text_structure.xml 132 KB

Edit Raw Blame History

<?xml version='1.0' encoding='UTF-8'?>
<teiCorpus xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  <xi:include href="PPC_header.xml"/>
  <TEI>
    <xi:include href="header.xml"/>
    <text>
      <body>
        <div xml:id="div-1">
          <u xml:id="u-1.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Otwieram posiedzenie Komisji, poświęcone rozpatrzeniu poprawek, jakie zostały zgłoszone podczas drugiego czytania do Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-1.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Do poprawek uwagi swoje nadesłali: pan minister sprawiedliwości Leszek Kubicki oraz pan prof. Kazimierz Buchała, które zostały państwu doręczone na piśmie.</u>
          <u xml:id="u-1.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Proponuję następujący tok obrad nad tymi propozycjami. Będę przedstawiał kolejne poprawki, uwagi do nich państwo mają na piśmie; jeżeli jest autor poprawki obecny na posiedzeniu, to będzie on zgłaszał swe uwagi, a jeżeli nie, odbędzie się głosowanie nad kolejnymi rozpatrywanymi poprawkami.</u>
          <u xml:id="u-1.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Czy są uwagi do porządku obrad? Uwag nie ma.</u>
          <u xml:id="u-1.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 1, wniesionej przez pana posła Lagę do art. 2 kk.</u>
          <u xml:id="u-1.5" who="#PoselAleksanderBentkowski">Stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości i eksperta strony rządowej pana prof. Buchały jest wobec tej poprawki negatywne. Czy są uwagi do poprawki nr 1? Uwag nie ma. W głosowaniu poprawka nr 1 została jednogłośnie odrzucona.</u>
          <u xml:id="u-1.6" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 2, dotyczącej art. 5 kk, proszę jej autora o krótką charakterystykę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-2">
          <u xml:id="u-2.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Ta poprawka wynika z przyjęcia przez Sejm ustawy związanej z ratyfikacją przez Polskę umów międzynarodowych i brak proponowanego dodatku w Kodeksie karnym powoduje pewne trudności, z ustaleniem zakresu jurysdykcji polskiej w stosunku np. do obcych wojsk.</u>
          <u xml:id="u-2.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Jest to poprawka konieczna. Konstytucja nie rozwiązuje tej sprawy, są spory w doktrynie na temat zakresu obowiązywania aktów międzynarodowych, a ta poprawka wyjaśnia te wszystkie niedopowiedzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-3">
          <u xml:id="u-3.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości popiera tę poprawkę. Pan prof. Buchała uważa, że może pozostać regulacja bez poprawki. Czy pan profesor może zmienił zdanie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-4">
          <u xml:id="u-4.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Po przestudiowaniu materiałów uważam, że poprawka jest zasadna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-5">
          <u xml:id="u-5.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Jeśli nie ma dalszych uwag, przystępujemy do głosowania nad rekomendacją przyjęcia przez Sejm poprawki. W wyniku głosowania Komisja poza jednym głosem wstrzymującym się jest za przyjęciem poprawki.</u>
          <u xml:id="u-5.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 3 dotyczącej art. 12 kk.</u>
          <u xml:id="u-5.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Jest to w zasadzie poprawka sprowadzająca się do zmiany wyrazu "zachowań" na wyraz "czynów". Zarówno ministerstwo, jak i prof. Buchała są przeciwni tej poprawce.</u>
          <u xml:id="u-5.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Czy są do tej poprawki uwagi? Uwag nie ma. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-5.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu większością głosów Komisja nie rekomenduje przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-5.5" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 4, dotyczącej art. 18 kk. Polega ona na dodaniu w par.  3 tego artykułu po wyrazach: "kto wbrew prawnemu" wyrazu "szczególnemu".</u>
          <u xml:id="u-5.6" who="#PoselAleksanderBentkowski">Zdanie drugie tego paragrafu po średniku miałoby proponowane brzmienie: "Odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie". Poprawka ta jest popierana zarówno przez ministerstwo, jak i eksperta, pana Buchałę.</u>
          <u xml:id="u-5.7" who="#PoselAleksanderBentkowski">Czy są uwagi do poprawki nr 4? Nie ma uwag.</u>
          <u xml:id="u-5.8" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu Komisja przyjęła poprawkę jednogłośnie do rekomendacji Sejmowi.</u>
          <u xml:id="u-5.9" who="#PoselAleksanderBentkowski">Do art. 25 kk jest kilka poprawek. Pierwsza z nich, poprawka nr 5 proponuje nadać nowe brzmienie  par. 2 art. 25 kk: "Kto dokonuje bezprawnego, bezpośredniego zamachu na jakiekolwiek dobro chronione prawem, pozbawia się ochrony prawnej w związku z odparciem tego ataku". Opinie wobec tej poprawki są negatywne.</u>
          <u xml:id="u-5.10" who="#PoselAleksanderBentkowski">Czy ktoś chciałby w tej sprawie wypowiedzieć się? Nie ma uwag.</u>
          <u xml:id="u-5.11" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu Komisja większością głosów postanowiła nie rekomendować przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-5.12" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 6 - dotyczy także nowej treści par.  2 art. 25 kk. Głos zabierze wnioskodawca.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-6">
          <u xml:id="u-6.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Ta poprawka wymaga pewnego komentarza dla pełnej jasności powodów jej wniesienia. Wbrew twierdzeniu opinii pana prof. Buchały sądy mają dosyć zasadnicze trudności z przyjmowaniem, że jest nieznaczne przekroczenie granic obrony koniecznej i są dość niechętne takiemu rozwiązaniu.</u>
          <u xml:id="u-6.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Trzeba w związku z tym wyraźnie powiedzieć, że kiedy czyn nieznacznie przekracza granice obrony koniecznej, jest to czyn niekaralny, aczkolwiek bezprawny. Pozostaje on bez kary. Jest to wyraźna wskazówka co do tego, że należy zwiększyć ochronę osoby atakowanej i w tym kierunku ta poprawka zdecydowanie zmierza.</u>
          <u xml:id="u-6.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Pewnych uwag wymaga także użycie obecnego określenia, że sposób obrony był rażąco niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu ze zmianą na rażąco niewspółmierny do siły zamachu. Nie są trafne przykłady zawarte w opinii pana prof. Buchały, że chodzi tu o różnicę wieku, że chodzi o różnicę narzędzia.</u>
          <u xml:id="u-6.3" who="#PoselAndrzejGaberle">To są wszystko różnice odnoszące się do siły zamachu, dlatego że jeśli ktoś atakuje przy pomocy noża czy szpady, a ktoś drugi ma się bronić gołymi rękami to jest to siła zamachu, a nie coś innego. Oczywiście, ta siła zamachu rozstrzyga o sile niebezpieczeństwa zamachu, natomiast przekroczenie granic obrony koniecznej może się dokonać w dwóch wymiarach.</u>
          <u xml:id="u-6.4" who="#PoselAndrzejGaberle">Może być to eksces intensywny, a więc wtedy, gdy obrona jest nieadekwatna do siły zamachu, jest ponad to, co by usprawiedliwiała siła ataku sprawcy, siła jego zamachu albo może być to eksces temporalny, polegający na przekroczeniu granic obrony koniecznej w związku z tym, że właściwie atak się już skończył, ale atakowany nadal jakby się broni.</u>
          <u xml:id="u-6.5" who="#PoselAndrzejGaberle">Otóż proponowana poprawka ma na względzie uwydatnienie tego, że przy rażącym przekroczeniu siły zamachu, dopiero gdy jest eksces intensywny może być zastosowane nadzwyczajne złagodzenie kary, czy też odstąpienie od jej wymierzenia, bowiem w praktyce te sprawy trudno wymierzyć.</u>
          <u xml:id="u-6.6" who="#PoselAndrzejGaberle">Natomiast wtedy, gdy mamy rażące przekroczenie granic obrony koniecznej polegające na tym, że atakowany kontynuuje rzekomo odpieranie ataku, podczas kiedy zamach już się zakończył, czyli kontynuuje obronę po zakończeniu zamachu, to nie jest podstawą do nadzwyczajnego złagodzenia kary.</u>
          <u xml:id="u-6.7" who="#PoselAndrzejGaberle">I to jest całkowicie przemyślane, a nie jest konsekwencją jakiegokolwiek niedopatrzenia w konstrukcji przepisu. Jest to po prostu inny sposób podejścia do tego problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-7">
          <u xml:id="u-7.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Jest to zapis dość ważny, ponieważ ostatnio, także w środkach masowego przekazu, ten artykuł był często cytowany i intencją Komisji było to, ażeby zwiększyć prawa osoby napastowanej do obrony, żeby zwiększyć bezkarność jej działania w zakresie odpierania ataku.</u>
          <u xml:id="u-7.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Natomiast w moim przekonaniu rozpatrywana poprawka faktycznie zawęża uprawnienia osoby odpierającej atak, ponieważ jeżeli dodamy słowo "nieznaczne", będzie to bardzo wyraźny sygnał dla sądu, że ogranicza się uprawnienia, osoby odpierającej atak do działania - w jej przekonaniu - słusznego, zmierzającego do odparcia tego ataku.</u>
          <u xml:id="u-7.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Czy są inne głosy w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-8">
          <u xml:id="u-8.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Uważam, że wprowadzenie zwrotu: "siła zamachu" jest wprowadzeniem nowego wyrażenia w miejsce "niebezpieczeństwa zamachu". Byłoby to nowe pojęcie, które niesie za sobą wiele nieporozumień do już utartej praktyki.</u>
          <u xml:id="u-8.1" who="#EkspertKazimierzBuchala">Siła zamachu wskazuje na użycie noża, broni czy jakiegoś ciężkiego przedmiotu, podczas gdy nie o to chodzi tylko o to, czy zamach był niebezpieczny dla zaatakowanego. I wyrażenie dotychczasowe, mające dużą literaturę, jest, moim zdaniem, bardziej poprawne od proponowanego "siła zamachu", które znacznie ograniczy obronę konieczną, która jest pożądana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-9">
          <u xml:id="u-9.0" who="#EkspertTadeuszBojarski">Pewne doświadczenie życiowe poucza, że im więcej słów w przepisie i więcej elementów ocennych, tym więcej później w następstwie wątpliwości. Idea jest w tej poprawce zrozumiała, ale chyba tymi słowami nie oddana jak należy, bowiem może rodzić wątpliwości. Chodzi między innymi o to zaakcentowanie nieznaczności, na co zwrócił już uwagę pan przewodniczący Komisji, dalej zestawione z rażącą niewspółmiernością.</u>
          <u xml:id="u-9.1" who="#EkspertTadeuszBojarski">Dlaczego akurat akcentowanie rażącej niewspółmierności, która ma powodować nad-zwyczajne złagodzenie kary? Są pewne przypadki pośrednie pomiędzy nierażącym a nieznacznym przekroczeniem, które będą częściowo na siebie zachodziły i już można przewidzieć pewne wątpliwości.</u>
          <u xml:id="u-9.2" who="#EkspertTadeuszBojarski">Wydaje się więc, że utrzymując tę ideę, należałoby przepis ten przeredagować, mówiąc może o nieznacznym przekroczeniu granic obrony koniecznej, a w innych wypadkach przekroczenia, bez wskazywania jednej jego postaci, sąd mógłby odstąpić od wymierzenia kary czy dokonać jej nadzwyczajnego złagodzenia.</u>
          <u xml:id="u-9.3" who="#EkspertTadeuszBojarski">W każdym razie przeciwstawianie sobie tej nieznaczności i tej rażącej niewspółmierności będzie budzić wątpliwości, a poza tym nie jest do końca merytorycznie słuszne akcentowanie nadzwyczajnego złagodzenia akurat przy rażącej niewspółmierności. Wydaje się, że przy tym ujęciu poprawki jest za dużo wątpliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-10">
          <u xml:id="u-10.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Ja w żadnym razie nie mogę się zgodzić z tym, że użycie stwierdzenia "w razie nieznacznego przekroczenia granic obrony koniecznej sprawca nie podlega karze" jest jakimkolwiek zawężeniem możliwości obrony koniecznej, a wręcz przeciwnie, ono je poszerza stwierdzając wyraźnie, że w tego rodzaju przypadkach sprawca karze nie podlega.</u>
          <u xml:id="u-10.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Ja dostrzegałem to, o czym mówił pan prof. Bojarski i wydawało mi się, że przeciwstawienie to niejako poszerza zakres tych wypadków, w których trzeba by było traktować przekroczenie granic obrony koniecznej jako nieznaczne, lecz rozumiem podniesione tutaj wątpliwości i nie zamierzam się upierać przy swej propozycji.</u>
          <u xml:id="u-10.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Jestem skłonny wprowadzić pewną autopoprawkę do mojej propozycji, zgodną z tym, o czym mówił pan prof. Bojarski, jeżeli to nie budzi wątpliwości i przepis proponowany miałby brzmienie: "W razie nieznacznego przekroczenia granic obrony koniecznej spra-wca nie podlega karze, a w innych wypadkach przekroczenia granic obrony koniecznej sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia".</u>
          <u xml:id="u-10.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Tego rodzaju sformułowanie usuwa wątpliwości, które podnosił pan prof. Buchała oraz te podnoszone przez pana prof. Bojarskiego. Zostawia natomiast, moim zdaniem, zdecydowany sygnał, że poszerzamy granice dopuszczalnej obrony koniecznej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-11">
          <u xml:id="u-11.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Brz-mienie poprawki po wprowadzeniu autopoprawki zawiera wyraźny sygnał dla sądu, że trzeba określać, czy jest znaczne, czy nieznaczne przekroczenie granic obrony koniecznej. Wprowadzanie wyrazu "nieznaczne" zwraca uwagę, że mogą to być tylko bardzo delikatne przekroczenia granic obrony koniecznej. W moim przekonaniu jest to duże zawężenie. Czy są jeszcze inne uwagi? Uwag nie ma. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-11.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu większością głosów Komisja postanowiła odmówić rekomendacji przyjęcia poprawki nr 6.</u>
          <u xml:id="u-11.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 7, pana posła Niemcewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-12">
          <u xml:id="u-12.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Intencją poprawki nr 7 jest to samo, o czym mówił pan poseł Gaberle, to znaczy rozszerzenie prawa do obrony koniecznej, przy czym ja osobiście uważam, że sądy, zwłaszcza niższych instancji, zbyt restrykcyjnie traktują prawo do obrony koniecznej.</u>
          <u xml:id="u-12.1" who="#PoselJanuszNiemcewicz">W literaturze dotyczącej tego przedmiotu i tak już pisze się, że to przekroczenie powinno być rażące, żeby wywierało skutki prawne. Mnie chodzi o to, aby to sformułowanie "rażące" wpisać do przepisu, bo tylko w tym widzę szansę na zmianę praktyki sądów niższej instancji, gdyż samo orzecznictwo Sądu Najwyższego, które idzie w tym kierunku, jakoś tej praktyki sądów niższej instancji nie zmienia.</u>
          <u xml:id="u-12.2" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Dlatego w tej poprawce zależy mi na wprowadzeniu wyrazu "rażący", aby tylko rażąca niewspółmierność mogła te skutki wywierać.</u>
          <u xml:id="u-12.3" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Natomiast w związku z zarzutem zawartym w stanowisku pana ministra sprawiedliwości Kubickiego, że ta poprawka ogranicza swobodę sędziego, podzielam ten zarzut po namyśle i chciałbym wprowadzić poprawkę następującą, by zamiast zwrotu: "sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie" powrócić do sformułowania: "sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary".</u>
          <u xml:id="u-12.4" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Proponowana przeze mnie poprawka brz-miałaby: "W razie przekroczenia obrony koniecznej, w szczególności gdy sprawca zastosował sposób obrony rażąco niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia".</u>
          <u xml:id="u-12.5" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Tak modyfikuję swą poprawkę. Wydaje mi się, że to spowoduje zmianę praktyki sądów niższej instancji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-13">
          <u xml:id="u-13.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Zarówno Ministerstwo Sprawiedliwości, jak i ekspert Buchała negatywnie zaopiniowali rozpatrywaną poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-13.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Czy ktoś pragnie zabrać głos w tej sprawie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-14">
          <u xml:id="u-14.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Ja bałbym się nadawać rangę ustawową podnie-sionemu przez przedmówcę stanowisku Sądu Najwyższego, dlatego że z tą chwilą powstaje kwestia, czy nie ma wewnętrznej sprzeczności przepisu.</u>
          <u xml:id="u-14.1" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Przecież obrona konieczna, w jej słowie "konieczna" musi zawierać współmierność między siłą zamachu i siłą obrony, a rażące przekroczenie poddaje w wątpliwość zachowanie tej współmierności. Rozumiem, że spieramy się tutaj i niuanse, które w praktyce sąd i tak indywidualnie musi rozstrzygnąć w każdej sprawie i to na podstawie własnego swobod-nego uznania.</u>
          <u xml:id="u-14.2" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Osobiście opowiadam się nadal i wyrażam też wolę ministerstwa, że tam, gdzie nie zachodzi konieczność, nie należy zmieniać obowiązujących norm, bowiem każda zmiana musi wywoływać w praktyce nie zawsze dające się przewidzieć pożądane skutki. Dlatego podtrzymuję pisemne stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-15">
          <u xml:id="u-15.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Chciałbym zwrócić uwagę, że w tym projekcie i tak już następuje zmiana dotychczasowego przepisu o obronie koniecznej, bo wprowadzony jest nowy par.  3, do którego ja osobiście mam pewne zastrzeżenia. Nie będę o tym szerzej mówił, lecz wspomnę tylko, że nie widzę osobiście innej podstawy przekroczenia obrony koniecznej niż strach lub wzburzenie i trudno mi sobie inną podstawę wyobrazić.</u>
          <u xml:id="u-15.1" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Powtórzę jednak jeszcze raz, że chodzi tutaj w poprawce, którą reprezentuję, o zmianę praktyki sądowej. I jeżeli niczego w tym przepisie nie zmienimy w tym właśnie kierunku - mówię o wyrazie "rażąco", to nie będzie żadnego impulsu dla sądów do zmiany praktyki dotyczącej stosowania przepisów o obronie koniecznej i jej przekroczeniu, która to praktyka jest dość powszechnie krytykowana.</u>
          <u xml:id="u-15.2" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Jeszcze raz powtarzam, że sformułowanie "rażąco" jest zgodne z tym, co pisze na temat przekroczenia obrony koniecznej doktryna. To jest pogląd powszechnie przyjmowany, że to przekroczenie w gruncie rzeczy musi być rażące, a nie jakieś nieznaczne, jak mówił pan poseł Gaberle. Jeżeli niczego nie zmienimy i nie zmieni się praktyka, to ta praktyka pozostanie zła. Dlatego obstaję przy swojej poprawce.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-16">
          <u xml:id="u-16.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Chciałem zwrócić uwagę na jedno, a mianowicie, że w poprawkach tych jest chyba jeden błąd - zabrakło wyrazu "granic", bowiem jest sformułowanie "w razie przekroczenia obrony koniecznej", a powinno być "w razie przekroczenia granic obrony koniecznej".</u>
          <u xml:id="u-16.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Uważam też, iż jest konieczne danie sygnału, że chodzi tutaj o pewną zmianę, sygnału takiego lub innego. Sam mam większe przekonanie do własnej propozycji, ale stanowisko, by niczego nie zmieniać oznacza, że niczego nie zmienimy w praktyce. Jakie to ma konsekwencje, wszyscy pewnie państwo wiecie.</u>
          <u xml:id="u-16.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Znacie też państwo z pewnością ostatnio omawiany przypadek, kiedy zastrzelono zło-dzieja i jest powszechny głos doktryny, że tu przekroczono granice obrony koniecznej, chociaż zapadł wyrok uniewinniający, który ze społecznego punktu widzenia nie budzi zastrzeżeń.</u>
          <u xml:id="u-16.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Moja poprawka zmierzała do tego, by w tego rodzaju przypadkach można było po prostu wydać orzeczenie o niepodleganiu karze. Czy będzie to możliwe w przypadku omawianej poprawki - miałbym pewne wątpliwości. Nie mam natomiast żadnych wątpliwości co do tego, że jakiś sygnał do praktyki, że chcemy poszerzyć zakres obrony osoby napadniętej, jest konieczny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-17">
          <u xml:id="u-17.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Myślę, że tym sygnałem jest par.  3 dodany przez Komisję do art. 25 kk, gdzie wprowadzamy dwa pojęcia strachu i wzburzenia, jakkolwiek pan poseł Niemcewicz twierdził, że są to jedyne w zasadzie przesłanki przekroczenia. Wydaje mi się jednak, że o tym piszemy bardzo wyraźnie i jest to sygnał dla sądu, że może być to przesłanka wyłączająca karalność czynu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-18">
          <u xml:id="u-18.0" who="#EkspertTadeuszBojarski">Jest cały szereg propozycji mających szlachetny cel złagodzenia tej praktyki, która jest różnie odbierana. Ta praktyka nie była tak bardzo ostrożna w odwoływaniu się do obrony koniecznej, być może występuje tu pewien regionalizm i praktyka ta w różnych regionach kraju przedstawia się różnie.</u>
          <u xml:id="u-18.1" who="#EkspertTadeuszBojarski">Jeżeliby stosować taką poprawkę, to w moim przekonaniu klarowniejsza - ze względu i na stosujących i później na całe procedowanie nad tym przepisem - byłaby jednak zmodyfikowa-na poprawka pana posła Gaberle. W par. 2 bowiem powiada się, że może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub od jej wymierzenia odstąpić w szczególności, gdy była rażąco niewspółmierna. A wcześniej co?</u>
          <u xml:id="u-18.2" who="#EkspertTadeuszBojarski">Oczywiście, jak rozumiem, że pan poseł sądzi, że w ten sposób nic się osobie działającej nie należy z tego tytułu, gdyż obrona była niewspółmierna, ale formalnie, jurydycznie będzie to przekroczenie granic obrony koniecznej, które stanowi czyn bezprawny. I nie jest wcale jednoznaczne, że z powodu tego czynu bezprawnego jego sprawca ma nie ponosić konsekwencji.</u>
          <u xml:id="u-18.3" who="#EkspertTadeuszBojarski">Gdyby się jednak decydować na taką poprawkę, to klarowniejsza byłaby ta zmodyfikowana poprawka pana posła Gaberle z tej racji, że w pierwszej części wyraźnie mówi o tym, że sprawca nie podlega karze, czego nie deklaruje obecnie rozpatrywana poprawka, a w innych wypadkach dopuszcza możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary lub odstąpienia od jej wymierzenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-19">
          <u xml:id="u-19.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Mamy już wszystkie wypowiedzi na temat rozpatrywanej poprawki i przystąpimy do głosowania. W głosowaniu większością głosów posłowie zdecydowali o rekomendacji przyjęcia poprawki nr 7 przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-19.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 8, która integralnie złączona z poprawką nr 7, została również przyjęta przez przyjęcie poprawki nr 7.</u>
          <u xml:id="u-19.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 9.</u>
          <u xml:id="u-19.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Pierwsza z poprawek do art. 31 kk - polega na nadaniu par. 2 brzmienia: "Jeżeli w chwili popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary". Zmiana polega na zastąpieniu wyrazów: "w czasie" wyrazami: "w chwili".</u>
          <u xml:id="u-19.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">Ministerstwo Sprawiedliwości opowiada się za tą poprawką, pan prof. Buchała jest innego zdania. Czy są uwagi do tej poprawki?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-20">
          <u xml:id="u-20.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Zdaniem naszym poprawka jest zasadna. Chociaż dotychczasowe sformułowanie "w czasie" było powszechnie używane wydaje się, że określenie "w chwili" lepiej oddaje to, o co w tym przepisie chodzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-21">
          <u xml:id="u-21.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Ja uważam, że przestępstwo trwa nie chwilę, ale jest rozciągnięte niejednokrotnie w czasie i stwierdzenie zawarte w poprawce "w chwili" jest zawężeniem i nie odpowiada rzeczywistości, zwłaszcza że niektóre przestępstwa traktuje się jako jeden czyn, mimo że jest ich kilka.</u>
          <u xml:id="u-21.1" who="#EkspertKazimierzBuchala">Tak więc zwrot "w czasie" jest bardziej prawidłowy aniżeli "w chwili". Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje pozostawienie zwrotu "w czasie".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-22">
          <u xml:id="u-22.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Jeżeli nie innych uwag, przystąpimy do głosowania nad poprawką nr 8.</u>
          <u xml:id="u-22.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu Komisja jednogłośnie postanowiła nie rekomendować przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-22.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 10, która dotyczy dodania w art. 31 kk po par. 3 par. 4 w brzmieniu: "Kara orzeczona wobec sprawcy określonego w par.  1, który popełnia przestępstwo w warunkach określonych w par.  3 nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane mu przestępstwo, chyba że sprawca wprawił się w stan nietrzeźwości lub odurzenia po to, by w tym stanie popełnić czyn zabroniony".</u>
          <u xml:id="u-22.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Proszę autora poprawki o zabranie głosu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-23">
          <u xml:id="u-23.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Moja propozycja jest powrotem do rozwiązania, które istniało w projekcie kk. Uważam, że wykreślenie   par. 4 tego artykułu powoduje, że w sytuacji, gdy sprawca działał w stanie wyłączenia czy ograniczenia poczytalności, w które sam się wprawił pomija się to, że jednak jest to stan ograniczonej - co najmniej - poczytalności i - moim zdaniem - jakiś skutek dla wymiaru kary mieć to powinno.</u>
          <u xml:id="u-23.1" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Propozycja zawarta w projekcie kk była, moim zdaniem, propozycją słuszną, bardziej wyważoną i dlatego proponuję do niej powrócić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-24">
          <u xml:id="u-24.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Ja przypomnę jednak zarzuty podnoszone przez Komisję, że każdy sprawca, który popełnił np. występek komunikacyjny w stanie nietrzeźwości będzie podkreślał, że upił się i dlatego nic nie pamięta, a nie dlatego, by popełnić przestępstwo. I już z tego powodu korzystałby z obniżonego wymiaru kary. Gdyby był lekko nietrzeźwy, nie mógłby z tego obniżenia skorzystać, natomiast przy znacznej nietrzeźwości i stąd mocno ograniczonej poczytalności korzystałby z tego przywileju. Był to jeden z najmocniej krytykowanych zapisów.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-25">
          <u xml:id="u-25.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Ta poprawka pana posła Niemcewicza nawiązuje do rozwiązania, jakie było w Kodeksie karnym z 1932 r., ale nie uwzględnia, że była druga wersja w art. 17. To rozwiązanie było bardzo krytykowane - jest to tak zwana actio libera in causa.</u>
          <u xml:id="u-25.1" who="#EkspertKazimierzBuchala">Są natomiast tego rodzaju sytuacje, gdzie wchodzi w grę użycie zbyt dużej ilości alkoholu i sprawca mógł przewidzieć, że to doprowadzi do wyłączenia poczytalności lub do jej znacznego ograniczenia. Tak jest w Kodeksie karnym i to się sprawdziło jako dobre rozwiązanie. Podany przykład z kierowcą jest bardzo wymowny - on wypił więcej i był w stanie nietrzeźwości, ale nie wypił po to, by spowodować wypadek.</u>
          <u xml:id="u-25.2" who="#EkspertKazimierzBuchala">Dlatego dotychczasowe brzmienie przepisu, które ma utartą literaturę, jest zasadne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-26">
          <u xml:id="u-26.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka nr 10 nie jest popierana przez rząd i skoro nie ma dalszych dyskutantów, zarządzam głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-26.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu większością głosów Komisja postanowiła nie rekomendować przyjęcia tej poprawki przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-26.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 11 - polega ona na dodaniu w art. 32 kk pkt 6 w brzmieniu: "kara śmierci".</u>
          <u xml:id="u-26.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Głos ma przedstawiciel Biura Legislacyjnego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-27">
          <u xml:id="u-27.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Chciałem tylko zaznaczyć, że ta poprawka dodania w katalogu kar kary śmierci plus w trzech typach przestępstw w części szczególnej, nie zawiera żadnych konsekwencji zarówno merytorycznych, jak obligatoryjne ułaskawienie, czy sposobu wykonania tej kary, do których należałoby podjąć decyzję i to ani w Kodeksie postępowania karnego ani w Kodeksie wykonawczym karnym, ani w przepisach wprowadzających.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-28">
          <u xml:id="u-28.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Nie ma na sali autora tej poprawki, czy ktoś chce ją rekomendować? Nie ma chętnych, głosujemy poparcie dla tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-28.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu Komisja jednogłośnie postanowiła nie rekomendować przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-28.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 12,</u>
          <u xml:id="u-28.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka nr 12 dotyczy par. 2 art. 33 kk i powoduje wykreślenie słowa "może" przy wymierzaniu grzywny, a paragraf ten miałby otrzymać po poprawce brzmienie: "Sąd wymierza grzywnę także obok kary pozbawienia wolności wymienionej w art. 32 pkt. 3, jeżeli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął".</u>
          <u xml:id="u-28.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka ta jest negowana i przez Ministerstwo Sprawiedliwości, i przez pana prof. Buchałę. Przystępujemy do głosowania nad tą poprawką.</u>
          <u xml:id="u-28.5" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu posłowie jednogłośnie postanowili nie rekomendować poprawki nr 12.</u>
          <u xml:id="u-28.6" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 13, dotyczącej nadania nowego brzemienia w par. 3 zdaniu po przecinku, zostanie przedstawiona przez pana posła Niemcewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-29">
          <u xml:id="u-29.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">W tej poprawce proponuję powrót do brzmienia z projektu kk, to znaczy do stawek dziennych, a nie określonych w proporcji do wynagrodzenia miesięcznego najniższego nie określonych kwotowo, ponieważ w ten sposób tracimy efekt antyinflacyjny tego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-29.1" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Ponadto przy powiązaniu z wynagrodzeniem za pracę bardziej wiążemy wymiar kary grzywny z sytuacją majątkową sprawcy. Pan prof. Buchała w swoim stanowisku zaproponował, jeśli dobrze pamiętam, podwyższenie górnej granicy z dwustukrotności do dwutysięcznejkrotności.</u>
          <u xml:id="u-29.2" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Ja jestem gotów wprowadzić autopoprawkę, jeżeli tylko ktoś policzy, ile to wynosi. Słyszę podpowiedź, że 16 mld starych złotych wynosiłaby górna granica, a w tej chwili wynosi ona 1,6 mld starych złotych. W tym stanie proponuję tysiąckrotność.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-30">
          <u xml:id="u-30.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">O sprawach związanych z wprowadzeniem po-prawki szeroko dyskutowaliśmy - o kłopotach z wyliczeniem, z ustalaniem średniego wynagrodzenia w chwili orzekania, a jest to pretekst do podważania prawidłowego określenia wysokości grzywny. Z tego czysto formalnego powodu byliśmy przeciwni takiemu ujęciu, dlatego wróciliśmy do stawek kwotowych, bardzo wysoko podnosząc górną stawkę.</u>
          <u xml:id="u-30.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Ministerstwo poprawce jest przeciwne, pan prof. Buchała ją popiera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-31">
          <u xml:id="u-31.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Bardzo przepraszam, lecz Ministerstwo Spra-wiedliwości popiera ostatnią wersję poprawki podaną przez posła wnioskodawcę, by pod-wyższyć stawkę do tysiąckrotności. Uważamy, że to niwelowałoby tę astronomiczną wysokość, natomiast utrzymanie dotychczasowej propozycji dwustukrotności może w pewnych sprawach gospodarczych okazać się zbyt niskim wyliczeniem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-32">
          <u xml:id="u-32.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">W przepisie dotyczącym przestępstw gospodarczych, w art. 314 kk przyjęliśmy inny zapis, mówiący, że w razie skazania za przestępstwo określone w art. 301 par.  3, art. 302 par.  1 lub art. 304, grzywnę orzeczoną obok kary pozbawienia wolności można wymierzyć w wysokości do 2000 stawek dziennych.</u>
          <u xml:id="u-32.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Podnieśliśmy krotność tych stawek dlatego, że rok temu Sejm wprowadzając ustawę o ochronie obrotu gospodarczego, wprowadził bez żadnego zahamowania grzywnę w wysokości 50 mld starych złotych. Wtedy nikt z ekspertów nie zwrócił uwagi na to, że jest to grzywna zbyt wysoka. Przenieśliśmy te przepisy do Kodeksu karnego i okazała się ta grzywna za wysoka.</u>
          <u xml:id="u-32.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Można nam słusznie postawić zarzut, że jesteśmy niekonsekwentni w kształtowaniu prawa. W ciągu roku tak nam się zmieniły nastroje, że karę tak zawężamy tym bardziej, że chyba żaden sąd nie zdążył skorzystać z tego przepisu ustawy o ochronie obrotu gospodarczego, bądź były to sporadyczne przypadki.</u>
          <u xml:id="u-32.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Ta niekonsekwencja została wychwycona przez Komisję i myśmy próbowali temu zaradzić wprowadzając art. 314 kk, a teraz wprowadzamy jeszcze coś innego.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-33">
          <u xml:id="u-33.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Chciałbym przypomnieć, że nas czeka jeszcze poprawka dotycząca zlikwidowania konfiskaty mienia. Ja się za tą poprawką opowiadam i w sytuacji, gdyby konfiskata została skreślona, propozycja pana ministra dotyczy górnej stawki dziennej, by mogła wynosić 1000 zł.</u>
          <u xml:id="u-33.1" who="#EkspertKazimierzBuchala">Jeżeli natomiast chodzi o grzywnę wymierzaną obok kary pozbawienia wolności za przestępstwo w celu osiągnięcia korzyści lub gdy korzyść została osiągnięta, miałaby tam być ta sama górna granica 1000 zł. Jest to naprawdę absolutnie za mało, jeśli nie dysponujemy innymi środkami w stosunku do przestępstw zorganizowanej przestępczości, gdzie się osiąga znaczne korzyści.</u>
          <u xml:id="u-33.2" who="#EkspertKazimierzBuchala">Mówię o tym dlatego, żeby mieć na uwadze to, co nas czeka. Jeżeli chodzi o kwestię ile wyniesie ta grzywna, gdyby górna granica stawki dziennej wynosiła 2000 zł, to byłoby to maksymalnie 720 tys. zł. Gdyby górna granica wyniosła 1000 zł, wtedy byłoby to 360 tys. zł. Dla kary obok pozbawienia wolności te 360 tys. zł grzywny to jest niestety trochę mało. Moja propozycja, ustnie uzgodniona z panem ministrem sprawiedliwości, wynosi 1500 zł stawki dziennej górnej granicy.</u>
          <u xml:id="u-33.3" who="#EkspertKazimierzBuchala">Dzisiejsza moja propozycja obstaje przy 2000 zł górnej granicy stawki dziennej w odniesieniu do par. 2, co musiałoby być wyraźnie powiedziane pod warunkiem, że rzeczywiście skreślimy karę konfiskaty mienia. Chcę powiedzieć, że kary tej nie ma w państwach należących do Unii Europejskiej, co musimy wziąć pod uwagę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-34">
          <u xml:id="u-34.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Sądzę, że nie będziemy się targować o 500 zł w tę lub inną stronę, bo nie ma to większego znaczenia. Są to olbrzymie widełki od 100 do 2000 zł i nie można zakładać, że sędziowie będą orzekać tylko kary w górnej ich granicy. Z praktyki wiemy, że jest raczej odwrotnie, od środka granicy raczej w dół niż w górę.</u>
          <u xml:id="u-34.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Dlatego moja propozycja jest taka, aby nic nie zmieniać, przynajmniej jeżeli chodzi o przyjętą przez Komisję granicę górnej stawki dziennej 2 tys. zł. Powtarzam, że jest to obniżenie górnej granicy grzywny, jeśli chodzi o przestępstwa objęte ustawą o ochronie obrotu gospodarczego z 50 do 40 mld zł.</u>
          <u xml:id="u-34.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Tak więc obniżenie jest przy tych najbardziej - powiedziałbym - finansowych przes-tępstwach, opisanych w ustawie o ochronie obrotu gospodarczego, co stanowi pewną niekonsekwencję Sejmu, ale godzimy się z tym. Przy wprowadzeniu stawki 2 tys. zł bierzemy pod uwagę możliwość inflacji. Chociażby z tego powodu nie ma sensu zmieniać tej stawki.</u>
          <u xml:id="u-34.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Jeżeli nie ma dalszych wypowiedzi, głosujemy poprawkę nr 13.</u>
          <u xml:id="u-34.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu poprawka została przez Komisję przyjęta do rekomendacji większością głosów.</u>
          <u xml:id="u-34.5" who="#PoselAleksanderBentkowski">Wicedyrektor Departamentu Prawnego w Ministerstwie Sprawiedliwości, Robert Cza-pniewski:  Chciałbym podkreślić, że ministerstwo stoi na stanowisku odrzucenia tej poprawki, bowiem jej przyjęcie znacznie obniży wysokość grzywny przyjętej w projekcie, jak i obowiązującej.</u>
          <u xml:id="u-34.6" who="#PoselAleksanderBentkowski">Rzeczywiście zaszło nieporozumienie i proponuję reasumpcję głosowania nad tą poprawką.</u>
          <u xml:id="u-34.7" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu posłowie większością głosów zdecydowali ponowne głosowanie nad poprawką nr 13.</u>
          <u xml:id="u-34.8" who="#PoselAleksanderBentkowski">Proszę eksperta o wyjaśnienie wątpliwości z tą poprawką związanych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-35">
          <u xml:id="u-35.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Poprawka nr 13 pana posła Niemcewicza mówi o dolnej granicy stawki dziennej i tę dolną granicę proponuje określać według relacji do miesięcznego wynagrodzenia. Jest to o tyle korzystne, że pozbawia nas kłopotów związanych z coroczną inflacją.</u>
          <u xml:id="u-35.1" who="#EkspertKazimierzBuchala">Natomiast co innego jest górna granica stawki dziennej. Ja tej górnej zaproponowanej granicy nie akceptuję, jest bowiem nieadekwatna do potrzeb. Jest tylko pytanie, czy zmieniać dolną granicę, bowiem w projekcie jest ona określona kwotowo. Akurat obecnie, jeżeli weźmiemy średnią 1/30 najniższego wynagrodzenia, to uzyskamy kwotę 10 zł, lecz jest pytanie, czy nie uwzględnić tego, co nastąpi za kilka lat, bo wtedy ta dolna granica 10 zł będzie absolutnie za niska.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-36">
          <u xml:id="u-36.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Chciałbym zwrócić uwagę, że nie powinniśmy się sugerować albo najniższą albo najwyższą stawką dzienną. Rozpiętość określona jest między 10 zł a 2 tys. zł i daje to ogromną możliwość wyboru sądowi. Taka też była intencja Komisji, by dać duże możliwości wyboru sędziemu, a nie ograniczać go. A przyjęcie najniższej średniej krajowej bardzo ogranicza sędziego.</u>
          <u xml:id="u-36.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Propozycja Ministerstwa Sprawiedliwości zmierza do odrzucenia poprawki nr 13 - przystępujemy do głosowania nad tą poprawką.</u>
          <u xml:id="u-36.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu Komisja postanowiła większością głosów nie rekomendować Sejmowi poprawki nr 13.</u>
          <u xml:id="u-36.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka nr 14 zmierza do zastąpienia w par. 3 art. 33 kk wyrazu "2000 zł" wyrazem "200 zł", co spowodowałoby obniżenie grzywny do wysokości nie do przyjęcia. Nie ma autora poprawki, Ministerstwo Sprawiedliwości jest za jej odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-36.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu Komisja postanowiła nie rekomendować poprawki nr 14.</u>
          <u xml:id="u-36.5" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 15 polegającej na skreśleniu w art. 35 kk par. 2, normującego drugą postać ograniczenia wolności, szeroko dyskutowaną na posiedzeniu Komisji. Ministerstwo wnosi o odrzucenie tej poprawki. Nie ma głosów za poprawką, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-36.6" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu Komisja postanowiła nie rekomendować przyjęcia poprawki nr 15.</u>
          <u xml:id="u-36.7" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 16.</u>
          <u xml:id="u-36.8" who="#PoselAleksanderBentkowski">Proponuje się skreślenie w art. 39 kk pkt. 5 przewidującego konfiskatę mienia. Problem z tym związany polega na tym, że najpierw na posiedzeniu Komisji były głosy, że trzeba utrzymać konfiskatę mienia w ograniczonym zakresie; teraz uważamy, że nie należy jej utrzymywać. Ministerstwo Sprawiedliwości opowiada się za zniesieniem konfiskaty mienia, prof. Buchała w swoim piśmie opowiadał się za jej utrzymaniem, dzisiaj jest za zniesieniem. Problem jest powszechnie znany, chętnych do dyskusji brak.</u>
          <u xml:id="u-36.9" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przystępujemy wobec tego do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-36.10" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu Komisja większością głosów postanowiła rekomendować przyjęcie tej poprawki przez Sejm.</u>
          <u xml:id="u-36.11" who="#PoselAleksanderBentkowski">Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu przygotowało szczegółowe zestawienie konsekwencji, jakie niesie za sobą przyjęcie tej poprawki, które to zestawienie otrzymało również ministerstwo. Jednocześnie Biuro Legislacyjne prosi o weryfikację jego ustaleń, prosimy więc ministerstwo o nadesłanie do Komisji jego stanowiska w tej materii, jak również w materii dotyczącej konsekwencji innych, proponowanych do przyjęcia poprawek.</u>
          <u xml:id="u-36.12" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka nr 17 dotyczy zastąpienia w art. 41 par.  1 wyrazów: "albo okazał, że" wyrazami: "oraz okazał, że", co skutkuje poważne zawężenie odpowiedzialności sprawcy nadu-żywającego stanowiska lub wykonywanego zawodu przy popełnieniu przestępstwa i sądzę, że nie można tej poprawki rekomendować. Takie też jest stanowisko ministerstwa.</u>
          <u xml:id="u-36.13" who="#PoselAleksanderBentkowski">Nie ma głosów w dyskusji, przystąpimy więc do głosowania tej poprawki. W głosowaniu posłowie jednogłośnie opowiedzieli się przeciwko rekomendowaniu przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-36.14" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 18.</u>
          <u xml:id="u-36.15" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka nr 18 nie podlega głosowaniu jako bezprzedmiotowa wobec przyjęcia poprawki nr 16.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-37">
          <u xml:id="u-37.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Uważam, że trzeba się do tej poprawki ustosunkować na wypadek, gdyby Sejm nie przyjął rekomendowanej przez Komisję poprawki nr 16.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-38">
          <u xml:id="u-38.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">W takim przypadku będziemy rekomendować odrzucenie poprawki nr 18.</u>
          <u xml:id="u-38.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka nr 19 proponuje w art. 48 kk par.  1 nadać brzmienie: "W razie skazania za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu albo za inne przestępstwo umyślne, którego skutkiem jest śmierć człowieka, ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego oraz może orzec nawiązkę na wskazany cel społeczny związany z ochroną zdrowia".</u>
          <u xml:id="u-38.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Jest to poprawka dość radykalna, bowiem nakłada na sąd obowiązek orzeczenia nawiązki w miejsce jej fakultatywności. Jest propozycja odrzucenia tej poprawki. Jeżeli nie ma głosów za poprawką, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-38.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu Komisja większością głosów postanowiła przyjęcia poprawki nie rekomendować.</u>
          <u xml:id="u-38.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 20, pana posła Niemcewicza.</u>
          <u xml:id="u-38.5" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka nr 20 proponuje nowe brzmienie par. 2 w art. 55: "Wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 17 lat nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności".</u>
          <u xml:id="u-38.6" who="#PoselAleksanderBentkowski">Proszę o uzasadnienie pana posła Niemcewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-39">
          <u xml:id="u-39.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Uzasadnieniem poprawki jest konstatacja, że jeżeli w tej chwili dwudziestolatek popełni przestępstwo zagrożone karą 25 lat pozbawienia wolności i z uwagi na charakter tego czynu, okoliczności otrzyma 25 lat pozbawienia wolności i będzie więźniem niepoprawnym, w związku z czym nie uzyska warunkowego zwolnienia, to ten niepoprawny i niezresocjalizowany przestępca wyjdzie na wolność w wieku 45 lat i będzie nadal przestępczo aktywny.</u>
          <u xml:id="u-39.1" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Dlatego sądzę, że w wyjątkowych wypadkach, nawet jeśli jest to człowiek tak młody, powinna istnieć możliwość wymierzenia mu kary dożywotniego pozbawienia wolności. Granicą dla mnie jest wiek 17 lat, natomiast 21 lat wydaje się wiekiem zawyżonym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-40">
          <u xml:id="u-40.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka ta jest popierana przez Ministerstwo Sprawiedliwości z małą korektą, by wiek zamiast 17 lat wynosił 18 lat. Życie - wydaje się - idzie naprzeciw temu rozwiązaniu, o czym świadczą ostatnie wydarzenia, a zwłaszcza mordy popełnione przez piętnastolatków i to na zamówienie lub dla zademonstrowania swej siły. Potwierdzają one tezę, że młodzież dojrzewa zdecydowanie szybciej i tę granicę należałoby obniżyć.</u>
          <u xml:id="u-40.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Czy jeszcze ktoś pragnie zabrać głos?</u>
          <u xml:id="u-40.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Pan poseł Niemcewicz przyjmuje wiek 18 lat w formie autopoprawki. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-40.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu Komisja postanowiła rekomendować przyjęcie poprawki nr 20.</u>
          <u xml:id="u-40.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka nr 21 proponuje nadać nowe brzmienie art. 65 kk, który dotyczy recydywy.</u>
          <u xml:id="u-40.5" who="#PoselAleksanderBentkowski">Głos ma autor poprawki, pan poseł Niemcewicz, poprawka jest popierana.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-41">
          <u xml:id="u-41.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Mówiąc najkrócej jest to powrót do sformułowania pierwotnego projektu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-42">
          <u xml:id="u-42.0" who="#EkspertTadeuszBojarski">Prawo karne ma jakieś możliwości przeciwstawiania się przestępczości, ale w gruncie rzeczy współcześnie dość ograniczone. Nie mogą tu wchodzić w rachubę ani jakieś drakońskie kary ani sposoby wykonywania straszące przestępców.</u>
          <u xml:id="u-42.1" who="#EkspertTadeuszBojarski">Wyobrażałem sobie natomiast, że ustawodawca może wyrazić swój stosunek do pewnych postaw ludzkich, to znaczy wyrazić przynajmniej symboliczne napiętnowanie pewnych postaw. I ten recydywista, o którym mowa w art. 65 kk, a więc osoba, która dopuściła się ponownie przestępstwa umyślnego, przestępstwa podobnego do poprzedniego, gdzie nic przypadkowo się nie dzieje, bo osoba odbywała już karę pozbawienia wolności w rozmiarze 6 miesięcy, co nie będzie mało z punktu widzenia przyszłej polityki karnej, zasługuje na pewne napiętnowanie.</u>
          <u xml:id="u-42.2" who="#EkspertTadeuszBojarski">I tak rozumiałem sens poprzedniego sformułowania, że wobec recydywisty orzeka się karę powyżej dolnego ustawowego zagrożenia. To jest sprawa pewnego symbolicznego napiętnowania obywatela - recydywisty i sądzę, że ustawodawca może nawet ma obowiązek to powiedzieć tym obywatelom, którzy tak postępują.</u>
          <u xml:id="u-42.3" who="#EkspertTadeuszBojarski">Czy praktycznie jest to powrót do jakiegoś zaostrzenia kary? Nie, to jest symbolika w formie krytycznej postawy wobec takich zachowań. Praktycznie chodzi o jedną stawkę więcej niż 10 stawek dziennych grzywny, o jeden miesiąc pozbawienia lub ograniczenia wolności, bo ma to być obecnie miesiąc, a nie 3 miesiące jak dotychczas. Tak więc oznaczałoby to ewentualne zaostrzenie o ten 1 miesiąc.</u>
          <u xml:id="u-42.4" who="#EkspertTadeuszBojarski">Są to pewne sprawy symboliczne, ale szeregujące recydywę jako kwalifikowaną okoliczność obciążającą. I z punktu widzenia postaw pewnych kategorii przestępstw i przestępców to symboliczne zaakcentowanie naganności takiej postawy wydaje się mieć pewien sens, a jednocześnie nie jest nawrotem do tego, co było w Kodeksie karnym z roku 1969 do listopada 1995 r.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-43">
          <u xml:id="u-43.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Ja zgodziłbym się z pańską argumentacją, gdyby nie fakt, że kiedy odeszliśmy od takiego szczegółowego opisywania wysokości kar przy różnych postaciach recydywy, to przyjęta propozycja obecnie nie rozróżnia recydywy zwykłej od recydywy piętrowej w zakresie kary.</u>
          <u xml:id="u-43.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Po co w takim razie tworzyć dwa zapisy, mówiące o recydywie zwykłej i recydywie piętrowej, skoro w obydwu przypadkach jest możliwość stosowania kary w wysokości powyżej dolnej granicy do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, bez żadnych różnic?</u>
          <u xml:id="u-43.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">W proponowanej poprawce wprowadza się tylko rozróżnienie, że przy recydywie zwykłej sąd może wymierzyć karę przewidzianą w takich granicach, natomiast przy recydywie piętrowej sąd wymierza taką karę. I to jest jedyna różnica w zakresie kar.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-44">
          <u xml:id="u-44.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Chciałbym jednak tutaj zwrócić uwagę na to, że w ustosunkowaniu Ministerstwa Sprawiedliwości my na kanwie poprawki pana posła Niemcewicza podnosimy problem dotyczący końcówki, która w naszym przekonaniu może być dwuznacznie odczytywana. Co mianowicie znaczy "do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę"?</u>
          <u xml:id="u-44.1" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Już dotychczasowe dyskusje w środowisku prawników-praktyków, sędziów i prokuratorów ujawniły, że niektórzy odczytują to jako oblig wymierzenia kary powyżej górnego zagrożenia ustawowego.</u>
          <u xml:id="u-44.2" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Dlatego my zawarliśmy propozycję, aby temu dać jednoznaczny wyraz, że sąd może wymierzyć od dolnej granicy ustawowego zagrożenia do górnej granicy tego zagrożenia z możliwością podwyższenia jej o połowę. To by jednoznacznie przesądzało tę wątpliwość, że kara może być wymierzona w granicach ustawowego wymiaru - oczywiście uwzględniającego tę różnicę między par.  1 a par.  2, a mianowicie w  par. 1 karę przewidzianą w ustawie, czyli każdą karę, zaś w par. 2 tylko karę pozbawienia wolności. Ta górna granica byłaby oznaczona chyba w sposób jaśniejszy.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-45">
          <u xml:id="u-45.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Chciałem zadać pytanie do-tyczące zawarcia w poprawce pierwotnej wersji, sprzed doprecyzowania zgłoszonego przez eksperta Buchałę w par.  2, że sprawca uprzednio skazany, w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary popełnia ponownie umyślne przestępstwo - i tu dopisek - podobne do tego, za które był uprzednio skazany.</u>
          <u xml:id="u-45.1" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Nie ma tego dopisku w propozycji pana posła Niemcewicza, a prof. Buchała zgłaszał to jako doprecyzowanie tego przepisu. Nie ma także rozboju, który był w art. 65  par. 2 i chciałem spytać, czy to doprecyzowanie nie powinno znaleźć się w tej poprawce?</u>
          <u xml:id="u-45.2" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Jest jeszcze różna redakcja par. 3 w obu przepisach, gdyż paragraf ten ze sprawozdania miał być doprecyzowaniem, bowiem miało tu być jakieś niebezpieczeństwo interpretacyjne. W poprawce pana posła Niemcewicza jest tekst pierwotny tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-46">
          <u xml:id="u-46.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Chciałem wyjaśnić po pierwsze, że rozbój jest wykreślony dlatego, że - moim zdaniem - rozbój mieści się w sformułowaniu "inne przestępstwa przeciwko mieniu popełnione z udziałem przemocy lub groźbą jej użycia".</u>
          <u xml:id="u-46.1" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Istotna natomiast jest ta różnica, że w wersji, którą ja proponuję, a która jest wersją z projektu kk, nie ma sformułowania "podobne do tego", dlatego że Komisja w swojej wersji z jednej strony zaostrza sytuację recydywistów pojedynczych, a z drugiej zawęża krąg recydywistów wielokrotnych, poprawiając ich sytuację przez wymaganie podobieństwa. W projekcie tego podobieństwa nie było i, moim zdaniem, jest to słuszne.</u>
          <u xml:id="u-46.2" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Natomiast są pewne formy rozboju, które nie polegają na użyciu przemocy i tutaj dopisanie rozboju do tej wyliczanki byłoby zasadne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-47">
          <u xml:id="u-47.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Ja, oczywiście, obstaję przy tym uzupełnieniu, które zostało na posiedzeniu Komisji wprowadzone, o czym tu jest dyskusja i musi być powrót do zwrotu: "podobne do tego", bo inaczej nie ma podstaw do nazwania tego recydywą.</u>
          <u xml:id="u-47.1" who="#EkspertKazimierzBuchala">Jest tu jeszcze jedna kwestia. Na tymże posiedzeniu Komisji wprowadzono zwrot, że sąd orzeka powyżej dolnej granicy, natomiast wskutek tej redakcji, jaka tu się znalazła jest taka sugestia, że sąd musi orzec także tę karę do górnej granicy. To jest błąd i należałoby powiedzieć tak, jak jest w stanowisku Ministerstwa Sprawiedliwości z tym, że zamiast zwrotu "z możliwością podwyższania jej o połowę" ja użyłbym zwrotu: "a może ją orzec do górnej granicy zwiększonej o połowę". Jest to korekta tylko językowa.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-48">
          <u xml:id="u-48.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Jeżeli pan poseł Niemcewicz uważa te poprawki za zasadne, proszę je nanieść w swej propozycji, bo tylko pan ma do tego prawo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-49">
          <u xml:id="u-49.0" who="#EkspertJerzyJasinski">Obawiam się, że pan prof. Bojarski, rekomendując tę poprawkę, mówiącą w par.  1, że karę wymierza się powyżej dolnej granicy, traktuje to symbolicznie, a to nie jest symbolicznie, dlatego że to wyłącza możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary i to jest bardzo poważne zaostrzenie. Komisja podejmie w tej sprawie decyzję, ale nie traktujmy tego jako coś symbolicznego. Jest to przecież szczególny przepis dotyczący recydywy, stosowany do wszelkich przestępstw.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-50">
          <u xml:id="u-50.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Ponieważ możemy tutaj niechcący zrobić poważny błąd, ja mam propozycję, by pan poseł Niemcewicz skontaktował się z Biurem Legislacyjnym i tę poprawkę pozostawimy do rozpatrzenia na następne posiedzenie, by błędu nie popełnić. Nie ma sprzeciwu Komisji dla takiego rozwiązania.</u>
          <u xml:id="u-50.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 22, która dotyczy art. 70  kk i proponuje wykluczenie możliwości zawieszenia kary przy wielokrotnej recydywie. Nie ma poparcia dla tej poprawki. Czy są wypowiedzi na ten temat? Nie ma, więc głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-50.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu posłowie postanowili jednogłośnie nie rekomendować przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-50.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka nr 23 dotyczy art. 73 kk. Jest tutaj większy problem, ponieważ ministerstwo odrzuca przyjęcie poprawki w pkt. a, co popiera pan prof. Buchała.</u>
          <u xml:id="u-50.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">W pkt. b ministerstwo popiera tę poprawkę, a prof. Buchała proponuje jej odrzucenie.</u>
          <u xml:id="u-50.5" who="#PoselAleksanderBentkowski">Rzecz dotyczy nałożenia określonych obowiązków z art. 73 par.  1 pkt 6, który mówi, że zawieszając wykonanie kary sąd może zobowiązać skazanego do poddania się leczeniu w warunkach ambulatoryjnych, w szczególności odwykowemu lub rehabilitacyjnemu.</u>
          <u xml:id="u-50.6" who="#PoselAleksanderBentkowski">W pkt. a proponuje się skreślenie wyrazów: "w warunkach ambulatoryjnych" i pan prof. Buchała mówi, że wystarczy sformułowanie o poddaniu się leczeniu, a sąd określa jakiemu. Ministerstwo stoi na stanowisku utrzymania w zapisie warunków ambulatoryjnych.</u>
          <u xml:id="u-50.7" who="#PoselAleksanderBentkowski">Pytanie do pana ministra - czy rzeczywiście określenie tych warunków jest potrzebne?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-51">
          <u xml:id="u-51.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Rzecz polega na tym, że w naszym przekonaniu przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary zobowiązanie może dotyczyć tylko leczenia ambulatoryjnego, bowiem jest to w warunkach wolnościowych. Zatem innego typu leczenia w sensie zobowiązania nie można nałożyć, bowiem pozostawałoby ono w sprzeczności z ideą warunkowego zawieszenia.</u>
          <u xml:id="u-51.1" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Przeciwstawieniem dla warunków ambulatoryjnych są warunki szpitalne, a więc leczenie np. w domu też będzie ambulatoryjnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-52">
          <u xml:id="u-52.0" who="#EkspertJerzyJasinski">Ja nie mogę zgodzić się ze stanowiskiem pana prokuratora Prackiego, dlatego że forma leczenia nie jest pozbawieniem wolności. Z reguły leczenie przeciwalkoholowe, żeby było skuteczne, potrzebuje krótkiego okresu odtrucia i ewentualnie jednego czy dwóch miesięcy leczenia stacjonarnego, po którym następuje długotrwałe leczenie ambulatoryjne.</u>
          <u xml:id="u-52.1" who="#EkspertJerzyJasinski">Jeżeli tę możliwość w rozumieniu nakazania przez sąd takiej formy leczenia się odrzuci, to w gruncie rzeczy ten przepis stanie się pusty. Dlatego bardzo namawiam do pominięcia zapisu o warunkach ambulatoryjnych.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-53">
          <u xml:id="u-53.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Mnie się wydaje, że nie stanie się nic złego, jeżeli wykreślimy zapis "w warunkach ambulatoryjnych", sąd natomiast będzie miał większe możliwości. Nie ograniczajmy sądu tylko do tych warunków przy orzekaniu leczenia, bo może życie przyniesie jakieś inne możliwości leczenia, nie tylko ambulatoryjne.</u>
          <u xml:id="u-53.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Jeżeli nie ma dalszych uwag przystępujemy do głosowania poprawki nr 23 lit. a.</u>
          <u xml:id="u-53.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu Komisja jednomyślnie rekomendowała przyjęcie poprawki z lit. a.</u>
          <u xml:id="u-53.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przechodzimy do poprawki nr 23 lit. b, polegającej na dodaniu w art. 73 kk par. 3 w brzmieniu: "W odniesieniu do osoby uzależnionej od alkoholu lub innych środków odurzających, skazanej za czyn dokonany w stanie nietrzeźwości lub odurzenia, zobowiązania wymienione w par. 1 pkt 5 i 6 są obligatoryjne"; proponuje przepis nieżyciowy.</u>
          <u xml:id="u-53.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">Zdajemy sobie wszyscy sprawę, że przecież w różnych rodzajach przestępstw występują alkoholicy i sąd oczywiście nakazuje im powstrzymywanie się przed nadużywaniem alkoholu, ale nie można sądu zobowiązać, by w każdej sprawie orzekał obligatoryjne leczenie, bo brakowałoby szybko miejsc dla alkoholików w zakładach leczniczych.</u>
          <u xml:id="u-53.5" who="#PoselAleksanderBentkowski">Moja propozycja jest taka, aby poprawki z lit. b nie przyjąć wbrew sugestii ministerstwa, powodowanej dobrymi intencjami. Pan prokurator Pracki rezygnuje z poparcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-53.6" who="#PoselAleksanderBentkowski">W głosowaniu poprawka nr 23 została odrzucona większością głosów w zakresie lit. b.</u>
          <u xml:id="u-53.7" who="#PoselAleksanderBentkowski">Poprawka nr 24 zawiera problem w postaci propozycji możliwości warunkowego zwolnienia po odbyciu co najmniej 25 lat kary skazanego na dożywotnie pozbawienie wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-54">
          <u xml:id="u-54.0" who="#EkspertTeodorSzymanowski">Wydaje się, że ten postulat jest bardzo słuszny. Chciałem przypomnieć, że instytucja warunkowego zwolnienia jest instytucją przede wszystkim wykonywania kary. W tej chwili nie ma przecież wykonania kary bez możliwości pewnej progresji. Jest to niezbędny czynnik do tego, żeby kara miała charakter jednak stwarzający perspektywę. To jedno.</u>
          <u xml:id="u-54.1" who="#EkspertTeodorSzymanowski">Druga sprawa to argumenty, które wczoraj były na wstępnym spotkaniu Senatu podnoszone i które pragnę przypomnieć.</u>
          <u xml:id="u-54.2" who="#EkspertTeodorSzymanowski">Tworzenie zakładów karnych, w których będą siedziały osoby bez żadnej perspektywy tworzy więzienia - twierdze, które będą musiały być specjalnie zabezpieczone. Ludzie ci bez żadnego ryzyka - przy zniesieniu kary śmierci - będą mogli dokonywać innych czynów przestępczych, istnieje bowiem problem przestępczości wewnątrzwięziennej.</u>
          <u xml:id="u-54.3" who="#EkspertTeodorSzymanowski">To chciałem podkreślić i dlatego poprawka ta wydaje mi się trafna i zasługująca na poparcie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-55">
          <u xml:id="u-55.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Chciałem zwrócić uwagę na fakt, że proponowane poprawki oznaczone numerami 24 i 25, które należy głosować łącznie, nie mają określonych przez wnioskodawców wszystkich konsekwencji w kk i Kodeksie karnym wykonawczym. Poprawki te pokrywają się z wnioskiem mniejszości nr 6, gdzie konsekwencje takie są określone.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-56">
          <u xml:id="u-56.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Jestem przeciwny tej poprawce z innych powodów. Jeżeli chcemy, aby ten Sejm uchwalił zniesienie kary śmierci, to musimy społeczeństwu dać bardzo wyraźny zamiennik tej kary i robimy to z pełną świadomością.</u>
          <u xml:id="u-56.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Kara dożywocia z możliwością zwolnienia po 25 latach przestaje być karą dożywotniego pozbawienia wolności i staje się karą 25 lat pozbawienia wolności. Doświadczenia, jakie mamy ze stosowania u nas kary dożywocia są jednoznaczne i warunkowe zwolnienie następowało o wiele szybciej niż można było się spodziewać. Praktycznie żaden z dużywotników nie siedział dłużej niż 15 lat.</u>
          <u xml:id="u-56.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Warunkowe zwolnienie przy tej karze będzie odebrane jednoznacznie: nie ma kary dożywocia, a jest kara 25 lat pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-56.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Mam jeszcze inną uwagę. Członkowie Komisji mieli okazję być w Stanach Zjednoczonych i zwiedzać więzienie, gdzie przebywało 1200 skazanych. Wszystko tam wyglądało normalnie, jak w zwykłym więzieniu, mimo że jak dowiedzieliśmy się, ponad połowę z osadzonych stanowili skazani na karę dożywotniego więzienia bez możliwości skrócenia kary.</u>
          <u xml:id="u-56.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">Na moje pytanie do naczelnika więzienia o zachowanie skazanych na karę dożywotniego więzienia bez możliwości jej skrócenia usłyszałem, że są zdecydowanie spokojniejsi i bardziej przestrzegają regulamin niż skazani na krótsze okresy czasu. Było to dla nas zaskoczeniem, ale tak jest, że oni są jakby pogodzeni z losem. Są oni premiowani za dobre zachowanie osadzeniem w pojedynczej celi, zabiegają o to i starają się otrzymać ten przywilej.</u>
          <u xml:id="u-56.5" who="#PoselAleksanderBentkowski">Nie należy więc fetyszyzować tego, że taki skazany będzie bezkarny. Pozostaje ponadto jeszcze możliwość łaski prezydenta, co pozostaje szansą na odzyskanie wolności dla takiego skazanego. Jeżeli będzie on rzeczywiście dobrze się sprawował, ma szansę na zastosowanie prawa łaski także przed upływem 25 lat kary. Prezydent ostatnio dość często z tego prawa korzysta. Poprzedni prezydent także stosował łaskę wobec mordercy, nie jest to więc nic niecodziennego.</u>
          <u xml:id="u-56.6" who="#PoselAleksanderBentkowski">Jeżeli natomiast wprowadzimy proponowany zapis, to będzie wyraźny sygnał dla posłów, że nie ma u nas kary dożywocia jako zamiennika kary śmierci, tylko kara 25 lat pozbawienia wolności, jak było dotychczas.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-57">
          <u xml:id="u-57.0" who="#PoselStanislawRogowski">Chciałem jeszcze dodać do argumentacji pana przewodniczącego, którą z pewnymi wahaniami jednak podzielam, że cały czas w czasie dyskusji w Komisji i dyskusji publicznej w mediach mówili nie chcący kary śmierci, że zamiast niej jest kara dożywotniego więzienia.</u>
          <u xml:id="u-57.1" who="#PoselStanislawRogowski">W tej sytuacji, jeżeli rezygnujemy z kary śmierci i jej w kodeksie nie ma, a jednocześnie wprowadzimy właśnie taki zapis, będzie to wyraźnie odebrane, że było to wprowadzenie w błąd. Ja przestrzegam przed takim rozstrzygnięciem, bowiem w istocie rzeczy, zachowując prawo łaski prezydenta, nie jest to do końca taka bezwzględna kara dożywocia.</u>
          <u xml:id="u-57.2" who="#PoselStanislawRogowski">Ponieważ poprawka o karze śmierci będzie głosowana, może się na sali sejmowej zdarzyć tak, jeżeli posłowie będą mieli wcześniej świadomość takiego rekomendowania tej poprawki, że być może część z nich, wahających się, a jak wiem jest ich sporo, przychyli się do wprowadzenia kary śmierci.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-58">
          <u xml:id="u-58.0" who="#PoselKazimierzPantak">Ja jestem przeciwnego zdania niż moi przedmówcy, bo argument, że praktyka może być inna jest po prostu śmieszny. Zwalczajmy nieprawidłowości w stosowaniu prawa, a nie dostosowujmy prawa do tego, że może być zła praktyka. Jest to tylko prawo i sądy przecież mogą je stosować lub nie.</u>
          <u xml:id="u-58.1" who="#PoselKazimierzPantak">Mam też pytanie do ekspertów, bowiem nie powinniśmy ze względu na całkiem inny system porównywać się z USA, czy w innych krajach, szczególnie w krajach Unii Europejskiej są analogiczne przepisy, to znaczy czy można tam warunkowo zwolnić skazanego dożywotnio, czy nie. Przecież po 25 latach to może być zupełnie inny człowiek i żeby instytucję łaski prezydenta stosować do funkcjonowania systemu penitencjarnego, na to się bym nie godził.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-59">
          <u xml:id="u-59.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Ja mam dwie uwagi. W dużej mierze podzielam obawy związane z wprowadzeniem warunkowego przedterminowego zwolnienia z uwagi na to, że my walczymy o zniesienie kary śmierci i gdyby nie to, że jesteśmy w bardzo specyficznej sytuacji, bardzo gorąco popierałbym możliwość przedterminowego zwolnienia.</u>
          <u xml:id="u-59.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Muszę się natomiast w tej chwili wytłumaczyć, dlaczego taką poprawkę zgłosiłem. Otóż jestem przekonany, że istnieje możliwość takiej interpretacji art. 80  par. 2 kk, która otwiera możliwość warunkowego przedterminowego zwolnienia przy dożywociu po 15 latach odbytej kary.</u>
          <u xml:id="u-59.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Proszę zwrócić uwagę, że w art. 79 par.  3 kk jako przepis szczegółowy mówi tylko, kiedy można zwolnić skazanego na karę 25 lat pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-59.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Natomiast  par. 1 i par. 2 tego artykułu mówi o pewnych warunkach stosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia. Te warunki zostają w tym momencie uchylone przez  par. 2 art. 80 i to nie tylko w takim przypadku, bo jest to zupełnie dowolna wykładnia, kiedy następuje kumulacja kar powyżej 15 lat pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-59.4" who="#PoselAndrzejGaberle">Chcę powiedzieć natomiast wyraźnie, że jeśli ktoś został skazany za takie przestępstwa, że ich kumulacja, przy stosowanej na ogół absorpcji kar, czyli że nie jest to ich suma tylko poszczególne kary ulegają pewnej redukcji przy orzekaniu kary łącznej, daje karę w wysokości powyżej lat 15 - to były to takie przestępstwa - a było ich przecież kilka, że naprawdę nie warto warunkowo przedterminowo zwalniać po 15 latach tego człowieka.</u>
          <u xml:id="u-59.5" who="#PoselAndrzejGaberle">Nadmierne operowanie przedterminowym warunkowym zwolnieniem z reszty kary jest, moim zdaniem, rozwiązaniem złym. Natomiast moja propozycja wprowadzenia 25 lat kary odbytej dla możliwego zwolnienia warunkowego skazanego na dożywocie była propozycją jednoznacznego uregulowania tej sprawy, chociaż naprawdę nie zamierzam się przy niej upierać.</u>
          <u xml:id="u-59.6" who="#PoselAndrzejGaberle">Zgadzam się z tym, że kiedy się chce dostać więcej, nie można walczyć o mniej. Ja chcę więcej, chcę zniesienia kary śmierci i nie będę się upierał przy tym, by skazanego na dożywocie można było wypuścić po 25 latach z więzienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-60">
          <u xml:id="u-60.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Mam pytanie do tych z państwa, którzy uważają i są pewni, że projekt w brzmieniu nadanym przez Komisję zniósł warunkowe zwolnienie przy karze dożywocia.</u>
          <u xml:id="u-60.1" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Jest art. 108  par. 3, który brzmi: W razie skazania na karę dożywocia zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od uznania jej za wykonaną. Art. 83 mówi, że jeżeli w okresie próby i dalszego okresu nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą.</u>
          <u xml:id="u-60.2" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Dla mnie art. 108 par.  3 jest argumentem za tym, że w tym Kodeksie karnym jest warunkowe zwolnienie przy karze dożywocia i poprawkę pana posła Gaberle rozumiem tak, że on podwyższa z 15 na 25 lat tę granicę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-61">
          <u xml:id="u-61.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Ja dopisałem sobie do art. 80   par. 2 " - nie dotyczy skazanych na karę dożywocia", bo jeżeli nie dopiszemy tego do art. 80  par. 2 kk, to na podstawie aktualnej treści kk można będzie zwolnić po upływie 15 lat skazanych na karę dożywotniego pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-61.1" who="#PoselAleksanderBentkowski">Ponieważ art. 79  par. 1 mówi o odbyciu przez skazanego co najmniej połowy kary można byłoby powiedzieć, że przy dożywociu nie ma połowy kary. Tak, tylko, że art. 80 mówi, iż skazanego można - niezależnie od warunków określonych w art. 79  par. 1, a więc bez odbycia połowy kary - zwolnić warunkowo.</u>
          <u xml:id="u-61.2" who="#PoselAleksanderBentkowski">Dlatego jest konieczne dopisanie do art. 80   par. 2, iż nie dotyczy to kary dożywotniego pozbawienia wolności, po dotychczasowej treści tego przepisu. Jego brzmienie byłoby więc następujące: "Skazanego można, niezależnie od warunków określonych w art. 79   par. 1 lub 2, zwolnić warunkowo po odbyciu 15 lat pozbawienia wolności - nie dotyczy to skazanych na karę dożywotniego pozbawienia wolności".</u>
          <u xml:id="u-61.3" who="#PoselAleksanderBentkowski">Natomiast zastrzeżenia pana posła Niemcewicza rozumiałbym inaczej - dotyczy to przypadków, kiedy skazani tacy skorzystali z prawa łaski i wyszli na wolność, bo dobrodziejstwo łaski może polegać na obniżeniu kary, zamianie na inną karę i po wyjściu na wolność skazany korzysta z zatarcia, o jakim mowa w art. 108.</u>
          <u xml:id="u-61.4" who="#PoselAleksanderBentkowski">Wicedyrektor Departamentu Prawnego w Ministerstwie Sprawiedliwości, Robert Cza-piewski:  Dla wyjaśnienia chcę podać, że w momencie wprowadzenia kary dożywotniego pozbawienia wolności do obecnie obowiązującego Kodeksu karnego dodaliśmy właśnie art. 92a, żeby nie dopuścić do wykładni, że można przy karze dożywotniego pozbawienia wolności wypuścić skazanego po 15 latach. Przepis ten dopuszczał zwolnienie warunkowe takiego skazanego po 25 latach pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-61.5" who="#PoselAleksanderBentkowski">Tutaj mamy do wyboru jedno z dwu rozwiązań. Jeżeli wykluczymy warunkowe przedterminowe zwolnienie to trzeba powiedzieć, że przepis  par. 2 nie dotyczy tej kary albo wprowadzić osobny przepis, że po tylu a tylu latach może być zastosowane warunkowe przedterminowe zwolnienie przy karze dożywotniego pozbawienia wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-62">
          <u xml:id="u-62.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Stąd w naszym ustosunkowaniu do tej poprawki jest zapisane, że wymaga ona odpowiedniej korekty art. 80  par. 2 kk.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-63">
          <u xml:id="u-63.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Zgadzam się na dokonanie stosownej korekty w postaci proponowanego zapisu: "- nie dotyczy to skazanych na karę dożywotniego pozbawienia wolności".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-64">
          <u xml:id="u-64.0" who="#EkspertZbigniewDoda">Chciałem prosić o rozważenie konsekwencji wprowadzenia takiej normy akurat w tym kontekście. Tam jest odstępstwo od reguł określonych w art. 79 i to będzie znaczyło, że tylko odstępstwo od tych reguł nie dotyczy wypadku skazania na karę dożywotniego pozbawienia wolności. Jest to nienajlepsze miejsce, bo to jest za wąskie odniesienie. To by wyłączało tylko możliwość odstępstwa od reguł określonych w art. 79 do skazanych na karę dożywotniego pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-64.1" who="#EkspertZbigniewDoda">Kropkę nad i, jeśli można prosić, postawcie państwo w miejscu, gdzie są określone reguły wyjściowe i tam trzeba stwierdzić wyraźnie: w razie skazania na karę dożywotniego pozbawienia wolności warunkowe przedterminowe zwolnienie nie jest możliwe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-65">
          <u xml:id="u-65.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Myślę, że moglibyśmy po kropce dodać odrębne samodzielne zdanie: "Warunkowe przedterminowe zwolnienie nie jest możliwe wobec skazanych na karę dożywotniego pozbawienia wolności".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-66">
          <u xml:id="u-66.0" who="#PoselAndrzejGaberle">W tej sytuacji ja wycofam poprawkę nr 24 dotyczącą dodania  par. 4 do art. 79, a w art. 80 po kropce proponuję dodać: "skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności nie można zwolnić warunkowo".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-67">
          <u xml:id="u-67.0" who="#PoselStanislawRogowski">Wydaje mi się i tak sugerują panowie sędziowie, czy nie byłoby lepiej dopisać tej zasady do art. 79 jako   par. 4, a nie po kropce w art. 80. Będzie to wyraźne i oczywiste.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-68">
          <u xml:id="u-68.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Chciałbym zwrócić uwagę, że na s. 4 naszego pisma jest punkt 6, który brzmi następująco: par.  3 do art. 79: skazanego na karę 25 lat pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić po odbyciu 15 lat kary, natomiast skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności po odbyciu 25 lat kary. Ten zapis był przedmiotem obrad na posiedzeniu kolegium Ministerstwa Sprawiedliwości, gdzie była propozycja przyjęcia go.</u>
          <u xml:id="u-68.1" who="#EkspertKazimierzBuchala">Chcę dodać jeden argument, że w Niemczech po wojnie wprowadzono karę dożywotniego pozbawienia wolności bez możliwości warunkowego zawieszenia. Okazało się, że to jest nonsensowne rozwiązanie i po trzech latach zmieniono to przyjmując możliwość warunkowego przedterminowego zwolnienia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-69">
          <u xml:id="u-69.0" who="#PoselAndrzejGaberle">W miejsce poprawki nr 24 proponuję do art. 79 dodać par. 4 w brzmieniu: "Nie można zwolnić warunkowo skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności". Ponadto wycofuję poprawkę nr 25.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-70">
          <u xml:id="u-70.0" who="#PoselAleksanderBentkowski">Przystępujemy do głosowania nad zaproponowanym rozwiązaniem. W głosowaniu Komisja większością głosów postanowiła rekomendować to rozwiązanie. Obrady poprowadzi teraz w moim zastępstwie poseł Gaberle.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-71">
          <u xml:id="u-71.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 26 to poprawka do art. 94 kk, gdzie po wyrazach: "sąd wysłuchuje" proponuje się dodać wyrazy: "opinii biegłych".</u>
          <u xml:id="u-71.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Strona rządowa jest za odrzuceniem tej poprawki. Czy ktoś jest za tą poprawką? Nie ma głosów popierających, głosujemy jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-71.2" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu posłowie jednomyślnie postanowili nie rekomendować przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-71.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 27.</u>
          <u xml:id="u-71.4" who="#PoselAndrzejGaberle">Art. 95 par.  1 kk. Strona rządowa proponuje jej odrzucenie. Czy ktoś chciałby zabrać głos na temat tej poprawki? Nie ma chętnych, głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-71.5" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja jednogłośnie postanowiła rekomendować odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-71.6" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 28, która dotyczy art. 97 kk i zawiera dwa podpunkty: a i b, odnoszące się odpowiednio do par. 3 i par. 4 tego artykułu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-72">
          <u xml:id="u-72.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Osobiście jestem za przyjęciem zmiany a, dotyczącej par.  3 i za odrzuceniem zmiany b, dotyczącej  par. 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-73">
          <u xml:id="u-73.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Strona rządowa także jest za przyjęciem poprawki a i odrzuceniem poprawki b. Są to poprawki o brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-73.1" who="#PoselAndrzejGaberle">a/ w par.  3 po wyrazach: "wyników leczenie" dodać wyrazy: "po zapoznaniu się z opinią prowadzącego leczenie",</u>
          <u xml:id="u-73.2" who="#PoselAndrzejGaberle">b/ w  par. 4 po wyrazach: "w zakładzie, o którym mowa w par. 1" dodać wyrazy: "jeżeli w tym okresie skazany uczestniczył w realizacji programu terapeutycznego trwającego co najmniej 3 miesiące. O zaliczeniu tym rozstrzyga sąd po zapoznaniu się z opinią pro-wadzącego leczenie".</u>
          <u xml:id="u-73.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Jeśli nie ma innych opinii, głosujemy poprawkę nr 28 lit. a.</u>
          <u xml:id="u-73.4" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja postanowiła rekomendować przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-73.5" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 28 lit. b.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-74">
          <u xml:id="u-74.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">My jesteśmy zdania, że przyjęcie tej poprawki to byłoby zbędne zawężenie możliwości i wydaje się, że powinno to być pozostawione sądowi do swobodnego uznania, a nie stwarzanie obligu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-75">
          <u xml:id="u-75.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Nie ma innych głosów na temat tej poprawki, przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-75.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu posłowie postanowili nie rekomendować przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-75.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 29.</u>
          <u xml:id="u-75.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Do art. 116 kk proponuję w   16 nadać brzmienie: "Stan nietrzeźwości w rozumieniu tego kodeksu jest to stan określony w przepisach o wychowaniu w trzeźwości i prze-ciwdziałaniu alkoholizmowi".</u>
          <u xml:id="u-75.4" who="#PoselAndrzejGaberle">Przeciwko tej poprawce wypowiada się strona rządowa.</u>
          <u xml:id="u-75.5" who="#PoselAndrzejGaberle">Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zabrać głos na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-76">
          <u xml:id="u-76.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Opowiadam się za tym, żeby próg nietrzeźwości określić w Kodeksie karnym, a nie w ustawie, co wiąże się także z wysokością tego progu. Pozostawienie tego w Kodeksie karnym związane jest także z właściwością sądów, a wszystkie sprawy z zawartością alkoholu sprawcy do 0,79 promille pójdą tak czy tak do wykroczeń. Argument ten został podniesiony przez sądownictwo, iż byłoby to bardzo dużo spraw. Faktycznie tak dużo ich nie będzie.</u>
          <u xml:id="u-76.1" who="#EkspertKazimierzBuchala">Istnieją natomiast poważne argumenty, poza zaleceniem Rady Europy, żeby przyjąć próg 0,8 promille. Wszak kierowcy niejednokrotnie prowadzą pojazd mechaniczny z zawartością alkoholu we krwi powyżej 1, a nawet 2 promille i wtedy musi być surowsza sankcja za prowadzenie pojazdu bez spowodowania wypadku, aniżeli przy wykroczeniach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-77">
          <u xml:id="u-77.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Inną sprawą jest zawarcie przepisu określającego próg trzeźwości w kodeksie czy w ustawie, inną wysokość tego progu. Tu się zdecydowanie różnimy, bowiem zalecenia Rady Europy dotyczą tego, aby to nie był próg wyższy niż 0,8 promille, co wcale nie znaczy, że nie może on być niższy. Ten argument nie odpowiada temu, co w zaleceniach jest zapisane.</u>
          <u xml:id="u-77.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Tak samo, jeżeli chodzi o liczbę spraw, które trafią do sądu proszę pamiętać, że w kolegiach do spraw wykroczeń, spraw, w których jest przekroczony próg nieznacznie, prawie nie ma. One są po prostu przez aparaturę do badania nie rejestrowane, choć występują w praktyce. To wszystko prawie, co jest w kolegiach - pójdzie do sądów, a co najmniej 80 proc. tych spraw.</u>
          <u xml:id="u-77.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Argumenty te nie są więc trafne, a mogę na poparcie swych słów przedstawić wyliczenia statystyczne, jakie uzyskałem. Nie ma innych głosów, przystępujemy do głosowania tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-77.3" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja postanowiła nie rekomendować przyjęcia poprawki nr 29.</u>
          <u xml:id="u-77.4" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawki nr 30 i nr 31 nie podlegają głosowaniu w przypadku odrzucenia poprawki nr 11, a konsekwencją tego jest nierekomendowanie przyjęcia ich obu.</u>
          <u xml:id="u-77.5" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 32.</u>
          <u xml:id="u-77.6" who="#PoselAndrzejGaberle">Do art. 136 kk proponuję skreślić  par. 2 oraz oznaczenie "par. 1".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-78">
          <u xml:id="u-78.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Proponuję skreślenie przepisu, który mówi o tym, że kto publicznie znieważa prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej podlega karze.</u>
          <u xml:id="u-78.1" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Ministerstwo Sprawiedliwości w swoim stanowisku uważa, że skoro jest karalna napaść, to powinna być karalna zniewaga. W związku z tym zwracam uwagę, że jest w kk przepis art. 231 par.  3 - kto publicznie znieważa lub poniża konstytucyjny organ Rzeczypospolitej Polskiej. Ja nie widzę powodu, żeby prezydent był chroniony lepiej o rok niż inny konstytucyjny polski organ. W art. 136 zagrożenie jest do 3 lat pozbawienia wolności, a art. 231 - do 2 lat.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-79">
          <u xml:id="u-79.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Ta ochrona dotyczy także personelu zagranicznego o tej samej randze, a w ten sposób ten personel nie będzie tak chroniony jak prezydent. Czy obcy prezydent, który przyjedzie do nas i będzie znieważony, będzie odesłany do tamtej ustawy? Nie, nie będzie on w ogóle chroniony, a jest zasada międzynarodowa powszechnie przyjęta, że głowy państw mają identyczną ochronę w całym świecie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-80">
          <u xml:id="u-80.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Jest art. 137 par.  3 kk: Karze określonej w par.  2 podlega, kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej publicznie znieważa osobę określoną wpar. 1, czyli między innymi głowę obcego państwa</u>
        </div>
        <div xml:id="div-81">
          <u xml:id="u-81.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Nie ma innych głosów, przystąpimy do głosowania tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-81.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu posłowie opowiedzieli się za rekomendacją przyjęcia poprawki nr 32.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-82">
          <u xml:id="u-82.0" who="#EkspertTadeuszBojarski">Chciałbym na marginesie zaznaczyć, że powstaje wobec tego taka sytuacja, że sprawca jest traktowany jako sprawca przestępstwa przeciwko państwu polskiemu, bo dopuścił się znieważenia prezydenta państwa obcego, natomiast gdy znieważa prezydenta państwa polskiego - nie. Jest tu więc bardzo wyraźna niespójność.</u>
          <u xml:id="u-82.1" who="#EkspertTadeuszBojarski">Była swego czasu propozycja, na którą jest teraz zbyt późno, by tego typu przepisy w ogóle znalazły się w innym miejscu, ale pozostały tutaj i proszę zwrócić uwagę na wskazaną niespójność. Zamach tego typu na prezydenta państwa obcego jest traktowany jako przestępstwo przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej bez zapewnienia tutaj ochrony prezydenta państwa polskiego. Sądzę, że powinny być wyszczególnione obydwie postacie przestępstwa w art. 136.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-83">
          <u xml:id="u-83.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Sądzę, że posłowie wezmą pod uwagę tę wypowiedź, która powinna być wygłoszona przed głosowaniem nad poprawką nr 32.</u>
          <u xml:id="u-83.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 33, pana posła Niemcewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-84">
          <u xml:id="u-84.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">W poprawce nr 33 wnioskuję w art. 144 w par. 1 i 2 wyrazy: "lub 160" zastąpić wyrazami: "lub 160 par.  1".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-85">
          <u xml:id="u-85.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Mam pytanie do wnioskodawcy, czy w związku z tym, że poprawki nr 33 i 35 zmierza do tego, żeby wszędzie konsekwencje ograniczyć do tych skutków z art. 160 par.  1, nie należałoby także skorygować w części wojskowej treści art. 347 i 350 kk?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-86">
          <u xml:id="u-86.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Konsekwencją przyjęcia tej poprawki oraz poprawki nr 35 będą odpowiednie zmiany w powołanych artykułach części wojskowej. Strona rządowa jest za przyjęciem tej poprawki. Przystępujemy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-86.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu posłowie rekomendują przyjęcie poprawki nr 33 łącznie z jej konsekwencjami.</u>
          <u xml:id="u-86.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 34, w której wnioskodawca proponuje skreślić art. 145.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-87">
          <u xml:id="u-87.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Proponuję skreślenie całego tego przepisu. Twierdzę, że te przepisy powinny znaleźć się co najwyżej w Kodeksie wykroczeń. Zwracam uwagę zwłaszcza na kuriozalny przykład z par.  2, kiedy karze do 3 lat pozbawienia wolności podlega ten, kto w terminie nie powiadomi organów wojskowych o utracie dokumentu wojskowego, czyli książeczki wojskowej, której nikt z nas nie ma i zapomniał dawno, gdzie leży.</u>
          <u xml:id="u-87.1" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Równie restrykcyjne są przepisy przewidziane w par. 1 i inne z par.  2. Pochodzą one z roku 1968 z ustawy o obowiązku obronności i wtedy były to bardzo cenne przepisy, natomiast w roku 1997 wydają się być przebrzmiałe.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-88">
          <u xml:id="u-88.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">My proponujemy poprawkę odrzucić, przy czym argumentujemy to w ten sposób, że jednak istnieje pewne rozróżnienie występku z art. 145 od powołanych wykroczeń, a mianowicie element motywacyjny - w celu trwałego uchylenia się od obowiązku służby wojskowej i uważam, że to nadaje tym czynom cięższą rangę i dlatego powinno się tu znaleźć.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-89">
          <u xml:id="u-89.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Ja podtrzymuję swą poprawkę. Mam też pytanie, w jaki sposób zostanie udowodnione, kto nie przedstawia dokumentów w celu trwałego uchylania się od służby wojskowej, a kto tych dokumentów nie przedstawia, dlatego że zapomniał?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-90">
          <u xml:id="u-90.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Czy jeszcze ktoś pragnie zabrać głos? Nie ma chętnych, przechodzimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-90.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja postanowiła większością głosów rekomendować przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-90.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 35 - dotyczącej art. 147. Proszę o zabranie głosu przez wnioskodawcę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-91">
          <u xml:id="u-91.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">W tej poprawce jest ta sama sytuacja jak w poprawce nr 33, dotyczącej art. 144, to znaczy wyrazy: "lub 160" zastąpić wyrazami: "lub 160 par.  1".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-92">
          <u xml:id="u-92.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Strona rządowa popiera tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-92.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Czy ktoś z państwa chciałby wypowiedzieć się na ten temat? Skoro nie, głosujemy jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-92.2" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu jednogłośnie Komisja postanowiła rekomendować przyjęcie poprawki nr 35.</u>
          <u xml:id="u-92.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Następna poprawka nr 36, o podobnym charakterze, także rekomendowana przez stronę rządową - czy są chętni do zabrania głosu? Nie ma chętnych, przystąpimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-92.4" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja również jednomyślnie rekomenduje przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-92.5" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 37, pana posła Niemcewicza.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-93">
          <u xml:id="u-93.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Proponuję skreślenie pkt. 4 w par. 2 art. 150, który to punkt wprowadza jako wyróżnik przestępstwa kwalifikowanego użycie broni palnej lub materiałów wybuchowych.</u>
          <u xml:id="u-93.1" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Po pierwsze, ten punkt 4 wprowadza inny rodzaj rozróżnienia niż trzy poprzednie, gdzie chodzi o motywację działania czy sposób działania. Tu natomiast następuje techniczne rozróżnienie, jakiej broni sprawca używa.</u>
          <u xml:id="u-93.2" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Ja naprawdę nie widzę powodu, dla którego surowiej ma być karany ktoś, kto strzela niż ktoś, kto rozłupuje czaszkę płytą chodnikową na przykład czy zarzyna tępym nożem. Wydaje się, że tego rodzaju rozróżnienie jest nieuzasadnione.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-94">
          <u xml:id="u-94.0" who="#PoselStanislawRogowski">Rozróżnienie to, jeżeli brać je literalnie, rzeczywiście nie jest uzasadnione. Natomiast tutaj jednak chodzi o to, że te formy popełnienia przestępstw jak broń palna i materiały wybuchowe są związane przede wszystkim z przestępczością zorganizowaną i miało to na celu, choć nie jestem przekonany czy do dobry środek, ażeby pośrednio surowiej karać wszystkie te czyny, które są związane z przestępczością popełnianą na dużą skalę, a przestępczością zorganizowaną. Jest ta forma popełniania dla tej przestępczości charakterystyczna, co nie oznacza, że nie używają jej inni przestępcy.</u>
          <u xml:id="u-94.1" who="#PoselStanislawRogowski">Zagrożenie, szczególnie w ostatnich latach tego typu przestępczością jest coraz większe i - jak myślę - ratio legis było właśnie takie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-95">
          <u xml:id="u-95.0" who="#PoselJanuszNiemcewicz">Jeszcze jeden argument dodatkowy, że za usiłowanie odpowiada się tak, jak za dokonanie, to gdy ktoś będzie usiłował zabić z broni palnej, będzie miał zagrożenie od lat 12 w górę - jeżeli zabije przy pomocy noża, będzie miał zagrożenie za ten czyn od lat 8 w górę. Wydaje mi się to mało logiczne.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-96">
          <u xml:id="u-96.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Chciałbym poprzeć usłyszane argumenty liczbami - statystyka podaje w 1995 r. w stosunku do roku 1994 wzrost przestępstw popełnionych z użyciem broni palnej o 52 proc. i doszliśmy do ponad 1400 tego rodzaju przestępstw. Rok 1996 przy pewnej stabilizacji generalnie, przyniósł dalszy wzrost w tej kategorii.</u>
          <u xml:id="u-96.1" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Chciałbym jeszcze podnieść jedną okoliczność. Dokonanie zabójstwa właśnie przy użyciu broni palnej albo materiałów wybuchowych jest bardzo łatwe, bo można czynu dokonać na odległość, nie stykając się z ofiarą bezpośrednio, więc stopień niebezpieczeństwa tego typu czynów jest niewątpliwie bardzo wysoki.</u>
          <u xml:id="u-96.2" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">I argument - samo zagrożenie spełnia przecież pewną rolę powstrzymującą i może nie we wszystkich wypadkach jest to brane pod uwagę, ale właśnie w przestępczości zorganizowanej, gdzie mamy do czynienia z planowaniem zabójstw często na zlecenie, samo wysokie zagrożenie może odgrywać rolę powstrzymującą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-97">
          <u xml:id="u-97.0" who="#EkspertJerzyJasinski">Chciałbym zwrócić uwagę, że państwo, którzy są za pozo-stawieniem tego przepisu, dodają nowe elementy tej sytuacji, w której przepis ten ma być stosowany poza tym, co jest napisane. Napisane jest wyłącznie: z użyciem broni lub materiałów wybuchowych, a nie z użyciem broni i materiałów wybuchowych na zamówienie. Dodaje się do argumentacji za pozostawieniem przepisu dodatkowe elementy zaostrzające, które w nim nie są zapisane, więc może zwolennicy pozostawienia tego przepisu powinni coś do niego dodać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-98">
          <u xml:id="u-98.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Argumentacja, którą ja dodałem, jest opisem kryminologicznym faktów, które będą podpadały pod przepis. To są doświadczenia, które zbieramy dopiero w ostatnich latach w tego typu przypadkach, które mogłyby być kwalifikowane z tego przepisu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-99">
          <u xml:id="u-99.0" who="#PoselMarekDyduch">Jeszcze należy zwrócić uwagę na skutki czynu, polegającego na zabójstwie przy pomocy bomby, gdzie mogą zginąć przypadkowi ludzie lub zostać uszkodzone lub zniszczone mienie. To stanowi o znacznym niebezpieczeństwie takich czynów i okoliczności takich nie możemy wykluczać.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-100">
          <u xml:id="u-100.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Czy ktoś jeszcze pragnie zabrać głos? Skoro nie, głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-100.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu większością głosów Komisja postanowiła nie rekomendować przyjęcia poprawki nr 37.</u>
          <u xml:id="u-100.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 38 uzyskuje negatywną rekomendację w związku z przegłosowaniem poprawki nr 11.</u>
          <u xml:id="u-100.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 39, pana posła Jaskierni, która dotyczy nowych przepisów o aborcji i przyjęcia tego, co jest w ustawie aborcyjnej przez nadanie nowego brzmienia art. 154-156:</u>
          <u xml:id="u-100.4" who="#PoselAndrzejGaberle">"Art. 154  par. 1. Kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę z naruszeniem przepisów ustawy, podlega karze pozbawienia wolności do lat 2.</u>
          <u xml:id="u-100.5" who="#PoselAndrzejGaberle">par. 2. Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy lub ją do tego nakłania.</u>
          <u xml:id="u-100.6" who="#PoselAndrzejGaberle">par.  3. Kto dopuszcza się czynu określonego w par. 1 lub 2, gdy płód osiągnął zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 8.</u>
          <u xml:id="u-100.7" who="#PoselAndrzejGaberle">Art. 155 par. 1. Kto stosując przemoc wobec kobiety ciężarnej lub w inny sposób bez jej zgody przerywa ciążę albo przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza kobietę ciężarną do przerwania ciąży, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.</u>
          <u xml:id="u-100.8" who="#PoselAndrzejGaberle">par. 2. Kto dopuszcza się czynu określonego w par.1, gdy płód osiągnął zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 10.</u>
          <u xml:id="u-100.9" who="#PoselAndrzejGaberle">Art. 156  par. 1. Jeżeli następstwem czynu określonego w art. 154 par.  1 lub 2 albo w art. 155 par. 1, jest śmierć matki dziecka poczętego, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.</u>
          <u xml:id="u-100.10" who="#PoselAndrzejGaberle">2. Jeżeli następstwem czynu określonego w art. 154 par. 3 lub w art. 155 par.  2, jest śmierć matki dziecka poczętego, sprawca podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 2".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-101">
          <u xml:id="u-101.0" who="#PoselMarekDyduch">Chciałem podać, że ta wersja jest nieco odmienna niż w ustawie o usuwaniu płodu ludzkiego, ale jest modyfikowana w konsultacji z rządem i stąd prosiłbym o przychylenie się do niej. Wersja ta  będzie spójna z przyjętą i już funkcjonującą tą ustawą.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-102">
          <u xml:id="u-102.0" who="#PoselStanislawRogowski">Ja chciałem podać kilka uwag nie bezpośrednio do rozpatrywanej obecnie poprawki, tylko do poprawek także do tych artykułów, a oznaczonych liczbami 41, 43, 44. Te poprawki zawierają inną koncepcję modyfikacji tych samych przepisów, zbliżoną bardziej do brzmienia ustawy.</u>
          <u xml:id="u-102.1" who="#PoselStanislawRogowski">Ja nie upieram się przy swojej poprawce, jeżeli rząd popiera tę pierwszą wersję - poprawkę pana posła Jaskierni i przyznaję, że stylistycznie bardziej pasuje ona do przepisów kodeksowych. Stąd uważam, że należałoby przyjąć tę pierwszą, mimo że merytorycznie one się właściwie nie różnią.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-103">
          <u xml:id="u-103.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Na posiedzeniu Komisji wiele było mówione wcześniej o spójności sankcji. Chciałem gwoli wyjaśnienia dodać, że w tej poprawce sankcje te są trochę niespójne z całością projektu, a przejęte zostały z ustawy.</u>
          <u xml:id="u-103.1" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Na przykład sankcja do lat dwóch pozbawienia wolności zawsze jest w alternatywie z karą ograniczenia wolności i grzywną; jest też tutaj sankcja od roku do lat 8, gdy w kodeksie występuje od 6 miesięcy do lat 8.</u>
          <u xml:id="u-103.2" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Wnioskodawcy tej poprawki nie podali natomiast konsekwencji odnośnie do Kodeksu postępowania karnego i przepisów wprowadzających Kodeks karny. Prosiłbym o ewentualne zaakceptowanie tych konsekwencji, a są one, naszym zdaniem, następujące: konieczność skreślenia art. 10 w przepisach wprowadzających Kodeks karny oraz konsekwencje w art. 25 Kodeksu postępowania karnego, co wymaga decyzji Komisji, które z tych nowych typów przestępstw znajdą się w wyliczeniu w art. 25 w kognicji sądu wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-103.3" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">W tej chwili wyliczony jest z artykułów aborcyjnych art. 157, a teraz się to wszystko zmienia i nie jest to konsekwencja czysto legislacyjna, lecz musi być decyzja, które tam zmieścić. My proponowalibyśmy ewentualnie art.art. 154  par. 3 i 155, ze względu na zagrożenie w nich przewidziane, do kognicji sądu wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-103.4" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Druga kwestia to art. 309 - w których sprawach powinno być prowadzone śledztwo. Tu do tej pory był wyliczony art. 154   par. 1, a po modyfikacji tych artykułów aborcyjnych trzeba byłoby zdecydować, w których jeszcze sprawach prowadzi się śledztwo. Nasza propozycja jest taka, by to były sprawy z art. 154-156.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-104">
          <u xml:id="u-104.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Pragnę zapytać, czy jest obecny przedstawiciel wnio-skodawców i czy wyraża on zgodę na dostosowanie sankcji w tej poprawce do stosowanych w kodeksie?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-105">
          <u xml:id="u-105.0" who="#PoselMarekDyduch">Ja prosiłbym o zaprezentowanie opinii strony rządowej w tej kwestii.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-106">
          <u xml:id="u-106.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Stanowisko rządu wynika stąd, że nie chcieliśmy, prze-widując w przyszłości spory na te tematy, angażować w to Kodeks karny. Powinien on być stały, a te wszystkie spory nie powinny go dotyczyć.</u>
          <u xml:id="u-106.1" who="#EkspertKazimierzBuchala">Jeśli chodzi o omawiane sankcje, nie byłbym skłonny dla dopasowania zagrożeń do kodeksu, zwłaszcza w zakresie podniesienia zagrożenia dolnego do lat 3, przewidzianego dla zbrodni, za czyn z art. 156   par.2. Taka była intencja.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-107">
          <u xml:id="u-107.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Z punktu widzenia poprawności kodeksowej zgłoszone sugestie są poza dyskusją. Jest natomiast pewien problem - określiłbym - taktyczny. W tej chwili zostały przeniesione sankcje z ustawy aborcyjnej, bardzo kontrowersyjnej.</u>
          <u xml:id="u-107.1" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Powstaje więc pytanie, czy poprzez zmianę zagrożeń ustawowych nie powstanie niebezpieczeństwo powrotu do dyskusji, albowiem to rzutuje na charakterystykę tych przestępstw. I tym się kierując nasze ministerstwo uznało, że lepiej dopuścić wyłom od pewnej konsekwencji w zakresie systematyki kar i nawet pewnej jej poprawności, aniżeli ryzykować powrót do tej kontrowersyjnej dyskusji.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-108">
          <u xml:id="u-108.0" who="#PoselStanislawRogowski">Ja mam w tej kwestii inne zdanie. Wydaje mi się, że problem istnieje i on będzie ciągle powracał, czy zostanie w kodeksie poruszony, czy nie. Jest też takie stanowisko, że gdyby siły polityczne w Polsce, które by chciały poddać to pod referendum ogólnokrajowe rzeczywiście wyraziły zgodę, to proszę bardzo.</u>
          <u xml:id="u-108.1" who="#PoselStanislawRogowski">Tego problemu ukryć się nie da ani załatwić jego kontrowersyjności tym, że o nim będziemy mówili. Natomiast mimo wszystko wartością większą w tym wypadku jest - moim zdaniem - spójność Kodeksu karnego i spójność kar.</u>
          <u xml:id="u-108.2" who="#PoselStanislawRogowski">Jeżeli układamy nowy kodeks karny to nie może być wyłomu dla jednego tylko rodzaju przestępstw, bo skutku i tak nie osiągniemy, a jednocześnie zepsujemy pewną całość. W tym wypadku nie wydaje mi się skórka warta wyprawki.</u>
          <u xml:id="u-108.3" who="#PoselStanislawRogowski">Ponadto mam pytanie do Biura Legislacyjnego i do państwa, czy w tym wypadku nie należałoby wyprowadzić - gdybyśmy zdecydowali się na wprowadzenie poprawek - nowelizacji ustawy aborcyjnej, zmieniając tam kary. Może nie należy tego robić, ale taka jest sugestia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-109">
          <u xml:id="u-109.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">To nie jest tak dlatego, że ta ustawa ma część nowelizacyjną, która nowelizuje obecny Kodeks karny. Tym kodeksem karnym uchylamy tamten kodeks, więc nie ma tu żadnego problemu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-110">
          <u xml:id="u-110.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Ja najchętniej pozostawiłbym te regulacje z poprawki poza Kodeksem karnym, by kodeksu w to nie angażować. Wtedy oczywiście nie byłoby sensu zmieniać tych wszystkich zagrożeń.</u>
          <u xml:id="u-110.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Jeżeli natomiast te uregulowania mają zostać włączone do kodeksu, musi być dostosowanie sankcji do ich systemu przyjętego w Kodeksie karnym.</u>
          <u xml:id="u-110.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Rozumiem, że jeżeli chodzi o to dostosowanie sankcji doszliśmy do pewnej zgodności, a mianowicie w art. 154   par. 1 - kara pozbawienia wolności do lat 3, w  par.  3 - od 6 miesięcy do lat 8 pozbawienia wolności, w par. 2 art. 155 - od lat 2 do 12 pozbawienia wolności i w   par. 2 art. 156 - od lat 2 do 12.</u>
          <u xml:id="u-110.3" who="#PoselAndrzejGaberle">W art. 155   par. 2 - od lat 2 do 12, w art. 156   par. 2 - od lat 3, co jest konsekwencją tego, że jest to przepis kwalifikowany w stosunku do art. 155 par. 2, który przewiduje zagrożenie od lat 2 do 12 pozbawienia wolności.</u>
          <u xml:id="u-110.4" who="#PoselAndrzejGaberle">Rozumiem, że jeżeli ta poprawka uzyska rekomendację, to z takimi właśnie propozycjami sankcji oraz oczywiście ze wszystkimi konsekwencjami przyjęcia tej poprawki, o których mówił pan naczelnik Lewandowski, włącznie ze sprawami przewidzianymi do kognicji sądu wojewódzkiego.</u>
          <u xml:id="u-110.5" who="#PoselAndrzejGaberle">Rozstrzygnijmy wobec tego kwestię podstawową, naszego stosunku do poprawki nr 39, nadającej art. 154-156 proponowane brzmienie.</u>
          <u xml:id="u-110.6" who="#PoselAndrzejGaberle">Kto z państwa jest za rekomendowaniem tej poprawki?</u>
          <u xml:id="u-110.7" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu przy 1 głosie przeciwnym poprawka uzyskała rekomendacje przyjęcia wraz ze wszystkimi konsekwencjami, o których była mowa.</u>
          <u xml:id="u-110.8" who="#PoselAndrzejGaberle">Następne poprawki, od 40-45 włącznie w razie przyjęcia rekomendacji poprawki nr 39 nie podlegają głosowaniu. Rozumiem, że jest rekomendacja negatywna Komisji w odniesieniu do tych poprawek, z ostrożności.</u>
          <u xml:id="u-110.9" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 46, która polega na zastąpieniu w art. 162 kk wyrazów: "od roku do lat 10" wyrazami: "od 6 miesięcy do lat 8", a więc proponuje obniżenie zagrożenia.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-111">
          <u xml:id="u-111.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Chciałem podkreślić, że przy takim obniżeniu sankcji uzyskamy spójność sankcji z przepisem dotyczącym bójki, ale także i innymi. Wzorowane jest to na obecnie obowiązującym Kodeksie karnym.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-112">
          <u xml:id="u-112.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Nie ma innych wypowiedzi, głosujemy poprawkę nr 46.</u>
          <u xml:id="u-112.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu posłowie rekomendują większością głosów przyjęcie poprawki nr 46.</u>
          <u xml:id="u-112.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 47, która wnosi o skreślenie par. 1 art. 164 kk.</u>
          <u xml:id="u-112.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Pan prof. Buchała prosi o głos.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-113">
          <u xml:id="u-113.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Chciałbym podkreślić, że według statystyk rośnie ilość osób zarażonych wirusem HIV, z roku na rok. Może zagrożenie w tej sytuacji coś pomoże?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-114">
          <u xml:id="u-114.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Jeżeli nie ma innych głosów, przystępujemy do przegłosowania tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-114.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu posłowie nie rekomendują jej przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-114.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 48 proponuje w art. 181 po wyrazach: "z miejsca zdarzenia" dodać wyrazy: "sąd wymierza karę pozbawienia wolności od 2 lat". Strona rządowa jest za jej odrzuceniem.</u>
          <u xml:id="u-114.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Czy ktoś chce się jeszcze wypowiedzieć na jej temat? Nie ma chętnych, głosujemy tę poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-114.4" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja jednomyślnie rekomenduje odrzucenie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-114.5" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 49 do art. 183 lit. a i b powinna być głosowana łącznie, rząd proponuje jej odrzucenie. Takie samo stanowisko prezentuje ekspert Komisji, pan prof. Buchała. W przypadku przyjęcia wniosku mniejszości nr 10 poprawka ta nie podlega głosowaniu jako bezprzedmiotowa, ale na wypadek nieprzyjęcia tego wniosku musimy się do niej ustosunkować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-115">
          <u xml:id="u-115.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Dla jasności muszę tutaj dodać, że gdyby skreślono to, co proponuje poprawka, miałoby to daleko idące konsekwencje dla systemu sankcji.</u>
          <u xml:id="u-115.1" who="#EkspertKazimierzBuchala">Otóż projekt kk zaostrza sankcje o 50 proc. w razie prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości. Na przykład za nieumyślne spowodowanie katastrofy jest sankcja do lat 12 pozbawienia wolności, a więc gdyby to miało przejść do Kodeksu wykroczeń, bo taka jest alternatywa, musiałyby być zmienione sankcje za sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy, jak i za katastrofę.</u>
          <u xml:id="u-115.2" who="#EkspertKazimierzBuchala">Projekt kodeksu prezentuje taką koncepcję, że zdarzenia pod wpływem stanu nietrzeźwości powinny być zagrożone o połowę surowszą karą niż górna granica kary. Gdyby ten przepis odpadł w wyniku przyjęcia poprawki, cały system się zawali i należałoby zmienić sankcje i w innych przepisach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-116">
          <u xml:id="u-116.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Punktem ciężkości w tej sprawie jest najdotkliwsza kara dla kierowców - kara pozbawienia prawa prowadzenia pojazdów, o innych karach nie warto mówić, a kara ograniczenia wolności praktycznie nie wchodzi w rachubę. To jednak dyskusja na inną okazję. Głosujemy poprawkę nr 49.</u>
          <u xml:id="u-116.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja postanowiła nie rekomendować przyjęcia poprawki nr 49.</u>
          <u xml:id="u-116.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 50 proponuje w art. 194   par. 2 nadać brzmienie: "Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego, jeżeli jednak groźba dotyczyła przestępstwa prywatno-skargowego, ściganie następuje z oskarżenia prywatnego".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-117">
          <u xml:id="u-117.0" who="#ProkuratorkrajowyHenrykPracki">Poprawka dotyczy w istocie trybu ścigania i wprowadza rozgraniczenie na przestępstwa z oskarżenia publicznego i prywatnego. Wydaje się, że poprawka zasługuje na uwzględnienie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-118">
          <u xml:id="u-118.0" who="#EkspertLechPaprzycki">Jeżeli ta poprawka jest merytorycznie słuszna, to jest źle napisana. Pomijając, że po pierwszej części zdania powinien być średnik, to ponadto nie wiem, bo nie patrzyłem, czy Kpk posługuje się określeniem przestępstwa prywatno-skargowego, a na końcu poprawki jest jeszcze nie tak, jak w treści tego kodeksu, bo mówi się, że "ściganie następuje z oskarżenia prywatnego", gdy ten sam poseł proponuje w art. 197 w poprawce nr 52 - zgodnie zresztą z projektem kk - "ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego". Trzeba to sprawdzić i poprawić.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-119">
          <u xml:id="u-119.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Wszelkie modyfikacje poprawek możliwe są tylko przy udziale wnioskodawców, których w tej chwili tu nie ma. Ja mam natomiast wątpliwości innego rodzaju. Sądzę, że to różnicowanie jest mało instruktywne. Przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego są to przestępstwa, które w tego rodzaju sytuacjach nie będą wchodzić w rachubę, a jeżeliby wchodziły, na przykład gdyby chodziło o groźbę zniesławienia danej osoby, co może wywołać bardzo istotne skutki dla niej, to wtedy należy włączyć mimo wszystko ściganie w trybie publiczno-skargowym. Ja opowiadam się przeciw tej poprawce, bowiem - moim zdaniem - ma ona złe konsekwencje proceduralne.</u>
          <u xml:id="u-119.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja postanowiła nie rekomendować przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-119.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 51, która dotyczy skreślenia w art. 197 wyrazów: "prywatnego lub publicznego". Jest to poprawka pana posła Niemcewicza, który jest w tej chwili nieobecny z tego względu, że musiał wziąć udział w równoległym posiedzeniu, gdzie rozpatrywane są sprawy adwokatów i radców prawnych.</u>
          <u xml:id="u-119.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Kto z państwa chciałby wypowiedzieć się na ten temat?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-120">
          <u xml:id="u-120.0" who="#EkspertTadeuszBojarski">Jest to sprawa pewnego sporu, czy przepis o naruszeniu miru domowego jako przestępstwo przeciwko wolności może odnosić się do miejsc publicznych, jak dworzec, teatr, kino, sala i innych.</u>
          <u xml:id="u-120.1" who="#EkspertTadeuszBojarski">W innych krajach chcąc rozwiać te wątpliwości wprowadza się specjalny przepis od-noszący się do ochrony miejsc publicznych. Nie mam tu jednoznacznego zdania, ale jeśli chce się nie mieć wątpliwości co do tego, czy publiczne miejsca są objęte tym przepisem, nastawionym na ochronę wolności jednostki, to prawdopodobnie w tej czy innej formie jakieś wskazanie jest potrzebne. Inaczej ciągle będzie to przedmiotem sporu, bo są to przestępstwa przeciwko wolności jednostki.</u>
          <u xml:id="u-120.2" who="#EkspertTadeuszBojarski">Wicedyrektor Departamentu Prawnego w Ministerstwie Sprawiedliwości, Robert Cza-piewski:  Nam przepis ten wydawał się niezręczny w sformułowaniu i uważamy, że poprawkę należałoby przeredagować.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-121">
          <u xml:id="u-121.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Ponieważ materia jest delikatna i jest potrzeba osobistej wypowiedzi wnioskodawcy, proponuję odłożyć rozpatrzenie poprawki nr 51 do następnego posiedzenia. Komisja wyraża na to zgodę.</u>
          <u xml:id="u-121.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 52, także dotycząca art. 197, proponuje dotychczasową treść artykułu oznaczyć jako  par. 1 i dodać  par. 2 w brzmieniu: "Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego". Jeżeli nie ma chętnych do wypowiedzi, poddaję poprawkę pod głosowanie.</u>
          <u xml:id="u-121.2" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu posłowie postanowili pozostawić poprawkę bez rekomendacji jej przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-121.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 53 odnosi się do art. 199   par. 1.</u>
          <u xml:id="u-121.4" who="#PoselAndrzejGaberle">Proponuję nadać temu paragrafowi brzmienie: "Kto złośliwie przeszkadza publicznemu wykonywaniu aktu religijnego Kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2".</u>
          <u xml:id="u-121.5" who="#PoselAndrzejGaberle">Strona rządowa proponuje przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-121.6" who="#PoselAndrzejGaberle">Czy ktoś z państwa chce się na ten temat wypowiedzieć? Chodzi o to, że nie ma instytucji prawnego uznawania wyznań.</u>
          <u xml:id="u-121.7" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu posłowie rekomendują jednogłośnie przyjęcie poprawki nr 53.</u>
          <u xml:id="u-121.8" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 54 proponuje skreślenie art. 204, przewidującego karalność obcowania cielesnego z nieletnim poniżej lat 15.</u>
          <u xml:id="u-121.9" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja jednogłośnie nie rekomenduje przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-121.10" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 55 proponuje w art. 206 nadać brzmienie:</u>
          <u xml:id="u-121.11" who="#PoselAndrzejGaberle">"Art. 206 paragraf 1. Kto rozpowszechnia pisma, druki, fotografie lub inne przedmioty mające charakter pornograficzny, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.</u>
          <u xml:id="u-121.12" who="#PoselAndrzejGaberle">par. 2. Tej samej karze podlega, kto w celu rozpowszechnienia takie pisma, druki, fotografie lub przedmioty sporządza, przechowuje, przenosi, przesyła lub przewozi".</u>
          <u xml:id="u-121.13" who="#PoselAndrzejGaberle">Strona rządowa proponuje odrzucenie tej poprawki. Jeżeli nie ma chętnych do wypowiedzenia się na ten temat, głosujemy przyjęcie tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-121.14" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja postanowiła nie rekomendować przyjęcia poprawki nr 55.</u>
          <u xml:id="u-121.15" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 56 w art. 206 w  par. 3 proponuje podniesienie sankcji z "do lat 3" na sankcję "od 3 miesięcy do lat 5". Jest ona popierana przez stronę rządową. Zdaniem strony rządowej poprawka jest zasadna. Czy są głosy na jej temat? Nie ma, głosujemy jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-121.16" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu posłowie opowiedzieli się za rekomendacją jej przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-121.17" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 57, która zawiera zmianę redakcji w postaci zastosowania liczby pojedynczej napoju alkoholowego w miejsce liczby mnogiej. Jest ona popierana przez stronę rządową.</u>
          <u xml:id="u-121.18" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja rekomenduje jej przyjęcie.</u>
          <u xml:id="u-121.19" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 58 jest rekomendowana przez rząd i polega na dodaniu do art. 213 par. 3 w brzmieniu: "Gdy pokrzywdzonemu przyznano świadczenia z funduszu alimentacyjnego ściganie odbywa się z urzędu". Skoro nie ma wypowiedzi, głosujemy poprawkę.</u>
          <u xml:id="u-121.20" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja postanowiła rekomendować przyjęcie poprawki jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-121.21" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 59 proponuje skreślenie art. 218. Proszę o wypowiedzi.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-122">
          <u xml:id="u-122.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Proponujemy poprawkę tę odrzucić, bowiem jej przyjęcie prowadziłoby do ograniczenia krytyki prasowej.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-123">
          <u xml:id="u-123.0" who="#EkspertLechPaprzycki">Jestem innego zdania. Idea jest co prawda słuszna, lecz przepisy niedobre - wskazuje na to całe orzecznictwo Sądu Najwyższego. Znamy wypowiedzi również tutaj obecnych osób na gruncie obecnie obowiązujących przepisów - skąd one się wzięły i dlaczego one są niedobre, a jest to naprawdę rzecz bardzo ważna.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-124">
          <u xml:id="u-124.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Mam tutaj zasadnicze wątpliwości, czy pozostawić ten przepis, bo przecież powszechnie jest znany fakt, że następuje ucieczka od postępowania karnego do postępowania cywilnego z tego względu, że udowodnić cokolwiek w postępowaniu karnym jest niemal nie sposób wykazać, że ktoś nie działał w usprawiedliwionym przekonaniu o prawdziwości zarzutu jest czymś niezwykle trudnym, a praktycznie jest to niemożliwe.</u>
          <u xml:id="u-124.1" who="#PoselAndrzejGaberle">Chciałem jeszcze zwrócić uwagę, że tu nie chodzi o krytykę, lecz pomówienie innej osoby o takie postępowania lub właściwości, które mogą ją poniżyć w opinii publicznej. To jest coś innego niż krytyka i idzie to znacznie dalej. I gdyby ten przepis był bardziej zobiektywizowany, że istniały uzasadnione podstawy do wygłoszenia takiej opinii, to bym do tego inaczej podchodził.</u>
          <u xml:id="u-124.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Z chwilą jednak, kiedy art. 218 niesłychanie subiektywizuje całą sprawę, bo mówi o usprawiedliwionym przekonaniu takiej osoby, mam istotne wątpliwości i skłaniałbym się do skreślenia tego przepisu.</u>
          <u xml:id="u-124.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Czy jeszcze ktoś chce się wypowiedzieć? Nie ma chętnych, przystąpimy do głosowania.</u>
          <u xml:id="u-124.4" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu większością głosów poprawka uzyskała rekomendację przyjęcia.</u>
          <u xml:id="u-124.5" who="#PoselAndrzejGaberle">Przystępujemy do poprawki nr 60, która zawiera propozycję skreślenia przepisu art. 224, rząd proponuję tę poprawkę odrzucić. Nie ma wypowiedzi na temat tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-124.6" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja nie rekomenduje przyjęcia poprawki nr 60.</u>
          <u xml:id="u-124.7" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 61 odnosi się do art. 247 o charakterze językowym. Proponuje ona zastąpienie w par. 3 wyrazów: "Tej samej karze" zastąpić wyrazami: "Karze określonej w par.   2". Rząd popiera ją.</u>
          <u xml:id="u-124.8" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu posłowie postanowili rekomendować jej przyjęcie jednogłośnie.</u>
          <u xml:id="u-124.9" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 62 w brzmieniu:</u>
          <u xml:id="u-124.10" who="#PoselAndrzejGaberle">"Art. 250. Kto używa przemocy lub groźby bezprawnej w celu wywarcia wpływu na świadka, biegłego, tłumacza, oskarżyciela albo oskarżonego lub w związku z tym narusza jego nietykalność cielesną, polega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8".</u>
          <u xml:id="u-124.11" who="#PoselAndrzejGaberle">Czy ktoś z państwa zabierze głos w tej sprawie?</u>
          <u xml:id="u-124.12" who="#PoselAndrzejGaberle">Wicedyrektor Departamentu Prawnego w Ministerstwie Sprawiedliwości, Robert Cza-piewski:  Ta poprawka jest - naszym zdaniem - nieco dziwna, nie w pełni konsekwentna. Jest tu bowiem propozycja dodania oskarżyciela i pytanie czy jest to zasadne, a jeżeli zasadne, to czy wystarczające?</u>
          <u xml:id="u-124.13" who="#PoselAndrzejGaberle">Skoro tak, a nie ma wnioskodawcy, pana posła Niemcewicza, który usprawiedliwiał nieobecność i nie może przemówić za poprawką, proponuję odroczenie rozpatrzenia poprawki nr 62 do następnego posiedzenia. Nie ma innych propozycji.</u>
          <u xml:id="u-124.14" who="#PoselAndrzejGaberle">Przechodzimy do poprawki nr 63, która zawiera propozycję dodania w art. 269 paragrafów 3 i 4 o treści:</u>
          <u xml:id="u-124.15" who="#PoselAndrzejGaberle">"  par. 3. Kto umożliwia innym osobom przekraczanie wbrew przepisom granicy Rzeczy-pospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.</u>
          <u xml:id="u-124.16" who="#PoselAndrzejGaberle">par. 4. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa określonego w   par. 3 stałe źródło dochodu, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10".</u>
        </div>
        <div xml:id="div-125">
          <u xml:id="u-125.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Poprawka jest, naszym zdaniem, oczywista i strona rządowa ją popiera.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-126">
          <u xml:id="u-126.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Jeżeli jest przedstawiciel wnio-skodawców chciałem poddać pod rozwagę dodanie w sankcji dolnej granicy kary "od 3 miesięcy", bo samych 5 lat sankcji nie ma w kodeksie.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-127">
          <u xml:id="u-127.0" who="#PoselPawelKasprzyk">Podpisywałem wniosek tej poprawki i zgadzam się na proponowaną zmianę, zgłaszając ją jako autopoprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-128">
          <u xml:id="u-128.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Chciałem poinformować, że sprawa uczynienia sobie przez sprawcę stałego źródła dochodu jest uregulowana w art. 66 i poparcie nasze dotyczy   par. 3, bo  par. 4 należy skreślić, gdyż nie ma on w tej sytuacji sensu.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-129">
          <u xml:id="u-129.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Ponieważ jest to jedna poprawka, to czy pan poseł Kasprzyk widzi możliwość wniesienia autopoprawki w postaci skreślenia par. 4?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-130">
          <u xml:id="u-130.0" who="#PoselPawelKasprzyk">Wycofuję   par. 4 po sprawdzeniu treści art. 66.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-131">
          <u xml:id="u-131.0" who="#EkspertTadeuszBojarski">Przepraszam, ale konsekwencje w obu przepisach przed chwilą podawanych są różne, na co chciałem zwrócić uwagę, lecz pan poseł wnioskodawca już wycofał par. 4.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-132">
          <u xml:id="u-132.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Rzeczywiście, art. 66 ma szerszy zakres niż kwestionowany par. 4 proponowany w poprawce, a dotyczy przede wszystkim działających w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym. Rzeczywiście sporną tu może być sprawa sankcji, innych w obu przepisach.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-133">
          <u xml:id="u-133.0" who="#PoselAndrzejGaberle">W związku z powstałymi wątpliwościami proponuję głosowanie całej poprawki tak, jak została zgłoszona, jedynie z pierwszą zmianą dotyczącą dodania wyrazów w sankcji "od 3 miesięcy".</u>
          <u xml:id="u-133.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja postanowiła rekomendować przyjęcie poprawki nr 63.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-134">
          <u xml:id="u-134.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Chciałbym zauważyć, że sankcja jest tutaj do lat 10. Uczynienie sobie przez sprawcę stałego źródła dochodu z przestępstwa nie uzasadnia tak dużego skoku sankcji o 100 proc. On mógłby być uzasadniony działaniem w grupie zorganizowanej, a przy stałym dochodzie orzeka się obligatoryjną grzywnę, by taki sprawca był uderzony finansowo, a nie wyrokiem.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-135">
          <u xml:id="u-135.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Przy działaniu z chęci zysku zawsze jest możliwość wymierzenia kary grzywny, a co do wyroku to sądy przecież miarkują kary, nie wymierzając ich z zasady w wyższych wysokościach.</u>
          <u xml:id="u-135.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W poprawce nr 64 do art. 294 par. 1-3, proponuje się na końcu sankcji dodanie wyrazów: "i karze grzywny". Strona rządowa popiera tę poprawkę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-136">
          <u xml:id="u-136.0" who="#PrzedstawicielBiuraLegislacyjnegoKancelariiSejmu">Nie bardzo rozumiem - czy to ma być grzywna w koniunkcji z karą pozbawienia wolności?</u>
        </div>
        <div xml:id="div-137">
          <u xml:id="u-137.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Tak, bo na innej podstawie nie można jej wymierzyć. Nie obejmuje tego przepis art. 33  par. 2.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-138">
          <u xml:id="u-138.0" who="#PoselPawelKasprzyk">Zamiarem wnioskodawców jest kara pozbawienia wolności i grzywny, wymierzonej obok pozbawienia wolności. Kara pozbawienia wolności może być niższa i wtedy sędzia może orzec dodatkowo grzywnę.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-139">
          <u xml:id="u-139.0" who="#EkspertZbigniewDoda">Najwyraźniej intencją wnioskodawców jest taka, żeby skoro inna podstawa prawna nie pozwala orzec kary grzywny, w pewnych wypadkach sąd mógł orzec obok kary pozbawienia wolności grzywnę.</u>
          <u xml:id="u-139.1" who="#EkspertZbigniewDoda">Tego nie da się więc wpisać w sankcję przepisu, a trzeba napisać odrębny paragraf, że w takich wypadkach sąd może orzec karę grzywny.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-140">
          <u xml:id="u-140.0" who="#PoselPawelKasprzyk">Wobec tego stawiam wniosek o zamieszczenie nowego par. 4 w miejsce zmiany w par. 1-3 art. 294, by sąd mógł orzec grzywnę obok wymierzonej kary pozbawienia wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-141">
          <u xml:id="u-141.0" who="#EkspertKazimierzBuchala">Proponuję   3a o następującej treści dla oddania proponowanej poprawki: "Sąd skazując za przestępstwo określone w  par. 1, 2 lub 3 może orzec grzywnę obok kary pozbawienia wolności.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-142">
          <u xml:id="u-142.0" who="#EkspertZbigniewDoda">Proponuję krótsze ujęcie tego przepisu: "W wypadkach określonych w par. 1-3 sąd może orzec grzywnę obok kary pozbawienia wolności". Ujęcie skazania w przepisie nie jest konieczne. Można to jeszcze porównać z analogicznymi sformułowaniami z kodeksu, by było tak samo.</u>
        </div>
        <div xml:id="div-143">
          <u xml:id="u-143.0" who="#PoselAndrzejGaberle">Czy poprawka w brzmieniu: "W wypadkach określonych w par.1-3 sąd może orzec grzywnę obok kary pozbawienia wolności" zyskuje państwa apro-batę?</u>
          <u xml:id="u-143.1" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja opowiedziała się za rekomendacją takiego brzmienia poprawki nr 64.</u>
          <u xml:id="u-143.2" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 65 proponuje skreślić art. 308.</u>
          <u xml:id="u-143.3" who="#PoselAndrzejGaberle">Propozycja rządowa zmierza do jej odrzucenia, a intencja tej poprawki jest zupełnie niezrozumiała.</u>
          <u xml:id="u-143.4" who="#PoselAndrzejGaberle">Czy ktoś pragnie zabrać głos w obronie tej poprawki? Nie ma chętnych.</u>
          <u xml:id="u-143.5" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja jednogłośnie postanowiła nie rekomendować przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-143.6" who="#PoselAndrzejGaberle">Poprawka nr 66 dotyczy art. 362 par. 1, w która proponuje wyrazy: "wprawia się" zastąpić wyrazami: "wprawi się". Poprawka redakcyjna, rząd wnosi o jej odrzucenie, bowiem w całym kodeksie używa się czasu niedokonanego, który proponuje się tutaj zastąpić z nieznanego powodu czasem dokonanym.</u>
          <u xml:id="u-143.7" who="#PoselAndrzejGaberle">Jeżeli nie ma innych argumentów, głosujemy.</u>
          <u xml:id="u-143.8" who="#PoselAndrzejGaberle">W głosowaniu Komisja jednogłośnie postanowiła nie rekomendować przyjęcia tej poprawki.</u>
          <u xml:id="u-143.9" who="#PoselAndrzejGaberle">Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie poprawek do projektu Kodeksu karnego.</u>
          <u xml:id="u-143.10" who="#PoselAndrzejGaberle">Zamykam posiedzenie Komisji.</u>
        </div>
      </body>
    </text>
  </TEI>
</teiCorpus>