text_structure.xml 522 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 03)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie Sejmu Józef Zych i Olga Krzyżanowska)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Na sekretarzy powołuję posłów Renatę Szynalską i Marka Sawickiego.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Marek Sawicki.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktów 1 i 2 porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#WicemarszałekJózefZych">1. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o pilnym rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania i niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#WicemarszałekJózefZych">2. Pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie wykonania ustaw regulujących zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Przypominam, że w dniu wczorajszym Sejm wysłuchał sprawozdania o projekcie ustawy i uzasadnienia projektu uchwały przedstawionych przez panią poseł Wiesławę Ziółkowską oraz przeprowadził dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie przechodzimy do głosowania nad sprawozdaniem komisji o projekcie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę panią poseł sprawozdawcę o zajęcie miejsca na mównicy.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Przypominam równocześnie, że komisje przedstawiają w sprawozdaniu wnioski mniejszości, nad którymi będziemy głosować w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę o przygotowanie się do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#WicemarszałekJózefZych">W pierwszym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Proszę państwa...)</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#WicemarszałekJózefZych">Przepraszam, czy możemy przystąpić do głosowania? Ja nie do pani poseł, tylko do tych, którzy jeszcze nie są gotowi.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę, zdaje się, że pani poseł chciała w tej kwestii udzielić...</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#WicemarszałekJózefZych">Nie? Wniosek jest jasny.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad pierwszym wnioskiem mniejszości, czyli wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy w całości.</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku mniejszości o odrzucenie projektu ustawy, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-2.20" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-2.21" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-2.22" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 372 posłów. Za wnioskiem głosowało 34 posłów, przeciw - 277, wstrzymało się od głosu 61 posłów.</u>
          <u xml:id="u-2.23" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości o odrzucenie projektu ustawy odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-2.24" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy do głosowania nad wnioskami mniejszości do art. 1 ustawy nowelizującej, dotyczącego zmian w ustawie o podatku od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-2.25" who="#WicemarszałekJózefZych">W drugim wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują skreślenie w zmianie 7, dotyczącej art. 22 lit. a dotyczącej ust. 2. W zmianie tej komisje proponują, aby koszty uzyskania przychodów określić w wysokości 0,33% a nie 0,25% kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej oraz dodanie przepisu określającego sposób obliczania kosztów uzyskania przychodów.</u>
          <u xml:id="u-2.26" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy pani poseł pragnie zabrać głos? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisja proponuje podwyższenie wskaźnika oznaczającego koszty uzyskania przychodów ze stosunku pracy. Wniosek mniejszości oznacza powrót do wersji rządowej. Argument za przyjęciem wniosku mniejszości głosi, iż regulacja komisji powoduje dodatkowe obciążenie budżetu kwotą rzędu 1,5 bln zł. Argument przeciwko wnioskowi mniejszości i pozostawieniu w związku z tym propozycji komisji jest taki, że i tak dotychczasowa kwota kosztów nie pokrywa kosztów dojazdu do pracy. To po pierwsze. A po drugie, gdyby skala podatkowa była waloryzowana, to te koszty byłyby nawet wyższe, aniżeli w tej chwili proponuje komisja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem drugiego wniosku mniejszości, dotyczącego zmiany 7 do art. 22 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-4.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-4.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-4.5" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem drugiego wniosku mniejszości głosowało 331 posłów, przeciw - 49, wstrzymało się od głosu 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-4.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm wniosek mniejszości dotyczący zmiany 7 do art. 22 ust. 2 przyjął.</u>
          <u xml:id="u-4.7" who="#WicemarszałekJózefZych">W trzecim wniosku mniejszości, dotyczącym zmiany 8 do art. 23 ust. 1, wnioskodawcy przedstawiają trzy propozycje, nad którymi głosować będziemy kolejno.</u>
          <u xml:id="u-4.8" who="#WicemarszałekJózefZych">W pierwszej z nich, oznaczonej lit. a, wnioskodawcy po lit. c zmiany 8 proponują dodanie w pkt. 22 przepisu, zgodnie z którym kosztem uzyskania przychodów są rezerwy na remonty środków trwałych wyliczonych w tym przepisie, w wysokości wydatków planowanych w roku podatkowym.</u>
          <u xml:id="u-4.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie zmiana oznaczenia pozostałych liter zmiany.</u>
          <u xml:id="u-4.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Tej samej sprawy dotyczy dziesiąty wniosek mniejszości lit. a tiret drugie odnoszący się do art. 2 ustawy nowelizującej, zmiany 2 do art. 16 ust. 1 pkt 27 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-4.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Nad tymi wnioskami głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-4.12" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy pani poseł zamierza coś wyjaśnić?</u>
          <u xml:id="u-4.13" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Głównym argumentem za przyjęciem tego wniosku jest to, iż są takie dziedziny działalności gospodarczej, gdzie rozkład remontów jest nierównomierny, na przykład ciepłownictwo, sieci energetyczne czy wodno-kanalizacyjne. I wtedy takie rozwiązanie, tworzenie tych rezerw na remonty środków trwałych, oznaczałoby możliwość gromadzenia pieniędzy na takie remonty. Natomiast przeciwko temu wnioskowi przemawia fakt, że istnieje w związku z tym możliwość uszczuplania w ciągu roku wpływów do budżetu z tytułu pomniejszania podstawy opodatkowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem trzeciego wniosku mniejszości lit. a, dotyczącego zmiany 8 do art. 23 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dziesiątego wniosku mniejszości lit. a tiret drugie, dotyczącego zmiany 2 do art. 16 ust. 1 pkt 27 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 390 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 70 posłów, przeciw - 309, wstrzymało się od głosu 11posłów.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm trzeci wniosek mniejszości, dotyczący zmiany 8 do art.23 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dziesiąty wniosek mniejszości lit. a tiret drugie, dotyczący zmiany 2 do art. 16 ust. 1 pkt 27 ustawy o podatku od osób prawnych, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#WicemarszałekJózefZych">W trzecim wniosku mniejszości lit. b, dotyczącym zmiany 8 do art. 23 ust. 1 lit. d, wnioskodawcy proponują dodanie w pkt. 38 przepisu, zgodnie z którym podatnik może waloryzować wydatki - poniesione na nabycie świadectw udziałowych narodowych funduszy inwestycyjnych oraz na dopłaty wnoszone do spółek prawa handlowego - według stopy oprocentowania kredytu refinansowego ogłaszanej przez prezesa Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-6.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Tej samej sprawy dotyczy dziesiąty wniosek mniejszości lit. a tiret pierwsze dotyczący zmiany 2 do art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-6.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Nad tymi wnioskami będziemy głosować łącznie.</u>
          <u xml:id="u-6.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Obecna regulacja mówi, że wydatków na nabycie papierów wartościowych nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów; wlicza się je w koszty dopiero wówczas, kiedy sprzedaje się te papiery wartościowe. Wniosek mniejszości zmierza do tego, aby ten, kto sprzedaje papiery wartościowe, miał możliwość waloryzowania ceny ich nabycia, co oznacza, że podstawę opodatkowania stanowiłby wówczas przychód pomniejszony o zwaloryzowaną cenę nabycia.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Argument za przyjęciem tego rozwiązania polega na tym, że jest ono korzystne dla podatnika, argument przeciwko - że czyni się wyłom w zasadzie ustalania dochodu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Pani poseł, mam taką propozycję: ponieważ argumenty merytoryczne do wniosków mniejszości były w sprawozdaniu przedkładane, proponuję, abyśmy...</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie były!)</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Nie były.)</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Skoro tak, to przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem trzeciego wniosku mniejszości, dotyczącego zmiany 8 do art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dziesiątego wniosku mniejszości, dotyczącego zmiany 2 do art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-8.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-8.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-8.9" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 393 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 82 posłów, przeciw - 309, wstrzymało się od głosu 2 posłów.</u>
          <u xml:id="u-8.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm trzeci wniosek mniejszości lit. b, dotyczący zmiany 8 do art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dziesiąty wniosek mniejszości, dotyczący zmiany 2 do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do art. 16 ust. 1 pkt 8, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-8.11" who="#WicemarszałekJózefZych">W trzecim wniosku mniejszości oznaczonym lit. c, dotyczącym zmiany 8 do art. 23 ust. 1 wnioskodawcy proponują skreślenie zmiany oznaczonej lit. h, zawierającej nowe brzmienie pkt. 46, który stanowi, że za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków poniesionych z tytułu używania nie wprowadzonego do ewidencji środków trwałych samochodu osobowego w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu.</u>
          <u xml:id="u-8.12" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Propozycja komisji zakłada, że do kosztów uzyskania przychodów zalicza się udokumentowane koszty użytkowania prywatnego samochodu, poniesione przez osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, obliczane według ściśle określonych zasad, tzn. do wysokości limitu określonego wielkością przejazdu i stawką ustaloną w odpowiednich przepisach. Przyjęcie tego wniosku oznacza praktycznie, że istnieje całkowita dowolność zaliczania w koszty prowadzenia działalności gospodarczej kosztów użytkowania pojazdu przez osoby fizyczne prowadzące taką działalność.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Argumentem za przyjęciem takiego rozwiązania są korzyści dla podatnika, przeciwko zaś, że istnieje możliwość dowolnego obniżania podstawy opodatkowania. Jest to więc rozwiązanie niekorzystne dla budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem trzeciego wniosku mniejszości oznaczonego lit. c, dotyczącego zmiany 8 do art. 23 ust. 1 pkt 46, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-10.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-10.5" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 393 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 3 posłów, przeciw - 356, wstrzymało się od głosu 34 posłów.</u>
          <u xml:id="u-10.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm trzeci wniosek mniejszości oznaczony lit. c, dotyczący zmiany 8 do art. 23 ust. 1 pkt 46, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-10.7" who="#WicemarszałekJózefZych">W czwartym wniosku mniejszości, dotyczącym zmiany 11 do art. 26, przedstawiono propozycje, nad którymi będziemy głosować kolejno.</u>
          <u xml:id="u-10.8" who="#WicemarszałekJózefZych">W czwartym wniosku mniejszości przedstawiono do zmiany 11, dotyczącej art. 26 w lit. a, odnoszącej się do ust. 1 do piątego tiret, dwa warianty oznaczone nr. I i II. W wariancie I wnioskodawcy w nowym brzmieniu pkt. 7a proponują odliczenie od podstawy obliczenia podatku wydatków ponoszonych przez podatnika na odpłatne kształcenie dzieci własnych i przysposobionych nie tylko w szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, lecz także w szkołach podstawowych, zawodowych i średnich publicznych oraz szkołach wyższych. Ponadto wnioskodawcy proponują dodanie pkt. 7 b zezwalającego na odliczenie od podstawy obliczania podatku kwot wydatków ponoszonych przez podatnika na odpłatne kształcenie się w szkołach zawodowych i średnich publicznych, a także niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych oraz w wyższych szkołach państwowych i innych - działających na podstawie ustawy o szkolnictwie wyższym - do wysokości 1/5 rocznego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.</u>
          <u xml:id="u-10.9" who="#WicemarszałekJózefZych">W wariancie II wnioskodawcy proponują w nowym brzmieniu pkt. 7a odliczenie od podstawy obliczania podatku wydatków ponoszonych przez podatnika na odpłatne kształcenie dzieci własnych i przysposobionych w podstawowych, zawodowych i średnich szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych.</u>
          <u xml:id="u-10.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Konsekwencją przyjęcia któregokolwiek z tych wariantów będą zmiany w art. 26 ust. 7 i 8.</u>
          <u xml:id="u-10.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Przyjęcie I wariantu uczyni bezprzedmiotowym wariant II.</u>
          <u xml:id="u-10.12" who="#WicemarszałekJózefZych">Komisje wnoszą o skreślenie w art. 26 pkt. 7a, to jest o nieodliczanie od podstawy obliczania podatku wydatków ponoszonych na odpłatne kształcenie dzieci i młodzieży w szkołach niepublicznych.</u>
          <u xml:id="u-10.13" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wysoka Izbo! W 1993 r. ulga z tytułu kształcenia dzieci miała następującą regulację. Dotyczyła dzieci i młodzieży wszystkich rodzajów szkół (również szkół wyższych) oraz wszystkich szczebli kształcenia, ale tylko w odniesieniu do szkół niepublicznych, czyli nie dotyczyła szkół publicznych. Górna granica była taka sama, jak się proponuje we wnioskach, czyli 1/5 rocznego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Rząd zaproponował zmianę polegającą na tym, aby ograniczyć tę ulgę tylko do szkół podstawowych, zawodowych i średnich (a więc nie dotyczyłaby ona szkół wyższych) oraz dodać zapis, iż ulga ta dotyczy dzieci własnych i przysposobionych.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisje nie przyjęły propozycji rządowej. Zgłoszono dwa warianty w czwartym wniosku mniejszości, różniące się zasadniczo.</u>
          <u xml:id="u-11.3" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wariant I dotyczy szeroko rozumianej ulgi z tytułu kształcenia się dzieci podatnika i samego podatnika we wszystkich rodzajach szkół zarówno publicznych, jak i niepublicznych, na wszystkich szczeblach. Również - co warto podkreślić - zawiera regulację, którą także rząd wprowadził do swojego projektu: ulga występuje wówczas, kiedy czesne nie przekracza 20% kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej. Jeśli zatem czesne w skali roku 1994 nie przekroczy 18 160 tys. zł, wówczas na jedno dziecko można skorzystać z ulgi do wysokości 9182 tys. zł. Za przyjęciem tego rozwiązania przemawia to, że: po pierwsze, jest to inwestycja w człowieka, po drugie, stwarza ono nowe miejsca pracy i jest korzystne, w jakimś sensie, dla budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-11.4" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Argumentem przeciwko przyjęciu tej regulacji jest jej niezgodność z konstytucją, ponieważ zgodnie z konstytucją kształcenie w szkołach publicznych jest bezpłatne, a szkoły niepubliczne są dofinansowywane w 50% z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-11.5" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wariant II jest w gruncie rzeczy wnioskiem rządowym, czyli że ulgę ogranicza się tylko do dzieci podatnika, dzieci własnych i przysposobionych, do szkół podstawowych, średnich i zawodowych niepublicznych, zatem nie obejmuje ona szkół wyższych i szkół publicznych.</u>
          <u xml:id="u-11.6" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pozostałe regulacje są takie same. Ograniczenie czesnego i ulgi jest jednakowe w obu projektach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Zanim przejdziemy do głosowania, pozwolę sobie wrócić jednak do mojego poprzedniego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Mam pytanie, pani poseł, dlaczego w sprawozdaniu komisji te wnioski nie były omówione, bo w tej chwili właściwie powracamy do sprawozdania komisji. Oczywiście, jeżeli jest taka potrzeba - bo przepis rzeczywiście jest skomplikowany - to bardzo proszę, nie mam nic przeciwko temu, pytam o to tylko dla formalności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Absolutnie nie dopraszam się o to tłumaczenie; ono jest dla mnie bardzo trudne. Natomiast chcę powiedzieć, że to Wysoka Izba...</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#WicemarszałekJózefZych">A ja pozwolę sobie powiedzieć, że zapytałem o to również dlatego, że mam pisemne zastrzeżenia w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Dobrze - przyjmujemy zatem zasadę, że pani poseł przedstawia objaśnienia.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad czwartym wnioskiem mniejszości oznaczonym nr I.</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem czwartego wniosku mniejszości lit. a, dotyczącego zmiany 11 do art. 26 ust. 1 pkt 7a oraz dodającego pkt 7b, oznaczonego nr I, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 398 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 144 posłów, przeciw - 229, wstrzymało się od głosu 25 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm czwarty wniosek mniejszości lit. a, dotyczący zmiany 11 do art. 26 ust. 1 pkt 7a oraz dodający pkt 7b, oznaczony nr I, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad czwartym wnioskiem mniejszości oznaczonym nr II.</u>
          <u xml:id="u-14.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem czwartego wniosku mniejszości lit. a, dotyczącego zmiany 11 do art. 26 ust. 1 pkt 7a, oznaczonego nr II, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-14.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-14.12" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 399 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 349 posłów, przeciw - 20, wstrzymało się od głosu 30 posłów.</u>
          <u xml:id="u-14.13" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm czwarty wniosek mniejszości lit. a, dotyczący zmiany 11 do art. 26 ust. 1 pkt 7a, oznaczony nr II, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-14.14" who="#WicemarszałekJózefZych">W czwartym wniosku mniejszości lit. b, dotyczącym zmiany 11 do art. 26 ust. 1, wnioskodawcy proponują dodanie nowych ustępów 1b i 1c.</u>
          <u xml:id="u-14.15" who="#WicemarszałekJózefZych">Proponowany ust. 1b stanowi, że w przypadku darowizny przeznaczonej w całości na działalność charytatywno-opiekuńczą odliczeniu podlega kwota do wysokości 40% dochodu.</u>
          <u xml:id="u-14.16" who="#WicemarszałekJózefZych">Proponowany ust. 1c nakłada na ministra finansów obowiązek określania rodzajów działalności uznanej za działalność charytatywno-opiekuńczą. Konsekwencją przyjęcia tych propozycji będą zmiany w art. 26 ust. 1 pkt 1.</u>
          <u xml:id="u-14.17" who="#WicemarszałekJózefZych">Tej samej sprawy dotyczy dwunasty wniosek mniejszości, dotyczący zmiany 4 w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych do art. 18.</u>
          <u xml:id="u-14.18" who="#WicemarszałekJózefZych">Nad wnioskami tymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-14.19" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Czy potrzebne jest wyjaśnienie, panie marszałku?</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Tak, tak.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Propozycja komisji stanowi, że z dochodu przed opodatkowaniem można przeznaczyć na działalność charytatywno-opiekuńczą 10% dochodu. Wniosek mniejszości przewiduje, że darowizna przeznaczona na działalność charytatywno-opiekuńczą może sięgać aż 40% dochodu przed opodatkowaniem.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Argument za: takie rozstrzygnięcie jest konieczne ze względu na rozwijanie działalności charytatywno-opiekuńczej w obszarach ubóstwa. Argument przeciwko: takie darowizny odbywają się kosztem budżetu państwa, bo uszczuplają podstawę do opodatkowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem czwartego wniosku mniejszości lit. b, dotyczącego zmiany 11 do art. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, polegającego na dodaniu nowych ustępów 1b i 1c, oraz wniosku dwunastego, dotyczącego zmiany 4 do art. 18 w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 398 posłów. Za przyjęciem czwartego wniosku mniejszości głosowało 70 posłów, przeciw - 304, od głosu wstrzymało się 24 posłów.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm czwarty wniosek mniejszości lit. b, dotyczący zmiany 11 do art. 26, polegający na dodaniu ust. 1b i 1c, oraz wniosek dwunasty, dotyczący zmiany 4 do art. 18 w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-18.6" who="#WicemarszałekJózefZych">W czwartym wniosku mniejszości lit. c, dotyczącym zmiany 11 do art. 26, wnioskodawcy proponują poprawkę w ust. 4 oraz dodanie nowego ust. 4a, stanowiącego, że górną granicę kwoty przysługującego odliczenia z tytułu wydatków poniesionych na cele mieszkaniowe zwiększa się dwukrotnie, jeżeli podatnik nie korzystał z odliczenia w roku bezpośrednio poprzedzającym rok podatkowy, trzykrotnie, jeżeli podatnik nie korzystał z tego odliczenia w dwóch kolejnych latach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Argumentem za przyjęciem tego wniosku jest to, iż górna granica ulgi remontowej jest zdaniem wnioskodawców niska, wyniesie tylko 13 620 tys. zł w przyszłym roku, dolna - przypominam - 1816 tys.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Argumentem przeciwko jest trudność w rozliczaniu, a także fakt, iż jest to wtedy rozwiązanie korzystniejsze dla ludzi bogatszych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
          <u xml:id="u-20.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Przepraszam, czy pan poseł Jan Rulewski ma pytanie?</u>
          <u xml:id="u-20.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-20.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Mam pytanie.)</u>
          <u xml:id="u-20.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełJanRulewski">Wysoka Izbo! Pytań, jak się okazało, było wiele. Bo zabrzmiało przynajmniej parę głosów. Pytanie brzmi - dlaczego pani poseł zamiast objaśniać brzmienie artykułu dzieli ludzi na bogatych i biednych. Zresztą według własnych kryteriów.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Proszę Wysokiej Izby! Ja powtarzam argumentację z posiedzenia komisji. I staram się to robić w miarę przejrzyście. Przedstawiam tu taką argumentację, z którą się...</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę tylko o wzięcie pod uwagę m.in. tych zastrzeżeń i wszystko będzie w porządku.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem czwartego wniosku mniejszości lit. c, dotyczącego zmiany 11do art. 26, polegającego na poprawce w ust. 4 i dodaniu ust. 4a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 137 posłów, przeciw - 248, wstrzymało się od głosu 16 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm czwarty wniosek mniejszości lit. c, dotyczący zmiany 11 do art. 26, polegający na poprawce w ust. 4 i dodaniu ust. 4a, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#WicemarszałekJózefZych">W piątym wniosku mniejszości przedstawiono propozycje czterech wariantów nowej zmiany dotyczącej art. 27.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Wariant I stał się bezprzedmiotowy po autopoprawce wnioskodawcy, nie poddam go więc pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#WicemarszałekJózefZych">W wariancie II wnioskodawcy proponują w art. 27 ust. 1 dodanie czwartego przedziału w skali podatkowej, przewidującego opodatkowanie nadwyżki ponad 194 mln zł w wysokości 50%.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#WicemarszałekJózefZych">W wariancie III wnioskodawcy proponują:</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#WicemarszałekJózefZych">— w art. 27 w nowym brzmieniu ust. 1 nową skalę podatkową;</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#WicemarszałekJózefZych">— dodanie nowych ustępów: 1a, 1b i 1c, przewidujących pomniejszenie kwot podatku;</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#WicemarszałekJózefZych">— zmiany w ust. 3, 4 i 5 jako konsekwencje dodanych ustępów.</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#WicemarszałekJózefZych">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będą zmiany w art. 31, 32, 33, 34 i 35 oraz skreślenie art. 8 projektu ustawy nowelizującej.</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#WicemarszałekJózefZych">W wariancie IV wnioskodawcy proponują w art. 27 ust. 1 nową skalę podatkową.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#WicemarszałekJózefZych">Nad przedstawionymi wariantami głosować będziemy kolejno. Przyjęcie któregokolwiek z wariantów uczyni pozostałe bezprzedmiotowymi.</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy pani poseł zamierza wyjaśnić?</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pan marszałek nie poddaje wariantu I pod głosowanie, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Informuję, że wnioskodawca wycofał wariant II. W takim razie mogę przystąpić...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">...do krótkiej prezentacji wariantu III, który teraz stał się pierwszym. Chodzi tu o wyeliminowanie kwoty pomniejszającej podatek od osób fizycznych, a więc tej kwoty 1212 tys. zł rocznie, a 101 tys. miesięcznie, u podatników zarabiających powyżej 6 741tys. zł miesięcznie, co w stosunku rocznym daje 77 295 tys. zł.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Ten wniosek ma olbrzymi walor, polegający na zmniejszeniu opodatkowania osób niżej zarabiających. Ma jednak również olbrzymi mankament, polegający na tym, że wymagałby zmiany programu obliczania tegoż podatku, znacznie skomplikowałby takie obliczenia. Zdaniem rządu zmiany takiej można dokonywać z dużym wyprzedzeniem, tak aby urzędy skarbowe miały czas na przygotowanie się do zmiany sposobów rozliczeń.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Mam prośbę do wszystkich sprawozdawców na przyszłość - jeżeli po przedłożeniu sprawozdania jakikolwiek wniosek jest wycofywany, proszę, aby natychmiast poinformować o tym sekretariat, bo moglibyśmy znaleźć się w kłopotliwej sytuacji. Bardzo proszę o tym pamiętać.</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wariantem III, bo warianty I i II zostały wycofane.</u>
          <u xml:id="u-30.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem III wariantu piątego wniosku mniejszości do art. 27, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-30.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-30.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-30.6" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 395 posłów. Za przyjęciem głosowało 12 posłów, przeciw — 346, wstrzymało się od głosu 37 posłów.</u>
          <u xml:id="u-30.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm III wariant piątego wniosku mniejszości do art. 27 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-30.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy zatem do głosowania nad wariantem IV.</u>
          <u xml:id="u-30.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem IV wariantu...</u>
          <u xml:id="u-30.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Wyjaśnienie?</u>
          <u xml:id="u-30.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Czy jest potrzebne wyjaśnienie?</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Nie. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wariantem IV.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem IV wariantu piątego wniosku mniejszości do art. 27, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Za przyjęciem wariantu IV głosowało 48 posłów, przeciw - 322, wstrzymało się od głosu 21 posłów.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm IV wariant piątego wniosku mniejszości do art. 27 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#WicemarszałekJózefZych">W szóstym wniosku mniejszości, dotyczącym zmiany 12 do art. 30, przedstawiono trzy warianty. Przyjęcie pierwszego z nich uczyni bezprzedmiotowymi pozostałe.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#WicemarszałekJózefZych">W I wariancie szóstego wniosku mniejszości do art. 30 ust. 1 wnioskodawcy proponują skreślenie pkt. 6 stanowiącego, że nie łączy się z dochodami z innych źródeł i pobiera się podatek w formie ryczałtu od przychodów z samodzielnie wykonywanej działalności w zakresie wolnych zawodów - w wysokości 9% przychodu.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Konsekwencją przyjęcia tego wariantu będą zmiany w art. 9 ust. 3 oraz art. 30 ust. 2–7.</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#WicemarszałekJózefZych">W II wariancie szóstego wniosku mniejszości do art. 30 wnioskodawcy proponują dodanie nowego ust. 3a stanowiącego, że podatnik może zrezygnować z opłacania zryczałtowanego podatku, o którym mowa we wniosku poprzednim, po złożeniu oświadczenia właściwemu urzędowi skarbowemu.</u>
          <u xml:id="u-32.11" who="#WicemarszałekJózefZych">W III wariancie szóstego wniosku mniejszości do art. 30 wnioskodawcy proponują dodanie nowego ust. 3a, wykluczającego zastosowanie przepisu art. 30 ust. 1 pkt 6, omówionego w wariancie I, jeżeli podatnik nie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy o tym podatku.</u>
          <u xml:id="u-32.12" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Proszę Wysokiej Izby, w wyjaśnienie pana marszałka dotyczące I wariantu wkradło się pewne nieporozumienie. Otóż ten podatek, który wnioskodawca proponuje zlikwidować, nie dotyczy tylko wolnych zawodów, ale również osób fizycznych, przede wszystkim prowadzących działalność gospodarczą - tych jest znacznie więcej. Czyli osób, których ma dotyczyć ten podatek, jest znacznie więcej. Generalnie, ta pierwsza zmiana polega na tym, aby zlikwidować zapis mówiący, że wprowadza się jako całkowicie nową regulację nowy podatek, to jest zryczałtowany podatek od przychodu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Aby w przyszłości nie było nieporozumień, proponuję, aby sprawozdawcy ściśle współpracowali z sekretariatem przygotowującym kolejne posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Panie marszałku, teraz już naprawdę...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Jeśli pan marszałek pozwoli.</u>
          <u xml:id="u-37.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Nie, proszę państwa, nie. To jest nieporozumienie.</u>
          <u xml:id="u-37.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Panie marszałku, dwukrotnie zwrócił pan mi uwagę. Raz, że jest to informacja niepełna, że nie zgłosiłam wcześniej tych poprawek. Chciałam powiedzieć, że gdyby Prezydium Sejmu nie kierowało do Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów siedmiu pilnych projektów ustaw i nie robiło posiedzeń Sejmu co tydzień, nie byłoby potrzeby...</u>
          <u xml:id="u-37.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-37.4" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Jeszcze jedna sprawa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Pani poseł...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Jeszcze jedna sprawa. Chwileczkę, współpracowałam...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Pani poseł, zwracam pani uwagę, że przekracza pani uprawnienia sprawozdawcy.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wariantem I szóstego wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem I wariantu szóstego wniosku mniejszości do art. 30 ust. 1 pkt 6, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-40.6" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Za przyjęciem wariantu I głosowało 75 posłów, przeciw - 311, wstrzymało się od głosu 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-40.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm I wariant szóstego wniosku mniejszości do art. 30 ust. 1 pkt 6 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-40.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wariantem II.</u>
          <u xml:id="u-40.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem II wariantu szóstego wniosku mniejszości do art. 30, polegającego na dodaniu ust. 3a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-40.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-40.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-40.12" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 390 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 75 posłów, przeciw - 310, wstrzymało się od głosu 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-40.13" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm wariant II szóstego wniosku mniejszości do art. 30, polegający na dodaniu ust. 3a, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-40.14" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad wariantem III.</u>
          <u xml:id="u-40.15" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wariantu III szóstego wniosku mniejszości do art. 30, polegającego na dodaniu ust. 3a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-40.16" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-40.17" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-40.18" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 392 posłów. Za przyjęciem wariantu III głosowało 77 posłów, przeciw - 306, wstrzymało się od głosu 9 posłów.</u>
          <u xml:id="u-40.19" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm wariant III szóstego wniosku mniejszości do art. 30, polegający na dodaniu ust. 3a, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-40.20" who="#WicemarszałekJózefZych">W siódmym wniosku mniejszości, dotyczącym zmiany 13 lit. b do art. 32 ust. 1a, wnioskodawcy w nowym brzmieniu pkt. 1 i 2 proponują umożliwienie podatnikowi łącznego opodatkowania, gdy jego dochody przekroczą górną granicę pierwszego lub drugiego przedziału skali podatkowej, jeżeli małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów.</u>
          <u xml:id="u-40.21" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o pkt 1 w siódmym wniosku mniejszości, jest to ta sama regulacja, która została zawarta w przedłożeniu komisji. Różnica sprowadza się do zapisu zawartego w pkt. 2; merytorycznie dotyczy ona określonej sytuacji. Jeżeli dochody podatnika przekroczą górną granicę pierwszego lub drugiego przedziału skali, a małżonek lub dziecko osiągają niższe dochody, komisje proponują w takim wypadku, aby następowało obniżenie przedziału skali przy naliczaniu zaliczek. Natomiast przyjęcie zapisu zawartego we wniosku mniejszości spowoduje, że niższą zaliczkę będzie można uiszczać tylko wtedy, gdy małżonek lub dziecko nie uzyskują żadnych dochodów. Argument za przyjęciem tego wniosku mniejszości jest głównie natury fiskalnej, to znaczy chodzi o zapewnienie wpływów do budżetu państwa w 1994 r. Przeciwko przemawia fakt, że taka regulacja oznacza ni mniej, ni więcej, tylko kredytowanie budżetu państwa przez osoby, które deklarują wspólne opodatkowanie dochodów, czyli przez małżonków.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem siódmego wniosku mniejszości, dotyczącego zmiany 13 lit. b do art. 32 ust. 1a pkt. 1 i 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 396 posłów. Za przyjęciem siódmego wniosku mniejszości głosowało 236 posłów, przeciw - 146, wstrzymało się od głosu 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm siódmy wniosek mniejszości, dotyczący zmiany 13 lit. b do art. 32 ust. 1a pkt. 1 i 2, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#WicemarszałekJózefZych">W ósmym wniosku mniejszości, dotyczącym zmiany 20 do art. 44, wnioskodawcy proponują skreślenie zmiany do ust. 2, polegającej na dodaniu przepisu, zgodnie z którym remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych należy sporządzić co najmniej na ostatni dzień każdego kwartału.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Argument za przyjęciem wniosku mniejszości jest taki, że zaproponowane rozwiązanie jest korzystniejsze dla małych podmiotów gospodarczych. Argumentem przemawiającym przeciwko temu wnioskowi jest to, iż proponowane rozwiązanie oznacza kredytowanie zapasów - przez wliczanie ich w koszty - przez cały rok podatkowy. W efekcie podmioty te byłyby w uprzywilejowanej sytuacji w stosunku do podatników, którzy prowadzą księgi przychodów i rozchodów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem ósmego wniosku mniejszości, dotyczącego zmiany 20 do art. 44 ust. 2, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 391 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 56 posłów, przeciw - 282, wstrzymało się od głosu 53 posłów.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm ósmy wniosek mniejszości, dotyczący zmiany 20 do art. 44 ust. 2, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie wniosków mniejszości do art. 1 ustawy nowelizującej, obejmującego poprawki do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy do głosowania nad wnioskami mniejszości do art. 2 ustawy nowelizującej, obejmującego poprawki do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#WicemarszałekJózefZych">W dziewiątym wniosku mniejszości, dotyczącym zmiany 1 do art.12 ust. 4, wnioskodawcy proponują skreślenie w lit. a tiret pierwszego, dotyczącego pkt. 1. W zmianie tej komisje przez skreślenie wyrazu „otrzymanych” zmierzają do tego, aby do przychodów zaliczano wszystkie skapitalizowane odsetki od otrzymanych lub zwróconych pożyczek, kredytów.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Konsekwencją przyjęcia tego wniosku będzie skreślenie czwartego tiret w zmianie 2 do art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a.</u>
          <u xml:id="u-44.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Argument za przyjęciem wniosku jest taki, że banki w przypadku przyjęcia rozwiązania komisyjnego muszą płacić podatek od przychodów, które nie wpłynęły kasowo, ponieważ od całych odsetek skapitalizowanych, a nie tylko od otrzymanych.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Argument przeciwko temu wnioskowi jest taki, że jeżeli zrezygnujemy z propozycji komisji, to wówczas odsetki skapitalizowane, które przeradzają się w kredyt, nigdy nie będą podlegały opodatkowaniu, czyli od tego bank nigdy nie zapłaci podatku do budżetu państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem dziewiątego wniosku mniejszości, dotyczącego zmiany 1 do art. 12 ust. 4 pkt 1, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 393 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 124 posłów, przeciw - 228, wstrzymało się od głosu 41 posłów.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm dziewiąty wniosek mniejszości, dotyczący zmiany 1 do art. 12 ust. 4 pkt 1, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#WicemarszałekJózefZych">W dziesiątym wniosku mniejszości, dotyczącym zmiany 2 do art. 16, przedstawiono trzy propozycje. Dwie z nich, oznaczone lit. a tiret pierwsze i drugie, już przegłosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#WicemarszałekJózefZych">W dziesiątym wniosku mniejszości lit. b, dotyczącym zmiany 2 do art. 16, wnioskodawcy w nowej lit. c proponują dodanie ust. 4 stanowiącego, że w bankach kosztem uzyskania przychodów są rezerwy celowe, tworzone na należności stracone w celu równoważenia ryzyka kredytowego.</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Ponieważ wczoraj problem ten był przedmiotem obszernej debaty, informuję tylko, że argumentem za przyjęciem tego wniosku jest fakt, iż banki są instytucjami zaufania publicznego i na stabilizacji sytuacji finansowej w bankach powinno zależeć zarówno rządowi, NBP, jak i Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Argumentem przeciwko przyjęciu tego wniosku jest fakt, iż wniosek ten nie jest na tyle doprecyzowany, żeby było jasne, o jakie kredyty stracone tutaj chodzi, i był zgłoszony na tyle późno, że komisja, która pracowała w trybie pilnym, nie miała możliwości stwierdzenia w sposób odpowiedzialny - w oparciu o materiały przedstawione przez rząd i przez NBP - która ze stron ma rację, to znaczy rozpoznania argumentów rządu i banku, i zobowiązała się, że takiego rozpoznania dokona w najbliższym czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem dziesiątego wniosku mniejszości lit. b, dotyczącego zmiany 2 do art. 16, polegającego na dodaniu ust. 4, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-48.5" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 387 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 108 posłów, przeciw - 238, wstrzymało się od głosu 41 posłów.</u>
          <u xml:id="u-48.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm dziesiąty wniosek mniejszości, oznaczony lit.b, dotyczący zmiany 2 do art.16, polegającej na dodaniu ust. 4, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-48.7" who="#WicemarszałekJózefZych">W jedenastym wniosku mniejszości, dotyczącym zmiany 3 lit. a do art. 17 ust. 1, w nowym brzmieniu pkt 4a wnioskodawcy proponują dodanie przepisów, zgodnie z którymi wolne od podatku są dochody kościelnych osób prawnych z niegospodarczej działalności statutowej, przy czym osoby te nie mają obowiązku prowadzenia w tym zakresie dokumentacji wymaganej przez przepisy o zobowiązaniach podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-48.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, czy pani poseł zamierza coś wyjaśnić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Nie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem jedenastego wniosku mniejszości, dotyczącego zmiany 3 do art. 17 ust. 1 pkt 4a, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 386 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 308 posłów, przeciw - 24, wstrzymało się od głosu 54 posłów.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm jedenasty wniosek mniejszości, dotyczący zmiany 3 do art. 17 ust. 1 pkt 4a, przyjął.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Dwunasty wniosek mniejszości już przegłosowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Zakończyliśmy więc głosowanie nad wnioskami mniejszości do art. 2 ustawy nowelizującej, obejmującego zmiany do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#WicemarszałekJózefZych">W trzynastym wniosku mniejszości, dotyczącym art. 37 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym, wnioskodawcy proponują dodanie ust. 2b, dającego ministrowi finansów prawo do przedłużenia spółkom na okres do 2 lat terminu podjęcia działalności gospodarczej i wystawienia pierwszej faktury, jeżeli podjęły działalność inwestycyjną przed 31 marca 1994 r., a nie przed 30 czerwca 1994 r. - jak zapisano w sprawozdaniu.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisje proponują, aby prawo do ulgi traciła joint venture, jeżeli nie podejmie działalności gospodarczej i nie wystawi pierwszej faktury do 31 marca 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pan poseł wnioskodawca proponuje, aby ten termin przedłużyć o 2 lata dla tych podmiotów, które podjęły działalność inwestycyjną przed dniem 31 marca 1994 r.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Argumentem za przyjęciem tego wniosku jest uwzględnienie tych sytuacji, gdy spółka joint venture zainwestowała już znaczące kwoty. Argumentem przeciwko jest to, że i tak już zbyt długo te trzyletnie ulgi inwestycyjne były wykorzystywane i dalsze przesuwanie terminu oznacza możliwości dalszego korzystania z tych automatycznych trzyletnich wakacji podatkowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję, pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-52.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem trzynastego wniosku mniejszości do art. 37 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym, polegającego na dodaniu ust. 2b, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-52.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-52.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-52.5" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Za przyjęciem wniosku mniejszości głosowało 60 posłów, przeciw - 318, wstrzymało się od głosu 7 posłów.</u>
          <u xml:id="u-52.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm trzynasty wniosek mniejszości do art. 37 ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-52.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy do głosowania nad wnioskami mniejszości do art. 5 ustawy nowelizującej, obejmującego zmiany do ustawy o działalności gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-52.8" who="#WicemarszałekJózefZych">W czternastym wniosku mniejszości, dotyczącym zmiany pierwszej do art. 3 ust. 3 pkt 1 ustawy o działalności gospodarczej, wnioskodawcy proponują, aby podmiot gospodarczy był obowiązany do posiadania rachunku bankowego i gromadzenia oraz wydatkowania środków pieniężnych za pośrednictwem tego rachunku w każdym przypadku, gdy stroną transakcji jest inny podmiot gospodarczy i jednorazowa wartość należności przekracza równowartość 2 tys. ECU, a nie 3 tys. ECU, jak chcą komisje.</u>
          <u xml:id="u-52.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Za przyjęciem tego wniosku przemawia fakt, iż zmiana ta rozszerza obrót bezgotówkowy. Przeciwko przyjęciu tego wniosku przemawia to, iż dla niektórych podmiotów gospodarczych może to być pewne utrudnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem czternastego wniosku mniejszości, dotyczącego zmiany pierwszej do art. 3 ust. 3 pkt 1 ustawy o działalności gospodarczej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-54.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-54.5" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 389 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 56 posłów, przeciw - 308, wstrzymało się od głosu 25 posłów.</u>
          <u xml:id="u-54.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm czternasty wniosek mniejszości, dotyczący zmiany pierwszej do art. 3 ust. 3 pkt 1, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-54.7" who="#WicemarszałekJózefZych">W piętnastym wniosku mniejszości, dotyczącym zmiany drugiej, polegającej na dodaniu rozdz. 4b - przepisy karne - wnioskodawcy przedstawiają dwie propozycje, nad którymi głosować będziemy łącznie.</u>
          <u xml:id="u-54.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Wnioskodawcy proponują, aby przewidziane w art. 25e i 25f grzywny za nieposiadanie rachunku bankowego albo realizowanie należności lub zobowiązań, których wartość przekracza kwotę określoną w ustawie, z pominięciem rachunku bankowego, obniżyć: ze 100 mln zł do 50 mln zł - dolna granica - oraz z 1 mld zł do 500 mln zł - górna granica.</u>
          <u xml:id="u-54.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-54.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem piętnastego wniosku mniejszości, dotyczącego zmiany drugiej do art. 25e i 25f ustawy o działalności gospodarczej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-54.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-54.12" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-54.13" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 389 posłów. Za przyjęciem piętnastego wniosku mniejszości głosowało 19 posłów, przeciw - 355 posłów, wstrzymało się od głosu 15 posłów.</u>
          <u xml:id="u-54.14" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm piętnasty wniosek mniejszości, dotyczący zmiany drugiej, odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-54.15" who="#WicemarszałekJózefZych">Do art. 8 ustawy nowelizującej zgłoszono dwa wnioski mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-54.16" who="#WicemarszałekJózefZych">W szesnastym wniosku mniejszości wnioskodawcy proponują skreślenie art. 8 ustawy nowelizującej, wprowadzającego na 1994 r. nową skalę podatkową, w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-54.17" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy pani poseł zabierze głos?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Propozycja jest bardzo prosta. Oznacza podwyższenie górnej stawki podatku do wysokości 50%.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-55.2" who="#komentarz">(Głos z sali: 45%.)</u>
          <u xml:id="u-55.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Wniosek mniejszości nie szesnasty, a siedemnasty.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Przepraszam bardzo. Proszę państwa, ten szesnasty wniosek w ogóle nie powinien być poddany pod głosowanie, on jest bezprzedmiotowy, dlatego że dotyczy tylko jednej zmiany, nad którą głosowaliśmy, wniosku pana posła Manickiego związanego z tabelą, tego wniosku który był dopisany.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Wyjaśniamy wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PosełTadeuszSyryjczyk">Wniosek szesnasty dotyczy art. 8 noweli, który wprowadza sezonową, czyli na rok 1994, podwyżkę podatków. Natomiast wszystko to, co było we wnioskach poprzednich, dotyczyło w ogóle zmiany tabeli podatkowej. To są różne wnioski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Dziękuję i przepraszam.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy pan poseł Janusz Szymański również...</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Nie, uważam, że trzeba to przegłosować.)</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-62.4" who="#WicemarszałekJózefZych">To nie było wywołanie, bo pan poseł Szymański wcześniej zgłosił chęć zabrania głosu. Rozumiem, że zrezygnował.</u>
          <u xml:id="u-62.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-62.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem szesnastego wniosku mniejszości, dotyczącego art. 8 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-62.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-62.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-62.9" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 393 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 96 posłów, przeciw - 262, wstrzymało się od głosu 35 posłów.</u>
          <u xml:id="u-62.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm szesnasty wniosek mniejszości odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-62.11" who="#WicemarszałekJózefZych">W siedemnastym wniosku mniejszości, dotyczącym art. 8, wnioskodawcy proponują, aby nadać nowe brzmienie wierszowi trzeciemu tabeli skali podatkowej, przewidujące od dochodów 181,6–272,4 mln zł podatek 45% oraz aby dodać wiersz czwarty, przewidujący od dochodu ponad 272,4 mln zł podatek 50%.</u>
          <u xml:id="u-62.12" who="#WicemarszałekJózefZych">Sprawa jest jasna.</u>
          <u xml:id="u-62.13" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-62.14" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem siedemnastego wniosku mniejszości do art. 8 ustawy nowelizującej, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-62.15" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-62.16" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-62.17" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 390 posłów. Za przyjęciem wniosku głosowało 48 posłów, przeciw - 304, 38 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-62.18" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm siedemnasty wniosek mniejszości do art. 8 odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-62.19" who="#WicemarszałekJózefZych">Na tym zakończyliśmy głosowanie nad wnioskami mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-62.20" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania nad całością projektu ustawy.</u>
          <u xml:id="u-62.21" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem w całości pilnego rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania i niektórych innych ustaw w brzmieniu proponowanym przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisję Ustawodawczą, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-62.22" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-62.23" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-62.24" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 396 posłów. Za przyjęciem ustawy głosowało 250 posłów, przeciw - 107, 39 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-62.25" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania i niektórych innych ustaw.</u>
          <u xml:id="u-62.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Nieśmiało informuję, panie marszałku, że pracowałam nad dokumentem, który pan odczytywał, osobiście nanosząc zmiany.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Powracamy do projektu uchwały w sprawie wykonania ustaw regulujących zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Prezydium Sejmu proponuje przejście do drugiego czytania tego projektu.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do drugiego czytania projektu uchwały w sprawie wykonania ustaw regulujących zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych (druk nr 180).</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów pragnie zabrać głos w drugim czytaniu projektu uchwały?</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PosełJaninaKraus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu wczorajszym zgłosiłam poprawkę do uchwały - szeroko ją uzasadniając - polegającą na zmianie terminu realizacji tej uchwały przez rząd. Mianowicie proponujemy, żeby zobowiązać rząd do przedstawienia informacji o wykonaniu upoważnień do wydawania aktów wykonawczych oraz wykonania programu stabilizacji systemu podatkowego do dnia 30.03.1994 r. Ponieważ uzasadnienie przedstawiałam w czasie debaty w dniu wczorajszym, powiem tylko, że dyskusja nad przyszłym kształtem systemu podatkowego musi poprzedzać: po pierwsze, decyzje dotyczące zmian w systemie podatkowym, a po drugie, przebiegać w okresie neutralnym dla prac nad budżetem na 1995 r.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#PosełJaninaKraus">Jeśli chodzi o informacje o wykonaniu upoważnień do wydawania aktów wykonawczych, to wyposażyliśmy Radę Ministrów w bardzo daleko idące uprawnienia - bardzo rozległe i bezterminowe. Dotyczy to zwłaszcza art. 53 ustawy o podatkach od osób fizycznych. W związku z tym wystawienie czeku in blanco rządowi na tak długi okres wydaje się nieuzasadnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy jeszcze ktoś zamierza zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#WicemarszałekJózefZych">O głos prosi wiceprezes Rady Ministrów, minister finansów pan Marek Borowski. Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterFinansówMarekBorowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku z poprawką zgłoszoną przez panią posłankę Janinę Kraus chciałbym prosić Wysoką Izbę o nieprzyjmowanie tej poprawki, ponieważ termin 31 marca dla oceny systemu podatkowego, który wejdzie w życie z dniem 1 stycznia, jest terminem - powiedziałbym - lekko fikcyjnym. Trzeba dokonać spokojnej oceny działania tego systemu i termin 30 września, który został zaproponowany przez komisję jest - moim zdaniem - terminem optymalnym, jeśli mamy o czymkolwiek dyskutować na podstawie danych i na podstawie faktów. Stąd wniosek i prośba rządu, aby przyjąć tę uchwałę w wersji, w jakiej zaproponowała ją komisja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Przypominam, że pani poseł Janina Kraus zgłosiła poprawkę do uchwały w sprawie przesunięcia proponowanego terminu z 30.09.1994 r. na 31.03.1994 r. Nad tą poprawką będziemy głosować w pierwszej kolejności.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem poprawki pani poseł Janiny Kraus, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-68.8" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 291 posłów. Za przyjęciem poprawki głosowało 36 posłów, przeciw - 231, wstrzymało się od głosu 24 posłów.</u>
          <u xml:id="u-68.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.</u>
          <u xml:id="u-68.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały.</u>
          <u xml:id="u-68.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w całości projektu uchwały w sprawie wykonania ustaw regulujących zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych, w brzmieniu zawartym w druku nr 180, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-68.12" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-68.13" who="#WicemarszałekJózefZych">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-68.14" who="#WicemarszałekJózefZych">W głosowaniu wzięło udział 306 posłów. Za przyjęciem uchwały głosowało 255 posłów, przeciw - 4, wstrzymało się od głosu 47 posłów.</u>
          <u xml:id="u-68.15" who="#WicemarszałekJózefZych">Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę w sprawie wykonania ustaw regulujących zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-68.16" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów:</u>
          <u xml:id="u-68.17" who="#WicemarszałekJózefZych">— o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1992 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa w 1992 r. oraz wnioskiem w przedmiocie absolutorium (druki nr 7, 10, 11 i 136);</u>
          <u xml:id="u-68.18" who="#WicemarszałekJózefZych">— o sprawozdaniu z realizacji polityki pieniężnej w 1992 r. (druki nr 8 i 137);</u>
          <u xml:id="u-68.19" who="#WicemarszałekJózefZych">— o sprawozdaniu z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1992 r. (druki nr 13 i 137).</u>
          <u xml:id="u-68.20" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Mieczysława Czerniawskiego, w celu przedstawienia sprawozdania z wykonania budżetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadła mi niezmiernie trudna rola przedłożenia w imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów sprawozdania z realizacji budżetu w 1992 r. Trudność tę pogłębia fakt, iż rok 1992 był rokiem trzech premierów i dwóch gabinetów. Był rokiem ogromnie skomplikowanej sytuacji politycznej i społeczno-gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przedkłada Wysokiej Izbie projekt uchwały o nieprzyjęciu sprawozdania i nieudzieleniu absolutorium za 1992 r. rządowi, którego już nie ma. Jeżeli uwzględnimy nieprecyzyjny zapis „małej konstytucji” na temat absolutorium, to trudność ta jeszcze bardziej się potęguje. Kolejny problem, który pragnę zasygnalizować na samym wstępie, to różnorodność poglądów, opinii i ocen, jakie ujawniły się w toku prac komisji nad tym zagadnieniem. Ta różnorodność ocen wystąpiła także w pozostałych komisjach sejmowych. Ocena zawarta w projekcie uchwały nie była — bo być nie mogła — jednoznaczna. Powiem wprost — stoi przed nami problem dokonania na forum Wysokiej Izby bardzo rzetelnej, obiektywnej, pozbawionej emocji i politycznych podtekstów oceny realizacji budżetu, a co za tym idzie rządów Rzeczypospolitej Polskiej w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Jako poseł sprawozdawca pragnę rzetelnie i obiektywnie przedstawić argumenty, jakie zostały zaprezentowane przez rząd, Najwyższą Izbę Kontroli oraz komisje. Argumenty, które uzasadniały pozytywną bądź negatywną ocenę, argumenty, które nakazywały ostrożność w formułowaniu takiej czy innej oceny.</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Moim zadaniem nie jest i nie może być streszczenie sprawozdania rządowego ani analizy sporządzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli. Są one Wysokiej Izbie znane. Chcę jednak bardzo ściśle trzymać się treści zawartych w tych dokumentach. Otóż pragnę przypomnieć, że gospodarka budżetowa prowadzona była w 1992 roku na podstawie trzech kolejnych ustaw: ustawy z dnia 25 stycznia 1992 roku o prowizorium budżetowym na okres od 1 stycznia do 31 marca, ustawy budżetowej na rok 1992 z dnia 5 czerwca oraz ustawy z dnia 6 listopada 1992 roku o zmianie ustawy budżetowej na 1992 rok. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa budżetowego od 1 stycznia do 25 stycznia i od 1 kwietnia do 5 czerwca podstawę prawną wykonania budżetu stanowiły złożone parlamentowi projekty odpowiednich ustaw.</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Zarówno projekt prowizorium, jak i projekt budżetu - co w swoim sprawozdaniu stwierdza rząd - tworzono biorąc pod uwagę ostrożne przewidywania dotyczące wzrostu gospodarczego, lecz i założenia, że dalsze istotne ograniczanie realnej wartości wydatków budżetowych nie wchodzi w grę. Aby wymagania te pogodzić, konstrukcję budżetu oparto na trzech podstawowych założeniach.</u>
          <u xml:id="u-69.5" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po pierwsze, przyjęto, że zarówno produkcja sprzedana, jak i produkt krajowy brutto utrzymają się w 1992 roku na poziomie roku 1991; biorąc pod uwagą zmniejszenie się produkcji w 1991 roku oznaczało to, że od początku 1992 roku produkcja winna zacząć rosnąć.</u>
          <u xml:id="u-69.6" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po drugie, deficyt budżetu w 1992 roku będzie większy niż w roku 1991 i w proporcji do produktu krajowego brutto miał wzrosnąć z 3,8% do 5%.</u>
          <u xml:id="u-69.7" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po trzecie, przyjęto, że konieczne jest wdrożenie szerokiego programu działań dostosowawczych mających na celu zarówno wzrost dochodów, jak i ograniczenie wydatków.</u>
          <u xml:id="u-69.8" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Dalej stwierdza się, że już w momencie uchwalenia budżetu widoczne były rozbieżności między planem a dotychczasowym wykonaniem budżetu. Jednak Sejm uchwalił budżet w postaci tylko minimalnie różniącej się od przedłożenia rządowego. Zdecydowały o tym, jak się stwierdza, dwa względy: niestabilna sytuacja polityczna, w której ważne było, by budżet w ogóle był uchwalony - przypomnę, że w przeddzień Sejm odwołał rząd Olszewskiego - i wreszcie pierwsze oznaki ożywienia gospodarczego dające nadzieję na poprawę stanu budżetu.</u>
          <u xml:id="u-69.9" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Według rządu o złej sytuacji dochodowej budżetu w połowie 1992 roku zdecydowały trzy zasadnicze czynniki.</u>
          <u xml:id="u-69.10" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po pierwsze, na początku roku nie podjęto przewidzianych w założeniach budżetu decyzji o podniesieniu stawek podatku obrotowego oraz o zwiększeniu niektórych cen kontrolowanych przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-69.11" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po drugie, rentowność przedsiębiorstw okazała się, mimo dość już wyraźnych oznak ożywienia, niższa od przewidywanej.</u>
          <u xml:id="u-69.12" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Po trzecie, prawie całkowicie zahamowano proces prywatyzacji przedsiębiorstw. W I kwartale z prywatyzacji uzyskano około 0,6 bln zł, to jest 6% planu rocznego, a w I półroczu 1,4 bln zł, to jest 14% planu rocznego.</u>
          <u xml:id="u-69.13" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Prace nad projektem ustawy zmieniającej budżet na 1992 rok zostały podjęte przez rząd pani premier Hanny Suchockiej na przełomie lipca i sierpnia, równocześnie z pracami nad projektem programu gospodarczego i projektem budżetu na 1993 r., wkrótce po zatwierdzeniu składu rządu przez Sejm. Projekt korekty budżetu został skierowany do Sejmu na początku października i zakładał:</u>
          <u xml:id="u-69.14" who="#PosełMieczysławCzerniawski">1. Zmniejszenie planu dochodów budżetu państwa o 31 bln zł, tj. o 9,2%.</u>
          <u xml:id="u-69.15" who="#PosełMieczysławCzerniawski">2. Zmniejszenie planu wydatków budżetu państwa o 14,7 bln zł, tj. o 3,7%.</u>
          <u xml:id="u-69.16" who="#PosełMieczysławCzerniawski">3. Zwiększenie deficytu budżetowego do poziomu 81,8 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-69.17" who="#PosełMieczysławCzerniawski">4. Ustalenie salda kredytów zagranicznych na 3 bln zł zamiast 3,6 bln zł, planowanych w ustawie budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-69.18" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! W przedłożonym sprawozdaniu rząd stwierdza: „Krótka, syntetyczna ocena wykonania budżetu państwa w 1992 r. jest bardzo trudna. W niektórych dziedzinach osiągnięto postęp. Wiele spraw pozostało nie rozwiązanych. Pozostały lub nawet pogłębiły się związane z budżetem zagrożenia dalszej stabilizacji gospodarki i finansów państwa. I tak:</u>
          <u xml:id="u-69.19" who="#PosełMieczysławCzerniawski">1. Obserwowany w latach 1989–1991 spadek realnej wartości dochodów budżetu został zahamowany. Zmiana struktury dochodów (wzrost udziału podatków pośrednich, powszechne opodatkowanie dochodów osobistych) ustabilizowała dochody budżetu i uczyniła go mniej podatnym na okresowe wahania. Szczególnie istotny był wzrost udziału w dochodach budżetu państwa wpływów z podatku obrotowego. Podjęte w 1992 r. działania mające na celu zwiększenie dochodów budżetowych i stopniowe przybliżenie zasad opodatkowania podatkiem obrotowym do reguł VAT spowodowały, że udział podatku obrotowego w dochodach budżetu państwa wzrósł z 29% w 1991 r. do 33% w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-69.20" who="#PosełMieczysławCzerniawski">2. Coraz wyraźniej zarysowało się niebezpieczeństwo, jakim dla równowagi budżetowej jest wzrost wydatków na ubezpieczenia społeczne i na obsługę długu wewnętrznego. W 1992 r. koszty obsługi długu publicznego pochłonęły już 8% wydatków budżetu państwa, a dopłaty do ubezpieczeń społecznych około 19% tych wydatków. Dług publiczny wzrósł w 1992 r. z 658 bln zł do 980 bln zł, tj. do poziomu ponad 86% produktu krajowego brutto, przy czym głównymi czynnikami wzrostu był deficyt budżetowy oraz wzrost wartości długu zagranicznego, wynikający z różnic kursowych (skutek inflacji) i kapitalizacji znacznej części odsetek od długu zagranicznego. Warto uświadomić sobie, że gdybyśmy - twierdzi rząd - od całego długu zagranicznego płacili corocznie odsetki w wysokości tylko 5%, to obciążenie budżetu - bez spłat kapitałowych - wzrosłoby o około 15 bln zł. Pokazuje to, jakie znaczenie ma dla Polski redukcja zadłużenia zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-69.21" who="#PosełMieczysławCzerniawski">3. Ujawniły się silne ograniczenia finansowania deficytu budżetowego, wynikające z niskiego poziomu oszczędności krajowych, braku rozwiniętego rynku finansowego i z trudności w pozyskiwaniu zagranicznych środków na pokrycie deficytu. Część tych ograniczeń można było - zdaniem rządu - przełamać, niemniej jednak jest bardzo prawdopodobne, że właśnie trudności w znalezieniu źródeł pokrycia niedoboru budżetu, a nie ogólne relacje makroekonomiczne, będą w najbliższych latach kształtowały poziom deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-69.22" who="#PosełMieczysławCzerniawski">4. Dokonano ważnych zmian w sposobie wykonywania budżetu, ale do rozwiązania pozostają jeszcze problemy związane z kontrolą wydatków, w tym w szczególności z kontrolą składania zamówień i zaciągania zobowiązań oraz gospodarką środkami na inwestycje.</u>
          <u xml:id="u-69.23" who="#PosełMieczysławCzerniawski">5. Cytuję nadal za rządem, pogorszyła się sytuacja finansowa gmin, zwłaszcza miejskich, co było związane przede wszystkim ze zmianą systemu udziału gmin w dochodach budżetu państwa. Osłabienie pozycji finansowej gmin powinno być zjawiskiem przejściowym, a nowy system finansowy gmin zagwarantuje większą stabilność dochodów budżetów samorządowych.</u>
          <u xml:id="u-69.24" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Jak twierdzi rząd, wzrost eksportu powiązanego z ograniczeniem dynamiki importu konsumpcyjnego, wzrost nakładów inwestycyjnych, poprawa sytuacji finansów publicznych to zadania, którym podporządkowano zaproponowany przez rząd program przedsięwzięć dotyczących instrumentów polityki restrukturyzacyjnej, systemu podatkowego, ceł, wynagrodzeń i świadczeń społecznych, organizacji sfery budżetowej oraz trybu wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-69.25" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Zakładano, jak stwierdza rząd, że tak skonstruowany program pozwoli na zatrzymanie spadku produktu krajowego brutto, osiągnięcie znacznej nadwyżki w handlu zagranicznym i zmniejszenie tempa wzrostu bezrobocia. Uznano również, że konieczne będzie utrzymanie silnych rygorów finansowych, zwłaszcza w polityce monetarnej i budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-69.26" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Rząd w swoim sprawozdaniu prezentuje w sposób syntetyczny pozytywne i negatywne objawy, jakie wystąpiły w gospodarce polskiej w 1992 r. Nie będę ich przytaczał, albowiem są one powszechnie znane.</u>
          <u xml:id="u-69.27" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Tak w syntetycznym ujęciu przedstawiają się (czy próbowałem przedstawić) argumenty rządu.</u>
          <u xml:id="u-69.28" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Natomiast pragnę również poinformować Wysoką Izbę, iż w toku prac nad nowelizacją ustawy budżetowej na 1992 r. Najwyższa Izba Kontroli wskazywała na duże prawdopodobieństwo osiągnięcia przez budżet państwa wyższych dochodów, a tym samym niższego, niż proponował rząd, deficytu budżetowego.</u>
          <u xml:id="u-69.29" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli istniały realne możliwości ograniczenia wydatków budżetu państwa. NIK wskazywała również na realne możliwości zwiększenia dochodów budżetowych m.in.:</u>
          <u xml:id="u-69.30" who="#PosełMieczysławCzerniawski">1) z dochodów od banków, gdyż banki zawyżają rezerwy z tytułu ryzykownych należności, obniżając w ten sposób podstawę opodatkowanych dochodów;</u>
          <u xml:id="u-69.31" who="#PosełMieczysławCzerniawski">2) w wyniku poprawy sprawności aparatu skarbowego ministra finansów - kontrole przeprowadzone przez NIK w urzędach skarbowych wykazały znaczne zaległości w ściąganiu należnych podatków;</u>
          <u xml:id="u-69.32" who="#PosełMieczysławCzerniawski">3) w wyniku bardziej racjonalnego wykorzystania środków budżetowych przeznaczonych na tworzenie nowych miejsc pracy w regionach zagrożonych wysokim bezrobociem;</u>
          <u xml:id="u-69.33" who="#PosełMieczysławCzerniawski">4) przez wnikliwe analizowanie wniosków o ulgi i odroczenia podatków.</u>
          <u xml:id="u-69.34" who="#PosełMieczysławCzerniawski">W opinii Najwyższej Izby Kontroli wyliczenia, zawarte w przedłożonych przez rząd dokumentach, nie uzasadniały wniosku o zmianę ustawy budżetowej. Planowane zmniejszenie wydatków o 3,8% było możliwe bez zmiany ustawy budżetowej i nie stwarzało zagrożenia dla udzielenia rządowi absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-69.35" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Uzyskane w 1992 r. dochody, jak stwierdza Najwyższa Izba Kontroli, potwierdzają trafność jej uwag i szacunków. Dochody budżetu państwa mogły być jeszcze wyższe, gdyby działania rządu, deklarowane w uzasadnieniu do zmiany ustawy budżetowej, były w pełni konsekwentnie realizowane.</u>
          <u xml:id="u-69.36" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Jak wskazuje Najwyższa Izba Kontroli, łącznie deficyt budżetu państwa w 1992 r. spowodował wzrost krajowego długu - podkreślam - krajowego długu publicznego o 84 bln zł - i wzrósł ze 126,6 bln zł na koniec 1991 r. do 244,5 bln zł na koniec 1992 r., a więc o 93,1%.</u>
          <u xml:id="u-69.37" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wzrost krajowego długu publicznego prowadzić musi do zwiększenia kosztów jego obsługi w następnych latach i narastania napięcia w budżecie państwa. Wyniki przeprowadzonych przez NIK kontroli wykonania budżetu wskazują na niepełne wykorzystanie w 1992 r. możliwości w zakresie osiągnięcia wyższych dochodów. Świadczą o tym np. zaległości podatkowe i niepodatkowe na 31 grudnia 1992 r. wynoszące 43 452,5 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-69.38" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Najwyższa Izba Kontroli w swojej analizie stwierdza: „... w 1992 r. zwłaszcza minister finansów, prezes Głównego Urzędu Ceł i prezes Narodowego Banku Polskiego nie podjęli skutecznych, wspólnych przedsięwzięć dla zahamowania narastającego kryzysu finansów publicznych. Nienależyte współdziałanie w realizacji zadań państwowych występowało między ministrami: finansów, przekształceń własnościowych oraz przemysłu i handlu.</u>
          <u xml:id="u-69.39" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Aparat skarbowy ministra finansów nie wykazał należytej sprawności w ściąganiu dochodów, a wyniki kontroli tegoż aparatu wskazują, że nadal dochody budżetu zależą bardziej od tego, czy podatnicy sami płacą podatki, niż od działań dyscyplinujących, prowadzonych przez aparat skarbowy. Nie tracąc nadziei na poprawę, wynikającej z utworzenia 7 lutego 1992 r. policji skarbowej, nie można uznać 1992 r. jako roku ograniczenia szarej sfery w gospodarce. Wyniki kontroli nie wskazują na ograniczenie rozmiarów uchylania się od podatków. Dane statystyczne o dochodach budżetowych wyraźnie wskazują spadek udziału dochodów z podatków bezpośrednich od działalności gospodarczej. (...)</u>
          <u xml:id="u-69.40" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Również aparat celny, podobnie jak aparat skarbowy, nie odnotował znaczącej poprawy efektywności pracy. Wyniki kontroli wykazały brak skutecznych i jednoznacznych uregulowań prawnych. Wielość interpretacji przepisów Prawa celnego oraz zmiany przepisów wykonawczych, w tym stawek celnych, rzutowały na «przeciekanie» należnych budżetowi dochodów.</u>
          <u xml:id="u-69.41" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Kontrola wykonania budżetu, jak i kontrole funkcjonowania aparatu skarbowego i celnego potwierdziły możliwości uzyskania przez budżet państwa dochodów wyższych niż faktycznie zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-69.42" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Funkcjonujący system celny nie zapewnia uzyskania wszystkich należnych budżetowi państwa dochodów z tytułu opłat celnych i podatkowych. Nadal występował brak skutecznego przeciwdziałania zjawiskom patologicznym ze strony służb celnych.</u>
          <u xml:id="u-69.43" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Z ustaleń kontroli wynika, że wciąż nie funkcjonuje system skutecznej ochrony interesów skarbu państwa, czego potwierdzeniem jest rozproszenie funkcji nadzoru właścicielskiego w licznych organach administracji państwowej. Brak ustawy o skarbie państwa wciąż niesie ze sobą nieprawidłowości w gospodarowaniu mieniem państwowym”.</u>
          <u xml:id="u-69.44" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! NIK w przedstawionej analizie wskazuje: „System planowania budżetowego skłaniał jednostki w nim uczestniczące do zaniżania dochodów własnych i zawyżania niezbędnych wydatków. Wywoływało to znaczne rozbieżności między ministrem finansów, odpowiedzialnym za opracowanie projektu budżetu, a głównymi dysponentami — właśnie w zakresie wydatków. Brak powiązania wydatków od strony finansowej z efektami rzeczowymi wywoływał przypadki licytowania się przeróżnymi argumentami. (...) Po stronie dochodowej budżetu państwa następowało przesunięcie punktu ciężkości z podatków bezpośrednich na pośrednie. W podatkach bezpośrednich rosnące znaczenie miały dochody z gospodarstw domowych (podatek dochodowy od osób fizycznych) przy obniżeniu udziału dochodów z podatku dochodowego od osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-69.45" who="#PosełMieczysławCzerniawski">W związku z wprowadzeniem nowego podatku dochodowego od osób fizycznych rola opodatkowania dochodów z pracy najemnej oraz emerytur wyraźnie rosła. Znikome natomiast były wpływy z opodatkowania dużych i małych przedsiębiorstw oraz osób samodzielnie zarobkujących. Szacuje się, że w 1992 r. pracownicy najemni, emeryci i bezrobotni wpłacili do budżetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych około 66 bln zł, co stanowi 21% całości dochodów budżetu państwa. Natomiast cały sektor prywatny z tytułu obu podatków dochodowych wpłacił tylko około 10 bln zł, czyli 3,3% całości dochodów budżetu.</u>
          <u xml:id="u-69.46" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Tak w skrócie przedstawiają się argumenty Najwyższej Izby Kontroli zawarte w analizie i sprawdzone przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-69.47" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Komisja pracując nad kwestią udzielenia absolutorium, zapoznała się ze stanowiskami poszczególnych komisji sejmowych. Opinie analizujące i oceniające poszczególne części sprawozdania rządu miały, tak mi się wydaje, istotny wpływ na przebieg ostatecznej debaty w komisji. Pragnę poinformować Wysoką Izbę, iż odrzucono sprawozdania z wykonania budżetu państwa, jeśli chodzi o:</u>
          <u xml:id="u-69.48" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Ministerstwo Przekształceń Własnościowych,</u>
          <u xml:id="u-69.49" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Ministerstwo Kultury i Sztuki (łącznie z planem finansowym Funduszu Literatury i Funduszu Twórczości Plastycznej),</u>
          <u xml:id="u-69.50" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Komitet ds. Radia i Telewizji,</u>
          <u xml:id="u-69.51" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Ministerstwo Przemysłu i Handlu (z tym że w tym przypadku Komisja Systemu Gospodarczego i Przemysłu nie zgłasza uwag do wykonania budżetu w zakresie środków na dotacje podmiotowe),</u>
          <u xml:id="u-69.52" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Ministerstwo Przemysłu i Handlu (negatywna opinia dotyczy przede wszystkim wykonania przez resort ustawowych kompetencji organu założycielskiego oraz wykonywania ustawowych funkcji urzędu ministra w stosunku do wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, w tym zadań związanych z rozwojem przedsiębiorczości, oraz pasywności i braku koncepcji w zakresie restrukturyzacji i uzdrowienia sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa),</u>
          <u xml:id="u-69.53" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej,</u>
          <u xml:id="u-69.54" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Agencję Rynku Rolnego (dopłaty do kredytów rolnych),</u>
          <u xml:id="u-69.55" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa,</u>
          <u xml:id="u-69.56" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych (Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej stwierdza rażące nieprawidłowości w gospodarowaniu środkami budżetowymi, szczególnie widoczne w działalności Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa oraz Agencji Rynku Rolnego),</u>
          <u xml:id="u-69.57" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Ministerstwo Finansów.</u>
          <u xml:id="u-69.58" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów stwierdziła, iż w 1992 r. resort ten nie realizował właściwie swoich zadań w następujących dziedzinach: Po pierwsze, w sposób niezadowalający aparat skarbowy ministerstwa realizował ściąganie należności finansowych. Zaległości podatkowe wzrosły w stosunku do 1991 r. o 38,5% i na koniec 1992 r., o czym wcześniej już wspominałem, wynosiły 43 452,5 mld zł. Po drugie, zbyt liberalnie stosowano ulgi w podatku dochodowym, na zasadach uznaniowych, bez przyjęcia obiektywnych kryteriów. Po trzecie, chodzi o dalszy kryzys finansów publicznych, a Ministerstwo Finansów realizuje przecież 87% dochodów budżetowych państwa. Po czwarte, Ministerstwo Finansów nie sprawowało, w ocenie komisji, prawidłowego nadzoru właścicielskiego nad firmami ubezpieczeniowymi. Zgłoszono zastrzeżenia w sprawie prywatyzacji i restrukturyzacji firm ubezpieczeniowych. Problem właściwego nadzoru Ministerstwa Finansów nad firmami ubezpieczeniowymi, szczególnie nad PZU, wywołał bardzo szeroką dyskusję w komisji.</u>
          <u xml:id="u-69.59" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Ponadto Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów nie przyjęła sprawozdania dotyczącego realizacji inwestycji centralnych uznając, że opóźnienia w ich realizacji sięgają wielu lat, co czyni je gospodarczo nieefektywnymi. Wniesiono zastrzeżenia co do rytmiczności finansowania oraz prawidłowego nadzoru i koordynacji tych inwestycji. Temat ten był poddany szczególnie wnikliwej analizie w komisji i pragnę Wysoką Izbę poinformować, iż w efekcie tego komisja postanowiła powołać stałą podkomisję ds. inwestycji centralnych.</u>
          <u xml:id="u-69.60" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Pozostałe komisje pozytywnie - bez uwag lub w kilku wypadkach formułując dodatkowe zastrzeżenia - zaopiniowały wykonanie budżetu w swoich działach w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-69.61" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Panie i Panowie Posłowie! Debata nad absolutorium w Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oscylowała wokół przedstawionych przed chwilą przeze mnie problemów. Na temat absolutorium istniał spór w komisji i do takiego sporu dojdzie zapewne na dzisiejszym plenarnym posiedzeniu Sejmu. Dotyczył on głównie tego, czy głosowanie nad absolutorium to ocena polityki poprzedniej ekipy, do czego skłaniała się większość posłów. Wyrażano również opinię, że taki pogląd jest niesłuszny, ponieważ takiej oceny dokonali wyborcy w dniu głosowania w czasie ostatnich wyborów.</u>
          <u xml:id="u-69.62" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Następny prezentowany pogląd to taki, że absolutorium oznacza ocenę pracy skarbnika. Czy wydał on pieniądze zgodnie z ustawą budżetową. Istniały też poglądy pośrednie, na temat odpowiedzialności politycznej i popełnionych błędów. Członkowie komisji opowiadający się za przyjęciem sprawozdania i udzieleniem absolutorium wysuwali następujące argumenty:</u>
          <u xml:id="u-69.63" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Wskazywano, że w 1992 r. mieliśmy najpierw prowizorium, potem budżet i wreszcie jego nowelizację. Taka praktyka była niewłaściwa. Prowizorium nie ma z czym porównać.</u>
          <u xml:id="u-69.64" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Podkreślano, iż prognozy dochodów i wydatków sporządzone przez rządowy aparat biurokratyczny były z reguły od końca 1990 r. do połowy 1992 r. zawyżone. Twierdzono, że od czasu objęcia urzędu ministra finansów przez pana posła Osiatyńskiego prognozy resortu przestały być zawyżane i stały się nieco zaniżone. Mówiono, że zawyżone były również prognozy wydatków niektórych instytucji (na przykład Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).</u>
          <u xml:id="u-69.65" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Stwierdzono, że błędy te są coraz mniejsze, następuje pewna stabilizacja sytuacji budżetowej. Zwracano uwagę na to, że gdyby nie spór interpretacyjny między ministrem finansów a Narodowym Bankiem Polskim, w tym roku po raz pierwszy mielibyśmy wykonany budżet i nie byłby on nowelizowany przez cały rok. Świadczy to, jak twierdzono, o stabilizacji funkcjonowania Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-69.66" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Twierdzono, że kryzys finansów publicznych ma dwa wymiary. Pod pewnymi względami sytuacja się poprawiła. Zmniejszył się rozziew między oczekiwaniami a rzeczywistością. Argumentowano, że na wydatki budżetowe składa się suma różnych stałych pozycji i można je ograniczyć w niewielkim stopniu. Wydatki rosną z roku na rok szybko, co oznacza, że ograniczyć trzeba wydatki na pozostałe cele, głównie wydatki sfery budżetowej. Przed tym problemem będziemy stali jeszcze i w tym, i przyszłym roku, chociaż zasadniczy przełom został dokonany, jak twierdzono, być może dzięki ustawie VAT, której wprowadzenie zwiększy możliwość ściągania dochodów.</u>
          <u xml:id="u-69.67" who="#PosełMieczysławCzerniawski">— Mówiono, że już od dłuższego czasu toczy się debata dotycząca słuszności zwolnień i odroczeń podatkowych, że poważne zastrzeżenia zgłasza Najwyższa Izba Kontroli, że występują wątpliwości co do szczelności systemu. Wskazywano zarazem, że słabiej toczy się debata na temat wydawania pieniędzy, że zwolnienia i odroczenia muszą być uznaniowe, że można wprowadzić pewną sformalizowaną procedurę, ale nie można być pewnym, w jakim stopniu poprawi to sytuację. Przyciśnięcie bowiem niektórych przedsiębiorstw państwowych doprowadzi je do bankructwa. Jeśli się przyciśnie, jak twierdzono, sektor prywatny, to zmniejszy się jego aktywność. Twierdzono, że każda próba uszczelnienia systemu, słuszna z punktu widzenia filozofii państwa prawnego, powoduje równocześnie pewne skutki ekonomiczne, jest faktycznie zwiększonym fiskalizmem, przyczynia się do podniesienia ściągalności podatków. Przypomniano, że przez ostatnie dwa lata rząd podejmował próby zwiększenia ściągalności podatków, czego dowodem były próby nowelizacji ustaw podatkowych. Podkreślano, że w 1992 r. najważniejszym faktem był wzrost produktu krajowego brutto oraz uruchomienie zdolności do wzrostu, nie zaś matematyczna ocena realizacji wykonania budżetu.</u>
          <u xml:id="u-69.68" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Z drugiej strony kwestionowano powyższe argumenty, twierdząc, że w przedstawionym rozumowaniu na temat tego, czy absolutorium traktować jako ocenę pracy skarbnika, czy inaczej, są pewne luki, że można na to patrzeć przez pryzmat odpowiedzialności za politykę, że słaba jest argumentacja, iż społeczeństwo wydało już werdykt w dniu głosowania. Podkreślano, że argument, iż były dwa rządy i było trzech premierów, nie może mieć wpływu na naszą ocenę.</u>
          <u xml:id="u-69.69" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wskazywano, że poza przedstawionymi rozważaniami jest jeszcze rzeczywistość społeczna, ludzkie problemy i dramaty, będące rezultatem prowadzonej w 1992 r. polityki, że na jej skutki trzeba patrzeć przez pryzmat życia społecznego, że politykę należy oceniać przez pryzmat poziomu życia obywateli i zmian w gospodarce. Pytano, czy w 1992 r. gospodarka stała się bardziej efektywna, czy teraz lepiej służy zaspokajaniu ludzkich potrzeb. Twierdzono, że skutki prowadzonej polityki pozwalają wyrobić jednoznaczny, negatywny pogląd.</u>
          <u xml:id="u-69.70" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wyrażono również opinię, że do problematyki absolutorium możemy podejść szeroko, a mianowicie, że jest to nasze generalne stanowisko w stosunku do polityki rządów w 1992 r. Twierdzono, że ocena realizacji budżetu w poszczególnych jego częściach jest różna, że formułowano oceny pozytywne z elementami krytyki, ale i zdecydowanie negatywne, że realizacja budżetów cząstkowych była przecież funkcją polityki makroekonomicznej. Zwracano uwagę, że realizacja budżetu nie może być oderwana od kształtowania dochodów. Stąd powstawały zasadnicze zastrzeżenia do całej polityki w wymiarze globalnym.</u>
          <u xml:id="u-69.71" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Po tej debacie Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów musiała przejść do sformułowania ostatecznych wniosków. Pierwszy wniosek był o przyjęcie sprawozdania, drugi - o jego odrzucenie. Dalej idący był wniosek o odrzucenie sprawozdania i za wnioskiem tym oraz za projektem przedłożonej Wysokiej Izbie uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej głosowało 15 posłów, przeciw - 7, wstrzymało się od głosu 6 posłów.</u>
          <u xml:id="u-69.72" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Komisja miała świadomość, że wybór, którego dokonuje w tej sprawie, powinien mieć charakter jedynie merytoryczno-prawny, choć nie brakowało głosów ostrzegających przed politycznym jego wykorzystaniem. Ja osobiście, choć może niezbyt wiernie przekazuję tu intencje komisji, traktuję debatę w komisji i wnioski dziś przedkładane jako ostrzeżenie pod adresem kolejnych rządów Rzeczypospolitej Polskiej, ale zarazem jako zaczyn nowego obyczaju parlamentarnego. Czyjkolwiek by był rząd i jakakolwiek większość parlamentarna by za nim stała, budżet i ocena realizacji tego budżetu będzie zawsze najważniejszym kryterium oceny każdego rządu.</u>
          <u xml:id="u-69.73" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Wysoka Izbo! Wnoszę - zgodnie z decyzją komisji - projekt uchwały i zwracam się do Wysokiej Izby o jego przyjęcie. Pragnę również zwrócić uwagę pań i panów posłów na wnioski mniejszości dotyczące tej uchwały.</u>
          <u xml:id="u-69.74" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę o komunikat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#SekretarzPosełRenataSzynalska">Zebranie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 118.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Zarządzam przerwę do godz. 11.30.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 56 do godz. 11 min 34)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 3 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Wiesławę Ziółkowską.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przedstawiam sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1992 r. i realizacji polityki pieniężnej w tymże roku.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oceniła działalność banku i realizowaną politykę pieniężną w miarę wnikliwie. Z dyskusji wynikało m.in., iż zakres oceny polityki pieniężnej i Narodowego Banku Polskiego nie jest wyznaczany przez dwa krańcowe stanowiska. Jedno, że bank ma być instytucją całkowicie niezależną, i drugie, że bank ma być podporządkowany np. rządowi.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zakres oceny opinii zależy od podejścia do roli polityki pieniężnej w procesie transformacji. A mianowicie: odpowiedź na pytanie, czy prowadzona przez Narodowy Bank Polski polityka pieniężna ma tylko hamować inflację, czy ma służyć, sprzyjać - oczywiście nie inicjować, bo inicjowanie to sprawa rządu - procesowi transformacji.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W uchwale, którą Sejm przyjął i w której zawarte są założenia polityki pieniężnej na rok 1992 zapisano, że podstawową zasadą polityki pieniężnej będzie kształtowanie podaży pieniądza na takim poziomie, aby jego nadmiar nie stał się samoistnym czynnikiem inflacji i jednocześnie, aby niedostatek pieniądza nie utrudniał procesów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Oceny członków komisji były różne. Oceny tych posłów, którzy złożyli wniosek mniejszości, polegający na tym, aby przyjąć bez zastrzeżeń sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego i realizacji polityki pieniężnej, były oczywiście takie, iż zadanie to zostało dobrze zrealizowane, że zasada polityki pieniężnej była w 1992 roku właściwie realizowana.</u>
          <u xml:id="u-74.5" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Opinia natomiast posłów przedstawiających drugi wniosek mniejszości, który sprowadza się do nieprzyjmowania sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego i realizacji polityki pieniężnej za rok 1992, była odmienna. Jasno formułowano pogląd, iż prowadzona polityka pieniężna nie sprzyjała, a wręcz utrudniała prowadzenie procesów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-74.6" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Komisja po przegłosowaniu wniosków zdecydowała jednak, że przyjmuje sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego i realizacji polityki pieniężnej za rok 1992. Jednocześnie w uchwale w sposób jednoznaczny określiła, które obszary działalności w zakresie tejże polityki ocenia krytycznie. I tak, mimo że w pkt. II uchwały Sejmu z 5 czerwca 1992 r. zapisano, iż kredyt dla podmiotów gospodarczych i ludności ma wzrosnąć o 80 bln zł, co oznaczało wzrost realny o 3,2%, to w gruncie rzeczy w 1992 r. - jak wynika ze sprawozdania z działalności rządu i wykonania budżetu za rok 1992 - kredyt dla podmiotów gospodarczych i ludności wzrósł zaledwie o 49,9 bln zł, co oznacza praktycznie jego realny spadek aż o 12,9%. To jest sprawa pierwsza.</u>
          <u xml:id="u-74.7" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Takie kształtowanie polityki kredytowej miało niewątpliwie wpływ na aktywność podmiotów gospodarczych. W ocenie wielu posłów utrudniało tę aktywność.</u>
          <u xml:id="u-74.8" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W pkt. 2 uchwały z druku nr 137 komisja w sposób jasny stwierdza, iż mimo zapisów w uchwale z 5 czerwca 1992 r. zawierającej założenia polityki pieniężnej (miała ona sprzyjać zmniejszaniu dolegliwości oprocentowania kredytów) średnie oprocentowanie 12-miesięcznego kredytu w 14 głównych bankach wynosiło w 1992 r. aż 46% przy średnim rocznym wzroście cen produkcji przemysłowej o 28,5%, a cen towarów konsumpcyjnych o 43%. Oczywiście nie tylko bank centralny ma wpływ na oprocentowanie kredytu, a więc i na uciążliwość kosztów kredytu, lecz bank centralny jest tą instytucją, która niewątpliwie dysponuje instrumentami wpływającymi również na oprocentowanie kredytu. Do takich instrumentów należy m.in. oprocentowanie kredytu refinansowego i polityka rezerw. W opinii członków komisji jedno i drugie nie sprzyjało niestety zmniejszeniu uciążliwości oprocentowania kredytów. Mimo że rezerwy obowiązkowe w 1992 r. zostały w stosunku do roku 1991 obniżone, to jednak w porównaniu z innymi krajami i z rokiem 1991 są to rezerwy wysokie, co oznacza, że istotna część aktywów - ze sprawozdania wynika, że w bankach średnio jest to wielkość rzędu 14,8% - jest po prostu unieruchomiona i podwyższa koszty kredytu. Inne działanie, obniżenie kredytu refinansowego, miało miejsce w roku 1992, ale to obniżenie - o 2 punkty - było tak znikome, że miało również znikomy wpływ na kształtowanie się wielkości oprocentowania kredytów.</u>
          <u xml:id="u-74.9" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Kolejna krytyczna ocena komisji dotyczy faktu, iż nie można niestety na podstawie sprawozdania ani innych dokumentów opiniujących realia roku 1992 stwierdzić, iż zrealizowano zapis z założeń polityki pieniężnej, który zobowiązywał Narodowy Bank Polski do wspierania podejmowanych przez rząd działań na rzecz restrukturyzacji oraz wspierania podjętych przez banki renegocjacji istniejącego zadłużenia przedsiębiorstw dokonujących restrukturyzacji bądź modernizacji produkcji oraz inwestycji proeksportowych. I znowu - rzecz oczywista, że inicjatywa bezwzględnie nie należy do banku, należy ona do rządu. Jeśli więc działania restrukturyzacyjne były ograniczone, to wspieranie Narodowego Banku Polskiego - jako ograniczone - może być również w pewnym stopniu uzasadnione. Ale gdyby bank swoimi instrumentami oddziaływał na ten proces, mógłby on niewątpliwie przebiegać - nawet w tamtych warunkach 1992 r., nawet przy takiej polityce rządu - skuteczniej.</u>
          <u xml:id="u-74.10" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Trzecia uwaga krytyczna, zawarta w pkt. 3 uchwały, którą komisja przedstawia Wysokiej Izbie, dotyczy systemu gwarancji kredytowych. Otóż stopień wykorzystania pozostawionych nam do dyspozycji kredytów zagranicznych ciągle jest znikomy. Średnio wykorzystujemy zaledwie 1/3 tych kredytów, niejednokrotnie ponosząc koszty oddania ich do dyspozycji. Czyli jest kredyt, z którego niby się cieszymy, zapowiadamy, że znowu kolejny bank udzielił nam kredytu, a w gruncie rzeczy nie ma się z czego cieszyć, bo kredyt nie jest wykorzystany — z bardzo wielu powodów. Jednym z tych powodów jest system gwarancji kredytów zagranicznych. Niestety, trudno powiedzieć, aby zapis zawarty w założeniach polityki pieniężnej, zobowiązujący rząd do tworzenia takiego systemu gwarancji kredytów zagranicznych w celu zwiększenia absorpcji tych kredytów — dotychczas niezadowalającej — został zrealizowany.</u>
          <u xml:id="u-74.11" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Reasumując, komisja przyjęła sprawozdanie z działalności banku i z realizacji polityki pieniężnej, zawierając w swojej uchwale, przedstawione przeze mnie przed chwilą, wnioski krytyczne. Do tego sprawozdania dołączone są dwa wnioski mniejszości. W pierwszym wniosku proponuje się, aby sprawozdanie przyjąć w całości, bez żadnych uwag, czyli bez uchwały z uwagami krytycznymi, w drugim wniosku - aby nie przyjmować sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego i z realizacji polityki pieniężnej za rok 1992.</u>
          <u xml:id="u-74.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Lecha Kaczyńskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Po raz pierwszy przypadł mi w udziale obowiązek realizacji zadania określonego w art. 22 ust. 2 ustawy konstytucyjnej z 17 października 1992 r., zobowiązującej Najwyższą Izbę Kontroli do przedstawienia Wysokiemu Sejmowi opinii o wykonaniu przez rząd ustawy budżetowej. Pragnę poinformować, że zawarte w moim wystąpieniu oceny zaaprobowało kolegium Najwyższej Izby Kontroli na posiedzeniu w dniu 10 grudnia br.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Kierując się zasadami bezstronności i obiektywizmu, Najwyższa Izba Kontroli prowadząc swoje badania ustala stan faktyczny, zwraca uwagę na występujące nieprawidłowości, ich przyczyny, skutki i tendencje. Ten wyznaczony przepisami tryb postępowania siłą rzeczy nakazuje nam koncentrowanie się na zjawiskach negatywnych, co wszakże nie oznacza, że nie dostrzegamy pozytywów i dokonań służących najlepiej pojętym interesom społeczeństwa i państwa.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Wysoka Izbo! Realizacja budżetu państwa w 1992 r. przebiegała w trudnej sytuacji gospodarczej i społecznej. Zmiany własnościowe w gospodarce, istotne przeobrażenia w systemie podatkowym, zmiany parametrów ekonomicznych, dostosowywanie funkcjonowania gospodarki do wymagań rynku krajowego i zagranicznego następowały w warunkach napięć społecznych w państwowych zakładach pracy. Gospodarka budżetowa prowadzona była na podstawie krótkookresowych uregulowań (prowizorium budżetowe, projekt budżetu, ustawa budżetowa z 5 czerwca 1992 r. i ustawa o zmianie ustawy budżetowej z 6 listopada 1992 r.), co stworzyło sytuację niepewności dla państwowych jednostek budżetowych i obniżało zaufanie do polityki państwa. Trzeba też przypomnieć, że w ocenianym roku budżetowym działały dwa gabinety i trzech prezesów Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! W 1992 r. pogłębił się kryzys finansów publicznych. Jedną z przyczyn był wzrost udziału w wydatkach budżetowych tej części wydatków, które określone są jako sztywne. Zaliczane są do nich koszty obsługi długu krajowego i zagranicznego, rozliczenia z bankami, przede wszystkim z tytułu pokrywania deficytu budżetowego i dopłaty do ubezpieczeń społecznych. Zwiększyły one swój udział w wydatkach budżetu z 23,2% w 1991 r. do 33,3% w 1992 r. Wskutek wzrostu deficytu budżetowego i narastania długu krajowego w 1992 r. koszty obsługi tego długu w porównaniu z rokiem 1991 wzrosły czterokrotnie.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Wyniki kontroli NIK wskazują, że rządowi nie udało się podjąć w 1992 r. skutecznych przedsięwzięć w celu zahamowania negatywnych tendencji występujących w finansach publicznych. Nie osiągnięto poprawy w zakresie egzekwowania należnych budżetowi państwa dochodów, co w największym stopniu obciąża ministra finansów, a także ministra współpracy gospodarczej z zagranicą, sprawującego nadzór nad prezesem Głównego Urzędu Ceł, oraz ministrów przekształceń własnościowych, a także przemysłu i handlu. Zastrzeżenia budzi też współdziałanie rządu z prezesem Narodowego Banku Polskiego w zakresie realizacji polityki pieniężnej, a zwłaszcza kredytowej.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">W dochodach budżetu państwa wraz z wprowadzeniem podatku dochodowego od osób fizycznych wzrosła rola podatków od dochodów z pracy najemnej, od emerytur i rent oraz zasiłków dla bezrobotnych. Z tych właśnie tytułów wpłynęło do budżetu państwa 66 bln zł, czyli 21% dochodów, podczas gdy gospodarka prywatna z tytułu obu podatków dochodowych wniosła 10 bln zł, to jest 3,3 ogółu dochodów budżetu państwa. Rosnący udział prywatnych podmiotów gospodarczych w tworzeniu produktu krajowego brutto i w zatrudnianiu nie znajduje odpowiedniego odbicia we wpłatach do budżetu państwa. Bezsilność aparatu fiskalnego wobec gospodarki prywatnej powoduje pojawianie się opinii, że bez rozwiązania problemu kontroli dochodów i wymiaru podatków od tej sfery postępy w prywatyzacji - skądinąd koniecznej - gospodarki państwowej negatywnie wpływają na stan finansów państwa.</u>
          <u xml:id="u-76.6" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">W przedłożonej Sejmowi „Analizie wykonania budżetu państwa w 1992 r.” Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła potencjalne, a nie wykorzystane możliwości osiągnięcia wyższych dochodów budżetowych. Dominującą część tych nie zrealizowanych wpłat stanowią zaległości podatkowe i nie wpłacone składki na ubezpieczenia społeczne od państwowych przedsiębiorstw i zakładów o strategicznym znaczeniu dla gospodarki, jak na przykład Polskie Koleje Państwowe czy kopalnie. Szansa na ich ściągnięcie w pełnej wysokości wydaje się niewielka. Inne uszczuplenia dochodów budżetowych wiążą się z decyzjami rządu opóźniającymi wprowadzenie nowych stawek podatku obrotowego czy podniesienie cen na alkohol, decyzjami ministra finansów i organów skarbowych w sprawie zwolnień, ulg, odroczeń i umorzeń należności podatkowych, przeznaczenia dywidendy na powiększenie funduszu założycielskiego przedsiębiorstw państwowych itp.</u>
          <u xml:id="u-76.7" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Pomimo wnioskowania przez Najwyższą Izbę Kontroli w 1992 r. - przy ocenie wykonania budżetu za rok 1991 - konieczności szybkiej przebudowy systemu prawnego wpływającego na stan finansów państwa, w ubiegłym roku nie udało się tego dokonać. Nadal obowiązują modyfikowane tylko w drodze wielokrotnych nowelizacji przepisy ustawy z 1982 r. o urzędzie ministra finansów oraz urzędach i izbach skarbowych, określające funkcjonowanie aparatu skarbowego i reprezentowanie interesów skarbu państwa w sposób nieadekwatny do zmian ustrojowych i gospodarczych, jakie nastąpiły po 1989 r. Nie dokonano też zasadniczych zmian w podstawowej regulacji prawnej dotyczącej zobowiązań podatkowych, którą stanowi ustawa z 1980 r. Dopiero przed miesiącem ukazał się jednolity tekst tej ustawy.</u>
          <u xml:id="u-76.8" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">W niedostosowaniu obowiązującego prawa do nowych warunków ustrojowych, społecznych i ekonomicznych, w braku właściwej regulacji prawnej zabezpieczającej interesy skarbu państwa Najwyższa Izba Kontroli dopatruje się przyczyny wielu nieprawidłowości występujących w finansach publicznych.</u>
          <u xml:id="u-76.9" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli organy podległe ministrowi finansów w sposób niewłaściwy wykorzystywały prawne możliwości do uznaniowego działania w zakresie ulg, zwolnień i odroczeń należności. Nie negujemy, w świetle obowiązującego prawa, legalności decyzji ministra finansów i jego służb, chociaż mamy wątpliwości, obserwując praktykę stosowania ustawy o zobowiązaniach podatkowych, czy swoboda, jaką ona daje w tym zakresie aparatowi skarbowemu, nie jest zbyt duża.</u>
          <u xml:id="u-76.10" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Niepokój Najwyższej Izby Kontroli budziły zaniechania poboru podatków bez dokonywania należytej analizy sytuacji gospodarczej podatnika i społecznych skutków decyzji. Stawiały one w uprzywilejowanej pozycji niektóre podmioty gospodarcze. W szczególności zastrzeżenia wywoływały przypadki zwolnienia z podatku firm z udziałem kapitału zagranicznego. Taka praktyka stanowiła, de facto, ukryty sposób dotowania wybranych jednostek gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-76.11" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Także w odniesieniu do banków minister finansów, korzystając z ustawy o zobowiązaniach podatkowych, nie uzasadniał w wystarczającym stopniu przesunięcia w końcu 1992 r. terminów płatności zaliczki na podatek dochodowy do 31 marca 1993 r. W efekcie kwota 1,5 biliona złotych od banków wpłynęła do budżetu pod koniec I kwartału 1993 r. zamiast w roku 1992.</u>
          <u xml:id="u-76.12" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Przy niedoborach środków finansowych budżet państwa w tym czasie zaciągał kredyty i płacił z tego tytułu odsetki. Odroczenia płatności podatkowych stanowiły w gruncie rzeczy nieoprocentowaną pożyczkę z budżetu.</u>
          <u xml:id="u-76.13" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Również aparat celny nie odnotował znaczącej poprawy w efektywności pracy. Zarzut ten dotyczy przede wszystkim jednej z podstawowych sfer aktywności wymienionego aparatu, jaką jest przeciwdziałanie — szeroko rozumianemu — przemytowi. Nieprawidłowemu funkcjonowaniu służb celnych sprzyjały wady obowiązujących przepisów. Wielokrotnie od 1989 r. nowelizowane prawo celne jest niejednoznaczne i niespójne. Częste zmiany aktów wykonawczych wprowadzone były z jednej strony bez odpowiedniego przygotowania, z drugiej zaś zbyt opieszale. Stąd też niedostatecznie zamykały one luki w prawie celnym; przez nie „przeciekały” należne budżetowi pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-76.14" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Niedostateczny był nadzór nad prezesem Głównego Urzędu Ceł, wykonywany przez ministra współpracy gospodarczej z zagranicą. Kontrola wykonania budżetu - jak i kontrola funkcjonowania aparatu skarbowego i celnego - potwierdziły możliwości uzyskiwania przez budżet państwa dochodów wyższych niż faktycznie zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-76.15" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Opóźnienia i nierytmiczność przekazywania środków z budżetu państwa na rachunki poszczególnych dysponentów powodowały powstawanie przejściowych kłopotów z regulowaniem zobowiązań jednostek budżetowych. Przekazywanie znacznych kwot w ostatnich dwóch miesiącach roku skutkowało powiększeniem łącznych wydatków z budżetu o odsetki od zobowiązań przeterminowanych. W 1992 r. odsetki od niespłaconych w terminie zobowiązań wynosiły 955 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-76.16" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Stwierdzonym w trakcie kontroli przypadkom wydatkowania środków budżetowych niezgodnie z prawem, niecelowo i niegospodarnie, sprzyjają nie dość precyzyjne przepisy prawa budżetowego i aktów wykonawczych, umożliwiające niejednolitą interpretację przez wykonawców budżetu państwa. Niska efektywność, a często i nieracjonalność wydatków z budżetu państwa wynika też z braku uregulowania prawnego zasad i procedur w zakresie zamówień publicznych.</u>
          <u xml:id="u-76.17" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Wysoka Izbo! W opinii Najwyższej Izby Kontroli w sposób niezadowalający realizowano określone w prawie budżetowym obowiązki w zakresie kontroli i nadzoru nad wykorzystywaniem środków budżetowych przez poszczególnych dysponentów i realizatorów zadań publicznych. Dotyczyło to zwłaszcza środków przekazywanych w formie dotacji państwowym jednostkom gospodarczym i jednostkom niepaństwowym na realizację zadań państwowych, jak również dotacji celowych przekazywanych gminom.</u>
          <u xml:id="u-76.18" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Najwyższa Izba Kontroli negatywnie ocenia niestabilność budżetu związaną z kilkakrotną nowelizacją ustawy w trakcie roku, szczególnie w sytuacji, gdy zmiana budżetu służy usankcjonowaniu decyzji rządowych wychodzących poza uchwaloną ustawę budżetową.</u>
          <u xml:id="u-76.19" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Negatywnie oceniamy też - w świetle wyników kontroli - liczne i nie zawsze uzasadnione zmiany w budżecie dokonywane w ramach uprawnień do przenoszenia planowanych wydatków budżetowych, określonych w art. 45 Prawa budżetowego, przy niejednolitym rozumieniu zasady dyrektywności limitu wydatków budżetowych. Szczególnie groźne wydaje się rozluźnienie dyscypliny budżetowej poprzez umożliwienie przeniesień pomiędzy planowanymi wydatkami bieżącymi i inwestycyjnymi.</u>
          <u xml:id="u-76.20" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Zdaniem NIK, w planowaniu budżetowym celowe jest wydłużenie planowania finansowego poza okres jednoroczny, z uwagi na długotrwały proces realizacji niektórych zadań, takich jak inwestycje, spłata długu wewnętrznego i zagranicznego, wieloletnie zamierzenia społeczne czy restrukturyzacyjne w gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-76.21" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Wydaje się, że w rocznych planach budżetowych wielkość środków planowanych dla poszczególnych dysponentów powinna być w większym stopniu powiązana z charakterem i wielkością zadań rzeczowych wykonywanych w imieniu państwa.</u>
          <u xml:id="u-76.22" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Kontrola gospodarowania środkami państwowych funduszów celowych - nie dotowanych z budżetu, a zasilanych z wyodrębnionych źródeł - wykazała na koniec 1992 r. nie wykorzystane znaczne kwoty, przy równoczesnym nierealizowaniu przez dysponentów funduszów zadań określonych w ustawach o ich utworzeniu.</u>
          <u xml:id="u-76.23" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Blokowanie środków na rachunkach terminowych i zaniedbywanie egzekwowania należnych dochodów funduszów może świadczyć o nadmiarze tych środków w stosunku do możliwości - zgodnego z prawem i celowego - ich wydatkowania.</u>
          <u xml:id="u-76.24" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Różny jest stosunek przedstawicieli administracji państwowej do ustaleń kontroli i wniosków pokontrolnych. Obok postaw wyrażających wolę usuwania nieprawidłowości, spotykamy się z reakcjami polegającymi na dążeniu do utrzymywania nieracjonalnych struktur, ochraniania przed odpowiedzialnością osób winnych zaniedbań czy też wykroczeń.</u>
          <u xml:id="u-76.25" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Wysoka Izbo! Z ustaleń kontroli wynika, że założenia polityki pieniężnej na rok 1992 dotyczące rozmiarów kredytowania jednostek gospodarczych na poziomie sprzyjającym ich rozwojowi i inwestowaniu nie zostały zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-76.26" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Zamiast planowanego 3,6-procentowego przyrostu tych kredytów, nastąpił ich realny spadek o 12,8%. Przyczyną tego stanu była polityka banków, polegająca na inwestowaniu płynnych środków własnych w bony skarbowe, których zakup nie był - w opinii banków - obarczony ryzykiem.</u>
          <u xml:id="u-76.27" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Nie została wykonana uchwała Sejmu z 28 maja 1992 r. zobowiązująca rząd we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim do przedłożenia parlamentowi projektu nowego Prawa bankowego w terminie do 30 września 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-76.28" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Wyniki kontroli systemu bankowego wskazują na konieczność dokonywania w nim zmian. Przedstawiamy to szczegółowo w analizie wykonania budżetu za rok 1992.</u>
          <u xml:id="u-76.29" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Założenia polityki pieniężnej, przyjęte w budżecie państwa, nie były przez Narodowy Bank Polski w pełni realizowane. W rezultacie doszło do ograniczenia przyrostu kredytów dla gospodarki i środków finansowych na jej restrukturyzację. Wynikało to w znacznej mierze z finansowania przez banki deficytu budżetowego w większych, niż planowano, rozmiarach.</u>
          <u xml:id="u-76.30" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Symptomy zastoju inwestycyjnego objawiły się w roku 1992 spadkiem - w dużych jednostkach przemysłu i budownictwa - nakładów inwestycyjnych o około 10,8% w stosunku do roku 1991. Dotyczy to również budownictwa mieszkaniowego. Obecny poziom budownictwa jest zbliżony do uzyskiwanego w późnych latach pięćdziesiątych. Środki wydatkowane z budżetu państwa na cele budownictwa mieszkaniowego skierowane są przede wszystkim na wykup odsetek od kredytów zaciągniętych w latach ubiegłych. W ten sposób środki te poprawiają sytuację banków, a nie pobudzają budownictwa mieszkaniowego.</u>
          <u xml:id="u-76.31" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Poprawy wymaga także gospodarowanie przez jednostki budżetowe funduszami inwestycyjnymi. Badania NIK wskazują na nieprawidłowy przebieg procesów inwestycyjnych, polegający na braku kontroli prawidłowości wykorzystania przekazywanych z budżetu środków na cele inwestycyjne, przesuwaniu środków z wydatków bieżących na inwestycyjne, pozostawianiu na rachunkach inwestycyjnych dużych sum w końcu roku, przy jednoczesnym nie regulowaniu zobowiązań.</u>
          <u xml:id="u-76.32" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Z kontroli przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli wynika, że w 1992 r. nie nastąpiła poprawa realizacji zadań ujętych w wykazie inwestycji centralnych. Spowodowane było to:</u>
          <u xml:id="u-76.33" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">— po pierwsze, brakiem pełnej kontroli — ze strony ministrów i wojewodów — prawidłowości wykorzystania środków budżetowych przekazywanych na inwestycje,</u>
          <u xml:id="u-76.34" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">— po drugie, brakiem koncentracji szczupłych środków finansowych na wybranych inwestycjach i obiektach w ramach poszczególnych zadań,</u>
          <u xml:id="u-76.35" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">— po trzecie, brakiem zainteresowania zakończeniem prac ze strony części inwestorów, którzy obawiają się znacznego pogorszenia sytuacji ekonomicznej po zakończeniu inwestycji wskutek obciążenia dywidendą i odsetkami od kredytów oraz amortyzacją powodującą wzrost kosztów.</u>
          <u xml:id="u-76.36" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Kontrola przeprowadzona przez NIK w Ministerstwie Finansów nakazuje krytyczną ocenę realizacji zadań przez ministra finansów i administrację finansową ze względu na:</u>
          <u xml:id="u-76.37" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">1) brak skutecznych działań w celu egzekwowania od wszystkich podmiotów należnych państwu dochodów;</u>
          <u xml:id="u-76.38" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">2) nadużywanie uprawnień do podejmowania uznaniowych decyzji o zaniechaniu poboru podatków od wybranych jednostek, co w praktyce oznacza nie kontrolowane dotowanie wybranych podmiotów;</u>
          <u xml:id="u-76.39" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">3) niedostatek inicjatyw zmierzających do porządkowania stanu prawnego w zakresie finansów państwa;</u>
          <u xml:id="u-76.40" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">4) nienależyte wypełnianie obowiązku nadzoru nad instytucjami ubezpieczeniowymi, czego rezultatem jest pogarszanie się sytuacji finansowej firm ubezpieczeniowych i wzrost kosztów świadczonych usług;</u>
          <u xml:id="u-76.41" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">5) w końcu, niewystarczający nadzór nad bankami, w których minister finansów reprezentuje skarb państwa.</u>
          <u xml:id="u-76.42" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Uwagi o stopniu realizacji ustawy budżetowej przez poszczególne resorty Najwyższa Izba Kontroli zgłosiła w przedłożonej Wysokiemu Sejmowi „Analizie wykonania budżetu w 1992 r.”. Krytyczna ocena realizacji budżetu nie może pomijać trudności, na jakie organy państwowe natrafiają w procesie transformacji naszego państwa i gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-76.43" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Błędy określonych osób nie powinny, naszym zdaniem, przysłaniać uczciwej pracy wielu pracowników dobrze wykonujących swoje obowiązki.</u>
          <u xml:id="u-76.44" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">W tym miejscu czuję się też zobowiązany przypomnieć pozytywne zjawiska, jakie miały miejsce w 1992 r. Były to, przykładowo:</u>
          <u xml:id="u-76.45" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">— wzrost produktu krajowego brutto,</u>
          <u xml:id="u-76.46" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">— wzrost wydajności pracy i racjonalizacja zatrudnienia,</u>
          <u xml:id="u-76.47" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">— rozwój prywatnej przedsiębiorczości,</u>
          <u xml:id="u-76.48" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">— pełne zrównoważenie rynku wewnętrznego,</u>
          <u xml:id="u-76.49" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">— duży przyrost efektów rzeczowych w łączności,</u>
          <u xml:id="u-76.50" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">— zwolnienie tempa przyrostu bezrobocia,</u>
          <u xml:id="u-76.51" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">— przemiany w systemie podatkowym, zmierzające do zwiększenia roli podatków pośrednich i podatku dochodowego od osób fizycznych — chodzi tu przede wszystkim o VAT, którego wprowadzenie zakończyło się sukcesem.</u>
          <u xml:id="u-76.52" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Ocena działalności rządu, jeśli chodzi o realizację ustawy budżetowej, jest przedsięwzięciem złożonym. Dokonując tej oceny nie można nie uwzględnić procesów wpływających na funkcjonowanie finansów publicznych oraz budowanie podstaw gospodarki rynkowej. Niewątpliwie dostosowanie przepisów prawnych, struktur państwowych i sposobów działania jednostek państwowych do nowych warunków było zbyt wolne. Nie pozostało to bez wpływu na wykonanie zadań budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-76.53" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">W jakim stopniu wskazane przez Najwyższą Izbę Kontroli nieprawidłowości i negatywne opinie o działaniu organów państwowych rzutują na ogólną ocenę działalności Rady Ministrów w 1992 r., ocenią to panie posłanki i panowie posłowie.</u>
          <u xml:id="u-76.54" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Kolegium Najwyższej Izby Kontroli przyjęło, że przepis art. 22 ustawy konstytucyjnej zobowiązuje do oceny wykonania ustawy budżetowej, która to ocena jest podstawą dla uchwały Sejmu w sprawie absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-76.55" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Kierując się tą przesłanką, kolegium sformułowało pogląd, że w świetle wyników kontroli wykonania ustawy budżetowej na rok 1992 wraz ze zmianami wprowadzonymi ustawą z 6 listopada 1992 r. Najwyższa Izba Kontroli nie znajduje podstaw do nieudzielenia rządowi absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-76.56" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Uczciwość nakazuje mi poinformować Wysoką Izbę, że na Kolegium Najwyższej Izby Kontroli została przedstawiona także nieco odmienna propozycja konkluzji. Brzmiała ona następująco:</u>
          <u xml:id="u-76.57" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">„Najwyższa Izba Kontroli, pomimo przedstawionej tu krytycznej oceny, nie znajduje podstaw do nieudzielenia rządowi absolutorium” — czyli bez odwołania się do ustawy z 6 listopada 1992 r., na podstawie wszystkich ustaw budżetowych z 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-76.58" who="#PrezesNajwyższejIzbyKontroliLechKaczyński">Ta propozycja nie uzyskała akceptacji kolegium. W głosowaniu, na czterech członków kierownictwa NIK trzech, w tym ja osobiście, głosowało za tą właśnie przedstawioną przed chwilą konkluzją.</u>
          <u xml:id="u-76.59" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie prezesie.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koło parlamentarne - w zależności od ich wielkości - w granicach od 11 do 74 minut, tj. debatę średnią.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przystępujemy do wystąpień w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Józefa Kaletę w imieniu Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełJózefKaleta">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej w sprawie realizacji polityki pieniężnej i wykonania budżetu państwa w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 1992 r. W odniesieniu do polityki pieniężnej Klub Parlamentarny SLD w pełni podziela stanowisko pani poseł sprawozdawcy. Stwierdzamy, że rzeczywiście Narodowy Bank Polski w 1992 r. nie realizował w pełni uchwalonych przez Sejm założeń polityki pieniężnej. W założeniach tych Sejm zobowiązał NBP do zapewnienia wzrostu podaży pieniądza dla sektora gospodarczego o 3,6% oraz do zintensyfikowania działalności kredytowej wspierającej przyspieszony rozwój budownictwa mieszkaniowego, a w rzeczywistości realny przyrost kredytów dla jednostek gospodarczych obniżył się w roku ubiegłym o 12,8%.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PosełJózefKaleta">Nie zrealizowane zostało także drugie podstawowe założenie polityki pieniężnej, według którego miało nastąpić zmniejszenie kosztów kredytów. W rzeczywistości oprocentowanie kredytu utrzymało się w roku ubiegłym na bardzo wysokim poziomie 50–60%, przekraczającym dwukrotnie wzrost cen środków produkcji. Stało się to jedną z istotnych przyczyn realnego zmniejszenia się nakładów inwestycyjnych. Wysokie oprocentowanie kredytów nie mogło także sprzyjać wspieraniu przez banki procesów restrukturyzacji gospodarki, do czego NBP został także zobowiązany przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PosełJózefKaleta">Narodowy Bank Polski nie zrealizował również innego, bardzo ważnego założenia polityki pieniężnej uchwalonej przez Sejm, mianowicie nie podjął niezbędnych starań o stymulowanie eksportu m.in. za pomocą polityki kursu walutowego, przeciwnie - prowadzona w 1992 r. polityka kursowa doprowadziła do znacznego podwyższenia realnego kursu złotego i spadku konkurencyjności polskich przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych. Była to niewątpliwie jedna z istotnych przyczyn załamania w 1992 r. eksportu polskiego i dynamicznego wzrostu importu konsumpcyjnego, a w efekcie znacznego pogorszenia wyników ekonomicznych handlu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#PosełJózefKaleta">Narodowy Bank Polski nie zrealizował w roku ubiegłym także wielu innych założeń polityki pieniężnej uchwalonych przez Sejm. Nie utworzył np. funduszu ubezpieczeń depozytów bankowych, nie uczestniczył w tworzeniu przez banki komercyjne Funduszu Gwarancji Kredytów Zagranicznych, nie rozwinął systemu gwarancji ubezpieczeń kredytów długoterminowych, nie wykorzystał możliwości konwersji wierzytelności banków na udziały w kapitale przedsiębiorstw, co pozwoliłoby na ich oddłużenie.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#PosełJózefKaleta">Klub Parlamentarny Sojusz Lewicy Demokratycznej krytycznie ocenia także realizację budżetu państwa. Ocena wykonania budżetu państwa za rok ubiegły nie może się ograniczyć do formalnego porównania planowanych i zrealizowanych kwotowych wydatków budżetowych. Chociaż i w tym zakresie wystąpiły w roku ubiegłym duże nieprawidłowości. Uchwalone w ustawie budżetowej z 5 czerwca dochody budżetowe już 6 listopada zostały na wniosek rządu obniżone aż o 31 bln zł, a deficyt budżetowy został powiększony o 16 bln zł. Korekta budżetu weszła w życie 28 listopada 1992 r. Była to faktyczna legalizacja niewykonania uchwalonego przez Sejm budżetu państwa. Mimo tak późnej korekty budżetu, po zamknięciu roku budżetowego pozostały nadal duże różnice między skorygowanymi i zrealizowanymi kwotami dochodów i wydatków budżetowych. Na przykład: wydatki były niższe od planowanych o 7 bln zł, planowane dochody z prywatyzacji w kwocie 10 bln zł zostały 28 listopada zmniejszone do 6 bln zł, a faktycznie ich realizacja zamyka się kwotą 4,8 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-78.5" who="#PosełJózefKaleta">Te fakty muszą być oczywiście uwzględnione w ocenie wykonania budżetu państwa. Ale zdaniem posłów Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej o wiele ważniejsze przy ocenie wykonania budżetu jest ustalenie, czy i w jakim stopniu rządy premiera Olszewskiego i premier Suchockiej — które faktycznie działały w roku ubiegłym — realizowały w okresie sprawozdawczym podstawowe założenia ustawy budżetowej i zadania polityki społeczno-gospodarczej sformułowane w kilku załącznikach ustawy budżetowej, stanowiących jej integralną część. Istniejące Prawo budżetowe zobowiązuje zresztą Radę Ministrów w art. 54 ust. 2 do przedkładania Sejmowi, wraz ze sprawozdaniem z wykonania dochodów i wydatków budżetowych, oceny realizacji „... założeń polityki społeczno-gospodarczej z podstawowymi wskaźnikami produkcji, zatrudnienia, dochodu narodowego, obrotu handlu zagranicznego, inwestycji, spożycia, cen, płac, oceny finansów jednostek gospodarczych, sytuacji dochodowej ludności, bilansu finansowego sektora publicznego oraz bilansu płatniczego”.</u>
          <u xml:id="u-78.6" who="#PosełJózefKaleta">W przedłożonym Wysokiej Izbie sprawozdaniu rząd wymienił podstawowe założenia ustawy budżetowej, którym miał być podporządkowany rządowy program społeczno-gospodarczy. Tymi założeniami były: wzrost eksportu, zahamowanie importu konsumpcyjnego, wzrost nakładów inwestycyjnych oraz poprawa sytuacji finansów państwa. Niestety, żadne z tych założeń, uchwalonych przez Sejm, nie zostało w pełni zrealizowane.</u>
          <u xml:id="u-78.7" who="#PosełJózefKaleta">Jeśli idzie o planowany wzrost eksportu, to wprawdzie w roku 1992 nastąpił 14% wzrost eksportu w stosunku do roku 1991, liczony w cenach bieżących, jeśli jednak uwzględni się 28% dewaluację złotówki, to faktycznie nastąpił w roku ubiegłym znaczny spadek eksportu. Pogorszyła się także jego struktura, zmniejszył się bowiem udział w eksporcie wyrobów wysoko przetworzonych.</u>
          <u xml:id="u-78.8" who="#PosełJózefKaleta">Nie udało się także rządom zrealizować w roku 1992 drugiego założenia ustawy budżetowej, a mianowicie nie zahamowano importu, ale przeciwnie, import w roku 1992 wzrósł w stosunku do roku 1991 o 55 bln zł, a nadwyżka importu nad eksportem wzrosła z 6 543 mld zł w roku 1991 do 40 263 mld zł w roku 1992. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego ujemne saldo w obrotach towarowych z zagranicą wyniosło w końcu ubiegłego roku 2 726 mln dolarów USA. Jest to niewątpliwie dramatyczne załamanie efektów ekonomicznych handlu zagranicznego, za co odpowiedzialność ponoszą rządy sprawujące władzę w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-78.9" who="#PosełJózefKaleta">Nie zrealizowane zostało także w roku ubiegłym trzecie podstawowe założenie ustawy budżetowej, zobowiązujące rządy do zapewnienia wzrostu inwestycji. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach zatrudniających ponad 20 pracowników, a w przemyśle — ponad 50, zmniejszyły się w cenach bieżących w 1992 r. w stosunku do 1991 r. o 10,8%. Realny spadek nakładów inwestycyjnych był zatem znacznie większy. Pogłębiło to dekapitalizację majątku trwałego przedsiębiorstw, stopień zużycia maszyn i urządzeń w przemyśle przekroczył w końcu ubiegłego roku 73%. Rządy nie podejmowały w 1992 r. starań o wzrost nakładów inwestycyjnych, np. inwestycyjne ulgi podatkowe zmniejszyły się wówczas w ujęciu nominalnym o kwotę 105 mld zł, a w ujęciu realnym o kwotę kilkakrotnie większą.</u>
          <u xml:id="u-78.10" who="#PosełJózefKaleta">Klub Parlamentarny Sojusz Lewicy Demokratycznej szczególnie krytycznie ocenia drastyczne pogorszenie w 1992 r. sytuacji finansów państwa. Rząd w przedłożonym Wysokiej Izbie sprawozdaniu przyznaje, że w roku 1992 „... pogłębiły się związane z budżetem zagrożenia dalszej stabilizacji gospodarki i finansów państwa”. Deficyt budżetowy wzrósł z 3,8% produktu krajowego brutto w roku 1991 do 6,1% w roku 1992. Wewnętrzny dług publiczny zwiększył się ze 126 bln zł w 1991 r. do 244 bln w roku sprawozdawczym. Ekspert rządowego Instytutu Finansów, prof. Wernik, stwierdził w swojej ekspertyzie, że kontrola nad budżetem państwa została przywrócona dopiero w 1993 r., to znaczy, że nie było jej w 1992 r. W każdym razie była na pewno niedostateczna.</u>
          <u xml:id="u-78.11" who="#PosełJózefKaleta">Załamanie finansów państwa w 1992 r. spowodowane zostało w głównej mierze drastycznym pogorszeniem wyników finansowych przedsiębiorstw. Rentowność finansowa przedsiębiorstw sektora publicznego zmniejszyła się z 5,8% w styczniu 1992 r. do 3,1% w końcu grudnia tego roku, a przedsiębiorstwa sektora prywatnego wykazały w ubiegłym roku rentowność zerową. Ponad 800 tys. przedsiębiorstw prywatnych wykazało w roku ubiegłym straty. W końcu grudnia 1992 r. 4500 przedsiębiorstw nie posiadało zdolności kredytowej, w tym 1500 przedsiębiorstw utraciło ją właśnie w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-78.12" who="#PosełJózefKaleta">Do pogłębienia kryzysu finansowego w przedsiębiorstwach publicznych przyczyniła się nadmiernie restrykcyjna polityka finansowa stosowana wobec tych przedsiębiorstw. Obciążenia przedsiębiorstw publicznych z tytułu podatków wzrosły w 1992 r. w stosunku do poprzedniego roku aż o 71%; tym chyba właśnie należy tłumaczyć zmniejszenie w roku ubiegłym nakładów inwestycyjnych w tych przedsiębiorstwach.</u>
          <u xml:id="u-78.13" who="#PosełJózefKaleta">Istotną przyczyną pogłębiającego się w roku ubiegłym kryzysu finansów państwa było także niedostateczne egzekwowanie od jednostek gospodarczych, zwłaszcza sektora prywatnego, należnych świadczeń budżetowych. Wpływy z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych zmniejszyły się w roku ubiegłym w stosunku do roku poprzedniego realnie o ponad 40%, mimo znacznego wzrostu liczby jednostek gospodarczych zobowiązanych do płacenia tego podatku. Dochody budżetowe całego sektora prywatnego z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych stanowiły w roku ubiegłym zaledwie 3,3% całości dochodów budżetowych, a przecież ten sektor tworzy już 50% produktu krajowego brutto i zatrudnia 60% pracowników. Dla porównania pracownicy najemni, emeryci, renciści i bezrobotni wpłacili do budżetu 66 bln zł, co stanowiło 21% całości dochodów budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-78.14" who="#PosełJózefKaleta">Rządowy Instytut Finansów oszacował nie opodatkowane dochody tzw. szarej strefy gospodarczej w roku 1992 na kwotę 270 bln zł, a uszczerbek dochodów budżetowych z tego tytułu - na kwotę 70 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-78.15" who="#PosełJózefKaleta">W warunkach rozszerzającej się szarej strefy gospodarczej i narastającej przestępczości podatkowej, w 1992 r. zmniejszyła się w stosunku do roku poprzedniego liczba kontroli skarbowych w jednostkach gospodarki nieuspołecznionej o 15%, przy wzroście liczby tych jednostek o 18%, oraz nastąpił dalszy wyraźny spadek liczby i realnej wysokości orzeczonych kar za oszustwa podatkowe. Kontrolą skarbową objęto w roku ubiegłym średnio 4% podatników, a w wielu dziedzinach gospodarki mniej niż 1%, choć 40% jednostek kontrolowanych wykazało istotne naruszenia prawa podatkowego.</u>
          <u xml:id="u-78.16" who="#PosełJózefKaleta">Rządy nie podejmowały w 1992 r. dostatecznych starań o ograniczenie szarej strefy gospodarczej i rygorystyczne egzekwowanie dochodów budżetowych. Zupełnie przy tym zignorowały wnioski posłów domagających się w czasie dwóch debat budżetowych m.in. zaprzestania dalszego niszczenia przedsiębiorstw państwowych i prywatyzacji najefektywniejszych przedsiębiorstw, stanowiących główne źródło dochodów budżetu państwa, ograniczenia importu konsumpcyjnego, przywrócenia monopoli: spirytusowego, tytoniowego i paliwowego, wprowadzenia banderolowania wyrobów spirytusowych, tytoniowych i paliw, znacznego wzmocnienia służb skarbowych i celnych, włączenia podatku od środków transportowych do ceny paliw, co pozwoliłoby na opodatkowanie zagranicznych środków transportowych i zwiększyłoby dochody budżetowe o kilka bilionów złotych.</u>
          <u xml:id="u-78.17" who="#PosełJózefKaleta">Z takimi wnioskami występował wtedy Klub Parlamentarny SLD i od ich przyjęcia uzależnialiśmy stanowisko klubu wobec założeń polityki społeczno-gospodarczej i projektu budżetu państwa na 1992 r. Po odrzuceniu tych wniosków przez koalicję rządzącą klub SLD głosował zarówno przeciwko projektowi prowizorium budżetowego, jak i przeciwko projektowi ustawy budżetowej, a także założeniom polityki społeczno-ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-78.18" who="#PosełJózefKaleta">W 1992 r. pogorszyła się także znacznie sytuacja finansowa gmin, zwłaszcza miejskich, głównie z powodu zmniejszenia udziału gmin w podatku dochodowym od osób prawnych z 5% do 2%. Dochody realne gmin zmniejszyły się w roku ubiegłym w stosunku do roku poprzedniego o ponad 11%. 1070 gmin, w tym 38 miast wojewódzkich, zamknęło swoje budżety w roku ubiegłym deficytem budżetowym.</u>
          <u xml:id="u-78.19" who="#PosełJózefKaleta">Klub Parlamentarny Sojusz Lewicy Demokratycznej krytycznie ocenia także niedostateczne wykorzystanie przez rząd w roku ubiegłym udzielanej nam pomocy zagranicznej. Na przykład pożyczkę na rozwój rolnictwa wynoszącą 100 mln dol. USA wykorzystano w roku ubiegłym zaledwie w kwocie 1 mln dolarów, pożyczkę na restrukturyzację zatrudnienia - w 5%, pożyczkę na inwestycje w przemyśle - w 15%, na rozwój małych i średnich firm - w 14%, na wsparcie programu prywatyzacji i restrukturyzacji gospodarki - w 17%. Według informacji Centralnego Urzędu Planowania z przyznanych Polsce w 1992 r. 5,5 mld dol. USA kredytów wykorzystano zaledwie 500 mln dol. Od znacznej części pozostałej kwoty postawionej do dyspozycji Polski płaciliśmy odsetki. Stwierdzono wypadki, w których koszty obsługi zadłużenia zagranicznego kilkakrotnie przekraczały faktycznie przekazane Polsce kwoty kredytów.</u>
          <u xml:id="u-78.20" who="#PosełJózefKaleta">W ubiegłym roku rząd nie egzekwował także w wystarczającym stopniu należności zagranicznych Polski w kwocie około miliarda dolarów USA i kosztów ich obsługi.</u>
          <u xml:id="u-78.21" who="#PosełJózefKaleta">Według ustaleń Najwyższej Izby Kontroli i Rzecznika Praw Obywatelskich Ministerstwo Finansów nie sprawowało w roku ubiegłym należycie ustawowego nadzoru nad firmami ubezpieczeniowymi, co w dużej mierze przyczyniło się do upadku firm „Westa” i „Westa-Life” i naraziło dziesiątki tysięcy osób ubezpieczonych w tych firmach na ogromne straty — m.in. dlatego, że minister finansów z dużym opóźnieniem powołał fundusz ochrony ubezpieczonych, z którego mogli oni uzyskać odpowiednie odszkodowania. Doprowadziło to, jak stwierdza rzecznik praw obywatelskich, do załamania zaufania społecznego do państwa i prawa.</u>
          <u xml:id="u-78.22" who="#PosełJózefKaleta">W 1992 r. rządy nie zrealizowały także w pełni założeń polityki społeczno-gospodarczej w dziedzinie planowanego poziomu inflacji i wysokości dochodów realnych ludności. Planowana inflacja roczna w wysokości 37% przekroczyła 44%, a realne dochody ludności, które miały być w 1992 r. utrzymane na poziomie roku poprzedniego, zmniejszyły się w 6 podstawowych działach gospodarki o 3,8%, w sferze budżetowej o 4,3%, w dochodach rencistów i emerytów o 5,7%, a rencistów i emerytów rolnych aż o 14,6%.</u>
          <u xml:id="u-78.23" who="#PosełJózefKaleta">Posłowie Klubu Parlamentarnego SLD krytycznie oceniają także przejęcie przez rząd 700 mld zł z Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i przeznaczenie ich na bieżące wydatki budżetowe.</u>
          <u xml:id="u-78.24" who="#PosełJózefKaleta">Wszystkie te fakty niezbicie dowodzą, że rządy premiera Olszewskiego i premier Suchockiej nie zrealizowały w roku ubiegłym przyjętych przez parlament podstawowych założeń ustawy budżetowej i polityki społeczno-gospodarczej i z tego właśnie powodu wniosek Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o odrzucenie sprawozdania i nieudzielenie rządom absolutorium jest - zdaniem większości posłów SLD - uzasadniony.</u>
          <u xml:id="u-78.25" who="#PosełJózefKaleta">Posłowie Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej będą jednak głosować w tej sprawie zgodnie z własnym przekonaniem.</u>
          <u xml:id="u-78.26" who="#PosełJózefKaleta">Kończąc wnoszę o dodanie w pkt. 2 projektu uchwały słów: „rządowi premiera Jana Olszewskiego i premier Hanny Suchockiej”, gdyż faktycznie obydwa te rządy funkcjonowały w roku 1992 i nie można mówić tylko o jednym z nich, tak jak to jest w projekcie uchwały.</u>
          <u xml:id="u-78.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-79.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Franciszka Stefaniuka w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wprowadzony na obecne posiedzenie temat, jakim jest ocena działalności rządów w roku 1992 i sprawa ewentualnego absolutorium, należy z paru powodów zaliczyć do spraw trudnych, złożonych i niemalże pogmatwanych. Twierdzenie to opieram nie tylko na tym, że de facto mamy do czynienia aż z 4 sprawozdaniami: po pierwsze - z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1992 r., wraz z wnioskiem o absolutorium; po drugie - z realizacji polityki pieniężnej w 1992 r.; po trzecie - z działalności Narodowego Banku Polskiego w tymże roku; po czwarte - z dokonanej przez NIK analizy wykonania budżetu państwa w roku 1992.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Równie istotne jest przypomnienie faktu, że rok 1992 należał do pomyślnych dla rządów i premierów. Utrzymujący się przez pierwsze półrocze gabinet Jana Olszewskiego bazował na opracowaniach przygotowanych przez rząd premiera Jana Krzysztofa Bieleckiego. Po 33 dniach premierostwa Waldemara Pawlaka kierownictwo rządu objęła pani premier Hanna Suchocka.</u>
          <u xml:id="u-80.2" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Przy takiej płynności kadrowej premierów i rządów rozmywa się odpowiedzialność. Trudno bezspornie ustalić, kto zawinił, a kto tylko zbierał owoce nieodpowiednich decyzji swoich poprzedników.</u>
          <u xml:id="u-80.3" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Ten rok swoistej karuzeli kadrowej w najwyższych władzach Rzeczypospolitej obnażył nie tylko słabość naszej młodej demokracji. Powinniśmy go również potraktować jako poważną przestrogę, ponieważ starcia polityczne, które wówczas się toczyły, nie pozwoliły na sformowanie stabilnego rządu, którego istnienie było i jest rzeczą nieodzowną dla dobra naszej wspólnej ojczyzny.</u>
          <u xml:id="u-80.4" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Temu przekonaniu dało wyraz społeczeństwo w ostatnich, wrześniowych wyborach, gdy głosując w większości tylko na kilka partii, stworzyło przesłanki do utworzenia koalicyjnego rządu z silnym zapleczem parlamentarnym.</u>
          <u xml:id="u-80.5" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Mimo istnienia tych wszystkich wymienionych komplikacji, jeśli chodzi o ocenę roku 1992, Polskie Stronnictwo Ludowe stoi na stanowisku, że dzisiejsza debata nie może być jedynie oceną zgodności wydatków kasowych rządu z planem wydatków budżetu uchwalonym 5 czerwca 1992 r. Zgodnie z wieloletnią tradycją polskiego parlamentaryzmu takiej debaty nie należy ograniczać do oceny wydatków kasowych, lecz przeprowadzić dyskusję nad polityką społeczno-gospodarczą w omawianym roku. Inne postępowanie byłoby zubożeniem działalności parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-80.6" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Tak więc Klub Parlamentarny PSL wypowiada się za tym, aby zarówno obecnie, jak i w przyszłości nie ograniczać debaty do oceny realizacji budżetu, ale dokonywać również oceny całokształtu polityki społeczno-gospodarczej z uwzględnieniem decyzji koalicji sejmowych, które tworząc rząd uchwalały zasadnicze zręby jego działań.</u>
          <u xml:id="u-80.7" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">W dotyczących tego problemu dyskusjach na posiedzeniach sejmowych komisji przedstawiciele resortów wyjątkowo często kwestionowali wyniki kontroli NIK. Klub PSL nie ma podstaw do twierdzenia, że jest to rezultat małej wiarygodności danych Najwyższej Izby Kontroli. Nie ma też przesłanek do twierdzenia, że broniący się przedstawiciele resortów byli zawsze pozbawieni racji. Wyraża tylko przekonanie, że w przyszłości należy tak udoskonalić procedurę weryfikacji wyników kontroli, aby nie musiały one być tak często weryfikowane w parlamencie.</u>
          <u xml:id="u-80.8" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Jednym z wielu przykładów kontrowersji może być np. spór o to, czy saldo importu i eksportu jest ujemne, czy dodatnie. Ruch towarowy zarejestrowany w statystyce GUS wykazuje, że ujemne saldo obrotów importowo-eksportowych wyniosło 2,7 mld dolarów, natomiast statystyka przepływów dewizowych, prowadzona przez Narodowy Bank Polski, wykazuje dodatnie saldo w wysokości 0,5 mld dolarów. NBP tłumaczy różnicę notowań swoich i GUS faktem, iż oprócz towarowych operacji istnieją operacje nietowarowe, których GUS nie notuje, na przykład operacje wynikające z ruchu turystycznego.</u>
          <u xml:id="u-80.9" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Różnica między NBP i GUS dotyczy ponad 3 mld dolarów, a więc około 60 bln zł. Jeżeli nie wiemy, skąd i za co wpływają dewizy do Polski, możemy też nie zorientować się, gdy będą odpływały. Brak pewności w kwestiach oceny bilansu przepływów dewizowych utrudnia ocenę gospodarki. Jeżeli - ujmując rzecz całościowo - ocena GUS jest bliższa prawdy, trzeba by uznać sytuację za wyjątkowo groźną. Bez wyjaśnienia tej kwestii bilans zamknięcia działalności poprzedniej kadencji Sejmu oraz poprzedniego rządu należy uznać za nieklarowny. W takiej sytuacji bilanse otwarcia obecnej kadencji Sejmu oraz obecnego rządu stają się bardzo mało czytelne. Jeżeli okaże się, że strumienie napływu dewiz do kraju, które nie wynikały z płatności za towary notowane przez GUS, lecz z innych niezidentyfikowanych źródeł, nie są strumieniami realnie związanymi z krajowymi podmiotami gospodarczymi, to po dwóch bądź trzech latach może załamać się wymienialność złotego. W każdym razie bez wyjaśnienia tej kwestii nie można oceniać wyniku gospodarki 1992 r. Pretekstu różnic metodycznych w notowaniach przepływów dewizowych nie można uznać za wystarczający.</u>
          <u xml:id="u-80.10" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">W 1992 r. Klub Parlamentarny PSL podejmował różnorodne inicjatywy na rzecz łagodzenia polityki restrykcyjnej wobec podmiotów gospodarczych. Postulował stosowanie pewnego interwencjonizmu państwa w niektórych dziedzinach gospodarki, aby przezwyciężyć recesję oraz ożywić gospodarkę. Z braku możliwości urzeczywistnienia chociażby częściowo swych intencji w tym zakresie, PSL ograniczał się wówczas do działalności opozycyjnej. Dawaliśmy temu wielokrotnie wyraz w głosowaniach oraz zgłaszając inicjatywy ustawodawcze, np. dotyczącą monopolu spirytusowego i tytoniowego, barier ochronnych dla wyrobów krajowych czy pomocy dla rolnictwa. Starania te najczęściej były odrzucane.</u>
          <u xml:id="u-80.11" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Wysoka Izbo! W 1992 r. działał mechanizm utrzymywania restrykcji w stosunku do przedsiębiorstw państwowych, których operacje gospodarcze są dobrze ewidencjonowane. Natomiast nie następowało energiczne zwalczanie tzw. szarej strefy, a więc tej nie objętej ewidencją. W tej sytuacji ucieczka podmiotu gospodarczego z ewidencjonowanej strefy publicznej do nie ewidencjonowanej, a więc też nie opodatkowanej, strefy szarej stawała się drogą atrakcyjną. Gospodarka publiczna, zatrudniająca już mniej niż połowę ludzi, pomniejszana stale o prywatyzowane przedsiębiorstwa, zobligowana była nadal do dostarczania budżetowi państwa takiej części dochodów jak poprzednio, gdy zatrudniała więcej niż 2/3 ludności pracującej w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-80.12" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">W tej sytuacji przestała być czytelna sprawa ruchu na rzecz prywatyzacji. Czy ruch na rzecz prywatyzacji jest po to, aby podnosić właścicielską odpowiedzialność za ekonomię, czy po to, aby utracić podatnika? W tym względzie rok 1992 niczego nie zmienił na lepsze w stosunku do 1991. W ocenianym roku nastąpiło niebezpieczne powiększenie się krajowego długu publicznego. Dług publiczny wzrósł ze 126 bln zł na koniec 1991 r. do 244 na koniec 1992, a więc o 93,1%. W 1992 r. utrwalił się mechanizm odciągnięcia kredytów od strefy produkcyjnej na rzecz skupienia ich w strefie wtórnej dystrybucji dochodu narodowego.</u>
          <u xml:id="u-80.13" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Nie jest wykluczone, że Sejm poprzedniej kadencji nie wymuszał dostatecznego zainteresowania się rządu sprawą objęcia ewidencją i podatkiem szarej strefy. Jednak jeśli nawet presja Sejmu na rząd była zbyt mała, odpowiedzialność rządu za pozyskiwanie środków z ograniczania szarej strefy nie może podlegać wątpliwości - tak wczoraj, jak i w przyszłości.</u>
          <u xml:id="u-80.14" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">W 1992 r., na skutek spadku produkcji, pasywnej polityki rządu wobec szarej strefy, niewydolności systemu celnego, mało energicznego egzekwowania należności wobec państwa, ukształtowało się zjawisko głębokiego kryzysu finansów publicznych. Potrzeba będzie długiego czasu, aby kryzys ten przezwyciężyć. W 1992 r. ujawniły się już z całą siłą negatywne skutki braku ochrony rynku rolno-żywnościowego. Napływ do Polski z zagranicy wysoko dotowanych surowców rolnych oraz dotowanej żywności, w połączeniu ze spadkiem dochodów ludności, doprowadził do głębokiej degradacji polskiego rolnictwa. Upadła niemal całkowicie produkcja szklarniowa. Unicestwienie polskiego szklarnictwa wywołało bezrobocie nie mniejsze niż 400–500 tys. osób. Brak ochrony polskiego rynku rolno-spożywczego spowodował spadek pogłowia o ponad 5 mln sztuk, spadek liczby owiec o 3,5 mln sztuk, zmniejszenie hodowli drobiu o 40%. Spadła produkcja mleka, jaj, wełny, tłuszczów. Wieś polska znalazła się w katastrofalnej sytuacji ekonomicznej, kraj — w niebezpiecznej pułapce żywnościowej. Obecnie w blisko 30% gospodarstw domowych spożywa się mniej energii i białka, niż jest to niezbędnie potrzebne. Zmiana sytuacji wymaga odbudowy polskiego rolnictwa w długim okresie. Jest to uwarunkowane wzrostem popytu na żywność oraz dopływem minimum dochodów do rolnictwa na uruchomienie produkcji. Polityka rujnowania polskiego rolnictwa, prowadzona nie tylko w roku 1992, doprowadziła kraj rolniczo-przemysłowy do utraty samowystarczalności żywnościowej. Zubożyła nie tylko rolników, ale i całe społeczeństwo, które teraz odczuwa tak dotkliwie podwyżki cen artykułów żywnościowych. Kryzys w tej dziedzinie wystąpił najostrzej właśnie teraz, ale jego korzenie tkwią głęboko w latach poprzednich.</u>
          <u xml:id="u-80.15" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Musimy o tym mówić twardo i dobitnie zarówno sfrustrowanemu dziś społeczeństwu, jak i tym politykom opozycyjnym, którzy na tych trudnościach cenowo-żywnościowych próbują zbić kapitał, wmawiając społeczeństwu - głosowaliście m.in. na Polskie Stronnictwo Ludowe, to macie tego efekty. Głosicielom takich opinii, jako rolnik, odpowiadam po chłopsku: zanim zbierze się ziarno i upiecze chleb, to najpierw trzeba pole zaorać, zasiać i poczekać, aż dojrzeją kłosy. Rząd koalicyjny premiera Waldemara Pawlaka dopiero zaczyna sposobić pole pod uprawy, więc nie oskarżajmy go bezzasadnie o zjawiska, które są cierpkim owocem działania poprzednich ekip rządzących i błędów popełnionych nie tylko w polityce rolnej. Po prostu trudności startu tego rządu są bezspornie wynikiem pracy rządów poprzednich, rezultatem złego stanu całej gospodarki narodowej, którą tylko w raporcie o stanie państwa poprzedni rząd ocenił tak optymistycznie. Codzienne doświadczenia milionów obywateli zdecydowanie temu zaprzeczają.</u>
          <u xml:id="u-80.16" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Nie jest też prawdą, że w kampanii wyborczej Polskie Stronnictwo Ludowe obiecywało wyborcom złote góry i teraz nie potrafi tych obietnic spełnić. Niedowiarkom radzę sięgnąć do dokumentów programowych PSL. Chłopi, ludowcy, byli i będą realistami w czynach i słowach. Obiecywaliśmy nie cud gospodarczy, lecz bardziej gospodarne zarządzanie krajem, stopniową poprawę bytu obywateli i przeciwstawianie się w gospodarce i życiu społecznym tym tendencjom, które pod hasłem reform degradują dobra narodowe wypracowane przez pokolenia i zagrażają poczuciu bezpieczeństwa socjalnego. Nasz klub przeciwstawiał się i w dalszym ciągu będzie się przeciwstawiał zjawiskom negatywnym w polskiej polityce.</u>
          <u xml:id="u-80.17" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Przedmiotem obecnie dokonywanej przez Sejm oceny jest rozległa problematyka, odniosłem się więc tylko do niektórych spraw. Mam nadzieję, że o wielu innych wypowiedzą się członkowie tej Izby, w tym z mojego klubu.</u>
          <u xml:id="u-80.18" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Na zakończenie pragnę stwierdzić, że klub PSL uważa, iż nie byłoby zasadne udzielenie absolutorium dla rządu za działalność w 1992 r. Nieudzielenie absolutorium nie pociąga za sobą skutków prawnych ani dla osób, ani dla całego zespołu rządowego z tamtego okresu. Jest ono natomiast oceną polityczną. Jest rozliczeniem nie tyle osób, co wszechwładnej wówczas fundamentalno-liberalnej doktryny gospodarczej. Jest rozliczeniem rządów doktryny „terapii wstrząsowej”, za pomocą której gospodarka socjalistyczna miała być przekształcona w kapitalistyczną.</u>
          <u xml:id="u-80.19" who="#PosełFranciszekJerzyStefaniuk">Dziś dyskusja nad absolutorium jest swoistym lapsusem. To naród polski w wyborach ustosunkował się do kwestii wotum zaufania. Niemniej historia wymaga od nas pragmatyzmu. Niech nieudzielenie absolutorium będzie przestrogą przed brakiem pragmatyzmu, przestrogą przed zapędzaniem się - z powodów ideologicznych - w różne pułapki, z których jest bardzo trudno wychodzić. Dzisiaj, Wysoka Izbo, odczuwamy to na własnej skórze.</u>
          <u xml:id="u-80.20" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Władysława Frasyniuka o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unii Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pan poseł Stefaniuk przed chwilką powiedział, że warto spojrzeć czasem w dokumenty; ja proponuję, żeby zajrzał do ustawy konstytucyjnej, a zwłaszcza do art. 22 pkt 2, który głosi: Sejm dokonuje oceny wykonania ustawy budżetowej oraz innych planów finansowych państwa i podejmuje uchwałę w przedmiocie absolutorium. Dalej, pkt 3 tego artykułu mówi: W razie nieotrzymania absolutorium Rada Ministrów podaje się do dymisji. Te proste i jednoznaczne sformułowania konstytucyjne mogą stać się przedmiotem dyskusji i w zderzeniu z praktyką budzić wątpliwości. Tak dzieje się i przy okazji obecnej debaty. Oto komisja budżetu i finansów zwraca się do Wysokiego Sejmu w druku nr 136 o nieprzyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1992 oraz nieudzielenie absolutorium dla rządu. Sprawa wydała się komisji tak oczywista, że druk dostarczony posłom nie zawierał ani słowa uzasadnienia zarówno jeśli chodzi o powody odrzucenia sprawozdania, jak i w kwestii, któremu właściwie rządowi Sejm odmawia absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Z powodów obiektywnych nie jest możliwa realizacja konstytucyjnego obowiązku podania się rządu do dymisji w wyniku nieotrzymania absolutorium, żaden bowiem z rządów realizujących budżet roku 1992 nie pełni już powierzonych mu funkcji. Był to rok trzech premierów i dwóch rządów: do 4 czerwca obowiązki premiera pełnił Jan Olszewski, od 5 czerwca pracami rządu kierował premier Waldemar Pawlak, a od 10 lipca obowiązki premiera pełniła Hanna Suchocka.</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Również i ustawa budżetowa nie miała „łatwego życia” w 1992 r. Zaczęło się od prowizorium budżetowego uchwalonego 25 stycznia. Ustawa budżetowa została natomiast uchwalona dopiero w dniu objęcia funkcji premiera przez Waldemara Pawlaka, czyli 5 czerwca. W końcu została znowelizowana 6 listopada. Wydaje się więc, że negatywna opinia komisji budżetu i finansów dotyczy wszystkich tych osób, związanych z realizacją budżetu w 1992 r., a więc również i obecnego premiera Pawlaka, który z nie znanych nam powodów jest nieobecny dzisiaj na sali w trakcie toczącej się dyskusji. Warto w tym miejscu także zapytać, czy Prezydium Sejmu zaprosiło premiera Jana Olszewskiego, by mógł przysłuchiwać się tej debacie, dlatego że w dużym stopniu dotyczy ona także prac jego rządu.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Wysoki Sejmie! Debata nad wykonaniem budżetu jest dyskusją o liczbach, bilansie, strukturze wydatków i wpływów. Nie ma w niej miejsca na polityczne rozgrywki, ideologiczne spory lub oceny przeszłości. Naszą, posłów, winą jest, że w regulaminie Sejmu dopuszcza się możliwość, że w tak specjalistycznej, prawie że księgowej debacie może dojść do dyskusji bez wcześniejszego i obowiązkowego dostarczenia posłom pisemnego uzasadnienia wniosku stawianego przez komisję budżetu i finansów. Klub nasz będzie przy najbliższej okazji wnosił o odpowiednie zmiany w regulaminie. Dziwi nas jednak styl pracy komisji budżetu i finansów, że w tak ważnej debacie, wynikającej z konstytucyjnego zapisu, postąpiła w sposób - można powiedzieć - beztroski. Uważamy również, że Prezydium Sejmu, działając w ramach swoich uprawnień, powinno tak przygotowane sprawozdanie, jakie mamy w druku nr 136, zwrócić do komisji w celu uzupełnienia. Komisja ogranicza się do odrzucenia sprawozdania z wykonania budżetu za 1992 r. Do tego jednego zdania sprowadza się cały pisemny dorobek pracy komisji. W dzisiejszym ustnym sprawozdaniu usłyszeliśmy streszczenie sprawozdania rządu, streszczenie sprawozdania raportu NIK oraz usłyszeliśmy o dylematach, przed jakimi stanęła komisja budżetu i finansów: czy ma być to ocena polityczna, czy też ocena wykonania budżetu za 1992 r. Jak rozumiem, poseł sprawozdawca przekonał nas, że w komisji przeważył czynnik polityczny. Otrzymaliśmy wcześniej sprawozdanie Najwyższej Izby Kontroli dotyczące realizacji budżetu w 1992 r. Najwyższa Izba Kontroli jest wyspecjalizowanym narzędziem Sejmu i jej głównym zadaniem jest kontrola finansów państwa. W sprawozdaniu NIK, czytanym nawet w najbardziej nieżyczliwy sposób, nie można dopatrzeć się żadnych wniosków zmierzających do nieudzielenia absolutorium, co potwierdził w dzisiejszym przemówieniu prezes NIK, wnosząc - jak rozumiem - wniosek o udzielenie absolutorium rządom za 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Poszczególne komisje sejmowe zajmowały się wcześniej resortowymi sprawozdaniami z wykonania budżetu - pięć z nich zostało odrzuconych. Komisja Przekształceń Własnościowych oraz komisja kultury postąpiły podobnie jak komisja budżetu i finansów - odrzuciły sprawozdania, nie fatygując się, żeby uzasadnić swoje stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#PosełWładysławFrasyniuk">W rozterkę wprawia sprawozdanie Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu. Komisja stwierdziła na piśmie, że budżet Ministerstwa Przemysłu i Handlu został wykonany zgodnie z ustawą, a następnie - nie troszcząc się o wewnętrzną logikę tekstu - odrzuciła sprawozdanie. Z kolei Komisja Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej krytycznie oceniała działalność Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa. Fundusz ten działał zgodnie z rozporządzeniem premiera Pawlaka z czerwca 1992 r. Ostrej krytyce została poddana również Agencja Rynku Rolnego, którą wówczas kierował Andrzej Śmietanko, obecny minister rolnictwa. Wnioski komisji rolnictwa są na tyle nieścisłe, że nawet w tym przypadku, gdy sprawy dotyczą obecnych członków rządu, nie wiadomo, czy komisja proponuje wyciągnięcie odpowiednich wniosków czy też nie.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Jeśli państwo pozwolicie, jeszcze drobna uwaga do przemówienia posła Stefaniuka. Chcę powiedzieć, że oprócz zaglądania w dokumenty programowe PSL warto także znać dane z rocznika statystycznego i mówić prawdę z tej trybuny sejmowej. Mianowicie chcę panom posłom z PSL oświadczyć, że dochód rodzin chłopskich wzrósł w roku 1992 o 3%. W rodzinach...</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Rozumiem głęboką niechęć do wiedzy i nieufność w stosunku do roczników statystycznych, ale takie są fakty! Proszę się kłócić z rocznikiem statystycznym, a nie śmiać z tego, co cytuję.</u>
          <u xml:id="u-82.9" who="#PosełWładysławFrasyniuk">W rodzinach pracowniczych natomiast dochód wzrósł o 2%, czyli rodziny chłopskie w 1992 r. zdecydowanie zyskały.</u>
          <u xml:id="u-82.10" who="#komentarz">(Głos z sali: Zdecydowanie o 1%.)</u>
          <u xml:id="u-82.11" who="#komentarz">(Głos z sali: To wystarczy.)</u>
          <u xml:id="u-82.12" who="#PosełWładysławFrasyniuk">O 3%, panie pośle, o 3%.</u>
          <u xml:id="u-82.13" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Wysoki Sejmie! Końcowa ocena rachunków kasy państwowej wykonywana przez parlament jest ważną procedurą kontroli finansów publicznych. Jeżeli posłużymy się instytucją absolutorium do politycznych rozrachunków, to całkowicie wypaczymy jej sens i znaczenie. Parlamentarna kontrola wykonania budżetu nie może stać się okazją do krytyki programów politycznych. Jeżeli odrzucenie sprawozdania ma być potwierdzeniem oczywistego faktu politycznego - że dziś większością dysponuje koalicja inna niż ta, która budżet realizowała - to z kolei każde następne udzielenie absolutorium będzie czczą formalnością. Przyjęcie bowiem w takich okolicznościach sprawozdania budżetowego nie będzie potwierdzeniem wykonania ustawy budżetowej przez rząd, ale skwitowaniem zachowania większości przez rządzącą koalicję. W ten sposób nie tylko ten konkretny Sejm, ale instytucja parlamentu zrezygnuje z konstytucyjnej kontroli władzy wykonawczej i administracji rządowej. Chciałbym zwrócić ponownie uwagę na fakt, że naszym zadaniem powinno być dokonanie rzeczowej oceny wykonania budżetu za 1992 r., a nie przyjętych przez poprzednie rządy planów i strategii gospodarczego rozwoju kraju. Zdaję sobie doskonale sprawę z tego, że analiza wielu bilansujących się liczb jest żmudna i bardzo niewdzięczna, ale jestem głęboko przekonany, że tylko tak wnikliwe podejście do problemu może być podstawą do merytorycznej i obiektywnej oceny sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-82.14" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Plany i zamierzenia obecnej koalicji rządzącej dotyczące konstruowania nowej ustawy budżetowej na rok 1994 nie powinny być punktem odniesienia do oceny dokonań poprzednich rządów. Słusznym bowiem prawem - i zasadą - każdej ekipy rządzącej winna być autonomia w planowaniu i tworzeniu finansowych podstaw funkcjonowania państwa. Owe wizje i zamierzenia mogą być oceniane subiektywnie w różny sposób - jako lepsze lub gorsze - natomiast obowiązkiem komisji budżetowej i Sejmu jest wyłącznie merytoryczna ocena ich wykonania.</u>
          <u xml:id="u-82.15" who="#PosełWładysławFrasyniuk">Kierując się tymi właśnie zasadami Unia Demokratyczna będzie głosowała za udzieleniem absolutorium rządom realizującym budżet w 1992 r., kierowanym kolejno przez Jana Olszewskiego, Waldemara Pawlaka i Hannę Suchocką. Uważamy też, że polityka pieniężna Narodowego Banku Polskiego przyczyniła się w tamtym okresie do poprawy pozycji polskiego pieniądza. Unia Demokratyczna będzie więc głosować za przyjęciem sprawozdania Narodowego Banku Polskiego i sprawozdania z realizacji polityki pieniężnej w wersji zgłoszonej we wniosku mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-82.16" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Ryszarda Bugaja o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełRyszardBugaj">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym zacząć od drobnych sprostowań dotyczących tego, co mówił pan poseł Frasyniuk. Pierwsza sprawa dotyczy oceny prac komisji — jak rozumiem krytycznej, dokonanej w imieniu klubu.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Tak, tak!)</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#PosełRyszardBugaj">Chciałbym tylko wyjaśnić, że w pracach nad absolutorium i oceną sprawozdania finansowego rządu w tej sprawie przewodniczył cały czas pan poseł Arkuszewski z Unii Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-84.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Usiłował.)</u>
          <u xml:id="u-84.4" who="#komentarz">(Głos z sali: To co z tego?)</u>
          <u xml:id="u-84.5" who="#PosełRyszardBugaj">To pierwsze wyjaśnienie.</u>
          <u xml:id="u-84.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-84.7" who="#PosełRyszardBugaj">Drugie wyjaśnienie...</u>
          <u xml:id="u-84.8" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, proszę o ciszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełRyszardBugaj">Drugie wyjaśnienie, jeśli panowie pozwolicie, oczywiście...</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#komentarz">(Poseł Tadeusz Mazowiecki: Pozwolimy, ale nie bądź bezinteresownym Robespierre'em.)</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#PosełRyszardBugaj">Bardzo dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, bardzo proszę o umożliwienie panu posłowi przemawiania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełRyszardBugaj">Drugie wyjaśnienie dotyczy rocznika statystycznego. Podobnie jak pan poseł Frasyniuk zajmuję się lekturą rocznika statystycznego i potwierdzam informację dotyczącą roku 1992, tylko że przed rokiem 1992 był rok 1990 i 1991...</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-88.2" who="#komentarz">‍(Głos z sali: Był też 1945 rok)</u>
          <u xml:id="u-88.3" who="#PosełRyszardBugaj">1945 też, panie pośle. Pani marszałek, czy mógłbym zwrócić się do pani z prośbą o...</u>
          <u xml:id="u-88.4" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa! Bardzo proszę o umożliwienie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełRyszardBugaj">... by klub Unii Demokratycznej umożliwił mi kontynuowanie wystąpienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">To nie klub, to posłowie, panie pośle, być może z Unii Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Bugaj: Wydaje mi się, że pod kierunkiem przewodniczącego...)</u>
          <u xml:id="u-91.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-91.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa! Proszę o umożliwienie wypowiedzi panu posłowi Bugajowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PosełRyszardBugaj">Chciałbym powiedzieć, że to jest sprawa poważna, panie pośle; to jest sprawa bardzo poważna, a ta poważna sprawa polega na tym, że w roku 1990 dochody realne wsi spadły o blisko 50%, w roku 1991 o 19%, w roku 1992 wzrosły o 3%. Jest prawdą, że wszystko to liczy się od względnie wysokiej bazy 1989 r. Nie zmienia to w niczym faktu, że dzisiaj parytet dochodów rolniczych jest porównywalny z tym, co było w Polsce w latach pięćdziesiątych.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#PosełRyszardBugaj"> Chciałbym teraz przejść do rzeczy.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#PosełRyszardBugaj">Wysoka Izbo! Trudność naszej dyskusji z pewnością związana jest ze stanem prawnym, jaki mamy - zarówno tym zawartym w konstytucji, jak i tym, który wynika z prawa budżetowego. W rzeczy samej musimy sobie zadać pytanie, czy wniosek o odrzucenie sprawozdania finansowego rządu powinniśmy rozpatrywać czysto formalnie i tylko w tym stopniu go przyjmować, w jakim dostrzegamy istotne formalne naruszenia ustaw związanych z wykonaniem budżetu państwa, czy chociażby nawet tylko ustawy budżetowej, czy też - do czego jest pewne upoważnienie w prawie budżetowym - oceniając wykonanie budżetu państwa traktujemy je szerzej, w kontekście założeń polityki społeczno-gospodarczej, przyjmując pewne kryteria celowości działania w sprawach finansów publicznych państwa.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#PosełRyszardBugaj">Nasz klub opowiada się za tym drugim wariantem. Gdybyśmy bowiem mieli oceniać tylko czysto formalnie, to w istocie rzeczy nie byłoby powodu, aby tym trudzić całą Izbę. Wystarczyłby tu jakiś urząd, który ewentualnie komunikowałby nieprawidłowości np. odpowiedniemu sądowi. Nie jest zresztą przypadkiem, że sprawozdanie rządu z wykonania budżetu państwa nie ma formalnego charakteru. Zawiera ono także bardzo obszerną część wyjaśniającą realia i okoliczności ekonomiczne, a więc także sprawozdanie rządu stwarza płaszczyznę do szerszej debaty. I tylko taka debata, jak sądzę, ma sens.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#PosełRyszardBugaj">Wszystko to, oczywiście, nie może prowadzić do ignorowania tych istniejących zapisów formalnych, i nasz klub nie chce wcale powiedzieć, iż traktujemy udzielenie lub nieudzielenie absolutorium rządowi jako decyzję zależną od oceny całokształtu działania rządu w sprawach gospodarczych w minionym roku. Tak na tle tego prawa uczynić nie można.</u>
          <u xml:id="u-92.6" who="#PosełRyszardBugaj">Wysoka Izbo! Gdy spojrzymy na sprawozdanie finansowe rządu w tym węższym sensie, na opinię Najwyższej Izby Kontroli, to w tym węższym sensie - mimo że w różnych raportach Najwyższej Izby Kontroli znajdujemy sporo, nawet bardzo dużo, różnych uwag o rozmaitych formalnych nieprawidłowościach - w naszej ocenie nie ma tu, oczywiście, podstaw i powodów, by odmawiać udzielenia rządowi absolutorium. Te wszystkie nieprawidłowości nie usprawiedliwiają wniosku tak daleko idącego i nasz klub chciałby to wyraźnie stwierdzić.</u>
          <u xml:id="u-92.7" who="#PosełRyszardBugaj">Zupełnie inaczej wygląda sprawa, gdy oceniamy politykę rządu za miniony rok posługując się pewnymi kategoriami celowości działania, uwzględniając realia istniejące w tamtym okresie, a także przedstawione zarówno przez rząd pani premier Suchockiej, jak i przez rząd Jana Olszewskiego założenia polityki społeczno-gospodarczej. W tym kontekście mamy bardzo wiele zasadniczych zastrzeżeń. Mamy także zastrzeżenia mniejszej wagi, o których także chciałbym powiedzieć na początku dwa słowa.</u>
          <u xml:id="u-92.8" who="#PosełRyszardBugaj">Rozpocznijmy od sprawy tak elementarnej jak ewidencjonowanie dochodów budżetu państwa. Nie ma żadnych prawnych powodów, dla których rząd rzeczywiście byłby zmuszony - na przykład ustawą - do takiego ewidencjonowania dochodów budżetu państwa, byśmy mogli wiedzieć, ile dochodów, np. z sektora prywatnego, wpływa do budżetu państwa. Chcę jednak powiedzieć, że wielokrotnie na posiedzeniach komisji sejmowej różni posłowie, z różnych klubów, zwracali się do Ministerstwa Finansów o zmianę odpowiedniego rozporządzenia, które dałoby możliwość przedstawienia opinii publicznej, przedstawienia tej Izbie, jakie są w istocie rzeczy finansowe skutki dla budżetu wynikające z realizowania głównej linii polityki gospodarczej rządu, a więc polityki prywatyzacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-92.9" who="#PosełRyszardBugaj">Naszym zdaniem, z punktu widzenia budżetu państwa - co nie musi być rozstrzygające - prywatyzacja prowadzi do ograniczenia dochodów budżetu państwa - ale chcielibyśmy móc to stwierdzić dokładnie. Dlaczego nie możemy tego zrobić, jeśli to jest takie ważne dla rządu? Dlaczego nie chce się nam tego pokazać, dlaczego usilnie się tego odmawia?</u>
          <u xml:id="u-92.10" who="#PosełRyszardBugaj">Druga sprawa, z gatunku spraw nie największych. Rząd bardzo akcentował zagrożenie inflacyjne - i słusznie; rząd podtrzymywał w 1992 r. ograniczenia wzrostu wynagrodzeń w przedsiębiorstwach państwowych. Jednak chcielibyśmy, żeby rząd był konsekwentny w swym postępowaniu. Tymczasem odbywał się tu bardzo dziwny wyścig.</u>
          <u xml:id="u-92.11" who="#PosełRyszardBugaj">Ustawa popiwkowa to taka ustawa, którą w przedsiębiorstwach próbowano w różny sposób obchodzić. W Ministerstwie Finansów działa instytucja nazywana „środkiem specjalnym”, która pozwoliła na zwiększenie wynagrodzeń w ministerstwie i służbach skarbowych o bardzo duży procent. Nie wartościuję tego, nie oceniam. Ale mamy tutaj do czynienia, w istocie rzeczy, z działaniem o podobnym charakterze jak to, które jest zwalczane w przedsiębiorstwach. Mamy do czynienia z podejmowaniem działań, które z logiką ustawy budżetowej i decyzją parlamentu w sprawie płac w administracji państwowej są nie do pogodzenia.</u>
          <u xml:id="u-92.12" who="#PosełRyszardBugaj">Wysoka Izbo! Przechodzę do spraw ważniejszych. O wielu z nich była już mowa. W tych przypadkach, o których już mówiono, ograniczę się do ich przypomnienia.</u>
          <u xml:id="u-92.13" who="#PosełRyszardBugaj">Kwestia nadzoru ubezpieczeniowego. Nie chciałbym do tej sprawy wiele dodawać. Powiem tylko tyle: gdy chodzi o nadzór ubezpieczeniowy, mamy do czynienia z pewną ciągłością koncepcji, a także z pewną ciągłością kadrową przedstawianych projektów ustaw, uchwalanych na wniosek tych samych osób, tego samego ministerstwa i potem z niezdolnością do takiego nadzoru, który nie prowadziłby do daleko idących strat społecznych. Niestety, do takich strat doszło.</u>
          <u xml:id="u-92.14" who="#PosełRyszardBugaj">Sprawa następna dotyczy nadzoru bankowego. Gdy stanowisko obejmowała pani prezes Gronkiewicz-Waltz, to jednym z ważnych atrybutów jej kandydatury była specjalność związana z przeciwdziałaniem nieprawidłowościom i patologiom w systemie bankowym. Z przykrością stwierdzamy, że postępu nie ma, że sytuacja się raczej pogarsza. Sądzę, że można było zrobić znacznie więcej.</u>
          <u xml:id="u-92.15" who="#PosełRyszardBugaj">Trzecia sprawa - wspominał o niej także pan poseł Kaleta - to kwestia racjonalności zwolnień podatkowych, w szczególności w wypadku firm podlegających prywatyzacji. Mamy grupę dużych firm, których kwota zwolnień podatkowych jest naprawdę znacząca. Z naszego punktu widzenia celowość przyjmowania zwolnień podatkowych jest wątpliwa, zważywszy na związaną z tym niekonkurencyjność działania tych firm w stosunku do krajowych podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-92.16" who="#PosełRyszardBugaj">Sprawa następna wiąże się z kwestią bilansu płatniczego. Otóż w ciągu 1992 r. sytuacja była zmienna. Rezultat okazał się być w zasadzie nie najgorszy, chociaż jak na kraj, który musi obsługiwać zadłużenie, trudno ten rezultat uznać za rozsądny i wystarczający. Nie dostrzegliśmy żadnej interwencji ani za pomocą takich środków jak polityka kursowa, ani innych, jak na przykład jakiś zmasowany program pomocy i eksportu. I teraz, w roku 1993 - ten proces zaczął się mniej więcej od połowy 1992 r. - odnotujemy deficyt bilansu handlowego prawdopodobnie nie mniejszy niż 2,5 mld dolarów i ten czynnik ma ogromne znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-92.17" who="#PosełRyszardBugaj">Sprawa następna, Wysoka Izbo, to kwestia egzekwowania należności i swego rodzaju asymetrii motywacji do egzekwowania tych należności. Były tu już podawane pewne liczby, niestety, tylko szacunkowe. Mamy, proszę Wysokiej Izby, sytuację przedziwną: obywatele najzamożniejsi świadczą na utrzymanie państwa polskiego najmniej. W tej sprawie w 1992 r. - zarówno w sensie inicjatywy ustawodawczej, a ściślej biorąc przeciwdziałaniu inicjatywom ustawodawczym, poprawkom do ustawy podatkowej - w naszej ocenie, rząd nie zrobił żadnego znaczącego kroku.</u>
          <u xml:id="u-92.18" who="#PosełRyszardBugaj">Sprawa następna, o której chciałbym powiedzieć. Rok 1992 to rok stracony, jeśli chodzi o racjonalizację zakupów rządowych. Nie uporządkowano tej sytuacji w żadnym zauważalnym stopniu. Nadal mamy do czynienia z dużym marnotrawstwem. Ja wiem, że teraz złożony jest projekt ustawy, a oceniam 1992 rok. Twierdzę, że wiele można było zrobić bez ustawowego uregulowania; oceniamy, że w tej sprawie zrobiono bardzo niewiele.</u>
          <u xml:id="u-92.19" who="#PosełRyszardBugaj">Sprawa następna to kwestia nadzoru właścicielskiego, szczególnie nad dużymi przedsiębiorstwami, szczególnie tymi, których sytuacja w dłuższym okresie miała charakter pewnego zawieszenia. Duże zadłużenia, psucie, jeśli mogę tak powiedzieć, przez te przedsiębiorstwa rynku przez zadłużanie się, zwiększanie zatorów płatniczych i brak decyzji. Ani decyzji pomocy, ani decyzji restrukturyzacji i, być może, także likwidacji. W tym względzie panowała pełna bierność.</u>
          <u xml:id="u-92.20" who="#PosełRyszardBugaj">Ostatnia sprawa to oczywiście kwestia ochrony rynku krajowego - jeśli o to chodzi, też nie dostrzegamy w 1992 r. działań wystarczających.</u>
          <u xml:id="u-92.21" who="#PosełRyszardBugaj">Wysoka Izbo! W naszej ocenie dochody budżetu państwa w roku 1992 - i to mówiliśmy także przy debatach nad odpowiednimi ustawami, które wtedy były przyjmowane - mogły być w znaczącej skali wyższe. W roku 1992 obciążenie obywateli kosztami utrzymania państwa polskiego mogło być też znacznie bardziej sprawiedliwe. To pewne zaniechania sprawiły, że jest inaczej. Ten fakt stanowi dla naszego klubu czynnik o znaczeniu podstawowym przy ocenie działań rządu - obydwu rządów - w roku 1992.</u>
          <u xml:id="u-92.22" who="#PosełRyszardBugaj">Chciałbym powiedzieć na koniec, że wydaje nam się, iż absolutorium dla rządu, miejmy nadzieję, że na podstawie klarownego prawa, powinno być przede wszystkim oceną, powinno być momentem, w którym Izba dokonuje pewnej refleksji i formułuje, jeśli to tylko możliwe, rezultat tej refleksji w postaci uchwały Sejmu oceniającej gospodarkę finansową wraz z całym kontekstem gospodarczym poprzedniego roku.</u>
          <u xml:id="u-92.23" who="#PosełRyszardBugaj">W takiej uchwale można, ale wcale się nie musi formułować wniosku najdalej idącego, a więc pociągającego za sobą konsekwencje dla rządu, który tę politykę prowadził. Do takiej formuły pracy nad absolutorium będziemy zmierzać.</u>
          <u xml:id="u-92.24" who="#PosełRyszardBugaj">Wydaje nam się, że jest sporo kwestii, które z perspektywy czasu, szczególnie ostatnich 3 lat, takiej refleksji się domagają. Takiej refleksji domaga się strukturalna sytuacja finansowa państwa, nie w ciągu jednego roku, ale okresu dłuższego. Takiej refleksji, jak sądzę, domaga się schemat polityki pieniężnej, zasady kształtowania polityki pieniężnej forsowane przez Narodowy Bank Polski. Takiej refleksji, jak się wydaje, trzeba nam także w kwestii relacji między Narodowym Bankiem Polskim a rządem oraz w kwestii granic współdziałania i granic autonomii Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-92.25" who="#PosełRyszardBugaj">Wysoka Izbo! W konkluzji pragnę oświadczyć, że w głosowaniu nad absolutorium klub Unii Pracy wstrzyma się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-92.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu, w imieniu klubu Konfederacji Polski Niepodległej, pana posła Wojciecha Błasiaka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PosełWojciechBłasiak">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie! Negatywna ocena wykonania budżetu państwa za rok 1992 wynika z analizy dokumentów dotyczących trzech najważniejszych ministerstw gospodarczych. To znaczy Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Przekształceń Własnościowych i Ministerstwa Przemysłu i Handlu.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PosełWojciechBłasiak">Zdaniem Konfederacji Polski Niepodległej do nieprzyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu państwa i nieudzielenia absolutorium za rok 1992 rządom, zarówno pana Jana Olszewskiego, jak i pani Hanny Suchockiej, wystarczy analiza wykonania budżetu w każdym z tych trzech ministerstw z osobna wziętych, nawet gdyby dwa pozostałe wypadały pozytywnie.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#PosełWojciechBłasiak">Do nieprzyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu wystarczająca jest, naszym zdaniem, analiza z wykonania budżetu państwa za rok 1992 dokonana przez Ministerstwo Finansów.</u>
          <u xml:id="u-94.3" who="#PosełWojciechBłasiak">Dwa zasadnicze argumenty, przemawiające za taką oceną, to - jak wynika z materiałów NIK - po pierwsze, niewykorzystanie możliwości osiągnięcia wyższych dochodów budżetowych, i po drugie, rażące nieprawidłowości w zarządzaniu zobowiązaniami i należnościami skarbu państwa, przede wszystkim w zakresie zobowiązań i należności zagranicznych.</u>
          <u xml:id="u-94.4" who="#PosełWojciechBłasiak">Niewykorzystanie możliwości osiągnięcia wyższych dochodów budżetu państwa można zamknąć na podstawie analiz NIK wielobilionowymi kwotami. I tak np. z ubytków ewidentnych należałoby wymienić: ubytek dochodów budżetu w kwocie 1,5 bln zł powstały z powodu przesunięcia bankom płatności zaliczek; ubytek dochodów na kwotę 2870 mld zł powstały z tytułu zwolnień z podatku dochodowego udzielanego spółkom joint ventures; ubytek dochodów budżetu na kwotę 1 bln zł z tytułu zaniechania poboru podatku dochodowego od spółki Telekomunikacja Polska SA. I wreszcie ubytek dochodu w wysokości 2400 mld zł z tytułu wzrostu stawek podatku obrotowego w czwartym kwartale 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-94.5" who="#PosełWojciechBłasiak">Rażące nieprawidłowości w zarządzaniu zobowiązaniami i należnościami skarbu państwa dotyczą naszym zdaniem głównie zarządzania zobowiązaniami i należnościami zagranicznymi. Ministerstwo Finansów wykonywało w sposób rażąco niedbały nadzór nad obsługą należności i zadłużenia zagranicznego. Mimo doświadczeń z tzw. aferą Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego nie prowadzono, jak wynika z materiałów Najwyższej Izby Kontroli, właściwej ewidencji zadłużenia zagranicznego i należności zagranicznych. Minister finansów nie wykonywał naszym zdaniem swych ustawowych obowiązków, gdyż brak było odpowiedniego centralnego rejestru zadłużenia. Kontrola ewidencji długów zagranicznych prowadzona była przy tym nieformalnie przez Bank Handlowy. Wyrywkowe kontrole NIK stwierdzały przypadki istotnych niezgodności między zapisami w ewidencji a stanem rzeczywistym. Ministerstwo Finansów nie miało dostatecznego rozeznania w należnościach i zobowiązaniach zagranicznych skarbu państwa. Stwierdzono błędy rachunkowe i nieścisłości na szokujące kwoty - od kilkudziesięciu milionów dolarów należności do blisko, w jednym wypadku, 200 mln dolarów zadłużenia. Już jako ciekawostkę należałoby przy takiej ocenie pracy Ministerstwa Finansów podać fakt, że średnia płaca brutto w drugim półroczu 1991 r. w centrali ministerstwa, czyli od sprzątaczki po ministra, wynosiła 11 453 tys. zł, to jest na dzisiejsze pieniądze ok. 17 mln.</u>
          <u xml:id="u-94.6" who="#komentarz">(Poseł Hanna Suchocka: To są przeróżne kłamstwa, coś przerażającego!)</u>
          <u xml:id="u-94.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-94.8" who="#PosełWojciechBłasiak">Do nieprzyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu i nieudzielenia absolutorium rządowi za 1992 r. wystarczająca jest również, zdaniem Konfederacji Polski Niepodległej, analiza wykonania budżetu państwa przez Ministerstwo Przekształceń Własnościowych. Działalność tego ministerstwa - wnioskuję na podstawie dostępnych nam informacji - nosi znamiona stałego uszczuplania dochodów budżetu, aż po naruszanie podstawowych interesów skarbu państwa. Dwa zasadnicze argumenty, jakie za taką oceną przemawiają to, po pierwsze - uszczuplanie dochodów budżetowych w wyniku prywatyzacji prowadzonej przez to ministerstwo, a po drugie - nieuzasadnione wydatki w związku z prywatyzacją. Uszczuplenie dochodów budżetowych związane z prywatyzacją szacowane było przez Najwyższą Izbę Kontroli na ogólną kwotę 2800 mld zł. Na kwotę tę złożyły się m.in. opóźnienia w regulowaniu należności, zwolnienia podatkowe udzielane przez Ministerstwo Przekształceń Własnościowych w uzgodnieniu z ministrem finansów i niezadowalające zainteresowanie reprezentantów Ministerstwa Przekształceń Własnościowych w radach nadzorczych interesami budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-94.9" who="#PosełWojciechBłasiak">Dodajmy, że analizy NIK nie uwzględniały w szacowanych uszczerbkach budżetu uszczupleń spowodowanych zaniżonymi cenami, po jakich sprzedawano część majątku skarbowego. Dotyczy to w szczególności największej sprzedaży w 1992 r. — sprzedaży Zakładów Papierniczych w Kwidzyniu amerykańskiemu koncernowi International Paper, którą ówczesny minister Janusz Lewandowski nazwał „prywatyzacyjną transakcją roku 1992”. Sama strona amerykańska, zaskoczona ceną, twierdziła, że Kwidzyń wart był 3 do 4 razy więcej, niż za niego zapłaciła, i że taka fabryka nie była „do kupienia za zbliżoną nawet cenę nigdzie na świecie”. Dodajmy, że na jej wybudowanie władze PRL zaciągnęły kredyt zagraniczny w wysokości blisko 500 mln dolarów, do dziś nie spłacony w całości.</u>
          <u xml:id="u-94.10" who="#komentarz">(Poseł Hanna Suchocka: No, właśnie, kto to ma spłacić?)</u>
          <u xml:id="u-94.11" who="#PosełWojciechBłasiak">Swoistą ciekawostką jest przy tym fakt, że wiceprezes IP wymienił kwotę 150 mln dolarów, jaką strona amerykańska zapłaciła Ministerstwu Przekształceń Własnościowych, a minister Janusz Lewandowski wymienił kwotę 120 mln dolarów. Jeżeli wierzyć obu dżentelmenom, to gdzieś wyparowało 30 mln dolarów. Może wreszcie opinia publiczna doczeka się wyjaśnień w tej sprawie od obecnego ministra przekształceń własnościowych, pana Wiesława Kaczmarka.</u>
          <u xml:id="u-94.12" who="#PosełWojciechBłasiak">Nie uzasadnione wydatki Ministerstwa Przekształceń Własnościowych na prywatyzację mają również bulwersujący charakter, a dotyczą one głównie działalności zagranicznych firm doradczych. Z raportów Najwyższej Izby Kontroli wynika, że koszty prywatyzacji z tytułu działalności firm zagranicznych powinny być mniejsze co najmniej o połowę. Za szczególnie bulwersujące należy uznać: zlecanie na zewnątrz zadań, które statutowo przynależą do działalności Ministerstwa Przekształceń Własnościowych; podpisanie umów z nie istniejącą faktycznie firmą irlandzką Company Assistance Limited, za którą faktycznie działała spółka z o.o. z Warszawy, i wypłacenie jej blisko 2 mln dolarów mimo ewidentnych braków efektów jej działalności; zlecanie i opłacanie zagranicznych firm konsultingowych za programy prywatyzacyjne, które nigdy nie zostały wdrożone; czy wreszcie - już jako ciekawostkę podam - pokrycie wydatków firmy Maison Lazard na bankiety w hotelu Marriott i inne tego typu imprezy, w okresie, w którym nie realizowała ona w ogóle prac przewidzianych w umowie. Tak więc, naszym zdaniem, działalność tego ministerstwa w okresie 1992 r. w sposób systematyczny uszczuplała dochody budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-94.13" who="#PosełWojciechBłasiak">Do nieprzyjęcia sprawozdania z wykonania budżetu wystarczy również, naszym zdaniem, sama analiza działalności Ministerstwa Przemysłu i Handlu, nawet gdyby wypadała pozytywnie ocena dwóch pozostałych ministerstw.</u>
          <u xml:id="u-94.14" who="#PosełWojciechBłasiak">Chcemy ograniczyć się do podania tylko jednego bulwersującego faktu uszczuplania dochodów budżetowych. Chodzi nam tutaj o rzecz bardzo ważną, mianowicie o fakt administracyjnego blokowania do lipca 1992 r. — poczynając od stycznia 1991 r. — eksportu węgla, co spowodowało niewyeksportowanie w ciągu jednego roku blisko 10 mln ton węgla na ogólną sumę 480 mln dolarów. Od 1991 r. kolejne rządy blokowały w sposób administracyjny wysoce opłacalny eksport polskiego węgla. Przypomnę, że koszt wydobycia jednej tony w 1991 r. wynosił 28,5 dolara, a średnia cena transakcyjna 48,8 dolara. Z dokumentów znanych Konfederacji wynika, że było to zalecenie Banku Światowego. Chodziło o zmniejszenie eksportu polskiego do wysokości 20 mln ton. Bank zresztą działał tutaj w interesie głównych konkurentów polskiego węgla na rynku europejskim, to znaczy Stanów Zjednoczonych, Australii i Republiki Południowej Afryki. Utraciliśmy rynki zbytu na około 10 mln ton i obecne zamykanie kopalń jest głównie spowodowane tym faktem, a nie lansowaną przez część środków masowego przekazu tzw. nierentownością, ponieważ obiektywnie rzecz biorąc, wydobycie węgla w Polsce było i jest nadal rentowne. Dodajmy zresztą, że wszystko wskazuje na to, że polityka ograniczania zdolności wydobywczych polskiego górnictwa będzie kontynuowana, czy jest kontynuowana przez obecny rząd. Świadczy o tym zorganizowana przez nowego ministra przemysłu, pana Marka Pola, dość groteskowa w swej treści sobotnia narada w kopalni „Murcki”.</u>
          <u xml:id="u-94.15" who="#PosełWojciechBłasiak">Z tych wszystkich powodów Konfederacja Polski Niepodległej będzie głosować za nieprzyjęciem sprawozdania z wykonania budżetu na 1992 r. Ale przyjęcie lub nieprzyjęcie sprawozdania z wykonania budżetu państwa ma tylko znaczenie i konsekwencje symboliczne, gdyż nie ma już ani tego rządu, ani układu politycznego, który za ten rząd odpowiadał.</u>
          <u xml:id="u-94.16" who="#PosełWojciechBłasiak">Rzeczywiste znaczenie ma natomiast przyjęcie lub nieprzyjęcie sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1992 r. i realizacji przez niego założeń polityki pieniężnej. Kierownictwo NBP pozostaje bowiem takie samo, takie same są również relacje Sejm - NBP. I tu - paradoksalnie, acz dla KPN nieprzypadkowo - partie koalicji rządowej, czyli Sojusz Lewicy Demokratycznej i Polskie Stronnictwo Ludowe, zaakceptowały działalność NBP w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-94.17" who="#PosełWojciechBłasiak">Wniosek Konfederacji Polski Niepodległej o odrzucenie sprawozdania NBP o jego działalności w 1992 r. został zgodnie oddalony w Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przez reprezentantów klubów SLD, PSL, UP, UD i BBWR. Koalicja natomiast przyjęła projekt uchwały o przyjęciu sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego, formułując przy tym krytyczną ocenę realizacji polityki pieniężnej. Jeżeli przyjrzeć się trzem na cztery sformułowanym uwagom krytycznym, to każda z tych uwag, wzięta z osobna, w zupełności wystarcza do całkowitego odrzucenia sprawozdania Narodowego Banku Polskiego.</u>
          <u xml:id="u-94.18" who="#PosełWojciechBłasiak">W punkcie pierwszym stwierdza się, że zamiast przewidywanego przyrostu kredytów o 3,2% nastąpił faktyczny spadek podaży pieniądza kredytowego aż o 12,9%. W krajach wysoko rozwiniętych już odchylenia rzędu 0,5% w podaży kredytu są traktowane jako znaczące dla polityki makroekonomicznej. Mogą one bowiem wywoływać dalekosiężne skutki mnożnikowe albo prowzrostowe, lub też prorecesyjne. Tymczasem w Polsce ponad 25-krotne przekroczenie progowego odchylenia w podaży pieniądza kredytowego, ze wszystkimi konsekwencjami gospodarczymi tego faktu, nie wywołuje żadnych reakcji — nie tylko politycznych, lecz nawet publicznych. Fakt ten jest więc tuszowany przez obecną i byłą koalicję rządzącą; jest tak, jakby się nic nie stało. Stwierdzenie — niezgodnego z założeniami polityki pieniężnej — spadku podaży pieniądza kredytowego o blisko 30 bln zł to, naszym zdaniem, nic innego jak tylko sztuczne wywoływanie zjawisk recesyjnych w polskiej gospodarce. Trzeba szacować, że ten spadek spowodował — stosując logikę Keynesa — stratę dochodu narodowego w wysokości ok. 100 bln zł. Pośrednio zaś może to oznaczać utratę dochodów budżetu w wysokości 33 bln zł. Za utratę tego dochodu i pogłębienie recesji pełną odpowiedzialność ponosi obecne kierownictwo Narodowego Banku Polskiego z panią prezes Hanną Gronkiewicz-Waltz na czele.</u>
          <u xml:id="u-94.19" who="#PosełWojciechBłasiak">Uwaga w punkcie drugim, znowu krytyczna, naszym zdaniem jest również co najmniej wystarczająca do dokonania negatywnej oceny działalności Narodowego Banku Polskiego. Wystarczy tu wyciągnąć wnioski z porównania różnicy między wzrostem cen produkcji przemysłowej (o 28,5%) i średnim oprocentowaniem 12-miesięcznego kredytu (w wysokości aż 46%). Jeszcze raz podkreślam: realna różnica między wskaźnikiem inflacji w produkcji przemysłowej, czyli 28,5%, a oprocentowaniem kredytu na tę produkcję wyniosła aż 17,5%. Ta najwyższa na świecie dodatnia stopa oprocentowania była źródłem bajońskich dochodów banków z tytułu finansowego drenażu przemysłu. Te 17,5% to również źródło gaszenia i niszczenia polskiej produkcji przemysłowej. Banki puchły od zasobów pieniężnych, gasła zaś produkcja krajowej gospodarki. Te bajońskie sumy przechwytywane przez banki były, jak się teraz okazuje, nieefektywnie wydatkowane.</u>
          <u xml:id="u-94.20" who="#PosełWojciechBłasiak">Również uwaga w drugim tiret tego punktu, wzięta z osobna, w zupełności wystarcza do całkowitego odrzucenia sprawozdania Narodowego Banku Polskiego. Stwierdza się tu bowiem, że NBP nie podjął podstawowych działań na rzecz polskiej gospodarki, nie przystąpił do oddłużenia i likwidacji zatorów płatniczych, choć był do tego zobowiązany. Tym samym podtrzymywał paraliż finansowy polskich przedsiębiorstw i gasił rodzimą produkcję przemysłową.</u>
          <u xml:id="u-94.21" who="#PosełWojciechBłasiak">W punkcie trzecim autorzy uchwały, mówiąc o kursie walutowym, pominęli milczeniem najważniejszy, koronny - zdaniem Konfederacji Polski Niepodległej - zarzut przeciwko Narodowemu Bankowi Polskiemu i jego kierownictwu. Nie wspomnieli w nim o polityce zaniżonego kursu dolara w stosunku do złotówki. Polityka zawyżonego kursu złotówki w stosunku do kursu dolara była - zdaniem Konfederacji - zasadniczym narzędziem destrukcji i niszczenia polskiej gospodarki oraz przyczyną importu do Polski bezrobocia z krajów wysoko rozwiniętych. Ta polityka prowadziła bowiem do niespotykanego w historii cywilizowanych państw przemysłowych obniżenia konkurencyjności własnego przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-94.22" who="#PosełWojciechBłasiak">Stopa inflacji wyższa niż wskaźnik dewaluacji wewnętrznej złotego w stosunku do dolara była niszcząca dla konkurencyjności polskiej gospodarki. Polityka kursu walutowego NBP służyła w istocie destrukcji polskiej gospodarki, spowodowanej promowaniem obcej produkcji, promowaniem importu do Polski towarów zagranicznych, a niszczeniem i wygaszaniem własnego eksportu. Była to polityka sprzeczna z żywotnymi polskimi interesami gospodarczymi i, naszym zdaniem, również z polską racją stanu. Oznaczała ona w konsekwencji import bezrobocia do Polski. Według analiz zespołu prof. Mieczysława Kabaja doprowadziła ona pośrednio do utraty w 1991 i 1992 r., łącznie z pierwszym kwartałem 1993 r., od 700 tysięcy do l mln miejsc pracy w polskiej gospodarce. Czyli co trzeci bezrobotny w Polsce zawdzięcza swoje położenie pośrednio lub bezpośrednio polityce kursu walutowego Narodowego Banku Polskiego. Milion bezrobotnych, a wraz z ich rodzinami ponad 3 mln Polaków, zawdzięcza pośrednio lub bezpośrednio swój los, do nędzy włącznie, polityce kierownictwa Narodowego Banku Polskiego i osobiście pani prezes Hannie Gronkiewicz-Waltz.</u>
          <u xml:id="u-94.23" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-94.24" who="#PosełWojciechBłasiak">Tak więc Narodowy Bank Polski prowadził działalność, obiektywnie rzecz biorąc, na szkodę polskiej gospodarki i zaakceptowanie sprawozdania NBP oznacza zaakceptowanie tej zgubnej polityki. Akceptacja przez koalicję rządową sprawozdania z działalności NBP jest równoznaczna z zaakceptowaniem tego, że polski bank centralny stał się, obiektywnie rzecz biorąc, instrumentem polityki sprzecznej z polską racją stanu.</u>
          <u xml:id="u-94.25" who="#PosełWojciechBłasiak">Podsumowując: tezę o tym, że działalność NBP jest sprzeczna z polskimi interesami gospodarczymi, głosiliśmy od dawna, a fakty poprzedniego roku są najdobitniejszym dowodem na to, że mieliśmy rację.</u>
          <u xml:id="u-94.26" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę pana posła Jerzego Gwiżdża o zabranie głosu w imieniu klubu Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#PosełJerzyGwiżdż">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Członkowie Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform nie reprezentują interesów żadnej partii politycznej, a więc ani tych, które tworzyły koalicje w roku 1992, ani obecnych. Nie mamy więc żadnych powodów, aby kierować się w tej debacie pobudkami innymi niż merytoryczne, niemniej jednak pewne wątki polityczne musimy wprowadzić na skutek tego, co tutaj zostało powiedziane.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#PosełJerzyGwiżdż">Uważamy, że ocena, którą wystawi Sejm rządom z roku 1992 poprzez udzielenie bądź nieudzielenie absolutorium, ma być przede wszystkim oceną sprawiedliwą. Nie powinno się w tej sprawie z góry zakładać, że rok 1992 w reformowaniu państwa jest rokiem straconym i do tego założenia dopasowywać uzasadnienia. Trzeba uczciwie najpierw dokonać bilansu, który określi, ile rządy premierów Olszewskiego i Suchockiej, a także premiera Pawlaka, przyniosły państwu i narodowi w tym roku zysku, ile zaś strat. Oceniając wyniki roku 1992, nie należy zapominać o tym, jaka była pozycja wyjściowa z lat poprzednich, to jest także z roku 1991, za który przecież Sejm I kadencji udzielił rządowi absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#PosełJerzyGwiżdż">Nie ma chyba potrzeby, aby kryteria oceny działalności rządów za rok 1992 były inne od tych, którymi kierował się poprzedni Sejm przy udzielaniu absolutorium za rok 1991. Mimo zastrzeżeń zawartych w wypowiedzi pana posła Stefaniuka, wyrażamy głęboką nadzieję, że przedstawiając w szarych kolorach wynik działalności rządów z roku 1992, obecna koalicja nie szuka alibi dla usprawiedliwienia ewentualnego niewykonania ambitnych zobowiązań poczynionych wobec ich wyborców w czasie kampanii wyborczej.</u>
          <u xml:id="u-96.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.4" who="#PosełJerzyGwiżdż">Zresztą w końcu, prawdę mówiąc, koalicja nie musi tego alibi szukać, bo przecież zapowiadała, że dalej tak być nie może, tak być nie musi, co wcale nie oznacza, że ma być lepiej i może się okazać przy ocenie rządów pana premiera Pawlaka w przyszłym roku, że będę się mógł wymienić przemówieniem z panem posłem Kaletą i z panem posłem Stefaniukiem, jeśli koalicja zachowa konsekwencję.</u>
          <u xml:id="u-96.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.6" who="#PosełJerzyGwiżdż">Wysoka Izbo! Odnosimy się w tej debacie do spraw związanych z wykonaniem budżetu państwa, do realizacji polityki pieniężnej oraz do działalności Narodowego Banku Polskiego w roku 1992. Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów przedstawia nam wniosek w formie projektu uchwały o nieudzielenie rządowi absolutorium za rok 1992. Co to oznacza?</u>
          <u xml:id="u-96.7" who="#PosełJerzyGwiżdż">Otóż po raz pierwszy w demokratycznej Polsce dwa rządy mają nie otrzymać pozytywnej oceny za swoją działalność, i to działalność w jednym, 1992 r. Sam fakt nieudzielenia absolutorium nie rodzi jeszcze żadnych negatywnych skutków wobec członków rządu, który nie otrzymał pozytywnej oceny.</u>
          <u xml:id="u-96.8" who="#PosełJerzyGwiżdż">Jednak w sytuacji nieudzielenia absolutorium będziemy pytani nie tylko o przyczyny tego stanu rzeczy, ale - przede wszystkim - o to, kto jest winien temu, że cała działalność rządu w 1992 r. została oceniona negatywnie?</u>
          <u xml:id="u-96.9" who="#PosełJerzyGwiżdż">Dobrze więc byłoby, żeby to nie była ocena polityczna i żeby była dokonana na podstawie faktów świadczących o celowym niewykonaniu zobowiązań ciążących na rządzie bądź którymś z jego ministrów, zaniedbaniach rządu bądź jego ministrów i to w stosunku do założeń społeczno-gospodarczych z tamtego okresu, a nie tych, których bliżej nie określiła, poza umową koalicyjną, obecna ekipa rządowa.</u>
          <u xml:id="u-96.10" who="#PosełJerzyGwiżdż">Krótko mówiąc: rzetelna ocena wykonania budżetu państwa za 1992 r. oraz realizacji polityki pieniężnej, a także ocena działalności Narodowego Banku Polskiego w roku ubiegłym nie powinna być dokonana z pozycji tylko i wyłącznie siły głosów obecnej koalicji parlamentarnej, ale musi uwzględniać rzeczywisty bilans dokonań rządu w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-96.11" who="#PosełJerzyGwiżdż">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Nasz klub ma także dużo zastrzeżeń do działalności rządów z 1992 r. Oba ówczesne rządy były rządami z dość szerokiej koalicji, co w sytuacji ogromnego rozdrobnienia Sejmu I kadencji było zrozumiałe, ale powodowało naturalne utrudnienie szybkiej, operatywnej pracy rządu, tak potrzebnej w okresie transformacji ustrojowej i gospodarczej. Ten fakt trzeba mieć szczególnie na uwadze.</u>
          <u xml:id="u-96.12" who="#PosełJerzyGwiżdż">Z drugiej strony - istniała przecież opozycja, z której głosem rządy musiały się liczyć z uwagi choćby na arytmetykę sejmową, zapominając przez to o tym, że kluczowe znaczenie dla rozwiązywania problemu deficytu budżetowego ma nie szukanie nowych źródeł i sposobów finansowania, lecz zasadnicza reforma po stronie wydatków budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-96.13" who="#PosełJerzyGwiżdż">To ówczesna opozycja, a w większości dzisiejsza koalicja, spowodowała swoimi głosami uruchomienie lawiny narastania długu wewnętrznego, który może zaowocować jeszcze przed następnym absolutorium paniką przed okienkami bankowymi.</u>
          <u xml:id="u-96.14" who="#PosełJerzyGwiżdż">W złożonej sytuacji zbyt optymistycznie skonstruowano przyjęte przez Radę Ministrów założenia polityki społeczno-gospodarczej na 1992 r., a te założenia przypomniał Wysokiej Izbie pan poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-96.15" who="#PosełJerzyGwiżdż">Co z nich udało się zrealizować? Przedłożone przez Radę Ministrów sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za 1992 r. oraz sprawozdanie Narodowego Banku Polskiego z realizacji polityki pieniężnej odbiegają w części od analizy wykonania budżetu państwa przedstawionej przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-96.16" who="#PosełJerzyGwiżdż">Z tego faktu nie należy jeszcze jednak czynić - moim zdaniem - nikomu zarzutu, gdyż kwestią do dyskusji jest to, jak dalekie są to rozbieżności i czy dokumenty przedstawione przez Radę Ministrów i Narodowy Bank Polski dają inny obraz polskiej rzeczywistości i stanu finansów państwowych w 1992 r. od obrazu, który przedstawiła Najwyższa Izba Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-96.17" who="#PosełJerzyGwiżdż">Zdaniem mojego klubu rozbieżności nie są istotne na tyle, aby podważać wiarygodność któregokolwiek z przedłożonych dokumentów. Natomiast dane zawarte w tych dokumentach dają obraz nie najlepszego wykonywania założeń społeczno-gospodarczych i budżetu przez rządy roku 1992.</u>
          <u xml:id="u-96.18" who="#PosełJerzyGwiżdż">Rok 1992 niewątpliwie przyniósł ożywienie gospodarcze, ale nie takie, jakie zakładano i zapowiadano oraz jakiego oczekiwało społeczeństwo. Niedobór budżetu państwa był co prawda niższy niż ostatecznie planowano, ale wynikało to zwłaszcza z przekroczenia planu dochodów. Korzystniejsze od planowanego było ujemne saldo kredytów zagranicznych. Zrealizowano także wymagane w 1992 r. płatności związane z obsługą długu zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-96.19" who="#PosełJerzyGwiżdż">W 1992 r. zanotowano wzrost w cenach stałych produktu krajowego, z tym, że w ramach ogólnego wzrostu zanotowano jednak spadek produktu krajowego brutto w rolnictwie. Z niepełną satysfakcją należy powiedzieć i to, że wzrósł udział sektora prywatnego w produkcji krajowej brutto, ale w stopniu znacznie mniejszym niż zakładano.</u>
          <u xml:id="u-96.20" who="#PosełJerzyGwiżdż">Pomimo to - jak powiedziałem - nastąpiło pewne ożywienie gospodarcze w 1992 r., o czym świadczy najlepiej przyrost produkcji przemysłowej w stosunku do 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-96.21" who="#PosełJerzyGwiżdż">W 1992 r. wzrosła także - choć wolniej niż w latach poprzednich - liczba zarejestrowanych bezrobotnych. W tym też roku nastąpiło zahamowanie spadku nakładów inwestycyjnych i ukształtowały się one mniej więcej na poziomie 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-96.22" who="#PosełJerzyGwiżdż">Jednak analiza NIK wskazuje jednoznacznie na to, że w 1992 r. mieliśmy do czynienia z nieprawidłowym przebiegiem procesów inwestycyjnych, zwłaszcza z brakiem kontroli prawidłowości wykorzystania środków inwestycyjnych przekazywanych z budżetu.</u>
          <u xml:id="u-96.23" who="#PosełJerzyGwiżdż">Zjawiskiem powszechnie krytykowanym w 1992 r. był brak poprawy płac pracowników zatrudnionych w sferze budżetowej. Realnemu obniżeniu uległy przeciętne wynagrodzenia w sferze budżetowej, przeciętna emerytura i renta pracownicza oraz przeciętna emerytura i renta rolnicza.</u>
          <u xml:id="u-96.24" who="#PosełJerzyGwiżdż">Wysoka Izbo! W 1992 r. kontynuowano główne kierunki polityki pieniężnej, wytyczone w 1991 r. Trzeba przyznać, że w tym bardzo trudnym okresie udało się generalnie, choć z niemałym trudem, utrzymać kształtowanie podaży pieniądza na takim poziomie, aby jego nadmiar nie był samoistnym czynnikiem inflacji, a jego brak nie utrudniał radykalnie procesów gospodarczych. Mówię „generalnie”, dlatego że rozwój procesów gospodarczych w 1992 r. w naturalny sposób modyfikował te założenia. Naszym zdaniem, wzrost podaży pieniądza był mimo wszystko kontrolowany.</u>
          <u xml:id="u-96.25" who="#PosełJerzyGwiżdż">Tak jak w latach poprzednich, niepokojący jest nadal fakt nadmiernego zadłużenia podmiotów gospodarczych, które utraciły zdolność kredytową, i dalsze bezkrytyczne w zasadzie kredytowanie tych jednostek w formie przede wszystkim krótkoterminowych kredytów płatniczych. Zwiększa to liczbę nigdy nie wypłacalnych dłużników, nie świadczy zaś o elastyczności polityki banków.</u>
          <u xml:id="u-96.26" who="#PosełJerzyGwiżdż">Trudno jest także podzielić stanowisko Narodowego Banku Polskiego, że w 1992 r., a zwłaszcza w ostatnim jego kwartale, poprawiła się sytuacja pieniężna gospodarstw domowych, skoro we wszystkich grupach społecznych zanotowano spadek przeciętnych dochodów realnych. Biorąc jednak pod uwagę całokształt działalności Narodowego Banku Polskiego, jego skuteczne starania o utrzymanie antyinflacyjnej polityki pieniężnej, Klub Parlamentarny BBWR popiera projekt uchwały w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji polityki pieniężnej w roku 1992 i sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w roku ubiegłym.</u>
          <u xml:id="u-96.27" who="#PosełJerzyGwiżdż">Wysoka Izbo, rząd pani premier Hanny Suchockiej przedstawił raport o stanie państwa. Pośrednio raport zawiera także omówienie działalności rządu w roku ubiegłym i przedstawia stan państwa w świetle, moim zdaniem, zbyt optymistycznym. Raport podaje np. najważniejsze efekty rozpoczętych po 1989 r. reform gospodarczych, przytaczając jako przykład pozytywny przebieg procesów prywatyzacyjnych. Nie podzielamy tej oceny.</u>
          <u xml:id="u-96.28" who="#PosełJerzyGwiżdż">Traktowanie prywatyzacji jako źródła reperowania budżetu państwa jest, naszym zdaniem, sprzeczne z zasadniczym kierunkiem reform, ujmowanym dotychczas w założeniach społeczno-ekonomicznych. Ma to być proces zmieniający strukturę własności i poprawiający efektywność wykorzystywania majątku narodowego, a także dający ludziom większe dochody z ich pracy. Niestety, cel ten nie został osiągnięty. Poziom zaawansowania prywatyzacji oceniamy jako wysoce niezadowalający, a jej przebieg nie w pełni właściwy. Uważamy tak, pomimo deklaracji rządowych (mówię, oczywiście, o rządach poprzednich) o dużych sukcesach w tej materii. Uważamy, że dochody z prywatyzacji nie mogą być sztywno planowanym fragmentem dochodów budżetu państwa. Stwierdzić więc należy, że w 1992 r. nie osiągnięto w pełni zakładanego przyspieszenia tempa transformacji gospodarki. Relacje między budżetem państwa a budżetami gmin również były nie najlepsze. Budżet państwa przekazywał gminom środki nieterminowo, a nawet w ostatnich dniach grudnia 1992 r., co bardzo komplikowało ich sytuację finansową.</u>
          <u xml:id="u-96.29" who="#PosełJerzyGwiżdż">Wysoki Sejmie, późne uchwalenie ustawy budżetowej na rok 1992 i następnie wielokrotne jej zmiany na pewno skomplikowały jej wykonanie. Prawdą jest jednak i to, że przebieg realizacji budżetu stworzył sytuację niepewności nie tylko w państwowych jednostkach budżetowych i gminach. Wystąpił ewidentny brak powiązań wydatków z efektami rzeczowymi. Wydatki związane z obsługą krajowego długu publicznego wzrosły przeszło czterokrotnie, co musiało doprowadzić do ograniczenia finansowania innych wydatków. Relatywny spadek w całości wydatków udziału nakładów na utrzymanie sfery budżetowej był wyraźnie odczuwany i dotkliwy.</u>
          <u xml:id="u-96.30" who="#PosełJerzyGwiżdż">Wiele zastrzeżeń budziło także gospodarowanie funduszami celowymi, w szczególności brak właściwej kontroli nad tymi środkami. W 1992 r. nie odnotowano też poprawy w zakresie gospodarowania przez jednostki budżetowe funduszami inwestycyjnymi. Niestety, według ustaleń NIK, zarzut ten dotyczy także Kancelarii Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-96.31" who="#PosełJerzyGwiżdż">Pani marszałek, Wysoka Izbo, dokonując oceny sprawozdania z wykonania budżetu państwa za rok 1992 w istocie rzeczy oceniamy działalność dwóch rządów: Jana Olszewskiego i Hanny Suchockiej. Każdy z tych rządów działał różnie, ale oba łączyły co najmniej dwie cechy wspólne: skomplikowany układ koalicyjny i liberalizm gospodarczy.</u>
          <u xml:id="u-96.32" who="#PosełJerzyGwiżdż">Na wstępie mówiłem o tym, że przeprowadzając analizę działalności rządu trzeba mieć na uwadze także to, aby nie pominąć ustalenia, czy bilans efektów jest dodatni czy ujemny. O ile bilans dokonań za rok 1992, mimo sporego deficytu budżetowego i innych poważnych zastrzeżeń, spośród których wymieniłem tylko kilka, można uznać za dodatni, to słaba skuteczność obu rządów w doprowadzeniu do ustanowienia nowego, odpowiadającego obecnej rzeczywistości porządku prawnego, w tym systemu finansowego państwa, w dużej mierze osłabia ten efekt. Jest to, mówiąc kategoriami wartości, ciężki grzech zaniechania.</u>
          <u xml:id="u-96.33" who="#PosełJerzyGwiżdż">Zły system prawa finansowego doprowadził także do tego, że obecna koalicja twierdzi, iż przejęła władzę z budżetem państwa w katastrofalnym stanie. Mówiąc to zapomina się o tym, że obecny stan państwa nie jest w rzeczywistości następstwem działań rządów z 1992 r., ani nawet z lat 1989–1993, ale przede wszystkim dziedzictwem tych rządów, w skład których przed rokiem 1989 wchodziły siły polityczne, z których wywodzą się obecni koalicjanci.</u>
          <u xml:id="u-96.34" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-96.35" who="#PosełJerzyGwiżdż">Koalicja zapowiada nieudzielenie absolutorium za rok 1992. Tymczasem, pan premier Pawlak w swoim exposé powiedział: Nowy rząd nie zadaje sobie pytania, czy kontynuować dotychczasową politykę gospodarczą czy ją odrzucić. Pytanie natomiast, na ile i w jaki sposób można i trzeba tę politykę poprawić. Od poprzedników różnią nas nie tyle cele generalne, co przede wszystkim metody, sposoby i środki realizacji.</u>
          <u xml:id="u-96.36" who="#PosełJerzyGwiżdż">Na razie, Wysoka Izbo, nie widać wprowadzania nowych metod, sposobów i środków realizacji dla osiągnięcia celów uznanych za słuszne przez obecnego premiera i jego rząd, a określonych i wytyczonych przez rządy poprzednie. Przyjmując, że tak będzie dalej - a nic nie wskazuje na to, że będzie inaczej - już dzisiaj koalicja, zakładając że jest sprawiedliwa w ocenach, powinna się zastanowić nad tym, jak będzie przegłosowywać kolejne absolutorium. To jest tym bardziej ważne, że za wykonanie budżetu w roku 1992, przynajmniej za jeden miesiąc, czyli 1/12 część roku, odpowiada premier Pawlak, a proporcje odpowiedzialności, jak widać po objęciu rządu w tym roku, rosną.</u>
          <u xml:id="u-96.37" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-97.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na tym kończymy wystąpienia w imieniu klubów.</u>
          <u xml:id="u-97.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o odczytanie komunikatu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#SekretarzPosełRenataSzynalska">Bezpośrednio po zarządzeniu przerwy w sali kinowej odbędzie się posiedzenie Komisji Obrony Narodowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-99.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zarządzam przerwę do godz. 15. Od godz. 15 do 17 będą zapytania poselskie. Do dalszego ciągu tej debaty wrócimy po godz. 17.30.</u>
          <u xml:id="u-99.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 37 do godz. 15 min 07)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Przystępujemy do rozpatrzenia interpelacji i zapytań, które otrzymują oznaczenie punktu 4 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia pozostałych punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Informuję, że nie ma odpowiedzi ustnych na interpelacje.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy zatem do rozpatrzenia zapytań poselskich, na które przeznaczamy dwie godziny, zgodnie z art. 117 ust. 2 regulaminu Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#WicemarszałekJózefZych">Przypominam, że zgodnie z art. 122 ust. 8 regulaminu Sejmu postawienie zapytania może trwać nie dłużej niż jedną minutę, udzielenie zaś odpowiedzi nie dłużej niż 5 minut. Zapowiadam, że dzisiaj będziemy ściśle przestrzegać tej zasady, jako że są również zapytania dodatkowe, a w ogóle na dziś jest 17 zapytań.</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#WicemarszałekJózefZych">Nad zapytaniem i udzieloną odpowiedzią nie przeprowadza się dyskusji. Marszałek Sejmu dopuszcza jednak do postawienia zapytań dodatkowych, przy czym uprawnienie to w pierwszej kolejności przysługuje składającemu pytanie. Dodatkowe zapytania nie mogą trwać dłużej niż 30 sekund, a łączna uzupełniająca odpowiedź nie może trwać dłużej niż 5 minut.</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy zatem do zapytań poselskich.</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Artur Smółko, Unia Pracy, kieruje zapytanie do prezesa Rady Ministrów w sprawie druku książek, podręczników szkolnych i czasopism poza granicami kraju.</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#WicemarszałekJózefZych">Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowiedzi udzieli wiceprezes Rady Ministrów minister edukacji narodowej pan Aleksander Łuczak.</u>
          <u xml:id="u-100.11" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę pana posła.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełArturSmółko">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Pytanie moje spowodowane jest sytuacją polskiej poligrafii. Od 1990 r. notujemy dramatyczny spadek produkcji w polskich drukarniach. Nie będę tłumaczyć szczegółowo, z czym to jest związane, chcę tylko wspomnieć, że wiąże się to przede wszystkim z decyzjami celnymi z 1990 r., kiedy to rząd wprowadził 15% stawkę taryfy celnej na surowce poligraficzne i papier, a zerową stawkę celną na gotowe wydawnictwa, książki i gazety. Regulacja ta spowodowała niemal natychmiast, że polskie wydawnictwa zaczęły drukować na Zachodzie.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#PosełArturSmółko">Oczywiście, źle się dzieje, kiedy wydawnictwa nie chcą korzystać z polskich drukarni, ale to jest ich sprawa. Natomiast jest rzeczą niezrozumiałą, dlaczego poszczególne ministerstwa i ich agendy, mając do dyspozycji polskie drukarnie, które są w stanie drukować na tym samym poziomie technologicznym i technicznym i za takie same pieniądze, przenoszą - podobnie jak wydawnictwa prywatne - druk swoich materiałów za granicę.</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#PosełArturSmółko">Sprawdzałem w swoim okręgu wyborczym, jakie koszty ponoszą z tego powodu...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Czas minął, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełArturSmółko">Wobec tego króciutko. Chciałbym zapytać pana premiera o to, jak duże środki zostały zaangażowane w 1992 r. i 1993 r. na druk poza granicami kraju książek, podręczników, czasopism i wszelkiego rodzaju wydawnictw przez Ministerstwa: Edukacji Narodowej; Finansów; Przekształceń Własnościowych; Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej; Przemysłu i Handlu oraz ich agendy.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PosełArturSmółko">Chciałbym też wiedzieć, z jakimi zleceniami zagranicznymi wchodzą te ministerstwa w rok 1994. I na koniec chcę zapytać pana premiera, na jakich zasadach firmy zagraniczne uzyskują zamówienia. Czy dzieje się to w drodze przetargu, konkursu? A jeżeli tak się nie dzieje, to chciałbym wiedzieć dlaczego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę państwa, mam propozycję, aby rozpoczynać od zadawania pytań, a dopiero potem, jak starczy czasu, uzasadniać.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Odpowiadając na zapytanie poselskie pana posła Artura Smółko w sprawie importu książek, podręczników i czasopism z zagranicy chciałbym przypomnieć, że konwencja nowojorska - ratyfikowana przez rząd polski na początku lat siedemdziesiątych - określa zasady i warunki importu materiałów oraz surowców używanych w poligrafii, a jednocześnie zabrania nakładania opłat celnych przy przewozie książek i czasopism. Pragnę również poinformować Wysoką Izbę, że w 1991 r. rząd wprowadził nową przywozową taryfę celną, zwalniając z opłat celnych nie tylko książki i czasopisma, ale również inne druki, w tym np. etykiety. Natomiast wszelkie surowce - tak jak to pan poseł w swoim zapytaniu ujawnił - a więc farby, papier (z wyjątkiem papieru drukowego oraz maszyn poligraficznych) zostały obłożone cłem przywozowym w wysokości 15% oraz podatkiem granicznym w wysokości 6%. W efekcie polskie zakłady poligraficzne, niejako na starcie, muszą być droższe o ok. 21% od podobnych zakładów za granicą. W tym leży główna przyczyna, że nie są one konkurencyjne i znajdują się w dramatycznej sytuacji. Nastąpiło to zjawisko, które pan poseł poruszył w swoim zapytaniu - w polskim przemyśle poligraficznym produkcja zmalała od 40 do 60%. Niektóre zakłady graficzne - jak przykładowo w Toruniu, Kaliszu, Łodzi, Złotowie, w Katowicach - znajdują się w bardzo dramatycznej i trudnej sytuacji, wykazując olbrzymie straty i budząc niezadowolenie społeczne.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">W bieżącym roku, którego mamy schyłek, na import gotowych książek, podręczników szkolnych i gazet wydano 1693 mld zł, co stanowi blisko 43% produkcji krajowej, podczas gdy nakłady na import w roku ubiegłym wynosiły 36,7% produkcji krajowej. Jest to - można powiedzieć - rezultat tej polityki celnej. Nie należy więc się dziwić, że polskie wydawnictwa lokują swoje zamówienia za granicą, gdzie jest taniej, ponieważ w interesie każdego wydawnictwa - jako samorządnego i niezależnego przedsiębiorstwa - leży uzyskiwanie lepszych wyników ekonomicznych.</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Natomiast, odpowiadając na pytanie - czy ministrowie mogą to zrobić. Nie za bardzo mogą. Spełniając funkcje organów założycielskich, nie mogą wymagać pogorszenia sytuacji ekonomicznej swoich - niby im podległych - przedsiębiorstw przez przymusową realizację zamówień nie gwarantujących uzyskania efektów ekonomicznych. To jest opis sytuacji wynikającej z polityki celnej.</u>
          <u xml:id="u-105.3" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Natomiast chciałbym zaprezentować drogi wyjścia - drogi sposobu myślenia, które ewentualnie tę sytuację mogą poprawić i spowodować, żeby polska poligrafia odzyskała możliwości funkcjonowania. Są trzy takie drogi.</u>
          <u xml:id="u-105.4" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Pierwsza z nich - to jest droga, która może doprowadzić do zawieszenia na jakiś okres cła przywozowego na materiały i surowce używane w poligrafii, w szczególności na papier i karton do druku, a także na niektóre farby oraz materiały fotograficzne, metalowe formy drukowe itd. Jednocześnie zmierzano by do utrzymania zerowej stawki celnej na drukowane poza granicami Polski pełne nakłady książek, podręczników, czasopism. Jest to droga możliwa do zrealizowania, ale może z kolei spowodować niekorzystne skutki w przemyśle papierniczym.</u>
          <u xml:id="u-105.5" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Druga droga - to jest ustanowienie skutecznych barier celnych na przywóz dużych ilości gotowych wyrobów poligraficznych, drukowanych poza granicami kraju, na zlecenie polskich wydawców. Wydaje mi się, że jest to droga, którą można również wziąć pod uwagę.</u>
          <u xml:id="u-105.6" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">I trzecia droga: należy doprowadzić do tego, żeby w przypadku zleceń dotyczących pełnych nakładów, na przykład powyżej 3 tysięcy egzemplarzy, na książki, podręczniki szkolne i akademickie oraz czasopisma, takie właśnie zamówienia nie były wykonywane poza granicami kraju, ale w kraju, jeżeli jest to technologicznie i technicznie możliwe.</u>
          <u xml:id="u-105.7" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Zaprezentowałem trzy drogi i rząd będzie starał się z jednej lub z wszystkich trzech skorzystać i podejmie w najbliższym czasie stosowne postanowienia. W tej chwili mogę zapewnić, że uzyskałem zapewnienie od Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych, że w 1994 r. zostanie radykalnie obniżona liczba podręczników wydawanych poza granicami kraju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełArturSmółko">Panie Marszałku! Panie Premierze! Chciałbym być usatysfakcjonowany tą odpowiedzią, zwłaszcza w tej części, która dotyczy szansy polskiej poligrafii na wyjście z tej trudnej sytuacji. Moje pytania były jednak bardzo precyzyjne. Pytałem, jakie środki zostały zaangażowane przez wymienione przeze mnie ministerstwa w latach 1992 i 1993 na druk poza granicami kraju naszych wydawnictw.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#PosełArturSmółko">Pytanie drugie - powtórzę je - z jakimi umowami wchodzą te ministerstwa w rok 1994? Chciałem też wiedzieć, na jakich zasadach poszczególne ministerstwa zlecają różnym wydawcom zagranicznym druk swoich wydawnictw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy są jeszcze wnioski i zapytania dodatkowe?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełArturSmółko">Czy mogę powtórzyć pytanie? Chciałem wiedzieć, na jakich zasadach polskie ministerstwa zlecają druk swoich wydawnictw poza granicami kraju, i jeżeli nie odbywa się to na zasadzie przetargów, to chciałbym wiedzieć, dlaczego tak się dzieje.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Ponieważ przyjęliśmy zasadę regulaminową, że odpowiedzi udziela się łącznie po wszystkich zapytaniach, bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Jaskiernię.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Panie Premierze! Rozumiem, że są trzy drogi, z których rząd wybierze jedną. Jest tu przykład Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych - jeśli chodzi o nie, pan premier zapowiada radykalną zmianę w 1994 r. Jaki mechanizm zastosuje to wydawnictwo, żeby radykalnie zmniejszyć rozmiary publikowania za granicą? Być może mechanizm ten będzie użyteczny również na szerszą skalę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława Wiśniewskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sejmie! Jestem drukarzem od 40 lat. Jestem również członkiem kierownictwa związku pracowników poligrafii. W związku z tym, aby nie obarczać obecnego rządu tą dramatyczną sytuacją, jaka występuje w przemyśle poligraficznym i na rynku wydawniczym, mam krótkie pytanie do pana premiera.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PosełStanisławWiśniewski">Kiedy i w jaki sposób rząd zrealizuje pkt 9 umowy koalicyjnej dotyczący stworzenia warunków dla promocji polskiej książki i prawidłowego funkcjonowania przemysłu poligraficznego przez odpowiednią politykę podatkową i celną? Kiedy rząd poinformuje Wysoką Izbę o treści umowy koalicyjnej w pkt 9? W jaki sposób rząd zamierza uporządkować rynek wydawniczy podręczników szkolnych w sferze programowej, produkcyjnej i dystrybucyjnej. Dalsze utrzymywanie tego skandalicznego wprost stanu jest nie do pogodzenia z racją naszego państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy jeszcze ktoś zamierza zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Informuję, że po tej odpowiedzi nie będzie już zgody na zadawanie pytań.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie premierze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Jeżeli chodzi o pierwsze pytanie, to ja w swojej wypowiedzi określiłem, ile globalnie zostało wydanych środków w ubiegłym roku, wymieniając sumę przeszło 1,5 bln zł. Trudno mi jest w tej chwili odpowiedzieć, jak ona się rozkłada na poszczególne ministerstwa. Myślę, że jest to sprawa do wyjaśnienia, ale nie jestem w stanie powiedzieć, które z ministerstw ma największy udział, chociaż zdaję sobie sprawę, że podległe mi ministerstwo w ubiegłym roku znaczną liczbę podręczników drukowało poza granicami kraju. W związku z tym moja odpowiedź wynikała z przekonania, że należy temu położyć kres. Na podstawie rozmowy przeprowadzonej z tym wydawnictwem można sądzić, że będziemy odchodzili od takiego działania. Nie jestem w stanie odpowiedzieć, jakie środki są przewidziane w tym roku. Uważam, że naszym zadaniem - w związku z pewnymi projektami wiążącymi się z polityką celną - jest doprowadzenie do takich działań, które zapobiegłyby wydawaniu środków na druk poza granicami kraju.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Czy były to przetargi? Nie. Sytuacja była tak korzystna dla wydawnictw - w związku z barierą celną i nałożonymi opłatami celnymi - że wydawnictwa nawet nie próbowały angażować się, jeśli chodzi o polskie drukarnie. Było wiadomo, że są one na przegranej pozycji.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#komentarz">(Poseł Artur Smółko: Przecież były dwie oferty zagraniczne.)</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Jeżeli były dwie oferty zagraniczne, to na pewno wybrano korzystniejszą. Trudno mi teraz szczegółowo analizować każdą z tych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Jeżeli chodzi o zasady postępowania wobec Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych, sądzę, że zastosujemy te zasady, które będą wynikać z polityki celnej sprzyjającej polskiej produkcji. Wydawnictwa szkolne liczą na to, że taka polityka celna, jeśli chodzi o niektóre materiały drukarskie, przede wszystkim papier, spowoduje, że właśnie polskie drukarnie staną się konkurencyjne.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Na pytanie, czy stworzymy warunki dla polskiego przemysłu poligraficznego, odpowiedź brzmi: Zgodnie z zapowiedzią, którą pan odczytał w umowie koalicyjnej, w projektowanych zmianach dotyczących polityki celnej będziemy dążyć do takiego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#WiceprezesRadyMinistrówMinisterEdukacjiNarodowejAleksanderŁuczak">Z tym wiąże się odpowiedź na ostatnie zapytanie dotyczące uporządkowania polityki odnośnie do podręczników. Sądzę, że z moich dotychczasowych wypowiedzi wynika, iż będziemy dążyć do rozwiązania tego problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu premierowi.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy do kolejnego zapytania.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Pani poseł Irena Petryna i pan poseł Władysław Jasiński, Polskie Stronnictwo Ludowe, kierują zapytanie do ministra finansów w sprawie pomocy finansowej dla Banku Gospodarki Żywnościowej. Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów pan Ryszard Pazura.</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę panią poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełIrenaPetryna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Proszę o odpowiedź pana ministra finansów na pytanie: Dlaczego do tej pory nie przyznano Bankowi Gospodarki Żywnościowej pomocy finansowej, zapowiedzianej w ustawie z dnia 3 lutego 1993 r. o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków oraz o zmianie niektórych ustaw?</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#PosełIrenaPetryna">Na dokapitalizowanie banków przeznaczono kwotę 21 bln zł. Nie skorzystały z niej - zostały pominięte - Bank Gospodarki Żywnościowej i PKO BP. BGŻ spełnia wszystkie kryteria określone ustawą, mimo to nie otrzymał środków na dokapitalizowanie. Jest już połowa grudnia, a minister finansów nie wydał stosownego rozporządzenia w tej sprawie. Jest to ważna sprawa nie tylko dla samego BGŻ, ale również dla przedsiębiorstw rolnych i przemysłu rolno-spożywczego, korzystających z usług tego banku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytanie pani poseł Ireny Petryny oraz pana posła Władysława Jasińskiego, chciałbym stwierdzić, że zarówno rząd, jak i Ministerstwo Finansów doceniają sprawę dokapitalizowania Banku Gospodarki Żywnościowej ze względu na jego znaczenie nie tylko dla rolnictwa i nie przede wszystkim dla rolnictwa, ale dla przetwórstwa rolno-spożywczego. To jest wiodący bank.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Odpowiadając na to pytanie chciałbym powiedzieć, że ustawa z 3.02.1993 r. o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków przewiduje możliwość dokapitalizowania banków państwowych i banków z ponad 50-procentowym udziałem skarbu państwa, jeżeli spełnione są określone w niej dodatkowe cztery warunki. Zgodnie z art. 52 ust. 1 tej ustawy możliwe jest dokapitalizowanie banku, w którym skarb państwa posiada ponad 50% akcji lub udziałów, ale oznacza to, że minister finansów ma realny wpływ na zarządzanie bankiem, któremu udostępnia się obligacje restrukturyzacyjne. Kwestia ta jest w przypadku BGŻ szalenie dyskusyjna. Nie to jest jednak główną przyczyną, z powodu której nie podjęto jeszcze decyzji o dokapitalizowaniu tego banku.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Chciałbym powiedzieć, które banki zostały dokapitalizowane. W ramach realizacji programu restrukturyzacji banków państwowych dokapitalizowano dotychczas 7 banków komercyjnych, wyodrębnionych z NBP, i udostępniono im obligacje restrukturyzacyjne na kwotę ok. 11 bln zł. Do dokapitalizowania przygotowana jest również Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy, a w następnej kolejności przygotowuje się BGŻ.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Dlaczego tak się dzieje? Warunkiem dokapitalizowania jest pełne, szczegółowe rozeznanie struktury portfela kredytowego banku, wyodrębnienie poszczególnych kategorii kredytów i określenie tzw. straconych kredytów. We wszystkich 7 bankach, co do których decyzja już zapadła, dokonano tego odpowiednio wcześniej. Audyty tych banków były po prostu zrobione. Do grupy tej w ostatnim okresie dołączyła PKO BP.</u>
          <u xml:id="u-119.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">W przypadku BGŻ sytuacja wygląda następująco. Można powiedzieć, że BGŻ też jest już na tej liście, dlatego że poddany został w br. szerokiej ocenie, która dotyczyła nie tylko sytuacji finansowej banku, ale także kwestii organizacyjnych. Badanie zostało dokonane z wykorzystaniem środków pomocowych PHARE; robiła je firma „Arthur Andersen”, która zajmuje się tym nadal.</u>
          <u xml:id="u-119.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Ocena finansowa, ocena organizacyjna, rozliczenie funduszy scentralizowanych wynikających z zaprzestania pełnienia przez BGŻ funkcji centrali w rozumieniu Prawa bankowego są związane z ustawą z 1990 r. o zmianach w organizacji spółdzielczości. Wszystkie te kwestie zostały ocenione. W tej chwili badanie jest w końcowej fazie. „Arthur Andersen” określa końcową strategię banku, przygotowuje projekt strategii. Zostały określone wielkości strat banku z tytułu złych (straconych, wątpliwych) kredytów, została określona jakość portfela kredytowego, przyczyny tej sytuacji, a następnie zostały też określone wskaźniki koncentracji tych straconych kredytów w poszczególnych sektorach gospodarki, np. rolniczym, leśnym, przetwórstwa rolno-spożywczego, w poszczególnych dziedzinach i branżach. Wszystkie te dane są w posiadaniu Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-119.6" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Chciałbym też powiedzieć, że w tej chwili jest studiowana sprawa dokapitalizowania BGŻ, z tym jednak, iż potrzeby dokapitalizowania BGŻ są znacznie wyższe niż kwota ewentualnych obligacji restrukturyzacyjnych, pozostała z sumy 21 bln zł, tzn. minister finansów zaproponuje dokapitalizowanie BGŻ. Nawet jeśli nie dokona się to w bieżącym roku, w projekcie ustawy budżetowej na 1994 r. wystąpimy do parlamentu o dodatkowe upoważnienie rządu do emisji obligacji restrukturyzacyjnych w przyszłym roku. Dofinansowanie BGŻ chcemy zrobić w tym samym czasie i ściśle powiązać z przekształceniem BGŻ, zgodnie z art. 1161 Prawa bankowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy są zapytania dodatkowe?</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Tak? Bardzo proszę.</u>
          <u xml:id="u-120.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Pani poseł Irena Petryna, później poseł Władysław Jasiński i poseł Zbigniew Gorzelańczyk i jeszcze... Proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-120.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie ministrze, bardzo proszę o odnotowywanie sobie pytań, bo odpowiedź będzie łączna.</u>
          <u xml:id="u-120.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełIrenaPetryna">Panie ministrze, moje pierwsze pytanie brzmi: Co z kwotą 10 bln zł? 21 bln zł było zaplanowane, 11 bln zł wykorzystano, a co z kwotą 10 bln zł?</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PosełIrenaPetryna">Drugie pytanie: Nie wyobrażam sobie, że to może być przełożone na następny rok, skoro w tej chwili są takie potrzeby.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PosełIrenaPetryna">I trzecie pytanie: Kiedy Bank BGŻ będzie mógł prowadzić procesy ugodowe? To jest bardzo ważna kwestia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Władysław Jasiński.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#komentarz">(Poseł Władysław Jasiński: Wycofuję zapytanie, już zostało postawione.)</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Zbigniew Gorzelańczyk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełZbigniewGorzelańczyk">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam pytanie: Czy nie można by pomóc bankom spółdzielczym w ten sposób, by rozłożyć im na dłuższy okres dochodzenie do pełnej wysokości rezerw celowych? Mam na myśli tu to zarządzenie nr 19/92.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Jeszcze momencik, panie ministrze, wysłuchamy jeszcze jednego pytania.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełKazimierzAdamski">Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałem zapytać dodatkowo pana ministra o taką sprawę: Jest mowa o tym, że BGŻ zostanie wtedy dokapitalizowany, kiedy przekształci się w spółkę. Z tym wiąże się pytanie: W jaki sposób pan minister przekona banki spółdzielcze do tego, żeby przystąpiły do spółki z nie oddłużonym BGŻ? Taką historię banki spółdzielcze już przeżyły - kiedy był likwidowany Bank Rolny, wtedy przejęły wszystkie długi - i te trafne, i te nietrafne, i za nie odpowiadały, i cały czas się męczyły. Banki spółdzielcze w tej chwili również poważnie obawiają się, że stanie się to samo i będą musiały swoje akcje przeznaczyć na oddłużenie PGR i innych spółdzielni, które kredytował BGŻ.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Jerzy Jaskiernia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełJerzyJaskiernia">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie ministrze, wspomniał pan, że w procesie przekształceń BGŻ korzystano z funduszu PHARE. Chciałbym zapytać, czy inne banki, które poddane zostały tej procedurze, również z niego korzystały? Jakie są tutaj wielkości, z jaką perspektywą możemy się liczyć? Czy są jeszcze jakieś środki do wykorzystania w tym zakresie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Innych zapytań nie ma.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Chciałbym rozpocząć od najtrudniejszego pytania - pytania, które postawił pan poseł Adamski. Jak przekonać banki spółdzielcze, by przekształciły się w spółki? Myślę, że - choć pytanie jest trudne i proces przekonywania również nie jest łatwy i krótki - odpowiedzieć tu można, iż zasadniczym elementem służącym do nakłonienia banków spółdzielczych do przystąpienia do spółki jest, z jednej strony, pokazanie im audytu BGŻ, a z drugiej - zapewnienie ich, że państwo dokapitalizuje tę strukturę. Zasadniczą przeszkodę w przekształceniu banków i zasadnicze zastrzeżenie wysuwane przez banki spółdzielcze można by w skrócie wyrazić tak: my nie chcemy kupować kota w worku, wszystko musi być jasne i klarowne. Dlatego mówiłem o równoległym dokapitalizowaniu i przekształceniu. To jest podstawowa, absolutnie podstawowa sprawa.</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Dlaczego przekształcenie? Dlatego że minister finansów musi mieć realny wpływ na to, na jakie cele zostaną spożytkowane obligacje restrukturyzacyjne. Musi to być widoczny, namacalny wpływ. Jak państwo wiecie, BGŻ ma specyficzną strukturę formalnoprawną, nie spotykaną gdzie indziej. Po prostu działa na zasadach, które trudno nawet od strony prawnej rozszyfrować w świetle dzisiejszych ustaw. I dlatego trzeba to robić równolegle. Myślę, że jakoś odpowiedziałem na pytanie pana posła. To jest oczywiście tylko część odpowiedzi na pytanie, jak przekonać banki spółdzielcze.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Mam kłopot z odpowiedzią na pytania pana posła Jaskierni. Otóż inne banki przy dokonywaniu audytów także korzystały ze środków pomocowych. Co więcej, wraz z Bankiem Światowym realizujemy projekt reformy systemu finansowego i dlatego mamy pewne środki na tzw. pomoc techniczną, które można przeznaczyć na sfinansowanie tego typu prac. W tym momencie nie jestem jednak w stanie powiedzieć o kwotach i innych szczegółach. Jeśli pana posła to interesuje, możemy panu posłowi taką informację dostarczyć.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Co z kwotą 10 bln zł? Jak powiedziałem, jest wstępna decyzja o dokapitalizowaniu PKO BP, nie jest ona jednak jeszcze decyzją formalną. Dlaczego BGŻ został na końcu? Ponieważ w BGŻ na końcu został dokonany audyt. A dlaczego? Bo audyt BGŻ musiał spełnić dwa cele. Nie tylko musiał to być audyt finansowy, ale również audyt organizacyjny i dokładne rozliczenie funduszy scentralizowanych. To ma swoją historię. To znaczy, jest to historia funduszy gromadzonych przez banki spółdzielcze i wykorzystywanych do 1990 r. na ich rzecz. A więc był to audyt znacznie szerszy niż tradycyjna ocena finansowa. Dlatego trwało to dłużej. Nie wystarczył w tym przypadku tradycyjny audyt. Jeśli założyć, że z tych 10 bln zł PKO BP przejmie kilka bilionów, około 5–6 bln, to zostanie około 4 bln. Jeśli będą możliwości uruchomienia tych środków w tym roku, to się je uruchomi, ale raczej chcemy dofinansować w pełnej wysokości BGŻ. Oczywiście, zgadzam się z panią posłanką, że to opóźni nieco szerszy zakres postępowań bankowych ugodowych. Każdy bank w myśl ustawy o restrukturyzacji finansowej może przeprowadzić postępowanie ugodowe, tylko że w przypadku takiego banku, jakim jest BGŻ, możliwości podejmowania tych działań z własnej inicjatywy są dzisiaj rzeczywiście ograniczone. Niezadługo — jeśli dobrze liczę, za 10, 12 dni — otrzymają państwo projekt ustawy budżetowej; właśnie tam chcemy rozstrzygnąć kwestię BGŻ.</u>
          <u xml:id="u-129.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Na pytanie tak odpowiedziałbym: jeśli się nie uda uruchomić w ostatnim tygodniu pozostałej kwoty.</u>
          <u xml:id="u-129.5" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Czy nie można rozłożyć w czasie rezerw celowych - to raczej pytanie do pani prezes Narodowego Banku Polskiego. Ja mogę wyrazić tylko pewną opinię. Na pewno nie można zwolnić banków spółdzielczych - bo o nich tu mowa - z obowiązku tworzenia rezerw. Natomiast wydaje mi się, że trzeba by rozmawiać z Narodowym Bankiem Polskim o takiej kwestii: czy w wypadku banków spółdzielczych, przecież dosyć słabych kapitałowo, ten okres nie jest zbyt krótki; czy te banki do 31 grudnia rzeczywiście będą mogły w całości utworzyć te rezerwy. Nie potrafię jednak zdecydowanie wypowiedzieć się ten temat. Wiem, że takie dyskusje trwają.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Pani poseł, jest mi przykro, nie mogę udzielić głosu. Przyjęliśmy pewną zasadę, nie mogę od niej odstąpić.</u>
          <u xml:id="u-130.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Oczywiście, jeżeli ta odpowiedź nie jest satysfakcjonująca, regulamin Sejmu przewiduje możliwość powrotu do tego zapytania na następnym posiedzeniu. Przecież, rozpatrując zapytania, często siłą rzeczy rozszerzamy zakres pewnych problemów.</u>
          <u xml:id="u-130.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Przechodzimy do kolejnego zapytania.</u>
          <u xml:id="u-130.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Jerzy Wierchowicz, Unia Demokratyczna, w sprawie udziału UOP w akcji przewiezienia z Polski do Anglii broni palnej oraz materiałów wybuchowych - zapytanie do ministra spraw wewnętrznych oraz do ministra sprawiedliwości. Odpowiada minister spraw wewnętrznych pan Andrzej Milczanowski oraz zastępca prokuratora generalnego pan Stefan Śnieżko.</u>
          <u xml:id="u-130.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełJerzyWierchowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam dwa konkretne pytania. Jakimi racjami kierował się Urząd Ochrony Państwa, podejmując i przeprowadzając tę operację? Czy pan minister spraw wewnętrznych wiedział, był powiadomiony o sposobie przeprowadzenia tej operacji, podczas której wielokrotnie dopuszczono się łamania prawa polskiego? Przykładowo: dopuszczono się złamania przepisów Kodeksu karnego (art. 160), zabraniających narażania kogokolwiek na niebezpieczeństwo utraty życia i zdrowia (mówię tu o załodze statku „Inowrocław”), a także przepisu art. 265 mówiącego o fałszerstwie dokumentów (jest bezsporne, iż funkcjonariusze Urzędu Ochrony Państwa sfałszowali, po pierwsze, dokumenty dotyczące spółki „Elox”, po drugie, dotyczące dokumentów wywozowych pozwalających na wywiezienie amunicji, broni i materiałów wybuchowych poza granice kraju).</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#PosełJerzyWierchowicz">Dalej: Czy Urząd Ochrony Państwa ma pozwolenie na handel bronią? Przecież tego się dopuścił. Naruszono przepis mówiący o tym, a mianowicie zarządzenie ministra handlu wewnętrznego z roku 1962. Z kolei UOP, powodując tego rodzaju transport morski, naruszył przepisy z roku 1984 wydane przez ministra żeglugi i określające, w jakich warunkach należy transportować takie niebezpieczne materiały.</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#PosełJerzyWierchowicz">To są moje pytania. Myślę, że pan marszałek pozwoli na jedną uwagę. Jakie tu były racje, dlaczego w ten sposób postąpiono? Znowu narażono na szwank dobre imię naszego kraju i już nawet nie możemy powiedzieć, że zostaliśmy wplątani w handel bronią. Daliśmy powód, żeby znowu negatywnie o nas pisano. Myślę, że nie było tutaj żadnych racji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Odpowiadając na zapytanie pana posła Jerzego Wierchowicza, chciałbym na wstępie stwierdzić, iż operacja Urzędu Ochrony Państwa i brytyjskich służb specjalnych miała na celu uniemożliwienie przejęcia przez organizację terrorystyczną broni i materiałów wybuchowych. Od kilku tygodni tą sprawą interesuje się opinia publiczna. Ukazało się wiele artykułów i informacji na ten temat w środkach masowego przekazu. Nie chciałbym ich komentować.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Zjawisko terroryzmu jest jednym z najgroźniejszych zjawisk przestępczych we współczesnym świecie. Świadczą o tym choćby niepełne dane o ofiarach zamachów terrorystycznych. W ciągu ostatnich 15 lat zginęło tysiące niewinnych ludzi, m.in. 300 dyplomatów, w tym 30 ambasadorów.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Skutki działań terrorystycznych dotykają również państwa, a ich zwalczanie i prewencja stanowią dziś ważny element międzynarodowej współpracy krajów demokratycznych.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Polska od 1990 r. czynnie w tej współpracy uczestniczy. Służby specjalne podejmują działania na rzecz likwidacji pojawiających się zagrożeń, także prowadząc operacje wspólnie ze służbami specjalnymi innych państw.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">„Zapobieganie i wykrywanie przestępstw (...) terroryzmu” należy — co mocno chciałbym podkreślić — do ustawowych zadań Urzędu Ochrony Państwa. Stanowi o tym właśnie art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy o Urzędzie Ochrony Państwa.</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Środki i metody pracy służb specjalnych należą do tej sfery działalności państwowej, która na mocy przepisów ustawowych poddana jest szczególnej ochronie. Oznacza to m.in., że pewne działania muszą z istoty rzeczy być kamuflowane, co jest immanentną cechą działalności tego rodzaju służb. Ze zrozumiałych względów dotyczy to także, a może przede wszystkim, działań podejmowanych przeciwko organizacjom terrorystycznym. Zachodzi więc konieczność zachowania w tych sprawach najwyższej, powiedziałbym nawet — wręcz przesadnej ostrożności. Akcja ta została opatrzona klauzulą „tajne specjalnego znaczenia”. Z tych względów nie mogę więc przedstawić bliższej informacji na ten temat. Zapewniam, że nie chodzi tu o żadne interesy resortu czy służb specjalnych, ale o dobro kraju.</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Pragnę podkreślić, że operacja została wykonana przez polskie służby specjalne w sposób profesjonalny. Osiągnięto założone cele. Przede wszystkim udaremniono uzyskanie przez organizację terrorystyczną broni i materiałów wybuchowych, ratując w ten sposób życie wielu osobom. Rozpoznano bliżej organizację i jej metody działania. Udział polskich służb specjalnych w tego typu akcjach czyni nas wiarygodnym partnerem w działaniach podejmowanych na rzecz zwalczania międzynarodowego terroryzmu.</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Oświadczam, iż służby Urzędu Ochrony Państwa przeprowadziły całą akcję nie naruszając polskiego prawa. Jednocześnie pragnę zapewnić, iż na żadnym etapie przeprowadzania operacji nie było zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi.</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Na temat przeprowadzonej operacji złożyłem szczegółową informację, a także przedstawiłem odpowiednie dokumenty panu premierowi Waldemarowi Pawlakowi oraz panu wicepremierowi, jak również ministrowi sprawiedliwości Włodzimierzowi Cimoszewiczowi. W tej sprawie pan wicepremier i zarazem minister sprawiedliwości Włodzimierz Cimoszewicz złożył oświadczenie, w którym potwierdzona została zgodność z prawem działań podjętych przez służby Urzędu Ochrony Państwa.</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">I jeszcze może kilka zdań dodatkowego komentarza. Otóż chciałem podkreślić, iż w związku z tą akcją rząd brytyjski przekazał podziękowanie rządowi polskiemu, wyrażając uznanie za pomoc i profesjonalne uczestnictwo służb Urzędu Ochrony Państwa. Chciałem też powiedzieć, że brytyjskie środki masowego przekazu, oceniając tę operację, wyrażały się wielce przychylnie o udziale w niej służb polskich.</u>
          <u xml:id="u-133.10" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Chciałbym poruszyć jeszcze jeden temat, którym Wysoka Izba niewątpliwie będzie musiała się zająć. Ten temat to kwestia legalizacji.</u>
          <u xml:id="u-133.11" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Wiele mówimy o tym, że nasze działania muszą być skuteczne, np. przeciwko przestępcom popełniającym czyny związane z narkotykami. Podkreśla się przy tym, mówi wprost, iż powinniśmy po nitce dochodzić do kłębka, tzn. zatrzymywać i stawiać przed sądem bossów, a nie płotki czy kurierów. Tylko, szanowni państwo, jak to zrobić w praktyce? Jak to zrobić? Jeżeli do portu lotniczego, czy do jakiegokolwiek innego portu przychodzi np. przesyłka narkotykowa, to polski celnik z mocy prawa ma obowiązek ją zatrzymać. Natomiast służby specjalne czy policja, przede wszystkim policja, aby móc dojść po nitce do kłębka, musi konstruować operacje przejścia tej przesyłki poza teren portu, czasem nawet poza granice państwa.</u>
          <u xml:id="u-133.12" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Kwestia legalizacji w działaniach służb specjalnych czy w Policji jest szerokim i ważnym zagadnieniem. Ale zgodzicie się chyba państwo, że do rozpracowywania zorganizowanej grupy przestępczej policjant nie przyjdzie z własną legitymacją, oczywiście rozpatrujemy to na płaszczyźnie działań operacyjnych.</u>
          <u xml:id="u-133.13" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Pozwoliłem sobie na tych kilka zdań komentarza, aby uzmysłowić państwu różnicę między teorią, modelem, a praktyką. Choć oczywiście modele i konstrukcje prawne obejmować powinny przynajmniej ogromną większość wydarzeń z życia, wydarzeń praktycznych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo, pan poseł Bogdan Borusewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełJerzyWierchowicz">Jeśli można, ja jako pierwszy.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PosełJerzyWierchowicz">Była zapowiedź, że jeszcze wystąpi pan prokurator generalny, więc może byśmy wspólnie przedstawili zapytania, bo chodzi o tę samą sprawę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Z tym że, panie pośle, pan minister wykorzystał czas, wobec tego ja tylko zapytam ze względu na wagę sprawy.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie prokuratorze, czy ma pan istotne uzupełnienia co do tego wystąpienia pana ministra?</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#komentarz">(Zastępca Prokuratora Generalnego Stefan Śnieżko: Nie wiem, jak to zostanie ocenione, ale to jest po prostu pytanie do prokuratora generalnego, więc chcę złożyć oświadczenie prokuratora.)</u>
          <u xml:id="u-136.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Dobrze, wobec tego proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej sprawie minister sprawiedliwości prokurator generalny wydał oświadczenie w dniu 10 grudnia. Ponieważ środki masowego przekazu przedstawiły to oświadczenie w formie omówienia lub streszczenia, zatem przeczytam pełny tekst:</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Po pierwsze, wykonując swoje konstytucyjne obowiązki ministra sprawiedliwości prokuratora generalnego zwróciłem się do ministra spraw wewnętrznych Andrzeja Milczanowskiego o przedstawienie mi pełnej informacji na temat operacji UOP, związanej z próbą zakupu broni w Polsce przez jedno z irlandzkich ugrupowań terrorystycznych. W szczególności oczekiwałem tych informacji, które miałyby znaczenie dla oceny, czy w toku tej operacji doszło do naruszenia polskiego prawa.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Po drugie, minister Andrzej Milczanowski i szef UOP Gromosław Czempiński zaproponowali mi osobiste zapoznanie się z dokumentami wyjaśniającymi przebieg i istotę operacji UOP. Stwierdzili równocześnie, że ujawnienie najważniejszych elementów operacji może doprowadzić do zagrożenia życia osób, które brały w niej udział. Biorąc pod uwagę to niebezpieczeństwo oraz zastrzegając, że nic nie może ograniczyć mojego obowiązku podjęcia postępowania przygotowawczego w wypadku, gdybym uznał, że naruszono prawo, zgodziłem się na okazanie mi dokumentów.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Po trzecie, w oparciu o treść okazanych mi akt UOP należy uznać, że w toku omawianej operacji nie doszło do sytuacji uprawdopodobniającej podejrzenie przekroczenia granic działania w stanie wyższej konieczności. Pewne upowszechniane przez środki masowego przekazu informacje nie są zgodne z treścią tych dokumentów. W innych wypadkach na skutek nieznajomości istotnych informacji wyciągane są zbyt daleko idące wnioski. Wygłoszone wobec sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych stwierdzenie szefa UOP, że w toku tej operacji nie stosowano tzw. zakupu kontrolowanego, znajduje potwierdzenie w okazanych mi dokumentach.</u>
          <u xml:id="u-137.4" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Po czwarte, zawarte w dokumentach UOP informacje logicznie tłumaczą składane publicznie zapewnienia o zasadniczej zgodności z prawem podjętych działań. Ktoś może w związku z tym postawić pytanie o wiarygodność tych dokumentów. Nie ma żadnych konkretnych podstaw, by tę wiarygodność podważać.</u>
          <u xml:id="u-137.5" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Po piąte, swoje stanowisko opieram m.in. na uznaniu za wysoce prawdopodobne przeświadczenia o możliwym zagrożeniu życia szeregu osób w przypadku ujawnienia istotnych informacji o tej sprawie. Za honorowe, ale nie mające żadnego wpływu na przedstawione przeze mnie stanowisko, traktuję oświadczenie szefa UOP o gotowości podania się do dymisji w przypadku podjęcia przeze mnie postępowania przygotowawczego.</u>
          <u xml:id="u-137.6" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Po szóste, o planowanej końcowej fazie operacji uprzedzono najwyższe władze państwowe.</u>
          <u xml:id="u-137.7" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">I po siódme wreszcie, omawiana sprawa pozwala sformułować pewne wnioski na przyszłość. Konieczne jest precyzyjne ustawowe określenie kompetencji oraz dopuszczalnych metod działania służb specjalnych w zakresie tzw. działań legalizacyjnych. Niezbędne jest poddanie służb specjalnych kontroli parlamentarnej. Najwyższe władze państwowe powinny być dostatecznie wcześnie informowane o podejmowaniu operacji mogących rodzić poważne skutki dla państwa.</u>
          <u xml:id="u-137.8" who="#ZastępcaProkuratoraGeneralnegoStefanŚnieżko">Tyle tekst oświadczenia i nie mam więcej nic do dodania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Są dodatkowe zapytania. Pan poseł Bogdan Borusewicz...</u>
          <u xml:id="u-138.2" who="#komentarz">(Poseł Jerzy Wierchowicz: Przepraszam, jako zapytujący - można?)</u>
          <u xml:id="u-138.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Tak, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełJerzyWierchowicz">Panie ministrze - pytanie kieruję do ministra Milczanowskiego - czyli pana zdaniem fałszowanie dokumentów nie jest przestępstwem? Nielegalne przewiezienie broni nie jest przestępstwem, gdyż broń przewieziono na podstawie dokumentów, z których wynikało, że przez granicę przewożona jest glazura. Prawda?</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#PosełJerzyWierchowicz">Dalej - nie odpowiedział pan na pytanie, czy UOP ma pozwolenie na handel bronią w trybie zarządzenia ministra handlu z roku 1962. Czy to wszystko nie są przestępstwa? Jak pan to wytłumaczy?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-140.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Bogdan Borusewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełBogdanBorusewicz">Panie ministrze, wspominał pan - nie teraz, ale wcześniej - iż o operacji informowany był premier. Ponieważ początek operacji przypadł w czasie, kiedy rządził jeden premier, a zakończenie operacji, kiedy jest już inny premier - w związku z tym pytanie do pana: który z premierów był informowany o operacji? To jest jedno pytanie. I drugie - pan mówił, panie ministrze, że osiągnięte zostały cele operacji. Rozumiem, że jednym z celów było rozpoznanie środowiska w Ulsterze. W związku z tym należy się zapewne spodziewać reperkusji prawnych, czyli aresztowań. Czy były takie aresztowania? Czy pan wie o tym, że takie aresztowania mają nastąpić?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-142.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Andrzej Gaberle. Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełAndrzejGaberle">Chciałbym, panie ministrze, zadać dwa pytania. Pierwsza sprawa to jest kwestia podstawy prawnej, na którą się pan tutaj powołał. Otóż wprawdzie akcja była brytyjsko-polska, ale czy te przepisy nakładają na Urząd Ochrony Państwa obowiązek zwalczanie terroryzmu za granicą, m.in. w Anglii? To jest pierwsze pytanie. Mam co do tego dosyć istotne wątpliwości. Rozumiem wprawdzie, że jest potrzebna współpraca z innymi - z obcymi służbami specjalnymi - ale wtedy, kiedy z tego wynikają dla państwa polskiego jakieś konkretne korzyści. W związku z czym, poza tym, że spotkały nas, jak pan nam powiedział, słowa uznania w prasie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Bez komentarza, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełAndrzejGaberle">Chciałbym się dowiedzieć, jakie konkretniejsze korzyści z tego miałyby wynikać dla państwa polskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełAndrzejGaberle">To jest pierwsze pytanie. Drugie pytanie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie pośle, już znacznie przekroczył pan czas. Jest mi bardzo przykro. Proszę w przyszłości pilnować jednak czasu.</u>
          <u xml:id="u-148.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełJerzyDziewulski">Panie ministrze, w kontekście tego, co pan powiedział, co powiedział pan prokurator Śnieżko, w kontekście tych pytań, które są zadawane, jaki jest pański stosunek do próby powołania przez Sojusz Lewicy Demokratycznej parlamentarnej kontroli służb specjalnych. Bardzo proszę o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Kazimierz Pańtak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Moje pytanie brzmi: Jakie konkretnie władze zostały poinformowane o tej operacji? Proszę o wymienienie tych władz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy jeszcze ktoś? Nie ma nikogo. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Odpowiadając na pytanie pierwsze, odnośnie do fałszowania dokumentów. Otóż chcę powiedzieć, że generalnie nie zgadzam się z tym zarzutem. Dlaczego? Raz jeszcze tłumaczę, że muszą istnieć czynności kamuflujące czy legalizacyjne, i twierdzę, że rozpracowanie, na przykład, grupy przestępczej przez policjanta posługującego się służbową legitymacją - wybaczcie państwo - byłoby fikcją. Istotą służb specjalnych jest przede wszystkim to, iż są to służby tajne, a zatem posługujące się odpowiednimi do tej roli środkami. Natomiast takie kwestie jak formy, metody i środki działalności tych służb z natury rzeczy muszą pozostać tajne. Jestem, powiedziałbym, w podwójnym kłopocie wobec państwa. Jest to przecież - można użyć takiego określenia - forum publiczne. A moim obowiązkiem jako ministra spraw wewnętrznych i jednym z moich głównych zadań jest stanie na straży tajemnicy państwowej i służbowej. Chciałem tę dodatkową kwestię tutaj podnieść.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Sprawa następna. Myślę, że kwestie dotyczące szczegółów, o których mówili niektórzy z panów posłów, w sytuacji, gdy nie mogę ze względu na fakt uzasadnionej tajemnicy państwowej publicznie na nie odpowiedzieć, znajdują odpowiedź w stwierdzeniu ogólnym, ale jednak konkretnym, i to nie tylko moim, ale pana wicepremiera a zarazem prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości Włodzimierza Cimoszewicza, że - po pierwsze, nie zostało naruszone prawo, a po drugie - zdrowie i życie ludzkie w jakiejkolwiek fazie operacji nie zostało narażone na jakiekolwiek niebezpieczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Kwestia informowania władz państwowych o samej operacji, o jej przebiegu, o zamiarze przeprowadzenia tej operacji. Mogę odpowiedzialnie stwierdzić, iż od początku o operacji tej informowany był, oczywiście, szef Urzędu Ochrony Państwa oraz ja, natomiast o końcowej fazie operacji poinformowany został pan prezydent i pan premier Pawlak. Powtarzam - o końcowej fazie operacji.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Kwestia korzyści. Proszę zważyć, iż w sytuacji współpracy służb w zakresie zwalczania tak groźnej przestępczości, tak groźnego zjawiska jak terroryzm, nie sposób mówić o jakichś wymiernych korzyściach czy handlu. Nie sądzę, żeby to mogło być pozytywnie odbierane również z etycznego, z moralnego punktu widzenia. To nie jest kwestia: coś za coś - konkretnie coś za coś, i zaraz - to jest również sprawa stwarzania odpowiedniego klimatu współpracy ze służbami. Jeszcze raz chciałbym tutaj podkreślić to, iż obowiązek zwalczania przestępstwa terroryzmu jest jednym z ustawowych zadań wynikających z art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy o Urzędzie Ochrony Państwa z 6 kwietnia 1990 r.</u>
          <u xml:id="u-153.4" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Proszę rozważyć następującą sytuację. Nasze służby otrzymują w Polsce konkretny sygnał, że terrorystyczna organizacja zagraniczna na naszym terenie nielegalnie chce zakupić broń i, oczywiście, użyć jej do celów terrorystycznych poza granicami naszego kraju. Zadam pytanie: Czy mogliśmy w tej sytuacji pozostać bierni? A gdybyśmy pozostali bierni i terroryści uzyskaliby broń, używając jej następnie poza granicami, i wyszłoby to na jaw, przedostało się do opinii publicznej, czy nie doszłoby do międzynarodowego skandalu?</u>
          <u xml:id="u-153.5" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Nawet nie mogę stwierdzić, czy przepisy nie nakładają na nas w jakimś sensie, choćby pośrednio, obowiązku zwalczania zjawiska terroryzmu w Anglii. Myślę, że każda rzetelna służba specjalna powie: Tak jest, taki obowiązek istnieje, na miarę istniejących możliwości, ze względu na wagę tego przestępstwa. Międzynarodowa solidarność służb specjalnych jest po prostu niezbędna, mówię to wprost.</u>
          <u xml:id="u-153.6" who="#MinisterSprawWewnętrznychAndrzejMilczanowski">Jaki jest mój stosunek do powołania komisji parlamentarnej do kontroli czy nadzoru nad służbami? Pozytywny, jak najbardziej pozytywny, i nie jest to zwrot konwencjonalny. Jest naprawdę moim życzeniem - a zarazem zwracam się o to z gorącą prośbą do wszystkich państwa - by komisja ta powstała w miarę możliwości jak najwcześniej. Może mogłoby to w jakimś stopniu przynajmniej przełamać barierę nieufności, jeśli chodzi o działania czy poczynania tych służb. Sądzę, że byłoby to ze wszech miar niezwykle pożyteczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-154.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Sądzę, panie ministrze, że dzisiejszą odpowiedzią przekonał pan nas, a w każdym razie mnie, co do takiej konieczności.</u>
          <u xml:id="u-154.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Czesław Fiedorowicz, Unia Demokratyczna, skieruje zapytanie do ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej w sprawie odpraw fitosanitarnych i weterynaryjnych na przejściach granicznych.</u>
          <u xml:id="u-154.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pan Ryszard Smolarek.</u>
          <u xml:id="u-154.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W ostatnim okresie pogłębiły się problemy na przejściach granicznych na granicy polsko-niemieckiej, związane ze złą organizacją kontroli fitosanitarnej i weterynaryjnej towarów przewożonych przez samochody ciężarowe, tj. brakiem punktu odprawy fitosanitarnej i weterynaryjnej bądź brakiem całodobowej kontroli w wyżej wymienionym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#PosełCzesławFiedorowicz">W wyniku tych niedociągnięć dochodzi do znacznego wydłużenia czasu odpraw na przejściach granicznych, nawet do kilkudziesięciu godzin. Fakty te z kolei były główną przyczyną blokad i protestów na przejściach granicznych: nie dalej jak w ubiegłym tygodniu na przejściu granicznym w Olszynie była kolejna blokada.</u>
          <u xml:id="u-155.2" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Panie ministrze, kiedy i w jakim trybie ministerstwo zrealizuje zadania wynikające z wcześniej składanych wniosków z przejść granicznych, ich znaczenie wzrasta wobec zbliżającego się szczytu świąteczno-noworocznego: po pierwsze, uruchomi odprawy fitosanitarne na przejściach w Lubieszynie i Sieniawce, po drugie, wprowadzi całodobową odprawę fitosanitarną na przejściach w Kołbaskowie, Świecku, Olszynie i Zgorzelcu, po trzecie, wyegzekwuje od wojewodów obowiązek prowadzenia odpraw weterynaryjnych na przejściach granicznych?</u>
          <u xml:id="u-155.3" who="#PosełCzesławFiedorowicz">W razie braku jasnej odpowiedzi, bo takie się tutaj zdarzają, proszę o odpowiedź na piśmie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na zapytanie pana posła Czesława Fiedorowicza, dotyczące uruchomienia odpraw fitosanitarnych na przejściach w Lubieszynie i Sieniawce oraz wprowadzenia całodobowej kontroli fitosanitarnej na granicy polsko-niemieckiej, Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej informuje, że podstawowym zadaniem kontroli fitosanitarnej na granicach państwa jest zapobieganie przenoszeniu się szkodliwych organizmów, powodujących straty w produkcji i w naturalnych zbiorowiskach roślinnych.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Ocena stanu fitosanitarnego przywożonych towarów jest czynnością trudną i odpowiedzialną, a możliwość jej przeprowadzenia istnieje tylko przy spełnieniu określonych warunków technicznych.</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Najważniejszy z tych warunków to możliwość zorganizowania laboratoriów oraz wyposażenie przejścia w odpowiednie rampy i urządzenia umożliwiające przegląd towarów. W sytuacji gdy te warunki nie byłyby spełnione, kontrola fitosanitarna stanowiłaby fikcję, a rolnictwo, leśnictwo i gospodarka żywnościowa byłyby narażone na przenikanie i rozprzestrzenianie się szczególnie niebezpiecznych chorób i szkodników.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Z funkcjonujących na granicy zachodniej przejść drogowych jedynie przejścia w Świecku-Słubicach i Olszynie spełniają większość warunków koniecznych do przeprowadzenia kontroli fitosanitarnej. Na tych przejściach, po odpowiednim przygotowaniu oświetlenia, które się w tej chwili zakłada, może być uruchomiona kontrola w porze nocnej.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Reasumując, uprzejmie informuję, że służby kwarantanny roślin są przygotowane do wykonywania kontroli na każdym przejściu granicznym, które zostanie odpowiednio do tego celu dostosowane. Odpowiedzialnym za zapewnienie właściwych warunków technicznych na przejściach jest jednak administrator przejść. W wypadku przejść drogowych jest nim właściwy organ władzy terenowej, czyli wojewoda, a w wypadku przejść kolejowych jest nim Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej.</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Trzeba dodać, że ich możliwości zależą od budżetu uchwalonego na rok 1994, szczególnie budżetu wojewodów w zakresie wydatków rzeczowych na modernizację przejść granicznych. A to będziemy mogli powiedzieć po uchwaleniu ustawy budżetowej. Przyczyną kolejek na granicy - zdaniem Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - nie jest kontrola towarów roślinnych, stanowiących niewielką część przywożonego towaru, lecz niedostosowanie infrastruktury przejść granicznych do obecnej wymiany handlowej, zwłaszcza do znaczącego wzrostu importu, co jest jednak uwarunkowane możliwościami budżetowymi.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Jeżeli chodzi o kontrolę weterynaryjną, to informuję Wysoką Izbę, że Europejska Wspólnota Gospodarcza dwoma decyzjami - z dnia 15 lipca 1992 r. - ustaliła na naszej granicy lądowej z Niemcami trzy punkty graniczne do przewozu zwierząt żywych i produktów pochodzenia zwierzęcego z krajów trzecich. Punktami tymi są: Kołbaskowo-Pomellen, Świecko-Rzepin, Frankfurt i Olszyna-Forst. Punkty te są obsadzone przez granicznych lekarzy weterynarii i przygotowane do odpraw weterynaryjnych. Strona polska dodatkowo uruchomiła dla odpraw weterynaryjnych punkt w Zgorzelcu.</u>
          <u xml:id="u-157.7" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Jednocześnie minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej, wobec niebezpieczeństwa importu na teren Polski zakażonych konserw z Niemieckiej Republiki Federalnej, dnia 26 listopada 1993 r. skierował pismo do wojewodów, w którym przypomniał o obowiązku ścisłego przestrzegania przez lekarzy weterynarii warunków określonych w zezwoleniach weterynaryjnych wydawanych przez ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Są zapytania dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-158.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pan poseł Czesław Fiedorowicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełCzesławFiedorowicz">Po pierwsze, prosiłbym jednak o uściślenie na piśmie, od kiedy. Po wtóre, pytanie następujące - dlaczego wobec braku możliwości prowadzenia odprawy fitosanitarnej czy weterynaryjnej dopuszcza się do ruchu samochody ciężarowe?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełMariaStolzman">Chciałabym zapytać pana ministra, czy obecne kierownictwo resortu miało już czas i możliwość zapoznania się z protokołem NIK, który zajmował się sprawami wydawania zezwoleń na import, kontroli przestrzegania tego, czego dotyczyły te zezwolenia. Na przykład określone było miejsce uboju, a zwierzęta szły gdzie indziej, albo transport miał być tranzytowy, a lądował w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#PosełMariaStolzman">Chciałabym się dowiedzieć, czy resort ma zamiar wyciągnąć konsekwencje na podstawie tego raportu NIK, bardzo wszechstronnie ujmującego zagadnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie ministrze, mówił pan o pewnych warunkach przedmiotowych odpraw na przejściach granicznych. Chciałbym zapytać o inne parametry, mianowicie czy służby odpowiedzialne za odprawy dysponują odpowiednią kadrą, a w aspekcie ilościowym i bazą osobową, co wiąże się przecież ze skutecznością działań tych służb.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#PosełWładysławAdamski">I kolejne pytanie: Czy są już zagwarantowane wystarczające środki finansowe na zmianę obecnej sytuacji?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełSiergiejPlewa">Siergiej Plewa, SLD. Na jakich, panie ministrze, przejściach ze Wschodem są możliwe tego rodzaju kontrole?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-166.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy jeszcze ktoś pragnie zadać pytanie?</u>
          <u xml:id="u-166.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Nikt się nie zgłasza.</u>
          <u xml:id="u-166.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Odpowiadam na pytania, zadane przez koleżanki i kolegów. Dlaczego uruchamia się transport samochodowy, jeżeli nie ma do tego warunków? Komunikuję, że wynikało to z konieczności doraźnego rozładowania kolejek. Niemniej w tej chwili decyzje, które zostały podjęte, spowodują, że na przejściach, o których mówiłem, będzie transport całodobowy. I sądzę, że takiego niebezpieczeństwa nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Natomiast jeżeli chodzi o drugie pytanie - o parametry i o to, czy mamy służby i pieniądze. Otóż zarówno Ministerstwo Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, jak i wojewodowie województw ościennych wystąpili o pieniądze. I tutaj muszę powiedzieć, że od nas zależy w tym wypadku decyzja: od koleżanek i kolegów posłów decydujących o ustawie budżetowej, a następnie od rządu wykonującego te decyzje. W tej chwili nie mogę powiedzieć, w jakiej mierze te decyzje w ustawie budżetowej będą zatwierdzone. O tym, jak powiedziałem, będziemy mogli poinformować państwa później, i to uczynimy.</u>
          <u xml:id="u-167.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Co się tyczy służb, to mamy dostateczną ich liczbę. I tutaj nie ma obawy. Zaplecze sprzętowo-techniczne też nie stanowi problemu. Największym kłopotem jest infrastruktura. Niemniej w tej chwili większość wojewodów terenów przygranicznych podjęła działania zmierzające do rozbudowy lub powołania nowych przejść granicznych i ten problem w niedługim czasie powinien zostać częściowo rozwiązany, oczywiście w zależności od środków, którymi będą oni dysponowali.</u>
          <u xml:id="u-167.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Jeżeli chodzi o sprawę raportu NIK. Tak, ten raport jest mi znany zarówno jako posłowi sejmowej komisji rolnictwa, jak i pracownikowi resortu. I muszę powiedzieć, że bez względu na to, jakie stanowisko zajmie sejmowa komisja rolnictwa, podejmiemy działania zapobiegające tym wszystkim nieprawidłowościom, które zostały ujawnione. I tutaj pani poseł ma rację, ponieważ rzeczywiście miały miejsce takie kombinacje - można by to tak nazwać w skrócie - mam na myśli omijanie lub próby obejścia przepisów.</u>
          <u xml:id="u-167.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieRolnictwaiGospodarkiŻywnościowejRyszardSmolarek">Jeżeli chodzi o ostatnie pytanie kolegi, o to, na których przejściach granicy wschodniej jest możliwa kontrola, to odpowiedzi udzielimy na piśmie, ponieważ w tej chwili nie jestem dostatecznie w tej sprawie poinformowany, a nie chciałbym dawać nieprecyzyjnej odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-168.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Andrzej Aumiller, Unia Pracy. Zapytanie w sprawie częściowej waloryzacji wkładów pieniężnych przekazanych spółdzielniom mieszkaniowym przez przyszłych lokatorów - do ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa oraz ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-168.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Odpowiada pani minister gospodarki przestrzennej i budownictwa Barbara Blida.</u>
          <u xml:id="u-168.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę o zadanie pytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Do biura poselskiego Unii Pracy w Poznaniu zgłaszają się obywatele z następującymi problemami. W latach siedemdziesiątych, będąc członkami spółdzielni mieszkaniowych, otrzymywali z zakładu pracy pożyczki na uzupełnienie wkładu mieszkaniowego do wymaganej wówczas pełnej wysokości. Kwoty te były przekazywane przez zakłady bezpośrednio na konto spółdzielni mieszkaniowych. Pożyczki spłacali członkowie spółdzielni również w latach siedemdziesiątych. Obecnie pojawiły się możliwości uzyskania przez te osoby mieszkań, jednak kwoty przyznawane jako uzupełnienie wkładów mieszkaniowych nie ulegają żadnej waloryzacji, a jedynie zwykłemu oprocentowaniu.</u>
          <u xml:id="u-169.1" who="#PosełAndrzejAumiller">Czy pan minister finansów przewiduje rozwiązanie tego problemu, choćby przez podjęcie decyzji co do częściowej waloryzacji wskazanych wkładów? Znajdują się one, co prawda, na kontach spółdzielni, lecz zostały spłacone przez członków spółdzielni mieszkaniowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">Panie Marszałku! Panie Pośle! Szanowni Państwo! Do końca 1980 r. pożyczki, jakie otrzymywali członkowie spółdzielni mieszkaniowych z zakładów pracy na uzupełnienie wkładu mieszkaniowego, były przekazywane na rachunek spółdzielni mieszkaniowych pomimo braku perspektyw na otrzymanie w najbliższym czasie mieszkań przez zainteresowanych. Pożyczki te wtedy podlegały zwykłemu oprocentowaniu. Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie funduszu mieszkaniowego z 1981 r., opublikowane w DzU nr 21 w poz. 109, zdyscyplinowało działania, wzięto pod uwagę te nieprawidłowości, i wprowadziło zasadę, że pożyczki udzielone z zakładowego funduszu mieszkaniowego mogą być przekazywane przez zakład pracy dopiero w okresie uzyskiwania przez pożyczkobiorcę mieszkania spółdzielczego, a więc w okresie, gdy środki te mogą być zaangażowane zgodnie z przeznaczeniem. Ponadto od początku 1982 r. wkłady mieszkaniowe i budowlane spółdzielni, oprócz zwykłego oprocentowania, mogły być lokowane korzystnie przez spółdzielnie mieszkaniowe na wyodrębnionych rachunkach lokat terminowych w bankach i można było uzyskiwać w ten sposób podwyższone oprocentowanie na warunkach określanych przez banki dla analogicznych terminowych wkładów oszczędnościowych. Wynikało to z uchwały Rady Ministrów z 20 stycznia 1982 r., opublikowanej w MP nr 3 poz. 13. Uzyskiwane kwoty oprocentowania przeznaczone być powinny na zwiększenie wkładów, stanowiąc tym samym częściową ich waloryzację. Odpowiednie ulokowanie omawianych pożyczek, jak i dysponowanie nimi, leżą w gestii spółdzielni mieszkaniowych. Zasady te były określone w piśmie okólnym nr 5 Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego z dnia 28 maja 1982 r. Z opisanego przez pana posła Aumillera przykładu wynika, że spółdzielnia mieszkaniowa nie wykorzystała stworzonych na początku 1982 r. możliwości lokowania wkładów mieszkaniowych i budowlanych na długoterminowych rachunkach bankowych, co właśnie pozwoliłoby na częściową waloryzację tych wkładów. W tej sytuacji z prawdziwą przykrością muszę stwierdzić, że roszczenia z tego tytułu powinny być - czy mogą być - kierowane wyłącznie pod adresem zainteresowanej spółdzielni mieszkaniowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Są dodatkowe pytania.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełAndrzejAumiller">Czy mógłbym dostać na piśmie tę odpowiedź, bo to by mi pozwoliło...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">Oczywiście, przekażę to.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Aumiller: Dziękuję.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Są dalsze pytania.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#PosełSiergiejPlewa">Pani minister, nie wiem, jakiej ekipy pani broni, bo do roku 1981 był zakaz ministra finansów przelewania tych pieniędzy na książeczki mieszkaniowe. W większości były to pieniądze spłacone przez spółdzielców. Proszę sobie wyobrazić, na czym ma polegać otarcie łez takiego pana: w latach siedemdziesiątych dostał 20 tys. pożyczki, którą od 1982 r. można było włożyć na terminową lokatę i zwaloryzować - teraz starczy mu to na dwie paczki papierosów. Nie można zwalać winy na spółdzielnie - przepraszam, panie marszałku, za przedłużanie - nie można publicznie zwalać winy na kogoś, kto nie jest winien. Spółdzielczość mieszkaniowa to jest poważna liczba ludzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">Na nikogo, panie pośle, nie zwalam winy. Natomiast gdybyśmy policzyli, o ile mogłaby wzrosnąć ta kwota, gdyby w 1982 r. przekazano ją jako lokatę terminową... Mamy rok 1993. Przypuszczam, że ta kwota waloryzacji byłaby niebagatelna. Może pan minister finansów jeszcze by cokolwiek dopowiedział. Mnie trudno jest przyjmować w tej chwili odpowiedzialność za lata osiemdziesiąte, siedemdziesiąte i wcześniejsze. Przepraszam bardzo, ostatnie cztery lata wprowadziły takie zamieszanie w spółdzielczości, że uporanie się z problemami powstałymi w ciągu tych lat wymaga olbrzymiego zaangażowana środków budżetowych. Nie jestem w stanie w tej chwili określić, czy będzie nas stać na wrócenie do spraw jeszcze z lat siedemdziesiątych czy osiemdziesiątych w momencie, kiedy spółdzielnie mieszkaniowe, mając możliwość ulokowania pieniędzy i w jakiś sposób bronienia spraw spółdzielców, nie zrobiły tego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie pośle, jest to niemożliwe, ale zapytam pana ministra finansów, czy zamierza uzupełnić tę wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-179.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę potwierdzić to, co pani minister powiedziała, uzupełniając, że ani Ministerstwo Finansów, ani rząd, ani minister budownictwa nie regulują sprawy przekazywania środków z pożyczek. W latach osiemdziesiątych spółdzielnie miały całkowitą swobodę. Było rzeczą jasną, że zależy to od spółdzielni i od jej członków. Nie mamy też możliwości wracania do lat siedemdziesiątych - mimo że są tego typu sytuacje - dlatego że po prostu musielibyśmy wrócić do wszystkich tego typu rozwiązań. W naszej ocenie jest to po prostu niemożliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie ministrze, proszę pozostać, ponieważ to było pytanie do dwóch ministrów.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#PosełSiergiejPlewa">Panie ministrze, pan dobrze o tym wie, że był wydany przez ministra finansów zakaz przelewania tych pieniędzy pożyczkowych z kont spółdzielni na książeczki mieszkaniowe, gdzie byłyby waloryzowane. Absolutnie nie domagam się, żeby wracać do lat siedemdziesiątych, ale trzeba ludziom powiedzieć prawdę, trzeba powiedzieć, że to był błąd.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieFinansówRyszardPazura">Dziękuję za wypowiedź panu posłowi. Mówię tak, jak rzeczy się mają, po prostu. Nic więcej nie mam do dodania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Czyli pan minister powiedział prawdę.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Przejdziemy do następnego zapytania, ale przedtem mam naprawdę gorącą prośbę. Proszę państwa, musimy przestrzegać regulaminu Sejmu. Jeżeli chcecie państwo składać oświadczenia, to macie taką możliwość przy końcu dnia. Inaczej to ogromnie komplikuje obrady i ministrowie znajdują się w kłopotliwej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę, zapytanie w sprawie bezpłatnych przejazdów dla dzieci i młodzieży dotkniętych inwalidztwem do ministra edukacji narodowej zada pan poseł Krzysztof Wiecheć, Unia Pracy. Odpowiada podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej pani Danuta Grabowska.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Panie Marszałku! Pani Minister! Na mocy ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne zostali pozbawieni prawa do bezpłatnych przejazdów z miejsca zamieszkania do szkoły, przedszkola, ośrodka rehabilitacji lub leczniczego i z powrotem. Młodzież ta może korzystać jedynie z 50% ulgi przy tych przejazdach. Problem stale rosnących kosztów dojazdu, wynikających z sukcesywnego wzrostu cen biletów PKP i PKS, dotyka szczególnie młodzież uczącą się w szkołach specjalnych. Szkoły specjalne zlokalizowane są na ogół w miastach wojewódzkich i siedzibach byłych powiatów, co powoduje, że do poszczególnych szkół młodzież niepełnosprawna dojeżdża z odległych miejscowości. Rodzice dzieci dotkniętych inwalidztwem lub niepełnosprawnych ponoszą obok wydatków związanych z nauką także inne bardzo znaczne koszty - koszty leczenia i rehabilitacji. Niejednokrotnie sytuacja taka występuje w rodzinach wielodzietnych.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#PosełKrzysztofWiecheć">Pragnę zwrócić się do pani minister z uprzejmym pytaniem: Czy widzi pani możliwość wykupienia uprawnień do bezpłatnych przejazdów dla uczniów szkół specjalnych?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Chciałam bardzo serdecznie podziękować panu posłowi za to zapytanie, ponieważ rzeczywiście dotyka ono bardzo bolesnego problemu w oświacie. Otóż ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r., a więc uchwalona przez Sejm I kadencji, o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego: kolejowego i autobusowego (opublikowana w DzU nr 54 poz. 254) zapewnia dzieciom i młodzieży dotkniętym inwalidztwem lub niepełnosprawnym ulgę 50% przy przejazdach środkami transportu kolejowego i autobusowego na trasie z miejsca zamieszkania do szkoły, przedszkola, ośrodka rehabilitacji lub leczniczego i z powrotem. Do dnia wejścia w życie tej ustawy, tj. do 1 stycznia 1993 r., dzieci i młodzież niepełnosprawne, realizujące obowiązek szkolny w szkołach specjalnych, oraz ich opiekunowie korzystali z uprawnienia do bezpłatnych przejazdów kolejowych i autobusowych na trasie: miejsce zamieszkania - szkoła. Uprawnienie to zostało wprowadzone ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (opublikowaną w DzU nr 95 poz. 425 z późniejszymi zmianami). Miała ona na celu zrównanie szans edukacyjnych wszystkich dzieci, zwłaszcza dzieci niepełnosprawnych. Z jednej strony bowiem państwo nakłada na dzieci i młodzież niepełnosprawną obowiązek szkolny, z drugiej zaś często nie jest w stanie zapewnić im możliwości jego realizacji w miejscu zamieszkania. Dla rodziców oznacza to konieczność ponoszenia dodatkowych, częstokroć wysokich, kosztów związanych z dowożeniem dzieci do szkół specjalnych.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Z dniem wejścia w życie ustawy z 20 czerwca 1992 r. powyższe uprawnienie zostało zniesione. Ustawa, jak wspomniałam na wstępie, dzieciom i młodzieży dotkniętym inwalidztwem lub niepełnosprawnym przyznała ulgę 50%. Bezpłatne przejazdy transportem kolejowym i autobusowym utrzymała jedynie w stosunku do opiekunów towarzyszących w podróży takim dzieciom i młodzieży. Zniesione ustawą z 1992 r. uprawnienia, a zatem również i uprawnienia do bezpłatnych przejazdów, mogą być przedmiotem wykupu. I tutaj powstaje problem, który wynika z kosztów. Odniosę się do niego na zakończenie wystąpienia. Najwłaściwszą drogą dającą pełną gwarancję realizacji tego uprawnienia i prowadzącą do objęcia bezpłatnymi przejazdami dzieci oraz młodzieży niepełnosprawnych, byłaby, naszym zdaniem, zmiana ustawy z dnia 20 czerwca o uprawnieniach i przejazdach ulgowych.</u>
          <u xml:id="u-188.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">W związku z tym chciałabym uprzejmie poinformować pana posła i Wysoką Izbę, iż podjęte zostały prace nad nowelizacją tej ustawy. Przygotowywany przez resort transportu i gospodarki morskiej projekt zmiany ustawy przewiduje właśnie m.in. wprowadzenie uprawnień do bezpłatnych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego dla dzieci i młodzieży dotkniętych inwalidztwem lub niepełnosprawnych. Projekt ten już był opiniowany wstępnie w naszym resorcie, i - jak pan poseł się domyśla - został przyjęty bardzo dobrze i oceniony, oczywiście, pozytywnie, uzyskał pełną naszą aprobatę. Przy tej okazji zwracam się do Wysokiej Izby z prośbą o życzliwość, gdy tylko projekt trafi do Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-188.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Co można zrobić w tej chwili? Można te uprawnienia wykupić, trzeba jednak podejść do tego bardzo indywidualnie. Rodzice dzieci niepełnosprawnych są na ogół w dosyć trudnej sytuacji. Często są to dzieci z rodzin wielodzietnych, bywa, że są to również dzieci z rodzin patologicznych - choć oczywiście nie wszystkie i generalizować nie wolno. Dziękuję więc jeszcze raz panu posłowi za to zapytanie. Zwrócimy się do kuratorów oświaty i wychowania, aby mimo skromnych budżetów, bo takie są, starali się w miarę możliwości taką pomoc stosować, korzystając z różnych środków - nie tylko kuratoryjnych, ale także tych, którymi dysponują komitety rodzicielskie czy inne. Uważamy jednak, że najlepiej byłoby, aby wszystkie dzieci niepełnosprawne to uprawnienie miały przywrócone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Są jednak zapytania dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#PosełJolantaBanach">Pani minister, pytanie również dotyczy ulg przejazdowych dla młodzieży uczącej się, chodzi mi o słuchaczy szkół pomaturalnych, którzy do tej pory nie korzystali z żadnych ulg przejazdowych, w sytuacji kiedy studenci, oczywiście na starych zasadach, mieli prawo do 50% zniżki.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#PosełJolantaBanach">Czy pani minister wiadomo coś w tej sprawie, czy szkoły pomaturalne zwracały się z prośbą o interwencję? Jeżeli tak, to jak sprawa została załatwiona?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-191.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#PosełWładysławAdamski">Pani minister, być może to pytanie powinienem zadać ministrowi finansów, ale mimo wszystko pozwolę sobie je postawić. Chcę mianowicie spytać, jaka liczba dzieci skorzystałaby z bezpłatnych przejazdów, gdyby wprowadzić powyższe rozwiązania proponowane w pytaniu, i - co się z tym nieodłącznie wiąże - jakie wiązałyby się z tym wówczas wydatki z budżetu?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-193.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Odpowiadam na pytanie pierwsze. Do tej pory szkoły pomaturalne, przynajmniej zgodnie z moimi informacjami na dzień dzisiejszy, nie zwracały się do resortu w tej sprawie i nie prosiły o regulowanie tej kwestii. Jeżeli chodzi o szkoły pomaturalne, to problem jest znacznie mniejszy. Na ogół większość młodzieży ma je w miejscu zamieszkania, choć oczywiście są szkoły specjalistyczne, do których uczęszcza młodzież z całego województwa.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Dziękuję bardzo za uwagi, odnotuję je i zainteresuję się tą kwestią.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Jeżeli natomiast chodzi o dzieci ze szkół specjalnych, to tam dzieci są w internatach. Przykładem takich szkół mogą być szkoły branżowe. Mówię tu o szkołach dla dzieci na przykład niedosłyszących czy w ogóle głuchych, dla dzieci niedowidzących i ociemniałych. Tam na ogół dzieci w większości są w internatach i problem ten nie jest tak dotkliwy.</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Największy problem dotyczy dzieci, które na przykład są dowożone do szkół życia. Często są to dzieci w znacznym stopniu upośledzone i w szkołach są one przygotowywane do życia w ten sposób, by po prostu były w stanie wykonać najprostsze czynności życiowe. W tym wypadku problem dojazdu jest istotny.</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#PodsekretarzStanuwMinisterstwieEdukacjiNarodowejDanutaGrabowska">Musiałabym mieć przed sobą dane dotyczące liczby tych dzieci. W tej chwili tego typu danymi nie dysponuję, ale zrobimy taki rachunek, ponieważ jest on dla nas interesujący. Podejrzewam jednak, że kwoty byłyby znaczne, zważywszy, że przecież permanentnie drożeją bilety i w miarę, jak one drożeją, ten problem dla rodzin narasta. Dlatego właśnie uważam, że mimo wszystko najskuteczniejszy, najlepszy byłby powrót do tego uprawnienia, uprościłoby to sprawę: miałoby dziecko legitymację szkolną i na tej podstawie by dojeżdżało. Często różnego rodzaju upośledzenia są widoczne, ale bywa, że nie są, i w związku z tym legitymacja szkolna dawałaby te uprawnienia, które ułatwiłyby dojazdy do szkół.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję, pani minister.</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie pośle, panowie posłowie, jest mi bardzo przykro, ale czas minął.</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Siergiej Plewa z SLD w sprawie jednoznacznego określenia zasad wypłaty premii gwarancyjnych z książeczek mieszkaniowych - do prezesa Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowiada minister gospodarki przestrzennej i budownictwa pani Barbara Blida.</u>
          <u xml:id="u-195.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#PosełSiergiejPlewa">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sprawie rozporządzenia Rady Ministrów z 22 czerwca 1993 r. były już dwie interpelacje z Sejmu i ja osobiście występowałem do ministra finansów z wnioskiem w tej kwestii w imieniu spółdzielni mieszkaniowych.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#PosełSiergiejPlewa">Odpowiedzi są bardzo grzeczne, ale nic nie wnoszą. I myślę, że to rozporządzenie, które było wydane jeszcze przez rząd poprzedni, jest komentowane w starym stylu. W art. 3 pkt 1 mówi się o możliwości likwidacji książeczki mieszkaniowej w wypadku kupna mieszkania w budynku wielorodzinnym, natomiast pkt 4 w tym samym artykule odnosi się do możliwości zlikwidowania książeczki mieszkaniowej przy zaawansowaniu 20% własnych środków w budownictwie wielorodzinnym. I tu poróżniono dwie grupy społeczne.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#PosełSiergiejPlewa">Czy można prosić o zinterpretowanie pkt. 1 tego artykułu w odniesieniu do pkt. 4?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">Panie Marszałku! Panie Pośle! W rozporządzeniu Rady Ministrów z 22 czerwca 1993 r. dopuszczono możliwość naliczania premii gwarancyjnej między innymi w wypadku otrzymania przydziału mieszkania spółdzielczego lub zakupu mieszkania od spółki bądź innego inwestora. W przypadku nabycia własności lokalu mieszkalnego uzyskanego w drodze budowy lub nadbudowy budynku, bądź przebudowy pomieszczeń niemieszkalnych na cele mieszkalne przyznanie premii gwarancyjnej nie może nastąpić w trakcie budowy mieszkania lub adaptacji pomieszczeń niemieszkalnych, co w wielu przypadkach przekreśla możliwość uzyskania w ten sposób mieszkań przez zainteresowane osoby, z uwagi na brak własnych środków finansowych.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">Rozporządzenie dopuszcza również naliczanie premii gwarancyjnej w przypadku budowy domu jednorodzinnego, kiedy budowa ta jest już zaawansowana, po pokryciu jej kosztów w 20% ze środków własnych.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">W związku z zapytaniem pana posła Plewy uprzejmie informuję, że widzę konieczność nowelizacji w pierwszej kolejności tego rozporządzenia w odniesieniu do członków spółdzielni mieszkaniowych, którzy budują budynki mieszkalne z własnych wkładów, bez zaciągania kredytów w bankach, gdyż w tego rodzaju przypadkach wcześniejsze uzyskanie premii gwarancyjnej może dla nich stanowić znaczącą pomoc we wnoszeniu własnych wkładów. Ponadto premia może być przekazana bezpośrednio na konto spółdzielni.</u>
          <u xml:id="u-198.3" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">Bardziej skomplikowaną sprawą jest np. wcześniejsze uzyskanie premii gwarancyjnej przez wykonujących nadbudowy i adaptacje strychów w mieszkaniach komunalnych bądź zakładowych lub przez kupujących mieszkania, gdyż wcześniej uzyskana premia może być wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem, bez możliwości wyegzekwowania jej zwrotu w przypadku rezygnacji z zakupu mieszkania.</u>
          <u xml:id="u-198.4" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa przygotowało nowelizację omawianego rozporządzenia, w której przewidziano możliwość naliczenia i wypłaty premii gwarancyjnej w przypadku:</u>
          <u xml:id="u-198.5" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">— gdy posiadacz książeczki mieszkaniowej jest zobowiązany do wniesienia wkładu własnego w związku z ubieganiem się o spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, bądź też przed zamierzonym nabyciem domu jednorodzinnego budowanego przez inne podmioty gospodarcze;</u>
          <u xml:id="u-198.6" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">— gdy zaawansowanie robót przy budowie lub nadbudowie budynku, albo przebudowie pomieszczeń niemieszkalnych na cele mieszkalne wynosi co najmniej 20%.</u>
          <u xml:id="u-198.7" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">A więc pozytywne załatwienie wniosku pana posła wymaga nowelizacji rozporządzenia Rady Ministrów z 22 czerwca 1993 r. w sprawie określenia zasad wypłaty premii gwarancyjnych obowiązującego od 1 października 1993 r. W tej sprawie do resortu kierowanych jest wiele interwencji. Były interpelacje składane między innymi przez pana posła Bilińskiego i przez pana posła Adamskiego. Chcę zapewnić panów posłów, że w najbliższym czasie będą prowadzone uzgodnienia z Ministerstwem Finansów w celu pozytywnego rozwiązania tego problemu.</u>
          <u xml:id="u-198.8" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">Pragnę się również odnieść do komentarza pana posła co do starego stylu i kontynuowania pewnych starych nawyków. Chcę powiedzieć, panie pośle, że w 1993 r. w budżecie państwa na premie gwarancyjne zaawizowane były środki w wysokości 2,6 bln zł, natomiast na rok 1994 budżet państwa przewiduje 7 bln zł na te cele, a więc chyba jednak jest jakiś postęp.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy są dodatkowe pytania?</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo, autor zapytania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełSiergiejPlewa">Pani minister, nie kierowałem tej uwagi do pani minister, bo odpowiedzi udzielało Ministerstwo Finansów. Dziękuję serdecznie. Odpowiedź jest absolutnie wystarczająca, przynajmniej dla mnie, i z przyjemnością poinformuję o tym spółdzielców.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Pan poseł Kazimierz Pańtak, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełKazimierzPańtak">Pani minister, czy w projekcie nowelizacji tego rozporządzenia z 22 czerwca br. przewidziano możliwość wypłaty premii gwarancyjnej w przypadku zakupu nieruchomości na raty? Jedna z mieszkanek Zielonej Góry wpłaciła 40% ceny nieruchomości, obejmuje w użytkowanie mieszkanie w styczniu przyszłego roku, a własność zostanie przeniesiona po spłaceniu całej kwoty. Będzie to trwało 16 lat. W obecnym brzmieniu rozporządzenie nie daje możliwości wypłaty premii gwarancyjnej. Czy projektowana zmiana tego rozporządzenia przewiduje taką możliwość, bo uważam, że jest słuszne, aby ta osoba otrzymała premię gwarancyjną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę bardzo, pani minister.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#MinisterGospodarkiPrzestrzennejiBudownictwaBarbaraBlida">Mogę powiedzieć tylko tyle, że weźmiemy to pod uwagę przy negocjacjach z Ministerstwem Finansów, ponieważ nie wszystkie sytuacje są nam w tej chwili znane. Chętnie skorzystam z tego, co pan poseł zasygnalizował, przy negocjowaniu treści nowelizacji rozporządzenia z Ministerstwem Finansów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję pani minister.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Pani poseł Jolanta Banach, Sojusz Lewicy Demokratycznej, skieruje zapytanie do ministra obrony narodowej w sprawie ulg w opłatach za przejazdy PKP i PKS dla emerytów i rencistów wojskowych.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Odpowiada sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej pan Mirosław Milewski.</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę o pytanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełJolantaBanach">Panie Marszałku! Na podstawie art. 49 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin emerytom wojskowym i rencistom przysługiwało prawo do korzystania z 50% ulgi w przejazdach koleją i autobusami PKS. Z analogicznych uprawnień korzystali zawodowi żołnierze służby czynnej. I o ile ci ostatni mają obecnie prawo do przejazdów bezpłatnych, o tyle emeryci wojskowi utracili prawo do ulgi, której zapis zawarty jest w ciągle jeszcze obowiązującej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełJolantaBanach">W związku z tym pytam: Czy Ministerstwo Obrony Narodowej zamierza wymienionym świadczeniobiorcom wykupić zniżkę na przejazdy koleją i autobusami PKS?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę pana ministra o odpowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejJerzyMilewski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Może najpierw małe sprostowanie. Mirosław Milewski to był ktoś inny i kiedy indziej, ja mam na imię Jerzy.</u>
          <u xml:id="u-208.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejJerzyMilewski">W związku z zapytaniem pani posłanki Jolanty Banach, dotyczącym możliwości wykupienia uprawnień do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu kolejowego dla emerytów i rencistów wojskowych, pragnę wyjaśnić w imieniu resortu, co następuje:</u>
          <u xml:id="u-208.2" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejJerzyMilewski">Zgodnie z art. 49 ustawy z 16 grudnia 1972 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin emerytom i rencistom wojskowym oraz ich małżonkom, a także wdowom po żołnierzach zawodowych uprawnionym do rent rodzinnych przysługiwały ulgi w opłatach za przejazdy państwowymi środkami komunikacji. Stan ten obowiązywał do końca 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-208.3" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejJerzyMilewski">Od 1 stycznia 1993 r. ustawą z dnia 20 czerwca 1992 r., o której tutaj już była mowa, o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, przepis art. 49 wojskowej ustawy emerytalnej został uchylony. Ta nowa ustawa zlikwidowała wszelkie uprawnienia do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, przewidziane w dotychczasowych przepisach oraz w postanowieniach układów zbiorowych pracy. Prawo do ulgowych przejazdów środkami PKP i PKS utracili zatem pracownicy i emeryci wszystkich grup zawodowych, z wyjątkiem nauczycieli, którym jednak ograniczono zakres zniżek.</u>
          <u xml:id="u-208.4" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejJerzyMilewski">Jednocześnie, na podstawie tej ustawy, emeryci i renciści, w tym również wojskowi oraz ich współmałżonkowie, na których pobierane są dodatki rodzinne, nabyli prawo do dwóch przejazdów w roku z ulgą 50% środkami publicznego transportu kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych.</u>
          <u xml:id="u-208.5" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejJerzyMilewski">Ponadto stworzono możliwości wykupu uprawnień zniesionych na mocy powyższej ustawy przez poszczególne resorty dla swoich pracowników. Z możliwości tej skorzystał w br. także resort obrony narodowej. Za podjęciem takiej decyzji przemawiała jednak nie chęć utrzymania dotychczasowych przywilejów osobowych, lecz rachunek ekonomiczny resortu. Mianowicie, za wykupione uprawnienia kadry i pracowników resort obrony narodowej zapłacił z funduszu płac, kosztem ograniczenia podwyżek - 145 mld zł, natomiast z uwagi na dużą liczbę przejazdów służbowych oszczędności z tego tytułu wyniosą tyle, ile różnica między 160 mld zł a 145 mld zł. Mówiąc wyraźnie: gdyby nie wykupiono tych ulg, resort musiałby zapłacić za przejazdy służbowe 160 mld zł, natomiast koszt wykupu wyniósł tylko 145 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-208.6" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejJerzyMilewski">Ze względu na ograniczony budżet resortu obrony narodowej w 1994 r. oraz zaproponowaną przez Dyrekcję Generalną PKP znaczną podwyżką cen biletów nie podjęto jeszcze decyzji o zakresie wykupu przedmiotowych uprawnień dla żołnierzy i pracowników wojska w przyszłym roku. Jeżeli chodzi o emerytów i rencistów wojskowych, to z przykrością muszę stwierdzić, że w obecnym stanie prawnym nie ma możliwości wykupienia dla tej grupy uprawnień do ulgowych przejazdów środkami państwowego transportu zbiorowego. Uprawnień takich nie mają w naszym państwie również pozostali emeryci i renciści. Zdaję sobie sprawę, że cofnięcie uprawnień do ulgowych przejazdów dla emerytów i rencistów wojskowych, jak również wprowadzenie odpłatności za leki pogorszyło już i tak trudną sytuację materialną tej grupy, wynikającą z braku rewaloryzacji ich świadczeń. Mamy jednak głęboką nadzieję, że proces legislacyjny uchwalonej 10 grudnia tego roku przez Wysoką Izbę nowej ustawy emerytalnej dla wojska zostanie szybko zakończony i przyczyni się to do pewnej poprawy sytuacji emerytów i rencistów wojskowych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie ministrze, będą jeszcze zapytania dodatkowe.</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Panie ministrze, przecież ustawa z czerwca 1992 r. o ograniczeniu czy też zlikwidowaniu uprawnień do przejazdów bezpłatnych nałożyła na rząd, na resorty branżowe, obowiązek wszczęcia negocjacji z przedstawicielstwami tych instytucji w sprawie dalszego funkcjonowania ulg. Czy resort obrony narodowej prowadził takie negocjacje i dlaczego ministerstwo jakby kontynuowało linię polityczną innych resortów, dyskryminując grupę swoich byłych funkcjonariuszy przez ograniczenie ich uprawnienia wynikającego z tzw. prawa nabytego?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Czy są jeszcze zapytania?</u>
          <u xml:id="u-211.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę, pan poseł Janusz Onyszkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełJanuszOnyszkiewicz">Chciałbym zapytać, czy resort przewiduje wykupienie bezpłatnych przejazdów dla żołnierzy służby zasadniczej, ponieważ swego czasu wydawało się to rzeczą bardzo istotną.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-213.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę pana ministra.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejJerzyMilewski">W sprawie emerytów mogę tylko panu posłowi powiedzieć, że spróbujemy dokładniej odpowiedzieć indywidualnie, natomiast chciałbym zwrócić uwagę na fakt, że liczebność Wojska Polskiego wynosi około 250 tys. osób, emerytów i rencistów zaś jest w przybliżeniu tylko dwukrotnie mniej, a więc są to kolosalne obciążenia finansowe.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#SekretarzStanuwMinisterstwieObronyNarodowejJerzyMilewski">Jeśli chodzi o możliwości wykupienia biletów zarówno dla żołnierzy poborowych, jak i zawodowych, w tej chwili w resorcie jeszcze nie zostały podjęte decyzje, dlatego że nie jest nam znany do końca budżet dla wojska, który - mamy nadzieję, że niedługo - Wysoka Izba będzie uchwalać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu ministrowi i równocześnie przepraszam pana za tę przykrą pomyłkę z imieniem.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#komentarz">(Poseł Jolanta Banach: Panie marszałku...)</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Pani poseł, przykro mi, spóźniła się pani.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Czas przeznaczony na zapytania został wyczerpany, kończymy więc rozpatrywanie tego punktu porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę o komunikaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#SekretarzPosełRenataSzynalska">Wspólne posiedzenie Komisji: Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa; Systemu Gospodarczego i Przemysłu; Samorządu Terytorialnego oraz Ustawodawczej - zespół posła Janusza Szymańskiego - odbędzie się o godz. 18.30 w sali kolumnowej. Materiały znajdują się w skrytkach.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#SekretarzPosełRenataSzynalska">10 minut po ogłoszeniu przerwy odbędzie się zebranie Klubu Parlamentarnego Unia Pracy w sali klubu.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#SekretarzPosełRenataSzynalska">Zebranie Klubu Parlamentarnego Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform odbędzie się zaraz po ogłoszeniu przerwy w sali nr 13.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Ogłaszam przerwę do godz. 17.30.</u>
          <u xml:id="u-217.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 16 min 57 do godz 17 min 35)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Powracamy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie komisji z wykonania budżetu państwa, z realizacji polityki pieniężnej oraz z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-218.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Kontynuujemy dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-218.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie głos zabierze pan poseł Jerzy Szmajdziński z SLD. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Waldemar Michna, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PosełJerzySzmajdziński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mówimy dzisiaj o bardzo trudnym roku 1992, w którym prowadzona była niezwykle restrykcyjna polityka państwa wobec całej infrastruktury społecznej. Poziom wydatków, ich udział w produkcie narodowym, postawił nas w szeregu najbardziej zacofanych krajów świata. Nauka, oświata, ochrona zdrowia, kultura to dziedziny, które mają istotne osiągnięcia, i dlatego Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej nie akceptowała takiej polityki gospodarczej i takiego budżetu, które ten dorobek niweczyły, a polską inteligencję skazywały na wybór między wegetacją a emigracją.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#PosełJerzySzmajdziński">Wysoka Izbo! Dokonano dotkliwych cięć w budżecie obrony narodowej. Był to kolejny, szósty rok spadku nakładów na siły zbrojne; ich udział w produkcie krajowym brutto zmniejszył się do poziomu niewiele przekraczającego 2%, a tylko poziom 3-procentowy gwarantuje utrzymanie dotychczasowego stanu sił zbrojnych, w tym obecnego potencjału sprzętu bojowego. Tak drastyczny spadek wydatków budżetowych spowodował głębokie niedoinwestowanie sił zbrojnych, obniżenie ich gotowości bojowej i mobilizacyjnej, ograniczenie procesu szkolenia oraz znaczące redukcje stanów osobowych. Towarzyszyła temu również frustracja kadry wynikająca ze spadku realnych uposażeń, a także z braku perspektyw mieszkaniowych czy możliwości uzyskania pracy po zakończeniu służby (bezrobocie wśród rezerwistów, zależnie od regionów, osiągało nawet 60%). Niedostatek środków finansowych powodował, że tylko około 20% jednostek zmechanizowanych i pancernych było w stanie przystąpić do natychmiastowego wykonywania zadań bojowych. Pozostałe mogły osiągnąć zdolność do działań dopiero w ciągu kilku lub kilkunastu dni, po mobilizacyjnym rozwinięciu i zgraniu bojowym.</u>
          <u xml:id="u-219.2" who="#PosełJerzySzmajdziński">Wysoka Izbo! Mówiąc o roku 1992, nie można pominąć kwestii politycznych, ponieważ miały one wpływ na brak stabilizacji w pierwszej połowie roku, na poczucie braku pewności u inwestorów i przedsiębiorców. Był to burzliwy politycznie rok, w którym swoją rolę odegrał również pierwszy cywilny minister obrony narodowej. Optymiści sądzili, że spowoduje on, iż Sejm będzie w pierwszej kolejności miejscem debaty na temat polskiej doktryny obronnej, z której powinny wynikać konkretne i oczekiwane decyzje dotyczące m.in. sojuszów militarnych, współpracy wojskowej, strategii i taktyki działań obronnych, restrukturyzacji sił zbrojnych i Ministerstwa Obrony Narodowej, perspektyw przemysłu obronnego i lotniczego. Zamiast tego mieliśmy wielotygodniową „wojnę na górze”, którą wypowiedział minister obrony. Poległ na niej on sam, a kilka tygodni później, po wyczynach ministra spraw wewnętrznych, cały rząd Jana Olszewskiego. Sytuację w armii ustabilizowało nowe kierownictwo resortu obrony narodowej pod wodzą Janusza Onyszkiewicza. Ale był to dla sił zbrojnych rok stracony. Sejm rozpatrywał przedłożenia rządowe, które dotyczyły kultywowania tradycji, Dnia Wojska Polskiego, znaków sił zbrojnych i formuły przysięgi, a nie zajmował się innymi, bardzo ważnymi, zresztą do dziś nie uregulowanymi kwestiami, które wymagają nowelizacji ustawy o powszechnym obowiązku obrony, ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych czy o Agencji Mienia Wojskowego. Nie określono perspektyw przemysłu obronnego oraz nie zniesiono — mimo wielu dezyderatów, wniosków, interpelacji — ograniczeń w eksporcie broni, z wyjątkami wynikającymi z decyzji Rady Bezpieczeństwa ONZ. Nie stworzono mechanizmów prawno-ekonomicznych ułatwiających przejęcie i zagospodarowanie mienia po byłej armii radzieckiej. To, co było pozytywne, to spłacenie zobowiązań resortu obrony narodowej w stosunku do zakładów zbrojeniowych.</u>
          <u xml:id="u-219.3" who="#PosełJerzySzmajdziński">Wysoka Izbo! To, co było nie do zaakceptowania w działalności rządów w 1992 r., to maniera i arogancja, przekonanie, że przedkładane prowizorium, później projekt budżetu, a w listopadzie jego nowelizacja, są jedynie słusznymi rozwiązaniami. W efekcie kontynuowano bez zahamowań marsz w kierunku coraz głębszej recesji, większego bezrobocia, pauperyzacji społeczeństwa. Oba rządy łączyło jeszcze jedno. Otóż wspólnie z Międzynarodowym Funduszem Walutowym dokonały one bardzo istotnych dla budżetu i gospodarki ustaleń bez uprzedniego skonsultowania tych zamierzeń i ich konsekwencji z głównymi siłami politycznymi. Wysoka Izba podejmując decyzję o udzieleniu absolutorium powinna wziąć i te kwestie pod uwagę. Wyrażam jednocześnie przekonanie, że taki sposób kierowania państwem obcy będzie obecnemu rządowi.</u>
          <u xml:id="u-219.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Waldemar Michna, Polskie Stronnictwo Ludowe. Kolejnym mówcą będzie pan poseł Wojciech Arkuszewski, Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PosełWaldemarMichna">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę na wstępie podziękować posłowi Bugajowi za polemikę z posłem Frasyniukiem, w czasie której był uprzejmy poinformować Wysoką Izbę, że obecna sytuacja w dochodach rolnictwa indywidualnego upodobniła się do sytuacji z lat pięćdziesiątych. Ze swej strony chciałbym dodać, że wynikło to z faktu, iż w dość długim okresie tzw. terapii szokowej, obejmującej jeszcze częściowo 1992 r., rolnictwo musiało wziąć na siebie funkcję buforową w stosunku do wielu innych warstw ludności. To na przykład chłopi-robotnicy byli zwalniani z pracy w pierwszym rzędzie. Długo na rynki żywnościowe Polski wpływała praktycznie nieograniczona ilość żywności po cenach dumpingowych. Żadne inne towary płynące na polski rynek z importu nie były tak bardzo dotowane przez kraje eksportujące, jak właśnie artykuły żywnościowe. Wyeksportowana do Polski żywność była bowiem - i jest - w pewnym sensie produktem ubocznym działań dotyczących bezpieczeństwa żywnościowego i samowystarczalności żywnościowej krajów zamożnych. Kraje osłaniające samowystarczalność żywnościową utrzymują bowiem potencjał produkcyjny zabezpieczający dostatek żywności w roku nieurodzaju. Stąd w roku urodzaju, i roku średniego urodzaju, nadwyżki żywnościowe w krajach zamożnych mają częściowo charakter produkcji ubocznej. Dlatego są m.in. tak dotowane, dlatego ich import stanowi tak dotkliwą kwestię dla polskiego rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#PosełWaldemarMichna">Pragnę dodać, że w 1991 r. i w 1992 r. tylko od 7% do 10% indywidualnych gospodarstw rolnych odznaczało się reprodukcją rozszerzoną. Sytuacja ta dotychczas nie uległa zmianie. W 1992 r. rozpadły się struktury gospodarcze blisko połowy PGR - w kilku tysiącach wsi pozostały budynki i nie zagospodarowana ziemia. Odbudowa potencjału produkcyjnego zapewniającego samowystarczalność w latach średnich, i nieco gorszych od średnich, będzie wymagała dużych wysiłków całego społeczeństwa. Do tego będzie potrzebny consensus społeczny i wysiłek wsi i miasta.</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#PosełWaldemarMichna">Wysoki Sejmie! Dzisiaj nie jest moją intencją poruszanie spraw rolnictwa. Mam się dzisiaj wypowiedzieć w sprawach polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego i rządu w 1992 r. Na wstępie pragnę podkreślić, iż w pełni zgadzam się z tym, co powiedzieli w tej kwestii posłanka Ziółkowska, poseł Kaleta i poseł Stefaniuk. Chcę uniknąć powtarzania informacji i ocen, które wypowiedzieli w tej sprawie. Pragnę tylko przypomnieć to, co podkreśliła już posłanka Ziółkowska - że rząd i Narodowy Bank Polski były zobowiązane do kreacji pieniądza w takim wymiarze, aby zasoby pieniądza nie powodowały inflacji, ale i nie paraliżowały gospodarki z braku środków finansowych. W nawiązaniu do tego właśnie zobowiązania rządu i NBP pragnę dodać, że mimo wystąpienia już w 1990 r. i 1991 r. niedostatku pieniądza w gospodarce nie zmieniła się w 1992 r. filozofia jego kreacji. Kreacja pieniądza - już nawet po apogeum terapii szokowej lat 1990 i 1991 - była najczęściej proporcjonalna do inflacji, a często nawet nieco niższa niż inflacja. Natomiast we wzorcu zapotrzebowania na kreację pieniądza stanowiącym esencję polityki pieniężnej NBP nie uwzględniało się w 1992 r. tak ważnych zjawisk, jak na przykład:</u>
          <u xml:id="u-221.3" who="#PosełWaldemarMichna">Po pierwsze, złe kredyty, które w szacunkach potrzeb kreacji pieniądza traktowane są jako pieniądz zdrowy.</u>
          <u xml:id="u-221.4" who="#PosełWaldemarMichna">Po drugie, długofalowe i stałe ograniczanie dotacji i subsydiów, które wymusza posiadanie przez jednostki gospodarcze własnych rezerw finansowych.</u>
          <u xml:id="u-221.5" who="#PosełWaldemarMichna">Po trzecie, likwidacja dawniej istniejącego taniego kredytu obrotowego, która zmuszała - i zmusza zresztą nadal - podmioty gospodarcze do posiadania zwiększonych zasobów pieniężnych jako środków obrotowych.</u>
          <u xml:id="u-221.6" who="#PosełWaldemarMichna">Po czwarte, powstanie rynków papierów wartościowych, rynku walut i nieruchomości, co zwiększało zakres działalności gospodarczej obsługiwanej przez pieniądz.</u>
          <u xml:id="u-221.7" who="#PosełWaldemarMichna">Po piąte, dzielenie dużych przedsiębiorstw na mniejsze oraz ich finansowe usamodzielnianie się, co powodowało wzrost kooperacji i komercjalizacji. W sposób sztuczny zwiększało to statystyczną wielkość produkcji sprzedanej, ale jednocześnie w sposób realny zwiększało zapotrzebowanie na pieniądz transakcyjny.</u>
          <u xml:id="u-221.8" who="#PosełWaldemarMichna">Po szóste, wzrost szarej strefy i handlu ulicznego, co zwiększało i zwiększa zapotrzebowanie na pieniądz zmonetyzowany.</u>
          <u xml:id="u-221.9" who="#PosełWaldemarMichna">Po siódme, niedostatek pieniądza powodował zatory płatnicze, których pochodną było zwiększenie zapotrzebowania na utrzymywanie znacznych rezerw gotówkowych, aby zachować niezbędny poziom płynności.</u>
          <u xml:id="u-221.10" who="#PosełWaldemarMichna">W 1992 r. średnio okres rozliczeniowy dotyczący należności przedsiębiorstw osiągał 80 dni, a zobowiązań nawet 115 dni. Świadczyło to dobitnie o niedoborach pieniądza w gospodarce narodowej. Brak pieniądza stał się więc samoistnym źródłem trudności gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-221.11" who="#PosełWaldemarMichna">Autorzy postulatów zmiany dopływu pieniądza odsyłani byli zwykle do monetarystycznych teorii, które twierdzą, że dopływ pieniądza wywołuje nieuchronnie tylko inflację. Teoria ta nie bierze bowiem pod uwagę mnożnikowych efektów pieniądza. Tymczasem w Polsce, gdzie duża część potencjału produkcyjnego nie jest wykorzystywana, można oczekiwać mnożnikowego efektu dopływu pieniądza do gospodarki. Dopływ 1 złotówki może dać efekt w produkcji dodanej 2, a nawet 3 zł. Jeżeli tego się nie uwzględnia, wypada wierzyć w doktrynę, że dopływ pieniądza może tylko powodować inflację.</u>
          <u xml:id="u-221.12" who="#PosełWaldemarMichna">W 1992 r. wystąpiły zatory płatnicze, których wartość nominalna była równa więcej niż połowie krajowych zasobów pieniężnych państwa. Zatory stały się wymuszonym quasi-kredytem. Były kreacją quasi-pieniądza zatorowego wobec braku pieniądza realnego. Nie ulega wątpliwości, że zatory stanowią pochodną błędów w polityce pieniężnej państwa, chociaż do dziś nie została do końca wyjaśniona natura tych błędów. Wartość zatorów w 1992 r. szacuje się na 350–400 bln zł w skali rocznej.</u>
          <u xml:id="u-221.13" who="#PosełWaldemarMichna">Podkreślić trzeba, że apogeum zatorów, mierzone relacją ich wartości do rzeczywistych zasobów pieniężnych, przypada na 1992 r., jakkolwiek przyrost zasobów pieniężnych o 150 bln zł w ciągu 1992 r. złagodził nieco sytuację w drugiej połowie roku i właśnie to, wydaje się, było przyczyną pierwszego pewnego ożywienia w 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-221.14" who="#PosełWaldemarMichna">Specyficzny pieniądz zatorowy, jako wymuszony kredyt bezprocentowy, stał się dla NBP zjawiskiem normalnym, nie występuje w dokumentach NBP jako kategoria zagrożenia. Działaniem na krótką metę okazał się sposób finansowania deficytu w budżecie państwa. Orientuje banki nie na rozwój gospodarki, a na czerpanie dochodów z finansowania deficytu budżetu państwa. To zorientowanie banków nie na zyski z ożywienia gospodarczego, a na zyski z finansowania deficytu budżetowego państwa wymaga krytycznej oceny.</u>
          <u xml:id="u-221.15" who="#PosełWaldemarMichna">Wysokie oprocentowanie kredytów dla przedsiębiorstw ograniczało popyt na te kredyty. Opłacalny mógł być kredyt krótkoterminowy dla przedsiębiorstwa handlowego. Natomiast dla przemysłowych i rolnych przedsiębiorstw produkcyjnych obowiązujące oprocentowanie kredytu okazało się w większości przypadków niemożliwe do udźwignięcia.</u>
          <u xml:id="u-221.16" who="#PosełWaldemarMichna">Nie jest prawdziwy argument, że nie można obniżyć stopy procentowej. Można przykładowo znieść oprocentowanie a vista, aby obniżyć stopę procentową kredytów na preferowane inwestycje w jakimś szczególnym przypadku.</u>
          <u xml:id="u-221.17" who="#PosełWaldemarMichna">Nie została podjęta idea ustanowienia kredytu rolnego, który - zgodnie z doświadczeniem europejskim - jest bardziej preferencyjny niż kredyt dla handlu i przemysłu, gdzie obrót kapitału jest znacznie szybszy niż w rolnictwie. Nawet kredyt sezonowy na sezonowe gromadzenie surowców nie znalazł właściwego systemowego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-221.18" who="#PosełWaldemarMichna">W 1992 r. mało dostępne były kredyty zagraniczne. Nie zostały stworzone ani procedury, ani systemy gwarancji potrzebne do uzyskania przez polskie przedsiębiorstwa kredytów zagranicznych. Bez odpowiednich procedur osiąganie gwarancji jest bardzo trudne, a nawet niemożliwe. Niezbędne wydaje się uzgodnienie z Unią Europejską właśnie i procedur, i samego systemu gwarancji. Budzi też zastrzeżenie fakt, iż nie została wykreowana aktywna polityka kursowa oraz polityka wspierania handlu zagranicznego, która polegałaby na kreacji dużej liczby przedsiębiorstw zdolnych do eksportu. Bez odpowiedniej polityki kursowej i proeksportowej nie przezwyciężymy kryzysu i nie wywołamy ożywienia gospodarczego. Polityka pieniężna musi być po prostu stworzona, musi być ona aktywna, bo tylko taka może przyczynić się do przezwyciężenia naszego kryzysu i ożywienia gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-221.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-222.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Wojciech Arkuszewski, Unia Demokratyczna, a następnie pan poseł Robert Faszyński, Unia Pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełWojciechArkuszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od razu zacznę od odpowiedzi panu profesorowi Michnie. Chciałem tylko zwrócić uwagę, że podaż pieniądza w 1992 r. wyprzedzała inflację o 9%. Była szybsza od inflacji. Pieniędzy przybywało. Chciałem też odpowiedzieć posłowi Szmajdzińskiemu, który ubolewał nad losem inteligencji. Też ubolewam, ale wydatki na naukę w Polsce na głowę jednego obywatela są trzy razy wyższe niż w Portugalii i Grecji, gdzie jest ten sam poziom dochodu narodowego na głowę. I posłowi Bugajowi - że za treść wniosku komisji budżetowej odpowiadają autorzy wniosku i ci, którzy za nim głosowali, a nie prowadzący zebranie. Nie wiem, dlaczego się mnie czepia o to.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#PosełWojciechArkuszewski">Powiem na marginesie, proszę państwa, że ja rzeczywiście w szkole 30 lat temu pisałem sprawozdania z działalności organizacji młodzieżowej, do której nie należałem, bo uważałem, że to jest zabawne. Ale nie wiem, dlaczego mam redagować wniosek, przeciwko któremu głosuję.</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#PosełWojciechArkuszewski">O czym my dyskutujemy? Proszę państwa, dyskusja toczy się na dwóch płaszczyznach. Na temat oceny polityki społeczno-gospodarczej w 1992 r. i na temat wykonania budżetu. Ta pierwsza sprawa jest oczywiście miła dla wielu posłów. Można bowiem wyjąć swoje przemówienia z kampanii wyborczej i bez wysiłku powtórzyć je na tej sali. Ale jest to w istocie rzeczy dość jałowe, bo na czym polega problem? Że w 1992 r. były dwa rządy, które prowadziły różną politykę gospodarczą, o czym już wszyscy zapomnieli. Jeden prywatyzację hamował, a drugi ją przyspieszał. Można krytykować jedno albo drugie, ale trudno krytykować równocześnie obie tendencje. Jeden zwiększał ilość zwolnień podatkowych, drugi tę ilość zmniejszał i nie można krytykować łącznie obu tych spraw. Te przykłady można mnożyć. W 1992 r. Unia Demokratyczna głosowała przeciw założeniom społeczno-gospodarczym, a w tej chwili znajduje się w takiej sytuacji, że zgodnie z opiniami posłów, musi ich bronić. To nie jest wcale takie oczywiste.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#PosełWojciechArkuszewski">Uważam, że konstytucyjny tryb pracy nad absolutorium ma sens wtedy, jeżeli chodzi o ocenę wykonania budżetu, bo jest to ustawa, która z natury rzeczy jest obowiązująca w ciągu roku. Natomiast nie ma sensu ten tryb, jeżeli chodzi o wspólną ocenę polityki różnych rządów. W takiej sytuacji trzeba by urządzić dwie osobne debaty. Jeżeli ktoś uważa, że jest taka potrzeba, to proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#PosełWojciechArkuszewski">Możemy dyskutować na tej stali, czy dobre jest otwarcie granic i tania żywność, czy też dobre jest zamknięcie granic, by chronić rolników, i podniesienie cen żywności. Możemy dyskutować, czy dobrze jest pozwolić rozwijać się dobrym firmom czy też należy zwiększać obciążenia podatkowe, by te dobre firmy utrzymywały złe i deficytowe. Takich wyborów oczywiście jest więcej. Takich wyborów dokonuje się przy powoływaniu i odwoływaniu rządu, kiedy okazuje się, jaka jest większość na sali. Natomiast poświęcanie temu dość jałowych i długich dyskusji w istocie jest stratą czasu.</u>
          <u xml:id="u-223.5" who="#PosełWojciechArkuszewski">Proszę państwa, parlament to nie tylko klub dyskusyjny. Naprawdę. W naszym przekonaniu powinniśmy dokonać oceny księgowej, to znaczy sprawdzić, czy pieniądze zostały wydane zgodnie z prawem, a w szczególności zgodnie z ustawą budżetową. I w którymś momencie trzeba dokonać takiej oceny i ją przegłosować. Rozumiem, że ktoś może chcieć, żeby przegłosować także ocenę społeczno-gospodarczą, ale nie da się dwóch spraw przegłosować w jednym głosowaniu. W jednym głosowaniu można odpowiedzieć tylko na jedno pytanie. I jeżeli ktoś proponuje dokonanie oceny społeczno-gospodarczej polityki w 1992 r., to znaczy, że proponuje, żebyśmy jeszcze odbyli inną debatę z inną uchwałą i z innym głosowaniem. To jest możliwe, ale proponuję najpierw zmienić konstytucję.</u>
          <u xml:id="u-223.6" who="#PosełWojciechArkuszewski">Proszę państwa, chciałbym, żebyśmy na chwilę zastanowili się, nad czym dyskutujemy. Projekt uchwały mówi najpierw o sprawozdaniu, a następnie o zatwierdzeniu wykonania budżetu. I co to znaczy? Przyjmujemy sprawozdanie albo nie przyjmujemy sprawozdania. Jeżeli nie przyjmujemy sprawozdania, to znaczy, że uważamy, że sprawozdanie jest niewystarczające i trzeba je uzupełnić. To jest bardzo ciekawe - odrzucenie sprawozdania, do którego nie wnosi się żadnych zastrzeżeń. Jeżeli przyjmujemy sprawozdanie, musimy następnie dyskutować, czy zatwierdzamy, czy nie zatwierdzamy wykonania budżetu. Bo istnieje możliwość, że było dobre sprawozdanie, ale źle wykonany budżet. I są możliwości inne - mogło być sprawozdanie nie wystarczające do oceny budżetu.</u>
          <u xml:id="u-223.7" who="#PosełWojciechArkuszewski">Tymczasem potraktowaliśmy te sprawy zupełnie formalnie. Prawdę powiedziawszy Komisja Systemu Gospodarczego i Przemysłu osiągnęła pewien szczyt absurdu, kompromituje to cały parlament i nas wszystkich...</u>
          <u xml:id="u-223.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Mów za siebie.)</u>
          <u xml:id="u-223.9" who="#PosełWojciechArkuszewski">Proszę mi pozwolić dokończyć. Komisja odrzuciła sprawozdanie, ale napisała, że budżet Ministerstwa Przemysłu i Handlu został wykonany. Na jakiej więc podstawie oceniła wykonanie budżetu, jeżeli odrzuciła sprawozdanie z wykonania budżetu? Rozumiem, że napisano to przez przypadek, przez przeoczenie, proszę jednak redagować w ten sposób opinie komisji, żeby one nas nie ośmieszały.</u>
          <u xml:id="u-223.10" who="#PosełWojciechArkuszewski">Proszę państwa, wreszcie jest problem, w moim przekonaniu dość poważny, problem konstytucyjny - że nieuchwalenie absolutorium zgodnie z konstytucją pociąga za sobą dymisję Rady Ministrów. Wiem, że istnieje argumentacja prawna, iż nie dotyczy to Rady Ministrów, która składała sprawozdanie, ale ten argument jest niewystarczający, dlatego że trzech członków tej Rady Ministrów było w Radzie Ministrów w 1992 r. Dotyczy to samego premiera Pawlaka, ministra Olechowskiego i ministra Milczanowskiego, w dodatku zarzuty komisji rolnej częściowo dotyczą premiera Pawlaka, a zarzuty komisji budżetowej ministra Olechowskiego, czyli dotyczą osób, które są w obecnym rządzie. I to jest drugi problem.</u>
          <u xml:id="u-223.11" who="#PosełWojciechArkuszewski">Posunąłbym się także dalej i powiedziałbym tak: jeżeli po nieudzieleniu absolutorium rząd nie złoży rezygnacji, to myślę, że znajdziemy się w sytuacji, w której będzie można zakwestionować prawomocność rządu. Tyle byłoby ogólnych uwag.</u>
          <u xml:id="u-223.12" who="#PosełWojciechArkuszewski">A teraz przejdźmy do szczegółów, proszę państwa. Otóż NIK uznał, co zostało tu dzisiaj powiedziane, że jego opinie krytyczne nie są wystarczające do nieudzielenia absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-223.13" who="#PosełWojciechArkuszewski">Sześć komisji sejmowych odrzuciło sprawozdanie albo odrzuciło wykonanie budżetu. Było różnie. Rozumiem, że intencją posłów było, żeby przegłosować nieudzielenie absolutorium, natomiast było to niechlujnie zapisane. W niektórych przypadkach nie uzasadniono swojej opinii, np. Komisja Przekształceń Własnościowych powołała się tylko na NIK, bez komentarza, a NIK nie uznał opinii krytycznych za wystarczające do nieudzielenia absolutorium. Dlatego tym się nie będę zajmował.</u>
          <u xml:id="u-223.14" who="#PosełWojciechArkuszewski">W niektórych przypadkach były to sprawy drobne albo niejasne. Tym się też nie zajmę. Skoncentruję się na trzech komisjach, których sprawozdania są rozwinięte albo w których obradach uczestniczyłem: Komisji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-223.15" who="#PosełWojciechArkuszewski">Proszę państwa, jeżeli przyjrzymy się tym sprawozdaniom, to okaże się, że w istocie komisja rolna odrzuciła sprawozdanie z wykonania wszystkich części budżetowych, które były w jej kompetencjach. Natomiast uzasadniła to w dwojaki sposób. Uzasadniła to w pierwszej części bardzo krytyczną oceną pracy Agencji Rynku Rolnego oraz Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa, w drugiej części przyjęciem nowelizacji budżetu, w którym obcięto wydatki na rolnictwo. Można się nie zgadzać z nowelizacją budżetu, ale prawdę powiedziawszy trudno oceniać rząd. To jednak poprzedni Sejm uchwalił nowelizację budżetu. Jest to dla mnie taka śmieszna sprawa w sprawozdaniu komisji. Natomiast te dwie pierwsze części to jest rzeczywiście pewien problem. Formalnie dotyczą one w pierwszej kolejności ministra Janowskiego, ale minister Janowski działał na podstawie rozporządzenia premiera Pawlaka. Nie przeszło ono normalnego trybu uzgodnień Rady Ministrów - zostało podpisane cztery dni po objęciu przez premiera Pawlaka funkcji szefa rządu. Poprzedni rząd nie chciał podpisać tego rozporządzenia, ponieważ Ministerstwo Finansów miało do niego zastrzeżenia, uważając, że jest kryminogenne i prowadzi do nadużyć. Dziwię się, że posłowie komisji rolnictwa atakują swojego premiera, ale rozumiem, że nie zwrócili na to uwagi.</u>
          <u xml:id="u-223.16" who="#PosełWojciechArkuszewski">Przejdźmy teraz, proszę państwa, do Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu. W istocie rzeczy komisja ta w sposób jednoznaczny zatwierdziła budżet ministerstwa przemysłu, jest to napisane wprost w opinii komisji - być może przez nieuwagę, nie taka była jej intencja, natomiast rzeczywiście odrzuciła wprost politykę gospodarczą prowadzoną przez ministerstwo przemysłu uważając, że źle wykonywało ono funkcję organu założycielskiego. To jest oczywiście problem, ale, w moim przekonaniu, nie dotyczy on wykonania budżetu. Natomiast jeśli chodzi o ocenę budżetu Ministerstwa Finansów, w trakcie pracy komisja budżetowa krytykowała w istocie rzeczy trzy lub cztery, zależy jak liczymy, problemy: niezadowalające ściąganie podatków...</u>
          <u xml:id="u-223.17" who="#PosełWojciechArkuszewski">Przepraszam, wrócę jeszcze na chwilę do komisji rolnictwa. Zapomniałem powiedzieć, krytykując tę komisję, że co prawda potępiła ona wykonanie budżetu w części dotyczącej funduszu restrukturyzacji i oddłużenia, ale równocześnie zatwierdziła kontynuowanie tej samej procedury w całym przyszłym roku w projektowanej ustawie o Agencji Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa. Rozumiem, że jest to możliwe, ale nie wiem, dlaczego stawia się zarzuty ministerstwu rolnictwa, jeżeli komisja w projekcie ustawy, który przyjęła większością głosów wbrew opinii obecnego ministra rolnictwa i jego wiceministra, wprowadziła artykuł, który zapewnia kontynuację dotychczasowego trybu dawania zwolnień, ulg i oddłużania rolników przez cały przyszły rok. No, to już chyba wystarczy, jeżeli chodzi o rolnictwo. Teraz wracamy do Ministerstwa Finansów.</u>
          <u xml:id="u-223.18" who="#PosełWojciechArkuszewski">Jeśli chodzi o Ministerstwo Finansów, były cztery problemy. Krytyczna ocena niezadowalającego ściągania podatków. Stwierdzenie, że są zaległości — w szczególności dotyczyło to wzrostu zaległości podatkowych o 37%. Chciałem tylko przypomnieć, że to naprawdę jest mniej niż inflacja między 1991 a 1992 r., to zaś oznacza, że zaległości malały, a nie rosły. Następnie krytykowano dowolność w przyznawaniu ulg i zwalnianiu z płacenia podatków czy odraczaniu terminu ich płacenia, podejmowano te sprawy opierając się na decyzjach ministra finansów na podstawie art. 8 ustawy o zobowiązaniach podatkowych. Równocześnie jednak komisja odrzuciła wniosek o zmianę tego artykułu i wprowadziła, pracując w tym samym czasie nad ustawą o VAT, artykuł, który daje dowolność przy zwalnianiu z VAT poszczególnych towarów, a nawet możliwość zawieszania całej ustawy — co, jak mi się wydaje, jest już przesadą. Myślę, że jeżeli się uważa, iż tryb przyznawania ulg jest zbyt uznaniowy, to można było wprowadzić nawet zwykły artykuł, który dawałby Radzie Ministrów delegację do opracowania zasad tych zwolnień. W tej sytuacji minister finansów byłby kontrolowany, byłyby pewne zasady uchwalone przez Radę Ministrów — jeżeli ktoś uważa dotychczasowe przepisy za niewłaściwe. Wreszcie krytykowano zły nadzór nad towarzystwami ubezpieczeniowymi. To jest, proszę państwa, innego typu sprawa. Towarzystwa ubezpieczeniowe zaczęły działać w Polsce od 1988 r., kiedy zmieniono dotychczasowe przepisy, i to bez żadnego nadzoru. Dopiero druga ustawa o działalności ubezpieczeniowej uchwalona w połowie 1990 r. wprowadziła nadzór ubezpieczeniowy. Na podstawie tej ustawy zaczęto tworzyć ten nadzór, a zaczął on działać realnie w 1991 r. Szybko okazało się, że nie ma wystarczających uprawnień i już na wiosnę 1992 r. została przygotowana ustawa nowelizująca ustawę o działalności ubezpieczeniowej. Znalazła się ona w Sejmie jesienią 1992 r. z powodu zmiany rządu — opóźniło to normalny tryb prac Rady Ministrów. W związku z tym można powiedzieć, że w 1990 r. podejmowano intensywne próby zwiększenia uprawnień nadzoru i usprawnienia jego działalności. W istocie rzeczy ta krytyka nie jest związana z samym faktem rzeczywistego funkcjonowania nadzoru, tylko z tym, że akurat zdarzył nam się wypadek „Westy”, która działała wcześniej zupełnie bez nadzoru. W tym momencie właśnie usiłowano ją poddać nadzorowi i okazało się, że te działania były po prostu spóźnione.</u>
          <u xml:id="u-223.19" who="#PosełWojciechArkuszewski">Poważnym problemem, proszę państwa, z mojego punktu widzenia jest wyjaśnienie, co to jest kryzys finansów publicznych. Na tej sali często powtarzano te słowa. Myślę, że wymaga to poważnej odpowiedzi. Kryzys finansów publicznych polega na tym, że w trakcie dokonujących się radykalnych zmian w polskiej gospodarce i w konsekwencji tych zmian zmalały dochody budżetowe państwa, a także wzrosły wydatki państwa w wyniku wzrostu kosztów polityki społecznej. I nie jest to błąd w sztuce, lecz konsekwencja dokonującej się transformacji polskiej gospodarki. Rozwiązanie tego problemu nie może polegać na takiej czy innej zmianie polityki. Staną przed tym samym problemem wszystkie kolejne rządy w następnych latach. Kryzys może będzie mniejszy, może większy, ale rozziew między oczekiwaniami a możliwościami będzie istniał przez wiele lat. To tyle krótkich uwag polemicznych.</u>
          <u xml:id="u-223.20" who="#PosełWojciechArkuszewski">W dużym stopniu opinie komisji były oparte na opiniach NIK i to wymaga dość poważnej oceny. Jeżeli chodzi o opinie NIK, myślę, że nieporozumienie, które istnieje, polega na tym, że NIK, zgodnie z ustawą o Najwyższej Izbie Kontroli, kontroluje działające jednostki pod względem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Wiadomo, co to jest legalność, znaczy to zgodność z prawem. Natomiast sprawy gospodarności, celowości i rzetelności są i muszą być kontrowersyjne. I w tych ocenach, na które się państwo powoływali, były one kontrowersyjne. Pozostając przy tym rozbudowanym przykładzie o działalności ubezpieczeniowej: NIK w trakcie swoich kontroli wystąpił o to, żeby wstrzymać dofinansowanie „Warty” i zażądał od niej sprzedaży akcji, którymi w tym czasie dysponowała. Gdyby „Warta” spełniła drugie żądanie NIK, straciłaby 190 mld zł, a gdyby wykonała to pierwsze, utraciłaby wynikające z ustawy ubezpieczeniowej standardy finansowe i byłaby w sytuacji firmy zagrożonej likwidacją. Wynika z tego, że opinie NIK są i bywają kontrowersyjne. W tym wypadku także z tego powodu, że NIK nie ma wyspecjalizowanej jednostki do oceny działalności ubezpieczeniowej. To jest tylko drobny problem.</u>
          <u xml:id="u-223.21" who="#PosełWojciechArkuszewski">W znacznie szerszym zakresie polega to na tym, że duża część opinii NIK sugeruje potrzebę zmiany prawa, co nie wynika wprost z ustawy o NIK i nie jest wyraźnie formułowane w tych opiniach. W moim przekonaniu często jest tak, że podejmowane działania nie świadczą źle o władzy wykonawczej, tylko świadczą źle o polskim systemie prawnym, ujawniają jego luki i istniejący w nim chaos. One są, w istocie rzeczy, wezwaniem dla nas do zmiany tego prawa, a my nie wykorzystujemy materiałów NIK w taki sposób, w jaki powinny być wykorzystane.</u>
          <u xml:id="u-223.22" who="#PosełWojciechArkuszewski">Myślę, że już za długo mówiłem. To wystarczy.</u>
          <u xml:id="u-223.23" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-224.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Robert Faszyński, Unia Pracy, a następnie pan poseł Stanisław Stec, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PosełRyszardFaszyński">Panie marszałku, najpierw proszę o sprostowanie imienia: Ryszard Faszyński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Prostuję: pan Ryszard Faszyński.</u>
          <u xml:id="u-226.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PosełRyszardFaszyński">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zacząć od krótkich refleksji ogólnych. Otóż jest to pierwsza debata nad udzieleniem absolutorium rządowi po uchwaleniu „małej konstytucji” i od razu rozstrzygnięcia „małej konstytucji” wprowadziły wiele komplikacji. W poprzednich rozwiązaniach prawnych istniała możliwość udzielenia bądź nieudzielenia absolutorium poszczególnym ministrom, teraz zaś jest już jedna ocena dla wszystkich i mamy taki problem, że różne komisje różnie oceniały poszczególne ministerstwa. W pełni podzielam pogląd dyrektora Lawiny, który w liście do „Życia Warszawy” stwierdził, że stajemy wobec tego w bardzo trudnej sytuacji, musimy bowiem przykładać jedną miarę mimo różnych ocen. Na dodatek, o czym nieraz była mowa w tej debacie, w roku 1992 było kilka rządów, nie wiadomo więc, kogo to nieudzielenie absolutorium dotyczy. Czy wszystkich? Czy jeżeli z kolei udzielimy absolutorium, to będzie znaczyło, że wszyscy działali dobrze? A co zrobić, jeżeli różnie oceniamy różne rządy? Wszystko to powoduje, że debata i procedura rozpatrywania kwestii absolutorium są bardzo trudne. Zdaniem Konfederacji Polski Niepodległej wystarczyłoby — jak mówił poseł Błasiak — jedno sprawozdanie komisji z Ministerstwa Finansów bądź tylko jedno sprawozdanie z Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, żeby absolutorium odrzucić. Rozumiem, że być może zdaniem Konfederacji Polski Niepodległej lepiej jest zamknąć piętnastu niewinnych niż puścić jednego winnego, my jednak tego zdania nie podzielamy. Jak stąd widać — może nie z miejsc Konfederacji Polski Niepodległej, ale stąd widać to dobrze — w ławach rządowych jest znacznie więcej foteli i trudno uznać, że ocena działalności trzech ministerstw, nawet negatywna, może spowodować, że negatywnie musimy ocenić wszystkich. Zgadzam się z jednym — że są to ministerstwa bardzo ważne, a w przypadku Ministerstwa Finansów — jeśli udzielenie absolutorium uzależnia się od rozpatrywanego wykonania budżetu — nawet najważniejsze.</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#PosełRyszardFaszyński">I tutaj dotykam następnej sprawy. Zaistniała kontrowersja, jak należy rozpatrywać problem udzielenia absolutorium. Czy jako ocenę „księgową” — polegającą na porównaniu liczb, czy jako polityczną — jako ocenę działań rządu, który kierował państwem. Z przykrością muszę powiedzieć, że podczas prac zupełnie nie było widać tendencji do znalezienia jakiegoś wspólnego poglądu. Istniały wyraźnie dwie strony, z których każda twardo stała na swoim stanowisku. Jedna strona głosiła, że trzeba ocenić całokształt, a więc nie tylko budżet, lecz całą politykę gospodarczą, wręcz założenia polityki społeczno-gospodarczej. Istniało równie twarde i sztywne drugie stanowisko — że jest to czysta ocena „księgowa”, że nie nastąpiło przekroczenie wydatków, przekroczenie parametrów deficytu budżetowego. Ale chcę powiedzieć jedno: nawet w wypadku oceny „księgowej”, kiedy ocenia się wykonanie budżetu, to ocenia się też wykonanie planu dochodów, a więc w pełni podzielamy zastrzeżenia komisji co do nieściągalności dochodów budżetu.</u>
          <u xml:id="u-227.2" who="#PosełRyszardFaszyński">Rozpatrywanie absolutorium - mimo że dotyczy roku 1992, a kończy się już rok 1993 - stało się, przynajmniej dla niektórych posłów, okazją do debaty politycznej. Bo trudno inaczej potraktować wystąpienie posła Stefaniuka, który, przemawiając w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego, bardzo dużo mówił o trudnej obecnie, tj. jesienią 1993 r., sytuacji rządu premiera Pawlaka. Nie neguję, że ta sytuacja jest trudna, może nawet bardzo trudna, ale nie wiem, jak to się ma do sprawy absolutorium za okres, który skończył się w zasadzie rok temu.</u>
          <u xml:id="u-227.3" who="#PosełRyszardFaszyński">Drugim takim wątkiem, i tu znowu mój ukłon w kierunku posła Błasiaka, było nawiązanie do sobotniego spotkania ministra Marka Pola. Też nie rozumiem, jaki to może mieć związek z budżetem za rok 1992.</u>
          <u xml:id="u-227.4" who="#PosełRyszardFaszyński">I na koniec jedna uwaga, która również w jakiś sposób się wiąże z tym, co się dzisiaj działo w Wysokiej Izbie. Otóż przemawiając w imieniu SLD, pan poseł Czerniawski w jednej z kwestii stwierdził, że wówczas dochody z podatków od osób fizycznych rosły szybciej, a dochody z podatków od osób prawnych malały. Otóż z całą stanowczością chcę stwierdzić, że po uchwalonych dzisiaj progach podatkowych również szybciej będą rosły dochody z podatków od osób fizycznych.</u>
          <u xml:id="u-227.5" who="#komentarz">(Poseł Mieczysław Czerniawski: Panie pośle, ja nie zabierałem głosu w imieniu SLD. To jest różnica.)</u>
          <u xml:id="u-227.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-228.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Stanisław Stec z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, a następnie pan poseł Bogdan Pęk z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zdaję sobie sprawę, że realizacja budżetu za rok 1992 to już historia, bo niedługo trzeba będzie dokonać oceny realizacji budżetu za rok 1993. Trzeba jednak zwrócić uwagę na pewne nieprawidłowości, które wywarły ujemny wpływ na działalność gospodarczą w tym okresie, szczególnie w zakresie rolnictwa. Będzie tu trochę oceny księgowej.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PosełStanisławStec">W tak trudnym dla rolnictwa roku, jakim był rok 1992, z powodu katastrofalnej suszy, szczególnie w Wielkopolsce, Ministerstwo Rolnictwa nie wykorzystuje środków budżetowych na dofinansowanie rolnictwa. W ostatnich miesiącach roku 1992 dokonuje dużych zakupów inwestycyjnych na wyposażenie biur oraz nie planowanych zakupów samochodów osobowych typu Lancia. Natomiast nie przekazuje 161 mld złotych Funduszowi Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#PosełStanisławStec">Niewykorzystanie środków przeznaczonych na dopłaty do preferencyjnych kredytów dla rolnictwa związane jest między innymi z podpisywaniem umów z dużą liczbą banków, których część nie była przygotowana do tego zadania. Niekorzystne dla kredytowania rolnictwa były próby politycznego eliminowania ze współpracy z Bankiem Gospodarki Żywnościowej, przez poprzednie kierownictwo, ministerstwa rolnictwa. Agencja Rynku Rolnego wykorzystała swoje środki tylko w 96%, natomiast Fundusz Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa wykonał swój plan tylko w 48%, w tym na pomoc w spłacie odsetek od kredytów udzielonych rolnikom na wznowienie produkcji w związku z suszą - w 36%.</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#PosełStanisławStec">Gdy latem 1992 r. były już znane skutki suszy, kredyt specjalny dla rolnictwa, przyznany przez rząd we wrześniu, uruchomiono dopiero pod koniec października i w listopadzie, gdy było już po zasiewach jesiennych, a ponadto ustanowiono datę spłaty na 30 września 1993 r. W związku z tym wielu rolników zrezygnowało z tego kredytu.</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#PosełStanisławStec">Gdy w okresie podejmowania decyzji zwracano uwagę, że skutki suszy gospodarka żywnościowa będzie odczuwać przez 3–5 lat, w związku z czym kredyt suszowy powinien być spłacony dopiero w drugim i trzecim roku, wówczas wicepremier do spraw gospodarki oświadczył, że będziemy się martwić za rok.</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#PosełStanisławStec">Od początku istnienia nie spełnił zadania Fundusz Restrukturyzacji Oddłużenia Rolnictwa. Wbrew postanowieniom prawa budżetowego dysponowanie środkami funduszu przekazano dużej liczbie banków. Często były to banki o niskich funduszach, które samodzielnie podejmowały decyzje o przydzieleniu kredytu do miliarda złotych. Było to dofinansowanie niektórych banków, a nie rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#PosełStanisławStec">Nie licząc się z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 11 czerwca 1992 r., podpisywanego właśnie przez premiera Pawlaka, wprowadzono ograniczenie dotyczące podmiotów mogących korzystać z tego funduszu (np. w stosunku do spółdzielczości), a następnie złożonych wniosków nie rozpatrywano. Około 10% środków funduszu przyznano niezgodnie z jego ustaleniami, to znaczy na transport, handel, przemysł turystyczny.</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#PosełStanisławStec">Minister akceptował wnioski, które nie miały wymaganej dokumentacji i były zaopiniowane negatywnie przez społeczne komisje do spraw restrukturyzacji i oddłużenia rolnictwa oraz przez przedstawicieli biura i radę funduszu.</u>
          <u xml:id="u-229.8" who="#PosełStanisławStec">Przy udzielaniu kredytów ze środków funduszu nie przestrzegano warunku wnoszenia 20% wkładu własnego. Kredyt ze środków funduszu banki wypłacały często w gotówce lub w czekach, w związku z czym środki te były przeznaczane na wydatki bieżące lub na lokaty.</u>
          <u xml:id="u-229.9" who="#PosełStanisławStec">Kredyt funduszu zabezpieczono na majątku o niższej wartości niż suma kredytu. W związku z tymi nieprawidłowościami w działalności funduszu, stwierdzonymi przez Najwyższą Izbę Kontroli, stawiam oficjalny wniosek do Prezydium Sejmu, aby zleciło Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenie w I kwartale 1994 r. kontroli w bankach, które były upoważnione do dysponowania środkami funduszu, w zakresie...</u>
          <u xml:id="u-229.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-229.11" who="#PosełStanisławStec">... po pierwsze, efektywności pomocy finansowej przeznaczonej na restrukturyzację zadłużenia i po drugie, stanu realizacji spłaty rat udzielonych kredytów na restrukturyzację i inwestycje. Ponadto niezbędna jest kontrola NIK w zakresie realizacji wniosków z 21 września 1993 r., zmierzających między innymi do wyegzekwowania od banków zwrotu na rachunek funduszu nienależnie pobranych środków wraz z naliczonymi odsetkami.</u>
          <u xml:id="u-229.12" who="#PosełStanisławStec">Czuję się zobowiązany powiedzieć, że przyjęcie przez panią premier dymisji pana Gabriela Janowskiego ze stanowiska ministra rolnictwa zostało przyjęte przez większość rolników województwa poznańskiego z uznaniem. Szkoda, że o pół roku za późno.</u>
          <u xml:id="u-229.13" who="#PosełStanisławStec">Natomiast sprawa dalszego funkcjonowania funduszu, o którym wspomniał poseł Arkuszewski, zostanie rozstrzygnięta w debacie jutro; system ten musi się zmienić.</u>
          <u xml:id="u-229.14" who="#PosełStanisławStec">Mimo zaleceń NIK minister finansów nie znowelizował swego zarządzenia w sprawie zasad prowadzenia gospodarki finansowej, materiałowej i rachunkowości w polskich placówkach za granicą. W konsekwencji Ministerstwo Finansów nie miało informacji o wielkościach środków na kontach polskich placówek zagranicznych. Wyniki kontroli NIK w Ministerstwie Spraw Zagranicznych wykazały, że placówki te posiadały na koniec 1992 r. 1,2 bln zł, a ich roczne wydatki w 1992 r. wyniosły 750 mld zł. W niektórych placówkach posiadane środki znacznie przekraczały roczny poziom wydatków. Z tego wynika, że środki były przekazywane z budżetu państwa do placówek zagranicznych bez dokonania analizy i faktycznego zapotrzebowania.</u>
          <u xml:id="u-229.15" who="#PosełStanisławStec">Mam nadzieję, że obecne kierownictwo Ministerstwa Finansów w najbliższym czasie zrealizuje zalecenia NIK w zakresie nowelizacji przedmiotowego zarządzenia.</u>
          <u xml:id="u-229.16" who="#PosełStanisławStec">Za działanie nieracjonalne, przy aktualnym stanie budżetu państwa, należy uznać zaniechanie poboru podatku w wysokości 1 bln zł od Telekomunikacji Polskiej oraz zwolnienie od podatku na 3 lata wysokodochodowej spółki „Wedel”. Nieporozumieniem jest tu przyjęcie takiego zobowiązania przez ministra przekształceń własnościowych bez uzgodnienia tego z ministrem finansów.</u>
          <u xml:id="u-229.17" who="#PosełStanisławStec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyrażam przekonanie, że Wysoka Izba przystępując do głosowania nad sprawozdaniem z wykonania budżetu za 1992 r. będzie się kierować przesłankami merytorycznymi.</u>
          <u xml:id="u-229.18" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Bogdan Pęk, Polskie Stronnictwo Ludowe, a następnie pan poseł Wiesław Ciesielski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PosełBogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Debata nad absolutorium dla rządu - i to rządu, którego rozliczenie powinno nastąpić znacznie wcześniej, a nie nastąpiło przecież nie z naszej winy - wzbudza, bo wzbudzać musi, poważne kontrowersje, i to w kilku sprawach.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#PosełBogdanPęk">Po pierwsze, czy ma to być zegarmistrzowska, urzędnicza i matematyczna ocena samego budżetu, jego realizacji i wykonania, czy musi ona również zawierać nieuniknione, moim zdaniem, wątki oceny politycznej, w szerszym aspekcie, dotyczące filozofii gospodarowania tego rządu, polityki, którą prowadził.</u>
          <u xml:id="u-231.2" who="#PosełBogdanPęk">Częściowo podzielam pogląd wygłoszony przez przedmówcę, iż rzeczywiście „mała konstytucja” nie daje możliwości zróżnicowania tej oceny w stosunku do poszczególnych ministrów, ale to nie myśmy uchwalali „małą konstytucję”. Sejm II kadencji III Rzeczypospolitej staje dzisiaj przed poważnym dylematem. Udzielenie absolutorium rządom pani premier Suchockiej i pana premiera Olszewskiego byłoby istotnym sygnałem politycznym, że owszem dostrzegamy pewne błędy i wypaczenia, ale — biorąc pod uwagę sumę spraw i problemów — uważamy, iż były to błędy takiej miary i takiej materii, że można je tym rządom odpuścić, darować, lecz byłoby to również silnym sygnałem dla narodu, iż polityczna wola kontynuacji lub zmiany filozofii gospodarowania i rządzenia w tym Sejmie — pomimo deklaracji — drzemie głęboko. To prawda, że nie ma konkretnych prawnych skutków nieudzielenia absolutorium rządowi, czyli gdyby Wysoka Izba nie raczyła udzielić rządom absolutorium za 1992 rok, to z punktu widzenia formalnoprawnego nie oznaczałoby to właściwie niczego istotnego, ale jest i druga strona medalu: udzielenie absolutorium przy ewidentnych już dzisiaj, można to śmiało powiedzieć, błędach i wypaczeniach, także związanych z łamaniem prawa, oznaczałoby, jeśli nie zamknięcie, to poważne utrudnienie drogi do rozliczenia tych, którzy ponoszą winę za pewne działania podejmowane w majestacie prawa.</u>
          <u xml:id="u-231.3" who="#PosełBogdanPęk">Jestem pewien, że w tej Wysokiej Izbie - wykazano to już wielokrotnie - jest dość racjonalizmu i zdolności logicznego rozumowania, by decyzji tej wagi nie podejmować pochopnie. Pewien jestem też, iż informacje zawarte zarówno w wystąpieniach klubowych, jak i poszczególnych dyskutantów - choćby posła Błasiaka, który w sposób bardzo syntetyczny, ale jakże trafny, ujął kilka aspektów działania poprzednich rządów, z którymi zgodzić się nie możemy, przynajmniej ja się zgodzić nie mogę - zostaną rozpatrzone. Myślę, że Wysoka Izba weźmie pod uwagę wszystkie okoliczności, również te, które uzna za łagodzące, i podejmie jedynie słuszną decyzję. Jestem przekonany, iż na podstawie tych informacji, które dotychczas do nas dotarły, skwitowania za 1992 r. kolejnym rządom udzielić nie możemy.</u>
          <u xml:id="u-231.4" who="#PosełBogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie omówić dwa aspekty sprawy, które - jak uważam - leżą u podstaw działań zmierzających do poprawy gospodarowania i zwiększenia racjonalności działania następnych rządów. Jeden z nich, bodajże najistotniejszy, to polityka pieniężna.</u>
          <u xml:id="u-231.5" who="#PosełBogdanPęk">W czerwcu 1992 r. Sejm uchwalił założenia polityki pieniężnej na rok 1992, jednak żadna z zawartych w tej uchwale podstawowych tez nie została zrealizowana. Zgodnie z tą uchwałą bowiem niedostatek pieniądza miał nie utrudniać procesów gospodarczych, podaż pieniądza krajowego miała zwiększać się o kilka procent, miała również zmniejszyć się dolegliwość kosztów kredytu, Narodowy Bank Polski miał wspierać działania restrukturyzacyjne oraz stymulować kredyt długoterminowy. Założenia miały sprzyjać polityce antyrecesyjnej. Faktycznie zaś w 1992 r. była realizowana polityka wybitnie restrykcyjna, następował realny spadek kredytu dla gospodarki narodowej.</u>
          <u xml:id="u-231.6" who="#PosełBogdanPęk">Swe zadania NBP ograniczył praktycznie do utrzymania stabilnej wartości pieniądza polskiego, zupełnie lekceważąc takie zadania, jak walka z recesją i bezrobociem, restrukturyzacja gospodarki narodowej. Była to więc polityka NBP, która ani nie doprowadziła do znaczącego obniżenia inflacji - a tym samym do zredukowania jej poziomu przynajmniej do poziomu porównywalnego z inflacją w krajach zachodnich czy nawet Czechosłowacji - ani też nie zwiększyła dostępności pieniądza dla gospodarki i upowszechnienia kredytu.</u>
          <u xml:id="u-231.7" who="#PosełBogdanPęk">Stosując bezkrytycznie pomysły byłego wicepremiera Balcerowicza, pani prezes Gronkiewicz-Waltz umacniała pieniądz przy osłabianiu gospodarki, dławiła inflację, pogłębiając jednocześnie recesję. Przypominamy pani prezes NBP - nie można mieć silnego pieniądza przy słabej gospodarce i społecznej biedzie.</u>
          <u xml:id="u-231.8" who="#PosełBogdanPęk">Polski potencjał wytwórczy powinien być restrukturyzowany za pomocą pieniądza. Tymczasem kredyt jest regularnie zmniejszany zarówno dla ludności, jak i dla przedsiębiorstw. Oferty kredytowe banków są za drogie. Kredyty spokojnie mogą brać jedynie ci, którzy z góry wiedzą, że na pewno ich nie oddadzą. Przyrost kredytów dla sektora pozabudżetowego planowano w wysokości 80 bln zł, a wyniósł on około 50 bln zł. Na koniec 1992 r. zakładano, że stan tych kredytów osiągnie wysokość 271,8 bln zł, a osiągnięto 243,5 bln zł. Oznacza to, że planowany przyrost nominalny - określony na 41,5% - faktycznie wyniósł 25,8%. Oznacza to również, że realny przyrost kredytów - planowany na zaledwie 3,6% - nie został osiągnięty i nastąpił ich realny spadek aż o 12,8%. Realny spadek kredytu dla podmiotów gospodarczych wyniósł 5,6%.</u>
          <u xml:id="u-231.9" who="#PosełBogdanPęk">Tak więc ogólny wzrost podaży pieniądza — zaplanowany i tak bardzo skromnie, żeby nie powiedzieć zbyt skromnie - nie znalazł odpowiedniego wyrazu we wzroście kredytowania gospodarki, a tym samym założenia polityki pieniężnej na 1992 r. w punkcie chyba najistotniejszym, a mianowicie dotyczącym rozmiarów kredytowania jednostek gospodarczych na poziomie zapewniającym ułatwienia w podejmowaniu i kontynuowaniu działalności gospodarczej, nie zostały w pełni zrealizowane. Zaangażowanie banków w kredytowanie budżetu państwa spowodowało „wypieranie” kredytów dla podmiotów gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-231.10" who="#PosełBogdanPęk">Niski wzrost kredytów dla podmiotów gospodarczych był, oczywiście, związany z ich bardzo wysokimi kosztami. Stopa oprocentowania kredytu refinansowego do końca czerwca 1992 r. wynosiła 40%, a w lipcu 1992 r. NBP obniżył ją zaledwie o 2 punkty, do poziomu 38%. Nie spowodowało to, oczywiście, istotnej i odczuwalnej obniżki ceny kredytu dla finalnego kredytobiorcy, a średnioroczna stopa w 14 największych bankach wynosiła aż 46%. Dla wielu banków komercyjnych obniżenie stopy procentowej przez NBP stało się pretekstem jedynie do znaczącego obniżenia oprocentowania lokat i depozytów. W 1992 r. spadła również rentowność brutto banków z 32,5% w 1991 r. do 27,1% w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-231.11" who="#PosełBogdanPęk">W sposób zupełnie nieodpowiedzialny i szkodliwy minister finansów zmniejszył dochody budżetowe państwa z tytułu podatku dochodowego od systemu bankowego o 1,5 bln zł ustawą z 6.11.1992 r., przesuwając bankom termin płatności zaliczek za listopad i grudzień 1992 r. na I kwartał 1993 r. Szkoda, że minister finansów nie był równie dobroduszny, kiedy chodziło o odroczenie płatności czy ulgi dla sektora rolnego, który jest niewątpliwie mniej rentowną dziedziną działalności niż działalność bankowa.</u>
          <u xml:id="u-231.12" who="#PosełBogdanPęk">Jeszcze bardziej szczodry był pan minister Osiatyński w stosunku do banków zagranicznych w 1992 r. Zwolnienia z podatku dochodowego otrzymało 7 banków zagranicznych, co pozbawiło budżet państwa co najmniej 150 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-231.13" who="#PosełBogdanPęk">Jak stwierdza raport Najwyższej Izby Kontroli, nie wydano we właściwym czasie zarządzeń prezesa NBP o minimum kapitałowym banków i o wprowadzeniu wskaźnika wypłacalności obowiązującego banki. Tymczasem połowa banków miała za niskie kapitały, a 1/4 nie osiągnęła zalecanego wskaźnika wypłacalności. Sytuację banków pogarsza fakt, że 25% kredytów nie spłaconych (przeterminowanych) jest nieściągalnych i zostały one spisane na fundusz ryzyka, zwiększając zarówno koszty, jak i pomniejszając podatek dochodowy, przy czym w wielu bankach pula tzw. złych kredytów jest znacznie wyższa.</u>
          <u xml:id="u-231.14" who="#PosełBogdanPęk">Również z powodu braku porozumienia i nieuzgodnienia przez prezesa NBP z ministrem finansów kwestii konwersji starych długów, część zadłużenia budżetu państwa wobec NBP przeszła z 1992 r. na 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-231.15" who="#PosełBogdanPęk">NBP nie uruchomił rezerwowej puli kredytowej na procesy restrukturyzacyjne w gospodarce. Prezes NBP wspólnie z ministrem finansów nie doprowadzili w 1992 r. do utworzenia funduszu ubezpieczeń depozytów oraz instytucji ubezpieczeń kredytów, choć mieli taki obowiązek, a banki — jak pokazuje życie — coraz częściej upadają. Obowiązek taki nakładały pkt. 20 i 21 Założeń polityki pieniężnej. Prezes NBP nie zdołał w 1992 r. porozumieć się z ministrem finansów na temat zasad wliczania nieściągalnych kredytów w koszty uzyskania przychodów. W regulacjach między NBP a Ministerstwem Finansów oraz w interpretacjach banków i organów skarbowych nadal więc panowała w tej kwestii uznaniowość.</u>
          <u xml:id="u-231.16" who="#PosełBogdanPęk">Rozliczając Narodowy Bank Polski z budżetem państwa, Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła, że NBP w 1992 r. przekazał należne ministrowi finansów środki finansowe za zakupione bony skarbowe w łącznej kwocie 11 300 mld zł jeszcze przed zawarciem formalnych umów; i tak: sumę 5,3 bln zł przekazano 30.12.1991 r., a umowę zawarto 2.01.1992 r.; sumę 6 bln zł przesłano 31.03.1992 r., a umowę spisano 1.04.1992 r. I nie był to tylko zabieg techniczny. To wyprzedzające przekazanie środków finansowych kolidowało z ustawą budżetową i dezinformowało Wysoką Izbę minionej kadencji o stanie deficytu budżetu państwa w poszczególnych okresach. Na przykład ustawa o prowizorium budżetowym na 1992 r. przewidywała dopuszczalny wzrost zadłużenia skarbu państwa na 31.03.1992 r. do 6 bln zł, podczas gdy faktycznie, z powyższych względów, był on ok. dwukrotnie wyższy i wyniósł 13,4 bln zł.</u>
          <u xml:id="u-231.17" who="#PosełBogdanPęk">Wysoka Izbo! Od kilku lat słyszymy nieustannie o niezależności banku centralnego jako pewnej i jedynej gwarancji rozwoju gospodarczego i dobrobytu. Doświadczenia ostatnich lat, w tym również 1992 r., zmuszają nas jednak do zastanowienia się i zadania sobie następującego pytania: Od kogo ma być niezależny bank centralny? Od polskiego rządu, parlamentu, prezydenta? Czy może od MFW czy Banku Światowego? Czy aby owa teza o niezależności NBP nie koliduje już dziś ze skuteczną polityką restrukturyzacyjną, czy aby nie pogłębia dziś zasadniczych rozbieżności między potrzebami polskiego przemysłu i rolnictwa a ofertą systemu bankowego? I czy aby nie nadszedł już dziś czas na konieczność pełniejszego uzgadniania działalności całego sektora bankowego, w tym NBP, z polityką gospodarczą rządu?</u>
          <u xml:id="u-231.18" who="#PosełBogdanPęk">W naszych specyficznych warunkach gospodarczych i społecznych (3 mln bezrobotnych) powinna istnieć zgodność między polityką fiskalną a polityką monetarną. Nie może być tak, że polityka finansowa będzie uprawiana przez dwa zupełnie odrębne podmioty, efektem są bowiem działania niespójne, a nawet sprzeczne, co widać na przykładzie realizowanej w kraju w 1992 r. polityki. Formalna niezależność banku centralnego musi więc być podporządkowana względom pragmatycznym i interesom krajowym i narodowym, a nie mieć na celu wejście na salony światowej finansjery czy bezwzględną realizację często już dziś nieaktualnej doktryny liberalnej.</u>
          <u xml:id="u-231.19" who="#PosełBogdanPęk">W czerwcu 1992 r. Sejm uchwalił założenia polityki pieniężnej na rok 1992. Żadna z zawartych w tej uchwale podstawowych tez nie została zrealizowana. Zgodnie z tą uchwałą niedostatek pieniądza miał nie utrudniać procesów gospodarczych. Podaż pieniądza krajowego miała zwiększyć się o kilka procent. Miała się zmniejszyć dolegliwość kosztów kredytu. NBP miał wspierać działania restrukturyzacyjne oraz stymulować kredyt długoterminowy. I co z tego wyszło? NBP miał sprzyjać polityce antyrecesyjnej, faktycznie jednak prowadził w 1992 r. politykę wybitnie restrykcyjną. Ograniczył się wyłącznie do utrzymania stabilnej wartości pieniądza polskiego, czyli pasywnie dostosował się do kształtowania budżetu. Szanowna pani prezes i pani bank nie żyją na samotnej wyspie. Bank centralny musi działać zgodnie z polityką rządu, którego cele są szersze niż cele banku centralnego (walka z bezrobociem, recesją, rozwój koniunktury gospodarczej, eksportowej, poprawa wyżywienia narodu, obrona kraju), bo inaczej dojdziemy do takiego absurdu, że Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy będą z nas bardzo dumne, bo będziemy mieli bardzo mocny pieniądz, tylko mało kto będzie go posiadał i będziemy go mogli obejrzeć głównie w muzeum.</u>
          <u xml:id="u-231.20" who="#PosełBogdanPęk">Innym bardzo poważnym problemem jest kwestia ilości pieniądza w gospodarce - podaży pieniądza. Dzisiaj coraz powszechniejsza - może z wyjątkiem środowisk MFW i banku centralnego - staje się świadomość potrzeby zwiększenia ilości pieniądza w gospodarce. I to nie - jak mówią liberałowie różnej maści - pustego pieniądza, tylko wynikającego z urynkowienia różnych dóbr i usług oraz procesów prywatyzacji. Jeśli bowiem w wyniku decyzji i polityki rządu podwyższane są podatki i ceny urzędowe (takie jak ceny paliw, energii, czynszów, taryf) oraz w wyniku decyzji i polityki NBP rosną ceny i koszty kredytów, trzeba pamiętać, że wszystko to wymusza wzrost wydatków polskich rodzin i podmiotów gospodarczych. Jeśli więc nie chcemy znaleźć się w zaklętym kręgu niemocy - czy, co gorsza, buntu - to trzeba myśleć o możliwościach wzrostu dochodów tych podmiotów, by ich indywidualne budżety były zrównoważone.</u>
          <u xml:id="u-231.21" who="#PosełBogdanPęk">Często słyszymy i czytamy w środkach masowego przekazu, że społeczeństwo żyje ponad stan. Społeczeństwo polskie nie żyje ani nie żyło ponad stan, biorąc pod uwagę możliwości tej gospodarki. Ponad stan żyły i żyją pewne grupy społeczeństwa. Paradoksalnie, te wydatki konsumpcyjne grup o wysokich dochodach są nawet niższe niż podobnych grup społecznych w bogatszych od Polski krajach. Nieprawdziwy pogląd o życiu ponad stan nie może być podstawą polityki ciągłego obniżania dochodów realnych dużych grup ludności, zwłaszcza ludności wiejskiej, do poziomu wręcz uniemożliwiającego normalną egzystencję. Załamanie budżetów rodzin, rosnące zadłużenie podmiotów gospodarczych w bankach, zatory płatnicze spowodują jedynie to, że firmy i ludzie będą unikać płacenia podatków, czynszów i kredytów.</u>
          <u xml:id="u-231.22" who="#PosełBogdanPęk">Wracając do oceny funkcjonowania banku centralnego i systemu bankowego w 1992 r., należy stwierdzić, że różnego rodzaju metody służące ograniczeniu dostępności kredytu, wysoka stopa procentowa, łatwe źródło dochodów, jakie znalazły banki w handlu bonami i obligacjami skarbowymi, a zwłaszcza stosunkowo wysokie oprocentowanie naszych papierów skarbowych, powoduje, że dla banków handel nimi, a nie udzielanie kredytów gospodarce, staje się jeśli nie podstawowym, to jednym z ważniejszych źródeł dochodu. Nie służy to dobrze polskiej gospodarce.</u>
          <u xml:id="u-231.23" who="#PosełBogdanPęk">NBP jest słusznie krytykowany za brak aktywnego oddziaływania na rzecz potanienia kredytów i pobudzenia działalności gospodarczej, co zdaniem wielu ekonomistów mogłoby zwiększyć wpływy do budżetu, zmniejszyłoby jego deficyt i w związku z tym zmniejszyłoby zapotrzebowanie na pokrywanie deficytu zwiększeniem emisji bonów skarbowych. Bank centralny powinien tworzyć warunki sprzyjające nie tylko stabilności pieniądza, ale też ogólnemu rozwojowi. Nie będzie zaś sprzyjać rozwojowi utrzymywanie stopy procentowej przewyższającej o blisko 1/3 wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz wskaźnik cen wyrobów przemysłowych czy rentowności przedsiębiorstw. Taki kredyt jest oczywiście za drogi dla kredytobiorców, ale co gorsza - sam działa pobudzająco na inflację, a z drugiej strony wpływa na pogłębienie recesji.</u>
          <u xml:id="u-231.24" who="#PosełBogdanPęk">Wszystkie powyższe fakty powodują, że nie można pozytywnie ocenić zarówno działalności NBP, jak i realizowanej w 1992 r. polityki pieniężno-kredytowej.</u>
          <u xml:id="u-231.25" who="#PosełBogdanPęk">Chciałbym jeszcze pani prezes Gronkiewicz-Waltz zwrócić uwagę na pewną sentencję wygłoszoną swego czasu przez innego znanego bankiera, Rothschilda: „Najprostsza droga do zniewolenia narodu wiedzie przez zawładnięcie jego kredytem”.</u>
          <u xml:id="u-231.26" who="#PosełBogdanPęk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W wystąpieniu tym wykorzystałem materiały i opracowania Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, a więc nie były to fakty wzięte z sufitu.</u>
          <u xml:id="u-231.27" who="#PosełBogdanPęk">Pozwolę sobie na koniec dodać jeszcze kilka słów od siebie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Od biura ekspertyz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PosełBogdanPęk">Jestem przekonany, iż przy podejmowaniu zasadniczej decyzji oceniającej budżet, dającej lub nie dającej skwitowania poprzedniemu rządowi, Wysoka Izba weźmie pod uwagą także i to, że owa filozofia gospodarowania, kontynuowana przez wiele lat, czy się to komu podoba czy nie, była oparta na finansowaniu budżetu państwa przez najbiedniejszych. I jest to ta część prawdy, która powinna rozstrzygnąć o podejmowanych przez Wysoką Izbę decyzjach. Weszliśmy bowiem do tego parlamentu nie głosami biznesmenów, naszych i zza oceanu, ale tych ludzi, którzy wierzyli i wierzą, że wprowadzimy taką filozofię gospodarowania, która będzie działać na korzyść większości tego narodu; będzie działać na korzyść strategicznych interesów tego państwa.</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze poseł Wiesław Ciesielski, Sojusz Lewicy Demokratycznej, a następnie poseł Bolesław Machnio, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełWiesławCiesielski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Truizmem jest twierdzenie, że Sejm RP może przyjąć sprawozdanie i nie udzielić absolutorium albo na odwrót - jedno i drugie przyjąć albo jedno i drugie odrzucić. Wymóg rzetelności każe mi zwrócić uwagę Wysokiej Izby na fakt, iż Rada Ministrów nie dopełniła konstytucyjnego obowiązku przedłożenia Sejmowi sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej za 1992 r. Co więcej, wprowadziła Wysoką Izbę w błąd, sugerując, że to, co przedkłada, jest tym, co powinna przedłożyć.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#PosełWiesławCiesielski">Poseł Frasyniuk odwoływał się tutaj do art. 22 „małej konstytucji”. Ja również się do niego odwołam. Mówi on o tym, że Rada Ministrów przedkłada sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej, a nie tylko, jak uczyniła to tym razem, z wykonania budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PosełWiesławCiesielski">Czyż trzeba tłumaczyć, że ustawa budżetowa i budżet to nie to samo? Ustawa budżetowa na 1992 r. obejmowała 37 artykułów. W doręczonym sprawozdaniu Rady Ministrów z wykonania budżetu państwa za okres styczeń–grudzień 1992 r. nie doszukałem się sprawozdania z realizacji art. 6–14, 23, 25, 26, 28. Rada Ministrów nie dopełniła więc obowiązku przewidzianego art. 22 i nie tylko o semantykę tytułu tutaj chodzi.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#PosełWiesławCiesielski">Wniosek o odrzucenie sprawozdania jest zasadny nie tylko z tego powodu. Doręczone sprawozdanie zawiera bardzo poważne braki, które w moim przekonaniu dyskredytują ten materiał. Jakie to braki? W omówieniu sprawozdania, w jego końcowej części, w zestawieniu ogólnym z wykonania budżetu państwa za 1992 r. oraz w sprawozdaniu głównym dwie kolumny — „budżet według ustawy” oraz „budżet po zmianach” — sugerują, że zmiany w budżecie w 1992 r. miały charakter kosmetyczny. Na tym tle kolumna pod nazwą „wykonanie” wygląda rzeczywiście imponująco - nastąpił wzrost dochodów podatkowych o ponad 6 bln zł, spadek wydatków budżetowych o blisko 6,5 bln zł; w efekcie nastąpiło zmniejszenie niedoboru budżetu państwa aż o 12,6 bln zł, i tym samym zmniejszenie wzrostu zadłużenia z planowanych 99 bln zł na 87 bln. Gdyby w kolumnie „budżet według ustawy budżetowej” zawarte były dane z ustawy z 5 czerwca, to ten „imponujący” bilans wyglądałby znacznie mniej imponująco. Jeśli dodać do tego, że jak wykazuje to analiza NIK, możliwe były większe dochody budżetu, to zasygnalizowany wyżej brak nabiera dodatkowej wymowy.</u>
          <u xml:id="u-235.4" who="#PosełWiesławCiesielski">W moim przekonaniu dyskwalifikuje to przedłożony materiał i uzasadnia wniosek o jego odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-235.5" who="#PosełWiesławCiesielski">W myśl „małej konstytucji” absolutorium jest uchwałą Sejmu, wyrażającą ocenę wykonania przez rząd ustawy budżetowej na dany rok jako zgodnego z tą ustawą. W instytucji absolutorium istotne miejsce zajmuje zasada odpowiedzialności rządu przed parlamentem za całokształt podejmowanych działań, w tym zwłaszcza za gospodarkę funduszami państwowymi. Udzielenie absolutorium oznacza, że w ocenie Sejmu rząd jako całość — powtarzam: jako całość — nie naruszył ustawy budżetowej w toku jej realizowania, a także że Sejm ocenia wykonanie ustawy budżetowej jako w zasadzie odpowiadające jego woli wyrażonej w ustawie. Nieudzielenie absolutorium oznacza, że — zdaniem Sejmu — rząd wykonując budżet naruszył ustawę budżetową.</u>
          <u xml:id="u-235.6" who="#PosełWiesławCiesielski">Czy wykonanie przez rząd ustawy budżetowej za 1992 r. może być uznane za zgodne z tą ustawą? Czy Sejm RP powinien uznać za właściwą prowadzoną przez rząd gospodarkę funduszami państwowymi? Czy rząd naruszył ustawę budżetową? Twierdzę, że naruszył, i to w wielu punktach. Tego faktu nikt nie może zanegować. Liczby są tu oczywiste. Czy to jednak wystarczy, aby nie udzielić rządowi absolutorium?</u>
          <u xml:id="u-235.7" who="#PosełWiesławCiesielski">Tu i ówdzie dają się słyszeć głosy, że nieudzielenie absolutorium może mieć miejsce wtedy, gdy rząd drastycznie naruszył ustawę budżetową. Ale co to znaczy? Jakie naruszenie można uznać za drastyczne, jakie za niedrastyczne? Tu istnieje niewątpliwie luka prawna. Wymaga to dalszych prac nad konkretyzacją instytucji absolutorium i warunków jego udzielania. Te wątpliwości, moim zdaniem, nie wykluczają zasadności podjęcia odpowiedzi na pytanie o absolutorium dla rządu za rok 1992.</u>
          <u xml:id="u-235.8" who="#PosełWiesławCiesielski">Co za tym przemawia? Przede wszystkim ciężar gatunkowy tych negatywnych ocen, które sygnalizowały komisje, Najwyższa Izba Kontroli, poseł sprawozdawca, poseł Kaleta i inni posłowie. Nie będę ich powtarzał. Dodam jedynie - o czym do tej pory nie było mowy - że po stronie dochodów, mimo globalnego ich wzrostu, uzyskano 600 mld zł mniej z wpłat jednostek budżetu, 1 bln zł mniej z innych źródeł, a także ponad 1 bln zł mniej ze sprzedaży, najmu i dzierżawy składników majątkowych skarbu państwa. Po stronie wydatków - niższy ich poziom z punktu widzenia bilansowania budżetu należałoby ocenić pozytywnie, ale z formalnego i merytorycznego podejścia do funkcji budżetu - negatywnie, gdyż:</u>
          <u xml:id="u-235.9" who="#PosełWiesławCiesielski">— obniża się dotacje na finansowanie zadań gospodarczych, i to na sumę 700 mld zł;</u>
          <u xml:id="u-235.10" who="#PosełWiesławCiesielski">— zmniejsza się wydatki na ubezpieczenia społeczne o blisko 2 bln zł;</u>
          <u xml:id="u-235.11" who="#PosełWiesławCiesielski">— zmniejsza się wydatki na sferę budżetową o 3 bln zł, w tym na oświatę, wychowanie, szkolnictwo, naukę, ochronę zdrowia, opiekę społeczną; nie wykorzystano też rezerwy celowej na sfinansowanie podwyżek płac;</u>
          <u xml:id="u-235.12" who="#PosełWiesławCiesielski">— na blisko 700 mld zł zmniejszono obsługę zadłużenia zagranicznego.</u>
          <u xml:id="u-235.13" who="#PosełWiesławCiesielski">Jeśli chodzi o inwestycje centralne, ustawa obejmowała 45 zadań i zakładała, że 21 zadań zostanie zrealizowanych w 1992 r. Zrealizowano 9 z 21 zaplanowanych, w tym 4 były realizowane z udziałem dotacji z budżetu państwa.</u>
          <u xml:id="u-235.14" who="#PosełWiesławCiesielski">W gospodarce funduszami celowymi mamy do czynienia z takimi zjawiskami, jak:</u>
          <u xml:id="u-235.15" who="#PosełWiesławCiesielski">— zaoszczędzenie na Funduszu Ubezpieczeń Społecznych blisko 2,5 bln zł — na emeryturach, rentach i zasiłkach rodzinnych;</u>
          <u xml:id="u-235.16" who="#PosełWiesławCiesielski">— brak dochodów z tytułu składki na Fundusz Pracy na sumę blisko 600 mld zł, czyli 10% wpływów z tego tytułu;</u>
          <u xml:id="u-235.17" who="#PosełWiesławCiesielski">— wydanie ogółem o 1,4 bln zł mniej niż planowano, w tym na: zasiłki dla bezrobotnych o 1,5 bln zł mniej niż zakładała ustawa; mniej było wydatków na roboty publiczne oraz na pożyczki; zrealizowano zaledwie 7% planowanych wydatków na zatrudnienie absolwentów.</u>
          <u xml:id="u-235.18" who="#PosełWiesławCiesielski">Jeśli chodzi o inne fundusze, takie jak Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Alimentacyjny, wszędzie było zmniejszenie świadczeń i wzrost stanów na koniec roku.</u>
          <u xml:id="u-235.19" who="#PosełWiesławCiesielski">Jest to, w moim przekonaniu, wystarczający materiał, by uzasadnić decyzję o nieudzieleniu absolutorium dla rządu za 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-235.20" who="#PosełWiesławCiesielski">Pojawiły się na tej sali argumenty zarzucające polityczny charakter oceny dokonanej przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów i sugerujące polityczny - w pejoratywnym tego słowa znaczeniu - rewanż. Dziwnie brzmi ten zarzut. Stosując się do zawartej w nim logiki, należałoby zapytać: czy rzeczywiście poseł Frasyniuk nie dostrzegł w wystąpieniu sprawozdawcy, posła Kalety, a nawet w analizie NIK argumentów merytorycznych? W jego wystąpieniu nie znalazłem odniesienia do tych merytorycznych argumentów. A czy ustawa z 5 czerwca 1992 r. nie była aktem politycznym innej koalicji, innej większości? A czy dziwna nowelizacja z listopada 1992 r. nie była polityczna? A czy dzisiejsze stanowisko klubu Unii Demokratycznej nie ma charakteru politycznego? A próba dyskredytacji niezwykle ważnego wystąpienia posła sprawozdawcy nie ma charakteru politycznego? A wystąpienie posła Arkuszewskiego, czy nie jest polityczne? Wystąpienie, w którym mówi: komisje nie mają racji, powoływanie się na NIK nie jest właściwe, źle wykorzystujemy informacje NIK, kryzysu finansów publicznych nie ma, to tylko koszty konieczne procesu transformacji, uruchomienie wniosku jest kompromitacją itd., itd.</u>
          <u xml:id="u-235.21" who="#PosełWiesławCiesielski">Chciałoby się powiedzieć, że jedyne „niepolityczne” będzie uznanie, że wszystko jest w porządku, przyjęcie sprawozdania i udzielenie absolutorium. W moim przekonaniu nie chodzi o to, czy polityka, lecz - jaka polityka.</u>
          <u xml:id="u-235.22" who="#PosełWiesławCiesielski">Budżet na 1992 r. był wadliwie skonstruowany. Świadczą o tym nowele, zmiany. Czy ten fakt podlega ocenie, czy nie? Czy może to być ocena pozytywna? Moim zdaniem, nie.</u>
          <u xml:id="u-235.23" who="#PosełWiesławCiesielski">Budżet był wadliwie realizowany. Czy ten fakt podlega ocenie? Moim zdaniem, tak. Czy może to być ocena pozytywna? Moim zdaniem, nie.</u>
          <u xml:id="u-235.24" who="#PosełWiesławCiesielski">Wreszcie, budżet w wielu ważnych pozycjach nie został zrealizowany. Czy to podlega ocenie? Czy może to być ocena pozytywna? Moim zdaniem, nie.</u>
          <u xml:id="u-235.25" who="#PosełWiesławCiesielski">Sugestia, że takie podejście oznacza patrzenie w przeszłość, jest o tyle słuszne, że obiektem oceny jest przeszłość. Ale przecież waga dzisiejszej oceny dotyczy obecnego i każdego przyszłego rządu.</u>
          <u xml:id="u-235.26" who="#PosełWiesławCiesielski">Mając to na uwadze, będę głosował za odrzuceniem sprawozdania i nieudzieleniem rządowi absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-235.27" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Głos zabierze pan poseł Bolesław Machnio, Polskie Stronnictwo Ludowe, a następnie pan poseł Zbigniew Kaniewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PosełBolesławMachnio">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabierając głos w sprawie przyjęcia sprawozdań z wykonania budżetu państwa oraz o bilansie płatniczym za okres od 1 stycznia 1992 r. do 31 grudnia tegoż roku, chciałbym się odnieść do tendencji, jakie w naszej gospodarce w czasie ostatnich czterech lat były preferowane, tolerowane, promowane, słowem - do tendencji, które dominowały.</u>
          <u xml:id="u-237.1" who="#PosełBolesławMachnio">Ludzi interesują liczby, ale w gospodarce rynkowej trudno je wprost zapamiętać. Mało kto będzie więc w stanie odpowiedzieć: co, kiedy i o ile zdrożało. Wszyscy natomiast odczuwają ruch cen. Dziś nikt nie może określić, kiedy i jakie polskie towary były wypierane z naszego rynku. Wiemy wszakże, iż w drogeriach coraz trudniej spotkać polską pastę do zębów, polskie mydła, a nawet produkty naszego przemysłu tekstylnego.</u>
          <u xml:id="u-237.2" who="#PosełBolesławMachnio">Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Tak się złożyło, że oceniamy gospodarczą twórczość - niestety zbyt często była to twórczość nad wyraz niefrasobliwa - dwóch ostatnich, jak do tej pory, tzw. postsolidarnościowych gabinetów.</u>
          <u xml:id="u-237.3" who="#PosełBolesławMachnio">19 września 1993 r. polskie społeczeństwo głosowało generalnie przeciw kontynuowaniu tych tendencji gospodarczych, które nam dzisiaj przyszło oceniać. Nikt nie oczekiwał i, jak sądzę, nie oczekuje cudu gospodarczego, wszelako w narodzie zaczęły się pojawiać coraz wyraźniejsze oznaki zniecierpliwienia z powodu podziału, jaki powstał między coraz znakomitszym samopoczuciem elit władzy (doskonałą egzemplifikacją tego nastroju jest raport o stanie państwa) a lawinowo narastającymi dolegliwościami życia codziennego. Te dwie współrzędne z każdym dniem coraz bardziej się rozchodziły.</u>
          <u xml:id="u-237.4" who="#PosełBolesławMachnio">19 września głosowaliśmy zdecydowaną większością przeciwko rządom premiera Jana Olszewskiego i Hanny Suchockiej. Już dłużej nie mogliśmy pokładać nadziei - choć chciałoby się, by było zgoła inaczej - wyłącznie w ludziach pochłoniętych kontemplowaniem etosu. Już dłużej nie mogliśmy powierzać im losów polskiego rolnictwa, rosnącej rzeszy bezrobotnych, polskiego przemysłu i handlu. Oceniane rządy zdecydowały się, by prawie wszystko importować, a jak najmniej sprzedawać. I oto pytania: Co z prywatyzacją, która przysporzyła tyle złej opinii byłym gabinetom? Co ze stanem zadłużenia naszego państwa?</u>
          <u xml:id="u-237.5" who="#PosełBolesławMachnio">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przedstawię kilka dalszych pytań i wątpliwości — a śmiem twierdzić, że odpowiedzi na nie oczekuje całe polskie społeczeństwo — chciałbym się odnieść do jednej z niedawnych wypowiedzi pana posła Wojciecha Arkuszewskiego. Stwierdził on m.in., że Polskie Stronnictwo Ludowe zawsze było przy władzy. Pamiętam, który rząd dokonując tzw. czystek kadrowych zwolnił niemal ze wszystkich stanowisk członków Polskiego Stronnictwa Ludowego. Te kadrowe „egzekucje” naszych koleżanek i kolegów były dokonywane jeszcze po 19 września, a więc po dniu wyborów. Ponieważ pamięć pana posła Wojciecha Arkuszewskiego wydaje się wyraźnie niedomagać, pozwolę sobie mu przypomnieć, że był to rząd unijny na czele z panią premier Hanną Suchocką. I dziś pan poseł Arkuszewski obwinia...</u>
          <u xml:id="u-237.6" who="#komentarz">(Poseł Hanna Suchocka: Już pan to mówił, po co to powtarzać)</u>
          <u xml:id="u-237.7" who="#PosełBolesławMachnio">Z pamięcią pana posła jest nie bardzo, bo na przykład dzisiaj mówił, że pan minister Śmietanko był i jest odpowiedzialny za Agencję Rynku Rolnego. Przecież pan minister Śmietanko był tylko zastępcą w Agencji Rynku Rolnego!</u>
          <u xml:id="u-237.8" who="#komentarz">(Poseł Hanna Suchocka: Nie mówił tego przede wszystkim Wojciech Arkuszewski)</u>
          <u xml:id="u-237.9" who="#PosełBolesławMachnio">Pytanie, jakie chciałbym w związku z tym postawić, dotyczy dyskusji, której jednym z głównych wątków była kwestia: Jak byłe rządy troszczyły się o to, by kasa pana ministra finansów nie była pusta? Tymczasem z coraz liczniej napływających informacji dowiaduję się niezbicie, iż właśnie kasa resortu finansów jest pusta. Cóż oznacza takie fabrykowanie nastrojów opinii publicznej? To - i tylko to - że posłowie Unii Demokratycznej mówili i mówią zupełnie co innego, niż należałoby wnioskować z realnej działalności poprzednich gabinetów. A cóż można wnioskować, biorąc pod uwagę działalność gabinetu pani premier Hanny Suchockiej w kwestii prywatyzacji? Pozwolę sobie powtórzyć kilka zgłaszanych uprzednio pytań i wątpliwości wiążących się z tym problemem, albowiem nie otrzymałem na nie satysfakcjonujących odpowiedzi. A zatem ile zakładów pracy zostało do tej pory sprywatyzowanych? Jaka jest kondycja finansowa sprywatyzowanych zakładów? O ile, konkretnie, zwiększyły się lub zmalały wpływy do budżetu państwa w postaci podatków od sprywatyzowanych zakładów? W ilu konkretnie przypadkach nowi właściciele nie wywiązali się ze zobowiązań co do wielkości zainwestowanego kapitału, wprowadzenia nowych technologii? Wreszcie pytanie sumujące: Jaki jest ogólny bilans uwzględniający skutki materialne i społeczne dotychczas prowadzonego procesu prywatyzacji oraz ile on nas kosztował?</u>
          <u xml:id="u-237.10" who="#PosełBolesławMachnio">Wysoka Izbo! Kompleks zagadnień, w związku z którym także oczekuję wyjaśnień, dotyczy stanu zadłużenia Polski. O to również jestem niezwykle często indagowany podczas spotkań z wyborcami. Proszę o wiarygodne liczby, pokazujące jaki stan zadłużenia po PRL przejął rząd pana premiera Tadeusza Mazowieckiego. Ile zadłużeń PRL spłaciliśmy w ciągu 4 lat poprzednich rządów? Ile nowych długów zaciągnęliśmy w ciągu tych 4 lat? W konsekwencji musimy się wreszcie dowiedzieć, jakie rzeczywiste zadłużenie przejął rząd Waldemara Pawlaka. Na to ostatnie szczegółowe pytanie powinna prawdopodobnie odpowiedzieć pani premier Hanna Suchocka. Oba kompleksy pytań i wątpliwości pozwoliłem sobie przedstawić Wysokiej Izbie dlatego, że w raporcie o stanie państwa, opracowanym na polecenie i pod kierownictwem pani premier Hanny Suchockiej, nie znalazłem praktycznie żadnych odpowiedzi, wyjaśnień i uzasadnień.</u>
          <u xml:id="u-237.11" who="#PosełBolesławMachnio">Wysoka Izbo! Oczekuję odpowiedzi od panów ministrów finansów i przekształceń własnościowych. Materia kompleksów zagadnień przedstawionych paniom posłankom i panom posłom jest nader wymierna. Proszę więc o liczby, a nie o figury ideologiczno-stylistyczne. Tych nie przyjmuję do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-237.12" who="#PosełBolesławMachnio">Pragnę dodać, że absolutorium rządom pana premiera Olszewskiego i pani premier Suchockiej społeczeństwo nasze wyraziło w dniu 19 września br. Dlatego, moim zdaniem, obecny Sejm nie musi go poprawiać.</u>
          <u xml:id="u-237.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję. W tej chwili, panie pośle, upłynął czas.</u>
          <u xml:id="u-238.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Panie i panowie, mam obowiązek przypomnieć, nad czym właściwie debatujemy. Pozwolę sobie odczytać stosowny zapis „małej konstytucji”, bez komentarza: Art. 22 ust. 2: „Sejm dokonuje oceny wykonania ustawy budżetowej oraz innych planów finansowych Państwa w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania sprawozdania i podejmuje uchwałę...”.</u>
          <u xml:id="u-238.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Prosiłbym bardzo, abyśmy zastosowali się do tego przepisu, tym bardziej że w czasie tej debaty padały z różnych stron wzajemne zarzuty. Przepis nie wymaga żadnej wykładni, ponieważ jest dość precyzyjny.</u>
          <u xml:id="u-238.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-238.4" who="#WicemarszałekJózefZych">Obecnie proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Kaniewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-238.5" who="#WicemarszałekJózefZych">Kolejnym mówcą będzie pan poseł Jerzy Wiatr, również Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PosełZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem się odnieść do wystąpień pana posła Frasyniuka i pana posła Arkuszewskiego - tej części, która dotyczyła uwag pod adresem Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu. Prawdą jest, że komisja ta, z punktu widzenia ustawy budżetowej, musiała m.in. opiniować gospodarkę środkami Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej — również w części dotyczącej gospodarowania, np. wynajmowanymi pomieszczeniami. Jest to jedno z naszych zadań, tyle że w porównaniu z problemami, jakie minister przemysłu i handlu ma do rozwiązania w odniesieniu do gospodarki, stanowi to, oczywiście, niewielką część. Może więc mieć rację poseł Arkuszewski twierdząc, że część dotyczącą sprawozdania finansowego można było potraktować bardziej skrótowo, niż to zrobiliśmy na posiedzeniu Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu. Aczkolwiek pragnę tutaj zauważyć, że w tej części również występuje wiele nieprawidłowości związanych z funkcjonowaniem tego resortu. Np. na 69 użytkowników, jakich minister przemysłu i handlu ma w swoim posiadaniu, tylko 40 płaci mu za wynajmowanie pomieszczeń — niektórym z nich płatności poumarzał, niektórym poprzekładał, innym zezwolił, żeby w ogóle nie płacili — i m.in. również na tym polegała gospodarka ministra przemysłu i handlu w tej części, która jest ustawą budżetową.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#PosełZbigniewKaniewski">Należy jednak zapytać, czy kwestią, żeby sprawdzić, czy dobrze się gospodaruje lokalami w ministerstwie przemysłu, powinien się zajmować jakiś naczelnik wydziału czy to jest główne zadanie ministra przemysłu i handlu. Jeżeli się jednak popatrzy na ustawę o urzędzie ministra przemysłu i handlu, to do zadań tego ministra należy kształtowanie założeń i realizacja polityki państwa w zakresie przemysłu, handlu wewnętrznego i usług w stosunku do wszystkich podmiotów gospodarczych, niezależnie od form własności. W tej części komisja również zajęła stanowisko, m.in. na podstawie materiałów przedstawionych przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-239.2" who="#PosełZbigniewKaniewski">Z materiałów tych wynika, że Ministerstwo Przemysłu i Handlu w swojej działalności i strukturze nie zostało dostosowane do rozmiarów problemów gospodarczych, przed jakimi stanęło i które miało rozwiązywać. Jeśli chodzi o przedsiębiorstwa, za które ministerstwo - zgodnie z ustawą o przedsiębiorstwach państwowych - ponosiło odpowiedzialność, a więc tam, gdzie było organem założycielskim, w 1992 r. w stosunku do roku poprzedniego liczba przedsiębiorstw nieefektywnych wzrosła o ponad 50%. W stosunku do takich przedsiębiorstw Ministerstwo Przemysłu i Handlu powinno, w odniesieniu do każdego z nich, powołać komisję do zbadania oceny stanu gospodarczego przedsiębiorstwa i przedstawienia wynikających stąd wniosków. Sprawa każdego przedsiębiorstwa jest bardzo poważna, bo dotyczy jego sytuacji i wpływów do budżetu państwa, a więc ma zasadnicze znaczenie z punktu widzenia realizacji ustawy budżetowej. I w tej części nie możemy podzielić opinii wcześniej wymienionych posłów, że Komisja Systemu Gospodarczego i Przemysłu nie powinna zajmować się takim podejściem do rozwiązywania problemów gospodarczych. Okazuje się, że takiego postępowania ministerstwo podjęło się tylko w dwóch wypadkach; w pozostałych zastosowano najprostsze rozwiązanie, polegające na tym, że według sprawozdań GUS podchodzono do przedsiębiorstw zza biurka.</u>
          <u xml:id="u-239.3" who="#PosełZbigniewKaniewski">Kontrola przeprowadzona przez Najwyższą Izbę Kontroli wykazała brak skutecznego nadzoru ministerstwa nad przebiegiem procesów likwidacyjnych przedsiębiorstw. Z tego tytułu skarb państwa znowu poniósł określone straty. Na skutek wydłużania tych procesów, co wynika z badań Najwyższej Izby Kontroli, w stosunku do wielu z nich wprowadzono takie postępowanie, iż skończyło się to procesami upadłościowymi. W stosunku do kilkudziesięciu przedsiębiorstw wszczęto postępowanie zmierzające do ich podziału. Również w tej procedurze, jak wynika z materiałów NIK, postępowanie miało charakter przewlekły, co uniemożliwiało niektórym przedsiębiorstwom właściwe funkcjonowanie nowo powstałych jednostek gospodarczych, przyczyniając się do kolejnych strat powodujących zmniejszenie wpływów do budżetu państwa. Jednocześnie w tym wypadku przed dokonaniem reorganizacji nie sporządzano analiz ekonomicznych wskazujących na trwałe korzyści, jakie przyniesie ewentualny podział przedsiębiorstwa. W większości wypadków przy podziale tych przedsiębiorstw nie zapewniano nowo powstałym podmiotom gospodarczym równych warunków do samodzielnego startu.</u>
          <u xml:id="u-239.4" who="#PosełZbigniewKaniewski">W 1992 r. nastąpił kolejny, w porównaniu z rokiem 1991, spadek wskaźnika rentowności przemysłu. Dotyczyło to w szczególności przemysłu węglowego, który w roku poprzednim miał dodatni wskaźnik rentowności. W 1992 r. wskaźnik ten zmalał do minus 13%. W hutnictwie żelaza, przemyśle elektronicznym, elektrotechnicznym, przemyśle metali nieżelaznych, metalowym, maszynowym, precyzyjnym, chemicznym i materiałów budowlanych w 1992 r. nastąpił spadek rentowności. Jest to konkretna ocena efektywności funkcjonowania gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-239.5" who="#PosełZbigniewKaniewski">W materiałach Najwyższej Izby Kontroli zwraca się uwagę na to, iż pomimo że prywatne podmioty gospodarcze miały korzystniejszą sytuację, jeśli chodzi o funkcjonowanie, w efekcie legitymowały się gorszymi wynikami finansowymi (mimo że osiągały je przy znacznie niższych obciążeniach podatkowych), pośrednio lub bezpośrednio płaconymi na rzecz budżetu państwa w wielkościach dwu-, trzykrotnie mniejszych. Obciążenie podatkami płaconymi z zysku przekroczyło w 1992 r. ponadtrzykrotnie wartość wyniku finansowego brutto. Przejawem złej sytuacji był brak płynności finansowej i rosnące zadłużenie, które w 1992 r. sięgnęło kwoty 410 bln zł, wzrosło więc tylko w ciągu jednego, 1992 r. o 42%. W 1992 r. nie zanotowano też korzystnych zmian w zasobach majątku trwałego przemysłu, zarówno pod względem jego struktury działowo-gałęziowej, jak i poziomu nowoczesności oraz stanu technicznego. Pogorszyła się też struktura wiekowa majątku. Najwyższa Izba Kontroli wykazała, że minister przemysłu i handlu w minimalnym stopniu realizował ustawowe obowiązki w zakresie kształtowania polityki państwa w stosunku do przemysłu. Wynikało to między innymi z nieprzygotowania ministerstwa pod względem organizacyjnym i kadrowym do prowadzenia takiej polityki.</u>
          <u xml:id="u-239.6" who="#PosełZbigniewKaniewski">Najwyższa Izba Kontroli przeglądała również opracowania związane ze studiami sektorowymi, zlecanymi przez ministerstwo bądź przez Agencję Rozwoju Przemysłu. Kontrola wykazała, że przy zlecaniu programów restrukturyzacyjnych instytucje te nie kierowały się stałymi, spójnymi zasadami ani zaleceniami i priorytetami wynikającymi z założeń konsekwentnie i długofalowo realizowanej polityki gospodarczej. Znaczna część studiów finansowanych z bezzwrotnej pomocy zachodniej była odbierana bezpośrednio przez przedstawicieli samych sponsorów, niestety bez udziału strony polskiej. Nieprawidłowością było wypłacanie firmom konsultingowym ostatniej raty należności za wykonane studium przed dokonaniem jego merytorycznego i formalnego odbioru. Z materiału kontroli wynika, że w trakcie opracowywania studiów sektorowych w niewystarczającym stopniu dbano o przestrzeganie tajemnicy handlowej, służbowej i państwowej. Związane to jest przede wszystkim z faktem dokładnego zbadania przez zagraniczne firmy konsultingowe - często powiązane z konkurencyjnymi wobec nas międzynarodowymi grupami interesów - tak ważnych dziedzin gospodarki jak: górnictwo węgla kamiennego, gazownictwo, energetyka, petrochemia, hutnictwo stali, telekomunikacja, przemysł cementowy, tekstylny i inne. Niezadowalający też jest stopień praktycznego wykorzystania wykonanych studiów sektorowych, na które wydano około 11 mln dolarów; nawet prezentacja rezultatów na różnego rodzaju konferencjach i seminariach była, niestety, niewystarczająca. W konsekwencji opracowane przez firmy konsultingowe programy restrukturyzacyjne ograniczały się, według badań Najwyższej Izby Kontroli, do scharakteryzowania znanego przedsiębiorstwom istniejącego stanu ekonomiczno-produkcyjnego i finansowego. Przyjęte przez Agencję Rozwoju Przemysłu od firm konsultingowych programy restrukturyzacyjne nie znalazły praktycznego wykorzystania w przedsiębiorstwach, gdyż charakteryzowała je daleko posunięta ogólnikowość, zwłaszcza w części zawierającej wnioski.</u>
          <u xml:id="u-239.7" who="#PosełZbigniewKaniewski">Podałem tylko kilka przykładów - dotyczących działalności ministra przemysłu i handlu - ze względu na ograniczony czas wystąpienia, ale w związku z nimi nie zgadzam się z opinią posła Frasyniuka i posła Arkuszewskiego, że Komisja Systemu Gospodarczego i Przemysłu mogła przejść obok tak zasadniczych zastrzeżeń dotyczących działalności Ministerstwa Przemysłu i Handlu.</u>
          <u xml:id="u-239.8" who="#PosełZbigniewKaniewski">Kończąc chcę jeszcze odnieść się do wystąpienia pana posła Gwiżdża z BBWR, który zarzucił nam, iż kierowaliśmy pod adresem ustawy budżetowej wnioski, które pogłębiały dług wewnętrzny budżetu państwa. Stwierdzam, że pan poseł Gwiżdż powinien zapoznać się z pracami Sojuszu Lewicy Demokratycznej w parlamencie poprzedniej kadencji, a gdyby uważnie słuchał wystąpienia posła Kalety, który wskazywał, jakie propozycje rozwiązań wnosiliśmy w 1992 r. do projektu ustawy budżetowej, w pierwszej kolejności zmierzającej do zwiększenia wpływów, to sądzę, że takich błędów by nie popełniał.</u>
          <u xml:id="u-239.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-240.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Jako ostatni przed przerwą głos zabierze pan poseł Jerzy Wiatr, Sojusz Lewicy Demokratycznej, a jako pierwszy po przerwie pan poseł Jan Zaciura, również Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PosełJerzyWiatr">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sytuacja, w której dyskutujemy nad wnioskiem o nieudzielenie absolutorium rządom kierującym państwem w 1992 r. jest nienormalna. Jest nienormalna, ponieważ był to rok wyjątkowej niestabilności politycznej, co musiało się odbić na omawianej tu kwestii. Jest także sytuacją nienormalną, ponieważ już obowiązuje „mała konstytucja”, w której uregulowano kwestię absolutorium dla rządu w sposób niekonsekwentny, wyrywkowy, nie uwzględniający realiów systemu parlamentarnej demokracji.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#PosełJerzyWiatr">Bo przecież jest tak, że instytucja uchwalania absolutorium dla rządu przejęta została z wcześniejszej praktyki parlamentarnej, gdy w istocie nie de iure, ale de facto nie działały mechanizmy odpowiedzialności politycznej, parlamentarnej. Jedni powiedzą, że była ona wówczas listkiem figowym, inni — że cząstkowym krokiem pozwalającym w ograniczonych warunkach na jakąś formę kontroli rządu. Ale przecież istniejemy w zupełnie innej, na szczęście, sytuacji. W tej innej sytuacji trzeba sobie przede wszystkim zadać pytanie: Czy ta konstrukcja prawna ma w ogóle sens? Myślę, że jednym z owoców prowadzonej dzisiaj dyskusji powinno być poważne rozważenie, na tle sytuacji 1992 r., implikacji prawnych i politycznych tego rodzaju konstrukcji absolutorium dla rządu, jaka została wprowadzona do „małej konstytucji”.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#PosełJerzyWiatr">Mówię to nie w tonie krytyki w stosunku do kogokolwiek. Też popierałem uchwalenie „małej konstytucji” w tym brzmieniu. Więc jeżeli by ktoś chciał, niech to zostanie zapisane jako gest samokrytyczny. Ale przecież nie o to idzie. Idzie o to, byśmy wyciągnęli wnioski na przyszłość.</u>
          <u xml:id="u-241.3" who="#PosełJerzyWiatr">W istocie rzeczy w absolutorium dla rządu zawarte są potencjalnie przynajmniej dwa różne zagadnienia: ocena polityczna i ocena prawna, konstytucyjna.</u>
          <u xml:id="u-241.4" who="#PosełJerzyWiatr">Czy sensowne jest dokonywanie oceny politycznej wykonywania budżetu w 1992 r.? Sensowność tej operacji jest w moim przekonaniu ograniczona. Sejm, w którym zasiadamy, Sejm II kadencji, został wybrany w wyniku wyborów, które poprzedziło uchwalenie wotum nieufności dla rządu pani premier Suchockiej. Czyli poprzedni Sejm wyraził ocenę polityczną. Wynik wyborów tę ocenę polityczną potwierdził - myślę, że w skali daleko wykraczającej poza to, czego życzyli sobie, czy co przewidywali, autorzy wniosku. Co więcej, pierwsza część 1992 r. to działalność rządu pana premiera Jana Olszewskiego. Rządu, który został przez Sejm odwołany paradoksalnie na dzień przed uchwaleniem budżetu, jaki następnie, tytułem szczególnego spadku, musiał realizować rząd pani premier Suchockiej. Nadzwyczaj to zawiła sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-241.5" who="#PosełJerzyWiatr">Czy można w związku z tym na płaszczyźnie oceny politycznej formułować zarzuty nie dotyczące tego, czy budżet był dobry czy niedobry, czy polityka gospodarcza była słuszna czy niesłuszna? To, w moim przekonaniu, byłoby zwykłą stratą czasu. W tej sprawie wszystko właściwie zostało powiedziane wtedy, gdy w Sejmie poprzedniej kadencji odwoływaliśmy rząd premiera Olszewskiego, gdy niespełna rok później uchwalaliśmy wotum nieufności dla rządu pani premier Suchockiej. Oczywiście można wskazywać na poszczególne błędy, można wskazywać na poszczególne zaniedbania. To zawsze jest możliwe, ale niedaleko prowadzi.</u>
          <u xml:id="u-241.6" who="#PosełJerzyWiatr">Myślę, że jeżeli wskazać na jakiś istotny błąd polityczny, to dotyczy on pewnego momentu funkcjonowania rządu pana premiera Olszewskiego. Otóż na początku marca 1992 r. Sejm - ten Sejm, który trzy miesiące wcześniej powołał rząd premiera Olszewskiego - odrzucił założenia polityki społeczno-gospodarczej. I co się dzieje? Tylko pan minister Olechowski wyciągnął z tego właściwe wnioski. Wnioski, które budziły szacunek również tych, którzy znajdowali się wówczas - tak jak ja - po innej niż rząd stronie. Pan minister Olechowski podał się do dymisji; było to logiczne.</u>
          <u xml:id="u-241.7" who="#PosełJerzyWiatr">Natomiast jak postąpił rząd pana premiera Olszewskiego? Uznał, że nic się nie stało, wobec tego należy pracować nad ustawą budżetową według tych samych założeń. Sejm, o dziwo - i to już jest tylko jego wina, a nie rządu - uchwala budżet oparty na założeniach, które wcześniej odrzucił; do tego budżet przedstawiony przez rząd, który w przeddzień zdymisjonował.</u>
          <u xml:id="u-241.8" who="#PosełJerzyWiatr">Jeżeli szukać groteski politycznej, to właśnie wtedy. Odpowiedzialność za to ponoszą różne siły. Przede wszystkim rząd premiera Olszewskiego, który nie wyciągnął wniosków z odrzucenia założeń, ale również i ta większość fragmentaryczna, bardzo krucha, Sejmu I kadencji, która zupełnie niekonsekwentnie głosowała jednak za przyjęciem złej ustawy budżetowej, opartej na złych założeniach.</u>
          <u xml:id="u-241.9" who="#PosełJerzyWiatr">W najmniejszym stopniu obciąża to, według mnie, rząd pani premier Suchockiej. Aczkolwiek byłem wobec niego w opozycji, nie bardzo umiałbym powiedzieć, co ten rząd miał zrobić, gdy objął urzędowanie. Oczywiście są tacy, którzy odpowiedzą: nie powinien obejmować urzędowania. Nie jest to jednak odpowiedź.</u>
          <u xml:id="u-241.10" who="#PosełJerzyWiatr">W moim przekonaniu, sytuacja ta nadzwyczaj utrudnia rozpatrywanie wniosku o absolutorium w płaszczyźnie politycznej. Jest też druga płaszczyzna - odpowiedzialności konstytucyjnej. Trzeba odpowiedzieć sobie bardzo jasno i bez chowania głowy w piasek, czy przy realizowaniu ustawy budżetowej nie naruszono prawa. Zatem pytamy nie o błędy, lecz czy zostało złamane prawo. Jeżeli prawo zostało złamane, należy być konsekwentnym i postawić logiczny wniosek nie o nieudzielenie absolutorium, lecz o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej - w znanym nam wszystkim trybie - tych, którzy prawo naruszyli.</u>
          <u xml:id="u-241.11" who="#PosełJerzyWiatr">Albo są podstawy do sformułowania takiego wniosku, albo ich nie ma. Proszę dobrze zrozumieć, co mówię i w jakiej intencji. Nikogo nie zachęcam do podejmowania jakichkolwiek działań; stwierdzam jedynie, że jeżeli mamy być odpowiedzialni w tym zakresie, trzeba wyraźnie powiedzieć, o czym tu jest mowa. Jeżeli nie ma podstaw do postawienia wniosku o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej, należy sformułować logiczną konkluzję z faktu, że odpowiedzialność polityczna została wymierzona - i to dwukrotnie, a może nawet trzykrotnie: w postaci odwołania rządu premiera Olszewskiego, w postaci wotum nieufności dla rządu pani premier Suchockiej i w postaci wyborów, które były przecież przegraną wszystkich ugrupowań stojących za jednym i drugim rządem.</u>
          <u xml:id="u-241.12" who="#PosełJerzyWiatr">Zastanawiając się nad tym, jak się ustosunkować do tego wniosku, doszedłem do przekonania, że inaczej, niż wstrzymując się od głosu, nie mógłbym postąpić.</u>
          <u xml:id="u-241.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekJózefZych">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#WicemarszałekJózefZych">Proszę o komunikaty.</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#WicemarszałekJózefZych">Nie ma komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#WicemarszałekJózefZych">Wobec tego zarządzam przerwę do godz. 20.</u>
          <u xml:id="u-242.4" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 30 do godz. 20 min 03)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-243.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Kontynuujemy dyskusję nad sprawozdaniem komisji z wykonania budżetu państwa, z realizacji polityki pieniężnej oraz z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1992 r.</u>
          <u xml:id="u-243.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Stanisława Maliszewskiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-243.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma pana posła.)</u>
          <u xml:id="u-243.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie ma pana posła? Jeżeli nie ma, to proszę...</u>
          <u xml:id="u-243.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jest pan poseł.)</u>
          <u xml:id="u-243.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Przepraszam bardzo, panie pośle, nie zauważyłam, że pan poseł jest.</u>
          <u xml:id="u-243.8" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#PosełStanisławMaliszewski">Najmocniej przepraszam - obserwowałem tablicę.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#PosełStanisławMaliszewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W krajach o ustabilizowanej demokracji skuteczność rządu mierzy się skutecznością jego polityki gospodarczej i społecznej. Na przykład w Szwajcarii tym wyznacznikiem jest pozycja franka: jeśli nie traci wartości - rząd czuje się pewnie, jeśli traci - rząd odchodzi. Gdybyśmy zastosowali ten wyznacznik do polskich realiów, dyskusja byłaby zbędna; oceniane rządy już nie istnieją, zmiótł je wiatr historii, a raczej wola społeczeństwa, które ktoś na tej sali nazwał przypadkowym. Czy ma więc sens nasza dyskusja i chęć oceny rządów pana Olszewskiego i pani Suchockiej? Tak, ta dyskusja ma sens.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#PosełStanisławMaliszewski">W tej Izbie zbyt często rozdzierano szaty z powodu krzywdy społeczeństwa w czasach PRL, aby nie zastanowić się dzisiaj - tu i teraz - nad krzywdą wyrządzoną nauczycielom, emerytom, rencistom, służbie zdrowia, kulturze czy rolnikom. To właśnie w 1992 r. rozpoczęła się degradacja tych sektorów. To właśnie w 1992 r. rolnicy zauważyli, że rząd nie jest zainteresowany ich produkcją, gdyż półki naszych sklepów zapełniły towary z Zachodu, często przeterminowana tandeta w efektownych opakowaniach. A tak na marginesie: Czy nie jest ironią, że oceniane dzisiaj rządy tak energicznie budowały kapitalizm, iż prawie zniszczyły ostatni znaczący bastion kapitalizmu w PRL, czyli indywidualne gospodarstwa rolne?</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#PosełStanisławMaliszewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wystawiona przez Sejm ocena rządom za rok 1992 nie będzie miała następstw konstytucyjnych, będzie jednak miała wydźwięk moralny. Podejmując decyzję w akcie głosowania pokażemy zmęczonemu biedą społeczeństwu, że w rodzącej się polskiej demokracji zarówno poszczególne osoby, jak i elity sprawujące władzę w państwie będą poddawane ocenie. Rząd, którego minister bez zażenowania twierdzi, że najlepsza polityka gospodarcza to brak takiej polityki, a politykę społeczną zastępuje się pomocą charytatywną, porównywalną z jałmużną i bieda-zupkami - taki rząd nie zasługuje na absolutorium. Może wskazane byłoby, aby ugrupowania uczestniczące w tworzeniu ocenianych rządów starały się raczej rozciągnąć zasłonę milczenia nad tą trumną, do której złożyły polską gospodarkę, a nie z uporem godnym lepszej sprawy przekonywać Izbę o tzw. dobrym stanie.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#PosełStanisławMaliszewski">I jeszcze kilka słów na temat pobrzmiewającego tu echa 33 dni premiera Pawlaka. Próbuje się również jego obciążyć odpowiedzialnością. Był to premier bez własnego gabinetu, praktycznie bez możliwości wpływu na to, co działo się w gospodarce. Zresztą pamiętamy, co się działo po jego decyzjach dotyczących Ministerstwa Spraw Wewnętrznych: ktoś chciał go tu w tej Izbie postawić przed Trybunałem. Jest hipokryzją stawianie go w tym samym szeregu z dwoma pozostałymi premierami. A swoją drogą, premier Pawlak wzbudził wtedy w społeczeństwie ogromną nadzieję i tę nadzieję zgaszono, uniemożliwiając mu utworzenie rządu. Jeśli się nie mylę, Unia Demokratyczna miała w tym swój znaczący udział.</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#PosełStanisławMaliszewski">Nigdy nie dowiemy się, czy już w połowie 1992 r. nie można było zahamować tego liberalno-doktrynerskiego kursu, aby ludzie nie przeżywali biedy i upokorzeń ostatnich 15 miesięcy.</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#PosełStanisławMaliszewski">Wnoszę o nieudzielenie absolutorium.</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Zaciurę z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#PosełJanZaciura">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wśród komisji sejmowych, które negatywnie oceniły realizację budżetu za 1992 r. nie została wymieniona Komisja Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego. Nasza komisja również bardzo krytycznie oceniła realizację budżetu Ministerstwa Edukacji Narodowej w części odnoszącej się do oświaty i wychowania. W swojej wyjątkowej dobroci w stosunku do poprzednich ministrów żaden z posłów nie postawił wniosku o odrzucenie sprawozdania. Jednak wynik głosowania był wyjątkowo znamienny, albowiem za przyjęciem sprawozdania głosowało 12 posłów, a 18 posłów wstrzymało się od głosu, co oznacza, że gdyby był wniosek o odrzucenie sprawozdania, uzyskałby wymaganą liczbę głosów. Świadczy to też o tym, że towarzyszyła nam świadomość dramatu, jaki rozgrywał się w szkołach, kuratoriach oraz w domach rodziców i nauczycieli. Nie wiem, kogo teraz oskarżać; rząd, ministrów, często o niskich kompetencjach, czy też tych, którzy stanowili prawo, uchwalali budżet, przeprowadzali jego nowelizację. Przecież musieli słyszeć głosy niezadowolenia płynące ze środowisk społecznych, które nie zgadzały się z takim traktowaniem problemów, wynikających z wyjątkowego budżetu.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#PosełJanZaciura">Niedostatek środków finansowych na oświatę w 1992 r. spowodował drastyczne ograniczenie realizacji zadań, w szczególności dotyczących dydaktyki, opieki, pomocy socjalnej, zakupów bieżących oraz utrzymania i remontów obiektów. W 80% szkół realizowany był wyłącznie minimalny tygodniowy wymiar godzin lekcyjnych, wynikający z oszczędnościowego ramowego planu nauczania. W 40% szkół nie organizowano w ogóle zajęć pozalekcyjnych i nadobowiązkowych. Nastąpił drastyczny brak środków na pomoce dydaktyczne.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#PosełJanZaciura">Brak środków na wydatki rzeczowe w budżecie spowodował dalsze zadłużenie oświaty oraz likwidację wielu placówek, w szczególności przedszkoli, niewykorzystanie miejsc w bursach, internatach, dramatyczną sytuację w domach dziecka i placówkach opieki całkowitej oraz wychowania pozaszkolnego; dekapitalizację bazy, gdyż brakowało środków na niezbędne inwestycje (przyznawane środki starczyły zaledwie w 25% na zgłaszane potrzeby). W ponad 80% szkół mimo dużych potrzeb nie udzielano uczniom w 1992 r. żadnej pomocy materialnej. W 95% szkół, zamiast koncentrować się na realizacji zadań statutowych, dyrekcje zmuszone zostały do zabiegania o pomoc finansową z innych źródeł niż budżet państwa po to, by realizować minimum zadań.</u>
          <u xml:id="u-246.3" who="#PosełJanZaciura">W konkluzji możemy powiedzieć, że poziom pracy szkół uległ obniżeniu z powodu redukcji godzin nauczania, rezygnacji z organizowania kół zainteresowań, zajęć służących wyrównaniu różnego rodzaju deficytów rozwojowych. Pogorszyły się warunki nauczania i wychowania, obniżył się poziom kształcenia, co zdecydowanie ujawniło się na egzaminach wstępnych do szkół średnich. Młodzież wiejska miała coraz bardziej utrudniony dostęp do oświaty i dóbr kultury. Z trudem realizowane były funkcje opiekuńczo-wychowawcze w stosunku do dzieci pochodzących z rodzin zagrożonych patologiami.</u>
          <u xml:id="u-246.4" who="#PosełJanZaciura">Chcę też przypomnieć Wysokiej Izbie, że w 1992 r. po raz pierwszy sformułowano w Polsce powojennej minimum pedagogiczne polskiej szkoły, minimum wiedzy w zakresie czytania, pisania, liczenia, obsługi komputerów i nauki prawa jazdy. Ale był to też rok połajanek ministra edukacji narodowej w stosunku do niezadowolonych z polityki prowadzonej przez jego resort. Nie mam zamiaru oskarżać ani ministrów edukacji, ani poprzednich rządów, nie mam też zamiaru ich usprawiedliwiać, albowiem zdaję sobie sprawę z uwarunkowań, w których funkcjonowali. Dlatego też będzie moim dylematem, jak głosować w dniu jutrzejszym nad przedłożonym sprawozdaniem wysokich komisji.</u>
          <u xml:id="u-246.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Marię Stolzman z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#PosełMariaStolzman">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Wiem, że podniosą się głosy oburzenia po stronie PSL, ale oddając sprawiedliwość rządowi Hanny Suchockiej, moja uczciwość każe mi powiedzieć, że podejmował on wiele prób na rzecz rolnictwa. Po pierwsze, wprowadził w życie ceny minimalne. Po drugie, pani premier oparła się ostrym naciskom, z organizowaniem strajków i manifestacji włącznie, i nie odwołała prezesa Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, Adama Tańskiego, którego PSL wówczas popierał. Przyjmując dymisję ministra Janowskiego, odwołała równocześnie sekretarza stanu i wiceministra w tym resorcie. Rząd wówczas zalecił szybkie uporządkowanie Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa.</u>
          <u xml:id="u-248.1" who="#PosełMariaStolzman">Obecny rząd przedstawia ustawę o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przygotowaną przez rząd poprzedni. To samo dotyczy nowelizacji ustawy o Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz projektu ustawy o opłatach wyrównawczych, który niedługo wpłynie do Sejmu. Ten projekt również był przygotowany przez rząd poprzedni. Ten rząd po raz pierwszy wprowadził dopłaty do paliwa rolniczego. To wszystko, proszę państwa, zostało postanowione już w latach 1990–1992. Pani premier odwołała również prezesa Agencji Rynku Rolnego, pana Rembisza, wobec stwierdzonych tam nieprawidłowości. Mam nadzieję, że komisja rolnictwa nie uchyli się od oceny działalności Agencji Rynku Rolnego, mimo że jej wiceprezes z 1992 r. jest obecnie ministrem rolnictwa. Będzie to rodzaj papierka lakmusowego, czy chodzi nam o prawo, czy wyłącznie o politykę.</u>
          <u xml:id="u-248.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jerzego Osiatyńskiego z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#PosełJerzyOsiatyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kilku mówców domagało się wystąpienia ministra finansów z okresu, za który w głosowaniu, dzisiaj czy jutro, Wysoka Izba ma udzielić pokwitowania. Chciałbym wobec tego prosić panią marszałek i Wysoką Izbę, aby jeden spośród czterech ministrów finansów z tego okresu miał możność takiego ustosunkowania się do tych wypowiedzi, które Wysoka Izba będzie mogła uznać za wyczerpujące.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#PosełJerzyOsiatyński">Chcę zacząć od kwestii, która tutaj była dosyć wstydliwie odsuwana na bok. Dotyczy ona problemu, ilu naprawdę premierów i ile rządów staje dzisiaj przed koniecznością rozliczenia. Otóż konstytucyjnie odpowiada trzech premierów: pan premier Olszewski, pan premier Pawlak i pani premier Suchocka. Czterech - przepraszam, panie pośle, mówimy o pokwitowaniu za 1992 r. - ministrów finansów: pan minister Lutkowski, pan minister Olechowski, pan minister Zdrzałka, który w rządzie pana premiera Pawlaka pełnił funkcję ministra finansów, i Osiatyński. Jeżeli mielibyśmy, zgodnie z wnioskiem pana posła Kalety, który reprezentował SLD, ograniczyć się tylko do dwóch rządów, to wtedy stajemy przed problemem konstytucyjnej odpowiedzialności za zarządzenia Rady Ministrów podpisywane przez premiera Pawlaka. Kto za te zarządzenia ma być odpowiedzialny? Za powołanych przez premiera w tym czasie ministrów? Nie można udawać, że tego problemu nie ma. Pokwitowanie jest udzielane trzem rządom i trzem premierom.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#PosełJerzyOsiatyński">Sprawa, która była parokrotnie poruszana zarówno w wystąpieniu pana Kaczyńskiego - prezesa Najwyższej Izby Kontroli, jak przez pana posła Bugaja - kwestia oceny budżetu w kategoriach legalności, gospodarności i celowości. Otóż Wysoka Izba stoi tutaj przed niezwykle trudnym i ważnym problemem. Jeżeli jest tak, że Najwyższa Izba Kontroli ma dokonywać oceny funkcjonowania każdego z resortów - także resortów kierowanych przez dzisiejszą koalicję - na podstawie kryterium celowości, a jednocześnie Najwyższa Izba Kontroli nie ponosi żadnej odpowiedzialności konstytucyjnej za swoje oceny, to powstaje pytanie: kto określa kryteria celowości? Urzędnik Najwyższej Izby Kontroli? Kto ma o tym rozstrzygać?</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Sejm.)</u>
          <u xml:id="u-250.4" who="#PosełJerzyOsiatyński">Dobrze, panowie posłowie, jeżeli o tym ma rozstrzygać Sejm, to w takim razie podstawą są ustawy przyjęte przez Sejm. Prawo, które Sejm tworzy, ustawy budżetowe, które Sejm przyjmuje. To jest podstawą rozliczenia i wobec tego myślę, że nie można z tego punktu widzenia przyjmować ocen Najwyższej Izby Kontroli, które są dokonywane w kategoriach celowości. Dlatego że naprawdę nie ma innego obiektywnego miernika celowości niż wola Sejmu. Nie mogą to być wola Najwyższej Izby Kontroli i zapisy ustawy o NIK. Chodzi tu o zapis art. 2 tej ustawy; myślę, że niewątpliwie wymaga on zmiany. Przy tym zapisie żadne sformułowanie, które znajduje się w raportach Najwyższej Izby Kontroli, nie ma dobrego umotywowania, bo naprawdę nie wiadomo, co to kryterium celowości znaczy.</u>
          <u xml:id="u-250.5" who="#PosełJerzyOsiatyński">Jest także art. 25 ust. 4 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli, w którym powiada się, że odstąpienie od wyników Najwyższej Izby Kontroli dotyczących wyciągania konsekwencji służbowych lub zastosowania innych przewidzianych prawem form odpowiedzialności wobec osób winnych może nastąpić... itd. Otóż o winie każdego urzędnika państwowego - także urzędnika państwowego powołanego przez gabinet pana premiera Pawlaka - rozstrzyga w Polsce na razie nie prezes Najwyższej Izby Kontroli, nie premier ani nie rząd, ale sąd. I dopóki nie ma wyroku sądowego, dopóty to sformułowanie jest bezpodstawne. Dlatego nie może stanowić podstawy dla jakiegokolwiek ministra czy premiera do wyciągania jakichkolwiek konsekwencji.</u>
          <u xml:id="u-250.6" who="#PosełJerzyOsiatyński">Chcę teraz przejść do kwestii związanych z nadzorem ubezpieczeniowym. Nie chciałbym się ustosunkowywać do nich w sposób zbyt szczegółowy, ale chcę stwierdzić bardzo wyraźnie, że nadzór ubezpieczeniowy powstawał dopiero w 1991 r. Także aparat Najwyższej Izby Kontroli nie był przygotowany do przeprowadzania takiej kontroli. Tam nie było urzędników, którzy umieliby zrobić porządną analizę. Wszyscy tego się dopiero uczyliśmy.</u>
          <u xml:id="u-250.7" who="#PosełJerzyOsiatyński">Jeżeli chodzi o zarzuty NIK dotyczące sposobu sprawowania nadzoru ubezpieczeniowego oraz działalności towarzystw ubezpieczeniowych, to na podstawie ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli minister finansów skierował do prezesa Najwyższej Izby Kontroli wniosek o wyrażenie zgody na odstąpienie od wykonania wniosku, dlatego że nie było do tego podstaw. Po prostu w 1992 r. te wystąpienia pokontrolne zostały zrealizowane. Część z nich zresztą dotyczyła nieprawidłowości z pierwszych miesięcy działalności nadzoru ubezpieczeniowego i one zostały wyeliminowane jeszcze przed rozpoczęciem kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli.</u>
          <u xml:id="u-250.8" who="#PosełJerzyOsiatyński">Sprawa działalności „Westy”. NIK nie zgłosił do tego żadnych uwag.</u>
          <u xml:id="u-250.9" who="#PosełJerzyOsiatyński">Podstawowe zarzuty NIK dotyczące działalności PZU sprowadzają się do następujących kwestii:</u>
          <u xml:id="u-250.10" who="#PosełJerzyOsiatyński">— po pierwsze, istnienia powiązań personalnych pomiędzy PZU SA a spółką CISCO SA, która prowadzi działalność brokerską m.in. na rzecz PZU SA;</u>
          <u xml:id="u-250.11" who="#PosełJerzyOsiatyński">— po drugie, nieprawidłowości w sporządzeniu bilansu towarzystwa;</u>
          <u xml:id="u-250.12" who="#PosełJerzyOsiatyński">— po trzecie, niedostatku środków własnych PZU SA w stosunku do wymogów ustawy o działalności ubezpieczeniowej.</u>
          <u xml:id="u-250.13" who="#PosełJerzyOsiatyński">W pierwszym przypadku, pomimo wielokrotnych kontroli PZU SA, Najwyższa Izba Kontroli nie przedstawiła ani ministrowi finansów, ani zarządowi PZU SA wniosków pokontrolnych, w których byłyby zawarte jakiekolwiek zarzuty dotyczące stwierdzonych nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-250.14" who="#PosełJerzyOsiatyński">W sprawie powiązań personalnych pomiędzy zarządem CISCO SA a wiceprezesem zarządu PZU SA, po stwierdzeniu faktu ich istnienia, wiceprezes zarządu PZU SA został zawieszony w pełnieniu funkcji członka zarządu PZU SA, a następnie odwołany z tego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-250.15" who="#PosełJerzyOsiatyński">W drugiej sprawie został stwierdzony tylko jeden przypadek nieprawidłowości w sporządzaniu bilansu PZU SA. Bilans PZU za 1992 r. w wersji przygotowanej przez zarząd nie został zatwierdzony przez walne zgromadzenie akcjonariuszy, tzn. przez ministra finansów, który reprezentuje tam skarb państwa. Minister finansów polecił wprowadzenie stosownych poprawek w bilansie. Równocześnie, głównie w związku ze wspomnianymi nieprawidłowościami w sporządzeniu bilansu, nastąpiło odwołanie prezesa zarządu PZU SA.</u>
          <u xml:id="u-250.16" who="#PosełJerzyOsiatyński">Co do niedoboru środków własnych PZU SA, to jak wielokrotnie Ministerstwo Finansów wyjaśniało, także z tej trybuny, nie jest ono wynikiem nieprawidłowości w prowadzeniu przez to towarzystwo bieżącej działalności ubezpieczeniowej, lecz jest następstwem obowiązywania nie zmienianych urzędowych taryf składek ubezpieczeniowych w latach 1989–1990, przy bardzo wysokiej inflacji panującej w tym czasie. W działalności bieżącej PZU SA odnotowuje zysk. W związku z niedoborem środków własnych PZU SA walne zgromadzenie tego towarzystwa podjęło we wrześniu br. uchwałę o podwyższeniu kapitału akcyjnego, zapoczątkowując w ten sposób działania zmierzające do zatrzymania dekapitalizowania PZU SA.</u>
          <u xml:id="u-250.17" who="#PosełJerzyOsiatyński">Zgłaszano prośby o podanie wielkości długu publicznego. Dług publiczny... Prosiłem panią marszałek, abym mógł ustosunkować się do tych wypowiedzi, które były skierowane pod adresem czterech ministrów finansów. Chciałbym prosić Wysoką Izbę, abym mógł to kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, nie mam prawa o tym decydować. To Sejm może zadecydować, czy chce słuchać dłużej, niż zezwala na to czas przeznaczony na wystąpienie klubowe.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#komentarz">(Poseł Wiesława Ziółkowska: Jest to bezwzględnie konieczne, absolutnie.)</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, moja propozycja jest taka, aby państwo przedłużyli czas wypowiedzi i wysłuchali jej.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy jest sprzeciw, aby wysłuchać tych argumentów?</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie ma.)</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie ma.</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#PosełJerzyOsiatyński">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-252.1" who="#PosełJerzyOsiatyński">Dług publiczny ogółem w 1990 r. wynosił 531,7 bln zł, w tym dług zagraniczny - 463,3 bln zł; to jest ultimo roku, 31 grudnia. W 1991 r. - 658,4 bln zł, w tym dług zagraniczny - 531,8 bln zł. Ultimo 1992 r. - 980,4 bln zł, w tym dług zagraniczny - 438,2 bln zł. Jak państwo widzą, dług krajowy wynosił w 1990 r. niespełna 13%, w 1992 r. - 24,7%. To bardzo wyraźnie wskazuje, że główny ciężar, z którym się borykaliśmy i z którym państwo będą się teraz borykać, to dług zagraniczny, który z całą pewnością nie został zaciągnięty w ciągu tych czterech lat rządów solidarnościowych.</u>
          <u xml:id="u-252.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-252.3" who="#PosełJerzyOsiatyński">Natomiast jeśli chodzi o zmartwienie panów dotyczące zadłużenia wewnętrznego i narastania tego zadłużenia, to chcę państwu powiedzieć, że wiele z tych osób, które wypowiadały się dzisiaj z troską, że to zadłużenie rośnie, jeszcze parę miesięcy temu, jeszcze przy nowelizacji ustawy na 1992 r. i przy ustawie na 1993 r. wskazywało na potrzebę zwiększenia deficytu, który to zadłużenie zwiększa. I wtedy mówiono, że dodatkowe kilka bilionów złotych wzrostu deficytu naprawdę nie ma znaczenia. Dziś wiemy, że to nieprawda.</u>
          <u xml:id="u-252.4" who="#PosełJerzyOsiatyński">Co do zarzutu w sprawie ulg udzielanych w 1992 r., dotyczy to podatku dochodowego od osób prawnych. Całość wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych wyniosła 52 612 mld zł. Ulgi w podatku dochodowym wyniosły niespełna 2300 mld zł. Ulgi na podstawie decyzji indywidualnych wyniosły 1257 mld zł. W 1992 r. była ulga dla Telekomunikacji Polskiej S.A. To jest, proszę pań i panów posłów, ulga dla poczty, dawana poprzez ulgę dla Telekomunikacji Polskiej S.A., której poczta stanowi część organizacyjną. Ta ulga wynosiła 247 mld zł. Wobec tego udział całości decyzji indywidualnych w całości wpływów z podatku dochodowego wynosił, Wysoka Izbo, pół procenta. Pół procenta całości wpływów. To jest to, o czym mówimy.</u>
          <u xml:id="u-252.5" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-252.6" who="#PosełJerzyOsiatyński">Tak jest, panie pośle. To jest 1257 mld zł, razem z 247 mld zł dla Telekomunikacji Polskiej, odniesione do 52 612 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-252.7" who="#PosełJerzyOsiatyński">Warto także pamiętać, że wśród tych indywidualnych decyzji były decyzje umarzające, a raczej rozkładające na raty i odsuwające konieczność płacenia podatku dla PKP, dla prawie wszystkich kopalń, wszystkich hut, dla „Ursusa”, dla wielu zakładów, dla których nieprzyznanie ulg oznaczałoby ich zamknięcie. Myślę, że dzisiejsza koalicja rządowa nie miałaby najmniejszej wątpliwości, żeby głosować za wotum nieufności dla rządu, który by takich ulg nie dawał. W tym sensie rząd nasz prowadził politykę przemysłową, której nam państwo odmawiacie.</u>
          <u xml:id="u-252.8" who="#PosełJerzyOsiatyński">Pan poseł Stec, którego wypowiedź była niezwykle interesująca i myślę, że będzie przedmiotem szerokich komentarzy, zwłaszcza że wtedy w kuluarach i na galerii byli przedstawiciele „Financial Times” i innych agencji zagranicznych, otóż pan poseł był łaskaw mówić m. in. o tym, że minister Osiatyński przyznał ulgi bankom zagranicznym.</u>
          <u xml:id="u-252.9" who="#PosełJerzyOsiatyński">Po pierwsze, jest to nieprawda. Ulgi dla banków zagranicznych wydał minister finansów w 1991 r., a nie w 1992 r. Zostały przyznane w drodze rozporządzenia. Wprowadzono zwolnienie podatkowe dla banków z udziałem kapitału zagranicznego. Zwolnienie miało na celu stworzenie dla inwestycji w sektorze bankowym warunków takich samych, jakie mieli inwestorzy zagraniczni, korzystający z ulg podatkowych na podstawie ustawy o inwestycjach zagranicznych. Takich samych - ani gorszych, ani lepszych.</u>
          <u xml:id="u-252.10" who="#PosełJerzyOsiatyński">Zwolnienie wprowadzone w 1991 r. rozporządzeniem ministra finansów dotyczyło inwestycji, które w większości znacznie przekraczały minimum 2 mln ECU, określone w ustawie o inwestycjach zagranicznych, gdyż minimalny wymagany wkład udziałowców zagranicznych w bankach wynosił 6 mln dolarów. Zwolnienie dotyczyło tylko tej części zysku, która została reinwestowana w banku, zwiększając jego kapitał. Wartość ulgi nie mogła przekroczyć kapitału oryginalnie wniesionego przez udziałowca zagranicznego. Wreszcie, zwolnienie - aż do wyczerpania kwoty ulgi - dotyczy tylko ograniczonej liczby banków, mianowicie tych, które rozpoczęły działalność przed końcem 1991 r. - a więc banki rozpoczynające działalność w 1992 r., panie pośle, i później, już z tych zwolnień nie korzystały. W tym sensie pan poseł był łaskaw wprowadzić Wysoką Izbę w błąd.</u>
          <u xml:id="u-252.11" who="#PosełJerzyOsiatyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rozumiem, że przedmiotem debaty może być wszystko, ale przedmiotem rozstrzygnięć jest wykonanie ustawy budżetowej. Tak mówi konstytucja. Wtedy, kiedy mówimy o wykonaniu ustawy budżetowej i zarzucamy rządom, które sprawowały władzę w 1992 r., że nie ściągały podatków, to myślę, że wypada być spójnym. Jest prawdą, że były zwolnienia podatkowe, także dla prywatyzacji, ale chcę powiedzieć kolegom posłom, którzy zwracali na to uwagę, że obecny rząd podjął decyzję o prywatyzacji FSO sprzedając udziały dla GM — tam też będą zwolnienia podatkowe. Panowie wiecie, na jaką kwotę. Trzeba o tym pamiętać. Jeżeli...</u>
          <u xml:id="u-252.12" who="#komentarz">(Głos z sali: Są zwolnienia podatkowe.)</u>
          <u xml:id="u-252.13" who="#PosełJerzyOsiatyński">Tak jest, panie pośle, są zwolnienia podatkowe, dlatego że jeżeli tam się wnosi aporty, to muszą być przedtem zwolnienia podatkowe.</u>
          <u xml:id="u-252.14" who="#komentarz">(Głos z sali: Pan wie czy pan przypuszcza?)</u>
          <u xml:id="u-252.15" who="#PosełJerzyOsiatyński">Wiem, panie pośle. A pan poseł w każdej chwili, jak każdy poseł, może mieć wgląd w umowę czy też w porozumienia, które zostały podpisane.</u>
          <u xml:id="u-252.16" who="#PosełJerzyOsiatyński">Jeżeli chodzi o ulgi, które były przyznawane bankom krajowym - otóż ulgi te zostały przesunięte o jeden kwartał. Chodziło o to - o co zresztą apelowała tutaj wcześniej pani prezes Narodowego Banku Polskiego - aby można było rozstrzygnąć sprawę tworzenia rezerw na pokrycie złych długów. I dopóki ta sprawa nie została rozstrzygnięta - a została ona rozstrzygnięta przez Wysoką Izbę dopiero w I kwartale - minister finansów przesunął na ten czas spłatę tych zysków. To było odroczenie, potrzebne po to, by Wysoka Izba mogła w tej sprawie zająć stanowisko.</u>
          <u xml:id="u-252.17" who="#PosełJerzyOsiatyński">Jeżeli chodzi o sprawę pieniędzy przekazywanych z końcem grudnia gminom, to chcę panu posłowi Gwiżdżowi powiedzieć, że zostało to zrobione tak, aby można było te gminy oddłużyć, i de facto ten zabieg został wtedy bardzo skutecznie przeprowadzony.</u>
          <u xml:id="u-252.18" who="#PosełJerzyOsiatyński">Jeżeli są wątpliwości - a były one tutaj przedstawiane przez pana posła Ciesielskiego - czy sprawozdanie, które zostało przedłożone przez rząd Wysokiej Izbie, jest formalnie poprawne, to chcę powiedzieć, że te wątpliwości powinny były być rozstrzygnięte przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, która nad tym pracowała wspólnie z Komisją Ustawodawczą, oraz przez Biuro Legislacyjne Sejmu. Chcę państwa zapewnić, że przedłożone Wysokiej Izbie sprawozdanie jest zgodne co do formy i treści z wcześniej przedkładanymi sprawozdaniami i spełnia wszystkie niezbędne warunki formalne.</u>
          <u xml:id="u-252.19" who="#PosełJerzyOsiatyński">Pan poseł Machnio martwił się, że kasa ministra finansów jest pusta. Otóż chcę powiedzieć, że jeżeli w wyniku polityki prowadzonej przez rząd pani premier Suchockiej, w wyniku wprowadzenia podatku od wartości towarów i usług - a mówił pan poseł o 1993 r., wybiegając naprzód, do dyskusji Wysokiej Izby nad następnym sprawozdaniem i pokwitowaniem dla rządu za 1993 r. - wpływy budżetu państwa będą o blisko 20 bln większe, niż było to zakładane w ustawie budżetowej, to nie wydaje mi się, aby to była stosowna podstawa do stwierdzenia, że kasa rządu, że kasa Ministerstwa Finansów jest pusta. W istocie dochody budżetu państwa będą o blisko 20 bln większe, niż zakładaliśmy. Wreszcie chcę powiedzieć... Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-252.20" who="#PosełJerzyOsiatyński">Pan poseł Wiatr pyta, co rząd miał zrobić w sytuacji, która zaistniała w połowie 1992 r. Odpowiedź, wydaje się, jest dokładnie taka, jaką rząd dał w praktyce. Zastaliśmy ustawę budżetową, która nie mogła być zrealizowana m.in. z powodu poniechania decyzji, przeszacowania dochodów budżetowych i niedoszacowania wydatków. Jedyne, co mogliśmy zrobić, żeby być w zgodzie z Wysoką Izbą i z przekonaniem rządu, to była nowelizacja tej ustawy budżetowej. I to jest to, co zrobiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-252.21" who="#PosełJerzyOsiatyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jestem głęboko przekonany, że nie rozproszyłem wszystkich wątpliwości Wysokiej Izby. Pragnę podziękować za to, że mogłem przedstawić przynajmniej część wyjaśnień. Chcę powiedzieć, że schodzę z tej trybuny w przekonaniu, że ta sprawa została już rozstrzygnięta, chcę także powiedzieć, że tworzymy dzisiaj precedens — czy też jutro rano go stworzymy — że pokwitowania będzie się udzielało nie za wykonanie budżetu, nie za zgodność działania rządu z ustawą budżetową i ustawami okołobudżetowymi, ale że w istocie będzie to pokwitowanie za politykę. Także dzisiejsze wypowiedzi z tej trybuny świadczą o tym, że nastąpiło przestawienie przedmiotu dyskusji z dyskusji o charakterze merytorycznym, dotyczącej udzielenia pokwitowania w zależności od tego, czy rząd działał zgodnie z prawem, czy też łamał prawo, na dyskusję o słuszności polityki kilku kolejnych rządów, jak wielu posłów wskazywało, rządów w latach 1990–1993. Otóż z jednej strony wydaje mi się, że taka dyskusja już się odbyła w drodze wyborów — mówił o tym pan poseł Wiatr, z drugiej strony zaś, że oceny dokonać powinni raczej historycy, a nie politycy, dopiero za kilka lat, wtedy kiedy wszyscy do tego nabierzemy stosownego dystansu.</u>
          <u xml:id="u-252.22" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy posłowie sprawozdawcy chcą zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Nie ma zgłoszeń.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, prośbę o zabranie głosu wyraziła jeszcze pani prezes Narodowego Banku Polskiego, zwracając się jednocześnie z prośbą, żeby mogła wystąpić jutro, ze względu na to, że jest w tej chwili gospodarzem spotkania dotyczącego wykorzystania pożyczek przez 2,5 tys. przedsiębiorstw; spędziła na nim dzisiaj cały dzień i chce zakończyć to spotkanie. W związku z tym proponuję, żebyśmy w tej chwili przerwali debatę. Jutro przed głosowaniem będzie jeszcze wystąpienie pani prezes Gronkiewicz-Waltz.</u>
          <u xml:id="u-253.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jeszcze chciał zabrać głos pan poseł sprawozdawca.</u>
          <u xml:id="u-253.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Aby jutro nie wprowadzać przed głosowaniem dodatkowych emocji, chciałem dzisiaj wyjaśnić kilka kwestii, które były poruszone w trakcie dyskusji, a dotyczyły bezpośrednio pracy komisji, której byłem sprawozdawcą. Oczywiście nie będę się w tej chwili odnosił do wniosku pana posła Kalety. Sądzę, że rozstrzygnie to Wysoka Izba. Uważam, że potrzebna jest chwila refleksji również nad sugestią zgłoszoną w dyskusji przez pana posła Wiatra, jak i pewną sugestią pana posła Osiatyńskiego. Do tego tematu będzie można powrócić w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Natomiast chciałem się odnieść do dwóch kwestii, które poruszył — ogromnie przeze mnie szanowany — pan poseł Frasyniuk. Po pierwsze, chciałem wyjaśnić, panie pośle, że w myśl regulaminu komisja nie była zobowiązana do przedstawienia uzasadnienia uchwały. Uzasadnienie jest obowiązkowe, jeżeli wnosi się do Wysokiej Izby projekt ustawy. Natomiast art. 31 mówi: „Marszałek Sejmu może zażądać dołączenia uzasadnienia do projektu uchwały, jeżeli nakłada ona na określone podmioty obowiązki”. Pan marszałek takiej decyzji nie podjął, stąd sądzę, iż jeśli chodzi o procedurę, przedłożony projekt uchwały odpowiada wszelkim wymogom. Na marginesie refleksja. Sądzę, że był czas w Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, aby posłowie — w momencie przyjmowania projektu uchwały — taki wniosek zgłosili. Dla mnie jako posła sprawozdawcy byłoby ogromnym ułatwieniem, gdyby takie jednolite uzasadnienie komisja w pełnym składzie przyjęła.</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#PosełMieczysławCzerniawski">I wreszcie druga kwestia. Panie pośle, na samym wstępie starałem się bardzo precyzyjnie poinformować Wysoką Izbę, iż podejmując się - nie będę mówił o okolicznościach, w jakich znalazłem się w roli sprawozdawcy - tego zadania, chciałem przede wszystkim bardzo obiektywnie przedstawić argumenty rządu. Siłą rzeczy musiałem sięgnąć do sprawozdania rządu. Chciałem również przedstawić argumenty Najwyższej Izby Kontroli. A więc, panie pośle, zarzut o streszczeniu tych dokumentów jest, co najmniej, trochę przesadzony. Również, panie pośle, nie przedstawiałem wątpliwości, bo w komisji nie były poruszane, co nie znaczy, że ich nie mamy; każdy z nas je ma, pozostaną do jutra. Sądzę nawet, że pozostaną w naszej świadomości jeszcze i po jutrzejszym głosowaniu. Poseł Wiatr mówił o tych wątpliwościach bardzo wyraziście.</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#PosełMieczysławCzerniawski">Przede wszystkim te dwie kwestie chciałem wyjaśnić. Poza tym sądzę, że jako poseł sprawozdawca nie miałem najmniejszego prawa tworzyć własnego uzasadnienia czy też przekazywać Wysokiej Izbie jakiejkolwiek informacji lub danych, które nie były rozpatrywane przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Do kontynuacji tego punktu porządku dziennego przystąpimy w dniu jutrzejszym.</u>
          <u xml:id="u-255.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o odczytanie... Nie ma komunikatów. W takim razie zastąpię posłów sekretarzy. Zawiadamiam, że po ogłoszeniu przerwy w obradach Sejmu odbędzie się wyborcze posiedzenie Unii Międzyparlamentarnej, zatem bardzo proszę o pozostanie na sali, żebyśmy mogli dzisiaj tego dokonać.</u>
          <u xml:id="u-255.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Informuję, że zgłosili się trzej posłowie w celu złożenia oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-255.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Głos ma pan poseł Krzysztof Wolfram z Unii Demokratycznej, następnie pani poseł Maria Dmochowska. Proszę posłów o nieprzekraczanie czasu przeznaczonego na oświadczenia.</u>
          <u xml:id="u-255.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#PosełKrzysztofWolfram">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pragnę zająć uwagę Wysokiej Izby zagadnieniem, które z pewnością zainteresuje całą Wysoką Izbę, bez względu na podziały polityczne oraz niezależnie od tego, jakie okręgi wyborcze reprezentujemy. Lasy polskie znalazły się w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Dotyczy to większości terenów leśnych Polski, a w szczególności obszarów położonych na zachodzie oraz północy naszego kraju. Myślę o Pomorzu, Mazurach i Białostocczyźnie. Zaatakowane zostały one przez zespół szkodliwych owadów żerujących w sposób masowy na igliwiu — głównie sosen i świerków. Szczególnie niebezpieczne jest zjawisko eksplozyjnego występowania owada o nazwie brudnica mniszka, najgroźniejszego szkodnika liściożernego drzewostanów iglastych Europy Środkowej i Wschodniej. Jego występowanie wzmaga się od kilku lat, aktualnie występuje powszechnie i wyrządza szkody na obszarze całej Polski. Masowo występuje też w Niemczech, Rosji, Rumunii, Bułgarii, Austrii, Holandii, Danii oraz w innych krajach. Zjawisko masowego występowania szkodliwych owadów w Europie i na świecie jest znane w praktyce i naukowo rozpoznane. Wielkie gradacje szkodliwych owadów występują cyklicznie co 10–15 lat i nie zależą od koniunktury gospodarczej, układów politycznych czy metod zarządzania gospodarką. W dużej mierze związane są z niską odpornością polskich lasów — spowodowaną niszczeniem ich przez przemysł — dużym stopniem udziału monokultur sosnowych oraz wieloma czynnikami biologicznymi, w tym na przykład aktywnością słoneczną.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#PosełKrzysztofWolfram">W Polsce w latach 1946–1976 brudnicę mniszkę zwalczano na około 113 tys. ha, a ostatnia wielka gradacja w latach 1978–1985, którą z pewnością wszyscy pamiętamy, należała do najgroźniejszych w historii polskiego i europejskiego leśnictwa. Występowała wówczas na obszarze prawie 3,7 mln ha, głównie w północnej i zachodniej części kraju. Zwalczanie za pomocą preparatów chemicznych przeprowadzono na powierzchni około 6,2 mln ha, a na wielu obszarach leśnych wielokrotnie. Kulminacja gradacji przypadła na 1982 r., kiedy zabiegi ratownicze zastosowano na powierzchni blisko 2,3 mln ha, wykorzystując do tego celu 159 samolotów i około 23 śmigłowców. W wyniku tej klęski wycięto kilkadziesiąt tysięcy hektarów lasu, a olbrzymia powierzchnia drzewostanów — szczególnie na Mazurach — została pozbawiona świerka. Dopiero po zakończeniu akcji zwalczania stwierdzono, że rozmiary klęski można było znacznie ograniczyć, gdyby w początkowej fazie zwalczania leśnictwo polskie miało do dyspozycji większą ilość niezbędnych środków i sprzętu zaangażowanego do tego celu.</u>
          <u xml:id="u-256.2" who="#PosełKrzysztofWolfram">Fałszywie pojęta oszczędność spowodowała zwiększenie strat. Decyzje w sprawie zwiększenia nakładów zapadały wówczas za późno, a rezerwa środków budżetowych przeznaczonych na ten cel była w każdym roku planowana zbyt nisko. Z materiałów dostarczonych przez służby leśne wynika, że gradacja szkodliwych owadów w 1994 r., czyli już niedługo, obejmie powierzchnię ponad 580 tys. ha, to jest około 7% wszystkich lasów naszego kraju, w tym samej brudnicy mniszki na powierzchni 200 tys. ha.</u>
          <u xml:id="u-256.3" who="#PosełKrzysztofWolfram">Najgroźniejsza sytuacja występować będzie w rejonowych dyrekcjach Lasów Państwowych Zielona Góra, Szczecin, Szczecinek, Piła, Toruń, Gdańsk, Olsztyn, Białystok i Warszawa. Wszystkie obserwacje wskazują na to, że obecna faza gradacji szkodliwych owadów ma taki sam lub nawet groźniejszy charakter jak wspomniana gradacja z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych.</u>
          <u xml:id="u-256.4" who="#PosełKrzysztofWolfram">Wnioski nasuwają się same. Uważając sytuację za bardzo poważną, należy podjąć wszelkie działania w celu zahamowania i likwidacji zagrożenia drzewostanów, będących z wielu przyczyn w złej kondycji zdrowotnej. Moim zdaniem - po szerokiej konsultacji ze znawcami przedmiotu - należy przyznać Lasom Państwowym dotację w wysokości około 200 mld złotych i przeznaczyć ją na wykonanie zabiegów ratowniczych w lasach zagrożonych masowym występowaniem szkodliwych owadów, w tym również na zakup centralnej rezerwy selektywnych środków chemicznych (tzw. insektycydów) o najniższym stopniu szkodliwości dla środowiska, organizację baz samolotowych (lądowisk), wykonanie zabiegów ratowniczych przy użyciu samolotów i śmigłowców oraz organizację osłony naukowej.</u>
          <u xml:id="u-256.5" who="#PosełKrzysztofWolfram">Wszystkie te przedsięwzięcia znacznie przewyższają możliwości finansowe Lasów Państwowych, tym bardziej że około 10% powierzchni - na której będzie przeprowadzona akcja zwalczania - dotyczy lasów nie stanowiących własności państwa.</u>
          <u xml:id="u-256.6" who="#PosełKrzysztofWolfram">Niepełne wykonanie zabiegów ratowniczych w roku przyszłym może doprowadzić do całkowitego zniszczenia części drzewostanów przez szkodniki pierwotne i zwiększenia zagrożenia lasów w roku następnym, a tym samym zwielokrotnienia nakładów finansowych i wysiłku tysięcy ludzi zaangażowanych w samo zwalczanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, bardzo przepraszam, czas się kończy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PosełKrzysztofWolfram">Już kończę. Składam tę informację Wysokiej Izbie tuż przed rozpoczęciem debaty budżetowej z całą premedytacją, gdyż aktualnie możemy uniknąć błędów popełnionych w latach poprzednich. Myślę, że świadomość Wysokiej Izby w momencie głosowania nad częścią budżetu dotyczącą leśnictwa będzie gwarantowała pomyślną walkę, którą w przyszłym roku stoczymy o przetrwanie polskich lasów. Przepraszam za przedłużenie wystąpienia.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu panią poseł Marię Dmochowską z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PosełMariaDmochowska">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Oświadczam, że jestem głęboko poruszona i oburzona informacją otrzymaną dziś z Łodzi, z mojego okręgu wyborczego.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#PosełMariaDmochowska">W Łodzi, w hotelu „Centrum” działa polsko-austriackie kasyno gry; do tej pory z 49% udziału kapitału austriackiego. Rozeszła się wieść, że minister kultury i sztuki, pan Kazimierz Dejmek wykupił za publiczne pieniądze 1/3 udziałów w kasynie i ofiarował je wspaniałomyślnie Teatrowi Wielkiemu w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#komentarz">(Oklaski, wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#PosełMariaDmochowska">Nie jest to pomyłka — w Warszawie, a nie w Łodzi — według starej zasady „dziel i rządź”, z łaskawością rządowego mecenasa; urzędnika, któremu na sercu leży przede wszystkim centrala i jej instytucje.</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#PosełMariaDmochowska">Tak tworzy się właśnie szczebel centralny wielu instytucji, w tym instytucji kulturalnych - dając im większe pieniądze niż tzw. terenowi. Bo teren - to teren, a centrala to jest jednak centrala.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#PosełMariaDmochowska">Panie Ministrze! Jeśli już stać pana na wykupienie udziałów w kasynach, to czy nie należało wesprzeć instytucji kulturalnej Łodzi? Teatr Wielki w Łodzi przeżywa ogromne trudności finansowe, a jego rola w dorobku kulturalnym regionu jest co najmniej tak ważna jak Teatru Wielkiego dla Warszawy i Polski. Łódź i cały region ma znacznie mniej instytucji kulturalnych. Dlatego są one nam, miejscowemu społeczeństwu, bardzo bliskie.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#PosełMariaDmochowska">Wielkopański gest pana ministra wywołał ogromne oburzenie w Łodzi. W końcu to tutaj zostały zarobione i pozostawione w kasynie pieniądze, które zechciał pan przeznaczyć na zasilenie innej niż łódzka instytucji kulturalnej. Łódź jest regionem bardzo biednym, o strukturalnym zagrożeniu bezrobociem, przeżywającym w szczególny sposób trudności finansowe. Na przekór temu życie kulturalne i działalność środowisk artystycznych nie gaśnie. Przeciwnie, korzystając z pełnej wolności, rozwija się.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#PosełMariaDmochowska">Swego czasu pan minister Kazimierz Dejmek - jako artysta - też tu żył i tworzył. Chcielibyśmy pamiętać go zawsze jako artystę, a nie jako nie liczącego się z regionem łódzkim i jego potrzebami kulturalnymi urzędnika, który rozdziela nie swoje w końcu dobra tam, gdzie chce, a nie tam, gdzie - wg powszechnej i mojej także opinii - powinny się znaleźć.</u>
          <u xml:id="u-260.8" who="#PosełMariaDmochowska">Mam nadzieję, że decyzja ta nie jest ostateczna. Jeśli już kupuje się kawałek kasyna - dość oryginalna sprawa - działającego w Łodzi, to tylko dla Łodzi.</u>
          <u xml:id="u-260.9" who="#PosełMariaDmochowska">Chcę jednocześnie powiedzieć, że według nieoficjalnych informacji przyszłoroczny zysk owego kasyna, po odjęciu opodatkowania, szacuje się na ok. 4–6 mld zł. Łódzka opera bardzo potrzebowała 2 mld zł; tyle wynosiły jej straty. 1/3 dochodu kasyna to jest właśnie te 2 mld zł. Łódzka opera musiała zmniejszyć liczbę swoich premier, które są zawsze wielkim wydarzeniem kulturalnym w Łodzi, z 8 do 4.</u>
          <u xml:id="u-260.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Gaberlego z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#PosełAndrzejGaberle">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przedmiotem mojego oświadczenia będzie kwestia, która wynikła w związku z wczorajszym wystąpieniem pana posła Wiatra. Aby precyzyjnie określić, o co mi chodzi, muszę zacytować pana posła.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#PosełAndrzejGaberle">Otóż stwierdził on, że ustawa o kombatantach nadal obowiązuje, natomiast „Urząd do Spraw Kombatantów postępuje tak, jak gdyby nic się nie zmieniło, jak gdyby 15 listopada 1993 r. był zupełnie taką samą datą jak — powiedzmy — jakiś dzień na początku 1992 r.”. Decyzje Urzędu do Spraw Kombatantów — cytuję — „niezależnie od tego, czy jest to całkowicie zgodne z literą prawa, są aktem politycznej arogancji”. Niektóre z tych decyzji.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#PosełAndrzejGaberle">Otóż nie chcę z panem posłem Wiatrem dyskutować na temat, kto może być kombatantem, kto będzie kombatantem czy kto jest kombatantem. Natomiast chcę powiedzieć wyraźnie, że atakowanie jakiegokolwiek urzędu z trybuny sejmowej za to, że podejmuje decyzje zgodne z obowiązującym prawem, jest dla mnie czymś całkowicie niezrozumiałym. To jest tak, proszę państwa, jak gdyby u podstaw rozumowania pana posła Wiatra leżała personalna, a nie instytucjonalna wizja państwa. Otóż ta personalna wizja państwa polegałaby na tym, że jeżeli przychodzi jakaś nowa ekipa, to wszystko, co ekipa poprzednia zostawiła, przestaje tę nową ekipę interesować.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#PosełAndrzejGaberle">Tutaj trzeba rozglądać się, jakie są nastroje - przepraszam bardzo, nie chcę nadużywać, to język polski, a nie moja złośliwość - trzeba rozglądać się, skąd wieje wiatr, żeby złapać to, co jest istotne. Do takich wniosków prowadzi stwierdzenie, że w 1992 r. była inna sytuacja niż z końcem 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-262.4" who="#PosełAndrzejGaberle">Jeśli chodzi o stan prawny, to nic się nie zmieniło. I jeśli mamy patrzeć na państwo jako na pewną instytucję, to jesteśmy zmuszeni uznawać ten cały dorobek, ten cały bagaż, ten cały inwentarz, który został odziedziczony po poprzedniej ekipie politycznej, za dorobek, który jest do przejęcia. Oczywiście, jest dobrym prawem każdej nowej ekipy próbować ten dorobek zmieniać. Natomiast nie wolno wypowiadać poglądów, że prawo może być nie przestrzegane, dlatego że jest to po prostu otwieranie wrót do tego, aby Polska nie była państwem prawa. Jeśli takie słowa, takie poglądy są głoszone z tej trybuny, to sądzę, iż trzeba wyraźnie powiedzieć, że jest to niedopuszczalne.</u>
          <u xml:id="u-262.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Jerzego Osiatyńskiego z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PosełJerzyOsiatyński">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przepraszam, że jeszcze zabieram państwu czas, ale ja oczywiście się pomyliłem - o tym, że w 1992 r. minister finansów wprowadzał rzekomo ulgi dla banków zagranicznych, mówił pan poseł Pęk z PSL, a nie pan poseł Stec z SLD.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#PosełJerzyOsiatyński">Pana posła Steca chciałem wobec tego bardzo przeprosić, a panią marszałek chciałem prosić o wprowadzenie odpowiedniej poprawki do protokołu z dzisiejszego posiedzenia Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-265.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Jerzego Wiatra z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PosełJerzyWiatr">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jestem w niezwykle trudnej sytuacji. W regulaminie Sejmu jednoznacznie stwierdza się, że nad oświadczeniami poselskimi nie prowadzi się dyskusji i nie przeprowadza się w stosunku do nich polemiki. Nie byłbym wobec tego posłuszny regulaminowi Sejmu, gdybym polemizował z oświadczeniem pana posła Gaberlego, który w sposób oczywisty postępował inaczej, ponieważ swoje oświadczenie poświęcił polemice z moim wczorajszym oświadczeniem.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#PosełJerzyWiatr">Ponieważ ja się jednak stosuję do regulaminu Sejmu, wobec tego polemizować nie będę. Natomiast chcę powiedzieć w trybie ponownego oświadczenia, że w moim przekonaniu, jeżeli istnieje złe prawo i jeżeli Sejm pracuje nad poprawieniem złego prawa, to wtedy obowiązkiem urzędu państwowego jest przynajmniej niewykazywanie aroganckiej nadgorliwości, której zbyt wiele mieliśmy w dawnych czasach i co nieco mamy i teraz.</u>
          <u xml:id="u-266.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rulewskiego z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PosełJanRulewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Proszę mi pozwolić na krótką wypowiedź, ale rzecz dotyczy prawie nas wszystkich, bo wszyscy siedzieliśmy, siedzimy i powinniśmy siedzieć w ławkach szkolnych.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-268.2" who="#PosełJanRulewski">Wysoka Izbo! Z tej trybuny bardzo wiele osób z pedagogicznym wykształceniem wypowiada się na temat katastrofalnej sytuacji polskiej szkoły spowodowanej polityką obecnych rządów. Co do pierwszego...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, proszę bardzo dać panu posłowi powiedzieć...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PosełJanRulewski">Co do pierwszego członu tego zdania, że sytuacja oświaty jest katastrofalna, mogę się zgodzić, natomiast sączenie dalszego ciągu tych przekonań — w tej chwili już ubranych w urzędową szatę prawie 80 posłów — uważam za niebezpieczne i niepokojące, bo jest przejmowane przez milionowy korpus pedagogiczny i również młodzież. Sączy się te przekonania na podstawie różnego rodzaju wskaźników i punktów. Jeśli już o punktach mowa, to przypominam Wysokiej Izbie, że ta wspaniała była polska szkoła, na którą ponoszono rzeczywiście wielkie nakłady, w ostateczności zaowocowała uczniami... inwalidami pedagogicznymi, których trzeba było...</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Czy pan jest efektem tego etapu?)</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#PosełJanRulewski">... kredytować punktami... na wyższe studia.</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#PosełJanRulewski"> Tak, właśnie chcę o tym powiedzieć.</u>
          <u xml:id="u-270.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Brawo dla posła Rulewskiego.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, naprawdę, bardzo proszę...</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Panie pośle, bardzo przepraszam. Proszę państwa, proszę dać możność wygłoszenia oświadczeń osobistych.</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-271.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę nie dyskutować...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PosełJanRulewski">I punkty rozdzielano tam zwłaszcza, gdzie rzekomo te nakłady były największe. Przypominam, że to uchwałami biura politycznego niejako wzmacniano potencjał intelektualny dzieci wiejskich i robotniczych. Pragnę również przypomnieć, że ta szkoła — planowo rozwijana — miała wpadki, np. społeczeństwo było przymuszane do takich akcji, jak „1000 szkół na tysiąclecie” w czynie gminnym. W efekcie szkoła polska, zwłaszcza wiejska, dzisiaj nie jest w stanie rozwiązywać żadnych problemów i co do tego powinna być w Sejmie zgodność, że w interesie dzieci, pokolenia, które rośnie...</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#PosełJanRulewski">‍...powinna zostać osiągnięta jedność.</u>
          <u xml:id="u-272.3" who="#komentarz">(Oklaski i uderzanie rękami w pulpity)</u>
          <u xml:id="u-272.4" who="#PosełJanRulewski">O właśnie, polska szkoła wydała takich parlamentarzystów, których jedynym argumentem...</u>
          <u xml:id="u-272.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-272.6" who="#PosełJanRulewski">... jest odwracanie się od wiedzy, a w ostateczności zamiatanie kosą lub cepem.</u>
          <u xml:id="u-272.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-272.8" who="#PosełJanRulewski"> I z tych powodów moje oświadczenie wypada już przerwać, bo stało się rzeczywiście aktualne i wymaga rozwiązania.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła...</u>
          <u xml:id="u-273.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-273.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o ciszę, to jest Sejm i bardzo proszę o zachowanie powagi w czasie wygłaszania oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-273.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Chwileczkę, panie pośle, może poczekamy, aż emocje się uspokoją i pan poseł będzie mógł spokojnie zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-273.5" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Czy mogę prosić państwa o ciszę?</u>
          <u xml:id="u-273.6" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Stanisław Wiśniewski z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PosełStanisławWiśniewski">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jestem jednym z grupy posłów - jak nazwała ją pani redaktor Paradowska - początkujących. Uczę się pewnego obyczaju zachowania w tej Izbie i przenoszenia pewnych wartości w skali kraju do tej Izby. Jestem zaszokowany pewnymi sprawami. Nie chcę personalnie odnosić się do pewnych wypowiedzi, ale chyba jest źle, kiedy występują posłowie zasiadający w tej Izbie przez jedną, drugą kadencję i mówią o pewnych sprawach, o których, jako członek społeczeństwa, słyszałem, czytałem. Dzisiaj widzę, że pewne poczynania nowego rządu są poczynaniami ratunkowymi, które ja sam krytykuję i będę je krytykował - ale one są ważne. Źle się dzieje, kiedy krytykuje się człowieka, który chce ratować - zaplanowane w budżecie - fundusze nie wykorzystane i wykupuje pewne udziały i się mówi, że on to przeznacza na Teatr Narodowy; a może on to przeznacza na kulturę?</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#PosełStanisławWiśniewski">Chciałbym zobaczyć zachowanie pani posłanki czy pana posła, kiedy będziemy wspólnie rozważali kwestie budżetu państwa na 1994 r. Wtedy te kwestie powinny wypłynąć, a nie dzisiaj. Dziś są pieniądze do wydania i trzeba kupić to, co trzeba, bo wykupi to ktoś inny. Taka jest prawda. Chciałbym, żebyście państwo, jako posłowie z pewnym określonym doświadczeniem, postarali się określone wartości „przenieść” na tych nowych, na nową grupę ludzi, która zasiadła w tej Izbie, bo to jest ważne. Nie jest ważna tylko walka polityczna.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#PosełStanisławWiśniewski">Szanowny kolego, politykę nieraz trzeba schować do kieszeni, a pomyśleć o państwie, o przyszłości, nie zaś cały czas wracać do kombatanctwa. Skończmy z tym wreszcie, bo Polska czeka na coś innego - Polska czeka na przyszłość!</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Wronę z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PosełWładysławWrona">Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Przede wszystkim zwracam się do posłów z Unii Demokratycznej. Proszę państwa, was oceniono za waszą mądrość i pracowitość właśnie 19 września. W związku z tym proszę spokojnie siedzieć i czekać co najmniej 4 lata, przede wszystkim zaś powinien czekać pan poseł Rulewski.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Ja jeszcze tu jestem.)</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba czekać.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa, chciałam zwrócić uwagę, że oświadczenia osobiste mają się odnosić do meritum sprawy, natomiast nie są to oświadczenia polemiczne w stosunku do innych oświadczeń, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę bardzo, pan poseł Jacek Soska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-278">
          <u xml:id="u-278.0" who="#PosełJacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przepraszam. Pani Marszałek! Pragnę oświadczyć, iż klub Polskiego Stronnictwa Ludowego z ubolewaniem odniósł się do faktu opuszczenia go przez posła Andrzeja Micewskiego. Niektóre środowiska salonów warszawskich uważają, że opuszczenie przez posła Micewskiego naszego klubu obniżyło jego inteligencję.</u>
          <u xml:id="u-278.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-278.2" who="#PosełJacekSoska">Mając tak wybitnych członków w Unii Demokratycznej, jak poseł Rulewski i poseł Borusewicz - jestem ogromnie zachwycony, że oni podwyższają w tym klubie wskaźnik inteligencji...</u>
          <u xml:id="u-278.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-278.4" who="#PosełJacekSoska">Jeszcze raz przepraszam pana posła Borusewicza za poprzednie oświadczenie, że pomyliłem go wówczas z posłem Rulewskim, ale - jak to się mówi - nieszczęścia chodzą parami. Poszły do Unii.</u>
          <u xml:id="u-278.5" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-278.6" who="#PosełJacekSoska">Natomiast teraz bardzo poważnie zwracam się do pana ministra Osiatyńskiego. Panie ministrze, sam byłem za tym, aby nie przerywano dyskusji. Półgodzinne wyjaśnienie należałoby sprowadzić, być może, do jednego bardzo poważnego zdania oceniającego 4-letni okres reformy Balcerowicza. Zdanie to powinno zawierać informację — z całą powagą, panie ministrze — że za reformy ministra, wicepremiera Leszka Balcerowicza przyjdzie jeszcze narodowi polskiemu długo i słono płacić; za niedokończenie tych reform. Społeczeństwo to odczuje. Wchodząc do tego Sejmu, tworząc rząd, będziemy musieli ponosić skutki tej reformy, panie ministrze. Reforma Balcerowicza nie została dokończona w czasie, Zachód oszukał „Solidarność”, nie dał zastrzyku z zewnątrz, i na tym się „Solidarność” wyłożyła. I tutaj jest wielki problem. Proszę zauważyć, że rząd premiera Pawlaka rozpoczyna z tym dobrodziejstwem. Jeszcze jedna sprawa: my, proszę państwa, na tej sali zajmujemy się... no, różnie w parlamencie angielskim, pani marszałek, to wygląda.</u>
          <u xml:id="u-278.7" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-278.8" who="#PosełJacekSoska">Ale tam jest długoletnia tradycja parlamentaryzmu, a my zapomnieliśmy o jednym bardzo ważnym fakcie, na który należałoby zwrócić uwagę rządu, pana prezydenta, ministra Olechowskiego. Chodzi mi o to, co dzieje się obecnie w Rosji, i żeby te nasze tutaj swawole nie przysłoniły nam sytuacji międzynarodowej.</u>
          <u xml:id="u-278.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-279">
          <u xml:id="u-279.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-279.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Jako ostatniego z posłów zgłoszonych do oświadczeń proszę bardzo pana posła Władysława Medwida z Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-280">
          <u xml:id="u-280.0" who="#PosełWładysławMedwid">Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wydaje mi się, że ta debata powinna się skończyć po wystąpieniu pana ministra Osiatyńskiego. Sam głośno wyraziłem aprobatę, pragnąc, aby pan minister przedłużył swoją wypowiedź, gdyż była ona niezbędna przy tego rodzaju wypowiedziach z lewej i z prawej strony. Chodzi o to, by dać w sposób godny, rozumny i właściwy szansę wypowiedzenia swoich myśli. Te wypowiedzi bulwersują mnie jako starego samorządowca. Od 10 lat jestem radnym, zajmuję różne pozycje i wydaje mi się, proszę państwa, że zachowanie się tutaj czasami obniża rangę tej instytucji i wolałbym być na swojej własnej sesji.</u>
          <u xml:id="u-280.1" who="#PosełWładysławMedwid">Chciałbym jeszcze jedną sprawę poruszyć: pewne sformułowania, które tutaj padają ze strony pseudodoświadczonych posłów działaczy, wywlekające pochodzeniowe sprawy. Chciałbym spojrzeć na drzewo genealogiczne pana Rulewskiego i zobaczyć, czy tam były cepy czy młoty, czy cokolwiek.</u>
          <u xml:id="u-280.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-280.3" who="#komentarz">(Głosy z sali: Parol, parol.)</u>
          <u xml:id="u-280.4" who="#PosełWładysławMedwid">A poza tym... Parol, parol, chciałbym o parolu jedno powiedzieć. Gdybyśmy chcieli wprowadzać pewne kryteria spraw honorowych - i ja, i pan Rulewski - gdybyśmy mieli stanąć w szranki, to co najmniej dwóch punktów pan by nie spełniał, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-280.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Ani jednego.)</u>
          <u xml:id="u-280.6" who="#PosełWładysławMedwid">Przede wszystkim sprawy, o których pan mówił obrażając stronę środkową - o tych cepach. Proszę pana, był taki moment, że mógłbym również powiedzieć, że nie nauka, lecz chęć szczera zrobi z ciebie oficera.</u>
          <u xml:id="u-280.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-280.8" who="#PosełWładysławMedwid">I to jest właśnie ta nauka. Pamiętam również, jako działacz samorządowy, kiedy pan wypowiadał się na temat powstania rządu czy chęci utworzenia rządu przez pana Pawlaka. Wtedy również pan reagował w sposób wulgarny, panie pośle. Prosiłbym o jedno: abyśmy zaczęli traktować środkową, lewą i prawą stronę w sposób poważny. Naprawdę słucham z wielką przyjemnością wypowiedzi kolegów z Unii Demokratycznej, z KPN, z BBWR. Słucham również lewej strony, którą ja reprezentuję. Zróbmy ten wysiłek, abyśmy te wszystkie dysputy prowadzili w sposób godny posłów Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-280.9" who="#PosełWładysławMedwid">I jeszcze na koniec: Naprawdę, jeżeli mamy coś do siebie, powinniśmy spokojnie porozmawiać. Miałem w swojej krótkiej karierze posła pewne sprawy do pana Buczkowskiego. Wyjaśniliśmy je sobie. Ja zrozumiałem jego stanowisko, a on zrozumiał moje. Nie można decydować w sposób wulgarny o tym, jak mamy rozumować. Bo prawem przekory ja mogę również w taki sam sposób odpowiedzieć panu posłowi Rulewskiemu. Panie pośle, prosiłbym, aby pan zachowywał się godnie i godnie reprezentował, proszę pana, chociażby słowo „Solidarność”, z którym pan był związany od zarania tej organizacji. A wtedy potrafimy się dogadać i potrafimy, proszę pana, rozmawiać jak mężczyzna z mężczyzną czy parlamentarzysta z parlamentarzystą. I o to was wszystkich jeszcze raz proszę.</u>
          <u xml:id="u-280.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-281">
          <u xml:id="u-281.0" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Dziękuję bardzo, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-281.1" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-281.2" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zarządzam przerwę w obradach do dnia 17 grudnia 1993 r. do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-281.3" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Proszę państwa o bardzo punktualne przyjście jutro na salę, dlatego że zaczynamy od wystąpienia przewodniczącego parlamentu litewskiego.</u>
          <u xml:id="u-281.4" who="#WicemarszałekOlgaKrzyżanowska">Zarządzam przerwę do jutra do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-281.5" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 21 min 15)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>