#PosełGrzegorzBraun">Jakie są realne problemy? Rachunki za gaz, za prąd — te również będą rosnąć. Podatki jawne i ukryte, inflacja, sięganie Polakom podstępnie do ich kieszeni. Naród okradany przez własną władzę, a teraz oczywiście, tak jak przez 2 lata było dobre wytłumaczenie, że walka z mniemaną pandemią musi trwać, tak teraz wiadomo, czyja wina: wina Putina. Adam Słodowy radzi: dziś pokażę państwu, jak zamienić, przerobić maseczkę na chorągiewkę ukraińską. Lud polski pociesza się, podnosi sobie samopoczucie takimi żartami. One do mnie przemawiają, ale tutaj tych chorągiewek więcej się przewinęło. Czerwone, tęczowe, w postaci żonkili, a to jest Polska, a nie banderland, POLIN…</u>
        </div>
        <div xml:id="div-419">
          <u xml:id="u-419.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-420">
          <u xml:id="u-420.0" who="#PosełGrzegorzBraun">…land eurokołchozowy…</u>
          <u xml:id="u-420.1" who="#komentarz">(Wicemarszałek wyłącza mikrofon, poseł przemawia przy wyłączonym mikrofonie)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-421">
          <u xml:id="u-421.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Zapraszam pana posła Franciszka Sterczewskiego, Koalicja Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-421.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-422">
          <u xml:id="u-422.0" who="#PosełFranciszekSterczewski">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj wiele miejsc w Polsce zostało odciętych od gazu. Dotyczy to takich miejscowości jak Zagórów, Mieścisko i innych gmin w pięciu województwach. Ile gmin i miast czeka brak gazu, wody czy prądu? Dzisiaj rozmawiałem z panem pracującym poza Polską, który zapytał mnie przerażony, co w tej sytuacji mają zrobić jego bliscy. Panie premierze, co pan odpowie? Niech ci ludzie ogrzewają swoje mieszkania zapalniczką? Przecież to jest jakiś absurd. Zbliża się majówka, w obiektach turystycznych w Łebie nie ma ani wody, ani ogrzewania. Ta sytuacja jest wynikiem waszej całkowicie krótkowzrocznej i nieodpowiedzialnej polityki. Jak to możliwe, że gaz do części polskich domów dostarczała jakaś szemrana spółka rosyjskich oligarchów? Jak mogliście nie zauważyć tej patologii?</u>
          <u xml:id="u-422.1" who="#PosełFranciszekSterczewski">W energetyce czekają nas bardzo trudne lata, a wy jesteście do tego kompletnie nieprzygotowani. Niedawno u jednych gaz zdrożał o 100%, u innych — o 20%, ponieważ mieli podpisane umowy z innymi dostarczycielami. Jak Polki i Polacy mają mieć podstawowe zaufanie do tego, jak państwo dba o interesy i czy traktuje ich sprawiedliwie i poważnie? Do tego wszystkiego wymyśliliście sobie, żeby właśnie teraz sprzedać Lotos węgierskiemu koncernowi Moll, który jest narzędziem w rękach waszego przyjaciela Viktora Orbána.</u>
          <u xml:id="u-422.2" who="#PosełFranciszekSterczewski">Nie czy, ale kiedy wycofacie się z tej haniebnej sprzedaży? Kiedy wycofacie się z sojuszu z Orbánem, Le Pen i innymi przyjaciółmi Putina? Co jeszcze ma się wydarzyć? Kiedy weźmiecie się w końcu do roboty? Kiedy uporządkujecie sytuację na rynku energetyki i nie będziecie tworzyć kolejnych spółek tylko po to, żeby obsadzać swoich przyjaciół i krewnych królika? Jaką mamy gwarancję, że ukończycie Baltic Pipe w terminie i że jesienią te wszystkie problemy do nas nie powrócą? Kiedy przedstawicie plan dotyczący prawdziwej transformacji energetycznej, która na trwałe uniezależni nas od dostaw z Rosji, umożliwi ograniczenie emisji oraz będzie procesem, w którym osoby zatrudnione w sektorze wydobywczym będą traktowane poważnie i po partnersku?</u>
          <u xml:id="u-422.3" who="#PosełFranciszekSterczewski">Gdybyście tak uparcie nie blokowali odnawialnych źródeł energii, to ceny prądu dzisiaj tak by nie rosły i nie mielibyśmy kryzysu takiego jak w Mościskach i wielu innych gminach. Panie premierze, kiedy odblokujecie OZE? Jak chcecie zwiększyć nasze bezpieczeństwo energetyczne? Kiedy weźmiecie się do roboty? Opamiętajcie się, zanim jeszcze nie jest za późno. Proszę o odpowiedź na piśmie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-422.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-423">
          <u xml:id="u-423.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Dziękuję serdecznie.</u>
          <u xml:id="u-423.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Pan poseł Czesław Siekierski, Klub Parlamentarny Koalicja Polska.</u>
          <u xml:id="u-423.2" who="#komentarz">(Poseł Czesław Siekierski: Bardzo proszę o troszkę więcej czasu, bo temat jest trudny i ważny.)</u>
          <u xml:id="u-423.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">No, mało kto to zrozumie w takim razie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-424">
          <u xml:id="u-424.0" who="#PosełCzesławSiekierski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! 1 maja 2004 r., a więc 18 lat temu, staliśmy się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej, co stanowiło uhonorowanie naszych wieloletnich wysiłków zainicjowanych na początku transformacji ustrojowej, a więc po wyborach w czerwcu 1989 r. Od samego początku wspomnianej transformacji zakładaliśmy nasze członkostwo we Wspólnocie. Jak część osób zapewne pamięta, w grudniu 2002 r. zostały zakończone negocjacje dotyczące członkostwa w Unii Europejskiej, a w czerwcu 2003 r. przeprowadzone zostało w naszym kraju referendum w sprawie wstąpienia Polski do Unii. W referendum ponad 77% Polaków opowiedziało się za członkostwem Polski w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-424.1" who="#PosełCzesławSiekierski">18. rocznica naszej obecności w Unii przypada niestety na trudne wydarzenia, które są związane z wojną w Ukrainie. Oprócz tego jesteśmy po 2-letnim ciężkim okresie doświadczeń pandemicznych. W tym trudnym czasie pandemii mogliśmy liczyć na wsparcie Unii Europejskiej, która pomagała wszystkim państwom członkowskim. Ponadto dzięki działaniom instytucji unijnych mieliśmy w odpowiednim zakresie zapewnione szczepionki przeciwko wirusowi, o czym warto pamiętać, i wiemy w jakiej atmosferze to wszystko się odbywało.</u>
          <u xml:id="u-424.2" who="#PosełCzesławSiekierski">Funkcjonowanie Unii Europejskiej obliguje wszystkie państwa członkowskie do przestrzegania wspólnych zasad i wartości. Zatem należy wspomnieć o toczącym się nadal sporze o praworządność, co znajduje odzwierciedlenie w braku decyzji o uruchomieniu środków dla Polski w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Komisja Europejska nie chce uwolnić środków z Funduszu Odbudowy, dopóki polski rząd nie wycofa się ze zmian w systemie sądownictwa uważanych za ograniczające niezależność sądów w Polsce. Przypomnijmy, że w przypadku Polski chodzi o kwotę 58 mld euro, co przy obecnym kursie euro do złotego daje kwotę ponad 270 mld zł. Ze środków tych mogliby już korzystać przedsiębiorcy, samorządy, rolnicy.</u>
          <u xml:id="u-424.3" who="#PosełCzesławSiekierski">Dzięki naszej obecności w strukturach unijnych, ale także w NATO mamy stałe poczucie stabilizacji, bezpieczeństwa oraz osiągamy wiele korzyści gospodarczych i społecznych, które wynikają z naszego członkostwa we Wspólnocie. Dlatego nasza obecność w Unii i NATO gwarantuje nam pełną ochronę w zakresie bezpieczeństwa ekonomicznego, zewnętrznego oraz obrony. Myślę, że zakończę na tym, choć warto byłoby jeszcze wspomnieć o wielu ważnych wydarzeniach, o tym, co daje wspólny europejski rynek, wolnym przepływie towarów, usług, kapitału, ludzi, o wielkiej szansie dla młodzieży, Erasmusie, wymianie i wreszcie o bezpieczeństwie, o którym mówiłem, które jest związane z naszą obecnością w Unii, obecnością w NATO.</u>
          <u xml:id="u-424.4" who="#PosełCzesławSiekierski">Pewnie zadajemy sobie pytanie, w jakiej sytuacji byłaby Polska, gdyby nie należała do tych dwóch ważnych organizacji międzynarodowych. Bo taką organizacją jest Unia Europejska, którą wspólnie tworzymy i na której kształt mamy wpływ, ale także ta ważna struktura obronna, jaką jest Pakt Północnoatlantycki, NATO. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-424.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-424.6" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Brawo!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-425">
          <u xml:id="u-425.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Widzę, że pan poseł ma bardzo wielu zwolenników i zwolenniczek na sali. Patrzę na salę. Sala pełna zwolenniczek i zwolenników. Gratuluję.</u>
          <u xml:id="u-425.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Na tym, proszę państwa, zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-426">
          <u xml:id="u-426.0" who="#PosełWaldemarAndzel">Oświadczenie na temat wstrzymania przez Gazprom dostaw gazu do Polski.</u>
          <u xml:id="u-426.1" who="#PosełWaldemarAndzel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Polska jest jednym z niewielu krajów przygotowanych na szantaż gazowy ze strony Rosji.</u>
          <u xml:id="u-426.2" who="#PosełWaldemarAndzel">Oficjalnym powodem wstrzymania przez Gazprom dostaw gazu do Polski jest niezapłacenie przez Polskę należności w rublach, jednak doskonale wiemy, że chodzi o naszą nieprzejednaną postawę wobec Ukrainy.</u>
          <u xml:id="u-426.3" who="#PosełWaldemarAndzel">Terminal LNG w Świnoujściu może przyjąć nawet 8 mld m3 gazu rocznie. Jak poinformował premier Mateusz Morawiecki, w październiku rozpocznie pracę gazociąg Baltic Pipe, który dostarczy gaz z Norwegii. Ma on przepustowość do 10 mld m3 rocznie.</u>
          <u xml:id="u-426.4" who="#PosełWaldemarAndzel">Przyznać trzeba, że Gazprom nigdy nie był wiarygodnym kontrahentem, i chciałbym teraz posłuchać tych wszystkich, którzy byli zorientowani prorosyjsko, którzy popierali Nord Stream i Nord Stream 2, i tych, którzy byli przeciwni Baltic Pipe.</u>
          <u xml:id="u-426.5" who="#PosełWaldemarAndzel">Nie rozumiem również głosów przeciwnych fuzji PKN Orlen z Lotosem. Dzięki niej powstanie duży, a przede wszystkim polski podmiot energetyczny, który będzie silnym graczem na rynkach światowych. Znajdujemy się w stanie masowego konfliktu energetycznego i tylko od nas zależy, jak z niego wyjdziemy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-427">
          <u xml:id="u-427.0" who="#PosełAnnaEwaCicholska">Szanowna Pani Marszałek! W Ciechanowie od 1918 r. stacjonowało Wojsko Polskie. W cesarskich koszarach stacjonował 32. Ciechanowski Pułk Piechoty, a w latach 1921–1939 chluba naszego miasta — 11. Pułk Ułanów Legionowych im. Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza. Po zakończeniu II wojny światowej Ciechanów nadal gościł żołnierzy, m.in. 3. Berliński Pułk Zmechanizowany. Mieszkańcy naszego miasta przyzwyczajeni do obecności Wojska Polskiego nie mogli uwierzyć, że ciechanowskie koszary opustoszeją. Z inicjatywy pana ministra Antoniego Macierewicza powstała nowa formacja Wojska Polskiego — Wojska Obrony Terytorialnej. Włożyłam wiele pracy, aby wojsko wróciło do Ciechanowa. Udało się. 5. Mazowiecka Brygada Obrony Terytorialnej im. ppor. Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. Rój jest z nami, a zabytkowe koszary zostały uratowane. W sobotę wspólnie z ministrem Antonim Macierewiczem przed bramą koszar zorganizowaliśmy konferencję prasową. Dotyczyła ona właśnie celowości powstania tej formacji. Pomoc obywatelom w czasie pandemii, skuteczna ochrona granicy polsko-białoruskiej przed tysiącami imigrantów próbującymi nielegalnie przekroczyć naszą granicę, granice Unii Europejskiej to dowód, jak skuteczne i potrzebne są Wojska Obrony Terytorialnej. Warto wspomnieć również o ich roli w kontekście wojny na Ukrainie. Pomoc, jaką niosą uciekającym przed brutalną agresją Putina Ukraińcom, jest nieoceniona. Trzeba dodać, że godna podziwu ukraińska obrona to wynik waleczności i poświęcenia wojsk obrony terytorialnej i obrony cywilnej Ukrainy. Biorąc to wszystko pod uwagę, można stwierdzić, że Polska potrzebowała i nadal potrzebuje dobrze wyszkolonych i uzbrojonych terytorialsów. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-428">
          <u xml:id="u-428.0" who="#PosełJarosławGonciarz">Oświadczenie w sprawie Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy.</u>
          <u xml:id="u-428.1" who="#PosełJarosławGonciarz">W swoim oświadczeniu pragnę zwrócić uwagę na obchodzony 28 kwietnia Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy. Dzień ten obchodzony jest w wymiarze międzynarodowym, krajowym, regionalnym i lokalnym — co roku z wybieranym, specjalnym hasłem. Zwraca się wówczas szczególną uwagę na przeciwdziałanie wypadkom i ochronę pracowników przed chorobami zawodowymi poprzez rozpoznawanie istniejących i nowych zagrożeń, tworzenie programów prewencji, upowszechnianie najnowszej wiedzy w dziedzinie BHP oraz promowanie przestrzegania przepisów BHP na wszystkich poziomach w procesie pracy.</u>
          <u xml:id="u-428.2" who="#PosełJarosławGonciarz">Na pamiątkę wszystkich osób, które ucierpiały podczas wykonywania pracy, obchodzi się równolegle Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-428.3" who="#PosełJarosławGonciarz">Co roku w Polsce śmierć ponosi ok. 300 osób na skutek wypadków przy pracy, a 600 odnosi poważne uszkodzenia ciała, często nieodwracalne. Głównymi przyczynami zdarzeń i wypadków są takie czynniki jak: zła i niewłaściwa organizacja pracy oraz miejsca pracy, brak przeszkolenia z zakresu zasad BHP, ograniczona koncentracja na wykonywanej pracy. Szerokie upowszechnianie wiedzy o BHP, nie tylko przed rozpoczęciem pracy, ale także w jej trakcie, jest bardzo potrzebne, tym bardziej że rozwój przemysłu i usług niesie ze sobą nowe zagrożenia zawodowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-429">
          <u xml:id="u-429.0" who="#PosełBogusławSonik">W roku 2023 minie 100 lat od urodzin Jerzego Nowosielskiego.</u>
          <u xml:id="u-429.1" who="#PosełBogusławSonik">Jerzy Nowosielski, urodzony w 1923 r. w Krakowie, był jedną z najwybitniejszych postaci polskiej kultury współczesnej. Malarstwo, myśl teoretyczna, teologia, pedagogika artystyczna, działalność na rzecz promocji i wspierania sztuki — to tylko niektóre z dziedzin, w których Jerzy Nowosielski wykazywał niesłabnącą aktywność i odnosił bezsporne sukcesy. W latach 1945–1947 studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W latach 1945–1949 był członkiem Grupy Młodych Plastyków, a od roku 1957 jednym z członków założycieli Stowarzyszenia Artystycznego Grupa Krakowska. Związany był z krakowską ASP, gdzie pracował jako profesor w latach 1967–1993.</u>
          <u xml:id="u-429.2" who="#PosełBogusławSonik">Jerzy Nowosielski otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego jako jedyny po Janie Matejce artysta malarz (2000) i Akademii Sztuk Pięknych we Lwowie (2008) oraz liczne nagrody, medale, ordery państwowe polskie, m.in. Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1998), medal Cracovia Merenti (1999), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2008). Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny uhonorował go medalem św. Marii Magdaleny II stopnia (1985) i Krzyżem Konstantego Ostrogskiego (1985). Otrzymał m.in. Nagrodę im. Włodzimierza Pietrzaka (Instytut Wydawniczy PAK, Warszawa 1967), Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za twórczość artystyczną w dziedzinie malarstwa (1973), Nagrodę im. Brata Alberta (1977), Nagrodę im. Alfreda Jurzykowskiego (USA, 1981), Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1981), Nagrodę Państwową I stopnia (1984), Nagrodę Artystyczną Muzeum Archidiecezji Warszawskiej (1985), Nagrodę Miasta Krakowa (1987), Nagrodę Wielką Fundacji Kultury w Warszawie (1994), Nagrodę im. Jana Cybisa (1998), Nagrodę im. Witolda Wojtkiewicza przyznawaną przez Zarząd Okręgu ZPAP w Krakowie (1999), Nagrodę Totus Tuus w kategorii „Osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej” (2000), Nagrodę im. Erazma i Anny Jerzmanowskich, tzw. polski Nobel, przyznawaną przez Polską Akademię Umiejętności (2010).</u>
          <u xml:id="u-429.3" who="#PosełBogusławSonik">Twórczość artystyczna Jerzego Nowosielskiego wysoko oceniana przez krytykę była eksponowana na ponad 100 wystawach indywidualnych oraz ponad 250 zbiorowych. Do ważniejszych polskich indywidualnych ekspozycji zaliczyć należy wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu i BWA w Krakowie (1993), Muzeum Narodowym we Wrocławiu (1994), Zachęcie w Warszawie (2003), a także w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie (2021–2022). Artysta reprezentował Polskę na Biennale w Wenecji (1956) i w Säo Paulo (1959).</u>
          <u xml:id="u-429.4" who="#PosełBogusławSonik">Jerzy Nowosielski był autorem wielu tekstów o sztuce i wierze. Jest autorem wyposażenia i polichromii licznych obiektów sakralnych dla Kościołów: rzymskokatolickiego, greckokatolickiego i prawosławnego. W swojej twórczości o charakterze świeckim czerpał z osiągnięć sztuki awangardowej i tradycji malarstwa bizantyńskiego. Często sięgał po temat abstrakcji geometrycznej, aktu kobiecego i pejzażu.</u>
          <u xml:id="u-429.5" who="#PosełBogusławSonik">Jerzy Nowosielski zmarł w Krakowie w 2011 r. Jego sztuka wciąż jest uznawana za zjawisko unikatowe, łączące w sobie strefę sacrum i profanum. Do najwybitniejszych dzieł artysty o charakterze świeckim należą m.in. „Bitwa o Addis Abebę” (1947), „Pływaczki” (1953), „Wiolonczelista” (1959), „Tajemnica narzeczonych” (1962), „Villa dei Misteri” (1975), „Dziewczyny na statku” (1981), „Plaża tybetańska” (1983).</u>
        </div>
        <div xml:id="div-430">
          <u xml:id="u-430.0" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Informacja o wpływie interpelacji, zapytań oraz odpowiedzi na nie dostępna jest w Systemie Informacyjnym Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-430.1" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Na tym kończymy 53. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-430.2" who="#komentarz">(Poseł Klaudia Jachira: Nie, porozmawiajmy jeszcze o czymś.)</u>
          <u xml:id="u-430.3" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Protokół posiedzenia będzie wyłożony dla państwa do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-430.4" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Porządek dzienny 54. posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 11 i 12 maja 2022 r., został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-430.5" who="#WicemarszałekWłodzimierzCzarzasty">Proszę państwa, zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-430.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-430.7" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-430.8" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 18 min 46)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>