text_structure.xml 854 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 9 min 07)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Józef Zych oraz wicemarszałkowie Aleksander Małachowski i Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#Marszałek">Otwieram posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią poseł Beatę Świerczyńską oraz panią poseł Danutę Ciborowską, a także panów posłów Jerzego Jankowskiego i Leszka Chwata.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani poseł Beata Świerczyńska i pan poseł Jerzy Jankowski.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będą pani poseł Beata Świerczyńska i pan poseł Leszek Chwat.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">Protokół 80 posiedzenia uważam za przyjęty wobec niewniesienia do niego zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Porządek dzienny bieżącego posiedzenia został paniom i panom posłom doręczony w trakcie poprzedniego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">Przypominam, że Sejm przeniósł na bieżące posiedzenie głosowania nad wnioskami o odrzucenie projektów ustaw dotyczących:</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">— stosunku państwa do kościołów i gmin wyznaniowych żydowskich,</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">— gwarancji wolności sumienia i wyznania,</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">— zmiany Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Sejm przeniósł również na to posiedzenie debatę nad informacją prezesa Narodowego Banku Polskiego o polityce kursów walutowych.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Wpłynęło sprawozdanie właściwych komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji pan Bolesław Sulik zwrócił się z umotywowaną prośbą o przełożenie rozpatrzenia sprawozdania Krajowej Rady z rocznego okresu działalności.</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#Marszałek">W związku z tym Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje, aby skreślić dotychczasowy punkt 13 dotyczący sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje również, aby dodać następujące punkty porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">— Głosowania nad wnioskami o odrzucenie projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">1) poselskiego o stosunku państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#Marszałek">2) rządowego o stosunku państwa do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#Marszałek">3) rządowego o stosunku państwa do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#Marszałek">4) rządowego o stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#Marszałek">5) poselskiego o zmianie ustaw o stosunku państwa do niektórych kościołów w Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#Marszałek">6) poselskiego o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz zmianie niektórych ustaw,</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#Marszałek">7) poselskiego o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#Marszałek">8) poselskiego o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej,</u>
          <u xml:id="u-2.27" who="#Marszałek">9) rządowego o zmianie Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-2.28" who="#Marszałek">— Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-2.29" who="#Marszałek">— Debata nad informacją prezesa Narodowego Banku Polskiego o polityce kursów walutowych wobec narastającego deficytu w handlu zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-2.30" who="#Marszałek">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.31" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycje przyjął.</u>
          <u xml:id="u-2.32" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-2.33" who="#Marszałek">Informuję, iż na podstawie art. 99 ust. 3 regulaminu Sejmu zgłoszono wnioski do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.34" who="#Marszałek">Obecnie przystąpię do ich zreferowania.</u>
          <u xml:id="u-2.35" who="#Marszałek">Prezydia Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawczej wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.36" who="#Marszałek">Pisemnego uzasadnienia wnioskodawcy nie przedstawiają.</u>
          <u xml:id="u-2.37" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu przewiduje umieszczenie tego sprawozdania w porządku dziennym następnego, czyli 82 posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-2.38" who="#Marszałek">Zapytuję wobec tego: Czy wnioskodawcy podtrzymują swój wniosek?</u>
          <u xml:id="u-2.39" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Tak, podtrzymuję.)</u>
          <u xml:id="u-2.40" who="#Marszałek">Podtrzymują.</u>
          <u xml:id="u-2.41" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.42" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku prezydiów komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawczej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i niektórych innych ustaw, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.43" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.44" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-2.45" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 363 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 30 posłów, przeciw - 298, 35 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.46" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek prezydiów Komisji: Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Ustawodawczej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.47" who="#Marszałek">Klub Parlamentarny Unii Wolności wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów na temat ujawnionego rozkazu szefa Urzędu Ochrony Państwa dotyczącego monitorowania niepokojów społecznych i sytuacji strajkowych w najważniejszych zakładach pracy.</u>
          <u xml:id="u-2.48" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Klub Parlamentarny Unii Wolności uważa, że w sytuacji, gdy służby specjalne pozostają pod poważnym podejrzeniem prowadzenia działalności operacyjnej wymierzonej w organizacje legalne i działające w ramach prawa, w tym związki zawodowe, opinia publiczna oraz parlament muszą zostać niezwłocznie poinformowane przez premiera o wszystkich aspektach sprawy. Ustawowy obowiązek zbierania informacji dotyczących bezpieczeństwa wewnętrznego kraju powinien być przez UOP realizowany wyłącznie środkami legalnymi i moralnie dopuszczalnymi. Tworzenie agentury w zakładach pracy oraz wykorzystywanie kontrwywiadu do śledzenia działalności legalnych organizacji, jak to wynika z ujawnionych informacji, wykracza poza środki dopuszczalne prawem, narusza zaufanie obywateli do państwa i oznacza powrót do metod dawnej Służby Bezpieczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-2.49" who="#Marszałek">Mamy w tej sprawie także wniosek pana posła Konrada Napierały z Klubu Parlamentarnego Unii Pracy, który wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów w sprawie tajnego polecenia szefa Urzędu Ochrony Państwa nakazującego monitorowanie zakładów pracy.</u>
          <u xml:id="u-2.50" who="#Marszałek">W uzasadnieniu pan poseł pisze, że informacja, iż szef Urzędu Ochrony Państwa nakazał delegaturom działania zmierzające w istocie do pozyskiwania konfidentów w zakładach pracy wzburzyła opinię publiczną. Wyjaśnienia ministra spraw wewnętrznych, złożone także na posiedzeniu Klubu Parlamentarnego Unii Pracy, że polecenie pułkownika Andrzeja Kapkowskiego nie oznacza początku tworzenia sieci agenturalnej, nie są przekonywające. W tej sytuacji niezbędne są wyjaśnienia premiera i debata w Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-2.51" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle. W jakiej sprawie, przepraszam?</u>
          <u xml:id="u-2.52" who="#komentarz">(Poseł Konrad Napierała: W tej sprawie; chciałem uzasadnić.)</u>
          <u xml:id="u-2.53" who="#Marszałek">Odczytałem uzasadnienie.</u>
          <u xml:id="u-2.54" who="#komentarz">(Poseł Konrad Napierała: To dotyczy tej informacji, chciałem uzasadnić.)</u>
          <u xml:id="u-2.55" who="#Marszałek">Panie pośle, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełKonradNapierała">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do wystąpienia o informację skłoniła mnie ostatecznie wczorajsza wizyta pana ministra w Klubie Parlamentarnym Unii Pracy. Podczas naszej rozmowy pan minister powiedział nieprawdę w jednej bardzo istotnej kwestii. W związku z tym uważam, że nie jest osobą w pełni wiarygodną.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Przedstawione wnioski poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#Marszałek">Dotyczą one tej samej sprawy, dlatego przyjęcie pierwszego wniosku będzie oznaczało bezprzedmiotowość drugiego.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tych wniosków.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Unii Wolności o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów na temat ujawnionego rozkazu szefa Urzędu Ochrony Państwa dotyczącego monitorowania niepokojów społecznych i sytuacji strajkowych w najważniejszych zakładach pracy, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 370 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 144 posłów, przeciw - 168, wstrzymało się od głosowania 58 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek Klubu Parlamentarnego Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Unii Wolności.)</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#Marszałek">Bardzo przepraszam - Unii Wolności, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#Marszałek">W tej sytuacji zapytuję, panie pośle: Czy mam poddać również pański wniosek pod głosowanie?</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#komentarz">(Poseł Konrad Napierała: Tak.)</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem pana posła Konrada Napierały.</u>
          <u xml:id="u-4.14" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku pana posła Konrada Napierały z Klubu Parlamentarnego Unii Pracy o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów w sprawie tajnego polecenia szefa Urzędu Ochrony Państwa nakazującego monitorowanie zakładów pracy, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.15" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.16" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-4.17" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 370 posłów. Za uwzględnieniem wniosku głosowało 144 posłów, przeciw - 176, wstrzymało się od głosowania 50 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.18" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek pana posła Konrada Napierały z Klubu Parlamentarnego Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-4.19" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy to zdanie jest aktualne? To są dwa wnioski...)</u>
          <u xml:id="u-4.20" who="#Marszałek">Klub Parlamentarny Unii Wolności wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów o sytuacji Stoczni Gdańskiej i przyczynach decyzji podjętych przez rząd w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-4.21" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Klub Parlamentarny Unii Wolności jest zaniepokojony polityką rządu wobec Stoczni Gdańskiej, prowadzącą wprost do upadłości stoczni oraz zaostrzenia sytuacji politycznej w Polsce. Nie ma równej miary w traktowaniu stoczni oraz innych dużych zakładów pracy znajdujących się w porównywalnej sytuacji ekonomicznej; nie ma też w Polsce wielu ośrodków wysoko przetworzonej produkcji eksportowej podobnej rangi, jak przemysł okrętowy. W tej sytuacji Klub Parlamentarny Unii Wolności zwraca się do prezesa Rady Ministrów o przedstawienie informacji o sytuacji Stoczni Gdańskiej i przesłankach podjętych przez rząd decyzji.</u>
          <u xml:id="u-4.22" who="#Marszałek">Również Koło Parlamentarne Konfederacji Polski Niepodległej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów o rzeczywistych powodach podjęcia przez rząd decyzji o upadłości i likwidacji Stoczni Gdańskiej.</u>
          <u xml:id="u-4.23" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Parlament powinien poznać rzeczywiste powody, jakie skłoniły rząd kierowany przez Włodzimierza Cimoszewicza do podjęcia decyzji o upadłości Stoczni Gdańskiej. Sytuacja finansowa stoczni nie może być wystarczającym argumentem, gdyż w podobnej sytuacji znajduje się polskie górnictwo węgla kamiennego i wiele innych wielkich zakładów przemysłowych. Poprzednia próba zniszczenia Stoczni Gdańskiej przez rząd Mieczysława Rakowskiego zakończyła się postawieniem przez Sejm Rzeczypospolitej autorów ówczesnej decyzji przed Trybunałem Stanu. Dlaczego rząd odpowiadający za majątek skarbu państwa nie podjął we właściwym czasie działań uzdrawiających sytuację w stoczni w okresie koniunktury na rynku stoczniowym?</u>
          <u xml:id="u-4.24" who="#Marszałek">Przedstawione wnioski poddam kolejno pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-4.25" who="#Marszałek">Proszę, pan poseł Ryszard Bugaj się zgłasza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełRyszardBugaj">Panie Marszałku! Sądzę, że byłoby celowe, gdyby pan marszałek zechciał poinformować także o projekcie uchwały, która tej sprawy dotyczy, a którą złożył mój klub. To niejako zrealizuje także punkt dotyczący informacji, choć pójdzie trochę dalej. Myślę, że informacja powinna być przedstawiona Izbie i chyba ten wniosek jako dalej idący należałoby najpierw rozstrzygnąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Sprawa, o której wspomniał pan poseł Bugaj, była omawiana na posiedzeniu Konwentu Seniorów i zostanie przedstawiona jako oddzielna kwestia w głosowaniu.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Ale Izba nie wie, że jest taki projekt.)</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#Marszałek">Panie pośle, dobrze - głosowanie będzie oddzielnie i za chwileczkę przekażę informację.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#Marszałek">Informuję, że Klub Parlamentarny Unii Pracy wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie upadłości Stoczni Gdańskiej.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#Marszałek">Ten punkt porządku dziennego będzie poddany pod głosowanie oddzielnie, ale ponieważ uzasadnienie jest krótkie, odczytam je.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#Marszałek">Trwa konflikt wokół upadłości Stoczni Gdańskiej. Sejm powinien zapoznać się z okolicznościami, które doprowadziły do takiej decyzji, i ocenić, czy działania organów rządu były w tej kwestii prawidłowe. Istotne jest także, żeby możliwie szybko uchwała Sejmu zobowiązała rząd do przedstawienia informacji o zagrożeniach upadłością dużych przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#Marszałek">Chciałbym poinformować, że Prezydium Sejmu popiera wysłuchanie informacji w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Unii Wolności o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów o sytuacji w Stoczni Gdańskiej i przyczynach decyzji podjętych przez rząd w tej sprawie, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-6.11" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 380 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 338 posłów, przeciw - 17, 25 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.12" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Klubu Parlamentarnego Unii Wolności uwzględnił. Tym samym uwzględnił wniosek Koła Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-6.13" who="#Marszałek">Obecnie przystąpimy do głosowania w sprawie dodania punktu porządku dziennego zgłoszonego przez Klub Parlamentarny Unii Pracy: Projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie upadłości Stoczni Gdańskiej.</u>
          <u xml:id="u-6.14" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełKonradNapierała">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Należałoby tu dodać, że Konwent Seniorów ustalił, że to będzie osobne głosowanie, ale na zasadzie consensusu wyraził zgodę na to, żeby ta uchwała weszła równolegle do pierwszego czytania wraz z informacją i by rozpatrzyć to łącznie w trybie oświadczeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełJerzySzmajdziński">Panie Marszałku! Niestety, pan Konrad Napierała dzisiaj mówił o wprowadzeniu w błąd - nie chcę cytować dokładnie pana Napierały - przez ministra Siemiątkowskiego.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełJerzySzmajdziński">Pan Konrad Napierała wprowadza w błąd Wysoką Izbę - żadnego consensusu w sprawie dotyczącej uchwały nie było.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#komentarz">(Poseł Konrad Napierała: Panie marszałku, pan prowadzi obrady.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Panie pośle, niepotrzebnie pan mnie wyręczył. W odpowiednim momencie przedstawię sytuację.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Unii Pracy o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Projekt uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie upadłości Stoczni Gdańskiej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 383 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 141 posłów, przeciw - 190, 52 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#Marszałek">W tym stanie rzeczy bezprzedmiotowe jest wyjaśnienie, jaką propozycję miało złożyć Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#komentarz">(Poseł Konrad Napierała: Jaka to miała być propozycja?)</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Żeby nie było żadnych niejasności, chciałbym powiedzieć, że rzeczywiście były różne poglądy na ten temat i Prezydium Sejmu zamierzało zaproponować następujący sposób: jeżeli zostanie uwzględniony jeden i drugi wniosek, żeby połączyć to w jedną wspólną debatę i żeby były pięciominutowe oświadczenia. Natomiast projekt uchwały byłby skierowany, jeżeli taka byłaby wola Sejmu, do odpowiednich trzech komisji w celu przygotowania, tak zresztą, jak postępujemy w sprawach regulaminowych.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#Marszałek">Federacyjny Klub Parlamentarny oraz Parlamentarny Zespół do Spraw Rodziny wnoszą o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu w sprawie raportu o sytuacji polskich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku federacyjnego klubu czytamy: Sejm Rzeczypospolitej zobowiązał w 1994 r. rząd do opracowania raportu o sytuacji polskich rodzin jako dokumentu, który umożliwi podejmowanie działań i inicjatyw legislacyjnych rozwiązujących podstawowe problemy rodzin oraz umacniających tę podstawową komórkę społeczną. Raport z dużym opóźnieniem został wreszcie opracowany w sierpniu ub. r. Niestety, do dnia dzisiejszego debata nad nim się nie odbyła.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#Marszałek">Tymczasem wysokiej rangi przedstawiciele rządu SLD–PSL w swoich wystąpieniach zapewniają o realizacji polityki rodzinnej czy prorodzinnej, jednocześnie uniemożliwiając przeprowadzenie dyskusji nad raportem. Dopiero przeprowadzenie debaty określi koncepcję działania państwa na rzecz rodziny. Rosnący obszar ubóstwa polskich rodzin, szczególnie wielodzietnych, sprzeczny z interesem rodzin system podatkowy, dokonywany przez szefa resortu edukacji zamach na naturalne prawo rodziców do wychowania swoich dzieci, zapaść w budownictwie mieszkaniowym sprawia, że odbycie debaty sejmowej nad raportem o sytuacji rodzin polskich jest problemem nie cierpiącym zwłoki.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#Marszałek">Informuję, że Prezydium Sejmu skierowało raport o sytuacji polskich rodzin do Komisji Polityki Społecznej, która dotychczas nie przedłożyła sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-10.14" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! W tym stanie rzeczy...</u>
          <u xml:id="u-10.15" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kowolik: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-10.16" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełStanisławKowolik">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałem przede wszystkim zwrócić uwagę, że nazwa Federacyjnego Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN jest pełna właśnie w takim brzmieniu. Nie składa się ona z jakichś dwóch rozłącznych członów. A zatem inicjatorami tego wniosku są: Federacyjny Klub Parlamentarny BBWR i KPN oraz Parlamentarny Zespół do Spraw Rodziny, to po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełStanisławKowolik">Po drugie, uważam, że dalej nie możemy godzić się na stałą prolongatę debaty nad tą sprawą. Aby Wysoką Izbę przekonać o konieczności dyskusji nad tym dokumentem, powiem jeszcze, że właśnie niebawem minie rok „leżakowania” tego dokumentu w Wysokiej Izbie. Są tam dramatyczne dane, jeżeli chodzi o rosnący obszar ubóstwa rodzin, szczególnie rodzin wielodzietnych. Reakcji...</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Borowski: Ale o co chodzi?)</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełStanisławKowolik">Proszę pozwolić mi skończyć, i pan poseł się dowie, o co chodzi.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełStanisławKowolik">Chodzi o to, żeby rząd wreszcie podjął takie działania, by ta krzywa spadku dochodów polskich rodzin już dalej w takim kierunku nie zmierzała. Komfortowa sytuacja rządów SLD–PSL już nie potrwa długo i czekamy wreszcie na konkretne propozycje.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełStanisławKowolik">Są też w tym raporcie tak poważne kontrowersje...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełStanisławKowolik">...jak na przykład brak w ogóle ustosunkowania się w raporcie do problematyki rodzinnej przez resort finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełStanisławKowolik">Uważamy, że z tych względów... Chciałbym jeszcze, gdyby Wysoka Izba raczyła mi pozwolić, dokończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">A teraz...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełStanisławKowolik">A teraz, jeśli pan marszałek pozwoli dokończyć, podałbym kilka istotnych argumentów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Nie, nie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#Marszałek">Panie pośle!</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#komentarz">(Poseł Stanisław Kowolik: Tak?)</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#Marszałek">Dostatecznie uzupełnił pan wniosek, a teraz posłucha pan, co ja powiem.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#Marszałek">Prosiłbym, aby Federacyjny Klub Parlamentarny zechciał zapoznać się ze stanowiskiem Prezydium Sejmu. Otóż na kolejnym spotkaniu Prezydium Sejmu ustaliliśmy, że do wczoraj, do posiedzenia Prezydium Sejmu, otrzymamy stanowisko w sprawie nazwy. Jednak do wczoraj to stanowisko nie wpłynęło. Przed wyjściem na posiedzenie dwóch przedstawicieli Federacyjnego Klubu Parlamentarnego zawiadomiło mnie, iż dziś na piśmie otrzymamy propozycję nazwy.</u>
          <u xml:id="u-18.7" who="#Marszałek">Proszę zatem nie mieć pretensji do Prezydium Sejmu, bo myśmy na poprzednim posiedzeniu zapowiedzieli, że rozwiązanie, jakiego dokonaliśmy, i odczytywanie nazwy było tylko jednorazowe. Po otrzymaniu zawiadomienia na piśmie, spóźnionego, Prezydium Sejmu zapozna się z nim i wprowadzi stosowne zmiany.</u>
          <u xml:id="u-18.8" who="#Marszałek">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-18.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-18.10" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełBogdanKrysiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym powiedzieć kilka słów gwoli sprostowania, ponieważ został postawiony bardzo ciężki zarzut, że raport o sytuacji polskich rodzin leży, nie jest rozpatrywany, nikt się nim nie interesuje. To nieprawda. Komisja Polityki Społecznej traktuje ten raport jako pewien dokument, który obrazuje sytuację, jak to słusznie powiedział mój przedmówca, w pewnym okresie, dokładnie w połowie roku ubiegłego. Traktujemy ten raport jako bardzo ważny dokument z punktu widzenia zawartych w nim faktów. Powołaliśmy podkomisję, która zakończyła już pracę i przygotowała projekt stosownej uchwały. Zresztą poseł Kowolik dokładnie wie, że pracowaliśmy również nad rezolucjami, które między innymi on przygotowywał. Sprawa jest zatem w centrum zainteresowania komisji. Jutro odbędzie się posiedzenie komisji, poświęcone rozpatrzeniu projektu uchwały i dyskusji nad raportem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów...</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Wielowieyski: Panie marszałku, w trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#Marszałek">Przepraszam bardzo... Regulaminowo, na co mi przed chwilą zwrócono uwagę, dopuszczamy jeden głos za i jeden przeciw. Ponieważ jednak sprawa jest ważna i na Konwencie Seniorów apelowano, żebym wystąpił do komisji o przyspieszenie prac, uważam, że wyjaśnienie pana przewodniczącego komisji było w tym miejscu potrzebne i zasadne.</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#Marszałek">Panie pośle, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z tym, co oświadczył przed chwilą przewodniczący Komisji Polityki Społecznej, chciałbym stwierdzić, że Komisja Polityki Społecznej, dyskutując nad propozycją BBWR i nad moją poprawką złożoną w imieniu Unii Wolności, doszła w końcu do konkluzji bardzo ważnej dla podejmowanych w tej chwili decyzji. Mianowicie zgodziłem się wycofać swoją poprawkę, ponieważ komisja zdecydowała jeszcze w tym miesiącu przedłożyć Wysokiej Izbie sprawozdanie w sprawie raportu z wnioskami dotyczącymi polityki społecznej. Został więc zawarty swoisty kompromis. Wydaje mi się, że bardzo ważny, ponieważ istotą rzeczy jest przecież to, żeby przyspieszyć przekazanie przez Sejm pewnych propozycji dla rządu w tej niezmiernie ważnej sprawie polityki rodzinnej.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosków Federacyjnego Klubu Parlamentarnego oraz Parlamentarnego Zespołu do Spraw Rodziny o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja rządu w sprawie raportu o sytuacji polskich rodzin, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 382 posłów. Za przyjęciem wniosków głosowało 118 posłów, przeciw - 205, 59 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wnioski Federacyjnego Klubu Parlamentarnego oraz Parlamentarnego Zespołu do Spraw Rodziny odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#Marszałek">Federacyjny Klub Parlamentarny wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu rezolucji w sprawie zmiany polityki kursu walutowego.</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Narodowy Bank Polski i rząd sztucznie zawyżają wartość złotówki, a obniżają wartość dolara i innych walut obcych. Taka polityka kursu walutowego podraża polskie towary i blokuje eksport, a potania obcy import i niszczy własny rynek. Polityka ta służy obcym interesom gospodarczym. Promuje ona obcą produkcję, a dusi polskich producentów, w tym zwłaszcza eksporterów. Importuje do Polski zachodnioeuropejską recesję i bezrobocie.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#Marszałek">Sytuacja w handlu zagranicznym stała się niebezpieczna. Deficyt handlowy osiągnął w ciągu 3 miesięcy blisko 2100 mln dolarów, a na koniec roku przekroczy 8–10 mld dolarów.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#Marszałek">W wyniku sztucznej aprecjacji złotówki samo tylko górnictwo węglowe poniosło w 1995 r. straty w wysokości 294,3 mln zł. Stanowiło to 90% ubiegłorocznego ujemnego wyniku finansowego brutto tego sektora.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#Marszałek">Do Polski napływa zagraniczny kapitał spekulacyjny, który zwiększa inflację i drenuje rynek finansowy. Rezerwy dewizowe, głównie z tego tytułu, przekroczyły już 22 mld dolarów, co tworzy groźbę krachu finansowego na wzór meksykański.</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#Marszałek">W tej sytuacji Sejm winien wezwać Narodowy Bank Polski i rząd do zmiany polityki kursu walutowego i ustalenia kursu dolara na poziomie służącym polskim interesom gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#Marszałek">Przypominam, że Prezydium Sejmu skierowało ten projekt rezolucji do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz do Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.15" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Federacyjnego Klubu Parlamentarnego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu rezolucji w sprawie zmiany polityki kursu walutowego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.16" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.17" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.18" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 372 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 104 posłów, przeciw - 213, 55 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.19" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Federacyjnego Klubu Parlamentarnego odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.20" who="#Marszałek">Federacyjny Klub Parlamentarny wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie rządowego raportu o działaniach na rzecz odbudowy struktur bezpieczeństwa państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-22.21" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: W związku ze sprawą domniemanego szpiegostwa byłego premiera doszło do niewiarygodnego ujawnienia dokumentów operacyjnych i danych osobowych współpracownika wywiadu i kontrwywiadu, i to ze szczebla centrali państwa polskiego. Ujawnienia tego dokonali urzędnicy państwowi, w tym prokurator wojskowy.</u>
          <u xml:id="u-22.22" who="#Marszałek">Niezależnie od motywów tych decyzji mają one znamiona zdrady stanu, załamują bowiem pracę polskich służb specjalnych, a tym samym niszczą wywiadowcze i kontrwywiadowcze gwarancje bezpieczeństwa państwa. W konsekwencji naruszyć to może suwerenność Rzeczypospolitej.</u>
          <u xml:id="u-22.23" who="#Marszałek">Jeszcze bardziej zastraszająca jest bierność rządu i kroki podejmowane przez jego przedstawicieli, tworzące sytuację usprawiedliwienia dla niszczenia struktur bezpieczeństwa państwa. Cała sekwencja wydarzeń dowodzi głębokiego już rozkładu Rzeczypospolitej i możliwości działania agentury wpływu obcego mocarstwa i to umiejscowionej w centralnych strukturach państwa.</u>
          <u xml:id="u-22.24" who="#Marszałek">Sytuacja jest na tyle poważna, że Sejm winien wezwać niezwłocznie rząd do przedstawienia w ciągu miesiąca raportu o działaniach na rzecz odbudowy struktur bezpieczeństwa. Rząd winien w nim wyjaśnić okoliczności i przyczyny ujawnienia dokumentów i danych wywiadu i kontrwywiadu, a także odpowiedzialnych za tworzenie atmosfery przyzwolenia dla możliwości naruszenia suwerenności Rzeczypospolitej. Rząd winien wreszcie przedstawić kroki niezbędne do odbudowy struktur bezpieczeństwa państwa.</u>
          <u xml:id="u-22.25" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu skierowało ten projekt uchwały do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz do Komisji do Spraw Służb Specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-22.26" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.27" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Federacyjnego Klubu Parlamentarnego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie rządowego raportu o działaniach na rzecz odbudowy struktur bezpieczeństwa państwa polskiego, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.28" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.29" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.30" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 364 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 38 posłów, przeciw - 240, 86 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.31" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek Federacyjnego Klubu Parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-22.32" who="#Marszałek">Federacyjny Klub Parlamentarny wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja premiera rządu pana Włodzimierza Cimoszewicza w sprawie planowanej sprzedaży większości akcji Banku Śląskiego holenderskiemu bankowi ING.</u>
          <u xml:id="u-22.33" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Minister finansów zamierza sprzedać ponad 27% akcji Banku Śląskiego należących do skarbu państwa holenderskiemu bankowi ING. Jeśli tak się stanie, państwo polskie straci kontrolny pakiet akcji Banku Śląskiego w wysokości 33%. Faktycznym wyłącznym właścicielem tego jednego z największych i najlepszych banków polskich stanie się zachodni bank ING, który przejmie 53% akcji. Taki zamiar oznacza przekształcenie Banku Śląskiego w filię zachodniego banku w sytuacji, gdy Bank Śląski jest kluczowy dla finansowania restrukturyzacji przemysłu śląskiego. Oznacza to również przejęcie nie tylko najintratniejszego fragmentu rynku, ale i faktycznej kontroli nad polskimi przedsiębiorstwami zadłużonymi w tym banku. Planowana decyzja zwiększa nieporównywalnie duży w stosunku do krajów Unii Europejskiej udział kapitału obcego w krajowym systemie bankowym. Zamiar ten stoi w sprzeczności z oficjalnymi deklaracjami rządu w sprawie ochrony polskich banków przed konkurencją europejskich molochów bankowych. Premier rządu winien więc przedstawić Sejmowi wyjaśnienie w tej sprawie, a w szczególności odpowiedzieć na pytanie: Dlaczego rząd chce sprzedać tak korzystny finansowo dla budżetu państwa bank oraz o ile zmniejszą się w wyniku tej transakcji wpływy do budżetu i jakiej wysokości zyski zostaną wyprowadzone z Polski na przestrzeni najbliższych 10 lat? Jak rząd zapewni finansowanie procesu restrukturyzacji Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego?</u>
          <u xml:id="u-22.34" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-22.35" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.36" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Federacyjnego Klubu Parlamentarnego o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja premiera rządu pana Włodzimierza Cimoszewicza w sprawie planowanej sprzedaży większości akcji Banku Śląskiego holenderskiemu bankowi ING, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.37" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.38" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.39" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 368 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 127 posłów, przeciw - 197, wstrzymało się od głosowania 44 posłów.</u>
          <u xml:id="u-22.40" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek Federacyjnego Klubu Parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-22.41" who="#Marszałek">Koło Parlamentarne Polskiej Partii Socjalistycznej wnosi o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu rezolucji w sprawie systemu określania dochodów dla potrzeb pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-22.42" who="#Marszałek">Koło Parlamentarne Polskiej Partii Socjalistycznej proponuje również, aby rozpatrywanie tego punktu odbyło się łącznie z punktem dotyczącym sprawozdania o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-22.43" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: Komisja Polityki Społecznej, Komisja Samorządu Terytorialnego i Komisja Ustawodawcza, rozpatrując 28 maja br. sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, jednogłośnie uznały, że w przyszłości kryterium dochodowe, od którego zależy prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, powinno być oparte na obiektywnych wskaźnikach kosztów utrzymania gospodarstw domowych i minimum socjalnego. Uznano, że wprowadzenie nowego kryterium powinno nastąpić w ciągu 2 lat. Inicjatywę tę poparł obecny na posiedzeniu komisji minister pracy i polityki socjalnej. Propozycja dotycząca tej kwestii została zawarta w art. 3 ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej. Zapis ten został w trakcie posiedzenia połączonych komisji 28 maja zanegowany przez prawników Biura Legislacyjnego Sejmu. Stwierdzono, iż art. 3 ma charakter intencyjny i nie stanowi normy prawnej. Należy zauważyć również, że zawarty w druku nr 1706 art. 3 skonstruowany jest wadliwie, co uniemożliwia jego faktyczną realizację. Sformułowano bowiem zapis, iż Rada Ministrów określi kryterium dochodowe „w drodze rozporządzenia”, tymczasem kryterium dochodowe jest kategorią ustawową.</u>
          <u xml:id="u-22.44" who="#Marszałek">Dlatego też proponujemy przyjęcie rezolucji, która jest prawidłową formą legislacyjną, zawierającą wezwanie rządu do określonego działania, lepiej też niż ułomny zapis ustawowy oddaje intencje wnioskodawców. Jednocześnie z projektem rezolucji zostanie zgłoszona w drugim czytaniu propozycja skreślenia art. 3.</u>
          <u xml:id="u-22.45" who="#Marszałek">Wnosimy, aby rozpatrywanie tego punktu odbyło się łącznie z punktem dotyczącym sprawozdania o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-22.46" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu nie popiera tego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-22.47" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej o dodanie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Pierwsze czytanie poselskiego projektu rezolucji w sprawie systemu określania dochodów dla potrzeb pomocy społecznej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-22.48" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.49" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-22.50" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 359 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 53 posłów, przeciw - 211, 95 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.51" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek Koła Parlamentarnego Polskiej Partii Socjalistycznej odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-22.52" who="#Marszałek">Stwierdzam, że porządek dzienny 81 posiedzenia zaproponowany przez Prezydium Sejmu, wraz z przyjętymi zmianami, został zatwierdzony.</u>
          <u xml:id="u-22.53" who="#Marszałek">Przedstawię obecnie propozycje dotyczące trybu rozpatrywania punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-22.54" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełJerzyZdrada">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku ze zmianami, jakie nastąpiły w planowanym porządku dziennym, oraz z uwagi na to, że jeden z punktów porządku dziennego przewiduje pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o wyższych szkołach zawodowych - projektu ustawy, który w zasadniczy sposób zmienia cały system szkolnictwa wyższego działającego w oparciu o ustawę z 1990 r. i który wywołuje znaczne zainteresowanie środowisk akademickich, wyrażające się m.in. w opiniach i uchwałach senatów wyższych uczelni - zwracam się do pana marszałka i Wysokiej Izby o to, aby:</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PosełJerzyZdrada">— po pierwsze, nad tym projektem przeprowadzić debatę średnią, a nie krótką — jak pierwotnie było przewidziane w informacjach, które otrzymaliśmy z Prezydium Sejmu i,</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#PosełJerzyZdrada">— po drugie, aby ta debata odbyła się w czasie, jak zaplanowano, a więc w piątek przed południem, wtedy kiedy będzie największa oglądalność telewizyjna z uwagi na — w moim przekonaniu i środowiska akademickiego — wielką wagę tego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-23.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#Marszałek">Informuję, że rozpatrzenie tego punktu porządku dziennego przewidujemy 14 czerwca w godz. od 12.30 do 15.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: A więc w czasie transmisji.)</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#Marszałek">Jeżeli zaś chodzi o ten pierwszy wniosek, aby była to debata średnia, a nie krótka, to oczywiście uwzględnię to, panie pośle, ale to powinno być zgłoszone w momencie, kiedy będę przedstawiał propozycje dotyczące trybu rozpatrywania punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#Marszałek">Obecnie przedstawię propozycje dotyczące trybu rozpatrywania punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, proponuje przeprowadzenie debaty średniej nad sprawozdaniem komisji o projektach ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje przeprowadzenie debat krótkich:</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#Marszałek">— nad sprawozdaniem komisji o projekcie ustawy o państwowej służbie cywilnej;</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#Marszałek">— nad sprawozdaniem komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej;</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#Marszałek">— w pierwszym czytaniu projektu ustawy o wyższych szkołach zawodowych — i tutaj jest sprzeciw — a także;</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#Marszałek">— nad informacją prezesa Trybunału Konstytucyjnego.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#Marszałek">To powinniśmy rozstrzygać.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół nad punktami dotyczącymi: sprawozdania komisji o projekcie ustawy o Państwowym Nadzorze Standaryzacyjnym, a także w pierwszym czytaniu projektu ustawy o Centrum Badania Opinii Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#Marszałek">Nad pozostałymi punktami porządku dziennego wymagającymi dyskusji Prezydium Sejmu proponuje wysłuchanie 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu przyjął.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#Marszałek">Czy poza tym jednym nie ma sprzeciwu?</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu - przypominam - proponuje, aby nad projektem ustawy o wyższych szkołach zawodowych (pierwsze czytanie) przeprowadzić debatę krótką. Pan poseł proponuje, aby była to debata średnia.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#Marszałek">W związku z tym, zgodnie z przyjętą praktyką, poddam pod głosowanie wniosek Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#Marszałek">Odrzucenie tego wniosku oznaczać będzie, że propozycja pana posła została przyjęta i mielibyśmy wtedy debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu, aby debata nad projektem ustawy o wyższych szkołach zawodowych była debatą krótką, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 343 posłów. Za przyjęciem wniosku Prezydium Sejmu głosowało 207 posłów, przeciw - 115, 21 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm przyjął propozycję Prezydium Sejmu. W tym punkcie odbędzie się debata krótka.</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#Marszałek">Informuję, iż głosowania przeprowadzimy...</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Dołowy: W tej sprawie w drugiej części.)</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełKrzysztofDołowy">Panie Marszałku! Pan poseł Zdrada proponował również, żeby ta debata odbyła się w piątek od razu po głosowaniach, dlatego że mamy bardzo przeładowany program. Nawet krótka debata przesunie się na pewno na czas, gdy nie będzie mógł tego nikt słuchać.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#PosełKrzysztofDołowy">Sugerowałbym, żeby ten punkt rozpatrzyć w piątek po głosowaniach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! W tej sprawie w tej chwili nie potrafię zająć stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu ustaliło pewne zasady. Będzie posiedzenie - wrócimy do tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#Marszałek">Głosowania przeprowadzimy: za chwilę nad punktem pierwszym, w czwartek rano oraz w piątek rano.</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#Marszałek">W czwartek po głosowaniach: przeprowadzimy debatę nad informacją prezesa Narodowego Banku Polskiego dotyczącą polityki kursów walutowych, następnie wysłuchamy informacji prezesa Trybunału Konstytucyjnego o istotnych problemach wynikających z działalności Trybunału w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#Marszałek">W drugim dniu posiedzenia w godz 16–19 rozpatrzymy interpelacje i zapytania.</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#Marszałek">Jutro o godz. 9 wysłuchamy wystąpienia przewodniczącego Rady Narodowej Republiki Słowackiej pana Ivana Gašparoviča. Delegacja parlamentu słowackiego przebywa w tej chwili w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-26.6" who="#Marszałek">Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawy:</u>
          <u xml:id="u-26.7" who="#Marszałek">— o zmianie ustawy o prokuraturze, o Sądzie Najwyższym, o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych i ustawy Prawo o adwokaturze,</u>
          <u xml:id="u-26.8" who="#Marszałek">— o zmianie ustawy o zwrocie majątku utraconego przez związki zawodowe i organizacje społeczne w wyniku wprowadzenia stanu wojennego oraz o zmianie ustawy o związkach zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-26.9" who="#Marszałek">Obecnie przystąpimy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Głosowania nad wnioskami o odrzucenie projektów ustaw: poselskiego o stosunku państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 1121)...</u>
          <u xml:id="u-26.10" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Wielowieyski: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-26.11" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-26.12" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-26.13" who="#Marszałek">Chwileczkę, zobaczymy, o co chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">W tym punkcie porządku dziennego chciałbym stwierdzić wobec Wysokiej Izby, że na poprzednim posiedzeniu Sejmu zgłosiliśmy wnioski o odrzucenie projektu ustawy z druku nr 1106 oraz projektu nowelizacji z druku nr 1676.</u>
          <u xml:id="u-27.1" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Klub Unii Wolności wycofuje wniosek o odrzucenie projektu z druku nr 1106, dotyczącego zmiany ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#Marszałek">Szkoda, że wcześniej tego pan nie uczynił, bo w tej chwili będziemy musieli dokonywać zmian.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Głosowania nad wnioskami o odrzucenie projektów ustaw:</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#Marszałek">1) poselskiego o stosunku państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 1121);</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#Marszałek">2) rządowego o stosunku państwa do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 1620);</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#Marszałek">3) rządowego o stosunku państwa do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 1621);</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#Marszałek">4) rządowego o stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 1622);</u>
          <u xml:id="u-28.7" who="#Marszałek">5) poselskiego o zmianie ustaw o stosunku państwa do niektórych kościołów w Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 1682);</u>
          <u xml:id="u-28.8" who="#Marszałek">6) poselskiego o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 1680);</u>
          <u xml:id="u-28.9" who="#Marszałek">8) poselskiego o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 1671);</u>
          <u xml:id="u-28.10" who="#Marszałek">9) rządowego o zmianie Kodeksu karnego (druk nr 1651).</u>
          <u xml:id="u-28.11" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektów ustaw wymienionych w punktach od 1 do 6.</u>
          <u xml:id="u-28.12" who="#Marszałek">Ponadto zgłoszono oddzielnie wnioski o odrzucenie projektów ustaw wymienionych w punktach 4, 5 i 6.</u>
          <u xml:id="u-28.13" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności poddam pod głosowanie łączny wniosek o odrzucenie projektów ustaw wymienionych w punktach od 1 do 6. Jego przyjęcie oznaczać będzie bezprzedmiotowość wniosków dotyczących projektów ustaw wymienionych w punktach 4, 5 i 6.</u>
          <u xml:id="u-28.14" who="#Marszałek">Następnie rozpatrzymy zgłoszone wnioski o odrzucenie projektów ustaw wymienionych w punktach 8 i 9. Wniosek o odrzucenie projektu ustawy wymienionego w punkcie 7 został wycofany.</u>
          <u xml:id="u-28.15" who="#komentarz">(Poseł Wacław Martyniuk: Dlaczego głosowanie ma być łączne?)</u>
          <u xml:id="u-28.16" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Porządek głosowania został przygotowany zgodnie z regulaminem Sejmu i tak go przeprowadzimy.</u>
          <u xml:id="u-28.17" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektów ustaw wymienionych w punktach od 1 do 6, zawartych w drukach nr 1121, 1620, 1621, 1622, 1682 i 1680, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.18" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-28.19" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.20" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 355 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu głosowało 17 posłów, przeciw - 329, 9 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-28.21" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektów ustaw odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-28.22" who="#Marszałek">Przystąpimy obecnie do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy o stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich.</u>
          <u xml:id="u-28.23" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej, zawartego w druku nr 1622, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.24" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.25" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.26" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 357 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie głosowało 48 posłów, przeciw - 272, wstrzymało się od głosowania 37 posłów.</u>
          <u xml:id="u-28.27" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-28.28" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy o zmianie ustaw o stosunku państwa do niektórych kościołów w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-28.29" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustaw o stosunku państwa do niektórych kościołów w Rzeczypospolitej Polskiej, zawartego w druku nr 1682, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.30" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.31" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.32" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 356 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 71 posłów, przeciw - 249, wstrzymało się od głosowania 36 posłów.</u>
          <u xml:id="u-28.33" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-28.34" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz o zmianie niektórych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-28.35" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz o zmianie niektórych ustaw, zawartego w druku nr 1680, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-28.36" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-28.37" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-28.38" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 356 posłów. Za przyjęciem wniosku o odrzucenie projektu ustawy głosowało 148 posłów, przeciw - 168, wstrzymało się od głosowania 40 posłów.</u>
          <u xml:id="u-28.39" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek o odrzucenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-28.40" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego...</u>
          <u xml:id="u-28.41" who="#komentarz">(Głos z sali: To zostało wycofane.)</u>
          <u xml:id="u-28.42" who="#Marszałek">Przepraszam, to wycofano.</u>
          <u xml:id="u-28.43" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego...</u>
          <u xml:id="u-28.44" who="#komentarz">(Głos z sali: Inny tytuł.)</u>
          <u xml:id="u-28.45" who="#Marszałek">Tak, dobrze.</u>
          <u xml:id="u-28.46" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-28.47" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie...</u>
          <u xml:id="u-28.48" who="#komentarz">(Poseł Marek Borowski: Początek jest taki sam.)</u>
          <u xml:id="u-28.49" who="#Marszałek">Zaraz podam numer druku - chodzi o druk nr 1671.</u>
          <u xml:id="u-28.50" who="#komentarz">(Głos z sali: Siedemdziesiąt sześć, nie - jeden.)</u>
          <u xml:id="u-28.51" who="#Marszałek">Druk nr 1676.</u>
          <u xml:id="u-28.52" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-28.53" who="#Marszałek">To jak to wreszcie jest, o który druk chodzi?</u>
          <u xml:id="u-28.54" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma takiego druku.)</u>
          <u xml:id="u-28.55" who="#Marszałek">Jak to nie ma takiego druku?</u>
          <u xml:id="u-28.56" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest...)</u>
          <u xml:id="u-28.57" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Tylko w celach porządkujących chciałbym wyjaśnić, że chyba doszło do pomyłki, ponieważ żaden z rozpatrywanych przez nas projektów nie znajduje się w druku oznaczonym numerem 1676 i nad takim nie debatowaliśmy w piątek. Przypuszczam, że chodzi o druk nr 1671, tj. o projekt Parlamentarnego Zespołu na Rzecz Wolności Światopoglądowej.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: Jeden czy sześć?)</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PosełWładysławAdamski">Proszę państwa, chyba wiem, jaki wnieśliśmy projekt - w druku nr 1671. I tylko to może być w tym momencie przedmiotem głosowania.</u>
          <u xml:id="u-29.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Zarządzam pięciominutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#Marszałek">Proszę wnioskodawców.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Według nas to jest dobrze, ale sprawdzimy jeszcze.)</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 05 do godz. 10 min 11)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#Marszałek">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#Marszałek">Wznawiam posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-31.2" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Informuję, iż wyjaśniono, że chodzi o druk nr 1671, a nie nr 1676.</u>
          <u xml:id="u-31.3" who="#Marszałek">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-31.4" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.5" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, zawartego w druku nr 1671, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.6" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-31.7" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.8" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 290 posłów. Za wnioskiem o odrzucenie projektu głosowało 123 posłów, przeciw - 151, wstrzymało się od głosowania 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.9" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.10" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował projekty ustaw:</u>
          <u xml:id="u-31.11" who="#Marszałek">— poselski o stosunku państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-31.12" who="#Marszałek">— rządowy o stosunku państwa do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-31.13" who="#Marszałek">— rządowy o stosunku państwa do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-31.14" who="#Marszałek">— rządowy o stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-31.15" who="#Marszałek">— poselski o zmianie ustaw o stosunku państwa do niektórych kościołów w Rzeczypospolitej Polskiej;</u>
          <u xml:id="u-31.16" who="#Marszałek">— poselski o zmianie ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz o zmianie niektórych ustaw;</u>
          <u xml:id="u-31.17" who="#Marszałek">— poselski o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych;</u>
          <u xml:id="u-31.18" who="#Marszałek">— poselski o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Ustawodawczej w celu rozpatrzenia.</u>
          <u xml:id="u-31.19" who="#Marszałek">W dyskusji zgłoszono wniosek o dodatkowe skierowanie projektu ustawy o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-31.20" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję Prezydium Sejmu przyjął, a wniosek o dodatkowe skierowanie poddam oddzielnie pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-31.21" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-31.22" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-31.23" who="#Marszałek">Przystąpimy obecnie do głosowania nad wnioskiem o dodatkowe skierowanie.</u>
          <u xml:id="u-31.24" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o dodatkowe skierowanie projektu ustawy o zmianie ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.25" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-31.26" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.27" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 306 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 190 posłów, przeciw - 70, wstrzymało się od głosowania 46 posłów.</u>
          <u xml:id="u-31.28" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o dodatkowe skierowanie projektu ustawy uwzględnił.</u>
          <u xml:id="u-31.29" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy o zmianie Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-31.30" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu ustawy o zmianie Kodeksu karnego, zawartego w druku nr 1651, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-31.31" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-31.32" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-31.33" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 300 posłów. Za wnioskiem o odrzucenie głosowało 4 posłów, przeciw - 258, 38 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-31.34" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm wniosek o odrzucenie projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-31.35" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm skierował rządowy projekt ustawy o zmianie Kodeksu karnego do Komisji Nadzwyczajnej do spraw kodyfikacji karnych w celu rozpatrzenia oraz przedstawienia sprawozdania w terminie do dnia 28 czerwca 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-31.36" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-31.37" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PosełAleksanderBentkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Rozumiem, że zasadne jest skierowanie tego projektu do Komisji Nadzwyczajnej, która pracuje nad Kodeksem karnym, ale wyznaczony termin jest zupełnie nierealny. Projekt ten będzie rozpatrywany z całym Kodeksem karnym, całym prawem materialnym, bo dotyczy tej materii, i może być przedstawiony łącznie z projektem Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Czyli wniosek przeciwko wyznaczeniu terminu.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#Marszałek">Wysoki Sejmie! Mamy wobec tego dwie propozycje: Prezydium Sejmu, aby określić termin przygotowania sprawozdania - do 28 czerwca, i sprzeciw oraz uzasadnienie pana posła Bentkowskiego - że komisja rozpatrzy projekt łącznie z projektem Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#Marszałek">W pierwszej kolejności wobec tego poddam pod głosowanie wniosek Prezydium Sejmu. Jego odrzucenie będzie oznaczać, iż projekt skierowano do komisji bez wyznaczenia terminu.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#Marszałek">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Prezydium Sejmu, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-33.4" who="#Marszałek">Kto jest przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-33.5" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosowania?</u>
          <u xml:id="u-33.6" who="#Marszałek">W głosowaniu wzięło udział 320 posłów. Za przyjęciem wniosku Prezydium Sejmu głosowało 128 posłów, przeciw - 175, 17 posłów wstrzymało się od głosowania.</u>
          <u xml:id="u-33.7" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm podjął decyzję o skierowaniu projektu do Komisji Nadzwyczajnej do spraw kodyfikacji karnych w celu rozpatrzenia, nie określając terminu przedstawienia sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-33.8" who="#Marszałek">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej:</u>
          <u xml:id="u-33.9" who="#Marszałek">1) o poselskim projekcie ustawy konstytucyjnej o zmianie ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (druki nr 1681 i 1727),</u>
          <u xml:id="u-33.10" who="#Marszałek">2) o rządowych projektach ustaw wraz z autopoprawką:</u>
          <u xml:id="u-33.11" who="#Marszałek">a) o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o utworzeniu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (druki nr 1426, 1427, 1646 i 1688),</u>
          <u xml:id="u-33.12" who="#Marszałek">b) o utworzeniu urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa (druki nr 1428, 1646 i 1689),</u>
          <u xml:id="u-33.13" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-33.14" who="#Marszałek">Panie i Panowie! Przypominam, że nie zarządziłem przerwy, obrady Sejmu trwają. Przystąpilimy do rozpatrzenia bardzo ważnych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-33.15" who="#Marszałek">c) o utworzeniu urzędu ministra gospodarki i handlu międzynarodowego (druki nr 1429 i 1690),</u>
          <u xml:id="u-33.16" who="#Marszałek">d) o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa oraz o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji (druki nr 1430, 1431 i 1691),</u>
          <u xml:id="u-33.17" who="#Marszałek">e) o urzędzie ministra finansów oraz o urzędach i izbach skarbowych (druki nr 1432 i 1692),</u>
          <u xml:id="u-33.18" who="#Marszałek">f) o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej (druki nr 1433 i 1693),</u>
          <u xml:id="u-33.19" who="#Marszałek">g) o utworzeniu Rządowego Centrum Studiów Strategicznych (druki nr 1434 i 1694),</u>
          <u xml:id="u-33.20" who="#Marszałek">h) o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (druki nr 1435, 1646 i 1695),</u>
          <u xml:id="u-33.21" who="#Marszałek">i) o wprowadzeniu w życie ustaw reformujących funkcjonowanie niektórych naczelnych organów administracji państwowej oraz o uchyleniu i zmianie niektórych ustaw (druki nr 1436, 1646 i 1696),</u>
          <u xml:id="u-33.22" who="#Marszałek">j) o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1437, 1646 i 1697).</u>
          <u xml:id="u-33.23" who="#Marszałek">O zabranie głosu proszę przewodniczącego Komisji Nadzwyczajnej pana posła Mieczysława Czerniawskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od 75 lat nie udało się w polskim Sejmie uchwalić ustawy regulującej rzetelnie organizację i tryb funkcjonowania polskiego rządu, choć - jak zapewniają historycy - próby były podejmowane zarówno w okresie II Rzeczypospolitej, jak w czasach nam współczesnych.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Od sześciu lat przedstawiciele wszystkich parlamentarnych ugrupowań politycznych wskazywali na potrzebę wprowadzenia prawnych mechanizmów i instytucji skutecznie chroniących interesy majątkowe skarbu państwa. Od kilku lat mówi się tutaj, w parlamencie, o potrzebie oddzielenia funkcji zarządczych od regulacyjnych, likwidacji podziału gospodarki według branż i rynków, potrzebie innego, bardziej dalekowzrocznego prognozowania i programowania działań społecznych i gospodarczych, o przekazywaniu kompetencji w dół, bliżej obywatela czy podmiotu gospodarczego. Mówiliśmy tutaj o potrzebie przeciwstawiania się rozrostowi biurokracji i rosnącym kosztom funkcjonowania administracji państwowej. Mówiliśmy o takiej organizacji rządu i jego agend, która będzie skutecznie wspierać naszych przedsiębiorców w walce o konkurencyjność ich wyrobów i dbać o to, by integracja z Unią Europejską w możliwie najmniejszym stopniu była dotkliwa dla Polaków i przyniosła nam jak najwięcej korzyści.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Dziś, na tym posiedzeniu Sejmu II kadencji, możemy wiele z tych od dawna postulowanych i oczekiwanych regulacji uchwalić. Możemy odrobić znaczącą część zaległości i — choć nie osiągniemy w zakresie reformy administracji państwowej wszystkiego, co jest potrzebne — możemy dokonać zmian pozwalających przekroczyć „masę krytyczną” reform i uruchomić ich rozłożony w czasie proces.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie i Panowie Posłowie! Wierzę, że sprostamy temu wyzwaniu. Wierzę, że ten właśnie Sejm pozostanie w pamięci Polaków jako organ władzy, który wzniósł się ponad partykularne interesy rządzących, wzniósł się ponad podziały polityczne, uruchamiając jeden z najważniejszych procesów reform - proces zmian systemu kierowania państwem.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Siedem lat temu w tej sali został zapoczątkowany proces głębokich przemian gospodarczych i politycznych. Reformy gospodarcze doprowadziły do ukształtowania w Polsce gospodarki rynkowej. Proces transformacji ustrojowej przyniósł nam demokratyczny ład polityczny, oparty na systemie parlamentarnym.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Tym wszystkim fundamentalnym zmianom nie towarzyszyły równie głębokie zmiany w funkcjonowaniu administracji publicznej, a w szczególności administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#PosełMieczysławCzerniawski">W rządowym przedłożeniu pakietu ustaw zaproponowanym przez rząd Józefa Oleksego, jak i w sprawozdaniu Komisji Nadzwyczajnej zaproponowane zostały głębokie zmiany w organizacji i zasadach działania centrum administracyjnego i gospodarczego rządu. Zaproponowana została poważna reforma rządu i jego agend.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Trzeba przypomnieć - mówiono o tym wiele podczas pierwszego czytania projektów ustaw - że głównym celem reformy jest takie kompetencyjne i organizacyjne ukształtowanie centrum, aby sprzyjało ono stabilnemu, długookresowemu rozwojowi polskiej gospodarki i wspierało jej konkurencyjność.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Reforma centrum oznacza zasadniczą przebudowę sposobu działania i zadań wypełnianych przez naczelne i centralne organy administracji państwowej. Pierwszoplanowe wśród ich kompetencji stają się funkcje programowe i regulacyjne - te ostatnie rozumiane jako projektowanie instrumentów polityki gospodarczej i inicjowanie rozwiązań prawnych. Eliminowane są natomiast funkcje bezpośredniego zarządzania przedsiębiorstwami przez organy odpowiedzialne za inicjowanie i realizację polityki państwa. Sprzyja temu konsekwentne odejście od branżowego układu zadań i struktur organizacyjnych poszczególnych urzędów.</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Reforma w wersji przedłożonej przez komisję oznacza ponadto zasadniczą zmianę w mechanizmach tworzenia rządów, podziału zadań między ministrów i dodatkowe - ponad to, co projektował rząd - wzmocnienie pozycji premiera.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Istotną przesłanką reformy jest ukształtowanie administracji państwowej w sposób odpowiadający nowoczesnym standardom, jakie występują w krajach należących do Unii Europejskiej i OECD. Administracja polska pod względem zakresu kompetencji i struktur organizacyjnych, poziomu kwalifikacji, a więc sprawności działania, musi stać się konkurencyjna w stosunku do administracji państw Unii Europejskiej. To też jest jeden z warunków pomyślnej integracji Polski z Unią.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Zarówno przedłożenie projektów ustaw uruchamiających reformę, o czym informowali rzetelnie przedstawiciele rządu, jak i nadanie ostatecznego kształtu projektom przedkładanym dziś przez komisję było możliwe dzięki twórczemu wykorzystaniu wszystkich propozycji i projektów zmian formułowanych w ciągu ostatnich kilku lat. Projekty rozwiązań wybranych problemów lub instytucji były dziełem zarówno ekspertów, jak i polityków. Z całą odpowiedzialnością pragnę stwierdzić, że cały ten bogaty materiał i przemyślenia wszystkich poprzednich rządów, począwszy od 1990 r., zostały wzięte pod uwagę. Sądzę, że analiza tego dorobku pozwoliła członkom Komisji Nadzwyczajnej, przy zachowaniu różnic poglądów w niektórych kwestiach szczegółowych, na dojście do zasadniczych rozwiązań, które uzyskały poparcie zdecydowanej większości, a w bardzo wielu kwestiach pełne poparcie pań i panów posłów uczestniczących w pracach komisji.</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Materia spraw, które omawiamy, sposób przygotowania projektu reformy, szeroka dyskusja ze znaczącym udziałem wybitnych ekspertów upoważnia mnie do stwierdzenia, że kształtujemy dojrzałe rozwiązania na przyszłość. Przyjmujemy rozwiązania dla demokratycznego, sprawnego i sprzyjającego obywatelom państwa. Nie są to zatem propozycje takiej czy innej opcji politycznej formułowane w ciasnym horyzoncie bieżącego interesu. Urządzamy przyszłe nowoczesne struktury państwa bez względu na to, jakie siły polityczne w przyszłości będą brały odpowiedzialność za sprawowanie władzy, pod warunkiem oczywiście, że podstawą ich rządzenia będą: demokracja i reguły gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-34.13" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Takie właśnie podejście dominowało w Komisji Nadzwyczajnej, której miałem zaszczyt przewodniczyć. Pracowaliśmy wszyscy wspólnie w przekonaniu, że współtworzymy przyszłościowe rozwiązania systemowe dla państwa, dla nas wszystkich. Chcę wierzyć, że w taki właśnie sposób podejdziemy do sprawy reformy w dzisiejszej debacie oraz w głosowaniu, że dla dobra państwa i obywateli wzniesiemy się ponad podziały. Materia rozpatrywana w tej debacie oraz sposób, w jaki komisja dochodziła do ostatecznego kształtowania projektów ustaw, do takiej wiary mnie upoważniają.</u>
          <u xml:id="u-34.14" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wraz z moimi kolegami posłami kierującymi ze mną pracami nad pakietem przedłożonym przez rząd, mam zaszczyt w imieniu Komisji Nadzwyczajnej przedłożyć sprawozdanie z jej pracy. O zakresie wykonanej przez komisję pracy świadczą przedkładane dzisiaj Wysokiej Izbie sprawozdania. Przypomnę, że rząd przedstawił pakiet zawierający projekty 12 ustaw i że do jednego z nich zapowiedział zgłoszenie autopoprawki. W połowie marca odbyliśmy w tej sali pierwsze czytanie projektów, a powołanej Komisji Nadzwyczajnej Sejm ustalił dość krótki, bo nawet po korektach zaledwie 2,5-miesięczny okres na zakończenie prac nad pakietem ustaw i złożenie sprawozdania. Z satysfakcją informuję Wysoką Izbę, że dzięki bardzo forsownej procedurze, a przede wszystkim dzięki temu, iż czas w komisji poświęcaliśmy na dyskusję merytoryczną, a nie na często puste spory polityczne, pracę zakończyliśmy w terminie.</u>
          <u xml:id="u-34.15" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie i Panowie Posłowie! Jako przewodniczący komisji pozwolę sobie zaprezentować Wysokiej Izbie w tej ogólnej części wystąpienia tylko najpoważniejsze zmiany, jakie komisja wprowadziła do przedłożonego przez rząd pakietu ustaw. Bardziej szczegółowo o tych zmianach mówić będą posłowie: pan Janusz Piechociński z PSL, pan Zbigniew Szczypiński z Unii Pracy oraz pan Jerzy Wierchowicz z Unii Wolności, którzy podjęli się funkcji sprawozdawców poszczególnych ustaw, a w toku prac komisji, jak już mówiłem, pełnili funkcje jej wiceprzewodniczących.</u>
          <u xml:id="u-34.16" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Najpoważniejsze zmiany w stosunku do przedłożenia rządowego komisja wniosła do projektu ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów. Ustawę tę nie tylko uzupełniono zapisami zawartymi pierwotnie w projekcie ustawy o Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, lecz także wprowadzono do niej szereg przepisów zmieniających zasady tworzenia urzędu ministra, jego zaplecza, czyli ministerstwa, oraz zapisy wymuszające wewnętrzne uporządkowanie struktur ministerstw, ułatwiające współpracę i komunikację między nimi. Jest rzeczą nie podlegającą dyskusji, że wzmocniona została dzięki temu pozycja premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej i w obecnym kształcie odpowiada pozycji premiera w większości krajów Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-34.17" who="#PosełMieczysławCzerniawski">W tym miejscu chcę zasygnalizować, że rozpatrywany na dzisiejszym posiedzeniu poselski projekt ustawy o zmianie ustawy konstytucyjnej powstał w wyniku prac nad projektem ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów. Przy obecnych przepisach konstytucji bardziej elastyczne kształtowanie zakresów działania poszczególnych ministrów nie jest możliwe.</u>
          <u xml:id="u-34.18" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Istotne zmiany komisja wniosła również do rządowego projektu ustawy o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa. Ustawa ta wzbogacona została o przepisy pozwalające na utworzenie Agencji Prywatyzacji, której głównym zadaniem jest przeprowadzanie — na zlecenie ministra skarbu państwa — procesów prywatyzacji kapitałowej spółek nie mających, jak określono w ustawie, „podstawowego znaczenia dla gospodarki państwa”. Prywatyzację tych szczególnych spółek komisja zastrzegła do wyłącznej kompetencji ministra skarbu. Skupiono zatem w kompetencjach tego ministra sprawy związane z ochroną interesów skarbu państwa, ewidencją składników majątku skarbu państwa i prywatyzacji. Takie stanowisko komisji, przyjęte przytłaczającą większością głosów, prowadzi do zastąpienia dwóch projektowanych przez rząd urzędów: ministra skarbu państwa i ministra prywatyzacji jednym urzędem, z jednoczesnym ograniczeniem liczby ustaw w pakiecie.</u>
          <u xml:id="u-34.19" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Komisja zdecydowała również o innym, niż zaproponował rząd, ulokowaniu kompetencji w zakresie polityki mieszkaniowej państwa. Zadania w tym zakresie - zamiast ministrowi spraw wewnętrznych i administracji - przekazano do właściwości ministra gospodarki, uznając, że działania państwa w tym zakresie to nie tylko pomoc obywatelom w zdobywaniu własnego mieszkania, ale również istotny czynnik pobudzania koniunktury gospodarczej. Przesunięcia kompetencji nie objęły oczywiście tych obszarów spraw, w których administracja rządowa ma wykonywać funkcje nadzorcze, egzekucyjne lub pojawiające się na styku: rząd i samorząd terytorialny. Ten obszar kompetencji pozostawiliśmy oczywiście we właściwości ministra spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-34.20" who="#PosełMieczysławCzerniawski">W tej ogólnej prezentacji pragnę również zwrócić uwagę Wysokiej Izby na zmiany, jakie komisja wprowadziła do projektu ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz do innych regulacji zawartych w pakiecie, a dotyczących pewnego ograniczenia uprawnień administracji specjalnych na terenie województw na rzecz władzy lokalnej, jaką jest wojewoda.</u>
          <u xml:id="u-34.21" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Komisja wprowadziła nowe pojęcia służb i inspekcji oraz innych jednostek administracyjnych. Łagodząc nieco w stosunku do projektów rządowych rygoryzm nadzoru wojewody nad częścią administracji specjalnych, rozszerzyła w pewnym zakresie instytucjonalny zakres tego nadzoru. Wierzę, że zmiany te, które szerzej omówi pan poseł Wierchowicz, znajdą - ponad interesami poszczególnych administracji specjalnych, z których każda ma, jak sądzę, na tej sali orędowników - zrozumienie Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-34.22" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc, pragnę złożyć serdeczne podziękowania wszystkim paniom posłankom i panom posłom, którzy z ogromnym nakładem wysiłku pracowali w komisji i jej podkomisjach. Była to praca ogromna. Dziękuję za stworzenie atmosfery merytorycznej dyskusji i chęci wypracowania konstruktywnych rozwiązań. Wierzę, że na tym posiedzeniu i w kształcie przedkładanym przez komisję Wysoka Izba przyjmie przedkładane projekty ustaw. Wnoszę o to w przekonaniu, iż tymi decyzjami dokonamy kolejnego ważnego kroku w reformowaniu naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-34.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-34.24" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Aleksander Małachowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Czerniawskiemu, przewodniczącemu Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Obecnie proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jana Marię Rokitę w celu przedstawienia sprawozdania o projekcie ustawy konstytucyjnej o zmianie ustawy konstytucyjnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PosełJanRokita">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam przyjemność po raz drugi rekomendować Wysokiej Izbie związane z reformą centrum rządu zmiany do „małej konstytucji”. Mam też przyjemność powiedzieć przy tej okazji paniom i panom posłom, że te zmiany do „małej konstytucji”, które w imieniu komisji chcę Wysokiej Izbie zarekomendować, uzyskały — po bardzo ciekawej zresztą dyskusji konstytucyjnej w Komisji Nadzwyczajnej — jednomyślne poparcie pań i panów posłów członków Komisji Nadzwyczajnej ds. reformy centrum.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PosełJanRokita">Z czterech proponowanych przez grupę posłów zmian do „małej konstytucji” trzy Komisja Nadzwyczajna podtrzymała w tej wersji, w jakiej przedłożyli je wnioskodawcy. Czwarta natomiast, po konsultacjach w toku prac Komisji Nadzwyczajnej, została wycofana. Te trzy zmiany, Wysoka Izbo, to:</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PosełJanRokita">Zmiana 1 do art. 52 ust. 2 pkt 3 „małej konstytucji” konsekwentnie — zgodnie z argumentacją, którą dwa tygodnie temu w Izbie przedstawiałem — wprowadza jednolite pojęcie administracji rządowej dla całokształtu organów i instytucji, które podlegają Radzie Ministrów bądź prezesowi Rady Ministrów w całym państwie.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#PosełJanRokita">Zmiana 2 dotyczy art. 53 ust. 1 pkt 4. Obejmuje ona przepis, który mówi o członkach Rady Ministrów, o tym, kto należy do składu Rady Ministrów. Pkt 4, który tutaj jest zmieniany, dotyczy przewodniczących komisji i komitetów, które do tej pory sprawowały funkcje naczelnych organów administracji państwowej. W praktyce chodzi o przewodniczącego Komitetu Badań Naukowych, a jeśli Wysoka Izba przyjmie w ciągu najbliższych dni projekt ustawy o Komitecie Integracji Europejskiej, będzie to dotyczyć także przewodniczącego tego drugiego komitetu.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#PosełJanRokita">Istotą zmiany jest to, iż przewodniczący owych komisji i komitetów rządowych pozostają oczywiście na mocy szczególnych ustaw członkami Rady Ministrów, natomiast pozostają nimi nie dlatego, że noszą miano naczelnych organów administracji państwowej — jak chciała do tej pory „mała konstytucja” — tylko dlatego, że ich członkostwo wynika z ustaw dotyczących tych organów. Innymi słowy to w ustawie o Komitecie Badań Naukowych powiada się, że przewodniczący Komitetu Badań Naukowych jest członkiem Rady Ministrów. W projekcie ustawy o Komitecie Integracji Europejskiej powiada się, że przewodniczący tego komitetu jest członkiem Rady Ministrów. I można stworzyć inne ustawy w przyszłości, które powołają komisję bądź komitet rządowy do jakiegoś zakresu spraw na mocy tego przepisu, którego przewodniczący z urzędu znalazłby się w składzie Rady Ministrów. Innymi słowy, projekt zmian otwiera taką możliwość na przyszłość. Możliwość oczywiście, która nie powinna być też przesadnie wykorzystywana, gdyż nie jest intencją projektodawców to, ażeby stworzyć nie ograniczoną liczbę ciał kolektywnych, których przewodniczący wchodziliby z urzędu w skład Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#PosełJanRokita">Zmiana 3, kluczowa, Wysoka Izbo, odnosząca się do art. 56 ust. 1 „małej konstytucji”, dotyczy sposobu zdefiniowania roli ministra w rządzie i to jest ta zmiana, która warunkuje pewne istotne elementy zmian proponowanych w ustawie o Radzie Ministrów, która warunkuje spójność pomiędzy konstytucją a przedkładanym dzisiaj Wysokiej Izbie projektem zmian w ustawie o Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#PosełJanRokita">Projekt nowego przepisu powiada, że minister jest powoływany celem kierowania określonym działem administracji rządowej lub wypełniania zadań wyznaczonych przez prezesa Rady Ministrów, i uchyla dotychczasowy przepis, który powiada, że zakres działania ministra określa ustawa, co koreluje z przepisami ustawy o Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#PosełJanRokita">Rozstrzyga się także sprawę, która do tej pory była ujęta niejednoznacznie w konstytucji; grupa konstytucjonalistów twierdziła tak, inni inaczej. Mianowicie rozstrzyga się spór o to, czy i w jakim trybie powołuje się ewentualnie w rządzie ministra bez teki; czy minister musi kierować działem administracji rządowej, czy może być ministrem bez teki. Nowa wersja art. 56 umożliwia w sposób jednoznaczny wyznaczenie ministrowi zadań przez prezesa Rady Ministrów, i to zarówno takiemu ministrowi, który kieruje jakimś działem administracji, jak i takiemu, który jest powoływany tylko do tego typu zadań.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#PosełJanRokita">Innymi słowy, ministrowi spraw wewnętrznych, ministrowi obrony czy innemu ministrowi prezes Rady Ministrów może przydać jakieś specjalne dodatkowe zadania w trybie wyznaczenia, a może też powołać do tych szczególnych zadań ministra szczególnego.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#PosełJanRokita">To są te zmiany, które chciałbym w imieniu komisji Wysokiej Izbie dzisiaj rekomendować. Ale chciałbym ponad tę rekomendację, jak powiadam - jednomyślnie uzgodnioną przez komisję, postawić przed Wysoką Izbą jeszcze jeden problem, jeszcze jedną poprawkę, a czynię to po konsultacjach także z członkami Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#PosełJanRokita">Mianowicie już po zakończeniu przez Komisję Nadzwyczajną prac nad tym projektem pojawił się w dniu 7 czerwca 1996 r. ważny dokument, w którym Rada Legislacyjna z pewnym umiarkowanym sceptycyzmem odniosła się do niektórych zapisów tego projektu zmian w konstytucji, zwracając uwagę - w moim przekonaniu z przesadnym wyczuleniem - na pewien bardzo istotny jednak element. Mianowicie wskazano na to, iż te poprawki, zwłaszcza poprawka w art. 56 i likwidacja zasady, w myśl której zakres działania ministra określa ustawa, mogą wzbudzić podejrzenie, iż zakres uprawnień ministra, działającego jako organ administracji wobec obywateli, mógłby nie być określany przez ustawę. Innymi słowy, że to mogłoby wzbudzić wątpliwości co do konstytucyjnej zasady legalizmu. Konstytucyjna zasada legalizmu powiada, że każdy organ działa tylko i wyłącznie na podstawie ustawy. Jeżeli nie działa na podstawie ustawy, to oczywiście jego decyzje mogą zostać uchylone.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#PosełJanRokita">Zasada legalizmu jest utrzymana w art. 3 tych przepisów konstytucyjnych, które pozostały z 1952 r. i zostały znowelizowane w roku 1989, ale jak powiadają członkowie Rady Legislacyjnej, w przepisach dotyczących rządu ta kwestia powinna być także bardzo jasno określona. Innymi słowy, powinna się pojawić norma, która powiada, że minister kierujący jakimś działem administracji rządowej działa w ramach uprawnień określonych ustawami i nie może działać na podstawie jakichkolwiek innych uprawnień, które przydałby mu premier albo ktokolwiek inny, bo obywatel musi być pewien tego, jakie uprawnienia ma wobec niego organ administracyjny i nie może mieć co do tych uprawnień wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#PosełJanRokita">Dlatego chciałbym zasugerować Wysokiej Izbie, ażeby do tych rekomendacji, które dzisiaj zgłaszam w imieniu Komisji Nadzwyczajnej, dołączyć dalszą nowelizację art. 56 ust. 2 „małej konstytucji”, nowelizację, którą w najważniejszej części przygotował jeden z członków Rady Legislacyjnej, jeden z krytyków naszych rozwiązań, prof. Stanisław Gebethner, przedstawiciel rządu w Komisji Konstytucyjnej. Powiada on, że jeżeli do nowelizacji „małej konstytucji” wprowadzi się przepis, o którym właśnie chcę powiedzieć, to problemy związane z zasadą legalizmu, podniesione przez Radę Legislacyjną, znikną.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#PosełJanRokita">Moim zdaniem nie warto toczyć sporów o to, czy zasada legalizmu jest bezwzględnie obowiązująca, czy nie, bo oczywiście powinna być i nie może to budzić wątpliwości. Dlatego proponuję Wysokiej Izbie, ażeby uzupełnić art. 56 „małej konstytucji”, dotychczasowy kształt ust. 2 zastąpić takim oto sformułowaniem, które przedłożę jako poprawkę własną o treści następującej: Minister kierujący działem administracji rządowej działa w tym zakresie w ramach uprawnień określanych ustawami oraz wydaje rozporządzenia i zarządzenia w celu wykonania ustaw i na podstawie udzielonych w nich upoważnień.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#PosełJanRokita">To rozwiewa jakiekolwiek wątpliwości, czy kierując jakimś działem administracji rządowej można wykraczać poza ustawę. Oczywiście nie można, i to jasno by zostało powiedziane w „małej konstytucji”. To oczywiście wiązałoby się ze skreśleniem ust. 3 tego artykułu, a ust. 4 należałoby oznaczyć nr 3. Taką też dodatkową poprawkę po rozmaitych konsultacjach, zwłaszcza po rozmowach z członkami Rady Legislacyjnej chciałbym przedłożyć Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Czy można prosić o powtórzenie?)</u>
          <u xml:id="u-36.16" who="#PosełJanRokita">Na prośbę pana posła Szymańskiego przedkładam tę treść werbalnie po raz drugi, mianowicie ust. 2 art. 56 brzmiałby: Minister kierujący działem administracji rządowej działa w tym zakresie w ramach uprawnień określonych ustawami oraz wydaje rozporządzenia i zarządzenia w celu wykonania ustaw i na podstawie udzielonych w nich upoważnień.</u>
          <u xml:id="u-36.17" who="#PosełJanRokita">To jest tekst dokładnie odzwierciedlający problemy, które podniosła Rada Legislacyjna.</u>
          <u xml:id="u-36.18" who="#PosełJanRokita">Na koniec wreszcie chcę sobie pozwolić na uwagę nawiązującą do pewnego patosu przemówienia przewodniczącego komisji pana posła Mieczysława Czerniawskiego. Istotnie współpraca parlamentarzystów różnych klubów politycznych w Komisji Nadzwyczajnej opracowujących kwestie związane z reformą centrum była bardzo dobra, co zaowocowało stosunkowo niezłym efektem prac, zwłaszcza w odniesieniu do ustawy o Radzie Ministrów. Natomiast myślę, że sytuację dotyczącą reformy państwa trudno byłoby określić tak, jak pan przewodniczący powiedział, mianowicie iż problemy dyskusyjne istnieją tylko w kwestiach szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-36.19" who="#PosełJanRokita">Sądzę, że istnieje podniesiony w pierwszym czytaniu tych projektów i istniejący nadal po przedłożeniu sprawozdania zasadniczy spór, którego przedmiot w komisji nie był może na bieżąco rozpatrywany, bo komisja debatowała nad poszczególnymi artykułami projektów, ale zaznaczył się tutaj w pierwszym czytaniu i zapewne będzie istotnym elementem debaty podczas drugiego czytania. Spór o to, w jakiej kolejności reformować państwo polskie, czy najpierw je decentralizować, przekazywać władzę powiatom samorządowym, województwom samorządowym, a to, co bezpośrednio dotyczy rządu, porządkować na końcu, czy też „przelewać” pomiędzy tymi ministerstwami z jednego w drugie w ramach reformy centrum, odkładając zasadniczy dla państwa proces decentralizacyjny na przyszłość. W tej sprawie jest spór, i to bardzo poważny, dlatego wobec opinii pana przewodniczącego komisji pragnę podzielić się z Wysoką Izbą także własną opinią w tej materii.</u>
          <u xml:id="u-36.20" who="#PosełJanRokita">Aczkolwiek reforma centrum przynosi państwu — w moim przekonaniu — efekty pozytywne, to trzeba zwrócić uwagę na to, że metoda przyjęta w reformowaniu państwa — mianowicie najpierw reforma centrum, a reforma samorządowa odłożona ad acta — jest metodą błędną. Byłbym szczęśliwy, gdybym dzisiaj — obok tych projektów, które Wysokiemu Sejmowi zrelacjonowałem w kwestii zmiany „małej konstytucji” — mógł także rekomendować taką zmianę „małej konstytucji”, która przewidywałaby powiaty samorządowe i województwa samorządowe. Niestety, tak się jeszcze stać nie może. Jest to końcowa uwaga mojego wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-36.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję. Panie pośle Rokita, z przykrością muszę pana poinformować, że wniosek, który pan przedłożył, pozostaje bez konsekwencji prawnych, albowiem art. 40 pkt 6 regulaminu Sejmu mówi, iż poseł sprawozdawca nie może w swoim sprawozdaniu przedstawiać innych wniosków niż zamieszczone w sprawozdaniu komisji. W tej sytuacji muszę pana zawiadomić o tym sprzecznym z regulaminem fakcie, tzn. o sprzeczności pomiędzy pana wnioskiem i regulaminem, i prosić, żeby pan był łaskaw zapisać się do głosu i wtedy przedstawić wniosek w swoim imieniu bądź też kolegów z komisji czy posłów Unii Wolności. Tego wniosku nie możemy przyjąć do realizacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PosełJanRokita">Dziękuję bardzo, panie marszałku, za tę uwagę. Oczywiście, tak uczynię. Jeśli przedstawiłem tę poprawkę czy te wnioski uzupełniające jako sprawozdawca, to tylko dlatego że debatowaliśmy o nich z członkami komisji i myślę, że jest co do nich zgoda, rozjaśniają też pewne wątpliwości. Oczywiście zrobię, jak pan marszałek każe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">To nie była autopoprawka komisji, to był pański wniosek osobisty, więc bardzo proszę o przestrzeganie regulaminu. Muszę przestrzegać regulaminu i wniosku tego - nie wiem jak to nazwać - nie mogę uznać. W każdym razie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Jerzego Wierchowicza w celu przedstawienia sprawozdań o rządowych projektach ustaw:</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">— po pierwsze, o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o utworzeniu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów;</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">— po drugie, o utworzeniu urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa;</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">— po trzecie, o utworzeniu Rządowego Centrum Studiów Strategicznych;</u>
          <u xml:id="u-39.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">— po czwarte, o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-39.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle, o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PosełJerzyWierchowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpoczynając reformę centrum administracyjnego rządu, Sejm tej kadencji przystąpił m.in. do wypełniania delegacji zawartej w art. 53 ust. 3 zdanie drugie „małej konstytucji”. Przepis ten mówi, iż organizację i tryb pracy Rady Ministrów określa ustawa. Do tej pory — jak podkreślił już pan poseł Czerniawski — w naszym państwie nie ma i nie było ustawy, która regulowałaby organizację i tryb pracy rządu. Ważny to projekt, można by nawet powiedzieć, że podstawowy w całym pakiecie reformy. Myślę, że można mówić o pewnej historyczności chwili.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#PosełJerzyWierchowicz">Kształt projektu, szeroko omawiany i dyskutowany podczas pierwszego czytania, także podczas prac Komisji Nadzwyczajnej, uległ istotnym modyfikacjom, przy pełnej jednak akceptacji i współpracy - co chciałbym podkreślić - samych wnioskodawców, czyli strony rządowej. Na początku swej działalności Komisja Nadzwyczajna podjęła strategiczną decyzję połączenia obu projektów przedłożonych przez rząd, tj. projektu ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów i projektu o utworzeniu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, i pracy nad nimi jako całością w celu przygotowania jednego projektu regulującego materię w obu zawartą. W trakcie prac komisja przyjęła także autopoprawkę rządu, dotyczącą tego projektu w niewielkim stopniu, a mianowicie w jednym artykule autopoprawka rządu proponowała, by kancelaria premiera obsługiwała także Kolegium do Spraw Służb Specjalnych. Rozwiązanie to uzyskało akceptację komisji, o czym za chwilę. Decyzja o przygotowaniu jednego projektu została wykonana, czego dowodem sprawozdanie z prac komisji, zawarte w druku nr 1688, do łaskawej oceny Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#PosełJerzyWierchowicz">Co było ideą pierwotnego projektu rządowego? Czy intencje wnioskodawcy zostały wysłuchane, zrozumiane i spełnione?</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#PosełJerzyWierchowicz">Na pytanie pierwsze można odpowiedzieć czytając w uzasadnieniu do projektu, iż jego ideą było maksymalne uelastycznienie funkcjonowania rządu; także to, by prezes Rady Ministrów miał szerokie - w ramach konstytucyjnej zasady kolegialności pracy rządu - instrumentarium umożliwiające mu kierowanie pracami rządu oraz koordynowanie i kontrolowanie pracy poszczególnych ministrów.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#PosełJerzyWierchowicz">Na pytanie drugie można odpowiedzieć także twierdząco. Tak - rozwiązania przewidziane w przedkładanym projekcie uelastyczniają pracę rządu, w szczególności wzmacniają pozycję prezesa Rady Ministrów, dając mu instrumenty, przy pomocy których może on o wiele więcej niż chciał sam rząd projekty te przedkładając.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#PosełJerzyWierchowicz">Członkowie stosownych podkomisji i całej Komisji Nadzwyczajnej proponują szerokie uprawnienia dla rządzących, popierają to także posłowie opozycji, która oczekuje od sprawujących władzę, iż zrobią z tych instrumentów dobry dla kraju użytek, mając poza tym nadzieję, że być może proponuje instrumenty władzy, z których niedługo sama będzie korzystać.</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#PosełJerzyWierchowicz">Materia projektu składa się z trzech elementów:</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#PosełJerzyWierchowicz">Pierwszy jest zawarty w przepisach art. 1–25. Określają one zasady działania Rady Ministrów. Komisja zważała na to, aby nie regulować trybu i organizacji pracy Rady Ministrów nazbyt szczegółowo, by nie wkraczać w materię regulaminową. Pierwszym środkiem do elastycznej pracy Rady Ministrów jest przewidziany w art. 2 ust. 2 korespondencyjny sposób uzgadniania stanowisk, tzw. droga obiegowa. Projekt rządowy przewidywał wyłączenia spraw, co do których ta droga byłaby niemożliwa. Proponowane przez rząd wyłączenia, których tą drogą nie można by rozpatrywać, dotyczą:</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#PosełJerzyWierchowicz">— projektu ustawy budżetowej i innych planów finansowych państwa, jak również sprawozdań z wykonania budżetu i innych planów finansowych,</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#PosełJerzyWierchowicz">— projektów ustaw,</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#PosełJerzyWierchowicz">— rozporządzeń z mocą ustaw.</u>
          <u xml:id="u-40.11" who="#PosełJerzyWierchowicz">Komisja po dyskusji zrezygnowała jednak z zapisu mówiącego o wyłączeniach. Przeważyły następujące argumenty: przede wszystkim nie sposób wyliczyć wszystkich przypadków, w których droga obiegowa nie byłaby możliwa. Zapytano, dlaczego rząd nie zaliczy do takich przypadków np. sprawy wypowiedzenia wojny - przykład bardzo obrazowy, ale trafny.</u>
          <u xml:id="u-40.12" who="#PosełJerzyWierchowicz">Członkowie komisji stwierdzili, że jeżeli nie sposób wyliczyć wszystkich przypadków, nie należy wymieniać żadnych. Przede wszystkim podnosili także, iż Radę Ministrów tworzy grono odpowiedzialnych, obdarzonych społecznym zaufaniem ludzi, na czele z premierem. Należy więc mniemać, że takie ciało właściwie oceni każdą sprawę, jej wagę i znaczenie i w zależności od tej oceny uzna, czy można tę sprawę rozstrzygać w taki sposób. Należy więc w tej mierze Radzie Ministrów zaufać, szczególnie premierowi, i żywić nadzieję, że nigdy w tej ocenie nie popełni on błędu, albowiem do jego uprawnień należy zgodnie z przepisem art. 5 pkt. 3 projektu zarządzenie przeprowadzenia korespondencyjnego uzgodnienia stanowisk.</u>
          <u xml:id="u-40.13" who="#PosełJerzyWierchowicz">Nie zyskała też akceptacji komisji propozycja zrezygnowania z tej formy pracy rządu, albowiem jest wiele spraw o mniejszej wadze, które nie wymagają rozpatrywania przez rząd w jednym czasie i w jednym miejscu, a rezygnacja z tej formy spowodowałaby spowolnienie prac rządu i byłaby zaprzeczeniem idei elastyczności.</u>
          <u xml:id="u-40.14" who="#PosełJerzyWierchowicz">Kolejnym ważnym rozwiązaniem w tym duchu jest przewidziana dla premiera prerogatywa wyznaczania ministrowi zakresu spraw, w których minister ten działa z upoważnienia prezesa Rady Ministrów - mówię o art. 5 pkt 1 projektu. Wprowadza się więc instytucję ministra bez teki. Istotnym uprawnieniem premiera jest możność rozstrzygania sporów kompetencyjnych między ministrami i w granicach tego sporu, o czym mówi art. 5 pkt 7.</u>
          <u xml:id="u-40.15" who="#PosełJerzyWierchowicz">W art. 6 potwierdzono zasadę, która ukształtowała się w naszym życiu politycznym, że zarówno prezes, jak i wiceprezesi Rady Ministrów mogą łączyć sprawowanie tej funkcji ze stanowiskiem ministra. Obowiązki członka Rady Ministrów formułuje przepis art. 7.</u>
          <u xml:id="u-40.16" who="#PosełJerzyWierchowicz">Zwraca uwagę jasne zobowiązanie zawarte w art. 8, iż członek Rady Ministrów reprezentuje w swoich wystąpieniach stanowisko zgodne z ustaleniami przyjętymi przez Radę Ministrów. Oprócz normalnej lojalności politycznej podkreśla to zasadę kolegialności działania rządu. Członek Rady Ministrów może mieć inne zdanie, ale winien je wyrażać tylko na posiedzeniu, także zgłaszając swoje zdanie odrębne do protokołu posiedzenia, o czym mówi przepis art. 21 ust. 4 projektu.</u>
          <u xml:id="u-40.17" who="#PosełJerzyWierchowicz">Kwestię reprezentacji i prezentowania stanowiska rządu reguluje przepis art. 9.</u>
          <u xml:id="u-40.18" who="#PosełJerzyWierchowicz">Następnie ustanawia się instytucję pełnomocnika rządu. Dostaje on ustawowe umocowanie do działania w określonych sprawach o charakterze czasowym.</u>
          <u xml:id="u-40.19" who="#PosełJerzyWierchowicz">Komisja przyjęła tu inne określenie spraw dla pełnomocnika niż proponowane przez rząd, stwierdzając, iż ważne jest podkreślenie charakteru czasowego spraw, gdyż od spraw stałych są ministrowie, i podkreślenie ich konkretności. Proponowane przez rząd określenie, iż mają to być sprawy o szczególnym charakterze społecznym lub gospodarczym uznano za zbyt ogólnikowe i stwarzające możliwość zbyt dowolnego ustanawiania pełnomocników.</u>
          <u xml:id="u-40.20" who="#PosełJerzyWierchowicz">Komisja wykluczyła także, by ktokolwiek inny poza sekretarzem stanu lub podsekretarzem stanu, a w wypadku spraw o charakterze regionalnym poza wojewodą, mógł być pełnomocnikiem rządu, a taką możliwość przewidywał zapis rządowy w art. 20 ust. 3 pierwotnego projektu. Natomiast komisja zgodziła się z proponowanymi zapisami o trybie powoływania pełnomocnika i zakresie jego działania.</u>
          <u xml:id="u-40.21" who="#PosełJerzyWierchowicz">W rozdziale 3 przewiduje się formy działania rządu. Podstawową formą działania rządu są posiedzenia, zgodnie z konstytucyjną zasadą kolegialności zawartą w art. 53 ust. 3 (zdanie pierwsze) „małej konstytucji”, powtórzonej w art. 1 omawianego projektu. Oprócz tego przewiduje się formy działania w postaci tzw. stałych komitetów Rady Ministrów jako organów pomocniczych i opiniodawczych, a także komitetów do rozpatrywania określonych spraw (chodzi o tzw. komitety czasowe). W skład komitetu obu rodzajów wchodzą członkowie Rady Ministrów. W art. 12 premier otrzymuje uprawnienia tworzenia rad i zespołów jako organów pomocniczych lub opinio-doradczych w sprawach należących do zakresu działania jego lub Rady Ministrów. Kolejną formą działania rządu są komisje wspólne, składające się z przedstawicieli rządu oraz przedstawicieli zainteresowanych instytucji bądź środowiska. Przy premierze działa Rada Legislacyjna.</u>
          <u xml:id="u-40.22" who="#PosełJerzyWierchowicz">Prezes Rady Ministrów zwołuje posiedzenia Rady Ministrów, ustala ich porządek oraz im przewodniczy. W tym rozdziale regulowana jest także pozycja sekretarza Rady Ministrów. W art. 20 nakłada się na członków Rady Ministrów jasno sformułowany obowiązek uczestnictwa w posiedzeniach, w których przewiduje się także udział sekretarza Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-40.23" who="#PosełJerzyWierchowicz">Komisja proponuje Wysokiej Izbie, by zrezygnować z uczestnictwa w posiedzeniach rządu prezesa Polskiej Akademii Nauk, prezesa Najwyższej Izby Kontroli i prezesa Narodowego Banku Polskiego. Do tej pory, mocą ustawy, uczestniczyli oni w posiedzeniach rządu. Zdaniem komisji wystarczająca będzie możliwość ich uczestnictwa w posiedzeniach rządu na podstawie art. 20 ust. 4 projektu, to jest wtedy, kiedy premier uzna za stosowne zaproszenie ich do udziału w posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-40.24" who="#PosełJerzyWierchowicz">Konsekwencją tej zmiany są propozycje skreśleń odpowiednich zapisów w ustawach o Polskiej Akademii Nauk, Najwyższej Izby Kontroli i Narodowym Banku Polskim, zawarte w projekcie ustawy o wprowadzeniu w życie ustaw reformujących funkcjonowanie niektórych naczelnych organów administracji państwowej. Komisja w tym zakresie nie zaakceptowała propozycji rządowej, zawartej w przepisie art. 8 ust. 2 pierwotnego projektu, by w posiedzeniach Rady Ministrów brały udział osoby upoważnione odrębnymi przepisami na zasadach określonych w tych przepisach.</u>
          <u xml:id="u-40.25" who="#PosełJerzyWierchowicz">Na czym polega poufność tajnych posiedzeń rządu określa art. 22. Z posiedzenia Rady Ministrów sporządza się pełny zapis jego przebiegu oraz protokół ustaleń, który podpisują premier i sekretarz Rady Ministrów, który, jak wcześniej wspomniano, przygotowuje posiedzenie.</u>
          <u xml:id="u-40.26" who="#PosełJerzyWierchowicz">Drugim elementem projektu ustawy jest część mówiąca o Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, która zapewnia obsługę Rady Ministrów, samego premiera, wicepremierów, stałych komitetów Rady Ministrów, a także Kolegium do Spraw Służb Specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-40.27" who="#PosełJerzyWierchowicz">W porównaniu do przedłożenia rządowego nie uwzględniono obsługi rzecznika prasowego rządu, natomiast uznano za słuszną obsługę Kolegium do Spraw Służb Specjalnych. Słuszność takiego rozwiązania komisja upatruje w tym, iż w skład tego kolegium, zgodnie z projektem zawartym w druku nr 1695, tj. ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej, wchodzą: premier - jako przewodniczący kolegium, ministrowie spraw wewnętrznych i administracji, spraw zagranicznych, obrony narodowej, szef Urzędu Ochrony Państwa, sekretarz Komitetu Obrony Kraju, przewodniczący Stałego Komitetu Rady Ministrów w Sprawach Bezpieczeństwa Państwa. Przy takim składzie jedynym właściwym, zdaniem komisji, ciałem do obsługi tego kolegium jest właśnie kancelaria premiera. Jest to zresztą stanowisko zgodne ze stanowiskiem zawartym w autopoprawce rządu.</u>
          <u xml:id="u-40.28" who="#PosełJerzyWierchowicz">Kancelarią kieruje jej szef, powoływany i odwoływany przez premiera, podobnie jak w wypadku sekretarzy i podsekretarzy stanu kancelarii. To stanowisko jest zgodne z przedłożeniem rządowym - komisja podzieliła pogląd rządu w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-40.29" who="#PosełJerzyWierchowicz">Zakres działania kancelarii określa przepis art. 29.</u>
          <u xml:id="u-40.30" who="#PosełJerzyWierchowicz">Trzeci element projektu ustawy, zawarty w rozdz. 6, zatytułowany: „Zakres i zasady działania ministrów”. Jak wspomniałem na wstępie, ideą tak projektu rządowego, jak i Komisji Nadzwyczajnej, było maksymalne uelastycznienie pracy rządu i danie daleko idących uprawnień premierowi w kwestii kształtowania przez niego składu Rady Ministrów oraz kompetencji poszczególnych jej członków.</u>
          <u xml:id="u-40.31" who="#PosełJerzyWierchowicz">W wyniku prac Komisji Nadzwyczajnej powstał projekt zmiany konstytucyjnej, o której była mowa przed chwilą, a w której proponuje się m.in. skreślenie zapisu w art. 56 ust. 1 „małej konstytucji”, iż zakres działania ministrów określa ustawa, by to uprawnienie dać premierowi w kształcie proponowanym w art. 33 ust. 1 omawianego projektu. Taki zakres działania byłby nadawany mocą rozporządzenia premiera w wypadku powołania nowej Rady Ministrów bądź powołania dla danego działu administracji rządowej nowego ministra (art. 33 ust. 2 projektu). Premier określa zakres działania, natomiast minister kieruje, nadzoruje, kontroluje działalność podporządkowanych organów, urzędów i jednostek - jak przewidziano w art. 34 projektu. Ogólne zasady działania ministra, określone w art. 34 i 35 projektu, są w zasadzie zgodne z przedłożeniem rządowym z druku nr 1426 (odpowiednio art. 28 i 29).</u>
          <u xml:id="u-40.32" who="#PosełJerzyWierchowicz">Przepisu art. 37 dotyczy jedyny wniosek mniejszości do tego projektu, proponujący nadanie ust. 1 brzmienia, iż minister wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarza i podsekretarzy stanu. Proponowany przez komisję zapis mówi o sekretarzach i podsekretarzach stanu. Rzecz rozbija się o to, czy ma być jeden sekretarz stanu czy też więcej.</u>
          <u xml:id="u-40.33" who="#PosełJerzyWierchowicz">Zdaniem wnioskodawców, którzy złożyli wniosek mniejszości, jeden sekretarz stanu - to jasna struktura ministerstwa w sferze odpowiedzialności, a także oczywistość w sprawie zastępstwa ministra.</u>
          <u xml:id="u-40.34" who="#PosełJerzyWierchowicz">Zdaniem komisji nie należy ograniczać ministra w doborze najbliższych współpracowników, a także należy pamiętać o zapisie w art. 56 ust. 2 „małej konstytucji”, który mówi, iż minister kieruje określonym działaniem administracji przy pomocy sekretarzy i podsekretarzy stanu. Należy więc zważyć, czy zapis inny, mówiący o jednym sekretarzu, nie byłby sprzeczny z ustawą zasadniczą, a zmiany konstytucji w tym zakresie nikt nie proponuje. Zwraca uwagę w tym przepisie art. 37 doprecyzowanie w ust. 3, mianowicie iż premier odwołuje sekretarza i podsekretarza stanu. Idąc konsekwentnie drogą wzmocnienia pozycji szefa rządu, komisja nie widzi tu konieczności wniosku odpowiedniego ministra w sprawie odwołania sekretarza bądź podsekretarza stanu w jego ministerstwie. Mówię o doprecyzowaniu, dlatego iż „mała konstytucja” w art. 56 ust. 2 mówi jedynie o trybie powoływania sekretarzy stanu i podsekretarzy stanu, milcząc na temat trybu ich odwoływania.</u>
          <u xml:id="u-40.35" who="#PosełJerzyWierchowicz">Także zupełnie nową regulacją jest przyjęta w art. 38 projektu instytucja odwoływania sekretarzy stanu, podsekretarzy stanu, wojewodów i wicewojewodów w razie przyjęcia dymisji rządu przez prezydenta. Konieczność przyjęcia tej regulacji członkom komisji wydała się oczywista, biorąc pod uwagę choćby bogate doświadczenia w tej mierze z krótkiego okresu naszej demokracji, co nie znaczy, iż nie było sporów w tej sprawie. Różnice zdań dotyczyły sposobu realizacji idei, by wraz z dymisją konkretnego rządu odchodzili wymienieni wysocy urzędnicy państwowi. Padła propozycja, by nałożyć na nich ustawowy obowiązek złożenia dymisji w takiej sytuacji. Jednak zwyciężyła koncepcja nałożenia na premiera obowiązku ich odwołania wobec prostego pytania jednego z członków komisji, co będzie, jeżeli jeden z zobowiązanych takiej dymisji nie złoży. Przecież przy tak dużej liczbie podmiotów, tj. zobowiązanych do złożenia dymisji, nie można wykluczyć jednego czy też więcej nieodpowiedzialnych zachowań. Zupełnie niepotrzebnie komplikowałoby to proces zmian ekipy rządowej, rodząc napięcia polityczne, które to niebezpieczeństwa nie istnieją przy przyjęciu ostatecznie proponowanej wersji tego zapisu. W ust. 2 tegoż artykułu komisja proponuje danie możliwości nowemu premierowi niezasięgania opinii sejmiku samorządowego w razie powołania na stanowisko wojewody osoby, która dotychczas je pełniła. Oczywiście premier nie musi z tego skorzystać, zasięgając jednak opinii, o której mowa w art. 77 ustawy o samorządzie terytorialnym.</u>
          <u xml:id="u-40.36" who="#PosełJerzyWierchowicz">Druga kontrowersja w tej sprawie dotyczyła zakresu tego odwoływania. Czy realizacja tej idei nie idzie za daleko, nakazując odwołanie wojewody, a nawet wicewojewody? Rozważono możliwość ograniczenia odwołania do stopnia podsekretarza stanu. Zwyciężyła koncepcja prezentowana w projekcie, a przeważył argument, iż wojewoda jest przedstawicielem konkretnego rządu i należy dać nowemu premierowi możność dobierania sobie współpracowników tak w centrali, jak i w terenie.</u>
          <u xml:id="u-40.37" who="#PosełJerzyWierchowicz">Obsługę zadań ministra wykonuje ministerstwo, które tworzy, znosi lub przekształca Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Ta ważna prerogatywa znajduje się w art. 39 ust. 2. Do tej pory proces ten dokonywał się w drodze uchwalenia stosownej ustawy o danym ministrze. Jest to kolejne wzmocnienie władzy wykonawczej, tym razem już całej Rady Ministrów. Przepis ten jest konsekwencją wspomnianego na wstępie założenia o konieczności stworzenia dla rządu jako całości warunków do elastycznego i skutecznego działania, które pozwala na szybkie dostosowanie prac rządu do wymogów danej sytuacji politycznej i społeczno-gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-40.38" who="#PosełJerzyWierchowicz">Pozostałe zapisy tego artykuły określają ogólną strukturę każdego ministerstwa. I tu zrodziła się kolejna wątpliwość: czy nie nazbyt to szczegółowy przepis - mówię o art. 39. Czy jest konieczne zamieszczenie go w ustawie, skoro ma on charakter ściśle regulaminowy? Komisja uznała jednak jego zamieszczenie właśnie w tej ustawie za konieczne. Proszę zwrócić uwagę, iż reguluje on strukturę każdego ministerstwa. Umożliwia to jasną współpracę między ministerstwami, które będą miały identyczną strukturę. Machiny administracyjne każdego ministerstwa będą więc kompatybilne. Niezamieszczenie tego przepisu spowodowałoby, iż każde ministerstwo w swoim wewnętrznym regulaminie mogłoby stworzyć własną strukturę z różnymi jednostkami organizacyjnymi, różnymi komórkami, które nie musiałyby wcale mieć swojego odpowiednika w innym ministerstwie.</u>
          <u xml:id="u-40.39" who="#PosełJerzyWierchowicz">Przepis końcowy art. 40 zamyka, Wysoka Izbo, ten ważny projekt aktu prawnego, którego przyjęcie - jak mają nadzieję popierający go - przyczyni się do zdecydowanego unowocześnienia sposobu zarządzania państwem.</u>
          <u xml:id="u-40.40" who="#PosełJerzyWierchowicz">Pozwolą państwo przedstawić sprawozdanie o drugim projekcie, czyli z prac nad projektem ustawy zawartym w druku nr 1428, tj. o utworzeniu urzędu ministra spraw wewnętrznych i mieszkalnictwa. W pracy nad tym projektem ustawy Komisja Nadzwyczajna na początku podjęła istotną decyzję o wyłączeniu z zakresu działania tego ministra sfery mieszkalnictwa, aczkolwiek nie do końca. Pewne sprawy z tej dziedziny pozostawiono w jego kompetencji, jednakże generalnie w tej regulacji położono nacisk na sprawy dotyczące administracji państwa i jego spraw wewnętrznych, z czym wiąże się kolejna ważna decyzja komisji, a mianowicie skoncentrowania się na projekcie zawartym w tzw. autopoprawce rządowej - mówię o druku nr 1646 - przedłożonej komisji już w trakcie jej prac pod koniec kwietnia br. W załączniku do autopoprawki rząd przedłożył kompleksową propozycję w postaci projektu ustawy o utworzeniu urzędu ministra spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-40.41" who="#PosełJerzyWierchowicz">Omawiając materię tego projektu, a także projektu przedłożonego Wysokiej Izbie przez Komisję Nadzwyczajną, należy zgodzić się z wnioskodawcami, że obecna struktura i zasady funkcjonowania naczelnych organów administracji zostały ukształtowane w poprzednim ustroju, kiedy służyły innym celom politycznym, innemu systemowi własności, innemu systemowi zarządzania gospodarką. Pomimo zasadniczych zmian ustrojowych nadal nie mamy właściwie ukształtowanego i sprawnie działającego centrum rządowego, rozumianego jako zespół instytucji politycznych i administracyjnych zapewniających sprawność prowadzenia polityki państwa.</u>
          <u xml:id="u-40.42" who="#PosełJerzyWierchowicz">Głównym celem reformy jest koncentracja administracji rządowej i uproszczenie jej struktur organizacyjnych. Projekt niniejszy łączy kompetencje dotychczas należące do: ministra spraw wewnętrznych, ministra - szefa Urzędu Rady Ministrów, a także w niewielkim zakresie - mniejszym niż chciał rząd - Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa, które to ministerstwo - w razie przyjęcia ustaw reformujących centrum administracyjne i gospodarcze państwa - ulegnie likwidacji. Od razu trzeba powiedzieć, iż projekt ten wyłącza Urząd Ochrony Państwa spod zakresu działania ministra spraw wewnętrznych i administracji, oddając go we władztwo prezesa Rady Ministrów, podporządkowując bezpośrednio prezesowi Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-40.43" who="#PosełJerzyWierchowicz">W pracach komisji tytuł projektu wzbudził kontrowersje. W porównaniu do tytułu proponowanego przez rząd „o utworzeniu urzędu ministra...” komisja zrezygnowała ze słowa: „utworzenie”, wychodząc z założenia, iż ustawa traktuje o całej instytucji, to jest o naczelnym organie władzy, jakim jest minister spraw wewnętrznych i administracji, statuując go i określając jego kompetencje, a nie odnosi się tylko do fazy jego utworzenia. Był także spór co do kolejności nazwania: czy najpierw „administracji”, czy też „spraw wewnętrznych”. Ostatecznie zwyciężyła koncepcja rządowa. Przeważył argument, iż dotychczas obowiązująca konstytucja w art. 61 mówi o ministrze spraw wewnętrznych, nie wspominając nic o administracji, a więc ten element — sprawy wewnętrzne — powinien być pierwszy; zgodzono się co do tego, że obie sfery działania ministra są równie ważne.</u>
          <u xml:id="u-40.44" who="#PosełJerzyWierchowicz">Projekt ten jest projektem ustawy kompetencyjnej. Określa zadania ministra w dziedzinie spraw wewnętrznych, to jest działań w sferze bezpieczeństwa i porządku publicznego, ochrony granic, ochrony przeciwpożarowej, także spraw dotyczących gospodarki przestrzennej i budowlanej, nadzoru budowlanego, geodezji i kartografii. Wykonywać on będzie także zadania z zakresu obronności i ochrony państwa. Do jego kompetencji należeć będą sprawy stosunków państwa z kościołem katolickim i innymi kościołami i związkami wyznaniowymi. Posiadać on będzie także uprawnienia w stosunku do właściwych terenowych organów rządowej administracji ogólnej oraz organów samorządu terytorialnego. Szczegółowy zakres jego działania znajduje się w art. 3 projektu. Będzie się on rzeczywiście zajmował wieloma sprawami.</u>
          <u xml:id="u-40.45" who="#PosełJerzyWierchowicz">Na posiedzeniu komisji mówiono o molochu administracyjnym, o tzw. imperium ministra Millera. Miejmy nadzieję, że nie będzie to imperium, a też nie wiadomo, czy ministra Millera.</u>
          <u xml:id="u-40.46" who="#PosełJerzyWierchowicz">W porównaniu do przedłożenia rządowego dodano ministrowi sprawy związane z inicjowaniem polityki rządu w zakresie bezpieczeństwa państwa. Mówi o tym pkt 1 art. 3 projektu. Odjęto natomiast następujące kompetencje: sprawy dotyczące mieszkalnictwa, rozwoju miast oraz polityki finansowania budownictwa mieszkaniowego, a także sprawy polityki budowlanej. Decyzja komisji o wyjęciu tych spraw z zakresu działania ministra spraw wewnętrznych i administracji jest oczywistą konsekwencją podstawowej decyzji Komisji Nadzwyczajnej - o wyłączeniu z zakresu działania tego ministra spraw mieszkalnictwa. Komisja nie zaakceptowała także tak ogólnikowo proponowanych zadań, jak inicjowanie i zapewnianie realizowania reformy administracji publicznej, co proponował rząd.</u>
          <u xml:id="u-40.47" who="#PosełJerzyWierchowicz">Nawiązując do pkt. 16 art. 3, należy wspomnieć, iż na mocy nowelizacji ustawy o geodezji i kartografii powołuje się głównego geodetę kraju, który jako centralny organ administracji rządowej będzie nadzorowany także przez ministra spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-40.48" who="#PosełJerzyWierchowicz">Co do pkt. 19 art. 3, który mówi, iż do zakresu działania ministra spraw wewnętrznych i administracji należy w szczególności nadzór nad szkołami, jednostkami badawczo-rozwojowymi, których działalność dotyczy dziedzin i spraw określonych w art. 1, chciałbym od razu zaznaczyć, że nie chodzi tutaj o Krajową Szkołę Administracji Publicznej, którą, ale to już w innym projekcie, proponuje się podporządkować bezpośrednio premierowi, o co słusznie, z olbrzymim zresztą wdziękiem, zabiegało kierownictwo tej szkoły.</u>
          <u xml:id="u-40.49" who="#PosełJerzyWierchowicz">W art. 4 przyjmuje się przepis art. 61 konstytucji co do trybu powołania ministra spraw wewnętrznych i administracji, wychodząc z założenia, iż taki przepis jest konieczny, co niektórzy członkowie komisji podawali w wątpliwość. Ustalono jednak, że jest konieczny, gdyż przepis konstytucyjny art. 61 nie używa nazwy „administracji”. By rozwiać wszelkie wątpliwości, iż dotyczy on tego ministra, postanowiono taki zapis zamieścić.</u>
          <u xml:id="u-40.50" who="#PosełJerzyWierchowicz">Przepisy następne regulują relacje ministra wobec innych organów administracji rządowej i organów samorządu terytorialnego. Zawierają upoważnienie dla prezesa Rady Ministrów do szczegółowego rozdziału kompetencji między Policję, Urząd Ochrony Państwa, Państwową Straż Pożarną i Straż Graniczną. Statuują Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, przy pomocy którego minister wykonuje swoje zadania.</u>
          <u xml:id="u-40.51" who="#PosełJerzyWierchowicz">Art. 7 wprowadza zasadę, a właściwie ją podtrzymuje, iż jednostki organizacyjne ministra spraw wewnętrznych i administracji, Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, a także związki zawodowe nie mogą uczestniczyć w żadnej działalności, jeżeli mogłaby ona prowadzić do wykorzystania autorytetu urzędowego, informacji służbowych lub środków publicznych do celów pozasłużbowych albo w sposób sprzeczny z ich przeznaczeniem.</u>
          <u xml:id="u-40.52" who="#PosełJerzyWierchowicz">W dalszych przepisach przewiduje się poszerzenie kompetencji ministra w zakresie ochrony osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, ochrony delegacji państw obcych czy przedstawicieli organizacji międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-40.53" who="#PosełJerzyWierchowicz">W art. 9 określa się warunki zwalniania pracowników resortu od zachowania tajemnicy państwowej i służbowej. W następnym przepisie nakłada się na ministra obowiązek przekazania niezwłocznie prezydentowi i premierowi informacji mogących mieć istotne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa. Były to przepisy nie budzące kontrowersji w łonie komisji.</u>
          <u xml:id="u-40.54" who="#PosełJerzyWierchowicz">Przepisy o wejściu w życie ustawy stanowią ostatni artykuł w tym projekcie.</u>
          <u xml:id="u-40.55" who="#PosełJerzyWierchowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwólcie państwo, że przedstawię trzecie sprawozdanie - w sprawie projektu ustawy o Rządowym Centrum Studiów Strategicznych. Projekt ustawy o Rządowym Centrum Studiów Strategicznych zdaniem wnioskodawców jest niezbędny w pakiecie projektów reformujących centrum gospodarcze rządu. Ta niezbędność była mocno kwestionowana w komisji, ostatecznie jednak komisja podzieliła pogląd rządu, który upatruje potrzebę powstania tej jednostki z racji konieczności prowadzenia na poziomie kierownictwa państwa prac analitycznych, prognostycznych i programowych o dłuższym horyzoncie czasowym, mających znaczenie strategiczne. Winny one obejmować szeroko rozumiany obszar zagadnień społecznych, rozwój stosunków międzynarodowych i ich konsekwencji dla Polski czy też zagadnień cywilizacyjnego rozwoju kraju. I po to potrzebne nam jest centrum studiów strategicznych.</u>
          <u xml:id="u-40.56" who="#PosełJerzyWierchowicz">Projekt ustawy określa centrum jako państwową jednostkę organizacyjną. Określa także zakres działania centrum, nakładając nań obowiązek współdziałania z Polską Akademią Nauk, instytutami naukowymi i szkołami wyższymi. W art. 4 określa się, iż jednostką tą kieruje prezes, natomiast w ust. 2 stanowi się tryb powołania prezesa.</u>
          <u xml:id="u-40.57" who="#PosełJerzyWierchowicz">Tego zapisu dotyczy jedyny wniosek mniejszości zgłoszony podczas prac komisji. Wnioskodawcy proponują, by prezesa powoływał i odwoływał prezes Rady Ministrów. Uważają, iż nie ma powodów, by stosować wobec kierownika takiej państwowej jednostki organizacyjnej tryb konstytucyjny przewidziany w art. 57–62 „małej konstytucji”, jak proponuje komisja w ślad za propozycją zawartą w przedłożeniu rządowym. Taka regulacja, proponowana przez komisję, nadaje prezesowi centrum rangę członka Rady Ministrów, mimo iż centrum nie jest naczelnym organem administracji rządowej. Zdaniem wnioskodawców takie rozwiązanie jest zaprzeczeniem idei reformy, która za jeden z celów stawia sobie ograniczenie liczby członków rządu, a ranga jednostki nie uzasadnia w żaden sposób takiego wywyższenia centrum.</u>
          <u xml:id="u-40.58" who="#PosełJerzyWierchowicz">Zdaniem wnioskodawców ich propozycja, łącznie z regulacją przewidzianą w art. 5 ust. 1 projektu ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz zakresie działania ministrów, właściwie sytuuje prezesa centrum w systemie organów władzy. Dalsze przepisy tego krótkiego projektu ustawy nie wywołały sporów w komisji. Określają one gospodarkę finansową centrum, zasady wynagradzania, a także to, iż statut centrum nadaje tej jednostce prezes Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-40.59" who="#PosełJerzyWierchowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czwarty projekt ustawy dotyczy projektu zmiany ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1437 i 1697). Projekt ten jest istotnym elementem przebudowy centrum administracji publicznej. Jest on ściśle związany z projektem ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów. Pierwszy projekt, tj. o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów, proponuje wzmocnienie pozycji premiera, także przez nadanie szerszych uprawnień rządowi. Drugi natomiast proponuje wzmocnienie pozycji wojewody jako przedstawiciela rządu w terenie - w celu zwiększenia skuteczności jego działania.</u>
          <u xml:id="u-40.60" who="#PosełJerzyWierchowicz">Istotą zmiany jest dodatnie pkt. 2 do art. 1 dotychczasowej ustawy, który brzmi, iż „zadania administracji rządowej w terenie wykonują: kierownicy służb, inspekcji oraz innych wojewódzkich jednostek organizacyjnych, wykonujących z upoważnienia wojewody zadania i kompetencje określone w ustawach szczególnych”. Zasadą generalną, przyjętą w projektowanej zmianie przedkładanej Wysokiej Izbie jest to, że kierowników służb, inspekcji i innych jednostek organizacyjnych powołuje i odwołuje wojewoda w porozumieniu z właściwymi ministrami lub kierownikami centralnego organu administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-40.61" who="#PosełJerzyWierchowicz">Jest to tzw. administracja specjalna, która tworzy w tym kształcie administrację zespoloną w województwie. Idea ta wyrażona jest w zamyśle, że pod względem organizacyjnym służby te podporządkowane są wojewodzie. Natomiast wojewoda pod względem merytorycznym jest związany ustaleniami polityki rządu, realizowanymi przez właściwego ministra lub kierownika centralnego organu administracji rządowej. Chodzi w tym przypadku o Państwową Inspekcję Handlową, wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, konserwatora zabytków, kuratora oświaty, dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy, wojewódzkiego inspektora nadzoru farmaceutycznego i wojewódzkiego geodetę. Bliżej o tych zmianach będzie mówił pan poseł Piechociński, omawiając projekt zamieszczony w druku nr 1695.</u>
          <u xml:id="u-40.62" who="#PosełJerzyWierchowicz">W art. 1 projektu ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej znajduje się określenie zadań rządowej administracji w terenie. Poczynając od pkt. 8 w art. 1 projekt proponuje szereg zmian dotyczących kompetencji samego wojewody. I tak w art. 10 ustawy proponuje się poszerzenie jego zakresu działania m. in. przez obowiązek określania, w dostosowaniu do miejscowych warunków, szczegółowych celów polityki rządu na obszarze województwa, a także koordynowania i kontrolowania wykonania wynikających stąd zadań. Wojewoda winien także zapewnić i koordynować współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa w zakresie ochrony zdrowia i życia ludzi, zagrożeń środowiska, utrzymania porządku publicznego, obronności, bezpieczeństwa państwa, ochrony praw obywatelskich, zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom, a także zwalczania i usuwania ich skutków.</u>
          <u xml:id="u-40.63" who="#PosełJerzyWierchowicz">Wojewoda otrzymuje także uprawnienia w dziedzinie polityki zewnętrznej państwa, gdyż współpracuje z właściwymi organami innych państw w zakresie współpracy transgranicznej i międzynarodowej współpracy międzyregionalnej na zasadach określonych przez ministra spraw zagranicznych. Taki zapis proponuje dodać komisja w art. 10 w pkt. 7 zmienianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-40.64" who="#PosełJerzyWierchowicz">Całkowicie nowe brzmienie otrzymuje art. 11 ustawy. Proponuje się tu znaczne poszerzenie uprawnień wojewody wobec terenowych organów administracji rządowej i samorządowej. Dotyczy to spraw, o których jest mowa w art. 10 ust. 1 pkt. 3, a więc spraw z zakresu ochrony życia i zdrowia ludzi, zagrożeń środowiska, utrzymania porządku publicznego, obronności i bezpieczeństwa państwa, ochrony praw obywatelskich oraz zapobiegania klęskom żywiołowym. W art. 11 zobowiązuje się także organy administracji specjalnej do uzgadniania z wojewodą określonych w ust. 4 pkt. 1 działań. Winny one także na żądanie wojewody przedstawić wyjaśnienia w każdej sprawie prowadzonej na obszarze województwa. W art. 16b nadaje się wojewodzie to istotne uprawnienie powoływania i odwoływania, w porozumieniu z właściwym ministrem, kierowników służb, inspekcji oraz innych wojewódzkich jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 1 pkt. 2.</u>
          <u xml:id="u-40.65" who="#PosełJerzyWierchowicz">W rozdziale mówiącym o współdziałaniu wojewody z sejmikiem samorządowym przewiduje się m. in. możliwość zawierania przez wojewodów, po zasięgnięciu opinii sejmików, tzw. porozumień międzywojewódzkich w celu rozwiązywania problemów o zasięgu przekraczającym możliwości czy też obszar województw.</u>
          <u xml:id="u-40.66" who="#PosełJerzyWierchowicz">W rozdziale 8 w art. 49 dodaje się nowy ust. 3 stanowiący, iż Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określa gminy wchodzące w skład województw. Na forum komisji wyrażono obawę, czy Rada Ministrów nie będzie na tej podstawie mogła dowolnie kształtować mapy administracyjnej kraju i czy w związku z tym to uprawnienie nie idzie za daleko. Zwyciężyło przekonanie, że Rada Ministrów działa racjonalnie i odpowiedzialnie, zawsze w interesie kraju, a ponadto że warunki, jakie muszą być spełnione do przeprowadzenia takiej zmiany, przewidziane w artykule następnym, tj. art. 50, ustawy, są wystarczającym zabezpieczeniem przed ewentualnym nieprawidłowym użyciem tego uprawnienia.</u>
          <u xml:id="u-40.67" who="#PosełJerzyWierchowicz">W nowym brzmieniu art. 51 stanowi się, iż ustawy mogą przewidywać wprowadzenie terytorialnego podziału państwa do celów administracji specjalnej. Nie mogą one jednak naruszać granic jednostek podziału zasadniczego, a także wymaga to porozumienia z ministrem właściwym do spraw administracji, czyli ministrem spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-40.68" who="#PosełJerzyWierchowicz">To są cztery sprawozdania o projektach, jakie miałem obowiązek złożyć Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-40.69" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-40.70" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę obecnie o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Zbigniewa Szczypińskiego w celu przedstawienia sprawozdań o rządowych projektach ustaw o utworzeniu urzędu ministra gospodarki i handlu międzynarodowego, o urzędzie ministra finansów oraz o urzędach i izbach skarbowych, a także o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PosełZbigniewSzczypiński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moja podkomisja, która na 10 roboczych posiedzeniach debatowała o pakiecie tych 3 ustaw, miała nieco łatwiejsze zadanie. Emocje i wnoszone poprawki, włącznie z autopoprawką rządu, w sposób istotny wpływały na pracę pierwszego zespołu, którego referentem i sprawozdawcą był mój kolega poseł Wierchowicz. Moja podkomisja miała, jak powiedziałem, nieco bardziej komfortowe zadanie, jako że przedmiotem naszej pracy były projekty ustaw o ministrze gospodarki i handlu międzynarodowego, o ministrze finansów oraz o urzędach i izbach skarbowych i o rządowym projekcie ustawy o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PosełZbigniewSzczypiński">W stosunku do projektu pierwszej ustawy - o urzędzie ministra gospodarki i handlu międzynarodowego - w toku prac komisji wypracowane zostały następujące zmiany, które za chwilę państwu przedstawię.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PosełZbigniewSzczypiński">Po pierwsze, wpłynęło to oczywiście na zapisy w kolejnych pracach Komisji Nadzwyczajnej. Doszliśmy do wniosku — i tak proponujemy — aby była to ustawa o urzędzie ministra gospodarki. Komisja doszła do wniosku, że wydzielanie funkcji ministra gospodarki i wymienianie w nazwie jeszcze „handlu międzynarodowego” — jak było to w projekcie rządowym — nie ma uzasadnienia. Jest to więc projekt ustawy o urzędzie ministra gospodarki. W zakresie tego, co w projekcie rządowym się znalazło, w stosunku do projektu, który przedstawiamy Wysokiej Izbie, nastąpiło poszerzenie problematyki, którą minister gospodarki ma się zajmować, o sprawy związane z polityką mieszkaniową. Znalazło się to już sygnalnie w wystąpieniu przewodniczącego Komisji Nadzwyczajnej i posła Wierchowicza przy okazji tego, co zrobimy z ministrem budownictwa. Mianowicie jego problematyka znalazła swoje odniesienia w urzędzie ministra spraw wewnętrznych i administracji oraz w urzędzie ministra gospodarki w zakresie takim, jak to formułuje art. 1 ust. 1: „Do zadań ministra gospodarki należy inicjowanie polityki państwa w zakresie gospodarczego rozwoju kraju, polityki mieszkaniowej, ich realizacja oraz zapewnienie koordynacji działań w tym zakresie”. W ust. 2 stwierdza się: „Minister gospodarki jest właściwy w sprawach gospodarki, w tym handlu międzynarodowego i mieszkalnictwa oraz współpracy z organizacjami samorządu gospodarczego (...)”. To jest ten wątek, który konsumuje tę część problematyki, ogólnie problematyki mieszkalnictwa, rozumianej jako część resortu gospodarczego, jako to, co minister gospodarki może ożywiać, animować swoimi działaniami, inicjując politykę państwa w zakresie mieszkalnictwa.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#PosełZbigniewSzczypiński">Wymieniając funkcje i zadania, które minister gospodarki realizuje w szczególności, w komisji debatowaliśmy nad tym, co jest jego treścią główną, co należy do zakresu jego działania. Z zapisu wynika, że jest to: przygotowywanie i przedstawianie Radzie Ministrów: krótko- i średniookresowych programów gospodarczych i społeczno-gospodarczych, które uwzględniają działania proeksportowe i promocję polskiej gospodarki, założeń polityki społeczno-gospodarczej na rok budżetowy, projektów ustaw i rozporządzeń Rady Ministrów dotyczących gospodarki i mieszkalnictwa, ocen stanu gospodarki, w tym handlu międzynarodowego oraz skuteczności realizacji polityki gospodarczej. Doszedł odrębny punkt związany z konsumpcją problematyki mieszkalnictwa, który brzmi: „prowadzenie spraw z zakresu mieszkalnictwa, w tym polityki finansowania budownictwa mieszkaniowego”. To jest to, co w ilustracyjnej formule określa zakres działania ministra gospodarki, który wypracowaliśmy w toku posiedzenia komisji.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#PosełZbigniewSzczypiński">W trakcie prac nad tą ustawą nie zgłoszono żadnych wniosków mniejszości, które - jako poseł sprawozdawca - byłbym zobowiązany przedstawić Wysokiej Izbie. W związku z powyższym rekomenduję przyjęcie ustawy o urzędzie ministra gospodarki w brzmieniu, jaki proponuje Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu.</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#PosełZbigniewSzczypiński">Uwaga dotycząca braku wniosków mniejszości, jeśli chodzi o projekt ustawy o urzędzie ministra gospodarki, nie powtórzy się w wypadku dwóch pozostałych projektach ustaw, które mam przed sobą i które jestem zobowiązany zreferować. Chodzi o tematykę ustawy o urzędzie ministra finansów oraz o urzędach i izbach skarbowych. Referowana problematyka będzie zawierała wnioski mniejszości oraz zreferuję najważniejsze sprawy związane z wprowadzanymi zmianami i z tymi wątkami, które były szczególnie dyskutowane i wzbudzały kontrowersje w toku pracy komisji.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#PosełZbigniewSzczypiński">Rządowy projekt ustawy o urzędzie ministra finansów oraz o urzędach i izbach skarbowych, po rozpatrzeniu przez komisję, zawiera w stosunku do pierwotnego przedłożenia następujące zmiany. W art. 2, w którym zgodnie z logiką tych ustaw w długim enumeracyjnym wykazie wymienia się zadania ministra, dodaliśmy - i to jest istotna merytorycznie sprawa - dwa nowe punkty: pkt 16, który mówi, że do zadań ministra finansów należy prowadzenie krajowej ewidencji podatników, i pkt 17 mówiący o zapewnieniu jednolitego stosowania prawa podatkowego przez podległe mu organy i urzędy. W toku pracy komisji wyrażano taką intencję, aby na przykład sprawy związane z krajową ewidencją podatników zostały jednoznacznie przypisane do kompetencji ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#PosełZbigniewSzczypiński">To, co charakterystyczne i na co chciałem zwrócić uwagę, dotyczy spraw związanych z art. 7 i 8 — chodzi o sposób zagospodarowania środków finansowych. W art. 7 ust. 1 zapisano, że: „Środki finansowe w wysokości 20% dodatkowych wpływów podatkowych i niepodatkowych należności budżetowych przeznacza się na usprawnianie funkcjonowania jednostek organizacyjnych resortu finansów, z wyłączeniem przedsiębiorstw, oraz na premie dla pracowników podległych ministrowi finansów, a w szczególności dla pracowników, którzy przyczynili się bezpośrednio do uzyskania dodatkowych wpływów”. W ust. 2 art. 7 jest zapisane, że minister finansów określa, w drodze zarządzenia, rodzaje wpływów budżetowych, które uznaje się za dodatkowe w rozumieniu ust. 1, a więc tego, który przed chwilą zreferowałem.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#PosełZbigniewSzczypiński">Zgłaszam - zgodnie z art. 40 regulaminu Sejmu - wniosek mniejszości polegający na zmianie redakcji ust. 2. Zmiana dotyczy tylko jednego słowa, chodzi o to, że nie minister finansów określa w drodze zarządzenia, lecz Rada Ministrów określa w drodze rozporządzenia rodzaje wpływów budżetowych, które uznaje za dodatkowe w rozumieniu ust. 1, a także sposób ich rozdysponowania oraz zasady przyznawania premii. A więc jest to zmiana dotycząca zarówno tego, jakim dokumentem jest to określane, jak i tego, kto określa, co się będzie działo z tymi dodatkowymi wpływami budżetowymi - nie minister finansów w drodze zarządzenia, lecz Rada Ministrów w drodze rozporządzenia.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#PosełZbigniewSzczypiński">Jeśli chodzi o zapis art. 8, który określa, komu będzie przysługiwała premia jako miesięczny dodatek kontrolerski, komisja sformułowała zapis, który jednoznacznie stanowi, że ten dodatek będzie przysługiwał pracownikom podległym ministrowi finansów, a nie - jak było zapisane w projekcie rządowym - pracownikom urzędów skarbowych wykonujących źródłową kontrolę.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#PosełZbigniewSzczypiński">Kwestie te w sposób najbardziej skrótowy, a jednocześnie syntetyczny oddają treść debat nad ustawą o ministrze finansów oraz o urzędach skarbowych.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#PosełZbigniewSzczypiński">Trzecim dokumentem, nad którym debatowała podkomisja, był rządowy projekt ustawy o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#PosełZbigniewSzczypiński">Chcę od razu powiedzieć, że sprawozdanie, jakie mam przedstawić, zawiera również wniosek mniejszości, który na żądanie wnioskodawcy muszę zreferować na wstępie - wniosek zmierzający do tego, by Wysoki Sejm odrzucił załączony projekt ustawy. Był to wniosek zgłoszony w trakcie pierwszego czytania przez posła Nowinę-Konopkę, a dotyczył nie tyle tego, czym ma być Komitet Integracji Europejskiej, ile jego charakteru, jeśli chodzi o status formalny.</u>
          <u xml:id="u-42.13" who="#PosełZbigniewSzczypiński">W toku pracy komisji ten wniosek nie był dyskutowany, nie był wątkiem, nad którym debata się ogniskowała. Wszystkie sprawy związane z zakresem zadań komitetu były przyjmowane zgodnie. Natomiast oczywiście problemem i dyskusyjnym wątkiem była sprawa statusu tego, kto sprawuje władzę, to znaczy kto rządzi komitetem, jaki można sobie wyobrazić jego skład i strukturę. Rozstrzygnięcie, które zostało przyjęte w wyniku prac komisji, zmierza do tego, że powoływanie i odwoływanie przewodniczącego komitetu następuje według przepisów art. 57–62 ustawy konstytucyjnej, która po prostu określa status przewodniczącego komitetu. Drugą istotną merytoryczną zmianą wypracowaną w toku pracy komisji jest to, co stanowi art. 9, a mianowicie że istnieje możliwość i zapis, który określa jednoznacznie, że w przypadku, kiedy funkcję przewodniczącego komitetu pełni prezes Rady Ministrów, to struktura tego komitetu — chodzi o powoływanie i odwoływanie sekretarza oraz członków komitetu — będzie następstwem decyzji prezesa Rady Ministrów. To jest zmiana, która w istotny sposób oddaje różnicę między tym, co jest w projekcie rządowym, a wynikiem pracy zespołu Komisji Nadzwyczajnej, w którym się zastanawialiśmy i dyskutowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-42.14" who="#PosełZbigniewSzczypiński">To jest ta zmiana merytoryczna, która wprowadza możliwość sprawowania funkcji przewodniczącego tego komitetu przez prezesa Rady Ministrów (w zapisie rządowym takiej możliwości nie było) oraz sposób powoływania tego przewodniczącego w oparciu o art. 57–62 ustawy konstytucyjnej, powodujący to, że przewodniczący komitetu w tym wypadku jest po prostu ministrem.</u>
          <u xml:id="u-42.15" who="#PosełZbigniewSzczypiński">Przedstawiając wniosek mniejszości zgodnie z regulaminem Sejmu, chcę - oddając ducha i klimat dyskusji w zespole - prosić o decyzję Wysokiej Izby w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-42.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Szczypińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana Janusza Piechocińskiego w celu przedstawienia sprawozdania o rządowych projektach ustaw: o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa oraz o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełJanuszPiechociński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony w druku nr 1691 projekt ustawy o urzędzie ministra skarbu państwa w stosunku do rządowego projektu dotyczącego tej samej sprawy został w istotny sposób zmodyfikowany.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PosełJanuszPiechociński">Przede wszystkim projekt ustawy o urzędzie ministra skarbu państwa wypracowany przez Komisję Nadzwyczajną konsumuje projekt ustawy o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji. Nie jest to jednak mechaniczne włączenie przepisów wypracowanych i przedłożonych w rządowym projekcie z druku nr 1431, lecz propozycja powołania do życia zamiast urzędu ministra prywatyzacji - Agencji Prywatyzacji, nad którą nadzór sprawować by miał minister skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PosełJanuszPiechociński">Zwracam również uwagę na zmianę w tytule ustawy, która w obecnym projekcie nosi nazwę: ustawa o urzędzie ministra skarbu państwa, a nie - jak w rządowych projektach - ustawa o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PosełJanuszPiechociński">W obecnie przedkładanej Sejmowi wersji ustawa o urzędzie ministra skarbu państwa została podzielona na trzy merytoryczne rozdziały:</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#PosełJanuszPiechociński">— rozdział 1 — Urząd ministra skarbu państwa,</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#PosełJanuszPiechociński">— rozdział 2 — Agencja Prywatyzacji,</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#PosełJanuszPiechociński">— rozdział 3 — Zasady reprezentowania skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#PosełJanuszPiechociński">Rządowe projekty ustaw zarówno o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa, jak i ministra prywatyzacji, przez bardziej jednorodną treść swoich przepisów takiego podziału na rozdziały nie wymagały.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#PosełJanuszPiechociński">W rozdziale 1 projektu ustawy, dotyczącym urzędu ministra skarbu państwa, w art. 1–8 powtórzono projektowane przepisy art. 1–8 z druku nr 1430, uzupełniając je o ustępy, które zawarte były w projekcie ustawy o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji, druk nr 1431. Nowe brzmienie otrzymał zatem art. 2 pkt 1 projektu ustawy, w którym rozszerza się zakres zadań ministra skarbu państwa. Obecnie te zadania to inicjowanie polityki państwa nie tylko, jak w poprzednim projekcie, w zakresie ochrony interesów skarbu państwa, ale również w zakresie gospodarowania tym mieniem oraz mieniem państwowych osób prawnych, a w tym jego prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#PosełJanuszPiechociński">Zwraca również uwagę zmiana zapisu zawartego w pkt. 2 tegoż art. 2, którego treść przyjęta została z projektu o urzędzie ministra prywatyzacji. Tam jednak w art. 2 ust. 1 była mowa, iż „do zadań ministra prywatyzacji należy inicjowanie polityki państwa w zakresie przekształceń własnościowych mienia publicznego (państwowego i komunalnego)”. Obecny zapis odnoszący się do mienia komunalnego określa, iż minister skarbu państwa jedynie może inicjować politykę w zakresie przekształceń własnościowych dotyczących tego mienia. Zatem zadanie obligatoryjne przewidziane dla ministra prywatyzacji stałoby się zadaniem fakultatywnym ministra skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#PosełJanuszPiechociński">Zmiany merytoryczne musiały także nastąpić w przepisach art. 3, regulującego sprawy zakresu działania ministra skarbu państwa. Zapisy te zostały uzupełnione o przepisy, które określały zakres działania ministra prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#PosełJanuszPiechociński">W pkt. 1 art. 3 zrezygnowano z zapisu, iż coroczne sprawozdania o stanie mienia skarbu państwa przedkładane Radzie Ministrów będą z jej upoważnienia przedkładane również Senatowi, a nie tylko Sejmowi. Tak brzmi obecny zapis. Zapis ten został jednak uzupełniony o obowiązek zamieszczania w tym rocznym sprawozdaniu informacji o „ekonomicznych, finansowych i społecznych skutkach prywatyzacji”. Zakres działania ministra skarbu państwa został rozszerzony w tym artykule o obowiązki przewidziane w obecnych pkt. 2b i 2d oraz pkt. 8 i 9.</u>
          <u xml:id="u-44.12" who="#PosełJanuszPiechociński">Również treść obecnego pkt. 2c z art. 3 jest połączeniem zakresu działań przewidzianych w rządowych projektach dla ministra skarbu w art. 3 pkt 2b i dla ministra prywatyzacji w art. 3 pkt 1c.</u>
          <u xml:id="u-44.13" who="#PosełJanuszPiechociński">W obecnym art. 6 zostały wyodrębnione dwa punkty, z czego pkt 2 stanowi powtórzenie przepisu art. 4 pkt 2 projektu ustawy o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji.</u>
          <u xml:id="u-44.14" who="#PosełJanuszPiechociński">W projekcie przedstawionym przez Komisję Nadzwyczajną zwracają uwagę zmiany redakcyjne dokonane w zapisach artykułów rozdziału 1. Warto zatem zwrócić uwagę Wysokiej Izby, iż poprzednie regulacje przedłożone w art. 3 pkt. 4 i 5 uległy zmianom redakcyjnym i zawarte są obecnie w jednym pkt. 5.</u>
          <u xml:id="u-44.15" who="#PosełJanuszPiechociński">Także jedynie redakcyjne zmiany zostały dokonane w obecnych zapisach ust. 4 do 7 w art. 5. Niewątpliwie poprzedni zapis art. 6 ust. 4 był zbyt rozbudowany i nie tak dokładny, jak ma to miejsce w obecnej redakcji. Podobnie w art. 8 dokonano zmian redakcyjnych, dzieląc go na trzy ustępy i zmieniając ich kolejność.</u>
          <u xml:id="u-44.16" who="#PosełJanuszPiechociński">Rozdz. 2 obecnego projektu ustawy o urzędzie ministra skarbu, zatytułowany „Agencja Prywatyzacji”, jest przedłożeniem całkowicie odmiennej koncepcji w zakresie dokonywania i nadzorowania procesów prywatyzacji. Zasadnicza odmienność tej koncepcji w stosunku do rządowej, przedstawiona w projekcie ustawy przez Komisję Nadzwyczajną, polega na utworzeniu zamiast urzędu ministra prywatyzacji Agencji Prywatyzacji pozostającej pod nadzorem ministra skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-44.17" who="#PosełJanuszPiechociński">Szczegółowe rozwiązania dotyczące zakresu działania ministra prywatyzacji i organizacji ministerstwa były w projekcie rządowym przedstawione zgodnie z zasadami obowiązującymi przy tworzeniu ministerstw. W projekcie Komisji Nadzwyczajnej art. 9 powtarza zasady obowiązujące przy tworzeniu agencji państwowych.</u>
          <u xml:id="u-44.18" who="#PosełJanuszPiechociński">W art. 10 projektu komisji zwraca uwagę ust. 4, w którym wyraźnie stwierdza się, że dochody z prywatyzacji stanowią dochody budżetu państwa. Artykułu w takim brzmieniu nie było w rządowym projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-44.19" who="#PosełJanuszPiechociński">W art. 12 ust. 4 tegoż projektu przewiduje się, że roczne sprawozdania z działalności agencji po przyjęciu przez Radę Ministrów będą przedstawiane przez ministra skarbu państwa Sejmowi. W projekcie rządowym w art. 3 ust. 1d przewidywano, że minister prywatyzacji będzie przedstawiał coroczne sprawozdania z realizacji podstawowych kierunków prywatyzacji tylko Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-44.20" who="#PosełJanuszPiechociński">W związku z projektowanym utworzeniem Agencji Prywatyzacji w projekcie ustawy przedłożonym przez Komisję Nadzwyczajną nie przewiduje się rozwiązań zawartych w art. 5 projektu rządowego, polegających na zlecaniu przez ministra prywatyzacji osobom prawnym lub fizycznym podejmowania czynności cywilnoprawnych w zakresie jego właściwości przez udzielanie pełnomocnictw.</u>
          <u xml:id="u-44.21" who="#PosełJanuszPiechociński">W rozdz. 3 projektu ustawy przedkładanego przez komisję, dotyczącym zasad reprezentowania skarbu państwa, w art. 17–22 zostały powtórzone regulacje przewidziane w art. 9–13 rządowego projektu o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa; jedynie w obecnym art. 17 zostały wprowadzone dodatkowe ust. 3 i 4, których zapisy rozszerzają krąg podmiotów przewidzianych do reprezentowania skarbu państwa i określają konieczność wyznaczenia w strukturach organizacyjnych tych podmiotów komórek albo stanowisk pracy do obsługi spraw związanych z reprezentowaniem skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-44.22" who="#PosełJanuszPiechociński">Komisja Nadzwyczajna rekomenduje Wysokiej Izbie tekst sprawozdania. Chciałbym jednocześnie poinformować, że mamy wniosek mniejszości polegający na tym, aby w art. 2 w pkt. 2 lit. c nadać brzmienie: projektów ustaw i rozporządzeń Rady Ministrów dotyczących interesów skarbu państwa, gospodarowania mieniem państwowym oraz prywatyzacji i reprywatyzacji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Większość członków Komisji Nadzwyczajnej przyjęła argumentację, że prywatyzacja obejmuje także ewentualne działania reprywatyzacyjne. Zostawiam tę decyzję do rozstrzygnięcia Wysokiej Izbie.</u>
          <u xml:id="u-44.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Piechocińskiemu.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sejm ustalił w debacie nad tymi punktami porządku dziennego...</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Czerniawski: Panie marszałku, jeszcze dwie ustawy.)</u>
          <u xml:id="u-45.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Dwie ustawy. Jakieś przyspieszenie jest?)</u>
          <u xml:id="u-45.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przepraszam, rzeczywiście przerzuciłem jedną stronę. Bez tego poprzednie sprawozdania nie byłyby kompletne.</u>
          <u xml:id="u-45.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę pana posła Czerniawskiego o przedstawienie sprawozdań komisji o projektach ustaw: o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej oraz o wprowadzeniu w życie ustaw reformujących funkcjonowanie niektórych naczelnych organów administracji państwowej oraz o uchyleniu i zmianie niektórych ustaw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym od razu przejść do bardziej szczegółowego omówienia projektu ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (druk nr 1696).</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PosełMieczysławCzerniawski">W związku z wniesieniem przez rząd autopoprawki dotyczącej tworzenia urzędu ministra spraw wewnętrznych i administracji również do tego projektu ustawy zostały wniesione zmiany. Były one jedynie następstwem objęcia reformą obecnego urzędu ministra spraw wewnętrznych i podporządkowania Urzędu Ochrony Państwa premierowi.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Projekt tej ustawy ma szczególnie istotne znaczenie dla całości reformy przede wszystkim dlatego, że określa się w nim zasady i tryb wprowadzenia w życie wszystkich pozostałych ustaw objętych pakietem. Zapisy projektu ustawy określają, jakie urzędy zostaną zlikwidowane, a jakie urzędy oraz jednostki będą utworzone oraz jakie kompetencje znoszonych organów przechodzą do właściwości nowo tworzonych. Określono także tryb i zasady przeprowadzenia tych przeobrażeń.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#PosełMieczysławCzerniawski">W obszarze regulacji dotyczących zakresu przemieszczania kompetencji znalazły się przepisy dotyczące ministra skarbu państwa, w tym uregulowania spraw związanych z przejmowaniem przez ten organ wykonywania praw z akcji i udziałów skarbu państwa. W projekcie zawarto również regulacje związane z przekazywaniem uprawnień organu założycielskiego w stosunku do przedsiębiorstw państwowych. Formułuje się generalną zasadę, że zadania i kompetencje organu założycielskiego przedsiębiorstw państwowych wykonuje wojewoda. Od zasady tej przewidywane są jedynie nieliczne wyjątki, które pozwalają na czasowe pełnienie funkcji organów założycielskich przez ministrów. W zakresie uregulowań zawartych w art. 13 sformułowany został wniosek mniejszości zmierzający do możliwości wydłużenia przez Radę Ministrów dla niektórych przedsiębiorstw państwowych terminu przyjęcia funkcji organu założycielskiego przez ministra skarbu państwa bądź wojewodę. Decyzja zależałaby od właściwego ministra zależnie od charakteru działalności przedsiębiorstwa.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Przepisy przejściowe i końcowe zawarte w rozdz. 3 mają istotne znaczenie dla sprawnego wdrażania reformy. W tej części ustawy zawarte są także propozycje co do terminów wejścia w życie poszczególnych regulacji. W art. 31 przewiduje się wejście w życie ustawy, a więc reformy, z dniem 1 stycznia 1997 r. Komisja proponuje, aby zgodnie z treścią art. 31 niektóre rozwiązania wprowadzone były w życie w terminach wcześniejszych, i tak:</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po pierwsze, aby z dniem ogłoszenia ustawy weszły w życie te uregulowania, które umożliwią wykonanie przez Radę Ministrów wszystkich delegacji ustawowych, a także na określenie przez prezesa Rady Ministrów w drodze rozporządzenia szczegółowego trybu likwidacji i organizowania nowych urzędów.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po drugie, aby z dniem 1 października 1996 r. można było utworzyć urząd ministra skarbu państwa i Komitet Integracji Europejskiej, znieść urząd ministra przekształceń własnościowych, a także przenieść pod bezpośredni nadzór premiera Urząd Ochrony Państwa.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po trzecie, aby przepisy dotyczące elastycznego kształtowania kompetencji ministrów zawarte w ustawie o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów weszły w życie po upływie dziewięciu miesięcy, podkreślam - po upływie dziewięciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy konstytucyjnej, zgodnej z poselskim projektem, o którym mówiłem, a pozostałe przepisy ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów mogły wejść w życie od 1 października 1996 r.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#PosełMieczysławCzerniawski">I wreszcie po czwarte, aby przejmowanie praw z akcji i udziałów przez ministra skarbu państwa rozpoczęło się od 1 listopada 1996 r. Tu zasygnalizuję, że do sprawozdania zakradł się w tej kwestii oczywisty błąd polegający na wpisaniu zamiast roku 1996 roku 1997.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Taki terminarz wprowadzania w życie reformy ma swoje uzasadnienie. Wychodzi naprzeciw tym licznym wnioskom, w których formułowano pogląd o konieczności jak najszybszego utworzenia urzędu ministra skarbu państwa. Przyspieszy to wprowadzenie skutecznych instrumentów ochrony majątkowych interesów skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Ważność zadań związanych z integracją europejską i pilność ich realizacji uzasadnia wcześniejsze powołanie Komitetu Integracji Europejskiej jako skutecznego koordynatora działań dostosowawczych.</u>
          <u xml:id="u-46.11" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wreszcie ten terminarz stwarza warunki do sprawnego przeprowadzenia tak dużych przecież zmian w funkcjonowaniu administracji państwowej. Daje możliwość wcześniejszego wydania przepisów wykonawczych oraz zaplanowania działań logistycznych.</u>
          <u xml:id="u-46.12" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Przeprowadzenie reform, przede wszystkim dokonanie zmian funkcji wypełnianych przez naczelne i centralne organy administracji państwowej wymaga zmian prawa materialnego, a więc dokonania nowelizacji szeregu ustaw z zakresu prawa gospodarczego i administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-46.13" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Proponowany zakres tych zmian zawarty jest w obszernym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (druk nr 1695). W stosunku do przedłożenia rządowego komisja dokonała szeregu istotnych zmian w treści tej ustawy. Przede wszystkim wszystkie proponowane w pakiecie zmiany w prawie materialnym - podkreślam: wszystkie zmiany w prawie materialnym - zostały umiejscowione w tej właśnie ustawie, a więc inaczej niż w przedłożeniu rządowym. Zapewnia to większą przejrzystość dokonywanych zmian.</u>
          <u xml:id="u-46.14" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Komisja postanowiła także dokonać głębszej nowelizacji ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Proponuje się utworzenie centralnego organu administracji państwowej, jakim jest główny geodeta kraju. Wykonywać on będzie swoje zadania przy pomocy urzędu, Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Zakres kompetencji wynikający z obowiązującej ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz przewidywane zadania w zakresie katastru nieruchomości uzasadniają przyjęcie takiego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-46.15" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Kierując się dążeniem do zapewnienia właściwej ochrony interesów majątkowych skarbu państwa i ujednolicenia organizacji i różnych agencji działających w obszarze majątkowych uprawnień skarbu państwa, komisja zaproponowała zmiany w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa, zmierzające do zastąpienia organu doradczego prezesa, którym jest Rada Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, radą nadzorczą, w której 12-osobowym składzie będzie miejsce dla reprezentantów rolniczych organizacji samorządowych i związkowych. Komisja proponuje także w art. 80 wcześniejsze wejście w życie niektórych przepisów tej ustawy. Dotyczy to tych nowelizacji prawa materialnego, które związane są z przejęciem przez wojewodę niektórych administracji specjalnych. Te przepisy wchodziłyby w życie z dniem 1 października 1996 r. Proponowane w omawianym przeze mnie projekcie ustawy nowelizacje ustaw obowiązujących można pogrupować w następujący sposób:</u>
          <u xml:id="u-46.16" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po pierwsze, nowelizacje związane z nowym ujęciem funkcji tych naczelnych i centralnych organów administracji państwowej, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie gospodarki oraz likwidację i tworzenie nowych urzędów. W tej grupie mamy obszerną nowelizację ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, zmiany w prawie upadłościowym, o gospodarce nieruchomościami rolnymi skarbu państwa, o narodowych funduszach inwestycyjnych, o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Tu także mieści się utworzenie i wyposażenie w kompetencje Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, co należy uznać za nowatorskie i bardzo korzystne rozwiązanie z punktu widzenia ochrony praw konsumentów.</u>
          <u xml:id="u-46.17" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po drugie, nowelizacje związane z utworzeniem urzędu ministra spraw wewnętrznych i administracji oraz przejęciem nadzoru nad Urzędem Ochrony Państwa przez prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-46.18" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po trzecie, nowelizacje związane z projektem ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej. Przede wszystkim wynikają one z przejmowania przez wojewodów kontroli nad administracjami do tej pory szczególnymi. W związku z tym nowelizacjom podlegają np. takie ustawy, jak: o Państwowej Inspekcji Handlowej, o ochronie dóbr kultury i o muzeach, Prawo wodne, o ochronie i kształtowaniu środowiska, o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, o systemie oświaty.</u>
          <u xml:id="u-46.19" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Łącznie ustawa obejmuje propozycje nowelizacji 71 obowiązujących ustaw i aktów prawnych z mocą ustawy. Chcę podkreślić, że jak na tak ogromną materię proponowanych zmian legislacyjnych, komisja osiągnęła daleko idącą zgodność poglądów. Wniosków mniejszości jest relatywnie niewiele. Większość z nich dotyczy innego ujęcia kwestii podporządkowania wojewodzie niektórych organów administracji specjalnej.</u>
          <u xml:id="u-46.20" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wniosek nr 1 dotyczy ustawy o Państwowej Inspekcji Handlowej i zmierza do tego, aby delegatury podlegały nie wojewodzie, lecz głównemu inspektorowi Państwowej Inspekcji Handlowej.</u>
          <u xml:id="u-46.21" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wnioski nr 2 i 3 zmierzają do tego, by wojewódzki inspektor ochrony środowiska działał w porozumieniu z wojewodą, a nie w imieniu wojewody, jak jest w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-46.22" who="#PosełMieczysławCzerniawski">We wniosku nr 4 proponuje się, aby szczegółowy projekt budżetu Urzędu Ochrony Państwa oraz Wojskowych Służb Informacyjnych był opiniowany przez Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, a także by w jego skład wchodził minister finansów. (Wyjaśniam, że opiniowanie projektu budżetu UOP i Wojskowych Służb Informacyjnych miałoby odbywać się wcześniej, przed rozpatrzeniem tego projektu budżetu przez Radę Ministrów.)</u>
          <u xml:id="u-46.23" who="#PosełMieczysławCzerniawski">We wniosku nr 5 proponuje się, aby nadzór nad Krajową Szkołą Administracji Publicznej sprawował minister spraw wewnętrznych i administracji, a nie, jak proponuje komisja, prezes Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-46.24" who="#PosełMieczysławCzerniawski">We wniosku nr 6 proponuje się znaczne rozszerzenie nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska. W gruncie rzeczy istota propozycji sprowadza się w znacznej części do pozostawienia dotychczasowego kształtu organizacyjnego Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska jako administracji specjalnej, nie podporządkowanej wojewodzie.</u>
          <u xml:id="u-46.25" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Proponowana we wniosku nr 7 zmiana w noweli do ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym zmierza do zobowiązania prezesa Rządowego Centrum Studiów Strategicznych, aby przygotowując koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju kierował się zasadą zrównoważonego rozwoju. Posłanka zgłaszająca wniosek nie uznała za wystarczający zapisu przyjętego przez komisję, zobowiązującego do przygotowania koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, określającej ekologiczne uwarunkowania rozwoju.</u>
          <u xml:id="u-46.26" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wreszcie wniosek nr 8 zmierza do wyposażenia Rady Ministrów w prawo przekazywania w drodze rozporządzenia niektórych uprawnień organów administracji państwowej samorządom zawodowym na ich wniosek lub za ich zgodą.</u>
          <u xml:id="u-46.27" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tym momencie ze skruchą muszę przyznać, że w związku z ogromnym natężeniem prac komisji w sprawozdaniu nie znalazł się wniosek mniejszości zgłoszony do projektu ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów. Propozycja ta, panie marszałku, była szeroko dyskutowana w komisji i została poddana pod głosowanie; ponieważ nie uzyskała większości, zgłoszono ją jako wniosek mniejszości. W związku z nawałem pracy po prostu w sprawozdaniu nie odnotowano tego wniosku. Myślę, panie marszałku, że tym razem nie złamię regulaminu, jeżeli jednak zgłoszę ten wniosek. Otóż art. 38 ust. 1 w projekcie ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów otrzymuje brzmienie: „W razie przyjęcia dymisji rządu przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dymisje składają sekretarze i podsekretarze stanu oraz wojewodowie i wicewojewodowie. O przyjęciu dymisji prezes Rady Ministrów rozstrzyga w ciągu trzech miesięcy po powołaniu Rady Ministrów”. Funkcje, o których mowa w tym artykule, są funkcjami politycznymi, w związku z tym nie ulega wątpliwości, że zmiany osób wykonujących te funkcje są naturalną konsekwencją zmiany układu sił politycznych, które tworzą rząd.</u>
          <u xml:id="u-46.28" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wniosek mniejszości zmierza do tego, aby nie premier dokonywał odwołania, ale aby osoby funkcje te sprawujące oddawały się do dyspozycji premiera przez złożenie na jego ręce dymisji, mówiąc najkrócej, aby nie działał „automat”, że ktoś musi być odwołany, a za kilka dni ta sama osoba może być powołana.</u>
          <u xml:id="u-46.29" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Na zakończenie pragnę zauważyć, że pracując nad tak rozległym obszarem prawa, mimo ogromnej czujności Biura Legislacyjnego Sejmu nie udało się uniknąć kilku niedoskonałości w tekstach prezentowanych dziś w Wysokiej Izbie ustaw. Mówię o tym, bo wiem, ile trudu kosztowały choćby ostateczne prace legislacyjne i techniczne. Błędy w rodzaju „listopad 1997 r.” zamiast „listopad 1996 r.” w art. 31 ustawy wprowadzającej chyba wszyscy możemy uznać za oczywistą pomyłkę.</u>
          <u xml:id="u-46.30" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Podobny charakter, legislacyjny, mają dwie inne poprawki do tej samej ustawy i dwie do ustawy zawartej w druku nr 1695.</u>
          <u xml:id="u-46.31" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie marszałku, jako poseł sprawozdawca nie będę łamał regulaminu i zgłaszał tych poprawek. Zgłoszą je posłowie w trakcie debaty.</u>
          <u xml:id="u-46.32" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Raz jeszcze proszę Wysoką Izbę o uwzględnienie, że kilka takich poprawek nie obniża wysokiej jakości sprawozdań przygotowanych przez Biuro Legislacyjne Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-46.33" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Czerniawskiemu.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle, nie chcę nadmiernie biurokratyzować kwestii, ale jest malutki kłopot, polegający na tym, że zgłasza pan pominięty wniosek mniejszości do projektu ustawy, którego sprawozdawcą był pan poseł Wierchowicz. Stąd też, jeśli pan poseł Wierchowicz nie ma żadnych zastrzeżeń co do tego, iż jest to rodzaj sprostowania komisji, przyjmiemy to oczywiście i w druku może się znaleźć jako tego rodzaju wniosek.</u>
          <u xml:id="u-47.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Wierchowicz: Potwierdzam.)</u>
          <u xml:id="u-47.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-47.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sejm ustalił w debacie nad tymi punktami porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 5 do 79 minut, tj. debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-47.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-47.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Na wstępie głos zabierze (ponieważ o to prosił) wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli pan Jacek Uczkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-47.7" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu i z upoważnienia prezesa Najwyższej Izby Kontroli chciałbym przedstawić stanowisko i uwagi NIK do rozpatrywanego dzisiaj pakietu projektów ustaw związanych z tym, co potocznie nazywa się reformą Centrum Administracji Rządowej, z nadzieją, że zostaną one wykorzystane w toku dalszych prac nad tymi ustawami oraz że znajdą zwłaszcza w tych najistotniejszych kwestiach rezonans również w toczącej się dzisiaj dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Potwierdzając generalnie pozytywną ocenę przyjętego kierunku reformy administracji centralnej, niech mi będzie wolno zatrzymać się na kilku sprawach.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">W toczącym się procesie transformacji polskiej gospodarki Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła szereg badań kontrolnych z tego zakresu. W niemal wszystkich wnioskach formułowanych na podstawie wyników tych kontroli NIK od lat konsekwentnie formułował wniosek o potrzebie utworzenia instytucji skarbu państwa i uporządkowania w ten sposób kwestii reprezentowania skarbu państwa w coraz większej liczbie podmiotów gospodarczych powołanych i funkcjonujących z udziałem mienia państwowego. Projekt ustawy o urzędzie ministra skarbu państwa traktujemy więc jako realizację postulatów i wniosków NIK.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Wypada jednak wyrazić żal, że niektóre kwestie - zapewne zostaną one uregulowane w aktach niższego rzędu - nie znalazły wyraźnego wyartykułowania w ustawie. Mam tu przede wszystkim na myśli kwestię zasad reprezentowania skarbu państwa w spółkach. Jak wynika z przeprowadzonych kontroli, dzisiejsza praktyka jest często taka, że kierowani przez dysponentów majątku państwowego - w ślad za aktywami należącymi do skarbu państwa - do władz tych spółek ludzie nie są w ogóle rozliczani z przyjętych przez siebie obowiązków. Dlatego za bardzo ważny uznajemy rozdz. 3 projektu o urzędzie ministra skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Pragnę jednak zauważyć, że o ile znajdują się w tym rozdziale zapisy o kontroli wykonywania uprawnień wynikających z praw majątkowych skarbu państwa przez państwowe jednostki organizacyjne, to niestety poza projektem znalazła się kwestia zasad rozliczania z przyjętych obowiązków osób fizycznych, które w ślad za kierowanymi środkami reprezentują skarb państwa we władzach spółek. Jeszcze raz podkreślam, w świetle naszych kontroli nie jest to sprawa błaha.</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Wysoki Sejmie! Ostatnie badania kontrolne wykazały poważne trudności w organizacji i finansowaniu procesów integracji Polski z Unią Europejską. Powołanie Komitetu Integracji Europejskiej wychodzi naprzeciw wnioskom NIK o konieczności utworzenia jednego ośrodka koordynującego działania administracji w tym względzie. Na tle przedstawionych projektów rysują się jednak dwa zagadnienia. Pierwsze to kwestia finansów. Wydaje się celowe, aby komitet, koordynując działania dostosowawcze w zakresie integracji, posiadał również wiedzę o kosztach ponoszonych w związku z tym przez Polskę. Jak się okazuje, nie jest to tylko kwestia informacji, ale również kwestia rozsądnego planowania i wspierania organizacyjno-finansowego działań poszczególnych resortów. Niezależnie od tego komitet powinien mieć, zdaniem Najwyższej Izby Kontroli, stosowne uprawnienia nie tylko, jak to jest w projekcie, koordynowania działań w zakresie pozyskiwania środków, tzw. środków pomocowych, ale również zbierania wiarygodnych informacji o efektach wykorzystania tych środków przez zarządców poszczególnych projektów i ustawowy obowiązek informowania o tym Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Inną kwestią jest rola komitetu w dostosowywaniu prawa polskiego do prawa europejskiego. Kontrola NIK wykazuje, że na tym polu zaniedbania są szczególnie duże. Dotyczą one nie tylko administracji, ale i całego procesu tworzenia prawa. Jeżeli w pkt. 2 art. 2 projektu mowa jest o wszystkich projektach aktów prawnych, a więc nie tylko o tych tworzonych przez rząd, ale i o tych będących przedmiotem bieżących prac parlamentu, to wówczas - z punktu widzenia wyników kontroli - możemy mówić o istotnej, pozytywnej zmianie. Jednakże nie wynika to jednoznacznie z projektu ustawy, a powinno.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Panie i Panowie Posłowie! Najwyższa Izba Kontroli pragnie również wyrazić zaniepokojenie związane z osłabieniem systemu kontroli wewnętrznej w administracji w przypadku przyjęcia niektórych, proponowanych w ramach reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu, rozwiązań prawnych. Chodzi tu o regulacje dotyczące tzw. inspekcji specjalnych (np. inspekcji sanitarnej lub ochrony środowiska), których organy, zgodnie z ustawą o Najwyższej Izby Kontroli, są zobowiązane m.in. do współpracy z NIK oraz do przeprowadzania określonych kontroli wspólnie pod kierownictwem Izby.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Na każdym etapie prac legislacyjnych nad projektem ustawy o zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej oraz niektórych innych ustaw Najwyższa Izba Kontroli przedstawiała negatywne stanowisko w sprawie proponowanego podporządkowania wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska bezpośrednio wojewodom i przekształcania ich w organy pomocnicze wojewodów. Podstawowym warunkiem bezstronności, obiektywności kontroli jest bowiem brak powiązań organizacyjnych rodzących skutki nadrzędności i podległości między podmiotami kontrolującymi a kontrolowanymi. Podporządkowanie zaś wojewódzkich organów inspekcji specjalnych poszczególnym wojewodom prowadzi do wytworzenia takich powiązań. Wspomniane przekształcenie organów szczebla wojewódzkiego pewnych inspekcji specjalnych (np. Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska czy Państwowej Inspekcji Sanitarnej) i przejęcie ich zadań i kompetencji przez wojewodów doprowadzi do sytuacji, w której trudno będzie zakładać bezstronność kontroli. I nie chodzi tu wyłącznie o kontrolę jednostek organizacyjnych, które także podległe są wojewodzie. Uwzględniając, iż organa inspekcji specjalnych oprócz kompetencji kontrolnych posiadają również pewne kompetencje władcze, które także mają przejść na wojewodów, należy zauważyć, że stosowanie ich w nowej sytuacji będzie szczególnie utrudnione. Przykładem ilustrującym to zagadnienie może być wstrzymywanie przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska działań naruszających wymagania ochrony środowiska, zgodnie z ustawą o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska. W razie przejęcia zadań i kompetencji wojewódzkich inspektorów PIOŚ bezpośrednio przez wojewodów, to oni właśnie decydowaliby o tych sprawach. Tym samym w pewnych sytuacjach wojewoda - a trzeba uwzględnić jego inne zadania i sfery zainteresowań - mógłby stawać przed koniecznością dokonywania trudnych wyborów, np. między potrzebą przeciwdziałania bezrobociu czy potrzebą rozwoju gospodarczego województwa a wstrzymywaniem działalności gospodarczej określonych podmiotów zatruwających środowisko. Zważywszy więc na istniejące już zadania i kompetencje wojewody, jego pozycję w strukturze administracji terenowej, a także na specyfikę kompetencji władczych organów inspekcji specjalnych, trzeba uznać, że rozwiązanie takie może przyczynić się do, mówiąc najprościej, niewłaściwego wykonywania ustawowo sformułowanych zadań, zwłaszcza gdy rozstrzygnięcie kwestii pierwszeństwa określonego celu wynikałoby jedynie z przeświadczenia, iż konkretne zachowanie będzie pozytywnie oceniane przez organa zwierzchnie, czyli ze względów koniunkturalnych. Nie bez znaczenia jest również kwestia jednolitości zasad i miar - chciałbym to szczególnie podkreślić - stosowanych w działaniach kontrolnych inspekcji specjalnych w skali całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-48.9" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Zmieniając uregulowania prawne dotyczące całej terenowej administracji rządowej i wzmacniając w jej strukturze pozycję wojewody - za czym wielokrotnie Najwyższa Izba Kontroli się opowiadała - należy więc uważnie rozpatrywać kwestie związane z ewentualnymi przekształceniami organizacyjno-strukturalnymi inspekcji specjalnych. Przy wprowadzaniu nowych rozwiązań prawnych powinno się uwzględniać zarówno podstawowe zadania inspekcji, jak i zasadę, zgodnie z którą ocena podmiotu kontrolującego nie może być uzależniana od oceny kontrolowanego. Tymczasem projektowana ustawa - i to trzeba wyraźnie podkreślić - uwzględnia przede wszystkim organa inspekcji specjalnych, pomija natomiast inne podmioty posiadające status organów administracji specjalnej, które mogą lub wręcz powinny być zespolone z urzędami wojewodów. W tym zakresie Najwyższa Izba Kontroli w pełni wspiera wnioski mniejszości zgłoszone w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-48.10" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przechodzę do sprawy ostatniej, ale nie najmniej ważnej - może wręcz przeciwnie. Brak ustawowej regulacji dotyczącej zasad funkcjonowania Rady Ministrów jest główną przyczyną tego stanu rzeczy, kiedy to rząd funkcjonuje raczej jako mniej lub bardziej luźna federacja ministerstw niż jako jeden spójny organizm. Wyrażało się to nie tylko w tym, że, jak wykazują kontrole, uchwały Rady Ministrów dotyczące resortów mogły nie być przez te resorty wykonywane, ale również bywało tak, że niektórzy ministrowie odpowiadali wręcz, że w danej kwestii nie interesuje ich polityka rządu, lecz polityka ich ministerstw. Na potrzebę większej koordynacji w pracach rządu NIK zwracała uwagę bardzo często. Wyrażając więc satysfakcję z powodu przedstawienia projektu ustawowego unormowania zasad funkcjonowania Rady Ministrów, Najwyższa Izba Kontroli czuje się w obowiązku zwrócenia uwagi Sejmu na najważniejsze, naszym zdaniem, zmiany systemowe, które te propozycje zawierają.</u>
          <u xml:id="u-48.11" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Przedstawiony projekt niesie z sobą kolejną w ostatnim okresie poważną zmianę ustrojowego usytuowania Najwyższej Izby Kontroli. Na poprzednim posiedzeniu Sejm swoją bezprecedensową decyzją, przyjmując nowelizację ustawy o zobowiązaniach podatkowych, pozbawił sam siebie możliwości kontrolowania za pośrednictwem NIK administracji rządowej w tak ważnej dziedzinie, jak rzetelność poboru podatków, a także praktycznie uniemożliwił realizowanie szeregu zadań i uprawnień izby, o których mowa w ustawie o NIK. Przedkładany przez wysoką Komisję Nadzwyczajną projekt ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów pozbawia NIK nadanego jej inną ustawą uprawnienia polegającego na udziale, według własnego uznania, prezesa NIK w posiedzeniach rządu, co zawarte zostało w art. 67 projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-48.12" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Obowiązująca obecnie ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli weszła w życie zaledwie 10 miesięcy temu. Zgodnie z jej przepisami Najwyższa Izba Kontroli jest naczelnym organem kontroli państwowej podległym jedynie Sejmowi. Określona przepisami ustawowa pozycja NIK w strukturze aparatu państwa w pewnym zakresie kształtuje relacje między izbą i innymi organami państwowymi, w tym Radą Ministrów oraz prezesem Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-48.13" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Odnosząc się z pełnym szacunkiem do takich instytucji, jak Komitet Badań Naukowych i Narodowy Bank Polski, chciałbym jednakże zwrócić uwagę Wysokiej Izby na szczególne usytuowanie NIK w systemie sprawowania władzy w państwie. Najwyższa Izba Kontroli działa na zasadzie czy tworzy rodzaj, mówiąc obrazowo, sprzężenia zwrotnego, i im lepiej to funkcjonuje, tym efektywniej pozwala na ujawnienie i eliminowanie usterek systemowych. W związku z tym uważamy, że traktowanie Najwyższej Izby Kontroli, jeśli chodzi o sprawę uczestnictwa w posiedzeniach Rady Ministrów, na równi z KBN i NBP nie jest do końca uzasadnione. Najwyższa Izba Kontroli według ustawy podejmuje kontrole m.in. na wniosek prezesa Rady Ministrów. Ma też obowiązek przedkładania prezesowi Rady Ministrów informacji o wynikach określonych kontroli. Niejako równoważnikiem wskazanych uprawnień prezesa Rady Ministrów względem Najwyższej Izby Kontroli jest uprawnienie prezesa NIK do uczestniczenia w każdym posiedzeniu Rady Ministrów. Podkreśla to niezależność NIK wobec rządu...</u>
          <u xml:id="u-48.14" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo proszę o zachowanie ciszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">...i zarazem służy prawidłowemu wywiązywaniu się przez NIK z jej konstytucyjnie określonych zadań. Najwyższa Izba Kontroli, będąc naczelnym organem kontroli państwowej, kontroluje m.in. działalność organów administracji rządowej, a także podporządkowanych tym organom różnorodnych jednostek organizacyjnych. Takich kontroli w ostatnich latach przeprowadziliśmy setki i one upoważniają nas do tych stwierdzeń. Zgodnie z przepisami konstytucyjnymi całością administracji rządowej kieruje zaś Rada Ministrów. W tej sytuacji wskazane jest, aby Najwyższa Izba Kontroli za pośrednictwem swego prezesa mogła w trakcie posiedzeń Rady Ministrów bezpośrednio przedstawiać swoje stanowisko dotyczące omawianych zagadnień związanych z organizacją i funkcjonowaniem administracji rządowej. Uwaga ta dotyczy także innych kwestii podlegających kontroli NIK, związanych z szeroko rozumianą polityką wewnętrzną, której prowadzenie należy do zadań Rady Ministrów. Trzeba tu wyraźnie podkreślić, że możliwość uczestniczenia prezesa NIK w posiedzeniach Rady Ministrów i przedstawiania tam uwag wynikających z przeprowadzonych kontroli pozwala Radzie Ministrów na bardziej dogłębne zaznajomienie się z określoną problematyką. Tym samym maleje, jak wspomniałem, niebezpieczeństwo podjęcia przez rząd decyzji nietrafnych, powodujących skutki negatywne, w tym również finansowe.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Najwyższa Izba Kontroli jest organem, za którego pośrednictwem Sejm realizuje swoje uprawnienia kontrolne. Możliwość właściwego wywiązywania się przez NIK z obowiązków związanych z dokonywaniem kontroli, m.in. podejmowanych na zlecenie Sejmu, często uzależniona jest od posiadania określonej wiedzy na temat pierwotnych przyczyn badanych zjawisk. Niektóre z owych zjawisk mają bezpośrednie źródła w rozstrzygnięciach Rady Ministrów zapadających w trakcie posiedzeń oraz w dyskusjach poprzedzających te rozstrzygnięcia. Właściwa ocena realizacji tych zadań z punktu widzenia innego niż legalność jest możliwa jedynie przy założeniu, że wiedza Najwyższej Izby Kontroli nie ogranicza się tylko i wyłącznie, jak tu przewiduje projekt ustawy, do znajomości treści protokołu ustaleń z posiedzenia Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Wysoka Izbo! Uprawnienia prezesa NIK do udziału w posiedzeniach rządu mają w Polsce tradycję przedwojenną. Niewątpliwie są one wyrazem pozycji i rangi ustrojowej naczelnego organu kontroli państwowej podległego - przypomnę - Sejmowi. To prawda, że w innych państwach najwyższe organy kontroli państwowej nie mają takiego uprawnienia. Warto jednak wiedzieć, panie i panowie posłowie, że te uprawnienia NIK w świecie, gdzie kontrola odgrywa coraz większą rolę, a zwłaszcza w międzynarodowych organizacjach zrzeszających najważniejsze, główne organa kontroli państwowej, przysparzają Polsce uznania. Nie ma więc powodu, aby w tym zakresie dorównywać innym. Niech raczej inni równają do nas, tym bardziej że Najwyższa Izba Kontroli nie ma innych uprawnień, które ma wiele najwyższych organów kontroli innych państw, takich, jak choćby prawo podpisywania wszystkich dokumentów państwowych powodujących skutki budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#WiceprezesNajwyższejIzbyKontroliJacekUczkiewicz">Mówiąc wprost, ograniczenie obecności prezesa NIK na posiedzeniach rządu tylko do przypadków, kiedy - jak wynika to z litery projektu ustawy - zostanie on zaproszony po to, aby mógł się przysłuchać bądź udzielić wyjaśnień na zapytania, jest zdecydowanym obniżeniem rangi NIK i tym samym kontrolnych funkcji Sejmu w systemie ustrojowym państwa. Zwracam się więc do Wysokiej Izby o zwrócenie na ten problem szczególnej uwagi w dalszych pracach nad omawianym pakietem i o skreślenie art. 67 w projekcie wzmiankowanej wyżej ustawy. Jeżeli natomiast Wysoka Izba wybierze opcję prezentowaną przez Komisję Nadzwyczajną, co - jeszcze raz podkreślam - będzie rozwiązaniem w naszym pojęciu niekorzystnym dla parlamentu, to chciałbym zwrócić się do Wysokiej Izby z propozycją, aby w takim wypadku dokonać kolejnej nowelizacji ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli, polegającej na odjęciu prezesowi Rady Ministrów uprawnień do zlecania NIK przeprowadzania kontroli. Chodzi o art. 6 ust. 1 ustawy o NIK. Utrzymanie tego uprawnienia bez możliwości swobodnego przedstawiania przez NIK na forum rządu swoich ustaleń, ograniczenie tego uprawnienia NIK do wypadków, kiedy ewentualnie zostanie ona poproszona o wyjaśnienia, może w pewnych sytuacjach zbliżać NIK do agendy podległej bardziej rządowi niż Sejmowi, a przecież nie o to chyba chodzi. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu prezesowi Jackowi Uczkiewiczowi za przedstawienie stanowiska Najwyższej Izby Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przechodzimy do wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pierwszego proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Jaskiernię z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PosełJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej bardzo szczegółowo przeanalizował sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej o kilku kluczowych projektach ustaw dotyczących centrum administracyjnego i gospodarczego rządu. Nie wynika to tylko z wagi tych projektów, aczkolwiek jesteśmy świadomi, że omawiamy dzisiaj sprawy o historycznym wymiarze. Nawiązujemy tutaj do tego, o czym Sojusz Lewicy Demokratycznej mówił w parlamentarnej kampanii wyborczej 1993 r., gdzie za jeden z podstawowych celów naszej obecności w Sejmie II kadencji uznaliśmy uchwalenie nowej konstytucji. W dalszym ciągu uważamy, że jest to cel zasadniczy i jesteśmy przekonani, że zostanie zrealizowany, ale też mówiliśmy wówczas, że ważnym celem naszego udziału w parlamencie II kadencji będzie doprowadzenie do radykalnej reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#PosełJerzyJaskiernia">Ta filozofia SLD wynika z głębokiego przeświadczenia, że reform ustrojowych nie można sprowadzać tylko do obszaru gospodarki, obszaru makropolityki, rozwiązań ustrojowych, samorządowych, ale że musi temu towarzyszyć głęboka reforma struktur zarządzania, organizacji rządu, organizacji ministerstw — tego wszystkiego, co w szczególności składa się na efektywność władzy wykonawczej. Dlatego też w pełni popieramy zawarte w projektach ustaw rozdzielenie funkcji zarządczych od regulacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#PosełJerzyJaskiernia">Uważamy, że we właściwym kierunku zmierza projekt, który przewiduje ograniczanie biurokracji, zmniejszanie administracji - może tylko o 5%, ale jest to krok we właściwym kierunku. Na spotkaniach poselskich wielokrotnie słyszymy, jak bardzo społeczeństwo oczekuje, by każda złotówka budżetowa była właściwie wykorzystana, by nie było przerostów administracyjnych. Sądzimy, że opinia publiczna właściwie przyjmie ten kierunek zmian prowadzących do zmniejszenia administracji, a jednocześnie podniesienia jej efektywności.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#PosełJerzyJaskiernia">Uważamy, że demokratyczny i ustrojowy ład, który został stworzony na przestrzeni ostatnich lat wokół idei demokratycznego państwa prawnego, wymaga nowego spojrzenia na Urząd Ochrony Państwa. Wskazywaliśmy wielokrotnie, że dotychczasowa konstrukcja Ministerstwa Spraw Wewnętrznych - konstrukcja tradycyjna, przeniesiona z innej epoki ustrojowej - nie ma uzasadnienia. Właściwe uzasadnienie ma natomiast takie usytuowanie Urzędu Ochrony Państwa, by znalazł się on pod bezpośrednim nadzorem prezesa Rady Ministrów, by w ten sposób służby specjalne zostały właściwie osadzone w strukturze państwa, z zachowaniem jednak zasady praworządności państwa prawnego - nadzoru nad tymi służbami. Doświadczenia ostatnich tygodni i miesięcy upewniają nas, że jest to krok we właściwym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#PosełJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Propozycje, które zostały wypracowane przez komisję, odzwierciedlają ogólne oczekiwania Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Panie i panowie posłowie będą jeszcze dzisiaj zgłaszali szczegółowe propozycje poprawek.</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#PosełJerzyJaskiernia">Obecnie chciałbym się skoncentrować na dwóch zagadnieniach o zasadniczym charakterze. Jedno z nich w dalszym ciągu wymaga dyskusji. Myślę tutaj o sprawozdaniu przedstawionym przez pana posła Jana Marię Rokitę, który mówił o zmianach konstytucyjnych. Drugi problem, który będę chciał w imieniu klubu wyraźniej zasygnalizować, dotyczy usytuowania mieszkalnictwa w nowej strukturze administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#PosełJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o sprawę zmiany konstytucji, to chciałbym wyrazić tezę, że niezbyt dobrze się stało, iż zdecydowaliśmy się nad zmianami konstytucji procedować w tym trybie. Wiem, że była to kwestia pośpiechu, pewnych efektów działalności Komisji Nadzwyczajnej. Z tych przyczyn zgodziliśmy się na ten tryb. A jednak konstytucja jest czymś szczególnym, konstytucji nie można robić w pośpiechu, tam każde zdanie waży.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#PosełJerzyJaskiernia">W jakiej sytuacji jesteśmy dzisiaj? Pan poseł Rokita zgłasza poprawkę, pan marszałek kwestionuje, czy poseł Rokita ma prawo ją zgłosić, bo występuje jako sprawozdawca komisji. Ale ta poprawka ma przecież bardzo istotne znaczenie. Należy żałować, że nie udało się Komisji Nadzwyczajnej rozpatrzyć tej poprawki. Jeśli były zastrzeżenia Rady Legislacyjnej w kwestii sprzeczności z zasadą legalizmu rozwiązań, które dotyczą nowego usytuowania ministra, to nie powinno się przejść nad nimi do porządku dziennego bądź czekać do drugiego czytania. Już Komisja Nadzwyczajna, skoro podjęła się trudu prac nad konstytucją, zawsze bardzo ryzykownego, bardzo żmudnego - wiemy z kilkuletnich doświadczeń Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, jak często są to wielomiesięczne spory o jedno słowo - powinna się do nich ustosunkować. Tymczasem Komisja Nadzwyczajna w istocie postawiła nas dzisiaj przed sytuacją, kiedy musimy dopiero podczas drugiego czytania, już bez możliwości szczegółowego analizowania później, odnosić się do tej dość zasadniczej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#PosełJerzyJaskiernia">Dlatego też chciałbym zadać panu posłowi sprawozdawcy trzy pytania, które muszą tu paść. Wiem, że te kwestie były już wielokrotnie dyskutowane, ale na tle tego, co pan poseł Rokita dzisiaj zgłosił, te wątpliwości się utrzymują.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#PosełJerzyJaskiernia">Pytanie pierwsze wiąże się z tym, jaka jest ostatecznie koncepcja zakresu działania ministra, bo w różnych stadiach przedstawiano różnego typu formuły. Najpierw usłyszeliśmy, że oto chcemy odejść od ustawowego regulowania zakresu działania ministra, żeby to uelastycznić: po co ustawa, to premier powinien ustalać, co robi minister... A więc pewna nowa filozofia - nie dotychczasowy schemat, że ustawa określa zakres działania ministra, tylko ten elastyczny. Później jednak, gdy zaczęto formułować pytania, a co z zakresem odpowiedzialności konstytucyjnej ministra, w jakim zakresie minister będzie odpowiadał, jeśli nie będzie czytelne to, za co odpowiada, bo nie będzie ustawowej regulacji, zaczął się nowy wątek dyskusji - że to nie eliminuje ustaw o urzędach ministrów, tylko w istocie dotyczy ministrów bez teki. A więc można powiedzieć, że dotychczasowi ministrowie będą funkcjonować stosownie do dotychczasowych zadań, a ewentualni ministrowie bez teki stosownie do zadań, które elastycznie będzie dla nich określał prezes Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-52.10" who="#PosełJerzyJaskiernia">Gdyby tylko o to chodziło, to rodzi się pytanie, czy należy zmieniać normę konstytucyjną. Bo dla zasady pewności prawnej, dla zasady legalizmu nie było bez znaczenia, że to ustawa określa zakres działania ministra, co w sposób czytelny określa też obszar jego odpowiedzialności w wypadku naruszenia prawa, ponieważ wiadomo, w jakim zakresie był on zobowiązany do działania. Jest to również problem zaniechania działań, a więc odpowiedzialności za zaniechanie, a żeby wiedzieć, jaka jest odpowiedzialność za zaniechanie, trzeba wiedzieć, jaki jest zakres odpowiedzialności ministra.</u>
          <u xml:id="u-52.11" who="#PosełJerzyJaskiernia">W ramach tych dyskusji zrodziła się propozycja, która brzmi według sprawozdania komisji: „Minister jest powołany dla kierowania określonym działem administracji rządowej lub dla wypełniania zadań wyznaczonych przez prezesa Rady Ministrów”.</u>
          <u xml:id="u-52.12" who="#PosełJerzyJaskiernia">Stawiam panu posłowi sprawozdawcy pytanie, jak tę normę w sposób autentyczny na obecnym etapie prac legislacyjnych interpretuje Komisja Nadzwyczajna? Czy tu chodzi o dwie sytuacje, a więc z jednej strony o tzw. ministra resortowego, który kieruje działem, i jest to jedna kategoria, a po słowie „lub” zaczyna się druga kategoria, a więc minister bez teki, który działa w ramach wypełniania zadań wyznaczonych przez prezesa Rady Ministrów? Czy też — i na to pytanie musi paść klarowna odpowiedź — cała norma odnosi się do każdego ministra, przy czym się zakłada, że raz działa on jako minister kierujący określonym działem administracji rządowej, ale może też działać w zakresie zadań wyznaczonych przez prezesa Rady Ministrów? Odpowiedź na to pytanie będzie rzutowała na tok naszego dalszego myślenia i dalszej pracy.</u>
          <u xml:id="u-52.13" who="#PosełJerzyJaskiernia">Pan poseł Rokita - dzisiaj jeszcze nieformalnie, bo jako sprawozdawca nie miał do tego prawa — wyartykułował ust. 2: Minister kierujący działem administracji państwowej działa w tym zakresie w ramach upoważnień określonych ustawami oraz wydaje rozporządzenia i zarządzenia w celu wykonywania ustaw i na podstawie udzielonych w nich upoważnień. Z brzmienia tej normy mogłoby wynikać, że skoro minister kierujący działem administracji rządowej działa w tym zakresie w ramach upoważnień określonych ustawami, to znaczy, że istnieje inny zakres. Jeśli bowiem nie byłoby innego zakresu, to jaki byłby cel użycia określenia: „w tym zakresie”, skoro z funkcją ministra wiąże się tylko jeden zakres określony ustawami. Wiem, że państwo podjęli w tym wypadku próbę uszanowania sytuacji wobec zarzutu ewentualnego zagrożenia dla zasady legalizmu, ale w tym brzmieniu to mnoży wątpliwości. Stąd wydaje się, że klarowne rozstrzygnięcie tego, jaka ma ostatecznie obowiązywać koncepcja, ma niezwykle istotne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-52.14" who="#PosełJerzyJaskiernia">Proponuję, panie marszałku, by rozważyć to jeszcze w trakcie drugiego czytania, bo między drugim a trzecim czytaniem jest już tylko proste odnoszenie się komisji do wniosków, które zostały zgłoszone, a problematyka jest znacznie głębsza, niż wynikałoby to z odpowiedzi „tak” lub „nie”. Sytuacja, kiedy w kwestii zmiany konstytucji w drugim czytaniu w czasie wystąpienia poselskiego zostanie zgłoszona poprawka, o której nie wiedziały nawet kluby, przygotowując się do wystąpień, nie sprzyja precyzyjnej pracy nad tak istotną sprawą, jak ustawa zasadnicza.</u>
          <u xml:id="u-52.15" who="#PosełJerzyJaskiernia">Drugie pytanie skierowane do pana posła Rokity wiąże się z tym, że pan poseł zaniechał omówienia wniosku mniejszości. W związku z tym nie wiem, jakie argumenty przedstawia pan poseł w tym wypadku — czy jest to wniosek mniejszości, który został odrzucony w głosowaniu, ale jest racjonalny i są argumenty przemawiające za jego przyjęciem, czy też on się nie mieści w logice rozwiązania. Pytam o to dlatego, że we wniosku mniejszości mówi się: osoby powołane w trybie art. 57–62, których członkostwo wynika z ustaw szczególnych. Pan poseł sprawozdawca skoncentrował się na udowodnieniu, zdaje się, prawidłowej tezy, że chce się odejść od konstrukcji tzw. naczelnych organów administracji państwowej, a więc w tej sytuacji również od konstrukcji komitetów i komisji mających charakter naczelnych organów administracji państwowej, jednak przy tym brzmieniu, które podane jest w sprawozdaniu, gdzie mówi się: przewodniczący komisji i komitetów, których członkostwo w Radzie Ministrów wynika z ustaw dotyczących tych organów, pomija się te instytucje, w których wypadku tego typu nazewnictwo nie występuje. Mam szczególnie na uwadze Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, którym ma kierować prezes centrum. Tak więc jeżeli jest naszą intencją, aby prezes Rządowego Centrum Studiów Strategicznych wchodził w skład Rady Ministrów — bo tak zrozumiałem intencje posłów referujących — to trzeba to (jest to minimum) skoordynować z brzmieniem ustawy konstytucyjnej, ponieważ w przeciwnym razie może powstać spór o to, czy osoba, która nie jest przewodniczącym komisji czy komitetu, ale stoi na czele organu o innej terminologii ustrojowej, może wchodzić w skład Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-52.16" who="#PosełJerzyJaskiernia">Nie chciałbym obarczać tego wątku jakimiś kontekstami politycznymi, aczkolwiek one również występują, o czym zapewne zdołali się przekonać nasi przyjaciele z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-52.17" who="#PosełJerzyJaskiernia">I wreszcie trzecie pytanie do pana posła Rokity: Czy mamy gwarancję, że obiekcje Rady Legislacyjnej, które były formułowane w stosunku do konstrukcji usytuowania ministra, zostały w pełni skonsumowane przez tę poprawkę, którą pan poseł - dzisiaj jeszcze nieformalnie - przedstawił? Padło tutaj nazwisko pana prof. Stanisława Gebethnera, cenionego specjalisty, ale chciałbym się upewnić, czy ta poprawka konsumuje wszystkie wątpliwości, które zostały zgłoszone, dlatego że sprawa zasady legalizmu w kontekście zasady demokratycznego państwa prawnego ma tutaj znaczenie niezwykle istotne.</u>
          <u xml:id="u-52.18" who="#PosełJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym obecnie przejść do drugiego wątku, który przedstawię w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, dotyczącego mieszkalnictwa. Zdajemy sobie sprawę, że logika zmian, które wprowadzamy, wiąże się z potrzebą koncentracji administracji państwowej. Idea zmniejszania liczby ministerstw jest prawidłowa, idea tworzenia urzędu ministra gospodarki jest prawidłowa, kwestię nazwy, która została zmodyfikowana w stosunku do projektu, też rozstrzygnięto prawidłowo. Wątpliwości SLD budzi jednak zaproponowane przez komisję usytuowanie problemów mieszkalnictwa w resorcie gospodarki oraz kwestii budownictwa, architektury, urbanistyki i gospodarki komunalnej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, że nabrzmiałe problemy mieszkalnictwa, kwestie polityki finansowej w sferze budownictwa mieszkaniowego, sprawy przestrzennego zagospodarowania kraju, architektury, geodezji, kartografii, urbanistyki, powinny być rozwiązywane w odrębnym urzędzie administracji rządowej. Podobnie ukształtowany powinien być państwowy nadzór budowlany.</u>
          <u xml:id="u-52.19" who="#PosełJerzyJaskiernia">Wysoka Izbo! Nasze wątpliwości w tej sprawie nie mają charakteru koniunkturalnego. To nie jest próba ratowania jakiejś struktury czy tym bardziej konkretnej osoby. Podnosimy te wątpliwości, ponieważ sprawy budownictwa mieszkaniowego i tworzenia warunków umożliwiających społeczeństwu zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych nabierają coraz większego wymiaru politycznego. Wiemy, jaka jest sytuacja, wiemy o brakach mieszkań, o coraz gorszym stanie technicznym zasobów mieszkaniowych, o niezadowalającym stan-dardzie. Duże oczekiwania wzbudziła tu zarówno kampania parlamentarna, jak i prezydencka. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, że rozstrzyganie tych problemów to nie tylko kwestia administracji i struktury. Być może nawet ktoś obiektywnie zdoła udowodnić, że w tym wielkim ministerstwie gospodarki sprawy mieszkaniowe nie zostaną zepchnięte na plan dalszy. Ale jest też ryzyko, bo tworzymy moloch oparty na pewnej logice, tworzymy moloch - urząd ministra gospodarki. Oczywiście będzie to już inny minister niż ten dawny, nie ten bezpośrednio zarządzający - koncepcyjny, programujący. Jednak w ocenie Sojuszu Lewicy Demokratycznej istnieje ryzyko, że przekazanie spraw gospodarki mieszkaniowej, mieszkalnictwa, budownictwa mieszkaniowego do tego wielkiego resortu w szczególnej sytuacji, gdy i resort gospodarki, i resort spraw wewnętrznych i administracji będą miały szerokie kompetencje, może osłabić naszą politykę w tym zakresie, prowadzić do mniejszej czytelności, do zepchnięcia tej problematyki na margines działań, skądinąd bardzo istotnych.</u>
          <u xml:id="u-52.20" who="#PosełJerzyJaskiernia">Dlatego też, panie marszałku, Wysoka Izbo, Sojusz Lewicy Demokratyczej po głębokich przemyśleniach, doceniając wysiłek Komisji Nadzwyczajnej i zdając sobie sprawę, że kwestia jest kontrowersyjna, zdecydował się jednak zaproponować Wysokiej Izbie zasadniczą poprawkę, która przewiduje utworzenie urzędu mieszkalnictwa i rozwoju miast. Poprawka ta, którą przekażę panu marszałkowi, obejmuje zmiany do ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej, do projektu przepisów wprowadzających ustawy reformujące funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej, do projektu ustawy o urzędzie ministra spraw wewnętrznych i administracji, do projektu ustawy o urzędzie ministra gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-52.21" who="#PosełJerzyJaskiernia">Zdajemy sobie sprawę, Wysoka Izbo, że w tym stadium jest to już ostatni dzwonek, jeśli chodzi o możliwość zasygnalizowania tej propozycji. Prosimy jednak Wysoką Izbę o łaskawe rozważenie tej propozycji, przy czym jeszcze raz podkreślam: nie kierujemy się niczym innym - co będzie jeszcze przez posłów SLD podniesione w dyskusji indywidualnej - jak tylko troską o to, żeby ze sprawami budownictwa mieszkaniowego nie było tak, iż struktura będzie utrudniała właściwą realizację polityki w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-52.22" who="#PosełJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej wyraża przeświadczenie, że zmiany proponowane w projektach ustaw będą nam sprzyjały w drodze do Unii Europejskiej. Mamy już status państwa stowarzyszonego, ale nadal nie wiemy, kiedy zostaniemy członkami Unii Europejskiej. Wydaje się, że dostosowanie struktur administracji do wymogów, do oczekiwań związanych z wejściem do struktur Unii Europejskiej, co wielokrotnie podkreślał pełnomocnik rządu pan minister Marek Pol i co popieramy, jest trafnym kierunkiem myślenia. Uważamy, że projekty te ten cel zrealizują.</u>
          <u xml:id="u-52.23" who="#PosełJerzyJaskiernia">Uważamy również, że projekty te będą sprzyjały większej czytelności odnośnie do tego, czym jest rząd, co to jest administracja terenowa. Stąd jesteśmy za wzmocnieniem instytucji wojewody. Oczywiście są dylematy odnośnie do inspekcji i służb typu PIH, typu Państwowa Inspekcja Sanitarna, Inspekcja Farmaceutyczna i inne. Zdajemy sobie jednak sprawę z tego, że urząd wojewody to jest urząd przedstawiciela rządu w terenie. Wojewoda też musi mieć swój wpływ. Nie była właściwa sytuacja, gdy wojewoda został tak osłabiony w zakresie kompetencji, że jego realne oddziaływanie na bieg spraw państwowych było ograniczone. Ale, Wysoka Izbo, chcielibyśmy, żeby z pola naszego widzenia nie umknęły uwagi, które przed chwilą wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli pan Jacek Uczkiewicz przedstawił, ponieważ w tych uwagach było wiele racjonalnego myślenia. Ja tylko mogę, panie marszałku, w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, ubolewać, że te ważne uwagi Najwyższej Izby Kontroli są prezentowane dopiero obecnie. Są to uwagi, które powinny być zaprezentowane w toku prac Komisji Nadzwyczajnej. Jesteśmy w szczególnej sytuacji, skoro te propozycje, które pan prezes Uczkiewicz prezentował, nie prowadziły do żadnych wniosków w sensie konstrukcji norm, które można by przejąć i rozważyć. Jesteśmy w delikatnej sytuacji, bo nie chcielibyśmy z kolei sparaliżować tych służb. Jeżeli byłoby rzeczywiście tak, że umocnienie wojewody doprowadzi do konfliktu interesów, że on się znajdzie w tej sytuacji, iż jako gospodarz terenu będzie dążył do rozwoju gospodarczego, a to może odbywać się kosztem realizacji tych celów, którym te szczególne służby służą, wtedy byłby to bardzo poważny problem ustrojowy, który co najmniej wymaga dalszego przemyślenia. Nie wiem, w jakiej formie to podjąć. Zwracam się do przewodniczącego Komisji Nadzwyczajnej pana posła Czerniawskiego, żeby znaleźć jeszcze jakąś formułę, żeby nie przechodzić do porządku dziennego nad tymi uwagami.</u>
          <u xml:id="u-52.24" who="#PosełJerzyJaskiernia">Również jeśli chodzi o ten wątek, który pan wiceprezes NIK podniósł w odniesieniu do usytuowania prezesa NIK vis-a-vis Rady Ministrów, to rozumiem, że tu nie chodzi o kwestię kurtuazyjną, kto w czym bierze udział - zresztą ta sprawa była w toku prac nad ustawą o NIK rozważana - ale w szczególności sądzę, że nie jest intencją Wysokiej Izby i nie było intencją Komisji Nadzwyczajnej, żeby osłabiać NIK jako instrument kontrolny parlamentu. Tak więc jeśli prawdziwa byłaby teza, którą pan prezes Uczkiewicz dzisiaj zaprezentował, wymagałoby to jeszcze obecnie dalszego przemyślenia. Wydaje mi się, że uwzględnienie takich zmian w odniesieniu do ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli, żeby z kolei pozbawić rząd możliwości przeprowadzenia kontroli, też byłoby niewłaściwe. Był taki okres, kiedy NIK była podporządkowana rządowi i to zostało krytycznie odrzucone, ale z kolei rząd też musi mieć możliwość oddziaływania na obszar kontroli, bo nie tylko Sejm, parlament jest zainteresowany wynikami kontroli.</u>
          <u xml:id="u-52.25" who="#PosełJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jesteśmy bardzo wdzięczni Komisji Nadzwyczajnej za ten olbrzymi wysiłek, który wykonała. Zdajemy sobie jednak sprawę, że wiele spraw w dalszym ciągu jest otwartych. Posłowie SLD wniosą szereg uwag szczegółowych. Jesteśmy pod dużą presją czasu, ale z drugiej strony ta presja czasu nie powinna powodować jakichkolwiek niedoróbek legislacyjnych. Są to ustawy ustrojowe i musimy zrobić jako Izba wszystko, aby w toku drugiego czytania i odniesienia się komisji wychwycić słabości, przygotować rozwiązania, które będą dojrzałe. Niemniej jednak kierunek zmian, zasadnicze rozstrzygnięcia są prawidłowe i Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie głosował za ich uchwaleniem wraz z proponowanymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-52.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Jaskierni z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu posła Waldemara Michnę z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PosełWaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt zaprezentować Wysokiemu Sejmowi globalne stanowisko w sprawach pakietu ustaw składających się na pierwszy etap reformy rządu - ustaw przedłożonych do drugiego czytania. W wystąpieniach innych posłów z Klubu Parlamentarnego PSL naświetlone zostanie stanowisko PSL w sprawach natury bardziej szczegółowej, odnoszące się do poszczególnych projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PosełWaldemarMichna">Otóż Klub Parlamentarny PSL, jak wskazywali na to posłowie PSL w czasie pierwszego czytania, miał intencje dokonania w kilku obszarach kompetencji i struktury rządu znacznie większych zmian lub innych, niż przewidują wnoszone do drugiego czytania projekty ustaw. Jednakże przebieg dyskusji w pierwszym czytaniu oraz przebieg dyskusji w Komisji Nadzwyczajnej skłonił Klub Parlamentarny PSL do licznych kompromisów. Klub Parlamentarny PSL, mimo iż nie wszystkie jego propozycje zostały uwzględnione, uważa się za współautora proponowanego pierwszego etapu reformy rządu. Będzie wspierał uchwalenie ustaw, będzie czuł się współodpowiedzialnym za wdrożenie omawianej reformy i jej skutki.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PosełWaldemarMichna">Dotychczasowa dyskusja nad omawianym pakietem ustaw pozwoliła na osiągnięcie globalnego kompromisu co do przyszłego charakteru funkcji i zadań rządu, premiera, ministrów, ministerstw i wojewodów. Osiągnięty dotychczas w bardzo wysokim stopniu consensus oraz osiągnięte kompromisy zbliżyły Wysoką Izbę do możliwości rychłego uchwalenia ustaw stanowiących pierwszy etap reformy rządu. Podstawą uzyskiwania consensusu oraz zawierania kompromisów była nadzieja, że wdrożone zmiany w funkcjonowaniu rządu będą wzmacniane i rozszerzane przez uchwalenie nowej konstytucji, a także przez realizowanie dalszych etapów reformy na szczeblu centralnym i lokalnym.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#PosełWaldemarMichna">W Polsce Ludowej rząd był głównie koordynatorem administracji publicznej, natomiast wykonawcze decyzje polityczne państwa były przygotowywane i podejmowane poza instytucją rządu. Od 1989 r. pod względem faktycznym sytuacja uległa zmianie, jednakże prawnorozwojowe aspekty tej kwestii nie były na bieżąco regulowane. Tak więc sprawą bardzo ważną w związku z reformą rządu stało się stworzenie warunków, aby rząd, zarówno w wymiarze praktyki jak i w wymiarze prawno-ustrojowym, był nie tylko radą administracyjną, ale także centrum kolegialnego podejmowania decyzji politycznych. Na tym tle zrodziła się także kwestia roli i funkcji premiera. Otóż niektórzy wyrażali przekonanie, że premier powinien być przede wszystkim przewodniczącym politycznego kolegium, jakim jest Rada Ministrów, inni natomiast wyrażali poglądy, że premier powinien mieć kompetencje „kanclerskie”, a co najmniej „półkanclerskie”. Wydaje się, że przedkładane przez Komisję Nadzwyczajną propozycje są wyważone i że dobrze rozwiązują tę sprawę. Takie jest zdanie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#PosełWaldemarMichna">Ważne wydaje się, aby w debacie sejmowej nad reformą rządu postawić pytanie, czy rząd jako zespół ludzi wybrany w demokratycznej procedurze politycznej będzie miał pełne umocowanie i dostatecznie sprawne procedury do pełnienia funkcji głównego organu do spraw tworzenia wykonawczej polityki państwowej we wszystkich najważniejszych sprawach. Istota rzeczy polega na tym, aby wszystkie ustawy gwarantowały rządowi możliwość ustanowienia wykonawczej polityki państwowej. Po wdrożeniu pierwszego etapu reformy rząd będzie bowiem nie tylko radą do spraw kierowania administracją publiczną, ale przede wszystkim będzie stanowił centrum tworzenia wykonawczej polityki państwa. Chociaż Rada Ministrów nie może nie być nadal radą administracji publicznej, to nowością reformy jest to, że rząd otrzymuje szczególne umocowanie do tworzenia i wdrażania wykonawczej polityki państwa.</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#PosełWaldemarMichna">Otóż zdaniem Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego przedkładany przez Komisję Nadzwyczajną projekt ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów zapewnia rządowi umocowanie prawne do realizacji nie tylko funkcji koordynacyjnej w sferze administracji publicznej, ale także do wykonywania szeroko rozumianej funkcji i roli głównego ośrodka wykonawczej władzy politycznej. Projekt ustawy przewiduje zapis, w myśl którego rządem jest Rada Ministrów, rząd działa kolegialnie, jego kompetencje i zadania określają konstytucja i ustawy. Stosownie do myśli przewodniej, zamiaru wyeksponowania statusu politycznej funkcji rządu, zakresy zadań ministrów określał będzie prezes Rady Ministrów. Tak więc żaden z ministrów nie otrzyma kompetencji, które będą mogły ustawowo ograniczać polityczne uprawnienia rządu. Nie powinny się więc zdarzać protesty, jakie miały miejsce w przeszłości przy uchwalaniu budżetu na kolejne lata, aby np. minister przekształceń własnościowych nie miał wyłącznego prawa jednoosobowo przesądzać, jakie rodzaje oraz ile przedsiębiorstw przeznaczy się w danym roku do prywatyzacji. Strategie polityczno-gospodarcze z mocy prawa będą należały do całego rządu, będą wynikiem kolegialnych decyzji. Można powiedzieć, że liczne zgłaszane w przeszłości postulaty, aby sprawy natury politycznej były rozstrzygane głównie przez rząd, a nie przez poszczególnych ministrów, zostają globalnie rozstrzygnięte pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#PosełWaldemarMichna">Wszystkie sprawy dotyczące wykonawczej polityki państwowej znajdą się w kompetencji Rady Ministrów jako rządu. I w tej sprawie istnieje consensus wszystkich klubów. Dodać należy, iż do podwójnej roli rządu, a więc jako centralnego ośrodka tworzenia polityki wykonawczej państwa oraz koordynatora administracji publicznej, dostosowana jest struktura ministerstw. Art. 39 projektu ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów przewiduje dwa człony ministerstwa:</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#PosełWaldemarMichna">1) gabinet polityczny ministra, który ma służyć ministrowi do wykonywania politycznej roli członka Rady Ministrów;</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#PosełWaldemarMichna">2) pion organizacyjno-administracyjny, który będzie nadzorowany przez ministra, ale spełniać będzie głównie funkcje administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#PosełWaldemarMichna">Rolę rządu jako wykonawcy władzy politycznej widać doskonale m.in. na przykładzie projektu ustawy o Komitecie Integracji Europejskiej. Oto w art. 2 ust. 2 się stwierdza, że komitet przedstawia Radzie Ministrów wszystkie projekty programów oraz aktów prawnych składających się na wykonawczą politykę integracyjną Polski. Pakiet ustawodawczy, który omawiamy, przesądza, że rząd, uwzględniając uprawnienia parlamentu, rozstrzygał będzie o polityce wykonawczej dotyczącej integracji Polski. I znowu cały rząd, a nie poszczególne jego organy, nie poszczególni ministrowie. Tak jak w sferze ustawodawczej parlament, tak w sferze wykonawczej rząd jest umocowany do określania politycznych zasad i warunków integracji Polski z Unią Europejską. I ta kolegialność rządu oraz wynikająca z tego odpowiedzialność satysfakcjonuje Klub Parlamentarny PSL. Niezbędne jest jednak podkreślenie, że umacniając kolegialną rolę rządu w zakresie stanowienia i realizacji wykonawczej polityki państwowej projekty omawianych ustaw nie zmniejszają odpowiedzialności rządu za funkcjonowanie administracji publicznej.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#PosełWaldemarMichna">W Komisji Nadzwyczajnej ukształtował się też pogląd, że skoro decyzje polityczne w kwestii wykonawczej polityki integracyjnej podejmowane będą przez Radę Ministrów, a nie przez Komitet Integracji Europejskiej, zbędne jest powoływanie tego komitetu w trybie ustawy. Zgłoszony został więc wniosek mniejszości o odrzucenie projektu ustawy o Komitecie Integracji Europejskiej. Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego jest jednak za odrzuceniem tego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#PosełWaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ministerstwo gospodarki, które powstanie, nie będzie już miało nic lub prawie nic wspólnego ze zwierzchnictwem administracyjnym nad publicznymi oraz prywatnymi przedsiębiorstwami gospodarczymi. Zajmować się będzie tylko wykonywaniem funkcji regulacyjnych. Ponosząc odpowiedzialność za rozwój handlu zagranicznego, nie będzie też miało bezpośredniego zwierzchnictwa administracyjnego nad podmiotami handlu zagranicznego, np. uprawnień założycielskich w stosunku do przedsiębiorstw publicznych.</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#PosełWaldemarMichna">Znikną powiązania administracyjne między podmiotami gospodarki a ministerstwem gospodarki. Do zadań ministerstwa gospodarki należy przygotowywanie dla Rady Ministrów krótko- i średniookresowych projektów programów rozwoju gospodarczego, w tym polityki rozwoju przemysłu, a także rozwoju handlu zagranicznego. Ta radykalna i natychmiastowa rezygnacja ze wszystkich powiązań administracyjnych między ministerstwami branżowymi a podmiotami gospodarczymi jest wielkim aktem odwagi, na który świadomie się decydujemy jako posłowie.</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#PosełWaldemarMichna">Jednoznaczne odcięcie się na Węgrzech od administracyjnego sterowania podmiotami gospodarczymi i zastąpienie jednorazowym pociągnięciem instrumentów administracyjnych polityką gospodarczą nie przyniosło spodziewanych rezultatów. Przyjmujemy, że nie musi się to powtórzyć w Polsce. Jeśli jednak ma się nie powtórzyć, instrumenty polityki ekonomicznej muszą być możliwie wyraziste oraz najsilniejsze, na jakie nas będzie stać w danym momencie.</u>
          <u xml:id="u-54.14" who="#PosełWaldemarMichna">Polski na pewno nie stać na zastój gospodarczy nawet najmniejszych enklaw naszych podmiotów gospodarczych. Dlatego też klub PSL, wypowiadając się za oddzieleniem funkcji regulacyjnych od zarządzania i nadzoru właścicielskiego, a także popierając przewidziany w pakiecie ustaw sposób i tryb dokonania zmian w kierowaniu rozwojem gospodarki, eksponuje jednocześnie potrzebę maksymalnego zwiększenia siły bodźców ekonomicznych rozwoju gospodarczego, aby podmioty gospodarcze możliwie szybko zareagowały na nowe mechanizmy zarządzania. Jest to tym bardziej konieczne, że w krajach Unii Europejskiej zaznaczyła się znaczna recesja. Statystyka zatrudnienia Unii Europejskiej zarejestrowała np. w kwietniu br. 4-milionowe bezrobocie w Niemczech, które są naszym głównym partnerem gospodarczym. Powinniśmy potraktować tego typu fakty jako sygnały do wyostrzenia bodźców ekonomicznych, służących stymulowaniu aktywności gospodarczej oraz działań antyrecesyjnych.</u>
          <u xml:id="u-54.15" who="#PosełWaldemarMichna">Tak więc Klub Parlamentarny PSL jest za tym, aby podejmować odważne reformy, ale jednocześnie stosować możliwie najwyższe środki ostrożności, na jakie nas stać. Musimy uniknąć sytuacji, kiedy słabo działające i przestarzałe instrumenty sterowania całkowicie obumrą, a nowe, które - naszym zdaniem - powinny działać lepiej i zapewnić nam rozwój, zaczną działać dopiero w następnych latach.</u>
          <u xml:id="u-54.16" who="#PosełWaldemarMichna">W odniesieniu do nowo tworzonego urzędu ministra gospodarki trzeba zwrócić także uwagę, że dotychczas główne ośrodki analizy i kreacji bodźców ekonomicznych dla podmiotów gospodarczych zlokalizowane są w gestii ministra finansów i Centralnego Urzędu Planowania.</u>
          <u xml:id="u-54.17" who="#PosełWaldemarMichna">Ministerstwo gospodarki nie ma gotowych ośrodków ekonomicznych, ocen bodźców ekonomicznych itd. Wyposażenie ministerstwa gospodarki w zaplecze stosowne do wyznaczonego mu zakresu działań stanowi bardzo ważne i pilne zadanie.</u>
          <u xml:id="u-54.18" who="#PosełWaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od kilku lat Klub Parlamentarny PSL poświęcał dużo uwagi problemom utworzenia skarbu państwa. W pierwszym czytaniu omawianego pakietu ustaw Klub Parlamentarny PSL zgłaszał postulat, aby skarb państwa jako podmiot inicjatywy polityki gospodarczej państwa w stosunku do gospodarki publicznej oparty był na czterech agencjach, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-54.19" who="#PosełWaldemarMichna">1. Prokuratorii Generalnej,</u>
          <u xml:id="u-54.20" who="#PosełWaldemarMichna">2. Agencji do Spraw Ewidencji oraz Gospodarki Majątkiem Publicznym,</u>
          <u xml:id="u-54.21" who="#PosełWaldemarMichna">3. Agencji Prywatyzacji,</u>
          <u xml:id="u-54.22" who="#PosełWaldemarMichna">4. Agencji Udziałów Państwowych.</u>
          <u xml:id="u-54.23" who="#PosełWaldemarMichna">Klub wychodził z założenia, że agencje rządowe wyposażone w wiele cech podmiotów gospodarczych są w stanie szybko poprawić sposób gospodarowania majątkiem publicznym. Powołanie agencji nie wymuszałoby obciążenia wojewodów dodatkowymi funkcjami założycielskimi dodatkowych 3 tys. przedsiębiorstw, jakie zostaną im przekazane.</u>
          <u xml:id="u-54.24" who="#PosełWaldemarMichna">Wnioski PSL nie w pełni jednak zostały uwzględnione. Uwzględniona została tylko idea Agencji Prywatyzacji. Klub Parlamentarny PSL liczy, że powstanie triady podmiotów decyzyjnych w sprawach stanowienia i wykonawstwa polityki prywatyzacji, tzn. rządu, ministra skarbu państwa oraz Agencji Prywatyzacji, wykluczy kontynuację dotychczasowego stanu, kiedy jeden podmiot, jakim jest Ministerstwo Przekształceń Własnościowych, kreował i realizował politykę prywatyzacji, kontrolował i oceniał jej wykonanie. Ta możliwość wykluczenia koncentracji całego łańcucha przeciwstawnych funkcji w jednym ręku satysfakcjonuje Klub Parlamentarny PSL.</u>
          <u xml:id="u-54.25" who="#PosełWaldemarMichna">Klub Parlamentarny PSL uważa, że majątek publiczny w Polsce, podobnie jak w krajach Unii Europejskiej, nie będzie sprywatyzowany do dna, ale stanowić będzie w dającej się przewidzieć przyszłości, łącznie z akcjami i udziałami — podobnie jak w krajach Unii Europejskiej — nie mniej niż 30–35% całego majątku krajowego. Dlatego Klub Parlamentarny PSL przywiązywał i przywiązuje dużą wagę do Agencji Ewidencji i Wykorzystania Mienia Publicznego, a także do Prokuratorii Generalnej i Agencji Udziałów Publicznych. Idea utworzenia w ramach skarbu państwa tych agencji nie zyskała jednak poparcia.</u>
          <u xml:id="u-54.26" who="#PosełWaldemarMichna">Klub Parlamentarny PSL nie zmienia swojego poglądu co do zasady, ale traktuje obecne projekty jako wynik kompromisu. Tak więc Klub Parlamentarny PSL akceptuje projekt ustawy o urzędzie ministra skarbu państwa przedkładany przez Komisję Nadzwyczajną, chociaż nie wszystkie wnioski PSL dotyczące tej sprawy zostały uwzględnione.</u>
          <u xml:id="u-54.27" who="#PosełWaldemarMichna">Projekt ustawy o urzędzie ministra finansów oraz o urzędach i izbach skarbowych zmierza do ścisłego związania tego ministerstwa ze sferą budżetu państwa. Proponowane w ustawie kompetencje ministra finansów odpowiadają w ogólnym zarysie jego obecnym kompetencjom. Tak więc ani w sferze dochodów, ani w sferze wydatków budżetu nie zmienia się zakres odpowiedzialności ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-54.28" who="#PosełWaldemarMichna">Klub Parlamentarny PSL akcentował potrzebę zdefiniowania uprawnień nadzorczych czy inspekcyjnych ministra finansów w stosunku do funduszy celowych. Obecny projekt ustawy stwierdza wprawdzie, że minister finansów jest właściwy w sprawach finansów publicznych, z czego wynika, że również w sprawie funduszy celowych, ale nie definiuje zadań konkretnych w stosunku do funduszy celowych. Tymczasem fundusze celowe stanowią łącznie więcej niż 50% wartości wydatków budżetu. Ważne jest więc ustanowienie pewnych form inspekcji i nadzoru ministra finansów nad tymi pozabudżetowymi środkami. Gospodarka niektórymi funduszami celowymi wymaga pewnej inspekcji i nadzoru Ministerstwa Finansów. Klub Parlamentarny PSL wyraża przekonanie, że prezes Rady Ministrów skorzysta z zapisu art. 9 ustawy o urzędzie ministra finansów, który to artykuł pozwala w drodze rozporządzenia określać szczegółowy zakres działania ministra finansów. W rozporządzeniu takim mogą się znaleźć zadania nadzorcze czy inspekcyjne ministra finansów w stosunku do funduszy celowych.</u>
          <u xml:id="u-54.29" who="#PosełWaldemarMichna">W trakcie dyskusji w komisjach nad pakietem omawianych ustaw zaistniały pewne różnice zdań w kwestii Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. Sprawy te nie zostały do końca rozstrzygnięte; zgłoszono wniosek mniejszości, o którym już moi przedmówcy mówili. Wyrażę więc w tej kwestii stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego. Otóż sama idea Rządowego Centrum Studiów Strategicznych akceptowana jest przez wszystkie kluby. Różnice zdań dotyczą tego, czy kierownik tego centrum, nazywany prezesem, ma być z urzędu członkiem Rady Ministrów czy też jest to zbyteczne. Rządowy projekt ustawy przewiduje, że prezes centrum powinien być ministrem — członkiem Rady Ministrów. Klub Parlamentarny PSL popiera takie rozwiązanie. W przypadku, gdyby kierownik tego centrum nie miał być członkiem Rady Ministrów, nie zachodziłaby potrzeba powoływania tego centrum w trybie ustawy. Centrum jako zwykła placówka naukowa mogłoby być powołane w trybie decyzji prezesa Rady Ministrów, a nawet — być może — szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Powoływanie konkretnej placówki naukowo-badawczej nie jest materią ustawową. Materią ustawową jest fakt powołania placówki stanowiącej centrum studiów, której kierownik, prezes, jest członkiem Rady Ministrów. Tymczasem tylko wówczas takie centrum może odegrać rolę, gdy jego kierownik będzie członkiem Rady Ministrów, a co za tym idzie — będzie w stanie na żywo konfrontować decyzje Rady Ministrów z wynikami studiów tego centrum, a także z wynikami badań innych placówek gospodarczych w Polsce. Wówczas to jako członek Rady Ministrów prezes centrum strategicznego może stanowić osobę odpowiedzialną za uwzględnienie wyników badań i studiów w praktyce zarządzania krajem.</u>
          <u xml:id="u-54.30" who="#PosełWaldemarMichna">Klub PSL opowiada się więc za przyjęciem w tej sprawie projektu ustawy zgodnego z propozycją rządu. Klub Parlamentarny PSL wypowiada się także za ukształtowaniem poprawki do konstytucji w taki sposób, aby nie przekreślić możliwości powoływania prezesa tego centrum na członka Rady Ministrów i ministra.</u>
          <u xml:id="u-54.31" who="#PosełWaldemarMichna">Ustawy zawarte w drukach nr 1695, 1696 i 1697, a dotyczące zmiany niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej, przepisów wprowadzających ustawy reformujące funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej oraz zmiany ustaw o terenowych organach rządowej administracji ogólnej stanowią pewnego rodzaju pierwszy etap wdrożenia reformy. Dostosowują treść obowiązujących obecnie ustaw do zamierzeń zawartych w ustawach reformujących rząd.</u>
          <u xml:id="u-54.32" who="#PosełWaldemarMichna">Globalnie Klub Parlamentarny PSL akceptuje wyżej wymienione projekty ustaw. Klub Parlamentarny PSL upoważnił mnie jednak do zwrócenia się do Wysokiego Sejmu o uchwalenie wniosku mniejszości nr 6 odnoszącego się do zawartego w druku nr 1695 projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej. We wniosku mniejszości zawarta jest propozycja rządowa, aby PIOŚ nie był podporządkowany wojewodom, a stanowił - tak jak obecnie - inspekcję centralną. Motywacja główna jest następująca. Wojewodom podlegać będzie kilka tysięcy przedsiębiorstw i spółek publicznych, będą więc pod presją, by łagodzić kontrole. Wojewodowie nie powinni sami się kontrolować.</u>
          <u xml:id="u-54.33" who="#PosełWaldemarMichna">Klub Parlamentarny PSL ma też wątpliwości, czy już obecnie należy podporządkować wojewodzie Państwową Inspekcję Handlową.</u>
          <u xml:id="u-54.34" who="#PosełWaldemarMichna">Zaprezentowane niewielkie korekty nie ograniczają pozytywnego stanowiska PSL wobec całego omawianego pakietu ustaw.</u>
          <u xml:id="u-54.35" who="#PosełWaldemarMichna">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za uchwaleniem omawianego pakietu ustaw, chociaż jest otwarty na dalsze udoskonalenia, o których mówili tutaj szeroko moi przedmówcy, a także wiceprezes NIK pan Uczkiewicz.</u>
          <u xml:id="u-54.36" who="#PosełWaldemarMichna">Klub wyraża przekonanie, że pierwszy etap reformy przyczyni się do umacniania demokracji w Polsce, a także do umacniania systemu społecznej gospodarki rynkowej.</u>
          <u xml:id="u-54.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Waldemarowi Michnie z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie stanowisko Unii Wolności przedstawi pan poseł Tadeusz Syryjczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po ponad dwóch latach urzędowania koalicja SLD i PSL i jej rząd przedstawiły projekt zmian struktury centrum rządowego. Projekty te Unia Wolności w pierwszym czytaniu poddała negatywnej ocenie z kilku powodów.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Po pierwsze, uważaliśmy i nadal uważamy, że debata nad reformą centrum bez rozstrzygnięć co do zakresu decentralizacji jest rzeczą niedobrą. Zakres decentralizacji, to jest przekazania kompetencji, środków finansowych, a nade wszystko politycznej odpowiedzialności administracji samorządowej (gminom, powiatom) oraz rządowej lub samorządowej, jaką będą zapewne wojewodowie, powinien być ustalony i powinny być przeprowadzone odpowiednie działania przed reorganizacją ministerstw. Niektóre kompetencje policyjne, szeroko rozumiane, mogą trafić do gmin lub powiatów, czyli do administracji samorządowej, co zmniejsza istotnie funkcję administracji rządowej w określonej sprawie. Niektóre funkcje można przekazać wojewodom, wtedy także zmniejsza się zakres pracy ministerstw. W rezultacie może się okazać, że obciążenie merytoryczne poszczególnych resortów ulegnie zmianie, a to wzmocni przesłanki kumulacji niektórych urzędów, a także wyostrzy widzenie faktycznych funkcji centrum, ułatwi ich selekcję i grupowanie w różnych urzędach.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Ten argument jest nadal aktualny. Co gorsza, stanowisko rządu co do sposobu decentralizacji administracji i zakresu jej usamorządowienia uległo dalszemu rozmyciu w ostatnim czasie. Rzutuje to na przykład bardzo istotnie na ocenę proponowanego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Jeżeli określone funkcje z zakresu administracji, związany z nimi budżet, a nade wszystko odpowiedzialność polityczna trafia do samorządu (powiatu, województwa samorządowego), jest to poprawnie skonsolidowane ministerstwo, odpowiadające za całokształt polityki wewnętrznej rządu, egzekucje prawa i relacje z samorządami, a więc to, co tradycyjnie określamy jako politykę wewnętrzną. W przeciwnym razie mamy do czynienia z administracyjnym olbrzymem, trudnym do kierowania, budującym realną lub może nie realną, lecz pozorną omnipotencję ministra.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Także kwestia usytuowania wojewody jest trudna do przecenienia, ale też trudna do przewidzenia w obecnym układzie. Czy zachowujemy stan, w którym jest on administratorem - a wówczas należałoby kategorycznie podtrzymać zasadę, że jest on jednak członkiem państwowej służby cywilnej - czy też jest to województwo samorządowe, a więc siłą rzeczy wojewoda jest funkcjonariuszem o charakterze politycznym, ale którego sposób powoływania musi uwzględniać samorządowy charakter województwa.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Po drugie, uważaliśmy - zgodnie z projektami opracowywanymi jeszcze w roku 1992 i 1993 w biurze do spraw reformy rządu Hanny Suchockiej - że reforma centrum powinna wyraźnie określić formę działania rządu, jego solidarną odpowiedzialność, elastyczność podziału kompetencji między członków rządu, umocnienie funkcji premiera, A co do premiera, to trzeba rozstrzygnąć definitywnie, czy jest on przewodniczącym rządu, czy raczej jego szefem, kanclerzem. W związku z tym charakter jego obsługi merytorycznej ulega zasadniczej zmianie. To ważny czynnik reformy.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W systemie monopartyjnym, przynajmniej w jego socjalistycznej wersji, ciałem tworzącym politykę było Biuro Polityczne KC partii, dysponujące w tym celu aparatem, który, cokolwiek by mówić o politycznej treści i merytorycznym poziomie jego pracy, a także zgodzie na sens jego działania, stanowił miejsce tworzenia polityki państwowej. Było to niedobre, gdyż partia tworzyła politykę państwową. Ministerstwa zajmowały się sprawami bieżącymi oraz realizacją tej polityki. Premier i rząd koordynowali raczej jej wykonanie niż faktycznie tworzyli politykę.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W systemie wielopartyjnym, w którym w dodatku trzeba się liczyć z koniecznością tworzenia rządów koalicyjnych, partie nie są i nie powinny być miejscem tworzenia polityki państwowej. Ich programy oczywiście stanowią przesłankę polityki rządu, który one powołują, ale tworzenie programów rządowych, założeń polityki powinno mieć miejsce w strukturach państwowych, a więc zwłaszcza rządowych.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Obecna struktura biurokracji Urzędu Rady Ministrów ogranicza się zasadniczo do organizacji prac rządu i obsługi legislacyjnej. Polityczna podmiotowość rządu jako całości wymaga tymczasem istnienia zaplecza o znacznie istotniejszym charakterze. Projekt — wraz z projektem ustawy o Centrum Badania Opinii Społecznej, który przedłożyli posłowie w druku nr 1705 — „domyka” w istocie kwestię otoczenia informacyjno-strategicznego, analitycznego dla uzyskiwania danych wejściowych do procesów decyzyjnych na najwyższym szczeblu państwa. W praktyce kompletne zasilanie informacyjno-analityczne zapewnia, jeżeli odliczyć ministerstwa, biuro prasy w Urzędzie Rady Ministrów (powinno funkcjonować w ramach kancelarii premiera), biuro kontroli, które analizuje i kontroluje wykonywanie decyzji premiera, biuro operacyjne, które agreguje informacje uzyskane od organów administracji rządowej, Centrum Badania Opinii Społecznej, które bada stan opinii publicznej i które powinno być instytucją państwową o dużej randze. Temu też powinny służyć analizy i projekty długookresowe, które będą tworzone w Rządowym Centrum Studiów Strategicznych, powstałym z przekształconego CUP (konsekwencją takiego charakteru Rządowego Centrum Studiów Strategicznych powinno być to, że będzie to instytucja podlegająca premierowi, a nie ekstra powołanemu w tym celu ministrowi; stąd nasze stanowisko w tej sprawie). Taką instytucją jest też Urząd Ochrony Państwa, który dostarcza informacji wywiadowczych oraz analiz o takim charakterze. W sumie można więc powiedzieć, że w tym zakresie dokonano kroku we właściwym kierunku, ale nie jest to posunięcie do końca. Zwłaszcza usytuowanie Rządowego Centrum Studiów Strategicznych jako instytucji kierowanej przez ministra uważamy za niewłaściwe i dlatego występujemy z odpowiednim wnioskiem mniejszości. Chodzi o to, aby była to ważna instytucja podległa premierowi, służąca premierowi i całemu rządowi, i by nie był to mimo wszystko pewien quasi-resort.</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Uznając pracę komisji sejmowej prowadzącą do przyjęcia modelu Rady Ministrów po części zgodnego z koncepcją, którą proponowaliśmy, poprzemy zmianę konstytucji wraz z przedłożonymi dziś poprawkami oraz ustawę o Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Po trzecie, mówiliśmy, że istotne jest oddzielenie funkcji politycznych i służby cywilnej w administracji rządowej. Jednak sprawa ta wymaga pewnego poczucia równowagi, także liczbowej. Jeżeli będzie jeden dyrektor generalny ministerstwa, a więc osoba, która jest najwyższym urzędnikiem i faktycznie stałym pierwszym zastępcą ministra — tego i następnych ministrów — a równocześnie liczba politycznych wiceministrów, czyli sekretarzy i podsekretarzy stanu, będzie nieograniczona, to w sposób oczywisty naruszymy równowagę między administracją rządową i służbą cywilną a gabinetem politycznym ministra. Dziś postępuje bowiem inflacja funkcji sekretarzy i podsekretarzy stanu; w istocie są oni naddyrektorami departamentów, w niektórych resortach jest ich ponad 10, a — jak się zdaje — powinno być 1–3.</u>
          <u xml:id="u-56.10" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wspomniałem już o problemie poprawnego docelowego usytuowania stanowiska wojewody. Nasz pogląd jest taki, że przy obecnym podziale administracyjnym byłoby lepiej, gdyby była to służba cywilna. Koalicja rządowa zrealizowała faktycznie program, w którym wojewoda staje się czynnikiem politycznym. Blisko 3/4 wojewodów zostało zmienionych, często są to działacze partyjni szczebla wojewódzkiego. W związku z tymi faktami, wyraźnie politycznym traktowaniem wielu funkcji urzędniczych, nie ukrywamy, że mamy poważne obawy dotyczące tego, jak w tych warunkach będzie realizowana systemowa zasada podziału na gabinety polityczne i służbę cywilną. W każdym razie uważamy, że dalsze zwiększanie liczby sekretarzy stanu jest niewłaściwe. Oddzielnie wypowiemy się jeszcze co do usytuowania wojewody.</u>
          <u xml:id="u-56.11" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Po czwarte, Unia Wolności odnosi się negatywnie do utrwalenia, a nawet pogłębienia dezintegracji odnośnie do reprezentacji państwa za granicą. Już w związku z zapisami „małej konstytucji” jest dość dużo kłopotów w tej sprawie. Ostatnie miesiące wskazują, że nie są to bynajmniej symptomy charakterystyczne dla podziału politycznego między urzędem prezydenta a rządem. Także dziś pojawiają się pierwsze symptomy tego, że „dwugłowa” władza wykonawcza jest czymś niewłaściwym, i w polityce zagranicznej zaczyna to być widoczne. Komitet Integracji Europejskiej oraz kompetencje ministra gospodarki zarysowane w sprawozdaniach oznaczają reprezentowanie rządu także za granicą oraz podtrzymują absurdalny stan — nie zmieniony przez ostatnie 7 lat — w którym minister, przedtem współpracy gospodarczej z zagranicą, a dziś gospodarki, według projektów złożonych przez komisję, ma swoje specjalistyczne ramię zagraniczne w postaci biur radcy handlowego. Stąd mamy swoje wnioski odnośnie do ustawy o Komitecie Integracji Europejskiej, który to komitet mógłby być powołany nie jako specjalny organ rządowy, ale jako jeden z komitetów Rady Ministrów, i to by wystarczyło w obecnej sytuacji, oraz poprawki do ustawy o urzędzie ministra gospodarki, znoszące jego szczególne uprzywilejowanie w zakresie polityki zagranicznej. Każdy minister, każdy urząd centralny ma pewien zestaw spraw zagranicznych i prowadzi odpowiednią współpracę, ale przecież nie wynika stąd posiadanie specjalnej służby dyplomatycznej. W tym trybie bowiem do istniejącego już bałaganu, a więc kilkudziesięciu administracji specjalnych, które posiadają ministrowie w terenie, dodajemy nowe kuriozum w postaci dyplomacji specjalnych, a raczej utrzymujemy ustawowo pewne kuriozum w postaci dyplomacji specjalnych; kolejni ministrowie zapewne zgłoszą po jakimś czasie roszczenia o biura radcy kulturalnego, wojskowego itd., poza strukturą ambasad. Podobnie jak wojewoda w województwie, tak ambasador za granicą jest przedstawicielem Polski i oczywiście każdy resort ma prawo żądać od MSZ, aby była właściwa obsługa w zakresie dotyczącej go problematyki. Natomiast istnienie specjalistycznych agend jest reliktem okresu PRL, w którym rzeczywiście ambasada jako przedstawicielstwo polityczne miała pewne kłopoty w niektórych kontaktach i w tym celu ówczesne rządy tworzyły alternatywną sieć, która zapewniała łatwiejszy dostęp do niektórych kontrahentów, z którymi ambasady nie mogły się kontaktować. Po co jednak mamy to utrzymywać, i to jeszcze w formie ustawowej gwarancji, że się to zachowa? Dajmy szansę na ewentualną reorganizację w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-56.12" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Proszę Państwa! Wysoki Sejmie! Kolejnym problemem, który jest bardzo istotny i też był przedmiotem naszych wystąpień przy okazji tej reformy, a także przy okazji dyskusji o skarbie państwa i prywatyzacji, jest zasada, którą wyznajemy, że kształt resortów gospodarczych zależy w znacznym stopniu od stosunku rządu do prywatyzacji. Dotyczy to zwłaszcza kwestii instytucjonalizacji skarbu państwa, bez względu na to, jak nazwiemy urząd czy urzędy odpowiedzialne za tzw. dominium państwowe. Zarówno zdrowy rozsądek, jak i doświadczenia węgierskie wskazują, że jeżeli misją urzędu będzie zarząd majątkiem, wtedy z natury rzeczy popadnie on w konflikt z prywatyzacją, gdyż każda sprzedaż będzie zmniejszać zakres jego władzy. Jeżeli misją urzędu ma być prywatyzacja, wtedy zarząd sprawowany przed prywatyzacją powinien być wykonywany przez jednostkę wchodzącą w skład urzędu odpowiedzialnego za prywatyzację. Znosi to częściowo konflikt interesów, ponadto zmniejsza niebezpieczeństwo zaniżania wartości przedmiotu prywatyzacji w czasie przejściowym. Odejście od błędnej i wręcz nie dopracowanej koncepcji dwóch resortów jest krokiem we właściwym kierunku, ale sprawa nie została przeprowadzona do końca. Ten fakt, a także brak koncepcji decentralizacyjnej, nakazuje ostrożnie traktować integrację wszystkich funkcji „policyjnych” w urzędzie wojewody. Nasuwa się bowiem pytanie o rolę wojewodów w procesie prywatyzacji i administracji przedsiębiorstwami państwowymi. Prywatyzacja kapitałowa oraz realizacja programu powszechnej prywatyzacji są z natury rzeczy przedsięwzięciami scentralizowanymi. Natomiast prywatyzacja bezpośrednia, dzierżawa, leasing mienia, sprzedaż składników majątkowych i inne formy prywatyzacji bądź innego wykorzystania mienia produkcyjnego wymagają bliższego kontaktu w terenie. Można by to zapewnić poprzez oddziały terenowe lub agencje regionalne podobne do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Unia Wolności opowiada się za utworzeniem wielu agencji własności nierolniczej skarbu państwa odpowiedzialnych za przekształcenia przedsiębiorstw nie przewidzianych do prywatyzacji kapitałowej i nie zaliczanych do strategicznych. Przejmowanie przedsiębiorstw powinno się odbywać jednak szybciej. Po decyzji o ścieżce prywatyzacyjnej agencja powinna natychmiast przejmować uprawnienia organu założycielskiego, aby zapobiec negatywnym procesom towarzyszącym oczekiwaniu na przejęcie firmy od organu założycielskiego. Tym wymaganiom przedłożona ustawa nie sprostała. Słusznie zakłada oddzielenie dominium od imperium, ale zauważmy, że to dzieje się na szczeblu centralnym, a nie jest konsekwentne na szczeblu regionalnym i wojewódzkim. Rozwiązania dotyczące utworzenia agencji udziałów i akcji skarbu państwa, utworzenia agencji majątku państwowego i odpowiednich procedur postępowania tych organów były w roku 1993 zaawansowane i nie zostały wykorzystane w bieżącej pracy.</u>
          <u xml:id="u-56.13" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wątpliwości budzi też przepis art. 5 ustawy o ministrze skarbu, który nakłada na wszystkie państwowe osoby prawne obowiązek zgłaszania ministrowi skarbu czynności prawnych dotyczących rozporządzania rzeczowymi składnikami majątku trwałego. Jest to poważne ograniczenie samodzielności tych osób. Ponieważ Kodeks handlowy wyraźnie reguluje relacje organu założycielskiego i udziałowców, podobnie jak ustawa o przedsiębiorstwie państwowym, w związku z tym należy wyraźnie, a nie tylko przez domniemanie, wyłączyć te osoby prawne spod działania nowych przepisów, które są w sprawozdaniu komisji. Ponadto trzeba pamiętać, że szereg państwowych osób prawnych, takich jak szkoły wyższe, instytuty naukowo-badawcze, Polska Akademia Nauk, które mają osobowość prawną i pewną autonomię, zostanie narażonych na konieczność zgłaszania sprzedaży mienia ministrowi skarbu i oczekiwania na sprzeciw i ewentualny spór sądowy. Uważamy, że w niektórych wypadkach ma to swoje uzasadnienie. Niemniej jednak ustalenie granicy na poziomie 20 tys. ECU, czyli wartości starego samochodu, jest przesadą. Wnosimy, aby odpowiednia granica została podniesiona do 50 tys. ECU. Jak sądzę, w ustawach właściwych trzeba będzie w przyszłości te sprawy regulować dla poszczególnych typów osób prawnych, bo czym innym jest szkoła wyższe, która ma swój senat i swoją strukturę demokratyczną, która kontroluje gospodarkę, czym innym zaś są osoby prawne o mniej rozbudowanej na przykład kontroli społecznej. W związku z powyższym stanowiskiem będziemy popierali wniosek mniejszości dotyczący zachowania samodzielności Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska. To jest kwestia wniosku drugiego, trzeciego i szóstego. Są też w klubie wątpliwości co do samodzielności inspekcji handlowej i niektórych administracji specjalnych. Niemniej jednak kub popiera zachowanie Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska jako samodzielnej jednostki, takiej, jaką ona jest, w związku z tym, że funkcja wojewody w sprawach prywatyzacyjnych jest niedookreślona.</u>
          <u xml:id="u-56.14" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Ponadto zgłaszam następujące poprawki, wynikające z przedłożenia, o którym mówiłem. Po pierwsze, proponuję, aby w ustawie o urzędzie ministra gospodarki (druk nr 1690) wprowadzić poprawkę, która przewiduje, że zakresem jego działania jest także polityka w zakresie energetyki i opracowywanie założeń polityki energetycznej państwa. Myślę, że to jest drobne uchybienie, jest to dział polityki państwowej, który musi być prowadzony i w którym interwencja państwa zawsze będzie większa niż w innych działach — należy więc to wyeksponować. Ponadto zgodnie z tym, co mówiłem o polityce zagranicznej, proponuję, aby w art. 2 pkt 2 skreślić słowa: „a także tworzenie i utrzymywanie w tym celu placówek ekonomiczno-handlowych za granicą”. W art. 2 pkt 6 proponuję zapisać, że: celem działania ministra jest też współdziałanie z ministrem spraw zagranicznych w reprezentowaniu rządu w stosunkach gospodarczych z zagranicą — z zachowaniem jednak podstawowych funkcji MSZ. Ponadto w konsekwencji w ustawie o przedsiębiorstwach państwowych, która jest całościowo nowelizowana, proponuję, aby w ramach nowelizacji (druk nr 1691) w art. 5 po ust. 1 dodać nowy ustęp w brzmieniu: „Przepisów niniejszego artykułu nie stosuje się do państwowych osób prawnych działających na podstawie ustawy o przedsiębiorstwie państwowym na podstawie Kodeksu handlowego”. I analogicznie dalej: „Przepisów niniejszego artykułu nie stosuje się do czynności prawnych, które wymagają zezwolenia na podstawie ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym”. Powstaje bowiem sytuacja, w której ta sama czynność handlowa będzie wymagała dwóch odrębnych trybów postępowania.</u>
          <u xml:id="u-56.15" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Ponadto w związku z tym wprowadzimy analogiczne zmiany do tej ustawy nowelizującej, generalnej w art. 14 i 15. Ponadto proponuję jeszcze dwie poprawki. Dotyczą one problemu eksterytorialności Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w nowym kształcie. Otóż wiele służb państwowych ma specjalne agendy do celów MSW ze względu na zmilitaryzowanie starego resortu, czyli Państwową Straż Pożarną, Straż Graniczną, jednostki wojskowe i Policję państwową przede wszystkim. Nie do końca komisja „wyczyściła” tę problematykę. Stąd wnioski do art. 24 i 51 tej ustawy. Chcę jeszcze dodać, że konieczne są pewne poprawki legislacyjne związane z tym, że w międzyczasie np. uchylono ustawę o więziennictwie i ta, o której mowa w tej chwili w ustawie nowelizującej, jest już nieaktualna.</u>
          <u xml:id="u-56.16" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wysoki Sejmie! Starałem się wyraźnie oddzielić zakres naszych politycznych obaw i politycznych wątpliwości, jakie towarzyszą wdrażaniu tej reformy, w sytuacji daleko idącego upolitycznienia i gospodarki, i administracji przez obecną koalicję i wdrożenia de facto pewnych zmian o charakterze upolityczniającym urzędy wojewódzkie - od merytorycznych spraw, nad którymi pracowaliśmy i będziemy pracować tak, aby te zmiany, które będą wprowadzone, były możliwie najlepsze.</u>
          <u xml:id="u-56.17" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Zwracano się do nas, aby wzorem opozycji z roku 1990, która wniosła do reformy samorządowej aż 30 poprawek, dziś nie wnosić ich tak wielu i nie komplikować biegu spraw. No cóż, wnosimy około 15 poprawek, z czego nie wynika, że jesteśmy dwa razy gorszą opozycją. Obawiam się jednak, że to partie rządzące zmierzają do rozmycia niektórych reform, zapowiadając już w tej chwili wiele poprawek o fundamentalnym znaczeniu i wiele poprawek szczegółowych.</u>
          <u xml:id="u-56.18" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">W związku z powyższym chcę jasno powiedzieć, że nasze głosowanie co do finalnych kształtów ustaw będzie uwarunkowane tymi zastrzeżeniami politycznymi, które zgłosiłem na wstępie, a więc niezrealizowaniem pewnych postulatów generalnych i zagrożeniami, które istnieją, a także ostatecznym kształtem ustaw, jaki wyniknie z debaty, którą dzisiaj podjęliśmy.</u>
          <u xml:id="u-56.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Tadeusz Syryjczyk z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Mirosława Małachowskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PosełMirosławMałachowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Unia Pracy jest zwolennikiem wszystkich reform strukturalnych i kompetencyjnych organów administracji państwowej, sprzyjających bardziej sprawnemu funkcjonowaniu państwa, zwłaszcza takich, które przyczyniają się do lepszej, skuteczniejszej ochrony interesów obywateli, tym bardziej że skutkiem reformy będzie zmniejszenie wydatków na administrację centralną. Zaoszczędzoną sumę będzie można przeznaczyć na zmniejszenie obciążeń podatkowych obywateli bądź na cele społeczne.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PosełMirosławMałachowski">Za najbardziej istotną część reformy uważamy utworzenie organu odpowiedzialnego za ochronę majątkowych interesów skarbu państwa. W pierwszym etapie reformy nie zostało zdefiniowane pojęcie skarb państwa, co uważamy za mankament. Brak zgodności w zdefiniowaniu tego organu przez prawników i polityków przyjmujemy za ważny powód, wierząc, iż po wejściu w życie pierwszego etapu reformy definicja skarbu państwa stanie się możliwa do określenia i ogólnej akceptacji.</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#PosełMirosławMałachowski">Powstały organ będzie odpowiedzialny za całość interesów skarbu państwa oraz gospodarowanie mieniem. Połączenie w jednym urzędzie - ministra skarbu państwa - całości spraw, w tym prywatyzacji, uważamy za zasadne. Zmiana usytuowania zagadnień prywatyzacyjnych w stosunku do przedłożenia rządowego jest konieczna i ma uzasadnienie racjonalne i ekonomiczne. Mamy nadzieję, że powstanie nareszcie instytucja, która nie zawiedzie zaufania, instytucja, o której mówiło się od początku procesu prywatyzacji, ale która nigdy nie miała tak szerokiej zgody politycznej.</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PosełMirosławMałachowski">W tym miejscu pozwolę sobie odnieść się w imieniu Unii Pracy do poprawki mniejszości z druku nr 1691 odnośnie do zakresu działania ministra skarbu państwa. Jesteśmy za poparciem wniosku mniejszości. Problem reprywatyzacji jest ważny dla milionów obywateli naszego kraju i bezwzględnie musi być rozwiązany. Odkładanie go w nieskończoność jest niemożliwe z wielu powodów. Dlatego będziemy głosowali za poprawką mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-58.4" who="#PosełMirosławMałachowski">Mamy za sobą zasadniczą przebudowę stosunków gospodarczych, co doprowadziło do ukształtowania gospodarki rynkowej. Patrząc z szerszej perspektywy, obecną reformę centrum należy postrzegać jako kolejny krok w całym procesie reform. Obecnie proponowanej reformy centrum rządu nie można rozpatrywać w sposób wyizolowany. Należy mieć świadomość, w którym momencie reformowania całego państwa, gospodarki i świadomości społecznej reforma centrum się dokonuje. Z tego punktu widzenia zasadnicze znaczenie ma unormowanie zasad organizacji i trybu funkcjonowania Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-58.5" who="#PosełMirosławMałachowski">Przyjmując projekt ustawy w tych kwestiach, po raz pierwszy od okresu międzywojennego ustawowo określone zostaną ramy pracy rządu. Istotne znaczenie ma podkreślenie kolegialnego charakteru tego organu i wskazanie na odpowiedzialność polityczną ministra jako członka rządu za sposób działania i decyzje całego rządu. Ustawa stwarza premierowi większe możliwości skutecznego kierowania zarówno pracami poszczególnych ministrów, jak i rozwiązywaniem całości problemów kraju. Zastanawiamy się tylko, jak poszczególni premierzy będą korzystać z tego rozwiązania. Obawiamy się, aby rządy pod wpływem konieczności politycznej nie rozrastały się na tej zasadzie, że przybędzie kilku nowych ministrów, których merytoryczny zakres obowiązków będzie mało znany obywatelom i podmiotom gospodarczym. Już dzisiaj większość obywateli ma olbrzymie trudności ze zmieniającymi się co chwila uregulowaniami prawnymi. Dlatego jesteśmy za stabilizacją struktur ministerstw, które mają powstać. Nie możemy się zgodzić na zapis proponowany przez komisję i zawarty w art. 38 ustawy o organizacji i trybie Rady Ministrów, pomysł praktycznie automatycznego odwoływania wraz z odwołaniem rządu wszystkich sekretarzy i podsekretarzy stanu, a także wojewodów i ich zastępców. Mamy wrażenie, iż zgłoszono go, zapominając o tym, jak krótki jest żywot polskich gabinetów. Wymiany, a w każdym razie odwoływania i powoływania na nowo co rok całej kadry kierowniczej państwa — jest to ponad 300 osób — nie wytrzymałyby nawet kraje silniejsze gospodarczo niż Polska. Nie uznajemy za dobre rozwiązania zapisu proponowanego jako wniosek mniejszości. Efekt destabilizacyjny tego rozwiązania jest niewiele mniejszy. Wnosimy jako klub Unii Pracy o całkowite wykreślenie art. 38 z treści ustawy jako groźnego dla funkcjonowania państwa.</u>
          <u xml:id="u-58.6" who="#PosełMirosławMałachowski">Unii Pracy trudno było i jest pogodzić się z zakresem uprawnień, działań i kompetencji ministra spraw wewnętrznych i administracji, zaproponowanym przez komisję. Już w wystąpieniu klubowym na 75 posiedzeniu Sejmu daliśmy temu wyraz w przemówieniu klubowym wygłoszonym przez Zbyszka Bujaka. Niestety, nie udało nam się przekonać członków komisji do konieczności rozdziału tego ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-58.7" who="#PosełMirosławMałachowski">Jesteśmy zadowoleni, że w wyniku dyskusji komisja umiejscowiła problemy polityki mieszkaniowej państwa w zakresie kompetencji ministra gospodarki. Dziedzina ta jest wnikliwie analizowana przez Unię Pracy i twierdzimy, że na budownictwo nie można patrzeć tylko w aspekcie finansowym. Złożoność tego problemu dotyczyła większości pokolenia Polaków. Uważamy, że znalezienie się tej dziedziny w resorcie gospodarczym jest dla ogółu społeczeństwa rozwiązaniem lepszym niż znalezienie się jej w resorcie ministra spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-58.8" who="#PosełMirosławMałachowski">Odnosząc się do poprawki zgłoszonej przez posła Jaskiernię w sprawie urzędu mieszkalnictwa i rozwoju miast, trzeba zapytać, co może przynieść ten urząd. Przecież przez ostatnie lata dobrze kierowane ministerstwo budownictwa nie potrafiło spowodować wzrostu zasobów mieszkaniowych. Czy jest więc sens trwać przy takiej strukturze, zamiast traktować budownictwo jako jeden z najważniejszych elementów gospodarki i w tej strukturze je umieszczać? Możliwe, że w wyniku poszerzonego zakresu działań ministra spraw wewnętrznych zła tradycja kojarzenia MSW z policyjnym aparatem represji wobec obywateli zostanie z czasem zerwana, choć przesłanek po temu w dzisiejszej działalności ministra spraw wewnętrznych nie możemy dostrzec. Nowe rozwiązanie akcentuje cywilny, administracyjny charakter tego urzędu i ministra, zrywający z komunistyczną złą tradycją. Unia Pracy będzie bacznie przyglądać się i obserwować funkcjonowanie tego urzędu, aby w wypadku jego niewydolności wnosić o zmiany strukturalne.</u>
          <u xml:id="u-58.9" who="#PosełMirosławMałachowski">Do sprawozdania z druku nr 1689 składamy poprawkę dotyczącą zakresu działania ministra spraw wewnętrznych i administracji. Wnosimy o skreślenie z jego działalności spraw dotyczących gospodarki przestrzennej. Uważamy, że materia ta znacznie bliższa jest ministrowi ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa. Dlatego jesteśmy za wykreśleniem ust. 15 w art. 3 i wpisaniem tego zadania do kompetencji ministra ochrony środowiska, czego nie omawiano w tej reformie.</u>
          <u xml:id="u-58.10" who="#PosełMirosławMałachowski">Odniosę się teraz w imieniu Unii Pracy do kilku poprawek mniejszości. Narastające znaczenie działań dostosowawczych i harmonizacji prawa w związku z integracją z Unią Europejską podkreśla konieczność skutecznej koordynacji w tym zakresie. Jest to wystarczająca i decydująca przesłanka uzasadniająca utworzenie kolegialnego naczelnego organu administracji państwowej w postaci Komitetu Integracji Europejskiej. Szerokie konsultacje z ekspertami polskimi i zagranicznymi oraz powierzenie kierownictwa komitetu premierowi rozwiewa nasze poprzednie obawy. Będziemy głosowali przeciwko poprawce mniejszości, mówiącej o odrzuceniu projektu ustawy. Poprawkę odnośnie do składu komitetu integracji złoży mój kolega klubowy.</u>
          <u xml:id="u-58.11" who="#PosełMirosławMałachowski">Jesteśmy za kadencyjnością urzędu prezesa Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. Nie udało nam się tego wpisać do tekstu projektu, dlatego pomimo że usytuowanie prezesa centrum jako osoby politycznej zupełnie by nam odpowiadało, będziemy głosowali za poprawką mniejszości do art. 4, postulującą, aby na czele centrum stał prezes nie będący członkiem Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-58.12" who="#PosełMirosławMałachowski">Zasadniczej przebudowie kompetencyjnej i organizacyjnej ulega centrum gospodarcze rządu. W szczególności należy zwrócić uwagę na inny rozkład kompetencji Rady Ministrów w odniesieniu do sfery gospodarczej. Znajduje to odzwierciedlenie nie tylko w ustawach kompetencyjnych, takich jak o urzędzie ministra gospodarki, ministra skarbu państwa, ministra finansów, ale przede wszystkim w ustawie o wprowadzeniu w życie ustaw reformujących oraz ustawie o zmianie niektórych ustaw. Te dwie ostatnie ustawy dokonują istotnych zmian w prawie gospodarczym. W nowym ujęciu ministrowie przede wszystkim mają się zajmować programem rozwoju oraz projektowaniem celów i instrumentów polityki gospodarczej. W większości pozbawieni są oni zadań związanych z byciem organem założycielskim czy też dysponowaniem akcjami z udziałem skarbu państwa. Funkcje te mają przejąć wojewodowie. Nasuwa się pytanie: Czy będą oni mieli na to środki i czy nie ucierpi na tym sam organ założycielski, który nie ma odpowiedniego aparatu? W tym miejscu przypomnę, że jesteśmy przeciw politycznemu urzędowi wojewody.</u>
          <u xml:id="u-58.13" who="#PosełMirosławMałachowski">Najwięcej kontrowersji w pracach Komisji Nadzwyczajnej budził pogląd, iż wojewodowie mają przejąć państwowe jednostki kontrolne, m.in. takie jak Państwowa Inspekcja Pracy, wojewódzki inspektor ochrony środowiska czy też Państwowa Służba Ochrony Zabytków, której zasady działalności należy znowelizować - ale czy po to, żeby oddać ją pod nadzór wojewody?</u>
          <u xml:id="u-58.14" who="#PosełMirosławMałachowski">Unia Pracy opowiada się za niezależnością tych organów. Uważamy, że wojewoda, odpowiadający i rozliczany za rozwiązywanie problemów dotyczących gospodarki, bezrobocia, szkolnictwa czy całości infrastruktury województwa, będzie odkładał problem polityki ekologicznej na przyszłe czasy, jak to miało miejsce przed 1991 r. Za przykład niech posłuży to, jak obecnie są traktowane służby ochrony przyrody, wojewódzki konserwator przyrody jest bowiem którymś z kolei urzędnikiem w którymś tam departamencie. Będziemy głosowali za przyjęciem wniosków mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-58.15" who="#PosełMirosławMałachowski">Kończąc, pragnę stwierdzić, że Komisja Nadzwyczajna wywiązała się z nałożonego zadania. Mamy nadzieję, że żaden z koalicjantów w walce o zredukowane stołki nie doprowadzi do wstrzymania tej reformy.</u>
          <u xml:id="u-58.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Mirosław Małachowski z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Kazimierz Wilk z Federacyjnego Klubu Parlamentarnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełKazimierzWilk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nasza ocena rozpatrywanych dziś projektów ustaw dotyczących tzw. reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu wynika z analizy stanu struktur władzy administracyjnej i gospodarczej państwa. Naszym zdaniem obecna struktura jest hybrydą po PRL oraz po nie przemyślanych systemowo zmianach po 1989 r. W efekcie powstała plątanina urzędów, często o sprzecznych, niejasnych i niepełnych kompetencjach. Rozmyciu odpowiedzialności służą dodatkowo tzw. agencje niezbyt jasno osadzone w strukturze władzy państwa. Sam fakt, że przez 7 lat po rozpoczęciu przemian polityczno-ustrojowych Polska nie doczekała się nowej konstytucji jest wystarczającym komentarzem do opisu sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PosełKazimierzWilk">Szczególny nasz sprzeciw budziła struktura władzy gospodarczej, której fundamentem była zła gospodarka, a jej synonimem - tzw. trójkąt bermudzki, który zawiera się w obszarze decyzji podejmowanych między Ministerstwem Finansów, Ministerstwem Przekształceń Własnościowych i Ministerstwem Przemysłu i Handlu. Sednem tego zła jest zaś przemieszanie funkcji władczej, politycznej państwa z jego funkcją właściciela, gospodarza. To przemieszanie dokonuje się w strukturach władzy naszego państwa na dwa sposoby. Pierwszy to przemieszanie strumieni gospodarczych, czyli sfery podatkowo-budżetowej, z zasobami gospodarczymi państwa, czyli własnością majątkowo-kapitałową; mówiąc najprościej, chodzi o przemieszanie budżetu państwa ze skarbem państwa. Drugi zaś sposób to przemieszanie roli państwa jako twórcy celów gospodarczych z rolą wykonawcy i realizatora tych celów.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PosełKazimierzWilk">Źródła patologii w obu wypadkach tkwią w strukturach peerelowskich. Nie da się zreformować państwa, jeśli pozostawi się oba przejawy tej patologii. Dlatego opowiadając się za koniecznymi, zasadniczymi zmianami w strukturach władzy państwa, uważaliśmy i uważamy, że zmiany te muszą mieć charakter ustrojowy. Ustrojowy - to znaczy zmieniający logikę i sposób funkcjonowania struktur administracyjnych, a zwłaszcza gospodarczych. Reformowanie, ulepszanie li tylko struktur postpeerelowskich prowadzi donikąd, nie zmienia bowiem źródeł patologii. Dlatego występowaliśmy i występujemy stale o fundamentalną zmianę systemu struktur władzy gospodarczej naszego kraju, opartą na przejrzystej kompetencyjnie i problemowo zasadzie żelaznego trójkąta władzy gospodarczej państwa. Ten trójkąt władzy to obszar tworzenia i realizacji polityki gospodarczej państwa. Jego wierzchołkami są:</u>
          <u xml:id="u-60.3" who="#PosełKazimierzWilk">— ministerstwo gospodarki jako kreator, animator polityki makroekonomicznej i polityk szczegółowych,</u>
          <u xml:id="u-60.4" who="#PosełKazimierzWilk">— ministerstwo skarbu jako realizator i instrumentariusz polityki gospodarczej, głównie dzięki uprawnieniom właścicielsko-kapitałowym,</u>
          <u xml:id="u-60.5" who="#PosełKazimierzWilk">— bank centralny jako podmiot zasilający realizowaną przez ministerstwo skarbu politykę gospodarczą odpowiednią polityką pieniężno-kredytową i dotyczącą kursu walutowego.</u>
          <u xml:id="u-60.6" who="#PosełKazimierzWilk">Te trzy podmioty polityki gospodarczej państwa powinny dostarczać parlamentowi zbilansowane, zwymiarowane i uzgodnione programy krótko- i długookresowych polityk gospodarczych w wymiarze rzeczowym, finansowym oraz instrumentalizacji.</u>
          <u xml:id="u-60.7" who="#PosełKazimierzWilk">Chcieliśmy i chcemy zastąpienia tzw. trójkąta bermudzkiego polskiej gospodarki żelaznym trójkątem władzy gospodarczej państwa. Nam chodzi o fundamentalne zmiany, które zlikwidowałyby instytucjonalne przyczyny chaosu i nieskuteczności gospodarczego funkcjonowania państwa. Z tych też powodów uznaliśmy, że rządowe propozycje tzw. reformy centrum są reorganizacją, gdyż nie zmieniają logiki i zasad funkcjonowania struktur władzy państwa. Zmiany, jakich dokonano w trakcie prac Komisji Nadzwyczajnej do sprawy reformy centrum, były wszakże w szeregu kluczowych kwestii zasadne i słuszne. Uważamy, że prace tej komisji były ze wszech miar owocne. Za celową i godną poparcia uznajemy też autopoprawkę rządu łączącą resort spraw wewnętrznych z resortem administracji. Natomiast uważamy, że jest nieporozumieniem włączanie w ten blok mieszkalnictwa. Czy ostatecznie jednak wynik prac tej komisji uczynił z projektów organizacji struktur władzy administracyjnej i gospodarczej rządu projekty reformy ustrojowej, to znaczy, czy zlikwiduje źródła patologii władzy państwowej, to się przekonamy.</u>
          <u xml:id="u-60.8" who="#PosełKazimierzWilk">Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy ocenić ostateczny efekt prac Komisji Nadzwyczajnej z punktu widzenia likwidacji lub nie źródeł zła. Doceniając rolę i znaczenie struktur władzy administracyjnej rządu zawsze wszakże twierdziliśmy, iż fundamentem zła w Rzeczypospolitej są patologiczne struktury gospodarcze rządu, które symbolizuje tzw. trójkąt bermudzki polskiej gospodarki o wierzchołkach: Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Przekształceń Własnościowych i Ministerstwo Przemysłu i Handlu, i że są to struktury wyrosłe bezpośrednio z PRL.</u>
          <u xml:id="u-60.9" who="#PosełKazimierzWilk">Pierwszorzędnym źródłem zła jest przemieszanie budżetu państwa ze skarbem państwa. Wynika to głównie z tego, że w naszym kraju nie ma nadal podstawowej instytucji gospodarczego ładu w państwie, czyli instytucji skarbu państwa. Nie było od początku PRL i nie ma nadal instytucji, która wyodrębniałaby, a co ważniejsze gospodarowałaby ogółem zasobów skarbowych polskiego państwa. Chodzi tu o zasoby rzeczowe w postaci gruntów, zabudowań, infrastruktury, aż po majątek przedsiębiorstw i spółek państwowych, a także zasoby kapitałowe państwa, jak akcje i udziały państwowe oraz zasoby pieniężne w postaci wpływu z prywatyzacji czy dywidend i zysków. A to oznacza, iż od przeszło siedmiu lat państwo polskie nie może gospodarować swoim majątkiem, gospodarować bowiem w warunkach rynkowych to po prostu móc zamieniać majątek na kapitał, kapitał na pieniądze, a pieniądze znów na majątek, tyle że już inny, po to, aby przesuwać zasoby skarbowe państwa z dziedzin, które są mniej efektywne czy mniej celowe jako własność państwa, do tych, które są bardziej efektywne i celowe.</u>
          <u xml:id="u-60.10" who="#PosełKazimierzWilk">Ten brak instytucji skarbu państwa powodował i powoduje, że polskie państwo faktycznie nie może gospodarować swoim majątkiem. Państwo polskie nie może być od siedmiu lat gospodarzem formalnie państwowego majątku. Może się go tylko wyzbywać przez prywatyzację, a dochody z prywatyzacji przejadać w budżecie. Największy w Polsce właściciel kapitału ma związane ręce i nie może tym kapitałem gospodarować. Kapitał państwowy nie może być instrumentem polityki gospodarczej państwa prowadzonej w interesie polskiego społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-60.11" who="#PosełKazimierzWilk">Twierdziliśmy i twierdzimy nadal, że ten stan nie jest przypadkowy. Tworzenie instytucji skarbu państwa było świadomie sabotowane przez ostatnie siedem lat przez postpeerelowskich i postsolidarnościowych beneficjentów „okrągłego stołu”. Fikcja formalnoprawna w sferze skarbu państwa umożliwiała bowiem i umożliwia nadal zawłaszczanie polskiego majątku narodowego przez rodzimą oligarchię polityczną i finansową i obcy kapitał. Samo zaś państwo polskie zostało świadomie sparaliżowane w swej podstawowej funkcji gospodarczej. Umożliwia to swobodną penetrację ekonomiczną kraju przez obce grupy interesów i rodzimą oligarchię o kompradorskim charakterze. Czy więc przedstawiony przez Komisję Nadzwyczajną projekt ustawy o urzędzie ministra skarbu jest instytucjonalizacją skarbu państwa, a więc czy likwiduje źródło zła w zakresie struktur władzy gospodarczej państwa?</u>
          <u xml:id="u-60.12" who="#PosełKazimierzWilk">Przedstawiony projekt bez wątpienia stanowi istotny postęp w stosunku do wyjściowych projektów rządowych ustaw o utworzeniu urzędu ministra skarbu państwa oraz o utworzeniu urzędu ministra prywatyzacji. Próbuje on połączyć oba projekty ustaw. Jest to rozwiązanie zgodne z naszymi wcześniejszymi propozycjami. Wyodrębnienie bowiem ministerstwa prywatyzacji z ministerstwa skarbu jest nie tylko bezsensowne, ale i czyni fikcyjną samą działalność ministerstwa skarbu.</u>
          <u xml:id="u-60.13" who="#PosełKazimierzWilk">Urząd ministra skarbu ma być wyposażony w szereg kluczowych - postulowanych przez nas - instrumentów gospodarowania majątkiem państwowym, w szczególności takich jak:</u>
          <u xml:id="u-60.14" who="#PosełKazimierzWilk">— prowadzenie zbiorczej ewidencji majątku skarbu państwa,</u>
          <u xml:id="u-60.15" who="#PosełKazimierzWilk">— wykonywanie uprawnień wynikających z praw majątkowych skarbu państwa w zakresie praw akcji i udziałów oraz mienia,</u>
          <u xml:id="u-60.16" who="#PosełKazimierzWilk">— świadczenie woli o tworzeniu spółek lub przystępowaniu do spółek.</u>
          <u xml:id="u-60.17" who="#PosełKazimierzWilk">Jednocześnie projekt ustawy podtrzymał sztuczne wyodrębnienie funkcji prywatyzacji spośród innych funkcji gospodarowania majątkiem państwowym. Uczynił to co prawda w formie złagodzonej w postaci utworzenia Agencji Prywatyzacji nadzorowanej przez ministra skarbu, ale i tak tym samym złamał zasadniczą konstrukcję urzędu ministra skarbu. W ten sposób zburzona została jedność procesów gospodarowania majątkiem skarbu państwa. Minister skarbu nie ma też wyłączności w reprezentowaniu skarbu państwa. Tym samym pozostawiono nadal rozmytą i rozproszoną odpowiedzialność za majątek skarbowy między różne podmioty władzy państwowej. Podtrzymana też została zasadnicza wada w postaci przekazywania dochodów z prywatyzacji do budżetu państwa. Tym samym utrzymano to źródło zła, jakim jest przemieszanie budżetu ze skarbem państwa.</u>
          <u xml:id="u-60.18" who="#PosełKazimierzWilk">W proponowanym przez nas rozwiązaniu co do ustawy o skarbie państwa urząd ministra skarbu obejmowałby też zakres działania obecnego ministra finansów. Chcieliśmy dokonać rozdzielenia strumieni podatkowo-budżetowych od zasobów majątkowych poprzez wyodrębnienie wewnątrz ministerstwa skarbu Generalnego Komisariatu Dochodów i Wydatków Budżetu Państwa. W projekcie rządowym pozostawia się Ministerstwo Finansów. I gdyby zakres jego działania był ograniczony do zarządzania strumieniami podatkowo-budżetowymi, to byłoby to rozwiązanie w pełni uzasadnione. Niestety, w projektach pozostawia się Ministerstwu Finansów szereg kluczowych instrumentów skarbu państwa, takich jak choćby zaciąganie długu publicznego i poręczanie kredytów. Tym samym utrzymano źródło zła w postaci przemieszania budżetu ze skarbem państwa również od strony budżetu. Oznacza to więc, iż nadal wpływy skarbowe, a nie budżetowe, takie jak dochody z prywatyzacji, a także tzw. dywidendy, będą przekazywane do budżetu i traktowane jak strumienie podatkowo-budżetowe. Z drugiej zaś strony takie wydatki skarbowe, a nie budżetowe, jak inwestycje publiczne, subwencje preferencyjne, kredyty, obsługa i spłata długów są traktowane jak konsumpcyjne wydatki budżetowe. Nadal więc istnieć będzie zdominowanie polityki gospodarczej państwa przez fiskalizm aparatu budżetowego, działający w horyzoncie czasowym jednego roku. Będzie to zatem nadal niszczyć długookresowe funkcje państwa jako gospodarza. Nadal będzie wymuszany przez aparat podatkowo-budżetowy nacisk na podnoszenie wpływów budżetowych m.in. przez zwiększanie czy tylko utrzymywanie zwiększonych stawek podatkowych. Taka maksymalizacja wpływów budżetowych będzie zatem niszczyć źródła tworzenia dochodów. Podsumowując zatem problem instytucji skarbu państwa, nie możemy uznać zaprezentowanego w projekcie ustawy o urzędzie ministra skarbu państwa instytucji skarbu państwa w formie urzędu ministra skarbu ani też w żadnej innej formie.</u>
          <u xml:id="u-60.19" who="#PosełKazimierzWilk">Drugi sposób tworzenia patologicznego zła w „trójkącie bermudzkim” polskiej gospodarki to pomieszanie roli tworzenia celów polityki gospodarczej z rolą realizowania tej polityki. Utrzymywanie tego przemieszania pozwalało i pozwala poszczególnym wysokim urzędnikom w randze wicepremierów, ministrów, wiceministrów, a także całym kręgom i grupom biurokracji rządowo-ministerialnej, które są powołane wyłącznie do realizacji polityki, na określanie celów tej polityki. Tak było z wicepremierem Balcerowiczem, ministrem Lewandowskim i dokładnie tak samo jest z wicepremierem Kołodką i ministrem Kaczmarkiem. Taka sytuacja przemieszania umożliwia uzurpowanie sobie — i to skuteczne — prawa do określania sensu i celów istnienia państwa polskiego przez poszczególnych urzędników i całe ich kręgi. Co gorsza taka sytuacja umożliwia wyprowadzenie faktycznej władzy poza demokratyczne struktury państwa, umożliwia tworzenie nieformalnych ośrodków władzy poprzez zakulisowe podporządkowywanie czy też tylko wpływa na poszczególnych wysokich urzędników i wyautonomizowane kręgi i grupy biurokracji ministerialno-rządowej. Umożliwia nieformalne sterowanie władzą w Rzeczypospolitej przez kompradorskie elity krajowe i obce centra kapitałowe i polityczne. I pomimo formalnej demokracji i formalnych możliwości demokratycznej kontroli, od parlamentu poczynając, tworzy to podstawy słabego, wasalnego państwa o fasadowej demokracji na wzór południowoamerykański.</u>
          <u xml:id="u-60.20" who="#PosełKazimierzWilk">Sądzimy, że niewiele można zrozumieć z polityki gospodarczej, a zwłaszcza prywatyzacyjnej i kursu walutowego, jeśli nie uwzględnia się nieformalnych podporządkowań i wpływów na polskie państwo, zwłaszcza ze strony zagranicznych centrów politycznych i kapitałowych. Instytucjonalnym warunkiem zmiany takiej sytuacji jest naszym zdaniem utworzenie urzędu ministra gospodarki jako zasadniczego ośrodka wypracowywania i koordynowania polityki gospodarczej państwa z równoczesnym zlikwidowaniem większości dotychczasowych resortów gospodarczych, z wyjątkiem ministerstwa gospodarki żywnościowej. Ten ośrodek kreacji polityki gospodarczej nie może przy tym mieć funkcji realizacyjnej, zarówno skarbowej, jak i podatkowo-budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-60.21" who="#PosełKazimierzWilk">Szczególnie dużą rolę przypisujemy odcięciu ministra gospodarki od funkcji właścicielskich, które naszym zdaniem powinny być skupione w rękach wyłącznie ministra skarbu. Musi istnieć wymóg uzgodnień z przedstawicielstwami podmiotów gospodarczych i strukturami samorządów terytorialnych w zakresie celów, a z ministrem skarbu w zakresie środków. Minister gospodarki musi więc niejako opracowywać, bilansować i harmonizować inicjatywy oddolne. W oparciu o nie musi syntetyzować, uwzględniając strategiczne interesy państwa i gospodarki oraz cele społeczne, przede wszystkim minimalizację bezrobocia.</u>
          <u xml:id="u-60.22" who="#PosełKazimierzWilk">Komisyjny projekt ustawy o urzędzie ministra gospodarki jest zasadniczym postępem w stosunku do wyjściowego projektu rządowego. Zawiera on szereg istotnych rozstrzygnięć tworzących z ministerstwa gospodarki instytucjonalnego kreatora polityki gospodarczej państwa oraz polityk szczegółowych. Zawarty w projekcie ustawy zakres działalności ministra gospodarki jest zasadniczo zgodny z prezentowanym przez nas punktem widzenia. Niestety nie ma w projekcie ustawowego nakazu uzgadniania polityki gospodarczej z przedstawicielstwami podmiotów gospodarczych oraz samorządów terytorialnych. Jest tylko zasada współdziałania.</u>
          <u xml:id="u-60.23" who="#PosełKazimierzWilk">Uważamy również za bezcelowe tworzenie Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. Tego typu instytucja powinna być usytuowana wewnątrz Ministerstwa Gospodarki jako niezbędny wewnętrznie element prowadzenia jakiejkolwiek spójnej i długofalowej polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-60.24" who="#PosełKazimierzWilk">Nie są to jednak usterki dyskwalifikujące ten projekt. Problem leży poza projektem ustawy o ministrze gospodarki. Dotyczy on kompetencji ministra skarbu i ministra finansów. Ministerstwa te mają bowiem przyznane faktycznie uprawnienia kreowania własnej polityki gospodarczej, a nie mają ustawowego nakazu realizacji polityki wypracowanej przez Ministerstwo Gospodarki. Taka sytuacja utrzymuje więc nadal...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle, zmuszony jestem przypomnieć, że czas minął. Bardzo proszę zbliżać się do końca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełKazimierzWilk">Taka sytuacja utrzymuje więc nadal przemieszanie funkcji kreacyjnej z realizacyjną.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PosełKazimierzWilk">Pakiet projektów ustaw dotyczących reformy centrum gospodarczego rządu przedstawiony przez Komisję Nadzwyczajną jest z całą pewnością lepszy od pakietu pierwotnego przedstawionego przez rząd. Kluczowe zmiany dokonane w toku prac Komisji Nadzwyczajnej poszły w zasadzie w słusznych kierunkach. Nie zlikwidowały jednak strukturalnych wad projektów rządowych. Sądzimy, że przy takim punkcie wyjścia nie były w stanie ich zlikwidować. Wymagałoby to ustrojowego, systemowego i fundamentalnego opracowania całej osi konstrukcyjnej zmian, czego, jak widać, rząd nie był w stanie dokonać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle, proszę o konkluzję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełKazimierzWilk">Panie Marszałku! Już kończę.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PosełKazimierzWilk">Mimo wysokiej oceny efektów prac Komisji Nadzwyczajnej nie możemy przyjąć merytorycznej i politycznej współodpowiedzialności za tak przygotowaną reformę, gdyż nie likwiduje ona patologii postpeerelowskiego „trójkąta bermudzkiego” polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Widzę, że pan poseł Gwiżdż zmierza ku trybunie. Muszę powiedzieć, że jestem w małej rozterce. Jest pięć po drugiej i w zasadzie powinienem ogłosić przerwę. Mamy jeszcze dwóch dyskutantów w ramach wystąpień w imieniu kół, więc zaufam dyskutantom, że nie nadużyją czasu. Zobaczymy, czy się nie zawiodę.</u>
          <u xml:id="u-65.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo proszę, pan poseł Jerzy Gwiżdż w imieniu koła BBWR - Solidarni w Wyborach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełJerzyGwiżdż">Dziękuję, panie marszałku. Postaram się nie zawieść pana nadziei.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PosełJerzyGwiżdż">Otóż chcę z całą mocą poprzeć to wielkie zadanie zreformowania zarządzania państwem. W imieniu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform uczyniono to już przy pierwszym czytaniu. Dzisiaj także to czynię w imieniu ruchu Solidarni w Wyborach, jednak nie bez zastrzeżeń. Mianowicie zdajemy sobie sprawę z tego, że aby reforma była możliwa do zrealizowania niezwłocznie, prace nad bardzo wieloma projektami ustaw musiały przebiegać nadzwyczaj szybko. Pośpiech jednak nie powinien wpłynąć na jakość ustaw, ich spójność i cel, któremu służą. Przyjmując nawet, że przedłożone Sejmowi projekty były dobre, należycie dopracowane, tempo prac komisji, która nad nimi pracowała, musi budzić podziw, ale i pytanie o to, czy czegoś, co jest istotne, nie przeoczono, czy tak określono podział kompetencji pomiędzy resorty, że nie będą budzić konfliktów. I w końcu, czy zakres przedmiotowy przypisany poszczególnym resortom jest dostatecznie pełny i nie ma tu istotnych luk.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PosełJerzyGwiżdż">Wysoka Izbo! Jak się okazało, samo życie wymusza pewne rozwiązania, których parę miesięcy temu nie przewidywano. Wspomnę tutaj tylko proponowane Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, którego powołania ani przypisanego zakresu kompetencji nie kwestionujemy. Z drugiej jednak strony, choćby wobec bezpośredniej podległości szefa Urzędu Ochrony Państwa premierowi, należy się zastanowić nad tym, czy nie utworzy się z Urzędu Ochrony Państwa w istocie rzeczy superministerstwo, pozostające do dyspozycji jednego człowieka - prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#PosełJerzyGwiżdż">Zwracaliśmy też uwagę na to, że należy określić zasady odpowiedzialności za decyzje podejmowane przez rząd. Rada Ministrów, obradująca i podejmująca decyzje kolegialnie, nie może być bowiem ośrodkiem władzy nie ponoszącym odpowiedzialności za te decyzje. Zdajemy sobie sprawę z trudności, jakie istnieją przy określaniu takiej odpowiedzialności. Ale to trzeba było zrobić, gdyż teraz znowu odpowiedzialność za kolegialne decyzje rządu nie będzie nikomu przypisana, po prostu dalej nie będzie istniała.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#PosełJerzyGwiżdż">Naszym zdaniem proponowane umocowanie prezesa Rady Ministrów - w samej Radzie Ministrów - jest jednak, pomimo wzmocnienia w stosunku do pierwotnego projektu, zbyt słabe, a takie umocowanie premiera ogranicza jego odpowiedzialność za kolegialne decyzje rządu, którym kieruje. Uważamy jednak, że zastrzeżenia te nie mogą przeszkodzić w poparciu przez nas proponowanych ustaw, w tym ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów. Liczymy na to, że w opracowywanej konstytucji władza wykonawcza zostanie wzmocniona, a pochodną docenienia władzy wykonawczej będzie umocnienie pozycji premiera przez dokonanie nowelizacji tej ustawy, nad którą debatujemy, a która to nowelizacja wcale nie musi naruszać postanowień innych ustaw wchodzących w skład pakietu ustaw reformujących czy raczej stwarzających centrum rządu.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#PosełJerzyGwiżdż">To dobrze, że redukuje się liczbę ministerstw. Ale wciąż nasze poważne zastrzeżenia budzi likwidacja Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa i rozrzucenie jego kompetencji po różnych resortach, zwłaszcza w sytuacji, kiedy właśnie ta dziedzina naszej gospodarki jest zupełnie „położona na łopatki”. Z dużą dozą pewności możemy stwierdzić, że spowoduje to bałagan w budownictwie, które z uwagi na swój opłakany stan powinno znaleźć orędownika właśnie w odrębnym, mocno kompetencyjnie usytuowanym ministrze, a nie głównie czy przede wszystkim w ministrze spraw wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#PosełJerzyGwiżdż">Zakres zadań ministra spraw wewnętrznych i administracji jest dużo szerszy od tego, co sugeruje jego nazwa. Problem jest jednak nie w tym, jak się nazywa, ale w tym, czy jeden resort jest w stanie skutecznie realizować te zadania i prowadzić efektywny nadzór i kontrolę nad realizacją kompetencji przypisanych resortowi, ale przez resort bezpośrednio nie wykonywanych. Mamy więc poważne wątpliwości, czy taki wieloraki i różnorodny zakres przedmiotowy, jaki przewidziano dla ministra spraw wewnętrznych i administracji, jest dla niego „do przerobienia”.</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#PosełJerzyGwiżdż">Nie mamy ponadto większych zastrzeżeń do tego, co w wyniku swoich prac przedstawiła nam w formie sprawozdań Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu. Samo życie sprawdzi prawidłowość zaproponowanych rozwiązań funkcjonowania centrum rządu.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#PosełJerzyGwiżdż">Jest jednak sprawa, na którą chcemy zwrócić uwagę. Chodzi nam o pozycję wojewody w terenie. Liczyliśmy na to, że przy zmianie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej pozycja wojewody ulegnie zmianie w takim kierunku, który byłby zgodny z tym, jak mieszkańcy województwa postrzegają wojewodę. Wojewoda jest bowiem postrzegany przez obywateli nie tylko i nie zwłaszcza jako reprezentant rządu, ale przede wszystkim jako gospodarz województwa. Bardzo szkoda, że teraz, kiedy przecież reforma samorządowa została zahamowana, nie pomyślano o tym, że wojewodę można usytuować ustawowo inaczej niż dotychczas, to jest wzmocnić, a raczej ustanowić dla wojewody takie kompetencje, które nie ograniczałyby samodzielności samorządu terytorialnego, ale też pozwoliłyby wojewodzie być aktywnym uczestnikiem i inicjatorem zdarzeń pożądanych przez społeczeństwo województwa.</u>
          <u xml:id="u-66.9" who="#PosełJerzyGwiżdż">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Już mówiłem, że zdajemy sobie sprawę z pilnej konieczności zreformowania centrum administracyjnego i gospodarczego rządu i rozumiemy wynikły stąd pośpiech w pracach nad ustawami. Liczymy jednak na trwałość zasadniczych elementów zaproponowanych rozwiązań, ale też na możliwość dostosowywania przepisów do wciąż zmieniającej się sytuacji społeczno-gospodarczej. Zdajemy sobie również sprawę z tego, że przynajmniej w jakimś zakresie wrócimy do problemów dzisiaj omawianych po uchwaleniu nowej konstytucji.</u>
          <u xml:id="u-66.10" who="#PosełJerzyGwiżdż">Potrzeba nam jednak nade wszystko zreformowania skostniałych administracyjnych struktur państwa, a tę reformę trzeba zacząć od góry, czyli od rządu. Dlatego też nie będziemy jej przeciwni. Dziękuję, mam nadzieję, że nie zawiodłem pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-66.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Jerzemu Gwiżdżowi z koła BBWR - Solidarni w Wyborach.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo, jako ostatni przed przerwą - pan poseł Piotr Ikonowicz z Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełPiotrIkonowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podczas poprzedniej debaty na temat reformy centrum zwracałem uwagę na fakt, iż tak naprawdę w tej chwili się decyduje, czy za tą reformą kryje się pewien głęboki namysł, pewna koncepcja państwa, pewna koncepcja silnego państwa polskiego, będącego gospodarzem w sprawach gospodarczych i społecznych, takiego silnego państwa polskiego, do którego obywatele mają zaufanie i które potrafi obronić społeczeństwo przed skutkami kryzysów, przed skutkami nieuczciwości podmiotów gospodarczych, anarchizacji procesów rynkowych itd. Myślę, że w jakimś sensie już z tej reformy fragmentarycznej, zapoczątkowanej dopiero tym pakietem ustaw, jakieś podstawowe nurty się wyłaniają. Ponieważ mam tylko 5 minut, będę mógł mówić tylko o tych nurtach.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#PosełPiotrIkonowicz">Po pierwsze, wydaje mi się, że dzięki wzmocnieniu funkcji premiera - a po uprzednim odrzuceniu przez Komisję Konstytucyjną pomysłu wzmocnienia funkcji prezydenta, dochodzimy do koncepcji rządów, które są raczej rządami parlamentarno-gabinetowymi - idziemy w tym kierunku, w którym zawsze dążyła demokratyczna lewica. I myślę, że to jest dobrze. Myślę, że również będzie bardzo dobrze, jeżeli o jednoznacznym stanowisku rządu będziemy się dowiadywali od premiera, od poszczególnych ministrów i ono będzie zawsze tym samym stanowiskiem, a dyskusje będą toczone na posiedzeniach Rady Ministrów, a nie na posiedzeniach komisji sejmowych czy na sali sejmowej, czy w mediach. To jest bardzo ważne dla siły, skuteczności i efektywności działania Rady Ministrów, działania rządu.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#PosełPiotrIkonowicz">Następna bardzo ważna sprawa to jest to, że ta reforma powoduje odcinanie się od pewnych dogmatów. Jest pewien dogmat, pewien konserwatyzm administracyjny wywodzący się z tego, że mieliśmy Polskę branżową, a bardzo wielu ministrów to byli generalni dyrektorzy całych gałęzi gospodarki. I pierwszym krokiem w kierunku odchodzenia od takiego peerelowskiego skostniałego biurokratycznego dogmatyzmu jest likwidacja ministerstwa budownictwa.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#PosełPiotrIkonowicz">Ta reforma idzie również w kierunku odcięcia się od drugiego rodzaju dogmatyzmu, który był uprawiany od początków reformy Leszka Balcerowicza, mianowicie dogmatyzmu liberalnego, polegającego na tym, że tak naprawdę państwo powinno być jak najsłabsze, ponieważ wszystkie problemy gospodarcze i społeczne miał rozwiązywać rynek ze swoją słynną niewidzialną ręką. I myślę, że po iluś próbach, kiedy z tego miejsca i z bardzo wielu innych miejsc padał postulat zlikwidowania likwidatora polskiego majątku narodowego, czyli Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, należy z wielką satysfakcją i zadowoleniem przyjąć decyzje o niepowoływaniu ministerstwa prywatyzacji i o tym, że podstawowy resort, który ma pieczę nad majątkiem narodowym, jest resortem, którego główną funkcją nie jest wyzbywanie się tego majątku - Agencja Prywatyzacji jedynie kontynuuje rozpoczęte procesy, ale już w innych proporcjach. O tym, jakie to będą proporcje, i o tym, w jakim stopniu będzie to pomnażanie naszego wspólnego majątku i gospodarowanie nim, a w jakim nadal wyzbywanie się go, zadecyduje zapewne nie ta ustawa, lecz praktyka, jej stosowanie, ponieważ ustawa zachowuje pewien zgniły kompromis, który może prowadzić do różnych rozstrzygnięć. Niewątpliwie jednak dzięki temu rozwiązaniu ustawowemu nikt już nie będzie mógł wstać i powiedzieć, że własność państwowa czy własność publiczna jest własnością niczyją - a to legło u podstawy bardzo wielu pochopnych i często niesprawiedliwych procesów przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#PosełPiotrIkonowicz">Brakuje mi oczywiście w tej ustawie innych ścieżek przekształceń własnościowych poza prywatyzacją. Mam nadzieję, że to się będzie stopniowo wykuwać. Myślę, że w ogóle utworzenie ministerstwa skarbu jest początkiem rodzenia się koncepcji odpowiedzialności rządu, odpowiedzialności państwa za społeczeństwo, za gospodarkę i za ich los. Mam również nadzieję, że ta koncepcja jest początkiem interwencjonizmu państwowego w gospodarce, który stosują wszystkie kraje o gospodarce rynkowej w sposób rozsądny, przystosowany do dzisiejszej rywalizacji międzynarodowej, na rynkach międzynarodowych.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#PosełPiotrIkonowicz">Kolejną bardzo ważną sprawą jest próba integracji administracji specjalnej pod zwierzchnictwem wojewodów. Ja myślę, że sam pomysł generalnie jest dobry, natomiast w wielu wypadkach jakby poszło się w tym kierunku zbyt pochopnie lub zbyt daleko. Chcę tutaj przyłączyć się w sprawie Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska i Państwowej Inspekcji Handlowej do głosów tych, którzy są za utrzymaniem jednak tych instytucji, których efektywność zależy w dużej mierze od ich niezależności od lokalnych układów. Myślę, że sytuacja, w której inspektorów na szczeblu województwa powołuje i odwołuje wojewoda i ma nad nimi władzę, powoduje nieskuteczność; w ten sposób te instytucje, które miały bronić obywatela przed negatywnymi zjawiskami, praktycznie będą często broniły pewnego układu politycznego, jaki wytwarza się w danym województwie. Nie mówię już o pewnym funkcjonalnym dorobku tych instytucji, jak w przypadku inspekcji handlowej, który byłby zaprzepaszczony i trudny do utrzymania w tej nowej strukturze.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#PosełPiotrIkonowicz">Kolejna sprawa dotyczy administracji związanej z zatrudnieniem i zwalczaniem bezrobocia, mianowicie praktycznie zdecydowano się na pewnego potworka prawnego, polegającego na tym, iż Krajowy Urząd Pracy nadal dysponuje funduszami, ale nie ma już uprawnień. To jest sytuacja po prostu nie do utrzymania i w tej sprawie proponujemy konkretne rozwiązanie.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#PosełPiotrIkonowicz">Sądzę, że wielu ludzi zastanawia się, czy ta reforma w ogóle ma sens, skoro właściwie nie ubywa tyle resortów, ile oczekiwano, przecież tu zapowiedzi były olbrzymie. W związku z tym nie ma oszczędności. Myślę, że nie powinniśmy szczędzić pieniędzy na administrację publiczną, ale starać się patrzeć, jak ta administracja jest efektywna - miarą skuteczności tej reformy nie jest liczba zredukowanych resortów, tylko jakość ich pracy po reformie, a na tę ocenę jeszcze trzeba będzie poczekać.</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Ikonowiczowi z Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Na tym przerywamy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Ogłaszam przerwę do godz. 16.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 14 min 16 do godz. 16 min 01)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę państwa o zajmowanie miejsc; czas przerwy dobiegł końca.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-70.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Kontynuujemy debatę nad sprawozdaniami komisji o poselskim projekcie ustawy konstytucyjnej o zmianie ustawy konstytucyjnej oraz o rządowych projektach ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu.</u>
          <u xml:id="u-70.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-70.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Tadeusza Bilińskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-70.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie profesorze. Ma pan, i pana koledzy, 54 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od samego początku prac nad reformą centrum administracyjnego i gospodarczego państwa brak było jednoznacznej, czytelnej koncepcji co do usytuowania spraw mieszkalnictwa, budownictwa mieszkaniowego, spraw dotyczących gospodarki mieszkaniowej, spraw aglomeracji miejskich i wiejskich w ogóle. Niewzruszone było jedynie założenie likwidacji obecnego Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa, co zawsze wiązało się z rozdziałem problematyki budowlanej pomiędzy różne podmioty, różne instytucje, a zatem prowadziło do utraty spójności, jeśli chodzi o problematykę budownictwa, do zmniejszenia efektywności.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PosełTadeuszBiliński">Mamy już na to dowody. Kilka lat temu sprawy związane z materiałami budowlanymi zostały przekazane do resortu przemysłu. Nie przyniosło to oczekiwanych efektów, a ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa nie zwolniło z odpowiedzialności za rozwiązywanie problemów materiałowych. Trudno więc oczekiwać pozytywnych efektów, decydując się na oderwanie polityki mieszkaniowej od finansowania budownictwa mieszkaniowego, budownictwa mieszkaniowego od rozwoju infrastruktury komunalnej, od gospodarki przestrzenią i całego rynku nieruchomości. Rozdzielenie tych spraw zdezorganizuje tylko z takim trudem wprowadzony w ostatnich latach porządek w tym zakresie. Specyfika zagadnień mieszkalnictwa, gospodarki komunalnej i rozwoju miast, a także gospodarki przestrzenią wskazuje na konieczność wyodrębnienia ich w ramach jednego, samodzielnego urzędu. Zadania te bowiem wzajemnie się nakładają i uzupełniają, tworzą jeden blok spraw związanych integralnie z mieszkalnictwem i rozwojem miasta.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PosełTadeuszBiliński">Wysoki Sejmie! Analizując historię resortu budownictwa od czasów powojennych, nietrudno zauważyć, jak jego zadania były stopniowo dostosowywane do przeobrażeń zachodzących w całej gospodarce narodowej. Ewolucja ta przebiegała począwszy od Ministerstwa Odbudowy - od 1945 r., poprzez Ministerstwo Budownictwa Miast i Osiedli oraz Ministerstwo Budownictwa Przemysłowego - od 1950 r., Ministerstwo Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych - od 1957 r., Ministerstwo Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej - od 1985 r., aż po Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa - od 1987 r. do chwili obecnej.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#PosełTadeuszBiliński">Niestety, dziś zakładana jest likwidacja resortu budownictwa, polegająca na przejęciu dotychczasowych zadań przez nowo utworzone ministerstwa. Nawet w trudnych dla nas okresach odbudowy i rozwoju gospodarczego nie odważono się na takie decyzje. Dzisiaj, w przededniu zwiększonych zadań inwestycyjno-budowlanych zmierzających do rozwiązania problemu mieszkaniowego, jest to niezrozumiałe. Czyżbyśmy, likwidując dotychczasowy resort, chcieli w ten sposób uciec od problemu budownictwa i mieszkalnictwa w Polsce? Nie łudźmy się, proszę pań i panów posłów, iż wymazanie nazwy resortu z mapy centrum administracyjnego rządu uwolni go od odpowiedzialności za budownictwo, w tym budownictwo mieszkaniowe. Problem mieszkaniowy jest złożony, wymaga wprowadzenia wielu działań dostosowawczych do obecnych warunków gospodarczych i finansowych kraju, mających na celu przede wszystkim uruchomienie nowych systemów kredytowania i finansowania budownictwa. Wszystkie rozwiązania prawne w tym zakresie podjęte w ciągu ostatnich dwóch lat są czymś zupełnie nowym w naszej gospodarce i wymagają stałego śledzenia przebiegu ich realizacji.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#PosełTadeuszBiliński">Funkcjonowanie ustaw mieszkaniowych jest obecnie monitorowane przez rząd i przez Sejm. Nikt bowiem nie może zdjąć z autorów ustaw odpowiedzialności za ich wdrażanie. Ustawy są dobre, jeżeli są skuteczne, regulują bowiem procesy zachodzące w gospodarce, których nie można rozwiązać przez samo uchwalenie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#PosełTadeuszBiliński">Zaproponowane rozdzielenie kompetencji dotyczących procesu inwestycyjnego między różne organy utrudni lub wręcz uniemożliwi kreowanie prawidłowego jego przebiegu. Kształtowanie polityki z zakresu zagospodarowania przestrzennego, infrastruktury komunalnej oraz prawa mieszkaniowego wymaga szeregu działań realizowanych w ramach jednolitej koncepcji opracowanej przez jeden organ. Rozbicie tych kompetencji zniweczy możliwość racjonalnego i spójnego kształtowania polityki mieszkaniowej państwa.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#PosełTadeuszBiliński">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! W pełni przychylam się do wniosku przedłożonego przez Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej dotyczącego powołania Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Słuszne jest, aby sprawy inicjowania i realizowania polityki mieszkaniowej, opracowywania i wdrażania systemu finansowania budownictwa mieszkaniowego, inicjowania i realizowania polityki przestrzennej, opracowywania i wdrażania systemów efektywnego rozwoju miast oraz zarządzania istniejącymi zasobami mieszkaniowymi, przygotowywania rządowych projektów rozwoju infrastruktury komunalnej czy ustalania zasad gospodarowania nieruchomościami, w tym opracowywania warunków rozwoju rynku nieruchomości, powierzyć odrębnemu centralnemu urzędowi administracji państwowej - Urzędowi Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.</u>
          <u xml:id="u-71.7" who="#PosełTadeuszBiliński">Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast podlegałby bezpośrednio prezesowi Rady Ministrów. Do jego szczegółowych zadań należałoby przede wszystkim przygotowanie i przedkładanie Radzie Ministrów ustaw i rozporządzeń dotyczących polityki mieszkaniowej i rozwoju miast oraz współdziałanie w zakresie realizowanych zadań z organami administracji państwowej, organami samorządu terytorialnego, gospodarczego i zawodowego oraz stowarzyszeniami, związkami zawodowymi i organizacjami spółdzielczymi.</u>
          <u xml:id="u-71.8" who="#PosełTadeuszBiliński">Kończąc wystąpienie, zwracam się do Wysokiej Izby, do wszystkich posłanek, posłów, do wszystkich klubów i kół parlamentarnych o poparcie wniosku o powołanie Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, tym samym o wprowadzenie odpowiednich zmian w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej; w projekcie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej; w projekcie ustawy o urzędzie ministra spraw wewnętrznych i administracji oraz w projekcie ustawy o urzędzie ministra gospodarki. Poprawki zostały złożone na piśmie panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-71.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przemawiał pan poseł Tadeusz Biliński.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Alfreda Domagalskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PosełAlfredDomagalski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Reforma centrum administracyjno-gospodarczego rządu staje się faktem. Publiczny spór, jaki towarzyszył temu procesowi, dobiega końca.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PosełAlfredDomagalski">Komisja Nadzwyczajna powołana przez Wysoki Sejm wykonała trudną i odpowiedzialną pracę, której wynikiem są przedłożone dziś do drugiego czytania projekty ustaw, znacznie zresztą poprawione i dalej idące w stosunku do przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#PosełAlfredDomagalski">Po raz pierwszy od czasu gabinetu Jana Krzysztofa Bieleckiego udało się przygotować spójny w sumie pakiet ustaw reformujący centrum rządowe i uzyskać dla niego, jak sądzę (co wynika z przebiegu dyskusji), polityczną zgodę zdecydowanej większości sejmowej. Chociaż oponenci twierdzą, że reformę rozpoczęto od góry zamiast od dołu, nie umniejsza to rangi i znaczenia tego przedsięwzięcia, tym bardziej że dorobkiem pracy Komisji Nadzwyczajnej jest odejście od tradycyjnego określania w ustawach liczby, nazwy i zakresu działania poszczególnych resortów. Takim rozwiązaniem potwierdzamy tezę, iż przekształceń centralnych struktur państwa nie będzie się traktować jako jednorazowego aktu. Jest to bowiem proces wymagający ciągłej obserwacji funkcjonujących struktur oraz ich korygowania w zależności od zachodzących potrzeb. Spór o to, czy reformować „od góry”, czy „od dołu”, zapewne jeszcze potrwa. A może warto uwierzyć w mądrość ludowego porzekadła, według którego schody najlepiej zamiata się od góry? Tak jak każda duża reforma, tak i ta budzi obawy. O to, czy się uda, czy spełni zakładane cele i nadzieje, czy będzie dobrze służyć państwu. Tych obaw, sądzę, na tym etapie niestety się nie pozbędziemy.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#PosełAlfredDomagalski">W każdym razie reforma centrum gospodarczego rządu, polegająca na utworzeniu sześciu nowych resortów w miejsce dotychczasowych siedmiu, w połączeniu z nowymi elastycznymi zasadami tworzenia Rady Ministrów, zwiększonymi uprawnieniami premiera oraz wojewodów, idzie we właściwym kierunku i generalnie zasługuje na poparcie. W moim przekonaniu zaproponowane przez Komisję Nadzwyczajną rozwiązania odpowiadają funkcji państwa demokratycznego o gospodarce rynkowej. Nowy resort gospodarki będzie mógł jednocześnie skuteczniej realizować politykę przemysłową państwa, obiektywnie potrzebną naszej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#PosełAlfredDomagalski">Niewątpliwie proponowany pakiet ustaw ma także słabe strony, budzące wątpliwości. Rozstrzygnięcia budzące taką wątpliwość to - moim zdaniem - utworzenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, a także Komitetu Integracji Europejskiej. W pierwszym przypadku mamy do czynienia ze swego rodzaju molochem o nadmiarze kompetencji i możliwymi trudnościami w sterowaniu takim administracyjnym gigantem. I tu rozumiem intencje pana posła Jaskierni i pana posła Bilińskiego dotyczące utworzenia urzędu mieszkalnictwa. W drugim natomiast przypadku z dużym prawdopodobieństwem możemy się spodziewać kompetencyjnej kolizji z ministrem spraw zagranicznych. Rozumiejąc potrzebę nadania wysokiej rangi Komitetowi Integracji Europejskiej, nie podzielam poglądu, aby musiała to być ranga ministerialna. Praktyka działania potwierdzi jednak lub zaprzeczy tej tezie.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#PosełAlfredDomagalski">Pragnę jednak odnieść się bardziej szczegółowo do projektu ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów, zawartego w druku nr 1688. Projekt ustawy - jak wskazuje sam tytuł - określa organizację i tryb pracy Rady Ministrów, zakres działania ministrów, a także zadania Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Komisja Nadzwyczajna bardzo słusznie włączyła oddzielny projekt regulujący utworzenie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów do ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów. Tym samym mamy do czynienia z jednym czytelnym i spójnym aktem prawnym regulującym pracę Rady Ministrów i jej kancelaryjną obsługę.</u>
          <u xml:id="u-73.6" who="#PosełAlfredDomagalski">Na szczególne podkreślenie zasługuje kwestia urzeczywistnienia konstytucyjnej reguły kolegialności rządu w tworzeniu i realizacji polityki państwa. Służą temu cztery podstawowe rozwiązania:</u>
          <u xml:id="u-73.7" who="#PosełAlfredDomagalski">1. Odejście od zasady, iż organizację i zakres działania ministerstw i urzędów centralnych określają ustawy, na rzecz elastycznego kształtowania (tworzenia) poszczególnych resortów przez Radę Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-73.8" who="#PosełAlfredDomagalski">2. Umocnienie roli premiera poprzez wyposażenie go m.in. w takie uprawnienia, jak:</u>
          <u xml:id="u-73.9" who="#PosełAlfredDomagalski">— określanie zakresu właściwości poszczególnych członków rządu,</u>
          <u xml:id="u-73.10" who="#PosełAlfredDomagalski">— wyznaczanie ministrom zadań doraźnych,</u>
          <u xml:id="u-73.11" who="#PosełAlfredDomagalski">— rozstrzyganie sporów kompetencyjnych wewnątrz rządu,</u>
          <u xml:id="u-73.12" who="#PosełAlfredDomagalski">— wyznaczanie ministrom spraw, w których działają oni w jego imieniu,</u>
          <u xml:id="u-73.13" who="#PosełAlfredDomagalski">— zarządzanie korespondencyjnego uzgadniania stanowisk czy też przewodniczenie w każdym z komitetów Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-73.14" who="#PosełAlfredDomagalski">3. Podporządkowanie premierowi Kancelarii Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-73.15" who="#PosełAlfredDomagalski">4. Obowiązek członków rządu przedstawiania publicznie wyłącznie stanowiska rządu, a nie ewentualnego zdania odrębnego.</u>
          <u xml:id="u-73.16" who="#PosełAlfredDomagalski">Wszystko to powinno spowodować, że dająca się tu i ówdzie zauważyć federacyjność rządu powinna zaniknąć, z korzyścią dla państwa i społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-73.17" who="#PosełAlfredDomagalski">Rozwiązanie zupełnie nowe stanowi art. 38 projektu ustawy, który na wzór amerykański wprowadza obowiązek zmiany całego kierownictwa politycznego państwa, począwszy od wicewojewody i podsekretarza stanu, wraz ze zmianą rządu. W warunkach Polski, gdzie demokratyczne zasady i struktury ciągle się kształtują, jest to rozwiązanie nieco ryzykowne. Niesie ono ze sobą niebezpieczeństwo chaosu w strukturach administracji państwowej i długich przetargów w przypadku kilkuczłonowych koalicji rządowych. Wydaje się jednak, że jest to rozwiązanie logiczne, przesądzające, jakie stanowiska podlegają nowej obsadzie i nie powodujące oskarżeń o czystki personalne w ramach tzw. podziału łupów po wygranych wyborach.</u>
          <u xml:id="u-73.18" who="#PosełAlfredDomagalski">W sytuacji, kiedy Sejm uchwala jednocześnie ustawę o państwowej służbie cywilnej, wyraźnie oddzielającą pion polityczny od urzędniczego, taka operacja nie powinna w przyszłości powodować większych negatywnych skutków w pracy administracji. Nakłada to jednak na każdą nową koalicję obejmującą władzę wymóg szczególnej troski o dobór kadry, aby poziom pracy poszczególnych resortów nie tylko się nie obniżał, ale żeby był coraz wyższy. Jest to zresztą także w interesie samej koalicji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-73.19" who="#PosełAlfredDomagalski">Pragnę w tym miejscu zgłosić trzy poprawki, jakkolwiek nie dotyczące projektu ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów, lecz projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej. Dwie poprawki dotyczą art. 38, jedna art. 40.</u>
          <u xml:id="u-73.20" who="#PosełAlfredDomagalski">W poprawce nr 1 proponujemy, aby w zmianie 2, dotyczącej art. 2a, przywrócić zapis w brzmieniu rządowym. Chodzi o to, aby przynajmniej połowa składu rady nadzorczej była powoływana spośród kandydatów przedstawionych przez właściwego ministra. Wydaje się, iż minister właściwy powinien mieć znaczący wpływ na skład rad nadzorczych.</u>
          <u xml:id="u-73.21" who="#PosełAlfredDomagalski">W poprawce nr 2, dotyczącej także art. 38, w zmianie 12 proponujemy skreślenie ust. 2 w art. 46d. Chodzi o to, aby składów rad nadzorczych nie zmieniać doraźnie po uchwaleniu ustawy, ale żeby ta zmiana następowała po upływie ich kadencji.</u>
          <u xml:id="u-73.22" who="#PosełAlfredDomagalski">W poprawce nr 3, dotyczącej art. 40, proponujemy wykreślenie wyliczanych tutaj jednostek podległych ministrowi spraw wewnętrznych, jako że w artykule mamy zapis, który mówi o jednostkach podległych ministrowi obrony narodowej, ministrowi spraw wewnętrznych, w związku z tym wyliczanie takich podległych jednostek jak Policja, Państwowa Straż Pożarna czy Służba Graniczna nie wydaje się celowe.</u>
          <u xml:id="u-73.23" who="#PosełAlfredDomagalski">Kończąc, opowiadam się za uchwaleniem przez Sejm przedłożonych projektów ustaw i wyrażam przekonanie, że wprowadzona reforma, mająca stosunkowo szerokie poparcie polityczne, nie spowoduje większego bałaganu kompetencyjnego i nie narazi państwa na szkodliwe wstrząsy.</u>
          <u xml:id="u-73.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Alfredowi Domagalskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Jerzego Ciemniewskiego z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PosełJerzyCiemniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze zdziwieniem, muszę powiedzieć, usłyszałem nutę samozadowolenia w głosie pana przewodniczącego Komisji Nadzwyczajnej z rezultatów prac komisji. Samozadowolenie, które kontrastuje trochę z zagrożeniami wynikającymi z niedopracowania przedstawionej tutaj koncepcji, jej niespójności z całym systemem zarówno formalnego, jak i materialnego prawa administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PosełJerzyCiemniewski">Kiedy słyszę, jak padają z tej trybuny stwierdzenia o głęboko przemyślanej koncepcji dotyczącej organizacji, struktury i pozycji rządu, to muszę powiedzieć, że ze zdziwieniem stwierdzam, że w tej Izbie, wśród tych samych ugrupowań politycznych, wśród tych samych posłów, wreszcie wśród tych samych ekspertów istnieją jak gdyby dwie głęboko przemyślane koncepcje pozycji i organizacji rządu. Pierwsza przemyślana koncepcja - na użytek Komisji Nadzwyczajnej do spraw reformy centrum gospodarczego i druga, która zrodziła się w Komisji Konstytucyjnej. Komisja Konstytucyjna pracuje nad całokształtem systemu organizacji państwa i w tej komisji zrodziła się - nie wątpię, że również przemyślana - koncepcja, zgodnie z którą działania ministrów wymagają podstawy ustawowej, a z drugiej strony Rada Ministrów sama, bez ustawy, mocą własnych decyzji organizuje swoją pracę. Istnieje również przemyślana koncepcja, zgodnie z którą wojewodowie są wybieranymi przez sejmiki urzędnikami samorządowymi, i druga, gdzie są delegatami rządu. Oczywiście można być zwolennikiem jednej koncepcji, można być zwolennikiem innej, ale źle się dzieje, jeżeli jednocześnie w tym samym w gruncie rzeczy gremium powstają dwie zupełnie różne koncepcje i przechodzi się do porządku dziennego nad faktem, że są to dwie różne koncepcje. W pracach Komisji Nadzwyczajnej nie odnoszono się zupełnie do dorobku Komisji Konstytucyjnej. Nie mówię o tym jako członek Komisji Konstytucyjnej z wyrzutem, że nie dostrzeżono rezultatów pracy tej komisji, tylko powstaje pytanie, czy to nie jest dowód bardzo głębokiego kryzysu myśli konstytucyjnej w tej Izbie. Jeśli tak, będzie to skutkować niespójnością w tworzeniu systemu funkcjonowania państwa.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#PosełJerzyCiemniewski">Jeżeli słyszę na przykład stwierdzenie, że rozwiązanie dotyczące pozycji premiera odpowiada większości rozwiązań w krajach Unii Europejskiej, to pytam, o jaką większość rozwiązań tutaj chodzi. Nie ma czegoś takiego, jak standard europejski pozycji premiera. Czym jest ten standard europejski, skoro jeden premier może mocą własnej decyzji rozwiązać parlament, skrócić kadencję parlamentu, a drugi ma całkowicie w tym względzie związane ręce? To są rozwiązania o charakterze instytucjonalnym, podstawowym; w ogóle nie ma porównania co do funkcjonowania całego systemu parlamentarnego, konstytucyjnego przy tak rozbieżnych uprawnieniach. Nie można więc czarować się tutaj takimi pustymi stwierdzeniami - odpowiada czy nie. To raczej świadczy o tym, że słowa mają zastąpić faktyczne kształtowanie mechanizmów państwowych.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#PosełJerzyCiemniewski">Proszę Państwa! Padło tutaj stwierdzenie, że dotychczas nie było ustawy o Radzie Ministrów, a wreszcie ją mamy. Tak, przez 75 lat polskiego konstytucjonalizmu nie było ustawy o Radzie Ministrów, mimo że przewidywały ją wszystkie konstytucje poczynając od konstytucji marcowej. Ale sądząc również z treści przedstawionego projektu ustawy, można przypuszczać, iż ustawy nie było nie dlatego, że nie potrafiono jej napisać. Jest materia konstytucyjna, ale nie ma materii ustawowej w wewnętrznych regulacjach trybu i organizacji pracy Rady Ministrów. Takie wnioski wyciągnęła Komisja Konstytucyjna, która sprawy trybu i organizacji pracy Rady Ministrów pozostawiła wewnętrznym decyzjom Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#PosełJerzyCiemniewski">Mówię o tym, ponieważ to wszystko dowodzi, że te koncepcje są nie do końca przemyślane i nie bierze się pod uwagę skutków, jakie te zmiany wprowadzą w całym systemie funkcjonowania prawa administracyjnego, materialnego i formalnego, obowiązującego w Polsce. Prawo to trzeba będzie dostosowywać do nowych rozwiązań. Nie będzie to proces łatwy i sądzę, że właśnie nieuświadamianie sobie na wstępie pełnych konsekwencji wprowadzania nowych rozwiązań jest zjawiskiem dość niebezpiecznym.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#PosełJerzyCiemniewski">Wreszcie sprawa ostatnia, nie mniej ważna, która dotyczy przepisu art. 38 projektu ustawy o Radzie Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-75.6" who="#PosełJerzyCiemniewski">Skłonny jestem zgodzić się z koncepcją polegającą na ustępowaniu sekretarza i podsekretarzy stanu z chwilą ustąpienia ministra. Ale do tych stanowisk, które są realizacją pewnej koncepcji utworzenia tzw. gabinetu politycznego ministra dołącza się - bagatela - również wojewodów i wicewojewodów. Tworzy się sytuację, w której zmiana na stanowisku premiera powoduje pełną destabilizację całej administracji terenowej. Prowadzi to do skrajnej polityzacji administracji terenowej. Określenie wojewody przedstawicielem Rady Ministrów w terenie nie jest równoznaczne z reprezentacją konkretnego składu rządu przez wojewodę; jest realizacją na szczeblu terytorialnym pewnego zakresu władztwa rządowego. Oczywiście, że wojewoda powinien być lojalny wobec rządu, ale nie można stworzyć sytuacji, w której każda zmiana rządu będzie instytucjonalnie prowadzić do paraliżu całej administracji terenowej.</u>
          <u xml:id="u-75.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Ciemniewskiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Janusza Szymańskiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PosełJanuszSzymański">Dziękuję, panie marszałku. Myślę, że źle się dzieje, jeśli ciągle szukamy jakichś formuł oszczędnościowych dla tak ważnych debat i przyjmujemy nawet formułę debaty średniej, ponieważ zakres tych spraw zmusza do bardzo ograniczonej formuły wypowiedzi i nie można odnieść się do wszystkich ważnych, potrzebnych, koniecznych do omówienia kwestii.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PosełJanuszSzymański">Panie marszałku, z uwagi na to, że członkowie mojego klubu chcą jeszcze podzielić się paroma uwagami, odniosę się tylko do zasadniczej materii, mianowicie do zmiany konstytucji, która warunkuje później głębię tych reform ustrojowych pod kątem widzenia modelu funkcjonowania Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PosełJanuszSzymański">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Publicznie sprzeciwiam się koncepcji, którą bardzo słusznie pan poseł Ciemniewski skrytykował. Ale chcę powiedzieć, że ta koncepcja pochodzi również od przedstawicieli klubu pana posła Ciemniewskiego i powiem szczerze, że sprzeciwiam się jej z dwóch powodów.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#PosełJanuszSzymański">Otóż nie wyobrażam sobie w Polsce rządu złożonego z samych ministrów bez tek, którym kompetencje - określane w rozporządzeniu - powierzałby premier, kiedy nasz system prawny zna rozwiązania związane z postępowaniem administracyjnym, które każe jasno określać w ustawie, jaka jest właściwość rzeczowa każdego ministra.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#PosełJanuszSzymański">Proszę sobie wyobrazić, jak skomplikowane dla obywatela byłoby postępowanie administracyjne wówczas, kiedy zwracałby się z odwołaniem od decyzji organu niższego rzędu. Jaki organ byłby właściwy? A gdzie, proszę państwa, kwestia realizacji bardzo ważnej zasady ustrojowej, że to parlament w drodze ustawy określa właściwość rzeczową ministrów?</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#PosełJanuszSzymański">Tak publicznie się sprzeciwiam, mam mało czasu, wymieniłem dwa ważne nowe argumenty, które się nie pojawiły, bo zasada legalizmu jest czymś oczywistym i co do tego nie powinniśmy w ogóle wieść sporu. Myślę, proszę państwa, że to nie jest tak, jak mówił pan poseł Rokita, że Rada Legislacyjna zgłosiła drobne, nie znaczące uwagi. To była miażdżąca krytyka, co nakazywało odejść od tej koncepcji. W związku z tym, panie marszałku, formułuję propozycję nowego zapisu art. 56, która realizuje w części pewien zamiar uelastycznienia prac rządu, mianowicie zapisu dopuszczającego możliwość powoływania ministrów bez teki, ale zasadniczy trzon stanowiliby ministrowie resortowi, a więc kierujący określonymi działami administracji rządowej - te uprawnienia i zakres byłyby określone ustawą - a więc działaliby oni w ramach i na podstawie uprawnień określonych ustawami.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#PosełJanuszSzymański">Ale, panie marszałku, Wysoka Izbo, chcę zgłosić jeszcze jeden argument. Przypomnijmy sobie, jak długo trwają prace związane z utworzeniem gabinetu. W sytuacji, kiedy nie mamy jasno określonej struktury resortu, jak długo trwałby proces formowania rządu? Czy liczba ministerstw by się zmniejszała? Otóż można wyobrazić sobie sytuację, że koalicja - wyobrażam sobie tylko rządy koalicyjne, przy systemie wielopartyjnym - prowadziłaby skuteczny spór, czy ma być 19 ministrów, 24 czy 28. Przecież te roszczenia czy żądania poszczególnych członów koalicji by się zwiększały.</u>
          <u xml:id="u-77.7" who="#PosełJanuszSzymański">Panie marszałku, chciałbym zaproponować poprawkę do art. 56, która nadaje nowe brzmienie temu artykułowi, że minister kieruje określonym działem administracji rządowej albo wypełnia zadania powierzone przez prezesa Rady Ministrów. Daje to jasne umocowanie, jeśli chodzi o możliwość powołania ministra bez teki, czyli do konkretnie poruczonych przez prezesa Rady Ministrów celów. Ale ważne jest jeszcze to, że minister wedle mojej poprawki ponosi indywidualną odpowiedzialność przed Sejmem i prezesem Rady Ministrów, czyli również realizuje drugi zamiar. To jest też zgodne z koncepcją, którą zaprezentowała Rada Legislacyjna, i wzmacnia pozycję prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-77.8" who="#PosełJanuszSzymański">Chcę bardzo mocno podkreślić tezę, którą zgłosił pan poseł Ciemniewski. Nie ma, proszę państwa, standardu europejskiego, są różne systemy rządów w ustroju parlamentarnym. Uprawnienia prezesa Rady Ministrów, pozycja szefa rządu, samego rządu, są zróżnicowane. Tak że te bajki o tym, że jest jakiś standard europejski, który wyznacza nam jasną drogę czy model ustrojowy, należy włożyć do lamusa.</u>
          <u xml:id="u-77.9" who="#PosełJanuszSzymański">Panie marszałku, tę poprawkę przedłożę na piśmie. Chcę jeszcze raz z pełną odpowiedzialnością powiedzieć: należy publicznie sprzeciwić się tej koncepcji Rady Ministrów, która formułowałaby rząd składający się z premiera i ministrów bez tek, czyli mielibyśmy falowanie uprawnień. I temu Wysoka Izba powinna dać odpór. Gorąco do tego namawiam.</u>
          <u xml:id="u-77.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Szymańskiemu z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję za poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Zbigniewa Zyska, nie zrzeszonego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#PosełZbigniewZysk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ze względu na niewielką ilość czasu, którym dysponuję, najpierw zgłoszę poprawki.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#PosełZbigniewZysk">Pierwsza. W projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej w art. 31 dotyczącym ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne z 17 maja 1989 r. w art. 7 ust. 1 skreślić pkt 5. Nadać odpowiednią numerację kolejnym punktom. W pkt. 8 skreślić słowa: „i rzeczoznawstwa majątkowego” oraz zastąpić przecinek po słowie „geodezji” spójnikiem „i”.</u>
          <u xml:id="u-79.2" who="#PosełZbigniewZysk">Po drugie, w projekcie ustawy o urzędzie ministra spraw wewnętrznych i administracji w art. 3 pkt. 21 nadać numer 23. Dodać pkt 21 w brzmieniu: „opracowanie wytycznych i nadzorowanie powszechnej wyceny nieruchomości” oraz dodać pkt 22 w brzmieniu: „nadawanie uprawnień zawodowych w dziedzinie budownictwa i rzeczoznawstwa majątkowego, prowadzenie rejestru osób uprawnionych oraz współpraca z tymi samorządami zawodowymi”.</u>
          <u xml:id="u-79.3" who="#PosełZbigniewZysk">Wysoki Sejmie! Uważam, że kompetencje, które zostały przekazane głównemu geodecie kraju, są jakby zamachem na przejęcie pewnych uprawnień. Rzeczoznawstwo majątkowe nie przynależy tylko i wyłącznie geodetom. Sam jestem rzeczoznawcą majątkowym jako inżynier budownictwa. Wiem, że wśród rzeczoznawców są i architekci, są w większości inżynierowie budownictwa, również geodeci. Takie przypisanie głównemu geodecie kraju zadań opracowania wytycznych, nadzorowania powszechnej wyceny nieruchomości, jak również nadawania uprawnień mogłoby się skończyć tym, że rzeczywiście te zadania robione by były pod geodetów i mogłyby utrącić pewne zawody w zdobywaniu uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-79.4" who="#PosełZbigniewZysk">Proponujemy, aby te uprawnienia, tak jak to się dzieje dotychczas, były w gestii Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i aby uprawnienia te nadawał minister.</u>
          <u xml:id="u-79.5" who="#PosełZbigniewZysk">I kolejna refleksja. Jeśli konieczność zmian w funkcjonowaniu gospodarki i administracji publicznej wynika m.in. z potrzeby koncentracji kompetencji w ramach jednego resortu dla uproszczenia procedur uzgadniania międzyresortowego, to likwidacja Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa przeczy tej zasadzie. Zdaniem Partii Demokratycznej „Przedsiębiorczość Polska” wrzucenie kompetencji Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa do ogromnego wora kompetencji ministra gospodarki, gdzie obok problemów związanych z górnictwem, hutnictwem, stoczniami, energetyką znajdzie się i mieszkalnictwo, skończy się dla mieszkalnictwa katastrofą. Chyba że zamiarem projektodawców jest zgubienie tego problemu w wirze zmian strukturalnych. Uważamy, że dopóki nie opracuje się i nie wdroży zasad finansowania i kredytowania budownictwa mieszkaniowego, rozwinięcia budownictwa komunalnego, uchwalenia i wdrożenia nowej ustawy o nieruchomościach, pełnego wdrożenia ustaw o najmie lokali mieszkaniowych i dodatkach mieszkaniowych oraz własności lokali, dopóki nie uzyskamy widocznych efektów wzrostu budownictwa mieszkaniowego, nie powinno się w tym zakresie dokonywać zmian, tak jak nie powinno się wyprzęgać koni pośrodku rzeki.</u>
          <u xml:id="u-79.6" who="#PosełZbigniewZysk">W tym względzie chciałbym poprzeć inicjatywę Sojuszu Lewicy Demokratycznej, zmierzającą do powołania urzędu podległego premierowi. I jeśli się tak stanie, to kompetencje ujęte w tych poprawkach, które zgłosiłem wcześniej, powinny stać się kompetencjami tego urzędu.</u>
          <u xml:id="u-79.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Zyskowi, nie zrzeszonemu. Nawet nie wykorzystał pan czasu, który pan ma; 6 minut to dużo czasu.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Jankowskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PosełJerzyJankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kto nie dąży do rzeczy niemożliwych, ten nigdy nic nie osiąga, jak powiada Platon. 75-letni jubileusz prób uchwalenia ustawy regulującej rzetelnie organizację i tryb funkcjonowania polskiego rządu, o którym wspominał przewodniczący komisji poseł Czerniawski, skłania do refleksji i jednocześnie jest powodem do satysfakcji. Płynie ona z faktu, że na porządku dziennym Wysokiej Izby znalazł się projekt ustawy, mogący zmienić tę sytuację, która jest na krawędzi niemożności.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PosełJerzyJankowski">Jakie cechy obecnie funkcjonującego systemu rządzenia wywołują potrzebę dokonania zmian i jak są one doniosłe, warte oceny w tak długim przedziale czasu? Sądzę, że obok wielu diagnoz wypowiedzianych w gronach eksperckich, na zaakcentowanie zasługują te, które zwracają uwagę na:</u>
          <u xml:id="u-81.2" who="#PosełJerzyJankowski">1) potrzebę zwiększenia roli premiera zamiast poszukiwania form umacniania kolegialności w działaniu rządu;</u>
          <u xml:id="u-81.3" who="#PosełJerzyJankowski">2) sztywne łączenie urzędu ministra z ministerstwem jako jego aparatem, co wręcz uniemożliwia powołanie ministra dla kilku resortów;</u>
          <u xml:id="u-81.4" who="#PosełJerzyJankowski">3) rząd jako swoistą federację ministrów reprezentujących interesy resortowe i kształtujących politykę państwa, każdy we własnym zakresie, według wyobrażeń i potrzeb resortowych;</u>
          <u xml:id="u-81.5" who="#PosełJerzyJankowski">4) brak systemu inicjowania w łonie Rady Ministrów debaty politycznej i świadomego wyboru priorytetów;</u>
          <u xml:id="u-81.6" who="#PosełJerzyJankowski">5) obarczenie rządu decyzjami jednostkowymi, sprawami bieżącymi i drobiazgowymi, wypierającymi działania strategiczne o długim horyzoncie czasowym, co daje przewagę instrumentom mającym cechy bezpośredniego zarządu nad działaniami regulacyjnymi;</u>
          <u xml:id="u-81.7" who="#PosełJerzyJankowski">6) ograniczenie w możliwościach elastycznego doboru środków i budowy struktur dla rozwiązywania zdefiniowanych problemów;</u>
          <u xml:id="u-81.8" who="#PosełJerzyJankowski">7) tendencję do zwiększania obszarów reglamentacji w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-81.9" who="#PosełJerzyJankowski">Wysoka Izbo! W świetle tego z natury przykładowego katalogu wad w funkcjonowaniu dotychczasowego systemu z aprobatą należy odnotować kierunki zmian zawarte w projekcie ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz zakresie działania ministrów, jak również w pozostałych ustawach składających się na rozpatrywany pakiet, polegające na:</u>
          <u xml:id="u-81.10" who="#PosełJerzyJankowski">1) oddzieleniu funkcji regulacyjnych od bezpośredniego zarządu;</u>
          <u xml:id="u-81.11" who="#PosełJerzyJankowski">2) decentralizacji i dekoncentracji kompetencji Rady Ministrów na rzecz poszczególnych jej członków, a ministrów na rzecz centralnych organów administracji państwowej i wojewodów;</u>
          <u xml:id="u-81.12" who="#PosełJerzyJankowski">3) zwiększeniu uprawnień prezesa Rady Ministrów;</u>
          <u xml:id="u-81.13" who="#PosełJerzyJankowski">4) stworzeniu efektywnego i funkcjonalnego systemu zarządzania mieniem skarbu państwa, z jednoczesnym zmniejszeniem obciążeń Rady Ministrów funkcjami koordynacyjnymi i często mającymi charakter bezpośredniego zarządu;</u>
          <u xml:id="u-81.14" who="#PosełJerzyJankowski">5) umacnianiu zasady kolegialności w działaniu Rady Ministrów i wyraźnym wskazaniu ministra jako odpowiedzialnego za realizację polityki ustalonej przez Radę Ministrów oraz zaznaczeniu obowiązku reprezentowania w wystąpieniach stanowiska zgodnego z ustaleniami przyjętymi przez Radę Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-81.15" who="#PosełJerzyJankowski">Jak dalece zawarte w przepisach projektowanych ustaw normy reformują dotychczasową praktykę, nie wypada Wysokiej Izbie uświadamiać. Są to daleko idące, aczkolwiek wyważone, rozwiązania stosowane powszechnie w rozwiniętych demokracjach, czytelne i zrozumiałe dla Europejczyka. Wdrożenie tych przepisów stworzy podstawę do egzekwowania od rządu i jego poszczególnych członków sprawności i efektywności w rozwiązywaniu problemów oraz formułowaniu i realizacji celów strategicznych.</u>
          <u xml:id="u-81.16" who="#PosełJerzyJankowski">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Należy oczekiwać, że wdrożeniu ustaw wprowadzających reformę będą towarzyszyły prace zmierzające do deregulacji, rozumianej jako ograniczenie ingerencji państwa w gospodarkę, i umacniania w niej efektywnościowych sił rynku. Relikty nakazowo-rozdzielcze rozproszone są nie tylko w przepisach wydanych przed rokiem 1989, ale tkwią także w ustawach wprowadzonych w latach transformacji pod szyldem interwencjonizmu państwa. Sądzę, że gruntowny przegląd prawa materialnego normującego funkcjonowanie gospodarki doprowadzi do usunięcia regulacji wyraźnie zbędnych oraz ograniczenia wszelkich form reglamentacji do granic wyznaczonych bezpieczeństwem państwa. Nowe funkcje i formy działania Rady Ministrów dają podstawę do takich oczekiwań. Jestem przekonany, że przytoczone na forum Izby argumenty i trud wszystkich posłów, którzy wnieśli twórczy wkład w nadanie rozpatrywanym dzisiaj projektom ustaw historycznego wymiaru, zaowocują ich uchwaleniem.</u>
          <u xml:id="u-81.17" who="#PosełJerzyJankowski">Nawet przy dążeniu do doskonałości trafiają się usterki. Dostrzegam takie również w rozpatrywanych dziś projektach ustaw. Dlatego też zwracam się o uwzględnienie następujących wniosków:</u>
          <u xml:id="u-81.18" who="#PosełJerzyJankowski">Wniosek 1. W projekcie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (sprawozdanie — druk nr 1696) w art. 15 ust. 1 na końcu zdania po sformułowaniu: „art. 2” należy dodać wyrazy: „ust. 3, ust. 5 pkt 2 i ust. 6”. Przedmiotem wniosku jest kwestia nadzoru nad jednostkami badawczo-rozwojowymi. W mojej propozycji chodzi o wyeliminowanie oczywistego błędu. Przywoływanie ust. 2 w art. 2 jest niedopuszczalne, ponieważ nie można powierzać nadzoru jednostkom, które się likwiduje. Moją intencją jest natomiast, aby nadzór przejmowały organy nowo tworzone. Listę i przyporządkowanie jednostek badawczo-rozwojowych poszczególnym organom określa Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, stosownie do delegacji zawartej w ust. 2 tego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-81.19" who="#PosełJerzyJankowski">Wniosek 2. W projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (sprawozdanie — druk nr 1695) w art. 31, jeśli chodzi o projektowany art. 7 ust. 1 pkt 1, wyrazy: „związanych z nieruchomościami”, należy zastąpić wyrazem: „nieruchomości”. W przepisie tym stwierdza się, że do zadań głównego geodety kraju należy w szczególności rejestracja stanów prawnych i faktycznych odnoszących się do nieruchomości. Są to zadania odnoszące się do nieruchomości, związane z tworzeniem tzw. katastru nieruchomości. Ujmując ściśle tę instytucję, należy zauważyć, że stany te, to znaczy prawny i faktyczny, nie są związane z nieruchomością, lecz jej wręcz dotyczą. Poprawność przepisów wymaga, moim zdaniem, wprowadzenia zapisu zgodnie ze zgłoszonym przeze mnie wnioskiem.</u>
          <u xml:id="u-81.20" who="#PosełJerzyJankowski">Wniosek 3. W ustawie o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów (druk nr 1688) w art. 9 ust. 1 nadać należy brzmienie: „W sprawach rozpatrywanych przed Sejmem Rzeczypospolitej Polskiej z inicjatywy Rady Ministrów rząd reprezentuje członek Rady Ministrów, pełnomocnik rządu albo kierownik urzędu centralnego nadzorowanego przez prezesa Rady Ministrów. W takim wypadku reprezentujący rząd składa, po porozumieniu z prezesem Rady Ministrów, wszelkie oświadczenia w imieniu rządu”. Zmiana ma na celu uniknięcie wątpliwości co do tego, iż stanowisko rządu może na posiedzeniu plenarnym Sejmu reprezentować, jak to ma miejsce obecnie, także pełnomocnik rządu oraz kierownik urzędu centralnego nadzorowanego przez prezesa Rady Ministrów (np. przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych bądź prezes Urzędu Zamówień Publicznych).</u>
          <u xml:id="u-81.21" who="#PosełJerzyJankowski">Po ust. 4 dodać ust. 5 w brzmieniu: „Udzielanie odpowiedzi na interpelacje i zapytania poselskie regulują odrębne przepisy”. Zmiana wynika stąd, iż art. 9 nie może mieć zastosowania do interpelacji i zapytań poselskich, gdyż art. 25 ust. 4 „małej konstytucji” stanowi, iż zasady udzielania odpowiedzi na interpelacje i zapytania określa regulamin Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-81.22" who="#PosełJerzyJankowski">Wniosek 4. W ustawie o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (druk nr 1695) w art. 13 po wyrazach: „wiceprezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego”, postawić przecinek i dodać wyrazy: „prokuratora generalnego, zastępcy prokuratora generalnego”. Zmiana wynika z zastrzeżeń co do pominięcia prokuratora generalnego i jego zastępcy w wykazie kierowniczych stanowisk państwowych. Rzeczywiście w projekcie rządowym, a co za tym idzie w wersji przyjętej przez Komisję Nadzwyczajną, stanowiska te pominięto, gdyż kierowano się założeniem, że prokuratorem generalnym jest minister sprawiedliwości, a zastępcą prokuratora generalnego podsekretarz stanu w tym ministerstwie, co powoduje, iż osoby te zajmują kierownicze stanowiska państwowe. Skoro jednak w aktualnym stanie prawnym stanowiska prokuratora generalnego i jego zastępcy są wymienione w ustawie o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska w państwie, to wymaga rozważenia, czy nie uwzględnić zastrzeżenia i nie przywrócić tych stanowisk w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-81.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Jankowskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Łochowskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PosełJózefŁochowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się odnieść krótko do problematyki związanej z projektem ustawy o utworzeniu urzędu ministra gospodarki. Oceniam pozytywnie samą nazwę przyszłego resortu, skróconą chyba dosyć trafnie, oraz ogólny zakres merytorycznego nadzoru. Zastrzeżenia moje dotyczą przede wszystkim zakresu kompetencji ministra gospodarki, zwłaszcza jeśli chodzi o instrumenty ekonomiczne kreujące rozwój gospodarki i poszczególnych przedsiębiorstw. Dzisiejszy stan oceniam bardzo negatywnie, jeśli chodzi o to, co ma w zakresie kompetencji np. minister przemysłu i handlu. Widać wyraźnie, jak ten resort, nie mając żadnej instrumentacji, nadzoruje z pozycji ustawowej, bo taką mu kiedyś nadaliśmy, rozwój przemysłu i gospodarki; nie mając praktycznie żadnych środków oddziaływania na ten rozwój i nie mając żadnego wpływu na to, co w przemyśle się dzieje, za to odpowiada. Wszystkie bowiem instrumenty ekonomiczne są u ministra finansów, natomiast organizacyjne i właścicielskie - u ministra przekształceń własnościowych.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PosełJózefŁochowski">Wydaje mi się, że nowy projekt, poza rozszerzeniem zakresu zadań i odpowiedzialności, niewiele tutaj zmienia. Nadal bowiem minister finansów decyduje w sprawach udzielania poręczeń i gwarancji skarbu państwa, prognozowania sytuacji finansowej przedsiębiorstw, w zakresie polityki celnej itd. Jedynym zapisanym w projekcie ustawy zakresem współdziałania ministra finansów z ministrem gospodarki jest ustalanie zasad rachunkowości. Czy to wystarczy? Wydaje mi się, że nie.</u>
          <u xml:id="u-83.2" who="#PosełJózefŁochowski">Dlatego, nie przeciągając tego uzasadnienia, stwierdzam, że wydaje się logiczne, aby jednak dołączyć do art. 4 dodatkowy zapis, mówiący o współudziale ministra gospodarki w takich sprawach, jak: poręczenia i gwarancje skarbu państwa, prognozowanie sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw, polityka celna (aczkolwiek, jak mówił minister Pol, jest ona w Prawie celnym, myślę, że w tej zasadniczej ustawie też powinna się znaleźć) oraz ustalanie kursu walutowego i polityki pieniężnej. Niezagwarantowanie ministrowi gospodarki uczestniczenia ustawowego w tych bardzo ważnych elementach instrumentacji ekonomicznej w gospodarce stawia go w pozycji chłopca do bicia, którego się będzie rozliczało za zadania, nie dając mu de facto uprawnień i powielając dzisiaj tę bardzo niezdrową sytuację.</u>
          <u xml:id="u-83.3" who="#PosełJózefŁochowski">Druga sprawa - placówek ekonomiczno-handlowych nadzorowanych i realizowanych przez resort ministra gospodarki. Było tu sporo krytyki, niektórzy z mówców twierdzili nawet, że jest to peerelowska pozostałość. Myślę, że aż tak źle nie jest, ponieważ kilka krajów, w tym członków Unii Europejskiej, ma także biura radcy handlowego, a wcale u nich PRL nie było. Skasowanie dzisiaj tych placówek, jeśli się nie ma koncepcji, co i jak w tej sprawie zrobić, byłoby wielką krzywdą dla polskiej gospodarki i dla polskiego handlu zagranicznego. Wydaje się, że docelowo na pewno tak, ale do czasu, kiedy nie wykreuje się mocnych struktur promujących polską gospodarkę - na przykład w ramach samorządu gospodarczego, co robi bardzo wiele krajów - pozostawienie tych placówek ekonomiczno-handlowych w takim stanie organizacyjnym i w strukturze ministra gospodarki jest celowe i rzeczywiście potrzebne dla polskiej gospodarki, bo moglibyśmy przy tej okazji stracić całkowicie tę część dobrej promocji polskiej gospodarki, jaka jeszcze istnieje za granicą.</u>
          <u xml:id="u-83.4" who="#PosełJózefŁochowski">I związana z tym sprawa utworzenia Komitetu Integracji Europejskiej. Gorąco chciałbym poprzeć projekt utworzenia tego komitetu. Jesteśmy chyba jednym z niewielu krajów, gdzie problematykę integracji z Unią Europejską traktuje się zupełnie po amatorsku. Miałem ostatnio okazję oglądać w Brukseli, co się tam dzieje, i skonfrontować z tym, co mamy w kraju. Uważam, że w porównaniu z innymi państwami tracimy ogromną szansę, jaką dla polskiej gospodarki jest wejście do Unii Europejskiej. Po prostu nastawiamy się wyłącznie jednostronnie na przejmowanie wszystkiego z Unii, natomiast nie robimy nic albo bardzo niewiele, aby przygotować polską gospodarkę na wejście do tejże Unii.</u>
          <u xml:id="u-83.5" who="#PosełJózefŁochowski">Dlatego myślę, że ten komitet swoją rolę spełni. Może jeszcze nie jest za późno, aby nadrobić straty, które mamy w zakresie przygotowań do wejścia do Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-83.6" who="#PosełJózefŁochowski">I ostatnia drobna sprawa - sprawa LOT. Jest sporo dyskusji na temat przeniesienia do ministra skarbu, łącznie ze wszystkimi podmiotami gospodarczymi, LOT jako dosyć specyficznego przedsiębiorstwa. Trudno wprawdzie robić wyłom dla jednego przedsiębiorstwa, ale rola, jaką ono spełnia nie tylko w zakresie obsługi cywilnej, wymaga dodatkowego spojrzenia już przy dokumentach wykonawczych, aby minister transportu miał jednak sporo do powiedzenia w sprawie przyszłości tego przedsiębiorstwa i jego funkcjonowania na co dzień.</u>
          <u xml:id="u-83.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Łochowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Jana Marię Rokitę z Unii Wolności. Proszę pamiętać o poprawce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PosełJanRokita">Dziękuję, panie marszałku, za przypomnienie.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#PosełJanRokita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Opozycja ma to do siebie, że chciałaby dużo rzeczy powiedzieć, ale w Sejmie ma mało na to czasu, w tej chwili więc pozostaje mi ograniczyć się tylko do tego, ażeby przedłożyć stosowne poprawki do pakietu ustaw.</u>
          <u xml:id="u-85.2" who="#PosełJanRokita">Zgodnie z przypomnieniem pana marszałka, za które raz jeszcze serdecznie dziękuję, chciałbym, po pierwsze, przedłożyć poprawkę do art. 56 ust. 2 „małej konstytucji”, tę, która ma rozstrzygnąć wszelkie problemy związane ze stanowiskiem Rady Legislacyjnej. Jej treść referowałem już wcześniej, nie będę w tej chwili powtarzał.</u>
          <u xml:id="u-85.3" who="#PosełJanRokita">Po drugie, chciałbym przedłożyć Wysokiej Izbie i panu marszałkowi, nie referując ich w tej chwili szczegółowo, kilka bardzo technicznych poprawek do ustawy o Radzie Ministrów, uzgodnionych z ekspertami, nie mających istotnego znaczenia merytorycznego, natomiast wprowadzających pewien porządek w miejscach, w których ten porządek nie jest jeszcze dostateczny.</u>
          <u xml:id="u-85.4" who="#PosełJanRokita">Po trzecie, chciałbym kolejny już raz w ciągu ostatnich tygodni czy miesięcy zrobić gest w stosunku do pana ministra Rydlewskiego i zapytać, czy aby rząd nie chciał mieć możliwości skorzystania z owego konstytucyjnego prawa do mianowania ministrów bez teki stosunkowo wcześniej, a nie dopiero po 9 miesiącach. Z tego, co wiem, rząd miał taki zamiar, gdyby rząd zatem tego chciał, to pragnąłbym zrobić tę wielką przyjemność rządowi i przedłożyć w tej materii stosowną poprawkę, również uzgodnioną z ekspertami.</u>
          <u xml:id="u-85.5" who="#PosełJanRokita">Wreszcie po czwarte, chciałbym wspólnie z panem posłem Mirosławem Czechem przedłożyć jeszcze jedną poprawkę do sprawozdania w części dotyczącej urzędu ministra administracji publicznej i mieszkalnictwa w wersji dawnej, a w obecnej wersji ministra spraw wewnętrznych i administracji, poprawkę skreślającą uprawnienia ministra spraw wewnętrznych i administracji do zajmowania się problematyką mniejszości narodowych. Jedno zdanie motywacji. Jak zdołałem się zorientować, mniejszości narodowe czy też organizacje mniejszości są zdecydowanie za tym, ażeby utrzymać taki stan rzeczy, żeby wicepremier na czele zespołu międzyresortowego, tak jak to w tej chwili się zapowiada (czyni to, zdaje się, pan wicepremier Pietrewicz), był odpowiedzialny za politykę mniejszościową i żeby polityka mniejszościowa nie należała do tego resortu, w którym znajduje się Policja. Strachy słuszne czy niesłuszne - myślę, że trzeba je respektować. Dlatego właśnie taką poprawkę chciałbym przedłożyć.</u>
          <u xml:id="u-85.6" who="#PosełJanRokita">Na koniec jeszcze nieobecnego pana posła Szymańskiego chciałbym namówić do odwagi (być może gdzieś mnie słyszy z jakiegoś telewizora) w kwestii ustawy o Radzie Ministrów. Przewodniczący Unii Pracy poseł Bugaj wiele razy mi tłumaczył, że Unia Pracy jest partią postępu. W tej sprawie moglibyśmy zatem, panie pośle, zrobić postęp.</u>
          <u xml:id="u-85.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Janowi Rokicie.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Krzysztofa Wiechecia z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, bardzo niewiele czasu panu zostawiono, 2 minuty z małym ogonkiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Chciałbym polecić Wysokiej Izbie dwie serie poprawek związanych z drukami nr 1695 oraz 1693.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PosełKrzysztofWiecheć">W projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (druk nr 1695) proponuję poprawki w art. 17 pkt 1 lit. b. W ust. 2 zapis powinien brzmieć: „Minister obrony narodowej w odniesieniu do podległych mu jednostek organizacyjnych, minister spraw wewnętrznych i administracji w odniesieniu do Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Straży Granicznej oraz w podległych mu jednostkach wojskowych, minister sprawiedliwości w odniesieniu do podległych mu jednostek organizacyjnych więziennictwa oraz szef Urzędu Ochrony Państwa w odniesieniu do jednostek organizacyjnych Urzędu Ochrony Państwa dostosowują...” itd. W ust. 3 wyraz „albo” należy zastąpić wyrazem „oraz”. Poprawki zmierzają do uporządkowania materii regulowanych tym przepisem oraz do uczynienia przepisów bardziej czytelnymi w porównaniu do aktualnego zapisu. Dla każdego organu, a więc ministra obrony narodowej, ministra spraw wewnętrznych i administracji, ministra sprawiedliwości, szefa Urzędu Ochrony Państwa odrębnie i wyraźnie określone zostaną jednostki organizacyjne, w stosunku do których organy te wykonują delegacje w nowelizowanej ustawie o radcach prawnych.</u>
          <u xml:id="u-87.2" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Poprawka dotycząca ust. 3 omawianego artykułu ma charakter wyłącznie logiczny. Słowo „albo” oznacza alternatywę, gdy tymczasem chodzi tu o wyraz „oraz” oznaczający, że również w odniesieniu do Służby Więziennej stosunek służbowy i jego prawne konsekwencje określają odrębne przepisy.</u>
          <u xml:id="u-87.3" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Kolejna poprawka dotyczy art. 17 pkt 2 — proponuję skreślić wyrazy: „jednostkach wojskowych podległych ministrowi spraw wewnętrznych i administracji oraz funkcjonariuszy”. W pkt. 2 art. 17 na początku mówi się o żołnierzach służby zasadniczej i odnosi się to również do jednostek wojskowych podległych ministrowi spraw wewnętrznych i administracji. W związku z tym oddzielne traktowanie jednostek wojskowych podległych temu ministrowi jest zbędnym powtórzeniem.</u>
          <u xml:id="u-87.4" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Trzecia poprawka, do art. 24 — projektowany art. 63 powinien otrzymać następujące brzmienie: „Minister obrony narodowej w odniesieniu do podległych mu jednostek organizacyjnych, minister spraw wewnętrznych i administracji w odniesieniu do Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Straży Granicznej oraz szef Urzędu Ochrony Państwa w odniesieniu do jednostek organizacyjnych Urzędu Ochrony Państwa, każdy w zakresie swojego działania...” itd.</u>
          <u xml:id="u-87.5" who="#PosełKrzysztofWiecheć">W odniesieniu do nowelizacji ustawy Prawo atomowe, zaproponowanej w art. 24, również słuszne wydaje się doprecyzowanie, jaki organ w odniesieniu do jakich jednostek określa tryb dostosowania przepisów tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-87.6" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Kolejne poprawki dotyczą projektu ustawy o utworzeniu Komitetu Integracji Europejskiej. Myślę tu o druku nr 1693. W moim odczuciu trudno jest zgodzić się z rozwiązaniem przyjętym w art. 4 ust. 5, zezwalającym na scedowanie członkostwa ze strony ministra na swego zastępcę. Odnoszę się z należytym szacunkiem do panów wiceministrów, jednak ustawowe przyzwolenie, a prawdę powiedziawszy sugestia, aby członkostwo w tym ważnym z punktu widzenia procesów integracyjnych komitecie scedować na zastępców, osłabia już na starcie, moim zdaniem, możliwości decyzyjne tego organu. Dlatego proponuję, wnosząc poprawkę, zapis ten skreślić.</u>
          <u xml:id="u-87.7" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Uważam również, że w składzie stałych członków komitetu winien znaleźć się minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa. Układ stowarzyszeniowy nadaje wysoką rangę problemom ochrony środowiska. Znajduje to swój wyraz chociażby w art. 69 czy 71 tego układu. Poza sporem jest konieczność prowadzenia aktywnej polityki ekologicznej przez państwo m.in. poprzez koordynację działań na rzecz ochrony środowiska z procesami restrukturyzacji, modernizacji i rozwoju gospodarczego. Koordynację taką zapewnić może udział ministra odpowiedzialnego za realizację polityki ekologicznej państwa w pracach komitetu. Poprawka ta dotyczy art. 4 ust. 4 pkt 1 — proponuję dodanie po wyrazie: „finansów”, wyrazów: „ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa” i dalej bez zmian.</u>
          <u xml:id="u-87.8" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Kolejna poprawka dotyczy art. 4 ust. 2. Proponuję temu przepisowi nadać brzmienie następujące: „Funkcję przewodniczącego komitetu pełni prezes Rady Ministrów”. Byłoby to rozwiązanie najlepsze. Jeżeli z jakichś względów rozwiązanie takie nie byłoby możliwe do przyjęcia, proponuję powierzenie funkcji przewodniczącego komitetu ministrowi spraw zagranicznych. Wówczas art. 4 ust. 2 przyjąłby brzmienie: „Funkcję przewodniczącego komitetu pełni minister spraw zagranicznych”. Wtedy art. 7 ust. 4 winien przyjąć brzmienie: „W razie, gdy przewodniczący komitetu nie może czasowo wykonywać swoich zadań, zastępuje go inny członek komitetu wyznaczony przez prezesa Rady Ministrów”. Ponadto art. 9 w tej sytuacji zostałby skreślony, co zmieniłoby numerację dwóch ostatnich artykułów.</u>
          <u xml:id="u-87.9" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Zgodnie z regulaminem Sejmu wnoszę te poprawki na piśmie i składam je u pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-87.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Wiecheciowi z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Jerzego Eysymontta, nie zrzeszonego.</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jest pan poseł? Proszę bardzo, panie profesorze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PosełJerzyEysymontt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pakiet ustaw, który przyszło nam dzisiaj rozpatrywać w drugim czytaniu, to rzeczywiście rzecz o dosyć zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowania państwa na wiele lat. Mam uznanie dla wielkiej pracy, jaką Komisja Nadzwyczajna w to włożyła, natomiast mniej entuzjazmu budzi sposób, w jaki znowu obradujemy i uchwalamy rzeczy ważne, pośpiech, który jakoby - jak mówi ludowe przysłowie - najlepiej się nadaje do łapania pcheł. Ale mimo że kierunek tak ogólnie jest słuszny, czego właściwie nikt wyraźnie nie kwestionuje, to jednak chciałbym przestrzec przed kilku iluzjami.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#PosełJerzyEysymontt">Po pierwsze, mówi się o tym, że ma to być decentralizacja procesu rządzenia. To chyba jest co najmniej na wyrost. Mówiło o tym już kilku przedmówców. To nie jest sprawa, czy od góry, czy od dołu, bo tu nie ma góry i dołu - jest po prostu podział między ustrój o zdecydowanie centralistycznym formacie, który ma dominację administracji rządowej, i taki, w którym przesuwa się to w kierunku samorządu. Jak wiadomo, ten pakiet tego nie załatwia. Tak więc - moim zdaniem - nie należy szermować tym hasłem. Przesunięcie uprawnień i kompetencji na rzecz wojewodów jest to przesunięcie tylko z jednego szczebla administracji rządowej na drugi.</u>
          <u xml:id="u-89.2" who="#PosełJerzyEysymontt">Po drugie, czy nastąpi komasacja rządu i administracji? Chyba nie bardzo, chociaż niekoniecznie to musiało być celem, ale często się do tego dąży. Myślę, że sytuacja, kiedy skład rządu będzie taki jak drużyny piłki nożnej: dziesięciu plus kapitan, jest jeszcze odległa. Pod tym względem niewiele się zmienia, mimo że oczywiście zmieniają się pewne proporcje kompetencji między resortami.</u>
          <u xml:id="u-89.3" who="#PosełJerzyEysymontt">I wreszcie po trzecie, o czym się na ogół nie mówi - iluzją byłoby liczenie na to, że szybko, w krótkim czasie uzyskamy duży wzrost sprawności administracji. Ja mam nadzieję, że on w ogóle nastąpi, ale na pewno nie będzie to szybko i dlatego warto by zwrócić uwagę na to, jak ma wyglądać ten okres przejściowy. Okresy przejściowe i wszelkie tymczasowości trwają zwykle dość długo.</u>
          <u xml:id="u-89.4" who="#PosełJerzyEysymontt">Wreszcie kilka uwag co do samej idei i pewnych konkretów, rozwiązań. Powstaje superministerstwo. Tym superministerstwem nie jest, moim zdaniem, Ministerstwo Gospodarki, a właśnie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Dlaczego tak je nazywam? Ponieważ to ministerstwo de facto w bardzo istotny sposób wiąże się z całą administracją szczebla terenowego, a więc obsadą i kontrolą działania tej administracji poprzez stanowiska wojewodów i ich urzędy. I to jest władza ogromna. To jest władza ogromna. I tutaj powstaje pytanie, czy w tej pewnej próżni ustrojowej, jaką dalej mamy — w sensie, że tak powiem, nierozwiązania do końca problemu następnego szczebla samorządu — to nie będzie władza zbyt wielka i zbyt słabo kontrolowana.</u>
          <u xml:id="u-89.5" who="#PosełJerzyEysymontt">A teraz co do Ministerstwa Gospodarki. Otóż co do tego właśnie miałbym zdanie inne. Ja nie widzę tu żadnego superministerstwa, choćby z bardzo prostej przyczyny: przecież temu ministerstwu zabiera się de facto całą sferę programowania strategicznego i przenosi do dziwnego tworu, najdziwniejszego, moim zdaniem, w tej konstrukcji — Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. To nie jest, jak sądzę, rozwiązanie szczęśliwe. Mówiłem o tym w czasie prac komisji, głos mój nie znajdował zrozumienia ani też, że tak powiem, poklasku, ale dalej ostrzegam. Ostrzegam także, w związku z tym, że dążymy do Unii Europejskiej (dawniej żeśmy dążyli do rozwiniętego socjalizmu, teraz dążymy do Unii Europejskiej), iż tam jedna jest sprawa niesłychanie ważna: że polityka gospodarcza w dużej mierze realizuje się poprzez politykę przestrzenną i regionalną. Otóż dotychczas, lepiej czy gorzej, tymi sprawami zajmował się Centralny Urząd Planowania. Ten urząd ulega likwidacji, a przy okazji likwiduje się jego w moim przekonaniu dość sprawny aparat, złożony z tzw. biur planowania regionalnego, jednostek terenowych, które są, uważam, konieczne do tego, żeby można było prowadzić skuteczny monitoring tego, co się dzieje. Te jednostki są likwidowane, nie znajdują się one ani w nowym Ministerstwie Gospodarki, ani też w owym Rządowym Centrum Studiów Strategicznych. Myślę, że może być to brzemienny w skutki błąd.</u>
          <u xml:id="u-89.6" who="#PosełJerzyEysymontt">Jest też pytanie o ludzi. Otóż, proszę państwa, nie znalazłem dotychczas w działaniach rządu - bo tutaj to już rząd będzie realizował - odpowiedzi na to pytanie. Około dwóch tysięcy ludzi, którzy dzisiaj pracują w administracji centralnej na poziomie ministerstw i urzędów centralnych, w dużej mierze - przynajmniej takie sygnały do mnie jako do posła docierały - nie wie, co z nimi będzie. Oczywiście ci lepsi, ci najlepsi po prostu odchodzą, po prostu uciekają; znajdują oni zatrudnienie czy to w sferze prywatnej, czy to w sektorze bankowym itd., itd. Wydaje się, że nawet ze względów, powiedziałbym, humanitarnych wypadałoby tym ludziom przedstawić jasną wizję tego, co ich czeka, jakie mają perspektywy, jak mają układać swoje plany życiowe. To jest moje wezwanie do rządu. Mam nadzieję, że jeszcze nie jest na to za późno.</u>
          <u xml:id="u-89.7" who="#PosełJerzyEysymontt">Generalnie rzecz biorąc, konkluduję w ten sposób: Nie jestem zdania, że na tej sesji możemy odbyć trzecie czytanie. Z tej trybuny zgłoszono zbyt wiele poważnych zastrzeżeń, bardzo poważnych, bardzo istotnych, które wymagają niezwykłej rozwagi. Uważam, że w tym przypadku naprawdę lepiej mieć opóźnienie nawet kilkutygodniowe, niż znowu stanąć wobec problemu nie dopracowanych ustaw o charakterze ustrojowym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Jerzemu Eysymonttowi.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, chcę pana poinformować - nie wiem, może nie dotarła do pana ta wiadomość - że Prezydium Sejmu w uzgodnieniu z Konwentem Seniorów przewiduje, iż 21 czerwca rano odbędzie się dodatkowe posiedzenie Sejmu, w czasie którego zamierzamy przeprowadzić trzecie czytanie. Nie będzie to więc ani dziś, ani jutro. Oczywiście, gdyby się zdarzył taki cud, że nie byłoby ani jednej poprawki... Ale ponieważ poprawki zgłaszane są w czasie każdego przemówienia poselskiego, dlatego też przewiduje się, że przed posiedzeniem Zgromadzenia Narodowego odbędzie się trzygodzinne posiedzenie Sejmu, na którym ewentualnie zostanie przeprowadzone trzecie czytanie.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Eysymonttowi.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Zofię Grzebisz-Nowicką.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dzisiejszą debatą poselską zamykamy bardzo ważny etap prac kilku kolejnych rządów, licznego grona ekspertów, posłów i wielu innych osób pracujących nad reformą centrum gospodarczego i administracyjnego rządu.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Z satysfakcją mogę dziś stwierdzić, że ten bogaty dorobek intelektualny rządu i ekspertów pozwolił Komisji Nadzwyczajnej do spraw reformy centrum na pogłębioną analizę różnych wariantów regulacji prawnych i dokonanie w drodze consensusu wyboru takich rozwiązań, które uzyskały akceptację posłów wszystkich klubów i kół parlamentarnych pracujących w naszej komisji. Mam nadzieję, że znajdzie to także potwierdzenie w trzecim czytaniu rekomendowanych dziś dziesięciu projektów ustaw, które - jak pan marszałek przed chwilą zapowiedział - odbędzie się 21 czerwca.</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Panie i Panowie Posłowie! Jednym z niezwykle ważnych wyzwań, przed jakimi stoi polska gospodarka, jest doprowadzenie jej do takiej rekonstrukcji, restrukturyzacji, która pozwoli na sprostanie przez nią międzynarodowej konkurencji. Ta potrzeba, nie zawsze dostrzegana w programach politycznych, została słusznie sformułowana jako nadrzędny cel reformy centrum gospodarczego rządu.</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Chciałam bardzo mocno w tym miejscu poprzeć to, co stwierdził poseł sprawozdawca Mieczysław Czerniawski, że oddzielenie funkcji zarządczych od regulacyjnych, likwidacja podziału gospodarki według branż i rynków, dekoncentracja i decentralizacja procesów decyzyjnych - z czym wiąże się przekazywanie kompetencji w dół - to niezbędny warunek nadążania form sprawowania władzy za zmianami, jakie dokonują się w naszej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-91.4" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">W moim przekonaniu proces adaptacji gospodarki do wymogów rynku jest znacznie szybszy niż proces zmian w sposobie administrowania tą dziedziną. I chociażby z tych względów reforma centrum jest nieunikniona i powinna być jak najszybciej doprowadzona do końca, mimo iż jest to - jak słusznie przede mną podkreślano - zadanie niezmiernie trudne. Nie powinniśmy dopuścić jednak do zaprzepaszczenia czegokolwiek z dotychczasowego dorobku ani do pozostawienia na marginesie naszej uwagi istniejących jeszcze problemów.</u>
          <u xml:id="u-91.5" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Pilną sprawą jest przygotowanie całościowej koncepcji decentralizacji zarządzania w naszym państwie. Chcę jako były wojewoda z satysfakcją podkreślić, że wprowadzone przez komisję zmiany zdecydowanie umacniają pozycję wojewody jako jedynego reprezentanta rządu w terenie. Proponowane rozwiązania systemowe przesądzają równocześnie o wyborze koncepcji funkcjonowania struktur w naszym państwie. Został rozstrzygnięty dylemat: czy ma być silne scentralizowane państwo z zespołem różnych typów służb inspekcyjnych podporządkowanych różnym organom centralnym, czy ma być państwo zdecentralizowane, w którym większość zadań wykonywanych jest w układzie terytorialnym. Trzeba przy tym pamiętać, że podstawowy krok w kierunku zrealizowania drugiej z tych koncepcji został zrobiony w 1990 r. w ramach reformy samorządu terytorialnego. Jego konsekwencją będzie z jednej strony budowanie drugiego szczebla samorządu terytorialnego, a z drugiej powiązanie z wojewodami - jako jedynymi przedstawicielami rządu w terenie - różnych służb wykonujących zadania państwowe. Podkreślam to dlatego, by pokazać, czym kierowaliśmy się w komisji, wybierając taką właśnie koncepcję.</u>
          <u xml:id="u-91.6" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Proponowane do przyjęcia przez Wysoką Izbę nowe regulacje prawne w tym obszarze zapewnią większą skuteczność działań wojewodów, także w dziedzinie uchwał rad gmin. Efektem proponowanych zmian w sprawie podporządkowania organizacyjnego wojewodom służb inspekcyjno-nadzorczych będzie zdecydowanie lepsza koordynacja działań państwa w terenie, a w związku z tym i efekty powinny być dużo lepsze.</u>
          <u xml:id="u-91.7" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Dokonane przez Komisję Nadzwyczajną zmiany w rządowym projekcie ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej sprowadzają się generalnie do dwóch grup regulacji prawnych.</u>
          <u xml:id="u-91.8" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">1. Wprowadziliśmy pojęcie służb inspekcji wojewódzkich oraz innych wojewódzkich jednostek organizacyjnych wykonujących z upoważnienia wojewody określone ustawami szczegółowymi zadania administracji rządowej w terenie. Jednostki te będą organizacyjnie zespolone z urzędem wojewody, zachowując równocześnie ustawowo określone własne kompetencje do podejmowania działań o charakterze administracyjno-nadzorczym.</u>
          <u xml:id="u-91.9" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">2. W obszar działań wojewody włączone zostały zgodnie z projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej różne jednostki administracji rządowej. Wymienił je poseł sprawozdawca, więc w związku z brakiem czasu nie będę ich powtarzać. Chcę jedynie podkreślić, że po przyjęciu przez Wysoką Izbę proponowanych przez nas zmian wojewoda uzyska także dodatkowe kompetencje w stosunku do Państwowej Straży Pożarnej. Jeśli dodamy do tego fakt, że wojewodowie przejmą funkcje organu założycielskiego w stosunku do przedsiębiorstw państwowych położonych na ich terenie, to zakres i treść zmian wprowadzanych tym pakietem ustaw dotyczących reformy centrum gospodarczego i administracyjnego rządu wychodzi naprzeciw nie tylko potrzebie usprawnienia zarządzania na wszystkich szczeblach władzy w naszym państwie, ale także spełnia wieloletnie postulaty wojewodów w tym przedmiocie.</u>
          <u xml:id="u-91.10" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę zgłosić w drugim czytaniu trzy poprawki do projektów omawianych dziś ustaw. Pierwsza z nich dotyczy dodania w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej art. 41a w brzmieniu: „W ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o utworzeniu Komitetu Badań Naukowych w art. 4 ust. 2 otrzymuje brzmienie: «Przewodniczący komitetu wchodzi w skład Rady Ministrów. Do powoływania i odwoływania przewodniczącego komitetu stosuje się przepisy art. 57–62 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym»”.</u>
          <u xml:id="u-91.11" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Poprawka druga. W projekcie ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów w art. 14 ust. 2 po wyrazie „określa” proponuję dodać wyrazy „w drodze rozporządzenia”, a w ust. 3 po wyrazie „ustala” proponuję dodać także wyrazy „w drodze rozporządzenia”. Poprawki te mają charakter uściśleń legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-91.12" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Poprawka trzecia. W projekcie ustawy o urzędzie ministra spraw wewnętrznych i administracji w art. 3 pkt 13 wyraz „ustawach” proponuję zastąpić wyrazem „przepisach”.</u>
          <u xml:id="u-91.13" who="#PosełZofiaGrzebiszNowicka">Dla oszczędności czasu nie będę podawała uzasadnienia tych poprawek. Ufam, że będą one wnikliwie rozpatrzone przez Komisję Nadzwyczajną i że jako członek tej komisji będę miała możliwość przedstawienia tam szerokiej argumentacji. Bardzo dziękuję za uwagę i przekazuję te propozycje na piśmie panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-91.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Grzebisz-Nowickiej za wystąpienie i za poprawki.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Józefa Zegara z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PosełJózefZegar">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Nadzwyczajna przedłożyła nam do drugiego czytania obszerny pakiet ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu. Niewątpliwie jest to przedsięwzięcie złożone, nawet można powiedzieć, że bardzo złożone. Podobnie zresztą jak to bywa na ogół z wszelkimi reformami, ma to wiele aspektów, wiele skutków, nie zawsze do końca określonych, rozpoznanych. Tak jest również w danym wypadku. Możemy dzisiaj tylko ubolewać, że nie dokonano stosownych symulacji komputerowych, na modelach, by stwierdzić, czy reforma ta spowoduje zwiększenie sprawności rządzenia, co jest niewątpliwie podstawowym celem wszelkich reform w zakresie organizacji administracji rządowej, państwowej i innej. Można powiedzieć, że to zwiększenie sprawności rządzenia jest celem ponadczasowym, przyświecał on ludzkości od zarania dziejów. Tak to było w starożytnej Grecji, w starożytnym Rzymie, tak to było - niestety, bez większych sukcesów - w okresie naszej I Rzeczypospolitej. I tak to jest niewątpliwie obecnie. Niemniej jednak, jak sądzę, ta złożoność, ta niedookreśloność przedsięwzięcia powoduje, że mamy wszyscy wiele wątpliwości co do różnych rozwiązań, zapisów, bardziej lub mniej szczegółowych, różnej natury. Wiele z tych wątpliwości zgłaszano również w dzisiejszej debacie. Zwłaszcza pan poseł Jaskiernia w wystąpieniu w imieniu klubu SLD mówił o wielu wątpliwościach. Mówił o tym również pan poseł Szymański z Unii Pracy, wskazując na mankamenty nadmiernej plastyczności w kształtowaniu struktur rządu. Na te mankamenty wskazywał też pan poseł Eysymontt i wielu innych posłów.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PosełJózefZegar">Sądzę jednak, że niezależnie od tych mankamentów chyba wszyscy mamy świadomość potrzeby dokonania reformy, i to idącej w dobrym kierunku. Myślę też, że jest ogólna zgodność co do słuszności kierunku, w którym zmierzają reformy. Wypada podkreślić tu wielki wysiłek twórców reformy, strony rządowej, zwłaszcza ministra Pola, a także sejmowej Komisji Nadzwyczajnej. Niezależnie od docenienia tego wysiłku przyznam się, że mam osobiście wiele wątpliwości i nie chciałbym przed posłami następnej kadencji rumienić się, jak to często bywa, za to, co w tej kadencji się stało. Oczywiście nie sposób mówić o wszystkich wątpliwościach, wskazywać różne mniejsze czy większe braki, ograniczę się więc tylko do jednej uwagi ogólnej i kilku szczegółowych, tych najistotniejszych.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PosełJózefZegar">Otóż jeśli chodzi o tę uwagę ogólną, tak można to sformułować. Sądzę więc, że uprawnione jest założenie, iż kierunek reformowania centrum powinien odpowiadać wyzwaniom czasu zarówno teraźniejszego, jak i przyszłego, w pierwszych latach następnego wieku. Struktury organizacyjnej nie buduje się bowiem na rok, dwa, lecz powinna być ona ukształtowana na co najmniej kilkanaście lat. Trzeba tu wykorzystać dorobek myśli naszych teoretyków kierowania, zwłaszcza prof. Kotarbińskiego. Jeśli zaś ktoś chciałby się powoływać na autorytety obce, to radziłbym sięgnąć do niedawno przetłumaczonego dzieła znakomitego teoretyka, stratega wojen Clausewitza i przytoczyć stamtąd pewne myśli dotyczące tego, w jaki sposób wypracowywać strategię, żeby osiągnąć zamierzone cele i skutki.</u>
          <u xml:id="u-93.3" who="#PosełJózefZegar">Niezależnie od tych teoretyków sądzę, że podstawowe założenia reformy powinny wynikać z pewnych prawidłowości, które zachodzą we współczesnym świecie, a które można zauważyć również w systemie nadrzędnym, tzn. w systemie gospodarki światowej, lecz w ramach nadrzędnego systemu cywilizacyjnego, ponieważ struktura organizacyjna rządu jest systemem niejako podporządkowanym, pewnym subsystemem ogólniejszego systemu.</u>
          <u xml:id="u-93.4" who="#PosełJózefZegar">Jakie są te prawidłowości? Ograniczę się tylko do wymienienia najważniejszych.</u>
          <u xml:id="u-93.5" who="#PosełJózefZegar">Po pierwsze, mamy do czynienia z wydłużaniem się horyzontu czasu w programowaniu rozwoju społecznego i gospodarczego. Jest to ogólna prawidłowość, megatrend, którego wyrazem jest wzrost roli studiów prognostycznych, programów strategicznych długofalowych oraz przykładanie coraz większej wagi do określania strategii rozwojowej. Charakterystyczne jest właśnie to, że kraje o ustabilizowanej gospodarce rynkowej w ostatnich dziesiątkach lat, a zwłaszcza w ostatnim dziesięcioleciu wykazują wzmożone zainteresowanie opracowywaniem długofalowych strategii rozwojowych (np. w Tajlandii na 30 lat, na zachodzie Europy - na ok. 15, ale także na 30 lat, jeśli zaś chodzi o Bank Światowy - na 20 lat itd.).</u>
          <u xml:id="u-93.6" who="#PosełJózefZegar">Po drugie, w rozwoju każdego kraju, w tym także i Polski, rośnie znaczenie uwarunkowań zewnętrznych, które wynikają z następujących elementów: globalizacji gospodarki; liberalizacji, czyli otwierania się na świat; rosnących obrotów (dynamika obrotów towarowych, a zwłaszcza obrotów w zakresie usług, wyprzedza mniej więcej 2,5-krotnie tempo wzrostu produktu krajowego brutto). Rośnie znaczenie przepływów kapitałowych (i to nie tylko jeśli chodzi o bezpośrednie inwestycje zagraniczne, ale i innych); wzrasta znaczenie przepływów technologii, a co za tym idzie rola korporacji międzynarodowych czy transnarodowych; lawinowo narasta ilość rożnych porozumień i konwencji międzynarodowych, które wpływają na rozwój poszczególnych krajów. I te uwarunkowania muszą być coraz bardziej uwzględniane w strategii rozwoju każdego kraju, w tym także i Polski. Znaleźliśmy się w szczególnej sytuacji, albowiem jeśli chodzi o wzrost znaczenia zewnętrznych uwarunkowań, w ostatnim okresie proces ten został znacznie przyspieszony, m.in. w ramach WTO, porozumień rundy urugwajskiej, ale nie tylko. Są to pewne megatrendy, które muszą być brane pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-93.7" who="#PosełJózefZegar">Po trzecie, rośnie niewątpliwie znaczenie harmonizacji więzi rozwoju społecznego, gospodarczego, ładu przestrzennego, problematyki ekologicznej, co znajduje wyraz w koncepcji ekorozwoju czy - jeśli ktoś woli to inaczej tłumaczyć - zrównoważonego rozwoju. W wypracowywaniu tej długofalowej strategii należy zatem uwzględniać zestaw spraw i problemów różnej natury. Do tego niewątpliwie potrzebny jest silny, sprawny ośrodek, który będzie przygotowywał i zestawiał stosowne programy na użytek rządu i innych naczelnych organów władzy państwowej, a także społeczeństwa.</u>
          <u xml:id="u-93.8" who="#PosełJózefZegar">Po czwarte, jeśli chodzi o te prawidłowości, postępuje niewątpliwie proces deregulacji w kierowaniu gospodarką, a także w zwiększaniu się samorządności, demokracji, gospodarki rynkowej, co zresztą w odniesieniu do tych ostatnich pan poseł sprawozdawca Czerniawski stwierdził, że było to podstawą do kształtowania nowej struktury centrum. Jeśli te prawidłowości chcemy brać poważnie pod uwagę, to w tym świetle należy zastanowić się, czy proponowane rozwiązania są zgodne z tymi prawidłowościami.</u>
          <u xml:id="u-93.9" who="#PosełJózefZegar">Jeśli uznajemy, że handel zagraniczny — nie tylko towarów, ale usług — przepływy kapitałowe, know how, korporacje etc. nabierają coraz większego znaczenia dla rozwoju wszystkich krajów — na to są dowody — to może pojawiać się wątpliwość, czy w tym świetle zasadna jest na przykład likwidacja Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą i połączenie go czy włączenie do Ministerstwa Gospodarki, czy utworzenie Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Handlu Międzynarodowego — przy czym to ministerstwo w istocie obejmuje swoim zakresem działania tylko część gospodarki, nie mówiąc już o usługach, o know how etc. Może pojawić się taka wątpliwość i mam nadzieję, że Komisja Nadzwyczajna te sprawy dobrze rozważy.</u>
          <u xml:id="u-93.10" who="#PosełJózefZegar">Istnieje też wątpliwość zgłoszona zresztą we wniosku mniejszości, o czym tu pan poseł Syryjczyk mówił, czy obniżyć jeszcze bardziej rangę Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. Niewątpliwie takie centrum jest potrzebne. Natomiast jest pytanie, czy powinien to być urząd do spraw programowania długofalowego, strategicznego, tak jak w wielu krajach o gospodarce rynkowej, urząd, jaki inne kraje tworzą poza instytutami, których jest bez liku, czy też powinna to być państwowa jednostka organizacyjna. Pan poseł Eysymontt ma trochę racji, że nie bardzo wiadomo, jaka to ma być jednostka. Natomiast o tyle ten wniosek mniejszości jest nieuzasadniony, że gdyby prezes takiego urzędu nie był członkiem Rady Ministrów, to oczywiście ranga tego urzędu byłaby obniżona. Sądzę, że również problematyka strategiczna w działaniu rządu też byłaby obniżona i w tej sytuacji opowiadałbym się za tym, żeby ranga tej jednostki poprzez rangę prezesa urzędu czy szefa urzędu była podniesiona czy wzmocniona. To jest moja największa wątpliwość, którą chciałbym podnieść.</u>
          <u xml:id="u-93.11" who="#PosełJózefZegar">Jeśli chodzi o uwagi szczegółowe, to jest ich oczywiście dużo. Przedstawię tylko pewne wątpliwości w odniesieniu do Rządowego Centrum Studiów Strategicznych.</u>
          <u xml:id="u-93.12" who="#PosełJózefZegar">Po pierwsze w art. 2 ust. 2 podaje, że jednym z zadań centrum jest analizowanie zgodności treści i przebiegu realizacji programów krótkoterminowych oraz średnioterminowych. Uważam, że to jest pewne niedopatrzenie, ponieważ tam, gdzie mówi się o Ministerstwie Gospodarki jest mowa o programach krótko- i średniookresowych. Wobec tego lepszym określeniem byłby program krótko- i średniookresowy, a nie terminowy. Jest to sprawa prosta.</u>
          <u xml:id="u-93.13" who="#PosełJózefZegar">W art. 3 czytamy, że „Centrum współdziała z Polską Akademią Nauk, instytucjami naukowymi, szkołami wyższymi”. Na Boga, nie wiadomo, o co chodzi. Obecnie przecież każdy urząd współdziała, jeśli jest taka potrzeba. Jeśli mówimy, że współdziała, to trzeba w ustawie określić w jakim zakresie albo dać delegację, załóżmy dla prezesa Rady Ministrów, żeby to określił. Ja na przykład z prezesem PAN spotykam się bez zapisu ustawowego, jeśli mam jakąś sprawę. Tak że trzeba jeszcze się nad tym zastanowić.</u>
          <u xml:id="u-93.14" who="#PosełJózefZegar">W art. 5 ust. 2 czytamy, że „Prezes centrum dysponuje środkami budżetu państwa na finansowanie prac niezbędnych z punktu widzenia zadań centrum”. Kto określi, jakie prace są niezbędne? Jeśli niezbędność prac dla urzędu miałby określać na przykład minister finansów, który odpowiada za budżet, to dziękuję za taki zapis, bo wówczas można rzeczywiście ten urząd przekreślić. Znaczy to, że trzeba tu również określić, o jakie prace chodzi — czy o utrzymanie administracji, czy o prace badawcze, które będą niewątpliwie potrzebne, jeśli popatrzymy na zestaw funkcji tej jednostki organizacyjnej. Tak na dobrą sprawę z zestawu tych funkcji wynika, że to powinien być... urząd. Ale mam nadzieję, że Komisja Nadzwyczajna szczegółowo to rozważyła.</u>
          <u xml:id="u-93.15" who="#PosełJózefZegar">Wreszcie art. 6 ust. 1 mówi, że do pracowników centrum stosuje się odpowiednio przepisy o pracownikach urzędów państwowych, z wyłączeniem przepisów dotyczących aplikacji administracyjnej. Proponowałbym, aby tu dopisać, że również te przepisy, nad którymi dzisiaj czy jutro będziemy debatować - o państwowej służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-93.16" who="#PosełJózefZegar">Jeśli chodzi o konkretne wnioski, ograniczę się tylko do dwóch, to znaczy do tej formalnej niejako zmiany niezręczności — wyrazów „krótkoterminowe” i „średnioterminowe” na „krótkookresowe” i „średniookresowe” oraz włączenia do art. 6 przepisów o państwowej służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-93.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Józefowi Zegarowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie panią posłankę Irenę Lipowicz z Unii Wolności. Niestety, mam dla pani smutną wiadomość: pozostały 3 minuty i 12 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reforma centrum państwa to sprawa niezwykle istotna. Podsumujmy fakty. W 1990 r. wybrano strategię reformy od dołu: gmina-powiat-województwo samorządowe-centrum. Zaczęliśmy od fundamentów, od gmin. Po ich zbudowaniu, zamiast skończyć parter, zaczniemy kłaść dach, przesądzając konstrukcję budynku. Każdy człowiek rozumie, że to nienormalna kolejność. Z powodów politycznych zablokowano decentralizację, podstawiając w to miejsce dekoncentrację. Zwiększenie uprawnień wojewodów jako funkcjonariuszy rządu to po prostu dekoncentracja, a nie prawdziwa decentralizacja.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PosełIrenaLipowicz">Cóż może zrobić w takiej sytuacji opozycja? Wskazywaliśmy, że kolejność jest niewłaściwa, może prowadzić do dublowania zadań, marnotrawstwa środków i blokowania decentralizacji, a poziom projektów był fatalny. Poprawiono, co się dało.</u>
          <u xml:id="u-95.2" who="#PosełIrenaLipowicz">Niedobrze jest stosować podwójną miarę. Z konkordatem mamy czekać na nową konstytucję, z powiatami, jak słyszymy, również. A tymczasem ustrój naczelnych organów państwa będzie przesądzony dosłownie kilka dni przed uchwaleniem tekstu konstytucji?</u>
          <u xml:id="u-95.3" who="#PosełIrenaLipowicz">Posłowie Unii Wolności zrobili wszystko, aby istniejące błędy poprawić. Daliśmy temu świadectwo. Od początku byliśmy jednak na przykład zwolennikami reformy państwa zakładającej apolityczność wojewody. W związku z tym składam następującą poprawkę, w perspektywie dążąc oczywiście do województwa samorządowego: „Wojewoda nie może być równocześnie przewodniczącym partii politycznej lub jej jednostki organizacyjnej”. Niezależnie od tego, czy wojewoda będzie ostatecznie członkiem korpusu służby cywilnej, czy też będzie wybierany przez sejmik wojewódzki, do czego ostatecznie dążymy, należy chronić się przed łączeniem na poziomie lokalnym stanowisk państwowych i partyjnych. Obie funkcje są państwu potrzebne. Ich bezpośrednie łączenie naraża na konflikt interesów, bo chodzi tu o władzę wykonawczą, o stosowanie przymusu państwowego, zwłaszcza w sytuacji wzmocnienia — jak słyszymy — pozycji wojewody przez scalenie części administracji specjalnej i dysponowanie licznymi nowymi przedsiębiorstwami. A więc dochodzi do tego władza ekonomiczna.</u>
          <u xml:id="u-95.4" who="#PosełIrenaLipowicz">Zlewanie się administracji państwowej i partyjnej to wielkie niebezpieczeństwo dla Polski. Zatrważające doświadczenia przeszłości nie powinny się powtórzyć. Państwo polskie nie jest własnością żadnej partii politycznej. Ustawa o Radzie Ministrów, skoro już jest - co kwestionowaliśmy - i często reguluje drobiazgi, na przykład komórki organizacyjne, powinna reagować na niezadowalający często poziom legislacyjny projektów rządowych. Składanie takich projektów z rozbrajającą uwagą, że Sejm poprawi błędy w toku prac, obszerne autopoprawki rządu o objętości całych ustaw, którymi zaskakuje się posłów, próbując je odczytywać bez doręczenia nawet tekstu (a wszystko to mieliśmy w toku prac nad tą ustawą), 12 projektów ustaw, na których rozpatrzenie w jednej komisji daje się Sejmowi miesiąc - to wszystko skłania do zaproponowania poprawki wzmacniającej pozycję Rady Legislacyjnej w obrębie rządu. Opinie przedkładane byłyby obligatoryjnie przez Radę Legislacyjną Radzie Ministrów, a negatywna opinia Rady Legislacyjnej stanowiłaby podstawę do rozpatrzenia sprawy na posiedzeniu Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-95.5" who="#PosełIrenaLipowicz">Podzielam wątpliwości konstytucyjne wyrażone przez moich przedmówców. Mam nadzieję, że zostaną one usunięte dzięki zaproponowanej poprawce, chociaż nie mam takiej pewności.</u>
          <u xml:id="u-95.6" who="#PosełIrenaLipowicz">I wreszcie, to już pod adresem rządu, jeżeli chodzi o zwiększenie dyscypliny w Radzie Ministrów i stworzenie sytuacji prawnej dobrej dla uzgodnienia, muszę powiedzieć, że to wybrane pojęcie uzgodnienia, typowe dla odrębnych organów, nie jest właściwe.</u>
          <u xml:id="u-95.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Irenie Lipowicz.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Franciszka Potulskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełFranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie rozpocząć od przytoczenia stwierdzenia, że państwo polskie nie jest własnością żadnej partii politycznej. Chciałbym tu dodać - tak jak rzekł Zagłoba do delegata króla szwedzkiego - że to święte słowa. Warto, aby i Unia Wolności o tym pamiętała.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#PosełFranciszekPotulski">Jednym z kontrowersyjnych problemów w pakiecie...</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Wszyscy powinni pamiętać.)</u>
          <u xml:id="u-97.3" who="#PosełFranciszekPotulski">Tak, wszyscy. Unia Wolności też. Z tych wystąpień, które udało mi się usłyszeć w czasie dzisiejszej debaty, wynika, że nie wszyscy pani koledzy o tym pamiętali, przynajmniej tak mi się wydaje.</u>
          <u xml:id="u-97.4" who="#PosełFranciszekPotulski">Jednym z kontrowersyjnych problemów w pakiecie spraw związanych z reformą centrum, będącą istotnym krokiem - przynajmniej moim zdaniem - w kierunku zmian ustrojowych, zmian zasad działania państwa, jest kwestia zakresu działania wojewody, a ściślej podporządkowania wojewodzie służb specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-97.5" who="#PosełFranciszekPotulski">Wobec istnienia rozbieżnych poglądów w tym zakresie, w różnych zresztą klubach, chciałbym przedstawić kilka argumentów wartych, moim zdaniem, rozpatrzenia. Otóż najważniejszy jest główny kierunek zmian ustrojowych w naszym państwie. Jestem przekonany - i sądzę, że jest to pogląd podzielany w klubie SLD - iż nieuchronne jest zdecentralizowanie działania państwa. Jest też prawdą, że decentralizacja zarządzania państwem jest możliwa jedynie w warunkach funkcjonowania gospodarki rynkowej. Wówczas podstawowym ogniwem działania może być gmina i to ona załatwia większość spraw obywatelskich. Być może nieuniknione stanie się utworzenie powiatów samorządowych i województw wielkości regionów. Być może są i inne rozwiązania, niemniej to jest zasadniczy kierunek. I reforma centrum jest tu znaczącym posunięciem.</u>
          <u xml:id="u-97.6" who="#PosełFranciszekPotulski">Chciałbym tu nie tyle polemizować z kolegami z Unii Wolności, z panem posłem Rokitą, z panią poseł Lipowicz, ile właśnie podkreślić, że spór o tempo reform, o to, czy realizować je cząstkowo czy globalnie, czy od dołu, czy od góry, jest moim zdaniem sporem o bezpieczeństwo życia obywateli. Wydaje się, że samorządy trzeba przygotować do przejęcia zadań, które im zostaną przekazane, a także stworzyć skuteczne formy kontroli samorządów.</u>
          <u xml:id="u-97.7" who="#PosełFranciszekPotulski">Mogę w dużym przybliżeniu przyjąć, że 1/3 samorządów działa znakomicie, 1/3 jest po prostu taka sobie, a 1/3 to samorządy dosyć bezradne wobec problemów, które przyszło im rozwiązywać. Problem polega na tym, że ta ostatnia część decyduje o poziomie życia ok. 10 mln obywateli, i nie jest to dla SLD obojętne, jak żyje te 10 mln ludzi, nawet jeśli ta obawa nieco hamuje tempo reformowania państwa.</u>
          <u xml:id="u-97.8" who="#PosełFranciszekPotulski">Być może nie można mnie zaliczyć do wszystkich normalnych ludzi, jak to ujęła pani poseł Lipowicz, ale w pewnym uproszczeniu mogę stwierdzić, że rozpoczęcie reformy od centrum uważam za celowe z dwóch powodów:</u>
          <u xml:id="u-97.9" who="#PosełFranciszekPotulski">— po pierwsze, ewentualne szkody, jakie można tu wyrządzić obywatelom, nie są tak wielkie;</u>
          <u xml:id="u-97.10" who="#PosełFranciszekPotulski">— po drugie, cała operacja odbywa się pod społeczną kontrolą Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-97.11" who="#PosełFranciszekPotulski">I niezależnie od tego, czy oceniamy, że Sejm pracuje dobrze, czy że może dopiero następny Sejm będzie tym Sejmem, który w sposób dojrzały poprowadzi sprawy państwa - nie ma takich ciał, które mogłyby pełnić podobną kontrolę na szczeblu województw. Nie jest na pewno takim ciałem sejmik samorządowy, chociażby dlatego, że jego członkowie przed nikim i za nic nie odpowiadają, a jego skład jest na ogół polityczny i niezależny od woli wyborców.</u>
          <u xml:id="u-97.12" who="#PosełFranciszekPotulski">A teraz problem uprawnień wojewody. Wszystkie służby specjalne mają setki argumentów, żeby wojewodzie nie podlegać. Wątpliwości dotyczą także finansowania działalności tych służb, bo istnieje obawa, że jest tyle potrzeb, a budżety wojewodów są tak nie doszacowane, iż nawet te mizerne niekiedy warunki działania, jakie mają rządowe służby specjalne, mogą ulec pogorszeniu. Już się rozważa, który z wojewodów, jakie służby polikwiduje lub znacznie zredukuje. I nie są to obawy bezzasadne, bo i samorządom wydaje się, że lepiej by się żyło, gdyby jakiegoś tam PIH czy kuratorium nie było.</u>
          <u xml:id="u-97.13" who="#PosełFranciszekPotulski">Sądzę zatem, że czas na wdrożenie reformy musi być bardzo aktywnie wykorzystany przez urzędy centralne na nowelizację ustaw, według których te służby działają, i doprecyzowanie zarówno zakresu, jak i zasad statutowych działania tych służb. Sądzę, że jest wiele racji w stwierdzeniu, że np. ustawa, według której działa PIH, jest przestarzała i nie uwzględnia zmian ani w sferze produkcji, ani w sferze zarządzania państwem.</u>
          <u xml:id="u-97.14" who="#PosełFranciszekPotulski">Ale z całą mocą chcę stwierdzić, iż rozumiem i akceptuję zasady, że wojewoda jest zastępcą premiera w danym regionie i że jest to funkcja polityczna, bo wojewoda nie działa na własny rachunek, tylko wszystkie jego działania idą na rachunek rządu.</u>
          <u xml:id="u-97.15" who="#PosełFranciszekPotulski">Poza tym sądzę, że mieszkańcy danego regionu, którzy na tyle interesują się polityką, iż w ogóle wiedzą, kto jest kim, na ogół znają wojewodę, a nie orientują się, kto zarządza urzędem pracy, kto jest szefem PIH czy kuratorium. Dla mieszkańców są to służby anonimowe i ewentualne oczekiwania dotyczące jakości ich działania i tak są adresowane do wojewody.</u>
          <u xml:id="u-97.16" who="#PosełFranciszekPotulski">Moim zdaniem to, co zaproponowano w pakiecie ustaw - omawiał te problemy poseł Wierchowicz - daje wojewodzie możliwości spełnienia społecznych oczekiwań w zakresie działania tych służb.</u>
          <u xml:id="u-97.17" who="#PosełFranciszekPotulski">Sądzę, że proces decentralizacji będzie jeszcze rozszerzany. Być może, iż w końcu i służby skarbowe będą w każdej gminie. Być może nie jest to wariant dobry w wypadku 49 województw, bo można mieć tu wątpliwości, tym bardziej że wiele służb rządowych i specjalnych działa na obszarze kilku województw, ale odstąpienie od zasady, że to właśnie wojewoda jest gospodarzem regionu i on reprezentuje rząd, a nie poszczególne ministerstwa, byłoby chyba błędem.</u>
          <u xml:id="u-97.18" who="#PosełFranciszekPotulski">Chciałbym też zwrócić uwagę państwa na następujący problem. W trakcie prac nad naszymi ustawami wiele instytucji zabiegało usilnie, żeby przyporządkować je bezpośrednio premierowi. Uważam, że jeśli są to instytucje o charakterze administracyjnym, to powinny być elementem ministerstwa i nie należy ich przyporządkowywać premierowi bezpośrednio. Premierowi można przyporządkować te instytucje, które mają charakter polityczny. Sądzę, iż zasady zdymisjonowania - niezależnie od tego, jaką koncepcję: dymisja czy odwołanie, tutaj przyjmiemy - należy stosować do tych wszystkich stanowisk, które premier obsadza samodzielnie, tzn. nie na wniosek któregoś z ministrów. W związku z tym uważam, że indeks stanowisk osób zdymisjonowanych wraz z upadkiem rządu powinien być rozszerzony. Być może, że ten wniosek wynika z chęci zahamowania pędu do tego, żeby to akurat była instytucja, której szef jest powołany bezpośrednio przez premiera, chociażby dlatego, żeby premier nie musiał powoływać tylu osób i żeby stanowiska polityczne w administracji państwowej ograniczyć do minimum.</u>
          <u xml:id="u-97.19" who="#PosełFranciszekPotulski">Na koniec pozwolę sobie na uwagę o tym, jak jeszcze daleko nam do normalnego funkcjonowania gospodarki. Przykładem niech będzie wniosek, który Wysoka Izba przyjęła dzisiaj, aby Sejm wysłuchał informacji rządu o problemach wprawdzie dużego zakładu, ale przecież tylko jednego z wielu, czyli Stoczni Gdańskiej. Gdy za pośrednictwem premiera sugerowaliśmy, żeby Bank Handlowy podjął działania ugodowe, to bank ten odpowiedział, iż umowę może podjąć tylko wtedy, gdy jest szansa, że odzyska pieniądze, a przynajmniej ich część, stocznia zaś takich nadziei nie rokuje. I to w zasadzie powinno kończyć problem stoczni, ale tak, oczywiście, nie jest.</u>
          <u xml:id="u-97.20" who="#PosełFranciszekPotulski">Jeszcze jedna uwaga. Pan poseł Ciemniewski dziwił się, że koalicja jest zadowolona z wyników pracy nad reformą centrum. Ja chciałbym wyrazić zdziwienie, że pan poseł się dziwi. Na własne uszy słyszałem, jak prominentny działacz Unii Wolności powiedział, że tak naprawdę to te projekty są autorstwa Unii Wolności, czyli znakomite jakby z definicji, i on się tylko martwi, czy my przypadkiem tego nie sknocimy, bo ustępujemy PSL. Tymczasem największe rozbieżności pomiędzy PSL i SLD i tak są mniejsze niż to, co dzieli będących w jednym klubie posłów Unii Wolności, czego byłem świadkiem w czasie prac Komisji Nadzwyczajnej. Poza tym jesteśmy dalecy od samozadowolenia, tym bardziej że sporo zależy od ludzi, którzy zostali wybrani na funkcje w administracji państwowej w poprzednich latach i którym nie zawsze zależy na tym, żeby nam się wszystko udało. Przyczyna zdziwienia pana posła Ciemniewskiego to, moim zdaniem, źdźbło w oku bliźniego, które przesłania belkę we własnym.</u>
          <u xml:id="u-97.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Franciszkowi Potulskiemu.</u>
          <u xml:id="u-98.1" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Bardzo króciutko w trybie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-98.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pani posłanka Lipowicz pragnie sprostować.</u>
          <u xml:id="u-98.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pani posłanko, pragnę przypomnieć, że to może być tylko sprostowanie błędnie zrozumianego lub nieściśle przytoczonego stwierdzenia mówcy. Boję się, że to będzie skrzyżowanie szpad i że państwo zaraz przystąpią do polemiki między obu partiami, a to przecież nie jest przedmiotem tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-98.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Chciałabym tylko uściślić stwierdzenie, które, jak sądzę, pan poseł Potulski niedokładnie odniósł do treści mojego wystąpienia. Chcę powiedzieć, że słowa, iż państwo polskie nie jest własnością żadnej partii politycznej, które pan poseł zechciał nazwać świętymi słowami, cytując, za co dziękuję, odnoszą się ściśle do zaproponowanej przeze mnie poprawki, tej mianowicie (gdyby pan poseł Potulski jeszcze chwilę poczekał... dziękuję), w której się mówi, że wojewoda nie może być przewodniczącym partii politycznej ani przewodniczącym żadnej jej jednostki organizacyjnej. W związku z tym nie ma między nami sporu, panie pośle, ponieważ testem na to, czy ktoś ten pogląd podziela, będzie głosowanie nad moją poprawką.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#PosełIrenaLipowicz">Chciałabym sprostować jeszcze jeden pogląd. Unia Wolności składa swoje projekty zawsze z pełną pokorą. Mamy pełną świadomość, jak trudna jest praca legislacyjna i te osoby, które się zajmowały tą działalnością, wiedzą, że każdy projekt jest niedoskonały i można go poprawić. Samozadowolenie naprawdę, panie pośle, nie jest naszą specjalnością.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#komentarz">(Poseł Franciszek Potulski: Panie marszałku, sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wiedziałem, że tak będzie. Teraz pan poseł będzie prostował sprostowanie i będziemy się zajmowali czym innym, a nie tym punktem.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle,</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełFranciszekPotulski">W sprawie tego samozadowolenia nie podzielam poglądu pani poseł, mam do tego prawo. A uściślenie polega na tym, że... w naszym wykonaniu jest to plagiat, dlatego że „święte słowa” i „ojczyzna tu” to są słowa Zagłoby wypowiedziane do króla szwedzkiego. Gdy król szwedzki zarzucał Polakom wiarołomstwo, Zagłoba powiedział: Święte słowa waszej wysokości, bo gdyby nie ta naszego narodu przywara, toby waść tu nie był. Wychowaliśmy się na „Potopie” i takie są rezultaty. To pozwalam sobie uściślić.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Tam jest też mowa o postawie dotyczącej innej sprawy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo, ale prosiłbym może już o zawieszenie tego seminarium literackiego, bo nie to jest przedmiotem naszych obrad.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę pana posła Mariana Starownika z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-102.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Bardzo się boję, panie pośle, że jeśli pan ma przemówienie dosyć obszerne, to będzie ostatnie przemówienie, jakie będzie można wygłosić. Zostało panom 4,5 minuty, a zapisanych jest 10 posłów. Już pan poseł Król skorzystał z prawa złożenia do protokółu nie wygłoszonego przemówienia. Jeśli pozostali panowie mają takie przemówienia, zapraszam, chętnie je przyjmiemy do protokółu.</u>
          <u xml:id="u-102.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę, panie pośle, o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełMarianStarownik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niewątpliwie dzisiejsza debata, którą prowadzimy w tej Izbie, jest debatą ustrojową, bo, wiadomo, zmieniamy ustrój. Może to się odbywa nie z tak wielkim krzykiem, może społeczeństwo nie do końca jest zorientowane, co się dzieje w tej Izbie, jakie to są zmiany. Trzeba przyznać, że nastąpiło w ostatnim okresie duże przyspieszenie prac. Niemniej jednak, jeśli chodzi o to, co dzisiaj robimy, to nie można powiedzieć, że jest to wyłącznie pokłosie zmian peerelowskich, bo w 1990 r. rzeczywiście zapoczątkowaliśmy reformę samorządową, która, trzeba przyznać, na szczeblu gminy powiodła się i jest dzisiaj uznawana i akceptowana przez wszystkie środowiska. Ale przecież w ciągu ostatnich 6 lat to właśnie te rządy doprowadziły do takiej sytuacji, że właściwie bez kontroli wzrosła znacznie liczba - można dzisiaj liczyć nawet w dziesiątkach - jednostek administracji specjalnej, która funkcjonuje poza wszelką kontrolą, jeśli chodzi o kontrolę struktur tych najniższych czy pośrednich; mamy także znaczne przerosty administracji państwowej w ministerstwach. Chyba wszyscy dzisiaj doszliśmy do wniosku, że ostatnie lata doprowadziły do takiej sytuacji, że bez końca dalej się temu spokojnie przyglądać nie można. Cieszę się, że dzisiaj podejmujemy decyzję radykalnych zmian, radykalnych przekształceń. Mam nadzieję, że to już będzie na jakieś dziesięciolecia, ale obawiam się, czy przyszły parlament, czy przyszłe rządy nie będą wysuwały swoich teorii, jak to miało miejsce w przeszłości, kiedy to dla usatysfakcjonowania niektórych osób powoływano ministerstwa - np. kiedyś powołano Ministerstwo do Spraw Socjalnych Wsi, bo trzeba było jednej z prominentnych osób dać jakieś zajęcie.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PosełMarianStarownik">Dlatego też dzisiaj jestem pełen uznania i chylę czoło przed ministerstwami, przed panem ministrem Polem, że potrafił w tak krótkim czasie przygotować, trzeba przyznać, dość spójny pakiet projektów ustaw dla Komisji Nadzwyczajnej, która włożyła tyle wysiłku, że w niespełna 2,5 miesiąca zdołała Wysokiej Izbie go przedłożyć, i sądzę, że zostanie to niebawem przyjęte. Niemniej jednak trzeba tu powiedzieć, że to jest w pewnym sensie pokłosie, które przyszło nam zbierać, gdyż sami zawiniliśmy w ciągu ostatnich sześciu lat.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PosełMarianStarownik">Kolejny wątek, który chciałbym podnieść. Na spotkaniach z wyborcami często pada pytanie — nie bardzo ludzie rozumieją — co się kryje za tą reformą centrum. Potwierdzają to nawet badania opinii publicznej, z których wynika, że 50% społeczeństwa z góry nie akceptuje tego, co robimy, mówi, że reformy idą w złym kierunku. Takie jest przeświadczenie. Być może nie potrafimy dotrzeć do społeczeństwa z tą właśnie konkretną ustawą. Pan minister Pol, który 25 marca, wprowadzając nas w arkana tych ustaw, powiedział: „Administracja publiczna ma służyć ludziom, ma służyć obywatelom. Im też służyć muszą przeobrażenia dokonywane w tej administracji. To zasadnicze kryterium przyświecało pracom rządu nad przedkładanym projektem”. Było to ostatnie zdanie z wystąpienia pana ministra. Na spotkaniu zapytano mnie, co te słowa znaczą, co się za nimi kryje. Skoro było to robione z myślą o nas, z myślą o obywatelu, to jakie są dane, jakie są liczby, jakie są konkrety, co z tego będziemy mieli. Czy przypadkiem nie będzie to uderzenie w nas, jak często bywa z tymi naszymi reformami? Ludzie mają przykre doświadczenia, przynajmniej po reformie pana premiera Balcerowicza, kiedy to na własnej skórze odczuli. Dzisiaj bardzo sceptycznie odnoszą się do haseł: reforma, restrukturyzacja, przekształcenie itd.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#PosełMarianStarownik">Ponadto, moim zdaniem, istnieje pilna potrzeba, żebyśmy tę naszą administrację radykalnie ograniczyli, przynajmniej w odniesieniu do ingerowania w naszą gospodarkę, by mogła się ona rozwijać. Myślę, że najlepiej będzie, jeśli uda nam się ograniczyć te... W tym momencie kończy się chyba mój czas. Dalszy ciąg swojego przemówienia złożę na ręce pana marszałka, żeby zostało zamieszczone w Diariuszu Sejmowym, bo czas, jak rozumiem, się skończył.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Niestety, panie pośle, tak nie może być. Nie możemy zamieszczać dalszej części przemówień.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełMarianStarownik">Są to pewne propozycje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">To proszę łaskawie, skoro ma pan poprawki, przedstawić je jako poprawki, dlatego że przemówienie zamieszczane jest w całości w stenogramie. Proszę łaskawie przedstawić jeszcze najważniejsze sprawy, ponieważ nie możemy połowy przemówienia drukować w jednej części stenogramu, a połowy w innej. Nie ma takich możliwości regulaminowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełMarianStarownik">To nic. Dziękuję bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Marianowi Starownikowi z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czas przeznaczony dla posłów klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, jak już uprzedzałem, skończył się.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Andrzeja Szarawarskiego.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panowie posłowie z Sojuszu Lewicy Demokratycznej - dziewięć osób - mają tylko 22 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z uwagi na krótki czas, jakim dysponuje klub, i z uwagi na wnioski - jest ich wiele - które nasuwają się przy rozpatrywaniu pakietu ustaw, skoncentruję się tylko i wyłącznie na naszych propozycjach zmian dotyczących przedstawionych sprawozdań. Przede wszystkim odniosę się do rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (druk nr 1695), a zwłaszcza do dwóch wniosków mniejszości: wniosku dotyczącego Państwowej Inspekcji Handlowej i wniosku dotyczącego Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Otóż moim zdaniem rozpatrywanie kwestii struktur organizacyjnych i podległości Państwowej Inspekcji Handlowej na szczeblu centralnym i wojewódzkim jest przedwczesne. To nie w tym pakiecie ustaw należy rozstrzygać, czym powinna być Państwowa Inspekcja Handlowa. Dlatego wniosek mniejszości zakładający jedynie zmianę podległości Państwowej Inspekcji Handlowej - obecnie podlega ministrowi przemysłu i handlu, a podlegałaby nowo tworzonemu Urzędowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów - wydaje nam się zasadny. Natomiast rozstrzygnięcie, czym powinna być Państwowa Inspekcja Handlowa, komu miałaby podlegać, jaki będzie zakres jej zadań, powinno nastąpić w pakiecie ustaw o ochronie konsumenta, ponieważ taki pakiet ustaw niechybnie będziemy musieli w tej Izbie uchwalić. Ten pakiet, składający się z ustawy o Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ustawy o ochronie konsumenta i nowej ustawy o Państwowej Inspekcji Handlowej, powinien rozstrzygnąć kwestię miejsca, roli i zadań Państwowej Inspekcji Handlowej. Dziś jest to organizacja bardzo słaba finansowo i organizacyjnie, a jednocześnie posiadająca bardzo wysoki prestiż społeczny. Manipulowanie tą organizacją może doprowadzić po prostu do jej unicestwienia. Byłaby to wielka szkoda. Jest to jedyna policja handlowa, jaką państwo dysponuje, i należy zapewnić jej możliwość funkcjonowania jako przede wszystkim instytucji ochrony konsumenta.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Inny wniosek mniejszości, który dotyczy funkcjonowania Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska. Również w tym wypadku wydaje nam się, że nie należy manipulować tą instytucją. W ciągu 5 ostatnich lat udało nam się stworzyć w Polsce bardzo skuteczny, dobrze działający system ochrony środowiska, oparty m.in. na działaniach Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Przyniosło to bardzo wiele namacalnych efektów w postaci zwiększenia efektywności inwestycyjnej w dziedzinie ochrony środowiska, ograniczenia emisji zanieczyszczeń, wdrożenia wielu mechanizmów ekologicznych w procesach prywatyzacji, wdrożenia standardów Unii Europejskiej w kontroli i badaniu ochrony środowiska, zahamowania importu odpadów do Polski itd. Proponowane w ustawie rozwiązania to po prostu powrót do sytuacji sprzed 5 lat i do systemu, który był - i będzie - nieefektywny.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Popieram dążenie do wzmocnienia roli wojewodów w terenie, natomiast pojawia się pytanie, czy nie wywołujemy tu konfliktu. Z jednej strony dajemy bowiem wojewodom olbrzymie kompetencje jako organom założycielskim odnośnie do znacznie zwiększonej liczby przedsiębiorstw państwowych - a więc czynimy ich odpowiedzialnymi za efektywne gospodarowanie, za zwiększanie zatrudnienia itd. - z drugiej natomiast strony domagamy się jednocześnie kontroli efektów ekologicznych. Doprowadzamy tu do pewnej kolizji interesów; ten konflikt trzeba będzie rozstrzygać w ramach jednego urzędu. To utwierdza mnie w przekonaniu, że Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska powinna być instytucją ogólnopolską, nie podporządkowaną bezpośrednio wojewodom - ściśle współpracującą z wojewodami, ale w sferze decyzyjnej od nich niezależną.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Zbudowano bardzo skuteczny państwowy monitoring ekologiczny, który funkcjonuje w ramach PIOŚ. To jest w pewnym sensie instytucja niepodzielna - nie da się dziś podzielić 14 istniejących, bardzo dobrze funkcjonujących laboratoriów na 49 województw. Stąd uważam, że należy przyjąć wniosek mniejszości w sprawie PIOŚ i ochronić tę instytucję przed rozbiciem - jej działalność sprawdziła się w praktyce.</u>
          <u xml:id="u-109.5" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W odniesieniu do projektu z druku nr 1695 mam również szereg konkretnych uwag. Jeśli chodzi o art. 43 dotyczący Polskich Linii Lotniczych LOT, należałoby dokonać następujących zmian. Wycofać z projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej stwierdzenie następujące: W ustawie z dnia 14 czerwca 1991 r. o przekształceniu własnościowym przedsiębiorstwa państwowego Polskie Linie Lotnicze LOT (DzU nr 61, poz. 260) w art. 1:</u>
          <u xml:id="u-109.6" who="#PosełAndrzejSzarawarski">1) skreśla się ust. 2 i 3 oraz oznaczenie ust. 1;</u>
          <u xml:id="u-109.7" who="#PosełAndrzejSzarawarski">2) skreśla się wyrazy „z zastrzeżeniem ust. 2 i 3”.</u>
          <u xml:id="u-109.8" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W miejsce tego proponuje się wpisać następujący tekst: Art. 43. W ustawie z dnia 14 czerwca 1991 r. o przekształceniu własnościowym przedsiębiorstwa państwowego Polskie Linie Lotnicze LOT (DzU nr 61, poz. 260) w art. 1 ust. 3 otrzymuje brzmienie: „3. Uprawnienia ministra skarbu określone w ustawie wymienionej w ust. 1 wykonuje minister transportu i gospodarki morskiej”.</u>
          <u xml:id="u-109.9" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Uzasadnienie jest krótkie. Polskie Linie Lotnicze LOT są w fazie prywatyzacji. Stroną aktualnie reprezentującą państwo jest minister transportu i gospodarki morskiej. Oczywiście ten proces do momentu wejścia w życie ustawy będzie trwał w dalszym ciągu, a w którymś momencie będzie bardzo zaawansowany. Polskie Linie Lotnicze LOT są również jako strategiczny narodowy przewoźnik powiązane ponad osiemdziesięcioma umowami międzypaństwowymi, których sygnatariuszem jest minister transportu i gospodarki morskiej. Pozycja LOT wskazuje, że jest to taki podmiot polityki transportowej, jaki musi mieć stałą kontrolę właścicielską, którą zarówno w Polsce, jak i w wielu innych krajach świata wykonuje minister transportu. Stąd wydaje nam się, że ta zmiana, którą proponujemy w art. 43, jest zasadna.</u>
          <u xml:id="u-109.10" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 51 w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej w zmianie czwartej proponujemy wyrazy „po art. 9 dodaje się art. 9a w brzmieniu” zastąpić wyrazami „art. 10 otrzymuje brzmienie” i oznaczenie „art. 9a” zastąpić oznaczeniem „art. 10”.</u>
          <u xml:id="u-109.11" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 10 nowelizowanej ustawy proponujemy:</u>
          <u xml:id="u-109.12" who="#PosełAndrzejSzarawarski">a) W ust. 4 wyrazy „ust. 1 pkt 4” zastąpić wyrazami „ust. 5”.</u>
          <u xml:id="u-109.13" who="#PosełAndrzejSzarawarski">b) Dodać ust. 5 w brzmieniu: Powołanie 4 członków, o których mowa w ust. 1 pkt 4, następuje po ich wyłonieniu na zebraniu kandydatów.</u>
          <u xml:id="u-109.14" who="#PosełAndrzejSzarawarski">c) W ust. 6 dodać pkt 5 w brzmieniu: Podejmuje uchwały w sprawie zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego i udzielenia pokwitowania prezesowi agencji z wykonywania obowiązków w poprzednim roku.</u>
          <u xml:id="u-109.15" who="#PosełAndrzejSzarawarski">d) Pkt. 7 nadać brzmienie: Rada nadzorcza wykonuje swoje czynności zbiorowo, może jednak delegować członków do indywidualnego wykonywania poszczególnych czynności nadzorczych.</u>
          <u xml:id="u-109.16" who="#PosełAndrzejSzarawarski">e) Dotychczasowe ust. 5–9 oznaczyć odpowiednio 6–10.</u>
          <u xml:id="u-109.17" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Intencją przeważającej liczby osób występujących na forum komisji było bowiem zastąpienie organu opiniodawczego, jakim była w Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa rada agencji, organem o charakterze kontrolnym wzorowanym na strukturach organu spółek prawa handlowego, jakim powinna być rada nadzorcza. Komisja nie znajduje uzasadnienia, aby mnożyć organy, z których jedne mają uprawnienia decyzyjne, a drugie tylko opiniodawcze. Proponowany przepis przewiduje właściwą reprezentację producentów i użytkowników nieruchomości rolnych w tym organie oraz ich kompetencje w zakresie udzielania pokwitowania prezesowi agencji z wykonywania swoich obowiązków.</u>
          <u xml:id="u-109.18" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 66 tej samej ustawy proponujemy, aby w ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu wprowadzić następujące zmiany:</u>
          <u xml:id="u-109.19" who="#PosełAndrzejSzarawarski">1) Dodaje się nowy art. 4a w brzmieniu: Art. 4a. 1. Dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy powołuje i odwołuje prezes Krajowego Urzędu Pracy na wniosek wojewody. 2. Kierownika rejonowego urzędu pracy powołuje i odwołuje dyrektor wojewódzkiego urzędu pracy na wniosek wojewody.</u>
          <u xml:id="u-109.20" who="#PosełAndrzejSzarawarski">2) W art. 5 ust. 1 pkt. 10 wyrazy „z wojewódzkim organem rządowej administracji specjalnej do spraw oświaty” zastępuje się wyrazami „z kuratorem oświaty”.</u>
          <u xml:id="u-109.21" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Kwestia urzędów pracy. Jeżeli wojewódzkie urzędy pracy staną się organami rządowej administracji ogólnej i ich kierowników będzie powoływał wyłącznie wojewoda, wówczas okaże się, że Krajowy Urząd Pracy jest organem zbędnym. W tym momencie wracamy do struktury sprzed lat pięciu, kiedy był minister pracy i polityki społecznej oraz wojewodowie. Należy podejść do sprawy konsekwentnie - albo model: krajowy urząd pracy-wojewódzkie biura pracy, albo model: minister pracy-wojewodowie. Inny układ powoduje bowiem, że krajowe biuro pracy jest instytucją tylko pośredniczącą w dystrybucji środków, praktycznie zbędnym pośrednikiem w sprawie.</u>
          <u xml:id="u-109.22" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 68 ustawy zawartej w druku nr 1695 proponujemy, aby po wyrazach: „dodaje się” dodać wyrazy: „przecinek oraz”. Jest to poprawka o charakterze redakcyjnym w ustawie o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-109.23" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 73 ust. 1 w zdaniu pierwszym po wyrazach: „z mocy prawa” dodać przecinek i wyraz „nieodpłatnie”, a na końcu dodać zdanie w brzmieniu: „Przepisu o pierwszej opłacie za zarząd nie stosuje się”. Przepis ten reguluje zmiany w zarządzie nieruchomościami w związku z podporządkowaniem dotychczasowych organów administracji specjalnej wojewodom. Brak wyrazu „nieodpłatnie” wywoła obowiązek wniesienia przez wojewodę opłaty z tytułu przejmowania zarządu nieruchomościami skarbu państwa. Z tych samych względów konieczne jest uzupełnienie projektu o wyłączenie przepisu dotyczącego opłaty za pierwszy zarząd.</u>
          <u xml:id="u-109.24" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Następna zmiana: w art. 80 dodać wyrazy: „art. 38” i „art. 76”. W przepisie tym reguluje się sytuacje, w których niektóre przepisy wchodzą w życie wcześniej niż cała ustawa. Ponieważ zakłada się, że z dniem 1 października 1996 r. wejdą w życie przepisy o utworzeniu urzędu ministra skarbu, to logiczne jest, aby w tym samym czasie weszły w życie przepisy nowelizujące ustawę o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, a szczególnie jej art. 38. Z tą samą datą bowiem wchodzą regulacje dotyczące nadzoru premiera nad UOP. Logiczne jest zatem, aby ta sama data obowiązywała wejście w życie przepisów art. 76 ustawy stwarzającej warunki do korzystania przez ten urząd z technicznych środków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.</u>
          <u xml:id="u-109.25" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W projekcie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (druk nr 1696) proponuję następujące zmiany:</u>
          <u xml:id="u-109.26" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 10 dotychczasową treść oznaczyć jako ust. 1, a pkt 2 oznaczyć jako ust. 2 w brzmieniu: „Minister skarbu państwa przejmuje, w terminie 12 miesięcy, wykonywanie praw z akcji i udziałów należących do skarbu państwa od naczelnych i centralnych organów administracji państwowej innych niż wymienione w ust. 1 oraz innych organów administracji państwowej i państwowych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej.</u>
          <u xml:id="u-109.27" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 11 i 12 w związku z uwagą w pkt. 2 należy w tych przepisach zmienić powołania z pkt. 2 na ust. 2. Proponowana zmiana wynika głównie z następujących przesłanek:</u>
          <u xml:id="u-109.28" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— po pierwsze, zwiększenia czytelności przepisu,</u>
          <u xml:id="u-109.29" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— po drugie, przeciwdziałania nieuniknionemu, przy obecnym zapisie projektu, spiętrzeniu czynności związanych z fizycznym przejęciem wykonywania praw z akcji i udziałów należących do skarbu państwa,</u>
          <u xml:id="u-109.30" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— po trzecie, nadania deklaracji pełnego przejęcia przez ministra skarbu państwa rozproszonych obecnie praw z akcji i udziałów o charakterze prawnego obowiązku.</u>
          <u xml:id="u-109.31" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Oznacza to, że proces przejmowania przez ministra skarbu państwa spraw wynikających z jego kompetencji zostanie zakończony nie w ciągu trzech miesięcy - jak wynikałoby to pośrednio z zapisów ustawy - lecz z dniem 31 października 1997 r. Poprawki określone w pkt. 2 są konsekwencją propozycji pkt. 1 i dotyczą wyłącznie odesłania.</u>
          <u xml:id="u-109.32" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Następna zmiana dotyczy art. 31. W pkt. 1 należy dodać: art. 26. Sprawne przeprowadzenie operacji organizacji nowych urzędów wymaga bowiem odpowiednio wczesnego wejścia w życie przepisu pozwalającego prezesowi Rady Ministrów na rozdysponowanie mienia będącego w użytkowaniu urzędów podlegających likwidacji.</u>
          <u xml:id="u-109.33" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Następna zmiana: pkt 3 należy oznaczyć jako pkt 4, a wyrazy: „pkt” i „1997” zastąpić odpowiednio wyrazami: „ust.” i „1996”. W części ta poprawka jest konsekwencją poprawki pierwszej. Od dnia wejścia w życie przepisu rozpocznie się bowiem 12-miesięczny bieg terminu do przejęcia przez ministra skarbu państwa praw z akcji i udziałów.</u>
          <u xml:id="u-109.34" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W następnej zmianie należy dodać pkt 3 w brzmieniu: „art.4, art. 9, art. 12 ust. 1, art. 13 ust. 1–3, art. 14, art. 20–21 i art. 24 wchodzą w życie z dniem 1 października 1996”. Sprawne wdrożenie reformy — zgodnie z przyjętymi przez Komisję Nadzwyczajną terminami określonymi w art. 31 w dotychczasowym brzmieniu — wymaga odpowiednio wcześniejszego wejścia w życie przepisów objętych poprawką. Pozwala to na podjęcie działalności przez ministra skarbu i Komitet Integracji Europejskiej w możliwie wczesnym terminie. Wiąże się to również z umożliwieniem przygotowania aktów prawnych i decyzji związanych z organizacją tych urzędów.</u>
          <u xml:id="u-109.35" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Następne moje poprawki dotyczą druku nr 1691, mówiącego o urzędzie ministra skarbu państwa. I tak:</u>
          <u xml:id="u-109.36" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 3 pkt. 1 proponuję, aby wyrazy: „sprawozdanie o stanie” zastąpić wyrazami: „informacji o mieniu skarbu państwa”. Nie wydaje się bowiem realne, możliwe, przedstawienie sprawozdania o stanie mienia; aby bowiem wykonać ten przepis, należałoby dokonać oceny każdego składnika mienia państwowego. Omawiany przepis należałoby traktować w powiązaniu z ewidencją zbiorczą majątku i w zasadzie ograniczyć do informacji w tym przedmiocie.</u>
          <u xml:id="u-109.37" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 5 proponujemy kilka zmian:</u>
          <u xml:id="u-109.38" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— skreślić w pierwszej linijce wyraz „również”,</u>
          <u xml:id="u-109.39" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— dotychczasowy przepis oznaczyć jako ust. 1,</u>
          <u xml:id="u-109.40" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— dodać przepis ust. 2 w brzmieniu: „Przepis ust. 1 stosuje się w przypadku spraw szczególnie skomplikowanych lub gdy wartość przedmiotu sporu jest znaczna”,</u>
          <u xml:id="u-109.41" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— dodać przepis ust. 3 w brzmieniu: „O przyjęciu wykonywania zastępstwa procesowego lub odmowie minister skarbu zawiadamia wnioskodawcę w ciągu 7 dni od daty otrzymania wniosku”.</u>
          <u xml:id="u-109.42" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 5 w ust. 3 proponujemy następujące zmiany:</u>
          <u xml:id="u-109.43" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— kwotę 20 tys. ECU zastąpić kwotą 100 tys. ECU (w przeciwnym wypadku spowodujemy bowiem, że minister skarbu państwa będzie się musiał zajmować bardzo drobnymi transakcjami, np. sprawą sprzedaży samochodu),</u>
          <u xml:id="u-109.44" who="#PosełAndrzejSzarawarski">— w ust. 1 skreślić pkt 3 jako niespójny z dalszymi regulacjami, zawartymi w ust. 4–7.</u>
          <u xml:id="u-109.45" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 10 proponujemy skreślić ust. 3. W konsekwencji tej zmiany należałoby skreślić w art. 14 ust. 2 pkt 2, jak również zmienić oznaczenia w art. 10 i w art. 14.</u>
          <u xml:id="u-109.46" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 14 ust. 1 należałoby skreślić wyraz „samodzielną”. Wynika to z art. 8, gdzie definiujemy, że agencja jest to osoba prawna i jej autonomię określa ustawa i statut. W związku z tym nie należy już pisać w art. 14 ust. 1, że to jest organizacja samodzielna — wynika to z art. 8.</u>
          <u xml:id="u-109.47" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Art. 14 ust. 3 - przepis ten naszym zdaniem należy skreślić, ponieważ sprawy przychodów i wydatków agencji zostały jednoznacznie uregulowane w art. 15.</u>
          <u xml:id="u-109.48" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Art. 17 ust. 4 - przepis ten należałoby skreślić, ponieważ z ustawy niezbyt jasno wynika cel, dla którego umieszczono ten przepis.</u>
          <u xml:id="u-109.49" who="#PosełAndrzejSzarawarski">W art. 18 po wyrazach „stosownych pełnomocnictw” należy postawić kropkę, skreślając dalszą część przepisu. Zaprojektowane w tym przepisie ograniczenie nie znajduje w praktyce żadnego uzasadnienia. Nie ma bowiem państwowych osób prawnych zajmujących się takimi sprawami. Przepis ponadto uniemożliwia udzielanie pełnomocnictwa pracownikom organów administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-109.50" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Art. 21 — należałoby określić w ustawie nieprzekraczalny termin opracowania przez ministra skarbu państwa zbiorczej ewidencji. Należałoby dopisać do art. 21 ust. 1 w brzmieniu: „W okresie 3 (5) lat od dnia wejścia w życie ustawy minister skarbu państwa sporządzi zbiorczą ewidencję majątku skarbu państwa”. Dotychczasowy natomiast przepis oznaczyć jako ust. 2, wprowadzając do niego zmianę — zapis: „opracowuje okresowo sprawozdanie analityczne”, można by zastąpić wyrazami: „sporządza doroczną informację o majątku skarbu państwa w oparciu o ewidencję majątku skarbu państwa prowadzoną przez właściwe organy administracji państwowej i państwowe jednostki organizacyjne”.</u>
          <u xml:id="u-109.51" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uważamy, że te zmiany, które należałoby naszym zdaniem wprowadzić, spowodują, iż przedstawiony pakiet ustaw - szczególnie ustawy z druków nr 1691 i 1695 - stanie się czytelny, łatwiejszy w wykonaniu i, co najważniejsze, wiele spraw budzących dziś kontrowersje zostanie odłożonych do innych regulacji prawnych, które nasza Izba będzie musiała w najbliższym czasie przyjąć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Szarawarskiemu.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie o zabranie głosu pana posła Kazimierza Pańtaka. Ma pan na wystąpienie niespełna 2 minuty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zgłosić kilka poprawek legislacyjnych. Przekażę je również na piśmie. Przede wszystkim dotyczy to druku nr 1695. W międzyczasie ukazała się ustawa z 26 kwietnia 1996 r. o Służbie Więziennej. W trakcie naszych prac jeszcze jej nie było. Przedstawię te uwagi na piśmie, nie będę ich tu omawiał. Natomiast jeszcze raz formalnie zgłaszam, że w tekście ustawy z druku nr 1695 i innych ustawach są jeszcze pewne niedoróbki legislacyjne. Zamiennie używa się: raz „administracja państwowa”, raz „administracja rządowa”. Ponieważ w nowelizacji „małej konstytucji” administrację państwową czy publiczną dzielimy na rządową i samorządową, więc konsekwencją tego będzie wszędzie uwzględnienie tego — kieruję to do służb legislacyjnych — aby przed głosowaniem wprowadzić określenie „administracja rządowa”.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PosełKazimierzPańtak">Natomiast chcę powiedzieć bardzo krótko, z panem posłem Rokitą zresztą o tym mówiliśmy. Pan poseł Jaskiernia zadawał pytania, ponieważ pan poseł Rokita przeoczył sprawę poprawki mniejszości do sprawozdania zawartego w druku nr 1727, tj. nowelizacji „małej konstytucji”. Mianowicie moim celem jest to, aby nie było sprzeczności pomiędzy dwoma ustawami, które tu regulujemy. Jeśli chodzi o „małą konstytucję”, proponujemy, aby w art. 53 ust. 4 był zapis: „powołani w trybie art. 57 przewodniczący komisji i komitetów, których członkostwo w Radzie Ministrów wynika z ustaw dotyczących tych organów”.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#PosełKazimierzPańtak">Natomiast w druku nr 1694 o rządowym projekcie ustawy o utworzeniu Rządowego Centrum Studiów Strategicznych stanowimy, iż prezes centrum jest powoływany w trybie art. 57–62. Byłoby to niezgodne z konstytucją, bo tam jest mowa tylko o przewodniczących komisji i komitetów, natomiast tu mówi się o prezesie centrum. Dlatego też myślę, że ta poprawka mniejszości ma szansę być przyjęta, aby teksty obu ustaw były zgodne.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PosełKazimierzPańtak">Tyle tytułem wyjaśnienia. Czas się skończył. Przepraszam pozostałych kolegów.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Kazimierzowi Pańtakowi.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Niestety, czas wszystkich pań i panów posłów zapisanych do głosu się skończył.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy zatem do wysłuchania wystąpień przedstawicieli rządu.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Urzędzie Rady Ministrów pana Grzegorza Rydlewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest oczywiste, że będzie trzecie czytanie. Jest oczywiste, że projekty trafiają do komisji. Myślę, że w tej sytuacji nie jest moim zadaniem ustosunkowywać się do szczegółowych propozycji tu zgłaszanych, propozycji, którymi w dużej mierze, jeśli chodzi o obszar spraw, mam zaszczyt się szczególnie interesować. Myślę o ustawie o Radzie Ministrów, o ustawie o ministrze spraw wewnętrznych i administracji w pierwszym rzędzie. Otóż te wszystkie uwagi szczegółowe będzie można omówić na posiedzeniu komisji. Wybaczcie mi państwo, że nie będę się do nich odnosił.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Sądzę jednak, że w wypadku kilku spraw bardzo konkretnych trzeba kilka zdań powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Po pierwsze, konstrukcja art. 38. Rząd odchodzi — co się dzieje z korpusem „erki”? Otóż sygnalizuję, że w projekcie rządowym tego artykułu nie było. Ten artykuł znalazł się dopiero w wyniku pracy komisji. Jak rozumiem, rozważane są tu co najmniej trzy warianty: taki jak obecnie, jak w autopoprawce, tzn. w jednej z poprawek, taki, że wcale tego artykułu ma nie być i taki, że miałby być, ale ograniczony do sekretarzy i podsekretarzy stanu, bez wojewodów i wicewojewodów.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Otóż kiedy w pracach komisji nie oponowaliśmy, i dalej nie oponujemy, jeśli ten artykuł miałby być, by obejmował również wojewodów i wicewojewodów, to myśleliśmy głównie o kształcie obecnie obowiązującej „małej konstytucji”. Tak jak my to rozumiemy — a sądzę, że to nie jest tylko indywidualne odczucie — „małą konstytucję” w jednym z artykułów można chyba interpretować wspólnie, jest to przedstawiciel administracji rządowej, przedstawiciel rządu w terenie. Jest tu więc łączność między wojewodą i wicewojewodami a rządem. To tytułem usprawiedliwienia naszego poparcia czy braku naszego sprzeciwu, jeśli chodzi o ujęcie w art. 38 kwestii wojewodów i wicewojewodów.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Granice możliwej elastyczności, postęp czy zamęt? Myślę, że w tej sprawie już tu zostało wszystko powiedziane. Wysoka Izba ma prawo decyzji, ma podstawę do owej decyzji. Przychylałbym się do odpowiedzi, że mamy tu do czynienia z trudną koncepcją postępu. Nie ukrywam - trudną również dla mnie, nie jako sekretarza stanu w Urzędzie Rady Ministrów, ale jako pracownika uniwersytetu, który zawodowo zajmuje się analizą konstytucji i po prostu siłą rzeczy jest bliżej konstytucjonalistów niż tych, którzy zajmują się administracją. To jest do decyzji komisji.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Minister bez teki wcześniej? Tak, jeśliby Wysoka Izba zechciała ten wniosek mniejszości uwzględnić, miałoby to, jak sądzę, ogromne znaczenie, aby wykorzystać tę ważną instytucję już od zaraz, już po uchwaleniu „małej konstytucji”, wtedy, kiedy zmieniające się zadania będą na to wskazywały.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Prokurator i zastępca prokuratora generalnego - poparlibyśmy to rozwiązanie. Wychodzi ono naprzeciw pewnemu myśleniu, którego zresztą jestem zwolennikiem, że w przyszłości prokurator generalny nie musi być ministrem sprawiedliwości. Takie rozwiązanie dzisiaj niczego by nie przesądzało, a powodowałoby, że jeśli stanie się tak jak to przed chwilą scharakteryzowałem, nie wymagałoby to nowelizacji.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Co czeka tych ludzi? To bardzo ważne pytanie. Ludzi, to znaczy urzędników. Czy uciekną najlepsi? Sądzę, że w istocie rzeczy na drugie pytanie w szczególności odpowiada dzisiaj nie tylko rząd, ale i Wysoka Izba. Pilne zamknięcie prac nad tym pakietem spowoduje, iż będą mogli zacząć działać nie tylko pełnomocnicy do spraw likwidacji poszczególnych ministerstw, ale i pełnomocnicy do spraw utworzenia choćby Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Te projekty ustaw zawierają w swojej treści mechanizmy, które spowodują, że nie będzie zwolnień. Nie będzie sytuacji, w której trzeba będzie zwolnić urzędnika, który musi czekać, że być może za 3 miesiące coś mu zaoferują. Bez wątpienia myślimy o wszystkich urzędnikach, o jak najlepszym wykorzystaniu ich zdolności; powiem więcej, myślimy o tym, jak zachęcić najlepszych, żeby nie uciekli. Rzeczywiście jest tak, jak tu było powiedziane, że może być to okazja dla kogoś kto jest dobry, do wykorzystania okazji do zmiany pracy.</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Obligatoryjne kierowanie wszystkich inicjatyw ustawodawczych, rozumiem, że i innych aktów normatywnych rozpatrywanych przez Radę Ministrów, do Rady Legislacyjnej - to by było pięknie, tylko zwracam uwagę, że Rada Ministrów (pewnie tak nie musi być, zakres tego powinien być coraz mniejszy, ale tak jest) rozpatruje co tydzień dwadzieścia kilka aktów normatywnych.</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: To nie jest tak. Chodziło mi o projekty, które już są rozpatrywane przez Radę Legislacyjną, aby opinie były obligatoryjnie przedkładane Radzie Ministrów.)</u>
          <u xml:id="u-113.10" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Sądzę, że trzeba znaleźć jakiś rozsądny kompromis pozwalający na to, by Rada Legislacyjna, która - zwracam uwagę - po raz pierwszy została ujęta na gruncie ustawy (dotychczas nie funkcjonowała), miała swoje miejsce i tu jestem otwarty na poszukiwanie rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-113.11" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Ustawa o terenowych organach rządowej administracji ogólnej i poszczególne administracje specjalne - czy ta: tak, czy tak: nie, czy to jest decentralizacja, czy to jest dekoncentracja. Myślę, że nikt z zabierających tu głos - również pan minister Miller prezentując te ustawy - nie mówił, że to jest koncepcja decentralizacji. Jeśli dobrze pamiętam, mówiono, że jest to budowanie przedpola do dalszych zmian, że bez wątpienia są to zmiany dekoncentracji. Jest dzisiaj dekoncentracja, ale na szczęście - myślę, że zgodzimy się z tym - jest to przesuwanie w dół. Może nie wszyscy są zadowoleni, bo niektórzy uważają, że powinno być przesuwanie od państwowej administracji do samorządowej. Nie wszędzie jeszcze to ma miejsce, ale kierunek co do zasady chyba nie podlega dyskusji, natomiast co do przykładów jest kwestionowany.</u>
          <u xml:id="u-113.12" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Ci wszyscy, którzy zgłaszają pomysły wyłączenia tej czy innej administracji specjalnej z obszaru oczyszczania tego przedpola sami muszą zważyć, czy są zwolennikami owej decentralizacji, czy w związku z tym są za tym, żeby ją poprzeć. Rząd zaproponował pewien kompromis w swojej inicjatywie, która trafiła do Wysokiej Izby. Ten kompromis został jak gdyby trochę zmieniony w wyniku pracy komisji — i co do formuły wzajemnych relacji, i co do ilości administracji specjalnych. W tej sytuacji więc mogę wyrazić tylko własną opinię o tym, czy to dobrze, że ta czy inna administracja specjalna znalazła się już dzisiaj. Jestem związany stanowiskiem rządu i na pewno popieramy wszystkie te zmiany, które znalazły się w przedłożeniu rządowym, oraz wszystkie te, które przez komisje zostały do tej grupy dołączone, a nad którymi — jak rozumiem — jutro czy na najbliższym posiedzeniu Komisji Nadzwyczajnej można będzie jeszcze podyskutować — nie ma konfliktu ról, jeśli chodzi o wojewodę i administrację specjalną.</u>
          <u xml:id="u-113.13" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Dziękuję za uwagi, wszystkie zostały odnotowane. Deklaruję udział w pracy komisji i w rozmowach na temat tych szczegółowych uwag, albowiem nie do wszystkich się odniosłem; nie odniosłem się choćby do oczywistej ważnej poprawki dotyczącej tego, kto ma prawo przedstawiać Wysokiej Izbie (mam na myśli ustawę o Radzie Ministrów) stanowisko rządu. Rzeczywiście ta redakcja tworzy pewne wątpliwości. Jest jeszcze czas, żeby nadać tej normie taki kształt, aby nie było żadnych wątpliwości. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-113.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu ministrowi Grzegorzowi Rydlewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Obecnie proszę sekretarza stanu w Urzędzie Rady Ministrów pana Marka Pola.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Ze względu na zbliżającą się dyskusję o państwowej służbie cywilnej - a wdrożenie rozwiązań z tego zakresu jest niezwykle ważne dla reformowania administracji publicznej - życzliwie, jak sądzę, będzie odebrane przez panie i panów posłów to, że postaram się skrócić swoje wystąpienie do minimum.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Przede wszystkim chciałem bardzo serdecznie podziękować za słowa pochwały dla przedstawionego pakietu ustaw, będącego efektem pracy wcześniej rządu, potem Komisji Nadzwyczajnej, w której pracach brali udział również przedstawiciele rządu, jak i za wszelkie słowa krytyczne, uwagi czy sugestie dotyczące ustaw. Część tych sygnałów to słuszne poprawki, które — o czym mówił przewodniczący komisji pan poseł Czerniawski — już na pierwszy rzut oka kwalifikują się do natychmiastowego przyjęcia w celu lepszego pod względem legislacyjnym sformułowania zawartych w ustawach zapisów.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Obserwując dzisiejszą debatę, osoba nie zorientowana mogłaby dojść do wniosku, że zgłoszono potworną ilość poprawek. Otóż tak nie jest. Po pierwsze, mamy do czynienia z 11 ustawami. Jeśli do normalnej ustawy, nad którą dyskutujemy, zgłosi się kilka poprawek, 7 czy 8, w czasie drugiego czytania, to wydaje się, że jest to niezbyt wielka liczba. Jeśli się to pomnoży przez 11, wrażenie wielkiej liczby zaczyna narastać. Nie dajmy się temu zwieść - większość uwag, propozycji, sugestii są to drobne poprawki legislacyjne, które prawnicy rozstrzygną bardzo szybko, wydzielając te, które się kwalifikują do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Natomiast nie jestem w stanie odnieść się do wszystkich zgłoszonych propozycji, uwag, do wszystkich wątpliwości wyrażonych w czasie debaty. Sądzę, że do niektórych kilkakrotnie już się odnosiliśmy, i podczas pierwszego czytania w Sejmie, i podczas posiedzeń komisji. Jednak zwrócę uwagę na kilka spraw, które - wydaje się - są ważne jako kwestie informacyjne.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Otóż pan poseł Syryjczyk, wypowiadając się na temat obaw co do tego, jak prywatyzacja zostaje rozłożona, jeżeli chodzi o kompetencje, po reformie, mówił o idei agencji mienia skarbu państwa, o charakterze nierolniczym, o powierzeniu tego typu agencjom prawa do wykonywania transakcji, ewentualnie nawet pewnych czynności prywatyzacyjnych; mówił o tego typu agendach wojewódzkich. Chcę w związku z tym powiedzieć, iż komisja nie przesądziła tej sprawy ani na tak, ani na nie. Zapisy ustawy pozwalają, jeśli rząd dojdzie do takiego wniosku, utworzyć na terenie województw np. agencję mienia nie chcianego czy mienia polikwidacyjnego, a nawet agencję mienia nierolniczego, zgodnie z przepisami tej ustawy. A więc brak obligatoryjnego zapisu w tym zakresie nie wyklucza takiej możliwości, a sądzę, że na tej sali nikogo nie trzeba przekonywać, iż wszelkie dyskusje o konstrukcjach instytucji związanych z prywatyzacją budzą niezwykłe emocje i wypracowane kompromisy z reguły pojawiają się jako rozwiązania wypośrodkowane, połowiczne, bo usytuowane gdzieś między istniejącymi opcjami.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Jeśli chodzi o obawy dotyczące wyrażania lub niewyrażania zgody na dysponowanie majątkiem o charakterze środków trwałych przez państwowe jednostki organizacyjne, to oczywiście propozycja, która ma uściślić i wyłączyć spod działania tego przepisu przedsiębiorstwa państwowe, jednoosobowe spółki skarbu państwa, jest słuszna. Oczywiście prawnicy twierdzą, że to się wyłącza przepisem wyrażającym zastrzeżenie: jeżeli inne przepisy nie stanowią inaczej. Generalnie rzecz biorąc, chodzi o jedno - abyśmy nie popadali w niekonsekwencje. Od przedsiębiorstwa państwowego wymagamy, aby ze sprzedażą każdego poważniejszego środka trwałego biegło do ministra i pytało się, czy może. Przy czym akurat przedsiębiorstwo jest jednostką komercyjną, czyli tam czas odgrywa często rolę decydującą. Muzeum, szpital, jeśli ma sprzedać dokładnie tego samego typu obiekt, może to zrobić bez pytania kogokolwiek (a mamy tu do czynienia nie z działalnością komercyjną czy gospodarczą, lecz raczej z działalnością, w której ochrona tych majątkowych elementów będących własnością skarbu państwa jest niezwykle ważna). Tego typu propozycja jest oczywiście elastyczna, Rada Ministrów jeszcze dostaje tam uprawnienie do ewentualnego wyłączania określonych grup podmiotów z tej generalnej normy, która by dotyczyła wtedy już wszystkich podmiotów.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Pytanie pana posła Małachowskiego, czy wojewodowie będą mieli środki na przejęcie przedsiębiorstw państwowych, jest oczywiście bardzo zasadne. Chcę powiedzieć, iż 2600 przedsiębiorstw państwowych jest już dziś nadzorowane przez wojewodów. Wojewodowie w wyniku reformy obejmą nadzór założycielski nad 1300 przedsiębiorstwami, przy czym różnie to się rozkłada u różnych wojewodów. Tak się szczęśliwie, mam nadzieję, złoży, iż główna część reformy w tym zakresie będzie wchodziła w życie na przełomie roku.</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Wiemy już mniej więcej, który wojewoda ile więcej w związku z tym otrzyma zadań. Nie ukrywam, że jesteśmy po kilku dyskusjach z wojewodami, którzy sygnalizowali, iż nawet bez środków przejmą tego typu nadzór. Po prostu uznają, że oni i tak mają kłopot z tymi przedsiębiorstwami i wolą mieć prerogatywy odpowiednie do wykonywania tego nadzoru, chociaż nie wykluczam tych środków, które powinny się pojawić.</u>
          <u xml:id="u-115.8" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">W dwóch wystąpieniach, m.in. pana posła Wilka, pojawiło się stwierdzenie, iż brak jest w projekcie ustawy definicji skarbu państwa. Przypominam: polskie prawo definiuje skarb państwa. W art. 34 Kodeksu cywilnego, gdyby próbować naruszać ten akt prawny i starać się na nowo definiować skarb państwa, to mielibyśmy problem znacznie większy, aniżeli mamy dziś z tą niewielką poprawką poselską o konstytucji. Tak że tam ta definicja jest, i bazując na niej i na przepisach Kodeksu cywilnego, pracujemy dalej nad instytucjami reprezentującymi skarb państwa i zamykamy problem reprezentacji tak, aby groźba utraty majątku przez skarb państwa, przez państwo jako właściciela, była jak najmniejsza. Pojawiały się, między innymi w wystąpieniu pana posła Domagalskiego, takie stwierdzenia: likwidujemy 7, powstaje 6, ale to i tak dobrze, bo one miały być lepsze. Otóż znoszonych jest 7 urzędów ministra i odpowiednio do nich ministerstw oraz gospodarstw pomocniczych, bo jeśli już mówimy w szczegółach, to powstają 3 urzędy ministra, 3 ministerstwa oraz, przypuszczam, 3 gospodarstwa pomocnicze jako zaplecza tych ministerstw.</u>
          <u xml:id="u-115.9" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Można mówić, że resortem jest kancelaria premiera, choć oczywiście nie jest resortem, tylko urzędem, zapleczem premiera - nie stoi na jej czele dodatkowy minister. Można by powiedzieć, że resortem jest Komitet Integracji Europejskiej, ale nie jest, tym bardziej że jak premier stanie na czele gremium ministrów, to nikt nowy się tam w zasadzie nie pojawi poza obecnymi ministrami. Można oczywiście mówić, że resortem jest - choć oczywiście nie jest - Rządowe Centrum Studiów Strategicznych - instytucja, jak większość z państwa powiedziała, niezwykle potrzebna.</u>
          <u xml:id="u-115.10" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Ograniczenie liczby ministrów jest wyraźne. Jest trochę agend wykonawczych, ale tych agend w każdym państwie istnieje znacznie więcej aniżeli w Polsce. Politykę robią ministrowie i odpowiadają za nią - czyni ją, oczywiście, parlament, wykonują różne instytucje, różne urzędy, których nie powinno być za dużo, ale powinno być w sam raz tyle, ile potrzeba, aby państwo funkcjonowało prawidłowo.</u>
          <u xml:id="u-115.11" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Pan poseł Łochowski niepokoił się - zresztą pan poseł Szarawarski nawet zgłosił poprawkę w tej sprawie - o sprawę LOT. Pragnę zaręczyć, że wszystkie przedsiębiorstwa i spółki o podstawowym znaczeniu dla gospodarki państwa - ich lista będzie zgodnie z pakietem ustaw określana przez Radę Ministrów i na pewno będą to wszystkie te, które dziś są nadzorowane przez ministra finansów, ministra transportu i gospodarki morskiej, ministra łączności (Telekomunikacja Polska), ministra przemysłu i handlu (przedsiębiorstwa energetyczne, zbrojeniowe) i są spółkami - praktycznie natychmiast trafią na tę listę przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa.</u>
          <u xml:id="u-115.12" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Konstrukcja ustawowa jest następująca: wszystkie prawa z akcji i udziałów wykonuje minister skarbu państwa, ale w tych konkretnych przedsiębiorstwach wykonywanie praw z akcji i udziałów polega na nadzorze majątkowym. Kontrasygnatę, czyli zgodę na powołanie władz spółki i przyjęcie jej statutu wyraża, wspólnie z ministrem skarbu państwa, właściwy minister, a więc to, o co apelował pan poseł Łochowski, zostało spełnione. Minister transportu i gospodarki morskiej, póki nie dojdziemy do drugiego etapu reformy, jest z całą pewnością tym, który wpływa na losy LOT nie tylko w czasie, kiedy on jest państwowy, ale również - czego do tej pory w wielu spółkach nie było - w czasie jego prywatyzacji. Jeśli chodzi o propozycje wyłączenia LOT z tej generalnej zasady, to przyznam, że niezwykle trudno byłoby potem wyjaśnić, dlaczego ministrowi finansów nie pozostawiamy banku i firm ubezpieczeniowych, ministrowi łączności - Telekomunikacji Polskiej itd. Stąd reguła generalna.</u>
          <u xml:id="u-115.13" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Pan poseł Eysymontt (potem zresztą jeszcze kilka innych osób) mówił o tym, że to nie jest decentralizacja. Otóż z całą pewnością reforma nie polega wyłącznie na decentralizacji. Z całą pewnością nie polega głównie na decentralizacji i wydaje mi się, że my czasami, wspólnie dyskutując o problemach przeobrażania naszego państwa, znajdujemy słowo klucz i potem uważamy, że wszystko, co nie pasuje do tego klucza, nie jest właściwe. Mam pytania: Czy odrzucamy z tego powodu, że nie jest procesem decentralizacji utworzenie instytucji przyzwoicie reprezentujących skarb państwa? Przecież nie. Czy odrzucamy z tego powodu, że nie jest procesem decentralizacji powołanie przyzwoitego Komitetu Integracji Europejskiej, który ma koordynować nasze wejście do Unii Europejskiej? Chyba nie. Czy odrzucamy z tego powodu, że nie jest to proces decentralizacji, oddzielenie funkcji dominium od imperium, czyli oddzielenie regulatora od tego, który zarządza? Nie. Przecież nie podważamy reformy, która nie jest w tym miejscu decentralizacją, a obejmuje likwidację podziałów branżowych czy podziałów według rynku tylko z tego powodu, że to nie jest decentralizacja. To jest na pewno reforma, to jest na pewno przeobrażenie, ale w tym miejscu to nie jest decentralizacja.</u>
          <u xml:id="u-115.14" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">W ustawach jest szereg zapisów, które przesuwają kompetencje w dół, bliżej obywatela, bliżej podmiotu gospodarczego. Jest to rodzaj decentralizacji, w wielu wypadkach jest to na pewno decentralizacja. Apeluję jednak o to, byśmy nie spoglądali na reformę tylko pod kątem, czy jest to decentralizacja, czy nie jest. Mamy tak wiele kwestii pochodzących z okresu, kiedy gospodarka nie była rynkowa, a kierowanie państwem nie było demokratyczne. Musimy je z naszego prawa, systemu kierowania państwem usunąć, tak że naprawdę roboty dla reformatorów starczy na kilka lat i wcale niekoniecznie każdy z nich musi być równocześnie decentralizatorem, chociaż, oczywiście, w im większym stopniu to generalne kryterium jest spełnione, tym z całą pewnością jest lepiej.</u>
          <u xml:id="u-115.15" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Jeżeli chodzi o to, o czym mówił pan poseł Eysymontt, że ministrowi gospodarki zabiera się całą sferę programowania strategicznego i przenosi do RCSS. Powiedziałbym w ten sposób: nie zabiera się, bo go do tej pory nie ma. Natomiast chcę zaręczyć: pojęcie programowania strategicznego jest nie dlatego pojęciem po programowaniu strategicznym, że ono jest długoterminowe, tylko dlatego że ono jest takie ważne. Jeśli mówimy, że 4-, czy 5-letni program gospodarczy o dużym stopniu egzekutywności nie może być programem strategicznym, to wydaje mi się, że wyrządzamy temu programowi krzywdę. To tak nie jest.</u>
          <u xml:id="u-115.16" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Po prostu program „Strategia dla Polski” jest niewątpliwie strategią — niezależnie od tego, czy się ją tak nazwie, czy nie — a obejmuje 4–5 lat. Właśnie te programy pozostawia się właściwym ministrom: gospodarczy — ministrowi gospodarki, finansów publicznych — ministrowi finansów, problematyki socjalnej, pracy — ministrowi pracy. Do 4–5 lat programuje minister odpowiedzialny za dany obszar życia publicznego. Powyżej tego przygotowuje raczej prognozy, czasem programy — Rządowe Centrum Studiów Strategicznych. Taki jest podział, wydaje mi się, że rozsądny, rozsądniejszy chyba niż dziś, kiedy zakłada się, że w pewnych obszarach, w których Centralny Urząd Planowania czuje się lepiej, programuje on od 5 dni do 50 lat — stara się to narzucić ministrowi, żeby był to łaskaw wykonać. Minister oczywiście się buntuje, bo to jest wieczna choroba na styku Centralny Urząd Planowania — ministrowie gospodarczy. Natomiast w wypadku kiedy Centralny Urząd Planowania nie czuje się zbyt mocno, to wówczas zostawiamy to danemu ministrowi, niech on to projektuje, niech on to programuje. Takie mamy realia. Nie winię tu Centralnego Urzędu Planowania. Taki mieliśmy system do tej pory, chcemy z niego zrezygnować.</u>
          <u xml:id="u-115.17" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Jeżeli chodzi o sprawy, o których mówiła pani poseł Lipowicz, to oczywiście kwestię kolejności reformowania administracji publicznej można ujmować różnie. Zdaję sobie sprawę, że wśród polityków - nie tylko dlatego, że jeśli jedni mają jedno zdanie, to drudzy muszą mieć inne - toczy się spór czy dyskusja: Co lepiej najpierw? Czy reformę administracji publicznej na poziomie samorządowym, czy reformę administracji publicznej na poziomie rządowym? Oczywiście mogą tu być różne zdania. Odnoszę się z ogromnym szacunkiem do wypowiedzi pana ministra Syryjczyka, który w tej sprawie mówił, iż Unia Wolności po prostu ma inne zdanie. Natomiast nie ukrywam, że z pewnym niepokojem odnoszę się do wypowiedzi - wydaje mi się, że przypadkowo zawarta jest ta teza albo źle ją zrozumiałem - z których wynika, że nikt rozsądny nie proponuje takiej kolejności, jak zaproponował rząd, bo wówczas zakłada się, że wszyscy - poza tymi, którzy głoszą prawdę o pierwszeństwie reformy samorządowej nad rządową - to jedyni mądrzy w kraju, co zawsze jest obarczone pewnym ryzykiem. A jeśli po tej drugiej stronie znajdzie się też ktoś, kto myśli? Okazuje się, że akurat taka wypowiedź niezwykle obraża co najmniej 5 ekspertów OECD, którzy dziś są w Polsce. Każdy z nich - jeden Hiszpan, jeden Anglik, jeden Irlandczyk, jeden Kanadyjczyk i jeden Szwed - odpowiadał indywidualnie na pytanie dziennikarza w tej sprawie. I każdy z nich - wiedząc, że w Polsce przeprowadzono pierwszy etap reformy samorządu terytorialnego, że mamy mocno zaawansowane prace nad państwową służbą cywilną, że mamy przygotowaną taką, a nie inną reformę centrum gospodarczego - stwierdzał jednoznacznie: trzeba przeprowadzić reformę rządu, która nie została tknięta od 1989 r. Zróbcie to wreszcie, bo to można zrobić względnie szybko, i trzeba to zrobić. Natomiast reforma samorządowa często wlecze się 20 lat - tak jest nie w Polsce, lecz np. w Hiszpanii. I to mówi człowiek, który przez wiele lat był członkiem rządu hiszpańskiego i wiele lat był szefem - sekretarzem Rady Ministrów. Tak więc zdajmy sobie sprawę: możemy się różnić, ale nie odmawiajmy rozumu drugiej stronie, bo to już jest trochę za mocno powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-115.18" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Pan poseł Starownik zapytał o niezwykle ważną sprawę - i odpowiadając na to pytanie, chciałbym zakończyć merytoryczną część mego wystąpienia. Nawiązał nie tylko do mojej wypowiedzi, ale również do generalnego uzasadnienia rządu. Otóż reformy mają służyć ludziom. Na ile ta reforma jest zagrożeniem dla obywateli? Chcę uspokoić. To jest reforma stosunkowo niegroźna dla przeciętnego obywatela. Z pełną świadomością mówię: stosunkowo. Otóż wszystko, co się robi w państwie - chodzi o żywy organizm - można zrobić tak, że zagrozi to państwu, a więc zagrozi obywatelom. Chcę zapewnić, że doskonale zdajemy sobie sprawę z odpowiedzialności za prace wdrożeniowe, którą to odpowiedzialność rząd na siebie bierze. Jest to równie ważna sprawa, jeżeli nie ważniejsza w tej chwili, aniżeli dobre przygotowanie rozwiązań legislacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-115.19" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Jeżeli chodzi o korzyści bezpośrednie, to bardzo często będą one odczuwane przez przeciętnego obywatela, nie świadomie, jako wynik reformy, która została postanowiona na tej sali. Nie jest bowiem zadaniem czy rolą przeciętnego obywatela zajmowanie się strukturami administracji rządowej. One mają sprawnie rządzić, stosunkowo mało kosztować, nie rozrastać się i pozwalać Polakom i polskim przedsiębiorstwom być konkurencyjnymi. Sądzę, że po głębszej analizie pakietu z pewnością wszyscy dojdziemy do wniosku, że te reformy zmierzają do tego, by polska gospodarka, polskie podmioty gospodarcze miały co najmniej takie same ułatwienia albo przynajmniej nie większe utrudnienia, aniżeli mają podmioty, z którymi przychodzi im na co dzień konkurować.</u>
          <u xml:id="u-115.20" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Na zakończenie jedna prośba. Mówiłem o magii liczby poprawek, która wbrew pozorom wcale nie jest duża i bardzo często dotyczy czysto legislacyjnych kwestii. Chcę powiedzieć, iż odkładanie trzeciego czytania tego pakietu nawet o tydzień jest groźne dla jego wdrożenia. Parlament planuje przerwę od drugiej dekady lipca, jeżeli się nie mylę. Gdyby Sejm dopiero 21 czerwca zadecydował o przyjęciu lub nieprzyjęciu pakietu - wierzę, że przyjęciu - to uwzględniając fakt, iż prace Senatu też muszą trwać jakiś czas, okazałoby się, że albo odniesienie się do poprawek Senatu musiałoby nastąpić na dodatkowym posiedzeniu Sejmu w lipcu, o co wtedy, jak sądzę, rząd by wnosił, albo trzeba by je przenieść na wrzesień, a więc cały kalendarz reformy odsunąć.</u>
          <u xml:id="u-115.21" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówMarekPol">Mówię to z punktu widzenia rządu, który zwracał się kilkakrotnie do Prezydium Sejmu z prośbami o w miarę możliwości takie procedowanie, aby można było ostatecznie wypowiedzieć się w Sejmie co do pakietu przed wakacjami. Przekazuję również wszystkim parlamentarzystom i wszystkim pracownikom Kancelarii Sejmu serdeczne podziękowanie za dotychczasowe tempo pracy. Co prawda komisja przyjęła pakiet nie w miesiąc, jak mówił tutaj jeden z posłów, lecz w 2,5 miesiąca, ale jest to naprawdę doskonały termin. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-115.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi Markowi Polowi.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do wysłuchania wystąpień sprawozdawców.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pierwszego proszę pana posła Jana Marię Rokitę.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#komentarz">(Poseł Marian Król: Ile minut, panie pośle?)</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czas wypowiedzi sprawozdawców nie podlega ograniczeniu, panie pośle, więc nie możemy im niczego narzucać.</u>
          <u xml:id="u-116.5" who="#komentarz">(Poseł Marian Król: Żartowałem.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełJanRokita">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo krótko przedstawię tylko cztery uwagi. Do pierwszej zobowiązała mnie pani poseł Lipowicz, ale chcę ją także powiedzieć w imieniu własnym, odpowiadając panu ministrowi Polowi.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PosełJanRokita">Wie pan, panie ministrze, jak to jest z tymi wzorami zachodnimi. Nie należy się sztywno trzymać wzorów zachodnich, trzeba respektować polskie narodowe tradycje, a nie powoływać się tylko na opinie ekspertów OECD. Moja partia w tym zakresie daje dobre przykłady panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-117.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-117.3" who="#PosełJanRokita">Opinie ekspertów OECD w kwestii kolejności reform w Polsce niekoniecznie muszą być opiniami absolutnymi, niekwestionowalnymi, zwłaszcza że pan minister nie miałby tych problemów, przed jakimi stoi w tej chwili, gdyby przeprowadzono reformę decentralizacyjną wcześniej. Na przykład takich oto problemów, że wojewodowie są organami założycielskimi przedsiębiorstw i w związku z tym pojawia się argument, iż nie można zespolić z nimi inspekcji ochrony środowiska. Czego to jest skutek? Braku decentralizacji.</u>
          <u xml:id="u-117.4" who="#PosełJanRokita">Któryś z mówców powiada, iż jest błędem likwidacja planowania regionalnego w Centralnym Urzędzie Planowania. Dlaczego jest błędem i skąd problem, że nie wiadomo, co z tym planowaniem regionalnym zrobić w momencie powoływania Rządowego Centrum Studiów Strategicznych? Dlatego, że nie ma do tej pory regionu samorządowego, nie ma województwa samorządowego.</u>
          <u xml:id="u-117.5" who="#PosełJanRokita">Nie miałby pan np. problemów takich, że bliżej nie określone dotychczasowe kompetencje szefa Urzędu Rady Ministrów automatycznie przelewamy wskutek normy kompetencyjnej w kompetencje ministra spraw wewnętrznych i administracji. Tak jak nikt nie wiedział, jakie były kompetencje szefa Urzędu Rady Ministrów, tak samo nikt teraz nie będzie wiedział, jakie są kompetencje ministra spraw wewnętrznych i administracji.</u>
          <u xml:id="u-117.6" who="#PosełJanRokita">Pierwsza konkluzja, jaką w odpowiedzi na cały szereg głosów chciałbym sformułować, jest następująca: Niestety, proszę państwa, jeżeli Polska zdecyduje się na przeprowadzenie poważnej reformy decentralizacyjnej, a wierzę w to, że się zdecyduje, to nieuniknione będzie potem przeprowadzenie drugiej reformy centrum, dlatego że wtedy dopiero w tej ograniczonej puli kompetencji, która pozostanie w centrum państwa po decentralizacji, trzeba będzie zrobić prawdziwy porządek, bo w tej chwili tego porządku zrobić nie jesteśmy w stanie bez decentralizacji. W związku z tym trzeba sobie zdawać sprawę z tego (w znacznym stopniu ze zrozumieniem traktowałem od samego początku to, co prezentował i minister Pol, i minister Rydlewski), że jest to reforma cząstkowa, wynikająca z pewnych konieczności politycznych, z pewnego układu politycznego, którego nie uważam za dobry, ale reforma ta w tych warunkach, w których możliwe jest do zrobienia to, co jest możliwe, jest - nie chcę powiedzieć: optymalna - prawie optymalna. To jest pierwsza uwaga.</u>
          <u xml:id="u-117.7" who="#PosełJanRokita">Uwaga druga. Chcę przeprosić za to, że istotnie pominąłem (na to zwróciło mi uwagę dwóch mówców) kwestię związaną z wnioskiem mniejszości przy ustawie konstytucyjnej. Mianowicie chodzi o to, by w części, w której we wniosku mniejszości powiada się, iżby tam, gdzie jest mowa o owych komisjach i komitetach Rady Ministrów, o kierownikach komisji i komitetów Rady Ministrów, którzy wchodzą na mocy innych ustaw w skład rządu, powiedzieć po prostu: osoby.</u>
          <u xml:id="u-117.8" who="#PosełJanRokita">Podczas posiedzenia komisji była dość ciekawa debata na ten temat. Mianowicie to sformułowanie o wprowadzeniu do rządu bliżej nie określonych osób, na mocy innych przepisów, może stworzyć pewną niebezpieczną praktykę. Chciałbym na to zwrócić uwagę Wysokiej Izby. Mianowicie może stworzyć niebezpieczną praktykę polegającą na tym, iż szefowie rozmaitych ważnych instytucji publicznych będą się domagali, aby w trybie ustaw szczególnych zapewnić im stały udział w Radzie Ministrów. Jeżeli stworzy się im taką możliwość, to istnieje na przykład prawdopodobieństwo, iż szef PAN albo szef Polskiej Akademii Umiejętności, albo czegokolwiek innego, w najbliższym czasie zwróci się do odpowiednich lobbistów w parlamencie o to, żeby go wprowadzić do Rady Ministrów. Może być takie niebezpieczeństwo. Wszakoż jeśli ze względu na stanowisko prezentowane tutaj w kwestii Centrum Studiów Strategicznych i ministra, który miałby być szefem Centrum Studiów Strategicznych, taka poprawka byłaby niezbędna, to ten wniosek mniejszości jest i jeśli Wysoka Izba go przegłosuje, to problemy związane z ustawą o Centrum Studiów Strategicznych przestaną istnieć. Innymi słowy: Powinienem był ten wniosek i argumenty na jego rzecz zreferować, nie zrobiłem tego, czynię to zatem ze spóźnieniem w tej chwili.</u>
          <u xml:id="u-117.9" who="#PosełJanRokita">Uwaga trzecia. Chciałbym bardzo jasno odpowiedzieć na pytania, które siedem czy sześć godzin temu postawił mi tutaj pan poseł Jaskiernia w imieniu klubu SLD. Mianowicie zadano pytanie: Czy istnieje w oparciu o ustawę o Radzie Ministrów i w oparciu o projekt ustawy nowelizującej konstytucję koncepcja zakresu działania ministra, czy też taka koncepcja nie istnieje? A uszczegółowiając to pytanie. Pan poseł Jaskiernia pytał, czy jest tak, że ministrowie wedle tego modelu, który się tutaj proponuje, mogą tylko kierować działem administracji publicznej albo wykonywać zadania zlecone przez prezesa Rady Ministrów, czy też mogą być ministrowie czyniący jedno i drugie. Innymi słowy: Czy ministrowi spraw wewnętrznych, który kieruje całym szeregiem organów administracji i który ma pod sobą dział administracji, prezes Rady Ministrów będzie mógł zlecić pewne zadania czy też nie? Pan poseł Jaskiernia, mimo że jest wybitnym prawnikiem, po prostu nie czyta projektów ustaw.</u>
          <u xml:id="u-117.10" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: No!)</u>
          <u xml:id="u-117.11" who="#PosełJanRokita">Jest to bowiem napisane najbardziej jednoznacznie, jak można napisać, w art. 32 projektu ustawy o Radzie Ministrów. Panu ministrowi Jaskierni, nieobecnemu, cytuję (przeczyta sobie protokół), że mianowicie: „minister kierujący określonym działem administracji rządowej może jednocześnie wykonywać inne zadania, na zasadach określonych w ustawie”. To jest jasne. I właśnie chodzi o to maksimum elastyczności. A zatem może być minister, który tylko kieruje działem administracji, może być minister — już tak kompletnie na chłopski rozum — który jest tylko bez teki, i może być taki minister, który kieruje danym działem administracji, a do tego jeszcze ma zadania „bez teki”, czyli zlecone przez prezesa Rady Ministrów. Może pan poseł Jaskiernia mnie słyszy, korzystając z telewizora; mam wrażenie, że rozumie moje wyjaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-117.12" who="#PosełJanRokita">Wreszcie uwaga czwarta, też dotycząca pytania pana posła Jaskierni, mianowicie, czy mamy gwarancję, że wprowadzając przepis, o którym dzisiaj tutaj mówiłem, jako poprawkę do konstytucji, likwidujemy obiekcje Rady Legislacyjnej. Na zdrowy rozum mamy, aczkolwiek Rada Legislacyjna w sprawie naszej poprawki się nie zbierała i nie wypowiadała swojego zdania definitywnie. Można sądzić, że skoro się wprowadza poprawkę, która konsumuje to, co Rada Legislacyjna napisała w swoim dokumencie, to będzie się to Radzie Legislacyjnej podobać. Jestem człowiekiem, który zwykł myśleć, a w każdym razie stara się myśleć logicznie, więc zakładam, że jeśli się robi coś w kierunku stanowiska tego drugiego, a w tym przypadku tym drugim jest Rada Legislacyjna, to ten drugi jest zadowolony, a nie niezadowolony. Na takim wnioskowaniu oparłem swoje przekonanie, że czynimy krok w kierunku stanowiska Rady Legislacyjnej i tą opinią się chciałem z panem posłem Jaskiernią podzielić.</u>
          <u xml:id="u-117.13" who="#PosełJanRokita">Po piąte, chcę się zgodzić w dużej części z obiekcjami i z rozmaitymi wątpliwościami, które przedłożył w odniesieniu do projektu konstytucji i całego nowego systemu pan poseł Ciemniewski, aczkolwiek, panie pośle, faktem jest, że istnieje rozbieżność pomiędzy projektem, nad którym mamy głosować w Izbie, jeśli chodzi o „małą konstytucję”, a projektem, który przygotowała Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego. Wydaje się wszakże, że jeśli parlament podejmie decyzję o dokonaniu zmian w „małej konstytucji”, to zgodnie z postulatami zgłoszonymi w Komisji Nadzwyczajnej i przyjętymi przez Komisję Nadzwyczajną z inicjatywy jej przewodniczącego pana posła Czerniawskiego będziemy w stanie przekonać Komisję Konstytucyjną do wprowadzenia pewnych drobnych korekt w projekcie konstytucji Zgromadzenia Narodowego. Pan poseł Czerniawski na ostatnim posiedzeniu komisji był łaskaw zlecić mi to zadanie. Będę się starał z pomocą pana posła Szymańskiego z tego zadania się wywiązać. Wierzę głęboko, że w sytuacji, w której do projektu nowelizacji konstytucji wprowadzone by były uwagi przedstawiciela rządu w Komisji Konstytucyjnej pana prof. Gebethnera, będzie to tym łatwiejsze, iż będzie za tym przemawiał zdrowy rozsądek. To tyle, jeśli idzie o obiekcje pana posła Ciemniewskiego.</u>
          <u xml:id="u-117.14" who="#PosełJanRokita">Na koniec chciałbym powiedzieć, że mam największy kłopot z bardzo ostrym, radykalnym, negatywnym i zaskakującym dla mnie stanowiskiem pana posła Szymańskiego. We wcześniejszej wypowiedzi już apelowałem do pana posła Szymańskiego o złagodzenie stanowiska. Mam wrażenie, panie pośle, że prawdą jest, iż ta nowelizacja istotnie zwiększa uprawnienia premiera w rządzie, że w pewnym sensie ułatwia rządzenie każdemu rządowi, ponieważ wzmacnia siły dośrodkowe, a osłabia odśrodkowe. W każdym rządzie, w tym i w następnym. Prawdą jest też, że ta nowelizacja stwarza pewne nowe funkcje ministerstw, mianowicie stwarza to, co Kulesza na przykład nazywa administracją dla polityki, coś, czego bardzo wyraźnie brakuje w polskim systemie administracyjnym. Rozumiem, że pan poseł stoi twardo na gruncie tego, co jest, i że tych zmian zmierzających w kierunku zwiększenia sił dośrodkowych w rządzie, zwiększenia roli premiera i stworzenia segmentu administracji dla polityki, pan poseł nie chce. Namawiam pana posła do zmiany zdania, dlatego że to są tendencje, które w administracjach rządowych współczesnych państw europejskich występują wszędzie. Byłaby to chyba pomyłka, gdyby Polska akurat od tych tendencji jednoznacznie odchodziła. Poza tym socjalista nie powinien być konserwatystą. Jak ktoś należy do Unii Pracy, powinien być za postępem.</u>
          <u xml:id="u-117.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Marii Rokicie.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jak rozumiem, pan poseł Janusz Szymański chce zabrać głos w ramach sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-118.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, pan zawsze taką wagę przywiązuje do trybu, ufam więc, że to będzie sprostowanie, a nie polemika; proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełJanuszSzymański">Tak. Oczywiście nie będę występował jako socjalista, tylko jako konstytucjonalista. Pan poseł Rokita nie był uprzejmy i nie mógł mnie słuchać uważnie, ponieważ nie miał takiej możliwości. Nie było go na sali, mówiąc precyzyjnie.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PosełJanuszSzymański">Otóż wypowiedziałem się publicznie przeciwko koncepcji rządu złożonego z samych ministrów bez teki. Zaproponowałem poprawkę, która jest pewnym kompromisem czy pewnym modus vivendi polegającym na tym, że utrzymujemy stan rzeczy zmodyfikowany w ten sposób, że prezes Rady Ministrów mógłby powoływać do określonych celów ministrów bez teki.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#PosełJanuszSzymański">Gdyby pan poseł Rokita uważnie słuchał treści mojej poprawki, to stwierdziłby, że nie jestem konserwatywny w myśleniu, a raczej wprost przeciwnie - jestem w tym myśleniu nowoczesny, ponieważ krytykowaną wówczas czy onegdaj instytucję ministrów bez tek wprowadzam ponownie. Chodzi natomiast o co innego, panie pośle. Myślę, że w tej sali trzeba to powtórzyć dwukrotnie, a nawet trzykrotnie, jeśli będzie trzeba. Pan proponuje model, który nie przystaje do naszego systemu prawnego; mówię o tym z punktu widzenia obowiązującego systemu prawnego, który nazywamy systemem postępowania administracyjnego. Nie będę powtarzał całej listy argumentów. Cieszę się, że pani poseł Lipowicz kiwa głową, że tak jest, i pani poseł Skowrońska, i pan poseł Budnik, co tym bardziej dodaje mi sił do przedstawienia argumentów. Natomiast z punktu widzenia obywatela, jeśli chodzi o przedstawioną przez państwa regulację - gdyby przyjąć ją w tej formie, którą zaproponowaliście w przesłaniu zasadniczym - powiem państwu, że jest ona rozwiązaniem chybionym, zupełnie nie pasującym, czyli trzeba by było dostosowywać cały system prawny do szeregu problemów, które mogą się pojawić. Chodzi tu chociażby o taki problem, który organ w postępowaniu administracyjnym będzie właściwy dla obywatela jako organ hierarchicznie wyższy, do którego mógłby on złożyć odwołanie od decyzji administracyjnej organu I stopnia.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#PosełJanuszSzymański">Zasada legalizmu. Powiedziałem jeszcze, panie pośle Rokita - nie chciałbym tu nadwerężać uprzejmości i cierpliwości pana marszałka i Izby - że Rada Legislacyjna w swej opinii nie mnożyła drobnych zastrzeżeń. Panie pośle Rokita, była to druzgocąca opinia, krytykująca ten model całkowicie i wykazująca jego nieprzystosowalność do obowiązującego systemu prawnego. Chciałbym, panie marszałku, powiedzieć, że niezależnie od miejsca, w którym się siedzi na tej sali, obowiązuje, jak sądzę, uczciwe myślenie i nazywanie tego, co jest złe, złym, a tego, co jest dobre, dobrym - bez względu na to, czy mówi to konserwatysta czy socjalista.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Januszowi Szymańskiemu.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy pan poseł Rokita zechce odpowiedzieć, czy już nie?</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Rokita: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Bardzo dziękuję za to.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pozostało poprosić pana posła Jerzego Wierchowicza.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełJerzyWierchowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Krótko, ponieważ tyle słów padło i nie chciałbym ich mnożyć, tym bardziej że będziemy jeszcze dyskutować i debatować w Komisji Nadzwyczajnej nad poprawkami i wnioskami mniejszości. W tej mnogości słów odniosłem wrażenie, iż mimo licznych zastrzeżeń i propozycji wielu poprawek, które przedstawiono podczas tego czytania, generalnie stosunek Wysokiej Izby do ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów w zakresie działań ministrów jest pozytywny, a proponowany kierunek zmian został zaakceptowany. Oczywiście inną sprawą jest stanowisko pana posła Szymańskiego, do którego ma on prawo. Rzeczą pana posła jest więc przekonanie Komisji Nadzwyczajnej do swoich racji na najbliższym posiedzeniu.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PosełJerzyWierchowicz">Wysoka Izba pozwoli, że odniosę się do kilku spraw szczególnych i konkretnych. Jeśli chodzi o kwestie poruszone przez pana posła Jaskiernię, którego poparli panowie posłowie Biliński i Domagalski. Postawili oni wniosek o utworzenie centralnego urzędu mieszkalnictwa i rozwoju miast, argumentując, że z uwagi na brak specjalnego, właściwego urzędu ucierpią sprawy mieszkalnictwa, budownictwa, polityki budowlanej i finansowania budownictwa. Najkrócej mówiąc, widzą oni konieczność usytuowania nowego centralnego urzędu. Sprawa ta była przedmiotem zainteresowania i dyskusji na posiedzeniu Komisji Nadzwyczajnej. Komisja jednakże zdecydowała, iż celem nadrzędnym jest m.in. to, by redukować liczbę organów władzy i podmiotów tego rodzaju, że nie po to likwidujemy kilka takich centralnych organów, by w to miejsce wprowadzać centralne urzędy, jak to proponują panowie posłowie. Zdaniem komisji rozdzielenie kompetencji, przede wszystkim przekazanie większości kompetencji z likwidowanego resortu zagospodarowania przestrzennego i budownictwa w gestię ministra gospodarki, a zdecydowanie mniej w gestię ministra spraw wewnętrznych i administracji będzie właściwym zabezpieczeniem interesów tej sfery działania państwa. Komisja nad tym debatowała i podjęła taką uchwałę, co nie znaczy, że w tym zakresie nie zmieni, być może, swojego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PosełJerzyWierchowicz">Jeśli chodzi o wątpliwość, jaką wyraził pan poseł Jaskiernia, odnosząc się do propozycji Komisji Nadzwyczajnej, by zrezygnować z udziału w posiedzeniach rządu przedstawiciela prezesa Najwyższej Izby Kontroli. Pan poseł był łaskaw stwierdzić, że być może osłabia to pozycję Najwyższej Izby Kontroli. Ta sprawa także była podnoszona na posiedzeniu Komisji Nadzwyczajnej, która nie miała zamiaru osłabiania pozycji Najwyższej Izby Kontroli, uważa jednak, że rząd jest ciałem politycznym i każdy, kto bierze udział w posiedzeniu rządu, jest już w jakimś sensie politykiem. Nie chcielibyśmy, by prezes Najwyższej Izby Kontroli był politykiem, ma on być prezesem Najwyższej Izby Kontroli, ma być administratorem, a nie politykiem. Nie chcielibyśmy tego urzędu upolityczniać i to było m.in. powodem rezygnacji z uczestnictwa prezesa w posiedzeniach rządu. Zdaniem komisji wystarczy uprawnienie prezesa Rady Ministrów przewidziane w art. 20 ust. 4 projektu do zapraszania określonych osób na posiedzenia rządu. Taką osobą może być prezes Najwyższej Izby Kontroli, który może zwrócić się do premiera o skorzystanie z tej prerogatywy; nic nie stoi tutaj na przeszkodzie. Jest to wystarczające, by wtedy, kiedy trzeba, kiedy rząd, premier uzna, że obecność na posiedzeniu pana prezesa Najwyższej Izby Kontroli jest konieczna, by on rzeczywiście był. Funkcja kontrolna Najwyższej Izby Kontroli nie ucierpi z powodu nieobecności prezesa na posiedzeniach rządu choćby dlatego, iż na podstawie ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli prezes NIK otrzymuje protokoły posiedzeń rządu i jest na bieżąco informowany, co się na tych posiedzeniach dzieje. Dlatego też myślę, że rozstrzygnięcie proponowane Wysokiej Izbie zasługuje na akceptację. Podobna argumentacja ma miejsce w przypadku Polskiej Akademii Nauk i w przypadku trzeciego ciała, z którego uczestnictwa w posiedzeniu rządu rezygnujemy.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#PosełJerzyWierchowicz">Pan poseł Ciemniewski podniósł bardzo poważny zarzut, i jest to zarzut słuszny, o czym wspomniał pan poseł Rokita, iż koncepcja wypracowana i przedkładana Wysokiej Izbie przez Komisję Nadzwyczajną jest sprzeczna z koncepcją wypracowywaną w Komisji Konstytucyjnej. Rzeczywiście dyskutowano o tym na posiedzeniu komisji. Przypomnę tutaj choćby zasadniczą sprzeczność polegającą na tym, iż Komisja Konstytucyjna w przygotowywanej konstytucji proponuje, iż zakres działania ministra określa ustawa, natomiast dzisiaj Wysokiej Izbie przedkładamy zapis, który mówi, że zakres działania ministra określa premier w rozporządzeniu.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#PosełJerzyWierchowicz">Komisja zdawała sobie sprawę z tej sprzeczności. Rzeczywiście uważaliśmy, że nie ma projektu konstytucji, nie ma jeszcze nowej konstytucji, jest natomiast konkretny projekt ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów i nad tym projektem trzeba pracować, trzeba przyjąć jakąś koncepcję. Przyjęliśmy taką, jaką państwu dzisiaj zaprezentowaliśmy. Rzeczywiście wyjściem z tej sytuacji jest (o czym mówił przed chwilą pan poseł Rokita) zmiana odpowiednich, tymczasowych przecież, nie uchwalonych zapisów w projekcie przygotowywanej konstytucji. Myślę, że tą drogą pójdzie Komisja Konstytucyjna, ku zadowoleniu wszystkich stron i myślę, że to będzie właściwe rozwiązanie ustawowe.</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#PosełJerzyWierchowicz">Jeszcze jedna sprawa, poruszona przez pana posła Eysymontta. Komisja brała pod uwagę sytuację, o której mówił pan poseł. Chodzi tutaj o Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, chodzi o to, co się stanie z biurami planowania regionalnego, które są dobrze pracującymi w terenie jednostkami. Mamy w kraju bodajże 10 takich biur. Sądzę, że nic nie stoi na przeszkodzie, by te biura ulokować w strukturach przyszłego centrum strategicznego rządu. Rzecz w tym tylko, żeby znaleźć to miejsce. Ale na to jeszcze jest czas i chyba przy dobrej woli wszystkich posłów, przy przyjęciu, że jest to dorobek, który nie powinien być zmarnowany, a także że ludzie tam pracujący robią dobrą robotę, należy biura planowania regionalnego zachować właśnie w strukturze centrum strategicznego rządu.</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#PosełJerzyWierchowicz">Tyle spraw konkretnych. Co do pozostałych spraw Komisja Nadzwyczajna ustosunkuje się na posiedzeniu. Przepraszam wszystkich państwa posłów, jeżeli się nie odniosłem do ich uwag, ale oczywiście wszystkie uwagi, wszystkie poprawki z pełną pokorą przyjmujemy i rozpatrzymy je na najbliższym posiedzeniu Komisji Nadzwyczajnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Jerzemu Wierchowiczowi.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie ostatniego mówcę pana posła Mieczysława Czerniawskiego, przewodniczącego Komisji Nadzwyczajnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę przede wszystkim stwierdzić, iż znakomita większość uwag, czy też nawet wniosków, o których za moment powiem, była wstępnie sygnalizowana w czasie pierwszego czytania i w większości były to sprawy bardzo wnikliwie omawiane na posiedzeniach podkomisji i Komisji Nadzwyczajnej. Oczywiście panie posłanki i panowie posłowie, którzy dzisiaj zwracali nam uwagę na niektóre, powiedziałbym, zagrożenia, nie znając stenogramów z posiedzeń naszej komisji, mieli prawo sądzić, iż te sprawy umknęły Komisji Nadzwyczajnej.</u>
          <u xml:id="u-123.1" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Chcę powiedzieć, że sprawy merytoryczne, które tutaj w czasie debaty, w czasie drugiego czytania były podnoszone, nie prowadziły do zasadniczego zakwestionowania żadnego z 10 projektów ustaw. Praktycznie, panie marszałku, jedna poprawka dotycząca powołania centralnego urzędu mieszkalnictwa i rozwoju miast wprowadza pewne korekty w kilku projektach ustaw i tworzy urząd, nad którym nie do końca dyskutowano w komisji i który nie znajdował w podkomisji, a następnie w komisji większej akceptacji, bo gdyby tak było, to dziś ten problem znalazłby swoje odzwierciedlenie w naszym sprawozdaniu w formie wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-123.2" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Pragnę oświadczyć, że wiele pań posłanek i wielu panów posłów zgłosiło poprawki, o czym mówiłem we wstępnym swoim wystąpieniu, w wyniku naszej wspólnej pracy w ostatnich dniach po przekazaniu sprawozdań paniom posłankom i panom posłom. Raz jeszcze pragnę stwierdzić, że tak szeroki zakres, tak duża liczba ustaw, nad którymi pracujemy, mogły spowodować, iż Biuro Legislacyjne, które pracowało w pocie czoła, rząd mogły w pewnym momencie nie dostrzec pewnych korelacji, które winny być uwzględnione w tych projektach ustaw. Dlatego, panie marszałku, oświadczam, że te poprawki są nam znane, są znane Biuru Legislacyjnemu, rządowi i przyjmując, iż prawie 80% poprawek ma charakter czysto legislacyjny, a niespełna 20% to są poprawki, nad którymi trzeba przeprowadzić być może szerszą dyskusję, teoretycznie jest szansa, abyśmy jutro te poprawki rozpatrzyli.</u>
          <u xml:id="u-123.3" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie marszałku, dzisiaj rano na posiedzeniu Konwentu Seniorów zwracałem się z propozycją alternatywną, abyśmy mogli ewentualnie przeprowadzić trzecie czytanie i głosowanie w piątek, natomiast jeżeli w jakimkolwiek momencie dostrzegę czy dostrzeżemy, przepraszam, jako komisja, iż to tempo może negatywnie wpłynąć na jakiekolwiek rozwiązanie w którejkolwiek ustawie, to tak, jak pan marszałek sygnalizował, termin rezerwowy byłby w dniu 21. Dlatego ja również - jako poseł sprawozdawca tych dwóch bardzo ważnych ustaw - nie odnoszę się do tych poprawek, gdyż są one absolutnie zasadne; one wynikają po prostu z doskonalenia tych dwóch ustaw, które decydować będą również o całym późniejszym procesie wdrażania reformy. Dlatego, panie marszałku, tak została sprawa dziś przyjęta przez Konwent Seniorów, iż alternatywnie przyjmujemy możliwość ich rozpatrzenia 14 lub 21 czerwca br.</u>
          <u xml:id="u-123.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Mieczysławowi Czerniawskiemu, przewodniczącemu komisji.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Panie pośle, nie wiem, czy pan ma świadomość, że jest przeszło 120 poprawek. Boję się bardzo, że pan przecenia siły i możliwości komisji, że to można do piątku przygotować. Jest jeszcze wiele poprawek w wystąpieniach, które posłowie zgłosili na podstawie artykułu, który pozwala składać przemówienia nie wygłoszone do protokółu, tak że one do pana jako do przewodniczącego komisji poprzez Biuro Legislacyjne wpłyną.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Myślę, że byłoby bezpieczniej... Namawiałbym do tego, żebyśmy jednak - skoro i tak marszałek zwoła prawdopodobnie Zgromadzenie Narodowe na dzień 21 czerwca - to rozpatrzyli 21 czerwca. Myślę, że tak będzie bezpieczniej. Wtedy będzie pan miał bardzo dużo czasu, będzie można pracować bez nerwowego pośpiechu.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">W tej chwili otrzymałem sygnał: jest ponad 120 poprawek, to jest olbrzymia liczba.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Czerniawski: Czy mogę, panie marszałku, jedno zdanie?)</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Raz jeszcze podkreślam, bo w większości znam te poprawki, że one dotyczą nieraz kwestii dopisania wyrazu, przecinka czy na przykład zmiany numeru artykułu danej ustawy, lub terminu. Mam tego świadomość, panie marszałku, dlatego zastrzegam się - jeżeli w komisji zaistnieje taka sytuacja czy spór, iż będzie to decydowało o jakości jakiegokolwiek zapisu, to przyjmiemy termin 21 czerwca. Ale oczywiście jutro z samego rana, po głosowaniach, panie marszałku, komisja - mając materiał - zdecyduje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Czy są pytania?</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan poseł Jan Rulewski, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Ale już tylko pytanie, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełJanRulewski">Tak. Sądzę, że również jest to jak gdyby test dotyczący wsłuchiwania się w wypowiedzi pana marszałka. Mam pytanie o stanowisko rządu w sprawie podporządkowania czy też trwania Krajowego Urzędu Pracy w obecnej lub zmienionej formie. Na niekonsekwencje pewnego rozwiązania zwrócił uwagę poseł Szarawarski, ale sądzę, że wielu przysłuchujących się nie otrzymuje precyzyjnej odpowiedzi na pytanie: Dlaczego ten urząd - tak ważny, bo jego zadania dotyczą najważniejszego problemu przekształcających się, nawet i stabilnych gospodarek - jest wchłaniany przez instytucje wojewódzkie o różnym zresztą stopniu zorganizowania, przy różnym nasileniu bezrobocia - zwłaszcza że bezrobocie jest funkcją raczej przemian gospodarczych, stosunków własnościowych? Tymczasem to ulega rozdrobnieniu. Tu powstają poważne obawy. Czy nie należałoby w związku z tym - drugie pytanie - wstrzymać się ze zmianą obecnych struktur do czasu, kiedy struktury samorządowe, wojewódzkie, a zwłaszcza powiatowe będą mogły opanować problem bezrobocia? Sądzę, że bezrobocie zresztą będzie mniejsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Rulewskiemu.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy mogę prosić któregoś z panów ministrów o udzielenie odpowiedzi?</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan minister Grzegorz Rydlewski, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#SekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówGrzegorzRydlewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie było bardzo konkretne i odpowiedź w związku z tym musi być konkretna. Pytanie dotyczyło stanowiska rządu. Rząd zajmował się tylko raz tym problemem na swoim posiedzeniu i efektem tej pracy był projekt, w którym nie było elementu zespolenia administracji pracy, a więc nie było tego, co jest dzisiaj w sprawozdaniu komisji i co znajduje swój wyraz m.in. w pewnym podporządkowaniu - mówię: pewnym, bo niecałkowitym - urzędów pracy wojewodom. W tamtej koncepcji takiego rozwiązania nie było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy pan poseł chce w związku z tym przedsięwziąć jakieś działania?</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Gdybym mógł, na pewno tak.)</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jeszcze może pan zgłosić poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: To zgłaszam.)</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Może pan w trybie art. 108 regulaminu Sejmu złożyć poprawkę na piśmie, proszę więc to uczynić. Ale to natychmiast, panie pośle, bo zaraz muszę zamknąć debatę nad tym punktem porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Aby dać panu posłowi czas na złożenie poprawki, proszę o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#SekretarzPosełDanutaCiborowska">Prezydium Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu uprzejmie zawiadamia, że posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej z udziałem posłów wnioskodawców odbędzie się w dniu 13 czerwca, tj. jutro, w czwartek, około godz. 11, bezpośrednio po głosowaniach, w sali nr 118.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Poczekamy, aż pan poseł skończy zapisywać treść poprawki, żeby nie naruszyć regulaminu Sejmu, a równocześnie...</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pan minister Maciej Manicki prosi o udzielenie głosu, by rozstrzygnąć wątpliwości pana posła Rulewskiego.</u>
          <u xml:id="u-132.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przepraszam za zadyszkę, ale biegłem z Biura Legislacyjnego, gdzie porządkujemy poprawki.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSocjalnejMaciejManicki">Jeśli chodzi o kwestię podniesioną przez pana posła Rulewskiego, to mogę tylko potwierdzić to, co powiedział pan minister Rydlewski: w przedłożeniu rządowym tego nie było. Według mojej wiedzy w chwili obecnej są trzy poprawki zgłoszone przez panów posłów Szarawarskiego, Majewskiego i Miżejewskiego, w których postuluje się przywrócenie w tym miejscu brzmienia z przedłożenia rządowego. Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Czy w związku z tym pan poseł zgłosi tę poprawkę, czy pan rezygnuje?</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Może do czasu zakończenia pracy komisji samorządowej.)</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">No to proszę to napisać, bo czekam z zamknięciem dyskusji, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-134.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Nie możemy deptać panu posłowi po nagniotkach, jeżeli ma ochotę złożyć taką poprawkę, a sprawa jest ważna. Możemy chwilę zaczekać.</u>
          <u xml:id="u-134.4" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Dziękuję, panie marszałku, za zrozumienie dla sprawy bezrobocia.)</u>
          <u xml:id="u-134.5" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">No cóż, jeżeli jest taka sprawa, to trzeba przecież troszkę się nagiąć, nie należy stosować biurokratycznych reguł.</u>
          <u xml:id="u-134.6" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Skoro już nie ma ani pytań, ani dodatkowych poprawek, zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-134.7" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonych projektów ustaw poprawki - jak mówiliśmy, bardzo dużo poprawek - Prezydium Sejmu proponuje, aby ponownie skierować projekty ustaw do Komisji Nadzwyczajnej w celu przedstawienia dodatkowych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-134.8" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-134.9" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Sprzeciwu nikt nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-134.10" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Propozycja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-134.11" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-134.12" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Zarządzam krótką przerwę organizacyjną.</u>
          <u xml:id="u-134.13" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Za chwilę przystąpimy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego. Pan poseł Grodzicki jest, wszyscy są.</u>
          <u xml:id="u-134.14" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Możemy chwilę odetchnąć.</u>
          <u xml:id="u-134.15" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 29 do godz. 19 min 33)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o państwowej służbie cywilnej (druki nr 870 i 1724).</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Ryszarda Grodzickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PosełRyszardGrodzicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektu ustawy o państwowej służbie cywilnej oraz oceny innych regulacji prawnych dotyczących statusu pracowników urzędów państwowych przedstawia sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o państwowej służbie cywilnej zawartym w druku nr 870. Komisja ukonstytuowała się 24 maja ubiegłego roku i w trakcie 19 posiedzeń przyjęła przedstawiany Wysokiej Izbie projekt ustawy o służbie cywilnej zawarty w druku nr 1724. Jest to w dużej mierze nowy projekt, zawierający rozwiązania znacznie odbiegające od przedłożenia rządowego.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#PosełRyszardGrodzicki">Komisja w trakcie swych prac korzystała z pomocy licznych ekspertów, gromadząc opinie i ekspertyzy o łącznej objętości przekraczającej 1000 kart. W trakcie prac komisji powołany został tzw. zespół roboczy, w którego skład wchodzili eksperci oraz legislatorzy. Zespół ten odegrał istotną rolę w opracowaniu przedkładanego dziś Wysokiej Izbie projektu. W pracach nad tymi fragmentami projektu ustawy, które dotyczą bezpośrednio spraw pracowniczych, uczestniczyli przedstawiciele związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#PosełRyszardGrodzicki">Projekt ustawy przedłożony w sprawozdaniu komisji zakłada utworzenie korpusu służby cywilnej, w którego skład wejdzie część urzędników zatrudnionych w administracji rządowej. Komisja, proponując takie rozwiązanie, uznała, że nie ma obecnie warunków do objęcia przepisami o służbie cywilnej urzędników państwowych zatrudnionych poza administracją rządową, nie ma też warunków do objęcia tymi przepisami wszystkich urzędników zatrudnionych w urzędach administracji rządowej. Jeżeli powołanie korpusu służby cywilnej nie ma okazać się tylko symbolicznym gestem, a ma spowodować, łącznie ze zmianami w strukturach organów państwowych, jakościową zmianę w sposobie funkcjonowania urzędników, a tym samym i urzędów działających w imieniu państwa, niezbędne jest, zdaniem komisji, skoncentrowanie się na tworzeniu korpusu służby cywilnej w administracji rządowej. To jej działalność przede wszystkim przesądzać będzie w oczach obywateli o jakości działania organów państwa. Na wybór takiego modelu wpływ miały też ograniczone możliwości finansowe państwa. Założenie, zgodnie z którym służbę cywilną tworzyć mają urzędnicy wysoko kwalifikowani i dyspozycyjni wobec państwa i dla niego tylko pracujący, wymaga stworzenia im godziwych warunków pracy, w tym także zapewnienia takich poborów, by nie byli oni nęceni możliwościami przejścia do pracy poza administracją państwową. W aktualnych warunkach ekonomicznych środki, jakie będzie można na ten cel przeznaczyć corocznie, są ograniczone. Dlatego też komisja proponuje Wysokiej Izbie przyjęcie proponowanego w projekcie ustawy rozwiązania zakładającego tworzenie służby cywilnej tylko w urzędach administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#PosełRyszardGrodzicki">Sposób sformułowania norm ustawy nie wyklucza jednak w przyszłości zastosowania jej przepisów do ewentualnych odrębnych korpusów służby cywilnej, np. działających w administracji sądowej czy administracji w prokuraturach. Decydować o tym powinny przepisy odrębnych ustaw, określając jednocześnie, w jakim zakresie przepisy ustawy o służbie cywilnej miałyby zastosowanie do tych specyficznych administracji. Komisja zrezygnowała z zaproponowania Wysokiej Izbie uchwalenia tych aktów prawnych. Trwa przecież aktualnie dyskusja na temat strukturalnego usytuowania administracji wymiaru sprawiedliwości i roli, jaką ewentualnie mogłaby odgrywać Krajowa Rada Sądownictwa w kierowaniu tą administracją. Przykładem może być dyskusja na forum Komisji Konstytucyjnej. Stanowisko naszej komisji jest także zgodne z opinią ministra sprawiedliwości, jaką wyraził w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-136.4" who="#PosełRyszardGrodzicki">Podobnie, w przyszłości, na podstawie art. 3 ust. 2 projektu można będzie zastosować przepisy ustawy wobec urzędników zatrudnionych w małych administracjach pozarządowych, takich jak np. Kancelaria Sejmu. Specyfika tych instytucji oraz pozycja ustrojowa tych urzędów wykluczają bezpośrednie rozciągnięcie przepisów ustawy na te grupy urzędnicze. Idzie tutaj przede wszystkim o to, iż zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej jest prezes Rady Ministrów. Zdaniem komisji do problemu zastosowania analogicznych rozwiązań wobec urzędników państwowych zatrudnionych w administracji pozarządowej będzie można powrócić za 3–4 lata.</u>
          <u xml:id="u-136.5" who="#PosełRyszardGrodzicki">Komisja uznała, że nie ma podstaw do rozszerzenia przepisów ustawy na pracowników samorządowych. W tej sprawie do komisji wpłynęło wiele stanowisk organów samorządowych. Różnice w usytuowaniu pracodawcy, a dokładniej paru tysięcy pracodawców w przypadku pracowników samorządowych, wykluczają możliwość objęcia ustawą o służbie cywilnej pracowników administracji samorządowej. Zdaniem komisji nowa ustawa o pracownikach samorządowych powinna problem utworzenia odpowiednika służby cywilnej w administracji samorządowej podjąć, choć będzie to niesłychanie trudne.</u>
          <u xml:id="u-136.6" who="#PosełRyszardGrodzicki">Ustanowienie służby cywilnej ma zapewnić zawodowe, rzetelne, bezstronne i neutralne politycznie wykonywanie zadań państwa. Wykonywać je będzie korpus służby cywilnej, w skład którego wejdą urzędnicy służby cywilnej. To uproszczone przedstawienie treści art. 1 ustawy pozwala każdemu, mam nadzieję, zrozumieć ideę podstawową, jaka towarzyszy myśleniu o powołaniu w naszym kraju nowej instytucji publicznej - służby cywilnej. Związane to będzie z reaktywowaniem w świadomości społecznej, a także w systemie prawnym, zawodu urzędnika państwowego. Zawód ten, niestety, w okresie ostatnich 50 lat praktycznie przestał istnieć i znikł ze świadomości społecznej. Mianowania do służby cywilnej dokonywać się będzie w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Jak już wspominałem, projekt zakłada, że ustawie będą podlegać urzędnicy służby cywilnej zatrudnieni tylko w urzędach administracji rządowej.</u>
          <u xml:id="u-136.7" who="#PosełRyszardGrodzicki">Komisja proponuje, by urzędnikiem służby cywilnej mogła być osoba, która jest obywatelem polskim, korzysta z pełni praw publicznych, nie była karana za przestępstwo popełnione z winy umyślnej, posiada odpowiednie kwalifikacje i predyspozycje, jest nieskazitelnego charakteru, a jej stan zdrowia pozwala na zatrudnienie w służbie cywilnej. Ustawa gwarantuje wszystkim osobom spełniającym te warunki prawo ubiegania się o zatrudnienie w służbie cywilnej. Limity zatrudnienia, a tym samym środki finansowe na wynagrodzenia, zapewniać będzie corocznie ustawa budżetowa.</u>
          <u xml:id="u-136.8" who="#PosełRyszardGrodzicki">Trzeba wszakże pamiętać, że w większości urzędów państwowych w najbliższym okresie będą funkcjonować dwie grupy urzędników państwowych. Pierwsza grupa będzie już objęta ustawą, nad którą dzisiaj dyskutujemy, a druga grupa będzie działała na podstawie ustawy o pracownikach urzędów państwowych obowiązującej w chwili obecnej.</u>
          <u xml:id="u-136.9" who="#PosełRyszardGrodzicki">W stosunku do treści projektu rządowego zasadniczej zmianie uległa koncepcja ustrojowa usytuowania służby cywilnej w systemie organów administracji rządowej. Służba cywilna będzie podlegać prezesowi Rady Ministrów. Swoje uprawnienia będzie on realizować bądź bezpośrednio, wówczas gdy ustawa to przewiduje, bądź przy pomocy szefa służby cywilnej. Będzie on najwyższym urzędnikiem w korpusie służby cywilnej. Do jego zadań będzie należeć realizacja polityki państwa wobec służby cywilnej. Swoje zadania będzie wykonywać przy pomocy Urzędu Służby Cywilnej. Urząd ten będzie także obsługiwać Radę Służby Cywilnej - organ opiniodawczy przy prezesie Rady Ministrów, którego kompetencje zostały określone w art. 7 projektu ustawy. Członków rady na sześć lat powoływać będzie premier.</u>
          <u xml:id="u-136.10" who="#PosełRyszardGrodzicki">Szczególnie ważnymi organami dla funkcjonowania służby cywilnej będą trzy komisje: Komisja Kwalifikacyjna do Służby Cywilnej, Komisja Odwoławcza Służby Cywilnej i Wyższa Komisja Dyscyplinarna Służby Cywilnej. Docelowo urzędnicy służby cywilnej będą stanowić skład dwóch ostatnich komisji. W komisji kwalifikacyjnej nie mniej niż połowę składu stanowić będą osoby nie będące urzędnikami służby cywilnej. Ta ostatnia regulacja jest związana z tym, że komisja kwalifikacyjna, spełniając bardzo ważne funkcje, powinna jednak być elementem pewnej kontroli - spoza służby cywilnej - nad tym, jak urzędnicy służby cywilnej są awansowani i w jaki sposób oceniane są ich kwalifikacje.</u>
          <u xml:id="u-136.11" who="#PosełRyszardGrodzicki">Komisja Kwalifikacyjna do Służby Cywilnej będzie komisją przeprowadzającą proces kwalifikacyjny pozwalający zaliczyć zainteresowaną osobę do korpusu służby cywilnej oraz do jednej z czterech kategorii urzędniczych. Nie ulega więc wątpliwości, że jej rola w kształtowaniu składu personalnego korpusu służby cywilnej będzie najistotniejsza.</u>
          <u xml:id="u-136.12" who="#PosełRyszardGrodzicki">Wymogi, jakie mają spełniać osoby zaliczone do określonej kategorii, zostały zamieszczone w art. 28 projektu ustawy. Komisja uznała, że należy uprościć strukturę kategorii urzędników. Zredukowała ich liczbę z 11, jak przewidywał to projekt rządowy, do 4. W zasadzie o zaliczenie do korpusu służby cywilnej będzie się mogła ubiegać osoba posiadająca, obok innych przymiotów, wykształcenie wyższe. Wyjątek od tej zasady został dopuszczony w kategorii C dla osób z wykształceniem średnim posiadających co najmniej 7-letni staż pracy. Wszyscy urzędnicy korpusu służby cywilnej powinni znać jeden język obcy. Różnice pomiędzy wymaganiami przy kwalifikowaniu do określonej kategorii wiążą się z różnymi oczekiwaniami co do posiadanych predyspozycji dotyczących umiejętności kierowania zespołami ludzkimi oraz podejmowania decyzji. Projekt przewiduje pewne preferencje dla absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Będą oni automatycznie zaliczani do kategorii B. Po pomyślnym zakończeniu postępowania kwalifikacyjnego zainteresowane osoby, po zakwalifikowaniu do określonej kategorii urzędniczej, będą mianowane do służby cywilnej oraz będzie wyznaczane im stanowisko. Stanowisko to będzie urzędnikowi wyznaczał dyrektor generalny urzędu. To ostatnie rozwiązanie ma na celu ograniczenie wpływu na skład służby cywilnej tych osób, które pełnią funkcje państwowe obsadzane wedle kryteriów politycznych. Jedną z przewodnich myśli towarzyszących tworzeniu koncepcji korpusu służby cywilnej było właśnie ograniczenie wpływu polityków na skład urzędników państwowych. Sytuacje, w których po każdej zmianie rządu następują zmiany w obsadzie stanowisk praktycznie od góry do dołu w systemie administracji rządowej, mamy nadzieję, po wejściu tej ustawy w życie przejdą do historii.</u>
          <u xml:id="u-136.13" who="#PosełRyszardGrodzicki">Urzędnik będzie miał obowiązek podjąć pracę w wyznaczonym urzędzie. Obszerna grupa przepisów określa uprawnienia urzędników korpusu służby cywilnej. Gwarantują one urzędnikom stabilność zatrudnienia, jednocześnie jednak nakładają na urzędników szereg obowiązków. Można np. wymienić, oprócz takich oczywistych jak obowiązek przestrzegania prawa, zasadę, zgodnie z którą urzędnik nie będzie mógł kierować się swoimi przekonaniami politycznymi, nie wolno mu też będzie publicznie manifestować swoich przekonań politycznych. Urzędnicy kategorii A nie będą mogli przynależeć do związków zawodowych oraz partii politycznych. Urzędnik służby cywilnej nie będzie mógł podejmować bez zgody dyrektora generalnego urzędu dodatkowego zatrudnienia ani wykonywać zajęć podważających zaufanie do służby. Urzędnicy służby cywilnej podlegać będą takim samym ograniczeniom w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, jak osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe. Urzędnicy ci podlegać będą stałej ocenie swoich przełożonych, a ich okresowe oceny sporządzane będą nie rzadziej niż co 2 lata. Taki urzędnik będzie miał też obowiązek uczestniczenia w szkoleniach według indywidualnych programów. Sądzimy, że ten zakres obowiązków, a także uprawnień, w sposób istotny wpłynie na polepszenie jakości kadry urzędniczej w naszym kraju.</u>
          <u xml:id="u-136.14" who="#PosełRyszardGrodzicki">Gwarantujemy korpusowi służby cywilnej w tej ustawie stabilność stosunku pracy. W wyjątkowych tylko wypadkach urzędnik będzie mógł być przenoszony w ramach urzędu na inne stanowisko, pomiędzy urzędami, a już w zupełnie szczególnych przypadkach będzie mógł być przeniesiony do innego urzędu w innym mieście. Sytuacje takie ze względu na dobro służby cywilnej, na dobro funkcjonowania administracji rządowej są w ustawie przewidziane.</u>
          <u xml:id="u-136.15" who="#PosełRyszardGrodzicki">Zadaniem służby cywilnej jest pełnienie służby na rzecz wszystkich obywateli. Treść wykonywanych zadań będzie formułowana przez osoby, które zajmować będą stanowiska w państwie obsadzone wedle kryteriów politycznych. I tutaj dosyć wyraźnie chcemy rozgraniczyć te dwa korpusy urzędnicze: urzędników obsadzanych według kryterium politycznego i urzędników apolitycznych, zaliczonych do korpusu służby cywilnej. Wychodzi nam naprzeciw ustawa, nad którą dyskutowano kilka godzin temu, ustawa o Radzie Ministrów, tak ją w skrócie nazywamy, w której wyraźnie wyodrębnia się grupę urzędników w strukturach wszystkich urzędów państwowych, którzy będą obejmowali swoje funkcje właśnie ze względu na kryteria polityczne. Ale będzie to zdecydowana mniejszość w strukturze tych urzędów.</u>
          <u xml:id="u-136.16" who="#PosełRyszardGrodzicki">W przepisach nowelizujących ustawę o pracownikach urzędów państwowych znajduje się przepis, który wyraźnie określa sposób nawiązywania stosunków pracy z tak zwanymi doradcami politycznymi. To właśnie ci, którzy będą obejmować funkcje państwowe z namaszczenia politycznego. Będą oni zatrudniani na okres pełnienia funkcji przez osobę, której będą doradzać. W wypadku odejścia tej osoby z mocy prawa stosunek pracy będzie ulegał rozwiązaniu. Każdorazowo jednak z każdą z tych osób może być rozwiązany stosunek pracy z 2-tygodniowym wypowiedzeniem. Stabilność zatrudnienia tej grupy nie będzie więc gwarantowana.</u>
          <u xml:id="u-136.17" who="#PosełRyszardGrodzicki">Jesteśmy w takiej sytuacji, w jakiej jesteśmy. Jak już mówiłem, występują dosyć istotne ograniczenia finansowe odnośnie do państwa, które powodują, że tworzenie korpusu służby cywilnej trwać będzie wiele lat. Na przyszły rok zaplanowanych jest 3 tys. etatów. Gdy robiliśmy w komisji taką analizę na przyszłość, wychodziło nam, że etatów do obsadzenia w ramach służby cywilnej w skali całego kraju jest około 70 tys. A więc ten pierwszy krok, który zrobimy w tym roku i w następnym, będzie rzeczywiście dopiero pierwszym kroczkiem. Trzeba liczyć, że w przyszłości mianowania do korpusu służby cywilnej będą musiały dotyczyć większej liczby osób; będzie to związane z istotnym wysiłkiem finansowym państwa, jako że korpus ten ma być godziwie opłacany.</u>
          <u xml:id="u-136.18" who="#PosełRyszardGrodzicki">Musi w związku z tym w pierwszym okresie funkcjonować pewien dualizm. Może zdarzyć się, że w tym samym urzędzie, być może w pokojach obok, będą siedzieli urzędnicy wykonujący podobne funkcje, z których jeden będzie już zaliczony do korpusu służby cywilnej, a drugi nie, i rozziew pomiędzy nimi, jeśli chodzi o płace, może być dość znaczny. Przewidujemy w ustawie pewną grupę przepisów przejściowych, które, ze względu na małą w pierwszym okresie liczbę osób będących w korpusie służby cywilnej, będą dopuszczały możliwość obsadzania osobami spoza korpusu pewnych stanowisk, które w przyszłości będą mogły być obsadzone tylko przez korpus służby cywilnej - obsadzania tych stanowisk przez osoby, które do korpusu służby cywilnej nie są zaliczane. Praktyka ta w ciągu 2 lat powinna być zarzucona. To dotyczy przede wszystkim takich stanowisk, jak dyrektorzy generalni w ministerstwach i urzędach centralnych. Będą oni nadzorować pracę wszystkich urzędników, zarówno tych z korpusu służby cywilnej, jak i tych działających w ramach ustawy o urzędnikach państwowych. Mówiłem o sekretarzu Rady Ministrów, funkcji może pozostającej w cieniu, ale jakże istotnej dla właściwego działania tego najważniejszego organu administracji rządowej w państwie.</u>
          <u xml:id="u-136.19" who="#PosełRyszardGrodzicki">W trakcie prac nad ustawą powstał problem skoordynowania treści ustawy z treścią bloku ustaw opracowywanych w ramach tzw. reformy centrum. Wydaje się, że w dużej mierze udało się to zrobić. W dniu dzisiejszym zgłosiłem jeszcze kilka poprawek do tamtych ustaw, tak aby nie było już żadnych wątpliwości i żadnych zgrzytów między nimi. Przysłuchując się jednak dyskusji nad tamtymi ustawami - tutaj już wybiegam troszeczkę poza normę regulaminową, ale taka refleksja jest konieczna - gdy wypowiadano się na temat kompetencji wojewody, niekiedy miałem wrażenie, że osoby, które na ten temat mówiły, nie przeczytały ustawy o służbie cywilnej. Naprawdę zgodnie z tą ustawą wojewoda będzie miał minimalny wpływ na to, kto będzie w korpusie służby cywilnej na terenie województwa. O tym przesądzać będzie komisja kwalifikacyjna, a później dyrektor generalny w urzędzie wojewódzkim bądź kierownik odpowiedniego urzędu rejonowego czy urzędu administracji specjalnej. Te przepisy, szczególnie w ustawie zmieniającej ustawę o terenowych organach administracji rządowej, np. dodawany art. 16b, jak sądzę, w ciągu dwóch najbliższych lat będzie musiał być zmieniony, bo kompetencje wojewody w tym zakresie będą musiały wygasnąć.</u>
          <u xml:id="u-136.20" who="#PosełRyszardGrodzicki">Do projektu ustawy zostały zgłoszone następujące wnioski mniejszości:</u>
          <u xml:id="u-136.21" who="#PosełRyszardGrodzicki">Wniosek nr 1, dotyczący art. 3 ust. 1, którego sens sprowadza się do tego, by rozszerzyć zakres działania ustawy nie tylko na urzędy administracji rządowej, ale także na te jednostki organizacyjne, które są państwowymi osobami prawnymi i wykonują zadania z zakresu administracji rządowej zlecone ustawami. Są to różnego rodzaju agencje, czasami fundusze - instytucje tego typu. Autor wniosku uważa, że również w tych instytucjach publicznych powinien funkcjonować korpus służby cywilnej, a w ostateczności powinna być możliwość oddelegowania urzędników z korpusu służby cywilnej do pełnienia funkcji w tego rodzaju jednostkach organizacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-136.22" who="#PosełRyszardGrodzicki">Wniosek mniejszości nr 2 jest związany z wymogami kwalifikacyjnymi dla określonych kategorii i jego myśl przewodnia - tutaj w zasadzie są trzy wnioski dotyczące trzech kategorii urzędniczych - sprowadza się do tego, aby zmniejszyć wymagany staż pracy przy kwalifikowaniu urzędnika do kategorii A, B i C. Zdaniem wnioskodawcy zmniejszenie wymaganego stażu, w większości o 2 lata, powinno zdynamizować funkcjonowanie służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-136.23" who="#PosełRyszardGrodzicki">Wniosek mniejszości nr 3 polega na skreśleniu ust. 2 w art. 28 ustawy. Ustęp ten mówi o szczególnych uprawnieniach absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Zgodnie z intencją wnioskodawcy wyodrębnienie absolwentów KSAP z procedury kwalifikacyjnej i uznanie, że ukończenie szkoły jest równoznaczne z przejściem tej procedury, jest nieusprawiedliwione i narusza zasadę równości. Tak zrozumiałem intencje wnioskodawcy. Przywoływał on w tym momencie argument, iż w chwili kończenia szkoły komisja kwalifikacyjna nie bierze udziału ani w egzaminach dyplomowych, ani w egzaminach wstępnych.</u>
          <u xml:id="u-136.24" who="#PosełRyszardGrodzicki">Wniosek mniejszości nr 4 jest związany z dylematem, czy funkcje kierownika urzędu centralnego i jego zastępcy powinny być funkcjami politycznymi, obsadzanymi wedle kryterium politycznego, czy też wedle reguł obowiązujących w służbie cywilnej. Zgodnie z tą propozycją kierownik urzędu centralnego oraz jego zastępca powinni być urzędnikami służby cywilnej, czyli powinni być obsadzani z pominięciem kryteriów politycznych. Komisja uznała jednak, proponując rozwiązanie, które jest w ustawie, że tutaj sytuacja jest bardzo skomplikowana i przynajmniej część urzędów centralnych pełni tak istotne zadania w funkcjonowaniu państwa, iż mówienie o ich apolityczności jest nieporozumieniem.</u>
          <u xml:id="u-136.25" who="#PosełRyszardGrodzicki">Wnioskodawca miał inne zdanie, toteż zgłosił swoją propozycję. W propozycji tej także proponuje on utrzymanie odrębnych przepisów dotyczących trybu powoływania i odwoływania komendanta głównego Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, szefa Urzędu Ochrony Państwa oraz szefów instytucji wojskowych, którzy z natury rzeczy nie mogą być objęci ustawą o służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-136.26" who="#PosełRyszardGrodzicki">Wniosek mniejszości nr 5 także dotyczy tego zagadnienia i sformułowany jest w następujący sposób: „Prezes Rady Ministrów, jeżeli przemawia za tym interes publiczny, może powołać na stanowisko kierownika urzędu centralnego na czas określony osobę nie będącą urzędnikiem służby cywilnej”. Te dwa wnioski mniejszości, ten i poprzedni, są ze sobą treściowo powiązane. W przypadku przyjęcia pierwszego wniosku ten drugi miałby silniejsze umocowanie w ustawie. Jego przyjęcie oznaczałoby, że w pewnych szczególnych wypadkach odchodziłoby się od reguły apolitycznego obsadzania stanowisk kierowników urzędów centralnych.</u>
          <u xml:id="u-136.27" who="#PosełRyszardGrodzicki">Wniosek mniejszości nr 6 dotyczy treści art. 49. Ten artykuł mówi o apolityczności urzędników, o zakazie manifestowania przez urzędników przekonań politycznych oraz określa pewne szczególne obowiązki urzędników zaliczonych do kategorii A, którzy nie mieliby prawa należeć do związków zawodowych i do partii politycznych. W stosunku do tego rozwiązania, które dopuszcza jednak możliwość aktywności politycznej urzędników kategorii B, C i S w partiach politycznych, został zgłoszony wniosek mniejszości. Jego sens polega na tym, iż żaden urzędnik służby cywilnej nie mógłby prowadzić działalności politycznej, w tym należeć do partii politycznej, nie mógłby publicznie manifestować swoich przekonań politycznych, a przy wykonywaniu obowiązków nie mógłby kierować się jakimś interesem jednostkowym czy grupowym z podtekstem o charakterze politycznym. Jednocześnie w tym wniosku mniejszości proponuje się dodanie nowego artykułu, który by wyraźnie określał uprawnienia związkowe korpusu służby cywilnej. Przewiduje on, że urzędnicy kategorii B, C i S mogliby należeć do związków zawodowych, natomiast urzędnicy kategorii A, czyli tej kategorii, która będzie obejmować najwyższe stanowiska w administracji rządowej, nie mogliby należeć do związków zawodowych. Wszyscy urzędnicy służby cywilnej nie mieliby jednak prawa uczestniczenia w strajkach ani w akcjach zakłócających funkcjonowanie urzędu.</u>
          <u xml:id="u-136.28" who="#PosełRyszardGrodzicki">Wniosek mniejszości nr 7 związany jest także z art. 49. Jego autor w stosunku do treści tego artykułu zawartej w projekcie ustawy proponuje dodanie dwóch wyrazów, co prowadzi do tego, iż urzędnik służby cywilnej nie mógłby podczas wykonywania obowiązków służbowych kierować się nie tylko swoimi przekonaniami politycznymi, lecz także religijnymi. Zdaniem wnioskodawcy w warunkach polskich ten ostatni zakaz może mieć bardzo istotne znaczenie, ponieważ takie są nasze społeczne realia.</u>
          <u xml:id="u-136.29" who="#PosełRyszardGrodzicki">Wniosek mniejszości nr 8 dotyczy art. 83 i wiąże się raczej z techniką legislacyjną. Chodzi o uzupełnienie tego przepisu o wyrazy „na stanowiskach urzędniczych” — zdaniem wnioskodawcy przepis będzie brzmiał wtedy o wiele precyzyjniej.</u>
          <u xml:id="u-136.30" who="#PosełRyszardGrodzicki">Takie wnioski mniejszości zostały zgłoszone w sposób formalny na posiedzeniu komisji.</u>
          <u xml:id="u-136.31" who="#PosełRyszardGrodzicki">W imieniu Komisji Nadzwyczajnej wnoszę, by Wysoka Izba zechciała przyjąć przedłożony projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-136.32" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Grodzickiemu za przedstawienie sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Wysoka Izbo! Przypominam, iż Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 4 do 36 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Pierwszą proszę o zabranie głosu panią posłankę Małgorzatę Ostrowską z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej dotyczące zawartego w druku nr 1724 sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o państwowej służbie cywilnej oraz oceny innych regulacji prawnych dotyczących statusu pracowników urzędów państwowych - o rządowym projekcie ustawy o państwowej służbie cywilnej (druk nr 870).</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Prace nad projektem ustawy o państwowej służbie cywilnej rozpoczęto już w 1990 r.; już czwarta ekipa rządowa pracuje nad tym projektem. Ten długi okres przygotowania ustawy wynikł ze skali trudności tego zadania. Tworzenie systemu służby cywilnej w reformującym się państwie, przy nieprzystosowaniu administracji do funkcjonowania w nowym ustroju, wymaga wielu równoległych zmian legislacyjnych. W ciągu ostatnich lat one się dokonały i nastąpił moment, kiedy można mówić o ustawie o służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Cieszy fakt, że dzisiaj zetknęły się w Sejmie pakiet ustaw o reformie centrum i ustawa o służbie cywilnej. Poseł sprawozdawca mówił, że sam pilnował bardzo wnikliwie, aby ten pakiet i ustawa o służbie cywilnej były ze sobą kompatybilne, co świadczy o tym, iż powstaje w tej chwili spójne, systemowe rozwiązanie zapewniające stabilność zarządzania państwem.</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Nadrzędny cel tworzenia służby cywilnej to właśnie usprawnienie zarządzania państwem i podniesienie jakości obsługi obywatela. Służba cywilna ma zawodowo, rzetelnie, bezstronnie i neutralnie w sensie politycznym wykonywać zadania państwa. Tak określa jej cele art. 1 ustawy.</u>
          <u xml:id="u-138.4" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Nie będę przypominała kryteriów, które muszą spełniać pracownicy służby cywilnej, ponieważ bardzo szczegółowo omówił je poseł sprawozdawca. Są one, oczywiście, zawarte w ustawie. Chciałabym natomiast podkreślić problem, o którym również już była mowa, iż przepisom tej ustawy podlegają urzędnicy zatrudnieni w urzędach administracji rządowej. Uzasadnienie przedstawił pan poseł sprawozdawca. Pierwszy wniosek mniejszości dotyczy tego, aby rozszerzyć zakres podmiotowy ustawy. Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej uznał, że zakres zaproponowany w ustawie jest wystarczający i dlatego nie poprzemy pierwszego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-138.5" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Do organizacji służby cywilnej zostanie powołana Rada Służby Cywilnej, której kadencja trwać będzie 6 lat, przy czym co 3 lata kończy się kadencja połowy liczby jej członków. Powstaną komisje służby cywilnej: kwalifikacyjna, odwoławcza, dyscyplinarna. Radę i przewodniczących komisji będzie powoływał prezes Rady Ministrów. Tak będzie wyglądała struktura ogólna organizacji służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-138.6" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Pracami będzie kierował szef służby cywilnej, który będzie stanowił jednocześnie centralny organ administracji państwowej właściwy w sprawach służby cywilnej w zakresie określonym ustawą. Kompetencje szefa służby dotyczą realizacji polityki państwa nie tylko wobec służby cywilnej, o czym będzie jeszcze mówił mój kolega klubowy, ale przede wszystkim, najogólniej ujmując, właśnie wobec administracji rządowej. Szef służby będzie wykonywał swe zadania przy pomocy Urzędu Służby Cywilnej. Pracami urzędu kierował będzie dyrektor generalny urzędu.</u>
          <u xml:id="u-138.7" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Nawiązanie stosunku pracy w służbie cywilnej nastąpi na podstawie mianowania po spełnieniu wymagań uzasadniających zaliczenie do jednej z kategorii urzędniczych. Kategorie te zostały już omówione szczegółowo przez pana posła sprawozdawcę, ale chciałabym tutaj przede wszystkim podkreślić jedno - że kategoria A wiąże się z najwyższym poziomem wymagań. Zalicza się do niej osoby zdolne do zajmowania stanowisk kierowniczych wyższego szczebla, które odznaczają się wieloma ważnymi cechami i które muszą mieć także doświadczenie w pełnieniu funkcji kierowniczych co najmniej przez 4 lata, a być urzędnikami co najmniej 7 lat.</u>
          <u xml:id="u-138.8" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Klub uznał, że w ustawie właściwie określono wymagania wobec urzędników zaliczonych do kategorii A, dlatego nie poprzemy wniosku mniejszości nr 2 zmierzającego do skrócenia okresu stażu, wszak zależy nam na doświadczonych i kompetentnych urzędnikach, i to w projekcie jest zabezpieczone. Nie chcemy skrócenia okresu stażu, gdyż w pełnieniu służby cywilnej doświadczenie urzędnicze jest rzeczą naprawdę cenną, jest kompetencją, która pojawia się po latach.</u>
          <u xml:id="u-138.9" who="#PosełMałgorzataOstrowska">W art. 28 zaproponowano, aby uzyskanie dyplomu ukończenia Krajowej Szkoły Administracji Publicznej było równorzędne ze spełnieniem wymagań umożliwiających zaliczenie do kategorii urzędniczej B. W myśl ustawy do kategorii urzędniczej B zalicza się pracowników cechujących się w szczególności umiejętnościami współdziałania i kierowania zespołem ludzkim, zdolnościami samodzielnej analizy i syntezy, zarządzania środkami finansowymi, materialnymi oraz informacjami, posiadające wyższe wykształcenie, znajomość co najmniej jednego języka obcego i co najmniej 5-letni staż pracy. Uważamy, że te kryteria jak najbardziej podkreślają również poziom tejże kategorii B. Absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, jak nam się wydaje, nie spełniają niestety kryteriów, o które nam tutaj chodzi, nie mówiąc już o stażu pracy, który muszą mieć ubiegający się o tę kategorię. Wielu z nich nie miało jeszcze możliwości praktycznego sprawdzenia swoich umiejętności współdziałania i kierowania zespołem ludzkim. Ja nie mówię, że wszyscy, panie pośle - widzę, że kiwa pan głową - ale wielu z nich nie miało takiej okazji. Oni mają obowiązek odbywać praktyki, o tym wiemy, ale nie zawsze praktyka jest tożsama z odpowiedzialnością za podejmowane decyzje, kiedy się już pełni tę funkcję samodzielnie. Ten zapis o preferencjach dla absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej budził wiele wątpliwości. Największymi oponentami byli przedstawiciele innych wyższych uczelni kształcących w zbliżonych kierunkach. Dlatego po ponownym przedyskutowaniu całej sprawy na posiedzeniu klubu uznaliśmy, że poprzemy wniosek mniejszości nr 3 polegający na skreśleniu w art. 28 ust. 2.</u>
          <u xml:id="u-138.10" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Zarysował się także problem, czy stanowiska kierowników urzędów centralnych i ich zastępców powinny być obsadzane w trybie ustawy o służbie cywilnej, czy też powinny to być stanowiska obsadzane, podobnie jak funkcje ministrów, w trybie politycznym. Zagadnienie to jako jedno z najbardziej kontrowersyjnych było kilkakrotnie przedmiotem dyskusji na posiedzeniu komisji. Podejmowane też były próby konsultowania tego problemu z prezydium komisji do spraw reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu. W tej sprawie w sprawozdaniu są dwa rozwiązania: według tekstu ustawy kierownik urzędu centralnego jest obsadzany według kryteriów politycznych - mowa o tym w art. 32 ust. 5 i w art. 87 - a według propozycji zawartych we wnioskach mniejszości kierownik urzędu centralnego jest urzędnikiem korpusu służby cywilnej (wnioski nr 4 i 5). Według Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej za koncepcją stanowiska politycznego przemawiają następujące argumenty. Chodzi tu z reguły o duże instytucje, których działalność wywołuje istotne reperkusje społeczne, np. ZUS, KRUS czy GUC. Istnieje więc odpowiedzialność polityczna za efekty ich funkcjonowania. Odpowiedzialności tej nie ponosi korpus służby cywilnej. Powstawałaby więc taka sytuacja, że za nieudolne działania urzędów centralnych w pierwszej kolejności ponosiliby odpowiedzialność ministrowie. Nie wydaje się, by rozwiązanie to było czytelne społecznie. Przynajmniej do czasu zakończenia transformacji ustrojowej stan dotychczasowy powinien pozostać. Kierownik urzędu centralnego jest funkcjonariuszem państwowym obejmującym funkcję ze względów politycznych i w takim trybie ponoszącym odpowiedzialność za swoją działalność. Premier na mocy art. 34 ust. 1 będzie mógł już w tej chwili wyłączyć każdą funkcję z puli politycznej. Wówczas gdy odrębne przepisy określają tryb powoływania kierownika urzędu centralnego, zachowują one priorytet wobec przepisów ustawy o służbie cywilnej. Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej proponuje zatem odrzucenie wniosków mniejszości nr 4 i 5.</u>
          <u xml:id="u-138.11" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Rozdz. 4 ustawy określa zasady zmian w stosunku pracy urzędnika służby cywilnej uwzględniające zachowanie stabilności zatrudnienia i możliwości odwoławcze. Opisuje także sytuacje przejścia w stan nieczynny przy zachowaniu praw do kategorii urzędniczej, wynagrodzenia i innych uprawnień.</u>
          <u xml:id="u-138.12" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Ustanie stosunku pracy urzędnika służby cywilnej określa rozdz. 5 ustawy. Klub mój uważa, że przyjęte tu rozwiązania nie budzą żadnych zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-138.13" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Obowiązki urzędnika służby cywilnej określono w rozdz. 6. Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, że katalog obowiązków sformułowany został prawidłowo, z jednym wszakże wyjątkiem. Nasze zastrzeżenia budzi redakcja art. 49, który zbyt liberalnie podchodzi do kwestii apolityczności. Zdaniem klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej koncepcja apolityczności służby cywilnej może być skutecznie realizowana tylko przy zakazie przynależności do partii politycznych. Dlatego będziemy głosować za przyjęciem wniosku mniejszości nr 6 i odrzuceniem wniosku mniejszości nr 7.</u>
          <u xml:id="u-138.14" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Ustawa określa także uprawnienia urzędnika służby cywilnej - wynagrodzenie, dodatek służby cywilnej, nagrody jubileuszowe, odprawy, urlop zdrowotny, czas pracy oraz fundusz nagród. Jest to bardzo duże spektrum różnych uprawnień, ale cel jest jeden, o którym mówił pan poseł sprawozdawca - chodzi o to, aby zapewnić stabilność pracy urzędnika służby cywilnej i dać mu godziwe wynagrodzenie, m.in. po to, żeby zatrzymać specjalistów wysokiej klasy na posadach rządowych. Wierzymy, że jeżeli nam się to uda, to osiągnięcie głównego celu, czyli usprawnienie zarządzania państwem, nastąpi bardzo szybko.</u>
          <u xml:id="u-138.15" who="#PosełMałgorzataOstrowska">W celu osiągnięcia wysokich kwalifikacji urzędnicy służby cywilnej mają także prawo do szkoleń w ramach wykonywania obowiązków służbowych. Zakładamy, że każdy urzędnik służby cywilnej będzie chciał podnosić swoje kwalifikacje, chociażby dlatego, iż - mam nadzieję - będą to ludzie ambitni, pragnący zdobyć jak najszybciej najwyższą kategorię urzędniczą, a szkolenie, zgłębianie problematyki, którą się oni zajmują, będzie tu bardzo ważnym elementem.</u>
          <u xml:id="u-138.16" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest zadowolony z tego, że ustawa określa odpowiedzialność dyscyplinarną. Liczymy, że katalog kar dyscyplinarnych stanowić będzie dobre zabezpieczenie przed naruszaniem obowiązków urzędnika służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-138.17" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Przyjmujemy wniosek mniejszości nr 8 do art. 83, gdyż uważamy, że urzędnikom służby cywilnej należy wliczać do stażu pracy okresy zatrudnienia na stanowiskach urzędniczych. Dyskutowaliśmy o tym wiele. Często jest tak, że w urzędach pracuje się na różnych stanowiskach, ktoś w tym czasie studiuje, uzupełnia kwalifikacje, ale nie pracował wcześniej jako urzędnik, trudno więc zaliczyć mu do stażu pracy ten okres, kiedy nie był on urzędnikiem.</u>
          <u xml:id="u-138.18" who="#PosełMałgorzataOstrowska">W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej wnoszę dodatkowe poprawki do druku nr 1724. Chodzi o to, aby w art. 50 wyrazy: „i powinowactwa do pierwszego stopnia włącznie” zastąpić wyrazami: „lub powinowactwa pierwszego stopnia”. Jest to poprawka wyłącznie redakcyjna, nie można być bowiem powinowatym do pierwszego stopnia włącznie.</u>
          <u xml:id="u-138.19" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Proponujemy również w art. 58 ust. 1 po wyrazach: „dla pracowników” dodać wyrazy: „z tytułu podróży służbowej”.</u>
          <u xml:id="u-138.20" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Mamy też propozycję, aby w art. 97 dodać ust. 1 w brzmieniu: „Nawiązanie stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej może nastąpić poczynając od dnia 1 stycznia 1997 r.”; dotychczasową treść oznaczyć jako ust. 2, a wyrazy „31 grudnia 1996 r.” zastąpić wyrazami „31 marca 1997 r.”.</u>
          <u xml:id="u-138.21" who="#PosełMałgorzataOstrowska">W art. 98 należy zmienić pkt 2, nadając następujące brzmienie: „przepis art. 26, art. 64 ust. 5 zdanie 2, art. 87, art. 88 pkt 3, art. 91 oraz art. 92 w odniesieniu do sekretarza Rady Ministrów oraz dyrektora generalnego urzędu wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 1997 r. Obie te poprawki, które przedstawię panu marszałkowi na piśmie, są próbą skorelowania funkcjonowania pakietu projektów dotyczącego centrum i ustawy o służbie cywilnej, którą dzisiaj prezentujemy.</u>
          <u xml:id="u-138.22" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej z zadowoleniem przyjmuje projekt ustawy o służbie cywilnej wraz z przedstawionymi uwagami. Uważamy, że administracja rządowa będzie mogła w większym stopniu koncentrować się na wykonawstwie strategicznych planów. Oczekujemy, że obywatel będzie lepiej obsługiwany przez urzędnika pełniącego służbę publiczną, poddającą się ocenie i rozliczeniu. Ufamy, że jasno zdefiniowane, spójne wewnętrznie i skorelowane struktury państwa będą lepiej kształtować korzystne relacje międzynarodowe.</u>
          <u xml:id="u-138.23" who="#PosełMałgorzataOstrowska">Oczekujemy, że kompetencje, sprawność i skuteczność działania służby cywilnej przyczynią się do rozwoju i modernizacji kraju. Podkreślana przez nas apolityczność służby cywilnej pozwoli służyć demokratycznie wybranym ekipom rządowym i realizować programy różnych partii politycznych, zachowując to, co najcenniejsze dla państwa - stabilność. Ta wartość jest według nas dzisiejszą miarą patriotyzmu. Pozwala zabezpieczyć interes państwa i kolejnych pokoleń Polaków, bez względu na polityczne wahania.</u>
          <u xml:id="u-138.24" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję pani posłance Małgorzacie Ostrowskiej.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Mariana Króla z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PosełMarianKról">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego z satysfakcją przyjmuje sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej dotyczące projektu ustawy o służbie cywilnej. Polskie Stronnictwo Ludowe uważa, że służba cywilna jest niezbędnym elementem ustroju demokratycznego. Ustrój ten bowiem zakłada i umożliwia wymianę elit rządzących, zaś esencję wszelkiego administrowania stanowi jego ciągłość. Sprawne funkcjonowanie administracji publicznej w demokratycznym państwie w warunkach nieustannej rywalizacji sił politycznych o zdobycie i utrzymanie władzy może zapewnić oparcie pracy urzędów administracji państwowej na ustabilizowanej zawodowo kadrze wysoko kwalifikowanych, profesjonalnych i neutralnych politycznie urzędników służby cywilnej. Dlatego też jednym z głównych kierunków reformy administracji publicznej, rozpoczętej w Polsce po roku 1989 w ramach procesu transformacji politycznych i gospodarczych struktur państwa, było podjęcie prac nad utworzeniem korpusu zawodowych urzędników służby cywilnej. Pierwsze prace nad projektem ustawy o służbie cywilnej rozpoczęto w Urzędzie Rady Ministrów w roku 1990, z pierwszą zaś inicjatywą ustawodawczą w tym zakresie wystąpił rząd we wrześniu 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#PosełMarianKról">Kolejne rządy pracowały nad projektem ustawy o państwowej służbie cywilnej, lecz dopiero rząd Waldemara Pawlaka skierował w styczniu 1995 r. do Sejmu projekt, który dziś rozpatrujemy. W ślad za projektem w marcu ub.r. do Sejmu przekazano również projekty dwóch podstawowych aktów wykonawczych do ustawy, mianowicie rozporządzenie prezesa Rady Ministrów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o państwowej służbie cywilnej oraz rozporządzenie prezesa Rady Ministrów w sprawie komisji państwowej służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-140.2" who="#PosełMarianKról">Komisja Nadzwyczajna intensywne prace nad projektem ustawy o służbie cywilnej zakończyła na posiedzeniu 30 maja i w przyjętym sprawozdaniu zgłosiła wniosek o uchwalenie projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-140.3" who="#PosełMarianKról">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego w pełni popiera uchwalenie niniejszej ustawy i jednocześnie proponuje odrzucić wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-140.4" who="#PosełMarianKról">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Służbę cywilną ustanawia się w celu oparcia administracji państwowej na ustabilizowanej zawodowo kadrze wysoko kwalifikowanych neutralnych politycznie urzędników, gwarantujących ciągłość i sprawność funkcjonowania państwa w systemie demokracji parlamentarnej i związanych z tym rządzących ekip politycznych. Zakresem podmiotowym ustawa obejmuje urzędników służby cywilnej zatrudnionych na podstawie mianowania w urzędach administracji rządowej. Równocześnie przewidziana została możliwość objęcia przepisami ustawy urzędników zatrudnionych w innych urzędach na podstawie odrębnych przepisów.</u>
          <u xml:id="u-140.5" who="#PosełMarianKról">W celu spełnienia zadań związanych z powstaniem i funkcjonowaniem służby cywilnej tworzy się Radę Służby Cywilnej, której członków powołuje prezes Rady Ministrów na okres 6-letni. W ustawie enumeratywnie podano zakres i kompetencje tej rady, więc nie będę o tym mówił, bo posłowie są dobrze zorientowani.</u>
          <u xml:id="u-140.6" who="#PosełMarianKról">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera zapis w ustawie o utworzeniu trzech komisji służby cywilnej, a mianowicie: Komisji Kwalifikacyjnej, Komisji Odwoławczej i Wyższej Komisji Dyscyplinarnej. W skład tych komisji wejdą urzędnicy służby cywilnej wytypowani przez szefa służby cywilnej, powołani przez premiera. Jedynie do Komisji Kwalifikacyjnej wejdą osoby nie będące urzędnikami służby cywilnej. Przewodniczących komisji i ich zastępców będzie powoływał prezes Rady Ministrów z grona członków komisji.</u>
          <u xml:id="u-140.7" who="#PosełMarianKról">Centralnym organem administracji państwowej w sprawach służby cywilnej będzie wyznaczony przez prezesa Rady Ministrów i jemu podległy szef służby cywilnej. W ustawie określono szczegółowy zakres kompetencji szefa służby cywilnej i do niego przede wszystkim należy realizacja polityki państwa wobec służby cywilnej, planowanie i wykorzystanie środków budżetowych na rzecz tej służby, wydawanie biuletynów służby cywilnej, gromadzenie danych o korpusie służby cywilnej, klasyfikowanie stanowisk pracy, przygotowanie projektów aktów normatywnych, współdziałanie z ogólnokrajowymi organizacjami związków zawodowych oraz organizowanie współpracy z zagranicą w zakresie służby cywilnej. Swoje zadania szef służby cywilnej wykonuje przy pomocy Urzędu Służby Cywilnej, któremu statut nadaje prezes Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-140.8" who="#PosełMarianKról">W celu spełnienia zadań związanych z powstaniem służby cywilnej projekt ustawy przewiduje utworzenie w strukturach urzędu stanowiska dyrektora generalnego służby cywilnej. Wyznaczenia na stanowiska dyrektora generalnego urzędu w ministerstwie i w urzędzie centralnym dokona prezes Rady Ministrów, a w stosunku do dyrektora generalnego urzędu wojewódzkiego - minister właściwy do spraw administracji publicznej na wniosek szefa służby cywilnej. Do zadań dyrektora generalnego należy zapewnienie funkcjonowania urzędu, warunków działania, organizacji pracy, realizacja polityki personalnej i wykonywanie zadań służby cywilnej w urzędzie. W urzędach rejonowych, w urzędach terenowych i administracji specjalnej powyższe zadania wykonują kierownicy tych urzędów.</u>
          <u xml:id="u-140.9" who="#PosełMarianKról">Projekt ustawy zakłada ustanowienie 4 kategorii urzędniczych w zależności od rodzaju wykonywanych funkcji i zadań oraz wymaganych kwalifikacji. Są to: kategoria A, do której zalicza się osoby zdolne do zajmowania stanowisk kierowniczych wyższego szczebla; kategoria B, do której zalicza się osoby zdolne do zajmowania stanowisk kierowniczych niższego szczebla; kategoria S, do której zalicza się osoby zdolne do zajmowania stanowisk wymagających specjalistycznych kwalifikacji w określonym zawodzie lub dziedzinie wiedzy; kategoria C, do której zalicza się osoby zdolne do wykonywania prac pomocniczych wobec urzędników zaliczonych do kategorii A, B i S. Przyjęcie do państwowej służby cywilnej, a także uzyskanie wyższej kategorii urzędniczej poprzedzać będzie postępowanie kwalifikacyjne przed komisją państwowej służby cywilnej. W toku postępowania kwalifikacyjnego ocenie podlegałyby ogólne predyspozycje psychologiczne oraz przygotowanie kandydata do wypełniania zadań państwowej służby cywilnej. Ważnym elementem postępowania kwalifikacyjnego będą wyniki okresowych ocen pracy.</u>
          <u xml:id="u-140.10" who="#PosełMarianKról">Stosunek pracy z osobami, które pomyślnie przejdą postępowanie kwalifikacyjne przed komisją, będzie nawiązany na podstawie mianowania dokonywanego przez prezesa Rady Ministrów (dotyczy to tylko urzędników kategorii A) lub szefa służby cywilnej (dotyczy to pozostałych trzech kategorii).</u>
          <u xml:id="u-140.11" who="#PosełMarianKról">Na podkreślenie zdaniem Klubu Parlamentarnego PSL zasługuje podjęta w projekcie ustawy próba zwiększenia mobilności kadr urzędniczych, jako że na sprawne funkcjonowanie administracji nie powinny wpływać przeszkody natury personalnej. Służyć temu ma odejście od mianowania na konkretne stanowisko na rzecz mianowania do jednej z kategorii urzędniczych. Ponadto projekt ustawy zakłada pełną dyspozycyjność urzędnika, pozwalającą na czasowe lub stałe przeniesienie do innego urzędu bądź na inne stanowisko, jeżeli wymagać tego będzie interes służby. Szef służby cywilnej oraz dyrektor generalny będą mieć możliwość skierowania urzędnika do pracy poza macierzystym urzędem, w tym również do innej miejscowości, przy zachowaniu prawa urzędnika do dotychczasowego wynagrodzenia i po zapewnieniu mu odpowiednich warunków mieszkaniowych, uwzględniających jego sytuację rodzinną. Przepisy o przeniesieniu nie będą dotyczyć kobiet w ciąży i osób będących jedynymi opiekunami dziecka w wieku do lat 15.</u>
          <u xml:id="u-140.12" who="#PosełMarianKról">Oprócz wymogu dyspozycyjności projekt nakłada na urzędników szereg innych, specyficznych dla służby cywilnej obowiązków i ograniczeń. Urzędnik będzie obowiązany w swoim postępowaniu chronić interesy państwa oraz prawa i słuszne interesy obywateli, racjonalnie gospodarować środkami publicznymi, rozwijać własną wiedzę zawodową, godnie zachowywać się w służbie i poza nią oraz dochować tajemnicy państwowej i służbowej. W razie potrzeby urzędnik służby cywilnej będzie miał obowiązek świadczenia pracy poza ustalonymi godzinami, bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia. Praca urzędnika będzie poddawana systematycznej corocznej ocenie, a dwukrotna negatywna ocena będzie podstawą do zwolnienia ze służby. Projekt ustawy zakazuje urzędnikowi prowadzenia działalności politycznej i manifestowania publicznie swoich przekonań. Wymaga się od urzędnika zachowania bezstronności w trakcie wykonywania obowiązków służbowych. Urzędnik będzie przede wszystkim oddany służbie publicznej i nie będzie mógł podejmować dodatkowego zatrudnienia, sprzecznego z obowiązkami urzędnika służby cywilnej lub podważającego zaufanie do tej służby. Będą go dotyczyć przepisy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie odnoszącym się do osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe.</u>
          <u xml:id="u-140.13" who="#PosełMarianKról">W przypadku naruszenia obowiązków służbowych urzędnik będzie podlegać odpowiedzialności dyscyplinarnej. Zarówno zasady, jak i procedury związane z odpowiedzialnością dyscyplinarną zostały szczegółowo opracowane w projekcie ustawy, gwarantując bezstronne i rzetelne rozpatrywanie spraw w tym zakresie. Szczególne wymagania i ograniczenia stawiane urzędnikom służby cywilnej rekompensowane będą stabilizacją stosunku pracy urzędnika i pewnymi szczególnymi uprawnieniami - np. urlop dla poratowania zdrowia - oraz odpowiednio wysokimi wynagrodzeniami.</u>
          <u xml:id="u-140.14" who="#PosełMarianKról">Jeśli chodzi o ochronę stosunku pracy urzędnika, enumeratywnie wyliczono w ustawie sytuacje, w których stosunek ten wygasa bądź może zostać rozwiązany, dlatego pominę to zagadnienie. W razie likwidacji lub przekształcenia urzędu urzędnikowi zostanie wyznaczone nowe miejsce pracy, stosunek pracy nie ulegnie rozwiązaniu. Projekt ustawy słusznie wprowadza nową instytucję prawną: stan nieczynny. Ma on służyć zachowaniu trwałości stosunku pracy urzędnika służby cywilnej w sytuacji, gdy pozostawienie go w aktywnej służbie mogłoby prowadzić do ostrych konfliktów. Decyzję o przeniesieniu urzędnika w stan nieczynny będzie mógł wydać jedynie szef służby cywilnej. W okresie pozostawania w stanie nieczynnym urzędnik służby cywilnej, nie świadcząc pracy, zachowa prawo do kategorii wynagrodzenia oraz innych świadczeń i uprawnień przysługujących mu w trakcie pełnienia służby. Od decyzji wpływających na sytuację urzędnika służy prawo odwołania się do komisji państwowej służby cywilnej, a w przypadku otrzymania decyzji niekorzystnej - zaskarżenie jej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-140.15" who="#PosełMarianKról">Poza typowymi prawami pracowniczymi, jak np. prawo do wynagrodzenia, nagród jubileuszowych, diet i innych należności związanych z podróżami służbowymi czy odprawy emerytalnej, w projekcie ustawy o państwowej służbie cywilnej proponuje się rozszerzenie katalogu uprawnień urzędników służby cywilnej o prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego oraz prawo do płatnego urlopu dla poratowania zdrowia w wymiarze nie przekraczającym jednorazowo 6 miesięcy po przepracowaniu 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-140.16" who="#PosełMarianKról">W przypadku służbowego przeniesienia urzędnik otrzyma zwrot kosztów z tym związanych, przejazdu swojego i członków rodziny, opłat czynszowych za udostępnienie czasowo mieszkania, kosztów przewozu mienia oraz jednorazowe świadczenie w wysokości 3-miesięcznego uposażenia.</u>
          <u xml:id="u-140.17" who="#PosełMarianKról">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uważa, że projekt ustawy stwarza każdemu urzędnikowi służby cywilnej możliwość planowania swojej kariery zawodowej. Urzędnik będzie miał prawo do bezpłatnego kształcenia się oraz szkoleń przewidzianych dla państwowej służby cywilnej, a uczestnictwo w zajęciach szkoleniowych będzie traktowane na równi z wykonywaniem obowiązków służbowych. Biorąc udział z własnej inicjatywy w zajęciach szkoleniowych poza programem przewidzianym dla państwowej służby cywilnej, o ile udział w tych zajęciach nie będzie zakłócał wypełniania obowiązków służbowych, urzędnik otrzyma na czas zajęć zwolnienie z pracy, zachowa prawo do wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-140.18" who="#PosełMarianKról">Projekt wprowadza zasadę systematycznej oceny urzędnika. Projektowany system oceny okresowej da podstawę do rzetelnej i obiektywnej oceny pracy oraz osiągnięć każdego urzędnika. Ponieważ oceny okresowe stanowić będą istotny element postępowania kwalifikacyjnego przed komisją państwowej służby cywilnej przy ubieganiu się o wyższą kategorię urzędniczą oraz systemu wynagrodzenia, rozwój kariery zawodowej urzędnika będzie w znacznej mierze zależeć od zdobytych kwalifikacji i wyników osiąganych w pracy zawodowej.</u>
          <u xml:id="u-140.19" who="#PosełMarianKról">W projektowanej ustawie stosunkowo dużo uwagi poświęcono odpowiedzialności dyscyplinarnej urzędników służby cywilnej; szczegółowe uregulowanie procedury postępowania dyscyplinarnego daje gwarancję, że każda sprawa rozpatrywana przez komisję dyscyplinarną zakończy się bezstronnie i sprawiedliwym orzeczeniem.</u>
          <u xml:id="u-140.20" who="#PosełMarianKról">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyjęciem ustawy o państwowej służbie cywilnej. I na zakończenie chciałbym podziękować w imieniu posłów Klubu Parlamentarnego PSL, którzy pracowali w Komisji Nadzwyczajnej, panu posłowi Grodzickiemu za sprawne i kompetentne przewodniczenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw służb cywilnych.</u>
          <u xml:id="u-140.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Marianowi Królowi.</u>
          <u xml:id="u-141.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Krzysztofa Budnika z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#PosełKrzysztofBudnik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Unia Wolności przywiązuje bardzo dużą wagę do problemu czy kwestii utworzenia silnego i niezależnego od zmieniających się wpływów politycznych korpusu urzędniczego. Korpusu urzędniczego otwartego na problemy obywateli, zdolnego do wykonywania zadań państwa w odniesieniu np. do biznesu, w kontaktach międzynarodowych (np. przy negocjowaniu umów międzynarodowych). Naszym zdaniem silna służba cywilna, niezależna, składająca się z urzędników kompetentnych, o bardzo wysokich kwalifikacjach stanowi gwarancję postępu cywilizacyjnego naszego państwa, jak również budowy społeczeństwa obywatelskiego.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#PosełKrzysztofBudnik">W naszej ocenie projekt ustawy z druku nr 1724, który jest przedmiotem obecnej debaty, jest projektem dobrym i dającym szansę uchwalenia dobrej ustawy, mogącej przyczynić się do realizacji ww. celów. Należy jednak podkreślić, że w porównaniu z projektem ustawy autorstwa rządu Pawlaka, z druku nr 870, jest to zupełnie inny projekt. Z tego pierwotnego projektu w zasadzie niewiele się ostało, zmienił się nawet tytuł. W zasadzie utrzymał się sam pomysł czy samo przesłanie, przeświadczenie o konieczności utworzenia silnej, niezależnej służby cywilnej, zdolnej do wykonywania zadań w nowoczesnym państwie demokratycznym.</u>
          <u xml:id="u-142.2" who="#PosełKrzysztofBudnik">Ośmielę się również podkreślić udział posłów z klubów opozycyjnych w tworzeniu tej ustawy. To daje nam szczególne moralne prawo żądania, aby ten dobry instrument w rękach obecnego rządu był wykorzystywany dla dobra państwa i w służbie społeczeństwa obywatelskiego i aby ta ustawa nie służyła utrwalaniu i stabilizowaniu obecnego układu nomenklaturowego. Służba cywilna jest przeznaczona przede wszystkim dla fachowców i ludzi gotowych poświęcić swoją karierę zawodową służbie w administracji państwowej, a nie dla polityków czy ludzi z różnych układów politycznych.</u>
          <u xml:id="u-142.3" who="#PosełKrzysztofBudnik">Stąd zasadnicze znaczenie przywiązujemy do normy art. 5. Przepis ten ustanawia zasadę „otwartości” służby cywilnej. Zasada ta stanowi formę realizacji prawa do współuczestniczenia obywateli w zarządzaniu sprawami publicznymi, a prawo to mieści się w kategorii praw człowieka. Słuszna jest teza, że służba cywilna winna wyrastać ze społeczeństwa obywatelskiego, gdyż tylko wówczas będzie przyjazna dla ludzi. Pełna realizacja zasady określonej w art. 5, która stanowi, że o zatrudnienie w służbie cywilnej może ubiegać się każdy, pozwoli na realizację zapotrzebowania na nowych ludzi do wypełniania zadań w ramach administracji państwowej, i to właśnie w formule nowoczesnego zarządzania.</u>
          <u xml:id="u-142.4" who="#PosełKrzysztofBudnik">Zgodnie z projektem ustawy także premier uzyskał bardzo duże kompetencje w zakresie zarządzania służbą cywilną, kształtowania składu jej organów. Jest to założenie słuszne, ale również chcemy wyrazić nadzieję, że uprawnienia te nie będą nadużywane, lecz wykorzystywane zgodnie z zapotrzebowaniem społecznym.</u>
          <u xml:id="u-142.5" who="#PosełKrzysztofBudnik">Obecnie skoncentruję się na wnioskach mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-142.6" who="#PosełKrzysztofBudnik">Odnośnie do wniosku mniejszości nr 1, w którym proponuje się rozszerzenie zakresu ustawy na państwowe osoby prawne, wyrażamy opinię, że służba cywilna powinna się rozwijać równolegle i obejmować wszystkie dziedziny i sektory, gdzie wykonywane są zadania z zakresu administracji państwowej. Nie uważamy, aby słuszne było ograniczanie się do tworzenia pewnych enklaw w zakresie administracji państwowej, a więc do samych tylko struktur urzędów administracji rządowej. Także w odniesieniu do państwowych osób prawnych, do których zaliczamy na przykład różne agencje, istnieje pilna potrzeba wzmocnienia ich pracownikami służby cywilnej, tym bardziej że stanowią one w istocie nowoczesną formułę zarządzania sprawami państwowymi.</u>
          <u xml:id="u-142.7" who="#PosełKrzysztofBudnik">Istota wniosku mniejszości nr 2 sprowadza się do umożliwienia ludziom młodszym, o mniejszym stażu pracy, podejmowania zatrudnienia w służbie cywilnej. Nie można abstrahować od sytuacji, jaką mamy w roku 1996. Trzeba pamiętać o tym, że w istocie przełom ustrojowy w naszym państwie i zerwanie z układem czy rozerwanie poprzedniego układu nomenklaturowego następowały w latach 1989–1990. Musimy mieć to na uwadze i tak wyważyć ewentualne doświadczenie zawodowe czy praktykę zawodową i nowoczesne wykształcenie, które można było osiągnąć właśnie w ostatnich latach, aby nie zamykać dostępu do służby cywilnej — także w początkowym okresie tworzenia tej służby — młodym ludziom, którzy mieli możliwość odbierania wykształcenia w ramach nowoczesnych programów nauczania. Stąd uważamy, że utrzymywanie stosunkowo rygorystycznych wymogów w zakresie stażu pracy nie jest uzasadnione. Nadto jest to przepis, który w istocie ogranicza ogólną zasadę otwartego dostępu do służby cywilnej i powinien być bardzo ostrożnie stosowany.</u>
          <u xml:id="u-142.8" who="#PosełKrzysztofBudnik">Odnośnie do zastrzeżenia podniesionego przez panią poseł Ostrowską w tym zakresie, która jednak większy akcent kładła na dotychczasowy staż pracy, należy podkreślić, że również w strukturze służby cywilnej zostały ustanowione mechanizmy weryfikowania kadry. Istnieje więc możliwość zapobiegania określonym niebezpieczeństwom - osoby, które jednak nie potrafią podołać pracy w zespole czy na stanowiskach kierowniczych pomimo posiadanych wysokich kwalifikacji, będą mogły być weryfikowane i ewentualnie w skrajnych przypadkach usuwane ze służby.</u>
          <u xml:id="u-142.9" who="#PosełKrzysztofBudnik">Jeśli chodzi o wnioski mniejszości nr 4 i 5, które dotyczą kierowników urzędów centralnych i ich zastępców, należy podnieść, że w istocie sytuacja prawna tych stanowisk nie jest zupełnie jasna. Dokonaliśmy takiego podziału - odnoszę się tutaj do projektów ustaw, które były przedmiotem debaty w poprzednim punkcie porządku dziennego - że do stanowisk politycznych zaliczyliśmy stanowiska premiera, ministrów, wiceministrów i wojewodów, natomiast do stanowisk niepolitycznych stanowiska dyrektorów generalnych w urzędach ministerialnych i urzędach wojewódzkich oraz sekretarza Rady Ministrów. Uważamy, że można podjąć odważną decyzję włączenia kierowników urzędów centralnych do służby cywilnej, jednoznacznie przecinając tę niejasność. Podstawowym jednak argumentem przemawiającym za takim rozwiązaniem jest specyfika urzędów centralnych. Urzędy centralne są polem przede wszystkim do wykonywania zadań o charakterze administracyjnym. Tutaj jest mniej miejsca na politykę, a przeważają funkcje administracyjne w zakresie wykonywania prawa i załatwiania spraw administracyjnych, także indywidualnych podmiotów prawa administracyjnego, tym bardziej że wniosek mniejszości nr 5 nieco osłabia tę regułę, zawartą we wniosku mniejszości nr 4, czyli włączenia kierowników urzędów centralnych do służby cywilnej. Wprowadzamy bowiem możliwość, aby także osoby spoza służby cywilnej mogły pełnić te stanowiska. Jako podstawową przesłankę jednak wprowadzamy dobro służby cywilnej, a nie kwestie polityczne, które akcentowała pani posłanka Ostrowska. W zakresie odpowiedzialności jest ona jednoznaczna i będzie bardzo łatwo ją identyfikować właśnie z kierownikiem urzędu centralnego. W tym zakresie również będą istniały mechanizmy weryfikacyjne na zasadach ogólnych ustanowionych w projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-142.10" who="#PosełKrzysztofBudnik">Natomiast zdecydowanie sprzeciwiamy się wnioskowi mniejszości nr 2. Uważamy, że pozycja Krajowej Szkoły Administracji Publicznej powinna być utrzymana. Nie tylko nie wolno nam przekształcać tej szkoły w resortową, za czym przemawiają względy celowościowe, ale należałoby przyznać nawet pewne preferencje w zakresie prawa jej absolwentów do zaliczania do kategorii urzędniczej B. Odnosząc się do formuły tej szkoły, zasad naboru, programu, jak również pewnej podległości prezesowi Rady Ministrów - Krajowa Szkoła Administracji Publicznej staje się niejako instrumentem w kreowaniu kadry czy kandydatów do służby cywilnej - uważamy, że to właśnie przede wszystkim absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej powinni zasilać służbę cywilną. W ten sposób należy również sprzyjać rozwojowi tej szkoły, a nie ją deprecjonować. Nie jest to rozwiązanie jakieś szczególne dla naszego systemu prawnego w relacji do innych państw. W innych krajach również są analogiczne wzory i doskonale zdają egzaminy. Nie można też abstrahować od tego, że obecni absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej cieszą się bardzo dobrą opinią. Pozyskiwani przede wszystkim dla administracji centralnej, doskonale wywiązują się ze swoich zadań, sprawdzają się w praktyce. Należy podkreślić, że jest to szkoła, która daje wykształcenie ogólne, a nie tylko resortowe, i właśnie takiego będziemy wymagać przede wszystkim od urzędników służby cywilnej, choćby w kontekście możliwości przenoszenia ich do różnych dziedzin prawa administracyjnego.</u>
          <u xml:id="u-142.11" who="#PosełKrzysztofBudnik">W obecnej dobie mniej są potrzebni urzędnicy służby cywilnej specjalizujący się w wąskich zagadnieniach, a bardziej zorientowani w problematyce ogólnospołecznej, również w kontekście przyszłej współpracy Polski na arenie międzynarodowej. Nie widzimy więc żadnych przesłanek, które by przemawiały za deprecjacją formuły tej szkoły, która doskonale się sprawdza. Nie możemy też przekreślać jej unikalnego dorobku. Przez te kilka lat funkcjonowania Krajowej Szkoły Administracji Publicznej jej kadra potrafiła zdobyć doświadczenia, wypracować nowoczesne metody pracy z kadrą wyższą, jak również pełnić funkcję integrowania kadry kierowniczej różnych części administracji.</u>
          <u xml:id="u-142.12" who="#PosełKrzysztofBudnik">Do tej kwestii, czyli do wniosku mniejszości nr 2, przywiązujemy zasadnicze znaczenie w kontekście tej ustawy i ostateczną decyzję co do poparcia ustawy m.in. od tej kwestii będziemy uzależniać. Przyjmując ustawę, oczywiście jesteśmy za odrzuceniem wniosku mniejszości nr 3, który sprowadza się do skreślenia ust. 2 w art. 28.</u>
          <u xml:id="u-142.13" who="#PosełKrzysztofBudnik">Przyjmując projekt ustawy o służbie cywilnej, musimy również pamiętać, że jest to pierwszy etap reformy administracji publicznej w naszym państwie, o wiele spóźniony. Musimy pamiętać, że w innych państwach demokratycznych te akty były wprowadzane mniej więcej kilkadziesiąt lat temu, a obecnie te państwa wchodzą w inny etap, unowocześniania metod i form wykonywania zadań państwowych. My nie będziemy mieli takiego komfortu, aby przez długi okres dopracowywać się doświadczeń, i w zasadzie natychmiast będziemy zmuszeni do nadawania nowych form funkcjonowaniu administracji - w kierunku nowoczesnego zarządzania, w formułach menedżerskich.</u>
          <u xml:id="u-142.14" who="#PosełKrzysztofBudnik">Pamiętać również musimy, że tworzona służba cywilna będzie się rodzić i funkcjonować w ramach obecnego reżimu korpusu urzędniczego. Stąd szczególną dbałość będziemy musieli wykazać także w zakresie podnoszenia kwalifikacji tych osób, które będą swoją pracę świadczyć na podstawie obecnie obowiązującej ustawy o urzędnikach państwowych. Należy dążyć do tego, aby maksymalnie unikać sytuacji konfliktowych, a niestety, zwłaszcza w tym okresie przejściowym, będą one możliwe bardzo często.</u>
          <u xml:id="u-142.15" who="#PosełKrzysztofBudnik">Oczywiście niezbędna jest również równoległa reforma całej administracji publicznej. Musimy pamiętać o tym, że zbyt duży jest udział państwa w życiu społeczeństwa, zbyt duży zakres zadań wykonuje obecnie państwo. Sama służba cywilna, która jest instrumentem wykonywania zadań państwa, powinna koncentrować się przede wszystkim na tych zadaniach, które są adekwatne do zadań nowoczesnego i demokratycznego kraju. I w tych ramach powinna przede wszystkim się rozwijać.</u>
          <u xml:id="u-142.16" who="#PosełKrzysztofBudnik">Pozwolę sobie uczynić również kilka uwag dotyczących ważnych, ale mniej istotnych dla samej struktury ustawy kwestii. Wstrzymuję się z wniesieniem poprawek, ale będę prosić pana posła sprawozdawcę o wyjaśnienie tych problemów, które obecnie przedstawię.</u>
          <u xml:id="u-142.17" who="#PosełKrzysztofBudnik">Pierwsza kwestia dotyczy art. 10 ust. 2 pkt. 1 i 3. Przepis ten stanowi o podstawach odwołania członka Rady Służby Cywilnej. W pkt. 1 i 3 mówi się jako o podstawie do odwołania o niewykonywaniu obowiązków członka rady oraz rażącym naruszeniu przepisów ustawy. Są to przesłanki bardzo względne i wydaje mi się, że jest pożądane, aby w trakcie tej debaty szerzej wyjaśnić, co będziemy przez nie rozumieć: czy w tej formule mogą to być pojedyncze naruszenia tych przepisów, czy też dotyczyć to ma tylko rzeczywiście poważnych, nie dających się usunąć powodów.</u>
          <u xml:id="u-142.18" who="#PosełKrzysztofBudnik">Jeśli chodzi o art. 22 pkt 2, istotna wątpliwość pojawia się odnośnie do kadencyjności komisji służby cywilnej. Prawo do określenia kadencji pozostawia się prezesowi Rady Ministrów, który kadencyjność komisji służby cywilnej ma określić w rozporządzeniu. Zasadą jest, że stanowi się bardzo silne gwarancje stabilności członków komisji. Natomiast pozostawienie do regulacji w akcie wykonawczym tej tak ważnej kwestii, a więc kadencyjności całej komisji, rodzi wątpliwość, czy utrzymujemy tutaj konsekwencję legislacyjną. Czy nie lepsze byłoby rozwiązanie przyjęte dla Rady Służby Cywilnej, dla której sama ustawa określa kadencyjność, wprowadzając nawet możliwość wymiany w połowie kadencji połowy członków, tak aby uchronić jej skład od ewentualnego wpływu zmieniających się opcji politycznych?</u>
          <u xml:id="u-142.19" who="#PosełKrzysztofBudnik">W art. 29 ust. 2 oraz art. 30 ust. 3 stwierdza się, że szef służby cywilnej podaje do wiadomości publicznej pewne informacje. Jest to również sformułowanie nieostre i celowe jest wyjaśnienie, co jest intencją prawodawcy, jaką formę informowania opinii publicznej będziemy rozumieć pod tymi pojęciami.</u>
          <u xml:id="u-142.20" who="#PosełKrzysztofBudnik">W art. 33 w ust. 1 wprowadzamy tekst ślubowania. Jest to tekst aktu rzeczywiście bardzo ważnego. Czy nie byłoby zasadne wprowadzenie do tekstu ślubowania przyrzeczenia przestrzegania nie tylko porządku prawnego, ale również konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej? Jest to o tyle istotne, że przyszła konstytucja będzie miała charakter już z całą pewnością normatywny, z możliwością jej bezpośredniego stosowania, toteż podległość przede wszystkim konstytucji, a nie aktualnej władzy politycznej winna być akcentowana przy tworzeniu niezależnego korpusu służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-142.21" who="#PosełKrzysztofBudnik">Ostatnia uwaga odnosi się do art. 47 pkt 2. Przepis ten stanowi o obowiązkach urzędnika służby cywilnej. Pkt 2 mówi, że obowiązkiem urzędnika służby cywilnej jest ochrona interesów państwa oraz praw obywateli. Czy nie byłoby celowe, aby dopisać również obowiązek ochrony praw człowieka? Formuła „obywateli” nie uwzględnia np. styku z administracją państwową cudzoziemców czy osób nie mających obywatelstwa polskiego. Bardziej nowoczesna, uniwersalna formuła mówiłaby o ochronie praw człowieka; zaakcentowanie właśnie tego momentu służyłoby również mocniejszemu podkreśleniu, że z punktu widzenia zadań służby cywilnej ważny jest nie tylko aspekt praworządności, ale również ochrona praw jednostki.</u>
          <u xml:id="u-142.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Dziękuję panu posłowi Krzysztofowi Budnikowi.</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#WicemarszałekAleksanderMałachowski">Proszę obecnie pana posła Piotra Czarneckiego z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#PosełPiotrCzarnecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdy w kwietniu 1995 r. debatowaliśmy nad rządowym projektem ustawy o państwowej służbie cywilnej, występując w imieniu Unii Pracy stwierdziłem w konkluzji, że zaproponowany Sejmowi projekt ustawy nie zapewnia nawet w stopniu dostatecznym prawidłowego kształtowania tej służby. Kierując się jednak nadrzędnym interesem państwa, dla którego prawidłowego funkcjonowania powołanie w możliwie krótkim czasie służby cywilnej jest niezbędne, wnosiłem o skierowanie projektu do komisji sejmowej w celu gruntownego poprawienia.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#PosełPiotrCzarnecki">Przypominam stanowisko Unii Pracy z ubiegłego roku, gdyż jest ono właściwym punktem odniesienia dla oceny sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o państwowej służbie cywilnej oraz oceny innych regulacji prawnych dotyczących pracowników urzędów państwowych (druk nr 1724) i zawartego w nim wniosku o uchwalenie załączonego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#PosełPiotrCzarnecki">Porównując rozpatrywane przedłożenie z pierwotnym projektem, dwa zagadnienia uznajemy za szczególnie istotny dorobek Komisji Nadzwyczajnej. Pierwsze z nich to nowa koncepcja podziału kategorii urzędniczych, zmniejszająca ich liczbę z proponowanych pierwotnie 11 do 4, z jednoczesnym jasnym i jednoznacznym określeniem kompetencji w ramach każdej kategorii i podstawowych kwalifikacji wymaganych do jej uzyskania.</u>
          <u xml:id="u-144.3" who="#PosełPiotrCzarnecki">Zrezygnowano przy tym z zapisu dającego prezesowi Rady Ministrów prawo określenia w drodze rozporządzenia szczegółowej struktury i kategorii urzędniczych, jak również zasad ustalenia wymagań kwalifikacyjnych niezbędnych do uzyskania odpowiedniej kategorii urzędniczej. Takie rozwiązanie jest zdaniem Unii Pracy lepsze z co najmniej dwóch powodów:</u>
          <u xml:id="u-144.4" who="#PosełPiotrCzarnecki">Po pierwsze, projekt ustawy jest w tym względzie czytelny bez odwoływania się do aktów niższej rangi, takich jak rozporządzenie prezesa Rady Ministrów. Jest to zgodne z naszymi postulatami ścisłego stanowienia prawa i wyklucza możliwość opacznego interpretowania intencji ustawodawcy.</u>
          <u xml:id="u-144.5" who="#PosełPiotrCzarnecki">Po drugie, na co kładliśmy duży nacisk przy zeszłorocznym omawianiu pierwotnego projektu rządowego, projekt pozbawia premiera dowolności w doborze kryteriów i co za tym idzie stwarza podstawy rzeczywistej niezależności urzędników służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-144.6" who="#PosełPiotrCzarnecki">Wprowadzone rozwiązanie jest krokiem pośrednim między pierwotnym projektem a najbliższym Unii Pracy rozwiązaniem zaczerpniętym z wzorów kanadyjskich, gdzie służba cywilna jest podporządkowana parlamentowi. Krokiem może nie tak dużym, jak tego chcielibyśmy, ale z całą pewnością krokiem we właściwym kierunku.</u>
          <u xml:id="u-144.7" who="#PosełPiotrCzarnecki">Druga zmiana, którą przyjmujemy z tym większą satysfakcją, że jest to w pełni zgodne z naszym postulatem zgłoszonym podczas pierwszego czytania projektu ustawy, jest nadanie Krajowej Szkole Administracji Publicznej wiodącej roli w kształtowaniu kadr dla służby cywilnej i wprowadzenie ustawowego zapisu w art. 28 ust. 2, że uzyskanie dyplomu ukończenia Krajowej Szkoły Administracji Publicznej jest równorzędne ze spełnieniem wymagań uzasadniających zaliczenie do kategorii urzędniczej B. Takie rozwiązania pozwalają mieć nadzieję, że proces kształcenia kadr dla służby cywilnej będzie przebiegał prawidłowo, gdyż w intencji szkoły będzie zapewnienie niepodważalnie najwyższego poziomu kształcenia, a weryfikacja potencjalnych urzędników służby cywilnej rozpocznie się już w chwili rekrutacji do tej szkoły. Zapewni to obiektywizm ocen. Ponadto, co nie mniej ważne, stworzony zostanie mechanizm gwarantujący stały dopływ kadr dla służby cywilnej, kadr o porównywalnych wysokich kwalifikacjach.</u>
          <u xml:id="u-144.8" who="#PosełPiotrCzarnecki">Konieczne jest w tym miejscu odniesienie się do wniosku mniejszości nr 3 w sprawozdaniu komisji. Wniosek ten zmierza bowiem do wykreślenia stosownego zapisu i pozbawienia Krajowej Szkoły Administracji Publicznej omówionych powyżej uprawnień. Unia Pracy opowiada się stanowczo przeciwko temu wnioskowi, niweczącemu jedno z najważniejszych naszym zdaniem dokonań Komisji Nadzwyczajnej. Uważamy, że w przypadku przyjęcia przez Wysoki Sejm wniosku mniejszości nr 3 sens ustawy zostanie na tyle istotnie zmieniony, że konieczna stanie się weryfikacja stanowiska naszego klubu w odniesieniu do całego projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-144.9" who="#PosełPiotrCzarnecki">Najważniejszym mankamentem omawianego przedłożenia jest zbyt wąski zakres wprowadzenia służby cywilnej, ograniczający tę służbę jedynie do administracji rządowej. Zdając sobie sprawę, że w aktualnej sytuacji finansowo-gospodarczej Polski trudno jest znaleźć środki na tworzenie szerokiej, dobrze opłacanej służby cywilnej, zmuszony jestem wyrazić wątpliwość, czy wszystkie możliwości w tej materii zostały wykorzystane. Zdaniem Unii Pracy niestety tak się nie stało. Zagrożenia, jakie płyną z przyjętego w projekcie rozwiązania, są niestety znaczne. Trudno bowiem wykluczyć, że utworzona służba cywilna ze względu na małą liczebność wchodzących w jej skład kadr stanie się hermetyczną elitarną strukturą. Mówiłem o tym szerzej podczas analizy pierwotnego projektu. Dziś pozwolę sobie wyrazić nadzieję, że nasze obawy w tym względzie okażą się nieuzasadnione. Mam bowiem świadomość - po licznych debatach w trakcie prac Komisji Nadzwyczajnej - że obecnie innego kompromisu uzyskać się nie da. Przy alternatywnej możliwości zaniechania powołania służby cywilnej, kierując się niezbędnym pragmatyzmem, Unia Pracy uważa, że podjęcie ryzyka w tym względzie jest uzasadnione choćby tym, że naszym zdaniem istnieje konieczność powołania służby cywilnej w możliwie krótkim czasie. Lepiej więc zdecydować się poprzeć rozwiązania nie w pełni doskonałe, mając nadzieję na ich stopniowe doskonalenie w trakcie obowiązywania ustawy.</u>
          <u xml:id="u-144.10" who="#PosełPiotrCzarnecki">Kierując się tą przesłanką Unia Pracy postanawia poprzeć przedłożony przez Komisję Nadzwyczajną projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-144.11" who="#PosełPiotrCzarnecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Opowiadając się za przyjęciem projektu ustawy o służbie cywilnej, Unia Pracy postuluje:</u>
          <u xml:id="u-144.12" who="#PosełPiotrCzarnecki">— Wniosek mniejszości nr 1 — przyjąć. Przyjęcie tego wniosku powoduje bowiem automatycznie rozszerzenie zakresu działania służby cywilnej na inne niż urzędy administracji państwowej podmioty, a co za tym idzie — zmniejsza niebezpieczeństwo powstania elitarnej struktury nieformalnej.</u>
          <u xml:id="u-144.13" who="#PosełPiotrCzarnecki">— Wniosek mniejszości nr 2 — odrzucić. Skrócenie stażu pracy niezbędnego do uzyskania danej kategorii urzędniczej jest w wyraźnej sprzeczności z niekwestionowaną koniecznością wyselekcjonowania dla potrzeb służby cywilnej osób o najwyższych kwalifikacjach zawodowych. Umożliwienie nabycia uprawnień kategorii C przez osoby nawet bez 2-letniego stażu pracy stwarza zagrożenie wejścia w skład służby cywilnej osób nie sprawdzonych w warunkach praktycznego działania. Z kolei w przypadku wyższych kategorii urzędniczych posiadanie dużego stopnia samodzielności wymaga niewątpliwie odpowiedniego doświadczenia i 7-letni staż urzędnika najwyższej kategorii wydaje się niezbędny.</u>
          <u xml:id="u-144.14" who="#PosełPiotrCzarnecki">— Wniosek mniejszości nr 3 — odrzucić. Jak już powiedziałem, pozbawienie Krajowej Szkoły Administracji Publicznej szczególnych uprawnień w procesie kształcenia kadry służby cywilnej jest niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-144.15" who="#PosełPiotrCzarnecki">— Wniosek mniejszości nr 4 — przyjąć. Funkcja kierownika urzędu centralnego i jego zastępcy jest w gestii decyzyjnej premiera i proponowana poprawka stanowi logiczne uzupełnienie tekstu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-144.16" who="#PosełPiotrCzarnecki">Drugie zdanie wprowadzone w tym punkcie wyjaśnia sytuację w odniesieniu do tzw. służb mundurowych i przeciwdziała ewentualnemu nadinterpretowaniu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-144.17" who="#PosełPiotrCzarnecki">— Wniosek mniejszości nr 5 — odrzucić. Wniosek stwarza możliwość ominięcia zapisów ustawy w imię nie zdefiniowanego precyzyjnie interesu publicznego. Jest to sprzeczne z ideą ścisłego stanowienia prawa.</u>
          <u xml:id="u-144.18" who="#PosełPiotrCzarnecki">— Wniosek mniejszości nr 6 — odrzucić. Rozbudowana w stosunku do zapisu w projekcie ustawy treść artykułu jest nieprecyzyjna i niejednoznaczna.</u>
          <u xml:id="u-144.19" who="#PosełPiotrCzarnecki">— Wniosek mniejszości nr 7 — przyjąć. Urzędnik służby cywilnej musi kierować się jedynie nadrzędnym interesem państwa.</u>
          <u xml:id="u-144.20" who="#PosełPiotrCzarnecki">— Wniosek mniejszości nr 8 — przyjąć. Treść wniosku precyzuje adresata intencji ustawodawcy, przeciwdziałając nadinterpretacji ustawy.</u>
          <u xml:id="u-144.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-144.22" who="#komentarz">(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Marek Borowski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Piotrowi Czarneckiemu z Unii Pracy.</u>
          <u xml:id="u-145.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Gąsienicę-Makowskiego reprezentującego Federacyjny Klub Parlamentarny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">BBWR i KPN, oczywiście.</u>
          <u xml:id="u-146.1" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie pierwszego czytania wnosiliśmy o gruntowne przepracowanie przez rząd tak ważnego dla przemian ustrojowych projektu ustawy o państwowej służbie cywilnej. Projekt jednak skierowano do komisji i choć komisja starała się opracować projekt wolny od postrzegania partyjnego służby cywilnej, nie ustrzegła się zapisów umożliwiających koniunkturalne, a czasami wręcz służalcze dobieranie i awansowanie pracowników służby państwowej.</u>
          <u xml:id="u-146.2" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Urzędnik ma służyć obywatelowi, który jest członkiem państwa, swoją fachowością, odpowiedzialnością, a przede wszystkim uczciwością. Musi on mieć nie tylko stabilność warunków pracy, dobrą pensję, ale - co szczególnie ważne - możliwość podejmowania decyzji merytorycznych niezależnych od wpływu polityków. Jeśli w zapisach jest powiedziane, że urzędnik państwowy wysokiej kategorii nie może należeć do partii - to niewiele, skoro i tak premier powołuje Radę Służby Cywilnej, wyznacza szefa służby cywilnej i jego zastępców.</u>
          <u xml:id="u-146.3" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Nie ukrywajmy, każdy człowiek ma swoje sympatie polityczne, które przy okazji kolejnych zmian ekipy rządzącej będą się uzewnętrzniały, co jest w oczywisty sposób związane z chęcią zajęcia odpowiednich stanowisk. Zakaz przynależności do partii sprawy nie załatwi. Konieczne są mechanizmy gwarantujące niezależność państwowej służby cywilnej i jej organów od sfery polityki.</u>
          <u xml:id="u-146.4" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Etap budowy kadr pracowników służby cywilnej będzie trwał zapewne wiele lat. Demokracje Zachodu dopracowywały się przez lata przejrzystych procedur, ponadto były wolne od nawyków funkcjonujących w państwie totalitarnym. Naszą nadzieją jest to, że wielu młodych ludzi kształci się na uczelniach o profilu administracyjnym i powstaje swoista konkurencja tych studiów. Ten element należy umiejętnie wykorzystać. Miejsce zdobyte przez Krajową Szkołę Administracji Publicznej jest znamienne, silne jej umiejscowienie w systemie kształcenia na obecnym etapie uważamy za rozwiązanie słuszne. Byłoby dobrze, aby młode kadry, nie splamione nawykami służalczości partyjnej, zasilały urzędy, aby młodzi ludzie, którzy zostaną przyjęci do pracy, mogli być pod okiem dobrych, kompetentnych urzędników, a nie zazdrosnych o stołki biurokratów. Pomimo wielu słusznych narzekań obywateli na dotychczasową pracę urzędników, są w tej kadrze ludzie o wysokich kwalifikacjach, rzetelnie wypełniający powierzone sobie funkcje. Należałoby ich wyselekcjonować, by młode kadry mogły przy nich nabywać właściwych postaw i zachowań.</u>
          <u xml:id="u-146.5" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Wiemy, że ludzie młodzi uczą się szybko, są ambitni, twórczy, trzeba im umożliwić awans, i z tych względów popieramy poprawkę zmierzającą do obniżenia stażu pracy, który jest konieczny do podwyższenia kategorii. Trzecia Rzeczpospolita ma dopiero 7 lat. Uważamy, że 5-letni staż pracy jest wystarczający do oceny urzędnika.</u>
          <u xml:id="u-146.6" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Nie możemy poprzeć wniosku nr 5, który w dalszym ciągu zezwala na wprowadzanie służalczych ludzi, nie mających uprawnień do zajmowania ważnych stanowisk państwowych i eksperymentowanie. W nowoczesnym państwie, którym Polska chce być, premier musi się zdecydować, czy chce kompetentnego urzędnika, czy służalczego biurokratę.</u>
          <u xml:id="u-146.7" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">Nie przemyślany do końca wydaje się nam również zapis art. 41, mówiący o wynagradzaniu urzędników tymczasowo aresztowanych. Jak długi może być okres wypłaty połowy uposażenia i co w przypadku, gdy wina zostanie udowodniona? Czy taki urzędnik zwraca nadpłaconą pensję, czy nie? To niebezpieczna furtka dla nieuczciwych urzędników.</u>
          <u xml:id="u-146.8" who="#PosełAndrzejGąsienicaMakowski">W przekonaniu Federacyjnego Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN w projekcie w dalszym ciągu proponuje się rozwiązania, które nie przystają do państwa obywatelskiego, łączą bowiem bardziej służbę cywilną z rządem niż z obywatelem i państwem. W projekcie jest wiele niejasności i przemilczeń - mówił o tym poseł Budnik. Zabrakło jasnej i docelowej wizji tej służby. Klub nie może w pełni poprzeć zaproponowanego projektu; choć niektóre zapisy dotyczące statusu urzędnika są sygnałem pozytywnych zmian, jednak w całości projekt nas nie zadowala. Patrzenie na służbę cywilną przez pryzmat partykularnych, partyjnych interesów wymusi za kilka miesięcy dalszą pracę Wysokiej Izby nad tą ustawą.</u>
          <u xml:id="u-146.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Andrzejowi Gąsienicy-Makowskiemu, który wystąpił w imieniu Federacyjnego Klubu Parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pierwszy zabierze głos pan poseł Włodzimierz Sitek z klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#PosełWłodzimierzSitek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawione przez Komisję Nadzwyczajną sprawozdanie - druk nr 1724 - dość wyraźnie różni się od projektu rządowego, zawartego w druku nr 870. Szczególnie dotyczy to rozdz. 2 poświęconego organizacji służby cywilnej. Zmieniony został też tytuł ustawy. Zmiany te, w mojej ocenie, wpłynęły pozytywnie na jakość ustawy.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#PosełWłodzimierzSitek">Nową instytucją, której nie było w projekcie rządowym, a której rola wydaje się bardzo istotna, jest Rada Służby Cywilnej. Ma to być ciało, w którym udział urzędników służby cywilnej nie może przekraczać 1/3. Rada będzie więc niezależna od urzędników służby cywilnej i będzie miała odpowiedni dystans, konieczny do obiektywnego opiniowania spraw związanych ze służbą cywilną.</u>
          <u xml:id="u-148.2" who="#PosełWłodzimierzSitek">Praktycznie każde działanie związane ze służbą cywilną wymaga opinii Rady Służby Cywilnej, stąd konieczność zapewnienia niezależności rady i stabilności jej składu. Ma temu służyć sześcioletnia kadencja jej członków oraz niemożność ich odwołania bez wniosku rady, i byłoby to możliwe tylko w wypadkach ściśle określonych w art. 10.</u>
          <u xml:id="u-148.3" who="#PosełWłodzimierzSitek">Istotną zmianą, którą wprowadziła Komisja Nadzwyczajna, jest radykalne zmniejszenie, z 11 do 4, liczby kategorii urzędniczych w służbie cywilnej. Zmiana ta jest godna poparcia, podobnie jak zapisy dotyczące wysokich kryteriów, jakie powinien spełniać urzędnik, by mógł zostać zakwalifikowany do odpowiedniej kategorii. Jednak niektóre wymagania mogą spowodować, że po pewnym czasie zabraknie kandydatów spełniających wymogi zawarte w art. 28. Mam tu na myśli wymóg znajomości co najmniej jednego języka obcego. Nie w każdym urzędzie znajomość języka jest wymogiem koniecznym. Biorąc pod uwagę stan znajomości języków obcych wśród osób w wieku od średniego w górę, wymóg ten może spowodować rozciągnięcie procesu powstawania służby cywilnej na bardzo długi okres, dłuższy niż wtedy, gdyby tego wymogu nie było. Dotyczy to przede wszystkim kandydatów do niższych kategorii urzędniczych, tj. kategorii B i C, a także kategorii S, grupującej urzędników o specyficznych, nietypowych dla ogółu urzędników kwalifikacjach.</u>
          <u xml:id="u-148.4" who="#PosełWłodzimierzSitek">W wypadku najwyższej kategorii - A - proponuję natomiast zawieszenie spełnienia tego warunku na 2 lata od daty wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-148.5" who="#PosełWłodzimierzSitek">Dlatego też wnoszę dwie poprawki związane z tym problemem: pierwszą do art. 28, żeby w ust. 1 w pkt. 2 i 4 skreślić wyrazy: „znajomość co najmniej jednego języka obcego” i w pkt. 3 skreślić wyrazy: „i znajomość co najmniej jednego języka obcego”, a także drugą poprawkę: po art. 92 dodać nowy artykuł w brzmieniu: „W okresie 2 lat od wejścia w życie ustawy nie wymaga się spełnienia warunku znajomości co najmniej jednego języka od kandydata spełniającego pozostałe wymagania do zaliczenia do kategorii urzędniczej A”.</u>
          <u xml:id="u-148.6" who="#PosełWłodzimierzSitek">Jestem natomiast zdecydowanym przeciwnikiem obniżenia wymagań co do stażu pracy, którą to propozycję zgłasza się w drugim wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-148.7" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle, przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie i Panowie Posłowie! Wprawdzie regulamin nie zabrania korzystania z telefonów komórkowych, ale prosiłbym, aby to czynić w ostatnim rzędzie, żeby nie przeszkadzać mówcom.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#PosełWłodzimierzSitek">Jedną z głównych cech, jaką powinien charakteryzować się korpus służby cywilnej, jest apolityczność. Urzędnik służby cywilnej nie powinien należeć do partii politycznej ani też brać udziału w działalności politycznej. Nie może też manifestować publicznie swoich przekonań politycznych.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#PosełWłodzimierzSitek">W moim przekonaniu zapisy zawarte we wniosku mniejszości nr 6 lepiej formułują wymóg apolityczności niż zapis art. 49 zawarty w sprawozdaniu. Dlatego też apeluję o poparcie tego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-150.2" who="#PosełWłodzimierzSitek">Chciałbym zaproponować jeszcze jedną poprawkę, dotyczącą zmiany w ustawie o jednostkach badawczo-rozwojowych. Po wprowadzeniu art. 88 właściwie jedyną grupą, która nie ma uprawnienia, żeby dni tygodnia nie będące dniami pracy nie były wliczane do urlopu wypoczynkowego, będą pracownicy tych jednostek. Dlatego też proponuję poprawkę polegającą na tym, że w ustawie z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych po art. 60 dodaje się art. 60a w brzmieniu: dni tygodnia nie będących dniami pracy w jednostce badawczo-rozwojowej nie wlicza się do urlopu wypoczynkowego.</u>
          <u xml:id="u-150.3" who="#PosełWłodzimierzSitek">Wyrażam przekonanie, że ustawa o służbie cywilnej zawarta w druku nr 1724 przyczyni się do usprawnienia funkcjonowania administracji rządowej, a w przyszłości również innych administracji państwowych.</u>
          <u xml:id="u-150.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Sitkowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława Piątkowskiego z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#PosełWiesławPiątkowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zagadnienie państwowej służby cywilnej stanowi przedmiot zainteresowania Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Chciałbym powiedzieć kilka słów na ten temat, aby następnie postawić pewne pytania dotyczące projektu ustawy o państwowej służbie cywilnej. Jako członek Komisji Budżetu i Programu Prac Międzyrządowych Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy otrzymałem zwięzły raport z dotychczasowych prac Podkomisji do Spraw Europejskiej Państwowej Służby Cywilnej z 23 kwietnia 1996 r. zatytułowany „Document d'information sur la fonction publique dans une Europe elargie”. W raporcie stwierdza się, że podkomisja zorganizowała dwa kolokwia dla parlamentarzystów Europy Środkowej i Wschodniej poświęcone kwestiom związanym z reformą państwowej służby cywilnej w kontekście demokratyzacji. Pierwsze kolokwium odbyło się w Portoro (Słowenia) w czerwcu 1994 r., drugie — w Genewie w październiku 1995 r. Zabierali tam głos specjaliści pochodzący z kilku krajów Europy Zachodniej, głównie profesorowie uniwersyteccy. Zaznaczyła się wielka rozmaitość poglądów. Występujący, generalnie biorąc, starali się podkreślić, że nie ma jednakowej struktury państwowej służby cywilnej we wszystkich krajach Europy Zachodniej, że w niektórych z nich ważne reformy są w toku — w tym samym momencie, w którym kraje Europy Środkowej i Wschodniej poszukują wzorców — że w tym samym kraju opinie są różne w bardzo wielu kwestiach. W rezultacie stwierdza się w raporcie, że nie ma dobrych odpowiedzi czy recept dających się przetransponować, że korzystając z możliwych rozwiązań, należy brać pod uwagę warunki krajowe, m.in. tradycje, zjawiska mentalne itp. Nie neguje się jednak znaczenia materiałów ze wspomnianych kolokwiów, przeciwnie, podkreśla się, że mogą one być z pożytkiem wykorzystane, a w związku z tym powinny być rozpowszechnione. Mówi się dalej w raporcie o metodzie dalszych prac podkomisji i określa się ich problematykę.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#PosełWiesławPiątkowski">Chciałbym teraz skierować pytania do przewodniczącego komisji i sprawozdawcy pana posła Ryszarda Grodzickiego.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#PosełWiesławPiątkowski">1. Czy komisja, przygotowując projekt ustawy, korzystała może z materiałów kolokwiów, o których wcześniej mówiłem?</u>
          <u xml:id="u-152.3" who="#PosełWiesławPiątkowski">2. W jakiej mierze dały o sobie znać specyficznie polskie uwarunkowania projektu ustawy? Z wypowiedzi sprawozdawcy zdawało się wynikać, że jednym z takich uwarunkowań jest motyw religijny w poglądach potencjalnych urzędników służby państwowej. Czy to wyczerpuje kwestię?</u>
          <u xml:id="u-152.4" who="#PosełWiesławPiątkowski">3. Projekt ustawy przyjmuje konsekwentnie zasadę neutralności politycznej państwowej służby cywilnej. Czy ta kwestia nasuwała istotniejsze wątpliwości w toku prac nad projektem ustawy?</u>
          <u xml:id="u-152.5" who="#PosełWiesławPiątkowski">4. Art. 47 projektu ustawy mówi, że urzędnik służby cywilnej jest obowiązany: „chronić interesy państwa oraz praw obywateli”. Jednakże zachodzi niewątpliwie związek między rozumieniem interesu państwowego a wyborem wartości, co przecież niekoniecznie musi się manifestować w jawnym głoszeniu określonych idei, ale także w konkretnym działaniu. Czy ta kwestia była rozważana przez komisję?</u>
          <u xml:id="u-152.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Piątkowskiemu z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Głos zabierze obecnie pan poseł Andrzej Słomski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#PosełAndrzejSłomski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Od dawna nie ma sporu, że demokratycznemu państwu potrzebna jest stała, profesjonalna, kompetentna i apolityczna kadra zawodowych urzędników. Projekt ustawy o państwowej służbie cywilnej umożliwia rozpoczęcie procesu tworzenia nowoczesnego korpusu urzędniczego, lepiej dostosowanego do funkcjonowania w zmienionych warunkach ustrojowych, lepiej służącego obywatelowi i przy wszystkich odrębnościach i różnicach lepiej dostosowanego do standardów europejskich.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#PosełAndrzejSłomski">W fazie dostosowywania do standardów krajów o ugruntowanych systemach służb cywilnych liczyć się wypada z tym, że odrębności i różnice będą stale obecne w dziele budowanej w naszych warunkach państwowej służby cywilnej. Dotyczy to możliwości finansowych państwa i dualizmu statusu urzędników państwowych. Te nasze własne odrębności i specyfika będą proces budowania państwowej służby cywilnej korygować i modyfikować zapewne długo.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#PosełAndrzejSłomski">Ale czy zasady, na jakich ma się opierać państwowa służba cywilna, a więc otwartość, profesjonalizm, bezstronność, kompetencje, apolityczność, pozostaną tylko w sferze słusznych deklaracji, czy też będą trwale obecne w funkcjonowaniu państwowej służby cywilnej? Czy system państwowej służby cywilnej będzie rzeczywiście otwarty dla wszystkich, czytelny i sprawiedliwy, a urzędnicy służby cywilnej będą rekrutowani i awansowani na zasadach otwartej konkurencji?</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#PosełAndrzejSłomski">Nie są to pytania bez związku z projektem ustawy, nad którą debatujemy. Oto bowiem, gdy art. 4 projektu ustawy gwarantuje de facto otwartość systemu i w świetle tego każdy, kto spełnia wymagania w nim określone, może ubiegać się o zatrudnienie w służbie cywilnej, to już w art. 28, ustanawiającym kategorie urzędnicze i precyzującym wymagania merytoryczne, znajdują się zapisy o czteroletnim stażu na stanowiskach kierowniczych w przypadku kategorii A, a w wypadku kategorii A i B wymóg odpowiednio siedmio- i pięcioletniego stażu pracy.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#PosełAndrzejSłomski">Przepis zawarty w art. 28 ust. 2 wprost preferuje określoną grupę osób, absolwentów skądinąd prestiżowej Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, automatycznie uzyskujących kategorię urzędniczą B, bez względu na to, czy spełniają wymogi pięcioletniego stażu pracy, czy też nie. Nikt nie kwestionuje ani poziomu, ani dorobku Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, ale jeśli poważnie traktować zasadę otwartości i zasadę równych szans w dostępie do państwowej służby cywilnej, to przepis preferencyjny zawarty w ust. 2 budzi wątpliwości o charakterze zasadniczym. Z tego względu opowiadam się za jego skreśleniem, a więc za wnioskiem mniejszości nr 3. Nie może być tak, że jedne zasady obowiązują, inne natomiast tylko w 3/4. Pozostawienie tego przepisu w tekście ustawy stworzyłoby sytuację istnienia deklaracji z jednej strony, a z drugiej wyraźnych odstępstw od niej w postaci preferencji i progów, a w rezultacie byłby to system w niewielkim stopniu otwarty.</u>
          <u xml:id="u-154.5" who="#PosełAndrzejSłomski">Podobne obawy wiążą się z art. 49 określającym standardowy wymóg apolityczności urzędników służby cywilnej, a zwłaszcza kwestii przynależności do partii politycznych. Otóż przepis art. 49 ust. 3, zakazujący uczestniczenia w partiach politycznych urzędnikom jednej tylko kategorii, wydaje się niezrozumiały. Jeśli zważyć, że w ramach reformy centrum, w świetle ustawy o Radzie Ministrów stworzona będzie kategoria stanowisk stricte politycznych, to nie ma powodów, by zasada apartyjności, będąca częścią zasady apolityczności, nie obejmowała wszystkich kategorii urzędniczych w państwowej służbie cywilnej. To też jest kwestia konsekwencji w przyjmowaniu pewnych zasad przy tworzeniu państwowej służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-154.6" who="#PosełAndrzejSłomski">Jeśli zatem celem ustawy jest zapewnienie politycznej neutralności w ramach systemu państwowej służby cywilnej, jeśli celem jest stworzenie administracji państwowej zapewniającej prawidłowość i ciągłość funkcjonowania państwa, systemu demokracji parlamentarnej w warunkach zmieniania się rządowych ekip politycznych, to zapisanie w ustawie zakazu przynależności do partii politycznych wydaje się po prostu konieczne. Dlatego opowiadam się za przyjęciem wniosku mniejszości nr 6. Ale nawet wtedy, gdy apolityczność zostanie konsekwentnie określona w ustawie, wciąż będę miał wrażenie, że długo jeszcze będą to zapisy o charakterze postulatów.</u>
          <u xml:id="u-154.7" who="#PosełAndrzejSłomski">Obydwa wskazane przykłady rozmijania się konkretnych przepisów ustawy z deklarowanymi zasadami nawiązującymi przecież do zasad krajów o ugruntowanych systemach służb cywilnych każą przypuszczać, że w związku z naszymi polskimi warunkami wdrażania ustawy o państwowej służbie cywilnej wciąż jeszcze mogą pojawiać się pokusy rozwiązań preferencyjnych lub pokusy partii politycznych do prób zawładnięcia administracją państwową i że trzeba się z tym będzie bardzo poważnie liczyć. Praktyka oczywiście pokaże, w jakim stopniu uda się osłonić państwową służbę cywilną przed tego rodzaju niebezpieczeństwami. Warto jednak osłonić służbę cywilną już teraz, usuwając z tekstu ustawy to, co zawiera w sobie niebezpieczeństwo, a zwłaszcza zapewnić stabilną sytuację urzędników państwowej służby cywilnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Andrzej Słomski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie głos zabierze pan poseł Jan Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#PosełJanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobrze się stało, że na obecnym posiedzeniu Sejmu możemy kolejno rozpatrywać sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw reformy centrum administracyjnego i gospodarczego rządu oraz sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej powołanej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o państwowej służbie cywilnej (druk nr 1724). Te dwie regulacje prawne - jedna, w formie pakietu ustaw, jest rewolucyjna, zmieniła dotychczasowy system podziału kompetencji w administracji rządowej i gospodarczej, druga tworzy ustawowy status urzędnika służby cywilnej - łączy zasadnicza myśl: chodzi o rozwiązanie problemu, jak w demokratycznym państwie należy szanować prawo wyborców, a jednocześnie zapewnić normalne funkcjonowanie państwa.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#PosełJanŚwirepo">Projekt ustawy wyszczególnia stanowiska, które z mocy ustawy objęte są obowiązkiem dymisji wraz z odejściem premiera. Brak tego wykazu, a także brak statusu pracownika służby cywilnej ograniczały efektywność działania administracji po każdych kolejnych wyborach. Wywoływało to zamieszanie i poczucie krzywdy u ludzi odwoływanych. Społeczeństwo wymaga, aby administracja rządowa, publiczna funkcjonowała sprawnie, a podejmowane przez nią decyzje były klarowne i jednoznaczne. Społeczeństwo jest także wyczulone na różnego rodzaju naciski polityczne, grupowe, familijne w wypadku decyzji podejmowanych przez urzędnika. Dlatego z zadowoleniem należy przyjąć projekt ustawy o państwowej służbie cywilnej w wersji przedstawionej przez Komisję Nadzwyczajną. Gwarantuje on nie tylko stworzenie w najbliższych latach korpusu wysoko wykwalifikowanej kadry urzędniczej - zapewnia to art. 4 - ale także stabilność, gdyż urzędnicy służby cywilnej będą zatrudniani zgodnie z art. 27 ustawy na podstawie mianowania, co sprawia, że będą chronieni prawnie w zakresie trwałości zatrudnienia i prawa do wynagrodzenia.</u>
          <u xml:id="u-156.2" who="#PosełJanŚwirepo">W art. 35 dokonano szczegółowych zapisów w odniesieniu do dyspozycyjności urzędnika służby cywilnej, a więc przenoszenia urzędnika, jeżeli przemawiają za tym szczególne interesy, do innych urzędów w tej samej lub innej miejscowości. Za służący trwałości zatrudnienia uważam zapis art. 40 - szef służby cywilnej może przenieść w stan nieczynny (do 1,5 roku) urzędnika, jeżeli przemawiają za tym szczególne interesy służby cywilnej. Pozytywnie należy przyjąć zapisy art. 51 i 52, które jednoznacznie ograniczają możliwość dodatkowego zatrudnienia, a także prowadzenia działalności gospodarczej przez urzędnika służby cywilnej. Gwarantuje to, że wykorzystywanie stanowiska służbowego do celów prywatnych będzie utrudnione. Uważam, że zapisy rozdz. 7 pozwalają na stworzenie na tyle atrakcyjnych warunków pracy i płacy, że umożliwi to nie tylko ciągłe doskonalenie się - jednocześnie zmniejszą się znacznie możliwości ulegania korupcji.</u>
          <u xml:id="u-156.3" who="#PosełJanŚwirepo">Kończąc, mam nadzieję, że szybkie uchwalenie tej ustawy będzie stanowiło kolejny krok w tworzeniu kadry urzędników apolitycznych, którzy będą służyli państwu i społeczeństwu, gwarantując stabilność administracji rządowej i gospodarczej. Negatywnie ustosunkowuję się do zgłoszonych wniosków mniejszości, dlatego będę głosował za ich odrzuceniem. Głosować będę za przyjęciem projektu ustawy przedstawionego przez Komisję Nadzwyczajną.</u>
          <u xml:id="u-156.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Janowi Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Włodzimierza Nieporęta z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim wystąpieniu chciałbym zgłosić dwie uwagi do przedstawionego przez pana posła Ryszarda Grodzickiego sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o państwowej służbie cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Uwaga pierwsza. Z zadowoleniem należy odnotować fakt finalizowania tak istotnej dla funkcjonowania państwa regulacji prawnej odnoszącej się do urzędników administracji rządowej. W przedstawionym sprawozdaniu zarysowane zostały najistotniejsze elementy umożliwiające powołanie i funkcjonowanie służby cywilnej. Wydaje się, że rola służby cywilnej jest określona przez konieczność, po pierwsze, właściwego wykonywania zadań państwowych (art. 1) i, po drugie, dobrego funkcjonowania urzędów administracji rządowej (art. 3). Stąd też naturalne wydaje się oczekiwanie, że te dwie cechy będą w zasadniczy sposób wpływać na decyzje podejmowane w stosunku do urzędników służby cywilnej. Tymczasem w art. 35 i w art. 40 pojawia się kategoria „interes służby cywilnej” jako przesłanka działań kadrowych. Kategoria ta sugeruje istnienie autonomicznego bytu w strukturach administracji rządowej, kierującego się własnym interesem. Biorąc pod uwagę rolę, jaką powinna odgrywać służba cywilna, proponujemy, aby kierowano się przy podejmowaniu decyzji „interesem administracji rządowej”. Odpowiednia poprawka polega na skreśleniu w art. 35 ust. 1, 2 i 3 oraz w art. 40 ust. 1 wyrazów „służby cywilnej” i zastąpieniu ich wyrazami „administracji rządowej”.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#PosełWłodzimierzNieporęt">Uwaga druga. Obecne brzmienie art. 32 ust. 5 i 6 zobowiązuje prezesa Rady Ministrów oraz ministra właściwego do spraw administracji publicznej do utworzenia odpowiednich stanowisk, które zajmą urzędnicy służby cywilnej. Wydaje się jednak, że tu chodzi o możliwość wyznaczenia osób na konkretne stanowiska i określenia wynagrodzeń, jakie będą otrzymywały po objęciu tych stanowisk (ust. 5), oraz gwarancji zachowania uposażenia po wyznaczeniu na inne stanowisko służbowe (ust. 6). Proponuję następującą redakcję ust. 5: „Wyznaczenia urzędników służby cywilnej na stanowiska sekretarza Rady Ministrów, dyrektora generalnego urzędu w ministerstwie i urzędzie centralnym oraz określenia ich wynagrodzeń dokonuje prezes Rady Ministrów, a w stosunku do dyrektora generalnego w urzędzie wojewódzkim — minister właściwy do spraw administracji publicznej, na wniosek szefa służby cywilnej”, oraz zmianę w ust. 6 polegającą na skreśleniu wyrazów „innego stanowiska” i wpisaniu w to miejsce wyrazów „na inne stanowisko”.</u>
          <u xml:id="u-158.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Włodzimierzowi Nieporętowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Franciszka Potulskiego, również z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#PosełFranciszekPotulski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwie krótkie uwagi ze względu na poprawkę, którą chciałbym zgłosić. Chcę powiedzieć, że jeśli chodzi o treść art. 49, to również głosowałem za tym artykułem, który się znalazł w sprawozdaniu, tzn. za tym, żeby tylko części urzędników, tych zaliczonych do kategorii A, dotyczył zakaz przynależności do partii politycznych. Już raz Sejm podjął tego typu decyzję — że radnym nie może być np. dyrektor szkoły. Sądziłem że szczególnie w gminach wiejskich może powstać taka sytuacja, że zbyt wiele osób nie mogłoby należeć do partii politycznych. Myślę jednak, że w tym artykule w obecnym brzmieniu jest błąd logiczny, gdyż zapisu, że urzędnik nie może kierować się swoimi przekonaniami politycznymi, nie da się pogodzić z faktem bycia członkiem partii i podlegania na przykład restrykcji uchwał partyjnych. Nie można jednocześnie być członkiem partii, być zobowiązanym do realizowania uchwał, i w swojej działalności nie kierować się swoim przekonaniem politycznym. Dlatego myślę, że tak jak klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej będę głosował za wnioskiem nr 6. Chciałbym też zgłosić poprawkę do art. 49 na wypadek przyjęcia przez Sejm wniosku mniejszości nr 6, tzn. na wypadek przyjęcia innego brzmienia art. 49 niż to, które jest zaproponowane w sprawozdaniu komisji. Poprawka ta polega na tym, by w art. 49 ust. 1 po wyrazach „interesem jednostkowym lub grupowym” — idzie o to, żeby urzędnicy nie kierowali się w swojej działalności służbowej interesem jednostkowym lub grupowym — dopisać wyrazy „ani swoimi przekonaniami politycznymi i religijnymi”. Myślę, że ani jedno, ani drugie nie może mieć wpływu na służbową działalność urzędnika. Zdaję sobie z tego sprawę, że to ma daleko idące konsekwencje.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#PosełFranciszekPotulski">I jeszcze jedna uwaga - przepraszam za nieco żartobliwy jej charakter - którą chciałbym na koniec zgłosić. Ta ustawa rodziła się w dużych bólach - rok pracy komisji. Było dużo problemów, wracania do raz już przyjętych artykułów, pełno niuansów, wątpliwości; dzisiejsza debata nowe wsącza w artykuły tej ustawy. W związku z tym pozwolę sobie zdziwić się, że państwo chińskie funkcjonowało ponad 2000 lat z systemem naboru, szkolenia i działania służby administracji państwowej.</u>
          <u xml:id="u-160.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Potulskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę pana posła Andrzeja Grzyba z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#PosełAndrzejGrzyb">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskusja pokazała, że namiętności, które powstały zarówno przy okazji tworzenia samego projektu ustawy o państwowej służbie cywilnej, jak i w trakcie - jak był uprzejmy powiedzieć pan poseł Potulski - prawie rocznego okresu pracy nad nią, oczywiście nie wygasły i, jak sądzę, również ostateczne rozstrzygnięcie Wysokiej Izby w jutrzejszym czy ewentualnie piątkowym głosowaniu też nie wyciszy wszystkich namiętności czy wątpliwości związanych z funkcjonowaniem tej ustawy czy z rozpoczęciem jej funkcjonowania. Wynika to z faktu, że tworzymy zupełnie nową jakość. Oczywiście mamy historyczne doświadczenia związane z funkcjonowaniem ustawy o państwowej służbie cywilnej, jednak jest to czas bardzo odległy, a warunki funkcjonowania administracji publicznej diametralnie się przez ten czas zmieniły.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#PosełAndrzejGrzyb">Z drugiej strony oczywiście trudno mówić o obawach, jeżeli się nie wejdzie do tej wody; jeżeli nie rozpocznie się funkcjonowanie ustawy o państwowej służbie cywilnej, trudno będzie sprawdzić, które z tych uwag, obaw istotnie będą miały rzeczywiste znaczenie w przyszłym funkcjonowaniu tej ustawy. Niewątpliwie jej funkcjonowanie będzie bardzo zależało od tego, w jaki sposób powoła się, po pierwsze, szefa Urzędu Służby Cywilnej, Radę Służby Cywilnej, komisję kwalifikacyjną oraz komisje dyscyplinarne, komisje odwoławcze. Niewątpliwie te instytucje i ich skład personalny zadecydują o jakości funkcjonowania państwowej służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#PosełAndrzejGrzyb">Niewątpliwie najwięcej emocji wzbudzają - w moim przekonaniu - trzy sprawy. Myślę, że obecność tutaj pana ministra Manickiego sugeruje, że jeszcze zostanie przez resort podniesiona kwestia czasu pracy urzędników - i widzę, że się nie mylę. Jedną z zasadniczych trzech kwestii spornych jest kwestia preferencji dla absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Oczywiście można pytać, dlaczego takie preferencje. Ale z drugiej strony w końcu jest to rządowa agenda, powołana w trybie ustawy, podległa obecnie Urzędowi Rady Ministrów, a mam nadzieję, że w przyszłości ministrowi administracji publicznej. Przecież system naboru do tej szkoły może być zróżnicowany i zmieniony i - miejmy nadzieję - dostosowany do trybu funkcjonowania tej ustawy. Nie zamykałbym dla w końcu nielicznej grupy absolwentów corocznie wychodzących z tej szkoły możliwości wejścia w system państwowej służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-162.3" who="#PosełAndrzejGrzyb">Kwestia druga to oczywiście zagadnienie polityczności i ewentualnej apolityczności kierowników urzędów centralnych i ich zastępców. Myślę, że powinniśmy pozostawić jednak tę kwestię otwartą. Nie popierałbym też wniosku mniejszości mówiącego o tym, iżby wyłączyć kierowników urzędów centralnych z tej gry i niejako z decyzji premiera co do obsady tych urzędów.</u>
          <u xml:id="u-162.4" who="#PosełAndrzejGrzyb">Kwestia trzecia, która wydaje się szczególnie istotna - czy urzędnik służby cywilnej może być członkiem partii politycznej, czy nie. Możemy oczywiście zapisać, że nie może być członkiem partii politycznej, ale czy możemy jednocześnie zakazać, żeby miał przekonania polityczne? Wydaje się, że kryterium, które może decydować o dyskwalifikacji urzędnika służby cywilnej, to jest raczej kwestia manifestowania przekonań politycznych czy sugerowania się swoimi przekonaniami politycznymi, a nie przynależność polityczna. Oczywiście Wysoka Izba zadecyduje, natomiast wydaje się, że jest tu jak gdyby pewne przesunięcie czy przegięcie w tych wszystkich ograniczeniach, które w końcu dotyczą praw obywatelskich. Z jednej strony mamy już służby mundurowe - i to liczne - których funkcjonariusze mają zakaz bycia członkami partii politycznych. Mamy sędziów i prokuratorów i teraz kolejną grupę ludzi w państwie będziemy pozbawiali tego prawa - sztucznie w gruncie rzeczy. A jeżeli będzie chciał kandydować do Sejmu, to oczywiście zawiesi swoją działalność w państwowej służbie cywilnej, uzyska zgodę i będzie mógł kandydować. Czyli co? Włączy się w grę polityczną. Zatem tworzymy pewnego rodzaju grę pozorów, jak się wydaje, tworząc takie sztuczne ograniczenia.</u>
          <u xml:id="u-162.5" who="#PosełAndrzejGrzyb">I na koniec chciałbym podnieść kwestię szczegółową, odnoszącą się do końcowego artykułu, art. 98, który dotyczy wejścia w życie ustawy. Wydaje się, że obecny przepis — co tutaj słusznie zauważyła również pani poseł Ostrowska, która zgłosiła poprawkę — nie odzwierciedla jak gdyby stanu, w którym się znajdzie ustawa po jej uchwaleniu, w szczególności co do jej wejścia w życie. Chciałbym zaproponować poprawkę, nowe brzmienie art. 98, iżby ustawa wchodziła w życie z dniem 1 stycznia 1997 r., z tym że art. 7–25 oraz art. 28–30 wchodzą w życie po upływie 30 dni od ogłoszenia ustawy. Takie rozwiązanie zastosowano w wypadku Urzędu Zamówień Publicznych. Przez te wyłączenia umożliwiamy powołanie takiej instytucji, jak Rada Służby Cywilnej, komisje służby cywilnej, szefa służby cywilnej oraz samego urzędu oraz umożliwiamy rozpoczęcie postępowania kwalifikacyjnego, tak by z dniem 1 stycznia, kiedy wchodziłby w życie pakiet ustaw reformujących centrum gospodarcze, gdzie mamy instytucję dyrektora generalnego, jednocześnie sama ustawa o służbie cywilnej mogła rozpocząć swoje funkcjonowanie. To tyle moich uwag. Przekazuję poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-162.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Głos zabrał pan poseł Grzyb z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Ostatni głos zabierze pan poseł Maciej Manicki z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#PosełMaciejManicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabieram głos w zasadzie, można powiedzieć, po trosze jako poseł, po trosze jako sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej, bowiem stanowisko ministra pracy i polityki socjalnej w zakresie dotyczącym przepisów zawartych w art. 64 ust. 1 oraz w art. 88, zmieniającym ustawę o urzędnikach państwowych, w pkt. 2 - jest jednoznaczne. Te przepisy powinny zostać, zdaniem ministra pracy, uzupełnione dodaniem dobowej normy czasu pracy. To wynika przede wszystkim z faktu, że pozostawienie przepisów w brzmieniu proponowanym przez wysoką komisję, a więc bez dobowej normy czasu pracy - bowiem komisja postanowiła o skreśleniu tego zapisu z przedłożenia rządowego - budzi bardzo poważne wątpliwości interpretacyjne na tle stosowania przepisów o czasie pracy do tych dwóch grup pracowników. Powstaje bardzo poważna wątpliwość, czy do pracowników tych będzie mogła mieć zastosowanie dobowa norma czasu pracy określona w Kodeksie pracy, czy też należałoby przyjąć, że problematyka czasu pracy jest uregulowana całościowo w przepisach pragmatycznych, a zatem w odniesieniu do tych dwóch grup pracowników określono by jedynie tygodniową normę czasu pracy. I wydaje mi się, że wątpliwości tutaj być nie może.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#PosełMaciejManicki">Muszę również powiedzieć, że jeśli chodzi o konstrukcję przepisu art. 64, jeśli patrzeć na całość tego przepisu, w szczególności na przepisy ust. 1 i 2, to mamy do czynienia z pewnego rodzaju chyba taką jak gdyby niespójnością, niezbornością tych przepisów. Otóż przepis ust. 1 mówi, że nie można przekraczać średnio 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 8 tygodni — i nie reguluje dobowej normy czasu pracy. I teraz jeśli przyjmiemy, że ma zastosowanie norma kodeksowa, czyli 8 godzin, to pojawia się pytanie, dlaczego w związku z tym ustawodawca tego nie umieszcza w tym przepisie. A jeśli przyjmiemy, że nie ma zastosowania norma kodeksowa, co w mojej ocenie jest nie do przyjęcia, biorąc pod uwagę nie tylko polskie prawo, to w tym momencie jest poważna wątpliwość, jak należy czytać ust. 2. W ust. 2 bowiem czytamy: „W przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy i jej organizacją mogą być stosowane rozkłady czasu pracy, w których jest dopuszczalne przedłużenie czasu pracy do 12 godzin na dobę”. Czego ma dotyczyć to przedłużenie, jeśli w ust. 1 skreślono zapis mówiący o 8 godzinach? Gdyby to pozostało, tak jak było w pierwotnym brzmieniu, to wszystko się zgadza; norma podstawowa — 8 godzin, dopuszczalne przedłużenie — do 12, natomiast skreślono normę, a pozostawiono przedłużenie, nasuwa się zatem pytanie, co chcemy przedłużać. Jeśli wyciągniemy wniosek taki, że przedłużamy normę generalną zawartą w przepisach Kodeksu pracy, to znowu pojawia się ta wątpliwość: A dlaczego to ustawodawca tę normę w tym przepisie pominął?</u>
          <u xml:id="u-164.2" who="#PosełMaciejManicki">Dlatego też, kończąc w zasadzie to, co mogłem powiedzieć jako sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej — i podkreślając, że stanowisko rządu w tej sprawie nie uległo zmianie — chciałbym tym razem już jako poseł, korzystając z tych prerogatyw, zgłosić do projektu ustawy o służbie cywilnej zawartego w druku nr 1724 poprawkę w brzmieniu następującym: W art. 64 ust. 1 i art. 88 pkt 2 po wyrazach: „nie może przekraczać” dodać wyrazy: „8 godzin na dobę i”. Proponuję przywrócić poprzednie brzmienie rozpatrywane przez komisję.</u>
          <u xml:id="u-164.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu w imieniu rządu podsekretarza stanu w Urzędzie Rady Ministrów pana Piotra Urbankowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Utworzenie służby cywilnej stanie się jednym z fundamentalnych elementów realizowania reformy administracji publicznej, rozpoczętej w Polsce po 1989 r. Właściwe i sprawne funkcjonowanie państwa w systemie demokracji parlamentarnej i związanych z tym zmian ekip rządzących może zapewnić jedynie oparcie pracy urzędów administracji państwowej na ustabilizowanej zawodowo kadrze wysoko kwalifikowanych, politycznie neutralnych urzędników służby cywilnej.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Pierwsze prace nad projektem ustawy o służbie cywilnej rozpoczęto w Urzędzie Rady Ministrów w 1990 r. Przy opracowywaniu rozwiązań prawnych korzystano z bogatych doświadczeń krajów, w których służba cywilna funkcjonuje od dawna. Sięgnięto również do doświadczeń II Rzeczypospolitej, która służbę cywilną, funkcjonującą do 1939 r., wprowadziła ustawą o państwowej służbie cywilnej z 17 lutego 1922 r.</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Efektem prowadzonych przez następne rządy prac było skierowanie do Sejmu kilku kolejnych projektów ustawy o służbie cywilnej. Ostatni, trzeci projekt wpłynął do Sejmu w styczniu ub. r.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Przedstawiciele poszczególnych klubów poselskich w trakcie pierwszego czytania projektu ustawy zgłosili szereg uwag krytycznych. Uznając zasadność wielu zgłoszonych uwag, rząd zadeklarował wolę współpracy z parlamentem nad doskonaleniem projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-166.4" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">W toku prac komisji projekt rządowy uległ licznym modyfikacjom, które precyzują i nadają właściwą formę prawną rozwiązaniom zaproponowanym przez projektodawcę. Komisja przyjęła również rozwiązania różniące się w sposób istotny od zaproponowanych przez stronę rządową.</u>
          <u xml:id="u-166.5" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wyodrębniając trzy obszary kompetencyjne w zakresie służby cywilnej, Komisja Nadzwyczajna odrzuciła ideę powołania Komisji Państwowej Służby Cywilnej (jako centralnego organu administracji państwowej właściwego w sprawach służby cywilnej, o charakterze kolegialnym), proponując w jej miejsce utworzenie Rady Służby Cywilnej, trzech komisji służby cywilnej, a ponadto powołanie szefa służby cywilnej jako centralnego organu administracji państwowej właściwego w sprawach służby cywilnej, z zapleczem w postaci wyodrębnionego urzędu centralnego.</u>
          <u xml:id="u-166.6" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Przyjęte rozwiązania organizacyjne pozwolą na pogodzenie idei kolegialnych form decyzyjnych w zakresie postępowania kwalifikacyjnego, odwoławczego i dyscyplinarnego z postulatem jednoosobowego zarządzania kadrami, gwarantującego operatywność i sprawność działania. Projekt przygotowany przez komisję w sposób bardziej szczegółowy niż projekt rządowy określa także rolę i zadania dyrektora generalnego urzędu. Komisja Nadzwyczajna zaproponowała również podział urzędników służby cywilnej na cztery kategorie. Koncepcja ta nawiązuje do doświadczeń innych krajów i zastąpiła 11 kategorii urzędniczych postulowanych w projekcie rządowym. Uzupełnieniem projektu jest jednoznaczne określenie pracodawcy urzędników służby cywilnej. Urzędnik będzie zatrudniany na podstawie mianowania następującego w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-166.7" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Przyjęty przez Komisję Nadzwyczajną projekt ustawy ma wiele cech wspólnych z różnymi modelami służby cywilnej w krajach Unii Europejskiej, ale zawiera również odrębności uwzględniające polską specyfikę i tradycję. Inaczej niż przyjęto w niektórych systemach, polska ustawa o służbie cywilnej obejmuje tylko pewną część sektora publicznego, tj. urzędników zatrudnionych w administracji rządowej z wyłączeniem nauczycieli i służby zdrowia, opieki społecznej, policji. Ograniczenie zakresu służby cywilnej jest z jednej strony konsekwencją istnienia odrębnych pragmatyk obejmujących poszczególne grupy pracowników, z drugiej zaś - ograniczeń wynikających z możliwości budżetu państwa na tym etapie. Służba cywilna przy wprowadzeniu wymogu posiadania wysokich kwalifikacji i kompetencji zawodowych jako kryterium decydującego o przebiegu kariery zawodowej urzędnika może spowodować istotną zmianę jakościową w funkcjonowaniu administracji publicznej. Z tego względu projekt zakłada stopniowe budowanie korpusu urzędników służby cywilnej. (Jednorazowa weryfikacja kwalifikacji zawodowych urzędników w postaci obowiązkowych egzaminów, przeprowadzona na przykład na Węgrzech, w opinii specjalistów i ekspertów zagranicznych nie przyniosła spodziewanych rezultatów.) Jednocześnie konieczność znaczącego podniesienia wynagrodzeń urzędników służby cywilnej, odpowiadających wysokim kwalifikacjom i szczególnym wymaganiom stawianym tym urzędnikom, będzie zależeć, co jest oczywiste, od możliwości budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-166.8" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Istotną cechą systemu przyjętego w toku prac komisji jest jego otwartość. Ustawa stwarza każdemu zainteresowanemu, w tym również osobom spoza administracji państwowej, równe warunki ubiegania się o przyjęcie do służby, a postępowanie kwalifikacyjne przed komisją kwalifikacyjną, w której skład oprócz urzędników wchodzą osoby spoza administracji w liczbie nie mniejszej niż połowa składu komisji, co chcę podkreślić, gwarantuje wszystkim kandydatom równość szans.</u>
          <u xml:id="u-166.9" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Centralnym organem administracji państwowej w sprawach służby cywilnej będzie szef służby cywilnej, przy zachowaniu konstytucyjnego zwierzchnictwa prezesa Rady Ministrów nad pracownikami administracji rządowej. Wpływ prezesa Rady Ministrów na funkcjonowanie służby cywilnej określa zakres przyznanych mu kompetencji do wydawania aktów prawnych dotyczących służby cywilnej i jej organów oraz powoływania członków Rady Służby Cywilnej i komisji służby cywilnej. Prezes Rady Ministrów miałby również prawo powoływać szefa służby cywilnej, czy raczej wyznaczać go spośród urzędników zakwalifikowanych do kategorii A.</u>
          <u xml:id="u-166.10" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Zadania i kompetencje dyrektora generalnego decydują również o odmiennym niż dotychczas podporządkowaniu pracowników urzędu. Dyrektor generalny zapewnia sprawne funkcjonowanie urzędu, warunki jego działania oraz organizację pracy; realizuje politykę personalną wobec pracowników urzędu, wykonuje zadania służby cywilnej w urzędzie. Staje się on w ten sposób kierownikiem urzędu w rozumieniu nie tylko Kodeksu pracy, ale również zwierzchnikiem służbowym wszystkich zatrudnionych w tym urzędzie pracowników, z wyłączeniem, co jest oczywiste, członków gabinetu politycznego ministra. Nowe usytuowanie dyrektora generalnego potwierdzają rozwiązania przyjęte w projekcie ustawy o organizacji i trybie prac Rady Ministrów, o czym była mowa w trakcie dzisiejszych obrad Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-166.11" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Stabilizacji zatrudnienia, i to zarówno w sensie trwałości stosunku pracy, jak i poziomu wynagrodzenia, sprzyjać będzie mianowanie do służby cywilnej. Urzędnik służby cywilnej będzie mianowany w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, co oznacza, że jego pracodawcą będzie państwo, a nie jak dotychczas zatrudniający go urząd.</u>
          <u xml:id="u-166.12" who="#PodsekretarzStanuwUrzędzieRadyMinistrówPiotrUrbankowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przyjęcie przez Wysoką Izbę ustawy o służbie cywilnej będzie oznaczało zapoczątkowanie, co chcę podkreślić, procesu tworzenia nowej jakości w funkcjonowaniu administracji publicznej w Polsce i powinno przyczynić się do skuteczniejszego, sprawniejszego realizowania zadań państwa w sferze reformy podstawowych struktur gospodarczych i społecznych w obszarze dostosowywania do standardów europejskich, a także w zakresie obsługi obywatela.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu ministrowi Piotrowi Urbankowskiemu.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Ryszarda Grodzickiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#PosełRyszardGrodzicki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debata nad projektem ustawy była tak samo gorąca jak na posiedzeniach komisji. Wokół tych problemów, które dzisiaj dzieliły czy też łączyły, wielokrotnie spieraliśmy się w trakcie posiedzeń i zajęły nam one sporo czasu. Tak to jest, że w wielu wypadkach po prostu dopiero podniesienie ręki przesądza o tym, czy taki a nie inny model zostanie przyjęty, bo w niektórych momentach po prostu zdania są tak podzielone, a poglądy tak utrwalone, iż żadne argumenty i żadne przemówienia nie są w stanie doprowadzić do ich zmiany. Podobnie jest i w tej chwili, gdy większa część zabierających głos wypowiadała się na temat wniosków mniejszości. Otóż one dlatego są wnioskami mniejszości - może z wyjątkiem ósmego - że dzieliły komisję i czasami to różnica tylko jednego głosu przesądzała o tym, iż jakiś projekt redakcji artykułu stawał się wnioskiem mniejszości, a nie wchodził do tekstu integralnego czy vice versa. Tak to było w czasie posiedzeń komisji.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#PosełRyszardGrodzicki">Nie chciałbym się w tej chwili ustosunkowywać do poprawek, które zostały zgłoszone w trakcie drugiego czytania. Odbędzie się posiedzenie komisji, gdzie komisja w całości wyrazi swoją opinię na ten temat. Niektóre z nich mają charakter redakcyjny, niektóre są bardziej skomplikowane. Mogę tylko powiedzieć jedno, że szkoda, iż w niektórych wypadkach poprawki zgłaszane przez członków komisji nie zostały zgłoszone na posiedzeniu komisji - można byłoby już wówczas podjąć decyzję i wypuścić tekst optymalny.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#PosełRyszardGrodzicki">Poza tym w czasie debaty dwóch dyskutantów zgłosiło konkretne pytania, prosząc o odpowiedzi. W tym wypadku jestem zobowiązany do ich udzielenia. Pan poseł Piątkowski pytał, czy w trakcie prac komisji uwzględnialiśmy dorobek kolokwiów, które były organizowane, na temat służby cywilnej. Otóż cztery pierwsze posiedzenia komisji były poświęcone zapoznawaniu się z rozwiązaniami w zakresie służby cywilnej poza Polską. Korzystaliśmy tutaj z uprzejmości Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, pani prof. Gintowt-Jankowicz organizowała nam te spotkania, i absolwenci szkoły, którzy odbywali praktyki w służbach cywilnych poza krajem, opowiadali o tym, jak jest zorganizowana ta służba i jak w praktyce funkcjonuje. A więc mieliśmy obraz rozwiązań stosowanych w Europie i w Kanadzie.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#PosełRyszardGrodzicki">Odnośnie do tych kolokwiów, o których wspominał pan poseł, to muszę przyznać, że nie przypominam sobie materiałów z kolokwium w Słowenii. Natomiast materiały z Genewy były nam znane, bo w kolokwium tym brał udział pan poseł Król, członek komisji, i przekazał je. Część z nich została przetłumaczona na potrzeby komisji i ci członkowie komisji, którzy zechcieli się z nimi zapoznać, mieli taką możliwość.</u>
          <u xml:id="u-168.4" who="#PosełRyszardGrodzicki">Czy był wykorzystywany w trakcie prac komisji czynnik narodowy? Rozumiem, że to jakaś tradycja narodowa. Z tą tradycją narodową w wypadku Polski to jest problem bardziej skomplikowany. Administracja polska z racji rozbiorów miała dość istotną przerwę i nawiązywanie do tradycji z wieku XVIII, XVII czy wcześniejszych raczej w ogóle nie wchodzi w rachubę. Można było rozważać nawiązanie do tradycji z okresu międzywojennego. Rzeczywiście obowiązywała wówczas ustawa o służbie cywilnej i z tekstem tej ustawy członkowie komisji byli zapoznani. Natomiast możliwość bezpośredniego przenoszenia rozwiązań, jakie tam były zawarte, była dosyć ograniczona, bo jednak upłynęło te pięćdziesiąt parę lat i świat jest troszeczkę inny, działamy w tej chwili w innych uwarunkowaniach gospodarczych i społecznych i proste przeniesienie tych przepisów nie wchodziło w rachubę.</u>
          <u xml:id="u-168.5" who="#PosełRyszardGrodzicki">Trzecie pytanie pana posła dotyczyło neutralności politycznej i tego, czy był to problem, który bulwersował komisję. Tak, przez kilka godzin trwała dyskusja na temat tego rozwiązania, zresztą zagadnienie to jest dwuwariantowo przedstawione, zarówno we wniosku mniejszości, jak też w tekście podstawowym projektu ustawy. Dyskutowaliśmy na ten temat. Mogę powiedzieć, że w paru wypadkach byłem nawet zaskoczony, bo posłowie, którzy na początku posiedzeń deklarowali pełną apolityczność i apartyjność służby cywilnej, w którymś momencie zmieniali zdanie i nagle można było usłyszeć wypowiedź, że w zasadzie to bardzo dobrze, gdyby urzędnicy służby cywilnej należeli do partii, bo wtedy byłoby wiadomo, dlaczego są zwalniani. I były to słowa wypowiedziane nie z przymrużeniem oka, ale z całkowitą powagą, a przecież ta sama osoba kilka posiedzeń wcześniej optowała za pełną apolitycznością i apartyjnością służby. Więc takie zwroty w poglądach w trakcie posiedzeń komisji też się zdarzały.</u>
          <u xml:id="u-168.6" who="#PosełRyszardGrodzicki">Nie wiem, czy to wszystkie pytania, czy jeszcze... To chyba dotyczyło art. 47 - zapisałem tylko numer artykułu, natomiast... To jest artykuł, który mówi o obowiązkach urzędnika służby cywilnej i wymienia 7-punktowy katalog. Dyskutowaliśmy nad tym i zastanawialiśmy się, co tutaj można wpisać i jaką formę temu nadać, po to by można było egzekwować te przepisy, a jednocześnie by były one obszerne i precyzyjne. Wydawało się nam w komisji, że rozwiązanie, które się tutaj pojawiło, jest rozwiązaniem najlepszym, na jakie można sobie było w tym momencie pozwolić. Jeśli pan poseł chciałby uzyskać jeszcze jakieś szczegółowsze informacje na temat stanowisk, to prosiłbym o sprecyzowanie punktu, którego miałyby one dotyczyć - z chęcią na to odpowiem.</u>
          <u xml:id="u-168.7" who="#PosełRyszardGrodzicki">Pan poseł Budnik zadał natomiast kilka pytań dotyczących konkretnych artykułów z prośbą o odpowiedź, co komisja przez to rozumiała. Domyślam się, że pan poseł zna odpowiedzi na te pytania, bo był członkiem komisji i brał udział w redagowaniu tych przepisów. Pytania mają więc charakter bardziej retoryczny niż rzeczywiście eksplikacyjny.</u>
          <u xml:id="u-168.8" who="#PosełRyszardGrodzicki">Pytanie pierwsze dotyczy art. 10 ust. 2, tego, jak należy interpretować sformułowania, że: „Prezes Rady Ministrów odwołuje członka Rady Służby Cywilnej, na wniosek rady, w razie: niewykonywania obowiązków członka rady, (...) rażącego naruszenia przepisów ustawy”. W podtekście zapewne chodzi o ostrość sformułowań. Tak się to ogólnie formułuje, licząc na zdrowy rozsądek urzędów, które stosują tak sformułowane przepisy. Jeśli ktoś nie stawi się w sposób nie usprawiedliwiony na jedno posiedzenie rady, to nie będzie to — jak sądzę — przyczyną odwołania ze składu rady. Natomiast gdyby nie przychodził przez pół roku czy dłuższy jakiś czas i nie wykazywał żadnej aktywności, to zapewne w tym momencie pojawi się postulat odwołania takiej osoby, bo będzie ona martwym członkiem w sensie efektywności pracy rady — wówczas tak się może to ukształtować.</u>
          <u xml:id="u-168.9" who="#PosełRyszardGrodzicki">Podobnie jest i z rażącym naruszeniem przepisów ustawy. Ocena sytuacji będzie przesądzała przecież o tym, czy ktoś będzie godny jeszcze pozostawać w składzie Rady Służby Cywilnej czy też nie. Czy przekroczył już tę granicę, która się ukształtuje, czy nie? Biorąc pod uwagę, że obowiązkiem Rady Służby Cywilnej jest m.in. wypowiadanie się w sprawie zasad etyki zawodowej urzędników służby cywilnej, wyczulenie na postępowanie etyczne członków rady, jak sądzę, będzie troszkę większe. Powinni oni świecić przykładem dla urzędników służby cywilnej, więc być może w tym wypadku rygoryzm będzie większy.</u>
          <u xml:id="u-168.10" who="#PosełRyszardGrodzicki">Drugie pytanie pana posła Budnika dotyczy art. 22 i sprowadza się do tego, dlaczego mówi się o tym, że prezes Rady Ministrów będzie określał kadencję tych komisji. W artykule, który dokładnie zacytowałem, mówi się o trzech komisjach, są to: Komisja Kwalifikacyjna do Służby Cywilnej, Komisja Odwoławcza Służby Cywilnej oraz Wyższa Komisja Dyscyplinarna Służby Cywilnej. Po prostu nie potrafiliśmy sobie wyobrazić, jak długo powinny te komisje funkcjonować w tym samym składzie - o ile sobie przypominam dyskusje - i tak to zostało zapisane. Czy słusznie, na ten temat można dyskutować, choć powiedziałbym, że to, czy kadencja komisji odwoławczej, podobnie jak i wyższej komisji dyscyplinarnej, będzie trwała rok czy 5 lat, nie ma większego znaczenia, byleby obydwie komisje były w stanie zebrać się niezależnie od tego, czy od momentu powołania upłynął ów rok czy 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-168.11" who="#PosełRyszardGrodzicki">Natomiast troszeczkę inaczej wygląda sprawa z Komisją Kwalifikacyjną do Służby Cywilnej. Bardzo istotna jest efektywność pracy tej komisji, przy czym proszę zwrócić uwagę, że nawet nie byliśmy w stanie, nie podjęliśmy się określenia liczebności tej komisji. W zależności od tego, czy komisja będzie miała w ciągu roku ocenić przydatność do korpusu służby cywilnej 1 tys. czy 3 tys. osób, trochę inna będzie musiała być jej liczebność, ale, jak sądzimy, będą lata, kiedy tych kandydatów będzie i 20 tys. Wówczas zapewne jej liczebność ulegnie zasadniczemu zwiększeniu, bo jest jasne, że w składzie 30-osobowym zadań na nią nałożonych w żadnym wypadku nie będzie w stanie wykonać. Stąd też nie określaliśmy także kadencji tej komisji, zakładając, że prezes Rady Ministrów, który na co dzień będzie monitorował funkcjonowanie tej obudowy organizacyjnej służby cywilnej, zrobi to o wiele kompetentniej. Ryzyko błędu będzie również ograniczone. Bo być może nie można wykluczyć tego, że w rezultacie pojawi się podobne rozwiązanie jak w wypadku Rady Służby Cywilnej, gdzie dookreśliliśmy kadencję jako 6-letnią, ale zakładając, że skład rady będzie się wymieniał w połowie co 3 lata i pierwsze mianowanie będzie też polegało na tym, że połowa składu będzie mianowana na 3 lata, połowa na 6, a po trzech latach kolejne mianowanie, już na 6 lat. Podobna procedura jest zresztą stosowana w Trybunale Konstytucyjnym, w taki sposób wybieramy poszczególne składy Trybunału.</u>
          <u xml:id="u-168.12" who="#PosełRyszardGrodzicki">Takie były motywacje komisji, jak sobie przypominam. Mam nadzieję, że moja pamięć jest zgodna z pamięcią pana posła Budnika; wydaje mi się, że chyba się zbytnio nie rozmijamy w naszych ocenach przyczyn takiego sformułowania tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-168.13" who="#PosełRyszardGrodzicki">Odnośnie do art. 29 i 30, co mianowicie oznaczają użyte tam zwroty, iż szef służby cywilnej podaje do wiadomości publicznej. Jest to takie pojęcie-worek, dosyć często używane, że coś podaje się do wiadomości publicznej. Idzie tutaj po prostu o szybkość docierania informacji. Co to będzie oznaczało, bardzo trudno mi powiedzieć. Można sobie wyobrazić, że będzie tak jak to jest w np. w wypadku procedur wyborczych — Państwowa Komisja Wyborcza publikuje niektóre swoje uchwały w postaci ogłoszeń w „Rzeczpospolitej”. Dociera w ten sposób relatywnie szybko do stosunkowo szerokiego grona odbiorców, a niezależnie od tego niektóre z tych uchwał są później publikowane w Monitorze Polskim — może więc będzie to procedura analogiczna. Można się odwołać do treści ustawy samorządowej, która bardzo często mówi, że podaje się do wiadomości publicznej zgodnie ze zwyczajami miejscowymi. Te zwyczaje miejscowe są różne w wypadku różnych gmin czy nawet miejscowości na terenie gmin i ten sposób komunikowania się ze społeczeństwem jakoś funkcjonuje. Sądzę, że tu zdrowy rozsądek szefa służby cywilnej spowoduje wybranie modelu optymalnego. W jakiejś mierze można powiedzieć, że również tak rozumianym podaniem do wiadomości publicznej będzie zwołanie konferencji prasowej w nadziei, że dziennikarze opowiedzą społeczeństwu, co szef służby cywilnej chciał przekazać.</u>
          <u xml:id="u-168.14" who="#PosełRyszardGrodzicki">Kolejne pytanie pana posła Budnika dotyczy redakcji art. 33, a dokładniej treści ślubowania. Pan poseł Budnik sugeruje tutaj, aby dodać do tekstu ślubowania passus mówiący o tym, że obowiązkiem urzędnika będzie nie tylko przestrzeganie porządku prawnego, ale także przestrzeganie konstytucji. To jest postulat - jak sądzę - uzasadniony, tym bardziej że w odniesieniu do obowiązków urzędnika w pkt. 1 w art. 47 zapisaliśmy następujące słowa: obowiązkiem jest przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych przepisów prawa. Dodanie odniesienia do konstytucji wydaje się więc uzasadnione. W trakcie prac nad projektem ustawy, w dyskusji na posiedzeniach komisji nikt takiego pomysłu nie zgłosił, stąd też taka, a nie inna redakcja tekstu ślubowania. Jeśli pan poseł Budnik zgłosi poprawkę, to sądzę, że komisja jutro będzie mogła się tym zająć.</u>
          <u xml:id="u-168.15" who="#PosełRyszardGrodzicki">I znowu wracamy do art. 47. Pan poseł Budnik pyta, czy nie należałoby zmienić treści pkt. 2, który mówi o urzędniku służby cywilnej, iż ma on obowiązek chronić interesy państwa oraz praw obywateli. Pan poseł Budnik proponuje, żeby tutaj dodać: „praw człowieka”. Uważam, że to chyba będzie brzmiało w ten sposób: „oraz praw człowieka i obywatela” — zapewne w ten sposób. Jednak „obywatel” jest w sensie formalnoprawnym troszeczkę inną kategorią niż „człowiek” — osoba nie mająca obywatelstwa polskiego, a przebywająca na terenie Polski też by musiała być w tym momencie chroniona przez urzędnika służby cywilnej. Jeśli weźmiemy pod uwagę niektóre przepisy projektu konstytucji, redagowane obecnie w Komisji Konstytucyjnej, to również rozszerzamy tam niektóre prawa obywatelskie na osoby nie mające obywatelstwa polskiego, ale przebywające na terenie państwa, odwołując się właśnie do pojęcia ochrony praw człowieka. Być może z tego punktu widzenia byłoby tutaj zasadne rozważenie uzupełnienia tego przepisu, choć nie ulega wątpliwości, że zróżnicowanie intensywności działania musi wystąpić, bo z mocy prawa chociażby obywatel Rzeczypospolitej będzie troszeczkę lepiej chroniony niż ten, kto tego obywatelstwa nie ma; będzie miał więcej praw niż osoba przybywająca spoza obszaru prawnego Rzeczypospolitej, a nie wszystkie prawa wprost do niej będą miały zastosowanie.</u>
          <u xml:id="u-168.16" who="#PosełRyszardGrodzicki">To chyba wszystkie pytania, które otrzymałem od obu panów posłów. Nie wiem, czy pan poseł Piątkowski będzie chciał uzupełnić swoje pytanie.</u>
          <u xml:id="u-168.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi sprawozdawcy Ryszardowi Grodzickiemu.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł ma jeszcze pytanie?</u>
          <u xml:id="u-169.2" who="#komentarz">(Poseł Wiesław Piątkowski: Pan poseł zachęcał mnie.)</u>
          <u xml:id="u-169.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Ale niezbyt aktywnie. Proszę do mikrofonu, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#PosełWiesławPiątkowski">W związku z tym chciałbym powtórzyć zasadniczą myśl. W projekcie ustawy jest formułowana zasada, że urzędnik służby cywilnej powinien zachować neutralność polityczną. Nie jestem przeciwnikiem tej zasady, chciałbym to od razu powiedzieć, ale powstaje tu wątpliwość, w jakiej mierze ta zasada może potwierdzić się w rzeczywistości, zważywszy, że ów konkretny urzędnik dokonuje wyboru określonego systemu wartości, niezależnie od tego, czy będzie to manifestował w sensie wypowiedzi, czy nie. Wobec tego te wybory mogą determinować jego konkretne działania i w tym może ujawniać się właśnie duch partyjności. Zagadnienia polityczne są bowiem w sposób oczywisty powiązane ze sferą szeroko rozumianych wartości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#PosełRyszardGrodzicki">Pytanie jest bardziej na seminarium naukowe niż na debatę w Sejmie. Oczywiście tak to jest, że urzędnik państwowy, sędzia i jeszcze inne kategorie osób, które podejmują decyzje w imieniu struktur państwowych, w swojej podświadomości mają jakiś system wartości, który tam tkwi i którego wymazać nie są w stanie. Problem polega na tym, że jeśli trafia przed ich oblicze osoba o poglądach przeciwstawnych, to podejmując decyzje w jej sprawie powinni postępować w sposób absolutnie bezstronny, czyli nie powinni kierować się swoimi uprzedzeniami, które mogą z tego tytułu się pojawić. Neutralność polityczna polega właśnie na tym, aby potrafić w takim momencie te swoje preferencje polityczne zminimalizować. Czy to się udaje? Bardzo różnie można o tym mówić i różnie to oceniać. Jak uczy praktyka i doświadczenie, prawdopodobnie każdego z nas, na przestrzeni ostatnich 10 lat zapewne każdy w różnych latach różne by odpowiedzi formułował i różnego rodzaju doświadczenia mogłby przywoływać o tym, jak w stosunku do niego różni urzędnicy się zachowywali. To także wynikało z tego, że jakieś systemy wartości w ich podświadomości funkcjonowały i niekiedy nie potrafili oderwać się od nich, by działać na podstawie prawa i zgodnie z prawem, a nie zgodnie tylko i wyłącznie z tym systemem wartości, który im towarzyszył.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#PosełRyszardGrodzicki">Tak mogę panu posłowi odpowiedzieć. Myśmy na ten temat dyskutowali, ale tutaj jednoznacznych odpowiedzi nigdy nie będzie. Zawsze jeśli ktoś będzie chciał, będzie mógł podejrzewać, że pomimo deklaracji, pomimo przepisów prawa urzędnik podejmując decyzję nie kierował się bezstronnością i swoim sumieniem, ale interesem ugrupowania, którego jest sympatykiem. Na takie myślenie nie ma żadnego ratunku. Można się jednak odwołać do sądu i sądowa ochrona obywatela również w postępowaniu administracyjnym daje dość duże pole do popisu. Warto jednak pamiętać, że służba cywilna jest tak skonstruowana, że właściwie większość urzędników służby cywilnej wprost decyzji administracyjnej podejmować nie będzie. Przy konstrukcji urzędników obsadzanych wedle kryteriów politycznych to raczej oni będą podejmowali ostateczne decyzje, a przynajmniej je firmowali - chyba że upoważnią urzędnika służby cywilnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Czy ktoś z obecnych odczuwa może jeszcze nieprzepartą potrzebę zadania pytania?</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Nikt.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zatem zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Ponieważ w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, Prezydium Sejmu proponuje ponownie skierować projekt ustawy do Komisji Nadzwyczajnej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania o zgłoszonych poprawkach.</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą (druki nr 804 i 1683).</u>
          <u xml:id="u-173.8" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Aumillera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu trzech Komisji: Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Ustawodawczej mam przyjemność przedstawić Wysokiej Izbie poselski projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą (druki nr 804 i 1683). Czynię to z dużą satysfakcją, ponieważ przedkładany projekt ustawy jest wynikiem ponadrocznej intensywnej pracy wymienionych komisji sejmowych, a w szczególności grupy posłów skupionych w podkomisji pracującej pod moim kierownictwem.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#PosełAndrzejAumiller">Do pracy nad omawianym projektem ustawy włączonych zostało szereg osób, instytucji, organizacji. Do komisji wpłynęło bezpośrednio wiele opinii na piśmie od podmiotów gospodarczych uczestniczących w handlu zagranicznym towarami rolno-spożywczymi oraz stowarzyszeń i organizacji reprezentujących podmioty gospodarcze.</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#PosełAndrzejAumiller">Skorzystano również z szeregu ekspertyz merytorycznych i prawnych, w tym m.in. z opinii Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Integracji Europejskiej o zgodności proponowanych uregulowań prawnych z prawem Unii Europejskiej. Wszystkie opinie były wnikliwie rozpatrzone i wykorzystane w pracach nad projektem ustawy. Jestem przekonany, że przyczyniły się one do rozwiązania wielu kwestii merytorycznych i prawnych, na które natrafiliśmy w trakcie prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#PosełAndrzejAumiller">Wysoka Izbo! Podjęta we wrześniu 1994 r. poselska inicjatywa uchwalenia ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą spotkała się z życzliwym przyjęciem Wysokiego Sejmu. Świadczy o tym pozytywny stosunek wszystkich klubów poselskich, zaprezentowany podczas pierwszego czytania projektu w Sejmie w styczniu 1995 r. Z uznaniem mogę stwierdzić, że deklarowana wtedy przez przedstawicieli klubów poselskich chęć włączenia się w prace nad projektem znalazła wyraz w pracach komisji sejmowych.</u>
          <u xml:id="u-174.4" who="#PosełAndrzejAumiller">Podstawową kwestią, która budziła wiele dyskusji w początkowej fazie prac w komisjach, było wyjaśnienie potrzeby regulacji ustawowej zagadnień standaryzacji towarów rolno-spożywczych w handlu zagranicznym oraz państwowego nadzoru nad nimi. Wymaga ona moim zdaniem krótkiego omówienia.</u>
          <u xml:id="u-174.5" who="#PosełAndrzejAumiller">Handel żywnością jest jednym z najważniejszych segmentów międzynarodowego rynku. Produkty żywnościowe muszą spełniać liczne wymogi odnoszące się do zdrowotności, jakości i prezentacji. Międzynarodowe regulacje prawne określają normy, metody badań i procedury kontrolne. Wszelkie wymagania stawiane produktom rolno-spożywczym są rygorystycznie egzekwowane przez wyspecjalizowane urzędowe służby kontroli funkcjonujące we wszystkich krajach uczestniczących w międzynarodowym handlu żywnością. Kraje uczestniczące w handlu żywnością, chcąc ułatwić dostęp swoich towarów do rynków zagranicznych, dostosowują swoje normy i procedury kontrolne do międzynarodowych regulacji prawnych.</u>
          <u xml:id="u-174.6" who="#PosełAndrzejAumiller">W wydanych w Rzymie w 1991 r. przez FAO - Organizację Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa - materiałach dotyczących zarządzania programami kontroli żywności stwierdza się, że kontrola żywności nie jest działalnością restrykcyjną, lecz jest bardzo mocnym narzędziem rozwoju stymulującym wprowadzanie rozwiniętych technologii oraz przyczyniającym się do promowania eksportu żywności. Dodaje się, że w praktyce niemożliwe jest z bardzo wielu powodów, aby jedna jednostka była odpowiedzialna za wszystkie człony kontroli żywności, tak więc realizację określonych jednoimiennych merytorycznie celów kontroli rządy powierzają wyspecjalizowanym jednostkom.</u>
          <u xml:id="u-174.7" who="#PosełAndrzejAumiller">W grudniu 1991 r. Polska podpisała Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie między Wspólnotą Europejską a Rzeczpospolitą Polską. Art. 68 układu zobowiązuje nas do zbliżania prawa polskiego do obowiązującego w Unii Europejskiej. Założeniem prawodawstwa żywnościowego Unii Europejskiej jest, aby zawierało ono przepisy niezbędne do tego, by :</u>
          <u xml:id="u-174.8" who="#PosełAndrzejAumiller">1) chronić zdrowie publiczne,</u>
          <u xml:id="u-174.9" who="#PosełAndrzejAumiller">2) zapewniać konsumentom informację i ochronę w kwestiach innych niż zdrowie,</u>
          <u xml:id="u-174.10" who="#PosełAndrzejAumiller">3) zagwarantować uczciwe praktyki handlowe,</u>
          <u xml:id="u-174.11" who="#PosełAndrzejAumiller">4) zapewnić niezbędną kontrolę publiczną.</u>
          <u xml:id="u-174.12" who="#PosełAndrzejAumiller">Podstawowym dokumentem regulującym sprawowanie urzędowej kontroli żywności w Unii Europejskiej jest dyrektywa Rady Europejskiej nr 89/397 z 1989 r. Istotą dyrektyw Unii Europejskiej jest to, że określają one cele, jakie mają być osiągnięte, wybór zaś sposobów i metod ich osiągania pozostawiony jest do decyzji danego kraju. Celem dyrektywy nr 89/397 jest sprawowanie urzędowej kontroli żywności w celu ochrony zdrowia, zapewnienia rzetelności transakcji handlowych, ochrony interesów konsumenta i przekazywania mu informacji.</u>
          <u xml:id="u-174.13" who="#PosełAndrzejAumiller">W naszym kraju ustawowe uregulowania prawne w zakresie kontroli żywności ograniczają się do kontroli wymagań zdrowotnych produktów rolno-spożywczych, dając podstawy do funkcjonowania kontroli sanitarnej, weterynaryjnej i fitosanitarnej. W próżni prawnej znalazły się natomiast zagadnienia urzędowej kontroli jakości towarów rolno-spożywczych w handlu zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-174.14" who="#PosełAndrzejAumiller">Kontrola jakości w handlu zagranicznym ma na celu sprawdzenie i zapewnienie, że towary rolno-spożywcze odpowiadają wymaganym standardom jakościowym oraz wymaganiom w zakresie klasyfikacji, opakowania, prezentacji, znakowania, przechowywania i transportu. W rezultacie służy ona promocji eksportu, zwiększa zaufanie odbiorcy do produktu, jego producenta i dostawcy, a także służy racjonalizacji importu - zapewnia dostawę najlepszych towarów.</u>
          <u xml:id="u-174.15" who="#PosełAndrzejAumiller">Urzędowy charakter kontroli jakości, tak mocno podkreślany w uregulowaniach prawnych Unii Europejskiej, wynika z potrzeby odpowiedzialności państwa za zapewnienie jednolitości działania oraz niezależności kontroli jakości towarów rolno-spożywczych w handlu międzynarodowym.</u>
          <u xml:id="u-174.16" who="#PosełAndrzejAumiller">Wysoki Sejmie! Przedstawione argumenty, wskazujące jednoznacznie na potrzebę uchwalenia przez Sejm ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą, stanowiły osnowę dalszych prac w podkomisji oraz komisjach sejmowych nad doskonaleniem projektu ustawy. W rezultacie prowadzonych prac dokonano wielu uściśleń merytorycznych i prawnych proponowanych zapisów, w tym bardzo precyzyjnie zdefiniowano pojęcie jakości handlowej oraz państwowego nadzoru standaryzacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-174.17" who="#PosełAndrzejAumiller">Uzupełniono pierwszy projekt ustawy o regulacje prawne dotyczące wielu zagadnień, w tym m.in. określono: enumeratywnie prawa, obowiązki oraz wymagania stawiane inspektorom dokonującym oceny jakości handlowej; czynności wchodzące w zakres oceny jakości towarów; możliwości przeklasyfikowania towarów; obowiązki i prawa podmiotów zgłaszających towar do oceny; tryb odwoławczy od orzeczenia inspektora. Wprowadzono również do projektu ustawy postulowaną przez środowiska gospodarcze możliwość upoważnienia podmiotów prowadzących działalność gospodarczą oraz innych jednostek organizacyjnych do dokonywania oceny towarów i wydawania orzeczeń o jakości handlowej.</u>
          <u xml:id="u-174.18" who="#PosełAndrzejAumiller">Uregulowano także kwestię opłat za dokonywanie oceny towarów i wydawanie orzeczeń o jakości handlowej, ograniczając ustawowo ich wysokość, wychodząc z założenia, iż opłaty te mają być kształtowane na poziomie zapewniającym pokrycie kosztów wykonania nadzoru standaryzacyjnego.</u>
          <u xml:id="u-174.19" who="#PosełAndrzejAumiller">Przyjęto, iż Centralny Inspektorat Standaryzacji, sprawujący państwowy nadzór standaryzacyjny towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą, będzie samodzielną osobą prawną prowadzącą gospodarkę finansową na zasadach przewidzianych w Prawie budżetowym dla zakładów budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-174.20" who="#PosełAndrzejAumiller">Panie i Panowie Posłowie! W wyniku wprowadzonych przez komisję zmian i uzupełnień przedstawiony jest Wysokiej Izbie projekt ustawy, na który składają się następujące przepisy:</u>
          <u xml:id="u-174.21" who="#PosełAndrzejAumiller">— ogólne, traktujące o państwowym nadzorze standaryzacyjnym oraz ocenie jakości handlowej towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą;</u>
          <u xml:id="u-174.22" who="#PosełAndrzejAumiller">— regulujące zakres działania i uprawnienia Centralnego Inspektoratu Standaryzacji;</u>
          <u xml:id="u-174.23" who="#PosełAndrzejAumiller">— określające obowiązki podmiotów zgłaszających towar do oceny jakości handlowej;</u>
          <u xml:id="u-174.24" who="#PosełAndrzejAumiller">— określające obowiązki i uprawnienia inspektorów standaryzacji oraz stawiane im wymagania;</u>
          <u xml:id="u-174.25" who="#PosełAndrzejAumiller">— ustalające zasady określania opłat za dokonanie oceny i wydanie orzeczenia o jakości handlowej towaru;</u>
          <u xml:id="u-174.26" who="#PosełAndrzejAumiller">— regulujące tryb wydawania przez ministra współpracy z zagranicą upoważnień do dokonywania przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą lub inne jednostki organizacyjne oceny i wydawania orzeczeń o jakości handlowej towarów w obrocie z zagranicą;</u>
          <u xml:id="u-174.27" who="#PosełAndrzejAumiller">— regulujące zasady finansowania Centralnego Inspektoratu Standaryzacji oraz wynagradzania jego pracowników.</u>
          <u xml:id="u-174.28" who="#PosełAndrzejAumiller">Projekt ustawy zawiera 7 delegacji dla odpowiednich ministrów do dokonania szczegółowych uregulowań prawnych. W uregulowaniach tych określone zostaną następujące zagadnienia:</u>
          <u xml:id="u-174.29" who="#PosełAndrzejAumiller">— wykaz towarów rolno-spożywczych oraz ich minimalne ilości podlegające państwowemu nadzorowi standaryzacyjnemu w obrocie z zagranicą,</u>
          <u xml:id="u-174.30" who="#PosełAndrzejAumiller">— statut Centralnego Inspektoratu Standaryzacji,</u>
          <u xml:id="u-174.31" who="#PosełAndrzejAumiller">— szczegółowe warunki i tryb dokonywania oceny i wydawania orzeczeń o jakości handlowej towarów, rozpatrywania odwołań od orzeczeń inspektorów i powoływania komisji rzeczoznawców Centralnego Inspektoratu Standaryzacji oraz wzory druków wymaganych dokumentów,</u>
          <u xml:id="u-174.32" who="#PosełAndrzejAumiller">— stawki opłat za dokonanie oceny i wydawanie orzeczenia o jakości handlowej dla poszczególnych towarów oraz sposób ich obliczania i pobierania,</u>
          <u xml:id="u-174.33" who="#PosełAndrzejAumiller">— sposób prowadzenia egzaminu kwalifikacyjnego, powoływania komisji kwalifikacyjnej, jej skład oraz wysokość wynagradzania członków,</u>
          <u xml:id="u-174.34" who="#PosełAndrzejAumiller">— szczegółowe zasady, warunki i tryb upoważniania podmiotów prowadzących działalność gospodarczą lub innych jednostek organizacyjnych do dokonywania i wydawania orzeczeń o jakości handlowej towarów w obrocie z zagranicą oraz cofania tych upoważnień,</u>
          <u xml:id="u-174.35" who="#PosełAndrzejAumiller">— zasady wynagradzania pracowników Centralnego Inspektoratu Standaryzacji.</u>
          <u xml:id="u-174.36" who="#PosełAndrzejAumiller">Komisje proponują, aby wejście w życie proponowanej ustawy poprzedzone zostało 3-miesięcznym vacatio legis.</u>
          <u xml:id="u-174.37" who="#PosełAndrzejAumiller">Wysoki Sejmie! Proponowany przez komisje projekt ustawy nie spowoduje wydatków ze skarbu państwa, ponieważ nowa jednostka organizacyjna będzie tworzona w oparciu o przekształcenie istniejącej od 1948 r. w ramach Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą jednostki organizacyjnej pod nazwą Centralny Inspektorat Standaryzacji. Należy podkreślić, że uchwalenie tej ustawy jest pilne ze względu na konieczność zapewnienia prawidłowego funkcjonowania kontroli jakości towarów rolno-spożywczych w polskim handlu zagranicznym, a uregulowania przyjęte w projekcie są zgodne z przepisami Unii Europejskiej.</u>
          <u xml:id="u-174.38" who="#PosełAndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu sejmowych Komisji: Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Ustawodawczej wnoszę o uchwalenie przez Wysoki Sejm ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą w zaproponowanym przez komisje brzmieniu zawartym w druku nr 1683.</u>
          <u xml:id="u-174.39" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sejm postanowił o wysłuchaniu w debacie nad tym punktem porządku dziennego 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych w imieniu kół.</u>
          <u xml:id="u-175.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-175.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo proszę, wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-175.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pierwszy zabierze głos pan poseł Antoni Kobielusz z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełAntoniKobielusz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiany dziś jednolity projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą, przedstawiony przez komisje, znacznie różni się od wyjściowego projektu z druku nr 804. W pracach komisji usunięto w zasadzie wszystkie wady i niedoskonałości projektu wniesionego przez wnioskodawców. Ustalono m.in. cel państwowego nadzoru standaryzacyjnego i podstawowe pojęcia, jak obrót z zagranicą, jakość handlowa, podmiot dokonujący obrotu z zagranicą itp. Precyzyjnie określono zadania i strukturę Centralnego Inspektoratu Standaryzacji jako państwowej jednostki sprawującej państwowy nadzór standaryzacyjny. Do najważniejszych zadań CIS należeć będzie dokonywanie oceny towarów i wydawanie orzeczeń, wykonywanie badań laboratoryjnych, prowadzenie doradztwa i informacji.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#PosełAntoniKobielusz">Objęcie nadzorem standaryzacyjnym wszystkich przywożonych towarów, które znajdą się w wykazie Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, powinno ograniczyć negatywne zjawiska, jak na przykład przestępcze zaniżanie wartości, zmiana klasy towarów itd. Natomiast obowiązek poddania swoich towarów ocenie jakości handlowej podczas wywozu, z jednej strony, sprzyjać będzie podnoszeniu jakości polskich towarów na rynkach zagranicznych, z drugiej jednak niektórzy eksporterzy nieraz woleliby poddać się takiej procedurze w kraju przeznaczenia. Może się okazać, że tam można wykonać to taniej. Zgodnie z projektem obowiązek zgłaszania towarów do oceny jakości handlowej spoczywał będzie zarówno na podmiotach dokonujących obrotu, jak i na przewoźnikach i spedytorach. Poprzez precyzyjne określenie, które czynności wchodzą w zakres oceny jakości handlowej, i poprzez wskazanie czterech konkretnych okoliczności, w których inspektor standaryzacji może odstąpić od dokonania oceny tej jakości, znacznie ograniczono możliwość dowolnej interpretacji przepisów przez urzędników. Usunięto poważną wadę, jaką zawierał projekt wyjściowy, a mianowicie brak możliwości odwołania się od decyzji inspektora. W omawianym projekcie, zgodnie z art. 13, podmiot dokonujący obrotu z zagranicą ma możliwość odwołania się do Komisji Rzeczoznawców Centralnego Inspektoratu Standaryzacji.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#PosełAntoniKobielusz">Świadomie złamano też monopol Centralnego Inspektoratu Standaryzacji, gdyż na podstawie art. 18 minister współpracy gospodarczej z zagranicą będzie mógł upoważnić w drodze konkursu ofert niektóre podmioty gospodarcze do wykonywania zadań związanych z oceną jakości handlowej towarów. Oferent musi posiadać doświadczenie w zakresie kontroli jakości towarów i odpowiedni potencjał techniczny, kadrowy i finansowy.</u>
          <u xml:id="u-176.3" who="#PosełAntoniKobielusz">Ograniczenie wysokości opłat za usługi standaryzacyjne do 0,5% wartości celnej towaru spowoduje, że różne podmioty mające uprawnienie do wykonywania nadzoru standaryzacyjnego będą mogły konkurować poprzez obniżanie ceny i poprzez podnoszenie jakości świadczonych usług.</u>
          <u xml:id="u-176.4" who="#PosełAntoniKobielusz">Ustawa stawia wysokie wymagania inspektorom standaryzacji, jak np. ten, żeby nie byli karani za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub przeciwko dokumentom, aby posiadali odpowiednie wyższe wykształcenie, zdany egzamin przed komisją kwalifikacyjną. Inspektor będzie zobowiązany do bezstronnego i terminowego wykonywania zadań, do obiektywizmu, przestrzegania tajemnicy służbowej, do godnego zachowywania się podczas wykonywania obowiązków służbowych. Wszystko to ma zagwarantować obiektywizm i partnerskie traktowanie przez urzędników podmiotu dokonującego obrotu towarami rolno-spożywczymi z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-176.5" who="#PosełAntoniKobielusz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Biorąc pod uwagę jakość proponowanych rozwiązań, a także potrzeby ustawowego uregulowania państwowego nadzoru standaryzacyjnego towarów rolno-spożywczych w obrocie zagranicznym, w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiadam się za szybkim uchwaleniem omawianej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-176.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo panu posłowi Antoniemu Kobieluszowi z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Janusza Maćkowiaka z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Panie Marszałku! Koleżanki i Koledzy Posłowie! Funkcjonowanie państwowej kontroli standaryzacyjnej jest także przedmiotem zainteresowania Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO. W tym celu organizacja ta utworzyła Komitet do Spraw Kontroli Eksportu i Importu oraz Certyfikacji. W opracowanych przez niego dokumentach wskazuje się na potrzebę istnienia w każdym kraju służb kontrolujących jakość żywności, w tym jej cechy handlowe. Tak więc istnienie nadzoru standaryzacyjnego w Polsce jest sprawą nie tylko interesów gospodarczych państwa i jego obywateli i nie wynika z konieczności harmonizacji prawa krajowego z ustawodawstwem Unii Europejskiej, lecz wynika także z ogólnoświatowej tendencji, potwierdzonej przez ONZ, i jest zgodne z porozumieniami rundy urugwajskiej GATT.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Proponuje się, aby funkcje w zakresie kontroli jakości towarów sprowadzanych i wysyłanych za granicę pełnił wyposażony w szersze uprawnienia Centralny Inspektorat Standaryzacji. Ponadto wprowadzenie nadzoru standaryzacyjnego nie spowoduje dodatkowych wydatków ze skarbu państwa, ponieważ CIS utrzymuje się z opłat pobieranych za kontrole.</u>
          <u xml:id="u-178.2" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego z zadowoleniem przyjmuje podjęcie debaty w drugim czytaniu nad projektem ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. Jest to poselska inicjatywa, poparta przez wszystkie kluby w trakcie pierwszego czytania projektu w 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-178.3" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Poseł sprawozdawca pan Andrzej Aumiller w swoim wystąpieniu wnikliwie omówił wszelkie aspekty przemawiające za przyjęciem ustawy w wypracowanej przez komisje sejmowe wersji. Klub nasz w pełni to popiera. Natomiast w swoim wystąpieniu pragnę szerzej ustosunkować się do potrzeby ustawowej regulacji standaryzacji towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą oraz urzędowego jej charakteru.</u>
          <u xml:id="u-178.4" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Nikogo, sądzę, nie trzeba przekonywać, że międzynarodowy obrót żywnością to dziś wielki i bardzo konkurencyjny rynek, stawiający coraz to nowe wymagania. Aby im sprostać, należy sprawić, by sprzedawane produkty żywnościowe były bezpieczne i właściwej jakości. Nie jest to zadanie proste, albowiem w pogoni za zyskiem sprzedający produkty żywnościowe często stosują nieuczciwe praktyki, które w rezultacie mogą być niebezpieczne dla zdrowia konsumentów lub mogą wskutek niewłaściwej jakości podważać wiarygodność handlową kraju.</u>
          <u xml:id="u-178.5" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Wszystkie odpowiedzialne kraje podejmują działania mające na celu to, by móc zapewnić, że z jednej strony ich produkty są właściwej jakości i mogą być wszędzie kupowane, z drugiej strony, że chronią własnych konsumentów. Służy temu system kontroli żywności - zarówno eksportowanej, jak i importowanej - w zakresie spełniania wymogów zdrowotnych oraz wymogów jakościowych. W praktyce międzynarodowej coraz powszechniej przyjmuje się, że ciężar odpowiedzialności za kontrolę produktu spoczywa na kraju eksportującym, który ma zapewnić, że produkt jest bezpieczny i spełnia wymagania jakościowe kraju importującego. Wynika to z uwarunkowań technicznych związanych z potrzebą niehamowania przepływu towarów przez granice. Wyrazem tego jest porozumienie w sprawie kontroli przedwysyłkowej, będące częścią składową porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu. Tym większego znaczenia nabiera wiarygodność wystawianych świadectw kontroli, w tym jakości. Utracone bowiem zaufanie trudno jest odzyskać.</u>
          <u xml:id="u-178.6" who="#PosełJanuszMaćkowiak">W Polsce już przed wojną, kiedy nie znano jeszcze działania tzw. niewidzialnej ręki rynku, która sama reguluje wszelkie sprawy, powołano organ kontroli jakościowej artykułów rolno-spożywczych. Związek Eksporterów, zrzeszający firmy zajmujące się eksportem artykułów rolno-spożywczych, powołał Inspektorat Standaryzacji, który działał do 1939 r. Po wojnie wraz z wznowieniem eksportu artykułów rolno-spożywczych reaktywowano w 1948 r. Inspektorat Standaryzacji, którego trzon stanowili przedwojenni inspektorzy, a dyrektorem został inż. Adam Borys, walczący w latach wojny w ugrupowaniu „Parasol”. Organem powołującym była wówczas Międzyministerialna Komisja Aktywizacji Eksportu, zrzeszająca producentów zarówno państwowych, jak też spółdzielczych oraz prywatnych, bardzo licznych w pierwszych latach po wojnie. Od 1951 r. kontrola standaryzacyjna weszła w struktury organizacyjne Ministerstwa Handlu Zagranicznego. Obecnie, gdy mamy gospodarkę wolnorynkową, a w zakresie obrotu towarami rolno-spożywczymi z zagranicą działa bardzo wiele podmiotów gospodarczych — bywa, że powoływanych w celu realizacji jednorazowej transakcji — funkcjonowanie wyspecjalizowanej służby kontroli jakości towarów rolno-spożywczych, wystawiającej wiarygodne i uznawane świadectwa kontroli, ma szczególne znaczenie zarówno dla polskiego eksportu, jak też polskiego rynku wewnętrznego. W eksporcie jest to promowanie towarów przez uwiarygodnienie ich jakości, w imporcie jest to eliminowanie z obrotu towarów wadliwej jakości, tak jak służby sanitarne czynią to z produktami zagrażającymi zdrowiu.</u>
          <u xml:id="u-178.7" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Aby kontrolować i oceniać, trzeba posiadać wiedzę o międzynarodowych oraz obowiązujących w poszczególnych krajach wymaganiach stawianych produktom żywnościowym. Wiedzę tę należy udostępniać zainteresowanym podmiotom gospodarczym. Jest to wpisane w zadania stanowionego ustawą nadzoru standaryzacyjnego. Należy wyraźnie podkreślić, że kontrola jakości żywności w obrocie z zagranicą jest integralnym członem kontroli żywności, tak jak kontrola wymagań zdrowotnych. Kontrola jakości nie jest wymysłem administracyjnym ani politycznym. Istnienie jej jest podyktowane twardymi wymogami i regułami obowiązującymi kraje uczestniczące w międzynarodowym obrocie żywności. Odpowiedzialność za jej istnienie oraz sprawne i wiarygodne funkcjonowanie spoczywa na państwie.</u>
          <u xml:id="u-178.8" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Kontrola powinna być wolna od komercyjnych, finansowych i innych nacisków mogących wpływać na podejmowane oceny. Jednostka kontrolująca powinna zapewniać poufność informacji uzyskanych w trakcie czynności kontrolnych. Są to międzynarodowe wymogi. Spełnić je może tylko formuła urzędowego charakteru kontroli jakości stosowana w większości krajów, w tym w Unii Europejskiej. Tak też przewidziane jest to w proponowanej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-178.9" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Projekt ustawy ma szczególne znaczenie zarówno dla polskiego eksportu, jak i rynku wewnętrznego. Dotychczas uregulowano mocą ustaw kontrolę i nadzór w aspekcie zdrowotno-sanitarnym, natomiast nie uaktualniono przepisów dotyczących kontroli jakości towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. Ta luka prawna stwarza możliwość dostępu na polski rynek produktów z importu o prawidłowych parametrach zdrowotnych, lecz o złej jakości. Przyjęcie tej ustawy zapewni ochronę interesów zarówno producenta, jak i konsumenta. Uchwalenie ustawy jest konieczne ze względu na wykonywanie zobowiązań Polski wynikających z umów międzynarodowych, w tym z Unią Europejską, jak i OECD - organizacją, o członkostwo w której Polska się ubiega.</u>
          <u xml:id="u-178.10" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Ustawa stwarza warunki dla efektywnego sprawowania nadzoru nad jakością handlową. Centralny Inspektorat Standaryzacji jest jednostką państwową, która daje rękojmię fachowości i rzetelności. Ustawa stawia wysokie wymagania pracownikom wykonującym zadania, o których mowa w art. 5. Wiarygodność tych służb zapewnia konieczność zdania egzaminu przed komisją kwalifikacyjną, mimo posiadania kwalifikacji, dla otrzymania uprawnień inspektora.</u>
          <u xml:id="u-178.11" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Klub mój w pełni akceptuje postanowienia ustawy określające całokształt funkcjonowania państwowego nadzoru standaryzacyjnego i będzie głosował za jej przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-178.12" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Ponadto, nie chcąc przedłużać legislacji, chcę zgłosić wniosek, w ostatnim czasie uzgodniony z premierem Cimoszewiczem i z ministrem rolnictwa Jagielińskim, jak również z ministrem współpracy gospodarczej z zagranicą panem Buchaczem. Właściwie jest to zmiana. W projekcie ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą (druk nr 804) proponuje się dokonanie następujących zmian:</u>
          <u xml:id="u-178.13" who="#PosełJanuszMaćkowiak">— w art. 3 ust. 2 wykreślić wyrazy: „minister współpracy gospodarczej z zagranicą w porozumieniu” oraz przeredagować sformułowanie „z ministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej” na: „minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej”;</u>
          <u xml:id="u-178.14" who="#PosełJanuszMaćkowiak">— w art. 4 ust. 3 wyrazy „ministrowi współpracy gospodarczej z zagranicą” zastąpić wyrazami „ministrowi rolnictwa i gospodarki żywnościowej”;</u>
          <u xml:id="u-178.15" who="#PosełJanuszMaćkowiak">— w art. 4 ust. 4, w art. 6 ust. 1 i 2 wyrazy „ministra współpracy gospodarczej z zagranicą” zastąpić wyrazami „ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej”;</u>
          <u xml:id="u-178.16" who="#PosełJanuszMaćkowiak">— w art. 14, art. 15 ust. 3, art. 16 ust. 2 i art. 18 ust. 1, 5 i 7 wyrazy „minister współpracy gospodarczej z zagranicą” zastąpić wyrazami „minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej”.</u>
          <u xml:id="u-178.17" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Proponowane zmiany w projekcie ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą mają na celu dostosowanie przyjętych w tym projekcie rozstrzygnięć kompetencyjnych do proponowanych w projektach ustaw reformujących centrum administracyjno-gospodarcze kraju. W dotychczasowym układzie organizacyjnym rządu sprawy związane ze standaryzacją towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą leżały w gestii ministra współpracy gospodarczej z zagranicą, jednak z uwagi na przewidzianą likwidację Ministerstwa Współpracy Gospodarczej z Zagranicą istnieje pilna potrzeba rozstrzygnięcia, któremu ministrowi należy powierzyć wykonywanie zadań i obowiązków wymienionych w projekcie ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą.</u>
          <u xml:id="u-178.18" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Z uwagi na fakt, iż wszystkie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie pośle, czas już minął. Proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Już kończę, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Z uwagi na fakt, iż wszystkie sprawy związane z rolnictwem i gospodarką żywnościową skupione są dotychczas w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, a nowe rozstrzygnięcia prawne dotyczące reformowania centrum administracyjno-gospodarczego nie przewidują w tym zakresie zasadniczych zmian, uzasadniony wydaje się wniosek o włączenie problematyki standaryzacji towarów rolno-spożywczych w obrocie towarowym z zagranicą w zakres działania Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.</u>
          <u xml:id="u-180.2" who="#PosełJanuszMaćkowiak">Chciałbym dodać, że właściwie są to zmiany tylko kompetencyjne, i prosiłbym, ażeby mogły być przyjęte i żeby ustawa mogła być przyjęta jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-180.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Maćkowiak z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie zabierze głos pan poseł Mirosław Czech z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełMirosławCzech">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Unii Wolności, w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, wnikliwie rozpatrzył sprawozdanie trzech połączonych komisji z prac nad projektem ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. Podczas pierwszego czytania wyrażałem w imieniu mojego klubu daleko idący krytycyzm co do projektu tej ustawy i muszę stwierdzić, że nie wyzbyliśmy się tego krytycyzmu w stosunku do projektu zaproponowanego przez trzy połączone komisje.</u>
          <u xml:id="u-182.1" who="#PosełMirosławCzech">Otóż cele wprowadzenia ustawy według wnioskodawców to ochrona rynku polskiego przed napływem towarów niskiej jakości handlowej oraz wyeliminowanie konkurencji, jak się wyrażono, polsko-polskiej na rynkach zagranicznych - przede wszystkim poprzez dyskwalifikację towarów złej jakości. Pierwszy cel trudno w pełni zrealizować ze względu na dopuszczenie w art. 12 odstąpienia od wydania orzeczenia o jakości handlowej towarów z importu, jeżeli wynika to z umowy międzynarodowej. W porozumieniu o utworzeniu Światowej Organizacji Handlu, w odpowiednich aktach Unii Europejskiej występuje wyraźna tendencja do tego, by to kraj producenta dbał o kontrolę i ocenę eksportowanych towarów. W tym duchu zawierane są też, przypomnę, umowy międzynarodowe. Drugi cel odnosi się do eksporterów polskich. Zapisy proponowanej ustawy są dla nich niezwykle rygorystyczne. Kontroli mają być poddane wszystkie towary wysyłane z Polski, oczywiście z uwzględnieniem ilości zapisanych w stosownym rozporządzeniu, którego projekt przesłany został przez Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą do podkomisji zajmującej się niniejszym projektem, a nie będą to ilości wielkie.</u>
          <u xml:id="u-182.2" who="#PosełMirosławCzech">Tutaj rodzi się podstawowy dylemat tej ustawy, to znaczy czy kontrola jakości handlowej, która została zdefiniowana w trakcie prac podkomisji, powinna być obligatoryjna, czy ma odbywać się na dotychczasowych zasadach, to znaczy dobrowolności, i na zasadach zapisanych w kontraktach. I to jest dylemat, którego, niestety, proponowany projekt nie rozstrzyga. Podczas prac w podkomisji, a następnie na forum trzech połączonych komisji niestety nie usunięto wszystkich wad projektu (o których zresztą mówił pan poseł Kobielusz), choć nastąpiło znaczne odejście od pierwotnego projektu poselskiego. Więcej, pomimo wytężonych prac i wszechstronnych konsultacji nie udało się rozwiać podstawowej wątpliwości, czy taka niepełna ustawa - o czym będę mówił dalej - jest w tej chwili w ogóle potrzebna, skoro Rada Ministrów podjęła prace nad całościowym uregulowaniem zobowiązań Polski wynikających z podpisania i ratyfikowania układu o Światowej Organizacji Handlu i innych układów międzynarodowych, których sygnatariuszem jest Polska. Ustawa wprowadza bowiem obligatoryjne poddawanie towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą nadzorowi standaryzacyjnemu bez należytego uzasadnienia i wykazania jego niezbędności. Skoro w imporcie mogą być stosowane wyjątki, to dlaczego stwarzać wrażenie, że w gruncie rzeczy chodzi o wyeliminowanie polsko-polskiej konkurencji w eksporcie, w wypadku gdy importer zagraniczny pragnie zakupić i wprowadzić na swój rynek towary polskich producentów? Czyżby on był tak naiwny, że będzie kupował towary o złej jakości? Nie można tego w sposób inny uregulować? Wiele rozwiązań proponowanych w ustawie jest przy tym nieprecyzyjnie sformułowanych. Jednocześnie ministrowi współpracy gospodarczej z zagranicą udziela się zbyt wielu delegacji, z czym związane są trudności, o których na końcu swojego wystąpienia wspomniał poseł Maćkowiak.</u>
          <u xml:id="u-182.3" who="#PosełMirosławCzech">I jeszcze kwestia natury ogólniejszej. Jeśli chodzi o omawiany projekt ustawy, należy stwierdzić, że niestety nie doszło do precyzyjnego usytuowania tych rozwiązań w całokształcie systemu kontroli jakości towarów rolno-spożywczych zarówno w obrocie z zagranicą, jak i na rynku wewnętrznym. Zwrócił zresztą na to uwagę pełnomocnik rządu do spraw integracji europejskiej oraz pomocy zagranicznej w opinii odnoszącej się do tej ustawy. Przypomnę, że w pkt. 3 stwierdził on, że problemy, które w obecnej wersji projektu ustawy nie zostały uwzględnione, to: jako drugi punkt uzupełnienie programu badań jakości handlowej o badania mikrobiologiczne, kontrolę sanitarną, fitosanitarną oraz weterynaryjną. Czyli chodzi w gruncie rzeczy o uzupełnienie odnośnie do całego systemu, a nad takim systemem, jak skądinąd wiadomo, pracuje Rada Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-182.4" who="#PosełMirosławCzech">W tej chwili chciałbym przedstawić 15 poprawek do niniejszego projektu, które zgłaszam w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-182.5" who="#PosełMirosławCzech">Poprawka pierwsza. W tytule słowo „państwowy” zastąpić należy słowem „urzędowy”. W dalszych artykułach należy dokonać odpowiednich zmian. Jest to poprawka zaproponowana przez pełnomocnika rządu.</u>
          <u xml:id="u-182.6" who="#PosełMirosławCzech">Druga poprawka. W art. 1 ust. 2 po słowie „oraz” pozostałą część zdania skreślić i w to miejsce wpisać: „badanie zgodności jakości towarów eksportowanych z normami kraju przeznaczenia, o ile wynika to z innych przepisów lub umów międzynarodowych”. Poprawka ta bierze się ze wspomnianej przeze mnie wcześniej potrzeby równoprawnego traktowania towarów importowanych i eksportowanych z kraju.</u>
          <u xml:id="u-182.7" who="#PosełMirosławCzech">Poprawka trzecia. W art. 3 ust. 1 po słowie: „standaryzacyjnemu”, należy dodać: „z zastrzeżeniem art. 1 ust. 2”. W gruncie rzeczy art. 3 traktuje o obligatoryjności poddawania towarów przywożonych z zagranicy i wywożonych za granicę nadzorowi standaryzacyjnemu. Chodziłoby tu o uzupełnienie o to zapisane wcześniej w art. 1 ust. 2 doprecyzowanie, że ma to być zgodnie z umowami i normami międzynarodowymi czy też kraju przeznaczenia.</u>
          <u xml:id="u-182.8" who="#PosełMirosławCzech">Czwarta poprawka. W art. 7 ust. 1 należałoby również dodać po słowach: „o którym mowa w art. 3” następujący zapis: „z zastrzeżeniem art. 1 ust. 2”. Jest to poprawka z wcześniej prezentowaną przeze mnie argumentacją.</u>
          <u xml:id="u-182.9" who="#PosełMirosławCzech">Kolejna poprawka. W art. 8 pkt 1 po słowach „w miejscu” dodać następujący zapis: „o ile ocena dokonana jest na terenie siedziby bądź zakładu podmiotu zgłaszającego towar”. Przypomnę, że proponowany przez trzy połączone podkomisje zapis pkt. 1 brzmi następująco: „przedstawić towar do oceny jakości handlowej w miejscu umożliwiającym jej przeprowadzenie”. Jeśli chodzi o spełnienie tych warunków, to gdy będzie to przejście graniczne, wtedy nie spedytor na przykład czy producent towaru ma to miejsce zapewnić do kontroli, ale mają to umożliwić odpowiednie służby na granicy. A zatem to doprecyzowanie, jak się wydaje, jest tutaj bardzo potrzebne i istotne.</u>
          <u xml:id="u-182.10" who="#PosełMirosławCzech">Kolejna poprawka. W art. 8 należy skreślić pkt 4. Przypomnę, że brzmi on w sposób następujący: „wyznaczyć przedstawiciela, który będzie obecny przy ocenie jakości handlowej”. Wcześniej nigdzie nie został taki wymóg wpisany. Na jakiej to będzie podstawie — w obecności inspektora kontrolującego daną partię towaru zgłaszaną przez podmiot gospodarczy — czym się powinien ten przedstawiciel legitymować? Jeżeli on zgłasza, dysponuje wszystkimi dokumentami, jest to osoba odpowiedzialna za przewóz towaru czy za przedłożenie go do kontroli standaryzacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-182.11" who="#PosełMirosławCzech">Kolejna poprawka do art. 8 pkt 6. Po słowach: „do badań”, proponuję dodać: „w ilości niezbędnej do dokonania oceny”. Jest to uzupełnienie, jak sądzę, potrzebne, by doprecyzować, że chodzi o próbkę towaru, która jest niezbędna do kontroli.</u>
          <u xml:id="u-182.12" who="#PosełMirosławCzech">Kolejna poprawka: skreślić w art. 10 ust. 1 pkt. 3 i 4. Przypomnę, że pkt 3 brzmi następująco: „kontrolę poszczególnych faz produkcji, wytwarzania, przetwórstwa, przechowywania i transportu towaru”, natomiast pkt 4: „badanie systemów kontroli jakości prowadzonych w fazie produkcji, wytwarzania, przetwórstwa, przechowywania, transportu i otrzymanych przez nie wyników”. Nad tą poprawką dyskutowaliśmy i zgłosiliśmy ją podczas posiedzenia trzech połączonych komisji. Wydaje nam się, że tak głębokie wchodzenie w kontrolę jakości handlowej towarów, w fazę produkcji towarów rolno-spożywczych jest nieodpowiednie.</u>
          <u xml:id="u-182.13" who="#PosełMirosławCzech">Ze względu na to, że mój czas się skończył, resztę poprawek przekażę na ręce pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-182.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-183.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Mirosław Czech z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-183.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu ponownie pana posła Andrzeja Aumillera, tym razem w roli przedstawiciela Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeszcze chyba będę miał okazję po raz trzeci zabrać głos, ponieważ zostało wniesionych wiele poprawek. Ale teraz wracam do roli przedstawiciela klubu.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#PosełAndrzejAumiller">Pragnę wyrazić zadowolenie mojego klubu z tego, że projekt ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym jest przedmiotem dzisiejszych obrad. Ze względu na to, że ustawa ma chronić konsumenta i producenta, interes gospodarczy kraju oraz zapewnić wykonanie zobowiązań Polski z tytułu umów międzynarodowych, w tym umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską, jej uchwalenie jest pilne, konieczne i zasadne.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#PosełAndrzejAumiller">Zmiany społeczno-ustrojowe i przemiany gospodarcze spowodowały dezaktualizację przepisów prawnych stanowiących podstawę prawną działalności urzędowej służby wykonującej kontrolę jakości handlowej towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. W dobie prac integracyjnych sprawne funkcjonowanie wyspecjalizowanej państwowej służby kontroli jakości handlowej ma szczególne znaczenie zarówno dla polskiego eksportu, jak i dla rynku wewnętrznego. Określone w projekcie ustawy zadania Centralnego Inspektoratu Standaryzacji zapewniają realizację potrzeb wynikających z przemian ustrojowych i gospodarczych. Dokładne sprecyzowanie w art. 8 obowiązków podmiotów zgłaszających towar do oceny jakości handlowej i precyzyjne określenie obowiązków i uprawnień inspektorów standaryzacyjnych w art. 11 i 12 dają rękojmię prawidłowego wykonania zadań i funkcjonowania tej służby. Enumeratywne wyliczenie w art. 11 okoliczności, kiedy inspektor może odstąpić od dokonania oceny jakości handlowej towaru, eliminuje dowolność.</u>
          <u xml:id="u-184.3" who="#PosełAndrzejAumiller">Art. 13 projektu ustawy umożliwia podmiotowi dokonującemu obrotu z zagranicą odwołanie się od orzeczeń inspektora standaryzacji. Zapewnia to usunięcie ewentualnych pomyłek czy błędów oraz ochronę prawną słusznych interesów stron. Mając na uwadze to, że odwołanie ma rozpatrywać komisja rzeczoznawców Centralnego Inspektoratu Standaryzacji, powoływana każdorazowo przez dyrektora Centralnego Inspektoratu Standaryzacji, można by sądzić, że nie zapewnia to obiektywizmu w ocenie. Jednak specyfika czynności orzekania o jakości handlowej wymaga fachowców wysokiej klasy, legitymujących się wysokim poziomem wiedzy i doświadczenia, fachowców, którzy orzekają, czy towar posiada cechy towaru ustalone w normach i przepisach międzynarodowych lub kraju przeznaczenia, czy spełnia wymogi z zakresu klasyfikacji, opakowania, prezentacji, znakowania, przechowywania i transportu. Zasadne są więc postanowienia art. 13, ponieważ zapewniają szybkie, sprawne i fachowe rozstrzygnięcie w ramach odwołania.</u>
          <u xml:id="u-184.4" who="#PosełAndrzejAumiller">Pragnę też zwrócić uwagę na postanowienia art. 18. Fakt, że minister współpracy gospodarczej z zagranicą może upoważnić inne jednostki organizacyjne wybrane w drodze konkursu ofert do wykonywania w całości lub w części zadań urzędowej kontroli jakości, świadczy o dostosowywaniu uregulowań prawnych do potrzeb gospodarki wolnorynkowej. Jednocześnie postanowienia ust. 4 tego artykułu zapewniają, że osoby dokonujące oceny i orzekające o jakości towarów na podstawie upoważnienia będą spełniały wymogi przewidziane w art. 16. Zapewnia to fachowość, a tym samym wiarygodność.</u>
          <u xml:id="u-184.5" who="#PosełAndrzejAumiller">Centralny Inspektorat Standaryzacji, zgodnie z art. 4, jest państwową jednostką organizacyjną i podlega naczelnemu organowi administracji państwowej. Słuszne są zatem postanowienia art. 22 upoważniające ministra pracy i polityki socjalnej do określenia zasad wynagradzania pracowników Centralnego Inspektoratu Standaryzacji. Pozwoli to na uwzględnienie specyfiki tej jednostki przy opracowywaniu tabel stanowisk, zaszeregowań i kwalifikacji.</u>
          <u xml:id="u-184.6" who="#PosełAndrzejAumiller">Klub Unii Pracy jest przekonany, że uchwalenie tej ustawy zapewni wprowadzanie na rynek krajowy towarów rolno-spożywczych o odpowiedniej jakości handlowej z zagranicy i będzie sprzyjać konkurencyjności polskich towarów rolno-spożywczych wywożonych za granicę.</u>
          <u xml:id="u-184.7" who="#PosełAndrzejAumiller">Panie i Panowie Posłowie! Wolny rynek dość powszechnie kojarzony jest z brakiem jakichkolwiek norm, standardów, przepisów, nadzoru itp. W tym kontekście ustawę o państwowym nadzorze standaryzacyjnym należy również uważać za stabilizującą warunki handlu zagranicznego, szczególnie eksportu żywności do krajów Unii Europejskiej. Nasila się tam konkurencja pozacenowa, w której główny nacisk kładzie się na jakość, przestrzeganie norm i standardów. Na przykład niska jakość importowanego z Polski produktu i, co oczywiste, niska cena nawet w przypadkach jednostkowych powodują uruchomienie mechanizmu cen minimalnych. Polega to na nakładaniu opłat wyrównawczych i jest bardzo dotkliwe dla polskich eksporterów — wystarczy, że jeden dostawca sprzedaje towar po zaniżonych cenach, by restrykcją zostali objęci wszyscy.</u>
          <u xml:id="u-184.8" who="#PosełAndrzejAumiller">W imieniu Parlamentarnego Klubu Unii Pracy wnoszę o uchwalenie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-184.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Aumillerowi reprezentującemu Unię Pracy.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Wilka reprezentującego Federacyjny Klub Parlamentarny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełKazimierzWilk">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Federacyjnego Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform i Konfederacji Polski Niepodległej przedstawię nasze stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o państwowym nadzorze standaryzacyjnym towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. Konieczność powołania służby kontroli jakości dostrzeżono już w dwudziestoleciu międzywojennym. Reaktywowano ją po wojnie, tworząc przy ministrze handlu zagranicznego Centralny Inspektorat Standaryzacji Artykułów Rolniczych i Spożywczych. Od czasu przejścia do gospodarki rynkowej istnieje potrzeba skutecznej kontroli nadzoru nad poziomem jakości towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. Dotychczas uregulowano mocą ustaw kontrolę i nadzór zdrowotno-sanitarny (ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, ustawa o ochronie roślin uprawnych przed chorobami, szkodnikami i chwastami), natomiast nie uregulowano przepisów prawnych dotyczących kontroli jakości towarów rolno-spożywczych w obrocie z zagranicą. System funkcjonujący w Polsce jest niepełny, albowiem nie obejmuje jakości handlowej, w którą nie ingeruje kontrola sanitarna. Ta luka prawna stwarza możliwość dostępu na polski rynek produktów o prawidłowych parametrach zdrowotnych, lecz o złej jakości. Tym samym, jak już wcześniej panowie posłowie to podkreślali, interes polskiego producenta i konsumenta nie jest chroniony w pełni.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełKazimierzWilk">Chciałem w imieniu mojego klubu zgłosić poprawkę, ale niestety została już zgłoszona; pozostaje więc poprzeć poprawkę pana posła Maćkowiaka z PSL, sugerującą, aby Centralny Inspektorat Standaryzacji podlegał ministrowi rolnictwa. Kwestia ta dotyczy przede wszystkim planowanej reformy centrum. Mój klub będzie głosował za uchwaleniem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-186.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Kazimierz Wilk z Federacyjnego Klubu Parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#komentarz">(Poseł Marian Król: Panie marszałku, czy można zadać pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pytanie? Proszę bardzo. Sprawozdawca jeszcze zabierze głos i wówczas na nie odpowie.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę bardzo, pan poseł Król.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PosełMarianKról">Panie marszałku, chciałbym zadać pytanie panu posłowi sprawozdawcy, bo nie usłyszałem w wygłoszonym sprawozdaniu, czy ustawa, którą dziś omawiamy, jest zgodna z rozwiązaniami prawnymi Unii Europejskiej. Dotyczy to chociażby dwóch zarządzeń Rady Unii - dyrektywy 89/397 EEC z czerwca 1989 r. oraz dyrektywy 93/99 EEC z 29 października 1993 r. Te dyrektywy dotyczą upoważnienia do przeprowadzenia kontroli przez inne podmioty.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PosełMarianKról">I druga sprawa. Może byłem mało spostrzegawczy, ale prosiłbym, by pan poseł sprawozdawca wyjaśnił mi, czy istnieje zagrożenie niezgodności tej ustawy z ustawą o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym. Bo ta ustawa wciąż sygnalizuje: CIS, CIS, CIS, a przecież są inne podmioty prawa handlowego, na przykład Polcargo, które mają upoważnienia do prowadzenia tego typu badań. Czy w tym wypadku nie eliminuje się innych podmiotów prawnych, które świadczą w tym zakresie usługi? Chodzi mi o to, czy to nie narusza równoprawności podmiotów gospodarczych działających w tym zakresie. Przepraszam, być może to wynika z mojej nieuwagi, ale chciałbym, żeby pan poseł mi te wątpliwości wyjaśnił.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo proszę pana posła sprawozdawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może zacznę od wypowiedzi posła Króla. Muszę powiedzieć z tej trybuny, że długo czekaliśmy na opinię Biura Pełnomocnika Rządu ds. Integracji Europejskiej, chyba prawie pół roku. Podczas prac komisji wielokrotnie się o nią zwracaliśmy i dopiero na interwencję marszałka, a potem posła Szymańskiego otrzymaliśmy opinię, która mówi o zgodności proponowanych uregulowań z prawem Unii Europejskiej. Mam tę opinię i służę nią koledze posłowi.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#komentarz">(Poseł Marian Król: Dziękuję.)</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#PosełAndrzejAumiller">Podkreślałem zarówno w przemówieniu klubowym, jak i w sprawozdaniu to, że przełamany został monopol CIS. Bo do tej pory to był CIS, a teraz ma być urząd państwowy i minister współpracy gospodarczej z zagranicą — art. 18 — może upoważnić wybrane w drodze konkursu ofert podmioty prowadzące działalność gospodarczą lub inne jednostki organizacyjne do wykonywania w całości lub w części zadań, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, to jest: „Do zadań Centralnego Inspektoratu Standaryzacji należy w szczególności: 1) dokonywanie oceny towarów (...) 2) wykonywanie badań laboratoryjnych” i inne.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#PosełAndrzejAumiller">Chciałem również powiedzieć, że w art. 19 podchodzi się w sposób rynkowy i europejski do badań: „Badania laboratoryjne, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, wykonywane są przez laboratoria badawcze Centralnego Inspektoratu Standaryzacji oraz laboratoria badawcze akredytowane w krajowym systemie badań i certyfikacji”. Każde laboratorium będzie musiało się poddać certyfikacji, uzyskać akredytację i wtedy wynik tego badania jest uznawany na całym świecie. Tak bym tutaj posłowi Królowi odpowiedział.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#PosełAndrzejAumiller">Teraz co do wystąpienia posła Maćkowiaka. Nie wiem, to musi Wysoka Izba zadecydować... Nie wiem też, czy jest na sali przedstawiciel rządu, który mógłby się wypowiedzieć. Na razie Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą istnieje. Prace nad reformą centrum trwają, ale nie wiadomo, kiedy się zakończą. Czy będzie to uchwalone zgodnie z poprawkami? - zobaczymy. Jeśli zostanie zlikwidowane to ministerstwo, wtedy można podporządkować CIS ministrowi rolnictwa. O tym, czy można już dziś podporządkować Centralny Inspektorat Standaryzacji ministrowi rolnictwa, powinna zadecydować Wysoka Izba. Teraz - wskutek tylu poprawek Unii Wolności - będziemy mogli się do tego odnieść również podczas posiedzeń połączonych komisji.</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#PosełAndrzejAumiller">Co do wystąpienia posła Czecha, to szkoda, że stało się tradycją klubu Unii Wolności wprowadzanie poprawek. Jest bowiem wilcze, zbójeckie prawo posła, że można zgłosić poprawki i ustawę z powrotem skierować do komisji. Szkoda, że to nie były wnioski mniejszości zgłoszone podczas ostatniego posiedzenia połączonych komisji. Dzisiaj mielibyśmy głosowanie. Przy okazji sprawozdania omówiłbym te poprawki. Jak byście je zgłosili, toby się znalazły w sprawozdaniu. To jest jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#PosełAndrzejAumiller">Szkoda, że ta debata odbywa się o godz. 23, tak jak zawsze debaty nad sprawami rolnictwa. Szkoda, że społeczeństwo polskie nie usłyszy tej debaty w transmisji telewizyjnej. Wówczas by się dowiedziało, komu zależy na tym, żeby sprowadzano do Polski cytryny, z których sok nie leci, że kupuje się pomarańcze przemysłowe, wkłada w siateczki i sprzedaje dzieciom jako pomarańcze konsumpcyjne.</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#PosełAndrzejAumiller">Zgoda, importer Polak się na to godzi i kupuje od eksportera hiszpańskiego, ale nie płaci jak za pomarańcze czy cytryny przemysłowe, tylko jak za konsumpcyjne. Polak za banany czy cytryny płaci tyle samo, ile kosztują w Niemczech, we Francji. Dlaczego więc ma jeść gorszy towar? Czemu ma się ktoś na tym dorabiać? Czyj to jest interes? Następny przykład to kawa, którą się sprowadza. Państwo pijecie kawę, która wykończy wam wątroby, nawet raka wątroby od tego można się nabawić. Zaśmiecona, robaczywa i do tego stęchła, suszy się ją potem, żeby ją ewentualnie można było sprzedać. Nie chcę z trybuny powiedzieć, jakie firmy w Polsce taką „dobrą” kawę oferują naszemu społeczeństwu, tym powinien się zająć Centralny Inspektorat Standaryzacji.</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#PosełAndrzejAumiller">A w drugą stronę — wystarczy jeden tylko niechlujny eksporter, mamy przykład tegorocznych szparagów. Teraz Niemcy już nie chcą szparagów, jest wysyp wszędzie i musi być superjakość. Jeden, drugi, trzeci mały eksporter, nie przygotowany, wysyła towar i powoduje, że zahamowuje się eksport i tracą porządni, uczciwi producenci. Tak to wygląda. Każdy produkt źle oznakowany, źle opakowany, wysłany z Polski sprawia, że traci na tym polski towar. Jeżeli nie będziemy strzec należycie naszego producenta uczciwego, porządnego, zawsze będziemy mieć saldo ujemne w eksporcie.</u>
          <u xml:id="u-190.9" who="#PosełAndrzejAumiller">A teraz stawiam pytanie: W czyim leży interesie obrabianie w komisjach tej ustawy przez półtora roku? W czyim leży interesie, żeby jeszcze może po wakacjach tę ustawę uchwalać? I to są pytania, które należałoby postawić nie o wpół do dwunastej w nocy, tylko przed południem. My zaś przed południem dzień w dzień podczas każdego posiedzenia Sejmu debatujemy nad sprawami, które nie mają nic wspólnego z gospodarką. Zastanawiamy się, czy ktoś wyniósł, doniósł, zrobił to czy tamto.</u>
          <u xml:id="u-190.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jeśli mogę spytać, czy pan poseł Czech był członkiem komisji, która...</u>
          <u xml:id="u-191.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: Tak, był - i podkomisji.)</u>
          <u xml:id="u-191.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Był członkiem. Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-191.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Rozumiem, że pytań już nie ma do pana posła sprawozdawcy. Wszyscy, którzy mieli się wypowiedzieć, już się wypowiedzieli.</u>
          <u xml:id="u-191.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zamykam zatem dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-191.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania, jak to usłyszeliśmy, zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy szereg poprawek, Prezydium Sejmu proponuje ponownie skierować projekt ustawy do Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Stosunków Gospodarczych z Zagranicą oraz Komisji Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-191.7" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Oczywiście jeśli takie sprawozdanie zostanie przedstawione we właściwym terminie, to znaczy jutro, to do głosowania będziemy mogli przystąpić w piątek rano i postulat szybkości działania zostanie spełniony.</u>
          <u xml:id="u-191.8" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-191.9" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-191.10" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przed przystąpieniem do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego chcę powiedzieć, że jeśli na sali są posłowie, którzy oczekują na punkt następny, dotyczący konsolidacji banków, to z prawdziwą przykrością muszę ich powiadomić, że dzisiaj już tego punktu nie będziemy rozpatrywać, przełożymy go na jutro.</u>
          <u xml:id="u-191.11" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej (druk nr 1147 i 1706).</u>
          <u xml:id="u-191.12" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Joannę Staręgę-Piasek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjemność i obowiązek przedstawić sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Samorządu Terytorialnego oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">To, że trzy komisje utworzyły podkomisję pracującą nad tą ustawą, dowodzi, jak duży był zasięg i zakres zmian. Abyśmy dokładnie mogli ocenić kierunek tych zmian, chcę dosłownie w trzech zdaniach - z powodu późnej pory - przypomnieć istotę instytucji pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Po pierwsze, jest to jeden z elementów - choć nie jedyny - systemu zabezpieczenia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-192.3" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Po drugie, istotą tej instytucji jest pomoc udzielana - w kontekście indywidualnej sytuacji - rodzinie.</u>
          <u xml:id="u-192.4" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Po trzecie, z racji charakteru tej pomocy, jest ona świadczona przez fachową, dobrze przygotowaną, specjalistyczną kadrę.</u>
          <u xml:id="u-192.5" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Po czwarte, celem pomocy, istotą pomagania jest tak pomóc, ażeby nie wiązać z instytucją pomocy społecznej w każdej sytuacji, w której jest to możliwe, natomiast osoby, rodziny starać się maksymalnie usamodzielnić.</u>
          <u xml:id="u-192.6" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Można więc powiedzieć, że te cztery główne zasady przyświecały zmianom, które za chwilę przedstawię.</u>
          <u xml:id="u-192.7" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiany mają trojaki charakter. Jedne, które będę się starała omówić maksymalnie krótko, to zmiany o charakterze technicznym, redakcyjnym, uściślającym dotychczasowe zapisy. Drugi rodzaj zmian wynika z tego, iż poprzednia zmiana ustawy o pomocy społecznej miała miejsce trzy lata temu i w związku z tym życie niejako narzuciło konieczność ich wprowadzenia. Trzeci rodzaj zmian, może najistotniejszy, zmieniający, poszerzający nieco zakres pomocy społecznej, wiąże się z przystosowaniem tej ustawy do znaczniejszych, poważniejszych zmian okresu transformacji. Pozwolę sobie - w zależności od charakteru zmian - bądź dłużej, bądź krócej poszczególne zmiany omówić.</u>
          <u xml:id="u-192.8" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 1 dotycząca art. 1 ust. 2 ma charakter redakcyjny. Wymienia się mianowicie — podobnie również w dalszych artykułach — organizacje pozarządowe, związki i struktury pozarządowe (ciągle nam brakuje właściwego określenia tego typu struktur) współpracujące, współdziałające z pomocą społeczną. Pozwolę sobie przytoczyć tutaj ten artykuł: „Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie z organizacjami społecznymi, kościołem katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi”. Podobne brzmienie pojawia się w kolejnych artykułach — poza art. 1 — w art. 12, 25, 47 ust. 1 i 3. Ujednolicenie tego zapisu ma charakter porządkowy, ale równocześnie w pewnym sensie ustawowo mocujący konieczność kooperacji pomiędzy administracją rządową, samorządową a — mówię tutaj w skrócie — organizacjami pozarządowymi.</u>
          <u xml:id="u-192.9" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 2 - dodanie po art. 2 art. 2a i 2b. Jest to wprowadzenie słowniczka, który ujednolica, wyjaśnia cały szereg pojęć.</u>
          <u xml:id="u-192.10" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">W pkt. 1 precyzuje się pojęcie rodziny, bardzo często pojawiające się w ustawie, związane m.in. z tym, że pomoc społeczna adresowana jest do rodziny jako całości. Mówi się, iż rodzina to osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku i - co jest szalenie ważne - wspólnie zamieszkujące i wspólnie gospodarujące, czyli jest to specjalnie rozumiane pojęcie rodziny na użytek tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-192.11" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Pkt 2 definiuje dochody rodziny. Sporo było dyskusji na posiedzeniu podkomisji w sprawie definicji dochodów rodziny. Główny spór dotyczył tego, czy bierzemy dochód rodziny netto czy dochód rodziny brutto. Zostało ustalone, iż bierzemy pod uwagę dochód netto. Wymieniono wszystkie składowe dochodu, rzeczywistego wpływu, bez względu na źródło i tytuł uzyskania. Jest on pomniejszony o kwotę w wysokości alimentów ustalonych na podstawie wyroku lub ugody sądowej, świadczonych na rzecz osób poza rodziną; również nie wlicza się do dochodu świadczeń o charakterze jednorazowym.</u>
          <u xml:id="u-192.12" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Pkt 3. Pojęcie niepełnosprawności, podobne czy prawie identyczne z definicją niepełnosprawności wprowadzaną w nowelizowanych w tej chwili innych ustawach - o zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych oraz w części ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym dotyczącej orzecznictwa.</u>
          <u xml:id="u-192.13" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Pkt 4. Niezdolność do pracy z tytułu inwalidztwa - nie budzi to specjalnej kontrowersji. Odsyła się do ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, gdyż jest to definicja analogiczna do tej, która występuje w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.</u>
          <u xml:id="u-192.14" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Pojęcie sieroctwa, pojęcie świadczenia nienależnie pobranego, pojęcie jednostek organizacyjnych pomocy społecznej - chodzi o to, ażeby już w dalszych częściach ustawy tym pojęciem operować i rozumieć pod nim te wszystkie elementy struktury pomocy społecznej. To samo dotyczy ośrodków wsparcia.</u>
          <u xml:id="u-192.15" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Art. 2a ust. 2 - sprawa bardzo trudna dla tej ustawy i innych ustaw o charakterze społecznym: W jaki sposób liczyć dochody rodzin utrzymujących się z gospodarstwa rolnego? Proponuje się, aby na użytek ustawy przyjąć, iż z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 100 zł, i dochody uzyskiwane przez rodzinę z gospodarstwa rolnego i z innych źródeł sumuje się.</u>
          <u xml:id="u-192.16" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Nowy art. 2b odnosi się do świadczeń, które przysługują osobom posiadającym obywatelstwo polskie zamieszkującym i przebywającym na terenie Rzeczypospolitej oraz cudzoziemcom zamieszkującym i przebywającym na terenie Polski. (Ustawa o cudzoziemcach, która jest w Sejmie i nad którą się toczą prace, jest zsynchronizowana z tym zapisem.).</u>
          <u xml:id="u-192.17" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 3 dotycząca art. 3; zmienia się nazwę jednej z wymienionych dysfunkcji — dotychczasowe brzmienie: „upośledzenie fizyczne i umysłowe” zastępuje się pojęciem „niepełnosprawności”.</u>
          <u xml:id="u-192.18" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Dość istotna jest zmiana 4 dotycząca art. 4 ust. 1. To jest istotna zmiana i wydaje się, że z doświadczeń dotyczących funkcjonowania ustawy o pomocy społecznej wynika, że ze wszech miar pożądana. Mianowicie kryterium dochodu uzależnia się od struktury rodziny. Inna wysokość dochodu uprawnia do korzystania z pomocy społecznej w sytuacji, w której osoba gospodaruje samodzielnie, a inna wysokość dochodu, jeżeli w strukturze rodziny są dzieci poniżej i powyżej 15 roku życia. Ma to bardzo duże znaczenie dla pomocy społecznej, jest to dosyć istotna zmiana uzależniająca możliwość czy prawo do uzyskania świadczenia od rzeczywistych potrzeb.</u>
          <u xml:id="u-192.19" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">W art. 4 ust. 2, na co chcę zwrócić uwagę, mówi się o tym, iż kwoty wymienione w ust. 1 podlegają waloryzacji, i odsyła się do art. 35a. Najkrócej mówiąc, waloryzacja w ustawie o pomocy społecznej ma charakter cenowy, co jest ze wszech miar uzasadnione, albowiem istotne jest, ażeby za dochody, które osiąga rodzina, uzupełnione świadczeniami pieniężnymi z pomocy społecznej, właściwie można było kupić to samo czy kupić tyle tego samego, bez względu na inflację. Do spraw waloryzacji wrócę przy art. 35a.</u>
          <u xml:id="u-192.20" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Dotychczas kryterium przyznania świadczeń pomocy społecznej było uzależnione od najniższej emerytury. Wprowadzenie zapisów kwotowych z jednej strony, powiedziałabym: teoretyków, może budzić pewne zastrzeżenia, lecz zostało dosyć pozytywnie przyjęte przez praktyków, albowiem w relacji z klientem pomocy społecznej jest dosyć jasna sytuacja wtedy, kiedy zarówno podopieczny, jak i pracownik socjalny operują kwotami.</u>
          <u xml:id="u-192.21" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 5 ma charakter redakcyjny. Pozwolę sobie tego w szczegółach nie omawiać, chyba że byłyby pytania.</u>
          <u xml:id="u-192.22" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 6 odpowiada na szereg kontrowersji, kwestii, które powstawały, szczególnie na poziomie samorządów. Zapis ten daje podstawę do tego, ażeby w sytuacji, kiedy nie ma współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, a także w wypadku nie uzasadnionej odmowy podjęcia pracy przez osobę bezrobotną była możliwość albo wstrzymania świadczeń, albo odmowy przyznania świadczeń. Jest to dodatkowy instrument, dodatkowy oręż, można by powiedzieć, w rękach pracowników socjalnych, który ma pomagać pracownikom socjalnym w dokładnym zaadresowaniu pomocy, a także takiej formy i takiej jej wysokości, która byłaby skuteczna. Jeżeli jest opór we współdziałaniu, jeżeli jest niechęć do współdziałania, jeżeli jest tylko chęć sięgnięcia do wspólnych pieniędzy bez chęci, deklaracji wyjścia z tej trudnej sytuacji, pomoc społeczna może nie być udzielona.</u>
          <u xml:id="u-192.23" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 7 to skreślenie art. 7 z poprzedniej wersji, mówiącego o cudzoziemcach, o uprawnieniach cudzoziemców i obcokrajowców do korzystania z pomocy społecznej. Konsumuje ten dawny art. 7 - art. 2b.</u>
          <u xml:id="u-192.24" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 8 dotycząca art. 10 ma charakter porządkowy — skreślenie powoływania się na poszczególne artykuły przy poszczególnych zapisach. W lit. b zamiast „świadczeń leczniczych” wprowadza się pojęcie „świadczenia zdrowotne”, podobnie jak w ustawach dotyczących ochrony zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-192.25" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">W zmianie 9 dotyczącej art. 11 i 12 wymienia się zadania zlecone gminie. Zmieniona zostaje kolejność i pojawiają się nowe zadania, głównie wynikające z ustawy psychiatrycznej, konsumujące zapisy w ustawie psychiatrycznej, dotyczące specjalistycznych usług opiekuńczych, organizowania i prowadzenia środowiskowych domów samopomocy. Dodatkowy zapis to pkt 7 w art. 11, który mówi o tym, że zadania wynikające z rządowych programów pomocy społecznej bądź innych ustaw mających na celu ochronę poziomu życia osób i rodzin mogą być realizowane jako zadania własne po zapewnieniu odpowiednich środków. Ostatnie lata pokazały, że instytucji pomocy społecznej niejako zostały zlecone takie zadania, jak zasiłki rodzinne, jak swego czasu dopłaty mieszkaniowe, jak świadczenia wynikające z ustawy o planowaniu rodziny i ochronie macierzyństwa, wychodzące poza zakres tej ustawy. Taki zapis daje więc podstawę zlecania pomocy społecznej innych zadań, które wykraczają poza tę ustawę.</u>
          <u xml:id="u-192.26" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Art. 12 - zadania wojewody w zakresie pomocy społecznej. Częściowo jest to zmiana kolejności zapisów, uporządkowanie. Po drugie, wchodzą zadania również z ustawy psychiatrycznej i trzy zapisy, które wynikają z propozycji standaryzacji domów pomocy społecznej i z prowadzenia rejestru wydawania i cofania zezwoleń na prowadzenie domów pomocy społecznej, a także sprawowania fachowego nadzoru nad standardem usług socjalnych. 12 zadanie, które wynika z ustawy m.in. o cudzoziemcach, mówi o koordynowaniu przez wojewodę działań z zakresu integracji ze społeczeństwem osób posiadających status uchodźcy. Jest to dosyć ważne, ponieważ nie ma żadnej innej regulacji prawnej na poziomie wykonawczym, która by się zajmowała problemem uchodźców.</u>
          <u xml:id="u-192.27" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 10 jest zapisem tego, co praktycznie funkcjonuje w pomocy społecznej, mianowicie pomocy w zapewnieniu posiłku. Zapis ten mówi, że pomoc przyznana dzieciom i młodzieży w okresie nauki w szkole może być realizowana w formie zakupu posiłków. Praktyka, która w pomocy społecznej istnieje, a która formalnie nie miała podstaw prawnych.</u>
          <u xml:id="u-192.28" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 11 dotycząca art. 18 porządkuje w gruncie rzeczy usługi opiekuńcze, daje również delegację dla gminy, ażeby gmina w drodze uchwały ustaliła szczegółowe zasady odpłatności za usługi opiekuńcze, te, które należą do zadań własnych gminy. I z ustawy psychiatrycznej delegacja dla dwóch ministrów: ministra pracy i ministra zdrowia, dotycząca uregulowania w drodze rozporządzenia rodzaju usług i kwalifikacji osób świadczących specjalistyczne usługi opiekuńcze realizowane w formie zadania zleconego gminom.</u>
          <u xml:id="u-192.29" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 12 do art. 19 ma charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-192.30" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 13 do art. 20 i 21. Art. 20 dotyczy standaryzacji, o której wspomniałam, zapisów mówiących o tym, jakiego typu opiekę zapewnia dom pomocy społecznej, co się dzieje w sytuacji, w której domy pomocy społecznej nie spełniają określonego standardu. Reguluje sprawę dosyć trudną w tej chwili - uprawnień do świadczeń zdrowotnych, które przysługują mieszkańcom domów pomocy społecznej. Ta sytuacja była nie uregulowana, nie było wiadomo, czy za mieszkańców domów pomocy społecznej i ich potrzeby zdrowotne... W jakim stopniu pokrywa to dom pomocy społecznej, w jakim stopniu korzystają z innych uprawnień. Poza tym to właściwie zmiana porządkowa i nowych elementów tutaj nie ma. Art. 21 - również zmiana 13 - są to sprawy porządkujące formy funkcjonowania domów pomocy społecznej i ośrodków wsparcia, co wchodzi w zakres świadczeń w obu tych instytucjach.</u>
          <u xml:id="u-192.31" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 14 dotycząca art. 22 - w gruncie rzeczy jest to zmiana redakcyjna nie wnosząca niczego nowego, ale ważna z punktu widzenia jednoznacznego rozumienia.</u>
          <u xml:id="u-192.32" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 15 dotyczy ważnej dosyć sprawy - z poradnictwa specjalistycznego, z pomocy socjalnej mogą korzystać rodziny niezależnie od dochodu, który uzyskują.</u>
          <u xml:id="u-192.33" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 16 do art. 24 lit. b - jest to delegacja dla rady gminy, ażeby ustaliła zasady oraz tryb przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na gospodarcze usamodzielnienie. Jest to jedno z zadań własnych gminy.</u>
          <u xml:id="u-192.34" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 17, mówiłam o tym wcześniej, dotyczy organizacji pozarządowych, jednolitego brzmienia, gdy się wymienia te organizacje.</u>
          <u xml:id="u-192.35" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 18 dotycząca art. 27 praktycznie ma charakter redakcyjny - część zapisów w dotychczasowym art. 27 wypadła. Ale również w ust. 2 mówi się o tym, że nie może być zbiegu świadczeń z pomocy społecznej i z ubezpieczenia społecznego; to dosyć ważne.</u>
          <u xml:id="u-192.36" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Również w nieco innej formie wprowadza się - ale nie ma tutaj zmian merytorycznych - zapis dotyczący zasiłku wyrównawczego, który przysługuje osobie samotnej niezdolnej do pracy z powodu wieku i inwalidztwa. Ust. 5 wymienia kwotę zasiłku stałego. Zasiłek stały, o którym mowa w ust. 1, wynosi 250 zł miesięcznie.</u>
          <u xml:id="u-192.37" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">W ust. 6 jest pewna zmiana. Mówi się o tym, iż zasiłek stały wyrównawczy nie może być wyższy niż zasiłek stały. Z powodu pewnego błędnego zapisu zdarzało się tak, iż zasiłek wyrównawczy przekraczał wysokość zasiłku stałego, co właściwie niczym nie było uzasadnione. Jest tutaj również taki zapis, który mówi, że zasiłek stały wyrównawczy nie może być niższy niż 10 zł.</u>
          <u xml:id="u-192.38" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 19 polega na dodaniu nowego art. 27a, w którym wprowadza się nową instytucję, powiedziałabym, w obrębie pomocy społecznej, nowy rodzaj świadczenia - jakim jest renta socjalna. Ale nie jest to nowe świadczenie w sensie zakresu i uprawnionych do tego świadczenia, jest to nowa nazwa świadczenia. Dotychczas to uprawnienie nazywało się zasiłkiem stałym. Jest to w pewien sposób uzasadnione, bowiem jest to powolne przybliżanie się do tych zmian, które będą następowały w wyniku zmian systemu ubezpieczeń społecznych. To jest renta socjalna dla osób całkowicie niezdolnych do pracy i z powodu inwalidztwa, które powstało przed 18 rokiem życia.</u>
          <u xml:id="u-192.39" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">W art. 27a ust. 2 mówi się również i o tym, że prawo do renty socjalnej przysługuje osobom, których inwalidztwo powstało po 18 roku życia, ale w okresie studiów. Ten zapis był w art. 63 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Przepraszam, że nie powołuję się w tym momencie na ustęp. Konsumuje ten zapis ustawa o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-192.40" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">W art. 27a ust. 3 mówi się o tym, iż renta socjalna wynosi 250 zł miesięcznie i jest waloryzowana cenowo tak, jak mówiłam o tym wcześniej i o czym dokładnie mówi art. 35a.</u>
          <u xml:id="u-192.41" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Ust. 4 tegoż artykułu mówi o zbiegu świadczeń i o konieczności wyboru tego świadczenia, które dla danej osoby wydaje się korzystniejsze przy zbiegu świadczeń z ubezpieczenia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-192.42" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Ust. 5 w art. 27a wprowadza dość ważne rozwiązanie, mianowicie osoba, która nabyła prawo do renty socjalnej, otrzymuje tę rentę socjalną, może podejmować pracę, natomiast jej wynagrodzenie nie może przekraczać wysokości renty socjalnej. Jest to bardzo ważna sprawa, dlatego że są to osoby niepełnosprawne od urodzenia, które wykonują pracę bardzo często za bardzo niskie wynagrodzenie, ale nie sprawa wynagrodzenia jest najważniejsza, tylko możliwość przejawiania pewnej aktywności w formie pracy. A to wynagrodzenie ma charakter w większym stopniu, powiedziałabym, psychologiczny, umacniający, podwyższający pozycję osób podejmujących pracę niż rzeczywiste wynagrodzenie. Ta sprawa była często podnoszona.</u>
          <u xml:id="u-192.43" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Decyzja o przyznaniu renty socjalnej nie wymaga przeprowadzenia wywiadu rodzinnego, nie ma takiego obowiązku — w wypadku wszystkich innych świadczeń przyznanie świadczenia poprzedzone jest wywiadem rodzinnym — ale też nie ma przeciwwskazań do przeprowadzenia wywiadu rodzinnego. Oba te świadczenia: renta socjalna i zasiłek stały — szczególnie renta socjalna — w praktyce są przyznawane na długi okres, bardzo często do końca życia. Zwracam uwagę na rentę socjalną właśnie w kontekście zapowiadanych zmian w systemie ubezpieczeń społecznych.</u>
          <u xml:id="u-192.44" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 20 obejmuje art. 28–31. W art. 28 są to właściwie zmiany redakcyjne. W art. 29 ust. 1 wprowadza się dodatek dla kobiet w ciąży, które otrzymują zasiłek stały w formie kwotowej — 65 zł miesięcznie, waloryzowanej, jak powiadam, zgodnie z zapisem zawartym w art. 35, czyli jest to przejście na zapis kwotowy. Pozostałe zapisy mają charakter porządkowy.</u>
          <u xml:id="u-192.45" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">W art. 31 jest mowa o zasiłku okresowym z pomocy społecznej, który jest przyznawany ze względu na: długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, brak możliwości zatrudnienia, brak uprawnień do renty rodzinnej po osobie, na której ciążył obowiązek alimentacyjny oraz - ust. 1 pkt 5 zawierający bardzo ważny zapis, niejako antycypujący zapisy w innych ustawach - możliwości utrzymania bądź nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Może być tak, że na przykład składka na ubezpieczenie zdrowotne będzie ważniejsza i słuszniejsza z wielu powodów - również ekonomicznych - ale też i z powodu dostępności do opieki zdrowotnej; chodzi o to, ażeby za tych wszystkich, którzy nie mogą tej składki zapłacić, zapłaciła instytucja pomocy społecznej, w tym najniższym wymiarze. To zresztą jest zsynchronizowane z zapisami w ustawie, nad którą toczą się obecnie prace, o ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu ubezpieczenia zdrowotnego i może być skuteczniejsze, lepsze, nie przywiązujące na stałe do pomocy, niż fakt, iż ktoś, kto korzysta z pomocy społecznej, nie płacił ubezpieczenia, ma prawo do bezpłatnego świadczenia. Ust. 4, z racji wprowadzonych zapisów kwotowych, mówi o tym, że zasiłek okresowy ustala się do wysokości stanowiącej różnicę między dochodem ustalonym na podstawie art. 4 ust. 1 a posiadanym dochodem, nie niższej jednak niż 10 zł na rodzinę. Wbrew pozorom jest to bardzo ważna zmiana, albowiem czyni z zasiłku okresowego zasiłek adresowany do całej rodziny. W poprzednich zapisach był on ustalony, tzn. wysokość zasiłku była ruchoma, ale była ustalona górna wysokość. W tej chwili górna wysokość zasiłku będzie uzależniona od struktury rodziny. Mówiłam o tym, omawiając art. 4 ust. 1. W zależności od struktury rodziny będzie różna wysokość górnej granicy zasiłku okresowego.</u>
          <u xml:id="u-192.46" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zostaje w dalszym ciągu zapis, że zasiłek okresowy ustala ośrodek pomocy społecznej. Okres, na który jest przyznany zasiłek okresowy, ustalony jest na podstawie okoliczności sprawy. Jest to jeden z silniejszych instrumentów dla pracownika socjalnego. Jeśli chodzi o negocjacje z rodziną i postawienie pewnych warunków - odwołuję się tutaj do wspomnianego wcześniej art. 6 - wysokość zasiłku i czas, na jaki jest on przyznany, mogą być uzależnione od postawy rodziny.</u>
          <u xml:id="u-192.47" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 21 dotycząca art. 32:</u>
          <u xml:id="u-192.48" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">a) w ust. 2 dochodzą jeszcze koszty pogrzebu wymienione tutaj jako rodzaj zasiłku celowego;</u>
          <u xml:id="u-192.49" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">b) po ust. 4 dodaje się ust. 4a, który mówi, iż zasiłek celowy może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi, a dotyczy to zasiłku celowego przyznanego z powodu klęsk żywiołowych czy katastrofy. Chodzi o to, żeby pomoc społeczna zareagowała bardzo szybko, przyznając zasiłek, a potem w zależności od sytuacji rodziny i od charakteru klęski albo odstąpiła od zwrotu i udzieliła tej pomocy (niezależnie od dochodów rodziny), albo nie - w zależności od okoliczności sprawy;</u>
          <u xml:id="u-192.50" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">c) w zmianie 21 mówi się o tym, iż przyznanie biletu kredytowanego nie wymaga wydania decyzji, a decyzja o odmowie przyznania biletu kredytowanego nie wymaga poprzedniego przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Zapis ten został wprowadzony po uwagach rzecznika praw obywatelskich i konsumuje to orzeczenie.</u>
          <u xml:id="u-192.51" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 22, dotycząca art. 34. Zapisy zawarte zarówno w lit. a, jak i lit. b mają charakter redakcyjny. W lit. c mówi się o tym, że świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi niezależnie od dochodu rodziny. Jest to dosyć ważne; zapis ten wymusiła praktyka i ma to charakter pewnej sankcji w stosunku do tych, którzy sięgają po świadczenie pomocy społecznej, a w praktyce z racji swoich dochodów nie są do tego uprawnieni. Poprawka w lit. d dotyczy ust. 5, polega na uściśleniu delegacji dla gminy i nie wnosi wiele nowego.</u>
          <u xml:id="u-192.52" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 23 wprowadza dosyć istotną zmianę w art. 35. Dotychczas opłata za dom pomocy społecznej była w istocie związana z indywidualnymi dochodami osoby. W tej chwili proponuje się, ażeby różnicę pomiędzy kosztem utrzymania w domu... Przepraszam bardzo, jest to dosyć poważna zmiana - mówi się o tym, iż pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny. W zapisie ust. 6 udziela się ministrowi pracy delegacji, ażeby ustalił wysokość tej odpłatności. Cały zamysł polega na tym, iż minister pracy ma delegację do ustalenia, co wchodzi w koszty utrzymania w domu pomocy społecznej, albowiem jeśli chodzi o koszty ponoszone przez mieszkańca takiego domu, ustala się je inaczej niż do tej pory. Dotychczas była to ustalona kwota związana z dochodami, w tej chwili zaś kwota odpłatności za dom pomocy społecznej będzie związana z rzeczywistymi kosztami utrzymania, natomiast to, co wchodzi w koszty utrzymania, będzie zgodnie z delegacją w ust. 6 określał minister pracy. Przy takim zapisie uwzględniona jest pewna dosyć istotna sytuacja. W niektórych domach pomocy społecznej (np. w związku z funkcjonowaniem gospodarstwa pomocniczego bądź z racji usytuowania domu poza dużym miastem) koszty utrzymania mogą być niższe. Będą one uzależnione w jakimś stopniu od kosztów utrzymania w danym regionie, w gminie, w której się dom znajduje. Dochodzi tutaj jeszcze dosyć istotna sprawa, w ust. 3, iż różnicę pomiędzy kosztem utrzymania ustalonym dla domu a odpłatnością ponoszoną przez osobę określoną w ust. 2 pokrywają: albo małżonek, wstępni przed zstępnym, albo - w wypadku osoby samotnej, która nie może pokryć kosztów utrzymania w domu pomocy społecznej - ten koszt pokrywa właściwa gmina (różnicę pomiędzy dochodami osoby a kosztami utrzymania w domu pomocy społecznej). Ten zapis wchodzi z opóźnieniem, dopiero od 1 stycznia 1998 r. Po części wiąże się to z tym, iż zwiększa się kolejka w domach pomocy społecznej i zmniejsza się ilość i jakość usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. Wydaje się, że gmina, jeśli usługi opiekuńcze rzeczywiście są zbyt kosztowne, będzie mogła właśnie umieścić kogoś w domu pomocy społecznej, partycypując w tych kosztach. Dotychczas koszty utrzymania w domach pomocy społecznej - poza tymi około 20%, trochę może więcej, które pokrywane były z odpłatności za pobyt w domu - pokrywał tylko i wyłącznie budżet.</u>
          <u xml:id="u-192.53" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 24 - po art. 35 dodaje się art. 35a, który dokładnie określa ową waloryzację cenową (pozwolę sobie tego nie czytać, jest to dosyć precyzyjnie opisane w poszczególnych punktach sprawozdania - chyba że byłyby pytania) i obliguje ministra pracy do ogłoszenia w dzienniku urzędowym wskaźników waloryzacji oraz kwot, o których mowa w ust. 1. Jest to dosyć ważne, chodzi o pełną jasność dla klientów pomocy społecznej, pracowników socjalnych - nie ma konieczności przeliczania tychże kwot w 2,5 tys. ośrodków.</u>
          <u xml:id="u-192.54" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiany 25, 26, 27 i 28 mają charakter porządkowy. W zmianie 27 skreśla się wyraz „również”. Wyraz „gmina” zastępuje się wyrazami „właściwy organ”. To są tego typu zmiany.</u>
          <u xml:id="u-192.55" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 29, dotycząca art. 43, wprowadza istotny zapis, również o charakterze restrykcyjnym, można by powiedzieć. Mówi on o tym, iż jeżeli osoba albo rodzina nie składa oświadczenia o sytuacji majątkowej, nie chce złożyć oświadczenia o sytuacji majątkowej, wówczas może nastąpić odmowa przyznania świadczenia. Potrzebne było jednoznaczne zapisanie takiego faktu. I - również o restrykcyjnym charakterze - ust. 4, który mówi, że w razie wystąpienia rażących dysproporcji między wysokością dochodu udokumentowaną przez rodzinę ubiegającą się o pomoc a rzeczywistą sytuacją majątkową stwierdzoną przez pracownika socjalnego kierownik ośrodka może odmówić przyznania świadczenia z pomocy społecznej. Bardzo jest to ważne, bowiem ten zapis właściwie minimalizuje to, co można byłoby nazwać bądź szarą strefą w pomocy społecznej, bądź inaczej - nieprawnym korzystaniem z tych świadczeń. Natomiast lit. e w poprawce 29 zawiera delegację dla ministra, ażeby określił w drodze rozporządzenia zarówno sposób przeprowadzania wywiadu środowiskowego, wzór kwestionariusza, jak i wzór legitymacji pracownika socjalnego. Jest to dosyć ważne, ponieważ pracownik socjalny ma obowiązek odwiedzać podopiecznych i legitymacja - jednoznaczna, z zapisanym wzorem - przeciwdziałać może wykorzystywaniu osób starszych pod pretekstem, że przychodzi pracownik socjalny (może się okazać, że to całkiem inna osoba przychodząca w całkiem innych sprawach).</u>
          <u xml:id="u-192.56" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">W zmianie 30 dotyczącej art. 46, zmiany pod lit. a i b mają charakter redakcyjny, zmiana pod lit. c, dosyć ważna w związku ze zmianami dotyczącymi orzecznictwa, mówi o tym, iż ośrodek pomocy społecznej może kierować wnioski o ustalenie inwalidztwa do organów określonych odrębnymi przepisami. Tak to musiało być zapisane, nie jest bowiem rozstrzygnięte, jaka będzie nazwa własna tych organów w ustawach, które jeszcze nie zostały przyjęte przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-192.57" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">W lit. d po ust. 5 dodaje się ust. 5a. Jest to również ważne. Dotychczas upoważniony do podejmowania decyzji był jedynie kierownik ośrodka pomocy społecznej. W praktyce budziło to cały szereg niejasności, było utrudnieniem w sytuacji choroby, nieobecności. W tej chwili upoważnienie od gminy dostaje na wniosek kierownika również inna osoba upoważniona do podejmowania decyzji.</u>
          <u xml:id="u-192.58" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Ust. 7 i 8 mówią o tym, ażeby rada gminy w oparciu o potrzeby, które w corocznym sprawozdaniu przedstawia pracownik socjalny, mogła opracowywać i wdrażać lokalne programy pomocy społecznej. Ten zapis w odniesieniu do gmin zainteresowanych programami pomocy społecznej, a nie tylko przyznawaniem świadczeń pieniężnych, może mieć duży walor, może też się okazać zapisem martwym. Z racji dużej nierównomierności zatrudnienia pracowników socjalnych na terenie kraju w różnych ośrodkach ust. 8 mówi, że ośrodek pomocy społecznej zatrudnia pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludności w stosunku 1 pracownik socjalny na 2000 mieszkańców, nie mniej jednak niż 3 pracowników socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-192.59" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 31, dotycząca art. 47, również wspominałam o tym wcześniej, odnosi się do jednolicie wymienionych organizacji pozarządowych.</u>
          <u xml:id="u-192.60" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Przeredagowany w zmianie 32 art. 49 reguluje sprawę wykształcenia pracowników socjalnych. Jak wspominałam już w kontekście ogólnych cech pomocy społecznej, wymaga ona kadry kwalifikowanej. Art. 49 mówi, że pracownikiem socjalnym może być osoba, która posiada dyplom pracownika socjalnego lub ukończyła studia wyższe w wymienionych tutaj zakresach: praca socjalna, polityka społeczna, resocjalizacja, socjologia, pedagogika i psychologia. Pracownikiem socjalnym może być również osoba z wyższym wykształceniem o kierunku nie wymienionym w ust. 1, która ukończyła specjalizację w zakresie pracy socjalnej, organizacji pomocy społecznej. Ten zapis jest dosyć ważny z punktu widzenia możliwości kariery zawodowej pracownika socjalnego. Ukończenie specjalizacji - jest to zgodne z przygotowywanym czy też przygotowanym już przez Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej taryfikatorem płac, w którym pojawiają się nieco inne wysokość wynagrodzenia w zależności od poziomu wykształcenia. Z punktu widzenia ruchliwości w obrębie zawodu jest to bardzo ważne. I delegacja dla ministra - chodzi o uporządkowanie minimów programowych, rodzajów specjalizacji.</u>
          <u xml:id="u-192.61" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">W zmianie 33 po art. 49 dodaje się art. 49a, który wymienia zadania pracownika socjalnego. Jest to wyszczególnienie oparte na pewnej ogólnej zasadzie, ale wydaje się ono niezbędne w trakcie kształtowania się zawodu pracownika socjalnego. W art. 49b pojawiają się pewne elementy etyki zawodowej pracownika socjalnego, obowiązki, które powinien spełniać. Nie będę tego omawiała, bo zajęłoby nam to bardzo dużo czasu. Wydaje się to dosyć oczywiste, ale przytoczę tu jeden punkt, mianowicie: Pracownik socjalny „jest zobowiązany zachować w tajemnicy informacje uzyskane w toku czynności zawodowych, także po ustaniu zatrudnienia, chyba że działa to przeciwko dobru osoby i rodziny”. Jest to dosyć ważne, wskazuje bowiem, że w każdej sytuacji pracownik jest jakby orędownikiem, stara się reprezentować interesy podopiecznego. Jest również zapis mówiący o konieczności podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Nie jest bagatelną sprawą poziom przygotowania, albowiem z wielu badań wynika, i pod pewnymi względami jest oczywiste, iż występuje dosyć ścisła relacja pomiędzy przygotowaniem zawodowym a efektywnością, skutecznością pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-192.62" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 35: dodaje się po art. 50 art. 50a, w którym mówi się o tym, iż pracownicy socjalni mogą być również zatrudnieni w wymienionych już wyżej organizacjach pozarządowych oraz urzędach pracy.</u>
          <u xml:id="u-192.63" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 36, dotycząca art. 51: dodaje się ust. 3, który mówi, iż pracownikowi socjalnemu, który nieprzerwanie przepracował na tym stanowisku co najmniej 5 lat, przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 7 dni. Dalej ustanawia się dzień pracownika socjalnego i upoważnia się ministra pracy do ustalenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad przyznawania nagród.</u>
          <u xml:id="u-192.64" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiana 37 mówi o wymaganiach kwalifikacyjnych wobec osób kierujących jednostkami pomocy społecznej. Jest to szalenie ważne, ponieważ instytucje pomocy społecznej, szczególnie domy pomocy społecznej, ośrodki opiekuńcze, ośrodki wsparcia, w dużym stopniu mają charakter instytucji zamkniętych, instytucji totalnych o specjalnych prawach, które w takich instytucjach powstają. Zarządzanie tymi placówkami wymaga odpowiednich kwalifikacji, tym bardziej że - jak powiedziałam - na ogół drzwi do tych instytucji otwierają się w jedną stronę i ludzie w tych instytucjach spędzają czas do końca swojego życia.</u>
          <u xml:id="u-192.65" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Zmiany 38 i 39 mają charakter redakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-192.66" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">To są wszystkie zmiany dotyczące ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-192.67" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Art. 2 projektu wprowadza zmiany w ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Zmiany tę dotyczą, zgodnie ze stanowiskiem rzecznika praw obywatelskich, okresu wychowywania dziecka przed 1968 r., gdy nie funkcjonowały urlopy bezpłatne i urlopy wychowawcze. Uwzględnia się te okresy analogicznie do urlopów przy przyznawaniu tzw. zasiłku przedemerytalnego. Chodzi o to, żeby w stosunku do tych okresów, w których wychowywano dziecko, można było zastosować tę formułę zasiłku przedemerytalnego. Dotyczy to takiej sytuacji, kiedy kobiety po przepracowaniu 30 lat, a mężczyźni po przepracowaniu 35 lat, tracą pracę z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy. Chodzi o to, że przed 1968 r. nie było to objęte regulacją w postaci urlopów bezpłatnych i wychowawczych. Ma to charakter porządkujący, lecz zarazem jest to bardzo ważna sprawa z punktu widzenia uprawnień tych osób do zasiłku przedemerytalnego. Zostało to wprowadzone zapisem w art. 2.</u>
          <u xml:id="u-192.68" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Art. 3. Sprawy zawarte w tym artykule były w mało zrozumiały sposób przedstawione dzisiaj podczas głosowań nad porządkiem dziennym. W art. 3, ważnym artykule, mowa jest o tym, iż kryteria określone w art. 4 - uprawniające do korzystania z pomocy społecznej - stosuje się do czasu określenia w drodze rozporządzenia przez Radę Ministrów kryteriów i wysokości świadczeń z pomocy społecznej z wykorzystaniem wyników badań kosztów utrzymania i minimum socjalnego. Realizacja zadania, o którym mowa w ust. 1, musi nastąpić w okresie nie dłuższym niż 2 lata od wejścia w życie tej ustawy. W trakcie prac komisji w roli ekspertów występowali przedstawiciele związków zawodowych i na pytanie, dlaczego pułapy dochodu na osobę wynoszą 275 zł dla osoby samotnej, 150 czy 175 zł dla osoby powyżej 15 lat - właściwie odpowiedź na to była szalenie trudna. Wydaje się, że nadszedł już czas, ażeby w większym stopniu powiązać kryteria dochodowe z rzeczywistymi kosztami utrzymania czy z jakimś procentem minimum socjalnego, z minimum ustalonym na użytek pomocy społecznej. Nazwać to można w różny sposób. Ten zapis w art. 3 ma zobligować rząd do wprowadzenia takiego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-192.69" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Dlaczego przewiduje się na to dwa lata? Albowiem dobre rozwiązanie tego typu wymaga czasu. W tej chwili minimum socjalne liczone jest zarówno przez Instytut Pracy, jak też przez GUS, są dosyć duże rozbieżności. Negocjacji ze związkami zawodowymi będzie wymagała najprawdopodobniej kwestia tego, co ma się znaleźć w koszyku tego minimum pomocy społecznej. W związku z tym wydaje się, iż 2 lata to okres optymalny dla takiego rozwiązania. Muszę powiedzieć uczciwie, że budziło pewne zastrzeżenia prawników, czy taki zapis, ta obligacja dla Rady Ministrów może się znaleźć w ustawie. Połączone komisje przegłosowały, iż umocowanie tego w ustawie daje większe gwarancje niż jakieś formy rezolucji, których parę ton w Sejmie już mamy.</u>
          <u xml:id="u-192.70" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Art. 4 mówi o tym, iż kwalifikacje, o których mowa była w art. 51a — kwalifikacje kadry kierowniczej — mają być uzupełnione w ciągu 5 lat.</u>
          <u xml:id="u-192.71" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Art. 5 - porządkowy, mówi o tym, iż do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie zachowują moc przepisy dotychczasowe.</u>
          <u xml:id="u-192.72" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Art. 6 mówi o tym, iż zobowiązuje się ministra pracy do ogłoszenia w dzienniku urzędowym jednolitego tekstu ustawy. Jest to dosyć ważne, dlatego że mamy nie tylko ponad 16 tys. pracowników socjalnych i ponad 44 tys. osób zatrudnionych w placówkach instytucjonalnych, ale również blisko 20% społeczeństwa to klienci pomocy społecznej czy osoby kwalifikujące się do korzystania z pomocy społecznej. Wydaje się, iż ogłoszenie jednolitego tekstu jest tutaj niezbędne.</u>
          <u xml:id="u-192.73" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Art. 7 ustawy mówi o tym, iż ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni. W nieco innych terminach wchodzą art. 27a - renta socjalna, i art. 31 - zasiłek okresowy. Te dwa zapisy wchodzą w życie od 1 września 1996 r. Również art. 35 ust. 2 i 3 - sprawa odpłatności za domy pomocy społecznej - wchodzi w życie od 1 stycznia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-192.74" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">To jest sprawozdanie przyjęte przez komisje. Zostało zgłoszonych 5 wniosków mniejszości, które bardzo krótko omówię. Były to rzeczywiście wnioski mniejszości, bo chyba jedna czy dwie osoby się za nimi opowiadały.</u>
          <u xml:id="u-192.75" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Pierwszy wniosek dotyczy definicji rodziny. Jest tutaj propozycja, aby przez pojęcie rodziny rozumieć i osoby samotnie gospodarujące, i osoby spokrewnione, i niespokrewnione. Wydaje się, że język polski jest dostatecznie bogaty, tak że nie trzeba wszystkich emocji wyrażać za pomocą jednego słowa. To jest poprawka pierwsza. Komisja opowiadała się za rozróżnieniem tych dwóch pojęć: rodziny i osoby.</u>
          <u xml:id="u-192.76" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Ma to zresztą daleko idące konsekwencje, bowiem inne jest kryterium uprawniające do świadczeń z pomocy społecznej osobę prowadzącą samodzielnie, samotnie jednoosobowe gospodarstwo, samotnie mieszkającą i gospodarującą, na nią spadają bowiem wszystkie koszty utrzymania mieszkania, podstawowych świadczeń, których nie ma na kogo dzielić, i tutaj to kryterium musi być zdecydowanie wyższe. Jest to też doświadczenie z funkcjonowania pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-192.77" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Drugi wniosek mniejszości mówi o tym, iż prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje rodzinie, w której dochód na osobę wynosi 275 zł, czyli sprawa ekwiwalentności, uzależnienia dochodu rodziny od struktury tej rodziny nie jest tutaj brana pod uwagę. No i tutaj do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej byliby uprawnieni praktycznie wszyscy, którzy ten dochód osiągają. W tym wniosku mniejszości jest naruszona pewna dosyć istotna zasada, mówiąca o związku, gdy chodzi o uzyskiwanie świadczeń z pomocy społecznej, niskiego dochodu z dysfunkcją. W art. 4 ust. 2 jest proponowana waloryzacja wedle tych zasad, o których mówiłam wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-192.78" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Trzeci wniosek mniejszości to propozycja, ażeby kobiety w ciąży, które mają uprawnienie do renty socjalnej bądź zasiłku stałego, otrzymywały ten dodatek w wysokości 65 zł nie od 18 tygodnia ciąży, jak mówi o tym ustawa, lecz od 12 tygodnia ciąży. I miało to być uzależnione w jakimś stopniu od tego, jakie rozwiązania będą proponowane w ustawie o planowaniu rodziny i ochronie macierzyństwa - żeby to w jakiś sposób zsynchronizować. Nie mieliśmy w czasie przyjmowania tego sprawozdania wiedzy o tym, jak to zostało rozwiązane.</u>
          <u xml:id="u-192.79" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">W czwartym wniosku mniejszości proponuje się wprowadzenie rodzinnego dochodu gwarantowanego, którego wysokość jest uzależniona od liczby członków rodziny i ich wieku (są tu trzy progi), czyli jest uwzględniona ekwiwalentność. Jest propozycja, żeby gwarantowany dochód rodzinny przyznawany był na 3 miesiące, ale jedynie w wysokości stanowiącej 20% różnicy między dochodem ustalonym w zależności od struktury rodziny a dochodem posiadanym, nie mniejszej jednak niż 10 złotych. Byłoby to na okres, jak powiedziałam, 3 miesięcy, a przedłużenie otrzymywania tego 3-miesięcznego dochodu wymaga ponownego wystąpienia o jego przyznanie po upływie 3 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-192.80" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Piąty wniosek mniejszości dotyczy zasiłku okresowego, w którym również się rezygnuje z dysfunkcji i jedynie kryterium dochodowe, o którym mówiłam przed chwilą, byłoby brane pod uwagę. Zasiłek okresowy ustala się w wysokości pomiędzy dochodem określonym w art. 31 a osiąganym dochodem rodziny i rodzinnym dochodem gwarantowanym. Czas, na jaki przyznawany jest zasiłek okresowy, ustala się podobnie jak w poprzednio referowanym przeze mnie sprawozdaniu komisyjnym, w zależności od okoliczności sprawy. I dalej jest tak jak w proponowanym przedłożeniu komisyjnym.</u>
          <u xml:id="u-192.81" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Na tym kończy się sprawozdanie komisji. Przepraszam, że to tak długo trwało, ale było sporo zmian. Kończąc, chcę powiedzieć, że uchwalenie tej ustawy jest dosyć pilne, gdyż obecnie obowiązująca ustawa i dotychczasowe kryterium najniższej emerytury jako kryterium upoważniające do korzystania z pomocy społecznej będzie musiało podlegać waloryzacji we wrześniu. Będzie część osób, które nabędą uprawnienia i zaraz po wejściu w życie nowej ustawy będą musiały je utracić. Jest również bardzo ważne, ażeby ośrodki pomocy społecznej, gminy, wojewódzkie zespoły pomocy społecznej, przygotowując budżet na rok 1997, wiedziały, jaki zakres świadczeń, w jakich wysokościach i dla kogo muszą w tym budżecie przewidzieć.</u>
          <u xml:id="u-192.82" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo dziękuję pani posłance za niezwykle dokładne, a nawet - powiedziałbym - wyczerpujące przedstawienie sprawy.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Mimo późnej pory - ze względu na pilność tej ustawy, a także ofiarność, jaką prezentują tutaj posłowie oczekujący na zabranie głosu - postanowiłem kontynuować rozpatrywanie tego punktu.</u>
          <u xml:id="u-193.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła w zależności od ich wielkości w granicach od 4 do 36 minut, to jest debatę krótką.</u>
          <u xml:id="u-193.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-193.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo proszę, aby w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej wystąpił pan poseł Tadeusz Tomaszewski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego SLD przedstawić stanowisko klubu w sprawie sprawozdania trzech połączonych komisji o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Program wyborczy Sojuszu Lewicy Demokratycznej oraz wiele dokumentów programowych koalicyjnego rządu SLD-PSL przewiduje docelowo reformę pomocy społecznej, która zakłada, że optymalnymi rozwiązaniami w zakresie świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej związanymi z gwarancjami państwa będą dwie instytucje: renta socjalna i minimalny dochód gwarantowany. Zdaniem SLD instytucje te należy wprowadzać stopniowo, z rozwagą, uwzględniając możliwości budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Sprawozdanie komisji wprowadza instytucję renty socjalnej, która przysługuje osobie całkowicie niezdolnej do pracy z powodu inwalidztwa powstałego przed ukończeniem 18 roku życia. Renta socjalna będzie wynosić 250 zł miesięcznie i kwota ta będzie podlegała waloryzacji.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Kategoria minimalnego dochodu gwarantowanego jest dla SLD jednym z zasadniczych priorytetów w polityce społecznej. Uważamy jednak, że ta kategoria powinna być wprowadzana etapowo i powinna się znaleźć w pakiecie świadczeń państwa na rzecz rodziny.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej zwraca się do rządu o zdecydowane przyspieszenie pracy nad ustawą o świadczeniach na rzecz rodziny - w ścisłej konsultacji z partnerami społecznymi. Uważamy, że etapowe dojście do kategorii minimalnego dochodu gwarantowanego powinno rozpocząć się jeszcze w bieżącej kadencji parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Uznajemy, że wprowadzenie w ustawie o świadczeniach na rzecz rodziny instytucji dochodu gwarantowanego będzie eliminacją jednej z zasadniczych przeszkód ratyfikacji przez Polskę Europejskiej Karty Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#PosełTadeuszTomaszewski">W art. 4 wprowadzono skalę ekwiwalentności, która jest skalą pomiaru ubóstwa w krajach OECD, to jest: 1,0 dla pierwszej osoby w gospodarstwie domowym, co oznacza kwotę 250 zł, 0,7 dla drugiej i następnej osoby w rodzinie powyżej 15 lat, co oznacza kwotę 175 zł oraz 0,5 na każdą osobę w rodzinie poniżej 15 lat, czyli 125 zł. Kwoty te oznaczają dochód na osobę w rodzinie, poniżej którego będzie przysługiwać prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej dla rodziny jako pewnego rodzaju uzupełnienie dochodów. Będą one waloryzowane 1 marca i 1 września każdego roku, jeżeli średni roczny wzrost cen wyniesie co najmniej 110%.</u>
          <u xml:id="u-194.7" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Klub Parlamentarny SLD za istotne rozstrzygnięcia zawarte w sprawozdaniu o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej uznaje kilka z nich, a zwłaszcza te, które zostały również wprowadzone w trakcie prac w podkomisji i komisji, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-194.8" who="#PosełTadeuszTomaszewski">— usankcjonowanie w ustawie ośrodków wsparcia, czyli w szczególności środowiskowych domów samopomocy, dziennych domów pomocy, noclegowni, ośrodków opiekuńczych;</u>
          <u xml:id="u-194.9" who="#PosełTadeuszTomaszewski">— możliwość odmowy lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej z powodu braku współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym oraz z powodu nieuzasadnionej odmowy podjęcia pracy, a także w przypadku rażącej dysproporcji między dochodem deklarowanym a rzeczywistą sytuacją majątkową rodziny;</u>
          <u xml:id="u-194.10" who="#PosełTadeuszTomaszewski">— włączenie do zadań wojewody w zakresie pomocy społecznej obowiązku koordynowania działań w zakresie integracji ze społeczeństwem osób mających status uchodźcy oraz standaryzacji świadczeń domów pomocy społecznej;</u>
          <u xml:id="u-194.11" who="#PosełTadeuszTomaszewski">— wprowadzenie obowiązku pokrywania różnicy kosztów utrzymania, ustalonego dla domu pomocy społecznej, a odpłatnością ponoszoną przez pensjonariusza, przez małżonka, wstępnych i zstępnych oraz w przypadku osoby samotnej — gminie. Obowiązek ciążący na gminie zostanie wprowadzony z dniem 1 stycznia 1998 r.;</u>
          <u xml:id="u-194.12" who="#PosełTadeuszTomaszewski">— ustanowienie ustawowego minimum liczby zatrudnionych pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludności gminy w stosunku 1 pracownik na 2000 mieszkańców, nie mniej jednak niż 3 pracowników. Przepis ten będzie miał również vacatio legis do 1 stycznia 1998 r.;</u>
          <u xml:id="u-194.13" who="#PosełTadeuszTomaszewski">— uzyskanie specjalizacji w ciągu 5 lat z zakresu organizacji pomocy społecznej przez osoby kierujące jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej;</u>
          <u xml:id="u-194.14" who="#PosełTadeuszTomaszewski">— przekazanie delegacji ustawowej gminom, które w drodze uchwał własnych określą szczegółowe zasady przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze;</u>
          <u xml:id="u-194.15" who="#PosełTadeuszTomaszewski">— określenie zadań pracowników socjalnych oraz zasad ich postępowania.</u>
          <u xml:id="u-194.16" who="#PosełTadeuszTomaszewski">Panie Marszałku! Wysoki! Sejmie! Chciałbym zgłosić jedną poprawkę, mianowicie w art. 32 ust. 2 - chodzi o możliwość przyznawania zasiłku celowego na pokrycie części lub całości kosztów związanych z pobytem dziecka w żłobku lub przedszkolu. Artykuł ten brzmiałby wówczas tak: Zasiłek celowy może być przyznawany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów leków i leczenia, remontu mieszkania, opału i odzieży - i dodajemy tutaj - pobytu dziecka w żłobku lub przedszkolu, a także kosztów pogrzebu.</u>
          <u xml:id="u-194.17" who="#PosełTadeuszTomaszewski">W imieniu Klubu Parlamentarnego SLD chciałbym poinformować Wysoką Izbę, że klub będzie głosował za przyjęciem sprawozdania komisji zawartego w druku nr 1706, a przeciwko wszystkim wnioskom mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-194.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo posłowi Tomaszewskiemu z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Grażynę Kotowicz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełGrażynaKotowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Występując w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, stwierdzam, że przedstawiony Wysokiej Izbie projekt nowelizacji ustawy o pomocy społecznej zawiera wypracowane w toku prac w komisjach sejmowych rozwiązania, które wprawdzie odbiegają w pewnym stopniu od propozycji określonych w projekcie rządowym, ale wydaje się, iż czas, jaki poświęcono temu projektowi, pozytywnie wpłynął na jakość ostatecznych zapisów.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełGrażynaKotowicz">W projekcie nowelizacji ustawy o pomocy społecznej znalazło się nareszcie rozwiązanie, które poprawi warunki dostępu do świadczeń pomocy społecznej w zależności od wielkości, a także struktury rodziny. Mówię tu o zastosowanej skali ekwiwalentności przy określaniu kryterium oraz wysokości świadczeń pieniężnych. Posługiwanie się skalą ekwiwalentności daje pewną gwarancję, iż przyznane na jej podstawie świadczenia będą w większym niż dotychczas stopniu uwzględniały faktyczną sytuację bytową rodziny. Wprowadzenie skali ekwiwalentności ograniczy wprawdzie krąg rodzin uprawnionych do pomocy społecznej, jednak wysokość przyznanej pomocy daje większą gwarancję na realne wsparcie rodziny.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełGrażynaKotowicz">Jednocześnie podkreślić należy, iż inaczej niż dotychczas potraktowano jednoosobowe gospodarstwo domowe, w którym przecież inaczej rozkładają się wydatki niż w gospodarstwie wieloosobowym. Usytuowanie skali ekwiwalentności w artykule, który określa prawo do świadczeń pieniężnych pomocy społecznej ujednolica system przyznawania świadczeń. Tak więc zastosowanie tej skali w odniesieniu do wszystkich zasiłków jest znacznie korzystniejsze, niż rozwiązanie jakie proponuje się we wnioskach mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-196.3" who="#PosełGrażynaKotowicz">Pozwolę sobie wyrazić opinię, że słusznie zrezygnowano z zawartych w rządowym projekcie propozycji wprowadzenia instytucji minimalnego dochodu gwarantowanego w ramach noweli ustawy o pomocy społecznej. Jakkolwiek wprowadzenie minimalnego dochodu gwarantowanego jest niewątpliwie zasadne, to wątpliwość budzi fakt usytuowania go w systemie pomocy społecznej. Sprzeczne jest bowiem z generalnymi zasadami pomocy społecznej wprowadzanie automatyzmu finansowego przy założeniu, że pomoc społeczna odpowiada na zróżnicowane indywidualne potrzeby osób i rodzin. Często przy takich samych niskich dochodach rodzina wymaga różnych form wsparcia - w przypadku jednej na przykład niezbędna będzie wyłącznie pomoc finansowa, w przypadku innej - konkretna usługa bądź pomoc rzeczowa. Takie podejście do pracy z rodziną staje się niemożliwe, jeśli przyjąć propozycję formuły zasiłku okresowego, najczęściej wypłacanego świadczenia pomocy społecznej, proponowaną we wnioskach mniejszości. W kontekście tego nasuwa się wniosek, że instytucja minimalnego dochodu gwarantowanego musi znaleźć swoje miejsce w odrębnym akcie prawnym. Podjęcie decyzji o wprowadzeniu minimalnego dochodu gwarantowanego wymaga uzyskania odpowiedzi na szereg różnych pytań, np. o krąg uprawnionych - czy dla wszystkich, czy może wzorem rozwiązań zastosowanych w innych krajach tylko dla wybranych grup społecznych - o to, jaki powinien być poziom gwarancji, do jakich wielkości powinien się odnosić, czy nie będzie on antymotywacyjny.</u>
          <u xml:id="u-196.4" who="#PosełGrażynaKotowicz">Na podkreślenie zasługują inne - wydawałoby się może mniej istotne, ale ważne z punktu widzenia zarówno korzystających z pomocy społecznej, jak i realizatorów tych zadań - zapisy. Wśród nich znalazły się definicje używanych w ustawie pojęć, dookreślenie zadań pracowników socjalnych; większy niż dotychczas nacisk położono na konieczność współdziałania zainteresowanych osób i ich rodzin w rozwiązywaniu problemów.</u>
          <u xml:id="u-196.5" who="#PosełGrażynaKotowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego udzieli poparcia projektowi ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, opracowanemu przez Komisję Polityki Społecznej, Komisję Samorządu Terytorialnego i Komisję Ustawodawczą. Będzie głosował za jego przyjęciem, nie udzielając poparcia wnioskom mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-196.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję pani posłance Kotowicz z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Lityńskiego z Unii Wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#PosełJanLityński">Panie Marszałku! Proszę Państwa! Pan poseł Aumiller grzmiał tutaj przy poprzednim punkcie porządku dnia, że nie słucha go cały naród; myślę, że my nie mamy takiej potrzeby, mówiąc o pomocy społecznej, bo i tak nasza dyskusja zostanie przechwycona przez tych, do których jest adresowana, czyli przez pracowników pomocy społecznej, przez pracowników socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#PosełJanLityński">Wydaje mi się, że pan marszałek słusznie zwrócił uwagę, że przedstawienie było wyczerpujące, w związku z tym nie będę się ustosunkowywał do poszczególnych artykułów, może z wyjątkiem tych, które budzą pewną wątpliwość, ale warto sobie przypomnieć, czym jest ustawa o pomocy społecznej. Jest to pierwsza nowoczesna ustawa w dziedzinie polityki społecznej, jaka powstała po roku 1989. Co więcej, właśnie w tej dziedzinie, w dziedzinie pomocy społecznej, po raz pierwszy stworzono - zakończono tworzenie - rzeczywistą profesjonalną cywilną służbę państwową. Ogromna większość, nieomalże 100% - wyłączonych z tego jest może 1%, może 1,5% pracowników pomocy społecznej, pracowników socjalnych - ukończyła specjalne szkoły dla pracowników pomocy społecznej bądź ma wykształcenie wyższe. Tak że możemy tutaj mówić po raz pierwszy o służbie profesjonalnej, prawdziwej służbie cywilnej. Gdybyśmy mieli tak wykształconych pracowników zatrudnieniowych, to moglibyśmy mówić o tym, że w dziedzinie, podstawowej dziedzinie, zabezpieczenia społecznego mamy już cywilną służbę państwową. Co więcej, ci pracownicy socjalni są stale dokształcani, tak że jest to taki ideał służby państwowej. Powinniśmy powiedzieć raczej nie tyle: stale dokształcani, ile: stale dokształcane, ponieważ większość pracowników stanowią tu kobiety. Warto podkreślić, że jest to praca niezwykle trudna, niezwykle wyczerpująca zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Na ogół kobiety te chodzą od domu do domu, jeżdżą autobusami, dlatego że pomoc socjalna na ogół nie ma środków na zapewnienie innego typu transportu. Jest to praca polegająca na kontakcie ze sferą ubóstwa - i dlatego właśnie tak wyczerpująca - z nieszczęściem, często można się tu spotykać z agresją.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#PosełJanLityński">Stąd też w Sejmie poprzedniej kadencji zdecydowaliśmy się na to, aby pracownikom socjalnym udzielić specjalnej ochrony prawnej, takiej jaka przysługuje funkcjonariuszom państwowym na służbie. Jednak to jest za mało. W tej kadencji idziemy dalej, i dobrze. Nowelizacja przyznaje pracownikom socjalnym pewne dodatkowe uprawnienia urlopowe. Jak się wydaje, to jest ciągle za mało. Będziemy musieli się zastanowić, czy można pewne uprawnienia jeszcze rozszerzyć.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#PosełJanLityński">Trzeba wyraźnie powiedzieć, że po raz pierwszy jest to projekt ustawy o pomocy społecznej, a nie o opiece społecznej, nie o opiece państwa. Jest to ważne rozróżnienie, o którym zbyt często zapominamy. Otóż opieka państwa, opiekuńczość państwa rodzi biedę, rodzi nędzę, stwarza klientelę z klientów pomocy społecznej, którzy są od tej opieki całkowicie uzależnieni. Natomiast pomoc społeczna ma za zadanie aktywizację, utrzymywanie zaś na stałe tylko tych ludzi, tylko tych rodzin, które wymagają właśnie stałej pomocy.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#PosełJanLityński">Jeszcze jedno zasługuje na wyróżnienie. Nastąpiło tutaj bardzo dobre połączenie na poziomie gminy i administracji rządowej. To są zadania własne gminy i zadania zlecone. I ta współpraca jest przykładem, przy dobrze rozumianej samorządności, jak można współpracować, jak owocna może być współpraca administracji rządowej i jak owocna może być praca w gminie.</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#PosełJanLityński">Wydaje się, że wprowadzenie powiatów mogłoby umożliwić właśnie to, o czym już mówiłem - realizację tych samych zadań przez administrację terenową, samorządową w dziedzinie biurokracji. Można by zlikwidować całkowicie kolejną administrację wydzieloną.</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#PosełJanLityński">Trzeba wyrazić uznanie dla pracowników pomocy społecznej, dla pracowników socjalnych, którzy realizację tego typu ustawy umożliwili, i dodać wyrazy uznania dla właściwej twórczyni tej ustawy, ówczesnej wiceminister pracy, a obecnie sprawozdawczyni komisji, pani Joanny Staręgi-Piasek.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#PosełJanLityński">Jest także oczywiste, że ustawa dojrzała do zasadniczej nowelizacji. Doświadczenie wskazało, że należy ustawę znowelizować, i ta nowelizacja może usprawnić działania pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#PosełJanLityński">Chciałbym zwrócić uwagę tylko na kilka ważnych aspektów tej nowelizacji. Przede wszystkim, o czym już była mowa, odchodzi się od najniższej emerytury jako nośnika pomocy społecznej. Jest to ważne. Na ile jest to ważne, to zobaczyliśmy, a przede wszystkim zobaczyli to posłowie koalicji, którzy wykonując swoje zobowiązania wyborcze nowelizowali ustawę o waloryzacji rent i emerytur i podnieśli najniższą emeryturę, co spowodowało w sposób oczywisty różne perturbacje właśnie w dziedzinie pomocy społecznej. Te perturbacje dowodzą, że myślenie o zabezpieczeniu społecznym musi być całościowe, że ono wymaga spojrzenia znacznie szerszego niż spojrzenie czysto resortowe. Przejście w kierunku tego nośnika jako nośnika kwotowego rewaloryzowanego cenowo jest dobre. Co więcej, rzeczywiście jest tak, że nośnik kwotowy właśnie w tej dziedzinie, w dziedzinie pomocy społecznej, na styku pracownika socjalnego i owego klienta, podopiecznego pomocy społecznej, jest bardzo jasny, w przeciwieństwie do poprzedniego kryterium. Podobna zmiana, uwzględniająca strukturę, jest zmianą niewątpliwie korzystną i celową.</u>
          <u xml:id="u-198.9" who="#PosełJanLityński">Jedną z najważniejszych zmian jest zwiększenie uprawnień decyzyjnych pracowników pomocy społecznej. Otóż pomoc społeczna jest właśnie tą dziedziną, w której podejście indywidualne, decyzja pracownika pomocy społecznej, po przeprowadzeniu wywiadu, po zapoznaniu się z sytuacją rodziny, jest niezwykle ważne. Wszelki automatyzm w dziedzinie pomocy społecznej jest jej niszczeniem.</u>
          <u xml:id="u-198.10" who="#PosełJanLityński">Nie mamy w tej chwili danych na temat struktury spożycia i należałoby postulować - nie można tego zrobić w nowelizacji - aby rząd w jakiś sposób dostarczył dane o strukturze spożycia w rodzinach.</u>
          <u xml:id="u-198.11" who="#PosełJanLityński">Dwie zmiany budzą pewne wątpliwości i wymagają wyjaśnienia. Zmiana 30e - jeden pracownik socjalny na 2 tys. mieszkańców gminy - nawet w gminach dużych i bogatych - to nie jest dużo. Ale myślę, że pani poseł sprawozdawca odpowie na to. Pewne wątpliwości legislacyjne rodzi art. 3, ale pojęcie minimum socjalnego zawsze budzi obawy, dyskusje i wątpliwości. Być może okres dwóch lat jest wystarczający, aby pojęcie minimum socjalnego wprowadzić w sposób zasadny w życie.</u>
          <u xml:id="u-198.12" who="#PosełJanLityński">Jeżeli chodzi o wnioski mniejszości nr 1, 2, 4 i 5, całkowicie popieramy to, co powiedziały kluby koalicyjne. Z pewną radością można przywitać fakt, że zarówno klub SLD, jak i klub PSL ciągle pozostając na gruncie gwarantowanego dochodu minimalnego uważają, że w tej chwili nie należy tego wprowadzać. Myślę, że tego typu pojęć w ogóle nie należałoby wprowadzać. A jeżeli już, to pani poseł Kotowicz niewątpliwie słusznie zauważyła, że powinno to być zróżnicowane i stać się narzędziem dotarcia z określonym dochodem do pewnego typu rodzin. Na pewno nie można mieć takiego podejścia, jak proponuje się we wniosku mniejszości. Wyrównywanie 20% pomiędzy dochodem gwarantowanym a różnicą niekiedy wynoszącą, jeśli dobrze pamiętam, 10 zł - tyle zdaje się kosztują trzy tańsze piwa - wydaje się niezwykle wątpliwe, jeżeli w ogóle likwiduje się pojęcie dysfunkcji. Otóż pojęcie dysfunkcji jest jednym z zasadniczych elementów wprowadzonych w pomocy społecznej. Likwidacja pojęcia dysfunkcji przy wprowadzeniu gwarantowanego dochodu minimalnego likwiduje pomoc społeczną. Wydaje się, że tutaj niezależnie od tego, jakie się ma poglądy, tak tego typu rzeczy powinno się rozumieć. Jestem zdziwiony, że ten punkt został zgłoszony przez bądź co bądź fachowca w dziedzinie polityki społecznej. Nie wiem, czy w związku z tym mój klub będzie popierał pierwszy wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-198.13" who="#PosełJanLityński">Natomiast wydaje się, że trzeci wniosek mniejszości, który pozwala przyznać dodatek kobietom w ciąży już od 12 tygodnia ciąży, jest zasadny i ten wniosek poprzemy.</u>
          <u xml:id="u-198.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Lityńskiemu z Unii Wolności.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu panią posłankę Krystynę Sienkiewicz z Unii Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tradycją są już nasze nocne debaty socjalne. Niemniej jednak Klub Parlamentarny Unii Pracy z dużą uwagą śledził losy, czasem jego przedstawiciele uczestniczyli w pracach podkomisji, ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej. Czyniliśmy to z dużą uwagą, bo problem dotyczy co najmniej 20% społeczeństwa, bo nie zawinione, a związane z wielkimi zmianami ustrojowymi ubóstwo ludzi starych, chorych, rodzin niepełnych i dysfunkcyjnych, bezdomność i żebractwo są zjawiskami wymagającymi umiejętnej i skutecznej interwencji. Do tej grupy można też zaliczyć ubóstwo ludzi pracujących i zarabiających, rodzin pełnych i niepatologicznych. Tak dużo uwagi poświęcono tej ustawie, gdyż warstwy ubóstwa szybko się rozrastają, nakładają na siebie.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Unia Pracy — poczynając od swojej deklaracji programowej, po wielokrotnie wypowiadane z trybuny sejmowej stanowisko — uważa, że przesłanką skutecznej walki z ubóstwem jest ustalanie, systematyczne liczenie i publikowanie minimum socjalnego, poniżej którego człowiek jest zepchnięty na margines społeczeństwa, jest pozbawiony minimum fizjologicznego, co zagraża bezpośrednio życiu i zdrowiu. Skuteczna walka z ubóstwem wymaga uznania wymienionych minimów za kategorie prawne i odnoszenia się do nich w przepisach regulujących minimalne świadczenia i wynagrodzenia bądź świadczenia na rzecz rodziny. Tam też widzimy miejsce na stopniowe wprowadzanie dochodu gwarantowanego, który spełnia inną funkcję niż pomoc społeczna i ma sens, kiedy jest na właściwym poziomie i coś gwarantuje.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Ustawa o pomocy społecznej w naszym rozumieniu ma łączyć systemowe rozwiązania poprzez ograniczanie stref ubóstwa czy wyrównywanie potrzeb ze zindywidualizowaną profesjonalną pracą służb socjalnych. W nowej ustawie o pomocy społecznej pojawia się nowy model pracownika socjalnego, osoby aktywnej, umiejącej przekonać środowisko lokalne o swojej użyteczności - inicjatora programów społecznych i działalności samopomocowej.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Praca socjalna jest siłą napędową zmian społecznych i nie może odbywać się bez poszanowania godności człowieka i obrony tej godności, dbałości o równość szans. Mimo że zawód pracownika socjalnego jest stosunkowo młody i nie doczekał się własnej ustawy, to to, co znajdujemy w sprawozdaniu z druku nr 1706 dobrze eksponuje tę wyjątkowość profesji i standardy zachowań etycznych, których pracownicy socjalni muszą przestrzegać, wykonując swój zawód. I na ogół tak się dzieje.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Za cenną uznajemy definicję rodziny, określenie kryterium dochodu, który jest uzależniony od struktury rodziny, chociaż nie jest zróżnicowany regionalnie. Rozumiemy jednak tę trudność w zapisaniu różnicy między biednym w metropolii a biednym w małej mieścinie lub na wsi. To precyzyjne określenie dochodu rodziny pozwala na określenie prawa do świadczeń z pomocy społecznej z zastosowaniem skali ekwiwalentności. Proponowana kwota odnosząca się do osób samotnie gospodarujących wynosi 39% przeciętnej płacy, czyli dziś 275 zł, i odpowiednio, w zależności od struktury rodzin, ta pomoc jest określona.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">W nowym tekście ustawy na szczęście nie likwiduje art. 3, który wskazuje dysfunkcje uprawniające w szczególności do pomocy społecznej, a więc nie tylko niski dochód, ale też różne sytuacje życiowe, które są wskazaniem do udzielenia pomocy. Już podczas pierwszego czytania projektu ustawy poparliśmy standaryzację domów pomocy społecznej, która stworzy wewnętrzną konkurencję, wprowadzi fachowy nadzór nad wymaganym standardem usług socjalnych oraz odpowiednim poziomem fachowym kadr w stacjonarnych placówkach pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Po wnikliwej analizie i kilkakrotnym zastanowieniu się chciałabym zgłosić do tego fragmentu projektu ustawy kilka poprawek. A mianowicie w art. 35 ust. 1 dodać na końcu wyrazy: „na poziomie kosztów utrzymania”, czyli dotyczyłoby to nie wszystkich kosztów funkcjonowania domu, np. nie dotyczyłoby remontów. Po ust. 5 w tymże art. 35 proponuję dodać ust. 6 i 7 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">„6. W przypadkach szczególnie uzasadnionych sytuacją rodzinną, materialną lub zdrowotną właściwy organ może zwolnić całkowicie lub częściowo osoby, o których mowa w art. 35, z odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej”. Takie zwolnienie może być uzasadnione szczególną sytuacją, którą przecież trudno przewidzieć. Może to być choroba, pożar bądź dramat innego rodzaju.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">„7. Pobyt w dziennych domach pomocy jest odpłatny do wysokości kosztów wyżywienia osoby korzystającej”. Nie ma bowiem powodów, by był to pobyt całkowicie darmowy.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">W przypadku przyjęcia ust. 5 i 6 w tymże art. 35, obecny ust. 6 otrzymałby oznaczenie ust. 7 i miałby następujące brzmienie: Minister pracy i polityki socjalnej określi w drodze rozporządzenia szczegółowe zasady ustalania kosztów utrzymania w domu pomocy społecznej, szczegółowe zasady ustalania opłat za pobyt w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia - bo takie przecież istnieją, tworzą się i takie występują w słowniku - oraz zwalniania z tych opłat, a także tryb ich pobierania.</u>
          <u xml:id="u-200.10" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Tekst poprawek oczywiście zaraz panu marszałkowi przedłożę.</u>
          <u xml:id="u-200.11" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Jeszcze dużo mogłabym powiedzieć o tej ustawie, gdyby nie to, że kończy się mój czas. Chodzi np. o zasiłek okresowy, który jest przewidziany w razie choroby i który w systemie ubezpieczeń społecznych będzie przyznawany potrzebującym w celu zaspokojenia niezbędnych potrzeb, a także o rentę socjalną, która pomoże oczyścić system ubezpieczeń społecznych z elementów socjalnych.</u>
          <u xml:id="u-200.12" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Jeszcze pewna refleksja. Otóż podczas prac Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej z udziałem Komisji Samorządu Terytorialnego doszło do niezrozumiałej dla nas, posłów, zmiany stanowiska rządu w kwestii wprowadzenia minimalnego dochodu gwarantowanego, zapowiadanego przecież w dokumentach programowych rządu, a także podczas debaty w trakcie pierwszego czytania omawianej dziś ustawy. Oczywiście zmiana stanowiska rządu jest możliwa, ale co takiego zaszło, że rząd zmienił stanowisko? Prosiłabym pana ministra o odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-200.13" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Reasumując, Klub Parlamentarny Unii Pracy będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy z druku nr 1706. Poprzemy także trzeci wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-200.14" who="#PosełKrystynaSienkiewicz">Chciałabym również wyrazić uznanie pani poseł Joannie Starędze-Piasek za jej pracę nad tworzeniem systemu pomocy społecznej i infrastruktury doskonalenia kadr, a także prawa socjalnego.</u>
          <u xml:id="u-200.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję pani posłance.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo proszę, pan poseł Ryszard Burski z Federacyjnego Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełRyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabierając głos w punkcie dotyczącym sprawozdania trzech połączonych komisji odnośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej wypowiadam się w imieniu Federacyjnego Klubu Parlamentarnego BBWR-KPN oraz Związku Zawodowego „Kontra”.</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#PosełRyszardBurski">Zapewnienie podstawowych warunków egzystencji w okresie utraty zdolności do pracy jest obowiązkiem, i to elementarnym, rządu. Mówiłem o tym podczas pierwszego czytania omawianego projektu. Trudna sytuacja finansowa pomocy społecznej wynika z procesów społeczno-ekonomicznych oraz z niedostatecznej ilości środków przydzielanych w ustawach budżetowych. Sytuacja w odniesieniu do finansów przeznaczanych na pomoc społeczną uległa znacznemu pogorszeniu. Naszym zdaniem za nisko oceniono wielkość potrzebnych środków na pomoc społeczną. Tempo przyrostu liczby podopiecznych pomocy społecznej jest szybsze niż oceniono. Nie ma także istotnych zmian w polityce kształtowania dochodów ludności. Utrwala się i poszerza obszar ubóstwa, przybywa gospodarstw domowych o niskich dochodach. Potrzeby, jeśli chodzi o zasiłki okresowe, wzrosły w wyniku postępującego procesu ubożenia społeczeństwa, utrzymującej się wysokiej stopy bezrobocia, dużej liczby bezrobotnych pozostających przez wiele miesięcy bez pracy oraz bez prawa do zasiłku w różnego rodzaju formach pomocowych. Ponadto w wyniku niedotrzymania terminów waloryzacji emerytur i rent wzrosną koszty świadczeń obligatoryjnych.</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PosełRyszardBurski">Ocena rzeczywistego zapotrzebowania na środki dla pomocy społecznej wymaga porównania poziomu dochodów gospodarstw domowych z wielkością udzielanej im pomocy. Wydaje się, iż konieczna jest pogłębiona ocena sytuacji finansowej pomocy społecznej. Brak kompleksowej analizy sytuacji finansowej i polityki socjalnej państwa powoduje wzrost obciążeń finansów publicznych i wzrost kategorii podopiecznych systemu socjalnego państwa. Ogromne i przejawiające tendencję rosnącą jest zapotrzebowanie na pomoc socjalną ze strony dzieci i młodzieży szkolnej czy studenckiej. Drastyczne obniżanie w ostatnich latach w stosunku do potrzeb poziomu środków budżetowych przeznaczanych na oświatę i wychowanie negatywnie zaważyło na realizacji zadań oświatowych, opiekuńczych czy wychowawczych szkół. Poprzednie rozwiązania preferowały ludzi schorowanych, niedołężnych, rencistów lub osoby żyjące w faktycznym ubóstwie. Teraz coraz częściej po pomoc przychodzą ludzie młodzi i młode małżeństwa. Często są to osoby pełnosprawne i zdolne do pracy. Czy więc należy tworzyć warunki do obniżania aktywności zawodowej młodych ludzi, czy też za te pieniądze powinny być raczej tworzone miejsca pracy lub organizowane kursy przekwalifikowywania zawodowego?</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#PosełRyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Omawiany projekt ustawy zawiera kilka interesujących rozwiązań i jest być może do zaakceptowania. Porządkuje w pewnym stopniu strukturę pomocy społecznej, ujednolica pojęcia i nazewnictwo konkretnych zjawisk i działań i z tych względów stanowi pewną wartość. Ponadto porządkuje, uściśla czy dopasowuje zasady i cele funkcjonowania pomocy społecznej do zasad gospodarki wolnorynkowej. Jednakże - i to należy również podkreślić - zbyt surowe kryteria przyznawania świadczeń socjalnych nie w pełni odzwierciedlają stan pauperyzacji naszego społeczeństwa. Uważamy, że w celu wydania decyzji o przyznaniu renty socjalnej powinien być przeprowadzony wywiad rodzinny lub środowiskowy.</u>
          <u xml:id="u-202.4" who="#PosełRyszardBurski">W zmianie 4 dotyczącej art. 4 wnioskodawcy przedstawili bardzo skomplikowany system obliczania wysokości zasiłków. Niezrozumiałe jest także określenie kwot zasiłku przypadających na poszczególne grupy wiekowe dzieci. Zasiłki okresowe powinny być przyznawane w oparciu o rzeczywiste potrzeby rodziny, co wydaje się bardziej słuszne niż biurokratyczne określanie stawek dla poszczególnych członków rodziny i matematyczne ich wyliczanie.</u>
          <u xml:id="u-202.5" who="#PosełRyszardBurski">Konieczne wydaje się, aby rząd opracował system określania dochodu oparty na kryterium kosztów utrzymania i minimum socjalnego. Koncepcja taka winna współgrać z omawianym projektem ustawy i powinna stać się pomocna w realizacji form pomocowych wynikających z zapisów omawianego projektu ustawy o pomocy społecznej.</u>
          <u xml:id="u-202.6" who="#PosełRyszardBurski">Trudne do przyjęcia jest określenie dotyczące znaczenia pojęcia „rodzina”. Otóż uważamy, że zapis ten winien być bardziej precyzyjny, odpowiadający charakterowi i formule polskiej rodziny, wyrosłej w tradycjach narodowych i chrześcijańskich.</u>
          <u xml:id="u-202.7" who="#PosełRyszardBurski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z powyższym nasuwają się pytania: Czy omawiany projekt ustawy będzie w stanie zlikwidować problemy i zaspokoić oczekiwania społeczne związane z realizacją pomocy społecznej? Czy ten projekt wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym? Wydaje się, że odpowiedź przyniesie nam - jak zwykle w takich przypadkach - życie.</u>
          <u xml:id="u-202.8" who="#PosełRyszardBurski">Reasumując: Mimo wcześniejszych zastrzeżeń, posłowie Federacyjnego Klubu Parlamentarnego BBWR i KPN udzielą poparcia wnioskom mniejszości wprowadzającym rodzinny dochód gwarantowany, to znaczy poprzemy wnioski nr 1–5 oraz wniosek zgłoszony dzisiaj przez posła Tomaszewskiego, ostateczny stosunek do głosowania nad całością ustawy uzależniamy zaś od wyników głosowania właśnie nad wnioskami mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-202.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu posłowi Ryszardowi Burskiemu z Federacyjnego Klubu Parlamentarnego.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Cezarego Miżejewskiego z Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełCezaryMiżejewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie pierwszego czytania projektu ustawy o pomocy społecznej posłowie PPS zwrócili uwagę na to, że w trakcie reformy systemu pomocy społecznej powinny zostać spełnione trzy podstawowe zasady.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#PosełCezaryMiżejewski">Po pierwsze, podmiotem pomocy społecznej powinna stać się rodzina, rozumiana jako osoby zamieszkujące wspólne gospodarstwo domowe.</u>
          <u xml:id="u-204.2" who="#PosełCezaryMiżejewski">Po drugie, pomoc rodzinom najuboższym realizowana będzie w systemie wprowadzanego etapowo minimalnego dochodu gwarantowanego.</u>
          <u xml:id="u-204.3" who="#PosełCezaryMiżejewski">Po trzecie, podstawową dysfunkcją uprawniającą do korzystania z pomocy społecznej powinno być ubóstwo.</u>
          <u xml:id="u-204.4" who="#PosełCezaryMiżejewski">Muszę z satysfakcją stwierdzić, że zasady te znalazły miejsce w projekcie rządowym jako efekt dotychczasowych prac programowych koalicji ludowo-lewicowej. Wprowadzenie tych zasad uwarunkowane było też ratyfikacją art. 13 Europejskiej Karty Społecznej. Potwierdził to w trakcie debaty plenarnej pan minister Nawacki. W trakcie prac podkomisji, która blisko 9 miesięcy redagowała projekt, w większości zmian doszliśmy do consensusu. Pozostały nie rozstrzygnięte dwie kwestie: dysfunkcje i formuła zasiłku okresowego.</u>
          <u xml:id="u-204.5" who="#PosełCezaryMiżejewski">Z jednej strony mieliśmy stanowisko rządu ludowo-lewicowego uznającego, że podstawowym kryterium uprawniającym do świadczeń pieniężnych powinno być ubóstwo oraz prawo do obligatoryjnego w 50% zasiłku okresowego, jako pierwszy etap wprowadzenia minimalnego dochodu gwarantowanego.</u>
          <u xml:id="u-204.6" who="#PosełCezaryMiżejewski">Z drugiej strony mieliśmy pogląd formułowany przez polityków liberalnych, iż należy zachować czysto fakultatywne zasiłki okresowe z pomocy społecznej. Usiłowaliśmy znaleźć rozwiązanie kompromisowe, które jednej strony wprowadziłoby element obligatoryjności, a jednocześnie pozostawiłoby dużą swobodę pracownikom socjalnym. Wydawało mi się, że w pewnym momencie do takiego kompromisu dochodziliśmy wraz z przedstawicielami ministerstwa, związków zawodowych, a także przewodniczącej podkomisji pani Joanny Staręgi-Piasek. Okazało się jednak, że nie można w końcu porozumieć się ze wszystkimi. Zastanawiam się, czy dla posłów Unii Wolności w ustawie ważniejszy jest interes pracowników pomocy społecznej, czy też ich podopiecznych. Mam wrażenie, że tutaj leży przyczyna sporu.</u>
          <u xml:id="u-204.7" who="#PosełCezaryMiżejewski">Padał zarzut, że w przypadku nawet częściowej obligatoryjności świadczeń zaniknie praca socjalna, że ośrodki pomocy społecznej zamienią się w kasy wypłat. Nic bardziej mylnego. Według przedłożonych we wnioskach mniejszości propozycji rodzinny dochód gwarantowany wymaga również aktywności ze strony zainteresowanego oraz dokładnego wywiadu środowiskowego. Propozycja świadczeń gwarantowanych nie stanowi bynajmniej beztroskiego rozdawnictwa, jak w pierwotnym rozporządzeniu o zasiłkach dla kobiet w ciąży, którym uraczyły nas rządy poprzedniej formacji. Podstawowe pytanie brzmi: Czy świadczenia powinny zawierać element obligatoryjny; czy proponowane we wnioskach mniejszości 20% to mało, czy dużo? Żeby odpowiedzieć na to pytanie, wystarczy przejrzeć dowolne dane statystyczne. Według Centralnego Urzędu Planowania w gospodarstwach domowych utrzymujących się z niezarobkowych źródeł w latach 1994–1995 wystąpił znaczny spadek dochodów realnych. W 1995 r. dochody gospodarstw ludzi utrzymujących się ze świadczeń społecznych stanowiły zaledwie 51% w stosunku do dochodów gospodarstw domowych pracowników. Czyż trzeba przedstawiać bardziej dramatyczne dane? Te 20% rodzinnego dochodu zaproponowane we wnioskach mniejszości to z jednej strony rozpoznanie prawdziwego obszaru ubóstwa w Polsce, z drugiej zaś poważne wsparcie dla rodzin. W zależności od typu rodziny dochód gwarantowany wahałby się od 50 do 180 zł. Być może to niewiele, ale pamiętajmy, że mówimy o rodzinach, których przeciętny łączny dochód wynosi według obliczeń ministerstwa pracy około 740 zł.</u>
          <u xml:id="u-204.8" who="#PosełCezaryMiżejewski">Propozycja, którą miałem zaszczyt zgłosić, mieści się również w możliwościach budżetu państwa. Według obliczeń Departamentu Ekonomicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej koszt roczny rodzinnego dochodu gwarantowanego wyniósłby 351 mln zł, i to przy wzroście do blisko 1,5 mln liczby rodzin uprawnionych. Przypomnę, że na zasiłki okresowe w 1996 r. planuje się wydatkować 615 mln zł dla 800 tys. rodzin, a więc nie finanse są tu przeszkodą. Dlatego też nie mogę zrozumieć stanowiska ministra pracy i polityki socjalnej, który zdecydowanie poparł filozofię ustawy według Unii Wolności. Chciałbym jeszcze raz przypomnieć, że stanowisko ministra pracy nie zostało nigdzie i nigdy poparte żadnym dokumentem Rady Ministrów dotyczącym tej sprawy. Dzisiaj pan minister mówi, że nie rezygnuje z minimalnego dochodu gwarantowanego, ale proponuje go umieścić w innej ustawie, w ustawie o świadczeniach na rzecz rodziny. Podobno we wrześniu. Mówię „podobno”, ponieważ podobno system MDG zapowiedziano już w „Kierunkach działań w sferze polityki socjalnej państwa”. Podobno zapisano jego wprowadzenie w podpisanym ze związkami pakcie gwarancji socjalnych. Podobno zgłoszono go w obecnym projekcie rządowym.</u>
          <u xml:id="u-204.9" who="#PosełCezaryMiżejewski">Ponieważ liczba możliwych kombinacji może jeszcze wzrosnąć, pozwolę sobie zwrócić się do pań posłanek i panów posłów o poparcie w głosowaniu wniosków mniejszości nr 1, 2, 4 i 5, które wprowadzają w życie to, co zostało już dawno zapisane w dokumentach programowych rządu i parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-204.10" who="#PosełCezaryMiżejewski">I na koniec jeszcze jedno zdanie dotyczące art. 3 nowelizacji. Komisja Polityki Społecznej jednogłośnie uznała, że należy zmienić w ciągu 2 lat kryterium dochodowe, opierając się na minimum socjalnym. Ale art. 3 w obecnej postaci jest - powtórzę to, co było mówione rano - źle skonstruowany. Stwierdzono, że Rada Ministrów określi kryterium w drodze rozporządzenia, tymczasem kryterium jest kategorią ustawową. Dlatego też proponujemy inną formułę art. 3, którą zgłaszam, bądź też jego skreślenie, ale przy jednoczesnym przyjęciu rezolucji z druku nr 1738, o czym zdecyduje się, jak rozumiem, na jutrzejszym posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej.</u>
          <u xml:id="u-204.11" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Miżejewski z Polskiej Partii Socjalistycznej.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przechodzimy do wystąpień indywidualnych.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Stanisław Pawlak z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełStanisławPawlak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sejm odbywa dzisiaj drugie czytanie nowelizowanej ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej. Jest to zmiana oczekiwana zarówno przez ośrodki pomocy społecznej, jak i świadczeniobiorców. Świadczenie pieniężnej pomocy społecznej rzeczywiście wymaga gruntownej reformy, szczególnie wobec rozszerzenia uprawnień do zasiłków pieniężnych na różne grupy osób. Chodzi przede wszystkim o zasadę racjonalnego wydatkowania środków przeznaczonych na pomoc dla potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełStanisławPawlak">Bardzo szczegółowe sprawozdanie w imieniu trzech połączonych komisji z pracy nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej złożyła pani poseł Joanna Staręga-Piasek. Chciałbym jednak wyraźnie podkreślić, że proponowana nowelizacja wprowadza instytucję renty socjalnej (art. 27a). Świadczenie to zastąpi u części osób aktualnie pobierany zasiłek stały z pomocy społecznej lub tzw. rentę szkolną z ubezpieczenia społecznego i obejmie wszystkie osoby całkowicie niezdolne do pracy z powodu inwalidztwa powstałego w okresie do 18 roku życia lub w okresie do 25 roku życia, ale w trakcie nauki w szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej, a także w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Renta socjalna będzie przysługiwała niezależnie od dochodu i będzie wynosić 250 nowych złotych. Zastąpi ona świadczenie z ubezpieczenia społecznego, do którego to świadczenia osoby nigdy nie nabyły prawa.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PosełStanisławPawlak">Teraz chciałbym się odnieść do niektórych zmian, szczególnie tych, które na mocy delegacji są przekazywane gminom do odpowiedniej regulacji.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#PosełStanisławPawlak">W zmianie 6 w art. 6 dodaje się ust. 1a, mówiący o możliwości odmowy przyznania lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Może to nastąpić w wypadku braku współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym, a także nie uzasadnionej odmowy przyjęcia pracy przez osobę bezrobotną. Jednak zakres i formy współdziałania określi kierownik ośrodka pomocy społecznej lub upoważniony przez niego pracownik socjalny.</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#PosełStanisławPawlak">W zmianie 11 w art. 18 nowy ust. 3 upoważnia gminę do określenia w drodze uchwały szczegółowych zasad przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz zasad częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania.</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#PosełStanisławPawlak">Zmiana 22 w art. 34 w znowelizowanym ust. 5 zobowiązuje gminę do określenia w drodze uchwały zasad zwrotu części lub całości wydatków na usługi opiekuńcze, lecznicze, pomoc rzeczową, zasiłków na ekonomiczne usamodzielnienie i zasiłków celowych - od świadczeniobiorcy, u którego nastąpiło przekroczenie minimalnego dochodu. Taka sama procedura dotyczy wydatków na pokrycie kosztów pogrzebu.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#PosełStanisławPawlak">Zmiana 16 w art. 24 ust. 7 zobowiązuje radę gminy do określenia w drodze uchwały wysokości oraz szczegółowych zasad i trybu przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie. Zasiłek ten od 1993 r. jest zadaniem własnym gminy.</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#PosełStanisławPawlak">Zmiana 30 w art. 46 wprowadza dwa dodatkowe ustępy. Ust. 7 zobowiązuje radę gminy do opracowania i wdrożenia lokalnych programów pomocy społecznej, wykorzystując roczne sprawozdanie z działalności ośrodka pomocy składane przez kierownika. Ust. 8 wprowadza normę zatrudnienia w ośrodku pomocy społecznej odpowiedniej liczby pracowników socjalnych, przyjmując jednego pracownika socjalnego na 2 tys. mieszkańców, jednak nie mniej niż 3 pracowników. Ten przepis wejdzie w życie od 1 stycznia 1998 r.</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#PosełStanisławPawlak">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kończąc swoje wystąpienie, chciałbym zgłosić jedną poprawkę. Dotyczy ona poszerzenia zapisu art. 2a ust. 1 pkt 2, który definiuje dochód rodziny, ale nie obejmuje dochodu osób prowadzących działalność gospodarczą. Dlatego proponuję po wyrazie „jednorazowym” przecinek zastąpić średnikiem i dodać wyrazy: „w odniesieniu do osób prowadzących działalność gospodarczą oraz osób z nimi współpracujących za dochód przyjmuje się wysokość podaną w oświadczeniu, nie niższą jednak niż zadeklarowana przez te osoby kwota dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie, a jeżeli osoby nie podlegają ubezpieczeniu - nie niższą od kwoty najniższej podstawy wymiaru składek obowiązujących osoby ubezpieczone na podstawie odrębnych przepisów”. Powyższą poprawkę przekazuję na ręce pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-206.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Przemawiał pan poseł Stanisław Pawlak z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Świrepo z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełJanŚwirepo">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Problemy omawiane przy okazji nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, a przedstawione w sprawozdaniu połączonych komisji - druk nr 1706 - stanowią poważny i drastyczny element naszej rzeczywistości społecznej. Szybko rosnąca sfera ubóstwa, a także rosnące wartości i standard świadczonych usług powodują, że wydatki na ten cel rosną w dosyć dużym tempie. I tak w roku 1990 było to 2,7 bln starych złotych, a w roku 1995 - już ok. 20 bln starych złotych.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#PosełJanŚwirepo">Z tym dynamicznym wzrostem wydatków proporcjonalnie nie rosło odczucie społeczne co do widocznej poprawy życia tej warstwy najbiedniejszej i najbardziej niedostosowanej do gospodarki rynkowej. Jednocześnie te tak duże wydatki skłaniają do refleksji co do efektywności ich wykorzystywania i równomiernego rozłożenia wśród potrzebujących.</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#PosełJanŚwirepo">Nasze dążenie do Unii Europejskiej nakłada na nas także obowiązki wynikające z ratyfikacji karty społecznej.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#PosełJanŚwirepo">Bardzo pozytywnie oceniam niewielką zmianę 1 w art. 1. W nowym brzmieniu stwierdza się, że: „Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując”... i tu wymienia się prawie wszystkie istniejące podmioty, a więc osoby fizyczne, prawne, pracodawców, kościoły, stowarzyszenia i fundacje.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#PosełJanŚwirepo">W świadczeniu pomocy społecznej możliwość zaangażowania na szeroką skalę obywateli tworzy klimat, że środki przeznaczone na ten cel dotrą do wszystkich, którzy tego potrzebują. Aktywizuje się działalność społeczna naszych obywateli. Jest to bardzo ważne, szczególnie w obecnym okresie, gdy następuje niebezpieczny rozpad więzi rodzinnych i społecznych. Sytuacja ta stanowi poważne źródło wzrostu liczby osób, które potrzebują pomocy nie tylko tej materialnej w postaci pieniędzy, wyżywienia, ubrania, noclegów, ale także pomocy psychicznej. Bardzo często - a mogę to powiedzieć z własnych obserwacji i doświadczeń - ludzie korzystający z jadłodajni prowadzonej przez wolontariuszy Stowarzyszenia Pomocy Bliźniemu im. Brata Krystyna w Gorzowie Wielkopolskim odzyskują równowagę psychiczną, wracają do swoich rodzin, do normalnego życia. To daje satysfakcję ludziom pracującym społecznie. Zwracam na to uwagę po to, aby przy rozdziale środków finansowych czy też pomocy w zakresie uzyskania odpowiednich lokali organa rządowe i samorządowe wykazywały dużą przychylność. Rzeczywistość jest jednak inna. Działalność towarzystw pomocy społecznej odbierana jest jako wkraczanie w kompetencje i wyręczanie administracji rządowej i samorządowej. Tworzy się więc wrogość, a w działalności nie ma wzajemnej współpracy. Pragnę podkreślić, że jest to objaw naganny, szczególnie w tym okresie, kiedy widoczna jest już znaczna integracja społeczeństwa w zakresie świadczenia różnej pomocy dla osób potrzebujących. Poważnym obszarem działania pomocy społecznej są tereny wiejskie, gdzie istnieją jeszcze dosyć głęboko zakorzenione poglądy, że korzystanie z pomocy społecznej, a szczególnie w zakresie dożywiania, jest sprawą wstydliwą. Próby tworzenia jadłodajni przez stowarzyszenia charytatywne nie znalazły chętnych. Należy więc zapewnić szeroki dostęp dzieciom wiejskim z rodzin ubogich do dożywiania w szkołach.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#PosełJanŚwirepo">Uważam, że projekt ustawy stanowi poważny element tworzenia nowego prawa w zakresie świadczeń pomocy społecznej, dlatego będę głosował za jego uchwaleniem w wersji przedstawionej przez komisję, odrzucając jednocześnie wszystkie wnioski mniejszości. Dziękując za uwagę, pragnę zacytować Mahatmę Gandhiego, który powiedział, że służenie innym bez uczucia pokory jest jedynie zaspokajaniem egoizmu i zapatrzeniem się wyłącznie na własną osobę. A pokora ta dotyczy nie tylko tych zwyczajnych obywateli, lecz także tych, którzy tworzą prawo lub w imieniu tego prawa świadczą pomoc społeczną.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł Jan Lityński pragnie zabrać głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełJanLityński">Chciałem odpowiedzieć panu posłowi Miżejewskiemu, ponieważ pan poseł wydaje się rozumieć pojęcie liberalne jako obelgę. Otóż ja pojęcia lewicowego nie traktuję jako obelgi, niemniej jeśli pan poseł Miżejewski mówi, że posłom Unii Wolności wydaje się bliższy interes pracownika socjalnego niż podopiecznego, to myślę, że takie antagonistyczne widzenie interesu pracownika i podopiecznego charakteryzuje właśnie myślenie lewicowe, które dzisiaj jest już przebrzmiałe, panie pośle. Dzisiaj nowoczesne myślenie lewicowe tego raczej już nie uwzględnia. Co więcej, wydaje się, że akurat w tej dziedzinie współpraca, współrozumienie i poczucie wspólnego działania podopiecznych z pracownikami socjalnymi są konieczne.</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#PosełJanLityński">Natomiast jeżeli pan poseł sobie wyobraża, że 3,5 bln starych zł to nie jest istotna suma w budżecie, suma, którą w większości - powiedzmy sobie szczerze - otrzymają ludzie, którzy nie pracowali, nie pracują, którzy utrzymują się z pokątnych dochodów. Jeżeli pan poseł ma tyle pieniędzy do rozdawania, to niech pan poseł to powie pracownikom kultury, niech pan poseł to powie nauczycielom i niech pan poseł to powie wreszcie podatnikom.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Pan poseł w jakim trybie?</u>
          <u xml:id="u-211.2" who="#komentarz">(Poseł Cezary Miżejewski: Sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-211.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełCezaryMiżejewski">Pan poseł Lityński mnie nie zrozumiał. Nie mówiłem o dodatkowych 3,5 bln zł, tylko o tych 3,5 bln zł, które są już przeznaczane na pomoc społeczną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Lista posłów zapisanych do głosu została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-213.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Bardzo proszę o zabranie głosu pana ministra pracy i polityki socjalnej Andrzeja Bączkowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiem na pytania pani poseł Sienkiewicz. Zmuszony jestem także krótko, z uwagi na późną porę, ale jednak ustosunkować się do wystąpień panów posłów Burskiego i Miżejewskiego.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Zmiana stanowiska rządu. Przypomnę Wysokiej Izbie, że rządowy projekt noweli ustawy o pomocy społecznej został skierowany do laski marszałkowskiej przed rokiem, w czerwcu. Pierwsze czytanie odbyło się w sierpniu roku ubiegłego. Ten rok był okresem wytężonej pracy nad reformą całego systemu zabezpieczenia społecznego, którego pomoc społeczna jest fragmentem. Ten rok to czas przygotowania i przekazania do konsultacji społecznych projektu reformy ubezpieczeń społecznych istotnie w wyniku tych konsultacji zmodyfikowanego. Wysoka Izba w kwietniu br. debatowała nad rządowym programem reformy ubezpieczeń społecznych. Jesteśmy - można powiedzieć - w przeddzień zakończenia prac nad projektem ustawy o ubezpieczeniu na wypadek bezrobocia. To także istotny element systemu zabezpieczenia społecznego. Przypomnę - systemu, którego komponentami są ubezpieczenia, zaopatrzenie i pomoc społeczna. Był to więc rok wytężonej pracy, pewna krytyczna refleksja także nad tym, co zrobiliśmy wcześniej. Wykonywana symulacja, a także dostęp do nowych danych statystycznych obrazujących rozkład dochodów w rodzinach polskich uzmysłowiły nam, że nowa formuła zasiłku okresowego zaproponowana w przedłożeniu rządowym nie jest możliwa do zrealizowania w świetle możliwości finansów publicznych państwa. Przypomnę - miało to być gwarantowane 50% różnicy. Z pełną odpowiedzialnością twierdzę, że finansów państwa polskiego nie stać na taką gwarancję w tej formule, która odwoływała się wyłącznie do ubóstwa, pomijając niewydolność społeczną, która przejawia się w różnych dysfunkcjach określonych w art. 3 tak ustawy matki, jak i ustawy nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-214.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Cóż dodam do tego? Uznaliśmy, bo to co powiedziałem dotyczy płaszczyzny finansowej, że ze względów systemowych i logicznych właściwym miejscem dla zapisów dotyczących dochodu gwarantowanego na jakimś poziomie, minimalnym powiedzmy, nie powinna być ustawa o pomocy społecznej, a co najwyżej ustawa o świadczeniach na rzecz rodziny, i że w konsekwencji dochód ten powinien być adresowany nie do jednoosobowego gospodarstwa domowego, ale do rodziny, tak jak to język polski rozumie. Chcemy zacząć od gwarantowania rodzinom wielodzietnym, postępując ostrożnie, mając świeżo w pamięci, w jak dramatycznych okolicznościach z bagażu obciążeń socjalnych wycofują się czy próbują wycofać się w tej chwili Francja, a także Niemcy. To jest bagaż dziesięcioleci, to są państwa dobrobytu. Polska jest krajem biednym i każdą złotówkę przed wydaniem należy cztery razy obejrzeć. Za chwilę zresztą do tego wątku wrócę.</u>
          <u xml:id="u-214.3" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Konkludując, jeśli chodzi o modyfikację naszego stanowiska. Otóż istotą pomocy społecznej jest zorientowanie na osoby i rodziny o niskich dochodach, niewydolne społecznie, a jest więc kryterium ubóstwa i prawnie stworzona sytuacja, w której pracownik socjalny może zapytać o przyczynę tego stanu. Jeśli nie ma takiej możliwości prawnej, by zapytać o przyczynę ubóstwa, i wycina się kryteria w postaci dysfunkcji, oznacza to rozdawnictwo. A kraju tak biednego jak Polska, kraju goniącego innych, na to nie stać. Bo jeśli będziemy rozdawać środki na poziomie, jak proponuje pan poseł Miżejewski, 20% różnicy, czy tak jak wcześniej rząd proponował, 50% różnicy, to jedno jest pewne i rząd - pozwolę sobie odwołać się do wystąpienia pana posła Miżejewskiego - lewicowo-ludowy nie może chyba przyjąć spokojnie do wiadomości, że biedni dostaliby mniej, a bogaci więcej. Takie są proste konsekwencje statystyki - czy na poziomie 20, czy 50%. Oznacza to więc, że rząd polski, w którym ja konstytucyjnie odpowiadam za politykę socjalną, opowiada się i będzie się opowiadał za takim modelem pomocy społecznej, w którym pracownik socjalny - a tych pracowników od kilku lat szkolimy i będziemy szkolić, i to nie na kasjerów - będzie miał możliwość indywidualnej oceny potrzeby, będzie miał prawnie stworzoną możliwość zapytania o przyczynę ubóstwa i dopiero w takiej sytuacji, kiedy stwierdzi, że potrzeba powinna być zaspokojona, będzie miał możliwość uznaniowego przyznania świadczenia i określenia jego wysokości.</u>
          <u xml:id="u-214.4" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Dobrze się stało, że wprowadziliśmy skalę ekwiwalentności dochodów OECD. Oznacza to bowiem, co już pani poseł sprawozdawca szeroko omówiła, możliwość uwzględnienia struktury rodziny, także wieloosobowej, i wyodrębnienia gospodarstwa jednoosobowego. Natomiast zapisy dotyczące świadczeń o charakterze powszechnym, mających charakter roszczeniowy (przypomnę - roszczenia można dochodzić w sądzie) będą w ustawie o świadczeniach na rzecz rodziny. W naszym pierwotnym zamyśle miała to być ustawa komasująca, zbierająca to, co i tak z różnych tytułów w różnych aktach prawnych przysługuje. Teraz mamy szansę - przy zmianie naszego podejścia do docelowego, nowoczesnego, polskiego modelu zabezpieczenia społecznego - nadać jej nową jakość; zacząć właśnie od wprowadzania dochodu gwarantowanego, adresowanego do rodziny wielodzietnej, i podążać ostrożnie tą drogą, mając świeżo w pamięci doświadczenia wielu bogatych krajów Unii Europejskiej. Jako państwo stowarzyszone ze Wspólnotami Europejskimi, aspirujące do członkostwa w Unii Europejskiej, musimy oczywiście mieć w perspektywie dokumenty tworzące standardy Unii Europejskiej, które trzeba będzie ratyfikować. Nasi znajomi eksperci z krajów Europy Zachodniej mówią jednak: Postępujcie rozważnie, bez rozpędu, najważniejsze, żeby mieć harmonogram dostosowania, ale trzeba uwzględniać możliwości ekonomiczno-społeczne. Każdy pośpiech może się odbić negatywnie na naszym rozwoju społeczno-gospodarczym.</u>
          <u xml:id="u-214.5" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Chciałbym też dla porządku powiedzieć, że wywołany dzisiaj zapytaniem pani poseł, a wczoraj minister Banach, na posiedzeniu Rady Ministrów przedstawiłem informację o efekcie prac podkomisji powołanej do rozpatrzenia rządowego projektu noweli ustawy o pomocy społecznej i podałem powody udzielonego przeze mnie poparcia temu efektowi prac podkomisji. Po krótkiej dyskusji, i to chcę zaakcentować, żaden z konstytucyjnych członków Rady Ministrów nie zgłosił zdania odrębnego. Taka jest moja odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-214.6" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Uważam, że działałem i działam w granicach pełnomocnictwa udzielonego przez rząd ministrowi pracy i polityki socjalnej - zarówno mojemu poprzednikowi, jak i obecnemu ministrowi przemawiającemu w tej chwili do Wysokiej Izby - i że tego pełnomocnictwa nie przekroczyłem.</u>
          <u xml:id="u-214.7" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Pan poseł Burski mówił o co najmniej wątpliwościach, jakie ma w związku z wprowadzaniem różnych kwot adresowanych w zależności od struktury rodziny do pierwszej i kolejnych osób w danej rodzinie, z uwzględnieniem kryterium wieku. Panie pośle, to jest właśnie jeden z większych dorobków noweli — wprowadzenie skali ekwiwalentności dochodów OECD, a naszą wielką ambicją jest, by stać się członkiem OECD w tym roku. Na razie Czesi nas wyprzedzili. Jest to w tej chwili najlepszy punkt odniesienia. Mamy jednak świadomość — i mam nadzieję, że jeśli chodzi o art. 3, to ustawodawca sejmowy wyrazi to w głosowaniu — że trzeba to spolszczyć, osadzić w naszych realiach, w dialogu z partnerami społecznymi wydyskutować koszyk dóbr i usług na poziomie niezbędnym, wyznaczającym potrzeby na użytek pomocy społecznej. Powiem konkretnie: na poziomie minimum egzystencji. Możemy wyjść od minimum socjalnego, tylko że gdybyśmy chcieli je zastosować, to okaże się, że 60% naszego społeczeństwa żyje poniżej tego minimum. Jest to informacja. Opieranie na minimum socjalnym jakichkolwiek kryteriów w żadnej mierze nie jest pomocne w prowadzeniu polityki socjalnej państwa.</u>
          <u xml:id="u-214.8" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Jeśli mówiłem o tym, że chcemy iść w reformie zabezpieczenia społecznego uporządkowanym szykiem, że chcemy mieć to przemyślane aż do bólu, to chcę poinformować Wysoką Izbę, że z tego punktu widzenia, jeśli chcemy mówić o dochodzie gwarantowanym, to nie tylko koszyk dóbr i usług wyznaczający niezbędne, elementarne potrzeby; to także, Wysoka Izbo, konieczność zsynchronizowania tej kategorii z minimalną płacą i minimalnymi świadczeniami z ubezpieczenia społecznego - a my przecież, jeśli chodzi o docelowy model polskiego ubezpieczenia społecznego, tych minimów jeszcze nie znamy - wiemy o nich z programu, który ze swej natury musiał być ogólny.</u>
          <u xml:id="u-214.9" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Pragnę także zwrócić uwagę Wysokiej Izby, że jeżeliby rozważać poważnie i szczegółowo drugi wniosek mniejszości, gdzie odrywamy się od dysfunkcji, patrzymy tylko na potrzebę, a ta potrzeba to dochód poniżej kwot wyznaczonych ustawą, i mamy gwarantować 20% różnicy pomiędzy dochodami faktycznymi a tymi, które są zapisane w ustawie, to co to oznacza? To oznacza, że każdy, kto przyjdzie i złoży oświadczenie, że jego dochód jest poniżej tego ustawowego, musi otrzymać pieniądze, a jeśli ich nie dostanie, to pójdzie z roszczeniem do sądu. Cóż to więc oznacza? To, że pracownik socjalny - o czym mówiłem - nie ma prawnie przewidzianej możliwości zapytania, jaki jest powód tego niedostatku, nieosiągania żadnych dochodów bądź osiągania dochodów niższych niż kryteria ustawowe. To jest szalenie ważne w sytuacji, kiedy każde środki na pomoc społeczną będą ograniczone w kraju takim jak Polska, przechodzącym bolesną dla wielu grup społeczno-zawodowych transformację ustroju społeczno-gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-214.10" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Oznacza to więc automatyzm, oderwanie od kryteriów, które definiują niewydolność społeczną i w istocie wprowadzenie mechanizmu obcego pomocy społecznej, co najbardziej lapidarnie wyraził pan poseł Lityński, mówiąc o przekreśleniu czy likwidacji w pewnym zakresie tej pomocy społecznej. Pamiętajmy: ta pomoc społeczna - i to jest jej istota - to uznaniowość i indywidualność w badaniu potrzeby i określaniu prawa do świadczeń, a także ich wysokości. I tego zmieniać nie chcemy.</u>
          <u xml:id="u-214.11" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Natomiast tam, gdzie - i to też powtórzę - jest miejsce na świadczenia adresowane powszechnie, mające charakter roszczeniowy, to są właśnie te świadczenia, które chcemy zebrać w ustawie adresowanej do rodziny, jest właśnie miejsce na to, aby stworzyć dochód, który byłby komplementarny wobec systemu pomocy społecznej, systemu ubezpieczeń społecznych czy systemu zaopatrzenia społecznego, które, jak wszyscy wiemy, charakteryzują się wypłacaniem bez ekwiwalentności w postaci składki.</u>
          <u xml:id="u-214.12" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Pan poseł Miżejewski podał pewne kwoty, ujawniając twórcę tych obliczeń. Otóż dysponuję podobnymi liczbami i aby Wysoka Izba nie była wprowadzona w błąd, pragnę wyjaśnić, że te 3740 mld starych złotych to jest kwota przewidziana na wypłatę zasiłków przez 6 miesięcy. Pan poseł we wniosku mniejszości przewiduje, że zasiłek będzie wypłacany - ten obligatoryjny - bez badania, jaki jest powód niedostatku, automatycznie przez 3 miesiące. Ale on może być bez końca odnawiany. Wystarczy, że osoba czy rodzina, której to prawo przysługuje, przyjdzie z oświadczeniem o stanie dochodów i musi te pieniądze z pomocy społecznej otrzymać. Jeśli ta kwota dotyczy 6-miesięcznego okresu, to bez ryzyka popełnienia błędu mogę ją przemnożyć przez dwa, bo w świetle tej ustawy każdy, kto ma te niższe dochody, może przez 12 miesięcy pobierać świadczenie. Ważne jest tylko, żeby nie zapomniał po upływie 3 miesięcy zgłosić się ponownie, a on nie zapomni. Polacy są narodem bardzo zdolnym i jak do tej pory udowodnili, że każdą lukę w prawie, każde wątpliwości interpretacyjne potrafią wykorzystać, czego dowodzi funkcjonowanie kilkanaście razy nowelizowanej ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.</u>
          <u xml:id="u-214.13" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">A więc to jest, panie pośle, nie 3,7 bln, tylko 7,5 bln starych złotych. I to jest ta kwota, na którą należy popatrzeć w kontekście środków przewidzianych na ten rok na zasiłki okresowe. Na ten rok przewidziano 6115 mld zł na zasiłki okresowe. O ile więc trzeba byłoby zwiększyć budżet pomocy społecznej w tej części, która jest przewidziana na zasiłki okresowe, aby obsłużyć tylko te 20%? Gdzie tu w takim razie miejsce na ten przepis, który autor wniosku mniejszości chciałby utrzymać, a mianowicie na ten fakultatywny co do prawa, a mam nadzieję, że i co do wysokości — chociaż tam jest mowa, że nie „do”, tylko „w” — zasiłek okresowy? Przestrzeni finansowej w ogóle nie ma. Dowodzi to, jeszcze raz, tezy, że ci biedniejsi dostaliby dużo mniej, a ci, którzy nie dostają w tej chwili w ogóle bądź dostają mniej, dostaliby więcej, bo to 20% różnicy jest przedmiotem roszczenia i stanowi minimum, które powinni otrzymać.</u>
          <u xml:id="u-214.14" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">W tym kontekście pragnę poinformować Wysoką Izbę, że w roku bieżącym - podobnie jak w latach poprzednich - wypłaca się zasiłki dla ponad 800 tys. gospodarstw domowych. Jeśli popatrzymy na kryteria dostępności świadczeń pieniężnych nowej ustawy, to spełnia je bez mała 1,5 mln gospodarstw domowych. Te 800 tys. zasiłków to jest efekt uznaniowych decyzji pracowników socjalnych. Jeśli natomiast ma być to obligatoryjnie, automatycznie, z mocy ustawy przysługujący dochód, to on już będzie przysługiwać nie tej liczbie 800 tys., którzy dostali z mocy decyzji uznaniowej, ale grupie bez mała 1,5 mln gospodarstw. Jako minister pracy, konstytucyjnie odpowiedzialny za tę problematykę, nie jestem w stanie, a co więcej, nie chcę zabiegać w przyszłorocznym budżecie o takie środki, mając świadomość, że one pójdą tak po równo. Nie zgadzamy się więc w sensie filozoficznym, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-214.15" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Pomoc społeczną widzę inaczej — tak, jak to ukształtowano historycznie w krajach Unii Europejskiej. Nie chcę iść na skróty z minimalnym dochodem. Zamierzam honorować wszystkie umowy społeczne podpisane przez rząd. Jeśli popatrzy pan na dokument podpisany przeze mnie w załączniku do pakietu gwarancji socjalnych z datą 25 czerwca ub. r., to zobaczy pan, że zobowiązaliśmy się trójstronnie do podjęcia prac studialnych nad wprowadzeniem w Polsce minimalnego dochodu gwarantowanego, że będziemy mieć na uwadze minimalne wynagrodzenie i konieczność zsynchronizowania z minimalnymi świadczeniami przysługującymi w innych segmentach zabezpieczenia społecznego.</u>
          <u xml:id="u-214.16" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Podkreślam jeszcze raz: Jeżeli mówię „nie” dla minimalnego dochodu gwarantowanego w systemie pomocy społecznej, to nie oznacza, że mówię „nie” dla dochodu gwarantowanego w ogóle. Tylko trzeba się tym zająć w innym miejscu — powiedziałem, w jakim — i ostrożnie, zaczynając od potrzeb, które wymagają zaspokojenia w pierwszej kolejności. Też o nich wspomniałem.</u>
          <u xml:id="u-214.17" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Rodzina wielodzietna. Zdaje się, że nie ma żadnych przeszkód, aby wczesną jesienią wystąpić z projektem ustawy, która będzie konsumować także to, co przy okazji odpowiedzi na wątpliwości i zastrzeżenia zgłoszone przez pana posła Miżejewskiego pozwoliłem sobie przekazać Wysokiej Izbie. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-214.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Joannę Staręgę-Piasek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#PosełJoannaStaręgaPiasek">Chcę tylko podziękować wytrwałym posłom, którzy poświęcili swój nocny czas zarówno na zgłoszenie wniosków, jak i udział w dyskusji. Większość wniosków, na które mogłam spojrzeć tutaj, wydaje mi się zasadna, więc tym bardziej dziękuję, bo zależy nam wszystkim na tym, żeby ustawa wyszła w kształcie optymalnym. Na posiedzeniu połączonych komisji, które będzie prawdopodobnie jutro o czwartej, będziemy mogli się nad tymi wnioskami zastanowić. Byłoby wskazane, żebyśmy w piątek mogli głosować nad tymi propozycjami, które ostatecznie przez komisję zostaną przyjęte. Raz jeszcze bardzo dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Tuszę, iż do posłów zalicza pani także marszałka.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Minister Bączkowski chce koniecznie jeszcze dodać dwa zdania, tak?</u>
          <u xml:id="u-217.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Panie ministrze, przez wzgląd na wspomnianego tu Mahatmę Gandhiego bardzo bym prosił, żeby to były dwa zdania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Panie marszałku, tym razem z własnej woli, a nie z parlamentarnego i rządowego przymusu. Chciałbym podziękować bardzo serdecznie w imieniu rządu i własnym wszystkim posłom zaangażowanym w wielomiesięczną pracę w podkomisji nadzwyczajnej, powołanej do rozpatrzenia rządowego projektu nowelizacji ustawy o pomocy społecznej. Dziękuję także ekspertom, teoretykom i praktykom, którzy uczestniczyli w tych pracach. Dziękuję paniom posłankom i panom posłom, członkom trzech komisji, które na posiedzeniu w końcu maja przyjęły projekt, któremu w imieniu rządu udzieliłem poparcia.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Odmawiam takiego poparcia dwóm pierwszym wnioskom mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#MinisterPracyiPolitykiSocjalnejAndrzejBączkowski">Prima facie wydaje się, że większość zgłoszonych w dniu dzisiejszym uwag i poprawek zasługuje na uwzględnienie, ale szczegółowo ustosunkujemy się jako przedstawiciele rządu na jutrzejszym czy nawet dzisiejszym zapowiedzianym już posiedzeniu komisji. Myślę, że parlamentarzyści, a także eksperci zapraszani na posiedzenia podkomisji mogą mieć tę satysfakcję, że ich wielomiesięczna praca wydała owoc dojrzały, zdrowy i jędrny — panie pośle, myślę, na miarę przełomu wieków XX i XXI. Dziękuję za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#WicemarszałekMarekBorowski">W związku z tym, że w czasie drugiego czytania zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy poprawki, Prezydium Sejmu proponuje ponownie skierować projekt ustawy do Komisji: Polityki Społecznej, Samorządu Terytorialnego oraz Ustawodawczej w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-219.5" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-219.6" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Ogłaszam przerwę do dnia jutrzejszego do godz 9.</u>
          <u xml:id="u-219.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Dzisiejszego.)</u>
          <u xml:id="u-219.8" who="#WicemarszałekMarekBorowski">Dzisiejszego, dobrze. Przychylam się do ogólnego życzenia - do dnia dzisiejszego do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-219.9" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 1 min 38)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>