text_structure.xml 54.5 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Otwieram posiedzenie Komisji. Witam państwa posłów i pana ministra Henryka Litwina, podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Przede wszystkim jednak chciałbym powitać przedstawicieli białoruskiej opozycji: pana Lwa Marholina ze Zjednoczonej Partii Obywatelskiej, pana Dzianisa Sadauskiego przedstawiciela Białoruskiej Chrześcijańskiej Demokracji, pana Wiktora Iwaszkiewicza przedstawiciela partii Europejska Białoruś, pana Siarhieja Kaliakina przedstawiciela partii Sprawiedliwy Świat, pana Alieksieja Janukiewicza przedstawiciela Białoruskiego Frontu Ludowego, pana Siarhieja Laputina przedstawiciela partii Mów Prawdę, pana Stanisława Szuszkiewicza przedstawiciela Białoruskiej Socjalistycznej Gromady, pana Aleksandra Milinkiewicza przedstawiciela partii Za Wolność oraz panią Julię Słucką reprezentującą Białoruskie Biuro Informacyjne w Warszawie, które jest tworzone i będzie wykorzystywane jako punkt informacyjny służący całemu białoruskiemu społeczeństwu i wszystkim instytucjom państwa obywatelskiego, którego na Białorusi nie ma.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Witając państwa serdecznie w gmachu polskiego parlamentu, ciesząc się z przyjętej przez Sejm rezolucji, chciałbym wyrazić podziękowanie za to, że państwo dotarli do nas i że jesteście dziś razem z nami i możecie bezpośrednio przekazać nam informacje, uwagi i oczekiwania. Taka aktywność wymaga determinacji. Wiemy, że mają państwo ograniczone możliwości wyjazdów i działania. Ta determinacja jest przez nas Polaków podziwiana. Jesteśmy z Wami. Chcemy pomóc, chcemy udostępnić Wam salę i mikrofony, ponieważ białoruski parlament dla reprezentantów społeczeństwa białoruskiego jest niedostępny.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Myślę, że pan minister nie będzie miał nic przeciwko temu, jeśli w pierwszej kolejności oddalibyśmy głos naszym gościom. Poproszę państwa o informację, która stanie się podstawą do dalszej dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PrzedstawicielpartiiZaWolnoscAleksandrMilinkiewicz">Jest dla nas wielkim zaszczytem gościć dziś w Sejmie. Zostaliśmy przyjęci na tak wysokim poziomie i tak ciepło. Wiemy, że w Polsce mamy przyjaciół działających na rzecz Białorusi i demokracji. Dlatego pierwsze słowa to słowa podziękowania za zainteresowanie sprawami naszego kraju. Problemy, które przeżywamy, są wam dobrze znane z historii państwa kraju.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PrzedstawicielpartiiZaWolnoscAleksandrMilinkiewicz">Odbywa się dziś dyskusja, czy dobry jest dialog, czy potrzebne są sankcje i jakie instrumenty trzeba wykorzystywać. Moim zdaniem „kij i marchewka” muszą być blisko siebie. Jedno bez drugiego nie zadziała. Mój stosunek do dwuletniego okresu dialogu jest pozytywny. Nie mieliśmy iluzji, że uczynimy z Łukaszenki demokratę, ale jednak był on przymuszany do pewnych kroków. Najważniejszym efektem prowadzenia dialogu z Łukaszenką są zmiany, jakie nastąpiły w społeczeństwie białoruskim. Nastroje proeuropejskie wzrosły prawie dwukrotnie w okresie 2 lat. Chęć powrotu do ZSRR deklaruje trzykrotnie mniej osób niż na Ukrainie.</u>
          <u xml:id="u-2.2" who="#PrzedstawicielpartiiZaWolnoscAleksandrMilinkiewicz">Moim zdaniem to są największe sukcesy. Musimy myśleć nie tylko w kategoriach Łukaszenka – Bruksela, reżim – Warszawa, lecz pamiętać o ludziach. Co do kwestii wprowadzonych sankcji, odpowiada za nie reżim, nie Unia Europejska czy Polska. Reżim sam doprowadził do wprowadzenia sankcji. Wydaje nam się, że dla Łukaszenki najbardziej dotkliwe byłoby otwarcie Unii, w tym Polski na społeczeństwo białoruskie. Jestem z Grodna i boli mnie to, że między Grodnem a Białymstokiem jest blokada w sensie możliwości podróży.</u>
          <u xml:id="u-2.3" who="#PrzedstawicielpartiiZaWolnoscAleksandrMilinkiewicz">Istotne są problemy wizowe. Do dnia dzisiejszego Białorusini płacą prawie dwukrotnie więcej za wizy niż Ukraińcy i Rosjanie. Chodzi nie tylko o zmniejszenie opłat. Obecnie wynoszą one 60 euro za jedną osobę i to za jedną podróż. Ważne byłoby również uelastycznienie przyznawania wiz. Obecnie potrzebne jest zaproszenie. Reżim nigdy nie wygra, jeśli kraje demokratyczne będą otwarte dla Białorusinów. Żadna propaganda lansowana w środkach masowego przekazu nie ma takiej siły oddziaływania jak możliwość podróżowania i bezpośredniego przekonywania się, jak funkcjonuje wolny świat.</u>
          <u xml:id="u-2.4" who="#PrzedstawicielpartiiZaWolnoscAleksandrMilinkiewicz">Dziś najważniejszym zadaniem jest doprowadzenie do uwolnienia więźniów. Jest to trudne zadanie, ale od tej kwestii trzeba rozpoczynać każdą rozmowę. Polskie MSZ podejmuje na szeroką skalę działania wspierające obywateli Białorusi. W tym kontekście trzeba wymienić trzy kwestie. Po pierwsze, jak najwięcej środków należy przekazać na Białoruś, aby wspierać działalność obywatelską. Po drugie, ważne jest wspieranie również tych organizacji, które nie są zarejestrowane. U nas takich jest większość, bo Łukaszenka dokonuje selekcji. Niezarejestrowane organizacje powinny także mieć prawo do wsparcia. Po trzecie, na Białorusi naprawdę rozwija się aktywność społeczna, demokratyczna. Bardzo dobrze funkcjonuje to w regionach. Pomoc musi zatem docierać nie tylko do wielkich miast, ale również do mniejszych ośrodków.</u>
          <u xml:id="u-2.5" who="#PrzedstawicielpartiiZaWolnoscAleksandrMilinkiewicz">Nigdy nie ośmieliłbym się powiedzieć, że rezolucje nie są ważne. Mają one istotne znaczenie. Jeśli jednak za nimi podąża konkretna pomoc, wtedy mamy szansę zwyciężyć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Dziękuję za wystąpienie, również za tę piękną polszczyznę.</u>
          <u xml:id="u-3.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Nie musimy ograniczać się do języka polskiego. Mamy zapewnione tłumaczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#PrzedstawicielBialoruskiegoFrontuLudowegoAlieksiejJanukiewicz">Chciałbym podziękować za dzisiejsze zaproszenie i możliwość bycia razem z państwem. To dla nas zaszczyt. Dziękuję wszystkim posłom, którzy znaleźli czas, żeby przyjść na dzisiejsze posiedzenie poświęcone Białorusi. Wiemy, że Komisja zajmuje się wieloma zagadnieniami. Jesteśmy wdzięczni za to, że poświęciła czas sprawom Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-4.1" who="#PrzedstawicielBialoruskiegoFrontuLudowegoAlieksiejJanukiewicz">Pierwsza kwestia, na którą chcę zwrócić państwa uwagę, dotyczy wzrastających represji na Białorusi. Powinna być wywierana presja na Łukaszenkę, żeby nie tylko poprawić przestrzeganie demokratycznych zasad, ale wrócić do stanu sprzed 19 grudnia 2010 r. Zasądzono już pierwsze wyroki, prowadzone są dalsze procesy. Adwokaci pozbawiani są licencji, a tym samym możliwości pracy. Organizacje młodzieżowe i partie polityczne są zagrożone albo utratą rejestracji, albo nieuzyskaniem rejestracji. Od reakcji społeczności międzynarodowej będzie zależał przebieg wydarzeń na Białorusi. Zależy nam na tym, żeby wykorzystać wszelkie dostępne środki i działać na rzecz uwolnienia więźniów.</u>
          <u xml:id="u-4.2" who="#PrzedstawicielBialoruskiegoFrontuLudowegoAlieksiejJanukiewicz">Jeśli więźniowie zostaną uwolnieni – oby stało się to jak najszybciej, choć oczywiście istnieje niebezpieczeństwo, że to się może w krótkim czasie nie zdarzyć – ważne jest, aby nie uznać, że na Białorusi panuje już demokracja. Do momentu istnienia tego reżimu totalitarnego Łukaszenka jednoosobowo podejmuje decyzje, kogo wsadzić do więzienia, a kogo uwolnić. Może sam, według własnego uznania o tym decydować. Ważne jest, żeby wsparcie, które obecnie otrzymujemy z państwa strony, było stałe i istniało, dopóki na Białorusi nie ulegnie zmianie panujący reżim.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Czy są dalsze zgłoszenia? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PrzedstawicielpartiiEuropejskaBialorusWiktorIwaszkiewicz">Pragnę podkreślić, że wcześniejsze uwagi, iż opozycja białoruska jest podzielona, były słuszne. Obecne sytuacja zmusiła opozycję do zjednoczenia sił. Powstała rada koordynująca działalność opozycji. Mamy nadzieję, że nasze działania w przyszłości będą bardziej efektywne niż wcześniej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Dziękuję serdecznie. Czy ktoś z naszych gości chciałby jeszcze zabrać głos? Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Jesteśmy bardzo wdzięczni rządowi polskiemu, państwu posłom i całemu Sejmowi za przyjęcie rezolucji. To jest duże wsparcie dla tych wszystkich, którzy obecnie znajdują się w więzieniach białoruskich. Ważne jest, aby działania, które będą wspierały społeczeństwo obywatelskie na Białorusi, były skierowane ku zmianom na lepsze. Obecnie 22 partie białoruskie łączą swoje siły w ramach koordynującej rady Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Opracowaliśmy pięć priorytetowych kierunków działań. Istotne jest, aby były one wspierane. Pierwszy to pomoc w ramach solidarności z więźniami politycznymi i ich rodzinami. Jest to także pomoc w opłacaniu różnych kar, grzywien, które są nakładane na białoruskie rodziny. Pomoc udzielana jest także studentom relegowanym z białoruskich uczelni za działalność oraz tym wszystkim, którzy stracili pracę.</u>
          <u xml:id="u-8.2" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Kolejny kierunek działalności to informowanie o tym wszystkim, co odbywa się w kraju i o działaniach, które proponuje białoruska opozycja. Ważna jest pomoc działającym rozgłośniom, takim jak TV Biełsat czy stacje radiowe, ale także pomoc w drukowaniu publikacji ukazujących prawdę o wydarzeniach z 19 grudnia 2010 r. Broszury powinny ukazywać się w milionowych nakładach.</u>
          <u xml:id="u-8.3" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Inny obszar działań to wspieranie infrastruktury społeczeństwa obywatelskiego. Reżim w sposób bandycki skonfiskował komputery i inne urządzenia niezbędne w pracy poszczególnych redakcji i partii politycznych. Opozycja białoruska nawet nie ma miejsca, gdzie mogłaby się spotkać. Obecnie jest to jedynie biuro Białoruskiego Frontu Ludowego. Istnieje jednak groźba, że to biuro wkrótce zostanie odebrane. Mamy ambitny plan, żeby w Mińsku utworzyć dom demokracji, w którym mogliby się spotykać przedstawiciele wszystkich organizacji, aby jednocześnie mogło zebrać się przynajmniej 300 osób. Oczekujemy wsparcia w tej dziedzinie.</u>
          <u xml:id="u-8.4" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Kolejny kierunek dotyczy praktyki wyborczej na Białorusi. Chodzi o wpływanie na zmianę tej praktyki. Jeśli zmiany nie nastąpią, będziemy rozważać bojkot wyborów.</u>
          <u xml:id="u-8.5" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Chodzi nie tylko o wspieranie opozycji w głównych ośrodkach, lecz również regionach. Powinny to być dotacje celowe, skierowane do młodzieży, kobiet, studentów, grup zawodowych. Mówię o tym dlatego, że decyzje o przekazywaniu środków będą podejmowane w Polsce. Istotne jest, aby środki uzyskiwały również organizacje pozarządowe zajmujące się tego typu działalnością.</u>
          <u xml:id="u-8.6" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Oczekujemy, że powołany zostanie fundusz wspierania demokracji nie tylko na Białorusi, ale również w innych krajach. Konieczne jest wypracowanie takich instrumentów pomocy. Nie można przecież umówić się z Łukaszenką, że przekaże on środki na wspieranie społeczeństwa obywatelskiego. Istotne jest powołanie tego typu funduszy, zarówno w Polsce, jak i w Unii Europejskiej, które pomogą Białorusinom w uzyskaniu dostępu do środków na działalność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">To jest kolejne posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych, na którym omawiamy sposoby reakcji, nie tylko Polski, ale społeczności międzynarodowej. Polski parlament wypowiada się w tej sprawie jednym głosem. Reakcja europejska również powinna być natychmiastowa i spójna. Taką reakcję udało się uzyskać dzięki polskiej aktywności w Radzie Europy i w Parlamencie Europejskim. Fakt, że państwo jesteście tu wszyscy razem, ma kolosalne znaczenie. Ponadto świat zobaczył, że wszyscy kontrkandydaci Łukaszenki trafili do więzienia, tylko dlatego, że ośmielali się proponować swoją kandydaturę jako alternatywę, represjonowane są osoby popierające kandydatów opozycyjnych. Nikt, kto respektuje prawa człowieka i standardy demokratyczne, na których budowane jest społeczeństwo europejskie, nie może uznać Łukaszenki za partnera. Nie można przymykać oczu na tego typu działania.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Przypominam, że posiedzenie zostało zwołane w trybie art. 152 regulaminu Sejmu na wniosek Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Chciałbym poprosić pana posła Adama Lipińskiego, który znalazł się w grupie wnioskodawców, o przedstawienie wniosku. Jest z nami również pan minister Henryk Litwin. W poprzednim posiedzeniu brał udział osobiście minister Sikorski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselAdamLipinski">Przepraszam, ale wniosek składał poseł Karol Karski. Chodziło nam o to, aby dowiedzieć się, jaka jest sytuacja na Białorusi po wyborach. Rozumiem, że zaproszenie naszych gości jest z tym związane. W dniu wczorajszym odbyliśmy debatę w sprawie rezolucji dotyczącej sytuacji na Białorusi. Dziś rezolucja została przyjęta.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PoselAdamLipinski">Rozumiem, że możemy kontynuować posiedzenie, koncentrując się na nowych faktach i dowiadując, w czym możemy pomóc. Nie będę uzasadniał wniosku, bo cały wczorajszy i dzisiejszy dzień stanowi jego uzasadnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Upewnienie się, że przedstawiciele opozycji będą naszymi gośćmi, było powodem zwołania posiedzenia właśnie w dniu dzisiejszym.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Jest z nami pan minister, który może nas poinformować o nowych inicjatywach. Oddaję głos panu ministrowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselTadeuszWita">Chciałbym zabrać głos w kwestii formalnej. Zależałoby mi na tym, żeby nasi goście rozumieli przebieg debaty.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Rozumieją. Jest zapewnione tłumaczenie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#PoselTadeuszWita">Ponieważ nie odbywa się ono do mikrofonu, panowie siedzący nieco dalej od pani tłumaczki zapewne nic nie słyszą. Dajmy sobie czas. Nigdzie się nie spieszymy. Mówmy tak, żeby pani tłumaczka mogła po każdej wypowiedzi dokonywać tłumaczenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Dobrze, zatem będziemy tłumaczyć do mikrofonu.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Oddaję głos panu ministrowi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PodsekretarzstanuwMSZHenrykLitwin">Chciałbym krótko powiedzieć o tym, co się obecnie dzieje i jakie sprawy udało nam się już uruchomić, a które spodziewamy się zainicjować w najbliższym czasie.</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PodsekretarzstanuwMSZHenrykLitwin">Rząd RP przeznaczył dodatkowo 20 mln zł na programy pomocy zagranicznej związane z Białorusią. Te środki właśnie zaczęły być uruchamiane. Część z nich zostanie skierowana na dodatkowe wsparcie dla naszych flagowych programów – TV Biełsat i Radio Racja, ale także dla programów realizowanych wspólnie z partnerami z innych krajów europejskich, czyli dla Europejskiego Uniwersytetu Humanistycznego w Wilnie i Europejskiego Radia dla Białorusi. Oczywiście cześć środków została przewidziana na kurs przygotowawczy i studia dla Białorusinów wydalanych z uczelni po wydarzeniach z 19 grudnia. W tym przypadku nie zakładamy z góry, jakie to będą pieniądze. Będą one dostosowane do liczby osób, którym będziemy pomagać. Na to jesteśmy przygotowani.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PodsekretarzstanuwMSZHenrykLitwin">Część środków zostanie zagospodarowana w sposób, o którym powiem za chwilę. Wymaga to kilka zdań na temat ustawy, o której wspominali goście. Znaczna część dodatkowych środków została przeznaczona na otwarty konkurs projektów. W wyjściowym konkursie rozstrzyganym na początku roku przyznaliśmy kwotę 2,6 mln zł. Na dodatkowy konkurs, który został ogłoszony wczoraj i do uczestnictwa w którym zapraszamy wszystkie podmioty pozarządowe, przeznaczyliśmy 7 mln zł. Pozostałe sumy rozdzielone zostały na projekty, o których wspomniałem wcześniej.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PodsekretarzstanuwMSZHenrykLitwin">Przewidujemy również pewną rezerwę związaną z polskim funduszem demokratycznym. Fundusz będzie mógł być uruchomiony pod warunkiem, że uchwalona zostanie nowa ustawa o pomocy zagranicznej. Nowy, zaktualizowany projekt z inicjatywy MSZ został już skierowany do Sejmu przez rząd. Jest on odpowiedzią na postulaty wskazujące na potrzebę bardziej elastycznego dysponowania środkami.</u>
          <u xml:id="u-16.4" who="#PodsekretarzstanuwMSZHenrykLitwin">Nie chcemy ograniczać się na inicjatywach wyłącznie polskich. Istnieje inicjatywa fundacji europejskiej dla demokracji. Opiera się ona na koncepcji, że należy w sposób bardziej elastyczny konstruować procedury, które dają możliwość wykorzystania istniejącego w ramach budżetu UE instrumentu finansowego Komisji Europejskiej. W tej sprawie będziemy prowadzić w najbliższym czasie intensywne działania.</u>
          <u xml:id="u-16.5" who="#PodsekretarzstanuwMSZHenrykLitwin">Dodam krótko, że staramy się utrzymywać wysoki poziom zainteresowania struktur europejskich sytuacją na Białorusi. W jakiejś mierze efektem naszej aktywności jest wyraźne zaznaczenie reakcji Komisji Europejskiej i służby zagranicznej na pierwszy wyrok w procesach po 19 grudnia. Będziemy rzecznikami rozważania innych instrumentów skutecznego nacisku na władze białoruskie, które mogą doprowadzić do uwolnienia więźniów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Dziękuję panu ministrowi.</u>
          <u xml:id="u-17.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Zapraszam do dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#PoselTadeuszWita">Bardzo się cieszę z dzisiejszego spotkania. Jestem żywo zainteresowany sprawami na Białorusi, ponieważ mam liczną rodzinę na Białorusi. To nie są Polacy na Białorusi, lecz Białorusini. Często bywałem na Białorusi, również w ostatnich latach, kiedy rządził Łukaszenka. Niestety, martwię się o powszechną świadomość społeczną. Ludzie, którzy biednie żyją w wioskach i są świadomi, że problemom winna jest aktualna władza, są pogodzeni z sytuacją. Żyją w biedzie od dziesiątków lat i przyzwyczaili się, że władza ich uciska i nie pozwala godnie żyć. Obserwowałem ludzi pogodzonych z losem. Mówili: „Taki już nasz los. Zawsze musimy mieć nad sobą jakiegoś dyktatora, który nas gnębi i nie pozwala godnie żyć”.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#PoselTadeuszWita">Podstawowe pytanie kieruję do pana ministra. Czytając doniesienia medialne, odniosłem wrażenie, że otwarliśmy granice i zlikwidowaliśmy opłaty za wizy. Taka informacja była podawana niejednokrotnie. Potem okazało się, że opłaty zostały zniesione, ale tylko dla wybranych, którym już wcześniej przysługiwały takie zwolnienia i mają sposoby na częste podróże dla Polski.</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#PoselTadeuszWita">Chciałbym prosić naszych gości, aby przekazali tym, którzy cierpią, że ich cierpienie ma sens. Jeśli świat go nie widzi, to nie chce reagować. Doskonale znacie przykład Afryki Północnej. Tam od 20 i więcej lat rządzili dyktatorzy, którzy utrzymywali społeczeństwa w biedzie i w upokorzeniu. Dla świata ważne było, że są tam luksusowe hotele i miejsca atrakcyjne turystycznie, a także ropa. Gdyby Białoruś miała ropę, wiele osób, nie chciałoby dostrzegać teraz waszych problemów. Współczuję ludziom cierpiącym. Ale jest ono potrzebne, aby uwrażliwić serca innych i otworzyć im oczy.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#PoselTadeuszWita">Obiecałem sobie, że będę często poruszał ten temat. Interesuje mnie, jak nasze MSZ postrzega sytuację w innych krajach. Nie chciałbym, żeby nasze państwo reagowało dopiero wówczas, kiedy na ulicach strzela się do ludzi. Nie satysfakcjonują mnie zalecenia ministra spraw zagranicznych, żeby nie jeździć na wakacje do Afryki Płn., bo są tam zamieszki. Nie powinniśmy byli spędzać tam wakacji, gdy ludzie żyli w ubóstwie i upokorzeniu z daleka od hoteli. Osobiście nie jeżdżę na wakacje do państw, w których rządzą dyktatorzy i sprawują rządy totalitarne. Wyłączam z tego, ze zrozumiałych względów, wizyty na Białorusi. Świat jest bardzo obłudny.</u>
          <u xml:id="u-18.4" who="#PoselTadeuszWita">Nikt nie ma nic przeciwko świetnym biznesom i wszyscy chcą robić interesy w Chinach, które również nie są demokratyczne i nie przestrzegają praw człowieka. Dziękuję panu Stanisławowi Szuszkiewiczowi za przetłumaczenie Wspólnoty Niepodległych Państw jako wspólnoty dyktatorów. W Sejmie niewiele osób odważyłoby się to powiedzieć. Kolega upomina mnie, że mam oddać Wam głos. Taka jest prawda. W polskim Sejmie nikt nie odważy się powiedzieć, że Putin jest dyktatorem i że w Rosji nie przestrzega się praw człowieka, że mordowani są dziennikarze. W Sejmie nie chce się o tym mówić. Dlatego panu Szuszkiewiczowi jeszcze raz serdecznie dziękuję.</u>
          <u xml:id="u-18.5" who="#PoselTadeuszWita">Gwoli uczciwości muszę dodać, że przed chwilą Sejm przyjął ustawę o stworzeniu specjalnego centrum dialogu polsko-rosyjskiego. Otóż chcemy nadal prowadzić dialog z dyktatorem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Wiele osób zapisało się do dyskusji. Chciałbym, aby była ona bardziej wartka, jeśli mamy jeszcze usłyszeć odpowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#PoselAdamLipinski">Chciałbym zaapelować do wszystkich członków komisji, żeby wykorzystali fakt, iż gościmy dziś liderów opozycji białoruskiej. Obecny jest również pan minister, więc możemy omówić wiele interesujących kwestii. Przemówienia i deklaracje na temat swoich poglądów są całkowicie niepotrzebne.</u>
          <u xml:id="u-20.1" who="#PoselAdamLipinski">W sprawie, iż Putin jest dyktatorem, a w Rosji łamane są prawa człowieka, wypowiadałem się wielokrotnie. Nie sądzę, abym był odosobniony.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Pan poseł Krząkała.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselMarekKrzakala">Bardzo się cieszę, że przedstawiciele opozycji są wszyscy razem, bo wasza siła leży w jedności. Jeśli Łukaszenka i jego aparat będzie chciał was osłabić, to przede wszystkim będzie dążył do skłócenia opozycji. Jakie macie państwo pomysły na to, żeby utrzymać jedność? Jakie przewidujecie mechanizmy współpracy? Usłyszeliśmy o pomyśle utworzenia domu demokracji. Obawiam się, że Łukaszenka go prędzej czy później zamknie. Kampanię trzeba rozpocząć dzień po przegranych wyborach. Nie ma czasu do stracenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Pan przewodniczący Iwiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselTadeuszIwinski">Wszyscy wyrażamy radość z obecności tak reprezentatywnej grupy opozycji białoruskiej. Mam przyjemność z większością z państwa znać się od lat. Sądzę, że powinniśmy skoncentrować się na wyjaśnieniu szeregu spraw i wysłuchaniu państwa ocen, bardziej niż na snuciu analogii, gdyż są one zawodne. Kazus Białorusi nie jest tożsamy z sytuacją w Afryce Płn. i na Bliskim Wschodzie. Nie ma sprzeczności między tym, że będzie utworzone bardzo potrzebne centrum dialogu i porozumienia polsko-rosyjskiego, a naszym wsparciem dla demokratycznych przemian na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-24.1" who="#PoselTadeuszIwinski">Stary paradygmat w polityce głosi, że nic tak nie łączy jak opozycja i nic tak nie dzieli jak władza. Na Białorusi do tej pory podziały wśród opozycji były znaczące. Cieszymy się z przywrócenia jedności wśród opozycji. To wy musicie podejmować wysiłki w celu jej utrzymania. My możemy tylko pomóc. Decydujące są działania demokratycznej opozycji.</u>
          <u xml:id="u-24.2" who="#PoselTadeuszIwinski">Czy podzielacie państwo punkt widzenia, że polityka Polski i struktur międzynarodowych powinna być dwutorowa i odróżniać perspektywę krótkofalową od długofalowej. Przez dwutorowość rozumiem fakt, że trzeba utrzymywać kontakty z władzą, a z drugiej strony izolować odpowiedzialnych za represje, ale nie izolować społeczeństwa ani struktur społecznych. Jeśli chodzi o cele krótkofalowe, wydaje się, że w najbliższym czasie najpilniejsze jest doprowadzenie do uwolnienia wszystkich zatrzymanych, do zaprzestania represji i doprowadzenie do sytuacji, która istniała przed 19 grudnia ubiegłego roku. Cel długofalowy to pomoc w stworzeniu społeczeństwa obywatelskiego, żeby losy Białorusi rozstrzygały się w demokratycznych wyborach. Mogą być demokratyczne wybory, w których zwycięży druga strona.</u>
          <u xml:id="u-24.3" who="#PoselTadeuszIwinski">Ostatnia kwestia. Jestem bardzo związany z Radą Europy. Działam w polskiej delegacji do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Było to jedyne ciało, w którym od kilkunastu lat prowadzimy dialog z opozycją białoruską, a z drugiej strony z przedstawicielami władz białoruskich i kierownictwem parlamentu. Dobrze pamiętam obecność na Białorusi w ramach delegacji Rady Europy przed referendum. Odbyliśmy wówczas dwugodzinną rozmowę z Łukaszenką. W rezultacie tych niedemokratycznych działań sam wystąpiłem o zawieszenie praw Białorusi jako tzw. specjalnego gościa. To zawieszenie utrzymuje się do tej pory. Wtedy różnica zdań przebiegała na linii Łukaszenka kontra przewodniczący parlamentu.</u>
          <u xml:id="u-24.4" who="#PoselTadeuszIwinski">Czy droga wspierania opozycji, ale i utrzymywania dialogu w ramach Rady Europy jest – państwa zdaniem – celowa? Czy aprobując sankcje dyplomatyczne, wizowe, uważacie, że byłoby błędem wprowadzenie sankcji gospodarczych, ponieważ to uderzyłoby w społeczeństwo?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Poseł Sellin.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselJaroslawSellin">W swoim pięknym przemówieniu w Sejmie przed 3 godzinami pan Stanisław Szuszkiewicz zidentyfikował WNP jako wspólnotę dyktatur, ale jedną z nich nazwał dyktaturą dwugłową. Jaką – państwa zdaniem – rolę w polityce wewnętrznej Białorusi odgrywa dziś Rosja? Wszyscy zauważyliśmy, że po grudniowych wyborach prezydent Miedwiediew nie dostrzegł żadnych uchybień w jakości wyborów na Białorusi. Jak interpretujecie państwo stan stosunków między Łukaszenką a Moskwą?</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselJaroslawSellin">Chciałbym też zapytać, jak to jest możliwe, z jakich powodów formalnych, że na terenie Białorusi, przy granicy z Polską 2 lata temu odbyły się manewry wojskowe rosyjsko-białoruskiej „Zapad 2009”.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PoselJaroslawSellin">Jeszcze jedno szczegółowe pytanie. Jaki, wedle państwa rozeznania, był rzeczywisty wynik wyborów prezydenckich na Białorusi?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Poseł Jan Kuriata.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselJanKuriata">Zanim zadam pytanie, powiem o zdarzeniu dawniejszym. Kiedy stowarzyszenie francuskie przywoziło dary dla Polski, bardzo serdecznie dziękowaliśmy. Oni mówili, żebyśmy nie dziękowali, bo ich to krępuje. Mówili: „Wiemy, że jesteście w biedzie, dlatego chcemy wam pomóc”. Jedna z działaczek tego stowarzyszenia została w zeszłym roku odznaczona Medalem Solidarności za pomoc Polsce. Wówczas powiedziała: „Teraz możecie mi dziękować. Słucham z przyjemnością waszych podziękowań”.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PoselJanKuriata">Dziękuję państwu za to, że tu jesteście. To my powinniśmy wam dziękować i to podziękowanie składam. Obyśmy i my doczekali chwili, kiedy będziecie mogli nam dziękować.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PoselJanKuriata">Jak państwa zdaniem przedstawia się wykorzystanie środków elektronicznych – Internetu, telefonów komórkowych, do przerzucania mostów ponad murem granicznym?</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PoselJanKuriata">Druga kwestia dotyczy wymiany młodzieży. W Polsce wymiany szkolne bardzo sprawdziły się w latach 70. i 80. Oznaczało to budowanie kontaktów międzyludzkich.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Przechodzimy do odpowiedzi na pierwszą turę pytań. Poproszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi na pytanie dotyczące wiz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PodsekretarzstanuwMSZHenrykLitwin">Jestem wdzięczny panu posłowi za to pytanie. Jest to kolejna okazja, żeby wyjaśnić tę kwestię. Niestety, relacje medialne na ten temat odbiegały od rzeczywistości. Od początku bardzo jednoznacznie informowaliśmy, że czynimy wszystko, co jest w naszej bezpośredniej gestii w sprawie wiz i co możemy zrobić od razu. Nikt nie deklarował, że to rozwiązuje problemy ludności białoruskiej. Decyzji o zwolnieniu obywateli Białorusi z opłat wizowych za wizy krajowe nie można odmawiać praktycznych skutków. W styczniu zeszłego roku wydaliśmy poniżej 3 tys. tego typu wiz. W styczniu bieżącego roku ta liczba przekroczyła 6 tys. Oczywiście to nie jest instrument, który otwiera granicę, ale rozszerza uchylenie furtki dla społeczeństwa białoruskiego.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PodsekretarzstanuwMSZHenrykLitwin">Jego znaczenie miało polegać nie tylko na tym, że mamy konkretne propozycje dla obywateli białoruskich. Nasza decyzja miała stanowić zachętę dla innych krajów i wyznaczać kierunek, w którym Unia Europejska powinna zmierzać. Było to wskazanie, że możemy zrezygnować z określonego przychodu w imię tego, by otwierać się na obywateli sąsiedniego państwa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Sądzę, że to pytanie było także skierowane do naszych gości. Czy oceniacie państwo, że to był dobry krok, czy oceniacie go pozytywnie?</u>
          <u xml:id="u-31.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Pan Szuszkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PrzedstawicielBialoruskiejSocjalistycznejGromadyStanislawSzuszkiewicz">Mógłbym mówić po polsku, ale wybieram język białoruski, żeby wszyscy moi koledzy rozumieli moją wypowiedź.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PrzedstawicielBialoruskiejSocjalistycznejGromadyStanislawSzuszkiewicz">Po pierwsze, kwestia wdzięczności i wiz. Nie możemy być niewdzięczni, jako opozycja, ponieważ zawsze otrzymywaliśmy bezpłatne wizy. Odnosząc się do kwestii, którą poruszył pan poseł Iwiński, chcę powiedzieć, że nic tak nie dzieli opozycji jak niesprawiedliwy podział pomocy, którą opozycja uzyskuje z zagranicy. Ci, którzy nic nie robią na Białorusi, mają wielkie poparcie na Zachodzie. Trzeba mieć tego świadomość i dokonać stosownych korekt. Bywały takie przypadki i mam nadzieję, że więcej się nie pojawią. Teraz jesteśmy zjednoczeni, gdyż powiedzieliśmy sobie, że podział nie musi trwać.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#PrzedstawicielBialoruskiejSocjalistycznejGromadyStanislawSzuszkiewicz">Druga kwestia dotyczy pomocy instytucjom wspieranym przez Zachód. Chcielibyśmy wprowadzić pewne korekty do rozdzielania tej pomocy. Pragnę przytoczyć konkretny przykład wyrazić podziękowanie dla Polski za to, że przygotowuje białoruskich studentów i okazuje im pomoc, gdyż płaci za ich naukę w Polsce.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#PrzedstawicielBialoruskiejSocjalistycznejGromadyStanislawSzuszkiewicz">Kiedy Europa popiera Europejski Instytut Humanistyczny w Wilnie, który przestał być białoruski, nie rozumiemy zasad tej pomocy. Nie będę ukrywać, że uważamy, iż on pasożytuje na organizmie opozycji białoruskiej. Potrzebne jest wsparcie dla młodych ludzi w uzyskaniu przez nich wykształcenia. Nie ma znaczenia, gdzie będzie odbywać się nauka. Ważne jest, żeby studenci mieli opłacaną naukę, żeby sami nie musieli pokrywać jej kosztów. Pieniądze powinni otrzymywać ludzie, a nie fundacja.</u>
          <u xml:id="u-32.4" who="#PrzedstawicielBialoruskiejSocjalistycznejGromadyStanislawSzuszkiewicz">Teraz przejdę do problemu poruszonego przez posła Iwińskiego. Nie wystarczyło nam mądrości ani wytrwałości, żeby stworzyć na emigracji rząd białoruski. Podjęliśmy taką inicjatywę, ale nie wystarczyło nam sił. To nasze nieszczęście. Nie jesteśmy ekspertami w dziedzinie polityki. Nie mieliśmy takich działaczy politycznych, jak w krajach nadbałtyckich i w Polsce. Nie chciałbym obarczać winą poszczególnych polityków, którzy nie wiedzieli, co robić, a my nie mieliśmy dobrej rady.</u>
          <u xml:id="u-32.5" who="#PrzedstawicielBialoruskiejSocjalistycznejGromadyStanislawSzuszkiewicz">Jeśli chodzi o elektroniczne środki masowego przekazu, uważam, że Internet to prawdziwy cud. Nie rozwiązuje to problemów, ale w przyszłości może sprzyjać przełamaniu blokady informacyjnej na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-32.6" who="#PrzedstawicielBialoruskiejSocjalistycznejGromadyStanislawSzuszkiewicz">Przepraszam, bo mówiłem za długo. Dziękuję za cierpliwość.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Pytań było bardzo dużo. Przypomnę te sformułowane wcześniej. Dotyczyły one m.in. sposobów budowania jedności opozycji, również w kontekście przyszłorocznych wyborów parlamentarnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Mówiłem już o tym, że po wydarzeniach z 19 grudnia została powołana rada koordynacyjna wszystkich opozycyjnych ugrupowań białoruskich. Dlaczego dokonało się to zjednoczenie? Mamy różną wizję naszej przyszłości, jednak rozumiemy, że tylko wspólnym wysiłkiem możemy obalić panujący obecnie reżim dyktatorski na Białorusi. Umówiliśmy się, że nie będziemy mówić, który z nas jest najważniejszy, ponieważ na dzień dzisiejszy to nie ma żadnych perspektyw.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Określiliśmy kierunki działań, które dziś wymieniłem. Ważne jest, żeby rozwijać działalność w regionach. Żeby tam docierać, trzeba stworzyć dostęp do informacji. To jest sposób na zmianę rzeczywistości na Białorusi. Stworzyliśmy grupę roboczą z myślą o przyszłych wyborach. Pojawia się jednak pytanie, czy jest sens udziału w wyborach. Jedno z pytań dotyczyło rzeczywistych rezultatów wyborów prezydenckich na Białorusi. Nikt nie potrafi odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ w większości punktów wyborczych nie liczono głosów. Wpisywano wcześniej uzgodnioną liczbę głosów oddanych na Łukaszenkę, a wszystkie pozostałe głosy dzielono w zależności od tego, ile zostało.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Myślę, że wypracujemy wspólne stanowisko odnośnie do tego, jakie warunki muszą być spełnione w procesie wyborczym na Białorusi, żeby opozycja białoruska mogła wziąć w nich udział. Dopiero potem będziemy zastanawiać się, na jakich zasadach będziemy brać udział w wyborach. Być może nie uda się przystąpić do nich całym blokiem, ale możliwe jest, że stworzona zostanie szeroka koalicja. Może powstać sytuacja, że będziemy wzywać naród białoruski, aby nie uczestniczyć w wyborach, i skontrolujemy, czy tak właśnie się stało. Trzeba zjednoczyć się w pracy z naszymi ludźmi. Taka wspólna praca może przynieść rezultaty.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Panu posłowi Iwińskiemu, z którym współpracowaliśmy w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy, a który stwierdził, że sytuacja na Białorusi nie jest podobna do sytuacji w Afryce Północnej, chcę powiedzieć, że istotnie Mubarak rządził 40 lat, a Łukaszenka dopiero 16. Łukaszenka prowadzi ludzi do nędzy, która obecnie jest w Afryce. Od początku roku ceny wzrosły o 15%, a jeśli chodzi o płacę realną, spadła o 13%. Ludzie przestali uzyskiwać premie, czyli płaca realna spadła.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">Spadek poziomu życia na Białorusi nastąpił bez sankcji z zewnątrz. Sankcje powinny być celowe. Jeśli okaże się, że nie skutkują, wtedy trzeba poszukiwać innych możliwości. Tylko w ten sposób można strać się wpłynąć na sytuację na Białorusi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Pan Aleksandr Milinkiewicz.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PrzedstawicielpartiiZaWolnoscAleksandrMilinkiewicz">Krótko odpowiem na pytania, które jeszcze nie zyskały odpowiedzi. Jedno z nich dotyczyło domu demokracji w Mińsku. Być może Łukaszenka zabierze ten dom. Mamy jednak przykłady, że w miastach obwodowych tego typu domy istnieją już od 10 lat. Są sposoby i mechanizmy, żeby władza nie zdołała ich odebrać.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PrzedstawicielpartiiZaWolnoscAleksandrMilinkiewicz">Jeśli chodzi o polskie wizy, rozumiem, że mogą one być wydawane tylko tym osobom, które jadą na 90 dni – na staże lub do pracy. Polska sama nie może samodzielnie decydować o wydawaniu wiz Schengen. Rozwiązanie tego problemu nie leży w gestii Polski. Polska uczyniła wszystko, co w jej mocy, i za to dziękujemy.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PrzedstawicielpartiiZaWolnoscAleksandrMilinkiewicz">Kolejne pytanie dotyczyło Europejskiego Uniwersytetu Humanistycznego w Wilnie. Otrzymuje on granty z różnych krajów Zachodu. Został on zmuszony do pracy na emigracji. Problem polega na tym, że studenci relegowani z naszych uczelni muszą płacić za naukę. Takich studentów jest niewielu. Uważam, że ci studenci powinni mieć możliwość studiowania bezpłatnie. Powinien być spełniony warunek, że studenci relegowani z białoruskich uczelni mogą kontynuować naukę bezpłatnie w Wilnie.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#PrzedstawicielpartiiZaWolnoscAleksandrMilinkiewicz">Pan poseł Iwiński poruszył kwestię dialogu. Sądzę, że dialog musi być dwutorowy i strategiczny. Kraje europejskie, które rozpoczęły dialog, zaczęły wstydzić się społeczeństwa obywatelskiego. Zmniejszyła się liczba organizacji zajmujących się prawami człowieka. Mniejsze wsparcie otrzymują lokalne media. Jeśli dialog jest prowadzony, opozycja jak gdyby przeszkadza i zostaje trochę odsunięta. Jeśli nie ma dialogu z władzami białoruskimi, główna pomoc kierowana jest do opozycji.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#PrzedstawicielpartiiZaWolnoscAleksandrMilinkiewicz">Jeśli mówimy o strategii, to partnerem strategicznym dla krajów demokratycznych jest białoruskie społeczeństwo obywatelskie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Pan Alieksiej Janukiewicz, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PrzedstawicielBialoruskiegoFrontuLudowegoAlieksiejJanukiewicz">Postaram się krótko odpowiedzieć na pytanie dotyczące Rosji i stosunków Łukaszenki z Rosją. Podczas kampanii wyborczej Zachód popełnił dwa błędy. Po pierwsze, oczekiwano od Rosji, że może sprzyjać demokratyzacji Białorusi. Po drugie, oczekiwano, że w wyniku dialogu sam reżim może być bardziej demokratyczny.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PrzedstawicielBialoruskiegoFrontuLudowegoAlieksiejJanukiewicz">Stosunki Łukaszenki z Kremlem są bardzo złe, jednak mimo wszystko współpraca będzie kontynuowana. Rosji potrzebna jest białoruska infrastruktura, współpraca wojskowa i dominacja. Pan poseł wspomniał o manewrach, które odbyły się na naszym terytorium. Łukaszenka musi skądś brać pieniądze, nawet bardzo tanio sprzedając majątek białoruski. Jeśli po wyborach minister Ławrow występuje z oświadczeniem, że wszystko odbyło się poprawnie, i wydaje pozytywną ocenę, oznacza to, że Rosja nie martwi się o los więźniów na Białorusi, tylko chodzi im o zakłady samochodowe na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#PrzedstawicielBialoruskiegoFrontuLudowegoAlieksiejJanukiewicz">Dialog należy prowadzić, ale powinien on pozwolić uzyskać większe poparcie wśród społeczeństwa. Wówczas mógłby doprowadzić do zmiany władzy na Białorusi. Sam reżim nie odda władzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PrzedstawicielBialoruskiejSocjalistycznejGromadyStanislawSzuszkiewicz">Chciałbym poczynić dwie uwagi. W kontekście wyniku wyborów pragnę powiedzieć, że przeprowadzony został sondaż, ale nie był on reprezentatywny. Według niego opozycja uzyskała 42%, a Łukaszenka 38% głosów.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#PrzedstawicielBialoruskiejSocjalistycznejGromadyStanislawSzuszkiewicz">Kilka zdań na temat Rosji. W ciągu ostatnich 2 miesięcy miałem wykłady w 6 uczelniach wyższych Rosji. W ten sposób zarabiam na życie, gdyż Łukaszenka pozbawił mnie emerytury. Na początku Miedwiediew wyrażał się bardzo krytycznie o Łukaszence. Trzy dni potem Putin pochwalił Łukaszenkę i zapowiedział wprowadzenie wspólnej waluty w zjednoczonym państwie rosyjsko-białoruskim. Co mówią demokratycznie zorientowani Rosjanie? Ich zdaniem toczy się walka o elektorat. W Rosji zbliżają się wybory prezydenckie i ekipa Putina oraz Miedwiediewa będą działać. W Rosji jest dużo niewykształconych ludzi, którzy nie mają dostępu do rzetelnych informacji. Oni popierają Łukaszenkę. O tych wyborców walczy i Putin, i Miedwiediew.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Pan Sadauski, bardzo proszę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#PrzedstawicielBialoruskiejChrzescijanskiejDemokracjiDzianisaSadauski">Chciałbym poruszyć kwestię sankcji gospodarczych. Warto rozpatrywać tę sprawę w perspektywie długo– i krótkoterminowej. Obecnie sytuacja na Białorusi jest bardzo skomplikowana. 48 aktywistom białoruskim, którzy znajdują się w więzieniach, grozi do 15 lat pozbawienia wolności. Reżim nie zamierza łagodnie traktować zatrzymanych. Pierwszy proces i wyrok wskazuje na to, że pozostałe również będą bardzo surowe. Wszystko wskazuje na to, że reżim Łukaszenki nie reaguje na sankcje i nie zamierza zmienić sposobu traktowania obywateli.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#PrzedstawicielBialoruskiejChrzescijanskiejDemokracjiDzianisaSadauski">Ważne jest, żeby w planie krótkoterminowym podejmować odpowiednie działania, w tym również gospodarcze. W tej sytuacji nie powinien ucierpieć naród białoruski, co słusznie państwo podkreślacie. Sankcje muszą być celowe i uderzać w te punkty, z których reżim Łukaszenki i jego synowie czerpią korzyści. Mam na myśli kwestie związane z ropą naftową. Ta sfera jest całkowicie kontrolowana przez Łukaszenkę.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#PrzedstawicielBialoruskiejChrzescijanskiejDemokracjiDzianisaSadauski">Jeśli chodzi o plan długofalowy, warto rozmawiać z reżimem, choć powinno to odbywać się wyłącznie po uwolnieniu wszystkich więźniów politycznych. Dialog nie powinien odbywać się w formacie Europa – reżim. Ważne jest, aby brała w nim udział również opozycja i społeczeństwo obywatelskie. Tylko wówczas będzie on efektywny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Mam informację dla państwa. Przewidziane jest spotkanie naszych gości z ministrem Sikorskim. Zgodnie z planem, mamy jeszcze 5 minut na rozmowę z naszymi gośćmi.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Pan poseł Lipiński.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#PoselAdamLipinski">Wiem, jaka jest sytuacja na Białorusi i jakie są poglądy naszych gości, zatem nie będę zadawał pytań. Chciałbym krótko powiedzieć o tym, co uważam za realną alternatywę. Fałszywą alternatywą polskiej polityki wobec Białorusi jest prowadzenie polityki albo miękkiej, albo twardej. Realną alternatywą jest polityka faktów dokonanych. Potrzebujemy partnera, to znaczy jednego podmiotu, który koordynuje działania opozycji na Białorusi. Powinniśmy uruchomić w Warszawie ośrodek informacji na temat Białorusi, chociażby pod nazwą dom demokracji. Taka inicjatywa była rozważana, ale nic się w tej sprawie nie dzieje. Moim zdaniem jest to bardzo dobry pomysł i powinniśmy zaangażować się w utworzenie domu demokracji na Białorusi i w Warszawie.</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#PoselAdamLipinski">Musimy wzmocnić wszystkie projekty informacyjne kierowane na Białoruś. Podam przykład Radia Racja, które wysyłało sygnał z Polski, Litwy, Łotwy i Ukrainy. Teraz wysyła sygnał tylko z Polski. Powinniśmy zwiększyć szybkość i efektywność wykorzystywania środków pomocowych. Kwota 20 mln zł miała być dodatkowa, przeznaczona na projekty dotyczące Białorusi. Wczoraj rozpisano konkurs tylko na 7 mln zł. Nie chcę rozwijać tego wątku, bo to są nasze sprawy, ale wskazuję, że efektywność i szybkość powinna być większa. Wiem, że za rządów PiS również były z tym problemy. Deklaruje pomoc ze strony mojej osoby i PiS, żeby wzmocnić pana ministra w jego działaniach na rzecz przyspieszenia wykorzystania tych środków.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#PoselAdamLipinski">Powinniśmy nawiązywać kontakty i porozumienia międzypartyjne, czego do tej pory nie ma, poza umową między PiS i Białoruskim Frontem Ludowym. Proponowałbym, żeby przedstawiciele zorganizowanej opozycji białoruskiej opiniowali efektywność wykorzystywania polskich środków pomocowych na terenie Białorusi. Często są one po prostu marnowane. Moglibyśmy umawiać się na regularne spotkania, aby dokonywać oceny efektywności.</u>
          <u xml:id="u-44.3" who="#PoselAdamLipinski">Panie ministrze, jestem zwolennikiem faktów dokonanych. Kolejny duży projekt to „Karta 97”. Jest to największy opozycyjny portal internetowy, który funkcjonuje na Białorusi. Został on zlikwidowany. Dziennikarze są aresztowani i prawdopodobnie otrzymają wysokie wyroki. Portal funkcjonuje, ale jest utrzymywany prywatnie przez działaczy PiS. Apelowałbym o większe zaangażowanie w tę sprawę, bo obecnie jest to prowizorka. Deklaruję, że możemy podejmować wiele inicjatyw. Chciałbym jednak prosić o wsparcie MSZ. Portal mógłby zostać wzmocniony z pieniędzy pomocowych MSZ.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Pan przewodniczący Karski.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselKarolKarski">Powinniśmy przyjąć ogólną zasadę, że jeśli w trakcie wyborów na Białorusi przedstawiciele opozycji nie są dopuszczani do uczestnictwa w komisjach wyborczych, to wybory powinny być uznane za niewiarygodne i nierzetelne. Wysyłanie misji obserwacyjnych nie ma sensu. Nigdy wobec Białorusi nie zastosowano sankcji. Ograniczenia przyjazdu na teren UE trudno nazwać sankcjami. Należy stosować inteligentne sankcje skierowane do konkretnych osób i przedsięwzięć gospodarczych, tam gdzie będzie to najbardziej dotkliwe nie dla społeczeństwa, lecz dla ludzi władzy.</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PoselKarolKarski">Co do dyktatur w Europie, ostatnio odbyło się spotkanie prezydiów komisji spraw zagranicznych Sejmu, Bundestagu i Dumy Państwowej Federacji Rosyjskiej w Kaliningradzie. Jako sprawa zapalna w Europie była omawiana kwestia Białorusi. Strona polska i niemiecka miały zgodną opinię na temat sytuacji na Białorusi. Stronie rosyjskiej trudno było bronić tego, co się dzieje na Białorusi. Próbowano jedynie szukać pewnych usprawiedliwień. Najciekawsze było wystąpienie zastępcy przewodniczącego Komitetu ds. Zagranicznych Dumy pana Kałasznikowa, przedstawiciela partii komunistycznej, będącej w opozycji. Stwierdził on, że patrzenie na Białoruś jako na państwo, w którym opozycja jest gnębiona, a wybory są przeprowadzone w sposób niewłaściwy, jest odwróceniem problemu. Jego zdaniem w Rosji sytuacja opozycji jest jeszcze trudniejsza, a nieprawidłowości dotyczące procedur wyborczych są jeszcze głębsze.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Pan poseł Szczerba.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselMichalSzczerba">Dziś jest ważny dzień w polskim Sejmie. Rezolucja w sprawie Białorusi została przyjęta w drodze aklamacji. Jest to symbol naszych wspólnych działań na rzecz Białorusi. Jest wiele organizacji europejskich, które powinny podjąć zdecydowane działania w sprawie sytuacji na Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-48.1" who="#PoselMichalSzczerba">Interesuje mnie państwa stanowisko w odniesieniu do szczytu Partnerstwa Wschodniego, który odbędzie się podczas polskiej prezydencji w UE. Jak w tej sytuacji powinna zachować się społeczność europejska?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Było to pytanie skierowane do naszych gości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PrzedstawicielPartiiSprawiedliwySwiatSiarhiejKaliakin">W sytuacji, kiedy na Białorusi są więźniowie polityczni, wszelkie kontakty z władzą, które mogą przynieść jej profity, powinny być wstrzymane. Powinny zostać zamrożone poszczególne programy. Jeśli chodzi o udział społeczeństwa obywatelskiego w Partnerstwie Wschodnim, powinno to być kontynuowane. Kiedy gościliśmy w Parlamencie Europejskim, Jerzy Buzek mówił, że projekty zaplanowane z uczestnictwem władz powinny teraz być realizowane z uczestnictwem opozycji. Występujemy przeciwko wykluczeniu Białorusi z Partnerstwa Wschodniego, ponieważ byłoby to na rękę władzy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Również w parlamencie odbędzie się sesja dotycząca Partnerstwa Wschodniego i polityki wschodniej z udziałem komisji spraw zagranicznych państw członkowskich UE. Oczywiście zaproszę przedstawicieli parlamentów państw objętych programem Partnerstwa Wschodniego. Nie mamy jednak relacji z parlamentem białoruskim, gdyż nie został on wybrany w demokratycznych wyborach. Liczę jednak na udział delegacji społeczeństwa obywatelskiego Białorusi.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Mam nadzieję, że biuro informacyjne w Warszawie, rzeczywisty białoruski dom demokracji jak najszybciej rozpocznie funkcjonowanie. Pani Julia Słucka zajmuje się tym od strony organizacyjnej. My również musimy wykazać determinację w tej sprawie.</u>
          <u xml:id="u-51.2" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Na koniec chciałbym podzielić się z państwem pewnym marzeniem. Liczę, że będzie nam dane w bliskiej przyszłości być państwa gośćmi, że będziemy mogli założyć grupę bilateralną polsko-białoruską i swobodnie prowadzić debatę.</u>
          <u xml:id="u-51.3" who="#PrzewodniczacyposelAndrzejHalicki">Dziękuję za udział w naszych obradach. Wyczerpaliśmy porządek dzienny dzisiejszych obrad – zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>