text_structure.xml 59.8 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Otwieram posiedzenie połączonych Komisji poświęcone rozpatrzeniu zgłoszonych w trakcie drugiego czytania poprawek do sprawozdania Komisji o projekcie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej. Witam wszystkich posłów i gości.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Mamy zgłoszonych 11 poprawek. W tej fazie postępowania możemy ustosunkować się tylko do poprawki sygnalizując Sejmowi naszą ocenę danej poprawki. Nasza rola sprowadza się do tego, żeby stwierdzić, czy te poprawki są prawidłowo skonstruowane, czy ujmują wszystkie konsekwencje. Natomiast nie mamy możliwości modyfikacji poprawek.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Chcę zapytać, czy wszyscy państwo, którzy złożyli poprawki podtrzymują je?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselWladyslawSzkop">Panie przewodniczący, po wysłuchaniu pańskiej wypowiedzi wycofuję pierwszą poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Bardzo dziękuję za konsyliacyjne podejście, mamy już jedną poprawkę mniej. Czy pan przewodniczący Kopczyk podtrzymuje wszystkie poprawki, bo państwo wykazywali tu dużą aktywność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PoselJanKopczyk">Sądzę, że można zrezygnować z poprawki nr 7 w części b/.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Zostaje poprawka a/, która dotyczyłaby tylko ust. 1. Jak rozumiem, nie ma innych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Przystępujemy do poprawki nr 2.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Poprawka nr 2 dotyczy art. 10 ust. 2. Proszę otworzyć tekst na s. 10. Jest napisane w poprawce, żeby dodać po pkt. 5 pkt 6 "dotychczasową postawą nie budzi zastrzeżeń etycznych".</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PoselJanuszSzymanski">Może pan przewodniczący Kopczyk jako poseł wnioskodawca przybliży tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselJanKopczyk">Intencją tej poprawki jest, aby dać okręgowym radom pielęgniarek i położnych możliwość dodatkowej kwalifikacji, ponieważ to, co jest do tej pory, katalog pięciu warunków do uzyskania prawa do wykonywania zawodu, powoduje niejaki automatyzm. Natomiast, kiedy znajdzie się jeszcze ten szósty punkt, to będzie możliwość wyeliminowania - co prawda i tak marginalnych - sytuacji, że osoba ze względu na swoją postawę, zaszłości jakieś czy zachowanie nie powinna danego zawodu wykonywać. Sądzę, że dobrze byłoby, aby ta poprawka znalazła się w tekście.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Czy pan minister Rudnicki zechciałby ustosunkować się do tej poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpolecznejWojciechRudnicki">Z całą pewnością można powiedzieć, że ta poprawka w tej wersji nie szkodzi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpolecznejWojciechRudnicki">Jedyne utrudnienie, jakie widziałbym po jej zastosowaniu, to odpowiedź na pytanie kto to będzie robił i na podstawie jakich kryteriów. Oczywiście, mamy do czynienia z pewnym prawem obywatelskim, które ogranicza się z powodu zastrzeżenia, które mamy w zapisie. Zatem w sytuacjach skrajnych, w których będzie kwestionowana ocena, tego rodzaju kryterium może powodować pewne kłopoty.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieZdrowiaiOpiekiSpolecznejWojciechRudnicki">Trzeba jednak powiedzieć, że bardzo długo taki zapis bywał i dotyczył zawodu lekarza. W związku z tym mamy pewne trudności, aby uznać, że poprawka jest uzasadniona, aczkolwiek mam wielką chęć, aby to uczynić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Może rozwiałbym te wątpliwości, bo wiadomo, że właś-ciwym podmiotem jest właściwy organ samorządu. Nie pamiętam w tej chwili gdzie, ale w niektórych ustawach korporacyjnych jest tego typu sformułowanie. Mówi się tam o nieskazitelnym charakterze, dawaniu gwarancji czy rękojmi itp.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Art. 11 ust. 1 mówi, że prawo wykonywania zawodu albo ograniczone prawo wykonywania zawodu stwierdza na wniosek osoby zainteresowanej okręgowa rada, czyli ona musi również brać pod uwagę te kryteria, które wynikają ze stanu normatywnego.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Może pani poseł sprawozdawca chciałaby wyrazić swój stosunek do tej kwestii?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselKrystynaSienkiewicz">Mam stosunek zdecydowanie negatywny. Warunek tak sformułowany może stwarzać nie tylko wiele nieporozumień, ponieważ wiąże sferę czysto prywatną z pracą zawodową. Mam pytanie, w jaki sposób mój samorząd zawodowy może stwierdzić, w sytuacji kiedy nie wywiązuję się z obowiązków rodzicielskich, co jest bardzo naganne, bądź palę papierosy, co jest również naganne, czy mogę otrzymać prawo wykonywania zawodu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Interpretacja jest jasna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselMarekBalicki">Chciałbym poprzeć panią poseł Sienkiewicz i wskazać na art. 17, który mówi, że pielęgniarka lub położna wykonuje zawód zgodnie z zasadami etyki zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselMarekBalicki">Samorząd pielęgniarski ustala zasadę etyki zawodowej. Jeśli ktoś ich nie przestrzega, to jest całe postępowanie wynikające z ustawy samorządowej. Czyli ten zapis jest niepotrzebny.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PoselMarekBalicki">Przestrzeganie zasad etycznych w innych dziedzinach życia pozostawiamy poza domeną samorządu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselJanuszSzymanski">To, co poseł mówi, jest także tylko częścią prawdy. To już dotyczy sytuacji, kiedy jest po kwalifikacji wstępnej, czyli osoba uzyskała prawo wykonywania zawodu.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Chcę powiedzieć, że to określenie nie jest dobre. Pamiętam długą dyskusję na temat, czy spódnica jest odpowiedniej długości.</u>
          <u xml:id="u-13.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Pani poseł Sienkiewicz i pan poseł Balicki sformułowali negatywną ocenę, o pewnych wątpliwościach mówił pan minister Rudnicki. Czy pan poseł wnioskodawca podtrzymuje tę poprawkę? Rozumiem, że tak.</u>
          <u xml:id="u-13.3" who="#PoselJanuszSzymanski">Kto jest za tym, aby rekomendować Sejmowi odrzucenie poprawki nr 2, autorstwa pana posła Kopczyka, dotyczącej art. 10 ust. 2, polegającej na dodaniu nowego pkt. 6.</u>
          <u xml:id="u-13.4" who="#PoselJanuszSzymanski">W głosowaniu za odrzuceniem poprawki opowiedziało się 5 posłów. Za przyjęciem poprawki opowiedziało się 4 posłów, 3 posłów wstrzymało się od głosu. Poprawka została odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-13.5" who="#PoselJanuszSzymanski">Przystępujemy do poprawki nr 2, również autorstwa pana posła Kopczyka.</u>
          <u xml:id="u-13.6" who="#PoselJanuszSzymanski">Poprawka ta dotyczy art. 12 ust. 2. Pan poseł proponuje, aby skreślić ust. 2, w konsekwencji czego nastąpi zmiana oznaczenia, mianowicie ustęp, w którym Okręgowa Rada Pielęgniarek i Położnych może przyznać prawo wykonywania zawodu osobie nie posiadającej zezwolenia na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej, która spełnia warunki określone w ust. 1 pkt 2-4 /czyli posiada znajomość języka i przedstawiła zaświadczenie o wykonywaniu zawodu pielęgniarki oraz spełnia warunki, o których mowa w art. 10 ust. 2/.</u>
          <u xml:id="u-13.7" who="#PoselJanuszSzymanski">Proszę pana ministra o wyrażenie swojego stosunku do tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Nie chciałbym być w sytuacji, w której pomocy udzielałaby mi osoba, która nie może się ze mną porozumieć w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Pamiętam naszą dyskusję. Ta dyskusja operowała faktycznymi przykładami, które uza-sadniały tego rodzaju sytuacje. Jeżeli tego rodzaju sytuacje zachodzą i tego rodzaju wykonywanie zawodu ma miejsce, to wydaje się, że zapis powinien pozostać. Tę uwagę odnoszę do ust. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselJanKopczyk">Proszę o zwrócenie uwagi na kontekst art. 16. Tam jest napisane, że prawo wykonywania zawodu wygasa w razie utraty prawa stałego pobytu. Czy prawo stałego pobytu i zezwolenie na pobyt stały to są tożsame pojęcia? Według mnie jest wiele wątpliwości. Jest jeszcze takie pojęcie jak karta stałego pobytu.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PoselJanKopczyk">Naprawdę nie wiem, czy przepisy art. 12 i art. 16 będą spójne i będą czytelne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Będą spójne. Tu chodzi o prawo wykonywania zawodu, czyli o to, kiedy traci się prawo, bo ono wygasa. Zezwolenie na czasowe wykonywanie zawodu nie wiąże się z tą kwestią.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Natomiast jest kwestią merytorycznego rozstrzygnięcia, czy idziemy na ten wyjątek, czy nie. Przytoczone wcześniej argumenty przemawiały zatem, że przyjęliśmy to rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Pan poseł Kopczyk podtrzymuje swoją poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselJanuszSzymanski">Kto z państwa jest za zarekomendowaniem Sejmowi przyjęcia poprawki nr 3, polegającej na skreśleniu ust. 2 w art. 12?</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PoselJanuszSzymanski">W głosowaniu za przyjęciem poprawki opowiedziało się 7 posłów, za odrzuceniem opowiedziało się 6 posłów, głosów wstrzymujących się nie było. Będziemy rekomendować izbie przyjęcie tej poprawki. Poprawka polega na skreśleniu ust. 2 w art. 12.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PoselJanuszSzymanski">Poprawka nr 4 jest poprawką zgłoszoną przez pana posła Jurgielańca. Pan poseł szeroko uzasadniał wczoraj tę poprawkę z trybuny sejmowej. Poprawka polega na skreśleniu wyrazu "kliniczne" w art. 13 pkt. 1. Czyli chodziło o to, żeby sprawę rozciągnąć na wszystkie szpitale. Moim zdaniem, poprawka ta zasługuje na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-16.6" who="#PoselJanuszSzymanski">Czy jest zgoda na to, abyśmy rekomendowali izbie przyjęcie tej poprawki, czy rysuje się tu konsens? Dziękuję, taką rekomendację ta poprawka uzyska.</u>
          <u xml:id="u-16.7" who="#PoselJanuszSzymanski">Przystępujemy do poprawki nr 5. Tę poprawkę zgłosił również pan poseł Kopczyk. Tę poprawkę trzeba przegłosować łącznie, ma ona konstrukcję komplementarną.</u>
          <u xml:id="u-16.8" who="#PoselJanuszSzymanski">Pan poseł proponuje, aby wyraz "opinie" zastąpić wyrazem "orzeczenia". To konsekwentnie występować będzie w dwóch miejscach, w art. 15 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-16.9" who="#PoselJanuszSzymanski">Wydaje mi się, że ta konstrukcja wydaje się konstrukcją precyzyjniejszą. Moim zdaniem, zasługuje na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-16.10" who="#PoselJanuszSzymanski">Czy państwo popieracie ten pogląd?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Trzeba jeszcze dodać, że ta poprawka jest konsekwentna w stosunku do delegacji, w której mówimy o orzekaniu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Czy jest zgoda na przyjęcie poprawki pana posła Kopczyka?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselWitMajewski">Chciałbym zapytać, jak ta sprawa uregulowana jest w ustawie o samorządzie? Czy ta sprawa jest tam w ogóle uregulowana?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselJanKopczyk">Panie pośle, jedną z bardzo istotnych czynności lekarskich jest orzekanie o stanie zdrowia. Tak jest zapisane we wszystkich przepisach, a nie jest zapisane "opiniowanie". Obojętnie gdzie czy na komisjach lekarskich, czy gdzie indziej - orzeka się. Tak jest też ujęte w ustawie o zawodzie lekarza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PoselMarekBalicki">Może nie jest to aż tak istotne, ale używane są różne określenia. Bardzo szeroko stosowane są również opinie o stanie zdrowia wydawane przez lekarza. Są to opinie na rzecz organu, który zamawia tę opinię. Orzeczenie natomiast jest to ostateczna decyzja. Równie dobrze może pozostać wyraz "opinia".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Panie pośle, proszę zwrócić uwagę na ust. 9. Przyznaję rację panu posłowi Kopczykowi, że wyłapał używanie dwóch niejako terminów. W jednym miejscu używamy wyrazu "opinia", a w drugim "orzeczenie".</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Czy jest zgoda na to, aby zarekomendować przyjęcie tej poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselKrystynaSienkiewicz">Nie ma zgody, panie pośle. Trzeba głosować. Ta opinia służy dopiero okręgowej izbie do wydania uchwały o tym, czy jest to prawo, czy nie ma go.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Jednak orzeczenie nie eliminuje tego uprawnienia. To orzeczenie jest właśnie dla potrzeb odpowiedniego organu samorządu zawodowego. To jest kwestia terminologii.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Gdyby konsekwentnie ująć konstrukcję ust. 5, to pan poseł Kopczyk ma całkowitą rację, że w ust. 2 i 4 proponuje te zmiany. Przecież nie eliminuje się uprawnienia. Rozumiem więc, że jest zgoda.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Zarządzę głosowanie, gdyż nie wydaje mi się, żeby wszyscy byli przekonani.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PoselJanuszSzymanski">Kto z posłów jest za zarekomendowaniem izbie przyjęcia poprawki posła Kopczyka?</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PoselJanuszSzymanski">W głosowaniu za przyjęciem poprawki opowiedziało się 10 posłów. Za zareko-mendowaniem Sejmowi odrzucenia poprawki opowiedziało się 2 posłów, 1 poseł wstrzymał się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#PoselJanuszSzymanski">Będziemy rekomendować izbie przyjęcie poprawki nr 5.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#PoselJanuszSzymanski">Poprawka nr 6, również autorstwa pana posła Kopczyka polega na nadaniu nowego brzmienia art. 18 w całości. Do tej pory był to przepis nie podzielony na ustępy. Pan poseł Kopczyk proponuje poprawkę polegającą na dwuustępowym brzmieniu przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PoselJanKopczyk">W pierwszym ustępie miałoby to brzmieć następująco: "Zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi, chyba że możliwe...". Wyraz "pacjenta" po wyrazie "zawodowymi" należy wykreślić. To jest po prostu niepotrzebne.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PoselJanKopczyk">Chciałbym powiedzieć dwa słowa. Po pierwsze, uważam że pomoc pielęgniarki, która jest wysoko kwalifikowanym pracownikiem medycznym, nie powinna być zaliczona do pierwszej pomocy, jak mamy to w obecnym brzmieniu projektu. Pierwsza pomoc to znacznie mniej niż pielęgniarka jest w stanie zrobić, dlatego powinno być napisane "pomocy zgodnie z kwalifikacjami zawodowymi".</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#PoselJanKopczyk">Natomiast drugi ustęp wyłącza pewne sytuacje czy zwalnia od tych obowiązków w sytuacjach, które byłyby niekorzystne dla pielęgniarki czy położnej, świadczących tę pomoc.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselKrystynaSienkiewicz">Nie mogę zgodzić się na ust. 2. Wprowadza to bardzo istotne ograniczenie ryzyka związanego z wykonywaniem zawodu. To ryzyko jest zewnętrzne, czyli o charakterze sytuacyjnym.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselKrystynaSienkiewicz">Jest również ryzyko wewnętrzne wynikające z istoty choroby osoby ratowanej czy istoty wypadku.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PoselKrystynaSienkiewicz">Jestem z propozycją zawartą w tym artykule integralnie, wewnętrznie zawodowo związana. Ona w podtekście miała na myśli to wszystko, te wszystkie osoby, które powodują niebezpieczeństwo, np. nosicieli wirusa HIV, nosicieli wirusa żółtaczki, którym w takiej sytuacji nikt nie udzieli pomocy, bo nie podejmie ryzyka. To nie powinno tak być zapisane, jak tu jest zaproponowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Muszę tu użyć argumentu formalnego. Minister zdrowia i opieki społecznej opowiada się za pozostawieniem przepisu w wersji dotychczasowej, aczkolwiek trzeba powiedzieć, że argumenty dotyczą tego, czego poprawka wprost nie dotyczy i gdyby nie było wyrazu "pierwszej", tylko "pomocy", to byłoby lepiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselJanKopczyk">Jeśli tak, to zgłaszam autopoprawkę. Rezygnuję z poprawki dotyczącej art. 18 ust. 2, natomiast ust. 1 proponuję w takim brzmieniu, jak napisane jest w poprawce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Rozumiem, że wówczas pani poseł Sienkiewicz nie oponuje. Czy zatem rysuje się konsens?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselWitMajewski">W propozycji pana posła Kopczyka jest napisane: "zgodnie z kwalifikacjami zawodowymi pacjenta". Co mają kwalifikacje pacjenta do tego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PoselJanuszSzymanski">To po prostu jest błąd. Trzeba to wykreślić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselMarekBalicki">W poszukiwaniu konsensu, jeśli można by namówić pana posła Kopczyka do tego, żeby skrócił swoją poprawkę do skreślenia wyrazu "pierwszy", to byłoby trafne. Wówczas zasługiwałoby to na poparcie.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PoselMarekBalicki">Z tego, co pamiętam ust. 1 dotyczy obecnego zapisu ustawy o zawodzie lekarza. Formułujemy tu ogólną zasadę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Czyli pan poseł namawia pana posła Kopczyka do modyfikacji swojej poprawki, która polegałaby na tym, że w drodze autopoprawki wniósłby propozycję zmiany do art. 18, polegającej na skreśleniu wyrazu "pierwszy".</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Proszę o stanowisko pana posła wnioskodawcy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselJanKopczyk">Niestety upieram się przy "posiadanych kwalifikacjach zawodowych". Dlatego że jest to coś więcej, to upieram się przy takim zapisie, zwłaszcza że w tej ustawie mówimy o bardzo szerokich możliwościach specjalizacyjnych. Zawężenie do umiejętności jest jakby mniej czytelne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PoselMarekBalicki">Jest tam zapis, który uniemożliwia poparcie tej poprawki. Jest to zapis "chyba że jest możliwość uzyskania niezbędnej pomocy ze strony instytucji do tego powołanej".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselJanKopczyk">Wobec tego rezygnuję z ostatniego zdania. Jestem gotów postawić tu kropkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Pan poseł Kopczyk modyfikuje swoją poprawkę w ten sposób, że rezygnuje z ust. 2 i po wyrazach "kwalifikacjami zawodowymi" stawiamy kro-pkę. Pozostałe wyrazy skreślamy w całości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselWitMajewski">Może pan poseł przekształcił to redakcyjnie, ale ja mam pierwotny tekst. Wyrażenie "zgodnie z kwalifikacjami zawodowymi" jest na końcu, czy jest tam, gdzie mowa o pielęgniarce? To nie jest źle redakcyjnie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Pan poseł Kopczyk zgłosił poprawkę, ma swoją auto-nomię. Proszę, panie pośle odczytać swoją poprawkę po tylu próbach wpływu na jej treść.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselJanKopczyk">Po tylu targach poprawka brzmi następująco: "pielęgniarka, położna ma obowiązek udzielić pomocy w każdym przypadku niebezpieczeństwa utraty życia, poważnego uszczerbku na zdrowiu pacjenta, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzedstawicielkaNaczelnejRadyPielegniarekiPoloznychKrystynaEjsmont">Przepraszam bardzo, ale wyraz "umiejętności" jest bardzo istotny. Wiadomo, że chodzi o pielęgniarkę lub położną, która posiada kwalifikacje zawodowe. To jest bezsporne. Natomiast umiejętności to kwestia specjalizacji zawodowej w danej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#PrzedstawicielkaNaczelnejRadyPielegniarekiPoloznychKrystynaEjsmont">Umiejętności dają możliwość skorzystania nie tylko z tego, czego pielęgniarka lub położna nauczyła się w szkole. To pojęcie jest szersze, o nie właśnie nam chodziło. Użycie tego pojęcia jest chyba bardziej korzystne także dla pacjenta.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#PrzedstawicielkaNaczelnejRadyPielegniarekiPoloznychKrystynaEjsmont">Pielęgniarka sama bierze odpowiedzialność za to, czy może wykonać jakąś czynność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Pan poseł Kopczyk potwierdził swoją  wolę.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Przystępujemy do głosowania. Art. 18 jest jednoustępowy.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Kto jest za zarekomendowaniem Sejmowi przyjęcia poprawki pana posła Kopczyka w tym brzmieniu, jakie przedstawił przed chwilą?</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#PoselJanuszSzymanski">W głosowaniu za przyjęciem poprawki opowiedziało się 6 posłów, za odrzuceniem poprawki opowiedziało się 2 posłów, 2 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#PoselJanuszSzymanski">Komisja przyjęła poprawkę pana posła Kopczyka.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#PoselJanuszSzymanski">Poprawka nr 19, jeśli chodzi o literę b/, została wycofana. Mamy poprawkę nr 19, która polega na tym, aby w ust. 1 wyrazy: "ma obowiązek" zastąpić wyrazem "może".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PoselJanKopczyk">Chcę zgłosić nieco inne brzmienie tej poprawki, mianowicie brzmiałaby ona następująco: "Pielęgniarka /położna/ na życzenie pacjenta ma obowiązek poinformować go o jego prawach".</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PoselJanKopczyk">W intencjach chodziło mi o to, żeby nie było konfliktu między prawem pacjenta i tym, co będzie się działo. Może być tak, że pacjent nie będzie chciał słuchać tej informacji. Niech to będzie obowiązek pielęgniarki, ale istniejący wtedy, kiedy pacjent będzie miał takie życzenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Jest to dosyć istotna zmiana. Jest to podobnie jak z pouczeniem zatrzymanego o przysługujących mu prawach. Dotyczy to zmiany standardu zachowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Muszę powiedzieć, że w mojej ocenie zapis "ma prawo" można rozumieć przynajmniej dwojako. W pierwszym rzędzie w ten sposób można to rozumieć, że mówi się pacjentowi, jaki jest katalog jego uprawnień, do czego mu prawo służy, również informując pacjenta, że ma prawo do informacji o stanie zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Zatem przy takim rozumieniu tego zapisu pielęgniarka informuje pacjenta o tym, o czym wszyscy chcielibyśmy żeby jak najczęściej informowano.</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Jeżeli w ten sposób rozumieć by ten zapis, to hasło "obowiązek" byłoby pojęciem słusznym. Natomiast, gdyby ktoś chciał dojść do przeświadczenia, że obowiązek informowania pacjenta o prawach oznaczałby zarazem informację o stanie zdrowia pacjenta, czego on może sobie nie życzyć, to jak wydaje się jest to wniosek nie do końca uprawniony.</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Pacjent jest o swoim prawie poinformowany i - jakby w następnej części swojego kontaktu z pielęgniarką - może pytać, jaki jest jego stan zdrowia. Popieram zapis rządowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Pojawia się tu jeszcze lapsus językowy: "poinformować go o jego".</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Kto z posłów jest za rekomendowaniem Sejmowi przyjęcia poprawki pana posła Kopczyka dotyczącej art. 19 ust. 1?</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PoselJanuszSzymanski">W głosowaniu za przyjęciem poprawki opowiedziało się 6 posłów, przeciwnych było 4 posłów, 2 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#PoselJanuszSzymanski">Pozostaje jeszcze kwestia językowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PoselJanPieniadz">Mam wątpliwość. Proszę zwrócić uwagę, że w art. 19 ust. 1 mówi się jednoznacznie, że: "Pielęgniarka lub położna udziela pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu informacji w zakresie koniecznym do sprawowania opieki pielęgnacyjnej", czyli sprawa jest jednoznaczna, jeśli chodzi o kwestie zdrowotne. Natomiast niezbyt jasna jest kwestia praw pacjenta.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PoselJanPieniadz">W tym przypadku pielęgniarka /położna/ ma obowiązek poinformowania pacjenta o jego prawach, ale nie o tym, co dotyczy jego zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#PoselJanPieniadz">Podzielam opinię, że może być taka sytuacja, że pacjent nie jest świadom tego, co się z nim dzieje.</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#PoselJanPieniadz">Wycofuję swoje poparcie dla tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Nie ma instytucji wycofania swojego głosu i przerzucenia go w inną stronę, jak to mają kongresmani amerykańscy, którzy w godzinę po głosowaniu mogą zmieniać swoje zdanie.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Stawiam wniosek o reasumpcję. Kto z posłów jest za ponownym rozważeniem decyzji w sprawie ostatecznego brzmienia propozycji Komisji odnośnie do brzmienia art. 19 ust. 1? W głosowaniu za wnioskiem o reasumpcję opowiedziało się 9 posłów, głosów przeciwnych nie było, 4 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PoselJanKopczyk">Wprowadzenie tego na życzenie spełni dużą funkcję ochronną dla pielęgniarek. Wprowadzenie tego obowiązku bezwzględnie, w stosunku do każdego pacjenta i o wszelkich prawach pacjenta, których jest dużo i są rozproszone, nakłada ogromną odpowiedzialność na pielęgniarki. Nie wiem, czy każda pielęgniarka w każdej sytuacji będzie w stanie wywiązać się z tej odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#PoselJanKopczyk">Tylko i wyłącznie taka intencja powodowała mną, kiedy zgłaszałem tę poprawkę. Oczywiście, może być tak, że pacjent nie życzy sobie informacji o stanie jego zdrowia, ale to jest zupełnie inna sprawa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselMarekBalicki">W dotychczasowym ustawodawstwie niedawno przyjętym, mianowicie w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego jest w stosunku do lekarza zapis, że lekarz ma obowiązek poinformować pacjenta o jego prawach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Kto z posłów jest za rekomendowaniem Sejmowi przyjęcia poprawki pana posła Kopczyka do art. 19 ust. 1?</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PoselJanuszSzymanski">W głosowaniu za rekomendowaniem Sejmowi przyjęcia poprawki opowiedziało się 4 posłów, za zarekomendowaniem odrzucenia - 6 posłów, 3 posłów wstrzymało się od głosu. Będzie rekomendacja odrzucenia poprawki.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#PoselJanuszSzymanski">Poprawka nr 8 składa się z dwóch elementów. Pan poseł Szkop proponuje, aby w ust. 2 w pkt. 1 zmienić brzmienie art. 20.</u>
          <u xml:id="u-51.4" who="#PoselJanuszSzymanski">Chciałbym zapytać, czy Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu nie ma uwag do tej poprawki.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PrzedstawicielkaBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Ta kwestia pojawiła się również przy okazji prac Komisji. Zgłaszałam wówczas, że formą poprawną jest "na podstawie odrębnych przepisów". Ustawa daje przecież delegacje do licznych rozporządzeń.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PrzedstawicielkaBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Wydaje mi się, że propozycja przyjęta przez połączone komisje jest właściwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselWladyslawSzkop">W takim razie wycofuję tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Teraz mamy poprawkę do pkt. 4. Chodzi o to, żeby wyraz "medycznych" zastąpić wyrazem "zdrowotnych". Dyskutowaliśmy o tym, było to wszechstronnie analizowane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PoselWladyslawSzkop">Określenie "medycznych" jest zawężające. Mówimy o świadczeniach zdrowotnych w rozumieniu ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, które zdefiniowane są w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#PoselWladyslawSzkop">Jedyna wątpliwość, która się pojawia, to kwestia orzekania. Wśród świadczeń zdrowotnych wymienione jest również takie świadczenie, które polega na orzekaniu. Czy to uprawnienie przysługiwałoby również tym zawodom?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Sądzę, że dobrze byłoby poprzeć tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Czy jest zgoda na poparcie tej poprawki? Jednomyślnie komisje będą rekomendowały przyjęcie poprawki pana posła Szkopa.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Przystępujemy do następnej poprawki, którą jest poprawka nr 9. Dotyczy ona art. 21. Ma charakter wieloelementowy. Ta poprawka jest również autorstwa pana posła Szkopa.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PoselJanuszSzymanski">W literze a/ pan poseł Szkop proponuje, aby nadać przypisowi nowe brzmienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PoselWladyslawSzkop">Nowa wersja usuwa z przepisu dotychczas istniejącego część zapisu. Jest to część zapisu po wyrazie "rehabilitacyjnych". Chodzi o informację, którą pielęgniarka ma prawo uzyskać.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PoselWladyslawSzkop">Jeżeli eksperyment medyczny, jeżeli badanie naukowe jest przeprowadzane w formie świadczenia zdrowotnego, to ta poprawka, którą zgłaszam, obejmuje wówczas to świadczenie zdrowotne, eksperyment naukowy i badanie medyczne.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PoselWladyslawSzkop">Należy poinformować współpracownika o dających się przewidzieć następstwach podejmowanych działań.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PoselWladyslawSzkop">Jest to niezwykle szeroka regulacja i właściwie nie dająca się chyba przewidzieć.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PoselWladyslawSzkop">Chciałbym poruszyć jeszcze jeden problem. Ustawa, którą przygotowujemy, albo odnosi się do istniejącego prawa /ta norma jest zawarta w ustawie o zawodzie lekarza, lekarz jest obowiązany do zachowania tajemnicy i jest napisane, w jakich to jest sytuacjach/, albo też projektujemy postępowanie na przyszłość. Wówczas musimy odnieść się do tego, co jest projektowane w nowych regulacjach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#PoselWladyslawSzkop">Z nowych regulacji prawnych, a także ze starych regulacji prawnych jednoznacznie wynika, że informacje, których można udzielać i które są zwolnione z tajemnicy lekarskiej, to informacje związane ze świadczeniami zdrowotnymi, a nie z wszelkim innym postępowaniem medycznym.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#PoselWladyslawSzkop">Ta norma w pkt. 3 jest niezwykle szeroka. Pielęgniarka i położna, każda, która zjawi się w gabinecie lekarskim i udokumentuje, że jest pielęgniarką i położną, ma dostęp do informacji o każdym pacjencie, bo jest pielęgniarką i położną. Dzieje się tak niezależnie od tego, czy jest pracownikiem, czy bierze udział w procesie terapeutycznym, czy nie bierze. Z tego zapisu tak to wynika.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Jest to istotna zmiana. Powiem szczerze, że jestem tutaj osobą popierającą ten kierunek myślenia, bo w sumie nakłania się standard trudny do realizacji. Jest to szalenie dyskusyjne. Czy pani poseł sprawozdawca chce zabrać głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PoselKrystynaSienkiewicz">Tak, chcę zabrać głos, bo nie przemówiła do mnie argumentacja pana posła Szkopa. Jeżeli nie będę poinformowana o dających się przewidzieć następstwach, to mogę popełnić bardzo wiele uchybień, ponieważ nie wiem, jakie mogą być powikłania, czy przyszyta w jakimś momencie ręka za 2 godziny nie odpadnie, bo ja nie zauważę, że sinieją palce.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PoselKrystynaSienkiewicz">Jeżeli nie będę znać wszystkich uwarunkowań tego, co się dzieje, to nie będę w stanie nawet prawidłowo wykonać swoich funkcji zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PoselKrystynaSienkiewicz">Przedstawiłam to najbardziej malowniczo jak mogłam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#NaczelnaPielegniarkaKrajuGrazynaWojcik">Ta poprawka wprowadza dwie zmiany. Jedna skraca myśl dotyczącą dających się przewidzieć następstw w razie zaniechania, a druga część dotyczy eksperymentu.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#NaczelnaPielegniarkaKrajuGrazynaWojcik">W części pierwszej w kontekście zapisu odnośnie do metod diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych w naszej ocenie zapis jest wystarczający i wyczerpujący. Jest on w formie zwartej. Dlatego jesteśmy za przyjęciem tego zapisu.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#NaczelnaPielegniarkaKrajuGrazynaWojcik">Natomiast w części dotyczącej eksperymentów zakres ten jest regulowany przez wszystkie regulacje Komitetu Badań Naukowych i stąd wynika obwarowanie, że trzeba informować współuczestników badań oraz osoby poddawane badaniom o tym, co się dzieje. Zatem nie jest to tu konieczne. Jesteśmy za poprawką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Rozumiem, że opiniujecie państwo pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Jest to ważna informacja, ja tego nie sprawdzałem, tylko chcę powtórzyć tę myśl, że z innych przepisów dotyczących prowadzenia badań naukowych wynikają określone standardy zachowań dla podmiotów uczestniczących w badaniach bądź eksperymentach.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Jest pytanie, czy te normy powszechnie obowiązujące będą miały zastosowanie w takich wypadkach?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#NaczelnaPielegniarkaKrajuGrazynaWojcik">Myślę o badaniach prowadzonych również w warunkach klinicznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PoselJanuszSzymanski">W takim razie czegoś nie rozumiem. Skoro bowiem to wynika z powszechnie obowiązujących przepisów, a mamy ustawę, która dotyczy określonej grupy zawodowej, to dlaczego tego standardu, który będzie obowiązywał w takich wypadkach, nie powtórzyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PoselMarekBalicki">Jeśli można, chciałbym namawiać pana posła Szkopa do szukania kompromisu. Przyjmuję argumentację dotyczącą ostatniego zdania, w którym jest "w zakresie niezbędnym do udzielania świadczeń". To niewątpliwie powinno być określone, o to nam chodzi. Umknęło to przy ustalaniu ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PoselMarekBalicki">Nie ograniczałbym jednak, tym bardziej, skoro jest to w innej ustawie, bo mogłyby być wątpliwości. Powtórzmy to tutaj dla wyjaśnienia wątpliwości. Na pewno owo informowanie o stanie zdrowia oraz dających się przewidzieć następstwach /jak nie da się przewidzieć następstw, to na podstawie innych przepisów nie należy wtedy podejmować działania, bo nawet Kodeks karny ogranicza stosowanie eksperymentów wtedy, kiedy ryzyko jest niewielkie/ trzeba udzielać w zakresie niezbędnym do wykonywania przez pielęgniarkę lub położną świadczeń.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#PoselMarekBalicki">Zatem prosiłbym i proponowałbym panu posłowi Szkopowi, aby tylko ostatnie zdanie proponował jako poprawkę i na końcu dodał "w zakresie niezbędnym do udzielania przez siebie świadczeń".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Czy pan poseł Szkop byłby otwarty na tę inicjatywę?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PoselWladyslawSzkop">Byłbym otwarty, ale tylko na część tej inicjatywy. Tekst ten brzmiałby: "dających się przewidzieć następstwach podejmowanych działań w zakresie niezbędnym do udzielenia przez siebie świadczeń zdrowotnych".</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#PoselWladyslawSzkop">Jeżeli badanie medyczne, badanie naukowe i eksperyment medyczny są integralną częścią świadczenia zdrowotnego, jeżeli wchodzą jako postępowanie w ramach świadczenia zdrowotnego, to wówczas z racji udziału w tym świadczeniu zdrowotnym będzie współpra-cownik informowany.</u>
          <u xml:id="u-67.2" who="#PoselWladyslawSzkop">Jeśli natomiast badanie naukowe jest prowadzone niezależnie, również z udziałem pielęgniarki czy położnej, to informowana jest ona o wszystkich skutkach tego badania z normy przewidzianej w innych przepisach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Czy moglibyśmy liczyć na wsparcie Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu już w ściśle legislacyjnym kontekście?</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Jeżeli mamy do czynienia z dwoma aktami prawnymi, z których jeden w sposób bardzo szczegółowy określa zasady uczestnictwa wszystkich uczestników eksperymentu medy-cznego w tym eksperymencie, a z drugiej strony mamy przepis, który w sposób bardzo ogólny odnosi się do części uczestnictwa w eksperymencie medycznym, który z tych przepisów będzie miał pierwszeństwo, jeśli chodzi o zachowanie się tych osób? Czy przepisy te będą traktowane równorzędnie?</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Pytam po to, aby uniknąć niebezpieczeństwa, że ten zapis, będąc przepisem szczególnym i odnosząc się do konkretnej sytuacji, będzie rzutował na ogólne przepisy dotyczące eksperymentu, zmieniając je niejako i nadając inny charakter tego uczestnictwa pielęgniarki i położnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Może nie podejmujmy w tej kwestii reguł kolizyjnych, bo różne są interpretacje tych kwestii i różne reguły.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Natomiast powstaje pytanie, czy szukając kompromisu nie należałoby przyjąć albo takiej zasady, że poprawiamy ten ustęp /i to pan poseł Szkop zrobił/. Sądziłem, że pan poseł Szkop pójdzie dalej.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Albo namawiałbym do wycofania tej poprawki, albo przemodelowania tak, żeby nie było wątpliwości, że przepisy ogólne dotyczące badań i eksperymentów będą miały zastosowanie.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PoselJanuszSzymanski">Te przepisy są różnej rangi. Część przepisów to przepisy wynikające z ustawy o Komitecie Badań Naukowych i pracach naukowo-badawczych. Są akty wykonawcze do tej ustawy. Myślę, że szczegółowe przepisy są w tych aktach.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#PoselJanuszSzymanski">Jeżeli pan poseł Szkop ma w dalszym ciągu wolę utrzymania poprawki, to korygowałbym ją tylko w tym pierwszym zakresie. Proponowałbym, aby pan poseł Szkop był tu konsekwentny. Wtedy nie mielibyśmy wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PrezesNaczelnejRadyLekarskiejKrzysztofMadej">Do dyskusji, którą toczycie państwo, chciałbym dorzucić jedną drobną kwestię.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#PrezesNaczelnejRadyLekarskiejKrzysztofMadej">Podstawowym narzędziem badawczym w realizacji tzw. eksperymentów klinicznych jest ślepa próba i podwójnie ślepa próba. Wprowadzenie obowiązku pełnego poinformowania wszystkich uczestników eksperymentu wytrąca tego typu narzędzie badawcze z ręki.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#PrezesNaczelnejRadyLekarskiejKrzysztofMadej">Powołujecie się również na ustawę o Komitecie Badań Naukowych. Czytałem niedawno tę ustawę. Przyznam się szczerze, że nie znajduję tam żadnych przepisów mówiących o eksperymencie medycznym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Prosiłbym pana posła Szkopa o deklarację.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PoselWladyslawSzkop">Poprawka jest uzupełniona o "i dających się przewidzieć następstwach podejmowanych działań, w zakresie niezbędnym do udzielanych przez siebie świadczeń".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Kto z państwa jest za zarekomendowaniem Sejmowi przyjęcia poprawki pana posła Szkopa?</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PoselJanuszSzymanski">W głosowaniu za przyjęciem poprawki opowiedziało się 10 posłów, przeciwny był 1 poseł, 2 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Komisje zarekomendują Sejmowi przyjęcie poprawki do art. 21 ust. 3.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#PoselJanuszSzymanski">Następna poprawka wydaje się poprawką pożyteczną, celową i rekomendowałbym jej przyjęcie. Ta poprawka dotyczy ust. 4. Czy byłaby na to zgoda? Rozumiem, że tak. Następna poprawka dotyczy ust. 5.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PoselWitMajewski">Rozumiem, że pan poseł Szkop proponuje szerszą formułę. Chodzi o taką sytuację, że jeżeli uzyska się uzasadnienie, to w wyjątkowych wypadkach "może". W dotychczasowym brzmieniu jedynie wtedy mogła nie wykonać polecenia, kiedy nie uzyskała uzasadnienia. Teraz będzie mogła nie wykonać w każdym przypadku, kiedy uzna, że coś może zagrażać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PoselJanuszSzymanski">O odpowiedzialności decydują określone organy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PoselWladyslawSzkop">Ponieważ jest to rozszerzająca formuła, która upoważnia do znacznie szerszego stosowania przez pielęgniarkę odmowy, a nie tylko wtedy, kiedy nie otrzymała uzasadnienia, to proponowałbym rozważyć pewną możliwość, którą zgłaszam w formie autopoprawki.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PoselWladyslawSzkop">Chodzi mi o dodanie jednego wyrazu. Powinno być po wyrazach: "zlecenia lekarskiego" napisane: "podając niezwłocznie". Całość zapisu brzmiałaby: "W wyjątkowych wypadkach pielęgniarka, położna ma prawo odmówić wykonania zlecenia lekarskiego, podając niezwłocznie przyczynę odmowy na piśmie".</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PoselWladyslawSzkop">Proponuję tak dlatego, aby nie stwarzać sytuacji, w których odmowa skutkowałaby nie-korzystnie dla pacjenta.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Chciałbym zapytać pana ministra Rudnickiego o opinię, bo jest to ważna zmiana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Muszę powiedzieć, że o ile opowiadałbym się za zmianą treści, która w gruncie rzeczy ogranicza swobodę merytorycznego zachowania się pielęgniarki /pielęgniarka otrzymuje uzasadnienie i w zasadzie nie ma narzędzi do oceny jego treści/ nie wiem, czy formuła "w wyjątkowych przypadkach" jest formułą wystarczającą. Jest to w gruncie rzeczy formuła nieograniczonej szerokości i skazuje obie strony na ocenę tej wyjątkowości przez trzecie siły.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Uważam, że formuła zaproponowana przez pana posła jest lepsza niż dotychczasowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Wielokrotnie używamy takiej formuły, ponieważ nie jesteśmy w stanie wyspecyfikować potencjalnych sytuacji. Nasza wyobraźnia jest zbyt słaba, aby wszystkie potencjalne sytuacje czy stany faktyczne, które mogą się pojawić, były przez ustawodawcę określone. Stąd albo pisze się "w razie wyższej konieczności", albo "w wyjątkowych wypadkach".</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Kiedy powstanie spór, to w drodze przepisanych prawem procedur będą orzekały organy odpowiedzialności. Będą one orzekały, czy był wyjątkowy przypadek, czy też nie. Jest to kwestia uznania.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Stwierdzam, że ten zapis daje przedstawicielom tych dwóch zawodów znacznie lepsze położenie, aniżeli było w poprzedniej regulacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PoselMarekBalicki">Próbowałem przez chwilę utożsamiać się z pacjentem. Wczoraj podczas debaty parlamentarnej jeden z posłów podał przykład szpitala, gdzie jest 50-łóżkowy oddział i jedna pielęgniarka dyżurna w nocy.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#PoselMarekBalicki">Co jest intencją tego zapisu? Intencją tego zapisu nie jest to, abyśmy wszyscy nawzajem odmawiali sobie wykonywania czynności, tylko intencją jest ochrona jakichś interesów. Może być to ochrona interesu zdrowotnego, czy też tego, aby postępowanie medyczne było w całości jak najlepsze.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#PoselMarekBalicki">Wprowadzamy nową instytucję i wydaje się, że ten zapis, nie tak daleko idący, w pierwszym okresie będzie bezpieczniejszy. Nie miałbym pewności, czy należałoby rozszerzać i nie dookreślać zwrotu "w wyjątkowych przypadkach", bo to może powodować trudne sytuacje. Chyba nie powinniśmy tego robić.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#PoselMarekBalicki">Jeśli pozostawiamy wyraz "niezwłocznie", to w moim przekonaniu chodziłoby raczej o to, aby niezwłocznie poinformować o odmowie, a nie o przyczynach odmowy, bo przyczyny będą później analizowane. Niezwłocznie musi być wiadomo, że ktoś odmawia wykonania. Jak ktoś odmawia, to już czas nie ma tu takiego znaczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Racje zostały wyłożone. Kto z państwa jest za zarekomendowaniem Sejmowi przyjęcia poprawki pana posła Szkopa dotyczącej art. 21 ust. 5?</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PoselJanuszSzymanski">W głosowaniu za przyjęciem poprawki opowiedziało się 7 posłów, przeciwnych było 3 posłów, 3 posłów wstrzymało się od głosu. Poprawka uzyska klauzulę przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Przystępujemy do poprawki nr 10.</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PoselJanuszSzymanski">Jest to również poprawka autorstwa pana posła Szkopa. Poprawka ta dotyczy art. 22. Polega na tym, aby wyrazy: "po uprzednim powiadomieniu na piśmie przełożonego" skreślić.</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#PoselJanuszSzymanski">Czyli przepis ten brzmiałby: "Pielęgniarka, położna może powstrzymać się od wykonywania świadczenia zdrowotnego niezgodnego z jej sumieniem, z zastrzeżeniem art. 18".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PoselWladyslawSzkop">Chciałbym zwrócić uwagę państwa na to, że odmowa udzielenia świadczenia przez pielęgniarkę opisana jest w art. 21. Ust. 5 daje jej prawo do odmowy w sytuacjach wyjątkowych, a tu pojawia się dodatkowa regulacja, która w każdym miejscu, niezależnie od tego, gdzie pracuje z powodu sumienia może podjąć decyzję o odmowie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Słyszałem intencje, które towarzyszyły zgłoszeniu tej poprawki. Jeżeli mógłbym namawiać pana posła wnioskodawcę, aby uczytelnił tę poprawkę zgodnie ze swoimi intencjami, to byłoby dobrze. Intencje były takie, aby sprecyzować, iż chodzi o pielęgniarki zatrudnione w zakładach opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">W moim pojęciu z treści tego przepisu wynika, że chodzi o tego rodzaju osoby. Zapis, jaki się tu pojawia, zwalnia z narażenia się na ryzyko kierownika zakładu opieki zdrowotnej. Jeżeli nie napiszemy, to kierownik zakładu pracy może nie wiedzieć, że mamy do czynienia z osobą, która ze względu na swoje sumienie nie zechce uczestniczyć w takim świadczeniu.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Skreślenie tego zapisu oznacza, że stawiamy przełożonego pielęgniarek w takiej sytuacji, że nie ma z kim zrobić zabiegu. Naraża się on na odpowiedzialność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Namawiałbym pana posła Szkopa do wycofania tej poprawki. Powiem dlaczego. Namawiam dlatego, że jest to poprawka, która prowadzi do konfliktu. Mamy dowód, bo jest oświadczenie na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PoselWladyslawSzkop">Przychylam się do pańskiej prośby.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Poprawka nr 11 dotyczy art. 23. Proponuje się wyrazy: "na podstawie umowy o pracę" zastąpić wyrazami: "w ramach pomocy doraźnej".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PoselWladyslawSzkop">Chodzi o taką zmianę, ażeby prawo do opieki czy ochrony prawnej, jako funkcjonariusza publicznego, mieli ci pracownicy, którzy funkcjonują tylko w tych zakładach służby zdrowia, gdzie ryzyko jest bardzo wielkie.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PoselWladyslawSzkop">Wyobraźmy sobie taką sytuację, że lekarz w gabinecie prywatnym zatrudnia pielęgniarkę na podstawie umowy o pracę i z tej normy prawnej wynika, że jej przysługuje ochrona funkcjonariusza publicznego. W każdym innym zakładzie pracy również przysługuje jej ochrona funkcjonariusza publicznego, a nie tylko w zakładzie opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#PoselWladyslawSzkop">Mówimy o tych samych zawodach pracujących w ochronie zdrowia. Norma dla obydwu zawodów powinna być podobna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Jest to zawężenie podmiotowe w tym sensie, że ze względu na przedmiot, bo w grę wchodziłyby izby przyjęć w szpitalach i pogotowiu, może izba wytrzeźwień. Eliminuje się taką sytuację, że w klinice położony jest agresywny pacjent.Ten przepis eliminuje również osoby, które zatrudnione są w sanepidzie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PodsekretarzstanuWojciechRudnicki">Muszę przypomnieć, że wykazaliśmy niewielki entuzjazm dla zapisów w postaci, jaka pojawiła się w trakcie posiedzeń Komisji. Opowiadałbym się za przyjęciem propozycji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PoselJanKopczyk">Być może zapis "wykonywania zawodu w ramach pomocy doraźnej" jest zapisem może niezbyt wyczerpującym wszystkie sytuacje i za wąskim.  Jednakże zapis, który proponowany jest bez tej poprawki, stwarzałby taką sytuację, że np. siedzą w dziale promocji zdrowia terenowej stacji sanepidu dwie panie, jedna jest pielęgniarką, a druga nie i jedna ma ochronę prawną przewidzianą dla funkcjonariusza publicznego, a druga nie, bo nie jest pielęgniarką. Pielęgniarka zatrudniona w prywatnym zakładzie opieki zdrowotnej także miałaby ochronę przewidzianą dla funkcjonariusza publicznego.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PoselJanKopczyk">Nie wydaje mi się to słuszne i dlatego chcę poprzeć poprawkę pana posła Szkopa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PoselMarekBalicki">Zapis art. 23 rzeczywiście nie jest doskonały. Poprawka nie powoduje jednak, że sytuacja staje się lepsza.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PoselMarekBalicki">W Warszawie jest kilka instytucji prywatnych, które udzielają pomocy doraźnej, czyli argument, że jak nazwiemy pomocą doraźną, to chodzić będzie automatycznie o pomoc publiczną jest równie nietrafny, jak argumenty mówiące o umowie o pracę. Nie wiem jak z tego wybrnąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Czy pan poseł Szkop podtrzymuje poprawkę w tej wersji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselWladyslawSzkop">Tak, podtrzymuję tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PoselWitMajewski">Mam pytanie do pana posła Szkopa: czy nie wystarczyłoby ograniczyć się tu do art. 18? Sądzę, że pan miał właśnie na myśli art. 18, kiedy mówił pan o pomocy doraźnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PoselJanuszSzymanski">To jest jeszcze większe zawężenie.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Mamy taką sytuację, że wnioskodawca podtrzymuje poprawkę, przedstawiciel resortu zdrowia mówi, że w wersji ustalonej przez Komisje sprawa ujęta jest za szeroko.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PoselJanuszSzymanski">Kto z posłów jest za przyjęciem rekomendacji dotyczącej pozytywnej oceny poprawki pana posła Szkopa, dotyczącej art. 23?</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#PoselJanuszSzymanski">W głosowaniu za przyjęciem pozytywnej rekomendacji opowiedziało się 4 posłów, przeciwnych było 4 posłów, 3 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#PoselJanuszSzymanski">Mamy w tej chwili to, co ja nazywam "szpagatem komisyjnym". Nie można bowiem powiedzieć, że Komisje coś rekomendują. O ile bowiem można powiedzieć, że jeżeli propozycja nie uzyskuje większości, to pozostaje to,co jest, to w takich sytuacjach, zgodnie z interpretacją Prezydium Sejmu /z którą się nie zgadzam/, przewodniczący ma prawo przeważyć na którąś stronę. Przeważam na rzecz odrzucenia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#PoselJanuszSzymanski">Prosiłbym o przedstawienie w sprawozdaniu, że wynik był remisowy i przesądził głos przewodniczącego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PoselWladyslawSzkop">Chciałbym zadać pytanie. Bardzo przepraszam, że w ogóle pozwalam sobie zadawać takie pytania.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#PoselWladyslawSzkop">Czy istnieje możliwość, gdybyśmy znaleźli określenie, które bardziej wypełniałoby tę przestrzeń /może do jutra to się uda/, jeszcze zmienić decyzję?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Musimy przygotować sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#PoselMarekBalicki">Chciałbym mieć pewność i spokój, jeśli chodzi o art. 21. Dotyczy on niezwykle ważnej sprawy, a mianowicie odmowy wykonania polecenia w sytuacji zagrożenia życia czy zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#PoselMarekBalicki">Muszę powiedzieć, że trudno jest tu sformułować doskonały zapis. Jednak, jak patrzymy na obowiązującą dzisiaj ustawą o zawodzie lekarza, to trzeba stwierdzić, że określa ona dokładnie, kiedy lekarz może odmówić pomocy. Jasne jest dla każdego lekarza, kiedy może być pociągnięty do odpowiedzialności.</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#PoselMarekBalicki">Rozszerzając tę kwestię wytworzyliśmy taką sytuację, kiedy po raz pierwszy jest niejasne i kiedy występuje sprzeczność. Gdyby tu było zastrzeżenie dotyczące wyjątkowych sytuacji. Wtedy czułbym się spokojniejszy.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#PoselMarekBalicki">Poprzedni zapis też nie był doskonały, ale był bezpieczniejszy niż zapis obecny. Chciałbym podzielić się tymi mieszanymi uczuciami z Komisjami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PoselJanuszSzymanski">Pan poseł Balicki wygłosił swoje oświadczenie. Sejm ma prawo wyboru. My przecież o niczym nie przesądzamy. My tylko dajemy pewną opinię naszego grona w stosunku do poprawki. Przede wszystkim zaś chodzi o to, czy poprawki są właściwie sformułowane.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PoselJanuszSzymanski">Zgodnie z zasadą chciałbym potwierdzić, że pani poseł Sienkiewicz nie wyczerpała swojej misji i w związku z tym w trzecim czytaniu nie ma problemu wyboru posła sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#PoselJanuszSzymanski">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>