text_structure.xml 890 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz oraz wicemarszałkowie Kazimierz Michał Ujazdowski, Donald Tusk, Tomasz Nałęcz i Józef Zych)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Witam panie posłanki i panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią posłankę Elżbietę Radziszewską, panów posłów Bronisława Dutkę, Jakuba Derech-Krzyckiego oraz Zdzisława Kałamagę.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą panowie posłowie Derech-Krzycki i Kałamaga.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będą pan poseł Kałamaga i pani posłanka Elżbieta Radziszewska.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Komunikaty będą później.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Informuję, że po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt w brzmieniu: Rządowe sprawozdania z:</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">1) działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 2003 r. oraz Sprawozdanie finansowe Funduszu za okres obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2003 r. i wyniki jego badania przez audytora (druk nr 2968),</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">2) działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 2004 roku oraz Sprawozdanie finansowe Funduszu za okres obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. i wyniki jego badania przez audytora (druk nr 4062) wraz ze stanowiskiem Komisji Finansów Publicznych (druk nr 4319).</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży przedłożyła sprawozdanie o stanowisku Senatu w sprawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Otrzymaliście państwo sprawozdanie w druku nr 4282. W związku z tym, po uzyskaniu stosownej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o odpowiedni punkt.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Na posiedzeniu Konwentu Seniorów zgłoszono sprzeciw wobec:</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">- utrzymania w porządku dziennym punktu obejmującego rozpatrzenie sprawozdania komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów państwowych funduszy celowych;</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">- propozycji uzupełnienie porządku dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie: (po przedłożeniu przez komisję) sprawozdania komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, informacji Rzecznika Praw Dziecka o działalności za rok 2003 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka, pierwszego czytania projektu uchwały w sprawie odwołania z funkcji Rzecznika Praw Dziecka pana Pawła Jarosa oraz trzeciego czytania projektu ustawy w sprawie wyrażenia zgody na złożenie oświadczenia o uznaniu jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich na podstawie art. 35 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Są to zatem, w myśl art. 173 ust. 4 regulaminu Sejmu, punkty sporne porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Poddam zatem wszystkie propozycje kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania w sprawie sprawozdania komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów państwowych funduszy celowych.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za utrzymaniem w porządku dziennym punktu w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów państwowych funduszy celowych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#Marszałek">Oddano 382 głosy. 214 - za, 164 - przeciw, wstrzymujące się 4.</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#Marszałek">Wniosek o utrzymanie w porządku dziennym tego punktu został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania w sprawie sprawozdania komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za uzupełnieniem porządku dziennego o punkt w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#Marszałek">Oddano 388 głosów. 277 - za uzupełnieniem porządku, 110 - przeciw, 1 wstrzymujący.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#Marszałek">Stwierdzam więc, że porządek został o ten punkt uzupełniony.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania w sprawie informacji Rzecznika Praw Dziecka o działalności za rok 2003.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za uzupełnieniem porządku dziennego o punkt w brzmieniu: Informacja o działalności Rzecznika Praw Dziecka w 2003 r. z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka (druk nr 3030) wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk nr 3776), zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#Marszałek">Oddano 390 głosów. 218 - za wnioskiem o uzupełnienie porządku, 166 -przeciw, 6 wstrzymujących.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania w sprawie projektu uchwały w sprawie odwołania z funkcji Rzecznika Praw Dziecka pana Pawła Jarosa.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#Marszałek">Przyjęcie propozycji uzupełnienia porządku dziennego będzie oznaczać, że w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za uzupełnieniem porządku dziennego o punkt w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie odwołania z funkcji Rzecznika Praw Dziecka pana Pawła Jarosa (druk nr 4347), zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#Marszałek">Oddano 389 głosów. 87 - za wnioskiem, 188 - przeciw, 114 wstrzymujących.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania w sprawie trzeciego czytania projektu ustawy w sprawie wyrażenia zgody na złożenie oświadczenia o uznaniu jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich na podstawie art. 35 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za uzupełnieniem porządku dziennego o punkt w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji do Spraw Unii Europejskiej, Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o projekcie ustawy w sprawie wyrażenia zgody na złożenie oświadczenia o uznaniu jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich na podstawie art. 35 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (druki nr 3722, 4092 i 4092-A) - trzecie czytanie, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#Marszałek">Oddano 393 głosy. 183 - za wnioskiem,</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#Marszałek"> 209 - przeciw, 1 wstrzymujący.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek nie został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół nad następującymi informacjami: o działalności Sądu Najwyższego w 2004 r.; o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2004 r.; o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich za 2004 r., z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela; rządu o stanie lasów w 2003 r. oraz o realizacji „Krajowego programu zwiększania lesistości” w 2003 r. wraz z „Raportem o stanie lasów w Polsce w 2003 r.”; sprawozdaniem komisji z przeprowadzonego postępowania w sprawie wniosku wstępnego z dnia 5.04.2002 r. o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu państwa Emila Wąsacza; sprawozdaniem ze „Stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działań realizowanych w tym zakresie w 2003 i 2004 r.”.</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje jednocześnie, aby Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami porządku dziennego, w tym w łącznej dyskusji nad projektami ustaw o ustanowieniu 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności, a także w łącznej dyskusji nad stanowiskami Senatu w sprawie ustaw: o obrocie instrumentami finansowymi, o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, a także w dyskusji nad informacją Rzecznika Praw Dziecka o działalności za rok 2003 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka wraz ze stanowiskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#Marszałek">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje te przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#Marszałek">Za chwilę rozpoczniemy rozpatrywanie w pierwszym czytaniu projektu ustawy o ustanowieniu 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II.</u>
          <u xml:id="u-2.56" who="#Marszałek">Następnie rozpatrzymy: pierwsze czytania projektów ustaw o ustanowieniu 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności, informację o działalności Sądu Najwyższego w 2004 r., sprawozdanie komisji z przeprowadzonego postępowania w sprawie wniosku wstępnego z dnia 5 kwietnia 2002 r. o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu państwa Emila Wąsacza, sprawozdania ze „Stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działań realizowanych w tym zakresie w 2003 i 2004 r., sprawozdania komisji o stanowisku Senatu w sprawie: ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego i ustawy Kodeks karny wykonawczy, Prawo o szkolnictwie wyższym, a także rządowe sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w latach 2003 i 2004 r. oraz sprawozdania finansowe funduszu za okresy obrotowe od 1 stycznia do 31 grudnia 2003 r. i 2004 r. i wyniki ich badania przez audytora.</u>
          <u xml:id="u-2.57" who="#Marszałek">W godzinach wieczornych planowane jest także rozpatrzenie sprawozdań komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw: o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów państwowych funduszy celowych.</u>
          <u xml:id="u-2.58" who="#Marszałek">Ostatnimi punktami rozpatrywanymi w dniu dzisiejszym będą: informacja Rzecznika Praw Dziecka o działalności za rok 2003 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka wraz ze stanowiskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.59" who="#Marszałek">Jutro rozpatrzymy informację o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2004 r. wraz ze stanowiskiem komisji.</u>
          <u xml:id="u-2.60" who="#Marszałek">Następnie rozpatrzymy: informację o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich za 2004 r., z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela oraz informację rządu o stanie lasów w 2003 r. oraz informację o realizacji „Krajowego programu zwiększania lesistości” w 2003 r. wraz z „Raportem o stanie lasów w Polsce w 2003 r.”.</u>
          <u xml:id="u-2.61" who="#Marszałek">Głosowania rozpoczniemy o godz. 17.</u>
          <u xml:id="u-2.62" who="#Marszałek">Po głosowaniach rozpatrzymy sprawozdanie komisji o projekcie uchwały w sprawie ogłoszenia roku 2006 Rokiem Jerzego Giedroycia. Planowane jest również rozpatrzenie sprawozdań komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw: o partnerstwie publiczno-prywatnym, o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw, o zmianie ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia oraz niektórych innych ustaw, o zmianie ustawy o produktach biobójczych, o zmianie ustawy Prawo lotnicze, o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.63" who="#Marszałek">Ostatnim planowanym punktem porządku dziennego w dniu jutrzejszym będzie sprawozdanie komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem RP w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.64" who="#Marszałek">W czwartek głosowania odbędą się w dwóch turach: porannej - o godz. 9 i wieczornej - o godz. 20. W porannym bloku głosowań planowane jest rozpatrzenie sprawozdania komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.65" who="#Marszałek">W dalszej kolejności planowane jest rozpatrzenie sprawozdań komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw: o lecznictwie uzdrowiskowym i uzdrowiskach oraz o gminach uzdrowiskowych, o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz ustawy o transporcie drogowym, o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, o zmianie ustawy o państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej „Poczta Polska”, o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o drogach publicznych, o zmianie ustawy o godle, barwach i hymnie RP, o zmianie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, o zmianie ustawy o opłacie skarbowej, o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw, o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, o obrocie instrumentami finansowymi, o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym.</u>
          <u xml:id="u-2.66" who="#Marszałek">Po wieczornych głosowaniach planowane jest rozpatrzenie sprawozdania komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.67" who="#Marszałek">W dalszej kolejności planowane jest rozpatrzenie sprawozdań komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw: o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji, o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.68" who="#Marszałek">Następnie planowane jest także rozpatrzenie sprawozdania komisji w sprawie wniosku Sądu Rejonowego w Goleniowie z dnia 9 czerwca 2005 r. o wyrażenie przez Sejm RP zgody na zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania posła Ryszarda Bondy.</u>
          <u xml:id="u-2.69" who="#Marszałek">Ostatnim planowanym punktem porządku dziennego w czwartek jest rozpatrzenie sprawozdania komisji w sprawie wniosku powodów: Wieczesława Smołokowskiego oraz Gregorego Jankilevitscha z dnia 23 czerwca 2005 r., reprezentowanych przez adwokata Jacka Dubois o wyrażenie przez Sejm RP zgody na pociągnięcie do cywilnej odpowiedzialności sądowej posła Ryszarda Zbrzyznego.</u>
          <u xml:id="u-2.70" who="#Marszałek">W piątek głosowania odbędą się w dwóch turach: porannej - o godz. 9 i wieczornej - o godz. 18.30. W porannym bloku głosowań planowane jest rozpatrzenie sprawozdania komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.</u>
          <u xml:id="u-2.71" who="#Marszałek">W dalszej kolejności planowane jest rozpatrzenie sprawozdań komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw: o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości oraz o zmianie niektórych ustaw, o przeciwdziałaniu narkomanii, o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, o sporcie kwalifikowanym, o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw, o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw, o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, o Funduszu im. Komisji Edukacji Narodowej, o systemie tachografów cyfrowych, o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy Karta nauczyciela, o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-2.72" who="#Marszałek">Następnie przeprowadzimy głosowania. Po głosowaniach rozpatrzymy pytania w sprawach bieżących, a następnie informację bieżącą.</u>
          <u xml:id="u-2.73" who="#Marszałek">Informuję, że Prezydium Sejmu, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, ustaliło, że na bieżącym posiedzeniu Sejm rozpatrzy informację w sprawie dramatycznej sytuacji w polskiej ochronie zdrowia, o której przedstawienie wnosił Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.74" who="#Marszałek">Jeszcze kilka wyjaśnień z mojej strony i za chwilę poproszę posła sekretarza o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-2.75" who="#Marszałek">Po pierwsze, chcę wyjaśnić, dlaczego zapytania i informację w sprawach bieżących rozpatrzymy w nietypowym terminie, czyli w piątek po drugiej turze głosowań. Gdybyśmy postąpili inaczej, musielibyśmy głosowania odbywać w godzinach późnonocnych, wręcz po północy. Uważam, że odbywanie setek głosowań w takich warunkach nie byłoby rzeczą właściwą. Dlatego też proponuję, aby zmienić kolejność punktów - w pierwszej kolejności rozpatrywać wszystkie sprawozdania komisji dotyczące stanowisk Senatu, co umożliwi nam odbycie głosowań. Jak zapowiedziałem, wieczorna tura głosowań piątkowych rozpoczęłaby się o godz. 18.30, a rozpatrzenie zapytań i informacji bieżącej nie wymaga oczywiście w konsekwencji jakichkolwiek głosowań. To jest wyjaśnienie tej zmiany.</u>
          <u xml:id="u-2.76" who="#Marszałek">Po drugie, chcę poinformować, że przed 50 minutami... przepraszam, przed godziną odbyłem spotkanie z delegacją wyznaczoną przez protestujących górników, którzy apelują do Sejmu o rozpatrzenie projektu dotyczącego między innymi emerytur górniczych. Umówiłem się z nimi, że za 10 minut, czyli o 9.30 odbędzie się kolejne moje spotkanie z nimi, z udziałem pani wicepremier Jarugi-Nowackiej i ministra finansów pana Gronickiego. Celem tego spotkania będzie wyjaśnienie rozbieżności stanowisk co do wyliczenia skutków finansowych dla budżetu państwa, jakie przyniesie przyjęcie regulacji dotyczących emerytur pomostowych i emerytur górniczych. O przebiegu tego spotkania i o ewentualnym przyjęciu konkluzji zostanie poinformowany Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-2.77" who="#Marszałek">Zwróciłem się do przedstawicieli protestujących górników, aby przyjęli do wiadomości i uszanowali fakt, iż rozpoczynamy posiedzenie Sejmu od rozpatrzenia projektu ustawy o ustanowieniu 16 października Dniem Jana Pawła II, i aby przynajmniej w tym czasie demonstracja była spokojna i nie zakłócała obrad Sejmu. Tyle wyjaśnień z mojej strony.</u>
          <u xml:id="u-2.78" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-2.79" who="#Marszałek">Za chwilę. Najpierw poseł sekretarz odczyta komunikaty, później będzie czas na wniosek formalny.</u>
          <u xml:id="u-2.80" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się posiedzenia Komisji:</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Finansów Publicznych wspólnie z Komisją Infrastruktury - o godz. 9.30;</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Infrastruktury - bezpośrednio po zakończeniu wspólnego posiedzenia z Komisją Finansów Publicznych, około godz. 9.45;</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach - o godz. 10;</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Finansów Publicznych - o godz. 10.30;</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Gospodarki - o godz. 10.30;</u>
          <u xml:id="u-3.7" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Polityki Społecznej i Rodziny - o godz. 11;</u>
          <u xml:id="u-3.8" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wspólnie z Komisją Skarbu Państwa oraz Komisją Sprawiedliwości i Praw Człowieka - o godz. 11;</u>
          <u xml:id="u-3.9" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Zdrowia - o godz. 11;</u>
          <u xml:id="u-3.10" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Infrastruktury - o godz. 12;</u>
          <u xml:id="u-3.11" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Sprawiedliwości i Praw Człowieka - o godz. 13;</u>
          <u xml:id="u-3.12" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Regulaminowej i Spraw Poselskich - o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-3.13" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw związanych z rządowym „Programem uporządkowania i ograniczenia wydatków publicznych” - o godz. 14;</u>
          <u xml:id="u-3.14" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - o godz. 15;</u>
          <u xml:id="u-3.15" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Administracji i Spraw Wewnętrznych - o godz. 16;</u>
          <u xml:id="u-3.16" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Edukacji, Nauki i Młodzieży - o godz. 16;</u>
          <u xml:id="u-3.17" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa - o godz. 16;</u>
          <u xml:id="u-3.18" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach - o godz. 16;</u>
          <u xml:id="u-3.19" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wspólnie z Komisją Administracji i Spraw Wewnętrznych - o godz. 16.30;</u>
          <u xml:id="u-3.20" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Kultury Fizycznej i Sportu - o godz. 18;</u>
          <u xml:id="u-3.21" who="#SekretarzPosełZdzisławKałamaga">- Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej - o godz. 18. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Proszę, wniosek formalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełRomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 4 marca tego roku Liga Polskich Rodzin złożyła wniosek o rozszerzenie porządku obrad o punkt dotyczący odwołania pana marszałka z zajmowanej funkcji.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełRomanGiertych">4 września tego roku mija pół roku, czyli 6-miesięczny okres przewidziany regulaminem Sejmu na to, aby Sejm mógł rozstrzygnąć w głosowaniu, czy chce poddać taki wniosek pod głosowanie, czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Głos z sali: E, no co ty...)</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PosełRomanGiertych">Ponieważ, panie marszałku, kończy się kadencja Sejmu...</u>
          <u xml:id="u-7.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Spokojnie.)</u>
          <u xml:id="u-7.4" who="#PosełRomanGiertych">...i zostało już 2 miesiące do wyborów, Liga Polskich Rodzin mogłaby przymknąć oko na naruszenie regulaminu przez pana marszałka...</u>
          <u xml:id="u-7.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Panie pośle, mimo że wypowiada się pan na temat mojej osoby, proszę trzymać się regulaminu, bo nie zawaham się odebrać panu głosu. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełRomanGiertych">Już składam wniosek.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PosełRomanGiertych">Panie marszałku, do godz. 10.30 oczekujemy na pozytywną reakcję...</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.4" who="#PosełRomanGiertych">.‍.. pana marszałka na apel o wprowadzenie do porządku obrad sprawy emerytur górniczych.</u>
          <u xml:id="u-9.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Obrońca się znalazł!)</u>
          <u xml:id="u-9.7" who="#PosełRomanGiertych">Nie może być tak, że jedna osoba blokuje projekt ustawy podpisany przez 100 tys. ludzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Proszę zgłosić wniosek formalny, bo w tej chwili nadużywa pan cierpliwości całej sali sejmowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełRomanGiertych">Składam wniosek, aby po rozpatrzeniu ustawy o ustanowieniu 16 października Dniem Jana Pawła II pan marszałek ogłosił przerwę i poinformował Sejm o tym, iż wprowadza pan do porządku obrad sprawę górników, ich emerytur. To jest wniosek formalny. O 10.30 będziemy go egzekwować. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#Marszałek">Proszę zajrzeć do regulaminu Sejmu, przekona się pan, że w katalogu wniosków formalnych nie przewiduje się niczego takiego, co pan w tej chwili zgłosił.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#komentarz">(Poseł Roman Giertych: Przerwy się nie przewiduje?)</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#Marszałek">Przerw nie będziemy ogłaszali, mamy na tym posiedzeniu do przeprowadzenia 600 głosowań. Wykonujmy w przyzwoity sposób do końca nasze powinności wobec społeczeństwa i państwa.</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#Marszałek">Zapowiedziałem, że Konwent Seniorów zostanie poinformowany o wynikach rozmów z przedstawicielami górników. Proszę nie nadużywać sytuacji i nie uprawiać propagandy politycznej z mównicy sejmowej.</u>
          <u xml:id="u-12.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do punktu 1. porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-12.7" who="#Marszałek">Proszę pana marszałka Ujazdowskiego o zastąpienie mnie w prowadzeniu obrad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Kazimierz Michał Ujazdowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. porządku dziennego: Pierwsze czytanie senackiego projektu ustawy o ustanowieniu 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II (druk nr 4261).</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu pana senatora Zbigniewa Romaszewskiego w celu przedstawienia projektu ustawy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa, którą zamierzam przedłożyć Sejmowi w imieniu Senatu, to ustawa o ustanowieniu 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II. O znaczeniu osoby Jana Pawła II, zarówno dla państwa polskiego, w procesie odrodzenia polskiego narodu, jak i dla świata, dla światowego pokoju, nikogo chyba nie trzeba przekonywać.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Wysoka Izbo! Senat, przygotowując tę ustawę, był bardzo powściągliwy, powiedziałbym, że wręcz ascetyczny. Chodziło nam o to, aby uniknąć wszelkich sporów, kontrowersji i żeby jeszcze w roku 2005, w roku śmierci Jana Pawła II można było obchodzić ten dzień jako Dzień Papieża Jana Pawła II.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Wymiar osoby Jana Pawła II to nie tylko wymiar konfesyjny. To postać ważna nie tylko dla katolików, lecz także dla całego świata; ważna ze względu na swoją myśl społeczną, ze względu na to, że jej nauczanie o solidarności jako podstawowym elemencie budowy zgodnego społeczeństwa we współczesnym świecie stanowi dla nas jakieś rozwiązanie. Nie jest to nauka prosta, nie jest to nauka łatwa; przypuszczam, że jeszcze parę pokoleń będzie próbowało budować świat w oparciu o tę zasadę. Sądzę jednak, że innego rozwiązania nie ma, że dopóki nie zbudujemy społeczeństwa globalnego, społeczeństwa solidarnego jako społeczeństwa, w którym jest wzajemne zrozumienie interesów, potrzeb, kultur, w zasadzie grozi nam tylko kataklizm.</u>
          <u xml:id="u-15.3" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Wysoka Izbo! Motywem, przyczyną przyjęcia tej ustawą jest oczywiście śmierć papieża i okoliczności pogrzebu, w którym całe społeczeństwo polskie dało wyraz głębokiemu przywiązaniu do osoby Ojca Świętego i spontanicznie, właściwie bez udziału władz, z dnia na dzień, niezależnie od wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania ludzie postanowili uczcić pamięć Jana Pawła II. Stąd wydaje się, że ustanowienie takiego dnia jest jak najbardziej zgodne z wolą polskiego społeczeństwa i parlament powinien być z tym społeczeństwem, uznając niezwykle ważną rolę Ojca Świętego.</u>
          <u xml:id="u-15.4" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Wysoka Izbo! Przedłożona przez nas ustawa, jak już mówiłem, jest bardzo ascetyczna. Nie chcieliśmy wdawać się w dyskusje, nie chcieliśmy budzić kontrowersji; staraliśmy się mówić tylko to, co najważniejsze, co służy sprawie ustanowienia 16 października Dniem Ojca Świętego. Myślę, że należałoby sobie odpowiedzieć na pytanie, czemu taki dzień miałby służyć. Uważam, że powinien służyć właściwie jednej podstawowej kwestii: szerzeniu, promowaniu, zaznajomieniu społeczeństwa z myślą społeczną Jana Pawła II. Jest to myśl, która stanowi nową podstawę budowania ładu na świecie.</u>
          <u xml:id="u-15.5" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Wysoka Izbo! Rozwijanie tego ma właściwie niewielki sens i dlatego na zakończenie pozwolę sobie po prostu zacytować Jana Pawła II, bo jego nauki są dla nas ważne i należy je jak najczęściej przypominać, a pełniąc nasze obowiązki poselskie, niezależnie od wyznania, od przekonań, pamiętać o tym, o czym uczył Jan Paweł II.</u>
          <u xml:id="u-15.6" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Pozwolę sobie na przytoczenie kilku cytatów. Otóż Jan Paweł II, jeśli chodzi o sens, o zawartość różnych encyklik czy adhortacji, powiada:</u>
          <u xml:id="u-15.7" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Solidarność społeczna nakazuje wyjść poza krąg partykularnych interesów, ponieważ wymaga ich oceny i pogodzenia zgodnie ze sprawiedliwą hierarchią wartości i w ostatecznym rachunku zgodnie z właściwym rozumieniem godności i praw osoby. Jest więc wskazane wychowywanie młodych ludzi w duchu solidarności, zaszczepienie im prawdziwej kultury otwartości na wartości uniwersalne i szacunku dla wszystkich ludzi, bez względu na rasę, kulturę czy religię. Jest więc zadaniem środowisk politycznych regulacja rynków i podporządkowanie praw rynkowych prawom solidarności, aby los ludzi i społeczeństw nie był całkowicie uzależniony od wszelkiego rodzaju zmian ekonomicznych oraz aby można było zapewnić im ochronę przed wstrząsami związanymi z liberalizacją rynku. Zachęcam więc jeszcze raz osoby kierujące życiem społecznym, politycznym i ekonomicznym do rozwijania form współpracy między ludźmi, przedsiębiorstwami i narodami, tak aby zarządzanie zasobami naszej ziemi służyło ludziom i narodom, a nie jedynie zyskowi. Ludzie muszą przezwyciężyć egoizm i okazywać sobie solidarność. Odnosi się wrażenie, że złożone procesy wywołane przez globalizację gospodarki i środków społecznego przekazu stopniowo zmierzają do uczynienia z człowieka jednego z elementów rynku, towaru wymiennego czy też czynnika pozbawionego znaczenia dla decydujących wyborów.</u>
          <u xml:id="u-15.8" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">I dalej: Wypada przypomnieć, że pomyślność materialna jest przede wszystkim owocem ludzkiej pracy, pracy uczciwej i często mozolnej. Dzisiaj, może wyraźniej niż kiedykolwiek, dostrzega się wewnętrzną sprzeczność rozwoju ograniczonego tylko do dziedziny gospodarczej; łatwo podporządkuje on osobę ludzką i jej najgłębsze potrzeby wymogom planowania gospodarczego lub wyłącznego zysku. Aby rozwój był pełny, winien urzeczywistniać się w ramach solidarności i wolności, bez poświęcania pod jakimkolwiek pozorem jednej czy drugiej.</u>
          <u xml:id="u-15.9" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">I dalej: Warunki ekonomiczne i społeczne, w jakich żyją ludzie, zyskują dziś szczególne znaczenie. Utrzymywanie się skrajnego ubóstwa kontrastującego z zamożnością części społeczeństwa, i to mimo wielkiego postępu w sferze nauk humanistycznych i ścisłych, jest prawdziwym skandalem, jedną z najpoważniejszych dziś przeszkód na drodze do pełnej realizacji praw człowieka. Dlatego trzeba dziś znów zwrócić uwagę na prawa socjalne i ekonomiczne, wpisane w ogólne ramy praw człowieka, które są niepodzielne. Należy przeciwstawiać się wszelkim próbom podważania obiektywnej zasadności tych praw, a zarazem przypominać, że troska o pełną i skuteczną ich realizację jest wspólnym obowiązkiem wszystkich - władz publicznych, przedsiębiorstw, całego społeczeństwa. Istota ludzka narażona jest na najbardziej upokarzające i wynaturzone akty uprzedmiotowienia, w wyniku których dostaje się w niewolę silniejszego. Silniejszy może mieć różne imiona: ideologia, władza ekonomiczna, nieludzki system polityczny, technokracja, agresywność środków społecznego przekazu. Ale wszystko może się zmienić. Zależy to od każdego z nas. Każdy może rozwijać w sobie potencjał wiary, uczciwości, poszanowania innych, ofiarności w służbie bliźnim. Zależy to także, rzecz jasna, od polityków powołanych do służby wspólnemu dobru.</u>
          <u xml:id="u-15.10" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Wysoka Izbo! Sądzę, że byłoby na pewno korzystne, gdybyśmy każdego 16 października mogli sobie przypomnieć, o czym naucza Jan Paweł II. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-15.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę przyjąć wyrazy podziękowania dla całego Senatu za przedłożenie inicjatywy będącej wyrazem hołdu wobec wielkiego człowieka, wielkiej postaci polskiej i światowej historii. Jest to jednocześnie wielkie zobowiązanie dla nas i dla przyszłych pokoleń Polaków.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Wenderlicha z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełJerzyWenderlich">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozważając o senackim projekcie ustawy o ustanowieniu 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II, powinniśmy się zastanowić, jaką wartość jesteśmy w stanie mu nadać. Cenimy wielkość wybitnego papieża, wielkiego męża stanu i dlatego wpisujemy się w ideę utrwalania pamięci naszego najwybitniejszego rodaka. Ale właśnie w poczuciu uznania dla autorytetu Jana Pawła II niewolni jesteśmy od obaw, czy ta forma uczczenia jego pamięci nie stanie się jedynie formalnym, nazbyt formalnym gestem. Każda bowiem kartka w kalendarzu, zapisana nawet najbardziej złotą czcionką, mało będzie warta, jeśli w parze z ustanowionym dniem nie będzie szła nasza zdolność do refleksji nad papieską nauką i umiejętność wyciągania z niej wniosków.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełJerzyWenderlich">Nauki papieża, zwłaszcza w ich warstwie społecznej, bliskie są polskiej lewicy. Encykliki Jana Pawła II, „Sollicitudo rei socialis” z 1987 r. oraz „Centessimus annus”, przepojone są wrażliwością na krzywdę, mówią o poszanowaniu tolerancji, o szerzeniu idei solidarności międzyludzkiej. Papież uczył też nowych zachowań i nowych sposobów myślenia, podejmując inicjatywy, które dokumentowały jego przywiązanie do dialogu między religiami, między cywilizacjami. Tragedie ostatnich tygodni, z Londynu, z Szarm el-Szejk, z Bagdadu, dowodzą, że świat nie potrafi udźwignąć wartości, które płyną z papieskich działań na rzecz międzycywilizacyjnego pojednania. Niebezpodstawne są więc te nasze obawy, czy ustanowiony dzień pamięci Jana Pawła II nie będzie pretekstem do wszczynania li tylko festiwalu pięknych przymiotników, niezliczonej ilości z całą pewnością pięknych, ale jedynie formalnych gestów. Płytkość i powierzchowność w tej mierze mogą sprawić, że oddalimy się od jądra, od treści nauki papieża, jego wkładu w dzieło naprawy człowieka, w dzieło integracji.</u>
          <u xml:id="u-17.2" who="#PosełJerzyWenderlich">Mówiąc o autorytecie papieża, nie można pominąć jego słów, które przejdą, jak wiele innych, do historii; słów o Europie, która powinna oddychać dwoma płucami: wschodnim i zachodnim. Stanowisko Jana Pawła II, że nie ma sprzeczności między polskością a europejskością, odegrało zasadniczą rolę w powodzeniu referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i pozwoliło w konsekwencji, byśmy mogli wykorzystywać naszą integracyjną, europejską szansę. Ciężko nam zrozumieć, na szczęście są to nieliczne opinie, że Dzień Jana Pawła II winien być dniem wolnym od pracy. Przyjęcie takiego punktu widzenia, naszym zdaniem, pomniejszałoby znaczenie idei. Dzień 16 października nie powinien być dniem wolnym od pracy, bo stąd już tylko krok, byśmy Dzień Papieża Jana Pawła II uczynili dniem osobistej wygody, a dzień ten, w naszym rozumieniu, powinien być czasem trudu i refleksji nad tym, czy za sprawą papieskiej nauki staliśmy się lepsi, czy też chwałę tych nauk potrafimy głosić jedynie w deklaracjach.</u>
          <u xml:id="u-17.3" who="#PosełJerzyWenderlich">Nie pomniejszając idei projektu, wolelibyśmy jednak, aby pamięć o Janie Pawle II bardziej zapisywać w sercach niż w ustawach, nawet jeśli płynie to z najbardziej szlachetnych pobudek.</u>
          <u xml:id="u-17.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Teresę Piotrowską występującą w imieniu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PosełTeresaPiotrowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Jan Paweł II, papież z dalekiego kraju, jak to określił 16 października 1978 r., tuż po konklawe, papież z Polski, wielki i święty, zatroskany o człowieka. Papież, który zmienił bieg dziejów świata. 2 kwietnia odszedł. Odszedł człowiek symbol, odszedł człowiek, którego Bóg podarował jako szczególny znak naszych czasów. Wszędzie tam, gdzie Ojciec Święty Jan Paweł II całował ziemię, dało się odczuć powiew ducha, pękały mury ludzkich serc, rozrywały się pęta reżimów, nadzieja wstępowała w ludzkie serca. A po spotkaniu z nim z większą radością chciało się żyć, tworzyć i kochać. Nic więc dziwnego, że odejście Jana Pawła II rodzi w nas pustkę, niepewność, mnóstwo pytań i lęk. Ale gdzieś w tle, poza tymi ludzkimi reakcjami, odżywa pamięć o słowach Jana Pawła II. Jego słowa, jego gesty, jego nauczanie, jego testament to szczególny dar, to wyjątkowe zadanie do wykonania. Wydarzenia związane ze śmiercią Ojca Świętego były dla wielu milionów ludzi rekolekcjami wszech czasów. To wtedy, w te szczególne, kwietniowe dni i noce, zostaliśmy wezwani do refleksji, do zadawania niełatwych pytań. Zostaliśmy wezwani do nawrócenia i przeorientowania własnego życia.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PosełTeresaPiotrowska">To, że ludzie na całym świecie, ludzie różnych wyznań, a także niewierzący, tak żywiołowo reagowali na cierpienie i śmierć papieża, wynika z szacunku, jakim Jan Paweł II obdarowywał każdego człowieka. Papież Polak często nas zaskakiwał, nie czuł się ograniczony ludzkimi barierami i uprzedzeniami, nie zwracał uwagi na konwenanse, na to, co wypada powiedzieć lub nie. Nie obawiał się, co ludzie pomyślą, kiedy płakał wzruszony. Nie obawiał się tego, jak zareagują inni, kiedy wejdzie do synagogi czy do świątyni buddyjskiej. Nie wstydził się wyznać grzechów Kościoła, nie ukrywał też swojego cierpienia. Był zawsze prawdziwy i nigdy niczego nie udawał.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#PosełTeresaPiotrowska">Znakiem tego pontyfikatu, co trzeba koniecznie podkreślić, była niezwykła wierność człowiekowi. Papież prowadził, i nadal prowadzi, ludzi do odkrycia prawdy o nich samych i budowania takiego świata, w którym każdy czułby się panem, a nie niewolnikiem. Ojciec Święty mówił do nas: Człowiek jest przede wszystkim istotą, która szuka prawdy, usiłuje nią żyć i ją pogłębiać. Pogłębiać ją w dialogu, który obejmuje dawne i przyszłe pokolenia. Mówił również: Nie lękajcie się Chrystusa, nie lękajcie się samych siebie, bo to lęk każe nam budować różne mury uprzedzeń i podziałów, bo to lęk każe nam iść na różne kompromisy moralne.</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#PosełTeresaPiotrowska">Wysoka Izbo! Ojciec Święty Jan Paweł II w 1979 r. miał odwagę zawołać: Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi. Nie tylko miał odwagę, ale przede wszystkim wierzył, że ta odnowa jest możliwa. Obudził nas z marazmu, ze zwątpienia. Nawiązując do tamtych wydarzeń, 11 czerwca 1999 r. Jan Paweł Wielki właśnie tu, w tym miejscu, w polskim parlamencie powiedział: Dzisiaj zostało wam powierzone tamto dziedzictwo odważnych i ambitnych wysiłków podejmowanych w imię najwyższego dobra Rzeczypospolitej. Od was zależy, jaki konkretny kształt przybierać będzie w Polsce wolność i demokracja. Miejsce, w którym się znajdujemy, mówił zatroskany papież, skłania do głębokiej refleksji nad odpowiedzialnym korzystaniem w życiu publicznym z daru odzyskanej wolności oraz nad potrzebą współpracy na rzecz dobra wspólnego.</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#PosełTeresaPiotrowska">Panie i Panowie! Czy potrafimy pytać samych siebie, na ile te słowa papieża Polaka są wyznacznikiem naszego działania, naszej troski i naszego postępowania w życiu publicznym? Czy każdy z nas w imię tych zadań, wypowiedzianych w polskim parlamencie przez następcę św. Piotra, rozumie, że być wolnym, znaczy działać w prawdzie, że być wolnym, to znaczy umieć siebie podporządkować prawdzie, a nie podporządkowywać prawdę sobie, swoim zachciankom i interesom? Czy na pewno my, politycy Rzeczypospolitej, to wiemy?</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#PosełTeresaPiotrowska">Panie i Panowie Posłowie! W polskiej tradycji nie brakuje wzorców życia poświęconego całkowicie dobru wspólnemu naszego narodu, mówił Ojciec Święty. Przykłady odwagi i pokory, wierności ideałom i poświęcenia wyzwalały najpiękniejsze uczucia i postawy w wielu Polakach, którzy bezinteresownie ratowali ojczyznę, gdy była ona poddawana najcięższym próbom. Gdy dzisiaj podejmujemy decyzję o ustanowieniu Dnia Papieża Jana Pawła II, to tak naprawdę wskazujemy szczególny wzorzec życia poświęconego dobru wspólnemu naszego narodu, a nawet całej ludzkości. Dlatego, jak napisał Jacek Święcicki w artykule „Wypełnić testament”, Jan Paweł II może okazać się pierwszym świętym, którego nie tyle my będziemy wzywać w trudnych sprawach, ale który nas będzie wzywać, abyśmy mu pomogli w wypełnianiu słów jego testamentu.</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#PosełTeresaPiotrowska">Panie i Panowie Posłowie! Obyśmy nie zawiedli. Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej będzie głosował za przyjęciem przedłożonego przez Senat projektu ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-20.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana marszałka Kazimierza Ujazdowskiego występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudno mówić bez wzruszenia o Janie Pawle II, Ojcu Świętym, wobec ogromu świętości i wielkości naszego papieża. Trudno mówić bez wzruszenia po niespełna czterech miesiącach od śmierci Jana Pawła II i tych wielkich narodowych rekolekcjach, wielkim religijnym i społecznym przebudzeniu, które miało miejsce po śmierci papieża. Mamy poczucie, że nasz język jest ograniczony, ułomny, że często nie potrafimy wyrazić wdzięczności wobec rozmiarów dobra, którego doświadczyliśmy, którego za sprawą Jana Pawła II mogliśmy doświadczyć od czasu wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Niemniej jednak musimy wyrazić akt wdzięczności, mimo że mamy poczucie własnej ułomności, i taki jest podstawowy sens uchwały zaprezentowanej przez pana senatora Romaszewskiego; raz jeszcze chcę Senatowi podziękować za tę inicjatywę. To jest w pierwszej kolejności akt wdzięczności wobec wielkiej postaci chrześcijaństwa i wielkiej postaci europejskiej i światowej historii. Był świadkiem nadziei, by przywołać określenie George'a Weigela, autora najlepszej biografii papieża. Przywrócił świeżość i blask chrześcijańskim prawdom, dał siłę i moc oddziaływania Kościołowi katolickiemu, który przed jego wyborem przeżywał pewien kryzys, znajdował się przed wyborem drogi. Jan Paweł II był obrońcą cywilizacji życia, nieustraszonym obrońcą prawa człowieka do życia, promotorem praw osoby ludzkiej, promotorem praw narodów, obrońcą ubogich. Przypominał o fundamentalnym znaczeniu solidarności i sprawiedliwości w życiu społecznym, w życiu każdego narodu i w życiu społeczności międzynarodowej. Odegrał wielką rolę w historii Polski i w historii Europy. Musimy raz jeszcze podziękować za tę właśnie rolę, za słowa, które wbrew egoizmowi i bierności Europy Zachodniej wypowiedział w 1979 r. na Placu Zwycięstwa, mówiąc wtedy, iż nie ma Europy sprawiedliwej bez Polski niepodległej. Bardzo niewielu przywódców państwowych wierzyło w możliwość spełnienia się tego postulatu. Później wspierał „Solidarność”, wspierał „Solidarność” w czasach, w których wielu odsyłało ją do lamusa historii. W 1987 r. wbrew nastrojowi bierności i pesymizmu mówił, że solidarność jest wielkim zadaniem do spełnienia. Spłacamy zatem dług wdzięczności, ale stawiamy sobie pytanie, czym będzie w historii naszego narodu data 16 października. Myślę, że będzie czasem dumy i czasem zobowiązań, choć mam nadzieję, że w większym stopniu będzie czasem zobowiązań niż czasem dumy. Czasem dumy, bo, jak słusznie pisze Senat w uzasadnieniu uchwały, mamy prawo być dumni, iż to polska kultura wydała Jana Pawła II. Sam zresztą w sposób znakomity wyraził związek i spłacił swój dług wobec wielkości polskiej kultury, pisząc o Pawle Włodkowicu, nawiązując i rozwijając tradycje romantyczną, pisząc o Słowackim, Krasińskim, Norwidzie, cytując wielokrotnie Wyspiańskiego. Ta lekcja polskości i przywiązania do wielkości i prężności polskiej kultury została najlepiej wyrażona w ostatniej opublikowanej przed śmiercią Jana Pawła II jego książce „Pamięć i tożsamość”. Warto sięgać po tę publikację, bo jest ona wyrazem tego, co w polskiej kulturze najbardziej wspaniałe, a zarazem lekcją wspaniałego patriotyzmu, lekcją patriotyzmu, który czerpie swoją siłę z dumy z własnej historii, z wielkości dokonań polskiego narodu, ale jest jednocześnie wielkim zobowiązaniem wobec innych narodów i nie waha się także formułować idei polskiej misji dziejowej. Ale 16 października powinien być w większym stopniu czasem zobowiązań, czasem, w którym mamy poczucie powinności do poznania i kontynuowania, poznania, badania i upowszechniania myśli papieskiej i to myśli papieskiej w całości. Nawołuję do tego, by w czasie tej debaty nie operować optyką partykularną, optyką partyjną. Nie sądzę, że to jest stosowny moment do powiedzenia, które wątki myśli papieskiej są bliskie poszczególnym formacjom ideowym. Ta myśl jest godna kontynuacji w całości...</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">.‍.. także w tych najbardziej trudnych z punktu widzenia prądów cywilizacyjnych momentach, momentach, o których Jan Paweł II wbrew prądom współczesności mówił w odniesieniu do obrony prawa człowieka do życia.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski"> Wreszcie to jest wielkie zobowiązanie do naprawy polskiej polityki, jesteśmy szczególnie zobowiązani do tego, dlatego że Sejm Rzeczypospolitej Polskiej był pierwszym parlamentem narodowym, w którym papież wygłosił swoje orędzie, nawołując nas do troski o dobro wspólne, do odmiany stylu polskiej polityki, do szacunku dla zasad fundamentalnych, tych, które niekiedy obrażają współczesne demokracje, do troski o ubogich. I wreszcie jest wymiar podstawowy - odmiana postaw społecznych i postaw obywatelskich. O tym nieraz bardzo trudno mówić w języku polityki z tej mównicy.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#PosełKazimierzMichałUjazdowski">Chcę zakończyć odwołaniem do wątków romantycznych. Wbrew uproszczonym interpretacjom romantyzm dostrzegał także wady narodowe, widział to także Jan Paweł II wtedy kiedy przypomniał Wyspiańskiego, kanonizując Jadwigę królową Polski; pytał, jaki będzie polski czyn, czy będzie roztropny, czy będzie wytrwały, czy będzie konsekwentny. W jakimś sensie są to pytania o to, czy będziemy kontynuatorami, czy będziemy społeczeństwem wiernym tradycji Jana Pawła II. To właśnie zależy od konsekwencji, od roztropności, od systematyczności. Inny z umiłowanych poetów papieża Cyprian Kamil Norwid mówił, że jesteśmy wielki narodem, ale często niedorastającym do zadań społeczeństwem. Historia pokaże, czy ta surowa ocena Norwida odnosić się będzie także do naszego pokolenia i przyszłych pokoleń. Miejmy nadzieję, że nie i miejmy nadzieję, że data 16 października nie będzie momentem odświętnym w negatywnym tego słowa rozumieniu, że będzie przypominać nam przede wszystkim o zobowiązaniach, jakie zaciągnęliśmy i jakie mamy wobec spuścizny wielkiej postaci polskiej i światowej historii, wielkiej postaci katolicyzmu, chrześcijaństwa i uniwersalnej historii - zobowiązaniach wobec Jana Pawła II. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Eugeniusza Kłopotka występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To wyjątkowy zaszczyt móc wystąpić w imieniu moich koleżanek i kolegów z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego w debacie nad projektem ustawy o ustanowieniu 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II. Z wyjątkową pokorą podchodzę do słów, które za chwilę wypowiem, bo obawiam się, że nie jestem w stanie oddać wielkości i świętości naszego rodaka. Wielu z nas dzisiaj, zarówno spośród tych, którzy siedzą na tej sali, jak również spośród tych, którzy nas w tej chwili słuchają, zastanawia się, ile też w nas samych z wielkiej nauki, z wielkiej spuścizny Jana Pawła II zostało i ile zostanie. Czy przeminą, czy jednak pozostaną te wszystkie piękne sygnały, te piękne źródła, które właśnie odkrywał nam Jan Paweł II. Nikt oczywiście dzisiaj nie spodziewał się, że przyjdzie nam debatować nad tak doniosłym punktem porządku obrad w atmosferze górniczego protestu, w atmosferze protestu ludzi pracy, o których tak często upominał się Jan Paweł II - upominał się o ich prawo do pracy, o ich prawo do godziwego wynagrodzenia i wreszcie o prawo do godnego życia. I wierzę w to, podobnie jak członkowie mojego klubu, że duch Jana Pawła II jest dzisiaj również tutaj, na Wiejskiej, w tej sali i być może pozwoli marszałkowi Sejmu, Prezydium, Konwentowi i nam wszystkim podjąć najbardziej słuszną i obiektywną decyzję w kontekście tego górniczego protestu, bo rzeczywiście, dla ludzi, którzy przepracowali 25 lat pod ziemią - podkreślam: pod ziemią - trzeba coś zrobić, warto się nad ich przyszłością pochylić.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie i Panowie Posłowie! Niejeden z nas wraca pamięcią do tych kwietniowych dni. Przypomnijmy sobie ten tydzień, jak było piękniej w Polsce, jak było spokojniej. Czuliśmy, że jesteśmy unoszeni, chcieliśmy być lepsi. Ale nawet w tamtych dniach zastanawialiśmy się, jak długo będziemy potrafili taki stan utrzymać w sobie i w Polsce. Tak, niektórzy nawet tutaj dzisiaj również z tej mównicy wyrazili swoje obawy, że zbyt wiele jest gestów, zbyt wiele symboli, a za nimi być może będzie pustka albo miałkość wypowiadanych słów. Ja bym się tego nie obawiał. Oczywiście największym hołdem, jaki moglibyśmy złożyć wielkiemu naszemu rodakowi, byłoby to, gdybyśmy dokonali wewnętrznej przemiany, każdy z nas z osobna i wspólnie razem, jako Polacy, naród polski. Czy jest to możliwe? Pewnie nie do końca, ale wśród wielu z nas to ziarenko zakiełkowało i chciałoby się, aby wydało ono dorodny plon. I jeżeli mamy obok tego wzmacniać siłę, wzrost tej roślinki, tej duchowej przemiany, chociażby poprzez takie gesty jak nadawanie ulicom czy szkołom imienia Jana Pawła II, jak również przez ustanowienie tego dnia, warto to robić, bo w pogoni za doczesnymi dobrami materialnymi tego świata, w tej bez przerwy prowadzonej rywalizacji między sobą, może warto na chwilę przystanąć i zadumać się - Jan Paweł II będzie zmuszał nas do tej zadumy. Jeżeli posiane ziarno nie do końca wyda piękny plon, to na pewno jakiś plon wyda i tym plonem będzie z jednej strony naprawa nas samych, z drugiej strony naprawa nas jako zbiorowości ludzkiej.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PosełEugeniuszKłopotek">Panie i Panowie Posłowie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego bardzo przychylnie odnosi się do tego projektu i wierzy, że Wysoka Izba ustanowi dzień 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II. Tyle, aż tyle, na pewno od nas powinniśmy dać naszemu wielkiemu rodakowi. Jeżeli za tym pójdzie również nasza wewnętrzna przemiana, zarówno zasiadających w tej Izbie, jak i wszystkich Polaków, to będzie najpiękniejszy hołd oddany naszemu rodakowi. Pamiętajmy, mieliśmy ogromne szczęście żyć w czasach, gdy papieżem był Polak Jan Paweł II, Karol Wojtyła. I każdy z nas prawie tak czuje, że na drugiego papieża Polaka następne pokolenia będą, niestety, bardzo długo czekać. Mieliśmy to szczęście, w związku z tym szanujmy to. Pamiętajmy również o tym, że Jan Paweł II w tych trudnych dla nas czasach, w czasach przemian, bardzo ważnych w naszym kraju, roztoczył nad nami parasol ochronny. Teraz tu tego ziemskiego parasola nie ma, jest ten parasol duchowy. Ale my musimy naszą postawą, naszym działaniem, naszym zachowaniem wzmacniać się wzajemnie po to, abyśmy nic nie uronili z wielkiej spuścizny naszego rodaka. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Kazimierz Michał Ujazdowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pan poseł Andrzej Lepper, Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej, proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełAndrzejLepper">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzień 16 października będzie świętem, będzie dniem Ojca Świętego Jana Pawła II, wątpliwości nie ma żadnych i należałoby na tym skończyć, nie dyskutować, gdybyśmy wszyscy tu obecni na tej sali sejmowej, gdyby władze polskie przez te wszystkie lata słuchały i wdrażały w życie nauki Ojca Świętego Jana Pawła II,...</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#PosełAndrzejLepper">... niestety, dla nas Polaków, niestety, dla świata, Europy, tak nie jest. Ojciec Święty zawsze mówił o człowieku, Ojciec Święty przemawiając tu, w Wysokiej Izbie przede wszystkim mówił o tym, że my jesteśmy dla ludzi, że my mamy im służyć. Jak dzisiaj służymy, to fakty mówią same za siebie. Ojciec Święty w jednej z homilii, wygłoszonej w 1981 r. w czasie Wigilii Bożego Narodzenia, mówił tak: Władza nie jest poza społeczeństwem, nie jest ponad, ale jest dla niego, dla społeczeństwa. I jak przez te 16 lat i wcześniej również, w poprzednim systemie, ta władza służyła społeczeństwu, jaka była dla społeczeństwa? Ojciec Święty to wzór do naśladowania, wzór, który powinien nam zawsze stać przed oczami, powinniśmy go widzieć...</u>
          <u xml:id="u-27.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.4" who="#PosełAndrzejLepper">.‍.. i powinniśmy jego nauki mieć cały czas w naszych umysłach.</u>
          <u xml:id="u-27.5" who="#PosełAndrzejLepper">Ojciec Święty przyczynił się do tego, że nastąpiły w Polsce zmiany, powstała „Solidarność”. I chwała Ojcu Świętemu za to. Bez niego byłoby bardzo trudno, a wręcz uważam, byłoby to niemożliwe. Poprzedni system by do tego nie doprowadził, nie dopuściłby do tego. Natomiast co zostało dzisiaj z nauki Ojca Świętego, gdy Ojciec Święty mówił, że postulaty „Solidarności” Stoczni Gdańskiej, te 21 słynnych postulatów, one są słuszne, one muszą być wdrożone w życie, jak dzisiaj możemy spokojnie patrzeć na to, co się dzieje w kraju? Tu nikt wykorzystywać nie chce tego, co się dzieje przed Sejmem teraz, ale to jest obraz tego, że z tych postulatów nie zostało praktycznie nic, nic, dosłownie nic.</u>
          <u xml:id="u-27.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.7" who="#PosełAndrzejLepper"> Te postulaty sobie, władza sobie. To, że mamy związki, tak, zaraz niedługo będzie zamach na niezależne samorządne związki zawodowe i już dzisiaj są ostrzeżenia: proszę uważać, bo może być ograniczenie praw. Tak, minister Matusiak to powiedział. Trzeba czytać między jego słowami, to, co on mówi, petardy, inne, zagrożenie, rozumiemy to. Są zamachy na świecie i terroryzm szaleje. To wszystko wiemy. Natomiast czy robotnik wyszedłby protestować wtedy, kiedy miałby zapewnione godne życie i za swoją ciężką uczciwą pracę mógłby zapewnić godne życie swojej rodzinie? Jaki robotnik wyszedłby? </u>
          <u xml:id="u-27.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.9" who="#PosełAndrzejLepper"> Górnik, hutnik, pielęgniarki, rolnicy, inne grupy społeczne? Nikt by nie wyszedł, bo oczywiście, jeżeli są protesty polityczne typowe, można podchodzić do nich inaczej, ale to są protesty ludzi pracy, o to, że upominają się o swoje prawo, o prawo do godnego życia, o tym zawsze mówił Ojciec Święty. I my zaglądnijmy w swoje sumienia, wszyscy jak tu jesteśmy. </u>
          <u xml:id="u-27.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.11" who="#PosełAndrzejLepper"> Już nie wypominamy sobie, kto jest liberałem, kto nie jest, kto socjalistą, to nie ma dzisiaj znaczenia, spójrzmy w swoje sumienia. Czy my możemy spokojnie patrzeć na obraz Ojca Świętego? Czy możemy spokojnie patrzeć na ten krzyż tutaj? Czy my wszystko zrobiliśmy, żeby ludzie mogli godnie żyć za swoją ciężką pracę? </u>
          <u xml:id="u-27.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.13" who="#PosełAndrzejLepper"> Wczoraj wiadomości, no przecież nie można, w przeddzień przyjęcia ustawy, dyskusji na temat święta Ojca Świętego, wczoraj w wiadomościach: emeryci, chorzy, powyżej 65 roku, ktoś decyzję podejmuje, drogimi lekami nie będą leczeni. Wysoka Izbo! Co my tu robimy, ja pytam? </u>
          <u xml:id="u-27.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.15" who="#PosełAndrzejLepper"> To co, 65 lat, eutanazja, tak? Z jednej strony ochrona życia od poczęcia aż do naturalnej śmierci. Tak, jesteśmy za tym, zdecydowanie. A z drugiej strony nie stać nas na to, żeby ratować życie ludzi starszych, w ogóle wszystkich. Bo dzisiaj interpretuje się konstytucję też w taki sposób, nie bezpłatne leczenie, a co bezpłatne, ten bogaty i ten biedny, tabletki od bólu głowy, tak, za darmo, a resztę, badania specjalistyczne, leczenie różnego rodzaju chorób, to jak cię stać, jak będziesz miał pieniądze. A kto doprowadził ludzi do tego, że dzisiaj takie rzesze ludzi nie mają pieniędzy nie tylko na leki, ale na chleb nie mają, kto doprowadził? Ci wszyscy, którzy dzisiaj mówią tak pięknie o Ojcu Świętym, my wszyscy naprawdę powinniśmy błagać o przebaczenie, </u>
          <u xml:id="u-27.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.17" who="#PosełAndrzejLepper">‍...błagać o przebaczenie naród polski za to, co się stało w Polsce przez te 16 lat kolejnych rządów wszystkich ekip. Do czego doprowadzono społeczeństwo, żeby dzisiaj ludzie w XXI w., w centrum Europy, gdzie ta ziemia wydała największego człowieka na świecie, Ojca Świętego</u>
          <u xml:id="u-27.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.19" who="#PosełAndrzejLepper">Jana Pawła II, żeby dzisiaj tu, na tej ziemi, 70% nie miało minimum socjalnego, 30% żyło poniżej granicy ubóstwa, żeby górnik przychodził upominać się o swoje prawa za swoją ciężką pracę pod ziemią,...</u>
          <u xml:id="u-27.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.21" who="#PosełAndrzejLepper">... żeby rolnik nie miał gdzie sprzedać swoich płodów rolnych albo sprzedaje za bezcen. Wstyd, wstyd i hańba.</u>
          <u xml:id="u-27.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.23" who="#PosełAndrzejLepper">Ojciec Święty na to wszystko patrzy i na pewno my odpowiemy za to, wszyscy, którzy jesteśmy winni, i ci, którzy są winni, niech już dzisiaj biją się w piersi za to, co zrobili z Polską i z narodem polskim przez 16 lat. Ojciec Święty tego nie chciał. Mówił: ani komunizm, ani kapitalizm,...</u>
          <u xml:id="u-27.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.25" who="#PosełAndrzejLepper">... świat musi szukać nowych rozwiązań, na pierwszym miejscu zawsze musi być człowiek, rodzina, praca i godne życie. Szacunek Ojcu Świętemu.</u>
          <u xml:id="u-27.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-27.27" who="#PosełAndrzejLepper"> Dziękuję bardzo. </u>
          <u xml:id="u-27.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Chciałbym raz jeszcze prosić Wysoką Izbę o szczególne potraktowanie tej debaty i pamięć o tym, iż pośród wypowiedzi Ojca Świętego była też wypowiedź z Sopotu z 1999 r., w której namawiał nas do tego, abyśmy nie budowali Polski na złorzeczeniach.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pani poseł Anna Sobecka, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełAnnaSobecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełAnnaSobecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cyprian Kamil Norwid pytał: „Wiesz, kto jest wielkim?/ Wielkim jest człowiek, któremu wystarczy/ Pochylić czoła,/ Żeby bez włóczni w ręku i bez tarczy/ Zwyciężył zgoła!” Dla namiestnika Chrystusa na ziemi, pasterza całego świata, niekwestionowanego autorytetu moralnego, nauczyciela patriotyzmu i znaku Bożej Opatrzności dla narodów świata właściwie wszystko zaczęło się 16 października 1979 r., kiedy to Kolegium Kardynalskie niezbadanymi wyrokami Bożej Opatrzności powołało na stolicę Piotrową papieża „z dalekiego kraju”, pierwszego po 455 latach papieża wezwanego spoza Włoch. Kiedy z balkonu bazyliki św. Piotra rozległo się doniosłe: „Habemus Papam!”, nikt z nas, Polaków, w najgłębszych myślach nie przypuszczał, że oto rozpoczyna się mający trwać ponad 26 lat pontyfikat papieża Polaka, którego doniosłość i wielkość w całej pełni objawi się w czasie. Dodajmy, pontyfikat, który został przepowiedziany przez naszego wielkiego wieszcza Juliusza Słowackiego, który już w 1848 r. pisał: „Pośród niesnasek Pan Bóg uderza/ W ogromny dzwon,/ Dla słowiańskiego oto papieża/ Otworzy tron./ Ten przed mieczami tak nie uciecze/ Jako ten Włoch,/ On śmiało, jak Bóg pójdzie na miecze;/ Świat mu - to proch!/ Twarz jego, słowem rozpromieniona,/ Lampa dla sług,/ Za nim rosnące pójdą plemiona/ W światło, gdzie Bóg”.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PosełAnnaSobecka">Tyle Juliusz Słowacki.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#PosełAnnaSobecka">Nieoceniony jest wkład Ojca Świętego w budowanie świadomości narodowej w czasie, gdy Polska była państwem zniewolonym przez komunistyczny reżim. Podczas pierwszej pielgrzymki do ojczyzny w czerwcu 1979 r. Ojciec Święty, jak sam mówił, przyszedł, „aby wobec całego Kościoła, Europy i świata mówić o tych często zapomnianych narodach i ludach oraz odsłonić duchową jedność chrześcijańskiej Europy”. Ojciec Święty pokazywał nam na nowo podstawowe prawdy, jak chociażby tę, że nie sposób zrozumieć dziejów narodu polskiego, tej wielkiej tysiącletniej wspólnoty, która tak głęboko stanowi o każdym z nas, bez Chrystusa. Natomiast znamienne słowa „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi!”, wypowiedziane w Warszawie w dniu 2 czerwca 1979 r., stały się początkiem zmian, które doprowadziły do powstania „Solidarności”, a w dalszej konsekwencji do upadku systemu komunistycznego w Polsce i pozostałych państwach bloku sowieckiego. Podniesiony na duchu i umocniony w wierze, nadziei i miłości przez papieża Polaka i Słowianina, jak zwykł mawiać przy różnych okazjach Ojciec Święty, naród polski zdobył się na czyny, które zadziwiły ówczesny świat.</u>
          <u xml:id="u-29.4" who="#PosełAnnaSobecka">Jan Paweł II podkreślał rolę, jaką w życiu narodu odgrywa kultura. Zwracając się do Polaków, mówił: „Kultura jest przede wszystkim dobrem wspólnym narodu. Kultura polska jest dobrem, na którym opiera się życie duchowe Polaków. Ona wyodrębnia nas jako naród. Ona stanowi o nas przez cały ciąg dziejów”.</u>
          <u xml:id="u-29.5" who="#PosełAnnaSobecka">Wszystkie kolejne pielgrzymki Ojca Świętego do Polski były narodowymi rekolekcjami, podczas których niestrudzenie uczył nas, jak być Polakami, jak budować i umacniać ład moralny i cywilizację miłości w każdym z przejawów życia społeczno-ekonomicznego w oparciu o uniwersalne wartości, których ostatecznym fundamentem jest Chrystus. Kwestie społeczne, pracy ludzkiej były przedmiotem wielu przemówień i wypowiedzi Ojca Świętego. Papież nauczał Polaków: „Praca ludzka stoi bowiem pośrodku całego życia społecznego. Poprzez nią kształtuje się sprawiedliwość i miłość społeczna, jeżeli całą dziedziną pracy rządzi właściwy ład moralny. Jeśli jednakże tego ładu brak, na miejsce sprawiedliwości wkrada się krzywda, a na miejsce miłości nienawiść”.</u>
          <u xml:id="u-29.6" who="#PosełAnnaSobecka">W trudnym czasie stanu wojennego papież wielokrotnie upominał się o ludzi skrzywdzonych i wzywał do pokojowego rozwiązania w tej jakże trudnej i dramatycznej sytuacji, wobec której postawiono naród polski. W 1983 r. Jan Paweł II mówił: „Moje obecne odwiedziny w ojczyźnie wypadają w trudnym czasie. Trudnym dla wielu ludzi, trudnym dla całego społeczeństwa. Jak wielkie są trudności, to wy sami, drodzy rodacy, wiecie lepiej ode mnie, chociaż ja również głęboko przeżywam całe doświadczenie polskie ostatnich lat, począwszy od sierpnia 1980 r. Jest ono zresztą ważne dla wielu społeczeństw Europy i świata - i nie brak wszędzie ludzi, którzy z tego zdają sobie sprawę”.</u>
          <u xml:id="u-29.7" who="#PosełAnnaSobecka">Posiew ewangelicznego ziarna doprowadził do wolnej Polski. W euforii, która nastąpiła po tym fakcie, papież przestrzegał, że egzamin z wolności jest dopiero przed nami. Podczas pielgrzymki w roku 1991 Ojciec Święty przypominał dekalog i wzywał, aby na tych podstawowych przykazaniach budować ład społeczny w Polsce. Ostrzegał, że pogwałcenie podstawowych wartości zaowocować może rozkładem życia moralnego w Polsce. W 1995 r. papież upominał się o ludzi sumienia. Wyraził przekonanie, że próba polskich sumień trwa nadal. Potęga jego umysłu i ducha oraz wielkie serce, otwarte dla każdego, wzbudzały w nas i w dalszym ciągu wzbudzają podziw i szacunek.</u>
          <u xml:id="u-29.8" who="#PosełAnnaSobecka">Jest zatem sprawą słuszną i jak najbardziej uzasadnioną, by wkład Ojca Świętego Jana Pawła II uczcić przez ustanowienie dnia 16 października, kiedy to kardynał Karol Wojtyła został wyniesiony do godności głowy Kościoła katolickiego, Dniem Papieża Jana Pawła II. Wobec wielkości osoby Ojca Świętego i tego niezwykłego pontyfikatu należy pochylić się z należnym szacunkiem i pokorą i choć w tak skromny sposób Polska powinna oddać należny hołd największemu ze swoich synów. Ustanawiając 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II, składamy tym samym hołd największemu autorytetowi naszych czasów, człowiekowi, który sięgając do źródeł chrześcijaństwa, uczył nas odpowiedzialności, odwagi i pokory, stanowczości i wyrozumiałości, pryncypialności i otwartości na drugiego człowieka, mądrości i radosnego ducha. Zatem w imieniu Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin wnoszę o przyjęcie powyższej ustawy. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-29.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pani poseł Danuta Polak, Unia Pracy.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełDanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o ustanowieniu 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II, wniesiony przez Senat, jest hołdem dla największego autorytetu naszych czasów, uznanego zresztą przez cały świat. Jesteśmy dumni z tego, że nasz rodak Karol Wojtyła dostąpił zaszczytu bycia papieżem. Właśnie ten dzień, 16 października 1978 r., gdy ukazał się biały dym, uświadomił nam, Polakom, że otwiera się przed nami świat i pojawiają się nowe możliwości. Mówiąc „nie lękajcie się”, tchnął ducha wolności i był drogowskazem do działań na rzecz godnego życia człowieka w demokratycznym ładzie.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PosełDanutaPolak">Pontyfikat Jana Pawła II zmienił bieg dziejów świata. Chodzi nie tylko o głoszenie nauk, ale reagowanie na wydarzenia w świecie. Jan Paweł II docierał do odległych zakątków świata i to przed nim otwierały się drzwi najwyższych tego świata. Ale najważniejsze dla niego były spotkania z ludźmi. Ten niestrudzony pielgrzym brał dzieci na ręce, ale też grzmiał na tych, którzy łamali prawa człowieka. Jego aktywność i mądrość zadziwiła świat. Podejmował inicjatywy ułatwiające rozwiązywanie konfliktów społecznych i politycznych. Jan Paweł II sprzeciwiał się wojnom i był pomostem do budowania pokoju w świecie. Co najważniejsze, uczył nas miłości i szacunku do drugiego człowieka. A jest wiarygodny, bo tak jak my, zwykli ludzie, kochał i cierpiał. I dlatego był nam szczególnie bliski.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#PosełDanutaPolak">My, politycy, powinniśmy wziąć sobie do serca jego słowa, które wypowiedział nie tylko w tej sali, ale które powtarzały się w każdym jego wystąpieniu - że podstawą godnego życia jest praca i trzeba czynić wszystko, by tę pracę zapewnić, bo praca to poczucie bezpieczeństwa, to godne życie. Unii Pracy społeczna nauka Kościoła jest szczególnie bliska i dlatego w programie Unii Pracy praca zajmuje priorytetowe miejsce.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#PosełDanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobrze, że po pobycie w tym gmachu Ojca Świętego pozostał ślad w postaci marmurowej tablicy. Myślę, że głęboko w serce powinny nam zapaść słowa tam wyryte (a jeśli niektórzy z nas nie pamiętają, to w głównym gmachu, przy głównym wejściu jest ta tablica). Są to słowa, które wypowiedział w 1999 r. w tej sali, na zgromadzeniu posłów i senatorów: „fundamentem zawsze i wszędzie winien być człowiek, jego niezbywalne prawa i prawa całej wspólnoty, której na imię Naród”.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#PosełDanutaPolak">Dla posłów Unii Pracy 16 października będzie dniem zadumy i refleksji nad jego spuścizną. Oby te wartości, które głosił Jan Paweł II, przetrwały znacznie dłużej niż żałoba po jego śmierci. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Jagielińskiego reprezentującego Stronnictwo Gospodarcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełRomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o ustanowieniu dnia 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II dla nas jest tylko formalnością, dlatego że o Janie Pawle II nie sposób powiedzieć więcej, niż było powiedziane. I mógłbym przyjąć taką zasadę, żeby zamiast mówienia skupić się, zadumać się nad jego dokonaniami, pokazać, że my, Polacy, jesteśmy z jego duchem. Ale parlament ma to do siebie, że wymaga też prezentowania stanowisk. Chciałbym więc wspomnieć 16 października 1979 r. i coś, co było spodziewane, dlatego że wtedy czas się tak układał, że Kościół powszechny i kardynałowie na konklawe patrzyli w sposób szczególny na narody odradzające się, a przede wszystkim chcące uzyskać prawdziwą niepodległość i prawdziwą wolność. Jan Paweł II, wtedy kardynał Karol Wojtyła, był tego uosobieniem. Ale nie chodziło tylko o to, że był spośród nas. Był to niezwykle zdolny, wszechstronnie utalentowany polski duchowny, polski kapłan, który znał życie. I to było szczególną cechą Jana Pawła II. Był dobrym uczniem, był bardzo dobrym ministrantem, był dobrym robotnikiem, który się kształcił, czyli szedł jakby tą drogą, którą szło wielu Polaków w okresie międzywojennym, w okresie II wojny światowej i w okresie powojennym. Doznał upokorzeń, ale też wierzył w człowieka, w to, że trzeba mu pomagać niezależnie od sytuacji, w jakiej się znajdujemy. Wierzył też w uzyskanie przez Polskę prawdziwej wolności, prawdziwej niepodległości.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PosełRomanJagieliński">Jego droga i słowa, które wypowiadał do narodu polskiego, doprowadziły do ozdrowieńczych ruchów niepodległościowych, wolnościowych, do powstania „Solidarności”, i tej pracowniczej, i tej rolniczej. Wielu z nas w tym czasie, podzielając myśli Jana Pawła II, aktywnie działało na rzecz uzyskania prawdziwej wolności, wolności człowieka, wolności działalności gospodarczej i spojrzenia na człowieka. Słowa, które wypowiadał on podczas pielgrzymek, podczas swoich apeli, spotkań z pielgrzymami, były zawsze wyważone i niezwykle uduchowione.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#PosełRomanJagieliński">To, co mi szczególnie się podobało, to to, że Jan Paweł II potrafił przeciwstawić się wielkim. Jeśli chodzi o ostatnie fakty, który my jako naród inaczej odebraliśmy, to chcę przypomnieć, że Jan Paweł II przestrzegał przed interwencją w Iraku - bo to przecież wojna. My jednak zachowaliśmy się inaczej. Będzie kiedyś rozstrzygnięte, czy Jan Paweł II miał rację, czy my, decydując się na współudział w interwencji i w misji pokojowej w Iraku. Dzisiejsze zdarzenia wskazują na to, że ta misja pokoju, ta misja pojednania była szczególnie potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#PosełRomanJagieliński">Jan Paweł II potrafił się wznieść ponad własny doktrynalizm katolicki, chrześcijański, wyciągnąć rękę do wszystkich, którzy wierzą w Boga, wierzą w człowieka, wierzą, że świat powinien być zbudowany na podstawie miłości, według Nowego Testamentu. Przestrzegał przed doktrynalnym postrzeganiem pewnych zasad, co dzisiaj jest bardzo często widoczne, przejawia się w postaci wielu zamachów, które przeżywamy na co dzień.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#PosełRomanJagieliński">Kończąc, mogę tylko podkreślić, że dobrze się stało - i tu trzeba oddać szacunek panom senatorom, Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej - że pojawiła się inicjatywa ustanowienia 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II, drogiego nam rodaka. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Głos ma pani poseł Halina Szustak, Dom Ojczysty.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełHalinaSzustak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#PosełHalinaSzustak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dom Ojczysty popiera senacki projekt ustawy o ustanowieniu 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II, największego z Polaków, który wpisał się w historię Kościoła całego świata, a przede wszystkim w życie wszystkich Polaków.</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PosełHalinaSzustak">Nauczanie naszego papieża pragniemy wprowadzać w nasze życie, w progi naszych domów rodzinnych i realizować w programie Domu Ojczystego. Każdy Polak powinien nie tylko szczycić się osobą i działalnością Ojca Świętego, który nam przekazał program, dał wskazówki, wytyczne, był dla nas ojcem, był dla nas przykładem. To wszystko, co Ojciec Święty nam przekazał, pragniemy głęboko zakorzenić w naszych sercach, w sercu każdego dorosłego człowieka, również w sercu każdego dziecka powinno to utkwić. Jego nauczanie powinno być tak żywe, abyśmy o nim swoim życiem świadczyli, żebyśmy je przekazywali, tak jak to Ojciec Święty czynił. Był on świadkiem wiary w Chrystusa i my dzisiaj nie tylko powinniśmy obchodzić dzień 16 października, ale w każdym dniu i w każdej sytuacji powinniśmy tak jak on świadczyć, ponieważ to był wzór, na co dzień powinniśmy dawać przykład swoim postępowaniem innym rodzinom, innym krajom. Ojciec Święty Jan Paweł II zostawił nam testament, który był czytany na Jasnej Górze w dniu Jego śmierci. Ten testament nas obowiązuje - przeczytam fragment: „Klękając przed obliczem Jasnogórskiej Królowej, modlę się, aby mój naród przez wiarę w jej niezawodną pomoc i obronę odnosił zwycięstwo nad wszystkim, co zagraża godności ludzkiej i dobru naszej Ojczyzny. Polecam Jej opiece Kościół, aby przez świadectwo świętości i pokory zawsze umacniał lepszy świat w sercach wszystkich wierzących. Proszę o odwagę odpowiedzialnych za przyszłość Polski, aby wpatrzeni w postać Ojca Augustyna, potrafili bronić każdego dobra, które służy Rzeczypospolitej”. Dodam, że działalność i każdy dzień Ojciec Święty zawierzył Matce Bożej i dał nam przykład, ponieważ pozostał totus tuus. I ten testament nas zobowiązuje. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pan poseł Krzysztof Oksiuta, Koło Poselskie Konserwatywno-Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełKrzysztofOksiuta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawet nam, Polakom, trudno jest objąć pamięcią i rozumem ogrom dobroci, mądrości i miłości, jakie dał nam swoim pontyfikatem Jan Paweł II, nasz Ojciec Święty. Pamiętamy Jego pielgrzymki do naszej ojczyzny, pamiętamy nasze spotkania z nim w Watykanie, czy też to szczególne tutaj, w parlamencie. To największy Polak, patriota, mąż stanu, a przede wszystkim ojciec Kościoła. Odwiedził wszystkie najważniejsze polskie miejsca znane z historii nam, ale niekoniecznie światu. Odwiedzając Radzymin, przypomniał światu, kto zatrzymał nawałę bolszewicką w 1920 r. Odwiedzając Gdańsk, przypomniał światu, kto obalił mur berliński, kto dał Europie Wschodniej wolność.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PosełKrzysztofOksiuta">Dziękujemy mu za to dziś, uchwalając dzień 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II. Ale czy to wszystko, co jesteśmy mu winni? Niewątpliwie nie. Naszym obowiązkiem, każdego z nas, jest zgłębiać myśl jego encyklik nie tylko w modlitwie, ale również w życiu codziennym.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PosełKrzysztofOksiuta">Ojciec Święty apelował o odnowę moralną. Dzień 16 października powinien rozpocząć tę trudną drogę samonaprawy nas wszystkich. My, parlamentarzyści, winniśmy nie zapominać o jego encyklikach, jego nauce społecznej przy uchwalaniu ustaw. To w ustawach powinien być obecny jego duch i myśl społeczna. Wtedy właściwie spełniać będziemy naszą misję społeczną jako pracę dla dobra ludzi, misję, o którą apelował do nas tutaj, w tej sali.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#PosełKrzysztofOksiuta">Kierując się tym przesłaniem, moje koło popiera przedłożoną przez Senat ustawę. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pan poseł Antoni Stanisław Stryjewski, Ruch Katolicko-Narodowy.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tak naprawdę żyjemy ciągle i wciąż my, naród polski, ale i my, Kościół Chrystusowy, w czasie „po”, gdy dopełniły się dni ziemskiej wędrówki Ojca Świętego Jana Pawła II, a dalszą jego drogę znają tylko Bóg i on sam, Karol Wojtyła. Choć oczywiście świat trwa, choć Kościół Święty dalej prowadzi ludzkość drogami zbawienia pod przewodnictwem nowego arcypasterza, choć w Rzeczypospolitej życie toczy się tym samym torem wyznaczonym przez zmowę układu sprzed 16 i więcej lat, to tak naprawdę żyjemy w czasie „po”. I dlatego upłynie dużo wody w Wiśle i zapewne w wielu innych rzekach świata, nim ten czas „po” zostanie wypełniony radością, pełnią radości z dokonanego dobra, nim rozczytamy do końca słowa i czyny, nim pójdziemy za nim, Ojcem Świętym Janem Pawłem II, do domu Ojca, Boga w Trójcy Jedynego.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tylko stanowi poranionego ducha autorów w czasie „po” przypisujemy treść ustawy i uzasadnienia, które rozmijają się jakby z intencją. Jak bowiem inaczej zrozumieć to, że chcemy złożyć hołd osobie namiestnika Chrystusa w Kościele katolickim Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II, papieżowi tegoż Kościoła, o tym Kościele nie wspominając ani słowem. Jak bowiem zrozumieć słowa autorów projektu ustawy o nauczycielskiej posłudze Jana Pawła II, jeżeli nie wspomni się nic o posłudze nauczycielskiej wiary. A przecież ta posługa, posługa wiary w Chrystusa, była podstawą, fundamentem, ale i zwieńczeniem wszystkich innych posług nauczycielskich: wikarego z Niegowici, arcybiskupa krakowskiego, proboszcza świata. Z tej posługi nauczycielskiej wiary w Chrystusa wypływało nauczanie o godności człowieka, o miłości ojczyzny, o kulturze, o wolności, ale także o pracy ludzkiej, o ekonomii, o całym świecie.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Koło parlamentarne Ruchu Katolicko-Narodowego wnosi o uchwalenie ustawy ustanawiającej 16 października Dniem Ojca Świętego Jana Pawła II. Ale niech to będzie szczery i mądry gest parlamentu Rzeczypospolitej, niech nie będzie matactwem, niech nie będzie niegodziwym gestem, nic niemówiącym o pełni prawdy o osobie Ojca Świętego Jana Pawła II, a także o Polsce i Kościele.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Koło parlamentarne Ruchu Katolicko-Narodowego wnosi o uchwalenie ustawy ustanawiającej 16 października Dniem Ojca Świętego Jana Pawła II, ale niech władze Rzeczypospolitej równolegle z przyjęciem ustawy ustanowią narodowy program ochrony dziedzictwa Ojca Świętego Jana Pawła II, tu w Polsce, ale i tam w Rzymie, i w wielu miejscach świata, gdzie był, gdzie nauczał, gdzie czynił dobro. Dziękuję pięknie.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę pana posła Gabriela Janowskiego z Ruchu Patriotycznego o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Jesteśmy cierpliwi, panie pośle, ale proszę już wejść na mównicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełGabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dziejach ludzkością są szczególne momenty. Bardzo często to są momenty trudne, w których ludziom strasznie trudno się odnaleźć. I wtedy niejako Opatrzność zsyła mężów, proroków, myślicieli, świętych, którzy bądź orężem, bądź sercem, bądź swoją myślą wytyczają kierunki rozwoju ludzkości. Nam, ludziom XX i XXI w., przyszło żyć w czasach szczególnych, bo wiek XX to wiek straszliwych doświadczeń, to dwa totalitaryzmy: komunistyczny i faszystowski, to obozy zagłady, to postępująca na niespotykaną skalę degradacja przyrody, degradacja człowieka, a więc jakże to był trudny czas dla nas. I wtedy Opatrzność zsyła nam wybranego z narodu polskiego Ojca Świętego. Nic nie dzieje się przypadkowo w planach Opatrzności. Dlatego my teraz powinniśmy sobie zadać pytanie: Co to dla nas oznacza? Dla nas, czyli przede wszystkim dla ludzi, którzy zostali posłani do służby publicznej, a więc do uprawiania takiej polityki, o której mówił papież - że jest troską o wspólne dobro. I musimy się zapytać, czy rzeczywiście to wskazanie kierowane do nas, polityków, wykonujemy.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PosełGabrielJanowski">W sierpniu 2002 r. przyjęliśmy uchwałę w tej Izbie upamiętniającą ostatnią pielgrzymkę Ojca Świętego. Uchwała była zdawkowa, nie oddawała tego wielkiego przesłania, które wtedy do nas Ojciec Święty skierował. A przecież papież mówił wtedy o kosztach przemian, które ponosi społeczeństwo, o najsłabszych i bezrobotnych. Mówił również o nas, o politykach. I do nas powiedział wtedy: „Trudne sprawy Ojczyzny chcę polecić Bożej Opatrzności i zachęcić wszystkich odpowiedzialnych za stan państwa do troski o dobro Rzeczypospolitej i jej obywateli”.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PosełGabrielJanowski">I na koniec powiedział: „Niech zapanuje duch miłosierdzia, bratniej solidarności, zgody i współpracy oraz autentycznej troski o dobro naszej Ojczyzny”.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#PosełGabrielJanowski">Piękne słowa i jakże, powiedziałbym, jednoznaczne. Przy innej okazji powiedział: „Łatwo was - tzn. polityków - może opanować egoistyczne dążenie do osiągnięcia własnych korzyści. Polityka musi być oparta na uczciwości i przejrzystości. Naród musi czuć, że się go rozumie i chroni. Powinien wiedzieć, że jego przywódcy pracują dla dobra narodu, dla jego dobra”.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#PosełGabrielJanowski">Popatrzcie, jakże jednoznaczne wskazania. I pytam się nas tu wszystkich obecnych, czy my to wielkie przesłanie realizujemy na co dzień, czy jesteśmy mu wierni. Sami odpowiemy na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-41.5" who="#PosełGabrielJanowski">Panie marszałku, proszę o jedną minutę jeszcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełGabrielJanowski">Osobiste wspomnienie. 17 czerwca 1989 r., a więc niewiele ponad jeden miesiąc po zbrodniczym zamachu na placu Świętego Piotra, zostałem wraz z grupą rolników z „Solidarności” rolniczej przyjęty w Watykanie przez Ojca Świętego. Ale było to przyjęcie niezwykłe, bo oto zostaliśmy zaproszeni do Watykanu, do sypialni Ojca Świętego, który, leżąc w łóżku, podłączony do kroplówki, dla mnie wtedy był uosobieniem, powiem tu - boskości. Bo oto na jego twarzy widzieliśmy absolutną dobroć i miłość, ale jednocześnie wielki ból, ból człowieka cierpiącego. I wtedy do nas Ojciec Święty powiedział: „Nie będzie możliwa żadna przemiana, żaden postęp, ani naukowy, ani techniczny, ani społeczny, jeżeli nie będzie prawdziwej odnowy moralnej”. Tak jest, to jest już jednoznaczne wskazanie i przesłanie. I dlatego musimy podjąć ten wielki trud, trud walki z samym sobą, ze swoimi ułomnościami, odnowy w duchu prawdziwie chrześcijańskim i wskazań Ojca Świętego, świętego, wybranego spośród nas. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Głos ma pan poseł Jan Byra, Socjaldemokracja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełJanByra">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam honor oświadczyć, iż Klub Parlamentarny Socjaldemokracji Polskiej będzie głosował za przyjęciem ustawy, która dzień 16 października ustanawia Dniem Papieża Jana Pawła II. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Lista posłów zapisanych do głosu została...</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">W jakiej sprawie...</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: Z wnioskiem formalnym.)</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Z wnioskiem formalnym dotyczącym tego punktu?</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">To może po zakończeniu...</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#komentarz">(Poseł Renata Beger: Panie marszałku, to jest do tego punktu.)</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełRenataBeger">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełRenataBeger">Panie Marszałku! Ja z takim nietypowym wnioskiem formalnym. Ja rozumiem, że ten punkt dotyczący uchwalenia dnia 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II rodzi emocje - i w mojej osobie, we wnętrzu moim również, i dlatego, myślę, powstało nieporozumienie. Otóż pani poseł Sobecka i pan poseł Jagieliński pomylili rok powołania Karola Wojtyły na Stolicę Apostolską. To był rok 1978 r., a wymieniła pani poseł rok 1979, dlatego ja proszę o to, aby w stenogramie została ta poprawka naniesiona. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Poproszę pana senatora Zbigniewa Romaszewskiego, przedstawiciela wnioskodawców, o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Jednocześnie chcę powiedzieć, że obecny na sali pan senator Sławomir Izdebski jest osobą, która odegrała kluczową rolę w fazie przygotowania projektu, za co też publicznie dziękujemy panu senatorowi.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę bardzo, panie senatorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#SenatorZbigniewRomaszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Właściwie w tej chwili mam tylko jedno do zrobienia, mianowicie chciałem podziękować Wysokiej Izbie, że w nawale prac kończącej się kadencji znalazła czas na rozpatrzenie przedłożenia senackiego inicjatywy ustawodawczej. Uważam, że niezależnie od wszystkich obciążeń warto było to zrobić, bo jest to ustawa, która ma swój szczególny wymiar moralny, która jest hołdem wobec wielkiego Polaka i przypomnieniem jego myśli. Tak więc bardzo dziękuję za konstruktywną debatę i mam nadzieję, że jeszcze w tym roku będziemy mogli obchodzić dzień Jana Pawła II. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Jeszcze raz dziękujemy Senatowi za wystąpienie z tą inicjatywą.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Zgłoszono wniosek o niezwłoczne przystąpienie do drugiego czytania projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Przystępujemy zatem do drugiego czytania projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie zabrać głos w drugim czytaniu projektu ustawy?</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Zgłasza się pan poseł Stryjewski.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Czy ktoś jeszcze z pań i panów posłów?</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wydaje się nam, że dziedzictwo, które pozostawił Jan Paweł II, papież kościoła katolickiego, jest tak ogromne, tak ważne i wielkie, że nie ma co go opisywać paroma sloganami.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Dlatego wnosimy o zmianę treści projektu ustawy, skrócenie jej tak, by ograniczała się tylko do wyrażenia wdzięczności i hołdu osobie Jana Pawła II.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Jeszcze raz naród i świat bardziej docenią działanie polskiej władzy publicznej poświęcone ochronie dziedzictwa Jana Pawła II, jego rozczytaniu, udostępnianiu społeczeństwu polskiemu i światu, aniżeli słowa, które mogłyby być odczytane tylko jako pusty gest. Jeśli mamy uznać dorobek cywilizacyjny Jana Pawła II w zakresie kultury, ekonomii, pracy, a nade wszystko wiary, to niestety słowa zaproponowane w tekście ustawy, jak i w uzasadnieniu, tego nie odzwierciedlają. Z tego wynika nasz wniosek, by tę ustawę przeredagować. Bogu - jeszcze raz podkreślam - dziękujemy za osobę i dorobek Jana Pawła II i radujemy się, że polski naród wydał światu tak wspaniałego człowieka. Dziękujemy pięknie.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Chwilkę, dobrze? Za sekundę, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pani poseł Anna Sobecka, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełAnnaSobecka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PosełAnnaSobecka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Ligi Polskich Rodzin składam wniosek, aby dzień 16 października był dniem wolnym od pracy, dniem refleksji i zadumy narodowej i następny wniosek - aby 16 października był Dniem Ojca Świętego Jana Pawła II. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#PosełAnnaSobecka">Chciałam jeszcze dodać, pani poseł, że oczywiście to pomyłka. W 1978 r. Ojciec Święty został powołany na głowę kościoła katolickiego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Mam prośbę do pana posła Antoniego Stryjewskiego, aby rozważył wycofanie tych poprawek z uwagi na rangę i wyjątkowość prac nad tym dokumentem, który ma charakter konsensualny. Oczywiście, to w żadnym wypadku nie przekreśla prawa grupy posłów do formułowania poprawek. To jest materia szczególnie delikatna. Inicjatorzy uchwały, Senat, przedstawiciele Senatu powiadomili o tej inicjatywie także odpowiednie władze kościelne i konsultowali ją z nimi. Proszę pozwolić mi na wyrażenie własnego poglądu, że formułowanie w kwestii tej ustawy poprawek w zwykłym legislacyjnym trybie jest niewłaściwe, więc ponawiam prośbę do pana posła Stryjewskiego o ich wycofanie. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Uznając wagę pana słów, wycofujemy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Jeszcze raz serdecznie dziękuję panu posłowi Stryjewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 2. i 3. porządku dziennego: 2. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o ustanowieniu 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności (druk nr 4202). 3. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o ustanowieniu 31 sierpnia - rocznicy podpisania porozumień sierpniowych Dniem Solidarności i Wolności (druk nr 4260).</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Celińskiego w celu przestawienia projektu ustawy zawartego w druku nr 4202.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełAndrzejCeliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy, jak tu jesteśmy - i z prawej strony sali sejmowej od samego brzegu: posłowie Ligi Polskich Rodzin, Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość oraz innych ugrupowań określających się jako prawicowe, i bliżej środka: posłowie Platformy Obywatelskiej, Polskiego Stronnictwa Ludowego, Samoobrony, dalej posłowie Socjaldemokracji Polskiej, i zupełnie na lewo: posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Unii Pracy - zawdzięczamy swoją obecność tutaj i możliwość...</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Socjaldemokracja jest...)</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PosełAndrzejCeliński">...korzystania z wielkiego przywileju współdecydowania o losach Polski tym dzielnym, zdeterminowanym, ale i roztropnym ludziom polskiego Sierpnia, którzy solidarnie upomnieli się o naturalne, przynależne im prawa i którzy doprowadzili do podpisania porozumień otwierających drogę historycznym zmianom w Polsce, a później w Europie. Swym uporem i oddaniem idei wolności, a także - w polskiej kulturze politycznej było to bardziej oryginalne i z pewnością trudniejsze - gotowością poszukiwania i wypracowania kompromisu z władzą niechcianą, ale w ówczesnych warunkach geopolitycznych w jakiś sposób konieczną, otworzyli drogę przemianom kończącym wiek autorytaryzmów i pogardy dla wolności oraz praw człowieka w naszej części świata.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#PosełAndrzejCeliński">Dziś pragnieniem naszym jest dać świadectwo wielkiej prawdzie heroizmu, odwagi i mądrości Polaków nigdy niepogodzonych ze statusem poddanych, nieakceptujących porządku jałtańskiego, dumnych i twardych, kiedy idzie o godność, zdolnych do czynienia świata wokół siebie lepszym, nie tylko głośno wypowiadających swoje marzenia o życiu w społeczeństwie otwartym, tolerancyjnym, solidarnym, ale potrafiących te marzenia skutecznie realizować.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#PosełAndrzejCeliński">W ćwierć wieku od historycznego sierpnia 1980 r. nie sposób nie pomyśleć o ludziach, którzy mieli dar skupienia wokół siebie tych wszystkich dobrych myśli i pragnień, które urzeczywistnione odmieniły los setek milionów Europejczyków: Polaków, Niemców, Czechów, Słowaków, Węgrów, Rumunów, Bułgarów, narodów bałtyckich, Ukraińców, Rosjan.</u>
          <u xml:id="u-57.5" who="#PosełAndrzejCeliński">Chciałbym, aby przez krótką chwilę każdy z nas wspomniał te osoby, które chce wspomnieć, wedle własnego wyboru, by każdemu, komu należy się nasza pamięć, była ona dana. Ja wspomniałem tu człowieka w dżinsowych koszuli i spodniach, z termosem w ręce, któremu praca na tej sali i w gabinetach władzy nie odebrała wrażliwości i potrzeby służby ludziom.</u>
          <u xml:id="u-57.6" who="#PosełAndrzejCeliński">Wszyscy, którzy 31 sierpnia 1980 r. mieli przynajmniej te swoje kilkanaście lat, może 20, a już na pewno ci, co mieli ich więcej, pamiętamy ze wzruszeniem i z ulgą, kiedy w sali bhp gdańskiej stoczni Lech Wałęsa nienaturalnej wielkości długopisem zdobionym wizerunkiem papieża Jana Pawła II składał podpis pod porozumieniem kończącym wielki strajk. Droga do powstania i zalegalizowania Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych była otwarta.</u>
          <u xml:id="u-57.7" who="#PosełAndrzejCeliński">W 35 lat od zakończenia II wojny światowej na wielkim obszarze Europy oddanym w Jałcie przez Churchilla i Roosevelta Stalinowi po raz pierwszy obywatele odebrali władzy należne im prawo do swobodnego zrzeszania się dla realizacji celów, jakie sami uznali za ważne, i zrzeszyli się, określili swoje cele, stworzyli organizację.</u>
          <u xml:id="u-57.8" who="#PosełAndrzejCeliński">W ślad za „Solidarnością” powstały inne zrzeszenia samoorganizującego się społeczeństwa wolnych obywateli. Wszystkie one zawdzięczały swój byt „Solidarności”, wielkiej, 9,5-milionowej organizacji będącej równocześnie związkiem zawodowym walczącym o godność pracy, jak i formą narodowego ruchu wolnościowego upominającego się o respektowanie przez państwo praw i wolności obywatelskich, mającego kiedyś doprowadzić do odzyskania przez Polskę suwerenności państwowej.</u>
          <u xml:id="u-57.9" who="#PosełAndrzejCeliński">Wszyscy mieliśmy wówczas świadomość, że gwarantem naszych praw i wolności może stać się jedynie własne, suwerenne, demokratyczne państwo. Wiedzieliśmy, w jakim świecie żyjemy, że ten cel, nieokreślenie wielki i wówczas jeszcze odległy, wymaga wielkiej determinacji i wielkiego spokoju, jeśli ma się urzeczywistnić.</u>
          <u xml:id="u-57.10" who="#PosełAndrzejCeliński">Byliśmy świadkami, a często uczestnikami, zdarzeń dla pokolenia moich rodziców, dla rówieśników mojej mamy, mojego ojca cudownych. Wola i determinacja wielkich rzesz ludzkich solidarnie zjednoczonych wokół wielkich celów wyzwalała spod represyjnego systemu na drodze pokojowej, bez przemocy ani nawet jej groźby. Działaniami tych ludzi wszędzie w Polsce kierowały: roztropność wynikająca z mądrze przeżytych doświadczeń niepodległościowych zrywów, ale też wartości, dla których miarą nadrzędną jest zawsze osoba ludzka, człowiek. Wiedzieliśmy, że aby poruszać się na trudnej i niebezpiecznej drodze ku wolności, trzeba uznać wartość kompromisu i umieć ograniczać pola konfliktu. Nie tylko ze zrozumiałych względów taktycznych, ale i dla powodów głębokich.</u>
          <u xml:id="u-57.11" who="#PosełAndrzejCeliński">Polska wewnętrzne skłócona, nawet w daleko bardziej sprzyjających okolicznościach zewnętrznych, nie wykorzysta swojej szansy. Kolejne pokolenia Polaków nie mogą płacić rachunków złej przeszłości, niekorzystnej geopolityki, niedobrych podziałów. Może właśnie filozofia oświeconego umiarkowania w niepojęty sposób organizująca w czasie tamtych 16 miesięcy, od sierpnia 1980 r. do grudnia 1981 r., myślenie milionów Polaków o dobru wspólnym, o Polsce, filozofia działania dostrzegająca wartość i sens samoograniczania była najbardziej cudownym zjawiskiem tamtego czasu w kontekście naszej trudnej historii minionego 2,5 stulecia.</u>
          <u xml:id="u-57.12" who="#PosełAndrzejCeliński">„Solidarność” była ruchem bez precedensu w najnowszych dziejach Polski i Europy. Dzieje te znają wiele masowych wystąpień będących źródłem wielkich zmian politycznych. „Solidarności” należy się laur przodownictwa, zarówno jeśli chodzi o masowość poruszenia, unikalność programu pokojowej rewolucji, jak i wielkie historyczne konsekwencje. W historii zwykle bywa, że liczba ofiar, które padają przy obalaniu systemu, znacznie przewyższa liczbę ofiar poległych przy jego ustanawianiu. Tym razem było inaczej. Narodziny komunizmu opłacone zostały milionami ludzkich istnień, a padł on niemalże bez jednego wystrzału. W Polsce i Europie nie można tej wielkiej zasługi „Solidarności” nie dostrzec.</u>
          <u xml:id="u-57.13" who="#PosełAndrzejCeliński">Uznanie 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności wynika z pragnienia uhonorowania wysiłku, odwagi i mądrości ludzi, których niezłomne zachowanie w 1980 r. zapoczątkowało wielki historyczny zryw Polaków do wolności i do niepodległości, co po niepełnej dekadzie zaowocowało upadkiem komunizmu i wyzwoleniem narodów środkowej i wschodniej Europy. Dziś, może także po doświadczeniach ostatnich miesięcy, roku, a może i kilku lat, dodać można: idzie także o oddanie ludziom „Solidarności”, „Solidarności” 1980 r., 1981 r., tym bardziej znanym z imienia i nazwiska i tym znanym tylko najbliższym, może przede wszystkim tym, bez których zaangażowania, bezinteresowności i oddania sprawie wolności i sprawie godności niczego by nie było, należnego im miejsca w polskiej historii.</u>
          <u xml:id="u-57.14" who="#PosełAndrzejCeliński">Idzie o skonstruowanie panteonu narodowej zasługi, o przeciwstawienie się patrzeniu na historię „Solidarności” przez pryzmat esbeckich teczek, w których ze szczególnym zapałem chcą grzebać ludzie, którym nie zawsze starczyło odwagi, aby samemu czynnie przeciwstawić się komunizmowi. Dzisiaj zdają się myśleć, że jeśli odpluskwią bohaterów „Solidarności”, to tym samym ich ówczesna bezczynność stanie się w pełni uzasadniona.</u>
          <u xml:id="u-57.15" who="#PosełAndrzejCeliński">Pamiętamy, chcemy pamiętać i chcemy, by pamiętano także o tym, że ta wielka historyczna zmiana, jeśli idzie o sprawy narodu, o budowanie przestrzeni pokoju, bezpieczeństwa i współpracy w Europie, w przypadku wielu konkretnych ludzi, uczestników tamtych wydarzeń, ich autorów i bohaterów wcale nie okazała się zmianą na lepsze. To już pozostanie wyzwaniem dla wszystkich, którzy zajmują się sprawami publicznymi, przede wszystkim dla rządzących.</u>
          <u xml:id="u-57.16" who="#PosełAndrzejCeliński">Dzień Solidarności i Wolności nie może więc mieć tylko wymiaru historycznego. Powinien stać się dniem pamięci o tych wartościach, które tu honorujemy. W tym dniu trzeba przeciwstawiać się dzieleniu Polaków na lepszych i gorszych, na tych, których biografię uznaje ktoś za wystarczająco dobrą, i na tych, których ktoś chce odepchnąć od radości życia we własnej ojczyźnie, w strukturach własnego państwa.</u>
          <u xml:id="u-57.17" who="#PosełAndrzejCeliński">„Solidarność” walczyła o wolność dla wszystkich, a nie tylko dla siebie samej. Pamiętajmy o tym. Każda próba wykluczenia, wypchnięcia poza granicę instytucji własnego państwa jest z gruntu autorytarna, antywolnościowa, antysolidarnościowa i nie ma nic wspólnego z ideami Sierpnia '80. W rzeczywistości osłabia nasz kraj. Heroizm postaw jest wielki sam z siebie, a nie z poniżenia innych.</u>
          <u xml:id="u-57.18" who="#PosełAndrzejCeliński">Wysoka Izbo! Zasługi położone dla „Solidarności” i wolności nie są czekiem, który Rzeczpospolita i jej obywatele mają komukolwiek spłacać. Heroizm czynów jest przepustką do historii, a nie do polityki czy państwowej kiesy. Dług współczesnych wobec ludzi, dzięki którym dziś żyjemy w Polsce suwerennej, której obywatele korzystają z praw i wolności im przynależnych, spłacić można jedynie takim kierowaniem Polską, by mogli oni czuć, że to ich Polska, taka, o jaką wówczas walczyli. Jest o czym myśleć.</u>
          <u xml:id="u-57.19" who="#PosełAndrzejCeliński">Panie Marszałku! Formalności stać się musi zadość. Klub Parlamentarny Socjaldemokracji Polskiej wnosi o przekazanie projektu ustawy do właściwej komisji i o niezwłoczne jej rozpatrzenie po to, aby jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu ustawa mogła być uchwalona. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Mężydłę w celu przedstawienia projektu ustawy zawartego w druku nr 4260. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełAntoniMężydło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu posłów wnioskodawców przedstawić uzasadnienie poselskiego projektu ustawy o ustanowieniu 31 sierpnia - rocznicy podpisania porozumień sierpniowych - Dniem Solidarności i Wolności (druk nr 4260).</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełAntoniMężydło">Projekt ustawy zakłada ustanowienie w 25. rocznicę wydarzeń Sierpnia'80 i powstania największego wolnościowego ruchu w dziejach Polski i XX-wiecznej Europy święta państwowego - Dnia Solidarności i Wolności. Dzień ten ma przypominać o historycznej roli ruchu „Solidarności” w obaleniu systemu komunistycznego i wyzwoleniu narodów Europy Środkowej i Wschodniej spod panowania totalitaryzmu.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PosełAntoniMężydło">Po II wojnie światowej Polska wraz z innymi krajami Europy Środkowowschodniej, w wyniku postanowień układu jałtańskiego, znalazła się pod narzuconym jej siłą jarzmem komunistycznym. Jednak społeczeństwo nigdy nie pogodziło się ze zniewoleniem. Wielu żołnierzy Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych pozostało w lesie, kontynuując walkę zbrojną, czasem nawet do późnych lat 50. W kraju powstawały rozliczne ugrupowania konspiracyjne. Represje komunistycznego aparatu przemocy doprowadziły do powolnego wygaśnięcia tych form oporu. Nie powiodła się próba budowy legalnej opozycji w postaci Polskiego Stronnictwa Ludowego, kierowanego przez Stanisława Mikołajczyka. Rozmaite działania wyrażające opór społeczeństwa wobec totalitarnej władzy, uzależnionej od Związku Sowieckiego, trwały jednak nadal. Najgłośniejsze wystąpienia społeczne określane nazwami miesięcy - Czerwiec'56, Marzec'68, Grudzień'70, Czerwiec'76 - były brutalnie tłumione przez władze. Ogromnej pomocy prześladowanym udzielał Kościół katolicki, który był ostoją niezależnych myśli i działań w czasach totalitaryzmu.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PosełAntoniMężydło">W latach 70. doszło do ukształtowania się w Polsce struktur tzw. opozycji demokratycznej, która podjęła systematyczną walkę o respektowanie przez władze praw człowieka, przywrócenie swobód demokratycznych i niepodległości Polski. Powstaniu opozycji sprzyjała atmosfera międzynarodowa, kiedy to społeczeństwa i rządy państw wolnego świata dużą wagę przywiązywały do praw człowieka i swobód obywatelskich. Niezadowolenie w kraju pogłębiała też sytuacja gospodarcza przejawiająca się trwającym od kilku lat kryzysem. W tej sytuacji władze nie mogły sobie pozwolić na radykalną rozprawę z opozycją, gdyż wywołałoby to duży oddźwięk zarówno w kraju, jak i za granicą. System komunistyczny, nękany kryzysami, tolerował więc istnienie i funkcjonowanie ugrupowań niezależnych. Mimo że opozycja demokratyczna lat 70. nie miała charakteru masowego i być może w założeniach nie musiała mieć charakteru antykomunistycznego, to jednak garnęły się do niej głównie środowiska antykomunistyczne dążące do zmiany ustroju. Był to czas, gdy w walce o niepodległość i wolność nie trzeba już było płacić najwyższej ceny. Szykany, które nas wtedy spotykały, jak relegowanie z uczelni, trudności w znalezieniu pracy, ciągłe inwigilacje, zatrzymania na 48 godzin oraz kilkutygodniowe lub kilkumiesięczne wyroki więzienia dla nielicznych, były wkalkulowane w ryzyko tych działań. Były to represje nieporównywalne do tych, które spotykały powojennych przeciwników systemu komunistycznego. Także ze względu na pamięć o wszystkich polskich patriotach, którzy stracili życie lub odbyli długie wyroki w komunistycznych więzieniach, tracąc niejednokrotnie zdrowie, za walkę o niepodległość, oraz z uwagi na przyszłość naszą i przyszłych pokoleń warto było takie ryzyko ponieść. Jednak i podczas działalności opozycyjnej w latach 70. wiele osób poniosło ofiarę życia. Warto wspomnieć chociażby zabójstwo Stanisława Pyjasa przez funkcjonariuszy SB wiosną 1977 r. czy współpracownika Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża Tadeusza Szczepańskiego zamordowanego w Gdańsku w styczniu 1980 r. Szczególnie dzisiaj musimy o tych ludziach pamiętać, gdyż to między innymi dzięki ich ofierze możemy się obecnie cieszyć wolnością.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#PosełAntoniMężydło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszystkie te wysiłki i ofiary nie doprowadziłyby zapewne do odzyskania niepodległości przez Polskę, gdyby nie było najważniejszego, wiekopomnego wydarzenia w dziejach naszego narodu, a mianowicie wyboru Polaka Jana Pawła II na Stolicę Piotrową w Rzymie. Jego pierwsza pielgrzymka do ojczyzny wzmocniła wśród Polaków poczucie wartości i wiarę we własne siły, a nauka papieża Polaka i jego przywołanie Ducha Świętego w Warszawie na pl. Zwycięstwa dały impuls do odnowienia oblicza tej ziemi.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#PosełAntoniMężydło">Miastem, w którym rozpoczęły się przemiany, był Gdańsk, gdzie jeszcze świeża była pamięć Grudnia'70 i gdzie opozycja demokratyczna lat 70. rozwijała się w różnorodnych formach, a Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża, jako jedna z form organizowania opozycji demokratycznej wśród robotników, stanowiły wzór do zinstytucjonalizowania tego ruchu wolnościowego. Rozstrzelanie powstania grudniowego przez ówczesny reżim komunistyczny to tragiczna lekcja, której owoce przyszły później. Robotnicy, nauczeni doświadczeniem Grudnia, zamiast wyjść na ulice, zastosowali metodę strajków okupacyjnych. Natomiast pozostałe środowiska opozycyjne wspierały te strajki i prowadziły działalność informacyjną. Wkrótce protesty objęły całą Polskę.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#PosełAntoniMężydło">Strajk w Stoczni Gdańskiej był przygotowany i prowadzony przez młodych robotników i ludzi skupionych wokół tępionych przez reżim Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, a wspierany przez odważnych działaczy z Komitetu Obrony Robotników, Ruchu Młodej Polski, Konfederacji Polski Niepodległej, Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz niezależne środowiska, między innymi katolickie, całej Polski, które kontestowały PRL-owską rzeczywistość. W atmosferze przemian wyłaniani byli przywódcy związkowi, którzy wkrótce odegrali ogromną rolę w historii Polski, m.in. Lech Wałęsa, Andrzej Gwiazda i Anna Walentynowicz.</u>
          <u xml:id="u-59.7" who="#PosełAntoniMężydło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Strajki Sierpnia'80 były czymś niezwykłym w dziejach PRL nie tylko ze względu na ich masowość, ale także dlatego, że strajkujący stawiali postulaty, które podważyły totalitarny charakter systemu panującego w Polsce. Jednym z nich było żądanie utworzenia wolnych związków zawodowych. Porozumienia sierpniowe, zwłaszcza to podpisane w Gdańsku 31 sierpnia 1980 r., doprowadziły do powstania wielkiego ruchu społecznego - Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Skupił on blisko 10 mln Polaków. „Solidarność” miała charakter pospolitego ruszenia wymierzonego przeciwko nieprawościom komunistycznej władzy. Nigdy jeszcze w dziejach Polski społeczeństwo nie występowało tak masowo w walce o swobody obywatelskie i niepodległość swojego kraju. 16 miesięcy legalnego istnienia związku zaszczepiło w milionach Polaków postawę obywatelskiej troski o sprawy ich ojczyzny. Społeczeństwo polskie z czasów pierwszej „Solidarności” było społeczeństwem obywatelskim w najwyższym stopniu. Charakteryzowało się ofiarnością, altruizmem, poświęceniem w walce o zmiany, o poszanowanie godności człowieka i o poprawę nędznej egzystencji większości Polaków. Był to ruch wyrażający pragnienie życia w wolnej ojczyźnie, który dawał nadzieję, że nadejdzie wolność oparta na prawdzie. „Solidarność” miała też charakter demokratyczny i dzięki temu, mimo nasycenia agenturą, nie dała się zepchnąć z wyznaczonej drogi walki o niepodległość, wolność i godność człowieka, co świadczy o jej wielkiej sile moralnej.</u>
          <u xml:id="u-59.8" who="#PosełAntoniMężydło">Celami strategicznymi „Solidarności”, mimo że nie sformułowanymi wprost ze względu na groźbę inwazji sowieckiej, były: generalna naprawa i odnowa państwa oraz niepodległość. „Solidarność” lat 1980–1981, co dzisiaj szczególnie należy podkreślić, nie była bezmyślnym ruchem roszczeniowym. Od pierwszych dni strajku, mimo braku wiarygodnych danych ekonomicznych, pułap podwyżek szacowany był tak, aby nie doprowadzić do jeszcze większego kryzysu gospodarczego, gdyż bankructwo państwa, które było wtedy generalnym pracodawcą, oznaczałoby wprawdzie zawalenie komunizmu, ale na własną głowę. Ową zasadniczą naprawę państwa z powodzeniem udawało się wtedy realizować, mimo że największą przeszkodą na tej drodze była władza, która broniła swoich przywilejów.</u>
          <u xml:id="u-59.9" who="#PosełAntoniMężydło">Powstawała cała plejada organizacji otaczających „Solidarność”: stowarzyszeń twórców, zrzeszeń studentów, związków rolników, samorządów pracowniczych. Pojawiły się zalążki partii politycznych, a nawet w samej komunistycznej partii PZPR podjęto próby demokratyzacji przez tzw. struktury poziome. „Solidarność” była nie tylko związkiem zawodowym, ale i masowym ruchem demokratycznym, zrywem niepodległościowym, ruchem społecznym i samorządowym. Warto to przypominać, gdyż, usprawiedliwiając wprowadzenie stanu wojennego, propaganda reżimowa starała się utrwalić przekonanie, że społeczeństwo nie było wówczas przygotowane do samostanowienia. Prawda jest natomiast taka, że w latach 1980–1981 z upływem czasu zaufanie do kompetencji władz spadało, natomiast rosła wiara we własne siły.</u>
          <u xml:id="u-59.10" who="#PosełAntoniMężydło">Podejmowane działania przynosiły realne skutki i ważne doświadczenia. Działacze „Solidarności” dalecy byli od utopijnych programów i nierealnych koncepcji, jak próbują sugerować z perspektywy czasu niektórzy naukowcy. Idee, zasady i metody działania „Solidarności” okazały się zrozumiałe i popularne w Polsce i na świecie. Zyskały one mocne, masowe poparcie. Ludzie mieli dość ideologii, nie dążyli do utopijnej jedności, pragnęli również tej zwykłej solidarności przez małe „s”. Kierowali się racjonalnością, sprawiedliwością i własnym interesem, ale z uwzględnieniem interesów innych. Nieprawdziwe jest przypisywanie „Solidarności” hasła: solidarność - tak, wypaczenia - nie, które było tylko nieudolną próbą wmontowania „Solidarności” w system komunistyczny przez partyjnych reformatorów PRL. Pozytywnym doświadczeniem historycznym, do którego odwoływali się wtedy Polacy, był okres dwudziestolecia międzywojennego. Szesnaście miesięcy legalnej „Solidarności” to także odrodzenie nadziei na ponowną niepodległość Polski.</u>
          <u xml:id="u-59.11" who="#PosełAntoniMężydło">Stan wojenny, wprowadzony w obronie partykularnych interesów reżimu komunistycznego, zniweczył te nadzieje. Brutalne rozprawienie się ze społeczeństwem przez autorów stanu wojennego zaprzepaściło demokratyczne przemiany i działania w kierunku budowania niepodległej ojczyzny. Społeczeństwo zapłaciło wysoką cenę za ten szesnastomiesięczny okres istnienia legalnej „Solidarności”, określany przez niektórych jako karnawał wolności.</u>
          <u xml:id="u-59.12" who="#PosełAntoniMężydło">Bilans ofiar stanu wojennego był duży. Wiele osób straciło życie. Wspomnę tutaj chociażby najbardziej znane przypadki, które urosły do miana symboli, jak zamordowanie przez oddziały ZOMO górników w kopalni Wujek czy zamordowanie przez oficerów SB duszpasterza ludzi pracy księdza Jerzego Popiełuszki, kapelana „Solidarności”. Dzisiaj, kiedy ustanawiamy Dzień Solidarności i Wolności, nie wolno nam zapomnieć o ludziach, którzy zapłacili najwyższą cenę za „Solidarność” i ojczyznę.</u>
          <u xml:id="u-59.13" who="#PosełAntoniMężydło">Nawet wprowadzenie stanu wojennego nie zniweczyło autentycznej aktywności społecznej. Struktury związku dzięki wielu ofiarnym działaczom funkcjonowały w podziemiu i stanowiły fundamenty społeczeństwa alternatywnego, w dużym stopniu niezależnego od komunistycznej władzy. Zasługą tych struktur było ostateczne obalenie komunizmu w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-59.14" who="#PosełAntoniMężydło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gwoli sprawiedliwości należy jednak stwierdzić, że dzisiejsza rzeczywistość niepodległej Rzeczypospolitej znacznie odbiega od tamtych ideałów i marzeń o Niepodległej z czasów pierwszej „Solidarności”, a i „Solidarność”, która powstała po doświadczeniach stanu wojennego w wyniku umów „okrągłego stołu” nie jest też taka. Tamtej „Solidarności” pewnie nie da się powtórzyć, ale świadomość, że możliwy jest realny świat według jej ideałów, co potwierdza historia tamtych 16 miesięcy, pozwala mieć nadzieję na lepszą przyszłość. Warunkiem tego jest jednak poznanie gruntownej prawdy historycznej o pierwszej „Solidarności”, opartej na rzetelnych badaniach, i upowszechnienie jej szerokiej opinii publicznej. Nie jest prawdą o „Solidarności” ani to, co głosiła propaganda stanu wojennego, ani legendy, które tworzyli niekiedy niektórzy uczestnicy tamtych dni, ani to, co czasem niesłusznie kojarzy się ludziom z „Solidarnością”, gdy patrzą na nią przez pryzmat tzw. rządów solidarnościowych: likwidacja przemysłu, likwidacja miejsc pracy, wyprzedaż majątku narodowego, korupcja i nieudolne rządy.</u>
          <u xml:id="u-59.15" who="#PosełAntoniMężydło">Historia „Solidarności” jest ważnym elementem historii Polski, Europy i świata i zasługuje na prawdę. „Solidarność” powstała z buntu przeciwko władzy komunistycznej. Stała się nośnikiem zmian nie tylko w Polsce i doprowadziła do odesłania w niebyt narzuconego wielu narodom systemu. Nie runąłby mur berliński, gdyby 10 lat wcześniej gdańscy stoczniowcy nie zawiesili na bramach polskich flag narodowych, portretu papieża Jana Pawła II i ukwieconych krzyży.</u>
          <u xml:id="u-59.16" who="#komentarz">(Głos z sali: A ta stocznia jeszcze jest?)</u>
          <u xml:id="u-59.17" who="#PosełAntoniMężydło">To w Gdańsku zaczął się największy po II wojnie światowej ruch oporu przeciwko sowieckiemu imperium zła. „Solidarność” wywarła ogromny wpływ na demokratyczne przemiany w krajach Europy środkowej i wschodniej. Posłanie I Zjazdu „Solidarności” do narodów Europy Środkowo-Wschodniej było kontynuacją polskiej tradycji „za wolność naszą i waszą”. To właśnie powstanie NSZZ „Solidarność”, a nie upadek muru berlińskiego, powinno mieć rangę najważniejszego symbolu obalenia komunizmu nad Łabą, Wisłą i Dunajem.</u>
          <u xml:id="u-59.18" who="#PosełAntoniMężydło">„Solidarność” jest doceniana na świecie, gdyż na przykład tablice 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Gdańsku z sierpnia 1980 r. znalazły się na liście UNESCO „Pamięć świata”, obejmującej obiekty odzwierciedlające wydarzenia, które zmieniły bieg dziejów. Ostatnio Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął rezolucję upamiętniającą 25. rocznicę powstania Solidarności.</u>
          <u xml:id="u-59.19" who="#PosełAntoniMężydło">W Polsce jednak „Solidarność” przez różnego rodzaju środowiska opiniotwórcze kojarzona jest niekiedy niesłusznie z czarną legendą III Rzeczypospolitej. Należy się temu zdecydowanie przeciwstawić. „Solidarność” to nie tylko historia, którą musimy pielęgnować i przekazywać młodym pokoleniom, ale i dziedzictwo, zadanie, które musimy wypełnić. Czując się spadkobiercami „Solidarności”, wiemy, że czas po najbliższych wyborach będzie czasem najlepszym i jeszcze możliwym do wypełnienia jej dziedzictwa. Musimy tylko przekonać społeczeństwo, że chcemy i potrafimy.</u>
          <u xml:id="u-59.20" who="#PosełAntoniMężydło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustanowienie 31 sierpnia Dnia Solidarności i Wolności będzie uczczeniem wszystkich obywateli naszego kraju, którzy przyczynili się do demontażu komunistycznego systemu kłamstwa i zniewolenia. Będzie także zachętą do dalszej aktywności obywatelskiej, której Polska potrzebuje jak tlenu. Także dzisiaj, gdy nad naszym krajem ciążą korupcja, biurokracja, afery i mafie paliwowe potrzebne jest pospolite ruszenie obywateli zatroskanych o przyszłość Rzeczypospolitej. Podczas kazania wygłoszonego na gdańskiej Zaspie w 1987 r. Jan Paweł II powiedział, że „Solidarność” jest zadaniem do spełnienia, nadal zadaniem do spełnienia. Słowa te ciągle są bardzo aktualne.</u>
          <u xml:id="u-59.21" who="#PosełAntoniMężydło">Ustanawiając Dzień Solidarności i Wolności, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej składa hołd wszystkim twórcom i uczestnikom „Solidarności” z okresu 1980–1989, przede wszystkim robotnikom, którzy uczestniczyli w strajkach, oraz działaczom opozycji i doradcom, którzy wspierali protesty robotnicze.</u>
          <u xml:id="u-59.22" who="#PosełAntoniMężydło">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej składa hołd wszystkim polskim ofiarom komunizmu, pomordowanym i w różny sposób pokrzywdzonym za przekonania przez peerelowski wymiar sprawiedliwości i funkcjonariuszy władzy.</u>
          <u xml:id="u-59.23" who="#PosełAntoniMężydło">Sejm Rzeczypospolitej Polskiej składa hołd wszystkim ludziom, którzy przyczynili się do powstania i przetrwania „Solidarności”: ludziom Kościoła, działaczom konspiracji niepodległościowej, działaczom opozycji demokratycznej, polskiej emigracji politycznej, cudzoziemcom, którzy niejednokrotnie z poświęceniem udzielali „Solidarności” wsparcia materialnego, organizacyjnego i moralnego.</u>
          <u xml:id="u-59.24" who="#PosełAntoniMężydło">Dla uczynienia zadość formalności już tylko dodam, że postanowienie projektu ustawy, że dzień 31 sierpnia jest Dniem Solidarności i Wolności wiąże się z obowiązkiem wywieszenia flag państwowych i zachowania odświętnego charakteru tego dnia.</u>
          <u xml:id="u-59.25" who="#PosełAntoniMężydło">Projekt nie wywołuje skutków dla budżetu państwa i przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Godzi się przypomnieć, że zarówno projekt zaprezentowany przez pana posła Celińskiego, jak i projekt przedstawiony przez pana posła Mężydło zostały poprzedzone przed rokiem wystąpieniem władz Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, w którym to sformułowano postulat ustanowienia dnia 30 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności jako święta państwowego niebędącego dniem wolnym od pracy. Wypada podziękować władzom związku Solidarności za tę inicjatywę, co niniejszym czynię.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w łącznej dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa Janika z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełKrzysztofJanik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozmawiamy dziś o ustanowieniu Dnia Solidarności i Wolności, rozmawiamy. Ja jako szef Klubu Parlamentarnego SLD mógłbym z tego miejsca powiedzieć, że ze względu na szacunek dla faktów jesteśmy za i na tym zakończyć swój udział w debacie. Jeśli jednak chcę coś więcej powiedzieć to także dlatego, iż wydaje mi się, że zbyt ważne to wydarzenie, aby było własnością tylko jednak grupy ludzi, tylko jednego poglądu politycznego. Zbyt ważne to wydarzenie w dziejach naszego narodu, abyśmy musieli, aby należało nawet wyciągnąć z niego wnioski przez każdego z nas, każdego Polaka. Nie jesteśmy za ustanowieniem Dnia Solidarności i Wolności tylko dlatego, że tak wypada.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto by pomyślał.)</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#PosełKrzysztofJanik">Wypowiadamy swoje głośne „tak” również dlatego, żeby w ćwierć wieku od tamtych wydarzeń przypomnieć, że Sierpień, który kiedyś uważano za miesiąc prawicy i wydawać by się mogło, że cóż, lewica tu nogę podkłada, gdy konia kują, ale dla lewicy ten Sierpień to także symbol wielkiego porozumienia Polaków. To wtedy zaczęło się coś, co z biegiem lat stało się wartością naprawdę ogólnonarodową, ponadpartyjną - dialog, porozumienie, konsensus. Jak patrzymy na dzisiejsze obyczaje, to warto się zastanowić, jak daleko odeszliśmy od Sierpnia. A przecież tamto porozumienie, ówczesny dialog Polaków to nie była łatwa sprawa, mówił o tym i pan poseł Celiński, i pan poseł Mężydło. I warto pamiętać - po jednej stronie była władza, słabo, powiedzmy to sobie szczerze, przyzwyczajona i gotowa do dialogowania, zwłaszcza z opozycją, po drugiej stronie grupy społeczne, opozycja także przecież do dialogu z władzą nienawykła. Była i trzecia strona, precyzyjnie o tym powiedział pan poseł Mężydło, powtórzę: Nie zapominajmy, że w sierpniu tamtego roku porządek jałtański, wydawało się, że nie jest jeszcze zagrożony. Nie zapominajmy, że na Kremlu urzędował wtedy nie Gorbaczow tylko autor doktryny ograniczonej suwerenności państw socjalistycznych Leonid Breżniew, który tej doktrynie użyczył nawet własnego nazwiska. Wówczas obie strony sporu, dialogu to rozumiały - i strona władzy, i robotnicy Lublina, Wybrzeża, Górnego Śląska. Zresztą, tak nawiasem mówiąc, nikt nie wiedział wtedy, jak to się skończy. W tamtej dobie hasło „Socjalizm - tak, wypaczenia - nie” było podstawą tego dialogu, porozumienia. Z biegiem czasu ulegało ono modyfikacji aż po postulat narodowej suwerenności, suwerenności rozumianej dosłownie, wolności w jak najlepszym rozumieniu tego słowa. Tak, ten szlak ku wolności, ów wielki narodowy powrót na Zachód to wspólne dokonanie wielu ludzi - i pań, i panów posłów, których sprawozdawcy, osoby sprawozdawcy, ich życiorysy najlepiej świadczą o tym, i członków Solidarności, i tych 10 mln ludzi, wśród których nie brakowało członków PZPR-u, także i niektórych z nas z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, także i ja wówczas byłem w obozie władzy. Ale myślę, że dzisiaj, patrząc z tej perspektywy, trzeba powiedzieć, że wielkim dokonaniem, może nie w równym stopniu nas wszystkich, ale było wyrwanie tej pierwszej cegły z muru berlińskiego. Natomiast dzisiaj, bez względu na tamte podziały, mamy obowiązek wszyscy wspólnie o tej tradycji przypominać. Warto ciągle powtarzać, że ta nowa, europejska, nie tylko polska, wolność zaczęła się od polskiego sierpnia, od polskiej Solidarności. I nie wolno dopuścić - jeśli wolno, panie marszałku, jeszcze minutkę - żeby zginęła ta prawda gdzieś w swarach o przeszłe zasługi, żeby się potknęła o teczki, o polemiki, kto był ważniejszy od Wałęsy. Wałęsy dzisiaj, tak nawiasem mówiąc, nikt nie przeskoczy, wtedy trzeba było skakać.</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#PosełKrzysztofJanik">Natomiast chcę powiedzieć: dajmy spokój, spróbujmy w tej debacie wznieść się nad te podziały, zdefiniować to, o czym na końcu mówił pan poseł Mężydło, że dalej są obecne pewne wyzwania symbolizowane przez Sierpień - to te 21 punktów, to jest wyrzut sumienia wszystkich rządzących, i rządzącej prawicy, i rządzącej lewicy.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#PosełKrzysztofJanik">Panie Marszałku! Klub Parlamentarny SLD opowiada się za ustanowieniem Dnia Solidarności i Wolności w głębokim przekonaniu, że ten dzień raz w roku dobrze będzie służył obywatelskiej, polskiej refleksji o wyższości dialogu, porozumienia nad targaniem po szczękach. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu pana marszałka Donalda Tuska w imieniu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełDonaldTusk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustanawiamy święta nie tylko my tu w Polsce po to, żeby pamiętać. Tym bardziej święto, o którym wszyscy mówimy, że powinno być świętem bardzo poważnie czczonym, ale niezwalniającym nas od pracy, szczególnie właśnie takie święto służy pamięci, refleksji, a nie radosnej zabawie czy wypoczynkowi. Jeśli zatem mamy ustanawiać święto Solidarności w XXV rocznicę Sierpnia to po to, żeby mówić prawdę o tamtych zdarzeniach, po to, żeby mówić prawdę o tym, czym był naprawdę zryw Solidarności, czym naprawdę był strajk sierpniowy i co tak naprawdę chcemy czcić.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#PosełDonaldTusk">Sierpień roku 1980 to jest nasza pamięć o sprzeciwie, o proteście przeciwko rządom komunistów w Polsce. Rocznica Sierpnia roku 1980, czy to się komuś podoba, czy nie, jest rocznicą zrywu Polaków przeciwko niechcianej władzy narzuconej przez Związek Radziecki. Rocznica Sierpnia to nie jest rocznica kompromisu i porozumienia, jak to chciałby przedstawić przedstawiciel Sojuszu Lewicy Demokratycznej, bo po Sierpniu był Grudzień, podobnie jak przed Sierpniem był Grudzień.</u>
          <u xml:id="u-63.2" who="#PosełDonaldTusk">Pan poseł Antoni Mężydło przez skromność...</u>
          <u xml:id="u-63.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Janik: I był Breżniew, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-63.4" who="#PosełDonaldTusk">...przez skromność nie powiedział i pewnie nie będzie mówił na tej sali o tym, a jestem jego współtowarzyszem od lat 70., więc mnie bardziej wypada o tym powiedzieć, jak wyglądało porozumienie i dialog, panie pośle Janik, w sierpniu i po sierpniu roku 1980.</u>
          <u xml:id="u-63.5" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Janik: I był Breżniew.)</u>
          <u xml:id="u-63.6" who="#PosełDonaldTusk">Może pan poseł Antoni Mężydło w rozmowie w cztery oczy panu posłowi Janikowi opowie, jak wygląda przez wiele godzin bicie na śmietniku, zamykanie bez procesu, po święcie kompromisu i dialogu - 31 sierpnia. On dużo by panu o tym powiedział, bo był ofiarą tego typu praktyk. I proszę mi wierzyć, nie Leonid Breżniew bił pana Antoniego Mężydłę. Chciałbym, żebyśmy wtedy, kiedy mówimy na serio o rocznicy Sierpnia roku 1980, mówili o tym, przeciwko czemu był wymierzony ten protest. Bo jeśli mamy naprawdę pamiętać, dzięki temu świętu, co było ważne w sierpniu roku 1980, a także przez długie, długie miesiące po Sierpniu, to przede wszystkim jest to pamięć, która ma służyć temu, aby to się nigdy więcej nie powtórzyło.</u>
          <u xml:id="u-63.7" who="#PosełDonaldTusk">Jeśli mówimy z taką dumą o tym, że sierpień w roku 1980 skończył się bez rozlewu krwi, to mówimy o wielkiej mądrości, rozwadze, roztropności tych, którzy podjęli strajk w sierpniu, którzy nie wyszli na ulice nauczeni doświadczeniem Grudnia roku 1970 i którzy przez kilkanaście miesięcy po Sierpniu roku 1980 potrafili utrzymać praktycznie cały polski naród w bardzo świadomej, mądrej i szlachetnej dyscyplinie, nie ulegając rozlicznym prowokacjom, które władza komunistyczna przygotowywała - i w sierpniu, i każdego dnia po sierpniu roku 1980. Jeśli naprawdę to święto ma służyć naszej pamięci, jeśli to święto i ta pamięć ma służyć Polakom po to, aby się nigdy nie powtórzyły tamte czasy, to musimy mieć dzisiaj odwagę mówić prawdę o tym, czym był Sierpień roku 1980, czym była władza w tamtym czasie i dlaczego ludzie postanowili zastrajkować, a następnie 10 mln Polaków postanowiło zapisać się do „Solidarności”. I proszę mi wierzyć, nie dlatego, że uwierzyli w fetysz dialogu i porozumienia z komunistami, tylko dlatego, że po raz pierwszy uwierzyli wówczas, po raz pierwszy tak naprawdę, że istnieje droga solidarności na pokonanie tamtego systemu, a nie współżycie z tamtym systemem. I to zakłamanie, które prezentujecie tak często, kiedy mówimy o Sierpniu, o „Solidarności”, nie może towarzyszyć tej debacie, nie może towarzyszyć tej 25. okrągłej rocznicy „Solidarności”.</u>
          <u xml:id="u-63.8" who="#PosełDonaldTusk">Ta pamięć to także pamięć o ofiarach i o sprawcach. Szkoda że dziś nie możemy mówić, a przede wszystkim te osoby, które powinny się czuć współodpowiedzialne za tamten czas, złą stronę tamtego czasu, o tych, którzy ponieśli największą ofiarę, a pozostali tak naprawdę anonimowi. Pamiętam tych, którzy oddali swoje życie, o czym pan poseł Janik może woli nie pamiętać, po Sierpniu roku 1980.</u>
          <u xml:id="u-63.9" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Janik: Pamiętam.)</u>
          <u xml:id="u-63.10" who="#PosełDonaldTusk">Wie pan, kiedy na przykład? Kiedy 20-letni chłopak został zastrzelony na ulicach Gdańska, bo szedł święcić święto „Solidarności” 31 sierpnia w roku 1982. I chciałbym, żebyśmy pamiętali w Polsce zawsze - do końca życia będę to pamiętał - kto strzelał, do kogo strzelał i z jakiego powodu.</u>
          <u xml:id="u-63.11" who="#PosełDonaldTusk">Otóż, święto „Solidarności” to jest święto tego bezimiennego bohatera, który został bez żadnego powodu zastrzelony na ulicy tylko dlatego, że chciał położyć kwiaty pod pomnikiem poległych stoczniowców 31 sierpnia w rocznicę „Solidarności”. I naprawdę, nie myślał wówczas o dialogu i porozumieniu. Chciałbym, żebyśmy pamiętali wtedy, kiedy rozmawiamy o tej rocznicy, o tym, że ofiarami byli nie tylko ci bezimienni bohaterowie, ale cały naród był ofiarą złych rządów, okrutnych rządów. I dlatego ta pamięć jest tak ważna, aby ludzie, fałszywe idee, źli ludzie nigdy już w Polsce nie rządzili, ci, którzy byli odpowiedzialni za tamten czas, czas, który spowodował protest 10 mln ludzi.</u>
          <u xml:id="u-63.12" who="#PosełDonaldTusk">I ostatnie zdanie, bo uważam, że warto przypomnieć też, dlaczego słowo „solidarność” stało się symbolem, a później nazwą tego wielkiego ruchu, a dzisiaj chyba warto przypomnieć to tym wszystkim, którzy dzierżą władzę i którzy o władzę się ubiegają. Pamiętam dokładnie ten moment, to był drugi dzień strajku. Strajk w stoczni wówczas się kończył, ponieważ stoczniowcy uzyskali akceptację dla swoich płacowych postulatów, dostali zgodę na przywrócenie do pracy Anny Walentynowicz i zgodę na budowę pomnika lub tablicy w miejscu, gdzie 10 lat wcześniej zginęli stoczniowcy. Wtedy, już po ogłoszeniu zakończenia strajku przez Lecha Wałęsę, zwrócili się przedstawiciele słabszych zakładów pracy - była, świętej pamięci, Alina Pieńkowska, wówczas pielęgniarka, był Zenek Kwoka, wówczas tramwajarz - do stoczniowców, krzycząc wówczas, skandując na placu przed salą BHP właśnie słowo „solidarność”, z prośbą, żeby stoczniowcy nie rezygnowali z walki także o ich postulaty. I wtedy tak naprawdę narodziła się „Solidarność”, w momencie, kiedy stoczniowcy uznali, że są gotowi poświęcić swoje podwyżki, wielkie podwyżki jak na tamten czas. Ludzie w moim wieku i starsi pamiętają, co znaczyło wywalczyć od komunistów podwyżki dla robotników i jak wielkim heroizmem było powiedzenie: „dobrze, być może stracimy te podwyżki, być może stracimy to, co już wywalczyliśmy, ale będziemy razem walczyć także o słabszych”. Wtedy narodziła się naprawdę solidarność, bo wtedy ludzie pokazali, że są gotowi bezinteresownie walczyć o innych.</u>
          <u xml:id="u-63.13" who="#PosełDonaldTusk">Dzisiaj, jeśli chcemy naprawdę święcić pamięć tamtych dni, jeśli naprawdę chcemy święcić nie tylko wolność, ale także solidarność w pełnym tego słowa znaczeniu, to pomyślmy, tu siedzący, co znaczy bezinteresowność ludzi, którzy sprawują władzę, co znaczy służba w imieniu słabszych i zdolność wyrzeczenia się własnych przywilejów wtedy, kiedy potrzeba takiej solidarności na co dzień jest widoczna gołym okiem. I to dedykuję wszystkim posłom, niezależnie od klubu i tradycji, jakie reprezentują, aby w tych dniach także pomyśleli o swojej prawdziwej bezinteresowności, której tak mało na tej sali. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-63.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pan poseł Marek Muszyński - w imieniu Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełMarekMuszyński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pisał poeta: „Idź dokąd poszli tamci do ciemnego kresu/ po złote runo nicości twoją ostatnią nagrodę/ idź wyprostowany wśród tych co na kolanach/ wśród odwróconych plecami i obalonych w proch/ ocalałeś nie po to aby żyć/ masz mało czasu trzeba dać świadectwo/ bądź odważny gdy rozum zawodzi bądź odważny/ w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy/ a gniew twój bezsilny niech będzie jak morze/ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych/ niech nie opuszcza ciebie twoja siostra Pogarda/ dla szpiclów katów tchórzy - oni wygrają/pójdą na twój pogrzeb i z ulgą rzucą grudę/ a kornik napisze twój uładzony życiorys/ i nie przebaczaj zaiste nie w twojej mocy/ przebaczać w imieniu tych których zdradzono o świcie/ strzeż się jednak dumy niepotrzebnej/oglądaj w lustrze swą błazeńską twarz/powtarzaj: zostałem powołany - czyż nie było lepszych?” I dalej: „powtarzaj wielkie słowa powtarzaj je z uporem/ jak ci co szli przez pustynię i ginęli w piasku/ a nagrodzą cię za to tym co mają pod ręką/ chłostą śmiechu zabójstwem na śmietniku/ idź bo tylko tak będziesz przyjęty do grona zimnych czaszek/ do grona twoich przodków: Gilgamesza Hektora Rolanda/ obrońców królestwa bez kresu i miasta popiołów / Bądź wierny Idź”.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PosełMarekMuszyński">I szli - odważni, wierni, szli wyprostowani wśród tych, co na kolanach, szli „po złote runo nicości, po swoją ostatnią nagrodę”. Szli górnicy z kopalni Wujek, szli górnicy z Lubina, szedł Kazimierz Michalczyk z Wrocławia i wielu, wielu innych. Pośród nich Małgorzata Longchamp, młoda kobieta, adiunkt Uniwersytetu Wrocławskiego, działaczka podziemnej „Solidarności”. Zapadłszy na śmiertelną chorobę uzyskała możliwość leczenia we Francji, ale okazało się, że ceną za uzyskanie paszportu będzie podpisanie współpracy z SB. Podpiszesz, wyjedziesz. Prosta transakcja, życie za jeden podpis. Nie podpisała. Nie żyje.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PosełMarekMuszyński">Był wśród nich Tadeusz Huskowski, żołnierz Powstania Warszawskiego odznaczony krzyżem Virtuti Militari, docent Politechniki Wrocławskiej, członek dolnośląskiego RKS, któremu miałem honor przewodniczyć. Po procesie za kierowanie strajkiem na Politechnice Wrocławskiej miał wszczepiony rozrusznik serca. Któregoś wieczoru poczuł zbliżający się atak. Na stoliku obok stał telefon, a na tapczanie leżała posegregowana i przygotowana do odbioru podziemna prasa. Za chwilę mieli przyjść umówieni kolporterzy. Nie chcąc ich narażać, nie zadzwonił. Nie żyje. Znani i nieznani bohaterowie szli przez tę naszą pustynię, skrytobójczo mordowani, bici i pałowani w manifestacjach, w zaduchu cel więziennych, w lokalach konspiracyjnych, wyrzucani z pracy, otoczeni konfidentami i raczeni dobrymi radami w rodzaju: na co ty się porywasz... Szli wśród odwróconych plecami i dawali świadectwo. Dziś, po latach, gdy tylu fałszywych bohaterów wypina piersi, by przyjąć medale, gdy tylu gotowych jest dopuścić się każdego świństwa dla lepszego miejsca na liście wyborczej - „Solidarność” nie chce i nie potrzebuje orderów. Kto zresztą miałby je dawać tym ludziom? Czy ci, którzy wydali na „Solidarność” wyrok śmierci i wprowadzili stan wojenny? Czy może ci, którzy u tych pierwszych dopraszali się świadectwa moralności? Symbolem rewolucji francuskiej stała się gilotyna, symbolem największej współczesnej rewolucji, rewolucji „Solidarności” może być krzyż - i ten w konfesjonałach w czasie strajków, i ten w wymiarze mesjańskim. Rewolucjoniści z „Solidarności” nie uśmiercali przeciwnika, lecz składali w ofierze siebie.</u>
          <u xml:id="u-65.3" who="#PosełMarekMuszyński">Jeszcze chwilę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-65.4" who="#PosełMarekMuszyński">Zdradzeni i porzuceni dla złudnych miraży liberalizmu, byli wierni do końca, dawali świadectwo. A my, mocno już spóźnieni, po 25 latach możemy zrobić tylko jedno: niech ta symboliczna data 31 sierpnia wpisze się na zawsze w kalendarz narodowej chwały. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-65.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Głos ma pan poseł Tadeusz Gajda, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełTadeuszGajda">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ta debata i poprzedzająca ją debata nad ustawą, która mówi o największym Polaku, pokazują, jak złożone są te sprawy. One są tak złożone, jak relacje między Lechem Wałęsą, panią Walentynowicz i panem Gwiazdą. Wszyscy, których wymieniłem, są z „Solidarności”.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PosełTadeuszGajda">Nie można rozpatrywać tych 25 lat w oderwaniu od historii, od tego, co zdarzyło się w Jałcie, przecież nie z naszej winy, tego, co skończyło się wielką zdradą w 1939 r. To wszystko razem stało się fundamentem tego, co wybuchło z udziałem „Solidarności” 25 lat temu. Otóż to na pewno zbieg okoliczności czy, jak ktoś woli, opatrzność. Ale jedno trzeba powiedzieć: gdyby nie Ojciec Święty, nie byłoby „Solidarności”, nie byłoby wolności, nie byłoby wolnej Europy. To jest pewne.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#PosełTadeuszGajda">Trzeba także powiedzieć i to, że była zimna wojna i nie było zwycięzców w dwóch wielkich obozach, które powstały po wojnie: Związek Radziecki i Stany Zjednoczone Ameryki Północnej - raz jedni byli militarnie górą, raz drudzy. Nie było możliwości rozwiązania problemów poprzez wojnę, bo tyle było zgromadzonego po jednej i po drugiej stronie arsenału do zabijania ludzi, że wyginęłaby cała ludzkość. Nastąpiła wojna, którą nazywam wojną ekonomiczną, bo to był jedyny sposób na to, żeby rozłożyć wielkie mocarstwo Związku Radzieckiego. Ta wojna ekonomiczna była też dlatego, że był ten, który czuwał nad Polską i nad Europą, Ojciec Święty. Była także ogromna Polonia, wielce wpływowa, która ciągle przypominała o wolnej Polsce poprzez rozgłośnie, wszelkimi możliwymi sposobami. Ta Polonia kochała Polskę bardziej niż my sami, którzy tu byliśmy.</u>
          <u xml:id="u-67.3" who="#PosełTadeuszGajda">Posłużono się - i to też trzeba umieć powiedzieć - Polakami, Polską i tym wszystkim najważniejszym, co mieliśmy do dyspozycji, podczas rozmontowywania strasznego obozu sowieckiego. Dzisiaj boli, gdy w nagrodę za to przedstawiciele, szefowie państw mówią: Polacy, siedźcie cicho, korzystajcie z okazji, że możecie cicho siedzieć. Boli to Polaków, szczególnie tych, którzy poświęcali życie i zdrowie za wolną ojczyznę.</u>
          <u xml:id="u-67.4" who="#PosełTadeuszGajda">Nie można też nie powiedzieć, że w tym pięknym ruchu „Solidarności” ogromną rolę odegrali ludzie wsi. Nie starczyłoby wielkiej mocy robotników, gdyby przy nich nie stanęli chłopi z „Solidarności” rolniczej.</u>
          <u xml:id="u-67.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-67.6" who="#PosełTadeuszGajda">Nie starczyłoby „Solidarności”, gdyby nie mądrość narodu i głupota rządzących w tamtym czasie. System musiał paść, został jeszcze tylko na Kubie, być może po to, żeby pokazywać, jak nie można rządzić gospodarką.</u>
          <u xml:id="u-67.7" who="#PosełTadeuszGajda">Trzeba powiedzieć także i to, że wielki zryw „Solidarności” i wielka nadzieja dla tego umęczonego narodu wielokrotnie kończyła się zawodem, nie z winy samej „Solidarności”, lecz z winy ubeków, którzy do niej weszli, żeby ją od środka rozkładać, żeby pokazywać niemoc i jakoby głupotę tych, którzy chcą przejmować władzę. Ale także trzeba stwierdzić, że kołem napędowym tego - nie było tego w żadnym z państw tzw. demoludów - była głupota i niezgoda prawej strony, która pomagała we władzy lewicy. To nie mądrość lewicy doprowadzała ją dwukrotnie do kompletnej władzy, lecz głupota prawicy i niewyciągnięcie wniosków z błędów.</u>
          <u xml:id="u-67.8" who="#PosełTadeuszGajda">Dzisiaj pan poseł Janik chciałby zapomnieć o pewnych sprawach i ja się nie dziwię. Polityka rządzi się swoimi prawami, ale gdyby prawa strona zrozumiała, że „Solidarność” ma służyć robotnikom, że prywatyzacja ma służyć pracownikom, że polskie banki to serce polskiej gospodarki... Chcę przypomnieć, że kiedy odchodził z rządu ten wyśmiewany Waldemar Pawlak, było w Polsce sprywatyzowanych 18% banków. Kiedy wszyscy pomagali przewracać, odsuwać Polskie Stronnictwo Ludowe od sceny politycznej, przyszła „Solidarność”, która nazywała się Akcja Wyborcza Solidarność. Też nie można tego potępiać w czambuł. Byli tu posłowie, którzy krzyczeli, sprzeciwiali się takiej prywatyzacji, ale po rządach Akcji Wyborczej Solidarność pozostało ponad 70% sprywatyzowanych banków. Co to znaczy rządzić? Rządzić to znaczy mieć wpływ na krwiobieg gospodarki, czyli na banki, na to, co kreuje gospodarkę albo dołuje ją do końca.</u>
          <u xml:id="u-67.9" who="#PosełTadeuszGajda">Panie i Panowie Posłowie! Na pewno wielkim słowem, które zapisze się złotymi zgłoskami w historii Rzeczypospolitej, będzie „Solidarność”, ale jak wszędzie, jak w każdej partii politycznej, jak w każdym narodzie, tam też są różni ludzie. Trzeba w tym wszystkim oczyszczenia, zrozumienia, ale także zahamowania tego, co jest nie do przyjęcia dla tych, którzy przecież nie dla rozkoszy stoją teraz na ulicy. To też są ludzie wielkiej „Solidarności”, to też są ludzie spod tego wielkiego znaku, którzy dzisiaj mają prawo czuć się zawiedzeni. Co zrobić? Wszyscy apelują, od prawej po lewą stronę, że trzeba wewnętrznego moralnego odrodzenia. Tak, wewnętrznego. Dobrze by było, gdybyśmy dopatrywali się błędów w sobie, ale nie za wszelką cenę w przeciwniku. Być może ten człowiek myśli inaczej, być może ma inną wizję Polski. Być może należy go posłuchać, być może należy zastanowić się nad tym wszystkim, żeby pewne sprawy, które dzisiaj się pojawiły, po prostu wprowadzić w życie.</u>
          <u xml:id="u-67.10" who="#PosełTadeuszGajda">Polskie Stronnictwo Ludowe jest za tym, żeby prawnie upamiętnić 25. rocznicę powstania „Solidarności”. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-67.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Głos ma pan poseł Andrzej Lepper, Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełAndrzejLepper">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czy SdPL nie zabiera głosu?</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie, oddaje.)</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Gajda: Oddaje Samoobronie.)</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PosełAndrzejLepper">To już drugi raz, na podsumowanie. Czy oddaje czas Samoobronie? Bo jeżeli tak, to jest kolejność, panie marszałku, i należałoby to realizować zgodnie z kolejnością. Poprzedni punkt też SdPl...</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Byra: Proszę mówić za siebie.)</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#PosełAndrzejLepper">Nie, jest jakiś regulamin, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Ale jestem reprezentantem szkoły wolności i nie będę przymuszał Socjaldemokracji Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#komentarz">(Głos z sali: W Samoobronie się przymusza...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełAndrzejLepper">To następnym razem my też będziemy się na koniec zapisywać, wszyscy po kolei, i zobaczymy, kto i kiedy będzie zabierał głos, bo na pewno głos zabierać będą. Ale nie jest to najważniejsze w tym punkcie.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PosełAndrzejLepper">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 10 milionów ludzi zrobiło w Polsce bezkrwawą rewolucję, chociaż niektórzy zapłacili za to najwyższą cenę, a winnych nie ma do dzisiaj. Tych 10 milionów ludzi wyszło po to, żeby walczyć o godne życie, o pracę, o chleb, o godność dla siebie, dla swoich rodzin. Można by powiedzieć, że gdyby nie 1980 r., 1989 r., na pewno nie byłoby mnie na tej trybunie, nie miałbym szansy, zdaję sobie z tego sprawę, i nie byłoby wielu innych. Ale czy o to walczyli ci robotnicy? Nie tylko Stocznia Gdańska, ale Świdnik...</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Nowak: Nowa Huta.)</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#PosełAndrzejLepper">Lublin, wszystkie zakłady, Górny i Dolny Śląsk, Wałbrzych...</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#komentarz">(Poseł Zygmunt Wrzodak: Ursus.)</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#PosełAndrzejLepper">Ursus, oczywiście. Czy o to walczyli? Zapłatą dla tych ludzi ma być 31 sierpnia; święto tych ludzi. I zgoda. Musi być takie święto, muszą być oddane tym ludziom szacunek, hołd, pamięć. Natomiast tym, którzy tych ludzi oszukali, przywódcom, liberałom, tych 10 milionów już zapłaciło. Prezydent Wałęsa, symbol „Solidarności”, przegrywa wybory prezydenckie, AWS schodzi ze sceny całkowicie skompromitowane i nie wchodzi do parlamentu. Oczywiście cwaniacy z AWS znajdują się w innych partiach, tworzą nowe partie - z pełnym szacunkiem dla uczciwych ludzi, bo w każdej partii, często to powtarzam jest masa, zdecydowana większość, uczciwych, rzetelnych osób. Natomiast przywódcy zawsze się znajdują. Od 16 lat siedzą tu, w Sejmie, i co wybory, mówią to samo.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#PosełAndrzejLepper">Zapomnieliście, działacze, przywódcy „Solidarności”, o tych 10 milionach ludzi, i to wstyd. To święto należy się tym ludziom, tym 10 milionom. Ale jak ci ludzie dzisiaj żyją? Pokazują to dzisiaj przed Sejmem, gdzie są komunikaty, że już się dogadali. Górnicy, nie dogadaliście się. Wyprowadzą was spod Sejmu. Oczywiście nie namawiam do rozróby. Wracajcie do domu. Ale nic wam nie załatwili i nie załatwią, tylko chcą się was pozbyć, a ten problem wróci bardzo szybko, bo liberałowie sobie nie odpuszczą. Oni będą ciągle mówić tylko o pieniądzach, że ich nie ma, nie przeprowadzą głębokiej reformy finansów państwa, nie zmienią ustawy o Narodowym Banku Polskim, tak by ten bank - obojętnie, kto jest prezesem, to nie ma żadnego znaczenia - na wzór Stanów Zjednoczonych czy państw Unii Europejskiej odpowiadał razem z rządem i parlamentem Rzeczypospolitej Polskiej za gospodarkę, zatrudnienie, stopę inflacji i kreowanie pieniądza.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#PosełAndrzejLepper">Jest jeszcze szansa, jeszcze nie wszystkie banki liberałowie sprzedali, chociaż to dramat, że ponad 80% banków nie jest naszych. Ale mamy jeszcze Narodowy Bank Polski, mamy jeszcze PKO BP w jakiejś części nasze, BGŻ, chociaż już coraz mniej, i Bank Gospodarstwa Krajowego. Banki spółdzielcze, na szczęście, też częściowo się uchroniły.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#PosełAndrzejLepper"> To jest jeszcze nasze, jeszcze mamy czym rządzić, tylko wracając do domu, górnicy i inni, musicie w tym roku podjąć decyzję, czy dalej popierać liberałów, którzy będą znowu mówić o tym, że nie można, że nie wolno tego robić, że zmiana ustawy o Narodowym Banku Polskim to zamach na niezależność banku. Jaki zamach, na jaką niezależność? To co, mamy tolerować, że jest to państwo w państwie, że mając takie rezerwy, i rezerwę rewolucyjną, i rezerwę dewizową, nadwyżkę dewiz, że mając takie pieniądze, oni będą dobijać polską gospodarkę? Żadnej odpowiedzialności, za nic? Tak być po prostu nie może, to trzeba zmienić.</u>
          <u xml:id="u-71.10" who="#PosełAndrzejLepper">Sprawa główna to sprawa ludzi. Tym ludziom - szacunek. Pokazuję tu postulaty Sierpnia. 21 postulatów. Dotyczą one wszystkiego; od środków przekazu, niezależnych... A jakie dzisiaj są, to wszyscy dokładnie wiemy, co się dzieje w telewizji publicznej, w komercyjnych. Niezależność? Co, ktoś powie, że komercyjna może robić, co chce? A co, abonamentu tam nie ma, tak, a reklama to nie jest abonament? To jest pośredni abonament, bo każdy obywatel Polski w tym proszku, w tym mydle, w tym oleju jakiś grosik zostawia i biorą to ci, którzy mają stacje prywatne. A publiczna? A programy autorskie pani Olejnik, która zarabia 60 tys., tak piszą, a niektórzy nawet piszą, że 100 tys. miesięcznie, za jeden program? To co, ona sobie robi wybory, z kim chce rozmawiać, a z kim nie chce? Gdzie obiektywizm w środkach przekazu - z postulatów „Solidarności”?</u>
          <u xml:id="u-71.11" who="#PosełAndrzejLepper">Płaca, która powinna iść w parze z podwyżką cen, ze stopą inflacji. Jaka jest dzisiaj płaca? Minimalna. Na co starcza ona ludziom? Gdzie ten postulat? Gdzie następny postulat, dotyczący doboru kadr według kwalifikacji, a nie partyjnego klucza? To jest w postulatach. To wszystko mamy. Emeryci, renciści - to też jest w postulatach. Jak dzisiaj żyją, jak się ich leczy? To hańba, to wstyd dla tych, którzy stanęli na czele „Solidarności”. Cały naród, 10 milionów wstąpiło, ale jeszcze miliony popierały „Solidarność”, dowód tego ludzie dali w 1989 r., podczas wyborów do Senatu, kiedy 99% dostała „Solidarność. Co zrobiliście? Wstydźcie się tego.</u>
          <u xml:id="u-71.12" who="#PosełAndrzejLepper">Służba zdrowia - też zapisano to w tych postulatach - nauka, opieka nad dziećmi, mieszkania, wolne soboty... Nie tylko soboty, liberałowie, ludzie mają wolne, ale 7 dni w tygodniu mają wolne. 5 milionów ludzi 7 dni w tygodni ma wolne.</u>
          <u xml:id="u-71.13" who="#komentarz">(Poseł Marian Janicki: Urlopy macierzyńskie płatne.)</u>
          <u xml:id="u-71.14" who="#PosełAndrzejLepper">Urlopy macierzyńskie, tak jest, 3-letnie, postulat 18. To wszystko jest zapisane. Nic z tego nie zostało.</u>
          <u xml:id="u-71.15" who="#PosełAndrzejLepper">Dlatego do wszystkich obywateli, do wszystkich, którzy nas słuchają: Wystawcie rachunek przebierańcom, którzy dzisiaj współczują tym, którzy byli prześladowani. My też współczujemy, chylimy czoła przed wszystkimi, których dosięgła nawet choćby jedna pałka. Chylimy czoła przed nimi wszystkimi. Ale jak oni dzisiaj żyją? A ci, którzy obiecali ludziom, którzy to tworzyli, dzisiaj opływają w czym? Niech się wstydzą za to, co zrobili. Naród, który dał takie szanse „Solidarności”, dzisiaj się opamięta. Opamięta się i wybierze dobrze w tych wyborach, w tym roku. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-71.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pan poseł Zygmunt Wrzodak, Liga Polskich Rodzin, proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełZygmuntWrzodak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PosełZygmuntWrzodak">Wysoka Izbo! W 25. rocznicę Sierpnia 1980 r. Sejm przychyla się do postulatu obecnej „Solidarności”, aby ten dzień ustanowić Dniem Solidarności i Wolności, aby stał się on świętem państwowym. Oczywiście Liga Polskich Rodzin przychyla się do tej niejako prośby „Solidarności” i jej obecnych władz, jak również wszystkich ludzi, którzy w 1980 r. tworzyli „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#PosełZygmuntWrzodak">Doskonale zapewne pamiętamy rok 1980, kiedy wybuchły strajki. Najpierw, pod koniec czerwca, w Świdniku, Kraśniku, Lublinie - kolejarze, w Ursusie, Płocku, w zakładach maszyn rolniczych. Było jeszcze wiele innych strajków, mniejszych, może zapomnianych, ale to było podłoże do tego, aby pociągnąć strajk i rozpocząć strajk na Wybrzeżu, który się skończył podpisaniem porozumienia, które dało możliwość działania wolnym związkom zawodowym, w tym „Solidarności”. Wszyscy się cieszyliśmy, że nastąpił zryw narodu polskiego, który przede wszystkim walczył o poprawę warunków swojego życia, o poprawę życia swoich rodzin, ale przede wszystkim cieszył się z tego, że odsunie bezbożną komunę od władzy, że oderwie nasze państwo od Związku Sowieckiego. To jest jakby prawdą i to jakby się stało. Ale można mieć ogromne pretensje do tych wszystkich, którzy rządzili po roku 1990, że tzw. oprawcy komunistycznemu nawet włos z głowy jeszcze nie spadł. Zostali ukarani tylko ci, którzy, i to nie do końca zgodnie z prawdą, zamordowali patrona „Solidarności”, kapelana „Solidarności” księdza Jerzego Popiełuszkę. A gdzie są ci, którzy dokonali mordu na ponad 100 ludziach, działaczach „Solidarności”, w stanie wojennym? Czy są ukarani ci ludzie? Były tzw. rządy solidarnościowe i nie zrobiły nic w tej sprawie. Nadal oprawcy chodzą po ulicach i śmieją się z tych, którzy walczyli o inną Polskę, o niepodległą, z suwerennym narodem polskim. Sam byłem uczestnikiem i członkiem „Solidarności” od roku 1980 do dnia dzisiejszego, jestem nawet delegatem na krajowy zjazd „Solidarności” Pamiętam, byłem młodym chłopakiem, 19-letnim, kiedy tworzona była „Solidarność”, kiedy były pierwsze strajki, w których zawsze brałem czynny udział, nawet jako młody człowiek w niektórych ich wyrywkach dowodziłem. Pamiętam ludzi, którzy pisali pierwszy statut „Solidarności” przed bramą fabryki traktorów w Ursusie, pod kierownictwem pana Olszewskiego, wielu jeszcze innych. Pamiętam te osoby, to, jak się cieszyliśmy, że będzie rzeczywiście wolność, że ta nasza ojczyzna zmieni się na lepsze. A dzisiaj co mamy? „Solidarność” została kilkakrotnie skompromitowana przez tych, którzy podszyli się pod ten związek i wykorzystali szyld „Solidarności” do władzy, czego bardzo nagannym przykładem była Akcja Wyborcza Solidarność; żeby to jeszcze była Akcja Wyborcza, jakaś inna nazwa, ale jeszcze dołożyli: Solidarność. Przyjęli program w miarę dobry, ale jak weszli do parlamentu, realizowali program liberałów z Unii Wolności i szli do liberalizmu na skróty. Odbiło to się tragicznie na związku zawodowym „Solidarność”, który strajkował, protestował, który bronił ludzi, a tutaj wykorzystywany był szyld „Solidarności” do sprawowania władzy i kompromitacja była totalna. Dlatego dzisiaj protestujący górnicy, również z „Solidarności”, 25 lat po powstaniu „Solidarności” muszą nadal protestować, nadal walczyć o, przepraszam za określenie, jałmużnę. Bo wmawia się Polakom, że oni tu przyjechali po 26 mld zł. To jest totalna bzdura, totalne kłamstwo, kiedy środki masowego przekazu próbują napuścić społeczeństwo na tych ludzi. We wszelkich przemianach, które miały miejsce, nie pamiętano o człowieku. Rok 1990, 1989, rządy Tadeusza Mazowieckiego nazwano solidarnościowymi.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#PosełZygmuntWrzodak">Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Jaki to rząd „Solidarności” z premierem, który był w parlamencie za czasów PZPR, Mazowieckim, z członkiem i działaczem PZPR Bronisławem Geremkiem, który był szefem klubu parlamentarnego, z członkiem PZPR Leszkiem Balcerowiczem, z Kiszczakiem, Siwickim? To był rząd Tadeusza Mazowieckiego. Jaki to solidarnościowy rząd? Ale wmówili Polakom, że to są właśnie przemiany. I te przemiany następowały tak, aby pozbawić pracy, pozbawić dochodów polskie rodziny. Właśnie 5 mln ludzi z początkiem lat 90. wyleciało na bruk. Miejsca pracy zabierano, owoce pracy zabierano, wywłaszczano Polaków z ich majątku narodowego. Zapomniano o człowieku, o tym, który w roku 1980 walczył o wolną Polskę, o byt Polaków. I przepełnia się czara goryczy, gdy się przypomina te czasy. Ale nie mamy pretensji do członków „Solidarności”, do związku zawodowego „Solidarność”, tylko do tych, którzy przykleili się do tego związku. Nie byli członkami „Solidarności”, ale znaczek sobie przykleili i mówili: jestem z „Solidarności”, ale nigdy składki na „Solidarność” nie zapłacił, ale kompromitował i próbował wtłaczać ludziom, że oni są z „Solidarności”, a wcześniej byli w PZPR. Patrzę na szanownego posła Celińskiego tutaj, na tej sali, jakąż to drogę przeszedł? Pamiętam go jako młodego człowieka, rzecznika „Solidarności” z roku 1980. Po roku 1990 jest członkiem ROAD, Unii Wolności, Unii Demokratycznej. Jak to się stało, że poszedł na wiceprzewodniczącego SLD, spadkobiercy PZPR? Jakaż to droga? Dlatego „Solidarność” była tym ruchem pluralistycznym, ale uważam, że był to wielki błąd, bo pierwszorzędną rolę odgrywali tzw. trockiści, byli pezetpeerowcy, byli komuniści, ci, którzy współpracowali z komuną i udawali członków „Solidarności”. I dlatego trzeba odtajnić teczki. Dlatego trzeba pokazać społeczeństwu, kto w „Solidarności” był zwykłym Judaszem, i żeby ludzie wiedzieli, kto nas zdradził, kto oszukał.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#PosełZygmuntWrzodak">Panie marszałku, Wysoka Izbo, trzeba pamiętać przede wszystkim o ofiarach systemu zła, który miał miejsce w latach 90. i trwa do dzisiaj. To są ofiary, 3 mln bezrobotnych, a było 5 mln, 1,5 mln dzieci głoduje. Partie przedstawiają taki program: wyjeżdżajcie z kraju na emigrację, to jest program, tam macie pracę, w Anglii, wszędzie tylko nie w Polsce. Nie dba się o interes narodowy. Przerzucono myślenie sowieckie na system globalistyczny, pieniądza, mamony. To jest najważniejsze. Nie ma dbałości o dobro wspólne, nie ma dbałości o człowieka, pomijany jest szary, przeciętny człowiek. Co można dzisiaj powiedzieć emerytom i rencistom, wy, rządzący, którzy tu siedzicie 16 lat i więcej? Oni nie mają dzisiaj na leki, nie mają na chleb, bo dostają 400 zł emerytury, a byli to działacze „Solidarności”, walczyli o Polskę, walczyli o nasz suwerenny naród. Dzisiaj nie mają za co żyć. 65 lat skończył, jest chory na raka, masz umierać w domu, nie ma dla ciebie pieniędzy na leczenie. To woła o pomstę do nieba. To jest próba eutanazji na naszych oczach narodu polskiego. I udajecie, że wy rządzicie. Trzeba spojrzeć prawdzie w oczy, przyjrzeć się tym wszystkim przemianom, przyjrzeć się tej globalizacji. Do czego dążycie? Dążycie do tych, którzy w Polsce chcą tylko zrobić interesy, wykorzystać nas, pozbawić nas majątku, pozbawić pracy, pozbawić wszystkiego tego, co człowiek powinien mieć do życia. Nie dbacie o to. Czas refleksji i powrotu do 31 sierpnia, kiedy było podpisywane porozumienie, kiedy powstawał związek „Solidarność” i te postulaty, które odczytał przede mną poseł Lepper, to są słuszne rzeczy. Które zostały zrealizowane? Spójrzcie w oczy i przeproście tych członków „Solidarności” z roku 1980, że rządziliście przeciwko nim, i tzw. rządy solidarnościowe, i tzw. rządy lewicowe, pseudolewicowe, że nie zrealizowaliście nic dla ludzi z roku 1980. To jest po prostu klęska naszej cywilizacji, wy do tego doprowadziliście. Myślę, że naród już przejrzał na oczy i odetnie się od tych wszystkich faryzeuszy, którzy przyklejali się do „Solidarności”, a oszukali „Solidarność”, oszukali zwykłego człowieka. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pan poseł Andrzej Aumiller, Unia Pracy, proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Koła Parlamentarnego Unii Pracy przedstawić nasze stanowisko odnośnie do projektów ustaw (druki sejmowe nr 4202 i 4261) o ustanowieniu 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PosełAndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Koło Parlamentarne Unii Pracy popiera projekty ustaw i opowiada się za uchwaleniem ustawy ustanawiającej dzień 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności w celu upamiętnienia 25. rocznicy historycznego zrywu Polaków do wolności.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#PosełAndrzejAumiller">Przypadająca w tym roku rocznica ma przypomnieć nie tylko Polakom, nam, wszystkim obywatelom, ale całej Europie i światu te wydarzenia, które zapoczątkowały, jak mówimy górnolotnie, obalenie muru berlińskiego i zjednoczenie Europy. Polacy 25 lat temu pokazali, co oznacza siła społecznej solidarności, że można przeprowadzać zmiany bez powszechnego przelewu krwi, rozmawiając, porozumiewając się co do praw obywatelskich i pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#PosełAndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Unia Pracy powstała w wyniku połączenia się tych, którzy nie akceptowali zdrady idei „Solidarności”, i tych byłych członków PZPR, którzy przeciwstawiali się totalitarnej władzy narzuconej nam na skutek układów politycznych. Dlatego Unia Pracy w 25. rocznicę pierwszej „Solidarności” nisko pochyla czoło przed tymi, którzy potrafili dochować jej wierności, płacąc często za to wysoką cenę, walcząc dla wszystkich rodaków o prawa pracownicze i przywrócenie praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#PosełAndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Tyle padło dziś słów wzniosłych, patetycznych, ale jest druga strona medalu - szara codzienność, bezrobocie, wegetacja emerytów i rencistów, zamiast złotej jesieni, wykluczenie społeczne, rozszerzająca się dziedziczna bieda. Warto przypomnieć postulaty, a było ich 21, Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, już kolega poseł Lepper pokazywał, też chcę pokazać. Nie będę się odnosił do wszystkich, do 21, ale proszę zobaczyć ósmy postulat: podniesienie zasadniczej płacy o 2 tys. Ale kiedy w tej Izbie był projekt Unii Pracy o podniesienie minimalnego wynagrodzenia na 930 zł, przypomnę, że dzisiaj to jest 849 zł, to jest 75% minimum socjalnego, i wnioskowaliśmy, że w przeciągu trzech lat dojdziemy do 50% średniej krajowej, to dzięki liberałom zasiadającym w tej Izbie ten projekt przepadł. A dziewiąty postulat: zagwarantowanie wzrostu płac równolegle do wzrostu cen. Mrzonka. Obniżenie wieku emerytalnego dla kobiet do 50 lat, dla mężczyzn do 55 lat. I co się szykuje społeczeństwu? Że trzeba dłużej pracować, tak, mężczyźni - 67 lat, a kobiety - 65 lat.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#PosełAndrzejAumiller">Poprawienie warunków pracy służby zdrowia. Wtedy postulowano o poprawienie warunków pracy służby zdrowia. A dzisiaj? Dzisiaj jest walka, żeby służba zdrowia przetrwała, żeby nie zostały zamknięte szpitale i żeby ludzie powyżej 65. roku życia, którzy zachorują na nowotwory, mogli być leczeni. Tu już padały słowa, gotujemy tym ludziom eutanazję.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#PosełAndrzejAumiller">A wprowadzanie płatnych urlopów macierzyńskich, to 18 punkt postulatów, na trzy lata. Jak dzisiaj mamy mieć wzrost naszego społeczeństwa, przyrost naturalny, kiedy kobieta została pozbawiona tych praw, kiedy się mówi, że najlepszym wyjściem jest aborcja. Nie, kobieta nie będzie musiała tych decyzji podejmować, jeśli będzie miała płatny trzyletni urlop, wtedy nasze społeczeństwo nie będzie się kurczyć, a będzie się rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-75.8" who="#PosełAndrzejAumiller">A skrócenie czasu oczekiwania na mieszkania - postulat 19. Dzisiaj mieszkania są w zasięgu ręki, tylko kogo stać na te mieszkania, kiedy mamy 3 mln bezrobotnych ludzi, naszych rodaków.</u>
          <u xml:id="u-75.9" who="#PosełAndrzejAumiller">I wprowadzenie wolnych sobót od pracy. Dla tych, którzy mają pracę, i tak pracują, nie ma wolnych sobót, a ci, którzy nie mają pracy, mają aż za dużo wolnego czasu.</u>
          <u xml:id="u-75.10" who="#PosełAndrzejAumiller">Dlatego Unia Pracy jest za przyjęciem tej uchwały, ale pamiętajmy, że jest to ukłon wobec tych, którzy walczyli o zmiany, ale nie przypuszczali, że te zmiany tak głęboko ich dotkną. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-75.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Chcę przypomnieć Wysokiej Izbie, że debatujemy nad ustawą o ustanowieniu 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności. Wprawdzie istnieje całkowita swoboda wypowiedzi, ale mamy wielką okazję do uczczenia tego wyjątkowego momentu w historii Polski i Europy i przekształcanie jej w debatę czysto polityczną w moim przekonaniu obniża rangę tego momentu historycznego i tego święta. Jeszcze raz chcę apelować o to, żeby w czasie tej debaty szanować adwersarzy politycznych i nie pomniejszać roli historycznej nikogo z tego względu, że dzisiaj jest politycznym rywalem.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pan poseł Roman Jagieliński, Stronnictwo Gospodarcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełRomanJagieliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Są dwa projekty ustawy o ustanowieniu 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności. Czytając je, uznaję, że są bardzo podobne. Jeden, z wcześniejszą datą, reprezentuje lewą stronę sceny politycznej, drugi, oczywiście z późniejszą datą, reprezentuje prawą stronę sceny politycznej.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba przypominać...)</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PosełRomanJagieliński">Jest to jakby wyścig, kto jest bardziej zasłużony, żeby jak najszybciej z okazji 25-lecia powstania „Solidarności” ta ustawa została uchwalona. Myślałem, że przyjdzie czas, ta refleksja w Wysokiej Izbie, kiedy nasza kadencja już się kończy, żeby już przestać ścigać się politycznie, a zacząć myśleć też o przyszłości, o tej, która najbardziej interesuje Polaków, o tej, która przez większość naszego społeczeństwa jest oczekiwana - spokój, szansa na spokojną, uczciwą pracę, w zamian dobre wynagrodzenie. To, że o nas nie najlepiej mówią, to przecież przyczyna tych ciągłych swarów, tych oskarżeń. Jeśli my odnosimy się do tych wspaniałych chwil, które przeżywaliśmy wszyscy, jedni stojąc z boku, drudzy angażując się bezpośrednio, żeby zaprotestować przeciwko tamtemu systemowi, inni też, żeby wspierać tych, którzy protestowali, robotników, studentów, rolników, to dzisiaj co? Jakie pytanie? Pytanie, które wskazuje na to, że nawet tej rocznicy, ku ogromnemu niezadowoleniu wielu Polaków, nie możemy zaprezentować przed opinią międzynarodową jako nasz polski wkład w budowanie wolności, wolnej Europy i wolnego świata, jako wkład w obalenie muru berlińskiego, jako wkład w odzyskiwanie pełnej niepodległości przez kraje Europy Środkowowschodniej, przez kraje Europy Wschodniej. Przecież to w dalszym ciągu procentuje. Przecież przeżywaliśmy nie tak dawno wielką zmianę w Gruzji, współuczestniczyliśmy, i wielu parlamentarzystów też uczestniczyło, w rewolucji pomarańczowej na Ukrainie. Będą jeszcze dalsze akcenty, które będą pokłosiem dni sierpniowych. Ale jeśli te oskarżenia padają i słuchają nas inni, to dochodzą do przekonania, że to pewnie w tak swarliwym narodzie taki ruch nie mógł powstać. I dlatego twierdzą, że nie sierpień 1989 r. przyniósł nam wolność, tylko obalenie muru berlińskiego, tenże rok, tylko zdecydowanie później, kilka miesięcy, a nie pamiętają, że to sierpień 1970 r., kiedy powstała „Solidarność”. Różnymi drogami do tego dochodziliśmy, wielu z nas też popełniało błędy. Ja pamiętam, jak powstawała „Solidarność” wiejska, „Solidarność” chłopska, jak powstał samorządny związek producentów rolnych, z przewodniczącym, parlamentarzystą obecnie, Gabrielem Janowskim, jak powoływaliśmy „Solidarność” rolników indywidualnych w obecności Lecha Wałęsy i wybieraliśmy Jana Kułaja na przewodniczącego. Ale pamiętając tamte dni, pamiętam też tę swarliwość w tym ruchu, bo współuczestniczyłem w powstawaniu „Solidarności” rolników indywidualnych. I nie mówmy, że to ktoś nam przysłał, ktoś zdradził, tylko powiedzmy o tym, że to w naszym charakterze było, jest i - chciałbym to powiedzieć - nie powinno już być tak dalej, i że uchwalenie tej ustawy, ustanowienie dnia 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności, powinno być innym spojrzeniem, inną refleksją na przyszłość naszego państwa i narodu, także w związku z tym, o czym w punkcie pierwszym debatowaliśmy, że dzień 16 października to też jest wielkie odniesienie do największego Polaka w dziejach historii Jana Pawła II, wielkiego papieża. To jest ta refleksja. I proponuję, żeby z tą refleksją przystąpić do dalszych głosowań i przekazać to przesłanie solidarności, a także przesłanie wolności naszym następcom.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#PosełRomanJagieliński">Koło Poselskie Stronnictwa Gospodarczego będzie głosować za ustanowieniem dnia 31 sierpnia świętem państwowym, Dniem Solidarności i Wolności. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Głos ma pan poseł Krzysztof Oksiuta reprezentujący Koło Poselskie Konserwatywno-Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełKrzysztofOksiuta">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mija 25 lat, kiedy robotnicy Gdańska, Śląska, Szczecina, Ursusa, Radomia, Lublina, Poznania i innych miast polskich sfinalizowali swój protest przeciwko niesprawiedliwemu ustrojowi Polski Ludowej, podpisując porozumienia sierpniowe. 31 sierpnia przeszedł do historii jako dzień przełomu w historii Polski. Po raz pierwszy drogą pokojową udało się Polakom przeforsować umowę społeczną. Władza komunistyczna uległa presji społecznej i poszła na ustępstwa. Niewątpliwie był to sukces na skalę całej Europy Wschodniej. Powstały wówczas 10-milionowy Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” stał się symbolem pokojowej walki narodu o własną tożsamość, o niepodległość, o prawa obywatelskie, o demokrację. Okres wolności nie trwał długo. Pamiętamy, że już 13 grudnia 1981 r. władze komunistyczne wystąpiły przeciwko własnemu społeczeństwu. Wprowadzono stan wojenny, internowano członków „Solidarności”, ale też i tych, którzy byli z PZPR, do których Moskwa miała swoje zastrzeżenia. Naród nie dał jednak za wygraną, nie dał się zastraszyć, w podziemnych strukturach „Solidarności” kontynuowana była walka o prawa człowieka, o niepodległość Polski. I to się udało. Padł mur berliński. Powstała niepodległa III Rzeczpospolita.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PosełKrzysztofOksiuta">Dziś historycy spierają się, kto miał większą zasługę w tym przełomowym okresie historii - czy naród polski walczący o niepodległość, wspierany przez Ojca Świętego, czy ekonomiczny rozpad imperium sowieckiego spowodowany izolacyjną polityką Stanów Zjednoczonych? Trudno też dyskutować dziś o historii Sierpnia '80 roku w atmosferze otwieranych teczek, gdzie niektórym legendom tamtego okresu przypisuje się kolaborację. To jest smutny dzień niewątpliwie dla tych działaczy, a zwłaszcza dla tych, którzy są może niesłusznie posądzani i którzy zostali umieszczeni w tych teczkach przez swoich prześladowców.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PosełKrzysztofOksiuta">Niezależnie od tego sporu powinniśmy jednak upamiętnić tamten dzień i podziękować wszystkim członkom „Solidarności”, wszystkim członkom opozycji, dzięki którym mamy wolną Polską i zjednoczoną Europę, rodzinom zmarłych bohaterów, rodzinom represjonowanym. Tego dnia też będziemy zawsze dziękować Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II, bez którego nie byłoby ani Sierpnia '80 roku ani wolnej Polski. Dzień 31 sierpnia powinniśmy też traktować jako dzień refleksji nad stanem naszej wolności i solidarności. To powinien być dzień, w którym pamiętać będziemy o ludzkich potrzebach, o tym, że te 21 postulatów miało znaczyć lepsze jutro, a nie bezrobocie, korupcję, partyjniactwo i to, co mamy obecnie. Święto Solidarności i Wolności zobowiązuje nas do lepszej pracy dla ludzi, dla Polski. Uchwalając to święto, musimy o tym pamiętać, by lepiej służyć Polsce i ideałom sierpnia 1980 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pan poseł Antoni Stanisław Stryjewski, Ruch Katolicko-Narodowy, proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oczekiwania sierpniowej „Solidarności”, powszechnego ruchu lat 80. pracowników, były nakierowane na poprawę państwa polskiego, warunków życia i pracy obywateli, a nie na transformację ustrojową lat 90., której sekundował na nowo zarejestrowany związek zawodowy mający usprawiedliwić nazwą „solidarność” i udziałem wyselekcjonowanych działaczy oraz doradców sierpniowej „Solidarności” wszelkie akty gwałtu na polskiej gospodarce, kulturze i nadziei na prawdziwą suwerenność Polski.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Rekonstrukcja programu „Solidarności” z lat 80. wymaga głębokiej i szczegółowej analizy. Ufamy, że parlament Rzeczypospolitej to uczyni, że przyjdzie czas i na tę analizę, że będą siły i odwaga. Gdyby wziąć jednak pod uwagę tylko 21 postulatów gdańskich stoczniowców z sierpnia 1980 r., to widać wyraźnie, że pracownikom państwowych zakładów pracy zależało na współgospodarowaniu, na współdecydowaniu o warunkach pracy i podziale dobra wytworzonego. Jeśli przeanalizować te 21 postulatów, to trzeba wyrazić smutną prawdę, że jak na razie polskie społeczeństwo nie zrealizowało programu solidarnościowego. Mówię wyraźnie: polskie społeczeństwo, bo również polskie społeczeństwo jest odpowiedzialne za władze, które państwo kreuje. Otrzymało np. prawo do strajku, które dziś nie jest, jak się okazuje, skutecznym instrumentem walki o miejsca pracy, poprawę warunków pracy czy autentyczny współudział w zarządzaniu w sytuacji, gdy programowo niszczy się społeczną własność, wytwórczość i wprowadza bezrobocie. Ci wszyscy zdający sobie sprawę z politycznego manewru, któremu zostało poddane społeczeństwo, państwo polskie w latach 90., jak np. Joanna i Andrzej Gwiazdowie czy Anna Walentynowicz, zostali wyeliminowani z życia publicznego właśnie w tym celu, aby, po pierwsze, gładko przeprowadzić transformację magdalenkowo-okrągłostołową niszczącą polskie społeczeństwo i, po drugie, aby przeprowadzić ją pod hasłem „Solidarności”, tej na nowo zarejestrowanej z końca lat 80., niemającej nic wspólnego z „Solidarnością” sierpniową. Operacja ta przyniosła katastrofalne efekty dla polskiej gospodarki, państwowości i polskiej tradycji. Za to gigantyczne oszustwo odpowiedzialni są w pierwszym rzędzie ci, którzy podjęli i ci, którzy poparli decyzję o zaniechaniu rozliczenia prominentów PRL, oraz ci, którzy stoją na straży polityki informacyjnej najpopularniejszych mediów. Szczególnie ci ostatni walnie przysłużyli się temu, że pokolenie młodych Polaków wyrosłe w latach 90. niewiele wie o idei „Solidarności”, o walce i celach walki ich rodziców. W ten sposób ulega zerwaniu więź pokoleniowa, tak istotna dla tożsamości kulturowej i historycznej narodu. W czasach PRL ta więź została zerwana przez potępienie i próby zapomnienia lub zakłamania walki Polaków przeciwko agresorom z września 1939 - Niemcom i Związkowi Sowieckiemu, walce prowadzonej na wszystkich frontach świata, a szczególnie na froncie bojowej organizacji konspiracyjnej tu w okupowanej Polsce. Sierpniowa „Solidarność”, pomna roli mediów, walczyła o społeczną kontrolę nad przekazem informacji, a co otrzymała? Tyranię informacyjną polskojęzycznych mediów wobec prostych, uczciwych i poczciwych Polaków, a równocześnie mecenat kreujący tzw. autorytety, które nie służą dobru Polski i Polaków. Współczesne media stosują całą gamę środków socjotechnicznych, które owym poczciwym widzom i czytelnikom oraz nieświadomej manipulacji młodzieży serwują zakłamany obraz rzeczywistości politycznej, społecznej i gospodarczej. Każda publiczna próba przeciwstawienia się kreowaniu rzeczywistości massmedialnej jest trudna, nawet dla posła, czego ja sam osobiście doświadczyłem, gdy upomniałem się o porównanie mocy wytwórczych przed i po roku 1989. Porównywanie mocy wytwórczych przed i po roku 1989 jest jednym z tematów zakazanych w rzekomo wolnych mediach, podobnie jak ongiś np. prawdziwe relacje gospodarcze między PRL a Związkiem Radzieckim, ale wtedy formalnie media nie były wolne, podlegały cenzurze i znane były kanony tego, co cenzuralne. Sierpniowa „Solidarność” walczyła o zniesienie cenzury w mediach i społeczną kontrolę mediów. Podobnie jednak jak z prawem do strajku, które nie ma mocy sprawczej, zniesienie instytucji cenzury nie zagwarantowało faktycznego zniesienia cenzury i rzetelnego przekazu medialnego, pluralizmu światopoglądowego i wiarygodnej publicznej dyskusji na tematy polityczne, społeczne i gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Innym niecenzuralnym tematem w mediach, rzekomo bez cenzury, jest np. głębsza analiza nauczania społecznego Ojca Świętego Jana Pawła II, nauczania, które tak drogie było ludziom „Solidarności” lat 80. Media zręcznie operują różnymi papieskimi wypowiedziami wyrwanymi z kontekstu, ale konsekwentnie trzymają się z dala od przesłania papieskich encyklik społecznych: „Laborem exercens”, „Sollicitudo rei socialis”, „Centesimus annus”. Zapisy na te i nie tylko te encykliki, także na inne, o charakterze czysto religijnym, są wyraźne, ponieważ są tam treści niebezpieczne dla kreatorów i propagatorów nowej rzeczywistości, nowego człowieka, treści wykazujące np. niesprawiedliwość kapitalizmu i programową ateizację narodów chrześcijańskich.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ani wyzucie społeczeństwa z własności środków produkcji, ani pozbawienie społeczeństwa kontroli nad państwem polskim nie było celem sierpniowej „Solidarności”. Wskazałem na ważne, ale, z racji ograniczeń czasowych wystąpienia, tylko niektóre cechy współczesnej polskiej rzeczywistości absolutnie rozbieżne z oczekiwaniami „Solidarności” lat 80. Polska początku trzeciego tysiąclecia nie jest wymarzoną ojczyzną tych, którzy podjęli walkę w sierpniu 1980 r. Nie za taką Polskę ginęli, cierpieli, emigrowali. Ale walka nie jest zakończona.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolejna, już 25 rocznica Sierpnia nie jest li tylko datą historyczną. Jest przede wszystkim przypomnieniem wielkiej idei społecznej, wartej odtworzenia i wartej wysiłku jej realizacji, wysiłku, który w obecnej sytuacji wymaga jeszcze więcej ofiarnego działania niż w latach 80.</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dzień Solidarności i Wolności, który Wysoka Izba pragnie ustanowić 31 sierpnia począwszy od roku 2005, niech będzie nie tylko dniem pamięci o jednym z ciągu wydarzeń, o podpisaniu w Gdańsku porozumienia pomiędzy rządem PRL a strajkującymi pracownikami zakładów Wybrzeża Gdańskiego, choć i ta pamięć, rzetelna, prawdziwa pamięć jest konieczna dla Polski i świata. Niech Dzień Solidarności i Wolności będzie wyzwaniem ku rozczytaniu wielkiej myśli społecznej i narodowej i państwotwórczej, którą przedstawili Polacy w pamiętnym sierpniu roku 1980, i ku jej wdrożeniu. Ufamy, że Dzień Solidarności i Wolności rok po roku będzie przybliżał nas do budowania Rzeczypospolitej, naszej umiłowanej ojczyzny, według tej myśli z sierpnia roku 1980, ojczyzny wielkiej, suwerennej, dobrej matki wszystkich Polaków.</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Koło Poselskie Ruchu Katolicko-Narodowego, panie marszałku, wnosi o uchwalenie projektu ustawy o ustanowieniu 31 sierpnia, rocznicy podpisania porozumień sierpniowych, Dniem Solidarności i Wolności - projektu, którego byliśmy współwnioskodawcami. Dziękuję pięknie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Głos ma pan poseł Gabriel Janowski, Ruch Patriotyczny.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Nowak: Wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełZbigniewNowak">Panie marszałku, wnoszę o zainteresowanie się tym, co dzieje się przed Sejmem. Tam jest użyty gaz, rozgania się itd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">To nie jest wniosek formalny. Proszę zejść z mównicy.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pan poseł Gabriel Janowski, Ruch Patriotyczny.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Nowak: Chcę powiedzieć, że 25 lat...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełGabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jest rzeczywiście coś symbolicznego w tym, że oto w tej chwili mówimy o uczczeniu „Solidarności”, uczczeniu poprzez ustawę sejmową, ale w tym czasie słyszymy strzały czy wybuchy petard i czujemy zapach gazu. Jest to coś symbolicznego.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Nowak: 25 lat temu to samo robiono.)</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#PosełGabrielJanowski">25 lat temu rzeczywiście strzelano do ludzi, wcześniej katowano, i to była historia i to jest historia współczesnej Polski.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Nowak: Palec boży. To jest palec boży.)</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#PosełGabrielJanowski">Ale, powiadam, te odgłosy są w jakiś sposób symboliczne. I, szanowni państwo, to jest czas właśnie takiej głębszej refleksji nad naszą współczesną historią. Niewątpliwie „Solidarność” jest wielkim, absolutnie wielkim dokonaniem i dziełem współczesnych Polaków, i to nie ulega najmniejszej wątpliwości. Tak jest. Są narody, które szczycą się rewolucjami, Anglicy przemysłową, Francuzi swoją, francuską. Nie powiem o Sowietach, żeby październikową mieli się chwalić, bo ona tyle cierpień przyniosła. I te cierpienia zapoczątkowane podczas rewolucji październikowej faktycznie skończyły się, ale czy na pewno powstaniem „Solidarności”? A to właśnie „Solidarność” otworzyła wielkie wrota ku wolności, oczekiwanej sprawiedliwości i praworządności. I dzisiaj chylimy czoła przed tymi wszystkimi, którzy do tego się przyczynili w sposób naprawdę nadzwyczajny, bo bez rozlewu krwi, bez nienawiści do wrogów...</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Zapracowali na to.)</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#PosełGabrielJanowski">...ale kierując się prawdziwymi wartościami chrześcijańskimi i godnością człowieka.</u>
          <u xml:id="u-85.8" who="#PosełGabrielJanowski">Niestety ten wielki kapitał roku 1980 został w dużej części zmarnowany i rozproszony. I trzeba pytać, dlaczego? Ano dlatego, że ci, którzy stanęli na czele tego wielkiego ruchu, miast być jego strażnikami, stali się przestępcami. Tak jest, i to mówię z całą odpowiedzialnością, bo nikt, kto rzeczywiście ruch „Solidarności” tworzył i wiązał z nim nadzieje, nie spowodowałby, żeby od tego ruchu i związku odwrócili się ci wszyscy, którzy go tworzyli. Bo dzisiaj epitet „solidaruch” jest epitetem w dużej części słusznym, choć na pewno niesprawiedliwym wobec wielu, którzy, powiadam, z tym ruchem wiązali swoje nadzieje. Ale to ci manipulanci, którzy głosili piękne hasła, choćby uwłaszczenia robotników poprzez akcjonariat pracy,...</u>
          <u xml:id="u-85.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.10" who="#PosełGabrielJanowski">‍... w pierwszym dniu praktycznie sprawowania władzy - mówię tu imiennie, pan Mazowiecki i Balcerowicz - takiej sposobności nie dali. To oni zaczęli prywatyzować polski przemysł w sposób, no, nie muszę mówić, jaki, bo to wszyscy odczuwają dzisiaj na swojej skórze - bo to bezrobocie, które dzisiaj jest jednym z najwyższych w Europie, jest tego świadectwem. I nie ma usprawiedliwienia dla żadnej ekipy, która do tego stanu doprowadziła.</u>
          <u xml:id="u-85.11" who="#PosełGabrielJanowski">Niestety, od „Solidarności” my musimy i powinniśmy wymagać więcej, bo ona zrodziła się z bólu, z niesprawiedliwości i miała przynieść, powiedziałbym, dobre owoce. Bo nie będę tutaj mówił o tych wszystkich partiach, partyjkach post- czy innych komunistycznych, które de facto przedłużały swój żywot, żywiąc się, że tak powiem, majątkiem i cierpieniem ludzi, ale mówię o tych, którzy posiedli władzę rzeczywiście z nadania narodu i ten wielki kapitał zmarnowali.</u>
          <u xml:id="u-85.12" who="#PosełGabrielJanowski">Tak, była tutaj mowa o „Solidarności” rolniczej. Jako współzałożyciel i szef tego związku wszystko czyniłem, by ten konar z tego wielkiego pnia „Solidarności” rzeczywiście przyniósł ludziom dobre owoce, ale ten konar już od pierwszego dnia 1990 r. był niszczony. Bo jak nazwać po prostu, jak nie zbrodnią, niszczenie polskiego rolnictwa już podczas pierwszego rządu pana Mazowieckiego? To mnie, szefowi ówczesnego związku rolniczej „Solidarności”, mówiono, że będziemy żywność sprowadzać z zagranicy. Toż to przecież przestępstwo, żeby do kraju rolniczego przywozić żywność. Ale tak czyniono, bo chciano właśnie zmniejszyć potencję wytwórczą polskiego rolnictwa, polskiego przemysłu. I dlatego...</u>
          <u xml:id="u-85.13" who="#PosełGabrielJanowski">Panie marszałku, pozwól pan jeszcze 2 minuty, bo rzecz jest ważna i trzeba mówić o tych sprawach w sposób otwarty i zdecydowany.</u>
          <u xml:id="u-85.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.15" who="#PosełGabrielJanowski">Panie marszałku, pan był również jako mój kolega wielokrotnie świadkiem naszych działań na rzecz uzdrowienia życia publicznego i praktycznie nic z tego nie wychodziło. Ja sam osobiście odwoływałem się do dramatycznych protestów. Po raz pierwszy w 1990 r., kiedy nasz związek blokował drogi w całej Polsce - nie dla przyjemności, nie dla dokuczenia komukolwiek, ale, jak mówiliśmy, żeby odblokować myślenie o Polsce, o polskim rolnictwie i o polskiej gospodarce. Niestety to nie pomogło. W 1991 r. po raz wtóry organizowaliśmy blokady dróg i powiedziałem, iż jest to ostatni nasz protest tego rodzaju, że trzeba w parlamencie zmieniać prawa i obyczaje. I co? Kiedy weszliśmy do rządu Suchockiej, nie było takiej sposobności, bo ci wszyscy, którzy byli przeciwnikami prawdziwej „Solidarności”, wszystko czynili, by tę „Solidarność” pogrzebać. Jako minister rolnictwa musiałem ustąpić, ponieważ nie można było prowadzić programu prawdziwie narodowego i polskiego. Choć wiele rzeczy olbrzymim wysiłkiem udało się załatwić, i z tego jestem dumny. Przyhamowaliśmy bowiem, jak pamiętacie, import żywności, daliśmy rolnikom dopłaty do paliwa, oddłużyliśmy ponad 30 tys. rolników, ograniczyliśmy wiele innych bezprawnych działań. Z tego w jakiś sposób jesteśmy dumni. Ale niestety później przyszły rządy AWS i to jest mój osobisty dramat, bo po raz drugi społeczeństwo dało kredyt zaufania ekipie solidarnościowej i od początku ta ekipa, miast rzeczywiście wypełniać wolę narodu, weszła w te same koleiny, Suchockiej i innych zdrajców, i miast Polskę wydźwignąć, doprowadziła ją do tragicznego stanu rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-85.16" who="#PosełGabrielJanowski">Jako szef komisji rolnictwa i poseł wtedy tu, z tej mównicy, nawoływałem: opamiętajcie się. Prosiłem i błagałem posłów w klubie: proszę was i błagam, zajmijmy się sprawami Polski, rolnictwa i gospodarki. Ale 200 posłów praktycznie, poza nielicznymi, było obojętnych na te wołania. Co mi wtedy pozostało? Protestowanie. Protestowaliśmy przeciwko Wąsaczowi, pamiętacie, przygotowując wniosek o jego odwołanie - największego szkodnika. Cieszę się, że dzisiaj niedługo będziemy rozpatrywać wniosek o postawienie tego człowieka przed Trybunałem Stanu,...</u>
          <u xml:id="u-85.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.18" who="#PosełGabrielJanowski">... bo on i wielu innych ministrów prywatyzacji na to bezwzględnie zasługuje.</u>
          <u xml:id="u-85.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie tylko jeden.)</u>
          <u xml:id="u-85.20" who="#PosełGabrielJanowski">Nie tylko jeden, cała plejada. Właściwie nie było, może poza Pietrewiczem, ministra, który by nie kwalifikował się pod Trybunał Stanu. Mam nadzieję, że przyjdzie taki czas, że pani Kamela-Sowińska, pan Wąsacz,...</u>
          <u xml:id="u-85.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-85.22" who="#PosełGabrielJanowski">... pan Buzek, Miller poniosą odpowiedzialność za to, co uczynili Polsce.</u>
          <u xml:id="u-85.23" who="#PosełGabrielJanowski">Szanowni Państwo! Jakby tego było mało, pamiętacie nasze dramatyczne walki choćby o STOEN, o Grupę G-8. Wtedy też, praktycznie rzecz biorąc, potraktowano mnie i kolegów jak złoczyńców, wynosząc z sali. Muszę powiedzieć, że wtedy było mało na tej sali ludzi, którzy by jednoznacznie stanęli po naszej stronie i powiedzieli: nie, Janowski miał rację, zbrodnią jest sprzedawanie tego zakładu i innych zakładów energetycznych, i nie tylko energetycznych. A co było w ministerstwie skarbu, kiedy samotnie protestowałem? Przykro mi to mówić, ale wtedy nie było telefonów od patriotów tutaj z lewej czy z prawej strony, którzy by powiedzieli: wspomagamy cię, jesteśmy z tobą.</u>
          <u xml:id="u-85.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Byli i tacy.)</u>
          <u xml:id="u-85.25" who="#PosełGabrielJanowski">Niemniej chcę powiedzieć, że my, Polacy, jesteśmy powołani również do rzeczy wielkich. Tak jest. To nam przyszło otworzyć, że tak powiem, wrota ku wolności, to nam przyjdzie realizować testament Jana Pawła II, konsekwentnie i z całą należytą troską. I wierzę w to, że powstanie prawdziwie wielki ruch patriotyczny odnowy Rzeczypospolitej. Proszę was wszystkich, którzy czujecie po polsku i myślicie o Polsce: dołączcie do naszego Ruchu Patriotycznego, dołączcie do komitetu wyborczego, zmieńmy oblicze tej ziemi, polskiej ziemi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-85.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Pan poseł Zbigniew Nowak, niezrzeszony.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełZbigniewNowak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie marszałku, niestety nie mogę posłuchać pana prośby i nie zaatakować, jak pan to nazwał, adwersarzy czy rywali politycznych. Nie chodzi tutaj o zaatakowanie jako takie, samo w sobie. Chodzi o to, że ja jako poseł na Sejm, panie marszałku, jestem przedstawicielem narodu - może to niewiele, ale parę tysięcy osób na mnie głosowało - i niestety nie mogę posłuchać pana prośby i zgodzić się na to, żeby nie powiedzieć tego czy owego, co jest prawdą i za co stąd byłem wynoszony.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PosełZbigniewNowak">Chciałbym też poinformować o jednej rzeczy w kontekście tego, co się dzieje przed Sejmem. 23 lata temu byłem stoczniowcem Stoczni Gdynia. Dokładnie tego samego gazu użyto przeciwko mnie, przeciwko moim kolegom stoczniowcom. Za tę działalność wtedy, na Wybrzeżu, 10 grudnia 1983 r. od Organizacji Narodów Zjednoczonych otrzymałem azyl polityczny. Wróciłem do ojczyzny po 10 latach. Wróciłem po to, żeby budować Polskę. Jako były członek „Solidarności” liczyłem na to, że ten kraj się wydźwignie, że będziemy krajem, który płynie miodem i mlekiem. Niestety ostatnie 4 lata, ale jeszcze bardziej poprzednie 4 lata pokazują, że słowo: solidarność, że słowo: wolność - panie marszałku, w szczególności w pana wydaniu - to jest po prostu zwykła fikcja.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#PosełZbigniewNowak">Proszę państwa, jeżeli chodzi o solidarność, to w moim odczuciu są beneficjenci i są ci, co są wyraźnie przegranymi. Ostatnie badania GUS-owskie i badania europejskiego instytutu statystycznego pokazują, że 7 mln Polaków żyje na granicy ubóstwa, padały też informacje, że jest to poziom porównywalny z Afryką. Nie wiem, na ile to jest prawda, ale myślę, że coś w tym prawdy jest, ponieważ ludzie nie wiążą końca z końcem. Jeżeli my tu mówimy o demokracji, o wolności, o solidarności, to ja się pytam: Panie marszałku, jak pan uważa - głodny z najedzonym się dogada?</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Do mikrofonu.)</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#PosełZbigniewNowak">Ja uważam, że się nie dogada.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#PosełZbigniewNowak">Tam na ulicy po jednej stronie stoją górnicy, którzy domagają się emerytur po ciężkiej pracy, po upływie 25 lat. Naprzeciwko tych ludzi stoi ekipa policjantów, którzy mają te same przywileje po 15 latach. To jest naprawdę przykra sytuacja, żeby tu dziś, po 25 latach od sierpnia 1980 r., wąchać ten sam gaz, którym mnie zaatakowano w Gdańsku i w Gdyni. A pan marszałek, zamiast zrobić półgodzinną przerwę, choćby ze względu na te wydarzenia, wyłącza mi mikrofon. Panie marszałku, powiem tak: ja mam 125 watów i jak tylko się Sejm skończy, wychodzę na ulicę i...</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Wyłączony mikrofon.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Panie pośle, chcę panu powiedzieć, że na podstawie zarządzenia nr 6 marszałka Sejmu z dnia 17 maja 2005 r. w sprawie zachowania spokoju i porządku na obszarze należącym do Sejmu zabrania się wnoszenia bez zgody marszałka Sejmu na salę posiedzeń Sejmu oraz w kuluary i na galerię przedmiotów, które mogą być wykorzystane do zakłócenia spokoju lub naruszania porządku albo powagi obrad Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełZbigniewNowak">Ale to jest mikrofon bez baterii...</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Jak to bez baterii, jak widać, że czerwone światełko się świeci?)</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PosełZbigniewNowak">Ale przecież do tego trzeba mieć megafon, a ten megafon jest, proszę pana, zachowany dla...</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#PosełZbigniewNowak">Proszę państwa, mówimy o wolności, o demokracji, o solidarności, a robimy wszystko inne niż to, co znaczą te słowa. Ja jestem gorącym zwolennikiem prawicy, moje serce jest po prawej stronie, nie w sensie biologicznym, lecz w sensie moich poglądów. Ale to, do czego doprowadziła „Solidarność” w ostatniej kadencji... Dzisiaj strzela władza lewicowa, ale 4 lata temu strzelaliście do ludzi wy, wybijaliście ludziom oczy. I nie wyobrażam sobie, kochani koledzy z prawej strony, żebyście ten kraj wydźwignęli. Jeśli chodzi o to, co dzisiaj tutaj omawiamy, to fakt, że należy uczcić 31 sierpnia tą ustawą, ale zajmijmy się, na litość boską, tym, co jest ważniejsze - spróbujmy nakarmić tych ludzi, bo głodny z najedzonym się nie dogada.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#PosełZbigniewNowak">Druga sprawa. Chciałbym przy tej okazji wspomnieć - a to jest integralną częścią mojego wystąpienia - że na stronie internetowej znajdują się informacje, jacy to beneficjenci pojawili się w wyniku przemian ustrojowych po 1989 r. Jednym z takich beneficjentów jest Prawo i Sprawiedliwość.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Ooo...)</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#PosełZbigniewNowak">Proszę państwa, na stronie internetowej są skopiowane dokumenty pochodzące z prokuratur i z sądów. Pokazują, jak „Solidarność”, jak AWS, jak przedstawiciele tych ugrupowań i jak Jarosław Kaczyński byli oskarżali przez polski wymiar sprawiedliwości. W 1995 r. Jarosław Kaczyński stał pod zarzutem, był oskarżony pod zarzutem zdefraudowania ogromnych sum pieniędzy Fundacji Prasowej „Solidarności”. Do skazania Jarosława Kaczyńskiego tak jak Zalewskiego nie doszło, ponieważ sąd wystąpił z wnioskiem o uchylenie immunitetu i wniosek o uchylenie immunitetu po prostu wcięło. Przez 5 lat pomiędzy sądem a prokuraturą generalną trwała wymiana informacji. Nie można było znaleźć sposobu na doprowadzenie pana Jarosława Kaczyńskiego przed sąd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">Wzywam, panie pośle, do tego, żeby...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełZbigniewNowak">Już kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">...pan mówił do rzeczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełZbigniewNowak">To ma związek z solidarnością, wolnością i demokracją.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekKazimierzMichałUjazdowski">W odniesieniu do materii...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełZbigniewNowak">Tamte wydarzenia sprzed 25 lat...</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Te kłamstwa nie mają nic wspólnego z demokracją.)</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#PosełZbigniewNowak">Tamte wydarzenia sprzed 25 lat są fundamentem tego, co dzisiaj się dzieje. Nie możemy mówić o solidarności, o wolności, kiedy nie ma równości, kiedy pana szef nie został nigdy skazany, bo się przedawniła sprawa, jako że zginął wniosek o uchylenie immunitetu.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PosełZbigniewNowak">Proszę państwa - na tym zakończę - powiem w ten sposób: Prawdopodobnie jest to mowa pożegnalna. Mnie w Sejmie następnej kadencji nie będzie. Myślę, nie obrażając niektórych, bo nie mam na myśli wszystkich, że to żadna godność być wśród czy obok niektórych z państwa. Ale powiem, panie Suski...</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Chyba pan do lustra patrzył.)</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#PosełZbigniewNowak">Panie Suski, i tak się dobiorą panu do zadu. I tak pan będziesz oskarżony. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Donald Tusk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pytania.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Ograniczam czas zadawania pytań do 2 minut.</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Marian Janicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PosełMarianJanicki">Szanowny Panie Marszałku! Panie Pośle Sprawozdawco! Panie Pośle Mężydło! To nieprawda, że przez wszystkich Polaków ten dzień będzie obchodzony jako dzień radości, satysfakcji, dumy. Dlaczego? Bo, panie pośle, dzisiaj jako Polacy nie jesteśmy solidarni z tymi, którzy popełniają samobójstwa z przyczyn ekonomicznych. Dlaczego nie mówimy o ofiarach kapitalizmu, o matce i córce, które wychodzą na tory kolejowe i popełniają samobójstwo z przyczyn ekonomicznych? Dlaczego nie jesteśmy solidarni z pracownikami najemnymi, także klasą robotniczą, tymi 3 mln Polaków, którzy nie otrzymują wynagrodzenia za swoją pracę w terminie? Dlaczego nie jesteśmy solidarni z tymi 3 mln bezrobotnych Polaków, 30% Polaków żyjących w nędzy i z tymi ok. 300 tys. Polaków, którzy nie mają dachu nad głową? Dlaczego dzisiaj nie solidaryzujemy się z 21 postulatami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego? Pan poseł Andrzej Aumiller podawał ich przykłady. Dlaczego tak dużo zlikwidowano zakładów pracy? Dlaczego tak dużo mówił pan o wolności politycznej, a nic o wolności ekonomicznej? Czy uważa pan, panie pośle, że człowiek, który nie ma pracy, może powiedzieć, że żyje w wolnej Polsce godnie? Jak to jest możliwe, i co się stało, że 10-milionowy związek z 1980 r. dziś liczy ok. 700 tys. osób, to jest 16 razy mniej? Dlaczego tak wielu ludzi, prostych, uczciwych, pracowitych Polaków, tak mocno rozczarowało się do „Solidarności” i tych 15 lat nowej wolnej Rzeczypospolitej Polskiej? Dlaczego tak mało ludzi chce uczestniczyć w wolnych i demokratycznych wyborach, bo prawdopodobnie frekwencja będzie wynosiła 40%? Smutna refleksja. Jeżeli będziemy tworzyć takie, a nie inne prawo, jeżeli polityka gospodarcza będzie kontynuowana ta i podobna, to będziemy mieć nowe ofiary. Chociaż to będą ofiary nowego systemu, tego upragnionego, ofiary państwa wolnego i demokratycznego, ale jednak ofiary. I módlmy się, aby do tego nie doszło nigdy w Polsce. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Wojciech Szarama.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PosełWojciechSzarama">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! O losie najbiedniejszych będziemy mówić dzisiaj na posiedzeniu Sejmu i w następnych dniach. Natomiast w tej chwili mówimy o projekcie uchwały w sprawie, która jest wielkim zwycięstwem Polaków. Ten dzień ma być dniem naszej radości i dumy, i takim dniem pozostanie, bo większość Polaków jest dumna z tego, co się stało 25 lat temu, i jest dumna z „Solidarności”, z tego, co ona wywalczyła, również dla was, dla posłów lewicy, co tu dzisiaj zostało podkreślone. Co do tego nikt nie ma tutaj żadnych wątpliwości. Mówimy o święcie, o Dniu Solidarności i Wolności.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PosełWojciechSzarama">Panie marszałku, ponieważ taka jest formuła, chciałbym przypomnieć i powiedzieć dwa słowa - bo tutaj oprócz tego, że mówiono o „Solidarności”, o tym wielkim ruchu robotniczym, który rozpoczął dzieło przywracania Polakom godności: i tym biednym, i tym bogatym, również mówiono o innych organizacjach, które dzięki temu ruchowi się rozwinęły, o tym wielkim wybuchu wolności i demokracji w Polsce - o tych najmłodszych, którzy wtedy dołożyli swoją cegiełkę do budowy wolnej, niepodległej Polski. Chciałbym powiedzieć dwa słowa o Niezależnym Zrzeszeniu Studentów, o młodych ludziach, którzy na uczelni przejęli ideały „Solidarności” i dzięki tejże „Solidarności”, również dzięki „Solidarności” rolniczej, mogli rozpocząć budowę wolnej Polski. Ci młodzi ludzie - ci, którzy wtedy byli młodzi, którzy wtedy zaczynali i są podpisani pod tą ustawą - również byli prześladowani i musieli wykazać się czasami niezwykłą odwagą, bo działali w środowiskach o wiele mniejszych, w środowiskach o wiele mniej silnych. I w imieniu tych ludzi chciałbym jeszcze raz podziękować twórcom, działaczom „Solidarności”, zwykłym robotnikom Wybrzeża i śląskiego Jastrzębia, którzy wtedy wystąpili o godność wszystkich Polaków. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Lech Kuropatwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PosełLechKuropatwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Godzinę temu omawialiśmy projekt ustawy o ustanowieniu 16 października Dniem Papieża Jana Pawła II. Obecnie omawiamy projekt ustawy o ustanowieniu 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności. Tak, potrzebne są takie uchwały. Powinniśmy to czcić i długo pamiętać, aby przekazać naszym dzieciom i wnukom, że aby dziś mogli żyć w wolnej Polsce, tracili życie i zdrowie ich rodzice, dziadkowie, tak ci z zakładów pracy, rolnicy, związkowcy, jak i zwykli obywatele. Wnioskodawcy złożyli wnioski, aby ten dzień był świętem obywateli, solidarności. Pytam: Kto będzie świętował? Zapewne ci, którzy są na świeczniku - o nich będzie pisała prasa i ich będą pokazywały media. Pytam: Co przeszkodziło wnioskodawcom, aby dać tym, którzy zginęli, i tym, którzy stracili zdrowie, medale, odznaczenia z okazji 25-lecia „Solidarności”, dać im szansę na lepsze życie, aby czuli się potrzebni narodowi? Wielu ludzi z tych, którzy wtedy walczyli, żyje w biedzie, bez pracy. Co im powiecie w dzień święta? Jakie będą obietnice polityków dawnego AWS-u? Posła Celińskiego, byłego członka „Solidarności”, potem AWS, w 2001 r. członka SLD, dziś SdPl, pytam: Co uczynił pan i pana partia dla tych obywateli, solidarności? Premier Mazowiecki, członek „Solidarności”, dziś członek SD, zapewne będzie honorowym gościem 31 sierpnia. Czy jest to moralne i jak wytłumaczycie się tym 10 milionom ludzi „Solidarności” sprzed 25 lat? Czy występowaliście przez te lata w ich obronie, w obronie ich godności i honoru, czy tylko udawaliście? A może z założenia mieliście spełnić taką misję dla własnej i partyjnej korzyści, przechodząc ze związków do różnych partii, aby oszukać swoich kolegów z „Solidarności”, tak jak to zrobiła AWS, a dziś, przechodząc z partii do partii, co rok do innej, aby zmylić wyborców i kolegów z czasów walki partyjnej, politycznej, a przede wszystkim związkowej sprzed 25 lat? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Czy przedstawiciele wnioskodawców pragną zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę bardzo, pan poseł Andrzej Celiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PosełAndrzejCeliński">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#PosełAndrzejCeliński">„Solidarność” zrodziła się z miłości wolności, a nie z nienawiści do kogokolwiek z Polaków. Dzięki umiejętności rozmowy ze sobą jednej i drugiej strony Polska, jakby zaprzeczając swojej tradycji walki z ogromną ilością ofiar, ale bez pożądanych skutków, wywalczyła dla siebie i dla Europy wolność, a dla swojego państwa suwerenność.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#PosełAndrzejCeliński">Panie Marszałku! Nie zamierzam zgłębiać myśli pana posła Leppera, pana posła Janowskiego, pana posła Wrzodaka, już nie wspomnę o panu pośle Kuropatwińskim - to nie ta pora, nie ten dzień, nie ta okazja.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#PosełAndrzejCeliński">Krótkie trzy glosy, komentarze. Lewica i prawica to identyfikacje, ułomne zresztą, dzisiejszych podziałów. W roku 1980 taki podział nie istniał, w sierpniu 1980 r. taki podział nie istniał. Z jednej strony była władza - jak powiedziałem w swoim wcześniejszym wystąpieniu - niechciana, nielegitymizowana społecznie, ale jakoś konieczna, z drugiej strony był wielki ruch ku wolności, ku demokracji, a gdzieś tam w tyle głowy było marzenie, że może staną się takie warunki międzynarodowe i może nam wystarczy sił i roztropności, że Polska stanie się krajem w pełni niepodległym i sama będzie stanowić o swoich dziejach. Nawiasem mówiąc, jak tak dzisiaj słuchałem, to było trochę gorzko. Bo jesteśmy krajem ludzi samostanowiących o swoim losie. I te wszystkie wypowiedzi, które dzisiaj brzmiały pod tą kopułą, były wypowiedziami Polski takiej, jaka ona właśnie jest.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#PosełAndrzejCeliński">Otóż jak mówię, że lewica i prawica to identyfikacja, ułomna, ale dzisiejszych podziałów, a nie ówczesnych, to dlatego że z jednej strony mieliśmy do czynienia z partią władzy, niechcianej, ale jakoś koniecznej, a z drugiej strony na przykład na wszelki wypadek, żeby fałsz nie brzmiał zbyt silnie, Komitet Obrony Robotników, który z całą pewnością miał jakąś tam swoją małą zasługę dla wolności i dla „Solidarności”. To byli tacy ludzie, m.in. ludźmi, jak Ludwik Cohn, jak Aniela Steinsbergowa, jak Antoni Pajdak, jak Jan Kielanowski, jak Edward Lipiński, jak Adam Szczypiorski. To wszystko byli członkowie Polskiej Partii Socjalistycznej, sprzed 1948 r. Jakaż to prawica? Jakiż to umysł historyczny może dostrzec w tych ludziach ludzi prawicy? Jakie to szkoły dały wykształcenie ludziom, którzy tak identyfikują te nazwiska i te organizacje, i ten ruchy? Ja już nie wspomnę o Janie Józefie Lipskim, założycielu PPS czy wskrzesicielu PPS już po okrągłym stole, nie wspomnę Jacka Kuronia, Adama Michnika, Sewka Blumsztajna, Janka Lityńskiego. To wszyscy byli członkowie KOR. Nic wspólnego z naszymi ówczesnymi adwersarzami po drugiej stronie, dokładnie przepaść tak naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#PosełAndrzejCeliński">Ale z całą pewnością nie byłoby tego porozumienia, gdyby po tej drugiej stronie nie znalazło się dość ludzi i dość rozumu, żeby próbować znaleźć rozwiązanie. Wówczas nie na długo starczyło ani rozumu, ani woli, ani możliwości, ale na szczęście świat już się zmieniał. Także i z tych powodów, o których mówili niektórzy koledzy, słusznie wspominając Ojca Świętego. Pamiętam mszę 2 czerwca 1979 r., kiedy setki tysięcy ludzi myślących o sobie nie najlepiej, bo każdy miał własną świadomość uległości wobec wymogów reżimu, nagle po słowach bardzo prostych i dla każdego normalnego człowieka oczywistych zaczęło płakać indywidualnie, każdy przed sobą, po czym podnieśli głowy i zobaczyli, że ci inni też płaczą. Wtedy zobaczyli, że są razem wokół dobrych wartości, a nie wokół złych wartości.</u>
          <u xml:id="u-104.6" who="#PosełAndrzejCeliński">Ale żeby to wszystko było tak, jak się stało, żeby Polska nie spłynęła krwią w walce o wolność, jak poprzednio spływała raz po raz w kolejnych pokoleniach, trzeba było nie tylko zewnętrznych warunków, ale przede wszystkim wewnętrznych warunków ku porozumieniu, trzeba było rozmawiać, a nie przeklinać, trzeba było dostrzec człowieka w adwersarzu, a nie wroga, i, panie Kuropatwiński, przede wszystkim nie kłamać, bo na kłamstwie żadnego dobra się nie stworzy.</u>
          <u xml:id="u-104.7" who="#PosełAndrzejCeliński">Z pewnością pierwszym demokratycznym premierem polskiego rządu po Jałcie w Warszawie był Tadeusz Mazowiecki, a nie Gabriel Janowski, i może dobrze się stało, że to był Tadeusz Mazowiecki.</u>
          <u xml:id="u-104.8" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Mojzesowicz: Od Gabrysia daleko.)</u>
          <u xml:id="u-104.9" who="#PosełAndrzejCeliński">Panie pośle, jak chodzi o mnie - jak najdalej, od samego początku, jak najdalej, jak daleko tylko jest to możliwe, widząc w człowieku człowieka.</u>
          <u xml:id="u-104.10" who="#PosełAndrzejCeliński">Mówicie o tych podziałach. Jedna z największych i najpiękniejszych postaci Polski, jeden z najpiękniejszych Polaków, współtwórca „Solidarności”, także wielki człowiek KOR-u - Marek Edelman, przed wojną żydowski Bund. To są także korzenie tego, co dobrego się w Polsce stało.</u>
          <u xml:id="u-104.11" who="#PosełAndrzejCeliński">Bogdan Lis...</u>
          <u xml:id="u-104.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Bo zaczęliśmy walczyć...)</u>
          <u xml:id="u-104.13" who="#PosełAndrzejCeliński">...jeden z największych autorytetów „Solidarności”, członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Różne były drogi i różne były koleje ludzi, różne były wybory, różnie rozumieliśmy swoje miejsce (w mojej akurat rodzinie nikogo nie było - nikogo, ani blisko, ani dalej, ani najdalej - w PZPR-ze, ja nawet do ZSP nie należałem, uznałem, że jest to organizacja poddana presji komunistów)...</u>
          <u xml:id="u-104.14" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: I co się panu stało?)</u>
          <u xml:id="u-104.15" who="#PosełAndrzejCeliński">...ale wówczas, panie pośle, kiedy Polska była niewolna. Kiedy Polska jest wolna, niech każdy z nas odnajduje swoje miejsce tam, gdzie uważa, że tam jest jego miejsce, i niech nikt go nie recenzuje.</u>
          <u xml:id="u-104.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-104.17" who="#PosełAndrzejCeliński"> Każdy z nas, panie pośle, stanie przed Bogiem i będzie sprawozdawał.</u>
          <u xml:id="u-104.18" who="#PosełAndrzejCeliński">Zresztą, nawiasem mówiąc - przepraszam, bo to jest elementarz - na tym polega wolność. Jej granicą jest drugi człowiek i jego prawa, i nic więcej. Drugi człowiek i jego prawa. Po to ludzkość mówi o Bogu, żebyście wy, panowie, Jego nie zastępowali w swoich funkcjach ocennych.</u>
          <u xml:id="u-104.19" who="#PosełAndrzejCeliński">I jeszcze jedna rzecz - tu chciałbym do nieobecnego się zwrócić - tak naprawdę w tej debacie niezwykle wielkiej wagi słowa wypowiedział szef Platformy Obywatelskiej Donald Tusk...</u>
          <u xml:id="u-104.20" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Obecny.)</u>
          <u xml:id="u-104.21" who="#PosełAndrzejCeliński">Panie marszałku, bardzo mi przyjemnie, bardzo przepraszam, myślałem, że pan Ujazdowski jeszcze prowadzi obrady.</u>
          <u xml:id="u-104.22" who="#PosełAndrzejCeliński">Tym, co naprawdę ważne w tym dniu 31 sierpnia, jest to, co z tych wartości, które były u podstaw ówczesnej jedności w walce o wolność kraju, pozostaje. Ja myślę sobie, że, niezależnie od tego, jakimi drogami idziemy, odczytując ponownie przesłanie wielkiego sierpnia, to był wspólnotowy charakter społeczeństwa i państwo, i jego władze, które starają się wzmocnić wszystko to, co społeczeństwu nadaje charakter wspólnoty.</u>
          <u xml:id="u-104.23" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Wzmocnili 13 grudnia.)</u>
          <u xml:id="u-104.24" who="#PosełAndrzejCeliński">Panie pośle, doskonale to wiemy. W nocy 13 grudnia spotkałem się z moimi przyjaciółmi we właściwym miejscu, na Białołęce w Warszawie. Pamiętam tę datę. Zostawmy to.</u>
          <u xml:id="u-104.25" who="#PosełAndrzejCeliński">Mówię o przesłaniu na dzisiaj: po pierwsze, wspólnotowy charakter społeczeństwa i państwo, które swoimi narzędziami tę wspólnotowość wzmacnia. Po drugie, solidarność oczywiście, która każe szukać tego, co da się zrobić w celu wyrównywania szans przynajmniej młodego pokolenia po to, aby zamożność albo bieda rodziców w sposób oczywisty nie kierowała dalszym życiem ludzkim. Niezależnie od tego, czy z lewicy, czy z prawicy, i wy, i my to przesłanie powinniśmy mieć zawsze w tyle głowy w rozmaitych swoich politykach, także tych szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-104.26" who="#PosełAndrzejCeliński">Oczywiście pewnie troszeczkę będzie nas różnić przedostatnia cecha, czyli to, że każdy obywatel naszego kraju, który nie z własnej winy nie może sobie poradzić z życiem, powinien mieć prawo oczekiwać, że wspólnotowy charakter jego społeczeństwa i solidarność jako zasada polityki w jakiś sposób będą go alimentować.</u>
          <u xml:id="u-104.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-104.28" who="#PosełAndrzejCeliński">Ostatnia sprawa, najważniejsza z tego, co powiedział pan przewodniczący, pan marszałek Tusk - oczywiście uczciwe państwo. Państwo może przeżywać rozmaite kłopoty, może być lepiej albo gorzej, mogą być kataklizmy, a mogą być też i błędy polityków, niewiedza, nieumiejętność czytania znaków czasu, ale dopóki jest świadomość społeczna, że normą jest uczciwość w polityce, dopóty można liczyć na to, że władza w trudnych momentach dla kraju będzie wspierana wolą swoich obywateli. Jak tej uczciwości brakuje, to wtedy państwo chwieje się pod byle podmuchem.</u>
          <u xml:id="u-104.29" who="#komentarz">(Poseł Marek Suski: Właśnie.)</u>
          <u xml:id="u-104.30" who="#PosełAndrzejCeliński">To wszystko było przesłaniem tamtej wielkiej „Solidarności”.</u>
          <u xml:id="u-104.31" who="#komentarz">(Głos z sali: Od siebie trzeba zacząć.)</u>
          <u xml:id="u-104.32" who="#PosełAndrzejCeliński">Pani poseł, z pewnością i pani, i ja musimy zaczynać od siebie, tak jak każdy na tej sali. Jeśli pani wie coś prawdziwego o czymś niedobrym, to proszę głośno o tym powiedzieć i udowodnić to. Może wtedy wreszcie o uczciwości będziemy mówili poważnie, a nie wyłącznie po to, żeby robić sobie przykrość, a ludziom z zewnątrz pokazywać, że Polak z Polakiem tylko kłócić się potrafi zamiast wspólnie budować własną, dobrą przyszłość. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-104.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Kuropatwiński zmierza tu energicznym krokiem, ale nie wiem, w jakim celu.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#komentarz">(Poseł Lech Kuropatwiński: Sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#PosełLechKuropatwiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie pośle Celiński, mówił pan, że kłamię. Czy nie jest prawdą, że w swoim życiu zmienił pan kilka związków zawodowych i partii politycznych?</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale nie AWS.)</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#PosełLechKuropatwiński">Zapewne jest to prawdą, a ja odniosłem się tylko do tego, że kilka razy zmienił pan partię. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#komentarz">(Głos z sali: To nie było sprostowanie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Żeby nie mnożyć sprostowań, powiem, że z całą pewnością mijał się pan z prawdą, panie pośle, przypisując panu Celińskiemu przynależność do AWS, więc przynajmniej w tym punkcie nie była to prawda. Dlatego wypowiedź pana Celińskiego była uzasadniona, chyba że była to pomyłka a nie kłamstwo.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Antoni Mężydło.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PosełAntoniMężydło">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W przeciwieństwie do pana posła Celińskiego nie muszę tłumaczyć się z okresu od 1989 r., bo akurat w rządach AWS nie uczestniczyłem, nie brałem udziału.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Celiński: Ja też nie.)</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#PosełAntoniMężydło">Ale uczestniczył pan w polityce i skupił się pan głównie na tym, żeby wykazać zasadność tego okresu. Bronił pan tego okresu, a ustawa absolutnie tego nie dotyczy. Muszę panu powiedzieć, że dzisiaj rozmawiamy o „Solidarności” rozumianej jako pierwsza „Solidarność”. Oczywiście, ona budzi w społeczeństwie pewne kontrowersje i nie jest do końca zrozumiała ze względu na to wszystko, co było. Dzisiaj nawet jeżeli zakład nazywałby się „Solidarność”, to ludzie też zaczną go z tym utożsamiać, a taki zakład jest w Grudziądzu i z „Solidarnością” nie ma zupełnie nic wspólnego.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#komentarz">(Poseł Marian Janicki: Czekoladki robią.)</u>
          <u xml:id="u-108.4" who="#PosełAntoniMężydło">Trzeba wyraźnie rozróżnić dwa okresy, okres do 1989 r. i okres po 1989 r. Oczywiście starałem się uzasadnić, że chodzi o ten okres od 1980 do 1989 r., tej „Solidarności” składamy dzisiaj hołd. Nie składamy hołdu tzw. rządom solidarnościowym. Wszystkie pana pytania są chybione, jeśli chodzi o materię omawianej dzisiaj ustawy. One są całkowicie chybione, bo nie o tym rozmawiamy. Rozmawiamy o wielkim dziele narodu polskiego, jakim był zryw niepodległościowy „Solidarności”. Uzasadniałem to. Być może nie było to do końca przez pana zrozumiane.</u>
          <u xml:id="u-108.5" who="#PosełAntoniMężydło">Chyba rok temu spotkałem się z tym na konferencji o wolnych związkach zawodowych organizowanej przez IPN w Gdańsku i też powiedziałem o tej pierwszej „Solidarności”, natomiast pan prof. Jerzy Eisler stwierdził, że to, o czym mówię, to była utopia, być może jakiś idealizm. Dzisiaj uzasadniłem, że to jest nieprawda. Pokazałem, że naprawdę w okresie od 1980 do 1981 r. nasza rzeczywistość była przemieniana, zmieniana. To była rzeczywistość, to były te ruchy, o których mówiłem, organizacje, które się tworzyły, to były zmiany, które „Solidarność” przeprowadzała, to była wiara we własne siły i niewiara w kompetencje władzy, jak to przez 35 lat było mówione. Wtedy „Solidarność” to wszystko zrozumiała. Trzeba powiedzieć, że gdyby nie stan wojenny, panie pośle, gdyby tego procesu nie przerwano, to dzisiaj nie mielibyśmy tych pytań, które pan zadaje, nie byłoby tej powszechnej biedy. Ludzie, którzy walczyli, nie żyliby dzisiaj w warunkach uwłaczających ludzkiej godności. Nie byłoby tego, panie pośle, nie byłoby.</u>
          <u xml:id="u-108.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Co by było?)</u>
          <u xml:id="u-108.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Kto to mówi?)</u>
          <u xml:id="u-108.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Zakłady pozamykali.)</u>
          <u xml:id="u-108.9" who="#PosełAntoniMężydło">Przecież tłumaczyłem, że wszyscy byli włączeni w ten ruch. To nie jest tak, pokazałem błędy, pokazałem, że „Solidarność” nie dążyła do zamykania zakładów pracy, do likwidacji miejsc pracy, do korupcji, do tego wszystkiego, z czym dzisiaj mamy do czynienia. Mówiłem o pierwszej „Solidarności”. Dzisiaj uzasadniałem, że taka „Solidarność” istniała. Były właściwe procesy społeczne i te procesy były już widoczne, ale takie brutalne zgwałcenie „Solidarności” spowodowało to, że mimo wszystko, mimo tego okaleczenia jeszcze ta „Solidarność” działająca w podziemiu przyczyniła się do odzyskania niepodległości. Tę niepodległość dzisiaj mamy, ale gdyby nie było stanu wojennego ta niepodległość wyglądałaby zupełnie inaczej i „Solidarność” też byłaby inna jako związek zawodowy. Dzisiaj funkcjonuje tylko jako związek zawodowy, a przedtem to był ruch niepodległościowy, który doprowadził... Oczywiście to nie było sformułowane, ale mówiłem o tym. Zasadniczy program „Solidarności”, cele strategiczne nie były formułowane ze względu na to, że groziła nam inwazja radziecka, ale to powoli działo się i te procesy demokratyzacji, które następowały w państwie, naprawa, odnowa państwa to było również wynikiem zatroskania o państwo. Przecież tamten pułap podwyżek był liczony. Robotnicy, mimo że nie mieli dostępu do wszystkich danych ekonomicznych, starali się, „Solidarność” starała się rozsądnie te ceny, podwyżki kalkulować. Chodziło o to, żeby komunizm nie zawalił się nam na głowy. Mieliśmy wtedy poczucie własności, własnego państwa i odpowiedzialności za to państwo.</u>
          <u xml:id="u-108.10" who="#PosełAntoniMężydło">O to wszystko w tym chodzi. Ale dzisiaj na tej sali pojawiły się też głosy, które zafałszowują obraz tamtej „Solidarności”, tamtej rzeczywistości. To był wielki ruch, wielki zryw. Między innymi pan poseł Janik twierdził, że wtedy rzeczywiście hasło: „Solidarność” - tak, wypaczenia - nie, było realne. Nie, panie pośle Janik - pan poseł jest nieobecny - chcę powiedzieć, że to jest nieprawda, wiedzieliście o tym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Panie pośle: socjalizm - tak, wypaczenia - nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PosełAntoniMężydło">Dla was funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa pisali raporty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Panie pośle Mężydło, pan po raz drugi się pomylił: socjalizm - tak, wypaczenia - nie, a pan mówi: „Solidarność” - tak, wypaczenia - nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PosełAntoniMężydło">Nie, socjalizm - tak, wypaczenia - nie znaczyło: komunizm - tak, wypaczenia - nie. To takie miało mieć znaczenie, tak.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#PosełAntoniMężydło">Tego nie było w „Solidarności”, wy o tym wiedzieliście. Ci, którzy pisali raporty, które są dzisiaj w IPN, pisali o tym, jakie były nasze poglądy i czego chcieliśmy, a chcieliśmy zmiany władzy i ustroju. Wiecie o tym, bo dzisiaj czytamy o tym w IPN. Władza na pewno o tym wiedziała. Nawet gdyby tak było, że socjalizm - tak, wypaczenia - nie, czytaj komunizm, jeżeli była zgoda na komunizm, to nielogiczne byłoby wprowadzanie stanu wojennego po to, żeby zabić ten ruch. To był ruch niepodległościowy, panie pośle Celiński, nie tylko demokratyczny, wolnościowy, jak to pan nazywa, solidarnościowy - trzeba wyraźnie powiedzieć o niepodległości. Ten ruch miał charakter ruchu niepodległościowego i on to zrobił. Oczywiście, panie pośle Gajda, była Jałta, ale musi pan powiedzieć, że z tą Jałtą sobie poradziliśmy, prawda? Poradziliśmy sobie. Rzeczywiście w tym, że mogliśmy sobie z tym poradzić, była również ważna ta mistyczna strona naszej rzeczywistości, czyli to zawezwanie Ojca Świętego Jana Pawła II na placu Zwycięstwa, żeby odnowić oblicze tej ziemi. To też był istotny element i też o tym mówiłem. Trzeba powiedzieć, że potrafiliśmy sobie poradzić z Jałtą, i dzisiaj żadnym usprawiedliwieniem dla komunistów nie jest to, że była Jałta i że był to zapisany porządek. Nie układy są ważniejsze od ludzi, ale układy mają służyć ludziom. Jeżeli myśmy nie chcieli układu jałtańskiego, to sobie z tym poradziliśmy, nie tylko dla siebie, ale i dla ościennych krajów, dla sąsiednich krajów, dla całej Europy Środkowowschodniej. O tym trzeba pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#PosełAntoniMężydło">Trzeba powiedzieć, bo padło też pytanie, szczególnie pana posła Jagielińskiego, który pytał, dlaczego są dwa projekty, dlaczego my się dzisiaj kłócimy: nie, tak naprawdę się nie kłócimy. Pan poseł też wie, dlaczego są dwa projekty. Bo przecież ten projekt chciał przedstawiać pan marszałek Cimoszewicz i dlatego są dwa projekty, choć można było zgodzić się na ten pierwszy. Jak ja to mówiłem znajomym z „Solidarności”, to robili kwaśne miny. Nie można było się na to zgodzić. Dzisiaj mam okazję, żeby mówić prawdę o tamtej „Solidarności”, o „Solidarności” odpowiedzialnej za kraj, o „Solidarności”, która była ruchem niepodległościowym. O tym trzeba tu mówić i będę o tym mówił, to jest dla mnie też okazja. Być może dobrze, że pan marszałek Cimoszewicz sprowokował to, że możemy się tego dowiedzieć. To dziedzictwo „Solidarności” my musimy ponownie podjąć.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#PosełAntoniMężydło">Ja nie odpowiadam, panie pośle Celiński, tak jak pan, bo nie uczestniczyłem, ja kontestowałem „okrągły stół”, ale być może od „okrągłego stołu”, po poznaniu, wyjaśnieniu całej prawdy o „Solidarności”, o tej pierwszej „Solidarności”, będzie również można właściwie ocenić „okrągły stół”. Być może ja też się myliłem, też mam wątpliwości co do tego. To jest moja pierwsza kadencja, pierwszy raz startowałem do Sejmu, bo znalazłem partię, która to dziedzictwo chce podjąć, która w swoim programie podejmuje dziedzictwo „Solidarności”, dlatego jestem w Sejmie, dlatego będę kandydować, tylko dlatego.</u>
          <u xml:id="u-112.4" who="#PosełAntoniMężydło">Dzisiaj wszyscy powinniśmy się zastanowić, czy nie warto podjąć tego dziedzictwa. To dziedzictwo to jest dziedzictwo historyczne, my je przenosimy z ruchów niepodległościowych, z opozycji demokratycznej. Bardzo mocno zaakcentowałem wpływ opozycji demokratycznej właśnie na „Solidarność”, bo splot tych dwóch rzeczywistości, tej antykomunistycznej i w ramach opozycji demokratycznej, a także tej mistycznej strony naszej rzeczywistości, doprowadziły do powstania „Solidarności”. To był ruch niezwykły.</u>
          <u xml:id="u-112.5" who="#PosełAntoniMężydło">Trzeba jeszcze raz powiedzieć panu Janikowi, że nie było żadnej zgody na socjalizm, na komunizm, bez wypaczeń też nie, bo w samej zasadzie wolne związki zawodowe podkładały klin pod komunizm i on musiał się na tym wyłożyć. Co do tego każdy rozsądnie myślący człowiek wie, że tak było, i nie można zgodzić się ze stwierdzeniem, że próbowano wmontować przez nadawanie tego hasła, przez uświadamianie ludziom, że tak jest, że „Solidarność” chce socjalizmu...</u>
          <u xml:id="u-112.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Dobrze, dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-112.7" who="#PosełAntoniMężydło">To była tylko metoda wmanipulowania socjalizmu w system komunistyczny, w system totalitarny.</u>
          <u xml:id="u-112.8" who="#PosełAntoniMężydło">Dzisiaj trzeba zaapelować również do historyków, do dziennikarzy i do twórców naszej kultury o to, żeby podjęli się dzieła mówienia prawdy o „Solidarności”, o pierwszej „Solidarności”. To jest ważne. Gdy my to poznamy, to ja myślę, że już nie będzie problemu z naprawą państwa. Być może nawet powstanie wielki ruch solidarnościowy, wielki ruch społeczny, który będzie zmieniał naszą rzeczywistość. Mamy ku temu przesłanki, również doświadczenia narodu z kwietnia tego roku wskazywałyby na to, że jesteśmy do tego zdolni, ale przede wszystkim trzeba poznać to dziedzictwo. I tu jest wielka rola dla mediów, dla historyków, żeby przedstawiać prawdziwy obraz „Solidarności”, nie ten, który pisała propaganda stanu wojennego, nie ten, który jest opisywany w legendach niektórych ludzi tworzących wtedy tę „Solidarność”, i nie ten, który widać dzisiaj przez pryzmat tzw. rządów solidarnościowych. Nie, trzeba napisać prawdę, a są jeszcze te świadectwa i trzeba je zbierać, trzeba trafić do tych ludzi, którzy znają tamtą rzeczywistość, rzeczywistość tamtej „Solidarności” i potrafią się w to wczuć.</u>
          <u xml:id="u-112.9" who="#PosełAntoniMężydło">Być może trochę drętwo, ale starałem się przekazać właśnie tę wiedzę o tamtej „Solidarności”, gdyż uważałem, że jest to ważna sprawa, że dzisiaj mogę wystąpić, być może za mało emocjonalnie, może nie do każdego to dotarło, ale starałem się przekazać prawdę o tamtej „Solidarności”. Być może nieudolnie, i to jest mój błąd...</u>
          <u xml:id="u-112.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Ależ skąd!)</u>
          <u xml:id="u-112.11" who="#PosełAntoniMężydło">...przyznaję się, ale uważam, że musimy do tego dążyć. Dzisiaj zadanie dla twórców, dla dziennikarzy i dla naukowców jest takie, żeby to pokazać. Będzie to ich największy wkład w zmianę naszej rzeczywistości, w odnowę i odbudowę naszego państwa, bo to było pierwsze zadanie - niepodległość. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-112.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Lista posłów zapisanych do głosu już dawno została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">W tej chwili zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował poselskie projekty ustaw: o ustanowieniu 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności, zawarty w druku nr 4202, o ustanowieniu 31 sierpnia - rocznicy podpisania porozumień sierpniowych Dniem Solidarności i Wolności, zawarty w druku nr 4260, do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#WicemarszałekDonaldTusk">I do tego komunikat: posiedzenie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych poświęcone rozpatrzeniu wymienionych przeze mnie dwóch projektów ustaw związanych z Dniem Solidarności i Wolności odbędzie się w dniu dzisiejszym o godz. 18.30 w sali konferencyjnej, budynek Nowego Domu Poselskiego.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Przepraszam państwa posłów za niedogodność, ale to chyba opatrzność chciała, żeby ten punkt rozpatrywać przy zapachu gazu łzawiącego. Może to będzie memento dla nas wszystkich, także na przyszłość, to przypomnienie tamtych klimatów, tamtych dni z lat 80.</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Informacja o działalności Sądu Najwyższego w roku 2004 (druk nr 3986) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druk nr 4266).</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu prezesa Sądu Najwyższego pana Janusza Godynia w celu przedstawienia informacji.</u>
          <u xml:id="u-113.10" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę uprzejmie, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Informacja o działalności Sądu Najwyższego w 2004 r. jest już kolejną informacją przedstawianą Wysokiej Izbie po wejściu w życie ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym. Zresztą w tej Izbie to się stało. Pełna wersja informacji została przekazana na ręce pana marszałka Sejmu w kwietniu bieżącego roku. Liczy ona z załącznikami 100 stron, w związku z czym ze zrozumiałych względów ograniczę się do przedstawienia najistotniejszych aspektów działalności Sądu Najwyższego w 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">W roku sprawozdawczym odnotowano wzrost liczby spraw wnoszonych do Sądu Najwyższego, co ilustrują następujące dane. Ogółem wpłynęło 10 234 sprawy, dla porównania w 2003 r. 8826, czyli o 1408 spraw więcej niż poprzednio. Struktura wniesionych spraw była zróżnicowana. Dominowały kasacje, których wpłynęło 7727, z czego najwięcej do Izby Cywilnej. Łącznie Sąd Najwyższy rozpoznał 10 280 spraw, to jest o 1047 więcej niż w 2003 r., w tym 7750 kasacji oraz 1607 zażaleń. Na pozostałą liczbę spraw składają się: kwestie prawne, apelacje od orzeczeń wojskowych sądów okręgowych, nowe kategorie spraw z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów oraz skargi na przewlekłość postępowania, a ponadto protesty wyborcze i pozostałe sprawy poddane właściwości Sądu Najwyższego, a mianowicie wnioski o przekazanie sprawy innemu sądowi, wznowienie postępowania, ułaskawienie oraz wnioski incydentalne.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Załatwienie większej liczby spraw spowodowało zmniejszenie zaległości łącznie o kilkadziesiąt spraw. Nie jest to może liczba znacząca, ale w zestawieniu ze wzrostem, i to znacznym, wpływu spraw nabiera właściwego, oczywiście pozytywnego, znaczenia. Dla oceny działalności Sądu Najwyższego ważne jest jednak przedstawienie jej nie tylko w aspekcie ilościowym, ale i przedmiotowym, mierzonym wagą rozpoznawanych spraw, stopniem trudności rozwiązywanych problemów, umiejętnością i trafnością dokonanej wykładni prawa oraz wkładem w rozwój myśli prawniczej i stopniem ujednolicającego wpływu na praktykę orzekania przez sądy niższych instancji.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Nie do przecenienia w tym aspekcie jest działalność uchwałodawcza Sądu Najwyższego. W 2004 r. Sąd Najwyższy rozstrzygnął 177 zagadnień prawnych, w których zawarta została wykładnia przepisów z różnych dziedzin prawa w kwestiach materialnoprawnych i procesowych. Do problematyki przedmiotu tych uchwał wrócę jeszcze przy omawianiu dorobku orzeczniczego poszczególnych izb Sądu Najwyższego.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Bardzo istotną, również statystycznie, działalnością Sądu Najwyższego było, jak co roku, orzekanie w sprawach kasacyjnych. Sprawowany w ten sposób nadzór nad orzecznictwem sądów powszechnych i sądów wojskowych miał znaczenie nie tylko dla poszczególnych spraw, ale umożliwiał również mającą szersze znaczenie interpretację przepisów prawa i przez to jednolitość jego stosowania.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Zwrócić uwagę należy na fakt, że z dniem 17 września 2004 r. poszerzyła się kognicja Sądu Najwyższego w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Zgodnie z powołaną ustawą Sąd Najwyższy rozpoznaje skargi na przewlekłość postępowania przed sądami apelacyjnymi lub Sądem Najwyższym. Od początku obowiązywania ustawy pojawiły się wątpliwości związane z praktycznym jej stosowaniem, czego wyrazem było wpłynięcie do Sądu Najwyższego - w trakcie tak krótkiego obowiązywania ustawy - kilku pytań prawnych.</u>
          <u xml:id="u-114.6" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Przejdę teraz do problemowej charakterystyki orzecznictwa w poszczególnych izbach, zaczynając od Izby Cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-114.7" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">W ramach działalności uchwałodawczej podjęto jedną uchwałę w pełnym składzie Izby Cywilnej - jest to największa izba pod względem obsady - 4 uchwały w składzie siedmiu sędziów i 69 uchwał w składzie trzyosobowym.</u>
          <u xml:id="u-114.8" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Uchwała w pełnym składzie Izby Cywilnej z dnia 14 października 2004 r. jest rezultatem rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego sformułowanego przez skład trzech sędziów Sądu Najwyższego. Skład ten, dostrzegając podstawy do odstąpienia od uchwały składu siedmiu sędziów, mającej moc zasady prawnej, podjętej dosyć dawno, bo 10 listopada 1969 r., i stwierdzającej, że ubezwłasnowolnionemu nie przysługuje uprawnienie do zgłoszenia wniosku o wszczęcie postępowania o uchylenie lub zmianę ubezwłasnowolnienia, przedstawił wątpliwości co do jej aktualności. Pełny skład izby nie podzielił tych wątpliwości i uchwalił nie odstępować od uchwały. W ocenie Sądu Najwyższego w obowiązującym stanie prawnym nie ma podstaw - przy uwzględnieniu powszechnie stosowanych reguł wykładni - do zakwestionowania stanowiska wyrażonego w zasadzie prawnej z 1969 r.</u>
          <u xml:id="u-114.9" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Jeżeli chodzi o uchwały w składzie siedmiu sędziów, w jednej z nich Sąd Najwyższy przyjął, że sprzedaż rzeczy przez kupującego nie powoduje przejścia na nabywcę uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy oraz że kupujący może przelać na nabywcę uprawnienia do żądania obniżenia ceny, usunięcia wady lub dostarczenia rzeczy wolnej od wad.</u>
          <u xml:id="u-114.10" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Kolejną uchwałę Sąd Najwyższy podjął, rozstrzygając zagadnienie prawne przedstawione przez pierwszego prezesa tego sądu. Uchwalono, że w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przepis art. 46 § 1 Kodeksu postępowania karnego nie ma zastosowania, opowiadając się tym samym za wyłączeniem dopuszczalności umownego ustalenia właściwości miejscowej sądu w takim postępowaniu.</u>
          <u xml:id="u-114.11" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Następną uchwałę Sąd Najwyższy podjął na skutek inicjatywy rzecznika praw obywatelskich. Wątpliwości powstałe na tle przekształcania prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, dotyczące opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego za rok, w którym nastąpiło przekształcenie, rozstrzygnięto w ten sposób, że opłata roczna w takiej sytuacji ulega zmniejszeniu proporcjonalnie do czasu trwania użytkowania wieczystego za dany rok.</u>
          <u xml:id="u-114.12" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Jeżeli chodzi o uchwały w składzie trzyosobowym, nadal wiele uchwał z dziedziny prawa materialnego dotyczyło problematyki prawa rzeczowego, co wynika w istotnej mierze z niedoskonałych regulacji zawartych w często zmieniających się przepisach.</u>
          <u xml:id="u-114.13" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Źródłem wielu kontrowersji były przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, zwłaszcza związane z jej licznymi zmianami. Uchwały podejmujące te zagadnienia, choć pozornie dotyczą kwestii szczegółowych, w istocie mogą wywrzeć istotny wpływ na prawidłowe kształtowanie stosunków w tym zakresie, a także na uniknięcie w przyszłości kolejnych procesów.</u>
          <u xml:id="u-114.14" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Podobnie jak w przypadku ustawy o gospodarce nieruchomościami liczne zmiany i brak precyzji przepisów stanowią źródło wątpliwości sądów na tle wykładni i stosowania ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, które odzwierciedlają się w przedstawianiu zagadnień prawnych.</u>
          <u xml:id="u-114.15" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">W dziedzinie procesowego prawa cywilnego uchwałą o doniosłym znaczeniu ze względu na liczbę spraw, których może dotyczyć, oraz ich społeczną wagę jest uchwała, w której Sąd Najwyższy stwierdził dopuszczalność drogi sądowej w sprawie o ustalenie, że powód bądź jego poprzednicy prawni pozostawili poza obecnymi granicami państwa nieruchomość, do której przysługiwało im prawo własności, także po zmianie stanu prawnego w wyniku wejścia w życie ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o zaliczeniu na poczet ceny sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa wartości nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-114.16" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Izba Cywilna wiele istotnych zagadnień prawnomaterialnych i procesowych wyjaśniła również w orzeczeniach wydanych w postępowaniu kasacyjnym. Orzeczenia te dotyczą praktycznie całego obszaru prawa cywilnego. Tylko tytułem przykładu wskażę na dwa z nich. Pierwsze to precedensowe orzeczenie, w którym Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że nieosiąganie korzyści majątkowych z odbioru utworów nadawanych w programie radiowym lub telewizyjnym, odbieranym za pomocą służących do tego celu urządzeń umieszczonych w miejscu ogólnie dostępnym, jest faktem prawotwórczym, którego ciężar dowodu spoczywa na posiadaczu tych urządzeń. Orzeczenie to w oczywisty sposób ułatwia dochodzenie wynagrodzenia autorskiego od przedsiębiorców korzystających w swej działalności komercyjnej z programu radiowo-telewizyjnego, istota rzeczy polega bowiem na przerzuceniu na nich bardzo trudnego dowodu, że uprawnieni są do korzystania z tzw. licencji ustawowej, co w praktyce powinno skłaniać ich do zawierania umów licencyjnych.</u>
          <u xml:id="u-114.17" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Drugie dotyczy odpowiedzialności Skarbu Państwa w związku z legislacyjną działalnością państwa, co niewątpliwie może zainteresować państwa posłów. Sąd Najwyższy przyjął w nim, że odpowiedzialność na podstawie art. 77 ust. 1 konstytucji Skarb Państwa ponosi za szkodę wyrządzoną taką działalnością legislacyjną organu władzy publicznej, której następstwem jest faktyczne pozbawienie lub ograniczenie możliwości realizacji uprawnień wynikających z innego aktu prawnego, co czyni system prawny w tym zakresie dysfunkcjonalnym i wewnętrznie sprzecznym.</u>
          <u xml:id="u-114.18" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Przejdę teraz do orzecznictwa Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Spośród zagadnień prawnych, które pojawiły się w działalności uchwałodawczej z zakresu prawa pracy, w szczególności na uwagę zasługują te, które dotyczyły wątpliwości interpretacyjnych związanych z różnymi aspektami uregulowań art. 4a ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców.</u>
          <u xml:id="u-114.19" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">W jednej z uchwał Sąd Najwyższy stwierdził, że wzrost wynagrodzenia o wskaźniki wymienione w art. 4a ust. 1 i 2 powołanej ustawy dotyczy pracowników zatrudnionych w samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej zatrudniających powyżej 50 osób. W uzasadnieniu uchwały zaznaczono, że nowelizacja dokonana ustawą z dnia 22 grudnia 2000 r. stała się źródłem dalszych wątpliwości interpretacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-114.20" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Podobnej problematyki dotyczyła uchwała, w której zagadnienie prawne sprowadzało się do odpowiedzi na pytanie, czy w rozumieniu art. 4a wspomnianej ustawy za niepubliczny zakład opieki zdrowotnej może zostać uznany zakład powołany przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w której wyłącznym udziałowcem jest jednostka samorządu terytorialnego. Sąd Najwyższy uznał, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością utworzona przez jednostkę samorządu terytorialnego ma w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia status samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, choćby działalność tę prowadziła przez wewnętrzną jednostkę organizacyjną nazwaną niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-114.21" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Te dwie uchwały wymieniam tytułem przykładu, albowiem tzw. ustawa 203 - bo o niej tutaj mowa - była przedmiotem kilku dalszych uchwał, co jest dobrą ilustracją wpływu jakości legislacji na liczbę problemów interpretacyjnych, którymi zajmować się musi Sąd Najwyższy.</u>
          <u xml:id="u-114.22" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Przedstawiając orzecznictwo Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, chciałbym zwrócić uwagę na bardzo interesujący aspekt stosowania i wykładni prawa polskiego w kontekście prawa unijnego. Można to zaobserwować w kilku orzeczeniach zapadłych w sprawach dotyczących prawa pracy.</u>
          <u xml:id="u-114.23" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">W orzeczeniu dotyczącym tzw. powrotnego przejścia zakładu pracy Sąd Najwyższy wskazał, że art. 41.1 Kodeksu pracy nie ma zastosowania w przypadku likwidacji pracodawcy, w związku z którą następuje przejście całości lub części prowadzonego przez niego zakładu na innego pracodawcę, który kontynuuje działalność lub podejmuje działalność podobną. W takiej sytuacji pracownicy podlegają nadal ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. Ponadto SN podniósł, że obowiązek prowspólnotowej wykładni przepisów prawa polskiego, stosowanego do stanów faktycznych opartych na zdarzeniach zaszłych przed dniem akcesji, nie może prowadzić do skutku contra legem, czyli przeciw prawu, w stosunku do obowiązujących w tym czasie przepisów polskich lub niestosowania tych przepisów, nawet gdyby były niezgodne z treścią i celami aktów wspólnotowych.</u>
          <u xml:id="u-114.24" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Sąd Najwyższy podkreślił, że przepisy Kodeksu pracy powinny być interpretowane z uwzględnieniem prawodawstwa wspólnotowego, choćby stan faktyczny dotyczył zdarzeń sprzed przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Wskazano, że podstawę tego stwierdzenia stanowi w tym przypadku wynikający z Układu Europejskiego z dnia 16 grudnia 1991 r. obowiązek Polski dostosowania swojego prawa wewnętrznego w dziedzinie ochrony pracownika w miejscu pracy do poziomu ochrony podobnego do istniejącego we Wspólnocie, w ramach ogólnego obowiązku zbliżania istniejącego i przyszłego ustawodawstwa Polski do ustawodawstwa wspólnotowego.</u>
          <u xml:id="u-114.25" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Do zagadnień prawa europejskiego Sąd Najwyższy nawiązał także w wyroku, w którym uznano, że obowiązek informowania pracowników o przysługujących im uprawnieniach wynika z ogólnego obowiązku pracodawcy dbałości o dobro pracownika, przepisy zaś Kodeksu pracy dotyczące obowiązków pracodawcy informowania pracownika o przysługujących mu uprawnieniach powinny być interpretowane z uwzględnieniem prawodawstwa wspólnotowego, choćby stan faktyczny dotyczył zdarzeń sprzed przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-114.26" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Wiele istotnych zagadnień podjęto w orzecznictwie z zakresu ubezpieczeń społecznych, między innymi na gruncie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dodam, że kilkunastokrotnie nowelizowanej). Tytułem przykładu chciałbym wskazać uchwałę składu 7 sędziów dotyczącą zawieszenia prawa do emerytury. Zajęto w niej stanowisko, według którego prawo do emerytury ulega zawieszeniu, jeżeli emeryt nie rozwiąże wszystkich stosunków pracy, w których pozostawał bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.</u>
          <u xml:id="u-114.27" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Sąd Najwyższy uznał, że z przepisu art. 103 ust. 2a tej ustawy wynika zasada, że pracownikowi, który nabył prawo do emerytury, przysługuje jedno świadczenie: albo emerytura z ubezpieczenia społecznego, albo wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia. Zasada ta ma podstawę konstytucyjną w art. 67 ust. 1 konstytucji, wiążącym z osiągnięciem wieku emerytalnego powstanie prawa do zabezpieczenia społecznego. Pracownik, który osiągnął wiek emerytalny, może więc albo wybrać status emeryta, albo zachować, pomimo nabycia prawa do emerytury, status pracowniczy.</u>
          <u xml:id="u-114.28" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">W zakresie kompetencji Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych określanej jako sprawy publiczne na uwagę zasługują następujące rozstrzygnięcia. Pełny skład izby podjął uchwałę stwierdzającą brak podstaw do podjęcia uchwały o nieważności wyborów i nieważności wyboru posłów do Parlamentu Europejskiego, których wyniki zostały ogłoszone w obwieszczeniu Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 15 czerwca 2004 r. o wynikach wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego. Wpłynęło w tej sprawie 27 protestów wyborców. W 6 sprawach dotyczących 9 protestów protesty uznano za zasadne, uznając jednocześnie, że stwierdzone uchybienia nie miały wpływu na wynik wyborów. Innymi słowy: nie miały takiej rangi, jaka pozwalałaby na zakwestionowanie ważności wyborów.</u>
          <u xml:id="u-114.29" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Pełny skład tej izby trzykrotnie rozstrzygał również w sprawach ważności wyborów uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Rozstrzygane były również sprawy ze skargi partii politycznych na uchwały Państwowej Komisji Wyborczej w przedmiocie odrzucenia sprawozdań o źródłach pozyskania środków finansowych. Sąd Najwyższy podtrzymał przyjętą w ubiegłych latach rygorystyczną wykładnię przepisów art. 24 i 25 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych. W jednym z postanowień stwierdzono, że w przypadku przyjmowania przez partię polityczną środków finansowych z niedozwolonych źródeł sprawozdanie finansowe partii podlega odrzuceniu niezależnie od wartości tych środków. Na 7 skarg wszystkie były rozpoznawane w składzie 7 sędziów; wszystkie zostały oddalone.</u>
          <u xml:id="u-114.30" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Nową kategorię w orzecznictwie izby od 2004 r. stanowią sprawy ze skargi na przewlekłość postępowania. Od wejścia w życie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r., a zatem od dnia 17 września ub. r., pojawiło się wiele wątpliwości związanych z jej faktycznym zastosowaniem pod względem proceduralnym. W uchwale składu 7 sędziów Sąd Najwyższy wyjaśnił, że do skargi na przewlekłość postępowania uregulowanej w tej ustawie, rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy w sprawie cywilnej, stosuje się tzw. przymus adwokacko-radcowski, oraz postanowił nadać jej moc zasady prawnej. Dodam, że jeżeli chodzi o postępowanie karne, takiego przymusu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-114.31" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Powiedziałem: karne i tym sposobem przechodzę do Izby Karnej. Jej działalność uchwałodawcza polegała na udzielaniu odpowiedzi zarówno na pytania na tle konkretnej sprawy, jak i na tzw. pytania abstrakcyjne, wynikające z rozbieżności w orzecznictwie sądowym.</u>
          <u xml:id="u-114.32" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Zaczynając od uchwał dotyczących prawa karnego-materialnego, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na 3 uchwały podjęte przez składy powiększone. Chronologicznie pierwszą z nich była uchwała, która rozstrzygała przedstawione przez pierwszego prezesa Sądu Najwyższego zagadnienie prawne, brzmiące: Czy broń gazowa stanowi broń palną w rozumieniu zarówno art. 263 § 2, jak i art. 280 § 2 Kodeksu karnego?</u>
          <u xml:id="u-114.33" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Stwierdzając w tezie tej uchwały, że broń gazowa jest bronią palną zarówno w rozumieniu art. 263 § 2, jak i art. 280 § 2 Kodeksu karnego, Sąd Najwyższy usunął rozbieżności występujące dotychczas nie tylko w orzecznictwie sądów powszechnych, ale także w orzecznictwie poszczególnych składów Sądu Najwyższego, co do wzajemnej relacji pojęcia „broń palna” na gruncie nowej ustawy z 1990 r. o broni i amunicji oraz przepisów Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-114.34" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Kolejne zagadnienie prawne skierowane przez pierwszego prezesa SN dotyczyło art. 60 § 3 Kodeksu karnego, czyli kwestii korzystania ze statusu tzw. małego świadka koronnego. Rozbieżności w orzecznictwie związane były z określeniem „ujawni” i wyrażały się w istnieniu aż trzech wariantów rozumienia tego wyrazu. Rozstrzygając to zagadnienie, stwierdzono, że termin „ujawni” oznacza przekazanie przez sprawcę organowi powołanemu do ścigania przestępstw określonych tym przepisem wiadomości dotychczas temu organowi nieznanych lub takich, które według wiedzy sprawcy są temu organowi nieznane.</u>
          <u xml:id="u-114.35" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Trzecia z uchwał wydanych w składzie 7 sędziów dotyczyła art. 43 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Przyjęto, że miejscem popełnienia czynu określonego w tym przepisie może być także terytorium państwa obcego. Znamię „wbrew przepisom ustawy” należy w takiej sytuacji rozumieć jako dotyczące przepisów ustawy obowiązującej w miejscu popełnienia czynu. W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy odwołał się do wypracowanej właśnie przy jej podejmowaniu dyrektywy interpretacyjnej domniemania zgodności polskiego ustawodawstwa wewnętrznego z zobowiązaniami wynikającymi z ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-114.36" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Jeżeli chodzi o uchwały dotyczące problematyki prawa karnego procesowego, wskazać należy przede wszystkim na uchwałę podjętą przez skład siedmiu sędziów, również na wniosek pierwszego prezesa, który wskazał na zasadnicze rozbieżności w zakresie wykładni art. 252 i 254 Kodeksu postępowania karnego, które wystąpiły w orzecznictwie Sądu Najwyższego po nowelizacji tego ostatniego przepisu ustawą z dnia 10 stycznia 2003 r., można powiedzieć, paradoksalnie. Stwierdzono w tej uchwale, że oskarżonemu przysługuje zażalenie na postanowienie właściwego organu procesowego wydane w przedmiocie jego wniosku o zmianę lub uchylenie środka zapobiegawczego innego niż tymczasowe aresztowanie.</u>
          <u xml:id="u-114.37" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Najwięcej jednak trudności interpretacyjnych po wejściu w życie ustawy nowelizującej Kodeks postępowania karnego w styczniu 2003 r. powstało w związku z całkowitą zmianą ustawowego modelu postępowania uproszczonego. Usunięcie tych wątpliwości wymagało między innymi podjęcia dwóch uchwał. Trudności sprawiała także interpretacja tych przepisów znowelizowanych ustawą ze stycznia 2003 r., które dotyczą nowej instytucji procedury karnej, tzw. trybu rejestrowego. Z kolei rosnąca liczba spraw związanych z udzielaniem międzynarodowej pomocy prawnej w sprawach karnych, w tym w postępowaniu ekstradycyjnym, nakazuje zwrócić uwagę na uchwałę, w której wskazano, że art. 249 § 4 Kodeksu postępowania karnego stanowi podstawę stosowania tymczasowego aresztowania wobec osoby ściganej, w stosunku do której minister sprawiedliwości - na podstawie europejskiej konwencji o ekstradycji z 1957 r. - postanowił o odroczeniu jej wydania.</u>
          <u xml:id="u-114.38" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Następną, obok uchwałodawczej, nie mniej ważną dziedziną działalności Izby Karnej jest rozpoznawanie kasacji oraz zażaleń, a także innych spraw należących do właściwości Sądu Najwyższego. Spośród wyjaśnionych problemów o ważnym znaczeniu społecznym wymienić należy orzeczenia dotyczące prawa prasowego i zniesławienia. Omówiono w nich ograniczenia wpływające na wolność prasy, wskazano, że niezbywalne prawo do krytyki przysługujące dziennikarzowi nie może przeradzać się w możliwość formułowania inwektyw i pomówień pod adresem funkcjonariuszy państwa. Wyjaśniono, iż podanie nieprawdziwej informacji nigdy nie służy obronie społecznie uzasadnionego interesu.</u>
          <u xml:id="u-114.39" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Czwarta z Izb, której działalność przedstawię, to Izba Wojskowa. Właściwością tej Izby, analogicznie jak w poprzednich latach, objęte były między innymi: środki odwoławcze (apelacje i zażalenia) od orzeczeń i zarządzeń wydanych w pierwszej instancji w wojskowych sądach okręgowych; kasacje od prawomocnych wyroków sądów odwoławczych oraz kasacje wniesione przez uprawnione podmioty od prawomocnych orzeczeń wszystkich sądów wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-114.40" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Na wysokim poziomie utrzymana została sprawność postępowania kasacyjnego, apelacyjnego i zażaleniowego. 91,5% spraw rozstrzygniętych zostało w terminie do dwóch miesięcy od daty wpływu, przy czym 73% spraw załatwiono w terminie nieprzekraczającym miesiąca.</u>
          <u xml:id="u-114.41" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">W 2004 r. Sąd Najwyższy w Izbie Wojskowej rozpoznał zagadnienie prawne dotyczące szczególnie ważnej, z punktu widzenia jednolitości orzecznictwa sądów wojskowych, problematyki odpowiedzialności za wykroczenia żołnierzy pełniących służbę poza granicami kraju. W podjętej uchwale stwierdzono, że art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa jest przepisem szczególnym w rozumieniu art. 3 § 2 Kodeksu wykroczeń i tym samym może stanowić podstawę odpowiedzialności za wykroczenia popełnione przez żołnierzy wchodzących w skład jednostek wojskowych wykonujących zadania poza granicami państwa.</u>
          <u xml:id="u-114.42" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Na gruncie prawa karnego procesowego Sąd Najwyższy w Izbie Wojskowej kontynuował, zapoczątkowaną w orzeczeniach wydanych w poprzednich latach, wykładnię art. 521 Kodeksu postępowania karnego w zakresie podmiotu uprawnionego do wniesienia - określonego w tym przepisie - nadzwyczajnego środka zaskarżenia. Nie kwestionując kompetencji naczelnego prokuratora wojskowego do wniesienia kasacji przewidzianej w art. 521 Kodeksu postępowania karnego wskazano, że uprawnienie to przysługuje mu jedynie w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych, w których właściwi do pełnienia funkcji prokuratora oraz oskarżyciela publicznego są prokuratorzy wojskowi. Z tego względu naczelny prokurator wojskowy w sprawach należących do właściwości Instytutu Pamięci Narodowej, a podlegających orzecznictwu sądów wojskowych nie ma ustawowego uprawnienia do wniesienia kasacji przewidzianej we wspomnianym przepisie, a kasację taką do Sądu Najwyższego mogą wnieść wyłącznie prokurator generalny oraz rzecznik praw obywatelskich.</u>
          <u xml:id="u-114.43" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Dodać należy, że wiele istotnych dla sądów wojskowych wskazań zawartych zostało w orzeczeniach wydanych w konkretnych sprawach. Część z nich opublikowano w urzędowym zbiorze Sądu Najwyższego. Były to tzw. orzeczenia tezowe.</u>
          <u xml:id="u-114.44" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Jeżeli chodzi o Izbę Wojskową, podkreślić należy, że sędziowie tej Izby oprócz rozpoznawania spraw z zakresu właściwości sądów wojskowych systematycznie orzekają również w Izbie Karnej.</u>
          <u xml:id="u-114.45" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Przechodząc do krótkiego podsumowania i spojrzenia w przyszłość, chciałbym zwrócić uwagę na kilka spraw. Po pierwsze na fakt, że zwiększonemu wpływowi spraw do Sądu Najwyższego towarzyszyło jednocześnie rozpoznanie większej ilości spraw przy niezmienionym składzie osobowym. Po drugie, znaczna liczba zagadnień prawnych przedstawianych Sądowi Najwyższemu przez sądy odwoławcze pozwala na formułowanie poglądów dotyczących ważnych problemów interpretacyjnych służących ujednoliceniu orzecznictwa, także orzecznictwa Sądu Najwyższego. Należy więc i w przyszłości rozwijać tę ważną formę działalności. Po trzecie, w zakresie rozpatrywania kasacji i zażaleń zauważalne jest, że wiele rozstrzyganych przy tym problemów prawnych wynikało z usterek w zakresie legislacji, poza tym nadal znaczna część kasacji sporządzana była niestarannie i powierzchownie, między innymi bez dostatecznego uwzględnienia - prawdopodobnie wynikającego z niewiedzy - orzecznictwa Sądu Najwyższego. Po czwarte, również w roku ubiegłym potwierdziła się teza, że nowelizacja procedury karnej z 2000 r. w zakresie dotyczącym przedmiotowego ograniczenia kasacji i trybu postępowania w tych sprawach miała istotny wpływ na sprawność postępowania kasacyjnego w sprawach karnych i umożliwiła rozpoznawanie ich w rozsądnym czasie. Należy się spodziewać, że nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego z dnia 22 grudnia 2004 r. w zakresie nowego ukształtowania skargi kasacyjnej usprawni postępowanie kasacyjne w sprawach cywilnych. Potwierdza się ocena, że instytucja tzw. przedsądu jest racjonalnym i pożądanym instrumentem selekcji spraw kasacyjnych. Po piąte, przypadające w 2005 r. wybory do Sejmu i Senatu, wybory prezydenta wpłyną znacznie na obciążenie Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. Po szóste, w działalności orzeczniczej Sądu Najwyższego coraz częściej występowała problematyka prawa europejskiego - i tak będzie w najbliższej przyszłości, co do tego nie ma złudzeń. Z udziałem zainteresowanych sędziów, specjalistów z Biura Studiów i Analiz oraz asystentów przygotowywane są opracowania dotyczące nowych zagadnień z tym związanych, m.in. co do kwestii pytania prawnego kierowanego do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Po siódme, i ostatnie w tych wyliczeniach, w roku 2005 i następnych trudnym zadaniem będzie utrzymanie osiągniętej sprawności postępowania kasacyjnego. Będzie to wymagało wzmożonego wysiłku ze względu na zwiększony wpływ spraw kasacyjnych w sprawach cywilnych, a także powierzenie Sądowi Najwyższemu nowych kategorii spraw w przedmiocie stwierdzania niezgodności z prawem prawomocnych orzeczeń oraz skarg na przewlekłość postępowania. Na pytanie, w jakim stopniu te dwie nowe kategorie spraw wpłyną w niedalekiej przyszłości na obciążenie Sądu Najwyższego i na sprawność jego postępowania, nie ma jeszcze w tej chwili jasnej i pełnej odpowiedzi. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.46" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję bardzo, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Krótka trzyminutowa przerwa techniczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 12 do godz. 14 min 18)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 4. porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu panią poseł Zofię Wilczyńską w celu przedstawienia stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#PosełSprawozdawcaZofiaWilczyńska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Szanowny Panie Prezesie! Mieliśmy przed chwilą okazję wysłuchania wystąpienia pana prezesa, które w całej swojej rozciągłości było tak bardzo dokładne i tak dobrze odnosiło się do przedstawionego materiału, iż mogłabym zakończyć swoją wypowiedź sakramentalnym stwierdzeniem w imieniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, zwracając się do Wysokiej Izby o pozytywne rozpatrzenie informacji o działalności Sądu Najwyższego. Ale gdybym na tym zakończyła, byłoby to nie fair w stosunku do mojej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka i nie przystawałoby do przedstawionego materiału.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#PosełSprawozdawcaZofiaWilczyńska">Zatem, szanowny panie marszałku, panie i panowie posłowie, dnia 6 lipca 2005 r. na posiedzeniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka członkowie komisji zapoznali się z informacją o działalności Sądu Najwyższego za rok 2004, zawartą w druku nr 3986.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#PosełSprawozdawcaZofiaWilczyńska">Z liczącej 100 stron informacji przedstawionej przez prezesa Sądu Najwyższego wynika, iż dzięki ogromnemu wysiłkowi i wzmożonej pracy sędziów rozpoznano 1047 spraw więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Dzięki temu liczba spraw do załatwienia zmniejszyła się do 3427, podczas gdy w roku 2003 było ich 3469. Zresztą mówił o tym pan prezes.</u>
          <u xml:id="u-118.3" who="#PosełSprawozdawcaZofiaWilczyńska">Tak przedstawia się szczegółowo, niemal tabelarycznie informacja: W roku 2004 wpłynęły 10 234 sprawy, w roku 2003 - 8206, w tym - 7727 kasacji, podczas gdy w roku 2003 było ich 6289. Struktura wniesionych spraw była bardzo zróżnicowana. Najwięcej było kasacji, z czego 4023 wniesiono do Izby Cywilnej, w 2003 r. było ich 3315. 1828 spraw wniesiono do Izby Karnej, w 2003 r. wniesiono tych spraw 1719. Do Izby Pracy wniesiono 1825 spraw... do Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - 1228, zaś w 2003 r. było ich zdecydowanie więcej, podobnie jak w przypadku Izby Wojskowej, co zresztą dokładnie w swojej wypowiedzi podkreślił pan prezes, więc nie będę się powtarzała. Jest to ogrom spraw bardzo zróżnicowanych, różnorodnych. Jest to praca niezwykle odpowiedzialna i trudna.</u>
          <u xml:id="u-118.4" who="#PosełSprawozdawcaZofiaWilczyńska">Szanowne Panie! Szanowni Panowie! Sąd Najwyższy rozpoznał 10 280 spraw, zaś w roku 2003 - 9230, w tym, jak powiedziałam, była określona liczba kasacji i 167 zażaleń. Widać ogromną różnicę w ilości przedkładanych spraw. Na pozostałą ich liczbę składają się kwestie prawne, czyli apelacje od orzeczeń, często od orzeczeń wojskowych, sądów okręgowych, z zakresu ochrony konkurencji, protesty wyborcze, inne sprawy podległe właściwości Sądu Najwyższego.</u>
          <u xml:id="u-118.5" who="#PosełSprawozdawcaZofiaWilczyńska">Od kilku lat kontynuowana jest praktyka uzasadniania przez Sąd Najwyższy orzeczeń, w tym zwłaszcza uchwał dotyczących orzecznictwa, ale także piśmiennictwa prawniczego, co jest punktem wyjścia do zajęcia stanowiska przez poszczególne sądy orzekające. Pomimo bardzo wytężonej pracy nie wszystkie kwestie przedstawione w kasacjach, a wzbudzające pewne wątpliwości - chodzi o spółki handlowe czy prawo wekslowe - znajdowały praktyczne odzwierciedlenie w treści zagadnień prawnych przedstawianych Sądowi Najwyższemu.</u>
          <u xml:id="u-118.6" who="#PosełSprawozdawcaZofiaWilczyńska">Przedmiotem licznych orzeczeń były także przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Sąd Najwyższy zajmował się i zajmuje także roszczeniami zabużan dotyczących rekompensaty za pozostawione mienie. Do chwili obecnej wywołuje to ogromne rozczarowania i jest przyczyną dalszych zabiegów podejmowanych przez ludzi wysiedlonych stamtąd. Związane z tym sprawy sądowe są bardzo skomplikowane, tym bardziej - co jest podkreślane - że stan prawny jest nadal niestabilny i formalnie nieuregulowany.</u>
          <u xml:id="u-118.7" who="#PosełSprawozdawcaZofiaWilczyńska">Ogromnym zainteresowaniem Sądu Najwyższego cieszy się orzecznictwo dotyczące Prawa prasowego - też było o tym wspomniane - i cywilnoprawne orzecznictwo odnoszące się do dóbr osobistych. Pojawiały się sprawy dotyczące stosunków pracy w spółkach prawa handlowego, źródeł prawa pracy, czasu pracy, problemu wynagrodzeń, wynagrodzeń twórców i twórców wynalazców. Można byłoby ten katalog rozszerzać.</u>
          <u xml:id="u-118.8" who="#PosełSprawozdawcaZofiaWilczyńska">Sąd Najwyższy, jak wynika z informacji, zajmował się materią zdrowia społeczeństwa i sytuacjami z tym związanymi, jak i sytuacją finansową instytucji zajmujących się problematyką zdrowia. W kilku orzeczeniach omówiono problematykę wymierzania kary, wskazując na przykład na to, że nie może ona być aktem o charakterze zbiorowym, a czyn każdego z uczestników zbiorowego działania przestępczego należy poddać oddzielnej ocenie, oraz podając, kiedy nie ma podstaw do wymierzenia kary łącznej.</u>
          <u xml:id="u-118.9" who="#PosełSprawozdawcaZofiaWilczyńska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka zapoznała się bardzo wnikliwie z przedstawioną informacją, wysłuchując obszernych wyjaśnień, przedstawionych problemów i informacji o stosowanych rozwiązaniach, o czym już mówiłam w swym wystąpieniu. Oceny dokonają - mam szczerą nadzieję - i przedstawią ją kluby i koła w swoich wystąpieniach. Jednak, co szczególnie, z całą odpowiedzialnością podkreślam, Sąd Najwyższy zasługuje na ogromne uznanie chociażby z tego tytułu, że absolutnie nie miał zwiększonych środków budżetowych, a spraw, które miał do rozwiązania był ogrom, i rozwiązywano je w sposób właściwy. Spraw rozpoznanych jest bardzo dużo, o wiele więcej niż w latach ubiegłych.</u>
          <u xml:id="u-118.10" who="#PosełSprawozdawcaZofiaWilczyńska">Komisja, w której imieniu mam zaszczyt przemawiać, podkreśla, że Sąd Najwyższy cieszy się ogromnym uznaniem i szacunkiem oraz wykazuje ogromną pracowitość. Po dyskusji, po wysłuchaniu sprawozdającego prezesa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka bez jednego głosu sprzeciwu rekomenduje Wysokiej Izbie pozytywne rozpatrzenie informacji o działalności Sądu Najwyższego, zawartej w drugim druku sprawozdawczym nr 4266, za rok 2004. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka przekazuje słowa uznania i szacunku przedstawicielowi Sądu Najwyższego za dotychczasową działalność. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-118.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Sejm pojął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Adam Markiewicz, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#PosełAdamMarkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko dotyczące przedłożonej przez prezesa Sądu Najwyższego informacji z działalności Sądu Najwyższego w roku 2004, druk nr 3986.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#PosełAdamMarkiewicz">Z danych zawartych w informacji wynika, że w ubiegłym roku do Sądu Najwyższego wpłynęły 10 234 sprawy, to jest prawie o 16% więcej niż w roku 2003, w tym kasacje stanowiły 75,5% spraw. Najwięcej spraw wpłynęło do Izby Cywilnej - 4023, przy wzroście do roku 2003 o 21%; 1828 spraw wpłynęło do Izby Karnej, przy wzroście do roku 2003 o 6,3%. Znaczny wzrost wpływających spraw odnotowano w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - z 1228 spraw w 2003 do 1852 spraw w 2004, co daje wzrost o 50%. Tak znaczący wzrost spraw do tej izby łączy się z nieprecyzyjnymi przepisami dotyczącymi kształtowania wynagrodzeń, częstymi zmianami przepisów Kodeksu pracy, a także w wielu przypadkach jest to wynikiem złego orzecznictwa sądów rejonowych czy okręgowych. Do Izby Wojskowej wpłynęły 24 sprawy, to jest o 3 sprawy mniej niż w 2003 r.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#PosełAdamMarkiewicz">Sąd Najwyższy rozpoznał 10 280 spraw, to jest o 11,3% więcej niż w 2003 r. Można zaryzykować twierdzenie, że ilość spraw wpływających w 2004 r. do Sądu Najwyższego równa się ilości spraw rozpatrzonych, co przy niezmienionym składzie osobowym wskazuje na większe obciążenie sędziów Sądu Najwyższego.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#PosełAdamMarkiewicz">Rok 2004 nie spowodował znaczącego zmniejszenia zaległości w rozpatrywaniu wniesionych spraw. Zgodzić się należy ze stwierdzeniem zawartym w informacji, że dla oceny Sądu Najwyższego ważny jest nie tylko aspekt ilościowy, ale także aspekt przedmiotowy mierzony wagą rozwiązywanych spraw, stopniem trudności problemów, umiejętnością i trafnością dokonanej wykładni prawa oraz wkładem w rozwój myśli prawniczej i stopniem ujednolicającego wpływu na praktykę orzekania przez sądy niższych instancji. Niemniej jednak dla wnoszącego sprawę przed oblicze Sądu Najwyższego istotne jest, w jakim terminie zostanie rozpatrzona i osądzona. Ten aspekt m.in. będzie przynosił oceny, czy prędkość rozpatrywania jest dobra, czy też pozostawia wiele do życzenia.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#PosełAdamMarkiewicz">W orzecznictwie Sądu Najwyższego widoczne są wszystkie aspekty życia społecznego, gospodarczego i politycznego Polski. Widoczne są tendencje rozwoju gospodarczego, co wyraża się w wykładni prawa spółek handlowych, prawa wekslowego czy kształtowania warunków umownych, ochrony wierzytelności. Przyjęte w Kodeksie spółek handlowych rozwiązania często mają charakter nowości, z tego względu wykładnia przepisów dotyczących ich funkcjonowania ma istotne znaczenie dla podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#PosełAdamMarkiewicz">Występują też sprawy z dalekiej przeszłości, dotychczas nieuregulowane, jak np. kwestia roszczeń zabużan dotyczących rekompensat za pozostawione mienie. Sprawy sądowe na tym tle są skomplikowane, tym bardziej że stan prawny nie jest stabilny. Sąd Najwyższy dokonał wykładni ułatwiającej dochodzenie zwrotu mienia bądź jego równowartości. Wiele spraw dotyczy nierozwiązanego problemu świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego, kiedy to szeroki zakres świadczeń napotyka barierę ograniczonych możliwości ich refundacji. Problemu tego nie rozwiąże Sąd Najwyższy swoimi orzeczeniami, do jego rozwiązania potrzebne są decyzje parlamentu i rządu. Przedmiotem dużego zainteresowania orzecznictwem Sądu Najwyższego są sprawy dotyczącego Prawa prasowego i cywilnoprawnej ochrony dóbr osobistych. Można odnieść wrażenie, że sądy nie bardzo mogą, a może nie chcą sobie poradzić z tą problematyką.</u>
          <u xml:id="u-120.6" who="#PosełAdamMarkiewicz">Wysoka Izbo! Sąd Najwyższy musiał się zmierzyć z sytuacją całkiem nową, jaką jest przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i na tym tle stosowanie prawa i jego wykładni w zgodzie z prawem wspólnotowym. Jest to w zasadzie początek drogi orzeczniczej odnoszącej się do spójności prawa polskiego z prawem unijnym, a tym samym początek problemów, jakie czekają sądy powszechne.</u>
          <u xml:id="u-120.7" who="#PosełAdamMarkiewicz">W 2004 r. Sąd Najwyższy w swoich uchwałach rozstrzygnął 177 zagadnień prawnych, w których zawarta jest wykładnia przepisów z różnych dziedzin prawa, w kwestiach materialnoprawnych i procesowych. Niektóre z tych uchwał poza wykładnią przepisów sygnalizowały konieczność przyszłych zmian w obowiązującym ustawodawstwie.</u>
          <u xml:id="u-120.8" who="#PosełAdamMarkiewicz">Podstawową sferą działalności Sądu Najwyższego było orzekanie w sprawach kasacyjnych. Dokonywana w nich ocena orzecznictwa sądów powszechnych i wojskowych miała na celu rozwiązanie i wyjaśnienie wątpliwości, co pozwalało wpływać na jednolitość i prawidłowość stosowania prawa, a także na rozwój prawa i myśli prawniczej. Od września ub. r. poszerzył się zakres spraw rozpatrywanych przez Sąd Najwyższy, mianowicie o skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Zgodnie z ustawą Sąd Najwyższy rozpoznaje skargi na przewlekłość postępowania przed sądami apelacyjnymi lub Sądem Najwyższym. Według informacji Sądu Najwyższego pojawiają się wątpliwości związane z praktycznym jej stosowaniem, czego wyrazem były pytania kierowane do Sądu Najwyższego przez sądy powszechne. Wątpliwościom i pytaniom się nie dziwię, ponieważ po raz pierwszy w polskim systemie prawnym pojawił się swoisty sąd nad sądem za przewlekłość postępowania. Na pewno rozwiązanie to nie wzbudza aplauzu ze strony sędziów, ale także na pewno wymusza rozpatrywanie spraw w racjonalnym terminie. Stronom niezadowolonym z czasu trwania procesu daje możliwość weryfikacji prawidłowości postępowania sądu.</u>
          <u xml:id="u-120.9" who="#PosełAdamMarkiewicz">Sąd Najwyższy pracował w składzie ustalonym przez prezydenta, 88 sędziów; okresowo korzystał z pomocy 12 sędziów delegowanych przez ministra sprawiedliwości. W poszczególnych izbach Sądu Najwyższego odbyły się konferencje poświęcone problemom merytorycznym związanym z bieżącym orzecznictwem, ze zmianami przepisów oraz z organizacją pracy. Sędziowie brali udział w pracach komisji sejmowych i senackich, związanych z uchwalaniem ważnych ustaw dotyczących prawa materialnego i procesowego. W sprawozdaniu omówione zostały sprawy rozpatrywane w poszczególnych izbach, a także podjęte uchwały rozstrzygające. Przytoczone uchwały Sądu Najwyższego, oprócz rozstrzygnięć w sprawie, mają walor edukacyjny, służący wiedzą dla stanowiących prawo, jak również w zakresie stosowania prawa.</u>
          <u xml:id="u-120.10" who="#PosełAdamMarkiewicz">Przedłożona informacja zawiera wnioski, które są spostrzeżeniami Sądu Najwyższego na tle rozpatrywanych spraw. Należy podkreślić, że potrzeba rozpoznania kasacji wielokrotnie wynikała z licznych usterek procesu legislacyjnego, które powodowały niejasność przepisów oraz niespójność, a w konsekwencji trudności w ich interpretacji. Nadal bardzo znaczna liczba kasacji sporządzana była niestarannie i powierzchownie, bez dostatecznej znajomości orzecznictwa Sądu Najwyższego, dotyczącego postępowania kasacyjnego oraz stosowania przepisów prawa materialnego. Potwierdza się ocena, że instytucja tzw. przedsądu jest racjonalnym i pożądanym instrumentem selekcji spraw kasacyjnych. W wyniku jego stosowania dochodzi do rozpoznawania głównie spraw precedensowych i takich, w których Sąd Najwyższy może wpływać na rozwój prawa.</u>
          <u xml:id="u-120.11" who="#PosełAdamMarkiewicz">Wysoka Izbo! Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka na swoim posiedzeniu pozytywnie oceniła działalność Sądu Najwyższego w 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-120.12" who="#PosełAdamMarkiewicz">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej po zapoznaniu się z informacją przedłożoną przez prezesa Sądu Najwyższego pozytywnie ocenia działalność Sądu Najwyższego w 2004 r. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-120.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Adam Szejnfeld, Platforma Obywatelska.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Mam prośbę do występujących posłów, aby nie powtarzali już w swoich wystąpieniach informacji statystycznych, jeśli pojawiły się one we wcześniejszych wystąpieniach, bo to mija się z celem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z życzeniem pana marszałka nie będę przytaczał danych statystycznych ani przykładów, które już tutaj padły. Prezes Sądu Najwyższego pan Janusz Godyń, a także pani poseł sprawozdawczyni bardzo szeroko przytaczali te liczby i dane. Oczywiście trudno mówić o działalności Sądu Najwyższego, nie nawiązując chociażby do tych danych, ale przytaczać ich już nie trzeba.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Wysoka Izbo! Z tych danych, z tych statystyk wynika, iż rośnie obciążenie sędziów Sądu Najwyższego, ale także ich wydajność. Przez kolejny rok z rzędu udało się ograniczyć liczbę spraw czekających na rozpoznanie w Sądzie Najwyższym. Zaległości zmniejszono, ale też trzeba wyraźnie podkreślić, że bardzo nieznacznie. W ciągu ostatnich lat udało się także zlikwidować duże opóźnienia w rozpoznawaniu kasacji. Jeszcze 2 czy 3 lata temu należało na nie czekać średnio 2,5 roku. Obecnie tempo rozpatrywania kasacji zbliżyło się znacznie do europejskiej średniej, i to jest godne uznania. Najszybciej rozpatrywane są sprawy w Izbie Wojskowej, gdzie na rozprawę oczekuje się ok. miesiąca, w Izbie Karnej - ok. 5 miesięcy, w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - ok. 7 miesięcy. Niestety w Izbie Cywilnej, która jest najbardziej oblegana, czeka się najdłużej, okres ten wynosi ok. 10 miesięcy. Jest to dobry wynik, ale chcemy wyniku bardzo dobrego, a na taki będziemy musieli wszyscy zapracować, o czym za chwilę kilka słów.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Rośnie nie tylko liczba spraw rozpoznawanych przez Sąd Najwyższy, ale także ich zakres przedmiotowy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyraźnie widoczne są tendencje rozwoju gospodarki rynkowej, to też nas bardzo cieszy. Coraz częściej rozpoznawane są sprawy z zakresu wykładni prawa spółek handlowych, prawa wekslowego, kształtowania warunków umownych, ochrony wierzytelności, prawa zobowiązań, prawa rzeczowego, odsetek i przedawnienia. Szereg rozwiązań prawnych przyjętych w Kodeksie spółek handlowych jest w Polsce czymś nowym. Szczególne znaczenie ma więc wykładnia przepisów dotyczących ich funkcjonowania dokonywana przez Sąd Najwyższy.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przy tej okazji pozwolę sobie jednak wrzucić kamyczek także do naszego parlamentarnego ogródka. Przyczyną rozbieżności w orzecznictwie sądów, potem skutkujących na pracę Sądu Najwyższego, jest bowiem często niejasność samego prawa, a więc i odmienność interpretacji. Potrzeba rozpoznania kasacji, stanowiących największą część spraw, które wpłynęły do Sądu Najwyższego, wielokrotnie wynikała właśnie z licznych usterek procesu legislacyjnego. Powodowały one niejasność i niespójność przepisów oraz trudności w ich interpretacji. Z pewnością uzasadnione jest samokrytyczne stwierdzenie, że niska jakość ustaw, które przyjmowane są w tym gmachu, dostarcza sędziom Sądu Najwyższego, i nie tylko, dodatkowej pracy. Osłabienie autorytetu prawa i organów władzy publicznej oraz niestabilność i niska jakość stanowionego prawa czynią rolę Sądu Najwyższego szczególnie istotną.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">W tym roku Sąd Najwyższy będzie musiał stawić czoła dodatkowym wyzwaniom. Kognicja Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych uległa bowiem poszerzeniu o skargi na przewlekłość postępowania oraz sprawy o stwierdzenie bezprawności orzeczenia sądowego. Ważnym problemem Sądu Najwyższego, który pojawił się w tym roku, było rozpatrywanie skarg na przewlekłość postępowania według ustawy z czerwca 2004 r. o naruszeniu prawa strony do rozpoznawania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. W Sądzie Najwyższym rozpatrywane są skargi na sądy apelacyjne i na przewlekłość postępowania przed Sądem Najwyższym. Do dnia dzisiejszego wpłynęło już do Sądu Najwyższego kilkadziesiąt tego typu spraw, ale prawdopodobnie będzie ich wkrótce znacznie więcej; jest to bardzo istotna kwestia. Przedmiotem rosnącego zainteresowania sędziów Sądu Najwyższego będzie także problematyka prawa europejskiego. To wydaje się nowym, ale i bardzo ważnym zadaniem dla polskich sędziów. Dlatego też z naszej strony, ze strony polityków, należy się pełne wsparcie dla najwyższego organu wymiaru sprawiedliwości w Polsce, jakim jest Sąd Najwyższy.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Będzie on miał mniej pracy i potrzebował mniejszego wsparcia, jeśli tworzenie prawa w Polsce będzie lepsze, a jego stosowanie bardziej odpowiedzialne. Dzisiaj jednak jest tak, trzeba to dobitnie podkreślić, że prawo tworzone jest byle jak i często na potrzeby nie państwa, ale wielu różnych grup interesów i koterii, a następnie stosowane przez administrację, często również pod określone zapotrzebowanie. Z tego powodu wielu obywateli, niekiedy w swojej bezmocy i bezsilności, uważa, że żyje w państwie, które nie jest ich ojczyzną, w państwie, które ich wykorzystuje, w państwie, które czerpie korzyści z ich niedoli. To jest stan rzeczy, który należy zmienić. Polska jest krajem, w którym wszystko chcemy uregulować za pomocą paragrafu, w którym wszystko chcemy naprawić przy zastosowaniu prawa. Polska jest krajem, w którym nie wierzy się w człowieka, w którym wszystkich uznaje się za potencjalnych przestępców. Polska jest krajem, w którym rządzą urzędnicy, a więc ci, którzy powinni nam służyć.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#komentarz">(Głos z sali: I to się powinno zmienić.)</u>
          <u xml:id="u-122.7" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">To oni decydują o naszych losach, to oni powodują, że szukamy ochrony właśnie w sądzie, także w Sądzie Najwyższym. Niestety, często bezskutecznie, bo panem i władcą naszych losów jest najczęściej urzędnik, a nie sędzia. A co sędzia? Zamiast być naszą opoką, jest tylko jedną z wielu wykładni, niestety, często złego prawa. Niedoskonała wykładnia złego prawa. Polska jest krajem, w którym uczciwy często jest frajerem, w którym cwaniak często jest człowiekiem sukcesu. Co w tym pomaga? Właśnie skomplikowane i tworzone w nadmiarze prawo, niejasne, wewnętrznie niespójne, promujące cwaniaków i bardzo często karzące uczciwie pracujących. Wiele praw i wolności konstytucyjnych jest w Polsce zasadami papierowymi, zapisanymi nie literą prawa, a czcionką drukarską. Państwo obywatelskie przyhamowało swój rozwój w ostatnich latach, zmalał impet lat 90., osłabła wiara w normalność. Rozwija się nadprodukcja przepisów, choć rozsądek podpowiada, że prawo powinno regulować tylko to, co miałoby być zakazane albo ograniczone, a nie to, co powinno być wolne.</u>
          <u xml:id="u-122.8" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest problem.)</u>
          <u xml:id="u-122.9" who="#PosełAdamStanisławSzejnfeld">Czeka nas więc w niedalekiej przyszłości wyzwanie odbudowy wiary w człowieka, odbudowy wiary w sprawiedliwość, czas odbudowy państwa obywatelskiego i odpowiedzialnej polityki. Czeka nas czas nie mnożenia, ale odwrotnie - ograniczania ilości zbędnych norm prawnych. Jeśli się to uda, to Sąd Najwyższy będzie miał niewątpliwie mniej pracy. To jest zadanie dla nas, a dzisiaj wypada tylko podziękować sędziom Sądu Najwyższego za ich trud i godną postawę. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-122.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Piotr Krzywicki, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PosełPiotrKrzywicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z postanowieniami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ustrój państwa opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Zgodnie z treścią art. 10 konstytucji władzę sądowniczą sprawują sądy i trybunały. Przepisy ustawy zasadniczej określają najważniejsze zadania Sądu Najwyższego. Wraz z innymi sądami sprawuje on wymiar sprawiedliwości. Jego rola jest jednak szczególna, albowiem Sąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością orzeczniczą sądów powszechnych i wojskowych, wykonuje także inne czynności określone w konstytucji i ustawach.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PosełPiotrKrzywicki">Najważniejszym po konstytucji aktem prawnym regulującym ustrój i kompetencje Sądu Najwyższego jest uchwalona w listopadzie 2002 r. ustawa o Sądzie Najwyższym. Zadania Sądu Najwyższego wynikają także z innych ustaw, między innymi z ordynacji wyborczej, ustawy o referendum, a także ustawy o partiach politycznych. Te ustawy i kompetencje Sądu Najwyższego, które zawarte zostały w normach będących treścią tych ustaw, są także elementem budowania równowagi pomiędzy władzami. Wielką wagę mają sprawy związane z wyborami powszechnymi i z przeprowadzaniem referendum, w tym również z rozpatrywaniem wszystkich protestów wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#PosełPiotrKrzywicki">Należy o tym szczególnie pamiętać w kontekście zbliżających się wyborów parlamentarnych i prezydenckich i o roli, jaką odegrał w ostatnich wyborach między innymi Sąd Najwyższy na Ukrainie. Mam nadzieję, że u nas Sąd Najwyższy będzie gwarantem przeprowadzenia uczciwych wyborów, na pewno tak będzie. Zmniejszenie liczby spraw rozpatrywanych przez Sąd Najwyższy umożliwiło lepsze wykonywanie przez niego funkcji nadzoru nad orzecznictwem sądów niższych instancji oraz przełożyło się na znaczne skrócenie terminów oczekiwania na rozpatrzenie sprawy i wydatne zmniejszenie nagromadzonych zaległości.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#PosełPiotrKrzywicki">Z dniem 17 września 2004 r. poszerzyła się kognicja Sądu Najwyższego w związku z wejściem w życie ustawy z czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Zgodnie z powołaną ustawą Sąd Najwyższy rozpoznaje skargi na przewlekłość postępowania przed sądami apelacyjnymi lub... Przede wszystkim chodzi tutaj o sądy apelacyjne.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#PosełPiotrKrzywicki">Na pewno zastanawia niski poziom formalny i merytoryczny wnoszonych do Sądu Najwyższego kasacji. Wnoszone kasacje często nie odpowiadają szczególnym warunkom formalnym wymaganym dla skargi kasacyjnej, zwłaszcza w zakresie respektowania ustawowych podstaw kasacji. Ponownie należy podkreślić, że praktyka potwierdziła, iż przyjęte rozwiązania, które podkreślają szczególny charakter tego środka jako środka realizującego ochronę interesu publicznego, ograniczające jego dostępność do spraw najbardziej problemowych i ważnych społecznie i jurydycznie, sprzyjają rozwojowi prawa i ujednoliceniu orzeczeń sądów powszechnych.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#PosełPiotrKrzywicki">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym także zwrócić uwagę na to, iż Sąd Najwyższy dostrzegł potrzebę przygotowania sędziów tegoż sądu w związku z faktem, który nastąpił w 2004 r., chodzi o przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Ustawodawstwo unijne w pełnym zakresie zostało dostosowane przez polskie sądy. Okazało się, że sędziowie są dobrze przygotowani do tej nowej sytuacji. Rozstrzyganie tych problemów wymagało wypracowania nowych kierunków orzecznictwa, krytycznej refleksji przy korzystaniu z dorobku judykatury lub zmiany dotychczasowej wykładni, uwzględniania w tym procesie norm prawa międzynarodowego, prawa unijnego, orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#PosełPiotrKrzywicki">Za niezwykle cenne i wymagające pozytywnej oceny uważamy powoływanie się w coraz szerszym zakresie na przepisy konstytucji, która staje się istotnym źródłem prawa stosowanego przez Sąd Najwyższy. Sąd Najwyższy ma ogromne znaczenie również w sferze prawnej, ustrojowej, w kwestii związanej z ochroną dóbr obywateli, jak też w sferze gospodarczej. Bardzo jest ważne, aby rozstrzygnięcia zapadające w Sądzie Najwyższym prowadziły do ujednolicenia orzecznictwa i prawidłowości stosowania prawa, żeby to służyło rozwojowi myśli prawniczej. Sąd Najwyższy ma służyć obywatelom, społeczeństwu, całemu państwu.</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#PosełPiotrKrzywicki">Niezwykle istotna jest działalność Sądu Najwyższego dotycząca rozstrzygnięć zagadnień prawnych związanych z funkcjonowaniem podmiotów gospodarczych właściwych dla gospodarki rynkowej, problemów prawnych wynikających z przepisów ustaw reformujących ustrój państwa w zakresie administracji publicznej, samorządu terytorialnego i służby zdrowia. Sąd Najwyższy zajmował stanowisko w sprawach dotyczących między innymi wykładni ułatwiającej zwrot mienia bądź jego równowartości, bezprawnie zajętego w latach 40. na szkodę żołnierzy Armii Krajowej, świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego, przepisów prawa pracy, przekształceń w życiu gospodarczym, wniosków o wyjaśnienie skomplikowanych przepisów prawnych. Wymienione sprawy mają duże znaczenie w sferze społeczno-gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#PosełPiotrKrzywicki">Sąd Najwyższy w roku 2004 rozpoznał 177 wniosków o udzielenie wykładni prawa. W uchwałach tych wyjaśniono nowe, skomplikowane zagadnienia prawne o istotnym znaczeniu dla jednolitości orzecznictwa oraz dla praktyki między innymi sądów powszechnych i wojskowych. Ten obszar działalności sądu jest nie do przecenienia, jeżeli chodzi o wzbogacenie dorobku judykatury w zakresie wykładni prawa materialnego i procesowego. Orzecznictwo Sądu Najwyższego jest cennym źródłem inspiracji dla nauki prawa, pomocą dla dydaktyki oraz wiedzy praktycznej dla osób zajmujących się prawem na co dzień. Uważamy, że Sąd Najwyższy właściwie spełnia swoje obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#PosełPiotrKrzywicki">Na koniec chciałbym zwrócić uwagę, że tenże sąd cieszy się dużym autorytetem społecznym. Sąd Najwyższy, dzięki działalności orzeczniczej, bardzo często rozstrzyga ostatecznie o treści prawa, przesądza o znaczeniu norm stanowionych przez parlament. Życzę, aby praca władzy sądowniczej była źródłem satysfakcji nie tylko dla sędziów Sądu Najwyższego, ale dla wszystkich sędziów, i aby nadal była pozytywnie oceniana przez obywateli. Za ten wysiłek dziękujemy, żywiąc nadzieję, że w następnych latach będzie co najmniej tak dobrze, może nawet lepiej.</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#PosełPiotrKrzywicki">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość pozytywnie ocenia działalność Sądu Najwyższego w 2004 r. w związku z uzyskanymi wynikami i wysokim poziomem merytorycznym sędziów tam pracujących. Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za przyjęciem sprawozdania. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Bolesław Bujak, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PosełBolesławBujak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego wyrazić opinię o działalności Sądu Najwyższego w roku 2004 i odnieść się do stanowiska Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, po zapoznaniu się ze sprawozdaniem za 2004 rok, złożonym przez prezesa sądu pana prof. Janusza Godynia, biorąc pod uwagę wyniki pracy, wysoki poziom orzecznictwa, systematyczne zmniejszanie się zaległości w załatwianiu spraw, ocenia działalność Sądu Najwyższego za 2004 rok pozytywnie. Na tą pozytywną ocenę Sądu Najwyższego wpływają trafne wykładnie prawa wyrażane przez sędziów Sądu Najwyższego w glosach, w przeglądach orzecznictwa czy też w komentarzach do kodeksów. W roku sprawozdawczym Sąd Najwyższy rozstrzygnął również wiele zagadnień prawnych, w których zawarł wykładnię przepisów prawa w kwestiach materialno-procesowych i procesowych. Część z tych uchwał zawiera również sugestie dla parlamentu co do kierunku przyszłych zmian w obowiązującym ustawodawstwie.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#PosełBolesławBujak">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego w swojej ocenie pracy Sądu Najwyższego chce również podkreślić pozytywny udział sędziów Sądu Najwyższego w procesie tworzenia prawa poprzez bezpośredni ich udział w komisjach sejmowych i senackich i pracę w tych komisjach. Udział ten dotyczył szczególnie ważnej i trudnej problematyki materialnego i procesowego prawa cywilnego. Również pozytywnie oceniamy pracę sędziów Sądu Najwyższego związaną z opiniowaniem projektów aktów prawnych oraz z przygotowywaniem tych projektów w zespołach legislacyjnych wielu ministerstw. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka również w swojej pozytywnej ocenie brała pod uwagę wkład pracy Sądu Najwyższego w tworzenie prawa, zdając sobie sprawę, że bez tego udziału uchwalone przez Sejm regulacje prawne mogłyby być tworzone na niższym poziomie prawniczym.</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#PosełBolesławBujak">Ważną formą pracy Sądu Najwyższego obrazującą aktywność sędziów, wpływającą na naszą ocenę, był udział w szkoleniu sędziów, adwokatów, radców prawnych. Ta część działalności Sądu Najwyższego będzie wkrótce tym bardziej istotna, bowiem ustawą sejmową otworzyliśmy szansę dostępu do wymienionych zawodów prawniczych, co niekoniecznie musi, ale w pierwszych latach może spowodować obniżenie poziomu tych usług.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#PosełBolesławBujak">Również ocenie zarówno komisji, jak i naszego klubu podlegała aktywność Sądu Najwyższego w obszarze publikacji i informacji, szczególnie odnoszących się do działalności orzeczniczej Sądu Najwyższego. Wraz ze wzrostem dostępu obywateli do środków elektronicznego przekazu możliwość otrzymywania na bieżąco informacji za pomocą poczty elektronicznej czy też strony internetowej Sądu Najwyższego nabiera coraz większego znaczenia zarówno dla pracujących bezpośrednio w zawodach prawniczych, jak i dla studentów czy obywateli zainteresowanych określoną dziedziną orzecznictwa. Również, zdaniem klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, ocena pracy odnosząca się do statystyki rozpatrzonych spraw wyraża się pozytywnie, bowiem w roku sprawozdawczym, pomimo znacznego, bo prawie 15-procentowego wzrostu spraw wniesionych do Sądu Najwyższego, Sąd rozpoznał więcej spraw niż wpłynęło, przy zachowaniu tej samej 88-osobowej obsady sędziowskiej.</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#PosełBolesławBujak">Na pewno należy podkreślić znaczenie zaangażowania się sędziów, coraz szerszy ich udział w pracy przygotowawczej i pomocniczej asystentów, których ilość, uważamy, w Sądzie Najwyższym powinna w każdym roku wzrastać. Pozytywnie oceniamy również kierunki zmian w procedurach Sądu Najwyższego, których celem jest usprawnienie orzekania. Tu też pozytywnie zauważamy rolę nowo wprowadzonej tzw. instytucji przedsądu.</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#PosełBolesławBujak">Liczymy również, że już wprowadzona w życie nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego z 22 grudnia 2004 r., a dotycząca nowego ukształtowania skargi kasacyjnej usprawni postępowanie kasacyjne w Izbie Cywilnej, czyli w tej izbie, do której wpływa najwięcej spraw i najwięcej spraw rokrocznie jest orzekanych. Zauważamy, że to na izbę cywilną właśnie przypada najwięcej wniesionych spraw o dużym zróżnicowaniu, w tym zdecydowana większość kasacji. Bardziej dokładne i na merytorycznie wyższym poziomie przygotowywane przez adwokatów kasacje stron mogą również wpłynąć na łatwiejszą, a więc i szybszą rozpatrywalność tych kasacji przez Sąd Najwyższy.</u>
          <u xml:id="u-126.6" who="#PosełBolesławBujak">Z uwagi na rozwój gospodarki rynkowej w Polsce wiele problemów, sporów z takich dziedzin, jak spółki prawa handlowego, prawo wekslowe, ochrona wierzytelności, prawa rzeczowe, prawa zobowiązań przenoszone jest w formie kasacji do rozstrzygnięcia przez Izbę Cywilną Sądu Najwyższego. I pomimo dostrzeganych przez nasz klub pozytywnych rezultatów w pracy w 2004 r., uważamy, że dla dalszego rozwoju gospodarki rynkowej w Polsce wielomiesięczne terminy rozpatrywania tych spraw kasacyjnych w Sądzie Najwyższym dziś są absolutnie zbyt wydłużone. By jednak jako ustawodawca nie wylać przysłowiowego dziecka z kąpielą, nowelizując usprawniające procedury, uważamy, że taki sygnał dotyczący usprawnienia prawnego winien wpłynąć z Sądu Najwyższego do Sejmu. Po stronie rządu, po stronie resortu Ministerstwa Sprawiedliwości wiemy, że również musi być inicjatywa związana ze zwiększeniem nakładów finansowych zarówno na zwiększenie kadrowe w Sądzie Najwyższym, jak również ilość asystentów czy oprzyrządowanie informatyczne. Sądzimy, że Sejm takie potrzeby w przyszłym roku i w następnych latach powinien zauważyć. Muszą być również zabezpieczone środki na dalsze szkolenia specjalistyczne, w tym także sędziów Sądu Najwyższego z takich dziedzin prężnie rozwijającej się dziś gospodarki rynkowej, które są nowoczesne, a wiedza z tych dziedzin jest niestety niezbędna do trafnego, prawidłowego dokonywania wykładni służącej przecież praktyce orzekania przez sądy niższych instancji.</u>
          <u xml:id="u-126.7" who="#PosełBolesławBujak">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego pragnie zauważyć, że rozstrzygane są przez Sąd Najwyższy sprawy znajdujące się w centrum społecznego zainteresowania obywateli, a więc sprawy z dziedziny ubezpieczeń zdrowotnych, stosunków pracy, w szczególności w spółkach prawa handlowego, jak również z zakresu wynagrodzeń czy czasu pracy. W okresie wzrastającej liberalizacji procesów gospodarczych, napięć konkurencyjnych na rynku, wobec trudności z utrzymaniem dużej części polskich rodzin na poziomie i warunkach życia przyjętego dla minimum socjalnego, rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego, będące przykładem do orzekania dla sądów niższych instancji, a uwzględniające w sporach prawnych na pierwszym miejscu człowieka i jego prawo do godnego życia, poprzez prawo do należnego wynagrodzenia, należnych świadczeń zdrowotnych, emerytalnych i rentowych, tego typu rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego, rozstrzygnięcia trafne, będą dla obywateli probierzem życia w państwie prawa - prawa równego dla wszystkich obywateli, niezależnie od ich statusu społecznego czy materialnego. Uważamy, jako klub parlamentarny, że strażnikiem tych praw powinien być również Sąd Najwyższy.</u>
          <u xml:id="u-126.8" who="#PosełBolesławBujak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dziś Polskie Stronnictwo Ludowe ocenia pracę Sądu Najwyższego pozytywnie, wyczula jednak w pracy i w orzecznictwie na aspekty społeczne. A podczas głosowania będziemy głosowali również zgodnie z opinią Komisji Sprawiedliwości i Spraw Człowieka pozytywnie, za przyjęciem sprawozdania. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pani poseł Agnieszka Pasternak, Socjaldemokracja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Panie Marszałku! Szanowny Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu klubu Socjaldemokracji Polskiej przedstawić stanowisko w sprawie informacji o działalności Sądu Najwyższego w roku 2004. Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, a także porządkiem prawnoustrojowym każdego demokratycznego państwa, ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. O równowadze tej świadczy również fakt, iż nad informacją przedstawioną przez prezesa Sądu Najwyższego Sejm nie przeprowadza głosowania.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Zgodnie z art. 10 konstytucji naszego państwa władzę sądowniczą sprawują sądy i trybunały. Bardzo duże znaczenie dla wymiaru sprawiedliwości - to należy szczególnie podkreślić - ma Sąd Najwyższy. Sąd Najwyższy sprawuje bowiem nadzór nad działalnością orzeczniczą sądów powszechnych i wojskowych, a także wykonuje inne czynności wynikające z konstytucji i ustaw. Dlatego też informacja prezesa Sądu Najwyższego o działalności sądu jest przyjmowana w Sejmie każdego roku ze szczególną uwagą. Tak również jest i w tym roku.</u>
          <u xml:id="u-128.3" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Wysoka Izbo! W dobie powszechnej krytyki systemu tworzenia prawa przez Sejm, dużej niespójności systemu prawnego, z jakim mamy do czynienia, kluczowe znaczenie w sprawie interpretacji przepisów prawnych ma stanowisko Sądu Najwyższego. Działalność Sądu Najwyższego dotycząca rozstrzygnięć zagadnień prawnych, wyjaśnienia przepisów, jak i kwestii wymagających zasadniczej wykładni prawa, ma fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania zarówno każdego obywatela, jak i całej władzy sądowniczej. Niezwykle istotne są rozstrzygnięcia dotyczące praw pracowniczych, ubezpieczeń społecznych i wielu innych kwestii tego rodzaju.</u>
          <u xml:id="u-128.4" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedłożona Wysokiej Izbie informacja o działalności Sądu Najwyższego w roku 2004 to obszerny dokument zawierający nie tylko statystykę pracy, ale także dane o organizacji pracy oraz problemową charakterystykę orzecznictwa Sądu Najwyższego. To niezwykle interesujący przegląd zagadnień rozstrzyganych przez Sąd Najwyższy. Pan prezes zresztą bardzo obszernie omówił tę część informacji i trudno w czasie zakreślonym przez prezydium szczegółowo analizować ten materiał.</u>
          <u xml:id="u-128.5" who="#PosełAgnieszkaPasternak">To prawda, że każdego roku przybywa spraw, którymi Sąd Najwyższy musi się zająć, ale na szczęście zaległości nie rosną, a wręcz przeciwnie, maleją. Widać wyraźnie, że instytucja tzw. przedsądu jest instrumentem w znacznym stopniu selekcjonującym kasację w ramach wstępnego badania. Niezwykle ważną częścią prac Sądu Najwyższego są uchwały, które były podejmowane przez składy Sądu Najwyższego. Są one ważne dla wyjaśnienia nowych przepisów i zagadnień prawnych, które pojawiały się w toku stosowania przepisów. Są one ważne z tego względu, że także różnym składom Sądu Najwyższego w podobnych stanach faktycznych zdarzały się rozbieżne rozstrzygnięcia. Ta działalność Sądu Najwyższego niewątpliwie eliminuje tego typu sytuacje.</u>
          <u xml:id="u-128.6" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Kończąc, chciałabym zwrócić uwagę, iż Sąd Najwyższy cieszy się bardzo dużym autorytetem społecznym. W imieniu posłów, których reprezentuję, dziękuję za trud i odpowiedzialną pracę prezesom, sędziom, a także pracownikom nieorzekającym Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy dzięki działalności orzeczniczej bardzo często rozstrzyga ostatecznie o treści prawa, przesądza o znaczeniu norm stanowionych przez parlament. I życzę, aby ta praca władzy sądowniczej była źródłem satysfakcji, a w szczególności satysfakcji sędziów Sądu Najwyższego, a także żeby była pozytywnie oceniana przez obywateli. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">I to jest ta możliwość. To jest ta możliwość, a więc dobra ocena obywateli, bo nie przez Sejm w trybie głosowania. Kilku posłów przemawiających zapowiadało swoją pozytywną decyzję w głosowaniu, ale my tego nie podajemy pod głosowanie, tylko wysłuchujemy informacji. Takie są zapisy ustawowe.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pani poseł Wanda Łyżwińska, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PosełWandaŁyżwińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt omówić informację o działalności Sądu Najwyższego w roku 2004. Rola orzecznictwa Sądu Najwyższego, czy to poprzez orzekanie w postępowaniu kasacyjnym, czy poprzez podejmowanie uchwał w kwestiach zagadnień prawnych, polega przede wszystkim na ujednoliceniu prawa i wypracowaniu pewnych standardów stosowania prawa w tych aspektach, w których konkretne przepisy nie dają jednoznacznej odpowiedzi, jak należy się zachować.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#PosełWandaŁyżwińska">Należy wziąć tu pod uwagę fakt, że praktyka orzecznicza sądów niższych instancji jest różna, a ich wyroki i uzasadnienia nie są jednolite. Pomimo że nasz system prawny nie opiera się na precedensach, rola Sądu Najwyższego jest nieoceniona. Znalezienie wyroku czy uchwały Sądu Najwyższego w interesującej obywatela kwestii daje nadzieję, że zastosowanie prawa w dany sposób będzie uznane za prawidłowe postępowanie. Wysoki poziom merytoryczny orzeczeń Sądu Najwyższego nie podlega dyskusji, co potwierdzają zarówno praktycy, jak i głosy czy komentarze do tych orzeczeń. Należy natomiast zastanowić się, jak przyspieszyć proces orzecznicy w Sądzie Najwyższym oraz zlikwidować do minimum występujące opóźnienia w orzekaniu.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#PosełWandaŁyżwińska">Z przedstawionej informacji wynika, że nieznacznie poprawiła się szybkość orzekania Sądu Najwyższego. W roku 2003 zaległości wynosiły 3487 spraw, a w 2004 r. - 3440. Pozytywną informację natomiast stanowi fakt, iż ten poziom osiągnięto, nie zwiększając składu sędziowskiego, a przy większym obłożeniu sprawami i zapytaniami. Wydaje się, że nie jest to kwestia braku środków, a raczej braku odpowiedniej kadry, co, mam nadzieję, zmieni się w przyszłości w kontekście przyjętej niedawno ustawy zmieniającej zasady naboru na aplikacje prawnicze.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#PosełWandaŁyżwińska">Mamy nadzieję, że zwiększony dostęp do zawodów prawniczych przyczyni się do wzrostu jakości kompetencji i wiedzy prawniczej, a także do tego, że obecni sędziowie z ogromnym doświadczeniem i wiedzą będą mogli tę wiedzę wykorzystywać w pracy w Sądzie Najwyższym.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#PosełWandaŁyżwińska">Informacja zawiera wiele ważkich kwestii, jednakże nas osobiście nie zadowala w pełni. Przede wszystkim informacja nie zawiera procentowego podziału spraw na sprawy załatwione i niezałatwione, z podziałem na poszczególne izby oraz rodzaje spraw: cywilne, rodzinne czy opiekuńcze. Posiadam informację liczbową, jednakże czytelniejszy byłby podział spraw w procentach w obecnym roku w porównaniu z rokiem poprzednim. To oprócz liczby spraw załatwionych i niezałatwionych dałoby obraz ilości napływających do Sądu Najwyższego spraw.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#PosełWandaŁyżwińska">Nasuwa się też pytanie o sprawy przed Trybunałem Sprawiedliwości w Strasburgu. Konkretnie chodzi nam o kwestie liczby odwołań od zakończonych prawomocnie postępowań w Polsce. Czy Sąd Najwyższy takimi danymi dysponuje?</u>
          <u xml:id="u-130.6" who="#PosełWandaŁyżwińska">Dane te pokazałyby w pełni, jak działa Sąd Najwyższy. Ile spraw jest kierowanych do Trybunału w Strasburgu, jakie wyroki zapadają w tych sprawach, jak często zapadają wyroki na korzyść skarżących, czy nie rozpatruje się spraw z powodów proceduralnych czy merytorycznych? Informacja o działalności Sądu Najwyższego w nieznacznym zakresie rzuca światło na działalność sądownictwa w Polsce, gdyż często sprawy nie docierają do tego etapu postępowania, a powinny.</u>
          <u xml:id="u-130.7" who="#PosełWandaŁyżwińska">Jednocześnie należy w tym miejscu również zadać pytanie: czy obecnie dyskutowana w Sejmie zmiana w kwestii wyłączenia ławników w niektórych sprawach w sądach niższej instancji nie zwiększy liczby spraw docierających do Sądu Najwyższego? Mówię tu przede wszystkim o obecności czynnika społecznego w postępowaniach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Myślę, że obywatel, widząc ławnika na sali sądowej, ma poczucie, że jego sprawa zostanie załatwiona nie tylko zgodnie z literą prawa, ale również sąd weźmie pod uwagę tzw. zasady współżycia społecznego oraz podejście praktyczne i zgodne z rzeczywistością.</u>
          <u xml:id="u-130.8" who="#PosełWandaŁyżwińska">Sądy raczej mają tendencję do orzekania tylko zgodnie z literą prawa, nawet jeśli dany przepis przewiduje przykładowo wysokie odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu, sądy takiego nie zasądzają ze względu na status życia w Polsce. A przecież chyba nie o to chodzi? Popatrzmy na praktykę w Stanach Zjednoczonych, gdzie zasądza się wysokie odszkodowania po prostu dlatego, że druga strona zawiniła. Należy pamiętać, że mówimy o jednych z najważniejszych spraw dla obywateli, gdzie zwykły obywatel spotyka się ze sprytnym przedsiębiorcą.</u>
          <u xml:id="u-130.9" who="#PosełWandaŁyżwińska">Oczywiście przedłożona Wysokiej Izbie informacja jest wypełnieniem obowiązku prawnego przez Sąd Najwyższy. Takiego typu informacje przedstawiane Sejmowi mają dużą wartość merytoryczną, bo szczegółowo opisują działalność poszczególnych organów państwa, w tym wypadku działalność najwyższego organu władzy sądowniczej. Jednak ocena społeczna działalności wymiaru sprawiedliwości w naszym kraju w dalszym ciągu nie jest najlepsza. Do jednolitego orzecznictwa sądów niższych instancji w naszym kraju jest bardzo daleko. Za podobne, a nawet takie same przestępstwa sądy wydają różne wyroki, a co gorsza, zdarza się dość często, że wyroki za przestępstwa o mniejszej szkodliwości społecznej w jednym sądzie są wyższe niż w innym za przestępstwa groźniejsze. I takie działania najbardziej wpływają na ocenę całego wymiaru sprawiedliwości w Polsce. W tej dziedzinie jest jeszcze bardzo dużo do zrobienia, a rola Sądu Najwyższego w zakresie jednolitej interpretacji prawa jest nie do przecenienia.</u>
          <u xml:id="u-130.10" who="#PosełWandaŁyżwińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu parlamentarnego wnoszę o przyjęcie sprawozdania przedstawionego przez prezesa Sądu Najwyższego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-130.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Roman Giertych, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełRomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dzisiejsza decyzja Wysokiej Izby o odrzuceniu jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich może pozornie nie wiąże się z tematem dzisiejszej dyskusji nad informacją Sądu Najwyższego, ale tylko pozornie, albowiem zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej Sąd Najwyższy i trybunały to są najważniejsze organy władzy sądowniczej w Polsce. Stąd dzisiejsza decyzja Sejmu umacniająca ten stan konstytucyjny to jest bardzo ważny akt decyzyjny, polityczny, ale również prawny, który, mam nadzieję, będzie wyznaczać kierunek myślenia politycznego o władzy sądowniczej na szereg następnych lat.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PosełRomanGiertych">Sąd Najwyższy zgodnie z konstytucją jest najwyższym w Polsce organem władzy sądowniczej, stąd pochylanie się nad informacją tego sądu z olbrzymią uwagą jest oczywistym obowiązkiem i zadaniem Sejmu. Przypomnę jednak niektórym kolegom i koleżance, która przed chwilą mówiła w imieniu Samoobrony, jak i koledze z Prawa i Sprawiedliwości, który mówił kilkadziesiąt minut temu, że zgodnie z art. 4 ustawy o Sądzie Najwyższym nad informacją, którą I prezes Sądu Najwyższego składa Sejmowi i Senatowi, nie głosuje się. A więc nie można być za tą informacją, w sensie głosowania, ani nie można tej informacji odrzucić. Tę uwagę kieruję tutaj szczególnie do Prawa i Sprawiedliwości, albowiem to ugrupowanie rzekomo szykuje się do objęcia funkcji w Ministerstwie Sprawiedliwości, stąd warto, aby w takich detalach, w tak istotnych kwestiach, jak podział władzy sądowniczej, władzy wykonawczej i ustawodawczej, orientacja w tym zakresie w Prawie i Sprawiedliwości była przynajmniej na poziomie podstawowym.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#PosełRomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawiedliwość jest ostoją i fundamentem Rzeczypospolitej. Omawiając informację Sądu Najwyższego, mamy okazję dokonać paru refleksji na temat sytuacji w wymiarze sprawiedliwości, na temat tego, jakim Polska jest krajem pod względem sprawiedliwości, czy Polska jest państwem sprawiedliwym, czy działania organów wymiaru sprawiedliwości odpowiadają na społeczne zapotrzebowanie, jakże olbrzymie, na sprawiedliwość. Mieliśmy ostatnio dramatyczny przykład rzeczy, która w Polsce od wielu lat się nie zdarzała, przykład linczu, czyli podjęcia przez społeczność lokalną działań sprzecznych z prawem, godnych potępienia, ale, w przekonaniu działających, działań, które wynikały z potrzeby obrony przed przestępcą, potrzeby obrony, której nie zapewniło państwo prawa, z potrzeby obrony, którą zlekceważyło państwo prawa. Myślę, że to jest sygnał - jedno wydarzenie, ale nie wolno, Wysoka Izbo, nad tym wydarzeniem przejść do porządku dziennego - to jest bardzo niepokojący sygnał, bo oznacza on, że obywatele uznają własne państwo, własny system - władzy sądowniczej, władzy prokuratorskiej, policyjnej - za niezdolny do realizacji sprawiedliwości, a to jest już bardzo niepokojące.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#PosełRomanGiertych">Jest oczywiste, że wszelki samosąd, wszelka, mówiąc po staropolsku, msta jest niedopuszczalna w państwie, gdzie funkcjonuje wymiar sprawiedliwości. Ale dla Sejmu, dla władzy ustawodawczej, sądowniczej i wykonawczej tego typu sygnały, że lincze wracają, że się pojawiają, to są sygnały, które powinny nas pobudzić do większego zaangażowania się w naprawę, w odbudowę państwa w zakresie wymiaru sprawiedliwości, bo być może poczucie alienacji, które mają nasi rodacy, poczucie alienacji, które wyraża się w tym, że nie głosują, że odrzucają instytucje państwa demokratycznego, że czują się w państwie naszym wyobcowani w odniesieniu do klasy urzędniczej, administracji tego państwa, systemu tego państwa, to poczucie alienacji być może w dużej mierze spowodowane jest właśnie stanem wymiaru sprawiedliwości, stanem, który w sprawozdaniu Sądu Najwyższego, w informacji tej instytucji, można powiedzieć, nie przedstawia się dramatycznie, nie jest on może zauważalny czy obserwowalny, natomiast wymiar sprawiedliwości jako instytucje prokuratorskie, policyjne jest oceniany przez społeczeństwo jako niewydolny. Najlepiej widać to na przykładzie prac kolejnych komisji śledczych, gdzie badanie decyzji podejmowanych przez wymiar sprawiedliwości, decyzji prokuratorskich wykazało już obecnie, na obecnym etapie postępowań, chociażby przed komisją do spraw Orlenu, nieprawidłowości, które skutkują zarzutami - państwo zjada swój własny ogon, prokuratorzy ścigają prokuratorów. Oczywiście dobrze, że tak się dzieje, dlatego że jeżeli przestępstwa są popełniane przez prokuratorów, tym bardziej wymagają ścigania, ale przecież to państwo oparte o wymiar sprawiedliwości, oparte o system prokuratorski, jeżeli chodzi o realizację sprawiedliwości, w momencie gdy prokuratorzy popełniają przestępstwa, sypie się. Tym większą wagę trzeba do tego przyłożyć i wziąć pod uwagę potrzebę naprawy systemu wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#PosełRomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przykład zatrzymania pana Modrzejewskiego czy przykład działań odnośnie do pana Marcina Tylickiego jest właśnie również bardzo niepokojącym sygnałem tego, w jaki sposób traktowane jest państwo przez niektórych urzędników, przez niektórych prokuratorów. Przed wojną, w roku 1918, jedną z pierwszych uchwalonych ustaw sejmowych była ustawa, która ustalała, że urzędnik, funkcjonariusz, sędzia, prokurator, który działa pod wpływem korupcji, winien jest kary śmierci. Bardzo surowe prawo, nie chciałbym przywracać go w całości, jednakże duch tej myśli, że funkcjonariusz publiczny, sędzia, prokurator, który sprzeniewierza się swojemu urzędowi, sprzeniewierza się temu godłu, które jest za nim, w imieniu którego wydaje wyrok, orzeczenie czy postanowienie, winien jest bardzo surowej kary - winien jest kary surowszej niż obywatel, który nawet dopuszcza się podobnych czynów, czynów korupcji czy innych rzeczy niegodnych - do tego, panie marszałku, trzeba wrócić. Funkcjonariusze władzy publicznej, sędziowie, prokuratorzy powinni podlegać surowszej odpowiedzialności karnej za czyny niegodne, za czyny przestępcze niż zwykli obywatele. Myślę, że w tej kadencji, kończącej się dzisiejszym posiedzeniem, z pewnością tej kwestii nie uregulujemy, jednakże sprawa ta musi wrócić w następnych latach, w następnej kadencji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#PosełRomanGiertych">Z drugiej strony trzeba powiedzieć, że działania komisji śledczych uruchomiły mechanizm, który pozwolił wielu uczciwym urzędnikom, prokuratorom prowadzić postępowania bez konieczności opowiadania się politycznego. To zaskutkowało, wiemy, w ilu sprawach. Chociażby sprawa mafii paliwowej - jak skutecznie jest w tej chwili zwalczana, po wielu latach całkowitej flauty w tym zakresie, całkowitego zastoju w tych śledztwach. Dzisiaj powoli, powoli docieramy do prawdy o tym, kto stał za najbardziej zyskownym handlem w Polsce, jakim jest handel ropą naftową i produktami wywodzącymi się z ropy naftowej. Miliardy złotych przeciekały z budżetu państwa do rąk przestępców, którzy organizowali całe sieci firm i różnego rodzaju systemów, które miały za zadanie, raz, wyciągnąć z budżetu państwa podatki, a dwa, doprowadzić do nielegalnego, na masową skalę handlu ropą naftową czy paliwami.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#PosełRomanGiertych">Kończąc, panie marszałku, chciałbym powiedzieć, że ci, którzy zostali właśnie w ten sposób, poprzez polityczne zaangażowanie Sejmu Rzeczypospolitej, bo to Sejm powołał kolejne trzy komisje... ci, którzy dzisiaj prowadzą tak trudne śledztwa, muszą mieć również możliwość swobody działania w następnych latach, tak aby ten rak korupcji, ten rak mafii gospodarczo-paliwowej i innego rodzaju mafii został ostatecznie z życia publicznego i z polskiego życia gospodarczego wyrugowany. Mam nadzieję i głęboko w to wierzę, że tak się stanie. Również sądzę, że niedługo sprawy te zakończą się wyrokami sądu - najpierw pierwszej instancji, później drugiej, a później pewno kasacje w tej sprawie trafią do Sądu Najwyższego, bo taka jest kolej rzeczy, panie sędzio, że wszystkie duże sprawy trafiają na panów biurka, na państwa biurka. I myślę, że dopiero wówczas będziemy mogli powiedzieć o ostatecznym zakończeniu rozliczania tych wszystkich afer, których rozliczanie rozpoczął Sejm tej kadencji, rozpoczęły komisje śledcze powołane przez ten Sejm. Dziękuję uprzejmie.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Józef Kubica, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełJózefKubica">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Wysoki Sejmie! Koło Parlamentarne Unii Pracy upoważniło mnie do przedstawienia naszej opinii w sprawie informacji o działalności Sądu Najwyższego w 2004 r. (druki sejmowe nr 3986 i 4266).</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#PosełJózefKubica">Główną naszą zasadą w trakcie dyskusji jest hasło, że jeżeli jest dobrze, to nie ma co psuć. Gdy chodzi o Sąd Najwyższy, to jesteśmy pełni uznania, dlatego też zajmiemy stanowisko tylko w najważniejszych sprawach, odnosząc się syntetycznie do informacji, które przedstawił nam prezes Sądu Najwyższego. Ponieważ życzeniem marszałka było niepowtarzanie wszystkich tych danych, a dla mnie życzenie pana marszałka jest rozkazem, stąd pomijam wszystkie te dane, które miały świadczyć o wysokim poziomie działalności Sądu Najwyższego.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#PosełJózefKubica">Ale skorzystam z okazji, by podzielić się refleksją. Kiedy czekaliśmy na wystąpienie pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, na terenach poza Sejmem rozpoczęła się prawdziwa bitwa. Nie wiadomo dlaczego, nie wiadomo po co, nie wiadomo jacy politykierzy za tym stoją, ale ucierpieli ludzie. Dla mnie jako posła, który został wybrany na Śląsku, który wie, co to jest trud pracy górniczej, jest to szczególnie bolesne. Mogę tylko współczuć rodzinom, wszystkim, zaznaczam, wszystkim, którzy w czasie tej burdy - bo inaczej tego nie można nazwać - zostali pokrzywdzeni, bez względu na to, czy bronili, czy atakowali. Stała się rzecz bez precedensu. Kiedy Sejm przychylił się do postulatów górniczych, nastąpiła nieprawdopodobna rzecz. Dlatego jeszcze raz powtarzam: współczuję tym wszystkim rodzinom. A jest to związane z tematem o tyle, że rozmawiamy dzisiaj o sądzie, o działalności Sądu Najwyższego i to właśnie ta władza, która jest władzą sądowniczą, która decyduje o państwie demokratycznym, powinna być najważniejsza. Szkoda, bardzo, bardzo przykro, że to zostało w ten sposób zakłócone.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#PosełJózefKubica">Chciałbym przychylić się do opinii wszystkich moich kolegów, którzy omawiali sprawę działalności Sądu Najwyższego. Parlamentarzyści Unii Pracy, ludzie Unii Pracy są bardzo zadowoleni, że działalność Sądu Najwyższego, czyli naczelnego organu władzy sądowej, jest tak pozytywnie oceniana. Dlatego pozwalam sobie na ręce pierwszego prezesa Sądu Najwyższego w imieniu Unii Pracy złożyć podziękowania dla sędziów Sądu Najwyższego za tak rzetelną i owocną pracę. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Janusz Lisak, Stronnictwo Gospodarcze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełJanuszLisak">Panie Marszałku! Panie Prezesie! Panie i Panowie Sędziowie... Posłowie! Przepraszam, temat już w głowie zakorzeniony, stąd to przejęzyczenie.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#PosełJanuszLisak">Polska jest państwem prawa. W państwie prawa sprawą niezwykłej wagi jest skuteczność sądów. Skuteczność - a więc to, aby wyroki, które są orzekane, były wyrokami bezbłędnymi. Skuteczność - a więc to, aby wyroki w sprawach rozstrzyganych przed sądami zapadały w możliwie najkrótszym czasie. Wiemy z praktyki, że niestety szczególnie z tym czasem orzekania nie jest w naszym sądownictwie jeszcze najlepiej. Na rozstrzygnięcie wielu spraw czeka się miesiącami, a czasami nawet latami. Co więcej, jak już powiedział któryś z moich przedmówców, również na rozpoczęcie samej procedury sądu czeka się czasem miesiącami. To nie jest dobrze. I dlatego, oceniając informację pierwszego prezesa Sądu Najwyższego o działalności tego najważniejszego, najwyższego w sądownictwie organu za rok 2004, należy z uznaniem podkreślić, że ilość spraw rozpatrywanych przez Sąd Najwyższy wzrosła znacząco, przekraczając 10 tys. w ciągu roku. To bardzo dobrze. Ale, z drugiej strony, należy zauważyć, że w dalszym ciągu na rozpatrzenie czeka bez mała 3,5 tys. tzw. spraw zaległych. To bardzo niedobrze. I naszą rolą, rolą parlamentarzystów, jest danie Sądowi Najwyższemu narzędzi, które te zaległości pozwolą nadrobić, bo nie jest dobrze, jeżeli prawie 3,5 tys. spraw czeka ciągle jako zaległe. Ale czy winą za to można obarczać tych, którzy w Sądzie Najwyższym pracują i orzekają? Stronnictwo Gospodarcze stwierdza, że absolutnie nie. Bo jeżeli 88 sędziów, wspomaganych okresowo przez kilkunastu oddelegowanych do pomocy, rozpatruje ponad 10 tys. spraw rocznie, a składy orzekające to przecież nie jeden sędzia, tylko kilka, od 3 do 7, osób, to znaczy to, że każdy z sędziów Sądu Najwyższego jest zaangażowany w ciągu roku w kilkaset procesów. Tak więc sędziowie robią wszystko co w ich mocy. Należy zatem poważnie zastanowić się nad tym, w jaki sposób zwiększyć możliwości orzekania, tak aby zatory nie zwiększały się, aby zaległości zostały nadrobione. Użyłem określenia: aby zatory nie zwiększały się, bo przecież wiemy, że w związku z naszą akcesją do Unii Europejskiej będzie Sąd Najwyższy miał dodatkową pracę łączącą się z rozstrzyganiem kwestii prawa europejskiego. I byłoby bardzo niedobrze, gdyby ta dodatkowa praca spowodowała wydłużanie się okresu oczekiwania, zwiększanie się liczby spraw zaległych. Musimy pomóc Sądowi Najwyższemu, aby to nie nastąpiło.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#PosełJanuszLisak">Sąd Najwyższy w ramach swoich procedur zajmował się wieloma sprawami. Pan prezes i sprawozdawca komisji przedstawili to w sposób detaliczny. My w Stronnictwie Gospodarczym z ogromnym uznaniem przyjmujemy to, że Sąd Najwyższy dużą część swojej pracy poświęcił kwestii obrotu gospodarczego, życia gospodarczego kraju, dając skuteczne interpretacje Kodeksu spółek handlowych, prawa wekslowego, ochrony wierzytelności, prawa zobowiązań. To dla życia gospodarczego kraju jest niezwykle ważne, aby interpretacja wszelkich regulacji w tej materii była jednoznaczna i aby dzięki temu obrót gospodarczy mógł przebiegać jak najbardziej prawidłowo. Za to, panie prezesie, w imieniu naszego Stronnictwa serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#PosełJanuszLisak">Ponieważ czas minął, panie marszałku, panie i panowie posłowie, chciałbym stwierdzić, że w opinii Koła Poselskiego Stronnictwa Gospodarczego praca Sądu Najwyższego w roku 2004 opisana w informacji I prezesa Sądu Najwyższego, nad którą obecnie debatujemy, zasługuje na najwyższe uznanie i za tę pracę chciałbym na ręce pana prezesa wszystkim pracownikom Sądu Najwyższego złożyć wyrazy podziękowania. Gratuluję, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos pragnie zabrać jeszcze pan prezes Janusz Godyń.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę uprzejmie, panie prezesie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Tym razem moje wystąpienie będzie bardzo krótkie. Uprzejmie dziękuję wszystkim mówcom za życzliwe odniesienie się do informacji o działalności Sądu Najwyższego w 2004 r. Uwagi państwa, które zostały poczynione w toku wystąpień, będą z pewnością wykorzystane w dalszej pracy Sądu Najwyższego. Zdajemy sobie sprawę, że jeszcze nie wszystko przebiega tak, jak oczekiwałyby strony, jak my byśmy oczekiwali. Niemniej jednak nie ustajemy w wysiłkach, aby zaległości zmniejszać. Liczba zaległości, o której tu była mowa, wynika w pewnej mierze z faktu, iż niektóre sprawy, które wpływają w ostatnim kwartale danego roku, siłą rzeczy przenoszone są niejako na rok kolejny. One już nie mogą być ze względów organizacyjnych rozpoznane do końca danego roku.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PrezesSąduNajwyższegoJanuszGodyń">Za najistotniejszy aspekt, zważywszy na miejsce, w którym mam zaszczyt występować, uważam tu zależność między poziomem legislacji a orzecznictwem; mówiąc wprost: im ten poziom wyższy, tym mniej problemów w interpretacji prawa. I tego sobie wzajemnie życzmy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wysłuchał informacji o działalności Sądu Najwyższego w roku 2004.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej z przeprowadzonego postępowania w sprawie wniosku wstępnego z dnia 05.04.2002 r. o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu byłego Ministra Skarbu Państwa Emila Wąsacza (druk nr 4126).</u>
          <u xml:id="u-139.4" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Józefa Zycha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej Sejmu Rzeczypospolitej mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie z 3-letnich prac dotyczących postępowania w sprawie wniosku wstępnego z dnia 5 kwietnia 2002 r. o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu państwa Emila Wąsacza.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Pismem z dnia 24 maja 2002 r. marszałek Sejmu Rzeczypospolitej przekazał przewodniczącemu Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej wniosek wstępny podpisany przez 197 posłów o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu państwa Emila Wąsacza w celu przeprowadzenia stosownego postępowania. Przedstawicielem posłów wnioskodawców ustanowiony został poseł Janusz Dobrosz, Polskie Stronnictwo Ludowe wówczas, który funkcję tę pełnił przez cały okres postępowania. Wstępny wniosek został doręczony panu Emilowi Wąsaczowi 22 lipca 2002 r., a pan Wąsacz pismem z dnia 5 sierpnia 2002 r. przesłał odpowiedź na wniosek wstępny, a równocześnie zawiadomił przewodniczącego komisji, iż ustanawia obrońcą w postępowaniu przed komisją adwokata Jerzego Zimowskiego. Pan mecenas Jerzy Zimowski pełnomocnictwo przyjął i przez cały czas postępowania występował przed komisją.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Ze wstępnym wnioskiem o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej komisja zapoznała się 11 września 2002 r. w obecności przedstawiciela wnioskodawców pana posła Dobrosza oraz obrońcy Emila Wąsacza adwokata Jerzego Zimowskiego.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">We wniosku wstępnym wnioskodawcy postawili panu Emilowi Wąsaczowi trzy następujące zarzuty. Pierwszy: iż w okresie od 31 października 1997 r. do 11 lutego 1978 r. nie dopełnił swoich obowiązków w zakresie nadzoru nad prywatyzacją spółki Domy Towarowe Centrum Spółka Akcyjna, a w szczególności iż dopuścił do zawarcia w dniu 11 lutego 1998 r. przez upoważnionego podsekretarza stanu umowy sprzedaży 70% akcji tej spółki bez dopełnienia obowiązku rzetelnej wyceny wartości jej majątku, a także bez dopełnienia obowiązku prawidłowego wyboru inwestora, lekceważąc ponadto sygnały służb prawnych swojego urzędu oraz Najwyższej Izby Kontroli, wskazujące na niewłaściwe przygotowanie tej prywatyzacji, w wyniku czego Skarb Państwa poniósł straty wynoszące według najbardziej ostrożnych szacunków co najmniej 77 443 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Drugi zarzut: iż w okresie od 31 października 1997 r. do 3 marca 1998 r., sprawując jako minister skarbu państwa nadzór nad przebiegiem prywatyzacji spółki Telekomunikacja Polska Spółka Akcyjna, nie dopełnił swoich obowiązków i dopuścił do niekorzystnego wyboru firmy doradczej i zawarcia z nią umowy niekorzystnej dla Skarbu Państwa, czego następstwem były straty majątku Skarbu Państwa na kwotę co najmniej 25 847 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Nadto, iż w ramach nadzoru właścicielskiego nad Telekomunikacją Polską Spółka Akcyjna w dniu 1 grudnia 1997 r. dokonał odwołania władz spółki... ósmego, przepraszam - dokonał odwołania władz spółki w sposób nierzetelny, z powołaniem się na nieprawdziwe podstawy odwołania.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">I wreszcie trzeci zarzut: iż w okresie od 18 marca do 3 listopada 1999 r., sprawując jako minister skarbu państwa nadzór nad przebiegiem prywatyzacji Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń (PZU) Spółka Akcyjna i będąc z tego tytułu zobowiązanym do informowania Rady Ministrów o przebiegu tej prywatyzacji, zaniedbał obowiązku rzetelnego poinformowania Rady Ministrów o niektórych istotnych zamierzeniach prywatyzacyjnych, zwłaszcza co do faktu, że nabywcy 30% akcji mają uzyskać uprawnienia inwestorów strategicznych, a zakres ich wpływu na zarządzanie spółką zostanie określony w umowie prywatyzacyjnej; nadto, iż dopuścił do zawarcia w dniu 5 listopada 1999 r. niekorzystnej dla Skarbu Państwa umowy sprzedaży 30% akcji PZU na rzecz konsorcjum Eureko w ten sposób, że nabywca akcji uzyskał nieproporcjonalny do jego udziału wpływ na zarządzanie spółką, który to wpływ nie był objęty negocjacjami dotyczącymi ceny akcji.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Dopuszczając do wyżej opisanych nieprawidłowości, minister skarbu państwa pan Emil Wąsacz, zdaniem wnioskodawców, naruszył obowiązek ochrony interesu Skarbu Państwa ciążący na nim z mocy art. 146 ust. 4 pkt 4 konstytucji w związku z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (t.j. Dz. U. z 1999 r. Nr 82, poz. 928).</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej, podejmując działania zgodnie z wnioskiem przedłożonym przez 197 posłów, musiała kierować się i działać w granicach postawionych zarzutów. A więc mogła badać tylko i wyłącznie, po pierwsze, odpowiedzialność konstytucyjną ministra Emila Wąsacza. Wobec tego komisja w czasie postępowania przede wszystkim uwzględniała wnioski dowodowe przedstawiciela wnioskodawców; po drugie, wnioski dowodowe pana Emila Wąsacza i jego obrońcy adwokata Zimowskiego; i po trzecie, w większości komisja działała z urzędu, dopuszczając wnioski zaproponowane przez prezydium komisji.</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Chciałbym podkreślić, że komisja w czasie swojego postępowania ani razu nie skorzystała z pomocy żadnego eksperta, a zatem wszystkie badania dowodów przeprowadzała we własnym zakresie, ustanawiając trzech przedstawicieli do poszczególnych zarzutów.</u>
          <u xml:id="u-140.10" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">I tak, jeżeli chodzi o sprawy związane z prywatyzacją Domów Centrum, sprawozdawcą był poseł Platformy Obywatelskiej pan Stuligrosz, tutaj obecny...</u>
          <u xml:id="u-140.11" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Lewandowski: Michał.)</u>
          <u xml:id="u-140.12" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Michał Stuligrosz, tak.</u>
          <u xml:id="u-140.13" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Jeżeli chodzi o Telekomunikację Polską, ten dział prowadził obecny tutaj również pan poseł Müller. I chciałbym prosić pana marszałka, co już wcześniej zasygnalizowałem, aby w razie potrzeby, jeżeli byłyby specjalistyczne pytania, koledzy mogli mi w tym sprawozdaniu czy w udzielaniu odpowiedzi pomóc.</u>
          <u xml:id="u-140.14" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Natomiast jeżeli chodzi o dział dotyczący Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń, sprawozdawcą w tej części był poseł Józef Zych.</u>
          <u xml:id="u-140.15" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Jeżeli chodzi o przeprowadzone postępowanie dowodowe, to komisja dopuściła dowody z przesłuchania 23 świadków, niektórzy z nich byli przesłuchiwani nawet trzykrotnie.</u>
          <u xml:id="u-140.16" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Komisja także doprowadziła do odpowiedniego ustosunkowania się poprzez poszczególnych świadków do ich poprzednich zeznań, czyli do konfrontacji.</u>
          <u xml:id="u-140.17" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Komisja dopuściła dowody z materiałów NIK-u, a głównie kontroli przeprowadzonych przy prywatyzacji Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń. Tu mieliśmy do czynienia z trzema takimi informacjami. Następnie dowody z umorzonych postępowań przez Prokuraturę Apelacyjną w Warszawie, także postępowań przed sądem dotyczących przede wszystkim sprawy 20 GC 1070 z powództwa Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-140.18" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Niezależnie od tego komisja przeprowadziła dowody inne, a tych innych dowodów było ponad 20. Zapoznała się z materiałami postępowania przed trybunałem arbitrażowym w Londynie. Zapoznała się w szczególności z zeznaniami pana Talone z Eureko, a także skorzystała w obecnej sytuacji z materiałów, które zbiera Komisja Śledcza do spraw PZU.</u>
          <u xml:id="u-140.19" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Chciałbym w tym momencie podkreślić, że materiały zebrane przez Komisję Odpowiedzialności Konstytucyjnej były pomocne w wyjaśnianiu pierwszego etapu prywatyzacji Komisji Śledczej do spraw PZU i, odwrotnie, sądzę, że o ile Sejm podejmie taką decyzję o przyjęciu wniosku o postawienie przed Trybunałem Stanu, nasi przedstawiciele także zawnioskują o włączenie do materiałów dowodowych wszystkich materiałów zebranych przez Komisję Śledczą do spraw PZU.</u>
          <u xml:id="u-140.20" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Przystępując do pracy nad ustaleniem stanu faktycznego i wyciągnięciem ostatecznych wniosków, komisja stanęła przed kilkoma bardzo ważnymi zagadnieniami. Ponieważ ja prowadziłem sprawę PZU i sprawa PZU do dnia dzisiejszego nie jest jeszcze zamknięta i dokończona, pozwolę sobie najpierw ustosunkować się do tego zagadnienia. Jeżeli chodzi o PZU, to sprawa w Polsce jest głośna co najmniej od 1996 r., a w szczególności stała się głośna i aktualna w momencie przystąpienia do pierwszego etapu prywatyzacji, a zwłaszcza do zawarcia umowy z dnia 5 listopada 1992 r. A zatem przed Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej postawione zostały następujące zagadnienia:</u>
          <u xml:id="u-140.21" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Czy prywatyzacja PZU SA w pierwszym okresie została przeprowadzona zgodnie z uchwałą Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1999 r. i czy Emil Wąsacz informował Radę Ministrów o wszystkich istotnych problemach związanych z prywatyzacją? Na początku usłyszeliśmy, jakie zarzuty zostały postawione przez posłów wnioskodawców. Przypomnę, iż Rada Ministrów po dyskusji - jej decyzja jest zawarta w protokole - wyraziła na podstawie art. 1a ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych zgodę na prywatyzację Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń SA oraz zaakceptowała strategię prywatyzacji obejmującą sprzedaż pakietu 30% akcji spółki w trybie rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia, zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 3 wyżej wymienionej ustawy, inwestorowi branżowemu lub grupie inwestorów zawierającej inwestora branżowego oraz sprzedaż pozostałego w rękach Skarbu Państwa pakietu akcji w trybie określonym w art. 33 wymienionej ustawy, t.j. oferty ogłoszonej publicznie, nie później niż w 2001 r.</u>
          <u xml:id="u-140.22" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Uchwała Rady Ministrów stanowiła między innymi, iż nabywcą akcji PZU SA powinien być inwestor branżowy lub grupa inwestorów z udziałem inwestora branżowego, a zatem powstało pierwsze pytanie: czy te wymogi spełniało Eureko i BIG Bank? W zeznaniach przed Komisją Śledczą do Spraw PZU, po ujawnieniu wszystkich okoliczności, jakie dotychczas wyjaśniono, na pytanie zadane panu Emilowi Wąsaczowi, czy gdyby posiadał tę wiedzę o firmie Eureko, że nie jest ona instytucją branżową, to podjąłby taką decyzję, jaką wówczas podjął, odpowiedź brzmiała, że takiej decyzji nie podjąłby obecnie.</u>
          <u xml:id="u-140.23" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Problem udziału instytucji branżowej lub instytucji, w skład której wchodziłby podmiot branżowy w odniesieniu do Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń, polegał na tym, że podmiot miał przede wszystkim zajmować się działalnością ubezpieczeniową. Okazało się, że Eureko jako firma, jako konsorcjum, bo co do tego cały czas były i jeszcze są spory, nie prowadziło na rynku europejskim działalności ubezpieczeniowej. W pewnym okresie jeden z podmiotów wchodzących w skład tego konsorcjum krótko prowadził taką działalność na terenie Wielkiej Brytanii i oceniono, że jeżeli to miało jakikolwiek związek z ubezpieczeniami, to był to zaledwie 1% działalności ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-140.24" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Trzeba zatem powiedzieć, że podjęcie takiej decyzji w momencie, kiedy zgłosiły się także inne firmy, takie jak francuska AXA, że wybór takiego inwestora z tego punktu widzenia i ze względu na obowiązujące przepisy nie odpowiadał wymaganej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-140.25" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Co wobec tego dzieje się dalej? Mianowicie dochodzi do sytuacji, w której 25% ma nabyć Eureko, a w sumie z BIG Bankiem Gdańskim - 30%. Jeżeli przyjmiemy, że Eureko wspólnie z BIG Bankiem Gdańskim nabywają 30%, to ustawa o ubezpieczeniach wymaga, aby w sytuacji kiedy inwestor branżowy nabywa ponad 25%, była dodatkowa zgoda ministra finansów. Powstało w tym momencie pytanie: czy minister finansów i minister skarbu dopełnili swoich obowiązków w zakresie udzielenia takiej zgody? Badania przeprowadzone w tym zakresie wykazują, że to prawda, iż Eureko wystąpiło do ministra finansów z takim wnioskiem, ale w Ministerstwie Finansów w ogóle nie badano zagadnienia, czy Eureko miało własne środki, posłużono się jedynie oświadczeniem Eureko w tym zakresie. Powstał bardzo istotny problem: czy BIG Bank Gdański posiadał własne środki na nabycie 10%, czy też nie?</u>
          <u xml:id="u-140.26" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">To zagadnienie było bardzo szczegółowo badane przez Komisję Śledczą. Okazuje się, że BIG Bank Gdański powołał jedną ze spółek, w której miał 100% udziałów. To ta spółka upoważnia BIG Bank do wystawienia czeku i zapłaty. Powstaje wobec tego pierwsza wątpliwość: czy podmiot, a więc BIG Bank, który nabywa 10% akcji, miał własne środki zgodnie z prawem bankowym, czy też nie miał? Wcześniej przeprowadzone w tym zakresie analizy i ekspertyzy wskazują, że mieliśmy do czynienia z co najmniej bardzo dziwną operacją ze względu na powołanie innej spółki, która upoważnia do wystawienia czeku. Dodam, że z tym czekiem są pewne komplikacje, otóż czek wystawiony w dniu 10 listopada 1999 r. jest dostarczony, a kserokopia jest już 9 listopada. Co dalej? Badania wykazują, że czek odbiega numeracją od tego, który jest wykazany w dowodach. Te zagadnienia są nadal badane.</u>
          <u xml:id="u-140.27" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie, nie ulega wątpliwości, że w tym przypadku mieliśmy do czynienia z zabiegami, o których nie można powiedzieć, że były prowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami i zgodnie z prawem. Trafiamy teraz na bardzo istotny problem: spółce doradczej ministra skarbu - to jest bardzo istotne, bo okazuje się, że później bardzo często na tę spółkę powołuje się minister Wąsacz i inni, a chodzi tu o firmę doradczą ABN AMRO - zostały postawione zarzuty, że była szeroko powiązana z konsorcjum Eureko, a w szczególności z BIG Bankiem. Przesłuchany przez Komisję Śledczą prezes BIG Banku pan Kott, kiedy okazano mu dokumenty, potwierdził, że w pewnym okresie ABN AMRO, czyli ta firma doradcza, była udziałowcem w tym szerokim konsorcjum, o czym świadczy fakt, że wnioskowała o zwołanie zgromadzenia wspólników. Co więcej, powstaje problem: jak to się stało, że ABN AMRO wygrywa przetarg na to, żeby być doradcą? Postępowanie dowodowe wykazuje, że przedstawiła taki kosztorys, który równał się zeru, jeżeli chodzi o dochody i wydatki. Ponieważ oferta była najniższa, to wygrywa, ale potem okazuje się, że część tych kosztów działalności przerzucono na PZU i PZU Życie, a więc od początku, gdy chodzi o problem prywatyzacji Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń, PSL, przepraszam, PZU, dzieją się przedziwne rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-140.28" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wreszcie dochodzi do zawarcia w tych niejasnych, niedobadanych okolicznościach umowy z 5 listopada. Określa się w niej między innymi jako datę wykonania umowy, czyli zapłaty, dzień 15 listopada. W tym samym dniu następuje podpisanie umowy, jest sytuacja, że robi się parafę na tej umowie, z trzech podpisujących umowę podpisuje dwóch i ustala się termin wykonania na dzień 10 listopada. Powstaje pytanie, po co tego typu działania?</u>
          <u xml:id="u-140.29" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Oczywiście, podejrzenia co do tego były najróżniejsze i do końca sprawa nie jest wyjaśniona, a budzi poważne zastrzeżenia. Wreszcie pytanie, które tu Wysokiej Izbie stawiano kilkakrotnie: czy jest tak, jak twierdzi pan Emil Wąsacz, iż w tym czasie uzyskał on najlepszą cenę za te 30%? Słyszeliśmy o najróżniejszych wycenach i w prasie o nich czytaliśmy. Ta wycena dochodziła do 10 mld, za którą sprzedano te 30%. Były zarzuty, że ona była o wiele wyższa, że można było uzyskać cenę, niektórzy twierdzili, nawet 30 mld. Wobec tego, badając ten problem, zastanawialiśmy się także nad tym, jak to się działo i czy nie było innych propozycji, bardziej korzystnych. Okazuje się, że trafiamy na taką sytuację, która potem wielokrotnie się powtarza, że przed przystąpieniem już ostatecznie do wyłonienia inwestora branżowego wizytę w AXA w Paryżu składa pani Kornasiewicz, sekretarz stanu odpowiedzialna w tym resorcie za prywatyzację.</u>
          <u xml:id="u-140.30" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">I co dalej? Pan Emil Wąsacz twierdzi, że uzyskał najlepszą cenę, i w aktach znajduje się dokument, notatka podpisana przez panią Kornasiewicz, która pisze, zwraca uwagę, że ten sposób pierwszej prywatyzacji nie prowadzi do uzyskania najkorzystniejszej ceny, czyli mamy co najmniej bardzo wątpliwy problem, czy wycena, jeżeli chodzi o PZU, była dokonana zgodnie ze sztuką i czy uwzględniono oczywiście wszystkie okoliczności.</u>
          <u xml:id="u-140.31" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wreszcie, Wysoki Sejmie, dochodzi do zawarcia umowy, którą podpisuje pan minister Emil Wąsacz. W tej umowie zawarty jest mianowicie sposób powoływania władz spółki. Określa się tam: Eureko jako konsorcjum ma 30% akcji, a Skarb Państwa ma 70%. Ustala się, że w radzie nadzorczej jest równowaga: 4 przedstawicieli ma Skarb Państwa, który ma 70% akcji, i 4 przedstawicieli ma Eureko, które ma 30%.</u>
          <u xml:id="u-140.32" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Co więcej, następuje zapis o wzajemnej blokadzie przewodniczącego. Otóż zgodnie z tą umową przewodniczącego rady i prezesa Zarządu PZU wspólnie, zgodnie powołują Eureko i Skarb Państwa, czyli jeżeli którykolwiek z podmiotów tej umowy nie wyraża zgody, nie dochodzi do tego. Zapytaliśmy zatem pana Emila Wąsacza, co leżało u podstaw zawarcia tego typu umowy. Odpowiedź była jedna: oczywiście jak się negocjuje i chce uzyskać warunki korzystniejsze, to raz się idzie na ustępstwa w jedną lub drugą stronę.</u>
          <u xml:id="u-140.33" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Komisja zwraca na to zagadnienie szczególną uwagę, bo to jest klucz do dalszego postępowania. Co się dalej dzieje? Jak Komisja Śledcza ds. PZU złoży sprawozdanie, to wtedy wyjdzie jedna rzecz. Myśmy też to badali. Mianowicie pani minister Kamela-Sowińska, która decyduje się na wycofanie z sądu wniosku skierowanego przez jej poprzednika, ministra Chronowskiego, o unieważnienie umowy, argumentuje to tak: zrobiłam to i podpisałam aneks do tej umowy dlatego, żeby przywrócić parytet we władzach spółki i aby usunąć przeszkody, które uniemożliwiały zgodne współdziałanie.</u>
          <u xml:id="u-140.34" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Umowa z 5 listopada doprowadziła do tego, że mieliśmy do czynienia z całą karuzelą stanowisk, błędnych decyzji, niezgodnego działania przedstawicieli również ministra skarbu państwa, a zatem ta umowa wywołała potem cały ciąg podpisywania aneksów i wreszcie pośrednio doprowadziła do sporu, który toczy się dzisiaj przed Trybunałem Arbitrażowym w Londynie.</u>
          <u xml:id="u-140.35" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Badając zarzuty przeciwko panu Wąsaczowi, braliśmy pod uwagę okoliczności zarówno obciążające, jak i łagodzące i trzeba powiedzieć, że pan Wąsacz działał w co najmniej dziwnych okolicznościach i w okolicznościach, które nie tylko muszą budzić największe obawy, ale które w pewnym okresie wskazywały na to, że mieliśmy przedziwną sytuacją, zmierzającą nawet do naruszeń prawa.</u>
          <u xml:id="u-140.36" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Proszę bardzo, co zeznaje Talone przed Trybunałem Arbitrażowym w Londynie? Otóż zeznaje, że w Polsce spotykał się z wszystkimi, z kim tylko chciał: od ministrów, polityków itd., itd., co się potwierdza, ale przesłuchiwani zainteresowani mówią również: bo przecież trzeba było badać, odpowiadać na pytania itd.</u>
          <u xml:id="u-140.37" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Ale co jest dziwne? Choroba polska z ostatniego okresu. Na przykład pan Marian Krzaklewski przesłuchany, jak doszło do spotkania z Talone w Portugalii, mówi, że był na obiedzie, ale dopiero pod koniec obiadu dowiedział się, że to jest Talone. Dalej: organizowane jest spotkanie w rządzie, którego inicjatorem prawdopodobnie był pan Emil Wąsacz. Uczestniczy w nim pan Krzaklewski, pan Talone i nie ma tłumacza rządowego, a przyprowadzony jest tłumacz, który - jak twierdzą świadkowie - był tłumaczem pracującym w „Solidarności”. Jest pytanie: Czy w instytucji rządowej i przy takiej ważnej sprawie ministra już nie stać na to, żeby był tłumacz rządowy?</u>
          <u xml:id="u-140.38" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Jak się po kolei analizuje przebieg całej prywatyzacji, to dochodzi się do wniosku, że nikt również nie liczył się z Sejmem. Ja przypomnę, że już w roku 1999 był dezyderat nr 13 ówczesnej komisji ds. uwłaszczenia, której przewodniczył poseł Wójcik, zwracający uwagę na błędy w prywatyzacji PZU, co więcej, nawet żądający odwołania ministra Emila Wąsacza. Mamy rok 2000, kiedy jest pierwsza uchwała Sejmu w sprawie między innymi prywatyzacji PZU, wzywająca rząd do przedłożenia Sejmowi klarownej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-140.39" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Są sytuacje niezrozumiałe, mianowicie minister Chronowski po zapoznaniu się z całością prywatyzacji pierwszego etapu dochodzi do wniosku, na co są bezsporne dowody, że Eureko w 9 przypadkach nie wywiązuje się z zawartej umowy. I co się dzieje? Występuje do sądu o unieważnienie tej umowy, przepraszam, o uznanie jej za nieważną. Występuje w tej sprawie w Sejmie, bo była wtedy przedstawiana na żądanie Sejmu informacja, pani minister Kamela-Sowińska, która podpisała ten pozew, gorąco go broniła. Potem następuje zmiana ministra, wniosek o wycofanie i oczywiście sprawa zostaje wycofana. Argumentów jest wiele, bo były różne postępowania, chodziło o zażegnanie, różne roszczenia, ale, Wysoki Sejmie, jest rzeczą niezrozumiałą, jak w ciągu miesiąca, dwóch czy trzech miesięcy może dojść do sytuacji odwrotnej, że nagle z tego, iż Eureko nie wywiązuje się, wynika, że trzeba pozew wycofać, bo jest wszystko w porządku.</u>
          <u xml:id="u-140.40" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szarama: Ale kto wycofał?)</u>
          <u xml:id="u-140.41" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Tak, tak, tak.</u>
          <u xml:id="u-140.42" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Są jeszcze inne sprawy. Sejm Rzeczypospolitej nie przyjmuje do wiadomości informacji rządu w sprawie pierwszego etapu prywatyzacji. Jest koniec poprzedniej kadencji, nikt się tym nie przejmuje. Zarzuty posłów są bardzo istotne. Sejm również nie zadbał o to, żeby po nieprzyjęciu takiej informacji rząd to uzupełnił albo raczył powrócić do tematu i powiedzieć, co zamierza dalej robić.</u>
          <u xml:id="u-140.43" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Jak już mówiłem, prywatyzacją i problemami prywatyzacji PZU zajmowała się Najwyższa Izba Kontroli, zajmowała się prokuratura. Dzisiaj prokuratura gdańska prowadzi sprawę dotyczącą PZU. I w momencie, kiedy po roku procesu i zeznań Talone prokuratura podjęła kwestię ujawnienia tego w Polsce, nasuwa się pytanie, które sobie zadawaliśmy: Jak to było, że mając szereg dowodów, tak łatwo umarzano sprawy? Oczywiście odpowiedź pośrednia prokuratury była taka, że to były trudne problemy, a więc było niemożliwe inne podejście do sprawy niż tylko tłumaczenie na korzyść, powiedzmy, osób podejrzanych, jeżeli takie były, ze względu na te wszystkie niejasności. Okazuje się, że dzisiaj można wnikliwie badać, dochodzić do różnych wyjaśnień itd. I są także problemy związane - w późniejszym okresie i w tym wcześniejszym okresie - z wieloma dalszymi spotkaniami nieformalnymi. Jest więc pytanie: Jak to się działo, że firma Eureko, nieznana w Europie w zakresie działalności ubezpieczeniowej, tak znakomicie działała na polskim rynku? Interesowała się wszystkim i ostatnio pan Jansen - jeden z kluczowych przedstawicieli Eureko - bardzo zabiegał o to, żeby przesłuchała go również nasza komisja i Komisja Śledcza. Do tych zeznań Talone podchodziliśmy z dużą ostrożnością, do tego stopnia, że braliśmy pod uwagę to, iż mogą być oni zainteresowani tym, żeby w pewnym okresie czy pewne zagadnienia przedstawiać korzystnie dla Eureko.</u>
          <u xml:id="u-140.44" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Ale, Wysoki Sejmie, na co wskazują ostatnie zeznania również byłego premiera Millera? Wskazują na to, że była brutalna próba ingerencji w prywatyzację PZU. Jeżeli dochodzi do tego, że rząd holenderski, że ambasadorzy, że przedstawiciele Unii Europejskiej w najgorętszym momencie, kiedy negocjujemy końcówkę wejścia do Unii, odważają się na tego typu działalność, to jest to niebezpieczne. I bardzo pięknie mówimy o tym, jak to nie powinniśmy w interesie naszych firm się angażować, prawda. Natomiast tu mieliśmy do czynienia z różnymi naciskami. I potwierdza to Talone w swoich zeznaniach, gdyż mówi, że w Polsce, kiedy się z tym zapoznał, to problem prywatyzacji PZU był problemem politycznym. A potem mówi, że kiedy dziś na to patrzy, to się dziwi i ma pretensję o to, że się wdał w to polityczne bagno.</u>
          <u xml:id="u-140.45" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Jeżeli tego typu opinie funkcjonują, i to w przypadku przedstawicieli, którzy pewnie wiedzieli, w jaki sposób składają zeznania, to jest to bardzo niebezpieczne.</u>
          <u xml:id="u-140.46" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">A zatem Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej dochodzi do wniosku na podstawie wszystkich zebranych dokumentów, że po pierwsze, pan Emil Wąsacz w tym zakresie nie dopełnił obowiązków. Bardzo często, co wolno czynić oczywiście panu Wąsaczowi, broni się i mówi: to służby prawne, to departamenty, to doradca - wszystko to wystawiali. A doradca z kolei mówi: jeżeli chodzi o pewne decyzje, to oczywiście nie my, myśmy doradzali, ale decyzje podejmują określone organy państwa.</u>
          <u xml:id="u-140.47" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Jeżeli dzisiaj na obecnym etapie prywatyzacji Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń ani Sejm, ani rząd nie podejmą skutecznych działań, to jeszcze jedna z ostatnich firm o kluczowym znaczeniu, i to społecznym, dla obywateli bardzo źle skończy. I z tego naszego badania odpowiedzialności pana Emila Wąsacza, który - chcę podkreślić po raz kolejny - działał w trudnych warunkach, wynika, że były takie sytuacje, w których problem nacisków na podejmowane decyzje był widoczny. Tego bezpośrednio nie da się udowodnić, ale jeśli się porówna zeznania tego, kto się z kim spotykał, jakie były rozmowy, czego one dotyczyły, to łatwo dojść do takiego przekonania, poza tym polityka kadrowa w tym aspekcie. Jeżeli zmiany na stanowiskach kierowniczych w PZU, w tak specjalistycznym zakładzie następowały w zależności od różnego rodzaju powiązań i decyzji politycznych, to co się mamy dziwić, że te kierunki zupełnie były rozbieżne. Dochodziło wręcz do tego, że nie było współdziałania między właścicielem albo wykonywania poleceń właściciela, jakim jest Skarb Państwa w stosunku do swojej spółki. To wszystko było niedopuszczalne. I jest dziś kwestia, którą chcemy i mamy obowiązek jako komisja zasygnalizować, że brak odpowiedzialności, brak nadzoru, a także różnego rodzaju - można w tekście wyczytać - interesy doprowadziły do tego, iż spółkę, do której przede wszystkim obywatel, często w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych, wnosi swój ostatni grosz, a z tym się nikt nie liczy, sprzedaje się dowolnie, jak się tylko chce.</u>
          <u xml:id="u-140.48" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Pan Emil Wąsacz dopuścił się również czynu zarzucanego mu w pkt. 2 wniosku wstępnego, przez to, że w okresie od 31 października 1997 r. do 3 marca 1998 r., sprawując jako minister skarbu państwa nadzór, nie dopełnił swoich obowiązków i dopuścił do niekorzystnego wyboru firmy doradczej i zawarcia z nią umowy niekorzystnej dla Skarbu Państwa, czego następstwem były straty majątku Skarbu Państwa na około 25 847 tys. zł. Tu chodzi oczywiście o prywatyzację Telekomunikacji Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-140.49" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Te uchybienia znajdują wyraźne odzwierciedlenie w raportach Najwyższej Izby Kontroli, która badała przede wszystkim wybór doradcy ministra skarbu państwa przy I etapie prywatyzacji. Doradca ministra skarbu państwa przy prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej został wyłoniony w wyniku dwustopniowego przetargu przeprowadzonego w okresie od października 1997 r. do lutego 1998 r. Postępowanie przetargowe przeprowadzono z naruszeniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych oraz z uchybieniami, które rzutowały na wybór oferty uznanej niesłusznie za najkorzystniejszą, a także w sposób, który zwiększył koszty samego postępowania i doprowadził do zawyżenia kosztów zamawianej usługi, a tym samym do zbędnych wydatków z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-140.50" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Najwyższa Izba Kontroli w swoim wystąpieniu pokontrolnym wskazuje w tym zakresie na następujące nieprawidłowości:</u>
          <u xml:id="u-140.51" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">- skrócono składanie ofert bez wymaganej ustawą o zamówieniach publicznych zgody prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Zamiast ustawowego terminu, nie krótszego niż 6 tygodni, wyznaczono termin 4 tygodni od dnia publikacji ogłoszeni;</u>
          <u xml:id="u-140.52" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">- nierzetelnie przedstawiono informacje o zamówieniu publicznym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz w ogłoszeniu opublikowanym w „Rzeczpospolitej”, pomijając kwestię stosowania preferencji krajowych;</u>
          <u xml:id="u-140.53" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">- wbrew postanowieniom ustawy o zamówieniach publicznych zakwalifikowano do dalszego postępowania trzy oferty. Zawierały one braki formalne - każda z nich zawierała po jednym dokumencie niespełniającym specyfikacji istotnych warunków zamówienia;</u>
          <u xml:id="u-140.54" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">- niezasadnie przyjęto jako kryterium cenowe jedynie całkowity koszt oferty, tj. koszty łącznie ponoszone przez Skarb Państwa i Telekomunikację Polską. W tej sytuacji wysokość kosztów Skarbu Państwa nie była istotna dla dokonujących wyboru oferty. W konsekwencji doprowadziło to do zawyżenia kosztów poniesionych przez Skarb Państwa;</u>
          <u xml:id="u-140.55" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">- błędne było rozstrzygnięcie przetargu i wybór oferty Schröder Polska Sp. z o.o. za kwotę 64 340 tys. zł. Do oceny cenowej nie dopuszczono oferty tańszej, a jednocześnie wyżej ocenionej pod względem merytorycznym, w której przedstawione zostały przesłanki wyliczenia ceny, potraktowane przez komisję przetargową jako warunki tam stawiane.</u>
          <u xml:id="u-140.56" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Pan Emil Wąsacz, były minister skarbu państwa, dopuścił się także czynów zarzucanych mu w pkt. 1 wniosku wstępnego, gdyż jako minister skarbu państwa przy prywatyzacji Domów Towarowych „Centrum” SA dopuścił do zawarcia w dniu 11 lutego 1998 r. przez upoważnionego podsekretarza stanu umowy sprzedaży 70% akcji tej spółki, bez dopełnienia obowiązku rzetelnej wyceny wartości jej majątku, a także bez dopełnienia obowiązku prawidłowego wyboru inwestora, lekceważąc ponadto sygnały służb prawnych swojego urzędu oraz NIK, wskazujące na niewłaściwe przygotowanie tej prywatyzacji, w wyniku czego Skarb Państwa poniósł straty wynoszące według najbardziej ostrożnych rachunków co najmniej 77 mln zł. Zdaniem komisji stanowiło to istotne naruszenie prawa.</u>
          <u xml:id="u-140.57" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Przy ustalaniu odpowiedzialności Emila Wąsacza za powstałe nieprawidłowości przy przeprowadzeniu prywatyzacji Domów Towarowych „Centrum” komisja wzięła pod uwagę zeznania świadka Elżbiety Boniuszko, radcy ministra w Ministerstwie Skarbu Państwa, która stwierdziła, że poprzednik ministra Wąsacza, pan Mirosław Pietrewicz, nie zaakceptował umowy prywatyzacyjnej, gdyż miał wątpliwości co do prawidłowej wyceny Domów Towarowych „Centrum” SA. Przy okazji chciałbym powiedzieć, że komisja badała, czy notatka pana premiera Mirosława Pietrewicza została przekazana panu Wąsaczowi czy też nie. A więc przesłuchaliśmy także na tę okoliczność pana Mirosława Pietrewicza, który nie miał wątpliwości co do tego, że według takiej koncepcji prywatyzacja nie powinna być przeprowadzona.</u>
          <u xml:id="u-140.58" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Tu dojdziemy do jeszcze jednej bardzo ważnej rzeczy. Komisja podzieliła także pogląd Najwyższej Izby Kontroli co do nielegalności przeprowadzonej transakcji ze względu na to, iż inny podmiot startował w przetargu, a inny nabył DTC.</u>
          <u xml:id="u-140.59" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wątpliwości prawne dotyczące prywatyzacji Domów Towarowych „Centrum” SA były znane panu Emilowi Wąsaczowi, chociażby z druzgocącego raportu komisji powołanej do zbadania prywatyzacji DTC. Na czele tej komisji stał prof. Andrzej Wiszniewski. Skoro pan Emil Wąsacz uczestniczył w posiedzeniu Rady Ministrów, na którym rozpatrywany był ten raport, to jako minister odpowiedzialny za prywatyzację Domów Towarowych „Centrum” powinien doprowadzić do usunięcia naruszeń stwierdzonych w tym raporcie. Okazało się jednak, Wysoki Sejmie, że pan premier Buzek nadał raportowi klauzulę tajności - tego komisja nie potrafiła zrozumieć do końca - a minister Wąsacz nie interesował się dalszym postępowaniem w tej sprawie. Komisja wystąpiła w pewnym momencie do aktualnego ministra skarbu państwa o dostarczenie tego raportu. Okazało się, że odpowiedź jest jednoznaczna: w dokumentach Ministerstwa Skarbu Państwa tego nie było. Wobec tego musieliśmy wystąpić do Urzędu Rady Ministrów, co więcej, musiałem wystąpić o odtajnienie tegoż dokumentu.</u>
          <u xml:id="u-140.60" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Jeżeli przeczyta się ten raport, przynajmniej kilka pytań, to staje się w zdumieniu: Jak to było możliwe? Pozwolę sobie zacytować: Zespół prezesa Rady Ministrów do spraw prywatyzacji Domów Towarowych „Centrum”. Skład i zadania zespołu. Zespół powołany zarządzeniem prezesa Rady Ministrów nr 74 z 15 października 1998 r. w następującym składzie: Andrzej Wiszniewski, przewodniczący, Wiesław Walendziak, Jan Wojcieszczuk, Janusz Niemcewicz, Marian Kępiński, Andrzej Szajkowski - członkowie. Do zadań zespołu należały w szczególności: analiza przebiegu procedur i działań związanych z procesem prywatyzacji przedsiębiorstwa Domy Towarowe „Centrum”, przedstawienie prezesowi Rady Ministrów ustaleń, analiz i ocen wniosków dokonanych w toku prac zespołu.</u>
          <u xml:id="u-140.61" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Weźmy pod uwagę pierwsze pytanie. Czy transakcja sprzedaży Domów Towarowych „Centrum” spółce handlowej Centrum SA z siedzibą w Luksemburgu została dokonana zgodnie z prawem? Zobaczmy, jaka jest odpowiedź: Nie. Istnieją poważne zastrzeżenia, jeżeli idzie o zgodność z prawem transakcji sprzedaży Domów Towarowych „Centrum”.</u>
          <u xml:id="u-140.62" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Weźmy pytanie drugie. Czy wycena majątku Domów Towarowych „Centrum” była przeprowadzona właściwie? Odpowiedź: Nie, albowiem nie dokonano należytej inwentaryzacji i oszacowania wszystkich gruntów będących w dyspozycji spółki Domów Towarowych „Centrum” oraz zastosowano niewłaściwą metodę wyceny majątku spółki Domy Towarowe „Centrum”.</u>
          <u xml:id="u-140.63" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Pytanie trzecie. Czy zasadne jest przekonanie, że korzyści wynikające z tej sprzedaży dla Skarbu Państwa i dla gospodarki kraju są zadowalające? Odpowiedź: Nie. Istnieje uzasadnione przypuszczenie, że cena sprzedaży była zbyt niska, a korzyści pośrednie, tak gospodarcze, jak społeczne, nie uzasadniały dostatecznie tego zaniżenia.</u>
          <u xml:id="u-140.64" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Na pięć pytań pięć negatywnych odpowiedzi. Utajniony dokument. To było 30 października 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-140.65" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Komisja pytała pana premiera Buzka, przesłuchanego jako świadka, i pana prof. Wiszniewskiego o to, co leżało u podstaw nadania klauzuli tajności. Pan prof. Wiszniewski mówi: Wnioskowałem tak, bo chodziło o to, żeby nie ujawnić przed opinią społeczną w tym sensie, że gdyby unieważniono tę umowę, a były dalsze negocjacje, żeby nie stawiać w takim negatywnym świetle. Podobnie tłumaczył to pan premier Buzek. Jest tylko pytanie: Czy to były argumenty, które wystarczały?</u>
          <u xml:id="u-140.66" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Chciałbym także podkreślić, że, gdy chodzi o zeznania przed komisją, mieliśmy do czynienia z poważnym podejściem. Nie było żadnej sytuacji, to muszę podkreślić, ze strony pana Wąsacza, żeby przedłużać postępowanie. Podobnie - przy dzisiejszym narzekaniu na wielu prawników, szczególnie adwokatów, na przedłużanie postępowania - wnioski były rzeczowe. Mogliśmy je podzielić bądź nie, to jest zupełnie inne zagadnienie, ale w tym zakresie współpraca była zgodna.</u>
          <u xml:id="u-140.67" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! Jeżeli wobec tego w Sejmie w poszczególnych kadencjach były ugrupowania, które dostrzegały i wskazywały to, że proces prywatyzacji w Polsce przebiega nieprawidłowo, to dzisiaj setki dokumentów zebrane przez Komisję Odpowiedzialności Konstytucyjnej dają odpowiedź na pytanie, jak to się działo i jak w Polsce proces prywatyzacji mógł przebiegać prawidłowo, jeżeli nikt nie liczył się z uchwałami Sejmu. To jest przedziwne, że Sejm tyle razy zajmował się chociażby prywatyzacją PZU, a wszystko biegło swoją drogą. Jak to się działo, że w sposób tak bezkarny proces ten przebiegał?</u>
          <u xml:id="u-140.68" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Chciałbym wyjaśnić, bo w dniu dzisiejszym było wiele pytań - kierowanych do mnie i do prezydium komisji - dlaczego wśród innych osób, które występują w tym procesie w dalszym okresie, gdy można im przypisać winę, komisja się nie wypowiada. Komisja była związana wnioskiem dotyczącym tylko pana Wąsacza i tych trzech podmiotów, i pierwszego okresu, a więc nie mogła rozszerzać tego zakresu. Komisja nie badała problemu odpowiedzialności karnej, chociaż gdyby wniosek taki był, to oczywiście problem ten byłby badany.</u>
          <u xml:id="u-140.69" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! My w ciągu tych dwóch lat i siedmiu miesięcy musieliśmy zapoznać się z setkami dokumentów. Jestem wdzięczny moim wszystkim kolegom w prezydium. To była znakomita współpraca. Komisja, która liczyła 17 członków, w skład której wchodzili przedstawiciele wszystkich opcji, nigdy nie miała problemów politycznych. Od początku pracy wszyscy członkowie komisji wiedzieli, że wnioskowane dowody przez prezydium i przez poszczególnych kolegów zmierzały do wyjaśnienia obiektywnej prawdy i do zbadania, czy prawo było naruszone, czy też nie. I to jest ogromna zasługa tych wszystkich kolegów. Chcę powiedzieć, że wkład kolegi Michała Stuligrosza,...</u>
          <u xml:id="u-140.70" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-140.71" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">... kolegi Müllera, kolegi Lewandowskiego był ogromny. W składzie naszej Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej było 7 prawników. To być może rzutowało także na to, że rozumieliśmy się wzajemnie. Ale, Wysoki Sejmie, jeżeli dziś dało się słyszeć również takie głosy, że przyjęcie tego sprawozdania i tego wniosku, który my stawiamy, zostało dokonane jednomyślnie bez głosów przeciwnych, bez wstrzymujących się, bo miałby to rzekomo być akt polityczny przed wyborami, to jest to totalne nieporozumienie. To obraża przede wszystkim tych wszystkich, którzy rzetelnie nad tym pracowali. Jeszcze raz chcę podkreślić, że my nie wydaliśmy ani grosza na badanie, na działalność, czyniliśmy to własnymi siłami, ale mieliśmy świadomość jednej rzeczy, to nie jest satysfakcja, jeżeli człowiekowi stawia się zarzuty, to nie jest satysfakcja, ale jest jedna rzecz - wreszcie wszyscy muszą zrozumieć, że granice wykonywania swoich obowiązków, że granice pilnowania tego, czego się podjąłem, są określone w prawie i tego nie wolno naruszyć.</u>
          <u xml:id="u-140.72" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej wnoszę, aby Sejm zechciał przyjąć wniosek Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej i wystąpić do Trybunału Stanu o postawienie pana Emila Wąsacza przed Trybunałem Stanu za stwierdzone naruszenie prawa. Jednocześnie, spełniając wymogi ustawy o Trybunale Stanu, wnoszę, aby Sejm ustanowił przedstawicielami Sejmu jako oskarżycielami w postępowaniu przed Trybunałem Stanu w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej byłego ministra skarbu państwa Emila Wąsacza pana magistra Andrzeja Otrębę, prawnika, i pana mecenasa Marka Kotlinowskiego, prawnika. Chciałbym wyjaśnić, że ustawa o Trybunale Stanu wymaga, aby jeden z przedstawicieli miał uprawnienia sędziowskie. Te uprawnienia sędziowskie posiada pan mecenas Marek Kotlinowski.</u>
          <u xml:id="u-140.73" who="#PosełSprawozdawcaJózefZych">Wysoki Sejmie, dziękuję za uwagę. I, panie marszałku, bardzo pana proszę, gdyby moi koledzy pan Michał Stuligrosz lub pan poseł Müller, którzy pracowali wspólnie nad tym sprawozdaniem, mieli uwagi, czy byłyby pytania, aby pan marszałek zechciał ich dopuścić, co jest zgodne z regulaminem. Bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.74" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję bardzo panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Przypominam, że zgodnie z art. 129 ust. 4 regulaminu Sejmu w dyskusji mogą być zgłaszane tylko wnioski o zwrócenie przedłożonego sprawozdania do komisji w celu uzupełnienia postępowania. Wnioski te muszą zawierać propozycje kierunku i zakresu dalszego postępowania komisji.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Otrębę występującego w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełAndrzejOtręba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Występując w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Emila Wąsacza, byłego ministra skarbu, druk sejmowy nr 4126, wnoszę o to, by Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu Emila Wąsacza o to, że będąc ministrem skarbu państwa: po pierwsze, nie dopełnił obowiązków w zakresie nadzoru nad prywatyzacją Domów Towarowych Centrum, w wyniku czego Skarb Państwa poniósł straty co najmniej 77 mln zł; po drugie, nie dopełnił obowiązków jako minister skarbu państwa przy prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej i dopuścił do niekorzystnego wyboru firmy doradczej, i zawarcia z nią niekorzystnej umowy, w wyniku czego Skarb Państwa stracił co najmniej 25 mln zł; po trzecie, jako minister skarbu państwa dopuścił do zawarcia w dniu 5 listopada 1999 r. niekorzystnej dla Skarbu Państwa umowy sprzedaży 30% akcji PZU SA na rzecz konsorcjum Eureko w ten sposób, że nabywca akcji uzyskał nieproporcjonalny do jego udziału wpływ na zarządzania spółką, który to wpływ nie był objęty negocjacjami dotyczącymi ceny spółki.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#PosełAndrzejOtręba">Wysoki Sejmie, przejdę teraz do uzasadnienia poszczególnych zarzutów. Zacznę od Domów Towarowych Centrum. Prace nad prywatyzacją Domów Towarowych Centrum trwały dość długo. Sprawą zajmowali się kolejno sekretarze stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa pan Wiesław Kaczmarek, następnie Piotr Czyżewski. Ministrem skarbu był wówczas pan profesor Mirosław Pietrewicz. To minister Pietrewicz w 1997 r. nie wyraził zgody na sprzedaż Domów Towarowych Centrum mimo - jak zeznał przed Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej - nacisków, jakie na niego wówczas wywierano. Wymienił między innymi mocne naciski ze strony przewodniczącego Zarządu Regionu Mazowsze NSZZ „Solidarność”. Minister Pietrewicz wstrzymał prywatyzację, gdyż uznał, że wycena spółki była zbyt niska, a przyczyna tkwiła w przyjęciu złej metody wyceny. Wątpliwości ministra Pietrewicza zostały potwierdzone dodatkowymi opiniami między innymi profesora Józefa Bobka. Minister Pietrewicz odchodząc z urzędu, pozostawił na wniosku o prywatyzację Domów Towarowych Centrum uwagę: Nie wyrażam zgody na prywatyzację. Mimo to jego następca Emil Wąsacz proces prywatyzacji przeprowadził. O tym, że były nieprawidłowości przy prywatyzacji Domów Towarowych Centrum, czytamy w informacji NIK, ale także w raporcie specjalnego zespołu powołanego przez prezesa Rady Ministrów pana Jerzego Buzka. Mówił o tym w swoim sprawozdaniu pan marszałek Zych, przywołując niektóre pytania. Ja dokończę, panie marszałku, pozostałe pytania, które moim zdaniem są dość ważne, a mianowicie pytanie trzecie i czwarte. Otóż pytanie trzecie brzmiało: Czy zasadne jest przekonanie, że korzyści wynikające z tej sprzedaży dla Skarbu Państwa i gospodarki są zadowalające? Odpowiedź brzmi: Nie, istnieje przypuszczenie, że cena sprzedaży była zbyt niska, a korzyści pośrednie tak gospodarcze, jak i społeczne nie uzasadniały dostatecznie takiego zamierzenia. I pytanie czwarte: Czy proces prywatyzacji prowadzony przez doradcę prywatyzacyjnego Warszawską Grupę Konsultingową był właściwy, a nadzór nad tym procesem ze strony Ministerstwa Skarbu Państwa był dostateczny? Odpowiedź zespołu brzmi: Nie, doradca prywatyzacyjny Warszawska Grupa Konsultingowa nie przedstawił ministrowi skarbu państwa pełnej informacji o majątku spółki Domów Towarowych Centrum, nie zamieścił pełnych informacji w memorandum informacyjnym oraz dokonał niewłaściwej wyceny majątku zbywanej spółki. Kontrola Ministerstwa Skarbu Państwa była niedostateczna zarówno w warstwie ekonomicznej, jak i prawnej. I wreszcie piąte zadanie, jakie miał zespół: Jakie działania należy podjąć, aby zwiększyć szansę na wzrost wpływów do budżetu z tytułu tej prywatyzacji? I odpowiedź brzmiała, iż działania powinny pójść w dwóch kierunkach: po pierwsze, to rzetelna wycena wartości, być może prowadząca do renegocjacji umowy lub sprzedaży. Niestety, tego piątego postulatu nie zrealizowano, mimo że wyraźnie komisja wskazywała na taką właśnie potrzebę renegocjacji umowy.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#PosełAndrzejOtręba">Dlaczego ukryto ten raport? Dlaczego nadano mu klauzulę tajności? Myślę, że odpowiedź może być tylko jedna - aby ukryć prawdę o nieprawidłowościach przy prywatyzacji Domów Towarowych Centrum, nie to, co nam mówiono na posiedzeniu komisji, żeby tutaj nie było zamieszania, żeby następnych, którzy chcą brać udział w innych prywatyzacjach, że tak powiem, nie wystraszyć. Otóż prawda o prywatyzacji była bolesna i to właśnie było przyczyną, że ten raport został ukryty.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#PosełAndrzejOtręba">Drugi zarzut to jest zarzut dotyczący nieprawidłowości przy prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej SA. Nieprawidłowości te szczegółowo omówione są w wystąpieniu pokontrolnym NIK. Przypomnę tylko niektóre z nich. Szeroko również o tym mówił pan marszałek, więc nie będę odnosił się do wszystkich. Po pierwsze, naruszono ustawę o zamówieniach publicznych, zakwalifikowano do dalszego postępowania trzy oferty, które zawierały braki formalne, mówił o tym pan marszałek, błędne było rozstrzygnięcie przetargu i wybór oferty firmy Schreder Polska Spółka z o.o. Według NIK proces wyboru doradcy wskazywał na istnienie pewnych obszarów korupcjogennych, tak to czytamy w informacji NIK, a także potraktowanie przez komisję przetargową preferencyjnie niektórych podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#PosełAndrzejOtręba">Z uwagi na to, iż niewiele mamy czasu w tej debacie, nie poświęcę więcej uwagi temu problemowi.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#PosełAndrzejOtręba">Kolejny zarzut to prywatyzacja PZU SA. W tej sprawie zgromadzono najwięcej materiałów, poświęcono najwięcej czasu, wszakże prywatyzacja PZU wywołuje najwięcej emocji. Nie emocjami jednak będę się kierował w uzasadnieniu zarzutu, a zgromadzonym materiałem. Główny zarzut postawiony panu Emilowi Wąsaczowi jest taki, że, będąc ministrem skarbu państwa i sprawując nadzór nad prywatyzacją, zaniechał rzetelnego poinformowania Rady Ministrów o istotnych zamierzeniach prywatyzacyjnych, a zwłaszcza o fakcie, że nabywcy 30% akcji mają uzyskać uprawnienia inwestorów strategicznych, a zakres ich wpływu na zarządzanie spółką zostanie określony w umowie prywatyzacyjnej. Dopuścił ponadto do zawarcia niekorzystnej umowy sprzedaży na rzecz konsorcjum Eureko w ten sposób, że nabywca akcji uzyskał nieproporcjonalny do jego udziału wpływ na zarządzanie spółką. Przypomnę w tym miejscu, że w sprawie prywatyzacji PZU Sejm poprzedniej kadencji podejmował uchwały. O nieprawidłowościach prezes Rady Ministrów informowany był między innymi przez przewodniczącego Komisji Skarbu Państwa. Posłowie skierowali list do Jerzego Buzka, nie było na to jednak żadnej reakcji, nie było w ogóle odpowiedzi, tak jak nie było odpowiedzi i reakcji rządu na uchwałę Sejmu Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#PosełAndrzejOtręba">Ówczesny przewodniczący Komisji Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji zeznał przed komisją, że kilkakrotnie informował premiera o nieprawidłowościach przy prywatyzacji PZU. Zacytuję za stenogramem z przesłuchania: „Poinformowałem pana premiera o sytuacji w PZU, wręczając mu informację. Stwierdzam tam, iż uważam, że prywatyzacja PZU ma znamiona przestępstwa, nie spotkało się to z żadną reakcją. W kolejnym piśmie z 27 lutego skierowanym do pana premiera napisałem, że jest to sprawa, która powinna być przekazana do zbadania prokuraturze. Nie otrzymałem na to pismo żadnej odpowiedzi”.</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#PosełAndrzejOtręba">Jak z tego widać, pomimo wielu sygnałów o nieprawidłowościach, prezes Rady Ministrów Jerzy Buzek nie reagował, chociaż art. 146 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, że Rada Ministrów chroni interesy Skarbu Państwa. W sprawie prywatyzacji PZU została powołana podkomisja. Podkomisja w swoim sprawozdaniu stwierdziła między innymi, że po pierwsze, Rada Ministrów wyraziła zgodę na sprzedaż 30% akcji, choć minister skarbu państwa występował o sprzedaż 40% akcji. Dalej, bardzo istotna sprawa. Otóż trzykrotnie departament spółek strategicznych instytucji finansowych ministra skarbu państwa w pismach z dnia 15 października, 21 października i 2 października przestrzegał Ministerstwo Skarbu Państwa, że przyjęcie żądania konsorcjum spowoduje utratę przez Skarb Państwa wpływu nad zarządzaniem PZU oraz zagrożenie zrealizowania oferty publicznej sprzedaży akcji PZU. Negocjacje, jak ustaliła komisja, w tej sprawie prowadzi osobiście minister Emil Wąsacz.</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#PosełAndrzejOtręba">Następnie, jak już pan marszałek mówił, dokonano podpisania umowy, tym samym utracono kontrolę nad zarządem PZU i kontrolę nad dalszym procesem prywatyzacji PZU.</u>
          <u xml:id="u-143.9" who="#PosełAndrzejOtręba">W konkluzji, podkomisja stwierdza, iż minister skarbu państwa w czasie procesu prywatyzacji PZU nie zachował należytej dbałości o interes Skarbu Państwa i sprzedał 30% akcji PZU wraz z kontrolą nad zarządem spółki i kontrolą nad dalszym procesem prywatyzacji za cenę ofertową 30% akcji.</u>
          <u xml:id="u-143.10" who="#PosełAndrzejOtręba">To sprawozdanie podkomisji potwierdza nieprawidłowości przy prywatyzacji i osobistą odpowiedzialność Emila Wąsacza, chociaż wydaje się, że odpowiedzialność wprawdzie ponieść powinny również inne osoby, ale nie są objęte wnioskiem, nie będę więc się o nich wypowiadał. Można by jeszcze wiele mówić o tym, co działo się podczas procesu prywatyzacji PZU SA. W czasie przesłuchań przed komisją dowiedzieliśmy się o różnych grupach nacisku działających w ówczesnym AWS. Była więc grupa „Oczko”, była „Spółdzielnia”, były inne, każda miała jakiś swój interes w procesie prywatyzacji PZU. Dowiedzieliśmy się także, jakich rad udzielał premier Buzek Emilowi Wąsaczowi w konflikcie z prezesami PZU i PZU SA. Jak stwierdził Emil Wąsacz: „Premier zwracał mi uwagę, że ci dwaj panowie mają bardzo duże wpływy w AWS i żebym dokładnie przeanalizował sytuację, co też zrobiłem”. Analiza sytuacji polegała na tym, że minister Wąsacz podał się do dymisji. To akurat była dobra decyzja.</u>
          <u xml:id="u-143.11" who="#PosełAndrzejOtręba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Można by przytoczyć jeszcze wiele argumentów potwierdzających zasadność wniosku, jednak na to nie pozwala krótki czas. Na zakończenie jeszcze raz wnoszę, jak na wstępie, o uchwalenie przez Sejm wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu Emila Wąsacza. Klub parlamentarny, w którego imieniu występuję, popiera również zaproponowanych przez Komisję Odpowiedzialności Konstytucyjnej kandydatów na oskarżycieli przed Trybunałem Stanu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-143.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Michała Stuligrosza występującego w imieniu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełMichałStuligrosz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po prawie trzyletniej pracy Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej przedstawiam Wysokiej Izbie sprawozdanie z przeprowadzonego postępowania w sprawie wniosku wstępnego o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu państwa pana Emila Wąsacza. Wniosek ten podpisany został przez 199 posłów, a przedstawicielem wnioskodawców ustanowiony został poseł Janusz Dobrosz. Wniosek dotyczył trzech wątków sformułowanych jako zarzuty. I tak, po pierwsze, niedopełnienie obowiązku w zakresie prywatyzacji Domów Towarowych Centrum SA, a w szczególności dopuszczenie do prywatyzacji poprzez sprzedaż 70% akcji tej spółki bez dopełnienia obowiązku rzetelnej wyceny wartości jej majątku, a także bez dopełnienia obowiązku prawidłowego wyboru inwestora, które to działania naraziły Skarb Państwa na utratę około 77 mln zł. Po drugie, niedopełnienie obowiązku i dopuszczenie do niekorzystnego wyboru firmy doradczej i zawarcie z nią umowy niekorzystnej dla Skarbu Państwa, czego następstwem były straty co najmniej 25 mln zł. Po trzecie, sprawując jako minister skarbu państwa nadzór nad przebiegiem prywatyzacji Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń SA i będąc z tego tytułu zobowiązany do informowania Rady Ministrów o przebiegu tej prywatyzacji, zaniechał obowiązku rzetelnego poinformowania Rady Ministrów o niektórych istotnych zamierzeniach prywatyzacyjnych, zwłaszcza co do faktu, że nabywcy 30% akcji mają uzyskać uprawnienia inwestorów strategicznych, a zakres ich wpływu na zarządzanie spółką zostanie określony w umowie prywatyzacyjnej, nadto dopuścił do umowy sprzedaży 30% akcji PZU na rzecz konsorcjum Eureko w ten sposób, że nabywca akcji uzyskał nieproporcjonalny do jego udziału wpływ na zarządzanie spółką, który to wpływ nie był objęty negocjacjami dotyczącymi ceny akcji.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#PosełMichałStuligrosz">W związku z powyższymi zarzutami sformułowano wniosek do Trybunału Stanu o czyn naruszenia obowiązku ochrony interesów Skarbu Państwa przez byłego ministra Emila Wąsacza z mocy art. 146 ust. 4 pkt 4 konstytucji w związku z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej. Wniosek ten oczywiście stanie się podstawą do przesłania do Trybunału Stanu, jeśli Wysoka Izba w głosowaniu zdecyduje o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej ministra Emila Wąsacza.</u>
          <u xml:id="u-145.2" who="#PosełMichałStuligrosz">Od początku prac komisji z uwagi na trójwątkowy wymiar wniosku wstępnego prezydium komisji rozdzieliło zadania, tak by każdy z wiceprzewodniczących prowadził jeden z wątków. Z uwagi na profesjonalne przygotowanie z szeroko pojętej dziedziny gospodarki nieruchomościami i wycen nieruchomości mnie przypadł obowiązek prowadzenia wątku związanego z prywatyzacją Domów Towarowych Centrum. Jednym z fundamentalnych zarzutów formułowanych przez posłów wnioskodawców był zarzut nierzetelnej i nieopartej o znajomość rzeczy wyceny majątku Domów Towarowych Centrum, która stała się podstawą do ustalenia wartości sprzedaży 70% akcji tej spółki.</u>
          <u xml:id="u-145.3" who="#PosełMichałStuligrosz">W trakcie postępowania przed Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej ustalono bezspornie, że metody przyjęte przez firmę doradczą dokonującą wyceny, podobnie jak kryteria merytoryczne nie dawały szans na rzetelną wycenę wartości spółki. Przykładem niech będzie fakt, że podczas ustalania wartości majątku spółki znana była wartość rynkowa tylko 7 spośród 55 nieruchomości tworzących jednostkę organizacyjną poddaną procesowi prywatyzacji poprzez sprzedaż. Żaden standard obowiązujący rzeczoznawców majątkowych nie dopuszcza czynności wyceny bez szczegółowego zapoznania się z każdym tworzącym tak wielką firmę obiektem, a dopiero analiza stanu prawnego i wycena wartości wszystkich 55 nieruchomości daje pogląd na rzetelnie ustaloną rzeczywistą wartość majątku spółki.</u>
          <u xml:id="u-145.4" who="#PosełMichałStuligrosz">Tezę o zaniżonej wartości przyjętej przy prywatyzacji potwierdza wykonana w roku 2000 powtórna wycena Domów Towarowych Centrum, która w każdej z dwóch przyjętych metod wyceny dokumentuje wyższą wartość niż ta przyjęta za podstawę do prywatyzacji. W przypadku metody majątkowej jest ona aż blisko 4-krotnie wyższa. Pomijam już fakt, że prowadzona przez dwa lata procedura prywatyzacyjna - i przygotowania do niej - za czasów ministrów Wiesława Kaczmarka i Mirosława Pietrewicza nie doprowadziła do uregulowania stanu prawnego gruntów pod tzw. ścianą wschodnią ul. Marszałkowskiej czy gruntów pod lokalizację inwestycji pod nazwą Centrum bis. W tym czasie każda racjonalnie gospodarująca jednostka samorządu terytorialnego wiedziała, że nie prywatyzuje się składników majątku gminy bez wcześniejszego uregulowania stanu prawnego nieruchomości, cóż dopiero Ministerstwo Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-145.5" who="#PosełMichałStuligrosz">Wysoka Izbo! Koronnym argumentem w sprawie prywatyzacji Domów Towarowych Centrum jest jednak dokument, do którego dotarła Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej w trakcie przesłuchań świadków. Jesienią 1998 r. premier Jerzy Buzek powołał komisję do spraw analizy prywatyzacji domów towarowych centrum. Była to reakcja na stanowisko Najwyższej Izby Kontroli oraz na liczne zastrzeżenia zgłaszane przez indywidualnych posłów i przez komisje sejmowe. Przewodnictwo tej komisji premier powierzył przewodniczącemu Komitetu Badań Naukowych prof. Andrzejowi Wiszniewskiemu. Zeznający przed Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej prof. Wiszniewski szczegółowo opisał powody powołania, sposób funkcjonowania oraz wyniki prac 6-osobowego gremium, któremu przewodniczył. Komisja rządowa badała wyłącznie dokumenty - nie przesłuchiwała świadków - pod kątem legislacyjnym i finansowym. Było to sprawdzenie procedur prowadzących do zawarcia transakcji oraz zbadanie, czy Domy Towarowe Centrum nie zostały sprzedane za tanio. Komisja badała również zastrzeżenia Najwyższej Izby Kontroli co do legalności transakcji ze względu na to, iż inny podmiot startował w przetargu, a inny je nabywał. Rządowa komisja, jak zeznawał prof. Andrzej Wiszniewski, pracowała bez presji czasu i bez jakichkolwiek sugestii zewnętrznych. Jej ocena końcowa ma charakter w pełni obiektywny.</u>
          <u xml:id="u-145.6" who="#PosełMichałStuligrosz">A jakie są końcowe ustalenia tej powołanej przez premiera komisji? Otóż przedstawiła ona dokument końcowy premierowi Jerzemu Buzkowi na jego spotkaniu z komisją w pełnym składzie wraz z ministrem Emilem Wąsaczem. Dokument ten zaświadczał o tym, że ustalenia komisji są zbieżne z protokołem pokontrolnym Najwyższej Izby Kontroli, nawet gdy NIK patrzył na sprawę bardziej od strony formalnej, zaś komisja brała pod uwagę bardziej stronę operacyjną. Istnieje również stwierdzenie pokontrolne odnoszące się do wątpliwości co do ustalenia rzetelnej wartości Domów Towarowych Centrum.</u>
          <u xml:id="u-145.7" who="#PosełMichałStuligrosz">W trakcie prac komisja - mówię o rządowej komisji - uznała, że metoda dochodowa tzw. przepływów strumieni pieniężnych przyjęta przez doradcę prywatyzacyjnego spowodowała niedoszacowanie wartości spółki. Lepszym rozwiązaniem byłoby użycie dwóch metod, dochodowej i majątkowej, gdyż przy tak ogromnej wartości materialnej uśrednienie ich zapewniłoby lepsze oszacowanie majątku sprzedawanego przedsiębiorstwa. Prof. Wiszniewski przed komisją użył sformułowania, cytuję: zastrzeżenia komisji w dużej mierze pokrywały się z zastrzeżeniami Najwyższej Izby Kontroli. Koniec cytatu.</u>
          <u xml:id="u-145.8" who="#PosełMichałStuligrosz">Wysoka Izbo! Omówienie szczegółowych kwestii dotyczących prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej SA i PZU SA pozostawiam moim kolegom posłom, którzy prowadzili te wątki przez cały czas postępowania przed Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-145.9" who="#PosełMichałStuligrosz">Na koniec chciałbym poruszyć dwie kwestie, o których należy wspomnieć. Po pierwsze, w całej tej sprawie jest wiele wątków prowadzących do ustaleń, iż istnieją okoliczności, które w części usprawiedliwiają postępowanie ministra Emila Wąsacza, ale wątpliwości te z całą pewnością weźmie pod uwagę Trybunał Stanu, jeśli minister trafi przed jego oblicze. W trakcie prac Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej nie natrafiła na żadne symptomy powiązań korupcyjnych dotyczących osoby Emila Wąsacza. Po doświadczeniach związanych z prywatyzacją Domów Towarowych Centrum Sejm podjął inicjatywę rządu i uchwalił ustawę o powołaniu Prokuratorii Generalnej, która, ku naszemu ubolewaniu, została zawetowana przez prezydenta Rzeczypospolitej. Zatem próba eliminacji rozpoznanych nieprawidłowości i pułapek prywatyzacyjnych z winy prezydenta nie powiodła się.</u>
          <u xml:id="u-145.10" who="#PosełMichałStuligrosz">Po drugie, przez cały okres IV kadencji Sejm kilkakrotnie podejmował uchwały o pozbawianiu immunitetu poselskiego posłów podejrzanych o poważne przestępstwa, jak również niesłusznie pomówionych. Za każdym razem niezawisły sąd wydaje ostateczny werdykt uznania lub odrzucenia winy oskarżonego posła. Dziś, jeśli Wysoka Izba podejmie w głosowaniu decyzję o postawieniu przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu Emila Wąsacza, stworzymy podstawy sprawiedliwego i obiektywnego osądzenia przez ten Trybunał, czy zarzuty formułowane przez Najwyższą Izbę Kontroli, a potwierdzone przez komisję rządową i w pełni ujawnione przed Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej mają uzasadnienie, czy też nie. Głęboko wierzę, że wyrok w tej sprawie wydany w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej będzie sprawiedliwy.</u>
          <u xml:id="u-145.11" who="#PosełMichałStuligrosz">Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska będzie głosował za umożliwieniem rozpatrzenia przez Trybunał Stanu wniosku poselskiego o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Emila Wąsacza. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-145.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Aleksandra Szczygłę występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełAleksanderSzczygło">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość pragnę przedstawić stanowisko naszego klubu w sprawie wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu państwa pana Emila Wąsacza.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PosełAleksanderSzczygło">Jak wspominali moi przedmówcy, opisując historię tego wniosku, posłowie wnioskodawcy we wstępnym wniosku, który został przekazany do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej w maju 2002 r., postawili panu ministrowi Emilowi Wąsaczowi trzy zarzuty. Po pierwsze, niedopełnienie obowiązków w zakresie nadzoru nad prywatyzacją spółki Domy Towarowe Centrum i doprowadzenie do zawarcia w dniu 11 lutego 1998 r. przez upoważnionego podsekretarza stanu umowy sprzedaży 70% akcji tej spółki bez dopełnienia obowiązku rzetelnej wyceny jej majątku i prawidłowego wyboru inwestycji. Skarb Państwa przy tej prywatyzacji poniósł straty w wysokości co najmniej 77,5 mln zł. Po drugie, niedopełnienie obowiązków w zakresie nadzoru nad przebiegiem prywatyzacji spółki Telekomunikacja Polska SA i doprowadzenie do niekorzystnego wyboru firmy i zawarcia z nią umowy niekorzystnej dla Skarbu Państwa, w wyniku której straty Skarbu Państwa wyniosły co najmniej 25 874 tys. zł. Po trzecie, zaniechanie obowiązku rzetelnego informowania Rady Ministrów o przebiegu prywatyzacji i niektórych istotnych zamierzeniach prywatyzacyjnych PZU SA, zwłaszcza co do faktu, że nabywcy 30% akcji PZU mają uzyskać uprawnienia inwestorów strategicznych, których zakres wpływu na zarządzanie spółką zostanie określony w umowie prywatyzacyjnej. Ponadto doprowadził do zawarcia w dniu 5 listopada 1999 r. niekorzystnej dla Skarbu Państwa umowy sprzedaży 30% akcji PZU na rzecz Eureko, w wyniku której nabywca akcji uzyskał nieproporcjonalny do jego udziału wpływ na zarządzanie spółką.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#PosełAleksanderSzczygło">Dopuszczając się wyżej wymienionych nieprawidłowości, pan Emil Wąsacz jako minister Skarbu Państwa naruszył zdaniem Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej ciążący na nim z mocy art. 146 ust. 4 pkt 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w związku z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej obowiązek ochrony interesów Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-147.3" who="#PosełAleksanderSzczygło">Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej w dniu 4 maja 2005 r. uznała, że Emil Wąsacz dopuścił się zarzucanych mu czynów w pkt. 1 wstępnego wniosku. Komisja, oceniając odpowiedzialność Emila Wąsacza, wzięła pod uwagę zeznania świadków, z których wynika, że poprzednik ministra Emila Wąsacza na tym stanowisku nie zaakceptował umowy prywatyzacyjnej, gdyż miał wątpliwości co do prawidłowości wyceny Domów Towarowych Centrum. Komisja podzieliła też pogląd Najwyższej Izby Kontroli co do nielegalności przeprowadzonej transakcji ze względu na to, że inny podmiot startował w przetargu, a inny je nabył. Warty podkreślenia jest również fakt, że wątpliwości prawne dotyczące prywatyzacji Domów Towarowych Centrum SA były znane Emilowi Wąsaczowi, a co za tym idzie, miał on pełną wiedzę, która powinna go skłonić do podjęcia właściwej decyzji.</u>
          <u xml:id="u-147.4" who="#PosełAleksanderSzczygło">Po drugie, pan Emil Wąsacz dopuścił się czynów, zarzucanych mu w pkt. 2 wstępnego wniosku, w ten sposób, że w okresie od 31 października 1997 r. do 3 marca 1998 r. jako minister Skarbu Państwa sprawujący nadzór nad przebiegiem prywatyzacji spółki Telekomunikacja Polska SA nie dopełnił swoich obowiązków i dopuścił do niekorzystnego wyboru firmy doradczej i zawarcia z nią umowy niekorzystnej dla Skarbu Państwa, w wyniku której straty majątku Skarbu Państwa wyniosły co najmniej 25 847 tys. zł. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego komisja uznała, że pan Emil Wąsacz naruszył ciążący na nim z mocy art. 146 ust. 4 pkt 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w związku z art. 25 ust. 1 ustawy o działach administracji rządowej obowiązek ochrony interesów Skarbu Państwa. Komisja korzystała w tym punkcie także z ustaleń Najwyższej Izby Kontroli. Szczególnie rażące uchybienia według kontrolerów Najwyższej Izby Kontroli miały miejsce w związku z wyborem doradcy ministra Skarbu Państwa przy pierwszym etapie prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej SA. Doradca ministra Skarbu Państwa przy prywatyzacji TP SA został wyłoniony w wyniku dwustopniowego przetargu, które to postępowanie przeprowadzono z naruszeniem przepisów ustawy o zamówieniach publicznych oraz z innymi uchybieniami, które rzutowały na wybór oferty uznanej niesłusznie za najkorzystniejszą, doprowadzając do zawyżenia kosztów zamawianej usługi i tym samym zbędnych wydatków z budżetu państwa w kwocie 27 483 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-147.5" who="#PosełAleksanderSzczygło">Wyniki kontroli NIK wskazały również na istnienie pewnych obszarów korupcjogennych, które ujawniły się zwłaszcza w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na wybór doradców prywatyzacyjnych. Departament Skarbu Państwa i Prywatyzacji Najwyższej Izby Kontroli w wyniku kontroli prywatyzacji TP SA przeprowadzonej w Ministerstwie Skarbu Państwa zawiadomił w dniu 8 grudnia 2000 r. Prokuraturę Rejonową Warszawa-Śródmieście o ujawnieniu w trakcie kontroli faktów wskazujących na uzasadnione podejrzenie działania w okresie od 28 października 1997 r. do 1 lutego 1998 r. oraz w okresie od 1 lutego 1999 r. do 25 maja 1999 r. na szkodę Skarbu Państwa członków komisji przetargowej powołanej w celu wyboru doradcy ministra Skarbu Państwa oraz w pierwszym i drugim etapie prywatyzacji TP SA.</u>
          <u xml:id="u-147.6" who="#PosełAleksanderSzczygło">Prokuratura Okręgowa w Warszawie po przeprowadzonym postępowaniu dochodzeniowym wydała w dniu 30 listopada 2001 r., czyli w okresie, kiedy ministrem sprawiedliwości była pani Barbara Piwnik, postanowienie o umorzeniu śledztwa ze względu na brak znamion czynu zabronionego. Na powyższe postanowienie w dniu 14 grudnia tego samego roku NIK złożyła w Prokuraturze Apelacyjnej w Warszawie zażalenie. Zostało ono w dniu 25 stycznia 2002 r. uwzględnione przez Prokuraturę Okręgową w Warszawie. Zażalenie stanowi dowód w sprawie. W dniu 24 lipca 2002 r. wydano postanowienie o zamknięciu śledztwa w sprawie nieprawidłowości podczas prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej SA.</u>
          <u xml:id="u-147.7" who="#PosełAleksanderSzczygło">Po trzecie, Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej uznała, że pan Emil Wąsacz dopuścił się zarzucanego mu czynu w ten sposób, że w okresie od 18 marca do 3 listopada 1999 r. zaniechał obowiązku rzetelnego informowania Rady Ministrów o przebiegu prywatyzacji i niektórych istotnych zamierzeniach prywatyzacyjnych Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń SA, zwłaszcza co do faktu, że nabywcy 30% akcji PZU mają uzyskać uprawnienia inwestorów strategicznych, których zakres zostanie określony w umowie prywatyzacyjnej, ponadto doprowadził do zawarcia w dniu 5 listopada 1999 r. niekorzystnej dla Skarbu Państwa sprzedaży 30% akcji PZU na rzecz konsorcjum Eureko, w wyniku której nabywca akcji uzyskał nieproporcjonalny do jego udziału wpływ na zarządzanie spółką.</u>
          <u xml:id="u-147.8" who="#PosełAleksanderSzczygło">Podobnie jak w poprzednich dwóch punktach, w tym przypadku pan minister Emil Wąsacz naruszył ciążący na nim z mocy konstytucji i ustawy o działach administracji obowiązek ochrony interesów Skarbu Państwa. Ten trzeci punkt jest o tyle charakterystyczny, że w tym przypadku mamy do czynienia, panie posłanki i panowie posłowie, z aferą ponad podziałami.</u>
          <u xml:id="u-147.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-147.10" who="#PosełAleksanderSzczygło">Bo jeżeli mój kolega z Sojuszu Lewicy Demokratycznej mówi o okresie rządów 1997–2001, to przypomnę mu, że pierwszą decyzję w sprawie prywatyzacji PZU S.A podjął minister finansów wicepremier pan Marek Belka.</u>
          <u xml:id="u-147.11" who="#komentarz">(Poseł Janusz Piechociński: Niemożliwe.)</u>
          <u xml:id="u-147.12" who="#PosełAleksanderSzczygło">Była to decyzja z 1997 r., którą podjął on jako minister finansów. W następnych latach, 1997–2001, jako członek Rady Nadzorczej BIG Banku Gdańskiego, czyli spółki ubiegającej się o zakup akcji, był jednocześnie doradcą firmy, która doradzała Skarbowi Państwa. Ale też pan Marek Belka po 2001 r. występował w obronie interesów Eureko. Pan Marek Belka w okresie 1997–2001 r. opracowywał dla ABN AMRO szereg opinii. Tych opinii jest ponad 20, 23 czy 25. Dlatego wspomniałem wcześniej, panie marszałku, Wysoka Izbo, że ta ostatnia sprawa, którą bada Komisja Śledcza do spraw wyjaśnienia okoliczności prywatyzacji spółki PZU SA, ma charakter afery, która nie mieści się tylko i wyłącznie w jednej partii politycznej. Dotyka ona rządu SLD w 1997 r., dotyka również czasów rządu pana ministra Emila Wąsacza.</u>
          <u xml:id="u-147.13" who="#PosełAleksanderSzczygło">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wobec przytoczonych powyższych faktów i przeprowadzonych badań w Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, opierając się na zgromadzonym materiale dowodowym, poprze wniosek, aby Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznał zarzuty stawiane przez posłów wnioskodawców za udowodnione i podjął uchwałę o pociągnięciu pana Emila Wąsacza do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-147.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jarosława Kalinowskiego występującego w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed chwilą pan poseł Szczygło raczył powiedzieć, że prywatyzacje, o których mówi sprawozdanie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, a przynajmniej część tych prywatyzacji, mają znamiona afery ponad podziałami. Rzeczywiście, są pewne wątki dotyczące prawicowych rządów i prawicowych polityków, są wątki, które dotykają lewicowych polityków, ale chcę wyraźnie stwierdzić, że nie dotyczą one polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#PosełJarosławKalinowski"> Z tej trybuny przed chwilą niemalże przez wszystkich mówców przywoływany był minister skarbu, wicepremier prof. Pietrewicz. Tak, to jest jedyny chyba minister skarbu, co do którego działalności, którą to działalność można określić staniem na straży interesu Skarbu Państwa, nie ma wątpliwości - jedyny minister, rekomendowany przez Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Inicjatorem wstępnego wniosku o postawienie byłego ministra Emila Wąsacza przed Trybunałem Stanu za rażące naruszanie prawa, naruszanie konstytucji, za to, że naraził Skarb Państwa na olbrzymie straty, był Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego. Już wtedy, kiedy ten wniosek formułowaliśmy, nie mieliśmy wątpliwości co do słuszności tego wniosku i stawianych tam zarzutów. Oczywiście wiem, że opinia publiczna i inne kluby parlamentarne mogły mieć pewne wątpliwości, ale dziś, po zapoznaniu się ze sprawozdaniem, po wysłuchaniu sprawozdania przedstawionego przez przewodniczącego komisji marszałka Zycha, jak słyszymy w sprawozdaniach poszczególnych klubów nikt takich wątpliwości nie ma. Prawo zostało złamane i najwyższy czas, żeby nie tylko zwykli obywatele stawali przed wymiarem sprawiedliwości, ale żeby stawali przed Trybunałem Stanu również politycy, którzy dopuścili się tak rażących uchybień, łamania prawa, którzy narażają Skarb Państwa, i narażali, na tak olbrzymie, nie do odwrócenia wręcz, straty.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chyba dzisiaj nikt nie ma wątpliwości, że polityka gospodarcza, a w ramach polityki gospodarczej - polityka prywatyzacyjna... albo inaczej: efektem polityki gospodarczej i prywatyzacyjnej jest dzisiejszy stan naszej gospodarki i sytuacja polskiego społeczeństwa. Pozwolę sobie najkrócej to scharakteryzować. Największe w całej Europie bezrobocie, nie tylko 18%, 20%, ale według danych Eurostatu co drugi Polak w wieku zdolności do pracy nie pracuje, to jest Polska. Największe obszary biedy i ubóstwa w Unii Europejskiej, największe zróżnicowanie pomiędzy niewielką grupą tych, którym jest bardzo dobrze, i 70% społeczeństwa żyjącego poniżej minimum socjalnego. I ostatnie informacje prasowe. Oto prezes Orlenu, spółki jeszcze po części państwowej, za niedługi okres pracy ma uzyskać 17 mln zł odprawy. Przeliczając to na dzień jego pracy, zarabiał 100 tys. dziennie. Pielęgniarki albo osoby, które zarabiają podobnie, muszą pracować 10 lat, żeby zarobić tyle, ile ten prezes spółki po części jeszcze państwowej zarabiał jednego dnia. W jakim kraju żyjemy? Ale na tym nie koniec. Największy udział kapitału zagranicznego w bankowości w Europie - Polska. Gospodarka najbardziej uzależniona od kapitału spekulacyjnego w Europie - gospodarka polska. Państwo, w którym kapitał zagraniczny ma największy udział w mediach - Polska. To są efekty tzw. prywatyzacji dokonywanej w ostatnich latach, z pewnymi wyjątkami, gdzie udawało się nam, akurat Polskiemu Stronnictwu Ludowemu, hamować te haniebne zjawiska i haniebne procesy.</u>
          <u xml:id="u-149.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie chwal się tak.)</u>
          <u xml:id="u-149.6" who="#PosełJarosławKalinowski">Piękna była ideologia, miał napływać kapitał, budować zakłady, tworzyć miejsca pracy, poprawiać konkurencyjność polskiej gospodarki, a efekty były i są niestety takie, że...</u>
          <u xml:id="u-149.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ideologia zawsze jest piękna.)</u>
          <u xml:id="u-149.8" who="#PosełJarosławKalinowski">...wykupywano całe segmenty gospodarki, całe segmenty rynku, zamiast tworzyć miejsca pracy - ludzie byli i są nadal zwalniani, przejmowano nasze polskie banki, nawet trudno mówić o sprzedaży, a głównie budowano luksusowe biurowce i supermarkety. Oto jest obraz prywatyzacji realizowanej przez rządy prawicowe i lewicowe. O sobie też trochę za chwilę powiem.</u>
          <u xml:id="u-149.9" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kiedyś Rzymianie podobno mówili, że nie trzeba wojny, wystarczy kupić możnych danego kraju, a resztę otrzyma się za darmo. Wydaje się, że wniosek o postawienie ministra Wąsacza przed Trybunałem Stanu będzie w Sejmie przegłosowany. Ale to nie wszyscy możni, a może jeszcze możniejsi, którzy za tym procesem prywatyzacji stali. Mamy nadzieję, że komisja specjalna zajmująca się sprawą PZU poszerzy gamę czy listę nazwisk osób, które będą musiały stanąć przed Trybunałem Stanu. a być może uda się odpowiedzieć na pytanie, na które w tym sprawozdaniu odpowiedzi oczywiście nie ma: kto, jakie środowisko polityczne, i jak wysoką prowizję wziął za tak niecną, złodziejską prywatyzację? Mówię: złodziejską, bo w świetle tego sprawozdania można tego sformułowania po prostu użyć. Jeżeli komuś rzymska maksyma się nie podoba, to przytoczę prezydenta Stanów Zjednoczonych, prezydenta Wilsona, który wtedy, kiedy Polska wybijała się na niepodległość, powiedział takie zdanie: Kraj należy do tego, do kogo należą kapitały danego kraju. Do kogo należą kapitały Polski i Polaków? Do kogo należy Polska? Trzeba powiedzieć, że nie wszystko stracone, że nie wszystko już sprzedane, prywatyzowane, jeszcze trochę pozostało, ale w dzisiejszej „Rzeczpospolitej” można było przeczytać informację o sporze toczonym pomiędzy pretendentami do tworzenia większości w przyszłym parlamencie, o sporze między PiS a Platformą.</u>
          <u xml:id="u-149.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma sporów na prawicy.)</u>
          <u xml:id="u-149.11" who="#PosełJarosławKalinowski">Nie ma? Są. Jedni mówią, że nie, a Platforma akurat mówi, że trzeba sprywatyzować energetykę. Dlaczego nie? Słyszeliśmy przez ostatnie miesiące wiele zapowiedzi: media publiczne sprywatyzować, bo jeszcze coś jest, lasy państwowe mówi się, że sprywatyzować, zakłady azotowe w Polsce: Puławy, Kędzierzyn, Tarnów, Włocławek.</u>
          <u xml:id="u-149.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Police.)</u>
          <u xml:id="u-149.13" who="#PosełJarosławKalinowski">Premierowi Pawlakowi udało się te zakłady wyjąć z narodowych funduszy inwestycyjnych. Te zakłady razem rocznie przynoszą ponad 200 mln zysku. Ale słyszymy zapowiedzi naszych śmiałych liberałów, śmiejących się teraz z ław poselskich: będziemy prywatyzować Azoty, bo jak przynosi zyski, to dlaczego ma to być państwowe. Ale żeby nie tylko sprzeczać się z liberałami, powiem, że zgadzam się z takim uniwersalnym, liberalnym zawołaniem, z takim naprawdę liberalnym hasłem, które brzmi tak: własność czyni wolnym. Absolutnie się z tym zgadzamy, tylko jak nazwać społeczeństwo, które z tej własności zostało wywłaszczone, jak nazwać tych, którzy to społeczeństwo wywłaszczyli? Zawsze byliśmy przeciwnikami tak prowadzonej prywatyzacji. Pierwsze awantury w rządach z SLD dotyczyły prywatyzacji Banku Śląskiego, nie chcę mówić o szczegółach. Później rok 1998, listopad - wniosek o odwołanie ministra Wąsacza, lipiec 2000 r. - powtórny wniosek o odwołanie ministra Wąsacza, kwiecień 2002 r. - wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu, ale marzec 1999 r. - też wniosek o odwołanie odpowiadającego za procesy gospodarcze wicepremiera, ministra finansów Balcerowicza. Siedem lat musieliśmy czekać, żeby sprawiedliwość w Polsce znaczyła sprawiedliwość i żeby odpowiedzialność znaczyła odpowiedzialność. Są jeszcze inne obszary dokonywanych w Polsce przekształceń, prywatyzacji, które też domagają się sprawiedliwości i postawienia przed odpowiednimi organami tych, którzy odpowiadają. Przykłady, najkrócej, z wniosku, który dzisiaj rozpatrujemy.</u>
          <u xml:id="u-149.14" who="#PosełJarosławKalinowski">Już zmierzam do końca, panie marszałku,</u>
          <u xml:id="u-149.15" who="#PosełJarosławKalinowski">PZU sprzedano za dwuletnie zyski tej firmy. Nie ma co dalej rozszerzać.</u>
          <u xml:id="u-149.16" who="#PosełJarosławKalinowski">Telekomunikacja, można by powiedzieć, że sprzedano Telekomunikację, by kosztem polskich odbiorców, polskiego społeczeństwa, odbiorców usług telekomunikacyjnych dokonywać spłaty długów, jakie ciążą na Frances Telecom. Polacy mają spłacać długi francuskiej firmy.</u>
          <u xml:id="u-149.17" who="#PosełJarosławKalinowski">Domy Towarowe Centrum. Kwota, za jaką zostały sprzedane jest niższa od wartości działek, na których stały czy były zlokalizowane Domy Towarowe Centrum. Przy okazji mówiono powszechnie, że własność państwowa jest zła, niedobra, trzeba to wszystko oddać w prywatne ręce, sprzedać. Ale przecież to są przykłady, że kapitał nasz, polski, zastępował kapitał zewnętrzny też państwowy - niemiecki, francuski, szwedzki. Gdzie logika? Gdzie logika - przykład tych Zakładów Azotowych, zyski, wspaniałe dobre firmy. PKO BP, bank najlepszy w Polsce, ten właśnie pozostał państwowy. Żeby porównać to z naszą zagranicą - 3,5 mln przedsiębiorstw jest w Niemczech, w tym 350 tys. firm spółdzielczych, w tym 110 tys. firm państwowych bądź publicznych z udziałem właściciela komunalnego.</u>
          <u xml:id="u-149.18" who="#PosełJarosławKalinowski">I ostatnia kwestia - banki. Już ponad 80% kapitału w naszych bankach to kapitał zagraniczny. Mamy gospodarkę filialną i filie banków zagranicznych w Polsce. Nie zawsze tak było. Kiedy w 1997 r. oddawaliśmy władzę AWS-owi, zaangażowanie kapitału zagranicznego w bankowość nie przekraczało 18%. Była specjalna uchwała ówczesnego rządu, ażeby po przekształceniach sektora bankowego kapitał zewnętrzny nie przekroczył 30%. Wystarczyło 3 lata rządów AWS i UW, a ten kapitał osiągnął 80% kapitału naszych banków. Miał być wzrost funduszy własnych, miało być kredytowanie gospodarki. W 2004 r. zaangażowanie tych banków w naszą gospodarkę spadło o 5%. Te banki angażują się nie w gospodarkę, ale w obsługę operacji spekulacyjnych, na co wskazuje nawet sprawozdanie Narodowego Banku Polskiego. 30 mld zł zaangażowanych w operacje spekulacyjne na zewnątrz, w obsługę tych transakcji. Gdzie parlament?</u>
          <u xml:id="u-149.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Po to są banki.)</u>
          <u xml:id="u-149.20" who="#PosełJarosławKalinowski">Te banki nie są zainteresowane kredytowaniem polskiej gospodarki. Podam tylko jeden wskaźnik - wskaźnik kredytowania ludności i przedsiębiorstw do PKB. Średnia w Unii Europejskiej to jest 150% w stosunku do PKB, w Polsce - 30%. Jak nasza gospodarka ma się rozwijać? Kto za to odpowiada? Jeżeli do tego dodamy jeszcze, że w Polsce przez politykę banku centralnego mamy 2–3-krotnie realnie droższe kredyty dla naszych, polskich przedsiębiorców, to jak oni mają konkurować?</u>
          <u xml:id="u-149.21" who="#PosełJarosławKalinowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Są nawet takie banki, które w ubiegłym roku obniżyły kapitały, czyli fundusze własne, po to, żeby wyprowadzić dywidendy za granicę. Wierzę, że nie tylko kolejne wnioski, jeśli chodzi o i odpowiedzialność polityków będą stawać przed odpowiednimi trybunałami, ale wierzę też, że polskie społeczeństwo, nauczone 15-letnim doświadczeniem postanowi jednak nie kontynuować tej drogi wyprzedaży Polski i polskich interesów. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Bogdana Lewandowskiego występującego w imieniu Socjaldemokracji Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prowadząc przez trzy lata postępowanie w sprawie wniosku wstępnego o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej b. ministra Skarbu Państwa pana Emila Wąsacza, komisja zajmowała się trzema prywatyzacjami: prywatyzacją Domów Towarowych Centrum, prywatyzacją Telekomunikacji Polskiej i prywatyzacją Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń. Każda z tych prywatyzacji ma swoją historię, specyfikę, można nawet powiedzieć egzotykę. Wszystkie te prywatyzacje układają się jednak w pewien ciąg działań i zaniechań o wyraźnym profilu, konsekwentnej linii tematycznej i powtarzających się scenach. Można nawet mówić o pewnej szkole prywatyzacji, naznaczonej osobowością autora scenariusza i reżysera. W przypadku Domów Towarowych Centrum i PZU nie dopełniono obowiązku rzetelnej wyceny wartości majątku firmy, nie dopełniono również obowiązku prawidłowego wyboru inwestora. Charakterystyczną cechą prywatyzacji Domów Towarowych Centrum i PZU jest również fakt, że inny podmiot brał udział w przetargu, inny zaś nabył akcje. Prywatyzację Telekomunikacji i PZU łączy niekorzystny wybór firmy doradczej. We wszystkich zaś trzech prywatyzacjach uderza wprost niezwykła determinacja doprowadzenia dzieła do końca, bez względu na okoliczności.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PosełBogdanLewandowski">W sprawie prywatyzacji Domów Towarowych Centrum premier Buzek powołał specjalny zespół, mówił o tym już sprawozdawca komisji pan marszałek Zych. W skład tego zespołu, o czym warto powiedzieć, weszli ludzie pełniący wysokie funkcje w rządzie, którym przecież zależało, jeżeli nie funkcjonowaniu, to na pewno na najlepszym wizerunku koalicji AWS-Unia Wolności. Są to panowie: Andrzej Wiszniewski, Wiesław Walendziak, Jan Wojcieszczuk, Janusz Niemcewicz, Marian Kępiński i Andrzej Szajkowski.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#PosełBogdanLewandowski">Otóż proszę zwrócić uwagę - są cztery pierwsze pytania: Czy transakcja sprzedaży DTC spółce handlowej Investment Centrum SA z siedzibą w Luksemburgu została dokonana zgodnie z prawem? Odpowiedź: nie. Pytanie drugie: Czy cena majątku DTC była przeprowadzona właściwie? Odpowiedź brzmi: nie. Pytanie trzecie: Czy zasadne jest przekonanie, że korzyści wynikające z tej sprzedaży dla Skarbu Państwa i dla gospodarki kraju są zadowalające? Odpowiedź również brzmi: nie. I czwarte pytanie: Czy proces prywatyzacji prowadzony przez doradcę prywatyzacyjnego WGK był właściwy, a nadzór nad tym procesem ze strony ministra skarbu był dostateczny? I również odpowiedź brzmi: nie. Cztery razy „nie” na postawione pytania. Przecież to jest druzgocące, wręcz porażające.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#PosełBogdanLewandowski">Co w tej sytuacji może uczynić odpowiedzialny rząd? Przede wszystkim wyciągnąć konsekwencje wobec osób winnych takiemu postępowaniu. A cóż się takiego dzieje? Nie tylko, że nie ma żadnej reakcji, ale ten raport jest utajniony. Dopiero dzięki staraniom pana marszałka Zycha udało się właśnie ten raport pozyskać. I tu dochodzimy, proszę państwa, do rzeczy niezwykle ważnych i istotnych dla debaty publicznej, że sprawy, które mogły być wyjaśnione i powinny być wyjaśnione, uległy utajnieniu. Ile takich spraw jest jeszcze? Trudno odpowiedzieć na to pytanie.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#PosełBogdanLewandowski">W tym prywatyzacyjnym tryptyku na szczególną uwagę zasługuje kazus PZU. Dzisiaj, po zakończeniu postępowania Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej i przedstawieniu wniosków płynących z prac komisji śledczej, które wciąż trwają, można powiedzieć z całą powagą, że ta prywatyzacja odbyła się w niewłaściwym czasie, że była niewłaściwa wycena, niewłaściwa umowa i był niewłaściwy inwestor.</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#PosełBogdanLewandowski">Między styczniem a marcem 1999 r. podjęto decyzję o dokapitalizowaniu PZU na kwotę 800 mln zł, a w listopadzie już PZU zostało sprzedane. Kto odpowiedzialny tak czyni? Czy jakikolwiek prywatny właściciel jakiejś firmy w tak krótkim czasie podjąłby decyzję o sprzedaży? Czy nie czekałby najpierw na efekty tego dokapitalizowania? Czy można było również przeprowadzić wycenę w tak krótkim okresie? Czy ona obiektywnie mogła być pozytywna? Ja już nie chcę nawiązywać do wielu wątpliwości, z którymi ta wycena się łączy, również z tzw. współczynnikiem beta, ale chodzi o sam fakt, o którym tu mówię, niezwykłej szybkości, błyskawiczności wręcz, tej decyzji, która musiała być niekorzystna dla Skarbu Państwa, musiała być niekorzystna dla Polski, a jednocześnie tak skonstruowana umowa, która właściwie wszystko daje Eureko, a w bardzo trudnym położeniu pozostawia Skarb Państwa. Dzisiaj z trybuny mówił o tym również marszałek Zych, powołując się na panią minister Aldonę Kamelę-Sowińską.</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#PosełBogdanLewandowski">Proszę państwa, wreszcie inwestor. Ja nie wiem, czy my znajdziemy jakiś podobny przypadek, że największy ubezpieczyciel w Europie Środkowo-Wschodniej zostaje sprzedany firmie, która tak naprawdę nie prowadzi działalności ubezpieczeniowej. Bo można powiedzieć w ten sposób, że firma, która produkuje syrenkę, przejmuję firmę, która produkuje mercedesy. Czy gdziekolwiek poza Polską może wystąpić tego rodzaju sytuacja? Powstaje pytanie: dlaczego Eureko zostało tak wyróżnione, że minister Kaczmarek nigdy nie miał wątpliwości, że ta firma właśnie zostanie zwycięzcą w przetargu, że ona zostanie wybrana. Dlaczego minister Wąsacz nie przyjął sugestii pani minister Kornasiewicz, że warto również wyłączność negocjacyjną przyznać firmie Axa, potentatowi na rynku ubezpieczeniowym. Dlaczego taka determinacja? Skreślamy już Axę. Ma być tylko Eureko.</u>
          <u xml:id="u-151.7" who="#PosełBogdanLewandowski">Gdybyśmy gdzieś próbowali szukać odpowiedzi na to pytanie, to moglibyśmy powiedzieć tak, że wszystkie drogi prowadzą do Portugalii, do pierwszego spotkania, które przewodniczący AWS pan Marian Krzaklewski odbył z prezesem Talone.</u>
          <u xml:id="u-151.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-151.9" who="#PosełBogdanLewandowski"> To jest fakt, tego się nie da podważyć. Ten obiad niewątpliwie musi długo pozostawać w pamięci. Zresztą kilkakrotnie pan przewodniczący Krzaklewski spotykał się z panem Talone. Pod osłoną nocy doszło w Ministerstwie Skarbu Państwa do dziwnego spotkania, w którym obok przewodniczącego uczestniczył minister skarbu państwa, wicemarszałek Senatu, późniejszy minister skarbu państwa pan Chronowski i wreszcie ten nieszczęsny tłumacz. Okazuje się, że to spotkanie było tak utajnione, że trzeba było korzystać ze specjalnego człowieka, gdyż było się pewnym jego lojalności, że nic nie przedostanie się z tego spotkania do opinii publicznej. Zresztą gdyby nie zeznania pana Talone przed trybunałem, to tego nie wiedzielibyśmy, bo żadna z osób, które brały udział w tym spotkaniu, tego nam wcześniej nie potwierdziła. I można mieć jedynie żal do pana Chronowskiego, że już wtedy nie skorzystał z pewnej metody nagrania tej rozmowy. Bo myślę, że zarówno Komisja Śledcza, jak i Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej miałyby znacznie większy komfort. Szkoda również...</u>
          <u xml:id="u-151.10" who="#PosełBogdanLewandowski">Jeszcze chciałbym tutaj powiedzieć, że było też następne spotkanie, to była kolacja w hotelu Bristol, którą odbył pan Krzaklewski z panem Talone. I teraz jakby ciąg tych dziwnych tajemniczych spotkań zwieńczy śniadanie, które połączyło pana premiera Buzka z panem Talone, to już było po tym, kiedy pan premier Buzek zakończył swoją misję, przestał być prezesem Rady Ministrów. Również powstaje pytanie: dlaczego dochodzi do tego spotkania, podczas którego pan premier Buzek wyraża żal, zdziwienie, że Eureko nie zostało zaspokojone w swoich roszczeniach, że czego innego spodziewał się po nowym rządzie?</u>
          <u xml:id="u-151.11" who="#PosełBogdanLewandowski">Muszę, niestety, kończyć, bo już minął czas. Chciałbym jedynie powiedzieć tak, że...</u>
          <u xml:id="u-151.12" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Czas to trwa, nie mija.)</u>
          <u xml:id="u-151.13" who="#PosełBogdanLewandowski">...trzy prywatyzacje - trzy patologie i wszystkie w cieniu podejrzeń o korupcję. Tu nie ma pana posła Stuligrosza, który mówił o tym, że komisja nie miała dowodów na to, że prywatyzacja PZU była powiązana z działalnością korupcyjną. Rzeczywiście takich dowodów nie zebraliśmy. Ale powstaje pytanie, jeśli weźmiemy te wszystkie okoliczności, które wskazałem, które podkreślił pan marszałek Zych w swoim wystąpieniu, dotyczy to zresztą nie tylko PZU, ale także i poprzednich prywatyzacji: no dlaczego tak się działo? Czy to jest grupa jakichś osób naiwnych, czy te obiady, śniadania, kolacje to są tylko spotkania koneserów, miłośników kuchni, czy też chodzi o inne zupełnie potrawy? Myślę, że warto z tego wyciągnąć następujące wnioski, że nie chodzi tylko wyłącznie o odpowiedzialność pana ministra Wąsacza, ale chodzi także o odpowiedzialność innych osób, także tych, które pełniły funkcje po panu ministrze Wąsaczu i przede wszystkim o odpowiedzialność premiera Buzka, który jest zobowiązany na mocy art. 148 konstytucji kontrolować swoich ministrów.</u>
          <u xml:id="u-151.14" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Buzek pod trybunał.)</u>
          <u xml:id="u-151.15" who="#PosełBogdanLewandowski">Jeżeli w tej kadencji nie uda się tego zrobić ze względów oczywistych, to myślę, że ten problem powinien powrócić w następnej kadencji. To nie może być tak, że tylko minister Wąsacz stanie się kozłem ofiarnym. Te sprawy powinna także wyjaśnić Komisja Śledcza. Ale są również te problemy, które dzisiaj tu staramy się wyjaśnić, a które dotyczą prywatyzacji Domów Towarowych Centrum i Telekomunikacji Polskiej, i one również nie mogą zniknąć z naszego horyzontu, musimy o nich pamiętać i musimy również dać wyraz temu w następnej kadencji. Jestem o tym głęboko przeświadczony.</u>
          <u xml:id="u-151.16" who="#PosełBogdanLewandowski">W imieniu Klubu Parlamentarnego Socjaldemokracji Polskiej chciałbym zapewnić, że posłowie tego klubu będą głosować za wnioskiem o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Emila Wąsacza, byłego ministra skarbu państwa. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-151.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Łącznego występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełJanŁączny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przedstawić stanowisko w sprawie sprawozdania Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej dotyczącego wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu państwa Emila Wąsacza. Wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu państwa pana Emila Wąsacza został złożony u marszałka Sejmu w dniu 5 kwietnia 2002 r. Posłowie wnioskodawcy przedstawili byłemu ministrowi trzy zarzuty dotyczące niewłaściwego, doprowadzającego do strat Skarbu Państwa, postępowania przy prywatyzacji majątku narodowego.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PosełJanŁączny">Pierwszy zarzut dotyczył niedopełnienia obowiązków w zakresie nadzoru nad prywatyzacją spółki Domy Towarowe Centrum SA, a w szczególności dopuszczenia przez byłego ministra Emila Wąsacza do zawarcia przez upoważnionego podsekretarza stanu umowy sprzedaży 70% akcji tej spółki, bez dopełnienia obowiązku rzetelnej wyceny wartości jej majątku. W wyniku tego niedopełnienia obowiązków oraz lekceważenia sygnałów służb prawnych Ministerstwa Skarbu Państwa i Najwyższej Izby Kontroli Skarb Państwa poniósł straty, co najmniej 77 443 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PosełJanŁączny">Drugi zarzut dotyczy niedopełnienia obowiązków przez pana Emila Wąsacza i dopuszczenia do niekorzystnego wyboru firmy doradczej przy prywatyzacji spółki Telekomunikacja Polska SA. Następstwem postępowania pana Emila Wąsacza przy prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej SA były straty majątku Skarbu Państwa na kwotę co najmniej 25 847 tys. zł. Trzeci zarzut dotyczy jednej z głośniejszych prywatyzacji, dla wyjaśnienia której Sejm Rzeczypospolitej powołał Komisję Śledczą do spraw prywatyzacji PZU SA. Posłowie we wniosku wstępnym zarzucili panu Emilowi Wąsaczowi, że dopuścił do zawarcia w dniu 5 listopada 1999 r. niekorzystnej dla Skarbu Państwa umowy sprzedaży 30% akcji PZU na rzecz konsorcjum Eureko.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#PosełJanŁączny">Te trzy zarzuty są bardzo poważne i jak na jednego ministra jednego rządu, rządu Jerzego Buzka, trzy tak poważne zarzuty to bardzo dużo. Takich ministrów przez 16 lat prywatyzacji polskiej gospodarki było wielu, a prywatyzacje obejmowały poważniejsze i bardziej wartościowe przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#PosełJanŁączny">Na podstawie tych zarzutów, zarzutów, które sejmowa Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej po wnikliwej analizie uznała za zasadne i uznała, że były minister Emil Wąsacz dopuścił się zarzucanych mu wszystkich trzech czynów, można wyciągnąć wnioski, jak wielka jest skala nieprawidłowości i strat Skarbu Państwa w całym procesie prywatyzacji. Ten przykład pokazuje, iż twierdzenie Samoobrony i osobiście przewodniczącego Andrzeja Leppera, że przez 16 lat w Polsce nie było normalnej prywatyzacji, że była to prywatyzacja złodziejska, że było to okradanie narodu, jest bezspornie uzasadnione.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#PosełJanŁączny">W przypadku prywatyzacji PZU SA Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej stwierdza, że były minister Emil Wąsacz bezspornie dopuścił się zarzucanych mu czynów. We wszystkich przypadkach komisja stwierdza, że były minister Emil Wąsacz naruszył obowiązek ochrony interesów Skarbu Państwa. Takie jednoznaczne stwierdzenia Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej nie mogą przejść bez zadania podstawowego pytania: Jeśli minister rządu Rzeczypospolitej naruszał swoje konstytucyjne obowiązki ochrony interesów Skarbu Państwa, to czy robił to nieświadomie, był tak niekompetentny, czy realizował i ochraniał interesy kogoś innego? Trudno przyjąć do wiadomości, że ludzie, nawet w najbardziej niekompetentnym rządzie, jakim był rząd Jerzego Buzka, byli aż tak nieświadomi swoich konstytucyjnych obowiązków. Z pełną świadomością i determinacją nie chronili interesów państwa, interesów narodu, tylko interesy grup przejmujących majątek narodowy. To, dlaczego kolejni ministrowie, wysocy urzędnicy państwowi i politycy tak jawnie sprzeniewierzali się narodowym interesom, wyprzedawali majątek narodowy przez tych 16 lat swoich rządów, może wyjaśnić przeprowadzenie lustracji majątkowej i gospodarczej, która jest zawarta w programie społeczno-gospodarczym Samoobrony. Były minister skarbu państwa i jemu podobni muszą odpowiadać przed Trybunałem Stanu, to oczywiste, ale społeczeństwo, uczciwi ludzie muszą się także dowiedzieć, jakim majątkiem dysponowali tacy wysocy funkcjonariusza państwa, jak pan Wąsacz, kiedy obejmowali stanowiska, i jakim, kiedy z tych stanowisk odchodzili. Społeczeństwo musi się dowiedzieć, gdzie ci ludzie podejmowali pracę po zakończeniu pełnienia swojej funkcji, w jakich firmach i spółkach, za jak wysokie apanaże.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#PosełJanŁączny">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wniosek o pociągnięcie byłego ministra skarbu państwa Emila Wąsacza do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu nie jest rozwiązaniem problemu nieuczciwych wysokich funkcjonariuszy państwa i polityków, ale można z pełną odpowiedzialnością stwierdzić, że jest to pierwsza jaskółka, która wprawdzie wiosny nie czyni, ale zwiastuje jej nadejście. Ten wniosek musi być początkiem rozliczeń za popełnianie czynów niegodnych funkcjonariusza państwa i polityka, za popełnianie czynów, które doprowadziły do wielkiego bezrobocia i nędzy milionów obywateli, za popełnianie czynów, które doprowadziły do nędzy miliony polskich rodzin. I wreszcie przyjęcie przez Sejm tego wniosku musi być początkiem rozliczeń za rozkradanie majątku narodowego, rozkradanie najbardziej ohydne, bo dokonywane z udziałem przedstawicieli najwyższych władz państwa, z wykorzystaniem autorytetu państwa, i chronionych przez prawo.</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#PosełJanŁączny">Oprócz wartości merytorycznej ten wniosek ma głęboki sens i wartość polityczną, o czym społeczeństwo powinno się dowiedzieć. Pod wstępnym wnioskiem o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej byłego ministra z rządu Jerzego Buzka podpisali się posłowie Samoobrony, SLD, PSL i LPR. Wniosku nie podpisał żaden z posłów Platformy Obywatelskiej i Prawa i Sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Ooo!)</u>
          <u xml:id="u-153.9" who="#PosełJanŁączny">Dlaczego posłowie ugrupowań, które, szczególnie w kampaniach wyborczych, mają usta pełne frazesów o wprowadzaniu wysokich standardów etycznych i moralnych dla osób publicznych, nie podpisali się pod tym wnioskiem? Odpowiedź jest prosta: wniosek był przygotowywany w kwietniu 2002 r. w stosunku do niegodziwości w procesach prywatyzacji popełnianych przez ministra rządu Jerzego Buzka, rządu, dla którego polityczne zaplecze tworzyli liderzy obecnej Platformy Obywatelskiej Donald Tusk i Jan Maria Rokita - niebawem staną się ci panowie ikoną liberalizmu - rządu, w którym stanowisko ministra sprawiedliwości prokuratora generalnego pełnił jeden z braci Kaczyńskich, kandydat na prezydenta Rzeczypospolitej. Wtedy, w 2002 r., liderzy Platformy Obywatelskiej i Prawa i Sprawiedliwości mieli pewnie inne poglądy na temat prywatyzacji. Wtedy pewnie jeszcze nie przewidywali, że rozpoczęty przez Samoobronę i Andrzeja Leppera proces ujawniania przejawów złodziejskiej prywatyzacji majątku i korupcji zostanie aż tak głęboko odsłonięty.</u>
          <u xml:id="u-153.10" who="#PosełJanŁączny">Klub Parlamentarny Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej będzie głosował za przyjęciem uchwały o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu Emila Wąsacza. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Zygmunta Wrzodaka występującego w imieniu Ligi Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełZygmuntWrzodak">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#PosełZygmuntWrzodak">Wysoka Izbo! Przedstawiam stanowisko Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu pana ministra Emila Wąsacza, ministra skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PosełZygmuntWrzodak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że pan marszałek Zych przedstawił dość szczegółowo uzasadnienie wniosku, który dotyczy postawienia pana ministra Wąsacza przed Trybunałem Stanu. Myślę, że ten wniosek klub parlamentarny bez sprzeciwu będzie popierał. Uważamy, że prywatyzacja tych trzech bardzo ważnych majątków składowych Skarbu Państwa - przedsiębiorstwo Telekomunikacja Polska SA, Domy Towarowe Centrum, jak również PZU SA - była prowadzona w sposób skandaliczny, urągający wszelkim normom i zasadom moralnym. Nie można w taki sposób pozbywać się majątku wypracowanego przez nasz naród.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#PosełZygmuntWrzodak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zapewne, gdyby afera FOZZ została na początku lat 90. natychmiast rozwikłana, a sprawcy tej afery szybko skazani, wielu afer w Polsce by nie było. Afera FOZZ-u jest to afera matka wszystkich afer. Skoro tu pozwolono kraść, nikogo nie rozliczano, to rozkradano też inny majątek, czego przykładem jest między innymi PZU SA.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#PosełZygmuntWrzodak">Aktualne sprawy, które badała Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej, bada Komisja Śledcza do spraw PZU SA, przedstawiał pan marszałek. Ja myślę, że zapewne nasze wypowiedzi będą dokładnie czytane przez prokuraturę gdańską, która prowadzi śledztwo w sprawie prywatyzacji PZU. Zgłaszamy wniosek, żeby przesłuchano również inspektorów NIK-u z roku 1994 pana Romana Wadeckiego i pana Anatola Lawinę, którzy badali na początku lat 90. w ogóle funkcjonowanie PZU i moment jego przekształcenia z przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną Skarbu Państwa. Na pewno nie wszyscy posłowie wiedzą o takich między innymi nadużyciach - jeszcze w 1993 r. za pośrednictwem spółki Laktopol PZU wyprowadziło na konta pana Bagsika i Gąsiorowskiego do Izraela 39 mln dolarów. Inspektor Najwyższej Izby Kontroli Roman Wadecki zawiadamia o tym pana Lecha Kaczyńskiego. Jak to się stało, że do dzisiaj tak naprawdę ta sprawa nie ujrzała światła dziennego? Jest podpis: pan Wadecki, prezes NIK, wpłynęło do pana Kaczyńskiego. Ta sprawa praktycznie utknęła w miejscu. Dlaczego o tym mówię? Ponieważ już na początku lat dziewięćdziesiątych trwało rozkradanie majątku PZU. Pokażę państwu, Wysokiej Izbie - to jest sieć spółek powiązanych z PZU, które wyprowadzały pieniądze z PZU, oczywiście za zgodą ówczesnych władz, zarządu PZU, przy braku kontroli Skarbu Państwa. To są wielomiliardowe kwoty, już nie mówiąc o bilionach; można by nawet zsumować, że to jest kilkanaście bilionów starych złotych, które wyprowadzono już wtedy z PZU. Dlaczego o tym mówię? Podkreślam jeszcze raz: jak można było kraść w roku 1990, 1991, 1993, 1994, 1995, to dlaczego miał nie kraść następnie Wieczerzak, pan Jamroży, kiedy oko przymykał na to pan Wąsacz i cała świta polityczna?</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#PosełZygmuntWrzodak">Pomysł prywatyzacji PZU narodził się w kancelarii prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. Jego pomysłodawcą był pan Marek Belka. Pan Marek Belka prowadził wszelkie negocjacje i lobbował na rzecz prywatyzacji PZU, na rzecz Eureko. O tym mówią dokumenty i można wiele rzeczy wyczytać, jak również pokazać cały mechanizm. To pan Marek Belka zatrudnił się w ABN AMRO. Właścicielem ABN AMRO była Achmea, a właścicielem Eureko była również Achmea, czyli zostało to jakby w jednym garnuszku. Pan Marek Belka prowadził rozległy dialog z politykami, tak naszymi, krajowymi, jak i zagranicznymi, i bardzo sprytnie, nie zostawiając po sobie śladów, doprowadził do takiej, a nie innej prywatyzacji. Proszę zauważyć, że w którymś momencie pani Kamela-Sowińska jako wiceminister skarbu państwa z tej trybuny sejmowej potępiła pierwszy etap prywatyzacji PZU, ostro potępiła - że to jest nadużycie, że to jest skandal, że to jest wyprowadzanie majątku itd. To są słowa pani Kameli-Sowińskiej wypowiedziane z tej trybuny. Co się więc stało, że po kilku miesiącach z tej samej trybuny mówi: wspaniała prywatyzacja, wszystko trzeba zrobić, wspaniały inwestor, jakim jest Eureko? O czym to może świadczyć, każdy z posłów zasiadających w Wysokiej Izbie może się domyśleć.</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#PosełZygmuntWrzodak">Ale najważniejszą kwestią, kiedy pozbawiono wielu miliardów majątek PZU, to był moment przekształcenia, kiedy Państwowy Zakład Ubezpieczeń został przekształcony aktem notarialnym z 23 grudnia 1991 r. Na dzień poprzedzający przekształcenie PZU w PZU SA nie dokonano aktualizacji wyceny środków trwałych i innych składników majątkowych PZU, do czego obligowała zarząd firmy i ministra finansów treść § 11 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1989 r. Wskaźniki wzrostu cen dóbr inwestycyjnych za lata 1989–1991 wynosiły przykładowo: 3,2 w przypadku wyposażenia, 3,3 w przypadku budynków, 4,6 w przypadku środków transportu. Brak aktualizacji wyceny majątku PZU spowodował kilkakrotne zaniżenie wyceny wartości firmy, a tym samym kapitału akcyjnego nowo powstałego PZU SA. Akt notarialny przekształcenia PZU w spółkę akcyjną nie wymienił wkładów niepieniężnych, aportów wnoszonych przez Skarb Państwa w zamian za akcje. Nawet nie sporządzono inwentaryzacji wnoszonego majątku. Takie działanie ówczesnego ministra finansów i zarządu PZU doprowadziło do przejęcia przez spółkę akcyjną znacznie większej części majątku firmy nieodpłatnie, a w przyszłości uwłaszczenia się na tym majątku. A przecież ta niezinwentaryzowana część majątku firmy wielokrotnie przewyższała kapitał nominalny spółki. W ten sposób wyprowadzono ze Skarbu Państwa większość olbrzymiego majątku firmy, a w przyszłości przejmowano akcje PZU o zaniżonej wartości, nieuwzględniającej aktualnej wyceny aktywów spółki. I ten mechanizm zastosowano, kiedy już właśnie przy prywatyzacji te akcje były niesamowicie zaniżone. Wartość tych akcji mogła być dziesięcio-, piętnastokrotnie większa aniżeli wyceniona przez ABN AMRO.</u>
          <u xml:id="u-155.7" who="#PosełZygmuntWrzodak">Proszę zauważyć: są wyprowadzane miliardy złotych na konta różnych spółek powiązanych z zarządem PZU, ludźmi, politykami, a straty w latach 1989–1992 w PZU wykazywano olbrzymie. I tak w 1989 r. - 357 mld zł, w 1990 r. - 1209 mld zł, w 1991 r. - 596 mld zł, w 1992 r. - 165 mld zł. Skarb Państwa, który stracił na wycenie, musiał jeszcze raz dokapitalizować PZU, po to, żeby PZU było wiarygodną firmą, bo ci panowie uwłaszczali się na majątku PZU.</u>
          <u xml:id="u-155.8" who="#PosełZygmuntWrzodak">Dlaczego nawiązuję do tych lat, a nie do lat, w których następowała prywatyzacja, jej pierwszy czy drugi etap? Bo to zostało w zasadzie omówione przez państwa. Myślę, że jak będzie to czytał prokurator prokuratury apelacyjnej z Gdańska, tym wątkiem powinien się bezwzględnie zainteresować i przesłuchać na tę okoliczność byłego pana inspektora budżetu i finansów NIK Romana Wadeckiego.</u>
          <u xml:id="u-155.9" who="#PosełZygmuntWrzodak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jaka jest moja ocena co do podtekstów politycznych tej całej prywatyzacji? Proszę zauważyć, że w latach 1998, 1999, 2000 i 2001 następowały ogromne prywatyzacje. Prywatyzowano PZU, Telekomunikację Polską, najpierw Domy Towarowe Centrum. Kto to robił, kto za tym stał? Myślę, że podzielono się wpływami. Telekomunikacja Polska była w kompetencji grupy związanej z Leszkiem Balcerowiczem, i nie dopuszczono nikogo z zewnątrz do tej grupy, która prywatyzowała Telekomunikację Polską SA. To wtedy, 6 marca 1999 r., z panią Kornasiewicz spotkał się, z zarządem głównym firmy ubezpieczeniowej AXA, którą zachęcał do prywatyzacji PZU. Prawdopodobnie AXA by weszła jako inwestor strategiczny do PZU, ale nie zgodziło się kilka osób związanych z AWS i z kancelarią prezydenta, bo już wtedy mieli upatrzonego inwestora w postaci Eureko. I to skrzydło AWS nie wtrącało się w prywatyzację Telekomunikacji Polskiej, a Unia Wolności nie wtrącała się w prywatyzację PZU. Można to oczywiście sprawdzić, poczytać i sprawdzić, jak głosowali posłowie w 1999 r. w sprawie zmiany ustawy o łączności. Jak bowiem państwo pamiętają, ustawa o łączności zabraniała prywatyzacji TP SA powyżej 50% i trzeba było tę ustawę zmienić. Już była wszczęta cała procedura prywatyzacyjna TP SA i dopiero wtedy pani Kornasiewicz zorientowała się, że w ogóle ustawa jej zabrania prywatyzacji TP SA powyżej 50%. Bardzo zachęcam wszystkich posłów do tego, abyście przejrzeli, kto głosował za zmianą ustawy o łączności - bo tam była zgoda na sprzedaż TP SA na rzecz Kulczyka i France Telecom. Przecież to była prywatyzacja na rzecz majątku państwowego francuskiego. To firma w tym czasie najbardziej zadłużona w całej Europie, firma chyląca się ku upadkowi, państwowa firma. Telekomunikacja Polska uratowała francuską firmę. Zresztą po jej wejściu jako inwestora strategicznego do TP SA usługi są tragiczne, fatalne. To się po prostu w głowie nie mieści, że nami w ten sposób manipulują i mają jeszcze monopol na połączenia. Zwolnili również ponad 30 tys. ludzi, a usługi TP SA, której inwestorem stał się francuski France Telecom, są fatalne. Zachęcam posłów, żebyście zobaczyli, jak kto głosował. Bardzo podzielone były i ta strona, i ta strona, i ta strona. Patrzę, że nawet jeżeli chodzi o opcję prawicową, to ciekawe osoby głosowały właśnie za tą prywatyzacją.</u>
          <u xml:id="u-155.10" who="#PosełZygmuntWrzodak">Kończąc, panie marszałku - chciałbym dłużej mówić, ale widzę, że ten czas tak szybko mija - chcę powiedzieć kilka słów o TP SA. I też powiem wprost. W 1996 r., dokładnej daty nie pamiętam, ale podczas wizyty w Irlandii spotkał się pan Kwaśniewski z panem Büchnerem, obecnym właścicielem Domów Towarowych Centrum, gdzie omówili cały scenariusz kupna Domów Towarowych Centrum za bezcen. Już nie mówię o wycenie majątku, braku wyceny dwóch hektarów ziemi. To w ogóle była patologiczna prywatyzacja, w głowie się po prostu nie mieści, żeby w ten sposób puszczany był majątek. Pan Büchner jest również właścicielem EMPiK w Polsce. Proszę zauważyć: Czy ktoś widział twarz tak bardzo ważnego inwestora zaangażowanego w Domach Towarowych Centrum i EMPiK-ach pana Büchnera? Czy gdzieś w gazetach państwo widzieli jego twarz, jego życiorys, jego biografię? Nigdzie państwo nie tego znajdą. To mafijna prywatyzacja, mafijne złodziejstwo dokonane na Domach Towarowych Centrum. Myślę, że bezwzględnie zasługuje pan minister Emil Wąsacz na to, żeby stanąć przed Trybunałem Stanu i zostać skazanym. Ale za całość tej prywatyzacji pan Buzek również powinien stanąć przed Trybunałem Stanu, pani Kamela-Sowińska też powinna stanąć przed Trybunałem Stanu, pani Kornasiewicz - przed prokuratorem, a pan Leszek Balcerowicz, pan Belka - również przed prokuratorem, bo wtedy nie pełnili żadnych funkcji ministerialnych. Tak że grono osób powinno być o wiele, wiele szersze. Ale wniosek jest tak skonstruowany a nie inaczej i Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej zajmowała się tym wnioskiem. Myślę, że spełniła ona pokładane w niej nadzieje i że w końcu będzie to jakiś haczyk na tych, którzy zaprzestaną w sposób mafijny, złodziejski wyprzedawać narodowy majątek Polski. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Danutę Polak występującą w imieniu Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełDanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Koła Parlamentarnego Unii Pracy przedstawić nasze stanowisko dotyczące sprawozdania Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej z przeprowadzonego postępowania w sprawie wniosku wstępnego z dnia 5 kwietnia 2002 r. o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu byłego ministra skarbu pana Emila Wąsacza.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#PosełDanutaPolak">Zarzuty wobec wymienionego ministra były formułowane przez wiele lat. I dobrze, że sprawa ta trafiła pod obrady Sejmu, ponieważ konsekwencją podjętych przez ministra decyzji było uszczuplenie Skarbu Państwa. Jakże inna byłaby dziś polityka społeczna państwa, gdyby w budżecie były środki zagwarantowane na ochronę zdrowia czy zabezpieczenie społeczne.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#PosełDanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobrze, że rozpatrujemy - późno, bo późno, ale rozpatrujemy - wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu Emila Wąsacza po trwającym 3 lata postępowaniu przed Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej, co zdarza się pierwszy raz od 10 lat. Uwiarygodnione zarzuty jednoznacznie potwierdzają, że były minister skarbu państwa Emil Wąsacz dopuścił się nieprawidłowości przy prywatyzacji Domów Towarowych Centrum, Telekomunikacji Polskiej oraz Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#PosełDanutaPolak">Unia Pracy ma pełną świadomość tego, że jest jeszcze wiele osób, które nie zostały objęte wnioskiem wstępnym, choć dopuściły się podobnych nieprawidłowości jak były minister skarbu państwa pan Emil Wąsacz przy prywatyzacji majątku narodowego, którego wartość znacznie zaniżono. Dlatego niech ten wniosek będzie przestrogą dla innych polityków zabiegających o własne interesy, by należycie i z pełną odpowiedzialnością wypełniali swoje obowiązki, nie ulegając naciskom zaplecza politycznego czy wiatrom wiejącym z różnych kierunków.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#PosełDanutaPolak">Unia Pracy będzie głosowała za pociągnięciem ministra Emila Wąsacza do odpowiedzialności konstytucyjnej i postawieniem go przed Trybunałem Stanu za ewidentne naruszenie prawa. Posłowie Unii Pracy oczekują nie tylko postępowania przed Trybunałem Stanu, ale i dalszych konsekwencji, doprowadzenia do konfiskaty mienia przejętego z naruszeniem prawa. Mamy nadzieję, że doczekamy tego. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Gabriela Janowskiego.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Panie pośle, do pana mówię. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#komentarz">(Poseł Gabriel Janowski: Miło mi, że pan mówi.)</u>
          <u xml:id="u-158.4" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Panie pośle, proponuję zakończyć rozmowę przez komórkę i wygłosić wystąpienie sejmowe.</u>
          <u xml:id="u-158.5" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełGabrielJanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jest takie ludowe przysłowie, porzekadło, że Pan Bóg nierychliwy, ale sprawiedliwy. Myślę, że to porzekadło oddaje istotę sprawę, jeżeli idzie o pana Wąsacza. Bo pan Wąsacz jak nikt inny zasłużył na to, żeby tu dzisiaj sformułowany wniosek w sprawie postawienia go przed Trybunałem Stanu zyskał aprobatę sali, Wysokiego Sejmu. I przykładnie winien być pan Wąsacz ukarany.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#PosełGabrielJanowski">Dziękuję panu marszałkowi Zychowi za wielce kompetentne przedstawienie sprawy. Można tylko ubolewać, że to 3 lata zajęło, zanim opinia publiczna mogła usłyszeć wnioski, choć wiadomo było od wielu lat - w każdym razie społeczeństwo o tym znakomicie wiedziało - że pan minister Wąsacz dopuścił się tych wszelkich przewinień, o których tutaj była mowa.</u>
          <u xml:id="u-159.2" who="#PosełGabrielJanowski">W licznej korespondencji, którą otrzymywałem w tym czasie, na przełomie lat 1999 i 2000, ludzie wypowiadali się jednoznacznie. Jeżeli pozwolicie, przywołam tu kilka cytatów z listów. „W związku z wystąpieniem pana w dniu dzisiejszym w radiu pragniemy wesprzeć pana polskie stanowisko w żądaniu odwołania Emila Wąsacza ze stanowiska ministra skarbu. Stwierdzamy, że od samego początku dopuścił się kryminalnych nadużyć przeciwko narodowi i państwu polskiemu”.</u>
          <u xml:id="u-159.3" who="#PosełGabrielJanowski">List z 15 stycznia 2000 r.: „Grupa mieszkańców stolicy pragnie złożyć panu i jego sojusznikom gorące wyrazy najwyższego uznania i szacunku. Patriotyczna postawa panów w Sejmie ma ogromne znaczenie dla całego kraju. Należało sprzeciwić się zgubnej wyprzedaży majątku narodowego: domy towarowe, banki, stocznia, huty itp. Ministerstwa finansów i skarbu niszczenie kraju nazywają postępem. Dziwi nas bardzo postawa premiera Jerzego Buzka, który beztrosko ulega i z uśmiechem akceptuje ciągłe niszczenie kraju. Życzymy panom nadal tak patriotycznej postawy i osiągnięcia zwycięstwa dla dobra suwerennej ojczyzny. Niech Bóg wspomaga panów i błogosławi”. Tu podpisy wielu mieszkańców stolicy.</u>
          <u xml:id="u-159.4" who="#PosełGabrielJanowski">„Szanowny pan poseł Gabriel Janowski. Jesteśmy dumni, że znalazł się poseł, prawdziwy mąż stanu, który dobro ojczyzny przedłożył nad prywatę. Proszę się nie dać przekupić. Ten Sejm - napisali - przejdzie do historii jako Sejm zdrady narodowej. Zniszczony naród, zniszczone państwo na wiele pokoleń. Najlepiej to widać z dołu. Co jest na dole, dobrze wie SLD, natomiast AWS głowę nosi w chmurach. Zatruci, przekupieni czy nieuki. Gratulujemy odwagi. Jest pan dla nas wzorem. Licealiści z Nowej Huty”.</u>
          <u xml:id="u-159.5" who="#PosełGabrielJanowski">Proszę Państwa! Powiem, że jest to wielka satysfakcja, jeżeli zwykli obywatele dostrzegają nasze działania i dają temu wyraz w listach. Państwo możecie się uśmiechać. Przywołuję te listy nie po to, by siebie eksponować, ale dlatego że z tych listów przemawiała i przemawia wielka troska o dobro państwa polskiego. To posłowie, to ministrowie lekceważyli te opinie, te głosy. One do mnie wtedy i nie tylko wtedy docierały. I widziałem ten dramatyzm. Niestety ci, którzy byli powołani do tego, by temu zapobiec, absolutnie z tego się nie wywiązali.</u>
          <u xml:id="u-159.6" who="#PosełGabrielJanowski">Szanowni Państwo! Przytoczę jeszcze jeden list, bo on niejako oddaje tutaj sedno sprawy, która jest przedmiotem naszej debaty, a którą chcę za chwilę jeszcze rozwinąć: „Szanowna pani minister - to jest list skierowany do pani Kameli-Sowińskiej - uprzejmie przypominamy pani o obowiązku każdego ministra rządu Rzeczypospolitej przestrzegania nakazu troski o dobro ojczyzny i pomyślność obywateli (art. 151 Konstytucji RP). Jednocześnie z ubolewaniem stwierdzamy, że w pierwszych dniach swojego urzędowania na stanowisku szefa resortu nie dała pani podstaw do nadziei na to, że będzie pani postępować zgodnie z tym nakazem, że zrozumiała pani katastrofalną wymowę makroekonomicznych efektów przestępczej likwidacji wielkiej polskiej własności w krajowej bankowości, w krajowym przemyśle itd., która została przeprowadzona przez byłego ministra Wąsacza pod hasłem prywatyzacji kapitału państwowego i kreowania nadzwyczajnych dochodów budżetowych. Działania pana Emila Wąsacza i innych przedstawicieli polskiego skarbu doprowadziły do zmiany własności w Polsce itd.”.</u>
          <u xml:id="u-159.7" who="#PosełGabrielJanowski">Szanowni Państwo! Przywołuję jeszcze raz te opinie, by uświadomić, że naród wiedział, jak, powiedziałbym, tu beztrosko prowadzi się właśnie politykę gospodarczą, jeszcze ją ozdabiając rozmaitymi przymiotnikami, że to dla dobra narodu itd.</u>
          <u xml:id="u-159.8" who="#PosełGabrielJanowski">Panie Marszałku! Dwie minuty jeszcze, bo sprawa jest ważna i mnie wtedy też dotyczyła.</u>
          <u xml:id="u-159.9" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Polaczek: Opóźnienie jest...)</u>
          <u xml:id="u-159.10" who="#PosełGabrielJanowski">Proszę?</u>
          <u xml:id="u-159.11" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Polaczek: Po prostu opóźnienie jest, 1,5 godziny.)</u>
          <u xml:id="u-159.12" who="#PosełGabrielJanowski">Kochany, opóźnienie to jest w rozumowaniu niektórych posłów, którzy zaniedbywali sprawy Polski. Dzisiaj mówisz, że ci się spieszy?!</u>
          <u xml:id="u-159.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-159.14" who="#PosełGabrielJanowski"> I tak tu nie wejdziesz, kochany, przez taką swoją postawę i indolencję wobec spraw wagi państwowej i narodowej. Posłuchaj teraz, co mówiłem, wtedy i ty byłeś w tym Sejmie i nie stanąłeś przy mnie i nie wsparłeś.</u>
          <u xml:id="u-159.15" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Polaczek: Byłem jednym z dwóch, którzy poparli wniosek o odwołanie Wąsacza.)</u>
          <u xml:id="u-159.16" who="#PosełGabrielJanowski">Tak, poparliście, tylko kiedy... Posłuchaj teraz i powiedz, czy poparłeś.</u>
          <u xml:id="u-159.17" who="#PosełGabrielJanowski">Panie Marszałku! Mówiłem 17 stycznia 2001 r.: „Wczoraj minął rok od wydarzenia, które miało miejsce w Sejmie, a tak bardzo boleśnie mnie dotknęło. Wydarzenie to z perspektywy roku jest dla mnie jednoznaczne i czytelne. Otóż należałem do inicjatorów wniosku o odwołanie ministra Wąsacza. Wniosek był jednoznaczny. Działania ministra Wąsacza były powszechnie negatywnie oceniane przez społeczeństwo. Pan minister Wąsacz prowadził jednostronną politykę prywatyzacyjną, która, jak wykazały fakty, była bardzo szkodliwa dla Polski. Otóż ja i inni ośmieliliśmy się zanegować tę politykę, ośmieliliśmy się naruszyć interesy, potężne interesy rozmaitych grup kapitałowych i politycznych. To musiało się spotkać z jednoznacznym i bezwzględnym działaniem, kontrakcją. Był prosty sposób: najlepiej wyeliminować niepokornego i, jak się okazuje, nadal krytycznie patrzącego na życie polityczne w Polsce posła. Dzisiaj, po przeanalizowaniu faktów, mogę z tej trybuny w oświadczeniu powiedzieć jednoznacznie: Tak, była perfidna próba fizycznego unicestwienia - mówię to z całą odpowiedzialnością - a kiedy ona się nie powiodła, to zastosowano inny sposób skompromitowania mnie w oczach opinii publicznej, który ważył... W efekcie próba się nie powiodła, bo społeczeństwo jest mądrzejsze niż ci, którzy to zaplanowali i wykonywali. Niemniej historia, myślę, potoczyłaby się inaczej, gdyby nie te perfidne działania.</u>
          <u xml:id="u-159.18" who="#PosełGabrielJanowski">Dzisiaj, z perspektywy wielu lat, widać, jaka to była próba - choćby próba z Juszczenką. Tak, ja byłem tym pierwszym, który został poddany tej brutalnej walce właśnie o dobra, które bez, powiedziałbym, żadnego... już nie powiem więcej. Ale, Wysoka Izbo, tu wszyscy ponosimy odpowiedzialność za ten stan rzeczy, a szczególnie ci, którzy wtedy nie zareagowali, i do dzisiaj, mimo że się zwracałem do UOP, do pana marszałka Płażyńskiego, nie wyjaśniono wielu spraw. Tutaj poseł Lewandowski trzy miesiące temu wyraził zdziwienie, że miało to miejsce i że się zajmie tą sprawą. Do dzisiaj się nie zajął. Bo tak, panowie, tu wszyscy są powiązani tymi więzami rozmaitych interesów i rozmaitych przestępczych działań. I dlatego ten Sejm, tak jak poprzedni, odejdzie w pogardzie obywatelskiej. Tak jest, nie zasłużyliśmy tutaj na uznanie społeczeństwa i narodu. I dlatego ten Sejm będzie Sejmem ostatnim, mam nadzieję, a przyjdą tu tacy, którzy prawdziwie, że tak powiem, zaczną troszczyć się o dobro Rzeczypospolitej. Mam taką nadzieję. I proszę tych wszystkich, którzy podobnie czują, by tworzyli z nami wielki ruch patriotyczny odnowy Rzeczypospolitej. Jest wielka szansa, by rzeczywiście państwo polskie wydźwignęło się z tej zapaści, by Polacy poczuli się prawdziwie obywatelami w swoim kraju.</u>
          <u xml:id="u-159.19" who="#PosełGabrielJanowski">Dziękuję panu marszałkowi za to, że był łaskaw nie uruchamiać tego dzwonka, jeno tutaj dawał mi znać na ekraniku. Myślę, że sprawa była ważna i pozwoliłem sobie tutaj odnieść się również do swoich przeżyć, które były przeżyciami naprawdę bardzo bolesnymi. Ale taka jest polityka, takie jest ryzyko służenia Rzeczypospolitej. Dziękuję wszystkim tym, którzy wtedy byli ze mną solidarni. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-159.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Wysoki Sejmie! Panowie posłowie Andrzej Otręba i Stanisław Dulias wyrazili chęć zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Czy ktoś z państwa posłów chciałby jeszcze zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-160.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-160.4" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Zamykam więc listę posłów zapisanych do zadania pytania i określam czas pytania na 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-160.5" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Otrębę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełAndrzejOtręba">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! W wypowiedzi pana przewodniczącego Zycha zaniepokoiła mnie jedna rzecz. Otóż pan marszałek stwierdził, iż upowszechnia się informację, że wniosek o postawienie ministra Wąsacza to odwet polityczny. Chciałbym zapytać pana marszałka, któż to takie tezy wygłasza, bo to jest straszne. Jeśli komisja, po wprawdzie długim okresie, potwierdza ewidentne naruszanie i konstytucji, i ustaw, ewidentne, powiedziałbym, powiązane z korupcją prywatyzacje trzech ważnych organizmów państwowych i ktoś ośmiela się mówić, że jest to odwet polityczny, to ja wyrażam ubolewanie, jeśli są to politycy, i uważam, że nie powinni się w ogóle polityką zajmować. To, myślę, w ocenie tego zebranego materiału dowodowego nie jest żaden odwet polityczny. Jeśli minister Wąsacz w wyniku głosowania w Sejmie stanie przed Trybunałem Stanu, to będzie to akt sprawiedliwości dziejowej i będzie to ostrzeżenie dla wszystkich innych, którzy podejmują decyzje, że nie mogą działać swobodnie wedle własnego uznania, tylko należy przestrzegać prawa. Nie upowszechniałbym również - tu do pana posła Lewandowskiego się zwracam - takiej tezy, że minister Wąsacz jest kozłem ofiarnym. On nie jest kozłem ofiarnym. Jeśli dał się w to wrobić, to tym bardziej powinien ponieść odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Duliasa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełStanisławDulias">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Emil Wąsacz, były minister skarbu państwa, aktualnie zarządza spółką akcyjną, najprawdopodobniej dużą, znaczącą, z siedzibą w Katowicach. W świetle uwag komisji nasuwa się wątpliwość, czy dalej powinien zarządzać tą firmą. Ale czy w ramach prac Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej, pracując na wnioskiem o zaskarżenie Emila Wąsacza do Trybunału Stanu, rozpatrywała ten problem?</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#PosełStanisławDulias">Czy w okresie pełnienia tej funkcji przez prezesa Wąsacza w Stalexporcie otrzymywał on pomoc Skarbu Państwa - dotyczy to głównie dotacji - dla prowadzonej przez niego firmy?</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#PosełStanisławDulias">Jaka jest dzisiaj ekonomiczna sytuacja Stalexportu, jaki jest dzisiaj status prawny spółki, jaka struktura własnościowa? Czy i jaki wpływ ma Stalexport, jego działalność handlową na produkcję polskich hut, dzisiaj również na Mittal Steel czy Hutę Częstochowa, obecnie Donbas, o ile taka występuje? Czy Skarb Państwa poręczał kredyty dla Stalexportu?</u>
          <u xml:id="u-163.3" who="#PosełStanisławDulias">Ja sądzę, że odpowiedź na te pytania może nasunąć dodatkowe wnioski, jeżeli nie już w pracach tej komisji, to na przyszłość. Wieści niosą, że swoją rolę Emil Wąsacz odegrał też przy sprzedaży Huty Zabrze, ale nie tylko samej huty, lecz także ponad 2 tys. mieszkań z mieszkańcami. Czy wątek ten był tematem komisji, czy komisja ten temat analizowała, tym bardziej że podobno zakupu w Zabrzu dokonali ci sami, którzy byli później nabywcami Domów Centrum? Czy to było tematem prac komisji, a jeżeli tak, to jakie nasuwają się wnioski?</u>
          <u xml:id="u-163.4" who="#PosełStanisławDulias">Skoro udzielenie odpowiedzi na moje pytania było dzisiaj niemożliwe, to proszę ewentualnie o pisemną odpowiedź lub przekazanie tego do prac.</u>
          <u xml:id="u-163.5" who="#PosełStanisławDulias">Chciałem na zakończenie wyrazić słowa uznania dla pana marszałka, zresztą dla całego stronnictwa ludowego, który tak wnikliwie do tego tematu podszedł i po raz pierwszy udowodnił, że jednak można wykrywać nieprawidłowości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Pan poseł Lewandowski w trybie sprostowania. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Pan poseł Andrzej Otręba był uprzejmy źle zrozumieć intencję mojego wystąpienia. Daleki jestem od tego, żeby pan minister Wąsacz nie poniósł konsekwencji. Mówiłem o tym, że cały klub Socjaldemokracji Polskiej będzie głosować za tym wnioskiem. Chodzi natomiast o to, żeby pan Emil Wąsacz nie został złożony jako kozioł ofiarny na ołtarzu tej prywatyzacji. Myślę, że z tym pan poseł się zgodzi, żeby Wąsacz nie był jedyną osobą, a poza nim już nikt inny nie był za to odpowiedzialny. Tylko tyle, panie pośle. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana marszałka Józefa Zycha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełJózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proszę pozwolić, że rozpocznę od pytania skierowanego przez pana posła Otrębę. Mianowicie w czasie sprawozdania powiedziałem również o tym, że upowszechnia się wątpliwości co do tego, czy czasami sprawozdanie komisji i wniosek, szczególnie obecnie, w końcowej fazie, bo tak przyjmowano, że jest ostatnie posiedzenie Sejmu i nagle sprawozdanie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, to nie jest odwet polityczny. Otóż takie pytania zadawali mi wczoraj i dzisiaj dziennikarze, wolno im je było zadawać i wyjaśniłem zupełnie od innej strony, tak jak i Wysokiemu Sejmowi, że komisja pracowała długo, sprawozdanie zostało przygotowane 2 miesiące temu, tryb przewidywał, że posłowie mają prawo zapoznawać się z nim 21 dni, zatem nie ma to żadnego związku. Były również tego typu telefony, a więc społeczeństwo różnie reaguje, a szczególnie ci, którzy próbują wypaczać sens. Jednocześnie chciałbym ustosunkować się do tego, co powiedział pan poseł Janowski, że wyraża pewien żal, że to dopiero teraz, po 3 latach.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#PosełJózefZych">Wysoki Sejmie, niedawno w Sejmie rozpatrywaliśmy wniosek o przedłużenie okresu przedawnienia, bo 10-letni był za krótki dla sądu, żeby można było rozpatrzyć pewne sprawy FOZZ. Sąd rozpatruje sprawy 10 lat, a Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej miała do zbadania ogromny materiał, to już były tony materiału i żeby przejść przez to wszystko trzeba było pracy. Prócz tego dążyliśmy do tego, z czego dziś możemy mieć satysfakcję, bo nikt, żaden z klubów nie zakwestionował dowodów, wniosków, które postawiliśmy. Od początku dążyliśmy do tego, żeby każda teza była bardzo dokładnie zbadana i została zbadana.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#PosełJózefZych">Panie pośle Dulias, komisja nie mogła natomiast badać okoliczności dotyczącej obecnej sytuacji pana Emila Wąsacza, bo to nie wchodzi w zakres zarzutu. Zatem tego, gdzie pracuje, to tylko przy przesłuchaniu dowiedzieliśmy się, przy ustalaniu danych osobowych, ale to nie jest przedmiot prac komisji i nie mogę do tego wszystkiego ustosunkować się.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#PosełJózefZych">Przejdźmy teraz do jeszcze kilku bardzo istotnych kwestii, które występowały.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#PosełJózefZych">Wysoki Sejmie! Zauważyliśmy, że są w Polsce błędnie pojmowane pojęcia tajemnicy państwowej i specjalnego znaczenia. Przykład pierwszy: pan premier Buzek, który utajnia ekspertyzę. Jak się przeczyta tę ekspertyzę, to jest pytanie, o czym dokładnie mówił kolega Lewandowski i kolega Stuligrosz: o co chodzi, jakie elementy stanowiły tajemnicę państwową?</u>
          <u xml:id="u-167.5" who="#PosełJózefZych">Druga rzecz. Pan minister Chronowski, były minister, który wystąpił do sądu o uznanie umowy za nieważną, zgłasza się, kiedy go wzywamy na przesłuchanie komisji, przychodzi do mnie i mówi: panie marszałku, muszę dziś panu wyjawić tajemnicę specjalnego znaczenia, a ja mówię: panie ministrze, specjalnego znaczenia? Tak, bo to jest przestępstwo. To nie do mnie i nie w tym momencie - jest prokurator. Wtedy, kiedy przesłuchiwaliśmy pana Chronowskiego zadałem pierwsze pytanie: czy to jest tajemnica specjalnego znaczenia, specjalna? Tak - nie dopuściłem do ujawnienia, bo nie wszyscy posłowie mieli dostęp. Co się okazuje? Bardzo cenię ministra Chronowskiego za skierowanie tego wniosku do sądu, ale on też biedny, bo ujawnił przed komisją śledczą, że chodziło o to, że te akcje kupiono nie za pieniądze BIG Banku czy Eureko, tylko za pieniądze, które przepływem szły z PZU. To ja się pytam wtedy: jaka to tajemnica, jaka to mogła być tajemnica? Proszę bardzo, minister Chronowski uważał, że to jest tajemnica i to jeszcze jaka tajemnica. Okazuje się, że to pojmowanie tajemnicy jest nieprawidłowe. Tak samo w drugą stronę wychodziło, że wszystkie informacje, które były tajne, specjalnego znaczenia, funkcjonowały, jak tylko kto chciał. Warto zająć się również tym zagadnieniem.</u>
          <u xml:id="u-167.6" who="#PosełJózefZych">W dwóch wystąpieniach był problem pana premiera Belki. Otóż Talone -chcę wyjaśnić - mówi tak: pana premiera Belkę nie jako premiera, ale jako doradcę pytaliśmy o to, czy warto wobec tego, że przewidywanie jest, iż lewica dojdzie do władzy, zawierać, podpisać ten drugi aneks do umowy, który przygotowała Kamela-Sowińska i jak sądzi, czy lewica będzie popierać ten dalszy tryb postępowania prywatyzacji. Pytamy pana premiera Belkę: panie premierze, czy w takim rozumieniu udzielał pan porady, doradzał pan. Premier nam na to odpowiada: dokładnie tak tego nie powiedziałem, natomiast rzeczywiście wypowiadałem się i być może wysnuli wniosek z mojej wypowiedzi, może odnieśli takie wrażenie.</u>
          <u xml:id="u-167.7" who="#PosełJózefZych">Druga sprawa to jest problem konsorcjum. Wysoki Sejmie, w całym procesie prywatyzacyjnym PZU i w uchwale rządu jest mowa o konsorcjum. Nagle, w pewnym momencie, kiedy chodzi o to, że konsorcjum musiało wystąpić do ministra skarbu jeżeli nabywało czy chciało nabyć ponad 25% akcji o zgodę, pojawia się teza, że w polskim prawie w ogóle nie ma pojęcia konsorcjum, że co to w ogóle jest. Jeżeli tak rozumujemy, to jest to nieporozumienie i nie należy tego łączyć ze zgodą czy z jej brakiem. W takim duchu wypowiadał się również pan prezes Balcerowicz. Jest sprawą oczywistą, że w polskim prawie pojęcie konsorcjum występuje, występuje w prawie bankowym, które mówi o możliwości zrzeszenia się. Warto więc zastanowić się również, jak to jest, że raz uznajemy, że konsorcjum istnieje, a innym razem, że nie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-167.8" who="#PosełJózefZych">Bardzo często także mieliśmy do czynienia przy sprawie PZU z problemem wyłączności, o czym mówił pan poseł Lewandowski, bo chodziło o pierwszy okres prywatyzacji, kiedy ta wyłączność została przyznana dwukrotnie, a w przepisach jest mowa o jednorazowym przyznaniu wyłączności. A więc jest to zagadnienie, które okazuje się... Bo pan Wąsacz powoływał się na ekspertów, że to są dwa etapy: jeden techniczny, a drugi dopiero taki merytoryczny. Otóż nie może tak być w nieskończoność, że w zależności od tego, komu to ma służyć, podpieramy się takimi opiniami.</u>
          <u xml:id="u-167.9" who="#PosełJózefZych">Wreszcie pan poseł Lewandowski mówił o wycenie, i bardzo trafnie. Ja chcę przypomnieć, że Powszechny Zakład Ubezpieczeń dzisiaj, na dzień dzisiejszy ma w środkowowschodniej Europie największą część, 60% całego rynku ubezpieczeniowego. Jak patrzyliśmy i badaliśmy problemy pojęć ubezpieczeniowych... Ja przepraszam za własne odniesienie, ale ja, Wysoki Sejmie, jako prawnik pisałem prace magisterską i doktorską na temat tworzenia i podziałów funduszów ubezpieczeniowych, a więc od razu wiedziałem, że z tym pojęciem funduszy, tworzenia pola wyceny jest totalne nieporozumienie, bo minister Wąsacz pytany, dlaczego tak spieszono się ze sprzedażą, zawarciem tej umowy, odpowiedział tak: bo założono w budżecie państwa, że dochód z prywatyzacji ma wynieść 18 mld zł i daliśmy 3,6 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-167.10" who="#PosełJózefZych">I trafnie Lewandowski mówi, że przecież w tym momencie dobry gospodarz i właściciel, gdyby sobie dokapitalizował, to by patrzył, co z tego będzie miał za rok, dwa, pięć, dziesięć lat, a nie jednorazowo sprzedać, i to sprzedać ze wszystkim. Świadczy to o tym, że również pojmowanie było takie, jeżeli przyjąć, że zgodne z przepisami: raz sprzedać, bo nam potrzebne są pieniądze, i koniec. Błąd z PZU polega właśnie również na tym.</u>
          <u xml:id="u-167.11" who="#PosełJózefZych">Wreszcie po uwagach Sejmu i nieprzyjęciu informacji przedłożonej już przez Kamelę-Sowińską tuż przed końcem kadencji poprzedniego Sejmu w czasie przesłuchania pani minister przed Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej pytaliśmy, pytałem: pani minister, czy po tych uwagach Sejmu nie zastanawiała się pani, nie zastanawialiście się, jak odpowiedzieć Sejmowi i jak z tego wybrnąć? I pani minister odpowiada: tak, ja się zastanawiałam, nawet dodatkowe uwagi w odniesieniu do zastrzeżeń Sejmu przedłużyłam premierowi. To dlaczego nie wpłynęło to do Sejmu? Bo już nie było czasu.</u>
          <u xml:id="u-167.12" who="#PosełJózefZych">Jak popatrzymy również na te skrajne terminy zawierania umów, to okazuje się, że jest ogromny pośpiech: 2 dni przed upływem kadencji, 5 dni po wyborach. Jest pytanie: Czy tak należało postępować?</u>
          <u xml:id="u-167.13" who="#PosełJózefZych">Wysoki Sejmie! Ja nie będę dziękował klubom, bo to jest za poważna sprawa. Rzecz nie polega na tym, żeby dzisiaj dziękować za jednolite stanowisko. Można tylko powiedzieć: chwała Bogu, że kluby, że wszystkie opcje zrozumiały, iż proces dotyczący tych trzech kluczowych prywatyzacji przebiegał nieprawidłowo. O tym, że komisja nie popełniła żadnego błędu zarówno w dowodzeniu, jak i we wnioskach, świadczy fakt, że przez 21 dni, kiedy wszystkie materiały, by ułatwić pracę, leżały w trzech kompletach, nikt nie zgłosił ani jednego zastrzeżenia.</u>
          <u xml:id="u-167.14" who="#PosełJózefZych">Wysoki Sejmie! Myśmy mieli świadomość, że nie wolno, kogo by sprawa nie dotyczyła... Jak dotyczy człowieka, trzeba być bezwzględnie obiektywnym, brać pod uwagę wszystkie okoliczności i trzeba być sprawiedliwym. Dlatego jako komisja przedłożyliśmy Wysokiemu Sejmowi wniosek zgodny z naszym przekonaniem, ze zgromadzonymi dowodami i uczciwie, ale jednocześnie uczciwie powiedzieliśmy także o okolicznościach, które są łagodzące dla Wąsacza, a które kolega Lewandowski nazwał troszeczkę inaczej, ale w tym samym duchu prawniczym, bo są w tym wszystkim i okoliczności łagodzące. Myśmy nigdy, pomimo tych błędów, nie kierowali się ani jedną milionową częścią chęci zemsty, odwetu. To jest tylko droga do tego - jak trafnie powiedział poseł Stuligrosz - aby prawo, aby trybunał ocenił sprawiedliwie to, co się stało. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-167.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Do głosowania w tej sprawie przystąpimy jutro w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Wysoki Sejmie! Komisja Polityki Społecznej i Rodziny przedłożyła sprawozdania o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 4371.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie klauzuli z art. 54 ust. 5 regulaminu Sejmu oraz aby w dyskusji nad dodanym punktem Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-168.9" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dodany punkt rozpatrzymy dzisiaj wieczorem.</u>
          <u xml:id="u-168.10" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. porządku dziennego: Sprawozdania ze „Stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działań realizowanych w tym zakresie w 2003 i 2004 roku” (druki nr 2899 i 3998) wraz ze stanowiskami Komisji Infrastruktury (druki nr 3007 i 4100).</u>
          <u xml:id="u-168.11" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w ministerstwie infrastruktury pana ministra Witolda Górskiego.</u>
          <u xml:id="u-168.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyWitoldGórski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan marszałek pozwoli, że ja moje wprowadzenie maksymalnie skrócę z dwóch powodów. Po pierwsze, Wysoki Sejm ma 2-godzinne opóźnienie,...</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyWitoldGórski">... a zaznaczam, że koleje należą do naszego resortu, a po drugie, panie posłanki i panowie posłowie otrzymali sprawozdanie zatytułowane „Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie”, że wszyscy zainteresowani mogli skorzystać z materiału szczegółowego.</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyWitoldGórski">Pokrótce: wypadki drogowe - nie muszę o tym mówić ani nikogo przekonywać - są poważnym problemem społecznym i ekonomicznym funkcjonowania systemu transportowego. Każdego dnia w systemie transportowym świata ginie ponad 3 tys. osób, z czego ponad 95% na drogach. W krajach Unii Europejskiej liczba zabitych przekracza 40 tys. osób rocznie, a straty z tego tytułu dochodzą do 200 mld euro, co znacząco przekracza cały budżet Komisji Europejskiej. W Polsce ginie 5,7 tys. osób rocznie, a straty wynoszą ponad 2,1% produktu krajowego brutto. Liczby, które wymieniłem, są wystarczającym uzasadnieniem celowości podejmowania działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa w transporcie, a zwłaszcza transporcie drogowym.</u>
          <u xml:id="u-169.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyWitoldGórski">Świadomość niekorzystnych konsekwencji źle zaprojektowanego i zarządzanego systemu transportowego doprowadziła w ostatnich latach w Europie do zmiany podejścia do spraw bezpieczeństwa w transporcie. Parlament Europejski, Komisja Europejska oraz Europejska Konferencja Ministrów Transportu zgodnie uważają, że zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim użytkownikom dróg i systemu transportowego powinno być uznane za zadanie priorytetowe.</u>
          <u xml:id="u-169.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyWitoldGórski">W opublikowanej w 2001 r. przez Komisję Europejską Białej Księdze „Europejska polityka transportowa do roku 2010: czas na decyzje” znaczną uwagę poświęcono właśnie sprawom bezpieczeństwa transportu, przy czym szczególną uwagę zwrócono na bezpieczeństwo ruchu drogowego. Wspólnota Europejska postawiła sobie za cel zmniejszenie do roku 2010 o 50% liczby zabitych w wypadkach drogowych. Polskie dążenia są zbieżne z unijnymi kierunkami działań i priorytetami ich realizacji. Zawarto je w Krajowym Programie Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT 2005, który jest nowelizacją programu GAMBIT 2000, wynikającą z nowych uwarunkowań związanych z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-169.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyWitoldGórski">Chciałem Wysokiej Izbie przypomnieć, że w roku poprzednim, w roku 2004, zaistniało 51 069 wypadków drogowych, w których zginęło 5712 osób, a 64 661 osób zostało rannych. W porównaniu z analogicznym rokiem, czyli z rokiem 2003, było niewiele mniej wypadków, natomiast było więcej zabitych, o 72 osoby, i więcej rannych, o 761 osób.</u>
          <u xml:id="u-169.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyWitoldGórski">Co należy robić, zdaniem Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, żeby było lepiej, żeby tych wypadków było zdecydowanie mniej? Należy przede wszystkim konsekwentnie realizować działania wskazane w znowelizowanym programie, o którym mówiłem, GAMBIT 2005, zwiększać dynamicznie kontrolę policji, szczególnie z wykorzystaniem urządzeń do automatycznego pomiaru prędkości pojazdów, zwiększać liczbę kar nakładanych, w stosunku do liczby udzielanych pouczeń, na osoby naruszające przepisy ruchu drogowego. We współpracy z wymiarem sprawiedliwości należy wzmocnić społeczną świadomość nieuchronności kar, podkreślam: nieuchronności, bo moim zdaniem nieuchronność, a nie wysokość kar ma przede wszystkim znaczenie odstraszające. Nieustannie należy edukować społeczeństwo w zakresie bezpieczeństwa zachowań na drodze przy wykorzystaniu środków masowego przekazu, współpracy z instytucjami pozarządowymi, fundacjami, firmami ubezpieczeniowymi czy z Kościołem. Rozszerzać należy zakres działań związanych z uspokojeniem ruchu, likwidacją czarnych punktów oraz monitoringiem ruchu. Należy rozbudować przy drogach krajowych sieć bezpiecznych parkingów dla samochodów ciężarowych, umożliwiających przeprowadzanie kontroli przez inspektorów transportu drogowego. Należy promować działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, wykorzystując osoby o wysokim autorytecie politycznym, medialnym czy społecznym; wprowadzić ustawowy obowiązek jazdy z włączonymi światłami przez cały rok. Szkoda, że w nowelizowanej ustawie o ruchu drogowym tego nie wprowadziliśmy. Należy uchwalić ustawę o osobach kierujących pojazdami i wprowadzić wynikający z tego system szkolenia i egzaminowania kandydatów na kierowców; wykorzystać w większym zakresie opracowania, projekty i zalecenia polskich oraz zagranicznych jednostek naukowo-badawczych; zwiększać zakres badań i prac naukowych dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego; kontynuować realizację pilotażowych regionalnych programów bezpieczeństwa ruchu drogowego; poświęcić większą uwagę działaniom na rzecz niechronionych użytkowników dróg; przeszkolić jak największą liczbę specjalistów i pracowników różnych szczebli, zajmujących się zagadnieniami bezpieczeństwa ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-169.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieInfrastrukturyWitoldGórski">Problemy, o których mówię, są bardzo dobrze znane Komisji Infrastruktury, panu przewodniczącemu Januszowi Piechocińskiemu. Jestem też wdzięczny Komisji Infrastruktury za to, że bardzo dużą wagę przywiązuje do działalności Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego i zajmuje się tymi problemami na bieżąco. Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-169.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Piechocińskiego w celu przedstawienia stanowiska komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj, kiedy mamy świadomość tego, że na jednej z dróg Podkarpacia tylko w jednym wypadku zginęło 5 osób, chciałoby się milczeć. Ale kiedy źle się dzieje, trzeba krzyczeć. Stało się coś niedobrego, że Wysoka Izba, opinia publiczna zajmuje się często sprawami, które dotyczą jednego człowieka, jednego środowiska, grupy zawodowej, a zapomina o tym, że bezpieczeństwo ruchu drogowego, bezpieczeństwo człowieka na szlakach komunikacyjnych jest sprawą powszechną. Tak jak terror potencjalnie może zagrażać każdemu z nas, tak samo możemy być ofiarą lub sprawcą wypadku drogowego.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Za rok 2003 Komisja Infrastruktury przyjęła sprawozdanie, za rok 2004 - na mój wniosek - odrzuciła. Nie dlatego że w roku 2004 pogorszyły się znacząco wskaźniki, ale dlatego że wyczerpaliśmy możliwości realizowania poprawy stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego tylko poprzez resort infrastruktury, tylko poprzez policję, tylko poprzez Inspekcję Transportu Drogowego. To, że w całym 2004 r. nie znalazły się 3 godziny na to, by odbyła się debata nad stanem bezpieczeństwa ruchu drogowego po to, by przyjąć i omówić sprawozdanie, pokazuje bardzo wyraźnie, że stało się coś niedobrego, że zajmujemy się często sprawami, które mogłyby poczekać, a nie zajmujemy się sprawą, która czekać nie może.</u>
          <u xml:id="u-171.2" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Pan minister mówił o tym, ale jeszcze raz przypomnę tę polską czarną statystykę. W ciągu ostatnich 10 lat na polskich drogach zginęło ponad 60 tys. ludzi, w ciągu ostatnich 10 lat w wypadkach drogowych zostało rannych ponad 650 tys. ludzi. Licząc zgodnie z szacunkami Unii Europejskiej, kiedy to liczy się, że zabity obywatel na drodze kosztuje społeczeństwo 1 mln euro, mówimy nie tylko o stratach dotyczących rodzin, systemu zdrowotnego, systemu ubezpieczeniowego, ale - bardzo szeroko ujmując te kwestie - mówimy o stracie 6 mld euro, które tracimy w wyniku zabicia średnio około 6 tys. polskich obywateli na drogach. Był rok czarny na polskich drogach, rok śmierci, rok 1997. Od tego roku dzięki administracji państwowej, do której obowiązków w ramach programu GAMBIT należy koordynacja i podejmowanie wspólnych przedsięwzięć, a także kolejnym kadencjom parlamentu, resortowi właściwemu do spraw transportu, dyrekcji generalnej dróg, policji drogowej, inspekcji środowiska, Kościołowi, ludziom dobrej woli, organizacji pozarządowej zeszliśmy z tymi wskaźnikami z 7900 do ponad 5 tys. Co zrobić, aby te statystyki nie rosły, kiedy dynamika ruchu gwałtownie rośnie? Dziedzinami, w których czynnik brd ma szczególnie znaczenie - jest napisane w sprawozdaniu za rok 2004 - są: kształtowanie polityki transportowej w skali krajowej, regionalnej i lokalnej; legislacja na poziomie parlamentu oraz działalność uchwałodawcza na poziomie samorządów; planowanie sieci drogowych w skali krajowej, regionalnej i lokalnej; projektowanie dróg i zarządzanie ruchem; egzekucja prawa o ruchu drogowym; szkolenie kierowców; edukacja szkolna; ratownictwo drogowe; w końcu media.</u>
          <u xml:id="u-171.3" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Co zrobić, aby w tej trójce warunków, które decydują o bezpieczeństwie, o poczuciu bezpieczeństwa, o realności tego bezpieczeństwa na polskich drogach - pojazd, kierowca, droga - w każdej z tych kategorii uzyskać wszystko, co jest możliwe, i ograniczyć te smutne statystyki? Co zrobić, aby ograniczyć ten znaczny ubytek PKB, ograniczyć blisko 30 mld zł strat w systemie ubezpieczeniowym czy medycznym? Czy tylko należy budować i modernizować drogi? W takim razie, jak tłumaczyć to, że najbardziej śmiercionośne są drogi świeżo wyremontowane? Skąd się bierze ten owczy pęd? Skąd, przy tak skutecznych, często pokazywanych medialnie programach walki z pijanymi kierowcami, bierze się to szaleństwo roku 2005, w którym bijemy już wszelkie możliwe statystyki? Co się z nami, Polakami, stało, że wyjeżdżam na drogę jako człowiek, a na drodze staję się zwierzęciem, agresywnym, zdeterminowanym, nieprzestrzegającym prawa, przekonanym o bezkarności, przekonanym o słabości policji? Co się stało, że w trakcie naszych 4-letnich debat na ten temat widzieliśmy olbrzymie zaangażowanie, ale tylko resortu infrastruktury? Gdzie jest minister zdrowia, gdzie jest prezes narodowego funduszu, gdzie jest minister sprawiedliwości, gdzie jest prokurator generalny? Gdzie jesteście? -wypada zawołać w tej pustej Izbie. Gdzie jesteście, parlamentarzyści różnych klubów, którzy współodpowiadacie za to, że przy polskich drogach rosną lasy krzyży, świecą lampki pamięci i stoją matki, żony, ojcowie, synowie i stawiają kolejny krzyż, i stawiają kolejną lampkę? Co takiego musimy zrobić? Co się musi wydarzyć, żeby sądy chciały sięgać do ostrzejszych kar, które mają zapisane w prawie? Co się musi wydarzyć, aby aparat więzienniczy egzekwował te wyroki? Co się musi wydarzyć, aby w procesie szkolenia edukacja komunikacyjna wróciła do szkół i była priorytetem? Człowiek trzeciego tysiąclecia musi nie tylko znać język obcy, nie tylko znać komputer, ale musi mieć prawo jazdy. Musi. Musi umieć się poruszać w tym świecie, w którym rośnie zagęszczenie, zwiększa się prędkość życia.</u>
          <u xml:id="u-171.4" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Szanowni Państwo! Kiedy kilka lat temu polskie „autobusy śmierci” siały spustoszenie na drogach Europy, podjęliśmy zdecydowane działania. Zmienił się park maszynowy, zmieniło się prawo, zmieniło się szkolenie, uwaga: wzrosła świadomość rodziców, którzy do kolejnego autobusu wsadzają swoje dziecko. Dzisiaj na porządku dziennym jest to, że przed każdym wyjazdem do zielonej szkoły ktoś z rodziców czy opiekunów dzwoni i na wszelki wypadek prosi policję o skontrolowanie tego autobusu, nie tylko dlatego, że nie wierzy przewoźnikowi, ale po to, żeby być maksymalnie pewnym, że moje dziecko, nasze dzieci wyruszają bezpiecznie w drogę.</u>
          <u xml:id="u-171.5" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Czas pracy kierowców. Funkcjonowanie inspekcji. Co się musi wydarzyć, żebyśmy zawierzyli polskiej policji, która bezradnie woła o bat na pijanych kierowców? Publikuje, niezgodnie z prawem, ich fotografie. Mamy wreszcie pierwsze orzeczenia sądów o jakichś wyższych karach. Co się jeszcze musi wydarzyć? Skoro mamy skuteczność na poziomie 5%, może do 8%, skoro mamy tak mało kontroli i wiemy, że to jest plagą polskich dróg, to co się jeszcze musi wydarzyć? Czy przyzwolenie na pijanych kierowców na co dzień przy spotkaniach towarzyskich i uroczystościach rodzinnych może się skończyć dopiero wtedy, kiedy ten pijany kierowca zabije moją córkę czy mojego syna, czy uczestnika tego spotkania?</u>
          <u xml:id="u-171.6" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Chciałbym wyrazić wielkie podziękowania w imieniu sejmowej Komisji Infrastruktury resortowi infrastruktury, który przy kolejnych GAMBIT-ach i Krajowej Radzie Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego o tym otwarcie mówi.</u>
          <u xml:id="u-171.7" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Jednak, szanowni państwo, nie możemy uspokoić naszych sumień i umysłów tylko tym, że z publicznym albo społecznym zrywem rozdamy o kilkadziesiąt tysięcy światełek odblaskowych więcej. Nie możemy uspokoić naszych sumień tym, że zbudujemy 6 czy 40 obwodnic. Nie możemy uspokoić naszych sumień tylko tym, że przyjmiemy lub odrzucimy ten dokument. Sprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, sprawa bezpieczeństwa jest zjawiskiem powszechnym. Za bezpieczeństwo na drodze odpowiada każdy uczestnik ruchu drogowego. I najstarszy, i najmłodszy. I ten, który jedzie mercedesem, i ten, który porusza się rowerem albo pieszo.</u>
          <u xml:id="u-171.8" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">W związku z tym popatrzmy, gdzie możemy osiągnąć efekty najszybciej. Droga: wymaga inwestycji, pieniędzy, pomysłu, wymaga zmian w kategoryzacji, zmian oznaczenia. Pojazd: wpuściliśmy do kraju w ostatnich kilkunastu miesiącach blisko 2 mln używanych samochodów. Są to samochody tej kategorii, że bardzo dobrze można się nimi rozpędzić, a dużo gorzej jest nimi hamować. Policjanci z kontroli ruchu drogowego wprost mówią, że nie ścigają się z szybkimi motocyklistami dlatego, że nie chodzi o to, żeby tego motocyklistę dogonić, bo można w pościgu za motocyklistą zranić lub zabić innego użytkownika ruchu drogowego albo rozbić się własnym pojazdem. I kwestia nie jest tylko w liczbie fotoradarów. To jest kwestia choćby uproszczenia systemu wyciągania wniosków z tego, co te fotoradary namierzą.</u>
          <u xml:id="u-171.9" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Czy są kraje, gdzie jest inaczej, gdzie jest lepiej? Czy są kraje, gdzie, gdy jest znak drogowy, to kierowcy jadą jak po sznurku, jak 60, to 60? Ano, są. Gdy nie można było inaczej, sięgnięto do drakońskich kar finansowych.</u>
          <u xml:id="u-171.10" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Proszę zwrócić uwagę: Kiedy na początku tego tysiąclecia zaostrzyliśmy Kodeks karny, wydawało się, że pod wpływem tych wzmocnionych kar coś się przebudziło. Jeśli chodzi o kandydatów na pijanych morderców, sprawców i samobójców, ich liczba się zmniejszyła. Po czym okazało się, że zobojętnieliśmy, jako uczestnicy ruchu drogowego, i obecnie mamy to, co mówiłem: Eksplozję tego zjawiska.</u>
          <u xml:id="u-171.11" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Spróbujmy więc popatrzeć na te dwa sprawozdania rozpatrywane dzisiaj łącznie jako na wyzwanie dla całego parlamentu, jako na wyzwanie nie tylko dla administracji rządowej. Uwaga! Nie wyzwanie, z którego będziemy rozliczać tylko policję drogową, inspekcję transportu drogowego, dyrektorów okręgowych i wojewódzkich, powiatowych i gminnych dróg, ale jako wyzwanie, z którym musimy się zmierzyć jako społeczeństwo. Czy w dalszym ciągu będziemy przyzwalać na to, aby w Polsce ginęło 6 tysięcy - tak wynika ze statystyk - ludzi, aby było 60, 70, 80 tysięcy wypadków drogowych rocznie?</u>
          <u xml:id="u-171.12" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Otóż, szanowni państwo, w naszej ocenie, w ocenie sejmowej Komisji Infrastruktury wykorzystaliśmy, w oparciu o dotychczasowy system prawny, dotychczasowe orzecznictwo, możliwości policji, wszystkie de facto możliwości, którymi ustabilizowaliśmy liczbę wypadków drogowych i liczbę ofiar śmiertelnych i rannych na tym niższym niż w tragicznym 1997 r. poziomie. Naprawdę istnieje poważna groźba, że - mimo istotnego wzrostu inwestycji drogowych i poprawy stanu nawierzchni, mimo oddawania kolejnych odcinków obwodnic, bezkolizyjnych skrzyżowań - rok 2005 może być rokiem istotnego wzrostu liczby wypadków drogowych. Jest to przede wszystkim związane ze wzrostem natężenia ruchu. Proszę zwrócić uwagę na strukturę wypadków. 75% wypadków ma miejsce na terenach, na których można rozwijać większą prędkość. 75%. Nie jest tak, że liczba wypadków drogowych w Warszawie zmalała tylko dlatego, że wprowadziliśmy ograniczenie prędkości. Fizycznie nie można jechać szybciej, w związku z tym tych najgorszych wypadków, z ofiarami śmiertelnymi, jest po prostu statystycznie mniej. Dlatego, szanowni państwo, sejmowa Komisja Infrastruktury, po bardzo interesującej i długiej dyskusji, stwierdziła, że musi być jakiś sygnał do opinii publicznej. I nie chodziło o to, żeby ukarać Krajową Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego i żeby wytknąć złą pracę policji drogowej czy resortowi infrastruktury. Potrzebne jest całościowe spojrzenie, koordynacja różnych resortów, różnych instytucji, organizacji i ludzi w tym wspólnym dziele.</u>
          <u xml:id="u-171.13" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Chciałbym bardzo serdecznie podziękować kościołom, a szczególnie duchownym Kościoła katolickiego za wielką akcję promującą i wzywającą także i w tym wymiarze do pełnego człowieczeństwa i braku agresji w stosunku do bliźniego.</u>
          <u xml:id="u-171.14" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Podkreślam, że mamy wielu partnerów, ale jeśli ta edukacja ma być powszechna, musi być prowadzona wszędzie.</u>
          <u xml:id="u-171.15" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Szanowni państwo, symboliczne niejako jest to, że dzisiaj w mediach, we wszystkich programach informacyjnych, zostanie pokazane to, co się działo pod Sejmem w wykonaniu reprezentacji górniczej, i zostanie pokazany tragiczny wypadek z Podkarpacia, ale nie zostanie pokazane to, co musi być, pewne przesłanie do ludzi: Nie zabijaj i nie daj się zabić na polskich drogach! Bądź odpowiedzialny! Bądź uważny! Przestrzegaj przepisów! Szanuj tego, który jedzie naprzeciwko czy obok! Nie sięgaj po nadzwyczajne używki!</u>
          <u xml:id="u-171.16" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">A więc, i w systemie szkolenia, i w ratownictwie drogowym, i w mówieniu o tym, że najsłabszy w triadzie droga-pojazd-człowiek tak naprawdę jest człowiek. Głównym w dalszym ciągu sprawcą szczególnie ciężkich wypadków drogowych jest człowiek, nie droga i nie pojazd. Jeśli więc nie sięgniemy do tego człowieka wspólnymi siłami, jeśli nie zbudujemy - nie programów na papierze, które zostały przyjęte - społecznego przyzwolenia, żeby wskazywać pozytywne i piętnować negatywne zachowania uczestników ruchu drogowego, to nie będzie postępu, to będziemy stawiać kolejne krzyże i w najbliższych latach będziemy pochylać się nad coraz bardziej czarnymi statystykami. A więc chodzi o to, abyśmy tu w parlamencie we właściwych komisjach, w resortach mieli świadomość, że w innych krajach na czele społecznych ruchów stoją największe autorytety, w Polsce często są to sportowcy, często są to duchowni, a jakże rzadko politycy. Apeluję więc do prezydenta i premiera, kandydatów na prezydenta, kandydatów na premiera w przyszłym rządzie, aby wywoływali głęboką refleksję, aby stawali na czele wielkich akcji społecznych poświęconych bezpieczeństwu, w tym bezpieczeństwu ruchu drogowego. To jest nasze wspólne zadanie.</u>
          <u xml:id="u-171.17" who="#PosełSprawozdawcaJanuszPiechociński">Chciałbym jeszcze raz serdecznie podziękować koleżankom i kolegom z sejmowej Komisji Infrastruktury za to, że nie tylko w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego byliśmy z dala od partyjnych uwag, cierpkich sporów, które niczego nie wnoszą, że byliśmy razem i staraliśmy się szukać pozytywnych rozwiązań, mobilizować właściwe agendy i instytucje, a także wykorzystywać własne możliwości, w swoich okręgach wyborczych otwarcie o tym mówić, że bezpieczeństwo na polskich drogach w równym stopniu zależy od każdego z nas. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-171.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Bardzo dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-172.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią poseł Elżbietę Pielę-Mielczarek występującą w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wielce ułatwione zadanie, ponieważ pan minister Witold Górski i pan przewodniczący Janusz Piechociński omówili szczegółowo diagnozę wynikającą z informacji o stanie bezpieczeństwa na drogach, jak też wnioski wynikające z tej informacji. Z uwagi na to, iż mamy znaczne opóźnienia w czasie, nie będę odnosić się szczegółowo do tej diagnozy ani też szczegółowo do wszystkich wynikających z niej wniosków. Chcę stwierdzić, iż klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej przyjmuje do wiadomości przedłożoną informację, uznając wszakże, iż stan bezpieczeństwa na drogach publicznych jest w naszym kraju wielce niezadowalający. Jakość jednakże tej informacji, jej rzetelność, jej dokładność świadczą o tym, iż wszystkie te organy, które pracowały nad przygotowaniem dokumentu, wywiązały się ze swojego zadania.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Chciałabym zwrócić uwagę Wysokiej Izbie na kilka elementów przyczyn stanu na drogach publicznych. Po pierwsze, alkohol - tutaj zarówno pan przewodniczący Piechociński, jak i pan minister zwracali uwagę na to, iż w roku 2002, kiedy to znacząco zaostrzyliśmy kary za jazdę w stanie nietrzeźwym po drogach publicznych, spadek zatrzymanych w takim stanie był znaczny tylko w dwóch, trzech pierwszych miesiącach, potem się to wyrównało, a w następnych miesiącach znacznie wzrosła liczba pijanych kierowców. O czym to świadczy, Wysoka Izbo? Świadczy o tym, że ten trend prezentowany tutaj w Wysokiej Izbie, zwłaszcza przez niektóre ugrupowania, które uważają, że surowość kary to jest podstawa likwidacji wszelkich wykroczeń i przestępstw, to jest ten kierunek, okazuje się, że wynik pracy nad bezpieczeństwem w ruchu drogowym temu przeczy. Tak nie jest. To nie surowość kary jest tutaj powodem do niewsiadania pijanego kierowcy do kierowania pojazdem po drodze publicznej. Zatem jak to zwalczyć, jak temu przeciwdziałać? Niektóre kluby w trakcie naszej kadencji miały tu wielce interesujące pomysły. Pomysły te były przedstawiane Komisji Infrastruktury, dyskutowaliśmy wstępnie na temat na przykład przepadku pojazdu. Te dyskusje nie zakończyły się jednakże żadnym sensownym, logicznym projektem, bo też po stronie komisji trudno wyobrazić sobie poselski projekt w tak złożonej i skomplikowanej materii prawnej. Tutaj muszą wypowiedzieć się autorytety prawne.</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">A zatem to, o czym wiedzą prawnicy, nie wysokość, ale nieuchronność kary powoduje, iż pijany kierowca raz złapany, któremu prawo będzie odebrane na dłuższy okres, będzie miał przestrogę na całe życie, a jego sąsiad wiedząc o tym, już pijany za kierownicę nie wsiądzie.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o drugi element, o te sprowadzane z zagranicy samochody. Przyjęliśmy, rząd przyjął program Gambit 2005, który zakłada zmniejszenie wypadkowości o 50%. Ja mam bardzo poważne obawy, czy to założenie właśnie w kontekście sprowadzanych z zagranicy samochodów w roku 2004 i 2005 będzie zrealizowane. Śmiem twierdzić, że nie będzie, że ten złom, który jeździ po polskich drogach, przyczyni się do zwiększenia wypadkowości, że my, liberalizując rynek, dając zarobić zarówno tym sprowadzającym, jak i warsztatom samochodowym, nie położyliśmy na tej szali drugiej strony tego dzieła, to jest wypadków, kosztu tych wypadków, tych 30 miliardów, które budżet państwa rocznie traci w związku ze śmiercią, z kalectwem tych wszystkich, którzy korzystają z dróg publicznych.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na jeden element, na wzrost wypadków powodowanych przez pijanych rowerzystów i pieszych. Jest to bardzo pokaźny wzrost i wymaga on naszego zastanowienia, bo chodzi nie tylko o edukację komunikacyjną dotyczącą kierowców, ale też o edukację komunikacyjną dotyczącą wszystkich użytkowników dróg - pieszych, rowerzystów, motorowerzystów. Wydaje mi się, że na ten element edukacji komunikacyjnej zwracamy za mało uwagi.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Chciałabym również zwrócić uwagę na to, iż niektóre kluby parlamentarne w tej kampanii, która się już przecież toczy, przedkładają takie hasła: tanie państwo, trzeba zmniejszyć administrację, ograniczyć administrację, zlikwidować jakieś działy administracji. Ja rozumiem, że nie będzie to dotyczyło zarówno tej administracji, która zajmuje się bezpieczeństwem na drogach publicznych, jak i Policji, bo niewątpliwie wszyscy ci, którzy pracują w Komisji Infrastruktury, mają świadomość, iż stan liczebny Policji, a zwłaszcza policji drogowej należy zwiększyć. Tylko solidna kontrola, kontrola policjanta, ta kontrola prewencyjna jest warunkiem przestrzegania przepisów przez kierowcę. Jest ona także pewnym działaniem prewencyjnym, o czym wszyscy wiemy, jak zamrugają do nas światełkami, spuszczamy nogę z hamulca.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Szanowni Państwo! Wracając jeszcze do tego taniego państwa. Chciałam zwrócić uwagę na system monitoringu ruchu drogowego, na system wideokamer. Jeżeli nie będzie osób, które będą egzekwować przekraczanie szybkości, jeżeli nie będzie egzekucji mandatów, jeżeli będziemy oszczędzać na tym elemencie, to podarujmy sobie te wideokamery, to podarujmy sobie to monitorowanie, bo po prostu kierowca, który będzie jechał z szybkością 100 km, tam gdzie jest przewidziana szybkość 60 km, i będzie widział kamerę, i nie będzie ponosił żadnej konsekwencji z powodu przekroczenia szybkości, będzie po prostu kierowcą bezkarnym, a kierowca bezkarny nie tylko przy wideokamerze będzie zwiększał szybkość, ale wszędzie.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#PosełElżbietaPielaMielczarek">Chciałabym zwrócić uwagę na jeszcze jeden element: współdziałania z samorządami gminnymi, powiatowymi i wojewódzkimi. I to współdziałanie, jak wyraźnie wynika z programu, jest nikłe, mizerne. Samorząd, który ma do wyboru wybudowanie drogi czy wydanie na edukację komunikacyjną, czy wydanie na szkolenie, czy wydanie na wychowanie dzieci w przedszkolu i szkole, wybiera budowę drogi, bo z tego rozlicza ten samorząd wyborca, bo widzi tę drogę. Nie wybiera wychowania komunikacyjnego. Myślę, że nasze działanie, działanie posłów, a zwłaszcza posłów Komisji Infrastruktury, powinno zmierzać do tego, aby element wychowania komunikacyjnego był priorytetem w działalności organów do tego upoważnionych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Edwarda Maniurę występującego w imieniu Platformy Obywatelskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełEdwardManiura">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Zabierając głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska w debacie nad rządowym sprawozdaniem dotyczącym stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działań realizowanych w tym zakresie w latach 2003–2004, na wstępie pragnę wyrazić kilka uwag. W ostatnich 15 latach mamy do czynienia w naszym kraju z gwałtownym rozwojem motoryzacji. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej nastąpił dalszy wzrost liczby samochodów osobowych. W tym czasie sprowadzono blisko 1,5 mln pojazdów, których stan nie zawsze jest dobry. W tym czasie infrastruktura drogowa w niewielkim jednak stopniu uległa poprawie. W 1990 r. na 1000 mieszkańców przypadało 138 samochodów osobowych, a w roku 2004 było ich już 311. Tak dynamiczny rozwój motoryzacji niesie za sobą szereg negatywnych zjawisk, na czoło których wysuwają się wypadki drogowe. W 2004 r. na naszych drogach doszło do ponad 51 tys. wypadków, w których zginęło - pan minister już o tym wspominał - 5712 osób, a blisko 65 tys. zostało rannych. Oznacza to, że co tydzień ginie ponad 100 osób. Liczby te jednak nie trafiają już do naszej wyobraźni. Gdy mamy do czynienia z katastrofą lotniczą, w której ginie 200 osób, to wydarzenie to trafia na czołówki wszystkich mediów. Według różnych ocen koszt wypadków drogowych w Polsce sięga 30 mld zł rocznie, z czego znaczna część jest pokrywana z budżetu państwa. My na tej sali często kłócimy się o 50, 100 mln zł. Tutaj mamy do czynienia z kwotą rocznie 30 mld zł. Gdyby o 10% udało się ograniczyć liczbę wypadków drogowych, to zaoszczędzilibyśmy ok. 3 mld zł. Renty rodzinne, zasiłki chorobowe, renty inwalidzkie, naprawa infrastruktury, koszty leczenia to tylko niektóre pozycje, które składają się na powyższą kwotę.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#PosełEdwardManiura">Jakie są główne przyczyny wypadków drogowych? Według policyjnych statystyk ponad 50% wypadków drogowych spowodowanych jest jazdą z nadmierną prędkością i prowadzeniem pojazdów w stanie nietrzeźwym. W tym ostatnim przypadku dane są porażające. Rocznie policja ujawnia ponad 200 tys. przypadków prowadzenia pojazdów w stanie nietrzeźwym. Można przyjąć, że ta liczba jest co najmniej dwukrotnie wyższa. W 2004 r. nietrzeźwi uczestniczyli w blisko 7 tys. wypadków, w wyniku których śmierć poniosło ponad 800 osób, a prawie 9 tys. zostało rannych. Te liczby muszą skłaniać do refleksji.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#PosełEdwardManiura">Gdyby przyjąć zdecydowany program walki z przestępczością drogową, wierzę, że można zaoszczędzić co najmniej kilka miliardów złotych rocznie, a co najważniejsze, uratować setki istnień ludzkich, częstokroć ludzi bardzo młodych.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#PosełEdwardManiura">W ostatnich latach parlament przyjął zmiany, m.in. w Kodeksie karnym, traktując jazdę po pijanemu jako przestępstwo a nie wykroczenie. Jednakże duża pobłażliwość wymiaru sprawiedliwości spowodowała, że zmiany te nie przyniosły spodziewanych efektów. Duży problem stanowią kierowcy, którym zabrano prawo jazdy za prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu, a którzy pomimo tego nadal siadają za kierownicą. Brakuje w tym zakresie zdecydowanych działań policji i wymiaru sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#PosełEdwardManiura">W ocenie Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska udowodniona jazda po spożyciu alkoholu winna skutkować nie tylko czasowym zakazem prowadzenia pojazdów, ale również zdecydowanym podniesieniem składki OC. Wydaje się, że za wiele wykroczeń drogowych właśnie tym biczem ekonomicznym, tą podwyższoną składką powinniśmy działać na wyobraźnię kierowców. Wydaje się również, że brakuje w tym zakresie szeroko zakrojonych działań o charakterze edukacyjno-profilaktycznym.</u>
          <u xml:id="u-175.5" who="#PosełEdwardManiura">Jeżeli chodzi o pierwszą przyczynę większości wypadków, czyli nadmierną prędkość, to wprowadzenie automatycznego pomiaru prędkości na polskich drogach przyniosło już pierwsze efekty. Jako kierowca przejeżdżam rocznie ok. 50 tys. km i z własnego doświadczenia wiem, że w miejscach, w których ustawiono tzw. fotoradary, kierowcy w zdecydowanej większości stosują się do obowiązujących na danym obszarze ograniczeń prędkości. W niektórych miejscach, gdzie było bardzo dużo wypadków, po wprowadzeniu fotoradarów współczynnik wypadkowości został radykalnie ograniczony. Ten kierunek działań należy kontynuować. Oczywiście musi być również pełna egzekucja wyników zarejestrowanych przez fotoradary.</u>
          <u xml:id="u-175.6" who="#PosełEdwardManiura">Trzy lata temu na mocy ustawy o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 r. została utworzona Inspekcja Transportu Drogowego. Powołanie inspekcji w ocenie naszego klubu przyczyniło się do poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym, szczególnie w odniesieniu do samochodów ciężarowych. Tylko w ubiegłym roku inspekcja przeprowadziła 150 tys. kontroli drogowych, w tym ponad 40% kontroli dotyczyło przewoźników zagranicznych. Do czasu powstania inspekcji, chcę zwrócić uwagę, przewoźnicy zagraniczni w Polsce czuli się bezkarnie. Inspektorzy skutecznie wyeliminowali z polskich dróg pojazdy o fatalnym stanie technicznym, przeładowane lub przewożące materiały sypkie bez odpowiednich zabezpieczeń. To wielka zasługa inspekcji dla poprawy bezpieczeństwa na polskich drogach. Przypomnę, że mamy 300 inspektorów i 7 tys. policjantów w pionie drogowym, wydaje się więc, że gdyby policja równie skutecznie działała, efekty byłyby znacznie lepsze. Niestety, działania inspekcji nie były w stanie zahamować złych trendów w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Nie chcę powtarzać słów, które wypowiedział przewodniczący naszej komisji, bo wielokrotnie ten temat był przedmiotem obrad komisji i bardzo zgodnie popieraliśmy działania w tym zakresie, szczególnie resortu infrastruktury, ale brakuje współdziałania wszystkich zainteresowanych i dlatego nie może to przynieść sukcesu. Można postawić dzisiaj pytanie, jak długo ta czarna passa na polskich drogach będzie trwała. Na pewno w najbliższym czasie nie jesteśmy w stanie wybudować czy stworzyć takiej infrastruktury drogowej, która w sposób znaczący poprawiłaby bezpieczeństwo, ale na pewno jesteśmy w stanie podjąć inne działania, które ograniczą wiele zjawisk na polskich drogach.</u>
          <u xml:id="u-175.7" who="#PosełEdwardManiura">Platforma Obywatelska będzie głosować zgodnie ze stanowiskiem Komisji Infrastruktury, czyli za odrzuceniem sprawozdania. Uważamy, że tylko podjęcie zdecydowanych i szybkich działań może ograniczyć liczbę wypadków, a tym samym podnieść poziom bezpieczeństwa ruchu drogowego. Nie mówimy o tym, ale wypadki drogowe również wpływają na naszą atrakcyjność, choćby pod kątem turystycznym. Kiedy pytamy zagranicznego turysty, który wybiera się do Polski, jaki element ryzyka niesie taki wyjazd, mówi się o bezpieczeństwie, zarówno ogólnym, jak i o bezpieczeństwie w ruchu drogowym. To jest na pewno czynnik hamujący turystykę przyjazdową. Jak się okazuje, również dla inwestorów zagranicznych nie bez znaczenia jest bezpieczeństwo w ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-175.8" who="#PosełEdwardManiura">Te wszystkie czynniki, o których tutaj mówimy, a które wpływają na poziom bezpieczeństwa w ruchu drogowym, sprawiają, że powinniśmy się bardzo uważnie pochylić nad tym tematem. Ubolewam, panie marszałku, że ta debata toczy się przy pustej sali i o tej godzinie. Jak powiedziałem, mówimy o bardzo dużych pieniądzach i o kilku tysiącach istnień ludzkich. Ta debata powinna się odbyć w zupełnie innym czasie i przy zupełnie innej frekwencji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-175.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Polaczka występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełJerzyPolaczek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość odnośnie do sprawozdań ze stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działań realizowanych w tym zakresie w latach 2003 i 2004.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#PosełJerzyPolaczek">Na początku wypada mi się zgodzić z jednym z wniosków zawartych w tychże raportach, iż fatalny stan bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce zagraża podstawom rozwoju i oznacza utratę szans wielu ludzi młodego pokolenia, to jest grupy wiekowej, w której ginie najwięcej osób. Ocena stanu bezpieczeństwa jest przecież integralnie związana z realizacją krajowego planu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce w latach 2001–2010.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#PosełJerzyPolaczek">Na pewno szeroko zakrojone akcje publiczne z wykorzystaniem środków masowego przekazu tylko do pewnego stopnia wpływają na praktykę w tym zakresie. Istotniejszym zagadnieniem jest projektowanie bądź przeprojektowanie dróg, zarządzanie ruchem, wspomniana przez kilku moich przedmówców kwestia egzekucji Prawa o ruchu drogowym i kształtowanie polityki transportowej państwa. W tym zakresie statystyki są, niestety, nieubłagane, w latach 2003 i 2004 dane o liczbie osób, które zginęły lub zostały ranne w wypadkach drogowych, są porównywalne.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#PosełJerzyPolaczek">Ta liczba - ponad 5700 osób zabitych w ciągu każdego roku na polskich drogach - musi być wyzwaniem dla państwa i jego agend, aby ten tragiczny bilans zamienić na nieco lepszy. Każdy z tych zabitych ma swoje imię i nazwisko. To jest liczba, która zawiera w sobie sumę indywidualnych tragedii, sumę zdarzeń niejednokrotnie o wymiarze już nie tyle indywidualnym, co społecznym, dlatego że te wypadki zdarzają się w określonych miejscach. Nie mówię tylko o tzw. czarnych punktach, ale o miejscach, w których powtarzalność tych tragicznych wydarzeń nie jest skorelowana z odpowiednimi inwestycjami drogowymi, które mogłyby ten stan poprawić. Wymowne w tych sprawozdaniach są dane dotyczące wypadków drogowych i ich zależności od rodzaju drogi. Niewielki jest udział wypadków na autostradach - wskaźnik 0,4%, na drogach ekspresowych - 0,2%, przy jednoczesnym udziale ponad 83% wypadków na drogach dwukierunkowych jednojezdniowych. To jest najlepsza odpowiedź na to, gdzie i jak należy szukać sposobu na poprawę tragicznego corocznego bilansu zabitych i rannych.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#PosełJerzyPolaczek">W rodzajach wypadków drogowych największy, bo ponad 32-procentowy udział mają wypadki polegające na najechaniu na pieszego, a następnie zderzenie się w ruchu pojazdów - ponad 23%. Taka jest struktura rodzajów wypadków. To również jest statystyka, która pozwala szukać rozwiązań prawnych, ale także rozwiązań w zakresie zarządzania ruchem drogowym, w zakresie budowania, tworzenia bezkolizyjnych miejsc tam, gdzie te wypadki są najczęstsze i mają najbardziej tragiczne konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#PosełJerzyPolaczek">Warto po raz kolejny podkreślić, iż ponad 10% wypadków powodują sprawcy nietrzeźwi. Wydaje się, iż te ponad 10% sprawców powodujących określone kolizje drogowe, będących osobami kierującymi pojazdami pod wpływem alkoholu, to również obraz stanu bezpieczeństwa na drogach, realnie każdego dnia; stanu, który może być kształtowany lepiej lub gorzej w zależności od jakości pracy odpowiednich służb. Był tutaj przywoływany przykład pracy Policji; wypada to również analizować w kontekście jakości czynności, jakie wykonują policjanci z sekcji ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-177.6" who="#PosełJerzyPolaczek">Mój klub parlamentarny chce zwrócić uwagę - kieruję to do władzy publicznej, w szczególności rządu - iż brak w tych sprawozdaniach, co charakterystyczne, analizy struktury wypadków na drogach w zależności od tego, jaki jest zarządca danej drogi. Mamy przecież drogi gminne, powiatowe, wojewódzkie, mamy drogi krajowe i autostrady. Wypadałoby również w ten sposób próbować dokonywać analizy, dlatego że jest to również odpowiedź na to, czy dany właściciel, dany zarządca drogi poprawia stan bezpieczeństwa na drogach lokalnych lub krajowych, czy też ten stan utrzymuje się na takim poziomie, jak w chwili obecnej. Po drugie, wydaje się, iż należy szukać dodatkowych rozwiązań prawnych w związku z kwestią - jak wspomniał mój przedmówca - dodatkowej składki ubezpieczeniowej dla kierowców, jak bym to nazwał, wysokiego ryzyka. Nie może być tak, iż w stosunku do kierowców, którzy w ciągu roku uzyskują wiele negatywnych punktów, związanych również z mandatami - ale mogą też oni w określonych sytuacjach tracić na czas określony prawo jazdy - nie wyciąga się dodatkowych konsekwencji finansowych w postaci wyższej niż w przypadku innych kierowców składki ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-177.7" who="#PosełJerzyPolaczek">I ostatnia kwestia, dotycząca badania kompetencji kierowców w sytuacji, gdy kierowca powoduje określony wypadek samochodowy, są ranni, i jest to osoba po spożyciu alkoholu, która również z tego tytułu jest pociągana do odpowiedzialności. Widzielibyśmy tutaj dodatkowy element, aspekt, który należałoby przekuć na rozwiązanie prawne, aby w stosunku do tej kategorii kierowców stworzyć pewne, zasadniczo trudniejsze i dolegliwe wymogi, które poprawiałyby stan bezpieczeństwa na polskich drogach.</u>
          <u xml:id="u-177.8" who="#PosełJerzyPolaczek">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, jeśli chodzi o przyjęcie omawianych dzisiaj sprawozdań, będzie głosował stosownie do stanowisk Komisji Infrastruktury, jakie zostały zaprezentowane w tych sprawozdaniach.</u>
          <u xml:id="u-177.9" who="#PosełJerzyPolaczek">Na zakończenie po raz kolejny zwracam uwagę Wysokiej Izby na pewną kwestię. Z mojej strony jest to kolejny ukłon pod adresem obecnego tu pana ministra Górskiego, który mimo iż nie podlega mu problematyka bezpieczeństwa ruchu drogowego, odpowiada m.in. innymi za gospodarkę morską, referuje heroicznie w imieniu Ministerstwa Infrastruktury po raz kolejny te zagadnienia.</u>
          <u xml:id="u-177.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-177.11" who="#PosełJerzyPolaczek"> Pan przewodniczący Piechociński wspomniał już o symbolicznym braku przedstawicieli innych resortów w dniu dzisiejszym. Ława rządowa jest pusta, nie widzimy tam przedstawicieli choćby średniego szczebla z aparatu Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Zdrowia, MSWiA, Ministerstwa Finansów. Jeśli chodzi o ten doroczny raport, a właściwie dwa, które są omawiane w dniu dzisiejszym, z prostych powodów zasadniczych, iż każde z tych tragicznych zdarzeń ma swoje imię i nazwisko, wypadałoby po stronie władzy publicznej, aby w tym zakresie przyjąć pewną zasadniczo inną, niż to widzimy, kategorię podejścia do tych zagadnień - czyli obecność, realizację wniosków, postulatów, jakie są kierowane z Wysokiej Izby. Każdy poseł, który zabiera głos w tej sprawie, ma dobrą wolę, dobre intencje, występuje niejednokrotnie z rzeczowymi, kompetentnymi i ciekawymi pomysłami. Warto, aby nie tylko resort infrastruktury analizował te zagadnienia, wyciągał wnioski i ulepszał ten program krajowy, który obowiązuje do roku 2010. Dziękuję bardzo. </u>
          <u xml:id="u-177.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Józef Zych)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszałekJózefZych">O zabranie głosu proszę posła Janusza Piechocińskiego, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełJanuszPiechociński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć, co my, posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego, chcemy zrobić w sprawie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Otóż, po pierwsze, chcemy, aby był to jeden z ważnych elementów poważnej debaty publicznej, którą prowadzimy w kampanii prezydenckiej i parlamentarnej. A więc nasz kandydat na prezydenta Jarosław Kalinowski i nasi kandydaci na posłów oprócz prowadzenia samej akcji wyborczej będą stale mówili o zagrożeniach, przekazywali statystyki dotyczące okolicznych dróg na każdym spotkaniu z mieszkańcami. Nasi samorządowcy zaś dostali zadanie, aby od września upowszechnić wydawanie karty rowerowej w szkołach podstawowych i aby wesprzeć działania policji i służb gminnych w kontaktach z dziećmi i młodzieżą w zakresie szeroko pojętego bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa ruchu drogowego. Chcemy także udostępnić łamy prasy partyjnej, biuletynów, strony internetowe, aby upowszechniać tę wiedzę, wzmacniać świadomość istniejącego zagrożenia i pokazywać sposoby rozwiązywania tych kwestii. A także już dzisiaj deklarujemy, że w przyszłym Sejmie poprzemy każde mądre ponadpartyjne rozwiązania w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PosełJanuszPiechociński">Tak jak w tej kadencji sejmowa Komisja Infrastruktury, tak i Klub Parlamentarny PSL w tej i w przyszłej, i zapewne w kolejnych kadencjach będzie współdziałał ze wszystkimi uczestnikami życia publicznego, politycznego i pozapolitycznego, z ruchami społecznymi, organizacjami pozarządowymi, bo jest to przestrzeń, którą musimy wypełnić wzajemnym dialogiem, aktywnością, motywowaniem się do wspólnego działania. Pamiętajmy, że w tym obszarze jest bardzo wielu społecznych partnerów, często są oni rozproszeni. Nie wymieniłem tu choćby organizacji rowerzystów, motocyklistów, stowarzyszeń, kółek zainteresowań, które na swój sposób prowadzą małą, ale jakże ważną wojnę z tymi dramatycznymi wydarzeniami na drodze, z ludzką niefrasobliwością, które dzielą się swoją wiedzą. Co bardzo istotne w tej pracy, coraz bardziej powszechną formą komunikowania się staje się Internet. Chciałbym tu podziękować, że nawet bardziej niż w innych mediach elektronicznych w portalach lokalnych często są poruszane sprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, walka o budowanie społecznego przyzwolenia na budowanie dróg serwisowych, jeśli chodzi o ograniczanie dostępu do wielu dróg krajowych czy wojewódzkich, o uzyskanie aprobaty społecznej, często naruszającej interesy właścicieli konkretnych działek czy mieszkańców danej miejscowości. Wokół tego jest poważna debata społeczna i coraz większe zrozumienie dla potrzeby podjęcia stanowczych i zdecydowanych działań.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PosełJanuszPiechociński">Jeśli chodzi o ten obszar, zapewniam Wysoką Izbę, pana marszałka i wszystkich, którzy nas dzisiaj oglądają i słuchają, że Polskie Stronnictwo Ludowe będzie po stronie życia i będzie opowiadać się za tym, abyśmy wspólnym wysiłkiem poprawili stan bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Michał Kaczmarek, Socjaldemokracja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełMichałKaczmarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przedstawić w imieniu Socjaldemokracji Polskiej opinię klubu co do przedstawionego sprawozdania dotyczącego bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działań realizowanych w tym zakresie w 2004 r. Odnosząc się do dyskusji, która przebiega dzisiaj w tej Izbie, chcę powiedzieć, że najgorsze jest to, iż przyzwyczailiśmy się do śmierci w tej skali na drogach. Jeżeli dzisiaj nawet porównamy 17 żołnierzy zabitych w wojnie irackiej, także wszystkie problemy wynikające z tego udziału, jak wskazywali na to moi koledzy, i 100 osób zabitych tygodniowo na drogach... Sądzę, że biorąc pod uwagę wiele przyczyn tych wypadków, argumenty podnoszone już w tej Izbie jasno wskazują, że skala tego tematu jest dzisiaj taka, iż nie wystarczy podporządkować krajowe biuro bezpieczeństwa ruchu drogowego ministrowi infrastruktury, zwolnić pozostałe resorty z działań wszechstronnych, ponadresortowych. Myślę, że wielką rolę odgrywają wszyscy ubezpieczyciele na naszym rynku, jeżeli dzisiaj mamy aż taką skalę problemu.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PosełMichałKaczmarek">Zwróćmy jednak uwagę na najważniejsze zagadnienie. Koncentracja większości wypadków ma obecnie miejsce na drogach jednojezdniowych, gdzie odbywa się ruch dwukierunkowy. Świadczy to o tym, że nawet nie potrafimy wykorzystać istniejących dzisiaj autostrad do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dlaczego tego nie potrafimy? Bo zaporowa cena na odcinkach autostrad powoduje, że nie jeździmy po tych autostradach, że zagęszczamy drogi alternatywne. Brakuje mi tutaj statystyki wskazującej na to, o ile zwiększyły się wypadki na drogach alternatywnych, dokąd ciężarówki i cały transport z uwagi na ceny ucieka z autostrad. Nigdzie nie widziałem takiego wniosku w tym raporcie, w którym by zostało określone, że mamy wybudowane odcinki autostrad, ale ruch na nich nie ma takiej skali jak ruch na drogach alternatywnych. Podam tylko przykład autostrady wielkopolskiej. Dzisiaj na wykonanych odcinkach porusza się po tej autostradzie 6 tys. pojazdów, a na drogach alternatywnych, poza autostradą, w tym samym kierunku - 10 tys.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#PosełMichałKaczmarek">Mam nadzieję, że jutro lub pojutrze uchwalimy w tej Izbie wreszcie poprawkę, o którą z tej tutaj trybuny próbuję wojować cały rok. Chodzi o to, że za opłatę drogową ciężarówki wjadą na autostrady od 15 sierpnia. Spowoduje to zdecydowaną poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego. Ale ciągle pojawia się przed nami pewna alternatywa. Będą budowane kolejne odcinki, np. w listopadzie powstanie następny odcinek na autostradzie wielkopolskiej. Cały czas pozostaje do rozwiązania kwestia, jak spowodować, jeśli chodzi o wybudowane odcinki autostrady, żeby miało to wpływ na zwiększenie bezpieczeństwa ruchu. O tym, że tak jest, jasno mówi statystyka, ale chodzi o to, jakie zastosować mechanizmy, żeby większość pojazdów poruszała się po tych drogach. Kwestie opłat za autostrady są podstawowym zagadnieniem i jeśli szybko nie zmierzymy się z tym tematem, to nie zwiększymy bezpieczeństwa ruchu drogowego, bo wiadomo, jest to jasne na całym świecie, wynika to ze statystyki, że drogi dwujezdniowe, drogi ekspresowe i autostrady znakomicie poprawiają bezpieczeństwo ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#PosełMichałKaczmarek">Chciałem zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt. Oto od kilku lat jeżdżę po drogach, może nie tak, jak mój kolega z Platformy Obywatelskiej, który jeździ 50 tys., ja ostatnio jeżdżę 40, ale jeżdżąc po drogach w tej kadencji parlamentu, jestem drugą kadencję posłem, stwierdzam, że oczywiście wszyscy się śpieszymy. Jak czytam statystyki, że rozbija się kolejny rządowy samochód, że rozbija się samochód wiozący prokuratora krajowego, to jest to dramat naszego pośpiechu na drogach. To jest też brak poczucia, że stopień zagrożenia życia na drogach jest dzisiaj taki, że trzeba przestrzegać nakazanej prędkości. Nie respektujemy ograniczeń prędkości. Muszę powiedzieć, że dopóki nie będziemy tego bezwzględnie egzekwować... Jeździmy po drogach na świecie, w różnych miejscach z okazji wizyt grup parlamentarnych i innych. Jest nie do przyjęcia, żeby w innych krajach poruszać się z prędkością większą niż dopuszczalna na danym odcinku. A u nas reakcja jest taka, że jak się trafi kierowca, który się porusza z normalną prędkością, to jest najeżdżany, ostrzegany, wyklaksonowany, jest jeszcze wiele innych restrykcji, bo odważył się blokować ruch, poruszając się z prędkością dopuszczalną. Jeśli nie zmienimy tej mentalności, to nie będzie szans na osiągniecie większego bezpieczeństwa ruchu drogowego.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#PosełMichałKaczmarek">Kilka uwag o naszym systemie ratownictwa drogowego. Chciałem powiedzieć, że miałem okazję w czasie tej kadencji przyjeżdżania jako pierwszy na miejsca wypadków śmiertelnych i obserwowania z bliska, jak dzisiaj funkcjonuje nasze ratownictwo drogowe, które ma kapitalne znaczenie, jeżeli chodzi o głębokość urazów, kalectwa, inne rzeczy. Muszę powiedzieć, że jak czytam w statystyce, że co 12 minut wyjeżdża do wypadku jednostka straży pożarnej ochotniczej czy zawodowej, to świadczy to o tym, że interwencje na drogach ochotniczych i zawodowych straży pożarnych są dzisiaj bardziej podstawową ich działalnością niż gaszenie pożarów. Muszę powiedzieć, że są do tego znakomicie przygotowani. Gdy byłem na miejscu takich wypadków, widziałem, że pogotowie przyjechało po 20 minutach, a ochotnicza straż pożarna z danej miejscowości była po 10 minutach i była w stanie odkleszczać, miała wszystkie narzędzia, które są potrzebne przy wypadku drogowym. To jest wielki postęp. Ale też niedopuszczalne są wszystkie problemy z wydaniem miliarda złotych na zamknięcie krajowego systemu ratownictwa. Ciągle w tej Izbie czegoś nam brakuje, najczęściej wydania takich ustaw, które będą sfinansowane, potrzebnych do zamknięcia systemu ratownictwa w Polsce. Dzisiaj sytuacja nie ulegnie poprawie, jeśli nie będziemy w stanie zmienić się mentalnie. Musimy uwierzyć, że stopień zagrożenia w ruchu drogowym jest taki, że to jest najbardziej śmiercionośne miejsce, na jakie wyjeżdżamy.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#PosełMichałKaczmarek">Chciałem powiedzieć kilka słów o fotoradarach. Jakbyście prześledzili państwo karierę fotoradarów w Polsce, to mielibyście jasny obraz: fotoradary znakomicie przyczyniają się do tego, że kierowcy zdejmują nogę z gazu. Większość kierowców znakomicie wie, gdzie są. Bezpieczeństwo poprawiło się w sposób absolutny. No i co? Wielu kierowców już wie, że większość z nich jest nieczynna. Mało tego, większość kierowców wie, że one są już bez przydziału, to znaczy jest fotoradar, ale jednostka policji go nie obrabia albo powierzyła to jakieś spółce i trwają pertraktacje, w jaki sposób egzekwować te wyniki: nagrania z kaset czy z płyt cyfrowych. Jeśli mielibyśmy świadomość, że za każde przekroczenie prędkości będziemy ukarani... W znakomity sposób fotoradary zdały egzamin w wielu miejscach na Zachodzie.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#PosełMichałKaczmarek">Kwestia egzekucji, koledzy ten temat poruszali, muszę się do tego ustosunkować. Jeśli chodzi o wypadki pod wpływem alkoholu, myśleliśmy, że jak zaostrzymy prawo karne, to w tej sprawie nie będzie możliwe stosowanie różnych kruczków prawnych. Jest to nieustająco możliwe. Najgorsza sytuacja to kolejne wypadki spowodowane przez te osoby, którym zabrano prawo jazdy, które dalej jeżdżą i powodują następny wypadek. I tutaj mamy wielokrotność sankcji i brak egzekucji, brak obywatelskiej postawy: ktoś ma zabrane prawo jazdy, wszyscy to wiedzą, a on dalej jeździ, do następnego wypadku, do następnej ludzkiej tragedii.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#PosełMichałKaczmarek">Kwestia podstawowa, jeżeli nie zmienimy sposobu przeprowadzania badań lekarskich, to ciągle będziemy mieli takich, którzy niezależnie od stanu zdrowia będą poruszać się po drogach. Bo w Polsce jak jeden lekarz nie wyda, to drugi wyda. Nie ma centralnego rejestru, że został zdyskwalifikowany.</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#PosełMichałKaczmarek">Minuta, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-182.9" who="#PosełMichałKaczmarek">Badania zachodnie wskazują, że z uwagi na nadpobudliwość w młodym wieku i przeprowadzone testy 20% odpada w pierwszym podejściu, jeśli chodzi o możliwość zdobywania prawa jazdy. W Polsce ta sprawa jest traktowana marginalnie. Jest duża dostępność orzeczeń lekarskich w tej sprawie. To też ma wpływ na te najbardziej dramatyczne wypadki, na największą brawurę młodzieży i na wiele innych tragicznych zdarzeń. Bez zacieśnienia systemu badań lekarskich dopuszczających do zawodu, mówimy nie tylko o zawodowym prawie jazdy, ale i amatorskim, nie jesteśmy w stanie zrobić znaczącego kroku w bezpieczeństwie. Ja tego tematu tutaj, w sprawozdaniu, nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-182.10" who="#PosełMichałKaczmarek">Klub mój będzie głosował zgodnie ze stanowiskiem komisji. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-182.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Piotr Kozłowski, Samoobrona Rzeczpospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełPiotrKozłowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PosełPiotrKozłowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej zaprezentować stanowisko w sprawie sprawozdania ze stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz z działań realizowanych w tym zakresie w latach 2003–2004.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#PosełPiotrKozłowski">Jak ukazuje sprawozdanie, polskie drogi w latach 1990–2004 pochłonęły ponad 100 tys. ofiar śmiertelnych, a ponad milion osób zostało rannych. Pomimo wielu programów mających przeciwdziałać tym zdarzeniom statystyki lat 2003 i 2004 niewiele zmieniają się na korzyść. Jak sugeruje się w raporcie, tak ogromnej liczby wypadków nie tłumaczy wzrost liczby samochodów, a niestety zły stan bezpieczeństwa ruchu drogowego. Czy to znowu jest tak, że większość programów tworzymy dla samego tworzenia? Każdy program bez należytego wsparcia finansowego jest i będzie programem martwym. Chwalebne jest, iż mamy zaplanowane kierunki działań i szczytny cel, jakim jest zmniejszenie do 2010 r. liczby zabitych o 50%, lecz jak zawsze ze wszystkim jesteśmy spóźnieni.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#PosełPiotrKozłowski">Wprowadzamy w tym roku trzy nowe programy pilotażowe poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego w woj. małopolskim, podlaskim i pomorskim. Programy te zakładają zmniejszenie o 50% liczby śmiertelnych wypadków poprzez realizację pięciu priorytetów: usprawnienie systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego w województwie poprzez edukację; modyfikację agresywnych i niebezpiecznych zachowań uczestników ruchu poprzez zwiększenie aktywności policji na drogach, a także automatyczną rejestrację wykroczeń; ochronę pieszych i rowerzystów, która ma polegać m.in. na separacji ruchu pieszych, rowerzystów i samochodów; usprawnienie miejsc najbardziej niebezpiecznych już na etapie ich projektowania, planowana jest też budowa obwodnic, poprawa widoczności na drogach; zmniejszenie ciężkości wypadków poprzez kształtowanie bezpiecznego otoczenia dróg, skrócenie czasu dotarcia służb ratunkowych do wypadku, podnoszenie kwalifikacji użytkowników dróg w zakresie udzielania pomocy przedlekarskiej.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#PosełPiotrKozłowski">Nasuwa się tu pytanie, dlaczego tworzymy kolejne programy pilotażowe w oparciu o istniejący program Gambit, skoro założenia zawarte w tych programach nie mogą się nie sprawdzić, gdyż są one rozwiązaniami nam znanymi i funkcjonującymi już w Wielkiej Brytanii czy w Niemczech. Przecież wszyscy wiemy, że najbardziej efektywnym sposoby zmniejszania zagrożenia jest odpowiednia edukacja, usystematyzowane prawo, odpowiedni nadzór i inżynieria ruchu. Zacznijmy myśleć, zacznijmy przekazywać więcej środków bezpośrednio na przeciwdziałanie, gdyż koszty usuwania skutków tragicznych zdarzeń drogowych z reguły znacznie przewyższają nakłady poniesione na ewentualne przeciwdziałanie. Na przykładzie woj. pomorskiego wyliczono, iż nakłady na usunięcie skutków wyniosłyby ponad 21 mld zł. Działania w ramach programu mają doprowadzić do zmniejszenia liczby zabitych przynajmniej o 320 osób. Liczba rannych ma być mniejsza o 18,5 tys. Redukcja kosztów usuwania szkód po wypadkach ma wynieść 5,4 mld zł, a realizacja programu pochłonie 5,2 mld zł. Tego rachunku zysków i strat nie trzeba interpretować. W ostatnich latach najwięcej wypadków zdarza się w lipcu, sierpniu i październiku, w okresach wakacyjnych - z uwagi na wzmożony ruch, a w okresie zimowym - z uwagi na pogarszające się warunki atmosferyczne.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#PosełPiotrKozłowski">Wśród czynników sprawczych wypadków na pierwszy plan wysuwa się człowiek - człowiek jako kierowca, człowiek jako pieszy. Aby ruch samochodowy mógł się stać w pełni bezpieczny, potrzebne są co najmniej trzy warunki: bezpieczne drogi, bezpieczne pojazdy, bezpieczni użytkownicy dróg. Z przeprowadzonych badań wynika, że dwa pierwsze kryteria są przyczyną tylko 10% ogółu wypadków czy kolizji. To człowiek i jego ograniczenia psychiczne, jak słaby refleks, słaba koncentracja uwagi, mała odporność na sytuacje stresowe, a przede wszystkim złe nawyki powodują zdecydowaną część wszystkich kolizji. Bezpieczeństwo zależy od świadomości i odpowiedzialności ludzi - tych za kierownicą, na chodniku i przejściu dla pieszych, na skraju szosy. Droga i pojazd też odgrywają niebagatelną rolę, ale to nie drzewa wpadają na samochody. Najczęstsze przyczyny wypadków to nadmierna prędkość, alkohol i brawura. Wiele analiz wykazało, że zachowanie człowieka było główną przyczyną ponad połowy analizowanych wypadków drogowych. Czynniki związane z warunkami drogowymi i z pojazdem prowadzonym w momencie wypadku miały niewielkie znaczenie. Co sprawia, że ludzie zachowują się w sposób tak ryzykowny? Wyniki badań wskazują, że błędne decyzje podejmowane są przede wszystkim przez kierowców w pierwszych latach prowadzenia pojazdu. Wykazano ponadto, że istnieje ścisły związek pomiędzy decyzją o ryzykownym zachowaniu a jego oceną, stąd najważniejszym czynnikiem jest zbyt optymistyczna ocena kierowcy własnych zdolności poznawczych i umiejętności kontrolowania ruchu pojazdu. Prowadzenie pojazdu nie jest prostym zadaniem, wymaga od kierującego nieustannego odbierania i przetwarzania stale napływających informacji oraz gotowości do szybkiej reakcji w odpowiedzi na nie. Kierujący musi zachować czujność w stosunku do sytuacji na drodze oraz jej otoczenia.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#PosełPiotrKozłowski">Podsumowując, należy stwierdzić, iż wielość programów nie przyczynia się bezpośrednio do poprawy bezpieczeństwa na polskich drogach bez większych nakładów na infrastrukturę drogową, odpowiednią edukację i prawo eliminujące z naszych dróg nieodpowiedzialnych kierowców oraz prawo niedopuszczające do ruchu po naszych drogach starych wraków samochodowych, samochodów naprawionych byle jak i byle gdzie. Brak w polskim prawie definicji pojazdu, który jest już odpadem (chyba w wyniku nacisków firm ubezpieczeniowych), powoduje też to, że po naszych drogach poruszają się niesprawne samochody. Te aspekty wraz z podnoszonymi przeze mnie wcześniej sprawami dotyczącymi przyczyn wypadków winny stać się wypadkową dalszych szybkich działań w kierunku poprawy bezpieczeństwa ruchu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Andrzej Fedorowicz, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełAndrzejFedorowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Liga Polskich Rodzin chcę przedstawić stanowisko mego klubu w sprawie sprawozdania o bezpieczeństwie na drogach. Sprawozdanie to nie było przedmiotem dyskusji na posiedzeniu komisji. Pan przewodniczący Piechociński zaproponował, aby odstąpić od dyskusji, bo próba podjęcia dyskusji na posiedzeniu komisji o 23.30 była zbyt późna i nieadekwatna do problemu. Pan poseł przewodniczący komisji powiedział mniej więcej tak: Rozumiem, że gdyby ktoś z nas, posłów spowodował wypadek, to w mediach bylibyśmy piętnowani za brak bezpieczeństwa. Dlatego zgłosił wniosek o nierozpatrywanie na komisji i odrzucenie tego sprawozdania. Samo sprawozdanie zawiera tabele, wykazy, analizy głównie wypadków drogowych. Wypadek drogowy to jest skutek działania bądź zaniedbania, bądź zaniechania. Na naszych drogach poruszają się pojazdy, w tym również wielu z nas w tych pojazdach, bądź jako kierowcy, bądź pasażerowie, i w różnych okolicznościach. Koledzy występujący przede mną zwracali głównie uwagę na pojazdy, które poruszają się z nadmierną szybkością, są prowadzone przez kierowców będących pod wpływem alkoholu. Ja natomiast chciałbym, ale nie dlatego, żeby być oryginalny, zwrócić uwagę na trochę inny problem, o którym próbowałem mówić również przy innych okazjach na posiedzeniu Komisji Infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełAndrzejFedorowicz">Otóż w statystykach brak jest danych, od czasu do czasu pojawiają się tylko pojedyncze informacje, ile osób prowadzi pojazdy pod wpływem narkotyków, pod wpływem środków odurzających, nie mniej groźnych niż alkohol. Czy prowadzona jest analiza ośrodków szkolenia kierowców, ośrodków egzaminowania kierowców? Czy prowadzona jest również analiza ośrodków, które wypuszczają, mówiąc kolokwialnie, kierowców niedoszkolonych? Ośrodki szkolenia powinny zostać objęte taką analizą, bo często wypadek jest skutkiem złego wyszkolenia kierowcy. My dogłębnie sprawdzamy na różnych stanowiskach różne osoby, które muszą mieć pewne predyspozycje, a kierowca, który rusza takim bolidem często w taki ruch, nie ma predyspozycji, o czym tu mówił jeden z moich przedmówców. Żeby znaleźć się w takim ruchu, trzeba mieć pełne uprawnienia, być pewnym i sprawnym.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#PosełAndrzejFedorowicz">Na jednym z posiedzeń Komisji Infrastruktury przedstawiciele organizacji rowerzystów zaczęli zgłaszać żale i pretensje, że rowerzyści są jedną z najbardziej poszkodowanych grup uczestników ruchu drogowego. Ale już na moje zapytanie, czy ci rowerzyści, którzy byli uczestnikami ruchu drogowego, mieli uprawnienia do przebywania w takim ruchu drogowym reprezentanci tej grupy nie byli w stanie odpowiedzieć. Ponieważ każdy kierowca przynajmniej zdał egzamin przed komisją państwową i uzyskał uprawnienia, a rowerzysta wjeżdża beztrosko na drogę, często nie znając zasad ruchu drogowego. To już jest skutek zaniedbania lub zaniechania.</u>
          <u xml:id="u-186.3" who="#PosełAndrzejFedorowicz">Nie chcę tu przytaczać obrazków chociażby z dzisiejszego dnia, kpić z przepisów ruchu drogowego, ale zapraszam na róg Pięknej i Mokotowskiej, tam się taki szklak buduje i jest lewoskręt permanentnie zajęty przez samochody pewnie kierownictwa tej budowy. I dzisiaj stał tam policjant z drogówki, więc spytałem go, czy on nadzoruje kpinę z przepisów ruchu drogowego. Policjant oczywiście spisał numery mojego samochodu, to tak na marginesie, do sztambucha panu komendantowi Siewierskiemu. Ale chodzi o to, że my musimy przeanalizować całość zdarzeń, całość zaniedbań i zaniechań. I prawdą jest, że na tej sali sejmowej powinna się odbyć debata, nie wiem, czy natychmiast, ale na pewno z udziałem wszystkich środowisk, żeby przeanalizować, czy prawa jazdy wydajemy ludziom, którzy mogą wejść w ich posiadanie, czy oni mogą wsiąść do samochodu. Czy nie ma zagrożenia, że ten młody człowiek, który otrzymuje prawo jazdy, jutro pojedzie na dyskotekę, do jakiegoś rozklekotanego malucha weźmie siedem osób, pod wpływem narkotyków wyjedzie na drogę i na pierwszym zakręcie wjedzie pod pędzącego tira. Czy będzie przeprowadzona analiza... sugerowałem to już kiedyś panu ministrowi, nie panu ministrowi Górskiemu, tylko innemu. Analizowaliśmy przejazdy ciężarówek ze Wschodu. Jak kierowcy ciężarówek ze Wschodu omijają prawo? Jedzie w kolumnie siedmiu kierowców, którzy wymieniają się w pojazdach i po prostu oszukują inspekcję. Bo kierowca powiada, że dopiero wsiadł do tego samochodu i z karty wyraźnie to wynika, ale że on jechał pół dnia innym, jadącym w tej kolumnie, samochodem, to już tego inspekcja nie jest w stanie sprawdzić, bo sprawdza jednego z kolumny. A ja, poseł z ziemi białostockiej, suwalskiej, łomżyńskiej, województwa niesłusznie nazwanego podlaskim, ale z tego województwa, zapraszam na słynną drogę śmierci 61, na drogę 8, i spróbujcie państwo wyprzedzić teraz, gdy się jedzie do Augustowa, z przyczepą chociażby, taki pojazd, który jedzie 60 km/h. Spróbujmy pojechać bezpiecznie na urlop. Nie jesteśmy w stanie. To wymaga głębokiej analizy, to wymaga badań, ponieważ nie dość że te ciężkie pojazdy niszczą nam drogi, to stwarzają przeogromne zagrożenie, bo sposób jazdy tych pojazdów jest fatalny. Z własnego doświadczenia chciałbym jedno tylko powiedzieć. Kiedy już byłem, po włączeniu kierunkowskazu, na wysokości 1/3 wyprzedzanego pojazdu z łotewską rejestracją, kierowca bez mrugnięcia oka zjechał na lewo i zepchnął mnie do rowu. To jest codzienność. A ostatnio śmierć posła do europarlamentu z Ligi Polskich Rodzin pana Filipa Adwenta. Kierowca śpi, budzi się nagle i żeby nie wpaść w prawo z łuku, tnie w lewo i rozjeżdża wzdłuż toyotę avensis i na śmierć cztery osoby w jednym samochodzie. Pan poseł, jego rodzice i córka. To jest tragedia naszych dróg. Mówimy tutaj o bezpieczeństwie, a wydaje mi się, że raport powinien nazywać się raportem o niebezpieczeństwach w ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-186.4" who="#PosełAndrzejFedorowicz">Zwracając uwagę na te, niektóre tylko, wydarzenia, chciałbym powiedzieć, że my przywiązujemy się często do takich stałych, wyświechtanych już słów: to pijany, to rowerzysta, to taki. My musimy analizować całość zdarzeń, bo wypadek to już jest skutek zaniechań, zaniedbań i działań, naszych działań. Prawnie wszystkiego się nie da uregulować, ale prawo trzeba egzekwować, tu było to podkreślane, pani przewodnicząca stałej komisji do spraw transportu to mówiła i podzielam jej zdanie. Prawo musi być egzekwowane, bo inaczej to jest kpina z prawa. I ci, którzy tak się chełpią, że udało im się wprowadzić zapisem ustawowym te 50 km/h w obszarze zabudowanym, to nie mają się z czego cieszyć, po prostu zrobiono to pod publiczkę, ponieważ ruch jest obecnie wymuszany na obszarach zabudowanych, często jest to poniżej 50, a często dla utrzymania płynności ruchu, bo trzeba pamiętać, specjaliści czy pseudospecjaliści od ruchu drogowego, że jest coś takiego, co nazywa się płynnością ruchu. Jeżeli ktoś nie zna się na komunikacji miejskiej, to polecam najpierw zjawisko: płynność ruchu. Przy płynności ruchu, kiedy pojazd jest cały czas utrzymywany w ruchu, zdarza się najmniej wypadków.</u>
          <u xml:id="u-186.5" who="#PosełAndrzejFedorowicz">Liga Polskich Rodzin wstrzyma się od głosowania, ponieważ raport jest przygotowany rzetelnie. To, że marszałek Sejmu - niestety, takiego mamy, jakiego mamy - nie doprowadził do debaty w parlamencie na ten temat, to nie jest wina komisji czy tych, co pisali sprawozdanie. Sprawozdanie jest przygotowane rzetelnie, dlatego Liga Polskich Rodzin wstrzyma się od głosu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-186.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Pytań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Wysoka Izbo! Komisja Infrastruktury wnosi o przyjęcie sprawozdania zawartego w druku nr 2899.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-187.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-187.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Głosowanie nad wnioskiem Komisji Infrastruktury o odrzucenie sprawozdania zawartego w druku nr 3998 przeprowadzimy jutro w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-187.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o stanowisku Senatu w sprawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym (druki nr 4268 i 4282).</u>
          <u xml:id="u-187.9" who="#WicemarszałekJózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Ryszarda Hayna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełSprawozdawcaRyszardHayn">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dużo by można było mówić o tym, bo poprawek Senat do prawa o szkolnictwie wyższym wniósł niezwykle dużo, w sumie 285. Komisja na posiedzeniu w dniu 6 lipca, pracując bez przerwy 5 godzin i 45 minut, odniosła się do wszystkich 285 poprawek. Część z nich została rozpatrzona pozytywnie, część negatywnie. Generalnie można powiedzieć tak, że jeśli chodzi o poprawki zgłoszone przez Senat - zestaw tych poprawek znajduje się właśnie we wspomnianym druku nr 4268 - to prawie połowę stanowią poprawki o charakterze uściślającym, legislacyjnym, redakcyjnym, jest ich ponad 100, i myślę, że tutaj nie było powodu, żeby specjalnie oponować. Są to często zwykłe, stylistyczne, trzeba przyznać, korzystniejsze zapisy, redakcja po prostu ładniejsza, bardziej elegancka, jeśli chodzi o stronę językową, lub też zostały bardziej doprecyzowane niektóre sformułowania. Te wszystkie poprawki, generalnie ponad 100, jak powiedziałem, zostały przez komisję zaopiniowane pozytywnie. Takich negatywnych poprawek, które w sposób jednoznaczny komisja proponuje odrzucić, jest 43. I tu znowu trudno mi mówić o każdej z tych poprawek. Powiem generalnie, że są to poprawki takie, które naszym zdaniem, zdaniem komisji, burzyłyby logikę tego dokumentu, który został przez Wysoką Izbę, przez Sejm przyjęty. Oczywiście można tutaj mówić, że niektóre z tych poprawek, a te zostały pozytywnie zaopiniowane, stanowią pewne uzupełnienie. To dotyczy kilkunastu poprawek, chyba 16, dokładnie nie pamiętam, które zawierają przepisy uzupełniające, jak gdyby wytyczne do rozporządzeń, które ma wydać minister edukacji albo któryś inny minister. Wprowadzając te poprawki, Senat miał na uwadze konieczność zapewnienia zgodności ustawy z art. 92 konstytucji i trzeba powiedzieć, że nie było tutaj powodu, żeby z tym dyskutować.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PosełSprawozdawcaRyszardHayn">Również pozytywnie zaopiniowane zostały poprawki końcowe od 281. do 285., które mają na celu zapewnienie spójnego i płynnego wejścia w życie tej reformy, która zostanie przez prawo, nowe prawo o szkolnictwie wyższym wprowadzona. Przyjmując te poprawki, Senat miał na uwadze to, że postanowienia dotyczące niektórych dziedzin, takich, jak: finansowanie uczelni, stosunki pracownicze, pomoc materialna dla niektórych grup, przede wszystkim dla doktorantów, różnią się w sposób istotny od tych rozwiązań, może jeszcze ograniczenia w zakresie zatrudnienia na wielu etatach, że te zapisy różnią się w sposób wyraźny od uregulowań dotychczas obowiązujących i w związku z tym uznano, że jeśli cała ustawa ma wejść w życie od 1 września, to konieczne jest, żeby adresaci ustawy mieli więcej czasu na zapoznanie się z nowymi regulacjami i dopasowanie do wymogów nowej ustawy. Myślę, że to jest też oczywiste i w tym zakresie komisja edukacji zajęła stanowisko pozytywne.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PosełSprawozdawcaRyszardHayn">Chciałbym jeszcze zwrócić uwagę, bo powtarzam, jest tych poprawek 285 i mówienie o każdej z nich byłoby bezsensowne, że Wysoka Izba ma dokument, druk nr 4282, który zawiera pełen wykaz stanowisk.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#PosełSprawozdawcaRyszardHayn">Chcę na koniec jeszcze zwrócić uwagę na jedno. Ze względu na to, że, jak mówiłem, szereg tych poprawek dotyczy kwestii podobnych albo tylko redakcyjnych, jest propozycja, która została przedstawiona przez Biuro Legislacyjne i została zaakceptowana przez komisję edukacji, by połączyć szereg poprawek w takie bloki. Jeśli chodzi m.in. o te ściśle redakcyjne, to jest ich 83 i proponujemy, żeby w jednym bloku po prostu takie zestawienie przyjąć podczas jednego głosowania. Podobnie proponujemy połączyć kilkanaście następnych poprawek i potem pogrupowane, zawsze dotyczące tej samej kwestii, ale w różnych miejscach, w różnych artykułach pomieszczone, poddać pod głosowanie. Tak więc jest propozycja, by 31 głosowań obejmowało kilka poprawek. Ale i tak generalnie, chcę powiedzieć, będzie blisko 200 tych głosowań i myślę, że zajmie nam to sporo czasu. Skądinąd chciałbym podziękować wszystkim członkom komisji edukacji... przepraszam, panu ministrowi, pani dyrektor z ministerstwa edukacji, za to, że państwo wszyscy, że tak powiem, wytrzymali przez cały czas, że była rzetelna współpraca. Chciałbym również wszystkim państwu członkom komisji podziękować, bo rzeczywiście, myślę, była to ogromna praca, bardzo trudna - już nie mówię o rozpatrywaniu poprawek, ale w ogóle o całej ustawie. I sądzę, że przyjmując tę ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym, będziemy wszyscy mieli poczucie satysfakcji z dobrze wykonanej pracy na koniec kadencji. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przypominam, iż Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Otwieram zatem dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#WicemarszałekJózefZych">O zabranie głosu proszę panią poseł Danutę Grabowską, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełDanutaGrabowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PosełDanutaGrabowska">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pan poseł sprawozdawca dosyć szczegółowo omówił poprawki, o których rozmawialiśmy. Fakt pozostaje faktem - ustawa ta budzi bardzo dużo emocji. To, że jest tyle poprawek, świadczy o tym, iż jest ogromne zainteresowanie społeczne, ale przede wszystkim jest bardzo duże zainteresowanie środowiska. To chyba dobrze, bo to gwarantuje, jak sądzę, że bardzo szczegółowo będą te wszystkie zapisy, oczywiście końcowe już, przeanalizowane i wdrażane w praktyce. To sprawa pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PosełDanutaGrabowska">Sprawa druga. Nasz klub, Sojuszu Lewicy Demokratycznej, oczywiście również rozpatrzył te wszystkie poprawki, rozmawialiśmy o nich i jeśli pan poseł sprawozdawca się nie pogniewa, to pozwolę sobie jednak wnieść taką uwagę, iż nie wszystkie tak dokładnie doprecyzowują te zapisy, ale jeżeli słowo „że” jest ważniejsze niż „iż” lub odwrotnie, dobrze, jesteśmy za i tak będziemy głosować.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#PosełDanutaGrabowska">Natomiast jeśli chodzi o poprawki merytoryczne, to rzeczywiście budziły one różnego typu emocje, zwłaszcza te poprawki, które jak gdyby chciały burzyć konstrukcję ustawy przyjętą przez Wysoką Izbę. Mam tu na uwadze zwłaszcza to, o co, myślę, walczyliśmy konsekwentnie, a walczyliśmy o to, żeby uporządkować rynek - może to brzmi brzydko, ale jest ważne - zatrudnienia w szkolnictwie wyższym. Bo rzeczywiście o jakości kształcenia, o tym, żeby nauczyciel akademicki miał czas dla studenta, warto rozmawiać, warto do bólu rozmawiać i warto przeciwstawiać się również takim tendencjom, które chciałyby tę konstrukcję lekceważyć. Ważne to jest ze względu na to, iż przecież, cokolwiek by mówić, szkoły wyższe kształcą elitę intelektualną naszego kraju i nie może nam być obojętne, jaki jest absolwent, jaką wynosi wiedzę. Nie tylko wiedzę, ale również pewien system wartości, który powinien być preferowany wtedy, kiedy mówimy o człowieku, który będzie w przyszłości, taką mamy nadzieję, pełnił różne funkcje ważne, kierownicze, który będzie reprezentował nasz kraj w świecie, który wreszcie będzie rozwijał polską naukę, polską kulturę.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#PosełDanutaGrabowska">W związku z tym nasz klub po przeanalizowaniu wszystkich poprawek generalnie godzi się na to wszystko, co podjęła komisja edukacji narodowej, bo, jak słusznie powiedział pan przewodniczący, poświęciliśmy temu należną uwagę.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#PosełDanutaGrabowska">Mamy jednak różne zdania odnośnie do dwóch przyjętych przez komisję spraw. Mianowicie - może to rzecz drobna, nie zasadnicza dla uczelni, ale, ponieważ każdy pieniądz, również, a zwłaszcza ten społeczny, a zwłaszcza tam, gdzie to jest z kieszeni podatnika, warto liczyć i warto, żeby była jakaś ciągłość - mamy inne zdanie w sprawie poprawki 112. niż przyjęte przez komisję edukacji. Otóż uważamy, że rektor, który jest oczywiście wybierany w drodze demokratycznych wyborów, może jednak być daleki od spraw rachunku ekonomicznego, ale powinien uwzględniać te reguły gry i w ten sposób relacje pomiędzy kwestorem a tym, kto zarządza majątkiem, powinny być czytelne.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#PosełDanutaGrabowska">I wreszcie druga sprawa, o której też chcę powiedzieć jasno. Odwołuję się tutaj do argumentacji Senatu zawartej na str. 16, chodzi o poprawkę 252. dotyczącą lustracji. Ja bym uprzejmie prosiła Wysoką Izbę i szanowne kluby, by jednakowoż wczytać się w argumentację Senatu. To w demokratycznych wyborach wybiera się władze uczelni, ale prawda jest taka, że to, co zaproponował Senat, jest po prostu roztropne ze względu na niespójność tego, co zaproponował Sejm w ferworze, powiedziałabym, debaty niekoniecznie, nie do końca merytorycznej. I stąd oświadczam, iż klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej będzie głosował inaczej niż przyjęła to komisja i będzie proponował, by poprawkę 252. po prostu przyjąć. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie głos zabierze pani poseł Iwona Śledzińska-Katarasińska, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Z tych głosów wcześniejszych wynika, że jednak ilość poprawek Senatu trochę komisją, członkami komisji wstrząsnęła. No i rzeczywiście, o czym tu już mówił pan poseł sprawozdawca, Senat wprowadził do ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym 285 poprawek, a więc więcej niż ustawa liczy artykułów. Traktując rzecz ze śmiertelną powagą, należałoby się jednak zastanowić, dlaczego i czy słusznie. Niestety, jak wynika ze sprawozdania komisji, w wielu przypadkach słusznie. Często są to poprawki błahe, często, gdyby istniał obyczaj współpracy legislatorów obu Izb, w ogóle mogłoby ich nie być. To już jednak jest uwaga dla potomnych, dla następnej Izby. Być może tak to dopracujemy, Izby tak dopracują swoje regulaminy, iż między Sejmem a Senatem będzie także jakaś współpraca legislacyjna. No, ale to na przyszłość, a dziś wypada się zmierzyć z tą nadzwyczajną obfitością proponowanych zmian.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">W ciągu 5 minut, rzecz jasna, nie mam szans, odsiewając nawet poprawki redakcyjne, na przedstawienie stanowiska Platformy Obywatelskiej wobec wszystkich merytorycznych propozycji Senatu. Korzystając z okazji, pragnę jednak jako wnioskodawca na forum Sejmu podziękować za bezsprzecznie trafniejsze zapisy odnoszące się do konsekwencji za popełnienie plagiatu zarówno przez nauczycieli akademickich, jak i studentów. Naprawdę nieważne, kto i jak formułuje konkretne artykuły, ważne, że problem dostrzeżony - w tym, szczególnie mi miło, dostrzeżony przez Platformę Obywatelską - przez całą Izbę będzie w ustawie uregulowany.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mój klub nie na wszystkie poprawki Senatu może się zgodzić. Znów przytoczę tylko kilka dość, wydaje nam się, istotnych, których nie poprzemy. I tak błędna wydaje nam się nowa definicja studiów podyplomowych - to jest poprawka jedna z pierwszych, 8. - mieszane uczucia budzi w nas poprawka 18. definiująca prawa samorządnej społeczności akademickiej, niebezpieczne konsekwencje może mieć poprawka 112. ustanawiająca podporządkowanie kwestora uczelni kanclerzowi, czyli jakby obecnemu dyrektorowi administracyjnemu - właśnie zauważyłam, że tutaj pani poseł także na to zwracała uwagę. Absolutnie nie możemy się zgodzić na poprawkę 129., która eliminuje uczelnie niepubliczne z pewnego typu dotacji z budżetu państwa. Nie jesteśmy także zwolennikami wszechwładzy Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, a w taką stronę zmierza poprawka 147. uzależniająca zatrudnienie profesora nadzwyczajnego od pozytywnej opinii komisji.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">Dwie kolejne zmiany, których Platforma Obywatelska nie poprze, także dotyczą warunków zatrudnienia - nauczycieli mianowanych oraz pracowników naukowo-dydaktycznych. W pierwszym przypadku chodzi o możliwość rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem mianowanym w przypadku przekształcenia struktury uczelni - uważamy, odmiennie niż Senat, że zapis ten należy pozostawić.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">W drugim przypadku chodzi o wymiar pensum godzin dydaktycznych. Sejm określił to w granicach od 120 do 240 godzin. Senat górny pułap obniżył do 210 godzin. Doprawdy, pozostawmy uczelniom i ich kadrze możliwość manewru w szerszych granicach. Przecież to nie jest obowiązek, to są granice.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#PosełIwonaŚledzińskaKatarasińska">I ostatnia sprawa budząca ogromne emocje - art. 236 ustawy rozszerzający katalog osób pełniących funkcje publiczne, podlegających lustracji o rektorów, prorektorów, dziekanów i członków Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, Państwowej Komisji Akredytacyjnej oraz Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów. Senat proponuje skreślenie tego artykułu. Myśmy się także wczytywali w argumentację i mimo wszystko nie zostaliśmy przekonani. Platforma Obywatelska nie widzi podstaw, by ten artykuł skreślać, a nawet jest przekonana, że więcej byłoby z tego szkody niż pożytku. A przecież cała ta ustawa, jakkolwiek by była ciągle jeszcze niedoskonała, ma przynieść pożytek. I miejmy nadzieję, że przyniesie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Jarosław Zieliński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełJarosławZieliński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie napawa optymizmem i nie wróży niczego dobrego sytuacja, w której po ponadrocznej, pełnej różnych meandrów pracy parlamentarnej nad ważną nie tylko dla środowiska szkolnictwa wyższego, lecz także dla rozwoju kraju ustawą składającą się z 272 artykułów na ostatnie w kończącej się kadencji posiedzenie Sejmu trafia do rozpatrzenia 285 poprawek Senatu. O czym to świadczy? Czy Sejm w sposób niewłaściwy wykonał swoje zadanie, mimo wielu długich, pracowitych i żmudnych posiedzeń komisji i podkomisji oraz 150 poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu? Czy Senat rozminął się ze swoją rolą w procesie legislacyjnym i zamiast rozpatrzyć tekst ustawy uchwalonej przez Sejm zaczął pisać nową ustawę? Czy może po prostu - o czym mówiłem już w wystąpieniu klubowym w imieniu Prawa i Sprawiedliwości podczas drugiego czytania ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym - dokument ten jest niedojrzały do uchwalenia jako zbyt jednostronny, mocno kontrowersyjny i zdecydowanie za mało nowoczesny, nie mówiąc już o wątpliwościach dotyczących zgodności niektórych jego zapisów z ustawą zasadniczą? Usiłowaliśmy przekonać entuzjastów tej ustawy, że lepiej nie uchwalać nowych regulacji prawnych niż wprowadzać na siłę rozwiązania wątpliwe co do jakości zmian. Apele te okazały się niestety nieskuteczne.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełJarosławZieliński">Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym kończy swoją legislacyjną odyseję. Jeśli nie zakwestionuje jej Trybunał Konstytucyjny, będzie stanowiła ona prezent od odchodzącego prezydenta, parlamentu i rządu dla nowego rządu i ministra edukacji narodowej, który zamiast zająć się nową polityką edukacyjną państwa, będzie musiał w pośpiechu wydawać liczne akty wykonawcze do nieakceptowanej ustawy. Apeluję do pana ministra obecnie sprawującego tę funkcję, by czas, jaki mu jeszcze pozostał, poświęcił na przygotowanie tych rozporządzeń, bo to jest ustawa jego obozu politycznego.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PosełJarosławZieliński">Poprawki Senatu rozpatrzone przez Komisję Edukacji, Nauki i Młodzieży 5 lipca 2005 r. mają zróżnicowany ciężar gatunkowy, o czym mówił już pan przewodniczący komisji jako poseł sprawozdawca i mówili moi szanowni przedmówcy. Mimo to i mimo ich liczby nie wpłyną już one jednak w sposób zasadniczy na kształt i wartość ustawy. Mogą ją co najwyżej trochę poprawić lub jeszcze bardziej zepsuć.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PosełJarosławZieliński">Jest oczywiste, że grupę poprawek o charakterze legislacyjnym, porządkujących i uściślających zapisy uchwalone przez Sejm, a jest ich rzeczywiście wyjątkowo dużo, warto przyjąć w trosce o czytelność i jednoznaczność stanowionych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#PosełJarosławZieliński">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość poprze także inne poprawki izby wyższej, które korygują w sposób racjonalny, korzystny dla środowiska akademickiego i służący podnoszeniu jakości szkolnictwa wyższego zapisy ustawy sejmowej. Nie jest tutaj możliwe szczegółowe ich omawianie. Dotyczy to na przykład poprawek odnoszących się do etyki i odpowiedzialności służbowej i dyscyplinarnej nauczycieli akademickich i osób pełniących funkcje kierownicze w uczelniach, wzmocnienia roli i niezależności Państwowej Komisji Akredytacyjnej, idei i podstawowych zasad samorządności akademickiej.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#PosełJarosławZieliński">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość poprze poprawki Senatu prowadzące do jednakowego traktowania uczelni publicznych i niepublicznych oraz będzie głosował za odrzuceniem poprawek pogłębiających ich nierówność wobec przepisów ustawy, a są również niestety takie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#PosełJarosławZieliński">Na szczególną uwagę zasługują poprawki nr 269 i 252.</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#PosełJarosławZieliński">Poprawka nr 269 odnosi się do art. 256 ustawy. Senat proponuje ten artykuł skreślić. Przyjęcie tej poprawki uniemożliwiałoby przekształcanie publicznych szkół pomaturalnych, oczywiście po spełnieniu warunków wymaganych w ustawie dla utworzenia uczelni zawodowej, w uczelnie prowadzące studia pierwszego stopnia. Wbrew temu, co usłyszeliśmy z ust ministra edukacji narodowej podczas posiedzenia Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, w naszej interpretacji ten przepis odnosi się także do zawieszonych pomiędzy systemami kolegiów nauczycielskich. Nasz klub będzie głosował za odrzuceniem tej poprawki Senatu.</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#PosełJarosławZieliński">W poprawce nr 252 Senat proponuje skreślenie art. 236 ustawy dotyczącego rozszerzenia ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 o osoby pełniące funkcje kierownicze w uczelniach oraz członków Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, Państwowej Komisji Akredytacyjnej oraz Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów. Cieszy nas fakt, że Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży opowiedziała się za odrzuceniem tej poprawki. (Jeszcze dwa zdania, panie marszałku.) Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za utrzymaniem ustawowej lustracji osób publicznych pełniących wyżej wymienione funkcje w naszych uczelniach. Mamy nadzieję, że Wysoka Izba odrzuci poprawkę Senatu i będziemy nareszcie wiedzieli, kto kieruje edukacją młodych pokoleń Polaków. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-194.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekJózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Mariana Wesołowskiego, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełMarianWesołowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego pragnę ustosunkować się do stanowiska Senatu w sprawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełMarianWesołowski">Reprezentowany przeze mnie klub podtrzymuje stanowisko, iż dyskutowana ustawa, oprócz uchwalonych przez ten Sejm ustaw o tytule i stopniach naukowych oraz o zasadach finansowania nauki, w sposób zasadniczy decydować będzie o rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce. Jest to ustawa oczekiwana przez środowiska akademickie od co najmniej 8 lat, gdyż tyle nad nią trwają prace. Bez rozwiązań prawnych zawartych w ustawie niemożliwy byłby dalszy rozwój procesu dydaktycznego na poziomie różnych typów szkół wyższych funkcjonujących w Polsce po 1989 r. Ustawa unifikuje bowiem przepisy prawne w odniesieniu do wyższych szkół publicznych i niepublicznych oraz państwowych wyższych szkół zawodowych. Dotyczy ona niemal wszystkich sfer działalności szkół wyższych, a w tym ich ustroju, praw i obowiązków pracowniczych oraz szeroko rozumianych spraw studenckich. Wiele spraw rozstrzygnięto definitywnie oraz po myśli zarówno wnioskodawców, jak i oponentów. Są zagadnienia, które wymagają być może w przyszłości nowelizacji, jak chociażby problem ścieżki awansowej dla osób ze stopniem naukowym doktora. Są wreszcie unormowania prawne, które budzą sprzeciw wśród rozsądnie myślących nauczycieli akademickich i nie tylko. Do tych ostatnich zaliczam na przykład zupełnie rozmyty w trakcie prac Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży problem wieloetatowości, który dalej pozostanie kolcem w zdrowym ciele większości szkół wyższych. Mimo to dobrze się jednak stanie, że ustawa będzie obowiązywać już od nadchodzącego roku akademickiego 2005/2006. Wielu z nas w to wątpiło.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełMarianWesołowski">Reprezentując stanowisko klubu, opowiadam się więc za jej przyjęciem i rychłym wprowadzeniem w życie. Jeśli chodzi o poprawki Senatu, chociaż liczne, ale w większości nieistotne dla pierwotnego ducha ustawy, głosować będziemy z reguły zgodnie z ustaleniami Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekJózefZych">O zabranie głosu proszę panią poseł Mariolę Sokołowską, Socjaldemokracja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełMariolaSokołowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi zaszczyt zaprezentowania stanowiska klubu Socjaldemokracji Polskiej wobec sprawozdania Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o stanowisku Senatu w sprawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PosełMariolaSokołowska">Przedstawiona ustawa stanowi kompleksowe uregulowanie materii dotychczas zawartej w trzech odrębnych aktach prawnych, to jest ustawie o szkolnictwie wyższym, ustawie o wyższym szkolnictwie wojskowym oraz ustawie o wyższych szkołach zawodowych. Zakłada ona regulację między innym i takich kwestii, jak nadzór na uczelniami wyższymi, w tym także tak zwanymi szkołami resortowymi, określa zasady tworzenia i likwidacji uczelni publicznych i niepublicznych, zasady ich finansowania oraz dysponowania ich majątkiem w wypadku likwidacji. Uwzględnia również kwestie związane z zatrudnieniem kadry naukowej. Do niewątpliwych plusów ustawy zaliczyć należy długo wyczekiwane dostosowanie polskich uregulowań prawnych w zakresie prawa oświatowego do szeroko rozumianych wymogów procesu bolońskiego. Wprowadzono więc trzystopniowy system kształcenia, z podziałem na studia zawodowe, magisterskie uzupełniające oraz doktoranckie, zachowując przy tym system studiów jednolitych magisterskich na kierunkach, które tego wymagają ze względu na swoją specyfikę, takich jak medycyna czy prawo. Należy podkreślić, iż ustawa ta daje możliwość kontynuacji studiów, jednocześnie prowadząc do wzrostu mobilności studentów. To zaś powinno zwiększyć atrakcyjność wykształcenia naszych absolwentów oraz ich szanse na lokalnych, ogólnopolskich oraz międzynarodowych rynkach pracy.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PosełMariolaSokołowska">Na mocy przepisów tej ustawy nastąpi większa demokratyzacja organów kolegialnych uczelni dzięki bardziej zrównoważonej reprezentacji wszystkich grup akademickich. Na przykład udział studentów w organach kolegialnych podniesiony został do 20%, co stanowi realizację postanowień karty bolońskiej.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#PosełMariolaSokołowska">Zdecydowanie pozytywnym aspektem wejścia w życie nowej ustawy o szkolnictwie wyższym jest stworzenie szansy na podniesienie jakości kształcenia dzięki udziałowi studentów w ocenie jakości kształcenia i w pracach Państwowej Komisji Akredytacyjnej. Przecież to studenci są beneficjentami usług edukacyjnych i bezpośrednio odczuwają wszystkie ich skutki.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#PosełMariolaSokołowska">Nowe uregulowania prawne to nie tylko zmiany systemowe, ale również socjalne. W zakresie pomocy materialnej wraca dopłata do posiłków dla najbardziej potrzebujących, ale wraca w nowej formie, postulowanej przez Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej i zapewniającej właściwe wykorzystanie środków - jako stypendium żywieniowe. Ponadto katalog beneficjentów świadczeń pomocy materialnej rozszerza się - mamy nadzieję, że nie kosztem studentów - o uczestników studiów doktoranckich, którzy niejednokrotnie miesięcznie zarabiając 700 zł, zmuszeni są utrzymywać własne rodziny. Zmianie ulega również sposób obliczania dochodów studentów utrzymujących się z prowadzenia gospodarstwa rolnego. Byli oni pokrzywdzeni ostatnią nowelizacją ustawy o szkolnictwie wyższym, która określała dla nich bardzo niekorzystne stawki za dochód z 1 hektara przeliczeniowego. Należy szczególnie podkreślić, iż zmieniany jest również przepis dotyczący osób niepełnosprawnych, które teraz bez większych formalności będą mogły otrzymywać należne im stypendium. Ponadto wprowadza się obligatoryjne umowy między uczelnią a studentem określające warunki odpłatności za studia, co zabezpieczy nie tylko studentów, ale również uczelnie przed nieporozumieniami, które tak często miały miejsce na tej linii.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#PosełMariolaSokołowska">Do wad ustawy zaliczyć można to, iż nie rozwiązuje ona problemów nieefektywnego sposobu zarządzania uczelnią, nie sprzyja kształceniu i konkurencyjności młodej kadry naukowej oraz nie gwarantuje nadążania programów kształcenia za wymaganiami rynku pracy.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#PosełMariolaSokołowska">Socjaldemokracja Polska przychyla się do sprawozdania Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, z wyłączeniem opinii w sprawie poprawki nr 139, w wypadku której popieramy stanowisko Senatu. Uregulowanie zaproponowane przez sejmową komisję mogłoby doprowadzić do znaczącego pogorszenia stanu technicznego domów studenckich poprzez uniemożliwienie przeznaczenia kwoty większej niż 15% funduszu pomocy materialnej na remonty akademików. Praktyką jest, iż uczelnie w przypadku konieczności przeprowadzenia poważniejszych prac remontowych kumulują środki pochodzące z kilku dotacji. Ograniczenie wysokości środków jednorazowo przeznaczanych na ten cel do 15% uniemożliwi dokonanie wielu inwestycji.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#PosełMariolaSokołowska">Odmienne zdanie niż sejmowa komisja mamy także w sprawie poprawki nr 252, o której moi przedmówcy mówili, za przyjęciem której będziemy się opowiadali. Dotyczy ona tzw. lustracji. Jak wykazało Biuro Legislacyjne Senatu, rozszerzając katalog osób pełniących funkcje publiczne, nie dokonano równoczesnej zmiany przepisu określającego katalog osób zobowiązanych do złożenia oświadczenia lustracyjnego, co czyni ten zapis bezskutecznym. W pozostałych kwestiach Socjaldemokracja Polska przychyla się do sprawozdania Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Mirosław Krajewski, Samoobrona Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełMirosławKrajewski">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pragnę przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Samoobrona RP wobec senackich poprawek do ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, informując, iż w zdecydowanej większości klub nasz podziela rozstrzygnięcia wobec tych poprawek przyjęte przez Komisję Edukacji, Nauki i Młodzieży. Mamy jednak w kilku istotnych kwestiach zdanie odrębne. Nie podzielamy opinii Senatu i komisji, aby właściwemu ministrowi do spraw szkolnictwa wyższego wydłużać termin zatwierdzenia statutu uczelni wyższej z 2 aż do 6 miesięcy. Motywacja Senatu, iż „rozpatrzenie w terminie 2 miesięcy jest w wielu przypadkach nierealne”, wydaje się nie tylko nieuzasadniona, ale w jakimś sensie ambiwalentna. Podzielamy natomiast propozycję Senatu zawartą w poprawce 42. do art. 19, aby minister odmówił pozwolenia na założenie uczelni niepublicznej osobie skazanej prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne skarbowe. Uważamy, iż istotnie, takie osoby nie dają gwarancji na uczciwe prowadzenie tego przedsięwzięcia. Przypomnę, iż stanowisko komisji w tej sprawie jest odmienne.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PosełMirosławKrajewski">Popieramy poprawkę nr 147 odnoszącą się do art. 112 ust. 2, która jest kompatybilna z proponowaną przez nasz klub w pracach komisji zasadą, w myśl której warunkiem zatrudnienia osoby nieposiadającej stopnia naukowego doktora habilitowanego lub tytułu naukowego profesora na stanowisko profesora nadzwyczajnego w uczelni jest uzyskanie, podkreślam, pozytywnej opinii Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów. Nieprzyjęcie tej poprawki spowoduje naszym zdaniem, że najpewniej będziemy mieli swoisty urodzaj profesorów nadzwyczajnych. Obawa ta dotyczy przede wszystkim rachitycznych uczelni niepaństwowych i wyższych uczelni zawodowych, gdzie rady jednostek podstawowych nie wypracowały dotychczas dobrego modelu oceniania i awansowania pracowników naukowo-dydaktycznych.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PosełMirosławKrajewski">W poprawce nr 171 do art. 126 ust. 3 pkt 1 Senat wykazał się należytą troską naszym zdaniem o poziom pracy dydaktycznej, a w szczególności naukowej uczelni wyższych, proponując utrzymanie na dotychczasowym poziomie pensum dydaktycznego pracowników naukowo-dydaktycznych, do 210 godzin. Stanowisko to najpełniej podzielamy ze względu na potrzebę rozwijania badań naukowych, w których nauka polska z roku na rok staje się coraz mniej atrakcyjnym partnerem.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#PosełMirosławKrajewski">Podzielamy propozycję Senatu zawartą w poprawce nr 173 odnoszącej się do możliwości przyznawania nauczycielowi akademickiemu rozpoczynającemu po raz pierwszy pracę na podstawie mianowania na niższych stanowiskach, na przykład asystenta, wykładowcy, lektora czy instruktora, prawa do zasiłku na zagospodarowanie w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PosełMirosławKrajewski">Trudno natomiast zgodzić się ze stanowiskiem Senatu, gdy mowa o art. 50 ust. 3, aby Państwowa Komisja Akredytacyjna zażalenie na uchwałę prezydium komisji rozpatrywała: „przy udziale przedstawicieli zainteresowanych uczelni”. Dopuszczenie takiej procedury najpewniej skutecznie hamowałoby prace tego organu i podważałoby bezstronność tego gremium. Zupełnie nie do przyjęcia jest także sugestia Senatu, jeżeli chodzi o art. 51 ust. 20, aby poprzez umiejscowienie Państwowej Komisji Akredytacyjnej przez ministrze edukacji narodowej i sportu wyraźnie tym samym ograniczyć jej niezależność wobec resortu, z takim trudem wypracowaną w ciągu ostatnich lat. Nie znajdujemy, podobnie jak komisja, uzasadnienia dla wykreślenia z ustawy art. 236. Stwierdzamy, że w uzasadnieniu senackiej propozycji w istocie nie znajdujemy formalnego odniesienia, dlaczego by osoby pełniące kierownicze funkcje w uczelni miały nie składać oświadczenia lustracyjnego. Tym, którzy mówią, iż uczelnie mogą w tej mierze dokonać tzw. samolustracji lub, jak kto woli, samooczyszczenia, odpowiadam: przez 16 lat szkoły wyższe niestety tego procesu nie przeprowadziły, a kazus toruński najwyraźniej dowodzi, że tylko zdecydowane rozstrzygnięcia prawne pozwolą usunąć z kierowniczych stanowisk osoby, które swój życiorys w jakimś sensie splamiły współpracą ze służbami specjalnymi minionej epoki państwowo-politycznej. Przecież nie chodzi tu o tzw. czystkę polityczną, gdyż oświadczenia mają dotyczyć tylko osób, które mają kierować uczelniami, tylko tych osób. To jest nic więcej niż wołanie o zasadę uczciwości, a nie chęć jakiejkolwiek zemsty.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#PosełMirosławKrajewski">I wreszcie krótkie résumé. Wyrażamy przekonanie, że znakomita większość poprawek Senatu istotnie doprecyzowała tę swoistą konstytucję szkolnictwa wyższego. Szczególne uznanie musi budzić uściślenie - już kończę, panie marszałku - zapisów dotyczących plagiatu.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#PosełMirosławKrajewski">I wreszcie na koniec - przyjęte poprawki i całą ustawę najpewniej zweryfikuje życie wyższych uczelni i ono wystawi właściwą cenzurkę nie tylko jej wnioskodawcom, ale całemu parlamentowi. Myślę, że będzie to mimo wszystko ocena właściwa i dobra. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Zbigniew Jacyna-Onyszkiewicz, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełZbigniewJacynaOnyszkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin w sprawie sprawozdania Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o stanowisku Senatu w sprawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PosełZbigniewJacynaOnyszkiewicz">Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży rozpatrzyła wniesione przez Senat poprawki w dniu 6 lipca br. Senat zaproponował 285 poprawek, z tego komisja postanowiła przyjąć 229 poprawek, a odrzucić 56. Tak jak tutaj była już mowa, blisko, może ponad 100 poprawek ma charakter uściślający, doprecyzowujący pewne sformułowania. Ale istnieją też poprawki wyraźnie merytoryczne.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PosełZbigniewJacynaOnyszkiewicz">Generalnie zgadzamy się ze stanowiskiem Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, tylko w 7 przypadkach będziemy głosować inaczej. Chodzi tu o poprawkę 18., którą proponujemy przyjąć. Mianowicie dotyczy ona określenia, że społeczność akademicka jest społecznością samorządną. Uważamy, że takie sformułowanie jest ważne w ustawie i należy to zaznaczyć.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#PosełZbigniewJacynaOnyszkiewicz">Następnie inaczej niż komisja będziemy głosować w sprawie poprawki 79. dotyczącej zatrudniania i kształcenia na naszych uczelniach cudzoziemców. Uważamy, że poprawka Senatu jest tutaj niepotrzebna.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#PosełZbigniewJacynaOnyszkiewicz">Podobnie jeśli chodzi o poprawkę 99. Chcemy przyjąć tę poprawkę, przeciwnie niż komisja, dlatego że ona dookreśla, jakby dowartościowuje stanowisko dziekana na wyższych uczelniach, które jest rzeczywiście tradycyjne. Uważam, że należy to podkreślić, że dziekan kieruje wydziałem.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#PosełZbigniewJacynaOnyszkiewicz">Następna poprawka, nad którą będziemy inaczej głosować, to jest poprawka 112. Dotyczy ona umocowania prawnego kwestora w wyższych uczelniach. Kierownictwo mojego uniwersytetu właśnie prosiło, żeby przyjąć tę poprawkę, ponieważ dotychczasowe umocowanie stanowiska kwestora jest nieodpowiednie według oceny naszych władz rektorskich Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#PosełZbigniewJacynaOnyszkiewicz">Kolejna poprawka, 147., dotyczy zatrudniania osób na stanowisku profesorskim bez habilitacji. Proponujemy przyjąć poprawkę Senatu, zgodnie z którą można taką osobę przyjąć, ale po pozytywnej opinii centralnej komisji. Uważamy, że ta poprawka jest istotna, dlatego że nie doprowadzi do takiej sytuacji, jak ta przed laty, która doprowadziła do powstania grupy pracowników tzw. marcowych docentów.</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#PosełZbigniewJacynaOnyszkiewicz">Poprawkę 173. proponujemy przyjąć, ponieważ dotyczy zasiłku na zagospodarowanie młodych pracowników, którzy zaczynają pracę na wyższych uczelniach. Uważamy, że taki zasiłek w wysokości dwóch pensji jest zasadny.</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#PosełZbigniewJacynaOnyszkiewicz">Poprawkę 277. proponujemy odrzucić, dlatego że Senat przedstawia, jak uważamy, niezbyt precyzyjne, niedobre zapisy dotyczące pierwszej kadencji po wejściu w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-202.9" who="#PosełZbigniewJacynaOnyszkiewicz">Ogólnie można powiedzieć, że ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym jest pewnym kompromisem i niestety nie zawsze dobrym dla dużych uczelni, dla dużych uniwersytetów i dla przebiegu kariery zawodowej pracowników naukowych. Chciałbym tylko wspomnieć o jednej rzeczy, mianowicie że ustawa w proponowanym kształcie wprowadza, jak się dobrze przyjrzeć, ponad 30 stanowisk, 30 typów stanowisk profesorskich. To znaczy skrót profesor w zasadzie niewiele oznacza, bo może być jeden z ponad 30 sposobów zatrudnienia, czy ma habilitację, czy nie ma habilitacji, czy jest profesorem nadzwyczajnym, zwyczajnym, wizytującym itd. I takich rzeczy, które z trudem możemy przyjąć, jest więcej w ustawie i uważamy, że dla szkolnictwa wyższego nie są to dobre zapisy, no ale ustawa, jak powiedziałem, jest kompromisem. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekJózefZych">O zabranie głosu proszę panią poseł Danutę Polak, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełDanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym, tak bardzo oczekiwana przez środowiska akademickie, ma szansę na uchwalenie jeszcze w tym tygodniu. Wprawdzie zmiany w omawianej ustawie nie satysfakcjonują w pełni środowisk zainteresowanych nią, niemniej jednak porządkują obszar edukacji i nauki, dostosowując przepisy do standardów europejskich. Warto więc było pracować prawie rok, by z dwóch projektów ustaw powstał jeden kompromisowy.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PosełDanutaPolak">Dla posłów Unii Pracy najważniejszą sprawą jest zwiększony dostęp do wyższego wykształcenia młodzieży niezależnie od statusu materialnego i tego, czy mieszka w dużych aglomeracjach czy odległych miejscowościach.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PosełDanutaPolak">Na jakość kształcenia rzutowała również nadmierna wieloetatowość nauczycieli akademickich i zbyt małe środki na badania naukowe i kształcenie kadr. Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym stwarza równoprawne możliwości funkcjonowania szkół wyższych niezależnie od tego, kto jest organem założycielskim. Stworzy to równorzędność dyplomów każdej szkoły wyższej, której przyznano prowadzenie studiów określonego stopnia, oczywiście przy zachowaniu określonych standardów.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#PosełDanutaPolak">Posłowie Unii Pracy będą popierać prawie wszystkie poprawki, które zostały pozytywnie zaopiniowane przez sejmową komisję edukacji. Pewne kontrowersje w dyskusji w kole parlamentarnym wywołała propozycja wymiaru czasu pracy nauczycieli akademickich określona na 210 czy 240. Jednak większość zdecydowała o tym, że będziemy głosować za tym, aby pozostawić 210 godzin pracy.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#PosełDanutaPolak">Uważamy również, że problemu lustracji nie należy wprowadzać ze względów wychowawczych i moralnych, po prostu dla właściwych relacji między uczniem a mistrzem. Dosyć mamy już afery związanej z teczkami, które fruwają nad naszymi głowami. Tak więc posłowie Unii Pracy będą głosować za przyjęciem poprawek senackich, by ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym weszła w życie 1 września. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu pan Tadeusz Szulc.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie Posłowie! Cóż, nie mogę ukryć radości, że zbliżamy się do końca uchwalenia ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Tak naprawdę przez prawie 9 lat środowiska akademickie próbowały czynić wiele, ażeby zmienić pewne przepisy, które już dzisiaj utrudniają funkcjonowanie uczelni oraz współpracę uczelni publicznych i niepublicznych. Osiągnięcia ostatnich 15 lat wskazują na to, że uczelnie naprawdę są dojrzałe. To dzięki ich aktywności mamy dzisiaj najwięcej w Europie studentów - relatywnie 2 razy tyle, co najbogatsze kraje europejskie.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Ale ustawa o szkolnictwie wyższym z uwagi na to, że dotyka tak szerokiego środowiska akademickiego, wzbudza też bardzo wiele kontrowersji i dyskusji. Nie chcę ukrywać, że łączy się to również z interesami, które zawarte są w niektórych zmianach zapisów proponowanych w ustawie. Nie można powiedzieć, bo będziemy kłamali, jeżeli powiemy, że ustawa ta nie wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowiska akademickiego. Ona reguluje pewne sprawy dotyczące ładu w nazewnictwie uczelni, potwierdza i rozszerza autonomię uczelni wbrew temu, co wszyscy o tym sądzą i piszą. Daje możliwość tym uczelniom, które mają odpowiednią kadrę, aby tworzyły nowe standardy, aby niezależne od wszystkiego ich autonomia i ich działanie było coraz szersze. A co ważniejsze, nowa ustawa o szkolnictwie wyższym w pełni jak gdyby zapisuje deklarację bolońską. Będziemy drugim państwem Europy, które w pełni będzie miało zapisaną deklarację bolońską. Odbieram to na takiej zasadzie, że nasza młodzież będzie miała warunki do realizowania tego, co daje nam integracja z Unią Europejską, a więc szczególnie możliwość kształcenia na uniwersytetach europejskich, spójność systemów czy stopni kształcenia, standardy kształcenia, ocenę jakości i wszystko to, co składa się na cały proces boloński. Uregulowane zostały sprawy dotyczące filii, tworzenia wydziałów, oceny uczelni, okresów, na które uczelnie oczekują po to, ażeby móc funkcjonować i przekształcać się.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Co ważne, zbliżamy się do niżu demograficznego. Wraz z tym niżem znacząco zmaleje liczba studentów. Wiem to na podstawie liczb, które w tej chwili analizujemy, a zatem stworzyliśmy uczelniom warunki do tego, żeby mogły się łączyć, tworzyć konsorcja, żeby być silnymi konkurentami na rynku europejskim i światowym. Uczelnie małe, rozdrobnione, a jest ich dzisiaj już 427 - najwięcej uczelni w Europie - to przeszkoda w dalszym rozwoju naszych uczelni.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Umacniamy w ustawie prawo studentów do współdecydowania o uczelniach, bo na nich odbywa się cały exodus, całe działanie dotyczące procesu edukacji. To studenci powinni wyrażać swoje zadowolenie lub niezadowolenie z tego, w jaki sposób prowadzone są zajęcia, wykłady, jak realizowane są programy i inne sprawy dotyczące procesów zarządzania uczelniami. Istnieje cały szereg spraw, które umocowane są w statutach uczelni. Na tym polega autonomia uczelni, że to wszystko zostało przeniesione właśnie do statutów, wbrew tym wszystkim, którzy mówią, że minister zawłaszcza władzę - władza przekazana jest tam rektorom. Jeżeli często mówimy o tym, że to minister, to proszę mi wierzyć, że to nie minister podejmuje decyzje w większości przypadków, to wszystko oceniają gremia akademickie, to, co ocenia Państwowa Komisja Akredytacyjna, to przecież nie ludzie z ulicy oceniają, ale profesorowie. Rada Główna Szkolnictwa Wyższego to są profesorowie. Kto ustala standardy? Profesorowie.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Niestety, to nie jest taka materia, która nie wymaga dyskusji, która nie tworzy możliwość wielu ocen różnych zjawisk, które są w środowisku akademickim. W tej dyskusji, również nad ustawą, doszliśmy do tego, tak uważam, że ustawa jest dobra. Jeżeli ktokolwiek mówi, że jest to ustawa, która nie realizuje oczekiwań środowiska akademickiego, to wydaje mi się, że jest to nie do końca prawdziwe.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Umacniamy pozycję rektora, ale jednocześnie nakładamy na niego bardzo duży obowiązek. Dlatego też nie popieram próby przegłosowania podległości kwestora kanclerzowi, ponieważ to rektor będzie odpowiadał przed komisją dyscypliny finansów publicznych a nie kanclerz. A zatem to rektorowi musi bezpośrednio podlegać osoba, która odpowiada za funkcjonowanie finansów uczelni.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Sprawy dotyczące nowoczesności i dojrzałości - żadna ustawa europejska nie jest bardziej nowoczesna. Panie i panowie posłowie, nie ma w Europie drugiego kraju, w którym uczelnie miałyby większą autonomię niż uczelnie polskie. Co jeszcze możemy dać uczelniom, żeby ich swoboda była większa? Nadzorując uczelnie w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu, a sam wcześniej będąc rektorem, nauczycielem akademickim, zobaczyłem że w wielu przypadkach ta kontrola musi być, bo jeżeli jej nie ma i nie ma norm, to rozpoczyna się swawola. Niestety w wielu przypadkach nasi nauczyciele akademiccy, pod wieloma względami wspaniali, potrafią też łamać prawo czy szukać dróg ominięcia prawa. Dlatego ustawa powinna regulować w imię interesu studenta tak naprawdę wszystko to, co ma się składać na nowoczesną naukę.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Próba zmiany zapisów pozwalających na przekształcanie kolegiów, jak również szkół pomaturalnych, w szkoły wyższe nie jest dobrym pomysłem, dlatego że szkoła wyższa musi składać się z określonej struktury. Tam musi być kadra akademicka, a w tych szkołach jej nie ma. Już dzisiaj mamy problem, bo część młodzieży nie będzie mogła mieć suplementu do dyplomu i ich dyplom nie będzie uznany w Unii Europejskiej, dlatego że niektóre studia odbywają się poza środowiskami akademickimi. Mając najwięcej szkół wyższych w Europie, zafundowalibyśmy sobie 100 następnych, czyli mielibyśmy ponad 500 szkół, a to nie służyłoby podwyższaniu jakości kształcenia i poprawie zasad funkcjonowania uczelni.</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Już raz w Wysokiej Izbie odnosiłem się do sprawy lustracji. Powtarzam i potwierdzam to po raz drugi: jestem za lustracją, ale na zasadach, jakie przewiduje prawo o IPN. Wprowadzenie natomiast lustracji do uczelni sprawi, że przez kilka miesięcy na uczelniach będzie wrzało na temat dzikiej czy nie dzikiej lustracji, będzie to zabawa w lustrację, a nie próba oczyszczenia środowiska akademickiego. Zatem to nie jest dobry pomysł, aby wprowadzić to do tej ustawy, tym bardziej że jest to dziwny pomysł, żeby do ustawy o szkolnictwie wyższym wprowadzać elementy ustawy niedotyczącej tego środowiska.</u>
          <u xml:id="u-206.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Sprawa pomocy materialnej została znacząco zmieniona, zmieniony został również dostęp do studiów. Nigdy dotąd w Polsce 440 tys. dzieci wiejskich nie było na studiach. 23% młodzieży kształci się dzisiaj na uczelniach wyższych. To jest wartość, która sprawia, że w ostatnich 15 latach zwiększyła się o 100% liczba ludzi z wyższym wykształceniem i o ponad 100% liczba ludzi z wyższym wykształceniem żyjących w środowiskach wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-206.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Źle w moim odczuciu pojmowana jest sprawa podwyższenia pensum dydaktycznego. Nie chodzi o to, żeby obciążać wszystkich podwyższonym pensum, tylko o to, żeby stworzyć rektorowi alternatywę dla tych, którzy robią habilitacje, doktoraty i dla tych, którzy w tym czasie po prostu nie wykonują działalności naukowej lub nie są w niej aktywni. W związku z tym Senat i uczelnia miałyby możliwość, żeby regulować, bo to łączy się również z finansami, które w najbliższym czasie będą stanowiły w uczelniach znaczący problem.</u>
          <u xml:id="u-206.11" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Kształcenie studentów obcokrajowców to jest nasz przywilej, panie pośle. My chcemy kształcić studentów obcokrajowców, dlatego że - również dzisiaj prasa o tym donosi - minimalna stawka dla studenta obcokrajowca to 2 tys. euro, a niektórzy płacą 3, 4, 5, 6 tys. euro. Jest to zatem również wspomaganie naszych uczelni po to, ażeby tworzyć lepsze warunki kształcenia dla naszych studentów, nie mówiąc o tym, że w czasie niżu demograficznego chcielibyśmy, aby potencjał intelektualny środowiska akademickiego został wykorzystany, bo tak czynią bogate kraje Europy Zachodniej, dopłacając do tego wszystkiego.</u>
          <u xml:id="u-206.12" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Bardzo wiele by można było mówić o tej ustawie. Ja, jak powiedziałem, jestem szczęśliwy, że sprawy dobiegają końca. Chciałbym bardzo serdecznie podziękować wszystkim paniom i panom posłom, i tym, którzy zgadzali się z nami, i tym, którzy z nami się nie zgadzali, bo tylko dzięki takiej polemice i dialogu, wydaje mi się, powstała ustawa kompromisu, która jednak reguluje znaczącą większość spraw oczekiwanych, jak już powiedziałem, przez środowisko akademickie.</u>
          <u xml:id="u-206.13" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">Jestem przekonany, że inicjatywa pana prezydenta, który przedłożył ustawę do zatwierdzenia, ciężka praca komisji, bo to, co pan poseł Hayn mówił, to nie tylko te ostatnie prawie 6 godzin, ale w sumie można by było policzyć, że razem to były dziesiątki godzin pracy, nie mówiąc o moich współpracownikach w ministerstwie edukacji narodowej czy pracownikach kancelarii pana prezydenta...</u>
          <u xml:id="u-206.14" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejiSportuTadeuszSzulc">A zatem bardzo proszę w imieniu własnym, w imieniu rządu, w imieniu uczelni, bo w dalszym ciągu czuję się nauczycielem akademickim, o to, ażebyście, panie i panowie posłowie, jutro tę ustawę uchwalili. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-206.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy jutro w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego i ustawy Kodeks karny wykonawczy (druki nr 4254 i 4265).</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#WicemarszałekJózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Cezarego Grabarczyka.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W imieniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego i ustawy Kodeks karny wykonawczy. Stanowisko Senatu zawarte jest w druku nr 4254, zaś sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej znajduje się w druku nr 4265.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Senat Rzeczypospolitej Polskiej uchwałą z dnia 1 lipca br. wprowadził do ustawy uchwalonej przez Sejm 3 czerwca 15 poprawek. Senat między innymi uznał za przedwczesne wprowadzenie do Kodeksu karnego nowego środka karnego polegającego na możliwości orzekania przez sąd zakazu opuszczania przez skazanego określonego miejsca pobytu bez zgody sądu. Senat uznał to rozwiązanie nie tylko za przedwczesne, ale podniósł także zastrzeżenia natury konstytucyjnej. Dlatego zaproponował skreślenie tych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">W poprawkach 2. i 12. Senat zaproponował doprecyzowanie zakazu kontaktowania się z określonymi osobami i ograniczenie tego zakazu tylko do przypadków świadomego kontaktowania się.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">W poprawce 3. Senat sprecyzował specjalności biegłych, których opinie sąd musiałby brać pod uwagę przy orzekaniu co do dalszego stosowania środka karnego orzekanego na zawsze.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Senat opowiedział się także przeciwko możliwości orzeczenia przez sąd umieszczenia sprawcy przestępstwa przeciwko wolności seksualnej, popełnionego w związku z zakłóceniem czynności psychicznych o podłożu seksualnym innym niż choroba psychiczna po odbyciu kary w zakładzie zamkniętym, a także przeciwko skierowaniu takiego sprawcy na leczenie ambulatoryjne. Te propozycje Senatu mogą uniemożliwić leczenie sprawcy przestępstw seksualnych już po odbyciu przez niego kary pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Senat wystąpił także przeciwko możliwości stworzenia rejestru pedofilów, a także przeciwko zaostrzeniu sankcji za przestępstwo kwalifikowanego zabójstwa także wówczas, gdy sprawca zabija człowieka w związku ze zgwałceniem.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Senat zaproponował skreślenie przepisów zaostrzających karę za przestępstwo polegające na narażeniu na zakażenie chorobą wywołaną wirusem HIV albo inną chorobą zakaźną lub weneryczną.</u>
          <u xml:id="u-208.7" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Nie podzielił także propozycji Sejmu dotyczącej zaostrzenia sankcji, które dotyczyły kwalifikowanych typów przestępstw zgwałcenia.</u>
          <u xml:id="u-208.8" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Senat proponuje także odmiennie niż Sejm unormowanie przestępstwa pedofilii w art. 200 Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-208.9" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Wprowadzając poprawkę oznaczoną nr 9, Senat proponuje zmianę brzmienia art. 200 oraz wprowadza nowy art. 200a, który penalizuje czyn polegający na dokonaniu czynności seksualnej w obecności małoletniego do lat 15, ale istotą zmiany jest to, iż poprawka przewiduje złagodzenie zarówno dolnej, jak i górnej granicy kary pozbawienia wolności przewidzianej za ten czyn.</u>
          <u xml:id="u-208.10" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Senat proponuje także zmianę w zakresie przestępstwa pornografii.</u>
          <u xml:id="u-208.11" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Ostatnia z proponowanych przez Senat poprawek dotyczy vacatio legis. W odniesieniu do dwóch przepisów Kodeksu karnego wykonawczego Senat proponuje wydłużenie vacatio legis do 1 stycznia przyszłego roku. Jest to związane z koniecznością przystosowania zakładów karnych do prowadzenia terapii skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi, a także skazanych uzależnionych od alkoholu, jak również tych, którzy popełnili przestępstwo w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, po to aby w warunkach odbywania kary ci skazani mogli podlegać leczeniu bądź terapii.</u>
          <u xml:id="u-208.12" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach po rozpatrzeniu uchwały Senatu na posiedzeniu w dniu 5 lipca br. rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie poprawek: 1., 6., 7., 11., 13., 14. i 15. Pozostałe poprawki proponujemy odrzucić. Jednocześnie rekomendujemy łączne głosowanie nad poprawkami 1. i 11. oraz 2. i 12.</u>
          <u xml:id="u-208.13" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Dzisiejsza debata kończy prace nad bardzo ważną ustawą, ustawą oczekiwaną przez opinię publiczną. Ta regulacja pozwoli na skuteczne zwalczanie przestępstw pedofilii, a także ograniczy zjawisko pedofilii poprzez wprowadzenie do polskiego systemu całkowicie nowych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-208.14" who="#PosełSprawozdawcaCezaryGrabarczyk">Chciałbym podkreślić, iż bardzo rzadko zdarza się, żeby prawie wszystkie poprawki Senatu dotyczyły kwestii merytorycznych, tylko jedna miała charakter legislacyjny. Świadczy to o tym, iż prace w Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach, jak również w podkomisji doprowadziły do przygotowania ustawy, która nie wymagała ingerencji legislatorów. Na to chciałbym zwrócić uwagę, ponieważ nieczęsto zdarzało się, aby Senat nie ingerował w zakresie legislacji. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-208.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pani poseł Katarzyna Maria Piekarska, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Szanowny Panie Marszałku! Koleżanki i Koledzy! Dzisiaj ponownie rozpatrujemy projekt ustawy, ponieważ na skutek, powiedziałabym, ostrożności niektórych senatorów projekt do nas powrócił. Musimy rozpatrzyć poprawki, które zostały zgłoszone przez Senat. Nie ukrywam, iż sądziłam, że Senat przyjmie ten projekt ustawy bez poprawek, ale tak się nie stało.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">Proszę państwa, zaostrzenie kar dla sprawców najohydniejszych przestępstw, bo dotyczących dzieci, wydawało się oczywiste i było wynikiem wielomiesięcznych dyskusji, a także swoistego kompromisu, kompromisu ponad politycznymi podziałami. Przed przedstawieniem Wysokiej Izbie propozycji zmian kodeksowych w tej grupie przestępstw Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach przeprowadziła wiele konsultacji z wybitnymi prawnikami, autorytetami w dziedzinie prawa, psychologami, lekarzami różnych specjalności, a także, można powiedzieć, ze społeczeństwem, ponieważ napłynęło do naszych biur poselskich bardzo wiele listów właśnie w tej sprawie. Tak więc widać - o czym wspominał zresztą pan poseł sprawozdawca Grabarczyk - że temat był również bardzo nośny społecznie. I wszyscy byli zgodni co do tego, że musimy chronić nasze dzieci przed zwyrodnialcami, którzy dla zaspokojenia swojego popędu krzywdzą dziecko. Ostrożność i dobre serce niektórych senatorów w odniesieniu do przestępców może dziwić jeszcze z jednego powodu. Mówimy o zjawisku, które dotychczas wstydliwie skrywano, a które ukazuje powoli swoje wymiary i czas najwyższy położyć temu kres.</u>
          <u xml:id="u-210.2" who="#PosełKatarzynaMariaPiekarska">W propozycjach Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach przewidzieliśmy wszystko, co naszym zdaniem może przyczynić się do zahamowania tego zjawiska, a więc zaostrzenie kary, leczenie, kontrole po odbyciu kary, a także pozbawiliśmy pedofila anonimowości. I nie ma chyba powodu, aby przekonywać ponownie Wysoką Izbę o tym, że krzywda, jaka spotyka dziecko gwałcone czy molestowane, jest olbrzymia i nasze działania w odniesieniu do tego muszą być proporcjonalne. Ostatnie doniesienia prasowe na ten temat utwierdzają mnie w przekonaniu o konieczności odrzucenia liberalnych poprawek Senatu. Nasz liberalizm spowoduje liberalizm w orzekaniu, a tego przecież nie chcemy. Dlatego też mój klub będzie głosował przeciw większości poprawek Senatu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Cezary Grabarczyk, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełCezaryGrabarczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Tym razem jako przedstawiciel Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska chciałbym podzielić się z Wysoką Izbą kilkoma refleksjami, które dotyczą poprawek senackich do ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego i ustawy Kodeks karny wykonawczy. Pracując nad tą ustawą, zwykliśmy mówić, iż jest to ustawa, która ma ograniczyć zjawisko pedofilii, która ma wyposażyć organy ścigania w skuteczne narzędzia służące do zwalczania tego przestępstwa, które jest wymierzone przeciwko najmłodszym obywatelom naszego kraju. Ci zaś najmłodsi obywatele zasługują na ochronę, nie na ochronę pozorną, tylko na taką, która zabezpieczy młode, kształtujące się dopiero życie i osobowości przed zdarzeniami, które mogą zniekształcić tę osobowość na wiele lat, a czasami na całe życie. To nam się udało, udało nam się, mimo iż początkowo nie mieliśmy sojusznika w rządzie. To działania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, która przedstawiła dezyderat rządowi, skłoniły do podjęcia prac początkowo niemrawych, ale z czasem - gdy posłowie nie mogli doczekać się na skuteczne działania rządu i pani posłanka Piekarska zainicjowała przygotowanie poselskiego projektu ustawy - rząd włączył się do tych prac. Później posłowie pracujący w podkomisji, w komisji, a także eksperci przygotowali ustawę, która daje właściwe instrumenty do dyspozycji nie tylko prokuratorom i policji, nie tylko sądom, ale także funkcjonariuszom Służby Więziennej i lekarzom. Jestem przekonany o tym, że zjawisko pedofilii, zjawisko, które jest częścią naszej codzienności, tą patologiczną częścią rzeczywistości, zostanie ograniczone. Niestety większość poprawek senackich wyrywa zęby propozycji poselskiej, propozycji Sejmu i dlatego klub Platforma Obywatelska będzie głosował przeciwko większości z tych poprawek. Poprzemy tylko poprawki 7., 13. i 15. Będziemy bić się czy występować przeciwko poprawce, która ma wyeliminować z ustawy uchwalonej przez Sejm przepis pozwalający na stworzenie rejestru pedofilów. Chcemy, aby w przypadku przestępstwa pedofilii, przeciwko małoletnim poniżej 15 roku życia, wówczas gdy była wymierzona kara bezwzględnego pozbawienia wolności, nie podlegała ona zatarciu. Jeżeli Wysoka Izba poprze stanowisko posłów Platformy Obywatelskiej, wszyscy odpowiedzialni za wychowanie młodzieży, a więc dyrektorzy szkół, dyrektorzy przedszkoli, trenerzy, instruktorzy, będą mogli sprawdzić, czy osoby zatrudniane lub osoby, którym powierza się młodzież i dzieci w czasie zajęć sportowych, w czasie zajęć kulturalnych, w czasie zbiórek harcerskich, czy te osoby nie miały wcześniej konfliktu z prawem, czy to nie pedofil chce się zakraść do owczarni po to, by naszych najmłodszych współobywateli poddać niecnym praktykom. Mam nadzieję, że uda nam się te szkodliwe poprawki senackie odrzucić i zwiększymy w ten sposób bezpieczeństwo najmłodszych obywateli. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Zbigniew Ziobro, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełZbigniewZiobro">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przychodzi nam dziś debatować nad poprawkami Senatu w sprawie jakże bulwersującej polską opinię publiczną, zdarzeń i zmian w prawie, które te zdarzenia mają objąć, a mianowicie zaostrzenia prawa karnego w zakresie walki z pedofilami. Otóż przez długi czas polska opinia publiczna była bombardowana kolejnymi zdarzeniami pokazującymi bezradność polskich organów wymiaru sprawiedliwości i polskich organów ścigania w walce z tą najbardziej okrutną, ohydną formą przestępczości, jaką jest przestępczość na tle seksualnym wymierzona w dobro najsłabszych, najbardziej bezbronnych, dzieci.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#PosełZbigniewZiobro">Towarzyszyła temu niestety bezduszność większości klasy politycznej, która pustym wzrokiem obserwowała kolejne tragedie, które opisywały polskie media. Towarzyszyła temu też bezradność i obojętność części przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości, Ministerstwa Sprawiedliwości. To się zmieniło wtedy, kiedy w 2000 r. Lech Kaczyński wysłał tu, do tej Izby, projekt zmian Kodeksu karnego, projekt, który po raz pierwszy w sposób wyraźny przewidywał zmiany zaostrzające walkę z przestępcami pedofilami. Niestety, mimo uchwalenia tego projektu, również na sam koniec kadencji poprzedniego Sejmu (tak jak dziś), zawetował go w ostatniej chwili prezydent Kwaśniewski, wniwecz całą pracę obracając i szanse pedofilom otwierając do kolejnych przestępstw i występków, które mogli niemal bezkarnie popełniać.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#PosełZbigniewZiobro">Odpowiedzią na tę sytuację było złożenie przez Prawo i Sprawiedliwość kolejnego projektu zmian w kodeksach karnych, zaostrzających również prawo karne w zakresie walki z pedofilami. Niestety większość tego Sejmu, większość polityczna, a głównie postkomunistyczna, ale nie tylko, blokowała skutecznie prace nad tym projektem, nie dopuszczając ostatecznie do ich finału. Trzeba będzie do tego wrócić i wrócimy w przyszłej kadencji Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#PosełZbigniewZiobro">Natomiast pod koniec kadencji z inicjatywą obejmującą tę sferę patologii wystąpiła pani poseł Piekarska. Trzeba przyznać pani poseł, że tę inicjatywę podjęła, ale jednocześnie trzeba dodać, że w żadnym razie propozycje pani poseł nie obejmowały sfery zaostrzenia prawa karnego, zaostrzenia represji karnej wobec pedofilów. Takie zaostrzenia pojawiły się dopiero na etapie prac komisji kodyfikacyjnych, złożone przez klub Prawo i Sprawiedliwość, który miałem okazję wówczas reprezentować i sam te wnioski składałem.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#PosełZbigniewZiobro">Część z nich została przyjęta przez komisję, niestety tylko część. Część została też przyjęta przez Wysoką Izbę, ale do większości czy niemal do wszystkich tych, które udało się przeprowadzić przez Sejm, Senat zgłosił swoje zastrzeżenia, całkowicie niedorzeczne, w myśl tych chorych ideologii i chorych racji, które przedkładają interes przestępcy ponad interes pokrzywdzonego, a tutaj, co jest szczególnie uderzające, interes przestępcy pedofila nad interes najbardziej bezbronnych, interes dzieci.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#PosełZbigniewZiobro">Dlatego też generalnie pragnę powiedzieć, że Prawo i Sprawiedliwość będzie głosować przeciwko poprawkom Senatu, ponieważ odrzucają one wszystkie te propozycje przyjęte przez Sejm, które przedkładało Prawo i Sprawiedliwość, propozycje służące racjonalizacji polityki karnej, czyli zmierzające do tego, żeby zwłaszcza sadystycznych, okrutnych pedofilów karać w sposób adekwatny, karać tak, aby skutecznie chronić dzieci przed ich niebezpieczną, jakże straszną, odrażającą działalnością.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#PosełZbigniewZiobro">Zdrowy rozum uszedł z pracy Wyższej Izby, gdy debatowała nad projektem, i znowu przyjęła rozwiązania, które kłócą się ze zdrowym rozsądkiem, kłócą się z oczekiwaniem przygniatającej większości Polaków. Mam nadzieję, że Wysoka Izba odrzuci ten nierozumny głos Senatu, wyrażający się w propozycjach łagodzenia odpowiedzialności karnej wobec pedofilów, choć zastrzegam, że mam świadomość, iż to, co zostało ostatecznie przyjęte w Wysokiej Izbie, jest dalekie od doskonałości. Wkradły się tam niekonsekwencje wynikające z działalności czy niechęci posłów SLD, posłów dawnego klubu SLD, posła SdPl, którzy konsekwentnie odrzucali niektóre rozwiązania, choćby kary bezwzględnego dożywocia, czyli takiego dożywocia, kiedy sprawca nigdy nie może wyjść na wolność. Chodzi o takiego sprawcę, który dopuścił się zabójstwa na tle seksualnym, zwłaszcza gdy po raz kolejny dopuszczał się takiego zabójstwa.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#PosełZbigniewZiobro">Opisywany był przez media przykład, jakże bulwersujący, z Łodzi: Sprawca, morderca, który dopuszczał się gwałtów, wyszedł na wolność, i co, i znowu zgwałcił dziewczynkę i usiłować zabić jej braciszka; bohaterska postawa dziewczynki opisana przez polskie media sprawiła, że chłopczyk żyje, ale trauma, jaką ona przeżyła, zostanie z nią do końca życia.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#PosełZbigniewZiobro">Zmiany, które proponujemy, te zmiany, o które walczymy, zmiany, które mają służyć zaostrzeniu prawa karnego wobec pedofili, służyć mają ochronie dzieci przed najgroźniejszymi przestępcami.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#PosełZbigniewZiobro">Jeśli ten Sejm wszystkich naszych propozycji zaostrzenia prawa karnego nie przyjmie, jeśliby zawetował je prezydent Kwaśniewski, to wrócimy do tych propozycji w przyszłej Izbie parlamentu - z góry to zapowiadam - i tak to prawo zaostrzymy, znacznie bardziej niż propozycje, które zostały zakwestionowane przez Senat. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-214.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszałekJózefZych">O zabranie głosu proszę pana posła Jana Burego, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełJanBury">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego rozważył wszystkie propozycje Senatu, które trafiły do Komisji Nadzwyczajnej do Spraw Kodyfikacji Karnych. Naszym zdaniem poprawki Senatu idą w kierunku dalekiej liberalizacji tychże przepisów. Uważamy, jako Polskie Stronnictwo Ludowe, że propozycje, które Sejm przygotował w trakcie kilkumiesięcznej pracy i przedstawił Wysokiej Izbie, były poprawkami, które w sposób istotny ograniczały przestępstwa pedofilii, ograniczały zbrodnie zgwałcenia przez pedofilów dokonywane na bezbronnych dzieciach.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#PosełJanBury">Te przestępstwa pedofilii są o tyle straszne, wredne, iż często polegają na tym, iż to opiekun dzieci, rodzic, a najczęściej wychowawca jest tym, który w sposób podstępny wkrada się w uczucia dzieci, wkrada się w przyjaźń do dzieci, wykorzystując ich naiwność, dobroć, wykorzystuje te dzieci. Większość z nas posłów na tej sali także ma dzieci, w różnym wieku, większość także ma świadomość, iż oddaje swoje dzieci wychowawcom, w szkole, w przedszkolu, ale także w różnych grupach zainteresowań, w chórach, w zespołach muzycznych itd.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#PosełJanBury">Mamy świadomość, iż te przestępstwa w Polsce w ostatnich latach nie były napiętnowane. Często nie mieliśmy świadomości, kto jest wychowawcą naszych dzieci, może dlatego właśnie, że nie mieliśmy szansy, by poznać całą historię pracy, życia, a być może karalności 5, 10 lat wcześniej danego wychowawcy, pedagoga przez sądy na przykład za przestępstwa pedofilii. Dzisiaj ta ustawa formułuje w sposób wyraźny i zdecydowany to, iż nie będą przedawniane, nie będą zacierane przestępstwa pedofilii dokonywane przez opiekunów, wychowawców, pedagogów. To bardzo istotne. Te skłonności są często skłonnościami, które nie mijają łatwo, często wracają lub są ukryte przez lata, a potem znów się ujawniają.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#PosełJanBury">Dlatego też może dochodziło w Polsce do tylu przypadków pedofilii, zgwałceń, tylu przypadków, które były medialnie nagłaśniane. Nie mówię tylko o Poznańskich Słowikach, nie mówię o wielu także wychowawcach w szkołach, psychologach dziecięcych, ale także nawet i o wielu księżach, którzy dzisiaj mają w szkołach lub w innych punktach kontakt z dziećmi. Myślę, że źle się w ogóle dzieje, że do tej ustawy tak naprawdę parlament wrócił dopiero wtedy, kiedy okazało się w prasie, w mediach, w telewizji, w radiu, iż te przestępstwa w Polsce są bardzo groźne, są nagłaśniane, są wręcz ordynarnie pokazywane, że padają ofiarami te dzieci. Źle się stało, że musieliśmy czekać na to, aż nam pokażą media, że to jest problem społeczny nierozwiązany, ale w końcu Sejm przygotował dobry projekt ustawy - tak uważam - który będzie ograniczał przestępstwa pedofilii, zatrzyma pedofilię w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#PosełJanBury">Tak naprawdę w tej ustawie jest przedstawiony nowy model walki w Polsce z pedofilią. Sejm przygotował dobry projekt ustawy, projekt, który zaostrza kary przeciwko pedofilom. Szczególnie ważne jest to, że przestępstwa przeciwko małoletnim poniżej lat 15 rzeczywiście nie będą podlegać zatarciu. To jest ważne, bo nie może być tak, że rodzic w Polsce oddaje dziecko w niepewne ręce.</u>
          <u xml:id="u-216.5" who="#PosełJanBury">Dlatego nasz Klub Parlamentarny PSL będzie głosował przeciwko liberalizacji poglądów w kwestii walki z pedofilią. Nie uważamy, że senackie poprawki są trafne, uważamy, że są one niestety pójściem naprzeciw ustawie sejmowej. Dlatego też nasz klub będzie głosował za odrzuceniem wszystkich 15 poprawek Senatu w tej sprawie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-216.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WicemarszałekJózefZych">O zabranie głosu proszę panią poseł Wandę Łyżwińską, Samoobrona RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#PosełWandaŁyżwińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej przedstawiam stanowisko w sprawie sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach o stanowisku Senatu dotyczącym ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego i ustawy Kodeks karny wykonawczy.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#PosełWandaŁyżwińska">Rozpatrując uchwaloną ustawę, Senat w dniu 1 lipca wprowadził do ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, Kodeks postępowania karnego i Kodeks karny wykonawczy 15 poprawek. 13 poprawek Senatu ma charakter merytoryczny. W znaczący sposób zmieniają one nie tylko literę, ale i intencje znowelizowanych przez Sejm kodeksów. Jedynie tylko poprawki 13. i 14. można by uznać za poprawki natury porządkującej bądź doprecyzowującej przepisy uchwalone przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#PosełWandaŁyżwińska">Rozpatrująca poprawki senackie Nadzwyczajna Komisja do spraw zmian w kodyfikacjach podzieliła argumenty w stosunku do niektórych poprawek i rekomenduje ich przyjęcie przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#PosełWandaŁyżwińska">Komisja rekomenduje przyjęcie poprawek 1. i 11. dotyczących orzekania przez sąd zakazu opuszczania przez skazanego określonego miejsca zamieszkania. Senat uznał, że wprowadzenie takiego przepisu byłoby przedwczesne.</u>
          <u xml:id="u-218.4" who="#PosełWandaŁyżwińska">Komisja zgodziła się z poprawką Senatu nr 6 i rekomenduje jej przyjęcie. Ta rekomendacja komisji jest niezrozumiała. Publicznie wszyscy posłowie są zdecydowanymi zwolennikami surowego karania przestępców za popełnianie morderstw ze szczególnym okrucieństwem. Sejm wreszcie znowelizował w tym kierunku art. 148 § 2 Kodeksu karnego, a niestety posłowie z Nadzwyczajnej Komisji do spraw zmian w kodyfikacjach ulegli argumentacji Senatu, która w tym wypadku wydaje się nieuzasadniona. W art. 148 § 2 wyraźnie określono, za jakie przestępstwa grozi kara 25 lat pozbawienia wolności albo kara dożywotniego więzienia. Jest to zabicie człowieka ze szczególnym okrucieństwem, w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem, w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie, z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych. Trudno w tym przypadku przyjąć argumentację Senatu, który twierdzi, że takie kary za szczególnie okrutne przestępstwa są sprzeczne z zasadą indywidualizacji kary, że trudno będzie odróżnić sprawcę od pomocnika czy podżegacza lub że wyklucza to możliwość stosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary. Intencją Sejmu przy uchwalaniu tego przepisu było przecież wykluczenie możliwości nadzwyczajnego złagodzenia kary w stosunku do sprawców najokrutniejszych przestępstw zabójstwa.</u>
          <u xml:id="u-218.5" who="#PosełWandaŁyżwińska">Posłowie Samoobrony są autorami projektu ustawy, którego celem było wprowadzenie kary bezwarunkowego pozbawienia wolności w stosunku do sprawców najniebezpieczniejszych przestępstw. Ta poprawka Senatu jest przeciwna naszym intencjom i oczekiwaniom społecznym i będziemy głosować przeciwko jej przyjęciu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pani poseł Krystyna Grabicka, Ruch Katolicko-Narodowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#PosełKrystynaGrabicka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#PosełKrystynaGrabicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ruch Katolicko-Narodowy będzie głosował za odrzuceniem prawie wszystkich poprawek senackich do ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, Kodeks postępowania karnego i Kodeks karny wykonawczy.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#PosełKrystynaGrabicka">Senat zdominowany przez SLD robi wszystko, aby zliberalizować zaostrzenie kar wobec przestępców o charakterze seksualnym. I tak Senat wykreślił zapis wprowadzający możliwość orzekania przez sąd zakazu opuszczania przez skazanego określonego miejsca pobytu bez zgody sądu. Senat wprowadził zapis, że zakaz kontaktowania się z określonymi osobami odnosi się jedynie do świadomych przypadków kontaktowania się. Nowy zapis nie precyzuje, co należy rozumieć przez stwierdzenie: świadomy przypadek kontaktowania się. Senat w trosce o pedofilów usunął przepis, który zezwala przestępcę z zaburzeniami preferencji seksualnych, skazanego na bezwzględną karę pozbawienia wolności, dodatkowo po odbyciu kary pozbawienia wolności umieścić w zakładzie zamkniętym albo skierować na przymusowe leczenie ambulatoryjne. Senat wykreślił zapis, który wyklucza możliwość zatarcia skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia. Senat wykreślił zapis, który stanowi, że jedynymi karami za zabójstwo jest kara 25 lat pozbawienia wolności albo dożywotniego pozbawienia wolności. Senat usunął przepis zaostrzający karę za przestępstwo polegające na narażeniu na zakażenie chorobą wywołaną wirusem HIV. I wreszcie Senat złagodził dolną i górną granicę zagrożenia karą pozbawienia wolności za czynności seksualne w obecności małoletniego do lat 15. Te wszystkie poprawki mają na celu ochronę sprawców przestępstw, a przecież w normalnym państwie ustawa powinna chronić przede wszystkim pokrzywdzonych, w tym przypadku dzieci. Na te poprawki Koło Ruchu Katolicko-Narodowego nie wyrazi zgody.</u>
          <u xml:id="u-220.3" who="#PosełKrystynaGrabicka">Poprzemy natomiast poprawki 13. i 14., które mają charakter doprecyzowujący. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-220.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pan Jerzy Żuralski.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościJerzyŻuralski">Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W całej rozciągłości zgadzam się z przedmówcami co do tego, że przestępstwo pedofilii jest przestępstwem strasznym, jest przestępstwem, które powinno być bardzo gorliwie karane. Tak mówię jako przedstawiciel rządu, ale również jako sędzia i jako ojciec.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościJerzyŻuralski">Jeżeli chodzi o prace Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach, to w sprawozdaniu o stanowisku Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ustawy z dnia 3 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego i ustawy Kodeks karny wykonawczy (druk nr 4254) komisja rekomenduje przyjęcie niektórych poprawek i rząd stanowisko w tym zakresie aprobuje. W szczególności dotyczy to poprawek 1. i 11. eliminujących wprowadzony przez Sejm do art. 39 pkt 2b Kodeksu karnego nowy środek karny, to jest zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu (pkt. 1 i 11 sprawozdania). Jeszcze w toku prac sejmowych nad projektem powołanej ustawy rząd wielokrotnie podkreślał, że defektem merytorycznym tego uregulowania jest brak propozycji co do trybu, w jakim sąd miałby udzielać owej zgody, bądź odmawiać jej udzielenia, jak również przesłanek, jakimi sąd miałby się tu kierować. Należy dodać, że właśnie niezupełność koncepcji była jednym z kluczowych argumentów, które zadecydowały o rezygnacji z tego środka karnego jeszcze na etapie prac komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-222.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościJerzyŻuralski">Na pełną akceptację rządu zasługuje stanowisko komisji odnośnie do poprawek 2, 3., 6., 7., 10, a także 12., 13., 14. i 15. Przykładowo poprawka 4. (pkt 3 sprawozdania) nakłada na sąd przy orzekaniu w przedmiocie dalszego stosowania nowych środków karnych orzekanych na zawsze obowiązek zaciągania opinii biegłych określonych specjalności, to jest psychiatry oraz psychologa lub seksuologa. Rzecz w tym, że potrzeba zaciągnięcia opinii biegłych danej specjalności zależy od okoliczności konkretnej sprawy i podlega ocenie sądu.</u>
          <u xml:id="u-222.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościJerzyŻuralski">Z kolei skreślenie w art. 202 § 3 Kodeksu karnego wyrazów „w celu rozpowszechniania” w ocenie rządu jest rozwiązaniem idącym za daleko (poprawka 10. pkt 10 sprawozdania). Przepis art. 202 § 3 Kodeksu karnego określa przecież typ kwalifikowany przestępstwa z art. 202 § 1 Kodeksu karnego z uwagi właśnie na cel działania sprawcy oraz zawartość treści pornograficznych.</u>
          <u xml:id="u-222.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościJerzyŻuralski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawozdania komisji w pozostałym zakresie rząd zaakceptować nie może. Przede wszystkim rząd nie może zgodzić się z proponowanym przez komisję odrzuceniem wprowadzonego przez Senat wykreślenia regulacji zawartych w art. 1 pkt 12 ustawy (poprawka 4. sprawozdania). Oczywistym nieporozumieniem tego uregulowania jest bowiem wprowadzenie możliwości umieszczenia skazanego za pedofilię po odbyciu kary w zakładzie zamkniętym (nowy art. 95a Kodeksu karnego). W pierwszym rzędzie nasuwają się tutaj wątpliwości natury konstytucyjnej, polegające na kreowaniu pozbawienia wolności w oderwaniu od kary za przestępstwo, którą przecież już wykonano. Poza tym razi brak sprecyzowania, czy tego rodzaju internacja jest nowym środkiem zabezpieczającym, czy też nowym rodzajem kary. Nie doprecyzowano nadto relacji tak określonego internowania do warunkowego przedterminowego zwolnienia. Można wreszcie zadać pytanie o miejsce wykonywania owej internacji, a w konsekwencji o jej koszty dla budżetu państwa. W chwili obecnej miejsc takich do internacji nie ma.</u>
          <u xml:id="u-222.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościJerzyŻuralski">Nie można też zaakceptować proponowanego w sprawozdaniu powrotu do koncepcji wyeliminowania instytucji zatarcia skazania w przypadku przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jeżeli pokrzywdzonym byłby małoletni poniżej lat 15 (punkt 5. sprawozdania). Zgodnie bowiem z art. 107 § 1 Kodeksu karnego, w razie skazania na karę pozbawienia wolności w wymiarze od 1 miesiąca do 15 lat lub karę 25 lat pozbawienia wolności zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania. W ocenie rządu w przypadku powołanych przestępstw jest to wystarczająco długi okres do zatarcia skazania. Trzeba bowiem pamiętać, że w obowiązującym prawie karnym okres niezbędny do zatarcia skazania związany jest z wysokością sankcji karnej przewidzianej za dane przestępstwo, a nie rodzajem dobra zagrożonego przestępstwem. Wyodrębnienie okresu zatarcia skazania za przestępstwa związane z pedofilią, podobnie jak za każde inne przestępstwa, mogłoby niekorzystnie zaważyć na jakości prawa, bowiem jest to uregulowanie systemowe. Jest także zasadą, że zakaz, w projekcie: obowiązek lub zakazy, obowiązuje od uprawomocnienia się orzeczenia, a okres, na który środek orzeczono, nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, chociażby orzeczony za inne przestępstwo (art. 43 § 2 Kodeksu karnego).</u>
          <u xml:id="u-222.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościJerzyŻuralski">Jeżeli zaś orzeczono środek karny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania (art. 107 § 6 Kodeksu karnego). W tym kontekście trzeba przypomnieć, że zgodnie z projektem obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego sąd będzie mógł, a w niektórych wypadkach musiał, orzec na zawsze (art. 1 pkt 3 ustawy w związku z art. 41a § 1–3 Kodeksu karnego).</u>
          <u xml:id="u-222.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościJerzyŻuralski">W przedstawionych warunkach zakres niezatarcia skazania mógłby być albo zbliżony do modelu, który zamierza się wprowadzić w nowym art. 106a Kodeksu karnego, zwłaszcza przy skazaniu za przestępstwa tego rodzaju o znacznej społecznej szkodliwości, albo z tym modelem tożsame. Ponadto nie można zaakceptować rekomendowanego przez komisję powrotu w zmienianym art. 197 Kodeksu karnego do brzmienia tego przepisu z ustawy (punkt 8. sprawozdania). Oznacza to bowiem przyzwolenie na mechaniczne podwyższanie sankcji w każdym określonym w tym przepisie typie przestępstwa zgwałcenia. Wprowadza się też nowy, kwalifikowany typ przestępstwa zgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem, określający dolny próg zagrożenia karą pozbawienia wolności na lat 5, podczas gdy w obowiązującym stanie prawnym zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem zagrożone jest karą identyczną, jak za zgwałcenie wspólnie z inną osobą, od lat 2 do 12. W tym kontekście wydaje się, że propozycja senacka, aby zgwałceniu z art. 197 § 3 Kodeksu karnego nadać dystynkcję zbrodni o najniższym dolnym progu zagrożenia karą pozbawienia wolności, stanowi możliwy do przyjęcia kompromis pomiędzy wymogiem spójności systemowej a racjami kryminalno-politycznymi.</u>
          <u xml:id="u-222.8" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawiedliwościJerzyŻuralski">Podobnie jest w poprawce 9. rekomendowanej Wysokiej Izbie do odrzucenia - punkt 9. sprawozdania. Odrzucenie propozycji senackiej spowoduje powrót do art. 200 Kodeksu karnego w brzmieniu nadanym temu przepisowi w ustawie. Strona rządowa w toku prac sejmowych konsekwentnie stała na stanowisku, że kryminalizacja zachowań podjętych wprawdzie w celu osiągnięcia zaspokojenia seksualnego, ale polegających wyłącznie na prezentowaniu małoletniemu poniżej lat 15 wykonywania czynności seksualnej, jest zabiegiem zbyt daleko idącym. Jednak w dyskusji na posiedzeniu Komisji Ustawodawstwa i Praworządności Senatu podjęto próbę, jak się wydaje, udaną, kryminalizacji zachowań polegających właśnie na dokonywaniu w celu zaspokojenia seksualnego czynności seksualnych w obecności małoletniego poniżej lat 15. Określenie znamion tego przestępstwa w nowej jednostce redakcyjnej też wydaje się trafne. Dotychczasowy art. 200 Kodeksu karnego penalizuje bowiem zachowanie, w którym małoletni, niezależnie od swojej woli, jest stroną aktywną, zaś przepis art. 200a określa sytuacje, w których małoletni poniżej lat 15, wprawdzie też niezależnie od swojej woli, jednak fizycznie nie uczestniczy w zachowaniu sprawcy, jest biernym obserwatorem dokonywanej czynności seksualnej. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-222.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy jutro w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (druki nr 4299 i 4371).</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#WicemarszałekJózefZych">O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji pana posła Jacka Kasprzyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#PosełSprawozdawcaJacekKasprzyk">Panie Marszałku! Pani Premier! Pani Minister! Panie i Panowie Parlamentarzyści! Mam przyjemność w imieniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny przedstawić stanowisko komisji odnośnie do stanowiska Senatu w sprawie zmiany ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#PosełSprawozdawcaJacekKasprzyk">Senat podczas swoich prac zgłosił do przyjętej przez Sejm ustawy 6 poprawek. Komisja, po rozpatrzeniu tych poprawek, wnosi o ich przyjęcie. Postaram się w krótkich słowach omówić istotę tych poprawek. Merytorycznie z opracowaniem przedłożonym przez Sejm dla Senatu wiąże się senacka poprawka nr 5, w której Senat odnosi się do uregulowań dotyczących wzrostu wskaźnika waloryzacji rent i emerytur oraz negocjacji tego wskaźnika w ramach Komisji Trójstronnej. Senat proponuje, aby przedmiotem negocjacji w Komisji Trójstronnej objęte było jedynie zwiększenie wskaźnika tej waloryzacji. Tak że jest to poprawka doprecyzowująca, a niepozostawiająca złudzeń co do interpretacji zapisów przyjętych przez Sejm. Natomiast pięć poprawek jest związanych z dodatkową inicjatywą Senatu, ona dotyczy również ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a odnosi się po części do braku systemu emerytur pomostowych. Senat uznał, że skoro wraz z reformą w 1998 r. systemu emerytalnego złożona była deklaracja, że powstanie do tego czasu system prawny, który odnosi się do rozwiązań pomostowych, nie ma go dzisiaj, wszelkie dotychczasowe uprawnienia zachowują moc do 31 grudnia 2006 r. Senat uznał, że jest to okres za krótki, aby wynegocjować cały system emerytur pomostowych, nie stwarza to stabilności prawa, nie stwarza to stabilności wśród obywateli naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-224.2" who="#PosełSprawozdawcaJacekKasprzyk">Chcę przypomnieć Wysokiej Izbie, że nie jest to żadne nowe rozwiązanie Senatu. Senat przejął rozwiązanie, które zostało zawarte w sprawozdaniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, złożone na ręce marszałka 14 lipca w druku nr 4140. Również dotyczy to zmian w systemie emerytalnym, gdzie po dyskusji i opracowaniu trzech projektów - dwóch projektów poselskich oraz projektu obywatelskiego - w formie sprawozdania między innymi te poprawki zostały przedłożone. Stąd też można uznać, że Senat poparł rozwiązania proponowane przez Komisję Polityki Społecznej i Rodziny, aby rozwiązania prawne dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach, które obowiązują do 31 grudnia 2006 r., były przedłużone do 2008 r.</u>
          <u xml:id="u-224.3" who="#PosełSprawozdawcaJacekKasprzyk">Przyznam szczerze, że komisja ma pewien dylemat, ponieważ wydarzenia dnia dzisiejszego, brak reakcji na sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny przez ponad miesiąc i dzisiaj pewnego rodzaju ultimatum pana marszałka, które mówiło, że można dyskutować na temat emerytur górniczych, rozwiązań w tym zakresie, natomiast żeby odłożyć dyskusję co do przełożenia okresu obowiązywania prawa do przejścia na wcześniejsze emerytury z 2006 r. na 2008 r., stoją w pewnej sprzeczności z tymi rozwiązaniami. Bo jeżeli Senat zaproponował, aby prawo do wcześniejszego przejścia na emeryturę dla środowiska górniczego przesunąć z 2006 na 2008 r., a dzisiaj Komisja Polityki Społecznej przyjęła odrębne rozwiązania dla tego sektora zawodowego, nad którymi na tym posiedzeniu Sejmu będzie dalej prowadzona dyskusja i co do których będą podejmowane decyzje, to jest to pewna sprzeczność. Niemniej jednak komisja uznaje, że bardzo istotne jest również przesunięcie poza grupami zawodowymi związanymi z górnictwem - chodzi o inne środowiska zawodowe - prawa przejścia na wcześniejszą emeryturę o 2 lata, stąd kierowany do Wysokiej Izby wniosek o poparcie tych poprawek. Jeśli będą jeszcze szczegółowe pytania, służę odpowiedziami. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Michał Turkiewicz, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#PosełMichałTurkiewicz">Panie Marszałku! Pani Premier! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić oświadczenie dotyczące stanowiska Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, druk nr 4299.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#PosełMichałTurkiewicz">Senat zaproponował 6 poprawek do niniejszej ustawy. Poprawka 5. doprecyzowuje uregulowania przyjęte przez Sejm w zakresie waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Określa, iż przedmiotem negocjacji w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych będzie zwiększenie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent. Jest to bardzo istotne doprecyzowanie, ponieważ uściśla, co konkretnie będzie przedmiotem negocjacji Trójstronnej Komisji, mianowicie tylko i wyłącznie wskaźnik zwiększenia waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-226.2" who="#PosełMichałTurkiewicz">Poprawki 1., 2., 3., 4. i 6. wniesione przez Senat dotyczą osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r., zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla tych osób mają być ustanowione emerytury pomostowe. Niestety, do dnia dzisiejszego uregulowania systemowe nie zostały uchwalone, a termin spełnienia warunków do uzyskania wcześniejszych świadczeń upływa z dniem 31 grudnia 2006 r. Dlatego też Senat zaproponował przedłużenie obecnego stanu prawnego w zakresie wcześniejszego przechodzenia na emeryturę do końca 2008 r., czyli o 2 lata. Okres ten powinien zostać wykorzystany na opracowanie społecznie akceptowanej koncepcji i wdrożenie nowego systemu wcześniejszego przechodzenia na emeryturę oraz emerytur pomostowych.</u>
          <u xml:id="u-226.3" who="#PosełMichałTurkiewicz">Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważa, że w związku z zaistniałą sytuacją, iż do tej pory nie przyjęto niezbędnych rozwiązań ustawowych w sprawie emerytur pomostowych, dotyczących tak dużych przecież grup zawodowych osób pracujących w szczególnie trudnych warunkach lub mających szczególny charakter pracy, na przykład nauczycieli, stoczniowców, hutników, kolejarzy, niezbędne jest przedłużenie czasu obowiązywania obecnych rozwiązań i podjęcie w tym czasie niezbędnych działań legislacyjnych przez Sejm następnej kadencji.</u>
          <u xml:id="u-226.4" who="#PosełMichałTurkiewicz">Poważnym problemem związanym z poprawkami Senatu jest zgłoszona przez Biuro Legislacyjne kwestia konstytucyjności tych rozwiązań. Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej da wyraz swojemu stanowisku dotyczącemu tych poprawek podczas jutrzejszego głosowania. Dziękuję serdecznie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Eugeniusz Wycisło, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#PosełEugeniuszWycisło">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Pani Premier! Odnosząc się do sprawozdania z druku nr 4299, dotyczącego poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, muszę powiedzieć, że tego nie da się omawiać bez kontekstu wydarzeń dnia dzisiejszego. Najistotniejszą zmianą, jaką wniósł Senat w tym sprawozdaniu, jest odniesienie się do emerytur pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#PosełEugeniuszWycisło">Te zmiany są konsekwencją stanowczego, odważnego - obydwa określenia w cudzysłowie - stanowiska pana marszałka Cimoszewicza, wyrażonego w decyzji o niedopuszczeniu do procedowania, do drugiego czytania sprawozdania Komisji Polityki Społecznej i Rodziny opartego na przedłożonym obywatelskim projekcie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, złożonym przez środowisko górnicze, dotyczącym właśnie tych osób pracujących w szczególnym charakterze. To, naszym zdaniem, nieprzemyślane stanowisko pana marszałka doprowadziło do dzisiejszej demonstracji i nacisków górników z kilku central związkowych.</u>
          <u xml:id="u-228.2" who="#PosełEugeniuszWycisło">Ewidentnym powodem całego zamieszania wokół wcześniejszych emerytur jest brak ustawy o emeryturach pomostowych. Intencją poprawek Senatu: od 1. do 4. i 6., jest przesunięcie obowiązujących przepisów dotyczących tej materii, a kończących swój byt prawny w grudniu 2006 r., do końca 2008 r. Biuro prawne - co powiedzieli już moi przedmówcy - ma zasadnicze wątpliwości co do zgodności takiego wprowadzania poprawek z obowiązującym trybem legislacji. Poprawka 5., jedyna merytoryczna dotycząca wzrostu wskaźnika waloryzacji, nie budzi naszych zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-228.3" who="#PosełEugeniuszWycisło">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelskiej, podzielając wątpliwości biura prawnego, deklaruję, że będziemy głosować za przyjęciem tych poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie głos zabierze pani poseł Maria Nowak, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#PosełMariaNowak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić oświadczenie Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie uchwały Senatu z dnia 15 lipca 2005 r., którą to uchwałą Senat wprowadził do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 6 poprawek.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#PosełMariaNowak">Jedna z nich, to jest poprawka 5., dotyczy materii, która była przedmiotem obrad Sejmu. Doprecyzowuje ona zapisy dotyczące uregulowań przyjętych przez Wysoką Izbę w zakresie waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Z pozostałych pięciu poprawek poprawka 1. jest konsekwencją przyjęcia pozostałych czterech, ponieważ wprowadza nowy, szerszy tytuł uzupełniony o zapis o zmianach w Karcie nauczyciela.</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#PosełMariaNowak">Poprawki 2., 3., 4., i 6. dotyczą osób zatrudnionych w szczególnych warunkach, urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Zgodnie z obowiązującą ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych obecne uregulowania będą obowiązywać do 31 grudnia 2006 r. Po tym terminie powinny wejść w życie uregulowania prawne dotyczące emerytur pomostowych. Niestety, rząd przez 4 lata nie przedstawił Sejmowi projektu ustawy ustanawiającej emerytury pomostowe, pozostawiając ten trudny ustawowy problem następnemu rządowi.</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#PosełMariaNowak">Problem emerytur pomostowych znany jest od 1998 r., ale przez te 7 lat, które minęły od tego czasu, nie doczekał się ujęcia w postaci projektu ustawy, nie mówiąc już o przyjęciu ustawy w tym zakresie. Przyszły rząd znajdzie się, że tak powiem, w przymusowej, trudnej sytuacji czasowej, ponieważ ustawa będzie musiała przejść całą drogę legislacyjną - od projektu i uzgodnień z partnerami społecznymi, po prace w parlamencie - do końca 2006 r.</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#PosełMariaNowak">Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość dostrzega te trudne problemy i zadania związane z ich rozwiązaniem. Kiedy Komisja Polityki Społecznej i Rodziny w sprawozdaniu z prac nad obywatelskim i poselskimi projektami ustaw o emeryturach górniczych zaproponowała rozwiązania obejmujące swym zasięgiem wszystkich pracowników pracujących w szczególnych warunkach, posłowie Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość popierali te zapisy, kierując się zasadą sprawiedliwości społecznej. Obecnie mamy nieco inną sytuację prawną: Senat zaproponował takie same rozwiązania, jakie w swoim sprawozdaniu przedstawiła Komisja Polityki Społecznej i Rodziny, ale w sposób niekonstytucyjny. Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość zwraca uwagę na zaproponowane przez Senat rozwiązania, które zgodnie z wcześniejszym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego są niekonstytucyjne, ponieważ nie dotyczą ustawy, którą zajmował się wcześniej Sejm. Dlatego należy postawić pytanie, czy mamy prawo głosować za przyjęciem rozwiązań, co do których mamy świadomość, że są niekonstytucyjne. Ale z drugiej strony co powiemy tym, którzy z niepewnością i obawą o swój los oczekują rozwiązań prawnych, które będą obowiązywać od 1 stycznia 2007 r.?</u>
          <u xml:id="u-230.5" who="#PosełMariaNowak">Kończąc, muszę stwierdzić, że zdaniem Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość źle się stało, iż marszałek Sejmu nie poddał pod dalsze obrady sprawozdania Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, w którym te rozwiązania proponowano. Dzisiaj nie stalibyśmy przed tak kontrowersyjnym, ale i trudnym wyborem. Myślę, że to, jak będziemy głosować, zależy w dużej mierze od jutrzejszej dyskusji nad sprawozdaniem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, która dzisiaj tym problemem także się zajmowała. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Jacek Kasprzyk... Kasprzak, Polskie Stronnictwo Ludowe. Przepraszam, Mieczysław Kasprzak, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Imiona i nazwiska już o tej porze zaczynają się mylić.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Szczególnie po tak ciężkim dniu, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#komentarz">(Poseł Jacek Kasprzyk: Cała przyjemność po mojej stronie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Ciężki był, to prawda.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#PosełMieczysławKasprzak">Panie Marszałku! Pani Premier! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego również chciałbym się odnieść się do sprawozdania komisji dotyczącego uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#PosełMieczysławKasprzak">Pan poseł sprawozdawca szczegółowo omówił wszystkie poprawki. Chcę jednak wrócić do sedna sprawy. Otóż ustawa uchwalona przez Sejm dotyczyła zwiększenia o 20% wskaźnika waloryzacji rent i emerytur w przyszłości, jeżeli chodzi o przeciętne wynagrodzenie. Kiedyś ta formuła funkcjonowała, później w ramach planu Hausnera została zlikwidowana i Wysoka Izba wróciła do tego, uchwalając tę ustawę. Natomiast Senat poszerzył nasze propozycje o sprawę wcześniejszych emerytur. Temat ten jest bardzo często podnoszony. Wyborcy pytają nas, czy ten okres będzie przedłużony. Myślę, że sprawa jest dość istotna, szczególnie biorąc pod uwagę obecną sytuację wielu emerytów i rencistów, jeśli nie mamy jasnych i czytelnych zasad, jak będą naliczane, jak będą wyglądały w przyszłości emerytury, jak ten nowy system zostanie wdrożony. Co do tego jest wiele wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#PosełMieczysławKasprzak">Dlatego uważamy, że jest taka konieczność i mój klub parlamentarny poprze te propozycje Senatu, tak jak już deklarowali to moi przedmówcy. Jednocześnie poprzemy pozostałe poprawki, które są w zasadzie poprawkami uściślającymi. Tak będzie głosował Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie pan poseł Jacek Kasprzyk, Socjaldemokracja Polska.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł mi wybaczy, bo kiedyś nawet sam, jak ustalono, pomylił Kasprzaka z Kasprzykiem.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#PosełJacekKasprzyk">Duża to dla mnie przyjemność, pan poseł Kasprzak jest bardzo zacnym posłem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Tak jest.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#PosełJacekKasprzyk">Proszę się częściej mylić, panie marszałku. Myślę, że dla mnie również będzie to korzystne.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#PosełJacekKasprzyk">Panie Marszałku! Pani Premier! Pani Minister! Wysoka Izbo! Rozpatrywana dzisiaj ustawa i poprawki Senatu są autorstwa Socjaldemokracji Polskiej. Dlatego też poprawkę 5., uściślającą mechanizm doprecyzowujący sposób negocjacji i wysokość tego wskaźnika, uznajemy za cenną i oczywiście będziemy to popierać.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#PosełJacekKasprzyk">Natomiast przyznajemy, że jesteśmy zaskoczeni pozostałymi poprawkami, szczególnie że rozwiązania te proponowaliśmy po części również z panią poseł Nowak w czasie prac nad projektem obywatelskim i poselskimi i zostało to ujęte w sprawozdaniu. Senat wykazał tutaj duże zainteresowanie, cieszymy się, ale również trochę sprawę skomplikował.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#PosełJacekKasprzyk">Przede wszystkim uważamy, że obecnie do końca 2006 r. są bardzo nikłe szanse na to, aby wypracować system emerytur pomostowych, i to z kilku powodów. Po pierwsze, bardzo trudno będzie dokonać tego w ramach dialogu społecznego. Po drugie, bardzo ciężko będzie opracować wykaz stanowisk, które mogło by to obejmować. Po trzecie, trzeba mieć świadomość, że będzie musiał być utworzony specjalny fundusz, który będzie zasilał ten mechanizm systemu emerytur pomostowych, a będzie on tworzony również po części z jakiejś formy oskładkowania, z jednej strony z budżetu, a z drugiej - albo pracownicy, albo pracodawcy. To także nie ułatwi w krótkim okresie partnerskiego rozwiązania tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#PosełJacekKasprzyk">Dlatego też wnosząc w imieniu Socjaldemokracji poprawki w czasie prac Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, uważałem, że trzeba dać czas na to, aby przygotować w to sposób odpowiedzialny. Zmiany w systemie emerytalnym nie wolno robić na kolanie, trzeba to mieć bardzo dobrze dopracowane, ponieważ jest tak wiele zależności, czasami od prostych, wydawałoby się, rozwiązań, że można więcej zepsuć aniżeli naprawić.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#PosełJacekKasprzyk">Drugi problem, z którym się borykamy, dotyczy kosztów. Jeśli chodzi o mechanizm, który podaje rząd, często nie podzielamy jednak niektórych tych wyliczeń. Ale dzisiaj chyba nie ma co się kłócić, bo trzeba to porównać - koszt ewentualnych emerytur pomostowych, koszty w linii ciągłej, fluktuację ludności, mechanizm, jeśli chodzi o osoby, które wejdą na ten rynek. Są zdania, że będzie ok. 24 tys. korzystających z wcześniejszego przejścia na emeryturę, inne dane są także dosyć duże. Tego się nie da zrobić w jeden dzień. Musi to być precyzyjnie wyliczone i przygotowane.</u>
          <u xml:id="u-238.6" who="#PosełJacekKasprzyk">Natomiast bardzo nas dziwi, dlaczego Senat wnosi poprawki, naraża się na poddanie się mechanizmowi dotyczącemu konstytucyjności, o którym tutaj powiedziano, kiedy te poprawki i te słuszne rozwiązania są przygotowane w sprawozdaniu komisji. Nie wiem, czy komuś chodziło o to, aby Sejm coś przyjął, a następnie ktoś coś zakwestionował w Trybunale Konstytucyjnym i aby praca poszła na marne. Moim zdaniem jest to jakaś karkołomna kalkulacja, w sposób nieodpowiedzialny. Nie potrafię zrozumieć mechanizmu, który mówi: dzisiaj nie dyskutujcie o tym, aby wydłużać okres obowiązującego obecnie prawa, a z drugiej strony wprowadza się pod obrady Sejmu coś, co grozi niekonstytucyjnością. Według mnie brakuje tutaj logiki.</u>
          <u xml:id="u-238.7" who="#PosełJacekKasprzyk">Chcę powiedzieć również jeszcze jedną rzecz, na którą chciałem zwrócić uwagę. Bardzo chętnie wszystko popieramy, słychać, że wszyscy to popierają. Ale w stanowiskach posłów z różnych klubów wyrażanych na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, zajmującej się dzisiaj tą konfliktową sytuacją również w trakcie obecności górników, zrezygnowano z tych zapisów, które są, a dzisiaj tutaj je się popiera. Na coś trzeba się po prostu zdecydować w sposób odpowiedzialny. Mam tu na myśli chociażby jedną kwestię. Nie popieram tu stanowiska klubów, które mówią, że przyjmą wszystkie poprawki. Trzeciej poprawki nie możemy przyjąć. Jeżeli dzisiaj do południa na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny przyjęliśmy rozwiązania dotyczące górników, to nie możemy przyjąć rozwiązania, które wydłuża im obecnie obowiązujący stan prawny na 2008 r.; a jednocześnie przyjmujemy inne rozwiązania w systemie emerytalnym. Już poprawka nr 3, która odnosi się do art. 49, jak dobrze pamiętam, budzi pewne kontrowersje.</u>
          <u xml:id="u-238.8" who="#PosełJacekKasprzyk">Powiedziałem, panie marszałku, że wnosiliśmy jako Socjaldemokracja propozycje, które dotyczyły przedłużenia tego okresu. W imieniu Prawa i Sprawiedliwości pani poseł Nowak wniosła rozszerzenie tego w stosunku do grup nauczycielskich. Będziemy się domagali, aby także poważnie i równoprawnie traktować inne grupy zawodowe. Kwestia górników w naszym przekonaniu jest poza dyskusją, 25 lat pod ziemią uprawnia człowieka do tego, aby przeszedł na emeryturę; tutaj nie dyskutujemy. Natomiast chcemy poważnie podyskutować o pozostałych problemach. Dlatego też te poprawki będziemy popierać w zależności również od dyskusji, która w dniu jutrzejszym będzie się niewątpliwie toczyła, nie tylko na tej sali. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-238.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Włodzimierz Czechowski, Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#PosełWłodzimierzCzechowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#PosełWłodzimierzCzechowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej stanowisko w sprawie zaproponowanych w uchwale Senatu poprawek do ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (druk nr 4299).</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#PosełWłodzimierzCzechowski">Analizując ustawę, Senat słusznie zwrócił uwagę na fakt, że do dnia dzisiejszego systemowe uregulowania ustawowe nie zostały uchwalone dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r., a zatrudnionych w szczególnych warunkach, to znaczy nieuchwalone są emerytury pomostowe, a termin umożliwiający uzyskiwanie wcześniejszych świadczeń upływa z 31 grudnia 2006 r. Wcześniejsze emerytury były uchwalone dla ukrycia gwałtownie wzrastającego bezrobocia na początku trwającej transformacji ustrojowej. Załatwienie tego problemu obiecywała również koalicja SLD - Unia Pracy. Kadencja się kończy, a groźba pracy dla tej grupy społecznej, pracującej w szczególnych warunkach, do lat 60 dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn jest coraz bliższa i na to Samoobrona Rzeczypospolitej zgodzić się nie może. Dlatego poprzemy poprawki 1.-4. i 6. Senatu, a jeśli przyszły Sejm problem emerytur pomostowych rozwiąże wcześniej, to chwała mu.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#PosełWłodzimierzCzechowski">Uzasadniona jest również poprawka nr 5, zwiększająca i doprecyzowująca waloryzację świadczeń emerytalnych, bowiem dotychczasowe rozwiązanie nie gwarantowało przeprowadzenia i ustalenia w Komisji Trójstronnej wskaźnika waloryzacji na rok następny, ponieważ Komisja Trójstronna nie znała wskaźnika towarów i usług za poprzedni rok i aby założenie przyjęte w ustawie mogło być realizowane i wykonane, to przedmiot regulacji Komisji Trójstronnej może obejmować jedynie zwiększenie wskaźnika waloryzacji, jak wnosi Senat.</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#PosełWłodzimierzCzechowski">Samoobrona Rzeczypospolitej będzie głosowała wobec tego za przyjęciem tej poprawki jako korzystniejszej dla emerytów i rencistów. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Andrzej Mańka, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#PosełAndrzejMańka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprawki Senatu można podzielić na dwie grupy. Poprawka nr 5 doprecyzowuje uregulowania przyjęte przez Sejm w zakresie waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Pozostałe poprawki mają na celu przedłużenie obecnego stanu prawnego w zakresie wcześniejszego przechodzenia na emeryturę do końca 2008 r., czyli o 2 lata. W naszym przekonaniu poprawki Senatu wychodzą naprzeciw oczekiwaniom szerokiej grupy pracowników pracujących w trudnych warunkach. Z drugiej strony pozwalają rządzącym na przygotowanie nowego, spójnego systemu, zgodnego z oczekiwaniami pracowniczymi.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#PosełAndrzejMańka">W związku z powyższym Liga Polskich Rodzin będzie popierała wszystkie poprawki zgłoszone przez Senat. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WicemarszałekJózefZych">O zabranie głosu proszę panią poseł Danutę Polak, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PosełDanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt uchwały Senatu dotyczący ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wprowadza 6 poprawek. Najważniejsza dla mojego środowiska, środowiska oświatowego, jest poprawka 1., która nie tylko zmienia tytuł ustawy, rozszerzając go o Kartę nauczyciela, ale również zajmuje się tą grupą zawodową. Oznacza to, że nauczyciele, którzy wykonują pracę o szczególnym charakterze, będą mogli przechodzić na wcześniejsze emerytury, gdy do dnia 31 grudnia 2008 r. spełnią warunki określone w ustawie emerytalnej. Te uprawnienia będą dotyczyć tylko tych nauczycieli, którzy nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#PosełDanutaPolak">Na problem obciążenia nauczycieli pracą trzeba patrzeć szerzej, by dalej widzieć, bo przesunięcie uprawnień o 2 lata nie rozwiązuje problemu. Złagodzi jednak poważne zagrożenie, które związane było z rokiem 2006, a mianowicie koniecznością odejścia na emeryturę dużej grupy nauczycieli o najwyższych kwalifikacjach. Okres 2 lat pozwoli przyszłemu rządowi wdrożyć nowy system wcześniejszego przechodzenia na emeryturę oraz uchwalić ustawę o emeryturach pomostowych. Przy tak szybkim rozwoju nauki i ogromnym postępie technicznym trudno sobie wyobrazić 65-letniego nauczyciela realizującego proces wychowania i nauczania, zwłaszcza gdy będzie wychowywał nasze dzieci czy wnuki. Ale ustawa, nad którą debatujemy, dotyczy przecież nie tylko nauczycieli, ale też innych zawodów o szczególnym charakterze czy wykonywanych w szczególnych warunkach.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#PosełDanutaPolak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Popierając zmiany dotyczące zwiększenia wskaźnika waloryzacji ponad wskaźnik cen, jesteśmy pewni, że będzie to korzystne dla tych grup, ponieważ negocjacje będą się odbywać w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych. Tak więc będziemy głosować za przyjęciem poprawek senackich, bo wychodzą one naprzeciw oczekiwaniom pracowniczym. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pani poseł Krystyna Grabicka, Ruch Katolicko-Narodowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PosełKrystynaGrabicka">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#PosełKrystynaGrabicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdyby nie niczym nieuzasadniony upór marszałka Cimoszewicza we wprowadzeniu pod obrady sprawozdania Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, zawierającego obywatelski projekt ustawy o emeryturach i rentach, nie byłoby konieczne wprowadzanie senackich poprawek.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#PosełKrystynaGrabicka">Ruch Katolicko-Narodowy poprze wszystkie senackie poprawki. To są bardzo ważne poprawki. Najważniejsze z nich dotyczą przedłużenia możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę. Jak wiemy, rząd w tzw. planie Hausnera obiecywał ludziom emerytury pomostowe. Dziś nie ma ani planu, ani Hausnera. Pozostali ludzie zawiedzeni obietnicami SLD. Dlatego, mimo wątpliwości dotyczących konstytucyjności senackich poprawek, poprzemy te poprawki, gdyż wydłużają one możliwość wcześniejszego przechodzenia na emeryturę o 2 lata, czyli do końca 2008 r. Dzięki tym przepisom wielu ludzi, którzy stracili pracę, nie pozostanie bez środków do życia. Być może następny rząd przygotuje emerytury pomostowe w taki sposób, aby ludzi po 50. roku życia nie pozostawiać bez środków utrzymania. Poprzemy także poprawkę nr 5, która doprecyzowuje waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo przepraszam, jeszcze, pani premier, chwileczkę, ponieważ pani poseł Krystyna Grabicka zgłosiła chęć zadania pytania. Co prawda przy rozpatrywaniu poprawek senackich nie ma pytań, ale w drodze wyjątku, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PosełKrystynaGrabicka">Bardzo dziękuję, panie marszałku, też miałam tę wątpliwość.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PosełKrystynaGrabicka">Nie jestem członkiem komisji, która się tym zajmowała, stąd moje pytanie, proszę mi wybaczyć, ale dużo ludzi pytało o te sprawy i chciałabym wiedzieć, jak odpowiedzieć. Jest to pytanie albo do sprawozdawcy, albo do rządu: czy senackie poprawki odnoszące się do wydłużenia możliwości wcześniejszego przechodzenia na emeryturę do 2008 r. dotyczą grup zatrudnionych w szczególnych warunkach, czy też dotyczą wszystkich? Jak wiemy w tej chwili np. kobiety, które nie osiągnęły 60. roku życia, mogą przejść na wcześniejszą emeryturę do końca 2006 r. i wcale nie muszą być zatrudnione w warunkach szczególnych. To tyle. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie głos zabierze wiceprezes Rady Ministrów, minister polityki społecznej pani Izabela Jaruga-Nowacka.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterPolitykiSpołecznejIzabelaJarugaNowacka">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterPolitykiSpołecznejIzabelaJarugaNowacka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chciałabym, żebyśmy do tej nowelizacji podeszli rzeczywiście bardzo poważnie, ponieważ i materia trudna, i sytuacja legislacyjna, w której się znajdujemy, dzięki tym poprawkom także mocno się skomplikowała. Chcę powiedzieć, że rząd sprzyjał zaproponowanej przez Sejm nowelizacji, która dotyczyła trybu ustalania wskaźnika waloryzacji emerytur i rent. Natomiast, jak państwo wiecie, ta nowelizacja znacznie rozszerzyła w Senacie materię, której dotyczyła i chciałabym bardzo prosić Wysoką Izbę, żebyśmy w tak trudnej sytuacji nie zrobili czegoś, co będzie zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny. Takie rozszerzenie ustawowe niejednokrotnie było przez Trybunał skutecznie kwestionowane. A więc żebyśmy nie mieli w Wysokiej Izbie poczucia, że coś załatwiliśmy, kiedy będzie to pewien pozór.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterPolitykiSpołecznejIzabelaJarugaNowacka">Jak państwo wiecie, dzisiaj odbyło się cały szereg spotkań marszałka Sejmu z przedstawicielami klubów, z przedstawicielami sejmowej Komisji Polityki Społecznej, wiecie państwo także, że przedłożenie, które wypracowała sejmowa Komisja Polityki Społecznej, wyjmuje jak gdyby sprawę górników i proponuje pewne rozwiązania dla górników korzystne. Obawiam się, żebyśmy nie zrobili pewnego błędu, a poszukali w tej Izbie kompromisu, żeby sprawy związane z możliwością wcześniejszego przejścia na emeryturę rozwiązali rzetelnie, a nie pozornie. Chciałam też zwrócić uwagę Wysokiej Izby, że nie tylko sprawa samego rozszerzenia materii może być kwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny, ale również to, że nie pozostawiamy odpowiedzi, co się stanie z osobami, które na mocy ustawy z 1999 r. podjęły decyzję o przystąpieniu do otwartych funduszy emerytalnych. Te osoby także mogą poczuć się rozczarowane tym, że podejmując tę decyzję miały przed sobą perspektywę 2006 r. i dlatego tę decyzję podjęły. W związku z tym ta nowelizacja i ta zmiana podważa także zasadę zaufania obywateli do państwa prawa. Mówię o tym dlatego, że jesteśmy w poszukiwaniu, jak rozumiem członkowie Komisji Polityki Społecznej wiedzą o tym, takich rozwiązań, które nie będą jedynie pozornym załatwieniem sprawy, które zakwestionuje Trybunał, ale będą poszukiwaniem takich rozwiązań, które zostaną przyjęte i zaakceptowane przez Wysoką Izbę oraz zgodne z prawem. Nie bez konsekwencji pozostaje też sytuacja finansów publicznych państwa, która mimo że jest lepsza, jednak nie może sobie pozwolić na wszystko. O tym zresztą szczegółowo będzie mówiła pani minister Agnieszka Chłoń-Domińczak, ja zaś chciałabym jedynie pewne rzeczy sprostować.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterPolitykiSpołecznejIzabelaJarugaNowacka">Otóż, jak państwo wiecie, na mocy ustawy z 1999 r. emerytury pomostowe miały wejść 1 stycznia 2007 r. Pozostaje więc, Wysoka Izbo, półtora roku do przygotowania tego projektu. Chciałabym też, byśmy odpowiedzieli sobie na pytanie, czy to jest kwestia braku czasu na przygotowanie dobrych rozwiązań, czy to jest kwestia bardzo trudnej materii, gdzie grupy, które od 25 lat posiadają status ludzi pracujących w tych rodzajach prac o warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze, mimo zmiany technologicznej, od swoich przywilejów nie chcą odstąpić.</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterPolitykiSpołecznejIzabelaJarugaNowacka">Chcę też powiedzieć, że w listopadzie Ministerstwo Polityki Społecznej rozesłało do wszystkich stron dialogu społecznego przedłożenie ministerstwa dotyczące rozwiązań emerytur pomostowych i rekompensat. Trwają prace w Komisji Trójstronnej i oczywiście są to prace bardzo trudne, ale mówię także w kontekście tego, że przyszły rząd i przyszli posłowie z tą samą materią będą musieli się zmierzyć. Nie róbmy sobie sami złudzenia, że te rozwiązania mogą być proste i do zaakceptowania przez wszystkich.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterPolitykiSpołecznejIzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Międzynarodowa Organizacja Pracy mówi, że nie można kosztem niedbania o zdrowie pracownika wysyłać go na wcześniejszą emeryturę. Trzeba uczynić wszystko, jeśli jest to możliwe, a przecież warunki pracy powinny się zmieniać dzięki nowym technologiom, żeby ta praca, która nie musi być wykonywana w warunkach szkodliwych, była pracą, którą można wykonywać dłużej i bezpiecznie. Ale te rozwiązania z powodów oczywiście bardzo wysokiego bezrobocia i trudnej sytuacji materialnej są niechętnie widziane przez różne centrale związkowe. Otóż informuję Wysoką Izbę, że na skutek ustaleń i prac w Komisji Trójstronnej zdecydowaliśmy się przejrzeć raz jeszcze wykaz rodzajów prac w warunkach o szczególnym charakterze, powołując inną, tym razem nie tylko rządową, ale również wskazaną przez ekspertów, przez stronę społeczną, czyli związki zawodowe i pracodawców, listę ekspertów. Ta lista ekspertów już jest zgłoszona i ta komisja powinna niedługo rozpocząć pracę i przejrzeć, czy rzeczywiście te zawody, które były ustalone jako rodzaj pracy w warunkach o szczególnym charakterze, mogą być utrzymane, czy te protesty w związku z zakwestionowaniem przez niektóre centrale związkowe, że nie ma ich na tej liście, są słuszne. Ta decyzja jest podjęta przez Radę Ministrów i taka komisja złożona nie wyłącznie, jak podkreślam, z ekspertów rządowych, ale z tych trzech środowisk, rozpocznie taką pracę.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterPolitykiSpołecznejIzabelaJarugaNowacka">My jesteśmy do dialogu nie tylko chętni i przygotowani, ale też otworzyliśmy pewne pola, gdzie widzimy możliwość porozumienia się. Ale, Wysoka Izbo, też musimy sobie odpowiedzieć na pytanie, czy rzeczywiście, o czym mówiła tu przed chwilą pani posłanka Polak, możemy porównać pracę górnika dołowego z pracą związkowca? Dzisiaj podczas spotkania z górnikami postawiłam takie dwa obszary, gdzie możemy szukać porozumienia. Po pierwsze, możemy dyskutować co do wieku emerytalnego, bo przecież też nie jest prawdą, że górnik pracuje 25 lat pod ziemią. Również górnik, który pracuje 10 lat pod ziemią może przejść na emeryturę mając lat 50, a ten, który pracuje 15 lat, 55.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Czechowski: Ale nie emeryci wymyślili wcześniejsze emerytury, pani minister.)</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterPolitykiSpołecznejIzabelaJarugaNowacka">Panie pośle, górnicy na to przystali, będziemy o tym rozmawiać.</u>
          <u xml:id="u-250.9" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterPolitykiSpołecznejIzabelaJarugaNowacka">Z drugiej strony powiedziałam, że proszę, żebyśmy jednak wykreślili te przywileje dla ludzi, którzy nie pracują pod ziemią, tylko pełnią funkcje właśnie w centralach górniczych lub są nauczycielami zawodów górniczych. Górnicy się na to zgodzili, więc jednak jest możliwość pewnych działań, szkoda, że w takich warunkach dosyć, powiedziałabym, dramatycznych.</u>
          <u xml:id="u-250.10" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterPolitykiSpołecznejIzabelaJarugaNowacka">Jeśli chodzi zaś o możliwości, przykład podawała pani posłanka Polak, nauczycieli, to, proszę państwa, nie można chyba jednak porównywać trudu nauczyciela pracującego z młodzieżą z trudem pracy górnika dołowego, musimy się na coś zdecydować. Jeszcze raz podkreślam, tutaj oczywiście nie możemy wszyscy, bo jesteśmy krajem, w którym wszyscy przechodzimy na emeryturę najwcześniej. To jest absolutne mistrzostwo, jeśli chodzi o Europę. I to przecież nie jest tak, że nie można się nauczyć emisji głosu w ten sposób, żeby ten głos mógł dobrze służyć nauczycielowi. Ponadto emerytura to prawo do przejścia na emeryturę.</u>
          <u xml:id="u-250.11" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterPolitykiSpołecznejIzabelaJarugaNowacka">Wysoka Izbo! Chciałabym powiedzieć, że jeżeli porozumiemy się co do tego, a mam nadzieję, że porozumiemy się, iż przyjęta dzisiaj w Komisji Polityki Społecznej ustawa dotycząca górników będzie zawierała również jakieś kompromisowe rozwiązanie dotyczące przedłużenia owego czasu dialogu do wypracowania dobrych rozwiązań. Jeśli chodzi o tzw. emerytury pomostowe, to bardzo bym prosiła wszystkich posłów, bez względu na to, w jakim miejscu sali Wysokiej Izby się znajdują, żeby zechcieli przyjąć takie kompromisowe rozwiązanie, a nie żebyśmy przyjęli projekt, który pozornie przyniesie pewną korzyść i odsunie pewne niebezpieczeństwo, ale, jak mówię, będzie rozwiązaniem pozornym. Proszę w związku z tym bardzo Wysoką Izbę o podjęcie takich działań, żeby uchwalona jutro lub pojutrze owa ustawa górnicza była rozwiązaniem kompromisowym, stwarzającym szansę na poszukanie dobrych rozwiązań, przejrzenie tego katalogu, wykazu rodzaju prac w warunkach szczególnych, o szczególnym charakterze, i żebyśmy rzeczywiście nie wyszli z poczuciem, że żeśmy coś zrobili, dobrze wiedząc, że żeśmy niczego nie załatwili. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję, pani premier.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie Polityki Społecznej pani Agnieszka Chłoń-Domińczak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePolitykiSpołecznejAgnieszkaChłońDomińczak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja już bardzo krótko, wobec tego, żeby nie przedłużać, chciałabym powiedzieć o kilku rzeczach, które, myślę, są bardzo istotne przy tej dyskusji. W 2004 r. na emerytury przeszło z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ponad 140 tys. osób. Z tej grupy ponad 80%, ponad 100 tys. osób przeszło na emeryturę w wieku wcześniejszym niż ustawowy wiek emerytalny. W związku z tym nie możemy powiedzieć, że w naszym kraju mówimy o nielicznej grupie, która ma prawo do wcześniejszych emerytur, to jest raczej system powszechny, a nielicznymi wyjątkami są ci, którzy przechodzą na emeryturę w wieku powszechnym. I teraz pojawia się pytanie: czy faktycznie te wszystkie osoby pracują w tak trudnych, w tak szczególnych warunkach, że powinny dostawać wcześniejsze emerytury? Koszt tych rozwiązań, czyli dotyczący ponad 100 tys. osób, które przechodzą na wcześniejsze emerytury, rocznie, gdyby one otrzymywały emerytury przez cały rok, a tak będą otrzymywać je w każdym kolejnym roku, tj. ponad 2 mld zł. Co to oznacza tak naprawdę? Ekwiwalent utworzenia 20 tys. miejsc pracy. W sumie wcześniejsze emerytury...</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#komentarz">(Poseł Włodzimierz Czechowski: Kto wymyślił wcześniejsze emerytury, kto naruszył zasadę...)</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwiePolitykiSpołecznejAgnieszkaChłońDomińczak">...pobiera w tym kraju, panie pośle, ponad milion osób. W naszym kraju, w Polsce ponad milion osób z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dostaje emerytury w wieku niższym niż ustawowy wiek emerytalny. Co oznacza, że wydajemy na ten cel 14 mld zł rocznie. To jest ekwiwalent 140 tys. nowych miejsc pracy. Więc państwo, decydując o tym, jakie w naszym kraju mają funkcjonować emerytury, jakie mają funkcjonować wydatki na pozostałe świadczenia społeczne, muszą zdecydować, jak zważyć interes wcześniejszych emerytur, jak zważyć interes tworzenia nowych miejsc pracy, aktywnych polityk rynku pracy, polityki rodzinnej, pomocy społecznej, innych rzeczy, które są tak samo ważne. To jest bardzo trudna rzecz. Bardzo trudna rzecz, niełatwa, ale mam nadzieję, że państwo w swojej rozwadze i w swojej mądrości podejmą takie decyzje, które będą słuszne z perspektywy ogólnej, społecznej. I tylko tyle. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Donald Tusk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Poseł sprawozdawca pan Jacek Kasprzyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełJacekKasprzyk">Panie Marszałku! Pani Premier! Pani Minister! Rzeczywiście problem jest bardzo ważny i nie można tego robić na kolanie, w emocjach, z próbą udowadniania, kto jest bardziej prospołeczny, kto nie jest, bo do niczego dobrego nas nie zaprowadzi. Ale też trzeba tak trochę rzetelniej odpowiedzieć. Jest problem po stronie rządu, który polega na tym, że rząd chce równoważyć deficyt budżetowy i chyba wszyscy też ten problem dostrzegają. Jest pytanie o skalę tego równoważenia i w których dziedzinach to robić. O tym też trzeba podyskutować, myślę, że dzisiaj nie ma co tego tematu dalej podnosić.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#PosełJacekKasprzyk">Tak naprawdę to rząd też nie przedstawił - i chyba nikt nie jest w stanie szybko przedstawić - realnych kosztów ani skali osób, które mogą korzystać z tego systemu. Bo proszę zwrócić uwagę na jedną rzecz, jeżeli zostawiamy system wcześniejszego przejścia do końca 2006 r., to co to powoduje, i mówimy - to już jest koniec? Wszyscy, którzy załapią się na tę graniczną datę, mają do wyboru - ryzyko albo przechodzić na to, co jest pewne. Więc trzeba też policzyć w tych pierwszych dwóch latach, szczególnie w końcu 2006 r., run na przejście na te wcześniejsze emerytury. Zatem myślę, że tych pytań jest sporo.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#PosełJacekKasprzyk">Trzeba również realnie wyliczyć te koszty, które, jak powiedziałem wcześniej, są związane z kosztem pomostówek, bo to też przecież nie będą jakieś mizerne kwoty. Podawano również pewne dane, które mówią o tym, że do 2003 r. będzie to kosztowało 33 mld zł. No to jest ten problem, że się w te dane zajrzy i co się odejmie, czego się nie odejmie. Zostawmy to.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#PosełJacekKasprzyk">Kwestia ustaleń przez ekspertów - tu będzie największy bój. Przecież w ostatnich propozycjach ekspertów było powiedziane, że rybak pracuje w szczególnych warunkach, ponieważ cały czas łowi w czasie sztormu. Podejście do tego problemu też wymaga, myślę, trochę refleksji.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#PosełJacekKasprzyk">Czy to jest kwestia braku czasu czy poszukiwania? Pani minister, rozumiem cel, który chce osiągnąć rząd, to jest cel też propaństwowy, ale myślę, że też trzeba uczciwie powiedzieć, że jak wejdziemy w ten proces czy jeśli następny parlament lub następny rząd wejdzie w proces dochodzenia do pewnego kompromisu, to może się tak zdarzyć, że nadejdzie końcówka roku i będzie taka sytuacja - ci, którzy skorzystali, to dobrze, a dalej nie wiemy i, niestety, jest jak jest. No nie zdążyliśmy, nie tylko ten rząd, nie tylko ten parlament, ale również wszyscy po kolei, to jest nasz problem. I problemem jest to, że robimy coś pod przymusem - pod przymusem chwili, sytuacji, tego, co powiedziałem wcześniej, nie możemy wziąć.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#PosełJacekKasprzyk">Problem OFE. Słuszny problem, który pani premier była uprzejma podnieść, co zrobić z tymi, którzy skorzystali z drugiego filaru. Podobne rozwiązania przygotowywaliśmy przy mundurówkach. Tak więc jeżeli przedłużamy ten okres, to dajemy również i następnemu parlamentowi czas na to, aby problem drugiego filaru zechciał podjąć i go doprecyzować, bo jest taka możliwość, czas prawny. Tak że to jest też ta kwestia.</u>
          <u xml:id="u-255.6" who="#PosełJacekKasprzyk">Odpowiadając na pytanie pani poseł Grabickiej, chcę powiedzieć, że trzeba by zajrzeć do ustawy o emeryturach i rentach, art. 29 mówi, na jakich warunkach panie mogą skorzystać m.in. z tych wcześniejszych możliwości. To się po prostu przedłuża, ale w myśl art. 29, ponieważ Senat tam odnosił się do art. 46, który wiąże się z tym i to precyzuje. Ten problem, jak zaznaczyłem wcześniej, jest bardzo ważny.</u>
          <u xml:id="u-255.7" who="#PosełJacekKasprzyk">Wysoka Izbo! Jeżeli ten dialog, w który Wysoka Izba dzisiaj się włączyła ze środowiskiem górniczym, spowoduje, że przyjmiemy rozwiązania dla górników, które, proszę uwierzyć, nie są aż tak korzystne, jak niektórzy to podają, bo to nie jest tak, że górnik tylko po 10 czy 15 latach pracy pod ziemią już sobie przechodzi na emeryturę, bo praca równorzędna jest ograniczona do dwóch przypadków, przypadku, kiedy pracuje w dozorze górniczym i przypadku, kiedy jest likwidacja kopalni i przeniesiono go na inne miejsce pracy. Rzeczywiście dzisiaj jest problem działaczy związkowych. To mogło być wszystko w tej Izbie rozstrzygnięte, to mogło być wszystko rozstrzygnięte bez udziału górników na ulicy i o to mam pretensje do tych, którzy to spowodowali, ale nie chcę dalej tego tematu jakby jątrzyć.</u>
          <u xml:id="u-255.8" who="#PosełJacekKasprzyk">Natomiast mam prośbę do pana marszałka. Ze względu na to, że trwają jeszcze obliczenia, trwają jeszcze rozmowy co do najlepszego podjęcia tematu i związanych z tym również emerytur górniczych, chciałbym prosić, abyśmy tego dzisiejszego sprawozdania nie podawali pod głosowanie jutro, żebyśmy go rozstrzygnęli dopiero w momencie, kiedy rozstrzygniemy problem emerytur górniczych, żebyśmy po prostu nie przyjęli rozwiązania. Bo co jest dzisiaj? Komisja Polityki Społecznej zaproponowała od 1 stycznia 2007 r. nowe rozwiązania emerytalne dla górników dołowych z małą nakładką. Natomiast co proponuje Senat? Żeby przedłużyć obecne rozwiązania do 2008 r. Będzie to po prostu sprzeczność, tak więc musimy rozstrzygnąć jeden problem, a potem dopiero, logicznie, albo bez art. 3, albo przyjąć jeszcze inne rozwiązania. Stąd wydaje mi się logiczne, panie marszałku, aby do głosowania przystąpić na tym posiedzeniu, ale troszeczkę w odwrotnej kolejności. Dziękuję uprzejmie za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy zgodnie z sugestią pana posła w czwartek w bloku głosowań, prawdopodobnie w drugim bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych przedłożyła sprawozdanie o projektach ustaw dotyczących ustanowienia 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 4376.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#WicemarszałekDonaldTusk">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu oraz aby w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-256.7" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-256.8" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Jeżeli pozwoli na to czas, mamy duże opóźnienie, to zaproponuję, aby ten punkt rozpatrzyć jeszcze dziś, znaczy, dziś w nocy, jako ostatni punkt porządku dziennego. Jeśli nie będzie to możliwe ze względu na opóźnienie, zaproponuję, abyśmy rozpatrzyli go w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-256.9" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów państwowych funduszy celowych (druki nr 4184 i 4215).</u>
          <u xml:id="u-256.10" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Wiesława Wodę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PosełSprawozdawcaWiesławWoda">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie! Zabierając głos jako sprawozdawca Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w sprawie poprawek Senatu do ustawy z dnia 20 maja 2005 r. o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, chcę poinformować państwa posłów, że Senat w dniu 16 czerwca rozpatrzył projekt ustawy i zgłosił 14 poprawek. Komisja poprawki rozpatrzyła na posiedzeniu w dniu 29 czerwca i proponuje przyjąć wszystkie, z tym że nad poprawkami 3. i 6. zdaniem komisji należy głosować łącznie, podobnie łącznie należy głosować nad poprawkami 4., 5., 7., 8., 9. i 11.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PosełSprawozdawcaWiesławWoda">Jeżeli będą szczegółowe pytania, to ustosunkuję się do nich w zakresie omawianym przez komisję. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Grzegorz Napieralski, SLD.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Kazimierz Plocke, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#PosełKazimierzPlocke">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Do ustawy o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów państwowych funduszy celowych Senat wprowadził 14 poprawek. Szczegółowe uzasadnienie poprawek zostało omówione w trakcie posiedzeń komisji, uczynił to także sprawozdawca komisji. Wszystkie poprawki mają charakter uzupełniający przepisy prawa. W tekście ustawy ujednolicono także terminologię przepisów odnośnie do poszczególnych zmian w poszczególnych paragrafach.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#PosełKazimierzPlocke">Chciałbym także oświadczyć w imieniu mojego klubu, że w dalszym ciągu opowiadamy się za konkursami na bazie ustawy o służbie cywilnej. Jednak mając na uwadze tworzenie przejrzystego prawa i poprawność legislacyjną, będziemy głosować za przyjęciem poprawek zgłoszonych przez Senat RP. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Ludwik Dorn, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#PosełLudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprawki wniesione przez Senat, wszystkie zaaprobowane przez komisję, nie mają żadnego znaczenia, odnoszą się do techniki legislacyjnej. Istotne jest w tej kwestii coś innego. Ta uchwała została wprowadzona do porządku ostatniego posiedzenia Sejmu za trzecim czy czwartym podejściem. Wysoki Sejm dwu- lub trzykrotnie - trzykrotnie - odrzucał propozycję wprowadzenia uchwały Senatu pod obrady Sejmu, przede wszystkim w związku ze sprzeciwem Prawa i Sprawiedliwości popieranym przez inne kluby, natomiast marszałek Sejmu i układ rządzący konsekwentnie, pomimo kolejnych decyzji Wysokiej Izby, powracali do tej ustawy. Udało się to w dniu wczorajszym podczas głosowań proceduralnych dzięki zmianie stanowiska jednego z klubów, co trzeba będzie zapamiętać.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#PosełLudwikDorn">Na czym ta ustawa polega? Rzecz tutaj nie w poprawkach Senatu. Cały sens tej ustawy streszcza się w art. 47 ust. 2, który mówi, że osoby zajmujące w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji itd. pełnią swoje obowiązki do czasu powołania na te stanowiska osób wyłonionych w drodze konkursu. Czyli układ obecnie rządzący betonuje się tą ustawą na dłużej niż pół roku. Ten układ rządzący odchodzi w niebyt, ale, znając czas wymagany konstytucyjnie i wszystkie konieczne przedsięwzięcia związane z przejmowaniem władzy i opanowywaniem władzy w resortach, wiadomo, że jeszcze przez około pół roku, biorąc pod uwagę całą procedurę konkursową, po zmianie rządu ministrowie będą mieli do czynienia z narzuconymi z mocy ustawy obecnymi kierownikami centralnych urzędów państwowych, prezesów agencji, funduszy celowych. Ja chcę stwierdzić tyle...</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Czyje to poprawki?)</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#PosełLudwikDorn">To są poprawki zgłoszone przez Senat i mają charakter uściślający, legislacyjny. To wszystko jest w porządku, klub Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za, ale jeżeli w wyniku wyborów Prawo i Sprawiedliwość będzie uczestniczyć w rządzie, to moim zdaniem, zdaniem klubu Prawo i Sprawiedliwość, jednym z pierwszych projektów, które nowy rząd, i to w trybie pilnym, powinien przesłać do Sejmu następnej kadencji, będzie projekt uchylający tę ustawę. Chciałbym, żeby to też zostało odnotowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Wiesław Woda, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#PosełWiesławWoda">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zabierając głos w imieniu posłów klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie poprawek Senatu do ustawy z 20 maja 2005 r. o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, chcę stwierdzić, że ustawa porządkuje i ujednolica zasady powoływania i odwoływania kierowników 34, nazwijmy to tak, instytucji w państwie. Obecna koalicja nie będzie już mogła przeprowadzać konkursów, gdyż ustawa wchodzi w życie z dniem 1 września, a na ogłoszenie konkursu przewidziano 6 miesięcy, wobec tego następna koalicja będzie musiała obsadzać stanowiska w drodze konkursów. Nie rozumiem więc, skąd taki opór i obawa przed tą ustawą ze strony niektórych ugrupowań, nawet z groźbą, że to zostanie zapamiętane - to, kto sprawił czy kto przechylił szalę. Jeśli ugrupowanie pana posła Dorna tak bardzo się obawia konkursów, to jest to dla mnie zastanawiające, bo przecież nie wymyślono innych, lepszych, bardziej obiektywnych systemów wyłaniania kandydatów na określone stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#PosełWiesławWoda">Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych na posiedzeniu w dniu 29 czerwca rozpatrzyła te poprawki i zaproponowała poparcie wszystkich 14 poprawek. Posłowie klubu PSL poprą je wszystkie, choć zdaniem komisji i klubu część z nich powinna być przegłosowywana łącznie, o czym mówiłem jako sprawozdawca komisji. Poprawka 1. przesądza, iż przepisy ustawy stosuje się wyłącznie do stanowisk kierowniczych wymienionych w poprawce, tj. w 34 instytucjach. Poprawka 2. wprowadza wymóg opublikowania w Biuletynie Informacji Publicznej listy kandydatów na stanowisko kierownicze. Poprawki 4., 5., 8. i 11. określają, kto jest uprawniony do odwołania kierownika. Poprawka 14. uchyla przepis przewidujący kadencję uzupełniającą prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty powołanego w przypadku wcześniejszego odwołania poprzednika. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Stanisław Gudzowski, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#PosełStanisławGudzowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#PosełStanisławGudzowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Klub Parlamentarny Ligi Polskich Rodzin swoje negatywne stanowisko co do projektu omawianej ustawy o przeprowadzaniu konkursów na stanowiska kierowników centralnych urzędów administracji rządowej, prezesów agencji państwowych oraz prezesów zarządów państwowych funduszy celowych wyrażał na każdym etapie procedowania i konsekwentnie je podtrzymuje. Tak jak mówiliśmy wcześniej, nie autorstwo jest istotą naszej negatywnej oceny, lecz idea zawarta w projekcie, idea zakłamania, idea ukrywania rzeczywistych politycznych, partyjnych rozgrywek, idea promowania określonych układów i osób z tzw. towarzystwa. Ale jest to czynione pod przykryciem tzw. konkursów, ażeby społeczeństwu powiedzieć, że panuje demokracja i realizowana jest zasada państwa obywatelskiego, czym często i gęsto przepojone są wystąpienia nowoczesnych liberałów, których nie brakuje również po stronie lewicy, oczywiście otwartych w Platformie Obywatelskiej i zawoalowanych w Prawie i Sprawiedliwości. Takie zasady są nam obce i obce powinny być...</u>
          <u xml:id="u-265.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak wszystkie zasady.)</u>
          <u xml:id="u-265.3" who="#PosełStanisławGudzowski">...cywilizacji, w jakiej żyje polski naród, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-265.4" who="#PosełStanisławGudzowski">Źle się stało, że mocą siły głosów doprowadzamy jako parlament do ostatecznego uchwalenia tej ustawy. Była jeszcze szansa niezajmowania się tą ustawą dzisiaj rano, niestety jednak za pomocą głosów PSL wprowadzono ją pod obrady.</u>
          <u xml:id="u-265.5" who="#PosełStanisławGudzowski">Są to uwagi ogólne, a jeżeli chodzi o szczegóły dotyczące pomysłów Senatu, a dokładnie wprowadzonych poprawek, to, po pierwsze, wnosimy, aby poprawka nr 1 była osobno poddana pod głosowanie w części ppkt a i w części ppkt b, ponieważ w ppkt a propozycja senacka pomija odniesienie się do określenia, kogo rozumiemy pod pojęciem kierownika, co w konsekwencji powoduje legislacyjną nieczytelność dalszych artykułów tej ustawy. Dlatego też to pojęcie w propozycji, jaką zaproponował Sejm, powinno pozostać, bo przyjęcie formuły senackiej będzie naszym zdaniem niewłaściwe. Natomiast część b poprawki 1. jest do zaakceptowania.</u>
          <u xml:id="u-265.6" who="#PosełStanisławGudzowski">Wiele kolejnych poprawek proponowanych przez Senat, poczynając od 4., a dotyczących odwoływania czy sposobu odwoływania prezesów, przewodniczących komisji przez prezesa Rady Ministrów, utwierdza nas jeszcze bardziej w przekonaniu, że nasze krytyczne uwagi są słuszne. O ile bowiem powoływanie określonych osób jest ustalone i proponuje się to na wniosek poszczególnych organów, o tyle odwoływanie może się odbywać z klucza partyjnego. Prezes Rady Ministrów jako pan i wszechwładca może dokonać wielu odwołań na zasadzie: bo się nie podoba i już. Dlatego też nasze stanowisko co do tych poprawek będzie negatywne.</u>
          <u xml:id="u-265.7" who="#PosełStanisławGudzowski">Zupełnym kuriozum zaś jest poprawka 12., która określa wymagania stawiane wiceprezesowi Urzędu Zamówień Publicznych. Pozwolę sobie je przytoczyć. Wymaga się od wiceprezesa, aby ta osoba spełniała następujące warunki: była obywatelem polskim, posiadała wyższe wykształcenie, posiadała wiedzę o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych, cieszyła się nieposzlakowaną opinią, korzystała z pełni praw publicznych i nie była prawomocnie skazana za przestępstwa umyślne. Dlaczego to jest kuriozalne? Bo w odniesieniu do prezesa, czyli osoby wyżej stojącej, wymagania są tylko następujące: aby ta osoba posiadała wyższe wykształcenie i posiadała wiedzę o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych. Natomiast co do korzystania z pełni praw publicznych, niekaralności, nieposzlakowanej opinii - tego już od prezesa się nie wymaga. A więc dziwne zasady tutaj akurat proponuje Senat, wprowadzając poprawkę dotyczącą wiceprezesa urzędu. Dlatego też mój klub będzie przeciwny poprawce nr 12.</u>
          <u xml:id="u-265.8" who="#PosełStanisławGudzowski">To tyle naszych uwag co do proponowanej ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Przedstawiciel rządu, zdaje się, chce zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-266.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę uprzejmie, pan Jacek Kluczkowski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówJacekKluczkowski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Postaram się w telegraficznym skrócie odnieść do niektórych podniesionych kwestii.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówJacekKluczkowski">Po pierwsze, chciałbym zwrócić uwagę, że praktycznie wszystkie poprawki Senatu mają charakter legislacyjny. Tylko jedna z tych poprawek ma charakter merytoryczny. Stąd nie zawsze czytelny i przejrzysty jest charakter tych poprawek, zwłaszcza że przecież ta ustawa nowelizuje trzydzieści kilka ustaw.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówJacekKluczkowski">Chciałbym zapewnić pana posła Gudzowskiego, że generalne kryteria dotyczące kwalifikacji dla osób pełniących funkcje, w tym prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, są wyłączone jak gdyby w jednym z pierwszym artykułów i te kryteria są określone. Tutaj w ramach porządkowania legislacyjnego po prostu doprecyzowano pewne kompetencje, uzupełniono te kompetencje i skorelowano je ze sobą. Dlatego nie ma żadnego niebezpieczeństwa, że wymagania w stosunku do prezesa są niższe niż w stosunku do wiceprezesa. Chciałbym też zwrócić uwagę, że kwestia odwołania przez premiera również jest określona ściśle regułami, precyzyjnymi wymogami i bardzo ograniczona, do wyjątkowych wręcz okoliczności. Nie można więc powiedzieć, że ustawa wprowadza pewien woluntaryzm premiera, aczkolwiek nie sposób pozbawić premiera - w ściśle określonych sytuacjach, na przykład skazania czy postawienia zarzutów - prawa podjęcia decyzji o odwołaniu kierownika danej instytucji. Gdy się czyta tylko wyrwane z kontekstu poprawki senackie, w oderwaniu od całości ustawy, rzeczywiście takie wrażenie może powstać, ale podkreślam po raz kolejny, że ono jest nieuprawnione.</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówJacekKluczkowski">Teraz chciałbym się odnieść do uwag, które zgłosił pan poseł Dorn. Otóż istotą przesunięcia terminu wejścia w życie ustawy do 1 września było właśnie wyjście naprzeciw obawom posłów, że konkursy byłyby prowadzone przez ekipę obecną, która - jak wszyscy sobie zdajemy sprawę - zakończy swoją misję wraz z wyborami. Było to istotne wyjście naprzeciw, ponieważ w innej sytuacji po prostu konkursy byłyby przygotowywane przez obecny rząd. Niezależnie od tego, że tam zagwarantowany jest udział na przykład Urzędu Służby Cywilnej, pewien zobiektywizowany tryb powoływania komisji konkursowych, niemniej jednak rzeczywiście takie obawy były przez posłów zgłaszane i w ramach autopoprawki, którą rząd zgłosił w lutym, wychodząc naprzeciw obawom przedstawicieli opozycji, właśnie tak określono datę wejścia w życie ustawy. Co to oznacza dla mechanizmu uruchamiania procedur konkursowych? Otóż do projektu ustawy był dołączony akt wykonawczy, to jest projekt regulaminu takiego konkursu. Niezwłocznie, sądzę, że w pierwszych dniach września, ten akt wykonawczy zostanie przyjęty przez Radę Ministrów, co umożliwi już nowym ministrom rozpoczęcie procedury konkursowej w takim trybie, w jakim oni uznają to za stosowne. Nowy rząd, rozpoczynając urzędowanie, będzie mógł tę procedurę zacząć niezwłocznie albo w sytuacji, gdy nie będzie dostrzegał pilnej potrzeby dokonania zmiany na stanowisku kierownika, prezesa funduszu, agencji itd., będzie mógł tę sprawę nieco odłożyć w czasie.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#PodsekretarzStanuwKancelariiPrezesaRadyMinistrówJacekKluczkowski">Chciałbym zwrócić uwagę, że ze strony krytyków tej ustawy w pierwszej fazie prac również słyszeliśmy zarzuty jak gdyby odwrotne, mianowicie że grozi to destabilizacją w wielu agencjach, funduszach, urzędach centralnych, wręcz rewolucją personalną. A przecież większość tych ludzi to są eksperci, nie politycy. W związku z tym, że ta destabilizacja jest istotnym zagrożeniem, wprowadziliśmy tutaj pewien mechanizm, który łagodzi skutki uruchamiania procedur konkursowych. Sądzę, że obawy wyrażane zarówno przez posła Gudzowskiego, jak i przez posła Dorna nie potwierdzą się i ta ustawa dobrze przysłuży się Polsce, ponieważ stanowiska kierowników agencji, prezesów funduszy są pełnione nie przez polityków - to bardzo niedobrze, jeżeli one są pełnione przez polityków, bardzo niedobrze też, jeżeli one są pełnione przez osoby z protekcji politycznej - lecz przez ekspertów. Otóż dla wielu ekspertom niezręczne wręcz, czasami żenujące jest zabieganie o protekcję polityczną, natomiast stawanie do obiektywnej procedury konkursowej jest dla nich właściwe. Sądzimy, że w ten sposób uda się pozyskać kandydatów wybitniejszych niż dotychczas, lepiej przygotowanych do pełnienia stanowisk liderów, ekspertów w wielu wyspecjalizowanych przecież niepolitycznych agendach rządowych. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy jutro w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-268.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11. porządku dziennego: Rządowe sprawozdania z: 1) działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 2003 r. oraz Sprawozdanie finansowe Funduszu za okres obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2003 r. i wyniki jego badania przez audytora (druk nr 2968), 2) działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w 2004 r. oraz Sprawozdanie finansowe Funduszu za okres obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. i wyniki jego badania przez audytora (druk nr 4062) wraz ze stanowiskiem Komisji Finansów Publicznych (druk nr 4319).</u>
          <u xml:id="u-268.4" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Andrzeja Jacaszka w celu przedstawienia sprawozdań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówAndrzejJacaszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd przedstawia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w latach 2003 i 2004 wraz z wynikami badania przez biegłego rewidenta.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówAndrzejJacaszek">Bankowy Fundusz Gwarancyjny utworzony został w celu ochrony dysponentów przed utratą środków pieniężnych złożonych w bankach. Fundusz realizuje ten podstawowy cel swojej działalności w dwóch formach: wypłacając deponentom upadłych banków środki w określonej ustawowo wysokości oraz wspomagając procesy sanacyjne banków zagrożonych niewypłacalnością. Ponadto na mocy ustawy z 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających fundusz udziela pomocy finansowej bankom spółdzielczym na procesy łączeniowe.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówAndrzejJacaszek">Rząd pragnie zauważyć, że w latach 2003–2004 nie ogłoszono upadłości żadnego banku. Bankowy Fundusz Gwarancyjny kontynuował w tym okresie wypłatę środków gwarantowanych dla deponentów bankowych, których upadłość została ogłoszona w latach poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-269.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówAndrzejJacaszek">Realizując działalność pomocową, której celem jest ochrona deponentów przed utratą depozytów ulokowanych w bankach zagrożonych niewypłacalnością, BFG uruchomił w latach 2003–2004 środki z funduszu pomocowego dla 16 banków. W większości przypadków środki te były przeznaczone na zakup akcji Wschodniego Banku Cukrownictwa SA przez banki komercyjne, które ponosiłyby największe koszty w razie konieczności wypłaty środków gwarantowanych klientom tego banku w przypadku jego upadłości. W 2004 r. fundusz udzielił również pożyczki Bankowi Polskiej Spółdzielczości SA powstałemu w wyniku połączenia się w 2002 r. 5 banków regionalnych i zrzeszających banki spółdzielcze. Przeprowadzone badanie sprawozdania finansowego za 2002 r. ujawniło występowanie w księgach banku wysokich strat prowadzących do powstania stanu niebezpieczeństwa niewypłacalności. Fundusz udzielił również pożyczki GETIN Bankowi SA w związku z przejęciem przez niego Banku Przemysłowego SA znajdującego się w stanie niebezpieczeństwa niewypłacalności. To się odbyło w 2004 r. Należy podkreślić, iż na koniec 2004 r. nie było nowych wniosków o udzielenie pomocy finansowej.</u>
          <u xml:id="u-269.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówAndrzejJacaszek">W ocenie rządu podejmowane przez BFG działania w zakresie pomocy bankom służą wzmacnianiu i stabilizacji podmiotów sektora bankowego. W szczególności należy podkreślić właściwy dobór środków, jakimi dysponuje fundusz przy udzielaniu pomocy bankom znajdującym się w stanie niebezpieczeństwa niewypłacalności.</u>
          <u xml:id="u-269.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówAndrzejJacaszek">Równie ważnym elementem działalności pomocowej zdaniem rządu było udzielanie pożyczek bankom spółdzielczym z funduszu restrukturyzacji banków spółdzielczych. Wydanie w latach 2003–2004 około 110 mln zł na procesy łączeniowe i związane z nimi inwestycje z całą pewnością wzmocniło ten ważny sektor polskiego systemu bankowego. To między innymi dzięki działalności funduszu banki spółdzielcze mogą rozszerzać katalog oferowanych przez siebie produktów, a także skutecznie konkurować z innymi uczestnikami rynku bankowego.</u>
          <u xml:id="u-269.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówAndrzejJacaszek">Jeśli chodzi o sprawozdania finansowe funduszu, to zostały one zbadane przez firmę PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Należy podkreślić, że audytor wydał opinię, iż nie ma zastrzeżeń co do prawidłowości i rzetelności sprawozdań finansowych.</u>
          <u xml:id="u-269.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówAndrzejJacaszek">Podsumowując, rząd stwierdza, że przedstawione dokumenty w pełni odzwierciedlają działalność prowadzoną przez fundusz w latach 2003 i 2004 i jednocześnie pozytywnie ocenia wykonanie w tym okresie przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny zadań, które zostały na niego nałożone ustawą o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i ustawą o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, w zakresie gwarantowania środków pieniężnych, udzielania zwrotnej pomocy finansowej bankom zagrożonym niewypłacalnością oraz bankom spółdzielczym na wsparcie procesów łączeniowych. Działalność funduszu polegająca na podejmowaniu działań zmierzających do poprawy kondycji finansowej sektora bankowego oraz utrzymywaniu stałej gotowości do realizacji zadań w zakresie gwarantowania depozytów jest właściwym sposobem wykonywania przez niego nałożonych ustawami zadań. Świadczy to jednocześnie, że jest on ważnym elementem stabilizacji sektora bankowego. Rząd, przedkładając Wysokiej Izbie sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w latach 2003 i 2004, wnioskuje o ich przyjęcie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Wojciech Jasiński, przedstawiciel komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#PosełSprawozdawcaWojciechJasiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze względu na brak czasu moje wystąpienie będzie krótkie.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#PosełSprawozdawcaWojciechJasiński">Komisja Finansów Publicznych na posiedzeniu w dniu 21 lipca br. zajęła się obydwoma sprawozdaniami, to znaczy z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za rok 2003 oraz za rok 2004. Komisja stwierdziła, że Bankowy Fundusz Gwarancyjny wykonywał dobrze swoje obowiązki, że rząd we właściwy sposób i w sposób prawem przewidziany przyjął stanowisko wobec sprawozdań z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, obu sprawozdań i z 2003 r., i z 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#PosełSprawozdawcaWojciechJasiński">Sejm powinien co roku zatwierdzać tę działalność, ale tak się niestety nie stało. Pewnie to wynika z nawału pracy w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#PosełSprawozdawcaWojciechJasiński">Komisja rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie sprawozdań z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za lata 2003 i 2004. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Grzegorz Woźny, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#PosełGrzegorzWoźny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawiam stanowisko w sprawie rządowych sprawozdań z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w latach 2003 i 2004 oraz sprawozdań finansowych funduszu za lata, o których mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#PosełGrzegorzWoźny">Sprawozdania bardzo szczegółowo przedstawiają działalność Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w latach 2003 i 2004. W 2003 r. sądy nie ogłosiły upadłości żadnego banku. Bankowy Fundusz Gwarancyjny realizował wypłaty środków gwarantowanych dla deponentów banków, których upadłość została ogłoszona w poprzednich latach, niepodjętych w czasie wypłat realizowanych przez syndyka. Ze względu na to, że środki na wypłaty pochodziły wyłącznie ze środków płynnych upadłych banków, nie było potrzeby korzystania z funduszu ochrony środków gwarantowanych.</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#PosełGrzegorzWoźny">W 2004 r. również nie wystąpiło poważne niebezpieczeństwo niewypłacalności w sektorze bankowym, które mogłoby spowodować zachwianie jego stabilności. Nie upadł również żaden bank, nie zaszła zatem konieczność wypłaty środków gwarantowanych.</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#PosełGrzegorzWoźny">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z analizy sprawozdań za 2003 i 2004 r. wynika, że cel działania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, jakim jest gwarantowanie depozytów ulokowanych w bankach do wysokości określonych ustawą o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz wspomaganie procesów restrukturyzacyjnych i naprawczych realizowanych w bankach zagrożonych niewypłacalnością, jest dobrze realizowany. Realizacja tych celów przyczynia do umacniania bezpieczeństwa i stabilności systemu bankowego w Polsce. Stąd Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej pozytywnie ocenia działalność Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za 2003 i 2004 r. i wnosi o przyjęcie sprawozdania. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pani poseł Krystyna Skowrońska, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej przedstawiam stanowisko klubu w sprawie sprawozdań z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Są to dwa sprawozdania: za rok 2003 z druku sejmowego nr 2968 i za rok 2004 z druku sejmowego nr 4062 wraz ze sprawozdaniem komisji finansów w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Należy powiedzieć na wstępie, że sprawozdanie za rok 2003 procedujemy z naruszeniem przepisów ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym i pomimo złożenia tego sprawozdania w Sejmie w terminie przewidzianym ustawą o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym nie zostało ono procedowane w Wysokiej Izbie. To uchybienie formalne.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Same sprawozdania zostały opracowane i przedłożone prawidłowo. Informacje dotyczące badania bilansu i rachunku wyników jako całego sprawozdania finansowego pan minister przedstawiał. One zawierają bardzo istotne i pełne dane na ten temat. Ale należałoby się zastanowić i przychylnie ustosunkować do jednej sprawy - do sprawy ustalania kuratorów w przypadku udzielania znacznej pomocy podmiotom finansowym. W tym przypadku taki kurator do dzisiaj funkcjonuje w Banku Polskiej Spółdzielczości Spółka Akcyjna i wypełnia on tę funkcję gwaranta pewnego, bezpiecznego działania i udzielenia tej pomocy, gwarantując jej zwrot do funduszu.</u>
          <u xml:id="u-275.3" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Procedując dzisiaj i omawiając te sprawozdania, należałoby się zastanowić, czy w przyszłości nie należałoby dokonać zmian w samej ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, aby podwyższyć kwoty gwarantowane. I to jest sprawa do procedowania w Wysokiej Izbie. Dobrze się dzieje, że Bankowy Fundusz Gwarancyjny wypracowuje wynik finansowy dodatni, że przeznacza go na fundusze własne, ale jest to podstawa, aby w przyszłości można było rozmawiać o podwyższeniu kwot gwarantowanych. W Europie są to kwoty wyższe niż u nas. I to są przesłanki do procedowania w przyszłości zmian w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-275.4" who="#PosełKrystynaSkowrońska">Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej będzie głosował za przyjęciem obu sprawozdań. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Wojciech Jasiński, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#PosełWojciechJasiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość chciałbym odnieść się do przedstawionego sprawozdania komisji z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#PosełWojciechJasiński">Bankowy Fundusz Gwarancyjny jest swego rodzaju organem państwa, którego zadaniem jest gwarantowanie bezpieczeństwa wkładów w bankach. Oczywiście fundusz ten nie jest w stanie samodzielnie zapobiec upadłości banku w przypadku złego jego funkcjonowania. W czasie gdy banki źle funkcjonowały, mimo że fundusz często robił, co mógł, nie był w stanie tym złym zjawiskom zapobiec. W tej chwili sytuacja jest troszkę lepsza. Nie było upadłości, nie było konieczności wypłat bieżących środków, więc można powiedzieć, że fundusz wypełniał swoje zadania należycie. I my tak uważamy.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#PosełWojciechJasiński">Oczywiście w przyszłości, tak jak powiedziała pani posłanka Skowrońska, trzeba w Polsce zastanowić się nad zwiększeniem kwot gwarantowanych, szczególnie że łączenia banków, konsolidacje banków spowodują to, że ludzie, którzy mają może większe pieniądze od przeciętnych, ale w sumie w skali Europy nie są to pieniądze olbrzymie, musieliby, żeby zagwarantować swoje środki na jakimś średniej wielkości poziomie, lokować je w kilku bankach, co, zważywszy na to, że ilość banków się ograniczy, jest coraz trudniejsze.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#PosełWojciechJasiński">Państwo powinno działać w tym kierunku, aby możliwie największe środki lokowane w bankach były bezpieczne, aby istniał, funkcjonował system zwrotu tych środków. No ale to jest zadanie na przyszłość. Uważając, że fundusz właściwie wypełniał swoje zadania, chciałbym się tutaj może odnieść do tego, że dobrze świadczy choćby o funkcjonowaniu funduszu to, że, zważywszy na to, że według oceny funduszu i pewnych obiektywnych danych sytuacja w bankach jest lepsza, potrzeba mniej działań. Mniejsze też jest zatrudnienie wśród pracowników funduszu. Z kolei niepokoi to, że ilość osób z wyższym wykształceniem w relacji do 2003 r. w 2004 r. stosunkowo się zmniejszyła.</u>
          <u xml:id="u-277.4" who="#PosełWojciechJasiński">Zważywszy na to, że coraz więcej ludzi ma możliwość odbywania kształcenia wyższego w Polsce i faktycznie się kształci, tego typu polityka zatrudnieniowa jest nieco niezrozumiała, powinno się ją zmieniać. Niemniej, generalnie akceptując kierunki działania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za przyjęciem sprawozdań z działalności zarówno za rok 2003, jak i 2004. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Leszek Świętochowski, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#PosełLeszekŚwiętochowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Polskiego Stronnictwa Ludowego do sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za rok 2003, jak również za rok 2004, wraz ze sprawozdaniem komisji o środkach finansowych tego funduszu w omawianym okresie.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#PosełLeszekŚwiętochowski">Myślę, że na początek zacznę od tego, że Polskie Stronnictwo Ludowe będzie głosowało za przyjęciem sprawozdania w sprawie działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za obydwa te lata.</u>
          <u xml:id="u-279.2" who="#PosełLeszekŚwiętochowski">Natomiast mamy tu od razu pytanie: Jakie były przeszkody, że w ubiegłym roku Sejm nie przyjmował sprawozdania z działalności za rok 2003, skoro rząd przyjął to sprawozdanie 25 maja?</u>
          <u xml:id="u-279.3" who="#PosełLeszekŚwiętochowski">Myślę, że należy wyrazić zadowolenie, że proces upadłości banków w Polsce został powstrzymany. Jest to bardzo pozytywne zjawisko. Na to się składa to, że banki funkcjonują jednak w konkretnej rzeczywistości gospodarczo-społecznej, być może następuje pewna jak gdyby stabilizacja. Przy czym chciałbym również tu zaznaczyć, że w okresie funkcjonowania funduszu, czyli już obecnie łącznie ponad 10 lat, upadło 5 banków komercyjnych i 89 banków spółdzielczych. Jaka jest to proporcja do ilości banków komercyjnych i banków spółdzielczych? W jakim obszarze banki bardziej upadają? Bo wiem, że banków spółdzielczych jest znacznie więcej niż banków komercyjnych.</u>
          <u xml:id="u-279.4" who="#PosełLeszekŚwiętochowski">Ważne jest również, myślę, w tym wszystkim to, że ten proces, jeśli chodzi o banki spółdzielcze, upadłościowy, wynika pewnie z tego okresu, kiedy była konieczność zwiększania zarówno kwoty środków własnych w banku, wynikających z restrukturyzacji, konsolidacji tych banków, jak również - uważam, że to nie zostało do tej pory zasygnalizowane - duży wpływ miał spadek dochodów rolników w okresie funkcjonowania tego funduszu. Praktycznie dochody rolników relatywnie spadły w granicach 60% i wynoszą obecnie około 40% w stosunku do dochodów grup pozarolniczych. Wiadomo, w jakim obszarze się pracuje i jaką kwotą się obraca. To także decyduje o kondycji banków. W tym miejscu pozwolę sobie wyrazić również taką nadzieję, że na pewno kondycja banków spółdzielczych znacznie wzrośnie, jest to już widoczne w roku 2005 w związku z obsługą dopłat bezpośrednich dla rolnictwa, gdyż ta kwota ponad 7 mld zł, którą otrzymają rolnicy, najprawdopodobniej w głównej mierze przejdzie przez banki spółdzielcze. Myślę, że bardzo dobrze się stało, że te dopłaty wynoszą nie 25% w stosunku do dopłat dla rolników Unii Europejskiej, tylko w pierwszym roku 55% i teraz systematycznie będą wzrastały. Dobrze też, że fundusz ingeruje w banki, które się zbliżają do marginesu zagrożenia niewypłacalnością czy upadłością, gdyż zawsze jest lepiej zapobiegać i to jest znacznie tańsze - porównując do pacjenta - niż leczyć, czyli w tej sytuacji wypłacać środki gwarantowane tym, którzy te lokaty posiadali w bankach, które upadły.</u>
          <u xml:id="u-279.5" who="#PosełLeszekŚwiętochowski">Kończąc, tak jak powiedziałem na wstępie, Polskie Stronnictwo Ludowe będzie głosowało za przyjęciem obydwu sprawozdań. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Józef Cepil, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#PosełJózefCepil">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawozdanie z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za lata 2003 i 2004 wykazało, że działania w zakresie pomocy bankom służy wzmacnianiu i stabilizacji podmiotów sektora bankowego. W szczególności należy zwrócić uwagę na właściwy dobór środków sektora bankowego, którymi posługiwał się fundusz przy udzielaniu pomocy bankom znajdującym się w stanie niebezpieczeństwa niewypłacalności. Ważnymi działaniami są działania funduszu mające na celu konsolidację i wzmocnienie sektora banków spółdzielczych przez pomoc udzielaną bankom na wsparcie procesów łączeniowych oraz na wzmocnienie kapitałowe banków zrzeszających. Fundusz przeprowadzał również kontrolę banków korzystających z pożyczek pochodzących z funduszu restrukturyzacji banków spółdzielczych i w jej wyniku nie stwierdzono zastrzeżeń tak co do celowości ich wykorzystania, jak i zagrożeń dla spłaty zobowiązań wobec funduszu.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#PosełJózefCepil">W 2004 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny wypełniał również rolę kuratora nadzorującego wykonanie programów naprawczych w 5 bankach, którym udzielił pomocy finansowej, w tym w 4 bankach spółdzielczych i w Banku Polskiej Spółdzielczości SA. Pozytywnie należy ocenić wykonanie w 2004 r. przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny jego ustawowych obowiązków w zakresie gwarantowania środków pieniężnych oraz działalność polegającą na podejmowaniu działań zmierzających do poprawy kondycji finansowej sektora bankowego oraz utrzymywania stałej gotowości do realizacji zadań w zakresie gwarantowania depozytów. Jest to właściwy sposób wykonywania przez fundusz nałożonych ustawami zadań.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#PosełJózefCepil">Ważnym elementem działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego jest działalność polegająca na gromadzeniu i analizie informacji o bankach oraz o funkcjonowaniu całego sektora bankowego, która stanowi podstawę kształtowania bieżącej i długookresowej polityki funduszu. Jej celem jest współpraca z innymi instytucjami sektora finansowego, zapewnienie stabilności i bezpieczeństwa systemu bankowego z punktu widzenia ochrony środków finansowych deponentów.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#PosełJózefCepil">W 2004 r. były kontynuowane prace nad nowelizacją ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Fundusz Gwarancyjnym. Podjęto prace nad założeniami do nowej ustawy. Bankowy Fundusz Gwarancyjny sporządził na dzień 31 grudnia 2004 r. sprawozdanie finansowe, obejmujące bilans, rachunek zysków i strat, sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych oraz informację dodatkową. Sprawozdanie finansowe funduszu zbadane zostało przez firmę PricewaterhouseCoopers sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Po przeprowadzeniu badania audytor wydał opinię, w której stwierdził, że sprawozdanie finansowe Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za rok obrotowy 2004 we wszystkich istotnych aspektach zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych i zgodnie z wszelakimi zasadami rachunkowości obowiązującymi w Rzeczypospolitej Polskiej. Przedstawia ono rzetelnie i jasno sytuację majątkową i finansową funduszu na dzień 31 grudnia 2004 r. oraz wynik finansowy za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. W stosunku do roku 2003 uległy zmniejszeniu do kwoty 0,05% obowiązkowe opłaty roczne dla sumy aktywów bilansowych, gwarancji i poręczeń ważonych ryzykiem oraz do 0,025% dla sumy zobowiązań pozabilansowych, pomniejszonych o gwarancje poręczenia i linię kredytów przyrzeczonych ważonym ryzykiem.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#PosełJózefCepil">Należy tu również pozytywnie ocenić sukcesywne zmniejszanie obciążeń finansowych banków z tytułu obowiązkowej opłaty rocznej w ciągu ostatnich kilku lat. Rada Bankowego Funduszu Gwarancyjnego ustaliła stawkę tworzenia przez banki funduszu ochrony środków gwarantowanych w 2005 r. w wysokości 0,13% dla sumy środków pieniężnych zgromadzonych w banku na wszystkich rachunkach stanowiących podstawę obliczania kwoty rezerwy obowiązkowej. W ubiegłym roku obowiązywała stawka 0,25%.</u>
          <u xml:id="u-281.5" who="#PosełJózefCepil">Wysoka Izbo! W związku z tym, że we wzmiankowanym okresie nie upadł żaden bank, Klub Parlamentarny Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej będzie głosował za przyjęciem sprawozdania z działalności Bankowego Funduszu Gwarancyjnego za lata 2003 i 2004. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-282">
          <u xml:id="u-282.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-282.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-282.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan minister Jacaszek chciał jeszcze zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-282.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-283">
          <u xml:id="u-283.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówAndrzejJacaszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Krótko. Banki spółdzielcze uzyskały z tytułu ulg podatkowych w ostatnim okresie pomocy de minimis na około 100 mln zł, czyli tę pomoc, którą rząd może zagwarantować przez następne 3 lata. Zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej na jeden bank ekwiwalent wynosi około 100 tys. euro. Następnie uzyskały zwolnienie z rezerw obowiązkowych, a także rzeczoną pomoc z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego na stabilizację i połączenia w wysokości 110 mln euro. Poza tym duża część przepływów pieniężnych z Unii Europejskiej, pomoc dla sektora rolniczego wynikająca między innymi z unijnej wspólnej polityki rolnej, która jest robiona w ramach układów stowarzyszeniowych, jest realizowana właśnie poprzez banki spółdzielcze. Żaden bank spółdzielczy nie przynosi dzisiaj strat według raportu Generalnego Inspektora Nadzoru Bankowego.</u>
          <u xml:id="u-283.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówAndrzejJacaszek">Chcę jeszcze podkreślić, że w ciągu tego okresu kilku lat nadzór dopracował się bardzo dobrego know-how, jeśli chodzi o szybkie przeprowadzanie procedur zrzeszania się banków i jakby zabezpieczania tych banków, które były zagrożone niewypłacalnością poprzez włączanie ich do banków silniejszych i stowarzyszania ich w grupy, które dają już gwarancje bezpiecznego zarządzania kapitałami dla tego sektora. Bardzo serdecznie dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-284">
          <u xml:id="u-284.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję bardzo, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-284.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-284.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Komisja proponuje, aby Sejm przyjął sprawozdania z druków nr 2968 i 4062.</u>
          <u xml:id="u-284.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-284.4" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-284.5" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Nie ma pana rzecznika praw dziecka, w związku z tym nie możemy przystąpić do rozpatrzenia punktu 12. Prawdopodobnie przeniesiemy go na inny dzień posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-284.6" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Prawdopodobieństwo zamieńmy na pewność.)</u>
          <u xml:id="u-284.7" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Tak, ale też nie widzę sprawozdawcy kolejnego punktu.</u>
          <u xml:id="u-284.8" who="#komentarz">(Poseł Mirosława Kątna: Jestem.)</u>
          <u xml:id="u-284.9" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Nie, mamy jeszcze punkt o „Solidarności”.</u>
          <u xml:id="u-284.10" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł sprawozdawca Szarama też zniknął.</u>
          <u xml:id="u-284.11" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeżeli...)</u>
          <u xml:id="u-284.12" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Nie, wbrew pozorom mamy opóźnienie, tak więc...</u>
          <u xml:id="u-284.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-284.14" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-284.15" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Można ogłosić przerwę techniczną.)</u>
          <u xml:id="u-284.16" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Nie jestem skłonny do ogłaszania przerwy.</u>
          <u xml:id="u-284.17" who="#komentarz">(Poseł Alicja Murynowicz: Jest już rzecznik.)</u>
          <u xml:id="u-284.18" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Informacja o działalności Rzecznika Praw Dziecka w 2003 r. z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka (druk nr 3030) wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk nr 3776).</u>
          <u xml:id="u-284.19" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu rzecznika praw dziecka pana Pawła Jarosa w celu przedstawienia informacji.</u>
          <u xml:id="u-284.20" who="#WicemarszałekDonaldTusk">W związku z opóźnieniem i późną godziną proszę o treściwe i powściągliwe sprawozdanie, jeśli chodzi o objętość.</u>
          <u xml:id="u-284.21" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-285">
          <u xml:id="u-285.0" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Szanowny Panie Marszałku! Wielce Szanowne Panie i Panowie Posłowie! Przepraszam za to spóźnienie, dostałem tak późno wiadomość. Starałem się być na czas, jak najszybciej.</u>
          <u xml:id="u-285.1" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Wysoka Izbo! Przekazanie Sejmowi informacji o działalności rzecznika praw dziecka wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka, zawartej w druku nr 3030, stanowi wypełnienie obowiązku, jaki nakłada na rzecznika art. 12 ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o rzeczniku praw dziecka, choć zdaję sobie sprawę, że informacja dotyczy roku 2003 i znaczna część jest zdezaktualizowana poprzez zmianę okoliczności, niemniej jednak na pewno dobrze się stało, że rzecznik praw dziecka może przedstawić w kilku aspektach na pewno już historyczną informację, niemniej jednak rzeczowa debata nad stanem praw dziecka w Polsce jest z całą pewnością potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-285.2" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Rzecznika praw dziecka powołano w ustawie, by stał na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, konwencji o prawach dziecka, innych przepisach prawa z poszanowaniem praw, obowiązków i odpowiedzialności rodziców. Rzecznik działa na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególności prawa do życia i do ochrony zdrowia, prawa do nauki, do godziwych warunków socjalnych, do wychowania w rodzinie. Ponadto podejmuje działania zmierzające do ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem.</u>
          <u xml:id="u-285.3" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Pakiet uprawnień, jakie przyznano rzecznikowi praw dziecka, można skategoryzować w następujący sposób. Do uprawnień kontrolnych należy zaliczyć te uprawnienia, które pozwalają zwrócić się do organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji o złożenie wyjaśnień, udzielenie niezbędnych informacji, a także udostępnienie akt i dokumentów, również tych, które zawierają dane personalne. Rzecznik praw dziecka nie może jednak zastąpić organów i instytucji, którym ustawodawca powierza różnego typu zadania z dziedziny pomocy rodzinie i dziecku. Z tego też powodu określono, iż rzecznik może zwrócić się do właściwych organów, w tym do rzecznika praw obywatelskich, o podjęcie działań na rzecz dziecka należących do ich kompetencji. Pkt 2 tego artykułu stanowi, że rzecznik praw obywatelskich ma obowiązek podjąć sprawy skierowane przez rzecznika praw dziecka, a pozostałe instytucje muszą udzielić odpowiedzi w ciągu 30 dni.</u>
          <u xml:id="u-285.4" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Ustawa przyznała też rzecznikowi kompetencje do przedstawiania właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom ocen i wniosków zmierzających do skutecznej ochrony praw i dobra dziecka oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w tym zakresie. Rzecznik może występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych aniżeli ustawa.</u>
          <u xml:id="u-285.5" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Wykonując te zadania, podejmowałem przewidziane w ustawie działania. Z własnej inicjatywy wystosowałem 67 wystąpień generalnych, biorąc pod uwagę w szczególności informacje wskazujące na naruszenie prawa lub dobra dziecka. Zwracałem się wielokrotnie do organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji o złożenie wyjaśnień, udzielenie niezbędnych informacji oraz o podjęcie działań na rzecz dziecka w sprawach należących do ich kompetencji.</u>
          <u xml:id="u-285.6" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Jeżeli chodzi o prawo dziecka do życia i do ochrony zdrowia, to w 2003 r. zwracałem uwagę na obniżenie standardów wczesnego wspierania rozwoju dziecka i zaprzestanie finansowania szkół rodzenia, co jest odejściem od założeń Narodowego Programu Zdrowia, brak przepisów dotyczących organizacji wczesnego wspomagania rozwoju dzieci. Poza tym wskazywałem, że brakuje jednoznacznych regulacji prawnych dotyczących wykorzystywania instytucji zajmujących się opiniowaniem merytorycznej i zdrowotnej przydatności produktów dla dzieci do czynnej reklamy tych produktów. Chodziło też o ograniczenie praw dziecka jako pacjenta do kontaktu z rodziną oraz prawa do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osoby bliskie, a także ograniczenie konstytucyjnego prawa dziecka do szczególnej opieki zdrowotnej w wyniku narastania zjawiska hospitalizowania dzieci na oddziałach dla dorosłych. Jest to sprzeczne z obowiązkiem zagwarantowania dziecku prawa do najwyższego poziomu ochrony zdrowia i udogodnień w zakresie leczenia, które są przewidziane w art. 24 Konwencji o Prawach Dziecka. Brakuje wystarczającej liczby ośrodków leczniczych i placówek dla dzieci z zaburzeniami zachowania - nie sprzyja to resocjalizacji, terapii oraz reintegracji społecznej nieletnich i jest sprzeczne z wymogami art. 39 Konwencji o Prawach Dziecka. Nieuregulowana jest kwestia prawa do ochrony zdrowia dzieci cudzoziemskich przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, a taki obowiązek nakłada art. 24 Konwencji o Prawach Dziecka.</u>
          <u xml:id="u-285.7" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Jeżeli chodzi o obszar prawa dziecka do wychowania w rodzinie, to zwracaliśmy uwagę na likwidację funduszu alimentacyjnego. Problem ten był szczegółowo przedstawiany parlamentowi i prezydentowi. Apelowałem o reformę funduszu alimentacyjnego, ale nie o jego likwidację. W przedłożonym raporcie przestrzegałem przed negatywnymi skutkami rozwiązań przyjętych w ustawie o świadczeniach rodzinnych. Nieskuteczna w tym zakresie okazała się egzekucja administracyjno-prawnych obowiązków niektórych rodziców wobec dzieci: brakowało skutecznej egzekucji obowiązku szkolnego, obowiązku nauki, obowiązku szczepień i badań okresowych, co dobitnie wykazały głośne afery, czyli te związane ze znalezieniem zabitych dzieci w beczkach w Łodzi czy z Martą z Babic.</u>
          <u xml:id="u-285.8" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Nastąpił również wzrost liczby dzieci podlegających instytucjonalnym formom opieki, co jest sprzeczne z tendencjami obowiązującymi w Europie oraz zaleceniami instytucji międzynarodowych. Wskazuje na to raport z badań podjętych przeze mnie we współpracy z Instytutem Spraw Publicznych zatytułowany „Od instytucjonalnych do rodzinnych form opieki”. Chodzi też o nierespektowanie prawa dziecka do obojga rodziców w przypadku deportacji jednego z rodziców. To jest problem procedur: powinny one być bardzo szybkie, ale niestety one się wydłużają i czasami trwają po kilkanaście miesięcy. Brakuje także uregulowań prawnych dotyczących działań interwencyjnych wobec dzieci powyżej 13. roku życia, a wymagających natychmiastowej opieki. Chodzi tu o przekazanie części zadań związanych z opieką zastępczą nad dzieckiem do resortu edukacji - placówki resocjalizacyjne, ośrodki socjoterapii - i istnienie luki prawnej w zakresie określenia zasad kierowania dowozu dzieci do placówek.</u>
          <u xml:id="u-285.9" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Jeżeli chodzi o obszar prawa do godziwych warunków socjalnych, to brakowało zabezpieczenia materialnego należnych dzieciom świadczeń - szczególnie niepokojące jest niedoszacowanie budżetowe środków na zadania związane z rodzinami zastępczymi, usamodzielnieniem wychowanków, brakuje też środków na należne formy pomocy w kasach gminnych i powiatowych ośrodków pomocy społecznej. Nie ma też systemowego podejścia do problemu przeciwdziałania marginalizacji części młodzieży. Zjawisko to wskutek transformacji społeczno-ekonomicznej przybierało coraz większe rozmiary. Doskonale ukazał to program „Likaon - przeciw bezradności młodzieży”, realizowany z udziałem organizacji pozarządowych, Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu oraz Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. Wyniki były prezentowane podczas konferencji w siedzibie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-285.10" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Jeżeli chodzi o obszar prawa dzieci do nauki, to zwracaliśmy uwagę na nierówność szans edukacyjnych, przede wszystkim na niski wskaźnik edukacji przedszkolnej - około 30% dzieci jest objętych tą formą edukacji - zwiększanie się liczby gmin bez żadnej oferty wychowania przedszkolnego, zjawisko segregacji dzieci w szkołach według miejsca zamieszkania i statusu materialnego czy społecznego rodziców. Chodzi też o ramowe statuty szkół, które pozostawiają dużą dowolność w traktowaniu praw ucznia, w tym brak jednoznacznego określenia procedur prawnych i możliwości stosowania przez szkoły „zawieszania w prawach ucznia”. Często prowadzi to do tego, że w ogóle uczniowie ci nie korzystają z prawa do edukacji.</u>
          <u xml:id="u-285.11" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">W przepisach prawa oświatowego brakuje jasnego określenia katalogu podstawowych praw dziecka ucznia oraz trybu ich egzekwowania. Formy pomocy psychologicznej i terapeutycznej są uzależnione od zabezpieczenia w budżecie szkoły środków przez organ prowadzący. Jeśli chodzi o obszar prawa dziecka do ochrony przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem, to należy wskazać na brak jasnego określenia procedur postępowania nauczycieli i metod współpracy szkół z Policją oraz innymi służbami i instytucjami w sytuacjach zagrożenia przestępczością i demoralizacją. Brakuje też skutecznego systemu przeciwdziałania wykorzystywaniu seksualnemu dzieci i młodzieży - obowiązek taki wynika z realizacji postanowień dwóch światowych kongresów przeciwko seksualnemu wykorzystywaniu dzieci w celach komercyjnych.</u>
          <u xml:id="u-285.12" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Brakowało również skutecznego egzekwowania obowiązujących przepisów prawa karnego w zakresie eliminowania kar cielesnych wobec dzieci. W moim przekonaniu należy dążyć do zaostrzenia odpowiedzialności karnej za przestępstwo znęcania się nad dzieckiem. Nastąpił wzrost zagrożenia bezpieczeństwa dzieci jako konsumentów szczególnie narażonych na negatywne zjawiska rynkowe, działania reklamowe na terenie szkół, przedszkoli, wykorzystywanie reklamy jako formy nacisku na rodziców. Konieczna jest ochrona dziecka przed przemocą w mediach i w programach komputerowych. Tutaj potrzebne są regulacje dotyczące klasyfikacji wiekowej programów telewizyjnych, filmowych i gier komputerowych. Brakuje też spójnego systemu przeciwdziałania przemocy. W dalszym ciągu w pełni aktualne są zgłoszone przeze mnie w latach ubiegłych propozycje dotyczące systemu przeciwdziałania przemocy.</u>
          <u xml:id="u-285.13" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Jeśli chodzi o obszar praw dzieci niepełnosprawnych, występują tu: ograniczenie prawa do nauki dzieci niepełnosprawnych, szczególnie w kształceniu ponadgimnazjalnym, problem dojazdu dzieci do szkół, problem możliwości wyposażenia ich w odpowiednie podręczniki, w sprzęt rehabilitacyjny, problem usuwania barier architektonicznych i utrudnienia w dostępie do usług specjalistycznych długotrwałej rehabilitacji. Brakuje przygotowania niektórych powiatów, w tym powiatowych centrów pomocy rodzinie, do realizacji nowych zadań w zakresie orzecznictwa o niepełnosprawności, dysponowania funduszami Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, ustalenia kryteriów kwalifikacji na turnusy rehabilitacyjne, uwzględnienia problematyki niepełnosprawnych w powiatowych strategiach rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-285.14" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">W 2003 r. do Biura Rzecznika Praw Dziecka wpłynęło 9061 spraw indywidualnych dotyczących wymienionych obszarów. W zakresie prawa do życia i ochrony zdrowia do rzecznika wpłynęło 535 spraw, w 2002 r. - 307, a więc widoczny wzrost o 74%. W zakresie prawa do wychowania w rodzinie - 3348 spraw, w 2002 r. - 1568, a więc nastąpił wzrost o 113%. W zakresie prawa do godziwych warunków socjalnych wpłynęło 1193 sprawy, w 2002 r. - 547, ich liczba zatem wzrosła o 118%. W zakresie prawa do ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbywaniem oraz innym złym traktowaniem wpłynęło ogółem 1752 sprawy, w 2002 r. - 565, a więc ich liczba wzrosła o 210%. Ogółem podjęto 8945 spraw, w tym 726 spraw w wyniku wizyt indywidualnych, 719 spraw w wyniku współpracy z instytucjami i jednostkami organizacyjnymi. 2503 sprawy zostały skierowane do biura pisemnie, a 4997 spraw zgłoszono telefonicznie.</u>
          <u xml:id="u-285.15" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Gdy chodzi o telefon informacyjno-interwencyjny, spełnia on następujące funkcje: informacyjną, interwencyjną, wspierająco-terapeutyczną, sygnalizująco-inicjującą, w sytuacjach gdy przedstawione problemy miały wymiar ogólny i wymagały podjęcia odpowiedniej inicjatywy ustawodawczej bądź przedstawienia organizacjom, instytucjom wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw lub dobra dziecka.</u>
          <u xml:id="u-285.16" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Posiadając bazę danych, co roku aktualizowaną i uzupełnianą o instytucje i organizacje niosące pomoc dziecku i rodzinie, specjaliści, dzięki znajomości prawa, psychologii, posiadaniu wiedzy na temat kompetencji poszczególnych podmiotów na szczeblu centralnym i samorządowym, mogli szybko zdefiniować problem i podjąć odpowiednie działania.</u>
          <u xml:id="u-285.17" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Zarejestrowano 3476 rozmów telefonicznych dotyczących indywidualnych spraw dzieci. Ci, którzy najczęściej korzystali z tego telefonu, to rodzice - 47,5%, instytucje - ponad 14%, rodzina i krewni - 12%, dzieci - ponad 13%, media, radio, telewizja i prasa - 7,5%, inni obywatele - 6%.</u>
          <u xml:id="u-285.18" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Największa grupa problemów, aż 25,5%, to kwestie, które dotyczyły relacji między rodzicami a dziećmi, a więc problemu władzy rodzicielskiej, zawieszenia, powierzenia, przywrócenia tej władzy, problemu wyegzekwowania prawa do kontaktów z dzieckiem. Chodzi tu o sądowe ustalenie kontaktów z dzieckiem, sądowe zmiany formy kontaktów, egzekwowanie orzeczeń sądu. Do tej grupy zaliczają się także kwestie odnoszące się do dochodzenia roszczeń alimentacyjnych, jak również przysposobienia dzieci.</u>
          <u xml:id="u-285.19" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Następny obszar, blisko 20,5% spraw, to problemy przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej w rodzinach lub środowisku społecznym. Z tym wiązało się też zaniedbanie emocjonalne, fizyczne i intelektualne dzieci. Około 0,3% spraw dotyczyło przemocy w mediach.</u>
          <u xml:id="u-285.20" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Osobnymi problemami, ponad 13,5%, były problemy związane z oświatą. Dotyczyły one likwidacji szkół lub przedszkoli bądź tworzenia nowych placówek oświatowych. Domagano się też interwencji w sprawach dowozu uczniów do szkół, jak też zwracano uwagę na problemy wychowawcze w placówkach oświatowych, na relacje nauczyciel i uczeń i odwrotnie oraz sygnalizowano problem przemocy rówieśniczej.</u>
          <u xml:id="u-285.21" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">7% spraw dotyczyło obszaru zagadnień związanych z opieką zdrowotną. Można tu wyszczególnić problemy uzyskania prawa do ubezpieczenia i opieki zdrowotnej, zwrotu kosztów leczenia dzieci bądź uzyskania odszkodowania za błędy lekarskie. Domagano się także interwencji w sprawach związanych z organizacją i warunkami socjalno-bytowymi w placówkach służby zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-285.22" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Ponad 6% problemów stanowiły problemy związane z zastępczymi formami opieki nad dzieckiem, a więc problem udzielenia pomocy pieniężnej dziecku w rodzinie zastępczej lub problem braku środków finansowych w poszczególnych powiatach i miastach na realizację świadczeń dla rodzin zastępczych. Domagano się też interwencji w sprawach dotyczących funkcjonowania placówek opiekuńczo-wychowawczych.</u>
          <u xml:id="u-285.23" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Inny obszar problemów zgłaszanych do rzecznika praw dziecka to problemy dotyczące uzyskania świadczeń z pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży oraz ich rodzin. Stanowiły one ponad 6,16% spraw. 4,36% spraw wymagających interwencji dotyczyło problemów mieszkaniowych, a więc uzyskania mieszkań zastępczych lub socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-285.24" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Blisko 2% spraw to sprawy dotyczące uprowadzenia dziecka poza granicę kraju przez jednego z opiekunów bądź sprawy związane ze statusem dzieci cudzoziemców w Polsce. Grupa spraw określonych jako inne stanowi 11,5%. Były to sprawy dotyczące skierowania zainteresowanych do instytucji rządowych, pozarządowych, udzielenia informacji o pracy rzecznika, kontaktu z mediami czy interpretacji przepisów prawa.</u>
          <u xml:id="u-285.25" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Gdy chodzi o działania na rzecz implementacji międzynarodowych standardów ochrony praw dziecka, rzecznik praw dziecka jako organ niezależny prowadzi stały monitoring wdrażania międzynarodowych standardów ochrony praw dziecka w prawie polskim, w tym przede wszystkim standardów wynikających z Konwencji o Prawach Dziecka. Występujemy do właściwych organów państwowych ze stosownymi ocenami w tym zakresie, a także z konkretnymi propozycjami dotyczącymi zmian systemowych. W związku z tym wiele moich wystąpień przyjmuje formę uwag i postulatów zgłaszanych w odniesieniu do rządowych projektów sprawozdań z wykonywania przez Polskę zobowiązań międzynarodowych. Powołując się na uwagi Komitetu Praw Dziecka Organizacji Narodów Zjednoczonych zawarte w sprawozdaniu dotyczącym realizacji w Rzeczypospolitej Polskiej Konwencji o Prawach Dziecka w latach 1993–1998, w 2003 r. rzecznik praw dziecka i rzecznik praw obywatelskich wspólnie wystąpiliśmy do prezesa Rady Ministrów o stworzenie w strukturach rządu jednego silnego ośrodka koordynującego i realizującego politykę dotyczącą dziecka i rodziny. Braliśmy udział w wypracowaniu przez rząd narodowych standardów w sprawach wykonywania przez Polskę postanowień Europejskiej Karty Społecznej oraz opiniowaliśmy kolejny projekt sprawozdania przygotowanego przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-285.26" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Przedstawiłem ministrowi sprawiedliwości stanowisko wobec projektu sprawozdania rządowego z realizacji postanowień Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Wystąpiłem do sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej oraz pozostałych członków Konwentu Europejskiego z ramienia Polski z prośbą o podjęcie stosownych działań zmierzających do umieszczenia w zasadniczym tekście projektu konstytucji Unii Europejskiej przepisów chroniących prawa dziecka. Do ministra edukacji narodowej i sportu wystąpiłem o podjęcie stosownych działań zmierzających do szybkiej ratyfikacji Protokołu Opcjonalnego do Konwencji o Prawach Dziecka dotyczącego handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji, dziecięcej pornografii oraz realizacji postanowień dwóch światowych kongresów przeciwko seksualnemu wykorzystywaniu dzieci. W wystąpieniu do ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej odniosłem się pozytywnie do propozycji powołania Komitetu Ekspertów na Rzecz Dzieci i Rodzin Rady Europy. Przekazałem ministrowi spraw zagranicznych informację oraz uwagi i opinie związane z ochroną i promocją praw dziecka w Polsce na tle rozwiązań międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-285.27" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Gdy chodzi o współpracę z parlamentem, chcę powiedzieć, że w 2003 r. była ona dobra. Wielokrotnie uczestniczyłem osobiście albo delegowałem swoich przedstawicieli do prac w następujących komisjach sejmowych i senackich: Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, podkomisji stałej ds. młodzieży, Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, w wielu nadzwyczajnych podkomisjach przygotowujących projekty zmian do obowiązujących ustaw, na przykład w podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw, powołanej przy Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Moi przedstawiciele brali udział w konferencjach zorganizowanych przez sejmowe komisje, między przez innymi Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka pt. „Czy w polskiej szkole jest bezpiecznie?” oraz „Mediacja w krajach Unii Europejskiej i w Polsce”. Wielokrotnie spotykałem się z parlamentarzystami, posłami, senatorami. Spotkania te dotyczyły zmian w ustawach regulujących problemy dzieci oraz funkcjonowanie rodzin, a także interpelacji i interwencji odnoszących się do tych kwestii. Wielokrotnie przedstawiałem komisjom sejmowym i senackim opinie i ekspertyzy, opracowania w sprawach dotyczących między innymi ochrony dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem, o realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, finansowania programów skierowanych do dzieci i młodzieży realizowanych przez organizacje działające na rzecz dzieci. Wypowiedziałem się także na temat strategii rządu wobec młodzieży. W Senacie Rzeczypospolitej Polskiej odbyła się zorganizowana przeze mnie konferencja „Likaon - przeciw bezradności młodzieży”, która była podsumowaniem programu mającego na celu zdiagnozowanie problemu i przeciwdziałanie marginalizacji tzw. trudnej młodzieży w wielkich miastach.</u>
          <u xml:id="u-285.28" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Tradycyjnie bardzo dobra była współpraca z rzecznikiem praw obywatelskich oraz Najwyższą Izbą Kontroli. Wspólnie z rzecznikiem praw obywatelskich analizowaliśmy obywatelski projekt ustawy o zakazie promowania przemocy w środkach masowego przekazu zgłoszony do Sejmu przez Komitet Inicjatywy Ustawodawczej w Przemyślu. Moi przedstawiciele wielokrotnie brali udział w roboczych spotkaniach organizowanych przez rzecznika praw obywatelskich. Dotyczyły one między innymi udziału rodziców w polskim systemie edukacji, opieki nad dzieckiem, pracy dzieci w indywidualnych gospodarstwach rolnych, ochrony dzieci przed przemocą w mediach oraz likwidacji Funduszu Alimentacyjnego. Wspólnie z rzecznikiem praw obywatelskich uczestniczyliśmy w seminariach i konferencjach dotyczących na przykład obywatelskiej odpowiedzialności za edukację narodową, realizację obywatelskiego prawa do informacji publicznej, roli bibliotek w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego.</u>
          <u xml:id="u-285.29" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Gdy chodzi o współpracę z Najwyższą Izbą Kontroli, wystąpiłem do prezesa NIK o uznanie problemów z zakresu praw dziecka wymagających kontroli jako priorytetowe. W 2004 r. wystąpiłem o uznanie problemu niepodejmowania przez absolwentów gimnazjów dalszej nauki jako priorytetowego przedmiotu badań. Mamy zapewnienie, że problem realizacji obowiązku nauki przez młodzież w wieku od 16 do 18 lat zostanie dokładnie zbadany przez Najwyższą Izbę Kontroli. Prezes NIK regularnie informował rzecznika o wynikach kontroli z zakresu realizacji praw dziecka. Moi przedstawiciele brali udział w roboczych spotkaniach z kierownictwem i urzędnikami Najwyższej Izby Kontroli. Służyły one przekazywaniu informacji docierających do rzecznika praw dziecka na temat nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu opieki nad dzieckiem oraz na temat łamania bądź naruszania praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-285.30" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Gdy chodzi o współpracę z administracją rządową, to dotyczyła ona problemów prewencji przemocy i komercji seksualnej z wykorzystywaniem dzieci i młodzieży, rozpoczęcia prac nad narodowym planem działań na rzecz dzieci, zdolnych uczniów, partnerstwa dzieci, nauczycieli i rodziców w procesie edukacji oraz przemocy domowej. Moi przedstawiciele jako niezależni obserwatorzy brali udział w pracach rządowych zespołów, między innymi do spraw opracowania programu zapobiegania niedostosowaniu społecznemu i przestępczości wśród dzieci i młodzieży, do spraw opracowania narodowego planu działań na rzecz dzieci, do spraw opracowania krajowego programu przeciwdziałania dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nim nietolerancji. Współpracujemy też z wieloma agendami rządowymi, na przykład Centrum Metodycznym Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej podległym Ministerstwu Edukacji Narodowej i Sportu. Zorganizowaliśmy dla kadry konferencje, na przykład na temat „Szkoła równych szans - rodzicom”, „Przeciwdziałanie agresji wśród dzieci i młodzieży”. Wspólnie z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych propagowaliśmy akcję „Alkohol - nieletnim dostęp wzbroniony”. Zostałem zaproszony do uczestnictwa w Radzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Inicjatorem powstania tej rady był Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Utrzymywałem stałe robocze kontakty z wieloma ministerstwami, urzędami centralnymi, konsultując projekty aktów prawnych oraz dokonując oceny działań związanych z problematyką dziecka i rodziny. Tego rodzaju współpraca podejmowana była w szczególności z Ministerstwem Edukacji Narodowej i Sportu, Ministerstwem Gospodarki, Pracy, Polityki Społecznej, Ministerstwem Spraw Zagranicznych i Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-285.31" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Gdy chodzi o współpracę z samorządami terytorialnymi, rzecznik praw dziecka w 2003 r. podejmował działania na rzecz powstawania lokalnych systemów przeciwdziałania przemocy, opartych na strukturach samorządowych powiatów. W wielu powiatach podjęto działania zbieżne z wypracowanym przez rzecznika i zgłoszonym już w 2001 r. Sejmowi i prezydentowi systemowym planem przeciwdziałania przemocy. Monitorowałem także stan systemu opieki nad dzieckiem na szczeblu powiatowym. Mój przedstawiciel uczestniczył w konferencji „Pomoc dziecku i rodzinie w zadaniach powiatu”, która odbyła się z inicjatywy wielu starostw powiatowych. Raport „Od instytucjonalnych do rodzinnych form opieki” został przekazany do wykorzystania w pracy powiatowych centrów pomocy rodzinie na rzecz budowy lokalnych systemów opieki. Moi przedstawiciele oraz ja sam braliśmy udział w licznych spotkaniach organizowanych przez władze samorządowe różnych szczebli. Dotyczyły one między innymi problematyki integracji europejskiej, pomocy rodzinie, promocji działalności kulturalnej i artystycznej z udziałem dzieci i młodzieży, dofinansowania wypoczynku wakacyjnego dzieci pochodzących z rodzin najuboższych, roli sportu w wychowaniu dzieci i młodzieży, bezpieczeństwa dzieci w ruchu drogowym.</u>
          <u xml:id="u-285.32" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Współpraca z organizacjami pozarządowymi oraz środowiskiem naukowym. Szanowni państwo, do tej współpracy przywiązuję szczególną uwagę. W 2003 r. powstały rady opiniodawczo-doradcze, jedna - organizacji pozarządowych, druga - rada naukowa przy rzeczniku praw dziecka. Jak co roku, rzecznik oraz przedstawiciele biura brali udział w licznych konferencjach, seminariach, sympozjach organizowanych przez organizacje pozarządowe. Tematyka tych spotkań była bardzo bogata i obejmowała następujące zagadnienia: prawa osób niepełnosprawnych, rolę harcerstwa w wychowaniu dzieci i młodzieży, prawo do życia dzieci nienarodzonych, prawa ucznia, wychowanie poprzez sport, problemy polskiej rodziny, prawa dziecka w Unii Europejskiej, prorodzinne formy opieki nad dzieckiem, przemoc wobec dzieci, w tym przemoc o podłożu seksualnym, marginalizację dzieci i młodzieży, ubóstwo, mediację, udział dzieci w przedsięwzięciach artystycznych, uzależnienia, rolę bibliotek w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego. Omawialiśmy także istotne problemy dotyczące funkcjonowania organizacji i ochrony praw dziecka w Polsce, a także kierunki działania urzędu rzecznika. Reprezentanci wielu instytucji pozarządowych bardzo licznie uczestniczyli we wszystkich konferencjach i spotkaniach organizowanych przez rzecznika praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-285.33" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Aktywnie przebiegała także współpraca z zagranicznymi organizacjami pozarządowymi. Kontynuowałem aktywną współpracę z Europejską Siecią Rzeczników Praw Dziecka. Jestem członkiem grupy roboczej Europejskiej Sieci Rzeczników Praw Dziecka. Uczestniczę w opracowywaniu statusu materialnego. Podczas sesji zgromadzenia ENOC wygłosiłem programowe wystąpienie na temat wymiaru sprawiedliwości dla nieletnich w prawie polskim. Zostało ono ocenione bardzo wysoko, zaś rozwiązania polskie przyjęto z zadowoleniem. W wyniku dyskusji plenarnej przyjęto stanowisko w sprawie przestępczości nieletnich oraz promocji właściwych standardów wymiaru sprawiedliwości dla nieletnich.</u>
          <u xml:id="u-285.34" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Na zaproszenie departamentu pracy socjalnej Uniwersytetu Sztokholmskiego w dniach 12–15 maja 2003 r. moi przedstawiciele wzięli udział w II Międzynarodowej Konferencji „Dzieci i opieka instytucjonalna” w Sztokholmie. W konferencji tej uczestniczyło ponad 600 przedstawicieli rządów, instytucji publicznych, organizacji pozarządowych, pracowników instytucji opiekuńczych oraz grup młodzieży - wychowanków instytucji opiekuńczych z całego świata. Tematem obrad było opracowanie strategii działania na rzecz zastępowania opieki instytucjonalnej szeroko rozumianymi formami prorodzinnymi.</u>
          <u xml:id="u-285.35" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Wziąłem także udział w nieformalnym spotkaniu ministrów odpowiedzialnych za sprawy dzieci z państw członkowskich Unii Europejskiej oraz państw wtedy kandydujących. Przedmiotem tego spotkania była problematyka wykorzystywania seksualnego i stosowania przemocy wobec dzieci w środowisku rodzinnym oraz poza nim, a także zagadnienia związane z zatrudnianiem młodocianych. Dyskutowano również o propozycji powołania europejskiego rzecznika praw dziecka. Nieformalne spotkania ministrów Unii Europejskiej odpowiedzialnych za sprawy dzieci będą kontynuowane i na pewno ten temat będzie przedmiotem dalszych rozmów. Wydaje się, że jest konieczne, żeby ujednolicić rozwiązania prawne w tym zakresie, aby skutecznie walczyć z wykorzystywaniem seksualnym, w szczególności z pedofilią, pornografią, w tym pornografią dziecięcą.</u>
          <u xml:id="u-285.36" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Szanowni państwo, dużą wagę przywiązujemy do popularyzacji praw dziecka. Dostrzegając wagę problemów i wyzwań, jakie stoją przed Polską w najbliższych latach na drodze do tego, aby uczynić ją krajem przyjaznym dla dzieci, w maju 2003 r. we współpracy z Rządową Radą Ludnościową, Głównym Urzędem Statystycznym i UNICEF zwołałem Ogólnopolski Szczyt w Sprawach Dzieci oraz towarzyszące mu Ogólnopolskie Forum Organizacji Pozarządowych. Było to wydarzenie bez precedensu w dziejach Polski. Spotkali się na nim przedstawiciele najwyższych władz państwowych Rzeczypospolitej Polskiej, rzecznika praw dziecka, rzecznika praw obywatelskich, wymiaru sprawiedliwości, samorządów terytorialnych wszystkich szczebli, Kościoła, ponad 120 organizacji pozarządowych, świata nauki i mediów.</u>
          <u xml:id="u-285.37" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Po raz pierwszy tak kompleksowo dyskutowano o problemach polskich dzieci, po to aby wspólnie wypracować propozycje konkretnych rozwiązań we wszystkich obszarach, w których podnoszenie standardów ochrony praw dziecka jest potrzebne. Ogólnopolski Szczyt w Sprawach Dzieci wraz z Ogólnopolskim Forum Organizacji Pozarządowych był doniosłym wydarzeniem, na którym podjęto także problematykę dzieci niepełnosprawnych. Rok 2003, jak państwo wiedzą, był Europejskim Rokiem Osób Niepełnosprawnych.</u>
          <u xml:id="u-285.38" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Uczestnicy konferencji opracowali wiele materiałów dotyczących praw dziecka niepełnosprawnego, zawartych w deklaracji przyjętej na zakończenie obrad. W dokumencie końcowym szczytu „Polska dla dzieci” dokonuje się pełnej diagnozy sytuacji dzieci i młodzieży w Polsce oraz ustala szczegółowy harmonogram działań na następne lata. Na władzach polskich spoczywa obowiązek wypracowania takiego planu, co wynika z dokumentu „Świat dla dzieci”, podpisanego przez Polskę podczas specjalnej sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w sprawach dzieci w dniach 8–10 maja 2002 r. Wypracowane podczas ogólnopolskiego szczytu oraz forum organizacji pozarządowych materiały i dokumenty końcowe zostały przedstawione Ministerstwu Edukacji Narodowej i Sportu, które było koordynatorem odpowiedzialnym za przygotowanie Narodowego Planu Działań na Rzecz Dzieci, w celu uwzględnienia ich w tekście tego planu. Rząd ostatecznie przyjął Narodowy Plan Działań na Rzecz Dzieci w lipcu 2004 r.</u>
          <u xml:id="u-285.39" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Szanowni Państwo! Byłem inicjatorem bardzo ważnego programu „Likaon - przeciw bezradności młodzieży”. Jego realizację rozpoczęto w 2003 r. Celem tego programu jest redukowanie zjawisk marginalizacji dzieci i młodzieży poprzez tworzenie szerokich koalicji budujących programy dla takich skupisk, jak środowiska wielkomiejskie, miasta powiatowe, miasta gminne, obszary wiejskie. Program koncentruje się na znalezieniu praktycznych rozwiązań dla każdego z tych skupisk. Edycja w 2003 r. była skierowana do środowisk wielkomiejskich. Program ten jest realizowany przez rzecznika i Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Społecznych „Asocjacje” przy współpracy Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu. Składa się z cyklu lokalnych debat, konferencji. Zostały one zwieńczone 1 grudnia 2003 ogólnopolską konferencją w siedzibie parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-285.40" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Duża część naszej aktywności polega na działalności wydawniczej. W Biurze Rzecznika Praw Dziecka przygotowano i zredagowano nowy, uzupełniony „Informator Rzecznika Praw Dziecka 2003”, który został wydrukowany w 10 tys. egzemplarzy i jest przekazywany do kolejnych szkół, a także zainteresowanych osób i instytucji. Chciałbym przypomnieć: 10 tys. egzemplarzy, dlatego że z uwagi na ograniczone środki finansowe nie możemy od razu wydrukować 33 tys. egzemplarzy, a tyle jest szkół. Chcemy, żeby do wszystkich szkół dotarł taki informator, ale co roku otrzymuje go 1/3 szkół. Wydaliśmy także publikację „Dziecko w rodzinie”, stanowiącą pierwszy tom serii wydawniczej „Ochrona prawna dziecka”, oraz publikację „Ochrona praw dziecka chorego. Prawa pacjenta”, będącą drugim tomem serii. Podczas wszystkich spotkań rzecznika i jego przedstawicieli uczestnikom tych spotkań były rozdawane ulotki zawierające podstawowe informacje o prawach dziecka. Działalność rzecznika oraz inne materiały dotyczące różnych aspektów ochrony praw dziecka były na tych spotkaniach szeroko propagowane.</u>
          <u xml:id="u-285.41" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Niemal od chwili powołania przedstawiam swoją misję i bieżące działania w Internecie na stronie www.brpd.gov.pl. W 2003 r. pod moim patronatem powstał również serwis „Strefa Młodych” adresowany do dzieci i młodzieży. „Strefa Młodych” to jedna z najważniejszych metod dotarcia do dzieci; Internet dociera wszędzie tam, gdzie rzecznik nie może dotrzeć osobiście. Serwis poświęcony jest w całości prawom dziecka. Są one przedstawiane w przystępny i zrozumiały dla dzieci sposób. Na konto e-mailowe rzecznika każdego dnia napływają dziesiątki skarg w sprawie łamania praw dziecka, przemocy lub złego traktowania. Postanowiłem wykorzystać popularność Internetu wśród dzieci i młodzieży i stworzyłem w ramach „Strefy Młodych” możliwość bezpośredniego kontaktowania się z młodymi internautami poprzez forum i czat. Na forum „Strefy Młodych” codziennie pojawiają się skargi w sprawie łamania praw dziecka, opinie, pytania, prośby o fachowe porady. Na posty odpowiadają pracownicy Biura Rzecznika Praw Dziecka, psycholodzy, prawnicy, pedagodzy, także sami internauci. W 2003 r. na forum „Strefy Młodych” pojawiło się 90 wątków i ok. 1000 postów. 20 listopada 2003 r. z okazji Światowego Dnia Dziecka, przypadającego w rocznicę uchwalenia przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych Konwencji o Prawach Dziecka, w „Strefie Młodych” przeprowadzono czat z moim udziałem. Internauci zadawali wiele pytań na temat instytucji i organizacji pracy. To wirtualne spotkanie z młodzieżą było okazją do zaprezentowania misji rzecznika praw dziecka nieograniczonej liczbie odbiorców w tym samym czasie.</u>
          <u xml:id="u-285.42" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Chciałbym też powiedzieć, że coraz lepiej przebiegała współpraca z mediami. Nie oznacza to jednak, że rzecznik pozostawał bezkrytyczny wobec tego, co w mediach się działo. Wiele moich krytycznych wystąpień dotyczyło programów zarówno telewizji publicznej, jak i stacji prywatnych, chodziło tu o takie programy, jak „Kochaj mnie”, „Stop. Reportaż”, „Dlaczego”, „Przedszkolandia”, „Ballada o lekkim zabarwieniu erotycznym” i szereg innych, tu podałem tylko przykłady.</u>
          <u xml:id="u-285.43" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Dobra jest współpraca z prasą. Artykuły o pracy instytucji rzecznika ukazały się m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Trybunie”, „Życiu Warszawy”, „Naszym Dzienniku”, „Wprost”, „Polityce”, „Newsweeku”, „Przeglądzie”, „Niedzieli”, „Gościu Niedzielnym” czy „Integracjach”. Chcemy dotrzeć poprzez prasę do każdego środowiska w Polsce. Publikujemy także w prasie specjalistycznej, poświęconej oświacie i wychowaniu, w takich pismach, jak np. „Głos Nauczycielski”, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” czy „Remedium”. Odbywały się śniadania prasowe, konferencje prasowe, spotkania z dziennikarzami.</u>
          <u xml:id="u-285.44" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Jeśli chodzi o bezpośrednie spotkania rzecznika oraz jego pracowników z dziećmi i młodzieżą oraz z organizacjami zajmującymi się ochroną ich praw, chcę powiedzieć, że spotkań tych były już setki. Spotkaliśmy się z tysiącami dzieci i młodzieży. Spotkania te zawsze wiązały się z prawami dziecka oraz systemem ich ochrony w Polsce i na świecie, prawami i obowiązkami rodziców, zdrowym stylem życia wśród dzieci i młodzieży, przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, integracją dzieci niepełnosprawnych, prawami dziecka w szkole, wypoczynkiem letnim i zimowym dzieci i młodzieży, Internetem w szkołach czy wsparciem dla dzieci z rodzin najuboższych.</u>
          <u xml:id="u-285.45" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Szanowni Państwo! Przedłożona Sejmowi informacja o działalności rzecznika praw dziecka za 2003 r. stanowi podstawę do sformułowania 31 uwag o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce, wskazanych na wstępie mojej wypowiedzi, a szczegółowo omówionych w opracowaniu zawartym w druku sejmowym. Myślę, że materiał ten stanowi dobrą podstawę do szerokiej debaty publicznej o stanie przestrzegania praw dziecka w naszym kraju. Dziękuję państwu za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-286">
          <u xml:id="u-286.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-286.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Mirosława Kątna, która przedstawi stanowisko komisji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-287">
          <u xml:id="u-287.0" who="#PosełSprawozdawcaMirosławaKątna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Rzeczniku! Komisja zapoznała się z informacją przedłożoną przez pana rzecznika praw dziecka. Obradowała ona nad tą informacją, nad tym sprawozdaniem dwukrotnie. Czuję się w obowiązku przybliżyć Wysokiej Izbie, dlaczego tak się działo. Otóż po raz pierwszy nad przedłożonym sprawozdaniem komisja pracowała we wrześniu 2004 r. i wypracowała stanowisko, które było negatywną oceną pracy rzecznika w 2003 r. Ocena ta czy opinia ta była poparta opinią sejmowego Biura Studiów i Ekspertyz. Z tej opinii wynikało jednoznacznie, że przedłożone Sejmowi i komisji sprawozdanie zawiera wiele błędów merytorycznych, które powtarzały się w sprawozdaniach w latach poprzednich i na które Komisja Polityki Społecznej i Rodziny zwracała wcześniej uwagę. Również z opinii Biura Studiów i Ekspertyz wynikało, że informacja jest przedstawiona w sposób chaotyczny. Wielokrotnie powtarzają się w różnych grupach tematycznych te same informacje, w wielu miejscach jest ona napisana niezrozumiale, wręcz niegramatycznie, zawiera wiele błędów merytorycznych, chodziło o niedokładności w opisie sytuacji demograficznej w Polsce, niedokładności dotyczące stanu prawnego, niewłaściwą interpretację przepisów oświatowych. Generalnie Biuro Studiów i Ekspertyz zapoznało komisję z bardzo negatywną oceną tejże informacji. W wyniku burzliwej dyskusji podczas posiedzenia komisji we wrześniu 2004 r. komisja przegłosowała wniosek o nieprzyjęcie tejże informacji. Rzecznik praw dziecka interweniował w tej sprawie u dyrektora Biura Studiów i Ekspertyz, przeprowadził wiele rozmów, kwestionował tę opinię, zamówił swoje opinie u ekspertów, którym zostały zlecone prace nad tą ekspertyzą. Oczywiście te opinie były pozytywne, niemniej jednak wokół całej informacji czy całego sprawozdania wytworzyła się aura, przepraszam za określenie, lekkiej awantury czy nieporozumienia, ponieważ te interwencje miały charakter dość, powiedziałabym, długotrwały. Kolejna ekspertyza sejmowego Biura Studiów i Ekspertyz w zasadzie doprecyzowała i uściśliła negatywną opinię wobec sprawozdania za 2003 r. Komisja również zwróciła się w tym czasie o opinię do resortu polityki społecznej w celu uściślenia tez stawianych w sprawozdaniu rzecznika. W maju 2005 r., czyli po wielu miesiącach, komisja zapoznała się z przedłożonymi materiałami, czyli zamówionymi przez rzecznika kontrekspertyzami i z ponowną opinią Biura Studiów i Ekspertyz, również negatywną co do oceny pracy rzecznika. Kolejny raz, bo w zasadzie tym razem już uściślając, Biuro Studiów i Ekspertyz przedstawiło opinię, w której krytykowano, iż przyjęta konstrukcja przekazu tegoż sprawozdania nie pozwala stwierdzić, jakie są efekty działalności instytucji rzecznika praw dziecka. Z opinii posłowie w komisji dowiedzieli się również, że w analizach dokonywanych przez rzecznika jest szereg błędów metodologicznych i nie pokazano efektywności pracy. Podejmowane przez rzecznika działania nie były określone w sposób końcowy, nie przedstawiono ich finału czy jakiejkolwiek skuteczności. Brakowało analizy przyczyn skutków zjawisk społecznych. Tak więc uwagi o stanie przestrzegania praw dzieci w Polsce w zasadzie trudno byłoby na podstawie tego sprawozdania ocenić. Poważnym uchybieniem było również to, że rzecznik praw dziecka w swojej działalności zajął się tylko pewnym wybiórczym katalogiem spraw wynikających oczywiście z ustawy o rzeczniku praw dziecka, niemniej jednak taka analiza nie dawała jednolitego obrazu stanu przestrzegania przez państwo praw dzieci i nie pozwalała w związku z tym zająć jakby konkretnego stanowiska wobec poważnych uchybień w przestrzeganiu praw dzieci w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-287.1" who="#PosełSprawozdawcaMirosławaKątna">W dniu 2 maja 2005 r. zwrócono również uwagę, że formuła, jaką przyjęła komisja we wrześniu, a więc przegłosowanie nieprzyjęcia sprawozdania, była formułą błędną, albowiem regulamin w zasadzie określa tylko poinformowanie komisji i nie powinno się odbywać nad tym dokumentem głosowania. W związku z tym komisja anulowała sprawozdanie z września 2004 r. i przyjęła formułę zapoznania się ze sprawozdaniem rzecznika. Tak więc sytuacja, którą dzisiaj omawiamy, jest następująca: ocena komisji, choć niejednoznaczna, wyrażana przez kolejnych posłów pracujących w komisji w zasadzie w różny sposób, poparta ekspertyzami, nie była oceną pozytywną, niemniej jednak zasady regulaminu nie pozwalały na przyjęcie bądź nieprzyjęcie poprzez formułę głosowania. I w taki sposób komisja w maju zakończyła swoje prace. I to jest tyle. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-287.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-288">
          <u xml:id="u-288.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-288.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego pięciominutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-288.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-288.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Alicja Murynowicz, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-289">
          <u xml:id="u-289.0" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-289.1" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Na początek, nie wiem chyba w kwestii uzupełnienia sprawozdania pani poseł sprawozdawcy, chciałam powiedzieć, że negatywna ocena komisji rzeczywiście została przyjęta w wyniku głosowania, natomiast nie w wyniku opinii Biura Studiów i Ekspertyz. Opinia ta była rzeczywiście swoistym koreferatem posła koreferenta, nie opinią całej komisji. Mogę przypomnieć tylko, że wtedy, kiedy Komisja Polityki Społecznej i Rodziny zdecydowała się głosować, bo nie mieliśmy jeszcze wówczas pełnej jasności co do tego, jak ma się zakończyć praca komisji, wynik głosowania był następujący: 5 głosów za przyjęciem wniosku o nieprzyjęcie sprawozdania, 2 - przeciwne i 7 osób wstrzymujących się. Chciałam powiedzieć, że następuje tu pewnego rodzaju nieporozumienie wynikające z faktu, że jako komisja, a obecnie jako Sejm debatujemy nie nad sprawozdaniem z działalności rzecznika, tylko nad informacją o działalności rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-289.2" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Zgodnie z opiniami prawników, a do takich prawników konstytucjonalistów zalicza się zapewne pan profesor Piotr Winczorek, to, co się dzieje w odniesieniu do informacji rzecznika praw dziecka jest analogiczne do postępowania Izby w odniesieniu do informacji rzecznika praw obywatelskich. Są to instytucje, jedna i druga instytucja rzecznika, umocowane konstytucyjnie i nie podlegają nikomu, żadnym naciskom ani sprawozdawczości, natomiast tyle tylko że przedstawiają informację na forum Wysokiej Izby. Oczywiście mogę powiedzieć, panie marszałku, również i to, że jest luka prawna. Powołując się na opinię pana profesora Winczorka, mogę stwierdzić, że jest luka prawna w regulaminie prac Sejmu, jeśli chodzi o tryb postępowania z informacjami i sprawozdaniami składanymi przed Wysoką Izbą. Natomiast to drugie głosowanie anulujące, o którym mówiła pani poseł sprawozdawca, rzeczywiście wynikało z faktu, że otrzymaliśmy informację, że informacja rzecznika nie jest sprawozdaniem. W związku z czym, aby nie popełnić tego błędu, anulowaliśmy poprzednią decyzję. Nie zmienia to stanu faktycznego, że można w trakcie właśnie dzisiejszego wystąpienia zaznaczyć swoje merytoryczne uwagi do funkcjonowania rzecznika praw dziecka. I do takich właśnie kilku merytorycznych uwag chciałabym się odnieść.</u>
          <u xml:id="u-289.3" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Pan rzecznik w swojej dosyć długiej informacji powiedział, co może, czego nie może, natomiast nie powiedział, jakie ma instrumenty do tego, aby realizować zadania nałożone na niego przez ustawę. Ja nie mówię o rzeczniku jako panu Pawle Jarosie, tylko mówię o rzeczniku praw dziecka jako instytucji. Otóż rzecznik może zgodnie z art. 10 ustawy zwrócić się do organu władzy publicznej, organizacji lub instytucji o złożenie wyjaśnień i udzielenie niezbędnych informacji, a także udostępnienie akt i dokumentów, w tym zawierających dane osobowe. Może zwrócić się do właściwych organów, w tym rzecznika praw obywatelskich, organizacji lub instytucji o podjęcie na rzecz dziecka działań z zakresu ich kompetencji. Dalej mówimy o tym, co powinien zrobić rzecznik praw obywatelskich, a w art. 9 mówimy również o tym, że rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie z własnej inicjatywy, biorąc pod uwagę w szczególności informacje wskazujące na naruszenie praw lub dobra dziecka. I otóż mój klub parlamentarny ma pretensje do pana rzecznika praw dziecka o to, że mając tak nikłe instrumenty, bo to są małe instrumenty, to są de facto żadne instrumenty, nie zainicjował, chociażby przy współpracy ze stałą podkomisją do spraw dzieci i młodzieży, istniejącą przy komisji polityki społecznej, zmiany ustawy o rzeczniku praw dziecka, która dawałaby większe kompetencje. Ja mogę o tym mówić głośno i wyraźnie, ponieważ na etapie w ogóle tworzenia ustawy o rzeczniku praw dziecka w poprzedniej kadencji byłam bardzo zaangażowana w prace nad tą ustawą i śmiem twierdzić, że to, co w tej chwili jest, jest zbyt małe, zbyt nikłe. Ale można było takie działania podjąć. Tak jak pan rzecznik podjął w kwestii funduszu alimentacyjnego taką współpracę, tak również mógł taką współpracę podjąć z komisją, zwłaszcza ze stałą podkomisją, w kwestii zwiększenia swoich nie kompetencji, ale instrumentów do realizowania zadań nałożonych.</u>
          <u xml:id="u-289.4" who="#PosełAlicjaMurynowicz">Pan rzecznik powiedział dosyć dużo również o materiałach, które promują instytucje. Powiem szczerze, że razi nas w Klubie Parlamentarnym Sojuszu Lewicy Demokratycznej materiał ulotkowy przedstawiający pana rzecznika Pawła Jarosa zamiast rzecznika jako instytucję. Wiem, że to się już zmieniło, to już nie ten etap i nie ten czas, ale mimo wszystko ta zadra gdzieś tam pozostaje. Myślę, że można by było, panie rzeczniku, wydrukować więcej konwencji o przestrzeganiu praw dziecka, a nie tych ulotek, bo one wtedy byłyby bardziej dla dzieci przydatne. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-290">
          <u xml:id="u-290.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-290.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Jarosław Duda, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-291">
          <u xml:id="u-291.0" who="#PosełJarosławDuda">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Rzeczniku! Bardzo krótko postaram się, w kilku słowach, odnieść do informacji. Jak wiadomo, informacja jest po to, żeby się z nią zapoznać i mój klub to zrobił. Co ciekawe, mamy z panią poseł Kątną zupełnie inny odbiór tej informacji, a wydaje się, że tę samą czytaliśmy. Tę informację przyjmujemy jako sprawozdanie z pana działalności, chociaż uważam, że jest zdezaktualizowana, ponieważ jest to rok 2003. Chcę powiedzieć w ten sposób: pan przyjął taką formułę funkcjonowania, w moim przekonaniu zrobił pan z tej instytucji właśnie instytucję sensu stricto. A można było w innym kierunku iść, przynajmniej moim zdaniem. Ale pan przyjął taką koncepcję i okay, rozumiem, że tak pan chciał tę instytucję jako niezależny rzecznik poprowadzić. My mamy kilka uwag. Nie chcę się nad nimi rozwodzić, bo to chyba nie jest czas ani moment na merytoryczne tutaj dywagacje związane z pana działalnością. Na pewno popełnił pan kilka błędów w moim przekonaniu i mojego klubu, natomiast generalnie przyjmujemy tę informację jako sprawozdanie z pana działalności za 2003 r. i uważamy, że miał pan prawo do takiego, a nie innego funkcjonowania w instytucji, która ma przecież niezależną pozycję. Tyle z mojej strony. Bardzo dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-291.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-292">
          <u xml:id="u-292.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-292.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Tadeusz Cymański, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-293">
          <u xml:id="u-293.0" who="#PosełTadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Cóż, jest to nietypowa sytuacja, bo to nie jest sprawozdanie faktycznie, tylko informacja. I ta konwencja właściwie daje pole do dyskusji nad treścią, nad przemyśleniami, nad istotą i tym, co ma być w przyszłości. Chciałbym wyraźnie powiedzieć, że instytucja czy urząd rzecznika praw dziecka jest czymś całkowicie nowym i, praktycznie biorąc, nawet pionierskim, ponieważ jest to pierwsza tak naprawdę kadencja, ona się niedługo zresztą kończy. Pan rzecznik także przeciera nowy szlak, nie wiadomo zresztą, jak długi, ponieważ kontrowersje towarzyszyły umieszczeniu zapisu o rzeczniku praw dziecka w konstytucji, kontrowersje były bardzo mocne w momencie, tu pani poseł Murynowicz ma rację, tworzenia ustawy, która wypełniała tę dyspozycję, tę normę konstytucyjną, i kontrowersje również towarzyszą pracy, działalności rzecznika praw dziecka. Tak więc trzeba na to wszystko spojrzeć z pewnym dystansem.</u>
          <u xml:id="u-293.1" who="#PosełTadeuszCymański">Myślę natomiast - nie chciałbym być kąśliwy ani uszczypliwy, ani nie chciałbym nic mówić ponad to, co jest w dobrym tonie - że jednak tej pracy też nie towarzyszyła życzliwość, przynajmniej przesadna czy mocna, zauważalna. Krytyka, która powinna być treścią naszej pracy, ma dwa filary, a więc prawdę, czyli fakty, materiał dokumentacyjny, konkretny, co do zdarzeń, ale również drugi filar: życzliwość, a więc jak krytykować, aby rzecznik był lepszy, żeby był bardziej taki, jak tego byśmy chcieli. I myślę, że już u schyłku tej kadencji, która niebawem się kończy, co też daje jakiś asumpt do spojrzenia bardziej jednak refleksyjnego i łagodnego, w tej właśnie chwili nie ma większego sensu bardzo mocna, twarda czy nazbyt dociekliwa krytyka. A trzeba też powiedzieć w tym momencie, że niedawno był projekt, niedawno, bo dziś rano, uchwały wzywającej do rezygnacji z urzędu czy do odwołania z urzędu rzecznika. To kładzie pewien cień na tę dyskusję - myślę, że nie ma co już tego zbytnio rozwijać, jakie były intencje czy jakie mogły być intencje. Ja myślę, że tutaj trzeba powiedzieć tak moim zdaniem - i można tak powiedzieć: gdyby taką miarą analizować corocznie fundusz urzędu rzecznika praw dziecka w stosunku do zadań i do tego, co on konkretnego zrobił, gdyby tak dociekliwie, tak dokładnie to analizować w odniesieniu do innych urzędów, instytucji - urząd nadzoru nad funduszami emerytalnymi, trybunały, wszystkie urzędy, fundusze - to naprawdę można by powiedzieć, że byłoby znacznie, znacznie lepiej albo byłaby, tak jak to się nieraz mówi, tania jatka, czyli ostra jazda. To też daje asumpt do tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-293.2" who="#PosełTadeuszCymański">Ja nie wiem, co będzie dalej - przyszłość jest nieznana, chociaż się rysuje - czy konstytucja będzie zmieniana czy nie, bo w programach, również mojej partii, są takie zamysły. I to będzie okazja do przemyślenia sensu istnienia albo umocowania tego urzędu czy funkcji - urzędu, który by walczył o prawa dzieci.</u>
          <u xml:id="u-293.3" who="#PosełTadeuszCymański">I wreszcie można by jeszcze w formie syntetycznej, bo tak występujemy, zapytać, czy przez ostatnie lata funkcjonowania rzecznika praw dziecka, ale również tego parlamentu, sytuacja dzieci w Polsce się poprawiła, czy dzieci są bardziej bezpieczne, czy są zdrowsze, czy są bardziej syte, czy są lepiej ubrane, czy mają lepsze zabezpieczenie socjalne, wreszcie czy są bardziej szczęśliwe dziś, Anno Domini 2005, niż rok, dwa czy trzy lata wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-293.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Do kogo to pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-293.5" who="#PosełTadeuszCymański">To pytanie możemy postawić generalnie na kanwie tej dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-293.6" who="#PosełTadeuszCymański">I uważam, że niestety należałoby przynajmniej w wyniku obserwowania rzeczywistości powiedzieć, że raczej nie, ponieważ jest ścisła korelacja między światem dziecka, jego sytuacją a światem rodziców i światem rodziny. Ogromne problemy, zwłaszcza problemy społeczne, socjalne w naszym kraju i te lata, które minęły, każą nam w to powątpiewać i postawić pytanie o sens, o skutki naszych działań - ale nie tylko rzecznika praw dziecka. Chodzi również o to, jak my jako parlament przyłożyliśmy rękę do tego, żeby świat dziecka uczynić lepszym i bardziej szczęśliwym.</u>
          <u xml:id="u-293.7" who="#PosełTadeuszCymański">Reasumując, uważam, że informacja, przy różnych niedomaganiach, bo można mówić, że się powtarzają pewne fragmenty, zasługuje na staranną lekturę. Ma jeden wielki minus. Otóż niestety w dzisiejszym szybko zmieniającym się świecie - już kończę, panie marszałku - ma charakter archeologiczny, bo jest z roku 2003, a my jesteśmy już w roku 2005. Na przyszłość należy powątpiewać w sens debaty nad sprawozdaniem nie z roku ubiegłego, a jeszcze przeszłego, sprzed lat dwóch.</u>
          <u xml:id="u-293.8" who="#PosełTadeuszCymański">Kończąc, chciałbym jednak podziękować. Przy różnych uwagach też bym się przyłączył do głosów, że rzecznik mógł być mniej instytucjonalny, a bardziej dynamiczny w momentach trudnych, kiedy prawa dzieci były zagrożone. Nie będę tego rozwijał. Ale to są refleksje może na przyszłość. To jest bowiem kwestia instytucji, zakresu uprawnień rzecznika, jego możliwości i tego, co rzeczywiście zrobił. Natomiast informacja ma charakter przynajmniej dostateczny, przynajmniej dobry. W odniesieniu do innych sprawozdań jest obszerna i daje wystarczający materiał...</u>
          <u xml:id="u-293.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-293.10" who="#PosełTadeuszCymański">.‍.. do pracy na przyszłość. Życzę, żeby koniec tej kadencji był jeszcze bardziej efektywny niż dotychczas. Nie było najgorzej. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-293.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-294">
          <u xml:id="u-294.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-294.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Prosiłbym posłów o niepowtarzanie argumentów.</u>
          <u xml:id="u-294.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pani poseł Krystyna Ozga jest nieobecna.</u>
          <u xml:id="u-294.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pani poseł Mirosława Kątna, Socjaldemokracja Polska.</u>
          <u xml:id="u-294.4" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-295">
          <u xml:id="u-295.0" who="#PosełMirosławaKątna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! No cóż, w imieniu klubu Socjaldemokracji Polskiej nie podzielam tego optymizmu i tej radości, jaką wyraził pan poseł Cymański - że tak było optymistycznie i tak dobrze, i tak możemy eksperymentować, w końcu za nieduże pieniądze w stosunku do innych urzędów. Przypomnę, że ten urząd, powołany prawie 5 lat temu, miał mieć szczególny charakter. To miał być urząd, który miał pełnić swoją misję. To miał być urząd, wobec którego były oczekiwania, że będzie takim społecznym wyrzutem sumienia, nawet przy tych uprawnieniach, jakie ma. Oczywiście zgadzam się z tezą postawioną przez panią poseł Murynowicz, że szkoda, że przez te prawie 5 lat z inicjatywy rzecznika nie powstał pomysł, jak powiększyć uprawnienia tego biura i urzędu. Niemniej jednak przy tych uprawnieniach, zamiast dbać o to, żeby urząd się dobrze prezentował w swoim kształcie, być może należało bardziej dbać o to, aby rzeczywiście misja, która była temu urzędowi powierzona, była spełniana. Misyjność tego urzędu niestety nie była widoczna.</u>
          <u xml:id="u-295.1" who="#PosełMirosławaKątna">Mało tego, przypomnę, że rzecznik w swoim ślubowaniu zobowiązywał się do tego, że będzie stał na straży interesu dziecka i rodziny i będzie również dbał o godność tego urzędu. Mówię o tym dlatego, że pan poseł Cymański przywołał tutaj dzisiejszą poranną dywagację i głosowanie nad wnioskiem o odwołanie rzecznika. Otóż ostatnie sytuacje, które zbulwersowały opinię społeczną, aczkolwiek się nie odnoszą do tego, co jest przedmiotem dzisiejszej naszej debaty, ale w opinii społecznej spowodowały poważne naruszenie godności tego urzędu. I to było podstawą wniosku o odwołanie rzecznika. A właściwie może nawet jeśli nie odwołanie, to przynajmniej niedawanie przyzwolenia na taki styl pracy, jaki ten urząd przez 4 lata prezentuje.</u>
          <u xml:id="u-295.2" who="#PosełMirosławaKątna">Jeżeli zaś chodzi o mówienie o tym, że może będzie lepiej, bo to jest dopiero eksperymentujący urząd, to po 4 latach czy w tej chwili już prawie 5 latach eksperymentowanie nie powinno mieć miejsca. Nasuwa się właściwie refleksja i stare rzymskie powiedzenie, że jak coś jest wadliwe od początku, to nie bardzo się daje poprawić. A jest wadliwe, dlatego że jest nastawione głównie na promowanie swojej osoby, na - to, co mówiliśmy po pierwszym roku - dygnitarski urząd, a nie urząd misyjny. Nie o taki urząd chodziło. Dlatego też w imieniu swoim i Socjaldemokracji nie daję przyzwolenia na taki dalszy styl pracy tego urzędu. To bulwersuje, bulwersuje nie tylko nas, posłów, ale i opinię społeczną. Sytuacja dzieci wskutek funkcjonowania tego urzędu przez prawie 5 lat nawet o jotę się nie poprawiła. Nie wystarczy pisać pisma, nie wystarczy apelować do urzędników, trzeba również swoją osobowością z wielką siłą o prawa dzieci walczyć w sposób bardziej dynamiczny. Same konferencje, same wyjazdy, samo uczestnictwo, pisanie pism w najtrudniejszych sprawach nie wystarczy. I zdaję sobie sprawę, że nie ma cudotwórcy, który znajdzie receptę i lekarstwo na wszystkie dziecięce dramaty i na całe zło, jakie dorośli tym dzieciom czynią. Nie ma takiego cudotwórcy. Ale też wiemy dobrze, że jeżeli się czuje te problemy w odpowiednio silny sposób, to nie poprzestaje się na kreowaniu urzędu i na byciu urzędnikiem.</u>
          <u xml:id="u-295.3" who="#PosełMirosławaKątna">O to mieliśmy żal do pana rzecznika praw dziecka. O to miała żal komisja przy pierwszym sprawozdaniu. Tu, w tej Izbie, się toczył bój po pierwszym roku pracy, tu mówiliśmy - ja sama mówiłam - że jest żółta kartka za taki styl pracy, panie rzeczniku. Niestety minęło prawie 5 lat i ten styl pracy nie zmienił się, a wręcz przeciwnie jakby ukorzenił się mocniej za sprawą takiego wizerunku. I nie chodzi tutaj o nieprzychylność, panie pośle Cymański, czy o nieżyczliwość, chodzi o to, że nie takiego urzędu oczekiwaliśmy. Jeszcze raz mówię o pewnej misji. Więcej pokory, więcej skromności, tego, co się często tak ładnie i modnie określa, pochylania się nad sprawami dzieci. Osobiście nie lubię tego określenia, ale myślę...</u>
          <u xml:id="u-295.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Chodzi tylko o brak życzliwości,)</u>
          <u xml:id="u-295.5" who="#PosełMirosławaKątna">Chodzi o brak życzliwości.</u>
          <u xml:id="u-295.6" who="#komentarz">(Głos z sali: A to jest co innego.)</u>
          <u xml:id="u-295.7" who="#PosełMirosławaKątna">Dobrze, więc życzliwości...</u>
          <u xml:id="u-295.8" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Ja nie mówiłem o braku życzliwości.)</u>
          <u xml:id="u-295.9" who="#PosełMirosławaKątna">Dobrze, więc brak życzliwości ma też swoje granice i swoje ramy.</u>
          <u xml:id="u-295.10" who="#PosełMirosławaKątna">Na koniec pragnę powiedzieć w imieniu swojego klubu i swoim własnym, że nie ma zgody na takie dalsze funkcjonowania, stąd był ten wniosek. Ubolewam nad tym, że ponad 100 posłów się wstrzymało od głosu. Ale myślę, że to jest informacja dla pana rzecznika. Cóż to znaczy, jeżeli ponad 100 posłów się wstrzymuje w głosowaniu nad wnioskiem o odwołanie? Jest to decyzja o charakterze politycznym, a nie merytorycznym. I proszę tak na nią patrzeć, panie rzeczniku. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-296">
          <u xml:id="u-296.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-296.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Józef Cepil, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-297">
          <u xml:id="u-297.0" who="#PosełJózefCepil">Wysoka Izbo! Szanowny Panie Marszałku! To, co zaprezentował nam rzecznik praw dziecka, to nie było sprawozdanie, lecz laurka, którą pan Jaros wystawił sam sobie, laurka, która nie dotyka istoty problemu, nie odpowiada na najważniejsze pytanie: Czy stać nasze ubogie państwo na biuro, które w ciągu 5 lat, nazwijmy rzecz po imieniu, zmarnotrawi 15 mln zł z budżetu? Po analizie dotychczasowego działania rzecznika jednego możemy być pewni: te pieniądze nie poprawiają losu dzieci, ale za to wręcz spektakularnie przyczyniają się do poprawy jakości życia pana Jarosa i dworu jego urzędników. Ale wszystko to oczywiście w interesie dzieci. Trzeba wstydu nie mieć, by w imię niesienia pomocy najsłabszym i najuboższym, a w rzeczywistości ich kosztem tak marnotrawić pieniądze. Ale o tym w swoim sprawozdaniu-laurce pan rzecznik się nie zająknął. Na szczęście te bulwersujące sprawy ujawnili dziennikarze. Będzie o nich mowa dalej w moim wystąpieniu.</u>
          <u xml:id="u-297.1" who="#PosełJózefCepil">Teraz przyjrzyjmy się statutowej działalności rzecznika albo, nazywając rzecz po imieniu, jego skandalicznej bezczynności. Każde jego wystąpienie jest ogólnikowym materiałem wędrującym z szuflady do szuflady. Pornografia dziecięca, wykorzystywanie seksualne, przemoc w rodzinie - te tematy wymagają podniesienia głosu, a rzecznik tylko pisma pisał albo organizował narady, najlepiej w jakimś miłym, luksusowym miejscu. Rocznie biuro rzecznika praw dziecka kosztuje nas prawie 4 mln zł, ale pozycja nazwana: prawa dziecka, to niewielka suma w jego budżecie. I nic dziwnego, bo niemal połowa budżetu rzecznika idzie na pensje dla pana Pawła Jarosa i 43 pracowników biura. Prace zlecone oraz ZUS od pensji to kolejne pół miliona złotych. Sam rzecznik dostaje pensję ministerialną, około 14 tys. zł brutto. Ma ona być może być rekompensatą za rezygnacją z mandatu posła AWS. Na koszt podatnika dla rzecznika wynajmuje się służbowe mieszkanie. Skandalem jest płacenie 650 tys. zł rocznie za wynajem luksusowych pomieszczeń na biuro rzecznika. Chociaż władze miasta oferowały mu tańsze lokale, rzecznik uznał, że jego prestiż wymaga, by podatnik płacił 56 tys. zł miesięcznie za biuro. Czy rzeczywiście rzecznik musi urzędować w powojennej kamienicy w samym centrum Warszawy, gdzie czynsz jest jednym z najwyższych w stolicy? Dalej, na prąd i telefony rzecznik wydaje kolejne 170 tys. zł. Pan Paweł Jaros ma również do dyspozycji dwa luksusowe samochody: chryslera (około 150 tys. zł) i nowiutką toyotę avensis (około 90 tys. zł). Ale ruchliwy rzecznik jeździ nie tylko po kraju i jednym, czym Paweł Jaros może się pochwalić, to stempelki w paszporcie. To jeden z najczęściej podróżujących po świecie urzędników państwowych. Podobno nie był już tylko w Ameryce Południowej. Już w pierwszym roku urzędowania wyjechał na 36 konferencji w kraju i za granicą. Najbardziej chyba kuriozalną wyprawą była wycieczka do Laponii, gdzie w wiosce świętego Mikołaja rzecznik pytał się o zgodę na wystawienie pomnika świętego Mikołaja w Rabce. Pomnik zresztą powstał, ale i tak ma być rozebrany, bo okazał się samowolą budowlaną. W tym roku rzecznik zaliczył już podróż do Nowego Jorku oraz RPA, zwiedził też Australię, Brukselę, Sztokholm, Strasburg, Paryż, Rzym, Genewę, Wiedeń, Wilno, Watykan. Pieniądze poszły na międzynarodową konferencję w Japonii na temat komercyjnego, seksualnego wykorzystywania dzieci. Tylko w ubiegłym roku rzecznik wylatał 140 tys. zł budżetowych pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-297.2" who="#PosełJózefCepil">Pan rzecznik tłumaczy, że ma obowiązek zdawać na świecie relacje z tego, jaka jest sytuacja dzieci w Polsce. Jego podwładni też upierają się, że to nie były podróże turystyczne. W takim razie co pozostało z tych wojaży? Nawet zdjęcie w jednej z zagranicznych konferencji pan rzecznik musiał chyba fałszować i doklejać swoją twarz do grupki fotografowanych uczestników, bo tak prasa przedstawiła. Śmieszny człowiek na poważnym i kosztownym urzędzie? Czy tym pan jest, panie rzeczniku?</u>
          <u xml:id="u-297.3" who="#PosełJózefCepil">A jak wygląda praca rzecznika w kraju? Odbył pan 150 spotkań z dziećmi, rozdał im misie, a sam bawił się pan w ekskluzywnych hotelach. Dziennik „Fakt” i Telewizja TVN pokazały, jak w pocie czoła pracuje nasz rzecznik. Na miejsce służbowej narady wybierał luksusowy ośrodek wypoczynkowy na Mazurach, specjalizujący się w wyborach najlepszej, najdzikszej nałożnicy oraz wróżbach szamanek, pełnych urzekającej magii. Za tak nietypowe warunki pracy rzecznika podatnicy musieli zapłacić 7 tys. zł. W tym morzu wydatków ochrona praw dziecka, a więc zadanie, dla którego urząd został powołany, wyniosła raptem 170 tys. zł. To zaledwie 1/20 budżetu. I tu się pytam, czy warto utrzymywać za 4 mln zł rocznie rzecznika, jego pracowników, samochody, lokal, by na pomoc dzieciom przeznaczyć później jedynie 170 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-297.4" who="#PosełJózefCepil">Pan Paweł Jaros chwali się Orderem Uśmiechu, wyróżnieniem przyznawanym przez dzieci. Tylko czy rzeczywiście to dzieci przyznawały mu nagrodę? Miał go dostać za uratowanie 30 lat temu tonącego dziecka. Order jest przyznawany przez kapitułę, której kanclerzem jest Cezary Leżeński. Tymczasem, jak podali dziennikarze TVN, pan Leżeński pracował dla pana Jarosa. Rzecznik zatrudnił też córkę kanclerza kapituły.</u>
          <u xml:id="u-297.5" who="#PosełJózefCepil">Sejm niejednokrotnie już wypominał rzecznikowi nadmierną rozrzutność. W 2002 r. sejmowa komisja polityki społecznej odrzuciła sprawozdanie pana Jarosa, zarzucając mu rozrzutność i niekompetencję. W głosowaniu jego sprawozdanie przepadło. Również w 2004 r. posłowie odrzucili informację o pracy rzecznika.</u>
          <u xml:id="u-297.6" who="#PosełJózefCepil">Rzecznik praw obywatelskich ma około 50 tys. spraw rocznie. Do rzecznika praw dziecka decyduje się zwrócić z prośbą 9 tys. Rzecznik nie chwali się, jaka jest jego skuteczność interwencji, bo też i nie ma czym. Panie marszałku, jeszcze chwileczkę. Pan Paweł Jaros pomaga niestety tylko sobie i swoim urzędnikom. Samoobrona pomaga dzieciom. My nie wydajemy pieniędzy na płatne ogłoszenia, w których mamimy Polaków obietnicami, my działamy, nie płacimy setek tysięcy złotych, by w reklamówkach wyborczych mamić obietnicami, jak pan Lech Kaczyński, który tylko mówi, że chce pomagać głodnym dzieciom. Dlaczego jego partia zamiast na ogłoszenia wyborcze nie przeznaczy tych pieniędzy dla potrzebujących? Jedyna gazeta broniąca rzecznika to skrajnie nieobiektywny prawicowy „Tygodnik Solidarność”, który chwali go, że przeprowadził pionierskie badania i odkrył, że 30% dzieci żyje w biedzie. Przeprowadził też analizę, z której wyszło, że aż 60 tys. dzieci nie chodzi do szkoły podstawowej czy gimnazjum.</u>
          <u xml:id="u-297.7" who="#PosełJózefCepil">Szanowny Panie Rzeczniku! My to i bez pana wiemy, naprawdę nie trzeba wydawać 4 mln zł rocznie, by te prawdy poznać, wystarczy przeczytać Rocznik Statystyczny. W maju tego roku 40 posłów zarzuciło panu Jarosowi, że skompromitował urząd rzecznika i wystąpiło z wnioskiem o jego odwołanie. Samoobrona się z tym zgadza. W wywiadach prasowych rzecznik skarży się, że nie ma pieniędzy na prawdziwą skuteczną działalność. Narzeka też, że wolałby bardziej komfortowe warunki. Proponujemy więc, by dla dobra własnego i polskich dzieci wyemigrował pan do Laponii i niech Święty Mikołaj panu te komfortowe warunki zapewni, bo polscy podatnicy, mimowolni sponsorzy pana ekstrawagancji, mówią już dość. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-297.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-298">
          <u xml:id="u-298.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Andrzej Mańka - Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-299">
          <u xml:id="u-299.0" who="#PosełAndrzejMańka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie obecnej debaty trzeba stwierdzić, iż czas, w jakim debatujemy nad informacją o działalności rzecznika praw dziecka - godzina, ostatnie posiedzenie Sejmu, 2005 r., a informacja jest z 2003 r. - świadczy o tym, iż Sejm RP tak naprawdę nie jest zainteresowany problemami i kłopotami, jakie przeżywają najmłodsi Polacy. Jest to może związane również z tym, iż w Polsce jest tak wiele różnych nierozwiązywalnych dotychczas problemów, iż na ich tle problemy, które dotykają dzieci, wydają się być mało istotne, za mało medialne, a może też przyczyną jest to, że pan rzecznik praw dziecka nie jest z układu rządzącego, więc po co zajmować się sprawozdaniem osoby, która do układu nie należy.</u>
          <u xml:id="u-299.1" who="#PosełAndrzejMańka">Jednak w przypadku opinii klubu Ligi Polskich Rodzin sytuacja powinna wyglądać zupełnie inaczej. Naszym zdaniem inwestowanie w dzieci i w młodzież jest kwestią kluczową, od tego bowiem zależy przyszłość naszego państwa i naszej ojczyzny. To stwierdzenie jest truizmem, ale chyba warto je przypomnieć, bo wielu o tym zapomniało. Warunki, w jakich przyszło bronić praw dziecka obecnemu rzecznikowi, są niezwykle trudne. Potężne bezrobocie, głodowe pensje, niepewność jutra spycha w obszar biedy, a nawet patologii całe rzesze Polaków, szczególnie rodzin wychowujących dzieci. Za tym idzie przemoc, agresja, wyzysk, które najboleśniej dotykają przede wszystkim najmłodszych. Przeciwdziałanie tym zjawiskom ze strony rzecznika natrafia na dodatkowe przeszkody w postaci wszechobecnej w mediach czy w ogóle w naszej kulturze przemocy, pornografii, a także niszczenia autorytetów, w tym przede wszystkim autorytetu rodziny. Można odnieść wrażenie, iż jedynym motorem zapewniającym pomyślną przyszłość jest w naszym społeczeństwie siła. Do tego należy dodać antyrodzinną, miotającą się między różnymi ideologiami politykę rządu. W ciągu 4 lat rządów SLD - a rok 2003, o którym dzisiaj rozmawiamy, niewiele się różnił od pozostałych - rzecznik praw dziecka właściwie musiał pełnić podwójną rolę: musiał bronić praw dziecka, a także walczyć o prawa rodziny. Naszym zdaniem, Ligi Polskich Rodzin, te dwa elementy są zresztą ze sobą nierozerwalne. Musiał to robić, gdyż obecna rządząca koalicja zlikwidowała rzecznika praw rodziny, zastępując go pełnomocnikiem do spraw równego statusu.</u>
          <u xml:id="u-299.2" who="#PosełAndrzejMańka">Panie rzeczniku, za tę szczególną umiejętność łączenia w tej trudnej sytuacji tych dwóch zadań, troski o rodzinę i troski o dziecko, w imieniu Ligi Polskich Rodzin panu dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-299.3" who="#PosełAndrzejMańka">Szczególnie cieszy nas również fakt, iż pan minister w swej pracy nie przeciwstawiał praw dziecka autorytetowi rodziny czy też na przykład nauczycieli, że postrzegał pan problemy dziecka kompleksowo zarówno tych dzieci pełnosprawnych, jak i niepełnosprawnych, że działał pan, nie tylko dostrzegając ich prawa, ale również obowiązki, oczywiście biorąc pod uwagę całą skalę i różnorodność problemów materialnych, bytowych, kulturowych, społecznych i cywilizacyjnych. Informacja, która została przedstawiona przez pana ministra, świadczy o olbrzymiej skali problemów, z jakimi trzeba się borykać, i o wielkiej pracy, która została wykonana przez pana ministra i przez pana zespół. Wskazuje ona również, że dużo jeszcze zostało do zrobienia. Te osiągnięcia, które są, nie załatwiają niestety wszystkich problemów. Żeby skutecznie to wykonywać, musi być do tego odpowiedni klimat i zrozumienie. Miejmy nadzieję, że przyszły parlament będzie pod tym względem lepszy od parlamentu dzisiejszego i że w przyszłości znajdzie pan w nim sojusznika w wykonywaniu swoich obowiązków rzecznika praw dziecka, który - mam nadzieję - zostanie powołany, i że wspólnie będziecie mogli rozwiązywać przede wszystkim przyczyny problemów, a nie tylko ich skutki. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-300">
          <u xml:id="u-300.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-300.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Słucham, panie pośle?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-301">
          <u xml:id="u-301.0" who="#PosełTadeuszCymański">Jedno pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-302">
          <u xml:id="u-302.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę bardzo, pan poseł Cymański, pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-303">
          <u xml:id="u-303.0" who="#PosełTadeuszCymański">Przepraszam, że tak późno, panie marszałku, ale może dlatego, że późna pora, nie wszyscy słyszą. Otóż chciałbym sprostować i powiedzieć, dokładnie nawiązując do stenogramu: nie było laudacji ani laurki, jak pan poseł powiedział. Powiedziałem: dostatecznie, może dobrze ocenić należy informację. Różnica jest ogromna.</u>
          <u xml:id="u-303.1" who="#PosełTadeuszCymański">Chciałbym jeszcze spytać, poprosić, żeby pan rzecznik, korzystając z okazji, spoglądając do stenogramu, przynajmniej w kilku zdaniach odniósł się do tych wielkich skandali, które nie zasłużyły nawet na posiedzenie komisji. Każdy oskarżony i pomówiony ma prawo do obrony i rzecznik powinien się odnieść zwłaszcza do tego gigantycznego problemu czynszu, bo ubóstwo - tak, dziadostwo - nie. Walczymy z przywilejami, ale musimy jedną miarą mierzyć całe organy władzy konstytucyjnej. Życzyłbym wam więc, panie pośle, może kiedyś też posmakujecie władzy i te słowa, które pan powiedział, będą też pana dotyczyć.</u>
          <u xml:id="u-303.2" who="#PosełTadeuszCymański">Polska jest krajem ubogim, nie możemy się rozpasać w tym wszystkim, ale niech rzecznik do tego się odniesienie, bo często mamy przykłady druzgocącej krytyki, ale bez prawa do publicznej obrony. Niech rzecznik się do tego odniesie, bo to bulwersowało opinię, ale opinię bardzo łatwo zbulwersować. Niech jednak rzecznik pomimo późnej pory, za co przepraszam, odniesie się w kilku zdaniach do tego, jakie są fakty, bo nie można obojętnie obok tego przechodzić i mówić, że nic nie widzieliśmy. Nie, te tematy były tu omawiane, natomiast ile jest w tym faktów, konkretów, a ile jest propagandy i wykorzystywania tego tematu do wycieczek politycznych, co niestety miało miejsce. Żałuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-304">
          <u xml:id="u-304.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-305">
          <u xml:id="u-305.0" who="#PosełTadeuszCymański">Tak, tak, partyjki, nie partyjki. Mówmy o dzieciach i mówmy o urzędzie rzecznika praw dziecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-306">
          <u xml:id="u-306.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Panie pośle, ale rozumiem, obawiam się, że pan poseł namawia pana...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-307">
          <u xml:id="u-307.0" who="#PosełTadeuszCymański">Do krótkiej odpowiedzi na pytanie: Czy Najwyższa Izba Kontroli kontrolowała wydatki przez kolejne lata i jakie były do tego uwagi? Czy czynsz, który jest tak na okrągło podawany w tabloidach i u panów posłów, i u pań posłanek, bo tu znajduje posłuch, jest skandalem, czy nie? Kto ustalił ten czynsz? Jakie warunki zaproponował Urząd Miasta Warszawy i ministerstwo, i rząd? I gdzie miał iść? Na 300 m2 i robić to, czego od niego oczekujecie? Niech krótko odpowie, przynajmniej w kilku krótkich zdaniach, i idźmy dalej, ale nie zostawiamy tak byle jak poważnych tematów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-308">
          <u xml:id="u-308.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pan Paweł Jaros.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-309">
          <u xml:id="u-309.0" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Panie Marszałku! Naprawdę bardzo mi przykro, że choć jest tak późna pora, pojawił się ten głos przedstawiciela Samoobrony dotyczący, jakby nie było, nie tematu mojego dzisiejszego wystąpienia i tego, czemu Sejm miał dzisiaj poświęcić czas, bo informacja miała...</u>
          <u xml:id="u-309.1" who="#komentarz">(Poseł Józef Cepil: Chodzi o koszty utrzymania tego wszystkiego.)</u>
          <u xml:id="u-309.2" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Panie pośle, ale niech mi będzie wolno po ludzku powiedzieć, że to nie przystoi, aby odnosić się do materiału prasowego, kiedy ma się dokumenty, i to dokumenty w tej sprawie coraz nowsze, coraz świeższe. Na przykład do wniosku o odwołanie załączono też opinię Biura Studiów i Ekspertyz, żeby nie było, że sobie laurki stawiam, prawda, tylko w jednym aspekcie, bo tak bardzo boli z jednej strony czynsz, a z drugiej ten van Chrysler, bardzo mocno boli.</u>
          <u xml:id="u-309.3" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Chciałbym tak na marginesie powiedzieć, że dwa samochody... Panie pośle, dużo jeżdżę, wizytuję wiele domów dziecka i dzisiaj w Polsce czasami lepsze samochody mają domy dziecka aniżeli instytucja rzecznika praw dziecka - żeby było jasne, jaka to jest skala, żebyśmy mieli...</u>
          <u xml:id="u-309.4" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Ale o tym vanie. Opinia Biura Studiów i Ekspertyz, nie moja, najnowsza: na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny Paweł Jaros w październiku 2004 r. przedstawił projekt budżetu na 2005 r., w którym omówił planowane wydatki, między innymi zakup samochodu typu van, wzrost płac, zwiększenie liczby etatów w biurze. Komisja Polityki Społecznej i Rodziny 14 głosami za przy 2 przeciwnych i braku wstrzymujących się postanowiła rekomendować Sejmowi przyjęcie budżetu przedłożonego przez rzecznika praw dziecka - strona 11 biuletynu, dokumenty sejmowe. Z analizy biuletynów Komisji Polityki Społecznej i Rodziny - tu są numery biuletynów - oraz Komisji Finansów Publicznych - druga komisja i numery biuletynów - wynika, że komisje pozytywnie zaopiniowały projekt budżetu na 2005 r. w części 14: Rzecznik praw dziecka. To odnośnie wzrostu płac, odnośnie zakupu samochodu typu van Chrysler.</u>
          <u xml:id="u-309.5" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">TVN Uwaga dopuściła się tak skrajnej manipulacji, że zasługuje na sąd. I żeby było jasne - zasłużyła. Nie puszczę tego.</u>
          <u xml:id="u-309.6" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Manipulacja - pokażę przykład na drugim samochodzie. Zapytano mnie, ile kosztuje taki samochód - jestem prawnikiem, więc jest dla mnie ważne: taki czy ten - jak toyota. Mówię: 90 tys., tyle kosztuje. Następnie dziennikarz idzie do kierowcy prof. Zolla i pyta, ile ten samochód - honda 5-letnia - kosztuje. 30 tys. Później w programie telewizyjnym wyjaśniam, że za ten, nie taki, lecz ten samochód marki Toyota, nie nowy, dwa lata temu zapłaciłem 50 tys. I robi się taką zbitkę: 90–50, 90–50. Pożałowania godna manipulacja. Każdy, kto ma oczy, to widzi, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-309.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Do sprawdzenia.)</u>
          <u xml:id="u-309.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Jak to, w końcu 50 było.)</u>
          <u xml:id="u-309.9" who="#komentarz">(Głos z sali: To jest do sprawdzenia.)</u>
          <u xml:id="u-309.10" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Zapłaciłem niewiele ponad 50 tys. zł, były jeszcze jakieś setki, ponieważ reszta pochodziła z PZU. I to było blisko dwa lata temu, dokładnie mówiąc, miesiąc czy dwa może być różnicy. I resztę dołożyło PZU, ponieważ poprzedni samochód był skradziony, o czym też informowałem komisję. Mam dwa samochody. Nie są to żadne luksusy. Obydwa są bardzo potrzebne. Uzasadniałem to na posiedzeniu obydwu komisji i otrzymałem pozytywne opinie. Tam są specjaliści.</u>
          <u xml:id="u-309.11" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Z roku na rok - pan pozwoli, że już nie będę odczytywał, tylko powiem, ja to dobrze znam - otrzymuję pozytywne opinie NIK, za ostatnie 3 lata najwyższe możliwe oceny, jakie są do uzyskania w przypadku NIK w tym państwie. Podlegam jako jeden z kilku, a może kilkunastu urzędów w Polsce najwyższym normom, standardom kontroli. Sprawdza się mnie do 3 groszy. Czy jest taka druga instytucja w państwie? Nie dam sobie nieprofesjonalistom, którzy nie znają zakresu pojęciowego słów - takich dziennikarzy mi się przysyła - wmówić czegoś takiego. I program nieautoryzowany. Nakręcili film fabularny, a ustroili się w piórka dokumentalistów. Proszę nie powtarzać bzdur.</u>
          <u xml:id="u-309.12" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Kolejna manipulacja to jest czynsz. To jest taki...</u>
          <u xml:id="u-309.13" who="#komentarz">(Głos z sali: Sztandarowy.)</u>
          <u xml:id="u-309.14" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">...sztandarowy okręt flagowy. Rzecznik Jaros wynajął za 56 tys. lokal w centrum Warszawy. Nie wynajął rzecznik Jaros, nawet nie Piechowiak. Bo kiedy Piechowiak, mój poprzednik, ustąpił, to ekipa, która organizowała pracę biura rzecznika praw dziecka, wynajęła te pomieszczenia. Kiedy zostałem wybrany rzecznikiem, przyszedłem na miejsce. NIK wówczas ocenił to bardzo dobrze. NIK kontrolował ten wynajem i ocenił to bardzo dobrze. Moje działanie polegało na tym, że skończył się czas trwania umowy najmu, więc przedłużyłem o dalsze 3 lata tę umowę. Przedłużył mój dyrektor, ja to zatwierdziłem. Ale jak to się działo? Szukałem wszędzie, pisałem do ministra Janika, wówczas ministra spraw wewnętrznych i administracji, żeby mi pomógł.</u>
          <u xml:id="u-309.15" who="#komentarz">(Głos z sali: Wielokrotnie.)</u>
          <u xml:id="u-309.16" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Nie chcę płacić 56 tys. za wynajem tych lokali, tych 700 m2. Mam odpowiedź od niego, że nie jest w stanie mi pomóc i mi nie pomoże. Nie ma takiego lokalu. Piszę do pana prezydenta Kaczyńskiego do Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy. Chcę taki lokal, 700 m2, przedstawiam warunki, w centrum Warszawy. Wszystko, co jest potrzebne, zgodnie z Kodeksem pracy, zgodnie z moją ustawą, zgodnie z dostępem itd. Nie będę teraz tych wszystkich elementów, jakie muszę wypełnić zgodnie z prawem, wymieniał, bo zajęłoby to zbyt dużo czasu. Otrzymuję odpowiedź od pana prezydenta Skrzypka w imieniu pana prezydenta Kaczyńskiego, że przeprowadzono rozeznanie we wszystkich biurach nieruchomości w Warszawie - dobrze to pamiętam, panie pośle, bo to dla mnie jest ważne - i nie ma takiego lokalu. Jest gdzieś na ul. Bema na Woli 300 m2. Ale czy to znaczy, że mam wyrzucić połowę urzędników? Gdzie mają się podziać, na dworze, pod jakimiś namiotami czy parasolami? Nie mogę. Na trzecim i czwartym piętrze. A ja muszę zapewnić warunki dostępu także dla osób niepełnosprawnych, a tu mam, co mam. Mało tego, rozmawiałem osobiście z panią dyrektor Wnuk od tych nieruchomości, tą panią dyrektor, która była pokazywana w programie „Uwaga”. Nie mówiła niczego takiego, co pan słyszał i widział. Nie wiem, jak to się odbyło, na jakiejś zasadzie. Ja wiem, że można...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-310">
          <u xml:id="u-310.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Prosiłbym o przejście do bardziej ogólnych tez...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-311">
          <u xml:id="u-311.0" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">...nie posiada...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-312">
          <u xml:id="u-312.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">...panie rzeczniku...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-313">
          <u xml:id="u-313.0" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-314">
          <u xml:id="u-314.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Wchodzimy w szczegóły, które czynią tę dyskusję żenującą. Nawet jeśli pana posła Cymańskiego to naprawdę interesuje, to proszę przenieść to... To są już szczegóły, które wykraczają poza sens tej debaty, naprawdę.</u>
          <u xml:id="u-314.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Prosiłem o syntezę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-315">
          <u xml:id="u-315.0" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Po prostu mieliśmy do czynienia z wielką manipulacją, z nieprawdą, z przesadami, z manipulacją obrazem i treścią na skalę niedopuszczalną. Wydaje mi się, że tyle, panie pośle, wystarczy tego wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-315.1" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Ubolewam jednak, panie pośle, nad tym, że pan to dzisiaj podniósł i oparł się jako na pewniku. Nie powinno tak być.</u>
          <u xml:id="u-315.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Porozmawiacie później.)</u>
          <u xml:id="u-315.3" who="#RzecznikPrawDzieckaPawełJaros">Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-316">
          <u xml:id="u-316.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-316.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Czy pani poseł Kątna jeszcze w sprawie czynszu, czy...?</u>
          <u xml:id="u-316.2" who="#komentarz">(Poseł Mirosława Kątna: Ja bardzo króciutko. O czynszu nie będę mówiła.)</u>
          <u xml:id="u-316.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-317">
          <u xml:id="u-317.0" who="#PosełMirosławaKątna">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-317.1" who="#PosełMirosławaKątna">Tak, rzeczywiście pora jest nie ta. Ja tylko ubolewam, że, panie marszałku, wysokie prezydium nie znalazło innego czasu na tę debatę. Przepraszam bardzo za tę uwagę. To rzeczywiście zbyt ważne sprawy, dotyczące dzieci, o tej porze nie powinny się odbywać.</u>
          <u xml:id="u-317.2" who="#PosełMirosławaKątna">Chciałabym powiedzieć - nie wdając się w szczegóły, panie rzeczniku, co do czynszu, co do przekłamań, czy jak to jeszcze inaczej nazwiemy - jedną rzecz musi pan sobie uświadomić: Cała sytuacja, jaka wytworzyła się wokół urzędu rzecznika praw dziecka, jest niebezpieczna na przyszłość. Oto dyskutujemy nad tym, czy jest to urząd za drogi, czy jest skuteczny, czy jest potrzebny. I to jest najbardziej niebezpieczne pytanie. Przez cały rozrzutny, mimo wszystko, sposób funkcjonowania tego urzędu, doprowadził pan do stawiania pytania, czy jest to urząd potrzebny. I niebezpieczeństwo, które pośrednio już pan poseł Cymański zapowiedział, nowelizacja konstytucji, może skutkować tym, że ktoś uzna, że ten urząd jest niepotrzebny. To jest największy grzech, jaki ja osobiście zarzucam panu Pawłowi Jarosowi i temu urzędowi. Dlatego że taki styl i taki sposób pracy tego urzędu jest nieporozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-317.3" who="#PosełMirosławaKątna">Jeden szczegół tylko. Komisja Polityki Społecznej, na którą pan rzecznik się powołuje, prosiła na ostatnim posiedzeniu o dokument, nie o plotki. O to, kto pisał dzieła, jakie dzieła pisał i jakie były za to pieniądze wydane, publiczne pieniądze. Oczywiście Komisja Polityki Społecznej odpowiedzi nie dostała, pan rzecznik się zasłaniał ochroną danych osobowych. Jednak pani minister Kulesza wyjaśniła: To nie podlega ochronie danych osobowych, to jest publiczna informacja, na stronie internetowej powinna być zamieszczona, a nie ukrywana. Do dziś komisja się nie dowiedziała, kto jest autorem jakich dzieł za publiczne pieniądze. Takich niedomówień będzie jeszcze wiele, jeżeli w taki sposób będzie ten urząd funkcjonował. Jeszcze raz apeluję: Więcej pokory, więcej skromności i skuteczności w ochronie praw dzieci. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-318">
          <u xml:id="u-318.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-318.1" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Dziecka Paweł Jaros: Trzy zdania, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-318.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Niestety, regulamin nie przewiduje po wystąpieniu sprawozdawcy żadnych wystąpień. Myślę, że dla dobra praw dziecka i całej sprawy należałoby w ogóle zakończyć tę dyskusję. Nie jestem, pani poseł, pewien, czy dla dobra występujących w tej dyskusji ta pora nie jest najbardziej stosowna, szczerze powiedziawszy.</u>
          <u xml:id="u-318.3" who="#komentarz">(Rzecznik Praw Dziecka Paweł Jaros: Spróbowałbym się dopytać.)</u>
          <u xml:id="u-318.4" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-318.5" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Stwierdzam, że Sejm wysłuchał informacji o działalności rzecznika praw dziecka w 2003 r. z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka.</u>
          <u xml:id="u-318.6" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 63. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o poselskich projektach ustaw: 1) o ustanowieniu 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności, 2) o ustanowieniu 31 sierpnia - rocznicy podpisania porozumień sierpniowych Dniem Solidarności i Wolności (druki nr 4202, 4260 i 4376).</u>
          <u xml:id="u-318.7" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Wojciech Szarama.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-319">
          <u xml:id="u-319.0" who="#PosełSprawozdawcaWojciechSzarama">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! W dniu dzisiejszym Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła dwa projekty ustaw dotyczące ustanowienia dnia 31 sierpnia Dniem Solidarności i Wolności. Ponieważ w dniu dzisiejszym na tej sali toczyła się dyskusja i oba projekty zostały w sposób szczegółowy i obszerny przedstawione przez przedstawicieli projektodawców, ja bardzo króciutko ograniczę się do tego, co było w końcu przedmiotem głosowania. Ponieważ oba projekty zostały zaprezentowane i projektodawcy zostali przy swoich zdaniach, pan poseł Celiński zaproponował, aby preambuła do projektu ustawy brzmiała: W celu upamiętnienia 25. rocznicy historycznego zrywu Polaków do wolności uchwala się, co następuje. Pan poseł Mężydło zaproponował preambułę w brzmieniu: W celu upamiętnienia 25. rocznicy historycznego zrywu Polaków do wolności i niepodległości, który zapoczątkował proces upadku komunizmu i wyzwolenia narodów Europy Środkowej i Wschodniej, uchwala się, co następuje. W wyniku głosowania komisja przyjęła propozycję zarekomendowaną przez pana posła Celińskiego. Do tej propozycji do sprawozdania komisji został zgłoszony wniosek mniejszości, który proponuje preambułę, która została zaprezentowana przez pana posła Mężydłę. To wszystko. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-320">
          <u xml:id="u-320.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-320.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-320.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-320.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Jest tylko jeden zapisany poseł, pan poseł Cepil, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-320.4" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Szarama też chce zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-320.5" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Szarama: Chcę.)</u>
          <u xml:id="u-320.6" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę bardzo, pan poseł Szarama.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-321">
          <u xml:id="u-321.0" who="#PosełWojciechSzarama">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość poprze ten projekt uchwały, będzie jednak głosował za wnioskiem mniejszości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-322">
          <u xml:id="u-322.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-322.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Cepil, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-323">
          <u xml:id="u-323.0" who="#PosełJózefCepil">W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrony oświadczam, że Klub Parlamentarny Samoobrona popiera projekt wzmiankowanej uchwały. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-324">
          <u xml:id="u-324.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-324.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Czy przedstawiciel rządu lub sprawozdawca jeszcze chcą zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-324.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Chyba nie ma potrzeby. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-324.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-324.4" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy jutro w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-324.5" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów porządku dziennego zaplanowanych na dzień 26 lipca bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-324.6" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.</u>
          <u xml:id="u-324.7" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pani poseł Krasicka-Domka, proszę bardzo, niech pani już zabierze głos, pani poseł, ponieważ drugiego posła, pana Samborskiego, nie ma.</u>
          <u xml:id="u-324.8" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Na tym zamykam listę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-325">
          <u xml:id="u-325.0" who="#PosełZofiaKrasickaDomka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! 24 czerwca bieżącego roku po wielu latach sporów dokonano uroczystego otwarcia Cmentarza Orląt Lwowskich, gdzie pochowano około 3 tysięcy młodych Polaków, którzy oddali życie w walkach o Lwów w latach 1918–1920.</u>
          <u xml:id="u-325.1" who="#PosełZofiaKrasickaDomka">Pokonując wzajemne animozje między władzami polskimi a ukraińskimi, został ostatecznie umieszczony napis na głównej płycie nekropolii: Tu leży żołnierz polski poległy za Ojczyznę. W ceremonii wzięli udział przedstawiciele najwyższych władz państwowych Polski i Ukrainy. Mszę świętą w intencji trwałego pojednania między Polakami i Ukraińcami koncelebrowali rzymsko-katolicki metropolita Lwowa kardynał Marian Jaworski, biskup polowy Wojska Polskiego Tadeusz Płoski i arcybiskup warszawsko-praski Sławoj Leszek Głódź. Przedstawiciele korpusu dyplomatycznego Francji i USA oraz polskich i ukraińskich sił zbrojnych odsłonili pomniki francuskich piechurów, amerykańskich lotników, które są integralną częścią Cmentarza Orląt. W uroczystości wzięli także udział przedstawiciele Wspólnoty Polskiej, kombatanci z obydwu krajów i harcerze. W wypowiedziach podkreślano, że porozumienie pomiędzy obydwoma narodami, którego jesteśmy świadkami, powinno przyczynić się do dalszej poprawy stosunków polsko-ukraińskich.</u>
          <u xml:id="u-325.2" who="#PosełZofiaKrasickaDomka">W uroczystościach Cmentarza Orląt we Lwowie górale z Zakopanego silnie zaakcentowali swą obecność. Na Ukrainę pojechała 21-osobowa delegacja Stowarzyszenia Porozumienie Orła Białego. W skład delegacji wchodzili działacze i sympatycy stowarzyszenia, między innymi Wojciech Orawiec, Władysław Rafacz, Andrzej Gąsienica Kaspruś, Ewa Chojdecka, Zofia Karpiel Bułeckula i Kazimierz Zelek. Byli także górale z Zawoi oraz kombatanci Armii Krajowej z Nowego Targu. Byliśmy jedynymi góralami we Lwowie, podkreśla Wojciech Orawiec, przewodniczący Stowarzyszenia Porozumienie Orła Białego. Najmłodszym uczestnikiem naszej delegacji był siedmioletni Bartek, który zapalił świeczkę na grobie innego Bartka, niewiele starszego od siebie żołnierza. Delegacja w strojach regionalnych wyróżniała się wśród uczestników uroczystości. Na podkreślenie zasługuje fakt, że pomimo wyraźnych sugestii, żeby nie zabierać sztandarów, górale uznali, że sztandar Stowarzyszenia Porozumienie Orła Białego powinien tam się znaleźć, bo obok Krakowa, Warszawy, Zakopanego widnieje na nim Lwów.</u>
          <u xml:id="u-325.3" who="#PosełZofiaKrasickaDomka">Ustawili się trójkami w zwartym szeregu i nikt nie śmiał ich zatrzymać. Na cmentarzu zostali w pewien sposób nagrodzeni za odwagę, bo ustawiono ich na głównym tarasie zarezerwowanym dla VIP. Warto podkreślić, że delegacja górali była zaskoczona życzliwością ze strony pograniczników i milicjantów ukraińskich. Oczywiście bardzo gorąco przyjęli ich Polacy mieszkający we Lwowie. Były także wywiady do dwóch telewizji ukraińskich: kijowskiej i lwowskiej. Nie brakło słynnego określenia „Na was, górali, zawsze można liczyć”.</u>
          <u xml:id="u-325.4" who="#PosełZofiaKrasickaDomka">Kończąc swe wystąpienie, dyscyplinowana czasowo, z całego serca dziękuję moim przyjaciołom ze Stowarzyszenia Porozumienie Orła Białego za podjęcie trudu wyjazdu dla uświetnienia uroczystości otwarcia Cmentarza Orląt we Lwowie. Także wyrażam wdzięczność panu Andrzejowi Przewoźnikowi sekretarzowi generalnemu Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa za poczynania zwieńczone tą uroczystością. Dziękuję za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-326">
          <u xml:id="u-326.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-326.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Jest pan poseł Samborski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-327">
          <u xml:id="u-327.0" who="#PosełTadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadczenie ma swoje źródło w decyzji Rady Powiatu Lubańskiego z grudnia 2003 r. o likwidacji samodzielnego publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Lubaniu Śląskim. Wtedy i tam był początek sprawy, której epilogiem - mam nadzieję na jego skorygowanie - było właśnie stanowisko Sądu Najwyższego z czerwca bieżącego roku, sprzed kilku tygodni. Pomiędzy tymi granicznymi faktami i wydarzeniami są jeszcze dwa wyroki sądów: pierwszej i drugiej instancji. Podkreślam, dwa wyroki rozstrzygające spór pomiędzy położnymi i pielęgniarkami a nowym pracodawcą, czyli zarządem spółki o nazwie Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Łużyckie Centrum Medyczne.</u>
          <u xml:id="u-327.1" who="#PosełTadeuszSamborski">Dodam, że te dwa wyroki były na korzyść skrzywdzonych pracownic. Sąd okręgowy, podzielając stanowisko pierwszej instancji, uznał, że pielęgniarki i położne zostały przejęte przez nowy podmiot i są jego pracownicami z mocy samego prawa. Pomimo korzystnego dla pracowników rozstrzygnięcia sądów pierwszej i drugiej instancji, nie dopuszczono ich do pracy. Prokuratura w oparciu o doniesienie Państwowej Inspekcji Pracy postawiła zarzuty prezesowi spółki o uporczywe i złośliwe łamanie praw pracowniczych. Zaskoczeniem dla skrzywdzonych pracowników i dla wielu postronnych obserwatorów tej niegodziwej rozgrywki pomiędzy nową spółką i wyrzuconymi na bruk położnymi i pielęgniarkami była kasacja wyroków pierwszej i drugiej instancji przez Sąd Najwyższy. Kasacji wyroków towarzyszyło oddalenie powództwa wobec spółki. Efektem tych postanowień było pozbawienie pracy stu osób ujętych w pozwie. W walce o ich słuszne prawa przewodziły na wszystkich etapach działaczki Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych, oddział w Lubaniu Śląskim, z tamtejszą liderką panią Ewą Gutek. Nie zamierzam komentować decyzji Sądu Najwyższego w aspekcie prawnym, niemniej jednak ta sprawa ma dramatyczny wymiar ludzki, a w takiej sytuacji już milczeć nie można. Wśród skrzywdzonych kobiet są samotne matki wychowujące dzieci, jest też osoba z chorobą nowotworową. Kasacja wyroków pierwszej i drugiej instancji przez Sąd Najwyższy była druzgocąca z punktu widzenia losów i szans życiowych pozbawionych pracy pielęgniarek i położnych. Pragnę z tego miejsca, z trybuny Sejmu Rzeczypospolitej upomnieć się o skrzywdzone przez bezduszność urzędniczą osoby. Pocieszeniem dziś jest fakt, że po ich stronie nadal stoi Państwowa Inspekcja Pracy, a prokuratura nie wycofała się z zarzutów wobec kierownictwa spółki.</u>
          <u xml:id="u-327.2" who="#PosełTadeuszSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gorąco polecam panu ministrowi sprawiedliwości casus pielęgniarek i położnych z Lubania Śląskiego. Takie przypadki podważają wiarę obywateli w sprawiedliwość, w praworządność, w skuteczność państwa, nie mówiąc o elementarnej przyzwoitości ludzkiej. Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-328">
          <u xml:id="u-328.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-328.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-328.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Zarządzam przerwę w posiedzeniu do dziś, to jest do 27 lipca 2005 r. do godz. 9 rano.</u>
          <u xml:id="u-328.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dobranoc państwu.</u>
          <u xml:id="u-328.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 1 min 11)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>