text_structure.xml
41.2 KB
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<xi:include href="PPC_header.xml"/>
<TEI>
<xi:include href="header.xml"/>
<text>
<body>
<div xml:id="div-1">
<u xml:id="u-1.0" who="#PoselBogdanKrysiewicz">Otwieram posiedzenie Komisji Polityki Społecznej, które zgodnie z porządkiem dziennym poświęcone będzie propozycji zmian w ustawie o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych z dnia 1 grudnia 1994 r.</u>
<u xml:id="u-1.1" who="#PoselBogdanKrysiewicz">Potrzeba wprowadzenia tych zmian zrodziła się w momencie dyskusji nad propozycjami zmian w tej ustawie. Wówczas to zespół Komisji ds. Polityki Społecznej, rozpatrując szczegółowo tę ustawę, doszedł do wniosku, że jest jeszcze wiele spraw, które wymagają uporządkowania, uściślenia bądź zmian. Ażeby nie hamować pracy wówczas nad tą ustawą, doszliśmy do wniosku, że te wszystkie wątpliwe problemy uporządkujemy i przygotujemy w formie noweli ustawy, która będzie zgłoszona z inicjatywy Komisji.</u>
<u xml:id="u-1.2" who="#PoselBogdanKrysiewicz">Wszystkie sprawy dotyczące pomocy społecznej, w tym również kwestii zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych, wymagają nowelizacji przepisów z tego zakresu. Poseł J. Staręga-Piasek, z ramienia naszej Komisji, zajmuje się tą problematyką, wobec tego proszę panią poseł o szczegółowe zreferowanie tych propozycji zmian.</u>
<u xml:id="u-1.3" who="#PoselBogdanKrysiewicz">Po zaakceptowaniu w całości tych zmian i skierowaniu propozycji zmian do Prezydium Sejmu zostanie im nadana odpowiednia forma i numer druku, wtedy będziemy głosowali już nad tymi proponowanymi zmianami, rozpatrując każdą ze zmian indywidualnie.</u>
<u xml:id="u-1.4" who="#PoselBogdanKrysiewicz">Proponuję, ażeby na dzisiejszym posiedzeniu zapoznać się z propozycjami w sprawie zmian w ustawie, wysłuchać uzasadnień przewodniczącej zespołu, poseł J. Staręgi-Piasek.</u>
<u xml:id="u-1.5" who="#PoselBogdanKrysiewicz">Proszę panią poseł o zaprezentowanie propozycji zmian.</u>
</div>
<div xml:id="div-2">
<u xml:id="u-2.0" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Dwa powody leżały u podstaw zgłoszenia nowelizacji ustawy o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych, jeden z nich to ten, o którym mówił przewodniczący Komisji, a drugi, ponieważ poprzednia nowelizacja ustawy dokonywana była w trybie pilnym, niektóre sprawy zostały przeoczone, a okazały się one być uciążliwe, zarówno dla osób uprawnionych do zasiłków, jak i dla instytucji wypłacających te zasiłki.</u>
<u xml:id="u-2.1" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Najważniejszą sprawą jest ustalenie właściwej definicji dochodu. W ustawie określiliśmy te dochody jako wszystkie przychody rodziny. Okazało się, że bywają takie sytuacje, iż w grudniu niektórzy członkowie rodziny są uprawnieni do dodatkowych dochodów, np. z tytułu 13 pensji, albo np. w górnictwie z tytułu deputatów węglowych i to wpływało na podniesienie dochodów w okresie, kiedy występowało się o przyznanie zasiłku. W związku z tym niektóre rodziny były pozbawione tego prawa, bo nasz zapis w ustawie dotyczący dochodów opracowany był niezbyt starannie.</u>
<u xml:id="u-2.2" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Korzystając z możliwości dokonania nowelizacji ustawy chciałam zgłosić 12 poprawek, z których część ma tylko charakter techniczny i proponuję, żebyśmy bardziej dokładnie skoncentrowali się nad poprawkami merytorycznymi.</u>
<u xml:id="u-2.3" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Należałoby przyjąć propozycję przewodniczącego Komisji i jeżeli będzie generalna zgoda posłów na dokonanie nowelizacji tej ustawy, to nie będziemy dyskutować nad poszczególnymi zapisami, bo zrobimy to wówczas, kiedy projekt zmian pojawi się jako druk poselski, po wpłynięciu do laski marszałkowskiej. Wtedy odbędzie się pierwsze czytanie proponowanych zmian w Komisji, i wtedy będziemy mieli dużo czasu na to, ażeby starannie przeprowadzić dyskusję. Możliwe będzie także dokonanie konsultacji z instytucjami wypłacającymi te zasiłki i sprawdzenie, na ile proponowane przez nas zapisy są optymalne. Drugie i trzecie czytanie proponowanych zmian odbyłoby się już w normalnym trybie na plenarnym posiedzeniu Sejmu.</u>
<u xml:id="u-2.4" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Trochę jesteśmy spóźnieni z nowelizacją tej ustawy, bo okres zasiłkowy jest od 1 marca do 31 sierpnia. Jesteśmy już spóźnieni, gdyż Zakład Ubezpieczeń Społecznych ogłosi w prasie wysokość zasiłku rodzinnego, która będzie obowiązywała od 1 marca, wobec tego na ten termin powinniśmy już być gotowi z tą ustawą, ażeby nie wprowadzać zamieszania zarówno co do wysokości zasiłku, jak i uprawnień.</u>
<u xml:id="u-2.5" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Zmiany, które proponuję w tej ustawie, dotyczą m.in. art. 2 ust. 1, 2 i 3. Zmiana w ust. 1 ma tylko charakter redakcyjny. W tym ustępie mówi się że:</u>
<u xml:id="u-2.6" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">"zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie uprawnionego, uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, nie przekracza kwoty odpowiadającej 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego dla celów emerytalnych za ten sam rok kalendarzowy". W naszej propozycji przedkłada się redakcję, która brzmi, że "zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie uprawnionego uzyskany w dwóch kwartałach kalenadarzowych, poprzedzających okres, o których mowa w ust. 2 nie przekracza kwoty odpowiadającej:</u>
<u xml:id="u-2.7" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">- 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ogłoszonego dla celów emerytalnych w IV kwartale poprzedniego roku kalendarzowego - przy ustalaniu prawa do zasiłku rodzinnego na okres od dnia 1 marca do dnia 31 sierpnia danego roku kalendarzowego".</u>
<u xml:id="u-2.8" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">W ust. 2 następuje zmiana i proponuje się, ażeby prawo do zasiłku rodzinnego ustalać na okres 12 miesięcy, a nie 6 miesięcy. Należy sądzić, że zbyt dużych zmian w okresie 12-miesięcznym nie ma, natomiast przyznawanie uprawnień na okres 6 miesięcy zwiększa pracę przy przeglądzie należnych świadczeń i dochodów. Nie wpływa to wcale na uściślenie wysokości zasiłku. Ażeby rozwiać wątpliwości osób, które mogą uważać, że okres 12-miesięczny wpływa niekorzystnie na sytuację tych osób, które obniżyły w ciągu tych 12 miesięcy swoje dochody i dochód na 1 osobę w gospodarstwie domowym spadł, dodaje się ust. 3, który brzmi: "w przypadku utraty stałego źródła dochodu przed terminem ustalenia uprawnień do zasiłków rodzinnych, przeciętny miesięczny dochód na osobę w rodzinie oblicza się z wyłączeniem utraconego źródła dochodu".</u>
<u xml:id="u-2.9" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Zmiany, które proponuję w ust. 5 art. 2, dotyczą w zasadzie sprawy formalnej; i proponuję ażeby uzupełnić ten zapis słowami: "na użytek ustawy przyjmuje się, że dochód z 2 ha przeliczeniowych jest równy kwocie odpowiadającej 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej".</u>
<u xml:id="u-2.10" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Sprawa wyliczenia dochodów w rolnictwie poruszana jest przy każdej ustawie i stale wracamy do tego pytania, które w gruncie rzeczy stawiane jest retorycznie i nie udaje nam się znaleźć zadowalającej odpowiedzi, jak wyliczyć dochody w gospodarstwie rolnym. To- też przy omawianiu szczegółowo proponowanych zmian będziemy na pewno jeszcze do tej sprawy wracać. W tej chwili w zasadzie nic się nie zmienia.</u>
<u xml:id="u-2.11" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Proponuje się dodać ust. 5 w brzmieniu, że: "dochody rodzin utrzymujących się z gospodarstwa rolnego oraz innych pozarolniczych źródeł dodaje się". Pojawiły się przecież sytuacje, w których w rodzinie rolniczej otrzymuje się nie tylko czyste dochody z gospodarstwa rolnego, czy też czyste dochody z działalności pozarolniczej. Bardzo często były to dochody pochodzące z tych dwóch źródeł i dlatego wprowadzenie takiego zapisu wydaje się niezbędne.</u>
<u xml:id="u-2.12" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">W art. 3 proponuje się nowy zapis, zwłaszcza ust. 1, 2 i 3 tego artykułu. To jest nowelizacja najważniejsza, niezbędna z punktu widzenia merytorycznego.</u>
<u xml:id="u-2.13" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">W ust. 1 art. 3 proponujemy następujący zapis: "Przy ustalaniu prawa do zasiłku rodzinnego uwzględnia się dochody członków rodziny: uprawnionego, jego małżonka i dzieci pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, z wyłączeniem kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób".</u>
<u xml:id="u-2.14" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">W ust. 2 proponuje się dać zapis: "Przy ustalaniu prawa do zasiłku rodzinnego osób utrzymujących się z gospodarstwa rolnego uwzględnia się dochody wszystkich członków rodziny pozostających w gospodarstwie domowym, z wyłączeniem kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób".</u>
<u xml:id="u-2.15" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Zapis ust. 3 proponuje się następująco: "Za dochody, o których mowa w ust. 1, uważa się:</u>
<u xml:id="u-2.16" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">a/ dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym,</u>
<u xml:id="u-2.17" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">b/ dochody nie podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym: renty inwalidów wojennych i wojskowych, renty kombatanckie i renty osób represjonowanych i członków ich rodzin - przyznane na zasadach określonych w przepisach o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, ryczałt energetyczny przysługujący kombatantom i innym osobom uprawnionym; otrzymywane z zagranicy: renty - z tytułu inwalidztwa wojennego, kwoty zaopatrzenia - przyznane ofiarom wojny oraz członkom ich rodzin, renty wypadkowe osób, których inwalidztwo powstało w związku z przymusowym pobytem na robotach III Rzerzy Niemieckiej w latach 1939-1945, zasiłki wychowawcze, zasiłki stałe i okresowe z pomocy społecznej, dodatki mieszkaniowe oraz otrzymywane alimenty, stypendia, wygrane w grach i w konkursach,</u>
<u xml:id="u-2.18" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">c/ dochody osób prowadzących działalność gospodarczą i opłacających podatek dochodowy w formie zryczałtowanej, w wysokości wykazanej w oświadczeniu, nie niższej jednak, niż zadeklarowane przez te osoby kwoty dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli nie podlegają ubezpieczeniu - nie niższe od kwoty najniższej postawy wymiaru składek obowiązujących osoby ubezpieczone".</u>
<u xml:id="u-2.19" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Chodzi więc nam o to, ażeby uwzględnić wszystkie dochody, przy obliczaniu podstawy wymiaru dodatku rodzinnego, zarówno te, które są opodatkowane, jak i te, które nie są opodatkowane. To jest zgodne z przyjętą filozofią tej ustawy, co do której mieliśmy, w różnych momentach, zastrzeżenia. Zastrzeżenia te polegały na tym, że w różny sposób definiowaliśmy sobie uprawnienia do dodatków rodzinnych. Wyrażono zgodę, ażeby do zasiłku rodzinnego uprawnione były te osoby, u których dochód na 1 członka rodziny jest niższy niż 50% przeciętnego wynagrodzenia, musimy wziąć pod uwagę wszystkie dochody, bo to jest zgodne z filozofią tej ustawy.</u>
<u xml:id="u-2.20" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Do art. 4 dodaje się ust. 1, który przyczyni się do tego, że zniwelowana zostanie sytuacja, w której w rodzinie w jednym miesiącu dochód był znaczny, a w innym dużo niższy. Proponujemy zapis, który powinien uregulować takie przypadki, w następującym brzmieniu: 1a/ "Przeciętny miesięczny dochód przypadający na 1 osobę w rodzinie, utrzymującej się z gospodarstwa rolnego, ustala się dzieląc roczną kwotę dochodu z gospodarstwa przez liczbę 12 i ilość członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym". Ten artykuł dotyczy tylko gospodarstw rolnych, a nie wszystkich świdczeniobiorców.</u>
<u xml:id="u-2.21" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Proponuje się, ażeby art. 5 ust. 2 otrzymał brzmienie: "Prawo do zasiłku rodzinnego ustala się od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, do końca okresu zasiłkowego".</u>
<u xml:id="u-2.22" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Do art. 6 dodaje się art. 6a, składający się z dwóch ustępów. To jest przepis, który wychodzi naprzeciw takiej sytuacji, kiedy nastąpiły w ciągu roku pewne zmiany w wysokości dochodów w rodzinie. Brzmienie tych przepisów jest następujące:</u>
<u xml:id="u-2.23" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">"Art. 6a.</u>
<u xml:id="u-2.24" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">1. W przypadku uzyskania nowego źródła dochodu przez uprawnionego lub członka jego rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, prawo do zasiłku rodzinnego ustala się ponownie po upływie pełnego miesiąca od uzyskania dochodu z tego źródła, na podstawie przeciętnego miesięcznego dochodu przypadającego na rodzinę z doliczeniem dochodu z nowego źródła.</u>
<u xml:id="u-2.25" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">2. O uzyskaniu nowego stałego źródła dochodu uprawniony powinien niezwłocznie zawiadomić organ wypłacający zasiłek".</u>
<u xml:id="u-2.26" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Kolejna poprawka dotyczy art. 9 i tu proszę o pewną głębszą refleksję, gdyż ta poprawka nie ma już tylko charakteru porządkowego. Tego, co udało nam się zmienić w zasiłku pielęgnacyjnym, nie udało nam się zmienić w zasiłku rodzinnym i do zasiłku rodzinnego uprawniona jest także osoba trzecia, a w zasiłku pielęgnacyjnym uprawniona jest tylko osoba, która z racji stanu zdrowia ma prawo do tego zasiłku. Ta poprawka, którą proponuję - przyznanie uprawnienia - ma zastosowanie w takich sytuacjach np., że matka wychowuje dziecko, nie ma żadnego dochodu, gdyż dziecko jest niepełnosprawne, jedynym jej dochodem są alimenty i jest ona uprawniona do zasiłku rodzinnego w myśl art. 9. Natomiast z tego powodu, że jest samotna, nie ma współmałżonka - nie ma uprawnienia do tego zasiłku. Ona jest uprawniona do zasiłku rodzinnego z powodu tego, że wychowuje dziecko niepełnosprawne, i w myśl tej ustawy ona sama nie może otrzynmać zasiłku rodzinnego. Proponujemy więc zapis, który wyjaśni tę sytuację, w następującym brzmieniu: "Zasiłek rodzinny przysługuje również osobie samotnej, która spełnia warunki, o których mowa w ust. 1 pkt. 1-3". Dotyczy to więc osób, które sprawują opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym, ukończyły 60 lat - jeśli jest to kobieta, bądź 65 - jeśli jest to mężczyzna, albo jest inwalidą I lub II grupy. Na ten temat bardzo długo dyskutowaliśmy. Chodziło nam bowiem o to, co tu zostaje zakłócone przez wprowadzenie takiego zapisu. Tu jest zakłócona jak gdyby definicja zasiłku. To ma być zasiłek rodzinny, a nie zasiłek dla osoby samotnej, która zgodnie z definicją prawną i socjologiczną nie stanowi rodziny. Mówię o wszystkich wątpliwościach, które będziemy musieli rozstrzygnąć. Jedynym wyjściem jest takie zdefiniowanie rodziny, że może to być rownież osoba samotna, która jest niepełnosprawna albo ma więcej niż 60 lub 65 lat. Może być także inne wyjście, że uprawniona do tego zasiłku byłaby jedynie osoba samotna, ale tylko spełniająca pierwszy warunek, tj. ma na wychowaniu dziecko, któremu przysługuje zasiłek pielęgnacyjny. Wtedy otrzymywałaby zasiłek rodzinny zarówno dla dziecka, jak i dla siebie.</u>
<u xml:id="u-2.27" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">To jest dosyć istotna zmiana merytoryczna, co do której ja osobiście jestem przekonana, ale jestem zobowiązana przedstawić oficjalne stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej. Z wyliczeń tego resortu wynika, że po przyjęciu tego przepisu, który zaproponowałam, zwiększy się o 800 tys. osób liczba osób uprawnionych do zasiłku rodzinnego przy uwzględnieniu tych 3 warunków, które przedstawiłam. Resort szacuje, że będzie to kosztowało 242 mln nowych złotych, czyli dawne ponad 2 biliony złotych. To wydaje mi się mało prawdopodobne na pierwszy rzut oka. To nie jest oficjalna informacja resortu i spodziewam się, że kiedy nadamy naszej propozycji oficjalny charakter, to takie pytanie, co do kosztów takiej operacji, zostanie skierowane do resortu. To jest sprawa, do której będziemy musieli wrócić.</u>
<u xml:id="u-2.28" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Mamy w tej chwili takie możliwości: albo nie wnosić tej poprawki, albo wnieść, uwzględniając jedynie ust. 1 art. 9, albo wszystkie trzy.</u>
<u xml:id="u-2.29" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Kolejna zmiana dotyczy art. 13 ust. 1, który brzmi w obecnie obowiązującej ustawie: "Zasiłek rodzinny przysługuje w wysokości 210 tys. zł na każde dziecko oraz małżonka, z zastrzeżeniem ust. 1". Z ogłoszenia prezesa ZUS na dzień 1 marca zasiłek ten wynosi 25,2 zł, a więc nasza zmiana dotyczyć będzie tylko tych kwotowych zależności wynikających z przeliczenia starych złotych na nowe złote. Również w ust. 2 musimy zrobić formalną poprawkę, że kwoty zasiłku zaokrągla się do tysiąca złotych /starych złotych/. W tych sprawach nie wnoszę poprawek, gdyż będą one poczynione zgodnie z obowiązującymi przepisami o denominacji złotego.</u>
<u xml:id="u-2.30" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Wreszcie wprowadzona powinna być zmiana, o której wcześniej mówiłam, że stawka zasiłku rodzinnego podlega waloryzacji według dotychczasowych przepisów od 1 marca; my proponujemy, ażeby odbyło się to od dnia 1 czerwca. Zmiana ta powinna być wprowadzona w art. 13 ust. 3.</u>
<u xml:id="u-2.31" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Kolejne zmiany dotyczą art. 14. Pierwsza z nich, mniej istotna, dotyczy art. 14 pkt 3 ust. 1 i proponuje się, aby po słowie: "leczniczym" zmienić na "lub rehabilitacyjnym". Te dwie sytuacje nie muszą występować równocześnie.</u>
<u xml:id="u-2.32" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Następna zmiana dotyczy art. 14 ust. 3 pkt 2, gdzie piszemy, że zasiłek przysługuje dziecku powyżej 16 lat. Jest propozycja, ażeby wyraz "dziecku" zastąpić "osobie powyżej 16 lat". W świetle innych aktów prawnych 16-latek przestaje być już dzieckiem.</u>
<u xml:id="u-2.33" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">W ust. 4 art. 14 proponuje się dwie zmiany. Pierwsza z nich dotyczy wykreślenia słowa "w szkole". Czyli zapis ten brzmiałby: "Zasiłek pielęgnacyjny przysługujący dziecku do 16 lat wypłaca się do czasu ukończenia nauki". U podstaw tego przepisu leżał fakt, że w stosunku do osób niepełnosprawnych /upośledzonych umysłowo/, nie ma znaczenia, czy to jest jeszcze szkoła, czy też jakaś inna forma nauki.</u>
<u xml:id="u-2.34" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">W przepisie tym proponuje się, że w przypadku stwierdzenia przez komisję lekarską ds. inwalidztwa i zatrudnienia, że nadal osoba ta odpowiada warunkom określonym w ust. 1 pkt 3, zasiłek przysługuje nie dłużej niż do ukończenia 20 lat.</u>
<u xml:id="u-2.35" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Duża liczba listów, które wpłynęły do Komisji, dotyczyła osób chorych na celiakię. Leczenie celiakii nie polega na podawaniu leków, a związane jest ze stosowaniem odpowiedniej diety, której stosowanie nie zależy od recepty lekarza czy też wykazu Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. Takich chorych jest więcej. Nie podlegają oni bezpośredniemu leczeniu farmakologicznemu, a tylko leczeni są dietą, która przeciwdziała pogłębianiu się choroby. Dzieci chore na celiakię, a podejmujące naukę, wymagają specjalnej diety i bardzo często z tego powodu nie są w stanie ukończyć studiów. W tej sytuacji stają się, w różnych fazach swojego życia,poważnym obciążeniem dla rodziny i dla budżetu także. Proponujemy więc, ażeby takie dzieci, jeżeli się uczą, otrzymywały zasiłek do 24 roku życia, bądź do ukończenia nauki.</u>
<u xml:id="u-2.36" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Powstaje pytanie, na które ja nie umiem odpowiedzieć, czy dotyczy to tylko dzieci chorych na celiakię, czy też będzie to taka furtka, przez którą wbrew naszym intencjom i intencjom ustawy przeciskać się będą inne grupy. To wymaga w trakcie prac Komisji nad nowelizacją ustawy bardzo starannego przebadania. Nie możemy sobie pozwolić, ażeby w ustawie wymieniać celiakię jako specjalny przypadek. To przedłużenie okresu pobierania zasiłku jest także zmianą merytoryczną.</u>
<u xml:id="u-2.37" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Chyba nie zaskoczy państwa fakt, że mam tutaj opinię negatywną resortu pracy i polityki socjalnej, który uważa, że będzie to tylko poszerzenie kręgu uprawnionych do pobierania zasiłku z przyczyn nie zawsze zasadnych.</u>
<u xml:id="u-2.38" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">W art. 14 w ust. 4 proponujemy poprawkę, ażeby po słowie: "ukończenia 20 lat" zastąpić słowami "ukończenia 24 lat".</u>
<u xml:id="u-2.39" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Poprawki dotyczące art. 20 mają charakter porządkowy, proponujemy, ażeby w ust. 2 zapisać, że jednostki organizacyjne gminy, mowa tu o ośrodkach pomocy społecznej, wypłacają zasiłki. W innym miejscu mówi się, że zasiłek wypłacany przez ośrodki pomocy społecznej może być wypłacany w formie rzeczowej. To powodowało wiele lokalnych konfliktów, jak można wypłacać zasiłek w formie rzeczowej. Proponujemy zamienić słowo "wypłacają" na "realizują".</u>
<u xml:id="u-2.40" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">W ust. 3 art. 20 proponuje się dać zapis, że ustalenie uprawnień do zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych następuje w formie decyzji. W dotychczasowym brzmieniu ustawy nie było zasiłków pielęgnacyjnych, co spowodowane było przeoczeniem. Jednak to powodowało, że nie można się było od takiej decyzji odwoływać. Wydanie decyzji, powoduje możliwość odwołania się od tej decyzji.</u>
<u xml:id="u-2.41" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">I wreszcie ostatnia poprawka dotyczy art. 30 ust. 3, gdzie proponuje się, ażeby skreślić słowa: "dodatku pielęgnacyjnego", gdyż nie ma takiego dodatku. Obecny zapis mówi o zbiegu prawa do zasiłku pielęgnacyjnego z prawem do dodatku pielęgnacyjnego. Jak już mówiłam, nie ma takiego dodatku. W ustawie o pomocy społecznej przewiduje się po prostu dodatek do zasiłku stałego w wysokości 9% średniego wynagrodzenia, który jest właściwie tym samym co zasiłek pielęgnacyjny, ale nie ma takiego określenia "dodatek pielęgnacyjny".</u>
<u xml:id="u-2.42" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">To są wszystkie poprawki, które proponuję rozpatrzyć. Nie zamyka to możliwości zgłaszania propozycji innych poprawek. Podkreślam jeszcze raz, że proponowane przeze mnie poprawki nie naruszają zasadniczej filozofii ustawy, a mają jedynie charakter porządkujący. W dwóch przypadkach rozszerzają uprawnienia i dotyczy to kobiety samotnej wychowującej dziecko niepełnosprawne i chorych, którzy nie mają orzeczenia o inwalidztwie i nie mogą korzystać z zasiłków pielęgnacyjnych, mimo że znajdują się w wykazie ministerstwa. Jako przykład podałam chorych na celiakię.</u>
<u xml:id="u-2.43" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Proponuję dalszy tryb prac nad nowelizacją tej ustawy ograniczyć do przyjęcia mojej propozycji i po uzupełnieniu zgłosić ją jako inicjatywę poselską do laski marszałkowskiej. Wówczas projekt nasz uzyskałby prawo druku sejmowego. Poprosilibyśmy Prezydium Sejmu, by jako pierwsze czytanie projektu ustawy uznać rozpatrzenie go na posiedzeniu Komisji. Mam nadzieję, że odbyłoby się to dosyć szybko, natomiast drugie czytanie powinno odbyć się na plenarnym posiedzeniu Sejmu. Ta nowelizacja dotyczy bardzo dużej grupy ludzi i wielu podmiotów, które wypłacają zasiłki.</u>
</div>
<div xml:id="div-3">
<u xml:id="u-3.0" who="#PoselJanLitynski">Nie dyskutujemy w tej chwili nad merytorycznymi zmianami do projektu ustawy, a tylko nad stanowiskiem przedstawionym nam przez poseł J. Staręgę-Piasek.</u>
<u xml:id="u-3.1" who="#PoselJanLitynski">Mam pewne wątpliwości co do tego, czy rzeczywiście można pierwsze czytanie tego projektu przeprowadzić na posiedzeniu Komisji. Należałoby sprawdzić, czy regulamin Sejmu dopuszcza taką możliwość. Wiem, że są takie przepisy w regulaminie, ale dotyczą one budżetu państwa i czy w tym przypadku, o którym mówimy, mogą być zastosowane?</u>
<u xml:id="u-3.2" who="#PoselJanLitynski">Musimy np. sprawdzić przynajmniej, jakie koszty będą związane z realizacją tej ustawy, gdyż dotyczy to pewnych obowiązujących nas ustaleń budżetowych. Przybliżone szacunki powinny być podane przy składaniu propozycji zmian w ustawie.</u>
<u xml:id="u-3.3" who="#PoselJanLitynski">Musimy sobie odpowiedzieć na te dwa pytania, czy pierwsze czytanie ma się odbyć w Komisji, czy też na plenarnym posiedzeniu Sejmu i jakie będą koszty związne z zaproponowanymi przez nas poprawkami.</u>
</div>
<div xml:id="div-4">
<u xml:id="u-4.0" who="#PoselJolantaBanach">Istnieje jeszcze takie niebezpieczeństwo, że Prezydium Sejmu zwróci nam projekt ustawy, jeżeli nie damy do niego uzasadnienia finansowego. Dobrze byłoby przeprowadzić rozmowy z Ministerstwem Pracy i Polityki Socjalnej odnośnie do szacunkowych kosztów realizacji proponowanych zmian.</u>
</div>
<div xml:id="div-5">
<u xml:id="u-5.0" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Te dwie poprawki, o których mówiłam w końcowej części, zwiększą na pewno wydatki budżetowe. Trudno mi w tej chwili odpowiedzieć, czy będzie to kwota 2 bln zł, czy też mniejsza. Może wobec tego te dwie poprawki wniosę na posiedzeniu Komisji i wtedy w trakcie prac nad ustawą zasięgniemy opinii Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej.</u>
<u xml:id="u-5.1" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Wszystkie inne poprawki, poza tymi dwoma, nie pociągają za sobą skutków finansowych, mają jedynie charakter porządkowy a wpłyną na zmniejszenie różnego rodzaju konfliktów.</u>
</div>
<div xml:id="div-6">
<u xml:id="u-6.0" who="#PoselJanLitynski">Czy ktoś chciałby ustosunkować się do tej ostatniej propozycji? Jeżeli nie, to proponuję, ażeby Komisja złożyła do Prezydium Sejmu propozycję nowelizacji ustawy z wyłączeniem zmiany 6 i 9 pkt. 3.</u>
</div>
<div xml:id="div-7">
<u xml:id="u-7.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Proponuję objąć jeszcze zmianami w ust. 5 art. 2. Mam na myśli dochody z gospodarstwa rolnego. Przyjęto tu bowiem szacunek z 1 ha przeliczeniowego. Czasem sytuacja jest taka, że dochód z 1 ha dochodzi do 20 mln zł. Takie przeliczenia są nie do przyjęcia. Ja nie zgadzam się z tym, że nie mamy przeliczonych dochodów w gospodarstwach rolnych. Minister pracy i polityki socjalnej określa w swoim Dzienniku Urzędowym dochody, np. dla celów pomocy społecznej. To nie są sprawy, których nie można przeliczyć. I nie zgadzam się z tym, ażeby dawać w ustawie takie określenie, że przyjmuje się szacunkowo, że dochód z 2 ha przeliczeniowych jest równy kwocie odpowiadającej 50% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-8">
<u xml:id="u-8.0" who="#PoselJanLitynski">Chciałem zwrócić uwagę, że to w ustawie już jest, proponuje się tylko trochę inny zapis.</u>
</div>
<div xml:id="div-9">
<u xml:id="u-9.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Jeżeli nowelizujemy ustawy, to i w tym zakresie możemy poczynić bardziej dokładne zapisy. Mamy np. wyliczone dochody, które bierze się pod uwagę przy przyznawaniu stypendiów, inne wliczenia obowiązują przy przyznawaniu prawa do zasiłku rodzinnego. Trzeba to ujednolicić.</u>
</div>
<div xml:id="div-10">
<u xml:id="u-10.0" who="#PoselJanLitynski">Z tym problemem borykamy się od wielu lat. Za każdym razem dla różnych ustaw przyjmujemy rzeczywiście różne dane.</u>
<u xml:id="u-10.1" who="#PoselJanLitynski">Czy pan ma jakąś konkretną propozycję w tej sprawie?</u>
</div>
<div xml:id="div-11">
<u xml:id="u-11.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">Proponuję, ażeby przyjąć tę wysokość dochodów w rolnictwie, która brana jest pod uwagę przy przyznawaniu prawa do stypendium. Te dochody są porównywalne z dochodami, jakie są rzeczywiście w rolnictwie.</u>
</div>
<div xml:id="div-12">
<u xml:id="u-12.0" who="#PoselJanLitynski">Rozumiem, że w tej chwili nie jesteśmy w stanie tego zrobić, gdyż nie ma pan przygotowanej takiej propozycji. Czy wobec tego proponuje pan, ażebyśmy wstrzymali w tej chwili prace nad nowelizacją ustawy?</u>
</div>
<div xml:id="div-13">
<u xml:id="u-13.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">To nie jest takie trudne do wyliczenia i myślę, że w ciągu jednego dnia można to zrobić i przygotować konkretną propozycję zapisu.</u>
</div>
<div xml:id="div-14">
<u xml:id="u-14.0" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Ja, mówiąc o zmianach, które dotyczyły przepisów, o których mówł poseł M. Kasprzak, uprzedzałam, że jest to problem, który sprawia nam wiele trudności i ujawnia się kontrowersja stanowisk pomiędzy różnymi grupami posłów. Sprawa polega na tym, że np. 2 ha przeliczeniowe przyjmujemy w ustawie o bezrobociu i zatrudnieniu, takie same ustalenia dotyczą ustawy o pomocy społecznej. We wszystkich tych ustawach jest jednak zapis, że te ustalenia poczynione zostały na użytek tej ustawy. To ma swoje głębokie uzasadnienie, bo bardzo często, kiedy właściciel gospodarstwa rolnego idzie po pożyczkę do banku i dokonuje się wyceny gospodarstwa, to traktuje się te 2 ha przeliczeniowe jako równoważne 40-50 mln zł.</u>
<u xml:id="u-14.1" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Przy nowelizowaniu ustawy o pomocy społecznej zwróciłam się do Ministerstwa Rolnictwa z zapytaniem, jakie można przyjąć kryteria dochodowe w gospodarstwie rolnym. Otrzymałam odpowiedź, że tak długo, dopóki nie będzie ustalony podatek dochodowy w rolnictwie, tak długo można oscylować wokół różnych danych, ogłaszanych m.in. przez GUS, a zatwierdzanych przez ministra pracy i polityki socjalnej w sposób nader skomplikowany i przyjęty we wszystkich ustawach w taki sam sposób. Dotyczy to m.in,. ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu, ustawy o pomocy społecznej i ustawy o zasiłkach pielęgnacyjnych.</u>
</div>
<div xml:id="div-15">
<u xml:id="u-15.0" who="#PoselJanLitynski">Zwracam uwagę, że wchodzimy w dyskusję merytoryczną, która nam niewiele wniesie, gdyż proponowany zapis nie zmienia stanu dotychczasowego, a tylko go uściśla. Możemy nad tym zastanowić się później i nie wchodzić w dyskusję merytoryczną.</u>
</div>
<div xml:id="div-16">
<u xml:id="u-16.0" who="#PoselMieczyslawKasprzak">W naszym przypadku nie możemy porównywać wyceny przychodu do wyceny, jaką stosuje się dla celów kredytowych, w tym drugim przypadku wyceniamy przecież wartość majątku, a więc wartość ziemi czy też wartość ciągnika. Zupełnie czym innym jest dochód, który otrzymuje się z 1 ha. Ta wartość jest wyliczona i proponuję ją przyjąć w takiej wysokości, jaką przyjmuje minister pracy i polityki socjalnej dla celów stypendialnych. Wysokość tych dochodów jest publikowana co kwartał.</u>
</div>
<div xml:id="div-17">
<u xml:id="u-17.0" who="#PoselJanLitynski">Proponuję zakończyć dyskusję i przejść już do konkretnych decyzji.</u>
<u xml:id="u-17.1" who="#PoselJanLitynski">Mamy trzy możliwości: albo zostawiamy ten zapis, który jest proponowany, albo ten zapis skreślamy, albo opóźnimy sprawę o jeden dzień, kiedy pan poseł dostarczy nam odpowiednią propozycję. Wówczas będziemy musieli odbyć jeszcze jedno posiedzenie i podjąć decyzję.</u>
</div>
<div xml:id="div-18">
<u xml:id="u-18.0" who="#PoselRomanBorek">Ja rozumiem intencję posła M. Kasprzaka, gdyż rzeczywiście przy przyjęciu tego zapisu, mówiącego o 2 ha przeliczeniowych, na pierwszy rzut oka wydaje się, że to jest taka furtka, który dotyczy tylko tych 2 ha. Natomiast jeżeli przeliczy się to na 1 ha przeliczeniowy, to będzie to ok. 4 mln starych złotych i przy takim zapisie żadnemu gospodarstwu rolnemu nie przysługuje zasiłek rodzinny. Przy 5 ha przeliczeniowych jest to już 20 mln zł, i przy rodzinie 4-osobowej przekracza to te 50% średniego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.</u>
<u xml:id="u-18.1" who="#PoselRomanBorek">W momencie wprowadzenia ustawy o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych stało się tak, że w tych rodzinach rolniczych, którym przysługiwał zasiłek rodzinny, zostały one odebrane.</u>
<u xml:id="u-18.2" who="#PoselRomanBorek">Intencją propozycji posła M. Kasprzaka było to, ażeby ustalić tę kwotę poniżej 4 mln zł.</u>
</div>
<div xml:id="div-19">
<u xml:id="u-19.0" who="#PoselJanLitynski">Udzielam teraz głosu poseł G. Kotowicz, ale proszę o zakończenie dyskusji merytorycznej.</u>
</div>
<div xml:id="div-20">
<u xml:id="u-20.0" who="#PoselGrazynaKotowicz">Myślę, że trzeba się zastanowić nad redakcją tego artykułu. W zasadzie nikt nie wnosi zastrzeżeń co do przyjęcia jako podstawy do wyliczeń zasiłku rodzinnego 2 ha przeliczeniowych. Jednak ten dochód z tych 2 ha dla różnych celów jest odmiennie szacowany.</u>
<u xml:id="u-20.1" who="#PoselGrazynaKotowicz">W propozycji złożonej przez poseł J. Staręgę-Piasek przyjmuje się, że ten dochód nie może przekraczać 50% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Te 50% to jest 421,5 tys. zł. Natomiast jeżeli chodzi o pracowników, to dla celów emerytalnych jest traktowany, za ten sam rok kalendarzowy, w wysokości 351,31 tys. zł. Należałoby ten dochód ujednolicić dla wszystkich celów. To jest chyba główną intencją moich przedmówców. Chodzi nam o to, ażeby ten dochód był jednolity dla celów stypendialnych, dla celów emerytalnych, dla wyliczenia zasiłku rodzinnego itd.</u>
</div>
<div xml:id="div-21">
<u xml:id="u-21.0" who="#PoselJanLitynski">Jeszcze raz zwracam się do państwa w sprawie formalnej, że albo zostanie zgłoszona propozycja zmiany do ust. 5 art. 2, bo w tej chwili dyskusja na ten temat nie ma sensu.</u>
</div>
<div xml:id="div-22">
<u xml:id="u-22.0" who="#PoselJozefMioduszewski">Wkradło się tutaj jakieś nieporozumienie. My nie mamy zastrzeżenia do zasady, że jeśli na osobę przypada mniej niż 2 ha w gospodarstwie rolnym, to należy się wówczas zasiłek rodzinny. Wyliczenie zaproponowane w projekcie nowelizacji potrzebne jest dla przyjęcia jakiejś umownej kwoty dochodów z tych 2 ha przeliczeniowych. Jest to potrzebne dla przypadków, kiedy będziemy mieli do czynienia z sytuacją, kiedy ktoś ma gospodarstwo rolne, ale równocześnie uzyskuje dodatkowe zarobki. Jeżeli ktoś ma 5 ha i 5 dzieci, ale równocześnie uzyskuje dodatkowe zarobki poza rolnictwem, to wówczas konieczne jest wyliczenie dochodu na 1 osobę w rodzinie i dla tych celów wprowadzono te 2 ha przeliczeniowe.</u>
<u xml:id="u-22.1" who="#PoselJozefMioduszewski">Wchodzę w kontrowersje z moimi przedmówcami, bo skoro przyjmujemy zasadę, że zasiłek rodzinny w rodzinie pracowniczej przysługuje wtedy, jeżeli dochód na 1 osobę jest niższy niż 50% średniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, to te 2 ha przeliczeniowe w rodzinie rolniczej, powinny również przynosić dochód równy 50% średniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Dla mnie ta zasada wydaje się logiczna.</u>
<u xml:id="u-22.2" who="#PoselJozefMioduszewski">Proponuję przyjąć taki zapis, jaki przedstawiła poseł J. Staręga-Piasek. Jeżeli natomiast znajdziemy lepszą formułę dla określenia dochodów w rolnictwie, to możemy taką propozycję wnieść w trakcie prac nad projektem nowelizacji ustawy.</u>
</div>
<div xml:id="div-23">
<u xml:id="u-23.0" who="#PoselJanLitynski">Udzielam jeszcze głosu ostatnim 2 mówcom i proponuję, ażebyśmy przeszli do podjęcia ostatecznej decyzji.</u>
</div>
<div xml:id="div-24">
<u xml:id="u-24.0" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Mogę wyjaśnić, że również osoby, które nie utrzymują się z gospodarstwa rolnego, straciły prawo do zasiłku, gdyż poprzednia formuła była taka, że wszyscy bez, względu na wysokość dochodów, otrzymywali ten zasiłek. W związku z tym to nie jest jakaś dyskryminacja dzieci rolniów, że tracą prawo do zasiłków, a tylko zmieniła się zasada przyznawania prawa do zasiłków.</u>
</div>
<div xml:id="div-25">
<u xml:id="u-25.0" who="#PoselRomanBorek">W tym momencie powinniśmy zrobić przerwę i podjąć pewne ustalenia w Klubie Parlamentarnym Polskiego Stronnictwa Ludowego. Ta nowa zasada ma jednak wpływ na przyznawanie zasiłków dzieciom rolników. Jeśli zmieni się tę zasadę, że nie będzie to 50% średniego wynagrodzenia, a 30 lub 20%, to wtedy ma to również pewien wpływ finansowy, gdyż wtedy odpowiednio się zmniejsza lub zwiększa liczba zasiłków.</u>
<u xml:id="u-25.1" who="#PoselRomanBorek">Nikt z nas nie kwestionuje tej podstawy 2 ha przeliczeniowych, ale wielkość uzyskiwanych dochodów z tych 2 ha. Zachodzi pytanie, czy to rzeczywiście jest 50% tego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.</u>
</div>
<div xml:id="div-26">
<u xml:id="u-26.0" who="#PoselJanLitynski">Przypomnę, jaką filozofię przyjęliśmy przy opracowywaniu projektu tej ustawy. Chodzi nam o to, ażeby ten projekt jak najszybciej znalazł się w pierwszym czytaniu na posiedzeniu Komisji. W związku z tym proponuję zrezygnować w tej chwili ze wszystkich tych propozycji, może nawet ze szkodą dla jakości projektu ustawy, ze wszelkich propozycji mających charakter finansowy.</u>
<u xml:id="u-26.1" who="#PoselJanLitynski">Propozycje przedstawione przez posłów PSL wpływają na wielkość wydatków budżetowych, gdyż proponują zmianę formuły ustalonej dotychczas w art. 2 ust. 5 i kryterium przyznawania zasiłków w rodzinach rolniczych.</u>
<u xml:id="u-26.2" who="#PoselJanLitynski">Oczywiście możemy się z tym zgodzić, ale musimy to przegłosować. Rozumiem, że będziemy głosować nad tym, czy wprowadzamy do projektu ustawy jakiekolwiek zmiany o charakterze finansowym.</u>
</div>
<div xml:id="div-27">
<u xml:id="u-27.0" who="#PoselTadeuszTomaszewski">Nie wiem, czy inni posłowie się z tym zgodzą, ale wydaje mi się, że sytuacja będzie podobna jak z tymi dwoma sprawami, o których mówiła poseł J. Staręga-Piasek. Jeżeli nie podamy w uzasadnieniu do nowelizacji ustawy wszystkich konsekwencji, jakie z niej płyną dla budżetu państwa, to wówczas Prezydium Sejmu może odrzucić nasz projekt.</u>
<u xml:id="u-27.1" who="#PoselTadeuszTomaszewski">Proponuję, ażeby przyjąć taką samą zasadę, jaką zaproponowała pani poseł w stosunku do 2 poprzednich poprawek, poczekać z tymi dalszymi poprawkami do czasu pierwszego czytania projektu ustawy i wtedy wnieść propozycje zmian, o których dyskutowaliśmy w tej chwili.</u>
</div>
<div xml:id="div-28">
<u xml:id="u-28.0" who="#PoselJanLitynski">Czy jest potrzeba przegłosowania tego wniosku? Rozumiem, że Komisja nie widzi potrzeby głosowania i nie zmieniamy ust. 5 art. 2 ani nie wprowadzamy zmian dotyczących art. 9 i art. 14 nowelizacji ustawy.</u>
<u xml:id="u-28.1" who="#PoselJanLitynski">Czy są jakieś propozycje co do innych artykułów projektu ustawy?</u>
<u xml:id="u-28.2" who="#PoselJanLitynski">Musimy jednak przegłosować formalnie wniesienie przez Komisję nowelizacji ustawy o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych. Kto jest za wniesieniem inicjatywy ustawodawczej w tej sprawie przez naszą Komisję? Wniosek został został zaakceptowany jednomyślnie.</u>
</div>
<div xml:id="div-29">
<u xml:id="u-29.0" who="#PoselJoannaStaregaPiasek">Mam propozycję, ażeby posłowie PSL policzyli, w jaki sposób przeliczyć na złotówki 1 ha przeliczeniowy.</u>
</div>
<div xml:id="div-30">
<u xml:id="u-30.0" who="#PoselJanLitynski">Proponuję, ażeby wniosek do Prezydiu Sejmu w sprawie inicjatywy ustawodawczej naszej Komisji wraz z projektem nowelizacji ustawy przygotowała poseł J. Staręga-Piasek. Wniosek ten został zaakceptowany przez Komisję.</u>
<u xml:id="u-30.1" who="#PoselJanLitynski">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
</div>
</body>
</text>
</TEI>
</teiCorpus>