text_structure.xml
36.1 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Otwieram posiedzenie Komisji do Spraw Kontroli Państwowej.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Przepraszam za zmianę sali i godziny rozpoczęcia dzisiejszego spotkania. Ze względu na wczorajsze ogłoszenie, że w dniu dzisiejszym o godz. 16.00 odbędą się głosowania, musieliśmy przenieść posiedzenie Komisji, którego termin ustaliśmy tydzień wcześniej. Jeszcze raz przepraszam za zmianę czasu i miejsca posiedzenia.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Witam serdecznie wszystkie panie i panów posłów. Witam serdecznie wszystkich gości. Witam prezesa Najwyższej Izby Kontroli pana Stanisława Jarosza. Witam doradcę ekonomicznego w Departamencie Budżetu i Finansów panią Wiesławę Szymańską. Witam pana ministra Andrzeja Parafianowicza z Ministerstwa Finansów. Witam dyrektora Departamentu Administracji Podatkowej Ministerstwa Finansów pana Henryka Świniarskiego. Witam naczelnika wydziału w Departamencie Administracji Podatkowej Ministerstwa Finansów pana Krzysztofa Dworniaka. Witam dyrektor Departamentu Podatków Dochodowych Ministerstwa Finansów panią Ewę Adamiak. Witam naczelnika wydziału w Departamencie Podatków Dochodowych Ministerstwa Finansów panią Eugenię Plutę. Witam państwa serdecznie.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Porządek dzienny przewiduje jeden punkt, a mianowicie rozpatrzenie informacji Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli poboru podatku dochodowego od osób prawnych. Ewentualnie omówimy też sprawy bieżące. Czy są uwagi do porządku obrad? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Przystępujemy do realizacji porządku dziennego. Bardzo proszę o zabranie głosu prezesa Najwyższej Izby Kontroli, pana Stanisława Jarosza.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Bardzo dziękuję. Panie przewodniczący, szanowni państwo. Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę poboru podatku dochodowego od osób prawnych. Kontrolę przeprowadziliśmy w Ministerstwie Finansów oraz dziewiętnastu urzędach skarbowych na terenie dziewięciu województw. Badaniem objęliśmy lata 2006-2008.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Najwyższa Izba Kontroli ogólnie pozytywnie oceniła pobór podatku dochodowego od osób pranych przez urzędy skarbowe pomimo stwierdzonych nieprawidłowości.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Kontrolowaliśmy nie tylko sytuację w urzędach skarbowych, ale badaliśmy też nadzór Ministra Finansów. Zacznę od tej właśnie kwestii. Nadzór Ministra Finansów oceniliśmy pozytywnie, pomimo stwierdzonych uchybień. Ministerstwo Finansów analizowało skuteczność obowiązujących przepisów podatkowych, gromadziło i analizowało dane z zakresu poboru i egzekucji oraz skali identyfikowania przyczyn przedawnień, jednak nie w pełni monitorowało poprawność decyzji organów podatkowych oraz skutki dla budżetu państwa decyzji uchylonych przez organy wyższej instancji lub sądy administracyjne.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">W okresie objętym kontrolą roczne prognozowane kwoty dochodów z podatku dochodowego od osób prawnych realizowano z nadwyżką. Coroczna dynamika wpływów była bardzo wysoka, musimy jednakże pamiętać, że w tym okresie byliśmy świadkami bardzo dobrej koniunktury gospodarczej. Ponad 99% dochodów pochodziło z samodzielnego obliczenia i wpłat podatku przez podatników.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Zacznę od pozytywnych aspektów kontrolowanych zagadnień. Od dnia 1 stycznia 2004 roku wprowadzono dziewiętnastoprocentową stawkę podatku. Jak wskazują wyniki kontroli, na podstawie prostych danych statystycznych można stwierdzić, że obniżenie stawki nie spowodowało zmniejszenia dochodów, a wręcz przeciwnie, ich znaczący wzrost. Wiąże się to oczywiście z dobrą koniunkturą gospodarczą.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">O działaniach Ministra Finansów w zakresie analizy skuteczności obowiązujących przepisów już mówiłem.</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Innym aspektem działalności resortu, który był przedmiotem naszych badań, była strategia ukierunkowania kontroli podatkowej na grupy podatników i obszary o zwiększonym ryzyku nadużyć. Strategia ta była prawidłowa, przez co można było dotrzeć do miejsc, obszarów najbardziej narażonych na ryzyko występowania nieprawidłowości.</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">W obszarze udzielania ulg podatkowych nie stwierdziliśmy większych nieprawidłowości.</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Jakie nieprawidłowości stwierdziliśmy? Zacznę od ogólnej konstatacji, że na podstawie danych, jakie uzyskaliśmy, należy stwierdzić, że jest problem ze skutecznością egzekucji. Naszym zdaniem w badanym okresie nie widać poprawy skuteczności egzekucji. Stwierdziliśmy też, że czynności egzekucyjne były podejmowane przez urzędy skarbowe ze znaczną zwłoką. W co drugim badanym urzędzie stwierdzaliśmy takie przypadki. Egzekucja była prowadzona mało aktywnie.</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Stwierdziliśmy brak znaczącej poprawy skuteczności egzekwowania należności od podmiotów nierzetelnie wywiązujących się ze zobowiązań podatkowych. U 68% kontrolowanych podatników, wytypowanych zgodnie z kryteriami ustalonymi przez Ministra Finansów, stwierdzono nieprawidłowości, co zakończyło się wydaniem decyzji na kwotę 520.000 tys. zł.</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Stwierdziliśmy, że znaczną część kwot zaległości stanowią zaległości bardzo stare, czyli mające ponad pięć lat od daty ich wymagalności. Na 1.100.000 tys. zł zaległości w podatku dochodowym od osób prawnych na koniec 2006 roku 605.000 tys. zł stanowiły stare zaległości. Z upływem czasu coraz trudniej je odzyskać.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Stwierdziliśmy problemy dotyczące rzetelności ewidencji zaległości podatkowych w urzędach skarbowych. Odpisy na przedawnienia nie są realizowane rytmicznie. W związku z tym wśród zaległości występują też takie, które dawno się przedawniły. Czynność wykreślenia ich z ewidencji nie nastąpiła.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Stwierdziliśmy też problemy z monitorowaniem obowiązku składania przez podatników zeznań podatkowych. Nieprawidłowości w tym zakresie stwierdziliśmy w siedmiu na dziewiętnaście kontrolowanych urzędów. Najczęściej poprzestawano na jednokrotnym skierowaniu do podatnika wezwania do złożenia wymaganych dokumentów bądź też wezwania były wysyłane ze znacznym opóźnieniem. Na przykład w III Urzędzie Skarbowym Warszawa Śródmieście działania dyscyplinujące zostały ocenione negatywnie, gdyż wobec blisko jednej trzeciej zarejestrowanych podatników podatku dochodowego od osób prawnych, którzy nie dopełnili obowiązku złożenia zeznania CIT8, wszelkie działania były mocno spóźnione. W styczniu 2008 roku ustalono listę prawie 2 tys. podatników, którzy nie złożyli zeznania za 2006 rok. Wyjaśnienie przyczyn niezłożenia zeznania za 2006 rok połączono pod koniec 2008 roku z wyjaśnieniem przyczyn niezłożenia zeznań za kolejny rok. Naszym zdaniem kontrola wywiązywania się podatników ze zobowiązań podatkowych była niewystarczająca.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Skuteczność egzekucji od osób trzecich, również budzi nasze wątpliwości. W przypadku spółek, gdy należnego podatku nie można ściągnąć od całej spółki, dokonuje się egzekucji od członków zarządu. W tym obszarze skuteczność była bardzo niska. Przyczyną tak niskiej skuteczności egzekucji prowadzonej wobec osób trzecich były głównie opóźnienia w podejmowaniu i przewlekłość postępowań podatkowych w celu przeniesienia odpowiedzialności za zaległości na osobę trzecią.</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Chciałbym zwrócić uwagę na okoliczność, która być może usprawiedliwia urzędy skarbowe. Poza zaniedbaniami przyczyną takiego stanu rzeczy jest nakładanie na urzędy skarbowe coraz większej liczby obowiązków, przy niezmienionej liczbie zatrudnionych w nich osób.</u>
<u xml:id="u-2.15" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Barierą w zwiększaniu skuteczności egzekwowania zaległości podatkowych jest też brak narzędzi i uprawnień urzędów pomocnych w zdobywaniu wiedzy o majątku dłużników, w tym brak centralnego zbioru wiedzy o nieruchomościach i informacji o rachunkach bankowych. W praktyce urzędnicy mogli uzyskiwać dane z jednego zbioru, a mianowicie z CEPiK-u.</u>
<u xml:id="u-2.16" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Problemem związanym ze skutecznym poborem podatku jest często brak kontaktu z podatnikami, którzy zaniechali obowiązku aktualizacji danych adresowych.</u>
<u xml:id="u-2.17" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">W ocenie Najwyższej Izby Kontroli, wyniki kontroli upoważniają do skierowania pod adresem Ministra Finansów trzech głównych wniosków. Po pierwsze, jest to zobowiązanie urzędów skarbowych do monitorowania i egzekwowania składania zeznań podatkowych oraz kontrolowania prawidłowości wpłat zaliczek miesięcznych. Drugi wniosek dotyczy zwiększenia liczby czynności sprawdzających a także kontroli podatkowych w obszarach zwiększonego ryzyka. Po trzecie, chodzi o wypracowanie metod poprawy skuteczności egzekwowania od osób trzecich odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe firm.</u>
<u xml:id="u-2.18" who="#WiceprezesNajwyzszejIzbyKontroliStanislawJarosz">Reasumując ogólna ocena jest pozytywna pomimo stwierdzonych różnych nieprawidłowości. Nadzór Ministra Finansów oceniliśmy pozytywnie pomimo różnych uchybień. Okres, który kontrolowaliśmy, był okresem wyjątkowo dobrej koniunktury. Być może wpływa to trochę na mniejszą ostrość wyników naszej kontroli, ponieważ wpływy z podatku były duże lepsze od prognozowanych. Różne działania w zakresie egzekucji w okresie koniunktury powinny być łatwiejsze. W okresie koniunktury łatwiej jest egzekwować zaległości niż w okresie recesji. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Dziękuję bardzo. Czy pan minister chciałby odnieść się do wystąpienia pokontrolnego? Bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieFinansowAndrzejParafianowicz">Dziękuję panie przewodniczący. Przede wszystkim chciałbym podziękować panu prezesowi za ogólnie pozytywną ocenę. Naprawdę szczerze wierzę, że spojrzenie z zewnątrz pozwala dostrzec pewne niedociągnięcia, niuanse. Zawsze opowiadam się za tym, aby wnikliwie pochylić się nad wnioskami płynącymi z audytu. Bardzo cieszy mnie ogólnie pozytywna ocena naszej pracy.</u>
<u xml:id="u-4.1" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieFinansowAndrzejParafianowicz">Jeżeli pan przewodniczący pozwoli, chciałbym wygłosić dwie uwagi. Pan prezes mówił o Urzędzie Skarbowym Warszawa Śródmieście. To absolutna prawda. Są w Polsce dwa urzędy skarbowe, a mianowicie Urząd Skarbowy Warszawa Śródmieście oraz Urząd Skarbowy Warszawa Mokotów, które zupełnie nie są reprezentatywne dla aparatu skarbowego. Są to dwa najtrudniejsze urzędy, w których zgrupowana jest większość firm zarejestrowanych w Polsce, nawet jeśli de facto działalność gospodarczą prowadzą gdzie indziej. Jest to robione przez przedsiębiorców w sposób celowy po to, aby ograniczyć możliwości kontroli przez aparaty skarbowe.</u>
<u xml:id="u-4.2" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieFinansowAndrzejParafianowicz">Oczywiście wzmacniamy egzekucję. Wzmacniamy naszą elastyczność. W tej chwili komisja sejmowa pracuje nad projektem nowelizacji ustawy o kontroli skarbowej, która ma na celu odmiejscowienie urzędów kontroli skarbowej właśnie w celu zwiększenia elastyczności. To nie urzędy z Warszawy będą kontrolowały firmy, firmy będą kontrolowane w miejscu, w którym prowadzą działalność gospodarczą. W naszej ocenie poprawi to dyscyplinę podatkową.</u>
<u xml:id="u-4.3" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieFinansowAndrzejParafianowicz">W Polsce obowiązuje zasada samoopodatkowania się. Panie prezesie, panie przewodniczący, w naszym kraju zarejestrowanych jest 3650 tys. podmiotów gospodarczych. Kontrolerów z uprawnieniami do prowadzenia samodzielnej kontroli jest 2 tys. W egzekucji pracuje 4 tys. osób. Ma pan absolutną rację, że egzekucja jest trochę za słaba. Niech pan pamięta, że w chwili obecnej dzięki ustawom przyjętym przez Sejm działania własne, czyli to, co jest podstawową działalnością urzędów skarbowych, stanowią poniżej 30% czasu pracy. Cała reszta to działania zlecone, to tytuły wykonawcze wojewody, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, itp. Mając takie a nie inne środki – w dobie spowolnienia gospodarczego zostały one zamrożone – często stoimy przed prostym wyborem, którą należność egzekwować.</u>
<u xml:id="u-4.4" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieFinansowAndrzejParafianowicz">Można powiedzieć, że egzekucja jest na poziomie 30%. To prawda, ale skupiamy się na tych egzekucjach, które przynoszą największe dochody. Jeżeli mamy 4000 tys. tytułów wykonawczych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz mandatów, jest kwestią wyboru, czy egzekwować mandat za 100 zł – koszt egzekucji przewyższa wpływy z mandatu – czy egzekwować wielomilionowe zobowiązania podmiotów gospodarczych, firm paliwowych, złomowych, podmiotów popełniających tzw. przestępstwa karuzelowe. Stoimy przed takim wyborem, choć oczywiście, panie prezesie, przyjmuję wszystkie pańskie uwagi. Będziemy działać we wskazanym kierunku.</u>
<u xml:id="u-4.5" who="#PodsekretarzstanuwMinisterstwieFinansowAndrzejParafianowicz">Obecnie toczą się prace zmierzające do wyeliminowania z pracy urzędów skarbowych zbędnych papierów i przechodzenia na formę elektroniczną. Zalecenie dla naczelników urzędów skarbowych jest takie, żeby odzyskiwane moce przerobowe, tzn. etaty przenosić do wydziałów analiz i wydziałów egzekucji. Mam nadzieję, że gdy za dwa lata pan prezes będzie uprzejmy powtórzyć u nas podobne badanie, wyniki będą lepsze albo przynajmniej zauważy pan prawidłową tendencję.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Dziękuję bardzo. Szanowni państwo, czy w związku z omawianym materiałem są pytania do pana prezesa albo do pana ministra? Nie słyszę.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">W ocenie Najwyższej Izby Kontroli zwrócono uwagę na trzy rzeczy, a mianowicie monitorowanie i egzekwowanie składania zeznań podatkowych, zwiększenie liczby czynności sprawdzających, a także kontroli podatkowych w obszarach największego ryzyka oraz wypracowanie metod poprawy skuteczności egzekwowania od osób trzecich odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe firm. Pomimo tego, że Najwyższa Izba Kontroli wystawiła pozytywną ocenę, to jednak sformułowała uwagi. Pan prezes mówił o tym, że postanowiliście państwo wystąpić z wnioskami do Ministra Finansów. Jeżeli nie będzie uwag ze strony członków Komisji, prezydium mogłoby sformułować projekt dezyderatu, który będzie zgodny z tym, na co wskazała Najwyższa Izba Kontroli. Byłoby to tylko wzmocnienie głosu Najwyższej Izby Kontroli.</u>
<u xml:id="u-5.2" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Bardzo proszę, panie prezesie.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#WiceprezesNIKStanislawJarosz">Nie dodałem wcześniej, że Minister Finansów przyjął do realizacji wnioski zawarte w informacji. Jestem przekonany, że będzie to służyć poprawie sprawności działania aparatu skarbowego.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Rozumiem, że uwagi końcowe i wnioski zawarte w części 2.3 informacji o wynikach kontroli dotarły do Ministra Finansów i jest na nie pozytywna odpowiedź. Wobec tego dziękuję za tę wiadomość.</u>
<u xml:id="u-7.1" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Pan minister, bardzo proszę.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PodsekretarzstanuwMFAndrzejParafianowicz">Chciałbym uzupełnić moją wypowiedź. Jeśli pan przewodniczący oraz członkowie Komisji byliby zainteresowani, na sali jest obecny pan dyrektor, który służy konkretnymi danymi.</u>
<u xml:id="u-8.1" who="#PodsekretarzstanuwMFAndrzejParafianowicz">Jak powiedział pan prezes, nie ma pomiędzy nami sporu. Kierunkowo zgadzamy się. Przyjęliśmy wnioski i udzieliliśmy odpowiedzi. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Dziękuję bardzo. Proszę bardzo pan poseł Jan Religa.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PoselJanReliga">Rozumiem, że w sytuacji, w której Minister Finansów przyjął do realizacji wnioski Najwyższej Izby Kontroli, sprawa dezyderatu jest nieaktualna.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PoselJanReliga">Chciałbym zgłosić to, o co prosili mnie pracownicy urzędów skarbowych. Zwracam się w tym momencie do pana wiceministra finansów. Chodzi o przeszkolenie pracowników urzędów skarbowych w zakresie obecnej sytuacji gospodarczej, finansowej naszego kraju. Pracownik urzędu skarbowego musi przyjmować mocno wyważone stanowisko po to, aby po pierwsze, nie wylać dziecka z kąpielą, a po drugie, egzekwować należności, co przecież jest jego obowiązkiem. Urzędy skarbowe muszą pracować, państwo nie może sobie pozwolić na to, aby nie ściągać podatków.</u>
<u xml:id="u-10.2" who="#PoselJanReliga">Proszono mnie o to, ponieważ niektóre dyrektywy, zarządzenia odgórne jakby odbiegały od rzeczywistości, od realnego stanu. Dlatego zwracam się do pana ministra z pytaniem, jakie jest pana stanowisko w tej sprawie. Jeżeli zgadza się pan ze mną, sugeruję uwzględnienie w swojej pracy tego, aby działania urzędów skarbowych były jak najbardziej racjonalne i obiektywne. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Dziękuję bardzo. Rozumiem, że pan minister chciałby odpowiedzieć panu posłowi. Zanim pan minister zabierze głos, chciałbym przedstawić swoją prośbę. W zasadzie jest to prośba do pana prezesa.</u>
<u xml:id="u-11.1" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Materiał został przygotowany bardzo rzetelnie. Pan prezes bardzo rzetelnie i skrupulatnie go omówił. Być może czegoś nie doczytałem. Badaniami objęto lata 2006-2007 oraz pierwsze półrocze roku 2008. Pan prezes zauważył, że był to okres dobrej koniunktury. Czy w przyszłości nie można by było załączyć informacji o podobnych kontrolach przeprowadzanych w latach poprzednich, pięć, dziesięć lat temu? Słyszę, że takie informacje są zawarte. Jeżeli tak, zwracam honor. Chodzi mi o to, aby można było dokonać analizy porównawczej.</u>
<u xml:id="u-11.2" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Sentencją jest pozytywna ocena. Co jednak wynika z autopsji, prasy powszechnej, ogólnej wiedzy? Otóż bardzo często pojawia się hasło, że sposobem na poprawę zasobności budżetu w Polsce jest ograniczenie szarej strefy i zwiększenie efektywności poboru podatków, a nie zwiększanie obciążeń podatkowych. Ciekawe byłoby przedstawienie analizy porównawczej na przestrzeni lat, kiedy to Najwyższa Izba Kontroli dokonywała kontroli poboru podatku dochodowego od osób prawnych. Ciekawe byłoby, czy ocena działalności organów skarbowych, według Najwyższej Izby Kontroli, polepsza się, pogarsza czy pozostaje na niezmienionym poziomie, czy wprowadzanie nowych technik informatycznych, komputerowych zwiększa efektywność, ogranicza obszar unikania płacenia podatków czy nie. Czy Najwyższa Izba Kontroli byłaby w stanie przedstawić taki materiał, abyśmy mogli dokonać oceny na przestrzeni kilkunastu lat? Być może twierdzenie, że szara strefa jest potężna, że unikanie płacenia podatków jest głównym powodem kłopotów w Polsce, a zawężenie szarej strefy spowodowałoby zatkanie dziury budżetowej, jest po prostu mitem.</u>
<u xml:id="u-11.3" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Mamy określone informacje, ale myślę, że tego typu materiały przekrojowe byłyby ciekawe zarówno dla Komisji do Spraw Kontroli Państwowej, jak i całego parlamentu. Mówię to na przyszłość, gdyby w planie pracy Najwyższej Izby Kontroli na rok 2010 powielił się podobny temat, np. dotyczący innego podatku. Chętnie zerknęlibyśmy na jakąś tabelkę razem z wykresem.</u>
<u xml:id="u-11.4" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Pan przewodniczący Janusz Krasoń, proszę bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PoselJanuszKrason">Chciałbym kontynuować wątek, który przed chwilą poruszył pan przewodniczący Arkadiusz Czartoryski. Z informacji o wynikach kontroli wynika, że w obszarze poboru podatku dochodowego dzieje się dobrze. Zalecenia mają oczywisty charakter, Minister Finansów akceptuje je, wdroży, jest przekonany, że uchybienia, które wystąpiły, wymagają naprawy. Mówimy o sprawach oczywistych.</u>
<u xml:id="u-12.1" who="#PoselJanuszKrason">Pan przewodniczący zaproponował inne spojrzenie na sprawę. Mam prośbę do Najwyższej Izby Kontroli. W moim przekonaniu nie jest ona w stanie przekazać informacji na temat wielkości szarej strefy, ponieważ nie kontrolowała żadnych potencjalnych obszarów, w których szara strefa mogłaby się ujawnić. Kontrolowała urzędy skarbowe, które pobierają podatki wynikające ze składanych deklaracji. Nie mamy źródła wiedzy o tych, którzy nie składają deklaracji. Wydaje mi się, że odpowiedzi na pytania, gdzie i w jakim wymiarze funkcjonuje szara strefa, trzeba szukać gdzie indziej.</u>
<u xml:id="u-12.2" who="#PoselJanuszKrason">Jeżeli jednak chodzi o obszar, o którym mówił pan przewodniczący, Najwyższa Izba Kontroli mogłaby nam udzielić odpowiedzi. Mam na myśli ustalenie, na ile poprawa w dziedzinie egzekucji podatku dochodowego od osób prawnych na przestrzeni od 2003 roku wynika z obiektywnych uwarunkowań, czyli obniżenia stawki podatku do 19%, pobudzenia gospodarczego, a na ile z usprawnienia pracy aparatu państwowego. Jest to ciekawe pytanie. Czy jest to przypadek? Czy w ostatnich latach było rewelacyjnie, dlatego że była dobra koniunktura, że obniżenie stawki podatku do 19% było korzystnym posunięciem? Skoro uwarunkowania te miały charakter obiektywny, to czy teraz w sytuacji spowolnienia gospodarczego, kryzysu mogą wrócić negatywne zjawiska? Czy też aparat skarbowy funkcjonuje już tak prężnie, że nie grozi nam sytuacja, w której ktoś znowu zacznie unikać obowiązków podatkowych? Na ile państwo opanowało tę właśnie sferę aktywności, czyli innymi słowy sferę skutecznego egzekwowania podatku dochodowego od osób prawnych?</u>
<u xml:id="u-12.3" who="#PoselJanuszKrason">Wydaje mi się, że pytanie w sprawie szarej strefy należałoby zadać komu innemu. Być może jakiejś oceny może dokonać Minister Finansów na bazie wskaźników podawanych przez Główny Urząd Statystyczny, chyba że Najwyższa Izba Kontroli jest zdolna cokolwiek powiedzieć na ten temat.</u>
<u xml:id="u-12.4" who="#PoselJanuszKrason">To wszystko, co chciałem uzupełnić. Dziękuję bardzo, panie przewodniczący.</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Dziękuję bardzo. Pan minister, a potem pan prezes. W takiej kolejności zgłosiliście się panowie do zabrania głosu.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PodsekretarzstanuwMFAndrzejParafianowicz">Dziękuję panie przewodniczący. Mam dwie uwagi. Pan poseł Jan Religa prosił mnie, abym potwierdził, że przeprowadzamy szkolenia. Powiem nieskromnie, że zmieniliśmy trochę system pracy oraz przygotowywania dokumentów i zaleceń dla urzędów skarbowych. W naszych pracach zawsze uczestniczą pracownicy izb i urzędów skarbowych czyli ci, którzy pracują w terenie, którzy mają kontakt z podatnikiem, których dotyczą przepisy, którzy muszą je wykonywać. Powtarzam, biorą oni udział w pracach nad przygotowaniem kolejnych zaleceń.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#PodsekretarzstanuwMFAndrzejParafianowicz">Druga uwaga dotyczy skuteczności egzekucji. Pan przewodniczący miał absolutną rację proponując, aby oceniać, jak się to kształtuje na przestrzeni wielu lat. Sugeruję jedynie patrzeć na wyniki w pieniądzu, a nie w liczbach. Skuteczność mierzymy wpływami budżetowymi, co niekoniecznie znajduje odzwierciedlenie w liczbach, które mogą spadać. Jak mówiłem wcześniej, zajmujemy się poważnymi sprawami, które dotyczą dużych pieniędzy, rzeczywiście, nie chcę powiedzieć, że zaniedbując, a raczej odkładając na później sprawy, które nie rokują albo są bardzo drobne, a przecież przy każdej sprawie nakład pracy jest dokładnie taki sam. Proszę popatrzeć na to z tej perspektywy.</u>
<u xml:id="u-14.2" who="#PodsekretarzstanuwMFAndrzejParafianowicz">Chciałbym zwrócić uwagę, że procentowa skuteczność egzekucji w administracji skarbowej w tym roku na pewno się pogorszy. Dostaliśmy alimenty, w związku z tym skuteczność statystycznie się pogorszy. Dlatego jeszcze raz apeluję o patrzenie przez pryzmat wpływów w żywym pieniądzu. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Dziękuję bardzo. Rozumiem, że bardzo często podnoszony w ostatnich dniach przypadek ścigania kioskarki za 3 gr., pomimo ściągnięcia przez inspektorów skarbowych mandatu w wysokości 150 zł, jest przypadkiem incydentalnym, rozdmuchanym przez prasę. Rzeczywiście podzielam pana uwagę, że ze społecznego punktu widzenia najbardziej bulwersujące było „odpuszczanie” na początku lat 90. wielomilionowych zaległości podatkowych słynnym wielkim przedsiębiorstwom, począwszy od kopalń, skończywszy na innych firmach, którym uchodziło to bezkarnie. W zupełności zgadzam się z twierdzeniem, że najważniejsze jest, aby wyegzekwować miliony a nie groszy.</u>
<u xml:id="u-15.1" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Bardzo proszę pan prezes.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#WiceprezesNIKStanislawJarosz">Panie przewodniczący, szanowni państwo. O skuteczności egzekucji możemy rozmawiać na jakimś poziomie ogólności. W izbach celnych skuteczność jest jeszcze niższa, sięga 1%. Z egzekucją są duże problemy, co wykazuje inna nasza kontrola. Mówię o egzekucji rozumianej szerzej, dotyczącej wszystkich podatków. Nie ma tu bezwzględnego rozdzielenia, chociaż ostatnio zajmowaliśmy się podatkiem dochodowym od osób prawnych.</u>
<u xml:id="u-16.1" who="#WiceprezesNIKStanislawJarosz">Powiem kilka zdań na temat szarej strefy. Szarą strefę w Polsce, z tego co pamiętam, szacuje Główny Urząd Statystyczny. Jest to zjawisko, które nie poddaje się metodom kontroli Najwyższej Izby Kontroli. Nie widzę możliwości kontrolowania owego obszaru. Pozostaje problem odpowiedzi na pytanie, w jakiej części większe wpływy z podatku dochodowego od osób prawnych są skutkiem obniżenia stawki, a przez to w domyśle zmniejszenia się szarej strefy. Jeżeli w wyniku zmniejszenia stawki wzrastają wpływy, może to wskazywać na to, że niektórzy zgłosili swoją działalność. Trzeba zwrócić uwagę, że mówimy o podatku dochodowym, który dotyczy firm, przedsiębiorstw, spółek, nie dotyczy przedsiębiorstw prowadzonych przez jedną osobę, która często opodatkowuje swoją działalność podatkiem dochodowym od osób fizycznych.</u>
<u xml:id="u-16.2" who="#WiceprezesNIKStanislawJarosz">Czy da się wyodrębnić wpływ poszczególnych czynników na skutek, czyli większe dochody? Na ile jest to efekt lepszej pracy aparatu skarbowego, na ile jest to efekt niższej stawki podatku dochodowego od osób prawnych, na ile jest to efekt lepszej koniunktury, na tym etapie nie potrafię państwu odpowiedzieć.</u>
<u xml:id="u-16.3" who="#WiceprezesNIKStanislawJarosz">Kiedyś przed laty w przypadku innego podatku próbowaliśmy w Ministerstwie Finansów wydzielić poszczególne czynniki. Myślę, ewentualnie przedstawiciele Ministerstwa Finansów mogliby się wypowiedzieć, czy takie badania można przeprowadzić, czy są one już prowadzone. Pamiętam, że zajmowaliśmy się wpływem czynników na prognozowanie w budżecie. Braliśmy pod uwagę całą makroekonomikę. Czy w przypadku konkretnego podatku możliwe jest wydzielenie czynników, ocenienie na ile w sensie w procentowym wpłynęły one na końcowy efekt, nie potrafię odpowiedzieć.</u>
<u xml:id="u-16.4" who="#WiceprezesNIKStanislawJarosz">W naszej informacji napisaliśmy tylko, że Ministerstwo Finansów nie wypracowało metodologii i nie przeprowadziło analizy wpływu obniżenia od dnia 1 stycznia 2004 roku stawki opodatkowania na rozmiary wpływu z podatku dochodowego od osób prawnych. Z naszej kontroli wynika, że nie opracowano takiej metody. Jednak czy jest możliwe jej wypracowanie, czy tego typu liczenie mieści się w przedziałach racjonalności, nie potrafię odpowiedzieć. Dziękuję.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Dziękuję bardzo. Czy są jeszcze jakieś uwagi? Bardzo proszę, pan minister.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PodsekretarzstanuwMFAndrzejParafianowicz">Dziękuję panie przewodniczący. Mam dwie krótkie uwagi. Wspomniał pan o słynnej kioskarce. Półtora roku temu zmieniliśmy rozłożenie proporcji kontroli. Kioski też trzeba kontrolować. Jednak skontrolowanie kiosku i skontrolowanie kopalni na sztuki daje ten sam wynik.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#PodsekretarzstanuwMFAndrzejParafianowicz">Jeśli chodzi o wspomniany konkretny przypadek, nie jest tak, że mówimy o 2 gr., ale o pewnym procederze. Medialnie sprawa jest nośna, gdyż dotyczy 2 czy 5 gr. Kserokopiarka jest jednak niezarejestrowana miesiącami. Dziennikarze po to, aby mieć widowisko, eksponują jeden przypadek, kiedy inspektor zleca skserowanie swojej legitymacji, a emerytka niczego nie podejrzewając kseruje ją. Rzeczywiście kosztuje to 5 gr. Problem polega na tym, że jest to działalność niezarejestrowana. Kioskarka opowiadała w telewizji, że nie ma kodów. Myślę, że kara w wysokości 150 zł dla właściciela kiosku jest karą bardzo umiarkowaną. Problem był tego typu, że w tym konkretnym przypadku kioskarka odmówiła przyjęcia mandatu. Przepisy są skonstruowane w taki sposób, że inspektor nie ma wyboru, rusza cała procedura, która, zgadzam się, kończy się absurdalny sposób.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#PodsekretarzstanuwMFAndrzejParafianowicz">Pan prezes mówił o skuteczności. Jeżeli porównamy rok 2006 i 2008, skuteczność egzekucji administracyjnej podatków wzrosła o 10%. W liczbach wymiernych oznacza to 200.000 tys. zł. W Polsce obowiązuje zasada samoopodatkowania się. Przedsiębiorcy deklarują, sami wpłacają podatek, urzędy skarbowe i urzędy kontroli skarbowej dokonują weryfikacji. Dlatego mówiłem o wzmacnianiu wydziałów analiz. Chodzi o to, aby wiedzieć, gdzie chodzić na kontrole. Kioski oczywiście też trzeba kontrolować, ale w marginalny sposób.</u>
<u xml:id="u-18.3" who="#PodsekretarzstanuwMFAndrzejParafianowicz">W ciągu ostatniego półtora roku zmienił się też drugi aspekt, który statystycznie wpływał na wyniki. Urzędy kontroli skarbowej bardzo często wydawały decyzje, tzw. słupy. Znakomicie pogarszało to wyniki urzędów skarbowych, które nie były w stanie tego wyegzekwować. Teraz nie wolno wydawać tzw. słupów, co wpływa na zmniejszenie liczby kontroli. Ciągle jest to ta sama kontrola, która podąża za fakturą aż do samego źródła, do miejsca, w którym faktycznie jest pieniądz, do przedsiębiorcy, który faktycznie zarobił. Nie poprzestajemy na wydawaniu fikcyjnych decyzji, które de facto są nierealizowane. Idziemy do samego końca. Jak panie i panowie oraz pan prezes zauważycie w kolejnych statystykach, formalnie liczba kontroli będzie spadać. Jest to jednak nieprawda. Statystycznie liczba kontroli spada, ale wzrasta ich skuteczność finansowa. Byłbym bardzo rad, gdyby Wysoka Komisja zechciała to zauważyć. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Przepraszam, ale musiałem wyjść na chwilę za panią legislator. Bardzo proszę panie prezesie.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#WiceprezesNIKStanislawJarosz">Przy nowych kontrolach dotyczących sfer podatkowych postaramy się przyjąć sugestię, o której państwo mówiliście. W odpowiednim miejscu naszej informacji będziemy starali się wykorzystać dane statystyczne z poprzednich kontroli, żeby dokonać trochę szerszych porównań. Będzie to porównanie oparte na starych i nowych wynikach kontroli. Będzie to dodatkowa informacja dla państwa. Jeżeli jest takie oczekiwanie, będziemy to brać pod uwagę przy następnych kontrolach. W tym przedmiocie przeprowadzaliśmy kontrole w roku 2001, 2003, wcześniej też. Tam, gdzie będą porównywalne dane, zestawimy je na dwóch, trzech stronach. W ten sposób uzyskamy ciekawą dodatkową informację. Dziękuję bardzo.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Dziękuję. Ciekawe byłoby mieć informację, że Najwyższa Izba Kontroli pięć lat temu oceniła pobór podatku pozytywnie bądź negatywnie i z jakich powodów. Byłaby to informacja, która byłaby dla nas bardzo interesująca.</u>
<u xml:id="u-21.1" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Czy państwo posłowie wyrażają jeszcze wolę zabrania głosu? Nie widzę zgłoszeń. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-21.2" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Zakończyliśmy rozpatrywanie pierwszego punktu porządku dziennego.</u>
<u xml:id="u-21.3" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Czy ktoś chciałby zabrać głos w sprawach bieżących? Nie widzę zgłoszeń. Dziękuję.</u>
<u xml:id="u-21.4" who="#PrzewodniczacyposelArkadiuszCzartoryski">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>