text_structure.xml 564 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 11)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Marek Borowski oraz wicemarszałkowie Janusz Wojciechowski, Donald Tusk i Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Przepraszam za małe opóźnienie, ale przedłużyło się nieco posiedzenie Konwentu.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Dorotę Arciszewską-Mielewczyk i pana posła Tomasza Markowskiego.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Tomasz Markowski.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Wniosek ten został paniom i panom posłom doręczony w druku nr 717.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt dotyczący tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Dodany punkt rozpatrzymy w bloku głosowań.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Informuję, że głosowania nad stanowiskami Senatu w sprawie ustaw: o zmianie ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia oraz innych ustaw; o zmianie ustawy Prawo energetyczne; o zmianie ustawy o opłacie skarbowej; o uznaniu części Półwyspu Helskiego za obszar szczególnie ważny dla obrony kraju przeprowadzimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 16. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ustawodawczej o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Witolda Gintowt-Dziewałtowskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono poprawki do projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Sejm skierował projekt ustawy ponownie do komisji w celu przedstawienia sprawozdania o zgłoszonych poprawkach.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom dostarczone w druku nr 711-A.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Witolda Gintowt-Dziewałtowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełSprawozdawcaWitoldGintowtDziewałtowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz o zmianie niektórych innych ustaw zawartego w druku nr 642 zgłoszono 34 poprawki. W trakcie obrad połączonych Komisji Ustawodawczej i Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wycofano 2 z nich. Pozytywnie zaopiniowano 18 poprawek, negatywnie zaś - 14 poprawek. Większość poprawek, które rozpatrywały komisje, miała charakter porządkujący, uzupełniający bądź redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełSprawozdawcaWitoldGintowtDziewałtowski">Wypada natomiast zwrócić uwagę na grupę poprawek, które zostały zgłoszone - praktycznie rzecz biorąc - poza debatą, która odbyła się na ten temat wczoraj w Wysokiej Izbie, a dotyczą one wprowadzenia zmiany ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne. W poprawkach nr 22, 26, 27 i 25 posłowie wnioskodawcy proponują, aby przepisami ustawy, nazywanej potocznie lustracyjną, objąć wszystkich kandydatów na wójtów, burmistrzów, prezydentów. Spowoduje to, iż rzesza kilkudziesięciu tysięcy kandydatów na te stanowiska w całym kraju będzie musiała złożyć stosowne oświadczenia lustracyjne i podporządkować się procedurom wynikającym z przepisów tejże ustawy. Propozycje przedłożone przez posła Czerwińskiego z Ligi Polskich Rodzin na posiedzeniu komisji zostały zaopiniowane negatywnie zaledwie przez członków Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, pozostali posłowie z wszystkich klubów głosowali za przyjęciem tych poprawek. Tym samym poprawki otrzymały pozytywną rekomendację. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 711.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Komisje przedstawiają jednocześnie poprawki i wnioski mniejszości, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności, przy czym 3. wniosek mniejszości został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Do art. 1 projektu ustawy nowelizującej zawierającego zmiany do ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw zgłoszono poprawki od 1. do 22. oraz wnioski mniejszości od 1. do 11.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">W poprawce 1. przez dodanie nowej zmiany w art. 1 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby ust. 3 w art. 25 ustawy nowelizowanej stanowił m.in., że rozporządzenie prezesa Rady Ministrów podaje się do wiadomości publicznej i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 70 dniu przed dniem wyborów.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">W poprawce 5. wnioskodawca proponuje odpowiednie zmiany terminów w dodawanych przepisach: art. 64c, 64d, 64e, 64ea, 64eb oraz 64f.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 1. i 5., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#Marszałek">Głosowało 414 posłów. Za opowiedziało się 132, przeciw - 282, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#Marszałek">W poprawce 2. do zmiany 1. w art. 1 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje m.in., aby w dodawanym art. 64a ustawy nowelizowanej dodać ust. 2 stanowiący, że partie polityczne oraz organizacje mogą tworzyć koalicje wyborcze w celu wspólnego zgłoszenia kandydatów na radnych oraz aby dodać art. 64 na stanowiący o możliwości tworzenia koalicji wyborczych przez stowarzyszenia oraz organizacje społeczne, a także o zasadach ich tworzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będą odpowiednie zmiany w art. 1 oraz 4 projektu ustawy nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#Marszałek">Głosowało 416 posłów. Za opowiedziało się 54, przeciw - 357, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#Marszałek">W poprawce 3. do zmiany 1. w art. 1 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje m.in., aby w dodawanym art. 64a ustawy nowelizowanej dodać ust. 2 stanowiący, że partie polityczne oraz organizacje mogą tworzyć koalicje wyborcze w celu wspólnego zgłoszenia kandydatów na radnych oraz aby dodać art. 64eb stanowiący o możliwości tworzenia koalicji wyborczych przez partie polityczne i stowarzyszenia oraz organizacje społeczne, a także o zasadach ich tworzenia.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będą odpowiednie zmiany w art. 1 oraz 4 projektu ustawy nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-4.26" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.27" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.28" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 3. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.29" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.30" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.31" who="#Marszałek">Głosowało 417 posłów. Za opowiedziało się 133, przeciw - 283, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-4.32" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.33" who="#Marszałek">Do dodawanego w ustawie nowelizowanej art. 64d zgłoszono poprawkę 4. i 1. wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-4.34" who="#Marszałek">W poprawce 4. wnioskodawca proponuje, aby ust. 1 tego artykułu stanowił, że partie polityczne mogą tworzyć w województwach, powiatach i gminach koalicje wyborcze w celu wspólnego zgłaszania kandydatów na radnych odpowiednich sejmików województw, powiatów i gmin.</u>
          <u xml:id="u-4.35" who="#Marszałek">Przyjęcie poprawki spowoduje bezprzedmiotowość 1. wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-4.36" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.37" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.38" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 4. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.39" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.40" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.41" who="#Marszałek">Głosowało 414 posłów. Za opowiedziało się 413, przeciw - 1, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-4.42" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.43" who="#Marszałek">1. wniosek mniejszości jest zatem bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-4.44" who="#Marszałek">Poprawkę 5. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-4.45" who="#Marszałek">W poprawce 6. do zmiany 2. w art. 1 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca przez dodanie nowej litery proponuje, aby w art. 65 ustawy nowelizowanej ust. 1 stanowił, że kampania wyborcza rozpoczyna się z dniem ogłoszenia rozporządzenia prezesa Rady Ministrów o zarządzeniu wyborów i ulega zakończeniu na 24 godziny przed dniem wyborów.</u>
          <u xml:id="u-4.46" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.47" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.48" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 6. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.49" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.50" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.51" who="#Marszałek">Głosowało 416 posłów. Wszyscy opowiedzieli się za.</u>
          <u xml:id="u-4.52" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.53" who="#Marszałek">W 2. wniosku mniejszości do dodawanego w ustawie nowelizowanej art. 82a wnioskodawca proponuje, aby ust. 2 stanowił m.in., że radny lub osoba zatrudniona w administracji samorządowej może być pełnomocnikiem finansowym.</u>
          <u xml:id="u-4.54" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.55" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2. wniosku mniejszości do art. 82a ust. 2 ustawy nowelizowanej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.56" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.57" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.58" who="#Marszałek">Głosowało 415 posłów. Za opowiedziało się 81, przeciw - 291, wstrzymało się 43.</u>
          <u xml:id="u-4.59" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.60" who="#Marszałek">Obecnie rozpatrzymy zgłoszone do dodawanego w ustawie nowelizowanej art. 83d poprawkę 7. oraz 3. wniosek mniejszości... Przepraszam, wniosek mniejszości został wycofany, więc tylko poprawkę 7.</u>
          <u xml:id="u-4.61" who="#Marszałek">W poprawce 7. wnioskodawca proponuje, aby w ust. 1 tego artykułu skreślić zdanie ostatnie stanowiące, że otwarcie rachunku bankowego komitetu wyborczego, o którym mowa w art. 64f ust. 8 ustawy nowelizowanej, dokonywane jest na podstawie oświadczenia o utworzeniu tego komitetu oraz aby dodać ust. 5, stanowiący, że do komitetów wyborczych, o których mowa w art. 64f ust. 8 ustawy nowelizowanej, nie stosuje się przepisów art. 83d ust. 1, 3 i 4, dotyczących wymogu bezgotówkowych wpłat od osób fizycznych na rzecz komitetu wyborczego i otworzenia rachunku bankowego.</u>
          <u xml:id="u-4.62" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.63" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.64" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 7. poprawki do art. 83d ustawy nowelizowanej, do ust. 1 i polegającej na dodaniu ust. 5, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.65" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.66" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.67" who="#Marszałek">Głosowało 415 posłów. Za opowiedziało się 45, przeciw - 285, wstrzymało się 85 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.68" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.69" who="#Marszałek">W poprawce 8. do dodawanego w ustawie nowelizowanej art. 83d wnioskodawca proponuje, aby w ust. 2 dodać zdanie drugie stanowiące, że w przypadku, gdy łączna suma wpłat od osoby fizycznej na rzecz komitetu wyborczego przekroczy piętnastokrotność najniższego miesięcznego wynagrodzenia za pracę pracowników, wówczas nadwyżka sumy ponad dopuszczalny limit podlega przepadkowi na rzecz skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-4.70" who="#Marszałek">Przyjęcie tej poprawki spowoduje bezprzedmiotowość 4. wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-4.71" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.72" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.73" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 8. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.74" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.75" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.76" who="#Marszałek">Głosowało 415 posłów. Za opowiedziało się 412, przeciw - 3, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-4.77" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.78" who="#Marszałek">W poprawce 9. do dodawanego w ustawie nowelizowanej art. 83e wnioskodawca proponuje, aby przepis ust. 3 pkt 1 stanowił, że kwota przypadająca na jeden mandat radnego wynosi w wyborach do rady gminy w gminach do 20 tys. mieszkańców 750 zł, oraz aby skreślić ust. 4 i 5, stanowiące o podstawie ustalenia limitu wysokości tych wydatków i wymogu podawania ich do wiadomości publicznej na danym terenie.</u>
          <u xml:id="u-4.79" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.80" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.81" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 9. poprawki do art. 83e ustawy nowelizowanej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.82" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.83" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.84" who="#Marszałek">Głosowało 414 posłów. Wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-4.85" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.86" who="#Marszałek">W poprawce 10. do dodawanego w ustawie nowelizowanej art. 83e wnioskodawca proponuje, aby przepis ust. 3 pkt 2 stanowił, że kwota przypadająca na jeden mandat radnego wynosi w wyborach do rad dzielnic m.st. Warszawy, tak jak w wyborach do rady gminy w gminach powyżej 20 tys. mieszkańców, 1 tysiąc zł.</u>
          <u xml:id="u-4.87" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.88" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.89" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 10. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.90" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.91" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.92" who="#Marszałek">Głosowało 415 posłów. Za opowiedziało się 412, przeciw - 3, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-4.93" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.94" who="#Marszałek">W poprawce 11. do dodawanego w ustawie nowelizowanej art. 83g wnioskodawca proponuje, aby przepis ten stanowił m.in., że minister właściwy do spraw finansów publicznych w rozporządzeniu określi w szczególności także tryb otwierania pomocniczych rachunków bankowych w ramach rachunków, o których mowa w art. 83d ust. 1 ustawy nowelizowanej.</u>
          <u xml:id="u-4.95" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.96" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.97" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 11. poprawki do art. 83g ustawy nowelizowanej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.98" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.99" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.100" who="#Marszałek">Głosowało 413 posłów. Za opowiedziało się 48, przeciw - 320, wstrzymało się 45 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.101" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.102" who="#Marszałek">W poprawce 12. do art. 84 ustawy nowelizowanej wnioskodawca proponuje, aby ust. 2 stanowił m.in., że pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego przedkłada sprawozdanie finansowe organowi, któremu komitet złożył zawiadomienie o utworzeniu komitetu, oraz aby w ust. 6 dodać zdanie drugie stanowiące, że komisarz wyborczy podaje do publicznej wiadomości, w formie komunikatu w dzienniku o zasięgu co najmniej wojewódzkim, informację o miejscu, czasie i sposobie udostępniania sprawozdań finansowych do wglądu.</u>
          <u xml:id="u-4.103" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.104" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.105" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 12. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.106" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.107" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.108" who="#Marszałek">Głosowało 418 posłów. Wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-4.109" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.110" who="#Marszałek">W poprawce 13. do dodawanego w ustawie nowelizowanej art. 84a wnioskodawca proponuje, aby ust. 3 stanowił m.in., że organ, któremu przedłożono sprawozdanie finansowe, może zlecać sporządzenie przez biegłego rewidenta ekspertyz lub opinii i raportów.</u>
          <u xml:id="u-4.111" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.112" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.113" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 13. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.114" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.115" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.116" who="#Marszałek">Głosowało 417 posłów. Wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-4.117" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.118" who="#Marszałek">4. wniosek mniejszości stał się tym samym bezprzedmiotowy.</u>
          <u xml:id="u-4.119" who="#Marszałek">Przechodzimy do poprawki 14. do art. 99 ustawy nowelizowanej, gdzie wnioskodawca proponuje, aby ust. 4 stanowił m.in., że do zgłoszenia listy kandydatów należy dołączyć dokument potwierdzający przyjęcie przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-4.120" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.121" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.122" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 14. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.123" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.124" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.125" who="#Marszałek">Głosowało 416 posłów. Wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-4.126" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.127" who="#Marszałek">W 5. wniosku mniejszości wnioskodawca proponuje m.in., aby w art. 103 ustawy dodać ust. 1a stanowiący, że partia polityczna lub organizacja może upoważnić inny komitet wyborczy do posługiwania się nazwą lub skrótem nazwy tej partii lub organizacji wpisanych odpowiednio do ewidencji lub rejestrów prowadzonych przez właściwy sąd.</u>
          <u xml:id="u-4.128" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.129" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 5. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.130" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.131" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.132" who="#Marszałek">Głosowało 416 posłów. Za opowiedziało się 145, przeciw - 266, wstrzymało się 5.</u>
          <u xml:id="u-4.133" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.134" who="#Marszałek">W poprawce 15. do art. 103 ustawy nowelizowanej wnioskodawca proponuje, aby przepis ust. 2 miał zastosowanie m.in. również do komitetu wyborczego organizacji oraz do komitetu wyborczego partii.</u>
          <u xml:id="u-4.135" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.136" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.137" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 15. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.138" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.139" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.140" who="#Marszałek">Głosowało 417 posłów. Za opowiedziało się 415, przeciw - 1, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-4.141" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.142" who="#Marszałek">W poprawkach 16., 17. i 19. oraz we wnioskach mniejszości od 6. do 8. wnioskodawcy zgłosili propozycję zmiany metody podziału mandatów w okręgach wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-4.143" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności rozpatrzymy poprawki, nad którymi komisje proponują głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-4.144" who="#Marszałek">W poprawkach: 16. do art. 123 ust. 1 pkt 1, 17. do art. 151 ust. 1 pkt 1 oraz 19. do art. 178 ust. 3 pkt 1 wnioskodawcy proponują, aby dokonując podziału mandatów w wyborach liczbę głosów ważnie oddanych na każdą z list w okręgu wyborczym dzielić kolejno przez 1,4; 3; 5; 7 i dalsze liczby nieparzyste.</u>
          <u xml:id="u-4.145" who="#Marszałek">Przyjęcie tych poprawek spowoduje bezprzedmiotowość wniosków mniejszości od 6. do 8.</u>
          <u xml:id="u-4.146" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-4.147" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.148" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 16., 17. i 19., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.149" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.150" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.151" who="#Marszałek">Głosowało 417 posłów. Za opowiedziało się 172, przeciw - 244, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-4.152" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.153" who="#Marszałek">W 6. wniosku mniejszości do art. 123 ust. 1 pkt 1 ustawy wnioskodawca proponuje, aby dokonując podziału mandatów w wyborach do rady gminy w gminie liczącej powyżej 20 tys. mieszkańców liczbę głosów ważnie oddanych na każdą z list w okręgu wyborczym dzielić kolejno przez 1,4; 3; 5; 7 i dalsze liczby nieparzyste.</u>
          <u xml:id="u-4.154" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.155" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 6. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.156" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.157" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.158" who="#Marszałek">Głosowało 417 posłów. Za opowiedziało się 173, przeciw - 244, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-4.159" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.160" who="#Marszałek">W 7. wniosku mniejszości do art. 151 ust. 1 pkt 1 wnioskodawca proponuje, aby dokonując podziału mandatów w wyborach do rady powiatu liczbę głosów ważnie oddanych na każdą z list w okręgu wyborczym dzielić kolejno przez 1,4; 3; 5; 7 i dalsze liczby nieparzyste.</u>
          <u xml:id="u-4.161" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.162" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 7. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.163" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.164" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.165" who="#Marszałek">Głosowało 416 posłów. Za opowiedziało się 174, przeciw - 242, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-4.166" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.167" who="#Marszałek">W 8. wniosku mniejszości do art. 178 ust. 3 pkt 1 wnioskodawca proponuje, aby dokonując podziału mandatów wojewódzka komisja wyborcza liczbę głosów ważnie oddanych na każdą z list w okręgu wyborczym dzieliła kolejno przez 1,4; 3; 5; 7 i dalsze liczby nieparzyste.</u>
          <u xml:id="u-4.168" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.169" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 8. wniosku mniejszości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.170" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.171" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-4.172" who="#Marszałek">Głosowało 417 posłów. Za opowiedziało się 175, przeciw - 242, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-4.173" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-4.174" who="#Marszałek">W poprawce 18. do art. 163 ustawy nowelizowanej wnioskodawca proponuje, aby dodać ust. 4 stanowiący, że łączenie powiatów nie może naruszać więzi społecznych łączących wyborców należących do mniejszości narodowych lub etnicznych, zamieszkujących na terytorium łączonych powiatów.</u>
          <u xml:id="u-4.175" who="#Marszałek">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki będzie odpowiednia zmiana w art. 6 projektu ustawy nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-4.176" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-4.177" who="#komentarz">(Poseł Eugeniusz Czykwin: Mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-4.178" who="#Marszałek">Pan poseł Czykwin, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pytania do posła sprawozdawcy. Zgłoszona poprawka ma na celu przekazanie sejmikom wojewódzkim, a także Państwowej Komisji Wyborczej wskazania i intencji Sejmu, by przy dokonywaniu podziału na okręgi sejmiki uwzględniały specyfikę narodowościową, jeśli naturalnie na danym obszarze taka występuje.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Ponieważ połączone komisje przewagą 7 głosów odrzuciły tę poprawkę, chcę postawić pytanie pierwsze: czy odrzucenie tej poprawki stwarzać będzie możliwość dalszego stosowania przez sejmiki politycznie niegodziwych, w mojej ocenie, manipulacji, takich jakie ostatnio zastosował sejmik woj. podlaskiego? Po to tylko, aby ograniczyć do minimum lub uniemożliwić całkowicie zamieszkującej na tym terenie mniejszości białoruskiej wybór swoich przedstawicieli do sejmiku, przydzielono powiaty, na których terenie ta społeczność zamieszkuje, do różnych okręgów wyborczych.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PosełEugeniuszCzykwin">I pytanie drugie: czy odrzucenie poprawki nie będzie stało w sprzeczności z zasadą ogólnie stosowaną w państwach demokratycznych wobec mniejszości narodowych - zasadą pozytywnej dyskryminacji, która mówi...</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie słychać.)</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PosełEugeniuszCzykwin">Nie słychać?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Proszę kontynuować, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełEugeniuszCzykwin">...że władze nie będą podejmowały decyzji utrudniających mniejszościom zachowanie ich tożsamości, a tam, gdzie jest to możliwe, gdzie nie narusza to praw innych obywateli, będą stosowały pewne udogodnienia? Taką zasadą kierowali się twórcy naszej konstytucji - myślę o art. 35, taka zasada jest wyraźnie sformułowana w Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych i taką zasadą wreszcie kierował się nasz parlament, uchwalając ordynację do Sejmu, w której przyznano mniejszościom pewne preferencje; chodzi tu o zwolnienie z 5-procentowego progu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Pan poseł Stryjewski ma pytanie czy chciałby polemizować?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Chciałem tylko zapytać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Pytanie, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Mam pytanie do pana marszałka. Czy pan marszałek zgadza się, że jesteśmy państwem niedemokratycznym, które nie szanuje...</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Do mikrofonu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, proszę o spokój, to będzie słychać, a pana posła proszę, żeby mówił do mikrofonu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Pytanie pana Czykwina wywołało moje pytanie do pana marszałka. Mianowicie wypowiedź pana Czykwina była rozszerzona również o interpretację...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Panie pośle, do mikrofonu, jeszcze raz proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">...jakoby Polska nie była krajem demokratycznym i w Polsce nie były szanowane prawa mniejszości. Stąd moje pytanie do pana marszałka: czy pan marszałek wyraża podobną opinię, że Polska nie jest państwem demokratycznym i nie szanuje praw mniejszości narodowych?</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Panie pośle, ze względu na wagę zadanych pytań będę musiał później przestudiować wypowiedź posła Czykwina i pańskie pytanie.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełAndrzejFedorowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Czy zapis ten, gdyby poprawka, co nie daj Boże, została przyjęta...</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Panie pośle, proszę kontynuować. Proszę zadać sprawnie pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełAndrzejFedorowicz">Panie marszałku, są pewne normy i normalny człowiek w pewnych warunkach nie jest w stanie przemawiać. Ponieważ pańskie ugrupowanie zakłóca porządek...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Ale, panie pośle, pan prowokuje po prostu sposobem zadawania pytania. Proszę nie odwoływać się do Najwyższego, tylko zadawać pytania.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełAndrzejFedorowicz">Jest to mównica sejmowa i staram się mówić wyraźnie.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#PosełAndrzejFedorowicz">Panie Marszałku! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Czy w tej poprawce, gdyby została, nie daj Boże, przyjęta, chodzi o to, żeby wyizolować tzw. mniejszości, by np. w Puńsku rządzili Litwini, gdzieś tam w okolicach Hajnówki Białorusini, a na Śląsku Niemcy, i żeby te często sztucznie powoływane mniejszości nie integrowały się z całym terytorium Polski i Polska była zarządzana przez mniejszości, a nie przez rdzennych Polaków.</u>
          <u xml:id="u-21.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Zwracam tylko uwagę pana posła na to, że i rdzenni Polacy, i rdzenne mniejszości mają takie same prawa obywatelskie w Polsce i są obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#Marszałek">A teraz proszę, pan poseł Gintowt-Dziewałtowski może zechce odpowiedzieć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obawiam się, że na pytanie pana posła Czykwina ani ja, ani wielu innych, nie jest w stanie w sposób miarodajny i jednoznaczny odpowiedzieć. Po prostu to się zdarzy, a gdy się zdarzy, to decyzje te będą podejmowały sejmiki. W sytuacjach, gdy sejmiki województw będą podejmowały decyzje niezgodne z prawem bądź w sposób naruszający interesy osób, w tym również mniejszości narodowych, istnieją już dzisiaj przewidziane w prawie procedury odwoławcze, które można zastosować, zabiegając o to, aby te prawa nie były naruszane.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski">Na pytanie pana posła Fedorowicza, czy w tej poprawce chodzi o wyizolowanie mniejszości narodowych, odpowiadam, że - w moim przekonaniu - na pewno nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 18. poprawki do art. 163 ustawy nowelizowanej, polegającej na dodaniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#Marszałek">Głosowało 412 posłów. Za opowiedziało się 208, przeciw - 139, wstrzymało się 65.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#Marszałek">Poprawkę 19. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#Marszałek">W poprawkach 20. do ust. 2 pkt 2 w dodawanym w ustawie nowelizowanej art. 199a oraz 30. do zmiany 5. w art. 4 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje zmianę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#Marszałek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 20. i 30., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#Marszałek">Głosowało 413 posłów. Za opowiedziało się 412, przeciw - 1, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#Marszałek">W poprawce 21. wnioskodawca proponuje, aby po art. 201 w ustawie nowelizowanej dodać artykuł stanowiący m.in., że kto nie weźmie udziału w wyborach z winy własnej, podlega karze pieniężnej w kwocie 200 zł, a wpływy z tych kar pieniężnych stanowią dochód budżetu gminy, powiatu, sejmików województwa.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#Marszałek">Pan poseł w tej sprawie? Pytanie, tak?</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełStanisławGudzowski">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełStanisławGudzowski">Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Panie pośle, czy brak dyskusji merytorycznej na wczorajszym posiedzeniu komisyjnym nad zgłoszoną poprawką, której wprowadzenie sygnalizowałoby obywatelom naszego państwa, państwa polskiego, że oprócz przynależnych im praw istnieją też obowiązki wobec ojczyzny, a jednocześnie byłoby to swoistym buforem bezpieczeństwa i ładu społecznego, według pana, miał charakter obstrukcji politycznej, czy też stanowiło to wyraz obawy elit politycznych przed społeczną weryfikacją ich postępowania i rzeczywistą oceną poszczególnych partii politycznych, dokonaną nie przez 40% wyborców, a praktycznie przez wszystkich uprawnionych do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PosełStanisławGudzowski">Poprawka ta, wprowadzając określoną sankcję za nieposzanowanie art. 82 naszej konstytucji, zrównałaby nasz kraj w tej mierze z wieloma krajami świata i Europy. Takie prawo obowiązuje np. w Australii, w Belgii czy też w wielu kantonach Szwajcarii. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-25.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Marszałek">Wprawdzie formułując tę alternatywę, nie pozostawił pan dużego wyboru posłowi sprawozdawcy, ale proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Otóż, w moim przekonaniu wszyscy tu obecni za sprawą woli wyborców staliśmy się członkami elit politycznych i za to ponosimy indywidualną, każdy z osobna, odpowiedzialność. Wczorajsza debata toczyła się w takim kierunku i w takim trybie, że ja nie czuję się upoważniony do udzielenia panu odpowiedzi na to pytanie, do odniesienia się do jego zawartości merytorycznej.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski">Wydaje mi się, że jest jeszcze jedna rzecz, o której pan poseł nie powiedział. Otóż, w większości państw europejskich tego rodzaju praktyka nie jest stosowana. W państwach, na których wzorujemy swoje rozwiązania ustrojowe, akurat praktyka obowiązku wyborczego nie jest egzekwowana, taka jest prawda.</u>
          <u xml:id="u-27.2" who="#komentarz">(Poseł Bogdan Pęk: A na jakich się wzorujemy?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 21. poprawki polegającej na dodaniu nowego artykułu w ustawie nowelizowanej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#Marszałek">Głosowało 415 posłów. Za opowiedziało się 29, przeciw - 353, wstrzymało się 33.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#Marszałek">W 9. wniosku mniejszości wnioskodawca proponuje, aby po art. 202 ustawy nowelizowanej dodać nowy artykuł stanowiący, że kto w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw prowadzi kampanię wyborczą na rzecz kandydata na radnego bez zgody komitetu wyborczego, a koszt takiego działania wynosi powyżej 1 tys. zł, podlega grzywnie nie mniejszej niż koszt takiego działania.</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#Marszałek">W 13. wniosku mniejszości lit. a do art. 4 zmiana 5. projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby w ustawie o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta po art. 27g dodać nowy artykuł zawierający symetryczny przepis karny w stosunku do osób naruszających przepisy ordynacji wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#Marszałek">Nad tymi wnioskami mniejszości głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości 9. i 13. lit.a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Gosiewski: Panie marszałku, mogę?)</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#Marszałek">Odczytam wynik, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#Marszałek">Głosowało 412 posłów. Za opowiedziało się 91, przeciw - 286, wstrzymało się 35 posłów.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Gosiewski: Czy głosujemy nad dwoma wnioskami? Chciałem zadać to pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#Marszałek">Moment.</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#Marszałek">Pan mówi o połączeniu tych dwóch poprawek, tak?</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#komentarz">(Poseł Przemysław Gosiewski: Chciałem zadać to pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#Marszałek">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#Marszałek">W 10. wniosku mniejszości wnioskodawca proponuje, aby po dodawanym w ustawie nowelizowanej art. 202f dodać artykuł stanowiący, kto w związku z naruszeniem przepisów ordynacji wyborczej w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw podlega grzywnie od 1 tys. do 10 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-28.24" who="#Marszałek">Zaraz, chwileczkę. Przepraszam bardzo, tak, chodzi o to, kto w związku z tym podlega grzywnie. Przepraszam bardzo, tu jest coś niegramatycznie, brakuje tu przecież całego fragmentu. Tak, oczywiście, brakowało pewnego fragmentu, co powodowało niejasność tego tekstu. Chodzi o to, aby dodać artykuł stanowiący, że kto w związku z naruszeniem przepisów ordynacji wyborczej w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw - następnie jest wykaz czynności, takich jak pozyskiwanie i wydatkowanie środków komitetu wyborczego na cele inne niż związane z wyborami, pozyskiwanie środków po dniu wyborów itd., jest tu szereg takich pozycji - podlega grzywnie od 1 tys. do 10 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-28.25" who="#Marszałek">Dalej, w 13. wniosku mniejszości lit. b do art. 4 zmiana 5. projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby w ustawie o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta po art. 271 dodać nowy artykuł zawierający symetryczny przepis karny.</u>
          <u xml:id="u-28.26" who="#Marszałek">Nad tymi wnioskami mniejszości głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-28.27" who="#Marszałek">Pan poseł Gosiewski, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełPrzemysławGosiewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Panie pośle, czy prawdą jest, że w przypadku nieprzyjęcia tej poprawki, sprawcy, którzy dopuszczają się poważnych naruszeń ordynacji, o których w niej mowa, nie ponieśliby żadnej odpowiedzialności? Mówimy o takich naruszeniach, jak wydatkowanie środków na cele niezwiązane z wyborami, jak przekraczanie limitów określonych tą ordynacją, jak pozyskiwanie środków z niewłaściwych źródeł. I czy prawdą jest, że brak sankcji za te typy przestępstw powoduje, iż nakazy i zakazy, które zawarliśmy w ordynacji, staną się zupełnie fikcyjne? Bo tak naprawdę, nie widać w tym dokumencie innych sankcji za tego typu czyny. A jeżeli chodzi o sprawozdania finansowe, sankcje dotyczą jedynie partii partii politycznych, natomiast przekraczające tego typu zakazy w komitetach wyborczych organizacje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Na pytanie, czy to jest prawdą, odpowiadam, że nie jest prawdą.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełPrzemysławGosiewski">Panie Marszałku! Chcę zabrać głos, bo pan poseł powiedział, iż to nie jest prawda, że w ustawie nie ma zakazów... przepraszam, sankcji. Bardzo bym prosił, żeby pan poseł sprawozdawca przytoczył przepisy, które gwarantują sankcje za tego typu czyny, skoro powiedział, że nieprawdą jest, jakoby ich nie było. Bardzo proszę, żeby Wysoka Izba mogła konkretnie się dowiedzieć, które przepisy określają sankcje za łamanie ordynacji.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#Marszałek">Przepraszam, jeszcze pan poseł Łopuszański.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełJanŁopuszański">Panie Marszałku! Panie Pośle Sprawozdawco! Proszę o wyjaśnienie pewnej zawiłości prawnej. Wyobraźmy sobie, że została zamknięta kampania wyborcza i z tytułu tej kampanii powstały jakieś długi, które są dochodzone w postępowaniu cywilnoprawnym przed sądem. Czy w rozumieniu zapisu, który nam został przedstawiony, nie będziemy mieli do czynienia z sytuacją, że próba zdobycia środków na pokrycie tych cywilnoprawnie wymaganych długów okaże się formą przestępstwa?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#Marszałek">Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Pośle! Wszystkie wymienione w tym wniosku mniejszości naruszenia przepisów ordynacji wyborczej mają przede wszystkim skutki dla komitetów wyborczych. Jest to pozbawienie dotacji...</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski"> Pozbawienie dotacji, pozbawienia subwencji, w stosunku do osób winnych można również stosować przepisy zawarte gdzie indziej. Nie jestem w stanie przytoczyć w tej chwili wszystkich przepisów, ale, panie pośle, w trakcie obrad podkomisji wyjaśnialiśmy to sobie w sposób szczegółowy. Eksperci, Biuro Legislacyjne wyjaśniało, że tego rodzaju uregulowania istnieją. Dlatego też komisja przyjęła merytoryczne rozstrzygnięcie, iż zapisu tak sformułowanej poprawki - bo głosowano nad tym trzy razy na posiedzeniach komisji - nie przyjmie. Przyjęto inne rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski">Pytanie pana posła Łopuszańskiego. Jest określona odpowiedzialność komitetów wyborczych za długi, za zobowiązania majątkowe, sposób egzekucji tej odpowiedzialności został przyjęty w ustawie. Komitety wyborcze mają prawo wydatkowania środków finansowych jeszcze po zakończeniu kampanii wyborczej, nie mają natomiast prawa ich gromadzenia. Zatem możliwość pokrycia długów istnieje: po pierwsze, przed zakończeniem kampanii wyborczej, po drugie, w drodze postępowania, również określonego w ustawie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#Marszałek">Pan poseł Ziobro, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełZbigniewZiobro">Panie marszałku, mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Z pana wypowiedzi wynika, jeśli dobrze zrozumiałem... Czy prawdą jest, że w takim razie nie ma żadnej zindywidualizowanej sankcji karnej wobec osób, które dopuszczają się tak rażących, patologicznych naruszeń ordynacji wyborczej samorządowej, naruszeń, które mają charakter korupcyjny?</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski">Panie pośle, w przepisach ordynacji są zapisy mówiące o tym, iż kara może być nałożona na każdą osobę, która podejmuje działania związane z kampanią wyborczą bez zgody komitetu wyborczego. I to się w tym mieści, prawdę mówiąc. Istnieją przepisy Kodeksu karnego, które również mogą być do tego celu wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jakie?)</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski">To, co mówię, wynika z opinii przedłożonych przez ekspertów, Biuro Legislacyjne na posiedzeniu połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#Marszałek">Pan poseł Gosiewski proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełPrzemysławGosiewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja bym chciał panu posłowi sprawozdawcy przypomnieć zasadniczą, kardynalną zasadę prawa karnego w państwie demokratycznym. Nie ma analogii w prawie karnym, panie pośle. Myślę, że już wyszliśmy z tych czasów, to ostatni raz było stosowane za Stalina.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PosełPrzemysławGosiewski"> To pierwsza sprawa.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#PosełPrzemysławGosiewski">Druga sprawa, która jest tu istotna: Czy prawdą jest, że bez tych sankcji większość zakazów zawartych w ordynacji będzie fikcyjna, że każdy będzie mógł je omijać? Czy na przykład członkowie, pełnomocnicy komitetów wyborczych i organizacji będą spokojnie przyjmować środki z naruszeniem zakazów dotyczących limitów wpłat? Czy będą mogli je przyjmować od osób prawnych i nie poniosą żadnej odpowiedzialności? Po co uchwalamy przepisy antykorupcyjne, które nie będą zagrożone sankcją? Takie sankcje są w ordynacji parlamentarnej. SLD proponuje pewne wyjście propagandowe: będą przepisy antykorupcyjne, ale nierealne. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-43.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#Marszałek">Pan poseł Lepper, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełAndrzejLepper">Panie Marszałku!...</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#Marszałek">Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełAndrzejLepper">Zupełnie nie rozumiem tego poruszenia, ale dziękuję za takie przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PosełAndrzejLepper">Chciałbym spytać posła sprawozdawcę o jedną rzecz: Jaka jest różnica między tym, że komitet wyborczy, partia, która startuje w wyborach, wszystkich wyborach, i do Sejmu, i do samorządu, zaciąga kredyt w banku - mamy takie partie, które zaciągnęły kredyt w banku - a tym, że partia znajduje firmy, które drukują plakaty i mówią: zapłacicie nam po tym, jak otrzymacie refundację kosztów kampanii? Czy to jest to samo, czy co innego? Bo naszym zdaniem to jest to samo. Ci dostali kredyt, bo mieli znajomości w banku i dano im kredyt, a komitetowi wyborczemu, który ma w notowaniach przed wyborami - to jest poważna sprawa - 1% do 5%, żaden bank kredytu nie udzieli. Wtedy szuka się innego wyjścia, po prostu szuka się firm, które zgodzą się na to, że dostaną zapłatę po wyborach. Czy to jest tam ujęte? Prosiłbym o konkretną odpowiedź, panie pośle. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, chcę zapytać pana posła Gintowt-Dziewałtowskiego: Czy nad tą sprawą dyskutowano na posiedzeniu komisji zdawkowo, w przelocie, w ogóle, czy też wnikliwie?</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Bardzo wnikliwie!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście wszystkie te kwestie były wielokrotnie, bardzo dokładnie, bardzo długo rozpatrywane przy udziale wszystkich zainteresowanych stron. W odniesieniu do ostatniego pytania pragnę poinformować pana posła, iż szczegółowe zasady prowadzenia rachunkowości, przygotowywania sprawozdań z działalności finansowej komitetów wyborczych ma w drodze rozporządzeń określić minister finansów, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej. Wszystko to będzie w sposób precyzyjny, szczegółowy określone w tych przepisach wykonawczych. Zaś co do decyzji, komisje podejmowały decyzje merytorycznie znacznie lepsze, dlatego też nie uwzględniono poprawek i wniosków pana posła Gosiewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości 10. i 13. lit. b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#Marszałek">Głosowało 407 posłów. Za opowiedziało się 123, przeciw - 274, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#Marszałek">W 11. wniosku mniejszości do dodawanego w ustawie nowelizowanej art. 202g wnioskodawca proponuje, aby dodać ust. 1a stanowiący, że tej karze podlega, kto nie dopuszcza do wykonania lub utrudnia dopełnienie obowiązku przekazania przez komitet wyborczy wyborców na rzecz instytucji charytatywnej nadwyżki pozostałych środków finansowych nad wydatkami, o którym mowa w ust. 1 tego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#Marszałek">W 13. wniosku mniejszości lit. c do art. 4 zmiana 5. projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby w ustawie o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta, po art. 27m dodać nowy artykuł zawierający symetryczny przepis karny.</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#Marszałek">Nad tymi wnioskami mniejszości głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.11" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków mniejszości 11. i 13. lit. c, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.12" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.13" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.14" who="#Marszałek">Głosowało 410 posłów. Za opowiedziało się 123, przeciw - 285, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-50.15" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-50.16" who="#Marszałek">W poprawce 22. wnioskodawca proponuje, aby w projekcie ustawy nowelizującej dodać art. 1a, zawierający zmiany do ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne, stanowiący, że oświadczenia lustracyjne składają również kandydaci na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.</u>
          <u xml:id="u-50.17" who="#Marszałek">Poprawki do art. 4 projektu ustawy nowelizującej: 25. polegająca na dodaniu zmiany 2a, 26. polegająca na dodaniu zmiany 2b oraz 27. polegająca na dodaniu zmiany 4a, mają charakter dostosowujący przepisy ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta do przepisów ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne.</u>
          <u xml:id="u-50.18" who="#Marszałek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-50.19" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-50.20" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.21" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 22., 25., 26. i 27., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.22" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.23" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.24" who="#Marszałek">Głosowało 410 posłów. Za opowiedziało się 204, przeciw - 204, wstrzymało się 2.</u>
          <u xml:id="u-50.25" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-50.26" who="#Marszałek">W poprawce 23. do art. 2 zmiana 3. projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby dodawany w ustawie...</u>
          <u xml:id="u-50.27" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-50.28" who="#Marszałek">Bardzo proszę posła z mojej prawej strony, przepraszam, pana ministra, żeby niezwłocznie polecił powielić wynik tego głosowania w dużej ilości egzemplarzy.</u>
          <u xml:id="u-50.29" who="#Marszałek">W poprawce 23. do art. 2 zmiana 3. projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby dodawany w ustawie o partiach politycznych art. 26a stanowił m.in., że obowiązek gromadzenia środków pieniężnych przez partię polityczna na rachunkach bankowych nie dotyczył kwot ze składek członkowskich pochodzących od jednego członka i nieprzekraczających w jednym roku najniższego miesięcznego wynagrodzenia za pracę pracowników obowiązującego w dniu poprzedzającym wpłatę.</u>
          <u xml:id="u-50.30" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-50.31" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.32" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 23. poprawki do art. 2 zmiana 3. projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.33" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.34" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.35" who="#Marszałek">Głosowało 410 posłów. Wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-50.36" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-50.37" who="#Marszałek">W 12. wniosku mniejszości i tożsamej poprawce 24., przez skreślenie zmiany 2. w art. 3 projektu ustawy nowelizującej, wnioskodawcy proponują, aby utrzymać w dotychczasowym brzmieniu przepis art. 166 ust. 1 pkt 1 ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej stanowiący o metodzie przeliczania na mandaty przez okręgową komisję wyborczą głosów oddanych na każdą z list w okręgu wyborczym.</u>
          <u xml:id="u-50.38" who="#Marszałek">Nad tymi propozycjami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-50.39" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie poprawki.</u>
          <u xml:id="u-50.40" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.41" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 12. wniosku mniejszości i poprawki 24., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.42" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.43" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.44" who="#Marszałek">Głosowało 408 posłów. Za opowiedziało się 195, przeciw - 212, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-50.45" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości i poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-50.46" who="#Marszałek">Poprawki od 25. do 27. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-50.47" who="#Marszałek">W poprawce 28. do art. 4 zmiana 4. lit. d projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby dodawany w art. 24 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta ust. 5 stanowił m.in., że limit wydatków związanych z prowadzeniem kampanii wyborczej kandydata na wójta w gminach powyżej 500 tys. mieszkańców ustala się mnożąc pierwsze 500 tys. mieszkańców przez kwotę 50 gr, a nadwyżkę ponad 500 tys. mieszkańców przez kwotę 25 gr.</u>
          <u xml:id="u-50.48" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-50.49" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.50" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 28. poprawki do art. 4 zmiana 4. lit. d projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.51" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.52" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.53" who="#Marszałek">Głosowało 398 posłów. Za opowiedziało się 396, przeciw - 1, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-50.54" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-50.55" who="#Marszałek">Teraz będzie poprawka redakcyjna, komisje wnoszą o jej przyjęcie, więc myślę, że możemy ją przegłosować.</u>
          <u xml:id="u-50.56" who="#Marszałek">W poprawce 29. do art. 4 zmiana 5. projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje zmianę redakcyjną.</u>
          <u xml:id="u-50.57" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-50.58" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.59" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 29. poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.60" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.61" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.62" who="#Marszałek">Głosowało 390 posłów. Wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-50.63" who="#Marszałek">Może tak już do końca?</u>
          <u xml:id="u-50.64" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-50.65" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-50.66" who="#Marszałek">Proszę Państwa! Proszę już o, że tak powiem, powrót do rzeczywistości.</u>
          <u xml:id="u-50.67" who="#Marszałek">13. wniosek mniejszości lit. a, b i c oraz poprawkę 30. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-50.68" who="#Marszałek">W 14. wniosku mniejszości i tożsamej poprawce 31. wnioskodawcy proponują, aby skreślić art. 5 projektu ustawy nowelizującej stanowiący, że do postępowania ze złożonymi za 2001 rok sprawozdaniami, o których mowa w art. 38 ust. 1 ustawy o partiach politycznych, stosuje się przepisy dotychczasowe, z zastrzeżeniem ust. 2 tego artykułu, oraz w przypadku odrzucenia sprawozdania za 2001 r. partii politycznej, która uzyskała prawo do subwencji, o której mowa w art. 28 i 29 ustawy o partiach politycznych, nie stosuje się przepisów art. 38 tejże ustawy, a subwencja przypadająca na 2003 r. wypłacona zostanie w kwocie pomniejszonej o 10%.</u>
          <u xml:id="u-50.69" who="#Marszałek">Nad tymi propozycjami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-50.70" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-50.71" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.72" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 14. wniosku mniejszości i poprawki 31., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.73" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.74" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.75" who="#Marszałek">Głosowało 409 posłów. Za opowiedziało się 131, przeciw - 278, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-50.76" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-50.77" who="#Marszałek">W poprawce 32. do art. 6 projektu ustawy nowelizującej wnioskodawca proponuje, aby ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, a nie, jak proponują komisje, z dniem ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-50.78" who="#Marszałek">Komisje wnoszą o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-50.79" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.80" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem 32. poprawki do art. 6 projektu ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.81" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.82" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-50.83" who="#Marszałek">Głosowało 407 posłów. Za opowiedziało się 43, przeciw - 332, wstrzymało się 32 posłów.</u>
          <u xml:id="u-50.84" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-50.85" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-50.86" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełJerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W rozpatrywanej przez nas w tej chwili ustawie zmieniamy przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta. Mam pytanie do posła sprawozdawcy: gdzie ta ustawa o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta została opublikowana? Proszę podać dokładny adres publikacyjny, numer Dziennika Ustaw, pozycję. Jeśli zaś nie została opublikowana, pytanie do pana marszałka: czy Sejm może głosować nad zmianą prawa, które jeszcze nie jest prawem?</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#Marszałek">Najpierw prosiłbym pana posła sprawozdawcę o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jutro będzie opublikowana.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełWitoldGintowtDziewałtowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Po pierwsze, chciałbym zaznaczyć, że dzisiejszym głosowaniem nie kończymy procesu legislacyjnego. Po drugie, na drugą część pytania nie jestem w stanie panu odpowiedzieć, o czym pan doskonale wie. Trzecia część pytania została skierowana do pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Jutro będzie publikacja przecież.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#Marszałek">Panie pośle, uzyskał pan częściową odpowiedź od pana posła sprawozdawcy. Przyznaję, że nie jest to formuła elegancka, natomiast była już stosowana w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz o zmianie niektórych ustaw w brzmieniu proponowanym przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#Marszałek">Głosowało 411 posłów. Za opowiedziało się 340, przeciw - 44, wstrzymało się 27 posłów.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 2. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Marię Gajecką-Bożek oraz przeprowadził dyskusję, w trakcie której zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#Marszałek">W związku z tym Sejm skierował ponownie projekt ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 671-A.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Marię Gajecką-Bożek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełSprawozdawcaMariaGajeckaBożek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu 17 lipca odbyło się drugie czytanie pakietu ustaw tzw. farmaceutycznych. W trakcie tego czytania zgłoszono wiele poprawek.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PosełSprawozdawcaMariaGajeckaBożek">W dniu 18 lipca na swym posiedzeniu Komisja Zdrowia rozpatrzyła zgłoszone poprawki.</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#PosełSprawozdawcaMariaGajeckaBożek">I tak, w druku.... Panie marszałku, ale nie mogę mówić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, proszę o spokój.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#Marszałek">Proszę o umożliwienie pani poseł przedstawienia tej informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełSprawozdawcaMariaGajeckaBożek">Do druku nr 672 - o zmianie ustawy Prawo farmaceutyczne - zgłoszono 35 poprawek. W czasie prac komisji 6 poprawek wycofano, 8 poprawek komisja zaopiniowała pozytywnie, 21 poprawek komisja zaopiniowała negatywnie.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PosełSprawozdawcaMariaGajeckaBożek">Do druku nr 673 - o zmianie ustawy o wyrobach medycznych - zgłoszono 15 poprawek. Dwie poprawki wycofano, pozytywnie komisja zaopiniowała 9 poprawek, negatywnie - 4 poprawki.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PosełSprawozdawcaMariaGajeckaBożek">Do druku nr 671 - o zmianie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych - zgłoszono 7 poprawek. Wszystkie one uzyskały negatywną opinię komisji. Wszystkie te poprawki były na komisji poddane pod głosowanie, chociaż nie było na sali posła, który zgłosił 6 poprawek.</u>
          <u xml:id="u-57.3" who="#PosełSprawozdawcaMariaGajeckaBożek">Do druku nr 670 - o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo farmaceutyczne, ustawę o wyrobach medycznych oraz ustawę o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych - zgłoszono 5 poprawek, 3 poprawki zaopiniowano pozytywnie, 2 poprawki negatywnie.</u>
          <u xml:id="u-57.4" who="#PosełSprawozdawcaMariaGajeckaBożek">Jestem do dyspozycji Wysokiej Izby, gdyby były jakieś wątpliwości. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#Marszałek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 671.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#Marszałek">Komisja przedstawia poprawki oraz wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości, nad którym głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#Marszałek">W przypadku jego przyjęcia bezprzedmiotowe staną się pozostałe propozycje.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#Marszałek">We wniosku zgłoszonym w drugim czytaniu wnioskodawca proponuje, aby odrzucić projekt ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy w całości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-58.10" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-58.11" who="#Marszałek">Głosowało 382 posłów. Za opowiedziało się 123, przeciw - 255, wstrzymało się 4 posłów.</u>
          <u xml:id="u-58.12" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-58.13" who="#Marszałek">Pan poseł w tej sprawie, tak? Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-58.14" who="#Marszałek">Poprawki od 2. do 6. zostały zgłoszone do art. 1 projektu ustawy zawierającego zmiany do ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.</u>
          <u xml:id="u-58.15" who="#Marszałek">W poprawkach: 2., 3., 4., 5. i 6. wnioskodawca proponuje, aby Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych był - jak stanowią obowiązujące przepisy - centralnym organem administracji rządowej, a prezes urzędu był powoływany i odwoływany przez prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-58.16" who="#Marszałek">Komisja natomiast proponuje, aby urząd był państwową jednostką budżetową działającą zgodnie z ustawą o finansach publicznych i podległą ministrowi właściwemu do spraw zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-58.17" who="#Marszałek">Nad tymi poprawkami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-58.18" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Dorn.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełLudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie moje, skierowane do pani poseł sprawozdawczyni, odnosi się zarówno do poprawek od 2. do 6., jak i do poprawki 7., ponieważ istnieje tutaj pewne iunctim tematyczne. Mianowicie zarówno w tekście projektu ustawy o urzędzie rejestracji, jak i projektach innych ustaw farmaceutycznych, bo jest to wzajemnie powiązane, mamy do czynienia z sytuacją taką: centralnym organem właściwym w sprawie podejmowania decyzji administracyjnych, jeśli chodzi o rejestrację produktów leczniczych, wyrobów medycznych, jest minister, natomiast podstawową część działań przygotowawczych do podjęcia tych decyzji ma podejmować urząd. Ale ten urząd, choć jest de facto urzędem obsługującym centralny organ, jakim jest minister, nie jest nim w myśl sprawozdania de iure, ponieważ de iure jest państwową jednostką budżetową. Poprawki od 2. do 6. zmierzają do tego, by urząd i prezes urzędu to był centralny organ i urząd obsługujący centralny organ. Poprawka 7. zostawia jak gdyby na boku kwestię ustrojowego usytuowania urzędu, ale mówi o tym, że w urzędzie, wymienionym z nazwy, działa służba cywilna.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PosełLudwikDorn">Pani poseł, jeżeli zostaną odrzucone poprawki od 2. do 6. oraz poprawka 7., a w obu przypadkach komisja rekomenduje odrzucenie tych poprawek, to jakie racje znajduje komisja, która rekomenduje to odrzucenie, by stwierdzić stan niesprzeczności z art. 153 ust. 1 konstytucji, który mówi, że w urzędach administracji rządowej działa służba cywilna? Ponieważ ten urząd, nie będąc de iure nazewniczo urzędem obsługującym centralny organ, jest nim de facto. Jakie argumenty ewentualnie podsunie większość komisji Wysokiej Izbie, kiedy przyjdzie się spierać przed Trybunałem Konstytucyjnym, bo niewątpliwie taki wniosek do Trybunału Konstytucyjnego zostanie skierowany? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pani poseł Gajecka-Bożek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Skoro, panie pośle, taki wniosek zostanie do Trybunału skierowany, to Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnie.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełLudwikDorn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jednak usilnie prosiłbym panią posłankę sprawozdawczynię o odpowiedź na pytanie, ponieważ zawsze można powiedzieć: od orzekania w sprawach zgodności z konstytucją jest Trybunał Konstytucyjny, nam nic do tego. Owszem, Trybunał jest od orzekania, ale czy nam nic do tego, że Wysoka Izba stanowi prawo, które potem jest kwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny i odrzucane? Przecież w przypadku zakwestionowanej skutecznie przez Trybunał Konstytucyjny ustawy lustracyjnej, w przypadku ordynacji wyborczej w trzecim czytaniu też z tej trybuny słyszeliśmy: zgłaszajcie sobie do Trybunału Konstytucyjnego i wtedy będzie się dyskutować. Jednak nie może być tak, że większość sejmowa w jakiś sposób ośmiesza i kompromituje Sejm poprzez stanowienie prawa sprzecznego z konstytucją. Proszę o odpowiedź, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#Marszałek">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#Marszałek">Czy pani poseł chce jeszcze coś powiedzieć?</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#komentarz">(Poseł Maria Gajecka-Bożek: Nie mam komentarza.)</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#Marszałek">Panie pośle, mogę powiedzieć tylko tyle, bo słuchałem uważnie tego, co pan mówił: pan sam stwierdził, że de iure nie jest to organ administracji publicznej, a jeżeli de iure nie jest to organ administracji publicznej, to nie podlega kognicji Trybunału Konstytucyjnego i, panie pośle, możemy długo prowadzić taką debatę.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#komentarz">(Poseł Ludwik Dorn: Wszystko podlega.)</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#Marszałek">Komisja rozważała tę kwestię, przyjęła taki wariant. Być może niesie on pewne ryzyko, ale cóż tu więcej można dodać?</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#komentarz">(Poseł Ludwik Dorn: Można?)</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełLudwikDorn">Panie marszałku, problem jest poważny: nie jest on wymieniony z nazwy jako urząd obsługujący centralny organ. Innymi słowy, co tutaj obowiązuje? Czy mamy do czynienia z sytuacją, że do obchodzenia konstytucji, obchodzenia, które okaże się przed Trybunałem, moim zdaniem, nieskuteczne, używa się trików nazewniczych? Innymi słowy, czy Wysoka Izba przyjmuje całkowitą dowolność, to znaczy, że ma wolę narzucania definicji konwencjonalnych, co wszystko zniesie, czy jednak istnieją definicje realne, to znaczy jeżeli jakiś urząd wykonuje działania przygotowawcze do podejmowania decyzji administracyjnych przez organ, to jest urzędem obsługującym ten organ realnie? Otóż uważam, że należy stać także na gruncie definicji realnej i mam nadzieję, że Trybunał...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#Marszałek">Rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#Marszałek">Panie pośle, potraktujmy to jako pewnego rodzaju ostrzeżenie, które pan tutaj wygłosił i które wszyscy posłowie usłyszeli. Pan poseł proponuje inne rozwiązanie, żeby to był centralny organ administracji rządowej i prezes urzędu był powoływany i odwoływany przez prezesa Rady Ministrów. Komisje zaproponowały inny wariant, żeby podlegał on ministrowi właściwemu ds. zdrowia, więc jest to inne usytuowanie tego urzędu. A jeśli chodzi o pańską uwagę, to w tej chwili przecież nie stwierdzę, że pan poseł w 100% nie ma racji, prawda? Absolutnie nie. Musimy podjąć decyzję w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek od 2. do 6., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#Marszałek">Głosowało 398 posłów. Za opowiedziało się 129, przeciw - 269, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#Marszałek">W 7. poprawce polegającej na dodaniu do projektu ustawy art. 1a wnioskodawca w dodawanym pkt. 4a w art. 2 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej proponuje, aby pracownicy zatrudnieni w urzędzie należeli do korpusu służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-66.12" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 7., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-66.13" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-66.14" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-66.15" who="#Marszałek">Głosowało 397 posłów. Za opowiedziało się 101, przeciw - 267, wstrzymało się 29.</u>
          <u xml:id="u-66.16" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-66.17" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-66.18" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Zdrowia, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-66.19" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-66.20" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-66.21" who="#Marszałek">Głosowało 400 posłów. Za opowiedziało się 270, przeciw - 128, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-66.22" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.</u>
          <u xml:id="u-66.23" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 5. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-66.24" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Marię Gajecką-Bożek oraz przeprowadził dyskusję, w trakcie której zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-66.25" who="#Marszałek">W związku z tym Sejm skierował ponownie projekt ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-66.26" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 672-A.</u>
          <u xml:id="u-66.27" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-66.28" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Marię Gajecką-Bożek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PosełSprawozdawcaMariaGajeckaBożek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim pierwszym wystąpieniu omówiłam wszystkie 4 ustawy. Do tej ustawy zgłoszono 35 poprawek: 6 poprawek wycofano w czasie prac komisji, 8 poprawek zaopiniowano pozytywnie, pozostałe poprawki zaopiniowano negatywnie. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#Marszałek">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#Marszałek">Pan poseł Cymański, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełTadeuszCymański">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PosełTadeuszCymański">Mam pytanie dotyczące 1. poprawki, problemu bardzo głośnego, mianowicie sprawy reklamy lekarstw i farmaceutyków. W art. 58 ustawy jest zapis, który zabrania kierowania do osób, które wystawiają recepty oraz prowadzą obrót tymi produktami, reklamy polegającej na wręczaniu, oferowaniu, obiecywaniu korzyści materialnych, prezentów, nagród, wycieczek, a także organizowania spotkań, w trakcie których przejawy gościnności wykraczają poza główny cel spotkania. Następne dwa ustępy zabraniają przyjmowania tych korzyści i wreszcie jest ust. 3 i do niego odnoszę moje pytanie. Przepis ten mówi i stanowi, że zakaz nie dotyczy przyjmowania przedmiotów o znikomej wartości materialnej. Należy uwzględnić trzy sprawy, po pierwsze - skalę tego zjawiska, bo jest to bardzo społecznie odczuwalne, ponadto to, że sądy są nierychliwe, a wiadomo, że w ogóle trudno takie sprawy kierować. Trzeci aspekt, bardzo delikatny, lekarzami są niektórzy, a pacjentami są bądź mogą być wszyscy. Z tych trzech względów chciałbym spytać: Jakie argumenty zaważyły, że ta właśnie poprawka, która - nawiasem mówiąc - była inspirowana przez środowiska, tylko niektóre, przedsiębiorstw farmaceutycznych, została odrzucona? Zdaję sobie sprawę, że jest to rozwiązanie niedoskonałe, mające swoje wady, jednak w tej sytuacji, przy takiej skali tego zjawiska czy, jak mówią niektórzy, procederu, jest to rozwiązanie lepsze. Moje pytanie jest jednocześnie formą apelu do szanownych pań posłanek i szanownych panów posłów o przyjęcie tej poprawki i umieszczenie w słowniku. A nawet nie szukajmy daleko...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#Marszałek">Panie pośle, proszę nie wygłaszać apeli, tylko pytać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełTadeuszCymański">Już kończę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nad tą poprawką długo trwała dyskusja, zarówno w czasie prac podkomisji, jak i komisji. Stwierdziliśmy, że właściwie trudno określić kwotę. Posłowie do rejestru korzyści wpisują wszystko, co jest powyżej 250 zł, nie wpisują tego, co jest poniżej. Jeżeli zrobilibyśmy tak, jak proponuje pan poseł Cymański, to jeżeli przekroczy się daną kwotę o złotówkę, to już grozi to sankcjami karnymi. Pozostawiliśmy to wszystko w granicach zdrowego rozsądku, bo każdy z nas powinien się kierować zdrowym rozsądkiem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 672.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#Marszałek">Komisja przedstawia poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#Marszałek">Wszystkie poprawki zostały zgłoszone do art. 1 projektu ustawy zawierającego zmiany do ustawy Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#Marszałek">W pierwszej poprawce do art. 2 wnioskodawca w dodawanym pkt. 43a proponuje, aby pojęcie „znikoma wartość materialna” oznaczało wartość nieprzekraczającą 1/5 najniższego wynagrodzenia pracowników za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedzającego, określonego przez ministra właściwego do spraw pracy na podstawie Kodeksu pracy.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 1., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-74.11" who="#Marszałek">Głosowało 389 posłów. Za opowiedziało się 123, przeciw - 264, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-74.12" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-74.13" who="#Marszałek">Poprawki: 2., 3., 5., 6., 7., 9., 11., 12., a także 15. są merytorycznie związane z poprawkami od 2. do 6. do projektu ustawy o zmianie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych i polegają na utrzymaniu dotychczasowego statusu prezesa tego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-74.14" who="#Marszałek">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-74.15" who="#Marszałek">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-74.16" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm poprawki do projektu ustawy o zmianie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych będące analogicznymi do tych tutaj odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-74.17" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.18" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 2., 3., 5., 6., 7., 9., 11., 12. i 15., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.19" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.20" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-74.21" who="#Marszałek">Głosowało 395 posłów. Za opowiedziało się 125, przeciw - 269, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-74.22" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-74.23" who="#Marszałek">W 4. poprawce do art. 4 ust. 8 i polegającej na dodaniu ust. 9 wnioskodawca w nowej redakcji przepisu ust. 8 proponuje, aby w przypadku klęski żywiołowej lub innego zagrożenia dla życia mogły być dopuszczone do obrotu produkty lecznicze nieposiadające zezwolenia.</u>
          <u xml:id="u-74.24" who="#Marszałek">Komisja natomiast proponuje, aby do obrotu mogły być dopuszczone produkty lecznicze nieposiadające pozwolenia, ale tylko na czas określony.</u>
          <u xml:id="u-74.25" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-74.26" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.27" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 4., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.28" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.29" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-74.30" who="#Marszałek">Głosowało 399 posłów. Za opowiedziało się 91, przeciw - 306, wstrzymało się 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-74.31" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-74.32" who="#Marszałek">Poprawki od 5. do 7. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-74.33" who="#Marszałek">W 8. poprawce do art. 10. wnioskodawca proponuje skreślić ust. 4 stanowiący, że dane i dokumenty wymienione w ust. 2 pkt. 2, 3, 6 i 8 dołączane do wniosku o dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego mogą być przedstawiane w języku angielskim, a pozostała część dokumentacji, o której mowa w ust. 2, jest przedstawiana w języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-74.34" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-74.35" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.36" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 8. do art. 10, polegającej na skreśleniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.37" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.38" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-74.39" who="#Marszałek">Głosowało 399 posłów. Za opowiedziało się 102, przeciw - 296, wstrzymał się 1.</u>
          <u xml:id="u-74.40" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-74.41" who="#Marszałek">Poprawkę 9. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-74.42" who="#Marszałek">W 10. poprawce do art. 16 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby pozwolenie, o którym mowa w tym przepisie, mogło być wydane na czas krótszy niż określony w art. 7 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-74.43" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-74.44" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.45" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 10. do art. 16 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.46" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.47" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-74.48" who="#Marszałek">Głosowało 398 posłów. Za opowiedziało się 120, przeciw - 277, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-74.49" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-74.50" who="#Marszałek">Poprawki 11. i 12. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-74.51" who="#Marszałek">W 13. poprawce do art. 20 ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby w odniesieniu do weterynaryjnych produktów leczniczych minister właściwy do spraw zdrowia określał materię rozporządzenia, o którym mowa w tym przepisie, w porozumieniu z ministrem do spraw rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-74.52" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-74.53" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.54" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 13., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.55" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.56" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-74.57" who="#Marszałek">Głosowało 394 posłów. Za opowiedziało się 361, przeciw - 20, wstrzymało się 13.</u>
          <u xml:id="u-74.58" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-74.59" who="#Marszałek">W 14. poprawce do art. 22 wnioskodawca proponuje w ust. 3 pkt 1, aby minister właściwy do spraw zdrowia określał, w drodze rozporządzenia, jednostki zajmujące się badaniami produktów leczniczych i produktów leczniczych weterynaryjnych, uwzględniając w szczególności zakres badań, jakie powinny być wykonane dla oceny jakości produktu leczniczego, kwalifikacje personelu zatrudnianego w danej jednostce, doświadczenie w zakresie analizy produktów leczniczych oraz w konsekwencji - skreślić ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-74.60" who="#Marszałek">Komisja natomiast proponowała, aby minister określał jednostki badawczo-rozwojowe podległe ministrowi do spraw zdrowia zajmujące się badaniami produktów leczniczych, a w odniesieniu do produktów leczniczych weterynaryjnych podległe ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa, uwzględniając zakres badań.</u>
          <u xml:id="u-74.61" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-74.62" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.63" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 14. do art. 22, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.64" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.65" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-74.66" who="#Marszałek">Głosowało 397 posłów. Wszystkie głosy były za.</u>
          <u xml:id="u-74.67" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-74.68" who="#Marszałek">Poprawkę 15. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-74.69" who="#Marszałek">W 16. poprawce do art. 45 wnioskodawca proponuje dodać ust. 4a stanowiący, że nadzór nad wytwarzaniem pasz leczniczych sprawuje powiatowy lekarz weterynarii na zasadach określonych w ustawie o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej.</u>
          <u xml:id="u-74.70" who="#Marszałek">Z poprawką tą łączy się poprawka 29. do art. 118 ust. 2 i 4.</u>
          <u xml:id="u-74.71" who="#Marszałek">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-74.72" who="#Marszałek">Komisja wnosi o ich przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-74.73" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.74" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek 16. i 29., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.75" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.76" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-74.77" who="#Marszałek">Głosowało 398 posłów. Za opowiedziało się 395, przeciw - 3, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-74.78" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki przyjął.</u>
          <u xml:id="u-74.79" who="#Marszałek">W 17. poprawce do art. 72 ust. 5 wnioskodawca proponuje dodać pkt 2a stanowiący, że hurtownie farmaceutyczne mogą prowadzić obrót hurtowy suplementami diety w rozumieniu ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia.</u>
          <u xml:id="u-74.80" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-74.81" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.82" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 17., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.83" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.84" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-74.85" who="#Marszałek">Głosowało 395 posłów. Wszystkie głosy za.</u>
          <u xml:id="u-74.86" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-74.87" who="#Marszałek">W 18. poprawce do art. 88 ust. 2 wnioskodawca proponuje, aby kierownikiem apteki mógł być farmaceuta, który nie przekroczył 65 roku życia, posiadający prawo samodzielnego wykonywania zawodu farmaceuty, specjalizację uprawniającą do prowadzenia apteki oraz co najmniej 5-letni staż pracy w aptece.</u>
          <u xml:id="u-74.88" who="#Marszałek">Komisja natomiast proponuje, aby kierownikiem apteki mógł być farmaceuta spełniający wymogi określone w art. 2b ust. 1 pkt. 1, 2, 5, 6 i 7 ustawy o izbach aptekarskich, który nie przekroczył 65 roku życia i ma co najmniej 5-letni staż pracy w aptece.</u>
          <u xml:id="u-74.89" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-74.90" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-74.91" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 18., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-74.92" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-74.93" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-74.94" who="#Marszałek">Głosowało 395 posłów. Za opowiedziało się 116, przeciw - 240, wstrzymało się 39 posłów.</u>
          <u xml:id="u-74.95" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-74.96" who="#Marszałek">W 19. poprawce do art. 88 wnioskodawca proponuje dodać ust. 2a stanowiący, że jeżeli kierownik nie ma specjalizacji z zakresu farmacji aptecznej, w aptece musi być zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy przynajmniej jeden farmaceuta posiadający taką specjalizację.</u>
          <u xml:id="u-74.97" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-74.98" who="#Marszałek">Pan poseł Sawicki, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełMarekSawicki">Pani poseł sprawozdawco, czy prawdą jest, że jeżeli przyjmiemy tę poprawkę, to w wyniku jej przyjęcia i wcześniej przyjętych regulacji, pracownicy, obywatele państw Unii Europejskiej jeszcze w tym roku będą mogli pracować bez koniecznej specjalizacji, natomiast pracownicy polscy nie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Członkowie państw Unii Europejskiej po dniu akcesji będą mogli być kierownikami aptek bez specjalizacji, a w tym roku nie.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#komentarz">(Poseł Marek Sawicki: Jeszcze w tym... od 15 września, w wyniku wcześniej przyjętych ustaw.)</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Nie, panie pośle. W momencie akcesji Polski do Unii członkowie państw Unii Europejskiej będą mogli być w Polsce kierownikami aptek, nie posiadając specjalizacji. Ponieważ zależy nam na tym, przyjęliśmy w poprzedniej poprawce, że kierownik apteki nie musi mieć specjalizacji. Ta poprawka wchodzi w życie w przepisach wprowadzających dopiero od roku 2008, tak że jest czas na to, żeby polscy farmaceuci tę specjalizację zrobili, a jeżeli kierownik nie ma specjalizacji, to dobrze byłoby, żeby jeden z magistrów farmacji pracujących w aptece miał tę specjalizację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Sawicki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełMarekSawicki">Pani poseł, czy prawdą jest, że zgodnie z ustawą o izbach aptekarskich, która jest w Senacie, w wyniku wprowadzonych tam poprawek, będą mogli pracownicy unijni bez specjalizacji pracować już w polskich aptekach od 15 września, a w wyniku tej poprawki nasi pracownicy będą taką specjalizację musieli posiadać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#komentarz">(Poseł Maria Gajecka-Bożek: Ja już to wytłumaczyłam.)</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#Marszałek">No ale widocznie... to pani poseł powtórzy wobec tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">Szanowny panie pośle, ja to już panu posłowi tłumaczyłam, że ta poprawka...</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, proszę o spokój, bo nic nie słychać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełMariaGajeckaBożek">...że w aptece jeden z magistrów farmacji musi mieć specjalizację, będzie to obowiązywało od roku 2008. W tej chwili pracownicy, członkowie innych państw unijnych nie mogą w Polsce być kierownikami aptek, dopiero w momencie akcesji do Unii. W dniu naszej akcesji do Unii faktycznie członkowie państw Unii Europejskiej będą mogli być kierownikami aptek i bez specjalizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#Marszałek">Dobrze, dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 19. do art. 88 polegającej na dodaniu ust. 2a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#Marszałek">Głosowało 396 posłów. Za opowiedziało się 281, przeciw - 105, wstrzymało się 10.</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#Marszałek">W 20. poprawce do art. 89 ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby farmaceuta wnosił również opłaty za postępowanie egzaminacyjne i za kursy w szkoleniu ciągłym.</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.9" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.10" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 20., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.11" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.12" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.13" who="#Marszałek">Głosowało 395 posłów. Za opowiedziało się 343, przeciw - 49, wstrzymało się 3.</u>
          <u xml:id="u-84.14" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.15" who="#Marszałek">W 21. poprawce do art. 99 ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby zezwolenia na prowadzenie apteki nie wydawać również jeżeli podmiot ubiegający się o zezwolenie jest podmiotem zależnym od podmiotu, który prowadzi lub wystąpił z wnioskiem o wydanie zezwolenia na prowadzenie obrotu hurtowego produktami leczniczymi.</u>
          <u xml:id="u-84.16" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.17" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.18" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 21., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.19" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.20" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.21" who="#Marszałek">Głosowało 397 posłów. Za opowiedziało się 390, przeciw - 3, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-84.22" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.23" who="#Marszałek">W 22. poprawce do art. 99 wnioskodawca w nowym brzmieniu ust. 4 proponuje, aby prawo do uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki posiadał wyłącznie farmaceuta, który jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej oraz: posiada obywatelstwo polskie lub jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, zatrudnia osobę odpowiedzialną za prowadzenie apteki o której mowa w art. 88 ust. 2, dającą rękojmię należytego prowadzenia apteki, co jest potwierdzone przez właściwą terytorialnie izbę aptekarską, przedstawi oświadczenie o niewykonywaniu zawodu lekarza lub lekarza stomatologa, w przypadku kiedy równocześnie posiada prawo wykonywania zawodu lekarza lub lekarza stomatologa.</u>
          <u xml:id="u-84.24" who="#Marszałek">Z poprawką tą łączą się poprawki: 25. do art. 99 i 27. do art. 100 oraz 28. polegająca na utrzymaniu dotychczasowego brzmienia art. 101, 102, pkt 1 i art. 104 ust. 1, 3 i 4.</u>
          <u xml:id="u-84.25" who="#Marszałek">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-84.26" who="#Marszałek">Komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-84.27" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.28" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: 22., 25., 27. i 28., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.29" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.30" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.31" who="#Marszałek">Głosowało 399 posłów. Za opowiedziało się 125, przeciw - 263, wstrzymało się 11 posłów.</u>
          <u xml:id="u-84.32" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-84.33" who="#Marszałek">W 23. poprawce wnioskodawca przez skreślenie lit. c w zmianie 67. w art. 1 projektu ustawy proponuje, aby utrzymać dotychczasowe brzmienie ust. 5 w art. 99 stanowiącego, że farmaceuta może uzyskać wyłącznie jedno zezwolenie na prowadzenie apteki ogólnodostępnej.</u>
          <u xml:id="u-84.34" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.35" who="#Marszałek">Jej przyjęcie spowoduje bezprzedmiotowość poprawki 24.</u>
          <u xml:id="u-84.36" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.37" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 23. do art. 1 projektu ustawy zmiana 67., polegającej na skreśleniu lit. c, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.38" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.39" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.40" who="#Marszałek">Głosowało 396 posłów. Za opowiedziało się 156, przeciw - 232, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-84.41" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-84.42" who="#Marszałek">W 24. poprawce do art. 99 ust. 5 wnioskodawca proponuje, aby podmiot, o którym mowa w ust. 4, mógł uzyskać zezwolenie na prowadzenie nie więcej niż dwóch aptek ogólnodostępnych.</u>
          <u xml:id="u-84.43" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.44" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.45" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 24., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.46" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.47" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.48" who="#Marszałek">Głosowało 399 posłów. Za opowiedziało się 169, przeciw - 220, wstrzymało się 10 posłów.</u>
          <u xml:id="u-84.49" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-84.50" who="#Marszałek">Poprawkę 25. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-84.51" who="#Marszałek">W 26. poprawce wnioskodawca proponuje dodać art. 99a stanowiący, że: zezwolenie wydaje się, jeżeli po jego udzieleniu na terenie danej gminy przypadać będzie nie mniej niż 4 tys. mieszkańców, w gminie, na terenie której zamieszkuje mniej niż 4 tys. mieszkańców można udzielić jednego zezwolenia na prowadzenie apteki oraz że przepisów powyższych nie stosuje się, jeżeli ukształtowanie terenu danej gminy, jej wielkość i gęstość zaludnienia, uzasadnia, biorąc pod uwagę dostępność do produktów leczniczych, funkcjonowanie dodatkowo jednej apteki.</u>
          <u xml:id="u-84.52" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.53" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.54" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 26., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.55" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.56" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.57" who="#Marszałek">Głosowało 400 posłów. Za opowiedziało się 40, przeciw - 311, wstrzymało się 49 posłów.</u>
          <u xml:id="u-84.58" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-84.59" who="#Marszałek">Poprawki od 27. do 29. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-84.60" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-84.61" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo farmaceutyczne w brzmieniu proponowanym przez Komisję Zdrowia wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.62" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.63" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.64" who="#Marszałek">Głosowało 401 posłów. Za opowiedziało się 283, przeciw - 76, wstrzymało się 42 posłów.</u>
          <u xml:id="u-84.65" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-84.66" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo farmaceutyczne, ustawę o wyrobach medycznych oraz ustawę o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.</u>
          <u xml:id="u-84.67" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Marię Gajecką-Bożek oraz przeprowadził dyskusję, w trakcie której zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.68" who="#Marszałek">W związku z tym Sejm skierował ponownie projekt ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-84.69" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 670-A.</u>
          <u xml:id="u-84.70" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-84.71" who="#Marszałek">Czy pani poseł sprawozdawca już się wypowiedziała, czy coś chce dodać?</u>
          <u xml:id="u-84.72" who="#komentarz">(Poseł Maria Gajecka-Bożek: Nie, nie chcę.)</u>
          <u xml:id="u-84.73" who="#Marszałek">Wobec tego przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.74" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 670.</u>
          <u xml:id="u-84.75" who="#Marszałek">Komisja przedstawia poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-84.76" who="#Marszałek">Wszystkie poprawki zostały zgłoszone do art. 1 projektu ustawy zawierającego zmiany do ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo farmaceutyczne itd.</u>
          <u xml:id="u-84.77" who="#Marszałek">W poprawce 1. do art. 2 wnioskodawca proponuje, aby przepisy art. 2 pkt 24 lit. b w zakresie uregulowanym przepisami rozdziału 2 Prawa farmaceutycznego stosować z dniem wejścia w życie ustawy Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-84.78" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.79" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.80" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 1. do art. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.81" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.82" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.83" who="#Marszałek">Głosowało 396 posłów. Za opowiedziało się 395, przeciw - 1, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-84.84" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.85" who="#Marszałek">Poprawka 2. do art. 14, polegająca na utrzymaniu dotychczasowego brzmienia przepisów ustępów od 4 do 6, jest merytorycznie związana z poprawkami od 2. do 6. do projektu ustawy o zmianie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych i dotyczy statusu prezesa tego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-84.86" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.87" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm poprawki do projektu ustawy o zmianie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-84.88" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.89" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 2., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.90" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.91" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.92" who="#Marszałek">Głosowało 397 posłów. Za opowiedziało się 129, przeciw - 268, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-84.93" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-84.94" who="#Marszałek">Poprawka 3. do art. 16 ust. 2 jest merytorycznie związana z poprawką 19. do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo farmaceutyczne i dotyczy terminu spełnienia wymogu określonego w art. 88 ust. 2a wymienionej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-84.95" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.96" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm poprawkę równoległą do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo farmaceutyczne przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.97" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.98" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 3., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.99" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.100" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.101" who="#Marszałek">Głosowało 395 posłów. Za opowiedziało się 394, przeciw - 1, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-84.102" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.103" who="#Marszałek">Poprawka 4. do art. 16, polegająca na utrzymaniu dotychczasowego brzmienia ust. 3 i 4, jest merytorycznie związana z poprawką 22. do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo farmaceutyczne.</u>
          <u xml:id="u-84.104" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.105" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm poprawkę korespondującą z tą poprawką do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo farmaceutyczne odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-84.106" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.107" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 4. polegającej na skreśleniu zmiany 6., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.108" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.109" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.110" who="#Marszałek">Głosowało 396 posłów. Za opowiedziało się 52, przeciw - 303, wstrzymało się 41 posłów.</u>
          <u xml:id="u-84.111" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-84.112" who="#Marszałek">W poprawce 5. do art. 19 ust. 2 i polegającej na skreśleniu ust. 4 wnioskodawca proponuje, aby wnioski o dopuszczenie do obrotu, o których mowa w tym przepisie, były rozpatrywane według przepisów dotychczasowych.</u>
          <u xml:id="u-84.113" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.114" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.115" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 5., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.116" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.117" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.118" who="#Marszałek">Głosowało 398 posłów. Wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-84.119" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.120" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-84.121" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo farmaceutyczne, ustawę o wyrobach medycznych oraz ustawę o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych w brzmieniu proponowanym przez Komisję Zdrowia, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.122" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.123" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.124" who="#Marszałek">Głosowało 397 posłów. Za opowiedziało się 329, przeciw - 14, wstrzymało się 54 posłów.</u>
          <u xml:id="u-84.125" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo farmaceutyczne, ustawę o wyrobach medycznych oraz ustawę o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych oraz ustawy o zawodzie lekarza.</u>
          <u xml:id="u-84.126" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 4. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o wyrobach medycznych.</u>
          <u xml:id="u-84.127" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez panią poseł Marię Gajecką-Bożek oraz przeprowadził dyskusję, w trakcie której zgłoszono poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.128" who="#Marszałek">W związku z tym Sejm skierował ponownie projekt ustawy do komisji.</u>
          <u xml:id="u-84.129" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom i panom posłom doręczone w druku nr 673-A.</u>
          <u xml:id="u-84.130" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-84.131" who="#Marszałek">Pani poseł nie ma uwag?</u>
          <u xml:id="u-84.132" who="#komentarz">(Poseł Maria Gajecka-Bożek: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-84.133" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.134" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 673.</u>
          <u xml:id="u-84.135" who="#Marszałek">Komisja przedstawia poprawki, nad którymi głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-84.136" who="#Marszałek">Wszystkie poprawki zostały zgłoszone do art. 1 projektu ustawy zawierającego zmiany do ustawy o wyrobach medycznych.</u>
          <u xml:id="u-84.137" who="#Marszałek">W 1. poprawce do art. 3 pkt. 7a zawierającego definicję pojęcia „wyposażenie wyrobu medycznego” wnioskodawca proponuje, aby osobno występujące wyposażenie traktować jako wyrób medyczny i nazywać w treści ustawy wyrobem medycznym.</u>
          <u xml:id="u-84.138" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.139" who="#Marszałek">Konsekwencją jej przyjęcia będzie skreślenie zmiany 11. w art. 1 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-84.140" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.141" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 1., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.142" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.143" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.144" who="#Marszałek">Głosowało 392 posłów. Za opowiedziało się 59, przeciw - 307, wstrzymało się 26 posłów.</u>
          <u xml:id="u-84.145" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-84.146" who="#Marszałek">W 2. poprawce do art. 3 wnioskodawca w dodawanym pkt. 9a proponuje, aby pojęcie „wyrób medyczny do diagnostyki in vitro do samodzielnego stosowania” oznaczało wyrób medyczny do diagnostyki in vitro przeznaczony przez wytwórcę do użytku przez osobę w warunkach domowych.</u>
          <u xml:id="u-84.147" who="#Marszałek">Jednocześnie wnioskodawca proponuje skreślić lit. a w zmianie 12. w art. 1 projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-84.148" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.149" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.150" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 2. do art. 3, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.151" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.152" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.153" who="#Marszałek">Głosowało 393 posłów. Za opowiedziało się 391, przeciw był 1 poseł, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-84.154" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.155" who="#Marszałek">W 3. poprawce do art. 3 pkt. 16 zawierającego definicję pojęcia „znakowanie znakiem zgodności” wnioskodawca proponuje, aby należało przez nie rozumieć m.in. znakowanie przy udziale jednostki notyfikującej dla aktywnego wyrobu medycznego do implantacji wyrobu medycznego do diagnostyki in vitro z listy A i B, a nie, jak proponowała komisja, wyrobu medycznego będącego aktywnym implantem lub wyrobem medycznym do diagnostyki in vitro, diagnostyki in vitro z listy A i B.</u>
          <u xml:id="u-84.156" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.157" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.158" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 3., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.159" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.160" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.161" who="#Marszałek">Głosowało 395 posłów. Za opowiedziało się 394, przeciw - 1, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-84.162" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.163" who="#Marszałek">W 4. poprawce do art. 3 wnioskodawca w dodawanym pkt. 14a proponuje, aby pojęcie „wyrób medyczny zwany aktywnym implantem” oznaczało wyrób medyczny do implantacji, którego funkcjonowanie uwarunkowanie jest obecnością źródła energii elektrycznej lub jakiegokolwiek źródła zasilania innego niż energia generowana bezpośrednio przez ludzki organizm lub przez siłę ciężkości i działający w wyniku przetwarzania tej energii.</u>
          <u xml:id="u-84.164" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.165" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.166" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 4., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.167" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.168" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.169" who="#Marszałek">Głosowało 396 posłów. Za aktywnym implantem opowiedziało się 395, przeciw - 1, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-84.170" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.171" who="#Marszałek">W 5. poprawce do art. 4 ust. 1a wnioskodawca proponuje, aby wprowadzenia do obrotu wyrobu medycznego dokonywał wytwórca mający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub autoryzowany przedstawiciel.</u>
          <u xml:id="u-84.172" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.173" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.174" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 5., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.175" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.176" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.177" who="#Marszałek">Głosowało 396 posłów. Za opowiedziało się 395, przeciwnych nie było, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-84.178" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.179" who="#Marszałek">W 6. poprawce do art. 7 wnioskodawca w nowym brzmieniu ust. 1 i 4 proponuje:</u>
          <u xml:id="u-84.180" who="#Marszałek">- aby oświadczenie, o którym mowa w tym przepisie, sporządzał również wytwórca łączący różne wyroby medyczne lub dokonujący sterylizacji różnych wyrobów medycznych posiadających świadectwo rejestracji, świadectwo dopuszczenia do obrotu, świadectwo jakości, świadectwo dopuszczenia do stosowania lub pozytywną opinię o wyrobie medycznym, a nie tylko wyrobów medycznych oznaczonych znakiem zgodności CE,</u>
          <u xml:id="u-84.181" who="#Marszałek">- oraz aby w przypadku dokonywania sterylizacji różnych wyrobów medycznych, o której mowa powyżej, wytwórca zobowiązany był dokonać przy współudziale jednostki notyfikowanej oceny zgodności, o której mowa w rozdziale 4, ograniczonej jednak do zagadnień związanych z procesem sterylizacji.</u>
          <u xml:id="u-84.182" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.183" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.184" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 6., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.185" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.186" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.187" who="#Marszałek">Głosowało 395 posłów. Wszyscy byli za, głosów przeciwnych nie było, wstrzymujących się też nie.</u>
          <u xml:id="u-84.188" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.189" who="#Marszałek">Poprawki: 7. do art. 8, 11. do art. 32 oraz 13. do art. 35 są merytorycznie związane z poprawkami od 2. do 6. do projektu ustawy o zmianie ustawy o Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych i polegają na utrzymaniu dotychczasowego statusu prezesa tego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-84.190" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm korespondujące z nimi poprawki do poprzednio rozważanych projektów ustaw odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-84.191" who="#Marszałek">Nad poprawkami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-84.192" who="#Marszałek">Również tutaj komisja wnosi o ich odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-84.193" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.194" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawek: 7., 11. i 13., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.195" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.196" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.197" who="#Marszałek">Głosowało 394 posłów. Za opowiedziało się 136, przeciw - 255, wstrzymało się 3 posłów.</u>
          <u xml:id="u-84.198" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawki odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-84.199" who="#Marszałek">W 8. poprawce do art. 24 ust. 1, 3 i 8 wnioskodawca proponuje, aby pozwolenia na rozpoczęcie badań klinicznych z udziałem wyrobu medycznego wydawał i cofał minister właściwy do spraw zdrowia, a nie, jak stanowi przepis obowiązujący, prezes urzędu.</u>
          <u xml:id="u-84.200" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.201" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.202" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 8., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.203" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.204" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.205" who="#Marszałek">Głosowało 393 posłów. Za opowiedziało się 352, przeciw - 40, wstrzymał się 1 poseł.</u>
          <u xml:id="u-84.206" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.207" who="#Marszałek">W 9. poprawce do art. 27 ust. 4 wnioskodawca proponuje zmiany redakcyjne.</u>
          <u xml:id="u-84.208" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.209" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.210" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 9. do art. 27 ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.211" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.212" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.213" who="#Marszałek">Głosowało 396 posłów. Wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-84.214" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.215" who="#Marszałek">W 10. poprawce do art. 28 ust. 3 wnioskodawca proponuje, aby do zgłoszenia o wpis do Rejestru Wyrobów i Wyrobów Medycznych dołączać:</u>
          <u xml:id="u-84.216" who="#Marszałek">1) deklarację zgodności albo -</u>
          <u xml:id="u-84.217" who="#Marszałek">2) deklarację zgodności z podaniem numeru identyfikacyjnego jednostki notyfikowanej - w przypadku wyrobu medycznego klasy I mającego funkcję pomiarową lub będącego sterylnym wyrobem medycznym, wyrobu medycznego klasy IIa, IIb lub III, aktywnego wyrobu medycznego do implantacji i wyrobu medycznego do diagnostyki in vitro z listy A lub B albo do samodzielnego testowania, albo</u>
          <u xml:id="u-84.218" who="#Marszałek">3) oświadczenie, o którym mowa w art. 7 ust. 1, albo -</u>
          <u xml:id="u-84.219" who="#Marszałek">4) oświadczenie, o którym mowa w art. 7 ust. 1, z podaniem numeru identyfikacyjnego jednostki notyfikowanej - w przypadku dokonywania sterylizacji różnych wyrobów medycznych w celu wprowadzenia ich do obrotu jako systemu lub zestawu zabiegowego,</u>
          <u xml:id="u-84.220" who="#Marszałek">5) wzór etykiety, ulotki informacyjnej oraz instrukcji używania.</u>
          <u xml:id="u-84.221" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.222" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.223" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 10., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.224" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.225" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.226" who="#Marszałek">Głosowało 395 posłów. Wszyscy byli za.</u>
          <u xml:id="u-84.227" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.228" who="#Marszałek">Poprawkę 11. już rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-84.229" who="#Marszałek">W 12. poprawce do art. 33 ust. 1 wnioskodawca proponuje, aby prezes urzędu kontrolował wytwórców, którzy przeprowadzają ocenę zgodności bez współudziału jednostki notyfikowanej oraz podmiotów prowadzących badania kliniczne wyrobów medycznych lub ocenę działania wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro.</u>
          <u xml:id="u-84.230" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-84.231" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-84.232" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem poprawki 12. do art. 33 ust. 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.233" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.234" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.235" who="#Marszałek">Głosowało 398 posłów. Za opowiedziało się 397, przeciw - 1, wstrzymujących się nie było.</u>
          <u xml:id="u-84.236" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.</u>
          <u xml:id="u-84.237" who="#Marszałek">Poprawkę 13. rozpatrzyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-84.238" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-84.239" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o wyrobach medycznych, w brzmieniu proponowanym przez Komisję Zdrowia, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-84.240" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-84.241" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-84.242" who="#Marszałek">Głosowało 396 posłów. Za opowiedziało się 326, przeciw - 15, wstrzymało się 55.</u>
          <u xml:id="u-84.243" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o wyrobach medycznych.</u>
          <u xml:id="u-84.244" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 12. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-84.245" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Jacka Kasprzyka oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-84.246" who="#Marszałek">W związku ze zgłoszoną w drugim czytaniu poprawką Sejm ponownie skierował projekt ustawy do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.</u>
          <u xml:id="u-84.247" who="#Marszałek">Dodatkowe sprawozdanie zostało paniom posłankom i panom posłom doręczone w druku nr 651-A.</u>
          <u xml:id="u-84.248" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.</u>
          <u xml:id="u-84.249" who="#Marszałek">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jacka Kasprzyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełSprawozdawcaJacekKasprzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podczas drugiego czytania zgłoszono w sumie 10 poprawek. Komisja w dniu 18 lipca podjęła prace nad tymi poprawkami. W trakcie prac komisji 9 poprawek zostało wycofanych, 1 poprawka otrzymała negatywną opinię komisji ze względu na swą wadliwość legislacyjną. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#Marszałek">Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 651.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#Marszałek">Komisja przedstawia również poprawkę, nad którą głosować będziemy w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-86.4" who="#Marszałek">W jedynej poprawce do art. 13a ust. 1 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy wnioskodawca proponuje, aby dysponent Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych mógł za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych zaciągać kredyty i pożyczki tylko na zaspokojenie roszczeń pracowniczych dla upadłej Stoczni Szczecińskiej i jej kooperantów.</u>
          <u xml:id="u-86.5" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-86.6" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-86.7" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki do art. 13a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-86.8" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-86.9" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-86.10" who="#Marszałek">Głosowało 389 posłów. Za opowiedziało się 126, przeciw - 257, wstrzymało się 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-86.11" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-86.12" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-86.13" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy zawartego w druku nr 651 w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Społecznej i Rodziny, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-86.14" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-86.15" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-86.16" who="#Marszałek">Głosowało 386 posłów. Za opowiedziało się 377, przeciw - 1, wstrzymało się 8 posłów.</u>
          <u xml:id="u-86.17" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-86.18" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 13. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.</u>
          <u xml:id="u-86.19" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Tadeusza Tomaszewskiego oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-86.20" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-86.21" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 472 wraz z autopoprawką.</u>
          <u xml:id="u-86.22" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku będzie oznaczało, że Sejm skierował projekt ustawy zgodnie z art. 46 ust. 2 regulaminu Sejmu do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w celu ponownego rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-86.23" who="#Marszałek">Proszę bardzo panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PosełElżbietaKruk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie do pana posła sprawozdawcy: Panie pośle, czy prawdą jest, że przyjęliśmy przed chwilą projekt rządowy tożsamy w znacznej mierze z projektem Prawa i Sprawiedliwości, który teraz proponujecie państwo odrzucić?</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#PosełElżbietaKruk"> Oba projekty są zbieżne, jeśli chodzi o intencje, tyle że projekt Prawa i Sprawiedliwości leżał w parlamencie od 20 marca tego roku, a projekt rządowy zaistniał 2 lipca tego roku? Czy prawdą jest, że rząd zareagował na zapaść finansową Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, której był w pełni świadom, dopiero w obliczu katastrofy, jaką jest upadek Stoczni Szczecińskiej, czyli w związku z zagrożeniem poważnymi niepokojami społecznymi - i choć projekt Prawa i Sprawiedliwości antycypował tę sytuację, nie dane mu było zaistnieć, a rząd był w tym zakresie przez wiele miesięcy bezczynny - co miało bolesne skutki społeczne dla pracowników dziesiątków upadłych zakładów pracy, którzy jak np. pracownicy spółki Daewoo w Lublinie musieli czekać na wypłatę należnych im świadczeń nawet do pół roku? Powtarzam, Wysoka Izbo: do pół roku, w odpowiedzi na zniecierpliwienie państwa posłów.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Już była dyskusja na ten temat.)</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#PosełElżbietaKruk">I ostatnie pytanie, panie pośle: Czy prawdą jest, że gdyby dane było zaistnieć projektowi Prawa i Sprawiedliwości, wcześniej można byłoby wdrożyć rozwiązania, które teraz wprowadziliśmy projektem rządowym? Oczywiście, nie załatwiłoby to kwestii trudnej sytuacji na rynku pracy, ale przynajmniej w pewnym zakresie złagodziło to zjawisko. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#Marszałek">Pan poseł Andrzej Lepper.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełAndrzejLepper">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PosełAndrzejLepper">Najpierw przedstawię marszałkowi sprostowanie odnośnie do poprzedniej mojej wypowiedzi. Panie marszałku, ja wiem, o czym dyskutowała komisja. Pan bardzo sprytnie chciał mnie skompromitować, ale to pan chyba nie wiedział, o czym komisja dyskutowała.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#Marszałek">Ależ, panie pośle, nawet mi to w głowie nie powstało. Kategorycznie zaprzeczam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełAndrzejLepper">Myślę, że bardzo sprytnie pan to zrobił, ale nie oto chodzi.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PosełAndrzejLepper">Proszę Państwa! Przed chwilą głosowaliśmy. Jak pani poseł mogła teraz wystąpić? A co do posła sprawozdawcy, co do tego, że nie wystąpił poseł sprawozdawca, to dziwię się. Przed chwilą pani poseł głosowała, żeby zapisy o roszczeniach pracowniczych dotyczyły tylko Stoczni Szczecińskiej i kooperantów. Stoczniowcy słuchają nas dzisiaj i widzą to.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#PosełAndrzejLepper">Nie wierzcie, stoczniowcy, że oni mają dobre intencje - Platforma, PiS i Liga Polskich Rodzin również. Jak można mówić tylko o jednej stoczni i kooperantach?</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#PosełAndrzejLepper">Niech pan poseł sprawozdawca powie teraz wszystkim, żeby słyszeli. My chcemy, żeby dotyczyło to wszystkich zakładów pracy, Daewoo również, pani poseł. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#Marszałek">Dziękuję, panie pośle. Właśnie ustawę o takiej treści przegłosowaliśmy przed chwilą.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#Marszałek">Pan poseł Tomaszewski chciałby coś powiedzieć jako sprawozdawca przedstawiający tę ustawę, tak?</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Tomaszewski: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#Marszałek">Proszę uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Projekt poselski został skierowany przez pana marszałka w maju do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Prace nad nim zostały podjęte niezwłocznie. 4 czerwca odbyło się pierwsze czytanie, w czasie którego m.in. autorzy tego projektu wyrazili gotowość zgłoszenia autopoprawki. Ta autopoprawka była wynikiem dyskusji podczas posiedzenia komisji i dopiero ona rozszerzała katalog możliwości, uwzględniała możliwość zaciągania kredytów przez Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oprócz zaciągania pożyczek.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Druga część pierwszego czytania odbyła się 4 lipca, kiedy już był pilny projekt rządowy, który zawierał szerszy katalog możliwości zasilania Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Z tego względu komisja wnosi do Wysokiej Izby o odrzucenie tego projektu. Tak że to jest prawda, że ten projekt zawierania część z rozwiązań projektu rządowego, ale podkreślam, że projekt rządowy zawierał szerszy katalog możliwości zasilania funduszu niż projekt poselski.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Jeśli chodzi o stanowisko rządu, to rząd informował zarówno komisję, jak i Wysoką Izbę o kłopotach funduszu. Już w ubiegłym roku ten fundusz właściwie stracił płynność, stąd trwały prace w rządzie i stąd ten pilny rządowy projekt, który został przez Wysoką Izbę uchwalony. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#Marszałek">Widzę, że szykuje się pan minister Hausner, ale jeszcze są następni pytający. Pan poseł Giertych, jak rozumiem. Czy pan poseł Cymański także się gotuje?</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: W ramach sprostowania, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pan poseł Giertych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełRomanGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym się zwrócić do pana Andrzeja Leppera.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PosełRomanGiertych">Panie pośle, to nie myśmy głosowali za tym rządem, który obecnie doprowadza do takiej sytuacji, tylko Samoobrona. To nie Liga Polskich Rodzin głosowała. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#Marszałek">Proszę państwa, jeśli chodzi o sprawę głosowań, to są dostępne ich wyniki, są one publikowane. Tam wszyscy będą mogli to sprawdzić. Nie licytujmy się w tej kwestii.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#Marszałek">Pan poseł Cymański, proszę.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#Marszałek">Ale proszę o pytania, już proszę nie...</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#Marszałek">Proszę państwa, w sprawie tego, kto jak głosował, już nie będą udzielał głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełTadeuszCymański">Panie marszałku, to jest pytanie ratunkowe, bo pan poseł Andrzej Lepper jest w stanie zamieszać w głowie każdemu.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PosełTadeuszCymański">Mam pytanie: Czy myśmy przed chwilą głosowali, że dysponent Funduszu Gwarantowanych Świadczeń...</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie!)</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#PosełTadeuszCymański">Ale proszę nie przerywać.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#PosełTadeuszCymański">...może zaciągać kredyty, pożyczki także na zaspokojenie potrzeb stoczni czy tylko na zaspokojenie potrzeb stoczni? Nie można na żywca kitu wciskać ludziom. Nie można. Nie można.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#Marszałek">Proszę państwa...</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: W ramach sprostowania...)</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#Marszałek">Nie, panie pośle. W sprawie głosowań nie udzielam już głosu.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Ja nie w sprawie głosowań.)</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#Marszałek">Nie, proszę państwa, nie udzielam głosu. Za chwilę odczytam wyniki głosowania.</u>
          <u xml:id="u-98.5" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Jeżeli tak mnie lżono tutaj, to muszę sprostować.)</u>
          <u xml:id="u-98.6" who="#Marszałek">Panie pośle, za chwilę odczytam wyniki głosowania w sprawie poprawki, bo mówimy o poprawce. Za chwilę odczytam wyniki głosowania i to powinno zakończyć dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-98.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Ja nie w sprawie głosowania.)</u>
          <u xml:id="u-98.8" who="#Marszałek">A w jakiej sprawie, panie pośle?</u>
          <u xml:id="u-98.9" who="#komentarz">(Głos z sali: W sprawie wypowiedzi pana posła Leppera.)</u>
          <u xml:id="u-98.10" who="#Marszałek">Co do wypowiedzi pana posła Leppera, to nie, panie pośle, już tej dyskusji nie kontynuujemy.</u>
          <u xml:id="u-98.11" who="#Marszałek">Proszę państwa, to była poprawka. Przypomnijmy jeszcze jej treść.</u>
          <u xml:id="u-98.12" who="#Marszałek">W poprawce do ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy wnioskodawca proponuje, aby dysponent Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych mógł za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych zaciągać kredyty i pożyczki tylko na zaspokojenie roszczeń pracowniczych dla upadłej Stoczni Szczecińskiej i jej kooperantów.</u>
          <u xml:id="u-98.13" who="#Marszałek">Taka była treść poprawki. No więc ona oczywiście ograniczała możliwości wykorzystania tego rodzaju pożyczek.</u>
          <u xml:id="u-98.14" who="#Marszałek">Komisja wnosiła o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-98.15" who="#Marszałek">I teraz za poprawką w sumie, jak wiemy, głosowało 126 posłów, przeciw 257.</u>
          <u xml:id="u-98.16" who="#Marszałek">W SLD za było 2, przeciw - 174. W Platformie Obywatelskiej za 46, przeciw - 1, wstrzymujących się 2. W Samoobronie za 0, przeciw - 33, wstrzymujących się 2. W Prawie i Sprawiedliwości za 35, przeciw - 1, wstrzymujących się 0.</u>
          <u xml:id="u-98.17" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-98.18" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-98.19" who="#komentarz">(Głos z sali: No, przeciw, Cymański, tak właśnie głosowaliście!)</u>
          <u xml:id="u-98.20" who="#Marszałek">W PSL za 2, przeciw - 28, wstrzymujących się 0.</u>
          <u xml:id="u-98.21" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kaczyński: Panie marszałku, przepraszam bardzo, ale na jakiej podstawie...)</u>
          <u xml:id="u-98.22" who="#Marszałek">Panie pośle, nie udzieliłem panu głosu. Panie pośle, proszę opuścić trybunę.</u>
          <u xml:id="u-98.23" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kaczyński: Panie marszałku, na jakiej podstawie pan tutaj...)</u>
          <u xml:id="u-98.24" who="#Marszałek">Panie pośle, proszę opuścić trybunę.</u>
          <u xml:id="u-98.25" who="#komentarz">(Głos z sali: Co, pan prawdy się boi? Prawda w oczy kole?)</u>
          <u xml:id="u-98.26" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kaczyński: Ja się nie boję...)</u>
          <u xml:id="u-98.27" who="#Marszałek">Panie pośle, proszę opuścić trybunę, jeszcze raz pana bardzo proszę. Wyniki głosowań są jawne, to nie jest żadna tajemnica. Dalsza dyskusja na temat wyników głosowań byłaby bez sensu. Dlatego odczytuję wyniki głosowań.</u>
          <u xml:id="u-98.28" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kaczyński: Na jakiej podstawie regulaminowej pan tutaj...)</u>
          <u xml:id="u-98.29" who="#Marszałek">Panie pośle, wyjaśnimy to sobie na najbliższym posiedzeniu Konwentu Seniorów. Teraz...</u>
          <u xml:id="u-98.30" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kaczyński: W takim razie proszę o przerwę i zwołanie Konwentu Seniorów.)</u>
          <u xml:id="u-98.31" who="#Marszałek">Panie pośle, skończymy głosowania i zwołamy Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-98.32" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kaczyński: Nie ma tego rodzaju procedury, że się nie ogłasza przerwy, jeśli...)</u>
          <u xml:id="u-98.33" who="#Marszałek">Panie pośle, marszałek decyduje o tym, kiedy jest przerwa.</u>
          <u xml:id="u-98.34" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kaczyński: Panie marszałku, pan tutaj uprawia politykę.)</u>
          <u xml:id="u-98.35" who="#Marszałek">Panie pośle, proszę zająć miejsce. (Gwar, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-98.36" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Panie marszałku, sprostowanie. Ja żadnych bzdur nie opowiadałem.)</u>
          <u xml:id="u-98.37" who="#Marszałek">Nie, panie pośle, nie udzielam już nikomu głosu.</u>
          <u xml:id="u-98.38" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Sprostowanie. Muszę...)</u>
          <u xml:id="u-98.39" who="#Marszałek">Panie pośle Lepper, proszę zająć miejsce. Panie pośle, utrudnia mi pan prowadzenie obrad.</u>
          <u xml:id="u-98.40" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Ja chciałem sprostować wypowiedź...)</u>
          <u xml:id="u-98.41" who="#Marszałek">Panie pośle, nie ma co prostować, wyda pan oświadczenie w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-98.42" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-98.43" who="#Marszałek">Panie pośle, wyda pan oświadczenie.</u>
          <u xml:id="u-98.44" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Ale ja muszę z trybuny sejmowej.)</u>
          <u xml:id="u-98.45" who="#Marszałek">Nie, panie pośle, nie wyrażam zgody w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-98.46" who="#Marszałek">Proszę państwa, utrudniacie prowadzenie obrad i prowadzenie głosowania. W związku z tą sprawą, którą zgłosił pan poseł Kaczyński, za chwilę będzie przerwa i posiedzenie Konwentu Seniorów. Tam sobie te sprawy omówimy.</u>
          <u xml:id="u-98.47" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Ale, panie marszałku, z trybuny sejmowej padło oskarżenie wobec mnie. Ja muszę sprostować.)</u>
          <u xml:id="u-98.48" who="#Marszałek">Panie pośle Lepper, zwracam panu uwagę, że utrudnia mi pan prowadzenie obrad. Proszę opuścić mównicę, proszę zająć miejsce.</u>
          <u xml:id="u-98.49" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Ja nie opuszczę, pan musi mi udzielić głosu w sprawie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-98.50" who="#Marszałek">Panie pośle, ostrzegam pana, że uniemożliwia mi pan prowadzenie obrad.</u>
          <u xml:id="u-98.51" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-98.52" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: To są tylko dwa zdania.)</u>
          <u xml:id="u-98.53" who="#Marszałek">Nie, panie pośle, ani jednego zdania. Proszę zająć miejsce, panie pośle. (Gwar, poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-98.54" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Panie marszałku, pytam pana, czy pan, kiedy wchodziłem na trybunę...)</u>
          <u xml:id="u-98.55" who="#Marszałek">Panie pośle Lepper, pan poseł Kaczyński zastosował się do mojego życzenia i zajął miejsce. Pan się nie stosuje.</u>
          <u xml:id="u-98.56" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: ...kiedy nazwano mnie Hitlerem i agentem KGB, słyszał pan to?)</u>
          <u xml:id="u-98.57" who="#Marszałek">Proszę pana, nie słyszałem.</u>
          <u xml:id="u-98.58" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Nie słyszał pan.)</u>
          <u xml:id="u-98.59" who="#Marszałek">Jeżeli było coś takiego, to wobec tego skieruje pan wniosek do Komisji Etyki Poselskiej w związku z tego rodzaju pomówieniami pod pańskim adresem czy obelgami.</u>
          <u xml:id="u-98.60" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: A panu radzę...)</u>
          <u xml:id="u-98.61" who="#Marszałek">Panie pośle Lepper, ostrzegam pana na podstawie art. 176, że uniemożliwia mi pan prowadzenie obrad. I jeżeli jeszcze raz pana ostrzegę, że uniemożliwia mi pan prowadzenie obrad, poniesie pan konsekwencje wynikające z regulaminu.</u>
          <u xml:id="u-98.62" who="#Marszałek">Proszę zająć miejsce, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-98.63" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: Ja chcę sprostować, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-98.64" who="#Marszałek">Panie pośle, będzie pan w innym trybie prostował. Proszę zająć miejsce.</u>
          <u xml:id="u-98.65" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-98.66" who="#Marszałek">Proszę zająć miejsce, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-98.67" who="#Marszałek">W takim razie ogłaszam 15-minutową przerwę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 25 do godz. 11 min 41)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#Marszałek">Proszę państwa o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#Marszałek">Proszę o szybsze przybycie z kuluarów, za chwilę wznowię obrady.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#Marszałek">Niestety nie ma tutaj tzw. massa tabulettae, tylko od razu przechodzimy do głosowania, więc...</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Jeszcze pan minister Hausner.)</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#Marszałek">Pan minister Hausner jeszcze prosił o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#Marszałek">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#Marszałek">Bardzo proszę pana ministra Jerzego Hausnera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSpołecznejJerzyHausner">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jesienią z tej trybuny relacjonowałem Wysokiej Izbie sytuację w Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i zapowiedziałem, że rząd tę sytuację będzie porządkował. Ale przypomnę, że zdając wtedy tę relację, mówiłem m.in., że jeszcze w 1999 r. fundusz na bieżąco realizował wszystkie zobowiązania, a aktywa funduszu wynosiły ponad 1 mld zł. Tak było w 1999 r. Ale we wrześniu 2001 r. fundusz nie realizował w ogóle żadnych zobowiązań, fundusz był bankrutem. Żadne świadczenia, także obligatoryjne, nie były wypłacane. Kontrolę nad funduszem przejął minister pracy w wyniku zmian ustawowych, które Wysoka Izba zaaprobowała. Z końcem poprzedniego roku zaległości wynosiły 110 mln zł i mieliśmy ok. 4-miesięczne opóźnienie. W chwili obecnej te zaległości są o połowę mniejsze, a zobowiązania realizujemy mniej więcej z 2-miesięcznym opóźnieniem. Chcę przy tym powiedzieć, że z punktu widzenia formalnoprawnego zobowiązania funduszu mogą być uregulowane wówczas, gdy fundusz otrzymuje od syndyka odpowiednią dokumentację. A zatem zobowiązania funduszu nie mogą być liczone od momentu, w którym pracodawca zaprzestaje wypłaty wynagrodzeń, ale od momentu, w którym otrzymujemy niezbędną dokumentację. W przypadku Daewoo Lublin w żadnym razie nie mogę potwierdzić, że było to 6-miesięczne opóźnienie. Upadłość ogłoszono w październiku, dokumenty do funduszu trafiły w listopadzie i w ciągu paru miesięcy wszystkie zobowiązania wobec pracowników tej firmy zostały uregulowane. I teraz, gdyby nie sprawy związane ze Stocznią Szczecińską, sytuacja funduszu byłaby stopniowo opanowywana i, co najważniejsze, bez podnoszenia składki. Bo oczywiście można by było podnieść składkę, byłoby to jednak działanie antyskuteczne, ponieważ w istocie rzeczy spowodowałoby to, że pracodawcy mieliby trudniejsze warunki, a w konsekwencji byłoby więcej bezrobotnych i więcej zobowiązań funduszu.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSpołecznejJerzyHausner">Sytuacja związana ze Stocznią Szczecińską spowodowała, że rząd zaproponował pilny projekt, by poszukać rozwiązania w tym konkretnym przypadku. I od razu chcę powiedzieć, że zobowiązania, które ciążą na funduszu, są w tej chwili wobec Stoczni Szczecińskiej wypłacone; została wypłacona pierwsza rata i w terminie będzie wypłacona druga rata zobowiązań. Ale oczywiście przed nami dalsze zobowiązania; stąd ta inicjatywa rządowa.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSpołecznejJerzyHausner">Jak inicjatywa rządowa ma się do inicjatywy klubu Prawa i Sprawiedliwości? Inicjatywa rządowa jest po prostu szersza i bardziej odpowiednio reaguje na to, co się stało. Czy rząd mógł i powinien antycypować tę sytuację? Ważne jest to, czy znajdujemy rozwiązanie konkretnego problemu, a nie to, czy zajmujemy się przewidywaniem zagrożeń. To rozwiązanie jest w tym projekcie pokazane. I mam wrażenie, że powinno nam zależeć przede wszystkim na tym, by rozwiązać problem, a nie na tym, by prowadzić jedynie propagandową grę.</u>
          <u xml:id="u-101.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-101.4" who="#MinisterPracyiPolitykiSpołecznejJerzyHausner">Jeżeli inicjatywa PiS nie jest tylko i wyłącznie propagandową grą, po to by się pokazać przy tej okazji, to proszę, byśmy przeszli następujący test. Pan poseł Walendziak w przerwie wspominał mi o tym, że jest inny projekt poselski PiS, dotyczący restrukturyzacji przedsiębiorstw i banków, bardzo zbliżony do projektu, który rząd rozpatrzy w przyszłym tygodniu i skieruje do parlamentu. Otóż proponuję nie prowadzić politycznej gry, politycznej propagandy, kto przedstawił lepszy projekt, lecz spowodować, żeby obydwa projekty były rozpatrywane, po to by znaleźć najszybciej jak można najlepsze rozwiązania. I to jest sposób postępowania, który wydaje mi się rozsądny, który rząd będzie popierał. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-101.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#Marszałek">Jeśli rząd przygotuje ten projekt tak, że będzie on mógł się znaleźć w porządku obrad w przyszłym tygodniu, bo jest już bardzo mało czasu, to oczywiście oba projekty poddamy pierwszemu czytaniu na sali plenarnej.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Kruk: Mam wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#Marszałek">Teraz przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-102.4" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia zawartego...</u>
          <u xml:id="u-102.5" who="#komentarz">(Poseł Elżbieta Kruk: Chcę przedstawić wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-102.6" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełElżbietaKruk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PosełElżbietaKruk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odczytam teraz fragment scenariusza, który otrzymaliśmy; chodzi o przygotowanie głosowań na dzień dzisiejszy. W jedynej poprawce do art. 13a ust. 1 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy wnioskodawca proponuje, aby dysponent Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych mógł za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych zaciągać kredyty i pożyczki także na zaspokojenie roszczeń pracowniczych dla upadłej Stoczni Szczecińskiej i jej kooperantów.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PosełElżbietaKruk">W związku z tym składam wniosek formalny w imieniu grupy posłów o reasumpcję tego głosowania na podstawie art. 189 ust. 1 regulaminu Sejmu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#Marszałek">Proszę państwa, chciałbym poinformować, że scenariusz, który państwo otrzymują, nie jest dokumentem obowiązującym. Jest to dokument wyłącznie pomocniczy dla osób, które kierują głosowaniami. Zdarzają się tam bardzo często różnego rodzaju błędy, także takie, które mam przed sobą, a które często koryguję na bieżąco; albo zwracają mi na to uwagę posłowie.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#Marszałek">Dokumentem obowiązującym jest dodatkowe sprawozdanie komisji polityki społecznej. Jeśli chodzi o ten dokument, nie ma żadnej wątpliwości, że wnioskodawca tej poprawki zaproponował, ażeby kredyty i pożyczki na zaspokajanie roszczeń pracowniczych mogły być zaciągane wyłącznie dla upadłej Stoczni Szczecińskiej oraz jej kooperantów. To jest zasadniczy dokument, tym się wszyscy powinni kierować.</u>
          <u xml:id="u-104.3" who="#Marszałek">Mogę co najwyżej przyjąć do wiadomości fakt, nie tylko ja, bo wszyscy to usłyszeli, że klub Prawa i Sprawiedliwości, kierując się scenariuszem, głosował inaczej, niż może by zagłosował, gdyby kierował się dokumentem podstawowym, i że w związku z tym nie było jego intencją głosować tak, jak to zostało tutaj określone, podkreślone czy skrytykowane. Naprawdę rzecz nie polega na tym, żeby się wzajemnie oskarżać o jakieś niecne intencje, a więc: ci nie chcą, tamci nie chcą, ci chcą komuś dogodzić, tamci chcą wprost przeciwnie. Myślę, że w atmosferze nerwowej padają takie oskarżenia. Ale przyjmijmy to, co pani powiedziała w tej chwili, opierając się na tym roboczym scenariuszu - że klub Prawa i Sprawiedliwości głosował, rozumiejąc, że przyjmowany jest inny wniosek. Chociaż, mówiąc między nami, odczytałem to inaczej, tak jak było zapisane w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-104.4" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Dorn.</u>
          <u xml:id="u-104.5" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełLudwikDorn">Panie Marszałku! Niemniej jednak klub Prawa i Sprawiedliwości, a nie tylko posłowie klubu Prawa i Sprawiedliwości składają podpisy, i chyba już zostało to u pana marszałka złożone...</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Lepper: W jakim trybie?)</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#PosełLudwikDorn">Pod wnioskiem o reasumpcję. Niejako wiadome jest to, że w bieżącej praktyce parlamentarnej dyspozycje klubowe co do głosowania są określane w znacznej mierze na podstawie scenariusza, który dostajemy dzięki uprzejmości Kancelarii Sejmu. W związku z tym istnieje pełna podstawa do twierdzenia, że doszło do - przez nikogo, podkreślam, przez nikogo niezawinionego, bo rzeczywiście tego rodzaju pomyłki w scenariuszu się zdarzają - wprowadzenia w błąd znacznej grupy posłów. Dlatego podtrzymujemy wniosek o reasumpcję.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#Marszałek">Chwilę, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#Marszałek">Proszę państwa, rozstrzygnijmy to zgodnie z regulaminem Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-106.2" who="#Marszałek">Wniosek o reasumpcję może być zgłoszony wyłącznie na posiedzeniu, na którym odbyło się głosowanie. Został zgłoszony. Powinno być co najmniej 30 posłów podpisanych. Są podpisani. Tak że wniosek jest prawidłowy. Uzasadnienie zostało przedstawione, moje wyjaśnienia również, nie mam już nic do dodania w tej sprawie. W związku z tym Sejm może dokonać reasumpcji głosowania. Ta decyzja - chcę to jasno powiedzieć, bo to się czasami powtarza - zależy od marszałka. Bywały czasami wnioski kompletnie nieuzasadnione. Marszałek nie poddawał ich pod głosowanie. W tym wypadku uważam, że pewne uzasadnienie istnieje. Dlatego poddam teraz ten wniosek pod głosowanie. A zatem pierwsze głosowanie będzie dotyczyło tego, czy Sejm zgadza się na reasumpcję. Jeżeli się zgodzi na reasumpcję, powrócimy do tamtego punktu i przegłosujemy go jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-106.3" who="#Marszałek">Czy to jest jasne?</u>
          <u xml:id="u-106.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-106.5" who="#Marszałek">Jasne.</u>
          <u xml:id="u-106.6" who="#Marszałek">Wobec tego przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.7" who="#Marszałek">Czy w związku z wnioskiem, który został tu przedstawiony i uzasadniony, z całością wyjaśnień, jakie były w tej sprawie, Sejm wyraża w tej kwestii zgodę na reasumpcję?</u>
          <u xml:id="u-106.8" who="#Marszałek">Kto jest za, proszę nacisnąć przycisk i podnieść rękę.</u>
          <u xml:id="u-106.9" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.10" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-106.11" who="#Marszałek">Głosowało 385 posłów. Za opowiedziało się 310, przeciw - 63, wstrzymało się 12.</u>
          <u xml:id="u-106.12" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wyraził zgodę na reasumpcję.</u>
          <u xml:id="u-106.13" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do zreasumowania tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-106.14" who="#Marszałek">Odczytam ją jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-106.15" who="#Marszałek">Przypominam, że to jest poprawka do poprzedniego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-106.16" who="#Marszałek">W jedynej poprawce do art. 13a ust. 1 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy wnioskodawca proponuje, aby dysponent Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych mógł za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych zaciągać kredyty i pożyczki tylko na zaspokojenie roszczeń pracowniczych dla upadłej Stoczni Szczecińskiej i jej kooperantów.</u>
          <u xml:id="u-106.17" who="#Marszałek">Proszę bardzo, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.18" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem tej poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.19" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.20" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-106.21" who="#Marszałek">Głosowało 386 posłów. Za opowiedziało się 15, przeciw - 366, wstrzymało się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-106.22" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił. Tym samym ten drażliwy problem załatwiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-106.23" who="#Marszałek">Wobec tego powracamy teraz do projektu poselskiego, który stał się przyczyną tego sporu.</u>
          <u xml:id="u-106.24" who="#Marszałek">Przypomnę, że komisja wnosi o odrzucenie tego projektu ustawy w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 472, wraz z autopoprawką.</u>
          <u xml:id="u-106.25" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku będzie oznaczało, że Sejm skierował projekt ustawy, zgodnie z art. 46 ust. 2 regulaminu Sejmu, do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, w celu ponownego rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-106.26" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-106.27" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, zawartego w druku nr 472, wraz z autopoprawką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-106.28" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-106.29" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-106.30" who="#Marszałek">Tym razem, jak rozumiem, nikt się nie pomylił, chociaż wydawało mi się, że koncyliacja sięgnie dalej; przecież przyjęliśmy inny projekt.</u>
          <u xml:id="u-106.31" who="#Marszałek">Głosowało 385 posłów. Za odrzuceniem opowiedziało się 256, przeciw - 125, wstrzymało się 4.</u>
          <u xml:id="u-106.32" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie przyjął.</u>
          <u xml:id="u-106.33" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 21. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej z postępowania w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej Zbigniewa Siemiątkowskiego - byłego ministra spraw wewnętrznych w okresie od 7.02.1996 r. do 31.12.1996 r. i Leszka Kubickiego - byłego ministra sprawiedliwości pełniącego obowiązki w okresie od 7.02.1996 r. do 31.10. 1997 r.</u>
          <u xml:id="u-106.34" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Józefa Zycha oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-106.35" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o zwrócenie przedłożonego sprawozdania do komisji w celu uzupełnienia postępowania wraz z propozycjami kierunku i zakresu dalszego postępowania wobec pana Zbigniewa Siemiątkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-106.36" who="#Marszałek">Wniosek ten został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-106.37" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności głosować będziemy nad zgłoszonym wnioskiem o zwrócenie sprawozdania do komisji.</u>
          <u xml:id="u-106.38" who="#Marszałek">W przypadku jego odrzucenia przystąpimy do głosowania nad pociągnięciem do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Zbigniewa Siemiątkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-106.39" who="#Marszałek">Przystępujemy...</u>
          <u xml:id="u-106.40" who="#Marszałek">Pan poseł Lewandowski? Proszę.</u>
          <u xml:id="u-106.41" who="#komentarz">(Poseł Wojciech Mojzesowicz: W jakim trybie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełBogdanLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Czy w świetle ustaleń Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej jest możliwa realizacja treści tego wniosku? Bardzo proszę o odpowiedź, czy ten wniosek w ogóle powinien zostać sformułowany. Mniejsza o pominięcie pewnego dobrego obyczaju w komisji, polegającego na tym, że wnioski mniejszości były głosowane na posiedzeniu komisji i stawały się integralną częścią sprawozdania. Tego zabrakło. Jest tu jednak ważniejsza sprawa: Czy ten wniosek po prostu jest realny w świetle ustaleń komisji? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#Marszałek">Pan poseł ma jeszcze pytanie?</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełZbigniewZiobro">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Czy wniosek komisji idący w kierunku umorzenia postępowań w sprawie byłego ministra spraw wewnętrznych Zbigniewa Siemiątkowskiego, de facto wyłącznie w oparciu o przyczyny natury formalnej, które stają się tarczą chroniącą przed dalszą odpowiedzialnością, definitywnie zamknie możliwość dochodzenia prawdy materialnej, prawdy obiektywnej, do czego powołany jest również Sejm? I czy w związku z tym pan poseł sprawozdawca nie uważa, że posłowie, którzy uznali, że pismo złożone przez posłów wnioskodawców nie odpowiadało warunkom formalnym, nie powinni wystąpić z nowym wnioskiem, by umożliwić wyjaśnienie tej sprawy? Jednym słowem, czy przychylenie się do wniosku komisji definitywnie zamknie możliwość wyjaśnienia niniejszej sprawy? Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#Marszałek">Proszę bardzo pana posła sprawozdawcę Józefa Zycha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełJózefZych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jest mi przykro, ale jednym zdaniem na te pytania nie można odpowiedzieć, ponieważ materia jest niezwykle skomplikowana.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PosełJózefZych">Przypomnę, że we wniosku z dnia 2 kwietnia 1998 r. 115 posłów, a więc zgodnie z ustawą o Trybunale Stanu, wystąpiło z wnioskiem o postawienie przed Trybunałem Stanu dwóch byłych ministrów: pana Leszka Kubickiego, ministra sprawiedliwości, i pana ministra Siemiątkowskiego, ministra spraw wewnętrznych, za to, iż działając - to jest istotne - wspólnie, dopuścili do opublikowania w tzw. Białej Księdze materiałów, które zdaniem posłów wnioskodawców stanowiły tajemnicę państwową. Co się dalej dzieje? A więc zarzut był skierowany przeciwko dwóm w jednym wniosku. Pan minister Kubicki był objęty immunitetem poselskim, wobec tego komisja była zmuszona wystąpić o zgodę komisji dyscyplinarnej dla sędziów...</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#komentarz">(Głos z sali: immunitetem sędziowskim.)</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PosełJózefZych">Przepraszam bardzo, oczywiście tak. Chodziło o wystąpienie o uchyleniu immunitetu sędziowskiego. I tu zaczyna się cała sprawa. Mianowicie Sąd Dyscyplinarny odmawia, stojąc na stanowisku, że wniosek nie spełnia wymogów określonych w ustawie o Trybunale Stanu. A przypomnę, że wniosek wstępny zgodnie z regulaminem Sejmu i zgodnie z ustawą o Trybunale Stanu musi spełniać wymogi aktu oskarżenia, a te wymogi są określone w Kodeksie postępowania karnego. Zaczyna się cała procedura odwoławcza i ostatecznie nie dochodzi do uchylenia immunitetu, a zatem z przyczyn formalnych komisja nie może przystąpić do rozpatrzenia sprawy i merytorycznego przeprowadzenia postępowania dowodowego.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#PosełJózefZych">W tym stanie rzeczy powstaje drugi problem rozważany przez komisję: Skoro w stosunku do byłego ministra Kubickiego zdaniem sądu wniosek nie spełniał wymogów, to czy można uznać, że spełnia wymogi w stosunku do byłego ministra Siemiątkowskiego? Oczywiście komisja, analizując tę sytuację, doszła do następującej konkluzji. Jak już wspomniałem, wniosek był wspólny, zarzuty były te same i nie można zatem przyjąć, zdaniem komisji, że w stosunku do jednego wniosek nie spełnia wymogów, a w stosunku do drugiego spełnia wymogi. Dlatego też zgłoszono na posiedzeniu komisji wniosek z przyczyn formalnych o umorzenie postępowania wobec byłego ministra Kubickiego, a następnie - w oparciu także o te ustalenia - w stosunku do ministra Siemiątkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#PosełJózefZych">Odpowiadam na pytanie pana posła. Oczywiście, panie pośle, Wysoka Izbo, to nie do komisji należało i należy uzupełnianie wniosków. Uzupełnianie wniosków zgodnie z regulaminem należy przede wszystkim do wnioskodawców, czego oczywiście nie uczynili. A zatem, czy w świetle wniosku komisji o umorzenie postępowania możliwe jest, z punktu widzenia formalnoprawnego, skierowanie przez Sejm wniosku do uzupełnienia? Oczywiście teoretycznie jest to możliwe, ale jednocześnie proszę zwrócić uwagę, że regulamin w sposób jednoznaczny stanowi, że w takim przypadku Sejm musi określić kierunki i sposób przeprowadzenia przez komisję postępowania. Platforma Obywatelska poprzez wniosek pana posła Miodowicza wskazuje, o co chodzi merytorycznie, natomiast w ogóle nie wskazuje, jak wybrnąć z tej sytuacji proceduralnej, która zamyka w ogóle sprawę.</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#PosełJózefZych">A zatem chciałbym oświadczyć, że zdaniem komisji - a głosowanie było 12:2, a więc 12 osób było za umorzeniem, 2 osoby były przeciw temu umorzeniu - niemożliwe jest dalsze procedowanie. I gdyby przyjąć teoretycznie, że Sejm skieruje ponownie sprawę do komisji, to pierwszym pytaniem komisji byłoby, w jaki sposób ma w tej sytuacji prowadzić postępowanie proceduralne, skoro ono zdaniem komisji jest niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#PosełJózefZych">A zatem uważam, odpowiadając na pytanie pana posła, że gdyby teoretycznie w tej chwili przyjąć, że Sejm uwzględni wniosek komisji i umorzy postępowanie, to dalsze postępowanie przed komisją w kierunku postawienia przed Trybunałem Stanu będzie niemożliwe, ponieważ jest to ostateczne orzeczenie Sejmu, a od decyzji Sejmu w tym przedmiocie nie ma odwołania. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-111.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#Marszałek">Jeszcze, panie pośle? Proszę.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#Marszałek">Proszę państwa, proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełZbigniewZiobro">Panie pośle, czy możliwa jest zatem sanacja tego postępowania przed podjęciem przez Sejm decyzji o umorzeniu postępowania - bo to jest istota sprawy - poprzez przygotowanie nowego wniosku, który odpowiadałby wszystkim rygorom formalnym, przez odpowiednią grupę posłów? Czy to jest możliwie również po podjęciu decyzji przez Sejm w zakresie umorzenia postępowania? Myślę, że to jest istota rzeczy. Czy innymi słowy, względy natury proceduralnej są pretekstem ku temu, aby zamknąć możliwość wyjaśnienia tej sprawy?</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełJózefZych">Wysoki Sejmie! Odpowiedzi na to pytanie pana posła udzielił już Sąd Dyscyplinarny, następnie pierwszy prezes Sądu Najwyższego, do którego skierował zapytanie były przewodniczący Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej pan Kaczyński. Sąd Dyscyplinarny stwierdził, że nie ma innej drogi aniżeli od nowa droga parlamentarna. Czyli innymi słowy, w tym momencie, skoro stwierdzono, że są uchybienia natury formalnoprawnej, jedyną drogą byłoby opracowanie nowego wniosku i ten wniosek musiałby być od nowa złożony na ręce marszałka Sejmu; ten bada, czy spełnia wymogi, i kieruje do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PosełJózefZych">Odpowiadając teraz na to pytanie, moim zdaniem w tym momencie - kiedy mamy za chwilę głosować i wniosku takiego nie ma - nie byłoby żadnej podstawy do tego, żeby odraczać ewentualnie głosowanie i czekać na nowy wniosek.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#Marszałek">Dziękuję. Rozumiem, że sprawę wyjaśniono.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o zwrócenie sprawozdania zawartego w druku nr 549 do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej w celu uzupełnienia postępowania, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#Marszałek">Głosowało 379 posłów. Za opowiedziało się 117, przeciw - 221, wstrzymało się 41 posłów.</u>
          <u xml:id="u-116.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-116.7" who="#Marszałek">Wysoka Izbo! Komisja w sprawozdaniu przedstawia wniosek o umorzenie postępowania w sprawie o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej Zbigniewa Siemiątkowskiego, byłego ministra spraw wewnętrznych i Leszka Kubickiego, byłego ministra sprawiedliwości.</u>
          <u xml:id="u-116.8" who="#Marszałek">Przypominam, że uchwałę o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej członka Rady Ministrów Sejm, na podstawie art. 156 ust. 2 w związku z art. 8 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, podejmuje większością 3/5 ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-116.9" who="#Marszałek">Zgodnie z art. 13 ust. 3 ustawy o Trybunale Stanu, jeżeli Sejm nie podejmie uchwały o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej, wówczas marszałek Sejmu stwierdza umorzenie postępowania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-116.10" who="#Marszałek">Zgodnie z art. 13 ust. 3a ustawy o Trybunale Stanu głosować będziemy kolejno nad pociągnięciem do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Leszka Kubickiego i pana Zbigniewa Siemiątkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-116.11" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad pociągnięciem do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Leszka Kubickiego.</u>
          <u xml:id="u-116.12" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za pociągnięciem do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Leszka Kubickiego, byłego ministra sprawiedliwości, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-116.13" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-116.14" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-116.15" who="#Marszałek">Głosowało 381 posłów. Większość ustawowa 3/5 wynosi 276. Za pociągnięciem opowiedziało się 91 posłów, przeciw - 231, wstrzymało się 59 posłów.</u>
          <u xml:id="u-116.16" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm nie podjął uchwały w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Leszka Kubickiego, byłego ministra sprawiedliwości. Na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy o Trybunale Stanu stwierdzam umorzenie postępowania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-116.17" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad pociągnięciem do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Zbigniewa Siemiątkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-116.18" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za pociągnięciem do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Zbigniewa Siemiątkowskiego, byłego ministra spraw wewnętrznych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-116.19" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-116.20" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-116.21" who="#Marszałek">Głosowało 380 posłów. Większość ustawowa wynosząca 3/5 wynosi 276. Za opowiedziało się 117 posłów, przeciw - 217, wstrzymało się 46 posłów.</u>
          <u xml:id="u-116.22" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm nie podjął uchwały w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej pana Zbigniewa Siemiątkowskiego, byłego ministra spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-116.23" who="#Marszałek">Na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy o Trybunale Stanu stwierdzam umorzenie postępowania w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-116.24" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 28. porządku dziennego: Zmiany w składach osobowych komisji sejmowych (druk nr 717).</u>
          <u xml:id="u-116.25" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, przedłożyło wniosek w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-116.26" who="#Marszałek">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos w sprawie przedstawionych propozycji?</u>
          <u xml:id="u-116.27" who="#Marszałek">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-116.28" who="#Marszałek">Przystępujemy zatem do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-116.29" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem zmian w składach osobowych komisji sejmowych, w brzmieniu proponowanym w druku nr 717, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-116.30" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-116.31" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-116.32" who="#Marszałek">Głosowało 361 posłów. Za opowiedziało się 351, przeciw - 2, wstrzymało się 8.</u>
          <u xml:id="u-116.33" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm uchwalił zmiany w składach osobowych komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-116.34" who="#Marszałek">To jeszcze nie koniec głosowań, proszę państwa.</u>
          <u xml:id="u-116.35" who="#Marszałek">Powracamy do rozpatrzenia punktu 19. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-116.36" who="#Marszałek">Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posła Roberta Smolenia oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-116.37" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-116.38" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm odrzuca poprawki Senatu bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.</u>
          <u xml:id="u-116.39" who="#Marszałek">Jeżeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzględną większością głosów, uważa się ją za przyjętą.</u>
          <u xml:id="u-116.40" who="#Marszałek">Głosować będziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu.</u>
          <u xml:id="u-116.41" who="#Marszałek">W 1. poprawce do art. 2 ustawy nowelizującej Senat proponuje, aby liczbę radnych wybieranych w wyborach do rady dzielnicy miasta stołecznego Warszawy Wesoła oraz do rady powiatu miejskiego wojewoda mazowiecki ogłosił w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym i podał do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia.</u>
          <u xml:id="u-116.42" who="#Marszałek">Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-116.43" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-116.44" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu do art. 2 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-116.45" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-116.46" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-116.47" who="#Marszałek">Głosowało 355 posłów. Większość bezwzględna wynosi 178 głosów. Za opowiedziało się 15 posłów, przeciw - 288, wstrzymało się 52 posłów.</u>
          <u xml:id="u-116.48" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wobec nieuzyskania bezwzględnej większości głosów poprawkę Senatu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-116.49" who="#Marszałek">W 2. poprawce Senat proponuje, aby art. 3 ustawy nowelizującej stanowił, że ustawa wchodzi w życie w dniu wyborów, o których mowa w art. 28 ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy, z wyjątkiem art. 1 pkt 15 i art. 2, które wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-116.50" who="#Marszałek">Sejm natomiast uchwalił, że ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-116.51" who="#Marszałek">Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-116.52" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-116.53" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-116.54" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-116.55" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał?</u>
          <u xml:id="u-116.56" who="#Marszałek">Głosowało 353 posłów. Większość bezwzględna wynosi 177. Za opowiedziało się 299 posłów, przeciw - 5, wstrzymało się 49.</u>
          <u xml:id="u-116.57" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił poprawkę Senatu bezwzględną większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-116.58" who="#Marszałek">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy.</u>
          <u xml:id="u-116.59" who="#Marszałek">Panie przewodniczący Kaczyński, czy wniosek o zwołanie Konwentu Seniorów jest aktualny?</u>
          <u xml:id="u-116.60" who="#komentarz">(Poseł Jarosław Kaczyński: W tej sytuacji nie.)</u>
          <u xml:id="u-116.61" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-116.62" who="#Marszałek">Ogłaszam 5-minutową przerwę i będziemy kontynuowali obrady.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 14 do godz. 12 min 21)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 29., 30. i 31. porządku dziennego: 29. Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o: 1) przedstawionym przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych, 2) poselskim projekcie ustawy o ustroju sądów administracyjnych (druki nr 18, 77 i 661). 30. Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o: 1) przedstawionym przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, 2) poselskim projekcie ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (druki nr 19, 78, 78-A i 662). 31. Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o: 1) przedstawionym przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, 2) poselskim projekcie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o ustroju sądów administracyjnych i ustawę o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (druki nr 20, 79 i 663).</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Ryszarda Kalisza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełSprawozdawcaRyszardKalisz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ma 5-letni okres na dostosowanie przepisów o postępowaniu przed sądami administracyjnymi do art. 176 konstytucji ust. 1 z 2 kwietnia 1997 r., czyli na uchwalenie przepisów wprowadzających co najmniej dwuinstancyjne postępowanie przed sądami administracyjnymi. Termin ten upływa 17 października 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PosełSprawozdawcaRyszardKalisz">Do Sejmu wpłynęły prezydenckie projekty - o ustroju sądów administracyjnych, o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz projekt ustawy wprowadzającej przepisy tych dwóch wskazanych przeze mnie projektów ustaw, wtedy kiedy byłyby uchwalone jako ustawy. Do Sejmu wpłynęły również poselskie projekty ustaw o ustroju sądów administracyjnych, o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, jak też Przepisy wprowadzające Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Różnica w tytułach jest nieznaczna. Kiedy jest mowa o ustroju, to w projektach poselskich nazwa ustawy była następująca - ustawa o ustroju sądów administracyjnych, w projekcie prezydenckim natomiast było to Prawo o ustroju sądów administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#PosełSprawozdawcaRyszardKalisz">Te sześć projektów stało się po pierwszym czytaniu podstawą pracy dla dwóch komisji - Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej. Połączone komisje wybrały podkomisję, która przygotowała swoje sprawozdanie i w wyniku prac podkomisji za podstawę przyjęto projekty prezydenckie. Następnie połączone komisje, Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisja Ustawodawcza, na trzech posiedzeniach przeanalizowały sprawozdanie podkomisji i przedstawiają Wysokiej Izbie trzy jednolite teksty. Pierwszy jednolity tekst ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych, drugi - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i trzeci - Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Sejm ustalił w łącznej dyskusji nad tymi punktami porządku dziennego podział czasu między kluby i koła w zależności od ich wielkości w granicach od 4 do 43 minut, tj. debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Agnieszkę Pasternak, która wystąpi w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej przedstawić stanowisko klubu do omawianych dzisiaj projektów ustaw przedstawianych przez prezydenta oraz projektów poselskich Prawo o ustroju sądów administracyjnych, ustawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, wraz z przepisami wprowadzającymi.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Przedstawiane dziś sprawozdania połączonych komisji, Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej, mają z ustrojowego i społecznego punktu widzenia pierwszorzędne znaczenie. Projektowane postępowanie ma zapewnić wysoki standard ochrony uczestników postępowania, a także sprawne i szybkie rozpoznawanie spraw. Tym samym wychodzi ono naprzeciw zaleceniom Komitetu Ministrów Rady Europy oraz Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolnościach.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Według projektu przedmiotem postępowania są sprawy z zakresu kontroli administracji publicznej oraz inne sprawy przekazane sądom administracyjnym na mocy odrębnych ustaw. Projekt rozszerza nieco zakres działania sądów, przekazując do ich właściwości także sprawy, które obecnie są wyłączone z właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego. Chodzi tu o sprawy dyscyplinarne ze stosunków służbowych, jak również inne. Stroną w postępowaniu przed sądami jest skarżący oraz organ, który wydał zaskarżoną decyzję lub postanowienie, inny akt, dokonał czynności, względnie powinien to zrobić, a tego nie uczynił. Na prawach strony występuje uczestnik postępowania administracyjnego, którego dotyczy skarga, jeżeli wynik postępowania administracyjnego dotyczy jego interesu prawnego.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Istotne zmiany wprowadzono do przepisów regulujących tryb wnoszenia skarg i wykonalności zaskarżonego aktu lub czynności. W celu zapobieżenia przewlekłości postępowania projekt wprowadza tzw. postępowanie mediacyjne i uproszczone. Postępowanie mediacyjne ma polegać na możliwości dodatkowego wyjaśnienia i rozważenia okoliczności spraw wiążących się z zarzutami skargi, co może pociągnąć za sobą zmianę stanowiska organu, a w konsekwencji także zmianę zaskarżonego aktu lub czynności. Postępowanie uproszczone w odróżnieniu od postępowania mediacyjnego byłoby merytorycznym rozpoznaniem skargi przez sąd, gdy zaskarżona decyzja lub postanowienie dotknięte są wadą nieważności lub wydane zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, a także gdy strona wniesie o rozpoznanie skargi w tym trybie, a strona przeciwna nie zgłosi weta.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#PosełAgnieszkaPasternak">Wysoka Izbo! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest przekonany, że ta swoista rewolucja, jaka nastąpi w sądownictwie administracyjnym, jest zmianą pożądaną. Jednakże z uwagi na poprawki, które będą zgłaszane w dalszej części debaty, wnioskuję o dalsze skierowanie projektów do prac w komisjach. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">W imieniu Klubu Poselskiego Platformy Obywatelskiej stanowisko przedstawi pan poseł Jan Rokita, którego proszę o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełJanRokita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Żałuję, że zarówno wystąpienie pana posła sprawozdawcy, jak i wystąpienie przedstawicielki największego klubu parlamentarnego w tej materii jest dość zdawkowe, ponieważ debata nad tą sprawą nie jest debatą formalno-proceduralną, a jest - w moim przekonaniu - debatą o najbardziej fundamentalnych interesach przeciętnego Polaka, który bardzo często źle obsługiwany przez urzędy w Polsce wędruje ze swoimi sprawami do sądów administracyjnych i tam zaczynają się jego problemy. Żałuję także tego, że w toku prac obu komisji praktycznie zignorowano alternatywny wobec prezydenckiego projekt przedłożony przez Platformę Obywatelską. Projekt ten opierał się na trzech zasadach. Po pierwsze, proponował zasadnicze skrócenie i uproszczenie drogi administracyjnej, jaką musi przebyć obywatel w państwie, mianowicie likwidację drugiej instancji administracyjnej. Dodawalibyśmy jedną instancję sądu, ale odejmowalibyśmy jedną instancję administracji i w ten sposób nie czynilibyśmy z tego operacji wydłużającej drogę postępowania obywatela wobec państwa. Po drugie, był to projekt, który zakładał, że sąd administracyjny jest dostępny dla przeciętnego Polaka - nie byłoby ich 16, ale 50. Proponowaliśmy, żeby je stworzyć na bazie kolegiów odwoławczych samorządowych, a także dodać pięćdziesiąty sąd w Ełku, gdzie od dłuższego czasu jest taka potrzeba, ewidentnie spowodowana względami dojazdu. Po trzecie, proponowaliśmy, ażeby do orzekania w sądach administracyjnych dopuścić profesjonalistów nie tylko od prawa, ale od poszczególnych dziedzin administracji. Gdy jest na przykład sprawa z dziedziny prawa budowlanego, to również ekspert w kwestiach prawa budowlanego mógłby jako referendarz - a taką instytucję chcieliśmy utworzyć w sądach administracyjnych - orzekać. Innymi słowy, chodziło nam o to, żeby obywatel otrzymywał decyzje wydane przez ludzi merytorycznie znających się na jego sprawie. Wszystko to miało zmierzać do tego, aby łatwiej było obywatelowi w państwie.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#PosełJanRokita">Stwierdzam z przykrością, że projekt, który wyszedł z obu komisji parlamentarnych, nie spełnia tych standardów i w sposób zasadniczy utrudni obywatelowi drogę uzyskiwania jakiejkolwiek ostatecznej decyzji administracyjnej w państwie. To powinno być główne kryterium, przez które powinniśmy patrzeć na ową reformę systemu sądownictwa administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#PosełJanRokita">Przede wszystkim wadą tego projektu jest to, iż nie spełnia on w sposób wystarczający wymogu konstytucyjnego - prawa obywatela do sądu. Prawo do sądu oznacza - jak mówi Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka, ratyfikowana również przez Polskę - że sprawy obywatela przed sądem mają być rozpatrywane w rozsądnym, czyli szybkim terminie.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#PosełJanRokita">W bardzo interesującej opinii, jaką w toku prac legislacyjnych przedstawił profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Tadeusz Woś, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, wykazano, że na początku tego roku w sądzie administracyjnym zalegało 80 tys. spraw. Ten sąd rozpatruje zaledwie pięćdziesiąt kilka tysięcy spraw rocznie, pracując nad nimi tak intensywnie, i w związku z tym przy wydłużeniu drogi sądowej w sposób proponowany w tej ustawie czekanie na ostateczny rezultat procesu administracyjnego wydłuży się z lat 2 do 4. To jest opinia wygłoszona przez specjalistę i sędziego. Nie wiem, dlaczego w pracach komisji ją zignorowano.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#PosełJanRokita">Procedury, które są przewidziane w tej ustawie, są głęboko anachroniczne. W moim przekonaniu nie spełniają one nowoczesnych, współczesnych zaleceń, chociażby sformułowanych przez Komitet Ministrów Rady Europy w 1985 r., który wskazywał, że kraje europejskie powinny dążyć do tego, by wyeliminować procedury archaiczne, które nie przynoszą efektów. Tak pisano w tymże zaleceniu.</u>
          <u xml:id="u-123.5" who="#PosełJanRokita">Na czym polega to, że ustawa jest całkowicie anachroniczna? Po pierwsze, nie spełnia ona wymogu rozszerzania sieci sądów administracyjnych. Sąd administracyjny to taka instytucja, która jest potrzebna każdemu w pobliżu. Sytuacja, w której będziemy mieli tylko 16 sądów wojewódzkich, w istocie rzeczy nie ułatwi obywatelowi dostępu do takiego sądu. Prof. Dariusz Kijowski w swojej opinii o tej ustawie napisał, cytuję, że ta reforma polegać będzie w istocie na wymianie szyldów na budynkach ośrodków zamiejscowych Naczelnego Sądu Administracyjnego na szyldy sądu wojewódzkiego dla obszaru obsługiwanego przez sąd warszawski. To bardzo mało jak na dzisiejsze potrzeby obywatela wobec administracji. My postulowaliśmy, przypominam, ażeby dążyć do budowy sieci 50 sądów w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-123.6" who="#PosełJanRokita">Po drugie, wydaje się, że w tych ustawach, niestety, iluzoryczne jest konstytucyjne prawo obywatela do odwołania się od decyzji administracyjnej do sądu. Stosowne artykuły, art. 174 i 175 ustawy o procedurze przed sądami, formułują niesłychanie wąskie podstawy skargi kasacyjnej. Wprowadzają także obowiązek przymusu adwokackiego, czyli obywatel w gruncie rzeczy sam przed sądem stanąć nie może. Obywatel po pierwsze, musi jechać bardzo daleko, bo nie ma w pobliżu sądu, po drugie, musi wykazać bardzo wąskie podstawy kasacyjne, które są precyzyjnie określone w ustawie, po trzecie, musi wynająć adwokata i za niego zapłacić.</u>
          <u xml:id="u-123.7" who="#PosełJanRokita">Prawo pomocy, które słusznie jest w tej ustawie utworzone, przewidywane jest tylko dla najbiedniejszych. Można zatem powiedzieć, że będziemy mieli do czynienia z sytuacją, że obywatel będzie mógł skorzystać z sądu administracyjnego z większą trudnością po reformie niż przed nią. Co więcej, nie będzie mógł liczyć na to, że jego sprawa zostanie naprawdę powtórnie rozpatrzona w toku całej tej procedury, a tylko na to, że zostaną zbadane jedynie czysto formalno- i materialnoprawne podstawy kasacyjne.</u>
          <u xml:id="u-123.8" who="#PosełJanRokita">Budzi wątpliwości fakt, czy takie rozwiązanie pozostaje w zgodzie z dwoma przepisami konstytucyjnymi, art. 176 i art. 78, które miały gwarantować właśnie to, iż obywatel może liczyć na rozpatrzenie swojej sprawy przed sądem w sposób właściwy i pełny. To także podważa prawo, o którym mówi konstytucja - prawo każdego do odwołania się od wyroku sędziowskiego wydanego w pierwszej instancji. Bo jakie to jest prawo każdego, jeśli sąd jest daleko, jeśli trzeba mieć adwokata, jeśli trzeba zapłacić, a podstawy są czysto formalnoprawne? Będzie bardzo trudno normalnemu człowiekowi znaleźć drogę do tego sądu.</u>
          <u xml:id="u-123.9" who="#PosełJanRokita">Zdarzają się jeszcze dodatkowe rozmaite utrudnienia dla obywatela, zupełnie niezrozumiałe. Na przykład art. 148 projektu z niewiadomych powodów nie przyznaje obywatelowi prawa do skargi na środki nadzoru wojewody czy regionalnej izby obrachunkowej, ogranicza je wyłącznie do jednostek samorządu terytorialnego. Tu znów prawdopodobnie zachodzi sprzeczność z przepisem art. 45 konstytucji. Dlaczego obywatel pokrzywdzony rozstrzygnięciem nadzorczym wojewody nie ma prawa udać się w tej sprawie do sądu administracyjnego? Dlaczego się go pozbawia tej drogi?</u>
          <u xml:id="u-123.10" who="#PosełJanRokita">Idę dalej. Koszmar długich terminów... Nie wiadomo dlaczego ustawa wyznacza np. niesłychanie długie terminy na wniesienie skargi kasacyjnej - 30 dni. Nie wiadomo dlaczego, jak pisze jeden z ekspertów, daje prawo wnoszenia w nieskończoność skargi kasacyjnej rzecznikowi praw obywatelskich i prokuratorowi. Jak policzyłem sobie te terminy, prokurator ma w sumie 74 dni na to, żeby wnieść skargę kasacyjną. Dlaczego? Dlaczego 74 dni? Dlaczego tak długo to wszystko musi trwać? Dlaczego obywatel tak długo musi pozostawać w niepewności? Czy prokuratorzy nie są w stanie wnosić skargi kasacyjnej szybciej niż obywatele? Dlaczego prokurator ma mieć ten termin kilkakrotnie dłuższy niż przeciętny obywatel?</u>
          <u xml:id="u-123.11" who="#PosełJanRokita">Ta ustawa wykazuje także to, co jest właściwością w ogóle wszystkich polskich procedur sądowych. Jest to mianowicie ustawa, nie chcę powiedzieć, że XIX-, bo to by była może przesada, ale XX-wieczna, a jesteśmy w XXI wieku. Jeśli chodzi o pewne formy czynności... Taki prosty przykład. Art. 47 projektu mówi, rzeczywiście w sposób XIX-, nawet nie XX-wieczny, iż obywatel kopie rozmaitych dokumentów musi dostarczać w odpisach. Odpis to jest pojęcie XIX-wiecznego prawa administracyjnego. Ta ustawa nie zna w ogóle pojęcia kserografu, wydruku, poczty elektronicznej, nie zna systemu prostego, dostępnego współcześnie coraz szerzej tworzenia rozmaitych kopii dokumentów dla celów postępowania sądowego. Dlaczego? Ano dlatego, że myślenie tej ustawy jest w ogóle niesamowicie anachroniczne. Wszystko musi trwać długo, opieszale, sądy mają być daleko, ma być przymus adwokacki, obywatel ma mieć kłopot z dostępem do sądu, a czynności mają być maksymalnie zbiurokratyzowane. Dlaczego? Czy tylko dlatego, że ten sposób działania w sądach generalnie lubi, moim zdaniem dość anachronicznie myślący o procedurach sądowych, świat prawniczy w Polsce?</u>
          <u xml:id="u-123.12" who="#PosełJanRokita">Słynna kwestia odsyłania obywatela od Annasza do Kajfasza - to jeden z dramatów przeciętnego Polaka stającego przed instytucjami administracyjnymi. Nie my nie jesteśmy właściwi, idź do Kajfasza. Kajfasz też: nie jesteśmy właściwi - idź do Piłata. Piłat też: nie jesteśmy właściwi - nie wiadomo do kogo idź, wróć z powrotem najlepiej do Annasza. Każdy z nas, jeśli nie korzystał przed urzędami z protekcji poselskiej, zetknął się w nich z taką sytuacją.</u>
          <u xml:id="u-123.13" who="#PosełJanRokita">Co ta ustawa proponuje? art. 135 tego postępowania powiada, że dla końcowego rozstrzygnięcia sprawy sąd powinien uchylić jakieś akty czy stwierdzić ich nieważność po to, żeby zamknąć sprawę; tu nie nakłada się takiego obowiązku na sędziego. Sąd może wydać ostateczny wyrok, obywatel może mieć ten wyrok ostateczny w kieszeni, a następnie z powrotem gramolić się do urzędów administracyjnych po to, ażeby tam od nowa uruchamiać procedury administracyjne w sprawach, bez których nie jest w stanie wyegzekwować decyzji sądu. Czyli teoretycznie, mając w kieszeni papier z prawomocnym wyroku sądowego, załatwionym po linii własnego interesu, można z powrotem włóczyć się po gminie, województwie, powiecie, urzędzie marszałkowskim, Bóg wie gdzie tam jeszcze. I w tych wszystkich czteroinstancyjnych procedurach przechodzić tę drogę z powrotem, mając papier, mając prawomocny wyrok sądowy dla swojej sprawy. Dlaczego? Dlaczego, jeżeli mamy wyrok sądowy, nie można rozstrzygnąć o wszystkich sprawach, które są konieczne dla pozytywnego załatwienia sprawy obywatela ostatecznie? Dlaczego? Dlatego że to jest jakiś przesąd? Dlatego że sędziemu nie wolno? Dlaczego? Czy obywatel to jest w stanie zrozumieć, że jakiś prawnik będzie mu tłumaczył: słuchaj, sędziemu tego nie wolno rozstrzygnąć i musisz z powrotem przejść następne 4 lata. Przecież to nonsens. Tego żaden normalny człowiek nie jest w stanie zrozumieć.</u>
          <u xml:id="u-123.14" who="#PosełJanRokita">Art. 292 - procedury. Zupełnie nie wiadomo dlaczego w sposób zasadniczy próbuje on zawęzić prawo do odszkodowania obywatela za czynności podjęte przez urzędnika czy też sąd na jego szkodę. Do tej pory byłem przekonany o tym, że zasada jest prosta. Jeżeli z winy funkcjonariusza organu obywatel ponosi szkodę, obojętne gdzie to się dzieje, to mu się należy odszkodowanie. Nie wiadomo dlaczego nagle te odszkodowania są warunkowane bardzo skomplikowanymi trybami administracyjnymi, bo musi nastąpić uchylenie decyzji i umorzenie postępowania administracyjnego albo stwierdzenie nieważności aktu. Nie wystarczy to, że obywatel poniósł szkodę w wyniku błędnego działania urzędnika? To jest za mało. Musi jeszcze nastąpić 100 skomplikowanych przesłanek prawnych, żeby człowiek mógł odzyskać to, co stracił w wyniku błędnego działania państwa. Dlaczego? Kto to wymyślił? Komu to jest i do czego potrzebne? Przecież, jak się czyta gazety o kwestiach administracyjnych chociażby, wszyscy na co dzień powtarzają jedną i tę samą rzecz, że dla usprawnienia pracy administracji i wyegzekwowania interesu obywatela przed administracją kluczowe jest to, ażeby urzędnik odpowiadał, odpowiadał także materialnie za swoje błędy. Nie tylko organ, ale urzędnik. Dlaczego nie chcemy iść w tym kierunku? Dlaczego się cofamy pod tym względem? Dlaczego robimy coś, co ma znów ułatwić tak naprawdę, czy zwiększyć, swobodę działania urzędów administracyjnych, a utrudnić sytuację obywatela przed owym urzędem?</u>
          <u xml:id="u-123.15" who="#PosełJanRokita">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Bardzo cenię sobie wielką pracę wykonaną przez wybitnych prawników nad tym projektem. Cenię sobie pracę w dwóch komisjach sejmowych na ten temat, choć - jak powiadam - żałuję, że komisje przyjęły taką zasadę konia pociągowego: klapki na oczy i idziemy w stronę jednego projektu. To, co zaproponowała opozycja, to nas w ogóle nie interesuje, lepiej nie czytać, bo po co w ogóle czytać projekty opozycji. Tego oczywiście żałuję.</u>
          <u xml:id="u-123.16" who="#PosełJanRokita">Ale abstrahując od tego, chcę powiedzieć jeszcze taką rzecz na zakończenie. Polska jest w takiej sytuacji, rządzący są w takiej sytuacji, państwo, którzy ponosicie dzisiaj odpowiedzialność za kraj, że postępuje proces, można by go nieco uczenie nazwać: alienacja obywatela od państwa. To znaczy, mówiąc prostym językiem, przeciętny Polak coraz mniej utożsamia się z własnym państwem. Coraz bardziej rosną rozmaite komitety protestacyjne, ruchy radykalne, które są w parlamencie, które powiadają: to jest ohydne państwo, wstrętne, szkodliwe, złodziejskie, które działa przeciwko tobie, przeciętny Polaku.</u>
          <u xml:id="u-123.17" who="#PosełJanRokita">Otóż ta ustawa działa na rzecz wzmocnienia takiego wizerunku państwa. To jest ustawa, która ma prowadzić do tego, że wszystkie te procedury, że cała ta sprawa obywatela z państwem, żeby uzyskać jakąś prostą, a ostateczną decyzję administracyjną, ma być prowadzona w sposób - przepraszam za słowo - kauzyperdyczny, żeby obywatel się natrudził, miał jak najwięcej kłopotów. To jest sprzeczne z interesem nie tylko kraju i obywatela, ale to jest sprzeczne z pewną podstawową logiką rozumnego myślenia polityków dzisiejszej Polski. Dlatego że głównym, wspólnym naszym problemem, bez względu na to, kto rządzi, a kto jest w opozycji, jest dzisiaj to, jak spowodować, żeby Polacy lepiej się czuli w swoim państwie, żeby Polacy nagle odkrywali w urzędach i w instytucjach państwowych swoich sojuszników, a nie wrogów, bo tylko wtedy, na przykład, nie będą głosować na radykalne partie polityczne, które im będą opowiadać: precz z tym wszystkim, co jest, my to potrafimy wywrócić. Kto to wymyślił? Po co? Komu to jest dzisiaj potrzebne? Toż lepiej było zostawić to, co jest.</u>
          <u xml:id="u-123.18" who="#PosełJanRokita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niezależnie od tego, że ten projekt budzi pewne zasadnicze wątpliwości konstytucyjne, o których mówiłem, z punktu widzenia prawa obywatela do sądu, to w wypadku jego uchwalenia każe nam bardzo szczegółowo przeanalizować to, czy nie zaskarżyć tej ustawy, gdyby ona została uchwalona, do Trybunału Konstytucyjnego. Bardzo prawdopodobne, że Platforma Obywatelska taką skargę konstytucyjną zgłosi w wypadku, gdyby ta ustawa została uchwalona.</u>
          <u xml:id="u-123.19" who="#PosełJanRokita">Niezależnie od tego, chcę się zwrócić wszystkich z państwa, którzy chcą mnie słuchać, z pewnym apelem o zdrowy rozsądek: nie utrudniajcie dzisiaj życia obywatelowi w państwie, bo to się źle skończy, próbujcie go ułatwić. Ta procedura ma na celu utrudnić. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-123.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu panią poseł Danutę Hojarską w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełDanutaHojarska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt zaprezentować stanowisko w sprawie sprawozdania komisji z przedstawionych projektów: poselskiego i autorstwa prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, to jest Prawo o ustroju sądów administracyjnych, o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Przepisy wprowadzające ustawę Prawo ustroju sądów administracyjnych i ustawę o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#PosełDanutaHojarska">Konsekwencją uchwalenia nowej ustawy zasadniczej - Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku - jest konieczność przeprowadzenia zmiany obowiązujących kodyfikacji prawnych, by dostosować je do postanowień konstytucji. Dostosowanie sądownictwa administracyjnego i jego kompetencji do treści Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jest niezbędne. Oczywiste i niepodlegające dyskusji jest zabezpieczenie dwuinstancyjności w postępowaniu administracyjnym. Przedstawione projekty wymagają jednak dopracowania. W szczególności pragnę podnieść te aspekty, które w pierwszej kolejności winny być uwzględnione przy opracowaniu poprawek do tego projektu. Zwraca uwagę pominięcie wymogu posiadania obywatelstwa polskiego przez sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego i korzystanie w pełni z praw cywilnych i publicznych, zgodnie z treścią art. 7 pkt 2 przedłożonego projektu. Nie można uznać, że nastąpił tu błąd maszynowy.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#PosełDanutaHojarska">Nakładając obowiązek składania oświadczeń o stanie majątkowym przez sędziów sądu administracyjnego, należy ustalić, w jakim zakresie mogą podlegać one ujawnieniu. Te wątpliwości istniały w stosunku do innych grup zobligowanych do ujawnienia stanu majątkowego. Brak uzasadnienia, by pozostawić bez regulacji sprawę: czy, w jakich okolicznościach i w jakim zakresie mogą one zostać udostępnione. Doprecyzowanie w tym zakresie wiąże się z potrzebą szczególnej ochrony sędziów.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PosełDanutaHojarska">W pełni należy zaakceptować, co do zasady, regulację w przedmiocie prawa do świadczenia pomocy prawnej. Nie do przyjęcia jest jednak projektowane tworzenie środków specjalnych służących opłaceniu wynagrodzeń adwokatów i radców prawnych, ustanowionych do świadczenia pomocy prawnej, poprzez obciążenie wpłat na ich tworzenie Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych na wniosek prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego. Z dotychczasowej praktyki udzielania tego rodzaju pomocy przed sądami powszechnymi wynika, że kwoty przyznawanych honorariów na rzecz adwokatów i radców prawnych są w dolnych granicach, często nie pokrywają ponoszonych kosztów. Dodatkowe obciążenia korporacji adwokatów i radców prawnych utrzymujących się wyłącznie ze składek ich członków nie jest niczym uzasadnione. Projektowane unormowania stawiają adwokatów i radców prawnych w sytuacji przymusu adwokackiego i to świadczonego przy użyciu własnych środków pieniężnych.</u>
          <u xml:id="u-125.4" who="#PosełDanutaHojarska">I tu Samoobrona proponuje poprawkę. Art. 171 § 1, wprowadzający tzw. przymus adwokacki, czyli obowiązek korzystania z usług adwokatów, jest sprzeczny z konstytucją i niekorzystny dla obywateli. Klub prosi o skreślenie tego przepisu. Proponowany przymus adwokacki pozostaje w sprzeczności z art. 2 konstytucji; nie jest to sprawiedliwe, aby w postępowaniu sądowo-administracyjnym obywatel musiał działać za pośrednictwem adwokata. Przymus adwokacki jest też sprzeczny z art. 45 § 1 konstytucji. Przepis ten daje każdemu prawo do sądu bez warunków, takich jak na przykład działanie za pośrednictwem adwokata. Kto będzie płacił za adwokata? Obywatele i organizacje ekologiczne, czyli ci, którzy zwykle nie mają wiele pieniędzy. A przecież stronami w NSA są na przykład różnego rodzaju inwestorzy, przedsiębiorcy. Czy tak powinno być? Czy powinno się zmuszać do korzystania z adwokata tych, którzy aby dochodzić swoich praw, będą musieli wydawać ogromne sumy ma adwokata? Dokonując powołania i wyodrębnienia pionu sądownictwa administracyjnego obok sądów powszechnych i sądów wojskowych oraz Sądu Najwyższego konstytucyjnego, założenia projektu słusznie determinują rozgraniczenia ich zadań w celu uniknięcia sporów kompetencyjnych. Określenie, że sprawy ze stosunku pracy powstałego na podstawie mianowania będą rozpatrywane przez sądy administracyjne, spowoduje odejście od praktyki jednolitej ochrony stosunku pracy bez względu na tryb i formę jego powstania. Wydaje się oczywiste, że całość zagadnień stosunków cywilnych pracy powinna pozostać pod jurysdykcją sądów powszechnych.</u>
          <u xml:id="u-125.5" who="#PosełDanutaHojarska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Drugi przedstawiony projekt ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zawiera w znacznej części regulacje przedstawione w Kodeksie postępowania cywilnego. Powielanie istniejących i stosowanych norm prawnych wydaje się zbędne i niepotrzebne. Wystarczające byłoby zawarcie w ustawie jedynie tych przepisów, które z uwagi na specyfikę sądownictwa administracyjnego będą wymagały odrębnych unormowań, a w pozostałym nieuregulowanym zakresie przyjęte byłyby zasady obowiązywania istniejącego Kodeksu postępowania cywilnego. Należy dokładnie przeanalizować sprawę nazewnictwa sądów administracyjnych, tak aby była zachowana ich zdecydowana odrębność, ze wskazaniem w sposób czytelny instancyjności. Wymogiem oczywistym jest doprecyzowanie, kiedy następuje uprawomocnienie decyzji, biorąc pod uwagę wprowadzenie dwuinstancyjności postępowania. Z uwagi na szczególną rolę, jaką odgrywa pion sądownictwa administracyjnego, trzeba uściślić terminy, w jakich winny zapadać orzeczenia, tak aby można było jasno określić, w którym momencie można mówić o przewlekłości postępowania. W innym wypadku skarżący nie będzie wiedział, kiedy może skorzystać z prawa zaskarżenia postępowania z uwagi na przewlekłość, i tym samym może w nieskończoność oczekiwać na zakończenie postępowania administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-125.6" who="#PosełDanutaHojarska">W imieniu klubu Samoobrona proszę o skierowanie projektów ustaw do prac w komisjach. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-125.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Ziobrę, który wystąpi w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełZbigniewZiobro">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedmiotem dzisiejszej debaty jest sprawozdanie komisji dotyczące pakietu projektów przedstawionych z jednej strony przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, z drugiej zaś przez posłów; projektów, które dotyczą tej samej materii, a więc zagadnień ustroju sądownictwa administracyjnego, postępowania przed sądami administracyjnymi oraz oczywiście niezbędnych w takich wypadkach przepisów wprowadzających. Projekty zgłoszone przez prezydenta i projekty poselskie dotyczące tej samej materii mają swoje wspólne punkty, ale przede wszystkim można dostrzec między nimi wiele zasadniczych ustrojowych rozbieżności.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PosełZbigniewZiobro">Projekty te, o czym trzeba przypomnieć, są wynikiem rozstrzygnięcia konstytucji, która zobligowała nas do przyjęcia dwuinstancyjnego postępowania przed sądami administracyjnymi. Na wstępie można by zadać sobie pytanie natury ogólnej: czy rzeczywiście było to rozstrzygnięcie słuszne? Jakkolwiek nie mamy już wpływu na ten stan prawny, który determinuje ustawa zasadnicza, niemniej wydaje się, że decyzja podjęta w tej sprawie abstrahowała od polskiej rzeczywistości, abstrahowała od tego, że polskie sądownictwo, jeśli odwoływać się do sądownictwa powszechnego, znajduje się w nieustannym, permanentnym kryzysie, kryzysie, który narasta, a wynika właśnie z przewlekłości postępowania. Przewlekłość postępowania nieuchronnie łączyć się musi z nową propozycją ustrojową, która wyniknie z tychże projektów; propozycją, która prowadzić będzie do dwuinstancyjnego postępowania sądowego.</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#PosełZbigniewZiobro">Wspomnieć jednak trzeba, że obie propozycje, zarówno prezydencka, jak i poselska, opierały się na założeniu, że sądownictwo administracyjne tworzy całkowicie odrębny pion sądownictwa, oprócz sądów powszechnych, sądów wojskowych i Sądu Najwyższego. Propozycja prezydenta wpisała się w dotychczasową tradycję sądownictwa administracyjnego w Polsce w taki sposób, że ograniczyła rolę sądu do kontroli legalności działania administracji publicznej, odrzucając merytoryczne rozstrzyganie spraw przez te sądy. Jako zasadę przyjęła postępowanie kasacyjne. Zupełnie inny model, o czym była tu już mowa, przyjęła propozycja poselska. Zostały w niej bowiem zawarte rozwiązania prawne, które wprowadzone w życie oznaczałyby daleko idącą zmianę ustroju Rzeczypospolitej; zmianę, która - zdaniem wielu ekspertów - naruszałaby dziś obowiązującą konstytucję.</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#PosełZbigniewZiobro">Otóż po pierwsze, wedle tego projektu, likwidacji miałaby ulec druga instancja w postępowaniu administracyjnym. Po drugie, co się z tym wiąże, doszłoby do odejścia od zasady, jaką jest dziś postępowanie kasacyjne, na rzecz rozstrzygania spraw co do meritum przez sądy administracyjne. A to właśnie byłaby konsekwencja idąca niewątpliwie najdalej w zakresie przeobrażeń ustrojowych państwa. Odnosząc to do dzisiejszego stanu, mielibyśmy do czynienia z sądem, którego orzeczenie zastępowałoby decyzję administracyjną. Konsekwencją tego byłby fakt, że sądy przejęłyby odpowiedzialność za współadministrowanie państwem, a rezultatem przyjęcia takiego modelu byłaby zatem zmiana ustroju Rzeczypospolitej, opartego na trójpodziale tychże władz, z istotnym przesunięciem siły ciężkości na rzecz władzy sądowniczej. Z taką propozycją z tych fundamentalnych przyczyn klub Prawa i Sprawiedliwości nie mógł się zgodzić. Dostrzegamy wiele walorów, które tkwiły w projektach polskich, niemniej sprawy natury ustrojowej nie pozwalały nam na poparcie takich rozwiązań. Przyjęte natomiast przez komisję sprawozdanie opierające się na projekcie prezydenckim przyjmuje, że będziemy mieli jednocześnie dwuinstancyjne postępowanie administracyjne i dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne. Dodaje się więc niejako dodatkowy szczebel, którego dzisiaj nie ma. Tym samym, o czym wspomniałem, całkowicie realna, podkreślam: całkowicie realna staje się perspektywa powstania zatorów w sądach, a w dalszej konsekwencji, jeśli taki stan rzeczy nastąpi - nie trzeba być wróżką, by znając polską rzeczywistość sądzić, iż tak właśnie się stanie - będzie to prowadzić do zmniejszenia skuteczności i sprawności działania administracji w Polsce w ogóle. Wbrew intencjom projektodawców doprowadzi to więc do konsekwencji przeciw skutecznych, nie takich, o jakie wnioskodawcom, projektodawcom chodziło. To niebezpieczeństwo wydaje się niemal nieuchronne wobec propozycji, by z obecnych składów sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego tworzone były sądy pierwszej instancji oraz nowy zespół sędziów orzekających w NSA. Braki kadrowe, ale też techniczne ograniczenia będą musiały doprowadzić do powstania przewlekłości i nieuchronnie wydłużą czas postępowania. Oparcie działalności sądów wyłącznie na dotychczasowych ośrodkach zamiejscowych plus jeszcze kilku ośrodkach jest zdaniem naszego klubu całkowicie niewystarczające. Niezbędne jest bowiem zwiększenie liczby tych sądów co najmniej, podkreślam, co najmniej do liczby województw, jaką mamy obecnie w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#PosełZbigniewZiobro">Jednak drugi zasadniczy problem w projekcie przedstawionym przez prezydenta i w sprawozdaniu komisji, która te rozwiązania przyjęła, budzący nasz sprzeciw, niezrozumienie, a wręcz, powiedziałbym, niepokój, to jest propozycja rozwiązań ustrojowo-organizacyjnych, które nadają zwierzchni nadzór nad administracją sądową sądów administracyjnych prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego. Otóż wedle projektu prezes NSA ma odpowiadać nie tylko za organizację i funkcjonowanie NSA, jak to ma miejsce dzisiaj, ale również wszystkich pozostałych sądów administracyjnych. Innymi słowy uprawnienia w zakresie nadzoru administracyjnego, jakie minister sprawiedliwości posiada wobec sądów powszechnych, projekt na zasadzie analogii powierza prezesowi NSA.</u>
          <u xml:id="u-127.5" who="#PosełZbigniewZiobro">Nie można się zgodzić z tezą, że sprawne funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości to zadanie wyłącznie władzy sądowniczej, albowiem tak naprawdę jest to zadanie władzy wykonawczej i w żadnym razie nie jest to forma, co podkreślam, nie jest to forma ingerowania w wymiar sprawiedliwości, a tym bardziej w sędziowską niezawisłość.</u>
          <u xml:id="u-127.6" who="#PosełZbigniewZiobro">Powierzenie prezesowi NSA roli organu nadzorującego administrację sądową w całym systemie sądów administracyjnych sprowadzałoby go do roli, o czym już mówiono, superministra do spraw sądownictwa administracyjnego, superministra niepodlegającego ani odpowiedzialności politycznej, ani parlamentarnej. Paradoksalnie to właśnie taki stan rzeczy może prowadzić do zagrożenia niezawisłości sędziowskiej, jeśli rzecz oceniać ustrojowo. Nawiasem mówiąc, w projekcie poselskim przyznano omawiane kompetencje w zakresie nadzoru administracyjnego urzędowi prezydenta, co też naszym zdaniem nie było uzasadnione i z tego punktu widzenia również spotykało się konsekwentnie z naszą krytyką.</u>
          <u xml:id="u-127.7" who="#PosełZbigniewZiobro">Klub Prawo i Sprawiedliwość stoi na stanowisku, że powierzenie takiej roli w sposób naturalny należy się ministrowi sprawiedliwości. Wprowadzenie dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego w Polsce, niechybnie w postaci zaproponowanej w przedłożeniu komisji, może doprowadzić w związku z kłopotami budżetowymi, które są powszechnie znane, kłopotami dotyczącymi tworzenia nowej struktury kadr, do daleko idącej przewlekłości postępowania.</u>
          <u xml:id="u-127.8" who="#PosełZbigniewZiobro">W tej sytuacji klub Prawa i Sprawiedliwości opowiada się za odrzuceniem niniejszego projektu - chodzi o projekt dotyczący zagadnień ustrojowych, ustroju sądownictwa administracyjnego. Natomiast podobny wniosek, rzecz jasna, składamy w odniesieniu do pozostałych dwóch projektów, dostrzegając jednak, iż wniosek mniejszości zgłoszony w sprawie udziału w postępowaniu kasacyjnym doradców podatkowych i rzeczników patentowych, mając na względzie specjalistyczną, wysoką wiedzę, profesjonalizm tychże, wiedzę, która umożliwia sprawne i szybkie rozpatrywanie spraw, prowadzi w niezwykle trudnym do zaakceptowania kierunku, prowadzi bowiem w kierunku nadrzędności interesów korporacji prawniczych w Polsce - interesu zresztą bardzo źle pojętego.</u>
          <u xml:id="u-127.9" who="#PosełZbigniewZiobro">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Prawo i Sprawiedliwość wnosi o odrzucenie niniejszego projektu. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszałekJanuszWojciechowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Sosnowskiego, który przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełZbigniewSosnowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie sprawozdań Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka dotyczących projektów ustaw: Prawo o ustroju sądów administracyjnych, o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PosełZbigniewSosnowski">Liczne przepisy konstytucyjne, a więc art. 1, 175, 176, 183, 184 i 236 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, ratyfikowane przez Polskę konwencje oraz inne normy międzynarodowe, w tym: Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, postanowienia Międzynarodowego Paktu Praw Człowieka, zalecenia Komitetu Rady Ministrów Rady Europy, a także krajowe procedury postępowania sądowego oraz administracyjnego zobowiązały nas, Wysoką Izbę do podjęcia działań na rzecz uchwalenia kompleksowych rozwiązań dotyczących sądownictwa administracyjnego. Powiem więcej, istnieje wręcz konieczność zmian ustroju sądownictwa administracyjnego do dnia 17 października 2002 r., do czego zobowiązuje nas konstytucja.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PosełZbigniewSosnowski">Przed ustawodawcą stało więc poważne wyzwanie. W ocenie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka dobrze wykonała zadanie nałożone jej przez Wysoki Sejm. Wprawdzie z dwóch projektów ustaw o ustroju sądów administracyjnych, druk nr 77, oraz przedstawionym przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych, druk nr 18, przyjęto zdecydowaną większość przepisów zaproponowanych w projekcie prezydenckim, to jednak komisja próbowała pogodzić dwie różnorodne koncepcje polskiego sądownictwa administracyjnego. W prawie homeryckim największym wyzwaniem było znalezienie rozwiązania, w którym wymiaru sprawiedliwości, którego przecież integralną częścią jest sądownictwo administracyjne, nie będzie wykonywała władza wykonawcza kosztem władzy sądowniczej. Czy nam się to udało?</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#PosełZbigniewSosnowski">W pełni udało się natomiast w projekcie przedstawionym przez Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisję Ustawodawczą znaleźć rozwiązanie, w którym sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej. Jest również rzeczą bezsprzeczną, że wprowadzona dwuinstancyjność sądownictwa administracyjnego ułatwi obywatelowi dochodzenie swych praw wobec bezdusznej administracji.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#PosełZbigniewSosnowski">Pewne wątpliwości Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego budzą kryteria przedstawione w art. 6, jakim mają odpowiadać osoby pełniące urząd na stanowisku sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego. Proponujemy zatem poprawkę w art. 6 § 1 pkt 7, by osoba taka pozostawała co najmniej 8, a nie 6 lat na stanowisku sędziego lub prokuratora albo przez 6 lat wykonywała zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza. Obawiamy się, że trudno będzie zbudować efektywny korpus sędziów administracyjnych, kiedy będziemy na początku tej drogi stawiać tak wysokie wymagania.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#PosełZbigniewSosnowski">Pozostałe regulacje nie budzą naszych wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-129.6" who="#PosełZbigniewSosnowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego pozytywnie ocenia całość sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim i przedstawionym przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projektach ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Mamy natomiast wątpliwości co do wniosków mniejszości przedstawionych w sprawozdaniu. Za słuszne uważamy rozwiązania zaproponowane przez Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisję Ustawodawczą w zakresie Przepisów wprowadzających ustawę Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-129.7" who="#PosełZbigniewSosnowski">Reasumując, Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera rozwiązania zaproponowane przez Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisję Ustawodawczą dotyczące sądownictwa administracyjnego i wyraża nadzieję, że wprowadzone w życie pozwolą na skuteczniejszą kontrolę działalności administracyjnej wobec obywatela i doprowadzą do sprawiedliwego rozstrzygnięcia coraz liczniejszych sporów kompetencyjnych między organami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-129.8" who="#PosełZbigniewSosnowski">Na ręce pana marszałka składam tekst poprawki zaproponowanej przez Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Donald Tusk)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Krystyna Grabicka, Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#PosełKrystynaGrabicka">Panie Marszałku! Pani Minister! Panowie Ministrowie! W imieniu klubu Ligi Polskich Rodzin mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu dotyczące sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej o prezydenckich i poselskich projektach ustaw: Prawo o ustroju sądów administracyjnych, o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz Przepisy wprowadzające Prawo o ustroju sądów administracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#PosełKrystynaGrabicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projektowana reforma sądownictwa administracyjnego powinna oznaczać prawdziwy przełom w systemie kontroli administracji publicznej, a także stanowić jedną z ważniejszych reform ustrojowych w zakresie organów wymiaru sprawiedliwości. Powinna w sposób znaczący wpływać na realizację podstawowych praw obywatelskich, w tym konstytucyjnego prawa do sądu. Nie powinna zatem być przeprowadzana w pośpiechu i bez głębokiego rozważenia. Jak pamiętamy, ani w czasie przygotowań konstytucji z 1997 r., kiedy rozstrzygano kwestię modelu sądowej kontroli administracji, ani w czasie obowiązywania postanowień art. 176 ust. 1 i art. 236 ust. 2 konstytucji wprowadzających dwuinstancyjne postępowanie administracyjne, nie przeprowadzano dyskusji ani prac studialnych, które realizowałyby przedstawione postulaty. Również projekty, nad którymi dziś debatujemy, nie zostały zaprezentowane opinii publicznej, a ich uzasadnienia nie ukazują niebezpieczeństw i zagrożeń łączących się z zawartymi w nich rozwiązaniami. Pośpiech przy uchwalaniu tych przepisów nie jest wskazany również dlatego, że z żadnych przepisów międzynarodowych nie wynika dla Polski obowiązek wprowadzenia dwuinstancyjnego postępowania sądowego w sprawach z zakresu administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#PosełKrystynaGrabicka">W państwach europejskich, takich jak Anglia, Dania, czy Norwegia kontrola administracji poprzedzona orzeczeniami różnego typu różnych trybunałów o charakterze quasi-sądowym jest sprawowana przez sądy powszechne, w innych, np. we Francji, Holandii, Belgii przez specjalne organy władzy wykonawczej wyposażone w niezawisłość i niezależność w zakresie orzecznictwa.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#PosełKrystynaGrabicka">W Polsce zasada dwuinstancyjności postępowania sądowego została wpisana do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jako reguła dotycząca wszystkich postępowań sądowych. Przepis przejściowy konstytucji zawarty w art. 236 ust. 2 zezwolił na odroczenie realizacji zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, nakazując uchwalenie ustaw wprowadzających w życie art. 176 ust. 1 konstytucji przed upływem 5 lat od dnia wejścia jej w życie, to jest przed 17 października 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-132.4" who="#PosełKrystynaGrabicka">W debacie nad przedłożonymi projektami ustaw należy zwrócić uwagę na jedną z zasadniczych kwestii, która ma uzasadniać tę dwuinstancyjność, to jest na konieczność zagwarantowania obywatelowi konstytucyjnego prawa do sądu. W idei dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego, jak i w przedstawionych projektach ustaw nie można dostrzec żadnych, powtarzam, żadnych nowych, lepszych gwarancji dla jednostki. Wręcz przeciwnie, dwuinstancyjne postępowanie sądowo-administracyjne w tym kształcie w sposób istotny narusza konstytucyjne prawo do sądu, oddalając w czasie zakończenie sprawy administracyjnej. Jest oczywiste, że wprowadzenie drugiej instancji musi nieuchronnie pociągać za sobą wydłużenie w czasie postępowania w sprawie administracyjnej. Obecne realia są takie, że na wyznaczenie rozprawy przed sądem skarżący czeka minimum około 2 lat. Zaległości sądu rosną, a to uzasadnia prognozę, że okres oczekiwania jeszcze się wydłuży. Wydanie przez sąd administracyjny orzeczenia po kilku latach od powstania naruszenia prawa nie jest efektywnym środkiem ochrony praw i wolności skarżącego.</u>
          <u xml:id="u-132.5" who="#PosełKrystynaGrabicka">Ocena przyszłego dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego zawarta w uzasadnieniu projektów ustaw jest zbyt optymistyczna i nie wskazuje stron ujemnych tejże reformy. W szczególności brak jest wskazania kosztów finansowych projektowanej reformy, które muszą i powinny być brane pod uwagę w obecnej trudnej, jak to mówi SLD, sytuacji finansów publicznych naszego państwa. Przecież z chwilą uruchomienia sądów administracyjnych pierwszej instancji należy zatrudnić dodatkowo kilkuset nowych sędziów, a także kilkuset pracowników. Należy rozważyć, czy tych środków, które będą się wiązać z realizacją projektów ustaw dotyczących sądownictwa administracyjnego, nie lepiej byłoby przeznaczyć na utworzenie sprawnego organu kontroli przedsądowej wyposażonego w kompetencje do merytorycznego rozstrzygania spraw administracyjnych. Przecież przy dobrej woli SLD i koalicjantów można byłoby skreślić art. 176 ust. 1 konstytucji i iść w kierunku reformy postępowania administracyjnego odwoławczego poprzez tworzenie i umacnianie organów odwoławczych o charakterze quasi-sądowym i w ten sposób ograniczyć merytoryczne przesłanki do uruchamiania postępowania sądowo-administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-132.6" who="#PosełKrystynaGrabicka">Jak się wydaje, brak jest woli politycznej do zmiany konstytucji, bo pan prezydent nie życzy sobie nowelizacji konstytucji, nawet gdyby ona źle funkcjonowała. Najlepiej byłoby przecież odsunąć o kilka lat wprowadzenie reformy, a w tym czasie rozbudować organy odwoławcze quasi-sądowe, co uczyniłoby niepotrzebną drugą instancję sądowo-administracyjną, ale to także oznaczałoby zmianę konstytucji. Środki finansowe, na początek powyżej 300 mln zł, zaoszczędzone wskutek odłożenia reformy najlepiej byłoby przeznaczyć na sądownictwo powszechne, tak aby chociaż w części skrócić postępowanie przed tymi sądami.</u>
          <u xml:id="u-132.7" who="#PosełKrystynaGrabicka">Zdaniem Ligi Polskich Rodzin trafne są oceny krytyczne przedłożonych projektów przez Krajową Radę Sądownictwa. Słusznie podnosi się, że większość przepisów postępowania przed sądami administracyjnymi jest powtórzeniem przepisów K.p.c., a jak wiemy, identyczne przepisy umieszczane w różnych ustawach nie prowadzą do dobrych rozwiązań.</u>
          <u xml:id="u-132.8" who="#PosełKrystynaGrabicka">Wątpliwości nasze wywołuje szereg szczegółowych rozwiązań zaproponowanych w projektach. Niektóre z tych rozwiązań są ze sobą sprzeczne. I tak np. w art. 25 ust. 3 projektu o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przyznano zdolność sądową w postępowaniu przed sądem administracyjnym także takim jednostkom organizacyjnym, które nie mają osobowości prawnej, ale prawo dopuszcza możliwość nałożenia na te jednostki obowiązków lub przyznania uprawnień oraz skierowania do nich nakazów i zakazów, a także stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Taki status w prawie administracyjnym mogą mieć głównie tzw. państwowe jednostki organizacyjne. Nie mają one jednak cywilnej zdolności sądowej, a ich aktywność w tej sferze utożsamiana jest z aktywnością skarbu państwa. W prawie administracyjnym nie sięga się do konstrukcji skarbu państwa. Art. 28 ust. 2 projektu o postępowaniu przed sądami stanowi, że za skarb państwa podejmuje czynności organ jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się postępowanie, lub organ jednostki nadrzędnej. W konsekwencji nie wiadomo, jaka jest relacja między art. 28 ust. 2 i art. 25 ust. 3 ustawy o postępowaniu i w jakich przypadkach w postępowaniu sądowo-administracyjnym będzie działał skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-132.9" who="#PosełKrystynaGrabicka">Inny przykład. Jest to przypadek odesłania w art. 106 ust. 5 ustawy o postępowaniu przed sądami do przepisów K.p.c. w zakresie dotyczącym postępowania dowodowego, o którym mowa w ust. 3 art. 106. Na gruncie tego przepisu może powstać wątpliwość co do zakresu odesłania, czy znajdują w tym przypadku zastosowanie wyłącznie przepisy o dowodach z dokumentów (art. 244 do 257 K.p.c.), czy także przepisy ogólne dotyczące postępowania dowodowego.</u>
          <u xml:id="u-132.10" who="#PosełKrystynaGrabicka">Projekt wprowadza do systemu sądownictwa administracyjnego dwa całkiem nowe rodzaje postępowań. Ich zadaniem (według autorów reformy) miało być uproszczenie i przyspieszenie postępowania sądowo-administracyjnego. Zapoznając się ze szczegółowymi rozwiązaniami, można mieć uzasadnione wątpliwości, czy ten cel zostanie zrealizowany. Rodzi się pytanie, czy w postępowaniu sądowo-administracyjnym można prowadzić mediację. Skoro sąd nie orzeka merytorycznie o prawach i obowiązkach stron, ale jedynie o zgodności z prawem aktów lub czynności, to niedopuszczalne jest umówienie się co do tego, czy coś jest lub nie jest zgodne z prawem, gdyż przymiot legalności ma charakter obiektywny. Prowadzona przez sąd działalność mediacyjna jest zatem sprzeczna z określoną w art. 1 i 3 ustawy o postępowaniu oraz art. 1 ustawy ustrojowej rolą i funkcją postępowania sądowo-administracyjnego, a także z zasadą praworządności sformułowaną w art. 2 konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-132.11" who="#PosełKrystynaGrabicka">Mediacja w postępowaniu sądowo-administracyjnym mogłaby mieć sens tylko wtedy, gdyby polegała na ustaleniu przyszłych działań organów po orzeczeniu sądu w sprawie skargi. Tak się jednak składa, że postępowanie mediacyjne w tej ustawie ma spełniać inne funkcje. Te i inne zastrzeżenia, których nie sposób tu wymienić ze względu na upływający czas, powodują, że Liga Polskich Rodzin nie poprze przedstawionych projektów. Ustawy te, naszym zdaniem, nie nadają się też do dalszego procedowania. Wnosimy o odrzucenie przedłożonych projektów ustaw. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Józef Kubica, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#PosełJózefKubica">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy przedstawiam uwagi do jednolitych tekstów z druków nr 661, 662 i 663 opracowanych na wspólnych posiedzeniach Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę o postępowaniu przed sądami administracyjnymi określają terminy i zasady wejścia w życie ustaw wprowadzających dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne, a także zmiany w innych ustawach, podyktowane koniecznością ich dostosowania do nowego modelu sądownictwa administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#PosełJózefKubica">W projekcie został określony termin wejścia w życie ustaw określających ustrój sądów administracyjnych i postępowanie przed tymi sądami. Zgodnie z zapisem art. 236 ust. 2 konstytucji termin uchwalenia tych ustaw upływa z dniem 17 października 2002 r. Wejście w życie tych ustaw w świetle wcześniej przedstawionych projektów i reformy sądownictwa administracyjnego jest wielce pożądane, zatem ustawy te winny być jak najszybciej uchwalone. Proponowane zmiany w obowiązujących ustawach mają przede wszystkim dostosować przepisy tych ustaw do nowego, przyjętego w ustawach rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#PosełJózefKubica">Inne zmiany, takie jak:</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#PosełJózefKubica">- w Kodeksie postępowania administracyjnego wraz ze zmianami w Kodeksie postępowania cywilnego dotyczą postępowania w przypadku, gdy organy administracji publicznej nie są właściwe do rozpoznawania spraw z tej przyczyny, że właściwy jest sąd powszechny;</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#PosełJózefKubica">- w Kodeksie postępowania cywilnego dotyczą włączenia do tej ustawy przepisów regulujących rozstrzyganie, sposób o właściwość w przypadku, gdy spór podejmuje sąd powszechny;</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#PosełJózefKubica">- w ustawie Prawo o adwokaturze oraz w ustawie o radcach prawnych dotyczą rozwiązań przewidujących korzystanie przez strony w postępowaniu przed sądami administracyjnymi z bezpłatnego zastępstwa procesowego oraz opłacania wynagrodzeń adwokatów i radców prawnych, zmiany te przewidują także wysokość wpłaty rocznej na środki specjalne przeznaczone na opłacenie wynagrodzeń adwokatów i radców prawnych;</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#PosełJózefKubica">- w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa dotyczą wprowadzenia do składu KRS dwóch sędziów sądów administracyjnych;</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#PosełJózefKubica">- w ustawie o samorządowych kolegiach odwoławczych oraz ustawie o zmianie ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych dotyczą określenia właściwości miejscowej samorządowych kolegiów odwoławczych, przyjmują unormowanie, iż obszar właściwości miejscowej kolegium określa prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#PosełJózefKubica">Wejście w życie ustaw dotyczących dwuinstancyjnego postępowania administracyjnego wymaga utworzenia i podjęcia działalności przez sądy administracyjne pierwszej instancji.</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#PosełJózefKubica">W projekcie zostało przyjęte, iż 12 sądów administracyjnych powstanie na bazie zniesionych ośrodków zamiejscowych NSA w Białymstoku, Gdańsku, Katowicach z siedzibą w Gliwicach, w Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie i Wrocławiu oraz Olsztynie i Toruniu lub Bydgoszczy. W związku z tym sądy administracyjne utworzone w miejscowościach, w których działały zniesione ośrodki zamiejscowe, wstąpią w stosunki prawne po tych ośrodkach co do lokali i mienia oraz środków finansowych. Projekt przewiduje powołanie przez prezesa NSA pełnomocników do organizacji sądów administracyjnych pierwszej instancji.</u>
          <u xml:id="u-134.10" who="#PosełJózefKubica">Projekt ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest częścią pakietu ustaw związanych z reformą sądownictwa administracyjnego realizujących założenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt ten oparty jest na kierunkach wytyczonych w konstytucji oraz w postanowieniach Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, a także Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, której Polska jest stroną. Realizuje on europejskie standardy procedury w postępowaniach sądowo-administracyjnych, wykorzystując przy tym zalecenia Komitetu Ministrów Rady Europy oraz orzecznictwo organów międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-134.11" who="#PosełJózefKubica">Projekt reguluje postępowanie w sprawach sądowo-administracyjnych w sposób kompleksowy i pełny, bez konieczności odesłania do Kodeksu postępowania administracyjnego i Kodeksu postępowania cywilnego. Kompleksowe uregulowanie ma dodatkowo tę zaletę, iż przy stosowaniu prowadzi do uniknięcia i wyeliminowania dotychczasowych wątpliwości interpretacyjnych i stworzenia jednoznacznych zasad procesowych. Nowa procedura ma zapewnić przede wszystkim wysoki standard ochrony praw stron postępowania, a także sprawne i szybkie rozpoznawanie spraw.</u>
          <u xml:id="u-134.12" who="#PosełJózefKubica">Założeniem projektu jest utworzenie struktury orzecznictwa administracyjnego zakładającego dwuszczeblowość. Przy takim założeniu sądy administracyjne orzekają w pierwszej instancji i rozpoznają wszystkie sprawy sądowo-administracyjne, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych dla NSA, a Naczelny Sąd Administracyjny jako sąd drugiej instancji będzie rozpoznawał wszelkie środki odwoławcze od orzeczeń sądów administracyjnych pierwszej instancji, to jest zażalenia i kasacje, sprawując nadzór jurysdykcyjny.</u>
          <u xml:id="u-134.13" who="#PosełJózefKubica">Należy podkreślić, iż zmiany te wprowadzone zostaną przy niewielkich nakładach finansowych, biorąc pod uwagę założenia, że sądy administracyjne pierwszej instancji powstaną na bazie już istniejących ośrodków zamiejscowych. Założeniem projektu jest także rozpoznawanie przez sądy administracyjne pierwszej instancji wszystkich spraw sądowo-administracyjnych...</u>
          <u xml:id="u-134.14" who="#PosełJózefKubica">Już, panie marszałku, jeszcze minutę.</u>
          <u xml:id="u-134.15" who="#PosełJózefKubica">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mój klub popiera projekt pakietu ustaw i jest za zgłoszeniem go do dalszej procedury. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Są pytania.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Jest jeszcze lista indywidualna posłów zapisanych do głosu.</u>
          <u xml:id="u-135.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Adam Markiewicz, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełAdamMarkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem zgłosić dwie poprawki do projektu ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#PosełAdamMarkiewicz">Pierwsza poprawka. W art. 41 w dodanym art. 41b w ust. 2 na końcu dodać wyrazy: „z uwzględnieniem przeciętnej stawki godzinowej pracy doradcy podatkowego, maksymalnej pracochłonności poszczególnych rodzajów i stopnia zawiłości spraw oraz zakresu niezbędnych wydatków doradcy podatkowego związanych z wykonywaniem prawa pomocy”.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#PosełAdamMarkiewicz">I druga poprawka: w art. 72 w pkt. 4 w art. 13a ust. 2 na końcu dodać wyrazy: „z uwzględnieniem przeciętnej stawki godzinowej pracy rzecznika patentowego, maksymalnej pracochłonności poszczególnych spraw, rodzaju i stopnia zawiłości spraw oraz zakresu niezbędnych wydatków rzecznika patentowego związanych z wykonywaniem prawa pomocy”.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#PosełAdamMarkiewicz">Powyższe poprawki są wypełnieniem konstytucyjnego wymogu zawierania w delegacji ustawowej dyrektyw co do treści aktu wykonawczego. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Pan poseł Piotr Smolana, Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PosełPiotrSmolana">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Analizując przedstawiony przez prezydenta RP projekt ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należy przyznać, że założenia projektu, a szczególnie dwuinstancyjność sądownictwa administracyjnego zwiększą ochronę obywateli. Jednak nie sposób nie zwrócić uwagi na art. 175 § 1, zgodnie z którym skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. Mamy tu do czynienia z obligatoryjnym wymogiem, który nie pozostawia skarżącemu innej możliwości. Jest to o tyle dziwne, że w postępowaniu przed sądem administracyjnym pierwszej instancji występuje strona, ale także ustanowiony przez nią pełnomocnik. Dlaczego więc strona, ale i ustanowiony przez nią pełnomocnik nie może sporządzić skargi kasacyjnej? Co więcej, dlaczego skarżący ma być narażony na dodatkowe nieuzasadnione koszty, które, jeśli chodzi o usługi adwokata bądź radcy prawnego, wcale nie są małe i mogą być dla wielu osób barierą nie do pokonania. W związku z tym może dojść do sytuacji, że wiele skarg kasacyjnych z tego powodu nie zostanie sporządzonych, a dostępność do Naczelnego Sądu Administracyjnego będzie utrudniona.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PosełPiotrSmolana">Wymóg sporządzania skargi kasacyjnej przez adwokatów i radców prawnych jest również o tyle bezzasadny, że skarga kasacyjna nie jest nadzwyczajnym środkiem procesowym, lecz zwykłym środkiem odwoławczym od orzeczeń sądu pierwszej instancji - dlaczego więc utrudniać i komplikować stronom możliwość wniesienia skargi kasacyjnej?</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#PosełPiotrSmolana">Niezrozumiałe wydaje się także wyłączenie przy sporządzaniu skargi kasacyjnej doradców podatkowych. Art. 41 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym nadaje doradcom podatkowym uprawnienia do występowania w charakterze pełnomocników w postępowaniu w zakresie sądowej kontroli decyzji administracyjnych w sprawach dotyczących obowiązków podatkowych. Zgodnie więc z przepisami projektowanej ustawy może dojść do sytuacji, w której doradca podatkowy na podstawie udzielonego pełnomocnictwa prowadzi postępowanie przed sądem pierwszej instancji, natomiast skargę kasacyjną od wyroku sporządzić będzie musiał adwokat bądź radca prawny. Taka sytuacja będzie niezrozumiała dla strony, a ponadto narazi ją na dodatkowe koszty. Dlaczego też wydaje się słuszne rozszerzenie listy osób dopuszczonych do sporządzania skargi kasacyjnej o doradców podatkowych. Podobna sytuacja występuje również w przypadku wniesienia zażalenia do Naczelnego Sądu Administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#PosełPiotrSmolana">Reasumując, należy podkreślić, że korzyści z projektowanych zmian dotyczących skargi kasacyjnej odniosą adwokaci i radcy prawni, którym drogą ustawową niejako napędza się klientów. Poszkodowanymi będą natomiast skarżący, którym narzuca się poniesienie bezzasadnych kosztów, co na pewno nie umocni wiary obywateli w zakładaną przecież m.in. ochronę ich praw przez sądy administracyjne. Wszelkie projektowane zmiany, tak jak powyższe, tylko komplikują i utrudniają obywatelom postępowanie przed sądem administracyjnym. A przecież założeniem projektowanych zmian na pewno jest uproszczenie procedur sądowych i zwiększenie legalizmu.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#PosełPiotrSmolana">Można by się również zastanowić nad terminami na przykład wniesienia skargi kasacyjnej. Czy jest konieczny i zasadny termin 30 dni? Jak wiemy, zbyt długie terminy tylko doprowadzają do dłuższego finału spraw, dlaczego też powinno się dążyć do skracania terminów przewidzianych dla poszczególnych czynności procesowych. Oczywiście musi też istnieć mechanizm, który pozwoli na zdyscyplinowanie organów do przestrzegania tychże terminów.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#PosełPiotrSmolana">Ważną instytucją projektowanej ustawy jest postępowanie mediacyjne i uproszczone. Wykorzystane w jak największym stopniu również może się przyczynić do uproszczenia procedury i szybszego zakończenia spraw wniesionych do sądu administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#PosełPiotrSmolana">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej składam wniosek do komisji sprawiedliwości o uwzględnienie poprawki w art. 175 i dodanie § 3, którego brzmienie byłoby następujące: „Kasacja może być sporządzona również przez doradcę podatkowego od wydanego przez sąd administracyjny pierwszej instancji wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawach dotyczących obowiązków podatkowych”. Dlatego klub Samoobrona wstrzyma się z poparciem tego projektu ustawy do czasu wniesienia tej proponowanej poprawki. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-138.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-138.8" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Kalisz: Ale to już jest...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-139.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos pragnie zabrać jeszcze sprawozdawca komisji pan poseł Ryszard Kalisz.</u>
          <u xml:id="u-139.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełRyszardKalisz">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskusja nad sprawozdaniem połączonych Komisji: Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawczej była interesująca również z innych powodów, niż to zostało dotychczas przedstawione. Mówiono tutaj o przepisach konstytucji. Były to słowa niezwykle ważkie, bo dotyczyły ustawy zasadniczej. Ale chcę zwrócić uwagę, że nad ustawą zasadniczą, którą uchwaliliśmy 2 kwietnia 1997 r., tak naprawdę pracowaliśmy przez 7 lat, od roku 1989. Przez prawie 4 lata funkcjonowała Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego i również w zakresie wprowadzenia prawa do sądu, wprowadzenia dwuinstancyjności sądownictwa, w tym sądownictwa administracyjnego, jak również przepisów przejściowych, o których tu była mowa, dyskutowaliśmy bardzo dużo. Dzisiaj, kiedy obowiązuje konstytucja i gdy debata dotyczy wykonania przepisów konstytucji, wykonania zobowiązania wynikającego z konstytucji, wracanie do tamtych dyskusji jest oczywiście intelektualnie niezwykle płodne, ale bezprzedmiotowe, bo my dzisiaj przepisy konstytucji wykonujemy. I to konstytucja wprowadziła obowiązek co najmniej dwuinstancyjnego sądownictwa.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PosełRyszardKalisz">Projekt poselski przygotowany przez Instytut Spraw Publicznych pod kierunkiem pana posła Jana Rokity szedł jeszcze dalej. Wprowadził trzy instancje. Ja swoją drogą, niezależnie od krytyki tego, co zrobiły połączone podkomisje, którą tutaj z tej trybuny z właściwą sobie swadą złożył pan poseł Jan Maria Rokita, chcę powiedzieć, że jestem panu posłowi Rokicie bardzo wdzięczny, bo naprawdę ten projekt, który oni przygotowali, był wynikiem ciężkiej pracy, wysiłku intelektualnego, tylko, że ten projekt szedł właśnie w tym kierunku, który pan poseł Rokita krytykował - bo wprowadzał trzy instancje. Jeżeli trzy, to nie dwie. Jeżeli mówił o zatorach w sądownictwie, to przecież zanim doszłoby do tego momentu, kiedy byłby wojewódzki sąd administracyjny, to byłaby wcześniej jeszcze jedna instancja - jak pan poseł Rokita w swoim projekcie pisał - sąd okręgowy. Czy to by się właśnie wtedy wydłużyło? Dlatego że pan poseł Rokita i jego zespół założyli, że w państwie tak naprawdę jest jednorodność władzy, struktury, podejmowanych decyzji. A na tym właśnie polega w Polsce demokratyczny system prawny, że mamy demokrację i prawo. I to prawo opiera się na podstawowej zasadzie - że są trzy władze konstytucyjne: władza ustawodawcza, władza wykonawcza i władza sądownicza.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#PosełRyszardKalisz">(Przypomnę, bo zawsze to robię, że mamy jeszcze dwie władze zgodnie z demokracją, czyli władzę mediów i piątą władzę - władzę organizacji pozarządowych.) Ale jeżeli tak jest, to jeżeli wprowadzilibyśmy ostateczność wyroków i możliwość orzekania co do merytorycznego rozstrzygnięcia przez sąd administracyjny, to wyrok sądu administracyjnego byłby niczym innym niż decyzją administracyjną. Byłby decyzją administracyjną. A zarządzanie państwem, prowadzenie polityki wewnętrznej, zagranicznej, wydawanie decyzji administracyjnych należy do organów administracji rządowej i samorządowej, a nie do sądów. Sądy są od rozstrzygania sporów, a nie wydawania decyzji administracyjnych. Dlatego też merytoryczne rozstrzygnięcia przez sąd administracyjny byłyby wchodzeniem w zakres kompetencji organu władzy wykonawczej. A to już byłoby najgorsze, bo tak jak organ władzy wykonawczej nie powinien naruszać niezależności sądownictwa, tak samo sądy nie mogą wchodzić w zakres kompetencji organu władzy wykonawczej. Przecież jaka jest istota sprawy administracyjnej? To nie jest spór cywilnoprawny. Trzeba rozróżnić te dwa pojęcia: sprawa administracyjna i sprawa cywilna. W sprawie cywilnej rozstrzyga sąd powszechny i wtedy może być nawet organ administracji rządowej stroną, ale to nie dotyczy jego możliwości władczych związanych z wydawaniem decyzji administracyjnych. Może być organ samorządowy stroną, ale to nie dotyczy jego możliwości władczych związanych z wydawaniem decyzji administracyjnych. Bo decyzje administracyjne wydawane są przez organ właśnie dlatego, że ma on kompetencje władcze na podstawie ustawy. Czyli po prostu jest to realizacja zasady legalizmu.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#PosełRyszardKalisz">Dlatego naprawdę doceniając pracę, którą zespół pana posła Rokity... Muszę powiedzieć, że z wielką uwagą czytałem ten projekt, uważam, że wiele w nim jest bardzo dobrych rozstrzygnięć, acz znowu nie mogę się zgodzić z tym, co powiedział pan poseł Rokita co do odpisów dokumentów. Przecież problem nie jest w tym, żeby dowodem mogły być dokumenty przesyłane e-mailem czy przez Internet, czy w postaci kserokopii. Problem jest w tym, w jaki sposób sąd może mieć dostęp do takiego dokumentu, który jest taki sam jak oryginał. Czyli w tym przypadku oryginał jest jeden i tylko jeden, bo to z istoty rzeczy wynika, oryginał ma oryginalny podpis, oryginał może być tylko w aktach sądowych, ale przecież strony też coś muszą mieć. Tak? Musi więc być odpis. Odpis nie jest kategorią faktyczną, nie chodzi o to, że to ma być odpis taki, jak się kiedyś robiło. Mój ojciec adwokat, pamiętam, robił to, jeszcze jak nie było kserokopii, a już były maszyny do pisania - pisał na początku: „odpis”, całą treść przepisywał, przepisywał, przepisywał, na końcu pisał: „za zgodność” i pisał jeszcze na dole: „pieczęć”. Przecież, panie pośle, pan myśli kategoriami XX w., i to jego połowy. Zapraszam pana do myślenia kategoriami XXI w. Chodzi nie o to, żeby to pisać, tylko chodzi o to, żeby stronom doręczyć dokument taki sam jak oryginał, mający moc oryginału.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#komentarz">(Poseł Marian Piłka: Wystarczy.)</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#PosełRyszardKalisz">A co do innych uwag, które zostały tu wypowiedziane, Wysoki Sejmie, myślę, że chodzi - i to było również zamierzeniem komisji - o ujednolicenie procedur. Jeżeli chcemy, aby obywatel, nawet ten bez przygotowania prawniczego, miał możliwość w miarę sprawnego poruszania się przez meandry sądownictwa, to dobrze by było, żeby instytucje, które się tak samo nazywają w procedurze cywilnej, procedurze karnej czy procedurze przed sądami administracyjnymi, miały takie same definicje. Dlatego też uważam, że jeżeli mamy sądy administracyjne i procedurę postępowania przed sądami administracyjnymi, to właśnie należy dążyć do tego, żeby te procedury były ujednolicone, a mieć tylko na uwadze inny charakter tych sądów. Ten zarzut, który tutaj padł, dotyczący przepisywania, jak to zostało określone, przepisów Kodeksu postępowania cywilnego do procedury administracyjnej, jest całkowicie słuszny, tylko nie może być zarzutem, a powinien być pochwałą.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#PosełRyszardKalisz">Ostatnia sprawa to jest sprawa tego przymusu adwokackiego, radcowskiego. W ustawie został wprowadzony też przymus co do kasacji w odniesieniu do doradców podatkowych i rzeczników patentowych. Przecież jeżeli jest czynność odwoławcza od wojewódzkiego sądu administracyjnego do Naczelnego Sądu Administracyjnego i Naczelny Sąd Administracyjny rozpatruje kasację, to kasacja nie dotyczy merytorycznej strony zagadnienia, już mówiłem o tym, a dotyczy zgodności z prawem. Czyli tak naprawdę dotyczy prawa. Istotą jest prawo. A przecież była tu mowa w poprzednim punkcie dzisiejszego posiedzenia Sejmu, że jeżeli ktoś, nawet poseł Ziobro, zrobi coś bez zachowania warunków formalnych, bo nie udało się, to wtedy podlega to odrzuceniu. I właśnie wtedy byłoby to niebezpieczne, gdyby obywatele sami przygotowywali kasację. Mogłoby to ich narazić na odrzucenie z powodu niezachowania warunków formalnych. Dlatego powinni to robić profesjonaliści. Podobnie zresztą, chcę przypomnieć, dotyczy to kasacji do Sądu Najwyższego czy skargi konstytucyjnej do Trybunału Konstytucyjnego. Na tym to polega. Chcę też powiedzieć, i mówię to z przykrością, że rozpatrywaliśmy ostatnio sprawozdanie Trybunału Konstytucyjnego i okazało się, że z ponad 2000 pism, które chciały być skargami, jako skargi Trybunał potraktował tylko dwadzieścia kilka czy czterdzieści kilka - chodzi mi o skalę. Właśnie tak być nie powinno. Jeżeli jest jakiś interes strony, to niech ten interes strony będzie rozpatrzony merytorycznie.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#PosełRyszardKalisz">I ostatnia informacja dla osób, które mnie słuchają; dla państwa posłów przede wszystkim, ale wy, państwo posłowie, pewnie to wiecie, i dla osób, które oglądają transmisję telewizyjną - wykorzystam to, też się uczymy. Otóż procedura przed sądami administracyjnymi stanowi o bezpłatnym korzystaniu z adwokata. Wtedy kiedy strona nie ma możliwości finansowych, aby ustanowić adwokata, jest przewidziany tryb, że ta strona ma adwokata, który jest opłacany z urzędu. Ona nie ponosi czy nie będzie ponosiła żadnych korzyści...</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Kosztów.)</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#PosełRyszardKalisz">Kosztów, przepraszam bardzo. Strona nie będzie ponosiła żadnych kosztów. Będzie to po prostu dla strony bezpłatne, jeżeli tylko potrafi udowodnić, że jakiekolwiek wydatki będą z uszczerbkiem dla jej możliwości utrzymania się. I to jest niezwykle ważna rzecz - to, że adwokat. radca prawny, doradca podatkowy czy rzecznik patentowy będzie udzielał tej pomocy i pisał tę kasację bezpłatnie.</u>
          <u xml:id="u-140.10" who="#PosełRyszardKalisz">Dlatego też, szanowny panie marszałku, Wysoka Izbo, szanowna pani minister, panowie ministrowie, szanowny panie prezesie, jestem przekonany, że wypełnienie dyspozycji Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, żeby do 17 października 1992 r... 2002 r. Już mi ten XX w., o którym mówił poseł Rokita, w głowie się zatrzymał, jak widzicie państwo. Do 17 października 2002 r. będzie to wypełnione, z pożytkiem dla spraw obywateli, dla realizacji praw człowieka, wolności i praw obywatelskich. To będzie nowoczesna procedura, to będzie procedura, która umożliwi obywatelom w Polsce rozstrzyganie na etapie sądowym ich spraw administracyjnych szybciej i sprawniej. Myślę, że jest to kolejny krok do budowy sprawnego, efektywnego, dobrego dla obywateli demokratycznego państwa prawnego. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-140.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-141.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono poprawki do przedłożonych projektów ustaw Prawo o ustroju sądów administracyjnych, o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Przepisy wprowadzające ustawę o ustroju sądów administracyjnych i ustawę o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, proponuję, aby Sejm ponownie skierował te projekty do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-141.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-141.4" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-141.5" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 32. porządku dziennego: Informacja rządu o sytuacji demograficznej kraju.</u>
          <u xml:id="u-141.6" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rządowego Centrum Studiów Strategicznych Zbigniewa Strzeleckiego w celu przedstawienia informacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów pana Leszka Millera pragnę przedstawić informację rządu o sytuacji demograficznej kraju w związku z wnioskiem Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość z dnia 12 lutego bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">W skrócie można powiedzieć, iż sytuację demograficzną Polski cechują następujące zjawiska. Polska jest państwem o dużym potencjale demograficznym w Europie. Dynamika przyrostu naturalnego i rzeczywistego ludności szybko jednak maleje w ostatniej dekadzie. Podobnie jak w innych krajach europejskich, procesy kształtujące rozwój demograficzny Polski u progu XXI wieku mają inne cechy niż poprzednio. Nastąpiła zmiana wzorców tworzenia rodzin, postaw i zachowań prokreacyjnych, wydłuża się przeciętne trwanie życia ludzkiego. Na skutek tych procesów oraz na skutek znacznego spadku dzietności ulega przyspieszeniu proces starzenia się społeczeństwa. Charakter obserwowanych zmian świadczy o zaawansowanym procesie transformacji demograficznej w Polsce, której konsekwencją może być już w drugiej dekadzie XXI wieku stale większa liczba zgonów niż urodzeń.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Przestrzenne zróżnicowanie procesów demograficznych w Polsce, głównie warunkowane sytuacją historyczną, jest nadal czynnikiem kształtującym odmienną dynamikę zmian liczby ludności i zmian w jej strukturze wieku na obszarach wiejskich, w aglomeracjach miejskich, a także w przekroju województw. Znaczenie migracji wewnętrznej dla przebiegu procesów demograficznych w przyszłości jest wciąż niepewne. Formułowane prognozy zakładają bardzo umiarkowaną mobilność przestrzenną ludności na obszarze kraju. Trzeba jednak podkreślić, że wzrasta atrakcyjność Polski jako kraju osiedlenia. W minionej dekadzie zwiększył się napływ ludności z zagranicy, ale tendencje emigracyjne są ciągle silne.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Kolejne elementy, które kształtują sytuację demograficzną, chciałbym nieco szerzej omówić.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Polska liczy dzisiaj 38 600 tys. osób, co sytuuje nasz kraj, jak powiedziałem, na ósmym miejscu w Europie. Notujemy jeszcze niewielki przyrost naturalny ludności - w ubiegłym roku wyniósł on 5 tys. - ale wskutek ujemnego salda migracji zagranicznych liczba ludności Polski zmniejszyła się w ciągu całej dekady lat 90. o blisko 160 tys., a w latach 1999–2001 o 35 tys. Można powiedzieć, że okres powojenny cechuje się tym, że Polska ma ciągle ujemny bilans migracji zagranicznych netto. Według prognoz demograficznych nieznaczne zmniejszanie się liczby ludności będzie miało miejsce do roku 2005, potem nastąpi okres niewielkiego wzrostu do roku 2017. A w latach następnych liczba ludności Polski będzie już stale maleć, jeśli te założenia się sprawdzą. W 2030 r. w związku z tym liczba ludności Polski wyniesie około 38 mln, czyli w stosunku do stanu dzisiejszego będzie nas mniej o 600 tys.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Polski system osadniczy charakteryzuje mimo rozproszonego charakteru umiarkowana koncentracja ludności, ale w latach 90. zaobserwowano w Polsce w dużych aglomeracjach miejskich nową fazę w tym zakresie, mianowicie fazę kontrurbanizacji polegającą, mówiąc w skrócie, na wyludnianiu się centrów tych aglomeracji na rzecz obszarów poza aglomeracyjnych.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Chciałbym również podkreślić, iż w latach 90. malało znaczenie migracji w procesach redystrybucji przestrzennej ludności ze względu na problemy związane z sytuacją mieszkaniową i rynkiem pracy. To główne tego powody.</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Zróżnicowany jest, jak powiedziałem wcześniej, głównie z powodów historycznych, potencjał demograficzny poszczególnych województw. W czterech województwach liczba ludności przekracza 3 mln osób. Są to województwa: mazowieckie, śląskie, wielkopolskie i małopolskie. Najmniejsze zaś są województwa: świętokrzyskie, opolskie i lubuskie. W ostatniej dekadzie liczba ludności malała w województwach: łódzkim, śląskim, świętokrzyskim i opolskim. W tych województwach oraz w województwach dolnośląskim i małopolskim malała także liczba ludności nawet w miastach. Największe ubytki w liczbie ludności wiejskiej zaobserwowano zaś we wschodniej, środkowej i południowo-zachodniej Polsce, głównie w województwach podlaskim, lubelskim i świętokrzyskim. Proces starzenia się ludności wiejskiej w tych województwach jest już bardzo zaawansowany. Są to obszary, które nazywamy w języku demograficznym obszarami depopulacyjnymi. Stanowią one obecnie trzon tzw. wiejskich obszarów problemowych. Gęstość zaludnienia poszczególnych województw też jest u nas zróżnicowana, jest to niekiedy różnica aż 6-krotna. Prognozy demograficzne przewidują, że do roku 2030 liczba ludności wzrośnie jedynie w czterech województwach, mianowicie w lubuskim, małopolskim, podlaskim i pomorskim. Nie zmieni to jednak właściwości dotychczasowego rozmieszczenia terytorialnego ludności w układzie 16 województw, przy założeniu - jak ciągle powiadam - trafności prognoz, zwłaszcza dotyczących migracji i dzietności.</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Liczby, które podawałem, kształtowane są głównie przez cztery procesy, mianowicie przez to, co obserwujemy w zakresie zakładania małżeństw, rozwoju rodzin oraz ich rozpadu, zastępowalności pokoleń, trwania życia i umieralności oraz migracji, a ściślej rzecz biorąc migracji zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-142.9" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Jeśli chodzi o małżeństwa i rodziny, to pierwszą rzeczą, którą trzeba podkreślić, jest obserwowana w latach 90. zmiana wieku zawierania małżeństw i zakładania rodziny, czyli późniejsze zawieranie małżeństw i zakładanie rodziny. Aspiracje i dążenia edukacyjne w społeczeństwie polskim są wprawdzie obiektywną i pozytywną przesłanką, ale prawdopodobnie legła ona u podstaw tego procesu. Problem polega jednak na tym, że obserwowane obecnie zjawisko znacznego zmniejszenia się częstości zawierania małżeństw nie może być wytłumaczone jedynie tymi czynnikami, czyli tymi dążeniami i aspiracjami. Utrwalanie się obecnego stanu w tym zakresie oznacza, iż ponad 1/3 kobiet i mężczyzn, którzy osiągnęli wiek matrymonialny, nie zawrze nigdy małżeństwa. Nawet jeśli uwzględnimy dodatkowo związki konsensualne, których liczba stale w Polsce rośnie - wskazuje na to m. in. zwiększająca się liczba urodzeń pozamałżeńskich - nie zmieni to faktu, że istnieje ogólna silnie zaznaczona tendencja do ograniczania tworzenia nowych rodzin w Polsce. Ponadto trzeba podkreślić, że jednocześnie małżeństwa są zawierane w późniejszym wieku. Przyczyn zmian w tradycyjnych zachowaniach matrymonialnych upatruje się m. in. w nasilającej się konkurencji na rynku pracy, w dążeniu do uzyskiwania wyższego statusu zawodowego, w rosnących kosztach kształcenia dzieci, trudnościach materialnych itd. Wskazane przyczyny nie wyjaśniają jednak do końca tak istotnych zmian w postawach młodych wobec małżeństwa i rodziny. Z drugiej strony mamy procesy, które prowadzą do rozpadu rodzin, o czym świadczy liczba rozwodów. Trzeba powiedzieć, iż Polska jest pod tym względem krajem w korzystnej sytuacji, ponieważ współczynnik, który to charakteryzuje, należy u nas do najniższych w Europie. W 2001 r. rozwiodło się 45 tys. małżeństw, a główne przyczyny orzeczonych rozwodów to niezgodność charakterów, niedochowanie wierności małżeńskiej, nadużywanie alkoholu i naganny stosunek do członków rodziny. Problem polega jednak na tym, że w rozwodzących się małżeństwach jest średnio prawie jedno dziecko w wieku do 18 lat. W latach 1900–2001 liczba rozwodów oscyluje w granicach 40–45 tys. i nie możemy zidentyfikować, jakie trwałe czynniki wpływają na takie wahania w liczbie rozwodów w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-142.10" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Drugi aspekt wpływający na kształtowanie tych procesów, które krótko scharakteryzowałem na wstępie, to zastępowalność pokoleń. Prowadzone badania socjologiczne potwierdzają, że przywiązanie do wartości rodziny jest mocno zakorzenione w polskim społeczeństwie. Zmieniają się jednak wyobrażenia o idealnej wielkości rodziny. W połowie ubiegłej dekady 60% młodych mężatek pragnęło mieć dwoje dzieci, a 35% - troje. Gdyby te plany zostały zrealizowane, to mielibyśmy sytuację bardzo korzystną, ponieważ zastępowalność pokoleń kształtowałaby się na poziomie satysfakcjonującym, czyli generacja rodziców zastępowana byłaby w pełni przez generację dzieci. Tymczasem sytuacja wygląda nieco inaczej. Generacje kobiet urodzonych po 1960 r. przeciętnie będą miały mniej niż dwoje dzieci, czyli nie jest zapewniona ta prosta zastępowalność pokoleń. Obserwowany więc poziom dzietności świadczy jednoznacznie, że nadal postępuje proces prowadzący do zmian w relacjach międzypokoleniowych. Kolejne pokolenia dzieci będą mniej liczne niż pokolenia ich rodziców, jeżeli utrwalą się dotychczasowe zachowania matrymonialne i prokreacyjne. Proces ten prowadzić będzie do starości demograficznej społeczeństwa, zjawiska uznawanego powszechnie za jedno z trudniejszych wyzwań we współczesnym świecie. I to głównie legło u podstaw wniosku, który stanowił podstawę zgłoszenia tej informacji.</u>
          <u xml:id="u-142.11" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">W 2000 r. współczynnik dzietności w Polsce, który oznacza liczbę dzieci przypadającą na jedną kobietę w ciągu całego jej życia, uległ dalszemu obniżeniu w stosunku do lat poprzednich. Wynosi on dzisiaj 1,333, a utrwalenie się takiego poziomu dzietności w latach przyszłych oznacza, że pokolenie dzieci będzie o 1/3 mniej liczne niż pokolenie ich rodziców. Patrząc na ten problem w perspektywie europejskiej, trzeba zauważyć, że ten zawężony proces zastępowalności pokoleń, który charakteryzuje się mniejszą liczebnością dzieci niż rodziców w kolejnych pokoleniach, jest już zjawiskiem powszechnym. Polska znajduje się w środkowej grupie krajów rozpatrywanych pod tym względem. W 1999 r. najniższą dzietność zanotowano w Czechach - wynosiła ona niewiele więcej niż 1. Warto podkreślić przy tym, że w wielu krajach Europy Zachodniej i Europy Północnej dzietność jest obecnie wyższa niż w Polsce. W 1999 r. współczynnik dzietności, który wynosił w Polsce 1,3, jak powiadam, we Francji wyniósł 1,9, w Irlandii 1,8, w Szwecji 1,5, a w Wielkiej Brytanii 1,65. Takie procesy, jakie teraz omawiam, jeśli chodzi o dzietność i zastępowalność pokoleń, przebiegały w krajach Europy Zachodniej 20–25 lat temu.</u>
          <u xml:id="u-142.12" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Nawiązując do perspektyw, które są zarysowane w prognozach demograficznych ONZ do roku 2050, można stwierdzić, że w założeniach dotyczących dzietności w krajach OECD przyjęto możliwość stopniowego przywracania prostej zastępowalności pokoleń, którą charakteryzuje równa liczebność rodziców i dzieci. W niektórych krajach może to nastąpić po 2020 r. - w Irlandii, Francji i Norwegii na przykład. Także w Szwecji poziom dzietności może powrócić do wielkości oznaczającej prostą zastępowalność pokoleń ok. 2040 r. Dla Polski z tych prognoz wynika, że zwiększająca się po 2010 r. dzietność nie osiągnie poziomu prostej zastępowalności pokoleń jeszcze w połowie XXI w. Także prognozy GUS nie przewidują takiej możliwości. W 2030 r. współczynnik dzietności w miastach nie przekroczy prawdopodobnie 1,5, a na wsi 1,71. Uwzględniając poziom umieralności, prostą zastępowalność pokoleń zapewnia dopiero taki współczynnik na poziomie 2,1. A więc do tego poziomu będzie nam daleko, jeśli nie zmienią się te założenia, które zostały przyjęte na użytek prognoz.</u>
          <u xml:id="u-142.13" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Kolejny czynnik, który decyduje o perspektywach i rozwoju demograficznym, to jest trwanie życia i umieralność. Tutaj chciałbym zwrócić uwagę na to, iż w latach 90. bardzo dynamicznie obniżał się poziom umieralności niemowląt. Mieliśmy na początku dekady 19 zgonów na 1 tys. urodzeń, obecnie jest to około 7,7 promila, a więc nastąpiło prawie 3-krotne zmniejszenie. Przyspieszenie tempa spadku umieralności niemowląt wynika głównie ze zmniejszenia się ryzyka zgonu noworodków o małej wadze urodzeniowej, poniżej 1500 g (tak są klasyfikowane te urodzenia). Dynamika spadku współczynnika umieralności niemowląt, poziomu zgonów niemowląt jest zróżnicowana terytorialnie. Chciałbym tylko wspomnieć o tym, gdzie jest najlepiej i gdzie jest najgorzej. Otóż najniższy poziom współczynnika jest notowany w woj. opolskim, najwyższy w woj. śląskim. Na obszarach wiejskich natomiast w woj. dolnośląskim i śląskim są najwyższe współczynniki umieralności niemowląt. Chciałbym podkreślić również, że poziom umieralności niemowląt w Polsce pomimo tych niewątpliwych osiągnięć w latach 90. jest jeszcze o wiele wyższy od poziomów notowanych w przodujących pod tym względem krajach europejskich. W Niemczech i we Francji wynosi on mniej niż 5 zgonów na 1 tys. urodzeń, w Szwecji mniej niż 4, a więc u nas poziom ten jest rzeczywiście dużo wyższy, i to jest dystans, który musimy odrabiać.</u>
          <u xml:id="u-142.14" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Jeśli chodzi o umieralność ogólną ludności, to trzeba powiedzieć, że ona w tej chwili wynosi ok. 95 zgonów na 10 tys. mieszkańców i również ciągle się obniża. Stwierdza się też znaczne zróżnicowanie umieralności w przekroju zarówno miast i wsi, jak i województw i powiatów. Też dla porządku powiem, iż najwyższy poziom umieralności występuje w woj. łódzkim, śląskim i dolnośląskim, przy czym niektóre z tych obszarów do niedawna zaliczane były do zagrożonych ekologicznie.</u>
          <u xml:id="u-142.15" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Zmniejszanie się ryzyka zgonów wśród ludności dorosłej i w starszym wieku jest ciągle zbyt powolne. Wiele osób umiera przedwcześnie z powodu chorób układu krążenia, chorób nowotworowych, a także na skutek urazów i zatruć. Choroby z tych 3 grup nazywane są chorobami cywilizacyjnymi. Są one ciągle przyczyną 80% zgonów w Polsce. Liczba zgonów spowodowanych chorobami układu krążenia jest już o wiele niższa niż wcześniej i w tym względzie następuje postęp, wzrósł natomiast współczynnik zgonów z powodu chorób nowotworowych i jest to tendencja, która jest obserwowana od dłuższego czasu. Trzeba również podkreślić duże zróżnicowanie przestrzenne umieralności w następstwie chorób układu krążenia. Wyższy poziom zgonów z tego powodu jest obserwowany na wsi, niższy natomiast w miastach. Najwyższą umieralność z powodu chorób układu krążenia odnotowuje się w miastach woj. śląskiego i łódzkiego, najniższą w woj. podlaskim i warmińsko-mazurskim. Odwrotną natomiast prawidłowość, jeśli chodzi o umieralność z powodu chorób nowotworowych, obserwujemy w miastach i na wsi. W miastach jest wyższa umieralność z tego powodu niż na wsi. Jeśli chodzi o zróżnicowanie regionalne, najmniej korzystna sytuacja w tym zakresie jest w woj. pomorskim, kujawsko-pomorskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim, najkorzystniejsza w woj. podkarpackim.</u>
          <u xml:id="u-142.16" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">W konsekwencji w Polsce po okresie stagnacji i regresu w latach 70., 80. i na początku lat 90. obserwujemy powolne, ale systematyczne wydłużanie się życia ludzkiego. W przypadku urodzonych w ostatnich latach chłopców przeciętne trwanie życia oblicza się na prawie 70 lat, a w przypadku dziewcząt na 78 lat. Mimo że systematycznie odrabiamy dystans dzielący nas od krajów zamożnych, to w Polsce przeciętne dalsze trwanie życia kobiety jest nadal o 3–4 lata krótsze, a mężczyzny nawet o 5–6 lat krótsze w porównaniu z najzamożniejszymi krajami Unii Europejskiej. W założeniach prognostycznych przyjmuje się, że wydłużanie się przeciętnego dalszego trwania życia będzie następowało, ale opóźnienie w stosunku do przodujących krajów europejskich prawdopodobnie w perspektywie roku 2030 się nie zmniejszy i przeciętne trwanie życia prawdopodobnie w tym okresie wyniesie dla mężczyzny blisko 75 lat, a dla kobiety 81,5.</u>
          <u xml:id="u-142.17" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Wiele procesów demograficznych warunkowanych jest problemami zdrowotnymi. Na kilka z tych spraw chciałbym zwrócić uwagę. Mianowicie dostępne dane pozwalają stwierdzić, że rośnie liczba osób leczonych ambulatoryjnie i w szpitalach z powodu chorób układu krążenia, najczęściej choroby nadciśnieniowej, niedokrwiennej choroby serca i chorób naczyń mózgowych. Obserwuje się duże różnice między województwami w częstotliwości ambulatoryjnego leczenia choroby nadciśnieniowej i choroby niedokrwiennej serca. Wyraźnie zwiększa się liczba osób leczonych w zakładach psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej, zwłaszcza uzależnionych od środków psychoaktywnych, z ograniczonymi zaburzeniami psychicznymi oraz zaburzeniami nastroju. Rośnie także liczba osób leczonych w zakładach psychiatrycznej opieki pełno dobowej. Wśród osób leczonych w szpitalach psychiatrycznych najczęstszym rozpoznaniem są zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu, a następnie schizofrenia. Zapadalność na choroby zakaźne wykazuje generalnie stałą tendencję spadkową. W latach 90. zwiększyła się liczba osób regularnie i okazjonalnie używających narkotyków, zwłaszcza wśród młodzieży. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 1997 r. spowodowała wzrost wykrywalności przestępstw określonych w tej ustawie, ale nadal podaż i nielegalne posiadanie narkotyków wykazują tendencję wzrostową. Narasta przekonanie, że niektóre narkotyki będą podlegać swoistej „asymilacji” kulturowej. Coraz powszechniej obserwuje się spożywanie alkoholu przez młodzież, a nawet i dzieci. Odnotowano spadek palenia tytoniu, ale obniża się wiek nałogowych palaczy. Świadczy to o szczególnym zagrożeniu młodzieży.</u>
          <u xml:id="u-142.18" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Narasta zagrożenie utraty zdrowia na skutek wypadków drogowych. Sporządzone diagnozy wskazują na pogarszanie się bezpieczeństwa ruchu drogowego. Zmniejszyła się liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych, ale utrzymanie tej tendencji nie jest jeszcze pewne. Nadal obniża się liczba wypadków przy pracy. Nie dotyczy to jednak wypadków śmiertelnych i ciężkich.</u>
          <u xml:id="u-142.19" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Badania wskazują, że ok. 1/4 populacji dzieci w wieku 0–14 lat i młodzieży 15–19 lat cierpiało na chorobę przewlekłą, w tym na uczulenia i alergie, skrzywienia kręgosłupa, nerwice i inne choroby. Korzystne jest zjawisko obniżania się częstości zgonów niemowląt i małych dzieci, o czym już wspominałem, z powodu wad wrodzonych, chociaż częstość zgonów jest jeszcze wyższa niż w krajach zamożnych. Problemami są dolegliwości psychosomatyczne, niedostatki zachowań prozdrowotnych i ryzykowne dla zdrowia zachowania wśród młodzieży. Stan zdrowia dzieci i młodzieży z rodzin uboższych jest gorszy.</u>
          <u xml:id="u-142.20" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">W co drugim gospodarstwie domowym w Polsce jest osoba niepełnosprawna, a większość z nich to osoby w wieku produkcyjnym i starsze. Z badań GUS wynika, że ponad 2/3 osób niepełnosprawnych w wieku ponad 15 lat posiada orzeczenie o trwałym inwalidztwie. Najczęstszymi grupami schorzeń powodującymi niesprawność są choroby układu krążenia, dysfunkcje narządów ruchu, a następnie schorzenia neurologiczne i psychiczne, uszkodzenia narządów wzroku i słuchu. Osoby niepełnosprawne silnie podkreślają potrzebę poprawy opieki medycznej i dostępności usług rehabilitacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-142.21" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Kolejny czynnik, który decyduje o liczbie ludności w Polsce, to migracje zagraniczne. W latach 90., jak już zauważyłem, nasiliły się różne formy migracji zagranicznych na obszarze Polski. Utrzymuje się wysokie natężenie emigracji i rosnące imigracji, chociaż w latach 1999 i 2000 zmalała nieco liczba imigrantów przybywających na stałe do Polski. W latach 90. wyemigrowało z Polski 243 tys. osób, a imigrowało 75 tys., a więc ujemne saldo tych migracji wyniosło 168 tys. Główne kierunki emigracji Polaków za granicę na stałe to Niemcy, Stany Zjednoczone i Kanada. Z tychże krajów również imigruje na stałe do Polski najwięcej osób. Chciałbym podkreślić, że ponad połowę tych imigrantów stanowią Polacy powracający z zagranicy. Wśród emigrantów i imigrantów przeważają ludzie młodzi. Wśród emigrantów maleje udział osób z wyższym i średnim wykształceniem, co można uznać za objaw korzystny. Zagraniczne migracje na pobyt stały cechuje duże zróżnicowanie terytorialne. Obszarami emigracji są przed wszystkim woj. śląskie, opolskie, dolnośląskie i pomorskie, a obszarami imigracji - woj. mazowieckie, śląskie, małopolskie, dolnośląskie, pomorskie i opolskie.</u>
          <u xml:id="u-142.22" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Dość duża grupa Polaków przebywa również czasowo za granicą. W 1995 r. ustalono, że była to liczba 900 tys., teraz liczymy na to, że spis z 2002 r. ustali, jaka faktycznie jest to liczba.</u>
          <u xml:id="u-142.23" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Rozwijającą się formą imigracji czasowych do Polski są przyjazdy w celach zarobkowych. Zarobkowanie to ma zarówno charakter legalny, jak i nielegalny. W 2000 r. pozwoleń na pracę w Polsce udzielono blisko 18 tys. osób; najczęściej kierownikom przedsiębiorstw, specjalistom, ekspertom, doradcom i nauczycielom. Najwięcej pozwoleń uzyskali obywatele Ukrainy, Wietnamu, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Francji. Nie ma natomiast wiarygodnych szacunków co do liczby przebywających w Polsce imigrantów czasowych podejmujących nielegalnie pracę zarobkową.</u>
          <u xml:id="u-142.24" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Ustanowione w drugiej połowie lat 90. nowe prawo regulujące migracje zagraniczne na obszarze Polski umożliwiło podejmowanie na szerszą skalę repatriacji. Jest ona zorganizowaną formą migracji umożliwiającą powrót do kraju po długim pobycie za granicą osób pochodzenia polskiego oraz ich rodzin. Takich faktów w latach 1997–2000 zanotowano prawie 2270. Pojawiły się również w Polsce migracje wymuszone, a mianowicie imigracja osób ubiegających się o status uchodźcy lub azyl polityczny. Takich przypadków w latach 1994–2000 było 19 tys.</u>
          <u xml:id="u-142.25" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">To, co determinuje wiele dziedzin życia społeczno-gospodarczego, a przede wszystkim rynek pracy, usługi społeczne - co podkreślono zresztą we wniosku - to cechy związane ze zmianami w strukturze wieku ludności. Jeśli Wysoka Izba pozwoli, to na kilka takich elementów chciałbym zwrócić uwagę.</u>
          <u xml:id="u-142.26" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Zmniejszająca się liczba urodzeń, przesuwanie się wyżów i niżów demograficznych przez różne grupy wieku, a także korzystne zmiany w poziomie umieralności determinują w Polsce proces starzenia się ludności. Następuje wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym; odsetek tej ludności wynosi obecnie 14%, a jeszcze w 1990 r. wynosił 12,8. W następstwie zmniejszania się liczby urodzeń obniża się również udział dzieci i młodzieży w wieku 0–17 lat. Jeśli chodzi o perspektywy, to wspomniana już przeze mnie prognoza do roku 2030 pozwala na ukazanie zmian w strukturze wieku ludności, w tym także w układzie wojewódzkim.</u>
          <u xml:id="u-142.27" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Z punktu widzenia kształtowania się polityki gospodarczej i społecznej podkreślenia wymagają następujące cechy tych zmian. Maleć będzie liczebność dzieci w wieku przedszkolnym 3–6 lat, w różnym tempie, w różnych okresach, do roku 2030. W 2005 r. wyniesie ona 1,5 mln, w 2015 r. - 1,8 mln, a w 2030 r. - 1,4 mln. Liczebność dzieci w wieku nauczania w szkole podstawowej będzie się znacznie zmniejszać do roku 2005, a ponownie powiększy się po roku 2010. Przewidywane jest zmniejszanie się liczebności roczników uczęszczających do szkoły gimnazjalnej, będzie to miało miejsce do 2015 r. w miastach, a do 2020 r. na wsi. Po 2001 r. zmniejszać się będzie liczebność roczników młodzieży w wieku nauczania w liceach, a proces ten o takim nasileniu będzie trwał aż do roku 2017. Zwiększać się będzie liczba młodzieży pragnącej kontynuować naukę w szkołach wyższych, w wieku 19–24 lata. Będzie to trwało jedynie do roku 2004, a następnie liczebność tej grupy wiekowej będzie szybko maleć do roku 2022. W konsekwencji również do 2005 r. będzie wzrastać liczba osób w wieku 20–29 lat, a więc generacji o największej częstości zawierania małżeństw i zakładania rodzin. Jednocześnie znaczące przyrosty tej grupy ludności wywierać będą silną presję na rynek pracy. To będzie cechowało wszystkie województwa. Kolejna sprawa to zmiany w liczbie ludności w wieku zdolności do pracy. Zmniejszenia się liczby ludności w wieku zdolności do pracy należy oczekiwać dopiero po 2010 r. Do roku 2010 nadal będzie przybywało ludności w wieku zdolności do pracy, będzie się to kształtować w granicach 1,2 mln.</u>
          <u xml:id="u-142.28" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">I kwestia bardzo istotna, która była podkreślana we wniosku. Mianowicie intensywny proces starzenia się ludności będzie dotyczył całego okresu do roku 2030, odnosi się to do wszystkich województw. Liczba ludności w wieku emerytalnym wzrośnie z 5,7 mln do 9,1 mln, czyli o blisko 3,4 mln w porównaniu z obecną sytuacją. Szybko przy tym będzie wzrastać liczba ludności w wieku najstarszym, 80 lat i więcej, z 800 tys., jak jest obecnie, do 1800 tys., a więc o prawie 150%. To mówi o tym, jakie zadania stoją przed systemem emerytalnym, przed obszarem geriatrii i gerontologii.</u>
          <u xml:id="u-142.29" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">W krajach Unii Europejskiej zrównanie się odsetka ludności młodej z odsetkiem ludności w starszym wieku nastąpi prawdopodobnie już w roku 2004. Prognozy dla Polski przewidują ten proces o wiele później, bo ok. 2020 r., w sytuacji utrzymania się obecnych tendencji w zakresie dzietności. Postępował będzie jednocześnie proces głębokich zmian w proporcjach między ludnością w wieku aktywności zawodowej a ludnością w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym. W Polsce szczególnie szybko będzie on przebiegał w latach 2010–2020.</u>
          <u xml:id="u-142.30" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Na zakończenie chciałbym powiedzieć, iż w Polsce dokonują się bardzo ważne dla przyszłości narodu i państwa przemiany demograficzne. Szczególnej troski wymagają skutki następujących zjawisk. Zawężona zastępowalność pokoleń jest już na tyle głęboka, że przyspieszy moment wejścia w trwale ujemny przyrost naturalny ludności. Przyspieszeniu ulega proces starzenia się ludności, co będzie zwiększać presję na powiększanie różnorodnych świadczeń dla osób w starszym wieku, przy jednoczesnym pogarszaniu się relacji między ludnością w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. Zmniejszanie się ryzyka zgonu wśród ludności dorosłej i w starszym wieku jest ciągle zbyt powolne, zwłaszcza z powodu chorób układu krążenia i nowotworów, a przestrzenne zróżnicowanie umieralności wskazuje na potrzebę zarówno lepszego rozpoznania przyczyn obserwowanych tendencji, jak i podjęcia działań dla poprawy stanu zdrowia ludności.</u>
          <u xml:id="u-142.31" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Ograniczona mobilność przestrzenna i zawodowa ludności utrwala dysproporcje ekonomiczne i społeczne w rozwoju regionalnym, zwłaszcza na obszarach wiejskich.</u>
          <u xml:id="u-142.32" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawione w niniejszej informacji najważniejsze z natury rzeczy dane o rozwoju demograficznym Polski szczegółowo prezentowane są corocznie w opracowywanych i przedkładanych Radzie Ministrów raportach Rządowej Rady Ludnościowej, jak również są przekazywane kierownictwu (marszałkom, wicemarszałkom) Sejmu, kierownictwom klubów i komisji parlamentarnych. Wiele danych, które pozwolą dokonać pogłębionych ocen sytuacji demograficznej Polski, dostarczy Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002, który został przeprowadzony według stanu na 20 maja br. Działania, jakie mają być podjęte w celu przeciwstawienia się tym negatywnym tendencjom, które tutaj w skrócie scharakteryzowałem, zostaną przygotowane na zakończenie I Kongresu Demograficznego, który w Polsce trwa. Został on zorganizowany pod honorowym patronatem najwyższych władz w Polsce. Honorowym patronem jest pan prezydent. Komitet honorowy tworzą: pan premier, panowie marszałkowie Sejmu i Senatu oraz ksiądz prymas. Świadczy to o tym, że waga problemów demograficznych w Polsce nie jest w jakikolwiek sposób warunkowana politycznie. W związku z tym 25 i 26 listopada - mam nadzieję, że z udziałem tych władz - zostanie dokonane zakończenie tego kongresu, na którym zostaną zdefiniowane zadania z zakresu polityki demograficznej. Będą one przedłożone rządowi do debaty. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Anna Bańkowska - Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełAnnaBańkowska">Dziękuję bardzo, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PosełAnnaBańkowska">Mam zaszczyt w imieniu SLD ustosunkować się do informacji, którą przed chwilą usłyszeliśmy. Chciałabym zacząć od tego, że nie jesteśmy bezludną wyspą i że warto by przy tym ważnym dla Polski temacie, wobec niepokojących danych, o których przed chwilą usłyszeliśmy, odpowiedzieć sobie na pytanie, jak to się ma do sytuacji w krajach europejskich. Czy nie zbliżamy się do tego, żeby przejmować te tendencje, które tam były?</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#PosełAnnaBańkowska">Otóż przeobrażenia demograficzne, jakie następowały w krajach europejskich w drugiej połowie XX wieku, charakteryzował trwały spadek dzietności, do poziomu takiego, jaki nie gwarantuje reprodukcji prostej. Wynikało to przede wszystkim ze zmniejszenia się pożądanej liczby dzieci. Zwiększyła się liczba par bezdzietnych oraz liczba rodzin małodzietnych. Zmniejszyła się skłonność do zawierania związków małżeńskich. Następowało opóźnianie ich zawierania. Osłabiła się trwałość związków małżeńskich. Rozpowszechniła się kohabitacja. Nastąpiły zmiany wzorca płodności. Znacznie później podejmowano decyzje o zawieraniu związków małżeńskich oraz decyzje o urodzeniu pierwszego dziecka. To doprowadziło do głębokich zmian i spadku dzietności przekrojowej znacznie poniżej poziomu gwarantującego prostą zastępowalność.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#PosełAnnaBańkowska">Oprócz wyróżniających się dotąd rodzin tworzonych przez parę małżeńską z dziećmi lub bez dzieci oraz rodzin niepełnych pojawiły się rodziny tworzone przez pary kohabitujące, z dziećmi lub bez. Następująca poprawa poziomu życia, dobrobyt krajów zachodnich z jednej strony powodowały zwiększenie poziomu wykształcenia, lepsze warunki życia, ale z drugiej strony powodowały to, że ludzie mieli coraz większy dostęp do postępu w medycynie, szczególnie w zakresie kontroli urodzin, oraz zwiększyły się oczekiwania czerpania tego, co życie może dobrego człowiekowi, poza rodzeniem dzieci i byciem w trwałej rodzinie, dać.</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#PosełAnnaBańkowska">Ponadto coraz bardziej zwiększała się tolerancja społeczna wobec zachowań seksualnych i matrymonialnych. Przyczyniła się ona do uznania kohabitacji za równorzędną formę związku heteroseksualnego. Zachód nie odszedł od rodziny. Rodzina nadal jest uznana za podstawową formę stosunków społecznych, nie została ona odrzucona, ale zmieniły się generalnie relacje między dziećmi i rodzicami, rodzicami i dziećmi.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#PosełAnnaBańkowska">Osłabienie pozycji rodziny wynikało także ze zmian strukturalnych. Rozwój takich instytucji, jak podają naukowcy, jak system zabezpieczenia społecznego, system edukacji, opieki zdrowotnej, zmniejszył znaczenie rodziny jako podstawowej mikrostruktury społecznej i siłą rzeczy osłabił więzi rodziny.</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#PosełAnnaBańkowska">Tyle w największym skrócie oceny tego, co się w drugiej połowie XX wieku działo w krajach wysoko rozwiniętych. Teraz: co się u nas w tym czasie zdarzyło.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#PosełAnnaBańkowska">Wiadomo, że odstajemy od poziomu ekonomicznego Zachodu, ale i tak ogólna liczba urodzeń zmniejszyła się z 564 tys. w 1989 r. do 378 tys. w 2000 r., czyli o 33%. Współczynnik dzietności całkowitej zmalał z 207 dzieci na 100 kobiet do 134 dzieci na 100 kobiet. Zmalało natężenie urodzeń w grupie płodności 20–24 roku życia. Następuje przesunięcie czasu zawierania małżeństw (tzw. odroczone małżeństwa). Wiele osób zawiera małżeństwo już po jak gdyby okresie samorealizacji, czyli znaczna liczba małżeństw jest zawieranych ok. 30 roku życia. Odraczanie wstępowania w związek małżeński jest jedną z podstawowych przyczyn obniżania się poziomu dzietności w Polsce w latach 90.</u>
          <u xml:id="u-144.8" who="#PosełAnnaBańkowska">Najbardziej niepokojące jest to, że tylko trochę ponad 80% dzieci rodzi się w związkach małżeńskich. Jest to zjawisko, które musimy odnotować. Omawiając zmiany zachowań matrymonialnych i prokreacyjnych w latach 90., trzeba zwrócić uwagę na wzrost liczby i na odsetek urodzeń pozamałżeńskich. Żeby nie być gołosłowną, chcę powiedzieć, że odsetek urodzin pozamałżeńskich wzrósł z 5,8% w 1989 r. do 12,1% w 2000 r., a zatem ponad dwukrotnie wzrosła liczba urodzeń pozamałżeńskich. Oprócz tego u nas również rośnie tendencja do rozwodów, wchodzenia w luźne związki.</u>
          <u xml:id="u-144.9" who="#PosełAnnaBańkowska">To są dane statystyczne. Trzeba sobie jednak zadać pytanie, co na to wpłynęło. Czy jesteśmy ubożsi, nie przystajemy wiedzą, osiągnięciami do krajów zachodnich, a i tak tendencja jest jakby wspólna? Otóż naukowcy zwracają uwagę na to, że okres transformacji i zróżnicowanie struktury dochodowej społeczeństwa w sposób ewidentny wpłynęły na zachowania rodzin. Wiele rodzin odwleka w sposób świadomy decyzję o urodzeniu pierwszego dziecka, jak również stara się doprowadzać do tego, żeby nie byli rodziną wielodzietną. A zatem u nas ubóstwo, rozwarstwienie dochodowe jest jedną z charakterystycznych przyczyn tego, że liczba dzieci, a w konsekwencji liczba osób, maleje.</u>
          <u xml:id="u-144.10" who="#PosełAnnaBańkowska">W efekcie tych wszystkich zachowań, które muszą nas niepokoić, a szczególnie niepokoją polityków społecznych, notujemy jeszcze niewielki przyrost naturalny ludności, ale wskutek ujemnego salda migracji zmalała nam liczba bezwzględna osób o 35 tys. Jednak w 2030 r. będziemy mieć, jeśli nic się nie zmieni, o kolejne 600 tys. mieszkańców Polski mniej.</u>
          <u xml:id="u-144.11" who="#PosełAnnaBańkowska">Następują w Polsce niekorzystne relacje międzypokoleniowe, starzenie się społeczeństwa, czyli zwiększa się liczba ludzi starych w porównaniu z liczbą dzieci. W 2000 r. współczynnik dzietności w Polsce wyniósł niespełna 1,34. Utrwalanie się takiego współczynnika dzietności oznaczałoby, że pokolenie dzieci będzie o 35% mniej liczne niż pokolenie rodziców. Chciałabym zwrócić szczególną uwagę na to, że we Francji współczynnik dzietności wyniósł prawie 1,9 - u nas 1,3 - w Szwecji 1,54, w Wielkiej Brytanii 1,65. Prosta zastępowalność pokoleniowa nastąpi w 2020 r. w Irlandii, z czym się należy liczyć, ale też we Francji i w Norwegii. U nas natomiast w połowie XXI w. jeszcze nie osiągniemy prostej zastępowalności pokoleń. Mamy ponadto niższe wskaźniki, jeśli chodzi o trwanie życie. Medycyna idzie naprzód, a więc wskaźniki będą wyższe - i jest to pozytywne zjawisko - czyli będzie się wydłużał wiek przeżycia ludzi starych. Walczymy z chorobami, które w tej chwili powodują czystkę niektórych wskaźników. Mamy w tej chwili w co drugim gospodarstwie rodzinnym osobę niepełnosprawną. Słowem, to wszystko świadczy o tym, że nie jest dobrze.</u>
          <u xml:id="u-144.12" who="#PosełAnnaBańkowska">Odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym wynosi u nas 14,3% i ta liczba, proszę państwa, nie padła. Na jednego zatrudnionego płacącego składki przypada 0,68 emeryta i rencisty. Nie mówię tutaj ani o KRUS, ani o ubezpieczeniach mundurowych. Na jednego płacącego składki ZUS przypada w tej chwili 0,68 emeryta i rencisty. I ostatnia liczba: w 2030 r. przybędzie nam 3,4 mln emerytów i rencistów. Dzisiaj mamy relację: jeden pracujący - 0,68 emeryta i rencisty. W 2030 r. przybędzie nam 3,4 mln emerytów i rencistów, jeśli nic nie zmieni się w prognozach demograficznych.</u>
          <u xml:id="u-144.13" who="#PosełAnnaBańkowska">A zatem musimy sobie dzisiaj odpowiedzieć na pytanie, które sobie zadaje SLD: Jaki mamy model polityki ludnościowej w Polsce i jaki model chcielibyśmy w przyszłości preferować? Czy jest to neutralna polityka ludnościowa, pozostawiająca sprawę prokreacji swobodnemu uznaniu ludności? Czy jesteśmy może krajem, w którym szczególny nacisk kładzie się przede wszystkim na poziom zdrowotny, edukacyjny i kulturalny społeczeństwa, nie zakładając ani ograniczenia, ani zwiększenia liczby urodzeń, lecz poprzez ustawodawstwo socjalne nasz kraj starałby się zapewnić dzieciom możliwie najlepszą sytuację społeczną? Czy w końcu będziemy chcieli prowadzić politykę zmierzającą do podniesienia dzietności i w konsekwencji odmłodzenia struktury wiekowej społeczeństwa oraz zwiększenia liczby urodzeń? Pomocne mogłyby być rozbudowane świadczenia socjalne itd.</u>
          <u xml:id="u-144.14" who="#PosełAnnaBańkowska">Kończąc, panie marszałku, powiem tak: W Polsce mamy mieszany system, jeśli chodzi o te wszystkie systemy, które funkcjonują. Decydują o tym... Za poprzednich rządów kładliśmy większy nacisk na sferę socjalną, ale efektów w zakresie zwiększenia liczby urodzin nie było. Teraz w inny sposób łożymy na rodziny, patrząc na sytuację dochodową. Ale to wszystko jest determinowane sytuacją finansową państwa i myślę, że dopóki nie rozjaśni nam się sprawa dotycząca rezerw w budżecie, dopóty trudno będzie w sposób krystalicznie jasny powiedzieć, jakie rozwiązania w większym stopniu premiujące wzrost dzietności - ekonomicznie ważące na sytuacji budżetu - będzie można w najbliższym czasie przyjąć w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-144.15" who="#PosełAnnaBańkowska">Zdaniem SLD nie możemy jednak tej sytuacji demograficznej pozostawić bez echa, dlatego że nie możemy doprowadzić do sytuacji starzenia się społeczeństwa. Dlatego też wiążemy wielkie oczekiwania z tym, o czym mówił pan prezes na zakończenie I Kongresu Demograficznego w Polsce, który - jak zapowiadał pan prezes na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny - jesienią sformułuje wnioski dotyczące m.in. potrzeb i sposobów realizacji polityki demograficznej w Polsce. To jest sprawa, która musi być w naszym kraju rozstrzygnięta, ponieważ liczby wskazują na sytuację, która powinna nas wszystkich - bez względu na opcje - niepokoić; niepokoić ze względu na dzisiejszych ludzi starych i niepokoić również ze względu na dzisiejszych ludzi młodych, którzy wejdą w okres starości wtedy, kiedy wzrośnie nam liczba emerytów i rencistów. Dlatego też popieramy opinię Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, przesłaną do pana premiera, w której zwracamy uwagę na to, iż oczekujemy, że rząd przyjmie taki program, w którym znajdą się odpowiedzi na podstawowe pytania - nasuwające się po rozpatrzeniu tych właśnie materiałów, nad którymi dyskutowała Komisja Polityki Społecznej i Rodziny - zmierzające do przeciwdziałania postępującemu pogarszaniu się sytuacji demograficznej kraju i pogłębianiu się skutków społecznych tej niekorzystnej sytuacji demograficznej, na którą się w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat zanosi, i takie działania, które zagwarantują bezpieczeństwo socjalne osobom w wieku poprodukcyjnym w związku z prognozowaną tendencją wzrostu liczby tych osób w stosunku do całej populacji.</u>
          <u xml:id="u-144.16" who="#PosełAnnaBańkowska">A zatem chciałabym w imieniu SLD powiedzieć, że dzisiejszą informację traktujemy jako początek poważnej polskiej dyskusji nad sytuacją demograficzną, przejść bowiem obok tych zagadnień obojętnie nie możemy. Leży to w interesie nas i przyszłych pokoleń. Dlatego SLD wyraża zadowolenie, że o tym dzisiaj mówimy, ale równocześnie czekamy na ciąg dalszy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-144.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pani poseł Teresa Piotrowska, Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PosełTeresaPiotrowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Prezesie! W imieniu Klubu Poselskiego Platformy Obywatelskiej mam zaszczyt ustosunkować się do informacji rządu o sytuacji demograficznej kraju.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PosełTeresaPiotrowska">Przedstawiony przez Rządowe Centrum Studiów Strategicznych materiał jest zestawieniem 14 tabel i 15-stronicowym omówieniem sytuacji demograficznej Polski. W momencie, kiedy w publikatorach pojawiają się takie oto stwierdzenia: Polsce grozi kolejna bomba demograficzna; uwaga - znikamy; jest nas coraz mniej, a społeczeństwo się starzeje - opracowanie to wydaje się być bardzo powierzchowne i mało wnikliwe. Skoro zaś mogło przeleżeć w parlamencie od marca, to może warto byłoby poczekać jeszcze kilka tygodni i omawiać ten materiał łącznie z materiałem opracowywanym już podobno przez Rządową Radę Ludnościową.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PosełTeresaPiotrowska">Wysoka Izbo! To prawda, jest nas coraz mniej, a nasze społeczeństwo się starzeje. Coraz mniej małżeństw decyduje się na dziecko. Jeśli marzymy o prostej zastępowalności pokoleń, to wskaźnik dzietności powinien wynosić 2,1, czyli model rodziny 2+2, który powinien być uzupełniany również przez rodziny wielodzietne. Warto zwrócić uwagę, że między rokiem 1950 a 2000 ogólna liczba ludności wzrosła o 54,4%, natomiast liczba ludności starszej w wieku powyżej 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn wzrosła ponad trzykrotnie. Zgodnie z długoletnimi prognozami co do intensywności procesu starzenia się społeczeństwa wskaźnik ten będzie wzrastać. Według Głównego Urzędu Statystycznego w 2050 r. liczba osób w wieku poprodukcyjnym podwoi się w porównaniu z 2000 r.; kolejne zaś pokolenia dzieci będą mniej liczne niż pokolenia ich rodziców, jeśli utrwalą się dotychczasowe zachowania matrymonialne i prokreacyjne. Proces ten prowadzi nieuchronnie do starości demograficznej społeczeństwa. Jest to zjawisko powszechnie uznawane za jedno z najważniejszych wyzwań we współczesnym świecie.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#PosełTeresaPiotrowska">W Polsce informację o ujemnym przyroście naturalnym - zjawisko niemające po wojnie precedensu - przyjmuje się z zaskakującym spokojem jako kolejny przejaw postępu i awansu cywilizacyjnego. Starzenie się polskiego społeczeństwa to fakt bezdyskusyjny, natomiast nadzieje związane z reformą ubezpieczeń społecznych, że już niebawem jeden pracujący utrzyma dwóch emerytów, okazały się iluzją. Pokolenie dzisiejszych czterdziestolatków już nie zdąży z niej skorzystać w taki sposób, by za 20 lat mogło utrzymać się bez pomocy państwa. To samo dotyczy rynku pracy. Niż demograficzny sprawia, że zatrudnienie stracą dziesiątki tysięcy nauczycieli, lekarzy, a także osoby zatrudnione w przemyśle produkującym na rzecz dzieci. Na przykład w 1990 r. naukę w klasach pierwszych rozpoczęło 720 tys. uczniów, co dało pracę 37 tys. nauczycieli, a już w roku 1998 naukę w szkołach podstawowych rozpoczęło tylko 515 tys. dzieci, co zapewniło pracę 26 tys. nauczycieli. Tendencja jest nadal spadkowa.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#PosełTeresaPiotrowska">Nasz polski model, jak wynika z opublikowanego pod koniec kadencji poprzedniego rządu „Raportu o sytuacji polskich rodzin”, dotychczas znacznie odbiegał od europejskiej przeciętnej. Statystycznie rzecz biorąc, polska odmienność polega na normalności. Podstawą tworzenia zdecydowanej większości rodzin jest u nas para małżeńska. Nieformalne związki, mimo statystycznego wzrostu ich liczby, wciąż stanowią niewielki odsetek. Większość konkubinatów tworzą osoby po nieudanych doświadczeniach małżeńskich, podczas gdy w krajach zachodnich zazwyczaj związki partnerskie poprzedzają lub zastępują zawarcie pierwszego małżeństwa. Nowy wzorzec uwzględnia przede wszystkim karierę, pracę, dostęp do luksusowych dóbr. Wzorzec ów najskuteczniej kształtowany jest przez kolorowe magazyny kobiece i polskie feministki. Dziecko nie jest tu wartością samoistną. Należy do tej samej kategorii dóbr co wykształcenie, praca, samochód, mieszkanie. Polska rzeczywistość jest jeszcze daleka od upowszechnienia modelu totalnej konsumpcji, ale kropla drąży skałę. Wzorzec oddziałuje nie tylko na wyobraźnię, ale także na konkretne decyzje życiowe, głównie przez negację tradycyjnych zachowań.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#PosełTeresaPiotrowska">Model rodziny wielodzietnej ulega w naszym kraju częstym uproszczeniom. Wielodzietny znaczy na pewno patologiczny, uważają niektórzy. Rodzina decydująca się na liczne potomstwo plasowana jest w środowiskach dotkniętych trwałym bezrobociem, głównie na wsi, w związkach o niskim poziomie wykształcenia. Tak zwykło się kształtować obraz rodziny wielodzietnej. Tymczasem prawda jest bardzo odległa od tego schematu. Wielodzietność wcale nie jest wynikiem nędzy i umysłowego ograniczenia, lecz kwestią pewnego wzorca kulturowego obowiązującego w różnych miejscach Polski, głównie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Słopnice to wieś w powiecie limanowskim, gdzie jest najwyższy przyrost naturalny w kraju. Być może wieś ta nie należy do najbogatszych, ale z pewnością nie zasługuje na żadne z wyżej wspomnianych określeń. Tu po prostu jest taka tradycja. Trudno także znaleźć potwierdzenie tezy o bezpośrednim, czyli odwrotnie proporcjonalnym, związku dzietności z dobrobytem. Na przykład Pomorze czy Wielkopolska są prężniejsze demograficznie niż woj. świętokrzyskie i lubuskie. Duże znaczenie ma także kwestia środowiska. Zapewne nie jest przypadkiem, że dwa regiony o najwyższym przyroście naturalnym zajmują także dwa czołowe miejsca na liście regionów, w których żyje się najzdrowiej i najdłużej.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#PosełTeresaPiotrowska">Należy również zwrócić uwagę i podkreślić, iż fałszywa jest w polskich warunkach alternatywa: świadome rodzicielstwo, czyli model rodziny 2 plus 1, albo patologiczne rodziny wielodzietne. Na dzisiejsze decyzje Polaków, a zwłaszcza Polek, niewątpliwie największy wpływ mają przemiany obyczajowe związane z globalizacją i upowszechnianiem konsumpcyjnego stylu życia. Na razie polska kobieta robi karierę, nie ma czasu na rodzenie dzieci. Niestety, sytuacja gospodarcza, brak pracy, brak mieszkań, często brak minimalnego poczucia bezpieczeństwa socjalnego nie sprzyjają decyzjom dotyczącym zakładania rodziny i rodzenia dzieci. Wspomniani już przeze mnie mieszkańcy Słopnic pytani o tajemnicę wysokiego przyrostu naturalnego odpowiadają krótko: bo dzieci trzeba kochać.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#PosełTeresaPiotrowska">Wysoka Izbo! Z przedstawionego materiału wynika, że obniża się w naszym kraju wskaźnik umieralności niemowląt, co cieszy, ale wskaźnik ten jest ciągle znacznie wyższy niż wskaźniki notowane w przodujących pod tym względem krajach europejskich. Zmniejszanie się ryzyka zgonów w przypadku osób dorosłych jest ciągle zbyt powolne. Wiele osób umiera przedwcześnie z powodu chorób układu krążenia, chorób nowotworowych, a także wskutek urazów i zatruć. W założeniach prognostycznych przyjmuje się wydłużenie przeciętnego dalszego trwania życia, ale notuje się opóźnienie w stosunku do przodujących krajów europejskich, prawdopodobnie nie zmniejszy się ono aż do 2030 r. W dziedzinie profilaktyki zdrowotnej i propagowania zdrowego stylu życia, zaczynając od dzieci i młodzieży, pozostało jeszcze wiele do zrobienia. Biorąc pod uwagę przerażające statystyki, zadania te winny stać się wyzwaniem dla resortu zdrowia, aby można było te statystyki przybliżyć do statystyk europejskich wcześniej niż w 2030 r.</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#PosełTeresaPiotrowska">Przedstawione w informacji dane w wielu miejscach biją na alarm. Wydaje nam się, że proponowanie wzorców kulturowych, w których dziecko traktuje się przedmiotowo, a tradycję rodzinną jako przeżytek, prowadzi nieuchronnie do demograficznej zapaści. Autorzy przedstawionej dzisiaj informacji zwracają uwagę, iż dane o rozwoju demograficznym kraju szczegółowo prezentowane są corocznie Radzie Ministrów w raportach Rządowej Rady Ludnościowej. Szkoda, że już dzisiaj nie mogliśmy rozmawiać i debatować nad tak szczegółowym materiałem. Wyrażam nadzieję, że w niedługim czasie zostaną Sejmowi przedstawione dane wynikające z przeprowadzonego niedawno spisu powszechnego. Informacja ta będzie dużo bardziej rozbudowana i będzie zawierała wnioski i kierunki przeciwdziałania zapaści demograficznej w kraju, których w tym opracowaniu zabrakło. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszałekDonaldTusk">Głos zabierze pan poseł Marian Piłka, Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełMarianPiłka">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Prawo i Sprawiedliwość w kwestii informacji rządu na temat sytuacji demograficznej naszego narodu, informacji składanej na wniosek naszego klubu. Obraz przedstawiony w informacji rządowej ujawnia dramatyczną sytuację demograficzną naszego narodu. Oto bowiem po raz pierwszy w historii naszego kraju w okresie pokojowym i w sytuacji braku masowych epidemii dziesiątkujących ludność populacja naszego kraju zmniejsza się. Rozpoczął się proces wymierania naszego narodu. Jest to sytuacja niezwykle dramatyczna, niespotykana w dotychczasowej historii naszego narodu, zagrażająca naszej przyszłości, naszemu miejscu we współczesnym świecie, ale także naszej przyszłości ekonomicznej, społecznej i kulturowej.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PosełMarianPiłka">Historia zna przykłady narodów, które traciły chęć życia, chęć posiadania dzieci, narodów, które zmniejszały swoją liczebność, które wymierały. Przykład stanowi upadek starożytnej Grecji bądź starożytnego Rzymu. Kryzys demograficzny, spadek liczby urodzeń, zmniejszanie się własnej populacji powodowały upadek wielu państw i narodów. Dziś nie docenia się wagi czynnika ludnościowego w tworzeniu siły i znaczenia poszczególnych narodów, a tymczasem potencjał demograficzny wraz z potencjałem ekonomicznym, kulturowym i moralnym stanowią podstawowe mierniki każdego potencjału narodowego. Wbrew powszechnym opiniom znaczenie czynnika ludnościowego nie zmniejsza się, ale wprost przeciwnie, zwiększa w miarę upływu lat. To tylko w dawnej przeszłości małe narody mogły ujarzmić większe populacje. Dziś jest to coraz mniej realne. Znaczenie czynnika ludnościowego wzrasta wraz z wkraczaniem w epokę gospodarki opartej na wiedzy. To wykształcona i liczna populacja staje się czynnikiem decydującym we współczesnym świecie, to wiedza zmagazynowana w człowieku staje się podstawą znaczenia poszczególnych państw i narodów. To wiedza i tworzona kultura decydują o pozycji narodów. Narody małe są w dalszej perspektywie skazane na zależność kulturową od narodów liczniejszych.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#PosełMarianPiłka">Dziś, w dobie wyrównywania szans edukacyjnych, kulturowych i ekonomicznych, liczebność i struktura wiekowa populacji poszczególnych narodów stają się czynnikiem decydującym w konkurencji pomiędzy narodami. W tej konkurencji Europa coraz bardziej przegrywa. Europa stała się bowiem ofiarą antyrodzinnej i antynatalistycznej propagandy szerzonej przez środowiska neomaltuzjańskie. Ponure wizje propagatorów ograniczenia urodzeń, straszących w latach 50., 60. czy 70. wizją załamania gospodarczego, głodu i nędzy, okazały się w świetle następnych lat intelektualnym śmieciem, a posłużyły zwłaszcza w Europie do kształtowania antyrodzinnych postaw i upowszechnienia barbarzyństwa aborcyjnego. Spowodowało to radykalny spadek udziału ludności Europy w zaludnieniu świata z 22% w 1950 r. do 9% obecnie, a prognozy wskazują, że w 2050 r. ludność Europy będzie stanowiła ok. 5% ludności całego świata.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#PosełMarianPiłka">W ślad za tą degradacją demograficzną następuje degradacja ekonomiczna Europy. W latach 90. dochód narodowy Europy wzrósł o 17%, gdy tymczasem dochód narodowy Azji wzrósł o 72%. Europa się starzeje, co powoduje wyraźny wzrost wydatków na system emerytalny. Bez podniesienia składek emerytalnych trudno będzie wywiązać się ze zobowiązań wobec wzrastającej liczebnie populacji emerytów. To wszystko jeszcze bardziej osłabia konkurencyjność gospodarki europejskiej w porównaniu z gospodarką krajów azjatyckich czy gospodarką krajów amerykańskich. Starzenie się ludności europejskiej stanowi główną barierę rozwoju naszego kontynentu. W Europie Zachodniej dziś przyjmuje się imigrantów, którzy mają pracować na emerytów Europejczyków, ale czy ten wzrost imigracji, zwłaszcza muzułmańskiej, nie przyczyni się w dalszej perspektywie do bałkanizacji Europy. Wprowadzenie barbarzyństwa aborcyjnego wyraźnie doprowadziło do spadku urodzeń. Dzisiaj Europa zaczyna odczuwać skutki tego barbarzyństwa w postaci zachwiania relacji pomiędzy liczebnością ludności w wieku produkcyjnym a ludnością w wieku poprodukcyjnym. Jest to jedna z przyczyn propagowania i wprowadzania w życie innego barbarzyństwa - eutanazji, która ma rozwiązać problem starzenia się społeczeństw europejskich. Tak więc konsekwencją legalizacji aborcji jest zapoczątkowany dziś proces legalizacji eutanazji.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#PosełMarianPiłka">Dziś problemy demograficzne naszego kraju rysują się bardziej dramatycznie niż problemy wielu innych krajów europejskich. Od 1984 r. w Polsce spada liczba urodzeń, od początku lat 90. pokolenie dzieci nie odtwarza pokolenia rodziców, dziś pokolenie dzieci jest mniejsze liczebnie o 35% od pokolenia własnych rodziców. Od trzech lat zmniejsza się bezwzględna liczebność naszego narodu. W roku ubiegłym urodziło się tylko 50% dzieci w porównaniu z urodzeniami w roku 1983. I to pomimo wyraźnego spadku liczby zgonów i wydłużenia w latach 90. średniej życia Polaków o ok. 3 lata, przy wyraźnym spadku śmiertelności niemowląt, co jest wyrazem poprawy stanu zdrowia naszego narodu w ostatniej dekadzie.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#PosełMarianPiłka">Prognozy także są bardzo niekorzystne. Nastąpi dalsze starzenie się polskiego społeczeństwa. Według prognoz w 2025 r. liczba ludności w wieku poprodukcyjnym wzrośnie o prawie 60%, a liczba roczników w wieku 19–24 lata spadnie o ok. 40%, natomiast w roku 2050 liczba emerytów podwoi się w porównaniu ze stanem obecnym i to przy zmniejszającej się liczebności naszego narodu. Owo gwałtowne starzenie się polskiego społeczeństwa zagraża głębokim kryzysem systemu emerytalnego. Oznaczać to bowiem będzie konieczność radykalnego zwiększenia wydatków na system emerytalny, który obciąży naszą gospodarkę, a zatem stanie się barierą w rozwoju gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-148.6" who="#PosełMarianPiłka">Wbrew powszechnym poglądom nie tylko system emerytalny repatriacyjny, ale także wprowadzony przez reformę system kapitałowy jest zależny od struktury demograficznej społeczeństwa. Inna jest bowiem sytuacja, gdy pokolenie wyżu opłaca składki emerytalne, a inna, gdy to samo pokolenie wkracza w wiek emerytalny. Alternatywą dla gwałtownego wzrostu udziału systemu emerytalnego w produkcie krajowym może być radykalne obniżenie świadczeń emerytalnych. Rozwiązanie to jest bardzo prawdopodobne w sytuacji zagrożenia stagnacją gospodarczą. Z drugiej strony spadek liczebności ludności młodej, najbardziej mobilnej, pogłębi tendencje stagnacyjne, jak bowiem pokazuje historia, tylko narody młode są narodami dynamicznymi, przedsiębiorczymi, innowacyjnymi, rozwojowymi, narody biologicznie stare są narodami stagnacyjnymi, konserwatywnymi, konsumpcyjnymi i nierozwojowymi.</u>
          <u xml:id="u-148.7" who="#PosełMarianPiłka">W przeciwieństwie do Europy Zachodniej nasza gospodarka wymaga długotrwałego rozwoju, aby sprostać światowej, a nawet europejskiej konkurencji. Spadek liczby ludności w wieku największej mobilności oznacza spadek dynamiki społecznej i gospodarczej. Natomiast wzrost obciążeń wynikających ze wzrostu populacji ludzi starych może zahamować nasz rozwój cywilizacyjny i gospodarczy. Dlatego też starzenie się polskiego społeczeństwa w perspektywie długofalowej będzie główną barierą w przezwyciężeniu zacofania ekonomicznego naszego kraju. Jest to największe zagrożenie dla programu uczynienia z Polski kraju o konkurencyjnej gospodarce i porównywalnej z innymi krajami Europy pozycji cywilizacyjnej. Trzeba także pamiętać, że nasza formalna pozycja w Unii Europejskiej przyznana na konferencji w Nicei wynika nie z potencjału ekonomicznego czy kulturowego, a jedynie z naszego potencjału demograficznego; jak na razie, potencjał demograficzny będzie naszym największym atutem w Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-148.8" who="#PosełMarianPiłka">Naród to przede wszystkim wspólnota ludzi, wspólnota rodzin, pokoleń, tych przeszłych, które kształtowały losy i kulturę pokolenia współczesnego, ale także pokoleń przyszłych, które będą wykuwać dzieje naszego narodu w przyszłych dziesięcioleciach, stuleciach, a jak da pan Bóg, to i tysiącleciach. Dlatego w polityce państwa troska o przyszłe pokolenie jest fundamentem narodowej polityki, bo całą przyszłość materialną, finansową, techniczną budujemy dla nowych pokoleń, dla naszych dzieci, wnuków i prawnuków. W swej głębszej istocie polityka jest przede wszystkim odpowiedzialnością za przyszłość narodu. Polityka, która nie uwzględnia tej przyszłości, jest polityką zdegenerowaną, a często nabiera charakteru antynarodowego.</u>
          <u xml:id="u-148.9" who="#PosełMarianPiłka">Przyczyn groźnego spadku urodzeń w naszym kraju jest wiele. Jedną z nich jest wieloletnia demoralizacja naszego narodu przez system komunistyczny, upowszechnienie barbarzyństwa aborcyjnego, antyrodzinna polityka, brak mieszkań. To właśnie dziedzictwo - panie marszałku, jeszcze jedną minutkę - komunizmu kształtowało postawy wobec rodziny. Ale oprócz tego demoralizującego wpływu komunizmu zasadniczą przyczyną spadku urodzeń jest obecnie zwykła bieda. Badania postaw rodzicielskich z połowy lat 90. pokazały, że rodziny chciały mieć więcej dzieci niż było je na to stać. Nadal barierą, jeśli chodzi o zakładanie rodzin i posiadanie dzieci, jest bezrobocie, bieda, brak mieszkań i obojętność państwa na problemy, zwłaszcza młodych rodzin. To właśnie młode rodziny, od których zależy demograficzna przyszłość naszego narodu, są najuboższą grupą społeczną w naszym kraju. Młode rodziny nie są zorganizowaną grupą, nikt im nie pomaga.</u>
          <u xml:id="u-148.10" who="#PosełMarianPiłka">W tak dramatycznej sytuacji demograficznej najważniejszym zadaniem państwa jest działanie zmierzające do przezwyciężenia kryzysu demograficznego. Tymczasem III Rzeczpospolita jest stosunkowo obojętna wobec tego zagrożenia. Jedynie inicjatywy poprzedniego Sejmu zmierzały do pewnej poprawy sytuacji polskich rodzin, ale zasadnicze osiągnięcia poprzedniego Sejmu zostały zniweczone przez nowy SLD-owski rząd Leszka Millera i Aleksandra Kwaśniewskiego. Trzeba pamiętać, iż materialne wsparcie dla młodych rodzin w postaci wydłużonych urlopów macierzyńskich, ulg podatkowych związanych z dziećmi i innych form pomocy dla młodych rodzin i rodzin wielodzietnych to nie forma pomocy socjalnej, ale długotrwała inwestycja o charakterze narodowym. To inwestycja, która poprzez materialne wsparcie tych rodzin i wzrost liczby urodzeń przezwycięży obecny kryzys demograficzny, zapewni - dzięki utrzymaniu korzystnych relacji pomiędzy różnymi grupami wiekowymi - wzrost gospodarczy i zapobiegnie negatywnym skutkom obecnego kryzysu.</u>
          <u xml:id="u-148.11" who="#PosełMarianPiłka">To rząd Millera odebrał polskim matkom dłuższe urlopy macierzyńskie, to rząd Millera zlikwidował zasiłki porodowe i ograniczył zasiłki rodzinne, to Aleksander Kwaśniewski zawetował ustawę o ulgach podatkowych i tym samym zwiększył koszty wychowania dzieci. O zasadniczych priorytetach rządu Millera może świadczyć fakt, że na zakup 6 samolotów dla rządu wyda ponad 1 mld zł, gdy tymczasem w roku ubiegłym zabrał matkom 300 mln zł, skracając urlopy macierzyńskie. Antyrodzinna polityka Millera jest wymierzona w przyszłość naszego narodu. Jest to polityka zmierzająca do utrwalenia naszej podrzędnej pozycji w Europie i w świecie, polityka nieodpowiedzialności za przyszłość narodu, polityka wymierzona w najbardziej żywotne polskie interesy.</u>
          <u xml:id="u-148.12" who="#PosełMarianPiłka">Powstaje pytanie. Czy skutkiem tej antyrodzinnej polityki rządu Millera, dalszego spadku urodzeń i starzenia się polskiego społeczeństwa nie będzie - śladem zachodnioeuropejskiej lewicy - zmierzanie do legalizacji także w Polsce barbarzyństwa eutanazyjnego, mordowania ludzi starych, chorych, tak jak to się już dzieje w Holandii i Belgii.</u>
          <u xml:id="u-148.13" who="#PosełMarianPiłka">Klub Prawo i Sprawiedliwość uważa przezwyciężenie obecnego kryzysu demograficznego za najważniejsze wyzwanie, przed którym stoi nasz naród, dlatego też będzie z całą konsekwencją dążył do realizowania takich działań, które poprawią kondycję ekonomiczną polskich rodzin. Klub Prawa i Sprawiedliwości będzie dążył do wydłużenia urlopów macierzyńskich, wprowadzenia ulg podatkowych związanych z dziećmi, refundowania leczenia bezpłodności, obrony praw kobiet ciężarnych w pracy. Klub PiS poprze każde rozwiązanie służące przezwyciężeniu kryzysu demograficznego naszego narodu.</u>
          <u xml:id="u-148.14" who="#PosełMarianPiłka">Ponieważ informacja rządowa nie zawiera żadnego planu przezwyciężenia obecnego kryzysu, klub Prawa i Sprawiedliwości stawia wniosek o odrzucenie informacji rządu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Tomasz Nałęcz)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Lecha Zielonkę z Klubu Parlamentarnego Samoobrona.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Przepraszam pana posła Wodę. Dokonałem przesunięcia, gdyż pan poseł przedstawił mi osobiste powody, które mnie skłoniły do tej zmiany kolejności. Myślę, że w ramach wzajemnie świadczonych sobie między posłami grzeczności państwo przychylą się do tej decyzji. I tę prośbę, wraz z przeprosinami, kieruję do pana posła Wody.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełLechZielonka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona RP ocenić informację rządu o sytuacji demograficznej kraju.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#PosełLechZielonka">Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zamieszkuje 38,6 mln obywateli - informacja na rok 2001. Liczebność mieszkańców maleje i będzie maleć do roku 2005, po czym zacznie wzrastać, ponieważ będzie to okres większej liczby urodzeń, wyżu demograficznego oraz wydłużającego się trwania życia.</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#PosełLechZielonka">Na terytorium 875 miast mieszka 61,8%, a na wsi 38,2% ludności. Uciekanie ludzi ze wsi do miast zmieni różnicę zamieszkania w proporcji: 64% miasto i 36% wieś. Największe zagęszczenie mieszkańców na 1 km 2 ma województwo śląskie - 396 osób i małopolskie - 213, a najmniejsze lubuskie i zachodnio-pomorskie.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#PosełLechZielonka">Jeśli chodzi o kwestię zawierania małżeństw, wydłuża się to wiekowo, co nie znaczy, że nie zawiera się ich w ogóle, lecz kobiety i mężczyźni preferują swobodne życie i zwiększa się liczba dzieci urodzonych poza małżeństwem. Młodzi ludzie przywiązują większą wagę do robienia kariery, podwyższania statusu społecznego, ale to odbije się na nich w późniejszym czasie, gdy będzie dużo większa różnica pokoleniowa.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#PosełLechZielonka">Z przyczyny braku pracy i środków do życia wzrosła liczba rozwodów w 2001 r., zrównała się z rokiem 1998 i wynosiła 45 tys. w skali kraju. Jest to niepokojące szczególnie jeśli chodzi o sytuację dzieci w wieku szkolnym.</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#PosełLechZielonka">Niepokojący jest również wskaźnik dzietności statystycznej rodziny w Polsce, wynosi on 1,34 i proporcjonalnie maleje począwszy do 1995 r. Przy takiej proporcji umieralność jest większa od liczby urodzeń, zastępowalność pokoleń zapewni dopiero dzietność na poziomie 2,1. Główną przyczyną zgonów jest wiek, choroby układu krążenia, nowotwory oraz duża ilość wypadków drogowych i samobójstw. Rocznie w samych wypadkach drogowych ginie średnio 10 tys. ludzi, to jest małe miasteczko powiatowe.</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#PosełLechZielonka">Niepokojące jest również to, że duża liczba osób jest chora na różne schorzenia i nie może się leczyć, bo nie ma na lekarstwa - czego nie było w informacji rządu. Prowadzi to do dużej liczby zgonów.</u>
          <u xml:id="u-151.7" who="#PosełLechZielonka">Trzeba stwierdzić, że młodzi ludzie zażywają narkotyki oraz bardzo często zaczynają w młodym wieku palić papierosy, co prowadzi do dalszego pogarszania się stanu zdrowia naszego społeczeństwa. Nie można również zapomnieć o nadużywaniu alkoholu.</u>
          <u xml:id="u-151.8" who="#PosełLechZielonka">Wzrasta liczba osób niepełnosprawnych w rodzinach, co również jest skutkiem rozwoju cywilizacji, bo jest dużo wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Dzieci ludzi zamożnych są zdrowsze od dzieci z ubogich rodzin, a przybywa ich z roku na rok i jest ich coraz więcej.</u>
          <u xml:id="u-151.9" who="#PosełLechZielonka">Stan demograficzny reguluje również emigracja i imigracja na terytorium Polski. Emigracja głównie do państw takich jak Niemcy, Kanada i Stany Zjednoczone, gdzie w przeciągu lat 1990–2000 wyjechało 243 tys. osób. Imigrowało do Polski 75,5 tys. osób, szczególnie z Ukrainy, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Francji. Nie wiadomo, ile jest osób przebywających na terytorium Polski w celu pracy nielegalnej.</u>
          <u xml:id="u-151.10" who="#PosełLechZielonka">Niepokojący jest również wzrost liczby ludzi nieproduktywnych, ale nie z własnej winy, lecz z powodu braku pracy, zwiększającego się bezrobocia, a to przez likwidację miejsc pracy w małych i średnich przedsiębiorstwach. Rok 2002 to upadek około 100 tys. firm. Wśród osób nieproduktywnych są młodzi ludzie, którzy po skończeniu szkoły zawodowej, średniej lub studiów nie mają pracy, środków do życia, mówiąc krótko, wypalają się na sucho.</u>
          <u xml:id="u-151.11" who="#PosełLechZielonka">Wzrośnie też emigracja, jeżeli rząd nie pomyśli o przyszłości młodego pokolenia. Przyjdzie czas, że nie będzie kto miał wytwarzać dochodu, w kraju zostaną renciści i emeryci, dla których zabraknie środków finansowych do wypłaty.</u>
          <u xml:id="u-151.12" who="#PosełLechZielonka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd w swojej informacji zaakcentował powierzchownie sprawy związane z sytuacją demograficzną kraju, nie zagłębiając się w sprawy najważniejsze, to jest przyczyny emigracji, patologii wśród młodych ludzi w wieku szkolnym, rozwoju chorób zawodowych. Sytuacja w kraju będzie taka, że liczba mieszkańców zmaleje w latach 30-tych XXI w. do 17 mln. Jest to rzeczą niedopuszczalną dla dobra naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-151.13" who="#PosełLechZielonka">Chcę również dodać, że zwiększa się coraz bardziej liczba ludzi bezdomnych. Na statystyczne miasto w województwie pomorskim, dajmy na to Gdynię, w 2001 r. przypadało 4,5 tys. bezdomnych, co jest bardzo niepokojące. Myślę szczególnie o ludziach, którzy mieszkają na terenach popegeerowskich, gdzie praktycznie nie mają żadnych środków do życia, domów, bo nawet nie mieli pieniędzy na wykup mieszkań. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Wodę występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełWiesławWoda">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zabierając głos w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie informacji rządu o sytuacji demograficznej kraju, chcę podkreślić, że zawiera ona wiele bardzo ważnych i syntetycznie ujętych informacji. Uważna lektura nasuwa szereg wniosków. Informacja nie może być potraktowana jak jedna z wielu przyjmowanych przez Wysoką Izbę, muszą z niej zostać wyciągnięte wnioski.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PosełWiesławWoda">Mimo że zajmujemy wysokie, 8. miejsce w Europie pod względem liczby ludności, to w ostatnim okresie dynamika przyrostu naturalnego i rzeczywistego ludności szybko maleje. Odnosząc się do wypowiedzi pana posła Piłki, chcę powiedzieć, że dzisiaj upływa dopiero 9 miesięcy od czasu, kiedy złożyliśmy ślubowanie, a decyzje, o których mówił pan poseł, nie mają jeszcze 9 miesięcy, stąd też skutki polityki obecnego rządu nie są jeszcze dostrzegane. Podzielę się też osobistą refleksją: choć urodziłem się w socjalizmie, było nas ośmioro w rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PosełWiesławWoda">Na skutek znacznego spadku dzietności przyspieszeniu ulega starzenie się społeczeństwa. Niewątpliwie nowych i ważnych informacji dostarczy ostatni powszechny spis ludności. Pomimo niewielkiego przyrostu naturalnego ludności, ale ujemnego salda migracji zagranicznych, liczba ludności w ostatnich latach spadła o 35 tys. Przy utrzymaniu się obserwowanych tendencji, w 2030 r. będzie nas tylko 38 mln, a więc ubędzie około 600 tys.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#PosełWiesławWoda">Odnosząc się do emigracji, trzeba zauważyć, że wyjeżdżają zwykle osoby wykształcone, mobilne. One w poszukiwaniu pracy lub lepszych warunków pracy opuszczają kraj, który poniósł znaczne koszty ich wykształcenia.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#PosełWiesławWoda">Systematycznie, choć powoli następuje migracja ludności ze wsi do miasta, co powinno ułatwić przemiany strukturalne w rolnictwie. Ale zjawisko to musi budzić pewien niepokój, gdyż największe ubytki ludności wiejskiej obserwuje się we wschodniej i południowo-zachodniej Polsce. Niskie ceny zbytu płodów rolnych i odległość rynków zbytu sprawiają, że ziemia jest odłogowana i rolnicy po prostu opuszczają niektóre tereny.</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#PosełWiesławWoda">Podstawą bytu narodu i jego istnienia jest rodzina, która jest mocno zakorzeniona w polskim społeczeństwie. Polska jest jednym z krajów o najniższym wskaźniku rozwodów. Pomimo tych pozytywnych zjawisk, szybko obniża się częstość zawierania małżeństw. Notuje się również starszy wiek pobierających się osób oraz rośnie liczba dzieci urodzonych poza małżeństwem. Są to zjawiska wysoce niepokojące, choć obserwowane w wielu wyżej rozwiniętych gospodarczo krajach europejskich. Rosnące bezrobocie, zwłaszcza wśród młodzieży, i brak mieszkań to niektóre z powodów ograniczenia zawierania małżeństw. Młodzi, często wykształceni ludzie, chcący pracować, potrzebujący mieszkania nie mają kapitału. Tu państwo musi wkraczać i stosować jak najdalej idące ułatwienia. Na pewno podnoszenie podatku VAT w budownictwie nie sprzyja uruchomieniu tego koła zamachowego gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#PosełWiesławWoda">Naturalnym procesem w społeczeństwie jest zastępowalność pokoleń, a na to ma wpływ liczba urodzonych przez kobietę dzieci. Statystyki pokazują, że kobiety urodzone po 1960 r. będą miały mniej niż dwoje dzieci, a przykład roku 2000 pokazuje, że dzietność ma poziom rzędu 1,33. Uwzględniając poziom umieralności, prostą zastępowalność pokoleń zapewnia dzietność powyżej 2,1. Na ten wskaźnik, oprócz wcześniej wymienionych czynników, wpływ ma środowisko, w którym żyje rodzina. Tradycyjnie więcej dzieci rodzi się na wsi, a szczególnie w południowej części kraju, gdzie znajdują się wspomniane już Słopnice. PSL ma również dobre przykłady i dobre wzory. Nasz lider Jarosław Kalinowski ma pięcioro dzieci i myślę, że to jest dobry wzór do naśladowania. Często rodziny zamożne są mniej liczne, chociaż jest to pewien paradoks.</u>
          <u xml:id="u-153.7" who="#PosełWiesławWoda">Szanowne Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Na stan każdego społeczeństwa oprócz liczby urodzeń żywych wpływ ma długość życia. W Polsce po okresie stagnacji, a nawet obniżenia się długości życia, powoli, ale systematycznie wydłuża się czas życia ludzkiego. Dla mężczyzny jest to blisko 70 lat, a dla kobiety - 78 lat. W wielu krajach życie ludzkie jest dłuższe o kilka lat. Prognozy na rok 2030 przewidują, że mężczyzna będzie w Polsce żył przeciętnie ok. 75 lat, a kobieta - ponad 81. To bardzo pozytywne dla każdego z nas zjawisko. Rodzi to jednak skutki dla państwa, skutki społeczne. Osoby w wieku poprodukcyjnym wymagają częściej opieki medycznej czy też opieki pielęgniarskiej. Osoby te potrzebują leków, na które wielu emerytów czy rencistów nie stać. Obserwuje się również nowe zjawisko, że centra dużych miast szybko się starzeją i grozi im wymieranie.</u>
          <u xml:id="u-153.8" who="#PosełWiesławWoda">Wiele jest przyczyn zgonów. Niestety, zbyt dużo osób umiera przedwcześnie z powodu chorób układu krążenia, chorób nowotworowych, a także urazów i zatruć. Zróżnicowany jest czas życia człowieka w naszym kraju. Najwyższy poziom umieralności występuje w woj. łódzkim, śląskim, dolnośląskim, a więc na terenach o najwyższym zagrożeniu ekologicznym. Zmiany w poprawie środowiska następują dość szybko i są już widoczne w wielu regionach, ale konieczne są dalsze kosztowne inwestycje, by środowisko było przyjazne człowiekowi. Pomysł likwidacji Funduszu Ochrony Środowiska może te korzystne tendencje po prostu zahamować. Ostatnie tragedie na drogach z udziałem dzieci i młodzieży każą bić na alarm. Trzeba postawić pytanie: dlaczego na dobrych drogach wypadkom ulegają sprawne autokary? Czy nie cechuje nas, Polaków, brawura i lekkomyślność? W konsekwencji tego blisko 8 tys. osób umarło na drogach - tragicznie, przedwcześnie, a wielokrotnie więcej zostaje kalekami na całe życie.</u>
          <u xml:id="u-153.9" who="#PosełWiesławWoda">Bez wątpienia na długość życia wpływa sposób odżywiania się człowieka. Pomimo dostatku żywności w naszym kraju wiele osób jest niedożywionych, by nie powiedzieć: głodnych. Ciągle do kraju sprowadzana jest żywność złej jakości. Postęp cywilizacyjny, oprócz wielu ułatwień dla człowieka, przedłużający mu życie, niesie zagrożenia wcześniej nieznane lub występujące sporadycznie. Rośnie liczba chorych psychicznie, osób umierających na nowotwory czy uzależnionych od alkoholu bądź narkotyków. Niewątpliwie każdy człowiek sam w dużej mierze wpływa na długość własnego życia, ale niebagatelną rolę odgrywa państwo. Państwo bogate stwarza swoim obywatelom korzystniejsze warunki życia.</u>
          <u xml:id="u-153.10" who="#PosełWiesławWoda">Prognozy demograficzne naszego kraju nie są korzystne. Przy spadającej liczbie urodzonych dzieci, spadającej po 2010 r. liczbie zdolnych do pracy, następował będzie proces starzenia się ludności we wszystkich województwach. W porównaniu do 2000 r. liczba emerytów wzrośnie o 3,5 mln i osiągnie w 2010 r. ponad 9 mln osób.</u>
          <u xml:id="u-153.11" who="#PosełWiesławWoda">Kończąc, wnoszę w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego o przyjęcie ciekawej, choć smutnej, by nie powiedzieć: tragicznej informacji o sytuacji demograficznej i zwracam się do rządu o przygotowanie długookresowej strategii społecznej, by nasze społeczeństwo mogło się rozwijać, byśmy nie byli krajem wymierającym. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-153.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Annę Sobecką z Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełAnnaSobecka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#PosełAnnaSobecka">Wysoka Izbo! Polska wymiera, a co robi rząd? Rząd przedstawia informację w sprawie sytuacji demograficznej Polski. Nie odkryto w tej sprawie nic nowego. Niemniej jednak ważny to temat, zważywszy na to, że za kilkanaście lat osoby w wieku emerytalnym będą stanowić 1/3 społeczeństwa. Obserwować będziemy coraz mniej tych, którzy będą pracowali, a coraz większe będą koszty świadczeń emerytalnych. O tym problemie w swoich rozmowach z władzami komunistycznymi mówił już ksiądz prymas Stefan Wyszyński. W 1970 r. podkreślił, że na przestrzeni ostatnich 15 lat, poczynając od roku 1955, wystąpił w Polsce żywiołowy spadek przyrostu naturalnego w wyniku pogorszenia struktury demograficznej ludności w Polsce, przy silnie zarysowanym procesie starzenia się społeczeństwa. Już wtedy ksiądz prymas ostrzegał przed klęską demograficzną naszego kraju. Twierdził, że Polska nie będzie się liczyła na arenie międzynarodowej, jeśli nie będzie miała 40 mln Polaków. Sytuacja demograficzna Polski jest wysoce niekorzystna i świadczy o niebezpiecznym zagrożeniu biologicznym naszego narodu. Konsekwencje moralne i zdrowotne panujących nastawień antypopulacyjnych oraz dezintegracji życia płciowego i rozprzestrzenionych w tej dziedzinie postaw konsumpcyjnych wskazują na groźbę progresywnego zwyrodnienia zbiorowości. Dla zapobieżenia degradacji społecznej w wyniku zagrożeń biologicznych i moralnych konieczne jest natychmiastowe podjęcie zdecydowanych środków zaradczych, a zwłaszcza konsekwentne zastosowanie polityki pronatalistycznej, skojarzenie z nią całokształtu złożonej oraz realizowanej polityki społecznej - pisał w memoriale do władz komunistycznych Episkopat Polski w czerwcu 1970 r. Mamy rok 2002, minęło ponad 30 lat i kryzys, przed którym ostrzegał ksiądz prymas Stefan Wyszyński, stał się faktem. Spada liczba urodzeń, niepokoi wzrastająca liczba rozwodów. Od kilkunastu lat nie ma prostej zastępowalności pokoleń. Więcej ludzi umiera niż się rodzi. O dezintegracji rodziny może świadczyć wzrost urodzeń dzieci poza związkami małżeńskimi. Najtrudniejsze jest to, że w systemie norm i wartości rodzina zaczyna tracić. Dzisiaj odpowiedzialność za rodzinę ustępuje miejsca konsumpcyjnemu stylowi życia. Zaczynamy być społeczeństwem, w którym wszyscy chcą bardziej mieć niż być. Nikt nie kwestionuje dążenia do osiągnięcia określonej pozycji zawodowej, ale czy można to czynić za wszelką cenę? Za cenę macierzyństwa i ojcostwa?</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PosełAnnaSobecka">W ciągu najbliższych 50 lat populacja Polski spadnie z 38 mln do 34 mln. Demografowie biją na alarm. W Polsce rodzi się coraz mniej dzieci. Wskaźnik dzietności od kilku lat jest bliski zera. Według danych opracowanych przez Główny Urząd Statystyczny w ubiegłym roku liczba ludności Polski wynosiła 38 635 tys. Prognoza opracowana przez GUS przewiduje, że nigdy nie będzie nas 40 mln, a co roku będzie nas ubywać kilka milionów. Jeszcze w 1996 r., według optymistycznych przewidywań demografów, ludność Polski miała w 2020 r. liczyć 40,7 mln. Rzeczywistość jest jednak inna. Od 1999 r. liczba ludności Polski maleje. Stale zaznacza się spadek dzietności. W latach 90. średnioroczna stopa przyrostu ludności kształtowała się na poziomie niespełna 0,15%, w drugiej połowie tych lat - tylko 0,02%. Urodziło się tylko o 8 tys. Polaków więcej, niż zmarło. Dla porównania, do połowy lat 80. Polska należała do grupy krajów o wysokiej, sięgającej 0,9% rocznie dynamice wzrostu. Średnio przybywało nas około 350 tys. rocznie.</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#PosełAnnaSobecka">Negatywne procesy demograficzne w Polsce zaznaczyły się szczególnie w okresie transformacji. Liczba urodzeń w naszym kraju maleje nieprzerwanie, począwszy od 1984 r. Od 1993 r. kształtuje się na poziomie poniżej 500 tys. W ciągu następnych kilku lat zaznaczył się najniższy wskaźnik rozrodczości w porównaniu do lat poprzednich i brak prostej zastępowalności pokoleń. Bezpośrednią przyczyną wolnego tempa rozwoju ludności w latach 90. w Polsce jest spadek przyrostu naturalnego, czyli nadwyżki liczby urodzeń nad liczbą zgonów.</u>
          <u xml:id="u-155.4" who="#PosełAnnaSobecka">Zadziwiającym faktem jest wzrost liczby dzieci urodzonych poza małżeństwem. Ogólnie w naszym kraju rodzi się 12,1% dzieci pozamałżeńskich. Najwięcej dzieci poza legalnymi związkami rodzi się w województwach: zachodniopomorskim - 25,9%, lubuskim - 24,3% oraz kujawsko-pomorskim - 19,6%. W ubiegłym roku zawarto niewiele ponad 197 tys. nowych związków małżeńskich, czyli o 14 tys. mniej niż w 2000 r. Niższa jest częstość zawierania małżeństw w miastach niż na wsi.</u>
          <u xml:id="u-155.5" who="#PosełAnnaSobecka">Zdaniem demografów utrwala się model rodziny małodzietnej. Jeszcze na terenach wiejskich rodziny mają kilkoro dzieci, w dużych miastach natomiast normą stało się małżeństwo z jednym, rzadziej z dwojgiem dzieci. O liczbie dzieci stanowi najczęściej rachunek ekonomiczny: czy będzie mnie stać na wychowanie i wykształcenie kolejnego dziecka, czy nie? Często potrzeba dziecka zastępowana jest przez hodowanie zwierzątka.</u>
          <u xml:id="u-155.6" who="#PosełAnnaSobecka">Kryzys rodziny jest kryzysem kultury, wypieranej przez cywilizację śmierci. Biorąc pod uwagę prawo naturalne i całą wykładnię demografów, z wielkim przekonaniem i stanowczością należy opowiedzieć się za życiem. Na czarny scenariusz, związany z prognozami demograficznymi, nakłada się również rosnąca wśród kobiet popularność środków antykoncepcyjnych. Jeżeli nie chcemy, by nasz naród wymarł, należy stworzyć kompleksową i długoterminową politykę państwa, tak aby rodziny miały możliwość urodzenia i wychowania kilkorga dzieci. Tymczasem rodziny wielodzietne nie są w modzie. To bardzo niepokoi.</u>
          <u xml:id="u-155.7" who="#PosełAnnaSobecka">Kolejnym niekorzystnym zjawiskiem, które występuje od 1993 r., jest przewaga liczby małżeństw po rozwodach i pozostających w separacji nad zawartymi. Rozpad związku małżeńskiego pociąga za sobą negatywne skutki dla dzieci. Biorąc pod uwagę najczęściej rozwodzących się małżonków, nietrudno jest zauważyć, że tok życia rodzinnego zostaje zakłócony, gdy dzieci są jeszcze małe i potrzebują szczególnie troskliwej opieki i wsparcia ze strony rodziców. Jeśli w takiej fazie życia doświadczą rozpadu rodziny, to te przeżycia będą miały wpływ na ich psychikę, a w rezultacie na zdolność prawidłowego funkcjonowania w życiu społecznym.</u>
          <u xml:id="u-155.8" who="#PosełAnnaSobecka">Szczegółowe przewidywania na przyszłość: po pierwsze, według demografów, od kilku lat w Polsce zaznacza się ujemny przyrost naturalny i stan ten utrzyma się do 2007 r., następnie może pojawić się czasowy dodatni przyrost i ponowny coroczny ubytek ludności po 2013 r. Po drugie, począwszy od 1999 r. zmniejsza się liczba ludności, do 2020 r. może nastąpić jej spadek do poziomu 37,9 mln, czyli o 2% w stosunku do obecnego. Po trzecie, liczba dzieci w wieku nauczania w szkołach podstawowych spadnie z poziomu 3,5 mln w 1997 r. do poziomu 2,7 mln w 2010 r. Kolejny punkt to liczba młodzieży w wieku licealnym - najpierw będzie wzrastać, a później wykaże się tendencją spadkową, by w 2017 r. wynosić 1,1 mln. Z kolei liczba ludności w wieku produkcyjnym wzrośnie z poziomu 23 mln w 1997 r. do 24,7 mln w 2005 r., w następnym pięcioleciu zwiększy się o dalsze 126 tys., a później będzie sukcesywnie spadać do 22,6 mln w 2020 r. Ostatni punkt: do 2020 r. będzie stale wzrastać liczba ludności w wieku poprodukcyjnym, z poziomu 5,5 mln w 1997 r. do 7,9 mln w 2020 r. i 9,1 mln w 2030 r.</u>
          <u xml:id="u-155.9" who="#PosełAnnaSobecka">Pod koniec drugiej dekady XXI w. osoby starsze będą zatem stanowić ponad 1/5 mieszkańców Polski. Sprawdzenie się tych przewidywań będzie oznaczać, że społeczeństwo polskie wkroczyło w stan zaawansowanej starości demograficznej, której negatywnym skutkom w różnych dziedzinach życia będą musiały stawić czoła przyszłe pokolenia. Wobec znacznie zmniejszonej dzietności nastąpi dalsze pogłębienie się niżu demograficznego, co w konsekwencji doprowadzi do załamania się systemu emerytalnego.</u>
          <u xml:id="u-155.10" who="#PosełAnnaSobecka">Panie Marszałku! Bardzo proszę o jeszcze minutę.</u>
          <u xml:id="u-155.11" who="#PosełAnnaSobecka">Skutkować to będzie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Pani poseł, proszę o konkluzję, bo ja już pani znacznie wydłużyłem czas wystąpienia. Tak że to nie mija w tej chwili 10 minut, 12 minęło, jak po raz pierwszy pani błysnąłem, a to było 2 minuty temu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełAnnaSobecka">Panie marszałku, pozwolę sobie zauważyć, że pani poseł Bańkowska mówiła 19 minut, nie wyliczając innych moich przedmówców, którzy też przekraczali...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Pani poseł, nie prowadziłem wtedy obrad. Zabiera pani czas przewidziany na wypowiedź. Bardzo proszę konkludować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełAnnaSobecka">Skutkować to będzie zwiększeniem nakładów na świadczenia emerytalne z budżetu państwa. Stosowanie ciągłej antykoncepcji przez kobiety w prostej linii będzie prowadzić do utraty płodności, a w rezultacie do zwiększonego wskaźnika kancerogenności. Uwarunkowanie procesów demograficznych zależy od sytuacji społeczno-ekonomicznych przemian zachodzących w kraju.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#PosełAnnaSobecka">Jakie czynniki warunkowały kryzys ludnościowy w Polsce? Zdaniem wielu naukowców jest to wywołane brakiem prowadzenia polityki prorodzinnej przez kolejne ekipy rządzące. Nie stoimy przed groźbą, ale przed faktem, że od 1989 r. Polska wymiera, wzrost naturalny ludności nie jest jednoznaczny z ilością dzieci w rodzinach. Wręcz przeciwnie. Liczniejszych urodzin nie będzie - alarmują demografowie. Państwo, rząd, parlament - instytucje te są powołane do służby polskim rodzinom. A co mamy dzisiaj? Pogorszenie życia rodzinnego. Taki stan rzeczy zawdzięczamy m.in. rządzącej koalicji, która zamiast wspierać rodziny, utrudnia im życie. W ramach obniżenia o 2,5 mld zł wydatków społecznych wprowadzono wiele niepokojących zmian, o 10 tygodni skrócono urlopy macierzyńskie, zlikwidowano zasiłek porodowy, zlikwidowano pomoc dla biednych kobiet w ciąży, zmniejszono krąg osób uprawnionych do zasiłku stałego z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym, ograniczono dostępność do Funduszu Alimentacyjnego, obniżając kryteria dochodowe na członka rodziny z 1154 zł do 612 zł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Pani poseł, proszę bardzo o konkluzję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełAnnaSobecka">Podwyższono podatek VAT na artykuły...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Pani poseł, bardzo proszę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełAnnaSobecka">...na artykuły dziecięce.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Rząd Buzka rozwalił gospodarkę, to dlatego.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Panie pośle, proszę nie utrudniać wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">A panią poseł proszę o konkluzję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełAnnaSobecka">Dobrze. W związku z tym Klub Parlamentarny Ligi Polskich Rodzin domaga się stanowczo od koalicji rządzącej wkroczenia na drogę polityki prorodzinnej i ludnościowej. I dopóki tego w działaniach nie zaobserwujemy, dopóty informacje rządu na temat demografii będziemy odrzucać. Dziękuję państwu za uwagę, a pana marszałka proszę, aby część nieodczytana przeze mnie została zamieszczona w stenogramie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Tak jest, pani poseł. Bardzo proszę o pełny tekst wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Chciałbym wyjaśnić, bo sprawdziłem, pani poseł Bańkowska mówiła 14 minut dokładnie, a pani wypowiedź trwała...</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#komentarz">(Poseł Anna Sobecka: Widocznie, panie marszałku, różny czas jest dla różnych posłów.)</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">...17 minut. To tylko gwoli wierności faktom. Chociaż marszałkowie są inni, to zegar, który mierzy, jest ten sam.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Bardzo proszę, przechodzimy teraz do pytań.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Wysoki Sejmie! Informuję, że następujący posłowie zgłosili chęć zadania pytania: pani posłanka Halina Murias, pani posłanka Halina Nowina Konopka, pani posłanka Gabriela Masłowska, pan poseł Mirosław Pawlak, pan poseł Ryszard Maraszek, pan poseł Marek Kuchciński, pan poseł Marek Suski, pani posłanka Małgorzata Stryjska, pan poseł Czesław Marzec, pan poseł Maciej Giertych, pan poseł Tadeusz Cymański i pan poseł Antoni Stanisław Stryjewski, dopisujemy też pana posła.</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Chciałem zapytać: czy ktoś z pań posłanek i panów posłów chciałby jeszcze zadać pytanie? Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-166.8" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Zamykam listę posłów zapisanych do zadania pytania i ustanawiam czas zadania pytania na 2 minuty.</u>
          <u xml:id="u-166.9" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Bardzo proszę panią posłankę Halinę Murias o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełHalinaMurias">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tendencje demograficzne zależą m.in. od sytuacji społeczno-ekonomicznej i przemian w tej sferze w kraju. W Polsce obserwujemy kryzys ludnościowy, który - wskazują na to wszystkie dane - będzie się pogłębiał. Czy rząd wypracował program polityki ludnościowej, czy naiwnie oczekuje, że wzrost gospodarczy poprawi sytuację w tym zakresie? Naiwnie, bo przeczy takim założeniom sytuacja w bogatszych krajach zachodnich. Naiwnie, bo rodziny dobrze sytuowane nie planują mieć więcej dzieci.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#PosełHalinaMurias">Drugie pytanie. Matki niepracujące zawodowo, a tylko wychowujące dzieci, często kilkoro dzieci, traktowane są jako niepracujące i nie korzystają z żadnych przywilejów ze strony państwa. A przecież to ich praca ma wielką wartość, bo dobre wychowanie dzieci to najlepsza inwestycja dla państwa na przyszłość. Pytanie: czy rząd weźmie pod uwagę powyższy argument i wprowadzi odpowiednie przepisy, które potraktują matkę wychowującą dzieci jako pracującą, co na pewno miałoby wpływ na urodzenia?</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#PosełHalinaMurias">Trzecie pytanie. Obecna sytuacja demograficzna Polski jest szczególnie skomplikowana ze względu na nałożenie się na siebie wielu negatywnych tendencji. Z jednej strony społeczeństwo starzeje się ze względu na coraz mniejszą liczbę urodzin, z drugiej trwa wzmożony napływ młodych ludzi na rynek pracy. Zaostrza to problem bezrobocia i źle rokuje przyszłości systemów emerytalnych. Czy rząd zamierza pozytywnie zareagować na apele wielu środowisk dostrzegających rozkład polskiej rodziny o wydłużenie urlopów macierzyńskich? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Halinę Nowinę Konopkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zadać pytanie panu profesorowi. Otóż w zeszłorocznym raporcie bardzo mało miejsca poświęcone jest na analizę przyczyn ubytków demograficznych w Polsce. Z drugiej strony wiadomo, że w krajach wysoko rozwiniętych spada dzietność, bo podobno bogactwo to powoduje. W krajach ubogich spada dzietność, w Polsce spada dzietność, bo warunki materialne nie pozwalają. Jednocześnie są w Polsce enklawy, gdzie średnia oscyluje między 6 a 7, sześcioro, siedmioro dzieci w rodzinie. To są wsie góralskie, które nie charakteryzują się ani zbytnim bogactwem, ani zbytnią biedą. A więc muszą istnieć czynniki zupełnie inne, oczywiście współfunkcjonujące z przyczynami materialnymi - albo bogactwo, albo ubóstwo, ale innej natury. Czy państwo jako rada ludnościowa robiliście tego rodzaju analizy? Czy szukaliście przyczyn spadku dzietności? Bo sama statystyka to jeszcze nic nie daje. My musimy wiedzieć, dlaczego tak się dzieje. Przed chwilą, no, powiem taką rzecz, może nie całkiem przyjemną, ale miałam wrażenie, że jestem w terrarium i oglądam krokodyla, który leje łzy. To było pierwsze wystąpienie, gdzie było wyrażane ubolewanie właśnie nad sytuacją, jaka jest w Polsce, a przecież jest to przedstawicielka tej grupy, która w dużej mierze przyczyniła się do niepowodzeń Polski.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Jeszcze chcę zadać jedno pytanie. Czy państwo w swoich rozważaniach zwróciliście uwagę, poszukując przyczyn, bo wierzę, że poszukujecie przyczyn takiego zjawiska, jak zmiana, celowa, bardzo intensywna zmiana, priorytetów życiowych zwłaszcza młodych kobiet? Bo przecież tu jest sedno całej sprawy, czy kobieta chce mieć dzieci, czy nie chce mieć dzieci. Obserwuję od dłuższego czasu, zresztą nie tylko w Polsce, bo to jest niemalże zjawisko ogólnoświatowe, zwłaszcza w krajach rozwiniętych, właśnie zjawisko usilnej zmiany priorytetów życiowych kobiet. U nas np. pewna grupa pań również bardzo intensywnie działa w tym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#PosełHalinaNowinaKonopka">Panie profesorze, jeżeli mogę prosić o wskazanie materiałów, które państwo macie zapewne opracowane, i udostępnienie mi ich, bo chciałabym się z tymi pracami zapoznać. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Gabrielę Masłowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełGabrielaMasłowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! We współczesnym świecie teorie ekonomiczne, według których najważniejszym czynnikiem wzrostu gospodarczego jest technologia, odchodzą do lamusa. Współczesna ekonomia uznaje, że tym czynnikiem, od którego przede wszystkim zależy wzrost gospodarczy, jest kapitał ludzki rozumiany jako ludność wraz z wiedzą i oczywiście zdrowiem. Człowiek wpływa na rozwój gospodarczy dwojako. Z jednej strony, podaży, jako czynnik produkcji, z drugiej strony człowiek jest nabywcą, a więc generuje popyt. Tak więc społeczeństwa liczne, zdrowe i wykształcone łatwiej stwarzają rynki zbytu, co jest czynnikiem ożywiającym koniunkturę gospodarczą. Kraje wysoko rozwinięte, rządy tych państw, uświadamiając sobie te podstawowe prawdy o gospodarce, poczuły się zagrożone dynamizmem populacyjnym krajów słabszych, krajów drugiego i trzeciego świata. Stąd też rządy tych państw oraz ponadnarodowe fundacje i fundusze, nie wyłączając tych fundacji, które mają służyć dziecku, jak np. UNESCO, przystąpiły do popierania i finansowania polityki antyludnościowej w tych słabych krajach, nawet w takich, w których aborcja jest oficjalnie zakazana.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#PosełGabrielaMasłowska">W obszarze tego oddziaływania niestety znalazła się także Polska. Od kilku lat przybywa nam w zatrważającym tempie... szybciej przybywa trumien niż kołysek. Sprawa jest o tyle niebezpieczna, że procesów demograficznych nie da się szybko zatrzymać i zmienić ich kierunku. Sytuacja demograficzna jest nie tylko skutkiem trudności ekonomicznych, o czym dzisiaj była tutaj wielokrotnie mowa. Obecny rząd niestety nie wykazał tutaj dobrej woli, jeżeli chodzi o polską rodzinę i sytuację demograficzną - przyczyną, poza czynnikami ekonomicznymi, jest kształtowanie w ramach tejże mody polityki antyludnościowej, proaborcyjnej, pewnego stylu zachowań, wzorców zachowań, oddziaływanie na system wartości. Mamy tu do czynienia z różnymi postawami i działaniami ruchów feministycznych, także częściowo ekologicznych. W efekcie dochodzi w Polsce do dewaluacji wartości życia. Co polski rząd zamierza zrobić, bo wiadomo, że w sprawach ekonomicznych będzie nam trudniej osiągnąć postęp, od tego momentu, żeby zmienić negatywne oddziaływanie na świadomość, zwłaszcza młodego pokolenia, jeżeli chodzi o stosunek do człowieka, do wartości życia? Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Pawlaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełMirosławPawlak">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#PosełMirosławPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po drugiej wojnie światowej Polska z kraju wielonarodowościowego stała się państwem jednonarodowym. Wyrwa w ludności spowodowana działaniami wojennymi, zarówno po stronie mężczyzn - w tym przypadku większa, jak i po stronie kobiet - mniejsza, została zrekompensowana i ludność się rozwijała, można by powiedzieć, że nastąpiła eksplozja demograficzna. Dzisiaj ubolewamy, że nie mamy przyrostu naturalnego. Moje pytanie jest natury zasadniczej, w kontekście wchodzenia do Unii Europejskiej: Czy nasz rząd będzie się wzorował na tym wszystkim, co już się stało w Europie Zachodniej? Czy będziemy liberalizować ustawę aborcyjną, czy będziemy również myśleli o wprowadzeniu eutanazji? To jest jedna sprawa. Jeśli chodzi o przytoczony tutaj wskaźnik dzietności w Polsce - 1,33 i we Francji - 1,9, to nie jest to zasługą Francuzów, że rodzi się więcej dzieci. To w związku z liberalizacją, rozluźnieniem, rozwiązłością Francuzi mają seks, a rodzą się dzieci Arabów. We Francji mamy 7 mln Arabów. Arabowie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Gdybym mógł prosić o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełMirosławPawlak">Dlatego chcę zadać pytanie, bo to jest przerażająca sytuacja z punktu widzenia strategicznego. Nie będzie miał kto nosić w końcu karabinów na wypadek wojny w Polsce. Czy rząd zamierza w ogóle pracować nad jakimś porządnym programem rozwoju demograficznego naszego narodu? Jakie instrumenty i mechanizmy rząd będzie wprowadzał, bo takie instrumenty i mechanizmy, jakie będzie chciał, będzie mógł mieć, np. bezzwrotne pożyczki dla młodych małżeństw po urodzeniu trzeciego dziecka. Mamy po drugiej wojnie światowej przykłady zachęcania do rozwoju rodziny z innych państw. Chociażby Węgrzy, którzy w 1956 r. mieli ubytek ludności wynoszący 3 mln, wiadomo, z jakich przyczyn - tam młode małżeństwo po urodzeniu trzeciego dziecka dostawało na własność domek jednorodzinny. Jest nad czym się zastanawiać, jest nad czym pracować, gdyż trzeba stworzyć taki program. Moje pytanie jest następujące: Kiedy rząd przystąpi, po zapoznaniu się z tym raportem, do porządnego opracowania polityki prorodzinnej, prospołecznej, która będzie miała wpływ na rozwój naszego narodu? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Maraszka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełRyszardMaraszek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z wystąpienia pana ministra Zbigniewa Strzeleckiego wynika, że w Polsce nasilają się negatywne procesy demograficzne. Zmniejsza się przyrost naturalny - w 1999 r. po raz pierwszy więcej osób zmarło niż się urodziło. Na 100 Polaków w wieku produkcyjnym przypada 24 w wieku poprodukcyjnym. Już dziś w naszym kraju obciążenia emerytalne sięgają 50% wynagrodzeń, co ogromnie zawyża koszty pracy. Czy wytrzyma to nasz system emerytalny? Czy uda się utrzymać wiek emerytalny na poziomie 60–65 lat, i jak długo? Już niedługo połowa ludności nie będzie czynna zawodowo. Starzejemy się. Jak będą w przyszłości wyglądały nasze wzorce konsumpcji? Inne są potrzeby ludzi młodych, a inne osób starszych. Podeszły wiek związany jest z licznymi problemami zdrowotnymi, powinna więc nastąpić zmiana funkcjonowania służby zdrowia, która musi uwzględniać problemy ludzi starszych. Czy służba zdrowia nadąża za zmianami demograficznymi w naszym kraju? Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Kuchcińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełMarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#PosełMarekKuchciński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam dwa pytania. Jakie działania rząd zamierza podjąć, by przezwyciężyć kryzys demograficzny i polepszyć sytuację rodzin, szczególnie sytuację materialną rodzin młodych i wielodzietnych? Pytam w odniesieniu do wypowiedzi pana prezesa Strzeleckiego, który raczył tutaj poprzednio stwierdzić, że „Nie można zidentyfikować przyczyn rosnącej liczby rozwodów”, bo to może oznaczać, że rząd nie ma dostatecznego rozeznania przyczyn złej sytuacji demograficznej w Polsce. Dla mnie to jest jednoznaczne.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#PosełMarekKuchciński">I drugie pytanie. Jeżeli dziś podczas debaty przedstawicielka Sojuszu Lewicy Demokratycznej stwierdziła, że: „W co drugim gospodarstwie rodzinnym w Polsce są dzisiaj osoby niepełnosprawne”, to czy rząd zdaje sobie sprawę, że działa przeciwko połowie rodzin w Polsce, odbierając przed kilkoma miesiącami niepełnosprawnym ulgi, bezpłatne przejazdy, urlopy macierzyńskie. Jeżeli ta różnica zdań nie jest przypadkowa, lub jest, to czy nie są to przypadkiem niedorzeczności albo dezinformacja. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Suskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełMarekSuski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam takie pytanie do rządu. W tym sprawozdaniu zabrakło programu poprawy sytuacji. Jest tylko analiza tego, co się dzieje. Natomiast znalazło się stwierdzenie o braku wpływu skrócenia urlopu macierzyńskiego na liczbę urodzin dzieci. Mam pytanie, na jakiej podstawie rząd uznał, że skrócenie urlopu macierzyńskiego nie ma wpływu na spadek urodzeń dzieci?</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#PosełMarekSuski">I drugie pytanie. Czy rządowi Leszka Millera nie jest wstyd zabierać matkom urlop macierzyński po to na przykład, żeby zaoszczędzić dla siebie pieniądze i kupić za to luksusowe samoloty do lotów czarterowych. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-181.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan jest złośliwy!)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Małgorzatę Stryjską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PosełMałgorzataStryjska">Panie Marszałku! Czy to prawda, że oszczędności w budżecie państwa z powodu skrócenia urlopów macierzyńskich wyniosą 300 mln zł, a na zakup 6 samolotów dla rządu państwo wyda 1 mld zł? Te dwie sumy bardzo dużo mówią o sobie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Marca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#PosełCzesławMarzec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Lata transformacji to czas ogromnych przemian nie tylko w skali całego kraju, ale także każdej polskiej rodziny. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że nasze społeczeństwo uległo znacznemu rozwarstwieniu. Ponad 20% Polaków nie ma problemu z utrzymaniem wysokiego poziomu życia, ale jednocześnie portfel co trzeciej rodziny jest pusty. Prawie połowę rodzin nie stać na zaspokojenie bieżących potrzeb. 8 na 9 gospodarstw domowych twierdzi, że nie ma żadnych oszczędności. W związku z tym mam pytanie do pana prezesa. Jak pan przewiduje, kiedy przestanie pogłębiać się rozwarstwienie na biednych i bogatych w naszym kraju i czy jest szansa na wyrównanie poziomu życiowego Polaków. Dziękuję, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Macieja Giertycha.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#PosełMaciejGiertych">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyczyną zapaści demograficznej Polski, jak zresztą całej Europy, jest ruch feministyczny. Głównym przekazem tego nurtu jest totalna pogarda dla kobiety pracującej w domu przy wychowywaniu swoich dzieci. Takie określenia, jak: pani domu, strażniczka ogniska domowego, kobieta w błogosławionym stanie wyszły z mody. Natomiast modne są inne określenia: kura domowa, wieloródka i najczęściej: kobieta niepracująca. Jest to termin obraźliwy. Kobieta niepracująca - ta, która jest w domu i piastuje swoje dzieci. Czy rząd zdaje sobie z tego sprawę, że termin ten funkcjonuje w dokumentach urzędowych? W wielu państwowych formularzach w rubryce: zawód wykonywany nagminnie wpisuje się: nie pracuję, w odniesieniu do kobiety, która zajmuje się prowadzeniem domu, wychowywaniem swoich dzieci, i to mimo protestów tych kobiet czy osób, które chciałyby wpisać tam: pracuję w domu, czy: gospodyni domowa. Wymaga się jednak, żeby było wpisane: nie pracuję. Dopóki nie zmienimy nastawienia do kobiety pracującej w domu przy swoich dzieciach jako wykonującej coś społecznie pożytecznego, zasługującej na uznanie, to będziemy powodować, że kobiety nie będą chciały pełnić roli tej niższej kategorii części społeczeństwa. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Cymańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PosełTadeuszCymański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam trzy pytania. Pytanie pierwsze jest następujące. W tym roku kończy się bardzo kosztowny system ulg podatkowych w zakresie ulg remontowych. Jedną z przyczyn czy jednym z powodów, dla których ten system powstał, było również stymulowanie rozwoju gospodarczego przez wzrost popytu na te materiały czy usługi, które były objęte tym systemem. Czy rząd rozważa możliwość skierowania przynajmniej części w ten sposób zaoszczędzonych dla budżetu środków właśnie na systemowe rozwiązania, jeżeli chodzi o system podatków dochodowych od osób fizycznych - mam tu na myśli fakt posiadania dzieci w rodzinie. To jest pytanie pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#PosełTadeuszCymański">Drugie pytanie nawiązuje do wypowiedzi pana prof. Giertycha. W świetle przeprowadzanych badań, ankiet sprawą oczywistą wydaje się to, iż jednym z czynników spadku urodzeń, oprócz oczywiście względów ekonomicznych, są również bardzo ważne, ważkie czynniki kulturowe. Jaki wpływ, jakie znaczenie w kształtowaniu postaw, poglądów i wreszcie jakie skutki na to, co je wywołuje, mają właśnie media i czy to jest również przedmiotem analiz, aby ten bardzo jednostronny i bardzo negatywny w tym kontekście wpływ mediów zahamować.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#PosełTadeuszCymański">I pytanie trzecie. Spadek liczby urodzeń jest nie tylko kwestią prestiżu czy optymizmu narodowego, czy też ideowego zatroskania nad cywilizacją, ale ma to również bardzo wymierny aspekt ekonomiczny. Chciałbym spytać, czy Rządowe Centrum Studiów Strategicznych to analizuje, czy prowadzi takie badania, a jeżeli tak, to jak ocenia spadek popytu i skutki gospodarcze spadku liczby urodzeń? Bo dziecko to nie tylko problem wychowania, fatyga i kłopot dla rodziców, ale dziecko również stwarza konkretny popyt, od smoczka przez huminę, pożywki, kołderkę, wózeczek, saneczki, kolorowe jarmarki, na pakiecie pod nazwą: dziadek daj, kończąc. Nawet na cukier, którego mamy za dużo, to się zamienia. Czy odbiciem tego jest również utrata konkretnych miejsc pracy w dziedzinie usług, chodzi mi o żłobki, służbę zdrowia, przedszkola, szkoły, ale też o popyt, a więc również o miejsca pracy. Jakiej wielkości, jakiego rzędu skutki właśnie powoduje to zjawisko? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Stryjewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Czy rząd pana Leszka Millera nie będzie majstrował przy ustawie aborcyjnej? Dzisiaj wydaje się, że chęć rządu pozyskania zgody społeczeństwa na integrację z Unią Europejską powoduje wyciszenie członków środowisk SLD w żądaniach poszerzenia możliwości aborcji, ale jakie są rzeczywiste intencje rządu? Czy rząd cały czas będzie stał na straży życia Polaków? Jaki program pronatalistyczny zamierza rząd wprowadzić w życie, by zwiększyć społeczne pragnienie wielodzietności rodzin? Czy rząd wprowadzi chociażby podatek prorodzinny uwzględniający liczbę dzieci w rodzinie, płacę rodzinną oraz czy uzna wychowywanie dzieci jako pracę, za którą matka otrzyma ubezpieczenia społeczne oraz uprawnienia emerytalne. Jak rząd zamierza zatrzymać całe nowe pokolenia młodych Polaków, którzy już dziś masowo emigrują w poszukiwaniu pracy i chleba?</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Pragnę zwrócić uwagę, że dziś rząd sprzyja tej ucieczce młodego pokolenia dwojako: poprzez wadliwą politykę gospodarczą w kraju sprzyjającą wzrostowi bezrobocia i propagandę Unii Europejskiej, której jedną z głównych pokus jest właśnie możliwość emigracji.</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">I ostatnie pytanie: Czy polski rząd prowadzi jakiekolwiek rozmowy z instytucjami międzynarodowymi oraz rządami innych państw odnośnie do imigracji ludności niepolskiej do Polski? Dziękuję pięknie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zadanie pytania pana posła Grzegorza Dolniaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PosełGrzegorzDolniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie prezesie, z informacji o sytuacji demograficznej kraju wynika jednoznacznie, że prognoza dotycząca tej kwestii do roku 2030 jest bardzo niekorzystna, wręcz negatywna. Na tle tej negatywnej opinii wybijają się cztery województwa - wynika to z pańskiej informacji, przywołuje ona chyba woj. lubuskie, małopolskie, pomorskie i bodajże podlaskie. Tu mam pytanie: Na jakich przesłankach opiera pan te korzystne prognozy - czy to są lokalne migracje, czy też może struktura wiekowa ludności zamieszkującej te tereny? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu wiceprezesa Rządowego Centrum Studiów Strategicznych pana ministra Zbigniewa Strzeleckiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Jest cała masa spraw, które zostały podniesione, zarówno w wystąpieniach klubowych jak i w pytaniach, trudno będzie mi się więc do nich wszystkich w szczegółach odnieść.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Chciałbym rozpocząć od tego, iż jeśli chodzi o trudność ostatnią - to kapitał ludzki, jeśli to rozważamy w kategoriach ekonomicznych, jest zasobem strategicznym, w związku z tym w takich kategoriach należy o tym zasobie myśleć. We wszystkich wystąpieniach, niezależnie od zabarwienia, które tu się pojawiało w wystąpieniach klubowych, jest troska o ten zasób strategiczny i jest to rzecz niezwykle cenna.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Chciałbym w odniesieniu do wypowiedzi pani poseł Bańkowskiej, która znacznie szerzej to przedstawiła na tle krajów europejskich, procesów, które się tam toczą, zauważyć, iż pewne procesy związane z - nazwijmy to w skrócie - degradacją rodziny w krajach zachodnich powoli się zaczęły odwracać. Dobrze by było, gdybyśmy wcześniej to zauważyli i spróbowali temu przeciwdziałać. Na tym tle chciałbym również powiedzieć, iż wniosek - to jest odpowiedź odnośnie do zgłoszonych uwag, że wniosek zawiera jedynie gołosłowną informację, powierzchowną analizę, nie zawiera programu działań - został sformułowany w sposób bardzo jasny - poproszono rząd o informację o sytuacji demograficznej kraju, natomiast w wypowiedziach pana posła Piłki prawdopodobnie chodziło również o treść interpelacji, którą pan poseł złożył, gdzie dodano właśnie program rządowy, który ma temu przeciwdziałać, i dzisiaj dyskutujemy o tym, co jest, jaka jest sytuacja demograficzna, jakie są na bazie dzisiejszych założeń prognozy demograficzne, a jeśli uwzględnimy wniosek Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, który mówi o tym, że rząd powinien przedłożyć taki program - ja o tym informowałem, że została rozpoczęta bardzo szeroka debata, bo to nie debata wyłącznie parlamentarna może zmienić sytuację, to ma być szeroka debata społeczna, która ma doprowadzić do zmiany niekorzystnej sytuacji (nie chciałbym, żeby używano słów niezwykle dramatycznych: ogromny kryzys, zapaść itd., jest niekorzystna sytuacja demograficzna, do kryzysu jeszcze nam daleko) - ten program działań, ponieważ większość pytań tego dotyczyła, będzie mógł być przedstawiony Wysokiej Izbie wówczas, kiedy zostanie zakończony kongres demograficzny, który trwa rok. Chciałbym wszystkich poinformować, że zaczął się on 15 września ub.r. Wówczas patronowali mu inni przedstawiciele władz, wszystkich władz państwa, dzisiaj tę funkcję przejęło to kierownictwo państwa. W ramach tej debaty odbywa się 26 - oprócz tych, o których wiem - seminariów, konferencji, dyskusji, prezentacji, które mają na celu m.in. identyfikację przyczyn tej sytuacji, a także przedłożenie i dyskusję nad przeciwdziałaniem tej niekorzystnej sytuacji demograficznej. Jak powiedziałem, 25 i 26 listopada odbędzie się ostateczna sesja, zostaną sformułowane zręby polityki demograficznej Polski i to zostanie przedłożone Rządowej Radzie Ludnościowej, która z kolei przedłoży to tym, którzy temu kongresowi patronują.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Mniemam, że również w oparciu o taki materiał, o takie szerokie konsultacje, szeroką dyskusję powstanie również długofalowy program rządowy, który będzie wskazywał, jakie działania rząd podejmie, ażeby temu przeciwdziałać. Nie można przechodzić obojętnie koło tej sytuacji i wszyscy z troską się nad tym pochylili, dlatego że może nam grozić kryzys międzypokoleniowy - kryzys międzypokoleniowy dotyczący tych, którzy na rynku pracy muszą wytwarzać to, co dzielone będzie dla starszego pokolenia. Do takiej sytuacji dopuścić oczywiście nie można. Ci, którzy mówią o tym, że starzenie się społeczeństw staje się największym wyzwaniem współczesnego świata, właśnie z powodu kryzysu międzypokoleniowego, takiej groźby, mówią o tym, że to jest ogromne wyzwanie. I my musimy wcześniej zapobiegać takiemu konfliktowi.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Odnośnie do wypowiedzi pani poseł Piotrowskiej - oczywiście jasne by było, gdybym tutaj przedłożył cały szczegółowy raport o sytuacji demograficznej Polski, który liczy 320 stron, byłaby to informacja prawdopodobnie pogłębiona, ale przedstawiony został skrót jako początek do debaty. Ja oczekuję po deklaracjach, które tutaj padły, że ta debata będzie kontynuowana, natomiast co do procedury, co do uwag, dlaczego tylko informacja, a nie planowane działania, została tutaj poddana pod debatę, to niestety na to pytanie nie potrafię odpowiedzieć. Z tego, co wiem, taki był wniosek Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, żeby przedstawić razem z informacją również program działań, ale ten punkt musiał zmieścić się w lipcowym posiedzeniu ze względu na to, że prawdopodobnie upływa termin półroczny, panie marszałku - ja się w tym nie orientuję - od momentu złożenia wniosku i w związku z tym musiał być ten punkt wprowadzony, tak mnie poinformowano. Więc jeśli niektórzy z państwa posłów są nieusatysfakcjonowani tym, że brakuje tej drugiej części, którą deklarowałem do wniesienia przez rząd, ale w terminie późniejszym, to po prostu bardzo przepraszam, ale mnie poinformowano, że ta debata się musi odbyć ze względu na procedurę.</u>
          <u xml:id="u-195.5" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Jednocześnie chcę państwa poinformować na tle wypowiedzi pani poseł Piotrowskiej, że kiedyś demografia była przedmiotem obowiązkowym w większości wyższych szkół ekonomicznych i uniwersytetów na kierunkach ekonomicznych, socjologicznych, polityki społecznej itd., teraz ten przedmiot jest przedmiotem fakultatywnym. Szkoda, być może również i taka wiedza by się przydała studentom, którzy potem kształtują naszą rzeczywistość.</u>
          <u xml:id="u-195.6" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Jeśli chodzi o problemy związane z urlopami, wydłużeniem urlopów macierzyńskich, z ulgami itd., to chciałbym powiedzieć, że nie można wykluczyć takiej sytuacji, że na spadek dzietności ma wpływ trudna sytuacja materialna rodzin i brak odpowiednich świadczeń rodzinnych. Jednak podobne tendencje obserwuje się również w innych krajach - o tym szeroko tutaj mówiono - znacznie zamożniejszych niż Polska, posiadających rozwinięte systemy pomocy rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-195.7" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Nie można więc przyczyn tego zjawiska oceniać tak jednoznacznie. Należałoby raczej powiedzieć, że trudna sytuacja materialna i brak odpowiednich świadczeń rodzinnych nie sprzyjają podejmowaniu decyzji odnośnie do posiadania potomstwa. Jednocześnie za ryzykowne jednak chyba należy uznać stwierdzenia, że wprowadzenie ulg podatkowych na dzieci, urealnienie świadczeń rodzinnych czy zwłaszcza wydłużenie urlopów macierzyńskich będzie natychmiast skutkowało zwiększeniem dzietności rodzin. Takich dowodów jeszcze nie przeprowadzono, ja przynajmniej ich nie znam, więc tym bardziej jest wątpliwe, że rodziny wielodzietne częściej występują wśród rodzin ubogich, co oznaczałoby, że decyzja o urodzeniu kolejnego dziecka niekoniecznie jest bezpośrednio powiązana z poprawą sytuacji materialnej rodziny.</u>
          <u xml:id="u-195.8" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Nie ulega jednak wątpliwości - to chciałbym podkreślić - że niezbędne jest wsparcie rodziny w procesie wychowania potomstwa. Służyć temu ma m.in. system świadczeń na rzecz rodziny, którego celem będzie wspieranie rodziny w realizacji jej podstawowych funkcji, szczególnie funkcji ekonomicznej, opiekuńczo-wychowawczej, a także w pewnym stopniu funkcji prokreacyjnej. Aktualnie trwają prace nad ustawą o świadczeniach na rzecz rodziny, której założenia przedłożone zostaną Radzie Ministrów jeszcze w tym miesiącu. Świadczenia te kierowane będą do rodzin uboższych, spełniających określone kryteria dochodowe, a zastosowanie tej zasady selektywności oznacza z jednej strony zaaprobowanie w świadczeniach rodzinnych przesłanek socjalnych, a z drugiej strony pozwoli pomagać tym rodzinom, które rzeczywiście pomocy potrzebują.</u>
          <u xml:id="u-195.9" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Pewnym rzeczom chciałbym zaprzeczyć i zdementować je, ponieważ pojawiły się w wypowiedziach w czasie, kiedy była transmisja. Ponieważ to dotarło do społeczeństwa, więc chciałbym powiedzieć, że są to albo błędy w wypowiedziach, albo pomyłki.</u>
          <u xml:id="u-195.10" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Pan poseł Zielonka powiedział, że będzie nas 17 mln w 2030 r. Ani ja tego nie powiedziałem, ani tego nie ma w materiale, ani żadna prognoza, którą znam - a proszę mi wierzyć, od 30 lat pracuję w tej branży - tego nie mówi. Albo więc coś się pomyliło, albo ktoś coś złego tam podłożył. Bardzo mi przykro. Dementuję tego typu wielkości. To byłby kryzys, to byłaby tragedia, to byłby dramat tego narodu. Takiej sytuacji nie ma i to dementuję.</u>
          <u xml:id="u-195.11" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Dementuję dwie następne rzeczy z wypowiedzi pani poseł Sobeckiej. Być może jest to przejęzyczenie, ale chciałbym, żeby to również publicznie zostało zdementowane - wskaźnik dzietności mamy bliski 0. Absolutnie jest to nieprawda. Ten wskaźnik wynosi 1,3 dziecka na jedną kobietę. Nie mamy żadnego wskaźnika bliskiego 0, bo wtedy scenariusz 17 mln w roku 2030 spełniłby się w roku 2010. Zatem absolutnie jest to nieprawda. Co roku ubywać nas będzie kilka milionów - to jest drugi element, który pojawił się w wypowiedzi pani poseł Sobeckiej. Mniemam, że jest to przejęzyczenie. Mówiłem o tym, że będzie zmiana, będzie się zmieniała liczba ludności Polski do roku 2030 w trzech fazach: do roku 2005 będzie nas kilka, kilkanaście tysięcy rocznie ubywać, do roku 2017 będzie faza przyrostu o kilka, kilkanaście tysięcy, a po roku 2017 do roku 2030 będzie faza spadku, która da nam 38 mln ludności w roku 2030. Czyli chodzi o kilkanaście tysięcy w skali roku. W całym trzydziestoleciu jest to spadek o 600 mln...</u>
          <u xml:id="u-195.12" who="#komentarz">(Głos z sali: 600 tysięcy.)</u>
          <u xml:id="u-195.13" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">600 tysięcy, przepraszam, tak się tymi milionami zaaferowałem. 600 tys. w skali 30 lat - według tych prognoz, które w tej chwili są aktualne. A więc, broń Boże, nie będzie żadnego ubytku co roku kilku milionów. Bardzo proszę, żeby tego typu informacje się nie pojawiały publicznie.</u>
          <u xml:id="u-195.14" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Co do apelu o politykę ludnościową, jak powiadam, za kilka miesięcy to będzie możliwe. W związku z tym jeśli chodzi o moją odpowiedź dotyczącą tego, co rząd zamierza zrobić kompleksowo - bo w pytaniach była mowa o pewnych fragmentarycznych obszarach działań, które należy podjąć - będzie to możliwe do przedstawienia w drugiej fazie tej debaty, jeśli Wysoka Izba na to pozwoli, zechce taką debatę przeprowadzić, wtedy kiedy rząd przedstawi program polityki demograficznej w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-195.15" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Nie znam problemu samolotu wielozadaniowego, samolotu rządowego, więc jeśli chodzi o pytania szczegółowe, które tych rzeczy dotyczą, poproszę kolegów o to, żeby ustosunkowali się do nich na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-195.16" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Pani poseł Nowina Konopczyna pytała, czy analizowane są przyczyny spadku dzietności. Oczywiście tak. Chciałbym powiedzieć, że zostało przeprowadzone w tym roku ogromne badanie w gospodarstwach domowych, finansowane przez kilka podmiotów, bo teraz z kapeluszem takie badania są przeprowadzane. Jesienią będą przedstawione pierwsze wyniki. Raport 2002 r. Rządowej Rady Ludnościowej będzie zawierał cały rozdział poświęcony badaniu postaw prokreacyjnych młodego pokolenia. Zanim raport się ukaże, wyniki tego badania pani poseł otrzyma, myślę, bez problemu. Jeśli chodzi o to, czy dostrzegane tam są zmiany priorytetów życiowych młodych kobiet, oczywiście będą postawy badane, w związku z tym hierarchia wartości i postawy wobec rodziny - zresztą nie tylko, postawy wobec różnych dziedzin życia - będą tam zaprezentowane. Badanie zostało zakończone, jest w tej chwili opracowywane. Ale w związku z tą wypowiedzią chcę powiedzieć tak: Musimy zauważyć również i to, że nie wszystko wynika z hierarchii wartości, nie wszystko wynika z planów. To czasami również jest związane z innymi uwarunkowaniami, bowiem 40–50% pierwszych dzieci rodzi się w małżeństwach przed upływem 9 miesięcy od zawarcia małżeństwa. To również trzeba mieć na uwadze.</u>
          <u xml:id="u-195.17" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Jeśli chodzi o pytanie pani poseł Masłowskiej, dotyczy ono tego, na co odpowiedziałem ogólnie. Mianowicie jeśli w tym programie, który będzie, znajdą się takie sprawy, to również będą przedstawione.</u>
          <u xml:id="u-195.18" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Ta sama odpowiedź dotyczy pytania pana posła Pawlaka. Czy rząd będzie się wzorował na Unii Europejskiej? Myślę, że wcześniej podjęliśmy debatę, żeby nie znaleźć się w takiej sytuacji, jeśli chodzi o relacje międzypokoleniowe, jak Unia Europejska. Mam nadzieję, że program który zostanie przyjęty, w jakimś stopniu będzie mógł zapobiec.</u>
          <u xml:id="u-195.19" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Czy wytrzyma system emerytalny? Pytał o to pan poseł Maraszek. Co do tej sytuacji, która została przedstawiona, chciałbym się posłużyć pewnymi ściągawkami, które posłużyły nam do odpowiedzi na interpelację poselską. Mianowicie te podjęte działania, które dotyczyły systemu emerytalnego, miały m.in. na celu to, żeby nie dopuścić do sytuacji, kiedy system się przegrzeje. W związku z tym zmieniony został, po pierwsze cały system i cała filozofia, ale również ograniczono możliwości wcześniejszego korzystania z emerytury i nastąpiło podniesienie faktycznego wieku emerytalnego dla tych, którzy są w wieku przedemerytalnym, jest zróżnicowanie metod oszczędzania na przyszłe emerytury itd. Uwzględniając te działania, które zostały tutaj wprowadzone, pan minister Hausner stwierdza, iż postępujące negatywne tendencje demograficzne nie będą oznaczały zapaści systemu emerytalnego. W związku z tym można na to pytanie tak odpowiedzieć. A działania będą oczywiście prowadzone dalej.</u>
          <u xml:id="u-195.20" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Pan poseł Kuchciński również pytał, co rząd zamierza zrobić. Odsyłam do tego, co będziemy mówili później. Ale jest jedna rzecz, która mnie troszeczkę zmartwiła, ponieważ dotyczyła tego, co przedstawiałem, mianowicie - że nie wiemy, jakie są przyczyny rozwodów. Ja o przyczynach rozwodów mówiłem. Natomiast powiedziałem, że nie wiemy, dlaczego następuje wahanie. Nie jest to jakaś tendencja, jeśli chodzi o liczbę rozwodów, tylko następują wahania z roku na rok, w dół i w górę. Nie wiemy, dlaczego taka fluktuacja ma miejsce. To było przedmiotem mojej wypowiedzi, a nie przyczyny rozwodów. Przyczyny rozwodów są identyfikowane - oczywiście te, które są przyczynami przedstawionymi w sądzie, które się wymienia w sprawozdaniach sądowych w związku z orzekaniem, a nie te, które są faktyczne, bo ich statystyki, rzecz jasna, nie ma.</u>
          <u xml:id="u-195.21" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Samolot i oszczędzanie - zobowiązuję się do tego, że koledzy odpowiedzą.</u>
          <u xml:id="u-195.22" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Pan prof. Giertych - kobiety niepracujące. Myślę, że mówiąc o kwestionariuszach, miał pan poseł na myśli to, co jest związane ze statusem zawodowym. Jeśli więc status zawodowy, czyli aktywność zawodowa, wiąże się z tym, co się dzieje na rynku pracy, to oczywiście nie może być tam rubryki, która dotyczy sytuacji domowej.</u>
          <u xml:id="u-195.23" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Pytania pana posła Cymańskiego, jeśli się zgodzi, przesuwamy do następnej debaty.</u>
          <u xml:id="u-195.24" who="#komentarz">(Głos z sali: Zgadza się. Tak.)</u>
          <u xml:id="u-195.25" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Cymański: Wstrzymuję się od głosu.)</u>
          <u xml:id="u-195.26" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Nie mam, panie pośle, wyjścia, dlatego że wkraczanie w tej chwili w kwestię całego programu kłóciłoby się z konwencją, która została przyjęta przy rozpatrywaniu tego punktu debaty sejmowej. Proszę przyjąć informację, że na pewno taka debata się odbędzie i taki program zostanie przedstawiony. Termin zakończenia kongresu został ustalony, jak powiedziałem, na 25, 26. Mam nadzieję również, że część z pań i panów posłów skorzysta z zaproszenia do udziału w tej debacie, na co liczę, na rozpoczęciu kongresu bowiem mimo zapowiedzi nie pojawił się nikt. To głębokie zainteresowanie sytuacją demograficzną jest zmienne, zależne od czasu.</u>
          <u xml:id="u-195.27" who="#WiceprezesRządowegoCentrumStudiówStrategicznychZbigniewStrzelecki">Jeśli chodzi o pytanie pana posła Dolniaka dotyczące województw, to co prawda pan poseł nie wyjaśnił, o jaki fragment informacji chodziło, ale przypuszczam o jaki. Pozytywna sytuacja, czyli przyrost liczby ludności w tych województwach, bierze się z wzorca bardzo licznej rodziny. To dotyczy województw, które tutaj były wymieniane, i tych kultur i zachowań, które obserwujemy w Małopolsce, a głównie na Podhalu, u górali. Województwo małopolskie ze względu na wysoką dzietność jest tym, które rejestruje przyrost, natomiast województwa położone na ziemiach zachodnich i północnych cechuje inna historia zaludnienia i młoda struktura ludności. W konsekwencji dawało to tam wyższy wskaźnik dzietności. W związku z tym jeśli odniesiemy to do przyszłości, to da to nam podstawy do takich twierdzeń, jeśli nic się oczywiście nie zmieni. A mam nadzieję, że zmieni się w kierunku pozytywnym, jeśli program, o którym tutaj wspominałem już kilka razy, będzie mógł być wprowadzony w życie, a sądzę, że będzie mógł być wprowadzony, m.in. dzięki Wysokiej Izbie. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-195.28" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#PosełAnnaSobecka">Do tego dochodzą problemy z pracą (bezrobocie). Według zapowiedzi ministra finansów sposobem na likwidację bezrobocia jest praca poza granicami kraju. Grozi to demontażem rodziny; do tego dochodzi ciągły brak mieszkań. Jeżeli aż takie problemy piętrzą się już dzisiaj przed młodymi ludźmi, to nic dziwnego, że mamy taki kryzys społeczny rodziny.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#PosełAnnaSobecka">Stwierdzono fakt. Polska wymiera, starzejemy się, nie ma prostej zastępowalności pokoleń. To już wszyscy wiemy. Kolejne pytanie, które się narzuca samo: Czy mając tę wiedzę, rządzący oraz ekonomiści robią coś w tym kierunku, aby ten stan zmienić i poprawić nasz byt?</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#PosełAnnaSobecka">Oby tylko na raporcie rządowym się nie skończyło. Mamy wiedzę. Trzeba tylko coś z nią zrobić. Potrzeba konstruktywnego działania. Potrzeba polityki, która byłaby wreszcie prorodzinna.</u>
          <u xml:id="u-197.3" who="#PosełAnnaSobecka">Te wszystkie fakty świadczą o tym, że Polska wpisuje się w świadomy, globalistyczny plan - zamachu na polską rodzinę, oraz że urzeczywistnia się stanowisko Klubu Rzymskiego, według którego Polska ma liczyć tylko 15 mln Polaków!</u>
          <u xml:id="u-197.4" who="#PosełAnnaSobecka">W związku z tym Klub Parlamentarny Ligi Polskich Rodzin domaga się stanowczo od koalicji rządzącej wkroczenia na drogę polityki prorodzinnej i ludnościowej i dopóki tego w działaniach nie zaobserwujemy, dopóty informacje rządu na temat demografii będziemy odrzucać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Wysoki Sejmie! W związku ze zgłoszonym w dyskusji wnioskiem...</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#komentarz">(Poseł Maciej Giertych: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Ale, panie pośle, w jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#komentarz">(Poseł Maciej Giertych: Odnośnie do tego, co mówiłem. W sprawie odpowiedzi.)</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Pan poseł zapytał, pan minister odpowiedział. To już jest ostatnie wystąpienie w debacie. Po wystąpieniu przedstawiciela rządu już nie toczy się dalsza dyskusja.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#komentarz">(Poseł Antoni Stanisław Stryjewski: Pan minister nie raczył odpowiedzieć na pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Panie Pośle! Państwo pytają, tak jak uważają, pan minister odpowiada, tak jak uważa. Nie widzę problemu, zwłaszcza że pan minister zapowiedział szczegółowe odpowiedzi w sprawach wykraczających poza temat dzisiejszej debaty i zapowiedział dalszą dyskusję. Znaczna część pytań dotyczyła bowiem nie sytuacji demograficznej Polski, tylko tego, co rząd w tej sytuacji zamierza zrobić. Pan minister zapowiedział po zakończeniu prac rządu w tej sprawie debatę i wyczerpujące odpowiedzi. Tak że wydaje mi się, że wywiązał się ze swojego zadania w stopniu wystarczającym. Zamknąłem dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Wysoki Sejmie! W związku ze zgłoszonym w dyskusji wnioskiem o odrzucenie przedstawionej informacji do głosowania w tej sprawie przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-198.9" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 33. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Europejskiej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt (druki nr 667 i 683).</u>
          <u xml:id="u-198.10" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Czepułkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#PosełSprawozdawcaJerzyCzepułkowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#PosełSprawozdawcaJerzyCzepułkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Europejskiej przedstawić sprawozdanie tejże komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#PosełSprawozdawcaJerzyCzepułkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniu 6 czerwca 2002 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Ustawa ta przekazana została zgodnie z art. 48 regulaminu Sejmu do Senatu celem rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-199.3" who="#PosełSprawozdawcaJerzyCzepułkowski">Senat rozpatrzył tę ustawę i w dniu 5 lipca 2002 r. podjął uchwałę mówiącą o tym, że Senat tę ustawę odrzuca. Zanim Senat podjął uchwałę o odrzuceniu ustawy w całości, przeprowadził debatę w komisjach senackich oraz na plenarnym posiedzeniu, w trakcie której senatorowie zgłosili 98 poprawek. Wśród tych poprawek była poprawka najdalej idąca, która zmierzała do odrzucenia ustawy w całości i niestety ta poprawka zyskała większość. Mówię „niestety”, dlatego że ustawa uchwalona przez Sejm generalnie przyczyniłaby się do poprawy dobrostanu zwierząt i jeśli Senat uważał, że istnieją zapisy w tejże ustawie, które powinny być zmienione, złagodzone czy usunięte, winno to się odbyć w drodze przyjęcia określonych poprawek do tejże ustawy. Niestety Senat nie skorzystał z możliwości poprawienia tej ustawy, nie dał też wielu możliwości Komisji Europejskiej, która mogła jedynie zaopiniować negatywnie lub pozytywnie tę uchwałę.</u>
          <u xml:id="u-199.4" who="#PosełSprawozdawcaJerzyCzepułkowski">W dniu 10 lipca 2002 r. Komisja Europejska rozpatrywała tę uchwałę i po wysłuchaniu stanowiska rządu oraz Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej podjęła uchwałę o negatywnym zaopiniowaniu uchwały Senatu. A zatem w sprawozdaniu Komisji Europejskiej zawartym w druku nr 683 komisja wnosi, aby Wysoki Sejm uchwałę Senatu odrzucić raczył. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji na tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Joannę Senyszyn występującą w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Nie widzę pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę więc o zabranie głosu pana posła Grzegorza Dolniaka występującego w imieniu Klubu Poselskiego Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#PosełGrzegorzDolniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Poselskiego Platformy Obywatelskiej mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie opinię dotyczącą stanowiska Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#PosełGrzegorzDolniak">W trakcie prac Senatu zgłoszono wiele uwag i zastrzeżeń do uchwalonej przez Sejm nowelizacji ustawy, przy czym za najbardziej kontrowersyjny uznano zapis dotyczący możliwości, jak to określił Senat w uzasadnieniu, niekontrolowanego zwalczania na terenach łowieckich zdziczałych psów i kotów. W tym miejscu chciałbym podkreślić, że klub Platformy Obywatelskiej proponował regulację, która dopuszczała zwalczanie zwierząt stanowiących rzeczywiste zagrożenie dla życia, zdrowia lub gospodarki człowieka, w tym gospodarki łowieckiej, ale wyłącznie na zasadach określonych rozporządzeniem wojewody wydanym w oparciu o opinię Państwowej Rady Ochrony Przyrody, organizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, oraz Polskiego Związku Łowieckiego. Niestety, akceptację większości sejmowej uzyskał nieprecyzyjny zapis, który legł u podstaw zarówno senackiej, jak i społecznej krytyki. Te, jak i inne zgłoszone w trakcie prac Senatu zastrzeżenia spowodowały, że po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm w dniu 6 czerwca 2002 r. nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt Senat podjął decyzję o odrzuceniu ustawy w całości, uzasadniając swoje stanowisko koniecznością stworzenia nowego projektu ustawy, wyważonego społecznie i uwzględniającego wszelkie racje. Jednak w naszej ocenie idea tworzenia dobrego prawa, do której odwołuje się Senat w uzasadnieniu swojej decyzji, kłóci się z proponowanym pilnym trybem opracowania „starannie przemyślanego projektu”. Z założenia musiałby on uwzględnić prawie sto zgłoszonych w trakcie prac Senatu poprawek, z których część wzbudzała kontrowersje wśród samych autorów. Należy się raczej obawiać, że kolejny projekt rządowy będzie daleki od pożądanej doskonałości i równie mocno nasycony zapisami tak pozytywnie, jak i niechętnie, wręcz negatywnie odbieranymi społecznie, co jedynie wydłuży proces legislacyjny w odniesieniu do tak ważnych dla ochrony zwierząt regulacji prawnych.</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#PosełGrzegorzDolniak">Panie Marszałku! Szanowna Izbo! Mamy pełną świadomość niedoskonałości niektórych zapisów uchwalonej przez Sejm nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt, niemniej nowe regulacje w niej zawarte uwzględniają wiele postulatów i sugestii organizacji społecznych statutowo zajmujących się ochroną zwierząt, które zgodnie twierdzą, że być może w sposób niepełny, ale jednak bardzo istotny regulacje te poprawiają dobrostan zwierząt. Należy jedynie żałować, że wskutek kategorycznego stanowiska Izby wyższej nie zdołaliśmy wyeliminować w trakcie prac komisji tych najbardziej kontrowersyjnych zapisów, które cieniem kładą się na ostatecznym kształcie nowelizacji. Oby tak wyartykułowana troska Senatu o radykalną poprawę bytu zwierząt nie stała się powodem przedłużenia ich dotychczasowych cierpień i niedostatków. Mam tu przede wszystkim na myśli nowe zadania Inspekcji Weterynaryjnej jako organu nadzorującego przestrzeganie przepisów o ochronie zwierząt czy wreszcie długo oczekiwane, poparte inicjatywą obywatelską regulacje mające radykalnie przeciąć dotychczasową niemoc w egzekwowaniu humanitarnych zasad transportu zwierząt gospodarskich, szczególnie w międzynarodowym transporcie drogowym. Zapisy te z uwagi na ich złożony charakter, wraz ze stosownymi przepisami wykonawczymi, uwzględniają stosunkowo długi okres przygotowawczy, co stanowi realne zagrożenie dla terminów obowiązywania nowych regulacji w aspekcie procesu przystosowawczego do prawa Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-201.3" who="#PosełGrzegorzDolniak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Waga omawianej materii oraz różnorodność wyrażanych stanowisk powodują, że ostateczną decyzję w sprawie uchwały Senatu posłowie Platformy Obywatelskiej podejmą w drodze indywidualnego wyboru, zgodnie z własnym sumieniem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Przepraszam, panie pośle - mówię do pana posła Budnera - jest pani posłanka Joanna Senyszyn, a więc poproszę teraz panią poseł o zabranie głosu.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#PosełJoannaSenyszyn">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadło mi w udziale przedstawienie stanowiska Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej odnośnie do uchwały Senatu w sprawie ustawy o ochronie zwierząt. Ochrona zwierząt i obrona ich słusznych praw jest bardzo ważnym problemem. Osobiście zajmuję się nim od wielu lat. W Polsce do 1997 r. obowiązywały przestarzałe przepisy z okresu międzywojennego i z początku lat 50. Wszyscy czekaliśmy na nową ustawę. Od razu wzbudziła ona duże emocje. Regulacje prawne z 1997 r., aczkolwiek stanowiły ogromny postęp, były niewystarczające. Poprzedni rząd nigdy nie wydał też części rozporządzeń, do których wydania obligowała go ustawa, a część z nich wydał z opóźnieniem. Przykładowo Krajowa Komisja Etyczna do Spraw Doświadczeń na Zwierzętach mogła być powołana dopiero w 1999 r., tj. w dwa lata po wejściu w życie ustawy. Uchwalona rok temu nowelizacja tej ustawy została zawetowana przez prezydenta, co było zgodne z oczekiwaniami i petycjami organizacji działających na rzecz ochrony zwierząt, zwłaszcza Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#PosełJoannaSenyszyn">Istniała pilna potrzeba dostosowania ustawy o ochronie zwierząt do unijnych dyrektyw oraz wprowadzenia przepisów poprawiających sytuację zwierząt w wielu dziedzinach. Projekt rządowy skoncentrował się przede wszystkim na nowelizacji o charakterze dostosowawczym do prawa Unii Europejskiej. Jednakże w wyniku dyskusji w komisjach sejmowych uwzględnionych zostało także wiele postulatów organizacji, których celem statutowym jest ochrona zwierząt, a także postulatów Krajowej Komisji Etycznej do Spraw Doświadczeń na Zwierzętach. W efekcie nowelizacja ustawy przyjęta przez Sejm w czerwcu br. zawiera wiele uregulowań korzystniejszych dla zwierząt niż ustawa z 1997 r. Trudno byłoby wymienić teraz wszystkie z nich. Warto wspomnieć o transporcie zwierząt - wydawanie zezwoleń na przewóz zwierząt, a co ważniejsze, możliwość ich cofnięcia, spowoduje wprowadzenie wyższych standardów w tym zakresie. Przeszkolenie konwojentów i kierowców powinno wyeliminować przypadki niewłaściwego traktowania zwierząt. Jeśli te przepisy będą stosowane, los zwierząt transportowanych będzie naprawdę lepszy. Nareszcie powinien się też poprawić los łańcuchowych psów, zwłaszcza na wsi. Nie będą już mogły być trzymane na krótkim łańcuchu. Duże lepsze są znowelizowane zapisy dotyczące doświadczeń na zwierzętach. Jako członek Krajowej Komisji Etycznej do Spraw Doświadczeń na Zwierzętach z zadowoleniem przyjęłam zwiększenie uprawnień komisji etycznych i wprowadzenie funkcji opiekuna zwierząt, który będzie zajmował się nimi w zwierzętarniach. Rozszerzona też została możliwość kontrolowania testów kosmetycznych na zwierzętach. Zakazany został okrutny ubój rytualny. Niestety wbrew stanowisku mojego klubu i wbrew stanowisku rządu znalazł się w znowelizowanej ustawie haniebny przepis art. 33a ust. 3, dający podstawę do niekontrolowanego zwalczania na terenach obwodów łowieckich zdziczałych psów i kotów. Liczyliśmy na to, że Senat skreśli ten zapis lub znacząco go zmodyfikuje. Tak się niestety nie stało.</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#PosełJoannaSenyszyn">Senat początkowo przygotował 98 poprawek, a następnie uznał, że lepiej odrzucić ustawę niż ją poprawiać. Bardzo źle się stało, że Senat podjął tak radykalną decyzję. Była możliwość udoskonalenia ustawy, oczekiwana przez nas wszystkich. Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej stanął przed trudną decyzją. Musieliśmy wyważyć wszystkie za i przeciw. Ostatecznie stanęliśmy na stanowisku, że ustawa o zmianie ustawy o ochronie zwierząt w wielu dziedzinach poprawia sytuację zwierząt oraz harmonizuje przepisy o ochronie zwierząt z prawem Unii Europejskiej. Dlatego klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za odrzuceniem uchwały Senatu z dnia 5 lipca 2002 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jednocześnie z zadowoleniem przyjmujemy deklarację Senatu o podjęciu inicjatywy ustawodawczej mającej na celu dalszą poprawę losu zwierząt. Nie wykluczamy także, iż grupa posłów SLD wystąpi w najbliższym czasie z taką inicjatywą. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Alfreda Budnera występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#PosełAlfredBudner">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona Rzeczypospolitej pragnę odnieść się do stanowiska Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Projekt tej ustawy był przedmiotem prac podkomisji powołanej przez Komisję Europejską, później zaś samej Komisji Europejskiej. W trakcie posiedzeń podkomisji, a później Komisji Europejskiej, w których bardzo licznie uczestniczyły organizacje społeczne zajmujące się statutowo ochroną zwierząt, a nie uczestniczyły organizacje rolników, udało się osiągnąć dwa podstawowe cele w pracach nad tym projektem. Tak więc, po pierwsze, udało się poprawić jakość legislacyjną rządowego projektu, która była w pierwotnej wersji niezadowalająca. Po drugie, udało się poprawić niektóre uregulowania poszczególnych rozdziałów projektowanej ustawy. Niestety nie wszystkie postulowane i konieczne z naszego punktu widzenia zmiany w rządowym projekcie ww. ustawy, mimo ich oczywistego charakteru, uzyskały poparcie organizacji społecznych i niektórych posłów. W każdym razie sprawy były wnikliwie analizowane przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, przez Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, Sejm, jak i Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#PosełAlfredBudner">Praca podkomisji i Komisji Europejskiej zawsze zmierzała w tym kierunku, aby podwyższyć standardy dotyczące ochrony zwierząt, doprowadzić do zgodności ustawy z prawem Unii Europejskiej i nie pogorszyć warunków gospodarowania. Dlatego przyjęto takie rozwiązania, które w gruncie rzeczy są zgodne z przepisami Unii Europejskiej, które trzeba wprowadzić wprost. Są to m. in. przepisy dotyczące warunków utrzymania cieląt, transportu zwierząt, wymogów dla kierowców i osób nadzorujących taki transport, zasad stosowania hormonów tylko w leczeniu chorób i nieprawidłowości czy też warunków prowadzenia doświadczeń na zwierzętach.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#PosełAlfredBudner">Podstawowym, najważniejszym przepisem jest to, że na Inspekcję Weterynaryjną nakładamy obowiązek kontroli przestrzegania prawa dotyczącego ochrony zwierząt. Do tej pory nie było takiej instytucji, takiego organu administracji, który miał prawo egzekwowania przepisów dotyczących praw zwierząt. Już od momentu wejścia tego w życie Inspekcja Weterynaryjna będzie musiała wypełnić ten obowiązek. W mojej ocenie jest to najważniejszy przepis w całej gamie przepisów zawartych w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#PosełAlfredBudner">Klub Parlamentarny Samoobrona Rzeczypospolitej będzie głosował za odrzuceniem uchwały Senatu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Suskiego występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#PosełMarekSuski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stanowisko Senatu oceniające rządową propozycję nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt jest jednoznaczne. Senat proponuje odrzucenie ustawy w całości. Kiedy się dowiedziałem o tym stanowisku Senatu, ucieszyłem się, ponieważ ta ustawa zawiera pewne hańbiące rozwiązania. Ale jednak po pewnym czasie przyszła refleksja. I choć początkowo pomyślałem, że w Senacie jest lepsza część SLD, później, po tej głębszej analizie, doszedłem do wniosku, że Senat zachował się w tym wypadku jak Piłat. Posłowie wydali wyrok na bezdomne zwierzęta, a senatorowie umyli ręce.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#PosełMarekSuski">Początkowo senatorowie przygotowali aż 98 poprawek, w znacznej części poprawiających projekt ustawy o ochronie zwierząt. Gdyby zaproponowali te poprawki Sejmowi pod rozwagę, można by było chociaż w pewnej części złe przepisy tej ustawy zmienić. Niestety jesteśmy zmuszeni wybierać: czy poprzeć regres cywilizacyjny, jakim są np. przepisy, na podstawie których myśliwi będą mogli strzelać do bezdomnych zwierząt, czy też za cenę pewnego wątpliwego dostosowania polskiego prawa do norm Unii Europejskiej przymknąć oczy na ten haniebny proceder. Dlaczego mówię, że jest to wątpliwe dostosowanie do przepisów Unii Europejskiej? Bo na przykład z oficjalnej opinii pani minister Danuty Hübner dowiadujemy się, że rząd dyskretnie poprosił Brukselę o okres przejściowy we wprowadzeniu standardów unijnych w zakresie kur niosek. Wobec tego powstaje pytanie: Po co nam okresy przejściowe, skoro nowelizujemy ustawę właśnie po to, żeby ją dostosować do przepisów Unii Europejskiej? A jeśli nowelizacja dostosowawcza nie dostosowuje prawa do norm Unii Europejskiej, co było prawdziwym powodem wniesienia tej nowelizacji?</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#PosełMarekSuski">W naszej ocenie intencja dostosowania ustawy o ochronie zwierząt do prawa Unii Europejskiej było tylko pretekstem. Wykorzystano tutaj okazję do zabezpieczenia interesów grupy przemysłowych hodowców zwierząt, przewoźników i myśliwych. Czy można nazwać prawo, które dopuści podawanie hormonów zwierzętom dla przyspieszenia przyrostu masy mięśniowej lub pozwoli zaszczepić maciorom sklonowane zarodki świń bądź pozwoli strzelać do bezdomnych zwierząt, ustawą o ochronie zwierząt? Wysoka Izbo, na pewno nie.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#PosełMarekSuski">Kraje Unii Europejskiej idą w zupełnie przeciwnym kierunku. Rozpoczęto prace nad zmianą dyrektywy 86/609. Mają być one zakończone do końca tego roku. Tam poprawia się dobrostan zwierząt. Niemcy wpisują prawa zwierząt do konstytucji. A my? A my dostosujemy swoje prawo do norm przepisów Unii Europejskiej w sposób przekorny, umożliwiając to, od czego Unia właśnie odchodzi.</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#PosełMarekSuski">Jeśli uchwalimy tę ustawę jeszcze w tym roku, ponownie będziemy zmuszeni ją nowelizować. Myślę, że i z tych, i z wielu innych powodów, o których mówiłem, a o niektórych nie ma nawet czasu powiedzieć, nowelizacja ta jest nie tylko niepotrzebna, ale szkodliwa. Gdybyśmy jednak ustawę uchwalili, to nie tylko oddalimy Polskę od standardów Unii Europejskiej, ale także od ogólnie rozumianych standardów cywilizacyjnych. Byłoby to znaczącym regresem cywilizacyjnym zafundowanym przez większość sejmową w konsekwencji fatalnych propozycji rządu SLD.</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#PosełMarekSuski">Nie wiem, jak to możliwe, że posłowie SLD, jak mówiła pani Joanna Senyszyn, głosowali za tymi haniebnymi rozwiązaniami, skoro stanowisko klubu SLD było inne. Myślę, że to jest tylko gra pod publiczkę. Gdyby rzeczywiście klub SLD nie chciał poprzeć tych poprawek, to one by nigdy przez tę Izbę nie przeszły, bo państwo prawie sami macie taką liczbę głosów, że moglibyście to odrzucić.</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#PosełMarekSuski">Tego wydźwięku fatalnej ustawy nie zmienia nawet to, że udało się poprawić sytuację zwierząt doświadczalnych i zwierząt w przemyśle rozrywkowym, czy też to, że zostaną wydłużone o kawałek łańcuchy psów przy budach. W poprzedniej kadencji Sejmu uchwalono podobne rozwiązania; myślę tutaj np. o klonowaniu czy o hormonach, które mają być podawane trzodzie chlewnej. Te rozwiązania stały się powodem weta prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. I być może, niestety, i tym razem Kwaśniewski pozostanie ostatnią deską ratunku.</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Czepułkowski: Prezydent Kwaśniewski.)</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#PosełMarekSuski">Tak, panie pośle, prezydent Kwaśniewski. Ale przy takim wystąpieniu można czasami używać skrótu.</u>
          <u xml:id="u-207.9" who="#komentarz">(Poseł Marek Jurek: Wasi ludzie nawet prezydentowi Kaczorowskiemu odmawiali tytułu.)</u>
          <u xml:id="u-207.10" who="#PosełMarekSuski">No dobrze, panie pośle. Prezydent Aleksander Kwaśniewski może stać się ostatnią deską ratunku dla zwierząt, ratując je przed znieczulicą własnego obozu politycznego. Tak, wasz prezydent będzie przed wami bronił zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-207.11" who="#PosełMarekSuski">Wysoka Izbo! Prawo i Sprawiedliwość zawsze było przekonane, że przed SLD trzeba bronić ludzi.</u>
          <u xml:id="u-207.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.13" who="#PosełMarekSuski"> Ale ta ustawa pokazała, że zagrożeni są nie tylko ludzie, ale także zwierzęta.</u>
          <u xml:id="u-207.14" who="#PosełMarekSuski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prawo i Sprawiedliwość będzie głosować za przyjęciem stanowiska Senatu. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-207.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Kalembę występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#PosełStanisławKalemba">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego ustosunkować się do sprawozdania Komisji Europejskiej o przedstawianym tutaj stanowisku Senatu.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#PosełStanisławKalemba">Szanowni Państwo! Jestem w tej Izbie jestem od 1991 r. I kiedykolwiek pojawiał się temat nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt, zawsze wywoływało to i wywołuje duże emocje. Ale chcę też zapewnić, że i w tej Izbie powoływano się na rozwiązania Unii Europejskiej, a były podejmowane decyzje sprzeczne z rozwiązaniami w Unii, które wysyłały ludzi zajmujących się produkcją zwierząt na bruk, co powiększało bezrobocie. Uważam, że do tego trzeba podejść w sposób bardzo wyważony. Nie wiem, czy w opinii klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego da się powiedzieć coś więcej w stosunku do tego, co powiedzieli i sprawozdawca Komisji Europejskiej, i przedstawiciele klubów. Jednak w komisji i przeprowadzono dyskusję, i wprowadzono szereg rozwiązań dostosowujących tę ustawę do innych ustaw. Przecież obecnie już nie mamy wojewódzkiego lekarza weterynarii, zupełnie inaczej jest to usytuowane, jest wojewódzki inspektor weterynarii. Pracuję w tej komisji i wiem, ile ciekawych rozwiązań zostało wprowadzonych, polepszających czy transport, czy umieszczenie zwierząt, również gdy chodzi o prowadzenie badań itd. Po analizie stanowiska Senatu nasze odczucie jest niestety negatywne. Skoro było tyle zastrzeżeń, nawet 98 poprawek przygotowywano, to naszym zdaniem w tych sprawach zasadniczych Senat powinien zaproponować rozwiązania. Wtedy Sejm mógłby w jakiś sposób te kwestie rozstrzygnąć i poprawić ustawę.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#PosełStanisławKalemba">Uważamy, że należy się zgodzić z tym, iż są kontrowersyjne kwestie; zdaniem Senatu niekontrolowane zwalczanie na terenach obwodów łowieckich zdziczałych psów i kotów, bardzo często bezpańskich, wałęsających się, często z winy właściciela... Oczywiście jest to zagrożenie. No ale kto ma to rozstrzygnąć, jak nie parlament? Senat miał szansę, żeby przedstawić lepsze rozwiązanie, które przecież już było zaproponowane w sprawozdaniu komisji. Co prawda stanowisko Wysokiej Izby tu na sali było inne, ale to nie jest powód, żeby odrzucać całą ustawę.</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#PosełStanisławKalemba">To samo dotyczy doświadczeń na zwierzętach. Była przeprowadzona bardzo szeroka dyskusja. W moim przekonaniu dotychczas obowiązujące zapisy zostały udoskonalone. Taka jest moja opinia. Komisja etyki aprobowała te rozwiązania. Stanowisko Senatu w tej kwestii też jest trudne do zrozumienia. Sugerowanie przez Senat, że wszystko trzeba rozpocząć od nowa, i nawet zaproponowanie trybu pilnego w tej kwestii nie rozwiąże sprawy. Przecież te wszystkie kwestie były analizowane. Temat ten, przy kilku zasadniczych poprawkach, mógł być przez Sejm rozpatrzony i ustawa mogła być udoskonalona, następnie przesłana do pana prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#PosełStanisławKalemba">W imieniu klubu pragnę stwierdzić, że, nie zgadzając się ze stanowiskiem Senatu, przychylamy się do uwag zawartych w sprawozdaniu Komisji Europejskiej. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za odrzuceniem stanowiska Senatu. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-209.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Gudzowskiego, występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Liga Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#PosełStanisławGudzowski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#PosełStanisławGudzowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Liga Polskich Rodzin nie będzie w sposób jednoznaczny opowiadać się za przyjęciem lub odrzuceniem uchwały Senatu. Dziwić się bowiem należy zawartemu w uzasadnieniu senackim stwierdzeniu, że zapis art. 33a ust. 3, pozwalający na zwalczanie zdziczałych kotów i psów, jest tak niehumanitarnym przejawem uczuć większości pań i panów posłów wobec świata zwierząt, że całość nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt - według pań i panów senatorów - nie zasługuje nawet na weryfikację. Dziwić się należy tym bardziej, że ci, którzy tak ochoczo niby bronią zwierząt, a tak naprawdę są obrońcami naturalnego zagrożenia ze strony tej zdegenerowanej, zdziczałej części ich populacji, są z kolei w wielu wypadkach gorliwymi zwolennikami zabijania bezbronnych nienarodzonych dzieci.</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#PosełStanisławGudzowski">Zwierzęta są dane człowiekowi po to, ażeby mu służyły i pomagały w jego egzystencji. Tak jest ukształtowana natura, czy to się komuś podoba, czy nie. Każdy człowiek ma oczywiście wolną wolę i też może mieć z tego tytułu określone fobie, ale nie może być tak, że garstka pseudowielbicieli zdziczałych kotów i wałęsających się psów ma dezorganizować życie pozostałej większości społeczeństwa. Jazda lewą stroną drogi, przy obowiązującym ruchu prawostronnym, bardzo szybko kończy się tragicznie. Również w tym wypadku - jeśli nie będzie żadnej selekcji i będziemy pozwalać na to, aby chroniony był każdy kot i pies, który nie dość, że jest bezpański, to często może być zarażony wścieklizną - doprowadzi to do katastrofy. A tak na marginesie: Czyż nie jest dziwne i czy jest normalne to, że miast dziecka w wielu rodzinach pojawia się na prawach członka tejże rodziny chociażby pies, dla przykładu Azorek Kowalski?</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#PosełStanisławGudzowski">Wysoka Izbo! Senat nasz kochany napracował się wielce nad zaproponowaną przez Sejm nowelizacją ustawy, przygotował prawie setkę poprawek (dwóch do tej liczby zabrakło), by w konkluzji stwierdzić, że nie proponuje żadnej i generalnie kieruje pomysły szanownej Izby ad okrągły segregator. I na dodatek proponuje kolejny superekspres dla rządu w tworzeniu poprawnej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-211.4" who="#PosełStanisławGudzowski">Zastanawia mnie to, czy społeczna potrzeba zmian w obowiązujących przepisach, o której mówi uzasadnienie senackie, odnosi się do społeczności ludzkiej czy, być może, już zwierzęcej? Być może niektórzy słuchający mojej wypowiedzi zarzucą mi sarkazm czy też cynizm, a może i to, że nie kocham zwierząt. Chcę od razu odpowiedzieć, że kochać należy ludzi, a ze światem, który nas otacza, należy postępować tak, aby była pełna harmonia barw i dźwięków i byśmy nie grali na fałszywych nutach.</u>
          <u xml:id="u-211.5" who="#PosełStanisławGudzowski">Większość poprawek, jakie proponowała Liga Polskich Rodzin w trakcie prac sejmowych, poprawek prowadzących do tego, by przepisy ustawy były zgodne z naturalną harmonią między człowiekiem a światem zwierząt, nie uzyskała aprobaty Wysokiej Izby. Mieliśmy nadzieję, że Senat pójdzie w kierunku wprowadzenia takich lub podobnych poprawek. Tak się jednak nie stało.</u>
          <u xml:id="u-211.6" who="#PosełStanisławGudzowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak wspomniałem na wstępie wystąpienia, w konkluzji chcę powtórzyć, że Liga Polskich Rodzin nie dostrzega żadnych sformułowań w uzasadnieniu senackim, które mogłyby skłaniać do opowiedzenia się za propozycją Senatu. Dlatego też wstrzymamy się od głosu. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Hannę Gucwińską, występującą w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#PosełHannaGucwińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy po raz drugi występuję przed Wysoką Izbą w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Obowiązująca od 1997 r. ustawa o ochronie zwierząt, mimo braku wielu aktów wykonawczych, dobrze przysłużyła się ochronie zwierząt. Dzisiaj, wobec nowej sytuacji na świecie, wobec wymogów Unii Europejskiej oraz rosnącego znaczenia organizacji proekologicznych, powinna być znowelizowana. Na dobrą nowoczesną ustawę czekają w naszym kraju miliony hodowców i miłośników zwierząt. Pamiętajmy, że każdy z nas, czy w dzieciństwie, czy w życiu dojrzałym, dzielił swój los z otaczającymi go zwierzętami i niezależnie od faktu, czy to były zwierzęta gospodarskie, czy trzymane dla przyjemności, pozostawiły w naszym życiorysie swój ślad. Tych uczuć nie wolno lekceważyć.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#PosełHannaGucwińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odrzucona przez Senat ustawa o zmianie ustawy o ochronie zwierząt jest zbiorem wielu surowych stwierdzeń, które dowodzą niekorelacji ustawy z zawartym w jej nazwie określeniem „ochrona zwierząt”.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#PosełHannaGucwińska">Po pierwsze, nie precyzuje ona metod rozwiązania poważnego problemu zwierząt bezdomnych. Nie zobowiązuje jednostek samorządowych do budowy schronisk, w których umieszczano by takie zwierzęta. Samo oddanie im decyzji o możliwości fizycznej likwidacji tych zwierząt może być przyjęte jako jedyny, najtańszy sposób rozwiązania problemu bezdomności zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-213.3" who="#PosełHannaGucwińska">Po drugie, zbyt wyolbrzymiono w ustawie zagrożenia, jakie niosą dla środowiska tzw. zdziczałe zwierzęta domowe (chodzi głównie o psy i koty). Pragnę wyjaśnić, że w Polsce nie ma zdziczałych zwierząt, są zwierzęta bezdomne, błąkające się, zwierzęta nieodpowiedzialnych właścicieli, i to ich trzeba przywołać do porządku. Spotkałam się wielokrotnie, głównie w sądzie, z nadużyciem prawa przez niektórych myśliwych, którzy strzelali do zwierząt przy ich opiekunach, a nawet w miastach na terenie ogródków działkowych. Jak rolnik, którego pola objęte są terenem łowieckim, może powstrzymać kota mieszkającego w zagrodzie od oddalania się od niej w trakcie polowania na gryzonie na odległość nie większą niż 200 m? Trudno, żeby rolnicy koty na sznurkach trzymali.</u>
          <u xml:id="u-213.4" who="#PosełHannaGucwińska">Po trzecie, ustawa zbyt liberalnie i marginesowo porusza kwestie nowych technologii w produkcji zwierzęcej. Dzisiaj - po tragedii angielskich i francuskich hodowców z powodu wybicia milionów krów i owiec podejrzanych o BSE (choroba szalonych krów) - odchodzi się od wielkostadnej technicznej produkcji zwierzęcej. Ostatnio na forum Unii Europejskiej coraz realniej przyjmuje się możliwość powrotu do tradycyjnych, ekologicznych metod chowu i hodowli zwierząt gospodarskich. Tymczasem do naszego kraju wkraczają firmy nazywane przez media fabrykami zwierząt. Pisała o tym „Polityka” w nr 18 z 4 maja 2002 r. Przykład: W okolicach Gliwic duńska firma zarządza „fabryką świń” - 10 tys. świń, w tym 1800 macior i 40 knurów. Świnie nie wychodzą na świeże powietrze i nie mają ściółki. Stoją więc na betonowym, ażurowym podłożu, a nieczystości spływają odpowiednimi rynnami i jako gnojowica rozprowadzane są po zakładowych polach, powodując w okolicy paraliżujący smród i zanieczyszczenie środowiska. Z tej „fabryki wieprzowiny” transporty mięsa w stronę Gliwic, Opola i Oświęcimia odchodzą w poniedziałki i piątki, zaspokajając w pełni popyt na mięso mieszkańców tego rejonu. A gdzie rodzima hodowla? Jak mogą nasi rolnicy konkurować z Duńczykami, którzy mają zagwarantowane dopłaty rządowe? Media donoszą coraz częściej o podobnych obcych fermach gigantach, ulokowanych w różnych miejscach naszego kraju. Produkują one niezdrową żywność i wypierają z rynku naszych hodowców.</u>
          <u xml:id="u-213.5" who="#PosełHannaGucwińska">Po czwarte, jestem przekonana o tym, że zbyt wielką odpowiedzialnością obarczono Inspekcję Weterynaryjną, która m.in. ma nadzorować utrzymanie zwierząt w ogrodach zoologicznych. Do obowiązków tych nie przygotowuje lekarzy weterynarii żadna uczelnia, gdyż hodowla dzikich zwierząt egzotycznych to hodowla specjalna, nadzorowana m.in. przez etatowy personel hodowlano-weterynaryjny ogrodów zoologicznych, kształcony w systemie międzynarodowym.</u>
          <u xml:id="u-213.6" who="#PosełHannaGucwińska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdaję sobie sprawę z tego, że jest nam potrzebna dobra, nowoczesna ustawa o ochronie zwierząt, gdyż stosunek społeczeństwa do zwierząt jest m.in. miernikiem jego kultury. Dlatego przychylam się do stanowiska Senatu i wnoszę o odrzucenie ustawy z dnia 6 czerwca o zmianie ustawy o ochronie zwierząt...</u>
          <u xml:id="u-213.7" who="#komentarz">(oklaski)</u>
          <u xml:id="u-213.8" who="#PosełHannaGucwińska">‍...jako niespełniającej oczekiwań milionów hodowców i miłośników zwierząt. Podkreślam także, że ustawa ta nie zawiera odpowiednich przystosowań do wymagań Unii Europejskiej, natomiast znacznie pogarsza los zwierząt. Nasuwa się w związku z tym pytanie: Czy właśnie teraz - kiedy nasz kraj boryka się z przeróżnymi problemami - musimy zajmować się ustawą o ochronie zwierząt, skoro mamy niezłą ustawę z roku 1997? Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana ministra Józefa Pilarczyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJózefJerzyPilarczyk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Chciałbym zwrócić uwagę na to, że faktycznie Senat przygotował 98 poprawek w dwóch pracujących nad tą ustawą komisjach. Te poprawki - a robi wrażenie ich liczba - koncentrowały się w zasadzie wokół trzech podstawowych problemów. Około połowy poprawek to propozycja wykreślenia z ustawy tych przepisów, artykułów i ustępów, które dotyczyły testowania na zwierzętach kosmetyków czy środków leczniczych. Z pewnym zdziwieniem odniosłem się do takiego kierunku prac w Senacie, ponieważ właśnie w tej znowelizowanej ustawie poddaliśmy przeprowadzanie testów i doświadczeń na zwierzętach kontroli Komisji Etycznej ds. Doświadczeń na Zwierzętach.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJózefJerzyPilarczyk">Druga grupa poprawek dotyczyła równego traktowania organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną zwierząt. Związane to było ze zrównaniem w prawach zasłużonego dla ochrony zwierząt Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami z innymi kilkudziesięcioma zarejestrowanymi w Polsce organizacjami, które statutowo zajmują się ochroną zwierząt.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJózefJerzyPilarczyk">Trzecia grupa poprawek dotyczyła tego bardzo kontrowersyjnego - krytykowanego również przez rząd - przepisu umożliwiającego likwidację zdziczałych psów i kotów w odległości powyżej 200 m od zabudowań gospodarskich. To były trzy najważniejsze grupy problemów i poprawek.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJózefJerzyPilarczyk">Niestety uważam, że Senat podjął decyzję niewspółmierną do wagi problemów, które zgłaszał w trakcie dyskusji w komisjach i w trakcie dyskusji plenarnej; podjął decyzję o odrzuceniu, nie wnosząc chociażby w odniesieniu do jednego zasadniczego tematu poprawki ulepszającej kontrowersyjny przepis umożliwiający likwidację zdziczałych zwierząt. Tak więc pragnę poinformować, że po pierwsze, z uwagi na wagę problemu, jakim jest poprawa stanu prawa w zakresie ochrony zwierząt, a dopiero po drugie, w związku z koniecznością dostosowania prawa polskiego do wymagań Unii Europejskiej rząd uważa za wskazane odrzucenie stanowiska Senatu; jednocześnie zaś deklaruje potrzebę znowelizowania ustawy przynajmniej w tej części, która dotyczy możliwości likwidowania zdziczałych zwierząt domowych.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJózefJerzyPilarczyk">Chciałbym zająć stanowisko w sprawach, które poruszał pan poseł Suski. Po raz kolejny stwierdzam, że pan poseł albo niestarannie czytał przepisy ustawy, albo po prostu czytał nie tę ustawę. Po pierwsze, panie pośle, w tej ustawie nie ma żadnych przepisów, które dawałyby przyzwolenie na stosowanie hormonów umożliwiających przyrost masy mięsnej zwierząt. Nie ma takiego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#komentarz">(Głos z sali: W ogóle jest zakaz.)</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJózefJerzyPilarczyk">Jest zakaz stosowania hormonów z wyjątkiem przypadku, kiedy podaje się hormony w celu regulacji rozrodu zwierząt. Tylko wtedy. Nie ma zatem takiego przepisu i proszę o skorygowanie swoich wypowiedzi, ponieważ mogą one wprowadzić w błąd również tych, którzy chcieliby z tej ustawy skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJózefJerzyPilarczyk">Chciałbym również poinformować, że nigdzie w tej ustawie nie ma przepisów mówiących o możliwości wszczepiania samicom klonowanych zarodków po to, by uzyskać efekty hodowlane. To nie jest materia tej ustawy. Inna ustawa reguluje te kwestie. W tej ustawie nigdzie nie ma tego typu uregulowania.</u>
          <u xml:id="u-215.8" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJózefJerzyPilarczyk">Chciałbym również wyjaśnić panu posłowi, że konieczność wystąpienia do Komisji Europejskiej w sprawie okresu przejściowego dotyczącego warunków utrzymywania kur niosek w klatkowym systemie hodowli dotyczy tylko i wyłącznie dwóch parametrów tych klatek, a mianowicie nachylenia podłogi i wysokości klatki. Nie ma we wniosku propozycji tolerancji w zakresie powierzchni przypadającej na jedną sztukę w klatkach, w których utrzymywane są kury. Dlaczego występujemy o okres przejściowy? Występujemy dlatego, by nie dopuścić do niepotrzebnych strat u hodowców. Hodowcy zainwestowali w nie tak odległym czasie i wprowadzenie ostrych przepisów spowodowałoby z jednej strony zahamowanie w Polsce produkcji jaj, a z drugiej strony niepotrzebne straty polskich producentów. Pragnę również poinformować, że Unia Europejska stopniowo wprowadza przepis dotyczący warunków utrzymywania kur niosek. Ostatni etap przewidziany jest w 2009 r. Wnosimy o okres o 3 lata dłuższy z tego powodu, że w Polsce inwestycje w zakresie tego kierunku hodowli były w porównaniu z inwestycjami w krajach Unii Europejskiej opóźnione. W związku z tym to nie jest brak koordynacji działań rządu w zakresie integracji oraz wprowadzenia przepisów o ochronie zwierząt, lecz dostosowanie przepisów, które będą obowiązywać po wejściu Polski do Unii Europejskiej w tym obszarze.</u>
          <u xml:id="u-215.9" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJózefJerzyPilarczyk">Chciałbym również wyjaśnić pani poseł Gucwińskiej, że lekarze weterynarii, kontrolując utrzymywanie zwierząt w ogrodach zoologicznych, będą brali pod uwagę przede wszystkim przepisy tej ustawy. Nie wszędzie wszystko jest w należytym porządku, tak jak w ogrodzie zoologicznym we Wrocławiu. Są różne ogrody zoologiczne i jest potrzeba sprawowania nadzoru nad warunkami utrzymywania zwierząt w ogrodach zoologicznych. Istnieje stosowna instytucja powołana na mocy ustawy - Inspekcja Weterynaryjna - która będzie dbać o poprawę warunków życia zwierząt, a absolutnie nie będzie zakłócać wzorowej pracy funkcjonujących dotychczas ogrodów zoologicznych. Technologie przemysłowe stosowane w Polsce i za granicą nie dotyczą tylko fermy pod Gliwicami. Jest w Polsce dużo takich przykładów, o których mówiła pani poseł, w odniesieniu do których nie ma ani kolizji z ochroną środowiska, ani kolizji co do warunków utrzymywania zwierząt. Tak więc straszenie obywateli tym, że wprowadzając tę ustawę, szykujemy bombę ekologiczną lub zamach na warunki utrzymywania bądź dobro zwierząt, jest w moim przekonaniu niewłaściwe. Rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej niż przedstawiła to pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-215.10" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiRozwojuWsiJózefJerzyPilarczyk">Biorąc pod uwagę wszystkie przedstawione stanowiska klubów, pragnę poinformować raz jeszcze, że rząd, widząc potrzebę szybkiej zmiany niektórych przepisów przyjętych w nowelizowanej ustawie przez Sejm, a niestety niepoprawionych przez Senat, wnosi o odrzucenie stanowiska Senatu, które zmierzało do odrzucenia ustawy w całości. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 34. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową (druki nr 527 i 650).</u>
          <u xml:id="u-216.4" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią posłankę Annę Górną-Kubacką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PosełSprawozdawcaAnnaGórnaKubacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową, podpisanej w Kijowie 25 czerwca 2001 r.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#PosełSprawozdawcaAnnaGórnaKubacka">Projekt ustawy został przyjęty na posiedzeniu połączonych komisji Spraw Zagranicznych oraz Administracji i Spraw Wewnętrznych 4 lipca br.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#PosełSprawozdawcaAnnaGórnaKubacka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Konieczność zawarcia umowy wynika ze zmian polityczno-ustrojowych, jakie dokonały się w ostatnich latach w Europie Środkowowschodniej. Ogłoszona w 1991 r. niepodległość Ukrainy spowodowała potrzebę opracowania nowych regulacji prawnych z zakresu współpracy w dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową. Powyższa umowa reguluje w sposób kompleksowy kwestie związane z dokonywaniem wspólnej kontroli przez polskie i ukraińskie organy kontrolne na terytorium państwa jednej ze stron umowy.</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#PosełSprawozdawcaAnnaGórnaKubacka">Wysoka Izbo! Dotychczas taka współpraca dokonywana była jedynie na przejściu granicznym Zosin-Ustiług na podstawie porozumienia komendanta głównego Straży Granicznej Rzeczypospolitej Polskiej i prezesa Głównego Urzędu Ceł z przewodniczącym Komitetu Państwowego do Spraw Ochrony Granicy Państwowej Ukrainy - dowódcą wojsk pogranicznych i przewodniczącym Państwowego Komitetu Ceł Ukrainy o zasadach tymczasowej współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu. Była to umowa z 17 marca 1997 r. Przedmiotowa umowa dotyczy spraw związanych z wykonywaniem kontroli na przejściach granicznych wchodzących w zakres właściwości ministrów infrastruktury, rolnictwa, rozwoju wsi, gospodarki oraz prezesa Głównego Urzędu Ceł, a także wojewodów lubelskiego i podkarpackiego i komendanta głównego Straży Granicznej oraz komendantów Nadburzańskiego i Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej.</u>
          <u xml:id="u-217.4" who="#PosełSprawozdawcaAnnaGórnaKubacka">Art. 4 tej umowy określa, że funkcjonariusze organów kontrolnych państwa jednej z umawiających się stron dokonują kontroli na terytorium drugiego państwa, wykonują czynności kontrolne zgodnie z prawem swojego państwa i z takimi skutkami prawnymi, jakby wykonywali te czynności na terytorium swojego państwa. Oczywiście realizacja postanowień tej umowy w odniesieniu do przejść granicznych znajdujących się na terenie województw lubelskiego i podkarpackiego pociągnie za sobą wzrost wydatków związanych ze zmianami w infrastrukturze i bieżącym utrzymaniem. Są to kwoty, jeśli idzie o infrastrukturę - 15 035 tys. zł i jeśli idzie o utrzymanie - 2400 tys. zł. wedle wyliczeń resortu infrastruktury.</u>
          <u xml:id="u-217.5" who="#PosełSprawozdawcaAnnaGórnaKubacka">Argumentem przemawiającym za ratyfikacją omawianej umowy jest zacieśnienie stosunków polsko-ukraińskich zarówno w kontekście współpracy transgranicznej, jak i gospodarczej, a także handlowej. Zwiększy ona bowiem płynność i rytmiczność ruchu granicznego i jest wypełnieniem wymogów Unii Europejskiej. Powyższa umowa podlega ratyfikacji za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-217.6" who="#PosełSprawozdawcaAnnaGórnaKubacka">Wysoka Izbo! Polsce zależy na zacieśnieniu stosunków gospodarczych z naszym wielkim sąsiadem, jakim jest Ukraina. W imieniu więc połączonych Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych przedstawiam Wysokiej Izbie i rekomenduję ową ratyfikację tej ugody, a także uchwalenie ustawy zawartej w druku nr 527. Dziękuję uprzejmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Wodę występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PosełWiesławWoda">Bardzo dziękuję, panie marszałku, za dopuszczenie odstępstwa od kolejności z powodów organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PosełWiesławWoda">Panie Marszałku! Panie Panowie Posłowie! Zabierając głos w imieniu Klubu Parlamentarnego PSL w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację Umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli, chcę wyraźnie powiedzieć, że umowa ta pozytywnie wpłynie na rozwój stosunków społecznych i gospodarczych między Polską a Ukrainą przez usprawnienie pracy organów wykonujących kontrolę osób, towarów i środków transportu. Na przestrzeni lat stosunki sąsiedzkie układały się różnie, zwykle źle albo nie najlepiej. Rozwijający się dynamicznie handel przygraniczny w ostatnich latach został przez rząd poprzedniej koalicji praktycznie zlikwidowany, ze szkodą dla obu stron. Na stosunki sąsiedzkie rzutują wydarzenia z historii. Stąd trudności z odsłonięciem Cmentarza Orląt we Lwowie oraz różne problemy zgłaszane przez mniejszość ukraińską w Polsce. W interesie Polski jest, by jak najlepiej ułożyć stosunki ze wszystkimi sąsiadami, w tym z Ukrainą. Kontakty i współpraca na najwyższych szczeblach układają się bardzo dobrze, ale osoby przekraczające granicę, oczekujące wiele godzin na przejściach granicznych, niejednokrotnie w fatalnych warunkach, te kontakty oceniają inaczej, czyli źle. Próba przemytu towarów i osób powoduje wydłużanie się czasu odpraw, wzajemną nieufność, a nawet agresję. Ułatwienia w przekraczaniu granicy będą sprzyjać rozwojowi stosunków gospodarczych ze Wschodem. Ci sąsiedzi dają większą szansę na eksportowanie niż wysoko rozwinięte kraje zachodnie.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#PosełWiesławWoda">Umowa, o której rozmawiamy, podpisana w czerwcu ub.r., ma zastąpić poprzednie regulacje, które utraciły ważność. Z treści umowy i opinii nie wynika, czy będzie ona ważna i obowiązująca po ewentualnym przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Umowa reguluje zasady współpracy przy dokonywaniu kontroli granicznej, celnej, weterynaryjnej, sanitarnej, fitosanitarnej osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#PosełWiesławWoda">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wejście w życie przedmiotowej umowy spowoduje konieczność poniesienia dodatkowych kosztów związanych z zapewnieniem właściwych warunków do przeprowadzenia wspólnych kontroli. Realizacja postanowień umowy w odniesieniu do przejść granicznych znajdujących się na terenie woj. lubelskiego i podkarpackiego, jak już wspomniano, pociągnie wydatki rzędu 15 mln zł, myślę, że to będą jednorazowe wydatki, oraz 3 mln rocznie z tytułu utrzymania tych przejść. Mam nadzieję, że poniesione koszty spowodują ożywienie kontaktów gospodarczych i społecznych, poprawią wzajemne stosunki gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#PosełWiesławWoda">Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za wyrażeniem zgody na dokonanie przez prezydenta Rzeczypospolitej ratyfikacji umowy. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Domaradzkiego występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PosełWojciechDomaradzki">Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie projektu ustawy o ratyfikacji Umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#PosełWojciechDomaradzki">Będąca przedmiotem niniejszej ustawy umowa podpisana została w dniu 25 czerwca 2001 r. Konieczność zawarcia takiej umowy wynikała przede wszystkim ze zmian politycznych, które dokonały się w Europie Środkowowschodniej. Przemiany te spowodowały, że poprzednie regulacje w tym zakresie stały się w dużej mierze nieaktualne. Uzyskanie przez Ukrainę niepodległości spowodowało konieczność opracowania nowej umowy, która zawierałaby odpowiednie regulacje w zakresie współpracy pomiędzy Polską a Ukrainą w dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu. Będąca przedmiotem naszych rozważań umowa reguluje ten zakres współpracy między obu państwami, w szczególności określa zasady współpracy przy dokonywaniu kontroli granicznej, celnej, weterynaryjnej, sanitarnej i fitosanitarnej osób, towarów i środków transportu. Postanowienia zawarte w omawianej przez nas umowie stanowią pierwsze kompleksowe unormowanie kwestii związanych z dokonywaniem wspólnej kontroli granicznej przez polskie i ukraińskie organy kontroli na terytorium obydwu państw.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#PosełWojciechDomaradzki">Wejście w życie niniejszej umowy wpłynie pozytywnie na rozwój stosunków społecznych i gospodarczych między Polską a Ukrainą, przede wszystkim poprzez usprawnienie pracy organów prowadzących kontrolę graniczną osób i towarów oraz środków transportu przekraczających wspólną granicę państwową. Powyższe działanie mające na celu zapewnienie właściwego funkcjonowania przejść granicznych, a w szczególności ułatwienie dokonywania na nich kontroli, jest zgodne z polityką obu państw. Postanowienia umowy porządkują całość stosunków związanych ze współpracą przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu.</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#PosełWojciechDomaradzki">Należy podkreślić, iż regulacje zawarte w umowie niejednokrotnie odwołują się do przepisów prawa jednej lub obu stron. Przykładem takiego rozwiązania jest art. 4 umowy, na podstawie którego funkcjonariusze organów kontrolnych obu państw dokonujący kontroli na terytorium drugiego państwa działają zgodnie z prawem swojego państwa.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#PosełWojciechDomaradzki">Istotnym odstępstwem od tej zasady są postanowienia związane z użyciem broni przez funkcjonariuszy oraz te postanowienia, które dotyczą odszkodowania z tytułu szkód doznanych lub wyrządzonych przez funkcjonariuszy. Niektóre przepisy umowy przewidują zawarcie dodatkowych porozumień określających przejścia graniczne, na których organy kontroli państwa jednej ze stron będą dokonywały wspólnej kontroli na terytorium państwa drugiej strony.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#PosełWojciechDomaradzki">W celu właściwej realizacji omawianej umowy zostaną utworzone punkty konsultacyjne na przejściach granicznych oraz Polsko-Ukraińska Komisja do Spraw Funkcjonowania Przejść Granicznych.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#PosełWojciechDomaradzki">Należy przyjąć z zadowoleniem takie rozwiązania, które przyczynią się do właściwej realizacji cytowanej umowy.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#PosełWojciechDomaradzki">Reasumując, postanowienia przyjęte w będącej przedmiotem naszych rozważań umowie stanowią pozytywny wyraz współpracy pomiędzy Polską a Ukrainą i przyczynią się do polepszenia granicznej współpracy obu państw. Pozostaje zatem wyrazić nadzieję, że ratyfikacja przedmiotowej umowy wpłynie na polepszenie jakości obsługi osób przekraczających granicę polsko-ukraińską.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#PosełWojciechDomaradzki">Wobec powyższego wnoszę w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej o uchwalenie projektu ustawy o ratyfikacji Umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-221.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Elżbietę Łukacijewską, występującą w imieniu Klubu Poselskiego Platforma Obywatelska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełElżbietaŁukacijewska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Platforma Obywatelska wobec sprawozdania Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową (druk nr 527 oraz 650).</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#PosełElżbietaŁukacijewska">Wysoka Izbo! Stan prawny, który mamy na dzień dzisiejszy, nie reguluje w żaden sposób współpracy służb granicznych na przejściach polsko-ukraińskich. Postanowienia wyżej wymienionej umowy są więc pierwszym całościowym unormowaniem kwestii związanych z dokonywaniem wspólnej kontroli przez polskie i ukraińskie organy kontrolne na terytorium państwa jednej ze stron.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#PosełElżbietaŁukacijewska">Co roku na przejściach granicznych dochodzi do przemytu bądź chęci przemytu narkotyków, alkoholu, broni, amunicji, samochodów o znacznej wartości. Prawie codziennie Straż Graniczna zatrzymuje cudzoziemców usiłujących przekroczyć granicę z Polską wbrew przepisom. Często są to zorganizowane grupy migrantów. W 2001 r. służby kontroli ruchu granicznego nie zezwoliły na wjazd do Polski prawie 55 tys. cudzoziemców. W tej grupie najwięcej, bo ponad 16 tys., było obywateli Ukrainy. Zatem ratyfikacja umowy jest niezbędna i należy uczynić to jak najszybciej.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#PosełElżbietaŁukacijewska">Wejście w życie umowy ograniczy zjawiska, jakie mają miejsce na naszej wschodniej granicy, a także usprawni pracę organów wykonujących kontrolę, dzięki czemu skróci czas oczekiwania na przekroczenie granicy oraz pozytywnie wpłynie na rozwój stosunków społeczno-gospodarczych między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą. Jasne, czytelne prawa i obowiązki w zakresie omawianej współpracy są nie tyle pożądane co niezbędne, szczególnie w obliczu akcesji naszego państwa do Unii Europejskiej. Należy zwrócić uwagę na fakt, że granica polsko-ukraińska w momencie wejścia Polski do Unii będzie bezpośrednio jej wschodnią granicą. Przejścia graniczne z Ukrainą będą więc stanowiły ważne punkty łączące Unię Europejską z krajami byłego Związku Radzieckiego. Stąd też niezwykle istotne będzie sprawne przeprowadzenie kontroli granicznej, celnej, weterynaryjnej, sanitarnej i fitosanitarnej osób, towarów i środków transportu. Potrzebne są więc regulacje, które pozwolą na bezpieczne i skuteczne działania służb granicznych obydwu umawiających się stron.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#PosełElżbietaŁukacijewska">Wysoka Izbo! Umowa międzynarodowa niesie ze sobą zarówno prawa, jak i obowiązki, a często potrzebę wygospodarowania większych środków finansowych z budżetu państwa, aby zadania, które chcemy realizować, mające na celu poprawę jakości i usprawnienie pracy służb granicznych, mogły być wypełniane należycie. Będziemy więc musieli ponieść dodatkowe koszty - zarówno przeprowadzenia zmian w istniejącej infrastrukturze drogowych przejść granicznych, jak i bieżącego utrzymania wspomnianych przejść.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#PosełElżbietaŁukacijewska">Niezwykle istotny jest fakt, że dzięki ratyfikacji wspomnianej umowy, a co za tym idzie, lepszej współpracy między służbami obydwu państw podniesie się skuteczność działań i nastąpi uszczelnienie granicy polsko-ukraińskiej, co jest jednym z warunków stawianych przez Unię Europejską. Polska powinna zatem dążyć do jak najszybszej ratyfikacji umowy, a następnie do skutecznego egzekwowania jej postanowień.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#PosełElżbietaŁukacijewska">Wysoka Izbo! Umowa, która została przedstawiona, zawiera wszystkie istotne elementy mające na celu osiągnięcie sprawnej pracy służby granicznej. Reguluje również bardzo istotną kwestię, jaką jest określenie warunków użycia broni przez funkcjonariusza wykonującego czynności kontrolne na terytorium państwa drugiej umawiającej się strony, oraz ustala zasady dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z tytułu szkód wyrządzonych przez funkcjonariuszy organów kontrolnych.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#PosełElżbietaŁukacijewska">Mając powyższe na uwadze, Klub Poselski Platforma Obywatelska popiera projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową i będzie głosował za jej przyjęciem. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Skuteckiego, występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PosełJózefSkutecki">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z pewnym niedosytem, występując w imieniu Klubu Parlamentarnego Samoobrona RP, przyjmuję pisemne sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#PosełJózefSkutecki">Dlaczego to sprawozdanie jest tak lakoniczne i nie zawiera żadnych uwag do projektu ustawy o ratyfikacji, ani też relacji z dyskusji na forum obu komisji? Materia ratyfikacji tak ważnej i doniosłej umowy między naszymi zaprzyjaźnionymi państwami jest na tyle znacząca, że domaga się dyskusji i uwag merytorycznych. Jeśli z przyczyn formalnych nie można już ich uwzględnić w zawartej umowie, to można je spożytkować w następnych umowach między rządami Polski i Ukrainy, a także w praktyce naszych wzajemnych stosunków.</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#PosełJózefSkutecki">Umowa, którą Wysoka Izba ma ratyfikować, idzie w dobrym kierunku, zmierza do tego, by dalej rozwijać wszechstronne stosunki polsko-ukraińskie, w tym polityczne, gospodarcze i kulturalne. Samoobrona pragnie przyczynić się do większego zbliżenia z bratnią, słowiańską Ukrainą, tak z wolnym, niezależnym państwem ukraińskim, jak i ze szczególnie bliskim nam kulturowo narodem oraz obywatelami Ukrainy. Z powyższych powodów opowiadamy się za wydatnym rozszerzeniem ruchu granicznego między naszymi krajami. Wiadomo, że w porównaniu z naszą granicą zachodnią i południową liczba przejść granicznych z Ukrainą jest bardzo mała, a warunki ich przekraczania urągają zasadom cywilizacyjnym i godności ludzkiej. Ten tłok należy rozładować i uruchomić nowe przejścia.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#PosełJózefSkutecki">Proponuję po analizie potrzeb społecznych w tym zakresie, aby uruchomić przejścia drogowe dla turystów pieszych i rowerowych udających się w Gorgany i Bieszczady. Powinno ono być zlokalizowane w rejonie Żurawna po stronie polskiej i Pohar po stronie ukraińskiej. Podobne przejścia istniały w latach 60. w Tatrach dla posiadaczy tzw. karty turystycznej. Należałoby wykorzystać dobrą drogę bitą Lutowiska-Boberka, na której Straż Graniczna odnotowuje przypadki przemytu pojazdów. Drugie przejście moi wyborcy postulują w rejonie Arłamowa, do którego prowadzą dobrze utrzymane drogi z terenów Ukrainy. Wykorzystywane one były w okresie istnienia ZSRR przy poufnych kontaktach z przywódcami PRL. Dziś mogą służyć zwykłym obywatelom obu zaprzyjaźnionych krajów. Uruchomienie obu przejść pozwoli na oddzielenie strumienia turystów od przewożonych ładunków masowych i TIR, co umożliwi bardzie efektywne wykorzystanie granicznej infrastruktury technicznej, pozwoli uwzględnić rosnące potrzeby społeczne w tym zakresie w obu krajach, w tym narastający potok osób i towarów, złagodzi też spodziewane trudności po ewentualnym wejściu Polski do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#PosełJózefSkutecki">Odnosząc się wprost do projektu ustawy ratyfikacyjnej, chciałbym stwierdzić, że ubolewam, że brak w nim w art. 15 bliższego określenia miejsca odpraw przy kontroli weterynaryjnej, sanitarnej i fitosanitarnej na wzór określenia takiego miejsca do kontroli osób, towarów i środków transportu mogących powodować zahamowanie w ruchu. Brak też informacji na temat odpraw tranzytowych. Wydaje się, że są to problemy do uregulowania w następnych umowach międzyrządowych, tak jak na przykład problem wprowadzenia do umowy zapisu regulującego przepływ przez granicę rurociągami mediów energetycznych, takich jak gaz ziemny, a po zbudowaniu magistrali Odessa-Brody-Gdańsk - również ropy naftowej i biopaliw.</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#PosełJózefSkutecki">Wysoka Izbo! Powyższe uwagi i wnioski, które kieruję do rządu i samorządów lokalnych decydujących o budowie m.in. przejść granicznych, nie powstrzymują posłów Samoobrony przed poparciem wszelkich aktów prawnych, które służą umocnieniu dobrosąsiedzkich stosunków z bratnią Ukrainą. Dlatego będziemy głosowali za przyjęciem ustawy i ratyfikacją umowy polsko-ukraińskiej z dnia 25 czerwca 2001 r. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Kuchcińskiego występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PosełMarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#PosełMarekKuchciński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dziś Wysoka Izba rozpatruje umowę podpisaną przed rokiem przez premierów Polski i Ukrainy otwierającą możliwość wprowadzenia wspólnej kontroli na przejściach granicznych. Sprawa to ważna, dotyczy bowiem wszystkich służb strzegących na naszej wschodniej granicy bezpieczeństwa państwa i obywateli, zarówno służb policyjnych, bo w takim kierunku właściwie zmierza przekształcająca się Straż Graniczna, jak i służb celnych oraz służb dbających o nasze zdrowie publiczne (mam na myśli kontrolę weterynaryjną, sanitarną i fitosanitarną).</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#PosełMarekKuchciński">Jeszcze do niedawna polska strategia zintegrowanego zarządzania sprawami granicznymi była niewystarczająca, koncentrowała się bowiem głównie na pełnym uszczelnianiu granicy. Sprawami mniejszej wagi było usprawnienie przekraczania granicy oraz polepszenie prac konsularnych związanych m.in. z wydawaniem wiz. Zatwierdzenie dzisiejszej umowy, wyrażenie przez Wysoką Izbę zgody na zatwierdzenie umowy, i szybkie jej wprowadzenie - potwarzami: szybkie jej wprowadzenie na przejściach granicznych - rangę tych zagadnień podnosi.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#PosełMarekKuchciński">Rząd w uzasadnieniu zapewnia, że usprawni pracę straży i służb granicznych, skróci czas oczekiwania, poprawi jakość funkcjonowania przejść granicznych. To oznacza, że powinny polepszyć się stosunki zarówno gospodarcze, jak i społeczne pomiędzy oboma państwa, a nie jest w tym względzie najlepiej. Mam jeden przykład ze sfery społecznej. W ostatnich 10 latach, jak podaje Instytut Spraw Publicznych, ponad 1 mln dorosłych obywateli Ukrainy podejmowało w Polsce pracę nielegalnie. Wychodzi na to, że rokrocznie 100 tys. miejsc pracy w Polsce było zajmowanych przez osoby nielegalnie pracujące przyjeżdżające ze Wschodu.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#PosełMarekKuchciński">Stosunki polsko-ukraińskie są przez oba państwa zaliczane do strategicznych. Mówią o tym prezydenci, mówią o tym ministrowie spraw zagranicznych praktycznie wszyscy do tej pory, pijąc lampki szampana, sadząc drzewka, m.in. w Łańcucie. Dla naszego kraju, dla naszego państwa, dla Polski, problem granicy wschodniej jest sprawą autorytetu państwa, a nie jedynie problemem kosztów dostosowania do Unii Europejskiej, jak tutaj i dziś o tym była mowa. Warto więc omówić kilka istotnych spraw związanych z działaniem przejść granicznych i właściwym ich przygotowaniem do obsługi ludzi i towarów.</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#PosełMarekKuchciński">Jak obecnie wygląda obsługa przejść granicznych? Mamy 529-kilometrową granicę, mamy 6 przejść drogowych i 4 kolejowe, 5 służb i straży ze strony polskiej, łącznie z izbą celną i Strażą Graniczną, oraz po stronie ukraińskiej bodajże 9, łącznie z mytnikami, czyli celnikami, i strażą. Są to więc nieporównywalne trochę liczby. Każda z tych służb, czy większość z nich, prowadzi osobną odprawę ludzi. Mam tu na myśli z naszej strony izbę celną, Straż Graniczną. Czas odpraw wielokrotnie wydłuża się, rosną kolejki i siłą rzeczy ludzie szukają dróg na skróty. Co to znaczy? Korumpują urzędników i funkcjonariuszy.</u>
          <u xml:id="u-227.6" who="#PosełMarekKuchciński">Jakie zagrożenia występują na wschodniej granicy Polski i jakie obszary wymagają niezwłocznej poprawy? Była mowa o zagrożeniach, ale jeszcze raz to powtórzmy, uściślijmy: nielegalny, zorganizowany przemyt ludzi, nielegalne zatrudnienie, zorganizowany przemyt wyrobów akcyzowych, przede wszystkim alkoholu i papierosów, przemyt narkotyków, broni, substancji radioaktywnych i dzieł sztuki, przemyt samochodów kradzionych, nie tylko w Polsce, może głównie w Europie Zachodniej, przenikanie grup przestępczych z krajów byłego Związku Radzieckiego, nielegalny handel, podrabianie paszportów, wiz itp.</u>
          <u xml:id="u-227.7" who="#PosełMarekKuchciński">Na granicy polsko-ukraińskiej średniorocznie zatrzymywanych jest kilkuset nielegalnych i można przypuszczać, że jest to wierzchołek góry lodowej. Wartość przemycanych towarów, które przechwycono, sięga rokrocznie, szacunkowo biorąc, kilkudziesięciu milionów złotych i sądzimy, że to także niewielka część przemytu. Tu widzimy rezerwy finansowe dla budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-227.8" who="#PosełMarekKuchciński">Jednak działania rządu odnośnie do zmian są niewystarczające, można rzec nawet: lękliwe. Zamiast bowiem czynić wszystko, by szybko poprawić obsługę na granicy, rząd i koalicja rządowa, choćby podczas głosowania nad tegorocznym budżetem państwa, odrzucały wnioski Prawa i Sprawiedliwości w sprawie właśnie dofinansowania przejść granicznych z Ukrainą. Chodziło o niewielką sumę, 3 mln zł na przejścia graniczne. A dziś w przedłożonym projekcie ustawy, w jego uzasadnieniu rząd sam podaje sumę ponad 18 mln zł - infrastruktura i obsługa - jako niezbędną do zapewnienia właściwego przeprowadzania wspólnych kontroli. Czy nie lepiej było przyjąć wcześniej dobre rady opozycji, żebyśmy mieli przynajmniej już od kilku miesięcy lepszą pracę na przejściach?</u>
          <u xml:id="u-227.9" who="#PosełMarekKuchciński">Co wymaga, Wysoki Sejmie, poprawy i jakie główne problemy organizacyjne systemu ochrony granic i administracji celnej stoją dziś przed państwem polskim, które owa umowa może pomóc rozwiązać, by uszczelnić granicę, skrócić czas oczekiwania i usprawnić odprawę celną (to są trzy zasadnicze kwestie)? Przedstawię Wysokiej Izbie sześć postulatów z prośbą do pana ministra o ustosunkowanie się.</u>
          <u xml:id="u-227.10" who="#PosełMarekKuchciński">Po pierwsze, największą barierą...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Przepraszam, panie pośle, pański czas się skończył. Jeśli można byłoby to skrótowo przedstawić, to byłbym wdzięczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PosełMarekKuchciński">Króciutko.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PosełMarekKuchciński">...jest problem korupcji. Zgadzamy się, że wspólne odprawy mogą to zmniejszyć.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#PosełMarekKuchciński">Poprawa obsługi ludzi przekraczających granicę, a przede wszystkim stosunek funkcjonariuszy do nich, to jest drugi postulat - chodzi o grzeczność.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#PosełMarekKuchciński">Po trzecie, dofinansowanie przejść i doposażenie obsługi. Potrzebne są nowe pasy graniczne i terminal w Medyce. W Dorohusku i Hrebennem zwiększyć trzeba liczbę funkcjonariuszy przynajmniej o kilkuset, ponieważ, według naszej wiedzy, takie są potrzeby. To przyniesie olbrzymie oszczędności czasowe przy przekraczaniu granicy.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#PosełMarekKuchciński">Po czwarte, Wysoki Sejmie, sprawa wiz. Do sprawy wiz odniosę się w pytaniu; chociaż pośrednio, ale dotyczy ona wspólnych odpraw granicznych.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#PosełMarekKuchciński">Po piąte, szybka odprawa i koordynacja przepisów i procedur między stroną ukraińską i polską.</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#PosełMarekKuchciński">Po szóste, oczekujemy, że rząd uczyni wszystko, aby wspólne przejścia, wspólne odprawy weszły niezwłocznie w życie do praktyki i obowiązywały na wszystkich przejściach drogowych i kolejowych z Ukrainą, ponieważ ratyfikacja i projekt ustawy o tym szczegółowo nie mówią. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Macieja Giertycha występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PosełMaciejGiertych">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową dotyczy uzgodnień typowych dla granic dobrosąsiedzkich. Ta umowa jest paralelna, w równy sposób szanuje prawa obu państw, po równo rozkłada związane z tym koszta, usprawnia funkcjonowanie odpraw, zakłada dobrą wolę każdej ze stron, że państwa nie będą próbowały ze swej strony naruszać przepisów drugiego państwa.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PosełMaciejGiertych">Jeżeli mogą być jakieś wątpliwości, to dotyczą tego, czy granica z Ukrainą rzeczywiście jest granicą dobrosąsiedzką. Te wątpliwości mogą wynikać z tego, że mamy pewne trudności z otwarciem Cmentarza Orląt we Lwowie, że obserwujemy próby rehabilitacji UPA i jej roli w czasie II wojny światowej, jest rozbieżność w ocenie akcji Wisła, itd. Zaznaczyć jednak wypada, że ze strony Polski jest wola unormowania stosunków z Ukrainą, tak aby granica była dobrosąsiedzka. Jeżeli zadrażnienia trwają, to z przyczyny Ukrainy. Stąd też nie są potrzebne sygnały z Polski niechętne wobec współpracy, wobec usprawnienia stosunków i uczynienia tej granicy dobrosąsiedzką. Poza tym brak ratyfikacji sugerowałby, że jako państwo mamy brak zaufania do państwa ukraińskiego, że chce szanować nasze przepisy celne, graniczne, itd., że drugie państwo jakby chciało naruszać te uzgodnienia po to, żeby w łatwiejszy sposób czy to przeprowadzać towary, czy ludzi przez granicę. My takich wątpliwości nie mamy i nie powinniśmy sugerować, że mamy. Dlatego uważam, że tę umowę trzeba jak najszybciej ratyfikować, a jeżeli okaże się w przyszłości, że są jakieś problemy, to umowa przewiduje dosyć prosty sposób wycofania się z tego porozumienia, o czym mówi ostatni paragraf tej umowy i dlatego nie widzę powodu, dla którego mielibyśmy opóźniać czy utrudniać ratyfikację tej umowy. Liga Polskich Rodzin będzie głosować za przyjęciem proponowanej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Głowę występującego w imieniu Koła Poselskiego Partii Ludowo-Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PosełJózefGłowa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Koła Poselskiego Partii Ludowo-Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić nasze stanowisko w sprawie projektu ustawy o ratyfikacji umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o współpracy przy dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#PosełJózefGłowa">Zmiany społeczno-ekonomiczne ostatnich lat w pełni uzasadniają konieczność przyjęcia nowych regulacji prawnych z zakresu współpracy w dokonywaniu kontroli osób, towarów i środków transportu przekraczających polsko-ukraińską granicę państwową. Unormowania te są wymogiem czasu i w mojej ocenie będą miały wpływ na ożywienie gospodarcze między Ukrainą a Polską, w tym w szczególności terenów woj. lubelskiego i podkarpackiego, którego rozwojem z racji, że znajduje się tam mój okręg wyborczy, jestem bardzo zainteresowany. Wymienione województwa w porównaniu z innymi obszarami Polski znajdują się w gospodarczym zastoju, a zatem jakiekolwiek działania zmierzające do zainicjowania ożywienia gospodarczego tego obszaru są w pełni uzasadnione, zwłaszcza że utrzymywanie poprawnych stosunków polsko-ukraińskich i rozwój wzajemnej współpracy między obu państwami leży w interesie całego społeczeństwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#PosełJózefGłowa">Polityka prowadzona przez nasze państwo musi mieć na uwadze poprawne uregulowania stosunków z sąsiadami, w tym z wschodnimi, i dążyć do zacieśnienia współpracy gospodarczej, co nie jest jedynie wymogiem chwili obecnej, ale podyktowane jest dalekim perspektywicznym rozwojem w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Położenie geograficzne Polski uzasadnia przyjęcie przez nią roli pomostu łączącego zjednoczoną Europę z przeżywającymi przemiany gospodarcze państwami Europy Wschodniej. Przyjęcie przez Polskę tej roli ma znaczenie nie tylko ideowe, ale właściwie wykorzystane może przyczynić się do jej rozwoju gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#PosełJózefGłowa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Koło Poselskie Partii Ludowo-Demokratycznej w całej rozciągłości popiera działania mające na celu wprowadzenie uproszczonych procedur przy odprawie na przejściach granicznych polsko-ukraińskich, zwłaszcza po wprowadzeniu wiz dla obywateli Ukrainy. Dlatego też głosować będziemy za przedłożonym projektem ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Wysoki Sejmie! Chęć zadania pytania zgłosili panowie posłowie Stanisław Gudzowski i Marek Kuchciński.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów chciałby jeszcze zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Nie widzę zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Zamykam listę posłów zapisanych do zadania pytania.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Gudzowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełStanisławGudzowski">Panie Marszałku! Mam dwa pytania do rządu, dotyczące tekstu umowy. Pytania te padały w trakcie dyskusji w komisji, jednak ze względu na to, że odpowiedź nie do końca była precyzyjna, pozwolę sobie je zadać ponownie.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PosełStanisławGudzowski">Otóż tyczą one art. 7. Pytanie pierwsze odnosi się do ust.1, który mówi, że funkcjonariusze organów kontrolnych państwa jednej z umawiających się stron, dokonujący kontroli w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego na terytorium drugiego państwa, zgodnie z niniejszą umową mogą nosić mundury, odznaki służbowe i broń służbową oraz prowadzić psy służbowe. Broni mogą użyć wyłącznie w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie własne lub życie innej osoby. Odczytałem ten tekst w polskiej wersji językowej, natomiast w wersji językowej ukraińskiej brakuje wyrazu „bezprawnego”. W związku z tym moje pytanie: Czy nie budzi obaw strony rządowej to, że każda ze stron różnie może interpretować ten sam fakt użycia broni, jeśli w wersji ukraińskiej nie ma określenia „bezprawnego”?</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PosełStanisławGudzowski">I pytanie drugie, dotyczące ust. 2 tegoż artykułu, gdzie jest powiedziane, że dochodzenie roszczeń z tytułu szkód wyrządzonych przez funkcjonariuszy organów kontrolnych państwa jednej z umawiających się stron na terytorium drugiego państwa podlega prawu państwa, którego są obywatelami. Moje pytanie jest następujące: Jaka będzie procedura postępowania w wypadku zaistnienia takich szkód i która ze stron to postępowanie będzie prowadzić? Bo nie ma tego w tych zapisach, a uważam za właściwe, żeby to w tekście umowy było zawarte, a jeżeli teraz nie można tego zmienić, żeby precyzowały to stosowne zapisy w jakichś innych dokumentach pomiędzy stroną polską a ukraińską. Sam zapis o tym, że podlega to prawu państwa, którego funkcjonariusze są obywatelami, jest bowiem zbyt ogólny i znów ta interpretacja czy procedura postępowania może w każdym wypadku być inna i mogą wystąpić niepotrzebne, nazwałbym to, zgrzyty międzynarodowe. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-236.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Kuchcińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PosełMarekKuchciński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PosełMarekKuchciński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytania do pana ministra. Otóż w uzasadnieniu projektu ustawy rząd odnosi się do 12-letniego okresu niepodległości Ukrainy, budowy ustroju demokratycznego. 12 lat, a dopiero dziś dyskutujemy nad ratyfikacją, chociaż ponad rok temu rządy podpisały umowę. Skąd ta zwłoka, jakie są przyczyny tej zwłoki?</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#PosełMarekKuchciński">Drugie pytanie. W uzasadnieniu jest mowa o prezesie Głównego Urzędu Ceł. Takiego urzędu już nie ma. Proszę o odpowiedź, dlaczego tutaj nie uwzględniono zmiany? Poseł sprawozdawca też się powołała na prezesa Głównego Urzędu Ceł.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#PosełMarekKuchciński">Na str. 5 uzasadnienia wymienia się cztery kolejowe przejścia graniczne, ale nie ujęto przejścia kolejowego w Medyce. Jest ono, wydaje się, jednym z najważniejszych przejść, bo leży w obrębie trzeciego transeuropejskiego kanału komunikacyjnego Wschód-Zachód, natomiast nie ma tutaj o nim mowy. Proszę o wyjaśnienie, dlaczego? Ponadto istniejąca infrastruktura dużych przejść granicznych nie sprzyja jej potencjalnemu wykorzystaniu dla wspólnej kontroli. Przykładem jest Korczowa-Krakowiec - dwie odrębne infrastruktury. Jak rząd zamierza tutaj poradzić sobie z tym zagadnieniem?</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#PosełMarekKuchciński">Istniejące odmienne przepisy i procedury kontroli w Polsce i na Ukrainie też stwarzają pewne problemy. Jak rząd zamierza tę sprawę rozwiązać, tym bardziej że przepisy polskie są dostosowane do prawa międzynarodowego Unii Europejskiej, zaś ukraińskie odbiegają od tych standardów?</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#PosełMarekKuchciński">Pytanie następne. Nie istnieje możliwość korzystania ze wspólnych nośników informacji. Chodzi już nie tylko o komputeryzację - Polska po części ma czy w znacznej mierze ma te urządzenia, Ukraina ma je w minimalnym stopniu - ale także o prowadzenie samej ewidencji. Strona ukraińska - z tego, co mi wiadomo - prowadzi ewidencję w ten sposób, że ołówkiem zapisuje się na przejściach drogowych, ile osób przyjeżdża, a ile wyjeżdża. Jak z tym problemem rząd zamierza sobie poradzić?</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#PosełMarekKuchciński">Ostatnie pytanie dotyczy wiz. Otóż naszym zdaniem, zdaniem Prawa i Sprawiedliwości, Polska nie może biernie przystosowywać się do wymogów Unii Europejskiej, lecz standardy ubiegania się o polskie wizy musi dostosowywać do naszych, polskich warunków, szczególnie w przypadku obywateli państw, na których nam zależy. Dotyczy to także Ukrainy. Tu chodzi nie tylko o stosunki gospodarcze - pamiętamy, że na Ukrainie mieszka, jak wynika z różnych niezależnych informacji, 2 mln obywateli ukraińskich narodowości polskiej lub pochodzenia polskiego, a są to najczęściej rodzimi mieszkańcy tych ziem. Jakie zamierzenia w tym względzie ma rząd?</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#PosełMarekKuchciński">Ja rozumiem, panie marszałku, że nie dotyczy to bezpośrednio umowy, ale pośrednio wpływa na obraz przygotowania naszych przejść granicznych, jeśli chodzi o ułatwienie przepływu ludzi i towarów. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pana ministra Zenona Kosiniaka-Kamysza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiZenonKosiniakKamysz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę ustosunkować się do zadanych mi pytań. Jeżeli chodzi o pierwsze pytanie, art. 7 ust. 1 i rozbieżność w wersji językowej polskiej i ukraińskiej, chcę powiedzieć, że nie ma takiej ważnej umowy, gdzie występowałyby dwa rozbieżne teksty. Obydwie wersje językowe muszą być identyczne. Weryfikacją tłumaczeń zajmuje się Ministerstwo Spraw Zagranicznych - na pewno będą to wersje identyczne. Zapis w języku ukraińskim musi być taki sam, jak w języku polskim.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiZenonKosiniakKamysz">Jeżeli chodzi o kolejne pytanie odnośnie do roszczeń w przypadku zaistniałych wypadków. Będzie prowadzone postępowania na terenie państwa, którego obywatelem jest osoba, wobec której to roszczenie następuje.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiZenonKosiniakKamysz">Z kolei problematyka podjęta przez pana posła Kuchcińskiego. Skąd aż tak duża zwłoka? Tak długo trwała procedura uzgodnień. Jest to umowa bilateralna, w której Polska jest tylko jedną stroną, drugą stroną jest Ukraina i bardzo często długo czekamy na odpowiedzi na nasze noty. Jeżeli chodzi o Główny Urząd Celny, który już nie istnieje, to poinformujemy stronę ukraińską i w ten sposób zostanie wyjaśniony fakt, że w międzyczasie Główny Urząd Celny przestał istnieć.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiZenonKosiniakKamysz">Jeśli chodzi o kwestię odrębnych infrastrukturalnych rozwiązań po obydwu stronach granicy, to nie jest to jedyny przypadek - pan poseł mówił o Korczowej - podobnie jest na granicy polsko-niemieckiej i na innych granicach Rzeczypospolitej. Staramy się wykorzystywać wówczas obydwa terminalne bądź obydwie hale w ten sposób, aby po jednej stronie była dokonywana odprawa przywozowa, po drugiej stronie odprawa wywozowa. W przypadku gdy istnieje tylko jeden terminal na przejściu granicznym, trudno wyodrębnić wyjazd i przyjazd. Tak więc nie widzę w tym przypadku specjalnych problemów. Większych problemów należy dopatrywać się w kolejnej, poruszonej przez pana posła kwestii, mianowicie różnych standardów oraz rozbieżnych systemów ewidencji. Nie zamierzamy dostosowywać naszych systemów ewidencji do systemów ukraińskich. Działa w tej chwili Polsko-Ukraińska Rada Koordynacyjna ds. Współpracy Regionalnej i Transgranicznej, której mam przyjemność po stronie polskiej przewodniczyć. Staramy się przekonać naszych partnerów ukraińskich do dostosowywania własnych systemów, własnych rozwiązań w taki sposób, by były zgodne z wytycznymi Unii Europejskiej. Ukraina jest tym krajem, który wykazuje wyraźne zainteresowanie polepszeniem współpracy z krajami Unii Europejskiej i obecnymi krajami kandydackimi w związku z tym, że korzysta i zamierza nadal korzystać ze środków pomocowych Unii Europejskiej również na rozbudowę infrastruktury granicznej. Są pewne problemy we wspólnym wykorzystaniu tych środków, jako że nasze fundusze przewidziane dla Polski PHARE Cross-Border Cooperation nie przystają do funduszy przeznaczonych np. dla Ukrainy - TACIS. Rozmawiamy jednak na ten temat nie tylko z Ukrainą, ale i z administracją z Brukseli; odbyliśmy takie trójstronne spotkanie kilka tygodni temu po to, aby te środki lepiej i efektywniej wykorzystać również do rozbudowy infrastruktury granicznej.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiZenonKosiniakKamysz">Jeżeli chodzi o problematykę wydawania wiz, to nie wiąże się ona bezpośrednio z umową, ale - jeżeli pan marszałek pozwoli - z przyjemnością odniosę się do tego pytania. Tryb wydawania wiz nie może być pozostawiony wyłącznie naszej administracji. Natomiast dopóki nie jesteśmy krajem z grupy Schengen, dopóty mamy wpływ na szereg bardzo ważnych elementów związanych z wydawaniem wiz obywatelom Rosji, Ukrainy i Białorusi. Przypominam, że wizy będziemy wydawać od 1 lipca 2003 r. Przede wszystkim mamy wpływ na to, jak drogie będą te wizy. Rząd wychodzi z założenia, że wizy dla obywateli tych krajów powinny być jak najtańsze, nie chcemy na tych wizach absolutnie zarabiać, chcemy, aby koszt wizy w zasadzie był tzw. kosztem własnym (koszt wypisania jej, koszt nabycia naklejki wizowej). Będziemy się starali tak przygotować ofertę cenową, aby osoby, które wielokrotnie przekraczają polską granicę, były zainteresowane aplikowaniem o wizy wielokrotne. Zmniejszy to również problem wydawania wiz przez nasze konsulaty generalne. Przypominam, że według szacunków Ministerstwa Spraw Zagranicznych będziemy wydawać około miliona wiz rocznie dla obywateli Ukrainy, Białorusi i Rosji. Jest to 4-krotnie więcej niż obecnie Rzeczpospolita wydaje wiz łącznie na całym świecie. Od kilku miesięcy działa w Ministerstwie Spraw Zagranicznych specjalny zespół roboczy zajmujący się przygotowaniem naszym służb konsularnych do tego, przyznaję, olbrzymiego i jednorazowego przedsięwzięcia, z którym będziemy musieli się zmierzyć.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiZenonKosiniakKamysz">Jakie czynności podjęto? Przede wszystkim następuje modernizacja istniejących 10 konsulatów w tych 3 wymienionych krajach. Oprócz tego powołane zostały już 2 nowe konsulaty, właśnie na terenie Ukrainy, w Łucku i w Odessie. Zostanie dodatkowo zatrudnionych sto kilkadziesiąt osób, w tym część pracowników dyplomatycznych przysłanych z kraju, a część to będą siły miejscowe. Inny będzie tryb czy też model wydawania wiz. Szereg czynności wykonywanych dotychczas na terenie konsulatów będzie dokonywanych bądź przez banki (wszystkie rozliczenia i płatności), bądź też drogą pocztową (aplikacje wizowe i wszelkiego rodzaju korespondencja związana z wydawaniem wiz).</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiZenonKosiniakKamysz">Jeżeli chodzi o obywateli pochodzenia polskiego, niestety prawo Schengen nie przewiduje takiej kategorii, natomiast nie możemy oczywiście o naszych rodakach zapomnieć. Będzie duża rola w tym względzie naszych służb konsularnych. Konsul ma prawo udzielić zniżki i będziemy się starali w tym pierwszym okresie obarczyć nasze służby konsularne tym jeszcze dodatkowym zadaniem, wychodząc zresztą z założenia, że służby konsularne w większości mają naszą Polonię zewidencjonowaną i zidentyfikowaną. Konsul będzie miał prawo udzielania zniżek również obywatelom pochodzenia polskiego.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieSprawWewnętrznychiAdministracjiZenonKosiniakKamysz">Jeżeli ta odpowiedź w sprawie wiz satysfakcjonuje pana posła, to na tym bym zakończył. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-240.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-240.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 35. porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych, podpisanego w Warszawie dnia 24 stycznia 2002 r. (druki nr 532 i 691).</u>
          <u xml:id="u-240.4" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Bogusława Wontora.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PosełSprawozdawcaBogusławWontor">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W imieniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Spraw Zagranicznych przedstawiam sprawozdanie z prac nad rządowym projektem ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej dla celów pokojowych, podpisanego w Warszawie dnia 24 stycznia 2002 r. (druki nr 532 i 691).</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#PosełSprawozdawcaBogusławWontor">Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, skierował w dniu 3 czerwca 2002 r. omawiany projekt ustawy do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Spraw Zagranicznych do pierwszego czytania. Podczas wspólnego posiedzenia komisji w dniu 16 lipca 2002 r. odbyło się pierwsze czytanie i dyskusja nad tym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#PosełSprawozdawcaBogusławWontor">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Porozumienie podpisane w styczniu bieżącego roku z Europejską Agencją Kosmiczną jest efektem współpracy, która rozpoczęła się w latach 80. i rozwinęła w latach 90. Jest to druga umowa o współpracy rządu Rzeczypospolitej Polskiej z Europejską Agencją Kosmiczną. Poprzednia umowa została zawarta w 1994 r. na okres 5 lat. Jest to kolejny krok na drodze do członkostwa Polski w organizacji, dlatego też wiele zapisów zawartych w porozumieniu jest zbieżnych z zapisami Konwencji o Europejskiej Agencji Kosmicznej, która obowiązuje wszystkich członków ESA, w tym z zapisami dotyczącymi osobowości prawnej, immunitetu i podatków. Takie zapisy są w zgodzie z prawem Unii Europejskiej. Dodać można, że obecne porozumienie w stosunku do poprzedniego znacznie zwiększa uprawnienia Polski co do udziału w programach organizacji. Dotyczy to programów badawczych i rozwojowych agencji. Zapewnia to dostęp polskich firm do europejskiego rynku przemysłu kosmicznego oraz zwiększa możliwości dostępu polskich instytucji do techniki hi-tech. Przybliża nas to również do traktowania nas jak członka organizacji, ale też nakłada częściowe zobowiązania, takie jak na członków organizacji.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#PosełSprawozdawcaBogusławWontor">Dzięki dotychczasowej współpracy sfinansowany został udział polskich specjalistów w szkoleniach, warsztatach naukowych i seminariach. ESA udziela również stypendiów polskim naukowcom na pobyt w jej ośrodkach badawczych lub w innych instytucjach Unii Europejskiej. Dzięki tej współpracy bierzemy udział w różnych projektach badawczych oraz otrzymujemy zdjęcia satelitarne. Do największych projektów z udziałem polskich zespołów można zaliczyć: misję do Tytana, projekt dotyczący satelitów Saturna pod nazwą Cassini - Huygens, misję Integral badającą źródła promieniowania gamma, projekt dotyczący sondy Mars Express do planety Mars, misję GOCE dotyczącą badania pola grawitacyjnego Ziemi, obserwacje laserowe ze stacji naziemnej Borowiec, wykorzystanie zdjęć powierzchni Ziemi przez Instytut Geodezji i Kartografii w czasie powodzi w 1997 r. Zaznaczyć trzeba, że były to pierwsze zdjęcia satelitarne tego zdarzenia, które w istotny sposób przyczyniły się do przeciwdziałania powodzi. Dzięki podpisanemu porozumieniu polskie zespoły będą również uczestniczyły w największym europejskim projekcie, który jest obecnie w fazie przygotowań, dotyczącym systemu nawigacji satelitarnej Galileo. Jednak najważniejsza z punktu widzenia Polski jest współpraca, którą możemy wykorzystywać na potrzeby ekologii, metrologii, rolnictwa, a także telekomunikacji i nawigacji.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#PosełSprawozdawcaBogusławWontor">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wniosek o ratyfikację porozumienia został uzgodniony z odpowiednimi resortami. Żaden z resortów nie zgłosił merytorycznych uwag. Porozumienie nie niesie za sobą skutków finansowych dla budżetu państwa, co w obecnej sytuacji budżetowej jest sprawą bardzo ważną. Podczas dyskusji w połączonych komisjach nikt nie wnosił zastrzeżeń do tego projektu. W głosowaniu posłowie przyjęli projekt ustawy, jeden poseł wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#PosełSprawozdawcaBogusławWontor">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W związku z przeprowadzeniem pierwszego czytania oraz rozpatrzeniem omawianego projektu ustawy w imieniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Spraw Zagranicznych wnoszę o uchwalenie przez Wysoki Sejm projektu ustawy z druku nr 532 bez poprawek. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-241.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Sejm podjął decyzję o wysłuchaniu w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Kowalika, występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PosełJacekKowalik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej mam zaszczyt przedstawić stanowisko do projektu ustawy o ratyfikacji porozumienia między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych, podpisanego w Warszawie 24 stycznia br. (druki nr 532 i 691). Przedłożony przez rząd projekt ustawy stwarza możliwość uczestnictwa polskich naukowców w pracach badawczych związanych z misjami kosmicznymi. Zamysłem jest współpraca na rzecz użytkowania przestrzeni kosmicznej dla celów pokojowych. Dla Polski ważne jest, iż porozumienie stwarza możliwość wykorzystania systemów satelitarnych dla obserwacji Ziemi, głównie na potrzeby ekologii, meteorologii, rolnictwa oraz telekomunikacji i nawigacji. Ważne jest, iż spowoduje to ułatwienie wymiany naukowców oraz informacji, nawiązywanie kontaktów pomiędzy firmami przemysłowymi, wymianę danych, organizowanie konferencji, fundowanie stypendiów i szeroko rozumianą działalność edukacyjną w tym zakresie. W obecnej sytuacji budżetowej Polski ważne jest, iż ratyfikacja porozumienia między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną nie rodzi konsekwencji finansowych, chociażby w postaci wnoszonych często w podobnych przypadkach składek bądź opłat. Zgodnie z art. 10 ust. 1 tytułowego porozumienia określono sposób wyrażenia zgody przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej w formie ratyfikacji. Jest to wymóg określony w art. 89 ust. 1 pkt 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, po uprzedniej zgodzie Sejmu wyrażonej w ustawie.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#PosełJacekKowalik">Wysoka Izbo! Konieczność ta wynika z brzmienia art. 7 porozumienia, który dotyczy spraw uregulowanych w ustawie. Chodzi tu głównie o ust. 2 mówiący o zwolnieniach agencji od wszelkich podatków pobieranych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Określają to również art. 1 ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Dodatkowo ust. 5 przewiduje ulgi i zwolnienia materiałów służących do realizacji przedsięwzięć, co określa art. 2 § 1 ustawy z dnia 9 stycznia 1997 r. Kodeks celny. Przyznanie agencji zwolnień podatkowych i celnych jest ze wszech miar uzasadnione powszechnie stosowaną praktyką współczesnych stosunków międzynarodowych w odniesieniu do międzynarodowych organizacji międzyrządowych. Do praktyki tej należy także zawieranie odpowiednich umów między państwami i organizacjami międzynarodowymi, określającymi zakres wspomnianych zwolnień. Pragnę nadmienić w tym miejscu, iż zgodnie z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#PosełJacekKowalik">Wysoki Sejmie! Europejska Agencja Kosmiczna grupuje obecnie 14 państw Europy Zachodniej. Układ Europejski, który ustanawia stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską a Wspólnotami i ich państwami członkowskimi, określa w art. 75 zasady i formy współpracy w dziedzinie badań i rozwoju technologii. Porozumienie między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej dla celów pokojowych jest zgodne z przepisami traktatu z Amsterdamu i realizuje postanowienia Układu Europejskiego.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#PosełJacekKowalik">Przedstawiony przez rząd projekt ustawy o ratyfikacji omawianego porozumienia jest słuszny, należycie przygotowany i zgodny z przepisami Unii Europejskiej. W związku z tym w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnoszę o skierowanie projektu ustawy do dalszych prac legislacyjnych. Klub SLD popiera przedłożony projekt ustawy. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Lipińskiego występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PosełAdamLipiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Biorąc pod uwagę fakt, że od 1994 r. Polska współpracowała z Europejską Agencją Kosmiczną w zakresie wykorzystania przestrzeni kosmicznej, co dawało nam określone korzyści, oczywiste wydaje się ponowne nawiązanie ścisłej współpracy w tej dziedzinie. Celem agencji jest zapewnienie i wspieranie współpracy państw europejskich w dziedzinie badań i technologii kosmicznych oraz ich zastosowanie do wykorzystania kosmosu do celów pokojowych. Ratyfikacja porozumienia umożliwi Polsce korzystanie z programów i projektów realizowanych przez agencję.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#PosełAdamLipiński">Nie będę tutaj wymieniał korzyści związanych z ratyfikacją, gdyż dość jasno są one przedstawione w porozumieniu, chciałbym natomiast tylko podkreślić aspekt finansowy - nasz kraj nie będzie z tytułu ratyfikacji obciążony jakimikolwiek stałymi opłatami i składkami, co w związku z mizerią budżetową ma duże znaczenie. Co więcej, ratyfikacja umożliwi dostęp do stypendiów agencji oraz szeregu projektów i programów badawczych. Sądzę, że polskie środowisko naukowe na tym może tylko zyskać.</u>
          <u xml:id="u-245.2" who="#PosełAdamLipiński">Reasumując, korzyści z ratyfikacji przedmiotowego porozumienia są jasne, oczywiste, nie wymagają szerszego uzasadnienia. Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości opowiada się za ratyfikacją porozumienia między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w zakresie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych, podpisanego w Warszawie 24 stycznia 2002 r. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-245.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Pawlaka występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PosełMirosławPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rolnicy pracują przy żniwach bardzo ciężko, mamy problemy przyziemne, ale zajmujemy się kosmosem, bo to też jest potrzebne, ważne i istotne. Dlatego przemawiając w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, mam przyjemność zaprezentowania stanowiska, że nie ma tu żadnych sprzeczności, i podobnie jak przed chwilą przemawiający pan poseł chcę powiedzieć, że Polskie Stronnictwo Ludowe, widząc potrzebę współpracy pomiędzy Europejską Agencją Kosmiczną a rządem Rzeczypospolitej Polskiej, jak również z tego tytułu, że nie ma tu żadnych konsekwencji finansowych, będzie głosować za ratyfikacją porozumienia między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych, podpisanego w Warszawie dnia 24 stycznia 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#PosełMirosławPawlak">Jest to bardzo istotne i ważne, żeby przyłączyć się do tych 14 państw, które są członkami Europejskiej Agencji Kosmicznej. Polska przecież dotychczas również uczestniczy aktywnie w badaniach kosmicznych, korzystając głównie z możliwości stwarzanych przez tę agencję, i dlatego nie ma tutaj potrzeby zastanawiania się, lecz należy stwarzać warunki do ścisłej współpracy. Dotyczy to szerokiej współpracy w poszczególnych dziedzinach, przy użyciu nowoczesnej aparatury naukowej, szkoleniowej, w zakresie telekomunikacji, ekologii, meteorologii - głównie chodzi tu przecież o to, żeby monitorować stany pogodowe w tak trudnych teraz, zmieniających się warunkach termicznych - czy również w zakresie nawigacji. Podpisanie tego porozumienia gwarantuje, że Polska stanie się jeszcze aktywniejszym członkiem wśród państw należących do agencji, ale także będzie miała wielki wkład w jej działalności i będzie przewodzić w niektórych dziedzinach.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#PosełMirosławPawlak">Jeszcze raz powtórzę, że Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za ratyfikowaniem tego porozumienia. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Stryjewskiego, występującego w imieniu Klubu Parlamentarnego Ligi Polskich Rodzin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Drugi Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Debatujemy nad rządowym projektem ustawy o ratyfikacji Porozumienia między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych, podpisanego w Warszawie dnia 24 stycznia 2002 r. (druk sejmowy nr 532).</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Ustawowa droga ratyfikacji porozumienia wynika z art. 89 ust. 1 pkt 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 5 i art. 91 ust. 1 niektóre zapisy zawarte w porozumieniu będą niwelować skutki prawne działania niektórych ustaw polskich w zakresie stosowania ich do działalności Europejskiej Agencji Kosmicznej w Polsce, np. w zakresie podatków i opłat celnych, z których płacenia agencja ma być zwolniona.</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Europejska Agencja Kosmiczna jest międzynarodową instytucją badawczą, realizującą wiele programów badań kosmosu, których wyniki mają być wykorzystywane w celach pokojowych, czyli głównie po to, aby uzyskać większą wiedzę o wszechświecie oraz aby na podstawie tych badań uzyskać znaczący postęp technologiczny. Europejska Agencja Kosmiczna jest elitarną międzynarodową strukturą badawczą, z którą współpracują rządy najbogatszych państw Europy i świata, wszak badania kosmiczne i w kosmosie są bardzo kosztowne, pionierskie, ale perspektywiczne.</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Polska w okresie powojennym brała, co prawda, udział w badaniach kosmicznych w ramach współpracy ze Związkiem Radzieckim i z innymi krajami byłej Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Jak wiemy, nie była to równoprawna współpraca, tak jak korzyści wynikające z badań kosmicznych nie były równoprawnie rozdzielane. Dziś ta współpraca jest w stanie głębokiej zapaści, a nawet niektórzy mówią, że agonii.</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Współpraca polskich badaczy i polskich instytucji naukowych z Europejską Agencją Kosmiczną ma też już swoją wieloletnią historię i osiągnięcia. Nie jesteśmy przeciwni tej współpracy. Nie jesteśmy przeciwni podpisywaniu wzajemnych porozumień, by tę współpracę ożywiać, wzmacniać, zagwarantować.</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Poprzednie porozumienie obowiązywało od 1994 r. do 1999 r., obecne ma kształtować przyszłą współpracę przez okres 5 lat z możliwością pisemnego jej przedłużenia. Podobnie jak poprzednie, i to obecne porozumienie nie pociągnie za sobą zobowiązań finansowych państwa, typu składki lub obligatoryjne opłaty, choć zgodnie z art. 7 ust. 2 i 5 porozumienia Europejska Agencja Kosmiczna będzie zwolniona w Polsce z obowiązku wnoszenia podatków i opłat celnych.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ciesząc się ze znakomitego poziomu polskich ośrodków naukowych i polskich badaczy, który to poziom gwarantuje zaproszenie ich do międzynarodowej współpracy w tym elitarnym klubie naukowym i technologicznym, ciesząc się z polskich osiągnięć badawczych w naukach i technologii kosmicznej, pragniemy jednakże zwrócić uwagę Wysokiej Izbie na niepokojący nas fakt nadania Europejskiej Agencji Kosmicznej praw przynależnych prawie że suwerennemu państwu.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Pytamy: czy aby prowadzić międzynarodową współpracę badawczą trzeba nadawać immunitet dyplomatyczny, prawny i finansowy organizacji międzynarodowej koordynującej te badania? Odpowiedź, że inne państwa tak czynią albo że za to mamy dostęp do środków finansowych Europejskiej Agencji Kosmicznej, nie usuwa naszych wątpliwości. Jednakże dziś dla większego dobra, jakim jest międzynarodowa współpraca naukowo-techniczna, w której uczestniczy Polska, przychylamy się do wniosku o ratyfikację porozumienia o współpracy w dziedzinie badań kosmicznych i użytkowania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych. Ale już dziś sygnalizujemy rządowi polskiemu nasze oczekiwanie, by umowy z instytucjami międzynarodowymi były negocjowane roztropnie, z większym udziałem Sejmu. Dziękuję pięknie.</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu ministra nauki przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych pana Michała Kleibera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#MinisterNaukiPrzewodniczącyKomitetuBadańNaukowychMichałKleiber">To porozumienie ma zagwarantować polskim uczonym dostęp do techniki kosmicznej, inaczej nieosiągalnej w Polsce. Ma nam zapewnić możliwość uczestniczenia w projektach użytkowych dotyczących obserwacji ziemi, nawigacji i telekomunikacji satelitarnej, co jest niezwykle ważne z punktu widzenia funkcjonowania państwa. Ma nam dać, co jest ważne ze względów gospodarczych, możliwość dotarcia do rynku techniki kosmicznej w Europie poprzez włączenie polskich firm w europejski system zleceń i przetargów w zakresie aeronautyki. Ma wreszcie wytworzyć znaczący impuls integracyjny w obszarze polskiej nauki i zaawansowanej technologii.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#MinisterNaukiPrzewodniczącyKomitetuBadańNaukowychMichałKleiber">Apeluję do Wysokiej Izby o ratyfikację przedłożonego porozumienia - porozumienia ważnego dla polskiej nauki, porozumienia, które pozwoli polskim uczonym na prowadzenie badań na najwyższym światowym poziomie, porozumienia potencjalnie niezwykle ważnego dla polskich innowacyjnych przedsiębiorstw. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję, panie ministrze.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Czy pan poseł sprawozdawca chciałby zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Nie widzę zgłoszenia.</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Przy jednomyślności sali raz jeszcze dziękuję panu ministrowi Kleiberowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PosełEdwardPłonka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Platforma Obywatelska pragnę przedstawić stanowisko w sprawie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych, podpisanego w Warszawie dnia 24 stycznia 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#PosełEdwardPłonka">Ratyfikacja tego porozumienia otwiera przed Polską szansę na szeroką współpracę z Europejską Agencją Kosmiczną w zakresie prowadzenia aktywnych badań przestrzeni kosmicznej, wykorzystania systemów satelitarnych na potrzeby cywilne, a także na płaszczyźnie rozwoju techniki kosmicznej.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#PosełEdwardPłonka">Przez pięć lat, to znaczy do czerwca 1999 r., Polska współpracowała z agencją na podstawie Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie wykorzystania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych. Uczestnictwo polskich instytucji w programach agencji było jednak wtedy uzależnione od uprzejmości kierownika danego programu badawczego, który to zapraszał Polaków do współpracy przy pojedynczych projektach.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#PosełEdwardPłonka">Teraz mamy możliwość nawiązania jeszcze ściślejszego kontaktu z agencją i podjęcia stałej współpracy. Europejska Agencja Kosmiczna udostępni Polsce wyniki swoich programów badawczych. Najważniejsze z nich dotyczą wykorzystania systemów satelitarnych w celach obserwacji Ziemi i mają zastosowanie w ekologii, meteorologii, rolnictwie, a także telekomunikacji i nawigacji. W dobie obecnych zmian klimatycznych, które najprawdopodobniej są przyczyną niespotykanych dotąd w Polsce powodzi, a także wciąż istniejącego w naszym kraju zagrożenia ekologicznego, wyniki badań agencji stanowią cenny materiał poznawczy i z powodzeniem mogą być wykorzystane do walki z tymi problemami.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#PosełEdwardPłonka">Bardzo istotne jest to, iż porozumienie to nie pociąga za sobą obciążeń finansowych, wręcz przeciwnie, daje Polsce szerokie możliwości korzystania z dotychczasowego dorobku badawczego państw Europy Zachodniej, bez konieczności zwrotu części kosztów z tego tytułu.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#PosełEdwardPłonka">Współpraca z Europejską Agencją Kosmiczną daje polskim grupom badawczym dostęp do przestrzeni kosmicznej, między innymi poprzez zdobywanie doświadczeń w ośrodkach agencji i udział w programach edukacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#PosełEdwardPłonka">W ciągu najbliższych dziesięciu lat Europejska Agencja Kosmiczna zamierza zrealizować wiele interesujących i zapewne bardzo przydatnych projektów. W ogłoszonym ostatnio programie badawczym na lata 2008–2013 agencja zapowiada między innymi: badania planety Merkury, badania nad formowaniem się i ewoluowaniem naszej galaktyki, a także poszukiwanie planet nadających się do zamieszkania przez człowieka. Prowadzone będą także badania nad fotosferą i polem magnetycznym Słońca. Dzięki agencji około roku 2010 powstanie pierwsze na świecie obserwatorium fal grawitacyjnych oraz najnowocześniejszy teleskop kosmiczny nowej generacji.</u>
          <u xml:id="u-253.7" who="#PosełEdwardPłonka">Wysoka Izbo! Choć projekty, o których powiedziałem, wydają się z perspektywy sali sejmowej bardzo odległe, to właśnie tego typu badania są podstawą rozwoju i postępu na naszej planecie. Tymczasem rozwój cywilizacyjny Polski jest opóźniony, między innymi dlatego, iż niedostatecznie wykorzystujemy własny potencjał intelektualny. Porozumienie, o którym tu dziś dyskutujemy, może przyczynić się do przezwyciężenia tego kryzysu. Badania naukowe i postęp są motorem rozwoju każdego kraju.</u>
          <u xml:id="u-253.8" who="#PosełEdwardPłonka">Platforma Obywatelska od początku zwraca uwagę na konieczność zreformowania w naszym kraju systemu badań naukowych. Państwo polskie niedostatecznie wspiera takie badania. Środki budżetowe powinny zostać skoncentrowane na finansowaniu podstawowej działalności naukowej, przy jednoczesnym stworzeniu struktury prawnej wspierającej działalność gospodarczą opartą na wykorzystaniu zaawansowanych technologii. Tak właśnie powinno być. Niestety, ograniczone fundusze budżetowe muszą być w pierwszej kolejności przeznaczone na zaspokojenie podstawowych potrzeb społecznych.</u>
          <u xml:id="u-253.9" who="#PosełEdwardPłonka">Jeśli więc stajemy wobec szansy międzynarodowej współpracy naukowej, która może Polsce przynieść wiele korzyści, a nie obciąża budżetu, należy oczywiście z takiej możliwości skorzystać.</u>
          <u xml:id="u-253.10" who="#PosełEdwardPłonka">Klub Poselski Platforma Obywatelska rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną o współpracy w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej do celów pokojowych, podpisanego w Warszawie dnia 24 stycznia 2002 roku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpimy na następnym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Wysoki Sejmie! Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 26. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich. Są to panowie posłowie: Jerzy Czerwiński i Antoni Stryjewski.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Chciałbym zapytać: Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów chciałby jeszcze się zgłosić do wygłoszenia oświadczenia?</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Nie widzę.</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Zamykam listę posłów zapisanych do wygłoszenia oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-254.7" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Czerwińskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#PosełJerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W dniu wczorajszym, 18 lipca, odbyło się w Sejmie spotkanie prezydium Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych z delegacją ziomkostwa Górnego Śląska. Pomimo że jestem członkiem prezydium komisji, nie uczestniczyłem w tym spotkaniu. Uważam bowiem sam fakt dopuszczenia do spotkania na terenie Sejmu polskich posłów z delegacją niemieckiego ziomkostwa za skandal i błąd polityczny. I to niezależnie od przebiegu i celu tegoż spotkania, jak i uzgodnień na nim podjętych.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#PosełJerzyCzerwiński">Polscy parlamentarzyści, przedstawiciele Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, nie powinni swoją obecnością na tym spotkaniu uwiarygadniać przedstawicieli organizacji wysuwających wobec państwa polskiego roszczenia sprzeczne z polską racją stanu. To właśnie z kręgów rewizjonistów niemieckich, działaczy ziomkostw coraz częściej wysuwane są w stronę Polski żądania wypłaty odszkodowań za wysiedlenie Niemców z polskich ziem zachodnich i północnych, uznania przez Polskę tzw. prawa do ojczyzny, czyli faktycznie zagwarantowania przez nasze państwo dla wysiedlonych Niemców i ich potomków prawa do swobodnego osiedlania się na obszarze naszych ziem odzyskanych. Stoi to w jawnej sprzeczności z polskim ustawodawstwem.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#PosełJerzyCzerwiński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Już wcześniej w działalności tzw. wypędzonych pojawiały się stanowiska podważające powojenny ład europejski, układ poczdamski i polską obecność na ziemiach zachodnich i północnych. Ostatnio wypowiedzi te weszły na wyższy poziom reprezentacji, ale też i agresji. Pojawiły się żądania osób wpływowych, niemieckich polityków z pierwszych stron gazet, domagających się od Polski anulowania powojennych dekretów sankcjonujących postanowienia poczdamskie. Ostatnia taka wypowiedź, z 23 czerwca 2002 r., premiera rządu krajowego Bawarii, kandydata na kanclerza Niemiec Edmunda Stoibera wywołała żywą reakcję w polskim społeczeństwie. Spowodowała też właściwą odpowiedź polskiego parlamentu - oświadczenie Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP z dnia 5 lipca 2002 r.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#PosełJerzyCzerwiński">Tym bardziej dziwi fakt, że w tym czasie, gdy jeden organ Sejmu, Komisja Spraw Zagranicznych, protestuje przeciwko wypowiedzi Edmunda Stoibera kwestionującej status prawny, własnościowy i społeczny na ziemiach odzyskanych, drugi organ Sejmu, prezydium Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych, spotyka się z tymi, w imieniu których Edmund Stoiber swoje żądania wysuwa. Takie działanie prezydium Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych w efekcie doprowadza do zmniejszenia wyrazistości reakcji polskiego parlamentu na buńczuczne żądania polityka niemieckiego, jaką było oświadczenie Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP. W dalszej perspektywie nie będzie służyło też dobrze stosunkom polsko-niemieckim, fałszuje bowiem polskie intencje oraz oczekiwania naszego państwa i społeczeństwa wobec zachodniego sąsiada. Członek prezydium Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Jerzy Czerwiński.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Proszę o zabranie głosu pana posła Antoniego Stryjewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! „Rzeczpospolita” z 17 lipca br. w doniesieniu pt. „UPA bliżej rehabilitacji” podała, że, po pierwsze, premier Ukrainy Leonid Kinach zapowiedział szybką rehabilitację UPA; po wtóre, że rząd Ukrainy intensywnie pracuje nad uznaniem członków OUN i UPA za bojowników o niepodległość, po trzecie, że w tej sprawie został przygotowany projekt ustawy o ustanowieniu historycznej sprawiedliwości wobec bojowników o wolność i niepodległość ukraińskiego państwa, oraz, po czwarte, że rosyjski MSZ złożył ostry protest, na który szef dyplomacji ukraińskiej Anatolij Złenko lekko oświadczył, że jest to „wewnętrzna sprawa Ukrainy”.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Nawiązując do powyższego doniesienia, wyrażam poważne zaniepokojenie groźnymi dla Polski próbami nobilitacji przez ukraiński parlament i ukraiński rząd zbrodniczych organizacji oraz uhonorowania mianem bohaterów ludobójców ukraińskich. OUN jako terrorystyczna organizacja polityczna i powołana przez nią oraz kierowana formacja zbrojna UPA dokonały w latach 1939–1947 zbrodni ludobójstwa na ludności polskiej, mordując ze szczególnym okrucieństwem co najmniej 100 tys. Polaków bez względu na ich wiek i płeć. Działania te były wynikiem celów ideologicznych OUN przyjętych przez UPA, według których zakładano zbudowanie państwa ukraińskiego na wszystkich ziemiach zamieszkałych przez Ukraińców - zwanych przez nich etnicznymi - przez biologiczne oczyszczenie ich z innych narodowości, a przede wszystkim z Polaków i Żydów.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Głoszona wówczas koncepcja Ukrainy wyłącznie dla Ukraińców pobrzmiewa w omawianym przez „Rzeczpospolitą” projekcie rządu ukraińskiego ustawy rehabilitującej OUN-UPA, w którym działalność tych organizacji jest określana jako: „ruch sprzeciwu organizowany w jednym celu - zjednoczenia i utworzenia jednolitej Ukrainy”.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Bliskie realizacji zamiary ukraińskiego rządu nie są wyłącznie sprawą wewnętrzną Ukrainy wbrew temu, co twierdzi wspomniany minister spraw zagranicznych Ukrainy Złenko. Negują one bowiem przyjęte przez społeczność międzynarodową normy prawne i są obrazą międzynarodowej moralności, w której nie akceptuje się ludobójstwa. Wprost przeciwnie ludobójstwo jako kwalifikowana forma zbrodni przeciw ludzkości, najpoważniejsza zbrodnia iuris gentium, jest ścigane na podstawie Konwencji o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 9 grudnia 1948 r., której stronami są m.in. Ukraina i Polska.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Uznanie działalności OUN i UPA przez Ukrainę zgodnie z cytowaną wiadomością z „Rzeczpospolitej” za ideologiczny fundament istnienia niezależnego państwa ukraińskiego byłoby nie „rehabilitacją” czy „ustanowieniem historycznej sprawiedliwości”, lecz gloryfikacją ludobójców i państwowym szyderstwem z powszechnie przyjętych norm prawnych i moralnych. Byłby to akt całkowicie nie do przyjęcie i wręcz groźny dla Polski, jak również dla innych sąsiadów, wreszcie nawet dla samej Ukrainy, mógłby bowiem być inspiracją dla nieobliczalnych wręcz posunięć w sprawach wewnętrznych i międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-257.5" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">Co więcej, takie ewentualne „udane” oficjalne zafałszowanie historii mogłoby oznaczać bezpośrednie zagrożenie dla naszych południowowschodnich granic. Ponieważ OUN-UPA dążyły do oderwania południowo-wschodnich ziem obecnej Polski, ich „rehabilitacja” wzmocniłaby i „uzasadniała” głośno już artykułowane przez współczesnych nacjonalistów ukraińskich rewizjonistyczne pretensje. Przypominam tutaj debatę w Radzie Miejskiej Lwowa.</u>
          <u xml:id="u-257.6" who="#PosełAntoniStanisławStryjewski">W związku z powyższym postuluję pilne przekazanie przez pana premiera i Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej protestu o stosownej treści w powyższej sprawie do rządu Ukrainy, podobnie jak to uczyniła rosyjska dyplomacja, i oczywiście jego opublikowanie. Gdyby mimo takich protestów nastąpiło uchwalenie przez parlament Ukrainy tej karygodnej ustawy, jeszcze raz pozwalam sobie stwierdzić, że traktowanie powyższego aktu jako wewnętrznej sprawy Ukrainy jest wykluczone. Byłoby również nie do pomyślenia, aby Rzeczpospolita Polska miała dalej za wszelką cenę występować na forum międzynarodowym jako tzw. adwokat Ukrainy. Zresztą cała społeczność cywilizowanych krajów Zachodu prędzej czy później zorientowałaby się, z jakiego charakteru państwem miałaby do czynienia. Warto, a nawet trzeba by o tym w sposób oficjalny i jasny poinformować władze Ukrainy i zamieszkujące ją narody. Dziękuję pięknie.</u>
          <u xml:id="u-257.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Informacja o wpływie interpelacji i zapytań oraz odpowiedzi na nie znajduje się w doręczonym paniom i panom posłom druku nr 643.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Na tym kończymy 26. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Porządek dzienny 27. posiedzenia Sejmu, zwołanego na dni 23, 24, 25 i 26 lipca 2002 r., został paniom i panom posłom doręczony.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#WicemarszałekTomaszNałęcz">Zamykam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-258.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-258.8" who="#komentarz">(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-258.9" who="#komentarz">(Koniec posiedzenia o godz. 18 min 42)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>