text_structure.xml
47.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<teiCorpus xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PosełJacekKuroń">Otwieram dzisiejsze posiedzenie Komisji. Jest ono poświęcone problemom oświaty, kultury i życia społecznego mniejszości białoruskiej w gm. hajnowskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">Jestem burmistrzem Hajnówki, a także prezesem Stowarzyszenia Gmin Puszczy Białowieskiej, skupiającego 9 gmin dawnego powiatu hajnowskiego, jaki wkrótce zostanie przywrócony i obejmie te same gminy.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">Bodaj 2 lata temu gościła u nas sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Pan przewodniczący nie mógł wtedy przyjechać. Do tej pory tamtą wizytę wspominamy z sympatią. Dzisiaj są obecni przedstawiciele kultury i działacze społeczni, którzy przedstawią swoje problemy.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">W ostatnim numerze „Polityki” jest bardzo interesujący artykuł z pięknymi zdjęciami na temat kresów obecnej Najjaśniejszej Rzeczpospolitej. Jest w nim zachęta do turystycznego zwiedzania naszych terenów. Jako niezwykła atrakcja są wymienieni Litwini w Puńsku, okoliczni Tatarzy, wspomina się o Kostomłotach. W trzech zdaniach bąknięto o Białorusinach, których jest podobno ok. 200 tys., ale się zasymilowali w Białymstoku. Nie wiem dlaczego redaktor, który tak dokładnie zna Suwałki i inne rejony Białostocczyzny, zupełnie nie zwrócił uwagi na wsie i gminy zamieszkałe wyłącznie przez Białorusinów - z właściwą im architekturą i obyczajami.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">Kiedy ktoś do nas przyjeżdża, a szczególnie gdy jest to ktoś z Warszawy, to najpierw pilnie słuchamy, co on o nas wie. My o naszym gościu wiemy bardzo dużo albo prawie wszystko. Chciałabym, żeby wiedza członków sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych po dzisiejszej wizycie była szersza niż ta, którą zawiera artykuł w „Polityce”.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">Chcę zwrócić uwagę na to, że obok rozpatrywania istotnych społecznych problemów bardzo ważne jest promowanie poszczególnych osób. Jest dla nas wielką satysfakcją, że obecny tu pan Sokrat Janowicz swego czasu wyróżniony został przez fundację australijską nagrodą „Polcul”. Laureatem tej samej nagrody jest również pan przewodniczący Kuroń, otrzymał ją w czasach, kiedy jeszcze był w opozycji i pisał pod pseudonimem. Parę dni temu otrzymał ją pan Mikołaj Buszko, dyrektor hajnowskiego Domu Kultury. Gratuluję mu i cieszę się, że czasy zmieniły się tak gruntownie w ciągu 15 lat, że przyjmuje on nagrodę za jawną i ważną działalność w sferze kultury. Pan Janowicz otrzymał ostatnio nagrodę ministra spraw zagranicznych.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">Ze strony sejmowej komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych chcielibyśmy usłyszeć to, co dla nas ważne i dobre. Dziękuję za przyjazd i posiedzenie w Hajnówce.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PosełJacekKuroń">Sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych powstała w 1989 r. Od początku przewodniczę jej działalności z przerwą na ministrowanie. Dwa lata temu, kiedy byłem w szpitalu, zastępował mnie pan poseł Jerzy Szteliga. Tym razem on nie mógł przybyć. Obecny jest wiceprzewodniczący Komisji pan poseł Wojciech Hausner. A pana posła Jana Syczewskiego wszyscy państwo znają.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PosełJacekKuroń">Pani burmistrz powiedziała, że wszystkich przepytuje. Nie po to przyjechaliśmy, żeby opowiedzieć, co o was wiemy. Musimy odwrócić porządek rzeczy. Sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych dlatego tu przybyła, żeby wprost od państwa dowiedzieć się o waszym położeniu i konkretnych oczekiwaniach.</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PosełJacekKuroń">Chciałbym powiedzieć, że prace nad ustawą o prawach mniejszości narodowych i etnicznych zbliżają się do końca. Projekt uzyskał bardzo dobre recenzje prawników-konstytucjonalistów. W „Tygodniku Powszechnym” ukazał się na ten temat artykuł Jana Nowaka-Jeziorańskiego.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#PosełJacekKuroń">„Witam cię, Sokrat. To ty przecież wprowadzałeś mnie w problematykę białoruską. Było to w czasach, kiedy prawdę trzeba było pisać pod pseudonimem, ale ja zawsze podpisywałem się imieniem i nazwiskiem”.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#LiteratSokratJanowicz">Mamy dziś koncentrować się na problemach oświaty. Wypowiadam się jako przedstawiciel kultury białoruskiej i autochton. Stwierdzam, że szkolnictwa białoruskiego jako takiego nie ma od połowy lat 60. albo nawet nieco dłużej. Są szkoły powszechne jak wszędzie w kraju, a w ostatnich latach dodano niekonieczną naukę języka białoruskiego jako języka ojczystego.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#LiteratSokratJanowicz">Restytucja szkolnictwa białoruskiego jest, oczywiście, utopią. Proces polonizowania się Białorusinów posunął się bardzo daleko. Jestem zaskoczony, że mieszkając na typowej wsi, prawie nie słyszę języka białoruskiego.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#LiteratSokratJanowicz">Równocześnie trzeba zaznaczyć, że język białoruski dla Polaków w ogóle nie jest językiem obcym — jak to stwierdził Piotr Kuncewicz w „Historii literatury polskiej”. On kiedyś, interesując się moją twórczością, zaczął się uczyć białoruskiego i szybko stwierdził, że polski i białoruski, poza odmiennością alfabetu, prawie nie mają bariery. W odbiorze społecznym białoruski nie jest też językiem obcym, mimo powszechnej polskojęzyczności. Ten język się rozumie i traktuje trochę tak, jak język liturgiczny. W domu się porozumiewamy i kochamy się z żoną przy pomocy słów polskich, a na festynie czy zgromadzeniu publicznym mówimy po białorusku. Trochę na podobieństwo używania języka starosłowiańskiego w cerkwi.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#LiteratSokratJanowicz">Natomiast otoczka psychologiczna wokół języka białoruskiego na Białostocczyźnie jest schizofreniczna. Nawet po dobrym kielichu niektórzy chcą wysławiać się po białorusku. Wszak żyjemy w wolnym, demokratycznym kraju i każde głupstwo jest dozwolone, byle nie naruszało interesów sąsiada i dóbr osobistych.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#LiteratSokratJanowicz">W środowiskach rzymskokatolickich język białoruski jest odrzucany. Nie dlatego, że się nie podoba czy z jakichś kompleksów, chociaż nadal jest postrzegany jako znamię chłopskości, lecz dlatego że jest odbierany jako „ruski”, jako zagrożenie. Kiedyś biskup Kisiel pytał mnie, co sądzę o zaleceniu proboszczom wprowadzenia do liturgii elementów białoruskich. Okazało się, że duchowni prędzej dostaliby zawału, niż spełnili takie zalecenie. Działa starszy stereotyp.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#LiteratSokratJanowicz">Uważam, że trzeba koniecznie, w szkołach na terenach zamieszkałych przez ludność mieszaną, wprowadzać przedmiot interkulturowy, choćby w marginalnym zakresie - jedną godzinę tygodniowo. Po to, żeby niwelować tę wysoce niezdrową sytuację. Uczeń Białorusin musi znać kulturę polską, musi ją poznawać w procesie kształcenia. Natomiast jego kolega ze szkolnej ławy, który nie chodzi na dobrowolne lekcje języka białoruskiego z elementami literatury białoruskiej, o tej kulturze nie ma żadnego pojęcia. Jak więc można mówić o integracji?</u>
<u xml:id="u-4.6" who="#LiteratSokratJanowicz">Potrzeba wzajemnej wiedzy o sobie. Tylko wtedy tolerancja będzie możliwa, kiedy białoruskość będzie czymś naturalnym, co nie potrzebuje demonstrowania. Tak jak oczywiste jest powietrze, którym oddychamy czy świadomość, że kogut jest kogutem. Trzeba eliminować aspekt walki, jakiegoś wielkiego wysiłku o utrzymanie języka. Ile można walczyć? Mam pół tuzina chorób i 62 lata, jestem zmęczony walką. Chodzi przecież o drobną rzecz - o przedmiot dający sąsiadom żyjącym na jednej ziemi wiedzę o sobie. A język białoruski już znamy.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PosełJacekKuroń">Nikogo z nas, Sokrat, nie musisz przekonywać. Zwracam się do pani dyrektor Departamentu Kształcenia i Wychowania w Ministerstwie Edukacji Narodowej: jakie szanse ma edukacja regionalna?</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#DyrektorDepartamentuKształceniaiWychowaniawMinisterstwieEdukacjiNarodowejGrażynaPłoszajska">Mamy zatwierdzony program uzupełniający naukę geografii o problematykę regionalną i białoruską. Jest on wprawdzie adresowany do szkół z białoruskim językiem nauczania, ale może być wykorzystywany we wszystkich szkołach woj. białostockiego.</u>
<u xml:id="u-6.1" who="#DyrektorDepartamentuKształceniaiWychowaniawMinisterstwieEdukacjiNarodowejGrażynaPłoszajska">Nowa rzecz to zatwierdzony w maju br. i już opublikowany program pt. „Problematyka białoruska i regionalna w nauczaniu historii w szkołach woj. białostockiego”, ale my go przekazujemy do kuratorium z prośbą o rozpowszechnianie we wszystkich szkołach właśnie do edukacji regionalnej.</u>
<u xml:id="u-6.2" who="#DyrektorDepartamentuKształceniaiWychowaniawMinisterstwieEdukacjiNarodowejGrażynaPłoszajska">Wiele zmian będzie można wprowadzić przy okazji planowanej reformy edukacji. Do szkół w środowiskach białoruskich Ministerstwo Edukacji Narodowej skierowało projekt reformy szkolnictwa z prośbą o wyartykułowanie uwag i oczekiwań w zakresie edukacji regionalnej. Czekamy na opinie na temat podziału na bloki edukacyjne i podstaw programowych oraz projektowanych rozporządzeń.</u>
<u xml:id="u-6.3" who="#DyrektorDepartamentuKształceniaiWychowaniawMinisterstwieEdukacjiNarodowejGrażynaPłoszajska">Założenia reformy wprowadzają do szkół bardzo dużą autonomię. To znaczy, że dyrektorzy i nauczyciele będą mogli tworzyć programy odpowiadające potrzebom środowiska. Zachęcamy państwa do dyskusji i do udziału w tym, co nowego będzie do systemu kształcenia wprowadzane.</u>
<u xml:id="u-6.4" who="#DyrektorDepartamentuKształceniaiWychowaniawMinisterstwieEdukacjiNarodowejGrażynaPłoszajska">Dopóki nie ma konkretnych postanowień, zachęcam do korzystania z tego, co jest już dostępne, to jest do programów rozszerzających naukę geografii i historii o elementy wiedzy o kulturze białoruskiej.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PosełJacekKuroń">Czy możliwe jest wydanie rozporządzenia o obowiązku nauczania regionalnego w szkołach z pogranicza białoruskiego?</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#WicekuratoroświatywojbiałostockiegoBarbaraPietraszuk">Proszę pana przewodniczącego o sprecyzowanie pytania, o jakie rozporządzenie mu chodzi. Nie otrzymaliśmy jeszcze tych nowych programów, o których mówiła pani dyr. Płoszajska. Widzę je tutaj po raz pierwszy. Na drugiej stronie minister edukacji napisał nam: do rozpowszechnienia i wykorzystania przez nauczycieli. Kurator może tyle, ile poleca mu minister. I na pewno to zrobi.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PosełJacekKuroń">Rozumiem, że aby osiągnąć pożądaną sytuację w szkołach na terenach mieszanych, potrzebne są odpowiednie decyzje ministra edukacji.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#WicekuratorBarbaraPietraszuk">Właśnie tak. Te programy są dodatkowe, wspomagające obowiązkowe nauczanie historii i geografii. Żaden kurator nie może samowolnie rozszerzyć programów obowiązkowych, bo to by powodowało wielki bałagan w oświacie.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#LiteratSokratJanowicz">Nie interesują mnie elementy geograficzne, dodane do obowiązkowego programu, ale wykorzystywanie okazji, kiedy można mówić o takiej przeszłości Polski i Białorusi w ciągu 500 lat, jakiej nie było z żadną inną mniejszością.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PosełJacekKuroń">Jasne, Sokrat. Zapytajmy lepiej przedstawicielkę Ministerstwa Edukacji Narodowej o zawartość tego programu geograficzno-regionalnego.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#DyrektorGrażynaPłoszajska">W odpowiedzi pozwolę sobie wręczyć egzemplarze programu z życzeniami, żeby dobrze służył.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#DyrektorIILiceumOgólnokształcącegozbiałoruskimjęzykiemnauczaniawHajnówceEugeniuszSaczko">O programie rozszerzającym nauczanie geografii o elementy białoruskie dowiedziałem się półtora roku temu, będąc w Sejmie na posiedzeniu Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Otrzymałem go po trzech miesiącach w wyniku usilnych starań. A co powiedzieć o docieraniu programu do innych szkół, które nie są nim tak żywotnie zainteresowane? W Sokółce i w Białymstoku może w ogóle go nie otrzymali.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#DyrektorIILiceumOgólnokształcącegozbiałoruskimjęzykiemnauczaniawHajnówceEugeniuszSaczko">W poprzedniej kadencji Sejmu zostało ustalone, że przy ministrze edukacji zostanie powołana Rada ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Raz się spotkaliśmy, był też pan Bazyli Leszczyński, dyrektor szkoły w Bielsku Podlaskim, a potem zmienił się minister i do następnego spotkania już nie doszło. A tam właśnie mówilibyśmy o tych sprawach, jakie tu poruszył pan Sokrat Janowicz, w kontekście wszystkich mniejszości, a nie tylko białoruskiej. Nic nie wiemy o dalszym istnieniu i działalności tej Rady.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#DyrektorIILiceumOgólnokształcącegozbiałoruskimjęzykiemnauczaniawHajnówceEugeniuszSaczko">Ponawiam pytanie dotyczące zmian egzaminu maturalnego. W naszym liceum zdaje się maturę z języka białoruskiego tak, jak z języka polskiego: pisemnie i ustnie. Powstały zespoły opracowujące nowe zasady egzaminu maturalnego. Nalegaliśmy o powołanie zespołu ustalającego podstawy egzaminu dojrzałości z języka białoruskiego. Otrzymaliśmy odpowiedź: nie ma pieniędzy.</u>
<u xml:id="u-14.3" who="#DyrektorIILiceumOgólnokształcącegozbiałoruskimjęzykiemnauczaniawHajnówceEugeniuszSaczko">W niedalekiej przyszłości na pewno ktoś nam powie: jeśli chcecie nowych zasad matury z języka białoruskiego, to sobie opracujcie. Będą musieli robić to sami nauczyciele, mimo że nie są do tego przygotowani. Dlaczego nie może być już teraz zespołu? W kuratorium wpisujemy długopisem język białoruski, bo wciąż w sprawozdaniach nie jest on brany pod uwagę, nie ma rubryki.</u>
<u xml:id="u-14.4" who="#DyrektorIILiceumOgólnokształcącegozbiałoruskimjęzykiemnauczaniawHajnówceEugeniuszSaczko">Nie ma żadnego nowego podręcznika do nauki języka białoruskiego. Mówią nam: napiszcie podręcznik. Przepraszam, nie jestem do tego przygotowany. Są ośrodki naukowe, są wydziały filologii białoruskiej. Dlaczego nie powołać zespołu do opracowania podręcznika? Pani Rusaczyk pisze pomalutku jeden. A potrzeba nie jednego, już natychmiast, i to na różnych poziomach nauczania.</u>
<u xml:id="u-14.5" who="#DyrektorIILiceumOgólnokształcącegozbiałoruskimjęzykiemnauczaniawHajnówceEugeniuszSaczko">Na tym posiedzeniu sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych, o którym tu już wspomniałem, pytaliśmy o formalne warunki powołania w kuratorium wizytatora ds. szkolnictwa białoruskiego. Pan minister Sawicki powiedział, że taki kurator może być powołany. A u nas nie ma. Myślę o osobie, która by pilnowała, żeby te programy rozszerzające byłyby wdrażane, a nie zalegały szuflady w kuratorium.</u>
<u xml:id="u-14.6" who="#DyrektorIILiceumOgólnokształcącegozbiałoruskimjęzykiemnauczaniawHajnówceEugeniuszSaczko">Mówimy tu o wprowadzaniu przedmiotu wiedzy o kulturze białoruskiej obowiązkowo do wszystkich szkół. A czy w siatkach godzin reformowanego systemu nauczania przewidziano choć jedno miejsce na nauczanie języka białoruskiego? Nie widziałem. Tylko jako przedmiot dodatkowy. Znowu trzeba będzie tego dochodzić osobno.</u>
<u xml:id="u-14.7" who="#DyrektorIILiceumOgólnokształcącegozbiałoruskimjęzykiemnauczaniawHajnówceEugeniuszSaczko">Budowa szkoły, w której jestem dyrektorem, wciąż nie może być zakończona. Dopóki pieniądze szły wprost z Ministerstwa Edukacji Narodowej, wszystko było w porządku. Teraz część pieniędzy, przeznaczona na dokończenie budowy liceum białoruskiego w Hajnówce, została przekazana na inną budowę. Brakuje nam ok. 1,5 mld zł. Kuratorium odpowiada, że nie ma takich środków. W przyszłym roku będziemy obchodzić 50. rocznicę powstania szkoły. Nie mamy za co uporządkować terenu wokół budynku, nie ma wyjścia z sali gimnastycznej wprost na boisko.</u>
<u xml:id="u-14.8" who="#DyrektorIILiceumOgólnokształcącegozbiałoruskimjęzykiemnauczaniawHajnówceEugeniuszSaczko">Jeszcze o jedno proszę: o pomoc w zrealizowaniu programu komputerowego w naszej szkole. Wkrótce będą przyznawane środki z zasobów Ministerstwa Edukacji Narodowej. Do mnie wniosek dotarł dwa dni po wymaganym terminie złożenia. Dwie szkoły średnie w Hajnówce już dwukrotnie otrzymały komputery, my dostaliśmy tablice, po których można pisać mazakami. Mamy pracownię przygotowaną na 9 stanowisk komputerowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PosełJacekKuroń">Czy pani kurator potrafi nam objaśnić te zdarzenia, które zaszły za jej poprzednika? Domyślam się, że to była celowa dotacja, a pieniądze zostały skierowane gdzie indziej?</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#WicekuratorBarbaraPietraszuk">Nie znam sprawy. Z tego, co słyszałam, można podejrzewać, że tak było. Nie potrafię wyjaśnić. To jest sprawa sprzed 8–9 lat. W tej chwili nie mamy żadnych pieniędzy na dotacje celowe.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PosełJacekKuroń">Będziemy szukać wyjaśnienia jeszcze w Ministerstwie Edukacji Narodowej. Być może tam go też nie znajdziemy. Trzeba również brać pod uwagę, że szkoły średnie przejdą w gestię władz powiatowych. Jestem przekonany, że w waszym powiecie - zwracam się do władz samorządowych - sprawy białoruskie zajmą należne im miejsce. Wtedy te wszystkie problemy zmienią charakter. Nie mówię, że się skończą, bo zawsze są problemy z pieniędzmi.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#PosełJacekKuroń">Komisja ze swej strony zajmie się prośbą o dofinansowanie dokończenia budowy szkoły i poprze starania o komputery do szkolnej pracowni.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#DyrektorGrażynaPłoszajska">Formalnie Rada ds. Mniejszości Narodowych przy ministrze edukacji nigdy nie powstała. Powołanie takiego organu ma też swoje konsekwencje finansowe. Na ten rok brak jest odpowiedniej pozycji w budżecie. Planujemy powołanie Rady od nowego roku.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#DyrektorGrażynaPłoszajska">Rozsyłanie projektu reformy systemu edukacyjnego do wszystkich mniejszości traktujemy jako przygotowanie do działalności Rady ds. Mniejszości Narodowych. Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne i Związek Białoruski w RP już otrzymali ten projekt, w następnej kolejności dotrze on do wszystkich szkół w Polsce. Czekamy na uwagi do końca września. Jest więc właściwy czas i miejsce na wypowiedzenie państwa niepokojów i propozycji.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#DyrektorGrażynaPłoszajska">Według nowego projektu rozporządzenia będzie możliwe powołanie wizytatora ds. nauczania języka białoruskiego w woj. białostockim.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#DyrektorGrażynaPłoszajska">Trwają prace nad nowymi założeniami egzaminu maturalnego. Projekt jeszcze nie powstał. Ale kształt matury jest proponowany również w tej książeczce o planowanej reformie oświaty. Prosimy o uwagi.</u>
<u xml:id="u-18.4" who="#DyrektorGrażynaPłoszajska">Ramowe nauczania są podane bardzo szkicowo, ale szkoły z białoruskim językiem nauczania są objęte rozporządzeniem o utrzymywaniu tożsamości narodowej. Ono rozszerza ramowe nauczanie o 3 godziny tygodniowo na naukę języka mniejszości. Dlatego nie zostało to ujęte w siatce godzin. Znalazły się w tabelkach szkoły dwujęzyczne i te z językiem mniejszości jako wykładowym. Dla szkół dodatkowo wprowadzających nauczanie języka mniejszości regulacja jest zawarta w rozporządzeniu ministra edukacji narodowej z marca 1992 r. Jeżeli państwo uważacie, że powinna być uwzględniona tabelka na język dodatkowy, proszę przesłać taką uwagę do Ministerstwa Edukacji Narodowej, będzie ona podstawą do uwzględnienia przez zespół opracowujący ramowy plan nauczania.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PosełJacekKuroń">Pan dyrektor szkoły mówił o swoich kłopotach, pani dyrektor departamentu w Ministerstwie Edukacji Narodowej mówiła o rozwiązaniach, które się przygotowuje. Państwa uwagi mają zasadnicze znaczenie dla tych przyszłych programów. Zrozumiałem, że byłyby one kierowane do Ministerstwa Edukacji Narodowej, a nie do kuratorium w Białymstoku. Komisja podejmie zgłoszone problemy w kontaktach z ministrem.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">Chciałabym zgłosić dramatyczne sprawy, chociaż nie należą one do kultury ani do oświaty.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">Około 2 miesięcy temu Okręgowa Dyrekcja Kolei Państwowych powiadomiła wojewodę, że odcina rejon Hajnówkę od reszty Polski. Kolej będzie dochodzić tylko do Czeremszy. Ta informacja była adresowana tylko do Urzędu Wojewódzkiego. Oczywiście, zaprotestowaliśmy. ODKP nie odpowiedziała. Półgębkiem wspomniano, że decyzja została odłożona. Nie ma żadnego kontaktu z Ministerstwem Transportu. Nie mówię o tych dniach, kiedy na kolei trwa strajk, ale o kwietniu.</u>
<u xml:id="u-20.2" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">We wszystkich dyskusjach publicznych wypowiadano jednoznaczną ocenę tego zamierzenia PKP: tym sposobem degraduje się rejon hajnowski do poziomu Polski C. Interwencja jest trudna, bo minister transportu to człowiek, którego nikt nie widział, nie wiadomo jak się nazywa. Prawdopodobnie na transporcie też się nie zna, ale, przynajmniej na razie, jest ministrem tego resortu.</u>
<u xml:id="u-20.3" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">Proszę sejmową komisję o interwencję w tej sprawie. Sami jesteśmy bezradni i tylko niepotrzebnie kłócimy się między sobą.</u>
<u xml:id="u-20.4" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">Chcę również poinformować Komisję, że Muzeum Białoruskie w Hajnówce jest budowane ze składek Białorusinów z całego świata, również z ogromnym udziałem finansowym rządu Białorusi, a tylko od czasu do czasu rządu polskiego, który na taki cel pieniędzy nie ma. Dobrze by było zakończyć tę inwestycję. Bardzo prosimy o uwzględnienie w działalności sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych także i tej sprawy.</u>
<u xml:id="u-20.5" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">Ogłoszono stanowisko ministra Handkego na temat szkół świeckich i katolickich. A my gdzie, na Madagaskarze? Już to też było. Mało skuteczne jest późniejsze tłumaczenie, że to był błąd. Każdy ma prawo do własnej głupoty, twierdzą humaniści. Ale musi być granica głupoty, do której ma prawo minister w sprawach publicznych.</u>
<u xml:id="u-20.6" who="#BurmistrzHajnówkiJadwigaRudzińskaMatejuk">Coraz częściej w wypowiedziach publicznych unika się słowa tolerancja. Chyba słusznie. Na naszym terenie chcemy mówić o partnerstwie, a nie tylko o łaskawym tolerowaniu. Nosimy się z rozmaitymi problemami nie rozwiązanymi, które trzeba traktować z największą powagą. Sejmowa komisja wybrała sobie niełatwe tematy, a my mamy jeszcze inne. Potrzebujemy ożywienia gospodarczego. To osobna sprawa, ale chcemy ją zaznaczyć w protokole posiedzenia.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#DyrektorDomuKulturywHajnówceMikołajBuszko">W instytucji, którą kieruję, od 15 lat działa jeden z najlepszych — śmiem twierdzić — białoruskich zespołów pieśni (chór złożony z ok. 30 osób). W ostatnim czasie został wyróżniony bardzo ważną dla nas odznaką „Zasłużony Białostocczyźnie”.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#DyrektorDomuKulturywHajnówceMikołajBuszko">W Domu Kultury istnieje również dziecięcy zespół białoruski i chyba jedyny w Polsce dziecięcy teatr lalek. Mamy też białoruską kapelę ludową. Ale mamy też problemy, którym nie zawsze potrafimy sprostać. Prowadzenie zespołów mniejszości narodowych jest trudniejsze niż polskich z powodu repertuaru, instruktorów, kostiumów. Najwięcej trudności sprawiają finanse. Do wczoraj byłem radnym i wiem, że potrzeby kultury przegrywają ze zdrowiem i z oświatą. Mam prośbę do sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych o udzielenie poparcia tym zespołom tam, gdzie one powstają i istnieją.</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#DyrektorDomuKulturywHajnówceMikołajBuszko">Sami opracowujemy repertuar, troszczymy się o stroje i o promocję koncertów. Wiemy, że Ministerstwo Kultury i Sztuki dofinansowuje Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, którego jestem członkiem, ale to jakby finansowanie dachu. A ja mówię o budowie domu. Chodzi mi o dofinansowanie zespołów działających przy ośrodkach kultury.</u>
<u xml:id="u-21.3" who="#DyrektorDomuKulturywHajnówceMikołajBuszko">Chcę podziękować panu dyr. Zawiszy za te pieniądze, które są nam tak potrzebne, żeby móc dawać koncerty. Przed nami „Noc Kupały” i całe mnóstwo festynów. Potrzebujemy też środków na codzienną, organiczną pracę zespołu, aby zasłużone dla kultury białoruskiej towarzystwo miało się czym szczycić.</u>
<u xml:id="u-21.4" who="#DyrektorDomuKulturywHajnówceMikołajBuszko">Zapraszam Komisję do Hajnówki w maju w przyszłym roku na 18. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej. Jest to wydarzenie kulturalne wysokiej rangi. Cieszymy się, że patronuje mu pani minister Wnuk-Nazarowa, ale muszę powiedzieć, że na to przedsięwzięcie otrzymaliśmy 10/12 dotacji roku ubiegłego.</u>
<u xml:id="u-21.5" who="#DyrektorDomuKulturywHajnówceMikołajBuszko">Proszę o poparcie dla naszych działań kulturalnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PosełJacekKuroń">Powiedział pan: 10/12 zeszłorocznej dotacji. Jaka to jest część tego, co faktycznie wydajecie?</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#DyrektorDomuKulturywHajnówceMikołajBuszko">To trudne pytanie. Wydajemy tyle, ile mamy. A ogromna część pracy jest wykonywana społecznie, za darmo. Mamy śmiałość porównywać się z festiwalem Wratislavia Cantans, którego budżet wynosi kilka miliardów starych złotych. Hajnowski festiwal poprzedni minister wpisał do kategorii imprez zerowych. Nasz budżet zamyka się w 7 mld zł. Dotacja w ubiegłym roku wynosiła 1,2 mld zł. W tym roku Ministerstwo Kultury i Sztuki zadeklarowało 1 mld zł.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#PosełJacekKuroń">Kto dotuje Dom Kultury i w jakim stopniu?</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#DyrektorDomuKulturywHajnówceMikołajBuszko">W dużej mierze Dom Kultury dotuje miasto, a pośrednio korzysta z niego również festiwal. Władze wojewódzkie wiele deklarują, ale faktyczny udział wynosi 300 mln starych zł.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#PosełJanSyczewski">Rejon hajnowski jest mi bardzo bliski, a niektóre poruszone dzisiaj problemy należą do istotnych z punktu widzenia oświaty i kultury białoruskiej mniejszości narodowej. Wydaje się, że trzeba kuć żelazo na gorąco.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#PosełJanSyczewski">Chcę poinformować panią burmistrz, że w sprawie kolei była podjęta ostra interwencja poselska. Nie wiem, na ile się przyczyniła do decyzji, nie otrzymaliśmy jeszcze oficjalnej odpowiedzi. Wykorzystaliśmy wszelkie kanały wpływu na sejmową Komisję Transportu i na Ministerstwo Transportu, aby powstrzymać ten zamiar krzywdzący Hajnowszczyznę. Poseł Plewa mi podpowiada, że odpowiedź już nadeszła.</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#PosełJanSyczewski">W sprawie wizytatora ds. szkolnictwa mniejszości białoruskiej występowaliśmy jako Zarząd Główny Białoruskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego do Ministerstwa Edukacji Narodowej. Ministerstwo przekazało sprawę do kuratorium w Białymstoku. Odpowiedź napawa pewnym niepokojem. Na terenie województwa funkcjonuje ponad 40 szkół podstawowych oraz 2 licea z białoruskim językiem nauczania.</u>
<u xml:id="u-26.3" who="#PosełJanSyczewski">Dotychczasowe połączenie funkcji wizytatora szkół białoruskich z szerszą funkcją wizytatora rejonowego powodowało to, że wizytator nie miał czasu na język białoruski. Pismo z kuratorium zawierało okrągłe zdania, że pani Rusaczyk potrafi to robić i nieźle daje sobie radę. Jednak docierają do nas sygnały, że delegatura kuratorium w Bielsku Podlaskim ulega likwidacji od nowego roku szkolnego. Nie zamierzam wkraczać w kompetencje kuratorium, jednakże czuję się zobowiązany do przekazania obaw o zamiarze oddalenia wizytatora od szkół z nauczaniem języka białoruskiego, znajdujących się przede wszystkim na terenach przyszłych powiatów bielskiego i hajnowskiego.</u>
<u xml:id="u-26.4" who="#PosełJanSyczewski">Jeżeli wizytator nadal będzie posiadał duży rejon wizytacyjny, to zainteresowanie poziomem nauczania języka białoruskiego siłą rzeczy będzie mniejsze. A trzeba brać pod uwagę, że zainteresowanie rodziców postępami dzieci w nauce języka białoruskiego jest hamowane barierami psychologicznymi. Zwracamy się do kuratorium o wnikliwe potraktowanie tej sprawy.</u>
<u xml:id="u-26.5" who="#PosełJanSyczewski">Nauczyciele i dyrektorzy szkół obawiają się, że po wprowadzeniu wieloszczeblowości kształcenia, biedna ludność białoruska napotka trudny do pokonania próg edukacyjny między gimnazjum a liceum. Może on powodować dużą selekcję młodzieży białoruskiej. Trzeba będzie do tej sprawy jeszcze powracać.</u>
<u xml:id="u-26.6" who="#PosełJanSyczewski">Bolesną sprawą jest Muzeum Białoruskie w Hajnówce. Mówię to jako Białorusin i jako poseł na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej. Nie udało się zdobyć środków na kontynuację budowy muzeum w tym roku ani na zatrudnienie pracowników. Nie można w żadnym kraju i w Polsce również, postępować w ten sposób, iż nowa ekipa rządowa nie przyznaje się do zasług czy do win poprzedniej.</u>
<u xml:id="u-26.7" who="#PosełJanSyczewski">Jeżeli zostały zawarte umowy na szczeblu centralnym, potwierdzone odpowiednimi aktami, to nie może być tak, że nowa ekipa wypiera się tych zobowiązań, których sama nie podejmowała. Wszystko jedno, czy to dotyczy gminy, Rady Ministrów czy Sejmu. W tej chwili znaleźliśmy się właśnie w takiej sytuacji. Odpowiedź, którą otrzymałem na interpelację, jest — delikatnie mówiąc — żenująca. Na mocy podpisanego trójstronnego porozumienia pomiędzy wojewodą białostockim a Komitetem Budowy Muzeum i Białoruskim Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym muzeum miało być państwową instytucją kulturalną. Nikt tego nie wymuszał, państwo polskie dobrowolnie tak się zobowiązało. A obecnie wycofuje się z tego. Jeśli przyjmiemy taki tryb postępowania, to grożą nam przerwy w funkcjonowaniu instytucji, firm i organizacji. Sprawa jest niesympatyczna, uniemożliwia normalną działalność powstającej placówki muzealnej.</u>
<u xml:id="u-26.8" who="#PosełJanSyczewski">Zwracam się do pana przewodniczącego Komisji o szczególną uwagę dla tej sprawy, gdy będzie powstawał plan budżetowy na przyszły rok.</u>
<u xml:id="u-26.9" who="#PosełJanSyczewski">Pan dyr. Buszko użył sformułowania, że Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne jest finansowane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki. To po prostu nieprawda. Dofinansowywane są poszczególne przedsięwzięcia, organizowane przez BTSK. Podobnie, zresztą, rzeczy się mają w przypadku innych mniejszości narodowych.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#DyrektorDomuKulturywHajnówceMikołajBuszko">Pomyliłem się, przepraszam.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PosełJanSyczewski">Jest taka niedelikatna sytuacja tam, gdzie mowa o pieniądzach. Poziom finansowania przedsięwzięć, realizowanych przez Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, jest minimalny. Wystarcza na 10–13 imprez kulturalno-oświatowych w roku. Wśród nich istnieje pozycja: amatorskie zespoły artystyczne. Tych zespołów jest ok. 50. Wszystkie one uczestniczą w ok. 80 przedsięwzięciach urządzanych dla naszej białoruskiej społeczności przez towarzystwo. Pan dyr. Zawisza z Ministerstwa Kultury i Sztuki może to potwierdzić.</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#PosełJanSyczewski">Chcę podkreślić, że popieram postulat dyr. Buszki o dofinansowanie zespołów z budżetu państwa, ale byłbym zdecydowanie przeciwny takiej koncepcji, według której BTSK otrzymywałoby pewną pulę na dofinansowanie 50 zespołów i ok. 80 imprez, a poszczególne zespoły otrzymywałyby z Ministerstwa Kultury i Sztuki osobno dofinansowanie własnej działalności. Gdyby przyjąć taką praktykę, to ministerstwo byłoby w stanie wesprzeć z górą 6 zespołów. Czy to lepsze rozwiązanie?</u>
<u xml:id="u-28.2" who="#PosełJanSyczewski">Jeśli odpowiednie gremia uznają, że tak, to będziemy w Towarzystwie spać spokojnie, nie mając roboty z organizowaniem kilkudziesięciu przedsięwzięć rocznie. Gdyby tę sumę, którą otrzymuje towarzystwo, podzielić na te wszystkie zespoły, wypadłaby kwota symboliczna, która nie zmieniałaby istotnie bytowania tych zespołów. Jeśli tę sumę otrzymałoby 5 zespołów, to pozostałe tracą możliwość koncertowania, czyli rację swojego istnienia.</u>
<u xml:id="u-28.3" who="#PosełJanSyczewski">Jestem za dofinansowaniem zespołów. I jestem przeciwko temu, żeby odebrać Białoruskiemu Towarzystwu Społeczno-Kulturalnemu możliwość organizowania występów tych zespołów.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PosełJacekKuroń">Proponuję, żebyśmy sprawę Muzeum Białoruskiego przedstawili pani minister kultury i sztuki Joannie Wnuk-Nazarowej. Jeśli zatwierdzi tę placówkę jako muzeum państwowe, to już środki na budowę znajdziemy.</u>
<u xml:id="u-29.1" who="#PosełJacekKuroń">Pytanie pana przewodniczącego Syczewskiego dotyczyło tego, jak dzielić środki na dofinansowanie zespołów artystycznych. Ale to państwo mają odpowiedzieć. Dopiero po wysłuchaniu opinii Komisja może zająć stanowisko. Wolałbym akurat teraz nie zajmować się tą sprawą, ale pytanie zostało postawione - państwa wola.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#PrzewodniczącyOddziałuTowarzystwaSpołecznoKulturalnegowHajnówceMichałGołub">Podczas spotkania mieszkańców Hajnówki z wojewodą wyrażono opinię, że tak jak muzea Elizy Orzeszkowej w Grodnie i Adama Mickiewicza w Nowogródku są finansowane z budżetu państwa białoruskiego, tak Muzeum Białoruskie w Hajnówce powinno być finansowane przez państwo polskie. Formułę tego finansowania znaleziono w zawartym 2 lata temu trójstronnym porozumieniu. A teraz raptem zostajemy bez środków na kontynuację budowy.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#PrzewodniczącyOddziałuTowarzystwaSpołecznoKulturalnegowHajnówceMichałGołub">Zgromadzone eksponaty niszczeją. Zwracam uwagę, że na Białostocczyźnie są jeszcze zabytkowe przedmioty należące do kultury białoruskiej. Takich gdzie indziej dawno już nie ma. Szabrownicy je wydobywają i wywożą nawet za granicę. Jeśli tych zabytków nie zdobędziemy dla muzeum, za parę lat będzie za późno. Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne czynnie wspomagało inicjatywy muzealne, a reszta to nasz społeczny czyn. Trzeba tej działalności dopomóc, żeby służyła całemu społeczeństwu. Kultura Białorusinów jest dorobkiem należącym do kultury ponadnarodowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#WicekuratorBarbaraPietraszku">Obowiązujące prawo stanowi wyraźnie, że koordynator może być powołany tylko dla trzech wymienionych przedmiotów: obronność, informatyka, praktyczna nauka zawodu. Nie ma innej możliwości. Kurator oświaty w Białymstoku nie może tworzyć prawa. Prawo, panie pośle, tworzy pan w parlamencie.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#PosełJacekKuroń">Powinniśmy tę sprawę uzgodnić z Ministerstwem Edukacji Narodowej.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#PosełJacekKuroń">Doskonale rozumiem, że trudno jest się godzić ze zmianą sytuacji wraz ze zmianą rządu. Ale to nie ma co lamentować, trzeba złapać panią minister kultury, najlepiej jeszcze dziś. A jak ona odejdzie ze stanowiska, to trzeba następnego ministra szybko łapać. Tylko tak daje się załatwiać. Ja się już tego nauczyłem.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PosełSiergiejPlewa">W sprawie likwidacji linii kolejowej otrzymaliśmy odpowiedź, że decyzja zostanie podjęta w przyszłym roku po konsultacji z samorządem hajnowskim. Pani burmistrz zgłosiła konieczność spotkania z panem ministrem transportu. Uważam, że teraz jest jeszcze trochę za wcześnie. Może nowy minister będzie?</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#PosełSiergiejPlewa">Ważne tematy, które tu dzisiaj zostały poruszone. Komisja rozpatrzy po powrocie do Warszawy. Sformułujemy wnioski i dezyderaty do władz oświaty i do władz kultury. Chcę stwierdzić jedno, że na Białostocczyźnie zostały podjęte dwa bardzo ważne przedsięwzięcia kulturalne. Jednym z nich jest Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej - wydarzenie nie spotykane na skalę europejską, a może i światową. Moim zdaniem, niewiele wspierane jest przez wojewodę.</u>
<u xml:id="u-33.2" who="#PosełSiergiejPlewa">Samorządom lokalnym składam wielkie podziękowanie za dofinansowanie festynów, urządzanych przez Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne w sezonie letnim we wszystkich gminach.</u>
<u xml:id="u-33.3" who="#PosełSiergiejPlewa">Powołanie wizytatora szkół białoruskich jest w mocy kuratora. Nie potrzeba do tego żadnego nowego prawa. Wizytator jest potrzebny natychmiast.</u>
</div>
<div xml:id="div-34">
<u xml:id="u-34.0" who="#DyrektorGrażynaPłoszajska">W mojej poprzedniej wypowiedzi umknęła sprawa podręczników, chcę podpowiedzieć panu dyr. Saczkowi.</u>
<u xml:id="u-34.1" who="#DyrektorGrażynaPłoszajska">Programy i podręczniki są tworzone powoli. W tej chwili ukazały się dwa nowe podręczniki w pięknej szacie graficznej autorstwa pani Jasińskiej-Sochy i pani Kiryło. W tym miejscu gorąco dziękuję tym nauczycielom, którzy podejmują trud tworzenia nowych podręczników, mimo wszystkich innych obciążeń zawodowych. Doceniamy to, dziękujemy. Nie jest to praca społeczna, więc mamy nadzieję, że zdobędziemy autorów również na poziomie szkół średnich.</u>
<u xml:id="u-34.2" who="#DyrektorGrażynaPłoszajska">Wiem, że koncepcja wychowania, ogłoszona przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w niebieskiej książeczce, wzbudziła wiele emocji z powodu omówień prasowych. Bardzo zachęcam do samodzielnej lektury. To, co obserwuję w szkołach z białoruskim językiem nauczania, pozwala mi stwierdzić, że szkoły te świetnie się w tej koncepcji wychowania odnajdą. Nie ma powodów do niepokoju. Prawie każda piosenka, jaką słyszę na koncertach białoruskich zespołów, ma przesłanie wychowawcze. Nie znajduję powodów do troski o profil wychowawczy szkoły z białoruskim językiem nauczania nawet w świetle tej kontrowersyjnej koncepcji.</u>
</div>
<div xml:id="div-35">
<u xml:id="u-35.0" who="#PosełWojciechHausner">Sądzę, że tu dziś nie ma co rozstrzygać kwestii wizytatorów. Pan poseł Plewa wyobraża sobie, że któryś z wizytatorów będzie miał w zakresie swoich obowiązków sprawy nauczania języka białoruskiego, a z drugiej strony — może istnieje możliwość na inne uregulowanie, takie, które będzie poza normalnym standardem.</u>
<u xml:id="u-35.1" who="#PosełWojciechHausner">W koncepcji programów, które należą do reformy edukacyjnej, 20 proc. wszystkich godzin nauczania pozostaje w dyspozycji dyrektorów szkół. Sądzę, że tu się otwiera perspektywa programowa dla szkół z mniejszościowym językiem nauczania i dla wszystkich szkół na obszarach mieszanych.</u>
</div>
<div xml:id="div-36">
<u xml:id="u-36.0" who="#PosełJacekKuroń">Oczywiście, chodzi o to, żeby można było sfinansować zespół pracujący nad programem nauczania języka białoruskiego. Oczywiste jest także to, że potrzebny jest oddzielny wizytator, sprawujący pieczę nad nauczaniem języka białoruskiego. Pan poseł Syczewski uważa, że powierzony jest mu za wielki obszar, aby mógł prawidłowo wypełniać swoją funkcję. Jest to jakby postulat o zwiększenie etatów w kuratorium dla jednego wizytatora. I nie ma co nad tym dyskutować. Jest to możliwe albo nie, zobaczymy.</u>
</div>
<div xml:id="div-37">
<u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczącyZwiązkuBiałoruskiegowRPEugeniuszWappa">W najbliższym czasie większość zadań, które do tej pory należały do Ministerstwa Edukacji Narodowej i o których tu mówimy, zostanie scedowana na województwa i powiaty. Mówiono o potrzebie wybudowania dwóch szkół w miejscowościach, które sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych dzisiaj wizytowała... Dodałbym jeszcze szkołę w Dubiczach Cerkiewnych, bo nikt o tym nie wspominał.</u>
<u xml:id="u-37.1" who="#PrzewodniczącyZwiązkuBiałoruskiegowRPEugeniuszWappa">Jak w nowym kształcie województwa zmienią się proporcje potrzeb oświatowych i dzielonych na nie środków? Jestem przekonany, że większość środków na inwestycje, nie będzie przeznaczona na te tereny, które zamieszkałe są przez mniejszość białoruską.</u>
<u xml:id="u-37.2" who="#PrzewodniczącyZwiązkuBiałoruskiegowRPEugeniuszWappa">W sprawach kultury również mamy różne doświadczenia. W styczniu na posiedzeniu Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych zgłosiłem postulat, aby odbyło się specjalne posiedzenie na temat terytorialnego podziału państwa z uwzględnieniem pozycji mniejszości. Nie został zrealizowany, wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi. Nie wiem, co będzie się działo z różnymi dotacjami celowymi, gdy kołdra jest za krótka. Chciałbym wiedzieć, jak będą dzielone fundusze na kulturę mniejszości narodowych? Optuję za tym, aby pozostały w gestii Ministerstwa Kultury i Sztuki. Po 1989 r. ustaliła się już pewna praktyka, oparta na dobrym rozeznaniu.</u>
<u xml:id="u-37.3" who="#PrzewodniczącyZwiązkuBiałoruskiegowRPEugeniuszWappa">Według nowego podziału administracyjnego tylko w powiecie hajnowskim może być spełniony postulat wyodrębnienia mniejszości białoruskiej. Związek Białoruski RP wystąpił do premiera Buzka i do prof. Stępnia z prośbą, aby również powiat bielsko-podlaski został tak skonstruowany. Nie otrzymaliśmy odpowiedzi. A w tym podziale jest sens i przyszłość kultury białoruskiej. Chcemy w nowej, na trwałe budowanej strukturze państwa, znaleźć swoje miejsce. Oczekujemy merytorycznej dyskusji z władzami. Sądzimy, że sejmowa Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych nas w tym wspomoże.</u>
</div>
<div xml:id="div-38">
<u xml:id="u-38.0" who="#DyrektorDepartamentuMniejszościNarodowychiEtnicznychwMinisterstwieKulturyiSztukiJerzyZawisza">Z wypowiedzi wiceministra kultury i sztuki pana Jacka Waisa wyraźnie wynika, że zasady finansowania kultury mniejszości narodowych nie ulegną żadnej, powtarzam: żadnej zmianie.</u>
</div>
<div xml:id="div-39">
<u xml:id="u-39.0" who="#PosełJacekKuroń">Chciałbym wyjaśnić, że to jedyny sposób na wspieranie tożsamości narodowej wszystkich mniejszości, niezależnie od ich wpływu na władze samorządowe. Taki był kierunek prac w komisjach sejmowych przygotowujących reformę administracyjną państwa. I taki kierunek utrzymany będzie również po reformie.</u>
</div>
<div xml:id="div-40">
<u xml:id="u-40.0" who="#PosełPawełNowok">Jestem przedstawicielem mniejszości etnicznej. Chciałbym wam wszystkim podziękować za naukę. Macie tu mocnych adwokatów. A na mniejszość etniczną Ślązaków nie ma ani złotówki. Zazdroszczę wam takiej sytuacji, w jakiej jesteście. My, Ślązacy dopiero raczkujemy. Ta odrębność etniczna do tej pory wiązała się z górnictwem, które teraz upada. Kopalnie węgla utrzymywały całe państwo, a dziś górnicy nie mają nic. Pięćdziesiąt procent ceny węgla biorą dla siebie pośrednicy. Reprezentuję i górników, i śląską mniejszość etniczną. Od was się uczę, jak postępować. Nasze zespoły, nie mówię tu o zespole „Śląsk”, nie mają nawet na autobus, żeby dojechać na koncert. Muszą ludzie zrobić składkę. Za to, co tu zobaczyłem, bardzo wam dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-41">
<u xml:id="u-41.0" who="#PosełJacekKuroń">Cieszę się bardzo, że poseł Nowok przemówił tak do państwa, ponieważ odjął wam poczucie, że jesteście w najgorszej sytuacji. Nagle się dowiedzieliście, że bywa z różnych względów gorzej, chociaż z różnych względów jest lepiej.</u>
<u xml:id="u-41.1" who="#PosełJacekKuroń">Bardzo państwu dziękuję. Bardzo nam pomogliście w naszej pracy, Będziemy się starali pomóc wam.</u>
<u xml:id="u-41.2" who="#PosełJacekKuroń">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>