PPC / ppc

text_structure.xml 489 KB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#komentarz">(Początek posiedzenia o godz. 10 min 01)</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#komentarz">(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu Wiesław Chrzanowski oraz wicemarszałkowie Dariusz Wójcik, Henryk Bąk, Jacek Kurczewski i Andrzej Kern)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#Marszałek">Otwieram 32 posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#komentarz">(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#Marszałek">Na sekretarzy powołuję panią poseł Irenę Nowacką i pana posła Filipa Kaczmarka.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#Marszałek">Protokół i listę mówców prowadzić będzie pan poseł Filip Kaczmarek.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#Marszałek">Proszę posłów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#Marszałek">Protokół 30 posiedzenia Sejmu uważam za przyjęty wobec niewniesienia przeciwko niemu zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-2.6" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje dodanie następujących punktów porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-2.7" who="#Marszałek">1. Informacja Rady Ministrów o działaniach rządu w sprawie restrukturyzacji przemysłu węglowego i sytuacji na Górnym Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-2.8" who="#Marszałek">Pragnę stwierdzić, że wnioski o podobnej treści zgłosiły dwa kluby. Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej zgłosił wniosek o wprowadzenie punktu porządku dziennego w brzmieniu: Informacja prezesa Rady Ministrów na temat przyczyn, przebiegu i sposobu rozwiązania sytuacji strajkowej w śląskich kopalniach i innych zakładach pracy, a Klub Parlamentarny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” - w brzmieniu: Informacja o sytuacji strajkowej w kopalniach węgla kamiennego i sposobach jej rozwiązania przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-2.9" who="#Marszałek">4. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej w 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-2.10" who="#Marszałek">9. Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.</u>
          <u xml:id="u-2.11" who="#Marszałek">10. Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Ustawodawczej o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o radiofonii i telewizji (to są dwa łączne punkty).</u>
          <u xml:id="u-2.12" who="#Marszałek">Odpowiedniej zmianie ulegną oznaczenia punktów porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-2.13" who="#Marszałek">Ponadto Prezydium Sejmu proponuje po porozumieniu z Konwentem Seniorów, rozpatrzenie dotychczasowego punktu 4 porządku dziennego, dotyczącego sprawozdania Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o restrukturyzacji przedsiębiorstw i banków, przed rozpatrzeniem dotychczasowego punktu 3 porządku dziennego, dotyczącego podstawowych kierunków prywatyzacji w 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-2.14" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, po porozumieniu z Konwentem Seniorów ze względu na obszerny porządek dzienny tego posiedzenia, skreślenie punktów: 7, 8, 9 i 10 porządku dziennego dotyczących: projektu uchwały w sprawie zobowiązania prezesa Rady Ministrów do przedstawienia Sejmowi raportu o stanie państwa; poselskiego projektu uchwały zobowiązującej rząd do przedłożenia Sejmowi strategii rozwoju gospodarczego; poselskich projektów ustaw o zmianie ustawy o izbach lekarskich oraz poselskiego projektu ustawy o samorządzie lekarskim.</u>
          <u xml:id="u-2.15" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę...</u>
          <u xml:id="u-2.16" who="#komentarz">(Głos z sali: O samorządzie powiatowym.)</u>
          <u xml:id="u-2.17" who="#Marszałek">Przepraszam - o samorządzie powiatowym, bardzo przepraszam.</u>
          <u xml:id="u-2.18" who="#Marszałek">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu...</u>
          <u xml:id="u-2.19" who="#Marszałek">Proszę, pani poseł Teresa Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgłaszam sprzeciw wobec propozycji Prezydium Sejmu dotyczącej wprowadzenia do porządku obrad rządowego projektu ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PosełTeresaLiszcz">Sprzeciw uzasadniam następująco. Na sprawozdaniu, które zostało przekazane do Prezydium Sejmu, nie ma mojego podpisu, tzn. przewodniczącej Komisji Ustawodawczej. Również wiceprzewodniczący, obecny na posiedzeniu Prezydium Sejmu, pan poseł Majewski, odmówił złożenia podpisu. Odmówiłam złożenia podpisu pod tym sprawozdaniem, ponieważ uchwała o przyjęciu sprawozdania została podjęta z rażącym naruszeniem regulaminu Sejmu, mianowicie: trzy komisje obradowały w tzw. małej przerwie, półgodzinnej, poddano pod głosowanie wniosek podkomisji o ponowne skierowanie projektu do rządu w trybie art. 39 ust. 4 celem ponownego opracowania, po czym - mimo mojego wniosku formalnego, który nie został poddany pod głosowanie - i mimo mojego protestu, przewodniczący Arkuszewski poddał pod głosowanie wniosek o przyjęcie przedłożenia rządowego bez żadnych poprawek i bez przedyskutowania.</u>
          <u xml:id="u-3.2" who="#PosełTeresaLiszcz">Pragnę zaznaczyć, że Biuro Legislacyjne zgłosiło wiele zastrzeżeń dotyczących poważnych uchybień legislacyjnych. Jako przewodnicząca Komisji Ustawodawczej także miałam obowiązek zasygnalizować tego rodzaju zastrzeżenia. Miałam również propozycje poprawek merytorycznych, nawet przygotowanych na piśmie i powielonych. Bez wysłuchania opinii posłów i rozważenia ich poprawek, bez głosowania nad moim wnioskiem formalnym, bez przegłosowania oczywistych propozycji Biura Legislacyjnego, dotyczących usterek legislacyjnych i zaproponowanych poprawek - po wyjściu moim i części posłów Komisji Ustawodawczej - został poddany pod głosowanie wniosek o przyjęcie bez poprawek propozycji rządowych. Wobec tego odmawiam złożenia podpisu.</u>
          <u xml:id="u-3.3" who="#PosełTeresaLiszcz">Pragnę tylko przypomnieć, że na 30 posiedzeniu Sejmu pan poseł Geremek złożył protest przeciwko wprowadzeniu do porządku obrad sprawozdania w sprawie uchwały o zwróceniu się do władz Rosji o udostępnienie archiwów. Oczywiście protest został uwzględniony, punkt został „zdjęty” z porządku dziennego, a na najbliższym posiedzeniu Sejmu pan poseł Geremek został przeproszony.</u>
          <u xml:id="u-3.4" who="#PosełTeresaLiszcz">Zwracam uwagę, że jeżeli dzisiaj Wysoka Izba uchwali przyjęcie sprawozdania bez podpisu przewodniczącego, stworzymy w ten sposób precedens. Zawsze każdy urzędnik będzie mógł skierować sprawozdanie do Prezydium Sejmu. Pytam, kto będzie brał za nie odpowiedzialność?</u>
          <u xml:id="u-3.5" who="#komentarz">(Długotrwałe oklaski)</u>
          <u xml:id="u-3.6" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: W celu wyjaśnienia.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#Marszałek">Czy w kwestii sprostowania?</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#komentarz">(Poseł Bronisław Geremek: Tak jest.)</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#Marszałek">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PosełBronisławGeremek">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcę sprostować nieprawdziwą wiadomość, podaną przez panią posłankę Liszcz. Istotnie, protestowałem przeciwko temu, że pismo, na którym nie złożyłem podpisu, zostało zaprezentowane jako podpisane przeze mnie. Sejm jednak to przegłosował, zgodnie z wnioskiem marszałka Sejmu. Zostałem za to przeproszony po fakcie i podpisałem pismo tego samego dnia.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Liszcz: Proszę o głos.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#Marszałek">Przepraszam, nie udzielam głosu, bo w sprawach formalnych nie ma dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Co to jest? Komedia! Nie udzielać głosu.)</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Liszcz: W sprawie sprostowania.)</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#Marszałek">Sprostowanie? To proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Sytuacja była dokładnie taka sama, chociaż wtedy uchybienie było mniejsze. Okazało się, że sprawozdanie było przekazane zgodnie z dotychczasową, niezupełnie prawidłową praktyką, bez podpisu przewodniczącego na oryginale. Nie było żadnego podpisu i wobec tego pan poseł Geremek zgodnie z prawdą stwierdził, że on nie podpisywał: wobec tego albo ktoś inny podpisał, albo nie ma podpisu. Okazało się, że na oryginale nie było podpisu - tak jak w tej sytuacji - i wobec tego przeproszono pana posła, a sprawozdanie uznano za niebyłe.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Wielowieyski: Proszę o głos.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#Marszałek">Nie udzielam nikomu głosu.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu zna sprawę. Stwierdzam, że sprawozdanie wydrukowano i dostarczono bez podpisu, punkt natomiast został wprowadzony do porządku dziennego i za to przeproszono pana posła Geremka.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Wielowieyski: Sprostowanie, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#Marszałek">Sprostowanie? W jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Wielowieyski: Sprostowanie w sprawie oświadczenia pani przewodniczącej Liszcz.)</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Pani przewodnicząca Komisji Ustawodawczej Teresa Liszcz stwierdziła, że nie mogła podpisać ustaleń trzech komisji ze względów merytorycznych, ze względu na błędy czy braki ustawowe, wytknięte...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#Marszałek">Przepraszam, skoro sprostowanie, to należałoby podnieść, co było niezgodne...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Stwierdzam, że ustaliliśmy z Biurem Legislacyjnym tekst, który w tej chwili jest bez zarzutu z merytorycznego i legislacyjnego punktu widzenia. W grę mogą wchodzić tylko sprawy proceduralne. Nie ma problemów merytorycznych; w związku z zastrzeżeniami Biura Legislacyjnego...</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Panie marszałku...)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#Marszałek">Kończymy sprostowania. Przepraszam, nie udzielam głosu.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#komentarz">(Poseł Alojzy Pietrzyk: Sprzeciw do wniosku poprzedniego, w sprawie punktów 7 i 8.)</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#Marszałek">To już następna sprawa. Proszę.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Pytanie do pana marszałka w sprawie pisma.)</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#Marszałek">Za chwilę udzielę panu posłowi głosu.</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#Marszałek">Pan poseł Alojzy Pietrzyk, proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Składam wniosek przeciwny wobec propozycji Prezydium Sejmu dotyczącej skreślenia pkt. 7 i 8 porządku dziennego. Pkt 7 - podaję w streszczeniu - uchwała w sprawie przedstawienia raportu o stanie państwa; pkt 8 - uchwała w sprawie przedłożenia strategii rozwoju gospodarczego. Uważam, że punkty te stanowią nieodłączną część ewentualnego punktu 1 i powinny się znaleźć w porządku obrad.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#Marszałek">Jest to więc wniosek o nieskreślanie pkt. 7 i 8.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#Marszałek">Czy ktoś jeszcze zgłasza sprzeciw?</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Pytanie do pana marszałka.)</u>
          <u xml:id="u-14.3" who="#Marszałek">Pytania to nie są wnioski.</u>
          <u xml:id="u-14.4" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Pytanie do pana marszałka dotyczące pisma, które w tej sprawie złożyłem panu marszałkowi w dniu wczorajszym.)</u>
          <u xml:id="u-14.5" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Czarnecki: Listownie.)</u>
          <u xml:id="u-14.6" who="#Marszałek">To nie jest przedmiotem obrad: pisma i odpowiedzi na pisma.</u>
          <u xml:id="u-14.7" who="#komentarz">(Poseł Ryszard Czarnecki: Nie, nie jest.)</u>
          <u xml:id="u-14.8" who="#Marszałek">Pan poseł w sprawie raportu? Sprzeciw, tak?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PosełLonginPastusiak">Panie marszałku, popieram wniosek pana posła Pietrzyka, tylko chciałbym zwrócić uwagę, że proponowana uchwała zobowiązująca rząd do przedstawienia raportu o stanie państwa przewiduje przedstawienie tego raportu w I kwartale przyszłego roku. Przesunięcie tego punktu obrad na rok przyszły utrudni więc sytuację rządu, a intencją wnioskodawców raportu - mówię o tym jako jeden z nich - jest dopomożenie rządowi, a nie utrudnianie mu przygotowania raportu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#Marszałek">Czy są jeszcze sprzeciwy w sprawie porządku dziennego?</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#Marszałek">Sprawy innych wniosków dotyczących porządku dziennego będziemy rozpatrywali za chwilę. Obecnie rozpatrujemy tylko wnioski zgłoszone przez Prezydium Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem złożyć protest - wiem, że nie zostanie on uwzględniony - przeciwko tego typu zmianom w porządku obrad, zwłaszcza przeciwko ponownemu wprowadzaniu punktów pod ciśnieniem chwili, partykularnych interesów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#Marszałek">Panie pośle, proszę się odnieść do konkretnych punktów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Chodzi konkretnie, panie marszałku, oczywiście o...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#Marszałek">Chodzi o to, że pana posła obowiązuje przestrzeganie regulaminu Sejmu...</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-20.2" who="#Marszałek">...i żadne ogólne wywody nie powinny mieć miejsca. Odbieram panu głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Panie marszałku!</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#Marszałek">Odbieram panu głos.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#Marszałek">Ponieważ zostały zgłoszone wnioski przeciwne do propozycji Prezydium Sejmu, poddamy najpierw pod głosowanie sprawy dotyczące punktów porządku obrad, które zostały wniesione przez Prezydium Sejmu jako uzupełniające bądź zostały przez Prezydium zakwestionowane. Później przejdziemy do głosowania nad innymi propozycjami dotyczącymi porządku dziennego, przedłożonymi zresztą posłom przez Konwent Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#Marszałek">Przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#Marszałek">Pani poseł Teresa Liszcz zgłosiła sprzeciw wobec propozycji Prezydium Sejmu w sprawie wprowadzenia punktu 4 dotyczącego projektu ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-22.4" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.5" who="#Marszałek">Kto jest za uwzględnieniem wniosku Prezydium Sejmu o wprowadzenie do porządku dziennego punktu 4: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej w 1993 r., proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-22.6" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-22.7" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-22.8" who="#Marszałek">Za przyjęciem wniosku głosowało 179 posłów, przeciw - 164, 17 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-22.9" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek Prezydium Sejmu o uzupełnienie porządku dziennego o punkt dotyczący projektu ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej został uwzględniony.</u>
          <u xml:id="u-22.10" who="#Marszałek">Ponieważ został zgłoszony sprzeciw, przechodzimy do głosowania nad wnioskiem Prezydium Sejmu o skreślenie punktów 7 i 8 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-22.11" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Skorecki: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-22.12" who="#Marszałek">Nie udzielam głosu w czasie głosowania.</u>
          <u xml:id="u-22.13" who="#komentarz">(Poseł Zbigniew Skorecki: Panie marszałku, w sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-22.14" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PosełZbigniewSkorecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Biorąc pod uwagę wynik głosowania, sądzę, że powinno się przeprosić panią posłankę Liszcz.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-23.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Za co?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#Marszałek">To nie jest wniosek formalny. Proszę nie nadużywać trybuny w celu prowadzenia propagandy. Upominam pana posła i proszę o wpisanie tego do protokółu.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#Marszałek">Powtarzam: przechodzimy do głosowania nad wnioskiem Prezydium Sejmu o skreślenie punktów 7 i 8 wobec zgłoszenia sprzeciwu przez panów posłów Pietrzyka i Pastusiaka. Punkty te dotyczą: projektu uchwały w sprawie zobowiązania prezesa Rady Ministrów do przedstawienia Sejmowi raportu o stanie państwa (pkt 7) i poselskiego projektu uchwały zobowiązującej rząd do przedłożenia Sejmowi strategii rozwoju gospodarczego (pkt 8).</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#Marszałek">Przypominam, że w uzasadnieniu wniosku Prezydium Sejmu powątpiewa w możliwość zrealizowania zaplanowanego porządku dziennego obecnego posiedzenia. Konwent Seniorów został uprzedzony, że istnieje możliwość zwołania jeszcze jednego posiedzenia w tym roku, i wtedy oczywiście zostałyby wprowadzone obydwa punkty.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#Marszałek">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-24.5" who="#Marszałek">Kto jest za przyjęciem propozycji Prezydium Sejmu dotyczącej skreślenia punktów 7 i 8 z porządku dziennego obecnego posiedzenia, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku.</u>
          <u xml:id="u-24.6" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.7" who="#Marszałek">Kto wstrzymał się od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.8" who="#Marszałek">Propozycja Prezydium Sejmu co do skreślenia dwóch punktów została przyjęta. Za przyjęciem propozycji głosowało 178 posłów, przeciw - 162, wstrzymało się od głosu 29 posłów.</u>
          <u xml:id="u-24.9" who="#Marszałek">Ponadto chciałem poinformować, że jeżeli zostaną przedstawione sprawozdania komisji, Prezydium Sejmu zaproponuje rozszerzenie porządku dziennego o następujące punkty:</u>
          <u xml:id="u-24.10" who="#Marszałek">1. Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej, Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie kosztem skarbu państwa lub innych państwowych osób prawnych.</u>
          <u xml:id="u-24.11" who="#Marszałek">2. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o uporządkowaniu stosunków kredytowych.</u>
          <u xml:id="u-24.12" who="#Marszałek">3. Sprawozdanie Komisji Zdrowia oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały dotyczącej zmiany rezolucji w sprawie refinansowania aptekom należności za leki.</u>
          <u xml:id="u-24.13" who="#Marszałek">Propozycje uzupełnienia porządku dziennego będą przedstawione po wpłynięciu tych sprawozdań.</u>
          <u xml:id="u-24.14" who="#Marszałek">Informuję, że na podstawie art. 99 ust. 2 regulaminu Sejmu zgłoszono następujące propozycje zmian do porządku dziennego:</u>
          <u xml:id="u-24.15" who="#Marszałek">1) skreślenie punktu 3 porządku dziennego dotyczącego podstawowych kierunków prywatyzacji w 1993 r. oraz raportu o stanie prywatyzacji w Polsce - propozycję zgłasza Klub Parlamentarny Sojusz Lewicy Demokratycznej;</u>
          <u xml:id="u-24.16" who="#Marszałek">2) skreślenie punktów 1 i 2 porządku dziennego (według kolejności w doręczonym projekcie, a nie dzisiaj zmienionym) dotyczących ustawy o ochronie prawnej dziecka poczętego oraz uchwały o referendum - propozycję zgłasza Koło Parlamentarne - Unia Pracy i pan poseł Alojzy Pietrzyk.</u>
          <u xml:id="u-24.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.18" who="#Marszałek">Wnioski te po przedstawieniu ich uzasadnień będę kolejno poddawał pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-24.19" who="#Marszałek">Klub Parlamentarny Sojusz Lewicy Demokratycznej wnosi o skreślenie punktu 3 porządku dziennego w brzmieniu: „Pierwsze czytanie podstawowych kierunków prywatyzacji w 1993 r. wraz z raportem o stanie prywatyzacji w Polsce”.</u>
          <u xml:id="u-24.20" who="#Marszałek">W uzasadnieniu wniosku czytamy: „Wymienione druki doręczono posłom w czasie 31 posiedzenia Sejmu - 9.12.1992 r. Są to bardzo ważne, a zarazem obszerne dokumenty, którym należałoby poświęcić trochę czasu - na ich przestudiowanie, analizę, porównanie z innymi materiałami dotyczącymi tych spraw, np. wynikami kontroli NIK. Praktycznie posłowie mogli się z nimi zapoznać tylko w poniedziałek i wtorek bieżącego tygodnia, a większość posłów w tych dniach uczestniczyła w posiedzeniach swoich komisji sejmowych. Ponadto cały dzień w środę przeznaczony jest na dokończenie przyjętego porządku dziennego obrad 31 posiedzenia. Proponowany porządek 32 posiedzenia jest już nadmiernie rozszerzony, a pierwsze dwa punkty - społecznie ważne, sporne - mogą wywołać długą debatę.</u>
          <u xml:id="u-24.21" who="#Marszałek">Kierując się troską o rzetelne, merytoryczne przygotowanie do tej ważnej debaty wnosimy jak wyżej”.</u>
          <u xml:id="u-24.22" who="#Marszałek">Pragnę powiedzieć, że Prezydium Sejmu, wnosząc o wprowadzenie tego punktu do porządku obrad, uważało, iż jest to kompleks spraw, które muszą być rozstrzygnięte wraz z ustawą budżetową.</u>
          <u xml:id="u-24.23" who="#Marszałek">Obecnie przystępujemy do głosowania nad przedstawionym wnioskiem.</u>
          <u xml:id="u-24.24" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosku Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej o skreślenie z porządku dziennego punktu 3 w brzmieniu: „Pierwsze czytanie podstawowych kierunków prywatyzacji w 1993 r. wraz z raportem o stanie prywatyzacji w Polsce”, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.25" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.26" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.27" who="#Marszałek">Stwierdzam, że Sejm odrzucił wniosek 195 głosami, przy 107 posłach głosujących za i 73 posłach wstrzymujących się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-24.28" who="#Marszałek">Obecnie przystępujemy do głosowania nad drugim wnioskiem.</u>
          <u xml:id="u-24.29" who="#Marszałek">Koło Parlamentarne - Unia Pracy oraz poseł Alojzy Pietrzyk wnoszą o zmianę porządku dziennego polegającą na skreśleniu punktów 1 i 2, tj. sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o ochronie prawnej dziecka poczętego i sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały w sprawie przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego dotyczącego dopuszczalności przerywania ciąży.</u>
          <u xml:id="u-24.30" who="#Marszałek">W uzasadnieniu czytamy: „W naszym kraju następuje stałe pogorszenie nastrojów społecznych. Wyrazem tego był 2-godzinny generalny strajk ostrzegawczy przeprowadzony niedawno przez NSZZ „Solidarność”, który w wielu zakładach, a szczególnie w przemyśle górniczym, przerodził się w ciągłą akcję strajkową. Przedłużanie takiego stanu grozi cofnięciem poparcia społecznego dla rządu, a nawet dla procesu reform w państwie. W tej sytuacji uważam za konieczne konsekwentne skupienie się w pracach parlamentu nad bieżącymi problemami gospodarczymi kraju i poszukiwaniami skutecznych rozwiązań. (Czytam uzasadnienie pana posła Pietrzyka.) W moim przekonaniu jest to jedyny sposób, aby zapobiec dalszej destabilizacji politycznej i gospodarczej kraju”.</u>
          <u xml:id="u-24.31" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-24.32" who="#komentarz">(Głosy z sali: Głośniej.)</u>
          <u xml:id="u-24.33" who="#Marszałek">Nie słychać?</u>
          <u xml:id="u-24.34" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie słychać, głośniej.)</u>
          <u xml:id="u-24.35" who="#Marszałek">„W moim przekonaniu jest to jedyny sposób, aby zapobiec dalszej destabilizacji politycznej i gospodarczej kraju”.</u>
          <u xml:id="u-24.36" who="#Marszałek">Natomiast uzasadnienie podpisane w imieniu Koła Parlamentarnego - Unia Pracy brzmi: „W związku ze złą sytuacją społeczno-gospodarczą kraju oraz dramatycznymi akcjami strajkowymi w kopalniach węgla kamiennego posłowie Unii Pracy zgłaszają powyższą zmianę o odłożenie debaty nad tymi punktami do czasu rozwiązania najpilniejszych prac społeczno-gospodarczych. Wnosimy o to, aby punktem 1 obrad był dotychczasowy punkt 4, to jest drugi wniosek. Kolejne sprawy są dalszymi wnioskami”.</u>
          <u xml:id="u-24.37" who="#Marszałek">Obecnie poddaję pod głosowanie te wnioski.</u>
          <u xml:id="u-24.38" who="#Marszałek">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za przyjęciem wniosków Koła Parlamentarnego - Unia Pracy oraz wniosku pana posła Alojzego Pietrzyka o skreślenie punktów 1 i 2 porządku dziennego, tj. sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o ochronie prawnej dziecka poczętego i sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej oraz Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie uchwały w sprawie przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego dotyczącego dopuszczalności przerywania ciąży, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.</u>
          <u xml:id="u-24.39" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-24.40" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-24.41" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-24.42" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek został przyjęty 164 głosami, przy 155 głosach przeciw wnioskowi i 54 posłach wstrzymujących się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-24.43" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-24.44" who="#Marszałek">Proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-24.45" who="#Marszałek">W związku z tym odpada głosowanie nad kilkoma następnymi wnioskami, które dotyczyły tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-24.46" who="#Marszałek">Wszystkie wnioski dotyczące ustalonej przez Prezydium Sejmu treści porządku dziennego zostały rozpatrzone. Stwierdzam, że nie zostały przedstawione wnioski, które nie spełniały wymogów, jak wiadomo bowiem, jeśli chodzi o uchwały, rezolucje, to zgodnie z regulaminem Sejmu pierwsze czytanie odbywa się w komisji i te sprawy zostały skierowane do komisji.</u>
          <u xml:id="u-24.47" who="#komentarz">(Głos z sali: Proszę o głos!)</u>
          <u xml:id="u-24.48" who="#Marszałek">W jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-24.49" who="#komentarz">(Głos z sali: W sprawie formalnej, była zgłoszona rezolucja.)</u>
          <u xml:id="u-24.50" who="#Marszałek">Wniosek dotyczył rezolucji, więc została ona skierowana do komisji.</u>
          <u xml:id="u-24.51" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale to zostało złożone.)</u>
          <u xml:id="u-24.52" who="#Marszałek">Jeśli wpłynie sprawozdanie, to oczywiście taki wniosek może być wniesiony.</u>
          <u xml:id="u-24.53" who="#Marszałek">Wysoka Izbo, referowane są tylko te wnioski, które spełniają warunki regulaminowe. Jeśli wniosek nie spełnia takich warunków, nie jest oczywiście przedstawiany.</u>
          <u xml:id="u-24.54" who="#Marszałek">Pani poseł w jakiej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-24.55" who="#komentarz">(Poseł Teresa Liszcz: Ja w sprawie porządku obrad, nie w sprawie porządku dziennego, tylko porządku obrad.)</u>
          <u xml:id="u-24.56" who="#Marszałek">Są wnioski co do trybu, to może później.</u>
          <u xml:id="u-24.57" who="#komentarz">(Głos z sali: W sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-24.58" who="#Marszałek">Nie, nie udzielam głosu, bo to nie jest sprawa...</u>
          <u xml:id="u-24.59" who="#komentarz">(Głos z sali: Chciałbym prosić o dodanie tego wniosku, żeby to było pewne)</u>
          <u xml:id="u-24.60" who="#Marszałek">Panie pośle, na posiedzeniu Konwentu Seniorów nikt nie podnosił tej sprawy.</u>
          <u xml:id="u-24.61" who="#komentarz">(Głos z sali: Podnoszono wczoraj.)</u>
          <u xml:id="u-24.62" who="#Marszałek">Proszę bardzo, jaki wniosek?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PosełMarekSiwiec">Panie marszałku, w imieniu klubu ZChN chciałem prosić o półgodzinną przerwę.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#Marszałek">Przerwę ogłoszę po przyjęciu porządku obrad.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#komentarz">(Poseł Marek Jurek: Panie marszałku, można?)</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#Marszałek">Nie, w tej chwili nie udzielam głosu. W ramach zatwierdzania porządku obrad pozostała nam tylko kwestia trybu, długości obrad itd.</u>
          <u xml:id="u-26.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: A można mieć pytanie?)</u>
          <u xml:id="u-26.5" who="#Marszałek">Pytania nie są przewidziane w punkcie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie marszałku, jeżeli można, chciałbym zapytać, bo nie mam jasności. Pan marszałek stwierdził, że proponuje rozszerzenie porządku dziennego o dwa punkty: Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Komisji Ustawodawczej o zmianie ustawy o zwrocie korzyści niesłusznie uzyskanych kosztem skarbu państwa...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#Marszałek">Nie, stwierdziłem, że z chwilą wpłynięcia...</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: I o to mi chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#Marszałek">... sprawozdań komisji będą przedstawione propozycje uzupełnienia porządku dziennego. Obecnie wniosków formalnych już.</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#Marszałek">Teraz przejdziemy do zatwierdzania trybu przeprowadzenia debaty.</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#Marszałek">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PosełJanuszKorwinMikke">W imieniu koła UPR chciałem poprzeć wniosek ZChN o półgodzinną przerwę, w czasie której otrzymalibyśmy druk zawierający właściwą wersję porządku dziennego. W tej chwili traci...</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#Marszałek">Będzie on rozdany po ustaleniu czasu trwania debaty. Jeśli chodzi o punkt pierwszy, mianowicie o informację rządu w sprawie restrukturyzacji przemysłu węglowego i sytuacji na Górnym Śląsku, Prezydium Sejmu proponuje przyjąć czas przewidziany dla debaty średniej.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#Marszałek">Czy jest na to zgoda? Jest sprzeciw? Czy wniosek przeciwny?</u>
          <u xml:id="u-30.2" who="#Marszałek">Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PosełRyszardSetnik">Panie marszałku, na posiedzeniu Konwentu Seniorów proponowałem, i poparli mnie przedstawiciele kilku klubów, żeby nad tym punktem porządku dziennego odbyła się debata krótka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#Marszałek">Wobec tego sprawę długości debaty poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#Marszałek">Kto z posłanek i posłów jest za propozycją Prezydium Sejmu, by przyjąć zasadę debaty średniej w dyskusji nad tym punktem porządku dziennego, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku?</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek Prezydium Sejmu został przyjęty 154 głosami, przy 131 głosach przeciw i 46 posłach wstrzymujących się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje, żeby analogicznie przyjąć zasadę debaty średniej w dyskusji nad punktem porządku dziennego dotyczącym podstawowych kierunków prywatyzacji w 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#Marszałek">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Izba przyjęła ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-32.7" who="#Marszałek">Sprzeciwu nie słyszę.</u>
          <u xml:id="u-32.8" who="#Marszałek">Stwierdzam, że wniosek Prezydium Sejmu został przyjęty.</u>
          <u xml:id="u-32.9" who="#Marszałek">Prezydium Sejmu proponuje przeprowadzenie debat krótkich nad punktami dotyczącymi:</u>
          <u xml:id="u-32.10" who="#Marszałek">— sprawozdania komisji o rządowym projekcie ustawy o restrukturyzacji przedsiębiorstw i banków;</u>
          <u xml:id="u-32.11" who="#Marszałek">— sprawozdania komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy niektórych służb państwowych;</u>
          <u xml:id="u-32.12" who="#Marszałek">— projektu ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-32.13" who="#Marszałek">Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że...</u>
          <u xml:id="u-32.14" who="#Marszałek">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PosełMirosławLewandowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałem złożyć sprzeciw wobec propozycji Prezydium Sejmu odnośnie do krótkiej debaty nad ustawą o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw państwowych i banków. To jest bardzo ważny problem dotykający zarówno oddłużenia, jak i prywatyzacji. Uważam, że powinna to być debata średnia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#Marszałek">O debatę średnią pan poseł wnosi, tak?</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#Marszałek">Wobec tego propozycję Prezydium Sejmu w tym zakresie poddaję pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#Marszałek">Kto z posłanek i posłów jest za propozycją Prezydium Sejmu, żeby przyjąć zasadę debaty krótkiej w dyskusji nad sprawozdaniem komisji o rządowym projekcie ustawy o restrukturyzacji przedsiębiorstw i banków, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku?</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#Marszałek">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#Marszałek">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#Marszałek">Stwierdzam, że propozycja Prezydium Sejmu została przyjęta 167 głosami przeciwko 142, 37 posłów wstrzymało się od głosu.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#Marszałek">Wobec tego, że nie ma sprzeciwu odnośnie do pozostałych punktów porządku dziennego, uważam, że zostały one przyjęte.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#Marszałek">W zakresie przedstawionych propozycji porządku dziennego Unia Pracy - Koło Parlamentarne wnosi o rozpatrzenie punktu 4 (według poprzedniej numeracji), dotyczącego rządowego projektu ustawy o restrukturyzacji przedsiębiorstw i banków, jako punktu 1.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Wycofujemy.)</u>
          <u xml:id="u-34.9" who="#Marszałek">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-34.10" who="#Marszałek">W takim razie nie będziemy poddawali tego pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-34.11" who="#Marszałek">Stwierdzam przyjęcie porządku dziennego i zgodnie z życzeniem obecnie...</u>
          <u xml:id="u-34.12" who="#Marszałek">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam propozycję, abyśmy uchwalili maksymalny czas trwania debaty. Wczorajsza debata trwała do godz. 1.30 w nocy. Co prawda niektórzy posłowie znakomicie się bawili głosowaniami nad restrukturalizacją woj. wałbrzyskiego, przerywaniem obrad. Niemniej dla większości była to smutna, przykra sytuacja, gdy o tak ważnym problemie musieliśmy debatować o godz. 1.30 w nocy, a dzisiaj niektórzy z nas, przynajmniej ja, o godz. 8 byli już na posiedzeniu komisji. Jeżeli...</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-35.2" who="#PosełTeresaLiszcz">Chwileczkę... Posłowie mają ten przywilej, że mogą wyjść z sali, natomiast pracownicy, którzy z nami pracują, nie mogą wyjść.</u>
          <u xml:id="u-35.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.4" who="#PosełTeresaLiszcz"> Państwo obsługujący posiedzenie pracowali do godz. 3 nad ranem i dzisiaj rano musieli stawić się w pracy. Jeżeli już kogoś nie obchodzi, że to są też ludzie, że mają prawo spotykać się z rodzinami i odpocząć, to proszę wziąć pod uwagę, że być może oni się pomylą i każdy sąd uwolni ich od odpowiedzialności. W tej sytuacji odpowiedzialność słusznie spadnie na nas. </u>
          <u xml:id="u-35.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-35.6" who="#PosełTeresaLiszcz">Proponuję ustalić, że w dniu dzisiejszym obradujemy do godz. 23.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#Marszałek">Stwierdzam, że w art. 109 ust. 3, w którym wymienione są wnioski formalne, nie przewiduje tego rodzaju formy, że z jednej strony ustala się porządek obrad, a z drugiej strony ogranicza się czas ich trwania. Owszem, w każdej chwili może być zgłoszony wniosek o odroczenie lub zamknięcie dyskusji, wniosek, który jest poddawany pod głosowanie niezależnie od liczby obecnych posłów. Dlatego nie mogę poddać tego wniosku pod głosowanie, niezależnie od tego, że uznaję racje merytoryczne.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#Marszałek">Czy pan poseł chce zgłosić inny wniosek formalny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PosełAndrzejCzernecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wniosek formalny na przyszłość. Mianowicie jeżeli Prezydium Sejmu uchwala porządek obrad oraz czas trwania debat, biorąc pod uwagę, że połowa sesji będzie przeznaczona na rozpatrywanie takiego tematu jak aborcja, to kiedy ten temat zostaje zdjęty z porządku dziennego, należałoby, aby Prezydium Sejmu spotkało się w przerwie i zaproponowało nowy porządek obrad oraz czas trwania debat, a nie proponowało taki porządek, jakby dyskusja nad aborcją miała się odbyć. Wydaje mi się, że w ten sposób będziemy lepiej obradować i Prezydium Sejmu będzie miało czas, aby się nad tym zastanowić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#Marszałek">Panie pośle, to nie jest wniosek formalny i zapewniam pana, że czas będzie wypełniony.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#Marszałek">Przed ogłoszeniem przerwy proszę o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Zebranie Klubu Parlamentarnego ZChN odbędzie się natychmiast po ogłoszeniu przerwy w sali nr 12 w budynku nr 3.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w obradach odbędzie się posiedzenie Klubu Parlamentarnego KPN w sali nr 14 w budynku nr 3.</u>
          <u xml:id="u-39.2" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Zebranie Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna odbędzie się po ogłoszeniu przerwy w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-39.3" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">W przerwie zbierze się Klub Parlamentarny Ruch dla Rzeczypospolitej w sali klubu.</u>
          <u xml:id="u-39.4" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Grupa robocza ds. koordynacji polskiej polityki zagranicznej zbierze się podczas przerwy w sali nr 23 w budynku nr 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#Marszałek">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#Marszałek">Ogłaszam przerwę do godz. 11.15.</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 43 do godz. 11 min 18)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-41.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Informuję, że w sali nr 67 w starym Domu Poselskim działa rządowy punkt konsultacyjny do podstawowych kierunków prywatyzacji w 1993 r. oraz raportu o stanie prywatyzacji w Polsce, a także do projektu ustawy o restrukturyzacji przedsiębiorstw i banków.</u>
          <u xml:id="u-41.2" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1 porządku dziennego: Informacja Rady Ministrów o działaniach rządu w sprawie restrukturyzacji przemysłu węglowego i sytuacji na Górnym Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-41.3" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu ministra przemysłu i handlu pana Wacława Niewiarowskiego.</u>
          <u xml:id="u-41.4" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę bardzo, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Śląsk jest miejscem szczególnym na mapie Polski, tak historycznej, geograficznej, jak i tej najbardziej współczesnej - na mapie polskich przemian, polskich reform.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Przez czterdzieści powojennych lat próbowano stworzyć obraz Śląska jako motoru polskiej gospodarki, centrum nowoczesności, potęgi, koła zamachowego przemysłu, choć przecież prawdziwe znaczenie Śląska polegało na czymś istotniejszym - na ludziach. Ujawniona w ostatnich latach prawda o gospodarce okazała się trudna dla całego kraju, a dla Śląska wręcz okrutna. Degradacja ekologiczna, niedoinwestowanie, przestarzałe technologie i urządzenia, brak podstawowych obiektów infrastruktury miejskiej, nierentowność poważnej części przemysłu - tę listę można by wydłużyć.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Trzy lata temu rozpoczęliśmy jako pierwsi w tej części Europy proces gruntownych przemian, proces przebudowy Polski umożliwiający powrót do normalności. I choć to trudne, to jednak wszyscy uczymy się kilku najbardziej podstawowych, lecz bolesnych prawd:</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— że normalna gospodarka ma inne proporcje i kieruje się innymi celami niż te, które usiłowano wprowadzać w życie;</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— że prawdziwym kołem zamachowym gospodarki nie są już dziś węgiel i stal, lecz jest człowiek, jego przedsiębiorczość, rozum, wiedza;</u>
          <u xml:id="u-42.5" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— że nie jest możliwa taka reforma, dzięki której wszyscy, wszystkie grupy społeczne i zawodowe, mogliby natychmiast mieć zysk;</u>
          <u xml:id="u-42.6" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— że musimy ponosić nie tylko koszty reform, ale przede wszystkim koszty wprowadzania przez 40 lat utopii, koszty zaniechania i błędów.</u>
          <u xml:id="u-42.7" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Doświadczenia związane z tymi wszystkimi prawdami skoncentrowały się na Śląsku, a w sposób szczególny dotknęły górnictwo. Prawdy te określają cele restrukturyzacji górnictwa. Czy potrafimy temu sprostać? Czy sprostają temu górnicy? Wierzę, że tak, bo Śląsk dziś ma równie ważną rolę do odegrania w naszej polskiej historii, jak niegdyś, i może jej sprostać dzięki temu, co naprawdę ocalił - dzięki tradycyjnym wartościom, poszanowaniu dla rzetelnej pracy, wytrwałości, bogatym tradycjom życia we wspólnocie rodzinnej i wspólnocie szerszej - regionalnej.</u>
          <u xml:id="u-42.8" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Solidarnie, krok po kroku, próbujemy od 3 lat zbudować w Polsce zdrową gospodarkę. Solidarnie, sprawa po sprawie, od lipca analizujemy wspólnie program gospodarczy dla Śląska. Rząd przyjął już program restrukturyzacji hutnictwa i zaczyna go realizować. Do końca marca będzie gotowy znacznie trudniejszy program - program restrukturyzacji górnictwa. Do jego stworzenia dochodziliśmy wspólnie ze związkowcami krok po kroku, narada po naradzie. Określiliśmy terminy realizacji kolejnych celów, powinniśmy tę pracę wspólnie dokończyć. Ten zaawansowany już proces musi być rozłożony w czasie. Tak głębokich zmian nie da się osiągnąć ani z dnia na dzień, ani z roku na rok. Z pewnością nie służy temu strajk, bo nie da się wymusić na rządzie szybkiej zmiany rzeczywistości. Rzeczywistość zmienia się pracą, nie słowami, nie papierowymi decyzjami. Gdyby ministrowie podpisali dziś listę niektórych żądań komitetu strajkowego, byłaby ona tylko świstkiem papieru. Rząd, w którym uczestniczę, nie chce składać papierowych obietnic. Ważniejsze i realniejsze jest to, co rozpoczęliśmy i możemy dokończyć wspólnie.</u>
          <u xml:id="u-42.9" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Panie i Panowie Posłowie! W 1990 r., w roku rozpoczęcia gruntownej przebudowy polskiej gospodarki, we wszystkich kopalniach zainicjowano prace analityczno-projektowe, w wyniku których kopalnie przedstawiły własne programy działania mające na celu wzrost aktywności w latach do 2000 i 2010 r. Prace te zostały zakończone w I półroczu 1991 r. i stały się w wielu kopalniach podstawą do realizacji przedsięwzięć proefektywnościowych. Podjęto również pierwsze decyzje o rozpoczęciu procesu likwidacji kopalń nierentownych. W stan likwidacji postawiono 4 kopalnie dolnośląskie: „Wałbrzych”, „Victoria”, „Thorez”, „Nowa Ruda” oraz 3 kopalnie górnośląskie: „Saturn”, „Sosnowiec”, „ZMP”. W programach opracowanych przez poszczególne kopalnie nie można jednak było uwzględnić wszystkich możliwości technicznych i organizacyjnych, całościowej poprawy stanu górnictwa. Przede wszystkim nie uwzględniono możliwości tkwiących w koncentracji produkcji węgla, wzbogacaniu jego urobku, wybierania pokładów pod kątem ochrony środowiska. Nie założono także eliminacji nieefektywnych oddziałów produkcyjnych i usługowych rejonów eksploatacji, jak również nie przewidziano możliwości łączenia kopalń. Wiele z nich przy realizacji indywidualnych programów rekonstrukcji nie miałoby w najbliższej przyszłości żadnych szans na uzyskanie rentownej produkcji. Pojawiła się więc pilna konieczność rozszerzenia prac nad rekonstrukcją kopalń, tak by móc podjąć tę problematykę całościowo, a jednocześnie przyśpieszyć rozpoczęte już działania restrukturyzacyjne w poszczególnych kopalniach. Sytuacja finansowa kopalń w 1992 r. potwierdza powyższą tezę. Wynik finansowy netto jest ujemny i wynosi po 10 miesiącach -7,570 bln zł, a w analogicznym okresie w roku 1991 wynosił -3,040 bln zł. Stan zwałów zwiększył się odpowiednio z 2,2 na 6,8 mln ton. Zobowiązania wzrosły z 9 bln zł do ponad 18 bln zł, a więc o 202%, a należności odpowiednio tylko o 160%. W 1991 r. na 70 kopalń 13 osiągnęło dodatni wynik finansowy, a w roku bieżącym tylko 4 kopalnie.</u>
          <u xml:id="u-42.10" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Obecny rząd już 15 lipca zajął się restrukturyzacją górnictwa. Wspólnie ze wszystkimi związkami działającymi w górnictwie stwierdziliśmy, że przyjęcie ostatecznej, ulepszonej wersji programu restrukturyzacji górnictwa jest ogromnie ważnym zadaniem, że realizacja tego zadania zadecyduje o przyszłości polskich kopalń. Mamy podejście pragmatyczne nie tylko, jeśli chodzi o ten sektor; wierzymy, że nawet małe kroki, ale konsekwentnie stawiane, są lepsze niż brak jakichkolwiek, niż brak decyzji spowodowany trudnościami finansowymi. Aby nie być gołosłownym, przypomnę działaczom związkowym, również tym obecnym na tej sali, główne fakty dotyczące rozmów prowadzonych w Ministerstwie Przemysłu i Handlu.</u>
          <u xml:id="u-42.11" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Na spotkaniu 22 lipca br. ustaliliśmy, że związki zawodowe przedstawią propozycje dotyczące udziału przedstawicieli załóg w zarządzaniu nowymi organizacjami w górnictwie węgla kamiennego. Ministerstwo natomiast zobowiązało się do tego i przygotowało do połowy sierpnia dokumentację dotyczącą podziału kopalń na: perspektywicznie nierentowne, trwale nierentowne i o kończących się zasobach, a także opracowało wariantowo struktury organizacyjne górnictwa węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-42.12" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Materiały te omawialiśmy na naszym kolejnym spotkaniu, które się odbyło 26 sierpnia br. Uzgodniliśmy wówczas między innymi, że poziom wydobycia węgla kamiennego w Polsce będzie regulowany zgodnie z możliwościami, jeśli chodzi o zbyt, oraz uzależniony od wyczerpywania się zasobów. Zgodziliśmy się, że w celu stworzenia warunków do poprawy efektywności popiera się organizowanie grup kopalń. Na wspomnianym spotkaniu ustaliliśmy także, że dotychczasowe opracowania mogą stanowić podstawę do dalszych prac nad programem restrukturyzacji. Zgodnie też z przyjętym wówczas zobowiązaniem resort opracował propozycje dotyczące systemu ekonomiczno-finansowego grupowanych kopalń. Tak jak ustalono na kolejnym spotkaniu, które odbyło się 12 października, ministerstwo powołało 7 zespołów do dalszych prac nad systemem ekonomiczno-finansowym poszczególnych grup kopalń i przygotowało propozycje statutu dla spółek kopalń.</u>
          <u xml:id="u-42.13" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Podczas ostatniego naszego spotkania 30 listopada uzgodniliśmy, że materiały takie dostarczymy nie później niż do 31 marca 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-42.14" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">W grudniowych pracach nad tą problematyką uczestniczyły resorty: finansów, przekształceń własnościowych oraz pracy i polityki socjalnej. Sprawa jest niezwykle trudna, ale jesteśmy zdecydowani na jej załatwienie; nawet jeżeli będą do tego potrzebne rozwiązania niekonwencjonalne.</u>
          <u xml:id="u-42.15" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Przypominając te fakty pragnę stwierdzić, że nasza wspólna praca dała efekty i przybliżyła nas do rozpoczęcia decydującej fazy procesu restrukturyzacji górnictwa. Obecny strajk, a szczególnie jego charakter, może przeszkodzić temu, co tak mozolnie razem budowaliśmy. Sądzę, że musimy niezwłocznie powrócić do przyjętego w lipcu sposobu postępowania, w trosce o to, by nie było poczucia niepewności co do przyszłości polskiego górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-42.16" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę przedstawić obecnie, w największym skrócie, to, na co jesteśmy już zdecydowani, a co było przedmiotem naszych rozmów ze związkowcami. Widzimy konieczność pogrupowania kopalń w siedem dużych organizacji gospodarczych. Utworzone spółki węglowe powinny posiadać strukturę koncernową, czyli będą w nich zgrupowane kopalnie pozbawione osobowości prawnej i finansowej. Posiadamy szczegółowe uzasadnienie i składy oraz charakterystykę techniczną i ekonomiczną tych grup.</u>
          <u xml:id="u-42.17" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Proponujemy utworzenie następujących spółek węglowych jako jednoosobowych spółek skarbu państwa:</u>
          <u xml:id="u-42.18" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">1) Bytomskiej Spółki Węglowej - obejmującej 12 kopalń;</u>
          <u xml:id="u-42.19" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">2) Rudzkiej Spółki Węglowej - obejmującej 8 kopalń;</u>
          <u xml:id="u-42.20" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">3) Gliwickiej Spółki Węglowej - obejmującej 8 kopalń;</u>
          <u xml:id="u-42.21" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">4) Katowickiej Spółki Węglowej - obejmującej 13 kopalń;</u>
          <u xml:id="u-42.22" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">5) Nadwiślańskiej Spółki Węglowej - obejmującej 9 kopalń;</u>
          <u xml:id="u-42.23" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">6) Rybnickiej Spółki Węglowej - obejmującej 7 kopalń;</u>
          <u xml:id="u-42.24" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">7) Jastrzębskiej Spółki Węglowej - obejmującej 7 kopalń.</u>
          <u xml:id="u-42.25" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Opracowane zostały zasady tworzenia i funkcjonowania tych nowych podmiotów gospodarczych. Opracowano warianty statutów różnego rodzaju spółek, w tym także i samego koncernu. Wypracowaliśmy sposób i podstawy prawne oraz możliwy zakres przekształceń własnościowych dotyczących obiektów i działów na powierzchni kopalń, zmierzających do ich „odchudzenia”.</u>
          <u xml:id="u-42.26" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">W dniu 5 listopada, moim zarządzeniem, powołałem zespoły robocze dla proponowanych 7 grup kopalń. Zadaniem tych zespołów, które aktywnie działają od dnia ich powołania, jest przeprowadzenie wszystkich prac przygotowawczych związanych z pogrupowaniem kopalń w spółki węglowe oraz utworzeniem tych spółek. Zespoły robocze stanowią zalążek przyszłych zarządów. Zaprojektowaliśmy także organizację zbytu węgla na rynku krajowym i zagranicznym w nowej sytuacji, przy nowej strukturze górnictwa. Trwają uzgodnienia międzyresortowe, które zakończą ten pierwszy etap naszej pracy.</u>
          <u xml:id="u-42.27" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Co jeszcze pozostało do zrobienia? Przede wszystkim należy rozstrzygnąć dwa problemy dotyczące sfery ekonomiczno-finansowej, a mianowicie:</u>
          <u xml:id="u-42.28" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— uregulowanie zobowiązań kopalń, które powstały w poprzednim okresie i nie wiążą się wprost z produkcją przewidzianą w nowych strukturach organizacyjnych;</u>
          <u xml:id="u-42.29" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— stworzenie warunków do trwałego samofinansowania kopalń.</u>
          <u xml:id="u-42.30" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Pierwszy z problemów powinien być rozwiązany przy zastosowaniu instrumentów i procedur zawartych w projekcie ustawy o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków. Ze względu jednak na rozmiar strat, jakie występują w górnictwie węgla kamiennego, oraz ze względu na trudną sytuację finansową kopalń w celu rozwiązania tej kwestii niezbędne jest szukanie dodatkowych środków.</u>
          <u xml:id="u-42.31" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Drugi z problemów - stworzenie warunków do samofinansowania kopalń - musi być rozwiązany poprzez uzyskanie w zbycie węgla cen na poziomie cen światowych, tj. ustalanych przy imporcie tego surowca. Z uwagi na to, że w 1993 r. nie będzie jeszcze możliwe podniesienie ceny zbytu węgla do poziomu pożądanego, w tym miejscu również jest niezbędne szukanie innych możliwości.</u>
          <u xml:id="u-42.32" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">W pracach międzyresortowych chodzi o uzgodnienia dotyczące utworzenia funduszu restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego. Do podstawowych zadań funduszu należałoby finansowanie przedsięwzięć zmierzających do:</u>
          <u xml:id="u-42.33" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— wdrażania inwestycji związanych z modernizacją procesu wydobycia i wzbogacania węgla;</u>
          <u xml:id="u-42.34" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— realizacji przekształceń własnościowych w górnictwie;</u>
          <u xml:id="u-42.35" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— realizacji programów likwidacji i sanacji pól wydobywczych;</u>
          <u xml:id="u-42.36" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— wdrażania przedsięwzięć dotyczących ochrony środowiska.</u>
          <u xml:id="u-42.37" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Ostatnimi przed rozpoczęciem całościowego procesu restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego będą następujące decyzje:</u>
          <u xml:id="u-42.38" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— uchwalenie przez Sejm ustawy o przekształceniach własnościowych przedsiębiorstw sektora paliwowo-energetycznego, obronnego i innych sektorów strategicznych, o ile przekształceń kopalń miałby dokonywać minister przemysłu i handlu reprezentując skarb państwa;</u>
          <u xml:id="u-42.39" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— utworzenie decyzją prezesa Rady Ministrów spółek węglowych.</u>
          <u xml:id="u-42.40" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przez cały ostatni okres prowadzono rozmowy z Bankiem Światowym. Podczas ostatniej misji rozpoznawczej w dniach od 17 listopada do 9 grudnia uzgodniono:</u>
          <u xml:id="u-42.41" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— Bank Światowy popiera proponowany program restrukturyzacji;</u>
          <u xml:id="u-42.42" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— program ten doprowadzi do powstania silnych przedsiębiorstw górniczych;</u>
          <u xml:id="u-42.43" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">— zamykanie kopalń czy pól wydobywczych powinno przebiegać w sposób nie wywołujący napięć i w miarę możliwości bez zwolnień grupowych.</u>
          <u xml:id="u-42.44" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Bank Światowy proponuje, aby swoje wsparcie finansowe rozbić na dwie fazy:</u>
          <u xml:id="u-42.45" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">1) ocenić i sfinansować program inwestycyjny jednej z wybranych grup kopalń;</u>
          <u xml:id="u-42.46" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">2) sfinansować lub znaleźć innych kredytobiorców dla innych rozpoznawanych i wytypowanych projektów.</u>
          <u xml:id="u-42.47" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Projekt powinien być, według banku, kompleksowy, a więc winien uwzględniać: podniesienie wydajności i efektywności; poprawę jakości węgla; zredukowanie negatywnego wpływu na środowisko naturalne.</u>
          <u xml:id="u-42.48" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed naszym państwem stoją trudne wyzwania. Przed Śląskiem i górnictwem stoją wyzwania może nawet trudniejsze. W ostatnich jednak trzech latach daliśmy już dowody, że w trudnym i bezprecedensowym marszu do normalnej gospodarki, a w konsekwencji pomyślności jego mieszkańców, potrafimy być pionierami i potrafimy przewodzić do dziś. Polska nadal jest postrzegana przez międzynarodową społeczność jako lider na drodze przemian. Tak nas widzą również kraje, które same w przeszłości przeprowadzały restrukturyzację górnictwa. Francja, Belgia czy Wielka Brytania na własnej skórze doświadczyły zarazem tego, jak bolesna jest to operacja i tego, jak niezbędne jest jej przeprowadzenie. Ironią historii byłoby, gdybyśmy teraz, gdy takim kosztem dokonaliśmy tylu przemian - choć prawda, że w górnictwie niewystarczająco wiele - kwestionowali przebytą już drogę.</u>
          <u xml:id="u-42.49" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Ponieważ obecnie strajk w swojej treści przybiera charakter konfrontacyjny, należy postawić zasadnicze pytanie: Co można przeciwstawić zaproponowanej i uzgadnianej przez rząd - nareszcie realnej - koncepcji restrukturyzacji górnictwa? Oczywiście, jak zawsze, jest jakaś alternatywa. Są dwie możliwości. Pierwsza to upadek polskiego górnictwa. Na to nie chce i nie może liczyć nikt rozsądny. Zdecydowane „nie” mówi też rząd. Niedawno, 4 grudnia, przebywając na Śląsku pani premier stanowczo zaprzeczyła takim insynuacjom. Wystarczy tylko przypomnieć, że struktura naszego przemysłu, energetyka kraju, w 60% zależy od węgla kamiennego. Druga możliwość to dotowanie górnictwa. Powiedzmy sobie szczerze: prawie wszystkie postulaty o charakterze socjalnym i płacowym w sposób zawoalowany, ale jednoznaczny, zawierają taką ideę. Tylko że jest to domaganie się tego, co jest przecież robione. Jak bowiem wyjaśnić fakt, że przy takim deficycie, o jakim wspomniałem na początku, w sytuacji gdy tylko 4 kopalnie mają wynik dodatni, w górnictwie wszyscy regularnie otrzymują płacę średnią (o czym się mało mówi) w wysokości 1,83 płac z 6 działów gospodarki narodowej? W żadnej kopalni - pragnę to podkreślić - nie było zwolnień grupowych i nie przewidujemy takich w przyszłości, a przecież przykładów takich zwolnień w innych branżach nie brakuje. Czego więc ostatecznie domagają się strajkujący? Otóż więcej dotacji i gwarancji, że będą one zawsze. A to przecież jest nierealne.</u>
          <u xml:id="u-42.50" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Na koniec zwracam się do liderów związkowych. Upoważnia mnie do tego fakt, że spędziliśmy razem, w ostatnich 5 miesiącach, kilkadziesiąt godzin na dyskusji; dyskutowaliśmy o naszych wspólnych problemach. Mimo że odnośnie do niektórych kwestii były różne propozycje rozwiązań, cel ostateczny, do którego dążyliśmy, był jeden. Kosztowało nas to wiele wysiłku, ale doszliśmy daleko. Czy teraz mamy rzucić na szalę wszystko i pozwolić, aby nasz wspólny wysiłek został zaprzepaszczony? Na strajk nie może sobie pozwolić ani Śląsk, ani kraj. Koszty strajku na Śląsku mogą stać się dotkliwe, choć - jeśli wystąpią - rząd będzie je łagodzić. Podsycanie strajku niczemu nie służy. Trzeba zaznaczyć, że paradoksalnie napięcia pojawiły się w okresie, w którym rząd w możliwie szybkim tempie wypracowuje i wprowadza w życie konkretne rozwiązania nie tylko dla górnictwa, ale i dla całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-42.51" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Pełny program restrukturyzacji górnictwa można by zacząć realizować w pierwszym kwartale przyszłego roku. Polska, Śląsk, górnictwo stają przed trudnym wyzwaniem. To jest najważniejsze pytanie: Czy stawimy mu czoło wspólnie, czy potrafimy myśleć w kategoriach dobra wspólnego? Trudno zrozumieć logikę strajku teraz, niemal w przededniu uzgodnionej restrukturyzacji.</u>
          <u xml:id="u-42.52" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">W imieniu rządu oświadczam, że jesteśmy gotowi kontynuować rozpoczęte 15 lipca - do dziś przecież nie zerwane - rozmowy, naszą wspólną pracę.</u>
          <u xml:id="u-42.53" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Przypominam, że Sejm ustalił w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła poselskie, w zależności od ich wielkości, przyjęty dla debaty średniej, to jest w granicach od 5 do 33 minut, oraz określił czas wystąpień posłów nie zrzeszonych na 4 minuty.</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-43.3" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">W imieniu Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej głos zabierze pani poseł Barbara Blida.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PosełBarbaraBlida">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej głosował za skreśleniem z porządku obrad spraw dotyczących aborcji. Jesteśmy za ich oddaleniem na czas nieokreślony. W naszym kraju są ważniejsze sprawy, wymagające poświęcenia naszego czasu i zaangażowania naszego potencjału intelektualnego.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PosełBarbaraBlida">Wzmaganie się niepokojów na Śląsku staje się niebezpieczne. Należy liczyć się z poparciem strajku przez zatrudnionych w innych gałęziach gospodarki. Bilans trzech lat reformy w górnictwie, realizowanej bez uwzględnienia naszych polskich interesów, bez uwzględnienia opinii środowisk górniczych, a jedynie na bazie żądań zachodnich ośrodków finansowych, jest mało imponujący: zmniejszono wydobycie węgla o około 54 mln t, eksport zmalał o 12 mln t, zatrudnienie spadło o 120 tys. osób - tylko w minimalnym stopniu powodując wzrost wydajności ogólnej - stan wypadkowości utrzymał się praktycznie na tym samym poziomie, pogorszyły się warunki pracy i płacy, zwiększył się strach przed bezrobociem, wzrosło poczucie osamotnienia i beznadziejności.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PosełBarbaraBlida">W tej sytuacji zaiste w przedziwny sposób minister przemysłu i pan premier Goryszewski z okazji dorocznej Barbórki podnieśli na duchu załogi górnicze i załogi przedsiębiorstw współpracujących. To panowie ponosicie pośrednio odpowiedzialność za podpalenie lontu pod beczką z prochem.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PosełBarbaraBlida">Rząd nie proponuje rozwiązań, które dawałyby szanse polskiemu górnictwu. Rok 1991 to okres walki z rządem o powstrzymanie spadku poziomu wynagrodzeń w górnictwie i boju o nieblokowanie eksportu, zakończonego wycofaniem podatku od eksportu. Rok 1992 to już rok klęski górnictwa i całego polskiego przemysłu.</u>
          <u xml:id="u-44.4" who="#PosełBarbaraBlida">Dzisiejsza sytuacja jest wynikiem nieliczenia się rządu, kolejnych rządów, z górnikami i rozpaczliwą sytuacją górnictwa. Były sygnały i ostrzeżenia. Rząd nie wyciągnął żadnych wniosków z manifestacji górników pod Sejmem oraz z sierpniowych strajków, podobnie zresztą, jak i z naszych opinii oraz wypowiedzi wygłaszanych również z tej trybuny w ubiegłej i obecnej kadencjach Sejmu. Górnicze załogi zostały zmuszone do sięgnięcia po ostateczną formę nacisku.</u>
          <u xml:id="u-44.5" who="#PosełBarbaraBlida">Sojusz Lewicy Demokratycznej uznaje za przyczyny zniszczenia polskiego górnictwa: źle prowadzoną reformę gospodarczą; nadmierny, rujnujący państwową gospodarkę fiskalizm; bezmyślne rozbicie struktur górniczych, które spowodowało konkurowanie kopalń na rynku krajowym i zagranicznym; ekonomiczne zniszczenie kopalń przez zamrożenie cen na węgiel przy kosztach wydobycia kształtowanych przez rynek; opóźniony i zbyt niski spływ dotacji, rodzący konieczność zaciągania przez kopalnie wysoko oprocentowanych kredytów; zdławienie kopalń węgla przez recesyjną gospodarkę i blokadę eksportu oraz dyletantyzm decydentów kolejnych rządowych koalicji.</u>
          <u xml:id="u-44.6" who="#PosełBarbaraBlida">Górnictwo to przede wszystkim województwo katowickie, ale województwo katowickie to nie tylko górnictwo. Specyfika naszego regionu polega na skomasowaniu wielu ciężkich gałęzi przemysłu: hutniczego, maszynowego, energetycznego i chemicznego. Nie można restrukturyzować górnictwa nie restrukturyzując innych gałęzi przemysłu. Sytuacja województwa katowickiego jest specyficzna również z tego powodu, że alternatywą dla przemysłu nie może tu być na przykład rolnictwo.</u>
          <u xml:id="u-44.7" who="#PosełBarbaraBlida">Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, że należy niezwłocznie: oddłużyć górnictwo i zakłady zaplecza, stworzyć w górnictwie jedną kapitałowo powiązaną strukturę, w okresie letnim sfinansować gromadzenie zapasów węgla w uzasadnionej wielkości, wprowadzić prawidłowy rozdział środków ze sprzedaży energii elektrycznej między kopalnie i elektrownie. Uważamy również, że należy rozliczyć winnych zapaści górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-44.8" who="#PosełBarbaraBlida">Jednocześnie Sojusz Lewicy Demokratycznej wzywa rząd do powołania rządowo-regionalnego zespołu do opracowania kompleksowego programu restrukturyzacji regionu górnośląskiego oraz do opracowania i przedstawienia Sejmowi polityki przemysłowej kraju na najbliższych pięć lat.</u>
          <u xml:id="u-44.9" who="#PosełBarbaraBlida">Strajk jest wyrazem siły i górniczej jedności. Jest świadectwem determinacji tych, którzy w nim uczestniczą. Rząd, który tego nie uzna, powinien odejść.</u>
          <u xml:id="u-44.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna pana posła Piotra Polmańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PosełPiotrPolmański">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna w tej sprawie. Otóż to fakt, że sytuacja ekonomiczno-finansowa górnictwa węgla kamiennego jest niezwykle trudna i złożona i w okresie ostatnich trzech lat tempo reformowania tej branży było zbyt wolne, popełniono też wiele błędów, nierzadko jednak wymuszanych przez sytuację. Nie można również zaprzeczyć, że przez dziesięciolecia była prowadzona błędna polityka energetyczna państwa, polegająca głównie na kierowaniu z budżetu państwa, a więc z kieszeni każdego podatnika, ogromnych dotacji do węgla, zamiast dotowania odbiorcy. Przez lata z tych dotacji utrzymywano także: szpitale górnicze, szkoły, kluby sportowe, mieszkania i wiele innych dziedzin.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PosełPiotrPolmański">W ten sposób, posługując się w dużej mierze publicznymi pieniędzmi, budowano pozycję społeczną górnictwa węgla kamiennego. Był to jednak - jak się miało okazać - kolos na glinianych nogach, gdyż to, co było jego potęgą przez dziesięciolecia, dziś okazało się słabością, rozpadając się pozostawił po sobie do rozwiązania ogrom problemów społeczno-gospodarczych.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PosełPiotrPolmański">Kiedy rozpoczynaliśmy przed trzema laty proces ustrojowej transformacji, było wiadomo, że zwłaszcza w sektorze paliwowo-energetycznym będzie to proces wieloletni, trudny i kosztowny, choć mało kto wiedział, że aż tak. Z doświadczeń Republiki Federalnej Niemiec i Wielkiej Brytanii wynika, że nawet mając lepszy punkt startu, na efekty trzeba czekać kilkanaście lat.</u>
          <u xml:id="u-46.3" who="#PosełPiotrPolmański">Odnosząc się do trwającego dziś kolejnego protestu górniczego, trzeba stwierdzić, że mimo iż trwające od kilku tygodni rozmowy kierownictwa Ministerstwa Przemysłu i Handlu z przedstawicielami górniczych związków zawodowych nie przyniosły konsensu w zakresie rozwiązań dotyczących restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego, to jednak nie wydaje się, aby była to wystarczająca przyczyna do podjęcia strajku generalnego.</u>
          <u xml:id="u-46.4" who="#PosełPiotrPolmański">Pragnę przypomnieć Wysokiej Izbie, że pod koniec listopada Sejm podjął uchwałę zobowiązującą rząd do przedstawienia do 31 marca 1993 r. programu sanacji górnictwa węgla kamiennego. Rząd przesłał do podkomisji górnictwa program działań, jakie podjął i podejmie w najbliższym czasie w zakresie restrukturyzacji całego sektora paliwowo-energetycznego.</u>
          <u xml:id="u-46.5" who="#PosełPiotrPolmański">Restrukturyzacja górnictwa w Polsce nie może i nie będzie oznaczać wyrzucenia na bruk tysięcy ludzi. Restrukturyzacja to troska o każde miejsce pracy i tworzenie nowych. Inaczej być nie może. Można zrozumieć, że dla związków zawodowych i załóg górniczych niektóre z tych rozwiązań są niewystarczające. Trudno jednak przyjąć i zaakceptować fakt, że reforma w górnictwie miałaby się dokonywać pod presją strajku. Po przeanalizowaniu postulatów strajkowych trzeba powiedzieć, że mimo iż niektóre z nich są zasadne, to jednak nie mogą być spełnione dziś w całości, z uwagi na stan gospodarki i finansów państwa.</u>
          <u xml:id="u-46.6" who="#PosełPiotrPolmański">Dziś jest nieodzowny kompromis. Aby jednak tak się stało, potrzebna jest wola z obu stron - rządowej i związkowej. Nie osiągnie się tego ani za pomocą strajków, ani też poprzez ignorowanie postulatów związkowych. Po prostu można i należy rozmawiać. Należy również pamiętać - i tu apeluję do działaczy związkowych - że dziś każda akcja strajkowa to woda na młyn dla ludzi znikąd, dla demagogów i populistów, których nie brak i w parlamencie, a którzy na bazie zrujnowanej przez lata gospodarki oraz trudności i błędów ostatnich trzech lat próbują zbić polityczny kapitał. Jeżeli dziś mówimy o zagrożeniach dla demokracji, dla nowych, lecz wątłych jeszcze struktur państwa prawa, to to jest dla niego poważne zagrożenie.</u>
          <u xml:id="u-46.7" who="#PosełPiotrPolmański">Na koniec dygresja osobista. Pan poseł Skorecki z Konfederacji Polski Niepodległej mówił, że jego klub zdecydowanie popiera żądania górników. Chciałbym przeczytać Wysokiej Izbie postulat nr 20. Pozwolę sobie, panie pośle, przeczytać ten postulat, bo on dotyczy parlamentu. Otóż górnicy domagają się od parlamentu przestrzegania zasad równości wobec prawa. Skandalem jest nadmierne chronienie parlamentarzystów przestępców przed odpowiedzialnością karną.</u>
          <u xml:id="u-46.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-46.9" who="#PosełPiotrPolmański">Chciałbym, Wysoki Sejmie, skierować ten postulat przede wszystkim do Wysokiej Izby, ale również do klubów, które mienią się obrońcami ludzi pracy.</u>
          <u xml:id="u-46.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polski Program Liberalny pana posła Herberta Szafrańca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PosełHerbertSzafraniec">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 30 października tego roku toczyliśmy w tej Izbie dyskusję na temat restrukturyzacji województwa wałbrzyskiego i poprawy stanu rzeczy w górnictwie węglowym. W tej dyskusji wskazałem m.in., że jeśli idzie o restrukturyzację, mamy w zasadzie do czynienia z dwoma typami sytuacji. Pierwszy typ to taka mianowicie sytuacja restrukturyzacji, nazwijmy to, prostej, kiedy przekształceniu ulega, czasem bardzo znacznemu, jeden zakład pracy. W skrajnych wypadkach ten zakład pracy jest jednocześnie żywicielem całego miasta, a nawet przyległych miejscowości. W takiej sytuacji jest to dla tego regionu czy dla tego miasta sprawa bardzo poważna, bo decyduje po prostu o życiu tej społeczności. Wskazywałem jednak, że w kraju istnieją jeszcze inne regiony, w których liczba zakładów pracy, rodzaj tych zakładów i stopień ich zagęszczenia jest ogromny. Jeśli w takim regionie ma następować restrukturyzacja, to sprawy mogą się znacznie skomplikować. Miałem tu na myśli coś, co można by w skrócie nazwać restrukturyzacją złożoną. Wskazywałem też wtedy, że z taką sytuacją mamy do czynienia m.in. w województwie katowickim.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PosełHerbertSzafraniec">W swoim wystąpieniu zwróciłem się wtedy do Urzędu Rady Ministrów z prośbą - może to odczytam: „Sądzę, że jest to dobra okazja, aby Urząd Rady Ministrów podjął prace nad ogólnymi zasadami działań restrukturyzacyjnych na przykładzie dwóch ekstremalnych przypadków: województwa wałbrzyskiego (rozumiałem, że to jest sytuacja restrukturyzacji prostej) i województwa katowickiego. Do tego wzywam Urząd Rady Ministrów, a nie tylko ministra przemysłu i handlu, gdyż sądzę, że problem restrukturyzacji jest wieloaspektowy. Wymaga on podejścia systemowego, lecz także współdziałania wielu resortów, na przykład ministerstwa pracy, zdrowia, ochrony środowiska czy innych, a wśród nich także ministerstwa przemysłu”.</u>
          <u xml:id="u-48.2" who="#PosełHerbertSzafraniec">Ku mojemu zdziwieniu w wystąpieniu końcowym - i temu zdziwieniu chciałbym dać dzisiaj wyraz - pan minister Niewiarowski w ogóle się nie ustosunkował ani do mojego apelu, ani do spraw merytorycznych, które podniosłem. Sugerowałem wtedy opracowanie ogólnych zasad, reguł, sposobów restrukturyzacji jako procesu. Ponieważ nie zauważyłem odniesienia się do tego apelu ze strony pana ministra przemysłu, z grupą posłów złożyliśmy do pana marszałka projekt uchwały, mając nadzieję, że tym sposobem da się niejako zmusić rząd do pracy nad zasadami restrukturyzacji. Otóż ten projekt uchwały jest w druku nr 618. Chcielibyśmy, żeby, na przykładzie województwa katowickiego, rząd, a w szczególności Ministerstwo Przemysłu i Handlu, opracował plany restrukturyzacji w różnych gałęziach, ale by te plany uwzględniały sytuację, gdy restrukturyzacja w tych gałęziach jest przeprowadzana równocześnie. Taka jest sytuacja w województwie katowickim. Ma być realizowana restrukturyzacja w górnictwie, w hutnictwie, w energetyce, w transporcie kolejowym. Chciałbym też zwrócić uwagę na to, że dzisiaj strajkują nie tylko kopalnie. Mówi się również o gotowości strajkowej kolei i prawdopodobnie także hutnictwa.</u>
          <u xml:id="u-48.3" who="#PosełHerbertSzafraniec">Wzywam rząd do opracowania kompleksowego i systemowego planu restrukturyzacji w województwie katowickim, można to potraktować jednocześnie jako okazję do ogólniejszych opracowań na potrzeby innych regionów.</u>
          <u xml:id="u-48.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-49.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">W imieniu Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej głos zabierze pani poseł Janina Kraus.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PosełJaninaKraus">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dla Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej to, co się dzieje w tej chwili na Śląsku, nie jest żadnym zaskoczeniem. Przed nieuchronnością takich, a być może nawet ostrzejszych, protestów ostrzegaliśmy wielokrotnie wcześniej. Pierwszym takim sygnałem była moja interpelacja skierowana do rządu, już w pierwszych dniach funkcjonowania Sejmu. Obecny dramat był łatwy do przewidzenia, ponieważ jest on wynikiem prowadzonej już od długiego czasu, konsekwentnie niszczącej polskie górnictwo, restrykcyjnej polityki ostatnich kolejnych rządów, od komunistycznych począwszy - w myśl sugestii czy wręcz żądań Banku Światowego i Europejskich Wspólnot Gospodarczych. Obejmowały one likwidację od kilkunastu do kilkudziesięciu kopalń i zwolnienie z pracy od 74 tys. do 300 tys. górników, a także ograniczenie, a nawet wyeliminowanie eksportu polskiego węgla. Tu należy szukać genezy prób przedstawiania Sejmowi, jeszcze w 1990 r., koncepcji importowania przez Polskę po 2000 roku 27 mln ton węgla energetycznego. Jedną z kotwic realizowanego do chwili obecnej programu gospodarczego były sztucznie zaniżone w 1990 r. urzędowe ceny węgla. To horrendum ilustrują dwie liczby. Jeszcze w czerwcu 1990 r. rzeczywista cena transakcyjna, jaką uzyskiwało polskie górnictwo przy sprzedaży węgla, wynosiła 471tys. zł, a urzędowa cena zbytu, wynikająca z ustalonego przez Ministerstwo Finansów cennika, wynosiła 115 009 zł. I to był główny argument rządu za tym, że górnictwo jest nierentowne.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PosełJaninaKraus">Jest oczywiste, że zwolnienie cen na większość nabywanych przez górnictwo artykułów, przy tak absurdalnych cenach urzędowych, musiało tę branżę wpędzić w ogromny deficyt. Jakby tego nie było dosyć, gdy zwolniono ceny węgla, został drastycznie i znowu w sposób administracyjny ograniczony eksport węgla, co przy ograniczonym popycie wewnętrznym doprowadziło do ogromnych ilości węgla na zwałach (ponad 6 mln ton). W związku z tym, już pod koniec czerwca tego roku, rząd usiłował poważnie ograniczyć, a nawet wstrzymać wydobycie węgla; było to połączone z wysyłaniem pracowników na bezpłatne urlopy. Od realizacji tego „programu” uchroniły górników sierpniowe akcje protestacyjne. Nie chcę tutaj szerzej rozwijać problemu monopolistycznych praktyk energetyki i praktyk rządu w związku z dotacjami do węgla, które zostały przez rząd - jak wiadomo - w kwietniu zniesione, co wyprzedzało w tym względzie nawet sugestie Banku Światowego.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#PosełJaninaKraus">Obecne strajki są wynikiem ujawnienia w dniach 2 i 3 grudnia przez przedstawicieli rządu faktu, że rząd zamierza w stosunku do górnictwa zastosować o wiele bardziej drastyczne restrykcje, niż wynikało to z dyskutowanego od lipca do listopada tego roku rządowego projektu programu restrukturyzacji. Żeby nie było tradycyjnych zarzutów o demagogię, przedstawię tutaj kilka liczb. Według programu wydobycie w przyszłości miało się utrzymać na zbliżonym do obecnego poziomie, tj. ok. 140 mln ton. 2 grudnia okazało się, że brane jest pod uwagę zmniejszenie wydobycia nawet do 110 mln ton. Program przewidywał redukcję zatrudnienia w wyniku restrukturyzacji z 310 tys. zatrudnionych w 1992 r. do 249 tys. w roku 2000, tj. o ok. 60 tys. pracowników, tymczasem 2 grudnia górnicy usłyszeli, że do roku 2000 ma zostać jedynie 150 tys. pracowników, a wiedzieli przecież, że w kopalniach jest zatrudnionych nie 310, lecz 330 tys. osób, tak więc że do roku 2000 ma zostać zwolnionych 180 tys. pracowników górnictwa. Równocześnie zapowiedziane zostało utrzymanie wyraźnie zbyt niskich nakładów finansowych na restrukturyzację, które już w programie nie zapewniały środków na osłony socjalne dla zwalnianych pracowników, a tym bardziej na tworzenie nowych miejsc pracy.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PosełJaninaKraus">Przedstawiciele rządu, a dokładniej mówiąc pan minister Lipko, ku zaskoczeniu posłów Konfederacji Polski Niepodległej, podtrzymał termin rozpoczęcia realizacji tego nowego, a nie zaakceptowanego przez Sejm programu - tzn. 1 stycznia 1993 r. - mimo że Ministerstwo Przemysłu i Handlu nie zdołało nawet między resortami uzgodnić niezbędnych dla realizacji tego programu podstaw prawnych. Nie będę tutaj przypominała faktu, że program ten nie uzyskał konsensu w negocjacjach ze związkami zawodowymi. A przecież wiadomo, że górnictwo zostało wyłączone z „Paktu o przedsiębiorstwie państwowym”. Jak to miało miejsce w wypadku restrukturyzacji zagłębia wałbrzyskiego, tak też obecnie rząd usiłuje rozpocząć restrukturyzację górnictwa, nie załatwiwszy wcześniej problemu oddłużenia kopalń i nie zapewniwszy środków na bieżącą ich działalność, łącznie z wypłatą wynagrodzeń, nie mówiąc już o niezbędnych inwestycjach. Obiecane przez Bank Światowy kredyty są mniejsze niż straty spowodowane wstrzymaniem eksportu węgla w jednym tylko 1991 r.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#PosełJaninaKraus">Zobowiązana powagą Sejmu nie chcę nazywać po imieniu faktu przedstawienia sejmowej podkomisji do spraw górnictwa i energetyki i związkom zawodowym propozycji programowych, które albo były opracowywane w sposób całkowicie niefachowy, albo świadomie operowały fałszywymi danymi dotyczącymi przewidywanego wzrostu wydajności pracy. Najłagodniejsze określenie, jakie przychodzi na myśl, to kpiny z Sejmu i związków zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#PosełJaninaKraus">Wzrost wydajności dołowej w ciągu 10 lat między rokiem 2000 a 2010 według programu miał wynosić jedynie 183 kg na roboczodniówkę, podczas gdy w jednym tylko roku, 1991, wcale nie najlepszym dla górnictwa, wynosił on 214 kg. I to, Wysoka Izbo, miała być podstawa do oceny rentowności kopalń. Te dane były przygotowywane przez specjalistyczną agencję węgla kamiennego.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#PosełJaninaKraus">Brak rozwiązań w zakresie oddłużenia kopalń i umożliwiania im osiągania cen węgla odpowiadających rzeczywistej jego wartości doprowadzi w krótkim czasie wszystkie kopalnie do krachu finansowego i upadłości. Wówczas to może okazać się, że jedynym wyjściem, tak jak w wypadku Huty Warszawa i FSM w Tychach, jest przekazanie tych kopalń obcemu kapitałowi. O udziale kapitału zagranicznego program bowiem w ogóle nie wspomina. Jeśli chodzi o przekształcenia własnościowe, to ogranicza się właściwie do informacji o przekształceniu kopalń w jednoosobowe spółki skarbu państwa i, jak przed chwilą usłyszałam od pana ministra Niewiarowskiego, połączeniu ich w administracyjnie ustalone koncerny, pozbawiające kopalnie samodzielności. Jest to skrajnie centralistyczne i etatystyczne podejście do problemów reorganizacji górnictwa, oznaczające powrót do skompromitowanych, wieloszczeblowych struktur organizacyjnych i scentralizowanego systemu zarządzania.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#PosełJaninaKraus">Konfederacja Polski Niepodległej proponuje, aby w kształtowaniu przyszłej organizacji górnictwa ograniczyć rolę państwa jedynie do tworzenia podstaw i norm prawnych oraz warunków ekonomiczno-finansowych umożliwiających kopalniom samodzielne, najbardziej efektywne, grupowanie się i funkcjonowanie.</u>
          <u xml:id="u-50.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-50.9" who="#PosełJaninaKraus">Jednym z problemów wymagających rozwiązania jest umorzenie tej części długów, które nie zostały przez kopalnie zawinione (zadłużenie to jest wynikiem administracyjnego ustalania cen węgla, o czym mówiłam wcześniej). Niewytłumaczalny upór i determinacja w realizowaniu przez rząd dotychczasowej polityki wobec górnictwa oraz tragiczne skutki tej polityki są nie podlegającym dyskusji dowodem, że należy ograniczyć kompetencje rządu w zakresie dalszego ręcznego sterowania przez ministerstwo procesami restrukturyzacji i sanacji górnictwa. Dla Sejmu powinno to być ważną przestrogą przed udzieleniem rządowi specjalnych pełnomocnictw w tym zakresie.</u>
          <u xml:id="u-50.10" who="#PosełJaninaKraus">Istnieje pilna potrzeba odejścia od praktyki uznaniowo-przetargowego ustalania wysokości płac w górnictwie. Fundusze płac - podkreślam: fundusze płac - muszą być parametrycznie powiązane z efektywnością, a także z uwzględnieniem zmniejszania się formalnego deficytu. Przyjęcie tego rozwiązania zapobiegnie protestom górniczym na tle płacowym. O arogancji osób odpowiedzialnych za sektor paliwowo-energetyczny w ministerstwie przemysłu świadczy jednoznacznie fakt, że krytyczne uwagi i wszelkie konstruktywne alternatywne propozycje pozostawały bez odpowiedzi na piśmie, co w wypadku związków zawodowych oznacza naruszenie ustawy o związkach zawodowych.</u>
          <u xml:id="u-50.11" who="#PosełJaninaKraus">Reasumując, Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej w sposób jednoznaczny odrzuca informację przedstawioną przez ministra przemysłu i oczekuje przedstawienia Sejmowi programu sanacji polskiego górnictwa, do czego rząd został zobowiązany stosowną uchwałą. Dodam na koniec, że chodzi o polski program sanacji tej branży, nie zaś o jakąś kolejną wersję aplikacji i strategii Banku Światowego.</u>
          <u xml:id="u-50.12" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">O zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego proszę pana posła Feliksa Bronisława Pieczkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#PosełFeliksBronisławPieczka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt po raz drugi w imieniu Klubu Parlamentarnego ZChN przedstawić nasze stanowisko dotyczące sytuacji w polskim górnictwie węglowym. Sytuacja ta jest rzeczywiście bardzo trudna i tego faktu nasz klub nie lekceważy, tym bardziej że widzi przede wszystkim ludzi, którzy w tym górnictwie pracują. Jednocześnie chciałbym po raz drugi...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Przepraszam bardzo.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Panie pośle, proszę o zachowanie spokoju w ławach poselskich.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Przepraszam bardzo, proszę kontynuować.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Przepraszam. Dzielę te uwagi z posłami KPN. Przepraszam.)</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zachowanie powagi i umożliwienie koledze parlamentarnemu wypowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#PosełFeliksBronisławPieczka">Dziękuję, panie marszałku.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#PosełFeliksBronisławPieczka">Jednocześnie chcę po raz drugi z całą mocą podkreślić, że w tym zakresie również polskie górnictwo musi wykazać wolę przeprowadzenia sensownego procesu restrukturyzacji. Jest naszym obowiązkiem, obowiązkiem posłów, mówienie prawdy społeczeństwu polskiemu, szczególnie prawdy gorzkiej i niepopularnej. W imię tej zasady, mówienia prawdy, górnicy polscy muszą zrozumieć, że kopalnie nierentowne, eksploatujące węgiel o niskiej jakości, mało kaloryczny, zasiarczony, powinny być zamykane. Natomiast obowiązkiem władz państwowych, w ścisłym powiązaniu z władzami samorządowymi, jest zapewnienie nowych miejsc pracy zwalnianym górnikom.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#PosełFeliksBronisławPieczka">I na koniec. W sprawie restrukturyzacji całego polskiego górnictwa węgla kamiennego wypowiadałem się podczas debaty o restrukturyzacji wałbrzyskiego zagłębia węglowego. Słowa tam wypowiedziane nadal są aktualne i nie ma sensu ich tutaj ponownie powtarzać. Dziękuję bardzo za uwagę.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-55.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">W imieniu Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność” proszę o zabranie głosu pana posła Alojzego Pietrzyka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powstała dziwna sytuacja po głosowaniu. Bierze się pod uwagę mój wniosek o zmianę porządku obrad, a dyskredytuje się powagę sytuacji strajkowej, restrukturyzacji Śląska i odpowiednich działań rządu.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Chcę złożyć oświadczenie, że w moim przekonaniu - a sądzę, że i większości moich kolegów z „Solidarności” - nie ma w tej chwili ważniejszego problemu niż to, co się dzieje na Śląsku, a niewykluczone, że i w całym kraju. W moim przekonaniu te tysiące strajkujących górników to nie są szaleńcy, ale ludzie, którzy zdecydowali się na ten krok w poczuciu beznadziejności, osamotnienia, biedy oraz w związku z zapowiedziami masowych zwolnień. Było tak, że przed „Barbórką” i w czasie „Barbórki” był wprost najazd na Śląsk i oświadczano wręcz, że trzeba zwolnić 150 tys. górników. Nie muszę mówić, jakie to od razu stwarza nastroje, a jeżeli już mówimy, dzięki komu to wszystko, to pomyślmy o tych 45 latach, ale na ten temat wypowiem się może potem.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Widzę, że niewielu polityków, a przecież politycy zasiadają w Sejmie, rozumie te zjawiska. Świadczy o tym pusta sala, a przeraźliwie pusta ława rządowa mówi za siebie. Ja tu już nic więcej nie dodaję. Jest to smutne. Porozmawiamy po...</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Wszyscy pojechali na Śląsk.)</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Co się musi zdarzyć w kraju, żeby pani premier znalazła czas dla górników i Sejmu, by przedstawić opinię rządu o sytuacji najbardziej zdegradowanej części kraju, by poinformować o tym, jakie rząd ma pomysły na dziś, do natychmiastowego wprowadzenia w życie? Bo to, co się dzieje w kraju, można po górniczemu nazwać zawałem, to znaczy, że wszystko już się wali.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Panie ministrze - to do pana, panie Niewiarowski - bardzo pana cenię i oczekiwałem na to przemówienie, ale takich przemówień, jakie dziś pan wygłosił, słyszałem już kilka - nic z nich nie wynikało i z tego też nic nie wynika. Liczyłem na to, że zaproponuje pan realne rozwiązania, które nadawałyby się do natychmiastowego wprowadzenia w życie, tymczasem wcale ich nie usłyszałem. Padł natomiast argument, taka jakby wstawka, jakie to olbrzymie uposażenia oczekują na górnika 15 każdego miesiąca. Ja panu jeszcze raz wyliczę z tej trybuny, bo robiłem to niedawno przy okazji emerytur górniczych. Wrócę do roku 1991: zarejestrowano 20 460 wypadków, w których aż 96 górników utraciło życie, a 869 doznało ciężkich obrażeń ciała - mówię to i akcentuję, żeby to dotarło do każdego - stwierdzono 2270 wypadków chorób zawodowych. Z kolei w ciągu 10 miesięcy tego roku w zakładach górniczych wydarzyły się ogółem już 17 063 wypadki, w których zginęło 67 górników, a 103 doznało ciężkich obrażeń, i od czasu, kiedy te liczby podawałem, sytuacja już uległa pogorszeniu, dwa dni temu bowiem zginął górnik w kopalni „Halemba”, a więc jest już 68 ofiar. W konsekwencji, jeśli to razem zliczymy, to średnio w skali jednego roku z górnictwa na skutek różnych wypadków... A wymuszają to te trudne warunki i przestarzała technologia, brak środków na zapewnienie bezpieczeństwa pracy, na zakup nowoczesnych urządzeń, brak nawet odzieży ochronnej, nie mówiąc już o tym, że w niektórych kopalniach górnicy pracują w cywilnych ubraniach, przychodzą do pracy w trochę zniszczonych lakierkach. Skutki tego są opłakane (ucięte palce, stopy), odzież ochronna bowiem ma niesamowite znaczenie.</u>
          <u xml:id="u-56.7" who="#komentarz">(Poseł Antoni Czajka: Ale komu to pan mówi, „Solidarność” to zrobiła!)</u>
          <u xml:id="u-56.8" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Panie Czajka, wskazane byłyby okresowe badania i dobrze byłoby, żeby komisja regulaminowa kierowała...</u>
          <u xml:id="u-56.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Panie pośle, przepraszam bardzo, upominam obydwu panów posłów.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Panie pośle Czajka, bardzo proszę o niezabieranie głosu z ław poselskich. Upominam po raz ostatni.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Panie pośle Pietrzyk, proszę nerwowo nie reagować na takie sytuacje i zachować spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Przepraszam, panie marszałku, kontynuuję swoją wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Konkluzja jest taka, że górnicy strajkują. W imieniu rządu wystąpił minister, lecz nie przedstawił żadnych propozycji. Dobrze byłoby, żeby ktoś z rządu odważył się wyjść do górników, żeby pani premier przyjęła górniczą delegację, żeby zespół o odpowiednich uprawnieniach decyzyjnych rozpoczął rozmowy, przecież są 23 postulaty. Od poniedziałku, praktycznie rzecz biorąc, do środy rząd całkowicie ignorował te strajki. Na Śląsku to odczuwaliśmy, była cisza, tak jakby w kraju nic się nie działo. Ja tu nie chcę straszyć. Panowie, gdyby nie te 45 lat, to byśmy już dzisiaj z palcem w nosie...</u>
          <u xml:id="u-58.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Musiałbyś mieć duży nos i małe pięści!)</u>
          <u xml:id="u-58.3" who="#PosełAlojzyPietrzyk">... przeszli przez te reformy i stan wojenny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Panie pośle, naprawdę ostatni raz upominam pana. Proszę o niezabieranie głosu z ław poselskich. Proszę nie doprowadzać do tego, bym kogoś z państwa musiał wykluczyć z posiedzenia.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Zwracam się jeszcze raz do rządu, by jednak przedstawił konkretne propozycje, jako że strajk przebiega w sposób bardzo zorganizowany, są przedstawiciele, jest regionalny komitet strajkowy, jest z kim rozmawiać, tylko trzeba po prostu dobrych chęci, by te rozmowy rozpocząć. Ten strajk ma charakter strajku kroczącego i byłoby fatalnie, gdyby górnicy zostali oskarżeni, że po raz trzeci obalają ekipę rządową, bo dwa razy już to zrobili.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">W imieniu Klubu Parlamentarnego Konwencja Polska głos zabierze pan poseł Aleksander Hall.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#PosełAleksanderHall">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wszyscy wiemy, ile Polska zawdzięcza górnikom, ile zawdzięcza Śląskowi. I na pewno wszyscy w tej Izbie szanujemy trud górników i wiemy, że w tej chwili jest im ciężko. Ale naszym obowiązkiem i to wynika z elementarnej uczciwości, jest powiedzieć, że to położenie polskich górników i całego Śląska jest odbiciem stanu, w jakim znajduje się polska gospodarka, a ta polska gospodarka znajduje się w takim stanie nie dlatego, że przez trzy lata rzekomo niszczy się Polskę i polską gospodarkę, ale dlatego że przez 40 z górą lat budowano tutaj absurdalny system, który niszczył podstawy przyszłości tego narodu, a w szczególności widać to na przykładzie Śląska, na przykładzie górnictwa polskiego. I jeśli mówimy o rozliczeniach, które proponuje pani posłanka Blida w imieniu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, to musiałyby one sięgnąć nie tych, którzy przez trzy lata próbują odbudowywać racjonalność gospodarczą i reformować państwo, ale tych, którzy ten kraj zrujnowali, a na Śląsku prowadzili rabunkową politykę, której skutki dzisiaj widać jak w soczewce.</u>
          <u xml:id="u-62.1" who="#PosełAleksanderHall">Jest rzeczą nieodpowiedzialną gdy politycy, przedstawiciele ugrupowań politycznych czy związków zawodowych, mówią, by spełnić postulaty nie wskazując środków, dzięki którym te postulaty mogą być spełnione, a te środki to przede wszystkim pieniądze. Chcę powiedzieć jeszcze raz, że taka postawa jest postawą braku odpowiedzialności i za gospodarkę, i za państwo, i za przyszłość tego parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-62.2" who="#PosełAleksanderHall">Dzisiaj Polska znalazła się na rozdrożu: albo poszczególne grupy - według swej siły, stopnia zorganizowania - zaczną wydzierać środki na spełnienie swych postulatów - i nie ulega wątpliwości, że ten wybór musi doprowadzić Polskę do klęski, tzn. do utrwalenia sytuacji, która w tym kraju już była - albo też zdobędziemy się na wysiłek, by zmienić Polskę, zmienić polską gospodarkę, zdobędziemy się na wysiłek solidarnego działania - ale to wymaga zupełnie innego podejścia. Wymaga to przyjęcia do wiadomości, że Polska gospodarka, w tym także górnictwo, musi się restrukturyzować, że jest to podstawowy wymóg racjonalności gospodarczej. Perspektywa bowiem, w której będzie miejsce także dla polskiego górnictwa, daje jakąś szansę Polsce, ale jest to krucha szansa. Kiedy się słucha przedstawicieli Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Konfederacji Polski Niepodległej, można bardzo wyraźnie dostrzec, że ta szansa jest krucha. Niektórzy proponują w tej sytuacji zmianę rządów. Otóż w ciągu ostatnich 3 lat zmieniły się trzy rządy i mieliśmy czterech premierów. Tego natomiast, czego Polsce trzeba, by reformy były kontynuowane, by państwo rzeczywiście kierowało procesem przemian, to właśnie stabilizacji rządów i stabilizacji tego rządu. Droga proponowana przez tych, którzy chcą rozwiązać polskie problemy za pomocą rozliczeń i wymiany ekip, prowadzi nas wszystkich do klęski. Wierzę zaś, że ta Izba, a przede wszystkim naród polski odznacza się zdrowym instynktem samozachowawczym i wolą przetrwania, że zwycięży patriotyzm, a nie krótkowzroczność i głupota.</u>
          <u xml:id="u-62.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-63.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu w imieniu Parlamentarnego Klubu Porozumienia Centrum pana posła Czesława Sobierajskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#PosełCzesławSobierajski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie, w przeciwieństwie do pani poseł Blidy chciałbym z ubolewaniem stwierdzić, że dzisiejsza większość sejmowa przerzuciła odpowiedzialność za dalsze przelewanie krwi dzieci nie narodzonych na barki górników. Jestem przekonany, że jest to wbrew woli samych górników, na pewno górnicy nie chcą, by ich problem rozwiązywać kosztem tych najmniejszych. Trzeba się bać takiej demokracji, w której ci najmniejsi nie mają prawa być.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#PosełCzesławSobierajski">A teraz do meritum. Przemysł węglowy, jak wszyscy już wielokrotnie powtarzali - ja również kilkanaście dni temu referowałem projekt uchwały, którą Wysoka Izba przyjęła - znajduje się w fazie bardzo głębokiego kryzysu: organizacyjnego, ekonomicznego, społecznego, a funkcjonowanie kopalń węgla kamiennego na mocy dotychczasowych uregulowań prawnych, dalszy ich byt jest pod znakiem zapytania - i rzeczywiście było to powtarzane. Są to również zaszłości minionych 10-leci, jak mówiono, bo gdyby było doinwestowanie, gdyby była wtedy inna polityka energetyczna, znacznie mniej byłoby dzisiaj problemów, co nie znaczy, że ostatni okres nie zapisał się również negatywnie. Polityka przemysłowa - w kontekście polityki energetycznej kraju praktycznie jej nie było. W tym rządzie - muszę mimo wszystko obiektywnie przyznać - minister przemysłu stara się przebić na posiedzeniach Rady Ministrów, KERM z sensownymi propozycjami, ale oczekuje determinacji. Otóż jeżeli się mówi o przekształceniu kopalń, a do dzisiaj nie mamy projektu ustawy o wyłączeniu tych kopalń, tego strategicznego sektora z normalnej drogi przekształceń, by minister przemysłu, a najlepiej ministerstwo gospodarki - oczywiście gdyby było - stało się organem założycielskim, to trudno przyjąć te zapewnienia, skoro nie ma w ślad za tym dalszych kroków. I to, że pan minister nie może się przebić na posiedzeniach Rady Ministrów czy KERM świadczy tylko o spójności tego rządu, tych, co decydują. Oczekujemy jednak na pełną determinacji postawę. Jeżeli tam nie można tego zrobić, to jest od tego przecież komisja sejmowa. Jestem przewodniczącym podkomisji górnictwa i energetyki i zdecydowanie pomożemy, a więc prosimy bardzo o ten krok i na pewno zrobimy drugi.</u>
          <u xml:id="u-64.2" who="#PosełCzesławSobierajski">Zwracałem się jako przewodniczący podkomisji górnictwa kilka razy w ciągu tego roku do pani premier Suchockiej, mógłbym tutaj cytować, i było do przewidzenia, że koniec roku skumuluje te wszystkie nieszczęścia. Terminy były przekładane, najpierw był termin 30 września - przekształcenie kopalń w spółki, oczywiście skoro nie było projektów ustaw, a w końcu uchwalonych ustaw, nie można było tego dokonać. Potem było 30 listopada, w konsekwencji uchwała sejmowa, którą podjęliśmy, komisje proponowały 30 grudnia, przyjęliśmy wskutek wniosku mniejszości termin 31 marca. Był to błąd, jako że zasugerowano, by problem górnictwa, całej tej branży, tego sektora oddalić; i teraz z kolei można domniemywać, że nadejdzie 1 kwietnia i znów nie będzie coś pasowało, znów nowelizacja i znów 30... Nie wolno było tego robić. Wiem, bo akurat jestem blisko tego. Można to było wszystko załatwić, było to już jakby dopięte, tylko potrzebna była wola i decyzja polityczna, by tego dokonać - to po pierwsze.</u>
          <u xml:id="u-64.3" who="#PosełCzesławSobierajski">W lipcu w czasie strajków górniczych ukazywały się artykuły, były uchwały naszej podkomisji czy Komisji Systemu Gospodarczego i Przemysłu na temat polityki przemysłowej. Jeden artykuł, dość beztroski, brzmiałby nadal aktualnie, dokładnie tak, że można by go dzisiaj odczytać. Tak więc wniosek, że niestety nie wykorzystano do końca tych miesięcy, które dzielą nas od lipca do grudnia, aczkolwiek przyznaję, że szczególnie minister przemysłu usiłował w tym okresie wiele dokonać.</u>
          <u xml:id="u-64.4" who="#PosełCzesławSobierajski">Chciałbym się ustosunkować, proszę państwa, do kilku postulatów górniczych. Chcę z całą odpowiedzialnością powiedzieć, że niemal wszystkie postulaty wynikają z braku rozwiązania systemowego. Po pierwsze, powstrzymanie spadku płacy realnej w świetle proponowanych podwyżek cen i założonej inflacji - ustawa budżetowa. Z tego co przegłosowaliśmy wynika, że odbieramy emerytom. Trudno się dziwić, że ludzie w obawie o przyszłość - już dzisiaj jest ciężko - domagają się, by realna płaca nie spadała. Jeżeli w 2 punkcie mówi się o zadłużeniu kopalń - oddłużenie lub restrukturyzacja zadłużenia - mówiono o tym, wyłączone to zostało z „Paktu o przedsiębiorstwie państwowym”, ale nie zaproponowano w zamian żadnego innego rozwiązania. Wiemy, że ono tam jest, wiemy, że się rodzi. Wiem nawet mniej więcej, jak to wygląda, ale tak naprawdę to tylko się wie w kuluarach. Dano 3-miesięczny kredyt na wypłatę barbórkową, ale po 3 miesiącach ten kredyt trzeba spłacić. Z czego? Przecież sam pan minister mówił, na ile bilionów w dniu dzisiejszym jest zadłużone górnictwo, a jeszcze mamy 3,5 bln z ubiegłego roku, jest to zupełnie nie rozwiązane, i udajemy, że nie ma problemu. Dotacje - mówimy - zdejmujemy, mimo że - jako przykład z wczorajszej prasy, taka dygresja - rząd włoski dołożył do Fiata tylko 3,9 mld dolarów. Jest to coś niewiarygodnego, gdybym u nas coś takiego powiedział, to usłyszałbym, że zwariowałem, bo gospodarkę rynkową wprowadzamy. Na Węgrzech - mówiłem o tym jak referowałem - że nawet zapis, że wbrew zasadom rynkowym na etapie przejściowym utrzymuje się dotacje, a więc są to jakby sprawy oczywiste w normalnym świecie, tylko nam wmówiono coś innego. I uczepiliśmy się dogmatu, który niestety jest tylko dogmatem, nie mającym żadnego uzasadnienia, nawet gospodarczego.</u>
          <u xml:id="u-64.5" who="#PosełCzesławSobierajski">Może 4 punkt - uznanie chorób kręgosłupa za chorobę zawodową. Przecież ten postulat przewija się od 12 lat. Przecież to oczywiste, jeszcze kiedyś było tak, że ściany miały 1,20 m - 1,50 m, miały i jeszcze do dzisiaj mają, czyli siłą rzeczy wielu górników musi cierpieć na chorobę zawodową (kręgosłupa), a mimo wszystko po 12 latach ten postulat jest nadal aktualny. Podczas strajku w 1980 r. wysuwano ten sam postulat.</u>
          <u xml:id="u-64.6" who="#PosełCzesławSobierajski">Kolejny postulat - zapewnienie przez rząd funduszy na ratowanie górnictwa - Bank Światowy, środki budżetowe, ulgi podatkowe, dywidenda itd., opłaty eksploatacyjne. Górnictwo już właściwie było na minusie, a jeszcze dołożono nieprawdopodobne opłaty środowiskowe, eksploatacyjne i inne. A co nas to obchodzi? Niech płacą. Dobrze, tylko w takim razie z czego? Jak nie mają, to likwidujmy. No to likwidujmy. No, ale co będzie wobec tego? I udajemy, że problemu nie ma. Kary „się piętrzą” - i co dalej?</u>
          <u xml:id="u-64.7" who="#PosełCzesławSobierajski">Następny punkt - ustalenie właściwych zasad polityki eksportowej polskiego węgla. Przecież to, co się działo w ostatnim okresie, to jest horror i normalni ludzie pukają się w głowę. Kopalnie nie otrzymują dotacji, nie mają możliwości zarobienia na własne utrzymanie i czasami za bezcen sprzedają węgiel, byleby kupili, żeby tylko wypłacić ludziom wypłatę, a w banku mówią, że nie dadzą kredytu, bo sprzedają węgiel. Jest polsko-polska konkurencja na rynkach światowych i wszyscy po prostu śmieją się z nas. Takiej polityki prowadzić nie wolno. Wiem, że minister przemysłu występuje o koncesjonowanie. Występuje, ale nie ma tego. Oczywiście to musi być zrealizowane - i to bardzo szybko. Ten rok „zrobił” z nas... niestety, nie będę używał epitetu, by przekazać, co o nas mówi się na świecie.</u>
          <u xml:id="u-64.8" who="#PosełCzesławSobierajski">Interwencyjne zakupy węgla - były letnie miesiące i zwały były pełne, a kopalnie nie miały nawet złotówki na wypłacenie ludziom pensji. Mówimy: Co nas to obchodzi? To nie jest tak, że kopalnię można zamknąć na klucz, a za miesiąc otworzyć, „puścić maszyny i jechać”. Po miesiącu trzeba już budować nową kopalnię. Jak ktoś nie zdaje sobie z tego sprawy, to, niestety - delikatnie mówiąc - powinien się zajmować czymś innym.</u>
          <u xml:id="u-64.9" who="#PosełCzesławSobierajski">Następnie - gwarancje kredytowe, by zapewnić wypłatę wynagrodzeń. Przecież przed każdym piętnastym ludzie się obawiają, czy rzeczywiście bank da kredyt, czy też nie da. Czasami agencja węglowa daje gwarancje, czasami daje ktoś inny - znam takie przypadki - ale tak naprawdę to nigdy nie wiadomo, czy rzeczywiście kopalnie te pieniądze piętnastego dostaną, czy też ich nie dostaną. Przecież skoro mamy górnictwo, branżę strategiczną, to całe lata będziemy bazować na górnictwie - czy chcemy, czy nie chcemy; tym bardziej że światowy boom na węgiel jakby wracał. Przy technologiach czystego spalania węgla, węgiel wraca do łask i będzie paliwem energetycznym nr 1, bez względu na to, czy tego chcemy, czy tego nie chcemy. Ropa i inne paliwa natomiast się sczerpią, za 50 lat nie będzie prawie śladu po nich, a węgiel przy nowej technologii spalania to perspektywa praktycznie dla całego świata, a szczególnie dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-64.10" who="#PosełCzesławSobierajski">Punkt 13 - dopasowanie progu podatku dochodowego od osób fizycznych do inflacji. Przecież nawet liberałowie, czy inni, mówią, że propozycja zawarta w projekcie budżetu to jest nonsens.</u>
          <u xml:id="u-64.11" who="#PosełCzesławSobierajski">Kolejny przykład - likwidowanie kopalń i zwolnienia pracowników muszą być poprzedzone wprowadzeniem programów socjalnych i osłonowych - karta gwarancji górniczej. Przecież na Węgrzech to zostało zrobione już w styczniu tego roku i nie ma problemu. U nas po trzech latach niby-prób do dzisiaj tego nie ma, a na Węgrzech już od roku to mają; zrobione, podpisane, sprawa jest załatwiona i nie ma problemu.</u>
          <u xml:id="u-64.12" who="#PosełCzesławSobierajski">Kolejna kwestia - domagamy się spełnienia obietnic dotyczących rozliczenia i ukarania winnych malwersacji i afer gospodarczych oraz rozpoczęcia konsekwentnych działań ograniczających ich istnienie. To przecież jest oczywiste, wszyscy to mówią na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-64.13" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-64.14" who="#PosełCzesławSobierajski"> Jeżeli się tego nie zrobi... Przeczytałem dzisiaj, że można załatać dziurę budżetową, 100 bln zł może ktoś wyłożyć i nie ma sprawy, byle tylko potem zapewnić jakby stabilność gospodarczą. Wobec tego dokładnie sprawdźmy, jak te pieniądze mają trafić, jaką drogą. Jeżeli dobrze, to szczęść Boże na drogę, niech inwestują, niech robią, bo tu o to chodzi, ale jeżeli nie, to być może postulat jest słuszny, skoro tyle razy tu o tej sprawie mówiono, a mimo wszystko nie jest ona załatwiona.</u>
          <u xml:id="u-64.15" who="#PosełCzesławSobierajski">Oczywiście nie są to wszystkie postulaty - nie ma czasu, by o nich powiedzieć - niemniej ich znakomita większość wypływa z tego, że nie ma rozwiązań systemowych, normalnego podejścia. Wiele tu mówiono o tym, nie chcę przedłużać sprawy.</u>
          <u xml:id="u-64.16" who="#PosełCzesławSobierajski">Kończąc, namawiam ministra przemysłu, aby nawiązał bliższe stosunki z Komisją Systemu Gospodarczego i Przemysłu, a szczególnie z naszą podkomisją. Jestem o tym przekonany, właśnie w interesie tego kraju zależy nam - mimo że jesteśmy w opozycji - na przeprowadzeniu faktycznych zmian systemowych i uratowaniu tego sektora, bez którego w ogóle nie można sobie wyobrazić funkcjonowania naszej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-64.17" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-65.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę pana posła Jana Olszewskiego o zabranie głosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PosełJanOlszewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Nie miałem zamiaru zabierać głosu w tej debacie, ale tak się złożyło, że w związku ze znacznie wcześniej zaplanowanym moim udziałem w obchodach tragicznej 11 rocznicy wypadków w kopalni „Wujek” byłem wczoraj na Śląsku. To też jeszcze nie byłby powód do zabierania głosu. Skłoniło mnie do tego to, jak dzisiaj wygląda sala sejmowa, jak wyglądają ławy rządowe, jak brzmi to, co na temat sytuacji na Śląsku mówimy.</u>
          <u xml:id="u-66.1" who="#PosełJanOlszewski">Uroczystości poświęcone tragicznej rocznicy, ku pamięci pierwszych ofiar śmiertelnych stanu wojennego, ta uroczystość w 11 rocznicę odbywała się na tle wywieszonego na murach kopalni „Wujek” krótkiego napisu, bardzo jednoznacznego w swej wymowie, aktualnego i wtedy, przed 11 laty, i dzisiaj: „Strajk”.</u>
          <u xml:id="u-66.2" who="#PosełJanOlszewski">Chciałbym państwu przekazać to, co przy tej okazji - bo nie pojechałem, by spotykać się ze strajkującymi - usłyszałem od ludzi, którzy znają Śląsk, którzy sami przez wiele lat pracowali w górnictwie, którzy znają górników, i to, co usłyszałem od samych górników. Możecie państwo oczywiście powiedzieć, że może to były kontakty przypadkowe i przypadkowe opinie, ale na Śląsku byłem kilka razy, w różnym charakterze, i miałem kontakty ze środowiskiem górniczym.</u>
          <u xml:id="u-66.3" who="#PosełJanOlszewski">Chcę tutaj powiedzieć, że jeżeli ktoś sądzi, iż te strajki są dziełem działaczy związkowych jakiegokolwiek związku lub są wynikiem jakiś machinacji, podejmowanych przez kogokolwiek, komu zależy na wprowadzaniu elementów anarchii, to się myli. Te strajki rozszerzają się żywiołowo i w żywiołowo przeprowadzanych plebiscytach strajkowych 90% głosów pada za strajkiem. To o czymś świadczy. Jeżeli się zna śląskich robotników, zwłaszcza śląskich górników, to trzeba wiedzieć, że taka decyzja dla nich nie jest decyzją, którą podejmują pochopnie. Ten strajk nie jest strajkiem politycznym. On nawet nie jest zwykłym strajkiem ekonomicznym. To jest strajk rozpaczy i dlatego nie można tej sprawy traktować jako kolejnej fazy konfliktów, które rzeczywiście w trudnym okresie przemian muszą być w pewnym sensie stałą praktyką, z jaką niejednokrotnie każdy rząd się stykał. W tej sprawie Śląsk dzisiaj może zapoczątkować zupełnie inną kategorię zjawisk i z tego trzeba sobie zdawać sprawę. Jeżeli dzisiaj przedstawiciel rządu powiedział, że strajk ma charakter konfrontacyjny, to bardzo się boję, iż w tej sprawie rząd może popełnić bardzo poważne błędy. Tej sprawy nie można traktować jako konfrontacji.</u>
          <u xml:id="u-66.4" who="#PosełJanOlszewski">Zdaję sobie doskonale sprawę, może lepiej niż ktokolwiek, jak trudne są sprawy dotyczące polskiego górnictwa. Kiedy pełniłem funkcję premiera przez 6 miesięcy, mimo że niemal od początku to planowałem, nie pojechałem na Śląsk, a nie mogłem tam pojechać, ponieważ ciągle nie był przygotowany kompleksowy projekt restrukturyzacyjnych zmian, który powinno się przedstawić Śląskowi. Wiem, jak trudno jest tę ustawę załatwić i dlatego nie czynię z tego powodu komukolwiek jakichkolwiek zarzutów, ale uważam, że trzeba mieć świadomość tych procesów społecznych, które obecnie zachodzą na Śląsku i w całej Polsce. Doszliśmy do pewnej „ściany wytrzymałości społecznej” albo do niej dochodzimy, niebezpiecznie się do niej zbliżamy, i dlatego ten śląski sygnał trzeba potraktować bardzo poważnie. To nie jest kwestia dotycząca jedynie górnictwa śląskiego, to nawet nie jest sprawa dotycząca tylko Śląska. To dotyczy całej polskiej gospodarki, może nawet szerzej - państwa polskiego.</u>
          <u xml:id="u-66.5" who="#PosełJanOlszewski">Chciałbym, by przedstawiciele rządu słuchający mnie dzisiaj na tej sali - ci, którzy jeszcze chcą słuchać tego, co mamy do powiedzenia - zechcieli przyjąć do wiadomości fakt, że moim zdaniem tego strajku - jako konfrontacyjnego - przetrzymać nie można, trzeba otwarcie i uczciwie powiedzieć, iż możemy, musimy wszystkie trudne sprawy, dotyczące polskiego kopalnictwa węglowego, Śląska, całej polskiej gospodarki, rozwiązywać w otwartym dialogu, bez próby rozgrywania tych spraw, opierania się na zasadzie założeń prestiżowych albo taktycznych. Sprawa jest zbyt poważna, zbyt trudna i zbyt zasadnicza dla Polski, dla kraju, abyśmy mogli to traktować tylko w kategoriach taktyki politycznej i to chcę państwu, tym nielicznym z państwa, którzy chcą jeszcze tego słuchać, przekazać.</u>
          <u xml:id="u-66.6" who="#komentarz">(Głos z sali: Jaka koncepcja?)</u>
          <u xml:id="u-66.7" who="#PosełJanOlszewski">Jaka koncepcja? Może jedna wskazówka. Otóż sądzę, że nie da się rozwiązać tego rzeczywiście bardzo trudnego problemu, jakim jest polskie kopalnictwo węglowe - jak zresztą żadnego innego problemu - wyłącznie na płaszczyźnie pertraktacji między rządem a Bankiem Światowym. Trzeba także jednocześnie pertraktować z tymi, którzy są bezpośrednio tym zainteresowani. W tym wypadku nie da się załatwić sprawy bez dialogu, bez porozumienia ze śląskim światem górniczym. To chciałem państwu przekazać.</u>
          <u xml:id="u-66.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-67.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę pana posła Janusza Korwin-Mikke o zabranie głosu w imieniu Koła Poselskiego Unii Polityki Realnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ledwie przebrzmiał mój apel, aby nie dyskutować nad cząstkową sprawą, sprawą Wałbrzycha, a już pojawił się problem kolejnego województwa. Zanim dojdziemy do problemu rybaków w gminie Giżycko, proponuję zrozumieć, że Sejm dlatego nie ma czasu na poważną debatę o gospodarce, bo zajmuje się sprawami partykularnymi, którymi w ogóle nie powinien się zajmować.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Wielce Czcigodny Poseł Pietrzyk powiedział, że niedobrze jest, iż dyskusja jest polityczna, a nie pragmatyczna. Jednak właśnie zajmowanie się sprawami Śląska czy Wałbrzycha jest sprawą polityczną.</u>
          <u xml:id="u-68.2" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Czy Wielce Czcigodny Pan Poseł zdaje sobie sprawę, na przykład, że sieć sklepów gminnej spółdzielni jest sprawą znacznie większą i ważniejszą gospodarczo niż sprawa wszystkich kopalni w Wałbrzychu i jeżeli 30 tys. ekspedientek straci pracę, to jest to dramat niewiele mniejszy od tego, gdy straci ją 25 tys. górników? Te ekspedientki płaczą - ale one nie wezmą kilofów w ręce; i tylko dlatego, że ci górnicy są skupieni w jednym miejscu, a nie rozproszeni, jak te ekspedientki - i tylko dlatego, że oni mają kilofy - zajmujemy się Śląskiem i Wałbrzychem, a nie GS albo piekarzami.</u>
          <u xml:id="u-68.3" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Nawiasem mówiąc, bardzo prosiłbym, żeby nas nie szantażować moralnie wypadkami śmierci, bo rocznie przy reperowaniu własnej „elektryczności” ginie wielokrotnie więcej osób niż we wszystkich wypadkach we wszystkich kopalniach.</u>
          <u xml:id="u-68.4" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Chciałbym, żeby Wielce Czcigodny Pan Poseł Pietrzyk zrozumiał, że jeżeli Fundusz Pracy zdobędzie 180 mld zł, to one zostaną gdzieś w formie podatków z Polski zabrane i jeżeli dzięki tym pieniądzom stworzy się - powiedzmy - 5 tys. miejsc pracy w Wałbrzychu, to gdzieś w Polsce zniknie 7 tys. miejsc pracy. Jest to elementarz ekonomii, Wielce Czcigodny Panie Pośle.</u>
          <u xml:id="u-68.5" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Rzemiosło zamknęło na przykład 300 tys. warsztatów, przypuszczalnie zabierając pracę około milionowi ludzi. To jest znacznie więcej niż ewentualnie straci pracę na całym Śląsku. I co? I nic!</u>
          <u xml:id="u-68.6" who="#PosełJanuszKorwinMikke">Unia Polityki Realnej domaga się poważnej dyskusji nad całokształtem gospodarki - co zresztą słusznie podjęła tutaj Wielce Czcigodna Pani Kraus z KPN. Trzeba, żeby Wielce Czcigodni Posłowie zrozumieli, że im bardziej rząd zajmuje się jakąś dziedziną gospodarki, tym gorzej ma się ta dziedzina gospodarki; i im więcej daną branżą zajmują się związki zawodowe, na przykład w USA, w tym gorszym stanie jest ta branża. Proszę sobie to prześledzić i radziłbym z tego wyciągnąć wnioski. Szczegóły przedstawi Wielce Czcigodny Poseł Sielańczyk z Katowic.</u>
          <u xml:id="u-68.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-69.1" who="#komentarz">(Poseł Alojzy Pietrzyk: Panie marszałku!)</u>
          <u xml:id="u-69.2" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Czy pan poseł zgłasza się w sprawie formalnej?</u>
          <u xml:id="u-69.3" who="#komentarz">(Poseł Alojzy Pietrzyk: Zostałem źle zrozumiany, chodzi o sprostowanie.)</u>
          <u xml:id="u-69.4" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę bardzo, tylko proszę, aby to było tylko sprostowanie, proszę nie wchodzić w merytoryczne kwestie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PosełAlojzyPietrzyk">Tak, zabieram głos między innymi w trybie art. 109, bo odniosłem wrażenie, że wielce czcigodny poseł Korwin-Mikke niczego z mojej wypowiedzi nie zrozumiał. Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-70.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Panie pośle, upominam pana, w ten sposób pan wprowadził mnie w błąd, proszę tego więcej nie robić.</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Romana Andrzejewskiego z Klubu Parlamentarnego Konwencja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#PosełRomanAndrzejewski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Sądzę, że bardzo niedobrze się stało, iż o tak trudnym, tak bardzo złożonym problemie dyskutujemy pod naporem chwili, bo można odnieść wrażenie - słuchacze czy telewidzowie mogą odnieść takie wrażenie - iż rząd i nie chce, i nie umie. Słuchając niektórych wypowiedzi, odniosłem wrażenie, że niektórzy z pań i panów posłów po prostu nie wiedzą o czym mówią.</u>
          <u xml:id="u-72.1" who="#PosełRomanAndrzejewski">Proszę Państwa! Miałem kiedyś honor przebywać w towarzystwie pana premiera Kwiatkowskiego, budowniczego Gdyni, który w jednej z rozmów „popełnił” następujące stwierdzenie, że dramatem Polski w 1945 r. nie były zniszczone miasta i wsie, dramatem Polski był brak, została ona wybita przez okupantów z Zachodu i Wschodu, kadry kierowniczej narodu.</u>
          <u xml:id="u-72.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-72.3" who="#PosełRomanAndrzejewski">Jeśli to powiedzenie pana premiera Kwiatkowskiego próbować odnieść do dzisiejszej debaty, to można powiedzieć, że wielką sprawą jest posiadanie wiedzy o dramatycznym stanie państwa, ale jeszcze większą - jest posiadanie umiejętności sterowania, rozwiązywania dramatycznych problemów gospodarczych, socjalnych, właściwie wszelkich.</u>
          <u xml:id="u-72.4" who="#PosełRomanAndrzejewski">A dlaczego tego nie umiemy i dlaczego tego się nie czyni? Chcę państwu powiedzieć, że odziedziczyliśmy nie tylko zniszczony kraj, odziedziczyliśmy kraj bez instrumentów sterowania, rozwiązywania. Burmistrzowie, wójtowie w miastach nie mogą właściwie gospodarzyć swoim miastem, bo na ogół wszystkie plany zagospodarowania przestrzennego miast są nieaktualne, nie ma planów regionalnych, nie ma planów rekonstrukcji regionów, nie ma planu ogólnokrajowego dla Polski. I to jest swego rodzaju przestępstwo tego okresu, z którym - daj Boże - się rozstaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-72.5" who="#PosełRomanAndrzejewski">Proszę państwa, miałem kiedyś okazję w czasie przeglądu planów zagospodarowania przestrzennego miast - to było w 1978 r. - obserwować zdjęcia - systemu „Apollo” - Polski. Chcę pani posłance Blidzie, którą skądinąd bardzo szanuję, powiedzieć, że byłbym bardzo ostrożny, tak jak pan poseł Hall, który już zwrócił na to uwagę, z rozliczeniami. Proszę państwa, na tych zdjęciach, które co 48 godzin robi się nad Polską, wtedy, w 1978 r., było widać, że nie tylko jest stan katastrofy na tym obszarze, ale że Śląsk powoduje katastrofę Polski. To sięga 100 km na północ od Gdańska. Ja znam, pani posłanko, jeden z wariantów planu rozwoju, rekonstrukcji Śląska, tzw. wariant śmierci! I to widziałem w 1982 r. To nie są żadne bajki i to nie jest powód do - przepraszam bardzo - nieodpowiedzialnych żartów. Wystarczy tylko raz pojechać 10 km na południe od Częstochowy, to przy jasnym niebie państwo nie zobaczycie słońca. Jeśli nie ma słońca, to znaczy, że to jest śmierć.</u>
          <u xml:id="u-72.6" who="#PosełRomanAndrzejewski">Ktoś powie, dobrze, to róbmy takie plany. Proszę państwa, to nie jest tak - róbmy takie plany. Kadrę w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych wypędzono do Libii, Maroka i Algierii, wyjechała tam za chlebem. Nie ma ludzi, którzy umieją opracowywać plany rekonstrukcji regionów. Tak się działo przez 15–20 lat. Wszyscy moi koledzy dzisiaj jeszcze są w Libii, w Maroku i w Algierii. Nie, jeszcze nie wracają, panie pośle Kwaśniewski, jeszcze nie, bo jeszcze nie mają po co.</u>
          <u xml:id="u-72.7" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-72.8" who="#PosełRomanAndrzejewski">Chcę państwu powiedzieć, że byłem jednym z 50 koreferentów planów rekonstrukcji Zagłębia Ruhry, który był opracowywany za niebotyczne sumy przez 1500 fachowców. Koreferentów było tylko 50. Taki plan był opracowywany przez 4–5 lat. Dlatego chciałem odnieść się do wypowiedzi pana posła Kamińskiego, który przy okazji dyskutowania nad restrukturyzacją regionu Wałbrzycha sugerował: no, to pomóżmy rządowi, jak rząd nie umie. Panie pośle, profesjonalnie takich planów się tak nie opracowuje. Tak można opracować program pikniku dla drużyny strzeleckiej w Biłgoraju.</u>
          <u xml:id="u-72.9" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Władysława Adamskiego z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#PosełWładysławAdamski">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na początku pozwolę sobie nie zgodzić się z opiniami wyrażanymi przez pana Halla z Konwencji Prawicy, iż przez trzy ostatnie lata podjęto próby odbudowania polskiej gospodarki. Być może były takie intencje, ale na nich się skończyło. Jaki też był stan gospodarki trzy lata temu i dziś, to widać.</u>
          <u xml:id="u-74.1" who="#PosełWładysławAdamski">W konsekwencji przez Śląsk przechodzi fala strajkowa, stanowiąca wyraz protestu robotniczego przeciw rozkładowi gospodarki, zapowiedziom bezrobocia i nieumiejętności rozwiązywania palących problemów społecznych. Widzimy to wszyscy. Myślę, że widzi to i rząd. Niestety, z reguły, gdy podejmujemy tematykę gospodarczą, i to w szerokim zakresie, na ogół powtarza się wciąż ten sam scenariusz. Sejm wskazuje na wiele nie rozwiązanych problemów, rząd zaś ich nie rozwiązuje, o czym może świadczyć na przykład dzisiejsza dyskusja, dotycząca regionu wałbrzyskiego, gdzie decyzji Sejmu nie zrealizowano, oraz też wciąż powracające tematy - bezrobocia, i te, które wynikają z sytuacji bieżącej; te, które społeczeństwo samo musi sygnalizować.</u>
          <u xml:id="u-74.2" who="#PosełWładysławAdamski">Wysoki Sejmie! Jako poseł spoza regionu śląskiego mogę na ten problem spojrzeć z dystansu. Sytuacja strajkowa na Śląsku nie bierze się jednak z niczego. Niedawne - by nie rzec, nieodpowiedzialne - wypowiedzi niektórych przedstawicieli rządu uświadomiły ludziom, że nie mogą liczyć na wiele. Dziś rano w audycji radiowej minister Niewiarowski przyznał nawet, że były to szczere wypowiedzi. Rząd ma program taki, jaki ma. A więc szczerość za szczerość. Panie ministrze, z tym programem panowie daleko nie zajedziecie. Ludzi nie przekona się zapowiedziami redukcji zatrudnienia i zamykaniem kolejnych przedsiębiorstw. Ludzie nie uwierzą, że taka droga prowadzi do poprawy ich bytu, zwłaszcza gdy nie proponuje się niczego w zamian.</u>
          <u xml:id="u-74.3" who="#PosełWładysławAdamski">Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, iż dziś jest nam pilnie potrzebna dyskusja nad programem rozwoju gospodarki - programem ujętym kompleksowo. Jednak to nie może być program wypracowany w zaciszu gabinetów rządowych, musi on być konsultowany ze społeczeństwem, nie zamknięty w słowach i zapowiedziach, lecz „przekładalny” na konkretne decyzje i czynnie realizowany. Sygnały ze Śląska są bowiem alarmem, że dziś nasza gospodarka stacza się po równi pochyłej. Obecne działania rządu nie są akceptowane i pora wyciągnąć z tego wnioski, bo inaczej wyciągnie je społeczeństwo.</u>
          <u xml:id="u-74.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Szarawarskiego z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! 27 listopada mówiłem o sytuacji dotyczącej górnictwa węglowego, o tym, że państwo jako właściciel kopalń ma obowiązek określenia polityki przemysłowej, a w jej ramach - czytelnego miejsca dla górnictwa i energetyki. Jeśli tak, jak pan minister Niewiarowski mówił, przez 45 lat w odniesieniu do górnictwa prowadzono utopijną politykę, to pytam: Jaką politykę prowadzi się przez ostatnie trzy lata? Według mnie - żadną.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Obecne strajki - zgadzam się z panem Olszewskim - to są strajki rozpaczy. To są strajki nie tylko rewindykacyjne, ale przede wszystkim - strajki o perspektywę istnienia branży, o perspektywę istnienia makroregionu, jakim jest województwo katowickie. Nie można na to, co się dzieje w górnictwie, patrzeć tylko i wyłącznie przez pryzmat górnictwa. Na województwo katowickie trzeba patrzeć jak na miejsce, gdzie ujawnią się wszystkie negatywne skutki programów cząstkowych, opracowywanych dla poszczególnych resortów. Dziś pan minister ogłosił program restrukturyzacji górnictwa. Mamy programy restrukturyzacji: hutnictwa, górnictwa, polskich kolei państwowych, tylko jak się to odniesie do tego małego kawałka ziemi, jakim jest województwo katowickie, gdzie żyje 11% ludności, to z tego wynika, że w najbliższych kilku latach straci tam miejsce pracy ok. 200 tys. ludzi. W 4-milionowej aglomeracji to bardzo znaczny ubytek. Jak się do tego doda spadek inwestycji, który z roku na rok jest coraz większy, brak środków na tworzenie nowych miejsc pracy, to już dziś można przewidzieć, jakie to będzie miało skutki. Na przykład tylko w jednym mieście, w Sosnowcu, w którym dzisiaj na 200 tys. mieszkańców jest 13 tys. bezrobotnych, zamknięcie dwóch kopalń: „Saturn” i „Sosnowiec” oraz Huty Buczka spowoduje, że straci pracę następnych kilkanaście tysięcy osób. I co w zamian? Nic.</u>
          <u xml:id="u-76.2" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Trzeba sobie powiedzieć szczerze, że to, iż nie będzie, proszę państwa, grupowych zwolnień w górnictwie, jest mało pocieszające, bo tych stanowisk pracy, które zlikwidujemy, zabraknie dla młodych wchodzących w życie mieszkańców Śląska i Zagłębia.</u>
          <u xml:id="u-76.3" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Można również dyskutować o tym, na ile zapaść w samym górnictwie powoduje zapaść we wszystkim, co do tej pory tworzyło pewną infrastrukturę górnictwa, bo dzisiaj upadek kopalń to także upadek górniczej służby zdrowia, szkolnictwa zawodowego i wielu, wielu innych dziedzin, które mają wpływ nie tylko na życie górników, ale i na życie ich rodzin. Można by wiele mówić o tym, jakie skutki powoduje dzisiejsza sytuacja kopalń, ale i programy, które pan minister Niewiarowski przedstawił, są dla górników mało wiarygodne. W jaki sposób zamierza pan sfinansować restrukturyzację górnictwa środkami w większości wypracowanymi przez kopalnie, skoro na realizację tego celu potrzeba w sumie 60 bln zł? Nie wyobrażam sobie tego w obecnych warunkach. Jeżeli zadłużenie kopalń wynosi dzisiaj 13 bln zł, to w jaki sposób chce je pan oddłużyć za pomocą ustawy o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków? Przecież na jej realizację w 3 najbliższych latach rząd przeznacza zaledwie 21 bln zł, ma ona objąć 600 przedsiębiorstw, przy czym kopalń w zasadzie nie będzie dotyczyć.</u>
          <u xml:id="u-76.4" who="#PosełAndrzejSzarawarski">Dlatego proszę się nie dziwić reakcji społeczności górniczej - jeżeli pan jako minister przemysłu gwarantuje górnikom wypłaty tylko do końca grudnia, to trzeba zapytać: co w styczniu, co w następnych miesiącach? To musi budzić obawy ludzi, i to nie tylko o źródła utrzymania, ale i o przyszłość aglomeracji, jaką jest województwo katowickie. Nie jestem odosobniony w moich poglądach, nie tylko wśród posłów lewicy dojrzewa dzisiaj przekonanie, że na województwo katowickie trzeba patrzeć specyficznie. Programy dla poszczególnych branż trzeba skoordynować tak, aby ich restrukturyzację - i restrukturyzację gospodarki regionu - osiągnąć możliwie najniższym kosztem społecznym. Nie zapominajmy - i tu apeluję do rządu - o jednym: reformy nie robi się dla samej reformy, reformę robi się dla ludzi, a oni muszą przy tym przeżyć.</u>
          <u xml:id="u-76.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Raja z Klubu Parlamentarnego Konwencja Polska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PosełAndrzejRaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak, reformy robi się dla ludzi, przeprowadza się je tu i teraz, ale nie tylko ze względu na dzień dzisiejszy - także z uwagi na potrzeby przyszłości, ze względu na naszą przyszłość, dzisiejszych mieszkańców Polski, ale i przyszłość naszych dzieci, naszych wnuków. Dziś zbieramy owoce braku takiego myślenia w przeszłości w odniesieniu do sposobu prowadzenia gospodarki, budowania państwa. Kiedyś żyliśmy ponad stan, dzisiaj musimy za to zapłacić. Kto sieje wiatr, ten zbiera burzę. Oczywiście - w tak trudnej sytuacji każde stwierdzenie nie poparte konkretnymi propozycjami będzie oczekiwane, chętnie przyjmowane przez członków naszego społeczeństwa, bo przecież nie każdy musi się znać na ekonomii w skali państwa, w skali makro, ale mówienie, że coś może łatwo przyjść, jest oszukiwaniem.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PosełAndrzejRaj">Szanowne Panie Posłanki i Szanowni Panowie Posłowie! Trzeba sobie jasno zdać sprawę z tego, że Polska jest w bardzo ciężkim kryzysie gospodarczym, że - jeśli spojrzeć na kraj jak na dużą firmę - jest praktycznie bankrutem. Ale państwo i naród nie mogą oczywiście zbankrutować, muszą sobie z tym poradzić. Mówimy, że jeżeli nie znajdziemy szybkich, prostych rozwiązań - a takie szybkie i proste rozwiązania to tylko uruchomienie maszyn drukarskich i dawanie pieniędzy, nie ma innych - to wtedy społeczeństwo już tego nie wytrzyma. Tylko co potem? Najwyżej będzie nas mniej, nastąpi podział przez krew, ale będzie gorzej i trzeba będzie dalej budować. Proszę, żebyśmy wszyscy mieli tę świadomość.</u>
          <u xml:id="u-78.2" who="#PosełAndrzejRaj">Pochodzę z Górnego Śląska - nie urodziłem się tam, ale mieszkam na nim już prawie 20 lat i utożsamiam się z tym regionem. Otóż tam mieszka parę milionów ludzi, nie tylko górnicy. Tak właśnie trzeba patrzeć na ten region, trzeba widzieć cztery - czy nawet więcej - miliony ludzi. Mogą mieć miejsce tylko takie rozwiązania, które będą obejmowały problemy Górnego Śląska w skali regionu, w skali makro, a to poprzez wykreowanie i realizację regionalnego programu restrukturyzacji i rozwoju. Nie jest to pomysł tylko dla Śląska, jest to uniwersalny pomysł na opracowywanie planów przemian w naszej gospodarce w przyszłości, jest to pomysł na program dla każdego regionu, bo każdy region ma swoją specyfikę. Państwo natomiast tworzy zręby ustawowe, zabiega - na tyle, na ile jest to możliwe, zarówno poprzez konstrukcje wewnętrzne, jak i pozyskiwanie środków finansowych z zewnątrz - o wspieranie i realizowanie konkretnych programów. O taki program dopominam się dla Śląska, bo zgadzam się, iż Śląsk jest w szczególnej sytuacji, i nie chodzi tu o żadne nagradzanie czy wyjątkowe traktowanie - to wynik prostego rachunku, rachunku z minionego okresu.</u>
          <u xml:id="u-78.3" who="#PosełAndrzejRaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Węgiel jest na pewno jednym z podstawowych gwarantów bezpieczeństwa energetycznego Polski, nie należy zatem nim szafować. Konieczne jest przeprowadzenie zmian w celu racjonalnej eksploatacji tego dobra narodowego - racjonalnej, a więc nie za każdą cenę i nie w każdej ilości. Musimy żyć, przez całe dziesięciolecia muszą żyć przyszłe pokolenia. Zasoby węgla w Polsce są ograniczone.</u>
          <u xml:id="u-78.4" who="#PosełAndrzejRaj">Jeśli chodzi o strajk, jest to na pewno najgorsza forma załatwiania sporów. Strajk zmniejsza jedynie szansę szybszego i skuteczniejszego uporania się z problemami, które stoją przed nami. Jedno, co zawsze powinno mieć miejsce, to ciągła rozmowa, rozmowa wszystkich ze wszystkimi, ale rozmowa, w której musi się przejawić wola zrozumienia drugiej strony oraz zgoda na ustępstwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Panie pośle, proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PosełAndrzejRaj">Stąd prośba o takie właśnie traktowanie również tej sytuacji, prośba o podjęcie rozmów wszystkich ze wszystkimi, bez demagogii i ze świadomością uwarunkowań i możliwości naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-80.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Adama Słomkę z Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#PosełAdamSłomka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się zwrócić do Prezydium Sejmu, do pana marszałka, z prośbą o spowodowanie przybycia pani premier, pana wicepremiera Goryszewskiego i pana ministra Syryjczyka, ponieważ ich nieobecność przy tak ważkiej debacie w sytuacji, kiedy strajkuje blisko 300 tys. osób, jest, jak się wydaje, zadziwiająca. Myślę, że po prostu powinni być obecni w czasie tej debaty.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-82.2" who="#PosełAdamSłomka">Zbieramy się tutaj i rozmawiamy, dyskutujemy o Śląsku, właściwie po raz pierwszy ten temat został tak bardzo dobitnie zaakcentowany, a pojawił się w bardzo gorącej sytuacji, kiedy to stoi 50 kopalń. Prosiliśmy rząd o przedstawienie stanowiska i obrazu sytuacji, usłyszeliśmy właściwie bardzo zdawkowe słowa, a atmosfera na sali jest bardzo spokojna. Dobrze, że jest spokojna - może szkoda, że debata jest mało rzeczowa - niemniej sytuacja jest wyjątkowa i dziwię się, że rząd bagatelizuje sprawę strajku na Śląsku, dziwię się, że tak mało posłów jest obecnych w czasie tej debaty. Chodzi przecież o region o dużym ciężarze gatunkowym, o jeden z najistotniejszych dla przyszłości Polski problemów.</u>
          <u xml:id="u-82.3" who="#PosełAdamSłomka">Chciałbym przypomnieć, że Górny Śląsk wypracowuje blisko 1/4 dochodu narodowego kraju. Chciałbym również przypomnieć wszystkim przedstawicielom ugrupowań politycznych - szczególnie ugrupowań koalicji rządowej, a zwłaszcza przedstawicielom Związku Górnośląskiego, najliczniej reprezentowanego w klubie liberałów - że w czasie kampanii wyborczej w woj. katowickim obiecywali, iż wywalczą, by spora część z jakże dużej puli dochodu narodowego wypracowywanego przez woj. katowickie wracała na teren województwa.</u>
          <u xml:id="u-82.4" who="#PosełAdamSłomka">Fakty są takie, że realnie z tego, co wypracowuje Śląsk dla całego kraju, bo jest on przecież lokomotywą rozwoju gospodarczego Polski, coraz mniejsza część wraca na ten zatruty i zdegradowany teren. Coraz mniej pieniędzy przeznacza się nie tylko na ekologię, ale i na oświatę, na służbę zdrowia itd.</u>
          <u xml:id="u-82.5" who="#PosełAdamSłomka">I nie chodzi mi tylko o to, że kurczą się zasoby pieniężne - bo wszyscy mówią, że kurczy się ta kołdra i na wszystko brakuje środków - chcę powiedzieć, że jeśli chodzi o średnią statystyczną, porównanie liczby mieszkańców i skali zagrożeń, gdyby przyjąć pewien miernik relacji liczby ludności, komasacji problemów, to Śląsk jest również pokrzywdzony w stosunku do innych regionów - jeśliby przyjąć pewną zasadę wyrównywania do pewnej średniej. I w związku z tym, że te obietnice nie zostały spełnione i ludzie na Śląsku widzą, że ten region jest nadal traktowany po macoszemu, rodzi się oczywiście bunt, sprzeciw. Chodzi nie tylko o górników, bo przecież wiemy, że nie tylko górnicy uczestniczą w tym strajku.</u>
          <u xml:id="u-82.6" who="#PosełAdamSłomka">Wczoraj w audycji „Aktualności” była relacja z uroczystości w Gdańsku. Nie było ani słowa o uroczystościach, które odbyły się 16 grudnia w kopalni „Wujek”. I to też jest znamienne, jeśli chodzi o tych ludzi, którzy tam mieszkają i tam strajkują. Mówiło się tu, na tej sali, o wodzie na młyn, o zbijaniu kapitału politycznego. Jedni mówili, że winni temu, co jest, są ci, którzy przez 40 lat rządzili, inni mówili, że winni temu są ci, którzy rządzili przez 3 lata. Myślę, że trzeba uczciwie powiedzieć, że jedni i drudzy przysłużyli się temu, że w tym regionie i w górnictwie jest tak tragiczna sytuacja.</u>
          <u xml:id="u-82.7" who="#PosełAdamSłomka">Chcę również powiedzieć, że liczy się to, co się robi i jak się głosuje, a nie to, co się mówi. Zwracam się z tym szczególnie do kolegów z „Solidarności”.</u>
          <u xml:id="u-82.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-82.9" who="#PosełAdamSłomka">Pragnę również powiedzieć, że jednym z postulatów strajkujących - są dwa komitety strajkowe, komitet regionalny „Solidarności” i komitet „Kontry” i „Solidarności 80” - jest postulat rozwiązania Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-82.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Czesława Śleziaka z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PosełCzesławŚleziak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak sądzę, niewielu dzisiaj występujących, przynajmniej jak do tej pory, zrozumiało szerszy kontekst kolejnych strajków górniczych. Koncentrowano się w zasadzie na przyczynach bezpośrednich. Sposób myślenia o problemach Śląska zaprezentowany w wystąpieniu pana ministra Niewiarowskiego świadczy o absolutnym niezrozumieniu złożonych uwarunkowań problemów strajkowych. Tu nie tylko i nie tyle idzie o węgiel. Upomniał się pan poseł Szafraniec o podejście systemowe do tego problemu. Podzielam ten punkt widzenia. I to jest jedyny logiczny, efektywny sposób podejścia do tych spraw. Podzielam sposób myślenia, chociaż w wielu sprawach nie zgadzam się z nim, który zaprezentował pan poseł Olszewski. Na taki właśnie szerszy kontekst strajków górniczych w województwie katowickim pragnę zwrócić uwagę w swoim wystąpieniu. Stawiam tezę, że kolejna akcja strajkowa sygnalizuje w sposób dramatyczny „pogłębiającą się wewnętrzną kolonizację Śląska”. Mam tu na myśli uzależnienie regionu od warunków zewnętrznych, od decyzji centrum, od innych elementów. Śląsk nadal traktowany jest jako surowcowe zaplecze kraju. Spychany mniej czy bardziej świadomie do pozycji peryferii gospodarczej. Śląsk był i jest degradowany pod względem ekonomicznym, ekologicznym, społecznym i kulturalnym. Trwa nadal drenaż tego rejonu, i to w trzech sferach: strukturalnej, repatriacyjnej i socjalnej. Powstająca w regionie nadwyżka ekonomiczna centralnie rozdysponowywana nie wracała i nie wraca do regionu proporcjonalnie do wkładu pracy. Bogaty region biednieje. Tu są najniższe nakłady na oświatę, służbę zdrowia, gospodarkę komunalną. Proszę prześledzić, jak kształtował się budżet przez ostatnie lata. Za ciężkie warunki życia i pracy nie ma rekompensaty. Ceną tego jest m.in. to, że przeciętnie żyjemy o kilka lat krócej. Następuje marginalizacja społeczna i kulturowa, zapaść cywilizacyjna. Mit śląskiego eldorado ostał się i dzisiaj. Prawda jest taka, że jeszcze do dzisiaj w kraju panuje opinia, że skoro tam ludzie żyją, nie jest jeszcze tak źle. Mało tego, widzimy pewną erozję narodową o nieobliczalnych skutkach dla Polski. Następuje negatywna selekcja kadr. Bez zahamowania tego zjawiska może dojść do zamierania regionu - pod względem biologicznym i kulturowym.</u>
          <u xml:id="u-84.1" who="#PosełCzesławŚleziak">Trzeba zmienić dotychczasowe sposoby produkowania i zachowywania wiodących gałęzi przemysłu. Trzeba wprowadzać efektywne technologie, takie które pozwolą ludziom żyć i pracować, sprawią, że będą oni mieli satysfakcję z tego. Województwo o własnych siłach tego nie dokona. Pod śląski kocioł bez przerwy podkładany jest ogień, bierze się to z zaszłości, z nie rozwiązanych problemów codzienności, z braku perspektyw. Ten region trzeba upodmiotowić. Tu potrzebna jest autentyczna, nie sterowana z gabinetów warszawskich samorządność regionalna, wiara w ludzi ciężkiej pracy. Potrzebny jest dialog, rozmowa i spokój. Jeśliby przyjąć, panie ministrze, tezę, że jest to sprawa konfrontacji, no to trzeba by odpowiedzieć na to, że skoro strajki zostały zapoczątkowane przez „Solidarność”, to konfrontacja ta odbywa się w samym rządzie.</u>
          <u xml:id="u-84.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-85.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Skoreckiego z Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PosełZbigniewSkorecki">Panie Marszałku! I chciałoby się rzec: pani premier, panie wicepremierze Goryszewski, panie ministrze Syryjczyku. Niestety, nie ma państwa w ławach rządowych, dlatego też zwracam się do Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#PosełZbigniewSkorecki">Kiedy głód i nędza z powodu utraty pracy zaglądnęły w oczy działaczom „Solidarności”, ruszyli. Na tej sali z ust posłów „Solidarności” padały ciężkie słowa pod adresem moim i mojego klubu, czyli Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej, kiedy ostrzegaliśmy poprzednie i obecny rząd, że nie tędy droga, że ten liberalizm gospodarczy przeradza się w skrajny XIX-wieczny kapitalizm. Mówiono o populizmie, o skafandrach, które trzeba będzie wkładać, bo tyle wody jest w naszych przemówieniach. Dając zgodę na cięcia w wydatkach i na podwyżki cen - zwracam się do pana posła Arkuszewskiego i do pana posła Rulewskiego, niestety nieobecnego na tej sali - ci panowie mówili o transformacji ustrojowej, do ich głosu przyłączyli się dalsi działacze „Solidarności”.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#PosełZbigniewSkorecki">Posłowie Klubu Parlamentarnego Konfederacji Polski Niepodległej w swoich wystąpieniach od pierwszych dni, kiedy to zasiedli w ławach poselskich, mówili, że najpierw muszą zostać rozwiązane kwestie gospodarcze i społeczne - dla Polski i w imię Polski. Proponowaliśmy zniesienie popiwku, niższe podatki, ulgi inwestycyjne dla producentów, uporządkowanie spraw prywatyzacji, czyli odsunięcie od tego samego pana ministra Lewandowskiego i zrezygnowanie z jego pomysłów, utworzenie instytucji skarbu państwa, powstrzymanie się od wprowadzenia dzisiaj podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, który spowoduje inflację i w sensie ekonomicznym będzie bardzo uciążliwy dla polskich rodzin, bo spowoduje również podwyżki cen. Mówiliśmy o natychmiastowej reformie bankowej. Żaden z naszych postulatów nie został nawet wysłuchany, bo od lewej do prawej strony tylko mówi się o zmianach, a ciężar związany z kierunkami tych zmian dźwigają na plecach zrozpaczone polskie rodziny. My, Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej, dość już mamy gadania o transformacji, gadania czterech rządów, które podobno zbliżają nas do Europy. Chcemy wreszcie dowiedzieć się, kto jest za takimi rozwiązaniami społeczno-gospodarczymi, które pozwolą nam wyrwać się z tego kręgu łez i ciągłych wyrzeczeń, jeśli chodzi o zaspokajanie podstawowych potrzeb ludzkich w naszej ojczyźnie, które pozwolą uniknąć upadku naszych przedsiębiorstw i upadku naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-86.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę o zabranie głosu pana posła Zbigniewa Kaniewskiego z Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#PosełZbigniewKaniewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawa górnictwa jest w istocie sprawą całego naszego kraju, całego narodu. Coraz trudniej jest uzyskiwać społeczną akceptację dla zmian, jakie zachodzą w Polsce. Dzisiaj - górnicy, nauczyciele, jutro - inne branże. Czy proponowane rozwiązania cząstkowe mogą generalnie rozwiązać sprawy całego kraju? Mówił o tym poseł Korwin-Mikke. Otóż, panie pośle, wielu posłów wychodzi z propozycją rozwiązań cząstkowych, ponieważ rząd nie wychodzi z propozycjami rozwiązań o charakterze ogólnym, dotyczących całej gospodarki. Wiele ugrupowań parlamentarnych, w tym również Sojusz Lewicy Demokratycznej, nie może się takich rozwiązań doprosić. Często dotykamy jedynie „obrzeży” sprawy, nie poruszając spraw zasadniczych, na których rozwiązanie czekają obywatele. Główny problem to uzyskanie społecznej zgody na przemiany ustrojowe. Czy uzyskaliśmy taką społeczną zgodę? Na to pytanie również powinniśmy odpowiedzieć. Często robimy nerwowe ruchy pod naciskiem akcji protestacyjnych, strajkowych, natomiast bardzo trudno nam jest mówić w parlamencie o globalnym rozwiązaniu wszystkich problemów. Często przemawia do nas argumentacja tych posłów bądź klubów, które przestrzegają przed wprowadzaniem rozwiązań mogących spowodować w dłuższym okresie określone negatywne skutki. Później próbujemy szybko coś naprawić, ale czasami, niestety, jest już za późno. Niekiedy stajemy w sytuacji forsowania rozwiązań nie mając społecznej akceptacji, tak jak tu mówił jeden z kolegów z naszego klubu, poseł Adamski, są to próby rozwiązań w cieniu gabinetów, natomiast nie na oczach społeczeństwa, nie przy akceptacji parlamentu. Mamy z tym np. do czynienia, jeśli chodzi o politykę przemysłową; sprawy te de facto są na etapie uzgodnień międzyresortowych, natomiast nie ma stanowiska rządu w tej sprawie, jak również nie został przedłożony Sejmowi stosowny dokument, aby Sejm mógł się wypowiedzieć, czy rozwiązania proponowane w tym dokumencie rozwiążą ogrom problemów, w których obliczu stanął nasz kraj. Uważam, że informacja na temat skali reform i zakresu wyrzeczeń społeczeństwa musi w końcu znaleźć swoje miejsce w rządowym przedłożeniu w Sejmie. Reformy muszą być zaakceptowane społecznie, w przeciwnym bowiem razie ich wdrożenie będzie w dłuższym czasie niemożliwe. Trzeba uwzględnić wytrzymałość społeczną na ponoszenie kosztów zmian ustrojowych. Przesuwanie w czasie tych rozstrzygnięć zmniejsza szansę na wzajemne argumenty, a powoduje wzrost agresji ludzi jako reakcji na ich sytuację materialną i niepewność jutra.</u>
          <u xml:id="u-88.1" who="#PosełZbigniewKaniewski">Wnoszę o to, aby rząd przygotował się do takiej debaty sejmowej, jeżeli nie chcemy, aby problemy o nadrzędnym znaczeniu dla Polaków rozstrzygała ulica.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-89.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Głos zabierze pan poseł Józef Meisel z Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PosełJózefMeisel">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obraz Polski, jaki nam się dzisiaj jawi - a tym samym i obraz Śląska - jest wynikiem działań poprzedniej gospodarki, która przez 40 lat była gospodarką socjalistyczną. Nie mogliśmy oczekiwać, że w ciągu minionych dwu lat coś się zmieni, jak również że w ciągu najbliższych dwu lat zmieni się diametralnie to, co zastaliśmy. Proszę państwa, myślę, że w tej sprawie powinniśmy zająć stanowisko nie destrukcyjne, lecz takie, które umożliwiłoby wyjście z sytuacji, w jakiej znalazł się nasz kraj, a także Śląsk. Tak jak tu już kilku posłów powiedziało: są to sprawy tak trudne, że nie można ich załatwić na jednym posiedzeniu Sejmu, natomiast należy wskazać rządowi kilka dróg rozwoju. Głosy, które tutaj padły, mówiące o potrzebie kompleksowego załatwienia sprawy regionów, m.in. regionu Śląska, są, moim zdaniem, rozsądne; należy je popierać. Bez kompleksowego załatwienia spraw, a także i bez regionalizacji, o którą będę się upominał, nie da się załatwić spraw bardzo specyficznych dla pewnych tylko części naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PosełJózefMeisel">Nasz kraj jest złożony z rozmaitych regionów; każdy region ma swoje problemy i tym razem problem regionu śląskiego ujawnił się właśnie w postaci strajków, jakie obecnie mają miejsce. Nie mogę zgodzić się z posłem Korwin-Mikke, że jest to załatwianie własnych, cząstkowych, partykularnych spraw. Śląsk nie jest cząstką, Śląsk należy do całości Polski. Jego problemy są problemami całej Polski i dlatego uważam, że przesunięcie ciężaru załatwiania tych spraw z centrum do regionu jest już potrzebą chwili.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#PosełJózefMeisel">Cieszy mnie to, co uczyniono w odniesieniu do województwa wałbrzyskiego - że pani premier zdecydowała się na zlikwidowanie instytucji pełnomocnika rządu ds. województwa wałbrzyskiego i uczyniła odpowiedzialnym za sprawy województwa wojewodę. Oczekuję, że pani premier uczyni to samo w odniesieniu do regionu śląskiego.</u>
          <u xml:id="u-90.3" who="#PosełJózefMeisel">Proszę państwa, nie tylko Sejm, nie tylko rząd, ale również i czynniki na samym dole - dzisiaj akurat mówimy o kopalniach, ale to dotyczy każdego innego miejsca pracy, każdego innego zakładu - każdy w swoim zakresie, muszą dbać o to, by coś zrobić, aby się coś zmieniło, by np. obniżyć koszty produkcji, obniżyć koszty własne. Nie można oczekiwać, że będzie się wychodziło z kryzysu tylko dzięki dotacjom oraz działaniom w trzech płaszczyznach: Sejm - rząd - zakłady pracy. Należy poczynić wielkie zmiany, by wreszcie móc pójść w tym kierunku, jakiego wszyscy oczekujemy, w kierunku dobra.</u>
          <u xml:id="u-90.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-91.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Proszę panią poseł sekretarz o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy obiadowej w obradach plenarnych Sejmu w sali nr 301a w starym Domu Poselskim odbędzie się posiedzenie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Zebranie Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędzie się posiedzenie Komisji Polityki Społecznej w sali kolumnowej.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Zebranie Klubu Parlamentarnego Ruch dla Rzeczypospolitej odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w siedzibie klubu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#WicemarszałekDariuszWójcik">Ogłaszam przerwę do godz. 15.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 13 min 30 do godz. 15 min 08)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Kontynuujemy dyskusję nad informacją Rady Ministrów o działaniach rządu w sprawie restrukturyzacji przemysłu węglowego i sytuacji na Górnym Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-94.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Kazimierza Świtonia, Ruch dla Rzeczypospolitej. Następnym mówcą będzie pani poseł Irena Lipowicz, Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PosełKazimierzŚwitoń">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Śląsk, region dudniący ciężką pracą, umiera. Tak - Śląsk umiera. Śląsk to nie tylko górnictwo, ale dzięki strajkom górników sprawa Śląska pojawiła się dzisiaj na forum Sejmu. Dość obietnic! - żyjemy w komorze gazowej. Nie jestem zwolennikiem strajków, ale kiedy godność ludzka, za którą zginęli górnicy „Wujka”, jest lekceważona, trzeba stanąć w jej obronie. Śląsk nie oczekuje przywilejów, ale sprawiedliwości. Dlatego górnicy powiedzieli: dość obietnic, muszą nastąpić fakty.</u>
          <u xml:id="u-95.1" who="#PosełKazimierzŚwitoń">Nie widzę na sali pana Pietrzyka, a chciałbym zwrócić się do niego. Dzisiaj w radiu powiedział, że na Śląsk przyjechali politykierzy. Wysoka Izbo, chyba nie zna on historii Śląska. To przecież na Śląsku powstały pierwsze wolne związki zawodowe i pan premier Jan Olszewski przyjeżdżał, by nas, więzionych za wolne związki zawodowe, bronić. I teraz przyjechał na Śląsk na moje zaproszenie, by złożyć hołd tym, którzy zginęli za godność człowieka pracy. Dlatego też jestem oburzony, że w ten sposób wypowiada się publicznie i znieważa ludzi, którzy odwiedzają Śląsk nie w celu zbijania kapitału politycznego, lecz po to, by być tam z ludźmi pracy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, przepraszam najmocniej, przypominam panu, że pański klub miał do dyspozycji 58 sekund, jako że koledzy, poprzednicy, wyczerpali limit czasu. Proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#PosełKazimierzŚwitoń">Panie marszałku, jeszcze jedno zdanie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PosełKazimierzŚwitoń">Z tego miejsca pozdrawiam strajkujące załogi górnicze i przekazuję im: największą przeszkodą w budowie III Rzeczypospolitej...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PosełKazimierzŚwitoń">... i nieszczęściem dla Polski jest prezydent Wałęsa.</u>
          <u xml:id="u-101.1" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
          <u xml:id="u-101.2" who="#komentarz">(Głos z sali: List trzeba posłać, tysiąc złotych kosztuje.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu panią poseł Irenę Lipowicz, Unia Demokratyczna. Następnym mówcą będzie pan poseł Andrzej Sielańczyk, Unia Polityki Realnej. Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna ma jeszcze do dyspozycji 23 minuty, tak więc pani poseł ma dużo czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Górny Śląsk skupia zainteresowanie, jak tego dowiódł dzisiejszy dzień, parlamentu i narodu, niestety dopiero wtedy, gdy zaczyna budzić sensację. Tą sensacją może być strajk, może być konflikt lokalny. Wtedy znajdujemy u posłów należytą uwagę, znajdujemy również zainteresowanie dziennikarzy. Na co dzień, kiedy mówimy o problemach restrukturyzacji Śląska, o problemach zatrudnienia w górnictwie i o problemach ekologicznych, często reakcją na to jest znudzenie.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PosełIrenaLipowicz">Gdyby pan poseł Soska pozwolił mi mówić, zawsze z uwagą wysłuchuję pana posła.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PosełIrenaLipowicz">Cieszę się bardzo z wielu dobrych słów pod adresem Górnego Śląska, górnictwa, które tutaj padły. I postaram się ze stenogramem w ręku, ze stenogramem naszych obrad śledzić w przyszłości realizację tych obietnic składanych na posiedzeniach plenarnych i na posiedzeniach komisji. Właśnie bowiem na posiedzeniach komisji te osoby, które tak pięknie dzisiaj mówiły o górnictwie, o Górnym Śląsku, wypominały mi, że zbyt wiele mówię o tych problemach, że się powtarzam, że jesteście już państwo znudzeni Górnym Śląskiem i jego katastrofą. Będą jeszcze posiedzenia komisji, w których trakcie trzeba będzie głosować nad konkretnymi pieniędzmi dla Śląska. Być może trzeba będzie zrezygnować z partykularnych interesów rolników, ponieważ ktoś musi ustąpić, jeżeli rozumiemy, że jest to sprawa pierwszoplanowa. I z tego bardzo się cieszę. To oznacza, że ktoś będzie musiał ustąpić, że jakaś grupa zawodowa będzie musiała się pogodzić z tym, że skoro górnikom jest najciężej, to trzeba im oddać ze swoich środków. Śląsk, proszę państwa, nie potrzebuje litości. Śląsk potrzebuje współpracy i pomocy. A słów litości wysłuchaliśmy dzisiaj wiele.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#PosełIrenaLipowicz">Chciałabym zwrócić uwagę na sprawy konkretne, na to, że za zgodą parlamentu cały kraj powinien teraz pomóc w restrukturyzacji przemysłu na Górnym Śląsku, tak jak Górny Śląsk w pierwszych latach po II wojnie światowej z wielkim wysiłkiem pomagał odbudowywać najbardziej zniszczone miasta. Po prostu nadszedł czas, by problem Górnego Śląska stał się problemem całego kraju, bo to nie jest, panie pośle Korwin-Mikke, tylko jeszcze jedno województwo. To jest województwo, w którym problemy nabrzmiały przez 40 lat z winy ideologii reprezentowanej przez posłów z lewej strony sali, którzy tak pięknie dzisiaj o tym mówili. Tak więc siłami jednego województwa tych problemów nie rozwiążemy. I z tym się pan chyba zgadza. To nie jest jeszcze jedno województwo, to jest bardzo szczególny przypadek.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: Nie zgadzam się.)</u>
          <u xml:id="u-103.5" who="#PosełIrenaLipowicz">Oczywiście ma pan prawo się nie zgadzać, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-103.6" who="#PosełIrenaLipowicz">Natomiast jeśli chodzi o postulat górników, jakim jest utworzenie górniczego biura zatrudnienia. Wysoki Sejmie, myślę, że do przeszłości należą już czasy, kiedy wszystko musiało być górnicze: sklepy górnicze, górnicze karty, górnicze biura zatrudnienia. Chodzi o to, żeby to było regionalne biuro zatrudnienia, regionalna agencja zatrudnienia, żeby można było znajdować pracę również byłym górnikom, a nie ograniczać tego problemu do wewnętrznego problemu górnictwa. Górnictwo przez 40 lat było budowane jako wielkie latyfundium na Śląsku, w którym nie miały obowiązywać prawa przestrzegane w reszcie kraju. To latyfundium trzeba powoli reorganizować; ale nie zrobimy tego w sposób chaotyczny.</u>
          <u xml:id="u-103.7" who="#PosełIrenaLipowicz">Teraz znajduję wiele zrozumienia dla tego, że trzeba tworzyć nowe miejsca pracy dla Śląska. Kiedy skreślano z budżetu, podczas poprzednich rządów, trasę średnicową i kolej regionalną na Śląsku... Proszę pomyśleć, że były to inwestycje, które pozwoliłyby zmienić zasadniczo infrastrukturę na Śląsku, które stworzyłyby bardzo wiele nowych, cennych miejsc pracy, które pozwoliłyby ściągnąć inwestorów na Śląsk i uzdrowić tam sytuację gospodarczą. Wówczas dla tych inwestycji nie znaleźliśmy w parlamencie zrozumienia.</u>
          <u xml:id="u-103.8" who="#PosełIrenaLipowicz">Unia Demokratyczna powtarzała, że pojedyncza kopalnia będzie miała ogromne trudności gospodarcze, że nie da sobie rady, że łatwiej jest, jeżeli w zespole 4, 5, 6 kopalń jedna ulega likwidacji i wtedy można przesunąć załogę, można dokonać wielu planowych działań w obrębie tego na przykład holdingu. Jeżeli kopalnia jest pozostawiona samej sobie, jeżeli jest to kopalnia najmniej efektywna, to oczywiście ona sama nie da sobie rady. Wtedy również trudno było znaleźć zrozumienie dla tego stanowiska.</u>
          <u xml:id="u-103.9" who="#PosełIrenaLipowicz">Pan poseł Świtoń zechciał podziękować panu premierowi Olszewskiemu za wizytę na Śląsku i za oddanie hołdu górnikom kopalni „Wujek”. Ja również dziękuję. Równocześnie jednak pan premier Olszewski jako premier, którego rolą było nie oddawanie hołdu, ale rozwiązywanie palących problemów gospodarczych, nie znalazł czasu, by przyjechać na Śląsk.</u>
          <u xml:id="u-103.10" who="#PosełIrenaLipowicz">Była tu mowa o zdjęciach satelitarnych. Pan poseł, który mówił o tych przerażających zdjęciach satelitarnych Górnego Śląska, mówił też, że był na Śląsku, ale odnoszę czasem wrażenie, że w niektórych głosach była taka nuta jakby rzeczywiście wielu osobom - nie odnosi się to tylko do posłów, odnosi się to również do państwa dziennikarzy, którzy obserwują nasze obrady - Śląsk był znany głównie ze zdjęć satelitarnych, jakbyśmy byli jakąś inną, odległą planetą.</u>
          <u xml:id="u-103.11" who="#PosełIrenaLipowicz">Powtarzam jeszcze raz: restrukturyzacja na Śląsku musi nastąpić i musi dotyczyć nie tylko górnictwa. Protest i rozpacz ludzi są zrozumiałe. Poszczególne rodziny martwią się, że znajdą się wśród tych tysięcy ludzi, którzy mogą stracić pracę. Musi być jasne dla wszystkich, że nie będzie to wyrzucanie pracowników na bruk, że to będzie planowe znajdowanie nowych miejsc pracy. Potrzeba tu wytężonej pracy. Konieczne jest przesunięcie środków, które są przekazane na organizację nowej administracji do spraw zatrudnienia i bezrobocia - te środki muszą być skoncentrowane na Górnym Śląsku i wykorzystane do poprawy losu każdego zwolnionego górnika. Obecna technika komputerowa już na to pozwala, żebyśmy taką informację o bezrobotnych gromadzili, przetwarzali i wykorzystali.</u>
          <u xml:id="u-103.12" who="#PosełIrenaLipowicz">Podziwiam, muszę powiedzieć, odwagę niektórych posłów. Wśród postulatów górniczych znajduje się żądanie uczciwości w pracy parlamentarnej, jest to - proszę zwrócić uwagę - jedyny postulat czysto polityczny: uchylanie immunitetów tym posłom, którzy na to zasłużyli, co do których taki wniosek skierowała komisja. I właśnie Klub Parlamentarny Konfederacji Polski Niepodległej, posłowie KPN z województwa katowickiego, którzy odgrywają tak aktywną rolę i którzy tak bojowo mówią tutaj o strajkach i o Górnym Śląsku, są przedmiotem tych postulatów. Cztery wnioski komisji dotyczyły posłów KPN, którzy naruszyli swoje podstawowe obowiązki poselskie.</u>
          <u xml:id="u-103.13" who="#PosełIrenaLipowicz">Nie jest dobrze, kiedy Ślązacy muszą się wstydzić swoich posłów. Wypadałoby więc trochę skromniej i ciszej zachowywać się w takiej sytuacji, bo te postulaty dotyczą też państwa. W moim klubie nie było ani jednego takiego przypadku.</u>
          <u xml:id="u-103.14" who="#PosełIrenaLipowicz">Proszę mi wybaczyć, bo nie chciałabym w ten sposób mówić, ale trzeba zachować trochę umiaru. Mam nadzieję, że to, co dzisiaj zostało powiedziane, będzie potraktowane poważnie i że przy kolejnych sprawach będę się mogła posługiwać cytatami z wystąpień pań i panów posłów jako dowodem ich czystych intencji. Wreszcie mamy deklarację, jak rozumiem, klubów poselskich i tych partii, które chcą zrobić coś dla Śląska, i myślę, że będę mogła do tego wrócić przy konkretnych decyzjach parlamentu, decyzjach wiążących się z obciążeniem finansowym, być może również z rezygnacją z naszych własnych przywilejów.</u>
          <u xml:id="u-103.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję bardzo pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-104.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Sielańczyka, Unia Polityki Realnej. Następnym mówcą będzie pan poseł Marek Markiewicz, NSZZ „Solidarność”.</u>
          <u xml:id="u-104.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, pragnę przypomnieć, że pańskie koło ma do dyspozycji 2 minuty 37 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PosełAndrzejSielańczyk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przez pięćdziesiąt kilka lat istniała w Polsce Katanga. Katangę wyeksploatowano. Co zrobić z mieszkańcami? No cóż, Murzyn zrobił swoje, Murzyn może odejść. Czy ta zasada ma obowiązywać u nas, w wolnej, niepodległej Rzeczypospolitej? Dewastacja Śląska rzeczywiście osiągnęła już krańcowe stadium, nie będę się jednak nad tym rozwodził. Mieszkam tam kilkadziesiąt lat, wystarczająco długo, żeby na własnej skórze się o tym przekonać.</u>
          <u xml:id="u-105.1" who="#PosełAndrzejSielańczyk">Co w zamian? Jak doprowadzić do pewnych zmian strukturalnych? Pojawia się bez przerwy słowo-wytrych: restrukturyzacja. Ale to jest wytrych. Tak prawdę powiedziawszy, to nie przedstawiono nam z żadnej strony ani jednego wyjaśnienia, co ma się kryć pod tym pojęciem. Dlaczego restrukturyzacja? Ano dlatego, że ktoś podjął decyzję administracyjną, że na przykład wszystko to, czym Śląsk żył, a więc węgiel, stal, przemysł maszynowy, jest już skończone, jest złe. Rzeczywiście, znam takie zakłady pracy na Śląsku, które dysponują XIX-wiecznym parkiem maszynowym - ale także kadrą ludzi, którzy pracują w tym samym zakładzie już od piątego pokolenia. Tak doświadczonej kadry nie ma nikt na świecie. Dajmy tym ludziom właściwe możliwości działania, a będzie rzeczywiście wspaniały efekt. Jak osiągnąć ten efekt?</u>
          <u xml:id="u-105.2" who="#PosełAndrzejSielańczyk">Niektórzy przedstawiciele Unii Demokratycznej podkreślali tutaj, że trzeba znowu opracować specjalne prawa dla Śląska. Jeżeli jednak pojawią się specjalne prawa dla Śląska, to każdy inny region będzie uważał, że jest głęboko pokrzywdzony. Ba, jeżeli nawet ta restrukturyzacja w pojęciu pań i panów z tego ugrupowania zaistnieje na Śląsku, to zaistnieje li tylko na Śląsku. Całe otoczenie Śląska będzie dalej w bardzo złej sytuacji, a więc nie będzie współpracy, będzie znowu dysproporcja. To nie może się udać. Potrzebne są równe prawa, prywatyzacja, wolność przedsiębiorczości każdego obywatela, obniżenie opodatkowania, zmiana zasad kredytowych w górnictwie - i nie tylko w górnictwie, lecz w całej gospodarce. Powstał bowiem przecież taki prześmieszny układ, że państwowe przedsiębiorstwo jest winne państwowemu bankowi na papierze jakieś pieniądze. To jest dokładnie tak, jakbym oszczędzał na samochód i nie odkładał pieniędzy co miesiąc, lecz zapisywał sobie w zeszycie, że jestem sam sobie coś winien. Przecież to jest nieporozumienie. Dokładnie od 2200 lat wiadomo, jak robi się oddłużenie przedsiębiorstw, oddłużenie społeczeństwa, Nie chcemy niczego wymyślać, po prostu należy to skutecznie powielić. Trzeba dać szansę tym kopalniom, dać szansę tym zakładom. Zdecydowana większość z nich przy zmianie systemu i własności, i zarządzania jest w stanie utrzymać zdolności produkcyjne i być dochodowa, dochodowa - podkreślam to jeszcze raz. Zapaść na Śląsku jest częściowo spowodowana rzeczywistą strukturą gospodarczą tej ziemi, częściowo zaś, niestety, decyzjami administracyjnymi, decyzjami, które wydane zostały przez administrację istniejącą już od wielu lat, ale nabrały szczególnego znaczenia w ciągu tych ostatnich trzech lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Przepraszam, panie pośle, ale czas minął.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#PosełAndrzejSielańczyk">Dziękuję, panie marszałku! Dziękuję, Wysoka Izbo!</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Markiewicza, NSZZ „Solidarność”. Następnym mówcą będzie pan poseł Wacław Martyniuk, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, ma pan do dyspozycji 8 minut 30 sekund. Tyle czasu pozostało pańskiemu klubowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PosełMarekMarkiewicz">Mam tylko cztery minuty, panie marszałku, gdyż następne cztery minuty chcę zachować dla swego kolegi, i dlatego będę chciał bardzo krótko i skrótowo odnieść się do tego, co tu słyszeliśmy. Podpisując się pod tezami i sposobem rozumowania zaprezentowanym przez panią poseł Lipowicz, chciałbym jednocześnie odwołać się do ważnego wystąpienia pana posła Halla, który mówił o potrzebie stabilności i wzmocnienia rządu, z czego jednak nie może płynąć wniosek, że rządu nie wolno krytykować. I to trzeba wyraźnie powiedzieć, dziś jest bowiem powód do tego, by wyrazić ubolewanie - ale w duchu konstruktywnej życzliwości.</u>
          <u xml:id="u-109.1" who="#PosełMarekMarkiewicz">Otóż nieprawdziwy jest napis na naszej tablicy, który się teraz pojawił, bo nie chcieliśmy dowiedzieć się tylko o tym, jakie są działania rządu w sprawie restrukturyzacji, ale także poznać opinie rządu o sytuacji na Śląsku w chwili, kiedy strajkuje tam kilkadziesiąt tysięcy ludzi, kilkadziesiąt kopalni, i wiele wskazuje na to, że akcja ta będzie się rozszerzać. W tym momencie dramatyczną odpowiedzią na nasze pytania - i to podwójną - jest samotność pana ministra Niewiarowskiego na ławie rządowej.</u>
          <u xml:id="u-109.2" who="#PosełMarekMarkiewicz">Po pierwsze, świadczy ona o tym, że rząd nie chce z nami podzielić się analizą społeczną i polityczną tego zjawiska, które jest bardzo niebezpieczne i które z całą pewnością wymaga zdecydowanej reakcji Sejmu i dlatego znalazło się to w pierwszym punkcie porządku obrad. To po pierwsze. Muszę tu wyrazić ubolewanie, przynajmniej w swoim imieniu, przewiduję jednak, że taka analiza będzie konieczna - oby nie pod naciskiem wydarzeń.</u>
          <u xml:id="u-109.3" who="#PosełMarekMarkiewicz">Po drugie, pan minister Niewiarowski osiąga rezultaty ponad oczekiwania, nawet sprzed kilku miesięcy, ale nie daje pewności, że jego plany zostaną wykonane, właśnie dlatego że siedzi sam na tej ławie, dlatego że nie siedzi z nim minister finansów, minister pracy, przedstawiciele innych resortów, bez współpracy z którymi najpiękniejsze nawet plany będą niewykonalne. To trzeba sobie bardzo wyraźnie powiedzieć i na to po raz drugi zwrócić uwagę całemu rządowi i pani premier.</u>
          <u xml:id="u-109.4" who="#PosełMarekMarkiewicz">Po trzecie wreszcie, nam zależy na tym, by debaty nie toczyły się od Śląska przez Łódź, która będzie drugim problemem społecznym, aby podjąć pewne strategiczne i strukturalne rozstrzygnięcia finansowe, niech zajmą się tym finansiści, ale także i ustrojowe, bowiem nie tylko panu ministrowi, ale także rządowi zadałbym pytanie: kto ma przeprowadzać restrukturyzację i nadzorować przebieg tego procesu? Wycofano się z marnego pomysłu, jakim był równolegle działający obok wojewody w Wałbrzychu pełnomocnik rządu, ale przecież przekazanie tych kompetencji tylko wojewodzie przy jego dotychczasowych uprawnieniach, kiedy nie jest on reprezentantem organów założycielskich, niczego nie załatwi. Tu potrzeba zdecydowanej decyzji rządu, który jeżeli chce oprzeć te procesy na wojewodzie, to musi to być wojewoda ze specjalnymi, innymi niż w pozostałych województwach, pełnomocnictwami, wojewoda, który nie będzie petentem w rządzie, który jednocześnie będzie wspierał ministra przemysłu i innych ministrów. I to pytanie stawiam bardzo konkretnie, bo wszystkie inne przemówienia możemy powielać w nieskończoność, a bez pewnych konstruktywnych elementów racjonalnych rozstrzygnięć nie posuniemy się do przodu. I wreszcie nie chciałbym odnosić wrażenia, że gdy mówimy o Wałbrzychu, to przemawia do nas wiceminister, gdy mówimy o Śląsku - to minister, bo prowadziłoby to do logiki, że jak dojdzie do strajku generalnego, to pojawi się prezes Rady Ministrów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Wacława Martyniuka, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Przemysław Sytek, Konfederacja Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Przypominam, że klub ma do dyspozycji 13 minut i 10 sekund.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#PosełWacławMartyniuk">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Strajk generalny, który dzisiaj mamy na Śląsku, a należy mówić o strajku generalnym, jest wynikiem całkowitej niekompetencji dotychczasowych rządów, rządów, w których przedstawiciele wszystkich partii postsolidarnościowych mieli udział w degradacji i - można spokojnie powiedzieć - w dewastacji polskiego górnictwa. Strajk jest wynikiem ostateczności, to nie jest żaden piknik, to nie jest czyjś wymysł. Strajk to wyraz ostatecznej determinacji ludzi, którzy biorą w nim udział. A chciałbym Wysokiej Izbie powiedzieć, iż w strajku na Śląsku bierze udział paręset tysięcy osób, a nie tak jak pan poseł Markiewicz przed sekundą powiedział parędziesiąt tysięcy osób. Ten strajk ma pełne szanse na to, by dalej się rozprzestrzeniać.</u>
          <u xml:id="u-111.1" who="#PosełWacławMartyniuk">Tak jak powiedziałem strajki nie biorą się z niczego. Jakie są przyczyny tego właśnie strajku? To są przyczyny, które narastały od 1990 r., i tak po kolei. Powołam się tutaj na słowa pana ministra Niewiarowskiego, który powiedział, że podstawową rzeczą jest praca, a w tym przypadku będę mówił o pracy kolejnych rządów.</u>
          <u xml:id="u-111.2" who="#PosełWacławMartyniuk">Po pierwsze, trzymanie sztywnych cen węgla, a wszystko to, co wchodziło do kopalni, czyli to, co kopalnia musiała przetworzyć, miało już ceny rynkowe. Oczywiście była różnica, która stanowiła pierwociny strat w kopalni.</u>
          <u xml:id="u-111.3" who="#PosełWacławMartyniuk">Po drugie, nierentowny wpływ dotacji do kopalń. W tym momencie zaistniała konieczność pobierania wysoko oprocentowanych kredytów, które oczywiście trzeba było spłacać, i był to kolejny czynnik, który powodował taką, a nie inną kondycję finansową kopalń.</u>
          <u xml:id="u-111.4" who="#PosełWacławMartyniuk">Po trzecie, administracyjny zakaz eksportu węgla; straciliśmy na tym paręset milionów dolarów.</u>
          <u xml:id="u-111.5" who="#PosełWacławMartyniuk">Po czwarte, też w wyniku działań rządu, dopuszczenie do tzw. konkurencji polsko-polskiej na rynkach zachodnich, gdzie przeciętnie na jednej tonie węgla przez tę polsko-polską konkurencję traciliśmy od 6 do 8 dolarów na 1 tonie.</u>
          <u xml:id="u-111.6" who="#PosełWacławMartyniuk">Po piąte, od 1 kwietnia br. zlikwidowano dotacje do węgla, co w tej konkretnej sytuacji jest ewenementem w skali światowej. Chciałbym przypomnieć Wysokiej Izbie, w jaki sposób EWG dotuje swój węgiel. Klasycznym tego przykładem są dzisiejsze Niemcy, a wtedy jeszcze Republika Federalna Niemiec.</u>
          <u xml:id="u-111.7" who="#PosełWacławMartyniuk">Po szóste, ostatnia decyzja Sejmu, podjęta wbrew stanowisku klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej, by do 31 grudnia 1992 r. zlikwidować popiwek, który w jakiś sposób zniwelowałby napięcia. I tutaj ukłon w stronę posłów z Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”, którzy głosowali przeciwko zniesieniu popiwku.</u>
          <u xml:id="u-111.8" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Popiwku nie ma, przyjacielu, nikt nie płacił.)</u>
          <u xml:id="u-111.9" who="#PosełWacławMartyniuk">Panie pośle Rulewski, bardzo się cieszę, że stałem się pana przyjacielem, tylko nie wiem kiedy.</u>
          <u xml:id="u-111.10" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-111.11" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Nigdy.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Bardzo proszę panów posłów o zaniechanie tej dyskusji między sobą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#PosełWacławMartyniuk">Po siódme, ostatnia, a dokładnie wczorajsza decyzja naszego parlamentu o tym, w jaki sposób traktować wszystkie emerytury - tu również mój ukłon w stronę posłów z Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”, którzy głosowali za tym, żeby obniżyć emerytury.</u>
          <u xml:id="u-113.1" who="#PosełWacławMartyniuk">I wreszcie ostatnia sprawa - jak podejrzewam była to kropla, która przepełniła czarę goryczy górników - bardzo swoiste życzenia barbórkowe. Otóż zarówno pan wicepremier Goryszewski, jak i pan minister Niewiarowski z brutalną wprost szczerością - i za tę szczerość należy im naprawdę podziękować - powiedzieli, że zamknie się kilkanaście kopalń, a kilkadziesiąt tysięcy osób wyrzuci się po prostu na bruk.</u>
          <u xml:id="u-113.2" who="#PosełWacławMartyniuk">Zasadniczą przyczyną strajków w górnictwie jest brak od 1990 r. generalnej strategii gospodarczej, w ramach tego bilansu paliwowo-energetycznego, bo to, a nic innego, jest podstawą podejmowania decyzji gospodarczych. Bilanse paliwowo-energetyczne w krajach rozwiniętych, do których zbliżamy się czy też mamy zamiar się zbliżyć, służą za podstawę długookresowych decyzji gospodarczych w tym właśnie sektorze, bo tu się planuje na 10, 15 lat. Nie patrzy się na to, czy w jednym czy w drugim roku dana kopalnia lub branża surowcowa przynosi straty czy też ich nie przynosi.</u>
          <u xml:id="u-113.3" who="#PosełWacławMartyniuk">Dzisiaj, proszę Wysokiej Izby, górnicy walczą nie o swoje partykularne interesy, lecz o ludzki wymiar reformy w naszym kraju, walczą o suwerenność gospodarczą naszego kraju, która jest konsekwencją suwerenności energetycznej. Istnieje bezwzględna konieczność podjęcia przez rząd rozmów z przedstawicielami strajkujących górników na bazie 23 postulatów i to bez ich wartościowania, bo są to postulaty zbulwersowanego środowiska i są to postulaty jak najbardziej słuszne. Strajk ten jest kolejnym przykładem na to, że fiasko poniosła realizowana od trzech lat koncepcja polegająca na braku realizacji polityki gospodarczej i podporządkowaniu się interesom zachodnich ośrodków decyzyjnych w sferze gospodarki, a nie podporządkowaniu się, tak jak to powinno być, interesom naszego kraju.</u>
          <u xml:id="u-113.4" who="#PosełWacławMartyniuk">I teraz parę słów komentarza do wypowiedzi moich przedmówców. Otóż chciałbym bardzo prosić przedstawicieli klubu ZChN, w imieniu którego przemawiał jeden z posłów, by nigdy już na tej sali nie padły słowa, że ktoś musi coś zrozumieć, a dokładniej: że górnicy muszą zrozumieć. W ten sposób panowie z ZChN twórczo kontynuują dawną politykę i dawne słownictwo nieboszczki PZPR, która mówiła: mamy genialne koncepcje, tylko ten głupi naród nie potrafi nas zrozumieć. To rząd i parlament ma zrozumieć ludzi, a nie ludzie mają rozumieć to, co się robi w zaciszach gabinetów.</u>
          <u xml:id="u-113.5" who="#PosełWacławMartyniuk">Następnie, pan poseł Hall był uprzejmy powiedzieć, że ma nadzieję, że zwycięży rozsądek, a nie głupota. Mam nadzieję, że bardzo dobrze interpretuję słowa pana posła Halla, że zwycięży rozsądek po stronie rządowej. Wreszcie pan poseł Hall był uprzejmy mówić o tym, iż strajki zagrażają demokracji, zagrażają tej bardzo wątłej tkance demokratyzacji naszego życia. Otóż, panie pośle Hall, bardzo żałuję, że pana nie ma na sali, nie strajki mogą załamać system demokratyczny w naszym kraju, lecz polityka kolejnych rządów, których wynikiem są właśnie strajki - nigdy na odwrót.</u>
          <u xml:id="u-113.6" who="#PosełWacławMartyniuk">Całkowicie zgadzam się z byłym premierem panem posłem Olszewskim, jak również z panem posłem Sobierajskim, którzy naprawdę bardzo ładnie mówili na temat górnictwa, tylko chciałbym uprzejmie prosić, żeby panowie tutaj i teraz uderzyli się w piersi i przeprosili górnictwo za to, co wtedy, gdy wy rządziliście, dla górnictwa zrobiliście. Położyliście kamień milowy na drodze degradacji naszego górnictwa. To jest to, o czym mówiłem w punkcie 5. Panowie wtedy, gdy rządziliście, 1 kwietnia 1992 r. mocą swej decyzji i głosami waszej większości parlamentarnej zlikwidowaliście dotacje do górnictwa, potęgując wielobilionowe zadłużenia, nie dając w zamian kompletnie nic.</u>
          <u xml:id="u-113.7" who="#PosełWacławMartyniuk">W wypowiedziach posłów koalicji rządowej, zarówno byłej, jak i obecnej, zabrakło jednego słowa, które tym osobom, które dzisiaj strajkują, należy bezwzględnie powiedzieć, a mianowicie słowa „przepraszam” za to, co górnictwu się zrobiło.</u>
          <u xml:id="u-113.8" who="#PosełWacławMartyniuk">Wreszcie na zakończenie: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Stawiam tutaj wniosek formalny (on będzie poza procedurą, zdaję sobie z tego sprawę, ale mamy sytuację nadzwyczajną), by Wysoka Izba w uchwale zobligowała rząd do natychmiastowego podjęcia rozmów z reprezentacją strajkujących na Śląsku i by bazą tych rozmów były 23 postulaty.</u>
          <u xml:id="u-113.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Przemysława Sytka, Konfederacja Polski Niepodległej. Następnym mówcą będzie pan poseł Antoni Czajka, nie zrzeszony.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Panie marszałku, proszę o głos; chcę coś wyjaśnić, bo źle zrozumiano moją wypowiedź.)</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Chwileczkę, panie pośle, może już wysłuchamy pana posła, którego nazwisko zostało wyczytane.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#PosełPrzemysławSytek">Panie Marszałku! Ubolewam, że w tak ważnej debacie nie uczestniczy pani premier i pan wicepremier.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#PosełPrzemysławSytek">Wysoka Izbo! Pani Lipowicz nie rozumie albo nie chce zrozumieć postulatu górników dotyczącego polityków. Otóż chodzi w nim głównie o rozliczenie polityków zamieszanych w afery gospodarcze i nadużycia finansowe, które uderzają w interes skarbu państwa, a poprzez to bezpośrednio w interes pracowniczy.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#PosełPrzemysławSytek">Odpowiem panu posłowi Polmańskiemu z Unii Demokratycznej, który przecież pochodzi z rejonu Śląska, a który oskarża posłów od dawna apelujących o umożliwienie godnego życia polskim robotnikom, w tym również górnikom, i wskazuje fałszywych - jego zdaniem - obrońców górniczych interesów. Przypominam, że to właśnie rządząca elita, w tym Unia Demokratyczna, Kongres Liberalno-Demokratyczny i ZChN, jedną ręką ujmuje pieniędzy emerytom i rencistom, których przecież na Śląsku nie brakuje, a także nauczycielkom i pielęgniarkom, żonom i matkom górników, a drugą ręką przedkłada projekty o restrukturyzacji górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-115.3" who="#PosełPrzemysławSytek">Z dniem dzisiejszym rząd wprowadza podwyżki stawek podatku obrotowego, co spowoduje kolejny znaczący wzrost kosztów utrzymania m.in. górniczych rodzin. Jednocześnie rząd mówi, że żądania płacowe górników są zbyt wygórowane. W takiej polityce nie ma ani ładu, ani konsekwencji. Słowa rządowej ekipy przeczą faktom, a prawdziwy stosunek pana ministra Niewiarowskiego do robotników zabrzmiał w jego słowach, które usłyszeliśmy w Mielcu. I tylko dlatego, że były to słowa nieparlamentarne, nie będę ich cytował.</u>
          <u xml:id="u-115.4" who="#PosełPrzemysławSytek">Realny spadek płac w całej gospodarce, na skutek polityki kilku ostatnich rządów, szczególnie wyraźnie jest odczuwany na Śląsku, gdzie dodatkowo jak w soczewce skupiają się problemy bytowe ludności, nadmierny wysiłek fizyczny i skażone środowisko. Przecież realny spadek płac spowodowany jest błędnymi decyzjami ministrów finansów i ministrów współpracy gospodarczej z zagranicą, jak również ministra Lipki, ponieważ ci ludzie m.in. wprowadzili i utrzymywali w poprzednim roku limity eksportowe węgla, co dodatkowo spowodowało wzrost zapasów na składowiskach.</u>
          <u xml:id="u-115.5" who="#PosełPrzemysławSytek">Przypominam, że przez kolejne trzy lata nie znaleziono i nie ukarano winnych w sprawie kopalni „Wujek”, a kolejne barbórkowe obietnice, składane górnikom przez kolejnych solidarnościowych premierów, nie zostały spełnione. Decyzje dotyczące górnictwa i dyskusje o górnictwie rząd świadomie przesuwa na wiosnę, bo wie, że strajk górniczy jest groźny jedynie w zimie. Przypominam także, że gdy górnicy zastrajkowali w lecie tego roku, to wicepremier Goryszewski stwierdził, że mogą sobie strajkować nawet kilka miesięcy i że rząd nie jest właścicielem kopalń.</u>
          <u xml:id="u-115.6" who="#PosełPrzemysławSytek">Dziś można powiedzieć, że górnicy strajkują za całą Polskę, bo dziś cała pracownicza Polska ma już dosyć nieudolnych rządów, oszukiwania narodu, niszczenia polskiego przemysłu i zaprzedania się obcym.</u>
          <u xml:id="u-115.7" who="#PosełPrzemysławSytek">Uważamy, że, zgodnie z obietnicami pani premier, która powiedziała, że będzie rozliczać swoich ministrów z błędnych decyzji, powinni się znaleźć odpowiedzialni za tę sytuację. Dlatego też pani premier powinna pana ministra Niewiarowskiego, jak również całe kierownictwo Ministerstwa Przemysłu i Handlu, a w szczególności odpowiedzialnych za sektor paliwowo-energetyczny, natychmiast zdymisjonować. Byłby to pierwszy krok w kierunku zasadniczych rozmów ze strajkującymi górnikami.</u>
          <u xml:id="u-115.8" who="#PosełPrzemysławSytek">Zgadzamy się z tym, że Unia Demokratyczna, Kongres Liberalno-Demokratyczny i ZChN, to, jak mawia pani premier Suchocka, partie myślące propaństwowo. My, jako KPN, nie jesteśmy według rządu taką partią - bo my jesteśmy partią prospołeczną, nas interesuje przede wszystkim dobro całego społeczeństwa. Bez dobra całego społeczeństwa nie będzie silnego państwa polskiego. Ostrzegamy naszych Europejczyków w rządzie, że po górnikach mogą stanąć hutnicy, kolejarze i stoczniowcy, jeżeli rząd się nie opamięta i nie zacznie wreszcie poważnie traktować sygnałów płynących ze środowisk pracowniczych.</u>
          <u xml:id="u-115.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle Rulewski, pragnę zaproponować panu następujące rozwiązanie: Ponieważ pan nie zabierał głosu w dyskusji nad tym tematem, wobec tego sprostowanie pańskiego stwierdzenia nie może mieć miejsca. Pana klub ma jednak jeszcze do dyspozycji 4 minuty i jest zapisany z NSZZ „Solidarność” pan poseł Sławomir Panek. Albo pan wystąpi zamiast niego, jeśli tak panowie uzgodnicie, albo pan się jeszcze zapisze i jeśli kolega nie wykorzysta czasu, będzie pan mógł zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-116.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Tylko tak możemy zrobić, panie pośle, inaczej nie mogę.</u>
          <u xml:id="u-116.4" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#PosełJanRulewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja nie mogę się z takim stanowiskiem zgodzić, ponieważ to oznacza asymetrię wystąpień. Pan poseł Martyniuk wielokrotnie podważał, niesłusznie, moje stanowisko, więc niedopuszczenie do repliki oznacza, że nikt by nie miał prawa do sprostowania. Chcę skorzystać z prawa sprostowania.</u>
          <u xml:id="u-117.1" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, mogę panu udzielić głosu tylko na warunkach takich, jak innym. Albo pan się zapisze do głosu i pan zabierze głos, albo zabierze głos pański kolega; macie panowie do dyspozycji 4 minuty.</u>
          <u xml:id="u-118.1" who="#komentarz">(Protesty na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PosełJanRulewski">Więc pan poseł Sławomir Panek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, odbieram panu głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PosełJanRulewski">Chciałbym prosić, panie marszałku, żeby pańskie stanowisko zostało przekazane komisji regulaminowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dobrze.</u>
          <u xml:id="u-122.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-122.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Oczywiście art. 109 nie może tu mieć zastosowania.</u>
          <u xml:id="u-122.3" who="#komentarz">(Poseł Jan Rulewski: Ale proszę to zapisać.)</u>
          <u xml:id="u-122.4" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dobrze. Panie pośle, proszę zapisać się do dyskusji, będzie pan mógł zabrać głos jeszcze raz.</u>
          <u xml:id="u-122.5" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo o zabranie głosu pana posła Antoniego Czajkę, nie zrzeszonego.</u>
          <u xml:id="u-122.6" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, przypominam, że ma pan do dyspozycji 4 minuty. Bardzo proszę o nieprzekraczanie limitu czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#PosełAntoniCzajka">Nie mam budzika, panie marszałku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie pośle, mówić, nie tracić czasu na komentarze.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę uprzejmie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#PosełAntoniCzajka">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z przykrością przypatruję się wydarzeniom ostatnich dni mającym miejsce na Górnym Śląsku. Świat górniczy swoim działaniem w latach 1980–1989 doprowadził do upadku rządy komunistyczne w Polsce. W ich miejsce siły solidarnościowe, wyłonione m.in. przez polskich górników, objęły władzę w Polsce. Do sił tych należy zaliczyć obecną ekipę rządzącą, której przewodzi pani premier Suchocka. Ekipa ta swoim działaniem godzi w żywotne interesy górników. Reakcją na politykę rządu pani premier Suchockiej jest obecna fala strajków ogarniająca ponad 50 kopalń Górnego Śląska oraz kopalnie województwa wałbrzyskiego.</u>
          <u xml:id="u-125.1" who="#PosełAntoniCzajka">Sprawdza się przysłowie, że rewolucja pożera własne dzieci. Tak było we Francji w 1789 r. i w następnych latach. Podobny scenariusz zrealizował się w 1917 r. w Rosji. Obecne działania rządu przeobrażeń gospodarczych i przekształceń politycznych pociągają za sobą ofiary w postaci likwidacji życia gospodarczego Górnego Śląska i wyniszczenia ekologicznego tego regionu, co w konsekwencji prowadzi do biologicznej zagłady ludności Górnego Śląska. Ludność ta, aby uniknąć tego kataklizmu, zmuszona będzie opuścić ojczyste strony, a do tego rząd nie może dopuścić w żadnym wypadku. Dlatego rząd pani premier Suchockiej, o ile nie zrezygnuje z obecnej błędnej polityki i nie znajdzie środków, aby uratować Śląsk przed kataklizmem, powinien bezzwłocznie podać się do dymisji. Posunięcia rządu są ruchami pozornymi, mającymi na celu uspokojenie opinii publicznej, tak aby jeszcze jakiś czas utrzymać się przy władzy. Postępowanie takie przyspieszy tylko kompletny upadek gospodarki narodowej w skali całego kraju.</u>
          <u xml:id="u-125.2" who="#PosełAntoniCzajka">Na zakończenie pragnę zaznaczyć, że za następne błędy polityki obecnego rządu odpowiedzialność spadnie na ten rząd, a nie na Sejm, z którego trybuny padały i padają słowa ostrzeżenia.</u>
          <u xml:id="u-125.3" who="#PosełAntoniCzajka">Uważam, że rząd pani premier Suchockiej w trybie bardzo pilnym powinien się zająć trudną sytuacją gospodarczą Górnego Śląska, aby nie dopuścić do pogłębienia kryzysu, który jest i tak bardzo ostry.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi. Zmieścił się pan w czasie, wspaniale, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-126.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-126.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Tak trzeba, wtedy szybko i z dobrym skutkiem skończymy obrady.</u>
          <u xml:id="u-126.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Sławomira Panka, NSZZ „Solidarność”. Nie ma pana posła?</u>
          <u xml:id="u-126.4" who="#komentarz">(Głosy z sali: Panie marszałku, jak to: nie ma?)</u>
          <u xml:id="u-126.5" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Przepraszam, proszę bardzo, panie pośle. Następnym mówcą będzie pan poseł Tadeusz Bień, nie zrzeszony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PosełSławomirPanek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Strajk górników na Śląsku nie jest strajkiem ekonomicznym, jak to sugerował minister Niewiarowski, ani też politycznym - a takie opinie można było uchwycić w wystąpieniach niektórych posłów KPN i Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Strajk ten jest strajkiem ludzi pracy - czy też w imieniu ludzi pracy - o odzyskanie nadziei i jasnej perspektywy egzystencji. Mówię to zdecydowanie, z pełnym przekonaniem, bo byłem wśród braci górniczej, która podjęła ten bardzo poważny krok. Jest to strajk o efektywne rozwiązywanie boleśnie nabrzmiałych problemów Śląska, zniszczonego obłędną polityką gospodarczą komunistów - tak jest, drodzy państwo - ale też o racjonalny program gospodarczy i przemysłowy dla całego kraju, dla Polski. Chciałbym to w tym miejscu wyraźnie podkreślić, aby te słowa dotarły nie tylko do posłanek i posłów, ale - za pomocą środków masowego przekazu - również do ludzi pracy z całej Polski. Nie możemy dać się ustawiać jeden przeciw drugiemu, a takie próby będą niewątpliwie czynione.</u>
          <u xml:id="u-127.1" who="#PosełSławomirPanek">O merytorycznych sprawach górnictwa, które m.in. eksponował pan poseł Martyniuk, w imieniu Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność” i ludzi zrzeszonych w tym związku mówiłem dwukrotnie na tej sali i wielokrotnie w komisjach sejmowych. Dlatego tego problemu nie będę dzisiaj rozwijał, chciałbym natomiast się zająć innymi wątkami bardzo potrzebnej dyskusji, która właśnie się toczy. Przede wszystkim - dla mnie obecnie jest to najważniejsze - chciałbym zwrócić ministrowi Niewiarowskiemu uwagę (a za jego pośrednictwem całemu rządowi), aby nie próbował rozwiązywać rozwijającego się konfliktu na płaszczyźnie konfrontacji i wnoszę pod adresem rządu postulat o jak najszybsze podjęcie dialogu ze strajkującymi górnikami. Na ten strajk rzeczywiście nie stać ani górników, ani Śląska, ani tym bardziej Polski. W wypadku bardziej miękkiego stanowiska rządu nie grozi nam syndykalizm ani tym bardziej anarchosyndykalizm, o czym mówią szczególnie posłowie liberalni. Związki zawodowe są jednym z gwarantów państwa demokratycznego; w wypadku Polski i transformacji jej gospodarki są również gwarantem bardziej sprawiedliwego rozłożenia niezbędnych kosztów kryzysu. W tych kategoriach należy traktować kontynuowany strajk w górnictwie. Strajk ten, podjęty przez struktury NSZZ „Solidarność”, został wykorzystany w dzisiejszej debacie - szczególnie przez kluby Sojuszu Lewicy Demokratycznej i KPN - do jej przekształcenia w debatę polityczną. Jest to, drodzy państwo, bardzo przykre i nieuczciwe. W ten sposób dyskusja na temat górnictwa przekształca się za waszą sprawą w debatę polityczną. Chciałbym się zwrócić...</u>
          <u xml:id="u-127.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba było być na sali.)</u>
          <u xml:id="u-127.3" who="#PosełSławomirPanek">Przez cały czas byłem obecny na sali. Chciałbym się zwrócić do posłów z tych ugrupowań z uwagą, że obowiązuje ich nie tylko lojalność wobec własnych ugrupowań politycznych, ale także zwykła ludzka uczciwość wobec wyborców, społeczeństwa czy też wobec Polski.</u>
          <u xml:id="u-127.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-128.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Bienia, nie zrzeszonego. Następnym mówcą będzie pan poseł Ryszard Bugaj, Unia Pracy.</u>
          <u xml:id="u-128.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Przypominam, panie pośle, że ma pan do dyspozycji cztery minuty. Za przykładem pana posła Czajki proszę się zmieścić w czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PosełTadeuszBień">Panie Marszałku! Panie i Panowie! W przekazanej nam przez pana ministra w imieniu rządu informacji jedna kwestia nie została, moim zdaniem, wyjaśniona w sposób jednoznaczny. W tej sprawie, którą poruszam, oczekuję bardzo wyraźnego i precyzyjnego stanowiska rządu. Chodzi mi o opinię pana prezydenta wyrażoną podczas konferencji prasowej, że wskutek nieudolności rządu miliardy - praktycznie 2 mld dolarów - które mogły być przeznaczone na restrukturyzację Śląska, na to, żeby, jak powiedział pan prezydent, Śląsk uratować i żeby ludzie tam mogli żyć, są nie wykorzystywane. Jest to zarzut bardzo poważny i w związku z tym proszę, żeby rząd udzielił bezpośredniej odpowiedzi. Tutaj nie może być niedomówień. Jeżeli z ust najwyższych czynników w państwie padają wzajemne oskarżenia, to społeczeństwo oczekuje dzisiaj wyraźnej odpowiedzi. My, posłowie, stajemy na pierwszej linii tego frontu spotkania się ludzi odpowiedzialnych za władzę ze społeczeństwem i otrzymujemy pytania, na które nie potrafimy odpowiedzieć. A więc: czy były te pieniądze, w jakim stopniu zostały wykorzystane, czy były jakieś ograniczenia, warunki ze strony dotujących czy przyznających fundusze i kredyty dotyczące celowości ich wykorzystania?</u>
          <u xml:id="u-129.1" who="#PosełTadeuszBień">Chcę zwrócić uwagę, że stan kopalń, stan Śląska jest dzisiaj sprawą całego państwa, przy czym nie został on zawiniony przez ostatnie rządy. Istniał swego czasu Komitet do Spraw Energetyki w Polsce jako organ doradczy rządu. Chcę przypomnieć, że bodaj w listopadzie 1980 r. przewodniczący tego komitetu, pan prof. Kazimierz Kopecki, w wypowiedzi w programie I Telewizji Polskiej stwierdził: Koszt wydobycia jednej tony węgla w Polsce przekracza wartość energii, jaką uzyskuje się z wydobytego węgla. Minęło prawie 10 lat; w tym okresie, rozpoczętym stanem wojennym, ówczesne rządy miały możliwość dokonania zmiany tego stanu rzeczy. Niestety, w 1989 r. okazało się, że kopalnie Śląska są niedoinwestowane, zdewastowane, że wydobycie węgla jest nadal nieopłacalne. Odpowiedzialność za stan Śląska rozkłada się więc na wiele, wiele ekip rządowych i chyba w głównej mierze na te ekipy, które sprawowały władzę przed 1989 r. To fakt, że i dzisiaj nie ma polityki, która rokowałaby nadzieję na wyjście z tej sytuacji; ja jej nie dostrzegam. Można mieć pretensje do rządu właśnie o to, że nie istnieje taka bieżąca polityka.</u>
          <u xml:id="u-129.2" who="#PosełTadeuszBień">Kończąc, chcę zwrócić uwagę na to, że sprawa Śląska ma dla Polski wymiar polityczny. Problem, który nabrzmiał na Śląsku i doprowadził do dzisiejszej sytuacji, godzi w polską rację stanu. Ten aspekt sprawy też musimy mieć dzisiaj na względzie.</u>
          <u xml:id="u-129.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-130.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Ryszarda Bugaja, Unia Pracy. Następnym mówcą będzie pan poseł Jan Rzymełka, Polski Program Liberalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#PosełRyszardBugaj">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mówimy tutaj o górnictwie, o Śląsku i o strajkach górniczych, myślę jednak, że gdybyśmy uznali, iż mamy oto do czynienia choćby z dużym, ale lokalnym problemem, który da się rozwiązać właśnie jako problem lokalny, byłby to największy błąd, jaki moglibyśmy popełnić. Tak niestety nie jest i wydaje się, że ten bardzo poważny strajk, który wybuchł w sposób spontaniczny, musi być przez nas potraktowany jako przede wszystkim rezultat zniecierpliwienia, rezultat protestu, który potencjalnie istnieje na terenie całego kraju. Wiele osób mówiło w tej dyskusji o konieczności przygotowania odpowiedniego programu dla górnictwa, dla Śląska. Pojawiał się także taki oto motyw, zrozumiały oczywiście, że Śląsk musi być odpowiednio wynagradzany - w proporcji do tego, co sam wnosi, do tego, co wytwarza. Myślę, że ten nurt w naszej dyskusji, jakkolwiek konieczny, nie powinien w żadnym razie jej zdominować. Nie sądzę, iżbyśmy mogli opracować jakikolwiek sensowny program dla górnictwa i dla Śląska nie mając programu dla Polski, dla całej polskiej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-131.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-131.2" who="#PosełRyszardBugaj">Z wielkim zdziwieniem zauważyłem, że ostatnio rząd, minister przemysłu, a także związki zawodowe, zaakceptowali program dla hutnictwa. Chciałbym zapytać, na podstawie jakich przesłanek został skonstruowany ten program. Czy mamy jakąkolwiek wiarygodną prognozę dotyczącą wzrostu gospodarczego, ewolucji sytuacji gospodarczej? Jeżeli nie, to wszystkie tego typu programy są zawieszone w próżni i ich opracowywanie, bez uwzględnienia tego zasadniczego rdzenia polityki mikroekonomicznej i makroekonomicznej, jest oczywiście działalnością, która bardzo szybko okaże się pozorna, która zostanie zdezawuowana przez rozwijającą się sytuację. I na tym polega nasz zasadniczy spór z większością rządu, spór, w którym nie ma na razie może tak ostrych opozycji - bo rząd chyba nieco ewoluuje. Toczy się on jednak o to, czy chcemy, by państwo prowadziło aktywną politykę mikroekonomiczną, czy chcemy przebudowy polityki makroekonomicznej, czy nie. Gdy patrzę na dokumenty rządowe z ostatniego okresu, to widzę pewne złagodzenie, jeśli chodzi o ortodoksyjną, monetarną i liberalną linię, ale nie widzę, aby ukształtowało się nowe spójne stanowisko, i to jest przedmiotem mojego zasadniczego niepokoju.</u>
          <u xml:id="u-131.3" who="#PosełRyszardBugaj">Przyczyny sytuacji, jaka wytworzyła się w górnictwie - chodzi przede wszystkim o finansową zapaść kopalń, która przybrała przecież dramatyczne rozmiary - są dla nas oczywiste. Jest to przede wszystkim recesja w gospodarce, która wpłynęła na zmniejszenie popytu na węgiel. Jest to oczywiście zbyt gwałtowna redukcja dotacji na górnictwo, które przecież jest dotowane praktycznie we wszystkich krajach europejskich. I jest to wreszcie, ale właśnie na końcu, zupełny impas, jeżeli chodzi o politykę restrukturyzacyjną. Jeżeli chcemy tę sytuację zmienić, to każda z tych przyczyn musi być przedmiotem uwagi. W takim razie jest jasne, że nie jest możliwe stworzenie programu dla górnictwa, jeżeli, jak powiadam, nie będzie po prostu programu dla całej gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-131.4" who="#PosełRyszardBugaj">Wysoka Izbo! Gdy popatrzymy na postulaty, które zgłosili strajkujący górnicy, to nie możemy powiedzieć, że jest to strajk, w którym wysuwane są absurdalne żądania. Nie chciałbym oceniać postulatów dotyczących zagadnień specjalistycznych, związanych bezpośrednio ze sprawami branżowymi, wystarczy jednak popatrzeć na te postulaty, które w istocie rzeczy dotyczą całej polityki gospodarczej. Pierwsza z rzędu sprawa. Kwestia płac realnych. Czy rzeczywiście powinniśmy nadal prowadzić politykę ograniczania wzrostu płac realnych? Czy sytuacja, która jest dzisiaj, nie powinna nas skłaniać do przeorientowania tego stanowiska i zgody na umiarkowany wzrost płac realnych? W moim przeświadczeniu - powinna. I w tym sensie górnicy, wysuwając ten postulat, nie przedstawiają absurdalnych żądań. Mogą więc być, jak sądzę, partnerami w debacie na ten temat.</u>
          <u xml:id="u-131.5" who="#PosełRyszardBugaj">Druga z rzędu sprawa. Kwestia oddłużenia kopalń. Czy formuła ustawy, którą będziemy jeszcze na tym posiedzeniu dyskutować, jest wystarczająca? W moim przeświadczeniu - nie jest. Istnieją możliwości, jeśli chodzi o poszukiwanie dalej idącej formuły i nie musi to polegać na prostym skreślaniu długów. Tego nigdy nie zalecaliśmy i nie proponowaliśmy.</u>
          <u xml:id="u-131.6" who="#PosełRyszardBugaj">Można by kontynuować to wyliczanie, dalej przedstawiać listę tych kwestii, które, w moim przeświadczeniu, są postrzegane przez strajkujących górników w sposób dość racjonalny. Zatem ci górnicy mogą być partnerami w dialogu z rządem. Powstaje jednak pytanie, czy rząd chce tego dialogu. Nie jestem o tym bynajmniej przeświadczony. Obawiam się, że rząd przyjął takie stanowisko w sprawie tego i poprzedniego strajku - że te strajki są jak fale, które przypływają i odpływają, a główna linia polityki gospodarczej może być podtrzymywana nadal. Chciałbym ostrzec przed takim patrzeniem na tę kwestię.</u>
          <u xml:id="u-131.7" who="#PosełRyszardBugaj">Niektórzy koledzy posłowie skarżyli się na nieobecność pani premier, ministra Syryjczyka. Mnie ich nieobecność nie martwi. Nie mówimy tu takich bardzo mądrych rzeczy, których powinni oni koniecznie słuchać. Bardzo bym się jednak martwił, gdybym był przeświadczony, gdybym wiedział, że nie zajmują się oni tą sprawą w sposób poważny, że nie traktują jej jako zagrożenia o największym znaczeniu dla Polski. Jest to jeszcze jeden bardzo silny impuls, nad którym należy się zastanowić, zanim będzie za późno.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-132.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rzymełkę, Polski Program Liberalny. Następnym mówcą będzie pan poseł Paweł Andrzej Musioł, nie zrzeszony.</u>
          <u xml:id="u-132.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PosełJanRzymełka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poseł Jan Rzymełka, okręg katowicki, Polski Program Liberalny, Kongres Liberalno-Demokratyczny. Otóż dzisiaj na tej sali objawiło się bardzo wielu obrońców Górnego Śląska, problemów ochrony środowiska, ekologii. Wielu przyznało się, że było raz, może dwa razy przejazdem na Górnym Śląsku i chce tutaj przekazać mieszkańcom tego regionu jakby prawdy objawione. Otóż Górny Śląsk takich obrońców nie potrzebuje. Chcę powiedzieć, że wiem doskonale, co to trud i ciężka praca, bo pracowałem trochę w kopalni, rozumiem więc poczucie krzywdy tych wszystkich ludzi. Nie można jednak mieszać spraw gospodarczych, efektywności gospodarowania z polityką i demagogią, co niestety na tej sali miało miejsce.</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#PosełJanRzymełka">Nie usłyszałem tutaj żadnych propozycji pozytywnych rozwiązań od tych ludzi, którzy bronili górników. Jeżeli ich chcemy obronić, to dajmy im model rozwiązania tej sytuacji konfliktowej. Niestety nie wiem, czy komitety strajkowe - konkurują tam ze sobą związki zawodowe - czy konkurujące komitety strajkowe mają opracowane pewne modelowe czy wariantowe rozwiązania tej sytuacji. Jeżeli nie mają, to nie wiem, dlaczego zostały wzniecone te strajki.</u>
          <u xml:id="u-133.2" who="#PosełJanRzymełka">Przemysł górnictwa węglowego na Górnym Śląsku to jest bardzo poważna sprawa i nie można z tego robić kabaretu, nie można ośmieszać działań rządu i tego, co się tam działo w ciągu ostatnich 40 lat. Większość z nas zdaje sobie doskonale sprawę z tego, że górnictwo węglowe było stawiane ponad prawem przez 40 lat. Obecnie mamy państwo prawa i istnieją ustawy, które powinny być przestrzegane. Jest to Prawo górnicze i geologiczne, ustawa o ochronie środowiska. Niestety wiele z górniczych postulatów uderza w państwo prawa. Nie rozumiem, dlaczego załogi żądają zniesienia opłat eksploatacyjnych i opłat ekologicznych. Chcę powiedzieć, że do mnie, jako do przewodniczącego podkomisji do spraw Prawa górniczego i geologicznego, o zwiększenie wysokości tych opłat wystąpiły prawie wszystkie gminy z Górnego Śląska. Właśnie bowiem dlatego społeczności lokalnej na Górnym Śląsku żyje się źle, że do tej pory w cenę węgla nie wliczano kosztów środowiskowych. Koszty te ponosili mieszkańcy - w postaci utraty zdrowia i bardzo trudnych warunków życia. Jeżeli górnicy żądają zniesienia tych opłat, to wywołują konflikt w społeczności lokalnej, konflikt z innymi mieszkańcami tego rejonu, tymi którzy nie są górnikami. A już od 2 lat mamy do czynienia z samorządem terytorialnym, który jest podmiotem w sporach pomiędzy przedstawicielami górnictwa a społecznością lokalną. Samorząd terytorialny reprezentują gminy i one powinny partycypować w zyskach. Do tej pory partycypują w tym w 2%. Jest to tak: połowa wpływów z 2-procentowej opłaty eksploatacyjnej dotyczącej węgla przekazywana jest gminie, czyli około 1% zysku z tony węgla, a 1% jest odprowadzany dalej, do narodowego funduszu.</u>
          <u xml:id="u-133.3" who="#PosełJanRzymełka">Proszę państwa, większość kopalń eksploatujących dzisiaj węgiel na Górnym Śląsku nie dość, że czyni to w pewnym sensie nielegalnie, bo nie ma koncesji - koncesje na wydobywanie węgla nie zostały wydane - to nie uiszcza tych wszystkich opłat. Tak więc żądanie, aby opłaty, które zostały przez rząd w znacznym stopniu ograniczone, zaniżone, zostały zniesione, to właśnie uderzenie w społeczność lokalną, to zgoda na dalszą degradację Śląska. Jeżeli zaś będą uwzględnione realne koszty w cenie tony węgla, wtedy społeczności lokalnej będzie się lepiej żyło, bo będzie miała środki na naprawę infrastruktury wodnej, mieszkaniowej i innej. Ten postulat jest nie do przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-133.4" who="#PosełJanRzymełka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Usłyszałem tutaj na tej sali absurdalne ataki na Związek Górnośląski. Nie rozumiem w ogóle, jaki mają związek strajki z atakiem na organizację regionalną, która rzeczywiście dba o dobro Górnego Śląska i to od dawna, kiedy jeszcze nie podpisano umów przy „okrągłym stole”. Organizacja ta, Związek Górnośląski, działa w sposób w pełni demokratyczny. To co, że wielu z tego związku zostało wybranych na radnych i burmistrzów. To tak jakby się ktoś bał demokracji. Tego nie rozumiem.</u>
          <u xml:id="u-133.5" who="#PosełJanRzymełka">Natomiast rolą Kongresu Liberalno-Demokratycznego jest rozwiązywanie trudnych problemów. Polski Program Liberalny uważa, że można rozwiązać problem Górnego Śląska poprzez: ściąganie kapitału, biznesu, promowanie nowej polityki zatrudnienia, aktywnej polityki walki z bezrobociem, stwarzanie miejsc pracy. To właśnie powinien być główny kierunek - stwarzanie miejsc pracy. Chciałbym podpowiedzieć państwu jedno z rozwiązań, jakie można byłoby zrealizować w ciągu najbliższych miesięcy. Otóż jeśli chodzi o Fundusz Pracy, to zamiast wypłacać z niego robotnikom, którzy mieliby być zwalniani z zakładów pracy, z kopalń, środki te powinny być wykorzystane w tych zakładach, które w nadmiarze zatrudniałyby pracowników. Myślę o tzw. zespołach ds. rehabilitacji środowiska, czyli czymś na kształt robót publicznych w zakresie ekologii. Mamy takie wzory z dawnych landów wschodnich, z rejonu Magdeburga, Halle, gdzie też rozwijało się górnictwo odkrywkowe. Tam pozostawiono ludzi, dano im pieniądze, zapewniając miejsca pracy na 3–4 lata, aby działali oni na rzecz rehabilitacji środowiska (zazielenianie hałd, rekultywacja zniszczonego środowiska, zbieranie złomu, makulatury itd.); jest możliwość tworzenia spółek w obrębie tych zakładów pracy, które przynoszą zysk. Jest to zatem aktywna forma walki z bezrobociem i działanie na rzecz naprawy środowiska.</u>
          <u xml:id="u-133.6" who="#PosełJanRzymełka">Odnośnie do wystąpienia pana posła Sytka, który tu cytował postulaty strajkowe. Mam listę postulatów strajkowych, przekazaną faxem. W postulacie nr 20 stwierdza się: Domagamy się od parlamentu przestrzegania zasad równości wobec prawa. W nawiasie zamieszczony jest tutaj taki zapis: Skandalem jest chronienie przestępców parlamentarzystów przed odpowiedzialnością karną. Postulat strajkowy nie dotyczy jakichś tam aferzystów gospodarczych, tylko tych posłów, w odniesieniu do których Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich większością głosów stwierdziła, że naruszyli prawo i Sejm tutaj...</u>
          <u xml:id="u-133.7" who="#komentarz">(Głos z sali: To Sejm stwierdza.)</u>
          <u xml:id="u-133.8" who="#komentarz">(Głos z sali: Kiedy?)</u>
          <u xml:id="u-133.9" who="#PosełJanRzymełka">Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich przedstawiła Wysokiej Izbie...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, prosiłbym o powrócenie do tematu.</u>
          <u xml:id="u-134.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-134.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk"> Proszę kontynuować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PosełJanRzymełka">Ten temat był poruszony, jest to przedmiotem postulatu strajkowego. Skromność by wymagała, by ta grupa polityczna, która podważa ten postulat strajkowy, właśnie tych 4 posłów... Było to przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich przedstawione Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PosełJanRzymełka">Do rzeczy. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moglibyśmy długo mówić o konkretach. Nie chcę rozwodzić się na temat spraw ogólnych. Uważam jednak, że jest to wspólne poszukiwanie rozwiązania problemu i to nie tylko dzisiejszych strajków. Parlament powinien wykazać się pozytywnym działaniem, jeśli chodzi o kształtowanie nowego Prawa górniczego i geologicznego oraz przedstawianie pozytywnych rozwiązań. Chciałbym prosić wszystkich, którzy zabiorą po mnie głos z tej mównicy, żeby przestali konfliktować społeczeństwo, natomiast wskazali sposoby rozwiązania tej trudnej sytuacji, wymaga ona bowiem rozwiązania zarówno przez rząd, jak i parlament.</u>
          <u xml:id="u-135.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-136.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Pawła Andrzeja Musioła, nie zrzeszonego. Następnym mówcą będzie pani poseł Barbara Czyż, Konfederacja Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-136.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, ma pan do dyspozycji 4 minuty. Liczę na to, że pan się zmieści w tym czasie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#PosełPawełAndrzejMusioł">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wielu wspaniałych mówców powiedziało już prawie wszystko o dramacie Górnego Śląska, o problemach górnictwa i górników oraz wielu rodzin żyjących w getcie ekologicznego piekła. Zwracam się do Wysokiej Izby z gorzkim pytaniem i refleksją: Czy ten problem pojawił się dopiero dzisiaj? Jest to oczywiście pytanie retoryczne, ponieważ już od roku nie tylko ja, ale i grupa śląskich posłów woła: Jest źle! Może stać się najgorsze - ostrzegali posłowie „Solidarności”, Unii Demokratycznej, KPN, Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Porozumienia Centrum, a więc przeważających sił politycznych w parlamencie Rzeczypospolitej. Partia Chrześcijańskich Demokratów łączy prawo poczętego do życia z prawem do godnego życia w warunkach, które należą się mieszkańcom naszej małej ojczyzny chociażby z tej racji, że tu się urodzili i wiernie służą tej ziemi pracą i wspaniałymi wartościami, jakimi są m.in. etos rodziny oraz przywiązanie do swojego skrawka ziemi. O tych wartościach Ślązaków mówił również minister przemysłu i handlu pan poseł Wacław Niewiarowski.</u>
          <u xml:id="u-137.1" who="#PosełPawełAndrzejMusioł">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę w swym wystąpieniu ostudzić temperaturę panującą w Wysokiej Izbie. Uważam, nie pouczając oczywiście Wysokiej Izby, że mam moralne prawo tak mówić, jako że swoje wystąpienia sejmowe przedstawiam w formie syntetycznej, bez demagogii i zbędnego gadulstwa. Uważam, że nie obrażam pań i panów posłów. Podałem szczegółowe wzorce, lecz nikt z elity władzy rządowej nie pofatygował się, aby bliżej zapoznać się z tym materiałem. Użyłem zwrotu „gorzka refleksja” - bo cóż innego? Zapewniam Wysoki Sejm, że mimo iż jestem posłem niezależnym, który nie zmieniał do tej pory barw klubowych, a więc także pozostał wierny swoim wyborcom, nie ustaję w drodze, aby wnieść konkretne rozwiązania dla dobra naszej ojczyzny. Stąd, być może, że jestem posłem nie zrzeszonym bierze się moja mała siła przebicia. Dzisiaj znowu stawiam przed rządem kolejne konkretne rozwiązanie. Być może wywoła ono zdumienie u pana ministra finansów.</u>
          <u xml:id="u-137.2" who="#PosełPawełAndrzejMusioł">Proponuję rzecz następującą: Jeżeli rząd pani premier Hanny Suchockiej ma uczciwy zamiar rozwiązać problem zadłużenia kopalń i całego górnictwa i pragnie - w co wierzę - zrestrukturyzować przemysł na Górnym Śląsku, to niech od zaraz podejmie decyzję o zamrożeniu na okres trzech lat wszystkich długów. Niech wejdzie od zaraz opcja zerowa. Wtedy cały kraj się przekona, że Ślązacy umieją gospodarować, jako że wypracowany zysk pozwoli na szybkie wyjście z zaklętego kręgu niemożności. Być może podobnie należałoby uczynić z resztą zakładów. Oczywiście jest to tylko temat, bo przecież w jednej chwili nie jestem w stanie przestawić skomplikowanej materii tego problemu. Jest to jednak możliwe. Kończę więc moje wystąpienie - jak zawsze to czynię - stwierdzeniem, że jeżeli osiągnięcie celu jest spotkaniem w prawdzie idei międzyludzkiej solidarności, to jedyną liczącą się w tym procesie reakcją jest podjęcie mądrej i rzeczowej decyzji. Taką decyzją może być rozpatrzenie mojej, wywołującej być może szok, propozycji. Życzę rządowi pani premier Hanny Suchockiej uratowania naszej ojczyzny przed nadchodzącą katastrofą.</u>
          <u xml:id="u-137.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-138.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu panią poseł Barbarę Czyż, Konfederacja Polski Niepodległej. Następnym mówcą będzie pan poseł Tadeusz Jedynak, Porozumienie Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#PosełBarbaraCzyż">Panie Marszałku!...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Pani poseł, przepraszam, pozwolę sobie przypomnieć, tak jak i innym, że ma pani 3 minuty i nawet jeszcze dodatkowo 38 sekund.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#PosełBarbaraCzyż">Dziękuję. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początek do pani poseł Lipowicz i pana posła Rzymełki. Otóż mnie i mojemu koledze, panu posłowi Karwowskiemu, chciano uchylić immunitet ze względu na to, że ujawniliśmy nadużycia w telewizji w Katowicach, kierowanej przez partyjnego kolegę pani poseł Lipowicz, pana Sarnowicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Pani poseł, nie wracajmy do tego tematu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PosełBarbaraCzyż">Teraz do rzeczy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-144">
          <u xml:id="u-144.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Pani poseł, bardzo proszę. Poprzednio zwróciłem uwagę panu posłowi, by nie mówić na temat uchylenia immunitetu, i bardzo bym panią prosił, żeby do tego nie wracać.</u>
          <u xml:id="u-144.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-144.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk"> Proszę mówić na temat Śląska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-145">
          <u xml:id="u-145.0" who="#PosełBarbaraCzyż">Odnośnie do propozycji stawianych tutaj przez pana posła Rzymełkę. Chciałabym powiedzieć, że mówiłam bardzo szeroko o tych konkretach, w tym również o rekultywacji środowiska, jeszcze na okoliczność debaty nad założeniami polityki społeczno-gospodarczej, gdzie wskazywałam właśnie na brak tego typu rozwiązań. Boleję nad tym, że nie ma w ławach rządowych pani premier Suchockiej i pana premiera Goryszewskiego, za to pani premier Suchocka i pan premier Goryszewski umieli wdzięczyć się do górników i kamer telewizyjnych w kwiatach i w blasku barbórkowych uroczystości, co widziała cała Polska. Jaki natomiast prezent zawieźli górnikom w dniu ich święta? - zapowiedź zwolnienia z pracy 150 tys. górników i wyrok śmierci na polskie górnictwo wydany przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-146">
          <u xml:id="u-146.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Pani poseł, nikt nie wydawał wyroku śmierci. Bardzo bym prosił o powstrzymywanie się od takich sformułowań.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-147">
          <u xml:id="u-147.0" who="#PosełBarbaraCzyż">Czy pan minister Lipko pamięta na przykład hasło na górniczym transparencie „Solidarności 80”: „Lipko do łopaty”? Przypominam, że pan wiceminister Lipko jest starym, zasiedziałym rezydentem ministerstwa przemysłu, był kiedyś jego szefem, w randze wiceministra przesiedział zaś na ciepłym stołeczku kilka ekip rządzących. Dlatego pytam: Czy nie miał dość czasu, aby pomyśleć nad rozwiązaniem problemu polskiego górnictwa? Pytam też pana posła Polmańskiego: Czy potrafi pan jeszcze patrzeć w oczy górnikom kopalni „Andaluzja”? Kolejne pytanie: Czy pani premier Suchocka i pan premier Goryszewski będąc na Śląsku zadali sobie trud, by zjechać na dół, 500 m pod ziemię i zobaczyć z bliska, jak wygląda praca górnika na ścianie, w ciemności, w ciężkim i wilgotnym powietrzu, w pyle? Czy wiecie, jak się idzie pod ścianą na czworakach w błocie albo w pozycji zgiętej wpół po szynie obudowy wąskiej jak równoważnia? Czy słyszeliście, jak nad głową trzeszczy strop, grożąc zawaleniem się?</u>
          <u xml:id="u-147.1" who="#PosełBarbaraCzyż">Polecam taką praktyczną minilekcję górnictwa całemu rządowi, żeby się przekonał o tym na własnej skórze. Ja to już zaliczyłam. Spędziłam 3 godziny na poziomie 480 m w kopalni „Julian”.</u>
          <u xml:id="u-147.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-148">
          <u xml:id="u-148.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Wysoka Izbo, proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-149">
          <u xml:id="u-149.0" who="#PosełBarbaraCzyż">Przypominam, że taką właśnie wycieczkę, mającą przybliżyć pracę górników Sejmowi, zorganizował w marcu tego roku pan poseł Pietrzyk. Szkoda, że pani premier i pan premier - wtedy jeszcze tylko posłowie - z tej okazji nie skorzystali.</u>
          <u xml:id="u-149.1" who="#PosełBarbaraCzyż">Przypominam też, że węgiel był zawsze głównym źródłem pieniędzy dla budżetu, że stanowił on 15% całego polskiego eksportu. Uratowanie górnictwa to odblokowanie tego tak ważnego zasilania budżetu. Nakłady finansowe na ratowanie górnictwa zwrócą się polskiej gospodarce wielokrotnie.</u>
          <u xml:id="u-149.2" who="#PosełBarbaraCzyż">Wysoka Izbo! Myślami jestem teraz szczególnie z kopalnią „Mysłowice”, z której się wywodzę, z kopalniami „Julian” i „Wujek”. Wiem, co czują i przeżywają żony górników. Fizycznie jednak jestem w Sejmie i dlatego staram się powiedzieć, co myślą górnicy, choć nie dosłownie, bo byłoby to mocno nieparlamentarne określenie.</u>
          <u xml:id="u-149.3" who="#PosełBarbaraCzyż">Liczę na poważne i rzetelne potraktowanie problemu górnictwa przez rząd.</u>
          <u xml:id="u-149.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-150">
          <u xml:id="u-150.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-150.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza Jedynaka, Porozumienie Centrum. Następnym mówcą będzie pan poseł Wincenty Pycak.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-151">
          <u xml:id="u-151.0" who="#PosełTadeuszJedynak">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym odpowiedzieć na pytanie któregoś z posłów, który zapytał, czy górnicy strajkując mają program i wiedzą, co robią. Tak - wiedzą, mają ten program i to od lat, tylko trzeba z nimi poważnie rozmawiać. Natomiast gwoli jeszcze wypowiedzi pani posłanki: naprawdę przez 5 lat pracowałem na dole, a w ciągu 3 godzin nie można poznać górnictwa, można zobaczyć, jak to wygląda.</u>
          <u xml:id="u-151.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-151.2" who="#PosełTadeuszJedynak">Proszę państwa, naprawdę ubolewam nad tym, że większość dyskusji ma charakter sporu politycznego i wzajemnych oskarżeń, czyja wina jest większa i kto doprowadził polskie górnictwo do stanu zapaści.</u>
          <u xml:id="u-151.3" who="#PosełTadeuszJedynak">Prawdą jest, że zarówno Polska bez Śląska, jak też Śląsk bez Polski żyć nie mogą. Kiedy jednak pojawia się więcej problemów i zaczynają się kłopoty, to najwięcej do powiedzenia na temat górnictwa, Śląska mają ci, którzy znają Śląsk i górnictwo z książki Morcinka „Łysek z pokładu Idy”.</u>
          <u xml:id="u-151.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-151.5" who="#PosełTadeuszJedynak">Proszę państwa, wzajemne oskarżanie się nic do sprawy nie wniesie. Wszystkie te problemy można rozwiązać tylko na miejscu. Dość już uchwał sejmowych, apeli, rozmów z górnikami za pomocą radia, za pomocą prasy. Za dużo jest tego wszystkiego. Dziś załogi górnicze już się dogadały. Nie jest tak, że są poróżnione, są komitety strajkowe, właśnie w środku, to nie tak, proszę państwa. Dowodem tego, że stoi już ponad 60 kopalń. Teraz czas najwyższy, aby przedstawiciele rządu i Sejmu udali się na Śląsk i wspólnie z reprezentacją załóg górniczych i władz województwa katowickiego zaczęli poważnie rozwiązywać wszystkie problemy nurtujące polskie górnictwo, a także problemy Śląska i Zagłębia.</u>
          <u xml:id="u-151.6" who="#PosełTadeuszJedynak">Wysoka Izbo! Górnicy od lat, zawsze, nawet dziś są narzędziem politycznej propagandy w rękach władzy. Czas z tym skończyć. Latem, pamiętacie państwo, górnicy przyjechali do Warszawy pod Sejm. Nie chciano wysłuchać ich racji. Teraz czas, aby jak najszybciej złożyć im rewizytę.</u>
          <u xml:id="u-151.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-152">
          <u xml:id="u-152.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-152.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Millera, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Następnym mówcą będzie pan poseł Jacek Soska, Polskie Stronnictwo Ludowe.</u>
          <u xml:id="u-152.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, przypominam: 3 min 15 sek.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-153">
          <u xml:id="u-153.0" who="#PosełLeszekMiller">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na pytanie czy na wołanie pana posła Panka o lojalność i uczciwość w stosunku do wyborców, które uważam za bardzo istotne, ważne, odpowiadam w równie poważny sposób, że Sojusz Lewicy Demokratycznej nie ma żadnych kłopotów z udzieleniem na nie odpowiedzi. Więcej, jesteśmy tym ugrupowaniem, które spotykając się z wyborcami może śmiało powiedzieć, iż program sprzed roku, znany pod hasłem „Tak dalej być nie może”, jest w dalszym ciągu aktualny. Więcej, z wielką satysfakcją odnotowujemy, że nasz program podziela coraz więcej ugrupowań politycznych i osobistości życia politycznego. Hasła „Tak dalej być nie może” użył niedawno pan prezydent Rzeczypospolitej, w dzisiejszej debacie kilku posłów również posługiwało się tym stwierdzeniem, z wielką satysfakcją chciałem wymienić nazwisko pana posła Korwin-Mikke. Zatem, szanowni państwo, możemy spokojnie, z podniesioną przyłbicą spojrzeć w oczy naszym wyborcom. Ciekaw jestem natomiast, jak oceni pan poseł Panek uczciwość, lojalność swojego ugrupowania w kontekście chociażby wczorajszego głosowania. Na szczęście wyniki tego głosowania są ogólnie dostępne, myślę, że emeryci i renciści powszechnie z tej możliwości skorzystają.</u>
          <u xml:id="u-153.1" who="#PosełLeszekMiller">Ponieważ mam niewiele czasu, to moje wystąpienie będzie się właściwie sprowadzało do zadania pytań panu ministrowi. Otóż całkiem niedawno debatowaliśmy nad podatkiem od tzw. wartości dodanej. Pamiętają państwo, że rząd włożył wiele wysiłku, by przekonać nas, iż podatek od nośników energii ma wynosić 22%. Na szczęście udało się nam, Wysokiej Izbie, zmniejszyć ten podatek do 7%. Co by było, gdyby wynosił on 22%, łatwo sobie wyobrazić. Już dziś są szalone kłopoty ze zbytem węgla, jeśli zaś podatek zostanie podniesiony, będzie to praktycznie oznaczało ostateczne „zakorkowanie” tych kopalń.</u>
          <u xml:id="u-153.2" who="#PosełLeszekMiller">Panie ministrze, czy prawdą jest, że rząd usiłuje przekonać Senat do wniesienia stosownej poprawki i robi wszystko co tylko możliwe, by tak się stało? Czy prawdą jest, że pańska przedstawicielka, która na posiedzeniu komisji senackiej powiedziała, że ma inne zdanie niż wicepremier Goryszewski, została przez wicepremiera Goryszewskiego zakwalifikowana jako osoba do natychmiastowego zwolnienia? Jednym słowem, czy rząd będzie się od nas domagał, by uwzględnić ewentualną poprawkę podwyższającą podatek do 22%? Jest to dla strajkujących załóg, myślę, bardzo interesująca informacja.</u>
          <u xml:id="u-153.3" who="#PosełLeszekMiller">I drugie pytanie: Czy i kiedy rząd zamierza podjąć rozmowy ze strajkującymi górnikami?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-154">
          <u xml:id="u-154.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, czas minął, proszę kończyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-155">
          <u xml:id="u-155.0" who="#PosełLeszekMiller">Jak rząd ocenia ten strajk? Czy uważa go za nielegalny, czy uważa go za formę protestu, która zasługuje na uwagę? Domagam się wyraźnej odpowiedzi na te pytania.</u>
          <u xml:id="u-155.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-156">
          <u xml:id="u-156.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-156.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jacka Soskę, Polskie Stronnictwo Ludowe. Następnym mówcą będzie pan poseł Marek Samborski, Polski Program Liberalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-157">
          <u xml:id="u-157.0" who="#PosełJacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie chciałbym się przechwalać, że byłem górnikiem, pracowałem - może nie tak długo jak niektórzy moi koledzy z Sejmu - na wszystkich dniówkach ścianowych, pracowałem na lejokach i wiem, jak wygląda praca górnika. Nie chciałbym się też spierać i polemizować z panią poseł Ireną Lipowicz, lecz skoro pani poseł poruszyła wątki polityczne dotyczące przede wszystkim górnictwa, Śląska i województwa katowickiego, to pragnę powiedzieć jedno w sprawie chłopów. Otóż rolnictwo i chłopi polscy wskutek obowiązkowych dostaw aż do lat siedemdziesiątych odbudowywali przemysł, odbudowywali zakłady przemysłowe, a także kopalnie.</u>
          <u xml:id="u-157.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Ale nie na Śląsku.)</u>
          <u xml:id="u-157.2" who="#PosełJacekSoska">Przepraszam, ale odbudowywali w województwie katowickim, panie pośle. I to chłopi obecnie mogą mieć pretensje, że ich wysiłek, ich krwawica idzie teraz na marne i jest niweczona.</u>
          <u xml:id="u-157.3" who="#PosełJacekSoska">Jako poseł Polskiego Stronnictwa Ludowego podzielam pogląd, że właśnie ugrupowanie Unii Demokratycznej, które głównie jest obrońcą sfery budżetowej i rencistów, chociaż ostatnio sytuacja się zmieniła, nie może zrozumieć tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-157.4" who="#PosełJacekSoska">Nie mogę się zgodzić z jednym, panie marszałku, Wysoki Sejmie - z tym stwierdzeniem, że „Solidarność” przejęła w 1989 r. kraj zrujnowany, podobno bardziej zrujnowany niż po II wojnie światowej. Nie było mnie jeszcze na świecie, kiedy kończyła się II wojna światowa, ale wydaje mi się, że ten kraj od roku 1989 nie poszedł do przodu, a raczej popadł w większą ruinę. Wierutnym kłamstwem są wygłoszone z tej trybuny słowa, że dostaliśmy zrujnowany kraj. Ja, jako poseł byłego ZSL, członek „Solidarności” RI, walczyłem z „betonem” zeteselowskim po to, żeby dać władzę „Solidarności”, dać władzę posłom z ówczesnego OKP, którzy są dzisiaj na tej sali. I zawiodłem się. Zawiodłem się i jest mi wstyd. Tym bardziej, że każda dyskusja w tym Sejmie prowadzi do stwierdzenia, że myśmy dostali kraj zrujnowany. Trzeba było więc zrobić remanent i powiedzieć, co od tego czasu przez trzy lata zmieniło się in plus.</u>
          <u xml:id="u-157.5" who="#PosełJacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawa Śląska dotyczy nie tylko samego Śląska, to jest województwo katowickie, to jest Zagłębie, to są również tereny przyłączone do województwa katowickiego z województw: kieleckiego, krakowskiego i opolskiego. Na Śląsku jest 4 mln ludzi, w tym 511 tys. mieszka na wsi. Jest to drugie województwo w kraju pod względem liczby ludności wiejskiej. Wyprzedza nas tylko województwo kieleckie - 585 tys. mieszkańców wsi. Na Śląsku jest ponad 70 kopalń, kilkanaście hut. Na Śląsku, jak powiedziałem, żyje 4 mln ludzi i właśnie dlatego, kiedy są wybory, wtedy liczy się na Śląsk. Wtedy mają pretensje wszyscy ci, którzy nie wygrali wyborów prezydenckich, że Śląsk nie głosował za Mazowieckim i za Wałęsą, że na Śląsku wygrał Tymiński. Ja natomiast mam pretensje do premierów czterech kolejnych rządów, do Mazowieckiego, Bieleckiego, Olszewskiego i do pani Suchockiej, że żaden minister nie został powołany z województwa katowickiego. Jeżeli takowy jest, to nie ujawnił się, by bronić interesów Śląska.</u>
          <u xml:id="u-157.6" who="#PosełJacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mówiono tu, że kadrę z Polski wyrzucano do Libii. Ja natomiast mam pytanie: Dlaczego ta kadra nie wraca? Po ostatniej debacie telewizyjnej Alfreda Miodowicza z panem Wałęsą muszę powiedzieć, że spraw Śląska nie załatwi żaden sołtys z Gdańska, bo mieliśmy już rząd poznańsko-warszawski,...</u>
          <u xml:id="u-157.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-157.8" who="#PosełJacekSoska">... mieliśmy rząd gdańsko-warszawski. Śląsk jednak ma pretensje, bo jego problemy może rozwiązać człowiek, który na tym Śląsku żyje i zna jego problemy.</u>
          <u xml:id="u-157.9" who="#komentarz">(Głos z sali: Był taki, był taki.)</u>
          <u xml:id="u-157.10" who="#PosełJacekSoska">Właśnie do tego chcę zmierzać. Kole państwa właśnie to, że za czasów Edwarda Gierka Polsce i Śląskowi było najbliżej do Europy i że wtedy zaciągano pożyczki, które rzekomo teraz państwo musicie spłacać. A przecież za czasów wicepremiera Balcerowicza zaciągnięto takiej samej wielkości dług, jak za czasów Edwarda Gierka. Tylko wtedy coś zbudowano i Śląsk odżył i mógł funkcjonować do dnia dzisiejszego, a to, coście panowie teraz zrobili, nie ma pokrycia w faktach.</u>
          <u xml:id="u-157.11" who="#PosełJacekSoska">I jeszcze jedno słowo, o restrukturyzacji. Powiedziałem kiedyś, że górnicy nie rozumieją, co znaczy słowo „restrukturyzacja”. Otóż restrukturyzacja to jest zmiana nazwy i likwidacja.</u>
          <u xml:id="u-157.12" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-157.13" who="#PosełJacekSoska">Padają huty i kopalnie. Mam pytanie do państwa, którzyście rozpostarli parasol nad rządem, parasol „Solidarności”, który być może nie był potrzebny, bo deszczu czy burzy nie było: Dlaczego to nazwę „Huta Lenina” zmieniono na „Huta im. Sendzimira”, dlaczego Hutę Dzierżyńskiego przemianowano na Hutę Bankową, Hutę Bieruta na Hutę Częstochowa? Przecież łatwiej byłoby wytłumaczyć hutnikom i górnikom, że te huty miały prawo paść. Dobrze by przecież było, gdyby padła Huta Lenina, bo wiadomo, był Lenin; niech padnie Huta Dzierżyńskiego, bo on też miał swoje wady; niech padnie Huta Bieruta.</u>
          <u xml:id="u-157.14" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-157.15" who="#PosełJacekSoska">Ja byłem górnikiem w kopalni „Generał Zawadzki”, którą przemianowano na „Paryż”. Chciałem zapytać, czy zmieniło się coś u tych górników, którzy pracowali w kopalni „Generał Zawadzki”, a obecnie pracują w „Paryżu”? Oczywiście, zmieniło się w demokratyczny sposób: zmniejszyły się zarobki, ludzie są wyrzucani z pracy i nie wiedzą, do kiedy jeszcze będą pracować.</u>
          <u xml:id="u-157.16" who="#PosełJacekSoska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może zbyt emocjonalnie podchodzę do tej sprawy, ale klubowi Polskiego Stronnictwa Ludowego zostało dosyć dużo czasu.</u>
          <u xml:id="u-157.17" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-157.18" who="#PosełJacekSoska">Myśmy nie zabierali głosu w dyskusji, by rozwodzić się tak szeroko, jak to robili inni, mamy natomiast pretensje do tych wszystkich związkowców, którzy przyszli do Sejmu po to, żeby robić politykę. Jest to odczucie nie tylko moje, ale i społeczeństwa. Zbezczeszczono w pewnym momencie ideały związkowe, ideały „Solidarności”; to nie jest już to, co było w roku 1980 i 1981.</u>
          <u xml:id="u-157.19" who="#PosełJacekSoska">Na zakończenie mojego przemówienia pragnę powiedzieć, że Polską nie może rządzić sołtys, a Śląskiem biskup. Przez cały ten rok problemy Śląska były sygnalizowane, mieliśmy tutaj oświadczenia z klubu Konfederacji Polski Niepodległej - te problemy istniały nie od tego i nie od poprzedniego roku. Jeśli zaś chodzi o to, co powiedział minister Syryjczyk, to wydaje mi się, że w zasadzie nic nie powiedział, bo górnicy nic z tego nie zrozumieli.</u>
          <u xml:id="u-157.20" who="#PosełJacekSoska">Rządowi trzeba powiedzieć jedno, a mianowicie, że to, iż na Śląsku jest strajk, nie powinno napawać nas optymizmem. Jest to tragedia dla całej Polski, ponieważ zawsze Śląsk był miejscem pracy dla ludzi z całej Polski, był miejscem pracy dla rolników, których teraz ma się zamiar usunąć ze wsi i dać im inne miejsca pracy. Oni na Śląsku miejsca nie znajdą. W poprzednim roku bezrobocie na Śląsku sięgało kilku procent, co przy 4 mln ludzi dawało liczbę znacznie większą niż w innych województwach. Teraz Śląsk ma dwucyfrowy wskaźnik bezrobocia. Proszę przeliczyć, a okaże się, że będzie to prawie półmilionowa rzesza bezrobotnych.</u>
          <u xml:id="u-157.21" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-158">
          <u xml:id="u-158.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-158.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Samborskiego, Polski Program Liberalny. Następnym mówcą będzie pan poseł Grzegorz Kazimierski, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-159">
          <u xml:id="u-159.0" who="#PosełMarekSamborski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do zabrania głosu zostałem zmuszony merytoryczną zawartością wystąpień pań i panów posłów. Są dwa wątki przewijające się w większości wystąpień. Po pierwsze, konieczność rozwiązania systemowego w skali regionu Górnego Śląska i, po drugie, stwierdzenie, że prawdziwe intencje klubów widoczne są nie w deklaracjach, a w głosowaniach. To prawda. Tak samo jak prawdą jest to, że Kongres Liberalno-Demokratyczny od chwili swego powstania proponuje decentralizację i regionalizację jako podstawę systemowej reformy kraju. Prawdą jest również, że właśnie to obiecywaliśmy naszym wyborcom. Nie byliśmy jednak w stanie realizować swych obietnic, gdy inna była wola większości Wysokiej Izby. Teraz widzę, że ten głęboki kryzys wielomilionowego obszaru, który może być zagrożeniem dla stabilności państwa, przekonał jednak Wysoką Izbę o konieczności poważnego potraktowania sprawy reformy kraju. Jeżeli więc państwo naprawdę chcecie rozwiązać problemy Śląska, Górnego, Dolnego, Opolskiego, a także Wielkopolski, Pomorza i pozostałych regionów, okażcie to głosując nad regionalizacją i decentralizacją. Głos ten kieruję również do ław rządowych, prosząc jednocześnie, by potraktowano go jako poważną propozycję.</u>
          <u xml:id="u-159.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-160">
          <u xml:id="u-160.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-160.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza Kazimierskiego, Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe. Następnym mówcą będzie pan poseł Erhard Bastek, Mniejszość Niemiecka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-161">
          <u xml:id="u-161.0" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Polska to nie tylko Śląsk, chociaż Śląsk to również Polska. Zgadzam się z tymi, którzy twierdzą, że nie można patrzeć na Śląsk nie widząc problemów całego kraju oraz że nie można rozwiązać problemu górnictwa, nie można pomagać górnikom bez dostrzegania problemu na przykład hutników czy ekspedientek. Niemniej prawdą jest również, iż Śląsk powinien być potraktowany w sposób szczególny. To właśnie Górny Śląsk przez pół wieku był traktowany niemalże jak kolonia, był wyzyskiwany, degradowany, niszczony. W zamian za to dawano górnikom w miarę wysokie pensje, a w późniejszym, schyłkowym okresie komunizmu - więcej mięsa na kartki i więcej pieniędzy za pracę w soboty i niedziele. Obecnie, aby rozwiązać problemy, które przed nami stoją, musimy mieć świadomość, że biorą się one właśnie z tamtego okresu, że są jego następstwem. I dlatego trzeba tu wyjaśnić dwie sprawy.</u>
          <u xml:id="u-161.1" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Pierwsza to kwestia przeprowadzenia restrukturyzacji górnictwa. Mówiło już o tym dzisiaj kilku posłów, że jest taki projekt, i, mówiąc w skrócie, ma on polegać na tym, że kopalnie mają się łączyć w spółki holdingowe. Nie wiem, czy to najlepszy sposób, różne opinie słyszałem na ten temat, niemniej musimy pamiętać, że przez kilka ostatnich lat bardzo niewiele czy też wręcz nic w tej dziedzinie nie zrobiono. Gdybyśmy teraz próbowali na nowo roztrząsać sprawy, wymyślać nowe programy, wówczas znowu mogłoby dojść do tego, że przez kolejne dwa albo trzy lata nic by się nie zmieniło. Teraz po prostu należy program skutecznie realizować.</u>
          <u xml:id="u-161.2" who="#PosełGrzegorzKazimierski">I druga sprawa. Kiedy 4 grudnia w Bytomiu był premier Goryszewski - towarzyszyłem mu w trakcie tej wizyty, ponieważ jestem posłem z Górnego Śląska - to nie przypominam sobie, aby mówił o tym, że należy zamykać kopalnie i zwalniać wiele tysięcy ludzi. Powiedział natomiast coś bardzo istotnego, że na Śląsk należy spojrzeć w sposób całościowy, że nie można dzisiaj zmieniać górnictwa, jutro hutnictwa, a później znowu jeszcze czegoś. Śląsk był, jest i powinien być przemysłowym centrum Polski. Na Śląsku powinien teraz powstać inny, nowoczesny przemysł, przemysł, w którym zatrudnienie znajdowaliby ci, którzy dzisiaj są górnikami, hutnikami, a w przyszłości też ich dzieci.</u>
          <u xml:id="u-161.3" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Zadaniem naszym, parlamentu, jest - moim zdaniem - to, by zobligować rząd do stworzenia takiego właśnie programu i pilnować, aby był on skutecznie wprowadzany w życie. Sądzę, że tutaj właśnie leży istota problemu. Strajki nie są chyba właściwą próbą jego rozwiązywania. Zgadzam się z tym, że strajkujący górnicy nie myślą o polityce, że nie chcą nikogo obalić, nie chcą zbić na tym jakiegoś interesu politycznego. Są to na pewno strajki powodowane desperacją. Ale chciałbym przypomnieć słowa arcybiskupa katowickiego skierowane do górników w święto Barbórki. Mówił on o tym, że w takich właśnie sytuacjach, w takiej mętnej wodzie pojawiają się ludzie znikąd i to oni właśnie próbują zbić na tym swój kapitał polityczny. Na podstawie dzisiejszych wypowiedzi niektórych moich szanownych przedmówców śmiem twierdzić, że takie próby mają miejsce i na tej sali.</u>
          <u xml:id="u-161.4" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Na zakończenie chcę się odnieść do krytycznej wypowiedzi posła z Sojuszu Lewicy Demokratycznej na temat, cytuję, „nieboszczki PZPR”. Z satysfakcją można by przyjąć taki jego stosunek, gdyby wierzyć w szczerość tych, którzy są tej nieboszczki pogrobowcami.</u>
          <u xml:id="u-161.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-162">
          <u xml:id="u-162.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-162.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Głos ma pan poseł Erhard Bastek, Mniejszość Niemiecka. Następnym mówcą będzie pani poseł Irena Lipowicz, Unia Demokratyczna.</u>
          <u xml:id="u-162.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-163">
          <u xml:id="u-163.0" who="#PosełErhardBastek">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Toczona tu debata nad problemami Górnego Śląska - zamykanie kopalń, wzrost bezrobocia wśród górników - jest odbiciem kryzysowego stanu faktycznego. Jednak problem polega nie na tym, żeby utrzymywać przy życiu nierentowne kopalnie, które na Zachodzie już kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat temu pozamykano, lecz na tym, ażeby tym ludziom, którym grozi utrata pracy, zapewnić bezpieczeństwo socjalne i stworzyć dla nich nowe miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-163.1" who="#PosełErhardBastek">Górnicy oraz pracownicy pokrewnych czy współpracujących z górnictwem branż zgodziliby się na wszelkie plany restrukturyzacyjne, gdyby rząd miał dla nich gotowy alternatywny program przekwalifikowania i zatrudnienia na nowych miejscach pracy. Dlatego wzywam rząd do maksymalnego zintensyfikowania prac w tym kierunku oraz do podjęcia rozmów ze strajkującymi.</u>
          <u xml:id="u-163.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-164">
          <u xml:id="u-164.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-164.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu panią poseł Irenę Lipowicz, Unia Demokratyczna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-165">
          <u xml:id="u-165.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najmocniej przepraszam, że ośmielam się jeszcze raz dzisiaj zabrać głos. Jest takie przysłowie: „Uderz w stół, a nożyce się odezwą”. Nie zwracałam się konkretnie do pani poseł Barbary Czyż, ale jeżeli już pani poseł sama o tym wspomniała - sprawa uchylenia immunitetu...</u>
          <u xml:id="u-165.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Lewandowski: Nie na temat, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-165.2" who="#PosełIrenaLipowicz">Nie, jest ściśle na temat, dotyczy postulatów górników.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-166">
          <u xml:id="u-166.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Tak, tak, pani poseł, bardzo bym prosił, żebyśmy nie mówili na temat immunitetu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-167">
          <u xml:id="u-167.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Oczywiście, chciałam tylko powiedzieć, że dwudziesty postulat strajkujących górników brzmi: „Domagamy się od parlamentu przestrzegania zasad równości wobec prawa. Skandalem jest nagminne chronienie przestępców parlamentarzystów przed odpowiedzialnością karną”. W związku z tym jest to całkowicie na temat, panie marszałku, ponieważ mówię o realizacji przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej dwudziestego postulatu strajkujących górników. Spośród siedmiu wniosków o uchylenie immunitetu przez Sejm cztery dotyczą posłów Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
          <u xml:id="u-167.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Lewandowski: Panie marszałku, to nie jest na temat.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-168">
          <u xml:id="u-168.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Przepraszam, bardzo proszę, niech pani jednak zaniecha mówienia na temat immunitetów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-169">
          <u xml:id="u-169.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Panie marszałku, pani poseł zarzuciła mi nieprawdę, więc w tej chwili w ramach czasu przewidzianego dla mojego klubu prostuję to w swojej wypowiedzi ściśle związanej z tematem. Bardzo proszę, panie marszałku, o obiektywizm.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-170">
          <u xml:id="u-170.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Pani poseł, ale prosiłbym bardzo krótko.</u>
          <u xml:id="u-170.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: To jest polemika.)</u>
          <u xml:id="u-170.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, proszę o zachowanie spokoju.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-171">
          <u xml:id="u-171.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Jeżeli ma pan czyste sumienie, czemu mi pan przeszkadza? To jest ściśle merytoryczna uwaga, tylko jedno zdanie.</u>
          <u xml:id="u-171.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Lewandowski: To jest personalna polemika. To należy do oświadczeń poselskich.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-172">
          <u xml:id="u-172.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie pośle Lewandowski, o zachowanie spokoju. Wielu mówców odbiegało od tematu, ale tak to bywa, a jak ktoś inny to zrobi, to już jest gwałt.</u>
          <u xml:id="u-172.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę kontynuować, pani poseł, proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-172.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-173">
          <u xml:id="u-173.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Obiecuję, że powiem jedno zdanie na ten temat, potem przejdę do zagadnienia ochrony zdrowia.</u>
          <u xml:id="u-173.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Lewandowski: Dziękuję, pani poseł.)</u>
          <u xml:id="u-173.2" who="#PosełIrenaLipowicz">Proszę uprzejmie, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-173.3" who="#PosełIrenaLipowicz">Pani poseł była oskarżona o zniesławienie w ostatnim dniu kampanii wyborczej, o to, że kiedy już niewinny człowiek, inny kandydat nie miał czasu na sprostowanie, zniesławiła go. Odmówiła stanięcia przed sądem i oczyszczenia się z zarzutu zniesławienia, co zaproponowała komisja; zabrakło kilkunastu głosów, żeby Sejm przychylił się do tego wniosku - kilku. Proponuję, żebyśmy zamiast mówić o realizacji postulatów, spełnili dwudziesty postulat strajkujących górników.</u>
          <u xml:id="u-173.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-173.5" who="#PosełIrenaLipowicz"> W imieniu klubu proponuję, by jeden postulat spełnić natychmiast tu, na tej sali, bo jest to możliwe.</u>
          <u xml:id="u-173.6" who="#PosełIrenaLipowicz">Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna we wszystkich przypadkach dotyczących uchylenia immunitetu głosował za uchyleniem, ponieważ w naszym głębokim przekonaniu, cytuję postulat górników, „Skandalem jest nagminne chronienie przestępców parlamentarzystów przed odpowiedzialnością karną”. Dziękuję, Wysoki Sejmie.</u>
          <u xml:id="u-173.7" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-174">
          <u xml:id="u-174.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-174.1" who="#komentarz">(Poseł Irena Lipowicz: Panie marszałku, chciałam jeszcze zdanie, czy mam jeszcze czas?)</u>
          <u xml:id="u-174.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Unia nie wyczerpała jeszcze limitu czasu.</u>
          <u xml:id="u-174.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-175">
          <u xml:id="u-175.0" who="#PosełIrenaLipowicz">Chciałabym jeszcze dokończyć, uzupełnić wypowiedź w kwestii ochrony zdrowia. Jest bardzo ważny postulat górników dotyczący zachowania wyspecjalizowanej, górniczej służby zdrowia, która miała wielkie osiągnięcia w ciągu wielu lat. I tu mamy pewien konflikt związany z budowaniem „latyfundium górniczego”, jak mówię, uprzywilejowanych przemysłowych służb zdrowia. Górnicza służba zdrowia była jednak bardzo specyficzna. W związku z tym projekt utworzenia organizacji „Bratnia Pomoc”, nawiązującej do bardzo dobrych, sprawdzonych na Śląsku wzorów przedwojennych, godzi z jednej strony chęć posiadania wysoko kwalifikowanej, wyspecjalizowanej służby zdrowia, a z drugiej strony dążenie do włączenia do tego nowego systemu ochrony zdrowia górników i ich rodzin na ogólnych zasadach wynikających z ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.</u>
          <u xml:id="u-175.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-176">
          <u xml:id="u-176.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-176.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy jest obecny pan poseł Andrzej Potocki? Limit czasu Unii Demokratycznej nie został jeszcze wyczerpany, więc pan poseł może zabrać głos.</u>
          <u xml:id="u-176.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-177">
          <u xml:id="u-177.0" who="#PosełAndrzejPotocki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo przepraszam, że nie było mnie wtedy, kiedy moje nazwisko zostało wyczytane. Niestety, demonstracje, które w różnych sprawach odbywają się pod Sejmem, uniemożliwiają dojazd. Byłem umówiony na spotkanie w czasie przerwy, jechałem z ul. Miodowej - to nie jest żadna aluzja - pod Sejm ponad godzinę.</u>
          <u xml:id="u-177.1" who="#PosełAndrzejPotocki">Wysoki Sejmie! Zabieram głos w sprawach Śląska jako jeden z ostatnich dyskutantów, ale bynajmniej nie roszczę sobie prawa do podsumowania dyskusji. Chciałem tylko powiedzieć, że kiedy Górny Śląsk znajdował się w granicach niepodległej Rzeczypospolitej, zawsze był terenem rozgrywek politycznych, zawsze był instrumentalnie wykorzystywany przez tych, którzy - posługując się nim - chcieli walczyć o władzę w kraju. Górny Śląsk jest terenem bardzo specyficznym, posiada własną autonomię kulturową, własne tradycje historyczne i dziwi to, że najchętniej w obronie Górnego Śląska i jego mieszkańców występują publicznie ci, którzy jednocześnie gwałcą te tradycje, którzy są bardzo dalecy od uznania owej autonomii. A nie idzie mi przecież o autonomię polityczną, o wydzielenie Śląska z Rzeczypospolitej, idzie mi tylko o szacunek dla tego, co stanowi bogactwo narodu i bogactwo ludzi żyjących na Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-177.2" who="#PosełAndrzejPotocki">Górny Śląsk nazywany był niegdyś Katangą Polski. Jest to określenie tyleż bolesne, co wręcz obraźliwe. Starsi nieco ode mnie pamiętają, czym była belgijska Katanga - wyzyskiwanym regionem, z którego brutalnie wydzierano bogactwa ziemi po to, aby wzbogacać mocarstwo kolonialne. Górny Śląsk dość ma pełnienia takiej roli, ale by mógł rzeczywiście przestać ją odgrywać, nie wystarczy jedynie spełnić postulaty płacowe, nie wystarczy zaledwie powiedzieć, że to, co na Śląsku jest wypracowywane, powinno na nim pozostać. Aby Śląsk przestał odgrywać rolę takiej właśnie gospodarczej kolonii potrzebny jest plan restrukturyzacji zarówno przemysłu, jak i zatrudnienia na Śląsku. Mianem takiego planu nie można określać pochopnej zapowiedzi redukcji 100 tys. pracowników, źle zresztą zrozumianej, często przekręcanej. Ten plan musi zakładać zupełnie nową strukturę Śląska, tak aby ze Śląska wychodził kompletny, wysoko przetworzony produkt - jedyny, który może przynosić wysokie dochody. Dla osiągnięcia tego celu nie wystarczy zachowanie archaicznej struktury kopalń i hut, potrzebne jest obudowanie kopalnictwa węglowego oraz hutnictwa zakładami przetwórczymi.</u>
          <u xml:id="u-177.3" who="#PosełAndrzejPotocki">Jeżeli mamy myśleć o takim planie, nie możemy się ograniczyć wyłącznie do spełnienia 23 postulatów. (Z niektórymi z nich się zgadzam, niektóre są, niestety, sprzeczne, inne zupełnie nie do spełnienia.) Potrzebne jest sformułowanie postulatów, które stanowiłyby prawdziwy krok w kierunku rozwiązania trudnej sytuacji Górnego Śląska. Tego oczekiwałbym od rządu Hanny Suchockiej, pierwszego rządu, który w ogóle obiecał podjąć takie zadanie. Mówili na tej sali przedstawiciele poprzednich rządów, używali górnolotnych i dramatycznych słów, ale nie pamiętam, aby premier Olszewski w czasie swojej 6-miesięcznej kadencji zrobił cokolwiek, aby zmienić sytuację Górnego Śląska i jego mieszkańców.</u>
          <u xml:id="u-177.4" who="#PosełAndrzejPotocki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kończąc to krótkie wystąpienie, chciałbym wyrazić nadzieję, że z wygłoszonych tutaj przemówień nie wynika tylko ten gorzki wniosek, o którym wspomniałem na początku, ale także to, że jest na tej sali wielu posłów, którzy chcą podjąć pracę dla Śląska bez oglądania się na własny polityczny interes, że jest wielu takich, którzy rozumieją sytuację regionu. Myślę, że jeżeli rozwój wydarzeń będzie świadczył o tym, iż strajki na Śląsku nie są tylko rozgrywką central związkowych, które pragną legitymizować swoją siłę i wpływy w społeczeństwie, ale także rzeczywistym ruchem na rzecz poprawy, to nie będzie trzeba mówić ani o pistolecie strajkowym, ani o szantażu: będzie czas na to, aby rząd mógł rozmawiać - ale w sposób konkretny - nie o żądaniach, lecz o planach.</u>
          <u xml:id="u-177.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-178">
          <u xml:id="u-178.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-178.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Henryka Siedleckiego w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-179">
          <u xml:id="u-179.0" who="#PosełHenrykSiedlecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie znam się w ogóle na górnictwie, mieszkam w zupełnie innym rejonie Polski, na północy, stąd być może właśnie z mojej niewiedzy wynika to, co pragnę powiedzieć pod adresem posła Kazimierskiego z ZChN, który przedstawił obraz ogromnych zniszczeń na Śląsku, wyzysku górników w poprzednich latach - do 1990 r. - i wszelkie zło tamtych lat (zapewne tak było), oczywiście niewiele mówiąc o ostatnich trzech latach. Na podstawie pańskiej wypowiedzi wysnuwam wniosek, że strajki górników są wyrazem poparcia dla polityki gospodarczej obecnego rządu, w tym dla wicepremiera Goryszewskiego, bo pan mówił, że pan wicepremier tam był, przedstawił cele i zadania. Jeśli jestem w błędzie, to bardzo proszę, żeby pan poseł sprostował moją opinię w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-179.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-180">
          <u xml:id="u-180.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pan poseł Grzegorz Kazimierski pragnie zabrać głos? Pański klub nie wyczerpał limitu czasu.</u>
          <u xml:id="u-180.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-181">
          <u xml:id="u-181.0" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! To, że Śląsk przez pół wieku był niszczony i eksploatowany, to po prostu prawda, pan poseł też chyba z tym się zgodzi. Stwierdziłem również, że w ostatnich latach nie było właściwie żadnej polityki, jeśli chodzi o górnictwo, i tutaj też nie widzę różnicy między nami. Poza tym nie powiedziałem, że górnicy strajkują po to, aby poprzeć premiera Goryszewskiego. Chodzi o to, że do spraw województwa katowickiego należy podejść w sposób kompleksowy - a taką myśl sformułował właśnie premier Goryszewski - i że powinniśmy, trzymając się tego sformułowania, obligować rząd do przedstawienia takiego programu, a później nadzorować jego realizację, ponieważ to jest właściwa, nie chcę powiedzieć: jedyna, ale moim zdaniem na pewno słuszna droga.</u>
          <u xml:id="u-181.1" who="#PosełGrzegorzKazimierski">Przeciwko komu oni strajkują? Też o tym mówiłem: że przeciwko nędzy, że to strajk rozpaczy, że górnicy na pewno nie chcą nikogo obalać czy też wynosić na piedestał. To po prostu strajk ludzi zrozpaczonych, którzy nie widzą wyjścia. Niemniej, jak powiedziałem, są ludzie - ludzie znikąd, jak to określił arcybiskup katowicki - którzy w tej mętnej wodzie chcą złowić swoje ryby. Tych słów też nie cofam.</u>
          <u xml:id="u-181.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-182">
          <u xml:id="u-182.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Rzymełkę. Pana klub też jeszcze dysponuje czasem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-183">
          <u xml:id="u-183.0" who="#PosełJanRzymełka">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przedstawić jedno generalne sprostowanie co do terminologii używanej na tej sali. Nie do przyjęcia jest mówienie: Śląsk to Zagłębie, Wałbrzych a Śląsk - tak jakby Wałbrzych nie leżał na Dolnym Śląsku. Proszę państwa, używajmy właściwych sformułowań. Są dwie krainy historyczne: Górny i Dolny Śląsk, istnieją też pojęcia geograficzne Górnego i Dolnego Śląska. W tej debacie mówimy ciągle o Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. W ramach tego zagłębia istnieje Zagłębie Dąbrowskie, które ma własną tradycję. Tak że nie łączmy tych pojęć i terenów. Całkiem inną sprawą jest administracyjny podział na województwa. Używajmy terminu Górny Śląsk w odniesieniu do zagłębia węglowego, które znajduje się na terenach woj. katowickiego i woj. krakowskiego, i pamiętajmy, że Zagłębie Wałbrzyskie leży na Dolnym Śląsku. Przedstawiam tę uwagę, bo osoby, które chciały bronić Śląska, wielokrotnie w ogóle nie rozróżniały tych pojęć geograficznych. I druga prośba do rządu. Chodzi o pewną nową politykę informacyjną w sprawach górnictwa, restrukturyzacji województwa katowickiego i całej branży górnictwa węgla kamiennego. Potrzebna jest spokojna, wyważona edukacja społeczności lokalnych. Należy powiedzieć tym ludziom, co ich czeka w najbliższym półroczu, w najbliższych 5, 10 latach, bo niestety mass media nieodpowiedzialnie przedstawiają taką wizję, że już za miesiąc, za kilka tygodni kilkadziesiąt tysięcy ludzi zostanie zwolnionych, zostaną zamknięte kopalnie. Jest to całkowicie nieprawdziwe. Ten mit jednak utwierdza górników w przekonaniu o potrzebie strajku. Tak więc bardzo proszę rząd o stworzenie nowej polityki informacyjnej co do realiów na Górnym Śląsku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-184">
          <u xml:id="u-184.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-184.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Lista mówców została wyczerpana.</u>
          <u xml:id="u-184.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu ministra przemysłu i handlu pana Wacława Niewiarowskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-185">
          <u xml:id="u-185.0" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Trudno być ministrem, chyba niewiele łatwiej niż górnikiem.</u>
          <u xml:id="u-185.1" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Chciałbym najpierw poruszyć jedną ogólną sprawę, która dotyczy mnie bezpośrednio. Pragnę odpowiedzieć panu posłowi z KPN. Byłem wychowany w duchu lojalności i w poszanowaniu dla honoru i nigdy nie będę walczył o stanowisko wbrew logice. Gdy czegoś nie umiem, to potrafię się do tego przyznać. Naprawdę nie ma z tym żadnego problemu. Stwierdzam jednak jednoznacznie, że nie znam nikogo, kto w obecnej sytuacji gospodarczej, w obecnej sytuacji politycznej mógłby mnie zastąpić na tym stanowisku, kto zrobiłby więcej, niż zrobiono, i nie tylko w górnictwie, ale i w innych dziedzinach.</u>
          <u xml:id="u-185.2" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Sprawa Mielca. O Mielcu mówiłem wielokrotnie, wyrażałem swoją opinię na ten temat i w prasie, i w telewizji. Sprawa jest tu ewidentna. Nigdy nie twierdziłem, że Mielec wytwarza złe produkty, ma złą produkcję, że ludzie są tam niekompetentni. Wprost przeciwnie, słowa, które wypowiedziałem o Mielcu, nie tylko w kraju, ale i za granicą - zdecydowałem się rzucić na szalę swój autorytet po to, żeby utworzyć tam rzeczywisty okręg przemysłowy - zadają kłam tym wszystkim bzdurom, które były pisane na ten temat. Wiemy, o co chodzi. I to jedno chciałem na swój temat powiedzieć. Więcej już nie chcę o tym mówić.</u>
          <u xml:id="u-185.3" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Jeszcze jedna sprawa ogólna. Ja nigdy się nie odnoszę krytycznie do wypowiedzi posłów, nigdy tego nie robiłem, choć tyle razy występowałem. Nie chciałbym tego teraz robić, ale naprawdę odnoszę wrażenie - nie będę podawał nazwisk - że wielu posłów mówi po to, żeby mówić i słucha po to, żeby słuchać, a nie czegoś się dowiedzieć. Słuchając wypowiedzi miałem wrażenie, że niektórzy posłowie zachowują się zupełnie tak, jakby nie zauważali tego, co mówiłem przez 20 minut, tego, co jest oczywiste, co jest jasne, co było wielokrotnie powtarzane.</u>
          <u xml:id="u-185.4" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Nie chodzi już nawet o to, że tak jest, ale jeżeli poruszamy naprawdę istotne problemy, to tak nie powinno być. A ten problem jest niezwykle istotny, mówię o tym od 2 miesięcy, staram się z tym tematem przebić, mówię wprost i w prasie o tym, że jeżeli nie dostrzeżemy tego problemu i jeszcze kilku innych, to reformy, które zmierzają w dobrym kierunku, a które zostały zapoczątkowane 3 lata temu, mogą się załamać. Po prostu może powstać sytuacja, która sprawi, że cofniemy się o rok, półtora roku. To jeszcze chciałem powiedzieć, jeśli chodzi o ogólne tematy.</u>
          <u xml:id="u-185.5" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Przejdę teraz do spraw szczegółowych. Jeśli chodzi o zarzuty, że przeprowadza się te reformy już przez 3 lata, wielokrotnie już to było przy różnych okazjach wyjaśniane. Nie chcę dyskutować o tym, który rząd i w jaki sposób mógł wcześniej to przeprowadzić. Uważam natomiast, że akurat w tej sprawie akurat ten rząd zrobił wiele. Zwróćcie uwagę, że doszliśmy do czegoś mimo niepokojów na Śląsku, mimo bardzo trudnej sytuacji, prowadząc rozmowy nie z jednym, a z dziesięcioma związkami, które jeszcze na dodatek ze sobą konkurują. Przecież o tym wszyscy wiemy. I doszliśmy do porozumienia, są uzgodnienia, określone stanowiska, pewne rzeczy zostały przyjęte, inne zostały oprotestowane. Nikt chyba jednak nie oczekuje, że wobec takiej liczby związków i w tak trudnej sytuacji doprowadzimy do pełnego consensusu. To jest przecież nierealne. Żadna sprawa, absolutnie żadna sprawa nie mogłaby być w ten sposób zrealizowana.</u>
          <u xml:id="u-185.6" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">O sprawie oddłużenia już mówiłem, była ona podnoszona w czasie dyskusji. Właśnie to jest jeden z tematów, nad którymi pracujemy. Powiedziałem, że ustawa o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków będzie mogła w jakiś sposób załatwić kilka spraw, ale powiedziałem też wyraźnie, w kilku zdaniach, że to jest nierealne, żeby załatwiła sprawę górnictwa, że w tym wypadku muszą być użyte niekonwencjonalne metody. (Kilku mówców o tym mówiło tak, jakby nie słyszało tego, co wyraźnie powiedziałem.) To jest przedmiotem dyskusji toczonej między resortami. Nie tylko zresztą to. Jest wiele innych tematów związanych z przygotowaniem tej opcji zerowej. To są trudne dyskusje.</u>
          <u xml:id="u-185.7" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">W kilku wypowiedziach przewijała się sprawa polityki przemysłowej. Dziękuję bardzo za podnoszenie tej sprawy. Walczę o politykę przemysłową. Uważam, że jest niezbędna. Mówiłem to z tej trybuny i jeszcze raz to powtarzam.</u>
          <u xml:id="u-185.8" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Padły tu stwierdzenia, że nie ustosunkowałem się do problemu restrukturyzacji Śląska i generalnie regionu śląskiego. Rzeczywiście, jeżeli chcemy wdrażać plan restrukturyzacji hutnictwa, a chcemy, jeżeli chcemy rozpocząć wdrażanie restrukturyzacji górnictwa, a chcemy, i wierzę, że zaczniemy to robić, jeżeli do tego dojdzie sprawa energetyki, to musimy wiedzieć, iż nie można zostawić samopas polityki regionalnej Śląska. To jest sprawa zupełnie oczywista. O tym też ciągle mówimy. Mam nadzieję, że realizacja tego będzie możliwa. Mam taką nadzieję. Uważam, że te głosy, które wspierają mnie w tym, przynoszą korzyści. Rzeczywiście należy na to spojrzeć całościowo. Tak więc polityka przemysłowa, a w jej ramach polityka regionalna. Chciałem i chcę stworzyć taki model, chodzi o modelowe podejście do polityki regionalnej w Mielcu. Tam nie tylko chodzi o zakład mielecki, tam chodzi o cały region. Uważam, że mógłby to być przykład, mógłby to być model, który należałoby w pierwszej kolejności powielić i w regionie wałbrzyskim, i na Śląsku, i w Łodzi. To są takie newralgiczne regiony, które jak wcześniej mówiłem, mogą zagrozić reformom. Trzeba o to rzeczywiście zadbać.</u>
          <u xml:id="u-185.9" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Jestem zaskoczony wypowiedzią pani poseł Kraus z KPN, bo wydawało mi się, że od pewnego czasu mamy zbliżone poglądy na temat pewnych spraw dotyczących restrukturyzacji. Akurat w tej wypowiedzi musiałbym wszystko podważyć. Przede wszystkim mówi pani, pani poseł, o tym, że chcemy zamykać kopalnie. Już mówiłem z tej trybuny, że odeszliśmy właśnie od tego - mówiłem o tym podczas dyskusji między innymi z panem Krausem, właśnie m.in. z nim - że już nie ma tej teorii, odeszliśmy od niej. Wyraźnie powiedziałem dzisiaj, że nie będziemy zamykać kopalń zgodnie z przyjętymi odgórnie wielkościami, nie ma przyjętych odgórnie wielkości. Natomiast będziemy wydobywali tyle, ile potrzeba, na ile jest to niezbędne, ekonomicznie zasadne. To jest naprawdę znaczna różnica. To stanowisko jest wynikiem właśnie tych wielu dyskusji ze związkami zawodowymi.</u>
          <u xml:id="u-185.10" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Padł zarzut, że raz mówimy 135–140, a raz 110–120. Przypomnę, że to właśnie w tym pierwszym okresie, kiedy mówiliśmy o zamknięciu 17 kopalń, kiedy rozpoczynała się dyskusja na ten temat, padała ta liczba. Teraz już nie pada. Podajemy liczby 135–140, bo tyle w tym roku wydobędziemy i to będzie prawdopodobnie miara na najbliższe lata, miara, która będzie potrzebna. Tak że znowu nie rozumiem, dlaczego pojawił się taki zarzut.</u>
          <u xml:id="u-185.11" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Sprawa zwolnienia 150 tys. osób. Ponieważ w kilku wypowiedziach mówiono o tym, chcę jednoznacznie i wyraźnie określić wreszcie nasze stanowisko wobec tego. Przede wszystkim tak się złożyło, że nie ja o tym mówiłem. Skoro jednak padła ta cyfra, komentowałem to, i przyjmuję, to pragnę jeszcze raz skomentować.</u>
          <u xml:id="u-185.12" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Chcemy zwiększyć wydajność, chcemy, aby wydobycie było efektywne. Można to zrobić na wiele sposobów - na pewno nie zrobimy tego kosztem górników, na pewno - stosując nową technikę, wydobywając w tych miejscach, gdzie jest możliwa większa wydajność. Jest jeszcze wiele innych możliwości. Żeby ta efektywność wzrosła, musi być wydobycie tego węgla opłacalne, musimy być konkurencyjni przede wszystkim na rynkach zagranicznych, jeżeli tam chcemy sprzedawać pewne ilości węgla, a chcemy. W związku z tym musi wzrosnąć wydajność, to jest też element decydujący o efektywności. Musi ona wzrastać w ciągu całego procesu restrukturyzacji, przez około 10 lat. Przypomnę, mówiłem, że w roku 1991 z przyczyn naturalnych - emerytury, renty, zmiana pracy - z górnictwa odeszło 35 tys. ludzi. W tym roku w ciągu 9 miesięcy odeszło 17 tys. Liczę, że w ciągu procesu restrukturyzacji zjawisko to będzie malało w sposób naturalny, bo będzie malała liczba górników. Bardzo dużo górników odejdzie z naturalnych przyczyn. Jeszcze raz podkreślam: nie chcemy przeprowadzać zwolnień grupowych. Nie twierdzę, że nie zaistnieje taka sytuacja, że będzie to konieczne. Być może zaistnieje, ale robimy wszystko - i Bank Światowy to też podkreślił - aby nie przeprowadzać zwolnień grupowych. Odejścia z naturalnych powodów, a tam gdzie musi odejść więcej ludzi, gdzie trzeba przesunąć pracowników, należy tworzyć nowe miejsca pracy.</u>
          <u xml:id="u-185.13" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">To jest nasz wspólny program, program ludzi, którzy chcą coś zrobić dla Śląska. Róbmy więc coś, żeby te miejsca pracy były, starajmy się o to, a nie wysuwajmy demagogicznych haseł, że rząd chce zwolnić 150 tys. ludzi. Przecież tak nie można rozmawiać. W ten sposób naprawdę nigdy nie ruszymy z miejsca.</u>
          <u xml:id="u-185.14" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Powiedziałem, że moim marzeniem jest, żeby ten program zacząć realizować od 1 stycznia. Powiedziałem: marzeniem, bo często posługuję się marzeniami, żeby przeistoczyły się w rzeczywistość. To też jest metoda. Realne natomiast jest to, że będzie to możliwe między 1 stycznia a końcem marca. To jest oczywiste i było podawane do wiadomości. Dobrze by było, gdyby to nastąpiło w styczniu czy w lutym.</u>
          <u xml:id="u-185.15" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Co jeszcze jest do załatwienia? Odpowiadam na pytanie, dlaczego ten program i dlaczego niepełny. Powiedziałem już, do czego doszliśmy (mówiłem oczywiście w skrócie). Powiedziałem też, co jeszcze jest do zrobienia. Wyraźnie to określiłem. Nie podawałem wszystkich szczegółów, o których dyskutuję z ministrem finansów, bo to nie jest do podawania w tej chwili. Nie jest do podawania. Proszę natomiast mi wierzyć, że mam na uwadze wszystkie możliwości, które by wpłynęły na stworzenie tej opcji zero i spowodowały zlikwidowanie długów, które w tej chwili wiszą na kopalniach. Mam na uwadze takie możliwości, które by spowodowały, że kopalnie ruszą z programem restrukturyzacji, że będą mogły coś zrobić, że chociaż będą miały ciężkie warunki, ale warunki realne do spełnienia, przy pełnym zaangażowaniu. O to walczę. I proponuję takie rozwiązania. One są trudnymi rozwiązaniami. Możecie się domyślić, że trudnymi.</u>
          <u xml:id="u-185.16" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">O konkretach nie będę mówił, nie będę przytaczał konkretnych przykładów, ale to robimy. To jest ostatni okres. I cieszę się bardzo, że został określony górny limit, czyli data końcowa tego okresu - 31 marca. Przynajmniej to wiemy. To bardzo dobrze, bo dzięki temu mamy punkt wyjścia.</u>
          <u xml:id="u-185.17" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Koncerny czy holdingi? Zaczęliśmy od holdingów. O tym była dyskusja - właśnie ze związkowcami. W dyskusji zresztą brali też udział dyrektorzy i, przede wszystkim, przedstawiciele Państwowej Agencji Węgla Kamiennego. Po naprawdę wielu dyskusjach, po wielu rozważaniach, których dokumentacja liczy się na tomy (mówię tylko hasłami), doszliśmy do wniosku, że górnicy mają wreszcie większą szansę - a o to chodzi. Dokona się to przy pełnym przepływie kapitałowym, wtedy, gdy będzie większa możliwość inwestowania środków tych siedmiu kopalń w jedno miejsce, tam, gdzie to będzie potrzebne, gdy będzie można przesuwać ludzi i gdy będzie można przerzucać maszyny. W holdingu byłoby to nadal niemożliwe, bo w holdingu każdy zakład ma swoje rozliczenie - dlatego decydujemy się na koncerny.</u>
          <u xml:id="u-185.18" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">W sumie proponuję tym, którzy naprawdę chcą żyć górnictwem: Przyjmijmy wreszcie to, co jest wynikiem tamtych dyskusji. To nie zrodziło się w zaciszu gabinetów, to było opracowywane wcześniej. Wnieśliśmy znaczne poprawki. Już na początku mówiłem o tym, co dodatkowo wnieśliśmy i jakie punkty rozważaliśmy. Powstał pewien program, który trzeba uzupełnić częścią ekonomiczno-finansową.</u>
          <u xml:id="u-185.19" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Przyjmijmy już ten program. Proszę mi wierzyć: Żaden program nie będzie idealny. Jedno jest pewne: Lepiej zacząć wdrażać ten program, który na pewno nie jest zły, na pewno nie jest do odrzucenia. Może on mieć błędy i ewentualnie trzeba go będzie jeszcze korygować, ale trzeba zacząć go realizować. Przez trzy lata tworzyliśmy programy, zatrudnialiśmy firmy konsultingowe, polskie i zagraniczne. I dobrze, tak trzeba było. Wreszcie przejdźmy do realizacji. Jeżeli znowu wrócimy do dyskusji, czy holding, czy koncern, czy tak, czy inaczej, czy takie zarządy, czy tylu członków w radzie nadzorczej, czy tylu ma być górników a tylu przedstawicieli banków, a są tysiące takich spraw i my zaczniemy nad nimi dyskutować, no to następne pięć miesięcy mamy z głowy.</u>
          <u xml:id="u-185.20" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">W kilku wypowiedziach przewijała się sprawa Banku Światowego. Mówiłem już tutaj o tym. Naprawdę Bank Światowy nie jest naszym wrogiem i naprawdę nie narzucił rozwiązań. Odeszliśmy od koncepcji zamknięcia tych 17 kopalń. Bank Światowy wręcz mówi, że należy proces przekształceń prowadzić bez napięć społecznych, czyli spokojnie, w sposób zrównoważony - i o tym państwu mówiłem. Chcą dać pieniądze, są one określone: 250 mln USD - jeżeli tylko zaczniemy proces restrukturyzacji. Nawet wiem, w jakiej grupie, ale tego nie chcę tu podawać. Jeżeli ten program będzie dalej realizowany, Bank Światowy będzie chciał mówić i o innych grupach. Powinniśmy, możemy, i chcemy te pieniądze przyjąć. One nie są obwarowane żadnymi warunkami. Warunek Banku Światowego jest jeden: realizujcie proces restrukturyzacji, który sami - oni znają to - wydyskutowaliście. Jeżeli korzystaliśmy z ich pomocy, to tylko w formie konsultingowej. Nie było nic narzucane. Naprawdę, nie twórzmy mitów. Nie twórzmy mitów.</u>
          <u xml:id="u-185.21" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">W związku z tym, co mówił pan poseł Pietrzyk, mój przyjaciel (dzisiaj spotkaliśmy się w radiu) - używanie takich określeń, że na Śląsku jest bieda, beznadziejna sytuacja, strach... No, jest źle. Nie mówię, że ci górnicy zarabiają. Proszę mi wierzyć, że wczuwam się w sytuację robotników. Sam byłem robotnikiem, pracowałem w przemyśle 25 lat. Ja ich rozumiem. Trzeba jednak mówić prawdę. Nie było zwolnień grupowych, nie było takiej sytuacji, by nie dostali pensji, więc dlaczego jest ta bieda i taki wielki strach? Kiedy się mówi, że 150 tys. górników straci pracę, to trzeba też powiedzieć, że to będzie rozłożone w czasie i że nikt nie będzie zwalniał na siłę. Jest niepokój, to prawda. Jest niepokój wywołany różnymi przyczynami. Górnicy za swoją ciężką pracę otrzymują z pewnością za mało. Z pewnością. Ale nie mówmy, że tam już jest taka tragedia. Uspokajajmy ich, jeżeli tak chcemy. Wiem przecież, że chcemy wspólnie osiągnąć pozytywny skutek, dobry skutek.</u>
          <u xml:id="u-185.22" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Mówiono, że nic nie wynika z przemówienia i że nie mam propozycji. Moja propozycja jest prosta. Mógłbym o niej mówić godzinę, ale powiem prosto to, co już powiedziałem: Kończmy ten proces restrukturyzacji. Wszystkie postulaty są do załatwienia, ale wyłącznie poprzez realizację procesu restrukturyzacji. Innej możliwości załatwienia tych spraw nie ma.</u>
          <u xml:id="u-185.23" who="#komentarz">(Głos z sali: To zaczynajmy.)</u>
          <u xml:id="u-185.24" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">No więc zaczynajmy. Kończmy ten pierwszy etap i zaczynajmy następny. Przyjmijmy te ustalenia. Zażądajcie, żeby data 1 kwietnia to był termin ostateczny. Oczywiście byłoby dobrze, gdyby to był termin wcześniejszy. Tak te sprawy widzę.</u>
          <u xml:id="u-185.25" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Bardzo dziękuję posłowi Sobierajskiemu za obiecaną pomoc. Jest mi ona potrzebna. Jest potrzebna - nie wstydzę się tego. Wejdę w bliższe kontakty z komisją. Do tej pory tego nie uczyniłem nie dlatego, że się lenię, tylko dlatego - wstyd powiedzieć - że nie mam czasu. Ale postaram się znaleźć czas na kontakty z komisją. Niektóre uchwały tej komisji... nie chcę powiedzieć, że są dobre, ale jednak rzeczywiście mi się przydają.</u>
          <u xml:id="u-185.26" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Chcę się odnieść do wypowiedzi pana posła Olszewskiego. W wypowiedzi pana posła - pana premiera (byłem wiceministrem w rządzie pana Olszewskiego) - przykro mi to stwierdzić, ale dostrzegam przeinaczenia, takie mianowicie, że jakoby pół roku temu powiedziałem, że strajk ma charakter konfrontacyjny. Powiedziałem inaczej: że w swojej treści zaczyna przybierać charakter konfrontacyjny. Bo jak inaczej to nazwać, jeżeli w tej chwili, według najnowszych informacji, stoi już 60 kopalń? Z tego właśnie powodu strajk zaczyna mieć charakter konfrontacyjny, a to może doprowadzić do dużych zmian, do zasadniczych konfliktów. Mówiłem w tym duchu. Nigdy nie powiedziałem, że to jest strajk z natury konfrontacyjny. Chociaż, gdyby tak szukać, to w jakiejś tam mierze może by był. Dlatego prosiłbym o nieprzeinaczanie moich słów.</u>
          <u xml:id="u-185.27" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Pan poseł wskazał, że jest jedna droga: otwarty dialog. Zgadzam się z tym całkowicie. Przecież i ja ten dialog prowadzę. Od 15 lipca bez przerwy prowadzę ten dialog. I daje to rezultaty.</u>
          <u xml:id="u-185.28" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Co do zarzutu, że dyskutujemy wyłącznie z Bankiem Światowym: Podałem informację o tych rozmowach, bo to jest istotne. Nie dyskutujemy wyłącznie z Bankiem Światowym, lecz także z nim. Nawet chyba za mało z tym bankiem dyskutujemy, też z powodu braku czasu.</u>
          <u xml:id="u-185.29" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Pan poseł Korwin-Mikke słusznie stwierdził, że musimy widzieć całość, że musimy widzieć nie tylko Mielec czy Wałbrzych. Zgadzam się z tym - i już to mówiłem - tak właśnie trzeba czynić. Trzeba przyjąć wreszcie taką politykę przemysłową, której elementem jest polityka regionalna, i trzeba się regionami również zajmować.</u>
          <u xml:id="u-185.30" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Mówił tutaj, nie pamiętam kto, chyba pan poseł z SLD, o zwolnieniach. To była szczera wypowiedź. Już chyba wytłumaczyłem sprawę zwolnień, nie będę do niej wracał. Dalej była mowa o polityce regionalnej - o tym też już mówiłem.</u>
          <u xml:id="u-185.31" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Kolejna kwestia: 60 bln zł trzeba przeznaczyć na restrukturyzację, a samo oddłużenie banków wymaga 21 bln zł. Oczywiście. Oczywiście trzeba wykorzystać naprawdę wszystkie możliwości. Dlaczego to jest takie trudne? Jeżeli stwierdzimy, że chcemy zwolnić... a właśnie tak to jest często odbierane, przyznaję, że ostatnia wypowiedź posła była bardzo cenna. Może rzeczywiście udzielamy za mało informacji: rząd, ministerstwo, a może ja osobiście, chociaż wydaje mi się, że i tak za dużo mówię w mass mediach. Być może, że za mało przekazujemy informacji rzeczowych. Jeżeli się poda, że się chce zwolnić 150 tys. ludzi, a zostaje to zrozumiane, że natychmiast chcemy zwolnić tych ludzi, i jeżeli się poda, że potrzeba tyle bilionów i że z budżetu dostaniemy zero, no to rzeczywiście wszystko staje pod znakiem zapytania. Ale to nie jest tak. O zwolnieniach już mówiłem. A o bilionach? Przecież stwierdzamy jednoznacznie, i to jest zapisane i było mówione wiele razy, że z budżetu można dostać tylko tyle, ile jest możliwe. O tym Sejm ostatecznie zdecyduje. Sejm zdecyduje, ile można dać z budżetu. I tylko takich kwot będziemy się domagali.</u>
          <u xml:id="u-185.32" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Są natomiast inne formy działań. Dlaczego to jest takie trudne? Dlatego że trzeba szukać innych rozwiązań. Bardzo łatwe by było, gdybyśmy wiedzieli, że mamy tyle pieniędzy, można je na to przydzielić i cześć. Właśnie to jest wyjątkowo trudne, bo trzeba środki pomocowe wykorzystać mądrze, gdyż one będą, i trzeba wykorzystać same możliwości kopalń w procesie restrukturyzacji, a także korzystać z inwestycji kapitałowych. Jeżeli rozpoczniemy realizację programu, jeżeli ją podejmiemy, to wtedy o wiele łatwiej będzie o inwestycje kapitałowe, o wykorzystanie możliwości, które są na Śląsku poza kopalniami. To oczywiście jest trudne, ale musimy tak robić.</u>
          <u xml:id="u-185.33" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Brak zrozumienia ministra dla strajku, że chodzi o region - już o tym mówiłem. Mnie też chodzi o region, ale w tej chwili trzeba załatwić problem górnictwa węgla kamiennego. Nie robimy nerwowych ruchów, choć ktoś zarzucił, że ze względu na strajk. Naprawdę nie. Z tego co mówiłem, to przecież nie wynika. Rozmawiamy od 15, pierwsze strajki skończyły się pod koniec sierpnia, a rozmowy były kontynuowane we wrześniu, w październiku, w listopadzie, jeszcze ostatnie międzyresortowe rozmowy odbyły się 10 grudnia, a strajk wybuchł nieco później.</u>
          <u xml:id="u-185.34" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Ktoś powiedział - nie wiem, czy dobrze zrozumiałem - że największym przeciwnikiem jest pan prezydent Wałęsa. Nie bardzo rozumiem i nie jestem upoważniony do odpowiedzi, ale chciałem stwierdzić, że wypowiedzi pana prezydenta jednoznacznie wskazują na ważność Śląska. Pan prezydent powiedział, że nie może jechać na Śląsk czy do Wałbrzycha, bo nie ma nic do powiedzenia, chyba tak powiedział. Powiedziałem to samo, w tym samym duchu, kiedy tam pojechałem, i przeprosiłem za to, że tak sprawy wyglądają. Może chodzi o coś innego. Nie widzę powodu do takiego stwierdzenia.</u>
          <u xml:id="u-185.35" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Ktoś powiedział, chyba pan poseł Soska, że restrukturyzacja to tyle samo, co likwidacja. Restrukturyzacja jest procesem naprawczym, w którym w ogóle nie ma mowy o likwidacji, lecz jest mowa o przystosowaniu zakładu do pracy bardziej efektywnej, dającej wyniki, opartej na ekonomii. Nie chcę dyskutować, bo rozumiem, że to takie stwierdzenie trochę demagogiczne.</u>
          <u xml:id="u-185.36" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Co robić w zaistniałej sytuacji? Też padło takie pytanie. To pytanie nie tylko do mnie jest skierowane. Ze swej strony jedno powiem: będę kontynuował program, będę chciał - niezależnie od tego, co się dzieje i co się będzie działo - dokończyć pierwszy etap programu. I to jedno obiecuję. Po drugie, będę pilnował, bo to jest mój obowiązek, żeby wskutek strajków, o ile będą się przedłużać, nie zaistniały sytuacje nieodwracalne, w których straty będziemy ponosili w bilionach złotych. I to jest mój obowiązek, tak go pojmuję. Będę kończył realizację programu i tego muszę pilnować. Jakie natomiast będę miał możliwości? - to było pytanie następne, na które, myślę, odpowiem.</u>
          <u xml:id="u-185.37" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Pan poseł Martyniuk - znowu sprawa życzeń barbórkowych i zwolnienia 150 tys. osób, już to wyjaśniłem. Tak samo z Bankiem Światowym, myślę, że już nie powinniśmy do tego wracać. Pan poseł Sytek - też odpowiedziałem - chciałby mnie zwolnić - proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-185.38" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Było pytanie o 2 mld dolarów dla Śląska, które nie zostały wykorzystane, i że są to słowa prezydenta. Nie słyszałem tych słów, ale sądzę - można to wyjaśnić później - że chodziło o 2 mld nie tylko dla Śląska i że są to pieniądze z zewnątrz, rzeczywiście nie wykorzystane. Nie jest to akurat moja domena, staram się dojść, gdzie można te pieniądze wykorzystać, ale nie jest to takie łatwe. Natomiast generalnie mogę poinformować, że komisja powołana przez panią premier oceni w najbliższym czasie, jakie były pieniądze do wykorzystania, jakich pieniędzy nie wykorzystano i dlaczego.</u>
          <u xml:id="u-185.39" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Pan poseł Bugaj powiedział o programie dla hutnictwie, że wisi w próżni. Cały czas się boję, by to, co naprawdę w ciężkiej walce udaje mi się osiągnąć - jak to było z hutnictwem, kiedy walczyłem o to dość długo - nie zawisło w próżni. Mam nadzieję, że tak nie będzie. O to się boję i każde wsparcie w tym zakresie byłoby dla mnie najcenniejsze. Staram się od razu przystępować do realizacji i wymuszać realizację na mocy uchwały Rady Ministrów. Jest tu pewne niebezpieczeństwo, uważam, że trzeba na to zwracać uwagę.</u>
          <u xml:id="u-185.40" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Również pan poseł Bugaj zapytał: Czy formuła oddłużenia jest wystarczająca? Miał tę wątpliwość. Mówiłem, że mam tę samą wątpliwość. Wprost przeciwnie, należy zastosować na pewno jeszcze inne rozwiązania. Jeśli chodzi o panią premier, była wypowiedź czy wyrażenie wątpliwości, że nie traktuje sprawy poważnie. Otóż naprawdę traktuje ją bardzo poważnie, proszę mi wierzyć. Wczoraj spotkaliśmy się, by porozmawiać na temat górnictwa. Zapadły pewne decyzje. Myślę, że zostaną one skonkretyzowane. Nie chcę powiedzieć jakie, bo nie jestem do tego upoważniony. Myślę, że jutro poinformuje o tym prasa i okaże się jednoznacznie, że ten problem jest traktowany przez panią premier bardzo poważnie.</u>
          <u xml:id="u-185.41" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-186">
          <u xml:id="u-186.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o ciszę.</u>
          <u xml:id="u-186.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę kontynuować wypowiedź, panie ministrze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-187">
          <u xml:id="u-187.0" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Sprawa umarzania długów jest jedną z moich propozycji i też jest rozważana. Najtrudniejsze pytanie zadał pan poseł Miller, nie dlatego, że nie potrafię na nie odpowiedzieć, lecz dlatego że trudno na nie odpowiedzieć. Otóż VAT - 7% czy 22% - zna pan stanowisko naszego ministerstwa i dlatego pan pyta. Do końca uważaliśmy, że powinno to być 7%. Chcemy ten temat jeszcze podjąć. Sprawa 22%, w ogóle problem VAT jest problemem nie tylko górnictwa. Minister finansów balansuje na cienkiej linie. Mówiłem o trudnej roli ministra przemysłu, nie wiem, która rola jest łatwiejsza, bo poza tym, że nie można zdławić tego, co się nagle ożywia, że trzeba na to chuchać, nie można wprowadzać rożnych elementów zwiększonego podatku, elementów cłowych, to jednocześnie trzeba pamiętać, by nie dopuścić do nadmiernej inflacji - trzeba to wyważać, trzeba przedyskutować. W dyskusji mam nadzieję - muszę mieć taką nadzieję - zostaną wybrane takie warianty, które są wypośrodkowane, obarczone oczywiście błędami - już o tym mówiłem - gdyż nie ma nigdy dobrej decyzji w tej sytuacji, zawsze są minusy i plusy. Taki wariant został przyjęty i takiego wariantu trzeba bronić. Mówię to jako przedstawiciel rządu, natomiast w dyskusji, myślę, jeszcze będzie można do tego wrócić.</u>
          <u xml:id="u-187.1" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Czy podejmiemy rozmowy ze strajkującymi? Wczoraj napisałem w imieniu pani premier list, który został częściowo opublikowany. Ma on formę łagodnej zachęty. Po dzisiejszym spotkaniu mam nadzieję, że ta sprawa zostanie rozstrzygnięta.</u>
          <u xml:id="u-187.2" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Czy strajk jest legalny? Nie jestem specjalistą, by oceniać legalność strajków. Nie chcę się wypowiadać formalnie, bo nawet nie mam czasu tego analizować. Strajk o takim rozmiarze, strajk decydujący nie tylko o regionie, strajk o istotnym znaczeniu dla państwa musi być zawsze traktowany jako legalny, choćby był nielegalny.</u>
          <u xml:id="u-187.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-187.4" who="#MinisterPrzemysłuiHandluWacławNiewiarowski">Restrukturyzacja - likwidacja, to już wyjaśniłem. Na koniec - brak informacji ze strony rządu, może to jest rzeczywista i słuszna uwaga.</u>
          <u xml:id="u-187.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-188">
          <u xml:id="u-188.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-188.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o zabranie głosu prezesa Wyższego Urzędu Górniczego pana Janusza Steinhoffa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-189">
          <u xml:id="u-189.0" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoJanuszSteinhoff">Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Ponieważ kilku dzisiejszych dyskutantów poruszyło kwestie bezpieczeństwa pracy w kopalniach węgla kamiennego, pozwolę sobie przybliżyć państwu ten problem.</u>
          <u xml:id="u-189.1" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoJanuszSteinhoff">O poziomie bezpieczeństwa w polskich kopalniach można powiedzieć, że jest to niezły poziom europejski. Plasujemy się raczej w górnej połowie krajów, które mają bezpieczne górnictwo. Zresztą tak jest od wielu lat. Po załamaniu, które nastąpiło w 1990 r., po serii katastrof górniczych, w których zginęło ok. 40 osób, wskaźniki bezpieczeństwa, którymi się posługujemy, są nie najgorsze.</u>
          <u xml:id="u-189.2" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoJanuszSteinhoff">Najbardziej syntetycznym wskaźnikiem określającym poziom bezpieczeństwa w kopalniach węgla kamiennego, przy uwzględnieniu wielkości wydobycia i liczby zatrudnionych osób, jest wskaźnik wypadków śmiertelnych na milion ton wydobycia. Ten wskaźnik od wielu lat podawany był w polskim górnictwie bardzo rzetelnie i statystyka ta jest niepodważalna. Otóż w 1991 r. w górnictwie węgla kamiennego zdarzyły się 63 wypadki śmiertelne; wskaźnik na milion ton wydobycia wynosił 0,45. Przypomnę, że w 1990 r. poniosło śmierć 111 górników; wskaźnik bezpieczeństwa osiągnął wówczas bardzo wysoką wartość - 0,72, zaś w poprzednim roku analogiczny wskaźnik wynosił 0,46. W tym roku stopień bezpieczeństwa określamy jako niezły, chociaż taki stopień w pełni nas nie satysfakcjonuje. Każdy wypadek śmierci górnika zawsze jest tragedią w środowisku górniczym. W tym roku w kopalniach węgla kamiennego w ciągu 11 miesięcy śmierć poniosło 49 osób, zaś w analogicznym okresie ubiegłego roku - 54 osoby; wskaźnik bezpieczeństwa na milion ton wydobycia wynosi 0,39 i jest najlepszym wskaźnikiem w historii polskiego górnictwa.</u>
          <u xml:id="u-189.3" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoJanuszSteinhoff">Nie podaję tych liczb po to, aby państwa uspokoić, że jeśli chodzi o bezpieczeństwo w górnictwie, wszystko przebiega jak należy, że istnieją mechanizmy promujące warunki zapewniające bezpieczną pracę. Wręcz przeciwnie, zauważamy - i urzędy górnicze chcą się temu z pełną mocą przeciwstawić - że warunki ekonomiczne kopalń mają wpływ na poziom bezpieczeństwa; przede wszystkim dekapitalizacja maszyn i urządzeń, nienowoczesność sprzętu istotnie wpływają na kwestię bezpieczeństwa pracy. Tu chciałbym podkreślić, że urzędy górnicze z pełną determinacją, jako urzędy indyferentne ekonomicznie, będą wymuszały nakłady na zapewnienie bezpieczeństwa pracy. Uważamy, że życie człowieka nie ma ceny i muszą być ponoszone - nawet w tym bardzo trudnym okresie - nakłady na zapewnienie bezpieczeństwa pracy w kopalniach.</u>
          <u xml:id="u-189.4" who="#PrezesWyższegoUrzęduGórniczegoJanuszSteinhoff">Chciałbym odnieść się do kilku stwierdzeń, których miałem przyjemność tutaj wysłuchać, dotyczących opłat eksploatacyjnych czy też opłat za korzystanie ze środowiska naturalnego, jako że urzędy górnicze nadzorują kopalnie w zakresie ochrony złóż oraz ochrony środowiska. Otóż proszę państwa, jestem wielkim przeciwnikiem quasi dotacji do węgla - quasi dotacji, która praktycznie stanowi cenę, jaką płaci społeczność lokalna okręgów górniczych, społeczność Śląska, Lubina czy Tarnobrzega. Jeśli wydobycie danej kopaliny musi być dotowane, to musi być dotowane w sposób legalny, oficjalnie, zatem muszą być zamieszczone odpowiednie zapisy w ustawie budżetowej. Natomiast eliminowanie pewnych opłat określających wysokość strat w środowisku naturalnym drogą negocjacji np. z Ministerstwem Przemysłu i Handlu byłoby na pewno wyjątkowo dolegliwe dla społeczności lokalnych, tak ciężko przecież doświadczonych w poprzednim okresie w wyniku działalności związanej z górnictwem nie tylko na Śląsku.</u>
          <u xml:id="u-189.5" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-190">
          <u xml:id="u-190.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-190.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Zamykam dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-190.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przyjął informację Rady Ministrów o działaniach rządu w sprawie restrukturyzacji przemysłu węglowego i sytuacji na Górnym Śląsku do wiadomości.</u>
          <u xml:id="u-190.3" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm propozycję przyjął.</u>
          <u xml:id="u-190.4" who="#komentarz">(Poseł Adam Słomka: Sprzeciw.)</u>
          <u xml:id="u-190.5" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Jest sprzeciw.</u>
          <u xml:id="u-190.6" who="#WicemarszałekHenrykBąk">W związku z tym pragnę poinformować Wysoką Izbę, że między godz. 20. a 20.30 odbędzie się głosowanie i również ten wniosek zostanie poddany pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-190.7" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Czy pan poseł chce zabrać głos w sprawie formalnej?</u>
          <u xml:id="u-190.8" who="#komentarz">(Poseł Marek Markiewicz: W sprawie formalnej.)</u>
          <u xml:id="u-190.9" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-191">
          <u xml:id="u-191.0" who="#PosełMarekMarkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po raz pierwszy zdarza się sytuacja, że została zamknięta lista mówców, ale tylko jeśli chodzi o jedną stronę zagadnienia. Rzeczywiście wszyscy posłowie, którzy chcieli się wypowiedzieć, wypowiedzieli się. Natomiast oczekiwaliśmy, zgodnie z porządkiem obrad, informacji o kierunkach restrukturyzacji - i ją uzyskaliśmy - oraz oceny sytuacji na Śląsku. Takiej oceny ani pan minister Niewiarowski, ani szef Wyższego Urzędu Górniczego nie mogli podać, ponieważ nie mają po temu kompetencji. Kilkanaście razy padło z tej mównicy stwierdzenie, że dobrze by było, by w imieniu Rady Ministrów wystąpiła pani premier bądź osoba upoważniona do oceny tej sytuacji dzisiaj, kiedy przed Sejmem stoi kilkaset osób, a kilkadziesiąt czy kilkaset tysięcy ludzi strajkuje. Stawiam pytanie: Czy istotnie pan marszałek uznaje listę mówców za zamkniętą, jeśli chodzi o obie strony zagadnienia? Decyzja należy do pana marszałka.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-192">
          <u xml:id="u-192.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Wyjaśniam. Po pierwsze, rzeczywiście wszyscy posłowie, którzy się zapisali do głosu, zabrali głos. Po drugie, prawdopodobnie wszystkie kluby wyczerpały przydzielony im czas, nie mam w tej chwili pełnego obrazu, być może jakiś klub nie w pełni z tego czasu skorzystał. Zatem panie pośle, pragnę panu wyjaśnić, że lista mówców została zamknięta prawidłowo.</u>
          <u xml:id="u-192.1" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie o to chodzi.)</u>
          <u xml:id="u-192.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, czy w sprawie formalnej? Proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-193">
          <u xml:id="u-193.0" who="#PosełWojciechMojzesowicz">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zgadzam się z sugestiami pana posła Markiewicza, że panowie ministrowie mimo swoich chęci nie byli w stanie odpowiedzieć w pełni na zadane pytania. Zwracamy się z prośbą, by uzupełnić odpowiedzi na zadane pytania, aby ta debata była w pełni zakończona.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-194">
          <u xml:id="u-194.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-194.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o odczytanie komunikatów.</u>
          <u xml:id="u-194.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Przypominam...</u>
          <u xml:id="u-194.3" who="#komentarz">(Poseł Marek Markiewicz: Proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-194.4" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Panie pośle, chwileczkę.</u>
          <u xml:id="u-194.5" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Przypominam jeszcze raz, że głosowanie odbędzie się między godz. 20 a 20.30.</u>
          <u xml:id="u-194.6" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Pan poseł pragnie jeszcze raz zabrać głos w tej samej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-195">
          <u xml:id="u-195.0" who="#PosełMarekMarkiewicz">Tak. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Staram się mówić dość wyraźnie. Oczekuję od pana marszałka decyzji w tym przedmiocie. Wreszcie także decyzji w sprawie marginalnej. Pan minister z pewnością nie chciał nas obrazić powiadając, że jutro zarówno Sejm, jak i górnicy dowiedzą się z gazet o decyzjach, co miałoby oznaczać, że górnicy strajkują bez sensu,...</u>
          <u xml:id="u-195.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-195.2" who="#PosełMarekMarkiewicz">... a my cały dzień bez sensu tu siedzimy. Nie o to chyba panu ministrowi chodziło. Tym bardziej zatem zasadny jest wniosek, by pani premier bądź osoba przez nią upoważniona poinformowała o tych decyzjach Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Acz, powiadam, decyzja należy do pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-195.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-196">
          <u xml:id="u-196.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-196.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Prezydium Sejmu rozważy sprawę pańskiego wniosku.</u>
          <u xml:id="u-196.2" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Proszę o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-197">
          <u xml:id="u-197.0" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Zebranie Klubu Parlamentarnego Unia Demokratyczna odbędzie się po ogłoszeniu przerwy w sali nr 118.</u>
          <u xml:id="u-197.1" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Posiedzenie Komisji Zdrowia i Komisji Ustawodawczej odbędzie się bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy w sali nr 23.</u>
          <u xml:id="u-197.2" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Posiedzenie plenarne Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej, planowane na dziś na godz. 21, o czym zostali powiadomieni wszyscy posłowie i senatorowie, członkowie tejże grupy, zostało przesunięte na godz. 22. Posiedzenie odbędzie się w sali posiedzeń plenarnych Sejmu RP.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-198">
          <u xml:id="u-198.0" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-198.1" who="#WicemarszałekHenrykBąk">Zarządzam przerwę do godz. 18.</u>
          <u xml:id="u-198.2" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 33 do godz. 18 min 09)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-199">
          <u xml:id="u-199.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-199.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej w 1993 r. (druki nr 607 i 655).</u>
          <u xml:id="u-199.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji pana posła Andrzeja Wielowieyskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-200">
          <u xml:id="u-200.0" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Polityki Społecznej, Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej przedstawiam Wysokiej Izbie rządowy projekt ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej i wnoszę o przyjęcie tego projektu, jakkolwiek były pewne trudności proceduralne, ponieważ sprawozdanie połączonych komisji nie zostało zaakceptowane przez członków prezydium Komisji Ustawodawczej, którzy mieli zastrzeżenia proceduralne, chociaż wszystkie trzy komisje przyjęły w głosowaniu przedstawianą przez nie propozycję.</u>
          <u xml:id="u-200.1" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Chciałbym przy okazji poinformować Wysoką Izbę, że dyskutowaliśmy różne wnioski. Była propozycja połączonych podkomisji, które przygotowywały sprawozdanie, ażeby projekt rządowy odesłać rządowi do poprawienia, jednakże wniosek ten nie został przyjęty przez komisje i dlatego nie może być przez nas przedstawiony w tej chwili. Zgodnie bowiem z art. 39 ust. 4 naszego regulaminu tylko na wniosek komisji marszałek Sejmu może odesłać rządowi projekt do poprawienia. Tak więc sygnalizuję, że taki projekt był przedkładany, jednakże nie został przyjęty. Był on również przedkładany z tą myślą, ażeby zgodnie z wnioskiem pani poseł Ziółkowskiej wyznaczyć rządowi termin poprawienia tego projektu na 15 stycznia. Komisja postanowiła zaakceptować przedłożony projekt również z tego powodu, że sprawa ta powinna być rozpatrzona przez Wysoką Izbę w grudniu, gdyż do 31 grudnia obowiązuje zawieszenie ustawy przyjętej przed prawie 4 laty, w styczniu 1989 r., czyli, można powiedzieć, jeszcze w czasach ancien régime'u - ustawy, która zakładała uzyskanie wskaźnika 106% przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej w stosunku do wynagrodzeń w gospodarce. Postulat ten zresztą również wówczas był odległy od rzeczywistości i nie został zrealizowany, ale ustawowo obowiązywał. Został on zawieszony dopiero w lipcu 1991 r. w wyniku załamania się dochodów budżetowych i wyraźnego kryzysu w tym zakresie, a także gwałtownego wzrostu wydatków socjalnych związanych zwłaszcza i z pomocą społeczną, i z bezrobociem, co uniemożliwiło realizowanie ustawy z roku 1989. Jednakże jeżeli nie podjęlibyśmy dziś decyzji w tej sprawie, wówczas albo musielibyśmy po 1 stycznia łamać prawo, albo musielibyśmy w poważny sposób naruszyć równowagę budżetową i podejmować kroki formalne, będące równocześnie działaniami destrukcyjnymi, niszczącymi tworzony z ogromnym trudem budżet. Skala tego problemu jest bowiem bardzo duża. Dotyczy to ponad 2 mln pracowników i w wymiarze liczbowym oznacza 27 bln zł dodatkowych kosztów budżetowych. Jest założeniem przyjętym w projekcie budżetu zaprezentowanego nam przez rząd, jak również w tym projekcie ustawy, utrzymanie wysokości przeciętnego wynagrodzenia pracowników sfery budżetowej, przy pewnych wyjątkach, o których za chwilę powiem, na poziomie z roku 1992, tj. 85% w relacji do przeciętnego wynagrodzenia w sferze gospodarczej. Utrzymanie tych proporcji zgodne jest z ogólnym założeniem zarówno ochrony pracowników, jak również przyjęcia daleko idących oszczędności budżetowych. Obserwujemy bowiem 2–4% oszczędności prawie we wszystkich istotnych częściach budżetu, jak również widzimy wysiłek w kierunku przyhamowania wzrostu wynagrodzeń, utrzymania ich na bardzo niskim poziomie w różnych sektorach. Nad dylematem tym dyskutuje się także dzisiaj, jest on rozważany przez Izbę dzisiaj w zakresie ubezpieczeń, w zakresie uposażeń w wojsku, uposażeń funkcjonariuszy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych różnych działów - i stajemy przed tym dylematem, gdy rozstrzygamy sprawę wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej w ogólności.</u>
          <u xml:id="u-200.2" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Dla przykładu: przyjmujemy utrzymanie się dotychczasowego poziomu wydatków, kiedy np. w wojsku zakładamy obniżenie wskaźnika średniej wynagrodzeń wojskowych w stosunku do średniej gospodarczej ze 170% do 160%, a także obniżenie tego wskaźnika dla przeciętnego wynagrodzenia funkcjonariuszy ze 190% na 182%. To są przykłady tego przyhamowania. Dotyczy to również całej sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-200.3" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Równocześnie jednak powinno to być przedmiotem naszej dużej troski i dalszych badań przy konstruowaniu budżetu. Naszym bowiem zadaniem, jako Izby, jest badanie tego problemu i hamowanie tendencji do obniżania się wynagrodzeń budżetowych, która może wystąpić w ciągu roku. Przewidziane są bowiem w ustawie - zgodnie z założeniami, któreśmy uchwalili kilka tygodni temu - dwa terminy waloryzacji, czyli podniesienia wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej - w kwietniu i we wrześniu. Jednakże zakłada się, że podwyżka kwietniowa będzie wyższa, podwyższa wrześniowa zaś może być niższa. I w związku z tym w drugim półroczu może występować niekorzystna tendencja.</u>
          <u xml:id="u-200.4" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Wydaje mi się, że przyjęcie tych dwóch terminów jest naszym pewnym osiągnięciem, a to dlatego, że w swoich pierwszych założeniach rząd chciał realizować tylko jedną podwyżkę, na jesieni. Pod naciskiem dyskusji zostało to zmienione i będzie wprowadzona dwukrotna waloryzacja. Jednakże dylemat pozostanie, gdyż jeżeli założenia rozwoju gospodarczego będą, chociażby w przybliżeniu, na przestrzeni roku realizowane, sytuacja sfery budżetowej może się pogorszyć. Dlatego uważamy, że przy pracach nad budżetem powinniśmy przyjąć założenie, iż każda możliwość podwyższenia dochodów budżetowych powinna być brana pod uwagą dla poprawienia sytuacji pracowników sfery budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-200.5" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Jest jeszcze jeden wzgląd, który powinien być wzięty pod uwagę, mianowicie stajemy obecnie wobec zastrzeżeń i protestów central związkowych, zarówno „Solidarności”, jak i OPZZ, które nie przyjmują założenia o zupełnym odejściu od wskaźnika 106% i o utrzymywaniu status quo przez następny rok. Te sprawy będą jeszcze przedmiotem rozmów - wprawdzie związki otrzymały projekt ustawy, ale żalą się, że otrzymały go zbyt późno. Wyjaśnienie tej sytuacji należy wiązać z tym, że rząd - resort finansów - nie mógł przedstawić wcześniej projektu ustawy, nie mógł dokonać zmiany sytuacji prawnej w zakresie wynagrodzeń przed zbilansowaniem, przed zarysowaniem kształtu budżetu, w którym owe wynagrodzenia stanowią niesłychanie istotny czynnik, są jednym z najważniejszych elementów projektu budżetu. Niemniej zastrzeżenia co do wysokości wynagrodzeń istnieją i musimy im stawić czoło w czasie prac budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-200.6" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Wątpliwości budzą jeszcze regulacje art. 4 i art. 8. Art. 4 dotyczy wynagrodzeń sędziów i prokuratorów oraz osób na kierowniczych stanowiskach państwowych. Waloryzacja wynagrodzeń w tym zakresie jest dokonywana z dużym opóźnieniem. Obecnie, a także przez pierwsze miesiące 1993 r., będzie się ona opierała na przeciętnej płacy w gospodarce w I kwartale 1992 r. Po 1 kwietnia 1993 r. waloryzacja w tym zakresie będzie się opierała na średnim wynagrodzeniu w gospodarce w III kwartale 1992 r. Opóźnienie jest więc wyraźne, waloryzacja jest tylko jednorazowa, a w każdym razie opiera się jedynie na jednokrotnej zmianie bazy (I kwartał 1992 r. i III kwartał 1992 r.). Jak się zdaje - trzeba to będzie jeszcze dokładnie sprawdzić w czasie prac budżetowych - wskaźnik wzrostu właśnie tych wynagrodzeń będzie niższy niż ogólny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń. W związku z tym nie wydaje się, by było celowe dokonywanie znacznych czy istotnych zmian, ale wymaga to jeszcze sprawdzenia.</u>
          <u xml:id="u-200.7" who="#PosełAndrzejWielowieyski">Art. 8 mówi natomiast o tym, że z systemu wynagrodzeń polegającego na ustalaniu przez resorty finansów i pracy liczby etatów, stawek i ogólnej puli wynagrodzeń na podstawie ogólnych zasad sformułowanych w ustawie - przedstawiłem je przed chwilą - wyłącza się 9 pozycji budżetowych. Są nimi: Kancelaria Prezydenta RP, Kancelaria Sejmu, Kancelaria Senatu, Najwyższa Izba Kontroli, Państwowa Inspekcja Pracy, Sąd Najwyższy, Naczelny Sąd Administracyjny, Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich, Trybunał Konstytucyjny. Stanęliśmy na stanowisku, że w tej chwili nie będziemy proponować Izbie zmiany tego artykułu, ale nie wykluczamy poddania go pewnej szczególnej kontroli, związanej z realizacją ustawy budżetowej i przestrzeganiem jej rygorów. Czynimy tak z dwóch powodów. Po pierwsze, skala wydatków w tym zakresie jest niewielka, to mniej więcej 2,5 bln zł w odniesieniu do wszystkich wymienionych pozycji budżetowych, co stanowi około 1% ścisłych wydatków budżetowych i 0,5% całego budżetu. (Oczywiście z punktu widzenia opinii publicznej i - powiedzmy - porządku finansowego i administracyjnego to sprawa godna uwagi.) Po drugie, można mieć zastrzeżenia do propozycji poddania tych pozycji takiemu samemu systemowi kontroli, jakiemu podlegają pozostałe jednostki budżetowe. Naszym zdaniem nie należy ich chyba poddawać kontroli rządu. Być może trzeba będzie je jednak poddać szczególnej kontroli parlamentu i zmierzać w kierunku podporządkowania ich budżetów takim samym rygorom czy zasadom, jak w wypadku systemu wynagrodzeń w innych działach budżetowych.</u>
          <u xml:id="u-200.8" who="#PosełAndrzejWielowieyski">To już, wydaje się, wszystko, co istotne w odniesieniu do proponowanych regulacji. Kończąc, proszę Izbę o zaakceptowanie wniosku komisji w sprawie przyjęcia rządowego projektu ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej.</u>
          <u xml:id="u-200.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-201">
          <u xml:id="u-201.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-201.1" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, można?)</u>
          <u xml:id="u-201.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pan poseł Janusz Szymański w sprawie formalnej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-202">
          <u xml:id="u-202.0" who="#PosełJanuszSzymański">Chciałbym zapytać pana marszałka, czy istotnie w tej chwili może odbywać się drugie czytanie projektu ustawy. Druk nr 655 został niedawno przekazany do skrytek poselskich, jest to sprawozdanie trzech komisji, a widnieją jedynie podpisy dwóch przewodniczących komisji i posła sprawozdawcy. Chcę...</u>
          <u xml:id="u-202.1" who="#komentarz">(Poseł Andrzej Wielowieyski: Mówiłem.)</u>
          <u xml:id="u-202.2" who="#PosełJanuszSzymański">Dobrze, panie pośle, ale art. 40 regulaminu wyraźnie mówi, że komisje, do których został skierowany projekt ustawy, przedstawiają Sejmowi wspólne sprawozdanie o tym projekcie. Sprawozdanie trzech komisji będzie wówczas wspólnym sprawozdaniem, gdy znajdzie się na nim również podpis przewodniczącej Komisji Ustawodawczej czy któregoś z wiceprzewodniczących komisji. Tego podpisu nie ma.</u>
          <u xml:id="u-202.3" who="#PosełJanuszSzymański">Chcę zapytać pana marszałka, czy pan marszałek jako prowadzący obrady uważa, że w świetle tego druku sprawozdawczego może się odbywać drugie czytanie? Wyrażam pogląd, że ono nie może mieć miejsca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-203">
          <u xml:id="u-203.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję, panie pośle, za wyrażenie wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-203.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przypominam, że Wysoka Izba, przyjmując dzisiaj rano porządek dzienny,...</u>
          <u xml:id="u-203.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Złamała regulamin.)</u>
          <u xml:id="u-203.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">... wiedziała o tym fakcie, wysłuchała argumentacji przedstawionej przez panią poseł Liszcz i mimo to postanowiła przejść do porządku dziennego nad problemem, o którym mówił pan poseł. Jeśli chodzi o drugą sprawę, druk nr 655, to - taką informację przekazali mi pracownicy Kancelarii Sejmu - został on w godzinach rannych dostarczony do skrytek poselskich.</u>
          <u xml:id="u-203.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Można prosić o głos?)</u>
          <u xml:id="u-203.5" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Nie, panie pośle. Przepraszam bardzo, to nie jest debata, pan poseł zadał pytanie i udzieliłem odpowiedzi.</u>
          <u xml:id="u-203.6" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-203.7" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Wniosek formalny? Proszę bardzo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-204">
          <u xml:id="u-204.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie marszałku, w związku z udzieloną przez pana marszałka odpowiedzią zgłaszam wniosek formalny o odroczenie rozpatrywania tego punktu porządku dziennego, dlatego że ta sprawa musi zostać wyjaśniona.</u>
          <u xml:id="u-204.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-205">
          <u xml:id="u-205.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Panie pośle, przepraszam, rzecz została osądzona. Pan poseł zna doskonale pojęcie rzeczy osądzonej. Wysoka Izba podjęła już decyzję i dlatego tak uzasadnionego wniosku nie poddam pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-205.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przypominam również, że Sejm nie dość że wprowadził - po rozważeniu sprawy - ten punkt do porządku dziennego, ale ustalił także dla debaty nad tym punktem podział czasu pomiędzy kluby i koła poselskie przyjęty dla debaty krótkiej, tj. w granicach od 3 do 21 minut, oraz ustalił czas wystąpień posłów nie zrzeszonych na 2 minuty, w związku z czym pewien typ wniosków formalnych został już wykluczony.</u>
          <u xml:id="u-205.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Nieprawda.)</u>
          <u xml:id="u-205.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-205.4" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Głos ma pan poseł Wit Majewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-206">
          <u xml:id="u-206.0" who="#PosełWitMajewski">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej konsekwentnie uważa, iż ustawa o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej w 1993 r. w proponowanej przez rząd wersji jest nie do przyjęcia i w tym kształcie nie powinna być przedmiotem obrad Wysokiej Izby. Obserwując dotychczasową praktykę prac parlamentarnych nad tym projektem, klub nasz tego zdania nie zmienia. Chcę, Wysoka Izbo, przedstawić powody, które zadecydowały o takim stanowisku.</u>
          <u xml:id="u-206.1" who="#PosełWitMajewski">Po pierwsze, zgodnie z ustawą o związkach zawodowych ustawa ta nie była konsultowana ze związkami zawodowymi, chyba że za konsultację przyjmiemy taką oto praktykę: rząd podejmuje uchwałę, która brzmi: „Z dniem 1 stycznia przestaje się płacić pracownikom państwowej sfery budżetowej”, a związki zawodowe na to mówią: „Wyrażamy zdecydowany sprzeciw”, i rząd uważa sprawę za skonsultowaną. Taki jest mniej więcej tryb konsultacji tej ustawy, tym bardziej że ustawa o związkach zawodowych nakłada na rząd obowiązek skonsultowania tej ustawy nie tylko z centralami, ale również z samorządnymi, niezależnymi organizacjami ogólnokrajowymi działającymi w sferze oświaty, szkolnictwa wyższego, kultury, zdrowia, sportu, wypoczynku i innych działach sfery budżetowej. Tej konsultacji rząd nie odbył. Dzisiaj przed Sejmem wszystkie delegacje ogólnokrajowych organizacji wyraziły swój stosunek do postępowania rządu, tak więc, Wysoka Izbo, jest to ustawa wniesiona z naruszeniem wszelkich możliwych przepisów ustawy o związkach zawodowych i urągająca jakimkolwiek wymogom poprawności legislacyjnej.</u>
          <u xml:id="u-206.2" who="#PosełWitMajewski">Po drugie, ustawa ta, Wysoki Sejmie, dzieli w sposób niesprawiedliwy, niezgodny z zasadami sprawiedliwości społecznej, o której mówi art. 1 konstytucji, koszty kryzysu gospodarczego kraju i finansów publicznych państwa, bo co ona ustala? (Na razie będę się posługiwał danymi rządowymi, które są oczywiście bliskie realiów.) Otóż według tych danych ustala się, że pracownicy sfery produkcyjnej i pracujący na własny rachunek od dochodów w granicach 3–3,5 mln zł będą płacili podatek w wysokości 20%. Emeryci będą mieli 9 punktów więcej, bo po reasumpcji głosowania i wczorajszych decyzjach Wysokiej Izby o 9% obniżamy im podstawę waloryzacji, czyli przy tej skali dochodów będą płacili jakby 29% podatku. Natomiast pracownicy sfery budżetowej, co im się słusznie według ustawy należy, ustawy, której Sejm dotychczas nie zmienił i która, po zawieszeniu, z dniem 1 stycznia wchodzi w życie, od dochodów w granicach 3–4 mln zł będą płacili podatek w wysokości 41%. I to jest ta propozycja, którą rząd Wysokiej Izbie przedłożył, i przy pomocy usłużnych posłów większości rządowej nie pozwala nawet na przeanalizowanie tego dokumentu, tylko bez dyskusji, przy towarzyszących pracom komisji karczemnych awanturach wymusza na Wysokiej Izbie szybkie jej uchwalenie.</u>
          <u xml:id="u-206.3" who="#PosełWitMajewski">Z drugiej strony ustawa ta jest też o tyle niesprawiedliwa, iż koszty kryzysu rozkłada w sposób nierównomierny nawet na pracowników państwowych, bo oczywiście bardzo radykalnie obniża poziom płac w podstawowych działach obejmujących 2 mln pracowników. Pan poseł Wielowieyski ubolewał tutaj, że dla pracowników opłacanych według tzw. wskaźnika wynagrodzeń waloryzacja będzie przeprowadzana na podstawie III kwartału 1992 r., czyli najniższa płaca będzie wynosiła 6200 tys., a maksymalna - ok. 15 mln. zł. I ci najbardziej poszkodowani to są pracownicy wymiaru sprawiedliwości. Natomiast w podstawowych grupach zawodowych, takich jak: nauczyciele, lekarze, pracownicy kultury, dochody będą się kształtowały średnio w granicach 3–3,5 mln zł, a w niektórych wypadkach (dotyczy to np. nauczycieli w szkołach warszawskich, gdzie nie ma nadgodzin, gdzie praca jest szczególnie trudna) w granicach 2 mln zł, a uposażenie profesora uniwersytetu wynosi 3–4 mln zł. Takie są realia. Profesor uniwersytetu ma wszelkie kwalifikacje, by być sędzią Sądu Najwyższego, może być z dnia na dzień powołany na to stanowisko, i w takim wypadku jego wynagrodzenie wzrasta z 4 na 14 mln zł, przy porównywalnych kwalifikacjach, lecz - moim zdaniem, ponieważ znam pracę na uczelni - przy dużo bardziej uciążliwej pracy na uczelni. To są te realia, nad którymi nie pozwolono się Wysokiej Izbie w ogóle zastanowić. Dlatego też uważam, Wysoka Izbo, że podjęcie tej ustawy będzie naruszeniem art. 1 konstytucji, który mówi: „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawa urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”, i będzie to podstawa, by tę ustawę skierować do Trybunału Konstytucyjnego. Przypomnę, że w podobnych realiach Sejm kontraktowy...</u>
          <u xml:id="u-206.4" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Sejm X kadencji, nie kontraktowy.)</u>
          <u xml:id="u-206.5" who="#PosełWitMajewski">Sejm poprzedniej kadencji rozstrzygnął problem płac na rok 1991 i do dzisiaj wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie został zrealizowany, a w ramach prywatyzacji obiecuje się tym pracownikom tzw. gruszki na wierzbie. Natomiast jeśli chodzi o rok 1992, nie dopłaca się pracownikom w granicach 12 mln rocznie, tj. do poziomu 103%, który obowiązywał w ubiegłym roku i co też było uchwalone z naruszeniem prawa przy okazji uchwalania budżetu; ta sprawa będzie rozpatrywana przez Trybunał Konstytucyjny. Pamiętam to piękne przemówienie pana posła Wielowieyskiego w imieniu Unii Demokratycznej, będącej w opozycji do rządu premiera Olszewskiego, który brał w obronę podstawowe grupy zawodowe, z którymi zresztą Unia Demokratyczna czuje się nie tylko politycznie, ale i intelektualnie spowinowacona.</u>
          <u xml:id="u-206.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-206.7" who="#PosełWitMajewski">Wysoka Izbo! Mówiłem dotychczas o tym, co rząd proponuje. Chcę jeszcze dodać, że w moim odczuciu pewne dane są dalece zniekształcone w stosunku do rzeczywistości ekonomicznej kraju. Otóż np. rząd planuje, że w pierwszym kwartale średnia płaca w sferze produkcyjnej będzie wynosiła 3580 tys., podczas gdy w listopadzie tego roku, a więc w miesiącu, który już upłynął, wyniosła 3550 tys., czyli że w tym okresie płaca w sferze produkcyjnej nie wzrośnie. Tak zakłada rząd.</u>
          <u xml:id="u-206.8" who="#PosełWitMajewski">Proszę państwa, znamy mechanizm popiwkowy, znamy też inne realia, a przede wszystkim ruch cen i wiemy, że są to w ogóle założenia księżycowe. I na takich założeniach, Wysoka Izbo, opiera się prognozę płac dla sfery budżetowej, zaniżoną wersję, która - zdaniem rządu - w 1993 r. wyniesie 85%. Co więcej, rząd planuje wykonać te szczególne założenia przez podatek kwotowy, tzn. że już rozdał karty, ustalił, że z tytułu podwyżki wypłaci 400 tys. zł w kwietniu i 290 tys. zł we wrześniu. Jeżeliby nawet podwójnie wzrosła płaca w sferze produkcyjnej, co przy tej stopie inflacji jest możliwe, wtedy oczywiście mówi się, że projekt ustawy wróci do Wysokiej Izby ze zmianami, a wiadomo przecież, że przy obecnym kryzysie finansów publicznych żadne dodatkowe wydatki oczywiście nie wchodzą w grę. Dlatego też, Wysoka Izbo, proponuję w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej dwa wnioski. Po pierwsze, ponowne skierowanie projektu ustawy do komisji po to, by rozważyć wszystkie aspekty przedłożenia rządowego i wymusić normalny, uczciwy dialog, tak by Wysoka Izba mogła uchwalić akt z przekonaniem nad czym głosuje. I po drugie, w razie gdyby znów blok rządowy po raz kolejny miał udaremnić jakąkolwiek zmianę i poważną dyskusję nad płacami 2 mln ludzi, to z ostrożności procesowej, panie marszałku, wnoszę poprawkę do art. 9 ust. 1. Ten artykuł mówi, że zamraża się płace, określone w ustawie, na 1993 r. Proponuję zastąpić kropkę przecinkiem i dodać na końcu: z wyjątkiem, iż normatywny wskaźnik przeciętnego wynagrodzenia pracowników sfery budżetowej, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z 1989 r., w roku 1993 wynosi 97%. To jest procent, od którego „startowała” sfera budżetowa w roku 1989, Wysoka Izbo. To jest poniżej tego wskaźnika, który zrealizował chyba jedyny godny Unii Demokratycznej rząd, rząd premiera Mazowieckiego w roku 1990. To jest o 3% poniżej tego wskaźnika, to jest o 9% mniej od wskaźnika przewidywanego na rok 1993. I myślę, że tę daninę sfera budżetowa zrozumie i tę daninę w związku z kryzysem publicznych finansów jest gotowa ponieść.</u>
          <u xml:id="u-206.9" who="#PosełWitMajewski">Natomiast nie może być tak, Wysoka Izbo, żeby jedyną grupą pracowników, która ponosi najwyższe koszty, była grupa pracowników najbardziej bezbronnych, ponieważ pozostawionych na łasce Wysokiej Izby. Ja, Wysoki Sejmie, przedkładam poprawki panu marszałkowi.</u>
          <u xml:id="u-206.10" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-207">
          <u xml:id="u-207.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję za poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-207.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Chwileczkę, przepraszam pana posła Szymańskiego.</u>
          <u xml:id="u-207.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Panie pośle, proszę poczekać, mam sprawę.</u>
          <u xml:id="u-207.3" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ale ja chciałem...)</u>
          <u xml:id="u-207.4" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Panie pośle Majewski, w związku z pańską wypowiedzią chciałem poinformować, że zastanawiam się, czy użycie orzecznika „karczemny” nie ubliża powadze Sejmu?</u>
          <u xml:id="u-207.5" who="#komentarz">(Poseł Wit Majewski: Cytowałem dzisiejszą „Gazetę Wyborczą”, panie marszałku.)</u>
          <u xml:id="u-207.6" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-207.7" who="#komentarz">(Głos z sali: Odpowiada rzeczywistości.)</u>
          <u xml:id="u-207.8" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Chciałbym prosić o zachowanie pewnej ostrożności, ilekroć w naszych wypowiedziach wykorzystujemy zwroty, które mogłyby ewentualnie ubliżyć powadze Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-207.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-207.10" who="#WicemarszałekJacekKurczewski"> O podjętej decyzji powiadomię pana posła.</u>
          <u xml:id="u-207.11" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę pana posła Janusza Szymańskiego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-208">
          <u xml:id="u-208.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie marszałku, chcę powiedzieć, że art. 109 w ust. 3 wylicza kategorie wniosków formalnych. Mój wniosek o odroczenie dyskusji nad tym punktem mieści się w pkt. 4 tego ustępu. Również ust. 4 art. 109 przewiduje, że o wniosku formalnym, o którym mowa w ust. 3 pkt 3, Sejm rozstrzyga większością głosów obecnych posłów, i że Sejm rozstrzyga o wniosku formalnym po wysłuchaniu wnioskodawcy i ewentualnie jednego przeciwnika wniosku. Krótko mówiąc bardzo bym prosił, żeby pan marszałek był uprzejmy realizować procedurę przewidzianą art. 109.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-209">
          <u xml:id="u-209.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przepraszam panie pośle, ale dyskusja już została rozpoczęta.</u>
          <u xml:id="u-209.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Ale jest wniosek.)</u>
          <u xml:id="u-209.2" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Ale jest wniosek o odroczenie dyskusji i wyjaśnienie tej sprawy.)</u>
          <u xml:id="u-209.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przepraszam bardzo, nie.</u>
          <u xml:id="u-209.4" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę, pan poseł Jan Lityński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-210">
          <u xml:id="u-210.0" who="#PosełJanLityński">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Miałbym pytanie w tej sytuacji: Co należy robić, jeśli rzeczywiście od pewnego czasu wobec ustaw okołobudżetowych jest stosowany rodzaj obstrukcji, kiedy to kolejne posiedzenia...</u>
          <u xml:id="u-210.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-211">
          <u xml:id="u-211.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę o spokój. Proszę umożliwić panu posłowi wypowiedź.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-212">
          <u xml:id="u-212.0" who="#PosełJanLityński">... kiedy kolejne posiedzenia komisji się przekłada, kiedy nie można i kiedy rzeczywiście trudno jest porozumieć się co do posiedzeń w sprawie pilnych ustaw i w momencie, kiedy ma miejsce bardzo nieprzyjemny incydent. Przyznaję, był bardzo nieprzyjemny incydent podczas posiedzeń komisji, za który zresztą pan poseł Arkuszewski przeprosił panią poseł Liszcz. Niemniej, moim zdaniem, procedura nie została naruszona. I co będzie, jeżeli rzeczywiście staniemy w miejscu, bo nie będziemy mogli w ogóle obradować, dlatego że przewodniczący komisji postanowią nie podpisywać ustaleń, które ustaliła komisja, a które zostały podjęte większością głosów, bo należą do mniejszości? Jest to naprawdę poważny problem. Dzisiaj stanąłem wobec tego problemu, bo tak samo mogłem wstrzymać ustawę o stosunkach kredytowych. Przyszedł do mnie pan poseł Węgłowski, który mówił, że jest to tylko trzecie czytanie i prosił mnie o złożenie podpisu... Nie, żebym podpisał sprawozdanie, żebym podpisał prośbę o wprowadzenie tego pod obrady Sejmu. Uznałem, że jest to normalne, zgodne z procedurą Sejmu, że w tym momencie występujemy; jest to bowiem trzecie czytanie po dosyć bezsensownym wniosku, który spowodował to trzecie czytanie, po bezsensownym wniosku pana posła Korwin-Mikke.</u>
          <u xml:id="u-212.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: To jest wniosek przeciwny do wniosku formalnego.)</u>
          <u xml:id="u-212.2" who="#PosełJanLityński">Nie, to jest pytanie, ponieważ pan poseł...</u>
          <u xml:id="u-212.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: W jakim trybie pytanie?)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-213">
          <u xml:id="u-213.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pan poseł Lityński uzasadnia w tej chwili wniosek przeciwny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-214">
          <u xml:id="u-214.0" who="#PosełJanLityński">Panie pośle, pan poseł Szymański poruszył dość ważny problem. Jesteśmy w bardzo trudnej sytuacji. Rozumiem, że możemy sobie w tym momencie pokrzyczeć, a nie pozastanawiać się. Wolałbym jednak, żebyśmy podjęli decyzję po jakimś dojrzałym namyśle, a nie po prostu po krzyku.</u>
          <u xml:id="u-214.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-215">
          <u xml:id="u-215.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-215.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przypominam, że przyjęta została reguła, że przy podobnych wnioskach formalnych głosowanie nad nimi odbywa się po krótkiej przerwie i po posiedzeniu Konwentu Seniorów.</u>
          <u xml:id="u-215.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Ogłaszam 15-minutową przerwę.</u>
          <u xml:id="u-215.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę Konwent Seniorów na spotkanie w pokoju obok sali posiedzeń.</u>
          <u xml:id="u-215.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Ile trwa przerwa?)</u>
          <u xml:id="u-215.5" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">15 minut, tak jak to było dotychczas.</u>
          <u xml:id="u-215.6" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Panie marszałku, na posiedzeniu Konwentu Seniorów powiedziałem, że nie ma zgody na taką zasadę.)</u>
          <u xml:id="u-215.7" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Ale jest zwyczaj.</u>
          <u xml:id="u-215.8" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Kamiński: Nie ma zgody na taki zwyczaj.)</u>
          <u xml:id="u-215.9" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 18 min 42 do godz. 19 min 05)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-216">
          <u xml:id="u-216.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-216.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Informuję Wysoką Izbę, że w czasie przerwy pan poseł Janusz Szymański wycofał swój wniosek.</u>
          <u xml:id="u-216.2" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-216.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Słucham, panie pośle, czy pan poseł ma wniosek formalny?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-217">
          <u xml:id="u-217.0" who="#PosełKrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W czasie posiedzenia Konwentu Seniorów pan poseł Szymański przedstawił uzasadnienie własnego wniosku i to mnie przekonało, dlatego chcę podtrzymać wniosek pana posła Szymańskiego. Sprawozdanie trzech komisji powinno zawierać podpisy trzech przewodniczących. Do kompetencji przewodniczącego należy wyjaśnienie i bardzo proszę Wysoką Izbę o odroczenie obrad do czasu, aż Prezydium Sejmu w porozumieniu z Komisją Regulaminową i Spraw Poselskich doprowadzi do tego, że przewodniczący Komisji Ustawodawczej złoży swój podpis na sprawozdaniu. W przeciwnym wypadku nie możemy uznać, że to sprawozdanie istnieje.</u>
          <u xml:id="u-217.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-218">
          <u xml:id="u-218.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-218.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pani poseł Olga Krzyżanowska prosi o głos. Rozumiem, że to będzie wniosek przeciwny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-219">
          <u xml:id="u-219.0" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcę złożyć wniosek przeciwny, nie jako przewodnicząca Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, bo komisja się w tej sprawie nie zebrała, najwyżej jako jej członek. Dlaczego? Dlatego że sprawa braku podpisu przewodniczącej Komisji Ustawodawczej została poruszona dzisiaj rano, jak ustalaliśmy porządek dzienny. Wysoka Izba została o tym poinformowana, pani poseł Liszcz - przewodnicząca Komisji Ustawodawczej - wyłożyła swoje racje, Wysoki Sejm wysłuchał tych racji i mimo to przyjął ten punkt do porządku dziennego. Uważam, że w tej sprawie Wysoka Izba już podjęła decyzję.</u>
          <u xml:id="u-219.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-220">
          <u xml:id="u-220.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-220.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Chciałem poinformować Wysoką Izbę, iż w czasie przerwy Prezydium Sejmu uzgodniło z Konwentem Seniorów, że jeśli pojawi się wniosek o odroczenie, to on zostanie poddany pod głosowanie mniej więcej po kwadransie od momentu jego zgłoszenia, tak że za kwadrans przystąpimy do głosowania nad tym wnioskiem. Tak uzgodniono. Do tego momentu będziemy kontynuować debatę.</u>
          <u xml:id="u-220.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Głos ma poseł Władysław Reichelt, Polski Program Liberalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-221">
          <u xml:id="u-221.0" who="#PosełWładysławReichelt">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Finansowanie tzw. strefy budżetowej z dochodów budżetu jest bardzo trudnym problemem. Wszyscy wiemy, jaki budżet mamy obecnie. Większą część dochodów do budżetu państwa stanowią - jak wiemy - wpływy z podatków i opłat celnych.</u>
          <u xml:id="u-221.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-221.2" who="#PosełWładysławReichelt"> Obecnie podatki płaci również sfera budżetowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-222">
          <u xml:id="u-222.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Wysoka Izbo, proszę o spokój! Przywołuję Wysoką Izbę do porządku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-223">
          <u xml:id="u-223.0" who="#PosełWładysławReichelt">Fiskalny system dochodów budżetowych, to znaczy wysokie podatki i wysokie opłaty celne powodują, że wpływy do budżetu są coraz niższe i ci, którzy dzisiaj próbują bronić sfery budżetowej, również domagają się, by podatki były coraz wyższe. Taka droga prowadzi donikąd.</u>
          <u xml:id="u-223.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-223.2" who="#PosełWładysławReichelt">Dochody z prywatyzacji są również za niskie, dlatego że sam proces prywatyzacji jest przeprowadzany zbyt wolno. Oczywiście KPN przy każdej okazji blokuje proces prywatyzacji, szukając w tym wszystkim wszelkiego typu afer i różnych przestępstw.</u>
          <u xml:id="u-223.3" who="#komentarz">(Poseł Barbara Różycka: Nie trzeba szukać.)</u>
          <u xml:id="u-223.4" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie trzeba, naprawdę.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-224">
          <u xml:id="u-224.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-225">
          <u xml:id="u-225.0" who="#PosełWładysławReichelt">Tego typu działanie zawsze będzie ograniczało wpływy budżetowe. Zasadniczą wadą naszego budżetu - zresztą skonstruowanego już wcześniej, w innym systemie, bo nie możemy się od tego jakoś oderwać - jest to, że wszystkie wpływy są zbierane do centrali i centrala, czyli rząd, ma problem, jak rozwiązać jedno równanie z wieloma niewiadomymi. Mnie na matematyce uczono, że jeżeli są chociaż dwie niewiadome, to muszą być dwa równania i dlatego to jedno równanie z wieloma niewiadomymi jest nie do rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-225.1" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-225.2" who="#PosełWładysławReichelt">Tak jest w matematyce, która jest nauką ścisłą.</u>
          <u xml:id="u-225.3" who="#komentarz">(Głos z sali: Trzeba dopisać równanie.)</u>
          <u xml:id="u-225.4" who="#PosełWładysławReichelt">Polski Program Liberalny uważa, że należy wprowadzać zmiany systemowe w naszym państwie, ale nie idzie dokonać ich z dnia na dzień...</u>
          <u xml:id="u-225.5" who="#komentarz">(Głos z sali: Idzie.)</u>
          <u xml:id="u-225.6" who="#PosełWładysławReichelt">... nie idzie. To trzeba robić powoli. Dlatego propozycje rządu - w postaci tej ustawy - należy przyjąć i składamy wniosek o uchwalenie tej ustawy. Z budżetu centralnego - naszym zdaniem - powinno się finansować przede wszystkim: administrację centralną, wojsko, policję, sądownictwo oraz stworzyć budżet wyrównawczy dla poszczególnych regionów, a pozostałe sfery budżetowe, jak oświata, służba zdrowia, powinny być finansowane przez samorządy. Dlatego w gminie czy w regionie należy pozostawiać jak największą część wpływów z podatków dochodowych czy innych, a nie 3% - jak dzisiaj postanowiliśmy.</u>
          <u xml:id="u-225.7" who="#PosełWładysławReichelt">Należy również przeprowadzić zmiany systemowe w samej sferze budżetowej. Na przykład dlaczego nie prywatyzować służby zdrowia, nie wprowadzić systemu ubezpieczeń społecznych?</u>
          <u xml:id="u-225.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-225.9" who="#PosełWładysławReichelt">Chodzi o wprowadzenie do systemu podatkowego odpisu sumy wydawanej przez obywatela na ubezpieczenie społeczne. Tego nie ma.</u>
          <u xml:id="u-225.10" who="#komentarz">(Poseł Barbara Różycka: Trzy lata nie ma.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-226">
          <u xml:id="u-226.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pani poseł, proszę o spokój.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-227">
          <u xml:id="u-227.0" who="#PosełWładysławReichelt">Druga sprawa. Dlaczego nie prywatyzować szkolnictwa? Jak jaskółki pojawiają się drobne prywatne szkoły, ale obecnie rodzic wysyłający dziecko do szkoły prywatnej czy społecznej płaci podwójnie: płaci podatek od dochodów oraz czesne. W tym momencie płaci podwójnie. Dlaczego czesnego, wpłaconego za dziecko uczęszczające do szkoły prywatnej czy społecznej, nie można odpisywać od dochodów podlegających opodatkowaniu?</u>
          <u xml:id="u-227.1" who="#komentarz">(Poseł Barbara Różycka: Ale koalicja nie pyta pana posła, dlaczego.)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-228">
          <u xml:id="u-228.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przywołuję panią poseł Różycką do porządku.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-229">
          <u xml:id="u-229.0" who="#PosełWładysławReichelt">Dlatego uważam, że należy szukać rozwiązań, by ten skromny budżet, który mamy i który musimy dzielić, odciążyć od niepotrzebnych wydatków. Polski Program Liberalny proponuje, by zwiększyć wpływy budżetowe, mówi nawet o liniowym podatku, znacznie niższym. Na pewno - według naszego rozeznania - wpływy budżetowe będą znacznie większe.</u>
          <u xml:id="u-229.1" who="#PosełWładysławReichelt">Wysoka Izbo! Dzisiaj prywatny przedsiębiorca - a zbliża się koniec roku i każdy z nas składa deklarację podatkową - staje na rozdrożu: wykazać wysoki dochód i zapłacić podatek dochodowy, czy na papierze wykazać niską albo nawet ujemną rentowność, by nie zapłacić podatku do centrali. Dlaczego? Dlatego że w centrali ten pieniądz zostanie zmarnowany przez urzędnika.</u>
          <u xml:id="u-229.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-229.3" who="#PosełWładysławReichelt">Nawet wykazanie w urzędzie skarbowym wysokich dochodów budzi u urzędnika podatkowego wątpliwość i podejrzenie, że coś jest nie w porządku. Chcę zwrócić uwagę, że gdyby większość wpływów z tytułu podatku dochodowego pozostawała w regionie, w samorządzie, tam gdzie decyduje samorząd terytorialny, to urzędnik skarbowy wiedząc, że od wysokości ściągniętych podatków od prywatnych przedsiębiorców zależy wzrost płacy jego męża czy żony, nauczyciela lub lekarza pracujących w tak zwanej sferze budżetowej na pewno wykazałby większą staranność przy ściąganiu podatków dochodowych. To nieprawda, że sfera budżetowa jest bezbronna. Jeszcze raz proponuję, żeby nauczyciele i lekarze, którzy dzisiaj są bardzo przyzwyczajeni do stawiania żądań, spróbowali działać na własny rachunek - są już takie przykłady w kraju...</u>
          <u xml:id="u-229.4" who="#komentarz">(Wesołość na sali, oklaski)</u>
          <u xml:id="u-229.5" who="#PosełWładysławReichelt">... — żeby rozpoczęli praktykę prywatną. W ten sposób odciążymy budżet naszego państwa.</u>
          <u xml:id="u-229.6" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-229.7" who="#PosełWładysławReichelt">Mogę zaznaczyć, że tego typu działanie nauczycieli czy lekarzy na pewno nie będzie ograniczane przez Sejm lub przez rząd, ale na pewno barierę dla swoich działań, przeszkodę w sprawnym rozwiązaniu spraw, spotkają oni właśnie tam, w gminie, w terenie, u własnych urzędników.</u>
          <u xml:id="u-229.8" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-230">
          <u xml:id="u-230.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-230.1" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: Wniosek formalny.)</u>
          <u xml:id="u-230.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Następny? Panie pośle, jeszcze nie poddałem...</u>
          <u xml:id="u-230.3" who="#komentarz">(Poseł Krzysztof Król: W zupełnie innej materii.)</u>
          <u xml:id="u-230.4" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-231">
          <u xml:id="u-231.0" who="#PosełKrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zgłosić wniosek formalny o wykreślenie z protokółu słów, które padły z ust pana posła Reichelta, ponieważ były to stwierdzenia najbardziej demoralizujące, jakie tylko mogą być. Pan poseł Reichelt powiedział, że staje się przed urzędem skarbowym i zadaje pytanie: Czy zadeklarować niski czy wysoki dochód? To oznacza, że staje się przed urzędem skarbowym i pyta: Ukraść czy nie ukraść? Jest niedopuszczalne, żeby w Sejmie padały takie stwierdzenia.</u>
          <u xml:id="u-231.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-232">
          <u xml:id="u-232.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Rozważę ten wniosek.</u>
          <u xml:id="u-232.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Na razie udzielam głosu panu posłowi Janowi Kowalikowi, Polskie Stronnictwo Ludowe. Po wystąpieniu pana posła przystąpimy do głosowania nad wnioskiem formalnym. Pan poseł Jan Kowalik występuje w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego.</u>
          <u xml:id="u-232.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-233">
          <u xml:id="u-233.0" who="#PosełJanKowalik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sądzę, że z tego tekstu wiele by się dało wykreślić, w zasadzie można by zadać pytanie: co pozostawić? Myślę, że należałoby pozostawić...</u>
          <u xml:id="u-233.1" who="#komentarz">(Głosy z sali: Brawo!)</u>
          <u xml:id="u-233.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-233.3" who="#PosełJanKowalik">‍...ten fragment, który mówi o tym, że liberałowie mają pewien program. Tylko pytam: Czy to PSL jest w rządzie, czy liberałowie? Kto ten program ma realizować? To pytanie zadaję w tej chwili klubowi liberałów.</u>
          <u xml:id="u-233.4" who="#PosełJanKowalik">Jeszcze jedno, panie marszałku. Dziękuję za te wszystkie przepychanki, dzięki temu jest do kogo mówić.</u>
          <u xml:id="u-233.5" who="#PosełJanKowalik">Projekt ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej oznacza:</u>
          <u xml:id="u-233.6" who="#PosełJanKowalik">Po pierwsze, zawieszenie automatycznej waloryzacji płac sfery budżetowej. Zamiast dotychczasowej waloryzacji na podstawie przyjętych normatywów, w stosunku do wzrostu wynagrodzeń w sferze produkcji materialnej, pracownicy sfery budżetowej mają otrzymać w przyszłym roku waloryzację w wysokości zgodnej z kwotą wyznaczoną na ten cel w budżecie.</u>
          <u xml:id="u-233.7" who="#PosełJanKowalik">Warto przypomnieć, że kwota przeznaczona na waloryzację wynagrodzeń pracowniczych sfery budżetowej określona w projekcie budżetu wynosi 13,7 bln zł i jest o 10 bln, czyli o 42,8% mniejsza od kwoty przeznaczonej na waloryzację w 1992 r. i o 13,3 bln, czyli niemal o 50% niższa od kwoty niezbędnej do waloryzacji tych wynagrodzeń według dotychczasowych zasad.</u>
          <u xml:id="u-233.8" who="#PosełJanKowalik">Po drugie, upoważnienie Rady Ministrów do określenia kalkulacyjnej liczby etatów w poszczególnych działach państwowej sfery budżetowej, a ministra pracy i polityki socjalnej do ustalenia limitów wynagrodzeń osobowych w układzie działowo-resortowym.</u>
          <u xml:id="u-233.9" who="#PosełJanKowalik">Uważam, że projekt ten jest nie do przyjęcia z wielu powodów. Najważniejszym z nich jest to, iż pracownicy sfery budżetowej skazani zostaną na bezwzględną pauperyzację, w znacznie dotkliwszym stopniu niż pracownicy innych działów gospodarki. Przeciętne wynagrodzenie w sferze budżetowej - planuje się, że wyniesie ono 3480 tys. zł - będzie stanowiło 87,2% średniego wynagrodzenia w sferze gospodarczej, które ma wynosić 3990 tys. zł. Przy tym, jak to zwykle bywa z danymi statystycznymi, na tę średnią składają się bardzo zróżnicowane wielkości. Już dziś bowiem przeciętne wynagrodzenia nauczycieli wynosi 83% średniej płacy w sześciu podstawowych działach gospodarki. W ślad za degradacją materialną postępuje spadek prestiżu zawodów tak niezbędnych społeczeństwu - zawodu nauczyciela, lekarza, artysty. Obserwujemy też znaczną emigrację elit intelektualnych, dotyczy to szczególnie pracowników naukowych. Niezwykle drastycznie dla przeciętnego obywatela, szczególnie dla tych, których dotyczyć będą nasze spartańskie decyzje, brzmi zapis art. 4 projektu ustawy o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej, wyłączający spod jej działania wynagrodzenia osób zatrudnionych w urzędach naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i sądownictwa oraz wynagrodzenia osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Wynagrodzenia te bowiem będą waloryzowane według dotychczasowych zasad.</u>
          <u xml:id="u-233.10" who="#PosełJanKowalik">Rząd uzasadnia, że wobec sytuacji budżetu nie stać nas na utrzymanie dotychczasowej formy waloryzacji płac w sferze budżetowej, na podstawie ustawy z 1989 r., „z uwagi na spadające dochody oraz rosnące wydatki na bezpieczeństwo socjalne”. Jeżeliby nawet zgodzić się z tą argumentacją, to należałoby raczej obniżyć przejściowo wysokość normatywu - minimum 106% średniej płacy w sferze gospodarczej. To, że przyjęto jako rozwiązanie przeznaczenie na to kwoty bezwzględnej, nie wytrzymuje krytyki, ponieważ wysokość tej kwoty jest niezależna od wzrostu płac w gospodarce, a z kolei istnieje możliwość, że zostanie ona zmieniona w związku z wszelkimi cięciami, z ewentualnymi korektami budżetu.</u>
          <u xml:id="u-233.11" who="#PosełJanKowalik">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Widać wyraźnie, że największe ograniczenia wydatków dotyczyć mają tych sfer, w wypadku których można się spodziewać najmniejszego oporu społecznego. Poza sferą budżetową należy do nich sfera emerytur i rent. Rząd ponawia zatem propozycję zmiany podstawy waloryzacji emerytur i rent do kwoty nie mniejszej niż 91% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Ten rodzaj waloryzacji obejmowałby także emerytury rolnicze, równocześnie jednak proponuje się obniżenie podstawy wysokości emerytury rolniczej z 35% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej do 35% kwoty stanowiącej podstawę waloryzacji emerytur i rent pracowniczych. PSL nie może się zgodzić z takim rozwiązaniem.</u>
          <u xml:id="u-233.12" who="#PosełJanKowalik">Szanowne Panie Posłanki! Szanowni Panowie Posłowie! W I półroczu tego roku 42,1% rodzin emerytów i rencistów miało dochody poniżej lub na pograniczu minimum socjalnego, w rodzinach chłopskich emerytów odsetek ten już w ubiegłym roku wynosił 51,4%, przy czym wiadomo, że sytuacja ta pogarsza się z każdym rokiem. W sferze nędzy i ubóstwa znalazło się w bieżącym roku 16,7% rodzin pracowniczych, 19,8% rodzin emerytów i rencistów oraz aż 27% rodzin chłopskich. Można się spodziewać, że obniżenie wysokości waloryzacji, przy wzroście obciążeń podatkiem pośrednim, nadal wysokiej stopie inflacji spowoduje drastyczne powiększenie sfery ubóstwa. Nie możemy jako Izba do tego dopuścić.</u>
          <u xml:id="u-233.13" who="#PosełJanKowalik">Należy zobowiązać po raz kolejny rząd do podjęcia próby zwiększenia wpływu do budżetu poprzez:</u>
          <u xml:id="u-233.14" who="#PosełJanKowalik">1. Rygorystyczne przestrzeganie zasad ściągania podatku - kontrole bowiem ujawniają niczym nie uzasadnione zwolnienia podatkowe - oraz dalsze uszczelnianie granic w celu zmniejszenia przemytu.</u>
          <u xml:id="u-233.15" who="#PosełJanKowalik">2. Rozważenie możliwości zmniejszenia kosztów prywatyzacji w 1993 r.</u>
          <u xml:id="u-233.16" who="#PosełJanKowalik">Osobnego potraktowania wymaga sprawa przywrócenia monopoli. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego skierował do Sejmu projekty ustaw o monopolu tytoniowym i spirytusowym. Są one, jak do tej pory, po pierwszym czytaniu skutecznie blokowane w komisjach. Jeśli uchwalenie tych ustaw nie przyniesie, jak się twierdzi, dodatkowych wpływów, to dlaczego nie podejmuje się decyzji o ich uchwaleniu?</u>
          <u xml:id="u-233.17" who="#PosełJanKowalik">Szanowni państwo, uchwalmy te ustawy, albowiem to, co się dzieje z nimi obecnie, dostarcza opozycyjnym posłom argumentów. Odbierzcie nam ten argument, inaczej dalej będziemy twierdzić, że z tych monopoli mogą być znaczne wpływy do budżetu, a te można przeznaczyć na sferę budżetową. W tej sytuacji proponuję odesłanie projektu do komisji.</u>
          <u xml:id="u-233.18" who="#PosełJanKowalik">Na koniec powiem parę słów o amnezji. Dzisiejsi zwolennicy tej ustawy jeszcze niedawno protestowali przeciwko zamrożeniu płac w sferze budżetowej. Czynili to w okresie rządów pana Olszewskiego. Dziś zmienili zdanie, bo są w rządzie. Jak to nazwać? Niech w tym wypadku lekarze podpowiedzą.</u>
          <u xml:id="u-233.19" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-234">
          <u xml:id="u-234.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-234.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Zgodnie z zapowiedzią przystąpimy teraz do głosowania nad wnioskiem formalnym o odroczenie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-234.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przypominam, że pan poseł Krzysztofa Król przedstawił uzasadnienie wniosku.</u>
          <u xml:id="u-234.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
          <u xml:id="u-234.4" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przepraszam, nie udzielam panu posłowi głosu.</u>
          <u xml:id="u-234.5" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Wniosek przeciwny uzasadniła pani poseł Krzyżanowska.</u>
          <u xml:id="u-234.6" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-234.7" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Kto z pań posłanek i panów posłów jest za odroczeniem dyskusji, proszę o naciśnięcie przycisku...</u>
          <u xml:id="u-234.8" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przepraszam bardzo. Może początki grypy osłabiają moje możliwości, jeżeli chodzi o mówienie.</u>
          <u xml:id="u-234.9" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-234.10" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Kto z pań posłanek i panów...</u>
          <u xml:id="u-234.11" who="#komentarz">(Poseł Janusz Szymański: Panie marszałku, chciałem prosić o głos.)</u>
          <u xml:id="u-234.12" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Panie pośle, pan, wzór posła, jeśli chodzi o wiedzę o regulaminie Sejmu, utrudnia mi prowadzenie głosowania?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-235">
          <u xml:id="u-235.0" who="#PosełJanuszSzymański">Panie marszałku, myślę jednak, że pan podziękuje mi za to.</u>
          <u xml:id="u-235.1" who="#komentarz">(Wesołość na sali)</u>
          <u xml:id="u-235.2" who="#PosełJanuszSzymański">Wniosek jest niepełny. Proszę zauważyć, że intencją, którą się kierowałem zgłaszając ten wniosek, było odroczenie dyskusji do określonego momentu, do czasu usunięcia przeszkód. Tak więc trzeba określić, do kiedy ta dyskusja ma być odroczona. To jest pełny wniosek. Głosowanie w sprawie odroczenia w ogóle nie ma sensu.</u>
          <u xml:id="u-235.3" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-236">
          <u xml:id="u-236.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pan poseł wnioskodawca, proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-237">
          <u xml:id="u-237.0" who="#PosełKrzysztofKról">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja swój wniosek sprecyzowałem. Pan marszałek powiedział, że uzasadnienie było przedstawione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-238">
          <u xml:id="u-238.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Bo było.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-239">
          <u xml:id="u-239.0" who="#PosełKrzysztofKról">Chodzi o odroczenie do czasu, kiedy zostanie uzyskany podpis i kiedy sprawa zostanie wyjaśniona przez Komisję Regulaminową i Spraw Poselskich.</u>
          <u xml:id="u-239.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-240">
          <u xml:id="u-240.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę, pani poseł Olga Krzyżanowska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-241">
          <u xml:id="u-241.0" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Chciałam zadać pytanie. Jeżeli pani przewodnicząca Komisji Ustawodawczej odmówi podpisu, mając ku temu uzasadnione, jak nam wyłuszczyła, powody, to w takim razie Sejm, jak rozumiem, nie będzie mógł procedować nad tą sprawą.</u>
          <u xml:id="u-241.1" who="#PosełOlgaKrzyżanowska">Ostatnia uwaga, którą chciałam zgłosić: Pan poseł Szymański, który był uprzejmy zgłosić te wątpliwości, powinien był je zgłosić rano, wtedy kiedy Sejm nad tą sprawą debatował.</u>
          <u xml:id="u-241.2" who="#komentarz">(Poruszenie na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-242">
          <u xml:id="u-242.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przepraszam, ale to już jest powtarzanie argumentów.</u>
          <u xml:id="u-242.1" who="#komentarz">(Poseł Teresa Liszcz: Panie marszałku, proszę o głos.)</u>
          <u xml:id="u-242.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Czy pani poseł Teresa Liszcz w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-242.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę, udzielam głosu tylko pani poseł Teresie Liszcz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-243">
          <u xml:id="u-243.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę tylko przypomnieć, że zgłosiłam rano fakt niepodpisania przeze mnie sprawozdania zamieszczonego w druku nr 655. Nie był to przypadkowy brak podpisu. Odmówiłam podpisu i motywy tej odmowy, jak również odmowy ze strony pana posła Majewskiego, przedstawiłam wczoraj na piśmie Prezydium Sejmu. Motywem było to, że przy sporządzaniu sprawozdania zostały naruszone elementarne zasady procedury legislacyjnej i z tego powodu, jako przewodnicząca Komisji Ustawodawczej, nie mogę podpisać wadliwego sprawozdania. Nie podpiszę, dopóki nie ustąpią te przeszkody. A przeszkody ustąpią, jeżeli zbiorą się ponownie komisje, przedyskutują projekt, umożliwią głosowanie nad poprawkami i wnioskami; wtedy sporządzimy nowe, prawidłowe sprawozdanie.</u>
          <u xml:id="u-243.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-244">
          <u xml:id="u-244.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-244.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przypominam z kolei Wysokiej Izbie, że Wysoka Izba uchwalając rano porządek dzienny wysłuchała informacji o stanowisku przewodniczącej Komisji Ustawodawczej pani poseł Teresy Liszcz i zdecydowała o włączeniu punktu 2 do porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-244.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Wobec tego teraz nie głosujemy nad tą sprawą, bo o tym już Wysoka Izba zadecydowała. Możemy co najwyżej głosować nad wnioskiem formalnym o odroczenie dyskusji nad znajdującym się już w porządku dziennym projektem ustawy.</u>
          <u xml:id="u-244.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę panie posłanki i panów posłów, aby ci, którzy są za wnioskiem o odroczenie dyskusji, nacisnęli właściwy przycisk i podnieśli rękę.</u>
          <u xml:id="u-244.4" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Kto jest przeciw?</u>
          <u xml:id="u-244.5" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Kto się wstrzymał od głosu?</u>
          <u xml:id="u-244.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-244.7" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Za wnioskiem głosowało 144 posłów, przeciw - 124, wstrzymało się od głosu 14 posłów.</u>
          <u xml:id="u-244.8" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Stwierdzam, że Sejm przyjął wniosek o odroczenie dyskusji.</u>
          <u xml:id="u-244.9" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Zgodnie ze sformułowaniem wniosku sprawa zostanie skierowana do Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.</u>
          <u xml:id="u-244.10" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3 porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów, Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o restrukturyzacji przedsiębiorstw i banków oraz o zmianie niektórych ustaw (druki nr 434 i 631).</u>
          <u xml:id="u-244.11" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji panią poseł Wiesławę Ziółkowską.</u>
          <u xml:id="u-244.12" who="#komentarz">(Poseł Janusz Korwin-Mikke: To spadło.)</u>
          <u xml:id="u-244.13" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Nie spadło, tylko zostało odroczone. Niech pan poseł będzie...</u>
          <u xml:id="u-244.14" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
          <u xml:id="u-244.15" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pani poseł będzie łaskawa chwilę poczekać. Wysoka Izba raczy się uspokoić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-245">
          <u xml:id="u-245.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę zachęcić Wysoką Izbę do wysłuchania sprawozdania, a nie chodzi mi o to, żeby mieć widownię. Postaram się przedstawić sprawę w sposób w miarę czytelny, ponieważ jest to ustawa, która, jak sądzę, pomogłaby posłom rozwiązać problemy, o których dzisiaj Wysoka Izba debatowała przez cały dzień, a przynajmniej dawałoby to pewną szansę. Zastrzegam przy tym, że jest to ustawa całkowicie nowa...</u>
          <u xml:id="u-245.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-246">
          <u xml:id="u-246.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przepraszam panią poseł.</u>
          <u xml:id="u-246.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Pan poseł Tusk i rozmówca proszeni są o nieprzeszkadzanie. Kolegę klubowego ośmielę się upomnieć imiennie.</u>
          <u xml:id="u-246.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę bardzo, pani poseł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-247">
          <u xml:id="u-247.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Proszę Wysokiej Izby, jest to ustawa, która może być Wysokiej Izbie pomocna do rozwiązywania problemów, o których była mowa dzisiaj przez cały dzień. Jest to ustawa bardzo trudna. Może ona budzić wiele kontrowersji; jest do niej dużo wniosków mniejszości. Jeżeli popełnimy błędy, to okaże się, że po prostu produkujemy złą ustawę, co więcej, okaże się, że nie dotrzymamy terminu, który sobie założyliśmy. Komisja budżetowa i komisje opracowujące zaplanowały ambitny termin, aby ta ustawa opuściła Sejm jeszcze w tym roku, ponieważ warunkuje ona rozpoczęcie procesu oddłużania przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-247.1" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisje opracowywały przedstawianą przeze mnie ustawę korzystając z 22 ekspertyz, w których zawartych było wiele uwag ogólnych i przeszło setka uwag szczegółowych do konkretnych zapisów ustawy. Wykorzystywaliśmy również uwagi, które posłowie w pierwszym czytaniu przedstawiali z tej trybuny. Ocenę uwag ogólnych można generalnie sprowadzić do próby odpowiedzi na pytanie, czy w ogóle taka regulacja jest potrzebna i czy będzie skuteczna, czy też wystarczy, że od 1934 r. w Kodeksie cywilnym istnieje instytucja postępowania układowego, do której podobna jest instytucja postępowania ugodowego, którą proponujemy m.in. w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-247.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Otóż z całej debaty, jak również z uwag zawartych w tych ekspertyzach wynika, że tylko jedna osoba, w imieniu Unii Demokratycznej, jednoznacznie wypowiedziała się za tym, że regulacje zawarte w tej ustawie są zbędne. Większość uwag ogólnych dotyczyła tego, iż jest to ustawa trudna, kontrowersyjna, ale jednak niezwykle potrzebna. Większość więc uwag ogólnych podkreślała zasadność takiej regulacji. Zastrzeżenia były następujące:</u>
          <u xml:id="u-247.3" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Po pierwsze, że nie należy oczekiwać od tej ustawy cudu, to znaczy nie należy oczekiwać tego, że ustawa automatycznie oddłuży wszystkie przedsiębiorstwa. Zakres problemu oddłużenia jest, proszę państwa, olbrzymi i problem ten narasta, symbolicznie mówiąc, z godziny na godzinę. W tej chwili wzajemne zadłużenie podmiotów gospodarczych, banków i skarbu państwa wynosi już przeszło 400 bln zł. Nie należy więc oczekiwać, że tą ustawą rozwiążemy cały ten problem. Dzięki tej ustawie możemy jedynie rozpocząć rozwiązywanie tego problemu, a w jakim zakresie - przedstawię to w dalszej części sprawozdania.</u>
          <u xml:id="u-247.4" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zastrzeżenie drugie, najczęściej podnoszone przez ekspertów - ustawa zbyt mocno obciąża banki, które przecież nie są do tego powołane, bo funkcja banków jest inna. W zastrzeżeniach akcentuje się, że w innych państwach dla tych celów nie wykorzystuje się w tak szerokim zakresie instytucji bankowych i że dzięki proponowanej ustawie państwo (rząd) zrzuca z siebie odpowiedzialność za restrukturyzację gospodarki i przedsiębiorstw, przerzucając ją na banki.</u>
          <u xml:id="u-247.5" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zastrzeżenie trzecie - rząd nie przedstawił do tej pory polityki przemysłowej, natomiast banki, podejmując postępowanie układowe, postępowanie oddłużeniowe czy też doprowadzając do upadłości czy likwidacji przedsiębiorstwa, powinny się kierować nie tylko kryteriami mikroekonomicznymi, a więc konkretnymi kryteriami dotyczącymi danego przedsiębiorstwa, ale, może nawet przede wszystkim, kryteriami makroekonomicznymi. A to dlatego, że na realizację całego procesu oddłużenia jest przewidziane dofinansowanie z budżetu, czyli będą na to szły pieniądze podatników, które tak trudno zebrać w tej chwili w budżecie. Poza tym trzeba brać pod uwagę to, że skutki decyzji bankowych będą pociągały za sobą również skutki społeczne, za które odpowiedzialny jest zarówno rząd, jak i parlament. Brak polityki przemysłowej - którą przedstawiłby rząd i ewentualnie zaakceptował parlament - będzie znacznie utrudniał przeprowadzenie tego procesu, co więcej, może prowadzić do podejmowania nietrafnych decyzji przez banki i obciążać dużym ryzykiem prowadzoną przez nie działalność.</u>
          <u xml:id="u-247.6" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Informuję Wysoką Izbę, że w trakcie prac nad ustawą stawiane były takie pytania, na które nie udało się, niestety, uzyskać jednoznacznych lub chociażby wyczerpujących odpowiedzi ze strony przedstawicieli rządu. Mimo to uznaliśmy, że ustawa jest na tyle ważna - problem oddłużenia często był podnoszony z tej trybuny w ciągu trzech lat - że mając świadomość ryzyka i pewnych ułomności tej ustawy postanowiliśmy w szybkim tempie zakończyć nad nią prace, zastrzegając jednocześnie, iż po niedługim czasie od jej wejścia w życie, a więc na przykład po roku, podejmiemy próbę oceny trafności rozstrzygnięć zawartych w tej ustawie.</u>
          <u xml:id="u-247.7" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Należy zauważyć, że istnieje u nas bardzo niedobra praktyka, która dawno już nie jest stosowana na Zachodzie, polegająca na tym, że posłowie włączani są w proces opracowywania ustaw dopiero po pierwszym ich czytaniu w parlamencie. Na Zachodzie bywają takie przypadki, szczególnie wówczas, kiedy problem jest bardzo trudny i nowy, że posłowie z właściwej komisji sejmowej uczestniczą w opracowywaniu projektu ustawy już na etapie jej projektowania w rządzie. Przyjęcie takiego trybu procedowania, myślę, ułatwiłoby pracę właściwym komisjom sejmowym, a także przyspieszyłoby prace nad ustawami. Tę uwagę przedstawiłam Wysokiej Izbie li tylko po to, aby ją ewentualnie wziąć pod uwagę pracując nad innymi ustawami.</u>
          <u xml:id="u-247.8" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Informuję Wysoką Izbę, że najdalej idące zmiany zostały wprowadzone w rozdziałach 2 i 5 ustawy w wyniku wykorzystania tych 102 uwag zaproponowanych do konkretnych artykułów tejże ustawy. Najmniej zmian wprowadzono w rozdziałach 3 i 4, mimo że rozdział 3, który dotyczy - lapidarnie określając - tzw. handlu długami, w gruncie rzeczy jest chyba najbardziej ryzykownym rozdziałem w tej ustawie. Sporo zmieniliśmy również w rozdziale 6, który zawiera przepisy przejściowe i końcowe. Chcę tu poinformować Wysoką Izbę, że całkowicie pominęliśmy ten artykuł, który wprowadzał zmiany do ustawy o podatku dochodowym, uznaliśmy bowiem, że rząd wprowadza cały pakiet ustaw zmieniających kwestie podatkowe i należy regulacje zawarte w tej ustawie rozpatrzyć łącznie z pakietem ustaw, które rząd przedłożył razem z ustawą budżetową, gdzie generalnie mówi się o zmianach podatkowych. Informuję również, że pominęliśmy te regulacje, co do których nie uzyskaliśmy ze strony przedstawicieli rządu wyczerpujących wyjaśnień mówiących o tym, dlaczego zaistniała konieczność wprowadzenia zmian w konkretnych przepisach. O jakie regulacje chodziło - poinformuję Wysoką Izbę omawiając właściwy artykuł.</u>
          <u xml:id="u-247.9" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Wysoka Izbo! Chcąc naświetlić skalę problemów i kontrowersji, jakie budzi ta ustawa, może na samym początku w paru krótkich zdaniach powiem o czterech głównych, najbardziej kontrowersyjnych obszarach ustawy.</u>
          <u xml:id="u-247.10" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Kwestia pierwsza dotyczy zakresu podmiotowego ustawy, a konkretnie zakresu podmiotowego działania tzw. prawa ugodowego. Tutaj zarysowały się trzy stanowiska:</u>
          <u xml:id="u-247.11" who="#PosełWiesławaZiółkowska">1) stanowisko rządowe, zgodnie z którym postępowanie ugodowe ograniczone jest tylko do przedsiębiorstw państwowych i do spółek, w których udział skarbu państwa wynosi więcej niż 50%;</u>
          <u xml:id="u-247.12" who="#PosełWiesławaZiółkowska">2) stanowisko mówiące o rozszerzeniu zakresu podmiotów mogących skorzystać z tego postępowania o PGR-y, a konkretnie o Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, która przejmuje państwowe gospodarstwa rolne; to zostało zapisane w ustawie; wpływ na to stanowisko miało również stanowisko rządu, który optował za tym, aby tę ustawę rozszerzyć o państwowe gospodarstwa rolne;</u>
          <u xml:id="u-247.13" who="#PosełWiesławaZiółkowska">3) stanowisko reprezentowane przez posłów z KPN, mówiące o tym, aby w ogóle nie ograniczać zakresu podmiotowego ustawy, to znaczy aby ustawa dotyczyła także podmiotów prywatnych i spółdzielczych. Argumenty przemawiające za i przeciw przedstawię Wysokiej Izbie przy omawianiu konkretnego artykułu.</u>
          <u xml:id="u-247.14" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Druga kwestia - niezwykle istotna merytorycznie w tej ustawie - wiąże się z odpowiedzią na pytanie: Czy warunkiem wszczęcia postępowania ugodowego, a następnie podpisania ugody, a więc warunkiem rozpoczęcia procesu oddłużeniowego ma być bezwzględne przekształcenie podmiotu gospodarczego w spółkę, czy też można dopuścić sytuację, kiedy takie przekształcenie obligatoryjne nie jest konieczne? Tutaj zarysowały się dwa krańcowo różne stanowiska (których nie muszę bliżej przedstawiać): jedno mówiące o tym, że przekształcenie jest bezwzględnie konieczne, tzn. że jeżeli przedsiębiorstwo państwowe chce skorzystać z tej ustawy, to musi się przekształcić w spółkę albo wnieść swoje mienie lub część mienia do spółki, i drugie, krańcowo odmienne, że należy dopuścić takie sytuacje, w których takie przekształcenie nie jest warunkiem koniecznym wszczęcia postępowania ugodowego czy podpisania ugody.</u>
          <u xml:id="u-247.15" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Trzecia kwestia - z pozoru, wydawałoby się, bardzo prosta - wywołała, myślę, że słusznie, długotrwałą dyskusję. Dotyczy ona problemu informowania wierzycieli o wszczęciu postępowania ugodowego, o podpisaniu ugody i o zamknięciu postępowania ugodowego. Tutaj też prezentowane były trzy stanowiska:</u>
          <u xml:id="u-247.16" who="#PosełWiesławaZiółkowska">1) stanowisko rządu, ograniczające się do tego, że należy poinformować tylko wierzycieli zagranicznych i wierzycieli posiadających wierzytelności zabezpieczone zastawem lub hipoteką, a także skarb państwa;</u>
          <u xml:id="u-247.17" who="#PosełWiesławaZiółkowska">2) stanowisko zaprezentowane przez komisję, że należy poinformować wszystkich wierzycieli;</u>
          <u xml:id="u-247.18" who="#PosełWiesławaZiółkowska">3) stanowisko mówiące o tym, że należy poinformować wszystkich wierzycieli, ale za potwierdzeniem odbioru tej informacji. Omawiając konkretne artykuły ustawy powiem, które z tych stanowisk przeważyło i jaka argumentacja przemawiała za jego przyjęciem.</u>
          <u xml:id="u-247.19" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I wreszcie ostatnia, czwarta kwestia, bardzo kontrowersyjna, która wywołała długotrwałą dyskusję - problem wprowadzenia do ustawy, chyba po raz pierwszy od bardzo długiego czasu, od przeszło 10 lat, zapisu, który wkracza w stosunki umowne między kredytodawcą a kredytobiorcą. Zapis ten ogranicza górną granicę oprocentowania kredytów przeterminowanych. Jest to kwestia niezwykle kontrowersyjna nie tylko z punktu widzenia kredytodawców, banków, ale również kredytobiorców. Powrócę do tego problemu omawiając konkretny artykuł.</u>
          <u xml:id="u-247.20" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Tak więc są cztery główne obszary merytoryczne, na których proponuję skoncentrować uwagę Wysokiej Izby.</u>
          <u xml:id="u-247.21" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Przystępuję do omówienia konkretnych zapisów ustawy. Proponuję Wysokiej Izbie następujący tryb prezentacji tej ustawy: omówienie istotnych zmian merytorycznych, przedstawienie wniosków mniejszości (równolegle do omawiania artykułów), istotnych doprecyzowań, które wprowadziła komisja, a także pozwolę sobie zwrócić uwagę Wysokiej Izby na kwestie kontrowersyjne (oprócz tych poruszanych dotąd przeze mnie), które mogą pojawić się w dyskusji, po to, aby wskazać Wysokiej Izbie już na tym etapie, że komisja zdaje sobie sprawę, że są to kwestie kontrowersyjne, ale takie rozstrzygnięcie wybrała albo w głosowaniu, albo w wyniku tego, że po prostu innego rozstrzygnięcia, trafniejszego, nie znalazła. I wreszcie przedstawię Wysokiej Izbie również to, najistotniejsze oczywiście, co zostało z tej ustawy wykreślone.</u>
          <u xml:id="u-247.22" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Rozdział 1. Cała ustawa, proszę Wysokiej Izby, zawiera trzy specjalne ścieżki restrukturyzacyjne. Ścieżka pierwsza to bankowe postępowanie ugodowe, druga - to publiczna sprzedaż wierzytelności bankowych, tzw. handel długami, trzecia - to nabywanie akcji jednoosobowych spółek skarbu państwa za wierzytelności. I, proszę Wysokiej Izby, do art. 1, który reguluje, jakie ścieżki restrukturyzacyjne wprowadza się tą ustawą, jest już wniosek mniejszości nr 1 zawarty w druku nr 631. We wniosku tym proponuje się, aby skreślić pkt 3 art. 1. Od razu przedstawiam argumenty przeciwko temu wnioskowi mniejszości. Rozumiem, że pan poseł z KPN, który był wnioskodawcą, przedstawi argumenty przemawiające za skreśleniem tego zapisu.</u>
          <u xml:id="u-247.23" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Otóż, proszę Wysokiej Izby, całą tę ustawę trzeba rozpatrywać przy założeniu, że jest to próba pomocy w warunkach ekstremalnych, tzn. jest to ratowanie, jak ktoś powiedział lapidarnie, zdechlaków. Mamy sytuację taką, że dłużnik zaprzestał płacenia długów i może zostać postawiony w stan upadłości lub zlikwidowany. W tej sytuacji daje się wierzycielom możliwość zamiany wierzytelności na akcje lub udziały skarbu państwa, przy czym jest ograniczenie, że ta możliwość zamiany nie może przekraczać 30% ogółu wymagalnych zobowiązań dłużnika, powstałych do dnia 30 czerwca 1992 r. Ograniczenie czasowe zostało celowo wprowadzone, by nie powodować zjawisk patologicznych polegających na specjalnym zadłużaniu się przedsiębiorstw.</u>
          <u xml:id="u-247.24" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zdaniem większości komisji regulacja polegająca na wykreśleniu tego, proponowana przez KPN, może budzić wątpliwości. Powiedzmy sobie bowiem szczerze, że w tej sytuacji jest to niewątpliwie szansa na ratowanie przedsiębiorstwa. Jest to szansa na ratowanie miejsc pracy i wreszcie szansa na rozpoczęcie usuwania zatorów płatniczych. To był pierwszy wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-247.25" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Rozdział 2 ustawy jasno reguluje tryb bankowego postępowania ugodowego. W art. 5 jest mowa, że postępowanie ugodowe podejmuje się na wniosek dłużnika, czyli wniosek składa dłużnik, ale cały proces od początku do końca prowadzi i odpowiada za niego - określa zasady tego procesu, nie określone oczywiście w ustawie - bank.</u>
          <u xml:id="u-247.26" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 6 dotyczy zakresu podmiotowego ustawy, tzn. mówi się o tym, że w postępowanie ugodowe mogą wejść przedsiębiorstwa państwowe, spółki skarbu państwa, o ile skarb państwa ma w nich więcej niż 50% udziału. W wyniku autopoprawki rządu wprowadzono również pkt 2 w ust. 1 art. 6, mówiący, że postępowaniem ugodowym objęta jest również „Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, w części obejmującej jej zobowiązania przejęte - stosownie do odrębnych przepisów o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa - po zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstwach gospodarki rolnej”. W ten oto sposób komisja rozstrzygnęła, że dotyczy to przedsiębiorstw państwowych albo takich podmiotów, w których skarb państwa ma zdecydowany większościowy udział.</u>
          <u xml:id="u-247.27" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Z pierwszych przymiarek Ministerstwa Finansów wynikało, że ustawa ta może objąć ok. 700 przedsiębiorstw, których zadłużenie jest dziś rzędu 22 bln zł. W tej chwili w wyniku poszerzenia jeszcze tej propozycji o PGR-y zakres zadłużenia powiększa się, przy czym nikt nie był w stanie przedstawić kalkulacji, o ile. Wiadomo, że PGR-y generalnie są zadłużone do wysokości 17 bln zł, ale oczywiście nie całość zadłużania będzie mogła być objęta postępowaniem ugodowym, bo trzeba spełnić określone warunki, o których mowa w następnym artykule. Chcę tylko przypomnieć, że generalnie kwota całego zadłużenia wzajemnego w gospodarce wynosi przeszło 400 bln zł. To, co zatem „ruszymy” tą ustawą, stanowi zaledwie 10 może 15% generalnego zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-247.28" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Proszę państwa, do art. 6 są zgłoszone dwa wnioski mniejszości. Wniosek nr 2, panów posłów z KPN, dotyczy w ogóle skreślenia art. 6, co oznacza, że postępowaniem ugodowym mogą być objęte wszystkie podmioty, a więc również podmioty prywatne. Od razu informuję Wysoką Izbę, że komisja rozpatrywała tę kwestię, czy nie objąć wszystkich podmiotów, ale uznała, że skala zadłużenia podmiotów państwowych, zaproponowanych przez komisję, ma największy ciężar gatunkowy, a możliwości finansowe budżetu państwa, bo to kosztuje, są mocno ograniczone. Z tych dwóch właśnie powodów, że najistotniejsze w tym momencie jest rozpoczęcie procesu oddłużania w sektorze państwowym, bo tam to zadłużenie jest największe, i że środki budżetowe przewidziane na ten proces są bardzo małe, komisja postanowiła nie rozszerzać zakresu podmiotowego na podmioty prywatne i spółdzielnie.</u>
          <u xml:id="u-247.29" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Jest również do art. 6 wniosek mniejszości nr 3, zgłoszony przez Unię Demokratyczną, aby wykreślić z tego postępowania Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Przeciwko temu wnioskowi jednoznacznie występowało Ministerstwo Finansów i przedstawiciele Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa uzasadniając, że jeśli przyjmie się ten wniosek, to praktycznie rzecz biorąc uniemożliwi się restrukturyzację państwowych gospodarstw rolnych.</u>
          <u xml:id="u-247.30" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 7, proszę państwa, określa, kiedy bank może wszcząć postępowanie ugodowe. W tym wypadku komisja wprowadziła istotne zmiany do pierwotnego zapisu rządowego, jest również wniosek mniejszości.</u>
          <u xml:id="u-247.31" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Otóż zapis, który proponował rząd, polegał na tym, że bank może wszcząć postępowanie ugodowe wtedy, gdy jego zobowiązania wobec dłużnika, tzn. jego wierzytelności wobec dłużnika wynoszą co najmniej 10% ogólnej kwoty zobowiązań dłużnika, przy czym jest to kwota nie mniejsza niż 1 mld zł lub jego wierzytelności stanowią nie mniej niż 20% ogólnej kwoty zobowiązań dłużnika. Komisja postanowiła rozszerzyć ten zapis, wprowadzając w charakterze podmiotu wszczynającego postępowanie bankowe nie tylko jeden bank, który spełnia te warunki, ale grupę banków. Czyli można wszcząć postępowanie ugodowe również wtedy, kiedy warunki, o których mówiłam, spełnia nie tylko jeden bank, ale grupa banków. Wówczas jednak ta grupa banków, spełniając wymogi art. 8, musi wytypować swojego przedstawiciela, tzn. bank, do prowadzenia całego procesu ugodowego. Zdaniem komisji taka zmiana rozszerza możliwość rozpoczęcia procesu oddłużeniowego.</u>
          <u xml:id="u-247.32" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Do tego art. 7 jest wniosek mniejszości nr 4, który polega na tym, by wyłączyć z tego procesu Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, a więc PGR-y.</u>
          <u xml:id="u-247.33" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 8, proszę państwa, określa jasno, że proces prowadzi bank, którego suma wierzytelności wobec dłużnika jest największa, a gdyby ten bank w ciągu miesiąca nie zdecydował się na wszczęcie procesu, to mógłby go podjąć inny bank. Jeśli zaś bank, który rozpatruje kwestię wszczęcia procesu, uzależnia jego podjęcie od przedstawienia programu uzdrowienia, to pierwotny termin 30-dniowy zostaje przedłużony o kolejne 30 dni, liczone od momentu złożenia przez dłużnika programu uzdrowienia gospodarki lub uzupełnienia tego programu. Ten ostatni fragment, w którym ściśle określa się termin, to zmiana wprowadzona już w trakcie prac komisji.</u>
          <u xml:id="u-247.34" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 9 jasno określa, co musi zawierać wniosek o wszczęcie postępowania ugodowego składany w banku przez dłużnika. I tutaj - ust. 1 pkt 1 - uzupełniliśmy sprecyzowanie zawarte w pkt. 1 przedłożenia rządowego, które mówiło, że dłużnik przedstawia we wniosku propozycje ugodowe. Komisje dodały: „w szczególności założenia uzdrowienia gospodarki dłużnika, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4”. Chodzi nam o jasne sformułowanie wymogu, że już we wniosku muszą być przedłożone założenia uzdrowienia gospodarki dłużnika. To czwarta istotna zmiana, wprowadzona przez komisje. Do tego artykułu złożono wniosek mniejszości, który dotyczy PGR.</u>
          <u xml:id="u-247.35" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 10 rozstrzyga bardzo istotną kwestię. Wymieniałam ją jako jedną z tych spraw, na których koncentrowały się komisje; myślę, że dla Wysokiej Izby jest ona również bardzo ważna. Chodzi mianowicie o odpowiedź na pytanie, czy złożenie wniosku o wszczęcie postępowania ugodowego ma być uwarunkowane w sposób obligatoryjny złożeniem wniosku o przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę albo wniesienie mienia przedsiębiorstwa lub części tego mienia do spółki, czy też należy pozostawić zapis, że bank może uzależnić wszczęcie bankowego postępowania ugodowego od złożenia przez dłużnika odpowiedniego wniosku. W efekcie głosowania komisja większością głosów postanowiła utrzymać zapis, że bank może uzależnić wszczęcie postępowania ugodowego od złożenia przez dłużnika wniosku o przekształcenie przedsiębiorstwa. Do art. 10 złożono trzy wnioski mniejszości. Pierwszy z nich, wniosek nr 6, mówi o tym, by w ust. 2 wyrazy „może uzależnić” zastąpić wyrazem „uzależnia”, co oznacza praktycznie, że warunkiem wszczęcia postępowania ugodowego byłoby obligatoryjne złożenie wniosku o przekształcenie w spółkę albo wniesienie mienia lub części mienia do spółki. Wniosek nr 7 dotyczy kwestii majątku przejętego przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa - chodzi o to, aby przez wykreślenie w ust. 3 zapisu odnoszącego się do PGR spowodować objęcie ich regulacją ust. 2. Wniosek nr 8 mówi natomiast o tym, aby w ust. 1 po wyrazie „dłużnika” skreślić wyrazy: „lub programu zagospodarowania, o którym mowa w art. 9 ust. 3 i 4”, a więc postuluje wyłączenie majątku przejętego przez agencję. (Nad wnioskami dotyczącymi PGR będziemy głosować łącznie, żeby nie popełnić jakiejś pomyłki.)</u>
          <u xml:id="u-247.36" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o art. 11, muszę powiedzieć, że komisje w sposób trafny doprecyzowały zapisy dotyczące tego, co nie może być objęte postępowaniem ugodowym. (Trzeba podkreślić, że zakres tego, co jest obejmowane postępowaniem ugodowym, ulega zazwyczaj - musi ulec, wynika to z ustawy - pewnemu ograniczeniu.) Otóż postępowaniu ugodowemu nie podlegają wierzytelności z tytułu ubezpieczeń społecznych - ZUS musi uzyskać...</u>
        </div>
        <div xml:id="div-248">
          <u xml:id="u-248.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przepraszam, czy pani poseł sprawozdawca mówiła o poprawce nr 6 z druku nr 631 czy o poprawce nr 8?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-249">
          <u xml:id="u-249.0" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Panie marszałku, w tej chwili mówię już o art. 11. Te poprawki, o których wspomniał pan marszałek, dotyczą art. 10; uważam, że już je omówiłam.</u>
          <u xml:id="u-249.1" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Lewandowski: Przepraszam najmocniej panią poseł sprawozdawcę, ale przed chwilą pani mówiła o poprawce nr 6 dotyczącej „uzależniania”. W druku nr 631 widnieje ona pod nr 8. Chciałem zapytać, czy pani poseł sprawozdawca...)</u>
          <u xml:id="u-249.2" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Zapewniam pana posła, że w momencie, kiedy będzie pan poseł głosował, jeszcze raz powtórzę uzasadnienie, tak żeby była zgodność z pańską numeracją poprawki - dobrze?</u>
          <u xml:id="u-249.3" who="#komentarz">(Poseł Mirosław Lewandowski: Dobrze.)</u>
          <u xml:id="u-249.4" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Jeśli chodzi o meritum - w skrócie, żeby za długo tego nie powtarzać - są trzy wnioski mniejszości dotyczące art. 10. Dwa z nich odnoszą się do PGR, jeden dotyczy wykreślenia wyrazów: „może uzależnić” i wpisania wyrazu „uzależnia”. Czy to jest jasne? Tak?</u>
          <u xml:id="u-249.5" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 11, jak już mówiłam, jasno określa, co nie może być objęte postępowaniem ugodowym. Otóż postępowaniem ugodowym nie może być objęta wierzytelność z tytułu ubezpieczeń społecznych, ze stosunku pracy, z umowy o rentę lub o dożywocie, wierzytelność zabezpieczona zastawem z wyjątkiem zastawów ustanowionych później niż na 30 dni przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania, wierzytelność zabezpieczona hipoteką - i znowu: z wyjątkiem hipotek ustanowionych później niż na 30 dni przed złożeniem wniosku - i wierzytelność wynikająca z obowiązku płacenia przez dłużnika podatku dochodowego od osób fizycznych. Tutaj komisje, praktycznie rzecz biorąc, poza doprecyzowaniem nie wprowadziły merytorycznych poprawek.</u>
          <u xml:id="u-249.6" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W art. 12 natomiast została zawarta regulacja dotycząca wierzytelności zabezpieczonych zastawem lub hipoteką. Jest to - zwracam na to uwagę Wysokiej Izby - regulacja odmienna od regulacji ustanowionej w Kodeksie cywilnym w art. 312. Otóż w ust. 1 stwierdza się: „Wierzytelności zabezpieczone zastawem lub hipoteką mogą zostać objęte bankowym postępowaniem ugodowym wyłącznie za zgodą wierzycieli”. Jeżeli wierzytelność nie została objęta ugodą bankową - bo wierzyciel po prostu sobie tego nie życzył i to zgłosił - to wówczas, zgodnie z ust. 2, po uprawomocnieniu się ugody „dłużnik może przenieść na wierzyciela własność rzeczy obciążonej zastawem lub hipoteką ze skutkiem całkowitego zaspokojenia wierzyciela (...)”. Taka regulacja, odmienna od regulacji zawartej w Kodeksie cywilnym, a także od regulacji zawartej w art. 75 ustawy o księgach wieczystych, ma na celu niedopuszczenie do sytuacji, w której jeden z wierzycieli mógłby blokować np. całe postępowanie ugodowe. Należy ponadto wyjaśnić, że jeżeli któryś z wierzycieli posiadających wierzytelności zabezpieczone zastawem lub hipoteką nie wyraża zgody na objęcie ich ugodą, oznacza to, iż oczekuje, że zabezpieczone w taki sposób wierzytelności mogą mu przynieść większe korzyści od uzyskanych w wypadku objęcia wierzytelności ugodą (np. dokona sprzedaży, przez co osiągnie większe korzyści aniżeli w wypadku wejścia na drogę postępowania ugodowego). Do art. 12 zgłoszono wniosek mniejszości nr 9, w którym proponuje się odmienne, następujące brzmienie tego artykułu: „Ust. 1. Wierzytelność zabezpieczona zastawem lub hipoteką, o której mowa w art. 11 ust. 4 i ust. 5, może jednak zostać objęta bankowym postępowaniem ugodowym, jeżeli wierzyciel, którego wierzytelność jest zabezpieczona tym zastawem lub hipoteką, wyrazi na to zgodę na piśmie. Ust. 2. Objęcie ugodą bankową wierzytelności zabezpieczonej zastawem lub hipoteką nie powoduje wygaśnięcia zastawu lub hipoteki. Ust. 3. Poza wypadkiem określonym wyżej w ust. 1 postępowanie ugodowe nie narusza w niczym uprawnień wierzyciela z tytułu hipoteki lub zastawu”. Jest to więc propozycja przeniesienia regulacji Kodeksu cywilnego, właściwej dla postępowania układowego. W tej sytuacji musimy rozstrzygnąć: albo chcemy ustanowić specjalną ścieżkę oddłużeniową - właśnie postępowanie ugodowe - albo chcemy pozostać jedynie przy postępowaniu układowym. Najgorsze - zdaniem komisji - byłoby mieszanie, łączenie rozwiązań przewidzianych dla obu tych postępowań.</u>
          <u xml:id="u-249.7" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 13 zawiera tylko uściślenie, które wprowadziła komisja, natomiast sam w sobie jest bardzo wartościowy merytorycznie i ważny, ponieważ mówi, że w bankowym postępowaniu ugodowym przed zawarciem ugody dokonuje się potrącenia wierzytelności i zobowiązań dłużnika wobec skarbu państwa i jednostek budżetowych na zasadach określonych w ustawie o zobowiązaniach podatkowych, czyli następuje bilansowanie się wierzytelności i zobowiązań dłużnika wobec skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-249.8" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Mamy przykłady świadczące o tym, że jest to niezwykle istotna sprawa. I tak np. hucie „Stalowa Wola”, którą odwiedziliśmy w czasie opracowywania tej ustawy, skarb państwa jest dłużny 1 bln zł, natomiast huta jest dłużna skarbowi państwa niecałe 200 mld zł. Tak więc ten tryb bilansowania wierzytelności i zobowiązań wobec skarbu państwa i jednostek budżetowych jest sprawą niezwykle istotną.</u>
          <u xml:id="u-249.9" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 14. Tutaj komisja wprowadziła zmiany, o których wspomniałam przy omawianiu głównych kwestii merytorycznych. Zmiana główna polega na tym, że o wszczęciu bankowego postępowania ugodowego bank odrębnie zawiadamia nie tylko - jak proponował rząd - wierzycieli zagranicznych i tych wierzycieli, którzy mają wierzytelności zabezpieczone zastawem lub hipoteką, ale wszystkich wierzycieli, a więc w ten sposób zadbaliśmy bardziej o wierzycieli drobnych.</u>
          <u xml:id="u-249.10" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Odnośnie do tego artykułu zgłoszona była propozycja wprowadzenia uzupełniającego zapisu, że powiadomienie następuje na drodze pisemnej i uzyskuje ważność po pisemnym potwierdzeniu odbioru tego powiadomienia. Pierwotnie tekst ustawy zawierał ten zapis, ale na wniosek rządu umotywowany argumentem, że byłaby to regulacja ostrzejsza aniżeli postępowanie układowe, został on wykreślony.</u>
          <u xml:id="u-249.11" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 15 mówi jednoznacznie, że całym tym procesem kieruje bank. Bank określa szczegóły i tryb postępowania, terminy - te, których nie określa ustawa - a więc na bank spada też cała odpowiedzialność za skuteczność tego procesu.</u>
          <u xml:id="u-249.12" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 16 mówi, co musi zawierać ugoda. Komisja wprowadziła tu pewne uściślenia oraz uzupełnienia - zmiany spowodowane wprowadzeniem zapisu o Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Odnośnie do tego artykułu zgłoszony został również wniosek mniejszości, polegający na wykreśleniu zapisu o tejże Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.</u>
          <u xml:id="u-249.13" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 16 jasno określa, że bankowe postępowanie ugodowe musi obejmować:</u>
          <u xml:id="u-249.14" who="#PosełWiesławaZiółkowska">1) zobowiązanie dłużnika do podjęcia określonych działań zmierzających do naprawy przedsiębiorstwa dłużnika - jest to jednoznaczny zapis, abyśmy wiedzieli, co się dzieje z pieniędzmi, bo przecież to, jak któryś raz z rzędu podkreślam, obciąża budżet;</u>
          <u xml:id="u-249.15" who="#PosełWiesławaZiółkowska">2) zobowiązanie wierzycieli do podjęcia działań w celu wsparcia realizacji programu naprawczego - a więc mowa tu o tym, co muszą zrobić wierzyciele, żeby ten program naprawy przedsiębiorstwa dłużnika mógł przynieść pozytywne rezultaty;</u>
          <u xml:id="u-249.16" who="#PosełWiesławaZiółkowska">3) określenie zasad zamiany wierzytelności na akcje, jeśli przewiduje to ugoda;</u>
          <u xml:id="u-249.17" who="#PosełWiesławaZiółkowska">4) określenie sposobu pokrywania kosztów oraz zapis o zwolnieniu skarbu państwa z tych kosztów;</u>
          <u xml:id="u-249.18" who="#PosełWiesławaZiółkowska">5) określenie sposobu realizacji wierzytelności objętych ugodą.</u>
          <u xml:id="u-249.19" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W ust. 1 w art. 16 podane zostało przejrzyście, co musi zawierać ugoda. Natomiast ust. 2 mówi, co ugoda może zawierać, ale nie musi. A więc ugoda może zawierać odroczenie terminu płatności, obniżenie oprocentowania wierzytelności, zaniechanie naliczania oprocentowania, przejściowe kapitalizowanie odsetek, rozłożenie w czasie spłat odsetek kapitału itd. itd. - aż do pkt. 8.</u>
          <u xml:id="u-249.20" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I wreszcie ust. 3 tegoż artykułu mówi, co jeszcze może zawierać ta ugoda. Ugoda ta może zawierać ustalenia dotyczące powoływania rady wierzycieli, która będzie kontrolowała wykonanie postanowień ugody bankowej. W skład rady wchodzi przedstawiciel Ministerstwa Finansów, jeżeli ugodą bankową objęte są wierzytelności skarbu państwa.</u>
          <u xml:id="u-249.21" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W tym ustępie są, oczywiście, jeszcze inne regulacje, ale ta wydawała się najistotniejsza z ich.</u>
          <u xml:id="u-249.22" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W art. 17 - zwracam na to uwagę państwa - powracamy do dylematu, przed którym staje komisja i Wysoka Izba rozpatrując art. 10, z tym że różnica między art. 10 a 17 polega na tym, że pytanie: czy przekształcenie w spółkę jest warunkiem obligatoryjnym, czy fakultatywnym, w art. 10 dotyczy procesu wszczęcia postępowania, a w art. 17 dotyczy już zawarcia ugody. Otóż, proszę państwa, komisja proponuje, aby istniała taka możliwość, żeby jeżeli strony zawrą to w ugodzie, przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę nie było warunkiem obligatoryjnym. Uzasadniając takie stanowisko komisji, chcę odwołać się do art. 20 i wyjaśnić państwu, że aby ugoda doszła do skutku, musi zostać zaakceptowana - po pierwsze - przez wierzycieli, którzy posiadają co najmniej 50% sumy wierzytelności, po drugie - przez bank prowadzący, który ponosi tu największe ryzyko, i wreszcie - przez dłużnika. A zatem mimo że nie ma obowiązku przekształcenia przedsiębiorstwa w spółkę, jako warunku obligatoryjnego, jako warunku stworzenia szansy uzdrowienia gospodarki przedsiębiorstwa, musi to być zaakceptowane przez te wszystkie trzy wymienione przeze mnie strony. Tak więc nie ma tu jakiejś nie kontrolowanej dowolności czy jakiegoś widzimisię jednej ze stron, czy też ewentualnie możliwości nacisku samorządu. Trudno sobie wyobrazić nacisk samorządu na wierzycieli, którzy mają przeszło 50% wierzytelności.</u>
          <u xml:id="u-249.23" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Do art. 17 są wnioski mniejszości: wniosek 11, 12 i 13. Dwa ostatnie dotyczą państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej, a wniosek 11 dotyczy wykreślenia tej fakultatywności.</u>
          <u xml:id="u-249.24" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 18. Jeśli chodzi o art. 18, to chciałabym tu zwrócić uwagę, że komisja starała się znaleźć inne określenie niż to, że interesy wierzycieli muszą być uwzględnione „na warunkach nie krzywdzących”, jednakże po dwugodzinnej debacie nie znaleźliśmy innego, trafniejszego określenia.</u>
          <u xml:id="u-249.25" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W art. 19 również wprowadzone zostało pewne uściślenie i w rezultacie minister finansów określa tryb, a nie, jak pierwotnie proponowano, również zasady postępowania, jeżeli w ugodzie zawarte są zmiany w zobowiązaniach podatkowych.</u>
          <u xml:id="u-249.26" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W art. 20 - o którym już informowałam - stwierdza się, że aby ugoda doszła do skutku, musi zostać zaakceptowana przez wierzycieli posiadających ponad 50% sumy wierzytelności, przez bank i przez samego dłużnika.</u>
          <u xml:id="u-249.27" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 21. Tu, proszę państwa, wprowadzona została także istotna zmiana, polegająca na tym, że o zawarciu ugody, tak jak i o wszczęciu postępowania ugodowego, zawiadomić trzeba wszystkich wierzycieli.</u>
          <u xml:id="u-249.28" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 22 zawiera pewne uściślenia wprowadzone przez komisję oraz jedną zmianę. Zmiana ta polega na tym, że o ile pierwotnie artykuł ten mówił, że wierzyciel, który nie podpisał ugody, a którego wierzytelności zostały objęte ugodą, może wnieść sprzeciw w ciągu 21 dni, licząc od pierwszego ogłoszenia prasowego o zawarciu ugody bankowej, to teraz okres ten wynosi 30 dni. Tu chciałabym poinformować Wysoką Izbę, że komisja kilka godzin dyskutowała nad terminem, od którego należy liczyć te 21 dni, aż w końcu postanowiła włączyć zapis: „od pierwszego ogłoszenia prasowego o zawarciu ugody bankowej” i wydłużyć termin na złożenie sprzeciwu z 21 dni do 30. Dodaliśmy też uzupełnienie, że sprzeciw składa się za pośrednictwem banku, który prowadzi proces ugodowy.</u>
          <u xml:id="u-249.29" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 24. W tym artykule - zwracam na to państwa uwagę - występuje różnica w stosunku do postępowania układowego. Była ona przedmiotem debaty w komisji i na pewno będzie omawiana dzisiaj w trakcie tej debaty. Zawarta jest ona w 14 wniosku mniejszości, a mianowicie w postępowaniu ugodowym istnieje dwuinstancyjność, natomiast w tym postępowaniu ugodowym już nie ma tej dwuinstancyjności, ponieważ niejako pierwszą instancją jest sam bank, a instancją drugą - sąd. W postępowaniu układowym w jednym i w drugim wypadku mamy sąd. Tak że w art. 24 ust. 3 mówimy, że „Na postanowienia sądu nie służy środek odwoławczy”.</u>
          <u xml:id="u-249.30" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W art. 25 mówi się, że: „Wierzyciele - jest to najistotniejsze - których wierzytelności objęto ugodą bankową, są tą ugodą zobowiązani od chwili uprawomocnienia”. Ugoda prawomocna stanowi tytuł egzekucyjny, przy czym każdy z uprawnionych na podstawie prawomocnej ugody w razie jej nierealizowania przez dłużnika może wystąpić do sądu o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu. W art. 27 mówi się, że: Jeżeli dłużnik nie wykonuje wynikających z ugody bankowej zobowiązań, to bank, który prowadzi postępowanie, może z własnej inicjatywy lub na wniosek wierzyciela wystąpić do sądu o rozwiązanie ugody, przy czym nie ma możliwości wszczęcia procesu ugodowego po raz drugi. I druga możliwość: jeżeli dłużnik nie wywiązuje się z ugody, to bank na własny wniosek albo na wniosek wierzyciela może zaspokoić z własnych środków albo ze środków innego wierzyciela, pokrzywdzonego wierzyciela, tego, wobec którego nie realizuje się postanowień ugody.</u>
          <u xml:id="u-249.31" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W art. 31 mówi się, że: „Rozwiązanie ugody bankowej może nastąpić nie później niż w ciągu 3 lat od daty jej uprawomocnienia”.</u>
          <u xml:id="u-249.32" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W art. 32 mówi się, że w razie rozwiązania ugody bankowej czynności dłużnika pozostają w mocy, a wypłacone lub wyegzekwowane kwoty nie podlegają zwrotowi. Artykuł ten został doprecyzowany przez komisję, do niego odnosi się również wniosek mniejszości nr 15 dotyczący wyłączenia spod działania tego artykułu PGR.</u>
          <u xml:id="u-249.33" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W art. 33 mówi się, że jeżeli dłużnik udzielił niektórym wierzycielom korzyści większych niż przewidywano w ugodzie, to każdy wierzyciel ma prawo na drodze sądowej żądać tej utraconej korzyści.</u>
          <u xml:id="u-249.34" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W art. 34 jasno określono, jakiej ochronie podlega przedsiębiorstwo w momencie wszczęcia postępowania ugodowego. Mówi się wprost, że z dniem wszczęcia postępowania ugodowego ulegają zawieszeniu toczące się postępowania układowe i upadłościowe, nie może być dokonana spłata wierzytelności, nie może być wszczęta lub prowadzona przeciwko dłużnikowi egzekucja wierzytelności i nie mogą być ustanowione hipoteki lub zastawy. Jest to więc rozpostarcie pewnego parasola ochronnego nad dłużnikiem od momentu wszczęcia postępowania.</u>
          <u xml:id="u-249.35" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W art. 35 mówi się - zwracam na to uwagę - że ten parasol ochronny jest rozpostarty na ściśle określony czas. Bank bowiem umarza bankowe postępowanie ugodowe, które zostało wszczęte, o ile w terminie 4 miesięcy od jego wszczęcia nie dojdzie do zawarcia ugody bankowej, jeżeli chodzi o spółkę, a jeśli chodzi o przedsiębiorstwo państwowe - jeśli nie dojdzie do zawarcia ugody bankowej w ciągu 6 miesięcy. Proszę państwa, to jest cały proces.</u>
          <u xml:id="u-249.36" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W art. 37, ostatnim z rozdz. 2 regulującego sprawę bankowego postępowania ugodowego, mówi się, że postępowanie ugodowe nie może być wszczęte po upływie trzech lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, czyli w gruncie rzeczy ta regulacja będzie funkcjonowała dokładnie 3 lata od momentu wejścia w życie ustawy.</u>
          <u xml:id="u-249.37" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Rozdz. 3, proszę państwa, dotyczy publicznej sprzedaży wierzytelności bankowych, czyli handlu długami. Muszę powiedzieć, że jest on niezwykle kontrowersyjny. Może jednak rzeczywiście warto spróbować wprowadzić taką regulację, chociażby po to, by rynek papierów wartościowych stał się bardziej płynny. Może okaże się, że jest to skuteczna droga, również jeśli chodzi o proces oddłużania przedsiębiorstw. Komisja zastrzega, że będzie śledziła funkcjonowanie w praktyce zapisów tego rozdziału i jeśli spostrzeże nieprawidłowości, będzie starała się interweniować, będzie starała się żądać, aby rząd właściwie reagował.</u>
          <u xml:id="u-249.38" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Bank, tak mówi się w tym rozdziale, jest uprawniony do publicznej sprzedaży wierzytelności. Nie określa się ceny minimalnej, może być więc w pewnym momencie na rynku bardzo dużo tych wierzytelności, mogą one mieć bardzo niską cenę i, proszę państwa, można będzie wykupić dużą liczbę podmiotów gospodarczych za znikome pieniądze.</u>
          <u xml:id="u-249.39" who="#PosełWiesławaZiółkowska">W całym tym rozdziale niewiele zmieniliśmy, pozostawiając tę regulację właściwie dokładnie w jej pierwotnym brzmieniu. Jedynie w art. 42 poczyniono mało znaczące w gruncie rzeczy doprecyzowanie.</u>
          <u xml:id="u-249.40" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I wreszcie trzecia ścieżka restrukturyzacji finansowej - nabywanie akcji jednoosobowych spółek skarbu państwa za wierzytelności. I tego właśnie dotyczy wniosek KPN, który omawiałam na samym wstępie, aby w ogóle ten rozdział wykreślić, zrezygnować z tej ścieżki. Omawiałam ten wniosek mniejszości również na samym początku, w związku z tym nie będę go już dzisiaj omawiała. Jeśli Wysoka Izba uzna za celowe, to powrócę do tego przy głosowaniu. W rozdziale tym mówi się, że wierzyciele posiadający łącznie co najmniej 30% wartości wierzytelności wobec przedsiębiorstwa państwowego lub spółki skarbu państwa mogą wnosić o zamianę wierzytelności na akcje. Muszą oni złożyć wniosek zawierający listę wymagalnych wierzytelności. Ministerstwo Przekształceń Własnościowych lub właściwy organ reprezentujący w spółce skarb państwa, jeżeli w terminie miesiąca te wierzytelności nie zostaną zaspokojone, ogłasza o zamiarze dokonania zamiany wierzytelności na udziały lub składa do Komisji Papierów Wartościowych wniosek o wyrażenie zgody na wprowadzenie do publicznego obrotu akcji jednoosobowej spółki skarbu państwa w celu dokonania zamiany akcji na wierzytelności. I tutaj jest warunek. W art. 45 ust. 2 stwierdza się, że jeżeli dłużnikiem jest przedsiębiorstwo państwowe, to warunkiem zamiany wierzytelności na akcje lub udziały jest przekształcenie tego przedsiębiorstwa w jednoosobową spółkę skarbu państwa. Nie dotyczy to oczywiście tych przedsiębiorstw, których przekształcenie wymaga zgody Rady Ministrów.</u>
          <u xml:id="u-249.41" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 46 i 47 regulują warunki i tryb nabywania akcji jednoosobowych spółek skarbu państwa za wierzytelności. Do tych artykułów komisja nie wprowadzała żadnych zmian.</u>
          <u xml:id="u-249.42" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Do pozostałych artykułów komisja również nie wprowadzała zmian. Chcę zwrócić uwagę Wysokiej Izby jedynie na to, iż art. 49 mówi jasno, że: „Z chwilą dokonania zamiany wierzytelności na akcje zobowiązanie dłużnika związane z tą wierzytelnością wygasa”. Jeżeli strony w ciągu 30 dni nie uzgodnią warunków zamiany przy zamianie wierzytelności na akcje, to wówczas warunki zamiany są zgodne z trybem określonym w art. 50. Wyjaśnienie z trybuny sejmowej, na czym ten tryb polega, jest prawie niemożliwe. Trzeba byłoby bowiem postawić tablicę i przedstawić wzór matematyczny.</u>
          <u xml:id="u-249.43" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 51 mówi, że: „Zamiana wierzytelności na akcje nie może naruszać uprawnień do nabywania akcji dłużnika na zasadach preferencyjnych - to jest ważne, bo może być poruszane z tej trybuny - w trybie określonym ustawą o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - do czasu zakończenia procedury udostępniania akcji pracownikom”. Tak więc jeśli chodzi o zasady nabywania akcji przedsiębiorstwa pracownicy zachowują swoje preferencje.</u>
          <u xml:id="u-249.44" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I wreszcie, proszę państwa, rozdz. 5. W tym rozdziale komisja dokonała, określając to nieco lapidarnie, rewolucji, mianowicie uzależniła w ogóle przyjęcie tej ustawy od całkowitej zmiany regulacji tegoż rozdziału. Rozdział ten mówi o przekazaniu środków na powiększenie funduszy własnych banków i komisja żądała przedstawienia kryteriów, na podstawie których skarb państwa będzie zwiększał fundusze własne i rezerwy banków, chodzi o środki pieniężne lub obligacje skarbowe specjalnie w tym celu wyemitowane.</u>
          <u xml:id="u-249.45" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Jasno trzeba powiedzieć, że prawo do skorzystania z tych środków będą miały tylko banki państwowe, banki będące jednoosobowymi spółkami skarbu państwa, posiadające więcej niż 50% akcji skarbu państwa. I tak w ust. 2 tego artykułu są zawarte kryteria przydziału środków dla poszczególnych banków. Komisja ma świadomość, że żadne z tych kryteriów nie jest jednoznaczne i do końca precyzyjne, ale wobec alternatywy: albo zapisać jakiekolwiek kryteria, albo nie zapisywać żadnych, postanowiła te budzące wątpliwości, nie do końca przejrzyste kryteria zapisać. Kryterium pierwsze - to zweryfikowane sprawozdanie finansowe zawierające analizę jakości portfela kredytowego; kryterium drugie - to wyodrębnione kredyty o obniżonej jakości; kryterium trzecie - to pion organizacyjny banku do zarządzania tymi kredytami; kryterium czwarte - to plan restrukturyzacji portfela kredytów.</u>
          <u xml:id="u-249.46" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I wreszcie art. 54 zawiera delegację dla ministra finansów, delegację daleko idącą, z której wynika, że minister finansów w drodze rozporządzenia określi konkretne banki, którym zostaną przekazane obligacje skarbowe i środki pieniężne, a także podział kwoty przeznaczonej w ustawie budżetowej na zwiększenie funduszy własnych i rezerw banków. Czyli w tym rozporządzeniu mają być już zawarte konkrety.</u>
          <u xml:id="u-249.47" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Proszę uprzejmie Wysoką Izbę o uwagę i koncentrację nad ostatnim rozdziałem, który z pozoru wydaje się nieistotny, nad rozdziałem - Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe - przejściowym i końcowym. Okazało się, że w tym rozdziale jest szereg regulacji, które rodziły wiele kontrowersji i nie do końca wszystkie zostały wyjaśnione.</u>
          <u xml:id="u-249.48" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Otóż w art. 55 zmieniamy ustawę o przedsiębiorstwach państwowych, ale zmieniamy ją tylko częściowo, nie w takim zakresie, jak życzył sobie tego rząd, ponieważ nie potrafił uzasadnić zmiany zawartej w pkt. 3 swojego druku. Jedynie wprowadziliśmy zmiany zawarte w pkt. 1 i 2, które polegają na tym, że „w przypadku likwidacji przedsiębiorstwa państwowego sprzedaż środków trwałych może być również dokonana na podstawie oferty ogłoszonej publicznie - i dodajemy - bądź w wyniku rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia”; czyli nie tylko oferta, ale i rokowania. Dlaczego zdecydowaliśmy się na przyjęcie tego rozwiązania? Otóż, proszę państwa, proces likwidacji przebiega fatalnie. Można by ten stan określić jako prawie opłakany. W procesie likwidacyjnym uczestniczy 80 podmiotów, procesy likwidacyjne trwają do 2, a nawet 3 lat. Ukończono zaledwie 11 procesów, natomiast zupełnie karygodne jest to, że do dnia dzisiejszego nie ukazało się rozporządzenie Rady Ministrów regulujące zasady wynagradzania likwidatorów; i w tym zakresie są niestety duże nieprawidłowości.</u>
          <u xml:id="u-249.49" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Art. 56, proszę państwa, dotyczy zmiany ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw. I tutaj wprowadzamy to, co rząd proponował, a mianowicie regulacje dotyczące zmniejszenia funduszu założycielskiego w przypadku przekazania budynków i budowli albo darowizny budynków i budowli. Rozszerzamy to jeszcze o infrastrukturę. Uważamy bowiem, że w sytuacji, kiedy przedsiębiorstwa państwowe mają się koncentrować na produkcji, prywatyzować się - a mają sieci energetyczne, sieci wodno-kanalizacyjne, obsługa ich należy i tak do innych jednostek komunalnych - prawidłowe jest takie rozstrzygnięcie, że należy oddać we władanie te sieci, tę infrastrukturę.</u>
          <u xml:id="u-249.50" who="#PosełWiesławaZiółkowska">I wreszcie, proszę państwa, art. 57, który wzbudził olbrzymie kontrowersje. Zanim jednak zacznę go omawiać, chciałabym przypomnieć, że pominęliśmy w całości artykuł dotyczący zmian w podatku dochodowym, pozostawiając go do rozstrzygnięcia przy ustawie okołobudżetowej. O co natomiast chodzi w artykule ostatnim zawartym w druku nr 631, który zmienia Prawo bankowe? Otóż w tym artykule jest dosyć kuriozalny przypadek, a mianowicie propozycja określenia w ustawie górnej granicy odsetek od kredytów przeterminowanych, to znaczy pisze się wprost, że odsetki od kredytów przeterminowanych nie mogą być wyższe niż stopa oprocentowania kredytu powiększona o 4 punkty procentowe. Przy czym ograniczenie to nie dotyczy:</u>
          <u xml:id="u-249.51" who="#PosełWiesławaZiółkowska">„a) przypadku, gdy odsetki od kredytów przeterminowanych nie przekraczają wysokości odsetek ustawowych,</u>
          <u xml:id="u-249.52" who="#PosełWiesławaZiółkowska">b) kredytów, do których bank otrzymuje dopłaty na obniżenie stopy procentowej”.</u>
          <u xml:id="u-249.53" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Tak więc, proszę państwa, komisja przyjęła to rozwiązanie niewielką różnicą głosów, ale chciałabym zwrócić uwagę Wysokiej Izby na to, że jest to rozwiązanie niezwykle ryzykowne z kilku powodów. Otóż sama idea jest słuszna. Rządowi chodziło o obniżenie ceny kredytu. I niewątpliwie jest to jedna z dróg, ale jest to droga prowadząca do zjawisk patologicznych. Po prostu można omijać ten zapis, można ustanawiać wyższe oprocentowanie kredytu, niższe oprocentowanie kredytów przeterminowanych, a później obniżać to oprocentowanie właściwego kredytu, jeśli kredytobiorca będzie je spłacał. Ponadto jest to właściwie zachęta czy zaproszenie do „złych” kredytów. Może być tak, że przedsiębiorstwa będą zaciągały kredyty w banku, w którym oprocentowanie od kredytów przeterminowanych jest niższe i spłacały długi wobec swoich wierzycieli i innych podmiotów gospodarczych, które mają wyższe odsetki karne. W ten sposób po prostu bank będzie stawał się źródłem finansowania wyższych odsetek karnych innych przedsiębiorstw. Tak więc mówię, idea jest słuszna, żeby obniżyć cenę kredytów, metoda zaś realizacji - zła.</u>
          <u xml:id="u-249.54" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Inne metody, inne rozwiązania dotyczące obniżenia ceny kredytu, aczkolwiek cała komisja większością przegłosowała tę propozycję, to, zdaniem części posłów, przede wszystkim obniżenie kredytu refinansowego, to po pierwsze, a po drugie, obniżenie rezerw obowiązkowych, które w tej chwili są jedne z najwyższych w Europie.</u>
          <u xml:id="u-249.55" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Proszę Wysokiej Izby, chcę jeszcze na koniec dodać, że ustawa może nie funkcjonować w praktyce, jeżeli rząd nie przekaże środków pieniężnych na obligacje i na wzmocnienie funduszy własnych banków, nie określi zasad tworzenia rezerw w bankach (a muszę powiedzieć, że w samym Ministerstwie Finansów dwa piony nie mogą z sobą dojść do porozumienia) oraz jeżeli nie będzie polityki przemysłowej.</u>
          <u xml:id="u-249.56" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Proszę państwa, z tego wynika, że przyjmiemy ustawę, ale szczerze powiedziawszy wszystko jest w rękach rządu - czy ta ustawa będzie w praktyce funkcjonowała i czy będzie ustawą skuteczną.</u>
          <u xml:id="u-249.57" who="#PosełWiesławaZiółkowska">Dziękuję, Wysoki Sejmie, za uwagę, za cierpliwość, ale jest to obszerna i nowa ustawa.</u>
          <u xml:id="u-249.58" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-250">
          <u xml:id="u-250.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję pani poseł.</u>
          <u xml:id="u-250.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przypominam, że Sejm postanowił przyjąć w debacie nad tym punktem porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła poselskie oraz posłów nie zrzeszonych ustalony dla debaty krótkiej.</u>
          <u xml:id="u-250.2" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Otwieram dyskusję.</u>
          <u xml:id="u-250.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Głos ma pan poseł Wiesław Kaczmarek, Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-251">
          <u xml:id="u-251.0" who="#PosełWiesławKaczmarek">Wysoka Izbo! Powiem szczerze, że z duszą na ramieniu zabieram głos, ponieważ po tak wyczerpującym sprawozdaniu posła sprawozdawcy, trzeba by dokonać pewnej rekapitulacji, o czym jest ta ustawa. Postaram się podzielić pewnymi uwagami, które powstały w trakcie pracy podkomisji i później - wspólnego posiedzenia komisji. Chciałem je przedstawić w imieniu klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-251.1" who="#PosełWiesławKaczmarek">Można przyjąć, że będzie to ustawa albo samowykonująca się, albo po prostu nastąpi fiasko i nie uda się przeprowadzić w tej ustawie założonych operacji. Czy wszystkie wątpliwości, które zostały zgłoszone w czasie pierwszego czytania, rozwiała konstrukcja tej ustawy i prace podkomisji? Przyznaję otwarcie, że nie. Najważniejszą przyczyną tego było to, że tryb pracy był w tym wypadku bardzo szybki i założyliśmy, że w przyszłości znajdziemy jakieś lepsze rozwiązania w pewnych sprawach.</u>
          <u xml:id="u-251.2" who="#PosełWiesławKaczmarek">Z tego też względu chciałbym podzielić się pewnymi wątpliwościami, które pozostały.</u>
          <u xml:id="u-251.3" who="#PosełWiesławKaczmarek">Pierwsza i zasadnicza wątpliwość dotyczy tego, czy właściwe jest rozwiązanie polegające na tym, że gospodarzem tej ustawy, oczywiście w pewnym sensie, jest minister finansów? Czy nie można było, jeśli chodzi o realizację tej ustawy, znaleźć rozwiązania polegającego na przewidzeniu aktywnego udziału innego przedstawiciela administracji rządowej, np. ministra przemysłu czy Centralnego Urzędu Planowania, zwłaszcza w bankowym postępowaniu ugodowym? Cały czas pobrzmiewa echo braku dosyć jasnego projektu konstrukcji polityki gospodarczej.</u>
          <u xml:id="u-251.4" who="#PosełWiesławKaczmarek">Druga wątpliwość - czy banki sprostają zadaniom, które się przed nimi stawia? Chodzi praktycznie o odpowiedzialność za los 700 firm, 700 dłużników, których zobowiązania przekraczają 1 mld zł. Jest również drugie pytanie: Czy infrastruktura techniczna banków, kadry, które one posiadają, pozwalają na przeprowadzenie operacji oddłużenia?</u>
          <u xml:id="u-251.5" who="#PosełWiesławKaczmarek">Wątpliwość trzecia, która w tej ustawie nie została rozwiana - czy nie powinny towarzyszyć tej ustawie pewne zmiany w zakresie Prawa bankowego? Stymulowałyby one pewne rozwiązania, które można wypracować w ramach postępowania ugodowego. Jest to właśnie kwestia finansowego traktowania sprawy oddłużeń, umorzeń, złych długów.</u>
          <u xml:id="u-251.6" who="#PosełWiesławKaczmarek">Czwarta wątpliwość, która powstała na ostatnim etapie prac, jest związana z kolei z Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wydaje się, że włączenie tej instytucji do procesu bankowego postępowania ugodowego jest słusznym rozwiązaniem. Nie do końca jest natomiast w tym wypadku wyjaśniona rola takiej instytucji, jak Bank Gospodarki Żywnościowej. Mógłby on równie dobrze odgrywać aktywną rolę w procesie oddłużania.</u>
          <u xml:id="u-251.7" who="#PosełWiesławKaczmarek">Piąta wątpliwość - czy zaproponowana w tej ustawie nowa ścieżka prywatyzacji, w której uwzględnia się wykorzystanie aktywnej roli wierzycieli, będzie skuteczna i efektywna ekonomicznie?</u>
          <u xml:id="u-251.8" who="#PosełWiesławKaczmarek">Szósta wątpliwość - czy jeśli chodzi o rozwiązanie polegające na konwersji wierzytelności na akcje, chodzi o nabycie uprawnień właścicielskich, znajdą się chętni? Czy będzie to rozwiązanie, które poprawi efektywnie wskaźniki ekonomiczne oddłużanych firm, czy też pozostanie to pewnym zabiegiem o charakterze księgowym, polegającym na swego rodzaju odroczeniu wyroku w sprawie likwidacji czy upadłości danego dłużnika?</u>
          <u xml:id="u-251.9" who="#PosełWiesławKaczmarek">Na koniec bardzo istotna sprawa, chodzi o generalne pytanie, może nawet i retoryczne - czy ustawa ma służyć poprawie sytuacji finansowej banków, czy poprawie kondycji ekonomicznej dłużników? To są czasami sprzeczne interesy. Czy uda się je efektywnie i skutecznie za pomocą tego projektu załatwić?</u>
          <u xml:id="u-251.10" who="#PosełWiesławKaczmarek">Trzeba podkreślić jedno, że ten projekt, ta ustawa nie wpływa na poprawienie tzw. bieżącej płynności firm zadłużonych. Mówiąc inaczej, ona nie postuluje drukowania pieniędzy.</u>
          <u xml:id="u-251.11" who="#PosełWiesławKaczmarek">Jest to więc projekt, który jest wynikiem swego rodzaju wyboru mniejszego zła spośród możliwych rozwiązań. Jest on również próbą zakończenia dyskusji nad winami i przyczynami powstania złego zadłużenia.</u>
          <u xml:id="u-251.12" who="#PosełWiesławKaczmarek">Przejdę teraz do omówienia stanowiska mojego klubu. Chciałbym powiedzieć, że kierując się zasadą wyboru mniejszego zła, mój klub będzie głosował za odrzuceniem wniosków mniejszości. Szczególnie istotny jest, naszym zdaniem, wniosek mniejszości dotyczący artykułu, o którym mówiła pani poseł, w którym porusza się problem generowania sztucznej prywatyzacji. Wychodzimy z założenia, że przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną skarbu państwa powinno być elementem ugody bankowej, a nie jej warunkiem obligatoryjnym, takim, który pozwala na przystąpienie do tego procesu. (Zwłaszcza że w związku z ustawą o prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego musielibyśmy wykonywać operację, która jest niezgodna z rachunkiem ekonomicznym, czyli przekształcać w spółkę akcyjną skarbu państwa bankruta).</u>
          <u xml:id="u-251.13" who="#PosełWiesławKaczmarek">Chciałem, konkludując, również powiedzieć na koniec, że Klub Parlamentarny SLD poprze ten projekt ustawy.</u>
          <u xml:id="u-251.14" who="#PosełWiesławKaczmarek">Panie marszałku, jeśli pan marszałek pozwoli, chciałem zgłosić jeszcze indywidualny wniosek odnośnie do art. 57. Chodzi o to, żeby już po raz drugi nie zabierać Wysokiej Izbie czasu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-252">
          <u xml:id="u-252.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę bardzo, panie pośle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-253">
          <u xml:id="u-253.0" who="#PosełWiesławKaczmarek">Art. 57, o którym mówiła pani poseł, dotyczy ustalenia pewnego limitu, jeżeli chodzi o kreowanie poziomu odsetek od kredytów przeterminowanych, tzw. w pewnym slangu odsetek karnych.</u>
          <u xml:id="u-253.1" who="#PosełWiesławKaczmarek">Chciałem zgłosić wniosek o skreślenie tego artykułu i uzasadnić swoją propozycję. Otóż nie podzielam opinii przedstawionej przez przedstawiciela ministra finansów na posiedzeniu komisji, że jest to jak gdyby działanie „prostujące”, że tak nieładnie powiem - chodzi o nieodpowiedzialne zachowania banków państwowych, które windują odsetki karne od przeterminowanych kredytów. Wydaje mi się, że tak nie jest. I widzę w tym dosyć duże niebezpieczeństwo, bo w sposób administracyjny, z mocy ustawy chcemy praktycznie kształtować cenę pieniądza. To jest jedna sprawa.</u>
          <u xml:id="u-253.2" who="#PosełWiesławKaczmarek">Druga przyczyna, która skłania mnie do złożenia wniosku o skreślenie art. 57 jest związana z osłabieniem pozycji banku wobec dłużnika. Nie podzielam opinii Ministerstwa Finansów, że ta operacja spowoduje, że kredyt będzie tańszy. Niestety, on nie będzie tańszy. Można to również uzasadnić w bardzo prosty sposób. Tego typu zabieg spowoduje, że kredyt stanie się droższy, ponieważ banki operują dzisiaj na rynku, gdzie wiele podmiotów gospodarczych ma krótką historię życia gospodarczego, do 2–3 lat, i jeśli będą wiedziały, że nie mogą stosować, a nie zawsze to stosują, wysokich odsetek karnych od kredytów przeterminowanych, będą stosowały zasadę kredytów podwyższonego ryzyka. To oczywiście może spowodować także, że w ten sposób zostaną bardzo szybko wypełnione limity kredytów, które dotyczą banków państwowych. Jak pani poseł sprawozdawca powiedziała, jest to też swego rodzaju ingerencja w umowę cywilną pomiędzy kredytodawcą a kredytobiorcą i bank jest tutaj w trudnej sytuacji.</u>
          <u xml:id="u-253.3" who="#PosełWiesławKaczmarek">Uważam również, że zaproponowana przez przedstawicieli Ministerstwa Finansów sama konstrukcja tego artykułu, w którym mówi się, że odsetki karne nie mogą wynosić więcej - generalnie, bo są tam uwzględnione pewne odstępstwa - niż stopa oprocentowania kredytu powiększona o 4 punkty procentowe, jest zła i podatna na zmiany, ponieważ 4% od 50% ma inną wagę niż 4% od 20 czy 30%. Byłoby rozsądne i zasadne, gdyby wprowadzono taką zasadę, że np. odsetki od kredytów przeterminowanych nie mogą być wyższe niż 50% stopy kredytu podstawowego. To jeszcze ma jakiś logiczny sens. Tak że namawiałbym Wysoką Izbę, aby w tym wypadku jednak opowiedziała się za skreśleniem tego artykułu. Jeżeli zaś minister finansów uważa, że banki państwowe, których jest on właścicielem, zachowują się nieodpowiedzialnie, to niech skorzysta z uprawnień, które przysługują mu jako właścicielowi. Nie można w związku z pewnymi patologiami tworzyć rozwiązań systemowych.</u>
          <u xml:id="u-253.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-254">
          <u xml:id="u-254.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Dziękuję panu posłowi. Rozumiem, że pan poseł zabrał również głos indywidualnie, musi więc pan poseł przekonać do swojego indywidualnego wniosku także swój klub.</u>
          <u xml:id="u-254.1" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Chciałbym Wysoką Izbę poinformować, że o godz. 22 w sali posiedzeń ma się odbyć posiedzenie Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej, w którym wezmą udział nie tylko posłowie, ale i senatorowie. Tak że jesteśmy limitowani czasem, jeśli chodzi o korzystanie z tej sali. Biorąc to pod uwagę, prowadziłem obrady, nie przerywając ich. Teraz jednak chciałem Wysoką Izbę zapytać, czy Wysoka Izba uważa, że konieczna jest przerwa?</u>
          <u xml:id="u-254.2" who="#komentarz">(Głosy z sali: Nie.)</u>
          <u xml:id="u-254.3" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przepraszam, ale przydałaby się. To nie jest ostateczny wyrok.</u>
          <u xml:id="u-254.4" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Proszę, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-254.5" who="#komentarz">(Poseł Jan Łopuszański: Panie marszałku, chciałem prosić w imieniu mojego klubu o przerwę.)</u>
          <u xml:id="u-254.6" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Panie pośle, w takim razie sugerowałbym jednak, aby to było nie więcej niż 15 minut przerwy, dlatego że podjęcie pracy ma sens, jeśli jeśli mamy do dyspozycji przynajmniej godzinę, a więc do godz. 21.</u>
          <u xml:id="u-254.7" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Chciałem jeszcze poinformować Wysoką Izbę, że do przegłosowania mamy jak na razie tylko sprawę punktu 1 porządku dziennego - Informacja Rady Ministrów o działaniach rządu w sprawie restrukturyzacji przemysłu węglowego i sytuacji na Górnym Śląsku. Głosowanie w tej sprawie odbędzie się jutro w godzinach rannych. Gdybyśmy dzisiaj zdążyli zakończyć rozpatrywanie punktu 3 bądź 2 porządku dziennego, to oczywiście głosowanie nad tymi punktami odbyłoby się też jutro w godzinach rannych.</u>
          <u xml:id="u-254.8" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Przed ogłoszeniem przerwy proszę panią poseł o odczytanie komunikatów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-255">
          <u xml:id="u-255.0" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Bezpośrednio po ogłoszeniu przerwy odbędzie się zebranie Klubu Parlamentarnego ZChN w sali nr 106.</u>
          <u xml:id="u-255.1" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Posiedzenie Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność” odbędzie się jutro, to jest w piątek, o godz. 15 w sali nr 25 w budynku nr 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-256">
          <u xml:id="u-256.0" who="#WicemarszałekJacekKurczewski">Ogłaszam przerwę do godz. 21.</u>
          <u xml:id="u-256.1" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu od godz. 20 min 45 do godz. 21 min 03)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-257">
          <u xml:id="u-257.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę bardzo o zajmowanie miejsc.</u>
          <u xml:id="u-257.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Wznawiam obrady.</u>
          <u xml:id="u-257.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Tak jak informował pan marszałek Kurczewski, będziemy musieli wcześniej zakończyć posiedzenie. W związku z tym będziemy mogli wysłuchać dwóch przedstawicieli klubów, ponieważ zgłosiło się pięć osób do wygłoszenia oświadczeń poselskich, które, zgodnie z regulaminem, musimy uwzględnić. Traktuję więc listę zgłoszeń do oświadczeń jako zamkniętą.</u>
          <u xml:id="u-257.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kontynuujemy dyskusję nad punktem 3 porządku dziennego.</u>
          <u xml:id="u-257.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o zabranie głosu pana posła Marka Dąbrowskiego w imieniu klubu Unii Demokratycznej. Przygotuje się pan poseł Józef Orzeł.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-258">
          <u xml:id="u-258.0" who="#PosełMarekDąbrowski">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Ustawa, nad którą dzisiaj dyskutujemy w drugim czytaniu, jest pewnym szczególnym rozwiązaniem, rozwiązaniem nie standardowym, jeśli chodzi o zasięg problemów ekonomicznych, które reguluje, i także jeśli chodzi o proponowaną instrumentację prawną. Próbuje odpowiedzieć na problem tzw. złych długów w gospodarce, niekiedy nazywanych zatorami płatniczymi. Aby móc ocenić tę ustawę i ocenić, na ile proponowane rozwiązania trafiają w potrzeby gospodarki, należy sobie przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie, jak szeroki zakres ma zjawisko tych tzw. zatorów czy złych długów czy w ogóle zjawisko zadłużenia w gospodarce. Uważam tak dlatego, bo przy tej sprawie istnieje bardzo wiele nieporozumień co do faktów i wiele nieporozumień co do interpretacji.</u>
          <u xml:id="u-258.1" who="#PosełMarekDąbrowski">Jeśli podzielimy zjawiska tzw. zatorów na trzy rodzaje, to znaczy na zadłużenia wzajemne między przedsiębiorstwami, zadłużenia przedsiębiorstw wobec banków i zadłużenia przedsiębiorstw wobec budżetu, to sytuacja wygląda w sposób mniej więcej następujący: Jeśli chodzi o wzajemne kredytowanie się przedsiębiorstw, to zjawisko to w poprzednim systemie gospodarczym w ogóle nie występowało, a od momentu, kiedy zaczął następować demontaż poprzedniego systemu gospodarczego i rozpoczęło się tworzenie podstaw gospodarki rynkowej, zaczęło to oczywiście rosnąć, przy czym wzrost, jeśli spróbujemy to zjawisko ocenić w wielkościach realnych (czyli uwzględniając nie tylko wielkości nominalne, ale także wskaźniki inflacji), osiągnął w Polsce apogeum w końcu 1989 r., w okresie naszej krótkiej hiperinflacji. Wówczas ten poziom był zdecydowanie najwyższy. Później wprawdzie wielkość zadłużenia między przedsiębiorstwami rosła nominalnie, ale realnie nawet stopniowo spadała. To dotyczy także bieżącego roku.</u>
          <u xml:id="u-258.2" who="#PosełMarekDąbrowski">Jeśli wielkość zadłużeń między przedsiębiorstwami a także średni cykl płatności porównamy z analogicznymi wskaźnikami w krajach o gospodarce rynkowej, to stwierdzimy, że pod tym względem nie ma w zasadzie istotnych różnic pomiędzy gospodarką polską a rozwiniętą gospodarką rynkową. Jest jedna, aczkolwiek istotna różnica: Wydaje się mianowicie, że w naszej gospodarce i w ogóle w gospodarce postkomunistycznej większa część tego kredytu ma charakter wymuszony, to znaczy, że funkcjonuje on niejako niezależnie od woli tego, który kredytuje, czyli bez zgody wierzyciela. Można powiedzieć, że w normalnych warunkach gospodarczych ten kredyt jest nie mniejszy niż u nas, ale w większym stopniu jest to kredyt udzielany na zasadzie normalnego kontraktu handlowego, a nie wymuszany.</u>
          <u xml:id="u-258.3" who="#PosełMarekDąbrowski">Mamy sytuację, podobnie jak i w Czechosłowacji, zupełnie inną niż na przykład w krajach na wschód od nas, gdzie ten dług między przedsiębiorstwami rośnie cały czas w sposób lawinowy. W Polsce czy właśnie w Czechosłowacji on do pewnego momentu rósł, później zaczął realnie spadać.</u>
          <u xml:id="u-258.4" who="#PosełMarekDąbrowski">Nieco inaczej wygląda sytuacja, jeśli chodzi o zadłużenie przedsiębiorstw wobec banków. Tutaj w zasadzie wielkości utrzymują się, to znaczy rosły realnie w 1991 r., a w 1992 r. zadłużenie przedsiębiorstw wobec banków spadało. Można zresztą powiedzieć, że jest to druga strona polityki kredytowej. Bardzo często słyszymy żądania, żeby, z jednej strony, zwiększyć kredyt dla gospodarki, a z drugiej strony, żeby zmniejszyć zadłużenie przedsiębiorstw w bankach. A przecież to jest to samo, tylko oglądane z dwóch stron. Ponieważ w roku bieżącym spadł realny kredyt dla gospodarki, to także spadło realne zadłużenie przedsiębiorstw wobec banków.</u>
          <u xml:id="u-258.5" who="#PosełMarekDąbrowski">Jest natomiast inny problem, to że mamy koncentrację stosunkowo dużej części tego kredytu u stosunkowo nielicznych kredytobiorców, przeważnie przedsiębiorstw średnich i większych, przy czym oczywiście nie wszystkich. Jest więc zjawisko polegające na tym, że znaczna część kredytu jest wchłaniana, także w formie kapitalizacji odsetek, przez przedsiębiorstwa znajdujące się w niedobrej sytuacji ekonomicznej.</u>
          <u xml:id="u-258.6" who="#PosełMarekDąbrowski">Wreszcie trzecia sprawa, mianowicie zadłużenie wobec budżetu. W tym względzie sytuacja pogarsza się. W bieżącym roku to zadłużenie cały czas realnie rosło.</u>
          <u xml:id="u-258.7" who="#PosełMarekDąbrowski">Spójrzmy teraz na ustawę. Są oczywiście możliwe różne rozwiązania, także i w tej Izbie padały różne postulaty; w czasopismach, w literaturze też można spotkać rozmaite koncepcje. Także doświadczenia krajów postkomunistycznych dają różne rozwiązania, na przykład takie, jak na Ukrainie i w Rosji, gdzie po prostu utworzono specjalny kredyt bankowy dla zmniejszenia zadłużenia między przedsiębiorstwami i dla zmniejszenia zadłużenia wobec budżetu. Na skutek tych działań doszło tam bardzo szybko do jednoznacznych skutków hiperinflacyjnych i w ogóle do chaosu w całej gospodarce. Inne rozwiązanie to nie robić nic, tak jak było dotychczas w Polsce, kiedy w zasadzie te sprawy się regulowały bądź nie regulowały w sposób wyłącznie czysto rynkowy.</u>
          <u xml:id="u-258.8" who="#PosełMarekDąbrowski">Ustawa, nad którą w tej chwili dyskutujemy, jest rozwiązaniem pośrednim, to znaczy próbą pewnej specjalnej interwencji, ale opierającej się przede wszystkim na procedurach negocjacyjnych i rynkowych. To wydaje się zasadniczą zaletą tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-258.9" who="#PosełMarekDąbrowski">Istnieją natomiast także niebezpieczeństwa związane z tą ustawą, z których trzeba sobie w pełni zdawać sprawę. Pierwsze niebezpieczeństwo, o którym mówiłem dość szeroko w trakcie dyskusji przy pierwszym czytaniu, to jest niebezpieczeństwo tego, co się nazywa mianem hazardu moralnego i negatywnej motywacji na przyszłość. Chodzi o to, że może to być sygnał dla przedsiębiorstw, że także i w przyszłości działania nieefektywne (i dla przedsiębiorstw, i dla banków) będą w jakiś sposób rozgrzeszane.</u>
          <u xml:id="u-258.10" who="#PosełMarekDąbrowski">Drugie niebezpieczeństwo może się wiązać z tym, że przedsiębiorstwa, które powinny być likwidowane lub powinny upaść po zastosowaniu procedury odnoszącej się do bankructwa, na skutek nacisków politycznych i przy użyciu na mocy tej ustawy jakichś procedur po prostu będą ratowane ze szkodą dla gospodarki.</u>
          <u xml:id="u-258.11" who="#PosełMarekDąbrowski">Wreszcie trzecie niebezpieczeństwo - trudniej je ocenić, ale ono istnieje - że ustawa może dawać pewne przywileje dłużnikom oraz najpoważniejszym wierzycielom, czyli w tym wypadku przeważnie bankom, do rozwiązywania problemów złych długów kosztem pozostałych wierzycieli, przede wszystkim drobnych wierzycieli, oraz także w pewnym stopniu budżetu, który w tym procesie jest ustawiony jako wyraźnie pasywny. To są niebezpieczeństwa, z których musimy sobie zdawać sprawę. Trudno jest ocenić, na ile one są poważne. W równym stopniu zadecydują o tym zarówno rozwiązania ustawowe, jak i praktyczne wdrażanie tej ustawy i cała jakby otoczka polityczna, która temu będzie towarzyszyć. Wydaje się, że rozwiązanie, nad którym dzisiaj dyskutujemy, jest w pewnym sensie optymalne, tzn. ono oczywiście zawiera te niebezpieczeństwa, ale jednocześnie stworzono wiele mechanizmów i zabezpieczeń, które wydają się je ograniczać.</u>
          <u xml:id="u-258.12" who="#PosełMarekDąbrowski">W ustawie zawarto także kilka wyraźnie pozytywnych rozwiązań. Mam tu na myśli przede wszystkim próbę „udrożnienia” procesu, który dotychczas toczył się na podstawie rozporządzenia prezydenta Rzeczypospolitej z 1934 r. Prawo o postępowaniu układowym. Proponuje się znacznie doskonalsze rozwiązania, chociaż drugą stronę tego medalu stanowi niebezpieczeństwo naruszenia interesu wierzycieli, a w związku z tym także takie zagrożenie, że jeśli to naruszenie miałoby charakter masowego zjawiska, to później na zasadzie pewnej reakcji wobec podmiotów gospodarczych zostaną postawione po prostu znacznie trudniejsze warunki uzyskania kredytów. Jeśli wierzyciele „sparzą się” na tym, że udzielając kredytów w dobrej wierze później po prostu zostali poszkodowani przez tę ustawę, wtedy w przyszłości prawdopodobnie będą się starali stawiać ostrzejsze warunki. To także jest ta druga strona medalu. Ale wydaje się, że tutaj sama idea udrożnienia procedury dotychczasowego postępowania układowego w postaci bankowego postępowania ugodowego jest dobrym rozwiązaniem.</u>
          <u xml:id="u-258.13" who="#PosełMarekDąbrowski">Kolejne dobre rozwiązanie polega na usprawnieniu handlu długami oraz na możliwości zamiany wierzytelności na akcje, czyli w ten sposób jakby powiązano proces oddłużania z procesem prywatyzacji. Jest to dodatkowa, pewna gwarancja dla wierzycieli, że jeśli nie będą mogli w formie pieniężnej wyegzekwować swojego długu, mogą przynajmniej mieć możliwość zajęcia własności dłużnika. Dlatego wszystkie przepisy, które pozwalają - umownie określając kwestię - na „odchudzenie się” przedsiębiorstw z niepotrzebnego majątku, nasz klub pozytywnie ocenia i je popiera. Generalnie Klub Parlamentarny Unia Demokratyczna opowiada się więc za przyjęciem projektu ustawy w drugim czytaniu.</u>
          <u xml:id="u-258.14" who="#PosełMarekDąbrowski">Jeśli chodzi o kwestię wniosków mniejszości, chciałem zasygnalizować, że nasz klub jest przeciwny wnioskom mniejszości nr 1 i 2, ponieważ wydaje się, że one wypaczają intencje, które przyświecały ustawodawcy. Poza tym w pierwszym wniosku zasadniczo ogranicza się jeden z pozytywów tej ustawy, tzn. powiązanie procesu oddłużania z prywatyzacją. Wypowiadamy się natomiast za przyjęciem wniosków mniejszości nr 8 i nr 11, które w sposób automatyczny wiążą bankowe postępowanie ugodowe z procesem prywatyzacji, ponieważ uważamy, że taka zależność powinna istnieć. Wreszcie popieramy cały pakiet wniosków mniejszości dotyczących usunięcia Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, opatrzonych nr: 3–7, 10, 12, 13, 15–17 w sprawozdaniu zaproponowanym przez komisję, która zresztą otrzymała prawo inicjatywy w ostatnim etapie postępowania legislacyjnego. Doceniając w pełni problem zadłużenia PGR - że ten problem także musi zostać rozwiązany - uważamy, iż to rozwiązanie nie odpowiada ogólnej konstrukcji ustawy i na tym etapie jest przedwczesne; obecnie może ono po prostu „rozsadzić” logikę całej ustawy i przyczynić się do poważnych kłopotów w jej implementacji.</u>
          <u xml:id="u-258.15" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-259">
          <u xml:id="u-259.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-259.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Głos zabierze pan poseł Józef Orzeł, Polski Program Liberalny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-260">
          <u xml:id="u-260.0" who="#PosełJózefOrzeł">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dotychczas obowiązujące sądowe prawo układowe było pomyślane - w momencie jego przyjęcia w 1934 r. - jako prawo normalne, a nie jako ustawodawstwo kryzysowe. Tutaj mamy do czynienia z niestandardową ustawą, która ma uratować cały sektor, i to przeważający sektor gospodarki polskiej, i z tego powodu ten projekt zasługuje na uznanie. Inne jego zalety to przyspieszenie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i stworzenie mechanizmu ekonomicznego, który pozwoli rozdzielić przedsiębiorstwa mające szansę na uratowanie się i na rozwój, czemu ma służyć bankowe postępowanie ugodowe, oraz te, które w swojej dotychczasowej formie nie mają szans na przetrwanie, czemu ma służyć publiczna sprzedaż ich wierzytelności i zamiana ich długów na akcje.</u>
          <u xml:id="u-260.1" who="#PosełJózefOrzeł">Należy z uznaniem przyjąć to, że powstanie czy może powstać wtórny rynek długów, zarządzany przez Komisję Papierów Wartościowych, i giełda tych długów. To jest bardziej efektywne rozwiązanie niż sprzedaż publiczna, prowadzona przez każdy z tych dziewięciu banków. Także zaletą jest wykazanie rzeczywistej wartości przedsiębiorstwa, już nie zgodnie - jak dotychczas bywało najczęściej - z jego wartością księgową, a po prostu takiej, jaką jest gotów zapłacić potencjalny nabywca. Przez wprowadzenie tej ustawy w życie najprawdopodobniej zwiększy się prawne możliwości prowadzenia prywatyzacji przez wprowadzanie nowych i chyba szybkich procedur, które będą wymuszały proces przekształceń własnościowych. Także dla nas zaletą jest to, że pozostają w mocy preferencje pracowników do nabywania udziałów w przedsiębiorstwach.</u>
          <u xml:id="u-260.2" who="#PosełJózefOrzeł">Wady, niestety, też są, ale to nie jest dziwne, ponieważ ustawa - jak powiedziałem - nie jest standardowa.</u>
          <u xml:id="u-260.3" who="#PosełJózefOrzeł">Po pierwsze, istnieje niebezpieczeństwo, iż tworzenie szczegółowych procedur postępowania, szczególnie dla banków, będzie długo trwało. Jako przykład może służyć Ministerstwo Przekształceń Własnościowych, w którym długo nad tymi procedurami pracowano, a tutaj trzeba będzie nad tym pracować w dziewięciu bankach; tworzyć nowe aparaty urzędnicze i nowe procedury. Czy banki będą miały dość sił, środków i kompetentnych pracowników?</u>
          <u xml:id="u-260.4" who="#PosełJózefOrzeł">Po drugie, prowadzenie postępowania ugodowego będzie możliwe dopiero po dokapitalizowaniu banków. Ta procedura na pewno będzie trwała długo i z całą pewnością będzie się to odbywało ze stratą dla przedsiębiorstw, które oczekują na postępowania ugodowe. Kolejne pytanie - to nie jest zarzut, tylko chodzi o ocenę tego, co najprawdopodobniej będzie miało miejsce - czy po dokapitalizowaniu banki będą przejawiały zainteresowanie postępowaniem ugodowym, które na pewno jest bardzo pracochłonne i czasochłonne, łączy się także z udzielaniem nowych, często ryzykownych kredytów? Być może banki będą wolały na przykład kredytować ludność bądź kupować obligacje państwowe i zarobić w porównaniu z na pewno tanią sprzedażą długów przedsiębiorstw na wtórnym rynku. Ustawowo nie można jednak zobowiązać banków do tego, by fundusze służące dokapitalizowaniu banków były przekazane bezpośrednio na dokapitalizowanie przedsiębiorstw państwowych. Tak więc nie jest to zarzut, lecz tylko prognoza dotycząca podziału tego procesu na dwa długie etapy: najpierw banki muszą dojść do dobrego stanu sanacji, a dopiero potem będą mogły zająć się przedsiębiorstwami.</u>
          <u xml:id="u-260.5" who="#PosełJózefOrzeł">Nie do przyjęcia natomiast - podzielamy zdanie posła Marka Dąbrowskiego - jest dla nas to, że w ostatniej chwili dopisano do ustawy Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa i, jak mamy rozumieć, Bank Gospodarki Żywnościowej. Zgadzamy się, szczególnie ze względu na wielkość zadłużenia PGR wobec BGŻ, że problem ten powinien być rozwiązany na drodze innej ustawy, ponieważ chodzi tu o zupełnie inny przedmiot działania, inną strukturę zadłużenia i także o sumy, jakie będą tutaj niezbędne. Popieramy zatem wnioski mniejszości nr 17 i 18. Problem stanowi także lista dokapitalizowanych banków, ponieważ oprócz BGŻ obejmuje ona 9 banków wydzielonych z NBP. Te banki otrzymają pieniądze, natomiast jest pytanie: Co z innymi bankami, szczególnie prywatnymi? Czy rząd będzie pomagał tylko tym bankom, które udzielały złych kredytów i czy dlatego mają one być nagrodzone? Jest też pytanie: Dlaczego mają być nagrodzone zadłużone przedsiębiorstwa państwowe, a nie prywatne, które też bywają zadłużone? Gdzie tu jest równość w odniesieniu do własności? - jest to uwaga raczej strategiczna, nie dotycząca tego rozwiązania, które było poświęcone czemu innemu.</u>
          <u xml:id="u-260.6" who="#PosełJózefOrzeł">W projekcie ustawy zabrakło też - i nie jest to zarzut, to jest tylko krytyka - dokończenia zawartego w nim pomysłu. W ustawie zawarty jest zapis, iż będą dokonywane rozliczenia zadłużenia i wierzytelności przedsiębiorstw państwowych wobec budżetu państwa, wobec jednostek budżetowych. Wydaje się że ten pomysł winien być zwieńczony utworzeniem centralnego banku clearingowego, który rozliczyłby saldo ogólne długów i wierzytelności wszystkich przedsiębiorstw, także prywatnych, wobec siebie, banków, budżetu. Wówczas wreszcie wyjaśniłaby się sprawa stanu posiadania przedsiębiorstw, zmniejszyłyby się zatory płatnicze. Wspomogłoby to te działania, które są zamierzone w wyniku ustawy. Zdajemy sobie sprawę, że powołanie takiego banku wymaga środków z budżetu państwa oraz czasu.</u>
          <u xml:id="u-260.7" who="#PosełJózefOrzeł">Opowiadamy się także za skreśleniem art. 57, ponieważ uważamy, że rynek pieniądza powinien być wolny.</u>
          <u xml:id="u-260.8" who="#PosełJózefOrzeł">Pomimo tych zastrzeżeń Klub Parlamentarny Polski Program Liberalny akceptuje stanowisko połączonych komisji sejmowych i będzie głosował za projektem ustawy, z wyłączeniem BGŻ spod działania tej ustawy. Popieramy zatem wnioski mniejszości nr 16 i 17.</u>
          <u xml:id="u-260.9" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-261">
          <u xml:id="u-261.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-261.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Na tym kończymy rozpatrywanie punktów porządku dziennego w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-261.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o wybaczenie mi pewnego odstępstwa od tradycji. Przejdziemy teraz do oświadczeń, ale ze względu na zebrania, które odbędą się jutro oraz zaraz po zakończeniu obrad, proszę teraz o wysłuchanie dwóch krótkich komunikatów. Potem wysłuchamy oświadczeń.</u>
          <u xml:id="u-261.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę panią poseł sekretarz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-262">
          <u xml:id="u-262.0" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Jutro, tj. 18 grudnia, o godz. 8.15 w sali nr 301a w starym Domu Poselskim odbędzie się posiedzenie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.</u>
          <u xml:id="u-262.1" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">18 grudnia o godz. 8.30 w sali nr 101 odbędzie się posiedzenie Klubu Parlamentarnego Sojusz Lewicy Demokratycznej.</u>
          <u xml:id="u-262.2" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Bezpośrednio po zakończeniu obrad w sali posiedzeń plenarnych Sejmu odbędzie się posiedzenie plenarne Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej.</u>
          <u xml:id="u-262.3" who="#SekretarzposełIrenaNowacka">Posiedzenie Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność” odbędzie się jutro, w piątek, o godz. 15 w sali nr 25 w budynku nr 3.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-263">
          <u xml:id="u-263.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję pani poseł sekretarz.</u>
          <u xml:id="u-263.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Informuję, że do złożenia oświadczeń zgłosiło się 5 posłów.</u>
          <u xml:id="u-263.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Głos ma pani poseł Teresa Liszcz, Porozumienie Centrum.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-264">
          <u xml:id="u-264.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę oświadczyć jeszcze raz, że w tym Sejmie w ostatnich dniach, ale przede wszystkim dzisiaj, zdarzyły się rzeczy niesłychane. Zostały naruszone wszelkie reguły prawne, regulaminowe, z konstytucją włącznie, reguły procedowania legislacyjnego i reguły dotyczące zwyczajnej przyzwoitości. Wysoka Izba na wniosek Prezydium Sejmu przegłosowała przystąpienie do drugiego czytania, opierając się na sprawozdaniu trzech komisji, które nie zostało podpisane przez przewodniczącego ani żadnego innego członka prezydium jednej z komisji - Komisji Ustawodawczej. Sprawozdanie to nie zostało podpisane na znak protestu, że przy jego podjęciu zostały naruszone elementarne reguły procesu legislacyjnego oraz reguły przyzwoitego postępowania legislacyjnego. Myślę, że ten dzień przejdzie jako czarna karta w historii polskiego Sejmu.</u>
          <u xml:id="u-264.1" who="#PosełTeresaLiszcz">To nie jest oczywiście jedyny przypadek. (Tekst skreślony ze stenogramu na polecenie wicemarszałka Sejmu Andrzeja Kerna na podstawie art. 103 ust. 1 regulaminu Sejmu) Pan minister i poseł koalicji rządzącej Rokita oświadcza na przykład w głównym wydaniu dziennika telewizyjnego, że prezes NIK forsuje za pośrednictwem posłów PC horrendalny projekt ustawy zmieniającej ustawę o NIK, projekt, który zmierza do przekształcenia NIK w „CZE-KA Dzierżyńskiego” obejmującego totalną kontrolą wszystkich obywateli. Co słowo to kłamstwo. Nie posłowie PC, tylko Komisja Ustawodawcza, jednomyślnie, z udziałem tylko jednego posła z PC, wniosła ten projekt z inicjatywy wstępnej prezesa NIK, zaaprobowanej przez Prezydium Sejmu, które zleciło nam to zadanie. W podkomisji opracowującej ten projekt była między innymi pani premier Suchocka, byli zapraszani przedstawiciele URM i Kancelarii Prezydenta oraz eksperci. Został przyjęty projekt, w którym najistotniejsza zmiana polega na wyraźnym ustaleniu kompetencji NIK do kontrolowania samorządu terytorialnego, którego nie było w momencie, gdy powstawała ustawa o NIK. Te oczywiste kłamstwa, zniesławiające Komisję Ustawodawczą, usiłuję od dwóch tygodni bezskutecznie sprostować. Skierowałam pismo do dziennika „Rzeczpospolita”, do „Gazety Wyborczej”, do „Nowego Światu”, a przede wszystkim do Prezydium Sejmu, aby doręczono je posłom. Prezydium Sejmu skierowało to pismo do pani premier Suchockiej, aby się wypowiedziała. Obiecano mi, że zostanie ono wydrukowane i dostarczone posłom. Do dzisiaj nie znalazłam go w swojej skrytce poselskiej.</u>
          <u xml:id="u-264.2" who="#PosełTeresaLiszcz">Jest mnóstwo innych przykładów na łamanie prawa przez rząd. Właściwie dzisiaj okazuje się, że Komisja Ustawodawcza jest zupełnie niepotrzebna, powinna się rozwiązać. Ja jednak nie zrobię przyjemności moim oponentom - zachowam się w tym wypadku po chrześcijańsku, nie podam się do dymisji, chociaż od dawna są czynione zabiegi i przygotowania do postawienia wniosku o moje odwołanie z funkcji przewodniczącej Komisji Ustawodawczej. Bierze w tym udział prasa, np. „Polityka”, „Gazeta Wyborcza” przygotowująca grunt pod moje odwołanie w sposób oczywiście kłamliwy, co prostuje. Niestety, w „Polityce” nie ukazało się sprostowanie fałszywie przedstawionej mojej działalności. Nie ustąpię dobrowolnie, ponieważ trybuna sejmowa jest jedyną, z której mogę jeszcze mówić, że gwałci się prawo,...</u>
          <u xml:id="u-264.3" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-264.4" who="#PosełTeresaLiszcz">... że wola koalicji rządzącej jest w tej chwili ponad wszelkim prawem. Chcę powiedzieć, że będzie to efektowne odejście ze stanowiska przewodniczącej Komisji Ustawodawczej, jeżeli na przykład na wniosek Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich za odmowę podpisania sprawozdania, oczywiście sprzecznego z prawem, zostanę odwołana. To będzie efektowne odejście.</u>
          <u xml:id="u-264.5" who="#PosełTeresaLiszcz">Proszę państwa, jeszcze jedno. Chcę powiedzieć tym posłom, którzy głosowali przeciwko emerytom, nauczycielom, służbie zdrowia, którzy w 5 minut przegłosowali w sposób sprzeczny z prawem projekt ustawy pozbawiającej ich znacznej części wypłat wynagrodzenia, tym posłom z Unii Demokratycznej i z Kongresu Liberalnego, którzy się wczoraj o wpół do drugiej znakomicie bawili kolejnymi głosowaniami nad tym, czy dyskutujemy o wpół do drugiej czy nie o restrukturyzacji Wałbrzycha, tym posłom, którzy się dzisiaj znakomicie bawili głosując za poprawką pana posła Korwin-Mikke w czasie posiedzenia komisji dotyczącego zmiany ustawy o uporządkowaniu stosunków kredytowych. Pan poseł Lityński podał to jako przykład blokowania postępowania ustawodawczego przez opozycję. Otóż jest to klasyczny przykład blokowania przez koalicję rządową. Ten projekt powinien być rozpatrywany od razu w trzecim czytaniu, bez odsyłania do komisji. Stało się inaczej, a pretekstem była rzeczywiście niepoważna poprawka pana posła Korwin-Mikke. Koalicja przegłosowała odesłanie projektu, a następnie, bawiąc się znakomicie, wielu posłów Unii - m.in. pan poseł Król - i liberałów głosowało za przyjęciem tej poprawki. I oto przed chwilą spotkałam się z zarzutem, że komisja zajmowała się takimi niepoważnymi poprawkami.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-265">
          <u xml:id="u-265.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Pani poseł, bardzo przepraszam, czas już mija.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-266">
          <u xml:id="u-266.0" who="#PosełTeresaLiszcz">Na koniec tym wszystkim, którzy głosowali przeciwko emerytom i sferze budżetowej - może to zabrzmi pompatycznie - chcę przypomnieć fragmenty wiersza figurującego na pomniku gdańskich stoczniowców: „Który skrzywdziłeś człowieka prostego (...) nie bądź bezpieczny (...) spisane będą czyny i rozmowy”. Także głosowania.</u>
          <u xml:id="u-266.1" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-267">
          <u xml:id="u-267.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-267.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Mogę udzielić pani poseł informacji w dwóch sprawach. Po pierwsze, Prezydium Sejmu zwróciło się do Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich z zapytaniem, czy w wypadku, o którym pani mówiła, nie został naruszony art. 40 regulaminu. Po drugie, ponieważ wypowiedź pana ministra Rokity była wypowiedzią ministra, a nie posła, skargę pani poseł przekazaliśmy pani premier do rozpoznania. Zapewniam natomiast panią, że jest decyzja o tym, żeby pismo pani zostało rozpowszechnione, dostarczone do skrytek poselskich.</u>
          <u xml:id="u-267.2" who="#komentarz">(Poseł Teresa Liszcz: Ale nie zostało rozpowszechnione.)</u>
          <u xml:id="u-267.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Sprawdzę to, ale wiem, że podjęliśmy taką decyzję.</u>
          <u xml:id="u-267.4" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o zabranie głosu w celu wygłoszenia oświadczenia pana posła Andrzeja Baranieckiego z Sojuszu Lewicy Demokratycznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-268">
          <u xml:id="u-268.0" who="#PosełAndrzejBaraniecki">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczenie to składam na kanwie listów, jakie ostatnio wymienili pan prezydent i pan marszałek na temat bezeceństw niektórych posłów. Nim jednak doń przejdę, pozwolę sobie zacytować ostatni akapit listu pana marszałka Wiesława Chrzanowskiego do pana prezydenta.</u>
          <u xml:id="u-268.1" who="#komentarz">(Gwar na sali)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-269">
          <u xml:id="u-269.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Bardzo przepraszam, panie pośle.</u>
          <u xml:id="u-269.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę o spokój, chodzi o to, żebyśmy mogli zakończyć obrady w przewidzianym terminie.</u>
          <u xml:id="u-269.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Proszę kontynuować wystąpienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-270">
          <u xml:id="u-270.0" who="#PosełAndrzejBaraniecki">„Sprawy trzeba przedstawiać w wymiarze adekwatnym do rozmiaru zjawiska. Powinni o tym pamiętać szczególnie ci wszyscy, których głos wielce waży w opinii publicznej, a którzy winni specjalnie dbać o sprawiedliwą ocenę naszych, z takim trudem budowanych, instytucji demokratycznych”.</u>
          <u xml:id="u-270.1" who="#PosełAndrzejBaraniecki">Wysoka Izbo! 2/3 składu osobowego posłów znajduje się pod stałą kontrolą oka obiektywu zdalnie sterowanych kamer telewizyjnych, zamocowanych na podstawach kolumn galerii. Obiektywy mogą być odpowiednio regulowane, kamery bez przerwy przeszukują salę, docierając do przedmiotu zainteresowania. Nie ma na nich napisu ani światła, które sygnalizowałoby, że właśnie pracują. 1/3 tej sali - i 1/3 posłów - znajduje się jedynie pod kontrolą wszechmogącego oka Opatrzności.</u>
          <u xml:id="u-270.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
          <u xml:id="u-270.3" who="#PosełAndrzejBaraniecki"> Zapewne - jak mniemam - wynika to z trudów budowania instytucji demokratycznych wewnątrz Sejmu, i to prawdopodobnie za przyzwoleniem pana marszałka. Bez względu na przyczyny, wyżej ujęte zróżnicowanie, podział posłów, budzi moje zdziwienie, zwłaszcza w kontekście apelu marszałka o sprawiedliwą ocenę. </u>
          <u xml:id="u-270.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-271">
          <u xml:id="u-271.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo.</u>
          <u xml:id="u-271.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Głos ma pan poseł Kazimierz Pękała ze Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.</u>
          <u xml:id="u-271.2" who="#komentarz">(Głos z sali: Nie ma posła.)</u>
          <u xml:id="u-271.3" who="#WicemarszałekAndrzejKern">W takim razie o wygłoszenie oświadczenia proszę pana posła Andrzeja Tadeusza Mazurkiewicza z Konfederacji Polski Niepodległej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-272">
          <u xml:id="u-272.0" who="#PosełAndrzejTadeuszMazurkiewicz">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj cały kraj patrzy na Śląsk, na strajkujących, na strajkujące załogi Śląska. Ja natomiast w swym oświadczeniu osobistym chciałbym zwrócić się do rządu z prośbą dotyczącą innej sprawy. Otóż otrzymałem dzisiaj fax z Przemyśla, z „Pomony”, zakładu, który znajduje się w bardzo ciężkiej sytuacji i również w tej chwili strajkuje. Kiedyś był to zakład dochodowy, przynoszący zyski, później rozpoczął się proces prywatyzacji z udziałem spółki ALPOM. Drastyczne działania, które budziły sprzeciw załogi, doprowadziły do nieskupywania surowców i wręcz tragicznej dziś sytuacji zakładu. Urząd Wojewódzki w Przemyślu wystąpił o jego sprzedaż osobom prywatnym. Typowym dla naszych czasów dramatem jest właśnie to, że załoga powiedziała „nie”: niech zakład, który przynosi zyski, nie będzie prywatyzowany, niech nie idzie na sprzedaż. Decyzja w tej sprawie ma zostać podjęta przez ministra przekształceń własnościowych. W związku z tym zwracam się z apelem do pana ministra, aby nie zgodził się na takie właśnie, proponowane działania. W sprawie tego zakładu NIK już trzykrotnie przeprowadziła kontrole, które potwierdziły stawiane zarzuty - toczy się sprawa karna, prokuratura prowadzi dochodzenie. Jedyne, jak na dziś, działania to wstrzymanie dalszych zamierzeń prywatyzacyjnych, zaniechanie zwolnień pracowników spółki ALPOM i pracowników „Pomony”, zaprzestanie rabunkowej gospodarki prowadzonej właśnie przez spółkę ALPOM, stworzenie warunków umożliwiających powstanie spółki pracowniczej, a także przeprowadzenie dochodzenia w sprawie odpowiedzialności osób winnych obecnej sytuacji przedsiębiorstwa. Ta ostatnia sprawa nie znalazła dotąd rozwiązania, a szczególnie bulwersuje ludzi, którzy od poniedziałku prowadzą strajk okupacyjny.</u>
          <u xml:id="u-272.1" who="#PosełAndrzejTadeuszMazurkiewicz">Zwracam się w związku z tym z tej trybuny do rządu w nadziei, że zostaną powzięte szybkie i radykalne działania, które doprowadzą do przerwania strajku i do tego, że ludzie, którzy widzą nieuczciwości, nadużycia w swoim zakładzie pracy, będą mogli stwierdzić, że jednak w Polsce prawo jest równe dla wszystkich, że obowiązuje zarówno tych, którzy są na górze, jak i tych, którzy są na dole.</u>
          <u xml:id="u-272.2" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-273">
          <u xml:id="u-273.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-273.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Kolejne oświadczenie wygłosi pan poseł Jan Kulas z Klubu Parlamentarnego NSZZ „Solidarność”.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-274">
          <u xml:id="u-274.0" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Chciałem zacząć od kwestii immunitetów poselskich i wiarygodności naszego głosowania, ale to, co zostało powiedziane w pierwszym oświadczeniu, skłania mnie do bezpośredniego odniesienia się do jego treści. Obowiązuje powaga, szacunek dla tej Izby. Trzeba pamiętać, że jest to demokratycznie wybrany Sejm Rzeczypospolitej Polskiej i nie każdy może tutaj mówić, co tylko chce. Obowiązuje odpowiedzialność, poszanowanie dobrych obyczajów.</u>
          <u xml:id="u-274.1" who="#PosełJanKulas">Panie marszałku, jeśli słyszę wypowiedziane tu zdanie, że prawo jest przez koalicję rządową gwałcone na co dzień, to zastanawiam się, czy wolno w tej sytuacji milczeć. Jest to jednak rząd wybrany demokratycznie, z nim można się nie zgadzać, można go krytykować i trzeba to czynić, ale takie wypowiedzi nie mogą mieć miejsca. Wnoszę, aby pan marszałek zechciał zarządzić wykreślenie tego zdania ze stenogramu.</u>
          <u xml:id="u-274.2" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie! Są funkcje w Sejmie, które wymagają szczególnego poczucia odpowiedzialności, umiaru, bezstronności, obiektywizmu. Należą do nich właśnie funkcje przewodniczących komisji. Przypominam sobie debatę nad „małą konstytucją”, nad regulaminem, wtedy też padały mocne zarzuty - że Wysoka Izba łamie prawo. Trybunał Konstytucyjny orzekł jednak, że było inaczej. Także wówczas przewodnicząca Komisji Ustawodawczej nie przeprosiła Wysokiej Izby, a dziś zostały postawione dalej idące zarzuty. Apeluję więc o umiar i o powściągliwość. Nie wiem, czy były czynione jakieś zabiegi, ale wiem, że pewni ludzie w tej Izbie z racji pełnienia funkcji publicznych ponoszą szczególną odpowiedzialność i o tym naprawdę nie wolno zapominać.</u>
          <u xml:id="u-274.3" who="#PosełJanKulas">Druga kwestia, panie marszałku, to sprawa immunitetów. Myślę, że opinia publiczna jest nią tak bardzo poruszona, że Prezydium Sejmu nie powinno dalej milczeć. Po przestudiowaniu wydruków komputerowych z żalem i ubolewaniem muszę powiedzieć, że jestem zdziwiony także stanowiskiem Prezydium Sejmu w tej sprawie. Sądziłem, że pan marszałek i wicemarszałkowie nie będą mieli żadnych wątpliwości w tych elementarnych kwestiach prawnych. Nie chcę dalej tego komentować, ale jestem tym naprawdę zaskoczony.</u>
          <u xml:id="u-274.4" who="#PosełJanKulas">Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Kwestia naszych głosowań. To miało miejsce w sobotę, a dziś mamy już czwartek. Przecież jeżeli jest obraz, są konkretne osoby, są zarzuty, trzeba reagować na bieżąco. Opóźnienie załatwienia tej sprawy nawet o kilka dni może w opinii publicznej rozpowszechnić przekonanie, że nie jesteśmy zainteresowani szybkim i sprawnym jej rozstrzygnięciem. Dlatego mam nadzieję, że jutro w komisji regulaminowej - a wiem, że taki wniosek został już złożony - kwestia ta zostanie rzetelnie i konsekwentnie zbadana.</u>
          <u xml:id="u-274.5" who="#PosełJanKulas">A jeśli chodzi o uchybienia proceduralne, to trzeba powiedzieć, że nikt nie ma patentu na nieomylność, na pełny, obiektywny osąd. Jeśli faktycznie wczoraj na posiedzeniu trzech komisji były potknięcia regulaminowe, proceduralne, to tylko jedna komisja jest w stanie to ocenić - nawet nie przewodnicząca Komisji Ustawodawczej, a właśnie Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich. Tymczasem dziś rano wydano już werdykt w tej sprawie. Jako poseł protestuję przeciwko takim praktykom, przeciw takiemu ferowaniu wyroków. To jest zadanie Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, która tę kwestię, mam nadzieję, do końca rozstrzygnie.</u>
          <u xml:id="u-274.6" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-275">
          <u xml:id="u-275.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję bardzo panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-275.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Może tylko wyjaśnię - chociaż to wynikało z konferencji prasowej - że Prezydium Sejmu sprawę posłów, którzy głosowali za swoich kolegów, przekazało do zbadania Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich. Szkoda tylko, że telewizja tak późno nas powiadomiła o tym, że takie przypadki już wcześniej miały miejsce. W ich ocenie niewątpliwie wszyscy jesteśmy zgodni.</u>
          <u xml:id="u-275.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Głos ma pan poseł Kazimierz Pękała ze Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-276">
          <u xml:id="u-276.0" who="#PosełKazimierzPękała">Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę złożyć oświadczenie w dwóch bolesnych dla mnie sprawach.</u>
          <u xml:id="u-276.1" who="#PosełKazimierzPękała">Pierwszy problem dotyczy wydruku komputerowego podczas głosowania nad porządkiem obrad w dniu dzisiejszym. Pragnę wyrazić swoje oburzenie - wyraziłem je też w piśmie skierowanym do pana marszałka Chrzanowskiego - z powodu zapisu w rejestrze. Otóż zapisano tam, że głosowałem za, podczas gdy ja - mam na to zresztą świadka, pana posła Jerzego Hrybacza - głosowałem przeciw. Gdyby ten krzywdzący mnie zapis dotyczył tylko mojej osoby, należałoby przejść nad tym do porządku dziennego, ale mam podejrzenie, że zaistniała pomyłka komputerowa dotycząca kilku posłów, którzy złożyli w tej sprawie oświadczenia na ręce pana marszałka.</u>
          <u xml:id="u-276.2" who="#PosełKazimierzPękała">Druga sprawa, która jest dla mnie również skandalem, dotyczy przedstawienia 13 grudnia w telewizyjnych „Wiadomościach” dramatycznych wydarzeń na Wybrzeżu w grudniu w 1970 i 1981 r. Ukazano tam twórców stanu wojennego oraz ludzi odpowiedzialnych za śmierć, więzienie, cierpienie i łzy jako bohaterów narodowych. Pamięć ofiar wydarzeń grudniowych na Wybrzeżu, jak również pamięć ofiar stanu wojennego nie pozwala na tak tendencyjne przedstawianie tych bolesnych wydarzeń.</u>
          <u xml:id="u-276.3" who="#PosełKazimierzPękała">Z tego więc powodu, z powodu dezinformacji, jaka jest szerzona przez radio i telewizję, wyrażam swój gorący sprzeciw. Niedopuszczalne i oburzające jest to, że nadal w tak lekceważący i tendencyjny sposób przedstawia się te bolesne fakty.</u>
          <u xml:id="u-276.4" who="#komentarz">(Oklaski)</u>
        </div>
        <div xml:id="div-277">
          <u xml:id="u-277.0" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Dziękuję panu posłowi.</u>
          <u xml:id="u-277.1" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Na tym kończymy oświadczenia poselskie.</u>
          <u xml:id="u-277.2" who="#WicemarszałekAndrzejKern">Zarządzam przerwę do jutra, tj. do dnia 18 grudnia 1992 r., do godz. 9.</u>
          <u xml:id="u-277.3" who="#komentarz">(Przerwa w posiedzeniu o godz. 21 min 44)</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>