text_structure.xml
64.6 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirPiechota">Witam państwa, otwieram posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Witam serdecznie przedstawicieli rządu, w szczególności pana ministra Jarosława Dudę wraz ze współpracownikami. Witam przedstawicieli partnerów społecznych, przedstawicieli pracodawców oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych. Dziękuję państwu za przybycie w wyznaczonym terminie. Wiem, że termin został wyznaczony w trybie przyspieszonym, ale chyba nie muszę przekonywać nikogo na tej sali, że praca nad tymi projektami wymaga specjalnego trybu. Szanowni państwo, porządek dzisiejszego posiedzenia obejmuje pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (druk nr 1275) oraz pierwsze czytanie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (druk nr 1274). Zwracam jednak uwagę, że zgodnie z regulaminem Sejmu pierwsze czytanie projektu może odbyć się nie wcześniej niż siódmego dnia od doręczenia posłom druku projektu. W związku z tym chciałbym państwa zapytać, czy wyrażacie zgodę na pracę w takim trybie. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu uznam, że Komisja zaakceptowała podjęcie prac mimo niewyczerpania tego siedmiodniowego terminu. Nie słyszę sprzeciwu, zatem uznaję, że Komisja zaakceptowała przedstawiony tryb pracy. Czy ktoś z państwa ma uwagi do zaproponowanego porządku obrad? Czy ktoś zgłasza sprzeciw? Nie słyszę. W związku z tym przyjmuję, że Komisja zaakceptowała dzisiejszy porządek posiedzenia. Informuję, że prezydium Komisji ustaliło, iż zostanie powołana podkomisja nadzwyczajna, w której będą się toczyły prace nad szczegółowymi rozwiązaniami dotyczącymi projektu. Dzięki temu nasze prace nad projektem nie będą ograniczone czasowo. Czy są jakieś uwagi? Bardzo proszę, pan poseł Libicki.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PoselJanLibicki">Chciałbym zapytać, dlaczego powołujemy specjalną podkomisję nadzwyczajną, skoro mamy stałą podkomisję do spraw osób niepełnosprawnych?</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelSlawomirPiechota">Dziękuję. Panie pośle chciałbym powiedzieć, że w trakcie dyskusji na temat dalszego toku prac na projektami, uznano, iż problematyka tych ustaw dotyka co najmniej trzech naszych podkomisji tzn. podkomisji do spraw osób niepełnosprawnych, podkomisji do spraw rynku pracy oraz podkomisji do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi. W związku z tym uznano, że najlepszym rozwiązaniem będzie stworzenie otwartej formuły udziału w pracach tej podkomisji nadzwyczajnej, oczywiście z pewną preferencją posłów, którzy uczestniczą już w pracach podkomisji stałej do spraw osób niepełnosprawnych. Oczywiście poszczególne kluby będą mogły zaproponować swoich kandydatów do podkomisji nadzwyczajnej. Czy takie wyjaśnienie pana satysfakcjonuje? Dziękuję. W związku z tym przystępujemy do realizacji dzisiejszego porządku obrad. Proszę, aby pani przewodnicząca Magdalena Kochan poprowadziła posiedzenie Komisji.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję panie przewodniczący. Mamy tylko jeden problem. Nie ma z nami przedstawiciela wnioskodawców projektu senackiego. Pan senator Augustyn uczestniczy w tej chwili w głosowaniach Senatu. W związku z tym proponuję, abyśmy rozpoczęli procedowanie nad drukiem nr 1275, a gdy dołączy do nas pan senator zajmiemy się drukiem nr 1274. Oddaję głos przedstawicielowi wnioskodawców.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#SekretarzstanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Bardzo dziękuję. Pani przewodnicząca. Szanowni państwo. Chciałbym podziękować Komisji za umożliwienie procedowania w szybszym trybie. Jest to dla nas bardzo ważne, ponieważ pracujemy w bardzo dużym dyskomforcie czasowym. Zostało nam bardzo mało czasu. Ustawa, którą się zajmiemy musi zostać uchwalona do końca roku i zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2009 roku. Oczywiście będziemy podejmować próby na forum Komisji Europejskiej, aby otrzymać nieco więcej czasu. Dzięki temu moglibyśmy zastosować dłuższe vacatio legis. Wiemy jednak, że te rozmowy są bardzo trudne, dlatego musimy być przygotowani na to, że ustawa wejdzie w życie od 1 stycznia 2009 roku. Mam jednak nadzieję, że razem z partnerami społecznymi uda nam się uzyskać przesunięcie terminu wdrożenia nowych rozwiązań o co najmniej pół roku. Mam nadzieję, że ta kwestia zostanie rozstrzygnięta podczas prac w podkomisji. Przypomnę tylko, że ten krótki okres na przeprowadzenie krajowego procesu legislacyjnego wynika z późnego opublikowania rozporządzenia przez Komisję Europejską. Rozporządzenie zostało opublikowane dopiero w sierpniu.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#SekretarzstanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Przechodząc do meritum mojej wypowiedzi, chciałbym zaznaczyć, że rząd proponuje projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z kilku konkretnych powodów. Po pierwsze, musimy dostosować przepisy ustawy o rehabilitacji, które regulują instrumenty pomocy dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, do przepisów rozporządzania Komisji Europejskiej nr 800/2008. Po drugie, chcemy zapewnić ciągłość udzielania pomocy pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne po 1 stycznia 2009 roku.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#SekretarzstanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Przedstawię teraz państwu najważniejsze rozwiązania zawarte w rozporządzeniu Komisji Europejskiej dotyczące udzielania przez państwo pomocy pracodawcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne. Po pierwsze, jest to dopuszczalna wysokość pomocy na zatrudnienie pracownika niepełnosprawnego w formie subsydiów płacowych. Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych nie może przekroczyć 75% kosztów płac. Po drugie, uzyskanie pomocy w formie subsydiów płacowych na nowo zatrudnionych pracowników możliwe jest gdy został osiągnięty tzw. efekt zachęty. Efekt taki występuje gdy zatrudnienie osób niepełnosprawnych skutkuje wzrostem zatrudnienia ogółem i wzrostem zatrudnienia osób niepełnosprawnych u tego pracodawcy. Po trzecie, dodatkowe koszty związane z zatrudnieniem pracownika niepełnosprawnego mogą zostać zwrócone pracodawcy w pełnej wysokości tj. 100%. Mogą to być jednak tylko koszty jakich pracodawca by nie poniósł, gdyby zatrudniał pracowników w pełni sprawnych. Rekompensaty niektórych kosztów, jak np. budowy i rozbudowy zakładu, kosztów transportowych i kosztów administracyjnych zarezerwowano dla pracodawców, którzy zapewniają zatrudnienie w warunkach chronionych. Po czwarte, katalog dodatkowych kosztów zatrudnionych osób niepełnosprawnych określony w rozporządzeniu Komisji Europejskiej obejmuje tylko tzw. koszty twarde, a więc nie uwzględnia kosztów związanych z obniżoną produktywnością osób niepełnosprawnych. Po piąte, maksymalna wysokość pomocy na szkolenia pracowników niepełnosprawnych nie może przekroczyć 80% kosztów szkolenia.</u>
<u xml:id="u-5.3" who="#SekretarzstanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Zgodnie z warunkami podyktowanymi przez to rozporządzenie projekt nowelizacji ustawy przewiduje: po pierwsze, zmiany w zakresie wspierania zatrudniania osób niepełnosprawnych, które są związane z wprowadzeniem definicji kosztów płacy. Definicja ta obejmuje wynagrodzenie brutto, finansowane przez pracodawcę składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne oraz obowiązkowe składki na fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych. Po drugie, ustanowienie subsydiów płacowych w formie dofinansowania do wynagrodzenia pracowników niepełnosprawnych w wysokości do 75% kosztów płacy pracodawcom wykonującym działalność gospodarczą oraz do 90% kosztów płacy pracodawcom niewykonującym takiej działalności (np. organizacjom pozarządowym). Po trzecie, podniesienie wysokości kwot dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych odpowiednio o 30 punktów procentowych w przypadku pracowników ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności oraz o 10 punktów procentowych w przypadku pracowników z lekkim stopniem niepełnosprawności. Subsydia płacowe będą przysługiwać przez cały okres zatrudnienia pracownika przy jednoczesnej rezygnacji z rozliczenia rocznego uzyskanej pomocy.</u>
<u xml:id="u-5.4" who="#SekretarzstanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">W celu uproszczenia systemu przyjęto zasadę udzielania pomocy w formie dofinansowania do wynagrodzenia tylko jednemu pracodawcy, u którego zatrudniona jest osoba niepełnosprawna. Dofinansowanie do wynagrodzenia będzie przysługiwać temu pracodawcy, który zatrudnił osobę niepełnosprawną jako pierwszy. Wprowadzenie subsydiów płacowych w formie dofinansowania do wynagrodzenia skutkuje odejściem od instytucji refundowania składek na ubezpieczenie społeczne jako odrębnego instrumentu wsparcia pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne. Składki, jako cześć kosztów płacy, subsydiowane będą w ramach dofinansowania do wynagrodzenia. Konsekwencją tego są zmiany dokonane w art. 25a. Składki będą nadal refundowane osobom niepełnosprawnym prowadzącym działalność gospodarczą oraz rolnikom niepełnosprawnym i rolnikom zobowiązanym do płacenia składki na ubezpieczenie społeczne za niepełnosprawnych domowników. W związku z limitem 75% kosztów płacy jako maksymalnej wysokości pomocy konieczne jest odejście od instytucji przekazywania różnicy pomiędzy kwotą miesięcznego dofinansowania, a kwotą wynagrodzenia osiągniętego przez pracownika u pracodawcy, na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Nie oznacza to jednak likwidacji tej formy wsparcia pracowników niepełnosprawnych, ponieważ nadal 15% ogółu środków wpływających na PFRON będzie musiało zostać przekazane na finansowanie tzw. indywidualnych programów rehabilitacji.</u>
<u xml:id="u-5.5" who="#SekretarzstanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Jeżeli chodzi o zmiany w zakresie rekompensaty dodatkowych kosztów zatrudniania pracowników niepełnosprawnych chciałbym powiedzieć, że: po pierwsze, projekt ustawy przewiduje poszerzenie katalogu dodatkowych kosztów zatrudniania osób niepełnosprawnych możliwych do zrekompensowania pracodawcom, którzy je ponieśli. Przykładem mogą być koszty zakupu i amortyzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności. Mówi o tym art. 26. Po drugie, utrzymanie uprzywilejowanej pozycji pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej w stosunku do pracodawców z tzw. otwartego rynku pracy, ponieważ tylko im będzie przysługiwała rekompensata kosztów budowy i rozbudowy oraz kosztów transportowych i administracyjnych. Po trzecie, zmianę warunków uprawniających pracodawcę prowadzącego zakład pracy chronionej do otrzymania rekompensaty dodatkowych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych specyficznych dla chronionego rynku pracy. Taką pomoc będą mogli otrzymać prowadzący zakłady pracy chronionej, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 50%, a nie jak dotychczas 50% pracowników ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub pracowników ze szczególnymi schorzeniami.</u>
<u xml:id="u-5.6" who="#SekretarzstanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Kolejne zmiany dotyczą zmiany szkoleń pracowników niepełnosprawnych. Pomoc na szkolenia pracowników niepełnosprawnych nie będzie mogła przekraczać wysokości 80% kwalifikowanych kosztów szkolenia, co wynika z górnego dopuszczalnego pułapu pomocy na ten cel określonego rozporządzeniem Komisji Europejskiej.</u>
<u xml:id="u-5.7" who="#SekretarzstanuwMinisterstwiePracyiPolitykiSpolecznejJaroslawDuda">Na zakończenie chciałbym powiedzieć kilka zdań na temat przepisów uzupełniających. Projekt ustawy w odniesieniu do środków PFRON przewiduje, że od kwoty wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem, pobranej w nadmiernej wysokości lub ustalonej do zwrotu w wyniku kontroli oraz stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą wypłacaną, a należną, naliczane będą odsetki jak dla zaległości podatkowych. Projekt ustawy wprowadza gwarancje wypłaty po 1 stycznia 2009 roku dofinansowania dla pracowników już zatrudnionych oraz włącza obowiązek wykonania tzw. efektu zachęty w odniesieniu do już istniejących miejsc pracy. Przypomnę, że był to główny problem, który rozstrzygaliśmy podczas spotkania Komisji z dyrekcją do spraw konkurencji. Istniało zagrożenie, że efekt zachęty został już osiągnięty w stosunku do 215-220 tys. zatrudnionych i dopiero nowo zatrudniani będą mogli korzystać z tych rozwiązań. Dofinansowanie do wynagrodzeń i refundacja składek na ubezpieczenia społeczne będą przysługiwały na starych zasadach w odniesieniu do wynagrodzeń wypłacanych i składek opłacanych do 31 grudnia 2008 roku. Po 1 stycznia 2009 roku obowiązywać będą nowe zasady, tj. dofinansowanie do wynagrodzenia stanowiące subsydium płacowe. To wszystko. Jeszcze raz dziękuję Komisji za szczególny tryb prac nad nowelizacją ustawy. Jestem przekonany, że podczas prac powołanej podkomisji nadzwyczajnej wypracujemy rozwiązanie satysfakcjonujące obie strony. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję bardzo. Widzę, że jest już na sali przedstawiciel wnioskodawców, pan senator Augustyn. Bardzo proszę panie senatorze o uzasadnienie projektu ustawy wniesionego przez Senat.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#SenatorMieczyslawAugustyn">Proszę państwa, przedstawiony projekt jest wynikiem prac naszej Komisji i dialogu ze środowiskami, które prowadzą warsztaty terapii zajęciowej i zakłady aktywności zawodowej. Podmioty te zwracały uwagę na niejednoznaczność przepisów dotyczących finansowania zakładów aktywności zawodowej i warsztatów terapii zajęciowej. Powodowało to, że cześć samorządów nie uznawała swojego obowiązku dofinansowania tych placówek powyżej kwoty, którą przekazywał PFRON. Samorządy argumentowały, że przewidziany w ustawie, kroczący poziom dofinansowania jest zbyt duży. Razem z ministerstwem przygotowaliśmy projekt ustawy, który reguluje tę kwestię. Po pierwsze, zatrzymujemy poziom dofinansowywania działalności warsztatów terapii zajęciowej i zakładów aktywności zawodowej na poziomie 10%. To dobra wiadomość dla samorządów. Mamy nadzieję, że dzięki temu nie będzie zahamowany proces tworzenia nowych warsztatów i że po upływie 10 lat nie będzie dochodzić do ich likwidacji. Druga zmiana doprecyzowuje przepisy tak, że zarówno samorządy powiatowe jak i wojewódzkie odpowiednio dla warsztatów terapii zajęciowej, jak i zakładów aktywności zawodowej, będą bezwzględnie zobowiązane do sfinansowania pozostałej kwoty, czyli tych 10%. Oczywiście nie likwidujemy możliwości poszukiwania innych źródeł finansowania. Jest jednak pewne zastrzeżenie, w myśl którego te dodatkowe środki powinny być przeznaczane na działania związane z rehabilitacją w tych placówkach. Dziękując za szybkie procedowanie tej ustawy, chciałbym jednocześnie prosić, aby wziąć pod uwagę, że wejście w życie tych przepisów umożliwi także zmianę algorytmu finansowania na jednego uczestnika warsztatów terapii zajęciowej i pracownika zakładów aktywności zawodowej. Chodzi oczywiście o jego podwyższenie. Jest to bardzo oczekiwana zmiana. Zarówno Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, jak i PFRON są do tego gotowe. O ile mi wiadomo odpowiednie rozporządzenie zostało już przygotowane. Te sprawy są ze sobą ściśle powiązane. Liczę, że państwo posłowie podejdziecie do tych oczekiwanych zmian z życzliwością. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#SekretarzstanuwMPiPSJaroslawDuda">Jeżeli można, to chciałbym powiedzieć, że wspomniane przez pana rozporządzenie będzie rozpatrywane na środowym posiedzeniu Rady Ministrów.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję bardzo. Wysłuchaliście państwo uzasadnienia obu projektów ustaw. Otwieram dyskusję. Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Tomaszewski, później pan poseł Libicki, pani poseł Bańkowska i pani poseł Janowska.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PoselTadeuszTomaszewski">Szanowni państwo. Panie ministrze. Szanowni przedstawiciele strony społecznej. Zgoda Komisji na procedowanie, mimo niezachowania określonego trybu pracy, wynika przede wszystkim z terminu wejścia w życie proponowanych rozwiązań oraz z przedstawienia dwóch projektów ustaw, z których jeden zawiera wyjątkowo korzystne rozwiązania. Przewiduje on stabilizację finansowania warsztatów terapii zajęciowej i zakładów aktywności zawodowej oraz wyeliminowanie niepewności związanych z udziałem samorządu powiatowego i wojewódzkiego w finansowaniu tych placówek. W związku z tym uważam, że rozwiązanie to zasługuje w pełni na nasze poparcie. Powinniśmy procedować nad tym projektem tak, aby faktycznie wszedł w życie w zakładanym terminie. Natomiast jeżeli chodzi o projekt rządowy, to tu sprawa jest już bardziej skomplikowana. Doskonale rozumiemy, że przesłanką tego projektu są stosowne regulacje europejskie. Niemniej jednak uważamy, podobnie jak przedstawiciele organizacji pracodawców, że rząd jest w tej sprawie bardziej gorliwy niż reszta krajów europejskich. Powołuję się na dostarczoną mi opinię i myślę, że ta kwestia będzie rozpatrywana w czasie prac w podkomisji. Pan minister dokonując prezentacji rządowego projektu ustawy, wspomniał o tym, że podejmie działania mające na celu przesunięcie terminu wejścia w życie tych rozwiązań. To jest jeden z podstawowych problemów. Jeżeli mielibyśmy przyjąć rozwiązania proponowane przez rząd, to należy zwrócić uwagę, że dotyczą one bardzo wrażliwej części rynku pracy, jaką jest zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Konkretnie chodzi o zmianę zasad zatrudniania tych osób. Jak wiemy, znalezienie optymalnych rozwiązań jest praktycznie niemożliwe. Mam nadzieję, że strona rządowa ma świadomość tej bardzo trudnej sytuacji. W związku z tym oczekujemy, że rząd podejmie stosowne działania na forum Komisji Europejskiej. Konieczne jest prowadzenie negocjacji w kwestii wydłużenia terminu na wprowadzenie nowych rozwiązań. Przy założeniu, że pierwszy krok został już wykonany potrzeba nam jeszcze około roku na to, aby nasi pracodawcy mogli przygotować się do nowych zasad udzielania pomocy publicznej przy zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Uważam, że jest to fundamentalna sprawa.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PoselTadeuszTomaszewski">Kolejna kwestia, którą chciałbym poruszyć dotyczy pewnych oszczędności i dodatkowych wydatków przewidzianych w projekcie rządowym. Chciałbym zapytać pana ministra, jak te proponowane rozwiązania będą się miały m.in. do propozycji, w myśl której przez najbliższe trzy lata dofinansowanie z budżetu państwa na zatrudnianie osób niepełnosprawnych ma być utrzymane na stałym, 30% poziomie. Czy wprowadzenie tych zmian spowoduje oszczędności dla budżetu państwa? Czy te 30% oznacza więcej środków dla PFRON? Chciałbym, żeby pan minister przedstawił tę kwestię nieco jaśniej, ponieważ nie mogłem tego wywnioskować z przedstawionego uzasadnienia. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję bardzo. Proszę, pan poseł Filip Libicki.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PoselJanLibicki">Pani przewodnicząca. Panie ministrze. Szanowni państwo. Chciałbym powiedzieć, że podczas moich spotkań ze środowiskiem pracodawców zetknąłem się z obawami, o których była mowa przed chwilą. Dotyczą one głównie tego, czy ustawa, nad którą mamy zamiar procedować ściśle wypełnia warunki rozporządzenia unijnego. Chodzi o to, czy w naszym projekcie nie pojawiają się elementy, które nie są wymagane przez to rozporządzenie. W związku z tym chciałbym prosić, ponieważ rozumiem, że istnieje taka możliwość, aby pan przewodniczący Piechota zwrócił się do Biura Analiz Sejmowych z pytaniem, czy ten projekt ustawy wypełnia ściśle postanowienia rozporządzenia, czy może zawiera rozwiązania szersze niż to rozporządzenie unijne? Ponadto uważam, że trzeba z zadowoleniem przyjąć fakt, że przy proponowanych rozwiązaniach zwiększy się niewątpliwie zatrudnienie na otwartym rynku pracy. Jest to dobry i słuszny kierunek. Należy jednak pamiętać, że dzisiaj jest tak, że głównym obszarem zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest obszar chroniony. W ocenie skutków regulacji, dołączonej do rządowego projektu ustawy, mamy wyszczególnione, że proponowane rozwiązania mogą się negatywnie odbić na zatrudnianiu osób niepełnosprawnych na rynku chronionym. W związku z tym chciałbym zapytać pana ministra, jakie działania osłonowe planuje podjąć rząd w przypadku ewentualnego pojawienia się takich negatywnych skutków?</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PoselJanLibicki">Jeżeli chodzi o projekt ustawy prezentowany przez pana senatora Augustyna, chciałbym powiedzieć, że założenia odnoszące się do stabilizacji finansowania warsztatów terapii zajęciowej są dobrym rozwiązaniem. Niemniej jednak w kontekście naszej dyskusji odnośnie przekazywania kompetencji samorządom, chciałbym zapytać, czy takie rozwiązanie nie jest najlepszym przykładem sytuacji, w której w przypadku niejasności przepisów samorządy będą próbowały unikać przyjmowania na siebie pewnych obowiązków z zakresu polityki społecznej. Przecież sam pan senator powiedział, że pojawiły się niejasności interpretacyjne, przez co powiaty nie chciały przyjmować na siebie tego ciężaru, i że koniecznym jest doprecyzowanie tej kwestii i wskazanie, że te 10% dofinansowania jest obligatoryjne. Wydaje mi się, że projekt ustawy prezentowany przez pana sanatora wyraźnie pokazuje, że wcale nie jest tak idealnie z samorządem jak państwo do tej pory twierdzili. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję bardzo. Proszę, pani poseł Bańkowska.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PoselAnnaBankowska">Dziękuję bardzo. Chciałabym się odnieść do kilku kwestii. Ze względu na fakt, iż nie mieliśmy wcześniej dostępu do tego projektu nie jestem w stanie wskazać wszystkich mankamentów tej ustawy. Rozumiem, że istniała potrzeba przyjęcia szczególnego trybu pracy, ale chciałabym zaznaczyć, że uniemożliwia to pełną wypowiedź podczas pierwszego czytania. Mam nadzieję, że okazja do nadrobienia tych braków pojawi się podczas przyjmowania projektu. Z tym przeświadczeniem chciałabym dodać kilka uwag. Z moich obserwacji wynika, że mamy do czynienia z pewnego rodzaju polityczną huśtawką w odniesieniu do zakładów pracy chronionej. Z jednej strony mamy do czynienia z pełnym politycznym poparciem, gdy mówi się, że jedynym miejscem gdzie można zatrudniać osoby niepełnosprawne są zakłady pracy chronionej, natomiast z drugiej strony mówi się, że liczymy na otwarty rynek pracy. Myślę, że trzeba wypośrodkować tę kwestię i powiedzieć, że jedno i drugie jest nam potrzebne. Należy jednak pamiętać, że dość stabilne zatrudnienie, choć w niesatysfakcjonującej wysokości, osoby niepełnosprawne znajdują właśnie w zakładach pracy chronionej. W tej kwestii nie możemy popełnić błędu. Obawiam się, że proponowany projekt ustawy wprowadza takie zagrożenie. Wynika to z dwóch powodów. Po pierwsze, proponowany projekt ustawy zmniejsza dofinansowanie do zatrudniania osób niepełnosprawnych. Chciałabym przypomnieć, że koszty zatrudnienia osoby niepełnosprawnej nie dotyczą tylko utworzenia miejsca pracy i jego utrzymania, ale także całej problematyki związanej z rehabilitacją takiej osoby. W związku z tym zmniejszanie dofinansowania niesie ze sobą groźbę utraty pracy przez osoby niepełnosprawne. Z drugiej strony powinniśmy wykorzystywać możliwości zachęcania do tego, aby osoby niepełnosprawne mogły pracować na otwartym rynku pracy. Rząd utrzymuje, że siłą napędową do wprowadzenia tych zmian było rozporządzenie unijne. Natomiast ja dysponuję opinią środowisk pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, z której wyraźnie wynika, że rząd wyszedł znacznie przed szereg i próbuje być bardziej święty niż sam papież. W zawiązku z tym chciałabym zapytać pana ministra, skąd taka nadgorliwość rządu?</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#PoselAnnaBankowska">Uważam, że wprowadzanie jakichkolwiek zmian mających na celu porządkowanie, czy modyfikowanie poszczególnych kwestii, jest jak najbardziej możliwe, ale nie może się odbywać z dnia na dzień. Przyjęcie tej ustawy będzie oznaczało, że nowe rozwiązania wejdą w życie z dnia na dzień. Doprowadzi to do zrewolucjonizowania i jednocześnie zdestabilizowania sytuacji pracodawców prowadzących zakłady pracy chronionej. Może to wpłynąć w sposób drastyczny na zmianę sytuacji pracowników niepełnosprawnych. W moim przekonaniu termin wejścia w życie proponowanych zmian jest nie do przyjęcia. Powiem szczerze, że już na obecnym etapie prac Komisji najchętniej złożyłabym wniosek, aby przesunąć datę wejścia w życie ustawy na 1 stycznia, ale roku przyszłego. Nie mówię już o zawartości merytorycznej, ale o samej dacie wejścia w życie proponowanych zmian. Proszę państwa, musimy pamiętać, że mamy do czynienia z najbardziej wrażliwym obszarem rynku pracy. Chodzi o pracowników niepełnosprawnych. Przypominam, że status zakładów pracy chronionej wynika m.in. z liczby i struktury zatrudniania osób niepełnosprawnych. Czymś niedopuszczalnym jest dokonywanie w grudniu zmiany relacji finansowej z takimi zakładami. Uważam, że proponowana ustawa w obecnym kształcie, jeśli miałaby wejść w życie 1 stycznia, powinna być zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego. Mamy tu do czynienia z całkowitą zamianą reguł gry. Gdy w Sejmie dyskutujemy na temat budżetu, to każdy z nas wie, że jakiekolwiek zmiany są już niemożliwe, bo przecież złożono już projekt budżetu. Podobnie jest z zakładami pracy chronionej. One też mają opracowany plan pracy na przyszły rok. Przyjęcie ustawy w proponowanym terminie stanowi ingerencję Sejmu w sytuację ekonomiczną tych zakładów. Żeby nie być gołosłowną podam przykład. Dysponuję analizą polegającą na porównaniu sytuacji zakładów pracy chronionej w obecnym stanie prawnym i sytuacji tych zakładów jaka miałaby miejsce po wprowadzeniu proponowanych zmian. Chciałabym zwrócić szczególną uwagę na osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności. W obecnym stanie prawnym zakłady pracy chronionej ustalając podwyższone koszty zatrudnienia, mogą uzyskać m.in. dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności w wysokości 40% najniższego wynagrodzenia, refundacje części wynagrodzenia odpowiadającego składce należnej oraz części kosztów osobowych pracodawcy odpowiadających składce należnej od pracodawcy na te trzy rodzaje ubezpieczeń. Natomiast w przyszłym roku pracodawca będzie mógł liczyć jedynie na wsparcie w wysokości 60% najniższego wynagrodzenia i nie więcej niż 75% kosztów pracy. Zmiana ta spowoduje, że w przyszłym roku wsparcie dla zakładów będzie o 16% niższe przy minimalnym wynagrodzeniu. Różnica ta będzie się pogłębiała wraz ze wzrostem poziomu wynagrodzenia. Jeżeli przykładowo ktoś będzie zatrudniony za 4 tys. zł brutto, to pracodawca w przyszłym roku otrzyma o 57% niższe wsparcie. Według obecnego stanu prawnego osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą liczyć na dofinansowanie w wysokości 70% najniższego wynagrodzenia oraz inne dodatkowe świadczenia, o których wspomniałam wcześniej. Natomiast w przyszłym roku, jeżeli pracodawca zaoferuje pracownikowi wynagrodzenie w wysokości 1350 zł, to będzie on mógł otrzymać nieco wyższe wsparcie niż w roku bieżącym. Ale w przypadku, gdy zatrudni pracownika i przyzna mu wynagrodzenie w wysokości 2900 zł brutto, to spadek dofinansowania wynagrodzenia takiego pracownika wyniesie 17%. Ostatni przykład dotyczy osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności. W skrócie można ująć, że straty w dofinansowaniu do wynagrodzenia takiego pracownika, przy wynagrodzeniu na poziomie minimalnym, wyniosą 17%. Przy wynagrodzeniu na poziomie około 2900 zł spadek dofinansowania będzie jeszcze większy. Jeżeli chodzi o osoby ze szczególnymi schorzeniami, to chciałabym powiedzieć, że w obecnym stanie prawnym zatrudnienie takiej osoby przez pracodawcę ryczałtowo ustalającego podwyższone koszty zatrudnienia, powoduje wzrost dofinansowania o 55% najniższego wynagrodzenia, natomiast w roku przyszłym jedynie o 40%. Podsumowując, z przedstawionej przeze mnie analizy wynika jednoznacznie, że proponowane zmiany w sposób bardzo istotny będą zniechęcać do podtrzymywania obecnej liczby zatrudnionych w zakładach pracy chronionej. Z tego, co mi wiadomo niektóre zakłady już planują rezygnację ze statusu zakładu pracy chronionej, ponieważ pracodawcy, którzy je prowadzą uważają, że w przyszłym roku wolnych rąk do pracy będzie znacznie więcej. W związku z tym pracodawcy prowadzący takie zakłady, liczą, że w sposób bardzo prosty uda im się zastąpić pracownika niepełnosprawnego, osobą w pełni sprawną. Dlatego uważam, że powinniśmy się dobrze zastanowić co zrobić z proponowanymi rozwiązaniami.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#PoselAnnaBankowska">Jeżeli chodzi o projekt senacki, to zgadzam się, że nadaje się on do szybkiego opracowania. Chciałabym jeszcze zaznaczyć, że warto by było uporać się z kwestią podniesienia poziomu wynagradzania dla pracowników warsztatów terapii zajęciowej oraz zakładów aktywizacji zawodowej. Podsumowując, muszę stwierdzić, że ze względów proceduralnych musimy pracować nad tym projektem, niemniej jednak sprawa wymaga głębokiego namysłu podczas prac w podkomisji. Uważam, że oba projekty muszą być skierowane do prac w podkomisji. Praca w podkomisji powinna się odbywać przy szerokiej reprezentacji czynnika społecznego. Pozwoli to zarówno stronie społecznej, jak i związkowi pracodawców zatrudniającemu osoby niepełnosprawne w pełni przedstawić swoje argumenty i uwagi. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję bardzo. Przypomnę, że pan poseł Libicki złożył wniosek o zwrócenie się do Biura Analiz Sejmowych z prośbą o porównanie rozporządzenia unijnego z rządowym projektem ustawy. Chodzi o to, aby sprawdzić czy rzeczywiście jest tak, że projekt ustawy jest zbyt szeroki w stosunku do rozporządzenia. Uważam, że bardzo dużą pomocą dla posłów będzie również analiza, którą dysponuje pani poseł Bańkowska. W związku z tym, chciałabym w imieniu przyszłych członków podkomisji prosić panią poseł o udostępnienie tej analizy. Proszę, pani poseł Zdzisława Janowska.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PoselZdzislawaJanowska">Pani przewodnicząca. Szanowni państwo. Panie ministrze. W swojej wypowiedzi chciałabym dołączyć do głosów, które mówią, że musimy spokojnie pracować nad proponowanymi zmianami. Obecnie jesteśmy zasypywani listami płynącymi z różnych stron, a w szczególności ze strony organizacji pracodawców osób niepełnosprawnych. W pełni rozumiem rozwiązania europejskie, ale jednocześnie zdaje sobie sprawę, że szczególnie w tej Komisji osobom niepełnosprawnym nie może stać się krzywda. W związku z tym, chciałabym prosić pana ministra, aby umożliwił nam uspokojenie organizacji pracodawców. Z reguły jest tak, że przekazują oni złe informacje swoim pracownikom. Pracownicy niepełnosprawni, którzy nie mogą sobie z tym poradzić są straszeni, że ich los będzie gorszy. Dlatego, to na nas spoczywa obowiązek poinformowania pracodawców, a co za tym idzie i pracowników niepełnosprawnych, że nie powinni się niczego obawiać. Musimy wyraźnie powiedzieć, że to co robimy w zakresie finansów publicznych jest naszym obowiązkiem, natomiast pozostałe kwestie zostaną dopracowane. Chciałabym jeszcze zapytać pana ministra o to, czego tak naprawdę obawiają się pracodawcy? Zdaję sobie sprawę, że zmniejszenie dopłat będzie równoznaczne ze zmniejszeniem funduszy jakimi dysponują ci pracodawcy, ale chciałabym wiedzieć, jak bardzo przełoży się to na zmniejszenie zatrudnienia. Wszystkie informacje jakie otrzymujemy na temat zatrudnienia niepełnosprawnych pochodzą od pracodawców, natomiast nikt nie reprezentuje osób niepełnosprawnych. Nie reprezentuje ich żadna organizacja ani związek. W moim przekonaniu jesteśmy w bardzo trudnej sytuacji, ponieważ chcemy pomóc osobom niepełnosprawnym, ale nie posiadamy dostatecznych informacji. Musimy zwrócić uwagę pracodawców na zwiększoną potrzebę zatrudnienia osób niepełnosprawnych, a więc doprowadzić do zawarcia porozumienia pomiędzy pracodawcą na otwartym rynku pracy, a pracodawcą zakładu pracy chronionej. Musimy doprowadzić do wymiany doświadczeń pomiędzy tymi pracodawcami. Takie działania zwiększą szanse osoby niepełnosprawnej na otwartym rynku pracy. Zwracam uwagę, że obecnie wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy należy do najniższych. Często zdarza się tak, że pomimo tego, że osoby niepełnosprawne posiadają świetne kwalifikacje, pracodawcy z różnych przyczyn nie chcą ich zatrudniać. W związku z tym musimy się zastanowić, co należy uczynić w tej kwestii. Myślę, że jest to zadanie dla podkomisji. W związku z tym zgłaszam chęć uczestniczenia w pracach tej podkomisji. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję bardzo, Proszę, pani przewodnicząca Kluzik-Rostkowska.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PoselJoannaKluzikRostkowska">Chciałabym powiedzieć, że pomimo tego, iż omawiane projekty nie zostały jeszcze dostarczone do parlamentu, to już wywołały bardzo duże emocje. W ostatnim okresie odbyłam kilka spotkań z przedstawicielami środowisk osób niepełnosprawnych, podczas których wyrażali oni swoje obawy dotyczące proponowanych rozwiązań. W mojej ocenie powinniśmy jak najszybciej przystąpić do dalszych prac nad tymi rozwiązaniami, ale nie możemy ulegać presji Brukseli w kwestii szybkiego wprowadzenia nowych przepisów. Pamiętajmy, że naszym priorytetem są osoby niepełnosprawne, które muszą gdzieś pracować. Mam pewne doświadczenia w zakresie negocjacji z Brukselą odnośnie wprowadzania różnych dyrektyw, których domaga się Unia Europejska i mogę państwu powiedzieć, że jeżeli uda nam się przekonać stronę unijną, że prace trwają, to na pewno uzyskamy więcej czasu. W związku z tym apeluję, aby strach przed Brukselą nie wziął góry nad interesem ogromnej rzeszy osób, które z powodzeniem mogłyby pracować na otwartym rynku pracy. Na podstawie informacji uzyskiwanych z posiedzeń innych komisji wiadomo, że istnieje duży problem z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych. Już niedługo przekonamy się, czy optymistyczna liczba 6,5% osób bezrobotnych w skali kraju utrzyma się w obliczu światowego kryzysu finansowego. W oczywisty sposób dotyczy to również osób niepełnosprawnych. W związku z tym, z całą powagą dla stanowczości Unii Europejskiej proszę państwa o rozwagę w tej kwestii. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Bardzo dziękuję. Proszę, pan poseł Marek Plura</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PoselMarekPlura">Dziękuję bardzo. Pani przewodnicząca. Panie ministrze. Chciałbym podziękować pani poseł Janowskiej za głos zwracający uwagę na obecną sytuację w kontekście przewidywanych zmian wśród niepełnosprawnych pracowników. Ja również podzielam obawy odnoszące się do kondycji psychicznej pracowników niepełnosprawnych. Myślę, że nie tylko ja otrzymuje szereg listów i telefonów oraz wiadomości email, w których wyrażane są obawy odnośnie proponowanych zmian. Po przeprowadzeniu analizy adresów w kontekście prowadzonej akcji mailowej, chciałbym złożyć swoiste gratulacje niektórym pracodawcom, a w szczególności firmie „Mikrotech”. W moim przekonaniu firma „Mikrotech” przekracza granice pomiędzy lobbingiem a mobbingiem, ale to nie jest najważniejsze w naszej dyskusji. W kontekście pytań skierowanych do osób, które przygotowały zmiany dotyczące wspierania rynku pracy, chciałbym wyrazić swoje zadowolenie z obecności środowisk pracodawców osób niepełnosprawnych. Podobnie jak pani poseł Bańkowska, również dysponuję przedstawioną analizą. Mam nadzieję, że za moment autorzy wspomnianej analizy przedstawią nam również swoje stanowisko. Ponadto chciałbym się przyłączyć do prośby kierowanej do pana ministra, o wskazanie tych obszarów w rozporządzeniu, które są impulsem do wprowadzania proponowanych rozwiązań. Prosiłbym również o odniesienie się do wcześniejszych pytań związanych z wydłużeniem okresu vacatio legis. W moim przekonaniu termin wprowadzenia tak istotnych zmian z punktu widzenia przedsiębiorców jest bardzo drastyczny. Musimy brać pod uwagę możliwość, o której wspomniała pani poseł Bańkowska. Chodzi mi o zaskarżenie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego. Może to spowodować w jakiejś części uchylenie tej ustawy. Rozumiem, że gdyby ustawa została uchylona, to pracodawcy korzystający z dofinansowania, po 1 stycznia, byliby zmuszeni do zwrotu uzyskanej pomocy. Proszę, aby pan minister się do tego odniósł i powiedział, czy rzeczywiście istnieje taka możliwość. Zdaje sobie sprawę, że dla nas wszystkich bardzo ważnym jest, aby proponowane zmiany zostały wprowadzone szybko i skutecznie ze wsparciem wzrostu zatrudnienia dla osób niepełnosprawnych. Rozumiem też, że propozycja rządowa przewiduje istotne wzmocnienie programu związanego z efektem zachęty dla pracodawców z otwartego rynku pracy do tego, aby zatrudniali osoby niepełnosprawne. Wyraźnie widać, że wskaźniki dofinansowania w tej sferze znacznie wzrastają. W związku z tym, chciałbym zapytać, czy rząd planuje wprowadzenie dodatkowych instrumentów, które byłyby wstanie wykorzystać pozytywną sytuację na otwartym rynku pracy, która może powstać po przyjęciu tej ustawy. Ponadto chciałbym się dowiedzieć, czy przygotowywane są rozwiązania, które ułatwią porozumienie się pomiędzy niepełnosprawnym pracownikiem a potencjalnym pracodawcą. Chodzi m.in. o różnego rodzaju mechanizmy wzmacniające role aktywnego pośrednictwa pracy. Czy rząd planuje podjąć w tym kierunku jakieś konkretne działania? Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję bardzo. Proszę, pan przewodniczący Sławomir Piechota.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PoselSlawomirPiechota">Dziękuję bardzo. Pani przewodnicząca. Szanowni państwo. W moim przekonaniu wkraczamy na obszar wymagający nadzwyczajnego namysłu i nadzwyczajnej staranności. Uważam, że to o czym wspomniał przed momentem pan Plura należy do kluczowych zagadnień. Mam na myśli zakres ustawy w stosunku do rozporządzenia Komisji Europejskiej. Moim zdaniem warto w tej kwestii zasięgnąć jak najszerszych konsultacji. Dzięki temu będziemy w stanie ustali, czy potrzebujemy rozwiązań szerszych, czy może wystarczą rozwiązania węższe. Ponadto dowiemy się, czy tak szerokie uregulowanie tej kwestii nie spotka się z krytyką ze strony Komisji Europejskiej. Musimy się dowiedzieć, jaki zakres powinna mieć ustawa, aby spełniała zobowiązania wynikające wprost z rozporządzenia. Podczas gdy mówi się, że ustawa reguluje wspomniane kwestie w zbyt szeroki sposób, ja odczuwam pewien niedosyt i mam wrażanie, że ona jest za wąska. Elementem, którego nie potrafię zaakceptować jest pozostawianie w poprzedniej ustawie przepisu, w myśl którego spór o kwotę 100 zł pomiędzy funduszem a pracodawcą może być podstawą do zawieszenia całej pomocy dla pracodawcy. Uważam, że nie ma żadnego uzasadnienia dla utrzymywania tego rozwiązania. W związku z tym będę nalegał, aby podkomisja podczas swoich prac przeanalizowała również tę kwestię. W moim przekonaniu mamy tu do czynienia z elementem systemu wsparcia. Nie wynika on tylko z wielkości przekazywanych pieniędzy, ale również z pewnej procedury, która bardzo często jest uciążliwa dla pracodawców. Uważam, że równie dobrym rozwiązaniem, które jest powszechnie stosowane, jest system podatkowy, w którym sporna kwota podlega potrąceniu. Otwiera to drogę pracodawcy do wejścia w spór. Może on poprzez zaskarżenie decyzji żądać jej uzasadnienia. W moim przekonaniu warto jest również zastanowić się, czy przy tej nowelizacji nie można zająć się kilkoma sprawami, które mogą uchodzić za drobne, ale dla wielu osób są bardzo uciążliwe. Dotyczy to m.in. tego, o czym mówiliśmy podczas wczorajszego posiedzenia zespołu parlamentarnego. Mam na myśli anachroniczną definicję organizacji pozarządowej. Pochodzi ona jeszcze z czasów przed uchwaleniem ustawy o działalności pożytku publicznego. Powoduje ona, że np. organizacje kościelne, które starają się o uzyskanie środków w różnego rodzaju konkursach np. w programie „partner” są bardzo często dyskryminowane. Powstają z tego różnego rodzaju spory, która organizacja jest bardziej dyskryminowana. Czy są to organizacje kościelne, które potrzebują specjalnej procedury, czy może inne organizacje, które do takiej procedury nie mają dostępu. W mojej ocenie koniecznym jest wprowadzenie odpowiedniego odesłania do ustawy o działalności pożytku publicznego. W ten sposób rozwiążemy sporne kwestie. Proponowałbym także rozważyć kwestię dotyczącą karty parkingowej dla rodziców niepełnosprawnych dzieci. Chodzi o to, aby rodzice niepełnosprawnych dzieci mogli korzystać z miejsc parkingowych na takich samych zasadach jak osoby niepełnosprawne w stopni lekkim.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#PoselSlawomirPiechota">Druga kwestia, którą chciałbym poruszyć dotyczy vacatio legis. Rozumiem stanowisko pana ministra. Pan minister jest związany stanowiskiem rządu, natomiast rząd jest związany procedurami unijnymi. Nawiązując jednak do wypowiedzi pani przewodniczącej Bańkowskiej oraz pani przewodniczącej Kluzik-Rostkowskiej, chciałbym powiedzieć, że musimy w tej sprawie postępować bardzo ostrożnie. W związku z tym byłbym za tym, aby wprowadzić takie vacatio legis, które pozwoli pracodawcom w sposób realny przygotować się do wprowadzenia nowych rozwiązań. Zwracam się również z apelem do pracodawców o pomoc w działaniach przed Komisją Europejską. Zdaję sobie sprawę, że największy ciężar związany z negocjacjami z Komisją Europejską spoczywa na rządzie i parlamencie. Jednak bardzo ważnym jest, aby nasze działania w Brukseli nie zostały odebrane wyłącznie jako działania administracji. Chodzi o to, aby również pracodawcy poprzez swoje reprezentacje przed organami unijnymi zabiegali o vacatio legis, które pozwoli im na odpowiednie przygotowanie do stosowania ustawy. Pozwoli to na uniknięcie zarzutu formułowanego przez dyrekcję do spraw konkurencji, że Polska narusza i nie przestrzega rozwiązań europejskich. Dzięki temu unikniemy również groźby ewentualnego wszczęcia postępowania przeciwko pracodawcom o zwrot pomocy publicznej uzyskanej w sposób sprzeczny z zasadami unijnymi. Chodzi o to, aby pogodzić te dwa podstawowe czynniki, które wpływają na kwestię vacatio legis. Mam na myśli z jednej strony zniecierpliwienie i krytycyzm Komisji Europejskiej, a z drugiej strony potrzebę zapewnienia realnego czasu na przygotowanie pracodawców do stosowania nowych przepisów.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#PoselSlawomirPiechota">Chciałbym jeszcze wspomnieć o dwóch dodatkowych kwestiach, które w moim przekonaniu są związane z tym, o czym wspomniałem wcześniej. Po pierwsze, w budżecie PFRON na przyszły rok wydatki na wsparcie dla pracodawców wzrosną o 510 mln zł. To są obligatoryjne, wynikające ze zmiany, podstawy naliczania pomocy. Trzeba pamiętać, że nastąpił znaczny skok, jeżeli chodzi o to wsparcie. W związku z tym, obligatoryjne wydatki PFRON wzrastają o ponad 510 mln zł. Mam wrażenie, że ten wzrost dofinansowania stwarza dobre warunki do wprowadzania zmian, w taki sposób, aby nie zmarnować potencjału tkwiącego w pracodawcach, którzy obecnie występują na rynku pracy. Oczywiście, że zmiany są konieczne, ale muszą być wprowadzane w taki sposób, aby nie zaszkodziły tym, którzy dzisiaj zatrudniają osoby niepełnosprawne. Często mówimy o różnego rodzaju barierach mentalnych występujących przy zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Mam wrażenie, że ci pracodawcy, którzy funkcjonują dzisiaj na runku pracy, pokonali te bariery już dawno temu. W związku z tym uważam, że warto uszanować dorobek tych pracodawców.</u>
<u xml:id="u-22.3" who="#PoselSlawomirPiechota">Jest jeszcze jedna kwestia, którą chciałbym poruszyć. W moim przekonaniu, wpłynie ona w sposób znaczący na sytuacje osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Regulacja ta ma wejść w życie od 1 stycznia 2009 roku. Jednak po wczorajszej debacie w Sejmie nie jestem już tego taki pewien. Ustawa jest gotowa, ale nie wiem, co z nią zrobi prezydent. Jest to ustawa, która znosi zawieszanie rent dla osób niepełnosprawnych. W moim przekonaniu wielu niepełnosprawnych łączy z tą ustawą bardzo duże nadzieje. Obecnie osoby niepełnosprawne nie wiedzą, czy korzystniej jest pozostawać na skromnej rencie, czy może pójść do pracy, która jednak nie jest pewna. Zgodnie z ustawą zmieniającą ustawę o rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych, która ma wejść w życie od 1 stycznia, niepełnosprawni będą mogli zarabiać bez ograniczeń i bez ryzyka zwieszenia renty. Mam nadzieję, że to rozwiązanie będzie stanowiło zachętę do podejmowania pracy przez osoby niepełnosprawne. Podsumowując, chciałbym powiedzieć, że prace w podkomisji powinny być prowadzone w sposób odważny i otwarty. Chodzi o to, aby przyjrzeć się nie tylko kwestiom finansowym, które na pierwszy rzut oka wydają się najważniejsze, ale również kwestiom proceduralnym. Z ulgą spoglądam na formularze zawarte w załączniku do projektu ustawy. Wreszcie to jest jedna strona. Zawsze przerażało mnie jak widziałem ilość dokumentów, które trzeba wypełnić, aby uzyskać zwrot składki ZUS dla pracującego niepełnosprawnego. W Polsce jest to sześć razy bardziej skomplikowane niż zgłoszenie morderstwa w Szwecji. Pamiętam sprawę stolarza z Inowłodzka, który czekał na zwrot składek ZUS ponad 5 miesięcy. Działo się tak, ponieważ w formularzach, które wypełniał nie wpisywał telefonu kontaktowego. Konieczne jest szczegółowe przeanalizowanie tych procedur. Chciałbym prosić, aby pracodawcy spojrzeli na te nowe formularze krytycznym okiem, bo czasami to właśnie w nich tkwi przeszkoda uniemożliwiająca sprawne funkcjonowanie. Bardzo dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję bardzo. Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos w dyskusji? Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#WiceprezesPolskiejOrganizacjiPracodawcowOsobNiepelnosprawnychMonikaBugajewskaTykarska">Chciałabym wszystkich uspokoić i powiedzieć, że na pewno nie zależy nam na tym, aby wzbudzać jakiekolwiek niepotrzebne emocje wokół projektu nowelizacji. Jest wręcz odwrotnie. Myślę, że to co usłyszeliśmy na dzisiejszym posiedzeniu Komisji spowoduje, że prace nad nowelizacją będą bardzo konkretne. Wszystkie głosy, które usłyszeliśmy dzisiaj były bardzo konkretne i pozbawione niepotrzebnym emocji. Jeżeli chodzi o kwestię dotyczącą uzyskania dłuższego okresu vacatio legis poprzez negocjację z Komisją Europejską, o której wspomniał pan przewodniczący, mogę zapewnić, że poprzez „work ability”, którego jesteśmy członkiem podejmiemy odpowiednie działania, aby wesprzeć w tej sprawie rząd. My też widzimy potrzebę wydłużenia tego okresu. Zagrożenia, o których państwo wspomnieliście, są zagrożeniami, które my również dostrzegamy. Zdajemy sobie sprawę, że wprowadzenie proponowanych zmian spowoduje, że cały system zadrży w posadach. To nie jest tak, że my nie widzimy potrzeby jakichkolwiek zmian, wręcz przeciwnie, chcielibyśmy aby cała ustawa została napisana od początku. Może dzięki temu każdy wiedziałby jak jest interpretowany dany przepis i nie musiałby sięgać do źródeł sprzed 3-4 lat. To czego my się najbardziej boimy, dotyczy osób niepełnosprawnych. Chodzi o zatrudnianie osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz ze schorzeniami szczególnymi. Tam widzimy najwięcej zagrożeń które wynikają z projektu nowelizacji. Przedstawialiśmy te zagrożenia panu ministrowi, a więc są one znane. Jeżeli powstanie podkomisja, która będzie pracowała nad projektem, to my jak najbardziej deklarujemy chęć uczestniczenia w jej pracach. Postaramy się w sposób jak najbardziej rzeczowy i konkretny przedstawiać nasze zarzuty, ale i pomysły, które mogą usprawnić prace i przynieść dobre rozwiązania zarówno dla pracodawców, jak i dla osób niepełnosprawnych. Tak naprawdę to wszystko się ze sobą wiąże. To nie jest tak, że mamy do czynienia z dwoma całkowicie niezależnymi organizmami. W związku z tym jesteśmy za prowadzeniem tych prac. Postaramy się również wspierać rząd w staraniach na forum Komisji Europejskiej. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję bardzo. Proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#PrezesKrajowegoZwiazkuRewizyjnegoSpoldzielniInwalidowiSpoldzielniNiewidomychJerzySzreter">Jerzy Szreter, prezes Krajowego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Inwalidów i Spółdzielni Niewidomych oraz przedstawiciel Krajowej Rady Zatrudnienia Osób Niepełnosprawnych. KRAZON jest organizacją zrzeszającą szereg organizacji pracodawców. Jeżeli chodzi o kwestię vacatio legis chciałbym powiedzieć, że jest to duże zagrożenie. Dziwi mnie jednak, że mówimy na ten temat dopiero teraz. Pierwsze opinie na ten temat były wyrażane już w lipcu i sierpniu. Już wtedy mówiono, że istnieje potrzeba zabiegania o przedłużenie tego okresu. Dzisiaj jest już trochę późno na załatwianie tej sprawy. Oczywiście ten postulat jest nadal aktualny, choć pewnie jest już znacznie trudniejszy do realizacji. Sprawa jest o tyle poważna, że termin przyjęcia ustawy jest zagrożony. Chciałbym zwrócić uwagę, że przyjęcie ustawy to dopiero początek. Przypomnę, że w zeszłym roku po wprowadzeniu w sierpniu drobnej zmiany w ustawie, akt wykonawczy do tej zmiany ukazał się dopiero w grudniu. W przypadku uchwalenia nowej ustawy konieczne będzie przyjęcie szeregu aktów wykonawczych. Przecież nie da się zrobić tego wszystkiego przed przyjęciem ustawy. Rozumiem, że mogą być przygotowane projekty aktów wykonawczych, ale przecież nikt ich z nami nie konsultował. To czego się najbardziej obawiam i zalecam naszym członkom dotyczy szukania pieniędzy i linii kredytowych na pierwsze pół roku działalności. Jeżeli ustawa wejdzie w zakładanym terminie, to przez pierwsze pół roku będziemy mieli do czynienia z totalnym bałaganem. Nie będzie wiadomo, kto komu, za co i ile będzie płacił. To jest już pewne. Proszę, zauważyć, że jest już połowa listopada. W związku z tym uzyskanie odpowiedniego okresu vacatio legi jest niezmiernie ważne.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#PrezesKrajowegoZwiazkuRewizyjnegoSpoldzielniInwalidowiSpoldzielniNiewidomychJerzySzreter">Ponadto chciałbym zauważyć, że istnieje co najmniej kilka grup, które są zagrożone w związku z wejściem w życie tej ustawy. Dotyczy to m.in. 60% niepełnosprawnych z lekkim stopniem niepełnosprawności. Granica 75% wcale nie jest taka istotna. Świadczenia w tym obszarze nigdy nie osiągają granicy 75% skoro są ustalone na poziomie 60% płacy minimalnej. Mamy tutaj do czynienia z powszechnym ograniczeniem. Uderza to głównie w pracodawców, ponieważ dotyczy 2/3 pracowników. Jednak szczególnie niebezpieczna jest inna kwestia. Chodzi o schorzenia specjalne i o tę granicę 75%. Myślę, że w tym obszarze powstaną bardzo duże problemy finansowe. Musimy zająć się tym problemem. W naszych organizacjach wykonaliśmy szereg obliczeń dotyczących tej ustawy. Dysponuję niektórymi z nich. W starym systemie, poprzez refundację składek ZUS, stworzono mechanizm, w myśl którego pracodawca, który lepiej wynagradzał pracowników, uzyskiwał większą stopę refundacji. Takie rozwiązanie zachęcało pracodawców do oferowania lepszych wynagrodzeń. W tej chwili określenie kwoty dofinansowania na stałym poziomie w relacji do płacy minimalnej będzie powodowało, że ci którzy przedtem płacili więcej teraz poniosą straty. Jeżeli chodzi o schorzenia specjalne, to w tym przypadku największe zagrożenie spowodowuje wprowadzenie granicy 75%. Jak już wspomniałem dysponujemy materiałami, które ilustrują zagrożenia, o których mówiłem i chętnie udostępnimy je podkomisji.</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#PrezesKrajowegoZwiazkuRewizyjnegoSpoldzielniInwalidowiSpoldzielniNiewidomychJerzySzreter">Ostatnia sprawa dotyczy aktów wykonawczych do projektu ustawy. Jestem przekonany, iż zdają sobie państwo sprawę z faktu, że te akty muszą być poddane procedurze uzgadniania. Nie chodzi mi o konsultacje podczas posiedzenia Komisji, bo to nie jest miejsce do tego typu rzeczy. Bardzo często w tych aktach znajdują się różne problemowe rozwiązania, dlatego konieczne jest ich uzgodnienie. Czasami nawet bardzo małe akty wykonawcze, które są źle przygotowane mogą spowodować wiele problemów. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Bardzo dziękuję za wypowiedź. Nie chcę nikomu ani zabierać, ani ograniczać głosu, ale przypominam państwu, że miejscem szczegółowych rozmów merytorycznych na ten temat będą obrady podkomisji.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos? Tak, pan Piotr Pawłowski, Prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji, proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PrezesStowarzyszeniaPrzyjaciolIntegracjiPiotrPawlowski">Dziękuję, pani przewodnicząca. Warto zwrócić uwagę, że w czasie dzisiejszej dyskusji mówimy o strategii i działaniach na najbliższe trzy lata. Poruszamy tu kwestię parkingów, zakładów aktywizacji zawodowej, warsztatów terapii zajęciowej itd. Trzeba się zastanowić, biorąc pod uwagę aktywność osób niepełnosprawnych, jaka ma być rola tych działań? Czy warsztaty terapii zajęciowej spełniają swoją rolę, czy też nie? Czy zakłady aktywizacji zawodowej funkcjonują dobrze, czy źle? Przed koalicją rządzącą jeszcze trzy lata sprawowania władzy w naszym kraju. Warto zastanowić się, jakie są priorytety w zakresie dotyczącym osób niepełnosprawnych. Trzeba się zastanowić nad rolą organizacji pozarządowych. Jakie działania mają one realizować? Jest wiele kwestii, które trzeba przemyśleć i rozwiązać. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję. Proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#PrezesFederacjiZwiazkowZawodowychOsobNiepelnosprawnychiPracownikowZakladowChronionychTadeuszCzlonka">Szanowni państwo reprezentuję Federację Związków Zawodowych Osób Niepełnosprawnych i Pracowników Zakładów Chronionych. Proszę państwa, odbieramy wiele sygnałów ze strony zaniepokojonych, zatrudnionych osób niepełnosprawnych w naszych zakładach. Pani poseł nie dostrzega naszych działań. Dopóki trwa dyskusja zakładamy dobrą wolę rządu. Nie chcemy podgrzewać atmosfery, która i tak jest już niepokojąca. Nie chcemy stosować lobbingu przechodzącego w mobbing. Jest jeszcze czas na dyskusję. Dostosowując nasze prawodawstwo do prawodawstwa europejskiego, można jeszcze wiele zrobić. Wydaje mi się, że pośpiech uniemożliwi przyjęcie pewnych rozstrzygnięć. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-31">
<u xml:id="u-31.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję. Czy już nikt z państwa nie chce zabrać głosu w dyskusji? Nikt. Wobec tego bardzo proszę pana ministra, o zabranie głosu i krótkie podsumowanie naszych dzisiejszych rozważań.</u>
</div>
<div xml:id="div-32">
<u xml:id="u-32.0" who="#SekretarzstanuwMPiPSJaroslawDuda">Dziękuję bardzo. Pani przewodnicząca, Wysoka Komisjo, głosy, które się tu dziś pojawiły nie są dla nas czymś nowym. Rozmawiamy o tym od wielu miesięcy. Wielokrotnie spotykaliśmy się ze wszystkimi partnerami społecznymi. Sytuacja jest trudna. Państwo podkreślacie swój niepokój. Ja także czuje się zaniepokojony, tym bardziej z tego powodu, że za to odpowiadam w imieniu rządu. Też mam pewne obawy. Nie chodzi jednak o to, żebym mówił o tym, że też się boję, tylko o to, aby znaleźć możliwie najlepsze rozstrzygnięcie. Sytuacja nie jest komfortowa. W ciągu trzech miesięcy musimy przygotować akt prawny, który będzie w kluczowy sposób zmieniał dotychczasowe rozwiązania i rozstrzygnięcia. Przypomnę, że Komisja Europejska wielokrotnie zwracała uwagę, że te rozwiązania nie do końca są zgodne z prawem europejskim. Rozmawialiśmy o tym w Brukseli. Byli przy tym też nasi parlamentarzyści. Podnoszono tam kwestię tego typu, że nasz system odbiega nieco od obowiązujących w Europie norm.</u>
<u xml:id="u-32.1" who="#SekretarzstanuwMPiPSJaroslawDuda">W pewnym sensie jesteśmy zaskoczeni tym rozporządzeniem. Trzykrotnie zabiegaliśmy o vacatio legis. Chcieliśmy mieć czas na notyfikację naszego programu w strukturach europejskich. Takiej zgody niestety nie otrzymaliśmy. Drżę z jednego powodu. Mam nadzieję, że uda się przesunąć termin. Zrobimy wszystko w tym celu. Jestem przekonany, że nasi partnerzy międzynarodowi będą się starali nam pomagać. Muszę jednak brać pod uwagę i to, że otrzymamy negatywną odpowiedź. Ta ustawa musi obowiązywać od stycznia 2009 roku. Jeżeli, z różnych względów, nie będzie obowiązywać od tego czasu, pracodawcy będą zmuszeni do zwrotu kosztów. Mówię tu o kazusie stoczni. Jest to nieco inna sytuacja.</u>
<u xml:id="u-32.2" who="#SekretarzstanuwMPiPSJaroslawDuda">Pojawiły się tu głosy, aby nie przejmować się UE, dlatego że ona nie może nam dyktować co mamy robić. Proszę państwa, pamiętajmy jednak, że skutki dla rządu i dla pracodawców mogą naprawdę być bardzo poważne. Musimy być przygotowani. Mam nadzieję, że przez najbliższe dwa, trzy, może cztery tygodnie uda nam się dopracować te rozwiązania. Chcę podkreślić, że już wiele kwestii zostało uzgodnionych. Pracodawcy o tym nie wspomnieli, ale ja chcę podkreślić, że wiele kwestii uzgodniliśmy. Prezentowany dziś projekt może być jeszcze modyfikowany w pracach podkomisji. Jest to wyjście naprzeciw pracodawcom i środowisku osób niepełnosprawnych.</u>
<u xml:id="u-32.3" who="#SekretarzstanuwMPiPSJaroslawDuda">Pan poseł Tomaszewski zadał pytanie dotyczące oszczędności. Proszę państwa, nie może być oszczędności. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ma tylko taką pojemność, jaką ma. Mamy problemy z rehabilitacją zawodową, ale i z rehabilitacją społeczną, organizacjami pozarządowymi i środkami, jakie muszą być na ten cel przeznaczone. Aby w jakiś sposób zrekompensować problem związany z wdrażaniem rozporządzenia, to m.in. w przyszłym roku, będziemy brać pod uwagę płacę minimalną nie na poziomie z roku poprzedniego, czyli 1126 zł, tylko na poziomie 1276 zł. To wskazuje jak ogromne środki musimy przeznaczyć z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. To są kwoty powyżej 135-350 mln zł. To musi się odbyć kosztem czegoś. Musimy to wspólnie powiązać.</u>
<u xml:id="u-32.4" who="#SekretarzstanuwMPiPSJaroslawDuda">Bardzo się cieszę, że dzisiaj nie wykorzystywano argumentu politycznego. Mam też nadzieję, że tak będzie do końca. Dnia 1 stycznia znajdziemy się albo z odroczonym terminem wdrożenia, albo nie. To nie był ani mój pomysł, ani pomysł rządu, aby teraz wprowadzać to rozporządzenie. Świetnie by było je wprowadzić wtedy, kiedy budowalibyśmy nowy system. On jest niezbędny. Dostaliśmy ten tekst w sierpniu i musimy go wdrożyć do polskiego prawodawstwa w ciągu trzech miesięcy. Gdybyśmy mieli na to rok, albo dwa, to wykorzystalibyśmy to rozporządzenie w nowych, systemowych rozwiązaniach.</u>
<u xml:id="u-32.5" who="#SekretarzstanuwMPiPSJaroslawDuda">Proszę państwa, ta ustawa była nowelizowana pięćdziesiąt siedem, czy pięćdziesiąt osiem razy. To nie jest dobry akt prawny, na który czekają środowiska związane z osobami niepełnosprawnymi. Liczymy na współpracę ze strony środowisk pracodawców i organizacji pozarządowych. Będziemy mogli wszystko dopracować, rozwiać obawy i zgłaszane wątpliwości. My również mamy pewne obawy, a 1 stycznia trzeba już to wdrożyć. UE jest stanowcza w tym względzie i będzie wymagała od nas konsekwentnego działania.</u>
</div>
<div xml:id="div-33">
<u xml:id="u-33.0" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Bardzo dziękuję. Zamykam pierwsze czytanie. Informuję państwa, że nie wpłynął wniosek o wysłuchanie publiczne. Wpłynął natomiast wniosek, bo tak zrozumiałam wypowiedź pana przewodniczącego Piechoty, o powołanie podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia zarówno projektu senackiego jak i rządowego. Proponuję, abyśmy powołali podkomisję w składzie 7 osobowym, zgodnie z przyjętym parytetem: 3 osoby z Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej, 2 osoby z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, 1 osoba reprezentująca Polskie Stronnictwo Ludowe, 1 osoba reprezentująca Lewicę. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że państwo się zgadzacie i akceptujecie ten wniosek.</u>
<u xml:id="u-33.1" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Kluby zgłosiły następujące osoby: Magdalena Kochan (PO), Marek Plura (PO), Witold Kochan (PO), Filip Libicki (PiS), Waldemar Andzel (PiS), Mieczysław Kasprzak (PSL) i Izabela Jaruga-Nowacka (Lewica). Nie ma pani Izabeli Jarugi-Nowackiej, ale pani poseł potwierdziła zgodę na uczestniczenie w pracach podkomisji. Czy ktoś z państwa wyraża sprzeciw wobec takiego składu podkomisji?</u>
<u xml:id="u-33.2" who="#PrzewodniczacaposelMagdalenaKochan">Dziękuję. Wszystkim państwu bardzo dziękuję za udział. Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>