text_structure.xml
12.3 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PoselPawelKowal">Otwieram posiedzenie Komisji. Witam wszystkich.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PoselPawelKowal">Na podstawie podpisów na liście obecności stwierdzam kworum.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PoselPawelKowal">Porządek dzienny obejmuje jeden punkt: zaopiniowanie dla Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o grobach i cmentarzach wojennych (druk nr 463). Czy są uwagi do porządku obrad? Zgłoszeń nie słyszę, a więc stwierdzam, że porządek dzienny został przyjęty.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PoselPawelKowal">Proszę pana ministra Tomasza Mertę o zwięzłe zreferowanie rozpatrywanego tematu.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoTomaszMerta">Choć przedstawiona nowelizacja ustawy jest krótka, to jednak ma istotne znaczenie. Pewnym paradoksem jest to, że nowelizujemy bardzo już „leciwą” ustawę – z 1933 roku.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoTomaszMerta">Z związku z uchwaleniem ustawy z 29 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw, dotyczących zmian w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej dokonano pewnych zmian i modyfikacji w polskim systemie opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi. Te rozwiązania nie były główną zmianą tzw. ustawy kompetencyjnej, w której chodziło o przekazanie szeregu uprawnień wójtom, burmistrzom i prezydentom miast. Przy tej okazji przesunięto do samorządów niektóre kompetencje, do tej pory będące w gestii wojewody, a dotyczące grobów i cmentarzy wojennych.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoTomaszMerta">Ta zmiana weszła w życie od 1 stycznia 2006 roku. Uważamy, że przyjęte w 2005 roku rozwiązanie nie było do końca przemyślane i w przyszłości może przynieść niepokojące rezultaty. Z tego właśnie wynika przygotowana przez nas nowelizacja, która nie polega na wprowadzeniu nowego rozstrzygnięcia, lecz jest powrotem do dotychczasowego sposobu działania systemu opieki państwa nad grobami i cmentarzami wojennymi. Takie rozwiązanie uważamy za najwłaściwsze i najbardziej sensowne.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoTomaszMerta">Chcielibyśmy przywrócić system, który zakłada kluczową rolę wojewody jako przedstawiciela rządu na obszarze województwa w zakresie ochrony nad grobami i cmentarzami wojennymi. Wiążące się z grobami i cmentarzami wojennymi kwestie często są przedmiotem dwustronnych umów pomiędzy Polską a państwami ościennymi. Wydaje się właściwe to, by wojewoda mógł stać na straży wykonywania zawartych umów. Często te sprawy prowadzą do różnego rodzaju sporów i konfliktów, np. w sytuacji, w której mamy do czynienia z grobami wojennymi ukraińskimi, rosyjskimi. Sądzimy, że rola administracji rządowej w tych sprawach nie powinna być ograniczona.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoTomaszMerta">Pragniemy podkreślić, że proponowana zmiana nie oznacza uszczuplenia uprawnień samorządów, gdyż wojewoda podpisuje umowy z poszczególnymi samorządami w sprawie opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi znajdującymi się na terenie danej gminy.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoTomaszMerta">Zmiana ustawowa, która weszła w życie od 1 stycznia 2006 roku, wskazuje, że minister kultury i dziedzictwa narodowego jest podmiotem, który powinien zawierać takie umowy z poszczególnymi samorządami. To zadanie jest kłopotliwe, gdyż minister kultury i dziedzictwa narodowego miałby stworzyć pewnego rodzaju administrację, która dawałaby mu pełną wiedzę na temat rzeczywistych potrzeb poszczególnych gmin w zakresie cmentarzy i grobów wojennych. Wiedza wojewody na ten temat z pewnością jest nieporównywalnie głębsza, a wojewoda jest w większym stopniu nie tylko strażnikiem interesów państwa i dobrym mediatorem w razie pojawiających się konfliktów, ale także jest bardziej predestynowany do dzielenia pomocy publicznej na opiekę nad grobami i cmentarzami wojennymi.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoTomaszMerta">Jeszcze raz powtarzam, że chociaż rozpatrujemy nowelizację ustawy, to w praktyce jest to jedynie powrót do systemu dobrze funkcjonującego w ostatnich dziesięcioleciach. Polskie problemy z ochroną grobów i cmentarzy wojennych nie wynikały ze złej regulacji prawnej, lecz najczęściej z niedostatecznego dofinansowania.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoTomaszMerta">Reasumując, przedłożona propozycja nowelizacji ustawy przywraca dotychczasowe kompetencje wojewody w systemie ochrony i opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi i czyni z wojewody organ, który dzieli pieniądze pomocy publicznej na ochronę tych miejsc oraz czyni go strażnikiem dobra publicznego, interesów państwa i mediatorem w różnego rodzaju sporach i konfliktach.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoTomaszMerta">Pragnę podkreślić, że to rozwiązanie w żadnym razie nie zamyka samorządom lokalnym drogi do zajmowania się grobami i cmentarzami wojennymi, znajdującymi się na ich terenie. Odbywa się to na postawie umowy podpisywanej z wojewodą.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieKulturyiDziedzictwaNarodowegoTomaszMerta">Przedłożona nowelizacja ustawy zawiera także przepis porządkujący. Jeśli rozpatrywany projekt ustawy zyska akceptację Komisji i Sejmu, to konieczne będzie przekazanie poszczególnym wojewodom pieniędzy, które w tej chwili znajdują się w gestii ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Chodzi o to, by zgodnie ze stanem swojej wiedzy wojewodowie mogli wspomagać gminy w ochronie i opiece nad grobami i cmentarzami wojennymi, znajdującymi się na terenie całej Polski.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PoselPawelKowal">Czy pan minister Andrzej Przewoźnik chciałby zabrać głos w tej sprawie?</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#SekretarzRadyOchronyPamieciWalkiMeczenstwaAndrzejPrzewoznik">Chciałbym zwrócić uwagę na dwie kwestie.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#SekretarzRadyOchronyPamieciWalkiMeczenstwaAndrzejPrzewoznik">Pan minister Tomasz Merta nie powiedział o tym, że do katalogu grobów wojennych wpisaliśmy kategorię grobów, która była pomijana w dotychczasowym ustawodawstwie polskim, choć w praktyce w ostatnich latach zajmowaliśmy się tymi sprawami. Chodzi o groby osób cywilnych i wojskowych – bez względu na narodowość – które straciły życie po 1 września 1939 roku w czasie okupacji niemieckiej i sowieckiej. Na terenie Polski mamy wiele grobów i cmentarzysk prochów ofiar niemieckich i sowieckich obozów, a niestety o tym bardzo często się zapomina. Właściwie większość cmentarzy niemieckich to praktycznie ogromne pola prochów i kości ludzkich. Wprowadziliśmy także kategorię grobów osób, które walczyły z narzuconym systemem po roku 1944, aż po 1956 rok, gdyż do tego czasu działały ostatnie szczątki oddziałów i struktur konspiracyjnych. Jesteśmy to winni ludziom, którzy wówczas ginęli i bardzo często nie mają grobów, gdyż byli skrytobójczo mordowani przez organy bezpieczeństwa publicznego lub informacji wojskowej.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#SekretarzRadyOchronyPamieciWalkiMeczenstwaAndrzejPrzewoznik">Myślę, że jest to ważne uzupełnienie, na które oczekują przede wszystkim samorządy lokalne oraz bardzo liczne środowiska w Polsce i za granicą.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#SekretarzRadyOchronyPamieciWalkiMeczenstwaAndrzejPrzewoznik">Jako praktyk chcę powiedzieć, że rozwiązanie z 1933 roku oddaje całą filozofię, jaka legła u podstaw stworzenia konwencji genewskich i funkcjonowania międzynarodowego prawa humanitarnego. W wypadku grobów i cmentarzy wojennych zawsze państwo jest podmiotem zarządzającym i zapewniającym opiekę oraz ochronę prawną. Samorządy wykonują tylko i wyłącznie pewne działania zlecone przez organy państwa. Ten system sprawdza się wszędzie – nie tylko w Europie. W takich krajach, jak np. Polska zawsze groby i cmentarze wojenne są polem konfliktu – zwłaszcza na pograniczu. Myślę tutaj o kwestiach polsko-litewskich, polsko-ukraińskich, polsko-białoruskich, polsko-rosyjskich, polsko-niemieckich. Bardzo wiele osób nie zdaje sobie sprawy z istnienia takich problemów w różnych rejonach Polski. W sobotę, 13 maja br., w Pawłokomie odbędzie się uroczystość z udziałem prezydentów Polski i Ukrainy. Zapewne nie byłaby ona możliwa i nie byłoby możliwe urządzenie tych grobów, gdyby państwo nie dysponowało odpowiednimi instrumentami do przeprowadzenia tej operacji.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#SekretarzRadyOchronyPamieciWalkiMeczenstwaAndrzejPrzewoznik">Jesteśmy zwolennikami decentralizacji, ale mądrej decentralizacji. Ustawa z 2005 roku w interesującym nas zakresie nie była wcześniej konsultowana, nie zbadano tego problemu i tego, co niosą ze sobą przyjęte zmiany ustawowe. Z pełną świadomością pragnę powiedzieć, że z tego powodu poniesiemy negatywne konsekwencje w Polsce, ale także wobec naszych miejsc pamięci poza granicami kraju, gdyż to wszystko działa na zasadzie pewnej wzajemności. Dzisiaj mielibyśmy taką sytuację jak w wypadku cmentarza Orląt Lwowskich i słyszeli argument: to nie my, to samorząd.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#SekretarzRadyOchronyPamieciWalkiMeczenstwaAndrzejPrzewoznik">Chodzi o dość delikatne i trudne kwestie, dla których bardzo przydatna okazała się ustawa z 1933 roku. Okazuje się, że wówczas tworzono naprawdę niezłe prawo. Uważam, że należy przywrócić ten system.</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#SekretarzRadyOchronyPamieciWalkiMeczenstwaAndrzejPrzewoznik">Trzeba powiedzieć, że samorządy nie są w stanie same udźwignąć ciężaru opieki nad tego rodzaju obiektami. Są samorządy, które mają 2-3 bardzo małe obiekty, ale są również małe samorządy, mające po kilka lub kilkanaście takich obiektów – czasami bardzo dużych. Przekazywane przez państwo pieniądze na utrzymanie tych miejsc są niewystarczające, nie zapewniają nawet 50% potrzeb. W ciągu ostatnich lat opracowaliśmy mechanizmy wspierania samorządów lokalnych. Prowadzę różne rozmowy w celu uzyskania środków np. niemieckich lub z innych źródeł, pozwalających na porządkowanie bardzo wielu cmentarzy. Gdyby nie takie działania, to dzisiaj zapewne wyglądałyby zupełnie inaczej.</u>
<u xml:id="u-4.7" who="#SekretarzRadyOchronyPamieciWalkiMeczenstwaAndrzejPrzewoznik">Myślę, że poprawiając prawo warto robić coś dobrego, a nie psuć coś, co rzeczywiście jest dobre. Bardzo proszę Komisję o pozytywne zaopiniowanie przedłożonego projektu ustawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PoselPawelKowal">Czy ktoś chciałby zabrać głos w tej sprawie? Zgłoszeń nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PoselPawelKowal">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o pozytywne zarekomendowanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przedłożonego projektu ustawy. Kto jest za przyjęciem pozytywnej opinii Komisji?</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#PoselPawelKowal">Stwierdzam, że Komisja 14 głosami, przy braku przeciwnych i 1 wstrzymującym się, wydała pozytywną opinię.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#PoselPawelKowal">Wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad – zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>